Hepatitis Akut Fixl

8/18/2019 Hepatitis Akut Fixl

1/31

HEPATITIS AKUT

Disusun untuk Memenuhi Syarat Ujian Kepanitraan Klinik di Departemen

Penyakit Dalam

Rumah Sakit Umum Daerah Tugurejo Semarang

Pemiming !

dr" #ul$a%hmi &aha ' Sp"PD (I)ASM

Disusun oleh !Ray suandriya

H*A+,,+-.

Kepaniteraan Klinik Departemen Penyakit Dalam

(akultas Kedokteran

Uni/ersitas Muhammadiyah Semarang

Rumah Sakit Umum Daerah Tugurejo Semarang*+,0

1A1 I

2ATATA) MEDIS

I IDE)TITAS PE)DERITA

a Nama : Tn. An

b Usia : 24 Tahun 8 Bulan 5 Hari

1


2/31

c Jenis kelamin : Laki-laki

d Aama : !slam

e "uku : Ja#a

$ %eker&aan : 'uru

%endidikan (erakhir : "ar&ana )"1*

h Tanal +asuk ," : 2 - -21/

i Tanal %eriksa : 2 - -21/

& ,uan0Bed0elas : ahlia 4 0 .22

II" A)AM)ESIS

Anamnesis dilakukan secara au(3anamnesis ada (anal 2 ebruari

21/ ada ukul 12. 6!B

a Keluhan utama: "erin lemas

RPS !

7 2 minu an lalu "+," asien meneluhkan lemas dan mudah

lelah. %asien (idak na$su makan9 (erdaa( mual namun (idak mun(ah. %asien

&ua meneluh demam9 namun (idak (erlalu (ini.

7 1 minu "+," asien menalami neri ulu ha(i. Neri dirasakan

sama sean&an hari9 (idak hilan (imbul. Neri (idak men&alar ke unun9

neri (idak (imbul se(elah makan dan neri (idak berkuran se(elah buan air

besar. %asien &ua meneluhkan ma(a kunin dan BA ber#arna seer(i air

(eh eka(. BAB denan k3nsis(ensi lembek9 20hari dan ber#arna c3kla(

n3rmal.

2


3/31

%asien (inal di aliman(an dimana #ara seki(ar &ua menderi(a

keluhan an sama. %asien memiliki ri#aa( serin makan di #arun inir

&alan.

%" RPD !

- ,i#aa( eluhan an sama : isankal

- ,i#aa( Hier(ensi : isankal

- ,i#aa( %enaki( Jan(un : isankal

- ,i#aa( + : isankal

- ,i#aa( k3nsumi 3ba(-3ba(an lama : isankal

- ,i#aa( Aleri : isankal

- ,i#aa( ,a#a( !na : iakui

d" RPK !

- ,i#aa( eluhan an sama : isankal

- ,i#aa( Hier(ensi : isankal

- ,i#aa( %enaki( Jan(un : isankal

- ,i#aa( + : isankal

- ,i#aa( Aleri : isankal

e" Ri3ayat Priadi Sosial Ekonomi !

- %asien se3ran 'uru h3n3rer di sebuah "+% di aliman(an.

- %asien &ua suka menk3nsumsi makanan di inir &alan.

- 3nsumsi alk3h3l : isankal


4/31

- Biaa en3ba(an sendiri ) umum *

- esan ek3n3mi cuku

$" Anamnesis Sistem

"is(em resirasi : "esak na$as )-*9ba(uk )-*9 dahak )-* #arna u(ih dan

susah dikeluarkan 9 ba(uk darah )-*9 meni)-* (idur mendenkur)-*. "is(em kardi3;askuler : "esak na$as saa( berak(i;i(as )-*9 sesak saa(

3sisi (idur berbarin )-*9 neri dada )-*9 berdebar-debar )-*9 kerina( dinin

)-* "is(em as(r3in(es(inal : +ual )-*9 mun(ah )-*9 eru( mules )-*9 BAB

u(ih )-*9 neri ulu ha(i )i : 2492 )n3rmal #eih(*

. Tanda ;i(al

4


5/31

Tekanan darah : 10?5 mmH

Nadi : ? 0meni(9 reuler )isi dan (eanan cuku*

Respiratory rate : 2 0meni(9 irama reuler "uhu : /953= )aksiler*

@. "kala Ja(uh +,"@ ) +3rse all "cale*

1. ,i#aa( Ja(uh :

2. ian3sa "ekunder:

. Ala( Ban(u :

4. Terasan !n$us : 2

5. 'aa Ber&alan :

/. "(a(us +en(al :

"k3r : 2 )kesan ,esik3 rendah*

. "kala Neri : 4

'. "(a(us !n(ernus

eala : N3rm3cheal9 rambu( mera(a9 (idak mudah dicabu(

+a(a : 3n&un(i;a hieremis )- 0 -*9 sklera ik(erik )< 0


6/31

Leher : J% dalam ba(as n3rml9 (ir3id )-0-*9 embesaran

kelen&ar e(ah benin )-0-* enunaan 3(3( ban(u

erna$asan "=+)-* dan Trae>ius )-*

H. Th3raks

4A)TU)5

- !nseksi : ic(us c3rdis (ak (amak

- %alasi : ic(us c3rdis (eraba kua( anka(- %erkusi :

• Ba(as kiri a(as : !=" !! linea s(ernalis sinis(ra

• Ba(as kanan ba#ah : !=" linea s(ernalis de(ra

• %inan &an(un : !=" !!! linea aras(ernal sinis(ra

• Ba(as kiri ba#ah :!=" 1-2 cm la(eral linea

midcla;icula sinis(ra.

• esan : Jan(un membesar kearah

la(eral sinis(ra

- Auskul(asi :

• ,euler

• "uara &an(un murni : !9!!

• "uara &an(un (ambahan : +urmur )


7/31

"uara dasar

"uara (ambahan

%eran&akan aru 5 cm )N*

asikuler

)-* asikuler

)-*

De6tra Sinistra

Belakan

1. Inspeksi Ben(uk dadaHemi(3rak

2. Palpasi

"(em $remi(us

Neri (ekan%elebaran !="

3. Perkusi

4. Auskultasi

"uara dasar "uara (ambahan

alam ba(s n3rmal

"ime(ris

eC"in

)-*

)-*

"3n3r diseluruh lan

aru

asikuler

)-*

alam ba(as n3rmal

"ime(ris

eC"in

)-*

)-*

"3n3r diseluruh laa

aru

asikuler

)-*

I" Adomen

!nseksi :

• Ben(uk : a(ar

• 6arna : "ama denan kuli( seki(ar

• enek(asi : Tidak di(emukan

Auskul(asi : Bisin usus )


8/31

• Lien : alam ba(as n3rmal

• 'in&al : alam ba(as n3rmal

%erkusi :• Timani di seluruh kuadran

4" Ekstremitas

Superior in$erior

Akral dinin

edem"ian3sis'erak

Trem3r

-0-

-0--0-alam ba(as n3rmal

505

505-0-

-0-

-0--0-alam ba(as n3rmal

505

505-0-

I7" PEMERIKSAA) PE)U)4A)5

1. Lab3ra(3rium

• arah ru(in ada (anal 20021/

%emeriksaan Hasil Nilai N3rmal

Lek3si( D9? ./ E 19/

@ri(r3si( 5915 494- E 5.D

Hem3l3bin 1594 192 E 1?9

Hema(3kri( 494 4-52

+= 849 8 E 1

+=H 2D9D 2/ E 4

+=H= 595 2 E /

Tr3mb3si( 44 15 E 44

,6 1492 11.5 E 14.5

@3sin3$il abs3lu(e 91 .45 E .44

Bas3$il abs3lu(e 9D E .2

Neu(r3$il abs3lu(e 4924 1.8 E 8

Lim$3si( abs3lu(e 4922 .D E 5.2

+3n3si( abs3lu(e H ,'+0 .1/ E 1

@3sin3$il 8 ,'++ 2 E 4

8


9/31

Bas3$il 9D E 1

Neu(r3$il 8 9-'0+ 5 E ?

Lim$3si( 8 9-'9+ 25 E 4+3n3si( H ,,',+ 2 E 8

• imia klinik ada (anal 20021/

"'T H ,9. E 5

"'%T H 9:: E 5

Bilirubin (3(al H -'0+ 91 - 19

Bilirubin irec( H *'9. . - .2

Bilirubin !ndirec( H ,',- 91 - 98

Na(rium 1?9? 15 E 145

alium 9/? .5 E 5.

=hl3rida 1194 D5 E 15

• !mun ) "erum*

HbsA N3n ,eak(i$ )-* N3n ,eak(i$ )-*

An(i H= Nea(i$ Nea(i$

An(i HA /9 F 29

An(i HB" Nea(i$ F19

7" DA(TAR A1);RMA8ITAS

Anamnesis

,< Badan lemas

*< emam

-< +ual

9< Neri ulu ha(i

:< BA seer(i Teh

0< 'emar menk3nsumsi &a&anan sembaranan

Pemeriksaan (isik

.< !k(erik

=< Neri (ekan ada eias(rium

D


10/31

Pemeriksaan Penunjang

>< "'T : )H* 14?

,+< "'%T : )H* 455,,< Bilirubin T3(al : )H* 9/

,*< Bilirubin irec( :)H* 294?

,-< Bilirubin !ndirec( :)H* 191

,9< HbsA : N3n ,eak(i$

,:< An(i HB" : Nea(i$

,0< An(i H=: Nea(i$

,.< An(i HA /9

7I" PR;18EM 8IST

Masalah akti$ Masalah pasi$

1 Badan Lemas

2 emam

!k(erik

4 Neri ulu ha(i

5 BA seer(i (eh

/ Hierbilirubinemia

? "'T : )H* 14?8 "'%T : )H* 455

D An(i HA /9

, 3nsumsi makanan sembaranan

* Tinal didaerah @ndemis

7II" RE)2A)A PEME2AHA) MASA8AH

Assesment ?Initial Plan<

," Prolem ! Demam

Etiologi ! !n$eksi );irus9 bak(eri9arasi(*

N3n in$eksi )aleri9 ne3lasma9 au(3imun*

(aktor Risiko !

- "is(em imun enderi(a- Heni(as

- ;irulensi dan bak(erimia

1


11/31

- eada(an enduduk

- 3ndisi e3ra$is )cuaca9 kelembaban dan endemisi(as*

Komplikasi ! e&an emam9 ehidrasi

Initial Plan !

1 !. :9 arah ru(in9 ! + dan ! ' salm3nella9 ! + dan ! '

enue9 %emeriksaan darah (ei

2 !. TG :

- !n$us ,L 15 (m

- =e$(ria3n 21 r

- %arace(am3l 5m !. + : eadaan umum dan Tanda-(anda ;i(al

4 !. @G : Tirah barin9 makan i>i seimban9 banak minum air u(ih

*" Prolem ! )yeri Ulu hati

Etiologi ! !n$eksi )as(ri(is9 aendisi(is9 hea(i(is9 ankre(i(is*9 ulkus

as(er0du3denum

(aktor Risiko !

@ "is(im imun

@ 3la makan

@ ;irulensi dan bak(erimia

Komplikasi !%erdarahan lambun )ulkus as(er dan du3denum*9 %eri(3ni(is

Initial Plan !

,"!. : U"' Abd3men9 ,3n(en Abd3men

*"!. TG :

@ !n&eksi ,ani(idin H=L 15m

@ e(3r3lac

-"!. +: eadaan umum dan Tanda- (anda ;i(al

9"!. @G : Tirah barin dan menurani makanan (ini asam9 dan edas

-" Prolem ! Hiperiliruinemia

11


12/31

Etiologi ! !n$eksi )Hea(i(is* %rema(uri(as9 bs(ruksi )ba(u emedu* dan 3ba(-

3ba(an )enabab hi3albumin* dan anuan sirkulasi en(er3hea(ik ) ileus

3bs(ruk(i$*

(aktor Risiko !

@ "is(im !mun

@ 'ene(ik )ada 3ran denan kekuranan en>im dan r3(ein

an (erliba( dalam me(ab3lisme bilirubin*

@ 'aa hidu )makan berlemak dan (ini k3les(er3l*

Komplikasi ! Bilirubin encheal3a(i )"erebral als9 ,e(ardasi men(al9

e(idakmamuan sens3ri9 =edera ;askuler9 in$eksi' kern ik(erus )kerusakan

3(ak akiba( erlenke(an bilirubin indirec( ada 3(ak*

Initial Plan !

1. !. : Tes $unsi Ha(i ) "'T0"'%T9billirubin

direc(0indirec(* U"' )&ika klinis menun&ukan ba(u emedu*

2. !. TG : in$use ,L 15 (m9 (erai sinar )ada ne3na(es*9

imun3s 21

. !. + : eadaan umum9 BA dan BAB9 Tanda-(anda i(al

4. !. @G : Tirah barin9 makan i>i seimban

9" Prolem ! Peningkatan Enim Hati ?S5;T B S5PT<

Etiologi ! !n$eksi irus )Hea(i(is* %ankrea(i(is9 erlemakan ha(i9 3ba(-3ba(an9

sumba(an emedu eks(rahea(ik9 in$ark mi3kard

(aktor Risiko !

@ "is(im !mun

@ 3ndisi e3ra$is ) cuaca dan endemisi(as*

@ Trauma

@ Hem3lisis ada enambilan semel

12


13/31

Komplikasi ! Hea(i(is kr3nis9 sir3sis hea(is

Initial Plan !

1. !. : Tes $unsi Ha(i ) "'T0"'%T9billirubin

direc(0indirec(* U"' )&ika klinis menun&ukan ba(u emedu*

2. !. TG : in$use ,L 15 (m9 imun3s 21

. !. + : eadaan umum dan Tanda-(anda i(al

4. !. @G : Tirah barin9 makan i>i seimban

7III" PR;5ESS );TE

(ollo3 Up

Tanal 3ll3# U

4 +are( 21/ S! Neri ulu ha(i )


14/31

Nadi: 80meni(

T: /95=

"klera ik(erik )


15/31

,, : 2 0meni(.

H, : ? 0meni(.

"uhu : /95 =

"klera ik(erik )


16/31

IC" A8UR PIKIR

1/


17/31

1A1 II

PEM1AHASA)

ian3sa ker&a ada kasus ini berdasarkan enemuan sebaai beriku( :

A Anamnesa

1 +udah merasa lemas dalam ak(i;i(as keseharian se&ak 2 minu

belakanan.

2 %asien meneluh demam dan neri ada ulu ha(i

eluhan b3la ma(a ber#arna kekuninan dan BA ber#arna c3kla(

seer(i (eh

4 %asien menankal minum 3ba(-3ba(an dalam &anka lama

5 %asien menankal minum alk3h3l

B %emeriksaan $isik

1 "klera : !k(erik

2 Abd3men : Neri (ekan ada rei3 @ias(rium

= %emeriksaan %enun&an

1 imia arah : Bilirubin direk

294? Bilirubin !ndirek

191 dan bilirubin (3(al 9/

"'T14? u0L )eninka(an dari nilai n3rmal* "'%T455 u0L

) eninka(anI 12 nilai n3rmal (er(ini*

1?


18/31

* HbsA : N3n reak(i$9 an(i HB": nea(i$9 an(i H= : nra(i$9 dan an(i

HA : /9

%ada asien didaa(i keluhan demam an (erus menerus (ana meniil9

lemah9 mual9 saki( keala dan keluar kerina( dinin kemudian disusul denan BA

ber#arna c3kla(9 dan ma(a semakin lama semakin kunin. !k(erus a(au jaundice

adalah erubahan #arna kuli(9 sklera ma(a9 a(au &arinan lainna seer(i membran

muk3sa an men&adi kunin 3leh karena e#arnaan 3leh bilirubin an meninka(

k3nsen(rasina dalam sirkulasi darah. ari (imbulna jaundice ada asien maka

harus diikirkan enebabna an daa( (er&adi akiba( r3ses di re-hea(ik9 in(ra-

hea(ik9 dan 3s(-hea(ik.

%enebab ik(erus re-hea(ik adalah hem3lisis9 erdarahan in(ernal9 sindr3m

'ilber(9 sindr3m =riler-Na&&ar9 sindr3m ubin-J3hns3n9 dan sindr3m ,3(3r. "emua

enaki( (ersebu( memiliki kesamaan dimana (erdaa( hierbilirubinemia indirek.

%enebab ik(erus in(ra-hea(ik adalah hea(i(is9 keracunan 3ba(9 enaki( ha(i karena

alk3h3l9 dan enaki( hea(i(is au(3imun. %enebab ik(erus 3s(-hea(ik adalah ba(u

duk(us k3led3kus9 kanker ankreas9 s(rik(ur ada duk(us k3led3kus9 karsin3ma duk(us

k3led3kus9 dan k3lani(is skler3sin.

Jika diliha( dari e&ala-e&ala asien dimana a#alna (erdaa( lemas9 demam9

mual9 neri ulu ha(i9 dan dalam #ak(u beberaa hari kemudian BA c3kla(9 di(ambah

denan enemuan dari emeriksaan $isik didaa(kan adana sklera ik(erik ada kedua

ma(a9 ser(a adana neri (ekan eias(rium9 maka dian3sis semen(ara adalah

3bser;asi jaundice susek Hea(i(is aku(. Namun se(elah hasil lab3ra(3rium

menebu(kan !+ an(i HA < maka daa( (eaklah dian3sis Hea(i(is A aku(.

%ada asien didaa(kan bilirubin (3(al 9/. Bilirubin adalah hasil emecahan

heme ai(u baian dari hem3l3bin. Li;er ber(anun&a#ab a(as clearance dari

bilirubin melalui r3ses k3n&uasi aar lebih laru( air un(uk disekresi ke emedu

kemudian diekskresi ke lumen usus. !k(erus an (imbul ada ma(a asien

diakiba(kan 3leh r3ses eradanan in(rahea(ik menanu (rans3r( bilirubin

18


19/31

k3n&uasi. 6arna ma(a an kunin (er&adi karena adana bilirubin (ak (erk3n&uasi

)B₁* an meninka( dan laru( dalam muk3sa di sklera ma(a )dindin sel (ersusun

a(as lemak* a(au kadar biirubin (erk3n&uasi )B₂) an berlebih sehina akhirna

keluar dari embuluh darah masuk ke eks(rasel )&arinan ika( dan &arinan l3nar

ma(a*. ase ini (er&adi di mana enaki( kunin berkemban di (inka( bilirubin (3(al

melebihi 2 - 4 m0l. ase ik(erik biasana dimulai dalam #ak(u 1 hari e&ala a#al

didahului urin an ber#arna c3kla(9 sklera kunin9 kemudian seluruh badan men&adi

kunin.

!k(erus ada hea(i(is A bersi$a( aku(. %uncak $ase ik(erik muncul dalam 1-2

minu. "edankan #arna urin seer(i air (eh )merah kec3kla(an* bisa karena adana

eninka(an bilirubin dan ur3bilin3en. Adana bilirubin menun&ukkan kerusakan

)sumba(an* ada saluran kanalikuli biliaris sehina bilirubin (ak bisa keluar9 an

akhirna menalir masuk ke embuluh darah menu&u in&al. Adana ur3bilin3en

dalam urin menun&ukkan urin n3rmal (ai karena kadarna an meninka( sehina

(er&adi 3ksidasi berlebih an akhirna urin men&adi merah kec3kla(an.

%ada asien ini dierlukan emeriksaan enun&an berua:a. %emeriksaan lab3ra(3rium:

1. Bilirubin direk dan indirek

Bilirubin meruakan hasil akhir me(ab3lisme dan secara $isi3l3is

(idak en(in. Namun meruakan e(un&uk enaki( ha(i dan saluran

emedu an en(in9 karena bilirubin cenderun me#arnai &arinan

dan cairan an berk3n(ak denanna.2. "'T dan "'%T

@n>im "'T dan "'%T (erdaa( dalam sel-sel ala( (ubuh an sumber

u(amana adalah sel ha(i. enaikan en>im ini disebabkan 3leh karena

en>im an b3c3r dari sel. %embua(an "'T di mi(3k3ndria9

sedankan "'%T di si(3 sel. %ada hea(i(is eradanan (er&adi sel-sel

hear (eru(ama si(3lasma sehina "'%T an dir3duksi di si(3 sel

meninka( menebabkan "'T0 "'%T I n3rmal )N3rmalna :

1D


20/31

"'T0A"T F? Ul0L9 "'%T0ALT F42 Ul0L*.Hal ini menun&ukkan

bah#a adana eninka(an karena adana kerusakan sel ha(i.

. !+ an(i HAaa( dide(eksi selama $ase aku( dan -/ bulan se(elahna.

%eninka(an !+ meruakan karak(eris(ik dari $ase aku( hea(i(is A.4. !+ an(i HBc

+uncul dan daa( (erde(eksi saa( e&ala muncul ada hea(i(is B

5. HbsA

+eruakan arame(er un(uk mene(ahui adana in$eksi ;irus hea(i(is

B.ai(u meruakan An(ien ermukaan Hea(i(is B9 denan (ia

selubun u(ama r3(ein : u(ama9 besar9 dan (enah.

2


21/31

1A1 III

TI)4AUA) PUSTAKA

De$inisi

Hea(i(is A meruakan enaki( in$eksi sis(emik an d3minan meneran

ha(i akiba( masukna ;irus hea(i(is A )HA* melalui (ransmisi $ekal-3ral dari

makanan a(au minuman an (elah (erk3n(aminasi. ulu hea(i(is A disebu( &ua

hea(i(is in$eksi3sa9 hea(i(is eidemika9 epidemic jaundice, dan catarrhal

jaundice.891

Epidemiologi

i seluruh dunia (erdaa( seki(ar 194 &u(a kasus hea(i(is A se(ia (ahun.? Lebih

dari ?5K anak di benua Asia9 A$rika9 dan !ndia memiliki an(ib3d an(i-HA ada

usia 5 (ahun. "ebaian besar in$eksi HA didaa( ada a#al kehiduan9 kebanakan

asm(3ma(ik9 dan anik(erik. i !nd3nesia sendiri insidensi enaki( hea(i(is A

berkisar an(ara D98-/98K kasus.8

21


22/31

Etiologi

Hea(i(is A disebabkan 3leh in$eksi ;irus Hea(i(is A )HA* an (idak

memiliki aml39 meruakan ;irus ,NA ran(ai (unal. HA er(ama kali

diiden(i$ikasi denan mikr3sk3 elek(r3n ada (ahun 1D? dan diklasi$ikasikan ke

dalam enus hea(3;irus dan masuk dalam $amili ic3rna;irus. HA berdiame(er 2?-

28 nm denan ben(uk kubus sime(rik9 (ahan (erhada cairan emedu9 (idak daa(

diinak(i$asi 3leh e(er9 dan s(abil ada suhu -23 =elcius ser(a H an rendah )H

9*. irus hea(i(is A ini daa( ber(ahan selama 2 &am hina / hari di ermukaan

kerin.

irus hea(i(is A diliha( dari mikr3sk3 elek(r3n

=3ur(es: emedicine11

%ada manusia (erdiri a(as sa(u ser3(ie9 (ia a(au

lebih en3(ie. "(ruk(urna miri denan en(er3;irus9 (ai hea(i(is A ;irus berbeda.

HA daa( memenaruhi $uni li;er ke(ika melakukan relikasi dalam hea(3si(.

"is(em imun sese3ran kemudian akan (erak(i;asi un(uk memr3duksi sebuah reaksi

sesi$ik un(uk menc3ba mela#an dan meneradikasi aen in$eksius (ersebu(. "ebaai

k3nsekuensina9 li;er akan menalami in$lamasi dan membesar.8

Patogenesisirus Hea(i(is A disebarkan melalui k3(3ran a(au (in&a enderi(a.

%enebaranna disebu( fecal-oral route c3n(3hna (anan secara (idak sena&a

menen(uh benda bekas (erkena (in&a dan kemudian (ana mencuci (anan diunakan

un(uk makan9 a(au ikan a(au keran an berasal dari ka#asan air an dicemari 3leh

22


23/31

k3(3ran manusia enderi(a hea(i(is A. ak(3r risik3 un(uk (erkenana hea(i(is A

meliu(i berd3misili di (ema( an endudukna ramai dan dalam sa(u rumah dihuni

3leh banak 3ran9 kebersihan an kuran9 ada anak an di(i(i di day care9

beerian ke neara berkemban9 emakaian &arum sun(ik bersama misalna ada

3ran an memakai nark3ba9 &ua bisa melalui k3n(ak seksual denan enderi(a.89D

irus masuk ke dalam (ubuh denan eran(ara makanan a(au air an

(ercemar 3leh $eces asien9 misalna makan buah-buahan9 saur an (idak dimasak

a(au makan keran an se(enah ma(an9 a(auun minum denan es ba(u an

r3ses embekuanna (erk3n(aminasi. i dalam saluran enceranaan HA daa(

berkemban biak denan cea(9 kemudian dianku( melalui aliran darah ke dalam

ha(i9 dimana (inal di dalam kailer-kailer darah dan meneran &arinan-&arinan

seki(arna sehina menebabkan ha(i mealami in$lamasi dan membesar.

Mani$estasi Klinis

%eri3de inkubasi in$eksi ;irus hea(i(is A an(ara 15-5 hari denan ra(a-ra(a

hari. +asa in$eksi ;irus hea(i(is A berlansun an(ara -5 minu. irus sudah

berada di dalam $eces 1-2 minu sebelum e&ala er(ama muncul dan dalam minu

er(ama (imbulna e&ala."e(elah masa inkubasi biasana diiku(i denan e&ala-e&ala beriku(: demam9

kuran na$su makan9 mual9 neri ada kuadran kanan a(as eru(9 dan dalam #ak(u

beberaa hari kemudian (imbul saki( kunin. Urin enderi(a biasana ber#arna

kunin ela an (er&adi 1-5 hari sebelum (imbulna enaki( kunin. Ter&adi

hea(3meali dan ada erabaan ha(i di(emukan tenderness. Banak 3ran an

memunai buk(i ser3l3i in$eksi aku( haa(i(is A (idak menun&ukkan e&ala a(au

hana sediki( saki(9 (ana ik(erus )Hea(i(is A Anik(erik*. !n$eksi enaki( (eran(un

ada usia9 lebih serin di&umai ada anak-anak. "ebaian besar )DDK* dari kasus

hea(i(is A adalah sembuh sendiri.8

HA di(ularkan dari 3ran ke 3ran melalui mekanisme $ekal-3ral. HA

diekskresi dalam (in&a9 dan daa( ber(ahan di linkunan un(uk &anka #ak(u lama.

ran bisa (er(ular aabila menk3nsumsi makanan dan minuman an

2


24/31

(erk3n(aminasi 3leh HA dari (in&a. adan-kadan9 HA &ua dier3leh melalui

hubunan seksual )anal-3ral* dan (rans$usi darah.

Hea(i(is aku( A daa( dibai men&adi ema( $ase klinis:

1. !nkubasi

+asa inkubasi a(au eri3de reklinik berlansun 1-5 hari9 denan ra(a-ra(a kuran

lebih 28 hari di mana asien (e(a asim(3ma(ik meskiun (er&adi relikasi ak(i$ ;irus.

2. ase r3dr3mal

ase r3dr3mal a(au re-ik(erik berlansun selama -1 hari an di(andai denan

munculna e&ala seer(i menurunna na$su makan9 kelelahan9 anas9 mual samai

mun(ah9 an3reksia9 neri eru( sebelah kanan saki( eru(9 mual dan mun(ah9 demam9diare9 urin ber#arna c3kla( ela seer(i air (eh dan (in&a an uca(.

. ase ik(erik

ase ini (er&adi di mana enaki( kunin berkemban di (inka( bilirubin (3(al

melebihi 2 - 4 m0l. %asien serinkali baru mencari er(3l3nan medis ada $ase

ini. ase ik(erik biasana dimulai dalam #ak(u 1 hari e&ala a#al didahului urin

an ber#arna c3kla(9 sklera kunin9 kemudian seluruh badan men&adi kunin.

Teradi uncak $ase ik(erik dalam 1-2 minu9 hea(3meali rinan an diser(ai

denan neri (ekan. emam biasana membaik se(elah beberaa hari er(ama

enaki( kunin. iremia berakhir (ak lama se(elah menembankan hea(i(is9

meskiun (in&a (e(a menular selama 1 - 2 minu. Tinka( kema(ian rendah )92K

dari kasus ik(erik* dan enaki( akhirna sembuh sendiri. adan-kadan9 nekr3sis

ha(i meluas (er&adi selama / hina 8 minu ada masa saki(. alam hal ini9 demam

(ini9 di(andai neri eru(9 mun(ah9 enaki( kunin dan enembanan ense$al3a(i

ha(i (erkai( denan k3ma dan ke&an9 ini adalah (anda-(anda hea(i(is $ulminan9

menebabkan kema(ian ada (ahun ? - DK dari asien. alam kasus-kasus

kema(ian sana( (ini berhubunan denan ber(ambahna usia9 dan kelansunan

hidu ini &aran (er&adi lebih dari 5 (ahun.

4. +asa enembuhan

24


25/31

+asa enembuhan ada umumna ber&alan lamba(9 (e(ai emulihan asien lancar

dan lenka. e&adian rekurensi ada hea(i(is (er&adi dalam - 2K dari asien9

seki(ar 4-15 minu se(elah e&ala a#al (elah sembuh. !k(erus beransur berkuran

dan hilan dalam 2-/ minu9 demikian ula an3rksia9 lemas badan dan

hea(3meali. %enembuhan semurna sebaian besar (er&adi dalam -4 bulan.891

=3ur(es:

emedicine11

Diagnosis

Hea(i(is A daa( didian3sis denan salah sa(u cara sebaai beriku(:

1. !s3lasi ar(ikel ;irus a(au an(ien ;irus Hea(i(is A dalam (in&a enderi(a

2. enaikan (i(er an(i-HA

. enaikan (i(er !+ an(i-HA

=ara an (erbaik adalah cara ke (ia karena kenaikan an(ib3di an er(ama kali

(er&adi ada kasus aku( adalah kelas !+ dan !+ ini (idak lama kemudian akan

menhilan. An(ib3di !+ un(uk ;irus hea(i(is A ada umumna 3si(i$ ke(ika

e&ala muncul diser(ai kenaikan ALT )alanine amin3(rans$erase* a(au "'%T. !+

akan 3si(i$ selama -/ bulan se(elah in$eksi rimer (er&adi dan ber(ahan hina 12

bulan dalam 25K asien.11 !' an(i-HA muncul se(elah !+ (urun dan biasana

25


26/31

ber(ahan hina ber(ahun-(ahun. %ada a#al enaki(9 keberadaan !' an(i-HA

selalu diser(ai denan adana !+ an(i-HA. "ebaai an(i-HA !' (e(a seumur

hidu se(elah in$eksi aku(9 de(eksi !' an(i-HA sa&a menun&ukkan in$eksi an

ernah (er&adi ada masa lalu.

Un(uk menun&an dian3sis daa( dilakukan (es bi3kimia $unsi ha(i )e;aluasi

lab3ra(3rium: bilirubin urin dan ur3bilin3en9 bilirubin (3(al serum dan lansun9

ALT a(au "'%T9 A"T a(au "'T9 $3s$a(ase alkali9 #ak(u r3(r3mbin9 r3(ein (3(al9

albumin9 !'9 !A9 !+9 hi(un darah lenka*. Le;el bilirubin naik se(elah 3nse(

bilirubinuria diiku(i eninka(an ALT dan A"T. !ndi;idu an lebih (ua daa(

memiliki le;el bilirubin an lebih (ini. raksi direk dan indirek akan meninka(

akiba( adana hem3lisis9 namun bilirubin indirek umumna akan lebih (ini dari

bilirubin direk. %eninka(an le;el ALT dan A"T sana( sensi(i$ un(uk hea(i(is A.

@n>im li;er ini daa( meninka( hina melebihi 1. mlU0ml denan le;el ALT

lebih (ini dari A"T an nan(ina akan kembalil n3rmal se(elah 5-2 minu

kemudian. %eninka(an Alkaline %h3sa(ase (er&adi selama enaki( aku( dan daa(

berkelan&u(an selama $ase k3les(asik berlansun meniku(i kenaikan le;el

(ransaminase. "elain i(u9 albumin serum daa( (urun.11

%enci(raan biasana (idak diindikasikan un(uk in$eksi ;irus hea(i(is A9 namun

ul(ras3und scan daa( diunakan un(uk memban(u meninkirkan dian3sis bandin9

un(uk meliha( as(ensi embuluh darah9 dan mene;aluasi aakah ada enaki( li;er

kr3nis. U"' en(in dilakukan ada asien aal ha(i $ulminan.

Teknik m3lekular daa( dilakukan melalui bahan samel darah dan $eses

un(uk mende(eksi an(ien ;irus ,NA hea(i(is A.11 irus dan an(ib3di daa( dide(eksi

3leh ,!A (ersedia secara k3mersial9 A+AL a(au @L!"A ki(. Bi3si ha(i &aran

dilakukan un(uk in$eksi ;irus hea(i(is A kecuali asien dicuriai sedan menalami

relas kr3nik ;irus hea(i(is A dan aabila dian3sis lain (idak as(i.

Penatalaksanaan

Hina sekaran belum ada en3ba(an sesi$ik bai hea(i(is ;irus aku(.

Tidak ada indikasi (erai k3r(ik3s(er3id un(uk hea(i(is ;irus aku(. %enambahan

2/


27/31

;i(amin denan makanan (ini kal3ri r3(ein daa( diberikan ada enderi(a an

menalami enurunan bera( badan a(au malnu(risi.

!s(iraha( dilakukan denan (irah barin ada masa masih banak keluhan9

m3bilisasi beransur dimulai &ika keluhan a(au e&ala berkuran9 bilirubin dan

(ransaminase serum menurun. Ak(i$i(as n3rmal sehari-hari dimulai se(elah keluhan

hilan dan da(a lab3ra(3rium n3rmal.

Terai harus mendukun dan ber(u&uan un(uk men&aa keseimbanan i>i

an cuku. Tidak ada die( khusus bai enderi(a hea(i(is A9 an en(in adalah

&umlah kal3ri dan r3(ein adekua(9 disesuaikan denan selera enderi(a9 (erkadan

emasukan nu(risi dan cairan kuran akiba( mual dan mun(ah9 sehina erlu

di(un&an 3leh nu(risi aren(eral c3n(3hna in$us eks(r3se 1-2K.

Tidak ada buk(i an baik bah#a emba(asan lemak memiliki e$ek

menun(unkan ada r3ram enaki(. Telur9 susu dan men(ea benar-benar daa(

memban(u memberikan asuan kal3ri an baik. +inuman menandun alk3h3l

(idak b3leh dik3nsumsi selama hea(i(is aku( karena e$ek hea(3(3ksik lansun dari

alk3h3l.1

Prognosis

%r3n3sis hea(i(is A sana( baik9 lebih dari DDK dari asien denan hea(i(is

A in$eksi sembuh sendiri. 3mlikasi akiba( Hea(i(is A hamir (idak ada kecuali

ada ara lansia a(au sese3ran an meman sudah menida enaki( ha(i kr3nis

a(au sir3sis. Hana 91K asien berkemban men&adi nekr3sis hea(ik aku( $a(al.

Pen%egahan

%ada (ahun 1D8/9 %.J. %r3;3s( dkk (elah menemukan Live Attenuated ;aksin

hea(i(is A9 dari strain =,2/ an berasal dari (in&a enderi(a hea(i(is A9 di =3s(a

,ica. irus hea(i(is A ini (elah menalami beberaa kali asase ada &arinan fetal

rhesus monkey kidney ),h/*. Human Diploid Lung )+,="* an akhirna daa(

2?


28/31

menurunkan $ak(3r-$ak(3r a(3enna dan daa( diunakan un(uk manusia sebaai

;aksin denan hasil an baik.

+enuru( 6H9 ada beberaa cara un(uk menceah enularan hea(i(is A9

an(ara lain:

• Hamir semua in$eksi HA menebar denan ru(e $ekal-3ral9 maka

enceahan daa( dilakukan denan hiene er3ranan an baik9 s(andar

kuali(as (ini un(uk ersediaan air ublik dan embuanan limbah sani(er9

ser(a sani(asi linkunan an baik.

• alam rumah (ana9 kebersihan ribadi an baik9 (ermasuk (anan serin

dan mencuci se(elah buan air besar dan sebelum meniakan makanan9

meruakan (indakan en(in un(uk menurani risik3 enularan dari indi;idu

an (erin$eksi sebelum dan sesudah enaki( klinis mereka men&adi aaren(.

• %emberian ;aksin a(au imunisasi. Terdaa( dua &enis ;aksin9 ai(u:

1. !munisasi asi$

%emberian an(ib3di dalam imunisasi asi$ r3$ilaksis un(uk hea(i(is A (elah

(ersedia selama ber(ahun-(ahun. "erum imun l3bulin )!"'*9 dibua( dari

lasma 3ulasi umum9 memberi 8-DK erlindunan &ika diberikan

sebelum a(au selama eri3de inkubasi enaki(. alam beberaa kasus9

in$eksi (er&adi9 namun (idak muncul e&ala klinis dari hea(i(is A.

"aa( ini9 !"' harus diberikan ada 3ran an in(ensi$ k3n(ak asien hea(i(is

A dan 3ran an dike(ahui (elah makan makanan men(ah an di3lah a(au

di(anani 3leh indi;idu an (erin$eksi. Bei(u muncul e&ala klinis9 host

sudah memr3duksi an(ib3di. ran dari daerah endemisi(as rendah an

melakukan er&alanan ke daerah-daerah denan (inka( in$eksi an (ini

daa( menerima !"' sebelum keberanka(an dan ada in(er;al -4 bulan

asalkan 3(ensial aaran bera( (erus berlan&u(9 (e(ai imunisasi ak(i$ adalah

lebih baik.

2. !munisasi ak(i$

Un(uk hea(i(is A9 ;aksin dilemahkan hidu (elah die;aluasi (e(ai (elah

menun&ukkan imun3enisi(as dan belum e$ek(i$ bila diberikan secara 3ral.

%enunaan ;aksin ini lebih baik dariada asi$ r3$ilaksis bai mereka an

28


29/31

berkean&anan a(au berulan (eraar hea(i(is A. aksin hea(i(is A

diberikan 2 kali denan &arak /-12 bulan. aksin sudah mulai beker&a 2

minu se(elah enun(ikan er(ama. Aabila (eraar ;irus hea(i(is A

sebelum 2 minu an berar(i ;aksin masih belum beker&a maka daa(

diberikan imun3l3bulin.1

1A1 I7

DA(TAR PUSTAKA

2D


30/31

1. enters for Disease ontrol and %re;en(i3n. %hsical Ac(i;i( Am3n Asians and

Na(i;e Ha#aiian 3r (her %aci$ic !slanders. 24 Aus( 2?. ci(ed 211 Jan 22M.

!n(erne(M A;ailable a(:

h((:00###.cdc.3;0mm#r0re;ie#0mm#rh(ml0mm5a2.h(m

2. +eh(a N. ru-induced hea(3(3ici(. 21 Aril 2/. ci(ed 211 Jan 24M.

!n(erne(M A;ailable a(: h((:00emedicine.medscae.c3m0ar(icle01/D814-3;er;ie#

. ,3sh AJ. =h3lani(is. 21 Jun 11. ci(ed 211 Jan 22M. !n(erne(M A;ailable a(:

h((:00emedicine.medscae.c3m0ar(icle0??4245-3;er;ie#

4. "(eel %A. =h3lecs(i(is and biliar c3lic. 21 Au 1D. ci(ed 211 Jan 22M.!n(erne(M A;ailable a(: h((:00emedicine.medscae.c3m0ar(icle0??444-3;er;ie#

5. ea(man TJ. @mhsema(3us ch3lecs(i(is: an insidi3us ;arian( 3$ acu(e

ch3lecs(i(is. Am ! "merg #ed . +ar 1D8/4)2*:1/-/.

/. 3 =69 Beres$3rd "A9 "chul(e "J9 +a(sum3(3 A+9 Lee "%. !ncidence9 na(ural

his(3r9 and risk $ac(3rs $3r biliar slude and s(3nes durin

renanc. Hepatology. eb 2541)2*:5D-/5.

?. 63rld Heal(h rani>a(i3n. The l3bal re;alence 3$ hea(i(is A ;irus in$ec(i3n

and susce(ibili(: a ss(ema(ic re;ie#. ci(ed 211 Jan 25M. !n(erne(M A;ailable a(:

h((:00#hOlibd3c.#h3.in(0hO02106HP!BP1.1Pen.d$

8. "ud33 A69 "e(i3hadi B9 Al#i !9 "imadibra(a +9 "e(ia(i ". Buku A&ar !lmu

%enaki( alam. 4(h ed. Jakar(a: akul(as ed3k(eran Uni;ersi(as !nd3nesia 2/.

%42-428

D. H3lliner B and Ticehurs( J,. Hea(i(is A ;irus. !n: ields BN9 nie +9 and

H3#le %+9 eds. $ields %irology, rd ed. %hiladelhia9 Liinc3(( - ,a;en9

1DD/:?5-?82.

http://www.cdc.gov/http://www.cdc.gov/http://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/mm5333a2.htmhttp://emedicine.medscape.com/article/169814-overviewhttp://emedicine.medscape.com/article/774245-overviewhttp://emedicine.medscape.com/article/774443-overviewhttp://whqlibdoc.who.int/hq/2010/WHO_IVB_10.01_eng.pdfhttp://www.cdc.gov/http://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/mm5333a2.htmhttp://emedicine.medscape.com/article/169814-overviewhttp://emedicine.medscape.com/article/774245-overviewhttp://emedicine.medscape.com/article/774443-overviewhttp://whqlibdoc.who.int/hq/2010/WHO_IVB_10.01_eng.pdf


31/31

1. %re;isani N9 La;anch . Hea(i(is A. 2. ci(ed 211 Jan 25M. !n(erne(M

A;ailable a(:

h((:00###.#h3.in(0csr0disease0hea(i(is0Hea(i(isAP#h3cdscsredc2P?.d$

11. 'ilr3 ,. Hea(i(is A: i$$eren(ial ian3ses Q 63rku. 21 ec 2D. ci(ed

211 Jan 25M. !n(erne(M A;ailable a(: h((:00emedicine.medscae.c3m0ar(icle01??484-

dian3sis
http://www.who.int/csr/disease/hepatitis/HepatitisA_whocdscsredc2000_7.pdfhttp://emedicine.medscape.com/article/177484-diagnosishttp://emedicine.medscape.com/article/177484-diagnosishttp://www.who.int/csr/disease/hepatitis/HepatitisA_whocdscsredc2000_7.pdfhttp://emedicine.medscape.com/article/177484-diagnosishttp://emedicine.medscape.com/article/177484-diagnosis

Documents

Hepatitis Akut Fixl