รายงานวจย

เรอง

การประเมนเพอพฒนาการด าเนนงานตามนโยบาย 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน ของภาคเหนอ: กรณศกษาเชงพนทในจงหวดพะเยาและจงหวดนาน

โดย

เกษแกว เสยงเพราะ

ประกาศต ทอนชวย

นศารตน อตตะมะ

สายฝน ผดผอง

คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยพะเยา

ไดรบทนสนบสนนโดยศนยวจยการจดการความรเพอการควบคมยาสบ (ศจย.) และ

ส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.)

ค

กตตกรรมประกาศ

การวจยครงน ส าเรจลลวงไปดวยด โดยไดรบความกรณาจากนายแพทยสาธารณสขจงหวดพะเยา นายแพทยสาธารณสขจงหวดนาน ส านกงานสาธารณสขจงหวดพะเยา ส านกงานสาธารณสขจงหวดนาน พรอมทงไดรบการสนบสนนงบประมาณจากศนยวจยการจดการความรเพอการควบคมยาสบ (ศจย.) และส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) คณะผวจยขอขอบพระคณไว ณ โอกาสน ขอขอบคณผทรงคณวฒ ผเชยวชาญ ทสละเวลาในการตรวจทานแกไขขอบกพรองของเครองมอ ตรวจทานความถกตองของภาษา และพจารณาความตรงเชงเนอหาของเครองมอทใชในการวจย

ขอขอบพระคณ นายแพทยสาธารณสขจงหวดพะเยา นายแพทยสาธารณสขจงหวดนาน ส านกงานสาธารณสขจงหวดพะเยา ส านกงานสาธารณสขจงหวดนาน ส านกงานสาธารณสขอ าเภอเมองพะเยา ส านกงานสาธารณสขอ าเภอเมองพะเยา โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลในสงกดจงหวดพะเยาและจงหวดนาน ชมรมสาธารณสขแหงประเทศไทย มลนธเครอขายหมออนามย สมาคมหมออนามย และสมาคมวชาชพสาธารณสข ท งจงหวดพะเยาและจงหวดนาน ทใหความอน เคราะหและเออเฟอสถานทในการด าเนนวจย และขอขอบพระคณอาสาสมครสาธารณสขประจ าหมบาน ภาคเครอขายและประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการทงจงหวดพะเยาและจงหวดนานทกทานทตอบแบบสอบถามและใหขอมลตางๆ ทเออตอการด าเนนงานวจย จนท าใหงานวจยนส าเรจลลวงไปดวยด

เกษแกว เสยงเพราะ และคณะ

ง

สารบญ หนา บทคดยอ ก กตตกรรมประกาศ ค สารบญ ง สารบญแผนภม ช สารบญตาราง ซ บทท 1 บทน า 1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา 1 1.2 วตถประสงคการวจย 3 1.3 ขอบเขตการวจย 3 บทท 2 การทบทวนวรรณกรรม 2.1 ความรเกยวภยบหร 4 2.2 ความแตกฉานดานสขภาพ 15 2.3 แบบจ าลองการประเมนผลโครงการ กรณแบบจ าลอง CIPP Model 18 2.4 สภาพทวไปจงหวดพะเยา 22 2.5 สภาพทวไปจงหวดนาน 27 2.6 การด าเนนงาน“3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ของภาคเหนอ: กรณศกษาเชง

พนทในจงหวดพะเยาและจงหวดนาน ป 2560 34

2.7 งานวจยทเกยวของ 37 2.8 กรอบแนวคด (Conceptual framework) 39 บทท 3 วธด าเนนงานวจย 3.1 ประชากรทใชในการวจย 41 3.2 เครองมอทใชในการวจย 43 3.3 วธด าเนนการวจย 44 3.4. การวเคราะหขอมล 45

จ

สารบญ หนา บทท 4 สรปผลการศกษา 4.1 ขอมลทวไปจงหวดพะเยา 46 4.1.1 ขอมลทวไปของอาสาสมครสาธารณสข (อสม.) ทเขารวมโครงการฯ 46 4.1.2 ขอมลดานการประเมนผลการด าเนนงานตามโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไท

องคราชน” 51

4.1.3 ขอมลความแตกฉานดานสขภาพของอาสาสมครสาธารณสข (อสม.) เกยวกบการด าเนนงานตามโครงการ

55

4.1.4 ขอมลทวไปของประชาชนทสมครใจเขารวมทเขารวมโครงการฯ 59 4.1.5 ขอมลดานการประเมนผลการด าเนนงานตามโครงการ ส าหรบประชาชนทสมครใจเขารวม

โครงการฯ 66

4.1.6 ขอมลความแตกฉานดานสขภาพของประชาชนเกยวกบการด าเนนงานตามโครงการ 70 4.2 ขอมลทวไปจงหวดนาน 74 4.2.1 ขอมลทวไปของอาสาสมครสาธารณสข (อสม.) ทเขารวมโครงการฯ จงหวดนาน 74 4.2.2 ขอมลดานการประเมนผลการด าเนนงานตามโครงการ จงหวดนาน 79 4.2.3 ขอมลความแตกฉานดานสขภาพของอาสาสมครสาธารณสข (อสม.) เกยวกบการด าเนนงาน

ตามโครงการ 83

4.2.4 ขอมลทวไปของประชาชนทสมครใจเขารวมทเขารวมโครงการฯ 87 4.2.5 ขอมล ดานการประเมนผลการด าเนนงานตามโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไท

องคราชน” ส าหรบประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ 94

4.2.6 แสดงขอมลความแตกฉานดานสขภาพของประชาชน ดานการด าเนนงานตามโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

98

ฉ

สารบญ หนา บทท 5 สรปผลการศกษา อภปรายผล และขอเสนอแนะ 5.1 สรปผลการศกษา 102 5.2 อภปรายผล 114 5.3 ขอเสนอแนะ 119 บทท 6 บรรณานกรม 120 ภาคผนวก 123

ช

สารบญแผนภม หนา แผนภมท 1 กรอบแนวคดงานวจย 40

ซ

สารบญตาราง หนา ตารางท 1 แสดงเขตการปกครองของจงหวดพะเยา 24 ตารางท 2 แสดงจ านวนประชากรของจงหวดพะเยา 25 ตารางท 3 แสดงเขตการปกครองของจงหวดนาน 29 ตารางท 4 แสดงจ านวนประชากรของจงหวดพะเยา 31 ตารางท 5 แสดงการด าเนนกจกรรมการขบเคลอนโครงการฯ 36 ตารางท 6 แสดงจ านวนและรอยละ ขอมลทวไปของกลมอาสาสมครสาธารณสข (อสม.) จงหวดพะเยา

46

ตารางท 7 แสดงขอมลดานสถานภาพ อาชพ รายได และความพอเพยงรายไดของกลมอาสาสมครสาธารณสข (อสม.) จงหวดพะเยา

47

ตารางท 8 แสดงขอมลดานประวตการสบบหร ของกลมตวอยาง 48 ตารางท 9 แสดงขอมลดานประวตการสบบหร ของกลมตวอยาง (ตอ) 49 ตารางท 10 ตารางท 10 แสดงขอมลดานการรบรขอมลขาวสารของโครงการฯ ของกลมตวอยาง 50 ตารางท 11 แสดงขอมลจ านวนและรอยละ การประเมนผลการด าเนนงานตามโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ตามแบบจ าลองการประเมนผลโครงการ กรณแบบจ าลอง CIPP Model ของกลมอาสาสมครสาธารณสข (อสม.) จงหวดพะเยา

52

ตารางท 12 แสดงคาเฉลย จ านวนและรอยละ จ าแนกตามระดบการประเมนผลการด าเนนงานตามโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ของกลมอาสาสมครสาธารณสข (อสม.) จงหวดพะเยา

54

ตารางท 13 แสดงขอมลจ านวนและรอยละ ความแตกฉานดานสขภาพของอาสาสมครสาธารณสข (อสม.) เกยวกบโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

56

ตารางท 14 แสดงขอมลจ าแนกตามระดบ ความแตกฉานดานสขภาพของอาสาสมครสาธารณสข (อสม.) เกยวกบโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” จงหวดพะเยา

58

ตารางท 15 แสดงจ านวนและรอยละขอมลทวไปของประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ 59

ฌ

สารบญตาราง หนา ตารางท 16 แสดงจ านวนและรอยละขอมลทวไปของประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ 60 ตารางท 17 แสดงจ านวนและรอยละ ขอมลประวตการสบบหรของประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ

61

ตารางท 18 แสดงจ านวนและรอยละ ขอมลประวตการพยายามเลกสบหรของประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ

62

ตารางท 19 แสดงจ านวนและรอยละ ขอมลการรบรขอมลขาวสารของประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ

63

ตารางท 20 แสดงจ านวนและรอยละ ขอมลการสมครเขารวมโครงการฯ ของประชาชน 64 ตารางท 21 แสดงจ านวนและรอยละ ขอมลการเลกสบบหรของประชาชนทสมครเขารวมโครงการฯ 64 ตารางท 22 แสดงจ านวนและรอยละ ขอมลการเลกสบบหรของประชาชนทสมครเขารวมโครงการฯ (ตอ)

65

ตารางท 23 แสดงขอมลจ านวนและรอยละ การประเมนผลการด าเนนงานตามโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ตามแบบจ าลองการประเมนผลโครงการ กรณแบบจ าลอง CIPP Model ของประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

67

ตารางท 24 แสดงขอมลจ าแนกตามระดบการประเมนผลการด าเนนงานตามโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ของประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ

69

ตารางท 25 แสดงขอมลจ านวนและรอยละ ความแตกฉานดานสขภาพของประชาชน เกยวกบโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

71

ตารางท 26 แสดงขอมลจ าแนกตามระดบ ความแตกฉานดานสขภาพของประชาชนทสมครเขารวมโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

74

ตารางท 27 แสดงขอมลทวไป ของกลม อสม. จงหวดนานทเขารวมโครงการฯ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

75

ตารางท 28 แสดงขอมลทวไป ของกลม อสม. จงหวดนานทเขารวมโครงการฯ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” (ตอ)

76

ญ

สารบญตาราง หนา ตารางท 29 แสดงขอมลประวตการสบบหร ของกลม อสม. จงหวดนานทเขารวมโครงการฯ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

77

ตารางท 30 แสดงขอมลประวตการพยายามเลกสบบหร ของกลม อสม. จงหวดนานทเขารวมโครงการฯ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

78

ตารางท 31 แสดงการรบรขอมลขาวสารโครงการฯ ของกลม อสม. จงหวดนานทเขารวมโครงการฯ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

79

ตารางท 32 แสดงขอมลจ านวนและรอยละ การประเมนผลการด าเนนงานตามโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ของ อสม.ทเขารวมโครงการฯ ตามแบบจ าลองการประเมนผลโครงการ กรณแบบจ าลอง CIPP Model

80

ตารางท 33 แสดงขอมลจ าแนกตามระดบการประเมนผลการด าเนนงานตามโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ของ อสม.ทเขารวมโครงการฯ

82

ตารางท 34 แสดงขอมลจ านวนและรอยละ ความแตกฉานดานสขภาพของ อสม. เกยวกบโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” จงหวดนาน

84

ตารางท 35 แสดงขอมลจ าแนกตามระดบ ความแตกฉานดานสขภาพของประชาชนทสมครเขารวมโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ของ อสม.ทเขารวมโครงการฯ

86

ตารางท 36 แสดงขอมลทวไป ส าหรบประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

87

ตารางท 37 แสดงขอมลทวไป ส าหรบประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” (ตอ)

88

ตารางท 38 แสดงขอมลประวตการสบบหร ส าหรบประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

89

ตารางท 39 แสดงขอมลประวตการพยายามเลกสบบหร ส าหรบประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

90

ฎ

สารบญตาราง หนา ตารางท 40 แสดงการรและรบรขอมลขาวสารของโครงการฯ ส าหรบประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

92

ตารางท 41 แสดงขอมลกจกรรมเกยวกบการเลกสบบหร ส าหรบประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

93

ตารางท 42 แสดงขอมลจ านวนและรอยละ การประเมนผลการด าเนนงานตามโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ส าหรบประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ ตามแบบจ าลองการประเมนผลโครงการ กรณแบบจ าลอง CIPP Model

95

ตารางท 43 แสดงขอมลจ าแนกตามระดบการประเมนผลการด าเนนงานตามโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ส าหรบประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ

97

ตารางท 44 แสดงขอมลจ านวนและรอยละ ความแตกฉานดานสขภาพส าหรบประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ เกยวกบโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” จงหวดนาน

99

ตารางท 45 แสดงขอมลจ าแนกตามระดบ ความแตกฉานดานสขภาพส าหรบประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ เกยวกบโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” จงหวดนาน

101

ก

บทคดยอ

การวจยน เปนการวจยประเมนผล (Evaluation research) มวตถประสงคเพอตดตามและประเมนผลการด าเนนกจกรรมควบคมการบรโภคยาสบ ภายใตโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” กรณศกษาเชงพนทในจงหวดพะเยาและจงหวดนาน การประยกตใชรปแบบซปป (CIPP Model) ในการประเมน โดยท าการประเมน 4 ดาน ไดแก ดานบรบท ดานปจจยน าเขา ดานกระบวนการด าเนน และดานผลผลต (Product) และศกษาความแตกฉานดานสขภาพ (Health literacy) ของประชาชนทสมครใจเขารวมในโครงการในดานการรบร ดานการสอสาร ทกษะการตดสนใจ และทกษะการจดการตนเอง แหลงขอมลทใชในการวจยไดแก (1) กลมผใหบรการคอ อาสาสมครสาธารณสขประจ าหมบาน จ านวน 660 คน (2) ตวแทนภาคเครอขาย ไดแก ส านกงานสาธารณสขจงหวด (สสจ.) สาธารณสขอ าเภอ (สสอ.) และโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล (รพ.สต.) จ านวน 34 คน ซงเปนกลมตวแทนจากบคลากรสาธารณสขทขบเคลอนนโยบายในพนทด าเนนโครงการ (3) กลมผรบบรการ คอ ประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการ จ านวน 626 คน เกบรวบรวมขอมลดวยแบบสอบถาม และการสนทนากลม วเคราะหขอมลดวย ความถ รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการวเคราะหเนอหา

ผลการศกษาพบวา ดานบรบท ดานปจจยน าเขา ดานกระบวนการด าเนน และดานผลผลต กลมตวอยาง อสม. และประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ ในจงหวดพะเยาและจงหวดนาน สวนใหญมระดบความคดเหนอยในระดบปานกลาง รองลงมาคอ ระดบสง และระดบต า ตามล าดบ เหนดวยการด าเนนกจกรรมรณรงค และขบเคลอนใหประชาชนเหนความส าคญของผลกระทบจากการสบบหร และความสญเสย ทงโดยทางตรงและทางออม น าไปสการเลกสบบหรและการปฏบตเพอปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพทดมากขน ดานผลลพธของโครงการ พบวา สวนใหญระบวาผเขารวมโครงการสามารถเลกไดส าเรจ อยในระดบปานกลางรอยละ 21 – 30 เมอเทยบกบจ านวนผเขารวมโครงการทงหมด ดานการรบรเกยวกบการด าเนนโครงการฯและพษภยของบหร ทกษะการตดสนใจ ทกษะการจดการตนเอง และทกษะการสอสารของ อสม. และประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ ในจงหวดพะเยาและจงหวดนาน พบวา สวนใหญอยในระดบปานกลาง รองลงมาคอ ระดบสง และระดบต า ตามล าดบ และสวนใหญเหนดวยกบโครงการกจกรรมรณรงคมงใหขอมลเพอใหเกดการเปลยนแปลงทศนคต และน าไปสการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ

ดงนนโครงการนควรด าเนนการอยางตอเนอง เพอใหประชาชนตระหนกและเหนความส าคญของการสรางความรวมมอกบภาคเครอขายในการลงมอท ากจกรรม ควบคไปกบกจกรรมรณรงคสรางกระแสใหครอบคลม และสรางรปแบบการบรหารจดการของหนวยงานตางๆ ทเกยวของอยางเปนระบบ เพอใหเกดความตอเนองและย งยน

ข

Abstract

This was an evaluation research that aims to follow up and evaluate the project of

tobacco consumption control under the policy “Three Millions Three Years Stop Smoking

throughout Thailand for the King” (Quit for King): a case study in Phayao and Nan. This study

was uses the CIPP Model. The assessment were 4 aspects; context, input, process, output and

outcome. Health literacy has been studied of participants in the project in perception of

knowledge, communication, decision making skill and self-management skill. The data used in

the research were 1) service providers; 660 village health volunteers, 2) 34 network associated

volunteers including Provincial Public Health Office, District Public Health Office, and Sub-

district Health Promoting Hospital which were volunteers from public health personnel who

propel policy in the project areas, 3) clients were 626 citizen who willing to participate the

project. The data collected from questionnaire and group discussion. The data was analyzed by

frequency, percentage, means, standard deviation and context analysis.

The study found that context, input, process, output, and participants in Phayao and Nan

were at the medium level of opinions the most, followed by high level and low level

respectively. All participants were agreed about doing the campaign and propelling people to be

aware of the importance and effect from smoking and loss both in the direct way and indirect

way which leads to stop smoking and adjust health behavior improvement. The result of the

project was found that most of participants were successful in stop smoking at the percentage of

21-30 in the medium level comparing with all participants in the project. In receiving

information about the project and smoking danger, decision making skill, self-management, and

communication skills among V.H.V. and participants in Phayao and Nan were found in the

medium level the most followed by high level, and low level respectively, and mostly agreed

with the campaign that aims to give information to change attitude and leads to change health

behavior.

Therefore, this project should carry on continuously in term that people will realize and

become aware of working and covering with network association in doing action-based activity

and campaign-based activity simultaneously, and create management forms for all organization

systematically in term to build connectedness and sustainable.

1

บทท 1 บทน ำ

1.1 ควำมเปนมำและควำมส ำคญของปญหำ บหรเปนปญหาสาธารณสขทส าคญปญหาหนงทวโลก น าไปสการเกดโรคเรอรง ความพการและ

ภาวะเสอมสมรรถภาพมากมาย โดยเฉพาะกลมโรคหลอดเลอดหวใจ ถงลมโปงพองและมะเรงหลายชนด โดยเฉพาะประเทศไทย ขอมลจากส านกงานสถตแหงชาตพบวาในป พ.ศ. 2558 ประชากรทอายมากกวา 15 ป จ านวน 10.9 ลานราย สบบหร ในจ านวนนเพศชายมอตรามากกวาเพศหญงถง 21.8 เทา1การสบบหรท าใหเกดโรคและเสยชวตในกลมผทอายมากกวา 30 ป จ านวน 50,710 คน หรอรอยละ 12 ของการตายทงหมด โดยท เปนเพศชาย 42,989 คน และเพศหญง 7,721 คน ท าใหเกดผลกระทบตอความสญเสยทางเศรษฐศาสตรจากโรคทเกดจากการสบบหรทงหมด 52.2 พนลานบาท หรอรอยละ 0.5 ของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (GDP) โดยแบงเปนคาใชจายทางตรงทางการแพทย จ านวน 10,137 ลานบาท หรอรอยละ 20 ของการสญเสยผลตภาพจากการขาดงานของผปวย จ านวน 370 ลานบาท หรอรอยละ 0.7 ของการสญเสยผลตภาพจากการตายกอนวยอนควร และจ านวน 40,464 บาท หรอรอยละ 77 ของคาใชจายทงหมด โดยคาใชจายทเกดจากการสญเสยทางเศรษฐกจคดเปนรอยละ 13 ของคาใชจายดานสขภาพทงหมด และ รอยละ 73 ของงบประมาณกระทรวงสาธารณสข (กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข, 2559)

กระทรวงสาธารณสขจงรวมกบส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) ชมรมสาธารณสขแหงประเทศไทย มลนธเครอขายหมออนามย สมาคมหมออนามย สมาคมวชาชพสาธารณสข ชมรมอาสาสมครสาธารณสขแหงประเทศไทย จดโครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน เพอเฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เนองในโอกาสมหามงคลครองราชยสมบตครบ 70 ป ในป 2559 และเนองในวโรกาสทรงมพระชนมายครบ 90 พรรษา ในป 2560 ดวยการชกชวน เชญชวน ทาชวน ใหมผเลกสบบหรอยางตอเนองใหไดไมนอยกวา 6 เดอนหรอตลอดชวต ใหไดจ านวน 3 ลานคน ทวประเทศในระยะเวลา 3 ป (มถนายน 2559 – พฤษภาคม 2562) ดงน ปท 1 (มถนายน 2559 – พฤษภาคม 2560) รวมจ านวนไมนอยกวา 5 แสนคน ปท 2 (มถนายน 2560 – พฤษภาคม 2561) รวมจ านวน 2 ลานคน(นบตอยอดจากปทผานมา) และปท 3 (มถนายน 2561 – พฤษภาคม 2562) รวมจ านวน 3 ลาน (นบตอยอดทง 3 ป) รวมถงเกดกลม “คนรกษสขภาพ” หรอชอกลมอนใด ทด าเนนการดานสขภาพ และมกจกรรมดานสขภาพ เลกบหร เลกสราลดและปจจยเสยงหลกอนอยางตอเนอง โดยกจกรรมจะใชพลงของเครอขายหมออนามยและ อาสาสมครสาธารณสขประจ าหมบาน (อสม.) เปนผด าเนนการรวมกบภาคเครอขายในพนท เนองจาก อสม. มความใกลชดกบประชาชนในหมบาน เปนจดแขงในการควบคมยาสบและดแลสขภาพคนทเกยวของกบยาสบ ชวยคดกรอง แนะน าใหเลก ปองกนการกลบไปสบ ปองกนเดกและเยาวชนจากการสบบหร และสามารถเฝาระวงกลยทธการตลาดตางๆของบรษทบหรในพนทตนรบผดชอบได

2

นอกจากนน การศกษาครงน ไดน าหลกแนวคดความแตกฉานดานสขภาพ (Health Literacy) มาประยกตใชในการประเมนผลลพธ ซงความแตกฉานดานสขภาพ ปจจบนไดขยายความส าคญไปสแนวคดของการสงเสรมสขภาพ ซงเนนการสรางพลงอ านาจ (Empowerment) ใหกบชมชนและปจเจกบคคล นอกจากนน องคการอนามยโลก (WHO, 1998) นยามความแตกฉานดานสขภาพวา คอ ทกษะตางๆ ทางการรบรและทางสงคม ซงเปนตวก าหนดแรงจงใจและความสามารถของปจเจกบคคลในการทจะเขาถง เขาใจและใชขอมลในวธการตางๆ เพอสงเสรมและบ ารงรกษาสขภาพของตนเองใหดอยเสมอ และความแตกฉานดานสขภาพเปนสงทมากกวา ความสามารถในการอานคมอสขภาพและปฏบตตามไดเทานน โดยการท าใหประชาชนเขาถงขอมลขาวสารดานสขภาพ และสามารถใชไดอยางมประสทธผล การศกษาพบวา คณลกษณะพนฐานส าคญทจ าเปนตองพฒนาเพอเพมความฉลาดทางสขภาพส าหรบประชาชนทวไปทจะตองเผชญกบความเปลยนแปลงของโลกสมยใหมใหพรอมรบมอและสามารถปรบตวเพอใหมพฤตกรรมสขภาพทถกตองและดแลสขภาพอยางเหมาะสม มคณลกษณะพนฐาน 6 ประการ ดงน (1) การเขาถงขอมลส ขภาพและบ รการส ขภาพ (access) (2) ความ ร ความ เขาใจ (cognitive) (3) ทกษะการส อส าร (communication skill) (4) ทกษะการตดสนใจ (decision skill) (5) การรเทาทนสอ (media literacy) และ (6) การจดการตนเอง (self-management) การพฒนาความฉลาดทางสขภาพจงอาศยการสรางเสรมคณลกษณะเหลานเปนแนวทาง โดยพฒนาคณลกษณะแตละดานตงแตระดบแรก คอ ความฉลาดทางสขภาพขนพนฐาน ห รอ functional health literacy ระดบ ท สอง ความฉลาดท างส ขภ าพ ข น ก ารมป ฏส มพน ธห รอ communicative/ interactive health literacy และระดบทสาม คอ ความฉลาดทางสขภาพขนวจารณญาณ หรอ critical health literacy จะเหนไดวาการพฒนาความแตกฉานดานสขภาพนอกจากการพฒนา กลมทกษะพนฐาน ไดแก การอาน ความเขาใจแลว ควรมการพฒนาองคประกอบพนฐานของความแตกฉานดานสขภาพ ซงทกษะทจ าเปนในเพมความสามารถในการปรบตวเพอใหประชาชนมพฤตกรรมสขภาพทถกตอง

ผวจยจงมความสนใจทจะศกษาความแตกฉานดานสขภาพของกลมทสมครใจเขารวมโครงการฯ กลมผใหบรการ ไดแก อาสาสมครสาธารณสขประจ าหมบาน (อสม.) และกลมผรบบรการประชาชนทเขารวมโครงการตามนโยบาย 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน ในระดบระดบพนฐาน (Functional health literacy) ซงประกอบดวย ทกษะดานการอานและเขาใจในการอาน และระดบระดบปฏสมพนธ (Interactive health literacy) ทนอกจากทกษะพนฐานดานการและความเขาใจแลว องคประกอบพนฐานของความแตกฉานดานสขภาพทจ าเปนเพอการน าไปสการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ ไดแก ทกษะการสอสาร ทกษะการตดสนใจ และทกษะการจดการตนเอง มาใชเปนแนวทางของการวจยนดวย

ดงนนเพอความสมบรณขององคความรทคาดวาจะไดรบ จากการวจยครงนจงตองอาศยแนวทางในการวเคราะหปจจยทสะทอนมาตรการและปฏบตตามนโยบายอยางมนยส าคญ ดวยการศกษาวจยทงในมตของเนอหาเชงคณภาพและขอมลเชงปรมาณ และน าไปสการตกผลกองคความรทครอบคลมตามบรบทและวตถประสงคอยางเปนรปธรรม

3

1.2 วตถประสงคของกำรวจย 1.2.1 วตถประสงคหลก 1. เพอตดตามและประเมนผลการด าเนนกจกรรมการควบคมการบรโภคยาสบภายใต โครงการตาม

นโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ของภาคเหนอ 1.2.2 วตถประสงคเฉพำะ 1. เพอประเมนผลดานบรบท (Context) ดานปจจยน าเขา (Input) ดานกระบวนการด าเนน (Process)

และดานผลผลต (Product) ทเกดจากการปฏบตภายใตของโครงการ “3ลาน 3 ปเลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ของภาคเหนอ

2. เพอศกษาความแตกฉานดานสขภาพของประชาชนในพนทเกยวกบการด าเนนโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ของภาคเหนอ ดานความรความเขาใจ ดานการสอสาร ทกษะการตดสนใจ และทกษะการจดการตนเอง

3. เพอศกษาปญหาและขอเสนอแนะเชงนโยบายภายใต โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ของภาคเหนอ 1.3 ขอบเขตกำรวจย การศกษาโครงการวจยครงน เปนการศกษา 3 กลม ไดแก กลมผ ใหบรการ ประกอบดวย อาสาสมครสาธารณสขประจ าหมบาน (อสม.) กลมตวแทนภาคเครอขายเครอขาย ไดแก ส านกงานสาธารณสขจงหวด (สสจ.) สาธารณสขอ าเภอ (สสอ.) และโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล (รพ.สต.) เปนกลมตวแทนจากบคลากรสาธารณสขทขบเคลอนนโยบายในพนทด าเนนโครงการฯ ในพนทจงหวดพะเยาและจงหวดนาน และประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการตามนโยบาย 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน ในจงหวดพะเยาและจงหวดนาน ด าเนนงานวจยในระหวางเดอนกรกฎาคม-ธนวาคม พ.ศ. 2560

4

บทท 2 การทบทวนงานวรรณกรรม

ในการวจยครงน ผวจยไดศกษาเอกสาร และงานวจยทเกยวของรายละเอยด ดงน

2.1 ความรเกยวกบภยบหร 2.2 ความแตกฉานดานสขภาพ 2.3 แบบจ าลองการประเมนผลโครงการ กรณแบบจ าลอง CIPP Model 2.4 สภาพทวไปจงหวดพะเยา 2.5 สภาพทวไปจงหวดนาน 2.6 การด าเนนงาน“3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ของภาคเหนอ:

กรณศกษาเชงพนทในจงหวดพะเยาและจงหวดนาน ป 2560 2.7 งานวจยทเกยวของ 2.8 กรอบแนวคดงานวจย

2.1 ความรเกยวภยบหร 2.1.1 ความหมายของบหร

กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข (2546) ใหความหมายของ บหร หมายถง บหรซกาแรต บหรซการ บหรอน ยาเสน หรอยาเสนปรงตามกฎหมายวาดวยยาสบ

ศลวงศ สนสผล (2551) ใหความหมายของ บหร ไววา บหร หมายถง ยาสบทใชใบตองหรอกระดาษ เปนตน มวนใบยาทหนฝอย

รชานนท งวนใจรก (2552) ไดสรปความหมายของบหรไววา บหร คอ ยาเสนหรอยาปรงทผลตจากใบยาแหงมวนดวยกระดาษ หรอวตถทท าขนแทนกระดาษ

กมลภ ถนอมสตย (2554) ไดสรปความหมายของบหรไววา บหร หมายถง ยาสบทจด เตรยมในลกษณะใดลกษณะหนง คอมวน จดเปนซองๆ ยาเสนทมวนสบเอง อาจใชใบไมหรอกระดาษในการมวนหรอยาเสนทสบ โดยกลองยาสบ รวมถงบหรซกาแรด บหรซการ ยาเสนหรอยาเสนปรงดวย

บหร ในความหมายของพระราชบญญตยาสบ พ.ศ. 2509 หมายถง ย าเสนหรอย าเสนปรงไมวาจะเปนใบย าแหงหรอย าอดเจอปนหรอไม ซงมวนดวยกระดาษหรอวตถทท า ขนใชแทนกระดาษหรอใบย าแหงหรอย าอด

พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2554 (ราชบณฑตยสถาน, 2556) ใหความหมายของบหรวาหมายถง ยาสบทใชใบตองหรอกระดาษ เปนตน มวนใบยาทหนเปนฝอย

จากความหมายขางตน สรปความหมายของบหรวา บหร หมายถง ยาสบทสบรวมทกประเภท ไดแก บหรซองทผลตจากโรงงานทงในประเทศ และตางประเทศทงแบบสด ทท าใหเกดการเผาไหม ใบยาสบ ซง

5

อยในรปของบหร หรอยาเสนมวนเองดวยกระดาษ หรอใบตอง หรอซการ หรอไปป ทบรรจใบยาไวในกลองยาสบแลว จดไฟใหเกดการเผาไหม และสดควนเขาสรางกาย

2.1.2 ชนดของบหร ส านกควบคมการบรโภคยาสบ กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข (2557) ไดจ าแนกผลตภณฑ

ยาสบ (Tobacco products) ตามลกษณะการใชงานออกเปน 2 กลม ไดแก ผลตภณฑยาสบชนดมควน (Smoked tobacco) และไมมควน (Smokeless tobacco) มรายละเอยดดงน

ผลตภณฑยาสบชนดมควน (Smoked tobacco) อาจเรยกวาผลตภณฑทใชโดยวธสบ สามารถจ าแนกไดเปน 3 กลมไดแก

1. บหรโรงงาน (Manufactured cigarettes) อาจรจกในชอเรยกอนทมความหมายเดยวกน อาท บหรซอง บหรซกาแรต เปนตน โดยบหรโรงงานครอบคลมทงบหรทมและไมมกนกรอง

2. บหรมวนเอง (Hand-rolled cigarettes หรอ roll your own: RYO) เปนบหรทผสบสามารถมวนไดดวยตนเองหรอมวนดวยเครองมวนบหร โดยมยาเสนหรอยาเสนปรงเปนสวนประกอบภายใน และหอหมหรอมวนดวยวสดทหางาย อาท กระดาษ ใบตอง ใบจาก ใบมะกา ใบบว เปนตน

3. ผลตภณฑยาสบชนดมควนอน ๆ (Other smoked tobacco) ยาสบกลมนทรจกโดยทวไป จ าแนกไดเปน 4 ชนด ไดแก บหรซการ ไปป ยาสบทสบผานน า และอนๆ

3.1 บหรซการในพระราชบญญตยาสบ พ.ศ. 2509 หมายถง ใบยาแหงหรอยาอด ซงมวน ดวยใบยาแหงหรอยาอด บหรซการทมจ าหนายในประเทศสวนใหญผลตจากประเทศอเมรกาและประเทศแถบยโรป ไดแก ประเทศเดนมารก เนเธอรแลนด และองกฤษ

3.2 ไปปเปนกลองสบบหรทมเบาส าหรบใสยาเสน ไปปสวนมากท ามาจากเหงาของตนไม ทแขงและทนความรอนได อาจท าจากซงขาวโพดหรอพลาสตกททนความรอนไดด

3.3 ยาสบทสบผานน า ไดแก บาราก/ ฮกกา/ ชชา การสบควนยาสบผานน าน จะตองม อปกรณการสบควนฯ หรอทเรยกวา เตาบาราก และตวยา ซงมสวนผสมของใบยาสบกบสารทมความหวานเชน กากน าตาล หรอน าผง และมกมการเตมแตงกลนหอมของผลไม เชน สตรอเบอร แอปเปล และสมนไพรบางชนด เปนตน

3.4 อนๆ เชน บหรขโย ซงเปนบหรพนเมองทนยมมากในภาคเหนอของประเทศไทย เปนตน ผลตภณฑยาสบชนดไมมควน (Smokeless tobacco) ผลตภณฑยาสบกลมน สวนใหญเปนการน ายาเสนหรอยาเสนปรงมาใชในรปแบบตาง ๆ อาท การอม หรอจกยาฉนทางปาก การสดยานตถทมสวนผสมยาสบทางจมก และการเคยวยาเสน เปนตน

2.1.3 ผลกระทบจากการสบบหร 1. ผลกระทบดานสขภาพทท าใหเกดโรครายจากการสบบหร ท งนบหรกอใหเกดโรคอนตราย

รายแรงหลายชนด ครงหนงของคนสบบหรจะเสยชวตดวยโรคทเกดจากการสบบหร ซงโรคทท าใหเสยชวตในอนดบตน ๆ มดงน

6

โรคระบบทางเดนหายใจ โรคปอดอดกนเรอรง (Chronic obstructive pulmonary disease, COPD) เปนอาการของโรคปอด

ชนดท เกดกบถงลม คอ โรคถงลมโปงพอง (emphysema) และโรคหลอดลมอกเสบเรอรง (chronic bronchitis) โรคถงลมโปงพองเปนภาวะทถงลมปอดบรเวณปลายแขนงหลอดลม (bronchioles) โปงออก และเซลลบผนงถงลมถกทาลายสวนใหญมสาเหตมาจากการสบบหรจดมาเปนเวลานาน COPD เปนโรคทมการอกเสบอยางไมรนแรง แตเรอรงเปนทวทางเดนอากาศเซลลปอดและหลอดลมในปอด โดยพบ macrophage, CD8, T-lymphocytes และ neutrophil ในปอดเพมจานวนขน เซลลเหลานหลงสารกระตนหลายชนด เชน leukotriene B4, IL-8, TNF และอนๆ ทสามารถทาลายเซลลปอดหรอคงสภาพการอกเสบเรอรง (รชนา ศานตยานนทและคณะ, 2550) ซงโรคนเกดจากสารพษในควนบหรทาลายเยอบหลอดลมสวนปลายและถงลม ท าใหถงลมฉกขาดทละนอยและมจานวนนอยลง การยดหยนในการหายใจเขาออกนอยลง รางกายไดรบออกซเจนนอยลง เกดอาการเหนอย หอบ แนนอดอด ออกกาลงกายไมได โรคเรอรงเหลานสามารถรกษา/แกไขใหปอดกลบมาทางานปกตไดยาก ความผดปกตของสมรรถภาพปอดไมสามารถกลบมาเปนปกตไดแมวาจะหยดสบบหรมานาน จากรายงานการศกษาพบวา ประมาณรอยละ 90 ของคนทเสยชวตดวยโรคถงลมโปงพองมสาเหตมาจากการสบบหร รอยละ 70 ของผปวยทอาการอยในระยะสดทายจะเสยชวตภายใน 10 ป โดยมอาการเหนอยหอบตลอดเวลาจนกวาจะเสยชวต (ประกต วาธสาธกกจ, 2552) และพบวา ผสบบหรทเปนโรคปอดอดกนเรอรงทยงคงสบบหรตอเนองไปจนถงอาย 75 ป มโอกาสพฒนาเปนมะเรงปอดสงถง 16% (Tonstad & Cowan, 2009)

โรคปอดบวม (Desquamative interstitial pneumonia, DIP) DIP เปนโรคปอดบวมชนดทม macrophages คงเปนจานวนมากในถงลมปอด ตอมาถงลมปอดถก

ท าลายจนกลายเปนพงผด DIP มกจะเกดกบคนอาย 40-50 ป เปนในชายมากกวาหญงในสดสวน 2:1 พบวาผปวยทกคนสบบหร มอาการหายใจล าบาก ไอแหงๆเปนสปดาหเปนเดอน นวมอปม หนาทการท างานของปอดมความผดปกตเลกนอย ผปวย DIP มการพยากรณโรคด และตอบสนองตอสเตยรอยด การหยดสบบหรทาใหมอตราการรอดชวตรอยละ100 (รชนา ศานตยานนท และคณะ, 2550)

หอบหด (Asthma) หอบหดเปนโรคทมการอกเสบเรอรงของทางเดนหายใจ ท าใหหายใจมเสยงวด หายใจไมออกแนน

หนาอก ไอตอนกลางคนและเชามด อาการเหลานเกยวกบหลอดลมตบและอากาศไมพอหายใจ การอกเสบของทางเดนหายใจเกดจากการตอบสนองตอสงกระตนจงทาใหหลอดลมหดเกรง คนทเปนหอบหดไวตอสงกระตนหลายอยาง เชน สงกระตนจากภายนอกจะไปกระตนใหเกดปฏกรยาไวเกน (hypersensitivity reaction) สงกระตนจากภายใน เชน การสบบหร การตดเชอในปอด โดยทาใหเกดการอกเสบเรอรงของ

7

หลอดลม กลามเนอหลอดลมหดตวและมการหลงน าเมอกมากขนซงเปนลกษณะของการเกดหอบหด (รชนา ศานตยานนท และคณะ, 2550)

โรคระบบหวใจและหลอดเลอด โรคหลอดเลอดแดงแขงตว (Atherosclerosis) เปนทแนชดวาการสบบหรเปนปจจยเสยงของการเกด

หลอดเลอดแดงแขงตว การสบบหรวนละ 1 ซอง หรอมากกวานนเปนเวลาหลายป ทาใหอตราการเสยชวตเพมขน เมอหยดสบบหรจะสามารถลดอตราเสยงไดอยางมาก โรคหลอดเลอดแดงแขงตวเปนโรคทเกดจากมการอกเสบเรอรงของเซลลผนงดานในของหลอดเลอด (endothelium) รอยโรคทเกดขนทาใหมปฏกรยาระหวาง LDL cholesterol,macrophages, T-lymphocytes และสารทอยในเซลลบผนงดานในของหลอดเลอดทาใหเซลลชนในของหลอดเลอดผดปกต หลอดเลอดแดงแขงตวและเปนสาเหตของการเสยชวตจากภาวะหวใจขาดเลอด (ischemic heart disease, IHD) (รชนา ศานตยานนท และคณะ , 2550) รายงานการวจยในสหรฐอเมรกา พบวา กลมผสบบหรจะมความเสยงตอการเปนโรคหวใจขาดเลอดมากกวาคนไมสบบหร 2-4 เทา ผสบบหรทเปนโรคความดนโลหตสงหรอมไขมนในเลอดสง จะเสยงตอการเกดโรคหวใจสงขนถง 8 เทา และมความเสยงตอการเกดภาวะหวใจวายจากกลามเนอหวใจตายเฉยบพลนมากกวาคนทไมสบบหรถง 10 เทา โดยเฉลยการสบบหรจะท าใหเสนเลอดเสอมและเกดการตบตนเรวมากกวาผไมสบบหร 10-15 ป องคการอนามยโลกระบวา รอยละ 25 ของผทเสยชวตจากเสนเลอดหวใจตบเปนผลมาจากการสบบหร และผหญงทสบบหรทไดรบยาคมก าเนดจะเสยงตอการเปนโรคเสนเลอดหวใจตบมากกวาสตรทวไปถง 40 เทา และยงพบวาควนบหรเปนสาเหตส าคญทสดททาใหเกดโรคหวใจวาย รอยละ 80 ของผทหวใจวายกอนอาย 50 ป เปนผลมาจากการสบบหรความถของการเกดหวใจวายของผทสบบหรเกดขน รอยละ 80 ในผสบบหรทมอายระหวาง 30-49 ป รอยละ 60 ในผสบบหรทอายระหวาง 50-59 ป (ประกต วาธสาธกกจ, 2552)

โรคหลอดเลอดแดงใหญโปงพอง (Aortic aneurysm) การสบบหรเพมอตราเสยงตอการเสยชวตดวยโรคหลอดเลอดแดงใหญโปงพอง ซงมสาเหตจาก

หลอดเลอดแดงแขงตว ควนบหรจะกระตนใหมการหลงสารยอยโปรตน matrixmetalloproteinase (MMP) จาก macrophages โดยจะยอยผนงโปรตนของผนงหลอดเลอดแดง เชน คอลลาเจน อลาสตน เปนตน จงท าใหหลอดเลอดแดงออนแอ และไวตอการเกดหลอดเลอดแดงแขงตว หรอความดนเลอดสง หรอทงสองอยาง ความดนเลอดสงเปนสาเหตททาใหหลอดเลอดแดงใหญทโปงพองแตก มอนตรายถงชวต (รชนา ศานตยานนท และคณะ, 2550)

โรคหลอดเลอดในสมองตบ (Cerebro vascular disease) การเสอมของหลอดเลอดในสมองมกลไกลการเกดเหมอนกบทเกดกบเสนเลอดหวใจและอวยวะ

อนๆ ของรางกาย ผปวยอาจเปนอมพาตจากสมองขาดเลอดไปเลยง หรอมความจาเสอมลง การสบบหรท าใหอตราเสยงตอเสนเลอดสมองแตกเพมขนเปน 2 เทา (ประกต วาธสาธกกจ, 2552)

8

โรคระบบตอมไรทอ โรคเบาหวาน (Diabetic mellitus) สารเคมในควนบหรทาใหเกดการตานอนซลน (insulin resistance) และเปนโรคเบาหวาน ผทม

ภาวะตานอนซลนจะไมสามารถน าอนซลนไปใชได ถงแมจะมระดบอนซลนในเลอดสง ภาวะนจะท าใหปรมาณของไขมนในอวยวะตางๆเปลยนแปลง หรอโดยการเกดพษ (toxic) ตอเนอเยอตบออนโดยตรงกลไกอนซงเกดขนพรอมกนคอ ผทไมออกก าลงกายและคนอวนจะเพมอตราเสยงตอการเกดเบาหวาน กลาวคอการน ากลโคสเขาไปในเซลลไขมนและเซลลกลามเนอผดปกตไปในผทสบบหรสารเคมในควนบหรมผลโดยตรง คอ ขดขวางการน ากลโคสเขาเซลล ผลทางออม คอ ท าใหสารเคมในเลอดเปลยนแปลง หรอลดปรมาณเลอดไหลเวยนในหลอดเลอด จากการทดลองโดยใชเซลลกลามเนอพบวาการกระตนการนากลโคสเขากลามเนอโดยอนซลนผดปกตไปในผทสบบหรซงเปนผลทางออมทเกดขนจากการมปรมาณกรดไขมนอสระ (free fatty acid) และไขมนไตรกลเซอไรด (triglycerides) ในเลอดสงกวาปกต ผทเปนเบาหวานมความเสยงตอการเกดโรคหวใจ และจะเพมความเสยงมากขนถาสบบหร การสบบหรยงมความสมพนธกบการเกดภาวะแทรกซอนในโรคเบาหวาน เชน โรคไต (nephropathy) โรคของปลายประสาท (neuropathy) และโรคของจอตา (retinopathy) เปนตน (รชนา ศานตยานนท และคณะ, 2550) พบวาผสบบหรทปวยเปนโรคเบาหวานเวลานานเสยงตอการเกดโรคหลอดเลอดหวใจตบเพมมากวาคนทวไปถง 5.7 เทา (Gritz, Vidrine, & Fingeret, 2007)

โรคระบบภมคมกน โรคขออกเสบรมาตอยด (Rheumatoid arthritis) การสบบหรมผลโดยตรงตอการเกดโรคขออกเสบรมาตอยด โดยทาให rheumatoid factor (RF) ใน

เลอดสงขน และเปลยนภมตานทานของรางกาย รวมทงท าใหจ านวนเมดเลอดขาวสงขนและเมดเลอดขาวชนด lymphocytes ผดปกต (รชนา ศานตยานนท และคณะ, 2550)

มะเรงชนดตางๆ มะเรงปอด (Lung cancer) Polycyclic aromatic hydrocarbon เปนสารเคมกอมะเรงทมความแรงมากทสด สารกลมนในควน

บหร เชน เบนโซพยรน เมอเขาส รางกายจะถกเมตาบอไลต โดย cytochrome P450, prostaglandin H synthetase และ epoxide hydrolase ซงเปนเอนไซมทสรางจากตบ สาร epoxide intermediates ทจบกบ DNA เปนสงบงชการไดรบ polycyclic aromatic hydrocarbon การไดรบสารชนดน เปนปจจยเสยงตอการเกดมะเรงปอด และมะเรงกระเพาะปสสาวะ เบนโซพยรนท าใหมการกลายพนธของ p53 tumor suppressor gene ในคนทเปนมะเรงปอดทเกดจากการสบบหร ปจจบนพบวามะเรงปอดชนด adenocarcinoma มอบตการณสงทงในเพศชาย และหญง (รชนา ศานตยานนท และคณะ, 2550) รอยละ 90 ของมะเรงปอดมสาเหตมาจากการสบบหร ผไมสบบหรทเปนมะเรงปอดรอยละ 30 เปนผลจากการไดรบควนบหรทผอนสบ และพบวาผสบบหรจดมโอกาสเสยงตอการเปนมะเรงปอดมากกวาผไมสบถง 50 เทา ยงพบวาผปวยทเปน

9

มะเรงปอดจะมชวตอยไดหลงเรมจากมอาการเปนเวลา ประมาณ 6 เดอน ประมาณ รอยละ 80 จะเสยชวตภายในเวลา 1 ป และแมวาจะใหการรกษาอยางดกจะมอตราการรอดชวตเพยงรอยละ 2-5 เทานน (ประกต วาธสาธกกจ, 2552)

มะเรงตบออน (Pancreatic cancer) มะเรงตบออนเปนมะเรงทมอตราการเสยชวตสง การพยากรณโรคไมด อตราผปวยรอดชวตเมอ 5 ป

มเพยง รอยละ 5 มะเรงตบออนเกดกบผทมอาย 60-80 ป การสบบหรเพมความเสยงของการเกดมะเรงตบออนอกเทาตว โดยทควนบหรจะท าใหยนหลายชนดกลายพนธซงท าใหโปรแกรมการตายของเซลลเสยไป (apoptosis) เสยไป จงเปนสาเหตของการเกดโรคมะเรง (รชนา ศานตยานนท และคณะ, 2550)

มะเรงหลอดอาหาร (Carcinoma of the esophagus) มะเรงหลอดอาหารพบในผทม อาย 50 ป ขนไป ชายเปนมากกวาหญง การสบบหรเปนสาเหตหนง

ของการเกดมะเรงหลอดอาหาร เพราะในควนบหรม polycyclic aromatic hydrocarbon ซงเปนสารกอมะเรง การรบประทานอาหารทมสารกอมะเรงรวมกบการสบบหรยงเพมความเสยงตอการเกดมะเรง ตวอยางเชน การเกดปฏกรยา methylation กบสารจ าพวก nitroso ในอาหาร และไดรบควนบหรดวยจะท าใหยนหลายชนดกลายพนธ มะเรงหลอดอาหารมการพยากรณโรคไมด มอตราการรอดชวตเมอ 5 ป ประมาณรอยละ 20 (รชนา ศานตยานนท และคณะ, 2550)

มะเรงกลองเสยง (Carcinoma of the larynx) ควนบหรเปนสาเหตใหเซลลเยอบกลองเสยงเกดการเปลยนแปลงจนกระทงเปนเซลลมะเรงระดบ

ความเสยงขนอยกบปรมาณควนบหรทไดรบ ถงแมวาจะเปนระยะทมะเรงปรากฏชดชดเจนแลวกตามหากหยดสบบหรเซลลจะหยดการเปลยนแปลงเปนเซลลมะเรงได (รชนา ศานตยานนท และคณะ, 2550)

มะเรงกระเพาะอาหาร (Gastric carcinoma) มะเรงกระเพาะอาหาร เปนมะเรงทเปนมากอนดบ 2 ของทวโลก ชายเปนมากกวาหญง การพยากรณ

โรคไมด มอตราการรอดชวตเมอ 5 ป ประมาณ รอยละ 20 สารอนมลอสระในควนบหร ท าอนตรายตอดเอนเอจงมความเสยงสงทจะเกดเซลลมะเรง (รชนา ศานตยานนท และคณะ, 2550)

มะเรงกระเพาะปสสาวะ (Carcinoma of the bladder) มะเรงกระเพาะปสสาวะเปนในชายมากกวาหญง ประมาณ 3 เทา พบในชวงอาย 50-80 ป การสบ

บหรเพมความเสยงตอการเกดมะเรงกระเพาะปสสาวะถง 3-7 เทา ขนอยกบจ านวนบหรทสบและจ านวนปทสบ (ซอง/ป) รอยละ 50-80 ของชายทเปนมะเรงกระเพาะปสสาวะ (รชนา ศานตยานนท และคณะ, 2550)

มะเรงไต (Renal cell carcinoma) มะเรงไตมกเกดกบผมอาย 60-70 ป ชายเปนมากกวาหญง การสบบหรเปนปจจยเสยงทส าคญทสด

ของการเกดมะเรงไตซงมอบตการณสงกวาคนทไมสบบหร (รชนา ศานตยานนท และคณะ, 2550)

10

มะเรงในชองปาก (Oral cancer) รอยละ 90 ของมะเรงในชองปากเปนชนด squamous cell carcinoma ผปวย 8 ใน 10 คน มประวต

สบบหรจด สารกอมะเรงในใบยาสบ ทาให oncogenes เปลยนแปลงซงตอมาจะสงเคราะหสารทเหนยวน าให เก ดก ารแบ ง เซ ลล เช น transforming growth factor (TGF), epidermal growth factor (EGF) จ ง เก ดเซลลมะเรงภายใน epithelium นอกจากนยาสบยงยบย ง tumor suppressor gene สารเสพยาสบทกรปแบบ ทงชนดสบ อม หรอเคยว เพมความเสยงตอการเกดมะเรงในชองปาก (รชนา ศานตยานนท และคณะ, 2550)

บหรท าใหสมรรถภาพทางเพศเสอม การสบบหรเปนสาเหตหนงทท าใหสมรรถภาพทางเพศเสอม เนองจากเกดจากเสนเลอดและ

เสนประสาททควบคมการแขงตวของอวยวะเพศชายเสอม ซงควนบหรมสารทท าใหหลอดเลอดตบ การท างานจงเสอมลง นอกจากนยงพบตวอสจในผสบบหรมการเคลอนไหวออนแรงลง รวมทงจ านวนอสจลดลง เมอเทยบกบผทไมสบบหร สมาคมการแพทยองกฤษสรปผลงานวจยวา การสบบหรเปนสาเหตของการเสอมสมรรถภาพทางเพศของชายตงแตวย 30-50 ป (อมรา บญตะนย, 2558)

ควนบหรมผลกบสมองและระบบประสาท ซงในควนบหรมสารนโคตนทออกฤทธตอระบบประสาท สารนสามารถผานไปสสมองภายในเวลา

10-20 วนาท หลกดดบหรแตละครงปรมาณนโคตนในเลอดคอยๆ เพมขนจนถงสดสงสด เมอหยดสบบหรแตละมวน ซงนโคตนมฤทธเพมการหลงสารสอประสาทโดปามน (Dopamine) ทควบคมความรสกและอารมณ (Mesolimbic System) ทกอใหเกดความรสกเคลมสข (Euphoria) ความรสกสขสบายนจะเกดขนในการสบบหรครงแรก ๆ เมอสบบหรตดตอไปในระยะหนงจะเกดการดอตอฤทธ (Tolerance) ท าใหแมผสบจะสบบหรตดตอกนเปนเวลานานกไมเกดความรสกสขสบายจากการสบบหร แตตองสบบหรเพอระงบภาวะถอนยา หรออยากยาทางจต (Psychological Withdrawal Syndrome) ไดแก เครยด หงดหงด ฉนเฉยว กระวนกระวาย ขาดสมาธ มนงง และหลงลม มความเชอวา การสบบหรชวยใหความจ าดขน แตมงานวจยพบวา การสบบหรไมชวยเพมความสามารถในกระบวนทางการความคด (Cognitive Performance) แตในผทตดบหร ภาวะอยากสบบหรจะท าใหความสามารถในการจดจ าลดลง (รชานนท งวนใจรก, 2552)

กระทบตอหญงมครรภและทารก ซงหญงวย 35 ปขนไปทสบบหรเปนประจ า เสยงตอการเสยชวตกอนวยอนควรจากโรคมะเรงปอดสงกวาหญงทไมสบบหร 12 เทา และจากโรคถงลมปอดโปงพองสงกวาหญงทไมสบบหร 10.5 เทา หญงทสบบหรมโอกาสตงครรภชากวาผไมสบ 3 เทา ถงวยหมดประจ าเดอนเรวกวาปกต 2 ป ซงมผลตอภาวะกระดกผหรอเปราะเรวขน เมอมอายมากขนท าใหกระดกเชงกรานหกงายเมอหกลม มโอกาสเกดภาวะแทรกซอนของการตงครรภจากผลของควนบหรทมตอทารก เชน ครรภเปนพษความดนโลหตสง รกเกาะต า คลอดล าบาก เลอดออกมากมแนวโนมคลอดกอนก าหนดมากกวา 50% แทงงาย ทารกแรกเกดมน าหนกตวนอยกวาปกตประมาณ 170-200 กรม ทารกมโอกาสตายตงแตอยในครรภเพมขน 1.6 เทา และภาวะเสยชวตอยางเฉยบพลนของทารกเกดไดมาก ผลตน านมไดนอยกวาปกต และสารนโคตนในเลอดสามารถถายทอดไปสทารกทางน านมได นอกจากนการสบบหรยงท าใหเกดแผลใน

11

กระเพาะอาหารไดงาย เนองจากสารเคมในควนบหรกระตนกระเพาะอาหารใหมการหลงน ายอยออกมามากกวาปกต ควนบหรท าใหการเจรญเตบของเซลลทารกในครรภชาลง เดกคลอดออกมาตวเลกกวาปกต น าหนกนอยกวาเกณฑสมองเดกเกดความบกพรอง ในผหญงทสบบหรเกน 10 มวนตอวน ระหวางตงครรภมโอกาสเสยงตอการใหก าเนดบตรทมพฤตกรรมผดปกตถง 4.4 เทา เมอเปรยบเทยบกบหญงตงครรภทสบบหรนอยกวา 10 มวนตอวน หรอหญงตงครรภทไมสบบหรเลย (กรองจต วาทสาธกกจ, 2552)

ผลกระทบตอเดก เนองจากเดกไดรบควนบหรโดยตรง ปอดของเดกทก าลงเจรญเตบโตจะไดรบผลกระทบจากควนบหรทผอนสบมากทสด โดยท าใหการเจรญเตบโตของปอดนอยกวาปกต และมอาการไอเสมหะมากกวาปกต จากการรายงานของส านกงานพทกษสงแวดลอม (EPA) ของสหรฐอเมรการะบวา การสดควนบหรเขาไปท าใหเดก ๆ เกดอาการของโรคทางเดนหายใจรนแรงมากกวา 200,000 คนตอป รวมทงมอาการของโรคปอดบวมและหลอดลมอกเสบดวยการไดรบควนบหรยงท าใหเดก ๆ มโอกาสเปนโรคหดเพมขน 2 เทาถาอยในบานทมคนสบบหรอยางนอย 10 มวนตอวน การไดรบควนบหรจะท าใหเดกทมอาการของโรคหดอยแลว เกดอาการหอบบอยและรนแรงขน นอกจากนยงเปนสาเหตส าคญทท าใหเกดน าขงในชองหสวนกลาง ซงจะสงผลตอการพฒนาการรบรและการทรงตวของเดกในอนาคตการไดรบควนบหรยงท าใหเกดอาการระคายเคองของตา จมก และคอ รวมไปถงปอดท าใหเกดอาการไอมเสมหะมาก แนนหนาอก และปอดมสมรรถภาพลดลง การไดรบควนบหรตงแตวยเดกจะมผลอยางมากตอการเพมความเสยงตอการเปนโรคมะเรงในอนาคต

ผลกระทบตอคนขางเคยงจากพษภยของบหรมอสอง (Second Hand Smoke) ซงเปนควนบหรทประกอบดวยสองลกษณะ คอ ควนจากปลายมวนทลอยอยในอากาศขณะไมมการดดบหร เรยกวา ควนนอกมวน หรอควนปลายมวน (Side Stream Smoke: SS) ประมาณรอยละ 85 และควนทผสบสดเขาไป และปลอยควนออกมา เรยกวา ควนในมวน (Main Stream Smoke: MS) ประมาณรอยละ 15 ควนบหรมอสอง เรยกอกชอหนงวา ควนบหรในสภาพแวดลอม (Environmental Smoke ETS) แตการใชค าวา “มอสอง” ใหความหมายทชดเจนกวา ควนปลายมวน (SS) มความแตกตางจากควนในมวน (MS) ในหลายๆ ทางความรอนของปลายมวนบหรทจดไฟขณะทไมมการสดควน 600 องศาเซลเซยส และสงเปน 1,000 องศาเซลเซยส ขณะทมการสดควนอณหภมทเผาไหมอยทปลายมวนบหร ขณะทไมมการดดควนต ากวาขณะดดควน ท าใหสารพษ และสารกอมะเรงบางชนดมความเขมขนสงขน ในควนปลายมวน รวมถงสารแอมโมเนยสารระเหยอะไมนและสารระเหยไนโตรซามนส สารทเกดจากการแตกตวของนโคตน และอะโรเมตกสอะไมนสภาพแวดลอมทมการสบบหรจะเปลยนแปลงสวนประกอบในอากาศอยตลอดเวลาตามระยะเวลาทเปลยนไป ความเขมขนทไดรบควนบหรมอสองขนอยกบระยะของแหลงควนบหร ท งนไมมระดบทปลอดภยของการไดรบควนบหรมอสอง ถงไดรบแมเพยงเลกนอยกสงผลกระทบตอสขภาพของรางกายได ผไมสบบหรทไดรบควนบหรมอสอง ซงมความเสยงตอการเกดโรคตาง ๆ เชนเดยวกบคนสบบหร จะมากหรอนอยขนอยกบปรมาณและระยะเวลาทไดรบควนบหรมอสอง

12

ผลกระทบดานเศรษฐกจ ผทสบบหรเปนประจ าจะมคาใชจายประมาณวนละ 10.8 บาท ตอคน โดยผชายมรายจายสงกวาผหญงเกอบเทาตว คอประมาณ 11.0 บาท และผหญงประมาณ 6.7 บาทถงแมรายจายตอคนตอวนจะไมสงมากนก แตถาพจารณาใน พ.ศ. 2547 มผสบบหรเปนประจ า จ านวน 9.6 ลานคน ดงนนผสบบหรทงหมดสญเสยเงนเปนคาใชจายรวมกนประมาณ 5 หมนกวาลานบาทตอป ความสญเสยทเกดจากคาใชจายในการรกษาโรคทเกดจากการสบบหรประเทศไทยตองเสยคาใชจายในการรกษาโรคทเกดจากการสบบหรปละประมาณ 5 หมนลานบาท (กรองจต วาทสาธกกจ, 2552)

2.1.4 วธการเลกบหร การจะท าใหคนทสบบหรเลกบหรนนท าไดยากมาก ถงแมจะเลกไดแลว กมคนทกลบมาสบใหมอก

ในสดสวนทมาก โดยเฉลยการทคนจะเลกบหรไดอาจจะตองเลกๆ สบๆ ถง 5-7 รอบ กวาทจะเลกบหรไดอยางเดดขาด ซงเปนตวเลขทมากกวาการเลกยาเสพตดรายแรงบางชนดอยาง เฮโรอน ดงนนผทจะเลกบหรจะตองใชก าลงใจและความเขมแขงอยางมาก เพราะโดยสถตแลว ผทสบบหรจ านวนมากทมความอยากเลกบหร แตกยงเลกไมไดเสยท คนรอบขางตองมสวนชวยเปนก าลงใจ การเลกบหรกจะมโอกาสส าเรจมากขน ความอยากบหรเปนพฤตกรรมของความเคยชน เมอตดสนใจจะเลกบหรแลว จะตองตดใหขาด ซงจะดกวาการลดปรมาณทสบลงทละนอย เพอหวงวาจะหยดสบไดในทสดนน จากการส ารวจพบวามกจะลมเหลวมากกวาการเลกดวยวธหกดบ โดยเรมตงแตทงบหรและอปกรณทใชสบบหร ไดแก ไฟแชคทเขยบหร รวมถงละเวนพฤตกรรมทชอบท าควบคไปกบการสบบหรดวย ละเวนการพบปะกลมเพอนทเคยสบบหร และตองหลกเลยงกจกรรมตางๆ ซงจะเปนการกระตนเตอนจตใตส านกใหอยากบหร ขนมา เชนหากมการดมเบยร หรอจบกาแฟ พรอมๆ กบการสบบหรเปนประจ าหากท ากจกรรมดงกลาวแลวไมไดสบบหรดวยกจะรสกเหมอนขาดรสชาตบางอยางไป จนกวาจะหยบบหรขนมาสบนนเอง

การออกก าลงกาย เปนกจกรรมคลายเครยดทไดผลมากส าหรบผทก าลงเลกบหร อาจเปนการวงเหยาะๆ 30-40 นาท จะท าใหรางกายคลายเครยด อยากบหรนอยลง ทงยงท าใหเพลยจงหลบสบายและการปรบพฤตกรรมการดมน าในแตละวนใหมากๆ จะชวยขบนโคตนออกจากรางกาย ท าใหอาการอยากบหรหายไปไดเรวขน วธการเลกบหรทใชไดผลมหลายวธ ดงน

1. วธทางธรรมชาตบ าบด วธทางธรรมชาตบ าบดทลดอาการลงแดงจากการเลกสงเสพตดไดด กคอ การฝกชกง มงานวจยในผ

เสพเฮโรอนทถกบ าบด กลมหนงไมท าอะไร, กลมหนงใหกนยาเลก และอกกลมหนงใหฝกชกงเพยงอยางเดยว จากการตรวจวดระดบสารเฮโรอน พบวา กลมทฝกชกงนนสามารถขจดอนพนธของเฮโรอนออกจากตวไดเรวทสด นอกไปจากนน อาการลงแดงทเกดระหวางการบ าบดพบวากลมทฝกชกงมอาการลงแดงเพยง 4-5 วนเทานน เทยบกบกลมควบคมแลวตองใชเวลาเกอบ 10 วนกวาทอาการลงแดงจะหายไป ยงไปกวานน เมอเทยบกบกลมทรกษาดวยยาเลกทอาการลงแดงจะหายไปภายใน 7 วน กยงพบวากลมทฝกชกงยงใหผลลดอาการลงแดงไดดกวาการกนยาในคนสบบหรกเชนกน ถาไดฝกชกงควบคไปกบวธการอดบหรอนๆ กจะชวยใหผานชวงอยากบหรไปไดอยางราบรนยงขน

13

2. การใชพชสมนไพรและผลไม สมนไพรทใช ไดแก หญาดอกขาว(Leptochloa chinensis (L) Nees) ซงเปนตนไมจ าพวกตนหญา

พบวา sodium nitratc ในหญาดอกขาวชวยใหชองปากจด รบรสไดนอยลง ขนาดทใชคอ หญาดอกขาวทงตนตากแหง จ านวน 3 กรม ชงตมดวยน าจนไดปรมาณเครองดมชา 150 มลลลตร ดมวนละ 3 ครง โดยการวจยนสามารถสงเสรมใหเลกบหรไดเหนผลในเดอนท 2 ของการใชวนละ 4 ครง ครงละ 2 กรม หลงอาหารทกมอ และปจจบนไดมผน ามาสกดเปนชาชงดม หรอเมอตองการสบบหร ใหดมชาหญาดอกขาว 1 แกวกอน เมอดมเขาไปแลวถาสบบหรตามจะท าใหความรสกจากการสบบหรไมเหมอนทเคย และอาจไมอยากสบอกตอไป ในทสดกอาจเลกสบบหรได จากผลการด าเนนงานโครงการคลนกอดบหรของ โรงพยาบาลทาแซะ จงหวดชมพร ไดใชรปแบบการบ าบดรกษา แบบผสมผสานทงดานรางกายและ จตใจ และมการใชชาชงสมนไพรหญาดอกขาว 1 ซอง ละลายน า 1 แกว ดมวนละ 3 ครง หลงอาหาร รบประทานวตามนซ (100 มลกรม) 1 เมด วนละ 3 ครง หลงอาหาร และใชน ายาอมบวนปากเวลาทมอาการอยากบหร ใชเวลาประมาณ 1 - 2 เดอน พบวาไดผลด แตเนองจากหญาดอกขาวเปนกลมทมโปแตสเซยมสงการใชจงควรระวงในรายทมประวตโรคหวใจ สวนผลขางเคยงทอาจเกดขนอาจมอาการคอแหงปากแหง เปนตน

ส าหรบผลไมทใชไดแก ผลไมรสเปรยวทมวตามนซสง โดยเฉพาะมะนาว พบวาเมอ น าไปใชแลวไดผลดมาก เนองจากมะนาวมผลตอการท างานของตอมรบรสขม ท าใหรสชาตของบหรเปลยนไป ซงวธการกนจะหนมะนาวเปนชนเลกๆ ใหมเปลอกตดมาดวย ขนาดพอค า เมอมความรสกอยากสบบหรใหกนมะนาวแทน โดยอมแลวคอยดดความเปรยว จากนนเคยวเปลอก อยางชาๆ นาน 3-5 นาท มะนาวจะมผลท าใหลนขม เฝอน จากนนดมน า 1 อก นอกจากชวยลด ความอยากนโคตนแลว เมอสบบหรจะท าใหรสชาตบหรเปลยนเปนขมจนไมอยากสบ และสามารถ กนมะนาว หรอผลไมชนดอนทมความเปรยวมากๆ ไดทกครงทเกดความอยากบหร ซงการเลกบหร ดวยการกนมะนาวสวนใหญจะเลกบหรไดใน 2 สปดาห และไมอยากบหรอก

3. วธทางการแพทย ส าหรบผทไมมนใจวาจะท าการอดบหรไดเอง จะใชวธทางการแพทยคอ วธการฝงเขม โดยจะมจดฝงเขมตามจดของรางกาย ไดแกท ห ล าตว ประมาณ 15 จด โดยใชเวลาครงละ ประมาณ 20-30 นาทกอนดงเขมออก และตองท าการฝงเขมเปนเวลาตดตอกนประมาณ 5 วน หรอใชวธฝงเขมเปนคอรส 1 คอรส หมายถง วนละครงหรอวนเวนวน 3 ครง ซงโดยทวไปใชเวลา 1-2 คอรส การฝงเขมมผลในการปรบความสมดลของชเลอด การทะลวงเสนลมปราณ การขบพษ ออกจากรางกาย การฝงเขมเพออดบหร ผลจะปรากฏใน 2-3 วนแรก ถาสบอกจะรสกขม เผด เหมอนกนใบไมทขมจด และมกลนโลหะ จนเกดอาการเบอทจะสบ หรอหากมอาการอยากสบ กไมทรมานมากนก ส าหรบงานวจยเรองประสทธผลของการฝงเขมอดบหรขณะนยงไมคอยมปรากฏมากนก โดยงานวจยทมอยพบวา วธการนไดผลเพยงไมเกนรอยละ 20 อกทงการรกษาดวย วธน กยงไมใชเครองบงชทชดเจนวาสามารถรกษาไดตามทองคการอนามยโลกใหการยอมรบ ระบบทางเดนหายใจเปนระบบหลกทท าใหเกดอาการหลงจากเลกบหร ดงนนการรกษาดวยการ ฝงเขมไมวาจะเปนเขมตวหรอเขมหจงตองเลอกเสนลมปราณและจดทเกยวของกบระบบทางเดน หายใจ

14

นอกจากนยงตองเพมจดทท าใหกระวนกระวายกระสบกระสายหลงเลกสบ เสรมดวยจดคอ หอยและจดกลองเสยงส าหรบผทกระวนกระวายจากการตดบหรมานาน การคนควารกษาผปวยทตดบหรดวยเขมหในประเทศยโรป บางประเทศพฒนากาวหนาไปมาก มสงใหมๆ จดใหมๆ ทใช แลวไดผลคอนขางด แตกอนจะรกษาดวยวธนผปวยจะตองงดสบบหรกอนการลงมอฝงเขม ประมาณ 6 ชวโมง

4. นโคตนทดแทน นโคตนทดแทนซงท าเปนแผนปะ หรอหมากฝรง การศกษาพบวา การใชนโคตนทดแทน เชน หมากฝรง แผนปะ ฯลฯ ชวยเพม โอกาสเลกบหรส าเรจท 6 เดอน 6.75% หรอประมาณ 2 เทาของยาหลอก การเลกสบบหรส าหรบประเทศไทยไดมการส ารวจในป 2550 โดยศนยวจยและจดการ ความรเพอการควบคมยาสบ ไดส ารวจถงอตราการเลกบหรและความพยายามเลกบหร พบวา ตงแตป 2534-2550 อตราการเลกบหรไดเพมขน จากรอยละ 9.95 เปน 18.29 ซงมากขนเปน เทาตว ทงนอาจเนองมาจากในประเทศไทยไดมหนวยงานหลายหนวยทใหความส าคญตอการเลก สบบหรรวมถงการออกกฎหมายทเกยวของกบการสบและขายบหร แตจากการส ารวจครงน พบวา มผทสบบหรทมความพยายามในการเลกสบบหร โดยเลกไดนาน 11 เดอนและกลบมาสบใหมม จ านวน 1.77 ลานคน จากผทสบ 10.86 ลานคน ซงมประเดนทนาสนใจ คอ กลมทพยายามเลกสบ หลายครง ชวงระยะเวลาการเลกสบครงลาสดกอนกลบมาสบซ ายงนอยลง แสดงใหเหนวาการชวย ใหเลกบหรนนควรท าใหส าเรจตงแตระยะพยายามเลกบหรครงแรก และพบวามผเลกบหรครง สดทายไดนานถง 20 ป กยงกลบมาสบใหมได ทงนอาจเนองมาจากผปวยโรคตดบหรแตละรายม ปจจยกระตนหรอกลไกในการเสพตดแตกตางกน ซงอาจจะขนกบปจจยทางรางกายหรอจตใจกได ดงนนจงท าใหผทเกยวของไดพยายามหาเทคนคทจะชวยใหผปวยโรคตดบหรสามารถทจะเลกการ สบบหรได ซงประเทศไทยปจจบน กระทรวงสาธารณสข โดยสถาบนควบคมยาสบ กรมการแพทย ไดมการจดท าแนวทางเวชปฎบตเพอการรกษาผตดบหรโดยใชหลก 5 As (วราภรณ ภมสวสด และคณะ. 2546 อางถงใน ปยภรณ เยาวเรศ, 2550) หลกการด าเนนงาน ตามแนวทางการดแลรกษาผปวยโรคตดบหร แบบ 5As ประกอบดวย

Ask ถาม เปนการซกถามประวตการสบบหรและการใชผลตภณฑยาสบอนๆ ทกชนด Advice แนะน า เปนการใชค าสงหรอขอใหผทสบบหรเลกสบโดยเดดขาด Assess ประเมน ประเมนความรนแรงในการตดบหรและความประสงคในการเลกบหร Assist ชวยเหลอ ชวยเหลอและบ าบดรกษาอยางเหมาะสมเพอใหเลกสบบหรไดส าเรจ Arrange ตดตาม ตดตามผลการบ าบดของผสบบหรทกราย อยางไรกตามการเลกบหรทไดผลทสด

นน ตองเกดจากความสมครใจและความรวมมอ อยางเตมทของผเลกเอง ตองมการจดบนทกของจ านวนบหรทสบในแตละวน อาการแสดงเมอ หยดสบ รวมทงชวงเวลาทเกดอาการมากทสด เพอเปนขอมลในการจดกจกรรมและชวยเหลอตอไป

15

2.2 ความแตกฉานดานสขภาพ 2.2.1 ความหมายของความแตกฉานดานสขภาพ ความหมายของความแตกฉานดานสขภาพ (Health Literacy) เรมมใชครงแรกเมอ 30 กวาปกอนใน

งานสขศกษา ปจจบนไดขยายความส าคญจากงานสขศกษาไปสแนวคดของการสงเสรมสขภาพ ซงเนนการสรางพลงอ านาจ (Empowerment) ใหกบชมชนและปจเจกบคคล ค าวา “Health Literacy” ในภาษาไทยมค าเรยกหลายค าทแตกตางกน คอ ความแตกฉานดานสขภาพ ซงเปนค านยามทสถาบนวจยระบบสาธารณสขแปลไว จากนยามทองคการอนามยโลกไดใหค านยามไว การรเทาทนดานสขภาพ เปนค าทสอดรบกบการด าเนนงานดานการสอสาร ซงมการพฒนาและด าเนนงานเรองการรเทาทนสอ (Media Literacy) ในแผนงานสอสรางสขภาวะของเยาวชน โดยส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) และความฉลาดทางสขภาวะ เปนค าทเรมมการเรยกกนในแวดวงการศกษา เมอกลาวถง Literacy ในดานสขภาพ โดยมลนธเพอพฒนาการศกษาไทย ส านกงานเลขาธการสภาการศกษาภายใตการสนบสนนของส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) ทงน ในการวจยน จะใชค าวา ความแตกฉานดานสขภาพ เมอกลาวถง Health Literacy นยาม การรหนงสอ (Literacy) หมายถง ทกษะพนฐานในการเรยนร หรอการอานออกเขยนไดซงเปนความสามารถพนฐานส าหรบการสรางความเขาใจเกยวกบขอมลตางๆ ในการด ารงชวต รวมทงความสามารถในการใชภาษาหลกและภาษาสากลในการสอสาร ท าใหประชาชนสามารถแสวงหาความรดวยตนเองได สวนความแตกฉานดานสขภาพ ถกสรางขนจากแนวคดทวา สขภาพและการรหนงสอถอเปนปจจยทส าคญอยางยงในการด ารงชวตในแตละวน ดงนน การรหนงสอจงจดเปนทกษะพนฐานของความส าเรจในสงคม ขณะทความแตกฉานดานสขภาพตองการทกษะอนๆ เพม เชน การคนหา การประเมน และการบรณาการขอมลดานสขภาพจากบรบทตางๆ ตลอดจนความรในศพทดานสขภาพและวฒนธรรมของระบบสขภาพ (Rootman, 2009)

WHO (1998) นยามความแตกฉานดานสขภาพวาคอ “ทกษะตางๆ ทางการรบรและทางสงคม ซงเปนตวก าหนดแรงจงใจและความสามารถของปจเจกบคคลในการทจะเขาถง เขาใจและใชขอมลในวธการตางๆ เพอสงเสรมและบ ารงรกษาสขภาพของตนเองใหดอยเสมอ” (Health literacy represents the cognitive and social skills which determine the motivation and ability of individuals to gain access to, understand and use information in ways which promote and maintain good health) โดยมค าอธบายเสรมไววา ความแตกฉานดานสขภาพเปนสงทมากกวา ความสามารถในการอานคมอสขภาพและปฏบตตามไดเทานน โดยการท าใหประชาชนเขาถงขอมลขาวสารดานสขภาพ และสามารถใชไดอยางมประสทธผล ความแตกฉานดานสขภาพจงบงชชดถงการสรางพลงอ านาจใหกบประชาชน (Empowerment)

American Medical Association Ad Hoc Committee on Health Literacy for the Council on Science Affairs (1999) ความแตกฉานดานสขภาพ หมายถง กลมของทกษะ ซงประกอบดวยความสามารถเพอด าเนนการอานขนพนฐาน (Basic reading) และงานตวเลข (numerical tasks) ทใชในดานบทบาทหนาทในสถานดแลสขภาพ นยามนแสดงนยยะวาความแตกฉานดานสขภาพ หมายถง ความสามารถในการ

16

ประยกตใชทกษะพนฐานในการอาน, เขยนและการคดค านวณตวเลข กบสอทเกยวกบสขภาพและกจกรรมภายในสถานบรการสขภาพและบรบทการรกษาทางการแพทย อยางไรกตาม ความหมายนยงขาดการพจารณาขอบเขตทกวางขนของความแตกฉานดานสขภาพทนอกเหนอไปจากสถานบรการสขภาพ เชนในบรบทของชมชนและสถานทท างาน รวมทงยงขาดในสวนของการกลาวถงความสมพนธของแนวคดกบการสอสารดวยวาจา (verbal communication) ปฏสมพนธทางสงคม (Social interaction) และความสามารถในการในการกระท า /ปฏบต

The Center for Health Care Strategies Inc. (2000) (อางถงใน นงลกษณ แกวทอง, 2557) นยามความแตกฉานดานสขภาพไววาเปน“ความสามารถในการอาน การท าความเขาใจ และการกระท าเมอไดรบขอมลในการดแลสขภาพ”

William (2006) ใหนยามไววาหมายถง ความสามารถในการทจะเขาใจและปฏบตตามขาวสารดานสขภาพทไดรบเปนสงจ าเปนส าหรบการดแลทมคณภาพสง

National Assessment of Adult Literacy (NAAL, 2006) ท าการส ารวจระดบการอานออกเขยนได ในกลมผใหญชาวอเมรกน โดยใชค านยามทก าหนดขนโดย Institute of Medicine:

IOM (2004) ซงนยามไววา “เปนระดบความสามารถในการไดรบ การจดกระท า และการสรางความเขาใจตอขอมลและบรการสขภาพพนฐาน ทจ าเปนเพอการตดสนใจดานสขภาพทเหมาะสม” และหมายถง ความสามารถเพออาน, เขาใจ, และปฏบตตามขาวสารการดแลสขภาพ

The US Healthy People (2000) นยามความแตกฉานดานสขภาพวาคอความสามารถในการตความ ท าความเขาใจขอมลพนฐานดานสขภาพและดานระบบบรการ ค วามสามารถในการใชขอมลขาวสารในการตดสนใจท าพฤตกรรมและ บรการเพอสงเสรมสขภาพได

John Hubley (2002) อางใน อนวฒน ศภชตกล, 2550) นยาม ความแตกฉานดานสขภาพ (Health literacy) การเขาถง เขาใจ การแปลความหมายขอมลสขภาพ ทกษะในการตดสนใจและทกษะชวตในการสอสาร การปฏเสธ การชกชวน และการลงมอปฏบตขอบเขตของความแตกฉานดานสขภาพขยายกวางขน ในนยามทกลาวไวใน Health People 2010 ซงหมายถง ระดบของบคคลทมความสามารถในการทจะไดมาด าเนนการและเขาใจในขอมล

สขภาพพนฐานและบรการทจ าเปนในการตดสนใจทเหมาะสมในเรองสขภาพ (US Department of Health and Human Service, 2000) นยามนถกรบมาใชโดยโดย The US federal government for Healthy People 2010 จากนยามตนก าเนดทก าหนดโดย The National Library of medicine (2000) ความแตกฉานดานสขภาพในบรบทน ชแนะวาบคคลใชระดบการคดทซบซอนกวา หรอ ความเขาใจ (understanding) ทมากวาในการตดสนใจเกยวกบสขภาพดวยขอมลทไดรบมา อยางไรกตามนยามนจ ากดปญหาความแตกฉานดานสขภาพภายในขอบเขตเพยงแคขดความสามารถ (competence) และความสามารถในการกระท าของบคคล(capacity) แตลมเหลวในการทจะยอมรบผมสวนในระบบสขภาพ นยามสดทายน าเสนอโดย WHO นยามความแตกฉานดานสขภาพไววา ความแตกฉานดานสขภาพแสดงใหเหนถงทกษะการรคดทางปญญา

17

และทกษะทางทางสงคม (Cognitive and social skills) ทก าหนดแรงจงใจและความสามารถของบคคลในการเพมการเขาถงขอมล , ความเขาใจในขอมล และใชขอมลขาวสารในหนทางทเปนการสงเสรมและคงไวซงการมสขภาพด

จากขางตนทกลาวมาอาจสรปไดวาความแตกฉานดานสขภาพ (Health Literacy) หมายถงความสามารถในการตความ ท าความเขาใจขอมลพนฐานดานสขภาพและ ความสามารถในการใชขอมลขาวสารในการตดสนใจท าพฤตกรรมและบรการเพอสงเสรมสขภาพไดและมทกษะทางสงคมในการสงเสรมและคงไวซงการมสขภาพด

ระดบความแตกฉานดานสขภาพ ไดมการจ าแนกความแตกฉานดานสขภาพออกเปน 3 ระดบ (Don Nutbeam, 2000) คอ ระดบ 1 Basic / Functional Literacy หรอความแตกฉานดานสขภาพระดบพนฐาน ไดแก สมรรถนะ

ในการอานและเขยน เพอใหสามารถเขาใจถงเนอ หาสาระดานสขภาพ จดเปนทกษะพนฐาน ดานการอานและเขยนทจ าเปนส าหรบบรบทดานสขภาพ เชน การอานใบยนยอม (Consent Form) ฉลากยา (Medical Label) การเขยนขอมลการดแลสขภาพ ความเขาใจตอรปแบบการใหขอมลทงขอความเขยนและวาจาจากแพทย พยาบาล เภสชกร รวมทง การปฏบตตวตามค าแนะน า ไดแก การรบประทานยา ก าหนดการนดหมาย

ระดบ 2 Communicative / Interactive Literacy หรอความแตกฉานดานสขภาพขนการมปฏสมพนธ ไดแก สมรรถนะในการใชความรและการสอสาร เพอใหสามารถมสวนรวมในการดแลสขภาพ เปนการมพทธปญญา (Cognitive Literacy) และทกษะทางสงคม (Social Skill) ทท าใหสามารถมสวนรวมในการดแลสขภาพของตนเอง

ระดบ 3 Critical Literacy หรอความแตกฉานดานสขภาพขนวพากษ ไดแก สมรรถนะในการประเมนขอมลสารสนเทศดานสขภาพ เพอใหสามารถตดสนใจและเลอกปฏบตในการสรางเสรมและรกษาสขภาพทดตลอดชวต

องคประกอบพนฐานของความแตกฉานดานสขภาพ จากเอกสารความฉลาดดานสขภาพ (ขวญเมอง แกวด าเกง และคณะ, 2554) ซงเปนความหมายหนง

ของ“Health literacy” กลาวถง คณลกษณะและองคประกอบของความฉลาดทางสขภาพวาจากการทบทวนองคความรและการศกษาพบวาคณลกษณะพนฐานส าคญทจ าเปนตองพฒนาเพอเพมความฉลาดทางสขภาพส าหรบประชาชนทวไปทจะตองเผชญกบความเปลยนแปลงของโลกสมยใหมใหพรอมรบมอและสามารถปรบตวเพอใหมพฤตกรรมสขภาพทถกตองและดแลสขภาพอยางเหมาะสม มคณลกษณะพนฐาน 6 ประการ ดงน (1) การเขาถงขอมลสขภาพและบรการสขภาพ (access) (2) ความร ความเขาใจ (cognitive) (3) ทกษะการสอสาร (communication skill) (4)ทกษะการตดสนใจ (decision skill) (5) การรเทาทนสอ (media literacy) และ (6) การจดการตนเอง (self-management) ดงนน การพฒนาความฉลาดทางสขภาพจงอาศยการสรางเสรมคณลกษณะเหลานเปนแนวทาง โดยพฒนาคณลกษณะแตละดานตงแตระดบแรก คอ ความฉลาดทางสขภาพขนพนฐาน หรอ functional health literacy ระดบทสอง ความฉลาดทางสขภาพขนการม

18

ปฏสมพนธ หรอ communicative/ interactive health literacy และระดบทสาม คอ ความฉลาดทางสขภาพขนวจารณญาณ หรอ critical health literacy

วธเพมความเขาใจในผปวยทมความแตกฉานดานสขภาพต า (Williams, 2006) 1. ท าใหชาลง (Slow down) โดย ใชเวลาในการประเมนทกษะความแตกฉานดานสขภาพของผปวย 2. ใชภาษาทเขาใจงาย แทนศพททางการแพทย (Use Living room language) โดยใชภาษาทผปวย

เขาใจไดงาย 3. แสดงหรอภาพวาดประกอบ (Show or Draw pictures) ใชการดภาพประกอบเปนตวชวยเพม

ความเขาใจและสามารถจ าไดภายหลง 4. จ ากดขอมลทจะใหแตละครงและมการแนะน าซ า (Limit information given at each interaction

and repeat instruction) 5. การทวนซ าหรอการแสดงใหดเพอยนยนความเขาใจ(Use a Teach back or show me approach)

โดยถามผปวยในการสาธตเพอใหแนใจวาทแนะน าไปเพยงพอแลวและไมใชค าถามปลายปด เชน “คณเขาใจใชหรอไม” ซงผปวยจะตอบวาใชแมจะไมเขาใจกตาม

6. แสดงความนาเชอถอ เอาใจใสและไวตอความรสก (Be respectful, caring and sensitive) เพอใหผปวยเกดความไววางใจและมสวนรวมในการดแลสขภาพตนเองมากขน

2.3 แบบจ าลองการประเมนผลโครงการ กรณแบบจ าลอง CIPP Model

การด าเนนงานตามโครงการ หรอการบรหารโครงการ ไมวาจะเปนโครงการของรฐรฐวสาหกจ หรอเอกชนกตาม จะตองมการวางแผนโครงการ โดยก าหนดเปนวตถประสงคและเปาหมายไว เพอคาดหวงผลลพธทจะเกดขนภายหลง เมอวางแผนโครงการและมการวเคราะหความเปนไปไดของโครงการ ตลอดจนการออกแบบโครงการเปนอยางดแลว ผทมอ านาจจะท าการคดเลอก โครงการ และอนมตโครงการตอไป ตอจากนนจะมองคกรน าโครงการไปปฏบต เราเรยกวา การบรหารโครงการ (Project Management) ถาการวางแผนโครงการด เทากบงานส าเรจไปแลวระดบหนง แตในความเปนจรงแลว การวางแผนโครงการทด จะชวยเพมโอกาสส าหรบความส าเรจของโครงการ แตกมใชเปนหลกประกนความส าเรจของนโยบาย/แผนงาน/โครงการสาธารณะเสยท งหมด เพราะความส าเรจ หรอความลมเหลวของนโยบาย/แผนงานโครงการตาง ๆ จะตองผานกระบวนการตาง ๆ อกมาก โดยเฉพาะกระบวนการบรหารโครงการและการประเมนผลโครงการ คอการวางแผน (Planning) เกยวของกบ การคด การด าเนนการหรอ การบรหาร (Implementation/Operation) เกยวกบการกระท าสวนการประเมนผล (Evaluation) คอการเปรยบเทยบระหวางการวางโครงการกบการกระท าการประเมนผลจงเปนขนตอนสดทาย ทจะท าใหทราบวา การปฏบตงานตามโครงการนนบรรลวตถประสงคหรอไมเพยงใด มการเบยงเบนไปจากสงทวางแผนไวหรอไม ถาเบยงเบนมากจะไดหาวธปรบปรงแกไขความคาดหวงกบการปฏบตจรงนนใหเปนไปในทศทางเดยวกน โดยเฉพาะปจจบนการบรหารการพฒนาประเทศมไดประเมนเฉพาะผลส าเรจของโครงการจะตองพจารณา

19

ทงผลผลต (Output) ท าไดจาการการด าเนนโครงการเทานน แตความส าเรจของโครงการจะตองพจารณาทงผลผลต (Output) ผลลพธ (Outcome) และผลกระทบ (Impact) ดวย เราเรยกวา การบรหารแบบมงผลสมฤทธ (Result Base Management) ดงนน การทจะทราบถงผลสมฤทธของโครงการตาง ๆ ไดน นจ าเปนจะตองอาศยกระบวนการตดตามและประเมนผลอยางเปนระบบ

2.3.1 ความหมายของการประเมนผล การประเมนผลโครงการ หมายถงกระบวนการทมงแสวงหาค าตอบวานโยบาย/แผนงาน/โครงการ

บรรลตามวตถประสงคและเปาหมายทก าหนดไวหรอไม เพยงใดโดยมมาตรฐานและเครองมอในการวดทแมนตรงและเชอถอได” จดมงหมายของการประเมนผล 1. เพอสนบสนนหรอยกเลก การประเมนผลจะเปนเครองมอชวยตดสนใจวาควรจะยกเลกโครงการหรอสนบสนนใหมการขยายผลตอไป โดยเฉพาะการมโครงการใหมๆ ยงมไดจดท าในรปของโครงการทดลอง (Experimental) ซงมโอกาสจะผดพลาดหรอลมเหลวไดงายความลมเหลวของโครงการจงมใชความลมเหลวของผบรหารเสมอไป ดงนนถาเราประเมนผลแลวโครงการนนส าเรจตามทก าหนดวตถประสงคและเปาหมายไวกควรด าเนนการตอไป แตถาประเมนผลแลวโครงการนนมปญหา หรอมผลกระทบเชงลบมากกวาเรากควรยกเลกไป 2. เพอทราบถงความกาวหนาของการปฏบตงานตามโครงการวาเปนไปตามทก าหนดวตถประสงคและเปาหมาย หรอกฎเกณฑหรอมาตรฐานทก าหนดไวเพยงใด 3. เพอปรบปรงงาน ถาเราน าโครงการไปปฏบตแลว พบวาบางโครงการไมไดเสยทงหมดแตกไมบรรลวตถประสงคทก าหนดไวทกขอ เราควรน าโครงการนนมาปรบปรงแกไขใหดขน โดยพจารณาวาโครงการนนบกพรองในเรองใดเชน ขาดความรวมมอของประชาชน ขดตอคานยมของประชาชน ขาดการประชาสมพนธหรอสมรรถนะขององคการทรบผดชอบต า เมอเราทราบผลของการประเมนผล เรากจะไดปรบปรงแกไขใหตรงประเดน 4. เพอศกษาทางเลอก (Alternative) โดยปกตในการน าโครงการไปปฏบตนน ผบรหารโครงการจะพยายามแสวงหาทางเลอกทดทสด จากทางเลอกอยางนอย 2 ทางเลอก ดงนนการประเมนผลจะเปนการเปรยบเทยบทางเลอกกอนทจะตดสนใจเลอกทางเลอกใดปฏบตทงนเพอลดความเสยงใหนอยลง 5. เพอขยายผลในการน าโครงการไปปฏบตถาเราไมมการตดตามและประเมนผลอยางตอเนอง เราอาจจะไมทราบถงความส าเรจของโครงการ แตถาเราประเมนผลโครงการเปนระยะ สม าเสมอผลปรากฏวาโครงการนนบรรลผลส าเรจตามทก าหนดวตถประสงคเรากควรจะขยายผลโครงการนนตอไป แตการขยายผลนนมไดหมายความวาจะขยายไปไดทกพนท การขยายผลตองค านงถงมตของประชากร เวลา สถานท สถานการณตางๆ เชน โครงการปลกพชเมองหนาวจะประสบความส าเรจดในพนทภาคเหนอ แตถาขยายผลไปยงภมภาคอนอาจจะไมไดผลดเสมอไป เพราะตองค านงถงลกษณะภมประเทศ ภมอากาศเชอชาตคานยม

20

ฯลฯ ดงนนสงทตองค านงถงคอ สงทน าไปในพนทหนงอาจไดผลดแตน าไปขยายผลในพนทหนงอาจไมไดผล หรอสงทเคยท าไดผลดในชวงเวลาหนงอาจจะไมไดผลดในอกชวงเวลาหนง 2.3.2 รปแบบการประเมนผลแบบ CIPP Model ค าวา “รปแบบ” หรอแบบจ าลอง ภาษาองกฤษใชค าวา “Model” ซงหมายถง วธการทบคคลใดบคคลหนงไดถายทอดความคด ความเขาใจ ตลอดจนจนตนาการทมตอปรากฏการณหรอเรองราวใด ๆ ใหปรากฏโดยใชการสอสารในลกษณะตาง ๆ เชน ภาพวาด ภาพเหมอน แผนภมแผนผงฯลฯเพอใหเขาใจไดงาย และสามารถน าเสนอเรองราวไดอยางมระบบ (เยาวด รางชยกล วบลยศร, 2542) ในการประเมนผลโครงการนนมแนวคดและโมเดลหลายอยาง แตในทนใครขอเสนอแนวคดและโมเดลการประเมนแบบซป หรอ “CIPP Model” ของสตฟเฟลบม (Stufflebeam, 2000) เพราะเปนโมเดลทไดรบการยอมรบกนทวไปในปจจบนแนวคดของสตฟเฟลบม เนนการแบงแยกบทบาทของการท างานระหวางฝายประเมนกบฝายบรหารออกจากกนอยางเดนชด กลาวคอฝายประเมนมหนาทระบ จดหา และน าเสนอสารสนเทศใหกบฝายบรหาร สวนฝายบรหารมหนาทเรยกหาขอมล และน าผลการประเมนทไดไปใชประกอบการตดสนใจเพอด าเนนกจกรรมใดๆ ทเกยวของแลวแตกรณทงนเพอปองกนการมอคตในการประเมน ประเดนการประเมนตามรปแบบ CIPP Model

สตฟเฟลบม ไดก าหนดประเดนการประเมนออกเปน 4 ประเภท ตามอกษรภาษาองกฤษตวแรกของ “CIPP Model” ซงมรายละเอยดดงน 1. การประเมนสภาวะแวดลอม (Context Evaluation : C)

เปนการประเมนกอนการด าเนนการโครงการ เพอพจารณาหลกการและเหตผล ความจ าเปนทตองด าเนนโครงการ ประเดนปญหาและความเหมาะสมของเปาหมายโครงการ เชน โครงการอาหารเสรมแกเดกวยกอนเรยน เราจะตองวดสวนสงและชงน าหนก ตลอดจน ดหดเหากลากเกลอน ของเดกกอน

2. การประเมนปจจยน าเขา (Input Evaluation : I) เปนการประเมนเพอพจารณาถงความเปนไปไดของโครงการ ความเหมาะสม และความพอเพยง

ของทรพยากรทจะใชในการด าเนนโครงการ เชน งบประมาณ บคลากร วสดอปกรณเวลา ฯลฯ รวมทงเทคโนโลยและแผนการด าเนนงาน

3. การประเมนกระบวนการ (Process Evaluation : P) เปนการประเมนเพอหาขอบกพรองของการด าเนนโครงการทจะใชเปนขอมลในการพฒนา แกไข

ปรบปรง ใหการด าเนนการชวงตอไปมประสทธภาพมากขน และเปนการตรวจสอบกจกรรม เวลาทรพยากรทใชในโครงการ ภาวะผน าการมสวนรวมของประชาชนในโครงการโดยมการบนทกไวเปนหลกฐานทกขนตอน การประเมนกระบวนการนจะเปนประโยชนอยางมากตอการคนหาจดเดน หรอจดแขง (Strengths) และจดดอย (Weakness) ของนโยบาย/ แผนงาน/โครงการซงมกจะไมสามารถศกษาไดภายหลงจากสนสดโครงการแลว

21

4. การประเมนผลผลต (Product Evaluation : P) เปนการประเมนเพอเปรยบเทยบผลผลตทเกดขนกบวตถประสงคของโครงการ หรอมาตรฐานท

ก าหนดไวรวมทงการพจารณาในประเดนของการยบ เลกขยาย หรอปรบเปลยนโครงการแตการประเมนผลแบบนมไดใหความสนใจตอเรองผลกระทบ (Impact) และผลลพธ (Outcomes) ของนโยบาย / แผนงาน /โครงการเทาทควร

นอกจากน สตฟเฟ ลบม ไดน าเสนอประเภทของการตดสนใจทสอดคลองกบประเดนทประเมนดงน

1. การตดสนใจเพอการวางแผน (Planning Decisions) เปนการตดสนใจทใชขอมลจากการประเมนสภาพแวดลอมทไดน าไปใชในการก าหนดจดประสงคของโครงการใหสอดคลองกบแผนการด าเนนงาน

2. การตดสนใจเพอก าหนดโครงสรางของโครงการ (Structuring Decisions) เปนการตดสนใจทใชขอมลจากปจจยน าเขาทไดน าไปใชในการก าหนดโครงสรางของแผนงาน และขนตอนของการด าเนนการของโครงการ

3. การตดสนใจเพอน าโครงการไปปฏบต (Implementation Decisions) เปนการตดสนใจทใชขอมลจากการประเมนกระบวนการเพอพจารณาควบคมการด าเนนการใหเปนไปตามแผน และปรบปรงแกไขการ ด าเนนการใหมประสทธภาพมากทสด

4. การตดสนใจเพอทบทวนโครงการ(Recycling Decisions) เชน การตดสนใจเพอใชขอมลจากการประเมนผลผลต (Output) ทเกดขน เพอพจารณาการยต/ ลมเลก หรอขยายโครงการทจะน าไปใชในโอกาสตอไป

เกณฑและตวชวดความส าเรจ การประเมนผลโครงการนนตองมเกณฑและตวชวด (Indicator) ระดบความส าเรจของโครงการให

ทราบ ซงโดยทวไปแลวเกณฑทใชในการประเมนผลโครงการ (วรเดช จนทรศร และไพโรจนภทรนรากล,2541) มดงน

1. เกณฑประสทธภาพ (Efficiency) มตวชวด เชน สดสวนของผลผลตตอคาใชจาย ผลตภาพตอหนวยเวลาผลตภาพตอก าลงคน ระยะเวลาในการใหบรการ

2. เกณฑประสทธผล (Effectiveness) มตวชวด เชน ระดบการบรรลเปาหมาย ระดบการบรรลตามเกณฑมาตรฐาน ระดบการมสวนรวม ระดบความเสยงของโครงการ

3. เกณฑความพอเพยง (Adequacy) มตวชวด เชน ระดบความพอเพยงของทรพยากร 4. เกณฑความพงพอใจ (Satisfaction) มตวชวด เชน ระดบความพงพอใจ 5. เกณฑความเปนธรรม (Equity) มตวชวด คอ การใหโอกาสกบผดอยโอกาส ความเปนธรรม

ระหวางเพศระหวางกลมอาชพ ฯลฯ 6. เกณฑความกาวหนา (Progress) มตวชวด เชน ผลผลตเปรยบเทยบกบเปาหมายรวมกจกรรมทท า

แลวเสรจ ทรพยากรและเวลาทใชไป

22

7. เกณฑความย งยน (Sustainability) ตวชวด เชน ความอยรอดของโครงการดานเศรษฐกจสมรรถนะดานสถาบน ความเปนไปไดในดานการขยายผลของโครงการ

8. เกณฑความเสยหายของโครงการ (Externalities) มตวชวด เชน ผลกระทบดานสงแวดลอมผลกระทบดานเศรษฐกจผลกระทบดานสงคมและวฒนธรรม เปนตน

ส าหรบตวชวด (Indicators) ความส าเรจของโครงการนน หมายถงขอความทแสดงหรอระบประเดน ทตองการจะวดหรอประเมน หรอตวแปรทตองการจะศกษา โดยจะมการระบลกษณะทคอนขางเปนรปธรรม ทงสวนทมลกษณะเชงปรมาณและสวนทแสดงลกษณะเชงคณภาพ ดงนนเกณฑ และตวชวดดงกลาวน สามารถใชเปนเครองมอในการประเมนผลโครงการไดด ซงจะครอบคลม มตดานเศรษฐกจ สงคม ดานบรหารจดการ ดานทรพยากร และดานสงแวดลอม เปนตนนอกจากนนยงสามารถวดถงความส าเรจ และความลมเหลวของโครงการพฒนาตางๆ ของรฐไดซงในทางปฏบตนกประเมนผล จะตองน าเกณฑและตวชวดดงกลาวมาปรบใชใหเหมาะสมกบลกษณะ และบรบทของโครงการดวย และจากการศกษาถงแนวคดการประเมนโครงการของ สตฟเฟ ลบม สรปไดวารปแบบการประเมนโครงการแบบ CIPP Model เปนรปแบบการประเมนทมความตอเนองกนในการด าเนนงานอยางครบวงจร มการเกบรวมรวมขอมลตามทไดก าหนดไว แลวน าขอมลทไดนนจดท าใหเปนสารสนเทศเพอน าโครงการไปปฏบต เพอปรบปรงโครงการอยางทนทวงทโดยแบงเปน 4 ดาน คอ ดานบรบทดานปจจยน าเขาดานกระบวนการและดานผลผลต 2.4 สภาพทวไปจงหวดพะเยา

ทตงและพนท พะเยาเปนเมองเกาแกเมองหนงในแถบลานนาไทย เดมมชอวา ภกามยาว หรอ พยาว มอายกวา 900

ป โดยพอขนศรจอมธรรม กษตรยแหงราชวงศลวะจกรราชหรญนครเงนยาง เมองเชยงแสน และเจรญรงเรองสงสดในสมยพอขนง าเมอง ตอมามการเปลยนแปลงการปกครองตามอทธพลของอาณาจกรตางๆ ทผลดกนมอ านาจในแถบน จนถงสมยกรงรตนโกสนทร พยาวเปลยนชอเปนพะเยา และรวมอยกบจงหวดเชยงรายจนในป พ.ศ. 2520 จงไดรบการจดตงขนเปนจงหวดพะเยา

จงหวดพะเยา เปนจงหวดชายแดนตงอยทางภาคเหนอตอนบนของประเทศไทย อยระหวางเสนรงท 18 องศา 44 ลปดา เหนอ ถง 19 องศา 44 ลปดา เหนอ และเสนแวงท 99 องศา 40 ลปดา ตะวนออก ถง 100 องศา 40 ลปดา ตะวนออก อยหางจากกรงเทพมหานครคดตามระยะทางหลวงแผนดนหมายเลข 1 (ถนนพหลโยธน) ประมาณ 735 กม.

อาณาเขตตดตอกบจงหวดใกลเคยง ไดแก ทศเหนอ ตดตอกบอ าเภอพาน อ าเภอปาแดด และอ าเภอเทง จงหวดเชยงราย ทศใต ตดตอกบอ าเภองาว จงหวดล าปาง และอ าเภอสอง จงหวดแพร ทศตะวนออก ตดตอกบอ าเภอสองแคว อ าเภอทาวงผา อ าเภอเมองนาน อ าเภอบานหลวง

23

จงหวดนาน ทศตะวนตก ตดตอกบอ าเภองาว อ าเภอวงเหนอ จงหวดล าปาง

จงหวดพะเยามอาณาเขตตดตอกบประเทศเพอนบาน ไดแก ทศตะวนออก ตดตอกบแขวงไชยะบล สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว

ระยะทางเขตแดน 36 กม. ลกษณะภมประเทศ ลกษณะภมประเทศโดยทวไปลอมรอบไปดวยเทอกเขา ทงดานตะวนออก ดานตะวนตก ดานใต

และตอนกลางของจงหวด เทอกเขาเหลานจะทอดตวเปนแนวยาวจากเหนอลงใต มทราบเหมาะแกการเพาะปลกอยสองขางเทอกเขาและระหวาง ล าน า มเนอทภเขาสงและสงมากทสด ประมาณรอยละ 47 ของพนทจงหวด มพนทเนนเขาผสมทราบ ประมาณรอยละ 35 และมทราบลมนอยทสด ประมาณรอยละ 18 ระดบความสงของพนทจงหวดพะเยา มความสงระหวาง 300 - 1,550 ม. จากระดบน าทะเลปานกลาง

เทอกเขาทส าคญของจงหวดพะเยา ไดแก เทอกเขาดอยภลงกา ดอยสนปนน า ดอยแมสก ดอยขนแมฝาด ดอยขนแมต า และดอยขนแมตอม แมน าส าคญทไหลผานจงหวดพะเยาม 3 สาย คอ แมน าอง แมน าลาว และแมน ายม

การปกครองการปกครอง

จงหวดพะเยา ประกอบดวย อ าเภอ 9 อ าเภอ คอ เมองพะเยา แมใจ เชยงค า ดอกค าใต ปง จน เชยงมวน ภซาง และภกามยาว แบงเปน 68 ต าบล 779 หมบาน/39 ชมชน (อยในเขตเทศบาลเมองพะเยา จ านวน 13 ชมชน และเทศบาลเมองดอกค าใต 26 ชมชน)

องคกรปกครองสวนทองถนในพนทจงหวดพะเยา ประกอบดวย องคการบรหารสวนจงหวด 1 แหง เทศบาลเมอง 2 แหง เทศบาลต าบล 30 แหง และองคการบรหารสวนต าบล 39 แหง

24

ตารางท 1 แสดงเขตการปกครองของจงหวดพะเยา

ท จงหวด/อ าเภอ พนท

(ตร.กม.) จ านวนต าบล

จ านวนหมบาน

จ านวนเทศบาลเมอง

จ านวนเทศบาลต าบล

จ านวนอบต.

จงหวดพะเยา 6,335.06 68 779 2 30 39

1 อ าเภอเมองพะเยา 842.08 15 172 1 9 4 2 อ าเภอดอกค าใต 823.29 12 99 1 3 7 3 อ าเภอจน 571.23 7 86 - 4 3 4 อ าเภอเชยงค า 707.35 10 134 - 3 8 5 อ าเภอเชยงมวน 722.86 3 34 - 1 2 6 อ าเภอปง 1,783.45 7 88 - 3 6 7 อ าเภอแมใจ 300.76 6 66 - 5 2 8 อ าเภอภซาง 370.20 5 59 - 1 4 9 อ าเภอภกามยาว 213.83 3 41 - 1 3

ทมา : 1) เขตการปกครองของจงหวดพะเยา ณ เดอน กนยายน พ.ศ. 2559 ทท าการปกครองจงหวดพะเยา 2) ขอมล อปท. จงหวดพะเยา จากเวปไซดส านกงานสงเสรมการปกครองทองถนจงหวดพะเยา

(http://www.phayaolocal.go.th) ดาวนโหลดเมอ ณ เดอน ตลาคม 2560

ประชากร ประชากร

จงหวดพะเยา ณ เดอน กนยายน พ.ศ. 2559 มประชากรทงสน 486,979 คน เปนชาย 238,641 คน หญง 248,338 คนมจ านวนบานทงสน 170,211 หลง ความหนาแนนโดยเฉลยประมาณ 76.87 คน/ตร.กม. จงหวดพะเยามชาวบานอาศยอยตามบรเวณเทอกเขาสง จ านวน 4 เผา 1 ชนกลมนอยไดแก เผาเยา แมว ถน ลซอ และไทลอ โดยกระจายอยตามอ าเภอตางๆเชน เชยงค า แมใจ เมองพะเยา คอกค าใต เชยงมวน และภซางมจ านวนครวเรอน 2,658 ครวเรอน 3,346 ครอบครว (ส านกสถตจ านวนประชากรจงหวดพะเยา, 2559)

25

ตารางท 2 แสดงจ านวนประชากรของจงหวดพะเยา

ท จงหวด/อ าเภอ ชาย หญง รวม จ านวนครวเรอน

จงหวดพะเยา 238,641 248,338 486,979 170,211 1 อ าเภอเมองพะเยา 61,136 66,471 127,607 47,325 2 อ าเภอจน 24,674 26,358 51,032 17,948 3 อ าเภอเชยงค า 38,182 38,489 76,671 26,868 4 อ าเภอเชยงมวน 9,689 9,537 19,226 7,002 5 อ าเภอดอกค าใต 34,874 36,562 71,436 23,965 6 อ าเภอปง 26,586 26,217 52,803 15,718 7 อ าเภอแมใจ 17,176 17,776 34,952 12,977 8 อ าเภอภซาง 15,795 15,677 31,472 10,715 9 อ าเภอภกามยาว 10,529 11,251 21,780 7,693

สภาพเศรษฐกจ ผลการส ารวจภาวการณท างานของประชากรจงหวดพะเยา (เดอน เม.ย.- ม.ย. 2558) พบวาจ านวน

ประชากรผทมอาย 15 ปขนไป 442,717 คน ซงอยในก าลงแรงงานรวม 311,049 คน หรอ คดเปน รอยละ 70.3 ของประชากรอาย 15 ปขนไปและเปนผทไมอยในก าลงแรงงาน 131,668 คน หรอ คดเปนรอยละ 29.7

อาชพของผมงานท า จากผลการส ารวจปรากฏวา เปนผปฏบตงานทมฝมอในดานการเกษตรและการประมงมากทสด ประมาณ 130,563 คน คดเปนรอยละ 42.6 ของผมงานท า รองลงมาคอ ผปฏบตงานดานความสามารถทางฝมอและธรกจอนๆ ทเกยวของ จ านวน 56,827 คน คดเปนรอยละ 18.5 และนอกจากนนประกอบอาชพอน เชน พนกงานบรการและพนกงานในรานคาและตลาด อาชพขนพนฐานตางๆ ในดานการขายและการใหบรการ ผปฏบตการโรงงานและเครองจกรและผปฏบตงานดานการประกอบ ผประกอบวชาชพดานตางๆ ผประกอบการอาชพดานเทคนคสาขาตาง ๆ และอาชพทเกยวของ เสมยน ผบ ญญตกฎหมาย ขาราชการระดบอาวโสและผจดการ ซงมสดสวนอยระหวางรอยละ 1.9 – 13.2 ของผมงานท าทงหมด

ประเภทอตสาหกรรมหรอลกษณะของการประกอบกจกรรมของผมงานท า ในเชงเศรษฐกจ พบวา ผมงานท าในสาขาเกษตรกรรม การลาสตวและการปาไม มประมาณ 139,831 คน หรอ คดเปนรอยละ 45.6 ของผมงานท า รองลงมา คอ ผท างานในสาขาการขายสง การขายปลกฯ มประมาณ 45,219 คน หรอ คดเปนรอยละ 14.8 ของผมงานท า และการผลต มประมาณ 37,962 คน คดเปนรอยละ 12.4 การกอสราง มประมาณ

26

32,346 คน คดเปนรอยละ 10.6 สวนทเหลอกระจายอยในอตสาหกรรมประเภทอน ๆ เชน การศกษา โรงแรม และ ภตตาคาร การประมง งานดานสขภาพ และงานสงคมสงเคราะห เปนตน

สถานภาพการท างาน พบวา สวนใหญท างานสวนตว มจ านวน 115,404 คน คดเปนรอยละ 37.7 รองลงมาคอ ลกจางเอกชน มจ านวน 89,591 คน คดเปนรอยละ 29.9 ส าหรบผมสถานภาพการท างานเปนลกจางรฐบาล มจ านวน 30,213 คน คดเปนรอยละ 9.9 ของผมงานท าทงหมด

อาชพหลกของประชากร คอ การท านา และพชเศรษฐกจทส าคญ คอ ขาว โดยเฉพาะขาวหอมมะลทมชอเสยงและมคณภาพทสดของภาคเหนอ ขาวโพดเลยงสตว ถวเขยวผวมน หอมแดง กระเทยม ขง ยาสบ ลนจ มะมวง มะขาม และล าไย ดานการปศสตว สวนใหญจะเลยงไวเพอใชแรงงานและบรโภคในครวเรอน การเลยงสตวเพอการคานนมไมมากนก สตวทเลยง ไดแก ไก โค เปด สกร กระบอ หาน แพะ และนกกระจอกเทศ ดานการประมง ปรมาณสตวน าจดทจบไดจากการท าประมงน าจด ใน ป พ.ศ. 2558 มจ านวน 4,772,398 กโลกรม คดเปนมลคา 185 ลานบาท พนธปลาทส าคญของจงหวดพะเยา ไดแก ปลานล ปลายสกเทศ ปลาตะเพยน ปลาไน ปลาลน และปลาเฉา แหลงประมงทส าคญ คอ กวานพะเยา อางเกบน าแมปม และอางเกบน าแมกา โดยมสถานประมงน าจดจงหวดพะเยา เปนหนวยงานทเพาะพนธปลาชนดตาง ๆ และสงเสรมพนธปลา ตลอดจนน าพนธปลาไปปลอยในแหลงน าธรรมชาต

การศกษา ในปการศกษา พ.ศ. 2558 จงหวดพะเยา มสถานศกษาทงสน 314 แหง มจ านวนนกเรยนทงสน

86,218 คน สถานศกษาทจดการเรยนการสอนในระดบอนปรญญาหรอสงกวาในจงหวดพะเยา มวทยาลยเทคนคพะเยา วทยาลยเกษตรและเทคโนโลยพะเยา วทยาลยการอาชพดอกค าใต วทยาลยเทคโนโลยและการจดการ วทยาลยการอาชพเชยงค า สถานศกษาอาชวศกษาเอกชน 3 แหง วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย วทยาเขตพะเยา และมหาวทยาลยพะเยา

สาธารณสข สถานบรการสขภาพภาครฐ ในป พ.ศ. 2559 จงหวดพะเยา มสถานบรการของสาธารณสขภาครฐในสงกดกระทรวงสาธารณสข

ประกอบดวย โรงพยาบาลทวไป 2 แหง มจ านวนเตยงผปวยรวม 598 เตยง โรงพยาบาลชมชน 5 แหง มจ านวนเตยงผปวย 150 เตยง สถานอนามย 94 แหง และสถานบรการสาธารณสขชมชน 15 แหง มโรงพยาบาลในสงกดกระทรวงกลาโหมมจ านวนเตยงผปวย 30 เตยง 1 แหง และมศนยบรการสาธารณสขเทศบาลเมองพะเยา 2 แหง

สถานบรการสขภาพภาคเอกชน ในป พ.ศ. 2559 จงหวดพะเยา มสถานบรการสขภาพภาคเอกชนประกอบดวย โรงพยาบาลเอกชน

1 แหง มจ านวนเตยงผปวย 100 เตยง คลนกทกประเภท 67แหง แบงเปน คลนกเวชกรรม 45 แหง คลนก ทนตกรรม 10 แหง คลนกการพยาบาลและผดงครรภ 5 แหง คลนกเทคนคการแพทย 6 แหง และคลนก

27

การแพทยแผนไทย 1 แหง รานขายยาแผนปจจบน 40 แหง รานขายยาบรรจเสรจไมใชยาอนตราย 17 แหง รานขายยาแผนโบราณ 6 แหง

การบรการสาธารณสขระดบชมชน ในป พ.ศ. 2559 จงหวดพะเยา มอาสาสมครสาธารณสขและศนยสาธารณสขมลฐานชมชน ซง

ด าเนนการโดยประชาชน มอาสาสมครสาธารณสขจ านวนทงสน 14,849 คน และมศนยสาธารณสขมลฐานชมชน จ านวน 659 แหง

สาเหตการเจบปวยทส าคญของประชาชนพะเยา ในป พ.ศ. 2559 สถานบรการของรฐในจงหวดไดใหบรการผปวยเปนประเภทผปวยใน โดยม

สาเหตการปวยทส าคญ คอ อนดบหนง ไดแก โรคระบบตอมไรทอ โภชนาการและเมตาโบลซม (เชน เบาหวาน) มผปวยเขารบการรกษาจ านวน 7,995 ครง คดเปนอตราปวย 1,640.38 ตอประชากรแสนคน อนดบสอง ไดแก โรคเลอดและอวยวะทสรางเลอดและความผดปกตทเกยวกบกลไกของภมคมกนบางชนด มผปวยเขารบการรกษาจ านวน 5,558 ครง คดเปนอตราปวย 1,140.37 ตอประชากรแสนคน อนดบสาม ไดแก โรคความดนโลหตสง มผปวยเขารบการรกษาจ านวน 5,434 ครง คดเปนอตราปวย 1,114.93 ตอประชากรแสนคน

กลมสาเหตการตายทส าคญของประชาชนพะเยา ในป พ.ศ. 2559 มประชาชนทเสยชวตจากสาเหตตาง ๆ โดยมสาเหตการตายทส าคญ คอ อนดบ

หนง ไดแก การตายดวยสาเหตจากกลมโรคมะเรงและเนองอก จ านวน 676 ราย คดเปนอตราการตาย 138.70 ตอประชากรแสนคน อนดบสอง ไดแก กลมโรคตดเชอและปรสต จ านวน 389 ราย คดเปนอตราการตาย 79.82 ตอประชากรแสนคน อนดบสาม ไดแก กลมการตายจากปจจยภายนอก มผเสยชวต จ านวน 366 ราย คดเปนอตราการตาย 75.10 ตอประชากรแสนคน

ปญหาสาธารณสขทส าคญของจงหวดพะเยา ใน ป พ.ศ. 2559 ไดแก ปญหาการปวยและตายดวยเอดสและวณโรค ปญหาการบาดเจบและตายจากอบตเหตจราจร โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสงและไตวาย โรคปอดอดกนเรอรง และปญหาการฆาตวตาย 2.5 สภาพทวไปจงหวดนาน

ทตงและพนท จงหวดนาน ตงอยตดกบชายแดนทางดานทศตะวนออกของภาคเหนอตอนบน ตดกบสาธารณรฐ

ประชาธปไตยประชาชนลาว (สปป.ลาว) หางจากกรงเทพมหานครโดยทางรถยนต ประมาณ 668 กโลเมตร บรเวณเสนรงท 18 องศา 46 ลปดา 30 ฟลปดาเหนอ เสนแวงท 18 องศา 46 ลปดา 44 ฟลปดตะวนออก ระดบความสงของพนทอยสง 2,112 เมตร จากระดบน าทะเลปานกลาง มพนท 11,472.076 ตารางกโลเมตร หรอ ประมาณ 7,170,045 ไร (ทมา: http://www.nan.go.th)

28

อาณาเขตตดตอกบจงหวดใกลเคยง ทศเหนอ ประกอบดวย อ าเภอเชยงกลาง อ าเภอปว มอ าเภอทงชาง อ าเภอเฉลมพระเกยรต อ าเภอ บอเกลอ มพนทตดตอกบเขตเศรษฐกจพเศษ เชยงฮอน-หงสา (สปป.ลาว) ทศตะวนออก ประกอบดวย อ าเภอภเพยง อ าเภอสนตสข โดยมอ าเภอแมจรม อ าเภอเวยงสา มพนทตดตอกบแขวงไชยบร (สปป.ลาว) ทศใต ประกอบดวย อ าเภอนานอย อ าเภอนาหมน มพนทตดตอกบจงหวดอตรดตถ อ าเภอนานอย มพนทตดตอกบจงหวดแพร อ าเภอเวยงสา มพนทตดตอกบจงหวดแพร ทศตะวนตก ประกอบดวย อ าเภอบานหลวง มพนทตดตอกบอ าเภอเชยงมวน จงหวดพะเยา อ าเภอทาวงผา มพนทตดกบอ าเภอปง จงหวดพะเยา อ าเภอสองแคว มพนทตดตอกบอ าเภอเชยงค า จงหวดพะเยา ทศเหนอ และทศตะวนออก มอาณาเขตตดตอกบสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว (สปป.ลาว) เปนระยะทางยาวประมาณ 227 กโลเมตร

ลกษณะภมประเทศ จงหวดนาน มทวเขาหลวงพระบางและทวเขาผปนน า ซงเปนทวเขาหนแกรนต ทมความสง 600 - 1,200 เมตรเหนอระดบน าทะเล ทอดผานทวจงหวด คดเปนพนทประมาณรอยละ 40 ของพนทท งจงหวด พนทของจงหวดนานโดยทวไป มสภาพพนทเปนลกคลน ลอนชนเกน 30 องศา ประมาณรอยละ 85 ของพนทจงหวด สวนลกคลนลอนลาด ตามลมน า จะเปนทราบแคบๆ ระหวางหบเขาตามแนวยาวของลมน า นาน สา วา ปว และกอน จงหวดนานมพนทรวมทงสน 7,170,045 ไร หรอ 11,472.07 ตารางกโลเมตร จ าแนกเปน 1. พนทปาไมและภเขา 3,437,500 ไร คดเปนรอยละ 47.94 2. พนทปาเสอมโทรม 2,813,980 ไร คดเปนรอยละ 39.24 3. พนทท าการเกษตร 876,043 ไร คดเปนรอยละ 12.22 4. พนทอยอาศยและอนๆ 43,522 ไร คดเปนรอยละ 0.60

การปกครอง จงหวดนาน แบงการปกครอง แบงออกเปน 15 อ าเภอ คอ อ าเภอเมองนาน แมจรม บานหลวง นานอย ปว ท าว งผา เวยงสา ท งชาง เชยงกลาง นาหมน สนตสข บอเกลอ สองแคว ภเพยง และ เฉลมพระเกยรต แบงเปน 99 ต าบล 890 หมบาน

องคกรปกครองสวนทองถนในพนทจงหวดนาน ประกอบดวย องคการบรหารสวนจงหวด 1 แหง เทศบาลเมอง 1 แหง เทศบาลต าบล 18 แหง และองคการบรหารสวนต าบล 80 แหง

29

ตารางท 3 แสดงเขตการปกครองของจงหวดนาน

ท จงหวด/อ าเภอ พนท

(ตร.กม.) จ านวนต าบล

จ านวนหมบาน

จ านวนเทศบาลเมอง

จ านวนเทศบาลต าบล

จ านวนอบต.

จงหวดนาน 11,472.076 99 890 1 18 80 1 อ าเภอเมองนาน 813.126 11 109 1 2 8 2 อ าเภอแมจรม 998.152 5 38 - 1 4 3 อ าเภอบานหลวง 338.210 4 26 - - 4 4 อ าเภอนานอย 1,408.122 7 68 - 2 6 5 อ าเภอปว 657.363 12 107 - 2 10 6 อ าเภอทาวงผา 702.204 10 91 - 1 9 7 อ าเภอเวยงสา 1,894.893 17 128 - 3 13 8 อ าเภอทงชาง 760.811 4 40 - 2 3 9 อ าเภอเชยงกลาง 277.115 6 60 - 2 3 10 อ าเภอนาหมน 785.608 4 48 - 1 3 11 อ าเภอสนตสข 416.837 3 31 - - 3 12 อ าเภอบอเกลอ 848.341 4 39 - 1 3 13 อ าเภอสองแคว 544.364 3 25 - 1 2 14 อ าเภอภเพยง 503.236 7 61 - - 7 15 อ าเภอเฉลมพระเกยรต 518.690 2 22 - - 2

ทมา : 1) เขตการปกครองของจงหวดนาน ณ เดอน กนยายน พ.ศ. 2559 ทท าการปกครองจงหวดนาน 2) ขอมล อปท. จงหวดนาน จากเวปไซดส านกงานสงเสรมการปกครองทองถนจงหวด นาน

(http://www.nan.go.th) ดาวนโหลดเมอ ณ เดอน พฤศจกายน 2560

ประชากร ประชากร

จงหวดพะเยา ณ เดอน มนาคม พ.ศ. 2559 มประชากรทงสน 421,641 คน เปนชาย 212,685 คน หญง 208,956 คน มจ านวนบานทงสน 134,866 หลง ความหนาแนนโดยเฉลยประมาณ 41.83 คน/ตร.กม. ประชากรในจงหวดนานมอยอยางเบาบางเปนอนดบ 3 ของประเทศ กระจดกระจายไปตามสภาพทางภมศาสตร แบงไดเปนกลมใหญๆ ไดแก (ส านกบรหารทะเบยน กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย, 2558)

30

1. ชาวไทยวน หรอ คนเมอง สวนใหญอพยพมาจากเชยงแสนและบรเวณตางๆ ของลานนา ซงเปนประชากรสวนใหญของจงหวด

2. ชาวไทลอ (ไทลอ, ไทยอง) สวนใหญอพยพมาจากสบสองปนนาและหวเมองตางๆ บรเวณทราบลมแมน าโขง ซงมทงอพยพมาดวยความสมครใจและอพยพมาเนองจากเกดศกสงครามทงภายในหวเมองลอเอง และอพยพมามากทสดยคเกบผกใสซาเกบขาใสเมองของเจากาวลละแหงเชยงใหม และเจาอตถวรปญโญฯ แหงนครนาน และยคของเจาสมนเทวราช อกทงมการอพยพเขามาเรอยๆ ครงเกดการปฏวตการปกครองประเทศของจน ชาวไทลออาศยตงบานเรอน อยกระจดกระจายตามลมน าตางๆ ในจงหวดนานมมากทสด คอ อ าเภอปวแทบทกต าบล อ าเภอทาวงผา อ าเภอสองแคว อ าเภอเชยงกลาง และอ าเภอทงชาง เลยไปถงอ าเภอเฉลมพระเกยรต

3. ชาวไทพวน หรอ ลาวพวน อยทบานฝายมล อ าเภอทาวงผา และบานหลบมนพวน อ าเภอเวยงสา 4. ชาวไทเขน หรอ ชาวขน อพยพมาจากเชยงตง ปจจบนสวนใหญจะถกกลนทางวฒนธรรมจากคน

เมอง ทงภาษาพดและเครองแตงกาย แตบางหมบานยงมการนบถอผเจาเมองของไทเขนอย จงรวาเปนไทเขน เชนบานหนองมวง อ าเภอทาวงผา สวนบานเชยงยน ต าบลยม อ าเภอทาวงผา ถกชาวไทลอกลนวฒนธรรมจนไมเหลอเคาของชาวไทเขน

5. ชาวไทใหญ หรอ เงยว หรอ ไตโหลง มถนฐานในรฐฉาน และเชยงตง อาศยอยบรเวณแถวอ าเภอทงชาง ในปจจบนถกกลนวฒนธรรมจนแทบแยกไมออกวาเปนชาวไทใหญ

นอกจากนในบรเวณทสงตามไหลเขายงเปนชมชนของชนกลมนอยทเรยกกนวา "ชาวเขา" ไดแก ชาวมง, เมยน, ลวะหรอถน, ขม รวมถงชาวตองเหลองหรอมาบล ทอาศยอยในบรเวณพนทต าบลแมขะนง อ าเภอเวยงสา

31

ตารางท 4 แสดงจ านวนประชากรของจงหวดพะเยา

ท จงหวด/อ าเภอ ชาย หญง รวม จ านวนครวเรอน

จงหวดนาน 21,685 208,956 421,541 134,866 1 อ าเภอเมองนาน 30,987 30,507 61,494 22,077 2 อ าเภอแมจรม 7,115 6,713 13,828 3,736 3 อ าเภอบานหลวง 6,006 5,831 11,837 3,837 4 อ าเภอนานอย 15,185 15,148 30,333 9,838 5 อ าเภอปว 27,027 26,973 54,000 15,192 6 อ าเภอทาวงผา 22,935 22,770 45,705 13,665 7 อ าเภอเวยงสา 34,102 33,648 67,750 23,226 8 อ าเภอทงชาง 7,680 7,523 15,203 4,752 9 อ าเภอเชยงกลาง 8,988 8,963 17,951 5,505 10 อ าเภอนาหมน 7,493 7,199 14,692 4,350 11 อ าเภอสนตสข 8,119 7,729 15,848 4,846 12 อ าเภอบอเกลอ 7,668 7,283 14,951 4,563 13 อ าเภอสองแคว 6,319 5,908 12,227 3,530 14 อ าเภอภเพยง 18,068 17,961 36,029 12,558 15 อ าเภอเฉลมพระเกยรต 4,993 4,800 9,793 3,191

สภาพเศรษฐกจ

เศรษฐกจดานอปทาน (การผลต) หดตว โดย ภาคการเกษตร หดตว จากดชนผลผลตภาคเกษตรกรรม รอยละ 22.15 เมอเทยบกบชวงเดอนเดยวกนของปกอน หดตวจากเดอนกอน ทขยายตวรอยละ 8.29 ตามปรมาณ ผลผลตขาวทหดตว จากปรมาณผลผลต ขาว ซงในชวงเดอนนเปนฤดกาลผลดเปลยนเตรยมการปลกขาวนาป ขณะทดานปรมาณปลาตะเพยน ขยายตว จากปรมาณความ ตองการบรโภคปลาตะเพยนเพมสงขน เนองจาก ผบรโภคหนมาบรโภคปลาแทนเนอสตวอน ภาคนอกการเกษตร ขยายตว พจารณาจาก ดชนปรมาณผลผลตภาค บรการ ขยายตว รอยละ 228.67 ขยายตวตอเนองจากเดอนกอนทขยายตวรอยละ 250.18 จากการขยายตวของ เครองชทกชนด เพราะวาจงหวดนานเปนจงหวดทไดรบการยอมรบวาเปน “12 เมองตองหาม...พลาด”-พลาดไมได กบ 12 เมองนาเทยว จงทeให ปรมาณนกทองเทยวทเขามาทองเทยวในจงหวดนานมตลอดทกฤดกาล ซงสงผลการ ใชไฟฟาภาคบรการ( โรงแรม) จานวนผโดยสารผานทาอากาศยาน และภาษมลคาเพมหมวดโรงแรมและภตตาคาร ขยายตวตามเชนกน ขณะทดชน

32

ปรมาณผลผลตอตสาหกรรม หดตว รอยละ 1.24 เมอเทยบกบเดอนเดยวกนของปท แลว หดตวตอเนองจากเดอนกอน ทหดตวรอยละ 12.64 จากปรมาณการลดลงของปรมาณการใชไฟฟา ภาคอตสาหกรรม จานวนโรงงานในจงหวด และทนจดทะเบยนของอตสาหกรรม

เศรษฐกจดานอปสงค (การใชจาย) ขยายตว โดยพจารณาจาก ดชนการลงทนภาคเอกชน ขยายตว รอยละ 23.60 เมอเทยบกบเดอนเดยวกนของปทแลว ขยายตวตอเนองจากเดอนกอนทขยายตวรอยละ 16.88 จากการ ขยายตวของดชนสนเชอเพอการลงทนของธนาคารพาณชย ทขยายตว รอยละ 23.82 การบรโภคภาคเอกชน ขยายตว รอยละ 6.41 ขยายตวตอเนองจากเดอนกอนทขยายตวรอยละ 5.70 จากเครองชภาษมลคาเพมหมวด ขายสง ขายปลก และปรมาณการใชไฟฟาภาคครวเรอน ทขยายตว รอยละ 7.31และ 4.23 เมอเทยบกบเดอน เดยวกนของปทแลว และ ดานการใชจายภาครฐ ขยายตวรอยละ 1.48 เมอเทยบกบเดอนเดยวกนของปทแลว ฟน ตวจากเดอนกอนทหดตวรอยละ 12.99 ผลจากการเพมขนของการเบกจายรายจายจากงบประมาณปปจจบน ประเภทรายจายลงทน ทขยายตว รอยละ 216.35 ขณะทดชนมลคาการคาชายแดน หดตว รอยละ 6.41 หดตวจาก เดอนกอนทขยายตวรอยละ 3.68โดยดชนการคาชายแดนโดยเฉลย มมลคา 207.98 ลานบาท

ดานรายไดเกษตรกร พบวา รายไดเกษตรกรในเดอนน หดตวรอยละ 36.78 หดตวลงจากเดอนกอนท ขยายตว รอยละ 5.81 ตามปรมาณผลผลตขาวทไมมปรมาณผลผลตจงสงผลทาใหรายไดเกษตรกรหดตวลง และ ดานราคาสนคาเกษตร กหดตวลงทรอยละ40.23 ตอเนองจากเดอนกอนทหดตวรอยละ 2.29

ดานสภาพคลองในระบบสถาบนการเงน ขยายตวตามการขยายตวของปรมาณเงนฝากของธนาคาร พาณชยและสถาบน การเงนของรฐทงธนาคารออมสนและ ธ.ก.ส.ทงประเภทออมทรพยและปรมาณเงนฝากประจา ทขยายตวรอยละ 6.07 ชะลอตวลงจาก เดอนกอนทขยายตวรอยละ 6.32 และดานปรมาณสนเชอรวม ขยายตว รอยละ 23.82 ขยายตวตอเนองจากเดอนกอนทขยายตว รอยละ 17.36 จากการเพมขนของปรมาณสนเชอของ ธนาคารออมสนและ ธ.ก.ส. เปนส าคญ (ส านกงานคลง จงหวดนาน, 2558)

พชเศรษฐกจทส าคญของจงหวดนาน ในป 2557/2558 สานกงานเกษตรจงหวดนานไดรายงานผลการดาเนนงานการขนทะเบยน

เกษตรกร จดเกบขอมลพชเศรษฐกจของจงหวดนานทสามารถสรางรายไดใหแกครอบครว และประกอบเปนอาชพหลกของ ผใชแรงงานภาคเกษตร หรอแรงงานนอกระบบ ซงมพชหลก 3 ชนดทพบวามผลผลตออกสตลาดจานวนมาก (ส านกงานเกษตรจงหวดนาน, 2558) ดงน

1. ขาวโพดเลยงสตว มเกษตรกรผปลกขาวโพดเลยงสตวป 2557/58 จงหวดนาน พบวามเกษตรกรผ ปลก ขาวโพดเลยงสตวจานวน 36,504 ครวเรอน พนทปลก 795,482.25 ไร ผลผลตรวม 95,629,490 กโลกรม โดยม ผลผลตตอไร 514.35 ก.ก./ไร

2. ขาวนาป มเกษตรกรผปลกขาวนาป ป 2557/58 จงหวดนาน พบวามเกษตรกรผปลกขาวนาป จานวน 35,149 ครวเรอน พนทปลก 206,879.25 ไร ผลผลตรวม 106,187,005.5 กโลกรม โดยมผลผลตตอไร 508.77 ก.ก./ไร

33

3. ยางพารา มเกษตรกรผปลกยางพารา ป 2557/58 จงหวดนาน พบวามเกษตรกรผปลกยางพารา จานวน 17,018 ครวเรอน พนทปลก 178,248.73 ไร ผลผลตรวม 16,257,050.25 กโลกรม โดยมผลผลตตอไร 385.98 ก.ก./ไร

การศกษา จงหวดพะเยา มสถานศกษาทงสน 45 แหง สถานศกษาทจดการเรยนการสอนในระดบอนปรญญา

หรอสงกวาในจงหวดนาน มมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา วทยาเขตนาน, มหาวทยาลยราชภฏอตรดตถ วทยาเขตนาน, ศนยการเรยนรและบรการวชาการเครอขาย จฬาลงกรณมหาวทยาลย, วทยาลยสงฆนครนาน มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, วทยาลยชมชนนาน และมหาวชชาลยภมปญญาชมชนฮกเมองนาน สถานศกษาอาชวศกษา 4 แหง ไดแก วทยาลยเทคนคนาน, วทยาลยสารพดชางนาน, วทยาลยการอาชพเวยงสา และวทยาลยการอาชพปว

สาธารณสข สถานบรการสขภาพภาครฐ ในป พ.ศ. 2560 จงหวดนาน มสถานบรการของสาธารณสขภาครฐในสงกดกระทรวงสาธารณสข

ประกอบดวย โรงพยาบาลทวไป 1 แหง มจ านวนเตยงผปวยรวม 523 เตยง โรงพยาบาลสมเดจพระยพราช 1 แหง มจ านวนเตยง 90 เตยง โรงพยาบาลชมชน 13 แหง จ านวน 30 เตยง โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 124 แหง และสถานบรการสาธารณสขชมชน 23 แหง

สถานบรการสขภาพภาคเอกชน ในป พ.ศ. 2557 จงหวดนาน มสถานบรการสขภาพภาคเอกชนประกอบดวย คลนกทกประเภท 76

แหง แบงเปน คลนกเวชกรรม 21 แหง คลนกเวชกรรมเฉพาะทาง 12 แหง คลนกทนตกรรม 11 แหง คลนกการพยาบาลและผดงครรภ 32 แหง คลนกเทคนคการแพทย 6 แหง รานขายแผนปจจบญ 58 แหง รานขายยาแผนปจจบนเฉพาะยาบรรจเสรจทไมใชยาอนตราย 20 แหง รานขายยาแผนโบราณ 6 แหง

การบรการสาธารณสขระดบชมชน ในป พ.ศ. 2559 จงหวดนาน มอาสาสมครสาธารณสขและศนยสาธารณสขมลฐานชมชน ซง

ด าเนนการโดยประชาชน มอาสาสมครสาธารณสขจ านวนทงสน 14,849 คน และมศนยสาธารณสขมลฐานชมชน จ านวน 23 แหง

สาเหตการเจบปวยทส าคญของประชาชนนาน ในป พ.ศ. 2558 สถานบรการของรฐในจงหวดไดใหบรการผปวยเปนประเภทผปวยใน โดยม

สาเหตการปวยทส าคญ คอ อนดบหนง ไดแก โรคระบบตอมไรทอ โภชนาการและเมตาโบลซม (เชน เบาหวาน) คดเปนอตราปวย 5,210.10 ตอประชากรแสนคน อนดบสอง ไดแก โรคความดนโลหตสง คดเปนอตราปวย 3,001.97 ตอประชากรแสนคน อนดบสาม ไดแก อาการผดปกตทตรวจพบ คดเปนอตราปวย 2,276.95 ตอประชากรแสนคน

34

กลมสาเหตการตายทส าคญของประชาชนนาน ในป พ.ศ. 2557 มประชาชนทเสยชวตจากสาเหตตาง ๆ โดยมสาเหตการตายทส าคญ คอ อนดบ

หนง ไดแก การตายดวยสาเหตจากกลมโรคมะเรงและเนองอก จ านวน 556 ราย คดเปนอตราการตาย 116.60 ตอประชากรแสนคน อนดบสอง ไดแก ชราภาพ จ านวน 462 ราย คดเปนอตราการตาย 96.88 ตอประชากรแสนคน อนดบสาม ไดแก การตายเฉยบพลนอนไมทราบสาเหต จ านวน 278 ราย คดเปนอตราการตาย 58.30 ตอประชากรแสนคน 2.6 การด าเนนงาน“3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ของภาคเหนอ: กรณศกษาเชงพนทในจงหวดพะเยาและจงหวดนาน ป 2560 จงหวดพะเยาจดงานเพอมอบนโยบาย ด าเนน“โครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ในวนท 20 มนาคม 2560 เวลา 10.00 น. ณ ศาลาประชาคม จงหวดพะเยา นายณรงคศกด เฉลมเกยรต ผวาราชการจงหวดพะเยา เปนประธานในพธเปดงานวนอาสาสมครสาธารณสขแหงชาต “โครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”และมอบเกยรตบตรเชดชเกยรตแกอาสาสมครสาธารณสขประจ าหมบาน(อสม.)ทมผลงานดเดน ประจ าป 2559 ซงหนวยงานสาธารณสขพะเยารวมกบสมาคมสาธารณสขจงหวดพะเยา สมาคมอาสาสมครสาธารณสขจงหวดพะเยา ไดรวมกนจดกจกรรมอาสาสมครสาธารณสขรวมใจ “โครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” เนองในวนอาสาสมครสาธารณสขแหงชาต ทงน ในป 2560 กระทรวงสาธารณสข ก าหนดนโยบายโครงการ อสม.รวมใจ “ โครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” เพอสรางความรวมมอ ท างานเปนเครอขาย โดยการสอสาร สนบสนน พฒนา ศกยภาพเครอขาย อสม. ใหมการคดกรอง ลด ละ เลก การสบบหร ของประชาชน ใหความร ค าแนะน า เกยวกบอนตรายจากการสบบหร พรอมชกชวน โนมนาว ใหประชาชน ลด ละ เลก สบบหร อกทงจากสถานการณหมอกควนจงหวดพะเยา ตงแตเดอนมกราคม เปนตนมา คาการตรวจวดฝ นละออง ขนาดเลกกวา ๑๐ ไมครอน อยในชวงทตองเฝาระวงกลมเสยง เชน เดก หญงตงครรภ ผสงอาย และผปวยโรคหอบหด ผปวยโรคถงลมปอดอดกนเรอรง ผปวยโรคภมแพ และผปวยโรคหวใจ เปนตน

โดยมกจกรรมดงน จดประกาศเกยรตคณ เชดชเกยรต อสม.ทมผลงานดเดน ประจ าป 2559 และแสดงผลงานเดนของ อสม.ทผานมา มอบเขมเชดชเกยรตใหแกอสม.ทปฏบตงาน ครบ 10 ป 20 ป และ 30 ป รณรงคสรางกระแส ลด ละ เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน จงหวดพะเยาและสรางความรความเขาใจ มาตรการหามเผา และแนวทางการปฏบตกรณพบเหนผกระท าผด รวมทงใหค าแนะน าการดแลสขภาพ ระดบครวเรอน โดยมกลมเปาหมายทเขารวมกจกรรม ประกอบดวย อสม.จงหวดพะเยา จ านวน 15,128 คน และภาคเครอขายในแตละพนทรวม 9 อ าเภอ

35

วตถประสงคการด าเนนโครงการ 1. เพอจดกจกรรมรณรงคและขบเคลอน ใหประชาชนเหนความส าคญของพษภยจากการสบบหร ผลกระทบและความสญเสย ท งโดยทางตรงและทางออม น าไปสการเลกสบบหรและการลงมอปฏบตปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพทด

2. มการจดกจกรรม หรอ กลมกจกรรมรกษสขภาพ อยางตอเนองจากระดบหมบาน ต าบล อ าเภอและจงหวด เพอใหเปนพนทรวมตวกนท ากจกรรม เลกบหรทวประเทศไทย

ผลทคาดวาจะไดรบ 1. เครอขายหมออนามยและเครอขาย อสม. ไดรบการพฒนาศกยภาพในการด าเนนงานเลกสบบหร

ในชมชน 2. จ านวนผสบบหร มความสมครใจและสามารถเลกสบบหรไดอยางตอเนองเปนระยะเวลาไมนอย

กวา 6 เดอน 3. เกดเครอขายและการมสวนรวมสรางสขภาพในพนท ไดแก กลมคนรกษสขภาพ/กลมเครอขาย

ผเลกสบบหร (เลกเหลา)/กระบวนการเรยนรในชมชน 4. เกดชดบทเรยน การเลกสบบหรในชมชน 5. เกดตนแบบ นวตกรรม ในการด าเนนงาน จากชมชน ทสามารถเผยแพรได 6. เกดบคคล องคกร หนวยงาน ตนแบบ ในการเลกสบบหร การด าเนนกจกรรม

36

วธการด าเนนกจกรรม ตารางท 5 แสดงการด าเนนกจกรรมการขบเคลอนโครงการฯ ดงน

ล าดบ กจกรรม วน เดอน ป 1 รบนโยบายสวนกลาง 6-7 ก.ค. 2559) 2 จงหวดท าแผนขบเคลอนโครงการฯ (ก.ค.2559) 3 ถายทอดนโยบายสระดบจงหวด (25 ส.ค. 2559) 4 ถายทอดนโยบายระดบอ าเภอ (ก.ย. 2559) 5 Kick off / TOR ระดบจงหวด (28 ก.ย. 2559) 6 อ าเภอจดท าแผนปฏบตการ (ก.ย. 2559) 7 Kick off ระดบอ าเภอ (ต.ค. 2559) 8 ก าหนดเปาหมาย/ทาชวนคนเลกบหร/สมครรวมโครงการ (ต.ค. 2559) 9 บนทกขอมลเลกบหร (พ.ย. 2559)

10 คลนก เลกบหร (ธ.ค. 2559) 11 บคคล/ชมชนตนแบบ 12 ตดตาม/ประเมนผล/รายงานผลการด าเนนโครงการ 13 บนทกขอมลเขาโครงการลดละเลกบหร 14 สงรายชอผสามารถเลกบหร (ก.พ. 2560) 15 มอบใบประกาศเกยรตคณ (ม.ค. 2560) 16 บรณาการคลนกเลกบหรในสถานบรการ กบคลนคโรคเรอรง 17 คนหานวตกรรมการลด/ละ/เลก/บหร 18 บคคล/ชมชน/หนวยบรการตนแบบ 19 สรป/ถอดบทเรยน ปท 1 (พ.ค. 2560)

ปญหาอปสรรคและขอเสนอแนะ 1.การถายทอดนโยบายสการปฏบต (อ าเภอไปต าบล) บางอ าเภอยงไมชดเจน ท าให จนท.ไมเขาใจ

ในนโยบาย 2. อสม. และจนท. ยงขาดความตระหนกถงความส าคญ ของโครงการฯ

3. ผรบผดชอบระดบอ าเภอ (สสอ./รพ.หรอCUP)/จงหวด ควรมการตดตามผลการด าเนนงาน ทก 3 เดอน 6 เดอน 9 เดอน 12 เดอน

4. รพ.สต.ควรก าหนดเปาหมายผเลกสบบหรจากขอมลผปวยและกลมเสยง เชน คลนค NCD COPD และกลมนกเรยน นกศกษา

37

5. สสอ./รพ.(CUP)/จงหวด ควรมการสนบสนนองคความร เทคนค ยา เวชภณฑทจ าเปนใหแกคลนคเลกบหรในรพ.สต.(บรณาการคลนคNCD หรอคลนคจตเวช บ าบดยาเสพตด สรา บหร) เพอพฒนาไดตามเกณฑมาตรฐานคลนค รพ.สต. 6. งบประมาณในพนท ขอใหบรณาการกบแผนงาน/โครงการสงเสรมสขภาพปองกนโรค งบประมาณ กองทนหลกประกนสขภาพต าบล (ทองถน) 7. ควรมการถอดบทเรยนหรอการจดการองคความร จาก บคคลตนแบบ ชมชนตนแบบ หรอหนวยบรการ ทมนวตกรรมการเลกสบบหร อยางย งยน

ภาคเครอขาย กระทรวงสาธารณสข ส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) ชมรม

สาธารณสขแหงประเทศไทย มลนธเครอขายหมออนามย สมาคมหมออนามย สมาคมวชาชพสาธารณสข ชมรมอาสาสมครสาธารณสขประจ าหมบาน (อสม.) และภาคเครอขาย 2.7 งานวจยทเกยวของ ณนฑยา คารมย และสนดา ปรชาวงษ (2556) ไดศกษา ปจจยท านายการเลกสบบหรในระยะสนในผปวยโรคเรอรง พบวา ระยะเวลาทสบมวนแรกภายหลงตนนอน การรบรสมรรถนะแหงตนในการเลกสบบหรและ การไมมความวตกกงวลมความสมพนธกบการเลกสบบหรในระยะสนในผปวยโรคเรอรง (p< .05) และยงพบวา ผทเปนแรงจงใจในการเลกสบบหรมากทสดคอ คนในครอบครวตนเอง และบคลากรวชาชพสขภาพ ตามล าดบ ศรพร จนดารตน และสกญญา โลจนาภวฒน (2556) ศกษาประเมนผลการใชแนวปฏบตการสนบสนนการเลกบหรของผใชบรการคลนกอดบหร ผลการศกษาพบวา การประเมนประวตการตดบหรการวางแผนการปฏบต และการประเมนผล สามารถปฏบตไดงาย สวนความพงพอใจของผใชแนวปฏบตและผใชบรการอยในระดบมาก การตดตามพฤตกรรมการสบบหรของผใชบรการในเดอนท 6 สามารถเลกบหรไดรอยละ 40 โดยใหค าปรกษาการเลกบหรรวมกบการใชแรงสนบสนนทางสงคม ดงนนสามารถใชเปนแนวทางในการสนบสนนการเลกบหรของผ ใชบรการและพฒนาคณภาพการดแลผ สบบหรใหมประสทธภาพตอไป ธณฐญา รดโถ, วลรตน แสงไชย และวสนต เหลองประภสร (2557) ศกษาการประเมนผลโครงการ 30 บาท รกษาทกโรค โดยใชตวแบบซป (CIPP Model) : กรณศกษาเครอขายบรการสขภาพ อ าเภอนาเชอก จงหวดมหาสารคาม พบวา ดานบรบท ผใหบรการ ใหความส าคญกบการสรางความร ความเขาใจเกยวกบสทธประโยชนของโครงการฯ ใหกบประชาชนไดรบร เพราะวาประชาชนมความคาดหวงทจะไดรบการบรการทมากกวาสทธทพงม สงผลการทางานของเจาหนาทเกดความเครยดและกดดน ผรบบรการ เหนดวยกบการด าเนนโครงการ 30 บาท รกษาทกโรค อยในระดบมาก คอ โครงการ 30 บาท รกษาทกโรค มความเหมาะสมกบเศรษฐกจและสงคมไทย ดานปจจยน าเขาพบวาความพอเพยงของบคลากร สถานบรการม

38

บคลากรไมเพยงพอ ผรบบรการมความคดเหนเกยวกบสถานทใหบรการ บคลากร ยาและเวชภณฑ เครองมอ อปกรณการแพทย เหนวา มความเหมาะสมอยในระดบมาก เนองจากผบรหารของคณะกรรมการบรหาร (CUP BOARD) เปนมศกยภาพในการท างาน มความพรอมดานความร ความเขาใจ มความตงใจและจรงจงในการขบเคลอนโครงการฯ เพอประชาชนมสขภาวะทด ดานกระบวนการ (Process) ผรบบรการ มความคดเหนวากระบวนการด าเนนงานตามโครงการ อยในระดบมาก ดานผลผลต (Product) มความคดเหนตอความพงพอใจของผรบบรการดานสขภาพ ในภาพรวมอยในระดบมาก Li (2009) ไดศกษาการใชโทรศพทมอถอและเวบไซดในการชวยใหหยดสบบหร วตถประสงคเพอเปรยบเทยบประสทธภาพ ดวยของการใชบรการผานเวบไซด และผานระบบโทรศพทมอถอ ชวงเวลาตงแต กรกฎาคม –ธนวาคม 2008 ดวยสถตจ านวนครงของการใชบรการ และเปรยบเทยบคณลกษณะของผเขาใชบรการโปรแกรมการชวยใหเลกบหรโดยใชบรการผานเวบไซด และผานระบบโทรศพทมอถอ ไดแก สถตผปวยทลงทะเบยนการคลกเขาออกจากเวบไซด จ าแนกตามเชอชาต เพศ และอาย กลมทศกษาเปนผปวยทใชแผนแปะนโคตน (NRT) โดยมการสนบสนนใหค าแนะน าดวยการใชบรการของระบบโทรศพทมอถอทสงขอความอตโนมตวธการทพยายามชวยท าใหเลกบหร (Service Called Txt2Quit) และการบรการผานเวบไซด (www.quit.org.nz) โปรแกรม Txt2Quit ใชวธการพมพขอความและสงวนละ 3ขอความ ซงระบบตอบรบจะประมวลผลอยางรวดเรวในการใหค าปรกษา การวดใชการเปรยบเทยบสถตจ านวนผทตองการเลกบหรทลงทะเบยน จ านวน 458 คน ส าหรบผใชบรการผานอนเตอรเนตและจ านวน 317 คน ส าหรบผใช บรการผาน Txt2Quit โดยเฉลยตอเดอน การศกษาไดขอสรปวาผสบบหรทมคณลกษณะการใชบรการระหวางบคคลตอการใชบรหารของทงสองแบบ ทใหผลแตกตางกบการใชสายดวนแบบเดม การใชบรการผานเวบไซดไดรบความสนใจมากกวาการใชวธสงขอความผานโทรศพท มอถอ ระยะเวลาในการบ าบดดวยการใชบรการผานเวบไซด ใชเวลา 6 เดอนสวนการใชบรการผานโทรศพทมอถอ ใชเวลาอยางนอย 26 สปดาห ขอเสยการใชโปรแกรมของการศกษาน คอ ใหระยะเวลานาน Harper et al. (2012) ไดศกษาผลการออกก าลงกายอยางหนกทมตอความอยากสบบหร ในกลมหญงทพยายามเลกสบบหรทใชแผนแปะนโคตนทดแทน วตถประสงคเพอศกษาผลการออกก าลงกายอยางหนกทมตอความอยากและอาการถอนการสบบหรทดแทนการใชแผนแปะนโคตนอาสาสมครเปนเพศหญงทสบบหร จ านวน 178 คน การด าเนนการทดลองโดยใชโปรแกรมการออกก าลงกายทดแทนการใชแผนแปะนโคตน ทางกายภาพเกยวกบบหร ระยะเวลาการทดลอง 14 สปดาหเครองมอวดคอ มาตรวดของ Shiffman-Jarvik ผลการศกษาปรากฏวา อาสาสมครสามารถลดระดบการใชแผนแปะนโคตน เหลอ 14 mg. ใชเวลา 11 สปดาห 7 mg. ใชเวลา 13 สปดาห และมนยส าคญตอการลดลงของความอยากสบบหร ในระยะของการออกก าลงกาย 3 ชวงเวลา ไดแกสปดาหท 5, 11 และ 13 ผลในดานจตวทยาทเกยวของกบระยะของอาการถอนนโคตน จะปรากฏในสปดาหท 5 และ 11 แตไมปรากฏในสปดาหท 13 แสดงวา การออกก าลงกาย สงผลดานจตวทยาทชวยบรรเทาอาการอยากสบบหร และสามารถชวยระงบอาการถอนไดในระบบประสาท โดย

39

ใชระยะเวลา 14 สปดาห ดงน นจงควรสงเสรมโปรแกรมการออกก าลงกายอยางหนก ในกลมผหญงทสามารถทดแทนการบ าบดดวยแผนแปะนโคตนทดแทนได

Pimenta et al. (2008) ไดศกษาความเชอดานสขภาพเพอการเปลยนแปลงพฤตกรรมการสบบหรของนกศกษามหาวทยาลยโปรตเกต โดยส ารวจความแตกตางการใหคณคาสขภาพ ความสามารถรบรดานสขภาพและความสามารถละเวนการสบบหรของนกศกษาชนปท 1 และ 2 จ านวน 380 คน กลมตวอยางแบงเปน กลมทสบบหรประจ า 278 คน กลมเคยสบบหร 63 คน และกลมสบบหรเปนครงคราว 39 คน อาสาสมครมอายเฉลย 15 ป และกลมทเคยสบบหร และหยดสบบหรได มอายเฉลย 21 ป โดยมขนตอนของการเปลยนแปลงพฤตกรรมคอ ขนกอนการใครครวญ ขนใครครวญ ขนการเตรยมและขนการลงมอกระท า นอกจากนมการประเมนรปแบบพฤตกรรมทเปนขนตอนการเปลยนแปลงไดแก ความตงใจเลกสบบหร ความสามารถดแลสขภาพ และความสามารถแหงตนในการละเวนการสบบหร เครองมอทใช ไดแก แบบรายตนเอง แบบประเมนระดบความสามารถแหงตนในการเลกสบบหรและการเหนคณคาดานสขภาพ เปนแบบสอบถามทมความสมพนธกบพฤตกรรมสบบหร สถตทใชวเคราะหขอมลคอ One-way ANOVA การศกษาไดขอสรปวา กลมท เหนคณคาของสขภาพความสามารถรบรสขภาพของตน และรบรความสามารถแหงตนทจะละเวนการสบบหร มความแตกตางอยางมนยส าคญ และมความแตกตางกนของสถานการณการสบบหร รวมทงขนตอนการเปลยนแปลงพฤตกรรม

Daunter (2013) ไดศกษาผลการฝกสตทมตอพฤตกรรมการสบบหรและความอยาก และ Elwafi et al. (2013) ไดศกษาการฝกอบรมสตในการเลกสบบหร โดยใชความสงบใจทมความสมพนธระหวางการสบบหรและความอยาก ผลการศกษาชใหเหนวา วธนเปนอกวธหนงทชวยใหเลกสบบหรได แตนกศกษาก าลงอยในชวงวยรน ตามลกษณะแหงวยจะชอบแสดงออก ตองการการยอมรบ ดงนนหากใชวธการทท าใหสงบนงจงไมเหมาะกบลกษณะนสยของนกศกษาวยรน 2.8 กรอบแนวคด (Conceptual framework)

การประเมนโครงการตามนโยบาย โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ของจงหวดพะเยาและจงหวดนานในครงน ไดประยกตใชรปแบบซปป (CIPP Model) ของแดเนยล แอล สตฟเฟ ลบมและคณะ (Danial L Stufflebeam and others) จากองคประกอบ 4 ดาน ดงน

1.1 ดานปจจยน าเขา ไดแก การประเมนความเหมาะสม ความสอดคลองของวตถประสงคโครงการกบนโยบาย สภาพปจจบน ปญหา ความตองการและความจ าเปนในการด าเนนโครงการ รวมทงการประเมนความเหมาะสม ความพรอมของงบประมาณ บคลากร อาคาร สถานท วสด อปกรณ หนวยงานทเกยวของและสงอ านวยความสะดวกอนๆ ของโครงการ

1.2 ดานกระบวนการ ไดแก การประเมนความเหมาะสมของขนตอน กระบวนการในการด าเนน โครงการ การวางแผน การด าเนนการ การตดตามผล และการน าผลไปปรบปรงโครงการ

40

1.3 ดานผลผลต ประกอบดวย 1.3.1 การประเมนความแตกฉานดานสขภาพของประชาชนในพนทเกยวกบโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ของภาคเหนอ ดานความรความเขาใจ การสอสาร ทกษะการตดสนใจ และทกษะการจดการตนเอง 1.3.1 ปญหาและขอเสนอแนะเชงนโยบายภายใต โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ของจงหวดพะเยาและจงหวดนาน

แผนภมท 1 กรอบแนวคดงานวจย

การด าเนนกจกรรมการควบคมการบรโภคยาสบภายใต โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ของจงหวดพะเยาและจงหวดนาน

- กลมผใหบรการ - ตวแทนภาคเครอขายเครอขาย - กลมผรบบรการ

ตวแปรตน ตวแปรตาม

1. การประเมนความส าเรจ โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ของจงหวดพะเยาและจงหวดนาน โดย

1.1 ดานปจจยน าเขา

1.2 ดานกระบวนการ

1.3 ดานผลผลต

1.4 ดานผลลพธ 2. ความแตกฉานดานสขภาพของประชาชนในพนทเกยวกบการด าเนนโครงการฯ

2.1 ดานความร ความเขาใจ

2.2 ดานการสอสาร

2.3 ดานทกษะการตดสนใจ 2.4 ดานทกษะการจดการตนเอง

3. ปญหาและขอเสนอแนะเชงนโยบายภายใต โครงการฯ

41

บทท 3 วธด ำเนนงำนวจย

การวจยครงน เปนการวจยประเมนผล (Evaluation research) เพอตดตามและประเมนผลการด าเนนกจกรรมการควบคมการบรโภคยาสบภายใต โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ของภาคเหนอ ไดประยกตเทคนคการประเมนตามแนวทางซป (CIPP Model) เพอใหไดขอมลการประเมนทครบถวนตงแตปจจยบรบทของโครงการ ปจจยน าเขา กระบวนการผลต ผลลพธทเกดจากการด าเนนโครงการ มวธด าเนนการวจยดงน 3.1 ประชำกรทใชในกำรวจย

ประชากรทใชในการศกษาครงนคอ ประชาชนทเขารวมโครงการตามนโยบาย 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน ทงเพศชายและเพศหญงโดยไดจาก 3 กลม

3.1.1 ประชำกรกลมตวอยำง ขอมลเชงคณภำพ (1) กลมผใหบรการ ประกอบดวย อาสาสมครสาธารณสขประจ าหมบาน (อสม.) การคดเลอกกลม

ตวอยาง เปนการเลอกแบบเจาะจง (Purposive sampling) ทสมครใจเขารวมการศกษา ไดตวแทนจงหวดละ 20 คน รวมทงสน 40 คน หรอจนกวาขอมลจะอมตว

(2) ตวแทนภาคเครอขาย ไดแก ส านกงานสาธารณสขจงหวด (สสจ.) สาธารณสขอ าเภอ (สสอ.) โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล (รพ.สต.) และองคการบรหารสวนต าบล (อบต.) ซงเปนกลมตวแทนจากบคลากรสาธารณสขทขบเคลอนนโยบายในพนทด าเนนโครงการ ใชการเลอกแบบเฉพาะเจาะจง (Purposive Sampling) ไดตวแทนจงหวดละ 17 คน รวมทงสน 34 คน หรอจนกวาขอมลจะอมตว

3.1.2 กลมตวอยำง ขอมลเชงปรมำณ กลมตวอยาง ไดแก (1) กลมผใหบรการ ประกอบดวย อาสาสมครสาธารณสขประจ าหมบาน

(อสม.) การคดเลอกกลมตวอยาง ในงานวจยครงนใชสตรของ W.G.cochran (กลยา วานชยปญญา, 2554) โดยก าหนดระดบนยส าคญท 0.05

เมอ n คอ จ านวนกลมตวอยางทตองการ (Sample Size) P คอ สดสวนของประชากรทผวจยตองการสม (สดสวน 50% หรอ 0.50) Q คอ สดสวนของประชากรทไมไดสนใจศกษา เทากบ (1-P) 0.5 Z คอ ระดบความมนใจทก าหนด หรอระดบนยส าคญทางสถต เชน Z ทระดบนยส าคญ0.05 เทากบ 1.96 (ความเชอมน 95%) Z = 1.96 d คอ สดสวนความคลาดเคลอนทยอมใหเกดขนได 5% ดงนนงานวจยครงน ผวจยก าหนดระดบความเชอมน 95 % และยอมรบใหเกดความคลาดเคลอนได

5 %

42

แทนคาในสตร n = (0.5) (0.5) (1.96)2 = 330 0.052 ขนาดตวอยางทค านวณไดกลมอาสาสมครสาธารณสข จงหวดละ 330 คน (2) กลมผรบบรการประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการตามนโยบาย 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย

เทดไทองคราชน คณะผวจยเลอกกลมตวอยาง โดยท าการสมตวอยางแบบแบงชนภม (Stratified random sampling)

โดยวธดงตอไปน 1. คดเลอกจงหวดในภมภาคเหนอทเขารวมโครงการฯ ใชวธการเลอกแบบเฉพาะเจาะจง

(Purposive Sampling) ไดแก จงหวดพะเยา และจงหวดนาน มเกณฑการคดเขาดงตอไปน 1.1 เปนจงหวดเขารวมโครงการฯ 1.2 ผบรหารใหความรวมมอในการด าเนนโครงการฯ 2. เพอใหไดกลมตวอยางทหลากหลายและมความแตกตางกน ในการประเมนโครงการ ครงน โดยท าการสมรายชออ าเภอเพอเปนตวแทนของแตละชนภม ๆ ละ 3 แหง โดยวธสมแบบ

ธรรมดา (Simple random sampling) จงหวดพะเยา มอ าเภอทเขารวมโครงการฯ จ านวน 9 อ าเภอ (10,029) และจงหวดนาน มอ าเภอทเขารวมโครงการฯ จ านวน 14 อ าเภอ (3,117) ไดอ าเภอทเปนตวอยางรวมทงสน 6 แหง ดงน

2.2.1 อ าเภอเมองพะเยา จ านวน 2,291 คน 2.2.2 อ าเภอภกามยาว จ านวน 257 คน 2.2.3 อ าเภอเชยงมวน จ านวน 273 คน ดงนน กลมตวอยางจ านวนทงหมด 2,821 คน ไดขนาดกลมตวอยาง = 341 คน 2.2.4 อ าเภอเมองนาน จ านวน 237 คน 2.2.5 อ าเภอเวยงสา จ านวน 433 คน 2.2.6 อ าเภอทาวงผา จ านวน 399 คน ดงนน กลมตวอยางจ านวนทงหมด 1,069 คนไดขนาดกลมตวอยาง = 285 คน (ทมา: http://www.quitforking.com/defaults/summary ณ วนท 21 สงหาคม 2560) 3. ก าหนดขนาดตวอยางจากทง 6 แหง โดยใชสตรการก าหนดขนาดของกลมตวอยางท Robert V. Krejcie (1970) ก าหนดไว ซงจากตารางสรปไดดงน คอกลมผรบบรการประชาชนทเขา

รวมโครงการตามนโยบาย 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน จงหวดพะเยา ไดกลมตวอยางจ านวน 341 คน และจงหวดนาน ไดกลมตวอยาง จ านวน 285 คน

43

3.2 เครองมอทใชในกำรวจย เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ม 2 แบบ ดงน 1. แบบสมภาษณเจาะลก (Depth Interview) สาหรบผใหขอมลส าคญ (Key Information) เกยวกบ

การด า เนนงานนโยบายตามโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ของพนทจงหวดพะเยาและจงหวดนาน แยกออกเปน 4 ประเดน ดงน

1.1 ประเดนค าถามการประเมนผลดานบรบท 1.2 ประเดนค าถามการประเมนผลดานปจจยน าเขา 1.3 ประเดนค าถามการประเมนผลดานกระบวนการ 1.4 ประเดนค าถามการประเมนผลดานผลผลต 1.5 ประเดนค าถามปญหาและขอเสนอแนะเชงนโยบายภายใต โครงการฯ 2. แบบประเมนส าหรบผรบบรการ ทประยกตมาจากแนวคดความแตกฉานดานสขภาพ ซงใหกลม

ตวอยางตอบดวยตนเอง (Self -Administered Questionnaire) เปนการประเมนเกยวกบโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” แบงเปน 3 สวน ดงตอไปน

สวนท 1 แบบสมภาษณขอมลทางสงคมประชากร จ านวน 14 ขอ ประกอบดวยขอค าถาม ดงตอไปน เพศ อาย สถานภาพสมรส การศกษา การประกอบอาชพ รายไดเฉลยตอครอบครว ความเพยงพอของรายได ประสบการณสบบหร ระยะเวลาทสมครเขารวมโครงการ การเขาถงโครงการฯ สถานการณการสบบหร และการรบรขอมลโครงการฯ

สวน ท 2 แบบประเมนโครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบห รทวไทย เทดไทองคราชน” ประกอบดวย ดานบรบทของการด าเนนงานตามโครงการฯ จ านวน 5 ขอ ดานปจจยน าเขาการด าเนนงานตามโครงการฯ จ านวน 5 ขอ ดานกระบวนการการด าเนนงานตามโครงการฯ จ านวน 5 ขอ ดานผลผลตการด าเนนงานตามโครงการ จ านวน 5 ขอ และดานผลลพธ จ านวน 1 ขอ รวมจ านวน 21 ขอ มขอเลอกตอบใชมาตราสวนประมาณคา 1 – 5 คอ เหนดวยมากทสด เหนดวยมาก เหนดวยปานกลาง เหนดวยนอย และเหนดวยนอยทสด หลงจากนนน าคะแนนมารวมกน โดยแบงออกเปน 3 ระดบคอ

ระดบสง คอมคะแนน 20 – 25 คะแนน ระดบปานกลาง คอมคะแนน 16 – 19 คะแนน ระดบต า คอมคะแนน 0 – 15 คะแนน สวนท 3 แบบประเมนความแตกฉานดานสขภาพของประชาชนในพนทเกยวกบโครงการตาม

นโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ผวจยไดพฒนาและประยกตแบบประเมนความแตกฉานดานสขภาพ ไดแก ดานความรความเขาใจ ทกษะการตดสนใจ ทกษะการจดการตนเอง และทกษะการสอสารเพอสขภาพ อยางละ 5 ขอรวมจ านวน 20 ขอ มขอเลอกตอบใชมาตราสวนประมาณคา 1 – 3 คอ ใช ไมแนใจ และไมใชหลงจากนนน าคะแนนมารวมกน โดยแบงออกเปน 3 ระดบคอ

44

ระดบสง คอมคะแนน 12 – 15 คะแนน ระดบปานกลาง คอมคะแนน 10 – 11 คะแนน ระดบต า คอมคะแนน 0 – 9 คะแนน ผวจยน าแบบสมภาษณทสรางขนใหผเชยวชาญดานนโยบายสาธารณสข และการสงเสรมสขภาพ

ตรวจสอบ ความถกตอง ความตรงในเนอหา (Content Validity) การใชภาษาและความชดเจนของภาษาแลวน ามาปรบปรง แกไข จากนนการทดสอบคณภาพเครองมอ (Try out) โดยน าแบบสมภาษณไปทดลองใชกบประชากร ในพนทไมไดศกษา ซงมลกษณะคลายคลงกบกลมตวอยางทศกษา จ านวน 30 ทาน แลวน าผลทไดมาวเคราะหหาคา ความเทยง (Reliability) โดยใชวธของครอนบาธ (Chronbach’s Conefficience) พจารณาคาสมประสทธแอลฟา (Alpha Coefficient) อยระหวาง 0-1 คาทเขาใกล 1 จะมความเทยงสอดคลองภายในสง แสดงวาแบบสมภาษณสามารถวดเนอหาเดยวกน และวดไดสอดคลองกนทกขอ เกณฑคาความเชอมนของเครองมอในครงน คอ 0.7 ขนไปจงจะยอมรบความเทยงหรอความเชอถอสงและสามารถน าไปใชในการเกบรวบรวมขอมลในกระบวนการวจยครงนได 3.3 วธด ำเนนกำรวจย ในการวจยครงน ผวจย เกบรวบรวมขอมลจากแหลงขอมลส าคญ ดงน

- การเกบรวบรวมขอมลปฐมภม (Primary data) โดยการเกบรวบรวมขอมลจากแบบสอบถาม การสนทนากลม (Focus Group) การประชมกลม และการสมภาษณเจาะลก สมดบนทก เทปบนทกเสยงและกลองถายรปจากกลมตวอยาง

- กลมผใหบรการจากกลมอาสาสมครสาธารณสขประจ าหมบาน (อสม.) ตามเขตอ าเภอ ของพนทจงหวดพะเยา และจงหวดนาน จงหวดละ 3 อ าเภอ จ านวน 60 คน โดยจดกจกรรมสนทนากลมยอย จ านวน 2 ครง

- ตวแทนภาคเครอขายเครอขาย ไดแก ส านกงานสาธารณสขจงหวด (สสจ.) สาธารณสข อ าเภอ (สสอ.) โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล (รพ.สต.) และองคการบรหารสวนต าบล (อบต.) ซงเปนกลมตวแทนจากบคลากรสาธารณสขทขบเคลอนนโยบายในพนทด าเนนโครงการ จงหวดละ 17 คน รวมทงสน 34 คน โดยจดประชมทส านกงานสาธารณสขอ าเภอเมอง จงหวดพะเยา จ านวน 1 ครง และสนทนากลมยอย จ านวน 3 ครง

- เกบขอมลเชงปรมาณจากกลมผรบบรการ คอประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการ ตามนโยบาย 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน จงหวดพะเยา จ านวน 341 คน และจงหวดนาน จ านวน 285 คน

- การเกบรวบรวมขอมลทตยภม (Secondary data) การเกบรวบรวมขอมลจากเอกสาร (Documentary Research) ซงเกบรวบรวมขอมลจาก ต ารา เอกสารทางวชาการ ค มอ งานวจยตางๆ ทเกยวของกบการประเมนแบบ CIPP Model และความแตกฉานดานสขภาพ ใหคลอบคลมการประเมนดาน

45

บรบท ดานปจจยน าเขา ดานกระบวนการและดานผลผลตเพอใชเปนแนวทางในการสรางเครองมอชนดตางๆ ส าหรบใชในการประเมนโครงการ งานวจยนผานการอนมตจากคณะกรรมการพจารณาจรยธรรมการวจยในมนษยของมหาวทยาลยพะเยา และไดรบการยนยอมจากกลมตวอยางใหเขาไปท าการเกบแบบสอบถามในชมชน และกลมตวอยางทกคนไดลงนามในเอกสารยนยอมเขารวมการวจยกอนเรมตนท าการเกบรวบรวมขอมล 3.4. กำรวเครำะหขอมล การวเคราะหขอมลโครงการตามนโยบาย 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน ผวจยไดใชการวเคราะหขอมลในเชงปรมาณ และขอมลเชงคณภาพ ดงน

1. การวเคราะหเชงปรมาณ (Quantitative Analysis) เปนการวเคราะหขอมลโดยใชโปรแกรมส าเรจรป SPSS ในการวเคราะหเปนสถตเชงพรรณนา (Descriptive Statistic) ไดแก คาความถ (Frequency) คารอยละ (Percentage) คาเฉลย (Mean) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) 2. การวเคราะหขอมลเชงคณภาพ (Qualitative Analysis) ใชการวเคราะหเนอหา (Content analysis) เรมจากถอดเทป ใหรหสขอมล (Coding) โดยดงขอมลทเปนกลมค า สงเดยวกน เหตการณทส าคญ โดยมการใชรหสเปนชอเดยวกน และสรปประเดนตามวตถประสงคการศกษาทไดขอมลเอกสาร การสมภาษณกลมตวอยาง และถอดบทเรยน ไดแก กลมผใหบรการจากกลมอาสาสมครสาธารณสขประจ าหมบาน (อสม.) และกลมตวแทนจากบคลากรสาธารณสขทขบเคลอนนโยบายในพนทด าเนนโครงการ ไดแก ส านกงานสาธารณสขจงหวด (สสจ.) สาธารณสขอ าเภอ (สสอ.) โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล (รพ.สต.) และองคการบรหารสวนต าบล (อบต.) ทเกยวของกบโครงการและประเดนตาง ๆ

46

บทท 4 สรปผลการศกษา

ในการวจยเชงประเมนครงน มวตถประสงคเพอตดตามและประเมนผลการด าเนนกจกรรมการควบคมการบรโภคยาสบภายใต โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

กรณศกษาเชงพนทในจงหวดพะเยาและจงหวดนาน ผลการวเคราะหขอมล มรายละเอยดดงตอไปน

4.1 ขอมลจงหวดพะเยา 4.1.1 ขอมลทวไปของอาสาสมครสาธารณสข (อสม.) ทเขารวมโครงการฯ

4.1.1.1 แสดงจ านวนและรอยละ ขอมลทวไปส าหรบอาสาสมครสาธารณสข (อสม.) ผลการศกษาพบวา กลมตวอยางทงหมด 330 คน เปนเพศชาย รอยละ 41.2 และเพศหญง รอยละ

58.8 สวนใหญอยในชวงอาย 31-40 ป รอยละ 34.8 ระดบการศกษาสวนใหญจบชนมธยมศกษาตอนตน รอยละ57.0 รองลงมา คอ มธยมศกษาตอนปลาย, ปวช. หรอเทยบเทา และประถมศกษาท 1-6 รอยละ 23.6 และรอยละ 17.6 ตามล าดบ ดงตารางท 6

ตารางท 6 แสดงจ านวนและรอยละ ขอมลทวไปของกลมอาสาสมครสาธารณสข (อสม.) จงหวดพะเยา (N= 330 คน)

ขอมล จ านวน เปอรเซนต (%)

เพศ ชาย 136 41.2 หญง 194 58.8 อาย 20 - 30 ป 16 4.8 31 - 40 ป 115 34.8 41 - 50 ป 109 33.0 51 - 60 ป 76 23.0 มากกวา 60 ป ขนไป 14 4.2 ระดบการศกษา ประถมศกษาปท 1-6 58 17.6 มธยมศกษาตอนตน 188 57.0 มธยมศกษาตอนปลาย, ปวช. หรอเทยบเทา 78 23.6 อนปรญญา, ปวส. หรอเทยบเทา 6 1.8

47

ขอมลดานสถานภาพสมรสของกลมตวอยาง พบวา สวนใหญแตงงานแลว รอยละ 79.1 รองลงมา คอ หมาย และหยา รอยละ 10.0 และรอยละ 6.7 ตามล าดบ และพบวา กลมตวอยางสวนใหญประกอบอาชพท านา ท าสวน ท าไร รอยละ 61.0 รองลงมา คอ รบจางทวไป และคาขาย รอยละ 32.4 และรอยละ 4.8 ตามล าดบ รายไดตอครอบครวสวนใหญมรายไดต ากวา 5,000 บาทตอเดอน รอยละ 63.9 รองลงมาคอ 5,001-10,000 บาทตอเดอน และ10,001-15,000 บาทตอเดอน รอยละ 30.3 และรอยละ 5.8 ตามล าดบ สวนความเพยงพอของรายไดสวนใหญไมเพยงพอ/มหนสน รอยละ 47.3 รองลงมาคอ เพยงพอ/ไมเหลอเกบ และมพอเหลอเกบ รอยละ 45.2 และรอยละ 7.5 ตามล าดบ ดงตารางท 7

ตารางท 7 แสดงขอมลดานสถานภาพ อาชพ รายได และความพอเพยงรายไดของกลมอาสาสมครสาธารณสข (อสม.) จงหวดพะเยา (N= 330 คน)

ขอมล จ านวน เปอรเซนต (%)

สถานภาพสมรส โสด 14 4.2 แตงงาน 261 79.1 หยา 22 6.7 หมาย 33 10.0 อาชพ ท านา, ท าสวน, ท าไร 201 61.0 รบจางทวไป 107 32.4 คาขาย 16 4.8 รฐวสาหกจ 6 1.8 รายไดของทานตอครอบครว (ตอเดอน) ต ากวา 5,000 บาท 211 63.9 5,001-10,000 บาท 100 30.3 10,001-15,000 บาท 19 5.8 ความเพยงพอของรายได เพยงพอ/ไมเหลอเกบ 149 45.2 ไมเพยงพอ/มหนสน 156 47.3 มพอเหลอเกบ 25 7.5

48

ส าหรบขอมลประวตการสบบหรสวนใหญไมเคยสบบหร รอยละ 72.7 รองลงมาคอ เคยสบแตปจจบนเลกสบแลว และสบบหร แตไมทกวน รอยละ 14.2 และรอยละ 8.2 ตามล าดบ กลมตวอยางทงหมด 86 คน ทเรมสบบหรหมดมวนครงแรกอาย 14 ป รอยละ 4.5 โดยพบสวนใหญอยทอาย 19 ป รอยละ 13.0 รองลงมา คอ อาย 15 ป และอาย 18, 22 ป รอยละ 12.7 และ 11.6 ตามล าดบ โดยมอายทเรมสบบหรหมดมวนครงแรกเฉลย 5.48 ป ดงตารางท 8

ตารางท 8 แสดงขอมลดานประวตการสบบหร ของกลมตวอยาง (N= 330 คน) ขอมล จ านวน เปอรเซนต (%)

ทานสบบหรหรอไม ไมเคยสบ 240 72.7 เคยสบแตปจจบนเลกสบแลว 47 14.2 สบบหรทกวน 16 4.9 สบบหร แตไมทกวน 27 8.2 เรมสบบหรหมดมวนครงแรกเมออาย (86 คน) 14 4 4.6 15 11 12.7 16 3 3.0 17 1 1.0 18 10 11.6 19 12 13.0 20 9 10.3 21 5 5.8 22 10 11.6 23 7 8.0 24 3 3.0 25 5 5.8 26 2 2.3 27 1 1.0 28 3 3.0 30 2 2.3 33 1 1.0 Min= 12, Max= 33, S.D.= 9.28, Mean= 5.48

49

ในชวง 30 วนทผานมาใชยาสบ/ยาเสนครงแรกของวนภายใน 30 นาท หลงตนนอนตอนเชา กลมตวอยางไมใชยาสบ/ยาเสนครงแรกของวนภายใน 30 นาท หลงตนนอนตอนเชาพบ รอยละ 92.1 และใชยาสบ/ยาเสนครงแรกของวนภายใน 30 นาท หลงตนนอนตอนเชารอยละ 7.9 และในชวง 12 เดอนทผานมา กลมตวอยางไมไดลงมอพยายามเลกใชยาสบ / ยาเสน รอยละ 96.1 และกลมตวอยางไดลงมอพยายามเลกใชยาสบ / ยาเสน รอยละ 3.9 ซงกลมตวอยางทไดลงมอพยายามเลกใชยาสบ/ยาเสนจ านวน 13คน สวนใหญพยายามเลกใชยาสบ/ยาเสน จ านวน 1 ครง รอยละ 46.1 รองลงมาคอ 2 ครง และ 3 ครง รอยละ 30.7 และ23.0 ตามล าดบ การพยายามเลกบหร เกยวเนองจาก “โครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” พบวา กลมตวอยางทตอบ ไมเกยวของ รอยละ 94.8 และเกยวของ รอยละ 5.2 ตามล าดบ ดงตารางท 9

ตารางท 9 แสดงขอมลดานประวตการสบบหร ของกลมตวอยาง (N= 330 คน) (ตอ) ขอมล จ านวน เปอรเซนต (%)

ในชวง 30 วนทผานมา ใชยาสบ/ยาเสนครงแรกของวน ภายใน 30 นาทหลงตนนอนตอนเชา

ไมใช 317 92.1 ใช 26 7.9 ในชวง 12 เดอนทผานมา ไดลงมอพยายามเลกใชยาสบ / ยาเสน

ไมใช 317 96.1 ใช 13 3.9 กรณ ใช ระบจ านวนครง (13 คน) 1 6 46.1 2 4 30.7 3 3 23.0 การพยายามเลกบหร เกยวเนองจาก “โครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

ไมเกยวของ 313 94.8 เกยวของ 17 5.2

50

สวนการรจกและรบขอมลขาวสารของโครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน กลมตวอยางสวนใหญไมรจก รอยละ 62.4 และรจกเพยงรอยละ 37.6 ส าหรบกลมตวอยางทรจก จ านวน 124 คนพบวา ไดขอมลจากจากหมออนามย เจาหนาทสาธารณสข รอยละ 88.7 และรจกจากสออนๆ รอยละ 11.3 ตามล าดบ การไดรบการเชญชวนใหเขาโครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน พบวา กลมตวอยางสวนใหญไดรบเชญชวน รอยละ 55.5 และไมไดรบเชญชวนพบรอยละ 44.5 ซงกลมตวอยางทไดรบการชวน จ านวน 183 คน ไดรบการชวนจากหมออนามย และเจาหนาทสาธารณสขในรพ.สต. รอยละ 98.4 และจากสออนๆ รอยละ 1.6 และในรอบ 12 เดอนทผานมา กลมตวอยางจ านวน 127 คน ไดเชญชวนผสบบหรได 1 คน จากจ านวน 2 คน รอยละ 50.3 เชญชวนผสบบหรได 2 คน จากจ านวน 3 คน รอยละ 41.8 และเชญชวนผสบบหรได 3 คนจากจ านวน 5 คน รอยละ 7.9 ตามล าดบ ดงตารางท 10

ตารางท 10 แสดงขอมลดานการรบรขอมลขาวสารของโครงการฯ ของกลมตวอยาง (N= 330 คน) ขอมล จ านวน เปอรเซนต (%)

รจกและรบขอมลขาวสารของโครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน

ไมรจก 206 62.4 รจก 124 37.6 กรณ รจก จากแหลงขอมลใด (124 คน) หมออนามย เจาหนาทสาธารณสข 110 88.7 สออนๆ 14 11.3 ไดรบการเชญชวนใหเขาโครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน

ไมไดรบ 147 44.5 ไดรบ 183 55.5 กรณ ไดรบการชวนจากใคร (183 คน) เจาหนาทสาธารณสขใน รพ.สต. 180 98.4 สออนๆ 3 1.6 ในรอบ 12 เดอนทผานมา ทานสามารถเชญชวนผสบบหรไดกคน (127 คน)

1 คน จากจ านวน 2 คน 64 50.3 2 คน จากจ านวน 3 คน 53 41.8 3 คน จากจ านวน 5 คน 10 7.9

51

4.1.2 ขอมลดานการประเมนผลการด าเนนงานตามโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

4.1.2.1 แสดงขอมลจ านวนและรอยละ ดานการประเมนผลการด าเนนงานตามโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ตามแบบจ าลองการประเมนผลโครงการ กรณแบบจ าลอง CIPP Model ของกลมอาสาสมครสาธารณสข (อสม.) จงหวดพะเยา (N= 330 คน) เมอพจารณาเปนรายขอในแตละดาน ผลการศกษาพบวา

ดานปจจยน าเขา ในภาพรวมกลมตวอยางสวนใหญใหการประเมนอยในระดบปานกลาง ไดแก ขอท 1, 2, 3 และ 4 รอยละ 41.9, 35.9, 39.1 และ 39.7 (มเจาหนาทรบผดชอบโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ชดเจน และมการแบงหนาททเหมาะสม, มการสนบสนนและจดสรรงบประมาณด าเนนโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” อยางเหมาะสมเพยงพอ, มสถานทอ านวยความสะดวก อาคาร สถานท ทเพยงพอและเหมาะสมตอการด าเนนโครงการ และมเครองมอ เครองใช สอ วสด อปกรณ ทเพยงพอและเหมาะสมตอการด าเนนโครงการ) รองลงมาคอ ระดบมาก ไดแก ขอท 5 (เจาหนาทมความร ความเชยวชาญในการด าเนน/พฒนาโครงการ“3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ชดเจน) รอยละ 40.6 ตามล าดบ ดงตารางท 11

ดานบรบท ในภาพรวมกลมตวอยางสวนใหญใหการประเมนอยในระดบปานกลาง คอ ขอ ท 6 (หลกการและเหตผลของโครงการสอดคลองกบสภาวะสขภาพของสงคม) รอยละ 40.0 ขอท 7 (วตถประสงคของโครงการมความชดเจน) รอยละ 34.9 ขอท 8 (วตถประสงคของโครงการสอดคลองกบสภาพแวดลอมและความตองการของประชาชน/ชมชน) รอยละ 39.4 ขอท 9 (กจกรรมของโครงการสอดคลองกบยทธศาสตรการด าเนนงาน และวตถประสงค ของโครงการ) รอยละ 43.6 และขอท 10 (ผเขารวมโครงการฯ ตระหนกถงความส าคญในการด าเนนกจกรรมรณรงคและขบเคลอนกจกรรมน าไปสการเลกสบบหรและการลงมอปฏบตปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพทด) รอยละ 46.1 ตามล าดบ ตารางท 11

ดานกระบวนการด าเนนโครงการ ในภาพรวมกลมตวอยางสวนใหญใหการประเมนอยใน ระดบปานกลาง คอ ขอท 11 (การประชาสมพนธกจกรรมของโครงการ“3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”) รอยละ 42.1 ขอท 12 (การบรณาการอยางมสวนรวมกบหนวยงานทเกยวของ) รอยละ 42.7 ขอท 13 (ก าหนดเปาหมาย/กจกรรมรณรงคทสอดคลองกบโครงการเพอเพมผเขารวมโครงการ) รอยละ 43.0 ขอท 14 (มการสงตอขอมลและบนทกขอมลอยางถกตองและตรงเวลา) รอยละ 43.0 และขอท 15 (มการตดตามประเมนผลการด าเนนงานของโครงการ) รอยละ 42.1 ตามล าดบ ดงตารางท 11

ดานผลผลตของโครงการ ในภาพรวมกลมตวอยางสวนใหญใหการประเมนอยในระดบ ปานกลาง คอ ขอท 16 (ความรจากการเขารวมกจกรรมโครงการน าไปใชการสงเสรมพฤตกรรมสขภาพตนเองได) รอยละ 41.8 ขอท 17 (มระบบการตดตามผเขารวมโครงการจนเลกไดส าเรจ) รอยละ 40.4 ขอท 18 (มระบบการตดตามผเขารวมโครงการจนเลกไดส าเรจ) รอยละ 43.9 ขอท 19 (ความพงพอใจของ

52

ผเขารวมโครงการ) รอยละ 47.0 และขอท 20 (ความรวมมอของคนในชมชน) รอยละ 48.4 ตามล าดบ ดงตารางท 11

ดานผลลพธของโครงการ คอ ขอท 21 (ผเขารวมโครงการเลกไดส าเรจ เมอเทยบกบ ผเขารวมโครงการ) กลมตวอยางสวนใหญใหการประเมนอยในระดบปานกลาง รอยละ 52.5 ตามล าดบ ดงตารางท 11

ตารางท 11 แสดงขอมลจ านวนและรอยละ การประเมนผลการด าเนนงานตามโครงการ “3 ลาน 3 ป

เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ตามแบบจ าลองการประเมนผลโครงการ กรณแบบจ าลอง CIPP Model ของกลมอาสาสมครสาธารณสข (อสม.) จงหวดพะเยา (N= 330 คน)

ขอความ น อ ยท ส ด n( % )

นอย n( % )

ปานกลาง n( % )

มาก n( % )

มากทสด n( % )

ดานปจจยน าเขา

1. มเจาหนาทรบผดชอบโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ชดเจน และมการแบงหนาททเหมาะสม

14(4.2) 40(12.1) 138(41.9) 107(32.4) 31(9.4)

2. มการสนบสนนและจดสรรงบประมาณด าเนนโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” อยางเหมาะสมเพยงพอ

16(4.8) 101(30.6) 118(35.9) 82(24.8) 13(3.9)

3. มสถานทอ านวยความสะดวก อาคาร สถานท ทเพยงพอและเหมาะสมตอการด าเนนโครงการ

20(6.1) 90(27.3) 129(39.1) 67(20.3) 24(7.3)

4. มเครองมอ เครองใช สอ วสด อปกรณ ทเพยงพอและเหมาะสมตอการด าเนนโครงการ

30(9.1) 75(22.7) 131(39.7) 70(21.2) 24(7.3)

5. เจาหนาทมความร ความเชยวชาญในการด าเนน/พฒนาโครงการ“3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ชดเจน

25(7.6) 38(11.5) 110(33.3) 134(40.6) 23(7.0)

ดานบรบท

6. หลกการและเหตผลของโครงการสอดคลองกบสภาวะสขภาพของสงคม

14(4.2) 29(8.8) 132(40.0) 137(41.5) 18(5.5)

7. วตถประสงคของโครงการมความชดเจน 10(3.0) 61(18.5) 115(34.9) 111(33.6) 33(10.0)

8. วตถประสงคของโครงการสอดคลองกบสภาพแวดลอมและความตองการของประชาชน/ชมชน

13(4.0) 47(14.2) 130(39.4) 110(33.3) 30(9.1)

9. กจกรรมของโครงการสอดคลองกบยทธศาสตรการด าเนนงาน และวตถประสงค ของโครงการ

6(1.8) 23(7.0) 144(43.6) 140(42.4) 17(5.2)

10. ผเขารวมโครงการฯ ตระหนกถงความส าคญในการด าเนน 15(4.5) 65(19.7) 152(46.1) 90(27.3) 8(2.4)

53

ขอความ น อ ยท ส ด n( % )

นอย n( % )

ปานกลาง n( % )

มาก n( % )

มากทสด n( % )

กจกรรมรณรงคและขบเคลอนกจกรรมน าไปสการเลกสบบหรและการลงมอปฏบตปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพทด ดานกระบวนการด าเนนโครงการ

11. การประชาสมพนธกจกรรมของโครงการ“3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

9(2.7) 65(19.7) 139(42.1) 101(30.6) 16(4.8)

12. มการบรณาการอยางมสวนรวมกบหนวยงานทเกยวของ 17(5.2) 87(26.4) 141(42.7) 65(19.7) 20(6.0)

13. ก าหนดเปาหมาย/กจกรรมรณรงคทสอดคลองกบโครงการเพอเพมผเขารวมโครงการ (โปรดระบ…………….......)

16(4.8) 76(23.0) 142(43.0) 75(22.7) 21(6.5)

14. มการสงตอขอมลและบนทกขอมลอยางถกตองและตรงเวลา 24(7.3) 79(23.9) 130(39.4) 84(25.5) 13(3.9)

15. มการตดตามประเมนผลการด าเนนงานของโครงการ 18(5.5) 88(26.7) 139(42.1) 71(21.5) 14(4.2)

ดานผลผลตของโครงการ

16. ความรจากการเขารวมกจกรรมโครงการน าไปใชการสงเสรมพฤตกรรมสขภาพตนเองได

14(4.2) 37(11.3) 138(41.8) 108(32.7) 33(10.0)

17. มระบบการตดตามผเขารวมโครงการจนเลกไดส าเรจ 15(4.5) 108(32.7) 133(40.4) 68(20.6) 6(1.8)

18. ทานใหค าแนะน า/เทคนคใหแกผเขารวมโครงการจนส าเรจ (โปรดระบ..........................................................................)

18(5.5) 87(26.4) 145(43.9) 72(21.8) 8(2.4)

19. ความพงพอใจของผเขารวมโครงการ 11(3.3) 54(16.4) 155(47.0) 83(25.2) 27(8.2)

20. ความรวมมอของคนในชมชน 18(5.5) 64(19.4) 160(48.4) 60(18.2) 28(8.5)

ดานผลลพธของโครงการ >40% 31-40% 21-30% 11-20% 0-10%

21. ผเขารวมโครงการเลกไดส าเรจ เมอเทยบกบผเขารวมโครงการ (โปรดระบเปนรอยละ)

4(1.2) 15(4.5) 173(52.5) 113(34.2) 25(7.6)

54

เมอพจารณาเปนภาพรวมในแตละดาน ตามระดบการประเมนผลการด าเนนงานตามโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ของกลมอาสาสมครสาธารณสข (อสม.) จงหวดพะเยา ผลการศกษาพบวา ดานปจจยน าเขา กลมตวอยางสวนใหญ มระดบความคดเหนอยในระดบต า รอยละ 53.9 รองลงมาคอ ระดบปานกลาง และระดบสง รอยละ 38.2 และรอยละ 7.9 ตามล าดบ โดยมคาเฉลย 2.36 ตามล าดบ และดานบรบท กลมตวอยางสวนใหญ มระดบความคดเหนอยในระดบปานกลาง รอยละ 54.2 รองลงมาคอ ระดบต า และระดบสง รอยละ 33.6 และรอยละ 12.2 ตามล าดบ โดยมคาเฉลย 2.22 ตามล าดบ ดงตารางท 12

ดานกระบวนการด าเนนโครงการ กลมตวอยางสวนใหญ มระดบความคดเหนอยในระดบ ต า รอยละ 59.1 รองลงมาคอ ระดบปานกลาง และระดบสง รอยละ 34.5 และรอยละ 6.4 ตามล าดบ โดยมคาเฉลย 2.53 ตามล าดบ ดานผลผลตของโครงการ กลมตวอยางสวนใหญ มระดบความคดเหนอยในระดบต า รอยละ 53.9 รองลงมาคอ ระดบปานกลาง และระดบสง รอยละ 40.0 และรอยละ 6.1 ตามล าดบ โดยมคาเฉลย 2.48 ตามล าดบ และดานผลลพธของโครงการ กลมตวอยางสวนใหญระบวาผเขารวมโครงการเลกไดส าเรจ เมอเทยบกบผเขารวมโครงการ อยในระดบปานกลาง ระหวางรอยละ 21 – 30 ตามล าดบ ดงตารางท 12

ตารางท 12 แสดงคาเฉลย จ านวนและรอยละ จ าแนกตามระดบการประเมนผลการด าเนนงานตาม

โครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ของกลมอาสาสมครสาธารณสข (อสม.) จงหวดพะเยา (N= 330 คน)

ขอความ คาเฉลย ระดบความคดเหน จ านวน (%)

สง ปานกลาง ต า ดานปจจยน าเขา 2.36 26(7.9) 126(38.2) 178(53.9) ดานบรบท 2.22 40(12.2) 179(54.2) 111(33.6) ดานกระบวนการด าเนนโครงการ 2.53 21(6.4) 114(34.5) 195(59.1) ดานผลผลตของโครงการ 2.48 20(6.1) 132(40.0) 178(53.9) ดานผลลพธของโครงการ สวนใหญระบวาผเขารวมโครงการเลกไดส าเรจ เมอ

เทยบกบผเขารวมโครงการ อยในระดบปานกลาง ระหวางรอยละ 21 - 30

55

4.1.3 ขอมลความแตกฉานดานสขภาพของอาสาสมครสาธารณสข (อสม.) เกยวกบการด าเนนงานตามโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

4.1.3.1 แสดงขอมลจ านวนและรอยละ ความแตกฉานดานสขภาพ เกยวกบการด าเนน โครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ของกลมอาสาสมครสาธารณสข (อสม.) จงหวดพะเยา (N= 330 คน) เมอพจารณาเปนรายขอในแตละดาน ผลการศกษาพบวา

ดานการรบร ของ อสม. ท เขารวมโครงการ กลมตวอยางสวนใหญ ตอบใช ทกขอ โดยรอย ละทตอบใชมากทสด 3 อนดบแรก คอ ขอท 5 (โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” สงผลใหผเขารวมโครงการเขาใจเกยวกบผลกระทบทเกดขนจากพฤตกรรมเสยงและพฤตกรรมการสบบหร) รอยละ 60.0 รองลงมาคอ ขอท 4 และขอท 2 (โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” สงผลใหผเขารวมโครงการเหนความส าคญของพษภยจากการสบบหร ผลกระทบและความสญเสย ทงโดยทางตรงและทางออม และโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” เปนโครงการกจกรรมรณรงคมงใหขอมลใหเกดการเปลยนแปลง “ทศนคต” และน าไปสการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ) รอยละ 52.7 และรอยละ 50.3 ตามล าดบ ดงตารางท 13

ดานทกษะการตดสนใจ กลมตวอยางสวนใหญ ตอบไมแนใจ โดยรอยละทตอบไมแนใจ มากทสด 3 อนดบแรก คอ ขอท 10 (เมอเมอทานมปญหา หรอตองการความชวยเหลอในการเลกบหรทานจะไปหา หมออนามย (บคลากรทางการแพทยและสาธารณสข) ทนทเพอชวยในการสงตอ ตามนโยบายโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”) รอยละ 51.2 รองลงมา คอ ขอท 8 และขอท 7 (เมอหมออนามย (บคลากรทางการแพทยและสาธารณสข) เชญชวนใหทานเลกสบบหรตามนโยบายโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ทานจะตดสนใจเลกสบบหรทนท และเมอทานเขารวมโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ทานจะมสวนรวมในการด าเนนกจกรรม และน าขอมลทไดไปใชใหเกดการเปลยนแปลง โดยเฉพาะ “ทศนคต” และน าไปสการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ) สวนขอท 9 กลมตวอยางสวนใหญ ตอบใช รอยละ 59.7 ตามล าดบ ดงตารางท 13

ดานทกษะการจดการตนเอง กลมตวอยางสวนใหญ ตอบใช โดยรอยละทตอบใชมากทสด 3 อนดบแรก คอ ขอท 15 (ทานตงใจจะน าความรทไดจากการเขารวมโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”ไปบอกหรอขยายความรตอบคคลในครอบครวทานทนท) รอยละ 57.9 รองลงมาคอ ขอท 14 และขอท 13 (เมอทานสามารถเลกสบบหรได ทานจะจดการตนเองเกยวกบการใหก าลงใจตนเองอยางสม าเสมอ และเมอทานตงใจเลกสบบหรหลงเขารวมโครงการฯ ทานจะมพฤตกรรมการดแลสขภาพของตนเองทด เชน ออกก าลงใจสม าเสมอ) รอยละ 50.0 และรอยละ 49.0 ตามล าดบ ดงตารางท 13

ดานทกษะการสอสาร กลมตวอยางสวนใหญ ตอบใช โดยรอยละทตอบใชมากทสด 3 อนดบแรก คอ ขอท 18 (เมอทานอยากรขอมลเกยวกบสถานการณคนสบบหร อนตราย และผลกระทบทเกดขนจากการสบบหรทานจะไปทคลนกเลกสบบหรใกลบาน และขอมลจากโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหร

56

ทวไทย เทดไทองคราชน”) รอยละ 60.3 รองลงมาคอ ขอท 20 และขอท 19 (ทานจะแนะน าและบอกวธสมครเขารวมโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ใหคนทสบบหรในชมชนของทาน และทานจะประชาสมพนธ บอกเลาใหคนในชมชนของทานรจกโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”) รอยละ 52.1 และรอยละ 50.3 ตามล าดบ ดงตารางท 13

ตารางท 13 แสดงขอมลจ านวนและรอยละ ความแตกฉานดานสขภาพของอาสาสมครสาธารณสข (อสม.) เกยวกบโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” (N= 330 คน)

ขอความ ใ ช n ( % )

ไมแนใจ n(%)

ไมใช n(%)

การรบร ของ อสม. ท เขารวมโครงการ 1. โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” เปนโครงการทด าเนนกจกรรมลงมอท าควบคไปกบ กจกรรมรณรงคสรางกระแส

136(41.2) 131(39.7) 63(19.1)

2. โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” เปนโครงการกจกรรมรณรงคมงใหขอมลใหเกดการเปลยนแปลง “ทศนคต” และน าไปสการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ

166(50.3) 122(37.0) 42(12.7)

3. โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” เปนโครงการเชญใหประชาชนทสบบหรและดมเครองดมแอลกอฮอลใหมาออกก าลงกายเพอสขภาพ เลกบหร (เลกเหลา)

163(49.4) 63(19.1) 104(31.5)

4. โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” สงผลใหผเขารวมโครงการเหนความส าคญของพษภยจากการสบบหร ผลกระทบและความสญเสย ทงโดยทางตรงและทางออม

174(52.7) 103(31.2) 53(16.1)

5. โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” สงผลใหผเขารวมโครงการเขาใจเกยวกบผลกระทบทเกดขนจากพฤตกรรมเสยงและพฤตกรรมการสบบหร

198(60.0) 93(28.2) 39(11.8)

ดานทกษะการตดสนใจ 6. เมอหมออนามย (บคลากรทางการแพทยและสาธารณสข) เชญชวนใหทานสมครเขารวมโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ทานจะตดสนใจเขารวมทนท

111(33.6) 147(44.5) 72(21.9)

7. เมอทานเขารวมโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ทานจะมสวนรวมในการด าเนนกจกรรม และน าขอมลทไดไปใชใหเกดการเปลยนแปลง โดยเฉพาะ “ทศนคต” และน าไปสการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ

138(41.8) 156(47.3) 36(10.9)

8. เมอหมออนามย (บคลากรทางการแพทยและสาธารณสข) เชญชวนใหทานเลกสบบหรตามนโยบายโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ทานจะตดสนใจเลกสบบหรทนท

133(40.3) 158(47.9) 39(11.8)

57

ขอความ ใ ช n ( % )

ไมแนใจ n(%)

ไมใช n(%)

9. เมอหมออนามย (บคลากรทางการแพทยและสาธารณสข) เชญชวนใหทานเขารวมกจกรรม รณรงคสรางกระแสสขภาพ ของโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ทานจะตดสนใจเขารวมทนท

197(59.7) 101(30.6) 32(9.7)

10. เมอเมอทานมปญหา หรอตองการความชวยเหลอในการเลกบหรทานจะไปหา หมออนามย (บคลากรทางการแพทยและสาธารณสข) ทนทเพอชวยในการสงตอ ตามนโยบายโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

135(40.9) 169(51.2) 26(7.9)

ทกษะการจดการตนเอง 11. เมอทานไดรบขอมลเกยวกบสถานการณและผลกระทบทเกดขนจากการสบหร ตามนโยบายโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ทานจะเลกสบบหรทนท

134(40.6) 153(46.4) 43(13.0)

12. เมอทานตองการความชวยเหลอในการบ าบดหรอเลกสบบหร ทานจะไปทคลนกเลกสบบหรของโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ในพนททนท

125(37.9) 139(42.1) 66(20.0)

13. เมอทานตงใจเลกสบบหรหลงเขารวมโครงการฯ ทานจะมพฤตกรรมการดแลสขภาพของตนเองทด เชน ออกก าลงใจสม าเสมอ

162(49.0) 150(45.5) 18(5.5)

14. เมอทานสามารถเลกสบบหรได ทานจะจดการตนเองเกยวกบการใหก าลงใจตนเองอยางสม าเสมอ

165(50.0) 102(30.9) 63(19.1)

15. ทานตงใจจะน าความรทไดจากการเขารวมโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”ไปบอกหรอขยายความรตอบคคลในครอบครวทานทนท

191(57.9) 105(31.8) 34(10.3)

ทกษะการสอสาร 16. ทานจะบอกประโยชนททานไดรบจากการเขาโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” และแนวปฏบตของโครงการฯ ใหคนอนฟง

154(46.7) 138(41.8) 38(11.5)

17. ทานจะแนะน าเพอน ญาต พนอง และบคคลในครอบครวทสบหรใหเขารวมโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

155(47.0) 134(40.6) 41(12.4)

18. เมอทานอยากรขอมลเกยวกบสถานการณคนสบบหร อนตราย และผลกระทบทเกดขนจากการสบบหรทานจะไปทคลนกเลกสบบหรใกลบาน และขอมลจากโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

199(60.3) 118(35.8) 13(3.9)

19. ทานจะประชาสมพนธ บอกเลาใหคนในชมชนของทานรจกโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

166(50.3) 147(44.5) 17(5.2)

20. ทานจะแนะน าและบอกวธสมครเขารวมโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ใหคนทสบบหรในชมชนของทาน

172(52.1) 136(41.2) 22(6.7)

58

4.1.3.2 แสดงขอมลจ านวน รอยละ และคาเฉลย ความแตกฉานดานสขภาพ เกยวกบการ ด าเนนโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ของกลมอาสาสมครสาธารณสข (อสม.) จงหวดพะเยา (N= 330 คน) ระดบความแตกฉานดานสขภาพ เมอพจารณาในแตละดาน ผลการศกษาพบวา

ดานการรบรของ อสม. ท เขารวมโครงการ กลมตวอยางสวนใหญ มระดบความแตกฉาน ดานสขภาพอยในระดบปานกลาง รอยละ 57.6 รองลงมาคอ ระดบสง และระดบต า รอยละ 26.0 และรอยละ 16.4 ตามล าดบ โดยมคาเฉลย 1.59 ตามล าดบ ดงตารางท 14

ดานทกษะการตดสนใจ กลมตวอยางสวนใหญ มระดบความแตกฉานดานสขภาพอยใน ระดบปานกลาง รอยละ 53.6 รองลงมาคอ ระดบสง และระดบต า รอยละ 32.4 และรอยละ 14.0 ตามล าดบ โดยมคาเฉลย 1.60 ตามล าดบ ดงตารางท 14

ดานทกษะการจดการตนเอง กลมตวอยางสวนใหญ มระดบความแตกฉานดานสขภาพอย ในระดบสง รอยละ 55.5 รองลงมาคอ ระดบปานกลาง และระดบต า รอยละ 33.9 และรอยละ 10.6 ตามล าดบ โดยมคาเฉลย 1.55 ตามล าดบ ดงตารางท 14

ดานทกษะการสอสาร กลมตวอยางสวนใหญ มระดบความแตกฉานดานสขภาพอยใน ระดบปานกลาง รอยละ 69.7 รองลงมาคอ ระดบสง และระดบต า รอยละ 23.0 และรอยละ 7.3 ตามล าดบ โดยมคาเฉลย 1.38 ตามล าดบ ดงตารางท 14

ตารางท 14 แสดงขอมลจ าแนกตามระดบ ความแตกฉานดานสขภาพของอาสาสมครสาธารณสข (อสม.) เกยวกบโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” จงหวดพะเยา (N= 330 คน)

ขอความ คาเฉลย ระดบความคดเหน จ านวน (%)

สง ปานกลาง ต า การรบร ของ อสม. ท เขารวมโครงการ 1.59 86(26.0) 190(57.6) 54(16.4) ดานทกษะการตดสนใจ 1.60 107(32.4) 177(53.6) 46(14.0) ทกษะการจดการตนเอง 1.55 183(55.5) 112(33.9) 35(10.6) ทกษะการสอสาร 1.38 76(23.0) 230(69.7) 24(7.3)

59

4.1.4 ขอมลทวไปของประชาชนทสมครใจเขารวมทเขารวมโครงการฯ 4.1.4.ขอมลทวไปส าหรบประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ ผลการศกษาพบวา กลมตวอยางทงหมด 341 คน เปนเพศชาย รอยละ 74.8 และเพศหญง รอยละ

25.2 สวนใหญอยในชวงอาย 41-50 ป รอยละ 29.0 ระดบการศกษาสวนใหญจบชนมธยมศกษาตอนตน รอยละ43.4 รองลงมา คอ มธยมศกษาตอนปลาย, ปวช. หรอเทยบเทา และประถมศกษาท 1-6 รอยละ 27.5 และรอยละ 20.8 ตามล าดบ ดงตารางท 15

ตารางท 15 แสดงจ านวนและรอยละขอมลทวไปของประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ (N= 341 คน)

ขอมล จ านวน เปอรเซนต (%)

เพศ ชาย 255 74.8 หญง 86 25.2 อาย 20 - 30 ป 16 4.7 31 - 40 ป 90 26.4 41 - 50 ป 99 29.0 51 - 60 ป 89 26.1 มากกวา 61 ป ขนไป 47 13.8 ระดบการศกษา ไมไดศกษา 17 5.0 ประถมศกษา ป.1-6 71 20.8 มธยมศกษาตอนตน 148 43.4 มธยมศกษาตอนปลาย, ปวช. หรอเทยบเทา 98 28.7 ปรญญาตร 7 2.1

ดานสถานภาพสมรสพบวา สวนใหญแตงงานแลว รอยละ 72.4 รองลงมา คอ หยา และหมาย

รอยละ 15.2 และรอยละ 7.9 ตามล าดบ สวนใหญประกอบอาชพท านา ท าสวน ท าไร รอยละ 50.2 รองลงมา คอ รบจางทวไป และรบราชการ รอยละ 42.5 และรอยละ 4.1 ตามล าดบ ผลการศกษาพบวา กลมตวอยางมรายไดตอครอบครวสวนใหญมรายได 5,001-10,000 บาทตอเดอน รอยละ 66.0 รองลงมาคอ 10,001-15,000 บาทตอเดอน และต ากวา 5,000 บาทตอเดอน รอยละ 20.8 และรอยละ 10.0 ตามล าดบ สวนความเพยงพอ

60

ของรายไดสวนใหญไมเพยงพอ/มหนสนเพยงพอ/ไมเหลอเกบ รอยละ 80.9 รองลงมาคอ ไมเพยงพอ/มหนสน และมพอเหลอเกบ รอยละ 10.6 และรอยละ 8.5 ตามล าดบ ดงตารางท 16

ตารางท 16 แสดงจ านวนและรอยละขอมลทวไปของประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ

(N= 341 คน) ขอมล จ านวน เปอรเซนต (%)

สถานภาพสมรส ไมตอบ 3 1.0 โสด 12 3.5 แตงงาน 247 72.4 หยา 52 15.2 หมาย 27 7.9 อาชพ ท านา, ท าสวน, ท าไร 171 50.2 รบจางทวไป 145 42.5 คาขาย 11 3.2 รบราชการ 14 4.1 รายไดของทานตอครอบครว (ตอเดอน) ต ากวา 5,000 บาท 34 10.0 5,001-10,000 บาท 225 66.0 10,001-15,000 บาท 71 20.8 15,001-20,000 บาท 4 1.2 20,001-25,000 บาท 7 2.0 ความเพยงพอของรายได เพยงพอ/ไมเหลอเกบ 276 80.9 ไมเพยงพอ/มหนสน 36 10.6 มพอเหลอเกบ 29 8.5

61

ตารางท 17 แสดงจ านวนและรอยละ ขอมลประวตการสบบหรของประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ (N= 341 คน)

ขอมล จ านวน เปอรเซนต (%)

ทานสบบหรหรอไม เคยสบแตปจจบนเลกสบแลว 235 68.9 สบบหร แตไมทกวน 78 22.9 สบบหรทกวน 28 8.2 เรมสบบหรหมดมวนครงแรกเมออาย 18 19 5.6 19 38 11.1 20 125 36.7 22 32 9.4 23 22 6.5 25 57 16.7 26 15 4.4 27 12 3.5 28 13 3.8 30 8 2.3 ในชวง 30 วนทผานมา ใชยาสบ/ยาเสนครงแรกของวน ภายใน 30 นาทหลงตนนอนตอนเชา

ไมใช 235 68.9 ใช 106 31.1

ดานประวตการสบบหร พบวา สวนใหญกลมตวอยางเคยสบแตปจจบนเลกสบแลว รอยละ 68.9 รองลงมาคอ สบบหร แตไมทกวน และสบทกวน รอยละ 22.9 และรอยละ 8.2 ตามล าดบ โดยเรมสบบหรหมดมวนครงแรกสวนใหญอยทอาย 20 ป รอยละ 36.7 รองลงมา คอ อาย 25 ป และอาย 19 ป รอยละ 16.7 และรอยละ 11.1 ตามล าดบ และพบวาในชวง 30 วนทผานมาใชยาสบ/ยาเสนครงแรกของวนภายใน 30 นาท หลงตนนอนตอนเชา กลมตวอยางไมใชยาสบ/ยาเสนครงแรกของวนภายใน 30 นาท หลงตนนอนตอนเชา รอยละ 68.9 และใชยาสบ/ยาเสนครงแรกของวนภายใน 30 นาท หลงตนนอนตอนเชารอยละ 31.1 ตามล าดบ ดงตารางท 17

62

ตารางท 18 แสดงจ านวนและรอยละ ขอมลประวตการพยายามเลกสบหรของประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ (N= 341 คน)

ขอมล จ านวน เปอรเซนต (%)

ในชวง 12 เดอนทผานมา ไดลงมอพยายามเลกใชยาสบ / ยาเสน ไมใช 139 40.8 ใช 202 59.2 กรณ ใช ระบจ านวนครง (N=202) 10 13 6.4 15 50 24.7 18 25 12.3 19 4 1.9 20 110 50.0 การพยายามเลกบหร เกยวเนองจาก “โครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

ไมเกยวของ 33 9.7 เกยวของ 308 90.3

ในชวง 12 เดอนทผานมา กลมตวอยางไมไดลงมอพยายามเลกใชยาสบ / ยาเสน รอยละ 40.8 และได

ลงมอพยายามเลกใชยาสบ / ยาเสน รอยละ 59.2 ซงกลมตวอยางทไดลงมอพยายามเลกใชยาสบ/ยาเสน จ านวน 202 คน สวนใหญพยายามเลกใชยาสบ/ยาเสน จ านวน 20 ครง รอยละ 50.0 รองลงมาคอ 15 ครง และ 18 ครง รอยละ 24.7 และรอยละ 12.3 ตามล าดบ การพยายามเลกบหร เกยวเนองจาก “โครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” พบวา กลมตวอยางทตอบ ไมเกยวของ รอยละ 9.7 และเกยวของ รอยละ 90.3 ตามล าดบ ดงตารางท 18

63

ตารางท 19 แสดงจ านวนและรอยละ ขอมลการรบรขอมลขาวสารของประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ (N= 341 คน)

ขอมล จ านวน เปอรเซนต (%)

รจกและรบขอมลขาวสารของโครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน

ไมรจก 72 21.1 รจก 269 78.9 กรณ รจก จากแหลงขอมลใด (N=269) หมออนามย เจาหนาทสาธารณสข 89 33.0 อาสาสมครสาธารณสข 165 61.5 การรณรงคประชาสมพนธและสออนๆ 15 5.5 ไดรบการเชญชวนใหเขาโครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน

ไมไดรบ 92 27.0 ไดรบ 249 73.0 กรณ ไดรบการชวนจากใคร (N=249) หมออนามย เจาหนาทสาธารณสข 75 30.2 อาสาสมครสาธารณสข 160 64.2 การรณรงคประชาสมพนธและสออนๆ 14 5.6

สวนการรจกและรบขอมลขาวสารของโครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน กลม

ตวอยางไมรจก รอยละ 21.1 และรจก รอยละ 78.9 ตามล าดบ และกลมตวอยางทรจก จ านวน 269 คน สวนใหญรจกจากอาสาสมครสาธารณสข รอยละ 61.5 รองลงมาคอ รจกจากหมออนามย เจาหนาทสาธารณสข และรจกจากการรณรงคประชาสมพนธและสออนๆ รอยละ 33.0 และรอยละ 5.5 ตามล าดบ การไดรบการเชญชวนใหเขาโครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน พบวา กลมตวอยางไมไดรบการเชญชวน รอยละ 27.0 และไดรบการเชญชวน รอยละ 73.0 ซงกลมตวอยางทไดรบการชวน จ านวน 249 คน สวนใหญอาสาสมครสาธารณสข รอยละ 64.2 รองลงมาคอไดรบการชวนจากเจาหนาทสาธารณสข และการรณรงคประชาสมพนธและสออนๆ รอยละ 30.2 และรอยละ 5.6 ตามล าดบ ดงตารางท 19

64

ตารางท 20 แสดงจ านวนและรอยละ ขอมลการสมครเขารวมโครงการฯ ของประชาชน (N= 341 คน)

ขอมล จ านวน เปอรเซนต (%)

ทานยนดเขารวมโครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน

ไมยนดเขารวม 20 5.9 ยนดเขารวมเพราะสขภาพ 102 29.9 ยนดเขารวมเพราะบคคลในครอบครวขอรองใหเลก 25 7.3 ยนดเขารวมเพราะเพอประหยดคาใชจาย 21 6.2 ยนดเขารวมเพราะเพอเทดไทองคราชน 173 50.7

สวนการยนดเขารวมโครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน พบวา สวนใหญกลมตวอยางยนดเขารวมเพราะเพอเทดไทองคราชน รอยละ 50.7 รองลงมาคอ ยนดเขารวมเพราะสขภาพ และยนดเขารวมเพราะบคคลในครอบครวขอรองใหเลก รอยละ 29.9 และรอยละ 7.3 ตามล าดบ ดงตารางท 20

ตารางท 21 แสดงจ านวนและรอยละ ขอมลการเลกสบบหรของประชาชนทสมครเขารวมโครงการฯ (N= 341 คน) (ตอ)

ขอมล จ านวน เปอรเซนต (%)

ทานเลกสบบหรไดนานกเดอน ยงเลกไมได 49 14.4 เลกได 1 เดอน 154 45.2 เลกได 3 เดอน 66 19.4 เลกได 6 เดอน 49 14.4 เลกไดมากกวา 6 เดอน 23 6.6 ปจจบนทานกลบมาสบซ าหรอไม ไมกลบมาสบซ า 263 77.1 กลบมาสบซ าเพราะ 78 22.9

ดานการเลกสบบหร พบวา กลมตวอยางสวนใหญสามารถเลกบหรไดนาน 1 เดอน รอยละ 45.2

รองลงมา คอ เลกไดนาน 3 เดอน เลกไดนาน 6 เดอน และยงเลกไมได รอยละ 19.4 รอยละ 14.4 และรอยละ 14.4 ตามล าดบ การกลบมาสบซ าใน กลมตวอยางไมกลบมาสบซ า รอยละ 77.1 และกลบมาสบซ า รอยละ 22.9 ตามล าดบ ดงตารางท 21

65

ตารางท 22 แสดงจ านวนและรอยละ ขอมลการเลกสบบหรของประชาชนทสมครเขารวมโครงการฯ (N= 341 คน) (ตอ)

ขอมล จ านวน เปอรเซนต (%)

ทานเลกสบบหร เพราะสาเหตใด ไมตอบ 27 7.9 อยากเลกดวยตนเอง 120 35.2 ครอบครว 33 9.7 เพอน 9 2.6 เขารวมโครงการฯ 152 44.6 ค าแนะน า/กจกรรม/บรการใดทสรางแรงจงใจใหตดสนใจก าหนดวนเลกบหร

ไมม 28 8.2 จากการเขารวมโครงการฯ 200 58.6 วนอาสาสมครสาธารณสข 17 5.0 วนงดสบบหรโลก 96 28.2 การเขารวมโครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน ทานไดค าแนะน า/กจกรรม/บรการใดทท าใหทานมนใจทจะเลกบหรไดมากขน

ไมม 27 7.9 ออกก าลงกาย เชน ร าวงยอนยค 26 7.6 ไปวด ปฏบตตามศล 5 66 19.4 กจกรรมอนๆ ทหนวยงานราชการจด เชน รพ.สต และ

เทศบาล 222 65.1

สาเหตของการเลกสบบหรของกลมตวอยาง สวนใหญเลกเพราะเขารวมโครงการ รอยละ 44.6

รองลงมาคอเลกเพราะอยากเลกดวยตนเอง และเลกเพราะครอบครว รอยละ 35.2 และรอยละ 9.7 ตามล าดบ ค าแนะน า/กจกรรม/บรการทสรางแรงจงใจใหตดสนใจก าหนดวนเลกบหรสวนใหญมาจากการเขารวมโครงการฯ รอยละ 58.6 รองลงมาคอ วนงดสบบหรโลก และไมม รอยละ 28.2 และรอยละ 8.5 ซงการเขารวมโครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน กลมตวอยางสวนใหญไดค าแนะน า/กจกรรม/บรการทท าใหมนใจทจะเลกบหรไดมากขน คอ กจกรรมอนๆ ทหนวยงานราชการจด เชน รพ.สต และ เทศบาล รอยละ 65.1 รองลงมาคอ ไปวด ปฏบตตามศล 5 รอยละ 19.4 ตามล าดบ ดงตารางท 22

66

4.1.5 ขอมลดานการประเมนผลการด าเนนงานตามโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไท

องคราชน” ส าหรบประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ 4.1.5.1 แสดงขอมลจ านวนและรอยละ ดานการประเมนผลการด าเนนงานตามโครงการ “3

ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ตามแบบจ าลองการประเมนผลโครงการ กรณแบบจ าลอง CIPP Model ของกลมประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ จงหวดพะเยา (N= 341 คน)

เมอพจารณาเปนรายขอในแตละดาน ดงตารางท 23 ผลการศกษาพบวา ดานปจจยน าเขา กลมตวอยางสวนใหญใหการประเมนอยในระดบปานกลาง 3 อนดบแรก

ไดแก ขอท 3 (มสถานทอ านวยความสะดวก อาคาร สถานท ท เพยงพอและเหมาะสมตอการด าเนนโครงการ) รอยละ 51.0 รองลงมาคอ ขอท 5 และขอท 4 (เจาหนาทมความร ความเชยวชาญในการด าเนน/พฒนาโครงการ“3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ชดเจน และมเครองมอ เครองใช สอ วสด อปกรณ ทเพยงพอและเหมาะสมตอการด าเนนโครงการ) รอยละ 50.1 และรอยละ 47.5 ตามล าดบ

ดานบรบท กลมตวอยางสวนใหญใหการประเมนอยในระดบปานกลาง 3 อนดบแรก คอ ขอท 6 (หลกการและเหตผลของโครงการสอดคลองกบสภาวะสขภาพของสงคม) รอยละ 51.0 รองลงมาคอ ขอท 7 และขอท 9 (วตถประสงคของโครงการมความชดเจน และกจกรรมของโครงการสอดคลองกบยทธศาสตรการด าเนนงาน และวตถประสงค ของโครงการ) รอยละ 43.4 และรอยละ 42.2 ตามล าดบ สวนการประเมนอยในระดบมาก คอ ขอท 8 และขอท 10 (ว ตถประสงคของโครงการสอดคลองกบสภาพแวดลอมและความตองการของประชาชน/ชมชน และผเขารวมโครงการฯ ตระหนกถงความส าคญในการด าเนนกจกรรมรณรงคและขบเคลอนกจกรรมน าไปสการเลกสบบหรและการลงมอปฏบตปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพทด) รอยละ 40.5 และรอยละ 36.1 ตามล าดบ ดงตารางท 23

ดานกระบวนการด าเนนโครงการ กลมตวอยางสวนใหญใหการประเมนอยในระดบมาก 3 อนดบแรก คอ ขอท 13 (ก าหนดเปาหมาย/กจกรรมรณรงคทสอดคลองกบโครงการเพอเพมผเขารวมโครงการ) รอยละ 41.6 รองลงมาคอ ขอท 14 และขอท 15 (มการสงตอขอมลและบนทกขอมลอยางถกตองและตรงเวลา) (การบรณาการอยางมสวนรวมกบหนวยงานทเกยวของ และมการตดตามประเมนผลการด าเนนงานของโครงการ) รอยละ 34.0 และรอยละ 31.7 ตามล าดบ สวนการประเมนอยในระดบมาก คอ ขอท 11 และขอท 12 (การประชาสมพนธกจกรรมของโครงการฯ และการบรณาการอยางมสวนรวมกบหนวยงานทเกยวของ) รอยละ 37.8 และ รอยละ 31.4 ตามล าดบ ดงตารางท 23

ดานผลผลตของโครงการ กลมตวอยางสวนใหญใหการประเมนอยในระดบมาก 3 อนดบ แรก คอ ขอท 16 (ความรจากการเขารวมกจกรรมโครงการน าไปใชการสงเสรมพฤตกรรมสขภาพตนเองได) รอยละ 41.0 รองลงมา คอ ขอท 20 และขอท 18 (ความรวมมอของคนในชมชน และมระบบการตดตามผเขารวมโครงการจนเลกไดส าเรจ) รอยละ 37.2 และรอยละ 33.7 ตามล าดบ สวนการประเมนอยในระดบ

67

ปานกลาง คอ ขอท 17 และขอท 19 (มระบบการตดตามผเขารวมโครงการจนเลกไดส าเรจ และความพงพอใจของผเขารวมโครงการ) รอยละ 38.7 และรอยละ 37.8 ตามล าดบ ดงตารางท 23

ดานผลลพธของโครงการ คอ ขอท 21 (ผเขารวมโครงการเลกไดส าเรจ เมอเทยบกบ ผเขารวมโครงการ) กลมตวอยางสวนใหญใหการประเมนอยในระดบปานกลาง รอยละ 33.4 ดงตารางท 23

ตารางท 23 แสดงขอมลจ านวนและรอยละ การประเมนผลการด าเนนงานตามโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ตามแบบจ าลองการประเมนผลโครงการ กรณแบบจ าลอง CIPP Model ของประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” (N= 341 คน)

ขอความ น อ ยท ส ด n( % )

นอย n( % )

ปานกลาง n( % )

มาก n( % )

มากทสด n( % )

ดานปจจยน าเขา

1. มเจาหนาทรบผดชอบโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ชดเจน และมการแบงหนาททเหมาะสม

13(3.8) 40(11.7) 145(42.5) 104(30.5) 39(11.5)

2. มการสนบสนนและจดสรรงบประมาณด าเนนโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” อยางเหมาะสมเพยงพอ

23(6.7) 56(16.5) 129(37.8) 110(32.3) 23(6.7)

3. มสถานทอ านวยความสะดวก อาคาร สถานท ทเพยงพอและเหมาะสมตอการด าเนนโครงการ

5(1.5) 34(10.0) 174(51.0) 95(27.9) 33(9.6)

4. มเครองมอ เครองใช สอ วสด อปกรณ ทเพยงพอและเหมาะสมตอการด าเนนโครงการ

7(2.0) 32(9.4) 162(47.5) 110(32.3) 30(8.8)

5. เจาหนาทมความร ความเชยวชาญในการด าเนน/พฒนาโครงการ“3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ชดเจน

6(1.8) 35(10.3) 171(50.1) 103(30.2) 26(7.6)

ดานบรบท

6. หลกการและเหตผลของโครงการสอดคลองกบสภาวะสขภาพของสงคม

5(1.5) 47(13.7) 174(51.0) 93(27.3) 22(6.5)

7. วตถประสงคของโครงการมความชดเจน 4(1.2) 33(9.7) 148(43.4) 129(37.8) 27(7.9)

8. วตถประสงคของโครงการสอดคลองกบสภาพแวดลอมและความตองการของประชาชน/ชมชน

9(2.6) 40(11.7) 120(35.2) 138(40.5) 34(10.0)

9. กจกรรมของโครงการสอดคลองกบยทธศาสตรการด าเนนงาน และวตถประสงค ของโครงการ

10(2.9) 44(12.9) 144(42.2) 115(33.7) 28(8.3)

10. ผเขารวมโครงการฯ ตระหนกถงความส าคญในการด าเนนกจกรรมรณรงคและขบเคลอนกจกรรมน าไปสการเลกสบบหร

12(3.5) 57(16.7) 113(33.1) 123(36.1) 36(10.6)

68

ขอความ น อ ยท ส ด n( % )

นอย n( % )

ปานกลาง n( % )

มาก n( % )

มากทสด n( % )

และการลงมอปฏบตปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพทด ดานกระบวนการด าเนนโครงการ

11. การประชาสมพนธกจกรรมของโครงการ“3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

11(3.2) 80(23.5) 129(37.8) 96(28.2) 25(7.3)

12. มการบรณาการอยางมสวนรวมกบหนวยงานทเกยวของ 19(5.6) 95(27.9) 107(31.4) 76(22.2) 44(12.9)

13. ก าหนดเปาหมาย/กจกรรมรณรงคทสอดคลองกบโครงการเพอเพมผเขารวมโครงการ (โปรดระบ…………….......)

15(4.4) 61(17.9) 103(30.2) 142(41.6) 20(5.9)

14. มการสงตอขอมลและบนทกขอมลอยางถกตองและตรงเวลา 15(4.4) 81(23.8) 105(30.8) 116(34.0) 24(7.0)

15. มการตดตามประเมนผลการด าเนนงานของโครงการ 17(5.0) 87(25.5) 104(30.5) 108(31.7) 25(7.3)

ดานผลผลตของโครงการ

16. ความรจากการเขารวมกจกรรมโครงการน าไปใชการสงเสรมพฤตกรรมสขภาพตนเองได

17(5.0) 42(12.0) 107(32.0) 141(41.0) 34(10.0)

17. มระบบการตดตามผเขารวมโครงการจนเลกไดส าเรจ 16(4.7) 41(12.0) 132(38.7) 118(34.6) 34(10.0)

18. ทานไดรบค าแนะน า/เทคนคในการขารวมโครงการจนส าเรจ (โปรดระบ..........................................................)

22(6.5) 80(23.5) 98(28.5) 115(33.7) 26(7.6)

19. ความพงพอใจของผเขารวมโครงการ 14(4.1) 47(13.8) 129(37.8) 113(33.1) 38(11.2)

20. ความรวมมอของคนในชมชน 18(5.3) 60(17.6) 98(28.7) 127(37.2) 38(11.2)

ดานผลลพธของโครงการ >40% 31-40% 21-30% 11-20% 0-10%

21. ผเขารวมโครงการเลกไดส าเรจ เมอเทยบกบผเขารวมโครงการ (โปรดระบเปนรอยละ)

26(7.7) 57(16.7) 114(33.4) 97(28.4) 47(13.8)

69

เมอพจารณาเปนภาพรวมในแตละดาน จ าแนกตามระดบการประเมนผลการด าเนนงานตามโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ของประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ ดงตารางท 24 ผลการศกษาพบวา

ดานปจจยน าเขา กลมตวอยางสวนใหญ มระดบความคดเหนอยในระดบปานกลาง รอยละ 57.1 รองลงมาคอ ระดบต า และระดบสง รอยละ 32.0 และรอยละ 10.9 ตามล าดบ โดยมคาเฉลย 2.21

ดานบรบท กลมตวอยางสวนใหญ มระดบความคดเหนอยในระดบปานกลาง รอยละ 57.2 รองลงมาคอ ระดบต า และระดบสง รอยละ 29.6 และรอยละ 13.2 ตามล าดบ โดยมคะแนนเฉลย 2.16

ดานกระบวนการด าเนนโครงการ กลมตวอยางสวนใหญ มระดบความคดเหนอยในระดบ ต า รอยละ 46.6 รองลงมาคอ ระดบปานกลาง และระดบสง รอยละ 42.8 และรอยละ 10.6 ตามล าดบ โดยมคาเฉลย 2.36

ดานผลผลตของโครงการ กลมตวอยางสวนใหญ มระดบความคดเหนอยในระดบปาน กลาง รอยละ 51.6 รองลงมาคอ ระดบต า และระดบสง รอยละ 46.6 และรอยละ 10.6 ตามล าดบ โดยมคาเฉลย 2.36

ดานผลลพธของโครงการ กลมตวอยางสวนใหญระบวาผเขารวมโครงการเลกไดส าเรจ เมอเทยบกบผเขารวมโครงการ อยในระดบปานกลาง ระหวางรอยละ 21 - 30

ตารางท 24 แสดงขอมลจ าแนกตามระดบการประเมนผลการด าเนนงานตามโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ของประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ (N= 341 คน)

ขอความ คาเฉลย ระดบความคดเหน จ านวน (%)

สง ปานกลาง ต า ดานปจจยน าเขา 2.21 37(10.9) 195(57.1) (32.0) ดานบรบท 2.16 45(13.2) 195(57.2) 101(29.6) ดานกระบวนการด าเนนโครงการ 2.36 36(10.6) 146(42.8) 159(46.6) ดานผลผลตของโครงการ 2.14 58(17.0) 176(51.6) 107(31.4) ดานผลลพธของโครงการ สวนใหญระบวาผเขารวมโครงการเลกไดส าเรจ เมอ

เทยบกบผเขารวมโครงการ อยในระดบปานกลาง ระหวางรอยละ 21 - 30

70

4.1.6 ขอมลความแตกฉานดานสขภาพของประชาชนเกยวกบการด าเนนงานตามโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

4.1.6.1 แสดงขอมลจ านวนและรอยละ ความแตกฉานดานสขภาพ ดานการด าเนนโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ของประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ จงหวดพะเยา (N= 341 คน)

เมอพจารณาเปนรายขอในแตละดาน ดงตารางท 25 ผลการศกษาพบวา ดานการรบร ของ อสม. ท เขารวมโครงการ กลมตวอยางสวนใหญ ตอบไมแน โดยรอยละ

ทตอบไมแนมากทสด 3 อนดบแรก คอ ขอท 2 (โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” เปนโครงการกจกรรมรณรงคมงใหขอมลใหเกดการเปลยนแปลง “ทศนคต” และน าไปสการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ) รอยละ 47.2 รองลงมาคอ ขอท 1 และขอท 4 (โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” เปนโครงการทด าเนนกจกรรมลงมอท าควบคไปกบ กจกรรมรณรงคสรางกระแส และโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” สงผลใหผเขารวมโครงการเหนความส าคญของพษภยจากการสบบหร ผลกระทบและความสญเสย ท งโดยทางตรงและทางออม) รอยละ 43.7 และรอยละ 41.4 ตามล าดบ สวนขอทกลมตวอยางสวนใหญตอบใช คอ ขอท 5 และขอท 3 (โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” สงผลใหผเขารวมโครงการเขาใจเกยวกบผลกระทบทเกดขนจากพฤตกรรมเสยงและพฤตกรรมการสบบหร และโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” เปนโครงการเชญใหประชาชนทสบบหรและดมเครองดมแอลกอฮอลใหมาออกก าลงกายเพอสขภาพ เลกบหร (เลกเหลา)) รอยละ 43.4 และรอยละ 37.3 ตามล าดบ

ดานทกษะการตดสนใจ กลมตวอยางสวนใหญ ตอบไมแนใจ ทกขอ โดยรอยละทตอบไม แนใจมากทสด 3 อนดบแรก คอ ขอท 7 (เมอทานเขารวมโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ทานจะมสวนรวมในการด าเนนกจกรรม และน าขอมลทไดไปใชใหเกดการเปลยนแปลง โดยเฉพาะ “ทศนคต” และน าไปสการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ) รอยละ 54.2 รองลงมาคอ ขอท 8 และขอท 10 (เมอหมออนามย (บคลากรทางการแพทยและสาธารณสข) เชญชวนใหทานเลกสบบหรตามนโยบายโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ทานจะตดสนใจเลกสบบหรทนท และเมอเมอทานมปญหา หรอตองการความชวยเหลอในการเลกบหรทานจะไปหา หมออนามย (บคลากรทางการแพทยและสาธารณสข) ทนทเพอชวยในการสงตอ ตามนโยบายโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”) รอยละ 54.0 และรอยละ 50.2 ตามล าดบ

ดานทกษะการจดการตนเอง กลมตวอยางสวนใหญ ตอบไมแนใจ โดยรอยละทตอบไม แนใจมากทสด 3 อนดบแรก คอ ขอท 15 (ทานตงใจจะน าความรทไดจากการเขารวมโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”ไปบอกหรอขยายความรตอบคคลในครอบครวทานทนท) รอยละ 54.8 รองลงมาคอ ขอท 11, ขอท 12 และขอท 13 (เมอทานไดรบขอมลเกยวกบสถานการณและผลกระทบทเกดขนจากการสบหร ตามนโยบายโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ทานจะเลกสบ

71

บหรทนท, เมอทานตองการความชวยเหลอในการบ าบดหรอเลกสบบหร ทานจะไปทคลนกเลกสบบหรของโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ในพนททนท และเมอทานตงใจเลกสบบหรหลงเขารวมโครงการฯ ทานจะมพฤตกรรมการดแลสขภาพของตนเองทด เชน ออกก าลงใจสม าเสมอ) รอยละ 51.3 , รอยละ 51.3 และรอยละ 49.8 ตามล าดบ สวนกลมตวอยางสวนมากตอบใช คอ ขอท 14 (เมอทานสามารถเลกสบบหรได ทานจะจดการตนเองเกยวกบการใหก าลงใจตนเองอยางสม าเสมอ) รอยละ 44.3 ตามล าดบ

ดานทกษะการสอสาร กลมตวอยางสวนใหญ ตอบไมแนใจ โดยรอยละทตอบไมแนใจมาก ทสด 3 อนดบแรก คอ ขอท 16 (ทานจะบอกประโยชนททานไดรบจากการเขาโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” และแนวปฏบตของโครงการฯ ใหคนอนฟง) รอยละ 50.7 รองลงมาคอ ขอท 19 และขอท 20 (ทานจะประชาสมพนธ บอกเลาใหคนในชมชนของทานรจกโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” และทานจะแนะน าและบอกวธสมครเขารวมโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ใหคนทสบบหรในชมชนของทาน) รอยละ 47.5 และรอยละ 46.3 ตามล าดบ

ตารางท 25 แสดงขอมลจ านวนและรอยละ ความแตกฉานดานสขภาพของประชาชน เกยวกบโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” (N= 341 คน)

ขอความ ใ ช n ( % )

ไมแนใจ n(%)

ไมใช n(%)

การรบร ของประชาชน ทเขารวมโครงการ 1. โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” เปนโครงการทด าเนนกจกรรมลงมอท าควบคไปกบ กจกรรมรณรงคสรางกระแส

112(32.8) 149(43.7) 80(23.5)

2. โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” เปนโครงการกจกรรมรณรงคมงใหขอมลใหเกดการเปลยนแปลง “ทศนคต” และน าไปสการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ

129(37.8) 161(47.2) 51(15.0)

3. โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” เปนโครงการเชญใหประชาชนทสบบหรและดมเครองดมแอลกอฮอลใหมาออกก าลงกายเพอสขภาพ เลกบหร (เลกเหลา)

127(37.3) 100(29.3) 114(33.4)

4. โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” สงผลใหผเขารวมโครงการเหนความส าคญของพษภยจากการสบบหร ผลกระทบและความสญเสย ทงโดยทางตรงและทางออม

133(39.0) 141(41.4) 67(19.6)

5. โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” สงผลใหผเขารวมโครงการเขาใจเกยวกบผลกระทบทเกดขนจากพฤตกรรมเสยงและพฤตกรรมการสบบหร

148(43.4) 141(41.3) 52(15.3)

ดานทกษะการตดสนใจ

72

ขอความ ใ ช n ( % )

ไมแนใจ n(%)

ไมใช n(%)

6. เมอหมออนามย (บคลากรทางการแพทยและสาธารณสข) เชญชวนใหทานสมครเขารวมโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ทานจะตดสนใจเขารวมทนท

83(24.3) 165(48.4) 93(27.3)

7. เมอทานเขารวมโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ทานจะมสวนรวมในการด าเนนกจกรรม และน าขอมลทไดไปใชใหเกดการเปลยนแปลง โดยเฉพาะ “ทศนคต” และน าไปสการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ

105(30.8) 185(54.2) 51(15.0)

8. เมอหมออนามย (บคลากรทางการแพทยและสาธารณสข) เชญชวนใหทานเลกสบบหรตามนโยบายโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ทานจะตดสนใจเลกสบบหรทนท

110(32.2) 184(54.0) 47(13.8)

9. เมอหมออนามย (บคลากรทางการแพทยและสาธารณสข) เชญชวนใหทานเขารวมกจกรรม รณรงคสรางกระแสสขภาพ ของโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ทานจะตดสนใจเขารวมทนท

143(42.0) 145(42.5) 53(15.5)

10. เมอทานมปญหา หรอตองการความชวยเหลอในการเลกบหรทานจะไปหา หมออนามย (บคลากรทางการแพทยและสาธารณสข) ทนทเพอชวยในการสงตอ ตามนโยบายโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

118(35.6) 171(50.2) 52(15.2)

ทกษะการจดการตนเอง 11. เมอทานไดรบขอมลเกยวกบสถานการณและผลกระทบทเกดขนจากการสบหร ตามนโยบายโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ทานจะเลกสบบหรทนท

111(32.6) 175(51.3) 55(16.1)

12. เมอทานตองการความชวยเหลอในการบ าบดหรอเลกสบบหร ทานจะไปทคลนกเลกสบบหรของโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ในพนททนท

90(26.4) 175(51.3) 76(22.3)

13. เมอทานตงใจเลกสบบหรหลงเขารวมโครงการฯ ทานจะมพฤตกรรมการดแลสขภาพของตนเองทด เชน ออกก าลงใจสม าเสมอ

124(36.4) 170(49.8) 47(13.8)

14. เมอทานสามารถเลกสบบหรได ทานจะจดการตนเองเกยวกบการใหก าลงใจตนเองอยางสม าเสมอ

151(44.3) 125(36.7) 65(19.0)

15. ทานตงใจจะน าความรทไดจากการเขารวมโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”ไปบอกหรอขยายความรตอบคคลในครอบครวทานทนท

106(31.1) 187(54.8) 48(14.1)

ทกษะการสอสาร 16. ทานจะบอกประโยชนททานไดรบจากการเขาโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” และแนวปฏบตของโครงการฯ ใหคนอนฟง

109(32.0) 173(50.7) 59(17.3)

17. ทานจะแนะน าเพอน ญาต พนอง และบคคลในครอบครวทสบหรใหเขารวมโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

112(32.8) 156(45.7) 73(21.5)

73

ขอความ ใ ช n ( % )

ไมแนใจ n(%)

ไมใช n(%)

18. เมอทานอยากรขอมลเกยวกบสถานการณคนสบบหร อนตราย และผลกระทบทเกดขนจากการสบบหรทานจะไปทคลนกเลกสบบหรใกลบาน และขอมลจากโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

138(40.5) 143(41.9) 60(17.6)

19. ทานจะประชาสมพนธ บอกเลาใหคนในชมชนของทานรจกโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

129(37.8) 162(47.5) 50(14.7)

20. ทานจะแนะน าและบอกวธสมครเขารวมโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ใหคนทสบบหรในชมชนของทาน

121(35.5) 158(46.3) 62(18.2)

ระดบความแตกฉานดานสขภาพ เมอพจารณาในแตละดาน จ าแนกตามระดบความแตกฉานดานสขภาพของประชาชนทสมครเขารวมโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ดงตารางท 26 ผลการศกษาพบวา ดานการรบร ของประชาชนทสมครเขารวมโครงการฯ กลมตวอยางสวนใหญ มระดบความแตกฉานดานสขภาพอยในระดบสง รอยละ 40.8 รองลงมาคอ ระดบปานกลาง และระดบต า รอยละ 33.1 และรอยละ 26.1 ตามล าดบ โดยมคาเฉลย 1.85 ตามล าดบ

ดานทกษะการตดสนใจ กลมตวอยางสวนใหญ มระดบความแตกฉานดานสขภาพอยใน ระดบปานกลาง รอยละ 42.5 รองลงมาคอ ระดบสง และระดบต า รอยละ 34.6 และรอยละ 24.3 ตามล าดบ โดยมคาเฉลย 1.90 ตามล าดบ

ดานทกษะการจดการตนเอง กลมตวอยางสวนใหญ มระดบความแตกฉานดานสขภาพอย ในระดบปานกลาง รอยละ 42.5 รองลงมาคอ ระดบสง และระดบต า รอยละ 36.4 และรอยละ 21.1 ตามล าดบ โดยมคาเฉลย 1.85 ตามล าดบ

ดานทกษะการสอสาร กลมตวอยางสวนใหญ มระดบความแตกฉานดานสขภาพอยใน ระดบสง รอยละ 41.3 รองลงมาคอ ระดบปานกลาง และระดบต า รอยละ 34.9 และรอยละ 23.8 ตามล าดบ โดยมคาเฉลย 1.82 ตามล าดบ

74

ตารางท 26 แสดงขอมลจ าแนกตามระดบ ความแตกฉานดานสขภาพของประชาชนทสมครเขารวมโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” (N= 330 คน)

ขอความ คาเฉลย ระดบความคดเหน จ านวน (%)

สง ปานกลาง ต า การรบร ของประชาชนทสมครเขารวมโครงการฯ 1.85 113(33.1) 139(40.8) 89(26.1) ดานทกษะการตดสนใจ 1.90 118(34.6) 140(41.1) 83(24.3) ทกษะการจดการตนเอง 1.85 124(36.4) 145(42.5) 72(21.1) ทกษะการสอสาร 1.82 141(41.3) 119(34.9) 81(23.8)

4.2 ขอมลทวไปจงหวดนาน

4.2.1 ขอมลทวไปของอาสาสมครสาธารณสข (อสม.) ทเขารวมโครงการฯ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” จงหวดนาน

ผลการศกษาพบวา กลมตวอยางทงหมด 330 คน เปนเพศชาย รอยละ 53.0 และเพศหญง รอยละ 47.0 สวนใหญอยในชวงอาย 41-50 ป รอยละ 33.0 ระดบการศกษาสวนใหญจบชนมธยมศกษาตอนตน รอยละ57.0 รองลงมา คอ มธยมศกษาตอนปลาย, ปวช. หรอเทยบเทา และประถมศกษาท 1-6 รอยละ 23.6 และรอยละ 17.6 ตามล าดบ ดงตารางท 27

75

ตารางท 27 แสดงขอมลทวไป ของกลมอาสาสมครสาธารณสข (อสม.) จงหวดนานทเขารวมโครงการฯ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” (N= 330 คน)

ขอมล จ านวน เปอรเซนต (%)

เพศ ชาย 175 53.0 หญง 155 47.0 อาย 20 - 30 ป 18 5.5 31 - 40 ป 106 32.1 41 - 50 ป 109 33.0 51 - 60 ป 86 26.1 มากกวา 60 ป ขนไป 11 3.3 ระดบการศกษา ประถมศกษาปท 1-6 58 17.6 มธยมศกษาตอนตน 188 57.0 มธยมศกษาตอนปลาย, ปวช. หรอเทยบเทา 78 23.6 ปรญญาตร 6 1.8

ดานสถานภาพสมรส พบวา สวนใหญแตงงานแลว รอยละ 79.1 รองลงมา คอ หมาย และหยา รอยละ 10.0 และรอยละ 6.7 ตามล าดบ กลมตวอยางสวนใหญประกอบอาชพท านา ท าสวน ท าไร รอยละ 60.9 รองลงมา คอ รบจางทวไป และคาขาย รอยละ 32.4 และรอยละ 4.8 ตามล าดบ รายไดตอครอบครวสวนใหญมรายไดต ากวา 5,000 บาทตอเดอน รอยละ 63.9 รองลงมาคอ 5,001-10,000 บาทตอเดอน และ10,001-15,000 บาทตอเดอน รอยละ 30.3 และรอยละ 5.8 ตามล าดบ สวนความเพยงพอของรายไดสวนใหญไมเพยงพอ/มหนสน รอยละ 47.3 รองลงมา คอ เพยงพอ/ไมเหลอเกบ และมพอเหลอเกบ รอยละ 45.2 และ รอยละ 7.5 ตามล าดบ ดงตารางท 28

76

ตารางท 28 แสดงขอมลทวไป ของกลม อสม. จงหวดนานทเขารวมโครงการฯ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” (N= 330 คน) (ตอ)

ขอมล จ านวน เปอรเซนต (%)

สถานภาพสมรส โสด 14 4.2 แตงงาน 261 79.1 หยา 22 6.7 หมาย 33 10.0 อาชพ ท านา, ท าสวน, ท าไร 201 60.9 รบจางทวไป 107 32.4 คาขาย 16 4.8 รฐวสาหกจ 6 1.8 รายไดของทานตอครอบครว (ตอเดอน) ต ากวา 5,000 บาท 211 63.9 5,001-10,000 บาท 100 30.3 10,001-15,000 บาท 19 5.8 ความเพยงพอของรายได เพยงพอ/ไมเหลอเกบ 149 45.2 ไมเพยงพอ/มหนสน 156 47.3 มพอเหลอเกบ 25 7.5

ดานประวตการสบบหร พบวา สวนใหญไมเคยสบบหร รอยละ 68.5 รองลงมาคอเคยสบแตปจจบน

เลกสบแลว และสบบหร แตไมทกวน รอยละ 16.1 และรอยละ 9.7 ตามล าดบ กลมตวอยางทงหมด 104 คน ทเรมสบบหรหมดมวนครงแรกสวนใหญอยทอาย 19 ป และอาย 22 ป รอยละ 15.3 รองลงมา คอ อาย 15 ป และอาย 18, 20 ป รอยละ 14.0 และ 12.5 ตามล าดบ โดยคาเฉลยทเรมสบบหรหมดมวนครงแรกเทากบ 6.35 ดงตารางท 29

77

ตารางท 29 แสดงขอมลประวตการสบบหร ของกลม อสม. จงหวดนานทเขารวมโครงการฯ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” (N= 330 คน)

ขอมล จ านวน เปอรเซนต (%)

ทานสบบหรหรอไม ไมเคยสบ 226 68.5 เคยสบแตปจจบนเลกสบแลว 53 16.1 สบบหรทกวน 19 5.8 สบบหร แตไมทกวน 32 9.7 เรมสบบหรหมดมวนครงแรกเมออาย ( 104 คน) 14 4 3.3 15 12 14.0 16 3 2.5 17 1 0.9 18 12 11.5 19 16 15.3 20 13 12.5 21 3 2.5 22 16 15.3 23 6 5.6 24 3 2.5 25 7 6.6 28 7 6.6 33 1 0.9 Min= 14, Max= 3 , S.D.= 9.6, Mean= 6.35

การพยายามเลกบหร เกยวเนองจาก “โครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ผลการศกษาพบวา กลมตวอยางทตอบ ไมเกยวของ รอยละ 75.2 และเกยวของ รอยละ 24.8 สวนการรจกและรบขอมลขาวสารของโครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน กลมตวอยางไมรจก รอยละ 66.0 และรจก เพยงรอยละ 34.0 กลมตวอยางทรจก จ านวน 112 คน สวนใหญรและรบขอมลขาวสารของโครงการ ฯจากหมออนามย เจาหนาทสาธารณสข รอยละ 89.2 และรจกจากสออนๆ เพยงรอยละ 10.8 ตามล าดบ ดงตารางท 30

78

ตารางท 30 แสดงขอมลประวตการพยายามเลกสบบหร ของกลม อสม. จงหวดนานทเขารวมโครงการฯ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” (N= 330 คน)

ขอมล จ านวน เปอรเซนต (%)

การพยายามเลกบหร เกยวเนองจาก “โครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

ไมเกยวของ 248 75.2 เกยวของ 82 24.8 รจกและรบขอมลขาวสารของโครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน

ไมร 218 66.0 ร 112 34.0 กรณ รจก จากแหลงขอมลใด ( 112 คน) หมออนามย เจาหนาทสาธารณสข 100 89.2 สอประชาสมพนธ และรณรงคจากสออนๆ 12 10.8

ไดรบการเชญชวนใหเขาโครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน พบวา กลมตวอยางไมไดรบเชญชวน รอยละ 53.0 และไดรบเชญชวนใหเขารวมโครงการฯ รอยละ 47.0 ซงกลมตวอยางจ านวน 155 คน ทไดรบการชวน สวนใหญไดรบการชวนจากเจาหนาทสาธารณสขในรพ.สต. รอยละ 87.0 และจากการณรงคประชาสมพนธจากสออนๆ เพยงรอยละ 13.0 ตามล าดบ ส าหรบในรอบ 12 เดอนทผานมา กลมตวอยางจ านวน 155 คน ไดเชญชวนผสบบหรได 1 คน จากจ านวน 2 คน รอยละ 67.8 เชญชวนผสบบหรได 2 คน จากจ านวน 3 คน รอยละ 17.5 และเชญชวนผสบบหรได 3 คนจากจ านวน 5 คน รอยละ 14.7 ตามล าดบ ดงตารางท 31

79

ตารางท 31 แสดงการรบรขอมลขาวสารโครงการฯ ของกลม อสม. จงหวดนานทเขารวมโครงการฯ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” (N= 330 คน)

ขอมล จ านวน เปอรเซนต (%)

ไดรบการเชญชวนใหเขาโครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน

ไมไดรบ 175 53.0 ไดรบ 155 47.0 กรณ ไดรบการชวนจากใคร (155 คน) เจาหนาทสาธารณสขใน รพ.สต. 135 87.0 สออนๆ 20 13.0 ในรอบ 12 เดอนทผานมา ทานสามารถเชญชวนผสบบหรไดกคน (115 คน)

1 คน จากจ านวน 2 คน 78 67.8 2 คน จากจ านวน 3 คน 20 17.5 3 คน จากจ านวน 5 คน 17 14.7

4.2.2 ขอมลดานการประเมนผลการด าเนนงานตามโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไท

องคราชน” จงหวดนาน 4.2.2.1 แสดงขอมลจ านวนและรอยละ ดานการประเมนผลการด าเนนงานตามโครงการ “3

ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ตามแบบจ าลองการประเมนผลโครงการ กรณแบบจ าลอง CIPP Model ของกลมอาสาสมครสาธารณสข (อสม.) จงหวดนาน (N= 330 คน)

เมอพจารณาเปนรายขอในแตละดาน ดงตารางท 32 ผลการศกษาพบวา ดานปจจยน าเขา กลมตวอยางสวนใหญใหการประเมนอยในระดบปานกลาง 3 อนดบแรก

คอ ขอท 2 (มการสนบสนนและจดสรรงบประมาณด าเนนโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” อยางเหมาะสมเพยงพอ) รอยละ 54.8 รองลงมา คอ ขอท 1 และขอท 5 (มเจาหนาทรบผดชอบโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ชดเจน และมการแบงหนาททเหมาะสม และเจาหนาทมความร ความเชยวชาญในการด าเนน/พฒนาโครงการ“3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ชดเจน) รอยละ 42.7 และรอยละ 42.4 ตามล าดบ

ดานบรบท กลมตวอยางสวนใหญใหการประเมนอยในระดบปานกลาง 3 อนดบแรก คอ ขอท 10 (ผเขารวมโครงการฯ ตระหนกถงความส าคญในการด าเนนกจกรรมรณรงคและขบเคลอนกจกรรมน าไปสการเลกสบบหรและการลงมอปฏบตปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพทด) รอยละ 46.1 รองลงมา คอ

80

ขอท 9 และขอท 6 (กจกรรมของโครงการสอดคลองกบยทธศาสตรการด าเนนงาน และวตถประสงค ของโครงการ และหลกการและเหตผลของโครงการสอดคลองกบสภาวะสขภาพของสงคม) รอยละ 44.5 และรอยละ 43.9 ตามล าดบ

ดานกระบวนการด าเนนโครงการ กลมตวอยางสวนใหญใหการประเมนอยในระดบปาน กลาง 3 อนดบแรก คอ ขอท 13 (ก าหนดเปาหมาย/กจกรรมรณรงคทสอดคลองกบโครงการเพอเพมผเขารวมโครงการ) รอยละ 43.3 รองลงมา คอ ขอท 11 และขอท 15 (การประชาสมพนธกจกรรมของโครงการ“3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” และมการตดตามประเมนผลการด าเนนงานของโครงการ) รอยละ 43.0 และรอยละ 40.6 ตามล าดบ

ดานผลผลตของโครงการ กลมตวอยางสวนใหญใหการประเมนอยในระดบปานกลาง 3 อนดบแรก คอ ขอท 19 (ความพงพอใจของผเขารวมโครงการ) รอยละ 47.3 รองลงมา คอ ขอท 20 และขอท 17 (ความรวมมอของคนในชมชน และมระบบการตดตามผเขารวมโครงการจนเลกไดส าเรจ) รอยละ 47.0 และ รอยละ 46.7 ตามล าดบ

ดานผลลพธของโครงการ คอ ขอท 21 (ผเขารวมโครงการเลกไดส าเรจ เมอเทยบกบ ผเขารวมโครงการ) กลมตวอยางสวนใหญใหการประเมนอยในระดบปานกลาง รอยละ 43.3 ตามล าดบ

ตารางท 32 แสดงขอมลจ านวนและรอยละ การประเมนผลการด าเนนงานตามโครงการ “3 ลาน 3 ป

เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ของ อสม.ทเขารวมโครงการฯ ตามแบบจ าลองการประเมนผลโครงการ กรณแบบจ าลอง CIPP Model (N= 330 คน)

ขอความ น อ ยท ส ด n( % )

นอย n( % )

ปานกลาง n( % )

มาก n( % )

มากทสด n( % )

ดานปจจยน าเขา

1. มเจาหนาทรบผดชอบโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ชดเจน และมการแบงหนาททเหมาะสม

14(4.2) 60(18.2) 141(42.7) 86(26.1) 29(8.8)

2. มการสนบสนนและจดสรรงบประมาณด าเนนโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” อยางเหมาะสมเพยงพอ

21(6.4) 60(18.2) 181(54.8) 57(17.3) 11(3.3)

3. มสถานทอ านวยความสะดวก อาคาร สถานท ทเพยงพอและเหมาะสมตอการด าเนนโครงการ

24(7.3) 78(23.6) 128(38.8) 79(23.9) 21(6.4)

4. มเครองมอ เครองใช สอ วสด อปกรณ ทเพยงพอและเหมาะสมตอการด าเนนโครงการ

29(8.8) 73(22.1) 120(36.4) 84(25.5) 24(7.3)

5. เจาหนาทมความร ความเชยวชาญในการด าเนน/พฒนาโครงการ“3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ชดเจน

26(7.9) 47(14.2) 140(42.4) 84(25.5) 33(10.0)

81

ขอความ น อ ยท ส ด n( % )

นอย n( % )

ปานกลาง n( % )

มาก n( % )

มากทสด n( % )

ดานบรบท

6. หลกการและเหตผลของโครงการสอดคลองกบสภาวะสขภาพของสงคม

17(5.2) 35(10.6) 145(43.9) 116(35.2) 17(5.2)

7. วตถประสงคของโครงการมความชดเจน 12(3.6) 67(20.3) 125(37.9) 95(28.8) 31(9.4)

8. วตถประสงคของโครงการสอดคลองกบสภาพแวดลอมและความตองการของประชาชน/ชมชน

14(4.2) 46(13.9) 131(39.7) 107(32.4) 32(9.7)

9. กจกรรมของโครงการสอดคลองกบยทธศาสตรการด าเนนงาน และวตถประสงค ของโครงการ

8(2.4) 26(7.9) 147(44.5) 132(40.0) 17(5.2)

10. ผเขารวมโครงการฯ ตระหนกถงความส าคญในการด าเนนกจกรรมรณรงคและขบเคลอนกจกรรมน าไปสการเลกสบบหรและการลงมอปฏบตปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพทด

15(4.5) 63(19.1) 152(46.1) 88(26.7) 12(3.6)

ดานกระบวนการด าเนนโครงการ

11. การประชาสมพนธกจกรรมของโครงการ“3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

17(5.2) 61(18.5) 142(43.0) 93(28.2) 17(5.2)

12. มการบรณาการอยางมสวนรวมกบหนวยงานทเกยวของ 18(5.5) 82(24.8) 133(40.3) 75(22.7) 22(6.7)

13. ก าหนดเปาหมาย/กจกรรมรณรงคทสอดคลองกบโครงการเพอเพมผเขารวมโครงการ (โปรดระบ…………….......)

18(5.5) 75(22.7) 143(43.3) 74(22.4) 20(6.1)

14. มการสงตอขอมลและบนทกขอมลอยางถกตองและตรงเวลา 23(7.0) 82(24.8) 130(39.4) 82(24.8) 13(3.9)

15. มการตดตามประเมนผลการด าเนนงานของโครงการ 18(5.5) 95(28.8) 134(40.6) 69(20.9) 14(4.2)

ดานผลผลตของโครงการ

16. ความรจากการเขารวมกจกรรมโครงการน าไปใชการสงเสรมพฤตกรรมสขภาพตนเองได

14(4.2) 36(10.9) 141(42.7) 106(32.1) 33(10.0)

17. มระบบการตดตามผเขารวมโครงการจนเลกไดส าเรจ 20(6.1) 71(21.5) 154(46.7) 75(22.7) 10(3.0)

18. ทานใหค าแนะน า/เทคนคใหแกผเขารวมโครงการจนส าเรจ (โปรดระบ..........................................................................)

19. ความพงพอใจของผเขารวมโครงการ 12(3.6) 52(15.8) 156(47.3) 82(24.8) 28(8.5)

20. ความรวมมอของคนในชมชน 18(5.5) 66(20.0) 155(47.0) 59(17.9) 32(9.7)

ดานผลลพธของโครงการ >40% 31-40% 21-30% 11-20% 0-10%

21. ผเขารวมโครงการเลกไดส าเรจ เมอเทยบกบผเขารวมโครงการ (โปรดระบเปนรอยละ)

24(7.3) 55(16.7) 143(43.3) 72(21.8) 36(10.9)

82

เมอพจารณาเปนภาพรวมในแตละดาน ดงตารางท 33 ผลการศกษาพบวา ดานปจจยน าเขา กลมตวอยางสวนใหญ มระดบความคดเหนอยในระดบปานกลาง รอยละ 62.1

รองลงมาคอ ระดบต า และระดบสง รอยละ 36.1 และรอยละ 1.8 โดยมคาเฉลย 2.34 ตามล าดบ ดานบรบท กลมตวอยางสวนใหญ มระดบความคดเหนอยในระดบปานกลาง รอยละ 67.0 รองลงมา

คอ ระดบต า และระดบสง รอยละ 23.3 และรอยละ 9.7 โดยมคาเฉลย 2.14 ตามล าดบ ดานกระบวนการด าเนนโครงการ กลมตวอยางสวนใหญ มระดบความคดเหนอยในระดบต า

รอยละ 47.0 รองลงมาคอ ระดบปานกลาง และระดบสง รอยละ 46.4 และรอยละ 6.7 โดยมคาเฉลย 2.40 ตามล าดบ

ดานผลผลตของโครงการ กลมตวอยางสวนใหญ มระดบความคดเหนอยในระดบต า รอยละ 47.0 รองลงมาคอ ระดบปานกลาง และระดบสง รอยละ 46.4 และรอยละ 6.7 โดยมคาเฉลย 2.40 ตามล าดบ

ดานผลลพธของโครงการ กลมตวอยางสวนใหญระบวาผเขารวมโครงการเลกไดส าเรจ เมอเทยบกบผเขารวมโครงการ อยในระดบปานกลาง ระหวางรอยละ 21 – 30 ตามล าดบ

ตารางท 33 แสดงขอมลจ าแนกตามระดบการประเมนผลการด าเนนงานตามโครงการ “3 ลาน 3 ป

เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ของ อสม.ทเขารวมโครงการฯ (N= 330 คน)

ขอความ คาเฉลย ระดบความคดเหน จ านวน (%)

สง ปานกลาง ต า ดานปจจยน าเขา 2.34 6(1.8) 205(62.1) 119(36.1) ดานบรบท 2.14 32(9.7) 221(67.0) 77(23.3) ดานกระบวนการด าเนนโครงการ 2.40 22(6.7) 153(46.4) 155(47.0) ดานผลผลตของโครงการ 2.25 23(7.0) 202(61.2) 105(31.8) ดานผลลพธของโครงการ สวนใหญระบวาผเขารวมโครงการเลกไดส าเรจ เมอ

เทยบกบผเขารวมโครงการ อยในระดบปานกลาง ระหวางรอยละ 21 - 30

83

4.2.3 ขอมลความแตกฉานดานสขภาพของอาสาสมครสาธารณสข (อสม.) เกยวกบการด าเนนงานตามโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

4.2.3.1 แสดงขอมลจ านวนและรอยละ ความแตกฉานดานสขภาพ เกยวกบการด าเนน โครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ของกลมอาสาสมครสาธารณสข (อสม.) จงหวดนาน (N= 330 คน) เมอพจารณาเปนรายขอในแตละดาน ดงตารางท 34 ผลการศกษาพบวา

ดานการรบร ของ อสม. ท เขารวมโครงการ พบวา กลมตวอยางสวนใหญ ตอบไมแนใจ ทกขอ โดยรอยละทตอบไมแนใจมากทสด 3 อนดบแรก คอ ขอท 1 (โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” เปนโครงการทด าเนนกจกรรมลงมอท าควบคไปกบ กจกรรมรณรงคสรางกระแส) รอยละ 47.9 รองลงมาคอ ขอท 2 และขอท 5 (โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” เปนโครงการกจกรรมรณรงคมงใหขอมลใหเกดการเปลยนแปลง “ทศนคต” และน าไปสการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ และโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” สงผลใหผเขารวมโครงการเขาใจเกยวกบผลกระทบทเกดขนจากพฤตกรรมเสยงและพฤตกรรมการสบบหร) รอยละ 46.7 และรอยละ 46.1 ตามล าดบ

ดานทกษะการตดสนใจ พบวา กลมตวอยางสวนใหญ ตอบไมแนใจ ทกขอ โดยรอยละท ตอบไมแนใจมากทสด 3 อนดบแรก คอ ขอท 8 (เมอหมออนามย (บคลากรทางการแพทยและสาธารณสข) เชญชวนใหทานเลกสบบหรตามนโยบายโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ทานจะตดสนใจเลกสบบหรทนท) รอยละ 53.6 รองลงมา คอ ขอท 10 และขอท 7 (เมอเมอทานมปญหา หรอตองการความชวยเหลอในการเลกบหรทานจะไปหา หมออนามย (บคลากรทางการแพทยและสาธารณสข) ทนทเพอชวยในการสงตอ ตามนโยบายโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” และเมอทานเขารวมโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ทานจะมสวนรวมในการด าเนนกจกรรม และน าขอมลทไดไปใชใหเกดการเปลยนแปลง โดยเฉพาะ “ทศนคต” และน าไปสการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ) รอยละ 53.0 และรอยละ 47.9 ตามล าดบ

ดานทกษะการจดการตนเอง พบวา กลมตวอยางสวนใหญ ตอบไมแนใจ ทกขอ โดยรอยละ ทตอบไมแนใจมากทสด 3 อนดบแรก คอ ขอท 13 (เมอทานตงใจเลกสบบหรหลงเขารวมโครงการฯ ทานจะมพฤตกรรมการดแลสขภาพของตนเองทด เชน ออกก าลงใจสม าเสมอ) รอยละ 52.1 รองลงมาคอ ขอท 11 และขอท 14 (เมอทานไดรบขอมลเกยวกบสถานการณและผลกระทบทเกดขนจากการสบหร ตามนโยบายโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ทานจะเลกสบบหรทนท และเมอทานสามารถเลกสบบหรได ทานจะจดการตนเองเกยวกบการใหก าลงใจตนเองอยางสม าเสมอ) รอยละ 45.5 และรอยละ 43.6 ตามล าดบ

84

ดานทกษะการสอสาร พบวา กลมตวอยางสวนใหญ ตอบไมแนใจ ทกขอ โดยรอยละทตอบ ไมแนใจ มากทสด 3 อนดบแรก คอ ขอท 19 (ทานจะประชาสมพนธ บอกเลาใหคนในชมชนของทานรจกโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”) รอยละ 50.6 รองลงมาคอ ขอท 16, ขอท 17 และขอท 19 (ทานจะบอกประโยชนททานไดรบจากการเขาโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” และแนวปฏบตของโครงการฯ ใหคนอนฟง , ทานจะแนะน าเพอน ญาต พนอง และบคคลในครอบครวทสบหรใหเขารวมโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” และทานจะแนะน าและบอกวธสมครเขารวมโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ใหคนทสบบหรในชมชนของทาน) รอยละ 48.5, 47.6 และรอยละ 47.6 ตามล าดบ

ตารางท 34 แสดงขอมลจ านวนและรอยละ ความแตกฉานดานสขภาพของ อสม. เกยวกบโครงการ

ตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” จงหวดนาน (N= 330 คน) ขอความ ใ ช

n ( % ) ไมแนใจ

n(%) ไมใช n(%)

การรบร ของ อสม. ท เขารวมโครงการ 1. โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” เปนโครงการทด าเนนกจกรรมลงมอท าควบคไปกบ กจกรรมรณรงคสรางกระแส

98(29.7) 158(47.9) 74(22.4)

2. โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” เปนโครงการกจกรรมรณรงคมงใหขอมลใหเกดการเปลยนแปลง “ทศนคต” และน าไปสการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ

112(33.9) 154(46.7) 64(19.4)

3. โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” เปนโครงการเชญใหประชาชนทสบบหรและดมเครองดมแอลกอฮอลใหมาออกก าลงกายเพอสขภาพ เลกบหร (เลกเหลา)

101(30.6) 115(34.8) 114(34.5)

4. โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” สงผลใหผเขารวมโครงการเหนความส าคญของพษภยจากการสบบหร ผลกระทบและความสญเสย ทงโดยทางตรงและทางออม

116(35.2) 146(44.2) 68(20.6)

5. โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” สงผลใหผเขารวมโครงการเขาใจเกยวกบผลกระทบทเกดขนจากพฤตกรรมเสยงและพฤตกรรมการสบบหร

125(37.9) 152(46.1) 53(16.1)

ดานทกษะการตดสนใจ 6. เมอหมออนามย (บคลากรทางการแพทยและสาธารณสข) เชญชวนใหทานสมครเขารวมโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ทานจะตดสนใจเขารวมทนท

89(27.0) 147(44.5) 94(28.5)

85

ขอความ ใ ช n ( % )

ไมแนใจ n(%)

ไมใช n(%)

7. เมอทานเขารวมโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ทานจะมสวนรวมในการด าเนนกจกรรม และน าขอมลทไดไปใชใหเกดการเปลยนแปลง โดยเฉพาะ “ทศนคต” และน าไปสการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ

112(33.9) 158(47.9) 60(18.2)

8. เมอหมออนามย (บคลากรทางการแพทยและสาธารณสข) เชญชวนใหทานเลกสบบหรตามนโยบายโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ทานจะตดสนใจเลกสบบหรทนท

89(27.0) 177(53.6) 64(19.4)

9. เมอหมออนามย (บคลากรทางการแพทยและสาธารณสข) เชญชวนใหทานเขารวมกจกรรม รณรงคสรางกระแสสขภาพ ของโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ทานจะตดสนใจเขารวมทนท

121(36.7) 127(38.5) 82(24.8)

10. เมอเมอทานมปญหา หรอตองการความชวยเหลอในการเลกบหรทานจะไปหา หมออนามย (บคลากรทางการแพทยและสาธารณสข) ทนทเพอชวยในการสงตอ ตามนโยบายโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

89(27.0) 175(53.0) 66(20.0)

ทกษะการจดการตนเอง 11. เมอทานไดรบขอมลเกยวกบสถานการณและผลกระทบทเกดขนจากการสบหร ตามนโยบายโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ทานจะเลกสบบหรทนท

93(28.2) 150(45.5) 87(26.4)

12. เมอทานตองการความชวยเหลอในการบ าบดหรอเลกสบบหร ทานจะไปทคลนกเลกสบบหรของโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ในพนททนท

96(29.1) 142(43.0) 92(27.9)

13. เมอทานตงใจเลกสบบหรหลงเขารวมโครงการฯ ทานจะมพฤตกรรมการดแลสขภาพของตนเองทด เชน ออกก าลงใจสม าเสมอ

98(29.7) 172(52.1) 60(18.2)

14. เมอทานสามารถเลกสบบหรได ทานจะจดการตนเองเกยวกบการใหก าลงใจตนเองอยางสม าเสมอ

95(28.8) 144(43.6) 91(27.6)

15. ทานตงใจจะน าความรทไดจากการเขารวมโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”ไปบอกหรอขยายความรตอบคคลในครอบครวทานทนท

118(35.8) 123(37.2) 89(27.0)

ทกษะการสอสาร 16. ทานจะบอกประโยชนททานไดรบจากการเขาโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” และแนวปฏบตของโครงการฯ ใหคนอนฟง

99(30.0) 160(48.5) 71(21.5)

17. ทานจะแนะน าเพอน ญาต พนอง และบคคลในครอบครวทสบหรใหเขารวมโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

98(29.7) 157(47.6) 75(22.7)

18. เมอทานอยากรขอมลเกยวกบสถานการณคนสบบหร อนตราย และผลกระทบทเกดขนจากการสบบหรทานจะไปทคลนกเลกสบบหรใกลบาน และขอมลจากโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

111(33.6) 152(46.1) 67(20.3)

86

ขอความ ใ ช n ( % )

ไมแนใจ n(%)

ไมใช n(%)

19. ทานจะประชาสมพนธ บอกเลาใหคนในชมชนของทานรจกโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

99(30.0) 167(50.6) 64(19.4)

20. ทานจะแนะน าและบอกวธสมครเขารวมโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ใหคนทสบบหรในชมชนของทาน

113(34.2) 157(47.6) 60(18.2)

ระดบความแตกฉานดานสขภาพ เมอพจารณาในแตละดาน ผลการศกษาพบวา

ดานการรบร ของ อสม. ท เขารวมโครงการ กลมตวอยางสวนใหญ มระดบความแตกฉาน ดานสขภาพอยในระดบปานกลาง รอยละ 70.6 รองลงมาคอ ระดบสง และระดบต า รอยละ 15.5 และรอยละ 13.9 โดยมคาเฉลย 1.98 ตามล าดบ ดงตารางท 35

ดานทกษะการตดสนใจ กลมตวอยางสวนใหญ มระดบความแตกฉานดานสขภาพอยใน ระดบปานกลาง รอยละ 71.8 รองลงมาคอ ระดบต า และระดบสง รอยละ 16.1 และรอยละ 12.1 โดยมคาเฉลย 2.04 ตามล าดบ ดงตารางท 35

ดานทกษะการจดการตนเอง กลมตวอยางสวนใหญ มระดบความแตกฉานดานสขภาพอย ในระดบปานกลาง รอยละ 60.3 รองลงมาคอ ระดบต า และระดบสง รอยละ 22.4 และรอยละ 17.3 โดยมคาเฉลย 2.05 ตามล าดบ ดงตารางท 35

ดานทกษะการสอสาร กลมตวอยางสวนใหญ มระดบความแตกฉานดานสขภาพอยใน ระดบปานกลาง รอยละ 65.58 รองลงมาคอ ระดบสง และระดบต า รอยละ 19.4 และรอยละ 14.8 โดยมคาเฉลย 1.95 ตามล าดบ ดงตารางท 35

ตารางท 35 แสดงขอมลจ าแนกตามระดบ ความแตกฉานดานสขภาพของประชาชนทสมครเขารวม

โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ของ อสม.ทเขารวมโครงการฯ (N= 330 คน)

ขอความ คาเฉลย ระดบความคดเหน จ านวน (%)

สง ปานกลาง ต า การรบร ของประชาชนทสมครเขารวมโครงการฯ 1.98 51(15.5) 233(70.6) 46(13.9) ดานทกษะการตดสนใจ 2.04 40(12.1) 237(71.8) 53(16.1) ทกษะการจดการตนเอง 2.05 57(17.3) 199(60.3) 74(22.4) ทกษะการสอสาร 1.95 64(19.4) 217(65.8) 49(14.8)

87

4.2.4 ขอมลทวไปของประชาชนทสมครใจเขารวมทเขารวมโครงการฯ 4.2.4 ขอมลทวไปส าหรบประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไท

องคราชน” จงหวดนาน ผลการศกษา พบวา กลมตวอยางทงหมด 285 คน สวนใหญเปนเพศชาย รอยละ 61.8 และเพศหญง

รอยละ 38.2 สวนใหญอยในชวงอาย 51-60 ป รอยละ 29.8 ระดบการศกษาสวนใหญจบชนมธยมศกษาตอนตน รอยละ 44.6 รองลงมา คอ มธยมศกษาตอนปลาย, ปวช. หรอเทยบเทา และประถมศกษาท 1-6 รอยละ 27.7 และรอยละ 21.7 ตามล าดบ ดงตารางท 36

ตารางท 36 แสดงขอมลทวไป ส าหรบประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” (N= 285 คน)

ขอมล จ านวน เปอรเซนต (%)

เพศ ชาย 176 61.8 หญง 109 38.2 อาย 20 - 30 ป 15 5.3 31 - 40 ป 70 24.6 41 - 50 ป 81 28.4 51 - 60 ป 85 29.8 มากกวา 61 ป ขนไป 34 11.9 ระดบการศกษา ไมไดศกษา 12 4.2 ประถมศกษา 62 21.7 มธยมศกษาตอนตน 127 44.6 มธยมศกษาตอนปลาย, ปวช. หรอเทยบเทา 79 27.7 ปรญญาตร 5 1.8

88

ดานสถานภาพสมรส ผลการศกษาพบวา สวนใหญแตงงานแลว รอยละ 71.2 รองลงมา คอ หยา และหมาย รอยละ 16.5 และรอยละ 7.4 ตามล าดบ ดานอาชพ พบวา กลมตวอยางสวนใหญประกอบอาชพท านา ท าสวน ท าไร รอยละ 51.0 รองลงมา คอ รบจางทวไป และรฐวสาหกจ รอยละ 41.0 และรอยละ 4.1 ตามล าดบ รายไดตอครอบครว พบวา สวนใหญมรายได 5,001-10,000 บาทตอเดอน รอยละ 66.6 รองลงมาคอ 10,001-15,000 บาทตอเดอน และต ากวา 5,000 บาทตอเดอน รอยละ 22.5 และรอยละ 7.0 ตามล าดบ สวนความเพยงพอของรายไดสวนใหญเพยงพอ/ไมเหลอเกบ รอยละ 78.2 รองลงมาคอ ไมเพยงพอ/มหนสน และมพอเหลอเกบ รอยละ 12.6 และรอยละ 9.2 ตามล าดบ ดงตารางท 37

ตารางท 37 แสดงขอมลทวไป ส าหรบประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” (N= 285 คน) (ตอ)

ขอมล จ านวน เปอรเซนต (%)

สถานภาพสมรส ไมตอบ 3 1.0 โสด 11 3.9 แตงงาน 203 71.2 หยา 47 16.5 หมาย 21 7.4 อาชพ ท านา, ท าสวน, ท าไร 145 51.0 รบจางทวไป 117 41.0 คาขาย 11 3.9 รฐวสาหกจ 12 4.1 รายไดของทานตอครอบครว (ตอเดอน) ต ากวา 5,000 บาท 20 7.0 5,001-10,000 บาท 190 66.6 10,001-15,000 บาท 64 22.5 15,001-20,000 บาท 4 1.4 21,001-25,000 บาท 7 2.5 ความเพยงพอของรายได เพยงพอ/ไมเหลอเกบ 223 78.2 ไมเพยงพอ/มหนสน 36 12.6 มพอเหลอเกบ 26 9.2

89

ดานประวตการสบบหร พบวา สวนใหญเคยสบแตปจจบนเลกสบแลว รอยละ 57.2 รองลงมาคอ สบบหรแตไมทกวน และสบทกวน รอยละ 30.9 และรอยละ 11.9 ตามล าดบ ประวตการเรมสบบหรหมดมวนครงแรกกลมพบวา ตวอยางสวนใหญเรมสบบหรหมดมวนครงแรกเมออาย 20 ป รอยละ 34.7 รองลงมา คอ อาย 25 ป และอาย 19 ป รอยละ 18.2 และ 11.2 ตามล าดบ ซงในชวง 30 วนทผานมาใชยาสบ/ยาเสนครงแรกของวนภายใน 30 นาท หลงตนนอนตอนเชา กลมตวอยางไมใชยาสบ/ยาเสนครงแรกของวนภายใน 30 นาท หลงตนนอนตอนเชา รอยละ 67.7 และใชยาสบ/ยาเสนครงแรกของวนภายใน 30 นาท หลงตนนอนตอนเชา รอยละ 32.3 ตามล าดบ ดงตารางท 38

ตารางท 38 แสดงขอมลประวตการสบบหร ส าหรบประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” (N= 285 คน)

ขอมล จ านวน เปอรเซนต (%)

ทานสบบหรหรอไม เคยสบแตปจจบนเลกสบแลว 163 57.2 สบบหรทกวน 34 11.9 สบบหร แตไมทกวน 88 30.9 เรมสบบหรหมดมวนครงแรกเมออาย 18 21 7.4 19 32 11.2 20 99 34.7 22 27 9.5 23 17 6.0 25 52 18.2 26 14 4.9 27 16 5.6 30 7 2.5 ในชวง 30 วนทผานมา ใชยาสบ/ยาเสนครงแรกของวน ภายใน 30 นาทหลงตนนอนตอนเชา

ไมใช 193 67.7 ใช 92 32.3

90

ดานประวตการสบบหรเกยวกบในชวง 12 เดอนทผานมา พบวา กลมตวอยางไมไดลงมอพยายามเลกใชยาสบ / ยาเสน รอยละ 42.1 และไดลงมอพยายามเลกใชยาสบ / ยาเสน รอยละ 57.9 ซงกลมตวอยางสวนใหญพยายามเลกใชยาสบ/ยาเสน จ านวน 10 ครง รอยละ 42.1 รองลงมาคอ 20 ครง และ 15 ครง รอยละ 24.6 และรอยละ 20.4 ตามล าดบ สวนการพยายามเลกบหร เกยวเนองจาก “โครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” พบวา กลมตวอยางสวนใหญตอบเกยวของ รอยละ 90.2 และไมเกยวของ รอยละ 9.8 ตามล าดบ ดงตารางท 39

ตารางท 39 แสดงขอมลประวตการพยายามเลกสบบหร ส าหรบประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” (N= 285 คน)

ขอมล จ านวน เปอรเซนต (%)

ในชวง 12 เดอนทผานมา ไดลงมอพยายามเลกใชยาสบ / ยาเสน

ไมใช 120 42.1 ใช 165 57.9 กรณ ใช ระบจ านวนครง ไมตอบ 12 4.2 10 120 42.1 15 58 20.4 18 22 7.7 19 3 1.0 20 70 24.6 การพยายามเลกบหร เกยวเนองจาก “โครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

ไมเกยวของ 28 9.8 เกยวของ 257 90.2

91

ดานการรจกและรบขอมลขาวสารของโครงการฯ พบวา กลมตวอยางสวนใหญทรจก รอยละ 77.5 และกลมตวอยางไม รจก รอยละ 22.5 เมอพจารณาทรจกจ านวน 221 คน พบวา สวนใหญรจกจากอาสาสมครสาธารณสข รอยละ 62.0 รองลงมาคอ รจกจากหมออนามย เจาหนาทสาธารณสข และรจกจากการรณรงคประชาสมพนธและสออนๆ รอยละ 32.5 และรอยละ 5.5 ตามล าดบ และการยนดเขารวมโครงการฯ พบวาสวนใหญกลมตวอยางยนดเขารวมเพราะเพอเทดไทองคราชน รอยละ 48.8 รองลงมาคอ ยนดเขารวมเพราะสขภาพ ยนดเขารวมเพราะบคคลในครอบครวขอรองใหเลก และยนดเขารวมเพราะเพอประหยดคาใชจาย รอยละ 30.5, รอยละ 7.0 และรอยละ 7.0 ตามล าดบ และกลมตวอยางสวนใหญสามารถเลกบหรไดนาน 1 เดอน รอยละ 45.6 รองลงมา คอ เลกไดนาน 3 เดอน และยงเลกไมได รอยละ 17.9 และรอยละ 15.8 ตามล าดบ การกลบมาสบซ าใน กลมตวอยางไมกลบมาสบซ า รอยละ 76.5 และกลบมาสบซ า รอยละ 23.9 ตามล าดบ ดงตารางท 40 ส าหรบสาเหตของการเลกสบบหรของกลมตวอยาง พบวาสวนใหญเลกเพราะเขารวมโครงการฯ รอยละ 43.9 รองลงมาคอ เลกเพราะอยากเลกดวยตนเอง และเลกเพราะครอบครว รอยละ 34.0 และรอยละ 9.1 ตามล าดบ ค าแนะน า/กจกรรม/บรการทสรางแรงจงใจใหตดสนใจก าหนดวนเลกบหร สวนใหญมาจากการเขารวมโครงการฯ รอยละ 58.2 รองลงมาคอ วนงดสบบหรโลก และไมม รอยละ 28.1 และรอยละ 9.5 ซงการเขารวมโครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน กลมตวอยางสวนใหญไดค าแนะน า/กจกรรม/บรการทท าใหมนใจทจะเลกบหรไดมากขน คอ กจกรรมอนๆ ทหนวยงานราชการจด เชน รพ.สต และ เทศบาล รอยละ 66.7 รองลงมาคอ ไปวด ปฏบตตามศล 5 และไมม รอยละ 17.5 และรอยละ 9.1 ตามล าดบ ดงตารางท 41

92

ตารางท 40 แสดงการรและรบรขอมลขาวสารของโครงการฯ ส าหรบประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” (N= 285 คน)

ขอมล จ านวน เปอรเซนต (%)

รจกและรบขอมลขาวสารของโครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน

ไมรจก 64 22.5 รจก 221 77.5 กรณ รจก จากแหลงขอมลใด (n=221) หมออนามย เจาหนาทสาธารณสข 72 32.5 อาสาสมครสาธารณสข (อสม.) 137 62.0 การรณรงคประชาสมพนธและสออนๆ 12 5.5 ทานยนดเขารวมโครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน

ไมยนดเขารวม 19 6.7 ยนดเขารวมเพราะสขภาพ 87 30.5 ยนดเขารวมเพราะบคคลในครอบครวขอรองใหเลก 20 7.0 ยนดเขารวมเพราะเพอประหยดคาใชจาย 20 7.0 ยนดเขารวมเพราะเพอเทดไทองคราชน 139 48.8 ทานเลกสบบหรไดนานกเดอน ยงเลกไมได 45 15.8 เลกได 1 เดอน 130 45.6 เลกได 3 เดอน 51 17.9 เลกได 6 เดอน 41 14.4 เลกไดมากกวา 6 เดอน 18 6.3 ปจจบนทานกลบมาสบซ าหรอไม ไมกลบมาสบซ า 218 76.5 กลบมาสบซ าเพราะ 67 23.5

93

ตารางท 41 แสดงขอมลกจกรรมเกยวกบการเลกสบบหร ส าหรบประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” (N= 285 คน)

ขอมล จ านวน เปอรเซนต (%)

ทานเลกสบบหร เพราะสาเหตใด ไมตอบ 26 9.1 อยากเลกดวยตนเอง 97 34.0 ครอบครว 28 9.8 เพอน 9 3.2 เขารวมโครงการฯ 125 43.9 ค าแนะน า/กจกรรม/บรการใดทสรางแรงจงใจใหตดสนใจก าหนดวนเลกบหร

ไมม 27 9.5 จากการเขารวมโครงการฯ 166 58.2 วนอาสาสมครสาธารณสข 12 4.2 วนงดสบบหรโลก 80 28.1 การเขารวมโครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน ทานไดค าแนะน า/กจกรรม/บรการใดทท าใหทานมนใจทจะเลกบหรไดมากขน

ไมม 26 9.1 ออกก าลงกาย เชน เดนไปท างาน ไปไร ไปนา 19 6.7 ไปวด ปฏบตตามศล 5 50 17.5 กจกรรมอนๆ ทหนวยงานราชการจด เชน รพ.สต และ

เทศบาล 190 66.7

94

4.2.5 ขอมลดานการประเมนผลการด าเนนงานตามโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ส าหรบประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ

4.2.5.1 แสดงขอมลจ านวนและรอยละ ดานการประเมนผลการด าเนนงานตามโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ตามแบบจ าลองการประเมนผลโครงการ กรณแบบจ าลอง CIPP Model ของกลมประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ จงหวดนาน (N= 285 คน)

เมอพจารณาเปนรายขอในแตละดาน ดงตารางท 42 ผลการศกษาพบวา ดานปจจยน าเขา กลมตวอยางสวนใหญใหการประเมนอยในระดบปานกลาง 3 อนดบแรก

ไดแก ขอท 4 (มเครองมอ เครองใช สอ วสด อปกรณ ทเพยงพอและเหมาะสมตอการด าเนนโครงการ) รอยละ 45.3 รองลงมาคอ ขอท 3 และขอท 1 (มสถานทอ านวยความสะดวก อาคาร สถานท ทเพยงพอและเหมาะสมตอการด าเนนโครงการ และมเจาหนาทรบผดชอบโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ชดเจน และมการแบงหนาททเหมาะสม) รอยละ 44.2 และรอยละ 38.9 ตามล าดบ

ดานบรบท กลมตวอยางสวนใหญใหการประเมนอยในระดบปานกลาง 3 อนดบแรก คอ ขอท 6 (หลกการและเหตผลของโครงการสอดคลองกบสภาวะสขภาพของสงคม) รอยละ 44.9 รองลงมาคอ ขอท 7 และขอท 9 (วตถประสงคของโครงการมความชดเจน และกจกรรมของโครงการสอดคลองกบยทธศาสตรการด าเนนงาน และวตถประสงค ของโครงการ) รอยละ 39.6 และรอยละ 36.8 ตามล าดบ สวนการประเมนอยในระดบมาก คอ ขอท 8 และขอท 9 (วตถประสงคของโครงการสอดคลองกบสภาพแวดลอมและความตองการของประชาชน/ชมชน และกจกรรมของโครงการสอดคลองกบยทธศาสตรการด าเนนงาน และวตถประสงค ของโครงการ) รอยละ 37.5 และรอยละ 36.8 ตามล าดบ

ดานกระบวนการด าเนนโครงการ กลมตวอยางสวนใหญใหการประเมนอยในระดบมาก 3 อนดบแรก คอ ขอท 15 (มการตดตามประเมนผลการด าเนนงานของโครงการ) รอยละ 37.9 รองลงมาคอ ขอท 11และขอท 12 (การประชาสมพนธกจกรรมของโครงการ“3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” และมการบรณาการอยางมสวนรวมกบหนวยงานทเกยวของ) รอยละ 35.8 และรอยละ 31.2 ตามล าดบ สวนการประเมนอยในระดบมาก คอ ขอท 13 และขอท 14 (ก าหนดเปาหมาย/กจกรรมรณรงคทสอดคลองกบโครงการเพอเพมผเขารวมโครงการ และมการสงตอขอมลและบนทกขอมลอยางถกตองและตรงเวลา) รอยละ 42.8 และ รอยละ 34.0 ตามล าดบ

ดานผลผลตของโครงการ กลมตวอยางสวนใหญใหการประเมนอยในระดบปานกลาง 3 อนดบแรก คอ ขอท 19 (ความพงพอใจของผเขารวมโครงการ) รอยละ 38.2 รองลงมา คอ ขอท 17 และขอท 18 (มระบบการตดตามผเขารวมโครงการจนเลกไดส าเรจ และมระบบการตดตามผเขารวมโครงการจนเลกไดส าเรจ) รอยละ 37.5 และรอยละ 36.1 ตามล าดบ สวนการประเมนอยในระดบมาก คอ ขอท 16 และขอท 20 (ความรจากการเขารวมกจกรรมโครงการน าไปใชการสงเสรมพฤตกรรมสขภาพตนเองได และความรวมมอของคนในชมชน) รอยละ 40.7 และรอยละ 36.5 ตามล าดบ

95

ดานผลลพธของโครงการ คอ ขอท 21 (ผเขารวมโครงการเลกไดส าเรจ เมอเทยบกบ ผเขารวมโครงการ) กลมตวอยางสวนใหญใหการประเมนอยในระดบปานกลาง รอยละ 38.9

ตารางท 42 แสดงขอมลจ านวนและรอยละ การประเมนผลการด าเนนงานตามโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ส าหรบประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ ตามแบบจ าลองการประเมนผลโครงการ กรณแบบจ าลอง CIPP Model (N= 285 คน)

ขอความ น อ ยท ส ด n( % )

นอย n( % )

ปานกลาง n( % )

มาก n( % )

มากทสด n( % )

ดานปจจยน าเขา

1. มเจาหนาทรบผดชอบโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ชดเจน และมการแบงหนาททเหมาะสม

13(4.6) 35(12.3) 111(38.9) 95(33.3) 31(10.9)

2. มการสนบสนนและจดสรรงบประมาณด าเนนโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” อยางเหมาะสมเพยงพอ

22(7.7) 80(28.1) 86(30.2) 79(27.7) 18(6.3)

3. มสถานทอ านวยความสะดวก อาคาร สถานท ทเพยงพอและเหมาะสมตอการด าเนนโครงการ

9(4.0) 29(10.8) 126(44.2) 93(33.0) 23(8.0)

4. มเครองมอ เครองใช สอ วสด อปกรณ ทเพยงพอและเหมาะสมตอการด าเนนโครงการ

11(3.9) 24(8.4) 129(45.3) 98(34.4) 23(8.0)

5. เจาหนาทมความร ความเชยวชาญในการด าเนน/พฒนาโครงการ“3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ชดเจน

12(4.2) 30(10.5) 107(37.5) 103(36.2) 33(11.6)

ดานบรบท

6. หลกการและเหตผลของโครงการสอดคลองกบสภาวะสขภาพของสงคม

8(2.8) 37(13.0) 128(44.9) 94(33.0) 18(6.3)

7. วตถประสงคของโครงการมความชดเจน 11(3.9) 30(10.5) 113(39.6) 108(37.9) 23(8.1)

8. วตถประสงคของโครงการสอดคลองกบสภาพแวดลอมและความตองการของประชาชน/ชมชน

13(4.6) 41(14.4) 95(33.3) 107(37.5) 29(10.2)

9. กจกรรมของโครงการสอดคลองกบยทธศาสตรการด าเนนงาน และวตถประสงค ของโครงการ

9(3.3) 40(14.0) 105(36.8) 105(36.8) 26(9.1)

10. ผเขารวมโครงการฯ ตระหนกถงความส าคญในการด าเนนกจกรรมรณรงคและขบเคลอนกจกรรมน าไปสการเลกสบบหรและการลงมอปฏบตปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพทด

17(6.0) 47(16.5) 98(34.4) 92(32.2) 31(10.9)

ดานกระบวนการด าเนนโครงการ

96

ขอความ น อ ยท ส ด n( % )

นอย n( % )

ปานกลาง n( % )

มาก n( % )

มากทสด n( % )

11. การประชาสมพนธกจกรรมของโครงการ“3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

10(3.5) 68(23.9) 102(35.8) 81(28.4) 24(8.4)

12. มการบรณาการอยางมสวนรวมกบหนวยงานทเกยวของ 16(5.6) 81(28.5) 89(31.2) 67(23.5) 31(11.2)

13. ก าหนดเปาหมาย/กจกรรมรณรงคทสอดคลองกบโครงการเพอเพมผเขารวมโครงการ (โปรดระบ…………….......)

13(4.6) 52(18.2) 80(28.1) 122(42.8) 18(6.3)

14. มการสงตอขอมลและบนทกขอมลอยางถกตองและตรงเวลา 15(5.3) 58(20.4) 95(33.3) 97(34.0) 20(7.0)

15. มการตดตามประเมนผลการด าเนนงานของโครงการ 16(5.7) 53(18.6) 108(37.9) 85(29.8) 23(8.0)

ดานผลผลตของโครงการ

16. ความรจากการเขารวมกจกรรมโครงการน าไปใชการสงเสรมพฤตกรรมสขภาพตนเองได

16(5.6) 38(13.3) 85(29.8) 116(40.7) 30(10.6)

17. มระบบการตดตามผเขารวมโครงการจนเลกไดส าเรจ 15(5.3) 37(13.0) 107(37.5) 96(33.7) 30(10.5)

18. ทานใหค าแนะน า/เทคนคใหแกผเขารวมโครงการจนส าเรจ (โปรดระบ..........................................................................)

21(7.4) 65(22.8) 103(36.1) 72(25.3) 24(8.4)

19. ความพงพอใจของผเขารวมโครงการ 13(4.6) 43(15.1) 109(38.2) 91(31.9) 29(10.2)

20. ความรวมมอของคนในชมชน 16(5.6) 51(17.9) 83(29.1) 104(36.5) 31(10.9)

ดานผลลพธของโครงการ >40% 31-40% 21-30% 11-20% 0-10%

21. ผเขารวมโครงการเลกไดส าเรจ เมอเทยบกบผเขารวมโครงการ (โปรดระบเปนรอยละ)

21(7.4) 43(15.1) 111(38.9) 75(26.3) 35(12.3)

97

เมอพจารณาเปนภาพรวมในแตละดาน ผลการศกษาพบวา ดานปจจยน าเขา กลมตวอยางสวนใหญ มระดบความคดเหนอยในระดบปานกลาง รอยละ 55.8 รองลงมาคอ ระดบต า และระดบสง รอยละ 33.3 และรอยละ 10.9 โดยมคาเฉลย 2.22 ตามล าดบ ดงตารางท 43

ดานบรบท พบวา กลมตวอยางสวนใหญ มระดบความคดเหนอยในระดบปานกลาง รอยละ 53.0 รองลงมาคอ ระดบต า และระดบสง รอยละ 32.6 และรอยละ 14.4 โดยมคะแนนเฉลย 2.18 ตามล าดบ ดงตารางท 43

ดานกระบวนการด าเนนโครงการ พบวา ตวอยางสวนใหญ มระดบความคดเหนอยใน ระดบต า รอยละ 45.3 รองลงมาคอ ระดบปานกลาง และระดบสง รอยละ 43.5 และรอยละ 11.2 โดยมคาเฉลย 2.34 ตามล าดบ ดงตารางท 43

ดานผลผลตของโครงการ กลมตวอยางสวนใหญ มระดบความคดเหนอยในระดบปาน กลาง รอยละ 49.8 รองลงมาคอ ระดบต า และระดบสง รอยละ 34.4 และรอยละ 15.8 โดยมคาเฉลย 2.19 ตามล าดบ ดงตารางท 43

ดานผลลพธของโครงการ กลมตวอยางสวนใหญระบวาผเขารวมโครงการเลกไดส าเรจ เมอเทยบกบผเขารวมโครงการ อยในระดบปานกลาง ระหวางรอยละ 21 – 30 ดงตารางท 43

ตารางท 43 แสดงขอมลจ าแนกตามระดบการประเมนผลการด าเนนงานตามโครงการ “3 ลาน 3 ป

เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ส าหรบประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ (N= 285 คน)

ขอความ คาเฉลย ระดบความคดเหน จ านวน (%)

สง ปานกลาง ต า ดานปจจยน าเขา 2.22 31(10.9) 159(55.8) 95(33.3) ดานบรบท 2.18 41(14.4) 151(53.0) 93(32.6) ดานกระบวนการด าเนนโครงการ 2.34 32(11.2) 124(43.5) 129(45.3) ดานผลผลตของโครงการ 2.19 45(15.8) 142(49.8) 98(34.4) ดานผลลพธของโครงการ สวนใหญระบวาผเขารวมโครงการเลกไดส าเรจ เมอ

เทยบกบผเขารวมโครงการ อยในระดบปานกลาง ระหวางรอยละ 21 - 30

98

4.2.6 ขอมลความแตกฉานดานสขภาพของประชาชน ดานการด าเนนงานตามโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

4.2.6.1 แสดงขอมลจ านวนและรอยละ ความแตกฉานดานสขภาพ การด าเนนโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ของประชาชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ จงหวดนาน (N= 285 คน) เมอพจารณาเปนรายขอในแตละดาน ดงตารางท 44 ผลการศกษาพบวา

ดานการรบร ของ อสม. ท เขารวมโครงการ พบวา กลมตวอยางสวนใหญ ตอบไมแน โดย รอยละ ทตอบไมแนมากทสด 3 อนดบแรก คอ ขอท 5 (โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” สงผลใหผเขารวมโครงการเขาใจเกยวกบผลกระทบทเกดขนจากพฤตกรรมเสยงและพฤตกรรมการสบบหร) รอยละ 42.1 รองลงมาคอ ขอท 4 และขอท 2 (โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” สงผลใหผเขารวมโครงการเหนความส าคญของพษภยจากการสบบหร ผลกระทบและความสญเสย ทงโดยทางตรงและทางออม และโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” เปนโครงการกจกรรมรณรงคมงใหขอมลใหเกดการเปลยนแปลง “ทศนคต” และน าไปสการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ) รอยละ 41.4 และรอยละ 40.4 ตามล าดบ สวนขอทกลมตวอยางสวนใหญตอบใช คอ ขอท 3 (โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” เปนโครงการเชญใหประชาชนทสบบหรและดมเครองดมแอลกอฮอลใหมาออกก าลงกายเพอสขภาพ เลกบหร (เลกเหลา)) รอยละ 37.9 ตามล าดบ

ดานทกษะการตดสนใจ กลมตวอยางสวนใหญ ตอบไมแนใจ ทกขอ โดยรอยละทตอบไม แนใจมากทสด 3 อนดบแรก คอ ขอท 8 (เมอหมออนามย (บคลากรทางการแพทยและสาธารณสข) เชญชวนใหทานเลกสบบหรตามนโยบายโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ทานจะตดสนใจเลกสบบหรทนท) รอยละ 56.8 รองลงมาคอ ขอท 7 และขอท 9 (เมอทานเขารวมโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ทานจะมสวนรวมในการด าเนนกจกรรม และน าขอมลทไดไปใชใหเกดการเปลยนแปลง โดยเฉพาะ “ทศนคต” และน าไปสการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ และเมอหมออนามย (บคลากรทางการแพทยและสาธารณสข) เชญชวนใหทานเขารวมกจกรรม รณรงคสรางกระแสสขภาพ ของโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ทานจะตดสนใจเขารวมทนท) รอยละ 54.7 และรอยละ 49.5 ตามล าดบ

ดานทกษะการจดการตนเอง กลมตวอยางสวนใหญ ตอบไมแนใจ โดยรอยละทตอบไม แนใจมากทสด 3 อนดบแรก คอ ขอท 15 (ทานตงใจจะน าความรทไดจากการเขารวมโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”ไปบอกหรอขยายความรตอบคคลในครอบครวทานทนท) รอยละ 51.2 รองลงมาคอ ขอท 11 และขอท 13 (เมอทานไดรบขอมลเกยวกบสถานการณและผลกระทบทเกดขนจากการสบหร ตามนโยบายโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ทานจะเลกสบบหรทนท และเมอทานตงใจเลกสบบหรหลงเขารวมโครงการฯ ทานจะมพฤตกรรมการดแลสขภาพของตนเองทด เชน

99

ออกก าลงใจสม าเสมอ) รอยละ 50.2 และรอยละ 49.8 ตามล าดบ สวนกลมตวอยางสวนมากตอบไมแนใจ คอ ขอท 14 (เมอทานสามารถเลกสบบหรได ทานจะจดการตนเองเกยวกบการใหก าลงใจตนเองอยางสม าเสมอ) รอยละ 38.6 ตามล าดบ

ดานทกษะการสอสาร กลมตวอยางสวนใหญ ตอบไมแนใจ โดยรอยละทตอบไมแนใจมาก ทสด 3 อนดบแรก คอ ขอท 19 (ทานจะประชาสมพนธ บอกเลาใหคนในชมชนของทานรจกโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”) รอยละ 48.4 รองลงมาคอ ขอท 17 และขอท 16 (ทานจะแนะน าเพอน ญาต พนอง และบคคลในครอบครวทสบหรใหเขารวมโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” และทานจะบอกประโยชนททานไดรบจากการเขาโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” และแนวปฏบตของโครงการฯ ใหคนอนฟง) รอยละ 47.4 และรอยละ 46.3 ตามล าดบ

ตารางท 44 แสดงขอมลจ านวนและรอยละ ความแตกฉานดานสขภาพส าหรบประชาชนทสมครใจ

เขารวมโครงการฯ เกยวกบโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” จงหวดนาน (N= 285 คน)

ขอความ ใ ช n ( % )

ไมแนใจ n(%)

ไมใช n(%)

การรบร ของ อสม. ท เขารวมโครงการ 1. โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” เปนโครงการทด าเนนกจกรรมลงมอท าควบคไปกบ กจกรรมรณรงคสรางกระแส

86(30.2) 108(37.9) 91(31.9)

2. โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” เปนโครงการกจกรรมรณรงคมงใหขอมลใหเกดการเปลยนแปลง “ทศนคต” และน าไปสการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ

77(27.0) 115(40.4) 93(32.6)

3. โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” เปนโครงการเชญใหประชาชนทสบบหรและดมเครองดมแอลกอฮอลใหมาออกก าลงกายเพอสขภาพ เลกบหร (เลกเหลา)

108(37.9) 81(28.4) 96(33.7)

4. โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” สงผลใหผเขารวมโครงการเหนความส าคญของพษภยจากการสบบหร ผลกระทบและความสญเสย ทงโดยทางตรงและทางออม

68(23.9) 118(41.4) 99(34.7)

5. โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” สงผลใหผเขารวมโครงการเขาใจเกยวกบผลกระทบทเกดขนจากพฤตกรรมเสยงและพฤตกรรมการสบบหร

69(24.2) 120(42.1) 96(33.7)

ดานทกษะการตดสนใจ 6. เมอหมออนามย (บคลากรทางการแพทยและสาธารณสข) เชญชวนใหทานสมครเขารวมโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ทานจะ

83(29.1) 139(48.8) 63(22.1)

100

ขอความ ใ ช n ( % )

ไมแนใจ n(%)

ไมใช n(%)

ตดสนใจเขารวมทนท 7. เมอทานเขารวมโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ทานจะมสวนรวมในการด าเนนกจกรรม และน าขอมลทไดไปใชใหเกดการเปลยนแปลง โดยเฉพาะ “ทศนคต” และน าไปสการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ

47(16.5) 156(54.7) 82(28.8)

8. เมอหมออนามย (บคลากรทางการแพทยและสาธารณสข) เชญชวนใหทานเลกสบบหรตามนโยบายโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ทานจะตดสนใจเลกสบบหรทนท

49(17.2) 162(56.8) 74(26.0)

9. เมอหมออนามย (บคลากรทางการแพทยและสาธารณสข) เชญชวนใหทานเขารวมกจกรรม รณรงคสรางกระแสสขภาพ ของโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ทานจะตดสนใจเขารวมทนท

65(22.8) 141(49.5) 79(27.7)

10. เมอเมอทานมปญหา หรอตองการความชวยเหลอในการเลกบหรทานจะไปหา หมออนามย (บคลากรทางการแพทยและสาธารณสข) ทนทเพอชวยในการสงตอ ตามนโยบายโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

52(18.2) 140(49.2) 93(32.6)

ทกษะการจดการตนเอง 11. เมอทานไดรบขอมลเกยวกบสถานการณและผลกระทบทเกดขนจากการสบหร ตามนโยบายโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ทานจะเลกสบบหรทนท

48(16.8) 143(50.2) 94(33.0)

12. เมอทานตองการความชวยเหลอในการบ าบดหรอเลกสบบหร ทานจะไปทคลนกเลกสบบหรของโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ในพนททนท

78(27.4) 136(47.7) 71(24.9)

13. เมอทานตงใจเลกสบบหรหลงเขารวมโครงการฯ ทานจะมพฤตกรรมการดแลสขภาพของตนเองทด เชน ออกก าลงใจสม าเสมอ

49(17.2) 142(49.8) 94(33.0)

14. เมอทานสามารถเลกสบบหรได ทานจะจดการตนเองเกยวกบการใหก าลงใจตนเองอยางสม าเสมอ

66(23.2) 110(38.6) 109(38.2)

15. ทานตงใจจะน าความรทไดจากการเขารวมโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”ไปบอกหรอขยายความรตอบคคลในครอบครวทานทนท

47(16.5) 146(51.2) 92(32.3)

ทกษะการสอสาร 16. ทานจะบอกประโยชนททานไดรบจากการเขาโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” และแนวปฏบตของโครงการฯ ใหคนอนฟง

64(22.5) 132(46.3) 89(31.2)

17. ทานจะแนะน าเพอน ญาต พนอง และบคคลในครอบครวทสบหรใหเขารวมโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

64(22.5) 135(47.4) 86(30.1)

18. เมอทานอยากรขอมลเกยวกบสถานการณคนสบบหร อนตราย และผลกระทบทเกดขนจากการสบบหรทานจะไปทคลนกเลกสบบหรใกลบาน และขอมลจากโครงการ

61(21.4) 125(43.9) 99(34.7)

101

ขอความ ใ ช n ( % )

ไมแนใจ n(%)

ไมใช n(%)

“3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” 19. ทานจะประชาสมพนธ บอกเลาใหคนในชมชนของทานรจกโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

51(17.9) 138(48.4) 96(33.7)

20. ทานจะแนะน าและบอกวธสมครเขารวมโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ใหคนทสบบหรในชมชนของทาน

56(19.6) 131(46.0) 98(34.4)

ระดบความแตกฉานดานสขภาพ เมอพจารณาในแตละดาน ผลการศกษาพบวา

ดานการรบรของประชาชนทสมครเขารวมโครงการฯ พบวา กลมตวอยางสวนใหญ ม ระดบความแตกฉานดานสขภาพอยในระดบต า รอยละ 36.8 รองลงมาคอ ระดบปานกลาง และระดบสง รอยละ 34.7 และรอยละ 28.4 โดยมคาเฉลย 2.08 ตามล าดบ ดงตารางท 45

ดานทกษะการตดสนใจ พบวากลมตวอยางสวนใหญ มระดบความแตกฉานดานสขภาพอย ในระดบปานกลาง รอยละ 42.8 รองลงมาคอ ระดบต า และระดบสง รอยละ 33.0 และรอยละ 24.2 โดยมคาเฉลย 2.90 ตามล าดบ ดงตารางท 45

ดานทกษะการจดการตนเอง พบวา กลมตวอยางสวนใหญ มระดบความแตกฉานดาน สขภาพอยในระดบปานกลาง รอยละ 43.5 รองลงมาคอ ระดบสง และระดบต า รอยละ 31.6 และรอยละ 24.9 โดยมคาเฉลย 1.93 ตามล าดบ ดงตารางท 45

ดานทกษะการสอสาร พบวา กลมตวอยางสวนใหญ มระดบความแตกฉานดานสขภาพอย ในระดบปานกลางรอยละ 36.1 รองลงมาคอ ระดบสง และระดบต า รอยละ 34.4 และรอยละ 29.5 โดยมคาเฉลย 1.95 ตามล าดบ ดงตารางท 45

ตารางท 45 แสดงขอมลจ าแนกตามระดบ ความแตกฉานดานสขภาพส าหรบประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ เกยวกบโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” จงหวดนาน (N= 285 คน)

ขอความ คาเฉลย ระดบความคดเหน จ านวน (%)

สง ปานกลาง ต า การรบร ของประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการ 2.08 81(28.4) 99(34.7) 105(36.8) ดานทกษะการตดสนใจ 2.09 69(24.2) 122(42.8) 94(33.0) ทกษะการจดการตนเอง 1.93 90(31.6) 124(43.5) 71(24.9) ทกษะการสอสาร 1.95 98(34.4) 103(36.1) 84(29.5)

102

บทท 5 สรปผลการศกษา อภปรายผล และขอเสนอแนะ

ในบทนเปนการน าเสนอผลการศกษาในเชงอภปรายทางดานคณลกษณะประชากรในกลมอาสาสมครสาธารณสข (อสม.) และประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ดงตอไปน 5.1 สรปผลการศกษา

การวจยครงนเปนการวจยประเมนผล (Evaluation research) เพอตดตามและประเมนผลการด าเนนกจกรรมการควบคมการบรโภคยาสบภายใต โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” กรณศกษาเชงพนทในจงหวดพะเยาและจงหวดนาน โดยมวตถประสงค (1) เพอประเมนผลดานบรบท (Context) ดานปจจยน าเขา (Input) ดานกระบวนการด าเนน (Process) และดานผลผลต (Product) ทเกดจากการปฏบตภายใตของโครงการ “3 ลาน 3 ปเลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ของภาคเหนอ (2) เพอศกษาความแตกฉานดานสขภาพของประชาชนในพนทเกยวกบการด าเนนโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ของภาคเหนอ ดานความรความเขาใจ ดานการสอสาร ทกษะการตดสนใจ และทกษะการจดการตนเอง และ (3) เพอศกษาปญหาและขอเสนอแนะเชงนโยบายภายใต โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ของภาคเหนอ

ประชากรทศกษา ไดแก กลมผใหบรการ ประกอบดวย อาสาสมครสาธารณสขประจ าหมบาน (อสม.) และโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล (รพ.สต.) (2) ตวแทนภาคเครอขาย ไดแก ส านกงานสาธารณสขจงหวด (สสจ.) สาธารณสขอ าเภอ (สสอ.) และ รพ.สต. ซงเปนกลมตวแทนจากบคลากรสาธารณสขทขบเคลอนนโยบายในพนทด าเนนโครงการ (3) กลมผรบบรการประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการตามนโยบาย 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน โดยขอมลเชงปรมาณ กลมตวอยางเปน อสม. และ รพ.สต. ทงจงหวดพะเยาและจงหวดนาน จงหวดละจ านวน 330 คน ส าหรบกลมประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ จงหวดพะเยา จ านวน 341 คน และจงหวดนาน จ านวน 285 คน เครองมอทใชในการประเมนผล ไดแก แบบสอบถามทประกอบดวยขอมลทางสงคมประชากร แบบประเมนโครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ประกอบดวย ดานบรบทของการด าเนนงานตามโครงการฯ ดานปจจยน าเขาการด าเนนงานตามโครงการฯ ดานกระบวนการการด าเนนงานตามโครงการฯ ดานผลผลตการด าเนนงานตามโครงการ และและดานผลลพธของโครงการ และแบบประเมนความแตกฉานดานสขภาพของประชาชนในพนทเกยวกบโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ไดแก ดานความรความเขาใจ ทกษะการตดสนใจ ทกษะการจดการตนเอง และทกษะการสอสารเพอสขภาพ การวเคราะหขอมลใชสถตพรรณนา คอ การหาคารอยละ คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการศกษาไดดงน

103

1. สรปผลการศกษาพนทจงหวดพะเยา 1.1 ขอมลทวไปของอาสาสมครสาธารณสข (อสม.) พบวา กลมตวอยางสวนใหญ เพศหญง รอยละ

58.8 และเพศชาย รอยละ 41.2 สวนใหญอยในชวงอาย 31-40 ป ประวตการสบบหรสวนใหญไมเคยสบบหร รอยละ 72.7 รองลงมาคอ เคยสบแตปจจบนเลกสบแลว และสบบหร แตไมทกวน รอยละ 14.2 และรอยละ 8.2 ตามล าดบ กลมตวอยางทงหมด 86 คน ทเรมสบบหรหมดมวนครงแรกอาย 14 ป รอยละ 4.5 สบบหรครงแรกสวนใหญอยทอาย 19 ป รอยละ 13.0 รองลงมา คอ อาย 15 ป และอาย 18, 22 ป รอยละ 12.7 และ 11.6 ตามล าดบ

ในชวง 12 เดอนทผานมา กลมตวอยางไมไดลงมอพยายามเลกใชยาสบ / ยาเสน รอยละ 96.1 และกลมตวอยางไดลงมอพยายามเลกใชยาสบ / ยาเสน รอยละ 3.9 ซงกลมตวอยางทไดลงมอพยายามเลกใชยาสบ/ยาเสนจ านวน 13 คน สวนใหญพยายามเลกใชยาสบ/ยาเสน จ านวน 1 ครง รอยละ 46.1 รองลงมาคอ 2 ครง และ 3 ครง รอยละ 30.7 และ23.0 ตามล าดบ การพยายามเลกบหร เกยวเนองจาก “โครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” พบวา กลมตวอยางทตอบ ไมเกยวของ รอยละ 94.8 และเกยวของ รอยละ 5.2 ตามล าดบ

การรจกและรบขอมลขาวสารของโครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน กลมสวนใหญไมรจก รอยละ 62.4 และรจกเพยงรอยละ 37.6 ส าหรบกลมตวอยางทรจก จ านวน 124 คนพบวา ไดขอมลจากจากหมออนามย เจาหนาทสาธารณสข รอยละ 88.7 และรจกจากสออนๆ รอยละ 11.3 ตามล าดบ การไดรบการเชญชวนใหเขาโครงการฯ พบวา สวนใหญไดรบเชญชวน รอยละ 55.5 และไมไดรบเชญชวนพบรอยละ 44.5 ซงกลมตวอยางทไดรบการชวน จ านวน 183 คน ไดรบการชวนจากหมออนามย และเจาหนาทสาธารณสขในรพ.สต. รอยละ 98.4 และจากสออนๆ รอยละ 1.6 และในรอบ 12 เดอนทผานมา กลมตวอยางจ านวน 127 คน ไดเชญชวนผสบบหรได 1 คน จากจ านวน 2 คน รอยละ 50.3 เชญชวนผสบบหรได 2 คน จากจ านวน 3 คน รอยละ 41.8 และเชญชวนผสบบหรได 3 คนจากจ านวน 5 คน รอยละ 7.9 ตามล าดบ

1.2 สรปขอมลดานการประเมนผลการด าเนนงานตามโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ตามแบบจ าลองการประเมนผลโครงการ กรณแบบจ าลอง CIPP Model สรปแตละดานดงน

1.2.1 ดานปจจยน าเขา สวนใหญ มระดบความคดเหนอยในระดบต า รอยละ 53.9 รองลงมาคอ ระดบปานกลาง และระดบสง รอยละ 38.2 และรอยละ 7.9 ตามล าดบ โดยมคาเฉลย 2.36 ตามล าดบ เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ขอท 5 (เจาหนาทมความร ความเชยวชาญในการด าเนน/พฒนาโครงการ“3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ชดเจน) สวนใหญเหนดวยมากทสด รอยละ 40.6 ตามล าดบ

1.2.2 ดานบรบท สวนใหญ มระดบความคดเหนอยในระดบปานกลาง รอยละ 54.2 รองลงมาคอ ระดบต า และระดบสง รอยละ 33.6 และรอยละ 12.2 ตามล าดบ โดยมคาเฉลย 2.22 ตามล าดบ เมอพจารณารายขอ พบวา ขอท 9 (กจกรรมของโครงการสอดคลองกบยทธศาสตรการด าเนนงาน และวตถประสงค ของโครงการ) และขอท 10 (ผเขารวมโครงการฯ ตระหนกถงความส าคญในการด าเนน

104

กจกรรมรณรงคและขบเคลอนกจกรรมน าไปสการเลกสบบหรและการลงมอปฏบตปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพทด) สวนใหญเหนดวยมากทสด รอยละ 43.6 และรอยละ 46.1 ตามล าดบ

1.2.3 ดานกระบวนการด าเนนโครงการ สวนใหญ มระดบความคดเหนอยในระดบต า รอยละ 59.1 รองลงมาคอ ระดบปานกลาง และระดบสง รอยละ 34.5 และรอยละ 6.4 ตามล าดบ โดยมคาเฉลย 2.53 ตามล าดบ เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ขอท 12 (การบรณาการอยางมสวนรวมกบหนวยงานทเกยวของ) ขอท 13 (ก าหนดเปาหมาย/กจกรรมรณรงคทสอดคลองกบโครงการเพอเพมผเขารวมโครงการ) สวนใหญเหนดวยมากทสด รอยละ 42.7 และรอยละ 43.0 ตามล าดบ

1.2.4 ดานผลผลตของโครงการ สวนใหญ มระดบความคดเหนอยในระดบต า รอยละ 53.9 รองลงมาคอ ระดบปานกลาง และระดบสง รอยละ 40.0 และรอยละ 6.1 ตามล าดบ โดยมคาเฉลย 2.48 ตามล าดบ เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ขอท 19 (ความพงพอใจของผเขารวมโครงการ) และขอท 20 (ความรวมมอของคนในชมชน) สวนใหญเหนดวยมากทสด รอยละ 47.0 รอยละ 48.4 ตามล าดบ

1.2.5 ดานผลลพธของโครงการ สวนใหญระบวาผเขารวมโครงการเลกไดส าเรจ เมอเทยบกบผเขารวมโครงการ อยในระดบปานกลางระหวางรอยละ 21 – 30 ตามล าดบ

1.3. สรปขอมลความแตกฉานดานสขภาพของอาสาสมครสาธารณสข (อสม.) เกยวกบการด าเนนงานตามโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” สรปแตละดานดงน

1.3.1 ดานการรบรของ อสม. ท เขารวมโครงการ สวนใหญอยในระดบปานกลาง รอยละ 57.6 รองลงมาคอ ระดบสง และระดบต า รอยละ 26.0 และรอยละ 16.4 โดยมคาเฉลย 1.59 ตามล าดบ เมอพจารณารายขอ พบวา สวนใหญ ตอบใช ทกขอ โดยรอยละทตอบใชมากทสด 3 อนดบแรก คอ ขอท 5 (โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” สงผลใหผเขารวมโครงการเขาใจเกยวกบผลกระทบทเกดขนจากพฤตกรรมเสยงและพฤตกรรมการสบบหร) รอยละ 60.0 รองลงมาคอ ขอท 4 และขอท 2 (โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” สงผลใหผเขารวมโครงการเหนความส าคญของพษภยจากการสบบหร ผลกระทบและความสญเสย ท งโดยทางตรงและทางออม

1.3.2 ดานทกษะการตดสนใจ สวนใหญอยในระดบปานกลาง รอยละ 53.6 รองลงมาคอ ระดบสงและระดบต า รอยละ 32.4 และรอยละ 14.0 โดยมคาเฉลย 1.60 ตามล าดบ เมอพจารณารายขอ พบวา ขอท 9 สวนใหญ ตอบใช (เมอหมออนามย (บคลากรทางการแพทยและสาธารณสข) เชญชวนใหทานเขารวมกจกรรม รณรงคสรางกระแสสขภาพ ของโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ทานจะตดสนใจเขารวมทนท) รอยละ 59.7 รองลงมาตอบ “ไมแนใจ” คอ ขอท 7 (เมอทานเขารวมโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ทานจะมสวนรวมในการด าเนนกจกรรม และน าขอมลทไดไปใชใหเกดการเปลยนแปลง โดยเฉพาะ “ทศนคต” และน าไปสการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ) รอยละ 47.3 ตามล าดบ

105

1.3.3 ดานทกษะการจดการตนเอง สวนใหญอยในระดบสง รอยละ 55.5 รองลงมาคอ ระดบปานกลาง และระดบต า รอยละ 33.9 และรอยละ 10.6 โดยมคาเฉลย 1.55 ตามล าดบ เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา สวนใหญ ตอบใช โดยรอยละทตอบใชมากทสด 3 อนดบแรก คอ ขอท 15 (ทานตงใจจะน าความรทไดจากการเขารวมโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”ไปบอกหรอขยายความรตอบคคลในครอบครวทานทนท) รอยละ 57.9 รองลงมาคอ ขอท 14 และขอท 13 (เมอทานสามารถเลกสบบหรได ทานจะจดการตนเองเกยวกบการใหก าลงใจตนเองอยางสม าเสมอ และเมอทานตงใจเลกสบบหรหลงเขารวมโครงการฯ ทานจะมพฤตกรรมการดแลสขภาพของตนเองทด เชน ออกก าลงใจสม าเสมอ) รอยละ 50.0 และรอยละ 49.0 ตามล าดบ

1.3.4 ดานทกษะการสอสาร สวนใหญอยในระดบปานกลาง รอยละ 69.7 รองลงมาคอ ระดบสง และระดบต า รอยละ 23.0 และรอยละ 7.3 โดยมคาเฉลย 1.38 ตามล าดบ เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา สวนใหญ ตอบใช คอ ขอท 18 (เมอทานอยากรขอมลเกยวกบสถานการณคนสบบหร อนตราย และผลกระทบทเกดขนจากการสบบหรทานจะไปทคลนกเลกสบบหรใกลบาน และขอมลจากโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”) รอยละ 60.3 รองลงมาคอ ขอท 20 และขอท 19 (ทานจะแนะน าและบอกวธสมครเขารวมโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ใหคนทสบบหรในชมชนของทาน และทานจะประชาสมพนธ บอกเลาใหคนในชมชนของทานรจกโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”) รอยละ 52.1 และรอยละ 50.3 ตามล าดบ

1.4. สรปขอมลทวไปของกลมประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ พบวา สวนใหญเปนเพศชาย รอยละ 74.8 และเพศหญง รอยละ 25.2 สวนใหญอยในชวงอาย 41-50 ป รอยละ 29.0 ป ประวตการสบบหรสวนใหญไมเคยสบบหร พบวา สวนใหญเคยสบแตปจจบนเลกสบแลว รอยละ 68.9 รองลงมาคอ สบบหร แตไมทกวนและสบทกวน รอยละ 22.9 และรอยละ 8.2 ตามล าดบ โดยเรมสบบหรหมดมวนครงแรกสวนใหญอยทอาย 20 ป รอยละ 36.7 รองลงมา คอ อาย 25 ป และอาย 19 ป รอยละ 16.7 และรอยละ11.1 ตามล าดบ

ดานการรจกและรบขอมลขาวสารของโครงการฯ พบวา สวนใหญ รจก รอยละ 78.9 และไมรจก มเพยงรอยละ 21.1 และ ตามล าดบ และกลมตวอยางทรจก จ านวน 269 คน สวนใหญรจกจาก อสม. รอยละ 61.5 รองลงมาคอ จากหมออนามย เจาหนาทสาธารณสข และจากการรณรงคประชาสมพนธและสออนๆ รอยละ 33.0 และรอยละ 5.5 ตามล าดบ การไดรบการเชญชวนใหเขาโครงการฯ พบวา สวนใหญไดรบการเชญชวน รอยละ 73.0 ซงกลมตวอยางทไดรบการชวน จ านวน 249 คน สวนใหญจาก อสม. รอยละ 64.2 รองลงมาคอจากเจาหนาทสาธารณสข และการรณรงคประชาสมพนธและสออนๆ รอยละ 30.2 และรอยละ 5.6 ตามล าดบ

การยนดเขารวมโครงการฯ พบวา สวนใหญกลมเขารวมเพราะเพอเทดไทองคราชน รอยละ 50.7 รองลงมาคอ เพราะสขภาพ และบคคลในครอบครวขอรองใหเลก รอยละ 29.9 และรอยละ 7.3 ตามล าดบ ดานการเลกสบบหร พบวา สวนใหญสามารถเลกบหรไดนาน 1 เดอน รอยละ 45.2 รองลงมา คอ เลกไดนาน

106

3 เดอน เลกไดนาน 6 เดอน และยงเลกไมได รอยละ 19.4 รอยละ 14.4 และรอยละ 14.4 ตามล าดบ การกลบมาสบซ าใน กลมตวอยางไมกลบมาสบซ า รอยละ 77.1 และกลบมาสบซ า รอยละ 22.9 ตามล าดบ สาเหตของการเลกสบบหร พบวา สวนใหญเลกเพราะเขารวมโครงการ รอยละ 44.6 รองลงมาคอเลกเพราะอยากเลกดวยตนเอง และเลกเพราะครอบครว รอยละ 35.2 และรอยละ 9.7 ตามล าดบ ค าแนะน า/กจกรรม/บรการทสรางแรงจงใจใหตดสนใจก าหนดวนเลกบหรสวนใหญมาจากการเขารวมโครงการฯ รอยละ 58.6 รองลงมาคอ วนงดสบบหรโลก และไมม รอยละ 28.2 และรอยละ 8.5 ซงการเขารวมโครงการฯ สวนใหญไดค าแนะน า/กจกรรม/บรการทท าใหมนใจทจะเลกบหรไดมากขน คอ กจกรรมอนๆ ทหนวยงานราชการจด เชน รพ.สต และ เทศบาล รอยละ 65.1 รองลงมาคอ ไปวด ปฏบตตามศล 5 รอยละ 19.4 ตามล าดบ

1.5. สรปขอมลการประเมนผลการด าเนนงานตามโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ตามแบบจ าลองการประเมนผลโครงการ กรณแบบจ าลอง CIPP Model ของประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ สรปแตละดานดงน

1.5.1 ดานปจจยน าเขา สวนใหญมระดบความคดเหนอยในระดบปานกลาง รอยละ 57.1 รองลงมาคอ ระดบต า และระดบสง รอยละ 32.0 และรอยละ 10.9 โดยมคาเฉลย 2.21 ตามล าดบ เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา สวนใหญเหนดวยปานกลางมากทสด ไดแก ขอท 5 (เจาหนาทมความร ความเชยวชาญในการด าเนน/พฒนาโครงการ“3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ชดเจน รอยละ 50.1 รองลงมาคอ ขอท 3 มเครองมอ เครองใช สอ วสด อปกรณ ทเพยงพอและเหมาะสมตอการด าเนนโครงการ และ ขอท 4 มสถานทอ านวยความสะดวก อาคาร สถานท ทเพยงพอและเหมาะสมตอการด าเนนโครงการรอยละ 51.0 5 และรอยละ 47.5 ตามล าดบ

1.5.2 ดานบรบท สวนใหญมระดบความคดเหนอยในระดบปานกลาง รอยละ 57.2 รองลงมาคอ ระดบต า และระดบสง รอยละ 29.6 และรอยละ 13.2 โดยมคะแนนเฉลย 2.16 ตามล าดบ เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ตอบเหนดวยมากทสด ไดแก ขอท 8 วตถประสงคของโครงการสอดคลองกบสภาพแวดลอมและความตองการของประชาชน/ชมชน รอยละ 40.5 และขอท 10 ผเขารวมโครงการฯ ตระหนกถงความส าคญในการด าเนนกจกรรมรณรงคและขบเคลอนกจกรรมน าไปสการเลกสบบหรและการลงมอปฏบตปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพทด รอยละ 36.1 ตามล าดบ

1.5.3 ดานกระบวนการด าเนนโครงการ สวนใหญมระดบความคดเหนอยในระดบต า รอยละ 46.6 รองลงมาคอ ระดบปานกลาง และระดบสง รอยละ 42.8 และรอยละ 10.6 โดยมคาเฉลย 2.36 ตามล าดบ เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา สวนใหญตอบเหนดวยมาก ไดแก ขอท 13 มก าหนดเปาหมาย/กจกรรมรณรงคทสอดคลองกบโครงการเพอเพมผเขารวมโครงการ รอยละ 41.6 และขอท 14 มการสงตอขอมลและบนทกขอมลอยางถกตองและตรงเวลา รอยละ 34.0 ตามล าดบ

1.5.4 ดานผลผลตของโครงการ สวนใหญมระดบความคดเหนอยในระดบปานกลาง รอยละ 51.6 รองลงมาคอ ระดบต า และระดบสง รอยละ 46.6 และรอยละ 10.6 โดยมคาเฉลย 2.36 ตามล าดบ เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา สวนใหญตอบเหนดวยมาก ไดแก ขอท 16 ความรจากการเขารวมกจกรรม

107

โครงการน าไปใชการสงเสรมพฤตกรรมสขภาพตนเองได รอยละ 41.0 รองลงมาคอขอท 20 ความรวมมอของคนในชมชน และขอท 18 ทานไดรบค าแนะน า/เทคนคในการขารวมโครงการจนส าเรจ รอยละ 37.2 และรอยละ 33.7 ตามล าดบ

1.5.5 ดานผลลพธของโครงการ กลมตวอยางสวนใหญระบวาผเขารวมโครงการเลกได ส าเรจ เมอเทยบกบผเขารวมโครงการอยในระดบปานกลาง ระหวางรอยละ 21 – 30

1.6. สรปขอมลความแตกฉานดานสขภาพของประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ เกยวกบขอมลการด าเนนงานตามโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” สรปแตละดานดงน

1.6.1 ดานการรบร สวนใหญ อยในระดบสง รอยละ 40.8 รองลงมาคอ ระดบปานกลาง และระดบต า รอยละ 33.1 และรอยละ 26.1 โดยมคาเฉลยเทากบ 1.85 ตามล าดบ เมอพจารณารายขอ พบวา สวนใหญตอบวา “ใช” คอขอท 5 โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” สงผลใหผเขารวมโครงการเขาใจเกยวกบผลกระทบทเกดขนจากพฤตกรรมเสยงและพฤตกรรมการสบบหร รอยละ 43.4 รองลงมาคอ ขอท 4 โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” สงผลใหผเขารวมโครงการเหนความส าคญของพษภยจากการสบบหร ผลกระทบและความสญเสย ทงโดยทางตรงและทางออม รอยละ 39.0 ตามล าดบ

1.6.2 ดานทกษะการตดสนใจ สวนใหญอยในระดบปานกลางรอยละ 42.5 รองลงมาคอ ระดบสง และระดบต า รอยละ 34.6 และรอยละ 24.3 โดยมคาเฉลยเทากบ 1.90 ตามล าดบ เมอพจารณารายขอ พบวา สวนใหญตอบวา “ใช” คอขอท 9 เมอหมออนามย (บคลากรทางการแพทยและสาธารณสข) เชญชวนใหทานเขารวมกจกรรม รณรงคสรางกระแสสขภาพ ของโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ทานจะตดสนใจเขารวมทนท รอยละ42.0 รองลงมาคอ ขอท 10 เมอทานมปญหา หรอตองการความชวยเหลอในการเลกบหรทานจะไปหา หมออนามย (บคลากรทางการแพทยและสาธารณสข) ทนทเพอชวยในการสงตอ ตามนโยบายโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” รอยละ 35.6 ตามล าดบ

1.6.3 ดานทกษะการจดการตนเอง สวนใหญอยในระดบปานกลางรอยละ 42.5 รองลงมา คอ ระดบสง และระดบต า รอยละ 36.4 และรอยละ 21.1 โดยมคาเฉลยเทากบ 1.85 ตามล าดบ เมอพจารณารายขอ พบวา สวนใหญตอบวา “ใช” คอขอท 14 เมอทานสามารถเลกสบบหรได ทานจะจดการตนเองเกยวกบการใหก าลงใจตนเองอยางสม าเสมอ รอยละ 44.3 รองลงมาคอขอท 13 เมอทานตงใจเลกสบบหรหลงเขารวมโครงการฯ ทานจะมพฤตกรรมการดแลสขภาพของตนเองทด เชน ออกก าลงใจสม าเสมอ และขอท 11เมอทานไดรบขอมลเกยวกบสถานการณและผลกระทบทเกดขนจากการสบหร ตามนโยบายโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ทานจะเลกสบบหรทนทรอยละ 36.4 และรอยละ 32.6 ตามล าดบ

108

1.6.4 ดานทกษะการสอสาร สวนใหญ อยในระดบสง รอยละ 41.3 รองลงมาคอ ระดบปาน กลาง และระดบต า รอยละ 34.9 และรอยละ 23.8 โดยมคาเฉลยเทากบ 1.82 ตามล าดบ เมอพจารณารายขอ พบวา สวนใหญตอบวา “ใช” คอขอท 18 เมอทานอยากรขอมลเกยวกบสถานการณคนสบบหร อนตราย และผลกระทบทเกดขนจากการสบบหรทานจะไปทคลนกเลกสบบหรใกลบาน และขอมลจากโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” รอยละ 40.5 รองลงมาคอ ขอท 19 ทานจะประชาสมพนธ บอกเลาใหคนในชมชนของทานรจกโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” และขอท 20. ทานจะแนะน าและบอกวธสมครเขารวมโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ใหคนทสบบหรในชมชนของทาน รอยละ 37.8 และรอยละ35.5 ตามล าดบ

2.สรปผลการศกษาพนทจงหวดนาน 2.1 ขอมลทวไปของอาสาสมครสาธารณสข (อสม.) พบวา กลมตวอยางสวนใหญเปนเพศชาย

รอยละ 53.0 และเพศหญง รอยละ 47.0 สวนใหญอยในชวงอาย 41-50 ป รอยละ 33.0 ตามล าดบ ประวตการสบบหร พบวา สวนใหญไมเคยสบบหร รอยละ 68.5 รองลงมาคอเคยสบแตปจจบนเลก

สบแลว และสบบหร แตไมทกวน รอยละ 16.1 และรอยละ 9.7 ตามล าดบ กลมตวอยางทงหมด 104 คน ทเรมสบบหรหมดมวนครงแรกสวนใหญอยทอาย 19 ป และอาย 22 ป รอยละ 15.3 รองลงมา คอ อาย 15 ป และอาย 18, 20 ป รอยละ 14.0 และ 12.5 ตามล าดบ

การพยายามเลกบหรทเกยวเนองจาก “โครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” พบวา กลมตวอยางทตอบ ไมเกยวของ รอยละ 75.2 และเกยวของ รอยละ 24.8 สวนการรจกและรบขอมลขาวสารของโครงการฯ สวนใหญไมรจก รอยละ 66.0 และมรจก เพยงรอยละ 34.0 กลมตวอยางทรจก จ านวน 112 คน สวนใหญรและรบขอมลขาวสารของโครงการฯ จากหมออนามย เจาหนาทสาธารณสข รอยละ 89.2 และรจกจากสออนๆ เพยงรอยละ 10.8 ตามล าดบ

ไดรบการเชญชวนใหเขาโครงการฯ พบวา สวนใหญไมไดรบเชญชวน รอยละ 53.0 และไดรบเชญชวนใหเขารวมโครงการฯ รอยละ 47.0 ซงกลมตวอยางจ านวน 155 คน ทไดรบการชวน สวนใหญไดรบการชวนจากเจาหนาทสาธารณสขในรพ.สต. รอยละ 87.0 และจากการณรงคประชาสมพนธจากสออนๆ เพยงรอยละ 13.0 ตามล าดบ ส าหรบในรอบ 12 เดอนทผานมา กลมตวอยางจ านวน 155 คน ไดเชญชวนผสบบหรได 1 คน จากจ านวน 2 คน รอยละ 67.8 เชญชวนผสบบหรได 2 คน จากจ านวน 3 คน รอยละ 17.5 และเชญชวนผสบบหรได 3 คนจากจ านวน 5 คน รอยละ 14.7 ตามล าดบ

109

2.2 สรปขอมลดานการประเมนผลการด าเนนงานตามโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ตามแบบจ าลองการประเมนผลโครงการ กรณแบบจ าลอง CIPP Model สรปแตละดานดงน

2.2.1 ดานปจจยน าเขา สวนใหญมระดบความคดเหนอยในระดบปานกลาง รอยละ 62.1 รองลงมาคอ ระดบต า และระดบสง รอยละ 36.1 และรอยละ 1.8 โดยมคาเฉลย 2.34 ตามล าดบ เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา สวนใหญตอบเหนดวยปานกลางมากทสดไดแก ขอท 2 มการสนบสนนและจดสรรงบประมาณด าเนนโครงการฯ อยางเหมาะสมเพยงพอ รอยละ 54.8 รองลงมา คอ ขอท 1 และขอท 5 มเจาหนาทรบผดชอบโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ชดเจน และมการแบงหนาททเหมาะสม และเจาหนาทมความร ความเชยวชาญในการด าเนน/พฒนาโครงการฯ ชดเจน รอยละ 42.7 และรอยละ 42.4 ตามล าดบ

2.2.2 ดานบรบท สวนใหญมระดบความคดเหนอยในระดบปานกลาง รอยละ 67.0 รองลงมาคอ ระดบต า และระดบสง รอยละ 23.3 และรอยละ 9.7 โดยมคาเฉลย 2.14 ตามล าดบ เมอพจารณารายขอ พบวา กลมตวอยางตอบเหนดวยมากไดแก ขอท 9 กจกรรมของโครงการสอดคลองกบยทธศาสตรการด าเนนงาน และวตถประสงค ของโครงการ และขอท 6 หลกการและเหตผลของโครงการสอดคลองกบสภาวะสขภาพของสงคม รอยละ 40.0 และรอยละ35.2 ตามล าดบ

2.2.3 ดานกระบวนการด าเนนโครงการ สวนใหญมระดบความคดเหนอยในระดบต า รอยละ 47.0 รองลงมาคอ ระดบปานกลาง และระดบสง รอยละ 46.4 และรอยละ 6.7 โดยมคาเฉลย 2.40 ตามล าดบ เมอพจารณาเปนรายขอ พบวาสวนใหญตอบเหนดวยปานกลางไดแก ขอท 13 การก าหนดเปาหมาย/กจกรรมรณรงคทสอดคลองกบโครงการเพอเพมผเขารวมโครงการฯ รอยละ 43.3 รองลงมา คอ ขอท 11 และขอท 15 การประชาสมพนธกจกรรมของโครงการฯ และมการตดตามประเมนผลการด าเนนงานของโครงการฯ รอยละ 43.0 และรอยละ 40.6 ตามล าดบ

2.2.4 ดานผลผลตของโครงการ สวนใหญมระดบความคดเหนอยในระดบต า รอยละ 47.0 รองลงมาคอ ระดบปานกลาง และระดบสง รอยละ 46.4 และรอยละ 6.7 โดยมคาเฉลย 2.40 ตามล าดบ เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา สวนใหญตอบเหนดวยระดบปานกลางไดแก ขอท 19 ความพงพอใจของผเขารวมโครงการฯ รอยละ 47.3 รองลงมา คอ ขอท 20 และขอท 17 ความรวมมอของคนในชมชน และมระบบการตดตามผเขารวมโครงการฯจนเลกไดส าเรจ รอยละ 47.0 และรอยละ 46.7 ตามล าดบ

2.2.5 ดานผลลพธของโครงการ สวนใหญระบวาผเขารวมโครงการเลกไดส าเรจ เมอเทยบกบผเขารวมโครงการอยในระดบปานกลาง ระหวางรอยละ 21 – 30 ตามล าดบ

110

2.3 สรปขอมลความแตกฉานดานสขภาพของอาสาสมครสาธารณสข (อสม.) เกยวกบการด าเนนงานตามโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” สรปแตละดานดงน 2.3.1 ดานการรบร ของ อสม. ท เขารวมโครงการ พบวาสวนใหญอยในระดบปานกลาง รอยละ 70.6 รองลงมาคอ ระดบสง และระดบต า รอยละ 15.5 และรอยละ 13.9 โดยมคาเฉลย 1.98 ตามล าดบ เมอพจารณารายขอ พบวา ตอบวา “ใช” คอขอท 5 โครงการฯ สงผลใหผเขารวมโครงการเขาใจเกยวกบผลกระทบทเกดขนจากพฤตกรรมเสยงและพฤตกรรมการสบบหร รอยละ 37.9 รองลงมาคอ ขอท 4 โครงการฯ สงผลใหผเขารวมโครงการฯ เหนความส าคญของพษภยจากการสบบหร ผลกระทบและความสญเสย ทงโดยทางตรงและทางออม รอยละ 35.2 ตามล าดบ 2.3.2 ดานทกษะการตดสนใจ พบวาสวนใหญอยในระดบปานกลาง รอยละ 71.8 รองลงมาคอ ระดบต า และระดบสง รอยละ 16.1 และรอยละ 12.1 โดยมคาเฉลย 2.04 ตามล าดบ เมอพจารณารายขอ พบวา ตอบวา “ใช” คอขอท 7 เมอทานเขารวมโครงการฯ ทานจะมสวนรวมในการด าเนนกจกรรม และน าขอมลทไดไปใชใหเกดการเปลยนแปลงโดยเฉพาะ “ทศนคต” และน าไปสการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ รองลงมาคอขอท 9 เมอหมออนามย (บคลากรทางการแพทยและสาธารณสข) เชญชวนใหทานเขารวมกจกรรมรณรงคสรางกระแสสขภาพ ของโครงการฯ ทานจะตดสนใจเขารวมทนท รอยละ 36.7 ตามล าดบ 2.3.3 ดานทกษะการจดการตนเอง พบวาสวนใหญอยในระดบปานกลางรอยละ 60.3 รองลงมาคอระดบต า และระดบสง รอยละ 22.4 และรอยละ 17.3 โดยมคาเฉลย 2.05 ตามล าดบ เมอพจารณารายขอ พบวา สวนใหญตอบ “ไมแนใจ” คอขอท 13 เมอทานตงใจเลกสบบหรหลงเขารวมโครงการฯ ทานจะมพฤตกรรมการดแลสขภาพของตนเองทด เชน ออกก าลงใจสม าเสมอ รอยละ 52.1 รองลงมาคอ ตอบวา “ใช” คอขอท 15 ทานตงใจจะน าความรทไดจากการเขารวมโครงการฯ ไปบอกหรอขยายความรตอบคคลในครอบครวทานทนท รอยละ 35.8 ตามล าดบ 2.3.4 ดานทกษะการสอสาร พบวาสวนใหญอยในระดบปานกลาง รอยละ 65.58 รองลงมาคอ ระดบสง และระดบต า รอยละ 19.4 และรอยละ 14.8 โดยมคาเฉลย 1.95 ตามล าดบ เมอพจารณารายขอ พบวา สวนใหญตอบ “ไมแนใจ” คอขอท 18 เมอทานอยากรขอมลเกยวกบสถานการณคนสบบหร อนตราย และผลกระทบทเกดขนจากการสบบหรทานจะไปทคลนกเลกสบบหรใกลบาน และขอมลจากโครงการฯ รอยละ 46.1 รองลงมาคอตอบวา “ใช” คอขอท 20. ทานจะแนะน าและบอกวธสมครเขารวมโครงการฯ ใหคนทสบบหรในชมชนของทาน รอยละ 34.2 ตามล าดบ

111

2.4 สรปขอมลทวไปของกลมประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ พบวา สวนใหญเปนเพศชาย รอยละ 61.8 และเพศหญง รอยละ 38.2 สวนใหญอยในชวงอาย 51-60 ป รอยละ 29.8 ตามล าดบ ประวตการสบบหร พบวา สวนใหญเคยสบแตปจจบนเลกสบแลว รอยละ 57.2 รองลงมาคอ สบบหรแตไมทกวน และสบทกวน รอยละ 30.9 และรอยละ 11.9 ตามล าดบ

ประวตการเรมสบบหรหมดมวนครงแรกพบวา สวนใหญเรมสบบหรหมดมวนครงแรกเมออาย 20 ป รอยละ 34.7 รองลงมา คอ อาย 25 ป และอาย 19 ป รอยละ 18.2 และ 11.2 ตามล าดบ ในชวง 12 เดอนทผานมา พบวา สวนใหญไดลงมอพยายามเลกใชยาสบ / ยาเสน รอยละ 57.9 และไมไดลงมอพยายามเลกใชยาสบ / ยาเสน รอยละ 42.1 ซงสวนใหญพยายามเลกใชยาสบ/ยาเสน จ านวน 10 ครง รอยละ 42.1 รองลงมาคอ 20 ครง และ 15 ครง รอยละ 24.6 และรอยละ 20.4 ตามล าดบ สวนการพยายามเลกบหร เกยวเนองจาก โครงการฯ พบวา สวนใหญตอบเกยวของ รอยละ 90.2 และไมเกยวของ รอยละ 9.8 ตามล าดบ

การรจกและรบขอมลขาวสารของโครงการฯ พบวา สวนใหญทรจก รอยละ 77.5 และกลมตวอยางไมรจก รอยละ 22.5 เมอพจารณาทรจกจ านวน 221 คน พบวา สวนใหญรจกจากอาสาสมครสาธารณสข รอยละ 62.0 รองลงมาคอ รจกจากหมออนามย เจาหนาทสาธารณสข และรจกจากการรณรงคประชาสมพนธและสออนๆ รอยละ 32.5 และรอยละ 5.5 ตามล าดบ และการยนดเขารวมโครงการฯ พบวาสวนใหญยนดเขารวมเพราะเพอเทดไทองคราชน รอยละ 48.8 รองลงมาคอ ยนดเขารวมเพราะสขภาพ ยนดเขารวมเพราะบคคลในครอบครวขอรองใหเลก และยนดเขารวมเพราะเพอประหยดคาใชจาย รอยละ 30.5, รอยละ 7.0 และรอยละ 7.0 ตามล าดบ

กลมตวอยางสวนใหญสามารถเลกบหรไดนาน 1 เดอน รอยละ 45.6 รองลงมา คอ เลกไดนาน 3 เดอน และยงเลกไมได รอยละ 17.9 และรอยละ 15.8 ตามล าดบ การกลบมาสบซ าใน กลมตวอยางไมกลบมาสบซ า รอยละ 76.5 และกลบมาสบซ า รอยละ 23.9 ตามล าดบ ส าหรบสาเหตของการเลกสบบหรของกลมตวอยาง พบวาสวนใหญเลกเพราะเขารวมโครงการฯ รอยละ 43.9 รองลงมาคอ เลกเพราะอยากเลกดวยตนเอง และเลกเพราะครอบครว รอยละ 34.0 และรอยละ 9.1 ตามล าดบ

ค าแนะน า/กจกรรม/บรการทสรางแรงจงใจใหตดสนใจก าหนดวนเลกบหร พบวาสวนใหญมาจากการเขารวมโครงการฯ รอยละ 58.2 รองลงมาคอ วนงดสบบหรโลก และไมม รอยละ 28.1 และรอยละ 9.5 ตามล าดบ ซงการเขารวมโครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน กลมตวอยางสวนใหญไดค าแนะน า/กจกรรม/บรการทท าใหมนใจทจะเลกบหรไดมากขน คอ กจกรรมอนๆ ทหนวยงานราชการจด เชน รพ.สต และ เทศบาล รอยละ 66.7 รองลงมาคอ ไปวด ปฏบตตามศล 5 และไมม รอยละ 17.5 และ รอยละ 9.1 ตามล าดบ

112

2.5 สรปขอมลการประเมนผลการด าเนนงานตามโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ตามแบบจ าลองการประเมนผลโครงการ กรณแบบจ าลอง CIPP Model ของประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ สรปแตละดานดงน

2.5.1 ดานปจจยน าเขา พบวา สวนใหญ มระดบความคดเหนอยในระดบปานกลาง รอยละ 55.8 รองลงมาคอระดบต า และระดบสง รอยละ 33.3 และรอยละ 10.9 โดยมคาเฉลย 2.22 ตามล าดบ เมอพจารณารายขอ พบวา สวนใหญตอบเหนดวยปานกลางไดแก ขอท 4 มเครองมอ เครองใช สอ วสด อปกรณ ทเพยงพอและเหมาะสมตอการด าเนนโครงการ รอยละ 45.3 มบางสวนทตอบเหนดวยมาก คอขอท 5 เจาหนาทมความร ความเชยวชาญในการด าเนน/พฒนาโครงการฯ ชดเจน และขอท 4 มเครองมอ เครองใช สอ วสด อปกรณ ทเพยงพอและเหมาะสมตอการด าเนนโครงการ รอยละ 36.2 และรอยละ 34.4 ตามล าดบ

2.5.2 ดานบรบท พบวา สวนใหญ มระดบความคดเหนอยในระดบปานกลาง รอยละ 53.0 รองลงมาคอระดบต า และระดบสง รอยละ 32.6 และรอยละ 14.4 โดยมคะแนนเฉลย 2.18 ตามล าดบ เมอพจารณารายขอ พบวา ตอบเหนดวยมาก ไดแกขอท 8 วตถประสงคของโครงการสอดคลองกบสภาพแวดลอมและความตองการของประชาชน/ชมชน และขอท 7 วตถประสงคของโครงการมความชดเจน รอยละ 37.5 และรอยละ 37.9 ตามล าดบ

2.5.3 ดานกระบวนการด าเนนโครงการ พบวา สวนใหญ มระดบความคดเหนอยในระดบต า รอยละ 45.3 รองลงมาคอ ระดบปานกลาง และระดบสง รอยละ 43.5 และรอยละ 11.2 โดยมคาเฉลย 2.34 ตามล าดบ เมอพจารณารายขอ พบวา สวนใหญตอบเหนดวยปานกลาง ไดแกขอท 15 มการตดตามประเมนผลการด าเนนงานของโครงการ รอยละ 37.9 รองลงมาคอ ขอท 11 และขอท 12 การประชาสมพนธกจกรรมของโครงการ“3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” และมการบรณาการอยางมสวนรวมกบหนวยงานทเกยวของ รอยละ 35.8 และรอยละ 31.2 ตามล าดบ สวนการประเมนอยในระดบมาก คอ ขอท 13 และขอท 14 ก าหนดเปาหมาย/กจกรรมรณรงคทสอดคลองกบโครงการเพอเพมผเขารวมโครงการ และมการสงตอขอมลและบนทกขอมลอยางถกตองและตรงเวลา รอยละ 42.8 และ รอยละ 34.0 ตามล าดบ

2.5.4 ดานผลผลตของโครงการ พบวา สวนใหญ มระดบความคดเหนอยในระดบปานกลาง รอยละ 49.8 รองลงมาคอระดบต า และระดบสง รอยละ 34.4 และรอยละ 15.8 โดยมคาเฉลย 2.19 ตามล าดบ เมอพจารณารายขอ พบวา สวนใหญตอบเหนดวยปานกลาง ไดแกขอท 19 ความพงพอใจของผเขารวมโครงการ รอยละ 38.2 รองลงมา คอ ขอท 17 และขอท 18 มระบบการตดตามผเขารวมโครงการจนเลกไดส าเรจ และมระบบการตดตามผเขารวมโครงการจนเลกไดส าเรจ รอยละ 37.5 และรอยละ 36.1 ตามล าดบ สวนการประเมนอยในระดบมาก คอ ขอท 16 และขอท 20 ความรจากการเขารวมกจกรรมโครงการน าไปใชการสงเสรมพฤตกรรมสขภาพตนเองได และความรวมมอของคนในชมชน รอยละ 40.7 และรอยละ 36.5 ตามล าดบ

2.5.5 ดานผลลพธของโครงการ พบวา สวนใหญระบวาผเขารวมโครงการเลกไดส าเรจ เมอเทยบกบผเขารวมโครงการ อยในระดบปานกลาง ระหวางรอยละ 21 – 30 เมอพจารณารายขอ พบวา สวนใหญตอบ

113

2.6 สรปขอมลความแตกฉานดานสขภาพของประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ เกยวกบขอมลการด าเนนงานตามโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” สรปแตละดานดงน 2.6.1 ดานการรบรของประชาชนทสมครเขารวมโครงการฯ พบวา สวนใหญอยในระดบต า รอยละ 36.8 รองลงมาคอ ระดบปานกลาง และระดบสง รอยละ 34.7 และรอยละ 28.4 โดยมคาเฉลย 2.08 ตามล าดบ เมอพจารณารายขอ พบวา สวนใหญตอบ “ไมแนใจ” คอขอท 2 เปนโครงการกจกรรมรณรงคมงใหขอมลใหเกดการเปลยนแปลง “ทศนคต” และน าไปสการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ รอยละ 40.4 และมบางสวนตอบ “ใช” ไดแกขอท 3 เปนโครงการเชญใหประชาชนทสบบหรและดมเครองดมแอลกอฮอลใหมาออกก าลงกายเพอสขภาพ เลกบหร (เลกเหลา) รอยละ 37.9 ตามล าดบ 2.6.2 ดานทกษะการตดสนใจ พบวาสวนใหญ อยในระดบปานกลาง รอยละ 42.8 รองลงมาคอ ระดบต า และระดบสง รอยละ 33.0 และรอยละ 24.2 โดยมคาเฉลย 2.90 ตามล าดบ เมอพจารณารายขอ พบวา สวนใหญตอบ “ไมแนใจ” คอขอท 8 เมอหมออนามย (บคลากรทางการแพทยและสาธารณสข) เชญชวนใหทานเลกสบบหรตามนโยบายโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ทานจะตดสนใจเลกสบบหรทนท รอยละ 56.8 รองลงมาคอขอท 7 เมอทานเขารวมโครงการฯ ทานจะมสวนรวมในการด าเนนกจกรรม และน าขอมลทไดไปใชใหเกดการเปลยนแปลง โดยเฉพาะ “ทศนคต” และน าไปสการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ รอยละ 54.7 เมอพจารณาทตอบ “ใช” คอขอท 9 เมอหมออนามย (บคลากรทางการแพทยและสาธารณสข) เชญชวนใหทานเขารวมกจกรรม รณรงคสรางกระแสสขภาพ ของโครงการฯ ทานจะตดสนใจเขารวมทนท รอยละ 22.8 ตามล าดบ 2.6.3 ดานทกษะการจดการตนเอง พบวา สวนใหญอยในระดบปานกลาง รอยละ 43.5 รองลงมาคอ ระดบสง และระดบต า รอยละ 31.6 และรอยละ 24.9 โดยมคาเฉลย 1.93 ตามล าดบ เมอพจารณารายขอ พบวา สวนใหญตอบ “ไมแนใจ” คอขอท 15 ทานตงใจจะน าความรทไดจากการเขารวมโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”ไปบอกหรอขยายความรตอบคคลในครอบครวทานทนท และขอท 11เมอทานไดรบขอมลเกยวกบสถานการณและผลกระทบทเกดขนจากการสบหร ตามนโยบายโครงการฯ ทานจะเลกสบบหรทนท รอยละ 51.2 และรอยละ 50.2 ตามล าดบ เมอพจารณาทตอบ “ใช” คอขอท 12 เมอทานตองการความชวยเหลอในการบ าบดหรอเลกสบบหร ทานจะไปทคลนกเลกสบบหรของโครงการฯ ในพนททนท รอยละ 27.4 ตามล าดบ 2.6.4 ดานทกษะการสอสาร พบวา สวนใหญ อยในระดบปานกลางรอยละ 36.1 รองลงมาคอ ระดบสง และระดบต า รอยละ 34.4 และรอยละ 29.5 โดยมคาเฉลย 1.95 ตามล าดบ เมอพจารณารายขอ พบวา สวนใหญตอบ “ไมแนใจ” คอขอท 19 ทานจะประชาสมพนธ บอกเลาใหคนในชมชนของทานรจกโครงการฯ รอยละ 48.4 และขอท 17 ทานจะแนะน าเพอน ญาต พนอง และบคคลในครอบครวทสบหรใหเขารวมโครงการฯ รอยละ 47.4 ตามล าดบ เมอพจารณาทตอบ “ใช” คอขอท 17. ทานจะแนะน าเพอน ญาต พนอง และบคคลในครอบครวทสบหรใหเขารวมโครงการฯ รอยละ 22.5 ตามล าดบ

114

5.2 อภปรายผล จากผลการวเคราะหขอมลเกยวกบการประเมนโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” กรณศกษาเชงพนทในจงหวดพะเยาและจงหวดนาน ซงประยกตใชรปแบบการประเมนในภาพรวมตามรปแบบการประเมนแบบ CIPP model จากการสมภาษณเชงปรมาณและเชงคณภาพกลมผ ใหบรการ ไดแก อสม. และ เจาหนาท รพ.สต.) (2) ตวแทนภาคเครอขาย ไดแก สสจ. สสอ. เครอขายหมออนามย และ รพ.สต. ซงเปนกลมตวแทนจากบคลากรสาธารณสขทขบเคลอนนโยบายในพนทด าเนนโครงการ (3) กลมผรบบรการประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการตามนโยบาย 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน ตลอดจนการวเคราะหเอกสาร งานวจยทเกยวของ เพอศกษาดานปจจยน าเขา ดานบรบท ดานกระบวนการด าเนนโครงการ ดานผลผลตของโครงการ และดานผลลพธของโครงการ อกท งเพอการศกษาความแตกฉานดานสขภาพของกลมตวอยางทสมครใจเขารวมโครงการฯ ในดานการรบรของ อสม. ดานทกษะการตดสนใจ ดานทกษะการจดการตนเอง และดานทกษะการสอสาร สามารถอภปรายผลไดดงน 5.2.1 อภปรายผลการประเมนผลการด าเนน โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” กรณศกษาเชงพนทในจงหวดพะเยาและจงหวดนาน ดงน 5.2.1.1 ดานปจจยน าเขา กลมตวอยางทง อสม. และประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯทงจงหวดพะเยาและจงหวดนานพบวา สวนใหญมระดบความคดเหนอยในระดบปานกลาง และระดบสง เนองจาก อสม.และประชาชนทเขารวมโครงการฯ สวนใหญยงไมเขาถงขอมลและวตถประสงคของโครงการฯ ทชดเจนและทวถงท าใหการประเมนดงกลาวยงอยในระดบปานกลาง เมอพจารณาเปนรายขอพบวา กลมตวอยางสวนใหญเหนดวยมากในรายขอการด าเนนโครงการฯ มการสนบสนนและจดสรรงบประมาณด าเนนโครงการฯ อยางเหมาะสมเพยงพอ มเจาหนาทรบผดชอบโครงการฯ ชดเจน มการแบงหนาททเหมาะสมและเจาหนาทมความร ความเชยวชาญในการด าเนน/พฒนาโครงการฯ ชดเจน ซงการด าเนนการดงกลาวสอดคลองกบการศกษาของธณฐญา รดโถและคณะ (2557) ศกษาการประเมนผลดานบรบท ดานปจจยน าเขา ดานกระบวนการ และดานผลผลตของโครงการ 30 บาทรกษาทกโรค ในเขตอ าเภอนาเชอก จงหวดมหาสารคาม พบวาดานปจจยน าเขา ผรบบรการมความคดเหนเกยวกบสถานทใหบรการ บคลากร ยาและเวชภณฑ เครองมอ อปกรณการแพทย เหนวา มความเหมาะสมอยในระดบมาก โดยเฉพาะ รพ.สต. มระบบการบรหารจดการทด เนองจากเจาหนาทท างานเปนทม และเปนทมทมศกยภาพในการท างาน มความพรอมดานความร ความเขาใจ มความต งใจและจรงจงในการขบเคลอนโครงการฯเพอประชาชนมสขภาวะทด และสงผลใหประชาชนมความมนใจในการมารบบรการ ซงขอมลดงกลาวสอดคลองกบการศกษาขอมลเชงคณภาพในกลมผบรหารพบวา การด าเนนโครงการฯ เชนในจงหวดพะเยามทม/ชมรมเครอขายหมออนามยเปนตวขบเคลอนโดยมการอบรมเจาหนาทบคลากรแพทย พยาบาล เภสชกรนกวชาการสาธารณสข และเจาหนาท ท เกยวของในการด าเนนโครงการฯ เพอทบทวนองคความร สถานการณปญหา ผลกระทบ ดงค ากลาวผบรหารทานหนงกลาววา “มการสนบสนนองคความรเจาหนาท

115

จดอบรมจ านวน 2 ครงเพอใหบคลากรไดเขาใจวตถประสงคของโครงการและน าความรใหมๆ มาถายทอดโดยทมวทยากรในระดบจงหวด และบรณาการไปถงคลนกจตเวชบ าบดบหรในระดบพนทเพอใหครอบคลมการเขาถงบรการของประชาชน” รวมทงแนวทางการด าเนนโครงการเพอใหเขาใจวตถประสงคและแนวทางในการด าเนนการไปในทศทางเดยวกน สอดคลองกบหลกการประเมนรปแบบซปป (CIPP Model) ซงสตฟเฟลบม (2000)ไดกลาวถงปจจยน าเขาวา โครงการน นจะท าใหเกดการปฏบตงานทมประสทธภาพ และคณภาพดขนไดจะเกยวของกบทรพยากรทมคณภาพ งบประมาณ การวางแผนงานการ เลอกกจกรรมในโครงการทคาดวาจะท าใหโครงการหรอแผนงานนนประสบความส าเรจ 5.2.1.2 ดานบรบทของโครงการฯ กลมตวอยางทง อสม. และประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯทงจงหวดพะเยาและจงหวดนานพบวาสวนใหญมระดบความคดเหนอยในระดบปานกลาง ระดบต า และระดบสง เมอพจารณารายขอ พบวา กลมตวอยางตอบเหนดวยมากเกยวกบกจกรรมของโครงการสอดคลองกบยทธศาสตรการด าเนนงาน และวตถประสงค ของโครงการ และรายขอเกยวกบหลกการและเหตผลของโครงการสอดคลองกบสภาวะสขภาพของสงคม เนองจากการด าเนนโครงการฯ ครงน มการจดประชมถายทอดนโยบายในระดบจงหวด อ าเภอ ต าบล โดยใหหนวยงานทเกยวของไดแก สสจ. สสอ. สมาคมสาธารณสข เครอขายหมออนามย รพ.สต. และภาคเครอขายมสวนรวมในการรบทราบนโยบาย วตถประสงคของการด าเนนโครงการฯ และมเปาหมายในการขบเคลอนชดเจนสอดคลองกบการศกษาของศรสดา วงศวเศษกล และ เนตรรชน ตงภาคภม (2556) ศกษาการประเมนผลโครงการพฒนาศนยการเรยนรเพอการสรางเสรมสขภาพเดกปฐมวยและผสงอายในชมชน ผลการศกษาพบวา กลมตวอยางสวนใหญเหนดวยในระดบมากทสดเรองความสอดคลองของหลกการและเหตผลของโครงการกบสภาวะสขภาพของสงคม รองลงมา คอ กจกรรมโครงการสอดคลองกบวตถประสงคของโครงการและกจกรรมโครงการท าใหการด าเนนโครงการบรรลวตถประสงค ซงการศกษาวจยครงนสอดคลองกบการศกษาขอมลเชงคณภาพจากผบรหารทานหนงในจงหวดพะเยา กลาววา “จงหวดพะเยา มการถายทอดนโยบายในระดบจงหวดโดยมผวาราชการเปนประธาน และสงการในระดบอ าเภอ และต าบล ใหเขาใจแนวทางการปฏบตและวตถประสงคของโครงการ รวมทงไดจด Kick off / TOR ระดบจงหวด อ าเภอ จดกจกรรมในวน อสม.วนงดสบบหรโลกและบนทกขอมลเลกบหร” และสอดคลองกบหลกการประเมนรปแบบซปป (CIPP Model) ซงสตฟเฟลบม (2000)ไดทกลาววาการประเมนดานบรบท (Context Evaluation) เปนรปแบบการประเมนเพอใหไดมาซงเหตผลเพอชวยใหการก าหนดวตถประสงคของโครงการมความสมพนธเกยวกบสภาพแวดลอมความตองการและเงอนไขทเปนจรงเกยวกบสภาพแวดลอม นอกจากนนยงชวยในการวนจฉยปญหาเพอใหไดมาซงขอมลทเปนประโยชนตอการตดสนใจและการใชดลพนจในการพจารณาคณคาหรอตความสอดคลองกบวตถประสงคเปนไปตามเปาประสงคของโครงการ 5.2.1.3 ดานกระบวนการด าเนนโครงการฯ กลมตวอยางทง อสม. และประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯทงจงหวดพะเยาและจงหวดนาน พบวาสวนใหญมระดบความคดเหนอยในระดบต า รองลงมาคอ ระดบปานกลาง และระดบสง ตามล าดบ อาจเปนเพราะการด าเนนโครงการฯ ครงนยงเปน

116

ระยะแรก ท าใหประชาชนเขาถงขอมลไดนอย ในการด าเนนโครงการนมปญหาความไมเขาใจของประชาชนการด าเนนกจกรรมในการสมครเขารวมโครงการฯ การแกไขปญหาโดยเจาหนาทจะมการลงไปพดคยท าความเขาใจ อธบายวตถประสงค ใหความร และประโยชนทเกดขนกบประชาชนอยางตอเนองและส าหรบคนทเขาใจยากกจะเขาไปพดคยแบบตวตอตว และการเยยมบานเปนระยะ ซงเมอประชาชนไดรบทราบขอมลทถกตองครบถวนกใหความรวมมอในการการด าเนนกจกรรมงานตามโครงการเปนอยางดและมการปรบเปลยนเวลาในการรวมโครงการใหเขากบวถชวตของประชาชน เชน เมอมเวลาวางกจะไปชกชวนคนทสบบหรเขารวมโครงการฯ ครงละ 1-2 คน โดยเรมจากนอยไปมาก หรอมการจดกจกรรม เชน ออกก าลงกาย พธทางศาสนาหรอกจกรรมทเทศบาลและ รพ.สต.จด กจะปลกตวมารวมกจกรรมกอนไปประกอบอาชพหลกของตนเองหลงจากประชาชนกลบจากการประกอบอาชพสอดคลองกบการศกษาของพนธทพา อนทรศร และ วงศา เลาหศรวงศ (2555) กลาววา กระบวนการด าเนนโครงการจะประสบความส าเรจจะตองมการบรณาการกจกรรมทมความคลายคลงกบโครงการอนๆ ดานกระบวนการมเครอขายการท างานและมการปรบเปลยนกจกรรมและชวงเวลาใหเขากบวถชวตของประชาชน แตเมอพจารณาเปนรายขอ พบวา สวนใหญตอบเหนดวยมาก ไดแก ขอทมก าหนดเปาหมาย/กจกรรมรณรงคทสอดคลองกบโครงการเพอเพมผเขารวมโครงการ และรายขอทมการสงตอขอมลและบนทกขอมลอยางถกตองและตรงเวลา รายขอทมการตดตามประเมนผลการด าเนนงานของโครงการ และขอทมการประชาสมพนธกจกรรมของโครงการ“3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” และมการบรณาการอยางมสวนรวมกบหนวยงานทเกยวของ สงผลใหการด าเนนโครงการฯ เปนไปตามวตถประสงคโครงการ สอดคลองกบขอมลเชงคณภาพจากผบรหารทานหนงในจงหวดพะเยา กลาววา “การด าเนนโครงการฯ ในพนทจงหวดมการก าหนดเปาหมายทชดเจนโดยผานการประชมถายทอดในระดบจงหวด และจดกจกรรมรณรงคทสอดคลองกบโครงการเพอเพมและชกชวนใหประชาชนสมครใจเขารวมโครงการ ซงถาประชาชนตระหนกในปญหาและผลกระทบทเกดขนจะท าใหเขาเหนความส าคญมากยงขนและในจงหวดมการบรณาการอยางมสวนรวมกบหนวยงานทเกยวของ เชน เทศบาล วด ชมชน เปนตน กจกรรมทเหนเดนชดของเรา คอ วน อสม. แหงชาต และงานบญทางศาสนา เราจะเอากจกรรมของโครงการ“3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชนไปประชาสมพนธดวย” สอดคลองกบหลกการประเมนรปแบบซปป (CIPP Model) ซงสตฟเฟลบม (2000)ไดทกลาววาการประเมน กระบวนการ (Process Evaluation) เปนแนวทางการปฏบตทเกยวของกบการบรหารและการจดการกจกรรมโครงการเปนไปตามวตถประสงคของโครงการเพอหาขอดและขอบกพรองของการด าเนนตามขนตอนตางๆ ทก าหนดไวอยางเปนระบบขนตอน 5.2.1.4 ดานผลผลตของโครงการ กลมตวอยางทง อสม. และประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯทงจงหวดพะเยาและจงหวดนาน พบวาสวนใหญ มระดบความคดเหนอยในระดบปานกลางรองลงมาคอระดบต า และระดบสง เนองจากการด าเนนโครงการฯ มการจดอบรมถายทอดนโยบาย ประโยชนทประชาชนจะไดรบจากการสมครใจเขารวมโครงการฯ และหนวยงานสาธารณสขอ าเภอ (สสอ.) รวมกบ ส านกงานสาธารณสขจงหวด (สสจ.) กลมงานโรคไมตดตอเรองรงทงจงหวดพะเยาและจงหวดนาน

117

ไดจดอบรมใหความรเกยวกบอนตรายและผลกระทบจากการสบบหร ใหเจาหนาทในระดบพนท รพ.สต. และอสม. เพอใหเกดความรความเขาใจมากขน รวมทงสามารถน าความรไปใหกบประชาชนเพอสรางความตระหนกในการดแลสขภาพและเหนความส าคญของการสมครเขารวมโครงการฯ ดวย เมอพจารณาเปนรายขอพบวา สวนใหญมความคดเหนดวยมากในขอทเกยวกบความรจากการเขารวมกจกรรมโครงการน าไปใชการสงเสรมพฤตกรรมสขภาพตนเองได และผเขารวมโครงการมความพงพอใจในระดบมากสอดคลองกบการศกษาของศรพร จนดารตน และ สกญญา โลจนาภวฒน (2556) ศกษาการประเมนผลการใชแนวปฏบตการสนบสนนการเลกบหรของผใชบรการคลนกอดบหร ผลการศกษาพบวา ความพงพอใจตอการใชแนวปฏบตของผใชแนวปฏบต มคาเฉลยความพงพอใจโดยรวมเทากบ 9.6 อยในระดบมาก จากการพฒนาแนวปฏบตจากหลกฐานเชงประจกษทเปนเหตเปนผล และมการสาธตตวอยางการใชแนวปฏบตแกกลมผใชบรการคลนกอดบหร นอกจากนนการด าเนนโครงการฯ พบวารายขอทสวนใหญมความคดเหนดวยมากไดแก ระบบการตดตามผเขารวมโครงการจนเลกไดส าเรจ ประชาชนไดรบค าแนะน า/เทคนคในการขารวมโครงการจนส าเรจ และความรวมมอของคนในชมชนน น เนองจากการด าเนนโครงการฯ มการประชาสมพนธในเชงรกและบรณาการในการดแลสขภาพแบบองครวม เชน การเยยมบานรวมกบสหสาขาวชาชพทมหมอครอบครวท าใหประชาชนไดรบขอมลจากแกนน าสขภาพโดยเฉพาะ อสม. ทเปนตวแทนในการเชญชวนและใหความรกบประชาชนสงผลใหประชาชนเหนความส าคญและใหความรวมมอในการด าเนนกจกรรม และกรณทมปญหาหรอไมเขาใจเกยวกบการด าเนนโครงการฯ หรอส าหรบคนทตองการเลกสบบหรในระยะเรมแรก ในพนทจะมหนวยใหค าปรกษาและคลนกเลกสบหรจะมเจาหนาททรบผดชอบโดยตรงไปใหความร ค าแนะน า กบผทตองการเลกสบบหรถงบานพรอมใหค าแนะน าตลอด 24 ชวโมง ดงค ากลาวของเจาหนาทคนหนงบอกวา “ในพนทอ าเภอเมอง พะเยา ทก รพ.สต.จะมคลนกเลกบหรใหบรการประชาชน กรณทพบ case หนกเราจะมแนวทางในการสงตอไปยง รพ.พะเยา หรออ าเภออนๆ จะมแนวทางการด าเนนเหมอนกนทงหมด ซงในรพ.พะเยา จะมทมแพทย พยาบาลจตเวช เภสชกรและเจาหนาทอนๆทเกยวของในการบ าบดดแล” นอกจากนนยงมการสรางนวตกรรมเลกบหรใหกบประชาชนทมารบบรการดวย เชน โครงการนวดกดจดท าใหไมอยากบหรและโครงการผลตสมนไพรหญาดอกขาว เปนตน สอดคลองกบการศกษาของ นนทธยาภรณ มะละศลป และสนดา ปรชาวงษ (2555) ไดศกษา ผลของการใหค าปรกษาเพอการเลกบหรรวมกบการนวดกดจดสะทอนตออาการถอนนโคตนและพฤตกรรมการเลกบหรในผปวยโรคเรอรง พบวา คาเฉลยคะแนนพฤตกรรมการเลกบหรของกลมทดลองหลงเขารวมโปรแกรมการใหค าปรกษาเพอการเลกบหรรวมกบการนวดกดจดสะทอนมากกวากอนไดรบโปรแกรมอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และเพมขนมากกวากลมเปรยบเทยบอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 5.2.1.5 ดานผลลพธของโครงการ กลมตวอยางทง อสม. และประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ ทงจงหวดพะเยาและจงหวดนาน พบวาสวนใหญระบวาผเขารวมโครงการเลกไดส าเรจ เมอเทยบกบผเขารวมโครงการ อยในระดบปานกลางระหวางรอยละ 21 – 30 ทงนเนองจากการด าเนนโครงการฯ อาจยงมปญหาในเรองการประสานงานในระยะแรกท าใหประชาชนเขาถงขอมลไดชา จงไดมรปแบบการแกไข

118

ปญหาโดยให อสม. เปนตวขบเคลอนในระดบพนทและให อสม.ชกชวนคนทสบบหรในชมชน 1:1 จากนนขยายตอไป 1:2 ซงการชกชวนเขารวมโครงการฯ อาจจะมปญหาและอปสรรค เชน คนสบหรบางรายไมอยบานในชวง อสม. เขาไปเยยม ท าใหตองปรบเปลยนเวลาและหาจงหวะเขาไปพบทไรนาแทน

5.2.2 ความแตกฉานดานสขภาพของอสม. และประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ การศกษางานวจยครงน ไดแบงองคประกอบความแตกฉานดานสขภาพออกเปน 4 ดานดงนคอ

ดานการรบรเกยวกบการด าเนนโครงการฯและพษภยของบหร ทกษะการตดสนใจ ทกษะการจดการตนเองและทกษะการสอสาร ของ อสม. และประชาชนทสมครใจเขารวมโครงการฯ ทงจงหวดพะเยาและจงหวดนาน พบวา สวนใหญอยในระดบปานกลาง รองลงมาคอ ระดบสง และระดบต า ตามล าดบ ผลจากการวจยนแสดงใหเหนถงปญหาเรองความสามารถในการเรยนรและเขาใจสอความรดานสขภาพของประชาชนทเขารวมโครงการ“3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ยงไมเพยงพอ ซงอาจสงผลใหประชาชนเกดพฤตกรรมและการปฏบตตวในการปองกนผลกระทบและพษภยของบหรทไมเหมาะสม สะทอนใหเหนถงปญหาการด าเนนงานดานสงเสรมสขภาพเพอปองกนและปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพในภาพรวมทอาจจะไมประสบผลส าเรจไดเทาทควร ดงนนการด าเนนงานกจกรรมรณรงคสรางกระแสและสงเสรมสขภาพเพอปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพและใหเกดการเปลยนแปลง “ทศนคต” ใหประสบผลลพธทดจงจ าเปนอยางยงในการทจะหาวธการสงเสรมใหประชาชนมระดบความแตกฉานดานสขภาพใหอยระดบเพยงพอ จากผลการศกษาอาจเนองมาจากประชาชนและ อสม.ทสมครเขารวมโครงการอาศยอยในชนบท การเขาถงขอมลสรางกระแสกจกรรมรณรงคและขบเคลอนใหประชาชนเหนความส าคญของพษภยจากการสบบหรและความส าคญของโครงการฯ ไมครอบคลม อกท งปจจยสวนบคคลของกลมตวอยางพบวาสวนใหญมการศกษาระดบประถมศกษา และประวตการเรมสบบหรหมดมวนครงแรกอาย 14 ป สอดคลองกบการศกษาของนงลกษณ แกวทอง (2557) พบวา รอยละ 89.0 ของกลมตวอยาง มระดบความแตกฉานดานสขภาพก ากงและไมเพยงพอทงนทงนอาจเนองจากกลมตวอยางทศกษาอาศยในเขตชนบทและสวนใหญมการศกษาระดบประถมศกษา แตเมอพจารณาเปนรายขอ พบวาสวนใหญตอบใชกบขอ เปนโครงการกจกรรมรณรงคมงใหขอมลใหเกดการเปลยนแปลง “ทศนคต” และน าไปสการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ และโครงการฯ สงผลใหผเขารวมโครงการเขาใจเกยวกบผลกระทบทเกดขนจากพฤตกรรมเสยงและพฤตกรรมการสบบหร ตามล าดบ ซงกจกรรมโครงการฯ ด าเนนกจกรรมรณรงคและขบเคลอนใหประชาชนเหนความส าคญของผลกระทบและความสญเสย ทงโดยทางตรงและทางออม น าไปสการเลกสบบหรและการลงมอปฏบตปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพทด

119

5.3 ขอเสนอแนะ 1. สรางรปแบบการขบเคลอนโดยการใหมสวนรวมของประชาชนและทกภาคสวน เชน บาน วด

โรงเรยน เปนตน 2. สรางองคความรใหกบประชาชน หนวยงานตาง ๆ หรอผทเกยวของ เชน การอบรมใหความร

การจดเวทสมมนา การแลกเปลยนเรยนรผทประสบความส าเรจในการเลกสบบหร 3. การจดกจกรรมสรางกระแสรณรงคอยางหลากหลาย เชน การแจกสอประชาสมพนธผานชอง

สงคมออนไลนมากขน การจดนทรรศการสอดแทรกตามเทศกาล เชน วน อสม. วนงดสบบหรโลก วนส าคญทางศาสนา การเดนขบวนรณรงค เปนตน อยางตอเนอง

4. การสรางแรงจงใจ เชน การใหของขวญหรอรางวลสาหรบผทมสวนในการประชาสมพนธ ชกชวนประชาชนใหเขารวมโครงการฯ และสามารถเลกสบบหรไดอยางถาวร

5. การสรางรปแบบการบรหารจดการของหนวยงานตางๆ อยางเปนระบบ เชน มคณะกรรมการในการขบเคลอนในแตละจงหวด มการประชม มการด าเนนงานอยางตอเนอง

6. มการตดตามประเมนผลอยางเปนระบบในทกหนวยงานและภาคสวนตางๆ เพอการสงเสรมในสวนทดใหดยงขนไป หรอปรบปรงแกไขในสวนทยงบกพรองไมมประสทธภาพเพมขน

120

บทท 6 บรรณานกรม

กมลภ ถนอมสตย . (2554). ปจจยทสมพนธกบการสบบหรในระยะเรมตนของนกเรยนชายชนมธยมศกษาตอนตน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาตราด. วารสารการพยาบาลและการศกษา,4(3), 38-47.

กรมควบคมโรค, กระทรวงสาธารณสข. (2546). บหรหรอสขภาพ (พมพครงท 4). กรงเทพฯ: องคการรบสงสนคาและพสดภณฑ.

กรองจต วาทสาธกกจ. (2552). ถนนปชต การสงเสรมการเลกบหรในงานประจ า (พมพครงท 1). กรงเทพฯ:มลนธรณรงคเพอการไมสบบหร.

จราภรณ เนยมกญชร. (2550). ผลของการใชโปรแกรมสงเสรมการเลกบหรตามทฤษฎการเปลยนแปลงพฤตกรรมตอพฤตกรรมการเลกบหรของผ ปวยใน แผนกอายรกรรม.วทยานพนธปรญญามหาบณฑต. สาขาวชาพยาบาลศาสตร คณะพยาบาลศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ณนฑยา คารมย. (2556). ปจจยท านายการเลกสบบหรในระยะสนในผปวยโรคเรอรง. น าเสนอผลงานวจยและโปสเตอรเพอการควบคมยาสบ. ประชมวชาการบหรและสขภาพแหงชาต ครงท 12. โรงแรมมราเคล แกรนด คอนแวนชน กรงเทพฯ.

ธณฐญา รดโถ, วลรตน แสงไชย และวสนต เหลองประภสร. (2557). การประเมนผลโครงการ 30 บาท รกษาทกโรค โดยใชตวแบบซป (CIPP Model) : กรณศกษาเครอขายบรการสขภาพ อ าเภอนาเชอก จงหวดมหาสารคาม. วารสารการเมองการปกครอง. 4(1): 352-369.

นงลกษณ แกวทอง ลกขณา เตมศรกลชย ประสทธ ลระพนธ ธราดล เกงการพานช และ ขวญเมอง แกวด าเกง. (2557). ความแตกฉานดานสขภาพในกลมเสยงโรคความดนโลหตสงโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลบานหนองหอย จงหวดสระแกว . วารสารวทยาลยพยาบาลบรมราชชนน กรงเทพ. 30(1): 45-56.

นนทธยาภรณ มะละศลป. (2555). ผลของการใหค าปรกษาเพอการเลกบหรรวมกบการนวดกดจดสะทอนตออาการถอนนโคตนและพฤตกรรมการเลกบหรในผปวยโรคเรอรง. วารสารพยาบาลต ารวจ. 6(1)30-43.

ประกต วาทสาธกกจ. (2552). สถานการณการสบบหรและพษภยของบหร. ใน กรองจต วาทสาธกกต, ถนนปชต การสงเสรมการเลกบหรในงานประจ า. พมพครงท 2.กรงเทพฯ:มลนธรณรงค เพอการไมสบบหร.

ปรดา เบญจนากาศกล และวนดา แพงเทยน. (2000). ทศนคตตอการสบและอดบหรในผปวยโรคระบบทางเดนหายใจเรอรงและโรคระบบหวใจและหลอดเลอด. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต เภสชศาสตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.

121

พนธทพา อนทรศร , วงศา เลาหศรวงศ. (2555). การประเมนผลโครงการหมบานปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพลดโรคมะเรง โรคความดนโลหตสง โรคหวใจ และหลอดเลอดจงหวดชยภม ตามโครงการเฉ ลมพ ระ เก ยร ต 57 พ รรษ ามห าวช ราล งกรณ ก รณ ศ กษ าบ านล าดใต . ว ารส ารวจย มหาวทยาลยขอนแกน. 12 (2): 30-41.

พระราชบญญตยาสบ พ.ศ. 2509. (2509, 29 พฤศจกายน). ราชกจจานเบกษา. หนา 1-19. เยาวดรางชยกล วบลยศร. (2542 ). การประเมนโครงการแนวคดและการปฏบต. กรงเทพฯ :

จฬาลงกรณมหาวทยาลย. รชานนท งวนใจรก. (2552). ผลของการประยกตใชทฤษฎแรงจงใจเพอปองกนโรครวมกบแรงสนบสนน

ทางสงคมในการพฒนาพฤตกรรมเพอปองกนการสบบหรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 อ าเภอเมอง จงหวดขอนแกน. วารสารวจยสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน. 2(1),45-57.

รชนา ศานตยานนท, บษบา มาตระกล, และกาญจนา สรยะพรหม. (2550). พษภยบหร. ในสมเกยรต วฒนศรชยกล, ต าราวชาการสขภาพการควบคมการบรโภคยาสบ. กรงเทพฯ:เครอขายวชาชพสขภาพเพอสงคมไทยปลอดบหร.

ราชบณฑตยสถาน. (2556). พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2554. กรงเทพฯ:ศรวฒนาอนเตอรพรนท.

วรเดช จนทรศร และไพโรจนภทรนรากล. (2541). การประเมนผลระบบเปด. กรงเทพฯ: สมาคมรฐประศาสนศาสตร.

ศลวงศ สนสผล. (2551). การประยกตทฤษฎขนตอนการเปลยนแปลงพฤตกรรมทมตอการเลกสบบหรของนกเรยนชายในระดบมธยมศกษา. วทยานพนธปรญญาสาธารณสขศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา.

ศรสดา วงศวเศษกล และ เนตรรชน ตงภาคภม. (2556). การประเมนผลโครงการ การพฒนาศนยการเรยนรเพอการสรางเสรมสขภาพเดกปฐมวยและผสงอายในชมชน. วารสารวทยาลยพยาบาลบรมราชชนน นครราชสมา. 19 (2):31-45.

ศรพร จนดารตน และ สกญญา โลจนาภวฒน. (2556). ประเมนผลการใชแนวปฏบตการสนบสนนการเลกบหรของผใชบรการคลนกอดบหร. วารสารพยาบาล. 62(1): 44-54.

สนดา ปรชาวงษ. (2553). โครงการทบทวนวรรณกรรมอยางมระบบ เรองปจจยก าหนดพฤตกรรมการเลกบหร. คณะพยาบาลศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ศนยวจยและจดการความรเพอการควบคมการบรโภคยาสบ (ศจย) และส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส).

ส านกควบคมการบรโภคยาสบ กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข. (2557). ความรพนฐานและประเภทของผลตภณฑยาสบ.กรงเทพฯ.

122

องคณา วนาอปถมภกล. (2552). ผลของโปรแกรมสงเสรมการเลกบหรทประยกตใชทฤษฎขนตอนการเปลยนแปลงพฤตกรรมรวมกบแรงสนบสนนทางสงคมในผปวยวณโรค. วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต. สาขาวชาเอกสขศกษาและพฤตกรรมศาสตร คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยมหดล.

อมรา บญตะนย. (2558). การสบบหรกบการเสอมของสมรรถนะทางเพศ. วนทคนขอมล 15 มกราคม 2558,เขาถงไดจาก http://www.saf.or.th

Daunter, K. D. (2013). The Effects of Mindfulness on Smoking Behavior and Craving.Submitted to the

Faculty of Union Institute & University in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Psychology, Published by Pro Quest LLC. 1-76.

Fagerstrom, K. O., & Hughes, J. R. (2001). Nicotine concentrations with concurrent use of cigarettes and nicotine replacement: A review. Nicotine & Tobacco Research. 73-79.

Gritz, E. R., Vidrine, D. J., & Fingeret, M. C. (2 0 0 7 ) . Smoking Cessation A Critical Component of Medical Management in Chronic Disease Populations. American Journal of Preventive Medicine, 33(65): 414-422.

Harper, T., Fitzgeorge, L., Tritter, A., & Prapavessis, H. (2012). Acute Exercise Effects on Craving and Withdrawal Symptoms among Women Attempting to Quit Smoking Using Nicotine Replacement Therapy. Journal of Smoking Cessation. First View Article,November. 1- 8.

Jetiyanuwatr, C. 2001. Factor associated with smoking cessation of public health officials in Kanjanaburi province. Master’s Thesis, Department of Biostatistics, Graduate Studies, Mahidol University.

Li, J. (2009). Mobile Phones and the Internet as Quitting Smoking Aids. Cases in Public Health Communication & Marketing. 3: 204-218.

Stufflebeam, D. L., Madam, C. F., & Kellaghan, T. (eds.) (2000). The CIPP model for evaluation in Evaluation model. Boston, MA: Kluwer Academic.

Tonstad, & Cowan. (2 0 0 9 ) . Treating tobacco dependence as a chronic illness and a key modifiable predictor of disease. The international journal of clinical practice. 63: 1634-1641.

Tzelepis, F., Paul, C.L., Walsh, R. A., McElduff, P., & Knight, J. (2010). Proactive Telephone Counseling for Smoking Cessation: Meta-analyses by Recruitment Channel and Methodological Quality. 103(12): 922-940.

Pimenta, F., Leal, I., & Maroco, J. (2008). Health Beliefs, Stages of Change and Smoking Behaviour in Portuguese College Students Health beliefs, stages of change and smoking behaviou r in Portuguese college students. Journal of Smoking Cessation. 3(1): 14–22.

123

ภาคผนวก 1. แบบสอบถาม 2. ภาพกจกรรม

124

แบบสอบถามส าหรบประชาชนและอาสาสมครสาธารณสข

การประเมนผลการด าเนนโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ของภาคเหนอ

จงหวด............................................................................................... วตถประสงค เพอตดตามและประเมนผลการด าเนนกจกรรมการควบคมการบรโภคยาสบภายใต โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ของภาคเหนอ ส าหรบอาสาสมครสาธารณสข (อสม.) ค าชแจง

1. กรณาอานค าชแจงของแบบสมภาษณในแตละชด 2. แบบสอบถามนมขอค าถาม 3 สวน ดงน

สวนท 1 ขอมลทวไปของแบบสอบถาม สวนท 2 การประเมนผลการด าเนนงานตามโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

3. สวนท 3 แบบสมภาษณความแตกฉานดานสขภาพของประชาชนเกยวกบโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

4. โปรดตอบค าถามในแตละสวนตามความเหนของทาน 5. กรณาตอบแบบสอบถามใหครบทกขอ

ขอรบรองวา จะเกบขอมลเฉพาะเกยวกบตวขาพเจาเปนความลบ และจะเปดเผยไดเฉพาะ

ในรปทเปนสรปผลโครงการ การเปดเผยขอมลเกยวกบตวขาพเจาตอหนวยงานตางๆ ทเกยวของกระท าไดเฉพาะกรณจ าเปนดวยเหตผลทางวชาการเทานน

ขอรบรองวา หากมขอมลเพมเตมทสงผลกระทบตอโครงการ ขาพเจาจะไดรบการแจงใหทราบโดยไมปดบงซอนเรน

ขาพเจาไดอานขอความขางตนแลว และมความเขาใจดทกประการ และยนยอมเขารวม ตลอดโครงการ

ขอขอบคณในความรวมมอของทกทาน ดร.เกษแกว เสยงเพราะ

125

สวนท 1 ขอมลทวไปของแบบสอบถาม ค าชแจง โปรดใสเครองหมาย ( / ) ลงในชองสเหลยมเพยงตวเลอกเดยว หรอเตมค าตอบลงในชองวางตามความเปนจรง 1. เพศ ( ) 1. ชาย ( ) 2. หญง 2. อาย ( ) 1. ต ากวา 20 ป ( ) 2. 20 - 30 ป ( ) 3. 31 - 40 ป ( ) 4. 41 - 50 ป ( ) 5. 51 - 60 ป ( ) 6. มากกวา 60 ป ขนไป 3. ระดบการศกษา ( ) 1 ไมไดศกษา

( ) 2. มธยมศกษาตอนตน ( ) 3. มธยมศกษาตอนปลาย, ปวช. หรอเทยบเทา

( ) 4. อนปรญญา, ปวส. หรอเทยบเทา ( ) 5. ปรญญาตร

( ) 6. ปรญญาโท ( ) 7. สงกวาปรญญาโท

4. สถานภาพสมรส ( ) 1. โสด ( ) 2. แตงงาน ( ) 3. หยา ( ) 4. หมาย ( ) 5. อน ๆระบ........................................................................................ 5. การประกอบอาชพ ( ) 1. ท านา, ท าสวน, ท าไร ( ) 2. รบจางทวไป ( ) 3. คาขาย ( ) 4. รบราชการ ( ) 5. รฐวสาหกจ ( ) 6. ธรกจสวนตว ( ) 7. อน ๆระบ................................................................................................

126

6. รายไดของทานตอครอบครว (ตอเดอน) ( ) 1. ต ากวา 5,000 บาท ( ) 2. 5,000-10,000 บาท ( ) 3. 10,001-15,000 บาท ( ) 4. 15,001-20,000 บาท ( ) 5. 20,001-25,000 บาท ( ) 6. 25,001-30,000 บาท ( ) 7. มากกวา 30,000 บาท 7. ความเพยงพอของรายได ( ) 1. เพยงพอ/ไมเหลอเกบ ( ) 2. ไมเพยงพอ/มหนสน ( ) 3. มพอเหลอเกบ ( ) 4. อน ๆระบ.................................... 8. ทานสบบหรหรอไม

( ) 1. เคยสบแตปจจบนเลกสบแลว ( ) 2. สบบหรทกวน ( ) 3. สบบหร แตไมทกวน ( ) 4. อน ๆระบ..............................................................................................

9. เรมสบบหรหมดมวนครงแรกเมอทานอาย ...................... ป (ถาเคยสบแตปจจบนเลกแลวใหขามไปขอ 12) 10. ในชวง 30 วนทผานมา ทานใชยาสบ/ยาเสนครงแรกของวน ภายใน 30 นาทหลงตนนอนตอนเชา ใชหรอไม

( ) 1. ใช ( ) 2. ไมใช 11. ในชวง 12 เดอนทผานมา ทานไดลงมอพยายามเลกใชยาสบ / ยาเสน ใชหรอไม

( ) 1. ไมใช ( ) 2. ใช (ระบ ........................ ครง) 12. การพยายามเลกบหร เกยวเนองจาก “โครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” หรอไม

( ) 1. เกยวของ ( ) 2. ไมเกยวของ 13. ทานรจกและรบขอมลขาวสารของโครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน หรอไมและจากแหลงใด

( ) 1. ไมรจก ( ) 2. รจกและรบขอมลจาก.......................................... 13. . ทานไดรบการเชญชวนใหเขาโครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชนหรอไม และจากแหลงใด

( ) 1. ไมไดรบ ( ) 2. ไดรบการชวนจาก ( ) 2.1 อสม. ( ) 2.2 อน ๆ ..........................

15. ในรอบ 12 เดอนทผานมา ทานสามารถเชญชวนผสบบหรได ............ คน

127

สวนท 2 การประเมนผลการด าเนนงานตามโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ค าชแจง โปรดท าเครองหมาย / ลงในชองวาง ตามความรสก ความคดเหนของทานในขอตอไปนเพยงชองเดยว

ค าจ ากดความ

(5) มากทสด หมายถง ทานเหนดวยมากทสดกบขอค าถาม

(4) มาก หมายถง ทานเหนดวยมากกบขอค าถาม (3) ปานกลาง หมายถง ทานเหนดวยปานกลางกบขอค าถาม (2) นอย หมายถง ทานเหนดวยนอยกบขอค าถาม (1) นอยทสด หมายถง ทานเหนดวยนอยทสดกบขอค าถาม

ขอความ น อ ยท ส ด ( 1 )

นอย (2)

ปานกลาง (3)

มาก (4)

มากทสด (5)

ดานปจจยน าเขา

1. มเจาหนาทรบผดชอบโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ชดเจน และมการแบงหนาททเหมาะสม

2. มการสนบสนนและจดสรรงบประมาณด าเนนโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” อยางเหมาะสมเพยงพอ

3. มสถานทอ านวยความสะดวก อาคาร สถานท ทเพยงพอและเหมาะสมตอการด าเนนโครงการ

4. มเครองมอ เครองใช สอ วสด อปกรณ ทเพยงพอและเหมาะสมตอการด าเนนโครงการ

5. เจาหนาทมความร ความเชยวชาญในการด าเนน/พฒนาโครงการ“3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ชดเจน

ดานบรบท

6. หลกการและเหตผลของโครงการสอดคลองกบสภาวะสขภาพของสงคม

7. วตถประสงคของโครงการมความชดเจน

ดานบรบท (ตอ)

8. วตถประสงคของโครงการสอดคลองกบสภาพแวดลอมและความตองการ ของประชาชน/ชมชน

128

ขอความ น อ ยท ส ด ( 1 )

นอย (2)

ปานกลาง (3)

มาก (4)

มากทสด (5)

9. กจกรรมของโครงการสอดคลองกบยทธศาสตรการด าเนนงาน และวตถประสงค ของโครงการ

10. ผเขารวมโครงการฯ ตระหนกถงความส าคญในการด าเนนกจกรรมรณรงคและขบเคลอนกจกรรมน าไปสการเลกสบบหรและการลงมอปฏบตปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพทด

ดานกระบวนการด าเนนโครงการ

11. การประชาสมพนธกจกรรมของโครงการ“3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

12. มการบรณาการอยางมสวนรวมกบหนวยงานทเกยวของ

13. ก าหนดเปาหมาย/กจกรรมรณรงคทสอดคลองกบโครงการเพอเพมผเขารวมโครงการ (โปรดระบ....................................................................................)

14. มการสงตอขอมลและบนทกขอมลอยางถกตองและตรงเวลา

15. มการตดตามประเมนผลการด าเนนงานของโครงการ

ดานผลผลตของโครงการ

16. ความรจากการเขารวมกจกรรมโครงการน าไปใชการสงเสรมพฤตกรรมสขภาพตนเองได

17. มระบบการตดตามผเขารวมโครงการจนเลกไดส าเรจ

18. ทานใหค าแนะน า/เทคนคใหแกผเขารวมโครงการจนส าเรจ (โปรดระบ....................................................................................)

19. ความพงพอใจของผเขารวมโครงการ

20. ความรวมมอของคนในชมชน

ดานผลลพธของโครงการ >40% 31-40%

21-30%

11-20%

0-10%

21. ผเขารวมโครงการเลกไดส าเรจ เมอเทยบกบผเขารวมโครงการ (โปรดระบเปนรอยละ)

129

สวนท 3 แบบสมภาษณความแตกฉานดานสขภาพของประชาชนเกยวกบโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ค าชแจง โปรดท าเครองหมาย / ลงในชองวาง ตามความรสก ความคดเหน ของทานในขอตอไปนเพยงชองเดยว

ค าจ ากดความ

(3) ใช หมายถง ทานเหนดวยทสดกบขอค าถาม (2) ไมแนใจ หมายถง ทานไมแนใจกบขอค าถาม (1) ไมใช หมายถง ทานไมเหนดวยกบขอค าถาม

ขอความ

ใ ช ไมแนใจ

ไมใช

ดานความร ความเขาใจของผสมครใจเขารวมโครงการ 1. โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” เปนโครงการทด าเนนกจกรรมลงมอท าควบคไปกบ กจกรรมรณรงคสรางกระแส

2. โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” เปนโครงการกจกรรมรณรงคมงใหขอมลใหเกดการเปลยนแปลง “ทศนคต” และน าไปสการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ

3. โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” เปนโครงการเชญใหประชาชนทสบบหรและดมเครองดมแอลกอฮอลใหมาออกก าลงกายเพอสขภาพ เลกบหร (เลกเหลา)

4. โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” สงผลใหผเขารวมโครงการเหนความส าคญของพษภยจากการสบบหร ผลกระทบและความสญเสย ทงโดยทางตรงและทางออม

5. โครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” สงผลใหผเขารวมโครงการเขาใจเกยวกบผลกระทบทเกดขนจากพฤตกรรมเสยงและพฤตกรรมการสบบหร

ดานทกษะการตดสนใจ

6. เมอหมออนามย (บคลากรทางการแพทยและสาธารณสข) เชญชวนใหทานสมครเขารวมโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ทานจะตดสนใจเขารวมทนท

7. เมอทานเขารวมโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ทานจะมสวนรวมในการด าเนนกจกรรม และน าขอมลทไดไปใชใหเกดการเปลยนแปลง โดยเฉพาะ “ทศนคต” และน าไปสการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ

8. เมอหมออนามย (บคลากรทางการแพทยและสาธารณสข) เชญชวนใหทานเลกสบบหรตามนโยบายโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ทานจะตดสนใจเลกสบบหรทนท

130

ขอความ

ใ ช ไมแนใจ

ไมใช

9. เมอหมออนามย (บคลากรทางการแพทยและสาธารณสข) เชญชวนใหทานเขารวมกจกรรม รณรงคสรางกระแสสขภาพ ของโครงการตามนโยบาย “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ทานจะตดสนใจเขารวมทนท

10. เมอเมอทานมปญหา หรอตองการความชวยเหลอในการเลกบหรทานจะไปหา หมออนามย (บคลากรทางการแพทยและสาธารณสข) ทนทเพอชวยในการสงตอ ตามนโยบายโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

ทกษะการจดการตนเอง 11. เมอทานไดรบขอมลเกยวกบสถานการณและผลกระทบทเกดขนจากการสบหร ตามนโยบายโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ทานจะเลกสบบหรทนท

12. เมอทานตองการความชวยเหลอในการบ าบดหรอเลกสบบหร ทานจะไปทคลนกเลกสบบหรของโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ในพนททนท

13. เมอทานตงใจเลกสบบหรหลงเขารวมโครงการฯ ทานจะมพฤตกรรมการดแลสขภาพของตนเองทด เชน ออกก าลงใจสม าเสมอ

14. เมอทานสามารถเลกสบบหรได ทานจะจดการตนเองเกยวกบการใหก าลงใจตนเองอยางเสม าเสมอ

15. ทานตงใจจะน าความรทไดจากการเขารวมโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”ไปบอกหรอขยายความรตอบคคลในครอบครวทานทนท

ทกษะการสอสาร

16. ทานจะบอกประโยชนททานไดรบจากการเขาโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” และแนวปฏบตของโครงการฯ ใหคนอนฟง

17. ทานจะแนะน าเพอน ญาต พนอง และบคคลในครอบครวทสบหรใหเขารวมโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

18. เมอทานอยากรขอมลเกยวกบสถานการณคนสบบหร อนตราย และผลกระทบทเกดขนจากการสบบหรทานจะไปทคลนกเลกสบบหรใกลบาน และขอมลจากโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

19. ทานจะประชาสมพนธ บอกเลาใหคนในชมชนของทานรจกโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน”

20. ทานจะแนะน าและบอกวธสมครเขารวมโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” ใหคนทสบบหรในชมชนของทาน

131

แบบสมภาษณเชงคณภาพ การประเมนผลโครงการเลกบหรระดบพนท กรณศกษา โครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทยเทดไทองคราชน” ในเขตภาคเหนอ

จงหวด............................................................................................... (สมภาษณเชงลก อสม.)

วตถประสงค 1. เพอประเมนผลกระบวนการด าเนนงาน (ระยะท 1) โครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน ในเขตภาคเหนอ 2. เพอศกษาปญหาและอปสรรคในการด าเนนโครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน ในเขตภาคเหนอ สวนท 1 ขอมลเกยวกบผสมภาษณ

1.1 ชอ-สกล.................................................................................................. อาย ....................................................... 1.2 ต าแหนง.................................................................................................................... สวนท 2 แนวค าถามเกยวกบการประเมนผลโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” 2.1 สถานการณปจจบน ปญหาและความตองการ ในการด าเนนโครงการ เปนอยางไร 2.2 ทานรบรขอมลโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” หรอไม อยางไร 2.3 ทานเมความคดหนอยางไรเกยวกบ โครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” 2.4 ทานคดวา กจกรรมลงท า “การเชญชวน การชกชวน หรอการชวยใหคนเลกสบบหร” เปนอยางไร 2.5 ทานมการวางแผน หรอ ขนตอนในการด าเนนโครงการ หรอไม อยางไร 2.6 ทานคดวางบประมาณ/วสดอปกรณทใชในการด าเนนงานมเพยงพอ หรอไม อยางไร 2.7 มปญหาและอปสรรคในการด าเนนงาน หรอไม อยางไร และมแนวทางแกไขอยางไร

132

แบบสมภาษณการประเมนผลโครงการเลกบหรระดบพนท กรณศกษา โครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทว

ไทยเทดไทองคราชน” ในเขตภาคเหนอ จงหวด............................................................................................... (สมภาษณเชงลก เจาหนาท รพ.สต.) วตถประสงค 1. เพอประเมนผลกระบวนการด าเนนงาน (ระยะท 1) โครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทว ไทย เทดไทองคราชน ในเขตภาคเหนอ 2. เพอศกษาปญหาและอปสรรคในการด าเนนโครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน ในเขตภาคเหนอ สวนท 1 ขอมลเกยวกบผสมภาษณ 1.1 ชอ-สกล................................................................................... อาย .................................... 1.2 ต าแหนง.................................................................................................................... สวนท 2 แนวค าถามเกยวกบการประเมนผลโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” 2.1 สถานการณปจจบน ปญหาและความตองการ ในการด าเนนโครงการ เปนอยางไร 2.2 ทานรบรขอมลโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” หรอไม อยางไร 2.3 ทานเมความคดหนอยางไรเกยวกบ โครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” 2.4 ทานท าหนาทพเลยง ใหกบ อสม. อยางไร 2.5 ทานมการวางแผน หรอ ขนตอนในการด าเนนโครงการ หรอไม อยางไร 2.6 ทานไดมการจดอบรมใหความรความเขาใจเกยวกบโครงการ 3 ลาน 3 ป แก อสม. หรอไม อยางไร 2.7 ทานคดวางบประมาณ/วสดอปกรณทใชในการด าเนนงานมเพยงพอ หรอไม อยางไร 2.8 มปญหาและอปสรรคในการด าเนนงาน หรอไม อยางไร และมแนวทางแกไขอยางไร

133

แบบสมภาษณเชงคณภาพ การประเมนผลโครงการเลกบหรระดบพนท กรณศกษา โครงการ 3 ลาน 3 ป

เลกบหรทวไทยเทดไทองคราชน” ในเขตภาคเหนอ วตถประสงค 1. เพอประเมนผลกระบวนการด าเนนงาน (ระยะท 1) โครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทว

ไทย เทดไทองคราชน ในเขตภาคเหนอ 2. เพอศกษาปญหาและอปสรรคในการด าเนนโครงการ 3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน ในเขตภาคเหนอ สวนท 1 ขอมลเกยวกบผสมภาษณ 1.1 ชอ-สกล................................................................................ อาย ............................. 1.2 ต าแหนง.................................................................................................................... สวนท 2 แนวค าถามเกยวกบการประเมนผลโครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” 2.1 ทานเมความคดหนอยางไรเกยวกบ โครงการ “3 ลาน 3 ป เลกบหรทวไทย เทดไทองคราชน” 2.2 หนวยงานของทานมนโยบาย/แผน ในการด าเนนโครงการฯ อยางไร 2.3 หนวยงานของทานมการประชาสมพนธโครงการฯ หรอไม อยางไร 2.4 หนวยงานของทานมวธการหรอขนตอนการด าเนนโครงการฯ อยางไร 2.5 หนวยงานของทานไดมการจดอบรมใหความรความเขาใจเกยวกบโครงการ 3 ลาน 3 ป แก เจาหนาท รพ.สต. และ อสม. หรอไม อยางไร 2.6 ทานคดวางบประมาณ/วสดอปกรณทใชในการด าเนนงานมเพยงพอ หรอไม อยางไร 2.7 มปญหาและอปสรรคในการด าเนนงานโครงการฯ หรอไม อยางไร และมแนวทางแกไขอยางไร

134

ภาคผนวกท 2 ภาพกจกรรม

135

136