Upload
others
View
5
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Fattagol e nder Beljiki
Deftere fi wolangol fattotobhe bhenbeljiki e ko hondhun bhe tolnirte.
Fattagol e nder Beljiki
ColoPHon
PublisherJean-Pierre Luxen, Fedasil
This brochure is published byThe Commissioner General for Refugees and Stateless Persons (CGRS) and the Federal Agency for the Reception of Asylum Seekers (Fedasil). This brochure was realised with the support of the European Fund for Refugees.
Legal deposit D/2014/10.053/6
This brochure is also available in Dutch, French, English, Lingala, Arabic, Russian, Pashtou, Albanian and Farsi.
Fattagol Beljiki
Adorun - halaakan
Fattagol beljiki, ko deftere fi hoolutugol fattotobhe bhen e nder beljiki. Deftere dhen ko hoolugol ko honno mo ari fattike beljiki, ko hondhun e saariyadji ontigi hanni rewude. Mo fattike haaray ontigi landike beljiki fi yobhe dandu ontigi. Itandema ontuma, lamugun beljiki dharay monya telenma sariya nyetaadho on genevu e kadi e nder on sariyadji dhin beljiki.
Si beljiki tolni ma werni on, haaray on yiltota ko ka leydi mun; e nder muradu dhun, kala no haani hebhude ka waala, ko nyama e ko bhorno; hebha balal fi ka saariyadji (avocat); fi mo nawni.
Fattagol beljiki no wadha kadi e hoore DVD, si fattotodho no haabhi arude ka dingira (centre). Ko deftere dhen wooni ko tinmita on DVD.
Deftere dhen e DVD on, ko komiseriya (CGRA) e (FEDASIL) hawti ko windi dhe deftere fi sifanagol, ko honno mo naati beljiki ontigi no hanni waadhude; moono faltagol moonya no waawi landade asistan social mun on, ma CGRA on.
Aaranal 1 : Fi fattagol - p 4
Taatabhal 3 : Dingira - p 13
Dhidhabhal 2 : Todanghol - p 8
Naayabhal 4 : Dhowtilto - p 16
Djowaabhal 5 : Konwokasiyon - p 19
Djegabal 6 : Ka yewtere- p 22
Djedh Gurdan dha
_ Tabla halfudji
hidhabhal 7 : an ka dingira - p 26
Djeetatabhal 8 : Ka werde (kaala e werdemun) - p 30
Djeenayabhal 9 : Fika postu - p 32
Saapo 10 : Aadi monyiri - p 33
Sapo e go 11 :Aadi bondi - p 37
Laawol 12: Yitagol - rutagol - p 45
4
aa
ra
na
l 1:
Fi F
att
ag
ol
Ko windagol ka fattete dhon (OE), foto ma on nyete, bhe taaka koli dhin, bhe nyeta kaadi foto djope dhen. Biro hoobhe bhen laando haala ko fattidho on faala ya o lande. Bhe lando ka biro hoobhe bhen ko honno ontigui innete. Ko honto o rewi, ontigi hoola kadidji dhi o yoobhi. Ontigi kadi djaabo landaldji go. Saariya no wi’i kaala no hanni djonnede awokadjo.
Windagol ka fattorde• Hidhon waawi windagol nookeli
buy e nder beljiki, ka biro hoobhe bhen (oE), hi mo haani hoolitade e nder baldhe 8. Hendo dhon kaydiri (annexe 26).
• Ka keerol e missal ka aeroport, hendodhon kaydi ko hooli wondema on fattike(annexe 25).
• Ka kaso ma ka dingira sokidho, e fe landho on dingira ontigi hendoto (annexe 26).
Ka windagol,huuwondinraldjo on nyetay foto, taaka koli dhin fi andugol
si ontigi rewi e nder eropu ko wonna beljiki. Ko dhun woni sariya “Dublin”.• Si dhin leydi dyabi, oE djonnay on
kaydi ko yaaron ha ka leydi ton.• Si dhin leydi salike, ko beljiki haani
tefude lando on, ko hebhi on ka leydi mon.
Teko (tuberkilose) Fattotobhe bhen fow no haani darede si wonda e de nawnare, si won na paykoy koy e rewbhe redubhe. Fattidho, on tigi wadhay radio fi daarugol diope dhen.
DhaataloE landoto, winday ko rewdhon dhon fow, holon kaydidji dhi djogidhon, seededji dhin. landoto leydhe ko rewdhon. landoto ko aadi on ha on fattike.
Haala ko bhe landoto oE landoto haala ko muynudhon, ko e kan haala bhe landoto on. Beljiki ko faransi e nerlandais halete. Ko e
_ Aaranal 1: Fi fattagol
5
aa
ra
na
l 1:
Fi F
att
ag
ol
faransi ma nerlandais bhe windata kaydidji dhi hendoto dhon. Si on wulitoto, ko e faransi ma e nerlandais kaydidji dhin wimdete.• Si on woolay monnya faranssi ma
nerlandais, ko kan haala dhon bhe landotoma.
• Si tawi on waawata faransi e nerlandais, oE aday nantinoowo. Ko oE on dhabhata on dhon.
Subhugol ka hodhaKipubhe fi fattagol mon ngol no haani tuma haadju magbe yaaniwoo haaray hi bhe wawi noodutudema, misal fi landagol, fi djabagol. Ko dhun wadhi, hidhon haani wolande oE ka hodhudhon.• no wawi woonude hara ko fi adressi
on ka dingira, ka wernadhon dhon.• Si ka kerol fattidhon, ko dhon
hendotodhon djabol ngol.• Si ko e nder kaso, ko ka kasso wooni
haaray ko wiete hidhon hoodhi.
Ka landal Huuwondiral oE, lando yon djaabo ngal landal. Dhun no wooodi e naafa woodema hidhon haani djaabade monnya. Ko dhon komiseriya hebhoyta fi landagol on.• Men waadjoto on yo’on djabo oE
hara nantinoowo no dhon.• Si dhon faala kadi hidhon waawi
nabhorde windanon hore mon nabhon ka Cgra.
• Hidon wawi subhade si ko debbo ma gorko yewtin ta on ma nantinta.
nantinnoowo on aala fere walugol, ko woni golemako ko nantingol.
l’oE naabhay kaydidji mon dhin, e landal ngal ka Cgra. Cgra on dhaaray ko wooni sabuko fattordhon.
Baalo avokaKa aaranun kissan, on djonnete avokadjo.
6
aa
ra
na
l 1:
Fi F
att
ag
ol
Leydhe haara iwdi ndin no fellitaE nder Beljiki lintannde leyddhe haara fellita iwdi ndin no hebhitaana.fi yo iwdho ka leydi mun yo fellitanne,haara ontigi hula ton godhun ko hulbhini.Fii hoolunngol wonnde dhi leydi no fellita,ko inmorde ka bhanghinnal telen ma ka sarayadji,ma haara lamugun no wooniri ka leydi.Hii dhon waawi dharude ka internet(Cgra),on taaway e nder lintannde leydhe haaray iwdi dhin ko ka fellita. http:/www.cgra.be/fr/Pays d’origine sûrs
Dhen lintannde dharteete(ndartugol),dhe wootere e nder hittade e no saai leydi ndin wooniri wo.Si dhun taawi ,ko iwdi leydi fellital,e telenma ka fattennde,dhe rewnirte waa no ko haala kon ka nder deftere dho.dhun no hooli haaray mo aala feere fi hidjabu;ko dhun waadhi ka aarudhon ka yewtere mon ka Cgra(dhaare ka djengabhal,hidhon haani holude wonde leydi mon dhin waana iwdi fellital dhin.
Landaldji buySi taawi haari on fattike e nder Beljiki, ko no haara bhe saalannike on;si taawi on landitike kesun, dhun ko innete, ko landal haara wooni laabidji buy,dhun ko ni waarete.
• Golanoowo O.E,landoto on,winda kongu dhi mon dhin ,dhin on wolano,ma ko on hoolano.Dhun haaray ko hooloton kon, waaway on waalude fii no hebhiron kaydi,bhe dyon na on kaydi no wooniron dho fi dandungol wonki mon kin.kaydidji mon dhin naabhirte ka Cgra.
• Ko e nder ko hooloton kon CGRA on ndarata si taawi bhe dyabhay on landitaade; dhun haaray ko e hoore ko yewtu dhon kon wind aka Cgra, bhe lenyooto e nder ko woludhon kon.si dhun feedji bhe noota on ka Cgra fi yewtere mon dhen .Si on landitike asile(fattande),laabidji buy, FEDaSil waaway on saalanade wernugol on e nder dingira;ko haaray hidhon waawi hebhude fere wootere fi ka nyawdangol.ko nio si taawi Cgra on dyaabhi nyetude landital mon ngal, on hebhay werde e nder dingira.
Maandigol
Maandigol
10
DH
iDa
BH
al
2: t
oD
an
gH
ol
Si on lanni landade ka OE, bhe naabhay on ka dhaabhanaybhe on digira, bhe nabhay on e dingira ka wonon.
Fattidhowo no haani tolneede, werne ha bhe lanna taskade ko FEDaSil on halfinte.
Waano fattibhe bhen no hanni hebhude ko woona “ ko dhun innete kode 207”, ko bhurikon ko FEDaSil ma croix rouge djonnata ko waale, djonna nyamete, tyontyi, baalal, leeki e nyawdangol. no wodi nookeli 40 e nder beljiki. Hidhonhaani yaltude djida e nder beljiki on fow, naaton, yaltiron no faliradhon wo. (Hara on tedinay sariyadji dhin).
Subhugol ko waalaKipubhe bhen dhun dhon:• ndhara pilassi ko woodi dhen
nyande.• Bhe heebhitoray pidji buy kaadi,
waano fi bhegure mon dhen, fi tyelal, ma fi haaladji wooletedhi
dhin beljiki (Français, nerlandais, allemand).
Si on inni on yaahata ka bhe naabhi on dhon, haaray bhe djonnata on waano kalise.
Daartugol ko tolnadhonKo asistan mon on daarata dhun dhon e nder baldhe 30 gila hewtudhon. Si wooni haara on waawata woonude dhon, bhe dhabhanay on ka woone.
Haagile waatete e waano paykoy koy wondu bhe e faybhe mun; wa hebhubhe hude tidhude (pigal rewbhe yaanabhe e mun).
Si leebi 4 fenyi, hidon waawi landade nookure ko woonon haara ko o’non tun.
Hibhe sense ka woonudhon haara a wondaye bhegure ma den.
_ Dhidhabhal 2: Todanghol
12
DH
iDa
BH
al
2: t
oD
an
gH
ol
Waano kadi yimbe go no waawa tolnede fi saabu go, ma hay si waana fattibhe. golingol rewbhe ma, paykoy.Ko hondhun wooni aaden woonadho golinede e missal, tyagayagal,gole forse, laamugun beljiki no tonyi dhun; lamungun no tyipira e bhen wonbhe wadhude dhen gole.
Si tawi hidhon taawa e bhen yimbhe? Haalane asistan mon on.Pag-asa à Bruxelles (02 511 64 64)Siirya à liège (04 232 40 30)Payoke à anvers (03 201 16 90)
13
taa
taB
Ha
l 3:
Din
gir
a
Si bhe tolni on e nder dingira ko bhe nabhi on : ko nookure FEDASIL, ma croix rouge.
Dingira on ko nookure « ko uditi » hidhon wawi haaylorde nder ton ma ka yaassi no faaliraradhon.
Wondugol e djama onKa dingira, hidon woodi e iwrubhe e djanane go, djokubhe diina go.bhenguredji e bhibhe mum; rewbhe e worbhe, dankodhon kayboru mon dhun.
Hoodhubhe bhen ka digira fow no haani tedinde bheya lutubhe.
Nyamete e tyontyi dhinDingira kaala no maari restoran: kaala woonudho:
Kala wonudho ton hebhay e nder labidji 3 nyamete mun on.hibhe waawi dyonnude wobhe nyamete sabu dinamabhekan; bhe djona tyontyi.
DonkinandeMo tedina wo sariyadji dhin ka dingira donkinante.Pidyi buy no woodi no bhe donkinira;wano nabha ontigi e nder dingira go.
Wullitande si taawi on weltaki ka dingira e missal wano fi nyametedji dhin,ma fi laabhal … hidhon waawi wulitaade.
Hidhon wawi wulitade ka landho dingira on;winda kaydi,ma hidhon wawi kadi wolande avoka mon on.landho dingira on dyaboto on.e missal mo wulitike e tenin; e nder yontere bhe dyabotomo e tenin aarowo.
_ Taatabhal 3: Dingira
Maandigol
16
na
aYa
BH
al
4: D
Ho
Wti
lto
Ka dingira,hidhon haani hebhude huuwodhirladjo kipudho fi hadjudjimon dhin,wano fi ka nyawdhagol…
Huuwodhiraldjoasistandjo no inmina ko fi waalugol on fi si hadjudji mon yaani; o walay on kadi telenma ka kaydidji mon kadi wano telema ka fatterde.
Mo hewti, kaye no udite fimo kaala; mono faala o djonne kopi.
Balal fi ka haalaMo wawata halude (fransi, nerlandais, ma allemande) dhanbhante nantinoowo, wolowo fama haala ko wolontonkon.
Balal ngal ka sariyadji Hibhe haani dyonnude on avokadjo walowo on,bhay ko on fattibhe, hidhon hani famude ko honno sariyadji dhin rewnirte. avoka on kadi no hani wolude faransi ma nerlande.
Mono faala no wawi subhanade horemun avoka, kono hidhon mari fere 3:• landomo si o waway haara a
yoobhali.• lando asistan ma on yo dhabhane
avokadjo.• ma yaahu ka biro avoka bhe bhen
landodha.
Si mono yaahude fi yidugol bhe ka offise; avoka mon on yahata,o tawetake e nden yewtere; kono mono yahude ka Cgra, avokadjo on dhowtay on, o tawete e nden yewtere.
Ka fudhidho dhu muradu hidhon hani windude tariku mon on e hoore kaydi djonnon avokadjo mon on fi no hebhitora fino o walira on.
Faale yiltaagol Mono faala yiltade, no waawi yiltanade hoore mun; balal no woodi fi falabhe yiltade ka leydi ko dyeya dhon.
_ Naayabhal 4: Dhowtilto
17
na
aYa
BH
al
4: D
Ho
Wti
lto
Balal fi bhe hodha ka dingira :Mo faalaka woonude ka dingira, no haani kanko kadi hebhude fere no nyawdora ha tuma muradu dhan laani wo. Ka doftorudjo on, hidhon haani hoolude annexe 26 mon on. Hidho hani taho landade doftorudjo on ka FEDaSil hara ko kangbe yobhata.Doftoru mon hani nodude e: 022134325. Fax : 02 213 444 12.
Balal fi ka midjodjimono wonjdi e midjodji sabu elaa sabu wano ko hebhi dhun kon, no waawi hebhude balal.
18
DJo
Wa
aB
Ha
l 5:
Ko
nW
oK
aSi
Yon
Si CGRA on noodi fi landagol on, avoka mon no haani aarude tawade.si tawi on wawata arude tawe yewtere mon dhen; andinon CGRA.
Konvokasiyon-noodede ka lamuCgra no haani dhartude kewalidji mon dhin beljikidho. Hibhe haani nyawinde no feewiri.
Cgra on no haani noodude kaala dhe wootere e nder dhun (…) , bhe woolay, bhe naa bhanay on konvokasion ka hoodhu dhon dhon.• Woonudho ka dingira naabhante
fax• Moono wooni nookure go, hendoto
dhon konvokasion mun on.
Mo no mari avoka, avoka on no haani woolande Cgra wonda tawete ka yewtere.
Cgra naabhay konvokasion djonte 3 aado yewtere nden.
Mo waawata arude ka yewtere munno waawa woonude haara on arata ka yewtere ka Cgra nyande yewtere mon nden e missal haara hidhon yaahi ka laboutani e nder dhun hidhon haani naabhude ka Cgra kaydi fi andinngol bhe. Winda kaadi kaydi sifo tariku mun ngun fow, no gaassa ko bhe ndaartira on nyaadhon.
Dhin kaydiri rekomande, si don waawi aadon nyande yewtore dhen. Kofi ta nantinowo aaru haara o gollata.
Hidhon waawi hendadade djalbol ngol moonya.• Si taawi on andinali Cgra on ko
hondhun haadhi aaron, e nder djonte 2 dhen.
• Ma si tawi on aada kaydi fi hoolugol e nder lewru gilaa bhe ini on aaray ka yewtere mon
_ Djowaabhal 5: Konwokasiyon
Maandigol
Maandigol
Maandigol
22
DJE
ga
Ba
l 6:
Ka
YEW
tEr
E
CGRA on nooday on fi yewtere mon ndhen, fi sifaagol ko honndhun wooni saabu ko dogini on ituma ka nder leydi ka mon.Nantinoowo on nantinay hakude mon e hakude landotodho on. Avoka mon on, ma goodho mo hoolidhon kadi no waawi tawede e yewtere nden. Goloho ka CGRA dharay muradu dhun fi andugol si taawi hi bhe waawi dandude on, ma tolna on. Mono faala, no waawi innude hotay ka mun dhoyo yewtere nden waadhu.
Yewtere nden kaka birodji Cgra Bruxelles wadhata moono e dingira sokidho, ma e kaso ko ton yewtere mun nden wadhata.
nyande yewtere nden, ko nyande mawde, hidhon haani wolude ko hondhun e ko honno ela hebhiri on. Huuwodirdho Cgra on no waawi on landade kadi fi no faamira monnya, dharta kofi hondhun on waawata yiltade ka mon, ko y’on woolu goonga.
aado yewtere nden bhe ka Cgra woola nay on waadjibi; woola goonga. Fenaade nden no waawi wonude ko bonna.
Hidhon waawi holude nya fow, fi holugol wonde ko goonnga (wano holugol kaydidji iwdhi ka mun, kartal dentite). Cgra on hebhitoto monnya yewtoredji mon dhin,e kaadi,kaydidji mon dhin hebhitoto ko monnyiri.
avoka mon on taawete e yewtere nden ka Cgra kono o wawata yewtude si mo landaade. Ko si yewtere nden lanni huuwodirdho Cgra on woolante ko honno heebhirta “statut”. aden mo hoolidha no wawi taawede e yewtere nden.
Yewtere nden ko e haala ontigi haalata, subhoto. Cgra on nooday nantinoowo sitawi hidhon landinoo fi nantinoowo gila ka oE.• nantinoowo on maaray gundo on.• goole nantinoowo on ko nantingol
haakunde mon.
_ Djegabal 6: Ka yewtere
23
DJE
ga
Ba
l 6:
Ka
YEW
tEr
E
• nantinoowo on tawetake e nyetugol saariya wo.
Huuwodiral djo winday kaydi dhin ko yewtudhon kon fow; mono faala waaway hendade kopi kaydiri mun dhin (ma lando avoka on).
Yewtere no wona leeredji 3 ha 4. kenen hibhe waawa noodutude ontigi kadi; mono ardi e bhegu mun, ma moodi mun, bhe nyawidete nyande wootere kaala fere; fino yewtere nden fenyira no monyiri woona yo ardu e paykoy mun. Mono mari ente, no ardude e bhen don nyande yewtere nden ka Cgra. • Si feere hebhaki fi ente dhen hi bhe
wawi atyude ente dhen ka fidjata.
Taskagol fattagol ngonSi yewtere ned lanni, Cgra on taskoto fattagol mon ngol (landal ngal)1. ndaara ko wolu dhon kon si ko googa2. Si landangal no fepi e haldi ngal
geneve fi ka fattotobhe.
Ma si taawi on hebhay balal no woniron dho; si taawi haala mon kan no keldhi, Cgra on dhaaray ko hondhun intuma ka leydi ma. • Si ko sabu gere ka leydi ko
djibinande• Sabu lenjol• Sabu politiki, mafi dina• Ma taawadho e sugu djama go.
Mo tawaka e koko wooladho,bhe daray fi dendugol ontigi hara o yiltitaka ka mun o ware, leete.
24
DJE
ga
Ba
l 6:
Ka
YEW
tEr
E
• Warede,• leetede,• Kulol warede.
Huuwodiral djo on ka Cgra ko marudho diplom universite; himo faami kadi fi muradu fattagol.
Huuwodiral djo on daray si fattidho on ko iwdho ka leydi komo landori dhon.
o daaray kaydidji dhin sino keldhi; o landoto ko hono ka mako waai.
Huuwodirtedho Cgra no woondi e teefobhe e ko feenynta ka fattoto dho iwiton , mo yewtudu dhon on hoola fondo mun on horedjo makko on; hooredjon on darrta. Kanko kadi o hoolita komiseridjo on, ma hikidhomo on.
Maandigol
26
DJE
EDH
iDH
i 7: g
ur
Da
n D
Ha
n K
a D
ing
ira
Fika golle, dhun no wondi e sariya, on waawata hewtude tun golla, kono hidhon waawi waadhude gollehoy buy ka dingira. On yoobhete bugoy sedha; paykoy kaadi no haani yahude ka lekol.
GolleWaano fattidho haana gollude ma haara ontigi bhurni leebi 6 gilla fatti. Si leebi 6 fennji himo waawi landade fi kaydi no hebhiro golle.
assistan social mon on no waawi hupitude on kono hidhon waawi
djangude, ma ekito metye, ma fi deefugol.
Dyoodi fi nyaalalDhun kowaana kaalise ko bhe dyonnata e nder yontere, paykoy koy kaadi no haani hebudhe .
Moftee dhenKa dingira mono faala no waawi golludude e mofte heebha budhi sedha e missal ko waana fittugol, laybha ma sendita nyametedji.
_ Djeedhidhi 7: Gurdan dhan ka dingira
27
DJE
EDH
iDH
i 7: g
ur
Da
n D
Ha
n K
a D
ing
ira
Paykoy koy no haani yaade ka lekol Paykoy koy dumbhi 6 ha 18 no haani yaade lekol, mawbhe paykoy koy taawete ka faale. Bhe djannete e faransi, nerlandai ma allmand.Paykoy koy dubhi 3 ha 5 waana forse yahugol ka lekol.
Bhe ka dingira yobhata fi defte, kaydidji, tyontyi… ko maawbhe bhe haani fi no paykoy koy djagira. E missal, huuwodiralbhe bhe ka dingira walay faybhe bhen fi ekitagol dyangugol.
FidjudaaruKa dingira ko golobhe bhen kipaata fi fidjudarudji dhin (waano fidjo balon).
a
Maandigol
30
DJE
Eta
taB
Ha
l 8:
Ka
WEr
DE
(Ka
ala
E W
ErD
EMu
n)
_ Djeetatabhal 8: Ka werde (kaala e werdemun)
Si leebi 4 fenyi,hidhon waawi landaade werde.
Sugudji dhidhi no wodi beljiki dho:1. Wano tolnedhe ka dhingira.2. Si leebi 4 fenyi hidhon waawi
lendade fi dhabhangol on werde.
Ka werde haray ko onon tun e ko bhuri kon ko e tyudhi CPaS/oCMW.
on hebhi werde wo haara pilasi no webhi;si weebha,on haaboto; kono haray on mara fere subhagol werdemonden.
Wonubhe ka werde no hanna dankede wano wonbhe ka dingiri; kono ko kala defenta hoore mun e kadi on dyonnete nyamete.
HottugolMo hotti nohaani yahuude ka komine wolanabha e kadi andina Cgra on e oE.e nder dhun kadi winda kaydi nabhana Cgra e oE winda dhin kaydfidji wadha rekomande; Cgra ko andi hidhon hoodhi wo bhe naabhanta on kaydidji mon dhin,hidhon haani watude yili.
DEM
un
)
32
DJE
Ena
YaB
Ha
l 9:
FiK
a P
oSt
u
Cgra on nabhay djabol yewtere dhen, bhe winday kaydi yaahanon ka postu.bhe djaboto fi hondhun si bhe saalike,kono asistan mon no wawi on sifanade.
Aadi cgra ko nya leter rekomandeCgra on nabhay kaydi dhin,aadi dhin ko hodhu dhon dhon.kono no wondi e nafa ko hendodhon aadi law e kadi ko hodhudhon dhon.si bhe slikeke hidhon wawi wulitade e nder baldhe 30.• Wondho ka dingira, kanko ko ton o
hendoto djabol ngol o yaahana ka poste, ma huuwodhiraldjo on ka dingira aada djonna.
Si dhon hodhi e werde, senditowo leterdji dhin on rewnay djonna on ma attya rekomande, yaahanon ka poste, haray hidhon mari djonte 2 fi yaahangol dhin kaydiri ka poste ko no si on yaahanali e nder djonte 2 bhe naatay ka Cgra.
_ Djeenayabhal 9: Fika postu
33
Saa
Po 1
0: a
aD
i Mo
nY
iri
_ Saapo 10: Aadi monyiri
Aadi dhin ko firi, wo bhe dyabhi kofattidhon kon;ma hara bhe tolniray on e nya go.kono dhun no wondi e nafadji buy, waano walay fi ka golle, ka wano adugol bheyguremun dhen.
Aanditugol fattandeCgra nabhante rekomande si dyonte 2 fenyi wonde koya artu gila ko hendidha dyabol ma monnyol ngol fi dhartugol si tawi inde dhe dyonnudhon dhen no gheldhi; ma si tawi ella no ton.
lewru bhawti mun Cgra innay y’on aaran kaydidyi mon lutudhi dhin ko holi wondema on wonni fattidho (tolnaadho).
Ko dhin kaydidji holoton ka komine yobhe dyonnu on Kartal dentite Beljiki ngal.ngal kartal ko ngal dhubhi 5. on winde te kadi e hoore innde ka hobhe bhen windi hdon.
Hidhon wawi golude beljiki;gollanon godho, ma gollanon hore mon.
Bhay bhe tolni on hidhon wawi adude bhaygure mon dhen;kono dhundhon ko oE wawata on walude dhun dhon.
Mo wooni fattidho (tolna), ontigi wawata handekadi yaade ka ambassadi leydi mun fi landogol wano kaydi dyibinande; haaray kaka Cgra ontigi wawata landade fi kaydi dyibinade mun; ma kaydidji dhi hadjumun yaaniwo.
Fi humpitagol monnya on daraywww.cgra.be.
Djonnugol hidjaabuCgra si saalike ko fattidhonkon, hibhe wawi on wadhande hidjabu.ko adi kon taho; bhe sifoto ko fi hondhun bhe saalani fattendemon dhen.
E nder dhun hibhe wawi on djonnude kartal ngal hitade/hitade, dhun kadi hidhon haani windagol ka komine ko wonudhon wo. Si dubhi 5 fennyi, hidhon wawi landade kartal ngal kuday.
34
Saa
Po 1
0: a
aD
i Mo
nY
iri
Kono mono faala gollude beljiki no hanni yananede, ontigi no wawi golude; dhun kadi ontigi yaha ka komine lando fi dhu dhon.
Mono faala kadi gollanay hooremun, ontigi yanante, ma yahay nyetoyoya kaydiri ka ka komine (SPF).
Mo tolnama beljiki dho kadi no hanni adude bheygure mun dhen kadi;kono ko oE on mari feere mobhude bheygure mon dhen. Haara balal ngal lanni. Hidhon hanni iwde ka dingira,si tawi laawol faatande dhen timi. si Bhe djabhi ko fattidhon kon ,on dhabhanay hoore mun sudu e nder Beljiki ko ontigi faala wo wonude. Hidhon wawi ontuma landade balal e fe CPaS/
oCMW ka komine mon dhon. Hidhon mari bayana fi yaltugol ka dingira, ma ka werde, fi dhabugol sudu.
Fattande ma Hidjabu no djaateCgra on no wawi djaatude kaydiri ko djonna, ko bhay haaray ko e hoore fennade; ma haara kaydidji dhi bhe aadi dhin ko fennedji.
Cgra on no djaata kaydiri dhin kadi haray muradu dhu fattordhon dhun bhuti, ma waylike.
Fi ka wulitagol sabu ko bhe dyati kaydiri mon dhin hidhon wawi wulitade e nder bhaldhe 30 ka CCE. Wonudho e Kaso, ma e dingira sokidho no mari bhaldhe 15 fi wulitagol.
Maandigol
37
SaPo
E g
o 1
1: a
aD
i Bo
nD
i
Dhi aadi bondi no firi ,woo bhe dyaabhali ko fattidha kon,bhe dyaabhali kadi fi hidjabu on,kono si dhun waadhi hidhon maari fere wulitade,fi salande dhen Beljiki.E nder dhun hidhon maari fere wulitangol sabu aadi dhin.
Si taawi Cgra (Komiseriya) ondjonni on aadi bondi, on wulitaki ka CCE,hidhon haani iwde Beljiki,o.E,djonnay on sariya wonnde yon yaltu leydi ndhin e nder bhaldhe (nder nyaaladhe).
• Dhun haray ko o non fawti fii yiltangol mon.
• Hidhon newnaana hebhungol balal,si taawi on yiltike ka leydi mon (dherol 12 ka yiltangol)
• Si taawi on yilttani ke hoore mon,inmorde nyaalade wadhaadhe dhen,bhe waawi on naatirde doole.
Salannde fi ka fattannde , hidjabu onS taawi,mo tinminna saarti fi wonnugol,fi ka faatangol, fi ka
hidjabu,komiseriya on(Cgra) siifoto monnya ka nder kaydidji dhi bhe naabhata dhin ,ko fii hondhun bhe salike.
Hidhon hanaana bhaldhe 30,fi wulitangol ka CCE, sabu ko bhe saali kon fi ka fattande.ko no si taawi hidhon djoga e nder dingira sokadhun,ma e nder kaso ;dhun haray on wulitoto e nder bhaldhe 15.Hidhon waadja dhabhungol awoka(dhun no e nder ka naayabhol,fi ka dhowtungol).
Haara balal ngal lanniMo wulitike ka o.E ,haara bhe nyeeti aadi yiltangol mon,hidhon haani iwde ka dingira, ma ka sudu ko bhe werni on dhon.
on maara handen kaadi fere hebhungol baalo (tawtengol),ko no si taawi hara ko fi nawnaare bhe nyawday.Ko no fi ngol balal on hanmay ka CPaS /oCMW ko hodhu dhon dhon,aado yon hanmu ka doftorudjo on.
_ Sapo e go 11: Aadi bondi
38
SaPo
E g
o 1
1: a
aD
i Bo
nD
i
Hidhon woona e nder muradu haara on saai dhon hidhon waawi wonnude, bhe djonna on fere dhun, dhun hay fi bhe salike,ko dhun haray bhe dhari,si taawi bhe djaabhi landiitanngal, si taawi on waaway lutude ka dingira.
Ko hondhun wooni dhin muraadhi :• Haara no haani wondungol e fee
bheygure mun;• Sabudji go haara debo mun on ko
sowidho,bhibhe bhen no djangude lekkol, dhun haara lekkol on soka ka, ma haara on wawata yiltade ka leydi mon,bhay hidhon hebhidi bhidho ko no haara nene mako , ma baba mako ko BElgE.
• Sabu ngo kadi, haara dhon maari nawnaadje ko no dhun haara kaydi labutani no bhannghini.
asistan mon waalay on, si taawi dhun muradu dhon ko non.
FI KA WULITAANGOLKa CCE ( Ka hoobhe wulitooto)Fi ka wulitannde, si dhun taawi bhe haara bhe saalike on dyonnude kaydi fi ka wulitannde, ma fi dandunngol on wonki mon kin,dhun haaray ko e laawol haaniri.
E nder sabu ko wulitidhon kon haa bhe dharta dhun muradu dhon,bhe waawata on nattude forse; ender dhun hibhe waawi on walitaade;fi ka wulitangol ka CCE ,hidhon hanni windude kaydi naabha ko hooli wonde on waakilaki,on djabhanaalibhe aadi mo Cgra on nyeeti.e nder dhun haray ko windoton kon no laabhi, no
kheldhi, hidhon waadja yon dhaabhu awoka.
on noodoyte ka CCE yewtere(haalingol) ,dhun haara o non e awoka mon on hidhon dhon;dhun haaray o non ,ma awoka mon on yewtay, siifo.• no woona ko nyaawowo on, nyeeta
bhanghina aadi Cgra on;ko dhun hooli wonde aadi Cgra no moonyi.
• no woona ko nyaawowo on dharta aadi Cgra on .
> Si taawi fatal mon ngal, ma fi dandungol on wonki kin, bhe ka Cgra salike, bhe ka CCE no waawi on dyonnude werde, dyon-na on kaydi.
> Si taawi bhe dyonni on fere no wooniron haara ko fi dandunngol on wonki,hidhon maari fere wuli-taangol ka CCE, innon ko kaydi fi ka fattande faaladhon,CCE on no maari fere waylungol dyonna on kaydi haara ko fi fattande , ma kaadi dyaata dhin dhidhi non (2).
• Si taawi CCE on bonnay, dhun no waawi wonude haara aadi Cgra ,ma haara bhay muradu dhun nyaawira moonya,bhe firtay aadi dhin.CCE naatay kaydidji dhin ka Cgra fi landhitaangol on,tefungol nyeeta aadi go.
Si taawi CCE on nyeeti aadi bondi iwdi ka dingira,kono haara hidhon faala yiltaade ka leydi mon FEDaSil no waawi on wernude taaho e nder dingira, ma e nder sudu ko woonu dhon dhon.
39
SaPo
E g
o 1
1: a
aD
i Bo
nD
i
E nder on dingira godho waadjoto dho moka FEDaSil holidhiray on e golowo ton ,fii dhaarungol no hootiron ka leydi mon,o sifanto on naafadji fi rutangol ngol ka leydi mon;bhe innata on yon yiltito ka mon forse;kono o waadjoto on inmorde naafa si taawi on hooti ka mon.,bhay haaray dhun no bhuri woonirngol ni djinda haara maara kuntun kaydi.Hidhon waawi wonnude ka dingira djonte 3 ha4 ,ma ha nyande hoototon.Ka dingira, no woodi ton golanoowo o.E,fii dharungol ko honno fii ngol ruttangol wooni e fenyirde, si taawi on inni on hotay on hebhay balal. (dhaara ka sapo e dhidhabhol-v.12).
40
SaPo
E g
o 1
1: a
aD
i Bo
nD
i
Laawol haara bhe nyeeti aadi bondi
Si taawi on fattike dhinmun e nder Beljiki,Cgra on no waawi haara bhe djabhanaali on fii nyeeyungol landalmon ngal,fii hondhun bhe dyabhali, bhe sifottoka dher aadi ko bhe nyeeti kon;hidhon maari fere e nder bhaldhe 15;fi wulitangol ka CCE,innnon on wakilaki,on dyabhaali; dhun si taawi hidhon e nder dingira haara ko on sokadhun.;si ko e nder kaso haray ko nder bhaldhe 5,kono hara taawi ko landhal dhinmiri.si dhun wooniri non ,hidhon haani dhabhude awoka.
Fii ka wulitangol ka CCE,dhun fow ko fondo wootere, fi telenma e ka Cgra, ittude ka wulitidhon, bhe waawata on naatirde dole ka mon.
E nyaako hibhe waawi innude wonde on hootay hay si taawi on wulitaki;fi dhun kadi hidhon waawi dhaarude fimun ka internet (www.cgra.be).
Bhe nooday on,bhe nooda awoka mon on taawete yewtere mon dhenka CCE;dhun ko o non ,ma awoka mon nyeetata yewtere dhen,haala ko hondhun haadhata on hootungol ka mon.
CCE nyeetay aadi dhin.• CCE, no waawi nyeetude aadi wootiri sugu mo CGRA nyeeti on.• CCE, nowaawi firtude aadi mo CGRA on nyeeti on naata kaydidji mon
dhin ka Cgra.• CCE, no waawi on dyonnude kaydi bhay hibhe maari fere dhundhon
kadi.• CCE, no waawi nyeetude aadi, dyonna on kaydi fattande ma fi
dandungolon wonki kin.
41
SaPo
E g
o 1
1: a
aD
i Bo
nD
i
Laawol haara aadi bondi nyeetaama haara taawi ko on iwdi leydi fellital
Si taawi ko on iwdi leydi haara ko leydi fellital,Cgra onwaaway nyeetude aadi haara bhe ssli;kono dhun bhe sifoto ko fi hondhun, bhe saalanike on;bhe dyaaboto on e nder bhaldhe 15,dhun gila nyaade bhe naabhi kaydidji mon dhin ka,ko iwi ka oE,naabhira ka Cgra.
Hidhon maari fere e nder bhaldhe 15, fi wulitangol ka CCE,innon wonde on dyabhali dhin aadi,si taawi konon woniri,hidhon waadya dhabhungol awoka.Si taawi ko on iwdi leydifellital haara komiseriya on (Cgra) nyeeti aadi bondi,salike on dyonnude kaydi,on sariya goto no waawa nyeetede.E nder dhun nyaalade dhaabhere dyonnete on,bhay haaray muradu dhun no ka CCE;si dhun wadhi haaray hidhon waawi wonude e nder dingirago bhaldhe seedhaadye.
• CCE,no maari fere djonkungol laawol ngol CGRA onnyeeti ngol.• CCE,on no waawi bonnude aadidhi CGRA on nyeeti naata kaydidji
mon dhin ka Cgra.• CCE no waawi on dyonnude kaydi bhay hibhe maari fere dhundhon
kadi.• CCE,no waawi dyonnunde kaydi fi ka fattande ,ma ka dandungol
wonki.
42
SaPo
E g
o 1
1: a
aD
i Bo
nD
i
Dhun haaray muradu lawol fattande lannitooral ngal lanni ka CCE.Si dhun taawi bhe nyeeti aadi bhe dyonnay on kaydi wonunngol dho;ma si taawi nyaawore dhen bonniiri on ,hidhon haani iwde ka leydi.
Bhe ka waadju mawkhu (Conseil d’Etat)Waano inmorde muradhi ;hidhon maari fere wulitangol e fee ka waadju mawkhu,landoodhon yobhe bonnu.bhay CCE on woona nookure fi ko landottobhe, teefa fi fattobhe. E nder bhaldhe 30 hidhon maari fere wulitangol inmorde nyaande CCE onnyeeti aadi dhin.Dhun no hooli wondema hibhe waawi on nangude naatira on dole.
CCE on, e fe dhun muraadu, si taawi , si taawi sabu keldhudho no ton ko taawata ngol laawol no haani waano ka wulittangol ngol dyaabhete. Dhun haaray hidhon haani werniteede kadi e nder dingira.
Ka dhaartungol,fi ka bonnungol,C E, dhaaray si taawi sariya on no wiyri non, haara ko non CCE on Si taawi CE dhaari wonde muradu dhun waana non haaniri,bhe naata kaydidji mon dhin ka CCE,bhe naabhanay on dyaabol. Si taawi CE bhanghini wonde ella aalla, hara aadi nyeetadi dhin bhanghini,dhun haaray hay e nooku ko wulitoote aala handen kadi e tellenma ka fattangol mon.
Maandigol
45
laa
Wo
l 12
: Yit
ag
ol
- ru
tag
ol
Mo hendike aadi bondi iwuridi ka CGRA ontigi wulitaki, inni wakilaki e dhun dhon (ma hara kadi rewi rewti dhin fow), no haani iwde beljiki hota ka mun.
Rutagol – yiltagolMo inni faalete hootude ka leydi mun, hay si taawi muuradu dhun lannali ko ontigi bhay no aari fatti, ma haara ontigi dyonnama dyabol bonngol,no waawi landade no faala hootude.Mo maara kadi kaydi e nder Beljiki no waawi landade si tawwi hi bhe waawi waalude ontigi hoota ka leydi mun.
Mo no faala ruttade ka mun no waawi sifaanade bhaalo mun(assistant ),ma si taawi ontigi wernaka e nder dingira, no waawi yiidude e bhe ka FEDaSil, no humpitora,ma telefona e numero 080032745 ma kadi yaaha ka biro haakude 9h30 ha 16 h ka 57 CHauSSEE D’anVErS-1000 Bruxelles,dhen nookure no fe ka gare du nord;dhon waadyoto haaray no dhon o waalay on.
_ Laawol 12: Yitagol - rutagol
46
laa
Wo
l 12
: Yit
ag
ol
- ru
tag
ol
Waayasi on (yaadu dhun)Yaadu ndun ka bus, ma e nder awion waadhata, dhun haaray hidhon waada e woobhe go.Ka bhoorangol,haaray hidhon wondi e bhe ka oiM,bhe dyaabhoto on,bhe dyonna on kaydi ko bakor ton kon;haaray kaadi kodho no faadi on ,si on dyipike ka awion, bhen haaray no bhorni dooloke poor Ko oiM windi e mun taawo bhe anditete.Yiltotobhe bhen haana yobhude fi ka ruttangol,kono bhe dyonnay on kalise sedha.
Balal ngal ka leydiontigi hebhay balal fii no wondira e dyama on, no hebhira golle,dhun no waawi wonude haara ko ka iwri dhon ma ko hootiri dhon;ngol balal woona kalise, ko fii walungol no hebhiron golle,ma meetye,ma dyonna maanankun fi dyulaya ngal…
Yiltende – doole – kutuSi on yiltaki ka mon, lamugun (oE) naatay on forse (ma doole).
Maandigol
Yiidugol - humpitagol
Commissariaat-generaal voor de
Vluchtelingen en de Staatlozen
(CGVS)
Commissariat général aux réfugiés
et aux apatrides (CGRA)
Komiseriya mowdho on fi dogub-
he ka leydi mun, e bhe mara leydi
Rue Ernest Blerot, 39
1070 BRUSSELS
T +32 2 205 51 11
F +32 2 205 50 01
www.cgra.be
Federaal agentschap voor de
opvang van asielzoekers (Fedasil)
Agence fédérale pour l’accueil des
demandeurs d’asile (Fedasil)
Dudhal wernowo fattotobhe
Siège central
Rue des Chartreux, 21
1000 BRUSSELS
T +32 2 213 44 11
F +32 2 213 44 22
www.fedasil.be
Dispatching Fedasil
Rue de Passchendaele 2
1000 BRUSSELS
T +32 2 793 82 40
F +32 2 203 60 04
Open from Monday to Friday
Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ)
Office des Étrangers (OE)
Biro fi hoobhe bhen
Boulevard Pacheco, 44
1000 BRUXELLES
T +32 2 793 95 00
Infodesk:
T +32 2 793 80 00
F +32 2 274 66 91
www.dofi.fgov.be, www.ibz.fgov.be
Raad voor Vreemdelingen-
betwistingen (RvV)
Conseil du Contentieux
des Étrangers (CCE)
Nyawobhe haakude hobhe bhen
Laurentide
Rue Gaucheret, 92-94
1030 BRUXELLES
T +32 2 791 60 00
F +32 2 791 62 26
www.rvv-cce.be
Raad van State (RvS)
Conseil d’ État (CE)
Konsey eta
Rue de la Science, 33
1040 BRUXELLES
T +32 2 234 96 11
www.raadvst-consetat.be
IOM (Internationale organisatie
voor migratie)
OIM (Organisation Internationale
pour les Migrations)
Mobhodiral tidhude fi iwaybhe ka
leydi mum
Rue Montoyer 40
1000 BRUXELLES
T +32 2 287 70 00
F +32 2 287 70 06
www.belgium.iom.int
Rode Kruis Vlaanderen
Motstraat 40
2800 MECHELEN
T +32 15 44 35 40
F +32 15 44 33 06
www.rodekruis.be
Croix-Rouge francophone
Département Accueil des
demandeurs d’asile (ADA)
Dingira fi fattoto bhe
Rue de Durbuy 140
6990 MELREUX
T +32 84 36 00 82
F +32 84 36 00 88
www.croix-rouge.be
Caritas
Karitas
Rue de la Charité 43
1210 BRUXELLES
T 02 229 36 11
F 02 229 36 25
www.caritas-int.be
OFFICE OF THE COMMISSIONER GENERAL
FOR REFUGEES AND STATELESS PERSONS
This project was realized with the support of the European Refugee Fund