ปญหาทางกฎหมายเกยวกบการผลตและการคาผลตภณฑเฟอรนเจอรไม

นาวก อาจจนทร

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรนตศาสตรมหาบณฑต สาขาวชานตศาสตร คณะนตศาสตรปรด พนมยงค

มหาวทยาลยธรกจบณฑตย พ.ศ. 2558

DPU

Legal problems concerning of producing and trading of timber furniture products

Navic Arjjuntr

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Master of Laws

Department of Law Pridi Banomyong Faculty of Law, Dhurakij Pundit University

2015

DPU

ฆ

หวขอวทยานพนธ ปญหาทางกฎหมายเกยวกบการผลตและการคาผลตภณฑเฟอรนเจอรไม ชอผเขยน นาวก อาจจนทร อาจารยทปรกษา รองศาสตราจารยพนจ ทพยมณ สาขาวชา นตศาสตร ปการศกษา 2557

บทคดยอ วทยานพนธฉบบนมจดมงหมายเพอศกษาถงปญหาของการผลตและการคาผลตภณฑเฟอรนเจอรไม โดยม “ไม” เปนวตถดบส าคญในการผลต ซงไมเปนทรพยากรธรรมชาตทสามารถสรางทดแทนขนใหมได แตตองใชระยะเวลานาน จงกอใหเกดปญหาการลกลอบตดไมท าลายปา และปญหาการท าไมเถอนทผดกฎหมาย เพอน ามาผลตเปนสนคาผลตภณฑจากไม จงเกดแนวคดการใชมาตรการทางการตลาด เพอสงเสรมสนคาไมถกกฎหมายทมาจากการจดการปาไมอยางยงยน และปดกนสนคาไมทไดมาจากไมผดกฎหมาย โดยประเทศทพฒนาแลวไดเขามามบทบาทและผลกดนใหเกดการจดการปาไมอยางยงยน ผลจากการศกษาพบวา กฎหมายไทยทใชบงคบการควบคมการผลตและการคาผลตภณฑเฟอรนเจอรไมในปจจบน เชน พระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 พระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. 2504 พระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 2507 พระราชบญญตสวนปา พ.ศ. 2535 รางพระราชบญญตสวนปา ฉบบแกไขเพมเตม พระราชบญญตมาตรฐานสนคาเกษตร พ.ศ. 2551 พระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม พ.ศ. 2511 ประกาศคณะรกษาความสงบแหงชาต ฉบบท 106/2557 เรอง แกไขเพมเตมวาดวยปาไม ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม ฉบบท 4440 (พ.ศ. 2555) เรอง ยกเลกมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมระบบการจดการปาไมอยางยงยน : ขอก าหนด และก าหนดมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมระบบการจดการปาไมอยางยงยน เลม 1 ขอก าหนด เปนตน พบวามาตรการในควบคมการจดการไม ซงเปนวตถดบส าคญในการผลตผลตภณฑเฟอรนเจอรไมไมมประสทธภาพ และไมสามารถจดการปญหาการลกลอบการตดไมท าลายปา การปลกปาไมเศรษฐกจเพอเปนแหลงวตถดบส าคญทมลกษณะเปนการควบคมมากกวาสงเสรม กอใหเกดปญหากระทบตอการผลตและการคา ซงมประเดนทควรปรบปรงใหเหมาะสม เชน ดานการจดการปาไมและการควบคมการคาไมทผดกฎหมาย การบงคบใชกฎหมาย มาตรฐานผลตภณฑเฟอรนเจอรไม มาตรการลงโทษ และการสงเสรมและการสนบสนนจากภาครฐ เปนตน

DPU

ง

ดงนน ผเขยนจงมขอเสนอแนะโดยใหมบทบญญตกฎหมายเปนการเฉพาะเกยวกบ การผลตและการคาผลตภณฑเฟอรนเจอรไมในดานตาง ๆ กลาวคอ ก าหนดใหมค านยาม ค าวา “ไมถกกฎหมาย” และ “ไมผดกฎหมาย” มาตรการทางกฎหมายในการตรวจสอบและยนยนในทกขนตอนของการผลต มาตรการกฎหมายในระบบประกนไมถกกฎหมาย เพอน าไปสการจดการปาไมอยางยงยน การก าหนดใหนายทะเบยนสงใหพนกงานเจาหนาทออกไปตรวจสอบและท ารายงานการจดท าบญชแสดงชนดและจ านวนไมในทดนของเอกชนเชนเดยวกบทดนของรฐ การยกเลกขอก าหนดไมหวงหามในทดนเอกชน การก าหนดใหมการรวมกลมกนเปนองคกร หรอสหกรณของผประกอบการผผลตไม และเกษตรกรรายยอยผท าสวนปา ในการขอค ารบรองการจดการปาไมอยางยงยนจากองคกรอสระทประเทศคคาใหการยอมรบ การลดอปสรรคการแปรรปไมในระหวางเวลาตงแตพระอาทตยตกถงพระอาทตยขน การก าหนดมาตรฐานทวไปผลตภณฑเฟอรนเจอร ไมยางพารา และการก าหนดมาตรฐานทวไปในการจดการปาไมอยางยงยนของสวนยางพารา การปรบปรงแกไขมาตรการลงโทษทางอาญา โดยน าหลกนตเศรษฐศาสตรมาใชเพอประโยชนใหแกสงคมสงสด และเพมเตมมาตรการทางปกครองทใหอ านาจแกเจาหนาทบงคบเอากบผฝาฝน หรอบงคบเอากบตวทรพยไดรวดเรวยงขน รวมทงก าหนดใหมการจดตงกองทนสงเสรมการ ปลกตนไมและการจดการสวนปาอยางยงยน โดยตราเปนพระราชบญญต

DPU

จ

Thesis Title Legal problems concerning of producing and trading of timber furniture products

Author Navic Arjjuntr Thesis Advisor Assoc. Prof. Pinit Tipmanee Department Law Academic Year 2014

ABSTRACT

This thesis has objective to study on the problems concerning of producing and trading of timber furniture products which has timber as the main material. Timber is natural resource which is renewable. However, since the renewable period takes long time, it causes occurrence of illegal harvest in order to supply the production of timber products. The marketing concept was brought about to support legally harvest timber from sustainable forest management, and to block out the products derived from illegal harvest. The developed countries also stepped in to support the Sustainable Forest Management. The result of the study shows that Thai Law controlling the producing and trading timber furniture products recently; e.g. the Forest Act B.E. 2484, the National Parks Act B.E. 2504, the National Reserved Forests Act B.E. 2507, Forest Plantation Act B.E. 2535 and Amendment of Forest Plantation Act, Agricultural Standards Act B.E. 2551, Induatrial Products Standards Act. B.E. 2511, Announcement of National Council for Peace and Order 106/2557: Amendment to the law of Forestry, Announcement of Ministry of Industry 4440 (B.E. 2555) on the cancellation of industrial products standard, Sustainable Forest Management System Book 1, and so on. These regulations are not fully efficient and are not able to prevent illegal timber harvest. To grow the economic forest to be the source of raw materials in this industry is only the control not the support, which affects the production and trade. There are issues that should be approved to make these regulations more practical, such as forest management and control of the trading of illegal timber, Law Enforcement, timber furniture products standard, sanctions, promotion and support from the government, and so on.

DPU

ฉ

The specific law concerning the producing and trading of timber furniture products should be specified such as; defying the clear definition of "legal timber" and "illegal timber", legal measures to monitor and to verify every step in timber production, the due diligence system assuring the legal timber which will lead to the Sustainable Forest Management, the competent authorities assigned to order officers to site-visit and make a report showing the list of types and amount of timber in private land and also the land belongs to the government, cancelling of forbidden timber in private land, grouping together into organization or cooperative the operators in timber producing industry and retail agriculturist of forestry plantations in order to be able to apply for the certification of sustainable forest management from an independent organization which are accepted by partner countries, reducing the problems in processing timber in the daytime, defining rubber timber furniture products standard and to define common standards for sustainable forest management of rubber plantations, and rectifying the criminal sanction. All these suggestions are to bring Law and Economics to be at its most advantage for the society and to increase administrative measurement which can empowers authorities to force the violators or expropriate the property faster. And also to establish the Fund supporting tree planting and sustainable plantation management which should be stated as an Act to be practically effective.

DPU

ช

กตตกรรมประกาศ วทยานพนธฉบบนไมอาจส าเรจลลวงไปได หากไมไดรบความกรณาและความอนเคราะหจากรองศาสตราจารยพนจ ทพยมณ ทไดกรณาสละเวลาอนมคารบเปนอาจารยทปรกษาวทยานพนธ ซงใหค าแนะน าขอคดเหนตาง ๆ ตลอดจนสละเวลาในการตรวจแกไข และแนวทางในการเขยนวทยานพนธแกผเขยนมาโดยตลอด ผเขยนขอกราบขอบพระคณทานอาจารยเปนอยางสงมา ณ ทน ผเขยนขอกราบขอบพระคณ ศาสตราจารย ดร.ธระ ศรธรรมรกษ ทไดกรณาใหเกยรตรบเปนประธานกรรมการวทยานพนธ รองศาสตราจารย ดร.ภม โชคเหมาะ และ อาจารย ดร.มณทชา ภกดคง ทไดกรณาใหเกยรตรบเปนกรรมการสอบวทยานพนธ และใหขอคดเหนและค าแนะน า ตาง ๆ อนเปนประโยชนตอการแกไขและปรบปรงวทยานพนธฉบบนใหมความสมบรณยงขน ผเขยนขอกราบขอบพระคณคณพอ คณแม ทเคารพและภรรยาทเปนทรกของผเขยน ทใหการสนบสนนและเปนทปรกษาแกผเขยนตลอดมาจนประสบความส าเรจ และเปนก าลงใจส าคญในการจดท าวทยานพนธน รวมทงครบาอาจารยทกทานทไดประสทธประสาทวชา จนเปนผลใหการศกษาของผเขยนส าเรจลลวงไปไดดวยด และขอขอบคณ คณชนเชาวน เอออารตระกล และกลมพ เพอนปรญญาโท ตลอดจนเจาหนาทโครงการศกษาปรญญาโททกทาน ทไดใหความชวยเหลอเปนอยางดมา ณ ทน

นาวก อาจจนทร

DPU

ซ

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย .................................................................................................................... ฆ บทคดยอภาษาองกฤษ ................................................................................................................ จ กตตกรรมประกาศ ...................................................................................................................... ช สารบญตาราง ............................................................................................................................. ญ สารบญภาพ ................................................................................................................................ ฎ บทท

1. บทนา ............................................................................................................................. 1 1.1 ความเปนมาและความสาคญของปญหา .................................................................. 1 1.2 วตถประสงคของการศกษา ..................................................................................... 5 1.3 สมมตฐานของการศกษา ......................................................................................... 6 1.4 ขอบเขตของการศกษา............................................................................................. 6 1.5 วธดาเนนการศกษา ................................................................................................. 7 1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ ..................................................................................... 7

2. ทฤษฎแนวความคด และความเปนมาของการทาเฟอรนเจอรไมในประเทศไทย ........... 8 2.1 ทฤษฎทเกยวของกบการผลตและการคาผลตภณฑเฟอรนเจอรไม ......................... 8 2.2 กฎหมายการคมครองผบรโภคกบการประกอบธรกจ ............................................. 16 2.3 นตเศรษฐศาสตร ..................................................................................................... 17 2.4 ความเปนมาของปาไมในประเทศไทย .................................................................... 22 2.5 นโยบายการปาไมแหงชาต และแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ............... 31 2.6 โครงสรางอตสาหกรรมการผลตเฟอรนเจอรไมและประเภทเฟอรนเจอรไม .......... 34 2.7 ผลตภณฑไมและเครองเรอนไทยในตลาดโลก ....................................................... 39 2.8 ขดความสามารถในการเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

ของกลมอตสาหกรรมเฟอรนเจอรไมของไทย ........................................................ 42 3. มาตรการทางกฎหมายเกยวกบการผลตและการคาเฟอรนเจอรไม

ตามกฎหมายไทย เปรยบเทยบกฎหมายตางประเทศ ...................................................... 49 3.1 มาตรการทางกฎหมายเกยวกบการผลตและการคาเฟอรนเจอรไมของไทย ............ 49

DPU

ฌ

สารบญ (ตอ)

บทท หนา 3.2 มาตรการทางกฎหมายตางประเทศทเกยวของกบการผลตและ

การคาเฟอรนเจอรไม .............................................................................................. 113 3.3 องคกรสากลภาคเอกชนดานการจดการปาไมอยางยงยน ........................................ 130

4. ปญหาและวเคราะหปญหาเกยวกบการผลตและการคาผลตภณฑเฟอรนเจอรไม .......... 136 4.1 ปญหาดานการจดการปาไมและการควบคมการคาไมทผดกฎหมาย ....................... 136 4.2 ปญหาเกยวกบการบงคบใชกฎหมาย ...................................................................... 140 4.3 ปญหาดานมาตรฐานผลตภณฑเฟอรนเจอรไม ........................................................ 145 4.4 ปญหาเกยวกบมาตรการลงโทษ .............................................................................. 148 4.5 ปญหาการสงเสรมและการสนบสนนจากภาครฐ .................................................... 152

5. บทสรปและขอเสนอแนะ ............................................................................................... 155 5.1 บทสรป ................................................................................................................... 155 5.2 ขอเสนอแนะ ........................................................................................................... 162

บรรณานกรม .............................................................................................................................. 167 ประวตผเขยน ............................................................................................................................. 173

DPU

ญ

สารบญตาราง

ตารางท หนา 2.1 องคประกอบสาคญของ AEC Blueprint .............................................................. 46

DPU

ฎ

สารบญภาพ

ภาพท หนา 2.1 แผนภมประโยชนขดแยง (Conflict of Interest) ....................................................... 11 2.2 ประโยชนของตนยางพารา....................................................................................... 44 3.1 ภาพแสดงเครองหมายรบรองมาตรฐานบงคบสาหรบแสดงกบสนคาเกษตร

ทไดรบใบรบรองตามมาตรฐานบงคบ ..................................................................... 102 3.2 ภาพแสดงเครองหมายรบรองมาตรฐานทวไปสาหรบแสดงกบสนคาเกษตร

ทไดรบใบรบรองตามมาตรฐานทวไป ..................................................................... 103 3.3 เครองหมายมาตรฐานทวไป เครองหมายมาตรฐานบงคบ ....................................... 106 3.4 การรบรองฉลากเขยว (Green Label) ....................................................................... 107 3.5 การรบรองคณภาพผลตภณฑชมชน (มผช.) ............................................................ 108

DPU

บทท 1 บทน ำ

1.1 ควำมเปนมำและควำมส ำคญของปญหำ

เมอกลาวถงปาไมสงทส าคญทสด คอ ตนไมและพรรณพชนานาพนธในปจจบนน ไมคอยมใหไดพบเหนปาไมทยงคงความอดมสมบรณ หรอระบบนเวศทยงคงความสมบรณเทาใดนก ปาไมเปนทรพยากรธรรมชาตทมความส าคญอยางยงตอสงมชวต เปนทรพยากรธรรมชาตทสามารถสรางขนใหมได และเปนแหลงของปจจยสทส าคญตอการด ารงชวตของมวลมนษย คอ อาหารเครองนงหม ยารกษาโรค และทอยอาศย และยงมประโยชนในการรกษาสมดลของสงแวดลอม ถาปาไมถกท าลายลงไปมาก ๆ ยอมสงผลกระทบตอระบบนเวศ และสภาพแวดลอมทเกยวของ อน ๆ เชน สตวปา ดน น า อากาศ ฯลฯ และสงผลกระทบตอมาถงระบบเศรษฐกจและสงคมดวย

เมอเหนถงความส าคญของปาไมวาตนไมนนมประโยชนมากมาย ทงในเรอง ระบบนเวศ และเปนแหลงปจจยสดงกลาว ทส าคญตนไมสามารถน ามาใชประโยชนในดานอตสาหกรรมไม และเครองเรอน ในการสรางบานเรอนเพอใชอยอาศย และน ามาประกอบเปนเครองเรอนตาง ๆ เชน เกาอ โตะ เตยง เปนตน หรอทเรยกกนโดยทวไปวา ผลตภณฑเฟอรนเจอรไม ปญหามวา หากมการน าเอาตนไมมาท าเครองเรอน หรอเฟอรนเจอรมากขน ตามความตองการของประชากรทเพมมากขนเชนน ความตองการผลตภณฑจากเฟอรนเจอรไมกจะมากขนตามล าดบตนไมทส าคญจงถกน ามาแปรรปเพอใชในการผลตเฟอรนเจอรไมไมสามารถเจรญเตบโตไดทนตามความตองการทจะใชของประชากร แมวารฐจะไดสงเสรมและสนบสนนมาตรการทางการเงนใหมการปลกสวนปาไมเศรษฐกจเพอใหมไมใหเพยงพอตอความตองการแลวกตาม แตตนไมเศรษฐกจทสงเสรมและสนบสนนใหมการปลกสวนปานน แตละชนดใชระยะเวลาในการเจรญเตบโตทไมเทากน และ เปนการลงทนในระยะยาว ซงตองใชเงนทนอนเปนตนทนส าคญตอเกษตรกรผปลกสวนปา แตหากมตนไมบางประเภททสามารถเจรญเตบโตไดอยางรวดเรวภายในเวลาไมกป เชน ไมยคาลปตส แตไมประเภทนเปนไมเนอออนและไมเหมาะสมทจะน ามาผลตเฟอรนเจอร ไมทนยมน ามาผลตเปนเฟอรนเจอรตามความตองการของผบรโภคนน เปนไมเนอแขง ทมความสวยงามของลายเนอไมและสของเนอไม ซงเปนสงทกระตนใหผใชเฟอรนเจอรไมหลงใหลในความสวยงาม ท าใหผผลตไดรบคาตอบแทนทสงตามมาดวย ยกตวอยางเชน เฟอรนเจอรจากไมสก เปนตน นอกจากไมสกท

DPU

2

เปนไมเศรษฐกจส าคญในการผลตผลตภณฑเฟอรนเจอรไมทเปนนยมแลว ยงมไมอกชนดหนงทเปนไมเศรษฐกจส าคญและนยมน ามาท าเฟอรนเจอรไม และเปนทนยมของผบรโภค คอ ไมพะยง ซงทงไมสกและไมพะยงไมวาจะขนอยทใดในราชอาณาจกร จะเปนไมหวงหามตามพระราช บญญตปาไม พทธศกราช 2484 ซงไมพะยงนนเปนไมเนอแขงและมความสวยงาม สของไมจะ ไมเหมอนตนไมชนดอน ๆ เพราะไมพะยงจะมสทเขมและมลายของไมทสวยงามและดเดนกวาตนไมประเภทอน ซงตางกบไมสก เพราะไมสกจะมสเหลองนวลไมพะยงเปนไมทอยในปาและเปนไมทหายากและระยะเวลาในเจรญการเตบโตนนยาวนานกวาทส าคญไมพะยงเปนไมเนอแขงททนทานมาก เมอน าไปผลตเฟอรนเจอรกจะท าใหมมลคามาก เพราะความทนทาน ความสวยงามของสและลายไมประกอบกนและเปนไมทหายากขน จงท าใหไมพะยงเปนไมทตองการของผบรโภคทงในประเทศและตางประเทศมากขน โดยเฉพาะประเทศสาธารณรฐประชาชนจน ปจจบนประเทศไทยมองคการอตสาหกรรมปาไม (ออป.) ซงเปนรฐวสาหกจไดท าสวนปาไมพะยงทจงหวดตราด จ านวน 25,000 ตน และอยในระยะตดฟนเพอน ามาใชประโยชนได

ไมพะยงเปนไมทแพงทสดในโลกในขณะนและเหลอเพยงหนงเดยวในโลกนคอ ประเทศไทย แหลงสดทายของโลก ไมพะยงไทยใกลสญพนธ อกไมเกน 2 ป มโอกาสหมดไปจากประเทศไทย เนองจากการปนราคาจนกลายเปนไมทแพงทสดในโลกในขณะน ลกบาศกเมตรละ 250,000 -300,000 บาท ถงขนาดแคการชจดวามไมพะยงอยบรเวณใดกท ารายไดถง ตนละ 5,000 บาท สาเหตท เปนเชนน เพราะประเทศจนมความตองการสงโดยการเอาไปท าเปนวตถมงคลและ เครองเรอน1 ขณะนสถานการณการลกลอบตดไมท าลายปายงคงวกฤตมากขน โดยเฉพาะไมพะยง ถอวาเปนอนดบตน ๆ ทมการลกลอบตดมากทสดในตอนน จากในอดตทเคยเปนไมสก ไมกฤษณา ถงแมเจาหนาทของรฐจะไดสนธก าลงรวมกบทหาร ต ารวจ ปราบปรามอยางการลกลอบการตดไมท าลายปา และการท าไมเถอนอยางเตมท แตกยงปรากฏวายงคงมไมจ านวนมากถกตดออกไปจากปาเชนกน โดยเจาหนาทสามารถจบกมและน ายดไมพะยงของกลางไวคดเปนมลคามากถง 1.9 หมนลานบาท สาเหตหนงทท าใหไมในปาถกลกลอบตดไปเปนจ านวนมาก เนองจากผลประโยชนคาดหมายทอาชญากรประเภทนจะไดรบนนสงกวาการลงโทษทคาดหมายวาจะไดรบ รฐจงตองหามาตรการเพมตนทนของอาชญากรโดยการเพมโทษ โดยเฉพาะโทษปรบใหสงขน และรฐตองลดผลประโยชนทอาชญากรไดรบลง

นอกจากไมพะยง ไมสก ทตลาดสนคาผลตภณฑจากไม และเฟอรนเจอรไม มความตองการเปนอยางสงแลว ยงมไมอกชนดหนงทนยมน ามาท าเฟอรนเจอรไม คอ ไมยางพารา

1 ไมพะยง ไมทแพงทสดในโลก และเหลอเพยงแหงเดยวคอประเทศไทย. สบคน 7 ตลาคม 2556, จาก http://www.thaicontractors.com/content/cmenu/5/116/574.html.

DPU

3

โดยมไมยางพาราเปนวตถดบหลกในประเทศทส าคญ ในอตสาหกรรมไมและเครองเรอน คดเปนอตราประมาณรอยละ 60 ของวตถดบทงหมด ซงไมยางพาราของประเทศไทย สของเนอไมจะมสขาวอมเหลอง ซงเปนสทตองการของตลาด เพราะมความเปนธรรมชาต และสามารถน ามายอมและอบไมเพอใหเขากบเฟอรนเจอรอน ๆ ไดงาย โดยมตลาดสงออกทส าคญไดแก สหรฐอเมรกา สหภาพยโรป และญปน จากการทประเทศไทยเปนแหลงทมทรพยากรธรรมชาตมาก โดยเฉพาะ ไมยางพาราทมคณภาพ และสเนอไมเปนทตองการของตลาดโลก เฟอรนเจอรไมยางพาราจงมสดสวนการผลต เพอการสงออกมากทสด เมอเปรยบเทยบกบเฟอรนเจอรประเภทตาง ๆ เชน เหลก พลาสตก เปนตน โดยมคแขงการตลาดทส าคญ คอ ประเทศเวยดนาม จน และมาเลเซย โดยอตสาหกรรมไม และเครองเรอน ซงสนคาเฟอรนเจอรไมกเปนผลตภณฑในอตสาหกรรมไมและเครองเรอน เปนอตสาหกรรมทมศกยภาพในการสงออกสง สามารถท ารายไดปละไมนอยกวา 2,000 ลานเหรยญสหรฐ2

แตเนองจากไมยางพาราของไทยทน ามาใชในอตสาหกรรรมเฟอรนเจอร จะเปนของทเหลอจากอตสาหกรรมยาง หรอเปนผลพลอยไดจากอตสาหกรรมยาง กลาวคอ เกสรกรหรอ ผปลกสวนยางพารา จะมงผลประโยชนจากน ายางโดยการกรดยาง ซงเปนวตถดบส าคญในอตสาหกรรมยางเปนส าคญ จนกระทงเมอครบอายการกรดยาง หรอตนไมยางพาราใหผลผลตจากน ายางลดนอยลง หรอมเหตการณอนแทรกแซง เชน ราคาน ายางตกต า เกษตรกรผปลกสวนยางพารากจะท าการตดโคนไมยางพารา และปลกไมยางพาราใหมขนทดแทน หรอปลกตนไมอนททดแทน ไมยางพาราทถกตดโคน ล าตนทไดขนาดกจะน าเขาส อตสาหกรรมผลตเฟอรนเจอร สวนไมยางพาราทไมไดขนาด หรอกงไม หรอเศษไม จากการตดโคน กจะน าไปใชในอตสาหกรรมอนทใชไมยางพาราเปนสวนประกอบส าคญ เชน ไฟเบอรบอรด ปารตเกลบอรด เปนตน จงเปนผลใหไมยางพาราถกมองวาเปนผลพลอยไดจากการเกษตร หรอผลผลตสดทาย หรอของเหลอใชจากอตสาหกรรมยาง โดยประเทศไทยถอวายางพาราเปนไมพชสวน เปนผลทเหลอจากอตสาหกรรมยาง ท าใหการรบรองทมาของผลตภณฑไมยางพาราถกกฎหมายใหเปนทยอมรบของผซอท าไดยาก เนองจากกฎหมายหรอขอก าหนดประเทศผซอไมไดมการแยกประเภทระหวางไมพชสวนทเปนของเหลอภาคเกษตร กบไมจากปาไมหรอสวนปา ทมการรบรองการจดการปาไมอยางยงยน อกทงการก าหนดมาตรฐานสนคาเฟอรนเจอรไมยางพารา อนเกดจากการปาไมเพอการคาของไทย ยงไมไดถกก าหนดไวในสวนของมาตรฐานรบรอง และมาตรฐานทวไป ตามพระราชบญญตมาตรฐานสนคาเกษตร พ.ศ. 2551

2 อตราแลกเปลยนเงนสกลดอลลารสหรฐเปนเงนบาทไทย 1 ดอลลาร เทากบ 33.55 บาท ณ วนท 10 กรกฎาคม 2558 เวลา 16.14 น. ของธนาคาร ซไอเอมบไทย จ ากด (มหาชน)

DPU

4

จากปญหาการตดไมท าลายปา การท าไมเถอนผดกฎหมาย ซงเปนปญหาเรอรงทยง ไมสามารถแกปญหาได สาเหตอาจเนองมาจากประเทศทเปนตนก าเนดไมสวนใหญ จะเปนประเทศดอยพฒนา หรอก าลงพฒนา ประชากรยงมรายไดนอย ไมมทดนท ากนจงตองบกรกปา ท าลายปา รวมทงการลกลอบตดไมตามความตองการของนายทน ประกอบกบความไมมประสทธภาพในการบงคบใชกฎหมายรวมทงปญหาคอรปชน ท าใหเกดแนวคดการใชมาตรการทางการตลาด เพอสงเสรมสนคาไมทมาจากการจดการปาไมอยางยงยน และปดกนสนคาไมทไดมาจากการลกลอบตดไมท าลายปา หรอการท าไมเถอนทผดกฎหมาย โดยประเทศทพฒนาแลว น าโดยสหภาพยโรปไดเขามามบทบาท ผลกดน ใหเกดการจดการปาไมอยางยงยนในประเทศตนก าเนดไม โดยออกมาตรการระดบประเทศและระดบภมภาค เพอปดกนการตลาดของสนคาไมทไดมาโดยมชอบ และสนบสนนการคาสนคาไมทไดมาอยางถกกฎหมาย มาตรการทส าคญ ไดแก มาตรการการบงคบใชกฎหมายปาไม ธรรมาภบาล และการคา หรอ FLEGT (Forest Law Enforcement, Governance and Trade) โดยแผนปฏบตการของสหภาพยโรปจะใชเสาหลกทง 3 ดาน คอ นตศาสตร (Enforcement) รฐศาสตร (Governance) และเศรษฐศาสตร (Trade) ในการจดการปาไม ซงแผนปฏบตการ FLEGT ของสหภาพยโรป ก าหนดโครงการของปฏบตการตอปญหาการท าไมเถอน หรอการท าไมทผดกฎหมาย และการคาผลตภณฑไมทเกยวของ ซงตามแผนปฏบตการดงกลาว สหภาพยโรปจะออกกฎระเบยบเกยวกบไม และผลตภณฑไม โดยลาสดสหภาพยโรปไดออกกฎระเบยบ EU Timber Regulation (995/2010) ซงจะมผลบงคบใชตงแตเดอนมนาคม 2556 เปนตนไป ซงกฎระเบยบ EU Timber Regulation (995/2010) วาดวยการหามการจ าหนายไม และผลตภณฑไมทผดกฎหมายในตลาดอย จะท าใหผประกอบการ ผคา หรอผสงออกผลตภณฑไมเกอบทกชนดของไทยทสงออกมายงอยไดรบผลกระทบ ไมวาจะเปนเฟอรนเจอรไม กรอบรปไม ชนสวนทท าจากไม หรอผลตภณฑทท าจากไมเกอบทกประเภทจะไดรบผลกระทบ รวมทงไมและผลตภณฑไมทไดมาจากสวนปาเพอการพาณชย เชน ไมยางพารา ผลตภณฑทท าจากเศษไมอด ผลตภณฑทท าจากขเลอยและเศษไม ไมวาจะอดออกมาในรปแบบใดกตาม รวมถงไมเอมดเอฟ (MDF: medium-density fiberboard) ไมปารตเกลบอรด (particle board)ไมลามเนต (Laminated wood) กระดาษและเยอกระดาษดวย โดยไมและผลตภณฑไมของไทยอาจถกเรยกตรวจสอบโดยฝายอย และหากพบวาเปนไม หรอผลตภณฑไมทผดกฎหมาย ผประกอบการยโรปจะถกด าเนนคดทางกฎหมาย ดงนน ผประกอบการของยโรปจะตองสามารถแสดงเอกสารรบรองใหเจาหนาท อยเหนวา ไมและผลตภณฑไมทไดน าเขาจากประเทศไทยทน ามาขายนนถกตองตามกฎหมาย แมกฎระเบยบ EU Timber Regulation จะไมไดก าหนดภาระหนาทของภาครฐ หรอผประกอบการจากประเทศทสาม ผสงออกไม ผลตภณฑไมมายงอยไวโดยตรงตามกฎหมาย แตผลกระทบตอผผลตและผสงออกจาก

DPU

5

ประเทศทสามในเชงปฏบตนนชดเจน เนองจากกฎระเบยบดงกลาวไดก าหนดภาระความรบผดชอบใหผประกอบการในยโรปวา จะตองมระบบรบรองความถกตองของไมและผลตภณฑไมนน ๆ ทงหวงโซ (supply chain) นนหมายถงผลกระทบและความรบผดชอบของผประกอบการไทยทเกยวของดวยอยางหลกเลยงไมได กลาวคอ ผประกอบการผน าเขายโรปอาจรองขอใหผผลต หรอ ผสงออกของไทยเตรยมและสามารถแสดงเอกสารรบรองความถกตองตามกฎหมายของไมทใชในการผลตผลตภณฑไมทสงออกมายงอยไดวาไมไดมาจากแหลงทผดกฎหมาย ซงรวมถงไมน าเขามาจากประเทศทสามอน ๆ ทผผลตไทยน าเขามาเพอใชเปนวตถดบในการผลต กตองมเอกสารรบรองความถกตองตามกฎหมายจากประเทศแหลงก าเนดไมนน ๆ ดวย โดยแผนปฏบตการ FLEGT ไดก าหนดใหมการเจรจาการเปนหนสวนดวยความสมครใจ หรอ VPA (Voluntary Partnership Agreement) กบประเทศทเปนตนก าเนดไม กบ สหภาพยโรป และเมอการเจรจาส าเรจ ประเทศทเปนตนก าเนดไมจะไดรบใบอนญาต FLEGT หรอเอกสารรบรองสถานะความถกตองตามกฎหมายของไม และผลตภณฑไมนน ๆ ซงจะท าใหไมและผลตภณฑไมของประเทศทเปนตนก าเนดไมเขาไปสตลาดในสหภาพยโรปได ซงปจจบนประเทศไทยอยระหวางเจรจาการเปนหนสวนดวยความสมครใจ การเตรยมปรบตวและหามาตรการทางออกทเหมาะสมทสดส าหรบประเทศไทย ไมวาจะเปนการเลอกเจรจาในการเปนประเทศหนสวน เพอใหไดมาซงใบอนญาต FLEGT การเลอกใชระบบของไทยทสามารถออกใบรบรองความถกตองตามกฎหมายของไม หรอการเลอกใชระบบรบรองการจดการปาไมอยางยงยนขององคกรอสระภาคเอกชนทไดรบการยอมรบในระดบสากล แตมปญหาส าคญในเรองของตนทนทเปนคาใชจายในการขอรบรองการจดการปาไมและก าหนดระยะเวลาในการขอออกใบรบรองการจดการปาไมอยางยงยน จงเปนเรองส าคญและมความจ าเปนเรงดวนททกภาคสวนทเกยวของของไทยทงภาครฐและภาคเอกชนควรรวมมอกนเพอหายทธศาสตร ทเหมาะสมเพอปกปองผลประโยชนของธรกจไทยในสหภาพยโรป

ดงนน จงมความจ าเปนทจะตองมการศกษาเพอหาแนวทางแกไขปญหาทางกฎหมายเกยวกบการผลตและการคาผลตภณฑเฟอรนเจอรไมใหมความชดเจนยงขน 1.2 วตถประสงคของกำรศกษำ 1. เพอศกษาทฤษฎ แนวความคด และความเปนมาเกยวกบการผลต และการคาผลตภณฑเฟอรนเจอรไม 2. เพอศกษามาตรการทางกฎหมายเกยวกบการผลตและการคาผลตภณฑเฟอรนเจอรไมตามกฎหมายของประเทศไทย เปรยบเทยบกฎหมายตางประเทศ 3. เพอศกษาปญหาและวเคราะหปญหาเกยวกบการผลตและการคาผลตภณฑเฟอรนเจอรไม

DPU

6

4. เพอเสนอแนะแนวทางการบญญตกฎหมายเพอก าหนดหลกเกณฑเกยวกบการผลต และการคาผลตภณฑเฟอรนเจอรไม 1.3 สมมตฐำนของกำรศกษำ

สนคาประเภทผลตภณฑเฟอรนเจอรไมนน มลกษณะแตกตางจากสนคาทวไป ปญหาทส าคญคอ วตถดบทน ามาใชในการท าผลตภณฑนน เปนตนไมจากธรรมชาตทไดผานกระบวนการแปรรป ยอมสงผลกระทบทส าคญยงตอสงแวดลอม ถงแมวาตนไมจะเปนทรพยากรธรรมชาตทสามารถสรางขนใหมได โดยรฐไดมการสงเสรมใหมการปลกสวนปาไมเศรษฐกจในเชงพาณชยกตาม แตกไมเพยงพอตอความตองการของตลาดทงในประเทศและตางประเทศเปนผลใหขาดแคลนวตถดบทส าคญ จงกอใหเกดการลกลอบตดไมท าลายปาและการท าไมเถอนทผดกฎหมาย มาตรการบงคบใชกฎหมายปาไม ธรรมาภบาล และการคา ของสหภาพยโรป มาตรการในการจดการปาไมอยางยงยนโดยการรบรองขององคกรระดบนานาชาต จงเปนมาตรการหนงทเขามาควบคมดแลการจดการไมถกกฎหมาย ในการใชไมทถกกฎหมายในการแปรรปไมเพอเปนวตถดบในการผลตสนคาผลตภณฑเฟอรนเจอรไม จงจ าเปนตองมการปรบปรง แกไขกฎหมายเกยวกบการผลตและการคาเฟอรนเจอรไมของไทย เพอใหผประกอบการสามารถสงออกเฟอรนเจอรไม ไปยงตางประเทศไดอยางถกตองตามกฎหมายและเปนการปองกนการลกลอบการตดไม การท าไมเถอนทผดกฎหมาย ตลอดจนการน าเขาและสงไมออกไปยงตางประเทศโดยผดกฎหมายดวย 1.4 ขอบเขตของกำรศกษำ

การวจยเรองนมขอบเขตของเนอหา ครอบคลมถงกฎหมายไทยทเกยวของกบการผลตและการคาเฟอรนเจอรไม เชน พระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 พระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. 2504 พระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 2507 พระราชบญญตสวนปา พ.ศ. 2535รางพระราชบญญตสวนปา ฉบบแกไขพระราชบญญตมาตรฐานสนคาเกษตร พ.ศ. 2551 พระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม พ.ศ. 2511 ประกาศคณะรกษาความสงบแหงชาต ฉบบท 106/2557 เรอง แกไขเพมเตมวาดวยปาไม ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม ฉบบท 4440 พ.ศ. 2555 รวมทงกฎหมายตางประเทศทเกยวของ เชน สหภาพยโรป สาธารณรฐประชาชนจน และประเทศญปน

DPU

7

1.5 วธด ำเนนกำรศกษำ ศกษาโดยใชวธการวจยเอกสาร (Documentary Research) ดวยการศกษาหลกกฎหมาย

และคนควาจากต าราในสวนของกฎหมายไทยทเกยวของกบการผลตและการคาเฟอรนเจอรไม เชน พระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 พระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. 2504 พระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 2507 พระราชบญญตสวนปา พ.ศ. 2535 รางพระราชบญญตสวนปา ฉบบแกไข พระราชบญญตมาตรฐานสนคาเกษตร พ.ศ. 2551 พระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม พ.ศ. 2511 ประกาศคณะรกษาความสงบแหงชาต ฉบบท 106/2557 เรอง แกไขเพมเตมวาดวยปาไม ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม ฉบบท 4440 พ.ศ. 2555 รวมทงกฎหมายตางประเทศทเกยวของ เชน สหภาพยโรป สาธารณรฐประชาชนจน และประเทศญปน 1.6 ประโยชนทคำดวำจะไดรบ 1. ท าใหทราบถงทฤษฎ แนวความคด และความเปนมาเกยวกบการผลตและการคาผลตภณฑเฟอรนเจอรไม 2. ท าใหทราบถงมาตรการทางกฎหมายของประเทศไทยและกฎหมายตางประเทศทมบทบญญตเกยวการผลตและการคาผลตภณฑเฟอรนเจอรไม 3. ท าใหทราบถงปญหา และผลการวเคราะหปญหาเกยวกบการผลตและการคาผลตภณฑเฟอรนเจอรไม 4. ท าใหสามารถน าผลทไดจากการศกษาไปใชในการเสนอแนะแนวทางการบญญตกฎหมาย เพอก าหนดหลกเกณฑเกยวกบการผลตและการคาผลตภณฑเฟอรนเจอรไม

DPU

บทท 2 ทฤษฎแนวความคด และความเปนมาของการท าเฟอรนเจอรไมในประเทศไทย

การศกษาเพอหาแนวทางส าหรบการก าหนดมาตรการทางกฎหมาย ในการแกไขปญหาการท าเครองเรอนจากไม หรอเฟอรนเจอรไมนน จ าเปนทจะตองมการศกษาทฤษฎตาง ๆ ตลอดจนแนวความคดและความเปนมาของการท าเครองเรอนจากไม หรอเฟอรนเจอรไมในประเทศไทย ซงมหวขอดงทจะศกษาดงตอไปน 2.1 ทฤษฎทเกยวของกบการผลตและการคาผลตภณฑเฟอรนเจอรไม

ทฤษฎทมสวนส าคญและมความเกยวของสมพนธกบการผลตและการท าเครองเรอนจากไม หรอเฟอรนเจอรไม มดงน 2.1.1 ทฤษฎวาดวยการขดกนแหงผลประโยชน (Conflict of Interest) เนองจากยงไมมการใหค าจ ากดความความหมายของค าวา “Conflict of Interest” ไวอยางชดเจน ดงนน ค าวา “ผลประโยชนทบซอน”หรอ “ผลประโยชนขดกน” จงมผใหค านยามไวอยางหลากหลายและแตกตางกน ดงน แซนดรา วลเลยม (Sandra William) ไดใหค าจ ากดความไววา การขดกนระหวางผลประโยชน หมายถง การทขาราชการหรอผด ารงต าแหนงทางการเมอง ไดปลอยใหสถานะทางการเงนเขามามอทธพลตอหนาท และความรบผดชอบตอสาธารณะ3เคนเนท เคอรนกฮาน (Kenneth Kernaghan) ไดใหค าจ ากดความ “ขอขดแยงกนในผลประโยชน” หมายถงสถานการณซงเจาหนาทของรฐมผลประโยชนสวนตนอย และไดใชอทธพลตามหนาท ความรบผดชอบทางสาธารณะไปขดกบผลประโยชนสวนตว4 ดร. วทยากร เชยงกล ไดใหความหมายของค าวา “ผลประโยชนทบซอน” หมายถง “ผลประโยชนททบซอนกนระหวางผลประโยชนสวนตวและผลประโยชนสวนรวมของผมอ านาจ

3 From Conflict of interest: The Ethics Dilemma in Politics (p. 6), by Sandra William, 1983. 4 From The Responsible Administration Approuch to Ethics for the Administrative Role (p. 114), by

Terry L.Cooper, 1990. (อางถงใน มาตรการทางกฎหมายในการแกไขผลประโยชนขดกนของผด ารงต าแหนง ทางการเมองและขาราชการระดบสงในประเทศไทย (น. 87), โดย กมล กอบกยกจ, 2543, กรงเทพฯ:

DPU

9

หนาททตองตดสนใจท างานเพอสวนรวม ไมวาเปนเจาหนาทของรฐ เจาหนาทขององคกรภาคธรกจเอกชน และเจาหนาทภาคประชาสงคม (Civil Society)5 รศ.ดร.นยม รฐอมฤต อดตรองเลขาธการสถาบนพระปกเกลา กลาววา “ผลประโยชนทบซอนหรอผลประโยชนขดกน” คอ “สถานการณทบคคล เชน ทนายความ นกการเมอง ผบรหาร หรอผอ านวยการของบรษท มผลประโยชนทางวชาชพหรอสวนตวแขงกบต าแหนงทไดรบความไววางใจ ซงการมผลประโยชนแขงกนเชนวา ท าใหการท าหนาทโดยไมล าเอยงท าไดยาก แมวาจะไมมหลกฐานการกระท าทไมเหมาะสม”6 โดยการมผลประโยชนทบซอนยอมท าใหเกดภาพของความไมเหมาะสมทอาจบอนท าลายความไววางใจในความสามารถของบคคลทจะกระท าอยางเหมาะสม เชน ในวชาชพกฎหมาย ทนายความ หรอส านกกฎหมายทมผลประโยชนไดเสยกบลกความจะถกตองหามมใหเขาท าหนาทเปนตวแทนของลกความในคด เปนตน ส าหรบผลประโยชนขดกน โดยสภาพไมไดหมายความวามการกระท าผดเกดขน แตในทางปฏบตเปนไปไมไดทจะไมเกดกรณการขดกนทางผลประโยชนขน ซงสภาพการณทมผลประโยชนทบซอนเชนวานนอาจเปนปญหาทางกฎหมายถาบคคลพยายามทจะใชอทธพลโนมนาวการตดสนใจเพอผลประโยชนสวนตว เชน การเปนผมอ านาจตดสนใจในงานทตวเองมผลประโยชน ไดเสย การท างานภายนอกโดยงานนนมผลประโยชนขดกบงานปกตทท าอย และการจดซอจดจางจากบรษททเปนเครอญาตหรอตวเองเปนเจาของกจการ เปนตน” ดอกเตอรไมเคล แมคโดนลด (Dr.Michael McDonald) นกวชาการดานจรยธรรม แหงมหาวทยาลยบรตช โคลมเบย (British Columbia University) และผอ านวยการ Centre for Applied Ethics ไดใหค านยามของค าวา “Conflict of Interest” หมายถง “สถานการณทบคคล เชน เจาหนาทรฐ ลกจาง หรอ นกวชาชพ มผลประโยชนสวนตวหรอสวนบคคลมากพอจนเหนไดวากระทบตอการปฏบตหนาทอยางตรงไปตรงมา (ภาวะวสยหรอเปนกลาง)” โดยมองคประกอบทส าคญ 3 ประการ7 คอ

5 จาก นโยบายของรฐบาลดานเศรษฐกจ: การทบซอนของผลประโยชนทางธรกจ (Conflict of Interest)

(บทคดยอส าหรบผบรหาร), โดย วทยากร เชยงกล, นนทบร: สถาบนพระปกเกลา. 6 จาก “กฎหมายภายใตหลก Conflict of Interest,” โดย เพลนตา ตนรงสรรค, 2552, กนยายน – ตลาคม,

จลนต, 6(5), น. 54-57. 7 แหลงเดม.

DPU

10

ประการแรก คอ ผลประโยชนสวนตว (private interest) หรอผลประโยชนสวนบคคล (personal interest) ซงผลประโยชนนอาจเปนตวเงนหรออยางอนกได สวนนโดยตวมนเองแลว ไมเสยหายอะไร เพราะใคร ๆ กแสวงหาผลประโยชนสวนตวกนทงนน เชน การหางานใหมทมรายไดทดกวาเกา เปนตน แตปญหาจะเกดขนกตอเมอผลประโยชนนไปแยงกบ องคประกอบทสองนนคอ การปฏบตหนาท ทงนเพราะอ านาจหนาททมอย เกดจากการมต าแหนง หรอการเปนเจาหนาท หรอเจาพนกงานตามกฎหมาย และองคประกอบสดทาย คอ เมอผลประโยชนทขดแยงนนไปแทรกแซงการตดสนใจ หรอการใชวจารณญาณในทางใดทางหนง ในฐานะของนกวชาชพ ผใชบรการ หรอผจางวานยอมคาดหวงในความเปนกลางและความเปนอสระ ดงนน การหลกเลยงผลประโยชนขดแยงทอาจเกดขน (potential) หรอเหนไดชดเจนวาตองเกดขน (apparent) หรอไดเกดขนจรง ๆ (actual) จงเปนเรองส าคญ ซงความหมายของผลประโยชนขดแยงทเหนไดชดเจนวาตองเกดขน (apparent) คอ ในกรณทใครกตามทมเหตมผลยอมตองคดวาการวนจฉยตดสนท เกดขนแลวนาจะไมเปนไปตามทควรจะเปน สวนผลประโยชนขดแยงทอาจเกดขน (potential) นน คอ สถานการณทอาจพฒนาไปสผลประโยชนขดแยงทเกดขนจรง ๆ ” จอหน แลงฟอรด (John Langford)และเคนเนท เคอรนกฮาน (Kenneth Kernaghan) ไดแบงประเภทตาง ๆ ของลกษณะการขดกนระหวางผลประโยชนสวนบคคลและผลประโยชนสวนรวมเปน 7 ประเภท8 ดงน 1) การรบประโยชนตาง ๆ (Accepting Benefits) เชน การรบของขวญจากบรษทธรกจ บรษทขายยาหรออปกรณการแพทย สนบสนนคาเดนทางใหผบรหารและเจาหนาทไปประชม เรองอาหารและยาทตางประเทศ หรอหนวยงานราชการรบเงนบรจาคสรางส านกงานจากนกธรกจ หรอบรษทธรกจทเปนลกคาของหนวยงานหรอแมกระทงในการใชงบประมาณของรฐเพอจดซอจดจาง แลวเจาหนาทไดรบของแถม หรอผลประโยชนอนตอบแทน เปนตน 2) การท าธรกจกบตวเอง (Self – Dealing) หรอเปนคสญญา (Contracts) หมายถงสถานการณทผด ารงต าแหนงสาธารณะมสวนไดเสยในสญญาทท ากบหนวยงานทตนสงกด เชน การใชต าแหนงหนาททท าใหหนวยงานท าสญญาซอสนคาจากบรษทของตนเอง หรอจางบรษทของตนเปนทปรกษาหรอซอทดนของตนเองในการจดสรางส านกงาน สถานการณเชนนเกดบทบาททขดแยง เชน เปนทงผซอและผขายในเวลาเดยวกน

8 From The Responsible Public Servant. IRRP (pp. 114-118) , by Langford John and Kenneth

Kernaghan, 1990.

DPU

11

3) การท างานหลงจากออกจากต าแหนงสาธารณะหรอหลงเกษยณ (Post-Employment) หมายถง การทบคลากรออกจากหนวยงานของรฐ และไปท างานในบรษทเอกชนทด าเนนธรกจประเภทเดยวกน เชน เปนผบรหารหรอเจาหนาทขององคการอาหารและยาลาออกจากงานราชการและไปท างานในบรษทผลตหรอขายยา หรอผบรหารกระทรวงคมนาคมหลงเกษยณออกไปท างานเปนผบรหารของบรษทธรกจสอสารเปนตน 4) การท างานพเศษ (Outside Employment or Moonlighting) ในรปแบบนมไดหลายลกษณะ เชน ผด ารงต าแหนงสาธารณะตงบรษทด าเนนธรกจทเปนการแขงขนกบหนวยงานหรอองคการสาธารณะทตนสงกด หรอการรบจางเปนทปรกษาโครงการ โดยอาศยต าแหนงในราชการสรางความนาเชอถอวาโครงการของผวาจางจะไมมปญหาตดขดในการพจารณาจากหนวยงาน ทปรกษาสงกดอย หรอในกรณทเปนผตรวจสอบบญชของกรมสรรพากร รบงานพเศษเปนทปรกษาหรอเปนผท าบญชใหกบบรษททตองถกตรวจสอบ 5) การรบรขอมลภายใน (Inside Information) หมายถงสถานการณทผด ารงต าแหนงสาธารณะใชประโยชนจากการรขอมลภายในเพอประโยชนตนเอง เชน ทราบวาจะมการตดถนนตรงไหนกรบไปซอทดนโดยใสซอภรรยา หรอทราบวาจะมการจดซอทดน เพอท าโครงการของรฐกรบไปซอทดนเพอเกงก าไรและขายใหกบรฐในราคาทสงขน 6) การใชสมบตราชการเพอประโยชนของธรกจสวนตว (Using Your Employer’s Property for Private Advantage) เชน การน าเครองใชส านกงานตาง ๆ กลบไปใชทบาน การน ารถยนตในราชการไปใชงานสวนตว 7) การน าโครงการสาธารณะลงไปเขตเลอกตงเพอประโยชนในทางการเมอง (Pork-Barrelling) เชน การทรฐมนตรอนมตโครงการของกระทรวงไปลงในพนทหรอบานเกดของตนเองหรอการใชงบประมาณสาธารณะเพอหาเสยงเลอกตง

ภาพท 2.1 แผนภมประโยชนขดแยง (Conflict of Interest)

ก) พนทสขาวและสด าอย แยกสวนกน

ข) พนทสเทาทเกดจากการซอนทบ ของสขาวและสด า

DPU

12

จากนยามความหมายและลกษณะของ Conflict of Interest ดงกลาวขางตน ในมมมองของนกวชาการทงในประเทศและตางประเทศ จะพบวา หลก “Conflict of Interest” เปนรากฐานของจรยธรรมโดยทวไป และเปนแนวความคดของความถกตองตามกฎหมายเกยวกบการแสวงหาผลประโยชนสวนตว โดยกฎหมายจะเปนผก าหนดบทบาทส าคญในการวางมาตรฐานในการควบคมมใหคนในสงคมแสวงหาผลประโยชนสวนตวมากเกนไปจนไปกาวกายหรอละเมดสทธเสรภาพในการแสวงหาผลประโยชนสวนตวของคนอนในสงคม และขณะเดยวกนกตองปองกนไมใหผด ารงต าแหนงสาธารณะใชอ านาจทไดรบมอบหมายจากประชาชนในการแสวงหาผลประโยชนสวนตวดวย 2.1.2 ทฤษฎอรรถประโยชน (Utilitarianism)

ทฤษฎอรรถประโยชนโดยทวไปอาจเรยกวา ประโยชนนยม สขนยม หรอผลวาท เปนปรชญาเชงจรยธรรมทเชอวาสงซงจะถอวาเปนความดหรอความชวอนแทจรงในโลกนอยทวาสงนนสรางความทกขหรอความสขใหเกดแกมนษย การกระท าใด ๆ ทจะเรยกไดวา ถกตองหรอดงามตองเปนการกระท าทส าเรจประโยชนในการกอใหเกดความสขขนมา สวนความสขกคอบรรดาความพงพอใจทงมวล ความพงพอใจนนตองถอวาเปนสงทด สวนความทกข ความเจบปวด หรอความคบของไมสมหวงทงหลายตองจดเปนสงเลวราย เมอน าเอาหลกดงกลาวมาปรบใชในทางทฤษฎกฎหมาย จงยอมใหผลลพธทเนนบทบาทของรฐในการออกกฎหมายทจะสรางหรอสงเสรมความสขใหเกดแกสงคมอยางมากทสดดงนน สงซงถอวาเปนหวใจของลทธอรรถประโยชนกคอความสข (Happiness) และความสขน เองจงน าไปสการตความลทธอรรถประโยชนออกเปน สองแนวทางส าคญ ๆ คอ ลทธอรรถประโยชนแบบสขนยม (Hedonistic Utilitarianism) ของ เบนแธม (Jeremy Bentham) และลทธอรรถประโยชนเชงอดมคต (Ideal Utilitarianism) ของมลล (John Stuart Mill)

สาระส าคญของหลกอรรถประโยชนเบนแธม9 ดวยการตกรอบความหมาย คอ “หลกการซงใชรบรองหรอปฏเสธการกระท าใด ๆ โดยพเคราะหจากแนวโนมแหงผลลพธ ซงปรากฎเปนการเพมหรอลดความสขของบคคลผมประโยชนเกยวของดวยกบการกระท านน ๆ” หลกอรรถประโยชนถอเปนรากฐานของความถกตองอนเดยวส าหรบหลกศลธรรมและการ นตบญญต ในการนเบนแธมไดใหเหตผลสนบสนนการรวบลดความตองการของมนษยใหเปนเรองการคาดค านวนความสขดวยการตงสมมตฐานเชงจตวทยาวเคราะหถงธรรมชาตของมนษยวา

9 From An Introduction to the Principles of Morals and Legislation”, eds.J.H.Burns € H.L.A. Hart,

Chapter 1 (p. 2), by Jeremy Bentham, 1970, London: Athlone Press. (อางถงใน นตปรชญา (น. 202-215), โดย จรญ โฆษณานนท, 2547, กรงเทพฯ: มหาวทยาลยรามค าแหง.

DPU

13

ธรรมชาตไดก าหนดใหการกระท าของมนษยอยใตนายเหนอหวสงสดสองตว (Two-sovereign masters) คอความสขหรอความพงพอใจ และความทกข เบนแธมกลาวา นายเหนอหวดวกลาวนเทานน ทจะเปนตวก าหนดหรอบอกกลาววาเราควรจะท าอะไรและเราควรจะหลกเลยงการกระท าอะไร จากสมมตฐานเชงประจกษเชนนท าใหเชอตอไปวา ความดหรอความชวรายของการกระท าควรจะวดไดจากปรมาณของความสข หรอความทกขท เกดขนอนเปนผลการกระท านน ๆ กลาวคอ ความชวทงมวล คอสงทกอใหเกดความทกข ความดทงมวลคอสงทใหผลลพธเปนความสข

จากการทเบนแธมก าหนดใหผลลพธของ “ ความสข” คอ ตวตดสนความถกตองหรอความดงาม รวมทงความเชอในเรองความสข หรอผลประโยชนของปจเจกชนเปนหลกใหญ สงเหลานจงน าไปสความคดในเชงปฏรปกฎหมายใหสอดคลองกบหลกอรรถประโยชน กลาวคอ เปนกฎหมายทกอใหเกดความสขมากทสดแกบคคลจ านวนมากทสด

นอกจากน เบนแธมเหนวา เพอทจะประกนความสขทจะเกดขนแกชมชน กฎหมายตองเขยนขนเพอเปาหมายส าคญ 4 ประการ คอ10 1. จดหาปจจยส าหรบการด ารงอย (Subsistence) 2. สรางสรรคความมงคงสมบรณ (Abundance) 3. ใหความเสมอภาค (Equality) 4. รกษาความมนคง (Security) ลทธอรรถประโยชนเชงอดมคต (Ideal Utilitarianism) ของมลล (John Stuart Mill) โดยทว ๆ ไปสาระเนอหาเบองตนคงคลายคลงกบทฤษฎของเบนแธม กลาวคอ ยงเนนเรองความสขสงสดแกคนจ านวนมากทสด และยงเหนดวยกบเบนแธมในเรองความส าคญของ “ผลลพธ” ซง ถอวาความถกผดของการกระท าอยทวามนสงเสรมหรอกอใหเกดความสขหรอไม11 ทฤษฎอรรถประโยชนของมลล มขอแตกตางทส าคญจากเบนแธม ในเรองการประเมนคณคา “ความสข” หรอ “ความพงพอใจ” ทมตาง ๆ กน ในขณะทเบนแธมพจารณาบรรดาความสขทงหมดใหมคณคาเทากนหมด มลลกลบจ าแนกความสขของมนษยออกเปนหลายระดบ โดยเขาถอวามนษยนนแตกตางจากสตวตรงทมการพฒนาทงทางดานอารมณความรสกและสตปญญา ณ จดนเองทท าใหมนษยสามารถ “เขาถง” ความสขทมความละเอยดออนหรอลกซงมากกวาความสขจากประสาทสมผสทวไปซงเปนความรสกทม เสมอกนทงมนษยและสตว ในแงนมลลจงเนนความส าคญของความพงพอใจในเชงปญญาหรอสนทรศลป (Asethetic Pleasure) อาท เชน ความเพลดเพลนซาบซงในศลปะ ในบทกว วรรณคด ดนตร ความสขจากการจนตนาการ หรอ

10 From The Theory of Legislation,” ed.C.K.Ogden (p. 96), by Jeremy Bentham, 1931, London. 11 From “Utilitarianism,” ed.Mary Warnock (p. 257), by John Stuart Mill, 1970, The Fontana Library.

DPU

14

แมอารมณความรสกทดมด าในธรรมะหรอศลธรรม (Moral Sentiment) ซงอาจกลาวสรปวาเปนความสขอนเนองกบเรองคณธรรม ความรก ความรและความงดงาม ความเพลดเพลน หรออารมณ ความรสกเหลาน มลลถอวาเปนความสขอนแทจรงทมคณคาหรอคณภาพสงกวาความสขแบบหยาบ ๆ ทางประสาทสมผสหรอความสขแบบโลกยทวไป12 การทมลลเนนเรองโลกแหงปญญาหรอโลกแหงเหตผลวาสงกวาโลกแหงความรสกทางกายภาพทวไป ท าใหทฤษฎอรรถประโยชนของมลลถกกลาวขานวาเปนลทธอรรถประโยชนเชงอดมคต (Ideal Utilitarianism) ค ากลาวนยงนบไดวาสอดคลองกบความพยายามของมลลทตองการเนนภาพลกษณของลทธอรรถประโยชนในแงมงตอประโยชนสวนรวม (Alturistic) มากกวามงแตเรองประโยชนสวนตวของบคคล ในจดนมลลสรปอยางนาสนใจวา “ความสขซงเปนตวกอบรรทดฐานแหงอรรถประโยชนทใชตรวจสอบความถกตองของการกระท า มใชหมายถงความสขของใครคนใดคนหนง แตหากเปนความสขของทกคนทเกยวของ ดงกรณใหชขาดระหวางความสขของชายคนหนงและของผอน ลทธอรรถประโยชนก าหนดใหเขาวางตวเปนกลางอยางเครงครดประหนงผดภายนอกทมความเมตตากรณาและไมมสวนไดเสยในบญญตอนศกดสทธของพระเยซไดบรรจไวดวยหวใจอนสมบรณของจรยธรรมในลทธอรรถประโยชน ค ากลาวทวาขอใหเธอปฏบตตอคนอนดงทเธอประสงคใหกระท าตอตวเธอเชนนน และจงรกเพอนบานของธอประหนงรกตวเธอเอง ยอมนบเปนอดมคตสมบรณของศลธรรมแบบอรรถประโยชน ในแงนหลกอรรถประโยชนจงสนบสนนตอการจดการสงคมและกฎหมายใหความสขหรอผลประโยชนของเอกชนทกคนมความกลมกลนมากทสดเทาทจะกระท าไดกบผลประโยชนของสวนรวม13

ดงนน อรรถประโยชนจงหมายถง ระดบความพอใจทผบรโภคไดรบเมอสามารถบ าบดความตองการของตนไดดวยการบรโภคสนคาและบรการอรรถประโยชนทผบรโภคจะไดรบจะมากหรอนอยเพยงใด ยอมขนอยกบคณสมบตของสนคาและบรการนน ๆ ในการบ าบดความตองการ แตละคน

1) คณสมบตของสนคาและบรการทกอใหเกดอรรถประโยชนอาจแบงออกไดเปน 3 ลกษณะคอ

(1) อรรถประโยชนทผบรโภคไดรบจากการบรโภคสนคาและบรการจะมากหรอนอยเพยงไรขนอยกบความพอใจของผบรโภคแตละคน ดงนนในการบรโภคสนคาและบรการ ชนดเดยวกน อรรถประโยชนทผบรโภคแตละคนจะไดจากการบรโภคสนคาและบรการชนดนน ๆ จะไมเทากนถาผบรโภคสองคนบรโภคสนคาหรอบรการชนดเดยวกนในปรมาณเทากนและ

12 Ibid. 13 Ibid.

DPU

15

ถาผบรโภคคนแรกไดรบอรรถประโยชนมากกวาผบรโภคคนทสอง แสดงความผบรโภคคนแรก มความพอใจหรอความชอบบรโภคสนคาชนดนนมากกวาผบรโภคคนทสอง

(2) กรณของผบรโภคคนใดคนหนง การทเขาตองการบรโภคสนคาหรอบรการอยางหนงมากกวาอกอยางหนง กยอมอธบายวาสนคาท เขาตองการบรโภคมากกวานนใหอรรถประโยชนแกเขามากกวาสนคาอกอยางหนง

(3) สนคาและบรการทใหอรรถประโยชนแกผบรโภคไมจ าเปนตองมคณประโยชนในความหมายทวไปกได ดงนน สนคาประเภทยาเสพตดและผดกฎหมาย เชน เฮโรอน กญชา หรอยาบา และสนคาทเปนพวกอบายมข เชน สรา จงเปนสนคาทมอรรถประโยชนแกกลมทพอใจบรโภคสนคาดงกลาว ซงสามารถบ าบดความตองการของพวกเขาได แมวาในทางสขอนามยแลว สนคาเหลานนมโทษตอสขภาพรางกายกตาม แตอรรถประโยชนจากการบรโภคสนคาและบรการไมเกยวของกบศลธรรม กฎหมาย หรอประโยชนดานสขภาพแตอยางใด

2) การวดอรรถประโยชน ในการวดอรรถประโยชนสามารถท าไดดวยกนสองทาง คอ (1) การวดเปนตวเลขทแนนอน แนวทางการวดอรรถประโยชนแบบน สามารถบอก

ไดวาความพอใจทมตอสนคาตาง ๆ มปรมาณแตกตางกนเทาใด โดยเปรยบเทยบในทางตวเลข ซงการวดอรรถประโยชนเปนตวเลขทแนนอนน จะกระท าไดกตอเมอเงอนไขสองอยางเปนความจรง โดยเงอนไขส าหรบผบรโภคคนใดคนหนง เราตองสามารถรวมความพอใจทมตอสนคาแตละอยางได หมายความวา เราสามารถรวมปรมาณอรรถประโยชนทไดรบจากการบรโภค เชน การบรโภคกวยเตยวกบการบรโภคขนมหวานอยางปลากมไขเตาเขาดวยกนได เปนตน ทงน เพราะอรรถประโยชนของสนคาชนดใด ๆ ขนอยกบการบรโภคสนคาชนดนนอยางเดยว ไมเกยวของกบปรมาณการบรโภคสนคาชนดอน ๆ จงไมเกดปญหาในการจดอรรถประโยชนของสนคาแตละชนด และในการรวมอรรถประโยชนของสนคาชนดตาง ๆ สวนเงอนไขทสอง คอ เราสามารถเปรยบเทยบระดบความพอใจตอสนคาของแตละคนได โดยมสมมตฐานวาผบ รโภคแตละคนมรสนยมเชนเดม ไมเปลยนแปลง

(2) การวดความพอใจเปนล าดบมากนอย โดยวดล าดบความชอบทมตอสนคาวา ชอบอนไหนมากกวากน แตไมไดวดวามากหรอนอยกวากนเทาใด เพราะความพอใจเปนเรองของจตใจของแตละบคคล ซงไมอาจวดออกมาเปนปรมาณหรอหนวยทแนนอนได เพยงแตรวา ชอบอะไรมากกวากนเทานน เชน ถาเรามสนคาอย 3 อยาง คอ กาแฟ ชา โอวลตน ผบรโภคสามารถ

DPU

16

บอกไดวา เขาชอบโอวลตนมากกวาชา หรอมากกวากาแฟ แตไมสนใจวาอรรถประโยชนทไดจากการบรโภคโอวลตนมากกวาการบรโภคชาเทาใด และมากกวาการบรโภคกาแฟเทาใด14 2.2 กฎหมายการคมครองผบรโภคกบการประกอบธรกจ15

การประกอบธรกจตองปฏบตตามกฎหมายทบญญตไวเพอความคมครองก ากบใหเกดความเปนธรรมทางการคาและความปลอดภยในการบรโภคนอกเหนอจากกฎหมายทผประกอบธรกจจะตองปฏบตตาม เชน การจดตงองคการธรกจ การหาแหลงลงทน การบรหารงานบคคล การรกษาคณภาพสงแวดลอม ยงมกฎหมายทเกยวกบการคมครองผบรโภคทผประกอบธรกจตองค านงถงตงแตกระบวนการผลต สนคาหรอบรการบางชนด บางประเภทกอาจตองขออนญาตตามกฎหมาย การก าหนดราคาอาจมกฎหมายจ ากดเสรภาพในการก าหนดราคา การจดจ าหนายอาจถกก ากบโดยตองขออนญาตและในทายทสด การโฆษณาสนคาหรอการมกฎหมายควบคมก ากบการใชขอความ วธการโฆษณา หรอจ ากดเวลาทอนญาตใหโฆษณา รวมตลอดถงการอนญาตกอนท าเปนงานโฆษณาในสนคาบางชนด

ในทายทสด เมอมการจ าหนายสนคาหรอบรการไปแลวเกดความเสยหายจากการบรโภคสนคาหรอบรการนน ผประกอบธรกจไมวาในฐานะผผลต ผคาสง ผคาปลก อาจตองรบผดตามหลกเรองความรบผดในผลตภณฑ เวนแตจะพสจนไดวาผบรโภคใชสนคาหรอบรการนนโดยผดวธ

กฎหมายท เกยวของกบการประกอบธรกจในกรณขางตนลวนเปนกฎหมายทมวตถประสงคเพอการคมครองผบรโภคทงสน ดงนนในการประกอบธรกจ ผประกอบธรกจจงตองค านงถงกฎเกณฑและขอบงคบตาง ๆ ทก าหนดไวในกฎหมายหลายฉบบทเกยวของกบการด าเนนธรกจตงแตเรมตนจนกระทงถงมอผบรโภค ทงนเพอใหการด าเนนธรกจเปนไปไดชอบดวยกฎหมาย และไมมการกระท าทตองถกยบยงหามปรามโดยเจาหนาทของรฐ ในคณะวชาทมการสอนวชาการตลาดจ าเปนตองมหลกสตรกฎหมายทเกยวของกบการท าธรกจตงแตผลต ก าหนดราคา จดจ าหนาย และโฆษณาเพอใหนกวางแผนการผลต และการตลาดไดมความร ความเขาใจในประเดนกฎหมายเหลาน ในการใชกฎหมายเหลานเปนกรอบด าเนนการทางธรกจทชอบธรรม

ในปจจบนเวทการคากลายเปนเวทระดบโลก เมอสถานการณเปลยนไปสงครามการเมองกลายสภาพเปนสงครามทางเศรษฐกจ การแขงขนทางการคามความเขมขน การกดกนทาง

14 จาก ปญหาทางกฎหมายเกยวกบระบบการผลตและการคาไกไขและผลตภณฑ (วทยานพนธปรญญา

มหาบณฑต) (น. 14-16), โดย กตตพฒน แสงภกดโยธน, 2554, กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรกจบณฑตย. 15 จาก ค าอธบายกฎหมายคมครองผบรโภค (น. 18 – 20), โดย สษม ศภนตย, 2552, กรงเทพฯ.

DPU

17

การคาเปนอาวธทแตละประเทศใชเพอปกปองผลประโยชนของตน ในทสดความพยายามทจะลดสภาวะการปกปองผลประโยชนกเกดขนจากความตกลงใหมองคการการคาโลก (World Trade Organization) หรอเรยกชอยอวา “WTO” เพอใหประเทศสมาชกไดก าหนดแนวทางทเปนธรรมทางการคารวมกน อนเปนผลใหกฎเกณฑทางการคาทก าหนดขนภายใตองคการการคาโลก WTO น เปนเกณฑสากลทใชรวมกนมากขน ดงนน การประกอบธรกจกจะมโอกาสขยายอาณาเขตมากขนภายใตหลกการคาเสรมากขนและเทาเทยมกน การท าธรกจทงภายในประเทศและธรกจสงออกตางตองปรบสภาพและแผนการด าเนนการ ตองเรยนรกฎเกณฑสากลและปฏบตตามกฎเกณฑสากลมากขน เฉพาะอยางยง กฎเกณฑเกยวกบความปลอดภย ความมมาตรฐานในการผลต คณภาพ การรบรองคณภาพ เชน มาตรฐาน ISO 9000-9004 หรอการด าเนนการผลตทคมครองพทกษสภาวะแวดลอมทด ISO 14000 เปนตน กฎเกณฑเหลานเปนเรองทมขนเพอประโยชนของผบรโภคทงมวล ไมจ ากดเชอชาต สญชาต และเปนมตใหมทผประกอบธรกจตองระมดระวงและรบร แลวน ามาปฏบตเพอใหด ารงอยในธรกจในโลกยคไรพรมแดนได

จงอาจสรปไดวา กฎหมายคมครองผบรโภคมความส าคญตอการประกอบธรกจมากขนในมตใหมยคการคาเสรในเวทโลก การวางแผนทางธรกจหากปราศจากการค านงถงกฎหมายคมครองผบรโภค ธรกจจะประสบอปสรรคในอนาคต การเรยนรและเขาใจกฎหมายคมครองผบรโภคจงจ าเปนตอการประกอบธรกจอยางยง ไมวาจะเปนธรกจภายในประเทศหรอธรกจสงออก 2.3 นตเศรษฐศาสตร

นตเศรษฐศาสตร (Law and Economics) หรอเศรษฐศาสตรวเคราะหวาดวยกฎหมาย (Economic Analysis of Law) เปนศาสตรวาดวยการศกษาประเดนส าคญทางกฎหมาย ทฤษฎกฎหมาย การตความกฎหมาย การออกแบบกฎหมาย การประเมนคณคาของกฎหมายและผลกระทบของกฎหมายตอพฤตกรรมของตวละครทเกยวของและสงคม โดยใชระเบยบวธหรอวธวทยา (Methodology) ทางเศรษฐศาสตรนโอคลาสสก (Neoclassical Economics) ซงสรางทฤษฎขนจากขอสมมตตงตนวา คนเปนสตวเศรษฐกจ (Homo Economicus) มพฤตกรรมในทางแสวงหาประโยชนสวนตนสงสดภายใตความจ ากดและเงอนไขตาง ๆ ทตนเผชญ มเหตมผลทางเศรษฐศาสตร (Economic Rationality) และตอบสนองตอสงจงใจ (Incentives) มาเปนกรอบและเครองมอมาตรฐานในการวเคราะห โดยกฎหมายและระบบกฎหมายทพงปรารถนาของนกเศรษฐศาสตร คอ กฎหมายและระบบกฎหมายท

DPU

18

มประสทธภาพ กลาวคอใชทรพยากรของสงคมอยางคมคา สามารถบรรลความยตธรรมตามมาตรฐานทพงปรารถนาโดยมตนทนตอสงคมต าทสด16 2.3.1 แนวคดและทฤษฎเกยวกบนตเศรษฐศาสตร

นต เศรษฐศาสตรเปนการศกษาแบบสหวทยาการทใหความส าคญกบมตดานประสทธภาพ (Effciency) ของกฎหมาย ระบบกฎหมาย และกระบวนการยตธรรม และมเปาหมายเพอบรรลสวสดการสงคม (Social Welfare) สงสด โดยมงเนนการศกษาผลกระทบของการเปลยนแปลงโครงสรางสงจงใจ (Incentive Structure) หรอกฎกตกา (Rule of the Game) ตอพฤตกรรมของคน (Individual Behavior) ทงผบงคบใชกฎหมาย และผอยภายใตบงคบของกฎหมาย รวมถงการออกแบบกฎหมายใหสามารถใชก ากบควบคมพฤตกรรมของคนในโลกแหงความเปนจรงไดอยางมประสทธภาพ การใหความส าคญกบมตดาน “ประสทธภาพ” ของนตเศรษฐศาสตรในทนเปน “ประสทธภาพ ภายใต/ควบคม ความยตธรรม” กลาวคอ ระบบกฎหมายและกระบวนการยตธรรมตองมคณภาพ มมาตรฐาน มความเปนธรรมตอคกรณทกฝายเปนหลก ยดมนส าคญ แลวจงพจารณาวา ภายใตระดบมาตรฐานแหงความยตธรรมทสงคมพงปรารถนาจะออกแบบกฎหมาย ระบบกฎหมาย และกระบวนการยตธรรมอยางไรใหมประสทธภาพสงสด หวใจของนตเศรษฐศาสตร คอ การอธบายความสมพนธระหวาง “กฎหมาย” ในฐานะเครองมอในการปรบเปลยนและปองปรามพฤตกรรมของคน โดยเฉพาะในแงผลกระทบของกฎหมายตอพฤตกรรมของคน องคกร และ สงคม นต เศรษฐศาสตรมองวา กฎหมายเปนตวก าหนดโครงสรางสงจงใจหรอโครงสรางผลประโยชนและตนทนซงสงผลตอพฤตกรรมของคน ดงนน การเปลยนแปลงทางกฎหมายสงผลใหเกดการเปลยนแปลงโครงสรางสงจงใจทคนเผชญ ยงผลใหพฤตกรรมของปจเจกบคคลและผลลพธ (Performance) ของปฏสมพนธระหวางปจเจกบคคลเปลยนแปลงไปดวย แรงจงใจท ถกก าหนดโดยระบบกฎหมายสงผลตอการปรบเปลยนพฤตกรรมและปองปรามพฤตกรรมของคนผานกรอบกตกาและบทลงโทษ กฎหมายจงมหนาททางสงคมในการปรบเปลยนพฤตกรรมของคนไปสแนวทางทสงคมพงปรารถนา และปอมปรามพฤตกรรมทไมพงปรารถนาของสงคมผานการลงโทษทเปนตวเงน (Monetary Sanction) ไดแก คาปรบ และการลงโทษทไมเปนตวเงน (Non-monetary Sanction) เชน การจ าคก การภาคทณฑ การกกบรเวณ การประหารชวต การประจานตอสาธารณะ เปนตน การวเคราะหกฎหมายดวยนตเศรษฐศาสตรนน มประเดนส าคญทจะตองศกษา 3 ประเดน ไดแก

16 ปกปอง จนวทย. (ม.ป.ป.). ความรเบองตนวาดวยนตเศรษฐศาสตร: ตวอยางของการใชเครองมอทาง

เศรษฐศาสตรเพออธบายศาสตรอน. สบคน 1 กมภาพนธ 2558, จาก http://xa.yimg.com/kq/groups/18955247/919736825/name/into_lawandecon_draft.doc

DPU

19

1. เหตผลเบองหลงของกฎหมาย ซงเปนการพยายามอธบายระบบเหตผลทอยเบองหลงของกฎหมายฉบบนน ๆ รวมถงความจ าเปนในการมอยของกฎหมาย และกระบวนการไดมาซงกฎหมาย

2. ผลกระทบของกฎหมายตอพฤตกรรมของตวละครทเกยวของและสงคม ซงเปนการพยายามอธบายและคาดการณผลกระทบของกฎหมายตอพฤตกรรมของผคน องคกร และสงคม และจากการศกษาในประเดนนท าใหพบวา กฎหมายบางฉบบแมจะถกรางขนดวยเจตนาทดเพอใหบรรลวตถประสงคทพงปรารถนาบางประการ แตเมอถกน ามาใชในทางปฏบตมกมโอกาสทจะเกดผลพวงทไมไดคาดหวงหรอตงใจไว (Unintended Consequences) เสมอ

3. การออกแบบกฎหมายทพงปรารถนา ซงเปนการพยายามออกแบบกฎหมายเพอใหบรรลเปาหมายทตองการไดอยางมประสทธภาพ เชน การปรบพฤตกรรมของผคนใหดขน โดย หลกคดทางเศรษฐศาสตร คอ ตองเพมตนทนของการกระท าความผดใหสงขน เชน เพมบทลงโทษใหหนกขน เพมโอกาสในการจบคนผดมาลงโทษ เปนตน ทงนเพอใหผกระท าผดซงเปนสตวเศรษฐกจและมเหตมผลทางเศรษฐศาสตร เลอกทจะไมกระท าผดเนองจากผลประโยชนทอาจไดรบไมคมคากบตนทนในการกระท าความผด 2.3.2 นตเศรษฐศาสตรวาดวยการปองปรามอาชญากรรม17

ตามแนวคดของนตเศรษฐศาสตร เปาหมายหลกของระบบยตธรรมทางอาญา คอ การปองปรามไมใหเกดอาชญากรรม (Deterrence) ผานการก าหนดบทลงโทษ (Sanction) ทางกฎหมาย ทงบทลงโทษทเปนตวเงน (Monetary Sanction) และบทลงโทษทไมเปนตวเงน (Non-monetary Sanction) ประเดนหลกทนตเศรษฐศาสตรใหความส าคญ คอ หลกคดวาดวยบทลงโทษทางอาญาทเหมาะสม (Optimal Criminal Sanction)

2.3.2.1 แนวคดและทฤษฎเกยวกบนตเศรษฐศาสตรวาดวยการปองปรามอาชญากรรม การออกแบบระบบลงโทษทางอาญาทเหมาะสมจงตองเขาใจลกษณะแบบแผนของ

พฤตกรรมของอาชญากร เพอใหสามารถออกแบบโครงสรางสงจงใจเพอปรบเปลยนและปองปรามพฤตกรรมของอาชญากรไดอยางมประสทธผล โดยจดตงตนของการศกษา “เศรษฐศาสตรอาชญากรรม” (Economic of Crime) มาจากบทความวชาการเรอง Crime and Punishment: An Economic Approach ของ Gary Becker (1968)18 เบคเคอร (Becker) ซงบกเบกการศกษานตเศรษฐศาสตรดวย

17 แหลงเดม. 18 From “Crime and Punishment: An Economic Approach,” by Becker, Gary, 1968, Journal of

Political Economy 76, pp. 169-217.

DPU

20

การใชเครองมอทางเศรษฐศาสตรอยางแบบจ าลองวาดวยการเลอกอยางมเหตมผล (Rational Choice Model) มาอธบายโลกอาชญากรรม

แบบจ าลองของ Becker อธบายพฤตกรรมของอาชญากร โดยมขอสมมตฐานตงตนวาอาชญากรเปนสตวเศรษฐกจ มเหตมผลทางเศรษฐศาสตร และตอบสนองตอสงจงใจ หรอเปนนกคดค านวณทมเหตมผล (Rational Calculator) เหมอนดงเชนปจเจกชนทวไป ดงนน อาชญากรจะตดสนใจกออาชญากรรมหากประเมนวาผลประโยชนของการกออาชญากรรมสงกวาตนทนของการกออาชญากรรม อยางไรกตาม ผลประโยชนและตนทนของการกออาชญากรรมอยบนฐานของความไมแนนอน (Uncertainty) ในอนาคต เชน การไดรบผลประโยชนของการกออาชญากรรมขนอยกบความส าเรจของปฏบตการซงไมแนนอนวาจะท าส าเรจหรอไม ขณะทตนทนของการกออาชญากรรมขนอยกบการประเมนความเสยงทจะถกจบกมมาด าเนนคดและถกลงโทษตามกฎหมาย ดงนน การประเมนผลประโยชนและตนทนของอาชญากรจงตองเปนการเปรยบเทยบระหวาง “ผลประโยชนคาดคะเน” (Expected Benefits) กบ “ตนทนคาดคะเน” (Expected Costs) ตวอยางเชน ในการลกลอบตดไมท าลายปาโดยผดกฎหมาย ผลประโยชนคาดคะเน คอ มลคาของไมทตดไดกบโอกาสหรอความนาจะเปน (Probability) ทจะกระท าผดส าเรจ สวนตนทนคาดคะเน คอ มลคาของโทษปรบ (หรอการประเมนตนทนจากการถกจ าคก) คณกบโอกาสทจะถกจบกม เปนตน หากอาชญากรประเมนวาผลประโยชนคาดคะเนสงกวาตนทนคาดคะเนของการกออาชญากรรม อาชญากรจะตดสนใจกออาชญากรรมทใหประโยชนคาดคะเนแกตวอาชญากรสงทสด

งานวจยดานนตเศรษฐศาสตรจ านวนมากชวา อาชญากรสวนใหญ ไมวาจะกระท าความผดดวยแรงจงใจแบบใด มฐานะการเงนเชนใด มระดบการศกษาสงต าเพยงใด ลวนตอบสนองตอแรงจงใจ หรอโครงสรางผลประโยชนและตนทนทเปลยนแปลงไป เชน ความรนแรงของบทลงโทษ และโอกาศในการถกจบกม เปนตน ดงนน ระบบการลงโทษทางอาญาทเหมาะสมจะตองสามารถปองปรามพฤตกรรมการกระท าความผดของอาชญากรได โดยมเปาหมายเพอเพมตนทนคาดคะเนของการกออาชญากรรม และลดผลประโยชนคาดคะเนของการกออาชญากรรมเปนส าคญ นอกจากนน ควรตงราคาของอาชญากรรมแตละประเภทใหสงต าแตกตางกน โดยเปรยบเทยบตามระดบความรนแรง เพอลดแรงจงใจในการประกอบอาชญากรรมทมความรนแรงสง

DPU

21

2.3.3 หลกเกณฑการก าหนดอตราโทษปรบทเหมาะสมตามหลกนตเศรษฐศาสตร19 เปนทยอมรบบทลงโทษทมวตถประสงคเพอการปองปราม ขมข ยบยงอาชญากรรม

มใหเกดขน มทงสวนทเปนบทลงโทษทางการเงน (Monetary Sanction) เชน โทษปรบ และบทลงโทษ ทไมเปนตวเงน (Non-monetary Sanction) เชน โทษจ าคก งานวจยทางนตเศรษฐศาสตร อธบายวาผกระท าจะตองตอบสนองตอแรงจงใจ ผลประโยชนและตนทนทแตกตางกนออกไป ขนอยกบขอเทจจรงเปนรายกรณไป ดงนน ระบบการลงโทษปรบทเหมาะสมตองสามารถปองปรามพฤตกรรมการกระท าความผดโดยมเปาหมายเพอเพมตนทนคาดคะเนของการกออาชญากรรม และลดผลประโยชนคาดคะเนของการกออาชญากรรมเปนส าคญ เชน การเพมบทลงโทษใหหนกขนโทษปรบเปนโทษสถานหนงทนยมใชลงโทษผกระท าความผด แตปญหาทพบคอ การก าหนดอตราโทษปรบท เหมาะสมกบผกระท าความผดแตละรายเพอใหสอดคลองกบวตถ ประสงคของ การลงโทษ นนคอ เพอการขมขยบยงทงจะตองสอดคลองกบความเสยหายหรอผลประโยชนทไดรบจากการกระท าความผด ปญหาดงกลาวอาจมสาเหตมาจากเพราะขอจ ากดดานตวบทกฎหมายทไมไดรบการแกไขใหเปนปจจบน หรอดลพนจในการก าหนดโทษปรบของศาลกตาม จนน ามาส ผลเปนการปองปรามนอยเกนไป เชน การก าหนดอตราโทษปรบใหสงกวาความเสยหายหรอผลประโยชนทไดรบ

นกนตเศรษฐศาสตร มองวาโทษปรบเปนเพยงการถายโอน (Transfer) ทรพยสนระหวางผกระท าความผดกบรฐโดยไมสนเปลองทรพยากรสงคม ในทางตรงกนขามกลบท าใหรฐมรายไดมากขน แมจะกอตนทนทางสงคมและคาบรการจดการอยบางกตาม แตกยงถอวาต ากวาโทษสถานอนโดยเฉพาะอยางยงจ าคก ตนทนการบรหารทาปรบจะแปรผนตามอตราโทษปรบ กลาวคอ โทษปรบยงสง ตนทนการบรหารจดการกสงตามไปดวย การปองปรามอาชญากรรมจะกระท าไดโดยการเพมตนทนคาดคะเนหรอลดประโยชนคาดคะเน กลาวคอ การเพมบทลงโทษปรบใหเหมาะสม ในทางนตเศรษฐศาสตร มหลกเกณฑการก าหนดอตราโทษปรบทเหมาะสม (Optimal Fine) โดยอยบนสมมตฐานวามการบงคบใชกฎหมายอยางสมบรณ ซงสามารถแยกพจารณาภายใตหลกการก าหนดความผด (Rule of Liability) เปน 2 รปแบบ

19 ปกปอง ศรสนท. (ม.ป.ป.). นตเศรษฐศาสตรวาดวยกฎหมายหมนประมาท รายงานการศกษาฉบบ

สมบรณในโครงการการวเคราะหกฎหมายและกระบวนการยตธรรมทางอาญาดวยเศรษฐศาสตร เลมท 3. (ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย) (สกว.). สบคน 3กรกฎาคม 2558, จาก http://tdri.or.th/research/s59/.

DPU

22

1. ความรบผดเดดขาด (Strict Liability) หลกความรบผดเดดขาดมหลกการทก าหนดให ผกอความเสยหายรบผดในความเสยหายโดยไมมเงอนไข ทงนสามารถก าหนดเปนมลคาและสามารถตเปนมลคาได แตทงนจะตองไมมากกวาทรพยสนของผกระท าความผดทผกระท าความผดมอย

2. หลกความรบผดบนฐานความผด (Fault-based Liability) หลกความรบผดบนฐานความผด อธบายวา ผกอความเสยหายไมจ าเปนตองรบผดทกกรณ ทงนขนอยกบเงอนไขของกฎหมาย กลาวคอ หากกรณทมลคาของผลประโยชนคาดคะเนจากการกระท าผด (Expected Benefits) สงกวาตนทนคาดคะเน (Expected Cost) หรออนตรายทคาดวาจะเกดขนจากการกระท านน

อยางไรกตาม อตราโทษปรบทเหมาะสมภายใตหลกความรบผดทงสองกรณ หากโทษปรบมตนทนในการบรหารจดการ คาปรบทเหมาะสมจะตองรวมตนทนในการบรหารจดการเขาไปดวย ทงนตนทนในการบรหารจดการโทษปรบตามหลกความรบผดฐานความผดจะมคานอยกวาหลกความรบผดเดดขาด เนองจากตามความหลกความรบผดบนฐานความผดไมไดเกดการลงโทษทกกรณเมอมการกระท าความผดเกดขน20 2.4 ความเปนมาของปาไมในประเทศไทย 2.4.1 ประวตววฒนาการของปาไมในประเทศไทย21

ในทนจะขอแบงประวตววฒนาการของการปาไมในประเทศไทยออกเปน 2 ชวง คอ ชวงกอนสถาปนากรมปาไม พ.ศ. 2439 กบชวงหลงสถาปนากรมปาไม ส าหรบชวงทมกรมปาไมแลว จะขอแบงตามกจกรรมส าคญ ๆ ในการจดการปาไมทเกดขนในระยะนน ออกเปน 4 ยค คอ

1. ยคการจดการปาไมแบบดงเดม (Classical/ traditional forestry) ในชวงระหวาง พ.ศ. 2439-2494 ซงเนนเรองการท าไมเปนหลก (timber exploitation management)

2. ยคการจดการปาไมแบบอเนกประโยชน (multiple-uses forestry) ในชวงระหวาง พ.ศ. 2495-2524 ซงจะเนนในเรองการอนรกษดน น า ตนน าล าธาร สตวปา และอทยานแหงชาต เปนหลก

20 จาก การก าหนดอตราโทษปรบทเหมาะสม:ศกษากรณผกระท าความผดฐานฉอโกงภาษมลคาเพม

ตามประมวลรษฎากร (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต) (น. 57-58), โดย สมภพ บญยะ, 2557, กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรกจบณฑตย.

21 จาก ปาและการปาไมในประเทศไทย (น. 69-95), โดย นวต เรองพานช, 2548, กรงเทพฯ: ศนยสงเสรมวชาการ.

DPU

23

3. ยคการจดการปาไมเพอชมชน หรอวนศาสตรชมชน (social/community forestry)ในชวงระหวาง พ.ศ. 2525-2543 ซงเนนการมสวนรวมของชมชนทอาศยอยใกลปาเปนหลก และ

4. ยคการจดการปาไมในเมองและการปาไมเอกชน (urban and private forestry) เปนการจดการปาไมยคใหม เปนยคของการปาไมในศตวรรษท 21 เรมตนตงแตป พ.ศ. 2544 (ค.ศ. 2001) เปนตนไป 2.4.2 การปาไมชวงกอนสถาปนากรมปาไม

แตเดมมาประเทศไทยมปาไมอยมากมายอยางอดมสมบรณ คอ มองไปในทางใดกจะพบเหนแตปาไม มตนไมขนอยมากมายเตมไปหมด ประชากรมอยนอย มธรรมชาตดงเดมทสมบรณงดงาม ประกอบไปดวยพฤกษานานาพรรณ อกทงมสตวปาอยอยางชกชม ดน น า ปาไม และสงแวดลอมอยในสภาวะสมดล ประชาชนไดอาศยปาไมเปนแหลงทมาของปจจยส จะเปนอาหาร เครองนงหม ทอยอาศย และยารกษาโรค ลวนไดมาจากปาโดยไมตองซอหา การตดไมและเกบหาของปาเพอใชสอยท าไดอยางเสรไมตองขออนญาต ปกตกไมไดใชท าเปนสนคาแตอยางใด เพราะมปาอยมากมาย ใครใครใชกใชโดยไมมการควบคมจากหนวยงานภาครฐอยางเชนปจจบน ถงจะมปามากมายกระนนกตาม ในสมยกรงสโขทย พอขนรามค าแหงมหาราช กยงทรงชกน าใหราษฎรปลกปา ปลกไม ดงปรากฎในศลาจารกตอนหนงรวมความวา พวกชาวสโขทยไดมการปลกสราง ปาหมาก ปาพล กนทวเมอง ปาพราว ปาลาน ปาขนน ปามะมวง และปามะขาม กมปลกกนมากในเมองน ใครปลกสรางไดกเปนของคนนน เปนตน นบวาเปนพระราโชบายทตองการใหพสกนกรของพระองคมนสยรกสวน รกปา รกการปลกสราง พรอมทงมการอบรมศลธรรมไปในตว รวมทงไดจารกเปนหลกฐานวา ไดมการปลกสรางสวนปาในสมยของพระองคดวย

ตลอดระยะเวลาเกอบ 6 ศตวรรษตงแตสมยกรงศรอยธยาเปนราชธาน มาจนถงตนกรงรตนโกสนทร พระเจาแผนดนในสมยนน ไมไดท าการควบคมเรองการปาไมแตอยางใด เพราะมองไปทางไหนกมแตปา และเชอกนวาปาไมเปนแหลงเพาะเชอโรค เปนทมาของโรคภยไขเจบตาง ๆ การตดไมและการเกบหาของปาของราษฎรจงเปนไปอยางเสร ถอวาปาดงเปนของสาธารณะและ มอยมากมาย ควรจะไดบกเบก โคน ถาง เผา เปลยนมาเปนไรนา เพอปลกขาวและพชผลทางการเกษตรอน ๆ จะดกวา

จะเหนวาพระเจาแผนดนในสมยนนมไดทรงคดเหนวาจะไดประโยชนอะไรจากไมทตดฟนมาใชสอยหรอซอขายกนรายละเลกละนอย และไมกมอยทวไปเตมบาน เตมเมอง จนกระทงตอมาเมอองกฤษไดครอบครองอนเดยและพมา และไดรจกคณคาของไมสก (Tectonagrandis Linn.f.) ซงเปนไมทมคณภาพด มราคา ชอเสยง และคณสมบตของไมสกไดเปนททราบกนอยางแพรหลายในหมชนชาตองกฤษ จงไดมการตดฟนไมสกจากประเทศอนเดยและพมาไปจ าหนายยง

DPU

24

ประเทศองกฤษ ท าก าไรใหแกผทเกยวของมากมาย ขณะเดยวกนกท าใหสภาพปาไมในประเทศอนเดย และพมา เสอมโทรมลงอยางรวดเรว และตอมาองกฤษไดทราบวามปาไมสกขนอยอยางหนาแนนและอดมสมบรณในภาคเหนอของประเทศไทย จงตองการจะท าไมสกจากประเทศไทยออกไปขายท าก าไร อนเปนจดเรมตนของการตดฟนท าไมในประเทศไทย และสรางความเสยหายใหแกประเทศไทยมาตราบเทาทกวนน โดยมชาวองกฤษ พมา มอญ และจน ในทองถนเปนตวการส าคญในดานการท าไม

ในป พ.ศ. 2372 พระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว รชกาลท 3 ทรงเหนวาสมควร ทจะไดควบคมกจการปาไมใหเปนกจลกษณะ จงไดตงขนจ าเรญรกษา ขนเปนเจาภาษไมขอนสก ตามจดหมายเหต ฉบบท 1 จลศกราช 1191 ( พ.ศ. 2372) และจากจดหมายเหตฉบบเดยวกนน ท าใหทราบวาไดมการท าไมกระยาเลยออกมาใชประโยชนดวย เชน ไมตะแบก ตะเคยน ยาง และอโลก

ในป พ.ศ. 2417 พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว รชกาลท 5 จงมพระบรมราชโองการ 2 ฉบบ ฉบบหนงวาดวยการภาษไมขอนสก และไมกระยาเลย จลศกราช 1236 (พ.ศ. 2417) อกฉบบหนงเกยวกบผรกษาเมอง หรอเจาผครองนคร กระท ากบชาวตางประเทศตองไดรบสตยาบนจากรฐบาลกอน จงมผลใชบงคบได เปนการวางรากฐานการจดเกบภาษ และการควบคมการอนญาตในการท าไมใหเปนระเบยบและมมาตรฐานเดยวกน

พ.ศ. 2427 รฐบาลไดประกาศพระบรมราชโองการเรองการซอไมขอนสกขนฉบบหนง และไดทรงเปลยนแปลงการใหขอสตยาบนสญญา (ratify) ในการตดฟนไมในปา และเพมคาตอไม โดยเกบเงนคาตอทเพมขนเปนของรฐบาลทงหมด ในป พ.ศ. 2430 ไดมประกาศพระบรมราชโองการเกยวกบเรองไมขอนสกขนอก 2 ฉบบ 2.4.3 การปาไมชวงหลงสถาปนากรมปาไม

ววฒนาการของการปาไม หลงจากตงกรมปาไมมาจนถงปจจบนเปนเวลา 100 ปเศษ กจการดานวชาการปาไมไดเจรญกาวหนาไปเปนอนมาก แตเนอทปาไมไดลดลงอยางรวดเรว เนองจากการพฒนาประเทศและมความตองการใชประโยชนทดนปาไมเพมมากขนตามจ านวนประชากรทเพมขนอยางรวดเรว เพอความสะดวกในการศกษาจงขอแบงตามกจกรรมส าคญ ๆ ในการจดการปาไมทเกดขนในระยะนน ๆ ออกเปน 4 ยคดวยกนคอ

2.4.3.1 ยคการจดการปาไมแบบดงเดม (classical/traditional forestry) เปนยคทคอนขางจะยาวนาน อยระหวาง พ.ศ. 2439-2494 รวมเปนเวลา 55 ป จดเปนยคทเนนเรองการตดฟนและการท าไมออกจากปา (timber exploitation) เปนหลก เนองจากเปนระยะเรมงานใหมยงขาดความรและบคลากร พนทปายงมอยมากมายและอยในการครอบครองดแลของเจานายฝายเหนอ ชาวตางชาตไดยายการตดฟนท าไมจากประเทศอนเดยและพมามาตงบรษทท าไมในประเทศไทย ท าใหเกดปญหา

DPU

25

ขอพพาทและเปนผลรายตอการปาไมของไทยในเวลาตอมา กจกรรมส าคญ ๆ ทไดด าเนนไปในยคนซงสวนใหญจะเกยวของกบการท าไม การพฒนาบคลากรและการจดการปาไม ดงน

พ.ศ. 2442 ประกาศใชพระราชบญญตปองกนการลกลอบชกลากไมสกออกจากปาทยงมไดเสยคาตอและภาษ รศ. 118

พ.ศ. 2456 รฐบาลไดตราพระราชบญญตรกษาปา พทธศกราช 2456 ขน ส าหรบใชเปนเครองมอในการควบคมรกษาปาไมกระยาเลย และของปาตาง ๆ ซงแตกอนมงด าเนนการควบคมเฉพาะปาไมสกชนดเดยวเทานน ตงแตนนเปนตนมา กรมปาไมมอ านาจควบคมกจการปาไมทงไมสก ไมกระยาเลย และของปาตาง ๆ และเปนหลกการทไดปฏบตมาจนถงทกวนน

พ.ศ. 2481 ไดประกาศใชกฎหมายทเรยกวา พระราชบญญตคมครองและสงวนปา พทธศกราช 2481 นบวาเปนกาวส าคญในประวตการปาไมของประเทศไทย

พ.ศ. 2484 ประกาศใชพระราชบญญตปาไมพทธศกราช 2484 ซงไดใชบงคบมาจนกระทงทกวนน นบวาเปนประมวลกฎหมายปาไมทส าคญ โดยไดรวบรวมบรรดากฎหมายและขอปฏบตตาง ๆ มารวมบญญตไวดวยกน แตไมไดยกเลกพระราชบญญตคมครองและสงวนปา พทธศกราช 2481

พ.ศ. 2490 ยบกองกานไมแลวจดตงองคการอตสาหกรรมปาไมขนแทน โดยอยในสงกดกรมปาไม จนถง พ.ศ. 2499 จงไดมพระราชกฤษฎกา จดตงองคการอตสาหกรรมปาไมขนเปนอสระพนจากกรมปาไม

พ.ศ. 2491 มประกาศใชพระราชบญญตปาไม (ฉบบท 2) พทธศกราช 2491 แกไขเกยวกบการยกเวนคาภาคหลวงไมทขออนญาตใชสอยสวนตว

พ.ศ. 2494 มการประกาศใชพระราชบญญตปาไม (ฉบบท 3) พทธศกราช 2494 ก าหนดใหไมสกทวราชอาณาจกร เปนไมประเภท ก. ถงจะขนอยในทดนเอกชนกเปนไมหวงหาม บคคลใดจะตดฟนไมสกไปใชสอยจะตองขออนญาตจากพนกงานเจาหนาท และใหอ านาจรฐมนตรก าหนดอตราคาภาคหลวงได

ยคการจดการปาไมแบบดงเดมทเนนการตดฟนท าไมดงกลาวมาน ปรากฎวาไดมการท าไมสกออกจากปาเปนจ านวนมากมาย สามารถท ารายไดใหแกประเทศเปนท 2 รองจากขาว ท าใหไมในปาลดลง และสภาพปาไดเสอมดอยถอยลงตามล าดบ

2.4.3.2 ยคการจดการปาไมแบบอเนกประสงค (multiple uses foresty) เปนระยะเรมการจดการปาไมยคใหม อยในระหวาง พ.ศ. 2495-2524 เปนเวลาเกอบ 30 ป

ในยคนถงจะยงคงมการท าไมออกจากปาอยางตอเนอง และเปนชวงทพนทปาถกบกรกท าลายมากทสด เฉลยมากกวา 3 ลานไรตอปกตาม แตการจดการปาไมไดเนนไปทการใชทรพยากร

DPU

26

ปาไมในดานอน ๆ นอกเหนอจากไมมากขนเปนล าดบ เชน การจดการปาไมเพอการอนรกษดนและน า การจดการปาไมเพอเปนแหลงตนน าล าธาร เปนทอยอาศยของสตวปา และใชเปนทพกผอนหยอนใจ ในรปของอทยานแหงชาต เปนตน ประเทศไทยก าลงเขาสยคการพฒนาประเทศ ไดมการประกาศใชแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต รวมอยในยคน ถง 4 ฉบบ ฉบบละ 5 ป จาก พ.ศ. 2504-2524 รวมเวลา 20 ป โดยในแผนฯแรก ๆ นจะเนนทการสรางงานและการเพมรายได สนบสนนการบกเบกทดนเพอผลตพชผลทางการเกษตรเพอการสงออก รวมทงการพฒนาสาธารณปโภคตาง ๆ เชน การกอสรางถนน การสรางเขอนพลงน าเพอผลตกระแสไฟฟา การขยายเมอง และพฒนาความเจรญไปสชนบท ท าใหเกดการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนปาไมไปเปนทดนเพอท าการเกษตรและใชประโยชนในดานอน ๆ เปนการใหญ ประกอบกบจ านวนประชากรไดเพมมากขนอยางรวดเรว ปาไมจงถกบกรกท าลายเกนกวาทจะปองกนรกษาไวได

กรมปาไมตองเผชญกบปญหาเศรษฐกจ สงคม การเมอง มากยงกวาปญหาทางวชาการปาไม รายไดและผลผลตจากปาลดลง กรมปาไมไดเปลยนจากกรมทท ารายไดเขารฐมาเปนกรมทตองใชจายงบประมาณแผนดนปละนบพนลานบาทส าหรบเปนคาใชจายในการปองกนบ ารงรกษาปา กจกรรมส าคญ ๆ ทไดด าเนนการไปในยคน สวนใหญจะเนนทการปองกนรกษาปา การปลกบ ารงปา การจดการปาไมในดานการอนรกษ ดงน

พ.ศ. 2496 ไดมการประกาศใชพระราชบญญตคมครองและสงวนปา (ฉบบท 2) พทธศกราช 2496 ซงไดแกไขเพมเตมใหอ านาจรฐมนตรแตงตงคณะกรรมการชดใหมขนด าเนนการพจารณาสอบสวนเขตปาแทนคณะกรรมการชดเดมได และใหอ านาจรฐมนตรอนญาตใหบคคลใดอาศย หรอท าประโยชนในปาคมครองและปาสงวนเปนการชวคราวได

พ.ศ. 2497 ไดมการประกาศใชพระราชบญญตคมครองและสงวนปา (ฉบบท 3) พ.ศ. 2497 ไดแกไขเพมเตมเกยวกบการประกาศปาคมครองและปาสงวน ตลอดจนการเพกถอน หรอยกเลก ใหจดท าเปนประกาศกฎกระทรวง โดยไมตองจดท าเปนพระราชกฤษฎกาอกตอไป

พ.ศ. 2502 รฐบาลไดใหกรมทดนรวมกบกรมปาไม ด าเนนการจ าแนกทดนทวประเทศโดยใหกนเนอทปาไวในชนตน 156 ลานไร ไดเรมด าเนนงานเกยวกบการสงวนและคมครองทรพยากรธรรมชาต โดยไดแตงตงคณะกรรมการธรรมชาตอทยาน (ตอมาเปลยนชอเปนอทยานแหงชาต) ขน

พ.ศ. 2504 ไดมการประกาศใชพระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. 2504 เพอคมครองรกษาทรพยากรธรรมชาต

DPU

27

รฐบาลไดประกาศใชแผนพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 1 (พ.ศ. 2504-2509) โดยก าหนดจะสงวนปาไมไวเปนสมบตของชาต เปนเนอท 156 ลานไร หรอรอยละ 50 ของเนอทประเทศ ตอไปเมอมพลเมองเพมขนกจะลดเนอทปาลงเหลอ 125 ลานไร หรอรอยละ 40 ของเนอทประเทศ และแบงครงหนงใหเปนปาตนน า ล าธาร และอกครงหนงไวเปนปาผลตผลทางไมและของปา

พ.ศ. 2507 ประกาศใชพระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 2507 พ.ศ. 2515 เรมใชแผนพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 3 (พ.ศ. 2515-

2519) เนอทปาลดลงจากรอยละ 53 ในระยะทเรมใชแผนฯ ฉบบท 1 พ.ศ. 2504 มาเหลอรอยละ 43 ในป พ.ศ. 2516

พ.ศ. 2516 ใหสมปทานแกบรษทปาไมประจ าจงหวด หรอบรษทจงหวดท าไม รวม 194 สมปทาน องคการอตสาหกรรมปาไม 6 สมปทาน องคการสงเคราะหทหารผานศก 2 สมปทาน บรษทสงเคราะหสหายรวมรบเกาหล 1 สมปทาน และเอกชนอก 1 สมปทาน รวม 204 สมปทาน

พ.ศ. 2520 คณะรฐมนตรไดมมตตงคณะกรรมการปองกนการบกรกท าลายปาของชาต ในปนรฐบาลไดประกาศใชแผนพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 4 (พ.ศ. 2520-2524) เนอทปาไมของประเทศไดลดลงเหลอรอยละ 38

พ.ศ. 2521 คณะรฐมนตรไดแตงตงคณะกรรมการก าหนดนโยบายเกยวกบท าไม เพอใหมไมใชตามความตองการทางเศรษฐกจในระยะยาว

ในยคนปาไมถกท าลายอยางหนก ผลตผลจากปาลดลง รายไดของรฐทไดจากปาลดลง ประเทศไทยเปลยนสถานะจากประเทศผสงออกมาเปนผน าเขาผลตภณฑจากไมและของปา โดยในป พ.ศ. 2524 ประเทศไทยไดน าเขาไมและผลตภณฑไมจากตางประเทศ คอ ไมซง 584,400 ม3 ฟน 780 ตน และถาน 2,640 ตน

2.4.3.3 ยคการจดการปาไมเพอชมชนหรอวนศาสตรชมชน(social/community forestry) เปนยคทอยระหวาง พ.ศ. 2525-2543 รวมเปนเวลา 18 ป ซงเนนการมสวนรวมของชมชนทอาศยอยใกลปาเปนหลก

กจกรรมส าคญ ๆ ทไดด าเนนการในยคนสวนใหญจะเนนการมสวนรวมของประชาชนในการจดการปาไม การเรยกรองในการตราพระราชบญญตปาชมชน การจดการปาไมเพอการอนรกษ การปองกนรกษาปา และการปลกสรางสวนปาของรฐ และเอกชน ดงน

DPU

28

พ.ศ. 2525 รฐบาลไดประกาศใชแผนพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 5 (พ.ศ. 2525-2529) เนอทปาไมลดลงเหลอรอยละ 30 ของเนอทประเทศ ซงเปนผลสวนหนงทมาจากการพฒนาประเทศ ในแผนฯนไดใหความส าคญกบการอนรกษทรพยากรปาไมมากขน ก าหนดใหมการจดท าแผนแมบทเพอพฒนาอทยานแหงชาต และเขตรกษาพนธสตวปา

พ.ศ. 2528 คณะรฐมนตรมมตเหนชอบใหประกาศใชนโยบายปาไมแหงชาต เมอวนท 3 ธนวาคม 2528 ตามทคณะกรรมการปาไมแหงชาตเสนอ

พ.ศ. 2530 รฐบาลไดประกาศใชแผนพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 6 (พ.ศ. 2530-2534)โดยเนนเรองผลกระทบจากการท าลายทรพยากรธรรมชาตตอสงแวดลอมมากขน เนอทปาไมยงคงลดลงเหลอรอยละ 28 ของเนอทประเทศ

พ.ศ. 2532 รฐบาลไดประกาศยกเลกการใหสมปทานการท าปาไมบก (ปดปา) ทงหมด พ.ศ. 2533 คณะกรรมการนโยบายปาไมแหงชาตไดมมตแตงตงคณะ อนกรรมการ

พจารณาแนวทางการด าเนนงานเกยวกบปาชมชน เมอวนท 5 มถนายน 2533 จ านวน 21 คน คณะอนกรรมการไดรายงานผลการปฏบตงานเรองแนวความคดแนวทางปฏบต และแนวนโยบายเกยวกบการด าเนนงานดานปาชมชนตอคณะกรรมการนโยบายปาไมแหงชาต เมอวนท 31 สงหาคม 2533 ในป 2534 กรมปาไมไดอาศยรายงานนประกอบในการรางพระราชบญญตปาชมชนขนเปนครงแรก

ในปเดยวกนน ไดมการจดรปแบบการใชทดนในภาคอสานใหม ตามโครงการจดทดนท ากนใหคนยากจนทอาศยอยในเขตปาสงวนแหงชาตทเสอมโทรมในภาคตะวนออก เฉยงเหนอ (ค.จ.ก.)

พ.ศ. 2535 หลงเหตการณจราจลเมอเดอนพฤษภาคม 2535 ท าใหโครงการ ค.จ.ก. ถกยกเลกไปในทสด รฐบาลไดประกาศใชแผนพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 7 (พ.ศ. 2535-2539) เนอทปาไมลดลงเหลอรอยละ 26 ของเนอทประเทศ ไดมการประกาศใชพระราชบญญตสวนปา พ.ศ. 2535 และพระราชบญญตสงวนและคมครองสตวปา พ.ศ. 2535

พ.ศ. 2540 ไดมมตคณะรฐมนตรทเรยกวา มต “วงน าเขยว” เมอวนท 22 เมษายน 2540 โดยใหสทธผตงถนฐานในเขตปาสงวนแหงชาตอยในทดนเดมตอไปจนกวาจะท าการแบงเขตพนทอนรกษเสรจ โดยปนเปนปทมการประกาศใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 โดยเนนใหชมชนมสทธและมสวนรวมในการจดการทรพยากรธรรมชาตมากยงขน ในปนไดมการประกาศใชแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 8 (พ.ศ. 2540-2544) โดยเนนทการพฒนาทรพยากรมนษย รวมทงไดระบไวในแผนวา การผานราง พระราชบญญตปาชมชน ถอเปนเปาหมายทส าคญ อยางไรกตามเนอทปาไมไดลดลงเหลอเพยงรอยละ 25 ของเนอทประเทศ

DPU

29

พ.ศ. 2541 คณะรฐมนตร ใหยกเลกมตวงน าเขยว และมมตใหท าการแบงเขตใหม โดยใชพนทลอแหลมดานสงแวดลอมเปนตวก าหนด ไดมการแกไขรางพระราชบญญตปาชมชนใหม โดยตวแทนจากองคกรพฒนาเอกชน องคกรรฐบาล และนกวชาการจดเปนฉบบคณะกรรมการทนายกรฐมนตรแตงตง

พ.ศ. 2543 ทกพรรคการเมองและคณะรฐมนตร ไดเสนอราง พรบ.ปาชมชนตอรฐสภา รวมทงเครอขายองคกรพฒนาเอกชนกไดเสนอรางพระราชบญญตปาชมชนฉบบประชาชน เขาสการพจารณาของสภาเชนกน นบตงแตกรมปาไมไดราง พระราชบญญตปาชมชน ฉบบแรก เมอ พ.ศ. 2534 ถง พ.ศ. 2543 เปนเวลา 10 ป และแมวาพระราชบญญตฉบบนจะผานสภาผแทนราษฎร แตไมผานความเหนชอบจากวฒสภาในป พ.ศ. 2545 กฎหมายฉบบนจงยงไมสามารถประกาศใชออกมาได

2.4.3.4 ยคการจดการปาไมในเมองและการปาไมเอกชน (urban and private forestry) 1. ยคการจดการปาไมในเมองเปนยคของการจดการปาไมในศตวรรษท 21

โดยเรมตนตงแตป พ.ศ. 2544 เปนตนไป เนองจากปาไมไดถกท าลายมเนอทปาลดลงตามล าดบ แมวาไดมการยกเลกสมปทานการท าไมแลว แตประเทศไทยยงตองใชไม ใชกระดาษอย หากไมปลกไมไวใชสอยกตองซอไมจากตางประเทศ ตงแตป พ.ศ. 2532 ทยกเลกสมปทานการท าไมเปนตนมา ประเทศไทยตองซอไมและผลตภณฑจากไมเพมขนทกป จาก 4 พนลานบาท ในป พ.ศ. 2532 มาเปน 6.6 หมนลานบาทในป พ.ศ. 2546 นอกจากนนเมอประชาชนเพมมากขน พนทของเมองขยายออกไป ความตองการตนไมและสวนสาธารณะเพอการพกผอนมมากขนเปนล าดบ ดงนน การปลกตนไมหรอการปาไมในเมอง (urban forestry) จงมความจ าเปนมากขน

2. การปาไมเอกชน หลงจากทรฐบาลประกาศยกเลกสมปทานการท าไมปาบกทวประเทศ เมอป พ.ศ. 2532 ในป พ.ศ. 2536 กรมปาไมไดจดตงสวนปลกปาภาคเอกชน ในส านกสงเสรมการปลกปา เพอรบผดชอบการสงเสรมการปลกปาภาคเอกชนโดยเฉพาะ โดยในป พ.ศ. 2537 รฐบาลไดอนมตแผนงานและงบประมาณส าหรบด าเนนการโครงการทส าคญอย 2 โครงการ คอ

(1) โครงการปรบโครงสรางและระบบการผลตการเกษตรโดยการสงเสรมการปลกปาไมโตเรวทดแทนการปลกมนสมปะหลง และ

(2) โครงการสงเสรมเกษตรการปลกปา หรอโครงการสงเสรมการปลกไมเศรษฐกจ กระทรวงเกษตรและสหกรณ ไดจดใหมโครงการสงเสรมเกษตรกรปลกปาขนโดยสนบสนนเงนลงทน เพอการปลกปาใหเกษตรกรในอตราไรละ 3,000 บาท แบงจายในเวลา 5 ป มเปาหมายสงเสรมสนบสนนใหเกษตรกรปลกปาเนอท 1 ลานไร ระยะเวลาด าเนนการ 5 ป ระหวางป

DPU

30

พ.ศ. 2537-2541 สงเสรมเกษตรกรปลกไมเศรษฐกจ เชน ไมสก ไมยาง ไมมะคา ไมประด และ ไมมคาอน ๆ รายละ 5 ไร – 50 ไร โครงการนมวตถประสงคเพอสงเสรมใหเกษตรกรปลกปาในทดนกรรมสทธ หรอสทธครอบครอง เพอใหมไมใชสอยเพยงพอตอความตองการภายในประเทศ และลดการน าเขาไมจากตางประเทศเพอสรางงานและอาชพทมนคงแกราษฎรใหมความเปนอยทดขน และเพอลดการบกรกท าลายปา22 และตอมากรมปาไมไดออกระเบยบวาดวยการเบกจายเงนโครงการสงเสรมการปลกไมเศรษฐกจ พ.ศ. 2542 ขนมาบงคบใชโดยเปลยนหลกเกณฑในการพจารณาใหการสงเสรมการปลกสรางสวนปาหลายประการ เชน พนททจะเขารวมโครงการตองมเนอท 2 ไร ขนไป แตรวมกนแลวไมเกน 200 ไร ตอราย เปนตน ปจจบนไดมแนวทางปฏบตโครงการสงเสรมการปลกตนไมเพอเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม ปงบประมาณ พ.ศ. 255823

โดยมการปรบเปลยนหลกเกณฑการสงเสรมการปลกสรางสวนปาหลายประการ อาท 1) ในการเขารวมโครงการในสวนของเนอททดนทจะขอเขารวม

โครงการ ตองมขนาดตงแต 1 ไร แตไมเกน 50 ไรตอราย 2) การสนบสนนจากภาครฐ 1. สนบสนนกลาไม จ านวนไรละ 400 ตน กลาไมส าหรบปลก

รอยละ 90 กลาไมส าหรบปลกซอมแซม รอยละ 10 2. สนบสนนเงนทนไรละ 3,000 บาท (สามพนบาทถวน) โดยแบง

จาย 3 ป ตามหลกเกณฑดงตอไปน 2.1 ปท 1 จายไรละ 1,500 บาท เมอส านกจดการทรพยากรปาไม

ตรวจสอบผลการปลกตนไมตามโครงการถกตองเรยบรอยแลว 2.2 ปท 2 จายไรละ 800 บาท เมอส านกจดการทรพยากรปาไม

ตรวจสอบผลการบ ารงรกษาตนไมปท 2 และมอตรารอดตายเฉลยไมนอยกวารอยละ 80 2.3 ปท 3 จายไรละ 700 บาท เมอส านกจดการทรพยากรปาไม

ตรวจสอบผลการบ ารงรกษาตนไมปท 3 และมอตรารอดตายเฉลยไมนอยกวารอยละ 80 จากการสงเสรมการปลกไมเศรษฐกจโดยภาครฐและภาคเอกชน เปนผลท าใหมสวนปา

ไมโตเรว โดยเฉพาะสวนปายคาลปตสเกดขนมากกวา 3 ลานไร และสวนปาไมสกและไมชนดอน ๆ อก มากกวา 2 ลานไร รวมทงมผประกอบการปลกสรางสวนปาเกดขนมากกวา 120,000 ราย

22 จาก โครงการสงเสรมเกษตรกรปลกปา พ.ศ. 2536 (น. 1-5), โดย กรมปาไม ส านกสงเสรมการปลกปา,

2536, กรงเทพฯ: ชมชนสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย. 23 กรมปาไม. (ม.ป.ป.). แนวปฏบตโครงการ ศสส. ป 58- กรมปาไม. สบคน 25 พฤษภาคม 2558, จาก

http://www.forest.go.th/private/index.php?option=com...task...

DPU

31

2.5 นโยบายการปาไมแหงชาต และแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2.5.1 นโยบายการปาไมแหงชาต24

ในวนท 3 ธนวาคม 2528 คณะรฐมนตรไดประชมและลงมตออกนโยบายการปาไมแหงชาต โดยมเจตนารมณเพอใหการจดการและพฒนาทรพยากรปาไม สามารถกระท าโดยตอเนองในระยะยาว และประสานสอดคลองกบการพฒนาทรพยากรธรรมชาตชนดอน จงสมควรก าหนดนโยบายการปาไมแหงชาตไวใหเปนการแนนอน เพอใหสวนราชการและภาคเอกชนทเกยวของไดมความเขาใจรวมกน และถอเปนแนวทางปฏบต อนจะท าใหการพฒนาปาไมเปนไปอยางราบรนและบรรลผลส าเรจตามเปาหมายทก าหนดไว ดงน

1. ใหมการก าหนดแนวทางการจดการและการพฒนาทรพยากรปาไมในระยะยาวอนจะท าใหประเทศไดรบประโยชนอยางคมคาทางสงคม เศรษฐกจ ความมนคงและสงแวดลอมมากทสด โดยเนนใหมการประกนระหวางทรพยากรปาไมและทรพยากรธรรมชาตอน

2. สงเสรมบทบาทและหนาทของสวนราชการตาง ๆ และภาคเอกชนใหมสวนรบผดชอบในการจดการและพฒนาทรพยากรปาไมรวมกน

3. ปรบปรงระบบการบรหารงานปาไมของชาต ใหสอดคลองกบปรมาณคณภาพและสภาพทรพยากรปาไมและสงแวดลอมทเปลยนไป

4. ก าหนดใหมพนทปาไมทวประเทศอยางในนอยในอตรารอยละ 40 ของพนทประเทศ เพอประโยชน 2 ประการ ดงน

(1) ปาเพอการอนรกษ ก าหนดไวเพออนรกษสงแวดลอม ดน น า พนธพช พนธสตวทหายาก และปองกนภยธรรมชาตอนเกดจากน าทวมและการพงทลายของดน ตลอดทงเพอประโยชนในการศกษาวจย และนนทนาการของประชาชนในอตรารอยละ 25 ของพนประเทศ

(2) ปาเพอเศรษฐกจ ก าหนดไวเพอการผลตไมและของปา เพอประโยชนในทางเศรษฐกจในอตรารอยละ 15 ของพนทประเทศ

5. รฐและภาคเอกชนจะพฒนาพนทปาไมไปสเปาหมายทก าหนดไว และจะจดการพฒนาใหอ านวยประโยชนทงในทางตรงและทางออมโดยสม าเสมอตลอดไป

6. ใหเพมการใชวทยาศาสตรและเทคโนโลยในการเพมประสทธภาพในการผลตทางการเกษตรเพอลดการท าลายพนทปาไม

7. เพอกอใหเกดการประสานการใชประโยชนรวมกนระหวางปาไมและทรพยากร ธรรมชาตชนดอน ๆ เชน ทดน แหลงน า และทรพยากรธรณ รวมทงเพอกอใหเกดการประสานความรวมมอระหวางหนวยงานของรฐ และระหวางหนวยงานของรฐกบภาคเอกชนและประชาชน

24 นโยบายการปาไมแหงชาต. สบคน 1 เมษายน 2558, จาก http://www.mhtml:file//k:\print\

DPU

32

ในทองถน รฐจะจดใหมแผนพฒนาปาไมไวเปนสวนหนงของแผนพฒนาทรพยากรธรรมชาต โดยจะบรรจไวในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

8. เพมประสทธภาพในการผลตไมดวยการจดการปาไม ทงในระบบวนวฒนแบบเลอกตดและระบบวนวฒนแบบตดหมดตามหลกวชาการ โดยเฉพาะในระบบตดหมดน เมอตดแลวใหปลกทดแทนในพนททถกตดทนท

9. เพอประโยชนในการอนรกษ และการปองกนภยอนเกดจากสงแวดลอม รฐจะตองเรงรดปรบปรงการวางผงเมองและก าหนดพนทปาไมใหแนนอนเพอก าหนดเขตการใชประโยชนทดน ส าหรบเปนทอยอาศย พนทประเภทชนบท และพนทเกษตรกรรมในแตละจงหวดทแนนอน เพอปองกนการบกรกพนทปาไม

10. ใหมคณะกรรมการนโยบายปาไมระดบชาต โดยมกฎหมายจดตงคณะกรรมการดงกลาวเปนการถาวร ใหมหนาทวางนโยบายก าหนดดแล การบรหารทรพยากรปาไมของชาตตามทก าหนดไวในกฎหมายหนงกฎหมายใดโดยเฉพาะ

11. เพอเปนการปลกฝงใหประชาชนมความรสกรกและหวงแหน รจกใชทรพยากรปาไมอยางประหยด รฐจะตองใหความร ทศนคต ความส านก ความรสกและทกษะแกประชาชนเกยวกบผลประโยชนทจะไดรบจากทรพยากรปาไม และผลเสยจากการตดไมท าลายปา การใชสอยไมอยางฟมเฟอย จดใหมการเผยแพรความรและความเขาใจแกประชาชนเกยวกบความส าคญของทรพยากรปาไมทมตอสวนรวม

12. ใหมการพฒนาดานปาไม โดยสงเสรมการปลกปาภาคเอกชนและภาครฐบาลเพอใชภายในประเทศ เพอประโยชนในการอตสาหกรรมและสนบสนนใหมการสงออกไปจ าหนายตางประเทศ สงเสรมการปลกปาชมชน สงเสรมการปลกปาในทดนของรฐ และการปลกปาตามหวไรปลายนา หรอปลกปารายยอยเพอประโยชนใชสอยในครวเรอน

13. สนบสนนใหมโรงงานอตสาหกรรมแบบตอเนอง และโรงงานเยอกระดาษ เพอน าทกสวนของไมมาใชประโยชนและสงเสรมใหมการใชวสดอนทดแทนไม

14. ใหมการปรบปรงแกไขกฎหมาย เพออ านวยผลใหการรกษาและเพมทรพยากรปาไมและการตดฟนไมมาใชประโยชนไดอยางมประสทธภาพ

15. ใหมการตงสถาบนวจยปาไมระดบชาต เพอด าเนนการวจยดานปาไม แลวน าผลการวจยไปใชประโยชน

16. เพอลดการน าเขาน ามนเชอเพลง จงใหมการใชไมเพอพลงงาน โดยใหมการปลกปาเพอเปนแหลงพลงงาน

DPU

33

17. ก าหนดพนททมความลาดชนโดยเฉลย 35 เปอรเซนตขนไปไวเปนพนทปาไมโดยไมอนญาตใหมการออกโฉนดหรอหนงสอรบรองการท าประโยชน ตามประมวลกฎหมายทดน

18. ก าหนดแนวทางปฏบตงานทแนนอนชดเจน เกยวกบการแกปญหาการท าลายปาในรปแบบตาง ๆ เชน การท าไรเลอนลอย ภยจากไฟปา การท าลายปาจากชนกลมนอย การรกล าพนทปาจากเชงเขา โดยใหมการก าหนดมาตรการและขนตอนทแนนอนชดเจนเกยวกบการปราบปรามและลงโทษผกระท าผด รวมทงการจดตงศนยรวมการปราบปรามในแตละภาค และใหมมาตรการลงโทษเจาหนาทของรฐ ผมอทธพลและผกระท าผด ไวเปนหลกในการปฏบตงานของหนวยราชการและภาคเอกชน

19. ก าหนดใหมสงจงใจในการสงเสรมการปลกปาภาคเอกชน 20. ก าหนดใหมการวางแผนทรพยากรมนษย และการตงถนฐานในทองถนให

สอดคลองกบการใชทรพยากรและการอนรกษทรพยากรธรรมชาตของประเทศ จากนโยบายการปาไมแหงชาต ทง 20 ขอ ขางตน มนโยบายทกลาวถงการปลกสราง

สวนปาอย 3 ขอ คอ ขอ 12 ขอ 16 และ ขอ 19 ในสวนขอ 14 เปนนโยบายในการปรบปรงแกไขกฎหมาย ซงตอมาไดมการตราพระราชบญญตสวนปา พ.ศ. 2535 ขนมาบงคบใช เพอสงเสรมการปลกปาของภาคเอกชน แตอยางไรกตามในทางปฏบตยงพบปญหาหลก ๆ อย 3 ประการ คอ 1) การลดลงของพนทปาไม 2) การขาดแคลนไมเพอการใชสอยและเพออตสาหกรรมภายในประเทศ ไมเพยงพอ 3) ความขดแยงในการใชประโยชนทดนปาไม จากการบกรกครอบครองพนทปาไม 2.5.2 แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต25

ประเทศไทยไดใชแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตมาแลวทงสน 10 ฉบบ โดยปจจบนอยในระหวางการใชแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555-2559) โดยในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตแตละฉบบมการก าหนดเปาหมายทเกยวของกบกจการปาไม ทมจดมงหมายเพอสงเสรมใหประชาชนเขามามสวนรวมในการพฒนาปาไม ยกตวอยางเชน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ. 2510-2514) ไดก าหนดการพฒนาปาไมมนโยบายหลก 3 ประการ คอ การสงวนปา การควบคมดแลรกษาปา และการปลกสรางสวนปา เปนตน และในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 ทใชอยในปจจบน กไดกลาวถง การสรางโอกาสทางเศรษฐกจดวยฐานความร เทคโนโลย นวตกรรม และความคดสรางสรรค บนพนฐานการผลตและการบรโภคทเปนมตรตอสงแวดลอม และการบรหารจดการ

25

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (ม.ป.ป.). สรปสาระส าคญแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. สบคน 1 เมษายน 2558, จากhttp://www.nesdb.go.th/portals/0/news/plan/p11/Summeryplan11_thai.pdf

DPU

34

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทเปนฐานการผลตภาคเกษตร มงสการเปนเศรษฐกจและสงคมคารบอนต าและเปนมตรกบสงแวดลอมโดยแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 มวตถประสงค 4 ขอ และวตถประสงค 1 ใน 4 ขอนน เพอบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหเพยงพอตอการรกษาสมดลของระบบนเวศ และเปนฐานทมนคงของการพฒนาประเทศ โดยมเปาหมายหลกในดานคณภาพสงแวดลอมอยในเกณฑมาตรฐาน เพมประสทธภาพการลดการปลอยกาซเรอนกระจก รวมทงเพมพนทปาไมเพอรกษาสมดลของระบบนเวศ 2.6 โครงสรางอตสาหกรรมการผลตเฟอรนเจอรไมและประเภทเฟอรนเจอรไม26

อตสาหกรรมไมและเครองเรอน เปนอตสาหกรรมทท ารายไดเขาเขาประเทศโดยเฉลย ปละประมาณ 2,500 ลานเหรยญสหรฐ โดยมสนคาหลก ไดแก ไมและผลตภณฑจากไม (HS Code 44) ท ารายไดจากการสงออกเปนล าดบท 19 และเฟอรนเจอร (HS Code 94) ทท ารายไดจากการสงออกเปนอนดบท 24 ของการสงออกสนคาของไทย สนคาสงออกทท ารายไดสงสดในอตสาหกรรมน ไดแก ไมแปรรป (HS 4407) เฟอรนเจอรไม (HS 940360) ไมไฟเบอรบอรด (HS 4411) พาตเคลบอรด (HS 4410) ทนง (HS 940169) และกรอบรป (HS 4414) ตามล าดบ โดยในปจจบนไทยสงออกสนคาเหลานสงเปนอนดบท 15, 19, 10, 7, 5 และ 3 ของโลกตามล าดบ 2.6.1 โครงสรางอตสาหกรรม

อตสาหกรรมไมและเครองเรอนไทยเรมตนจากวตถดบหลก ไดแก ไมซงและไมทอน จากแหลงวตถดบทงในประเทศและตางประเทศ โดยมไมยางพาราเปนวตถดบหลกในประเทศทส าคญ คดเปนประมาณรอยละ 60 ของวตถดบทงหมด ไมซงและไมทอนจะถกน ามาแปรรป โดยโรงงานแปรรปไมในประเทศ โดยสนคาหลกจากโรงงานแปรรปไมไดแก แผนใยไมอดความหนาแนนปานกลาง (ไฟเบอรบอรด) แผนชนไมอด (ปารตเกลบอรด) ไมวเนยร และไมอดสลบชนจากไมยางพารา ไมพนปารเก วงกบ บางประต-หนาตางจากไม รวมถงไมเซาะรอง สนคาทผลตไดจากโรงงานแปรรปสามารถสงออกไดโดยตรง และมบางสวนถกน ามาแปรรปเปนผลตภณฑจากไมและเครองเรอน ซงสนคาหลกจากอตสาหกรรมประเภทน ไดแก เฟอรนเจอร พาเลท เครองเรอน กรอบรป และกรอบกระจก และเครองเรอนและเครองใชจากไม พนไมปารเก

26 ส านกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม. (ม.ป.ป.). รายงานการศกษา โครงการเพมขดความสามารถในการ

แขงขนของอตสาหกรรมไมและเครองเรอนภายใตกฎเกณฑดานสงแวดลอมโลก. สบคน 2 มนาคม 2558, จาก http://www.oie.go.th/academic/

DPU

35

2.6.2 โครงสรางการผลต โครงสรางการผลตสนคาในอตสาหกรรมไมและเครองเรอน สามาถแบงตามลกษณะ

การผลตและผลผลตทไดเปน 6 กลมไดแก 1) การผลตไมจรง (Solid woods) 2) การผลตไมอดประสาน (Solid Laminated wood panels) 3) การผลตแผนไมอด (Plywoods) และแผนไมวเนยร (Veneers) 4) การผลตแผนชนไมอด (Particle Boards) 5) การผลตแผนใยไมอด (Fiber Board) 6) การผลตเฟอรนเจอรและเครองเรอน

2.6.3 แหลงวตถดบ27 นบตงแตป พ.ศ. 2504 พนทปาไมของประเทศไทยมการลดลงอยางรวดเรว จากขอมล

สถตของกรมปาไม ในป พ.ศ. 2551 พบวา เมอป พ.ศ. 2504 มพนทปาไมทงหมด 273,629 ตารางกโลเมตร คดเปนรอยละ 53.33 ของพนททงประเทศ ในป พ.ศ. 2551 พนทปาไมลดลงเปน 171,586 ตารางกโลเมตร คดเปนรอยละ 33.44 ของพนททงประเทศ สาเหตของการสญเสยพนทปาไม เกดจากการเปลยนแปลงโครงสรางของเศรษฐกจ สงคม และเทคโนโลย ซงกอใหเกดปญหาตาง ๆ ทมผลตอการท าลายปาไม อาท การใหสมปทานปาไมโดยขาดการควบคม การเพมขนของจ านวนประชากร การพฒนาระบบโครงสรางพนฐาน สงผลใหตองลดปรมาณการใชไมจากปาธรรมชาตในประเทศ เพอฟนฟสภาพพนทปาไมทก าลงลดลง ซงในเดอนมกราคม 2532 รฐบาลไดประกาศยกเลกการท าไมในพนทสมปทานปาบกทวประเทศ แตความตองการใชไมในภาคเกษตรและอตสาหกรรมยงมแนวโนมเพมขน เพอรองรบการขยายตวทางเศรษฐกจ และการเพมขนของประชากรในประเทศ รฐบาลจงไดมการสงเสรมการปลกไมโตเรว เชน ไมยคาลปตส รวมถงมการน าไมจากพนทปลกทดแทน เชน ไมยางพารา มาใชเปนวสดทดแทนการใชไมจากปาธรรมชาต นอกจากนยงไดมการน าเขาไมทอนและไมแปรรปจากตางประเทศมาทดแทน โดยไมทอนทน าเขาสวนใหญเปนไมสก รองลงมา คอ ไมสน และไมประด ตามล าดบ โดยน าเขาไมทอนเชงปรมาณจากประเทศเยอรมน พมา มาเลเซย ปาปวนวกน คองโก และนวซแลนด สวนในเชงมลคาพบวา กวารอยละ 60 ของมลคาการน าเขาไมทอนของไทย เปนไมทอนจากประเทศพมา เปนตน

27 แหลงเดม.

DPU

36

1. ไมยางพารา (Heveabrasiliensis) เฟอรนเจอรไมของไทยในปจจบน สวนใหญใชไมยางพาราเปนวตถดบหลก โดยพนท

ปลกยางพาราของไทยในปจจบนมประมาณ 16.9 ลานไร ซงมากเปนอนดบสองของโลกรองจากประเทศอนโดนเซย จากขอมลของสถาบนวจยการยาง พบวา ในป 2551 ประเทศไทยมพนท ปลกยางพาราทงหมด 16,889,686 ไร และเมอเดอนธนวาคม พ.ศ. 2553 รฐบาลไดอนมตโครงการปลกยางพาราในทแหงใหมระยะท 3 พ.ศ. 2554-2556 รวม 800,000 ไร แบงเปนภาคเหนอ 150,000 ไร ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 500,000 ไร ภาคกลางและภาคตะวนออกและภาคใต 150,000 ไร ซงจะท าใหประเทศไทยมพนทปลกยางพาราเปน 17,789,686 ไร หรอคดเปนรอยละ 5.5 ของพนททงหมดของประเทศ

ยางพาราทมอายมาก 20-25 ป ทใหผลผลตน ายางลดลงไมคมคาตอการลงทน จะถกตดโคนเพอปลกตนใหมทดแทน ซงโดยปกตจะมบรษทผคาไมยางพาราทอนเขาไปประมลซอไมยางพาราจากเกษตรกรเจาของสวนยาง จากนนจงเขาตดตนยางเพอน าออกจ าหนาย โดยสวนของ ล าตนขนาดใหญจะจ าหนายใหกบผผลตไมแปรรปและผผลตเฟอรนเจอร สวนของล าตนขนาดเลกและกงไมซงมราคาถกกวาจะจ าหนายใหกบผผลตแผนใยไมอดและแผนชนไมอด

1.1 คณสมบตของไมยางพารา ไมยางพาราเปนไมทมเนอไมสขาวอมเหลองเมอสด และเปลยนเปนสขาวจางเมอแหง

จดอยในกลมไมเนอแขงปานกลาง เนอไมหยาบปานกลาง เสยนตรง ไมมแกน วงรอบปไมเหนชด โดยคณสมบตทางวศวกรรมของไมยางพาราแปรผนตามสายพนธทปลก โดยสถาบนวจยยางไดศกษาคณสมบตของไมยางพารา 4 พนธ เปรยบเทยบกบไมสก พบวา คณสมบตดานความชน ความหนาแนน ความถวงจ าเพาะ ความเคนอดตงฉากเสยน ความเคนอดขนานเสยน ความเคนเฉอนขนานเสยน MOR MOE และความแขงแรง จะมคาใกลเคยงกน หากพจารณาประเดนของการใชงาน พบวา ไมสกเมอน าไปใชงานจะดดหรอคายความชนจากอากาศไดนอยกวา สงผลใหการคงรปของไมสกดกวา เมอเปรยบเทยบกบไมยางพารา

2. ไมสก (Teak) ไมสกเคยเปนไมเศรษฐกจทส าคญของไทย ท ารายไดจากการสงออกสงเปนอนดบสอง

รองจากขาว แตปรมาณปาไมสกของไทยไดลดลงเรอย ๆ แมจะมการปลกทดแทนเปนระยะ ๆ เรมมาตงแตป พ.ศ. 2449 และการปลกทดแทนโดยองคการอตสาหกรรมปาไม (ออป.) ตงแตป พ.ศ. 2511 พนทปาไมสกของไทย ลดลงจากประมาณ 14.5 ลานไร ในป พ.ศ. 2497 เหลอเพยง 940,000 ไรในป พ.ศ. 2543

DPU

37

ในป พ.ศ. 2532 รฐบาลไดประกาศยกเลกสมปทานปาไมบกทงหมด ท าใหปรมาณไมสกในประเทศลดลงมาก โดยจะเหลอเพยงสวนของไมสกทตดโคนในพนทปาปลก ซงกมขนตอนการควบคมทคอนขางซบซอน ไทยจงเปลยนจากประเทศผสงออกไมสกรายใหญเปนประเทศ ผน าเขาไมสก

แมวาในป พ.ศ. 2535 ไดมการประกาศใชพระราชบญญตสวนปา เพอสงเสรมการปลกปาในพนทเอกชน โดยกรมปาไมไดสงเสรมการปลกปาในชวงระหวางป พ.ศ. 2537 ถง 2543 ท าใหมพนทสวนไมสกเพมขนประมาณ 625,000 ไร และไดมการคาดการณผลผลตระยะยาวไวทประมาณ 0.9-1 ลานลกบาศกเมตรตอป

นอกจากปญหาในเชงปรมาณแลว ไมสกทไดจากปาปลกของไทยในปจจบน ยงไมเปนทนยมของผผลตเพอการสงออกเทาทควร เนองจากผประกอบการกลมน จ าเปนตองใชไมคณภาพสง เพอใหสนคาสามารถแขงขนไดในตลาดสากล แตไมสกจากปาปลกทมในตลาด เปนไมสกทถกตดโคนตงแตอายยงนอย (รอบการตดฟนประมาณ 20-30 ป) ทแมความหนาแนนและความแขงแรงจะไมไดดอยกวาไมจากปาธรรมชาตมากนก แตจากผลการวจย พบวาไมสกจากปาปลกมสดสวนแกนไมและน ามนนอยกวาไมจากปาธรรมชาต ท าใหคณสมบตดานความคงทนดอยกวา อกทงไมทไดจะมสออกขาว ไมเปนสเหลองทองทเปนคณสมบตเดนทเปนทตองการของผบรโภคในตลาดระดบสง จงจ าเปนตองมการใชเทคโนโลยในการปรบปรงคณภาพของไมทได รวมถงการปรบปรงสายพนธ การปลก การบ ารงรกษา และการวางแผนระยะเวลาการตดฟนทเหมาะสม 2.6.4 ประเภทของเฟอรนเจอรไม28

จ าแนกตามชนดของไมทน ามาใชเปนวตถดบในการผลต สามารถแบงออกไดเปน 2 ประเภท ดงน

2.6.4.1 เฟอรนเจอรไมเนอแขง มสดสวนในการผลตเฟอรนเจอรประมาณรอยละ 15 ของเฟอรนเจอรไมทงหมด เปนเฟอรนเจอรทท าจากไมเนอแขง เชน ไมประด ไมสก ไมแดง ไมมะคา และไมโอค เปนตน เฟอรนเจอรประเภทนสวนหนงน าเขาวตถดบไมจากตางประเทศ เนองจากประเทศไทยมการประกาศปดปาตงแตป 2532 โดยการผลตจะเนนเพอขายในประเทศเปนหลก เฟอรนเจอรไมเนอแขงยงแบงเปนเฟอรนเจอรไมเนอแขงทท าจากไมทมคณภาพในการผลตทด โดยเรมตงแตการคดเลอกไม การอบไม การผลตเปนเฟอรนเจอร จงไดเฟอรนเจอรทมคณภาพดและมราคาแพง สวนเฟอรนเจอรไมเนอแขงอกประเภทหนงจะท าจากไมเนอแขง แตไมมการคดคณภาพ

28 จาก การศกษาสภาพและปญหาในการสงออกเฟอรนเจอรไมของไทย (วทยานพนธปรญญา

มหาบณฑต) (น. 19-25), โดย วชรภรณ สถรยากร, 2546, กรงเทพฯ: สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลา พระนครเหนอ.

DPU

38

ไมมการอบทดและไมไดใชแรงงานทมฝมอในการผลต จะท าใหไดเฟอรนเจอรทไมมคณภาพและราคาถก

เฟอรนเจอรไมเนอแขงยงสามารถแบงยอยออกไดอก 2 ประเภทตามลกษณะการใชงานดงน

ก) ชนดทน ามาประกอบเขากบผนงอาคาร บานเรอนและส านกงาน โดยไมสามารถเคลอนยายไดสะดวก (Built-In-Furniture) เชน ต เปนตน

ข) ชนดทลอยตว (Free Standing) เปนเฟอรนเจอรทสามารถเคลอนยายได เชน โตะ ต และเตยง เปนตน

2.6.4.2 เฟอรนเจอรไมเนอออน หมายถง เฟอรนเจอรทท าจากหวาย ไมยางพารา ตลอดจน ไมไผชนดตาง ๆ และไมแผนเรยบทตดแปลงจากเศษไมยางพารา เชน แผนปารตเกล และ MDF เปนตน ส าหรบเฟอรนเจอรประเภทน สวนใหญท าจากไมยางพาราคดเปนรอยละ 60 ของเฟอรนเจอรไมทผลตไดทงหมด โดยเฟอรนเจอรทผลตจากไมยางพารา จะผลตเพอการสงออกเปนสวนใหญ เนองจากมราคาไมแพงและมคณภาพด มการอบไมยางพาราเพอถนอมเนอไมใหแขงแรงทนทาน อกทงคณลกษณะเฉพาะของไมยางพารามสขาวนวล เนอไมมลวดลายสวยงาม จงท าใหเปนทยอมรบของตลาดตางประเทศ และถอเปนไมสกขาว (White Teak) นอกจากนน ในปจจบนมการพฒนารปแบบการผลต โดยน าเทคโนโลยททนสมยเขามาใชในการผลตมากขน ท าใหเปนทยอมรบของตลาดตางประเทศ โดยเฉพาะอยางยงในญปน สหรฐอเมรกา และยโรป

ส าหรบเฟอรนเจอรไมเนอออน สามารถแบงยอยออกไดอก 2 ประเภทใหญ ๆ คอ ก) เฟอรน เจอรชนดถอดประกอบไมได (Finished Furniture of Stable Furniture)

เปนเฟอรนเจอรชนดทผผลตจะท าการผลตและประกอบขนหรอสานเขาดวยกนเปนเฟอรนเจอร โดยไมสามารถถอดหรอแกะประกอบได จงเปนเฟอรนเจอรทน าไปใชประโยชนไดทนท สวนใหญผลตเพอตอบสนองความตองการภายในประเทศ

ข) เฟอรนเจอรชนดถอดประกอบได (Knock-Down Furniture) เปนเฟอรนเจอรทถอดชนสวนแยกเปนสวน ๆ ได เพอท าใหผซอสามารถน ามาประกอบเองไดดวยการใชนอตตะป หรอสกรยดตดกน สวนใหญจะผลตเพอสงออก เนองจากประหยดเนอทในการขนสงท าใหตนทนคาขนสงลดลงเมอเทยบกบแบบประกอบไมได อยางไรกตามในปจจบน เฟอรน เจอรชนด ถอดประกอบไดเรมเปนทยอมรบของตลาดภายในประเทศเพมขน

DPU

39

2.6.4.3 ประเภทของเฟอรนเจอรไมจ าแนกตามพกดอตราศลกากรระบบฮารโมไนซ (The harmonize eommodity description and coding system : HS) สามารถแบงออกได ดงน

รหสฮารโมไนซ ประเภทของเฟอรนเจอร พกด 940161 ทนงเปนโครงไมชนดมเบอร ไดแก โซฟาและทนงมเบาะ พกด 940169 ทนงเปนโครงไมชนดอน ๆ ไดแก ทนงอน ๆ ทไมมเบาะ พกด 940330 เฟอรนเจอรไม ชนดทใชในส านกงาน พกด 940340 เฟอรนเจอรไม ชนดทใชในครว พกด 940350 เฟอรนเจอรไม ชนดทใชในหองนอน พกด 940360 เฟอรนเจอรอน ๆ ทท าดวยไม พกด 940380 เฟอรนเจอรอน ๆ ทท าดวยหวาย ไมไผ 2.6.4.4 ประเภทของเฟอรนเจอรไม จ าแนกตามลกษณะการใชงาน สามารถแบงออก

ไดเปน 6 ประเภท ดงน ก) เฟอรนเจอรไมชนดทใชในส านกงาน ข) เฟอรนเจอรไมชนดทใชในครว ค) เฟอรนเจอรไมชนดทใชในหองนอน ง) เฟอรนเจอรไมทใชในหองนงเลน จ) เฟอรนเจอรในสวน ฉ) เฟอรนเจอรอน ๆ ทท าดวยไม

2.7 ผลตภณฑไมและเครองเรอนไทยในตลาดโลก29

แมวาตลาดสงออกในกลมประเทศทพฒนาแลว โดยเฉพาะอยางยง สหภาพยโรป จะมการน าเขาเฟอรนเจอรไมจากไทยมากขน เนองจากความช านาญและประณตของแรงงานไทยในการผลตเฟอรนเจอรทมความละเอยดมากได และเฟอรนเจอรจากจนซงเปนคแขงประสบปญหาดานคณภาพและความปลอดภย แตขอจ ากดทส าคญ ไดแก 1) ตองน าเขาวตถดบมลคาสงบางสวนจากคางประเทศ โดยเฉพาะไมเนอแขงทตองน าเขาจากสหภาพยโรป หรอจากแหลงทผลตตามท ผซอก าหนด 2) ขดความสามารถในการแขงขนเพอเพมผลตภาพการผลต พฒนาการ ออกแบบ การใชเทคโนโลยและการจดการททนสมยยงอยในระดบต า 3) ขาดการสรางความเชอมโยงระหวางแหลงวตถดบ อตสาหกรรมแปรรปและอตสาหกรรมส าเรจรป เพอใหเกดความสมดลของปรมาณไมวตถดบ และความตองการของอตสาหกรรมภายในประเทศและการสงออก และ 4) ขาดการ

29 แหลงเดม.

DPU

40

เตรยมความพรอม โครงสรางพนฐานและกลไกในการตอบสนองตอกฎระเบยบดานคณภาพ ความปลอดภยและสงแวดลอม ทชดเจนและเปนระบบ ขอจ ากดเหลาน สงผลใหแนวโนมการน าเขาสนคาของไทยไปสตลาดอเมรกา กลมสหภาพยโรป และญปน ลดลง

สถตการสงออกสนคากลมผลตภณฑไมและเครองเรอนของไทยในรอบ 5 ป (พ.ศ. 2547-2552) ทผานมา สนคาทมการสงออกสงสด 5 อนดบแรก ไดแก ไมแผน เฟอรนเจอรไม แผนใยไมอด แผนชนไมอด และทนงไมตามล าดบ เมอพจารณายอดการสงออกเทยบกบขนาดตลาด จะพบวาสนคาของไทยสวนใหญยงมสวนแบงในตลาดไมสงนก โดยสนคาทไทยมสวนแบง ในตลาดโลก ในระดบสงในป พ.ศ. 2552 ไดแก เฟอรนเจอรไม (รอยละ 11.1) กรอบรปไม (รอยละ 8.9) และเครองครวและเครองใชบนโตะอาหาร (รอยละ 5.0) โดยมรายละเอยดสนคาในกลมเฟอรนเจอรไมทสงออก ดงน

1. เฟอรนเจอรส านกงาน (HS 940330) ขนาดตลาดสนคาประเภทเฟอรนเจอรส านกงานทท าจากไม (HS 940330) ในป

พ.ศ. 2552 มมลคาประมาณ 2,700 ลานเหรยญสหรฐ ลดลงจากปกอนหนาถงรอยละ 36 โดยสหรฐอเมรกายงคงเปนผน าเขาหลกดวยสดสวนการน าเขารอยละ 27.8 ตามดวยประเทศในสหภาพยโรป ทมสดสวนไลเลยกนระหวางรอยละ 2.5-6.1

ผสงออกหลกในสนคาประเภทนไดแก จน แคนาดา อตาล เยอรมน และสวเดน ตามล าดบ สวนไทยสงออกเปนอนดบท 33 มมลคาการสงออกในป พ.ศ. 2552 ประมาณ 8.3 ลานเหรยญสหรฐ โดยลกคาหลก 3 อนดบแรกของไทย ไดแก สหรฐอเมรกา ญปน และลาว

2. เฟอรนเจอรหองครว (HS 940340) ในป พ.ศ. 2552 ตลาดเฟอรนเจอรหองครวทท าจากไมมมลคาประมาณ 4,900 ลาน

เหรยญสหรฐ มสนคาจากเยอรมน อตาล และจน เปนผน าในตลาดดวยสวนแบงรอยละ 37.9, 16.0 และ 12.5 ตามล าดบ ประเทศทน าเขาเฟอรนเจอรหองครวจากไมสงสด 5 อนดบแรก ไดแก สหรฐอเมรกา ฝรงเศส สวทเซอรแลนด สหราชอาณาจกร และเบลเยยม สวนการสงออกจากกลมประเทศอาเซยน มมาเลเซยเปนผน า โดยสงออกสงสดเปนล าดบ 6 ในตลาดโลก ตามดวยเวยดนาม สงออกสงเปนล าดบ 13 ในตลาดโลก สวนไทยสงออกสงสดเปนล าดบ 15 ในตลาดโลก และอนโดนเซย ล าดบท 22

การสงออกเฟอรนเจอรหองครวของไทยมมลคาประมาณ 42.3 ลานเหรยญสหรฐ ในป พ.ศ. 2552 มตลาดส าคญไดแก สหรฐอเมรกา รอยละ 79.5 ของการสงออกของไทย ญปน รอยละ 12.7 และเมกซโก รอยละ 2

DPU

41

3. เฟอรนเจอรหองนอน (HS 940350) ในป พ.ศ. 2552 เฟอรนเจอรหองนนอนมมลคาการน าเขา-สงออกในตลาดโลกประมาณ

7,593 ลานเหรยญ มจน และเวยดนาม เปนผสงออกหลก ดวยสวนแบงตลาดรอยละ 27.6 และ 13.9 ตามล าดบ สวนผน าเขาหลก 5 อนดบแรก ไดแก สหรฐอเมรกา สหราชอาณาจกร เยอรมน ฝรงเศส และแคนาดา ตามล าดบ

สวนสนคาเฟอรนเจอรหองนอนจากไทย มการสงออกสงเปนล าดบ 19 ดวยมลคาการสงออก ในป พ.ศ. 2552 ประมาณ 64.1 ลานเหรยญสหรฐ มสหรฐอเมรกา และญปน เปนตลาดสงออกหลก

4. เฟอรนเจอรไม (HS 940360) เฟอรนเจอรไม (HS 940360) ในตลาดโลก ตลาดมการขยายตวอยางตอเนอง จนถงชวงป

พ.ศ. 2551 ทตลาดหดตวเนองจากเกดวกฤตเศรษฐกจ โดยสนคาประเภทนมจน และประเทศสมาชกสหภาพยโรป ไดแก อตาล โปแลนด เยอรมน และฝรงเศส เปนผสงออกหลก ในขณะทในปลาสด (พ.ศ. 2552) การสงออกของเวยดนามไดขยายตวสงถงกวารอยละ 60 ท าใหยอดการสงออกของเวยดนามสงแซงประเทศฝรงเศส อนโดนเซย และมาเลเซย จนเปนผสงออกอนดบ 5 ของโลก

ในดานแนวโนมการสงออกสนคาเฟอรนเจอรไมของไทย มการขยายตวอยางตอเนองในชวงป พ.ศ. 2544 ถง 2547 และลดลงอยางตอเนองตงแตป พ.ศ. 2547 เปนตนมา เหตผลหลกเกดจากการสงออกไปยงสหรฐอเมรกา ซงเคยเปนตลาดสงออกล าดบแรกของไทย ไดลดลงอยางตอเนอง จนมสดสวนเทา ๆ กบการสงออกไปยงญปน โดยไทยและประเทศผสงออกรายอน สญเสยตลาดสหรฐอเมรกาใหกบคแขงส าคญ คอ เวยดนาม ในขณะทประเทศอน เชน มาเลเซย และอนโดนเซย มแนวโนมไดรบผลกระทบเชนเดยวกบไทย แตสถานการณเรมดขนเมอเทยบกบไทย

ในตลาดญปน ซงเปนตลาดสงออกล าดบ 2 การสงออกของไทยมแนวโนมลดลงอยางตอเนอง ตงแตป พ.ศ. 2544 ในขณะทคแขงส าคญในตลาดน ไดแก เวยดนาม มาเลเซย และอนโดนเซย มการขยายตวขน สวนในตลาดสมาชกสหภาพยโรป สวนแบงของไทยในตลาดน มแนวโนมคงทมาตลอด 10 ป และหากพจารณาสวนแบงของไทยในตลาดน จะเหนวาสนคาไทย ยงมสวนแบงคอนขางต า

DPU

42

2.8 ขดความสามารถในการเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ของกลมอตสาหกรรมเฟอรนเจอรไมของไทย

ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community: AEC)30 เปนการพฒนามาจากการเปนสมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต (The Association of South East Asian Nations: ASEAN) โดยในการประชมสดยอดอาเซยน ครงท 9 ทประเทศอนโดนเซย เมอวนท 7 ตลาคม พ.ศ. 2546 ผน าประเทศสมาชกอาเซยนไดตกลงกนทจะจดตงประชาคมอาเซยน (ASEAN Community) ซงประกอบดวย 3 เสาหลก คอ

1. ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community: AEC) 2. ประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน 3. ประชาคมความมนคงอาเซยน เดมก าหนดเปาหมายทจะตงขนภายในป 2563 แตตอมาไดตกลงกนเลอนก าหนดใหเรวขน

เปนป 2558 และกาวส าคญตอมา คอการจดท าปฎญญาอาเซยน (ASEAN Charter) ซงมผลใชบงคบตงแตเดอนธนวาคม พ.ศ. 2552 นบเปนการยกระดบความรวมมอของอาเซยนเขาสมตใหมในการสรางประชาคม โดยมพนฐานทแขงแกรงทางกฎหมายและมองคกรรองรบการด าเนนการเขาสเปาหมายดงกลาวภายในป 2558

ส าหรบการจดตงประชาคมเศรษฐกจอาเซยนภายในป 2558 เพอใหอาเซยนมการเคลอนยายสนคา บรการ การลงทน แรงงานฝมออยางเสร และเงนทนทเสรขนตอมาในป 2550 อาเซยนไดจดท าพมพเขยว เพอจดตงประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC Blueprint) เปนแผนบรณาการงานดานเศรษฐกจใหเปนภาพรวมในการมงไปส AEC ซงประกอบดวยแผนงานในดานตาง ๆ พรอมกรอบระยะเวลาทชดเจนในการด าเนนมาตรการตาง ๆ จนบรรลเปาหมายในป 2558 รวมทงการใหความยดหยนตามทประเทศสมาชกไดตกลงกนลวงหนา เพอสรางพนธสญญาระหวางประเทศสมาชกอาเซยน

ซงขดความสามารถในการเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ของกลมอตสาหกรรมเฟอรนเจอรของไทย31 เปาหมายและประโยชนทคาดวาจะไดรบจากการเขารวมการเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ASEAN Economic Community: AEC ประกอบดวยเปาหมายหลก 5 ดาน ไดแก

30 Thai –aec. (ม.ป.ป.). องคความร “ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน” (ASEAN Economic Community;

AEC). สบคน 23 พฤษภาคม 2558, จาก http://www.thai –aec.com 31 จาก ภาคการผลตเพอรองรบการเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community:

AEC) (โครงการเสรมสรางความแขงแกรงให SMEs) (น. 1-6), โดย สถาบนเทคโนโลยนานาชาตสรนธร , มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2554, กรงเทพฯ: ผแตง.

DPU

43

ประเทศไทยเปนศนยกลางทางการคาของกลมอตสาหกรรมเฟอรนเจอรในแถบประเทศตะวนออกเฉยงใต (Thailand is the Furniture Hub of Southeast Asia:) ประเทศไทยเปนศนยกลางทางการผลตและการคาของกลมอตสาหกรรมเฟอรนเจอรในประเทศตะวนออกเฉยงใต การขยายฐานการผลตไปประเทศ ลาว กมพชา เวยดนาม (CLMV) เปนฐานการสงออกไปนอก AEC เพอใชประโยชนจากสถานะ Least Developed Countries : LDCs และตนทนแรงงานต า อกทงการเชอมโยงกบประเทศในอาเซยนในการรบและแบงงานตามความถนดในสายโซอปทาน (Supply & Value Chain) ความรวมมอในการผลตรวมกนเพอเปนอตสาหกรรมทครบวงจรและตอบสนองความตองการของตลาดโลก ยงเปนศนยกลางการผลตเฟอรนเจอรในอาเซยน จากความเชอถอในมาตรฐานการผลตและสงแวดลอมของไทย รวมทงการรวมมอกบประเทศในอาเซยนเพอรบงานจากประเทศอน นอกอาเซยนผานไทยแลวท าการกระจายงานตอไปยงประเทศอน

การใหไดมาซงเปาหมายขางตนจะตองมการบรหารจดการตนทนการผลต ทงวตถดบแรงงานการควบคมคณภาพ มาตรฐาน และระยะเวลาในการสงมอบสนคาการออกแบบและมดไซนทแตกตาง/การสรางตราสนคา

นอกจากน การพฒนาและยกระดบขดความสามารถการรวมกลมและเชอมโยงอตสาหกรรมแบบคลสเตอร (Industrial Cluster) เปนอกหนทางหนงทจะชวยเพมศกยภาพและความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรม เพราะเกดความรวมมอกนระหวางอตสาหกรรมตนน า กลางน า และปลายน า รวมทงอตสาหกรรมอน ๆ ทเกยวของ เชน การพฒนาชนสวนประกอบ (Accessories) การแลกเปลยนองคความร ขอมลแบบบรณาการรวมกน ทงน ประเทศทประสบความส าเรจจากการรวมกลมอยางเหนไดชดเจน คอ ญปน ซงมการรวมกลมอยางเปนระบบในดานตาง ๆ

อตสาหกรรมเฟอรนเจอรมความส าคญตอเศรษฐกจของประเทศ ทงนเนองจากเปนอตสาหกรรมทอาศยการใชวตถดบภายในประเทศเปนส าคญ เนนการจางงานชางฝมอภายในประเทศ และประมาณรอยละ 90 เปนผประกอบการไทย สวนใหญท าการผลตเพอสงออก วตถดบหลกของอตสาหกรรมเฟอรนเจอร คอ ไมยางพารา คดเปนรอยละ 60 ของวตถดบทงหมด เปนอตสาหกรรมทสรางมลคาเพมไดมากและเชอมโยงกบอตสาหกรรมอน เชน อตสาหกรรมเกษตร ซงเปนอตสาหกรรมหลกของประเทศ อตสาหกรรมเครองตกแตงบาน เปนตน

DPU

44

2.8.1 คลสเตอรยาง ไมยางและเฟอรนเจอร ประเทศไทยถอไดวาเปนผปลกยางพารามากทสดในโลก และมการน าไมยางพารามา

ใชประโยชนอยางมประสทธภาพเพมขน สงผลใหอตสาหกรรมตอเนองของไมยางพาราเกดขนในประเทศเปนจ านวนมาก โดยอตสาหกรรมไมยางพาราครอบคลมอตสาหกรรมทเกยวของกบไมยางพาราอยางครบวงจร ซงประกอบดวยอตสาหกรรมยอย 3 สวน ภาพท 2.2 ประโยชนของตนยางพารา ทมา: สมาคมธรกจไมยางพารา

1) อตสาหกรรมตนน า (Primary Industry) เรมตนจากการปลกสรางสวนโดยเลอกปลกพนธยางพาราทใหเนอไมไดด การโคนตนยางพาราในสวนยางพารา การเลอยไมเปนทอน (Log) การชกลากไมออกจากสวน และการขนสงไมจากสวนไปยงโรงเลอยไม มลคาของอตสาหกรรมตนน าจะเรมนบตงแตชาวสวนยางพาราขายไมในสวนยางพารา การโคนไมยางพารา การชกลากไม การเลอยไมเปนทอน และการขนไมจากสวนยางพาราจนถงโรงเลอยไม

ไมทอน 1.โรงเลอย 1.1ไมแปรรป

เฟอรนเจอร/ของเลน/ไมพนปารเก/Paller

กงกาน

ตอ/ราก

เปลอกไม

ขเลอย

2.โรงสบไม

3.โรงปอก/โรงฝาน

4.โรงปยชวภาพ

ถาน

1.2ปกไม/เศษไม

ชนไมสก

ไมบาง/ไมอด

แผนไมอด

แผนปดผวประต/MDF/แผนชนไมอด

ไมแกะสลก

DPU

45

2) อตสาหกรรมกลางน า (Secondary Industry) ประกอบดวยโรงเลอยไม โรงอบไม โรงงานผลตแผนชนไมอดและแผนใยไมอด เรมตนจากการแปรรปไมทอนใหเปนไมแผนตามขนาดทตองการ และการแปรรปไมขนาดเลก เชน ปกไม ข เลอย ขกบ ใหเปนแผนชนไมอด (particleboard) และแผนใยไมอด (Fiberboard)

3) อตสาหกรรมปลายน า (tertiary Industry) ประกอบดวยกลมผลตเฟอรนเจอรและชนสวนกบกลมผลตเครองเรอน อตสาหกรรมปลายน าจะน าไมยางพาราแปรรป แผนชนไมอด และแผนใยไมอดมาผลตเปนผลตภณฑส าเรจรป เชน เฟอรนเจอร เครองใชภายในบาน อปกรณกอสราง กรอบรป รปแกะสลก ของเลน ฯลฯ เพอสงขายทงภายในและตางประเทศ

จากขอมลกระทรวงพาณชย ประเทศไทยสงออกเฟอรนเจอรและผลตภณฑไมจ าหนายทวโลก และมมลคาการสงออกตอเนองเกอบทกป เมอพจารณาตามผลตภณฑพบวามลคาการสงออกไมและผลตภณฑไมมอตราการขยายตวเฉลยรอยละ 12 ตอป ขณะทมลคาการสงออกเฟอรนเจอรและชนสวนมอตราการขยายตวเฉลยรอยละ7 ตอป

สาเหตหนงทผประกอบการในกลมอตสาหกรรมเฟอรนเจอรในประเทศไทย ยงประสบปญหาทเปนแรงกดดนจากสภาวะแวดลอมภายใน คอ ยงไมมจดแขงทแขงแกรงและเดนชดทจะสามารถพฒนาเปนความสามารถหลก (Core Competency) ในเชงภาพรวมของอตสาหกรรมเฟอรนเจอรไทย จากการศกษาวจยของสถาบนทงภาครฐและเอกชนยนยนวา เกดจากปจจยภายในของอตสาหกรรมเฟอรนเจอรประเทศไทยทมจดออนในดาน ตนทนแรงงาน เทคโนโลยการผลตต ามาตรฐานผลผลตต า คณภาพ รปแบบและตราสนคาทยงไมเดนชด ขาดการท าการตลาดเชงรกในการพฒนาตลาดและเจาะตลาดใหม ขาดแรงงานและบคคลากรทมความรและทกษะเฉพาะทางดานฝมอ และการออกแบบ มาตรการทางภาษมลคาเพมของตวผลตภณฑ เปนตน อยางไรกตามจากรายงานของกระทรวงอตสาหกรรมระบวา เฟอรนเจอรไมของไทยซงมสดสวนในการสงออกมากทสดนน คอ 70 เปอรเซนต ไดเขามามบทบาทส าคญตอเศรษฐกจไทย และนบเปนอตสาหกรรมทมศกยภาพในการสงออก ประเทศไทยมสวนแบงตลาดผลตภณฑเฟอรนเจอรไมเปนล าดบท 21 ของโลก แตเปนอนดบท 4 ในอาเซยน รองจาก จน เวยดนาม และมาเลเซย มสวนแบงในตลาดโลกทประมาณรอยละ 1.16 และมอตราการเตบโตทประมาณรอยละ 3 ถง 4 ในป 2550 นอกจากน อปสงคในตลาดโลกยงพอมแนวโนมการเตบโตทดบาง โดยเฉพาะในกลมประเทศตลาดใหม อาท อนเดย อาฟรกา ตะวนออกกลาง ขอไดเปรยบประเทศไทยเมอเปรยบเทยบกบประเทศคแขงหลก คอ คณภาพ การบรการและสงมอบตรงเวลา และมวตถดบภายในประเทศจ านวนมากเปนอตสาหกรรมทสามารถเพมมลคาไดในระดบสง แตระดบการแขงขนในกลมตลาดระดบลางคอนขางรนแรง โดยมจนเปนตวแปรทส าคญทเนนการแขงขนทราคา สวนในกลมตลาดระดบบนกระจกตวอยในแถบ

DPU

46

ยโรปเนนการแขงขนทคณภาพ และดไซน ดงนนการสงออกอตสาหกรรมเฟอรนเจอรไมจงเปนอกเปาหมายหนงทรฐบาลไทยตองการเพมขดความสามารถ เนองจากประเทศไทยยงมศกยภาพในดานจ านวนวตถดบทมาก โดยเฉพาะอยางยงไมยางพาราและพารตเกลบอรด (Particle Board)

การเปดเสรประชาคมเศรษฐกจอาเซยนจะสงผลดกบอตสาหกรรมเฟอรนเจอรโดยมบรษทขามชาตเขามาเปดส านกงานในภมภาคมากขน กจะท าใหตลาดเฟอรนเจอรส านกงานเตบโตขน ซงตลาดเฟอรนเจอรส านกงานในเอเชยแปซฟก เปนตลาดทเตบโตด เนองจากยโรปและสหรฐอเมรกามปญหา ท าใหบรษทขามชาตหนมาท าตลาดในภมภาคนมากขน แตผประกอบการไทยนนตองหลกเลยงการแขงขนทางดานราคา และไปมงเนนเรองคณภาพ และมาตรฐานในตวผลตภณฑเปนหลกจงจะสามารถพฒนาธรกจนใหแขงขนไดในตลาดอาเซยนและตลาดโลกตอไปในอนาคต 2.8.2 องคประกอบส าคญของพมพเขยวการจดตงประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community Blueprint: AEC Blueprint) ตารางท 2.1 องคประกอบส าคญของ AEC Blueprint

การเปนตลาดเดยว/ ฐานการผลตรวมกน

สงเสรมขดความสามารถในการแขงขน

การพฒนาเศรษฐกจอยางเสมอภาค

การบรณาการเขากบเศรษฐกจโลก

- เปดเสรการคาสนคา (AFTA)

- เปดเสรการคาบรการ (AFAS)

- เ ป ด เ ส ร ก า ร ล ง ท น(AIA)

- เ ค ล อ น ย า ย เ ง น ท น ระหวางกนไดดขน

- เปดเสรการคลอนยายแรงงานมฝมอ

- รวมกลมสาขาส าคญ

สงเสรมการสรางความ สามารถในดานตาง ๆ - นโยบายการแขงขน - การคมครองผบรโภค - ทรพยสนทางปญญา - กฎ ระเบยบภาษอากร - การพฒนา

โครงสรางพนฐาน เชน การ เ ง น ก า รขน ส ง และเทคโนโลยสารสนเทศ

สงเสรมการรวมกลมท า ง เ ศ ร ษ ฐ ก จ ข อ งสมาชกและลดชองวางของระดบการพฒนาระหวางสมาชกเกาและใหม เชน - การพฒนา SMEs - แผนงานการร เ ร มการรวมตวอาเซยน (Initiative for ASEAN Integration : IAI)

สงเสรมการรวมกลมเขากบประชาคมโลกโดยเนนการปรบประสานนโยบายเศรษฐกจของอ า เ ซ ย น ก บ ป ร ะ เ ท ศภายนอกภมภาค เชน - การจดท า เขตการคาเสร

- การสรางเครอขายในดานการผลต/จ าหนาย เปนตน

ทมา: กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ

DPU

47

พมพเขยวการจดตงประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community Blueprint: AEC Blueprint) ประกอบดวย 4 สวนหลก ซงอางองมาจากเปาหมายการรวมกลมทางเศรษฐกจของอาเซยนตามแถลงการณบาหล ฉบบท 2 (Bali Concord II)

(1) การเปนตลาดและฐานการผลตเดยวกน (Single market and production base) โดยใหมการเคลอนยายสนคา บรการ การลงทน และแรงงานฝมออยางเสร และการเคลอนยายเงนทนอยางเสรมากขน ไดแก การยกเลกภาษศลกากร การยกเลกอปสรรคทางการคาทมใชภาษ (NTBs) ก าหนดมาตรฐานอาเซยน การปรบปรงกฎวาดวยแหลงก าเนดสนคา การอ านวยความสะดวกทางการคา การปรบประสานพธการศลกากร การจดตง ASEAN Single Window ปรบประสานมาตรฐานและลดอปสรรคทางเทคนคตอการคาและการเปดเสรภาคบรการ และการลงทน

(2) การพฒนาไปสภมภาคทมความสามารถในการแขงขนสง (Highly Competitive Economic Region) การสรางขดความสามารถในการแขงขนทางเศรษฐกจของอาเซยน ซงจะใหความส าคญกบประเดนดานนโยบายอน ๆ ทจะชวยสงเสรมการรวมกลมทางเศรษฐกจ เชน การมกฎหมายสทธในทรพยสนทางปญญาและการพฒนาโครงสรางพนฐาน (การเงน การขนสง และเทคโนโลยสารสนเทศ) และความรวมมอดานพลงงาน มาตรการภาษทเหมาะสม (Taxation) การสงเสรมพาณชยอเลกทรอนกส

(3) การพฒนาเศรษฐกจอยางเสมอภาค มความเทาเทยมกนในแตละประเทศ (Equitable Economic Development) สนบสนนและพฒนาวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) การลดชองวางระดบการพฒนาระหวางประเทศสมาชกใหมและสมาชกเกา ผานโครงการตาง ๆ เชน โครงการ Initiative for ASEAN Integration (IAI) และ ASEAN - help - ASEAN Programs เปนตน

(4) การบรณาการเขากบเศรษฐกจโลก (Integration into Global Economy) เนนการปรบประสานนโยบายเศรษฐกจของอาเซยนกบประเทศภายนอกภมภาค เชน การจดท าเขตการคาเสร การใหสทธพเศษดานการลงทนภายใตเขตการลงทนอาเซยน (AIA) กบนกลงทนภายนอกอาเซยน และการสรางเครอขายในดานการผลต/จ าหนาย เปนตน

ประเทศในอาเซยนมความหลากหลายและความพรอมทางเศรษฐกจทแตกตางกนไป มทงกลมทมความช านาญในดานเทคโนโลย กลมทเปนฐานการผลต และกลมทมทรพยากรและแรงงานส าหรบการผลต ดงนน ไทยจงจ าเปนตองพจารณาเลอกใชประโยชนจากจดแขงทมอยของแตละประเทศใหเหมาะสม นอกจากนยงมโอกาสการเปนฐานการผลตใหอตสาหกรรมไทย ซง อาจจ าเปนตองพจารณาเรองการยายฐานการผลตของบางอตสาหกรรมออกไปยงประเทศเพอนบาน เพอสรางความไดเปรยบในการแขงขน โดยเฉพาะอตสาหกรรมทใชแรงงาน และแรงงานกงฝมอ

DPU

48

เชน อตสาหกรรมแปรรปอาหาร สงทอ เฟอรนเจอร แปรรปผลตภณฑไม หรอการรวมลงทนกบประเทศเพอนบาน DPU

บทท 3 มาตรการทางกฎหมายเกยวกบการผลตและการคาเฟอรนเจอรไม

ตามกฎหมายไทย เปรยบเทยบกฎหมายตางประเทศ

ระบบการผลต และการคาเฟอรนเจอรไมของประเทศไทยในปจจบน มกฎหมายหลายฉบบทน ามาใชในการควบคม ก ากบดแล ซงขอบเขตของกฎหมายแตละฉบบนนมการบงคบใชและวตถประสงคทแตกตางกน โดยผเขยนไดท าการศกษามาตรการทางกฎหมายไทยทมผลบงคบใชในปจจบน เปรยบเทยบกบตางประเทศ เพอน ามาเปนขอมลประกอบการวเคราะห และเสนอแนะมาตรการทางกฎหมายเพอแกไขปญหาการผลตและการคาเฟอรนเจอรไมใหมความเหมาะสมกบสถานการณในปจจบนใหมากยงขน 3.1 มาตรการทางกฎหมายเกยวกบการผลตและการคาเฟอรนเจอรไมของไทย

ประเทศไทยมกฎหมายจ านวนหลายฉบบทเกยวกบปาไม ซงเปนวตถดบหลกในการผลตผลตภณฑเฟอรนเจอรไม โดยขอจ าแนกกลมของกฎหมายทศกษา ดงน

(1) กฎหมายทเ กยวกบไม ซงเปนวตถ ดบหลกทส าคญในการผลตผลตภณฑเฟอรนเจอรไม ไดแก พระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 พระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 2507 พระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. 2504 พระราชบญญตสวนปา พ.ศ. 2535 และ รางพระราช บญญตสวนปา (ฉบบแกไข)

(2) กฎหมายทเกยวกบการก าหนดมาตรฐาน และระบบมาตรฐานอนไดแก พระราช บญญตมาตรฐานสนคาเกษตร พ.ศ. 2551 พระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม พ.ศ. 2511 ระบบมาตรฐานดานสงแวดลอม (ISO 14000) และประกาศกระทรวงอตสาหกรรม ฉบบท 4440 (พ.ศ. 2555) 3.1.1 กฎหมายทเกยวกบไม ซงเปนวตถดบส าคญในการผลตเฟอรนเจอรไม

ในปจจบนประเทศไทยมกฎหมายทเกยวกบไม ซงเปนวตถดบส าคญในการผลตเฟอรนเจอรไม จ านวน 5 ฉบบ ไดแก พระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 พระราชบญญต ปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 2507 พระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. 2504 พระราชบญญตสวน

DPU

50

ปา พ.ศ. 2535 และรางพระราชบญญตสวนปา (ฉบบแกไข) ซงไดผานการพจารณาของสภานตบญญตแหงชาต (สนช.) ในวาระ 3 แลว

1) พระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 พระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 มผลบงคบใชต งแตว นท 1 มกราคม

พทธศกราช 2485 เปนตนไป และใหยกเลกกฎหมาย และกฎขอบงคบตาง ๆ รวม 19 ฉบบ ตอมาไดมการแกไขเพมเตมหลายครง ครงหลงสดโดยพระราชก าหนดแกไขเพมเตมพระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 พ.ศ. 2532 และปจจบนไดมประกาศคณะรกษาความสงบแหงชาต ฉบบท 106/2557 เ รอง แกไขเพมเตมกฎหมายวาดวยปาไม ใหมผลต งแตว นทประกาศ ณ ว นท 21 กรกฎาคม พ.ศ. 2557 กฎหมายฉบบนมหลกการเชนเดยวกบพระราชบญญตรกษาปา พทธศกราช 2456 คอ ควบคมกจกรรมของมนษยทเกยวของกบปาไม เชน การท าไม การแผวถางปา การแปรรปไม การน าไมเคลอนท เปนตน ถอวาเปนแมบทของกฎหมายปาไมอน

(1) สาระส าคญของพระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 ตามพระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 มรายละเอยดทเกยวกบการควบคมไม

การท าไม ตลอดจนผลตภณฑจากไม อนเกยวกบเฟอรนเจอรไม ซงจะขอท าการศกษาเฉพาะรายมาตราทเกยวของดงน

1. บทวเคราะหศพทกฎหมายวาดวยปาไม32 บทวเคราะหศพทมความส าคญมาก เพราะเปนการก าหนดขอบเขตของค าทบญญตไว

ในกฎหมายใหมความหมายตามทนยามไว และโดยทวไปมกมความหมายแตกตางจากความหมายของค านนตามทเขาใจโดยทวไป ส าหรบพระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 มค าศพทรวมทงสน 17 ค า คอ “ปา” “ไม” “แปรรป” “ไมแปรรป” “ท าไม” “ไมไหลลอย” “ของปา” “ไมฟน” “ชกลาก” “น าเคลอนท” “ขนาดจ ากด” “คาภาคหลวง” “โรงานแปรรปไม” “โรงคาไมแปรรป” “ตราประทบไม” “พนกงานเจาหนาท” “รฐมนตร” ซงจะไดอธบายเฉพาะทเกยวของกบการผลตเฟอรนเจอรไม ดงน

“ปา” บทวเคราะหศพท ค าวา “ปา” ใหความหมายวา หมายถง ทดนทยงไมมบคคลไดมาตามกฎหมายทดน ซงตามมาตรา 1 ของประมวลกฎหมายทดน “ทดน” มความหมายวา พนทดนทวไปและใหหมายความรวมถง ภเขา หวย หนอง คลอง บง บาง ล าน า ทะเลสาบ เกาะ และทชายทะเลดวย

32 จาก เอกสารการสอนชดวชา หนวยท 1-7 กฎหมายเกยวกบทรพยากรปาไมและสงแวดลอม

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช (น. 162 – 170), โดย ณรงค ใจหาญ, และวสตร สมนก, 2556, นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

DPU

51

สวน “สทธในทดน” หมายถง ทดนทบคคลมกรรมสทธหรอสทธครอบครอง ทดนทบคคลมกรรมสทธ คอทดนทมหนงสอส าคญส าหรบทดนเปนโฉนดทดน โฉนดแผนท โฉนดตราจอง และตราจองทตราไววา “ไดท าประโยชนแลว” สวนทดนทบคคลมสทธครอบครอง คอทดนมอเปลาทมหนงสอส าคญส าหรบทดนเปนหนงสอรบรองการท าประโยชน (น.ส.3 นส.3 ก.) แบบหมายเลข 3 ใบไตสวน หรอใบน าเหยยบย า ตราจอง รวมตลอดถงทดนทมหลกฐานการแจงการครอบครองทดน (ส.ค.1)

ค าวา “บคคล” นน หมายถง บคคลทเปนเอกชน ไมใชหนวยงานของรฐ แตถาเปนหนวยงานของรฐตองกระท าในฐานะเอกชน ฉะนนทดนใดซงยงไมมเอกชนหรอหนวยงานของรฐทกระท าในฐานะเอกชนใดไดมาตามประมวลกฎหมายทดนแลว ทดนดงกลาวจะอยในความหมายของค าวา “ปา”

“ไม”บทวเคราะหศพท ค าวา “ไม” อาจแยกออกได 4 ประการ คอ 1. หมายถง ไมทกชนด ไมวาจะขนอยในปา หรอในทดนทเอกชนมกรรมสทธหรอ

สทธครอบครอง ไมวาจะเปนไมหวงหามหรอไมหวงหาม และไมวาจะอยในสภาพยนตนอยเดยว ๆ หรอเปนกอ เปนเถา หรอยนตนตาย หรอลมตาย และเหตทระบไมสกไวโดยเฉพาะ เนองจากเปนไมทส าคญและมคาทางเศรษฐกจมาก

2. หมายถง ไมทน าเขามาในราชอาณาจกร ไมวาจะเปนชนดเดยวกนกบไมทขนในราชอาณาจกรหรอไม

3. หมายถง ไมไผทกชนด ปาลม หวาย เหตทก าหนดใหไมไผ ปาลม หวาย ไวดวย คงถอจากหลกวชาพฤกษศาสตรในแงลกษณะการเจรญเตบโตและมเนอไมแขงเชนเดยวกบ ไมยนตนอน

4. หมายรวมถง ราก ปม ตอ เศษ ปลาย และกองของไมดวย ไมวาจะถกตด ทอน เลอย ผา ถาก ขดหรอกระท าโดยประการอนใด

จากบทบญญตดงกลาว ไมรวมถงไมทอยในสภาพเปนสงปลกสราง เชน บาน ยงฉาง เปนตน หรออยในสภาพของสงประดษฐเครองใช เชน ต โตะ เกาอ เปนตน

“แปรรป” บทวเคราะหศพท ค าวา “แปรรป” มความหมายส าหรบการแปรรปไมเทานน ไมรวมถงการแปรรปสงอน เชน ของปา เปนตน หลกเกณฑทจะถอวาเปนการแปรรปไม ประกอบดวย 2 ประการ คอ

1. การกระท าใด ๆ แกไมใหเปลยนรปหรอขนาดไปจากเดม เชน การเลอย ผา ถาก ขด เปนตน แตมขอยกเวนวา ถาเปนการลอกเปลอกหรอตบแตงไมอนจ าเปนในการชกลากแลวไมถอ

DPU

52

เปนการแปรรป นอกจากน การทอนไมซงใหสนลงเพอประโยชนในการชกลากหรอน าไมเคลอนทกไมนาจะอยในความหมายของค าวาแปรรปไม

2. การกระท าใด ๆ แกไมใหเปลยนแปลงสภาพไปจากเดม เพอถอเอาวตถธาตหรอ ผลพลอยไดจากไมนน เชน การเผาไมเปนถาน เปนตน แตถาเปนการอบไมใหแหง หรออาบน ายาไม ไมถอเปนการแปรรป เพราะไมไดท าใหเนอไมแปรสภาพ

“ไมแปรรป” บทวเคราะหศพท ค าวา “ไมแปรรป” อาจแยกออกไดเปน 4 ลกษณะ คอ 1. ไมทผานการแปรรปมาแลว เชน ไมกระดาน ไมเหลยม ชนไมสบ เปนตน 2. ไมทอยในสภาพพรางวาเปนสงปลกสราง หรออยในสภาพทเปนสงปลกสราง

อนไมชอบดวยลกษณะสงปลกสรางทว ๆ ไป หรอผดปกตวสย โดยพจารณาประกอบกนหลายประการ อาท ลกษณะของสงปลกสราง ความนยมของแตละทองถน และพฤตการณอน ๆ เชน ลกษณะการตฝาเรอน เพดานพน การตตะป สภาพไมเกาหรอไมใหม เปนไมเลอยดวยมอหรอเครองจกร ไสกบหรอไม มทะเบยนบานหรอไม มการอยอาศยเปนประจ าหรอไม เพออ าพรางแลวน าไปจ าหนายตอไป

3. ไมทอยในสภาพเปนเครองใชทไมชอบดวยลกษณะของเครองใช ในทองทนนหรอทผดปกตวสย โดยมหลกในการวนจฉย ตองพจารณาเจตนาของผประดษฐวามเจตนาสจรตทจะท าเครองใชนนจรง ซงหมายถง เครองใชส าเรจรปและไปใชสอยไดอยางสมบรณไมอาจน าไปเปลยนแปลงเปนอยางอน

4. ไมทเคยเปนสงปลกสรางหรอเครองใชมาแลว แตเปนสงปลกสราง หรอ เครองใชยงไมครบ 2 ป ส าหรบไมอน และ 5 ป ส าหรบไมสก ไมแปรรปในลกษณะน หมายถง ไมทเคยเปนสงปลกสราง หรอเครองใชแท ๆ มใชเปนอยในสภาพพราง หรอไมชอบดวยลกษณะของเครองใชทใชเปนปกตในทองท

“ท าไม”บทวเคราะหศพทค าวา “ท าไม” น เปนการกระท าตอไมไมวาจะอยในสภาพหรอลกษณะอยางใด เชน ยนตน หรอลมลงแลว หรอถกตดทอน เปลยนรปแลว ตลอดจนเศษ ปลาย กง กานของไมนน ๆ ถาไดกระท าอยางหนงอยางใดตอไมในปาหรอน าไมออกจากปา ถอวาเปนการท าไม

ค าวา “ท าไม” มการกระท าบางอยางทบซอนกบค าวา “แปรรป” จงอาจท าใหเกดสบสน ทจรงแลวการท าไมเปนเรองทท าในปาทวไป ยกเวนการท าไมสกและไมยางทขนอยในทดนของเอกชน แตเรองการแปรรปไม ตองกระท าภายในเขตควบคมการแปรรปไม ซงอาจจะกระท าในปาหรอนอกปากได

DPU

53

นอกจากนการ “ท าไม” ยงหมายความรวมถง การกระท าตาง ๆ ดงกลาวกบไมสก หรอไมยางทขนอยในทดนของเอกชน (ทดนทไมใชปา) หรอการน าไมสก หรอไมยาง ออกจากทดนทไมนน ๆ ขนดวย

“ชกลาก”บทวเคราะหศพทค าวา “ชกลาก” เปนค าทใชมานานแลวในทางการปาไม การชกลากไมนน ไมเพยงแตฉดดงชกลากเทานน แตหมายรวมถงการน าไมหรอของปาจากทหนงไปยงอกทหนงดวยก าลงในทางปฏบตแลว ค าวา “ชกลาก” จะใชกบกรณทมการอนญาตท าไมหวงหาม หรอเกบหาของปาหวงหาม ตามพระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 โดยกอนจะน าไมหรอของปาทไดรบอนญาตใหท าหรอเกบหาของปาออกจากสถานทระบไวในใบอนญาตไปยงสถานทรวมหมอนทระบไวในใบอนญาตใหชกลากจากพนกงานเจาหนาทกอน ซงเปนการควบคมในขนตอนหนงของการท าไม แตถาเปนการลกลอบการท าไมหวงหาม หรอลกลอบเกบหาของปาหวงหาม ค าวา “ชกลาก” จะไปอยในความหมายของค าวา “ท าไม”

“น าเคลอนท”บทวเคราะหศพทค าวา “น าเคลอนท” มความหมายกวางกวาค าวา “ชกลาก” คอ นอกจากจะหมายถงการชกลากแลว ยงรวมถงการท าใหไม หรอของปาเคลอนทจากทไปดวยประการใด ๆ ดวย การชกลากเปนการน าจากทหนงไปยงอกทหนงโดยมจดหมายปลายทาง แตการน าเคลอนทนนเพยงน าไปเพอเคลอนจากททเคยอยเทานน

เหตทตองมค าวเคราะหศพทน เพอควบคมการน าไมหรอของปาเคลอนท โดยเฉพาะการชกลากไมนนควบคมเฉพาะเบองตนนบแตการท าไมในปา หรอเกบหาของปาแลวน าหรอพาออกจากปา ถงสถานททระบไวในใบอนญาตกสนสดการชกลากแลว ตอจากนนจงเขาอยในการบงคบการน าเคลอนท

“คาภาคหลวง”บทวเคราะหศพท ค าวา “คาภาคหลวง” ถอเปนเงนคาธรรมเนยมการท าไม ซงตองจายใหแกรฐ แตไมใชเปนคาภาษอากร แตอยางไรกตาม ในมาตรา 68 ของพระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 ก าหนดใหหนคาภาคหลวงส าหรบไมหรอของปาทคางช าระถอเปนหนคา ภาษอากรทคางช าระแกรฐบาล

“โรงงานไมแปรรป” บทวเคราะหศพทค าวา “โรงงานไมแปรรป” น หมายถง โรงงานหรอสถานททจดขนเพอท าการแปรรปไมอาจจะเปนโรงงานแปรรปไมโดยใชเครองจกร หรอโดยใชแรงงานคนกได ซงควรจะอยในรปลกษณะทจะท าเปนการถาวรมใชตงเพยงชวคราว สวนค าวา “รวมถงบรเวณโรงงานหรอสถานทนน ๆ ดวย” เพอใหครอบคลมถงบรเวณอนอยในเขตทพออนมานไดวาเปนพนทรวมกนอยโดยมวตถประสงคทใชตอเนองในกจการเดยวกน

“โรงคาไมแปรรป”บทวเคราะหศพทค าวา “ โรงคาไมแปรรป” หมายถงตวโรงเรอนหรอสถานทคาไมแปรรป หรอสถานททเกบไมแปรรปไวเพอการคาไมนนตอไป และหมายความ

DPU

54

ครอบคลมถงบรเวณทใชตอเนองของสถานทนน ๆ ดวย นอกจากน การท าเปนการคา ตองท าในฐานะเปนอาชพ ถาเปนการกระท าเฉพาะคราวไมถอเปนการคา

“ตราประทบไม”บทวเคราะหศพทค าวา “ตราประทบไม” น หมายถง วตถทเรยกวา ดวงตราฆอนเหลก หรอฆอนตรา ซงใชประทบใหไมมรอยดวงตราลกลงไปตดอยทไม และไมทจะประทบตองเปนไมทอยในความควบคมแหงพระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484

“พนกงานเจาหนาท” บทวเคราะหศพทค าวา “พนกงานเจาหนาท” น หมายความถง ขาราชการกรมปาไม ผไดรบแตงตงเปนเจาพนกงานปาไม และพนกงานปาไม นอกจากนอาจมบคคลอนทรฐมนตรวาการกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมแตงตง เชน ขาราชการต ารวจ ขาราชการกรมการปกครอง หรอบคคลทวไป เพอใหท าหนาทด าเนนการตามกฎหมาย เมอไดรบแตงต งเปนพนกงานเจาหนาทแลว เจาพนกงานดงกลาวมอ านาจเกยวกบการจบกม ปราบปราม และอ านาจทก าหนดไวในกฎกระทรวง ระเบยบหรอค าสงในเรองทเกยวกบการบงคบใหเปนไปตามพระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484

2. การก าหนดไมหวงหาม ไดก าหนดไวในมาตรา 6 ม 2 ประเภท คอ ก. ไมหวงหามประเภท ก. เปนไมหวงหามธรรมดา เปนอ านาจของพนกงาน

เจาหนาททจะอนญาตใหท าไมหรอรฐบาลจะอนญาตโดยวธการใหสมปทานกได ข. ไมหวงหามประเภท ข.เปนไมทหายากควรสงวนไว พนกงานเจาหนาทอนญาต

ใหท าไมไมไดเวนแตรฐมนตรจะอนญาตในกรณพเศษเทานน เชน กรณจ าเปนตองตดฟนออกเพอใชทปาท าเขอน หรอเพอการปลกสรางสวนปา เปนตน

ไมชนดใดจะเปนไมหวงหามประเภทใด ในมาตรา 7 ก าหนดไววา ไมสก และไมยาง เปนไมหวงหามประเภท ก. สวนไมอน ๆ จะเปนไมหวงหามประเภทใดนน ใหออกพระราชกฤษฎกาก าหนดอกทหนง ซงในมาตรา 7 ไดก าหนดไวโดยชดแจงวา ไมสกและไมยางไมวาจะขนอยในทดนกรรมสทธหรอสทธครอบครองหรอขนอยในปายอมเปนไมหวงหามประเภท ก. อนงไมยางในทนมใชไมยางพารา แตเปนไมยางทว ๆ ไป เชน ยางแดง ยางนา เปนตน

ความในมาตรา 7 น ไดรบการแกไขมาแลวรวม 3 ครง ครงแรกโดยพระราชบญญตปาไม (ฉบบท 3) พทธศกราช 2484 มาตรา 4 ครงทสองแกไขโดยพระราชบญญตปาไม (ฉบบท 4) พ.ศ. 2503 มาตรา 5 และครงทสาม ซงแกไขโดยพระราชบญญตปาไม (ฉบบท 5) พ.ศ. 2518 มาตรา 7 ในการแกไขสองครงแรก กลาวไดวาเปนการแกไขหวใจของพระราชบญญตปาไมฯ ทเดยว เพราะท าใหไมสกและไมยางทวไปในราชอาณาจกร (ไทย) แมจะขนในทดนของเอกชน กลายเปนไมหวงหาม ซงตองอยในความควบคมของพระราชบญญตปาไมฯ ทงสน เชนเดยวกบไมหวงหามในปา เชน

DPU

55

การท าไมสกหรอไมยางทขนอยในนาของตนเองกตองไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท (ฎกาท 1596/2523)

อยางไรกตาม เนองจากไดมพระราชบญญตสวนปา พ.ศ. 2535 ออกมาใชบงคบ ท าใหการปลกไมหวงหามรวมทงไมสกไมยางในสวนปาทไดขนทะเบยนไวกบนายทะเบยนสวนปาไดรบการยกเวนในเรองการท าไม แปรรปไม คาไม มไมไวในครอบครอง และการน าไมเคลอนทผานดานปาไม ไมตองปฏบตตามพระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 ตามพระราชบญญตสวนปา พ.ศ. 2535 มาตรา 10 โดยทไมนนยงคงเปนไมหวงหามอยเชนเดม ซงกคงแกปญหาไปไดส าหรบไมในสวนปาทไดขนทะเบยนไว สวนสวนปาทไมไดจนทะเบยน ไมสกไมยางทปลกไวยงอยภายใตควบคมของพระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 อยเชนเดม อนเปนการสรางปญหาในทางปฏบตและเปนการสรางความยงยากสบสนใหแกประชาชน จนอาจเปนหนทางใหตกเปนผตองหาหรอจ าเลยในภายหลง การก าหนดใหไมสกไมยางทวไปในราชอาณาจกรเปนไมหวงหาม จงกอใหเกดปญหามากมายจนยากทจะแกไข อกทงยงขดตอหลกสวนควบและหลกกรรมสทธตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ขดตอสทธในทรพยสนและเสรภาพในการประกอบอาชพของบคคลตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 มาตรา 41 และมาตรา 43 หากเปนไปไดควรมการยกเลกกฎหมายในสวนน สวนการปองกนการลกลอบท าไมสกและไมยางในปากควรหาวธด าเนนการกนตอไป แตไมควรจะปลอยใหหลกเกณฑดงกลาวมาสรางปญหาและท าลายหลกเกณฑอน ๆ ไปเสยเชนน33

ในปจจบนไดมประกาศคณะรกษาความสงบแหงชาต ฉบบท 106/255734 เรองแกไขเพมเตมกฎหมายวาดวยปาไม ขอ 1. ใหยกเลกความในวรรคหนงของมาตรา 7 แหงพระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตปาไม (ฉบบท 5) พ.ศ. 2518 โดยเพมเตมไมอก 16 ชนด ในมาตรา 7 นอกจากไมสก ไมยาง คอ ไมชงชน ไมเกดแดง ไมอเมง ไมพะยงแกลบ ไมกระพ ไมแดงจน ไมขะยง ไมชก ไมกระชก ไมกระชบ ไมพะยง ไมหมากพลตกแตน ไมกระพ เขาควาย ไมเกดด า ไมอเฒา และไมเกดเขาควาย ไมวาจะขนอยทใดในราชอาณาจกร เปนไมหวงหามประเภท ก. ไมชนดอนในปาจะใหเปนไมหวงหามประเภทใด ใหก าหนดโดยพระราชกฤษฎกา มผลบงคบใชตงแตวนทประกาศ คอ วนท 21 กรกฎาคม พ.ศ. 2557

33 จาก ค าอธบายพระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 (น. 21-22), โดย ยนหยด ใจสมทร, 2556,

กรงเทพฯ: นตธรรม. 34 กรมประชาสมพนธ. (ม.ป.ป.). ประกาศคณะรกษาความสงบแหงชาต ฉบบท 106/2557. สบคน

1 พฤษภาคม 2558, จาก http.//www.thainews.prd.go.th/centerweb/News/ NewsDetail?NT01_NewsID=TNPOL5707220010017

DPU

56

ขอสงเกต พระราชกฤษฎกาก าหนดไมหวงหามปจจบน ไดแก พระราชกฤษฎกาก าหนดไมหวงหาม พ.ศ. 2530 ซงก าหนดใหไมบางชนดในปาในทองททกจงหวดทวราชอาณาจกรเปนไมหวงหามประเภท ก. 158 รายการ และประเภท ข.13 รายการ ผเขยนเหนวา ตามประกาศคณะรกษาความสงบแหงชาต ฉบบท 106/2557 ดงกลาวไดน ารายชอไมหวงหาม ในล าดบท 53 ตามพระราชกฤษฎกาก าหนดไมหวงหาม พ.ศ. 2530 ทง 16 ชนด มาก าหนดไวเพมเตมใหชดเจนยงขน กลาวคอ นอกจากจะมไมสกและไมยางเปนไมหวงหามหลกแลว ยงมไมอก 16 ชนด ในปาในทองททกจงหวดทวราชอาณาจกรเปนไมหวงหามประเภท ก.โดยเฉพาะไมพะยงและไมชงชนในปจจบนเปนทนยมเปนอยางมากในการท าผลตภณฑเฟอรนเจอร มการลกลอบตดไมจนแทบจะหมดไปจากปาไมในเมองไทย จงไดมการบญญตเพมเตมใหชดเจนยงขน เพอปองกนปญหาดงกลาว ซงเปนผลให ไมชงชน ไมเกดแดง ไมอเมง ไมพะยงแกลบ ไมกระพ ไมแดงจน ไมขะยง ไมชก ไมกระชก ไมกระชบ ไมพะยง ไมหมากพลตกแตน ไมกระพ เขาควาย ไมเกดด า ไมอเฒา และไมเกดเขาควาย ทขนอยในทดนของเอกชนเปนไมหวงหามไปดวย

(3) การอนญาตท าไมหวงหาม การอนญาตท าไมหวงหาม มาตรา 11 เปนแมบทหลกทก าหนดหลกเกณฑในการท าไม

วาผใดท าไม ตองไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาทหรอไดรบสมปทานจากรฐบาลกอน หากฝาฝนหรอไมปฏบตตามยอมมความผดตองรบโทษตามมาตรา 73

การอนญาตท าไมตามมาตรา 11 แบงออกเปน 3 ประเภทคอ 1. การอนญาตธรรมดาหรอการอนญาตรายยอย เปนอ านาจของพนกงานเจาหนาท

การอนญาตประเภทน ในปาแปลงหนงอาจอนญาตกรายกไดโดยก าหนดอายใบอนญาตไมเกน 12 เดอน การอนญาตตองปฏบตตามกฎกระทรวง ซงปจจบนไดแกกฎกระทรวงฉบบท 24 (พ.ศ. 2518) วาดวยการท าไมหวงหาม

2. การอนญาตผกขาด เปนการอนญาตใหแกบคคลหนงเพอท าไมชนดใดในปาแปลงใดแปลงหนงโดยเฉพาะ การพจารณาค าขออนญาตผกขาดตองกระท าโดยคณะกรรมการทรฐมนตรแตงตง สวนการอนญาตนนเปนอ านาจของพนกงานเจาหนาทแตตองไดรบอนมตจากรฐมนตรกอนจงจะออกใบอนญาตไดและจะก าหนดใหผรบอนญาตเสยเงนคาผกขาดใหแกรฐบาลตามจ านวนทรฐมนตรก าหนดกได

3. การอนญาตโดยวธใหสมปทาน เปนการอนญาตใหแกบคคลใดบคคลหนง เพอท าไมชนดใดในปาใดมขอบเขตเพยงใด โดยเฉพาะท านองเดยวกบการอนญาตผกขาดตางกนตรงทการใหสมปทานมระยะเวลานานกวา (ทางปฏบตก าหนดไว 30 ป ส าหรบสมปทานปาบก และ 15 ป ส าหรบสมปทานปาชายเลน) สทธและหนาทของผสมปทานกมมากกวาผรบอนญาตผกขาดและ

DPU

57

การใหสมปทานเปนอ านาจของรฐบาล แตการอนญาตผกขาดเปนอ านาจของพนกงานเจาหนาทโดยรบอนมตจากรฐมนตร

การอนญาตตามมาตรา 11ผรบอนญาตตองปฏบตตามขอก าหนดในกฎกระทรวงหรอในการอนญาต ซงไดแก กฎกระทรวงฉบบท 24 พ.ศ. 2518 และกฎกระทรวงฉบบท 29 พ.ศ. 2543 วาดวยการท าไมหวงหาม

ขอสงเกต ปจจบนไดมค าสงใหสมปทานท าไมหวงหามทกชนดสนสดลงแลว ยกเวนสมปทานปาชายเลนเทานน

(4) การหามผรบอนญาตท าไมทไมมรอยตราอนญาตของพนกงานเจาหนาทและทมขนาดต ากวาขนาดจ ากด

ผรบอนญาตท าไมตามมาตรา 11 ทไดรบอนญาต ตองปฏบตตามมาตรา 12 กลาวคอ หามมใหท าไมทไมมรอยตราอนญาตของพนกงานเจาหนาทประทบไว เวนแตจะไดมขอความระบอนญาตไวในใบอนญาตเทานน จะระบโดยค าสงอยางอนไมได ทงน เพอควบคมใหผรบอนญาตท าไมแตเฉพาะตนทพนกงานเจาหนาทไดท าการส ารวจคดเลอกประทบตราเพออนญาตใหตดฟนตามหลกวชาการ หากฝาฝนหรอไมปฏบตตามมความผดตองรบโทษ ตามมาตรา 73

นอกจากนผรบอนญาตท าไมตามมาตรา 11 ตองปฏบตตามมาตรา 13 กลาวคอ ไมท าไมทมขนาดต ากวาขนาดจ ากด เวนแตเมอเมเหตภยพบตสาธารณะ เชน อทกภย วาตภย หรอมเหตจ าเปนทเหนสมควรชวยเหลอราษฎรเปนกรณพเศษ รฐมนตรจะอนญาตใหผรบอนญาตท าไมตามมาตรา 11 ท าไมทมขนาดต ากวาขนาดจ ากดเปนการชวคราวเฉพาะเรองกได แตจะท าไมไดตอเมอพนกงานเจาหนาทไดประทบตราอนญาตไวทไมต ากวาขนาดจ ากดนนแลว

(5) การแปรรปไม ตงโรงงานแปรรปไม ตงโรงคาไมแปรรปและการมไมแปรรปไวในครอบครอง35

การควบคมการแปรรปไมนไมไดมงหมายควบคมการแปรรปไมแตเพยงอยางเดยว แตไดควบคมทงการแปรรป การตงโรงงานแปรรป การตงโรงคาไมแปรรป และการมไมแปรรปไวในครอบครองดวย หรออาจกลาวกลบกนวาคอการควบคม “ไมแปรรป” ซงจะตรงกบความมงหมายทงหมด อนงแมตามพระราชบญญตนจะไดมการควบคม “การท าไม” มาแลวในตอนแรกซงเปนการควบคมไมทอยในปา แตกยงไมเปนการเพยงพอเพราะอาจมผทจรตเปลยนแปลงไมซงหรอไมทอน โดยการท าลายหลกฐานเบองตนทจะพสจนวาเปนไมทท าออกมาโดยชอบดวยกฎหมายหรอไม เพอเอาผดไมได ดงนนเพอปองกนการลกลอบตดไมในปามาแปรรปแลวอางวาเปนไมแปรรปทแปรรป

35 แหลงเดม.

DPU

58

มาจากไมซงหรอไมทอนทไดรบอนญาตใหท าออกโดยชอบดวยกฎหมาย จงจ าเปนตองควบคมการแปรรปไมดวย

โดยสามารถแยกพจารณาไดดงน 1. การก าหนดเขตควบคมการแปรรปไมตามมาตรา 47 ก าหนดใหรฐมนตรประกาศ

ก าหนดโดยประกาศในราชกจจานเบกษา ซงอาจประกาศเปนบางทองทหรอประกาศทกทองท ทวราชอาณาจกรเปนเขตควบคมการแปรรปไมกได และประกาศเขตควบคมการแปรรปไมจะมผลใชบงคบเมอพนก าหนด 90 วน นบแตวนประกาศในราชกจจานเบกษา แตทงนตองปดส าเนาประกาศไวตามมาตรา 5 ดวย ซงปจจบน ไดแก ประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ เรองก าหนดเขตควบคมการแปรรปไม ฉบบลงวนท 3 พฤศจกายน 2499 ก าหนดใหทกเขตทองททวราชอาณาจกรเปนเขตควบคมการแปรรปไม

2. เมอมประกาศก าหนดเขตควบคมการแปรรปไมแลว มาตรา 48 ไดก าหนดวา ภายในเขตควบคมการแปรรปไมหามมใหผใด แปรรปไม ตงโรงงานแปรรปไม ตงโรงคาไมแปรรป มไมสกแปรรปไมวาจ านวนเทาใดไวในครอบครอง หรอมไมแปรรปชนดอนเกน 0.20 ลกบาศกเมตรไวในครอบครอง เวนแตไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท และตองปฏบตตามขอก าหนดในกฎกระทรวงและในการอนญาตผใดฝาฝนหรอไมปฏบตตามมความผดตองรบโทษตามมาตรา 73 หรอ มาตรา 73 ทว โดยมรายละเอยด ดงตอไปน

2.1 แปรรปไม ค าวาแปรรปมความหมาย ตามค าวเคราะหศพทในมาตรา 4 (3) อธบายเพมเตมวา การแปรรปไมนนตองมลกษณะเปนการกระท าชวคราว มไมจ านวนจ ากด และ มก าหนดระยะเวลาสน ๆ หากกระท าเปนอาชพเปนการคา และมลกษณะคอนขางถาวรดงน อาจเขาลกษณะเปนการตงโรงงานแปรรปไมได ผใดท าการแปรรปไมจงตองไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท เวนแตจะเขาขอยกเวนตามมาตรา 50

2.2 ตงโรงงานแปรรปไม ค าวา “โรงงานแปรรปไม” มความหมายตามค าวเคราะหศพทในมาตรา 4 (3) หลกในการพจารณาวาเปนการตงโรงงานแปรรปไมนนคอเมอมเจตนาจดตงขนเพอท าการแปรรปไมเปนส าคญ แมจะไดรบอนญาตตามพระราชบญญตโรงงานฯ จากกรมโรงงาน กระทรวงอตสาหกรรม หรอแมจะอยในระหวางลองเครอง ยงไมไดแปรรปไมหรอจะมเจตนาตงขนเพอแปรรปไมชนดหรอประเภทใดกตาม หากไมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาทตามพระราชบญญตน กเปนความผดส าเรจแลวทงสน อยางไรกตามโรงงานอบไมใหแหงหรอโรงงานอบน ายาไมไมเปนโรงงานแปรรปไมจงไมตองขอรบอนญาตตงโรงงานแปรรปไมแตอยางใด โรงงานแปรรปไมอาจตงขนโดยใชเครองจกรหรอใชแรงงานคนกได

DPU

59

2.3 ตงโรงคาไมแปรรป ค าวา “โรงคาไมแปรรป” จงมความหมายตามค าวเคราะหศพทในมาตรา 4 (14) หลกในการพจารณาวาเปนโรงคาไมแปรรปนนพจารณาลกษณะการกระท าเปนอาชพมใชเพยงชวครงคราวและไมวาจะเปนการคาไมแปรรปชนดหวงหามหรอมใชไมหวงหามกตองขออนญาตจากพนกงานเจาหนาททงสน

2.4 มไมแปรรปไวในครอบครอง กรณเปนไมสกแปรรปทกจ านวน ถาเปนไมแปรรปชนดอนตองเกน 0.20 ลกบาศกเมตร จงจะตองขอรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท เวนแตจะเขาขอยกเวนตามมาตรา

ขอสงเกต 1) ความผดตามมาตรานใชบงคบเฉพาะการมไมแปรรปไวในครอบครองถาเปนการ

ครอบครองไมซงหรอไมทอนทยงไมไดแปรรป และไมมรอยตราคาภาคหลวง หรอรอยตรารฐบาลขาย เวนแตจะพสจนไดวาไดไมนนมาโดยชอบดวยกฎหมาย ตองระวางโทษจ าคกไมเกนหาป หรอปรบไมเกนหาหมนบาทหรอทงจ าทงปรบ ตามมาตรา 69

2) ความผดฐานมไมแปรรปไวในครอบครองเปนความผดตอเนองกนตลอดมา 3) หนาทน าสบเปนของผครอบครองจะตองพสจนวาไมในครอบครองนนไมเปนไม

แปรรป (พนสภาพไมแปรรปแลว) หรอเปนไมทไดมาโดยชอบดวยกฎหมาย เชน เปนไมในทดนกรรมสทธ ฯลฯ จงจะพนผด

4) ถามหนงสอก ากบหรอใบเบกทางไมตองขออนญาตมไวในครอบครองอก 5) การมไวในครอบครองนนอาจครอบครองรวมกนกได 6) ลกจางหรอผรบขนไมนนแมไมผดฐานมไมแปรรปไวในครอบครองแตถาน าไม

เคลอนทกอาจมความผดฐานน าไมเคลอนทโดยไมมใบเบกทางหรอหนงสอก ากบได 2.5 บทสนนษฐาน ตามมาตรา 48 วรรคสองก าหนดหนาทน าสบใหเปนของผรบ

อนญาตตงโรงงานแปรรปไมทจะตองพสจนใหไดวาไมซงไมทอนทจมอยในแมน าล าคลองหางจากโรงงานแปรรปไมในรศม 50 เมตร นน มใชไมของโรงงาน ทงนตองเปนไมทจมอยและไมมใครอางตวเปนเจาของ

2.6 ไมทน าเขามาในราชอาณาจกรตามมาตรา 48 วรรคทายตองอยภายใตบงคบมาตรา 48 วรรคแรกดวย ไมทน าเขามาในราชอาณาจกรตองผานพธการของศลกากรกอนแลว เมอจะน าเคลอนทตองมใบเบกทางก ากบตามมาตรา 38 (3) และมาตรา 39 เมอจะน าไมไปท าการแปรรปหรอคาไมแปรรป หรอมไมแปรรปไวในครอบครอง ตองขอรบอนญาตและปฏบตตามมาตรา 48 เชนเดยวกบไมในราชอาณาจกร

DPU

60

3. ขอยกเวนมาตรา 48 การกระท าบางอยางทไมอยในบงคบของมาตรา 48 ไดก าหนดไวในมาตรา 50 ดงน

3.1 การกระท าเพยงเลอย ตด ลด ขด หรอถากซอมไมเพอท า เปนซงทอน ไมเหลยมโกลน มาดเรอโกลน เสาถาก หมอนรถ หรอเพอท าไมฟนหรอไมเผาถานหรอเลอยผาเพยงเพอความจ าเปนในการชกลาก ซงการกระท าตาง ๆ ดงกลาวเปนการ “แปรรป” แตไดรบยกเวน โดยพนกงานเจาหนาทระบไวในใบอนญาตและตองกระท ากอนน าไมเคลอนทออกจากบรเวณตอไมในทางปฏบตเรยกวา “การอนญาตใหท าการแปรรปไมคาตอ” อนงขอยกเวนดงกลาวแตกตางกบกรณกระท าเพยงการลอกเปลอกหรอตบแตงอนจ าเปนแกการชกลากตามมาตรา 4 (3) ซงไมถอวาเปนการ “แปรรป”

3.2 การแปรรปไมทแปรรปมาแลวจากไมซงหรอไมทอนทไดมาโดยชอบดวยกฎหมาย โดยใชแรงงานคนหรอเครองจกรกไดแตตองมใชเปนการแปรรปไมเพอการคา เชน ซอไมแปรรปจากโรงงานแปรรปไม หรอ โรงคาไมแปรรปแลวน ามาเลอยตดใหไดขนาดตามแบบแปลนเพอปลกบานอยอาศยดงนไมตองขออนญาตท าการแปรรปไมแตอยางใด

3.3 การมไมแปรรปไวในครอบครองทมใชเพอการคา โดยมหลกฐานการไดมาโดยชอบดวยพระราชบญญตน เชน หนงสอก ากบไมแปรรปหรอใบเบกทางเพอน าไมนนมาสรางบานอยอาศย ฯลฯ ดงนไมตองขอรบอนญาตมไวในครอบครองอก

3.4 การแปรรปไมหรอมไมแปรรปไวในครอบครองทมใชไมหวงหาม ค าวา ไมทมใชไมหวงหาม หมายถง ไมทขนอยในปาในราชอาณาจกร ตามทบญญตไวในมาตรา 25 ดงกลาวแลว ไมรวมถงไมในทดนเอกชนหรอไมทน าเขามาในราชอาณาจกร ไมในทดนเอกชนไมอยภายใตบงคบตาม พ.ร.บ.น สวนไมทน าเขามาในราชอาณาจกรอาจไดรบยกเวนตามขอ 3.2 หรอขอ 3.3 แลวแตกรณ

3.5 การแปรรปไมโดยใชแรงคนทมใชเพอการคาจากไมหวงหามทยงไมไดแปรรป โดยมหลกฐานการไดมาโดยชอบดวยกฎหมาย เชน นาย ก. ไดรบอนญาตใหท าไมเพอใชสอยสวนตวแลวนาย ก. กสามารถเลอยไมทไดรบอนญาตโดยใชแรงคนเพอน าไปปลกสรางบานเรอนไดโดยไมตองขออนญาตแปรรปไมแตอยางใด

ขอสงเกต ขอยกเวนตามมาตรา 50 น ไมรวมถงการตงโรงงานแปรรปไมหรอตงโรงคาไมแปรรป

ดงนนจงตองขอรบอนญาตเสมอ ไมวาจะตงขนเพอแปรรปไมเพอการคาหรอเพอใชสอยหรอไมวาจะแปรรปหรอคาไมหวงหามหรอไมทมใชไมหวงหามกตาม

DPU

61

4. ผรบอนญาตตามมาตรา 48 ตองปฏบตตามบทบญญตในมาตรา 49 ทว มาตรา 51 มาตรา 52 และมาตรา 53 ดงตอไปน

4.1 มาตรา 49 ทว ก าหนดใหผรบอนญาตตงโรงงานแปรรปไมตองรบผดชอบในการด าเนนกจการเกยวกบการแปรรปไมตามทตนไดรบอนญาต ทงนเพอปองกนมใหผรบอนญาตตงโรงงานแปรรปไมปดความรบผดชอบโดยโยนความผดไปใหลกจาง หรอผท าการแทน ดงนนเมอมการกระท าความผดเกดขนในการด าเนนกจการผรบอนญาตอาจตองรวมรบผดทงในทางอาญาและทางปกครองดวย

4.2 มาตรา 51 ก าหนดใหผรบอนญาตตามมาตรา 48 จะมไมไวในครอบครองในสถานททไดรบอนญาตของตนไดแตเฉพาะไมอยางใดอยางหนงดงตอไปน

4.2.1 ตองเปนไมทไดช าระคาภาคหลวงและคาบ ารงปาแลว ซงในการตรวจสอบกรณเปนไมซงหรอไมทอนกจะตรวจพบรปรอยตราประทบทแสดงวาไดช าระคาภาคหลวงแลว เชน ตรา ภ.ล.สวนคาบ ารงปานนตรวจสอบจากใบเสรจรบเงน นอกจากนกตองตรวจสอบหลกฐานใบเบกทางเพราะจะขอใบเบกทางไดตองช าระคาภาคหลวงและคาบ ารงปาเสรจสนแลว อยางไรกตามบางกรณอธบดกรมปาไมอาจอนญาตใหน าไมเขาแปรรปกอนไดโดยไดรบอนญาตใหผดผอนการช าระคาภาคหลวงและคาบ ารงปา จงจะประทบตรา ป.รป

4.2.2 ไมทไดรบอนญาตใหท าโดยไมตองเสยคาภาคหลวง เชน ไมสก ไมยาง ในทดนทมโฉนดทดนหรอหนงสอรบรอง การท าประโยชนตามมาตรา 14 ทว ซงพนกงานเจาหนาทจะประทบตรา อ.ญ. เพอแสดงวาเปนไมทยกเวนคาภาคหลวงหรอการท าไมทมใชไมหวงหาม

4.2.3 ไมทไดรบซอมาจากทางราชการปาไม ซงจะมรอยตรา ร.ข. แสดงวาเปนไมทรฐบาลไดขาย ประทบไวและมหลกฐานใบเบกทางพรอมดวยบญชไมก ากบในการน าเคลอนท

4.2.4 ไมแปรรปของผรบอนญาตตามความในมาตรา 48 และมหนงสอก ากบไมแปรรปของผรบอนญาตหรอมใบเบกทางของพนกงานเจาหนาทก ากบไวเปนหลกฐาน กลาวคอเปนการน าไมจากโรงงานแปรรปไมหรอโรงคาไมแปรรปแหงหนงไปยงโรงงานแปรรปไมหรอ โรงคาไมแปรรปอกแหงหนงนนเอง

4.2.5 ไมทน าเขามาในราชอาณาจกร และมใบเบกทางตามมาตรา 38 (3) ก ากบ ขอสงเกต 1) ตามมาตรา 51 นจดมงหมายส าคญควบคมเฉพาะผรบอนญาตตงโรงงานแปรรปไม

และตงโรงคาไมแปรรป ส าหรบผรบอนญาตใหท าการแปรรปไมและมไมแปรรปไวในครอบครองโดยปกตแลวเมอขออนญาตแปรรปหรอขอมไมแปรรปไวในครอบครองกยอมจะเอาไมอนทมได

DPU

62

รบอนญาตเขามาไวไมได เวนแตไมทมใชไมหวงหามหรอเปนไมในทดนของเอกชน (ยกเวนไมสกไมยาง ไมชงชน ไมเกดแดง ไมอเมง ไมพะยงแกลบ ไมกระพ ไมแดงจน ไมขะยง ไมชก ไมกระชก ไมกระชบ ไมพะยง ไมหมากพลตกแตน ไมกระพ เขาควาย ไมเกดด า ไมอเฒา และไมเกดเขาควาย) ซงบคคลทวไปกยอมมไวในครอบครองไดโดยไมตองขอรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท

2) ผกระท าความผดตามมาตรา 51 ตองรบโทษตามมาตรา 72 ทว และจะไมเปนผดตามมาตรา 48 อก

4.3 ตามมาตรา 52 หามมใหผรบอนญาตท าการแปรรปไมในระหวางเวลาตงแตพระอาทตยตกถงพระอาทตยขน เวนแตจะไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาทเปนหนงสอ ซงในทางปฏบตพนกงานเจาหนาทจะอนญาตเมอกรณจ าเปนจรง ๆ เทานน อนง ผฝาฝนมาตรานมความผด และตองรบโทษตามมาตรา 72 กลาวคอ ตองระวางโทษจ าคกไมเกน 5 ป หรอปรบไมเกนหาหมนบาท หรอทงจ าทงปรบ

มาตรา 52 น หามเฉพาะผไดรบอนญาตเทานน ไมหามบคคลภายนอก ฉะนน ถาบคคลทไมไดรบอนญาตไดท าการแปรรปไมในชวงเวลาน บคคลนนกไมมความผดฐานฝาฝนมาตรานแตอยางใด จะตงขอหาวาฝาฝนมาตรานดวยไมได มาตรานระบไวชดเจนวาตองอนญาตเปนหนงสอ ฉะนน จะน าเอาค าอนญาตดวยวาจาของพนกงานเจาหนาทขนมาอางไมได ถาไมมค าอนญาตเปนหนงสอกถอวาฝาฝนมาตราน พนกงานเจาหนาทควรมการยดหยนในเรองนใหมาก เพราะปจจบนจงหวดภาคใตมโรงงานแปรรปไมทแปรรปเฉพาะไมยางพารา ซงเปนอตสาหกรรมทสรางรายไดปละหลายพนลานบาท การแปรรปไมยางพารามความจ าเปนตองท าการแปรรปตลอด 24 ชวโมง เพราะมการรบซอตนยางพารามาจากเกษตรกรตลอดเวลาจนบางครงไมมพนทส าหรบเกบไมทอน และหากปลอยไวไมท าการแปรรปกจะท าใหไมเสอมคณภาพลง อกทงการเรงรดผลผลตกยอมมผลตอการประกอบการและเศรษฐกจโดยรวมของประเทศ การมขอจ ากดในเรองการหามแปรรปไมในเวลากลางคนจงไมสอดคลองกบเจตนารมณของกฎหมายทตองการควบคมการแปรรปไมหวงหาม ซงอาจมการน าไมหวงหามผดกฎหมายเขาท าการแปรรปในเวลากลางคนเพอท าลายหลกฐาน แตการแปรรปไมทมใชไมหวงหามเชนไมยางพาราหรอไมจากสวนปา ควรใหเปนเสรภาพในการประกอบอาชพตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 มาตรา 43 วรรคแรก ซงการจ ากดเสรภาพตามวรรคสองกไมอาจกระท าได เพราะมไดกระท าเพอประโยชนในการรกษาเศรษฐกจของประเทศ หรอการรกษาทรพยากรธรรมชาตหรอสงแวดลอม และหากจะกลาวโดยเฉพาะเจาะจง พระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 มาตรา 52 อาจขดกบรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 มาตรา 43 นนเอง36

36 แหลงเดม.

DPU

63

(5) การคาหรอมไวในครอบครองเพอการคาซงสงประดษฐเครองใชหรอสงอนใดบรรดาทท าดวยไมหวงหาม

เนองจากบทนยามค าวา “ไมแปรรป” ตามมาตรา 4 (4) ไมรวมถงสงประดษฐ เครองใช หรอสงอนใด บรรดาทท าดวยไมหวงหาม เวนแตสงประดษฐ เครองใชนนจะอยในสภาพเปนเครองใชทไมชอบดวยลกษณะเปนเครองใชทใชเปนปกตในทองทนน หรอทผดปกตวสย ดงนน จงตองมบทบญญตก าหนดหลกเกณฑในการควบคมสงประดษฐ เครองใชฯ ในมาตรา 53 ทว มาตรา 53 ตร และมาตรา 53 จตวา สามารถแยกพจารณาไดดงน

1. การก าหนดเขตควบคมสงประดษฐฯ ตามมาตรา 53 ทว ก าหนดใหรฐมนตรมอ านาจประกาศก าหนดเขตควบคมสงประดษฐฯ พรอมกบก าหนดชนดไม ขนาด หรอปรมาณของสงประดษฐฯ ซงผคาหรอมไวในครอบครองตองขอรบอนญาตตามมาตรา 53 ตร หรอมาตรา 53 จตวา โดยประกาศในราชกจจานเบกษาและปดส าเนาประกาศไวตามมาตรา 5 ดวย ซงปจจบน ไดแก ประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ เรองก าหนดเขตควบคมสงประดษฐ เครองใช หรอ สงอนใดบรรดาทท าดวยไมหวงหาม ตามพระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตปาไม (ฉบบท 5) พ.ศ. 2518 ลงวนท 24 กนยายน 2534 ก าหนดเขตควบคมสงประดษฐฯ ทกจงหวดทวราชอาณาจกรและควบคมสงประดษฐทท าดวยไมหวงหามทกชนด ตามบญชทายพระราชกฤษฎกาก าหนดไมหวงหาม พ.ศ. 2530 รวมทงไมสกไมยาง ไมชงชน ไมเกดแดง ไมอเมง ไมพะยงแกลบ ไมกระพ ไมแดงจน ไมขะยง ไมชก ไมกระชก ไมกระชบ ไมพะยง ไมหมากพลตกแตน ไมกระพ เขาควาย ไมเกดด า ไมอเฒา และไมเกดเขาควาย ซงเปนไมหวงหามประเภท ก. ทไดประกาศเพมเตมตามประกาศคณะรกษาความสงบแหงชาต ฉบบท 106/2557 ดวย

2. เมอมการประกาศก าหนดเขตควบคมสงประดษฐฯ แลว มาตรา 53 ตร ไดก าหนดหามมใหผใดคาหรอมไวในครอบครองเพอการคาซงสงประดษฐ เครองใช หรอสงอนใดบรรดาทท าดวยไมหวงหามทมชนดไม ขนาด หรอปรมาณเกนกวาทรฐมนตรก าหนดตามมาตรา 53 ทว เวนแตไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท ผใดฝาฝนหรอไมปฏบตตามมความผดตองรบโทษ ตามมาตรา 73 ทว ตองระวางโทษจ าคกต งแตหกเดอนถงหาป และปรบต งแตหาพนบาท ถงหาหมนบาท

ค าวา “ผค า” ตามพระราชบญญต หมายถง บคคลธรรมดาและนตบคคล สวนค าวา “มไวในครอบครอง เพอการคา” กมความหมายครอบคลมถงการกระท าบางลกษณะ เชน การมบานประตไมสกไวใชในการรบเหมากอสรางกเปนการมไวในครอบครองเพอการคา (ค าพพากษาฎกาท 525/2525)

DPU

64

ปจจบนการอนญาตตองปฏบตตามหลกเกณฑทก าหนดไวในกฎกระทรวงฉบบท 27 (พ.ศ. 2530) วาดวยการคาหรอมไวในครอบครองเพอการคาซงสงประดษฐ เครองใช หรอสงอนใดบรรดาทท าดวยไมหวงหาม

ขอสงเกต 2.1 ตองเปนสงประดษฐฯ ทท าจากไมหวงหามตามกฎหมายวาดวยปาไม ถาเปนไมใน

ทดนเอกชน (ยกเวนไมสกไมยาง ไมชงชน ไมเกดแดง ไมอเมง ไมพะยงแกลบ ไมกระพ ไมแดงจน ไมขะยง ไมชก ไมกระชก ไมกระชบ ไมพะยง ไมหมากพลตกแตน ไมกระพ เขาควาย ไมเกดด า ไมอเฒา และไมเกดเขาควาย) หรอไมทน าเขามาในราชอาณาจกรจะไมอยใตบงคบมาตรา 53 ทว

2.2 ควบคมเฉพาะการคาหรอมไวในครอบครองเพอการคาเทาน น ถามไวในครอบครองทมใชเพอการคาหรอเพอใชสอยกไมตองขอรบอนญาตแตอยางใด

3. ส าหรบบคคลทไดคาหรอมไวในครอบครองเพอการคาซงสงประดษฐ เครองใช ฯลฯ อยกอนประกาศรฐมนตรตามมาตรา 53 ทว ใชบงคบ ตองปฏบตตามมาตรา 53 จตวา ซงเสมอนหนงเปนบทเฉพาะกาล โดยใหบรรดาบคคลดงกลาวปฏบตตามหลกเกณฑดงตอไปน

3.1 ยนค าขอรบอนญาตตอพนกงานเจาหนาทภายใน 30 วน นบแตวนประกาศรฐมนตรมผลใชบงคบ

3.2 เมอไดยนค าขอถกตองภายในก าหนดแลวกสามารถท าการคาตอไปไดจนกวาพนกงานเจาหนาทจะสงไมอนญาตตามค าขอ ผยนค าขอตองหยดด าเนนการคาทนท มฉะนนมความผดตามมาตรา 53 ตร ตองรบโทษตามมาตรา 73 ทว

2) พระราชบญญตสวนปา พ.ศ. 253537 พระราชบญญตสวนปา พ.ศ. 2535 มผลบงคบใชตงแตวนท 14 มนาคม 2535 เปนตนไป (1) เจตนารมณของพระราชบญญตสวนปา พ.ศ. 2535 1. กฎหมายปาไมทใชบงคบในปจจบน ไมเอออ านวยตอการท าไมหวงหาม

จงไดออกพระราชบญญตสวนปา พ.ศ. 2535 และไดมการก าหนดค าศพทบางค าใหมความหมายเฉพาะเพอใหเปนไปตามเจตนารมณของกฎหมายทมงจะสงเสรมใหมการปลกสรางสวนปาเพอการคาเปนส าคญ

2. การจะขนทะเบยนทดนเปนสวนปา ก าหนดประเภททดนทจะน ามาขนทะเบยนได 5 ประเภท คอ ทดนทมโฉนดทดนหรอหนงสอรบรองการท าประโยชนตามประมวลกฎหมายทดน ทดนทมหนงสอของทางราชการรบรองวาทดนดงกลาวอยในระยะเวลาทอาจขอรบโฉนด

37 จาก เอกสารการสอนชดวชา หนวยท 8-15 กฎหมายเกยวกบทรพยากรปาไมและสงแวดลอม (น. 15-84), โดย ประดษฐ เจรญสข, 2553, นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

DPU

65

ทดนหรอหนงสอรบรองการท าประโยชนตามประมวลกฎหมายทดนได เนองจากไดมการครอบครองและเขาท ากนในทดนดงกลาวตามกฎหมายวาดวยการจดรปทดนเพอเกษตรกรรมหรอตามกฎหมายวาดวยการจดทดนเพอการครองชพไวแลว ทดนในเขตปฏรปทดนตามกฎหมายวาดวยการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรมทมหลกฐานการอนญาต การเชาหรอเชาซอ ทดนทมหนงสออนญาตตามกฎหมายวาดวยปาสงวนแหงชาตใหบคคลเขาท าการปลกปาในเขตปรบปรงปาสงวนแหงชาต หรอเขาท าการปลกสรางสวนปา หรอไมยนตนในเขตปาเสอมโทรม และทดนทไดด าเนนการเพอการปลกปาอยแลวโดยทบวงการเมอง รฐวสาหกจ หรอหนวยงานอนของรฐโดยการขนทะเบยนทดนเปนสวนปาตองยนค าขอตอนายทะเบยน และการเลกท าสวนปา ตองแจงตอพนกงานเจาหนาท

3. ผท าสวนปามสทธเกยวกบไมในสวนปา และมหนาททจะตองปฏบตเมอไดขนทะเบยนทดนเปนสวนปา

4. การน าไมในสวนปาไปใชประโยชน ประกอบดวยขนตอนการตดโคน การน าเคลอนท และการโอนไมทไดจากการท าสวนปา

(2) บทวเคราะหศพทกฎหมายวาดวยสวนปาไดก าหนดไวตามมาตรา 3 “สวนปา” บทวเคราะศพทค าวา “สวนปา” ไดใหความหมายไวเพอใหทราบวาทดน

ลกษณะอยางใดทจะเปนการปลกสรางสวนปา และสามารถน ามาขนทะเบยนเพอด าเนนการตามกฎหมายฉบบน ประการแรกตองเปนทดนตามมาตรา 4 ของกฎหมายวาดวยสวนปา ซงไดก าหนดไว 5 ประเภท ประการตอมาตองขนทะเบยนเพอท าการปลกและบ ารงรกษาตนไมทเปนไมหวงหาม และประการสดทาย ตนไมทจะปลกหรอบ ารงรกษา ตองเปนไมหวงหามตามกฎหมายวาดวยปาไม

“ตนไม” บทวเคราะศพทค าวา “ตนไม” ในกฎหมายวาดวยสวนปา มความประสงคใหหมายถงเฉพาะตนไมทสามารถใชประโยชนจากเนอไมได และยงใหรวมไปถงตนไมทขนอยแลว หรอปลกขนเพอประโยชนอยางอน แตเนอไมของตนไมดงกลาวสามารถจะน าไปใชประโยชนไดดวย เชน ประสงคจะเอาประโยชนจากผล หรอน ายางจากตนไมนน

“ไม” บทวเคราะศพทค าวา “ไม” ตามกฎหมายวาดวยสวนปา นอกจากจะมความหมายถงตนไมแลว ยงรวมถงสวนใด ๆ ของตนไมทไดถกแยกออกจากตนไมดวยกรรมวธตาง ๆ เชน ตด ทอน เลอย สวนนยงมลกษณะเปนสวนหนงสวนใดของตนไมอยางชดเจน นอกจากนแลวยงใหรวมไปถงเนอไมทไดน าไปใชประโยชนในลกษณะตาง ๆ เชน เปนไมแผน ไมกระดาน ซงยงไมอยในลกษณะของเครองใช ทเรยกวา ไมแปรรป และไดท าเปนต โตะ เกาอ ซงไดเรยกรวม ๆ กนวาสงประดษฐ เครองใช หรอสงอนใดบรรดาทท าดวยตนไมซงเฟอรนเจอรไมกถอวาเปนสงประดษฐตามความหมายนดวย

DPU

66

“ตรา” บทวเคราะศพทค าวา “ตรา”ตามกฎหมายวาดวยสวนปา ไดมการก าหนดไวเนองจากเปนเอกสารทใชประกอบในการท าไมจากสวนปา เปนมาตรการหนงในการตรวจสอบของเจาหนาท และเปนการอ านวยความสะดวกในการท าไมในสวนปา และไดใหความหมายรวมถงส าเนาหรอภาพถายของหนงสอรบรองการแจงทพนกงานเจาหนาทไดรบรองส าเนาถกตอง

“ผท าสวนปา”บทวเคราะศพทค าวา “ผท าสวนปา”หมายความเฉพาะผไดรบหนงสอรบรองการขนทะเบยนทดนเปนสวนปา เนองจากเปนผไดรบไดรบสทธ และตองรบผดชอบกรณตาง ๆ ตามทกฎหมายก าหนดไว และยงรวมถงผยนค าขอรบโอนทะเบยนสวนปาดวย เพราะในกรณทมการขอรบโอนทะเบยนสวนปา แตยงไมมการเปลยนแปลงเกยวกบทะเบยนสวนปา กใหถอวา ผยนค าขอรบโอนเปน “ผท าสวนปา” ดวย

ค าวา “พนกงานเจาหนาท” ตามกฎหมายวาดวยสวนปา ผ ซงรฐมนตรแตงต งใหปฏบตการตามพระราชบญญตน

ค าวา “นายทะเบยน” ตามกฎหมายวาดวยสวนปา คอผมอ านาจด าเนนการในขนตอนตาง ๆ ในการขนทะเบยนทดนเปนสวนปา มหนาทตาง ๆ ตามทก าหนดไว

(3) ทดนทจะขนทะเบยนสวนปา ตองเปนทดนทก าหนดไวในมาตรา 4 ซงม 5 ประเภท และแตละประเภท มสาระส าคญ

ในสทธแตกตางกนไป ดงน 1. ทดนทมโฉนดทดนหรอหนงสอรบรองการท าประโยชนตามประมวลกฎหมาย

ทดน ซงก าหนดไวใน มาตรา 4(1) ทดนประเภทนแยกเปน 2 กรณ คอ 1.1 ทดนทมโฉนดทดนตามประมวลกฎหมายทดน ซงไดก าหนดไววา โฉนดทดน

หมายความวา หนงสอส าคญแสดงกรรมสทธทดน และใหหมายความรวมถงโฉนดแผนท โฉนดตราจอง และตราจองทตราวา “ไดท าประโยชนแลว” ทดนประเภทนจงเปนทดนทผมชอไดกรรมสทธในทดน และทดนทจะน าไปขนทะเบยนสวนปา ในกรณนมไดมเฉพาะทดนทมโฉนดทดน แตยงรวมถงโฉนดแผนท โฉนดตราจอง และตราจองทตราวา “ไดท าประโยชนแลว”

1.2 ทดนทมหนงสอรบรองการท าประโยชน ตามประมวลกฎหมายทดน ก าหนดไววา หนงสอรบรองการท าประโยชน หมายความวาหนงสอค ารบรองจากพนกงานเจาหนาทวาไดท าประโยชนแลว เรยกกนโดยทวไปวา น.ส.3 ปจจบนไดมการออกหนงสอรบรองการท าประโยชน และก าหนดแบบไว 3 แบบ ตามกฎหมายฉบบท 43 (พ.ศ. 2537) ออกตามความในพระราชบญญตใหใชประมวลกฎหมายทดน พ.ศ. 2497 คอ น.ส.3 น.ส.3.ก. และ น.ส.3 ข.

2. ทดนทมหนงสอของทางราชการรบรองวาทดนดงกลาวอยในระยะเวลาทอาจขอรบโฉนดทดน หรอหนงสอรบรองการท าประโยชนตามประมวลกฎหมายทดนได เนองจากไดมการ

DPU

67

ครอบครองและเขาท ากนในทดนดงกลาวตามกฎหมายวาดวยการจดรปทดนเพอเกษตรกรรม หรอตามกฎหมายวาดวยการจดทดนเพอการครองชพไวแลว ซงก าหนดไวในมาตรา 4(2) การทกฎหมายวาดวยสวนปาไดใหสทธในทดนประเภทนเนองจากวาทดนดงกลาวจะตองเปลยนสภาพเปนทดนทมโฉนดหรอหนงสอรบรองการท าประโยชนตามมาตรา 4(1) อยแลว แตอยในขนตอนการขอออกโฉนดหรอหนงสอรบรองการท าประโยชนเทานน

3. ทดนในเขตปฏรปทดนตามกฎหมายวาดวยการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรมทมหลกฐานการอนญาต การเชา หรอเชาซอ ซงก าหนดไวในมาตรา 4(3) เปนการด าเนนการของรฐ ตามพระราชบญญตการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม พ.ศ. 2528 เพอชวยใหเกษตรกรมทท ากน และใหการใชทดนเกดประโยชนมากทสดโดยรฐน าทดนของรฐ หรอทดนทรฐจดซอ หรอเวนคนจากเจาของทดน ซงมไดท าประโยชนในทดนนนดวยตนเอง หรอมทดนเกนสทธตามกฎหมายก าหนด แลวน าไปจดใหแกเกษตรกรผไมมทดนของตนเอง หรอเกษตรกรทมทดนเลกนอยไมเพยงพอแกการครองชพ โดยการใหเชาซอ เชา หรอเขาท าประโยชน โดยรฐใหความชวยเหลอดานตาง ๆ ดงนน ทดนตามกฎหมายวาดวยการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม มหลกฐานการอนญาตเขาท าประโยชน หรอทเรยกชอตามแบบของหลกฐานนน คอ ส.ป.ก.4-01 และทดนใหเชา หรอเชาซอ ทดนในลกษณะนจงมหลกฐานการมสทธใชสอย คอ สญญาเชา หรอสญญาเชาซอ

4. ทดนทมหนงสออนญาตตามกฎหมายวาดวยปาสงวนแหงชาต ใหบคคลเขาท าการปลกปาในเขตปรบปรงปาสงวนแหงชาต หรอเขาท าการปลกสรางสวนปา หรอไมยนตนในเขต ปาเสอมโทรม ทดนประเภทนก าหนดไวใน มาตรา 4(4) เปนทดนในเขตปาสงวนแหงชาต ทอนญาตใหบคคลเขาท าประโยชน โดยอ านาจของพระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 2507 ซงในกฎหมายดงกลาวไดมการอนญาตใหเขาท าประโยชนในทดนของรฐหลายกรณ แตกรณทจะน าทดนมาขอขนทะเบยนสวนปาได 2 กรณ คอ

4.1 การอนญาตใหบคคลเขาท าการปลกปาในเขตปรบปรงปาสงวนแหงชาต กรณนเปนการอนญาตตามพระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 2507 มาตรา 16 ทว (2) ทดนประเภทนจะตองมการไดรบอนญาตใหท าประโยชน หรออยอาศยในเขตปรบปรงปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 2507 มาตรา 16 ทว (1) โดยจะไดรบหนงสออนญาตใหมสทธท ากนชวคราว (สทก.) เมอไดรบหนงสออนญาตนแลวหากประสงคจะขนทะเบยนทดนสวนปาจะตองยนขออนญาตปลกปาหรอไมยนตนในทดนเพมเตมจากทไดรบ สทก. ซงตองพสจนวามความสามารถ และมเครองมอหรออปกรณทจะปลกปา หรอไมยนตน ตามทขอเพมนนได แตไมเกนสามสบหาไรตอหนงครอบครว มก าหนดเวลาคราวละไมนอยกวาหาป แตไมเกนสามสบป เมอไดรบหนงสออนญาตใหปลกปา หรอไมยนตนแลว กสามารถใชหนงสออนญาตนมาใชในการขอขนทะเบยนเปนสวนปาได

DPU

68

4.2 การอนญาตใหบคคลเขาท าการปลกสวนปา หรอไมยนตนในเขตปาเสอมโทรม กรณนเปนการอนญาตตามพระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 2507 มาตรา 20 ทดนทจะออกหนงสออนญาตตามนตองเปน “ปาเสอมโทรม” การก าหนดใหบรเวณใดเปนปาเสอมโทรม ก าหนดโดยมตคณะรฐมนตร ซงมตคณะรฐมนตร เมอวนท 2 กนยายน 2539 และวนท 9 พฤษภาคม 2532 ไดก าหนดหลกเกณฑไว เมอไดรบหนงสออนญาตใหเขาท าการปลกปาสวนปา หรอไมยนตนในเขตปาเสอมโทรมแลว กสามารถน าหนงสออนญาตนมาใชในการยนขอขนทะเบยนสวนปา

5. ทดนทไดด าเนนการเพอการปลกปาอยแลว โดยทบวงการเมอง รฐวสาหกจ หรอหนวยงานอนของรฐ ก าหนดไวในมาตรา 4 (5) ทดนประเภทนเปนทดนทอยในความครอบครองของทบวงการเมอง รฐวสาหกจ หรอหนวยงานอนของรฐ ทไดด าเนนการเพอการปลกปา ยกตวอยางเชน องคการอตสาหกรรมปาไมซงเปนรฐวสาหกจทไดด าเนนการปลกปาอยแลว สามารถจะน าทดนทไดด าเนนการปลกปามาขอขนทะเบยนสวนปาได

(4) สทธเกยวกบไมในสวนปา ตามพระราชบญญตสวนปา พ.ศ. 2535 ไดก าหนดใหผทขนทะเบยนทดนเปนสวนปา

ไดรบความสะดวกตาง ๆ โดยไมตองอยภายใตบงคบของกฎหมายวาดวยการปาไมในบางประการ ทงน เพอใหเปนไปตามเจตนารมณของกฎหมาย ทตองการสงเสรมใหมการปลกสวนปาของเอกชนใหกวางขวางยงขน สทธเกยวกบไมในสวนปาทผขนทะเบยนสวนปา ไดบญญตไวในมาตรา 10 ดงน

1. ตดหรอโคนไมซงตามกฎหมายวาดวยปาไม ถอวาเปนการท าไม หากไมนนเปนไมหวงหามจะตองไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาทตามกฎหมายวาดวยปาไม เมอไดขนทะเบยนเปนสวนปาตามกฎหมายวาดวยสวนปา ผท าสวนปาสามารถตดหรอโคนไมในสวนได โดยปฏบตตามขนตอนและวธการทกฎหมายก าหนด

2. แปรรปไมเปนขนตอนของการน าไมมาใชประโยชนซงจะตองมการเลอย การแปรรปไมหวงหามตองไดรบอนญาตตามกฎหมายวาดวยปาไม แตเมอเปนไมทไดจากการท า สวนปาตามกฎหมายวาดวยสวนปา สามารถแปรรปไมเพอน าไปใชประโยชนไดโดยไมตองขออนญาต แตหากการจะแปรรปไมนนโดยการตงเปนโรงงานแปรรปไม จะตองขออนญาตตงโรงงานแปรรปไมตามกฎหมายวาดวยปาไมดวย การทกฎหมายก าหนดดงกลาวกเพอใหสอดคลองกบกฎหมายวาดวยปาไม ซงมจดมงหมายในการควบคมการตงโรงงานแปรรปไม โดยไมตองพจารณาวาวตถดบท เขาท าการแปรรปเปนไมจากทใด

DPU

69

3. คาไมไมทไดจากการท าสวนปา นอกจากผท าสวนปาจะน าไปใชประโยชนโดยตรงแลว กอาจน าไปขายเปนธรกจ แตตามกฎหมายวาดวยปาไมการคาไมตองไดรบอนญาต กฎหมายวาดวยสวนปาจงไดยกเวนเพอใหสามารถคาไดโดยไมตองอยภายใตกฎเกณฑของกฎหมายวาดวยปาไม ท าใหผท าสวนปามความสะดวกอนเปนการสงเสรมใหมการปลกสรางสวนปาอนเปนการเพมพนทปาไดทางหนง

4. มไวในครอบครองการทตองใหสทธผท าสวนปามไมทท ามาจากสวนปาไวในครอบครอง เนองจากไมทขนทะเบยนทดนสวนปา เปนไมหวงหามตามพระราชบญญตปาไม การมไมทอนหรอไมแปรรปอนเปนไมหวงหามไวในครอบครอง ตองไดรบอนญาตตามกฎหมายวาดวยปาไม หากไมใหสทธผท าสวนปาในการมไวในครอบครองไมทน าออกจากสวนปา ตองไป ขออนญาตตามกฎหมายวาดวยปาไม กจะไมสอดคลองกบเจตนารมณของกฎหมาย

5. น าเคลอนทผานดานปาไมการน าเคลอนทเปนการควบคมอยางหนงตามกฎหมายวาดวยปาไม ควบคมในระหวางการน าไมจากทหนงไปอกทหนง เพอปองกนมใหการน าไมทท าโดยมชอบดวยกฎหมายเขาปะปนในระหวางน าเคลอนท จะตองมใบเบกทางซงออกโดยพนกงานเจาหนาท หรอหนงสอก ากบแลวแตกรณน าไปกบไมนนดวย และตองหยดใหพนกงานเจาหนาทประจ าดานปาไมตรวจสอบ แตไมทน าออกจากสวนปาสามารถน าเคลอนทไดโดยไมตองขออนญาตจากพนกงานเจาหนาท และไมตองหยดใหดานปาไมตรวจสอบ แตตองท าตามเงอนไขทกฎหมายวาดวยสวนปาก าหนด

6. ยกเวนคาภาคหลวงและคาบ ารงปา ไดก าหนดไวในมาตรา 14 เหตทตองยกเวน เนองจากตามกฎหมายวาดวยปาไมก าหนดใหผรบอนญาตท าไมตองเสยคาภาคหลวง และคาใชจายในการบ ารงปาใหแกรฐ แตเมอไมทน าออกจากสวนปาเปนไมทท าการปลก หรอบ ารงจากผท า สวนปา จงไดยกเวนไวให ซงหากเรยกเกบอกกจะไมเปนธรรมกบผทท าสวนปา

(5) หนาทของผท าสวนปา กฎหมายวาดวยสวนปาก าหนดให “ผท าสวนปา” มหนาทตองด าเนนการหาก ฝาฝน

กจะตองรบโทษ หนาทตามกฎหมายทก าหนดใหผท าสวนปาตองด าเนนการมสาระส าคญ ดงน 1. การอ านวยความสะดวกเปนไปตามมาตรา 8 ซงเมอมการขนทะเบยนทดนเปนสวน

ปาแลว บางครงทางราชการมความจ าเปนตองการเกบหาขอมลทางวชาการปาไม การเกบสถตการเจรญเตบโต การประเมนผลการท าสวนปา และตดตามผลการปฏบตการตามกฎหมายวาดวยสวนปา ขอมลเหลานเปนประโยชนเพอจะน ามาใชในการวางแผนการพฒนาดานตาง ๆ เชน การสงไมเขาจากตางประเทศ หรอทางดานกฎหมายโดยอาจปรบปรงแกไขกฎหมายใหรดกม หรอผอนคลายขนหากไมก าหนดไวชดเจนในกฎหมายการเขาไปของพนกงานเจาหนาทอาจไมสะดวก จงไดให

DPU

70

อ านาจพนกงานเจาหนาทไว การขดขวางหรอไมอ านวยความสะดวก กฎหมายไดก าหนดโทษจ าคกไมเกนหนงเดอน หรอปรบไมเกนสองพนบาท หรอทงจ าทงปรบ

2. การจดใหมตรากฎหมายวาดวยสวนปาไดก าหนดไวใน มาตรา 9 ใหผท าสวนปาตองจดใหมตราเพอแสดงการเปนเจาของไมทไดมาจากการท าสวนปา และจะน าตราออกใชไดเมอไดขนทะเบยนแลว ตราทจดท าตองสามารถต ตอก ประทบ หรอแสดงทไมใหเหนรปรอยตราไดอยางชดเจน จะมรปรอยอยางใดกได แตตองมอกษรของจงหวดทองททขอขนทะเบยนทดนเปนสวนปา ตราทขนทะเบยนและมการรบรองจากนายทะเบยน ณ สวนปาใด ใหใชไดกบไมทไดมาจากการท าสวนปาแหงนน หากผท าสวนปาประสงคจะยกเลกตรา ใหแจงเปนหนงสอพรอมน าตราไปท าลายตอพนกงานเจาหนาท กรณตราบบสลายในสาระส าคญหรอสญหาย ตองแจงภายใน 30 วน นบแตวนทราบการบบสลาย หรอสญหาย

3. การแจงการตด หรอโคนบญญตไวในมาตรา 11 จะเหนวากฎหมายไดก าหนดวธการท าไมในสวนปาสะดวกกวาการท าไมตามกฎหมายวาดวยการปาไม เพยงแตผท าสวนปาไปแจงเปนหนงสอตอพนกงานเจาหนาทโดยไมตองรอใหพนกงานเจาหนาทออกไปตรวจสอบหรอออกหนงสออนญาตใหกอน เมอแจงแลวพนกงานเจาหนาทจะออกหนงสอรบรองการแจงให แบบหนงสอแจงการตดหรอโคน และหนงสอรบรองการแจงตดหรอโคนไดก าหนดแบบไวในระเบยบกรมปาไม วาดวยการแจง การออกหนงสอรบรองการแจงตดหรอโคนไม การเกบหนงสอรบรองการแจงบญชแสดงรายการไม เอกสารส าคญทเกยวกบการดงกลาว การขอ การออกใบแทนหนงสอรบรองการแจง และหลกฐานแสดงการไดมาโดยชอบจากการท าสวนปา พ.ศ. 2535 และตลอดเวลาทท าการตดหรอโคนไมในสวนปา ผท าสวนปาตองเกบรกษาหนงสอรบรองการแจงไวในสวนปาเพอแสดงตอพนกงานเจาหนาท ในกรณทผท าสวนปาฝาฝนเงอนไขทนายทะเบยนก าหนดใหผท าสวนปาปฏบตตามกฎหมายก าหนดให มโทษจ าคกไมเกนหกเดอน หรอปรบไมเกนหนงหมนบาท หรอทงจ าท งปรบ หรอไมเกบรกษาหนงสอรบรองการแจงไวทสวนปา ก าหนดใหมโทษจ าคก ไมเกนหนงเดอนหรอปรบไมเกนสองพนบาท หรอทงจ าทงปรบ

4. การเกบรกษาหนงสอรบรองการแจง บญชแสดงรายการไม และเอกสารส าคญทเกยวกบการตด หรอโคนไมในสวนปาและการน าเคลอนท เปนหนาททก าหนดไวในมาตรา 15 หนาทตามมาตรานเปนเรองการเกบรกษาเอกสารเกยวกบการท าสวนปาทเปนเอกสารส าคญไดแก หนงสอรบรองการแจง การตด หรอโคนไม ซงนอกจากตองเกบรกษาไวตลอดเวลาทท าการตดโคน ตาม (3) แลว ยงตองเกบไวตอไปอกตามทก าหนดไวในมาตรา 15 นอกจากนแลว ยงตองเกบบญชแสดงรายการไม และการน าเคลอนท เชน ตนขวหนงสอแสดงบญชรายการไมทไดมาจากการท าสวนปา ซงผท าสวนปาตองออกใหกบผรบโอนไมจากการท าสวนปา เพอใชก ากบการน าเคลอนท

DPU

71

เอกสารเหลาน อาจมความจ าเปนตองใชประกอบการตรวจสอบของพนกงานเจาหนาท หากมขอสงสยวาเปนไมทน าเคลอนทจากสวนปาแหงนนหรอไม ส าหรบระยะเวลาในการเกบรกษานน ตามระเบยบกรมปาไมวาดวยการแจง การออกหนงสอรบรองการแจง หรอตดโคนไม เอกสารส าคญทเกยวกบการดงกลาวการขอการออกใบแทนหนงสอรบรองการแจง และหลกฐานแสดงการไดมาโดยชอบจากการท าสวนปา พ.ศ. 2535 ไดก าหนดไวในขอ 7 ใหเกบรกษาไวไมนอยกวา 2 ป นบแตวนทน าไมคลอนทออกจากสวนปาเสรจสนแลว เมอพนก าหนดแลวจะท าลายเสยกได การไมเกบไวตามระยะเวลาทก าหนดน กฎหมายไดก าหนดใหลงโทษจ าคกไมเกนหนงเดอน หรอปรบไมเกนสองพนบาท หรอทงจ าทงปรบ

(6) การตดโคนไมในสวนปา สทธของผท าสวนปา วาสามารถตดหรอโคนไมในสวนปาไดโดยไมอยในบงคบของ

กฎหมายวาดวยปาไม แตตองปฏบตตามวธการของกฎหมายวาดวยสวนปา ซงไดก าหนดวธไวตามมาตรา 11 และมาตรา 12

จากกฎหมายทงสองมาตราสามารถแยกไดเปน 1. กอนการตดหรอโคนไมในสวนปา กฎหมายไดก าหนดใหผท าสวนปาแจงเปน

หนงสอตอพนกงานเจาหนาทเพอออกหนงสอรบรองการแจง แบบหนงสอทใชในการแจงไดก าหนดไวในระเบยบกรมปาไมวาดวยการแจง การออกหนงสอรบรองการแจงตดหรอโคนไม การเกบรกษาหนงสอรบรองการแจง บญชแสดงรายการไมเอกสารส าคญทเกยวกบการดงกลาว การขอ การออกใบแทนหนงสอรบรองการแจง และหลกฐานแสดงการไดมาโดยชอบจากการท าสวนปา พ.ศ. 2535 แบบหนงสอการแจง จงไปขอไดทพนกงานเจาหนาท ส าหรบสถานทแจงไดก าหนดไวตามระเบยบน

เมอไดแจงแลวผท าสวนปาสามารถด าเนนการตดหรอโคนไมดงกลาวได เปนหนาทของพนกงานเจาหนาทตองออกไปตรวจสอบไมวามชนดและจ านวนถกตองตามทแจงหรอไม แลวจะตองออกหนงสอรบรองการแจงตดหรอโคนใหแกผท าสวนปาโดยไมชกชา ในการออกหนงสอรบรองการแจงน ไดใหอ านาจนายทะเบยนก าหนดเงอนไขอนใดทผท าสวนปาตองปฏบตเกยวกบการตดหรอโคนไม กรณ การตอก หรอประทบตราทไมไวดวยกได เงอนไขตามทนายทะเบยนก าหนดไวพรอมออกหนงสอรบรอง การแจงนหากก าหนดเกยวกบการต ตอก หรอประทบ หรอแสดงการเปนเจาของไมทไดมาจากการท าสวนปา ถาผใดฝาฝนเงอนไขน ตามมาตรา 25 ก าหนดใหระวางโทษจ าคกไมเกนหกเดอน หรอปรบไมเกนหนงหมนบาท หรอทงจ าทงปรบ

DPU

72

2. ขณะตดหรอโคนไมในสวนปา กฎหมายไดก าหนดวธการไววาหลงจากผท าสวนปาไดไปแจงตอพนกงานเจาหนาทวาจะตดหรอโคนไมตามขอ 1 แลว ผท าสวนปาสามารถจะตดหรอโคนไมไดทนท และเมอไดรบหนงสอรบรองแลวจะตองเกบไวทสวนปา เพอแสดงตอพนกงานเจาหนาทตลอดเวลาทท าการตดหรอโคนไม เพอเปนมาตรการในการตรวจสอบของพนกงานเจาหนาทมใหมการน าไมในปามาสวมวาเปนไมทท าจากสวนปา เพราะในหนงสอรบรองการแจงจะมรายละเอยด เชน ชนดไม จ านวนไม ซงยงมความจ าเปนใหเจาหนาทตองเขาไปเกยวของอยบาง หากผท าสวนปาไมเกบรกษาหนงสอรบรองการแจงไวตามทก าหนด มาตรา 26 ใหระวางโทษจ าคกไมเกนหนงเดอน หรอปรบไมเกนสองพนบาท หรอทงจ าทงปรบ

(7) การน าไมเคลอนทออกจากสวนปา การน าเคลอนทตามกฎหมายวาดวยสวนปา มไดใหความหมายไวสวนกฎหมายวาดวย

ปาไมไดใหความหมายวา การน าเคลอนท หมายความวา “ชกลากหรอท าใหไมหรอของปาเคลอนจากทไปดวยประการใด ๆ ” กฎหมายวาดวยสวนปา ไดก าหนดเกยวกบการน าเคลอนทไว

เมอพจารณาจากบทบญญตดงกลาว การน าเคลอนทตามกฎหมายวาดวยสวนปา ไดก าหนดไวเปนการเฉพาะแลววา เปนการน าออกจากสวนปา ดงนน หากเพยงแตน าเคลอนทภายในสวนปา เชน น าไปใชสอยภายในบรเวณสวนปานนเอง การน าเคลอนทกไมตองปฏบตตามทกฎหมายก าหนด การน าเคลอนทดงกลาวมวธปฏบต ดงน

1. ไมทจะน าออกจากสวนปาตองมรอยตรา ต ตอก หรอประทบ หรอแสดง เพอแสดงความเปนเจาของทไมนนท าใหเจาหนาทตรวจสอบไดวาเปนไมทน าออกจากสวนปาของผท าสวนปาคนใด การต ตอก ประทบหรอแสดงไดก าหนดไวในระเบยบกรมปาไม วาดวยการขนทะเบยน การรบรอง การต ตอก หรอประทบ หรอแสดงการยกเลก และการท าลายตราทใชในกจการสวนปา พ.ศ. 2535 ดงน

“ขอ 9. การต ตอก ประทบ หรอแสดงตราใหผท าสวนปาใชตราทขนทะเบยน และมการรบรองแลวจากนายทะเบยนต ตอก ประทบ หรอแสดงตามทไดดงกลาวใหชดเจน โดยใหปฏบตดงน

(1) ไมทอนทมขนาดความโตทกงกลางทอนเกนกวา 80 เซนตเมตร ใหต ตอก ประทบ หรอแสดงตราลงบนหนาตดดานโคนและปลายของไมแตละทอน พรอมดวยเลขเรยงประจ าทอน

การตเลขเรยงประจ าทอน ใหใชเลขเรยงเรมตนตงแต 1 จนสนป พ.ศ. นน เมอเรมป พ.ศ. ใหมใหเรมตนใหม

(2) ไมทอนทมขนาดความโตทกงกลางทอน ต งแต 80 เซนตเมตรลงมา ใหต ตอก ประทบ หรอแสดงตราทหนาตดดานโคนของไม

DPU

73

(3) ไมแปรรปเปนไมเสาถากและไมแปรรปเหลยมใหด าเนนการตาม (1) (4) ไมแปรรปอน ๆ ใหต ตอก ประทบ หรอแสดงตราทหนาตดของไม (5) สงประดษฐ เครองใช หรอสงอนใดบรรดาทท าดวยไมหรอสวนใด ๆ ของตนไม

ใหต ตอก ประทบ หรอแสดงตราทสง ๆ นน ในบรเวณทเหนไดงายและสะดวกแกการตรวจสอบ” 2. ตลอดเวลาทน าไมเคลอนทตองมหนงสอรบรองการแจง ตลอดจนบญชแสดง

รายการไมก ากบไปดวย ในขอนเปนเรองของเอกสารทตองใชก ากบไปกบไมทน าเคลอนทออกจากสวนปา เอกสารดงกลาวประกอบดวย

2.1 หนงสอรบรองการแจง หรอหนงสอรบรองการแจงตดหรอโคนไมทไดมาจากการท าสวนปา เปนเอกสารทพนกงานเจาหนาทออกใหกบผท าสวนปา เมอมความประสงคจะตดหรอโคนไมในสวนปา และตองเกบไวตลอดเวลาทท าการตดหรอโคนไม เมอจะน าไมเคลอนทออกจากสวนปา ตามระเบยบกรมปาไม วาดวยการน าไมทอน ไมแปรรป หรอสงประดษฐฯ ทไดมาจากการท าสวนปาเคลอนท พ.ศ. 2535 ก าหนดใหมส าเนาหรอภาพถายหนงสอรบรองการแจง ทพนกงานเจาหนาทไดรบรองถกตองก ากบไปดวยตลอดเวลาทน าเคลอนท ดงน น ในทางปฏบตการน าเคลอนทจงใชส าเนาหรอภาพถายหนงสอรบรองการแจงทพนกงานเจาหนาทรบรองถกตองทกครงทมการน าเคลอนทซงอาจขอใหพนกงานเจาหนาทรบรองถกตองไวคราวละ หลายฉบบกจะสะดวกตอการน าเคลอนท

2.2 หนงสอแสดงบญชรายการไม ทไดมาจากการท าสวนปา เปนเอกสารทตองใชประกอบในการน าเคลอนท แบบหนงสอแสดงบญชรายการไมน เปนไปตามทก าหนดไวทายระเบยบกรมปาไม วาดวยการน าไมทอน ไมแปรรป หรอสงประดษฐฯ ทไดมาจากการท าสวนปาเคลอนท พ.ศ. 2535 มสาระส าคญเกยวกบชอผออกหนงสอ ผรบมอบไม การน าเคลอนทจากทใดไปยงทใดหลกฐานการไดมาของไมทน าเคลอนท และมบญชแสดงรายการไมระบชนดไม ลกษณะสงประดษฐ ขนาด ปรมาตร รปรอยตราหรอเครองหมายทใชประทบ แบบหนงสอแสดงบญชรายการไมทไดมาจากการท าสวนปา ตามระเบยบไดก าหนดใหจดพมพเปนเลม จ านวนเลมละ 50 ฉบบ ส าหรบหนงสอแสดงบญชรายการไมน ผท าสวนปาอาจจดพมพเองไดแตตองมแบบตามทก าหนดไวเทานน และกอนน าออกใชจะตองน าไปใหจงหวดทองท หรอส านกสงเสรมการปลกปาภาคเอกชน กรมปาไม ลงทะเบยนเลมทของหนงสอแสดงบญชรายการไมเลมนน

ในการน าไมเคลอนทออกจากสวนปาตามทกลาว หากไมมบญชแสดงรายการไมตามทก าหนด หรอฝาฝนขอก าหนดทออกตามมาตรา 13 ไดมการก าหนดโทษไวในมาตรา 25 วาตองระวางโทษจ าคกไมเกนหกเดอน หรอปรบไมเกนหนงหมนบาท หรอทงจ าทงปรบ

DPU

74

3) รางพระราชบญญตสวนปา38 รางพระราชบญญตสวนปา เสนอโดยคณะรฐมนตร ชดทมพลเอก ประยทธ จนทรโอชา

เปนนายกรฐมนตร ตอประธานสภานตบญญตแหงชาต เมอวนท 15 ตลาคม 2557 เพอใหสภา นตบญญตแหงชาตพจารณาตามบทบญญตของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช 2557 โดยมหลกการและเหตผลประกอบรางพระราชบญญต ดงน

(1) หลกการ แกไขเพมเตมพระราชบญญตสวนปา พ.ศ. 2535 ดงตอไปน 1. แกไขเพมเตมบทนยามค าวา “สวนปา” เพอเพมประเภทของตนไมทสามารถน ามา

ขนทะเบยนเปนสวนปา และก าหนดบทนยามค าวา “ของปา” (แกไขเพมเตมมาตรา 3) 2. แกไขเพมเตมประเภทของทดนทน ามาขนทะเบยนเปนสวนปา รวมท งแกไข

เพมเตมหลกเกณฑในการขอขนทะเบยนและการขนทะเบยนทดนเปนสวนปา (แกไขเพมเตมมาตรา 4 มาตรา 5 มาตรา 6 วรรคสอง และมาตรา 7 วรรคหนง)

3. ก าหนดหลกเกณฑในการออกใบส าคญรบรองการจดการปาไมอยางย งยน (เพมมาตรา 8/1 และแกไขเพมเตมมาตรา 16)

4. ไดแกไขเพมเตมหลกเกณฑในการท าไม แปรรปไม เกบหา คา มไวในครอบครอง หรอน าเคลอนทซงไมและของปาทไดมาจากการท าสวนปา (เพมมาตรา 9/1 มาตรา 10/1 และมาตรา 14/1 และแกไขเพมเตมมาตรา 10 และมาตรา 14)

5. ก าหนดใหสตวทเกดและด ารงอยโดยธรรมชาตในสวนปาโดยไมมเจาของ เปนสตวปาทไดรบความคมครองตามกฎหมายวาดวยการสงวนและคมครองสตวปา (เพมมาตรา 9/2)

6. ไดก าหนดมาตรการทางปกครองส าหรบผท าสวนปาทไมปฏบตตามหลกเกณฑ ในการท าสวนปา (เพมมาตรา 22/1 และมาตรา 22/2)

7. ไดเพมบทก าหนดโทษใหสอดคลองกบการแกไขเพมเตมกฎหมาย (เพมมาตรา22/3 มาตรา 25/1 มาตรา 25/2 มาตรา 25/3 และมาตรา 25/4)

8. ไดแกไขเพมเตมบทบญญตวาดวยความรบผดในทางอาญาของผแทนนตบคคล (แกไขเพมเตมมาตรา 27)

(2) เหตผล โดยทพระราชบญญตสวนปา พ.ศ. 2535 มบทบญญตบางประการทไมเหมาะสมและ

เปนอปสรรคตอการสนบสนนและสงเสรมใหมการปลกสรางสวนปา โดยเฉพาะการทกฎหมายจ ากดประเภทของทดนทจะขนทะเบยนสวนปาไวเฉพาะกรณการปลกและการบ ารงรกษาตนไมท

38 สภานตบญญตแหงชาต. สบคน 1 พฤษภาคม 2558, จาก http://www.senate.go.th

DPU

75

เปนไมหวงหามตามกฎหมายวาดวยปาไม และมไดก าหนดใหทดนทมใบอนญาตตามกฎหมาย วาดวยปาไมใหท าสวนปาสามารถน ามาขนทะเบยนเปนสวนปาได ประกอบกบปญหาอปสรรค ในการแปรรปไมและการออกใบรบรองไมทไดมาจากการท าสวนปา และความไมชดเจนเกยวกบสถานะของสตวปาหรอของปาในสวนปา สมควรแกไขหลกเกณฑการขนทะเบยนสวนปา การแปรรปไมในสวนปา ตลอดจนการเกบหา คา มไวในครอบครอง หรอน าเคลอนทซงของปาในสวนปา การออกใบส าคญรบรองการจดการปาไมอยางย งยน และปรบปรงมาตรการในการก ากบดแลและแกไขเพมเตมบทก าหนดโทษใหเหมาะสมยงขน เพอเปนมาตรการในการสงเสรมและจงใจใหมการปลกสรางสวนปาควบคไปกบบรการจดการพนทปาไมของประเทศใหมประสทธภาพเพมขน จงจ าเปนตองตราพระราชบญญตน

รางพระราชบญญตสวนปา มเนอหารวม 23 มาตรา สรปสาระส าคญได ดงน 1. แกไขเพมเตมบทนยามค าวา “สวนปา” ใหหมายความวา ทดนทไดขนทะเบยนตาม

มาตรา 5 เพอท าการปลกและบ ารงรกษาตนไมตามบญชทายพระราชบญญตน และตามทก าหนดเพมเตมโดยตราเปนพระราชกฤษฎกา (รางมาตรา 3 แกไขเพมเตมมาตรา 3)

2. ก าหนดประเภททดนทสามารถน ามาขอขนทะเบยนเปนสวนปาไดมจ านวน 6 ประเภท โดยเพมทดนทมใบอนญาตตามกฎหมายวาดวยปาไมใหท าสวนปา และก าหนดใหผมกรรมสทธ สทธครอบครอง หรอผมสทธใชประโยชนในทดนดงกลาวเปนผมสทธยนค าขอขนทะเบยนทดนเปนสวนปาตอนายทะเบยนตามหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขทก าหนดในกฎกระทรวง สวนกรณทผยนค าขอขนทะเบยนเปนผเชา หรอผเชาซอทดนประเภททดนทมโฉนดทดนหรอหนงสอรบรองการท าประโยชนตามประมวลกฎหมายทดนนน ผยนค าขอตองมหลกฐานการเชาหรอเชาซอทดนดงกลาว พรอมทงหนงสอยนยอมของผมกรรมสทธหรอสทธครอบครองในทดนนน ทแสดงวาอนญาตใหท าสวนปาไดดวย (รางมาตรา 5 แกไขเพมเตมมาตรา 4 และมาตรา 5)

3. ก าหนดใหผท าสวนปาทนายทะเบยนไดสงรบขนทะเบยนทดนเปนสวนปามหนาทตองจดท าบญชแสดงชนดและจ านวนไมทท าการปลกและบ ารงรกษาตามระเบยบทอธบดกรมปาไมก าหนด (รางมาตรา 6 แกไขเพมเตมมาตรา 6 วรรคสอง)

4. ก าหนดใหในกรณททดนทขอขนทะเบยนทดนเปนสวนปา เปนทดนตามมาตรา 4 (4) หรอ (5) กลาวคอ ทดนทมหนงสออนญาตตามกฎหมายวาดวยปาสงวนแหงชาตหรอทดนทมใบอนญาตตามกฎหมายวาดวยปาไม กอนรบขนทะเบยนทดนเปนสวนปา ใหนายทะเบยนสงใหพนกงานเจาหนาทออกไปตรวจสอบและท ารายงานเกยวกบสถานทตง สภาพทดน ชนด ขนาด และจ านวนของไมทมอยเดมตามธรรมชาต ตลอดจนรายละเอยดของทดนนน และในกรณทเปนไมหวงหามตามกฎหมายวาดวยปาไม หรอไมทการท าไมตองไดรบอนญาตตามกฎหมายวาดวยปาสงวน

DPU

76

แหชาต ใหพนกงานเจาหนาทจดแจงในรายงานดงกลาวใหแจงชดตามหลกเกณฑและวธการทอธบดกรมปาไมก าหนดโดยความเหนชอบของรฐมนตรวาการกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (รางมาตรา 7 แกไขเพมเตมมาตรา 7 วรรคหนง)

5. ก าหนดใหในกรณทการสงออกไมทไดมาจากการท าสวนปาจะตองมใบส าคญรบรองการจดการปาไมอยางย งยนจากกรมปาไมตามความตองการของประเทศปลายทาง หรอผท าสวนปาประสงคจะขอใหกรมปาไมออกใบส าคญดงกลาว ใหยนค าขอตอนายทะเบยนและช าระคาใชจายในการตรวจสอบหรอด าเนนการอนใดตามระเบยบทอธบดกรมปาไมก าหนด สวนหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขในการยนค าขอ การออกใบส าคญ และการเพกถอนใบส าคญดงกลาว ใหเปนไปตามทก าหนดในกฎกระทรวง นอกจากนยงก าหนดใหอธบดกรมปาไมมอ านาจก าหนดใหสถาบนหรอองคกรอนออกใบส าคญดงกลาวแทนได (รางมาตรา 8 เพมความเปนมาตรา 8/1)

6. ก าหนดใหไมและของปาทไดมาจากการท าสวนปาเปนกรรมสทธของผท าสวนปาและผท าสวนปามสทธท าไม แปรรปไม และเกบของปาดงกลาวภายใตบทบญญตแหงพระราช บญญตน นอกจากนยงก าหนดใหในการท าไมดงกลาว ผท าสวนปาอาจตดหรอโคนไม แปรรปไม คาไม มไวในครอบครอง และน าไมเคลอนทผานดานปาไมไดโดยไมตองขออนญาตตามกฎหมายวาดวยปาไม (รางมาตรา 9 เพมความเปนมาตรา 9/1 และมาตรา 9/2 และรางมาตรา 10 แกไขเพมเตมมาตรา 10)

7. ก าหนดใหผท าสวนปาทประสงคจะใชสถานทใดเพอท าการแปรรปไมทไดมาจากการท าสวนปา ใหยนค าขอรบใบอนญาตตอนายทะเบยนตามหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขทก าหนดในกฎกระทรวง และไมถอวาการใชสถานทเพอท าการแปรรปไมดงกลาวเปนการตงโรงงานแปรรปไมตามกฎหมายวาดวยปาไม (รางมาตรา 11 เพมความเปนมาตรา 10/1)

8. ก าหนดใหบรรดาไมทไดมาจากการท าสวนปาไมตองเสยคาภาคหลวง คาบ ารงปาและคาธรรมเนยม ตามกฎหมายวาดวยปาไมและกฎหมายวาดวยปาสงวนแหงชาต (รางมาตรา 12 แกไขเพมเตมมาตรา 14)

9. ก าหนดใหในกรณทหนงสอรบรองการขนทะเบยนทดนเปนสวนปา ใบส าคญรบรองการจดการปาไมอยางย งยน หรอหนงสอรบรองการแจง สญหาย ช ารด หรอถกท าลาย ใหผท าสวนปามสทธยนค าขอใบแทนหนงสอรบรองหรอใบส าคญดงกลาวตอนายทะเบยนตามระเบยบทอธบดกรมปาไมก าหนด (รางมาตรา 14 แกไขเพมเตมมาตรา 16)

10. ก าหนดมาตรการทางปกครองใหในกรณทปรากฎวาผท าสวนปาผใดไมปฏบตตามเงอนไขในการท าสวนปา หรอไมปฏบตตามค าสงของพนกงานเจาหนา ท ซงส งการตามพระราชบญญตน ใหนายทะเบยนมอ านาจสงใหปฏบตใหถกตองหรอจดการแกไขใหถกตองภายใน

DPU

77

ระยะเวลาทก าหนด และถาผท าสวนปาไมปฏบตหรอจดการแกไขใหถกตองภายในระยะเวลาดงกลาว หรอในกรณทผท าสวนปาไดกระท าการใดทไมอาจปฏบตหรอจดการแกไขใหถกตองได ใหนายทะเบยนมอ านาจสงเพกถอนหนงสอรบรองการขนทะเบยนทดนเปนสวนปาได ทงน โดยผท าสวนปาซงถกสงเพกถอนหนงสอรบรองดงกลาวมสทธอทธรณตอรฐมนตรวาการกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม แตไมเปนการทเลาการบงคบตามค าสงเพกถอนหนงสอรบรองดงกลาว นอกจากน ยงไดเพมบทก าหนดโทษทางอาญาแกผท าสวนปาทไมปฏบตตามมาตรา 6 วรรคสอง กลาวคอ ไมจดท าบญชแสดงชนดและจ านวนไมทท าการปลกและบ ารงรกษาตามระเบยบทอธบดกรมปาไมก าหนด หรอจดท าบญชดงกลาวอนเปนเทจ (รางมาตรา 15 เพมความเปนมาตรา 22/1 มาตรา 22/2 และมาตรา 22/3)

11. เพมบทก าหนดโทษทางอาญาใหสอดคลองกบการเพมบทบญญตมาตราตาง ๆ ตามรางพระราชบญญตน (รางมาตรา 16 เพมความเปนมาตรา 25/1 มาตรา 25/2 มาตรา 25/3 และมาตรา 25/4)

12. ก าหนดใหในกรณทผกระท าความผดเปนนตบคคล ถาการกระท าความผดนนเกดจากการสงการ หรอการกระท าของบคคลใด หรอไมสงการ หรอไมกระท าการ อนเปนหนาททตองกระท าของกรรมการผจดการ ผจดการ ผแทนของนตบคคล หรอบคคลใดซงรบผดชอบในการด าเนนงานของนตบคคลน น ผ น นตองรบโทษตามทบญญตไวส าหรบความผดน น ๆ ดวย (รางมาตรา 17 แกไขเพมเตมมาตรา 27)

3) พระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 250739 พระราชบญญตปาสงวน พ.ศ. 2507 มผลบงคบใชต งแตวนท 29 เมษายน 2507

บทบงคบของกฎหมายฉบบนมงเนนการอนรกษปาไมใหด ารงอย และไดมการปรบปรงแกไขใหเหมาะสม 2 ครง คอ

1. พระราชบญญตปาสงวนแหงชาต (ฉบบท 2) พ.ศ. 2522 มผลบงคบใชเมอวนท 29 เมษายน พ.ศ. 2522 มวตถประสงคเพอแกไขเพมเตมอตราโทษทสงขนและใหสอดคลองกบโทษตามพระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484

2. พระราชบญญตปาสงวนแหงชาต (ฉบบท 3) พ.ศ. 2528 มผลบงคบใชในวนท 12 กนยายน พ.ศ. 2528 มวตถประสงคเพอจดการเกยวกบปาเสอมโทรม

พระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 2507 มหลกการมงไปในเรองการแบงแยกทดนเปนปาเพอสงวนและคมครองไว ซงตางกบพระราชบญญตปาไมฯ ทมหลกการมงบงคบคมครองไม

39 จาก เอกสารการสอนชดวชาหนวยท 1-7 กฎหมายเกยวกบทรพยากรปาไมและสงแวดลอม (น. 297-360), โดย ณรงค มหรรณพ, และวสตร สมนก, 2556, นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

DPU

78

และของปาทมอยในปา โดยก าหนดวธการหวงหามไว ผทประสงคจะท าไมหรอเกบหาของปาจะตองขออนญาตจากพนกงานเจาหนาท ทงนรวมไปถงการน าไมหรอของปาเคลอนท การแปรรปไม การตงโรงงานแปรรปไม การตงโรงคาไมแปรรป และการมไมแปรรปไวในครอบครอง ซงตองขอรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท

แมวาหลกการจะแตกตางกนแตกฎหมายทง 2 ฉบบกมไดขดแยงกนแตกลบประสานสอดคลองกนยงขน ดงจะเหนไดจากการอนญาตท าไม หรอเกบหาของปาในเขตปาสงวนแหงชาต การน าไมหรอของปาเคลอนท ตลอดจนการควบคมการแปรรปไมยงตองอยภายใตบงคบของกฎหมายวาดวยปาไมดวยตามแตกรณ

การดแลรกษาพนทปาสงวนแหงชาตไดปรบเปลยนไป โดยคณะรฐมนตรไดมมตเมอวนท 10 และ 17 มนาคม 2545 เหนชอบใหก าหนดเขตการใชประโยชนทรพยากรทดนปาไมในเขตปาสงวนแหงชาต เพอใหเกดความชดเจน ท าใหการใชเกดประโยชนสงสด แกไขปญหาขอขดแยง และรกษาพนทปาไมใหคงอย โดยจ าแนกพนท ดงน

1) พนทปาไมกรมปาไมด าเนนการจ าแนกทดนในเขตปาสงวนแหงชาต 1,221 ปา เนอท 147.34 ลานไร ออกเปนเขตตาง ๆ ดงน

(1) เขตพนทปาเพออนรกษ (Zone C) 88.23 ลานไร หรอรอยละ 27.56 ของพนทประเทศ

(2) เขตพนทปาเพอเศรษฐกจ (Zone E) 51.89 ลานไร หรอรอยละ 16.16 ของพนทประเทศ

(3) เขตพนทซงเหมาะสมกบการเกษตร (Zone A) 7.22 ลานไร หรอรอยละ 2.21 ของพนทประเทศ

2) พนทของเอกชนและพนทอน ๆ (1) ทดนของเอกชน 167.02 ลานไร (2) ทดนอน ๆ 6.3 ลานไร ในเดอนธนวาคม 2536 กรมปาไมไดมอบพนทปาเศรษฐกจ (Zone E) บางสวน คอ

จ านวน 37.06 ลานไร และพนทเหมาะสมกบการเกษตร (Zone A) ทงหมด จ านวน 7.22 ลานไร รวมพนททงหมด 44.28 ลานไร ใหส านกงานปฏรปเพอการเกษตร (สปก.) ไปปฏรปทดนเพอการเกษตร และคาดวาจะมเนอทปาประมาณ 10 ลานไร ทส านกงานปฏรปทดนจะสงกลบคนกรมปาไม เนองจากไมเหมาะสมกบการปฏรปทดน ซงเปนเหตหนงใหพนทปาสงวนแหงชาตลดนอยลง

DPU

79

ปจจบนไดมการแบงพนทเปาหมายออกเปน Area Operation หรอ AO 4 ระดบ คอ AO1, AO2, AO3, และ AO4 คอ AO1 ไดแก พนทด าเนนการเรยบรอย AO2 ไดแก พนทอยระหวางด าเนนการ AO3 ไดแก พนทบกรกใหม และ AO4 ไดแก พนทปาสมบรณ ซงการจดแบงพนทเหลานมวตถประสงคเพอลดภยคกคาม การบกรกพนทปาสงวนโดยกลมชาวบานจากกลมนายทน และการลกลอบตดไมเศรษฐกจ โดยด าเนนการไมเลอกปฏบต เพอทวงคนผนปาสงวน ตามนโยบายของรฐบาล

(1) บทวเคราะหศพทกฎหมายวาดวยปาสงวนแหงชาต “ปาสงวนแหงชาต” หมายถงปาทไดมการน ามาก าหนดเปนปาสงวนแหงชาตทบซอน

ลงไปตามวธการทก าหนดไวในมาตรา 6 มาตรา 7 และมาตรา 36 ปาสงวนแหงชาต ถอวาเปนสาธารณสมบตของแผนดนประเภททสงวนไวเพอประโยชนรวมกน กรมปาไมเปนเพยงหนวยงานของรฐทมอ านาจหนาทในการควบคม ดแลรกษา หรอบ ารงปาสงวนแหงชาตตามพระราชบญญตน

“ไม” บทวเคราะหศพทค าวา “ไม” มความหมายเชนเดยวกบค าวา “ไม” ตามพระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 ซงไมเปนการขดหรอแยงทท าใหเกดปญหาแตอยางใด เพราะพระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 2507 บงคบใชแตไมในเขตปาสงวน แตพระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 บงคบใชทวราชอาณาจกรทวราชอาณาจกรทงในปาและนอกปา รวมถงไมทน าเขามาในราชอาณาจกรดวย

“ท าไม” บทวเคราะหศพทค าวา “ท าไม” มความหมายเหมอนกบค าวา “ท าไม” ตามมาตรา 4 (5) พระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 จะตางกนกตรงทค าวา “ท าไม” ตามพระราชบญญตปาไม มความหมายครอบคลมถงการกระท ากบไมสกหรอไมยางทขนอยในทดนของเอกชน (ทดนไมใชปา) หรอการน าไมสกหรอไมยางออกจากทดนทไมนน ๆ ขนอยดวย

“พนกงานเจาหนาท” ในการแตงตงพนกงานเจาหนาท ตามพระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 2507 มบญญตไวในมาตรา 5 และมาตรา 25 ส าหรบพนกงานเจาหนาททรฐมนตรแตงตงตามมาตรา 5 จะเปนพนกงานโดยทว ๆ ไป ซงปจจบนมประกาศกระทรวงทรพยากร ธรรมชาตและสงแวดลอม เรอง แตงตงพนกงานเจาหนาทตามพระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 2507 ส าหรบการทรฐมนตรแตงตงใหเปนพนกงานเจาหนาทตามความในมาตรา 25 แหงพระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 2507 จะเปนพนกงานเจาหนาทเฉพาะปาสงวนแหงชาตนน ๆ และจะมอ านาจตามทก าหนดไวตามมาตรา 25 ท งนปกตแลวจะแตงต งใหอธบดกรมปาไม ผวาราชการจงหวด ปาไมเขต นายอ าเภอ ปลดอ าเภอผเปนหวหนาประจ ากงอ าเภอ เปนพนกงานเจาหนาทตามมาตรา 25

DPU

80

(2) การก าหนดปาสงวนแหงชาต 1. พนททจะก าหนดปาสงวนแหงชาต บญญตไวในมาตรา 6 มาตรา 7 และมาตรา

36 ปาทจะก าหนดเปนปาสงวนแหงชาตตามพระราชบญญตนม 3 ประเภท คอ ก. ปาทเปน “ปาสงวน” อยแลวตามกฎหมายวาดวยการคมครองและสงวนปา

กอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบเปน “ปาสงวนแหงชาต” ตามพระราชบญญตนทงนเนองจาก “ปาสงวน” เปนปาทรฐตองการคมครองและสงวนไว โดยการออกเปนกฎกระทรวงมแผนทแสดงแนวเขต รงวดหมายเขตปาไวชดเจน

ในกรณพนทปาสงวนแหงชาตทประกาศตามพระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 2507 มแนวเขตแตกตางกบแนวเขตปาสงวนทเคยเปนปาคมครองมากอนมพระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 2507 ประกาศใชนน แมกฎกระทรวงก าหนดเขตปาสงวนจะมไดยกเลกแนวเขตปาคมครองเดม กใหใชแนวเขตแนวใหมทประกาศตามกฎกระทรวงตามพระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 2507

ข. ก าหนดใหปาทเปน “ปาคมครอง” อยแลวตามกฎหมายวาดวยการคมครองและสงวนปากอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบใหเปน “ปาสงวนแหงชาต” โดยพนกงานเจาหนาทตองด าเนนการออกกฎกระทรวงตามมาตรา 6 วรรคสอง หรอมาตรา 7 แหงพระราช บญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 2507 มารองรบใหแลวเสรจภายใน 5 ป นบแตวนทพระราชบญญตนใชบงคบตามมาตรา 36

เหตทตองใหออกกฎกระทรวงมารองรบอกครงเนองจาก “ปาคมครอง” ตามกฎหมาย วาดวยการคมครองและสงวนปาแมจะก าหนดโดยออกเปนกฎกระทรวงแตแผนททายกฎกระทรวงเปนเพยงแผนทสงเขปซงสวนใหญจะคดลอกมาจากแผนทระวางของกรมแผนททหารบก ไมมการรงวดหมายแนวเขตปาทชดเจน รวมทงไมมการจดท าหลกเขตตดปายปาคมครองไวแตอยางใด

ค. ก าหนดปาอน ๆ เชน ปาไมถาวรตามผลการจ าแนกประเภททดนต งแต พ.ศ. 2504 ฯลฯ ใหเปนปาสงวนแหงชาตเพอรกษาสภาพปาไม ของปา หรอทรพยากรธรรมชาตอนไว ซงการออกกฎกระทรวงตองมแผนทแสดงแนวเขตปาทก าหนดเปนปาสงวนแหงชาตแนบทายกฎกระทรวงดวย

DPU

81

2. การจดใหมหลกเขตหรอปายแสดงแนวเขตปาสงวนแหงชาต ในการก าหนดปาสงวนแหงชาตกฎหมายไดก าหนดใหพนกงานเจาหนาทตองจดท า

เครองหมายแสดงแนวเขตไวในมาตรา 8 ตามมาตรา 8 ก าหนดใหพนกงานเจาหนาทท าการส ารวจรงวดจดท าหลกเขตและปาย

หรอเครองหมายอน ๆ แสดงแนวเขตปาสงวนแหงชาตไว เพอใหประชาชนเหนไดวาเปนปาสงวนแหงชาต ปาสงวนแหงชาตใดทพนกงานเจาหนาทยงไมจดท าหลกเขตและปายหรอเครองหมายอน ๆ แสดงแนวเขตไว หากมการกระท าผดเกดขน ศาลจะยกฟองโดยอาศยเหตทพนกงานเจาหนาทยง ไมด าเนนการตามทกฎหมายก าหนดไวใหครบถวนเสยกอนท าใหเกดความเสยหายแกทางราชการเปนอยางมาก โดยทเรองนมความส าคญจงไดบญญตโทษไวในมาตรา 33ตองระวางโทษจ าคก ไมเกนสามปหรอปรบไมเกนสามหมนบาท หรอทงจ าทงปรบ

3. การประกาศกฎกระทรวงก าหนดปาสงวนแหงชาตใหประชาชนทราบ พนททประกาศใหเปนปาสงวนแหงชาต มาตรา 9 ก าหนดใหตองประกาศใหประชาชน

ในพนททราบ หากไมมการปดประกาศกฎกระทรวงก าหนดปาสงวนแหงชาต กฎหมายยงไมมผลใชบงคบโดยสมบรณ ดงนนเมอมคดขนสศาล ศาลจะพพากษายกฟองจ าเลย

(3) การด าเนนงานของคณะกรรมการส าหรบปาสงวนแหงชาต การก าหนดทดนใหเปนปาสงวนแหงชาต อาจมผลกระทบตอสทธหรอประโยชนของ

บคคลทมอยในพนทกอนแลวโดยชอบดวยกฎหมาย ดงนนจงก าหนดใหมคณะกรรมการส าหรบปาสงวนแหงชาตขนเพอแกไขปญหาและใหความเปนธรรมแกบคคลดงกลาว โดยบญญตไวใน มาตรา 10 มาตรา 11 มาตรา 12 และมาตรา 13

ตามมาตรา 10 เมอไดออกกฎกระทรวงก าหนดปาสงวนแหงชาต โดยประกาศใน ราชกจจานเบกษาใหมผลใชบงคบแลว ใหรฐมนตรวาการกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมแตงตงคณะกรรมการส าหรบปาสงวนแหงชาตขนประกอบดวย ผแทนกรมปาไม ผแทนกรมการปกครอง ผแทนกรมทดน และกรรมการอนอก 2 คน รวมเปน 5 คน มอ านาจหนาทดงน

1. ควบคมใหการเปนไปตามมาตรา 8 คอ ใหพนกงานเจาหนาทด าเนนการจดท า หลกเขตและปาย หรอเครองหมายอนแสดงแนวเขตปาสงวนแหงชาต และมาตรา 9 ใหพนกงานเจาหนาทจดการใหมการปดประกาศส าเนากฎกระทรวงและแผนททายกฎกระทรวงไวทท าการอ าเภอหรอกงอ าเภอทองท ทท าการก านนทองท และทเปดเผยเหนไดงายในหมบานทองทนน

2. ด าเนนการสอบสวนและวนจฉยค ารองตามมาตรา 13 ค ารองขอผอางวามสทธหรอไดท าประโยชนในเขตปาสงวนแหงชาตอยกอนแลว

DPU

82

3. มหนงสอเรยกบคคลมาใหถอยค าหรอใหสงเอกสารทเกยวของในการสอบสวนตามมาตรา 13

4. ตงอนกรรมการเพอพจารณาหรอปฏบตการอยางหนงอยางใดตามทคณะ กรรมการมอบหมายซงจะตองเปนงานทอยในอ านาจหนาทของคณะกรรมการ

ตามมาตรา 13 ก าหนดใหคณะกรรมการส าหรบปาสงวนแหงชาต เมอไดรบค ารองของผอางวามสทธหรอไดท าประโยชนในเขตปาสงวนแหงชาตอยกอนแลว จากนายอ าเภอหรอปลดอ าเภอผเปนหวหนาประจ ากงอ าเภอกใหสอบสวนค ารองนนตามอ านาจหนาท (มาตรา 10 (2) และ (3)) ถาปรากฎวาผรองเสยสทธหรอเสอมเสยประโยชนจรงกพจารณาก าหนดคาทดแทนตามทเหนสมควร และถาผรองไมพอใจในคาทดแทนทก าหนดใหกมสทธอทธรณตอรฐมนตรภายในก าหนด 30 วน ค าวนจฉยของรฐมนตรใหเปนทสด

(4) ขอหามในการยดถอ ครอบครอง กนสราง แผวถาง หรอเผาปาสงวนแหงชาต ภายในเขตปาสงวนแหงชาตจะหามมใหผใดยดถอครอบครองท าประโยชน หรอ

อยอาศย ฯลฯ อนเปนการเสอมเสยแกสภาพปาสงวนแหงชาต เวนแตการท าไม หรอเกบหาของปาหวงหามตามกฎหมายวาดวยปาไม การศกษาหรอวจยทางวชาการ การเขาไป การผานหรอการใชทาง การน าหรอปลอยสตวเลยงเขาไปภายในปาสงวนแหงชาต จะกระท าไดเมอไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท หรอไดรบหนงสออนญาตจากอธบดกรมปาไมแลวแตกรณ

การยดถอ ครอบครอง ท าไมหรอเกบหาของปาเปนการกระท าอยางหนงทอาจจะท าใหเกดความเสอมเสยแกสภาพปาสงวนแหงชาต ดงนน พระราชบญญตฉบบนจงไดก าหนดหลกเกณฑตาง ๆ ไวเพอคมครองปาสงวนแหงชาต ดงน

มาตรา 14 เปนบทบญญตหลกของพระราชบญญตปาสงวนแหงชาต ทหามมใหบคคลกระท าการใด ๆ อนเปนการเสอมเสยแกสภาพปาสงวนแหงชาต เวนแตจะไดรบอนญาต ผใดฝาฝนมความผดตองรบโทษตามมาตรา 31 แลวแตกรณ การกระท าตามมาตรานแยกสวนส าคญทจะ ขอกลาว ดงน

1. การยดถอครองครองทดนในเขตปาสงวนแหงชาต การยดถอหรอครองครองทดนในเขตปาสงวนแหงชาตโดยมชอบหรอโดยไมไดรบ

อนญาตเปนการตองหามการยดถอครอบครองนน อาจเขายดถอครอบครองดวยตนเอง หรอ ใหบคคลอนยดถอครอบครองไวแทนตน หรอเพอตนเองกได ทงนประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 1367 และมาตรา 1368

DPU

83

2. การกนสราง แผวถาง หรอเผาปาสงวนแหงชาตโดยมชอบหรอโดยไมไดรบอนญาต การกนสราง แผวถาง หรอเผาปาสงวนแหงชาตโดยมชอบหรอโดยไมไดรบอนญาต

เปนการกระท าอยางหนงทอาจท าใหเกดความเสอมเสยแกสภาพปาสงวนแหงชาต 3. บทระวางโทษ พระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 2507 ไดก าหนดบทก าหนดโทษแกผเขาไป

บคคลใดยดถอครอบครอง ท าประโยชนหรออยอาศยในทดน กนสราง แผวถาง เผาปา ท าไม เกบหาของปา หรอกระท าดวยประการใด ๆ อนเปนการเสอมเสยแกสภาพปาสงวนแหงชาตไวตามมาตรา 31

จากบทบญญตดงกลาวถาผใด 1. ยดถอครอบครอง ท าประโยชนหรออยอาศยในทดน กนสราง แผวถาง เผาปา

ตองระวางโทษจ าคกตงแตหกเดอนถงหาป และปรบตงแตหาพนบาทถงหาหมนบาท 2. ถาการกระท ายดถอครอบครอง ท าประโยชนหรออยอาศยในทดน กนสราง

แผวถาง เผาปา ทมขนาดเนอทเกนยสบหาไร หรอกอใหเกดความเสยหายแกไมสก ไมยาง ไมสนเขา หรอไมหวงหามประเภท ข. ตามกฎหมายวาดวยปาไม หรอ ตนน าล าธาร ผกระท าความผดตองระวางโทษจ าคกตงแตสองปถงสบหาป และปรบตงแตสองหมนบาท ถงหนงแสนหาหมนบาท

3. ถาท าใหเกดความเสยหายแกไมอนทเปนตน หรอเปนทอนอยางใดอยางหนง หรอทงสองอยางรวมกนเกนยสบตนหรอทอน หรอรวมปรมาตรไมเกนสลกบาศกเมตรผกระท าผดตองระวางโทษจ าคกตงแตสองปถงสบหาป และปรบตงแตสองหมนบาท ถงหนงแสนหาหมนบาท

4. ถาปรากฎาบคคลนนยดถอหรอครอบครองทดนในเขตปาสงวนแหงชาต ศาลมอ านาจสงใหผกระท าผด คนงาน ผรบจาง ผแทน และบรวารของผกระท าผดออกจากเขตปาสงวนแหงชาตได

การก าหนดบทลงโทษแกผฝาฝนตามมาตรา 14 นนเพอเปนการคมครองรกษาปาสงวนแหงชาต มใหเสอมสภาพ มใหบคคลบางจ าพวกฉวยโอกาสเขามาท าลายปาสงวนแหงชาตดงกลาวโดยไมไดรบอนญาต

(5) ขอหามในการท าไม หรอเกบหาของปาในปาสงวนแหงชาต 1. การหามท าไมในปาสงวนแหงชาต การท าไมในเขตปาสงวนแหงชาต โดยไมไดรบอนญาตถอวาเปนการกระท าผด พ.ร.บ.

ปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 2507 ซงมบทก าหนดโทษไวตามมาตรา 31 การท าไมในเขตปาสงวนแหงชาต ถาเปนการท าไมหวงหามตามกฎหมายวาดวยปาไม

ตองไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาทหรอไดรบสมปทานตามมาตรา 11 และมาตรา 63 แหง

DPU

84

พระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 โดยไมตองขอรบอนญาตท าไมตามพระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 2507 อกแตอยางใด เพราะไดรบยกเวนตามมาตรา 14 แหงพระราชบญญตปาสงวนแหงชาต 2507 แตถาเปนการท าไมทมใชไมหวงหามตามกฎหมายวาดวยปาไม และตองไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาทตามมาตรา 15 แหงพระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 2507

2. บทก าหนดโทษในการท าไม เกบหาของปาหรอกระท าดวยประการใด ๆ ใหเสอมเสยแกสภาพปาสงวนแหงชาต

การกระท าความผด ตามมาตรา 14 น จะตองเปนการกระท าโดยเจตนาตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 59 หากเปนการกระท าโดยไมเจตนาหรอเปนการกระท าโดยประมาท หรอเปนการกระท าโดยความจ าเปนกไมเปนความผดตามมาตราน

ตามมาตรา 31 นอกจากจะก าหนดโทษทางอาญาไวแลว ยงมสภาพบงคบทางแพงอกดวย คอ ในการด าเนนคด โจทก (อยการ) อาจมค าขอใหศาลสงใหผกระท าผดคนงาน ผรบจาง ผแทน และบรวารของผกระท าผดออกไปจากเขตปาสงวนแหงชาต และศาลมอ านาจสงตามค าขอนนได ถาบคคลดงกลาวขดขนค าบงคบกอาจถกจบ หรอกกขง ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 297 และมาตรา 298

จากมาตรา 31 เปนบทก าหนดโทษ ซงในเรองเกยวกบการท าไม ไมวาจะเปนการตด ฟน กาน โคน ลด เลอย ผา ถาก ทอน ขด หรอชกลากไมทมอยในปา หรอน าไมทมอยในปาออกจากปาดวยประการใด ๆ ถาเปน ไมสก ไมยาง ไมสนเขา หรอไมหวงหามประเภท ข. ตามกฎหมาย วาดวยปาไมจ านวนเทาใดกได แตถาเปนไมอนทเปนตน หรอเปนทอน มปรมาณรวมกนเกน 4 ลกบาศกเมตร หรอมากกวา 20 ตน หรอทอน จะตองถกลงโทษ จ าคก ตงแต 2 ป ถง 15 ป และปรบตงแต 20,000 บาท ถง 150,000 บาท

(6) อ านาจหนาทของพนกงานเจาหนาทเกยวกบการอนญาต โดยทกฎหมายวาดวยปาสงวนแหงชาตไดก าหนดมาตรการในการคมครองรกษาปา

สงวนแหงชาตไวเปนพเศษ จงจ าเปนตองก าหนดใหพนกงานเจาหนาทมอ านาจหนาทกระท าการบางอยางเกยวกบการอนญาตได

บทบญญตเกยวกบอ านาจหนาทของพนกงานเจาหนาททเกยวกบการอนญาตแหงพระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 2507 นน มหลายมาตรา แยกไดดงน

1. การควบคม ดแล รกษา หรอบ ารงปาสงวนแหงชาต ตามมาตรา 19 2. การออกใบอนญาต การอนญาต ใบคมอคนงาน การขอใบแทนใบอนญาต การโอน

ใบอนญาต (มาตรา 21 มาตรา 22 มาตรา 23 และมาตรา 24)

DPU

85

3. การพกใชใบอนญาตหรอหนงสออนญาต การอทธรณ และการเพกถอนใบอนญาตหรอหนงสออนญาต (มาตรา 27 มาตรา 28 มาตรา 29 และมาตรา 30)

1. การควบคม ดแลรกษาหรอบ ารงปาสงวนแหงชาต ตามมาตรา 19 บทบญญตมาตรานก าหนดใหอธบดอาจสงเปนหนงสอใหพนกงานเจาหนาท หรอ

เจาหนาทอน ๆ ในสงกดกรมปาไมทมไดเปนพนกงานเจาหนาทตามพระราชบญญตน กระท าการอยางหนงอยางใดในเขตปาสงวนแหงชาตได ทงนเพอประโยชนในการควบคม ดแลรกษาหรอบ ารงปาสงวนแหงชาต เชน ต งส านกงานหนวยปองกนรกษาปา ต งดานตรวจ หรอบ ารงปา ปลกเสรมปา หรอปลกสรางสวนปา ฯลฯ การด าเนนการดงกลาวพนกงานเจาหนาทจะกระท าไดตอเมอไดรบค าสงเปนหนงสอจากอธบดแลว บางกรณอาจใหบคคลอนกระท าแทนในนามของพนกงานเจาหนาทได โดยไมจ าเปนตองกระท าดวยตนเองเสมอไป เชน จางใหราษฎรปลกปา ฯลฯ

2. การอนญาตท าไมหรอเกบหาของปาในเขตปาสงวนแหงชาต ตามทบญญตไวในมาตรา 21 ก าหนดอายใบอนญาตท าไมและเกบหาของปาตามมาตรา

15 วา ใหก าหนดไดไมเกนหนงป นบแตวนออกใบอนญาต สวนการตออายใบอนญาตนนกใหเปนไปตามแบบ ระเบยบและวธการทก าหนดในกฎกระทรวง

มาตรา 21 น สบเนองมาจากมาตรา 15 ซงก าหนดเรองอ านาจในการอนญาตท าไมและเกบหาของปาวาเปนอ านาจของพนกงานเจาหนาท แตในทางบรหารแลวพนกงานเจาหนาทเฉพาะบางคนบางต าแหนงเทานนทมอ านาจอนญาตได ทงนเพอใหการบรหารราชการแผนดนมความเปนเอกภาพ หากปลอยใหพนกงานเจาหนาททกคนมอ านาจอนญาตไดแลว กคงจะเกดความวนวายสบสนขาดความเปนระเบยบเรยบรอย การตรวจสอบควบคมไมสามารถกระท าได ดงนนจงไดก าหนดไวในกฎกระทรวงฉบบท 1106 (พ.ศ. 2528) วาดวยการท าไมในเขตปาสงวนแหงชาต กฎกระทรวงฉบบท 1107 (พ.ศ. 2528) วาดวยการเกบหาของปาในเขตปาสงวนแหงชาต ระเบยบกรมปาไม วาดวยการอนญาตท าไมภายในเขตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 2529 ลงวนท 4 เมษายน 2529 ใหเปนอ านาจของผวาราชการจงหวดทจะออกใบอนญาตท าไมหรอเกบของปาหรอประกาศอนญาตเปนคราว ๆ รวมทงการตออายใบอนญาตดวย

3. การจดใหมใบคมอตามมาตรา 24 การอนญาตตามพระราชบญญตปาสงวนแหงชาตฯ ม 2 แบบ แบบแรก ออกเปน

ใบอนญาต ไดแก ใบอนญาตท าไมและเกบหาของปาในเขตปาสงวนแหงชาต แบบทสอง ไดแก หนงสออนญาต เชน หนงสออนญาตใหเขาท าประโยชนหรออาศยอย หรอหนงสออนญาตใหปลกสรางสวนปาหรอไมยนตน ผรบใบอนญาตหรอหนงสออนญาตดงกลาวนอกจากจะตองเสยคาภาคหลวงไมหรอของปา คาบ ารงปา คาธรรมเนยมตาง ๆ ตามทกฎหมายก าหนดไวแลว

DPU

86

ตามมาตรา 24 ยงก าหนดใหผรบใบอนญาตหรอหนงสออนญาตดงกลาวตองจดใหคนงานผรบจางหรอผแทนมใบคมอแสดงฐานะตามแบบทก าหนดในกฎกระทรวงดวย ทงนเนองจากการอนญาตตามพระราชบญญตปาสงวนแหงชาตฯ กระท าในเขตปาสงวนแหงชาต ซงมพนทกวางขวางหาก ไมมใบคมอคนงาน เจาหนาทกไมอาจทราบไดวาใครเปนคนงาน ผรบจาง หรอผแทนของผรบใบอนญาตหรอหนงสออนญาต เพราะอาจมบคคลอนสวมรอยเขามากระท าการใด ๆ โดยไมชอบดวยกฎหมายได

ผรบใบอนญาตหรอผรบหนงสออนญาตคนใด ไมจดใหคนงาน ผรบจางหรอผแทนของตนมใบคมอส าหรบท าการตามทไดรบอนญาตมความผดตองรบโทษตามมาตรา 32 ตองระวางโทษ ปรบไมเกนหนงพนบาท สวนคนงานหรอผรบจางหรอผแทนอาจมความผดตามพระราชบญญตนอกสวนหนงตางหาก

(7) อ านาจหนาทของพนกงานเจาหนาทเกยวกบการด าเนนคด กฎหมายวาดวยปาสงวนแหงชาตไดก าหนดมาตรการในการคมครองรกษาปาสงวน

แหงชาตไวเปนพเศษ จงจ าเปนตองก าหนดอ านาจหนาทของพนกงานเจาหนาทเกยวกบการด าเนนคดไวเปนการเฉพาะ

บทบญญตเกยวกบการด าเนนคดมหลายมาตรา ซงแยกไดดงน 1. พนกงานเจาหนาทผควบคมและรกษาปาสงวนแหงชาต (มาตรา 25) 2. การจบกมปราบปรามผกระท าผด (มาตรา 26) 3. ความผดทตองรบโทษเสมอนเปนตวการ (มาตรา 34) 4. การรบทรพยของกลาง (มาตรา 35) 5. การรกษาพระราชบญญต (มาตรา 5) ซงจะขอกลาวแตเฉพาะในสวนทส าคญ ดงน 1. พนกงานเจาหนาทผควบคมและรกษาปาสงวนแหงชาตตาม มาตรา 25 บทบญญตมาตราน ก าหนดใหพนกงานเจาหนาท ซงรฐมนตรวาการกระทรวง

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม แตงตงขนเปนพนกงานเจาหนาทผควบคมและรกษาปาสงวนแหงชาตแตละปา ซงแตกตางกบการแตงตงพนกงานเจาหนาททว ๆ ไป ตามมาตรา 5 ผทไดรบแตงตงเปนพนกงานเจาหนาทตามมาตราน ปกตตองเปนขาราชการชนผใหญ เชน นายอ าเภอ ปาไมเขต ผวาราชการจงหวด และอธบดกรมปาไม โดยมอ านาจหนาทของพนกงานเจาหนาทดงตอไปน

1) สงใหผหนงผใดออกจากปาสงวนแหงชาต หรอใหงดเวนการกระท าใด ๆ ในเขตปาสงวนแหงชาต ถาปรากฎวาขอเทจจรงวามการกระท าความผดหรอมเหตอนควรสงสยวามการกระท าความผดตามพระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 2507 การสงนนจะสงดวยวาจาหรอสง

DPU

87

เปนหนงสอกได ผใดขดค าสงพนกงานเจาหนาทมความผดตองรบโทษตามมาตรา 33 ทว จ าคก ไมเกนหกเดอนหรอปรบไมเกนหาพนบาท หรอทงจ าทงปรบ

2) สงเปนหนงสอใหผกระท าผดพระราชบญญตปาสงวนแหงชาตฯ รอถอน แกไข หรกระท าการอน ๆ แกสงทเปนอนตราย หรอสงทท าใหเสอมสภาพในเขตปาสงวนแหงชาต ภายในเวลาทก าหนด โดยก าหนดระยะเวลาไวในหนงสอสงการใหชดเจนดวย ทางปฏบตตองแจงใหผกระท าผดทราบและเพอปองกนการหลกเลยงรบหนงสออาจสงค าสงนนทางไปรษณยลงทะเบยนตอบรบและปดส าเนาค าสงนนไวในทเปดเผยเหนไดงายบรเวณสงทเปนอนตรายหรอสงทท าใหเสอมสภาพแกปาสงวนแหงชาตนน ๆ อกดวยกได ผใดขดค าสงเจาพนกงานเจาหนาทมความผดตองรบโทษ (มาตรา 33 ทว)

3) เมอผกระท าผดไมปฏบตตามค าสงของพนกงานเจาหนาทตามขอ 2 หรอในกรณ ไมปรากฎตวผกระท าผดหรอรตวผกระท าผดแตหาตวผกระท าผดไมพบ พนกงานเจาหนาทมอ านาจ ยด ท าลาย รอถอน หรอกระท าการอน ๆ ตามทเหนสมควรได และถาไดเสยคาใชจายในการกระท าการตาง ๆ ดงกลาวไปเทาใดกมสทธเรยกรองเอาจากผกระท าความผดได โดยผกระท าความผดตองชดใชคาใชจายทงหมด หรอพนกงานเจาหนาทอาจใชวธน าทรพยสนทยดไวออกขายทอดตลาดหรอขายโดยวธอนตามทเหนสมควรแลวหกเงนทขายไดชดใชคาใชจายของพนกงานเจาหนาทกได ในกรณนหากมเงนเหลออยกใหพนกงานเจาหนาทยดไวแทนทรพยสนและอาจตกเปนของแผนดน ถาเจาของมไดเรยกเอาภายใน 1 ป นบแตวนทขายทรพยสนหรอนบแตวนทค าพพากษาถงทสดแลวแตกรณ แตถาไมทราบตวเจาของตองยดเวลาออกไปเปน 5 ป ท งนตามมาตรา 1327 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย

4) ถาเปนกรณฉกเฉนพนกงานเจาหนาทจะด าเนนการอยางใดอยางหนงกบสงทเปนอนตราย หรอสงทท าใหเสอมเสยแกสภาพปาสงวนแหงชาตน น ๆ ไดตามทเหนสมควรและเหมาะสม ทงนเพอปองกนหรอบรรเทาความเสยหายแกปาสงวนแหงชาต

5) การสงตามทกลาวมาพนกงานเจาหนาทตองปฏบตตามพระราชบญญตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 อยางเครงครดดวย

ขอสงเกต ค าวา “ผกระท าผด” ตามขอ 2 และขอ 3 นน หมายถง ผกระท าความผดพระราชบญญต

ปาสงวนฯ ตามดลยพนจของพนกงานเจาหนาท ซงตางกบค าวา “ผกระท าผด” ในวรรคทายของมาตรา 31 ซงหมายถงผกระท าผดตามค าพพากษา

DPU

88

2. การจบกมปราบปรามผกระท าผด บญญตไวในมาตรา 26 บทบญญตมาตราน ใหอ านาจแกพนกงานเจาหนาทตามพระราชบญญตปาสงวน

แหงชาตฯ ทจะปฏบตการไดบางอยางในการปราบปราม ปราบผฝาฝนตอพระราชบญญตนอนเปนความผดอาญา โดยใหถอวาเปนพนกงานฝายปกครองหรอต ารวจตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มอ านาจหนาทท านองเดยวกบพนกงานเจาหนาทตามกฎหมายวาดวยปาไม หรอพนกงานเจาหนาทตามกฎหมายวาดวยอทยานแหงชาต

3. การรบทรพยของกลาง บญญตไวในมาตรา 35 บทบญญตมาตรานเปนเรองการรบทรพยของกลางซงแยกไดดงน 1) ไมหรอของปาซงไดมาโดยการกระท าความผดตอพระราชบญญตน 2) เครองมอ เครองใช อาวธ สตวพาหนะ ยานพาหนะหรอเครองจกรกลใด ๆ ซงใช

หรอไดใชในการกระท าความผดตามพระราชบญญตนโดยตรง การรบทรพยสนตามมาตราน รบทกจ านวนและไมตดอ านาจของศาลทจะรบทรพยสน

โดยใชประมวลกฎหมายอาญามาตรา 32 ถงมาตรา 34 ไดส าหรบในสวนทพระราชบญญตปาสงวนแหงชาตฯ มไดมบทบญญตไวเปนพเศษ

3) พระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. 250440 พระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. 2504 นมผลบงคบใชตงแตวนท 4 ตลาคม 2504

เมอเรมใชแผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาต ฉบบท 1 (พ.ศ. 2504-2509) ในปเดยวกนนคณะรฐมนตรไดมมตเมอวนท 4 กรกฎาคม 2504 ใหประเทศไทยรวมเปนสมาชก “สหพนธนานาชาตเพอการอนรกษธรรมชาตและทรพยากรธรรมชาต” (International Union for the Conservation of Nature and Natural Resources – IUCN) ซงมวตถประสงคทจะอนรกษพนธพช ดน น า สตวปา ธรรมชาต และทรพยากรอนใหคงอยตอไป โดยประเทศไทยไดเขาเปนสมาชกเมอเดอนมถนายน พ.ศ. 2505 ซงตอมาไดมพระราชก าหนดแกไขเพมเตมพระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. 2504 พ.ศ. 2532 ยกเลกความในมาตรา 30 อนเปนบทเฉพาะกาล และใหใชขอความใหมแทน

เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบน เพอคมครองทรพยากรธรรมชาตทมอย เชน พนธไมและของปา สตวปา ตลอดจนทวทศน ปาและภเขาใหคงอยในสภาพธรรมชาตเชนเดม มใหถกท าลายหรอเปลยนแปลงไป เพออ านวยประโยชนท งทางตรงและทางออมแกรฐและประชาชนสบไป ซงเปนเหตผลชดเจนเพอการอนรกษธรรมชาต ซงแตกตางไปจากปาสงวนแหงชาตทสงวนไวเพอประโยชนของประชาชน

40 จาก เอกสารการสอนชดวชาหนวยท 1-7 กฎหมายเกยวกบทรพยากรปาไมและสงแวดลอม (น. 361-426), โดย ณรงค มหรรณพ, และรงสกร อปพงศ, 2556, นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

DPU

89

(1) บทวเคราะหศพท บญญตไวในมาตรา 4 “อทยานแหงชาต” บทวเคราะหศพทค าวา อทยานแหงชาต นหมายถง “ทดน” ตาม

ความหมายในมาตรา 4 (1) ทไดน ามาก าหนดเปนอทยานแหงชาตตามหลกเกณฑและวธการก าหนดไวในมาตรา 6 มาตรา 7 และมาตรา 8 แหงพระราชบญญตน

เมอวเคราะหความหมายของ “อทยานแหงชาต” สรปไดวา “อทยานแหงชาต” ตามพระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. 2504 หมายถง พนทดนทวไปรวมถงภเขา หวย หนอง คลอง บง บาง ล าน า ทะเลสาบ เกาะและทชายทะเล ทไดรบการประกาศก าหนดใหเปนอทยานแหงชาต เพราะเปนทดนทสภาพธรรมชาตเปนทนาสนใจ ควรคาแกการรกษาใหคงอยในสภาพธรรมชาตเดม อนจะเปนประโยชนทงทางตรงและทางออมแกรฐและประชาชนสบไป ทงนจะตองเปนทดนทไมไดอยในกรรมสทธหรอสทธครอบครองโดยชอบดวยกฎหมายของเอกชน

“ไม” บทวเคราะหศพทค าวา “ไม” มความหมายเชนเดยวกบ ค าวา “ไม” ตามพระราชบญญตปาไม พ.ศ. 2507 และพระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 2507 ซงไมเปนการขดหรอแยงทท าใหเกดปญหาแตอยางใด แตค าวา “ไม” ตามกฎหมายอทยานแหงชาตไมรวมถง “ไมทน าเขามาในราชอาณาจกร” ดงเชนบทวเคราะหศพทค าวา “ไม” ตามพระราชบญญต พทธศกราช 2484

“พนกงานเจาหนาท” บทวเคราะหศพทค าวา “พนกงานเจาหนาท” หมายถง ผซงรฐมนตรแตงตงใหปฏบตการตามพระราชบญญตน

กรณ น เ ปนเ รอง ท รฐมนตร ตามมาตรา 4 (7 ) คอ รฐมนตรวาการกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม อาศยอ านาจตามมาตรา 5 แหงพระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. 2504 ออกประกาศแตงตงบคคลใหเปนพนกงานเจาหนาทตามพระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. 2504 ได จะเหนไดวาการประกาศแตงตงบทบญญตในมาตรา 4 (5) ขางตนมไดเจาะจงวาจะตองแตงตงจากขาราชการหรอผทท างานในกรมอทยานแหงชาต สตวปาและพนธพชเทานน ดงนนรฐมนตรจะแตงตงผใดไมวาจะเปนบคคลภายนอกกรมหรอไมใหปฏบตการอยางหนงอยางใดตามพระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. 2504 กยอมจะท าได และตามระเบยบกรมปาไมวาดวยการปฏบตการของพนกงานเจาหนาทในเขตอทยานแหงชาต (ฉบบท 2) พ.ศ. 2520 ขอ 4 และ (ฉบบท 4) พ.ศ. 2534 ขอ 7 ระบใหพนกงานเจาหนาทของสวนราชการอนหรอหนวยงานอนทไดรบแตงตงใหเปนพนกงานเจาหนาทตามพระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. 2504 มอ านาจปฏบตการในเขตอทยานแหงชาตเฉพาะกรณและเฉพาะแหง ฉะนนเมอบคคลดงกลาวไดรบแตงต งเปนพนกงานเจาหนาทตามกฎหมายอทยานแหงชาตแลว กยอมมอ านาจและหนาทตาง ๆ ตามทกฎหมายไดก าหนดไว เชน มฐานะเปนพนกงานฝายปกครองหรอต ารวจตามประมวลกฎหมายวธพจารณา

DPU

90

ความอาญาและมอ านาจจบกมปราบปรามผกระท าความผดตามมาตรา 20 แหงพระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. 2504

(2) คณะกรรมการอทยานแหงชาต พระราชบญญตอทยานแหงชาตไดก าหนดใหมคณะกรรมการท าหนาทใหค าปรกษาตอ

รฐมนตร ตามทบญญตไวในมาตรา 9 มาตรา 10 มาตรา 11 มาตรา 12 มาตรา 13 มาตรา 14 และมาตรา 15 จากบทบญญตดงกลาวแยกอธบายไดดงน 1. ตามมาตรา 9 ก าหนดใหมคณะกรรมการอทยานแหงชาตประกอบไปดวย 1.1 คณะกรรมการโดยต าแหนง ไดแก ปลดกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอมเปนประธาน อธบดกรมอทยานแหงชาต สตวปาและพนธพช ผแทนกรมการปกครอง ผแทนกรมทดน เปนกรรมการ

1.2 คณะกรรมการอนซงคณะรฐมนตรแตงตงจ านวนไมเกน 11 คน 2. ตามมาตรา 10 ก าหนดใหคณะกรรมการซงรฐมนตรแตงตงอยในต าแหนงคราวละ

2 ป และเมอพนจากต าแหนงแลวอาจไดรบแตงตงอกได 3. คณะกรรมการซงรฐมนตรแตงตงอาจพนจากต าแหนงกอนวาระไดในกรณตาง ๆ

ทก าหนดไวในมาตรา 11 (1) – (5) และคณะรฐมนตรอาจแตงตงผอนแทนได และอยในต าแหนงตามวาระเทาทผทตนแทน

4. ตามมาตรา 15 ก าหนดใหคณะกรรมการมหนาทใหค าปรกษาตอรฐมนตรในเรองตาง ๆ ดงน

(1) การก าหนดทดนใหเปนอทยานแหงชาต รวมทงการขยายหรอการเพกถอนอทยานแหงชาต (มาตรา 6 และมาตรา 7)

(2) การคมครองและดแลรกษาอทยานแหงชาต (3) เรองอน ๆ ตามทรฐมนตรปรกษา นอกจากนยงมอ านาจตงอนกรรมการเพอพจารณาหรอปฏบตการอยางหนงอยางใด

ตามทมอบหมาย (มาตรา 14) (3) ขอหามในการด าเนนกจกรรมในอทยานแหงชาต บทบญญตเกยวกบการหามด าเนนการใด ๆ ในเขตอทยานแหงชาตไว ในมาตรา 16

ม 19 อนมาตรา แตจะขอยกอนมาตราทส าคญ และขอกลาวถง คอ (1) ยดถอหรอครอบครองทดน รวมตลอดถง กนสราง แผวถางหรอเผาปา (2) เกบหา น าออกไป ท าดวยประการใด ๆ ใหเปนอนตราย หรอท าใหเสอมสภาพ ซง

ไม ยางไม น ามนยาง น ามนสน แร หรอทรพยากรธรรมชาตอนและ

DPU

91

(13) เขาไปด าเนนกจการใด ๆ เพอหาผลประโยชน เวนแตจะไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท

จากบทบญญตทขอกลาวถงดงกลาวแยกอธบายไดดงน ตามมาตรา 16 อนมาตรา 1 การหามยดถอหรอครอบครองทดน หามกนสราง แผวถาง

หรอเผาปา นนเปนบทหามเดดขาด ปญหาของการยดถอหรอครอบครองทดนนจะตองเปนการยดถอหรอครอบครองทดน

ในปจจบนเทานน และในกรณลกจางหรอผแทนยดถอทดนไวแทนบคคลอนนน ถอวาลกจางหรอผแทนไมมสทธครอบครองในทดน ฉะนนยอมไมมความผดตามอนมาตราน

ส าหรบการ “กนสราง” หมายถง พรวน ไถ คราดหรอการขด โคนตนไม ตอไมเพอ ปลกสราง “แผวถางปา” หมายถง การท าใหปาโลงเตยนไป “เผาปา” หมายถง การใชความรอนจากไฟหรอจากทอน ซงรวมความแลวหมายถงการกระท ากบปา ท าใหปาเสยหาย และแมการเขาไป จะไมไดกอใหเกดความเสยหาย แตกลบท าใหเกดประโยชนแกอทยานแหงชาต กยงตองหามตามมาตรา 16 เพราะมาตรานหามการยดถอหรอครอบครองทดนไมวาจะดวยวธการใด ๆ ทงสน เวนแตจะเขากรณตามมาตรา 19 ของพนกงานเจาหนาทซงปฏบตการไปเพอประโยชนในการคมครองและดแลรกษาอทยานแหงชาต หรอการศกษาหรอวจยทางวชาการ หรอเพออ านวยความสะดวกในการทศนาจรหรอการพกอาศย ใหความรแกประชาชน

อนมาตรา (2) เปนบทบญญตหามเดดขาด มใหเกบหา น าออกไป ท าดวยประการใด ๆ ใหเปนอนตราย หรอท าใหเสอมสภาพ ซงไม ยางไม น ามนยาง น ามนสน แรหรอทรพยากรธรรมชาตอน

อนมาตรา (13)“เขาไปด าเนนกจการใด ๆ เพอหาผลประโยชน เวนแตจะไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท” ตองเปนการกระท าทไมขดกบอนมาตราอน ๆ และไมขดกบเจตนารมณของพระราชบญญตฉบบนดวย

กลาวโดยสรปแลวตามมาตรา 16 น เปนเรองของการทผ กระท ามเจตนาฝาฝนบทบญญตซงเปนขอหามบคคลกระท าการใด ๆ ภายในเขตอทยานแหงชาตแลวจะตองไดรบโทษอยางใดอยางหนงตามมาตรา 24 มาตรา 25 มาตรา 26 หรอมาตรา 27

(4) การอนญาตใหเขาไปใชประโยชนในเขตอทยานแหงชาต 1. การไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาทเขาไปด าเนนกจการใด ๆ ในเขต

อทยานแหงชาต บญญตไวในมาตรา 16 (13) ในมาตรา 16 (13) น เปนขอยกเวนของการหามมใหด าเนนการใด ๆ ในอทยานแหงชาต โดยเปนการเปดโอกาสใหบคคลเขาไปด าเนนกจการใด ๆ เพอหาผลประโยชนในเขตอทยาน แตตองไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาทกอน และบคคลซงเขาไปในเขตอทยานแหงชาตตองปฏบตตามค าสงของพนกงานเจาหนาท ซงไดสงใหปฏบตตาม

DPU

92

ระเบยบทอธบดก าหนด โดยอนมตของรฐมนตร ตามมาตรา 18 ทใหอ านาจพนกงานเจาหนาทในการออกค าสงควบคมมใหผเขาไปในอทยานแหงชาตท าใหเกดความวนวาย หรอท าใหเกด ความเสยหายแกอทยานแหงชาต พนกงานเจาหนาทยอมมอ านาจสงหามมใหผนนกระท าการดงกลาวตอไปได หรออาจจะสงใหผนนกระท าการดงกลาวตอไปได หรออาจจะสงใหผนนออกจากเขตอทยานแหงชาตไดตามมาตรา 21หากผนนฝาฝนกจะไดรบโทษจ าคกไมเกน 1 เดอน หรอปรบ ไมเกน 1,000 บาท หรอทงจ าทงปรบ ตามมาตรา 25

2. การใหอนญาตอาชญาบตร และประทานบตร บทบญญตในมาตรา 30 น แกไขเพม เ ตมโดยพระราชก าหนดแกไขเพม เ ตม

พระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. 2504 พ.ศ. 2532 เปนการแกไขเพอใหสอดคลองกบการแกไขเปลยนแปลงพระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 พ.ศ. 2532 ทก าหนดใหสทธการท ากจการทไดรบสมปทานตามกฎหมายวาดวยปาไมตองสนสดลงหากพนทสมปทานอยในเขตอทยานแหงชาต หรอเขตรกษาพนธสตวปา การแกไขเพมเตมมาตรา 30 น ประกอบกบการแกไขพระราชบญญต ปาไมน ยอมเขาใจความหมายไดในตววา เขตอทยานแหงชาตสามารถก าหนดใหทบซอนกบพนทสมปทานปาไมและการเกบหาของปาไม รวมท งทบซอนกบพนททรฐไดอนญาตใหเอกชนด าเนนการตาง ๆ ตามใบอนญาตอาชญาบตร ประทานบตร ฯลฯ ได ซงมผลตอบทบญญตในมาตรา 6 วรรคสอง ทดนทจะก าหนดใหเปนอทยานแหงชาต ตองเปน “ทดนทมไดอยในกรรมสทธหรอครอบครองโดยชอบดวยกฎหมายของบคคลใด

อนง ในการบงคบใชมาตรา 30 มปญหาวา ในกรณใบอนญาตอน ๆ เชน ใบอนญาตท าไมหรอเกบหาของปาตามกฎหมายวาดวยปาสงวนแหงชาตจะไดรบความคมครองเชนเดยวกบใบอนญาต อาชญาบตร และประทานบตรตามกฎหมายวาดวยแรหรอสมปทานตามกฎหมายวาดวยปโตรเลยมดวยหรอไม หรอจะตองสนสดลงในทนททมการประกาศพนทดงกลาวเปนเขตอทยานแหงชาต

ในปญหานเหนวามาตรา 30 บญญตไวชดเจนรบรองใหเฉพาะผทไดรบใบอนญาต อาชญาบตร และประทานบตร ตามกฎหมายวาดวยแรหรอสมปทานตามกฎหมายวาดวยปโตรเลยม กอนวนทพระราชกฤษฎกาก าหนดเขตอทยานแหงชาตใชบงคบยงคงมสทธท ากจการนน ๆ ตอไปไดจนกวาจะสนสดอายของเอกสารสทธดงกลาว ฉะนน ถาเปนเอกสารสทธตามกฎหมายอน เชน ใบอนญาตท าไมหรอเกบหาของปา หรอสทธเขาไปอยอาศยชวคราวในเขตปาสงวนแหงชาต ตามกฎหมายวาดวยปาสงวนแหงชาต หรอสทธตาง ๆ ตามกฎหมายวาดวยปาไม เอกสารสทธหรอสทธตาง ๆ เหลาน ยอมไมไดรบความคมครองและจะตองสนสดลงทนทเมอมการประกาศใหพนท

DPU

93

ดงกลาวอยในเขตอทยานแหงชาต ทงนเปนไปตามพระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 ทแกไขเพมเตม พ.ศ. 2532

(5) อ านาจหนาทของพนกงานเจาหนาทอทยานแหงชาตในการจบกม ปราบปราม ตามพระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. 2504 มาตรา 19 ไดใหความคมครองแก

พนกงานเจาหนาททปฏบตงานในเขตอทยานแหงชาต พระราชบญญตอทยานแหงชาต ยงไดก าหนดมาตรการบางประการใหพนกงานเจาหนาทมอ านาจ หนาทในการจบกม ปราบปรามผกระท าความผดตามพระราชบญญตนดง มาตรา 20

ทวาใหพนกงานเจาหนาททท าการจบกมปราบปรามผกระท าความผดกฎหมายอทยานแหงชาต “เปนพนกงานฝายปกครองหรอต ารวจตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา” นน หมายความวา โดยปกตแลวพนกงานเจาหนาทจะไมถอวาเปนพนกงานฝายปกครองหรอต ารวจตามกฎหมายวธพจารณาความอาญา จงไมมอ านาจหนาทในการจบกมปราบปรามผกระท าความผดทมโทษทางอาญา ดงน น เมอกฎหมายอทยานแหงชาตไดบญญตโทษทางอาญาไวลงแกผฝาฝน จงจ าเปนตองใหอ านาจพนกงานเจาหนาทในการปฏบตการเพอปองกนรกษาปา สตวปา และทรพยากรธรรมชาตอนในเขตอทยานแหงชาต กระท าการอนเกยวกบการจบกม ปราบปรามผ กระท าผดกฎหมาย ซงตนมหนาทตองจบกม หรอปราบปรามได โดยบญญตใหมฐานะ “เปนพนกงานฝายปกครองหรอต ารวจ”

(6) อ านาจหนาทของพนกงานเจาหนาทตามมาตรการทางปกครอง มาตรการทางกฎหมายในการจบกมปราบปรามผกระท าความผดทบญญตไวใน

พระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. 2504 นนแยกไดเปน 2 กรณคอ มาตรการทางปกครองและมาตรการทางอาญา

ส าหรบมาตรการทางการปกครองเปนกรณกฎหมายบญญตวธการทางปกครอง ใหอ านาจพนกงานเจาหนาทด าเนนการบงคบเอากบผฝาฝนกฎหมายอทยานแหงชาต หรอบงคบเอากบตวทรพย ซงเปนผลมาจากการฝาฝนกฎหมาย ทงน โดยไมตองผานกระบวนการทางศาล ซงยงยากและใชเวลานาน มาตรการทางปกครองนจงมผลท าใหการปองกนรกษาสภาพปาธรรมชาตจากผบกรกท าไดรวดเรวยงขน โดยบญญตไวในมาตรา 21 และมาตรา 22

จากบทบญญตในมาตรา 21 และมาตรา 22 จะเหนไดวา พนกงานเจาหนาทมอ านาจออกค าสงใหผกระท าความผดตามมาตรา 16 ปฏบตอยางใดอยางหนง คอ ออกจากเขตอทยานแหงชาต หรองดเวนการกระท าใด ๆ ในเขตอทยานแหงชาต หรอหากการฝาฝนกฎหมายนนเปนเหตใหมสงปลกสรางขนใหมหรอมสงอนใดทท าใหอทยานแหงชาตผดไปจากสภาพเดม กใหมอ านาจสงใหผกระท าความผดท าลายหรอรอถอนหรอท าใหสงนน ๆ กลบคนสสภาพเดม มาตรการเหลานเปน

DPU

94

โทษสถานเบา แตถาผกระท ายงฝาฝนกฎหมายอทยานแหงชาตอยอกกอาจจะตองไดรบโทษสงขน คอ โทษจ าคก หรอโทษปรบ ซงเปนมาตรการทางอาญา

การสงการของพนกงานเจาหนาทน ตองด าเนนการใหเปนไปตามกฎหมายทเกยวของดวย ดงน

1. พระราชบญญตวธปฏบตราชการทางการปกครอง พ.ศ. 2539 ทวางมาตรฐานการปฏบตราชการแผนดนของหนวยงานทางปกครอง หรอเจาหนาทของรฐ ทเกยวของกบการออกกฎ หรอค าสงทางปกครองใหมหลกเกณฑและขนตอนทเหมาะสม มประสทธภาพ และเปนธรรมแกประชาชน และสามารถรกษาประโยชนสาธารณะได อกทงเปนการปองกนการทจรตและประพฤตมชอบในวงราชการ

2. พระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. 2542 ทให ศาลปกครองเปนองคกรตลาการมอ านาจหนาทพจารณาพพากษาคดพพาททางการปกครองระหวางเอกชนกบหนวยงานทางการปกครองหรอเจาหนาทของรฐ หรอระหวางหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐดวยกนเอง ดงนน เอกชนผไดรบความเสยหายจากการกระท าของหนวยงาน ทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐ สามารถฟองรองคดปกครองตอศาลปกครองไดโดยอาศยกลไกของกฎหมายฉบบน

3. พระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. 2539 ในการใชอ านาจสงใหผกระท าความผด ท าลายหรอรอถอนสงปลกสรางหรอสงอนใดทผดไปจากสภาพเดม ออกไปใหพนอทยานแหงชาตหรอท าใหสงนน ๆ กลบคนสสภาพเดมตามมาตรา 22 ของพระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. 2504 เปนค าสงทางปกครองตามมาตรา 5 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ก าหนดไว โดยในการปฏบตตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 กรมอทยานแหงชาต สตวปาและพนธพช ไดก าหนดแนวทางในการปฏบต สรปไดดงน

3.1 พนกงานเจาหนาท หมายถง ผทรฐมนตรวาการกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ประกาศแตงตงใหเปนพนกงานเจาหนาทตามพระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. 2504

3.2 การใชอ านาจของพนกงานเจาหนาท ตามมาตรา 22 แหงพระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. 2504 ตองมวตถประสงคเพอใหการคมครองและดแลรกษาอทยานแหงชาตใหคงอยในสภาพธรรมชาตเดม มใหถกท าลายหรอเปลยนแปลงไป เพออ านวยประโยชน ทงทางตรงและทางออมแกรฐและประชาชน โดยใหพนกงานเจาหนาทผรบผดชอบด าเนนคดกบผกระท าความผด พรอมทงเสนอใหพนกงานเจาหนาทผเปนหวหนาอทยานแหงชาตหรอผท าหนาท

DPU

95

หวหนาอทยานแหงชาตของอทยานแหงชาตแหงนน ๆ ใชมาตรการตามมาตรา 22 แหงพระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. 2504 ตามหลกเกณฑและแนวทางปฏบตตามกฎหมายก าหนด

3.3 การจดท าค าสงตองด าเนนการตามมาตรา 34 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 คอ อาจท าเปนหนงสอหรอวาจาหรอโดยการสอความหมายในรปแบบอนกได แตตองมขอความหรอความหมายทชดเจนเพยงพอทจะเขาใจได

3.4 เจาหนาทผออกค าสงทางปกครองตองแจงรายละเอยดและระยะเวลาในการยนอทธรณ หรอโตแย งค าสงทางปกครองทอาจอทธรณหรอโตแย งตอไปไดใหผ รบค าสง ทางปกครองทราบ ทงนตามมาตรา 40 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 และเนองจากพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. 2542 ไดบญญตไวในมาตรา 50 วา ผออกค าสงทางปกครองตองระบวธการยนค าฟองและระยะเวลาส าหรบยนค าฟองไวในค าสงดงกลาว ดงนน เจาหนาทผออกค าสงทางปกครองจะตองแจงใหผรบค าสงทราบวาอาจยนอทธรณหรอโตแยงค าสงตอเจาหนาท ผออกค าสงทางปกครองภายใน 15 วน นบแตวนทไดรบแจงค าสงทก าหนดไวในมาตรา 44 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 แลวเจาหนาทผออกค าสงทางปกครองจะตองแจงวธการยนค าฟองและระยะเวลาส าหรบยนค าฟองไวในค าสงดงกลาวดวยวา ในกรณทครบก าหนดระยะเวลาในการพจารณาของผมอ านาจพจารณาอทธรณตามมาตรา 45 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ประกอบกบกฎกระทรวงฉบบท 4 พ.ศ. 2540 ออกตามความในพระราชบญญตดงกลาว ไมวาจะมค าวนจฉยของผมอ านาจพจารณาอทธรณหรอไม ผรบค าสงทางปกครองสามารถทจะยนค าฟองตอศาลปกครองภายในระยะเวลา 90 วน นบแตวนทรหรอควรรถงเหตแหงการฟองคดตามมาตรา 49 แหงพระราชบญญตจดต งศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. 2542 โดยแยกออกเปน 2 กรณ

กรณแรกมการวนจฉยอทธรณแลว ผรบค าสงมสทธฟองคดตอศาลปกครองเพอคดคานค าวนจฉยอทธรณดงกลาวภายในเวลา 90 วน นบแตวนทรบแจงหรอทราบค าวนจฉยอทธรณ

กรณทสอง ครบก าหนดระยะเวลาในการพจารณาอทธรณแลว แตผ มอ านาจย ง ไมวนจฉยอทธณผรบค าสงทางปกครองสามารถยนค าฟองตอศาลปกครองในประเดนการพจารณาอทธรณลาชา รวมทงสามารถฟองในประเดนเกยวกบเนอหาของค าสงทางปกครองนนวาชอบดวยกฎหมายหรอไมดวยกได โดยตองใชสทธฟองภายใน 90 วน นบแตวนครบก าหนดระยะเวลาในการพจารณาอทธรณ

3.5 การแจงค าสงทางปกครองตามขอ 3.4 ใหปฏบตตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 หมวด 4 โดยเครงครด

DPU

96

3.6 การก าหนดเวลาใหผกระท าความผด หรอผอยในบงคบของค าสง ปฏบตตามค าสงทางปกครองนนใหใชดลพนจก าหนดตามความเหมาะสมแกพฤตการณและตามควรแกกรณ โดยค านงถงระยะเวลาทกฎหมายใหถอวาผรบแจงไดทราบค าสง และระยะเวลาใชสทธอทธรณค าสงของผกระท าความผดหรอผอยในบงคบของค าสง

3.7 ถาผกระท าผดหรอผอยในบงคบของค าสงไดอทธรณค าสงของพนกงานเจาหนาทใหพจารณาด าเนนการตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 หมวด 2 อยางเครงครด คอ ใหอทธรณไดโดยยนค าอทธรณตอเจาหนาทผท าค าสง ภายใน 15 วน นบแตไดรบแจงค าสงดงกลาว ค าอทธรณตองท าเปนหนงสอ ระบขอโตแยงและขอเทจจรงหรอขอกฎหมายทอางองประกอบดวย โดยการอทธรณไมเปนเหตใหทเลาการบงคบตามค าสง เวนแตจะมการสงใหทเลาการบงคบ

3.8 พนกงานเจาหนาทผท าค าสงทางปกครองตองพจารณาค าอทธรณ และแจงผ อทธรณโดยไมชกชา แตตองไมเกน 30 วน นบแตวนทไดรบอทธรณ ในกรณเหนดวยกบค าอทธรณไมวาทงหมดหรอบางสวนกใหด าเนนการเปลยนแปลงค าสงทางปกครองตามความเหนของตนภายใน 30 วน นบแตวนทไดรบอทธรณ หากไมเหนดวยกบค าอทธรณไมวาทงหมดหรอบางสวน ใหเรงรายงานความเหนพรอมเหตผลไปยงผมอ านาจพจารณาค าอทธรณภายในก าหนดเวลา 30 วน นบแตวนทไดรบอทธรณ และใหผมอ านาจพจารณาค าอทธรณพจารณาใหแลวเสรจภายใน 30 วน นบแตวนทตนไดรบรายงาน ถามเหตจ าเปนไมอาจพจารณาใหแลวเสรจภายในระยะเวลาดงกลาว ใหผมอ านาจพจารณาอทธรณมหนงสอแจงใหผอทธรณทราบกอนครบก าหนดเวลาดงกลาว ในการนใหขยายระยะเวลาพจารณาอทธรณออกไปไดไมเกน 30 วน นบแตวนทครบก าหนดเวลาดงกลาว ทงน ตามมาตรา 45 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539

3.9 ถาผกระท าความผดหรอผอยในบงคบของค าสงฝาฝนไมปฏบตตามค าสง โดยไมมเหตอนสมควร ใหพนกงานเจาหนาทด าเนนการท าลายหรอรอถอนสงปลกสรางหรอสงอนใดทผดไปจากสภาพเดมในเขตอทยานแหงชาต หรอท าใหสงนน ๆ กลบคนสสภาพเดม

3.10 เมอพนกงานเจาหนาทไดด าเนนการอยางใดอยางหนง ตามขอ 3.9 ไดเสยคาใชจายเพอการนนเปนจ านวนเทาไร ผกระท าความผดหรอผอยในบงคบของค าสงทางปกครองจะตองชดใชคาใชจายนนทงหมด พรอมทงช าระเงนเพมในอตรารอยละ 25 ตอป ของคาใชจายดงกลาวแกพนกงานเจาหนาท ท งนตามมาตรา 58 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 โดยใหพนกงานเจาหนาทมหนงสอแจงใหผต องรบผดมาช าระเงนภายในระยะเวลาอนสมควร ถาไมมาช าระเงนตามก าหนดหรอมาช าระเงนไมถกตองครบถวนสมบรณ ใหเจาหนาทแจงเตอนใหผตองรบผดมาช าระเงนภายในระยะเวลาทก าหนดแตตองไมนอยกวา 7 วน

DPU

97

ตามมาตรา 57 วรรคหนง แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 และเมอครบก าหนดเวลาตามแจงเตอนแลว ยงไมมการปฏบตตามหนงสอแจงเตอนหรอปฏบตไมถกตองครบถวนสมบรณ ใหพนกงานเจาหนาทมอ านาจใชมาตรการบงคบทางปกครอง โดยยด หรออายด ทรพยสนของผน น ท งทรพยสนทรอถอนและทรพยสนทไดเกบรกษาไวในครอบครองของพนกงานเจาหนาท และ/หรอทรพยสนอนของผนน แลวน าออกขายทอดตลาดเพอน าเงนมาช าระจนครบถวน ส าหรบวธการยด การอายด และการขายทอดตลาดทรพยสนใหปฏบตตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงโดยอนโลม ตามมาตรา 57 วรรคสอง แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 สวนการสงยด หรออายด หรอขายทอดตลาดทรพยสนดงกลาวเปนอ านาจของอธบดกรมอทยานแหงชาต สตวปาและพนธพช ตามทก าหนดในกฎกระทรวง ฉบบท 9 (พ.ศ. 2542) ออกตามความในพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539

3.11 ถาผอยในบงคบของค าสงทางปกครองตอสขดขวางการบงคบทางปกครอง พนกงานเจาหนาทอาจใชก าลงเขาด าเนนการเพอใหเปนไปตามมาตรการบงคบทางปกครองได แตตองกระท าโดยสมควรแกเหต ในกรณจ าเปนพนกงานเจาหนาทอาจขอความชวยเหลอจากเจาพนกงานต ารวจได ตามมาตรา 60 วรรคสอง แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539

3.12 ผถกด าเนนการตามมาตรการบงคบทางปกครองอาจอทธรณการบงคบทางปกครองนนได และการอทธรณการบงคบทางปกครองใหใชหลกเกณฑและวธการเดยวกนกบการอทธรณ ค าสงทางปกครอง ตามมาตรา 62 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539

3.13 การบงคบช าระหนตามขอ 3.10 ไมตดสทธกรมอทยานแหงชาต สตวปาและพนธพช ทจะด าเนนคดแพง และคดลมละลายกบผตองรบผดช าระหนแตอยางใด

ในกรณทจะตองใชสทธด าเนนคดแพง หรอคดลมละลายตามวรรคหนง ใหพนกงานเจาหนาทด าเนนการประมวลเรองราวทงหมด พรอมพยานหลกฐานทเกยวของเสนอกรมอทยานแหงชาต สตวปาและพนธพช พจารณาด าเนนการ

3.14 การปฏบตงานของพนกงานเจาหนาทตามหลกเกณฑและแนวทางปฏบตทก าหนดไวนเปนการปฏบตงานในหนาทราชการ จะไดรบการคมครองตามพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของพนกงานเจาหนาท พ.ศ. 2539 โดยบคคลภายนอกซงอางวาไดรบความเสยหายอนเนองมาจากการใชอ านาจของพนกงานเจาหนาทนน หนวยงานของรฐตองรบผดตอผเสยหายในผลแหงละเมดทเจาหนาทของตนไดกระท าในการปฏบตหนาท ในกรณนผเสยหายอาจฟองหนวยงานของรฐดงกลาวไดโดยตรง แตจะฟองเจาหนาทไมได ทงนตามบทบญญตมาตรา 5 วรรคหนง แหง

DPU

98

พระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. 2539 และถาไมเปนการกระท าโดยประมาทเลนเลออยางรายแรงแลว พนกงานเจาหนาทไมตองรบผดทางแพงเปนการสวนตว ตามมาตรา 8 วรรคหนง แหงพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. 2539

(7) อ านาจหนาทของพนกงานเจาหนาทตามมาตรการทางอาญา มาตรการทางอาญาเปนกรณกฎหมายบญญตการกระท าทถอวามความผดและก าหนด

โทษไว ซงตามพระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. 2504 มท งโทษจ าคก โทษปรบ และ โทษรบทรพยสน

ส าหรบโทษจ าคกและโทษปรบน น พระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. 2504 ไดก าหนดอตราโทษสงสดส าหรบการกระท าความผดตามมาตรา 16 (1) – (5) ไวในมาตรา 24 คอ โทษจ าคกไมเกน 5 ป หรอปรบเกนสองหมนบาท หรอทงจ าทงปรบ สวนความผดในอนมาตราอน ๆ ของมาตรา 16 เปนความผดลหโทษคอมโทษจ าคกไมเกนหนงเดอน หรอปรบเกนหนงพนบาท ตามบญญตไวในมาตรา 25, 26 หรอ 27 แหงพระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. 2504 แลวแตกรณ ซงความผดลหโทษเหลานพนกงานเจาหนาทอาจเปรยบเทยบปรบไดตามมาตรา 28

อยางไรกตามหากการกระท าความผดตามพระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. 2504 ดงกลาวนนเปนความผดตามพระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 ดวยและเปนกรณทไมอาจเปรยบเทยบปรบไดตามพระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 ดงน ยอมท าการเปรยบเทยบ ปรบไมได ถาเปรยบเทยบปรบไปถอวาไมชอบไมท าใหคดระงบแตประการใด อนงผทขดค าสงของพนกงานเจาหนาทโดยไมมเหตผลแกตวอนสมควร อาจมความผดตามมาตรา 368 แหงประมวลกฎหมายอาญาได

นอกจากโทษจ าคกและโทษปรบแลว ถาการกระท าความผดนนกระท าโดยใชอาวธ เครองมอ เครองใช และยานพาหนะ กใหพนกงานเจาหนาทมอ านาจฟองตอศาลขอใหศาลสง รบทรพยสนดงกลาวไดตามทมบญญตไวในมาตรา 29 แหงพระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. 2504

ทวา “โดยไมตองค านงวาเปนของผกระท าความผดและมผถกลงโทษตามค าพพากษาของศาลหรอไม” หมายความวา แมทรพยสนนนจะไมใชเปนของผกระท าผดศาลกมอ านาจรบได และไมวาในคดนนจะมหรอไมมผถกลงโทษตามค าพพากษาของศาลกตาม ถาเปนทรพยสนทใชในการกระท าความผดเขาขายกรณใดกรณหนงตามมาตรา 16 (1) – (4) ศาลตองสงรบเสมอ

จะเหนไดวาพระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. 2504 ไดก าหนดมาตรการนขนกเพอตองการใหเจาของทรพยสนทมเครองมอ เครองใชและยานพาหนะทเอออ านวยตอการกระท าความผด ตองรวมรบผดตอการทมบคคลน าเอาทรพยสนของตนไปใชเปนอาวธ เครองมอ เครองใช และยานพาหนะในการกระท าความผดตามพระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. 2504 นอกเหนอ

DPU

99

ไปจากการรบทรพยสนทใชในการกระท าความผดของผกระท าความผดตามประมวลกฎหมายอาญา

3.1.2 กฎหมายทเกยวกบการก าหนดมาตรฐาน กฎหมายทเกยวกบการก าหนดมาตรฐาน ไดแก พระราชบญญตมาตรฐานสนคาเกษตร

พ.ศ. 2551 พระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม พ.ศ. 2511 ระบบมาตรฐาน ดานสงแวดลอม (ISO 14000) และประกาศกระทรวงอตสาหกรรม ฉบบท 4440 พ.ศ. 2555

1) พระราชบญญตมาตรฐานสนคาเกษตร พ.ศ. 255141 (1) เหตผลของการประกาศใช พระราชบญญตมาตรฐานสนคาเกษตร พ.ศ. 2551 มผลบงคบใชเมอวนท 19 สงหาคม

2551 ซงเหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบน คอ เนองจากประเทศไทยก าลงเรงรดพฒนาสนคาเกษตรใหไดมาตรฐาน และโดยทในปจจบนสนคาเกษตรหลายชนดทงทผลตขนในประเทศและน าเขาจากตางประเทศยงไมมมาตรฐานใชบงคบเปนเหตใหสนคาเกษตรดอยคณภาพและไมปลอดภยตอผบรโภค ประชาชนขาดความเชอถอ และสงผลกระทบตอการประกอบกจการสนคาเกษตรของไทย ท าใหไมสามารถแขงขนในตลาดโลกได อนกอใหเกดความเสยหายแกเศรษฐกจของประเทศไทยโดยรวม สมควรมกลไกในการก าหนดมาตรฐานและการตรวจสอบและรบรองมาตรฐานสนคาเกษตรขน เพอสงเสรมสนคาเกษตรใหไดมาตรฐานเพอความปลอดภยหรอเพอปองกนความเสยหายอนอาจจะเกดแกประชาชนหรอแกกจการคาสนคาเกษตรหรอเศรษฐกจของประเทศ และเพอใหสอดคลองกบพนธกรณระหวางประเทศ

(2) สาระส าคญของพระราชบญญตมาตรฐานสนคาเกษตร พ.ศ. 2551 (2.1) ขอบเขตการบงคบใช พระราชบญญตมาตรฐานสนคาเกษตร พ.ศ. 2551 ใชบงคบแกผผลต ผสงออกหรอ

ผน าเขาซงสนคาเกษตร ตามบทนยามมาตรา 3 แหงพระราชบญญตมาตรฐานสนคาเกษตร พ.ศ. 2551 ก าหนด

ค านยามค าวา “ผผลต” หมายความวา ก. ผซงท าการกสกรรม การประมง การปศสตว หรอการปาไมเพอการคา ข. ผประกอบการขนสงสนคาเกษตร คลงสนคาเกษตร สะพานปลา หองเยน โรงฆาสตว

หรอกจการตอเนองอนทเกยวกบสนคาเกษตรตามทคณะกรรมการมาตรฐานสนคาเกษตรก าหนด ค. ผซงน าสนคาเกษตรมาบรรจหบหอ แปรรป หรอกระท าดวยวธการใด ๆ

41 ปญหากฎหมายเกยวกบระบบการผลตและการคาไกไขและผลตภณฑ (วทยานพนธปรญญา

มหาบณฑต) (น. 74 – 79). เลมเดม.

DPU

100

(2.2) การก าหนดมาตรฐานสนคาเกษตร พระราชบญญตมาตรฐานสนคาเกษตร พ.ศ. 2551 มาตรา 15 ก าหนดหลกเกณฑในการ

ก าหนดมาตรฐานส าหรบสนคาเกษตรไววา เมอคณะกรรมการมาตรฐานสนคาเกษตรเหนสมควรก าหนดมาตรฐานสนคาส าหรบสนคาเกษตรใดแลว ใหแตงตงคณะกรรมการวชาการ เพอจดท ารางมาตรฐานสนคาเกษตรใหคณะกรรมการมาตรฐานสนคาเกษตรพจารณา หากคณะกรรมการมาตรฐานสนคาเกษตรเหนดวยกบรายละเอยดของรางมาตรฐานส าหรบสนคาเกษตรนน และเหนสมควรก าหนดใหเปนมาตรฐานสนคาหรอมาตรฐานทวไปตามทคณะกรรมการวชาการเสนอ ใหคณะกรรมการมาตรฐานสนคาเกษตรเสนอตอรฐมนตรเพอพจารณาออกกฎกระทรวงก าหนดมาตรฐานสนคาเกษตรนนเปนมาตรฐานบงคบ โดยจะก าหนดใหสนคาเกษตรใดอยภายใตมาตรฐานบงคบทงหมดหรอแตบางสวนกได หรอออกประกาศก าหนดมาตรฐานส าหรบสนคาเกษตรนนเปนมาตราฐานทวไป

ในการก าหนดมาตรฐานบงคบหรอมาตรฐานทวไปส าหรบสนคาเกษตรนน ตามมาตรา 16 จะก าหนดเรองดงตอไปนอยางหนงอยางใดหรอหลายอยางกได

ก. วธการ กรรมวธ หรอกระบวนการจดการการผลตหรอคณลกษณะของสนคาเกษตรทเกยวกบคณภาพและความปลอดภยทางเคม ชวภาพ กายภาพ ความปลอดภยดานสขอนามย หรอสขอนามยพช หรอลกษณะอนทเกยวของ

ข. หบหอ การบรรจหบหอ การท าเครองหมายหรอฉลาก ค. การตรวจสอบ ประเมน ทดสอบ ทดลอง วเคราะห หรอวจยทเกยวกบ ก. หรอ ข. ง. ขอก าหนดรายการอยางอนทเกยวกบสนคาเกษตรตามทรฐมนตรประกาศใน

ราชกจจานเบกษา (2.3) ประเภทของมาตรฐานสนคาเกษตร

จากบทบญญตของพระราชบญญตมาตรฐานสนคาเกษตร พ.ศ. 2551 สามารถแบงประเภทการก าหนดมาตรฐานสนคาเกษตรออกเปน 2 ประเภท คอ

ก. มาตรฐานบงคบ ตามบทนยาม มาตรา 3 แหงพระราชบญญตมาตรฐานสนคาเกษตร พ.ศ. 2551 ก าหนด

ความหมายของค าวา “มาตรฐานบงคบ” หมายความวา มาตรฐานทมกฎกระทรวงก าหนดใหสนคาเกษตรตองเปนไปตามมาตรฐาน

หลกเกณฑการก าหนดมาตรฐานบงคบส าหรบสนคาเกษตรนน ตามพระราชบญญตมาตรฐานสนคาเกษตร พ.ศ. 2551 ก าหนดใหจดท าในรปของกฎกระทรวง ซงกอนมการออกกฎกระทรวงก าหนดมาตรฐานบงคบนน ตามมาตรา 18 ก าหนดใหส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตร

DPU

101

และอาหารแหงชาตจะตองจดใหมการรบฟงความคดเหนของตวแทนของกลมผมสวนไดเสยหรอ ผมประโยชนเกยวของ และน าผลการแสดงความคดเหนนนเสนอคณะกรรมการมาตรฐานสนคาเกษตรเพอประกอบการพจารณาเสนอแนะตอรฐมนตรเพอออกกฎกระทรวงตอไป

แตหากในกรณทมความจ าเปนเรงดวนเพอสวสดภาพของประชาชน ความมนคงของประเทศ หรอเพอประโยชนในทางเศรษฐกจ คณะกรรมการมาตรฐานสนคาเกษตร อาจเสนอรฐมนตรเพอออกกฎกระทรวงก าหนดใหสนคาเกษตรใดอยภายใตมาตรฐานบงคบไดโดยไมตองใหส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาตจดใหมการรบฟงความคดเหนกอนกได (มาตรา 19)

เมอมกฎกระทรวงก าหนดมาตรฐานบงคบสนคาเกษตรใดแลว ผผลตผสงออก หรอ ผน าเขาซงสนคาเกษตรนน จะตองไดรบใบอนญาตเปนผผลต ผสงออก หรอผน าเขาแลวแตกรณ จากส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต (มาตรา 20) โดยใบอนญาตนนมอายสามปนบแตวนทออกใบอนญาต (มาตรา 22)

ส าหรบคณสมบตของผผลต ผสงออกหรอผน าเขาทขอรบใบอนญาตส าหรบสนคาเกษตรทตองเปนไปตามมาตรฐานบงคบนน ตามมาตรา 21 ก าหนดใหตองมคณสมบตและไมมลกษณะตองหามดงตอไปน

1. มอายไมต ากวายสบปบรบรณ 2. ไมเปนบคคลลมละลาย 3. ไมเปนคนไรความสามารถหรอคนเสมอนไรความสามารถ 4. ไมเปนผอยในระหวางถกสงพกใชใบอนญาต 5. ไมเคยถกเพกถอนใบอนญาต หรอเคยถกเพกถอนใบอนญาตแตเวลาไดลวงพน

มาแลวไมนอยกวาสองป นอกจากน ผผลต ผสงออก หรอผ น าเขาซงสนคาเกษตรทมมาตรฐานบงคบตาม

กฎกระทรวงตองขอรบการตรวจสอบและไดรบใบรบรองตามมาตรฐานบงคบจากผประกอบการตรวจสอบมาตรฐานทไดรบอนญาตจากส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต (มาตรา 27)

หากปรากฎวาการน าเขาสนคาเกษตรนน ไดรบการตรวจสอบและรบรองมาตรฐานจากประเทศทมขอตกลงหรอความรวมมอระหวางประเทศเกยวกบการยอมรบผลการตรวจสอบและรบรองมาตรฐานซงกนและกนแลว คณะกรรมการมาตรฐานสนคาเกษตรอาจเสนอแนะใหรฐมนตรออกประกาศการน าเขาสนคาเกษตรจากตางประเทศทมมาตรฐานทดเทยมกบมาตรฐานบงคบ ไมตองไดรบใบรบรองตามมาตรา 27

DPU

102

ในกรณทมการน าเขาสนคาเกษตรจากประเทศทมาตรฐานแตกตางจากมาตรฐานบงคบ และผน าเขาสามารถขอรบการตรวจสอบและรบรองมาตรฐานตามมาตรฐานบงคบจากผตรวจสอบและรบรองมาตรฐานของตางประเทศทมขอตกลงหรอความรวมมอระหวางประเทศเกยวกบการยอมรบผลการตรวจสอบและรบรองมาตรฐานซงกนและกนได แตผ ตรวจสอบและรบรองมาตรฐานของประเทศนนตองไดรบรองความเหนชอบจากส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาตตามหลกเกณฑ วธการและเงอนไขทคณะกรรมการก าหนดดวย (มาตรา 30)

นอกจากน ผผลต ผสงออก หรอผน าเขาสนคาเกษตรตามมาตรฐานบงคบตองแสดงเครองหมายรบรองมาตรฐานบงคบส าหรบแสดงกบสนคาเกษตรนนกอนน าออกจากสถานทผลตหรอรบมอบไปจากเจาพนกงานศลกากร (มาตรา 55)

อนงในปจจบนยงไมมการออกกฎกระทรวงก าหนดมาตรฐานส าหรบสนคาเกษตรใดเปนมาตรฐานบงคบ

ภาพท 3.1 ภาพแสดงเครองหมายรบรองมาตรฐานบงคบส าหรบแสดงกบสนคาเกษตรทไดรบ

ใบรบรองตามมาตรฐานบงคบ

ข. มาตรฐานทวไป ตามบทนยามมาตรา 3 แหงพระราชบญญตมาตรฐานสนคาเกษตร พ.ศ. 2551 ก าหนด

ค านยามค าวา “มาตรฐานทวไป” หมายความวา มาตรฐานทมประกาศก าหนดเพอสงเสรมสนคาเกษตรใหไดมาตรฐาน

มาตรฐานทวไปนนเปนมาตรฐานสงเสรมใหผประกอบการสมครใจทจะปฏบตตาม เพอแสดงสทธเครองหมายรบรองมาตรฐานทวไป และเพอใหผบรโภคเกดความนยม และความเชอถอในผลตภณฑ ซงมไดมผลบงคบใหผประกอบการจะตองปฏบตตามแตอยางใด

DPU

103

หลกเกณฑการก าหนดมาตรฐานทวไป ส าหรบสนคาเกษตรนน ตามพระราช บญญตมาตรฐานสนคาเกษตร พ.ศ. 2551 ก าหนดใหจดท าในรปของการออกประกาศก าหนดมาตรฐานส าหรบสนคาเกษตร ซงหากคณะกรรมการวชาการเสนอรางมาตรฐานส าหรบสนคาเกษตรใดวาสมควรก าหนดใหเปนมาตรฐานทวไปแลว คณะกรรมการมาตรฐานสนคาเกษตรเหนชอบตามทคณะกรรมการวชาการเสนอมา ใหเสนอตอรฐมนตรเพอพจารณาออกประกาศ ก าหนดมาตรฐานส าหรบสนคาเกษตรนนเปนมาตรฐานทวไป (มาตรา 15)

เมอมการประกาศก าหนดสนคาเกษตรใดเปนสนคาตามมาตรฐานทวไปแลว หากผผลต ผสงออก หรอผน าเขาตองการแสดงเครองหมายรบรองมาตรฐานส าหรบแสดงกบสนคาเกษตรดงกลาว ผผลต ผสงออก หรอผน าเขาสามารถขอรบการตรวจและขอใบรบรองจากผประกอบการตรวจสอบมาตรฐานได (มาตรา 31) ซงเมอผผลต ผสงออก หรอผน าเขาไดรบใบรบรองแลวจงจะสามารถใชเครองหมายรบรองมาตรฐานส าหรบแสดงกบสนคาเกษตรทไดรบใบรบรองตามมาตรฐานทวไปได (มาตรา 56)

ภาพท 3.2 ภาพแสดงเครองหมายรบรองมาตรฐานทวไปส าหรบแสดงกบสนคาเกษตรทไดรบ

ใบรบรองตามมาตรฐานทวไป

2) พระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม พ.ศ. 2511 (1) เหตผลของการประกาศใช พระราชบญญตฉบบนมผลบงคบใชเมอวนท 1 มกราคม 2512 ซงเหตผลในการ

ประกาศใชพระราชบญญตฉบบน คอ เนองจากประเทศไทยก าลงเรงรดพฒนากจการอตสาหกรรม มผลตภณฑอตสาหกรรมหลายชนดทผลตขนไดภายในประเทศ แตยงมไดมการก าหนดมาตรฐานส าหรบผลตภณฑอตสาหกรรมใหเปนทแนนอนและเหมาะสม ท าใหมการแขงขนกนลดราคา โดยท าคณภาพใหต าลง เปนเหตใหประชาชนขาดความนยมเชอถอ นอกจากนยงอาจเกดอนตรายแก

DPU

104

ประชาชน และกอใหเกดความไมมนคงในการประกอบกจการอตสาหกรรม ซงเปนผลเสยหายแกเศรษฐกจของประเทศ จงเปนการสมควรตรากฎหมายฉบบนก าหนดมาตรฐานเพอประโยชนในการสงเสรมอตสาหกรรม เพอความปลอดภย หรอเพอปองกนความเสยหายอนอาจจะเกดแกประชาชนหรอแกกจการอตสาหกรรมหรอเศรษฐกจของประเทศ

(2) สาระส าคญของพระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม พ.ศ. 251142 พระราชบญญตฯ ฉบบน มวตถประสงคเพอควบคมมาตรฐานของผลตภณฑทาง

อตสาหกรรม โดยไดจดตง “คณะกรรมการมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม” ขน มอ านาจหนาทในการก าหนด แกไข ยกเลก และอนญาตเกยวกบมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม โดยไดใหนยามค าวา “มาตรฐาน” ไวในมาตรา 3 หมายถง

(2.1) จ าพวก แบบ รปราง มต การท า เครองประกอบ คณภาพ ชนสวนประกอบ ความสามารถ ความทนทาน และความปลอดภยของผลตภณฑอตสาหกรรม

(2.2) วธการท าว ธการออกแบบว ธการเขยนรป ว ธการใช ว ตถ ทจะน ามาท าผลตภณฑอตสาหกรรมและความปลอดภยอนเกยวกบการท าผลตภณฑอตสาหกรรม

(2.3) จ าพวกแบบ รปราง มตของหบหอหรอสงบรรจชนดอน รวมตลอดถงการท า หบหอ หรอสงบรรจชนดอน วธการบรรจ หมหอหรอผกมด และวตถทใชในการนนดวย

(2.4) วธทดลองวธวเคราะห วธเปรยบเทยบ วธตรวจ วธทดสอบ และวธชง ตวง วด อนเกยวกบผลตภณฑอตสาหกรรม

(2.5) ค าเฉพาะ ค ายอ สญลกษณ เครองหมาย ส เลขหมาย และหนวยทใชในทางวชาการอนเกยวกบผลตภณฑอตสาหกรรม

(2.6) ขอก าหนดรายการอยางอนอนเกยวกบผลตภณฑอตสาหกรรม ตามทรฐมนตรประกาศหรอตามพระราชกฤษฎกา

พระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม พ.ศ. 2511 มหลกการทเกยวของทสามารถน ามาปรบใชกบการคมครองความเสยหายทางสงแวดลอม ไดดงน

1) การก าหนดมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมทก าหนดตามพระราชบญญตน แบงออกไดเปน

2 ประเภท คอ มาตรฐานบงคบ หมายถง มาตรฐานผลตภณฑทก าหนดใหตองผลตตามมาตรฐาน หากฝาฝนยอมมความผด ตวอยางเชน กระจกนรภย สายไฟฟา ถงบรรจกาซ บลลาสตไฟฟา หลอด

42 จาก กฎหมายวาดวยความเสยหายทางสงแวดลอม ความรบผดทางแพง การชดเชยเยยวยา และการระงบขอพพาท (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต) (น. 329- 331), โดย อดมศกด สนธพงษ, 2556, กรงเทพฯ:

มหาวทยาลยธรกจบณฑตย).

DPU

105

ฟลออกเรสเซนซ และมาตรฐานทวไป หมายถงมาตรฐานทก าหนดไวเปนการทวไป ผผลตทผลตสนคาหรอผลตผลตภณฑไดตามมาตรฐานทวาน กจะไดเครองหมายรบรอง ในการก าหนดมาตรฐาน ทง 2 ประเภทนไมวาจะเปนมาตรฐานบงคบหรอมาตรฐานทวไป เปนหนาทของส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมทจะด าเนนการเพอออกมาตรฐานดงกลาว

2) ผผลตหรอจ าหนายสนคาทมการก าหนดมาตรฐานตองมใบอนญาตและแสดงเครองหมายมาตรฐาน

เพอประโยชนตอผบรโภค พระราชบญญตฉบบนจงบญญตใหผผลตทไดรบอนญาตใหใชเครองหมายมาตรฐานทง 2 ประเภทดงกลาว ทงมาตรฐานบงคบและมาตรฐานทวไป มสทธแสดงเครองหมายมาตรฐานทวานบนสนคาหรอผลตภณฑของตนได พรอมทงก าหนดขอหามและบทลงโทษกรณผทไมไดรบอนญาตใชหรอเลยนแบบเครองหมายมาตรฐานนน

นยามศพทค าวา “ส านกงาน” หมายความวา ส านกงานมาตรฐานผลตภณฑ อตสาหกรรม โดยในมาตรา 4 ตามพระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม พ.ศ. 2511

บญญตใหจดตงส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมขนในกระทรวงอตสาหกรรม และใหมอ านาจหนาทดงตอไปน

(1) ตรวจสอบการขอใชเครองหมายมาตรฐานตามมาตรา 16 การขออนญาตท าและน าเขาซงผลตภณฑอตสาหกรรมตามมาตรา 20 มาตรา 20 ทว มาตรา 21 และมาตรา 21 ทว เพอเสนอคณะกรรมการ

(2) ตรวจสอบและควบคมการท าผลตภณฑอตสาหกรรมและผลตภณฑ อตสาหกรรมตามทมพระราชกฤษฎกาก าหนดใหตองเปนไปตามมาตรฐาน รวมทงผลตภณฑ อตสาหกรรมทไดรบอนญาตใหท าตามมาตรา 20 ทว

(3) ตรวจสอบและควบคมผลตภณฑอตสาหกรรมทขอน าเขามา เพอจ าหนาย ในราชอาณาจกรตามทพระราชกฤษฎกาก าหนดใหตองเปนไปตามมาตรฐาน รวมทงผลตภณฑ อตสาหกรรมทไดรบอนญาตใหน าเขามาในราชอาณาจกรตามมาตรา 21 ทว

(4) ควบคมการใชเครองหมายมาตรฐาน (5) ปฏบตการอน ๆ ตามทคณะกรรมการมอบหมาย โดยใหเลขาธการส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมมหนาทบงคบบญชา

ควบคมและดแลโดยทวไป

DPU

106

โดยส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม43 มวตถประสงคการด าเนนการทางดานคมครองผบรโภค รกษาสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาต พฒนาอตสาหกรรมของประเทศใหสามารถแขงขนไดในตลาดโลก และสรางความเปนธรรมในการซอขาย ขจดปญหาและอปสรรคทางการคาทเกดจากมาตรการดานมาตรฐาน โดยส านกงานมาตรฐานอตสาหกรรม มอ านาจหนาทในการปฏบตงานตามพระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม พ.ศ. 2511 มมตคณะรฐมนตร นโยบายรฐบาล แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต นโยบายและ แผนแมบทของกระทรวงอตสาหกรรม

กจกรรมดานการมาตรฐานของส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมประกอบไปดวย 1. การก าหนดมาตรฐาน 1.1 มาตรฐานระดบประเทศก าหนดมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม (มอก.)

ประเภทบงคบและไมบงคบตามความตองการ และการขยายตวของอตสาหกรรม การคา และเศรษฐกจของประเทศ รวมทงนโยบายของรฐบาล เพอคมครองผบรโภค รกษาสงแวดลอม และทรพยากรธรรมชาต และสงเสรมใหภาคอตสาหกรรมไทยสามารถแขงขนไดในตลาดโลก

1.2 มาตรฐานระดบสากล รวมก าหนดมาตรฐานกบองคกรสากลทส าคญคอ องคการระหวางประเทศวาดวยการมาตรฐาน (International Organization for standardization: ISO) คณะกรรมาธการระหวางประเทศวาดวยมาตรฐานสาขาอเลกทรอนกส (International Electrotechnical Commission: IEC)

2. การรบรองคณภาพผลตภณฑ 2.1 การรบรองตามมาตรฐานของประเทศ ส านกงานมาตรฐานผลตภณฑ

อตสาหกรรม ใหการรบรองคณภาพผลตภณฑ โดยการอนญาตใหแสดงเครองหมายมาตรฐาน จ านวน 2 แบบ คอ

ภาพท 3.3 เครองหมายมาตรฐานทวไป เครองหมายมาตรฐานบงคบ

43 ส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม. (ม.ป.ป.). วสยทศนและบทบาทหนาทของ สมอ.

สบคน 2 มนาคม 2558, จากhttp://www.tisi.go.th/index.php?option=com_content&view=article&id=55&Itemid=3

DPU

107

2.2 การรบจดทะเบยนผลตภณฑ ส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม ใหการรบรองคณภาพผลตภณฑ ส าหรบ

ผลตภณฑทยงมไดก าหนดมาตรฐาน โดยการจดทะเบยนผลตภณฑตามมตคณะรฐมนตร 2.3 การเปนหนวยตรวจใหกบสถาบนมาตรฐานตางประเทศ ส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม ไดรบมอบหมายใหเปนหนวยตรวจของ

สถาบนมาตรฐานตางประเทศ เพอรบรองคณภาพผลตภณฑตามมาตรฐานของประเทศญปน (JIS MARKS) ประเทศสาธารณรฐสงคมนยมประชาธปไตยศรลงกา และประเทศสาธารณรฐฟลปปนส นอกจากนนยงตรวจตดตามผลใหกบประเทศสาธารณรฐอาฟรกาใต (SABS) ดวย

2.4 การรบรองฉลากเขยว (Green Label)

ภาพท 3.4 การรบรองฉลากเขยว (Green Label)

ส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม (สมอ.) รวมกบสถาบนสงแวดลอมไทย

ด าเนนโครงการฉลากเขยวเพอใหการรบรองโดยใหใชฉลากเขยวส าหรบผลตภณฑ ทงนเพอชวยลดมลภาวะจากสงแวดลอมและเพอผลกดนใหผผลตใชเทคโนโลย หรอวธการผลต ทใหผลกระทบตอสงแวดลอมนอย

DPU

108

3. การรบรองคณภาพผลตภณฑชมชน (มผช.)

ภาพท 3.5 การรบรองคณภาพผลตภณฑชมชน (มผช.)

เปนการใหการรบรองคณภาพผลตภณฑชมชนของผผลตในชมชนทเกดจากการรวมกลมกนประกอบกจกรรมใด กจกรรมหนง หรอชมชนในโครงการหนงต าบลหนงผลตภณฑทผานการคดเลอกจากจงหวด และ/หรอหนวยงานทเกยวของตามมาตรฐานผลตภณฑชมชน ทส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม ไดประกาศก าหนดไว และจะแสดงเครองหมายมาตรฐานผลตภณฑชมชนกบผลตภณฑทไดรบการรบรอง

4. การรบรองระบบงาน 4.1 การรบรองความสามารถหองปฏบตการ ส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม (สมอ.)ไดด าเนนการรบรองขดความสามารถ

ทางวชาการ และระบบคณภาพ การทดสอบของหองปฏบตการสอบเทยบและหองปฏบตการทดสอบตามมาตรฐานขอก าหนดทวไปวาดวยความสามารถของหองปฏบตการสอบเทยบและหองปฏบตการทดสอบ (มอก.17025-2543) ซ ง เหมอนกนทกประการกบ ISO/IEC 17025 ซงขอบขายของการรบรองอาจเปนการรบรองการทดสอบหรอสอบเทยบทกรายการหรอ บางรายการของหองปฏบตการกได

4.2 การรบรองระบบการจดการ SMEs เพอใหเ กดการยอมรบวาองคกรทไดรบการรบรองมการจดท าและปฏบตตาม

ขอก าหนดระบบการบรหารงานคณภาพขนพนฐาน ระบบการจดการสงแวดลอมขนพนฐาน ระบบการจดการอาชวอนามยและความปลอดภยขนพนฐาน ระบบการวเคราะหอนตรายและจดวกฤตทตองควบคมในการผลตอาหาร รวมถงการรบรองหลกเกณฑและวธปฏบตทดในการผลตอาหาร ส าหรบวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม และยกระดบการรบรองระบบการจดการตาง ๆ

DPU

109

ใหเปนไปตามมาตรฐานสากลเพอให SMEs สามารถเพมขดความสามารถการแขงขนในตลาดโลกและสามารถกาวสมาตรฐานระดบสากลไดในทสด

4.3 การจดทะเบยนบคคลากร ผทรงคณวฒ หลกสตรและองคกรฝกอบรมดานการมาตรฐาน

เปนการใหการจดทะเบยนบคลากร ผทรงคณวฒดานการประเมนการจดทะเบยนหลกสตรผกอบรมและองคกรฝกอบรมดานการมาตรฐานในกลมสาขาตาง ๆ ไดแก ระบบการบรหารงานคณภาพ ระบบการจดการสงแวดลอม ระบบการวเคราะหอนตรายและจดวกฤตทตองควบคมในการผลตอาหาร ระบบหองปฏบตการทดสอบและหองปฏบตการสอบเทยบ ระบบการจดการอาชวอนามยและความปลอดภย ระบบการรบรองผลตภณฑและระบบอน ๆ ตามมาตรฐานสากลหรอมาตรฐานอน ๆ ทสากลยอมรบ

5. การปฏบตตามพนธกรณความตกลงภายใตองคการการคาโลก ส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม (สมอ.) เปนแกนกลางในการปฏบตตาม

พนธกรณตามมตคณะรฐมนตรไดแก ความตกลงวาดวยอปสรรคทางเทคนคตอการคา (Agreement on Technical Barriers to Trade: TBT) ยกเวนสวนทเกยวของกบสนคาเกษตรและอาหาร

6. งานดานการมาตรฐานระหวางประเทศและภมภาค 6.1 ดานกจกรรมมาตรฐานระหวางประเทศ ส านกงานมาตรฐานผลตภณฑ

อตสาหกรรม (สมอ.) ไดเขารวมเปนสมาชกในองคการระหวางประเทศวาดวยการมาตรฐาน (International Organization for Standardization: ISO) และคณะกรรมาธการระหวางประเทศวาดวยมาตรฐานสาขาอเลกทรอเทคนกส (International Electrotechnical Commission: IEC) นอกจากนยงไดรวมด าเนนงานกบ (International Personal Certification Association: IPC) ดานการรบรองหนวยงานทใหบรการฝกอบรมและขนทะเบยนบคลากรดานตรวจประเมนรวมทงรวมด าเนนการรบรองหองปฏบตการทดสอบกบ (International Laboratory Accreditation Conference: ILAC)

6.2 กจการมาตรฐานภมภาค ส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม (สมอ.)ไดเขารวมกจกรรมงานดานมาตรฐาน และการรบรองในสวนภมภาคกบ (ASEAN Consultative Committee for Standards and Quality: ACCSQ)แ ล ะ ( Asia Pacific Economic Cooperation: Standards and conformance Sub - Committee (APEC/CTI/SCSC)) นอกจากนยงไดเขารวมเปนสมาชกในกลม (Pacific Area Standards Congress: PASC)

DPU

110

3) ระบบมาตรฐานดานสงแวดลอม (ISO 14000)44 1. อนกรมมาตรฐาน ISO 14000 มาตรฐานดานสงแวดลอมมหลายชดเรยกวาเปนอนกรมมาตรฐาน ISO-14000 คอ

เรมตนตงแตหมายเลข 14001 ถง 14100 (ปจจบน ISO ก าหนดตวเลขส าหรบมาตรฐานในอนกรมนไว 100 หมายเลข)

อนกรมมาตรฐาน ISO 14000 ด าเนนการโดยคณะกรรมการดานเทคนคชดท TC207 (Technical Committee 207) คณะอนกรรมการดานเทคนค (Sub Committee; SC), กลมคณะท างาน (Working Group; WG) คณะกรรมการดแลเรองค าศพท (TCG-Terminology Co-ordination Group)

อนกรมมาตรฐานดานการจดการสงแวดลอมประกอบดวย 5 กลมดงน 1. มาตรฐานระบบการจดการดานสงแวดลอม (Environmental Management System,

EMS) ประกอบดวย ISO 14001: 1996 ระบบการจดการสงแวดลอม : วาดวยขอก าหนดและขอแนะน าในการใชซงเปนมาตรฐานเดยวในอนกรม ISO 14000 ทสามารถตรวจสอบและใหการรบรองไดโดยหนวยงานทไดรบการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม (Certification Body) ไดISO 14004: 1996 ระบบการจดการสงแวดลอม: ขอแนะน าทวไปเกยวกบหลกการของระบบและเทคนคในการปฏบต

2. การตรวจสอบประเมนการจดการสงแวดลอม (Environmental Auditing and Related Environmental Investigations: EA) ประกอบดวย ISO 14010: 1996 หลกการทวไป ISO 14011: 1996 การตรวจประเมนระบบการจดการสงแวดลอม ISO 14012: 1996 เกณฑคณสมบตของผตรวจประเมน ISO 14015: 2001 การตรวจประเมนสงแวดลอมของหนวยงาน ISO 19011: 2002 แนวทางการตรวจประเมนระบบบรหารงานคณภาพและระบบการจดการสงแวดลอม (ใชแทน ISO 14010, 14011 และ 14012)

3. ฉลากกบผลตภณฑเพออนรกษสงแวดลอม (Environmental Labeling, EL) เปนการใชตลาดเปนเครองมอในการปองกนสภาพแวดลอมโดยเนนการมสวนรวมของผบรโภคและผผลตแบบสมครใจการก าหนดมาตรฐานฉลากเพอสงแวดลอมประกอบดวย

ISO 14020: 2000 หลกการทวไป ISO 14021: 1999 แบบท 2 การประกาศตนเองเกยวกบการด าเนนงานดานสงแวดลอม

44 กรมโรงงานอตสาหกรรม. (ม.ป.ป.). ความร ISO 14000. สบคน 2 เมษายน 2558, จาก

http://www.diw.go.th/iso/iso14000.html

DPU

111

ISO 14024: 1999 แบบท 1 หลกการและระเบยบปฏบตของการตดฉลากสงแวดลอม ISO/TR 14025: 2000 แบบท 3 การประกาศด าเนนงานดานสงแวดลอมโดยบคคลท 3 4. การประเมนความสามารถในการจดการสงแวดลอม (Environmental Performance

Evaluation, EPE) ประกอบดวย ISO 14031: 1999 แนวทางการประเมนผลการด าเนนการดานสงแวดลอม ISO 14032/TR: 1999 ตวอยางการประเมนผลการด าเนนการดานสงแวดลอม 5. การประเมนผลกระทบตอสงแวดลอมในวงจรชวตของผลตภณฑ (Life Cycle

Analysis, LCA) ประกอบดวย ISO 14040: 1997 หลกการและระเบยบปฏบตทวไป ISO 14041: 1998 ขอบขายค าจ ากดความและการวเคราะหผลตภณฑ ISO 14042: 2000 การประเมนผลกระทบ ISO 14043: 2000 การตความ/การแปลความ ISO/TS 14048: 2002 รปแบบเอกสาร ISO/TR 14049: 2000 ตวอยางการประยกตใช ISO 14041 ค าจ ากดความและการ

วเคราะหผลตภณฑ มาตราฐานอนภายใต TC 207ISO/TR 14061: 1998 การน ามาตรฐาน ISO14001 และ

ISO 14004 ไปใชในหนวยงานทเกยวของกบการจดการปาไม ISO/TR 14062: 2002 มาตรฐานการออกแบบผลตภณฑเพอสงแวดลอม ISO 14063 มาตรฐานการสอสารดานสงแวดลอม ISO/IEC Guide 64 เปนขอแนะน าประเดนปญหาสงแวดลอมของมาตรฐานผลตภณฑ ส าหรบประเทศไทยไดออกประกาศกระทรวงอตสาหกรรมฉบบท 2208 (พ.ศ. 2539)

เรองก าหนดมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมระบบการจดการสงแวดลอม: ขอแนะน าทวไปเกยวกบหลกการระบบและเทคนคในทางปฏบตโดยมสาระส าคญวาดวยขอบขายทระบขอแนะน าในการน าหลกการของระบบการจดการสงแวดลอมไปใชในหนวยงานเปนการรบเอามาตรฐาน ISO 14001 มาใชเปนมาตรฐานของไทยดวย

4) ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เกยวกบการจดการปาไมอยางย งยน45 โดยมาตรฐานอตสาหกรรมทเกยวของกบการจดการปาไม ซงมไมเปนวตถดบส าคญใน

ประดษฐกรรมผลตภณฑเฟอรนเจอรไม ตามมาตรฐานอนภายใต TC 207ISO/TR 14061: 1998

45 มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมระบบการจดการปาไมอยางยงยน. สบคน 1 พฤษภาคม 2558, จาก http://rubber.oie.go.th/file/4440

DPU

112

ประเทศไทยไดมประกาศกระทรวงอตสาหกรรม ฉบบท 3295 (พ.ศ. 2547) ก าหนดมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมระบบการจดการปาไมอยางย งยน: ขอก าหนดลงวนท 1 พฤศจกายน พ.ศ. 2547 ซงตอมาไดมประกาศกระทรวงอตสาหกรรม ฉบบท 4440 (พ.ศ. 2555) ยกเลกมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมระบบการจดการปาไมอยางย งยน และออกประกาศก าหนดมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมระบบการจดการปาไมอยางย งยน เลม 1 ขอก าหนด มาตรฐานเลขท มอก.14061 เลม 1-2555 มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมนไดอาศยแนวทางของ FSC (Forest Stewardship Council,A.C.) เปนหลกในการด าเนนการ ซงมผลบงคบใชตงแตวนท 5 พฤศจกายน 2555 ซงเปนวนประกาศในราชกจจานเบกษา ดงมรายละเอยด ดงน

(1) ขอบขาย 1.1 มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมนก าหนดขอก าหนดระบบการจดการปาไม

อยางย งยน เพอเปนแนวทางในการจดระบบการจดการปาไมส าหรบผประกอบการตาง ๆ และเพอใหหนวยจดทะเบยนหรอหนวยรบรองใชเปนเกณฑในการพจารณารบรองระบบการจดการปาไมอยางย งยน

1.2 มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมนครอบคลมการจดการสวนปาในทดนของผประกอบการในพนททก าหนด

(2) บทนยาม ความหมายของค าทใชในมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมนมหลายค า ซงผเขยนขอน า

ค าส าคญมาอธบาย ดงน 2.1 การจดการปาไมอยางย งยน (Sustainable Forest Management, SFM) หมายถง การ

จดการเพอรกษาและสงเสรมสภาพความสมบรณของปาไมในระยะยาวของระบบนเวศปาไม และในขณะเดยวกนสามารถอ านวยประโยชนแกประชาชนในดานวฒนธรรม สงคม เศรษฐกจ

2.2 ระบบการจดการปาไมอยางย งยน (Sustainable Forest Management system, SFM system) หมายถง ระบบการจดการปาไมอยางย งยนและการจดการทรวมถงโครงสราง (structure) หนาทความรบผดชอบ (responsibility) วธปฏบต (practice) ขนตอนการด าเนนงาน (procedure) กรรมวธ ( process) และทรพยากรของผประกอบการในการน าไปปฏบต การตดตามตรวจสอบและการประเมนผล การคงไว และการปรบปรงการจดการปาไมอยางย งยน

2.3 พนททก าหนด หมายถง พนททขอรบการรบรองทผประกอบการระบไว 2.4 พนทแปลงใหญ หมายถง ขนาดของพนททสามารถตดตนไมไดตามความเพมพน

ของไมรายป

DPU

113

2.5 สวนปา (woodlot or plantation) หมายถง พนทปาไมทผประกอบการปลกขน ทงในทดนสวนบคคล หรอกลมบคคล และทดนของรฐ ซงจดใหเชาซอหรอออกใบอนญาตค ทงน เพอวตถประสงคในการพทกษหรอเพอธรกจ

(3) ขอก าหนด ผประกอบการตองจดท าและแสดงเจตจ านงทจะปฏบตตามระบบการจดการปาไมอยาง

ย งยนตามขอก าหนด ส าหรบตวชวดทใชในการพจารณาความเปนไปตามขอก าหนด ส าหรบสวนปาทปลกในพนทดนของรฐทไดรบอนญาตใหใชทดนเพอท าประโยชน ซงอาจยงมระบบนเวศและความหลากหลายทางชวภาพ โดยมขอก าหนดดงตอไปน 3.1 การปฏบตขอก าหนดและขอบงคบ 3.2 การปฎบตตอชมชนและผใชแรงงาน 3.3 แผนการจดการ 3.4 การอนรกษสงแวดลอม 3.5 การใชประโยชนจากปาไม 3.6 การตดตามตรวจสอบและการประเมนผล 3.7 การบนทกผล

โดยมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมระบบการจดการปาไมอยางย งยนตามแนวทาง FSC น ยงไมไดมการรบรองใหกบสวนปาใด และอยในระหวางการศกษาทจะปรบใชระบบการจดการปาไมอยางย งยนตามแนวทาง PEFC (Program for the Endorsement of Forest Certification Scheme) มาใชเปนแนวทางในการรบรองการจดการปาไมอยางย งยนในอนาคต 3.2 มาตรการทางกฎหมายตางประเทศทเกยวของกบการผลตและการคาเฟอรนเจอรไม

การประกอบธรกจการผลตและการคาเฟอรนเจอรไมเปนธรกจทส าคญทแตละประเทศใหความส าคญและมสภาวะการแขงขนทางการคาสงมาก อตสาหกรรมเฟอรนเจอรไมจงมความส าคญตอเศรษฐกจของประเทศในดานการผลตเพอการสงออก ซงในการด าเนนธรกจการผลตและการคาเฟอรนเจอรไมในแตละประเทศ จงตองมกฎหมายหรอระเบยบเพอควบคมการผลตและการคา ทงน ในสวนนผเขยนจงขอศกษากฎหมายของตางประเทศ จ านวน 3 ประเทศ ไดแก สหภาพยโรป ญปน และจน

DPU

114

3.2.1 สหภาพยโรป 1. การบงคบใชกฎหมายปาไม ธรรมาภบาล และการคา46 (Forest Law Enforcement

Governance and Trade) หรอ FLEGT (เฟลก-ท) การบงคบใชกฎหมายปาไม ธรรมาภบาล และการคาของสหภาพยโรป หรอ EU

FLEGT ( อย เฟลก-ท) เปนแผนปฏบตการของสหภาพยโรป ก าหนดโครงการของปฎบตการตอปญหาการท าไมเถอน (การท าไมทผดกฎหมาย) และการคาผลตภณฑไมทเกยวของ

EU FLEGT ก าหนดขนเมอป 2546 เพอปฏบตการตอปญหาการคาไม และผลตภณฑไมทผดกฎหมาย เปนการด าเนนการตามแผนปฏบตการของ FLEGT สหภาพยโรปจงไดประกาศกฎหมาย EC 2173/2005 และ EC 1024/2008 ซงก าหนดแนวทางขอปฏบตมาตรการตามแผนปฏบตการ FLEGT โดยตอมาเมอวนท 10 ตลาคม 2553 อยไดประกาศกฎระเบยบการคาไมและผลตภณฑไม หรอ EU Timber Regulation (EUTR) No 995/2010 ซงมผลบงคบใชในวนท 3 มนาคม 2556 โดยกฎระเบยบ EUTR ก าหนดไววา หากตรวจพบไม หรอผลตภณฑไมผดกฎหมาย ผประกอบการในอยทน าเขาสนคาดงกลาว จะถกด าเนนคดตามกฎหมาย และยงก าหนดใหเปนภาระหนาทของผประกอบการทน าเขาไมและผลตภณฑไมของอยวาจะตองด าเนนธรกจดวยความรอบคอบ โดยตองจดท าระบบการตรวจสอบความถกตองของสนคาไมและผลตภณฑไม หรอทเรยกวา Due Diligence (DDS) ท าใหผประกอบการไทยทสงออกไมและผลตภณฑไมไปยงตลาดสหภาพยโรป กตองถกตรวจสอบดวยระบบ DDS และหากสนคาไมและผลตภณฑไมมความเสยงทจะเปนไมและผลตภณฑไมทผดกฎหมาย หรอไมสามารถแสดงหลกฐานตามระบบตรวจสอบใหผน าเขาในอยเชอไดวา เปนไมทถกตองกฎหมาย ผน าเขากจะไมซอสนคา ซงอาจจะตองเสยเวลา เสยเงน ฯลฯ หรออาจจะตองขนสนคากลบ

การบงคบใชกฎหมายปาไม ธรรมาภบาล และการคา แผนปฏบตการ FLEGT ของสหภาพยโรป มแผนปฏบตการ ดงน

1. แผนปฏบตการ FLEGT ของสหภาพยโรป47 แผนปฏบตการนไดก าหนดมาตรการตาง ๆ ทมงหมายตอสกบปญหาการท าไมเถอน

มาตรการเหลาน เนนไปยงเรองกวาง ๆ 7 เรองคอ

46 จาก “ไทยเฟลกท (TH FLEGT),” โดย บญสรย จระวงศพานช, 2556 (มนาคม), วารสารสมาคมศษย

เกา วนศาสตร, 10(1), น. 85 – 86. 47 จาก องคการระหวางประเทศเพอการอนรกษธรรมชาต (ไอยซเอน / IUCN) (เอกสารสรปยอเรอง EU

FLEGT (ชดเอกสารป 2550) (น. 1 – 2)), 2553 (มนาคม).

DPU

115

1.1 การใหความชวยเหลอทางการเงนและทางเทคนคกบประเทศผผลตไม แผนปฏบตการนมงหมายทจะใหการสนบสนนทางการเงนและทางเทคนคและ

ค าแนะน าตอประเทศทผลตไมเพอใหบรรลวตถประสงคดงตอไปน 1) มโครงสรางการจดการควบคมทไดรบการปรบปรงใหดขนและการพฒนาระบบ

การตรวจสอบทไวใจไดในททการบงคบใชกฎหมายปาไมออนแอมาตลอด 2) มการปฏรปนโยบายทเนนไปทกฎหมายและระเบยบขอบงคบทเหมาะสมกบ

ประเทศนน และผมสวนไดเสยทงหมดสามารถมสวนในการสนทนาเชงนโยบาย 3) มความโปรงใสและการแลกเปลยนขอมลระหวางประเทศทผลตและประเทศท

บรโภคไมทไดรบการปรบปรงใหดขน รวมทงสนบสนนการตดตามปาไมทเปนอสระ 4) มการเสรมสรางขดความสามารถและการฝกอบรมในประเทศทผลต รวมทงการ

สนบสนนกลไกหรอสถาบนธรรมาภบาล เพอการควบคมดแลใหเกดกระบวนการจดการแบบใหม 5) มการสนบสนนส าหรบการพฒนาการจดการปาโดยชมชนและการสรางพลง

ความเขมแขงใหคนในทองถนมาชวยปองกนการท าไมเถอน 1.2 การสงเสรมการคาไมทถกกฎหมาย เนอหาของโครงการในเรองนมสองสวน สวนแรกมงท างานกบคคาของสหภาพยโรป

ทเปนผผลตไมหลก ในขณะทสวนทสองเนนไปทบทบาทของประเทศน าเขาไมรายใหญอน ๆ ในการคาระหวางประเทศ

1. การพฒนาขอตกลงการเปนหนสวนดวยความสมครใจ แผนปฏบตการเสนอใหมขอตกลงทวภาคดวยความสมครใจระหวางประเทศผผลต

(ประเทศหนสวน FLEGT) กบสหภาพยโรป ขอตกลงการเปนหนสวนดวยความสมครใจ (Voluntary Partnership Agreements: VPAs) เหลานแจกแจงความผกพนและปฏบตการของทงสองฝายทจะจดการกบการท าไมเถอน ผลทตงใจจะใหเกดขนจากขอตกลงการเปนหนสวนเหลานคอ

1) การจดการควบคมปาไดรบการปรบปรงใหดขน 2) ไมทมาจากประเทศหนสวนจะเขาถงตลาดในสหภาพยโรปไดดขน 3) รฐบาลประเทศหนสวนเกบรายไดเพมมากขน 4) รฐบาลประเทศหนสวนสามารถเขาถงการสนบสนนและการพฒนาเพมมากขน 5) มการใชเครองมอในการบงคบใชกฎหมายอยางมประสทธผลมากขนในประเทศ

หนสวน 6) ฐานส าหรบการจดการปาอยางย งยนไดรบการปรบปรงใหดขน

DPU

116

VPA เสนอแนวทางทสามารถจ าแนกไมทผลตขนอยางถกตองตามกฎหมายและสงออกไปสหภาพยโรปไดโดยใชใบอนญาตทประเทศหนสวนออกใหแนวทางนจะมระบบประกนความถกกฎหมายของไมมารองรบ ใบอนญาต FLEGT ทครอบคลมการขนสงไมจะท าใหหนวยงานศลกากรสหภาพยโรปสามารถแยกแยะไมทตรวจสอบแลววาเปนไมถกกฎหมายจากประเทศหนสวนและยอมใหเขาไปยโรปได ในขณะทกนไมทไมมใบอนญาตจากประเทศเหลานออกไป ระบบประกนดงกลาวจะตอบปญหาในเรองการควบคมการผลตไม การแปรรป การพสจนตรวจสอบภายใน การใหการอนญาต และการตดตามผลทเปนอสระ

2. กรอบพหภาคส าหรบความรวมมอระหวางประเทศ สหภาพยโรปเปนผมบทบาทส าคญ แตมใชบทบาททครอบง าในตลาดไมโลก ดงนนจง

เปนเรองส าคญทสหภาพยโรปสามารถเสรมสราง VPA ใหเขมแขงและสงเสรมความรวมมอในการตอสกบการท าไมเถอนและการคาทเกยวของในประเทศตาง ๆ ทตลาดสหภาพยโรปมอทธพลนอยผานการหารอกบผน าเขาไมเจาหลกอน ๆ เชน จน ญปน และสหรฐอเมรกา

1.3 การสงเสรมนโยบายการจดซอการจดจางโดยรฐ แผนปฏบตการกระตนใหรฐสมาชกของสหภาพยโรปใหด าเนนนโยบายทสนบสนนไม

จากการผลตทย งยนและผานการตรวจสอบยนยนแลววาถกกฎหมายในสญญาการจดหา นโยบายเชนนก าหนดใหผสงไมแสดงหลกฐานใหเพยงพอถงความถกตองตามกฎหมายและ/หรอความย งยนของแหลงทมาของไมตาง ๆ จนถงขณะนประเทศเบลเยยม ฝรงเศส เยอรมน สหราชอาณาจกร และ เนเธอรแลนด ไดเรมใชโครงการจดซอดงกลาวแลว

1.4 การสนบสนนกจกรรมของภาคเอกชน แผนปฏบตการกระตนการมสวนเกยวของของภาคเอกชน รวมทงการสนบสนนให

สรางศกยภาพภาคเอกชนในประเทศผผลต ตวอยางเชน การสนบสนนอนมงไปทการมมาตรฐานของการจดการปาไมทสงขนและการปฏบตตามกฎหมาย การจดการหวงโซอปทานไมทไดรบการปรบปรงใหดขน และการรบเอามาตรฐานความรบผดชอบตอสงคมของบรษทเอกชนมาใช เปนตน ตวอยางของการสนบสนนไดแก การใหทนใหเปลาของคณะกรรมการยโรปและรฐสมาชกทใหไปสนบสนนเครอขายการคาไมโลก (Global Forest & Trade Network) และแผนปฏบตการไมเขตรอน (Tropical Timber Action Plan)

1.5 การใหความมนใจทางดานการเงนและการลงทน มกรณทการลงทนในภาคป าไมไดกระตนให มการท าไมเ ถอน ตวอยาง เ ชน

ขดความสามารถในการแปรรปทมสงกวาทรพยากรทมอย แผนปฏบตการนมงกระตนใหธนาคารและสถาบนการเงนใหการสนบสนน ทถกกฎหมายในระยะยาว โดยน าเอาปจจยทางดาน

DPU

117

สภาพแวดลอมและทางสงคมมาพจารณาประกอบ เมอท าการประเมนตามทจ าเปนตองท าในการลงทนเชนนน

1.6 การใชเครองมอทางกฎหมายทมอยหรอออกกฎหมายใหมเพอสนบสนนแผน สหภาพยโรปก าลงศกษาดวากฎหมายของประชาคมหรอของรฐสมาชกทมอยฉบบใด

จะสามารถน ามาใชตอสกบการท าผดกฎหมายในภาคปาไม ซงรวมถง 1) การตรวจสอบกฎหมายการฟอกเงนอาจน ามาประยกตใชกบอาชญากรรมปาไมได

อยางไรบาง 2) การวจยในเรองการด าเนนการตามอนสญญาวาดวยการคาระหวางประเทศซงชนด

สตวปาและพชปาทใกลจะสญพนธ (Convention on International Trade in Endangered Species: CITES) และการตรวจสอบศกยภาพในการรวมเอาชนดพนธไมอน ๆ เขาไวในภาคผนวก

3) การตรวจสอบมาตรการทตงไวในอนสญญา OECD วาดวยการตดสนบนในกรณทหลกฐานบงบอกวาการตดสนบนมบทบาทสวนหนงในการใหสทธในการท าไม

4) การตรวจสอบหนทางตาง ๆ ทอาจจะน ากฎหมายแหงชาต เชน กฎหมายทครอบคลมสนคาทถกขโมย มาประยกตใชในการคาไม

คณะกรรมาธการยโรปก าลงพจารณาความเปนไปไดทจะมกฎหมายใหมในระดบสหภาพยโรปหรอระดบรฐสมาชกทครอบคลมประเดนการคาไมเถอนทไมไดครอบคลมโดย VPAsโดยลาสดสหภาพยโรปไดประกาศกฎหมายฉบบใหม (Regulation (EU) No.995/2010 เมอเดอนพฤศจกายน 2553 โดยกฎหมายนจะเรมมผลบงคบใชต งแตวนท 3 มนาคม 2556 กฎหมาย “Due Diligence Directive” ทหามวางตลาดไมเ ถอนและผลตภณธทไดมาจากไมเ ถอน และก าหนดใหผคาผลตภณฑไมมความรอบคอบและใสใจกบสนคาทตนน าเขาตลาด และตองมการประเมนความเสยงจากการไดรบสนคาไมทผดกฎหมาย และวางระบบการตรวจสอบทมาของไมตามความเหมาะสม (Due Diligence System) เพอใหมนใจไดวาจะไมมไมเถอนและผลตภณฑทไดมาจากไมเถอนเขามาในสนคาทน าเขาตลาด

1.7 การจดการปญหาการคาไมเถอนของกลมตดอาวธ แผนปฏบตการผกพนสหภาพยโรปใหพฒนาค านยามทเขมงวดตอการน าไปใช

สนบสนนทางการเงนในกรณความขดแยงทมการใชอาวธ และตระหนกถงความเชอมโยงระหวางปาไมกบความขดแยงทมอยในโครงการความรวมมอดานการพฒนาตาง ๆ มากขน

2. นยามความถกตองตามกฎหมาย การใหนยามของ “ความถกตองตามกฎหมาย” จะเปนองคประกอบทส าคญประการ

หนงของระบบประกนความถกตองตามกฎหมายทประกอบเปนสวนของขอตกลงการเปนหนสวน

DPU

118

ดวยความสมครใจ (Voluntary Partnership Agreement: VPA) ทสหภาพยโรปกบประเทศทผลตไมจะเจรจากน

ความมงหมายในระยะยาวของแผนปฏบตการ FLEGT คอ การจดการปาไมอยางย งยน ดงนน ค านยามของไมทผลตอยางถกตองตามกฎหมายจงนาจะรวมเอากฎหมายทมวตถประสงคทางเศรษฐกจ ทางดานสงแวดลอม และทางสงคม ซงนาจะรวมถง

1) การอนญาตใหและการปฏบตตามสทธทจะท าไมในขอบเขตทมการประกาศตามกฎหมาย

2) การปฏบตตามขอก าหนดทเกยวกบการจดการปาไม ซงรวมถงการปฏบตตามกฎหมายสงแวดลอม กฎหมายแรงงาน และกฎหมายสวสดการชมชนทเกยวของ

3) การปฏบตตามขอก าหนดทเกยวกบภาษอากรน าเขาและการสงออก คาภาคหลวง คาสมปทาน และคาธรรมเนยมทเกยวของโดยตรงกบการท าไมและการคาไม

4) การเคารพตอสทธในการครอบครองหรอการใชทดนและทรพยากรทอาจไดรบผลกระทบจากการท าไม ในกรณทสทธเชนนนด ารงอย

5) การปฏบตตามขอก าหนดของการคาและการสงออก 3. ระบบการประกนความถกตองตามกฎหมายของไม

สวนส าคญประการหนงของขอตกลงดงกลาวจะเปนการตงระบบการจดการการใหใบอนญาตเพอประกนวาผลตภณฑไมทไดรบการผลตขนมาตามกฎหมายแหงชาตของประเทศทสงออกไมเทานนทจะน าเขามายงสหภาพยโรป ภายใตระบบการจดการการใหใบอนญาตน จะหามการน าเขาไมทสงออกมาจากประเทศหนสวนสสหภาพยโรป นอกเสยจากวาจะมใบอนญาต ทถกตอง อยางไรกตาม การคาผลตภณฑไมจากประเทศทมใชหนสวนจะไมไดรบผลกระทบ แตอยางใด

1) องคประกอบของระบบการประกนความถกตองตามกฎหมาย ความมงหมายของระบบการประกนความถกตองตามกฎหมาย (legality assurance

system: LAS) คอ การจดใหมวธการทเชอถอไดในการแยกระหวางผลตภณฑจากปาทผลตขนมาอยางถกกฎหมายและจากการผลตอยางผดกฎหมาย การออกใบอนญาตโดยประเทศหนสวนก าหนดใหตองมระบบทประกนวามแตไมทผลตขนอยางถกกฎหมายเทานนทไดรบใบอนญาตส าหรบการสงออก ระบบนรวมถงการตรวจสอบกจการปาไมและการควบคมหวงโซอปทานตงแตการตดไปจนถงการสงออกดวย ระบบการประกนความถกตองตามกฎหมายเชนนรวมไปถงองคประกอบ 5 ประการ คอ

DPU

119

1. การใหค านยามไมทผลตอยางถกกฎหมาย มมาตรฐานทก าหนดไวอยางชดเจนวากฎหมายฉบบใดของประเทศหนสวนทจะตองปฏบตตามและก าหนดใหมเกณฑและตวชวดทจะใชในการทดสอบการปฏบตตามกฎหมายเหลานน

2. การควบคมหวงโซอปทานไม มขอก าหนดส าหรบระบบตาง ๆ ทจะตดตามผลตภณฑไมในสายการผลตตงแตการตดไปจนถงจดสงออก

3. การตรวจสอบยนยนความเปนจรง มขอก าหนดส าหรบการตรวจสอบทงการปฏบตตามค านยามความถกตองตามกฎหมายและการควบคมหวงโซอปทานไม

4. การออกใบอนญาตก าหนดรายละเอยดวาใครเปนคนออกใบอนญาตและขนตอนการออกใบอนญาตตองปฏบตอยางไร

5. การตดตามผลระบบอยางเปนอสระดวยฝายทสาม เปนวธการใหความนาเชอถอโดยการประกนวามการน าขอก าหนดทงมวลของระบบการประกนความถกตองตามกฎหมาย มาปฏบตตามทประกาศไว

2) การพฒนาระบบการประกนความถกตองตามกฎหมาย ในประเทศหนสวนหลายประเทศ องคประกอบบางประการของระบบการประกน

ความถกตองตามกฎหมายทใชไดพอเพยงนนมอยแลว อยางไรกตามทกดานอาจจะไมไดด าเนนการไปอยางมประสทธผล ในกรณเชนนประเทศหนสวนจะตองด าเนนการเปลยนแปลงระบบทมอยเพอประกนความถกตองตามกฎหมายและจดใหมการแกะรอยตดตามตรวจสอบผลตภณฑไมทเชอถอได

องคประกอบหลกอยางหนงของขอตกลงนคอแผนปฏบตการโดยละเอยดทก าหนดไวอยางชดเจนและมขอบเขตเวลาส าหรบการพฒนาระบบการประกนความถกตองตามกฎหมายและการจดการการออกใบอนญาต ขอตกลงนจะระบเรองทตองการความชวยเหลอทางเทคนคและทางการเงนเพอสนบสนนปฏบตการเหลาน

3) การด าเนนงานระบบการประกนความถกตองตามกฎหมาย มแนวทางอยสองแนวทางในการพฒนาและด าเนนงานระบบการประกนความถกตอง

ตามกฎหมาย คอ ระบบทเอาไมทถกสงไปเปนฐานการพจารณา และระบบทเอาผด าเนนการเปนฐานการพจารณา

1. ใบอนญาตทเอาการสงไมเปนฐานการพจารณา ผลตภณฑไมแตละรายการทจะสงออกไปยงสหภาพยโรปจะไดรบใบอนญาตจากหนวยงานทมอ านาจในการออกใบอนญาตเปนรายการไป ตามแนวทางนหนวยงานทมอ านาจในการออกใบอนญาตจะตรวจสอบหลกฐานแสดง

DPU

120

ตนก าเนดทถกกฎหมายของไมทใหมากบการสงแตละครงซงจะตองมระบบควบคมในระดบชาตเพอใหไดตามขอก าหนดของระบบการประกนความถกตองตามกฎหมาย

2. ใบอนญาตทมผด าเนนงานเปนฐานการพจารณา หนวยงานทมอ านาจในการออกใบอนญาตจะท าการตรวจสอบผด าเนนงานแตละรายเปนการเฉพาะ มระบบในการควบคมตนก าเนดทถกกฎหมายของไมทงหมดทไดตามขอก าหนดของระบบการประกนความถกตองตามกฎหมาย การสงไมทงหมดจากผด าเนนการรายนนจะมใบอนญาต FLEGT รบรอง ตราบใดทการตรวจเปนระยะ ๆ แสดงใหเหนวาระบบทไดรบอนมตนนยงมประสทธผลอย ในกรณนมการยอมรบระบบตาง ๆ ทมอยทผด าเนนการใชทคอนขางกวาง เชน การจดระบบการรบรองและระบบการตดตามไมโดยหนวยงานทมอ านาจในการออกใบอนญาตจ าเปนทจะตองมการตรวจระบบเหลานเปนระยะ เพอประกนวาไดด าเนนการไปตามขอก าหนดของระบบการประกนความถกตองตามกฎหมาย

ในประเทศหนสวนบางประเทศมความเปนไปไดทจะพฒนาและด าเนนการระบบ การประกนความถกตองตามกฎหมายในขอบเขตทวประเทศ อยางไรกตามคาดวาอยางนอยทสดในระยะสน ระบบทจะน ามาใชอาจจะมการจ ากดขอบเขตการใชหรอจ ากดพนททางภมศาสตร หรอจ ากดเฉพาะหวงโซอปทานหลกทสงออกไปยงสหภาพยโรป ในขณะทขอจ ากดเชนนอาจจะเหมาะสมในขนตน สหภาพยโรปจะกระตนใหประเทศหนสวนขยายขอบเขตการน าระบบการประกนความถกตองตามกฎหมายของตนไปใชกบการสงออกทงหมดของประเทศและใชกบตลาดภายในประเทศดวย

การตดตามผลการด าเนนการทงหมดของระบบการประกนความถกตองตามกฎหมายของแตละประเทศหนสวนนนจะเปนความรบผดชอบหลกของคณะกรรมการด าเนนงานรวม (Joint Implementation Committee: JIC) ซงประกอบดวยตวแทนของรฐบาลประเทศหนสวนและสหภาพยโรป

2. กฎหมายควบคมการคาไม (Timber Regulation) ของสหภาพยโรป48 กฎหมายควบคมการคาไม เปนกฎหมายทสหภาพยโรปออกมาเสรมมาตรการ FLEGT

คอ กฎหมายควบคมการคาไมและผลตภณฑไม หรอ Eu Timber Regulation No 995/2010 ทประกาศอยางเปนทางการเมอพฤศจกายน 2553 และมผลบงคบใชตงแตวนท 3 มนาคม 2556โดยกฎหมายฉบบนมวตถประสงคทก าหนดหนาทของผประกอบธรกจทเกยวของกบการน าไมและสนคาจากไม ซงผลตภณฑไมประเภทเฟอรนเจอรไม HS Code 9403 60 กอยในขอบเขตบงคบของ

48 Regulation (EU) No 995/2010 of the European Parliament and of the Council. Retrieved May 7,

2015, from http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/HTML/?uri=CELEX:32010R0995&from=EN

DPU

121

กฎหมายในการวางตลาดไม หรอสนคาจากไมเปนครงแรกในตลาดสหภาพยโรปดวย โดยมรายการขอก าหนดทส าคญ คอ

1. หามวางตลาดไมหรอผลตภณฑจากไมทไดจากไมทตดมาอยางผดกฎหมาย 2. ผประกอบธรกจทน าผลตภณฑไมเขาตลาดสหภาพเปนครงแรก ตองด าเนนการ

ดวยความรบผดชอบ และตองจดและประเมนระบบ Due diligence system และท าการเกบบนทกขอมลคคาทงลกคา และ Supplier ทท าธรกจรวมกนในชวง 5 ป เพอประโยชนในการตรวจสอบยอนกลบ

โดยกฎหมายทเกยวของ หมายถง กฎหมายทบงคบใชในประเทศตนก าเนดไม ทสหภาพยโรปจะน ามาใชในการพจารณา “ไมผดกฎหมาย” ตามทก าหนดในกฎหมายควบคมการคาไม ขอ (h) คอ

1. สทธในการตดไมภายใตขอบเขตตามกฎหมาย 2. การช าระคาสทธหรอการจายคาสมปทานในการตดไม รวมหถงภาษทเกยวของกบ

การตดไม 3. การตดไม รวมถงกฎหมายสงแวดลอมและกฎหมายปาไม ซงประกอบดวยการ

จดการปาไม และการรกษาความหลากหลายทางชวภาพทเกยวของกบการตดไมโดยตรง 4. สทธตามกฎหมายของบคคลภายนอก หรอสทธของบคคลทสาม ทเกยวกบการใช

งานหรอใชประโยชนและการครอบครองหรอสมปทานทกอใหเกดผลกระทบเนองจากการตดไม 5. การคาและการศลกากรทเกยวของกบภาคปาไม ทงน กฎหมายควบคมการคาไมของสหภาพยโรป มไดมวตถประสงคเพอตดสนความ

ถกตองของไม ตามกฎหมายของประเทศตนก าเนดไม เนองจากสหภาพยโรปไมมอ านาจทจะเขามายงเกยวกบกระบวนการทางกฎหมายของประเทศคคา

องคประกอบส าคญของระบบ Due diligence ระบบการตรวจสอความถกตองของสนคาไมและผลตภณฑไม (มาตรา 6) มรายละเอยด ดงน

1. มาตรการและขนตอนการด าเนนการ ทท าใหสามารถเขาถงขอมลคคา ซงรายละเอยดขอมลเกยวกบการจดหาไมและผลตภณฑไมเขามาวางจ าหนายในตลาดของผประกอบการ ดงตอไปน

DPU

122

1.1 รายละเอยดของสนคาซงประกอบดวย ชอทางการคา และชนดของผลตภณฑ ตลอดจนชอสามญของพนธไม และชอวทยาศาสตร ในกรณทเกยวของ

1.2 ประเทศตนก าเนดและสถานทเกยวของ 1.2.1 ภมภาคยอยทไมถกเกบเกยวหรอถกตด 1.2.2 สมปทานปาไม 1.3 ปรมาตร หรอน าหนกโดยแจงเปนปรมาตร น าหนก หรอจ านวนหนวยนบ 1.4 ชอและทอยของผจดหาไปยงผประกอบการ 1.5 ชอและทอยของผคาผรบซอไมและผลตภณฑไม 1.6 เอกสาร หรอขอมลใด ๆ ทแสดงใหเหนวาไมและผลตภณฑไมมความสอดคลอง

ตอขอก าหนดของกฎหมายทเกยวของในประเทศตนก าเนดไม 2. ขนตอนการประเมนความเสยงทใหอ านาจผประกอบการในการวเคราะหและประเมน

ความเสยงของไมและผลตภณฑไมทน าเขามาจ าหนายในตลาดวาไดมาจากการกระท าทผดกฎหมาย หรอการตดไมทผดกฎหมาย โดยมเกณฑการประเมนความเสยง ประกอบดวย

2.1 การรบรองการปฏบตตามกฎหมายทเกยวของ ซงรวมถง การออกใบรบรอง หรอเกณฑการรบรองโดยบคคลทสาม ทมขอบเขตครอบคลมการตรวจสอบความสอดคลองขอก าหนดตามกฎหมายทเกยวของ

2.2 การตดตามสถานการณทเกยวกบการลกลอบตดไมผดกฎหมายบางชนด 2.3 ตดตามสถานการณของการตดไมผดกฎหมาย หรอการกระท าทเกยวของใน

ประเทศตนก าเนดไม หรอในพนทภมภาคทเปนแหลงไมทมการตดไม รวมถงการพจารณาในเรองทเกยวของกบการคาอาวธสงคราม

2.4 บทลงโทษ (Sanction) ท ก า หนดโดยคณะมนต รค ว ามมน ค งแ ห งสหประชาชาต (UN) หรอคณะมนตรแหงสหภาพยโรป (EU) เรอง การน าเขาและสงออกไม

2.5 ความซบซอนในขนตอนของหวงโซอปทานของไมและผลตภณฑไม 2.6 ขอมล ความสอดคลองตอขอก าหนดของกฎหมายทเกยวของในประเทศตน

ก าเนดไม 3. ยกเวนกรณทความเสยงทพบตามขนตอนการประเมนความเสยงระบเปนความเสยง

เพยงเลกนอย ใหมขนตอนการบรรเทาความเสยงทประกอบดวยชดมาตรการและขนตอนทเหมาะสมและเพยงพอเพอบรรเทาความเสยงอยางมประสทธภาพ และรวมถงการขอขอมลหรอเอกสารเพมเตม หรอการขอรบรองจากบคคลทสาม

DPU

123

กฎหมายควบคมการคาไมของ EU ก าหนดใหผประกอบธรกจทเปนผน าไมหรอผลตภณฑจากไมเขาตลาดเปนครงแรก ตองด าเนนธรกจดวยความรบผดชอบ โดยจดระบบ Due diligence system ทมองคประกอบดงกลาวขางตน เพอใหมนใจวาไมหรอผลตภณฑไมในสนคาท ผประกอบธรกจน าเขาตลาด ไดมาอยางถกตองตามกฎหมาย ของประเทศตนก าเนดไม ซงการยนยนไมถกกฎหมาย ตองมขอมลพนฐาน 2 เรอง คอ

1. ค านยาม “ ไมถกกฎหมาย” ตามกฎหมายของประเทศตนก าเนดไม โดยตวบทของกฎหมายภายในประเทศตนก าเนดไมทเกยวของ เกณฑการประเมน และวธการประเมนการกระท าทผดกฎหมาย ตามทบญญตไวในกฎหมายแตละฉบบ

2. การแยกแยะ ตดตาม และตรวจสอบยอนกลบไปยงแหลงทมาของไม หมายถง การทบคคลหนงบคคลใดมใบอนญาตคาไมอยางถกกฎหมาย หรอไดรบสมปทานการตดไม ยงไมไดเปนเครองยนยนวาผไดรบอนญาตดงกลาวจะไมมไมทไมถกกฎหมายจ าหนาย หรอจะไมมไมนอกสมปทานไวในครอบครอง ทงนขนอยกบเนอหา ขอบเขต และการบงคบใชกฎหมายแตละฉบบในแตละประเทศ จงจ าเปนตองมกลไกตรวจสอบอยางเปนระบบ เพอสามารถแยกไมทถกกฎหมายออกจากไมทงหมดได

ท งน หากไมทตองการยนยน เปนไมทมใบอนญาต FLEGT คอ FLEGT License ตามกฎหมาย Regulation (EC) No 2173/2005 และ Regulation (EC) No 1024/2008 จะถอวาไมนเปนไมทไดรบการยนยนอยางถกตอง และจะไดสทธในการผานเขาตลาดสหภาพยโรปไดโดยไมตองใชหลกฐานอนประกอบ แตผประกอบการธรกจในสหภาพยโรป ยงตองปฏบตหนาทตามกฎหมาย Eu Timber Regulation No 995/2010 ก าหนด แตหากเปนไมทไมมใบอนญาต FLEGT กตองเปนหนาทของผประกอบธรกจทจะตองยนยนทมาของไม 3.2.2 สาธารณรฐประชาชนจน

สาธารณรฐประชาชนจนมกฎหมายทเกยวกบเฟอรนเจอร49 ดงน (1) หลกกฎหมาย (ก) กฎหมายและกฎระเบยบบรหารทใชบงคบทวประเทศ 1. กฎหมายวาดวย“การคมครองสทธประโยชนของผบรโภค สาธารณรฐ

ประชาชนจน” 2. กฎระเบยบบรการวาดวย “ การควบคม การน าเขาสงออกสนคาของ

สาธารณรฐประชาชนจน”

49 ศนยความรเพอการคาและการลงทนกบจน.กฎหมายเกยวกบเฟอรนเจอร. สบคน 2 มนาคม 2558, จากhttp://www.chineselowelinic.mou.go.th/info/info_detail.detail.php?.idcont= 7&idcontsub=346

DPU

124

(ข) กฎระเบยบบรหารทองถนทใชบงคบเฉพาะทองถน 1. กฎระเบยบบรหารวาดวย “วธบงคบใชกฎหมายวาดวยการคมครองสทธ

ประโยชนของผบรโภคของมหานครปกกง” 2. ขอก าหนดวาดวย “ความรบผดในการซอม เปลยน คน สนคาของมหา

นครปกกง” 3. กฎระเบยบบรหารวาดวย “3 รบผดชอบ” ในผลตภณฑอตสาหกรรม

เฟอรนเจอรของมหานครเซยงไฮ (2) สาระส าคญของกฎระเบยบบรหารทองถน มหานครปกกง (ก) ผรบผดชอบ ผรบผดชอบในกรณสนคาเฟอรนเจอรมคณภาพไมไดมาตรฐานและยงอยในระยะเวลา

ประกน ไดแกบคคลตอไปน 1. ผผลต 2. ผจดจ าหนาย 3. ผจดงานแสดงสนคา 4. ผใหเชาพนทเพอจ าหนาย (ข) หลกเกณฑการวางจ าหนายสนคา

1. หามจ าหนายเฟอรนเจอรทไมมการประกน “3 รบผดชอบ” 2. หามจ าหนายเฟอรนเจอรทไมไดมาตรฐานทกฎหมายก าหนด 3. ผ จ าหนายตองจดใหมแผนกรบเรองราวรองเรยนจากผ บรโภคและ

มมาตรการอ านวยความสะดวกใหแกผบรโภคสามารถตรวจสอบขอมลได 4. จะตองท าบนทกสญญาการซอขายตามทกฎระเบยบบรหารไดก าหนดไว 5. จะตองมค าแนะน า วธการใชและรกษา หลกเกณฑการรบประกน

“3 รบผดชอบ” และสงมอบหนงสอรบประกนและใบเสรจรบเงนใหแกผซอ (ค) หนาทความรบผดชอบของผผลต 1. คณภาพของผลตภณฑจะตองตรงกบมาตรฐานทระบไวในฉลากหรอ

หนงสอแนะน าสนคาและตองสอดคลองกบขอก าหนดทระบไวในสญญา 2. ตองสงมอบหนงสอรบประกนวาสนคาไดผานการตรวจสอบคณภาพแลว 3. จะตองปรากฎชอสนคา แหลงผลต ชอโรงงานทผลต และสถานทอยของ

โรงงานทผลตบนสนคา 4. จะตองระบสวนประกอบส าคญของสนคา

DPU

125

5. ตองตกลงเรอง “3 รบผดชอบ” กบผจดจ าหนาย ผจดงานแสดงสนคา และผใหเชาสถานท เพอจ าหนายสนคาใหชดเจน

6. ตองจดใหมแผนกรบเรองราวรองเรยนจากผบรโภคและมมาตรการอ านวยความสะดวกใหแกผบรโภคสามารถตรวจสอบขอมลได

(ง) หลกเกณฑการประกนสนคา ระยะเวลาการประกนสนคา ใหเรมนบตงแตวนทสงมอบสนคาเปนตนไป แตชวง

ระยะเวลาทมการสงซอมจะไมน าเขามาค านวณเปนระยะเวลาประกน เมอผ บรโภคประสงคทจะใชสทธตาม “3 รบผดชอบ” จะตองมหลกฐานใบ

รบประกนหรอใบเสรจรบเงนคาสนคาเปนหลกฐานในการใชสทธเรยกรองกบผทตองรบผดชอบ กรณหลกฐานดงกลาวสญหาย หากสามารถแสดงหลกฐานอนใดเกยวกบการซอขายสนคาดงกลาว กสามารถใชสทธเรยกรองตามหลกเกณฑ “3 รบผดชอบ” ได

ระยะเวลาการรบผดชอบ มเกณฑก าหนดไว ดงน 1. กรณหากเกดปญหารายแรงทเกยวกบคณภาพของสนคาภายใน 90 วน นบแตวน

สงมอบสนคา ผบรโภคสามารถเลอกทจะซอม เปลยน หรอคนสนคาได กรณคนสนคา ผต องรบผดชอบจะตองคนเงนตามจ านวนทซอขายใหแกผบรโภค โดยช าระใหเสรจสนภายในครงเดยว

2. กรณหากเกดปญหารายแรงทเกยวกบคณภาพของสนคาภายใน 180 วน นบแตวนสงมอบสนคา ผบรโภคสามารถเลอกทจะซอม เปลยน สนคาได กรณเปลยนสนคา ผต องรบผดชอบจะตองยนยอมใหมการเปลยนสนคาได และจะตองเปลยนสนคาประเภทชนดเดยวกนกบทมการซอขายครงแรก

3. ภายในระยะเวลาประกน “3 รบผดชอบ” หากเกดปญหาเกยวกบคณภาพของสนคา ซงปญหาดงกลาวไดรบการซอมถง 2 ครงแลวแตกยงไมสามารถแกไขปญหาได ผต องรบผดชอบจะตองยนยอมใหมการเปลยนสนคาได และจะตองเปลยนสนคาประเภทชนดเดยวกนกบทมการซอขายครงแรก

4. ภายในระยะเวลาประกน “3 รบผดชอบ” หากสนคาอยในเงอนไข สามารถเปลยนสนคาใหมได แตผตองรบผดชอบไมมสนคาประเภทชนดเดยวกนใหเปลยน ประกอบกบผบรโภคกไมประสงคทจะเปลยนเปนสนคาประเภทอน ผตองรบผดชอบจะตองรบของคนและช าระคาสนคาคนใหแกผบรโภค หากมสนคาประเภทเดยวกนทสามารถเปลยนได แตผบรโภค ไมประสงคจะเปลยนสนคาใหม ยนยนทจะคนสนคา ผตองรบผดชอบจะตองรบคนสนคาและช าระคาสนคาคนใหแกผบรโภค โดยหกคาเสอมออกจากราคาได คาเสอมใหคดค านวณตงแตวนสงมอบสนคาจนถงวนคนสนคาตามทกฎระเบยบบรหารทองถนไดก าหนดไว

DPU

126

5. ภายในระยะเวลาประกน “ 3 รบผดชอบ” หากเกดปญหาเกยวกบคณภาพและอยในวสยทจะซอมได ผตองรบผดชอบจะตองซอมใหแกผบรโภคโดยไมคดมลคาใด ๆ ไมวาจะเปนวสด อปกรณ คาซอม คาลวงเวลา

6. ภายในระยะเวลาประกน “ 3 รบผดชอบ” หากมการใหบรการซอม เปลยน รบคน สนคาถงทอยของผบรโภค ผตองรบผดชอบสามารถเรยกเกบคาขนสงไดตามความเหมาะสมและเปนธรรม

7. หากเกดปญหากบคณภาพของสนคาจนเปนสาเหตโดยตรงใหแกผบรโภคไดรบอนตรายเสยหาย ผตองรบผดชอบจะตองชดใชคาเสยหายตามทกฎหมายก าหนด

(จ) ขอยกเวนไมตองรบผดตามหลกประกน “3 รบผดชอบ” 1. กรณทผบรโภคใช ดแล หรอบ ารงรกษา ไมถกตองหรอไมเหมาะสมจนท า

ใหสนคาไดรบความเสยหาย 2. กรณผบรโภคน าสนคาไปใหบคคลอนซงไมใชผต องรบผดชอบท าการ

ซอมแซม หรอซอมแซมดวยตนเอง จนเกดคามเสยหายแกสนคา 3. ไมมหลกฐานใบรบประกนสนคา อกทงไมสามารถแสดงใบเสรจรบเงน

คาเสยหายหรอหลกฐานอนใดทสามารถพสจนไดวาไดมการซอสนคาจากผตองรบผดชอบ (ฉ) กรณผตองรบผดชอบลมละลาย ปดกจการ หรอควบรวมกจการ

หากผผลต ผจดจ าหนาย ผจดงานแสดงสนคา หรอผใหเชาสถานทเพอจ าหนายสนคาประสบภาวะลมละลาย ปดกจการ ควบรวมกจการ หรอแยกกจการ สทธหนาทตามหลกเกณฑ “3 รบผดชอบ” ใหเปนไปตามกฎหมาย กฎระเบยบบรหาร ทเกยวของไดบญญตไว

(ช) การเยยวยาคาเสยหาย เมอผบรโภคเกดขอพพาทในเรองคณภาพสนคากบผผลต ผจดจ าหนาย ผจดงานแสดง

สนคา หรอผใหเชาสถานทเพอจ าหนายสนคา เมอไมสามารถตกลงกนได ผบรโภคสามารถทจะรองเรยนตอสมาคมคมครองผบรโภค หรอองคกรทเกยวของอน ๆ เพอท าการใกลเกลยขอพพาทได หากไมสามารถบรรลตามประสงคของคกรณ ผบรโภคสามารถทจะรองเรยนตอหนวยงานมาตรฐานก ากบเทคโนโลย หรอหนวยงานบรหารพาณชยและกรมอตสาหกรรมประจ าทองถน นน ๆ ได หรอผบรโภคจะน าคดขนสศาลประชาชนใหท าการพจารณาพพากษากได

(3) สาระส าคญของกฎระเบยบบรหารทองถน มหานครเซยงไฮ กฎระเบยบบรหารวาดวย “ 3 รบผดชอบ” ในผลตภณฑอตสาหกรรมเฟอรนเจอรของ

มหานครเซยงไฮ มสาระส าคญ ดงน

DPU

127

(ก) หลกการความรบผด 1. ยดหลกการ “ผใดขาย ผนนตองรบผดชอบ” 2. หลกการวาดวย“การใหบรการผบรโภคจะตองชอบดวยกฎหมาย สมเหตสมผล

เสมอภาค และเปนธรรม ในการคาขาย” (ข) หนาทของผจ าหนาย ในการจ าหนายสนคาเฟอรนเจอร ผจ าหนายจะตองระบขอความเกยวกบแหลง ก าเนด

สนคาชอโรงงาน รปแบบและลกษณะรน ระดบคณภาพของสนคา มาตรฐานของสนคา ราคาสนคา และสวนประกอบพนฐานของสนคา โดยจะตองมเอกสารรบรองผานการตรวจสอบคณภาพแลวประกอบการขายสนคาดวย

(ค) หลกเกณฑการจ าหนาย สนคาเฟอรนเจอรใดทไมมหนงสอรบประกน “ 3 รบผดชอบ” หามวางจ าหนายใน

ทองตลาด (ง) ผตองรบผดชอบ 1. ผผลต 2. ผจดจ าหนาย 3. ผใหเชาสถานทเพอจดจ าหนาย (จ) หลกเกณฑความรบผดตาม “3 รบผดชอบ” 1. “รบผดชอบซอม” หากเกดกรณเกยวกบปญหาคณภาพของสนคา ถอวาอยใน

ขายทผตองรบผดชอบตองท าการซอมทงสน 2. “รบผดชอบเปลยน” หากเกดกรณเกยวกบปญหาคณภาพของสนคา เมอไดม

การซอมครงหนงแลวแตยงไมสามารถขจดปญหาดงกลาวได ใหถอวาอยในขายทผตองรบผดชอบตองท าการเปลยนสนคาได ระยะเวลาประกนสนคาทเปลยนใหม ใหนบหนงใหมนบแตวนสงมอบสนคาทมการเปลยน

3. “รบผดชอบคน” หากเกดกรณเกยวกบปญหาคณภาพของสนคา เมอไดมการซอมสองครงแลวแตยงไมสามารถขจดปญหาดงกลาวได ใหถอวาอยในขายทผตองรบผดชอบตองรบเปลยนสนคาเมอเปลยนสนคาแลวกยงประสบปญหาเกยวกบคณภาพของสนคา ใหถอวาอยในขายทผตองรบผดชอบตองท าการรบสนคาคน

DPU

128

(ฉ) ขอยกเวนไมตองรบผดตามหลกประกน “3 รบผดชอบ” 1. กรณทผบรโภคใช ดแล หรอบ ารงรกษา ไมถกตองหรอไมเหมาะสมจนท าให

สนคาไดรบความเสยหาย 2. กรณผบรโภคท าการรอถอนซอมแซมเอง 3. ไมมหลกฐานใบรบประกนสนคา อกทงไมสามารถแสดงใบเสรจรบเงนคา

สนคาหรอหลกฐานอนใดทสามารถพสจนไดวาไดมการซอสนคาจากผตองรบผดชอบ 4. ตวเลขรหสทปรากฎในตวสนคาไมตรงกบตวเลขรหสทปรากฎในหนงสอ

รบประกน หรอใบเสรจรบเงน 5. เมอลวงพนก าหนดระยะเวลาประกนสนคาตามทระบไวในหนงสอประกน

สนคา 3.2.3 ประเทศญปน50

พระราชบญญตหลกการปาไมและการท าปาไมพระราชบญญต ฉบบท 161 ลงวนท 9 กรกฎาคม ค.ศ. 1964 ประกอบไปดวย

1. บทบญญตทวไป (มาตรา 1-10) 2. แผนการเบองตนส าหรบปาไมและการท าปาไม (มาตรา 11) 3. มาตรการส าหรบการท าใหปาไมมหนาทอเนกประสงค (มาตรา 12-18) 4. นโยบายเพอการพฒนาปาไมทย งยนและเหมาะสม (มาตรา 19-23) 5. นโยบายเพอการรกษาจ านวนและการใชประโยชนผลตภณฑจากปา (มาตรา 24-26) 6. หนวยงานทางปกครองและหนวยงานทเกยวของ (มาตรา 27 และ 28) 7. คณะกรรมการนโยบายดานปาไม (มาตรา 29-33) โดยจะขอกลาวถงบทบญญตทส าคญทมสวนเกยวของ ดงน (1) บทบญญตทวไป (มาตรา 1-10) 1) ความมงหมายของพระราชบญญตฉบบนอยในมาตรา 1 การท าใหชวตของ

ประชาชนมความมนคงและไดรบการปรบปรง และการพฒนาเศรษฐกจของชาตผานนโยบายทางปาไมและการท าปาไมโดยการด าเนนการอยางเปนระบบดวยความเขาใจ โดยอาศยการสรางความ

50 Japanese Law Translation. (ม.ป.ป.). พระราชบญญตหลกการปาไมและการท าปาไมฉบบท 161

ลงวนท 9 กรกฎาคม ค.ศ. 1964. สบคน 22 มนาคม 2558, จาก http//www.japaneselawtranslation.go.jp/law/detai/?Re=02&co=02&ia=03&x=0&y=0&al%5B%5D=F&ky=forest&page=10

DPU

129

ตระหนกของประชาชนในหลกการและสาระส าคญพนฐาน และการท าใหหนาทความรบผดชอบของรฐบาลกลางและองคการปกครองสวนทองถนมความชดเจนขน

2) การท าใหปาไมมหนาทอเนกประสงคอยางย งยนอยในมาตรา 2 โดยใหปาไมท าหนาทสงวนทดนของรฐแหลงน าสงแวดลอมทางธรรมชาตสขอนามยสาธารณะการปองกนภาวะโลกรอน และการจดหาผลตภณฑจากปา ในการดแลชวตประชากรและเศรษฐกจของชาตอยางย งยน การพฒนาและสงวนรกษาปาในอนาคตจกตองใชความพยายามในระดบทเหมาะสม

เนองดวยความส าคญของกจกรรมเกยวกบผลตภณฑจากปาทมอยางตอเนองในหมบานทตงอยบนภเขา จกตองมการสนบสนนพนทเชนนนและสนบสนนในการท าขอตกลงกบประชาชนพนทนนเพอการพฒนาและสงวนรกษาปาโดยพจารณาอยางรอบคอบ

3) การพฒนาปาอยางสมบรณและย งยน ตามมาตรา 3 เนองจากความจรงทวาการท าปาไมมบทบาทส าคญอนท าใหปามหนาทเอนกประสงค การพฒนาปาอยางสมบรณและย งยนจงตองไดรบการสนบสนนโดยการใหประกนแรงงานปรบปรงการผลต และด าเนนการจดใหมโครงสรางการท าปาไมตามทวางไวดวยความส าคญในการใหประกนกบความตองการอยางพอเพยง และการใชประโยชนจากผลตภณฑจากปา การใชประโยชนผลตภณฑจากปาจ าตองไดรบการสนบสนนดวยการจดหาผลตภณฑทตรงกบความตองการอนหลากหลายของประชากร และใหความเขาใจเกยวกบปาไมและการท าปาไมดวย

4) หนาทความรบผดชอบของรฐบาล ในมาตรา 4 รฐบาลมภาระหนาทในการออกกฎและด าเนนนโยบายเพอความเขาใจเกยวกบปาไมและการท าปาไมใหเปนผล อนเนองมาจากหลกการพนฐานเกยวกบปาทบญญตไวในมาตรา 2 และ 3

5) การจดการและด าเนนการตามโครงการปาแหงชาต ตามมาตรา 5 รฐบาลมภาระหนาทตอการจดการและด าเนนการตามโตรงการปาแหงชาตใหมประสทธภาพและเพยงพอ ตามหลกการพนฐานเพอทจะใหการสงเสรมอตสาหกรรมหรอสวสดการของชมชนโดยการเพมประโยชนสาธารณะและบทบาทของทดนและปาของรฐจดหาผลตภณฑจากปาอยางตอเนองและเปนระบบ และการใชประโยชนจากปาไมของรฐ

6) ภาระหนาทขององคการปกครองสวนทองถน ตามมาตรา 6 องคการปกครองสวนทองถนมภาระหนาทตามหลกการพนฐาน และอยบนการแบงปนบทบาทกบรฐบาลอยางเหมาะสมส าหรบการออกกฎและการท าตามนโยบายปาไมและการท าปาไมทเหมาะกบลกษณะทางธรรมชาตและเศรษฐสงคมแหงพนทนน

DPU

130

7) มาตรการทางการเงน ตามมาตรา 7 รฐบาลตองด าเนนมาตรการทางกฎหมายและทางการเงนทจ าเปนตอการท าตามนโยบายอนเกยวกบปาและการท าปาไมพยายามจดหาการสนบสนนทางการเงนอยางเพยงพอ

8) การสนบสนนความพยายามของประชาชนทมสวนเกยวการท าปาไม ตามมาตรา 8 ในการด าเนนมาตรการทางปาไมและการท าปาไม รฐบาลและองคการปกครองสวนทองถนตองตงเปาประสงคในการจดใหความชวยเหลอแกอาสาสมครทมสวนเกยวกบปาไมและการท าปาไมองคกรทเกยวกบปาและการท าปาไมผด าเนนธรกจเกยวกบไม และบคคลอนทเกยวกบการจ าหนายและการด าเนนการเกยวกบผลตภณฑจากปา

9) หนาทในความรบผดชอบของเจาของปาตามมาตรา 9 เจาของปาและคนทมกรรมสทธในปาเพอการใชประโยชนส าหรบตนเองหรอหาผลก าไร ตามหลกการเบองตนตองพยายามสงวนรกษาปาไมเพอการมหนาทอเนกประสงคของปาจะไดบรรลผล

10) รายงานประจ าปวาดวยเรองทศทางของปาไมและการท าปาไม ตามมาตรา 10 รฐบาลตองเสนอรายงานประจ าปตอสภาวาดวยเรองทศทางของปาไมและการท าปาไม และนโยบายเกยวกบปาไมและการท าปาไมดงน

1. รฐบาลตอง เตรยมการและเสนอตอสภา ซ ง เอกสาร ทอธบายถงแนวนโยบายทรฐบาลจะด าเนนการอนเนองมาจากทศทางของปาไมและการท าปาไมตามทบญญตไวในวรรคกอน

2. รฐบาลตองไดรบความเหนของคณะกรรมการนโยบายปาไมในการทจดเตรยมเอกสารทอธบายถงแนวนโยบายทรฐบาลจะด าเนนการใหส าเรจตามบญญตไวใน วรรคกอน 3.3 องคกรสากลภาคเอกชนดานการจดการปาไมอยางยงยน51

องคกรหลกระดบนานาชาตทท างานดานการจดการปาไมอยางย งยน ทมสวนเกยวของกบอตสาหกรรมไม และเครองเรอน ซงผลตภณฑเครองเรอนนนรวมไปถงผลตภณฑเฟอรนเจอรไมดวย ไดแก FSC (Forest Stewardship Council) และ PEFC (Progarm for the Endorsement of Forest Certification Scheme) ซงทงสององคกรมเปาหมายสงสดของการด าเนนการ คอ การจดการปาไมอยางย งยน ท งสององคกรยงใชการใหรบรองผประกอบการและการตดปายสนคา เปน

51 ส านกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม. (ม.ป.ป.). รายงานการศกษา โครงการเพมขดความสามารถในการ

แขงขนของอตสาหกรรมไมและเครองเรอนภายใตกฎเกณฑดานสงแวดลอมโลก. สบคน 2 มนาคม 2558, จาก http://www.oie.go.th/academic/

DPU

131

เครองมอในการสงเสรมการจดการปาไม แตโครงสราง รปแบบ และวธการด าเนนการของทงสององคกร ยงมความแตกตางกน

1. FSC FSC (Forest Stewardship Council) เปนองคกรระดบนานาชาตทด าเนนการโดยไมหวง

ก าไร กอตงขนเมอป ค.ศ. 1993 มส านกงานใหญอยทกรงบอนน ประเทศเยอรมน FSC มการด าเนนการผานระบบสมาชก ใหผทเกยวของสามารถสมครเปนสมาชกได

ทงในระดบองคกร และระดบบคคล โดยสมาชกระดบองคกร มคาธรรมเนยมรายปตามขนาดและขดความสามารถขององคกร โดยผทจะสมครเปนสมาชก FSC จะตองมความเกยวของกบการจดการปาไม และความมงมนในการจดการปาไมอยางย งยน โดย FSC ไดจดแบงสมาชกออกเปน 3 กลม คอ สมาชกกลมเศรษฐกจ สมาชกกลมสงแวดลอม และสมาชกกลมสงคม โดยผเปนสมาชกมสทธเขารวมกจกรรมและแตละกลมมน าหนกของเสยงในการลงมตไดเทากนในทประชมสามญ แมวาสมาชกในกลมอาจมไมเทากน

การสงเสรมการจดการปาไมอยางย งยนของ FSC เรมจากการก าหนดนโยบายและมาตรฐานส าหรบการจดการปาไม นโยบายและมาตรฐานเหลานก าหนดขนตามขนตอนการก าหนดมาตรฐานของ ISEAL (ISEAL Code of Good Practice for Setting Social and Environmental Standards) ซงเปนสมาคมระดบนานาชาตอกสมาคมหนง ทจดตงขนเพอวางแนวทางในการก าหนดมาตรฐานในดานสงคมและสงแวดลอม

นโยบายและมาตรฐานของ FSC มหลกการพนฐาน 10 ขอ ดงน 1. ปฏบตตามกฎหมายและสนธสญญาทเกยวของ 2. ยนยนสทธในการถอครองและการใชประโยชนทดนไดอยางชดเจน และไมม

ขอโตแยง 3. ใหความตระหนกและเคารพสทธของชนพนเมอง 4. ธ ารงรกษาหรอเสรมสรางสถานะทางสงคม เศรษฐกจและความเปนอยของคนงาน

ปาไมและชมชนทองถนและเคารพสทธของคนงานตามขอตกลง ILO 5. การใชและการแบงปนผลประโยชนทไดจากปาไมอยางเทาเทยม 6. ลดผลกระทบจากการตดไมตอสงแวดลอม และรกษาระบบนเวศนและ

ความสมบรณของปา 7. มแผนการจดการปาไมทเหมาะสม และมการปรบปรงแผนอยางตอเนอง 8. มการตรวจตราและตรวจประเมน สภาวะของปาไม ประสทธภาพในการบรหาร

จดการ และผลกระทบตอสงแวดลอมและสงคม อยางสม าเสมอ

DPU

132

9. ฟนฟปาทมคาสงดานการอนรกษ (High Conservaion Value Forests: HCVFs) 10. การปลกปา ซงตองน าไปสการลดภาระหรอแรงกดดนใหกบปาธรรมชาต และ

การสงเสรมการปลกฟนฟและการอนรกษปาธรรมชาต นอกจากหลกการพนฐาน 10 ขอ แลว FSC มการก าหนดเกณฑการประเมนความ

สอดคลองตอหลกการรวม 56 เกณฑ FSC อาศยหลกการพนฐานเหลาน ในการพฒนามาตรฐานเฉพาะส าหรบแตละประเทศหรอแตละทองถน นอกจากนยงมการพฒนามาตรฐานเฉพาะส าหรบสนคาจากปาไมทไมใชไม (non-timber forest) เชนจากไมไผและ Brazil nuts กรณในทองททยง ไมมการพฒนามาตรฐาน หนวยใหการรบรอง (Certification bodies) มหนาทรางมาตรฐาน “เฉพาะกจ” ขนเพอใชในการตรวจประเมน FSC เรยกมาตรฐานประเภทนวา “Locally-adapted generic standards”

การรบรอง ไมและ/หรอปาไมของ FSC ม 3 ประเภทหลกไดแก 1) การรบรองการจดการปาไม (Forest Management: FM) 2) การจดการ Chain-of-Custody (CoC) 3) การจดการไมควบคม (Controlled-Wood: CW) ในทนหมายถงไมทมทมาทสอดคลองกบมาตรฐาน “ไมควบคม” ของ FSC โดย

“ไมควบคม” เปนไมทไมไดมาจาก 1) การท าธรกจปาไมอยางผดกฎหมาย 2) ปาไมทละเมดสทธ 3) ปาไมทมการจดการในลกษณะทเปนอนตรายตอปาทมคณคาสงดานการอนรกษ 4) ปาสงวน 5) ปาไมทใชพชทไดจากการตดแตงพนธกรรม (ปา GMO) ปจจบน FSC ใหการรบรองปาไมแลวทงสน 142.44 ลานเฮกเตอร (1.42 ลานตาราง

กโลเมตร หรอประมาณ 2.8 เทาของพนทประเทศไทย) มใบรบรองการจดการปาไม (FM/CoC) ท Active รวม 1,043 ฉบบ และใบรบรอง CoC รวม 20,371 ฉบบ

2. PEFC52 PEFC หรอ Program for the Endorsement of Forest Certification Scheme เปนองคกร

ระดบนานาชาตทไมหวงผลก าไร และมวตถประสงคเพอสงเสรมการจดการปาไมอยางย งยน เชนเดยวกนกบ FSC องคกรนจดตงขนเมอป พ.ศ. 2542 (1999) มส านกงานใหญตงอยทเมองเจนวา ประเทศสวตเซอรแลนด

52 แหลงเดม.

DPU

133

PEFC ใชกลไกตลาดเปนเครองมอในการสงเสรมการจดการปาไมอยางย งยน ผานการใหการรบรองและการตดตราสญลกษณ (Label) บนไมและสนคาไม เชนเดยวกนกบ FSC แตกลไกการก าหนดมาตรฐานและการใหการรบรองปาไมและ Chain-of-Custody ของ PEFC มหลกการแตกตาง PEFC ท าหนาทเปนองคกรแมขาย (Umbrella organization) ทใหการประเมนและใหการยอมรบระบบการรบรองปาไมระดบประเทศ (National Certification Scheme) โดยอาศยหลกการ แนวทางปฏบต และเกณฑการประเมนทพฒนาขนโดยองคกรระหวางประเทศทประเทศตาง ๆ ใหการยอมรบ เชน ITTO (International Tropical Timber Organization) และขนตอนการรบฟงความเหนและฉนทามต (Consensus) จากผมสวนไดสวนเสยในพนท โดยเกณฑพนฐานทน ามาใชในการก าหนดมาตรฐานระดบประเทศสรปไดดงน

1. การจดการปาไมอยางย งยนทก าหนดโดยองคกรระหวางประเทศมรายการทน ามาใช ดงน

ก) Pan European Criteria and Indicators – ใชเฉพาะ Scheme ในยโรป ข) Pan European Operational Level Guidelines ค) ATO/ITTO Principles, criteria and Indicators for the sustainable forest

management of African tropical forest – ใชในกลมประเทศภายใต ATO/ITTO ง) ITTO guidelines on sustainable forest management – ส าหรบ Tropical forests จ) เกณฑและตวชวดอน ๆ เชน Montreal Process, Near East Process,Regional

Initiative of Dry Forests In Asia, Criteria and Indicators for Sustainable Management in Dry-zone Africa และ Tarapoto Proposal

2. กฎหมายและขอก าหนดของแตละประเทศ ก) เกณฑทก าหนดในการใหการรบรองปาไมอยางย งยน ตองไมขดแยงหรอ

ละเมดกฎหมาย หรอนโยบายของประเทศนน ๆ 3. องคการแรงงานระหวางประเทศ ( International Labour Organization (ILO)

Convention) ก) การบงคบใชแรงงาน (Forced Labour) ข) เสรภาพในการสมาคมและการคมครองสทธในการจดระเบยบ (Freedom of

Associations and Protection of the Right to Organize) ค) สทธในการรวมตวและตอรอง ง) การจายคาตอบแทนอยางเทาเทยม จ) การเลกการบงคบใชแรงงาน

DPU

134

ฉ) การกดกน (Discrimination) ช) อายขนต า ซ) รปแบบทเลวรายทสดของการใชแรงงานเดก (Worst forms of child labour)

4. ปฏญญาสากลอน ๆ ทเกยวของ ก) ขอตกลงระดบชาตทประเทศไดลงนามไว เชน Kyoto protocol, Convention on

Biological Diversity, CITES, และ Biosafety Protocol ฯลฯ 5. เกณฑอน ๆ ก) สทธในการถอครองทรพยสน และสทธในการใชประโยชนทดน ข) มการเผยแพรแผนการจดการปาไม ทมรายละเอยดขอมาตรการจดการปาไมท

จะใชสสาธารณะ PEFC เชอวาการก าหนดมาตรฐานบนพนฐานของความเขาใจปญหาปาไมและการ

จดการปาไมอยางย งยน การก าหนดมาตรฐานอยางโปรงใสและเปดโอกาสใหทกฝายมสวนรวมในการรางมาตรฐาน การแยกกระบวนก าหนดมาตรฐาน การใหการรบรองและการประเมนหนวยรบรองออกจากกนโดยสนเชง และการยดมาตรฐาน ISO ในการใหการรบรองและตรวจประเมนหนวยใหการรบรองรวมถงการก าหนดมาตรฐานทสนบสนนการปฏบตหนาทของหนวยงานภาครฐ จะท าใหไดมาตรฐานเปนทยอมรบน าไปปฏบตไดจรง และจะน าไปสการจดการปาไมอยางย งยน

ระบบของ PEFC เปดกวางส าหรบหนวยงานผใหการรบรอง (Certification Body) ทมความรความสามารถในดานการจดการปาไม รปญหาของปาไมทงในดานเศรษฐกจ สงคมและสงแวดลอม รวมถงความรในเรองกระบวนการผลต การจดซอ และการไหลของไมในขนตอนตาง ๆ ของสายโซการผลตสนคาจากไม หนวยงานทจะเปนหนวยใหการรบรองไดจะตองผานการตรวจประเมนความสามารถตามมาตรฐาน ISO/IEC 17021: 2006 และ/หรอ ISO Guide 65: 1996 สวนตวผประเมน (Auditors) เองกตองมความรความสามารถในดานการบรหารจดการคณภาพและสงแวดลอม สอดคลองกบทก าหนดในมาตรฐาน ISO 19011: 2002 โดยมหนวยงานตรวจประเมนความสามารถของประเทศ (National Accreditation Bodies) เปนผตรวจประเมน

มาตรฐานการรบรองฯ ภายใต PEFC แบงไดเปน 2 กลม ไดแก กลมการรบรองการจดการปาไม และการรบรอง Chain-of Custody โดยการรบรองปาไม สามารถท าไดหลายรปแบบตามความเหมาะสมในแตละพนท อาท การใหการรบรองการจดการปาไมระดบภมภาค (Regional Certification) การใหการรบรองแบบกลม (Group Certification) และการใหการรบรองระดบเอกชน (Individual Certification)

DPU

135

การใหการรบรอง Chain-of Custody (CoC) ของ PEFC อาจมประเดนดานความเขากนไดของขอก าหนดของแตละประเทศ นอกจากนในทางปฏบต การควบคม CoC ยงตองยงเกยวกบวตถดบทน าเขามาจากหลายประเทศ ทงยงมแนวโนมทจะมการใชวสดรไซเคลมากขน นอกจากน หากพจารณาปรมาณไมทมใบรบรองไมวาจะเปนการรบรองตามระบบ PEFC หรอ FSC เทยบกบปรมาณไมเพอใชในการผลตสนคาในแตละป จะเหนไดวาไมทม “ใบรบรอง” ยงมสวนแบงในตลาดคอนขางต า (ประมาณ 25%) อกทง FSC และ PEFC ยงไมมระบบการยอมรบซงกนและกน ท าใหผประกอบการตองเลอกสมครเขากบระบบทมโอกาสหา Supplier ในสายโซการผลตไดมากกวา PEFC ตระหนกถงปญหาเหลานและไดวางระเบยบและมาตรการด าเนนการ เพอปรบปรงกลไกของตนใหรองรบการควบคมและการรบรอง CoC ในทางปฏบตเปนระยะ ๆ โดยลาสด PEFC ไดมการปรบปรงมาตรฐานใหมซงจะเรมมผลบงคบใชในเดอน พ.ย. 2554 น เพอใหทนตอกฎระเบยบทออกมาใหม

PEFC Council ไดใหการรบรอง ระบบการรบรองปาไมระดบประเทศ (National Certification Scheme) ใน 27 ประเทศทวโลก โดยระบบในบางประเทศ เชน มาเลเซย ออสเตรเลย สหรฐอเมรกา และแคนาดา เลอกใชชอและโลโกของตน แทนการใชเครองหมาย PEFC

DPU

บทท 4 ปญหาและวเคราะหปญหาเกยวกบการผลตและการคาผลตภณฑเฟอรนเจอรไม นบตงแตวนท 14 มกราคม พ.ศ. 2532 ทรฐบาลในสมยนนไดมประกาศปดปาการใหสมปทานการท าปาไมบกทวประเทศ หรอทนยมเรยกประกาศนวา “นโยบายปดปา” จวบจนถงปจจบน จงท าใหพบวามปจจยอยหลายประการทสงผลกระทบตอระบบการผลต และคาผลตภณฑเฟอรนเจอรไม ทเปนอตสาหกรรมส าคญในการสงออกไปตางประเทศ น ารายไดเขาสประเทศ ซงผลตภณฑเฟอรนเจอรไมน มไมเปนวตถดบส าคญตออตสาหกรรมดงกลาว จงท าใหพบวามปจจยอยหลายประการทสงผลกระทบท าใหเกดปญหาดงกลาว ไมวาจะเปนปญหาดานการจดการปาไมและการควบคมการคาไมทผดกฎหมาย ปญหาเกยวกบการบงคบใชกฎหมาย ปญหาดานมาตรฐานผลตภณฑเฟอรนเจอรไม ปญหาเกยวกบมาตรการลงโทษและปญหาการสงเสรมและการสนบสนนจากภาครฐ นอกจากนประเทศไทยแมวาจะมมาตรการทางกฎหมายทเกยวกบการจดการปาไม อนไดแก พระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 ซงถอวาเปนแมบทของกฎหมายปาไมอนทกฉบบ ทมหลกการในการควบคมกจกรรมของมนษยทไปเกยวของกบปาไม มาตรการทางกฎหมายทางดานการปลกสรางสวนปาเพอการคา ไดแก พระราชบญญตสวนปา พ.ศ. 2535 และรางพระราชบญญตสวนปา ฉบบแกไข ทมหลกการสงเสรมอาชพใหประชาชน และผลตไมเพอเปนสนคา เพมพนทท าไมใหมปรมาณมากขน มาตรการทางกฎหมายทเนนการอนรกษทรพยากรปาไมทสงวนไวเพอประโยชนของประชาชนใหด ารงอยเปนส าคญ อนไดแก พระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 2507 และมาตรการทางกฎหมายเกยวกบการอนรกษธรรมชาต ไดแก พระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. 2504 แตกยงไมมประสทธภาพเพยงพอ ดงทจะไดท าการศกษา วเคราะหปญหาทเกดขน เพอศกษาหาแนวทางแกไข ดงตอไปน 4.1 ปญหาดานการจดการปาไมและการควบคมการคาไมทผดกฎหมาย

ระบบการคาผลตภณฑเฟอรนเจอรไมทผานมาในอดตของไทยนน เปนการคาในขณะทประเทศยงมปาไมอยเปนจ านวนมาก ท าใหมไมเปนวตถดบหลกในการผลตเปนจ านวนมาก ไมตองพงพาการน าเขาจากตางประเทศ เปนอตสาหกรรมหลกทน ารายไดจากการสงออกเขาประเทศได

DPU

137

เปนจ านวนมาก จวบจนกระทงในป พ.ศ. 2532 รฐบาลไดมนโยบายปดปาบก โดยไดยกเลกสมปทานปาบกทงหมด นบแตนนมาประเทศไทยตองน าเขาไมจากตางประเทศ เพอน ามาใชเปนวตถดบในการผลตประดษฐกรรมเฟอรนเจอร ถงแมภาครฐจะมการรณรงคใหมการปลกปา และ มการสงเสรมใหมการปลกสรางสวนปา ทงในสวนภาครฐและภาคเอกชน แตการเจรญเตบโตของตนไมในสวนปา ไมทนตอความตองการบรโภคของผบรโภค เปนผลใหมการลกลอบตดไมท าลายปาในปาสงวน และในอทยานแหงชาต เกดปญหาลกลอบการท าไมเถอนโดยทผบรโภคไมอาจจะรหรอไมสามารถระบแหลงทมาของไมทน ามาใชหรอมาประดษฐกรรมเปนผลตภณฑเฟอรนเจอรไมซงเปนปญหาส าคญ กลายเปนวาผผลตจะน าไมแปรรปจากทใดมาใชในการผลต ตวอยางทปรากฎในขอมลขาวสารอยเปนประจ าวา มการนงโสรง หรอใสโสรง53โดยลกลอบตดไมในประเทศไทย และสงขามแดนไปยงประเทศเพอนบาน อาท ประเทศพมา แลวสงกลบเขามา ซงปรากฎเปนขาวใหญในหนาหนงสอพมพเมอป 2541 การสวมตอไม โดยวธการเอาไมอนมาสวมตอกบไมทถกตดไป แลวน าไมทสวมตอนนน ามาประดษฐกรรมผลตภณฑเฟอรนเจอรไม โดยเปนการน าไมเถอนทผดกฎหมายมาแปรสภาพเปนผลตภณฑเฟอรนเจอรไมทถกกฎหมาย เปนการฟอกไมทผดกฎหมาย มาท าใหถกกฎหมาย ซงเปนการหลบเลยงการกระท าความผด แมวาจะมมาตรการทางกฎหมายออกมาบงคบใชกบผกระท าความผด แตความหละหลวมตอการบงคบใชกฎหมาย การทจรต หรอ การคอรปชนจากการมผลประโยชนทบซอนกนระหวางผลประโยชนสวนตวและผลประโยชนสวนรวมตามหลกในทฤษฎวาดวยการขดกนแหงผลประโยชน ปญหาทเกดขนตาง ๆ เหลาน ท าใหเกดแนวคดการใชมาตรการทางตลาดเพอสงเสรมการจดการปาไมอยางยงยน โดยการปดกนสนคาทไดมาจากการลกลอบตดไมท าลายปาทผดกฎหมาย โดยการก าหนดกฎหมายเกยวกบการตรวจสอบแสดงหลกฐาน การระบแหลงทมาของไม หรอบงชทางภมศาสตรของไมทน ามาแปรรปนนไดวาเปนไมมาจากแหลงใด โดยมหนวยงานของรฐเปนผด าเนนการตรวจสอบและออกใบรบรองความถกตอง เพอตดหวงโซของการลกลอบการท าไมเถอน เมอมสนคาผลตภณฑเฟอรนเจอรไมถกกฎหมายออกสทองตลาด ทสามารถระบแหลงทมา หรอแหลงก าเนดของไมทน ามาเปนวตถดบในการผลตประดษฐกรรมได โดยผบรโภคจะไดรบการยนยนอนนาเชอถอไดวา ผลตภณฑเฟอรนเจอรไมชนนน เปนผลตภณฑเฟอรนเจอรไมทผลตขนจากไมทถกกฎหมาย ผลตภณฑเฟอรนเจอรไมทไมสามารถระบแหลงทมา หรอแหลงก าเนดของไมทน ามาแปรรป หรอไมแปรรปทไดมาจากการลกลอบการท าไมเถอนกจะหมดไปจากตลาด เนองจากไมมผบรโภคคนใดกลาทจะซอ หรอยอมรบในผลตภณฑเฟอรนเจอรทไมถกกฎหมายและในขณะเดยวกนผคาผลตภณฑเฟอรนเจอรไมตองม

53 เปนการทขบวนการลกลอบตดไมสกขนาดใหญในผนปาสาละวน ชายแดนไทย-พมา จงหวดแมฮองสอน ลกลอบน าไมสกทตดจากฝงไทย “ใสโสรง” แลวแอบอางวาเปนไมน าเขาจากประเทศพมา.

DPU

138

เอกสารรบความถกตองทางกฎหมายจากผผลตผลตภณฑเฟอรนเจอรไม ถงแหลงก าเนดของไมแปรรปทน ามาเปนวตถดบในการผลตผลตภณฑสงมอบใหกบผบรโภคดวย ซงในประเดนน ประเทศพฒนาแลว โดยสหภาพยโรปไดออกมาแสดงบทบาทของผซอ ผลกดนใหเกดมาตรการการจดการปาไมอยางยงยนในประเทศตนก าเนดไม เพอปดกนชองทางตลาดของสนคาไมทผดกฎหมาย และสนบสนนการคาสนคาทไดมาอยางถกกฎหมาย ไดแกมาตรการบงคบใชกฎหมายปาไม ธรรมาภบาล และการคา (Forest Law Enforcement, Governance and Trade) หรอ FLEGT ซงเปนแผนปฏบตการของสหภาพยโรปทก าหนดขนเมอป 2546 เพอปฏบตการตอปญหาการคาไม และผลตภณฑไมทผดกฎหมาย เพอเปนการด าเนนการตามแผนปฏบตการ FLEGT สหภาพยโรปจงไดประกาศกฎหมาย EC2173/2005 และ EC1024/2008 ซงก าหนดแนวทาง ขอปฏบต มาตรการตามแผนปฏบตการ FLEGT โดยสหภาพยโรปไดประกาศกฎระเบยบการคาไมและผลตภณฑไม หรอ EU Timber Regulation (EUTR) NO995/2010 มผลบงคบใชเมอวนท 3 มนาคม 2556 โดยกฎระเบยบ EUTR ก าหนดไว หากตรวจพบไม หรอผลตภณฑไมผดกฎหมาย ผประกอบการในอยทน าเขาสนคาดงกลาว จะถกด าเนนคดตามกฎหมาย และยงก าหนดใหเปนภาระหนาทของผประกอบการทน าเขาไมและผลตภณฑไมของอย ตองด าเนนการธรกจดวยความรอบคอบ ท าใหผประกอบการไทยทสงออกไมและผลตภณฑไมไปยงตลาดสหภาพยโรปไดรบผลกระทบ จะตองถกตรวจสอบ และหากสนคาไมและผลตภณฑไมมความเสยงทจะเปนไมหรอผลตภณฑไมทผดกฎหมาย หรอไมสามารถแสดงหลกฐานตามระบบตรวจสอบวาเปนไมทถกกฎหมาย ผประกอบการทเปนผน าเขา กจะไมซอสนคา หากผประกอบการในยโรปซอสนคา กอาจถกด าเนนคดตามกฎหมายดวยเชนกนดงนน ผประกอบการของยโรปจะตองสามารถแสดงเอกสารรบรองใหเจาหนาทอยเหนวา ไมและผลตภณฑไมทไดน าเขาจากประเทศไทยทน ามาขายนนถกตองตามกฎหมาย

เนองจาก EU FLEGT มผลกระทบกบผประกอบการอตสาหกรรมไม และอตสาหกรรมอน ๆ ทเกยวของกบไม และเศรษฐกจของประเทศ ตลอดจนเงนงบประมาณรายจายของรฐบาลทตองลงทน ปญหาทส าคญในเรองน เมอวนท 11 ธนวาคม 2555 คณะรฐมนตรของไทยไดพจารณาเหนชอบใหน ากรอบเจรจาขอตกลงการเปนหนสวนดวยความสมครใจ หรอ VPA (Voluntary Partnership Agreement) ตามมาตรา 190 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 และเมอวนท 29 มกราคม 2556 รฐสภาใหความเหนชอบกรอบเจรจา VPA ซงกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยกรมปาไมรวมกบหนวยราชการทเกยวของจะใชเปนแนวทางเตรยมด าเนนการเจรจาดงนน เพอใหไดประโยชนสงสดและบรรลวตถประสงคในการเจรจาขอตกลงเปนหนสวนดวยความสมครใจ VPA (Voluntary Partnership Agreement) ระหวางประเทศไทยกบสหภาพยโรป จงตองพจารณาขอสาระส าคญโดยละเอยด เพราะหากการเจรจาเขาเปนหนสวนดวยความสมครใจ

DPU

139

ของประเทศไทยประสบความส าเรจ ปญหาการสงออกสนคาไมและผลตภณฑไมไปยงสหภาพยโรปของผประกอบการจะหมดไป แมขอบเขตของขอตกลงการเปนหนสวน ในระบบการออกใบอนญาตในขนตอนจะครอบคลมผลตภณฑไมทเปนชนตน (เชน ทอนซง ไมทเลอยแลว แผนไม และไมอด) บางชนดเทานน อยางไรกตาม VPA แตละฉบบจะมบทบญญตทจะขยายขอบเขตนออกไปถงผลตภณฑประเภทอน หากจะยงประโยชนตอประเทศหนสวนนน ๆ ซงผลตภณฑไมทเปนชนตนน กเปนวตถดบส าคญในการน าไปประดษฐกรรมไมเปนผลตภณฑอน ๆ ได ซงรวมถงผลตภณฑเฟอรนเจอรไมดวย

ดงนน จงจ าเปนตองด าเนนการจดการปาไมอยางยงยนและการควบคมการคาไมผดกฎหมาย โดยการออกมาตรการทางกฎหมายในพระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 และรางพระราชบญญตสวนปา ฉบบแกไข เพอก าหนดขอบเขตและค านยามของ “ไมถกกฎหมาย” และ “ไมผดกฎหมาย”เพอสามารถแยกแยะลกษณะของไมถกกฎหมาย และไมทผดกฎหมายโดย การก าหนดค านยามนตองผานกระบวนการประชาพจารณ เพอใหไดมาซงค าจ ากดความของ “ไมถกกฎหมาย” และใชไดจรงในทางปฏบต โดยผานการทดสอบและการประเมนความใชได นอกจากการก าหนดค านยามค าจ ากดความของ “ไมถกกฎหมาย” และไมผดกฎหมาย แลว สงส าคญทจะตองจดใหม คอ มาตรการทางกฎหมายทประกอบไปดวยระบบการตดตามและควบคมของไม เพอใหสามารถตดตามไมถกกฎหมาย ตงแตตนก าเนดไปจนถงจดสงออก โดยใชมาตรการทางกฎหมาย เพอสนบสนนการตรวจสอบ และการยนยนในทกล าดบขนของสายโซการผลต เมอได ค านยามของ “ไมถกกฎหมาย” และระบบการตดตามของไมถกกฎหมายแลว สงส าคญทจะตองด าเนนการจดใหมคอ การมระบบประกนไมถกกฎหมาย โดยระบบทก าหนดขนตองสามารถแยกแยะ และยนยนความสอดคลองตอกฎหมาย สามารถตรวจสอบทมาของผลตภณฑยอนกลบไปจนถงแหลงก าเนดไม เพอขนตอนการด าเนนการในการใหการรบรองทโปรงใส และมการตรวจสอบความถกตองและประสทธภาพการท างาน ตองจดใหมการจดตงหนวยงานอสระท เปนกลาง ทประกอบไปดวยตวแทนทกภาคสวน เพอท าหนาทตรวจสอบการท างาน การตรวจสอบความถกตองของสนคาไม การออกใบรบรอง FLEGT ใหกบผประกอบการ เพอใหมนใจไดวาสนคาไม ผลตภณฑไม ในตลาดคคา ไดมาอยางถกตองตามกฎหมาย ซงการทภาครฐมกฎหมายทควบคม และตรวจสอบสนคาไมและผลตภณฑไม จะสงผลใหลดคาใชจายทผประกอบการไทยตองไปท าการจางบรษทเอกชนทอยยอมรบ เชน FSC, PEFC ท าการตรวจสอบ และออกใบรบรองความถกตองของสนคาไมและผลตภณฑไม

DPU

140

4.2 ปญหาเกยวกบการบงคบใชกฎหมาย 4.2.1 ปญหาการก าหนดใหผท าสวนปาจดท าบญชแสดงชนดและจ านวนไม

เนองจากรางพระราชบญญตสวนปา ฉบบทแกไขใหม ไดก าหนดใหผท าสวนปาทนายทะเบยนไดสงรบขนทะเบยนทดนเปนสวนปา มหนาทตองจดท าบญชแสดงชนดและจ านวนไมทท าการปลกและบ ารงรกษาตามระเบยบทอธบดก าหนด เพอประโยชนแกการด าเนนการของพนกงานเจาหนาท ในการเกบหาขอมลทางวชาการปาไม การเกบสถตของการเจรญเตบโตของไม ตลอดจนการตดตาม และตรวจสอบชนด และจ านวนไม วาไมทผท าสวนปาจะท าการตดโคน หรอแปรรปนน เปนไมทปลก และบ ารงรกษาอยในสวนปาของผท าสวนปาทไดขนทะเบยนไวหรอไม โดยหลกการแลว ทดนทจะขนทะเบยนเปนสวนปาทกแปลง ไมวาจะเปนทดนของเอกชน หรอทดนของรฐ จะตองเปนทดนทไมมตนไมอยกอน หรอเปนทรกรางวางเปลา เมอขนทะเบยนสวนปา จงจะเรมปลกตนไมได การเปดโอกาสใหน าทดนทมตนไมขนอยแลว ตามบทนยาม ค าวา “ตนไม” ในมาตรา 3 ของพระราชบญญตสวนปา พ.ศ. 2535 มาขนทะเบยนเปนสวนปา อาจกอใหเกดปญหาขนได เพราะจะมการน าตนไมสก ไมยาง หรอไมเศรษฐกจทส าคญทมอยกอนแลวตามธรรมชาต เขามาแปลงเปนไมจากสวนปา รางพระราชบญญตสวนปา ฉบบแกไข จงไดมมาตรการทางกฎหมายโดยการจดท าบญชแสดงชนดและจ านวนไมทท าการปลกและบ ารงรกษาของผท าสวนปา ซงเปนการแกไขไดในระดบหนง แตกเปนการผลกภาระไปอยทประชาชนในการตรวจสอบเอง หากทดนทผท าสวนปาประสงคจะขนทะเบยนทดนเปนสวนปามเนอทเปนจ านวนมาก และมตนไมหลากหลายชนดทงทเปนไมหวงหาม และไมใชไมหวงหาม ภาระการพสจน การตรวจสอบ ตลอดจนคาใชจาย ในการจดท าบญชจะตกหนกแกผท าสวนปา ซงไมเปนการสงเสรมใหมการปลกปา แตเปนการควบคม ทงขอมลตามบญชทผท าสวนปาไดจดท าขน อาจเปนขอมลทถกตอง หรอ ไมถกตองกได แตถาหากทดนทจะขอขนทะเบยนทดนเปนสวนปานน เปนทดนทมหนงสออนญาตตามกฎหมายวาดวยปาสงวนแหงชาต ตามมาตรา 4 (4) หรอ ทดนทมใบอนญาตตามกฎหมายวาดวยปาไมใหท าสวนปา ตามมาตรา 4 (5) กอนรบขนทะเบยนเปนสวนปา ใหนายทะเบยนสงใหพนกงานเจาหนาทออกไปตรวจสอบและท ารายงานเกยวกบสถานทตง สภาพทดน ชนด ขนาด และจ านวนของไมทมอยเดมตามธรรมชาต ตลอดจนรายละเอยดของทดนนน และในกรณทเปนไมหวงหามตามกฎหมายวาดวยปาไม หรอไมทการท าไมตองไดรบอนญาตตามกฎหมายวาดวยปาสงวนแหงชาต ใหพนกงานเจาหนาททจดแจงในรายงานใหแจงชดตามหลกเกณฑและวธการทอธบดกรมปาไมก าหนดโดยความเหนชอบของรฐมนตรวาการกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ซงการส ารวจ ตรวจสอบ โดยพนกงานเจาหนาท ในพนททจะขอขนทะเบยน หากมเนอท เปนจ านวนมาก การส ารวจตรวจสอบสวนใหญจะเปนการสม จงมโอกาสทจะไดขอมลท

DPU

141

คลาดเคลอนไดเชนกน ประกอบกบตามรางพระราชบญญตสวนปาทแกไขใหม แกไขเฉพาะขอความในมาตรา 7 วรรคหนงเทานน ดงนนเมอนายทะเบยนไดรบรายงานผลการตรวจสอบ ใหนายทะเบยนสงใหผยนค าขอเกบหาของปา แผวถางปา ตด โคน เกบรบ สมเผา ท าลาย หรอสงวนไวซงไมหรอของปา โดยผยนค าขอเปนผเสยคาใชจายในการด าเนนการเอง ทงไมและของปาทไดมาใหตกเปนของแผนดน ตามมาตรา 7 วรรคสองและวรรคสาม ภาระในการด าเนนการจงตกหนกแกผท าสวนปา ซงเมอด าเนนการแผวถางปา ตด โคน เกบรบ สมเผา ท าลาย หรอสงวนไวซงไมหรอของปา โดยผยนค าขอเปนผเสยคาใชจายแลว ไมและของปาทไดใหตกเปนของแผนดน ซงหากไมและของปาทไดไมตรงกบรายงานผลการตรวจของพนกงานเจาหนาท โดยเฉพาะชนด ขนาด และจ านวนของไมทมอยเดมตามธรรมชาตในกรณทเปนไมหวงหามตามกฎหมายวาดวยปาไม หรอไมทการท าไมตองไดรบอนญาตตามกฎหมายวาดวยปาสงวนแหงชาต ซงพนกงานเจาหนาทตองจดแจงในรายงานใหแจงชด กอาจกอใหเกดปญหากบผท าสวนปา ทขอขนทะเบยนทดนตามมาตรา 4 (4) หรอ มาตรา 4 (5) ได ซงไมเปนการสงเสรมใหมการปลกปา แตเปนการควบคมเชนกน

ดงนน การจดท าบญชแสดงชนด และจ านวนไมทท าการปลกและบ ารงรกษาของผท าสวนปา ในกรณทผท าสวนปาน าทดนของตนเองไปขอขนทะเบยนตามรางพระราชบญญตสวนปา ฉบบแกไข จงเปนการสรางปญหาและผลกภาระตลอดจนคาใชจายในการด าเนนการใหแกผท าสวนปา รวมทงสรางความตงเครยดหากผท าสวนปาไมจดท าบญชแสดงชนด และจ านวนไมทท าการปลกและบ ารงรกษา หรอจดท าบญชแสดงชนด และจ านวนไม แตไดแจงขอมลอนเปนเทจ จะตองไดรบโทษอาญาตามกฎหมายแตในกรณทผท าสวนปาไดน าทดนทมหนงสออนญาตตามกฎหมายวาดวยปาสงวนแหงชาต หรอน าทดนทมใบอนญาตตามกฎหมายวาดวยปาไมในการท าสวนปามาขอขนทะเบยน กลบมการตรวจสอบโดยกฎหมายก าหนดใหพนกงานเจาหนาทไปจดท ารายงานเกยวกบสถานทตง สภาพทดน ชนด ขนาด และจ านวนของไมทมอยเดมตามธรรมชาต ตลอดจนรายละเอยดของทดนนน และในกรณทเปนไมหวงหามตามกฎหมายวาดวยปาไม หรอไมทการท าไมตองไดรบอนญาตตามกฎหมายวาดวยปาสงวนแหงชาต ใหพนกงานเจาหนาททจดแจงในรายงานใหแจงชด จงเปนการสรางมาตรฐานทางกฎหมายทไมเสมอภาคกน จงจ าเปนตองมการแกไขใหมการตรวจสอบการจดท าบญชแสดงชนด และจ านวนไม รวมกนทงผท าสวนปา และเจาหนาทของรฐ ในกรณทผท าสวนปาไดน าทดนของตนมาขอขนทะเบยน และผท าสวนปาทไดน าทดนทมหนงสออนญาตตามกฎหมายวาดวยปาสงวนแหงชาต หรอน าทดนทมใบอนญาตตามกฎหมายวาดวยปาไมในการท าสวนปามาขอขนทะเบยน โดยไมวาทดนนนจะเปนทดนของเอกชน หรอของรฐกตาม

DPU

142

4.2.2 ปญหาการก าหนดไมหวงหาม เนองจากรางพระราชบญญตสวนปา ฉบบทแกไขใหม เพอออกมาใชบงคบ ไดแกไข

เพมเตมบทนยามค าวา “สวนปา” จากเดมเพอท าการปลกและบ ารงรกษาตนไมทเปนไมหวงหามตามกฎหมายวาดวยปาไม มาเปนเพอท าการปลกและบ ารงรกษาตนไมตามบญชทายพระราชบญญตโดยมวตถประสงคเพอเพมประเภทของตนไมทสามารถท าการปลกในทดน เพอน ามาขนทะเบยนเปนสวนปา โดยพจารณาจากไมเศรษฐกจทมการสงเสรมใหมการปลก โดยไดน าไมสก และไมยาง ซง เปนไมหวงหามตามพระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 ไประบไวในบญชทายพระราชบญญตสวนปา ฉบบแกไข ซงกคงแกปญหาไปได ส าหรบไมสก และไมยาง ในสวนปาทไดขนทะเบยนไว สวนสวนปาทไมไดขนทะเบยน ไมสก และไมยาง ทปลกอยในทดนของเอกชน โดยอาจไมประสงคทจะท าสวนปาเพอการคา ไมสก และไมยาง กยงเปนไมหวงหาม และอยภายใตการควบคมของพระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 อยเชนเดม อนเปนการสรางปญหาในทางปฏบต และเปนการสรางความสบสนใหแกประชาชนเปนอยางมากการก าหนดใหไมสก และไมยางทวไปในราชอาณาจกร ไมวาจะขนอยทใดเปนไมหวงหาม จงกอใหเกดปญหาอยางมากในทดนทเปนของเอกชน ทไมไดขนทะเบยนไวเปนสวนปา อกทงยงขดตอหลกกรรมสทธ ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ขดตอสทธในทรพยสนและเสรภาพในการประกอบอาชพของบคคลตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 มาตรา 41 และมาตรา 43 และโดยเฉพาะอยางยงในปจจบน คณะรกษาความสงบแหงชาต ไดแกไขเพมเตมกฎหมายวาดวยปาไม ตามประกาศคณะรกษาความสงบแหงชาต ฉบบท 106/2557 ซงไดประกาศในราชกจจานเบกษา เลม 131 ตอนพเศษ 143 ง วนท 30 กรกฎาคม 2557 ไดระบชนดของไมเพมเตมเขาไปอก 16 ชนด นอกจากไมสกและ ไมยาง จงกลายเปนวา ไมสก ไมยาง และไมอก 16 ชนด อนไดแก ไมชงชน ไมเกดแดง ไมอเมง ไมพะยงแกลบ ไมกระพ ไมแดงจน ไมขะยง ไมชก ไมกระซก ไมกระซบ ไมพะยง ไมหมากพลตกแตน ไมกระพ เขาควาย ไม เกดด า ไมอเฒา และไมเกดเขาควาย ไมวาจะขนอยทใดในราชอาณาจกร เปนไมหวงหามประเภท ก. จงยงเปนการสรางปญหาในทางปฏบต และเปนการสรางความสบสนใหแกประชาชนมากขนไปอก แมวาเจตนารมณจะเปนการบญญตกฎหมาย เพอปองกนปญหาการท าไมเถอน และลกลอบการท าไมสก ไมยาง และไมอก 16 ชนดกตาม แตการปองกนการลกลอบท าไมสก ไมยาง และไมอก 16 ชนดในปา ตองใชวธการด าเนนการอยางอนตอไป

ดงนน เพอขจดปญหาในความสบสนของเอกชนผทไมประสงคทจะขนทะเบยนทดนเปนสวนปาเพอการคา แตมไมทปลกอยในทดน หรอมไมทขนเองอยในทดนของเอกชน ซงเปนไมหวงหาม การทกฎหมายปาไม ตามพระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 และประกาศคณะรกษาความสงบแหงชาต ฉบบท 106/2557 ทไดแกไขเพมเตมความในมาตรา 7 พระราชบญญตปาไม

DPU

143

พทธศกราช 2484 ไดก าหนดใหไมอก 16 ชนด และไมสก และไมยาง ไมวาจะขนอยในทใดในราชอาณาจกรเปนไมหวงหาม นนหมายถง ไมสก และไมยาง และไมอก 16 ชนด ไมวาจะขนในปา หรอนอกปา เปนไมหวงหาม จงจ าเปนตองมการแกไข หรอยกเลก ไมสก และไมยาง รวมทงไมอก 16 ชนด ทแกไขเพมเตมทปลกอยในทดนของเอกชนไมเปนไมหวงหามอกตอไป 4.2.3 ปญหาการจดการปาไมอยางยงยน

เนองจากรางพระราชบญญตสวนปา ฉบบแกไข ไดก าหนดหลกการจดการปาไมอยางยงยน เพอใหการท าสวนปาและอตสาหกรรมปาไม รวมไปถงผลตภณฑจากไม เปนไปโดยสอดคลองกบหลกสากล จงไดก าหนดในกรณทการสงออกไมทไดมาจากการท าสวนปาจะตองมใบส าคญรบรองการจดการปาไมอยางยงยนจากกรมปาไม ตามความตองการของประเทศปลายทาง หรอผท าสวนปาประสงคจะขอใหกรมปาไมออกใบส าคญดงกลาว ใหยนค าขอตอนายทะเบยนและช าระคาใชจายในการตรวจสอบหรอด าเนนการอนใด ทงน โดยตองก าหนดใหสอดคลองกบมาตรฐานระหวางประเทศทเปนการรบรองโดยทวไป กบใหอธบดมอ านาจก าหนดใหสถาบน หรอองคกรอนออกใบส าคญรบรองการจดการปาไมอยางยงยนแทนได ซงไดบญญตไวในมาตรา 8/1 วรรคหนง วรรคสอง และวรรคสาม ซงเกณฑในการออกใบส าคญรบรองการจดการปาไมอยางยงยน นอกจากมาตรการ EU FLEGT ซงจะมการออกใบอนญาต FLEGT ตอเมอไดมการลงนาม VPA กบสหภาพยโรป ซงมาตรการ FLEGT VPA นเปนมาตรการภาคสมครใจแลว นอกจากนยงมมาตรการภาคสมครใจทอาจกอภาระมากตอผประกอบการซงเปนผผลตไม หรอผลตภณฑไม อยางองคกรหลกระดบนานาชาต ทปฏบตงานดานการจดการปาไมอยางยงยน ทมสวนเกยวของกบอตสาหกรรมไม และเครองเรอน ไดแก FSC (Forest Stewardship Council) และ PEFC (Program for the Endorsement of Forest Certification Scheme) ซงปจจบนในประเทศไทยมผขอรบรองการจดการปาไมจาก FSC จ านวน 6 ราย สวนการรบรอง PEFC ในประเทศไทย มผประกอบการเพยง 2 ราย ทไดรบการรบรอง เมอเปรยบเทยบกบประเทศมาเลเซย ซงเปนประเทศเพอนบาน จะมการขอรบรองการจดการปาไมจาก FSC และ PEFC ในอตราทสงกวามาก

ปญหาส าคญสบเนองมาจากการตดไมท าลายปา และการจดการปาไมทไมเหมาะสมและยงยน โดยทการด าเนนการของภาครฐดานการเจรจาขอตกลงในเวทโลก เปนไปอยางลาชา ไมทนตอเหตการณ ซงการทรางพระราชบญญตสวนปา ฉบบทแกไขใหม ไดก าหนดหลกการจดการปาไมอยางยงยน โดยกรมปาไม เปนผออกใบส าคญ หรอสถาบนหรอองคกรอนเปนผออกใบส าคญรบรองการจดการปาไมอยางยงยนแทนได ซงเปนการแกไขปญหาในเบองตนไดในระดบหนง แตปญหาทส าคญคอ คาใชจายหลก และคาใชจายตอเนอง ทเปนตนทนคงทสงในการยนยนรบรองการจดการปาไมอยางยงยนขององคกรหลกระดบนานาชาต ซงระบบนมกเหมาะกบการ

DPU

144

รบรองปาไมขนาดใหญ หรอผประกอบการขนาดใหญเทานน ส าหรบเกษตรกรรายยอย หรอ ผท าสวนปา ทมสวนปาขนาดเลก หากตองการใบส าคญรบรองการจดการปาไมอยางยงยน จงมตนทนสงเมอเทยบกบปาขนาดใหญ จงเปนผลใหเกษตรกรรายยอย หรอผประกอบการรายยอย ทมสวนปาขนาดเลก ไมสามารถทจะขอออกใบส าคญรบรองการจดการปาไมอยางยงยนไดเลย ประกอบกบปญหาทส าคญอกประการหนงคอ ขนตอน และระยะเวลาในการทกรมปาไม หรอสถาบนหรอองคกรอนด าเนนการออกใบส าคญรบรองการจดการปาไมอยางยงยนแทน ตองใชระยะเวลาเทาใดในการออกใบส าคญรบรองดงกลาว

ดงนน เพอใหการรบรองการจดการปาไม โดยใชหลกเกณฑขององคกรหลกระดบนานาชาต อยาง FSC หรอ PEFC ซงจะมคาใชจายทเปนคาธรรมเนยมในการขอรบการรบรองการจดการปาไม และยงมตนทนคาจดการปาไมและสงแวดลอม คากจกรรมเพอสงคมและชมชนโดยรอบ คาใชจายในการจดท าเอกสาร รวมตลอดถงคาใชจายในการเดนทางมาตรวจประเมนของ ผประเมนจากตางประเทศ จงจ าเปนตองมการรวมตวกนเปนกลม เปนองคกรการปลกปาเพอการคาไมเศรษฐกจ ระหวางเกษตรกรผท าสวนปารายยอย ซงมพนทในการปลกปาจ านวนไมมาก เพอใหไดพนทมากพอส าหรบการขอการรบรอง และผประกอบการทเปนผผลตไม หรอผลตภณฑไมเพอด าเนนการการขอรบรองการจดการปาไม รวมทงการผลกดนใหมการก าหนดระยะเวลาในการขอออกใบส าคญรบรองการจดการปาไมอยางยงยนเปนไปอยางรวดเรว ถกตอง และเปนธรรม 4.2.4 ปญหาการมบทบงคบของกฎหมายทเปนอปสรรคตอระบบการผลต

เพอใหทนตอความตองการของผบรโภค โดยผลงทนตองด าเนนการเรงรดผลผลตในการผลตผลตภณฑจากไม อาจมการแปรรปไม และประดษฐกรรมไม และเครองใชตาง ๆ กนทงวนและทงคน ขอจ ากดทส าคญประการหนงของพระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 ประการหนงขอคอ การหามมใหผรบอนญาตท าการแปรรปไมในระหวางเวลาตงแตพระอาทตยตกถงพระอาทตยขน เวนแตจะไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาทเปนหนงสอเนองจากกฎหมายวาดวยปาไมไดก าหนดความหมายของค าวา “แปรรป” และ “โรงงานแปรรปไม” ไวอยางกวาง ท าใหสถานททมการกระท าประการใดแกไมทไดมาจากการท าสวนปาเขาลกษณะเปนการตงโรงงานแปรรปไม และจะตองไมท าการแปรรปไมในสถานททมการตงโรงงานแปรรปไมในระหวางเวลาตงแตพระอาทตยตกถงพระอาทตยขน ซงตามพระราชบญญตสวนปา พ.ศ. 2535 เดม การตงโรงงานแปรรปไมยงอยภายใตกฎหมายวาดวยปาไม จงเปนผลใหไมสามารถแปรรปไมในระหวางเวลาดงกลาวตามพระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 ได จงเปนอปสรรคส าคญแกผท าสวนปาหากจะตงโรงงานแปรรปไม ซงรางพระราชบญญตสวนปา ฉบบแกไข ไดแยกหลกการตงโรงงานแปรรปไมทไดมาจากการท าสวนปาออกจากหลกการตงโรงงานแปรรปไมตามกฎหมายวาดวยปาไม เพอลดขนตอน

DPU

145

ในการขออนญาตแปรรปไมทไดมาจากการท าสวนปา รวมทงก าหนดขนตอนและวธการตรวจสอบการน าไมเขาไปแปรรปในสถานททไดรบอนญาตดวย เพอปองกนมใหมการน าไมทไมไดปลกและบ ารงรกษาในสวนปา รวมทงไมทไมไดรบอนญาตใหท าไมตามกฎหมายวาดวยปาไมเขามาแปรรปในสถานททไดมการขอรบใบอนญาตจากนายทะเบยน แตขอจ ากดในเรองเวลาท าการแปรรปในเวลาตงแตพระอาทตยตกถงพระอาทตยขน กฎหมายไมไดหามหรอก าหนดไวแตประการใด หรอยงคงตองปฏบตตามกฎหมายวาดวยการจ ากดระยะเวลาการแปรรปตามกฎหมายวาดวยปาไม ซงเจตนารมณของการรางกฎหมายสวนปา ฉบบแกไข ตองการลดอปสรรคของผท าสวนปาทตองการตงโรงงานแปรรปไมตามกฎหมายวาดวยปาไม การมขอจ ากดในเรองการหามแปรรปไมในเวลากลางคนจงไมสอดคลองกบเจตนารมณของรางกฎหมายสวนปา ฉบบแกไขเปนส าคญ

ดงนน เพอใหการผลตไม หรอ ผลตภณฑจากไมของผท าสวนปา เปนไปอยางรวดเรว ทนตอความตองการของผบรโภค การแปรรปไมทมใชไมหวงหามเชนไมยางพารา หรอไมจากสวนปา ควรให เปนเสรภาพในการประกอบอาชพจงจ า เปนตองมการบญญต เพม เตมไวในรางพระราชบญญตสวนปา ฉบบแกไข ใหการแปรรปไมในระหวางเวลาตงแตพระอาทตยตกถงพระอาทตยขนสามารถกระท าไดตงแตชนการขอรบใบอนญาตตอนายทะเบยนแลว ซงเปนการลดขอขดของและอปสรรคส าคญตอผลงทน และขจดปญหาความสบสนของเอกชนลงดวย 4.3 ปญหาดานมาตรฐานผลตภณฑเฟอรนเจอรไม

เนองจากเฟอรนเจอรไม หรอผลตภณฑจากไมทผลตในประเทศไทย ทสงออกไปจ าหนายยงตางประเทศ กวารอยละ 60 เปนเฟอรนเจอรไมจากไมยางพารา ไมจากสวนยางพาราจงเปนแหลงวตถดบหลกในการผลตผลตภณฑไม และเฟอรนเจอรไม ซงในปจจบนพนทในประเทศไทยไดมการปลกสวนยางพาราแตละทองถนกนเปนจ านวนมากโดยประเทศไทยถอวายางพาราเปนไมพชสวน ซงเปนผลพลอยไดหลงจากทชาวสวนยางพาราไดกรดน ายางจากไมยางพารา เพอใชในอตสาหกรรมยางจนครบอายแลว และน าไมยางพาราทหมดอายนนมาแปรรปเปนผลตภณฑ ท าใหการรบรองทมาของไมถกกฎหมายใหเปนทยอมรบของผซอท าไดยาก เนองจากกฎหมายหรอขอก าหนดของผซอไมไดมการแยกประเภทระหวางไมพชสวนทเปนของเหลอทางการเกษตร กบไมจากปาไมหรอสวนปาทปลกไมเศรษฐกจ จงไมสามารถตรวจสอบยอนกลบไปยงแหลงก าเนดไมยางพาราทถกตดโคนมาท าผลตภณฑนนมาจากปาไม หรอสวนปาทถกกฎหมาย หรอเปนไมทผดกฎหมายทมการลกลอบตดไมท าลายปาจากปาสงวน ประกอบกบสภานตบญญตแหงชาต (สนช.) ไดพจารณาตดชอไมยางพาราออกจากบญชทายรางพระราชบญญตสวนปา ฉบบแกไข เพอลดความตงเครยดของเกษตรกรผท าสวนยางพารา จงเปนผลใหไมยางพาราไมอยในบญชทผท าสวน

DPU

146

ปาทจะขอขนทะเบยน ทตองจดท าบญชแสดงชนด และจ านวนไมทท าการปลกและบ ารงรกษา ยงเปนผลใหไมสามารถรไดวาแหลงก าเนดไมยางพาราทตดโคนมานนมาจากแหลงใด และเมอมการเรยกรองเอกสารรบรองทมาของไม และการจดการปาไมอยางยงยนของผซอ จะพสจนไดอยางไรวาไมยางพาราทตดโคนมาท าผลตภณฑนนมทมาของไม และการจดการปาไมอยางยงยน

เฟอรนเจอรไมเปนประดษฐกรรม หรอผลตภณฑอยางหนงทท ามาจากไมอนเกดจากการปาไมเพอการคา ซงไมทน ามาท าเปนเฟอรนเจอรนนมาจากปาไมทเปนทงของภาครฐและภาคเอกชน ปจจบนมกฎหมายทใชเกยวกบผผลตซงท าการปาไมเพอการคา คอ พระราชบญญตมาตรฐานสนคาเกษตร พ.ศ. 2551 โดยมวตถประสงคเพอเปนเครองมอในการควบคมและสงเสรมสนคาเกษตรใหมคณภาพเปนไปตามมาตรฐาน เพอความปลอดภยและคมครองผบรโภค ปองกนความเสยหายทอาจจะเกดแกเกษตรกร หรอกจการการคาสนคาเกษตร หรอเศรษฐกจของประเทศ และเพอใหสอดคลองกบพนธกรณระหวางประเทศ ไม ซงมาตรฐานสนคาเฟอรนเจอรไม หรอผลตภณฑเครองเรอนจากไม อนเกดจากการปาไมเพอการคา ยงไมไดถกก าหนดทงในสวนมาตรฐานรบรอง และมาตรฐานทวไป ตามพระราชบญญตมาตรฐานสนคาเกษตร พ.ศ. 2551 แตอยางใด นอกจากนนยงมประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เกยวกบการจดการปาไมอยางยงยน ฉบบท 3295 (พ.ศ. 2547) ก าหนดมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมระบบการจดการจดการปาไมอยางยงยน : ขอก าหนดลงวนท 1 พฤศจกายน พ.ศ. 2547 ออกตามความในพระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม พ.ศ. 2511 ซงตอมาไดมประกาศกระทรวงอตสาหกรรม ฉบบท 4440 (พ.ศ. 2555) ยกเลกมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมระบบการจดการปาไมอยางยงยน และออกประกาศก าหนดมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมระบบการจดการปาไมอยางยงยน เลม 1 ขอก าหนด มาตรฐานเลขท มอก.14061 เลม 1-2555 ซงมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมนก าหนดระบบการจดการปาไมอยางยงยน (sustainable forest management system;SFM system) ส าหรบใชกบพนททก าหนด เพอเปนเกณฑในการพจารณารบรองระบบการจดการปาไม ชวยใหหนวยราชการ ภาคอตสาหกรรม และผประกอบการใชเปนเกณฑในการเตรยมความพรอมและแกปญหาทางการคารวมทงการอนรกษปาไม ในการจดการรบรองการจดการปาไมอยางยงยน ซงสวนยางพารายงไมไดถกก าหนดมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมทงในสวนมาตรฐานบงคบ และมาตรฐานทวไป ตามพระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหรรม พ.ศ. 2511 แตอยางใด

ตามกฎหมายของสาธารณรฐประชาชนจน ม กฎระเบยบบรหารทองถนทใชบงคบเฉพาะทองถนวาดวย “วธบงคบใชกฎหมายวาดวยการคมครองสทธประโยชนของผบรโภคของมหานครปกกง” มขอก าหนด ความรบผดในการซอม เปลยน คน สนคาของมหานครปกกง และ

DPU

147

กฎระเบยบบรหารวาดวย “3 รบผดชอบ” ในผลตภณฑอตสาหกรรมเฟอรนเจอรของมหานคร เซยงไฮ

โดยสาระส าคญของกฎระเบยบบรหารทองถน มหานครปกกง ไดก าหนดผรบผดชอบในกรณสนคาเฟอรนเจอรมคณภาพไมไดมาตรฐานและยงอยในระยะเวลาประกน ไดแก ผผลต ผจ าหนาย ผจดงานแสดงสนคา ผใหเชาพนทเพอจ าหนาย โดยก าหนดหลกเกณฑส าคญการวางจ าหนายสนคาทส าคญ เชนหามจ าหนายเฟอรนเจอรทไมมการประกน “ 3 รบผดชอบ”หามจ าหนายเฟอรนเจอรทไมไดมาตรฐานทกฎหมายก าหนดและจะตองมค าแนะน า วธการใชและรกษา หลกเกณฑการรบประกน “3 รบผดชอบ” และสงมอบหนงสอรบประกนและใบเสรจรบเงนใหแก ผซอและไดก าหนดหนาทความรบผดชอบของผผลตสนคา ดงนเชน คณภาพของผลตภณฑจะตองตรงกบมาตรฐานทระบไวในฉลากหรอหนงสอแนะน าสนคา และตองสอดคลองกบขอก าหนดทระบไวในสญญาและจะตองปรากฎชอสนคา แหลงผลต ชอโรงงานทผลต และสถานทอยของโรงงานทผลตบนสนคา

ส าหรบสาระส าคญของกฎระเบบบบรหารทองถน มหานครเซยงไฮมกฎระเบยบบรหารวาดวย “3 รบผดชอบ” ในผลตภณฑอตสาหกรรมเฟอรนเจอรของมหานครเซยงไฮ โดยมหลกเกณฑสาระส าคญ เชนหนาทของผจ าหนายในการจ าหนายสนคาเฟอรนเจอร ผจ าหนายจะตองระบขอความเกยวกบแหลงก าเนดสนคา ชอโรงงาน รปแบบและลกษณะรน ระดบคณภาพของสนคา มาตรฐานของสนคา ราคาสนคา และสวนประกอบพนฐานของสนคา โดยจะตองมเอกสารรบรองผานการตรวจสอบคณภาพแลว ประกอบการขายสนคาดวยและหลกเกณฑการจ าหนาย สนคาเฟอรนเจอรใดทไมมหนงสอรบประกน “3 รบผดชอบ” หามวางจ าหนายในทองตลาด

ดงนน การก าหนดมาตรฐานสนคาเฟอรนเจอรไม หรอผลตภณฑเครองเรอนจากไม อนเกดจากการปาไมเพอการคาของประเทศไทย โดยเฉพาะผลตภณฑเฟอรนเจอรไมยางพารา ซง ยงไมไดถกก าหนดทงในสวนของมาตรฐานรบรอง และมาตรฐานทวไป ในพระราชบญญตมาตรฐานสนคาเกษตร พ.ศ. 2551 จงเปนทางเลอกอยางหนง เมอสนคาเฟอรนเจอรไม หรอผลตภณฑเครองเรอนจากไม อนเกดจากผผลตทไดท าการปาไมเพอการคา ประกอบกบมการสงออกสนคาไปจ าหนายในตางประเทศ จงตองมการก าหนดใหเฟอรนเจอรไม หรอผลตภณฑเครองเรอนจากไมเปนสนคาทตองมมาตรฐานในตวผลตภณฑโดยก าหนดใหมการแสดงขอความเกยวกบตวผลตภณฑ ทงน เพอเปนการยกระดบมาตรฐานสนคาเกษตรของไทย โดยเฉพาะอยางยงผลตภณฑเฟอรนเจอรไมยางพาราทประเทศไทยเปนผสงออกสนคาเฟอรนเจอรไมยางพารา

DPU

148

ไปจ าหนายยงตางประเทศ ใหมมาตรฐานเพมมากขน และสรางความมนใจใหแกผบรโภคในการซอสนคานนดวย

นอกจากนนไมยางพาราทน ามาผลตเปนผลตภณฑเฟอรนเจอรไมมาจากสวนยางพาราของเกษตรกรผปลกสวนยางพารา รวมทงผประกอบการรายใหญทไดมการปลกสวนยางพารา ขนาดใหญทปลกขนทงในทดนสวนบคคล หรอกลมบคคล และทดนของรฐ เพอใชเปนวตถดบในการผลตผลตภณฑจากไมยางพาราและเฟอรนเจอรไมยางพารา ไมไดมการขนทะเบยนเปนสวนปาทปลกไมเศรษฐกจจงไมสามารถตรวจสอบยอนกลบไปยงแหลงก าเนดไมยางพาราทถกตดโคนมาท าผลตภณฑนนไดมาจากปาไมทถกกฎหมายหรอเปนไมทผดกฎหมายจากการลกลอบปลกไมยางพาราในเขตปาสงวน จงจ าเปนตองมมาตรการทางกฎหมายในการสรางมาตรฐานผลตภณฑ อตสาหกรรมในการรบรองระบบการจดการปาไมอยางยงยน เพอพฒนาอตสาหกรรมไมและสรางมลคาเพม ในการยกระดบมาตรฐานการจดการสวนปาไมเศรษฐกจโดยเฉพาะไมยางพาราอยางยงยนใหเปนมาตรฐานการจดการสวนปาไมยางพาราระดบประเทศ โดยใชมาตรฐานผลตภณฑ อตสาหกรรมตามประกาศกระทรวงอตสาหกรรม ฉบบท 4440 (พ.ศ. 2555) มาตรฐานเลขท มอก.14061 ในการก าหนดใหสวนยางพาราเปนมาตรฐานทวไป เพอใหไดมาซงเครองหมายรบรองในระบบการจดการปาไมอยางยงยนของสวนยางพาราเพอใหมศกยภาพในการไดรบการรบรองใหเปนมาตรฐานสากล 4.4 ปญหาเกยวกบมาตรการลงโทษ

ในบรรดากฎหมายเกยวกบการควบคมการผลตผลตภณฑเฟอรนเจอรไม ซงจะเกยวกบไมทเปนวตถดบส าคญในการประดษฐกรรมไม และเครองใชตาง ๆ คอ พระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 พระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. 2504 พระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 2507 พระราชบญญตสวนปา พ.ศ. 2535 และรางพระราชบญญตสวนปาฉบบแกไข กฎหมายหลกของกฎหมายชดนกคอ พระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 กจะมมาตรการลงโทษทางอาญา เชน การลงโทษปรบและจ าคก สวนมาตรการทางปกครองนน จะม พระราชบญญตอทยานแหงชาต พทธศกราช 2504 เชน การยด การอายด การเขารอถอน ซงใหอ านาจพนกงานเจาหนาทด าเนนการบงคบเอากบผฝาฝนกฎหมายอทยานแหงชาต หรอบงคบเอากบตวทรพยซงเปนผลมาจากการฝาฝนกฎหมาย และในปจจบนสภานตบญญตแหงชาต (สนช.) ไดผานรางพระราชบญญตสวนปา โดยก าหนดมาตรการทางปกครองส าหรบผท าสวนปาทไมปฎบตตามหลกเกณฑ ในการท าสวนปา โดยบญญตเพมมาตรา 22/1 และมาตรา 22/2 ดงนนจงจ าเปนตองศกษาปญหาเกยวกบมาตรการลงโทษ ดงน

DPU

149

4.4.1 มาตรการลงโทษทางอาญา แนวคดการลงโทษทางอาญา คอ แกแคน ทดแทน ขมข ยบยง และแกไขฟนฟ ซง

แนวคดนตเศรษฐศาสตรในการลงโทษทางอาญานนกไดมแนวคดของการลงโทษเพอเปนการยบยงไมใหมการกระท าความผด (deterrence) โดย Becker ไดน าแนวคดนมาอธบายในเชงคณตศาสตร Becker ไดเสนอแนวคดเรอง “รปแบบทางเศรษฐศาสตรของอาชญากรรม” โดยเสนอวา อาชญากรรม ทกคนลวนแตมเหตผลในการกระท าความผดโดยการตดสนใจกระท าความผดของอาชญากรนนขนอยทวา “ผลประโยชนคาดหมาย” ทอาชญากรคาดหมายวาจะไดรบมความสมพนธอยางไรกบ “การลงโทษคาดหมาย” ทอาชญากรคาดหมายจะไดรบ อาชญากรนนจะประกอบอาชญากรรมขน ในท านองตรงกนขาม ถาผลประโยชนทคาดหมายมปรมาณนอยกวาโทษทอาชญากรจะไดรบ อาชญากรกจะถกยบยงโดยกฎหมายและจะไมประกอบอาชญากรรมนน ดงนน ผลจากแนวคดดงกลาว หากรฐไมตองการใหมอาชญากรรมเกดขนในสงคมรฐสามารถท าไดสองประการ คอ ประการทหนง รฐตองเพมตนทนของอาชญากรในการประกอบอาชญากรรม เชน เพมโทษใหสงขน ประการทสอง รฐตองลดผลประโยชนทอาชญากรจะไดรบ เชน ตดโอกาสในการทอาชญากรไดรบประโยชนจากการประกอบอาชญากรรมเปนตน54

ผเขยนเหนวา มาตรการการลงโทษทางอาญาของกฎหมายทใชในการควบคมไมและผลตภณฑไม ทมทงโทษปรบและโทษจ าคก ถาตองการยบยงไมใหอาชญากรกระท าความผดกควรท าโดยการเพมตนทนในการประกอบอาชญากรรม กลาวคอ เพมโทษใหสงขนโดยการเพมโทษปรบและควรแกไขยกเลกโทษจ าคกเสยทงหมดควรคงไวแตโทษปรบเทานน เพราะโทษปรบเปนโทษทไมกอใหเกดตนทนแกสงคมอนสอดคลองกบแนวคดของ Becker ในการลงโทษคอ “โทษปรบควรน ามาใชกบผกระท าความผดเพราะเปนโทษทไมกอใหเกดตนทนทางสงคม เนองจากเปนเพยงการโอนทรพยสนจากบคคลสรฐ แตโทษจ าคกเปนโทษทสรางตนทนกบสงคมอยางมาก เชน รฐตองเสยคาใชจายในการสรางเรอนจ า คาใชจายในการเลยงดนกโทษ คาใชจายในการจางผดแลนกโทษ” ดงนนหากโทษปรบสามารถยบยงอาชญากรรมไดแลว รฐควรก าหนดโทษปรบเปนอนดบแรก55 ทงยงแกปญหานกโทษลนคกทรฐก าลงประสบในปจจบนและตวผกระท าความผด ยงสามารถกลบมาประกอบอาชพใชความรความสามารถมาพฒนาสงคมไดดวย

54 จาก “การวเคราะหโทษอาญาดวยหลกนต เศรษฐศาสตร ,” โดย ปกปอง ศรสนท, 2553,

วารสารนตศาสตรธรรมศาสตร, 39(3), น. 514 55 Gary S. Becker. (1974). “Crime and Punishment: An Economic Approach.” In Essays in the

Economics of Crime and Punishment, from http//www.nber.org/chapters/c3625.pdf

DPU

150

เมอพจารณาโทษปรบตามกฎหมายแตละฉบบแลว กลาวคอ พระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 ไดบญญตโทษทางอาญาไวตงแต มาตรา 69 ถงมาตรา 74 โดยเฉพาะมาตรา 69 มาตรา 72 ทวและมาตรา 73 ทไดมการแกไขตามประกาศคณะรกษาความสงบแหงชาต ฉบบท 106/2557 โทษปรบทสงทสดส าหรบมาตรา 69 และ มาตรา 73 คอ ปรบตงแตหาหมนบาทถงสองลานบาทสวนมาตรา 72 ทว ทไดมการแกไขตามประกาศคณะรกษาความสงบแหงชาต ฉบบท 106/2557 โทษปรบทสงทสด คอ ปรบตงแตหนงแสนบาทถงหนงลานหาแสนบาท พระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 2507 ไดบญญตโทษทางอาญาไวตงแต มาตรา 31 ถงมาตรา 35 โทษปรบทสงทสด คอ ปรบตงแตสองหมนบาทถงหนงแสนหาหมนบาท พระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. 2504 ไดบญญตโทษทางอาญาไวตงแต มาตรา 24 ถงมาตรา 29 โทษปรบทสงทสด คอ ปรบไมเกนสองหมนบาท พระราชบญญตสวนปา พ.ศ. 2535 ไดบญญตโทษทางอาญาไวตงแต มาตรา 23 ถง มาตรา 27โทษปรบทสงทสด คอ ปรบไมเกนสองหมนบาท และรางพระราชบญญตสวนปา ไดเพมบทก าหนดโทษใหสอดคลองกบการแกไขเพมเตมกฎหมาย โดยเพมมาตรา 22/3 มาตรา 25/1 มาตรา 25/2 มาตรา 25/3 และมาตรา 25/4 ทงไดแกไขเพมเตมบทบญญตวาดวยความรบผดในทางอาญาของผแทนนตบคคล โดยแกไขเพมเตมมาตรา 27 เพอไมใหขดหรอแยงกบมาตรา 39 วรรคสอง ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 ยกตวอยางเชน โทษตามรางพระราชบญญตสวนปา ทไดแกไขเพมเตม มาตรา 22/3 ทไดเพมบทก าหนดโทษ ส าหรบผท า สวนปาทไมจดท าบญชแสดงชนดและจ านวนไม ตามมาตรา 6 วรรคสอง ทท าการปลกในสวนปา ตองระวางโทษจ าคกไมเกน 3 เดอน หรอปรบไมเกน 5,000 บาท หรอทงจ าทงปรบ รวมทงกรณการท าบญชอนเปนเทจ ตองระวางโทษจ าคกไมเกนหนงป หรอปรบไมเกน 20,000 บาท หรอทงจ าทงปรบ ซงไมควรน าโทษจ าคกมาใชในกรณเชนน จงเหนไดวาโทษปรบของกฎหมายแตละฉบบจะมเพดานจ ากดอตราคาปรบไว และเปนอตราทต ามากเมอเปรยบเทยบกบสภาพเศรษฐกจและสงคมในปจจบน ท าใหไมมความทนสมยและไมสามารถยบยงการกระท าความผดได เนองดวยความผดบางฐานมผลประโยชนสงท าใหผท าความผดไมมความเกรงกลวทจะเสยคาปรบ การปรบจงควรค านงถงประโยชนจากการกระท าความผดโดยก าหนดคาปรบเปนจ านวนเทากบผลประโยชนทผกระท าผดไดรบ ซงวธการนสามารถแกปญหาไดทงความไมทนสมย ความเหลอมล าและการยบยงการกระท าความผดไดดวย56 สวนเงนคาปรบทไดนนกจะน ามาจดตงกองทนเยยวยาปาไมจากความเสยหายทไดรบ และน าไปเปนงบประมาณสนบสนนการด าเนนงานขององคกรอสระ หรอชมชน

56 จาก บนทกค าบรรยายวชากฎหมายอาญาชนสง (ระดบชนปรญญาโท คณะนตศาสตร), โดย ปกปอง

ศรสนท, ม.ป.ป., กรงเทพฯ: ผแตง.

DPU

151

ทมความรก และหวงแหนในการรกษาทรพยากรธรรมชาต รวมทงการสงเสรมแรงงานภาคประชาชนในการทจะเฝาระวงรกษาปาไมแทนทการมงแตจะตดไมท าลายปา 4.4.2 มาตรการทางปกครอง

นอกจากมาตรการลงโทษทางอาญาดงทไดกลาวมาขางตน ยงมมาตรการทางปกครองทไดบญญตไว ในพระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. 2504 ทใหอ านาจพนกงานเจาหนาททส าคญในมาตรา 21 และมาตรา 22 ซงถอเปนมาตราส าคญในการคมครองดแลรกษาอทยานแหงชาตใหคงอยในสภาพเดม และรางพระราชบญญตสวนปา ไดก าหนดมาตรการทางปกครอง ส าหรบผท าสวนปาทไมปฏบตตามหลกเกณฑในการท าสวนปา โดยเพมมาตรา 22/1 เพมเตมหลกเกณฑการเพกถอนหนงสอรบรองการขนทดนเปนสวนปา และมาตรา 22/2 เพมหลกเกณฑเรองการอทธรณค าสงเพกถอนหนงสอรบรองการขนทะเบยนทดนเปนสวนปา ซงค าสงของพนกงานเจาหนาทตามมาตรา 21 และมาตรา 22 พระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 เรยกวา “ค าสงทางปกครอง” มความหมายอย 2 ประการคอ 1) การใชอ านาจตามกฎหมายของพนกงานเจาหนาททมผลเปนสรางนตสมพนธขนระหวางบคคลในอนทจะกอ เปลยนแปลง โอน สงวน ระงบ หรอมผลการสง การอนญาต การอนมต การวนจฉยอทธรณ การรบรอง และการรบจดทะเบยน แตไมหมายความรวมถงการออกกฎ 2) การอนทก าหนดในกฎกระทรวง โดยพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ไดวางมาตรฐานการปฏบตราชการแผนดนของหนวยงานทางปกครอง หรอเจาหนาทของรฐ ทเกยวของกบการออกกฎ หรอค าสงทางปกครองใหมหลกเกณฑและขนตอนทเหมาะสม มประสทธภาพ และเปนธรรมแกประชาชน และสามารถรกษาผลประโยชนสาธารณะได อกทงเปนการปองกนการทจรตและประพฤตมชอบในวงราชการ

ดงนน จงมความจ าเปนตองน าเอามาตรการทางปกครองมาบญญตไวในพระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 ซงเปนกฎหมายหลกในการควบคมดแลจดการปาไม และพระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 2507 ซงเปนกฎหมายทมงเนนการอนรกษปาไมใหด ารงอย ไมใหถกราษฎรบกรกท าลาย เนองจากมาตรการทางปกครองเปนกรณกฎหมายบญญตวธการทางปกครอง ทใหอ านาจพนกงานเจาหนาทด าเนนการบงคบเอากบผฝาฝน หรอบงคบเอากบตวทรพย ซงเปนผลมาจากการฝาฝนกฎหมาย ทงน โดยไมตองผานกระบวนการทางศาล ซงยงยากและใชเวลานาน โดยมาตรการทางปกครองน จะมผลท าใหการควบคมดแลจดการปาไม การปองกนรกษาสภาพปาจากผกระท าผดตดไมท าลายปาไดอยางรวดเรวยงขน

DPU

152

4.5 ปญหาการสงเสรมและการสนบสนนจากภาครฐ เนองจากการปลกสวนปาเพอการคาเปนการลงทนระยะยาว ซงตองใชเงนทน อนเปนตนทนส าคญตอเกษตรกรรายยอยผท าสวนปา และระยะเวลาของการใหผลตอบแทนของไมท ท าการปลก อยางนอยตองใชเวลา 5 ป ส าหรบไมโตเรว ซงเปนไมเนอออน แตถาเปนไมโตชา ทใหคณภาพของเนอไม อยางนอยตองใชเวลา 15-20 ป กวาจะถงระยะเวลาการตดฟนได แมวาจะใชระบบวนเกษตรโดยการปลกพชหมนเวยนชนดอนทใหผลตอบแทนในระหวางทปลกสวนปา กจะท าใหเกษตรการรายยอยผปลกสรางสวนปาไดรบประโยชนจากพชหมนเวยนอนไดบาง แตกยงไมเพยงพอตอการครองชพ และคาใชจายในการบ ารงรกษาตนไมในสวนปา รฐจงจ าเปนตองสงเสรมและสนบสนนทางดานการเงนในการปลกสรางสวนปาของเอกชน ซงทผานมารฐไดจดท า โครงการสงเสรมเกษตรการปลกปา หรอโครงการสงเสรมการปลกไมเศรษฐกจ กระทรวงเกษตรและสหกรณ ไดจดใหมโครงการสงเสรมเกษตรกรปลกปาขนโดยสนบสนนเงนลงทน เพอการปลกปาใหเกษตรกรในอตราไรละ 3,000 บาท แบงจายในเวลา 5 ป มเปาหมายสงเสรมสนบสนนใหเกษตรกรปลกปาเนอท 1 ลานไร ระยะเวลาด าเนนการ 5 ป ระหวางป พ.ศ. 2537-2541 สงเสรมเกษตรกรปลกไมเศรษฐกจ เชน ไมสก ไมยาง ไมมะคา ไมประด และไมมคาอน ๆ รายละ 5 ไร – 50 ไร โครงการนมวตถประสงคเพอสงเสรมใหเกษตรกรปลกปาในทดนกรรมสทธ หรอสทธครอบครอง เพอใหมไมใชสอยเพยงพอตอความตองการภายในประเทศ และลดการน าเขาไมจากตางประเทศเพอสรางงานและอาชพทมนคงแกราษฎรใหมความเปนอยทดขน และเพอลดการบกรกโครงการสงเสรมเกษตรกรปลกปา ตอมาไดเปลยนชอเปน โครงการสงเสรมการปลกตนไมเพอเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม และตอมากรมปาไมไดออกระเบยบวาดวยการเบกจายเงนโครงการสงเสรมการปลกไมเศรษฐกจ พ.ศ. 2542 ขนมาบงคบใช ซงในปงบประมาณ พ.ศ. 2558 ไดก าหนดแนวทางปฏบตไว โดยโครงการนมวตถประสงคดงน 1. เพอเพมพนทปลกไมเศรษฐกจ ส าหรบผลตไมเพอการใชสอยใหเพยงพอภายใน ประเทศ และสรางรายไดจากการขายผลผลตไมใหกบเกษตรกรทเขารวมโครงการในอนาคต 2. เพอสรางอาชพดานปาไมใหกบประชาชนในทองถน 3. เพอเพมจ านวนตนไมทจะดดซบคารบอนไดออกไซค ชวยสรางสมดลธรรมชาต

โครงการนมหลกเกณฑการจายเงนใหแกเกษตรกรผปลกปา โดยการก าหนดเนอททดนทจะขอเขารวมโครงการตองมขนาดตงแต 1 ไร แตไมเกน 50 ไร ตอราย โดยสนบสนนเงนทนไรละ 3,000 บาท (เฉลย 50 ไร ผท าสวนปาจะไดเงนสนบสนน จ านวน 150,000 บาท) โดยแบงจาย 3 ป ตามหลกเกณฑดงตอไปน

DPU

153

1. ปท 1 จายไรละ 1,500 บาท เมอส านกจดการทรพยากรปาไมตรวจสอบผลการ ปลกตนไมตามโครงการถกตองเรยบรอยแลว

2. ปท 2 จายไรละ 800 บาท เมอส านกจดการทรพยากรปาไมตรวจสอบผลการบ ารงรกษาตนไมปท 2 และมอตรารอดตายเฉลยไมนอยกวารอยละ 80

3. ปท 3 จายไรละ 700 บาท เมอส านกจดการทรพยากรปาไมตรวจสอบผลการบ ารง รกษาตนไมปท 3 และมอตรารอดตายเฉลยมานอยกวารอยละ 80

ทงภาครฐยงไดสนบสนนกลาไม จ านวนไรละ 400 ตน กลาไมส าหรบปลก รอยละ 90 กลาไมส าหรบปลกซอมแซมรอยละ 10

โครงการนเปนสนบสนนการเงนแบบใหเปลาโดยจะเหนไดวาโครงการสงเสรมการปลกไมเศรษฐกจนท รฐไดด าเนนการ เปนโครงการหนงทจะชวยท าใหนโยบายสงเสรมใหภาคเอกชนเขามาปลกสรางสวนปามากขน แตเนองจากโครงการนเปนการทรฐสงเสรมและสนบสนนมาตรการทางการเงนแบบใหเปลาในระยะสน ซงรฐไมไดพยายายามจดหาการสนบสนนทางการเงนอยางเพยงพอ จงไมเปนการสงเสรมและสนบสนนนโยบายอนเกยวกบการปา และ การท าปาไมอยางยงยน อกทงท าใหรฐมภาระดานงบประมาณแผนดนเปนอยางมาก และเปนปญหาในเรองเงนทนตอเกษตรกรรายยอยผท าสวนปาตอไปอกในปทรฐไมไดใหการสนบสนน

ซงตามพระราชบญญตหลกการปาไมและการท าปาไมของประเทศญปน พระราช บญญตฉบบท 161 ลงวนท 9 กรกฎาคม 1964 ไดก าหนดหนาทความรบผดชอบของรฐบาล โดยรฐบาลมภาระหนาทในการออกกฎและด าเนนนโยบายเพอความเขาใจเกยวกบปาไม และการท า ปาไมให เปนผล อนเนองมาจากหลกการพนฐานเกยวกบปา ในการท าใหปาไมมหนาทอเนกประสงคอยางยงยน โดยใหปาไมท าหนาทสงวนทดนของรฐ แหลงน า สงแวดลอมทางธรรมชาต สขอนามยสาธารณะ การปองกนภาวะโลกรอน และการจดหาผลตภณฑจากปา ในการดแลชวตประชากร และเศรษฐกจของชาตอยางยงยน การพฒนาปาอยางสมบรณและยงยนจงตองไดรบการสนบสนนโดยการใหประกนแรงงาน ปรบปรงการผลต และด าเนนการจดใหมโครงสรางการท าปาไมตามทวางไวดวย ความส าคญในการใหประกนกบความตองการอยางพอเพยง และการใชประโยชนจากผลตภณฑจากปา จงตองไดรบการสนบสนนดวยการจดหาผลตภณฑทตรงกบความตองการอนหลากหลายของประชากร และใหความเขาใจเกยวกบปาไมและการท าปาไมดวย ซงรฐบาลมภาระหนาทในการออกกฎและด าเนนนโยบายเพอความเขาใจเกยวกบปาไมและการท าปาไมใหเปนผล และนอกจากนรฐบาลยงมภาระหนาทตอการจดการและด าเนนการตามโครงการปาแหงชาตใหมประสทธภาพเพยงพอ ตามหลกการพนฐานเพอทจะใหการสงเสรมอตสาหกรรม หรอสวสดการของชมชน โดยการเพมประโยชนสาธารณะและบทบาทของทดนและปาของรฐ การใช

DPU

154

ประโยชนจากปาไมของรฐ และการจดหาผลตภณฑจากปาอยางตอเนองและเปนระบบ ซงมาตรการส าคญประการหนงของพระราชบญญตฉบบน คอ มาตรการทางการเงน ซงบญญตไวในมาตรา 7 โดยรฐบาลตองด าเนนมาตรการทางกฎหมายและทางการเงนทจ าเปนตอการท าตามนโยบายอนเกยวกบปา และการท าปาไม พยายามจดหาการสนบสนนทางการเงนอยางเพยงพอ

ดงนน เพอใหการสงเสรมการปลกไมเศรษฐกจในการปลกสวนปาของภาคเอกชน และการสนบสนนมาตรการทางการเงนของรฐอยางเพยงพอ รฐตองมบทบาทในการออกกฎหมายทตองมสวนสราง หรอสงเสรมความสขใหเกดแกสงคมอยางมากทสด ตามหลกในทฤษฎอรรถประโยชน จงจ าเปนตองแกไข ด าเนนการออกมาตรการทางกฎหมายและทางการเงนทจ าเปนตอการท านโยบายอนเกยวกบปาไมและการท าปาไม ใหเหมาะสมแกพนท และเกษตรกรผท าสวนปา โดยการจดตงกองทนทางดานการเงน เพอระดมทนจากทกภาคสวน โดยมองคกรทท าหนาทจดการดานการปาไมอยางยงยนและดานการลงทน เปนผด าเนนการตามนโยบายสงเสรมและสนบสนนอนเกยวกบปาและการท าปาไม

DPU

บทท 5 บทสรปและขอเสนอแนะ

จากการศกษาขอมลเกยวกบมาตรการทางกฎหมาย เพอแกไขปญหาการผลตและการคาผลตภณฑเฟอรนเจอรไม ผเขยนขอสรปผลการศกษาและขอเสนอแนะดงตอไปน 5.1 บทสรป จากการศกษาท าใหผเขยนพบปญหาทางกฎหมายเกยวกบการผลตและการคาผลตภณฑเฟอรนเจอรไม ทสมควรมการด าเนนการปรบปรงแกไขใหเหมาะสม เชน ปญหาดานการจดการปาไมและการควบคมการคาไมทผดกฎหมาย ปญหาเกยวกบการบงคบใชกฎหมาย ปญหาดานมาตรฐานผลตภณฑเฟอรนเจอรไม ปญหาเกยวกบมาตรการลงโทษและปญหาเกยวกบการสงเสรมและการสนบสนนจากภาครฐ เปนตน ดงน 5.1.1 ปญหาดานการจดการปาไมและการควบคมการคาไมทผดกฎหมาย ปญหาการลกลอบการตดไมท าลายปา ไมวาจะเปนไมในปาสงวนแหงชาต ในอทยานแหงชาต เพยงเพอผลประโยชนตอบแทน โดยน ามาแปรรปเปนผลตภณฑออกขายในทองตลาด สนองตอความตองการของผบรโภค กลาวคอ เปนการน าไมเถอนทผดกฎหมายมาแปรสภาพเปนผลตภณฑ โดยเฉพาะผลตภณฑเฟอรนเจอรไมใหถกกฎหมายแมจะมมาตรการทางกฎหมายออกมาบงคบใชกบผกระท าความผด แตความหละหลวมตอการบงคบใชกฎหมาย ตลอดจนความ ไมเพยงพอของพนกงานเจาหนาท การทจรต หรอการคอรปชน จากการมผลประโยชนทบซอนกนระหวางผลประโยชนสวนตวและผลประโยชนสวนรวมตามทฤษฎวาดวยการขดกนแหงผลประโยชน สงตาง ๆ เหลานลวนแตเปนอปสรรคส าคญตอการปองกนการท าไมทผดกฎหมาย จงท าใหเกดแนวคดการใชมาตรการทางการตลาด เพอสงเสรมการจดการปาไมอยางยงยน โดยการปดกนสนคาทไดมาจากการลกลอบตดไมท าลายปา เปนมาตรการกดกนสนคาจากไมทไดมาอยางผดกฎหมาย การด าเนนการในลกษณะนสงผลกระทบและกอใหเกดอปสรรคตอผผลตสนคารายยอย ทแมจะใชไมทเปนวตถดบอยางถกกฎหมาย แตไมสามารถยนยนความสอดคลองของสนคาตอขอก าหนดของลกคาซงเปนผบรโภคได เนองจากไมสามารถยนยน “ไมถกกฎหมาย” ตามความตองการของลกคาได ซงในกรณนสหภาพยโรปไดมมาตรการบงคบใชกฎหมายปาไม ธรรมาภบาล

DPU

156

และการคา FLEGT (Forest Law Enforcement, Governance and Trade) ไดออกกฎหมายก าหนดหนาทของผประกอบธรกจทเกยวของกบการน าไมและสนคาจากไม เขาตลาด มรายการขอก าหนดทส าคญ คอ หามวางตลาดไมหรอผลตภณฑจากไมทไดจากไมทตดมาอยางผดกฎหมาย ผประกอบธรกจทน าผลตภณฑไมเขาตลาดสหภาพยโรปเปนครงแรก ตองด าเนนการดวยความรบผดชอบ และตองจดและประเมนระบบ Due diligence system ทใช และท าการเกบบนทกคคา ทงลกคาและ Supplier เพอประโยชนในการตรวจสอบยอนกลบโดยกฎหมายฉบบนถอวาไมทไดรบการรบรอง FLEGT License จากประเทศทลงนามเปนหนสวนดวยความสมครใจ VPA (Voluntary Partnership Agreement) กบสหภาพยโรป มลกษณะสอดคลองกบขอก าหนดดาน “ไมถกกฎหมาย” โดยไมตองตรวจสอบ ดงนน ผเขยนเหนวา เมอ EU FLEGT มผลกระทบกบผประกอบการอตสาหกรรมไม และอตสาหกรรมอน ๆ ทเกยวกบไม และเศรษฐกจของประเทศ ภาครฐจงจ าเปนตองด าเนนการจดการปาไมอยางยงยนและการควบคมการคาไมผดกฎหมาย โดยจดท าประชาพจารณก าหนดขอบเขตและค านยามของ “ไมถกกฎหมาย” และ “ไมผดกฎหมาย” เพอสามารถแยกแยะลกษณะของไมถกกฎหมาย เพอใหใชไดจรงในทางปฏบต โดยผานการทดสอบและประเมนความใชได นอกเหนอไปจากการตราค านยามไมถกกฎหมายและไมผดกฎหมายไวในตวบทกฎหมายทเกยวของแลว รฐตองจดใหมระบบตดตามและควบคมของไม เพอใหสามารถตดตามไมถกกฎหมาย ตงแตตนก าเนดไปจนถงจดสงออก โดยมมาตรการทางกฎหมายเพอสนบสนนในการตรวจสอบและยนยน ในทกล าดบขนของหวงโซอปทานของการผลต และรฐตองด าเนนการจดตงหรอมระบบประกนไมถกกฎหมาย โดยก าหนดกฎหมายใหสอดคลอง สามารถตรวจสอบทมาของผลตภณฑยอนกลบไปจนถงแหลงก าเนดไม มขนตอนในการด าเนนการรบรอง โดยมการจดตงองคกรหรอหนวยงานอสระทเปนกลาง เพอใหมการตรวจสอบความถกตองและมประสทธภาพ เพอสรางความมนใจไดวาสนคาไม ผลตภณฑไมในตลาดคคาไดมาอยางถกตองตามกฎหมาย ในการตรวจสอบความถกตองของสนคาไม ผลตภณฑไม และการออกใบรบรอง FLEGT ใหกบผประกอบการ โดยไมตองไปด าเนนการจางองคกรเอกชนท EU ยอมรบ เชน FSC, PEFC ท าการตรวจสอบและออกใบรบรองการจดการปาไมอยางยงยน แทนการออกใบรบรอง FLEGT ซงจะเปนการลดคาใชจายใหผประกอบการ และเกษตรกรรายยอย 5.1.2 ปญหาเกยวกบการบงคบใชกฎหมาย ปจจบนมกฎหมายทเกยวของกบการบงคบใชกฎหมาย อนเกยวกบไม ซงเปนวตถดบส าคญในการผลตผลตภณฑเฟอรนเจอรไม คอ พระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 และรางพระราชบญญตสวนปา โดยมวตถประสงคเพอเปนมาตรการในการสงเสรมและจงใจใหมการปลกสรางสวนปาควบคไปกบการบรหารจดการพนทปาไมของประเทศใหมประสทธภาพเพมขน

DPU

157

เนองจากพระราชบญญตสวนปา พ.ศ. 2535 มบทบญญตบางประการทไมเหมาะสมและเปนอปสรรคตอการสนบสนนและสงเสรมใหมการปลกสรางสวนปา

1) การก าหนดใหผท าสวนปาจดท าบญชแสดงชนดและจ านวนไม ตามรางพระราชบญญตสวนปา ฉบบแกไขใหม ไดก าหนดใหผท าสวนปาทนาย

ทะเบยนสงรบขนทะเบยนทดนเปนสวนปา จดท าบญชแสดงชนดและจ านวนไมทท าการปลกและบ ารงรกษา ซงตามหลกการนใชบงคบไดในกรณททดนทจะน ามาขนทะเบยนนนเปนทดนวางเปลาการเรมปลกตนไมตงแตเรมตนในทดนวางเปลา การจดท าบญชแสดงชนดและจ านวนไมจะไมกอใหเกดปญหาใด ทงยงเปนจดเรมตนทดในการตดตามและตรวจสอบตงแตจดก าเนดของไมไปจนถงจดสงออก แตการทรางพระราชบญญตสวนปาไมไดแกไขค านยามตามพระราชบญญตสวนปา พ.ศ. 2535 ค าวา “ตนไม” ทขนอยแลว...” จงยงเปดโอกาสใหน าทดนทมตนไมขนอยแลว โดยเฉพาะตนไมสก ไมยาง หรอไมเศรษฐกจทส าคญทมอยกอนแลว เขามาแปลงเปนไมจากสวนปา กอใหเกดปญหาการตดตามและการตรวจสอบจดก าเนดของไม และการผลกภาระใหประชาชน ผเปนเกษตรกรรายยอยท าการตรวจสอบโดยใหจดท าบญชแสดงชนดและจ านวนไมทท าการปลก และรวมไปถงตนไมเดมทมอยแลวในทดนของตนเอง หรอทดนทไดมการครอบครองและเขาท ากนตามกฎหมายวาดวยการจดรปทดนเพอเกษตรกรรม หรอตามกฎหมายวาดวยการจดทดนเพอการครองชพ ทดนในเขตปฏรปทดนทมหลกฐานการอนญาตการเชา เชาซอ ภาระการพสจน การตรวจสอบ ตลอดจนคาใชจายในการจดท าบญชจะตกหนกแกผท าสวนปาซงน าทดนดงกลาวมาขอขนทะเบยนทดนเปนสวนปา ซงแตกตางกบทดนทจะขอขนทะเบยนเปนสวนปา ทเปนทดนทมหนงสออนญาตตามกฎหมายวาดวยปาสงวนแหงชาต ตามมาตรา 4 (4) และทดนทมใบอนญาตตามกฎหมายวาดวยปาไมใหท าสวนปา ตามมาตรา 4 (5) กอนรบขนทะเบยนทดนเปนสวนปา ตามมาตรา 7 รางพระราชบญญตสวนปา ฉบบแกไขก าหนดใหนายทะเบยนสงใหพนกงานเจาหนาทออกไปตรวจสอบและท ารายงานเกยวกบเกยวกบสถานททตง สภาพทดน ชนด ขนาด และจ านวนของไมทมอยเดมตามธรรมชาต โดยเฉพาะไมหวงหามตามกฎหมายวาดวยปาไม หรอไมทการท าไมตองไดรบอนญาตตามกฎหมายวาดวยปาสงวนแหงชาต จงเปนกรณทกฎหมายบญญตแตกตางกน

2) การก าหนดไมหวงหาม การน าไมเศรษฐกจอยาง ไมสก และไมยาง ซงเปนไมหวงหามประเภท ก. ไมหวงหาม

ธรรมดา ตามพระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 ไประบไวในบญชรายชอของชนดไม เพอท าสวนปา ทายรางพระราชบญญตสวนปา เพอแกไขปญหาการปลกไมหวงหามทจะท าการปลกในทดนทผท าสวนปาจะน าทดนของตนมาขนทะเบยนเปนสวนปา แตในสวนสวนปาทผท าสวนปา

DPU

158

ไมประสงค หรอไมไดขนทะเบยนทดนเปนสวนปา หรอไมประสงคทจะท าสวนปาเพอการคา ไมสก และไมยาง ทปลกอยในทดนของเกษตรกร กยงเปนไมหวงหาม และอยภายใตการควบคมของพระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 อยเชนเดม ไมวาจะเปนการท าไม แปรรป ชกลาก การน าเคลอนท เปนตน การก าหนดใหไมสก และไมยางทวไปในราชอาณาจกร ไมวาจะขนอยทดนเปนไมหวงหาม จงกอใหเกดปญหาอยางมากในทดนทเปนของเอกชน อกทงยงขดตอหลกกรรมสทธตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ขดตอสทธในทรพยสนและเสรภาพในการประกอบอาชพของบคคลตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 ประกอบกบในปจจบนคณะรกษาความสงบแหงชาตไดแกไขเพมเตมกฎหมายวาดวยปาไม ตามประกาศคณะรกษาความสงบแหงชาต ฉบบท 106/2557 ไดระบชนดไมเพมเตมเขาไปอก 16 ชนด จงกลายเปนวา นอกจากไมสก และ ไมยางแลว ยงมไมอก 16 ชนด ไมวาจะขนอยทใดในราชอาณาจกร เปนไมหวงหามประเภท ก. ยงเปนการซ าเตมและกอปญหาอยางมากในทดนของเอกชนเพมมากขนไปอก

3) การจดการปาไมอยางยงยน ตามรางพระราชบญญตสวนปา ฉบบแกไขใหม ไดก าหนดหลกการจดการปาไมอยาง

ยงยน โดยการออกใบส าคญรบรองการจดการปาไมอยางยงยนตามความตองการของประเทศปลายทางในกรณทการสงออกไมทไดมาจากการท าสวนปา หรอเปนกรณทผท าสวนปาประสงค เพอใหหลกการท าสวนปาและอตสาหกรรมปาไมของไทยสอดคลองกบหลกสากล ซงหลกการจดการปาไมอยางยงยนนยงไมเคยมการบญญตไวพระราชสวนปา พ.ศ. 2535 มากอน โดยสาเหตส าคญมาจากการทตลาดสนคาส าคญทวโลกตางเรยกรองสนคาไมทไดมาอยางถกกฎหมายทผานการรบรองโดยหนวยงานทเชอถอไดซงองคกรหลกระดบนานาชาตทท างานดานการจดการปาไมอยางยงยน ทมสวนเกยวของกบอตสาหกรรมไมและเครองเรอนโดยตรง ไดแก FSC (Forest Stewardship Council) และ PEFC (Program for the Endorsement of Forest Certification Schemel) นอกจากตลาดในสหภาพยโรป ทตองม FLEGT License ซงปญหาทส าคญในการออกใบส าคญรบรองการจดการปาไมอยางยงยน คอ คาใชจายหลก และคาใชจายตอเนอง ทเปนตนทนคงทสงในการตดตามและตรวจสอบ เพอยนยนรบรองการจดการปาไมอยางยงยน โดยสถาบนหรอองคกรอนทเปนทยอมรบจากนานาประเทศ ซงเปนผลใหมแตผประกอบการรายใหญเทานนทสามารถจะด าเนนการตามหลกการจดการปาไมอยางยงยนนได เกษตรรายยอย หรอผท าสวนปารายยอย ทมสวนปาขนาดเลก ไมสามารถทจะขอออกใบส าคญรบรองการจดการปาไมอยางยงยนได

ปญหาการตดไมท าลายปามกจะเกยวโยงกบปญหาคอรปชน เอกสารรบรองจากหนายงานราชการของรฐ จงมกถกมองวาเปนเอกสารรบรองทมความเชอถอไดต าในมมมองของผซอ การทกรมปาไมจะออกใบส าคญรบรองการจดการปาไมอยางยงยนโดยไมมหนาทในการออก

DPU

159

ใบรบรอง จงเปนการยากส าหรบผประกอบการในการแสดงความสอดคลองดวยตนเอง เพอใหผซอยอมรบสนคา เพราะผซอในตางประเทศตองการใหหนวยงานทสาม ทไมมสวนไดเสยในการรบรอง และมมาตรฐานในการรบรองเปนผรบรอง ถงแมกฎหมายจะเปดชองใหอธบดมอ านาจก าหนดใหสถาบนหรอองคกรอนออกใบส าคญรบรองการจดการปาไมอยางยงยนแทนไดกตาม แตปญหากจะวนกลบมาทปญหาคาใชจายทสงในการออกใบส าคญรบรองการจดการปาไมอยางยงยน

4) การมบทบงคบทเปนอปสรรคตอระบบการผลต ตามรางพระราชบญญตสวนปา ฉบบแกไขใหม ไดลดปญหาทเปนอปสรรคตอการท า

ไมทไดมาจากการท าสวนปา โดยผท าสวนปาสามารถตดหรอโคนไม แปรรปไม คาไม มไมไวในครอบครอง และน าไมเคลอนทผานดานปาไมโดยไมตองขออนญาตตามกฎหมายวาดวยปาไม และหากผสวนปาประสงคจะใชสถานทใดเพอท าการแปรรปไม ซงอาจจะเปนสถานททเปนสวนปาของผท าสวนปาเอง สามารถยนค าขอรบใบอนญาตจากนายทะเบยนได และสวนส าคญทไดมการบญญตไวคอ การใชสถานทใดเพอท าการแปรรปไมทไดมาจากการท าสวนปาไมถอเปนการตงโรงงานแปรรปไมตามกฎหมายวาดวยปาไม เนองจากกฎหมายวาดวยปาไมไดก าหนดความหมายของค าวา “แปรรป” และ “โรงงานแปรรปไมไวอยางกวาง เปนผลใหสถานททผท าสวนปาประสงคจะใชท าการแปรรปไมเขาลกษณะเปนการตงโรงงานแปรรปไมตามกฎหมายวาดวยปาไมดวย เมอวตถประสงคของรางพระราชบญญตสวนปาทไดแกไขเพมเตมใหมน ตองการแยกหลกการตงโรงงานแปรรปไมทไดมาจากการท าสวนปาออกจากหลกการตงโรงงานแปรรปไมตามกฎหมายวาดวยปาไม เพอลดขนตอนในการขออนญาตแปรรปไมทไดมาจากการท าสวนปา พรอมทงก าหนดขนตอนและวธการตรวจสอบการน าไมเขาไปแปรรปในสถานททไดรบอนญาตดวย เพอปองกน มใหมการน าไมทไมไดปลก รวมทงไมทไมไดรบอนญาตใหท าไมตามกฎหมายวาดวยปาไมเขามาแปรรปในสถานททไดรบอนญาต ผเขยนเหนวาควรก าหนดเพมเตมยกเลกการแปรรปไมในเวลากลางคนดวย เพอใหสอดรบกบวตถประสงคขางตน ซงการแปรรปไมทมใชไมหวงหาม เชน ไมยางพารา หรอไมทไดจากการท าสวนปา จงควรใหเปนเสรภาพในการประกอบอาชพ และเพอปองกนปญหาความสบสนของเอกชน 5.1.3 ปญหาดานมาตรฐานผลตภณฑเฟอรนเจอรไม เนองจากผลตภณฑเฟอรนเจอรไมยางพารา เปนผลตภณฑทมความนยมในหมของผบรโภค และถกสงเปนสนคาออกไปจ าหนายในตางประเทศ โดยประเทศไทยถอวาเฟอรนเจอรไมยางพารานน เปนของทเหลอใชจากอตสาหกรรมยาง เมอกระบวนการกรดยางจากไมยางพาราครบก าหนดอายของไมยางพาราแลว โดยไมสามารถทจะกรดยางพาราตอไปไดอก ไมยางพาราเหลานน

DPU

160

จะถกโคนทง เพอน าไปท าเปนผลตภณฑอยางอน ซงประเทศไทยถอวาไมยางพาราเปนพชสวน ท าใหการรบรองทมาของไมถกกฎหมายปาไมใหเปนทยอมรบของผซอ จงท าไดยาก อกทงขอก าหนดของผซอไมไดมการแยกแยะระหวางไมจากพชสวน หรอของเหลอทางการเกษตร หรอไมทไดจากการท าสวนปา เพยงแตตองการการยนยนรบรองวาไมทน ามาท าเปนผลตภณฑนน เปนไมทถกกฎหมาย ปจจบนมกฎหมายทใชเกยวกบผผลตซงท าการปาไมเพอการคา คอ พระราชบญญตมาตรฐานสนคาเกษตร พ.ศ. 2551 โดยมวตถประสงคเพอเปนเครองมอในการควบคมและสงเสรมสนคาเกษตรใหมคณภาพเปนไปตามมาตรฐาน เพอความปลอดภยและคมครองผบรโภค ปองกนความเสยหายทอาจจะเกดแกเกษตรกร หรอกจการการคาสนคาเกษตร หรอเศรษฐกจของประเทศ และเพอใหสอดคลองกบพนธกรณระหวางประเทศ ซงมาตรฐานส าหรบสนคาผลตภณฑเฟอรนเจอรไม โดยเฉพาะเฟอรนเจอรไมยางพารานน ยงไมถกก าหนดเปนมาตรฐานทวไป กลาวคอ เปนมาตรฐานทมการประกาศก าหนดเพอสงเสรมสนคาเกษตรใหไดมาตรฐาน จงเปนมาตรฐานภาคสมครใจ และไมไดถกก าหนดเปนมาตรฐานรบรอง ซงผเขยนเหนวา เมอผลตภณฑเฟอรนเจอรไม โดยเฉพาะเฟอรนเจอรจากไมยางพารา เปนสนคาทมความนยมในหมของผบรโภค ประกอบกบมการสงออกไปจ าหนายตางประเทศ จงตองมการก าหนดใหผลตภณฑเฟอรนเจอรไมยางพาราเปนสนคาทตองมมาตรฐานในตวผลตภณฑ โดยมการก าหนดใหมการแสดงขอความเกยวกบตวผลตภณฑ นอกจากนนผเขยนเหนวา เมอมการใชไมยางพาราจากสวนยางพารา ไมวาจากสวนยางพาราของผประกอบการรายใหญ และเกษตรผท าสวนยางพาราทมการรวมกลมกน อนเปนวตถดบส าคญในการผลตผลตภณฑเฟอรนเจอรไมยางพารา ซงประเทศไทยถอวาไมยางพาราเปนไมพชสวนนน ไมไดมการขนทะเบยนเปนสวนปาทปลกไมเศรษฐกจจงไมสามารถตรวจสอบยอนกลบไปยงแหลงก าเนดไมยางพาราทถกตดโคนมาท าผลตภณฑนนไดมาจากปาไมทถกกฎหมายหรอเปนไมทผดกฎหมายจากการลกลอบปลกไมยางพาราในเขตปาสงวน ท าใหการรบรองทมาของไมถกกฎหมายของไมยางพาราใหเปนทยอมรบของผซอจงท าไดยากจงจ าเปนตองมมาตรการทางกฎหมายในการสรางมาตรฐานผลตภณฑ อตสาหกรรมในการรบรองระบบการจดการปาไมอยางยงยน เพอพฒนาอตสาหกรรมไมและสรางมลคาเพม ในการยกระดบมาตรฐานการจดการสวนปาไมเศรษฐกจโดยเฉพาะไมยางพาราอยางยงยนใหเปนมาตรฐานการจดการสวนปาไมยางพาราระดบประเทศ โดยใชมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมตามประกาศกระทรวงอตสาหกรรม ฉบบท 4440 (พ.ศ. 2555) มาตรฐานเลขท มอก.14061 เพอใหมศกยภาพในการไดรบ

DPU

161

การรบรองใหเปนมาตรฐานสากล โดยมการรบรองการจดการปาไมอยางยงยนของไมยางพาราจากสวนยางพารา 5.1.4 ปญหาเกยวกบมาตรการลงโทษ มาตรการลงโทษทางอาญาตางกไดบญญตไวในพระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 พระราชบญญตอทยานแหงชาต พทธศกราช 2504 พระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พทธศกราช2507 พระราชบญญตสวนปา พทธศกราช 2535 และรางพระราชบญญตสวนปา ฉบบแกไข โดยมทงโทษปรบและโทษจ าคก แตโทษจ าคกเปนโทษทสรางตนทนกบสงคมอยางมาก เชน รฐตองเสยคาใชจายในการสรางเรอนจ า ตลอดจนอปกรณ เทคโนโลยททนสมยในการควบคมนกโทษ คาใชจายในการเลยงดนกโทษคาใชจายในการจางผดแลนกโทษ และโทษปรบของกฎหมายแตละฉบบจะมเพดานจ ากดอตราคาปรบไว และเปนอตราทต ามาก เมอเปรยบเทยบกบสภาพเศรษฐกจ และสงคมในปจจบน ความไมเกรงกลวตอกฎหมายส าหรบผกระท าความผด ท าใหไมมความทนสมย และไมสามารถยบยงการกระท าความผดได เนองดวยความผดบางฐานมผลประโยชนตอบแทนสง ท าใหผกระท าความผดไมมความยบยงชงใจและเกรงกลวทจะเสยคาปรบ นอกจากนนมาตรการทางปกครองทไดน ามาก าหนดไวในพระราชบญญตอทยานแหงชาต พทธศกราช 2504 การก าหนดเพมเตมในรางพระราชบญญตสวนปา กรณทมผทกระท าการฝาฝน ผทไมปฏบตตามเงอนไข หรอไมปฏบตตามค าสงของพนกงานเจาหนาท โดยใหอ านาจแกพนกงานเจาหนาทมอ านาจสงใหปฏบตใหถกตอง หรอจดการแกไขใหถกตองภายในก าหนดระยะเวลาทก าหนด ซงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พทธศกราช 2539 เรยกค าสงนวา “ค าสงทางปกครอง” ซงมาตรการทางปกครองถอเปนมาตรการส าคญทจะท าใหกระบวนการบงคบเอากบผกระท าการฝาฝน โดยใหอ านาจพนกงานเจาหนาทด าเนนการบงคบกบผฝาฝน หรอบงคบเอากบตวทรพยซงเปนผลมาจากการฝาฝนกฎหมาย เปนไปอยางรวดเรว โดยไมตองผานกระบวนการทางศาล ซงยงยาก และใชเวลานาน 5.1.5 ปญหาเกยวกบการสงเสรมและการสนบสนนจากภาครฐ การทรฐไดมโครงการสงเสรมการปลกตนไมเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม เพอท าใหปาไมมหนาทอเนกประสงคอยางยงยน ในการเพมพนทในการปลกไมเศรษฐกจ ส าหรบผลตไม เพอการใชสอยใหเพยงพอภายในประเทศ ดวยการสงเสรมอาชพและสรางรายไดจากการขายผลผลตไมใหกบเกษตรกรซงเปนภาระหนาทของรฐบาลในการออกกฎหมายและด าเนนนโยบายปาไม ซงมาตรการทส าคญประการหนง คอ มาตรการทางการเงนโดยรฐไดอนมตโครงการสงเสรมการปลกตนไมเพอเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม ซงจะด าเนนการในปงบประมาณ พ.ศ. 2558 โดยการสนบสนนกลาไม และสนบสนนเงนทนใหกบผเขารวมโครงการ ซงเปนการสนบสนนแบบ

DPU

162

ใหเปลา และมกองทนสงเคราะหการท าสวนยาง ตามพระราชบญญตกองทนสงเคราะหการท า สวนยาง พ.ศ. 2503 เพอเปนทนใชจายในการท าสวนยาง และสวนไมยนตน ซงการเกบเงนสงเคราะหตามกองทนสงเคราะหการท าสวนยาง บทบงคบตามกฎหมายมงไปทบคคลทสงยางออกนอกราชอาณาจกรเทานน เนองจากการปลกสวนปาไมเศรษฐกจเพอการคาเปนการลงทนในระยะยาว ซงตองใชเงนทน อนเปนตนทนส าคญของเกษตรกรผท าสวนปา และระยะเวลาของการใหผลตอบแทนของไมส าคญทางเศรษฐกจแตละชนด ไมวาจะเปนไมโตเรว หรอไมโตชา ตางกตองใชระยะเวลาตงแต 5 ป ขนไป ส าหรบไมโตเรว และไมโตชาทตองการคณภาพของเนอไมในการผลตภณฑตองใชระยะเวลา 15-20 ป กวาจะถงระยะเวลาการตดฟนได อกทงการเยยวยาความเสยหายใหแกผท าสวนปาในกรณการเกดภยพบตทางธรรมชาต เชน อทกภย รวมไปถงภยพบตอนเกดจากฝมอของมนษย เชน การจดไฟเผาปา และภยอนเกดจากโรคพช รฐไมไดมการใหชดเชย หรอเยยวยาความเสยหายในรปของตวเงนเลย มแตการสนบสนนกลาไมส าหรบปลกซอมแซม รอยละ 10 ตามโครงการสงเสรมการปลกตนไมเพอเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอมซงเปนการสนบสนนเบองตนเมอเรมท าสวนปาเทานน ทงน แมวาในประเทศไทยจะมการชวยเหลอแกเกษตรกรตามโครงการสงเสรมการปลกตนไมเพอเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม ดวยการชวยเหลอดานการเงนแบบใหเปลา รวมไปถงกองทนสงเคราะการท าสวนยาง ตามพระราชบญญตกองทนสงเคราะหการท าสวนยาง ทเขามาจดการกบไมยนตนชนดอนทมความส าคญทางเศรษฐกจ โดยด าเนนการสงเสรมหรอสงเคราะหการปลกแทนไมยนตนดวยการปลกแทน ดวยการใหใชเงนทนคาใชจายจากรฐบาล แตเนองดวยขอจ ากดของวตถประสงคของการใชจายเงนของแตละกองทน และอ านาจหนาทของคณะกรรมการแตละกองทน ในการพจารณาจดสรรเงนชวยเหลอ แตไมสามารถน ามาชวยเหลอปญหาของการปลกสรางสวนปาไมเศรษฐกจไดอยางเตมท ดงนน จงมความจ าเปนตองจดตงกองทนเพอชวยเหลอเกษตรกรผท าสวนปาเปนการเฉพาะ 5.2 ขอเสนอแนะ จากการศกษากฎหมายตาง ๆ ทเกยวของกบการผลตและคาผลตภณฑเฟอรนเจอรไม ดงทไดกลาวมาแลวขางตน ท าใหเหนวาประเทศไทยยงมปญหาทางกฎหมายและขอบงคบตาง ๆ ทเกยวของกบการผลตและการคาผลตภณฑเฟอรนเจอรไม ตงแตปญหาทางดานการจดการปาไมและการควบคมการคาไมทผดกฎหมาย การบงคบใชกฎหมาย มาตรฐานผลตภณฑเฟอรนเจอรไม มาตรการลงโทษทางอาญาทไมมประสทธภาพ และปญหาเกยวกบการสงเสรมและการสนบสนน

DPU

163

จากภาครฐ ซงผเขยนเหนวาควรท าการแกไขบทบญญตของกฎหมายตาง ๆ ทเกยวของกบระบบการผลตและการคาผลตภณฑเฟอรนเจอรไม ดงตอไปน

5.2.1 เหนควรแกไขเพมเตมพระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 และรางพระราชบญญตสวนปา โดยก าหนดค านยาม หรอค าจ ากดความ ของค าวา “ไมถกกฎหมาย” และ “ไมผดกฎหมาย” และเพมเตมกฎหมายในสวนของ “การตรวจสอบและยนยนในทกขนตอนการผลตผลตภณฑ” รวมทงเพมเตมกฎหมายในระบบประกนไมถกกฎหมาย โดยก าหนดกฎหมายใหสอดคลอง สามารถตรวจสอบทมาของผลตภณฑยอนกลบไปจนถงแหลงก าเนดไม เพอน าไปสการจดการปาไมอยางยงยน

5.2.2 เหนควรใหมการแกไขเพมเตมรางพระราชบญญตสวนปา ทก าหนดใหผท าสวนปาทนายทะเบยนไดสงรบขนทะเบยนทดนเปนสวนปามหนาทตองจดท าบญชแสดงชนดและจ านวนไมทท าการปลกและบ ารงรกษา โดยใหนายทะเบยนสงใหพนกงานเจาหนาทออกไปตรวจสอบและท ารายงานเกยวกบสถานทตง สภาพทดน ชนด ขนาด และจ านวนของไมทมอยเดมรวมกบผท าสวนปา ในทดนของเอกชน ทมโฉนดทดนหรอหนงสอรบรองการท าประโยชน ทดนทไดมการครอบครองและเขาท ากนในทดนตามกฎหมายวาดวยการจดรปทดนเพอเกษตรกรรม หรอตามกฎหมายวาดวยการจดทดนเพอการครองชพ ทดนในเขตปฏรปทดนตามกฎหมายวาดวยการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรมทมหลกฐานการอนญาตการเชา เชาซอ การโอนหรอการตกทอดทางมรดก ใหเปนมาตรฐานเดยวกบทดนทมหนงสออนญาตตามกฎหมายวาดวยปาสงวนแหงชาต หรอทดนทมใบอนญาตตามกฎหมายวาดวยปาไมใหท าสวนปา ทนายทะเบยนก าหนดใหพนกงานเจาหนาทออกไปตรวจสอบและจดท ารายงานกอนการขนทะเบยน

5.2.3 เหนควรแกไขพระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 และประกาศคณะรกษาความสงบแหงชาต ฉบบท 106/2557 วาดวยการแกไขเพมเตมกฎหมายวาดวยปาไม ในสวนทเกยวกบการบญญต ไมสก ไมยาง ไมชงชน ไมเกดแดง ไมอเมง ไมพะยงแกลบ ไมกระพ ไมแดงจน ไมขะยง ไมชก ไมกระซก ไมกระซบ ไมพะยง ไมหมากพลตกแตน ไมกระพเขาควาย ไมเกดด า ไมอเฒา และไมเกดเขาความ ไมวาจะขนอยทใดในราชอาณาจกร เปนไมหวงหามประเภท ก. ซงกอใหเกดปญหาอยางมากในทดนของเอกชน ซงขดตอหลกกรรมสทธ ตามกฎหมายแพงและพาณชย และขดตอสทธในทรพยสนและเสรภาพในการประกอบอาชพของบคคลตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 มาตรา 41 และมาตรา 43

DPU

164

5.2.4 เหนควรก าหนดใหมการรวมกลมของผประกอบการผผลตไมและเกษตรกรรายยอยผท าสวนปาเพอการคา โดยการจดตงองคกร หรอสหกรณของผประกอบการ หรอ เกษตรกรรายยอยผท าสวนปาเพอการคา โดยมวตถประสงคหลกในการด าเนนการรบรองการจดการปาไมอยางยงยนตลอดจนรองรบคาใชจายในการขอออกใบส าคญรบรองการจดการปาไมอยางยงยน จากองคกรอสระทประเทศคคาใหการยอมรบในค ายนยนและรบรอง รวมทงการก าหนดกรอบระยะเวลาในการขอออกใบส าคญรบรองการจดการปาไมอยางยงยนใหชดเจน เพอใหองคกร หรอสหกรณของผประกอบการผผลตไมและเกษตรกรรายยอยผท าสวนปาเพอการคา สามารถด าเนนการกจการและสงออกสนคาไปยงประเทศปลายทางไดสะดวกและรวดเรวโดยแกไขเพมเตมไวในรางพระราชบญญตสวนปา

5.2.5 เหนควรใหมการแกไขเพมเตม รางพระราชบญญตสวนปา ฉบบแกไขใหม ก าหนดใหมการแปรรปไมในระหวางเวลาตงแตพระอาทตยตกถงพระอาทตยขน ตงแตผท าสวนปาไดขอรบใบอนญาตตอนายทะเบยนทจะใชสถานทใดเพอท าการแปรรปไมทไดมาจากการท าสวนปาไวแลว เพอลดอปสรรคในการแปรรปไม เพอใชไมเปนผลตภณฑในการประดษฐกรรมเฟอรนเจอรไม ซงผท าสวนปาอาจตงโรงงานประดษฐกรรมในสถานทเดยวกบสถานทใชท าการแปรรปไมจากสวนปาเพอไมใหเปนอปสรรคตอระบบการผลตผลตภณฑสนคาใหทนตอความตองการของผบรโภคและขจดปญหาควารสบสนของผประกอบการทด าเนนการแปรรปไมลงดวย

5.2.6 เหนควรก าหนดใหผลตภณฑเฟอรนเจอรไม โดยเฉพาะเฟอรนเจอรไมยางพาราเปนสนคาทตองมมาตรฐานในตวผลตภณฑ โดยก าหนดเปนมาตรฐานทวไปตามพระราชบญญตมาตรฐานสนคาเกษตร พ.ศ. 2551 โดยก าหนดใหมการแสดงขอความเกยวกบตวผลตภณฑ เพอเปนการยกระดบมาตรฐานสนคาเกษตรของไทยใหมมาตรฐานเพมมากขน เหนควรก าหนดใหมมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมรบรองระบบการจดการปาไมอยางย งยนของผประกอบการ และผปลกสวนยางพาราขนาดใหญ ซงอาจรวมลมกนทผประกอบการและผปลกสวนยางไดปลกขนทงในทดนสวนบคคลหรอกลมบคคลและทดนของรฐ ซ งจดให เช าซอหรอออกใบอนญาตตามประกาศกระทรวงอตสาหกรรม ฉบบท 4440 (พ.ศ. 2555) ทออกตามความในพระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม พ.ศ. 2511 เพอพฒนาอตสาหกรรมไมและสรางมลคาเพม ในการยกระดบมาตรฐานการจดการสวนปาไมเศรษฐกจโดยเฉพาะไมยางพาราจากสวนยางพาราอยางยงยนใหเปนมาตรฐานการจดการสวนปาไมยางพาราระดบประเทศ โดยก าหนดเปนมาตรฐานทวไปในการรบรองการจดการปาไมอยางยงยนของไมยางพาราจากสวนยางพารา

DPU

165

5.2.7 เหนควรใหมการแกไขเพมเตมพระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 พระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. 2504 พระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 2507 พระราชบญญตสวนปา พ.ศ. 2535 และรางพระราชบญญตสวนปา ในสวนทเกยวกบโทษทางอาญา โดยยกเลกโทษจ าคกเสยทงหมด และคงไวแตโทษปรบ โดยโทษปรบนนตองไมมการก าหนดเพดานขนสงไว แตใหปรบเทากบผลประโยชนทผกระท าผดไดรบ เพอเปนการแกปญหาความลาสมยของโทษ และเพมประสทธภาพในการยบยงไมใหมการกระท าผดไดดวย ในสวนของมาตรการทางปกครองนน ไดมการน ามาตรการทางปกครองมาใชในพระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. 2504 และก าหนดเพมเตมในรางพระราชบญญตสวนปาแลว แตในสวนของพระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 ซงถอวาเปนแมบทของกฎหมายปาไมอนทกฉบบ และพระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 2507 ยงไมไดน ามาตรการทางปกครองมาปรบใช จงเหนควรใหน ามาตรการทางปกครองซงเปนกรณกฎหมายบญญตวธการทางปกครอง ทใหอ านาจพนกงานเจาหนาทด าเนนการบงคบเอากบผฝาฝน หรอบงคบเอากบตวทรพยซงเปนผลมาจากการฝาฝนกฎหมาย ไดอยางรวดเรวยงขน 5.2.8 เหนควรก าหนดใหมการจดตงกองทนสงเสรมการปลกตนไมเศรษฐกจและการจดการปาไมอยางยงยน โดยตราเปนพระราชบญญต โดยมรปแบบและโครงสรางของกองทน ดงน

1) วตถประสงคของกองทน ก าหนดใหกองทนสง เสรมการปลกตนไมและการจดการสวนปาอย างย งยน

มเจตนารมณเพอชวยเหลอเกษตรกรในดานการปลกไมเศรษฐกจตามนโยบายทางปาไมและการ ท าไม ในการใหประกนกบความตองการอยางพอเพยง และการใชประโยชนผลตภณฑจากปา เพอสงเสรมอตสาหกรรมในประเทศ และการสรางรายไดใหกบเกษตรกร

2) การบรหารกองทน ก าหนดใหมคณะกรรมการเพอด าเนนกจการกองทนสงเสรมการปลกตนไมเศรษฐกจ

และการจดการปาไมอยางยงยน โดยประกอบดวยผแทนจากหนวยงานท เกยวของ ไดแก ผแทนกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ผแทนกระทรวงเกษตรและสหกรณ ผแทนกระทรวง การคลง ผแทนกระทรวงพาณชย ผแทนกระทรวงอตสาหกรรม ผแทนส านกงบประมาณ ผแทนธนาคารแหงประเทศไทย ผแทนกลมเกษตรกร ผแทนผประกอบการ องคการ สมาคมอนเกยวกบการคาไม ผลตภณฑเฟอรนเจอรไม หรออตสาหกรรมเครองเรอนไทย เปนกรรมการ

DPU

166

3) แหลงทมาของกองทน (1) เงนอดหนนทรฐบาลจดสรรใหจากงบประมาณรายจายประจ าป (2) เงนคาธรรมเนยมการคาไม อนเกดจากการท าสวนปาเพอการคาทงในประเทศ

และการคาในตางประเทศ (3) เงนทไดรบจากการบรจาค หรอเงนชวยเหลออน ๆ ไมวาจากในประเทศหรอ

ตางประเทศ (4) เงนกโดยอนมตของคณะรฐมนตร (5) ดอกผลของกองทน DPU

บรรณานกรม

DPU

168

บรรณานกรม ภาษาไทย กมล กอบกยกจ. (2543). มาตรการทางกฎหมายในการแกไขผลประโยชนขดกนของผด ารง

ต าแหนงทางการเมองและขาราชการระดบสงในประเทศไทย. กรงเทพฯ: กรมประชาสมพนธ. (ม.ป.ป.). ประกาศคณะรกษาความสงบแหงชาต ฉบบท 106/2557. สบคน

1 พฤษภาคม 2558, จาก http.//www.thainews.prd.go.th/centerweb/News/ NewsDetail?NT01_NewsID=TNPOL5707220010017

กรมปาไม. (ม.ป.ป.). แนวปฏบตโครงการ ศสส. ป 58- กรมปาไม. สบคน 25 พฤษภาคม 2558, จาก http://www.forest.go.th/private/index.php?option=com...task...

กรมปาไม. ส านกสงเสรมการปลกปา. (2536). โครงการสงเสรมเกษตรกรปลกปา พ.ศ. 2536. กรงเทพฯ: ชมชนสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย.

กรมโรงงานอตสาหกรรม. (ม.ป.ป.). ความร ISO 14000. สบคน 2 เมษายน 2558, จาก http://www.diw.go.th/iso/iso14000.html

กตตพฒน แสงภกดโยธน. (2554). ปญหากฎหมายเกยวกบระบบการผลตและการคาไกไขและผลตภณฑ (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรกจบณฑตย.

จรญ โฆษณานนท. (2547). นตปรชญา. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยรามค าแหง. ชนเชาวน เอออารตระกล. (2556). ปญหากฎหมายเกยวกบธรกจสนคาเกษตร: ศกษากรณ พชผก

และผลไม (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรกจบณฑตย. ณรงค ใจหาญ, และวสตร สมนก. (2556). เอกสารการสอนชดวชา หนวยท 1 - 7 กฎหมายเกยวกบ

ท รพยากรป า ไม และส งแวดลอม (พ มพค ร งท 7 ) . นนทบ ร : มหาวทย าล ย สโขทยธรรมาธราช.

ณรงค มหรรณพ, และรงสกร อปพงศ. (2556). เอกสารการสอนชดวชา หนวยท 1 - 7 กฎหมายเกยวกบทรพยากรปาไมและสงแวดลอม (พมพครงท 7). นนทบร: มหาวทยาลย สโขทยธรรมาธราช.

ณรงค มหรรณพ, และวสตร สมนก. (2556). เอกสารการสอนชดวชา หนวยท 1 - 7 กฎหมายเกยวกบทรพยากรปาไมและสงแวดลอม (พมพครงท 7). นนทบร: มหาวทยาลย สโขทยธรรมาธราช.

DPU

169

เทคโนโลยสารสนเทศ 54 ระบบคณภาพ ISO 9000. สบคน 2 มนาคม 2558, จากhttp://veemeee.blogspot.com/2012/05/iso-9000.html

นโยบายการปาไมแหงชาต. สบคน 1 เมษายน 2558, จาก http://www.mhtml:file//k:\print\ นวต เรองพานช. (2548). ปาและการปาไมในประเทศไทย. กรงเทพฯ: ศนยสงเสรมวชาการ. บญสรย จระวงคพานช. (2556, มนาคม). “ไทยเฟลกท (TH FLEGT),” วนศาสตร, 10(1). ปกปอง จนวทย. (ม.ป.ป.). ความรเบองตนวาดวยนตเศรษฐศาสตร: ตวอยางของการใชเครองมอ

ทางเศรษฐศาสตรเพออธบายศาสตรอน. สบคน 1 กมภาพนธ 2558, จาก http://xa.yimg.com/kq/groups/18955247/919736825/name/into_lawandecon_draft.doc

ปกปอง ศรสนท. (2553). “การวเคราะหโทษอาญาดวยหลกนตเศรษฐศาสตร,” วารสารนตศาสตรธรรมศาสตร, 39(3).

ปกปอง ศรสนท. (ม.ป.ป.). นตเศรษฐศาสตรวาดวยกฎหมายหมนประมาท รายงานการศกษาฉบบสมบรณในโครงการการวเคราะหกฎหมายและกระบวนการยตธรรมทางอาญาดวยเศรษฐศาสตร เลมท 3 (ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย ) (สกว.). สบคน 3กรกฎาคม 2558, จาก http://tdri.or.th/research/s59/.

ปกปอง ศรสนท. (ม.ป.ป.). บนทกค าบรรยายวชากฎหมายอาญาชนสง (ระดบชนปรญญาโท คณะนตศาสตร). กรงเทพฯ: ผแตง.

ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม ฉบบท 4440 พ.ศ. 2555. ประกาศคณะรกษาความสงบแหงชาต ฉบบท 106/2557 เรอง แกไขเพมเตมวาดวยปาไม. ประดษฐ เจรญสข. (2553). เอกสารการสอนชดวชา หนวยท 8 - 15 กฎหมายเกยวกบทรพยากร

ปาไมและสงแวดลอม (พมพครงท 4). นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. พระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484. พระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 2507. พระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม พ.ศ. 2511. พระราชบญญตมาตรฐานสนคาเกษตร พ.ศ. 2551. พระราชบญญตสวนปา พ.ศ. 2535. พระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. 2504. เพลนตา ตนรงสรรค. (2552, กนยายน – ตลาคม). “กฎหมายภายใตหลก Conflict of Interest,”

จลนต, 6(5). มาตรฐาน ISO 9000. สบคน 2 มนาคม 2558, จาก

http://www.uttve.ac.th/uttvc/wbi2553/meaniso9000.html

DPU

170

มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมระบบการจดการปาไมอยางยงยน. สบคน 1 พฤษภาคม 2558, จาก http://rubber.oie.go.th/file/4440

ยนหยด ใจสมทร. (2556). ค าอธบายพระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 (พมพครงท 7). กรงเทพฯ: นตธรรม.

รางพระราชบญญตสวนปา (ฉบบแกไข). วชราภรณ สถรยากร. (2546). การศกษาสภาพและปญหาในการสงออกเฟอรนเจอรไมของไทย

(วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). กรงเทพฯ: สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลา พระนครเหนอ.

วทยากร เชยงกล. (2549). “นโยบายของรฐบาลดานเศรษฐกจ: การทบซอนของผลประโยชนทางธรกจ (Conflict of Interest).” บทคดยอส าหรบผบรหาร. นนทบร: สถาบนพระปกเกลา.

ศนยความรเพอการคาและการลงทนกบจน.กฎหมายเกยวกบเฟอรนเจอร. สบคน 2 มนาคม 2558, จากhttp://www.chineselowelinic.mou.go.th/info/info_detail.detail.php?.idcont= 7&idcontsub=346

สถาบนเทคโนโลยนานาชาตสรนธร, มหาวทยาลยธรรมศาสตร, (2554). ภาคการผลตเพอรองรบการเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community: AEC) (โครงการเสรมสรางความแขงแกรงให SMEs). กรงเทพฯ: ผแตง.

สถาบนเทคโนโลยนานาชาตสรนธร. (ม.ป.ป.). รายงานผลการวเคราะหขดความสามารถในการ เขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC) กลมอตสาหกรรมเฟอรนเจอร. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

สถาบนสงแวดลอมอตสาหกรรม สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย. (ม.ป.ป.). มาตรฐานดานสงแวดลอม (ISO 14000). สบคน 2 มนาคม 2558, จากhttp://www.iei.or.th/media/www/file/193/36549181378726605.pdf

สภานตบญญตแหงชาต. สบคน 1 พฤษภาคม 2558, จาก http://www.senate.go.th สมภพ บญยะ. (2557). การก าหนดอตราโทษปรบทเหมาะสม: ศกษากรณผกระท าความผดฐาน

ฉอโกงภาษมลคาเพมตามประมวลรษฎากร (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรกจบณฑตย.

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (ม.ป.ป.). สรปสาระส าคญแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. สบคน 1 เมษายน 2558, จากhttp://www.nesdb.go.th/portals/0/news/plan/p11/Summeryplan11_thai.pdf

DPU

171

ส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม. (ม.ป.ป.). วสยทศนและบทบาทหนาทของ สมอ. สบคน 2 มนาคม 2558, จากhttp://www.tisi.go.th/index.php?option=com_content&view=article&id=55&Itemid=3

ส านกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม. (ม.ป.ป.). รายงานการศกษา โครงการเพมขดความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรมไมและเครองเรอนภายใตกฎเกณฑดานสงแวดลอมโลก. สบคน 2 มนาคม 2558, จาก http://www.oie.go.th/academic/

สษม ศภนตย. (2552). ค าอธบายกฎหมายคมครองผบรโภค. กรงเทพฯ: องคการระหวางประเทศเพอการอนรกษธรรมชาต (ไอยซเอน/IUCN). (2553). EU FLEGT

(เอกสารสรปยอ) (ชดเอกสารป 2550). อดมศกด สนธพงษ. (2556). กฎหมายวาดวยความเสยหายทางสงแวดลอม (พมพครงท 2).

กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. Japanese Law Translation. (ม.ป.ป.). พระราชบญญตหลกการปาไมและการท าปาไมฉบบท 161

ลงวนท 9 กรกฎาคม ค.ศ. 1964. สบคน 22 มนาคม 2558, จาก http//www.japaneselawtranslation.go.jp/law/detai/? Re=02&co=02&ia=03&x=0&y=0&al%5B%5D=F&ky=forest&page=10

Thai –aec. (ม.ป.ป.). องคความร “ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน” (ASEAN Economic Community; AEC). สบคน 23 พฤษภาคม 2558, จาก http://www.thai –aec.com

Thaicontractors. (ม.ป.ป.). ไมพะยง ไมทแพงทสดในโลก และเหลอเพยงแหงเดยว คอ ประเทศไทย. สบคน 7 ตลาคม 2556, จาก http://www.thaicontractors.com/content/cmenu/5/116/574.html

ภาษาตางประเทศ Gary S. Becker. (1974). “Crime and Punishment: An Economic Approach,” In Essays in the

Economics of Crime and Punishment. Gary S. Becker. (1974). “Crime and Punishment: An Economic Approach.” In Essays in the

Economics of Crime and Punishment, from http//www.nber.org/chapters/c3625.pdf Jeremy Bentham. (1931). “The Theory of Legislation,” ed.C.K.Ogden. London. John Stuart Mill. (1970). “Utilitarianism,” ed.Mary Warnock. The Fontana Library. Langford John and Kenneth Kernaghan. (1990). The Responsible Public Servant. IRRP.

DPU

172

Regulation (EU) No 995/2010 of the European Parliament and of the Council. Retrieved May 7, 2015, from http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/HTML/?uri=CELEX:32010R0995&from=EN

Sandra William. (1983). Conflict of interest: The Ethics Dilemma in Politics. DPU

172

ประวตผเขยน

ชอ – นามสกล นาวก อาจจนทร ประวตการศกษา พ.ศ. 2546 นตศาสตรบณฑต มหาวทยาลยธรกจบณฑตย เนตบณฑตไทย สมยท 61 ต าแหนงและสถานทท างานปจจบน Assistant Vice President บรษท บรหารสนทรพย สาทร จ ากด

DPU