บทท ๑ บทน ำ

ยอนรอยไปเมอครตศกราชท ๖๓๐ เสยงกลองทตดงกกกอง ประหนงเสยงทสรางความฮกเหมและแสดงถงความตนเตนดใจเสยงกลองทมชอวา “กมปง”คงมคนจ านวนไมนอยทตงค าถามวา “กมปง” คออะไร กมปงอาจจะเปนสงทแปลกและไมเปนทรจกของคนสวนใหญ กมปงแตเดมจะเปนทรจกของคนใน ๓ จงหวดชายแดนภาคใต แตจากกาลเวลาทผานไป ท าใหกมปงคอยๆเลอนหายไปจากความทรงจ าของคนใน ๓ จงหวดชายแดนภาคใต เชอเหลอเกนวาหากมการสอบถามวารจกกมปงหรอไม จ านวนคนทรจกคงแทบนบจ านวนไดปจจบน กมปง เปนศลปะการแสดงหนงเดยวของจงหวดนราธวาส มอยท หมท ๔ บานบาลกาต าบลรโก อ าเภอสไหงปาด และอาจจะเปนหนงเดยวของประเทศไทย

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๓

กมปงเปนเครองดนตรประเภทกลองซงไดรบไดรบอทธพลมำจำกเปอรเซย โดยสมยกอนทำนศำสดำทำน

นบมฮ ำหมด(ซ.บ.) ครตสศกรำชท๖๓๐ ไดเดนทำงเปนหมคณะจำกนครมำดนะห อำณำจกรเปอรเซย เพอกระชบควำมสมพนธระหวำงทงสองประเทศและเพอเผยแพรศำสนำอสลำมในดนแดนเปอรเซย ซงสมยนนกษตรย และชำวเปอรเซยยงนบถอศำสนำบชำไฟอย(ศำสนำไซโรฮสเตอร) พอคณะเดนทำงนบมฮมหมดไดมำถงเปอรเซย ชำวเปอรเซยไดมกำรตอนรบและไดใชกมปงตเพอใหเกยรตแกแขกทมำเยอน หลงจำกนนกมปงกไดแพรหลำยในหมชำวอำหรบ ซงกลมคณะทำนนบไดน ำมำใชในประเทศอำหรบ กมปงไดรบกำรแพรหลำยในเอเชยอำคเนย โดยจำกกำรน ำของชำวอำหรบทมำคำขำยและเผยแผศำสนำอสลำม จนถงแหลมมลำย ในป ครตศกรำชท ๗๘๐ หรอปพทธศกรำช ๑๗๗๓ ซงศำสนำอสลำมไดขยำยอทธพลเปนอยำงมำก โดยเรมทอำเจะหในประเทศอนโดนเซยปจจบน จนถงลงกำสกะ

กมปง เปนเครองดนตรทตเพอแสดงออกถงควำมรกชำต ซงสมยทำนนบมฮมหมดกอนทจะออกไปรบกบขำศกนน เหลำนกรบชำวมสลมจะตกมปงใหเกดเสยงดง เพอเรยกขวญก ำลงใจในกำรตอสกบขำศก และกมปงกยงใชในกำรตตอนรบแขกบำนแขกเมองในหมกษตรยมลำย และใชในงำนแตงงำน โดยใชตในขบวนแหเจำบำวไปยงบำนของเจำสำวคลำยกบกำรตกลองยำวของชำวไทยเรำแตในปจจบนไดมกำรประยกตโดยกำรน ำกมปงมำตประกอบกำรขบรองเพลงอนำซด ใหมควำมไพเรำะมำกยงขน เรยกวำ “อนำซดกมปง” ซงแตเดมกำรขบรองอนำซดจะไมมเครองดนตรใดๆประกอบในกำรขบรอง นอกจำกกมปงแลวยงไดมกำรน ำเครองดนตรสำกลมำประกอบกำรขบรองอนำซดอกดวย ไดแก ลกแซก โบคล ดมบกและบอรนดำ (เครองดนตรจำกประเทศตรก)

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๔

จากการสอบถามนกแสดงและชาวบานในพนททไดรบชมการแสดงกมปง ท าใหทราบวามความประทบใจและภาคภมใจและชนชอบการแสดงในเรองตางๆ ดงน

นายซลมาน สระโก หวหนาการแสดงกมปงคณะฟรฮาน กลาววา ปจจบนรนผมจดวาเปนรนท ๔ แรกเรมกอนทผมจะไดเขามาอยคณะฟรฮานนน เมอประมาณป ๒๕๔๒ ขณะนนผมอายประมาณ ๑๒ ป ไดมาดการฝกซอมกมปงของรนพๆทกวน เพราะรสกชอบและอยากเลนบาง แตเนองจากยงเดกเกนไปจงยงไมไดเลน แตผมมความตงใจแลววาถาโตขนผมจะเลนกมปง และแลวโอกาสกมาถงผม กระผมรสกดใจและภมใจมากทไดเปนสวนหนงของคณะฟรฮาน ทกครงทแสดงและไดรบเสยงปรบมอจากผชม ท าใหผมมก าลงใจและเกดความมงมนทจะสบสานการแสดงกมปงใหคงอยคกบบานบาลกาและชาวจงหวดนราธวาสตอไป

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๕

นำยนรดน สงหะ หนงในนกแสดงคณะฟรฮำน กลำววำ ผมรสกภมใจทไดเปนสวนหนงของกำรสบทอดศลปะกำรแสดงกมปง และในขณะเดยวกนผมกรสกมควำมสขมำกเมอไดสรำงรอยยมแกคนทไดชมและฟงกมปง ในสถำนกำรณปจจบน กมปง ถอวำมสวนชวยในกำรเยยวยำจตใจของคนในพนทอกทำงหนง

เชนเดยวกบ นำยฟำรด ศรรกำนนท นกแสดงอกคนหนงของคณะฟรฮำน กใหค ำตอบวำ ดใจและภมใจเชนเดยวกนทเปนสวนหนงในกำรรวมสบทอดศลปะกำรแสดงกมปง

นอกจากความประทบใจและความภาคภมใจของผทมสวนรวมในการแสดงกมปงแลวนน ชาวบานในพนททไดรบชมการแสดงกมปงไดกลาวถงความรสก ดงน

นายบคอร แมทาลง นายกองคการบรหารสวนต าบลรโก กลาววา ผมรสกดใจเมอไดเหนเยาวชนใหความสนใจและมความมงมนทจะสบทอดกมปงใหคงอยตอไปชวลกชวหลาน การเกดขนมาของกมปงไมใชเรองงาย เมอเกดขนมาแลวจ าเปนทจะตองรกษาใหคงอยตอไปเพราะฉะนนตองบอกวาภมใจมาก ผมในฐานะผบรหารของ อบต.รโก กยนดใหการสนบสนนอยางเตมท ทผานมา อบต.รโก กใหการสนบสนนคณะกมปงเรอยมา ไมวาในดานงบประมาณ สถานทหรอวสดอปกรณ ความฝนของผมคอการยกระดบกมปงใหไปถงอาเซยน

นายมกรตา โซะโก ชาวบาน หมท ๔ บานบาลกา ต าบลรโก อ าเภอสไหงปาด กลาววา ผมรสกดใจมากทมกมปงอยในหมบานบาลกา ต าบลรโก อ าเภอสไหงปาด กมปงมสวนชวยใหเยาวชนหางไกลจากยาเสพตด เมอผมไดเหนเยาวชนมการฝกซอมและเลนกมปงผมภมใจมากและชนชมในความมงมนของเยาวชนกลมน เพราะทผานมากมปงไดกาวไกลมโอกาสไดไปเลนยงตางประเทศหลายประเทศ อยากฝากใหเยาวชนรนหลงชวยกนสบสานกมปงใหคงอยตอไป

จากการสอบถามนกแสดงกมปงและชาวบานในพนทท าใหสามารถสรปไดวา กมปง ชวยสรางความสขและท าให เกดความประทบใจและภาคภมใจ จงเปนเสมอนหนงแรงกระตนและผลกดนของประชาชนในอ าเภอสไหงปาดทตงใจจะสบสานศลปะการแสดงพนบานกมปงใหคงอยคสงคมตราบนานเทานาน

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๖

บทท ๒ บรบทพนทศกษำ

“แหลงรวมวฒนธรรม น ำตกงำมฉตรวำรน ถนก ำเนดปำลมบงสรย ศนยรวมไมหมำกแดง แองน ำใหญโคกยำง”

อ ำเภอสไหงปำด จดตงเปนอ ำเภอเมอปพ.ศ.๒๔๔๐ สมยรชกำลท ๕ ซงมกำรปรบปรงกำรปกครองบรเวณ ๗ หวเมองขนกบเมองระแงะกอนทจะยำยเมองระแงะไปตงทบำน “มะนำรอ” เมอวนท ๑๐ มถนำยน ๒๔๕๘ อ ำเภอสไหงปำดจงเปนอ ำเภอหนงขนกบเมองนรำธวำส และนบเปนอ ำเภอท ๓ ของจงหวดนรำธวำส ทวำกำรอ ำเภอสไหงปำดแตเดมตงอยท หมท ๔ ต ำบลสไหงปำด เมอเสนทำงรถไฟตดผำนทบำนโคกตำ ต ำบลปะลร ทำงรำชกำรจงไดยำยทวำกำรอ ำเภอมำตงทบำนโคกตำ เมอ พ.ศ.๒๔๖๔ และยงคงเรยกอ ำเภอสไหงปำดเหมอนเดม อ ำเภอสไหงปำด ประกอบดวยต ำบล ๖ ต ำบล คอ ต ำบลสไหงปำด ต ำบลโตะเดง ต ำบลปะลร ต ำบลสำกอ ต ำบลกำวะ และต ำบลรโก

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๗

ต ำบลรโก ตงอยทำงทศใตของทวำกำรอ ำเภอสไหงปำด ค ำวำ “รโก” เปนภำษำถน มำจำกค ำวำ “ตโก” หมำยถง น ำไหลเซำะใตท ำนบ สำเหตทเรยกวำ รโก สบเนองมำจำกต ำบลแหงนมคลองส ำคญสำยหนงเปนคลองประจ ำต ำบล ซงตนน ำเกดจำกเทอกเขำแหงหนงในเขตบำนตะโละบเกะ หมท ๒ ต ำบลรโก คลองสำยนผำนหมบำนทกหมบำนในเขตต ำบลรโก ซงมทงหมด ๕ หมบำน และไดไหลผำนอ ำเภอแวงออกสแมน ำสไหงโก-ลก มต ำนำนเลำวำ รำษฎรในหมบำนไดชวยกนสรำงท ำนบเพอกนน ำน ำไปใชทำงกำรเกษตร แตสำยน ำไดไหลเซำะพนใตท ำนบเปนชองโหวขน ลกษณะทเกดขนเชนนชำวบำนเรยกวำ “ตโก” ตอมำส ำเนยงเรยกกไดเพยนไปจำกเดมเปน “รโก” สภำพพนทของต ำบลรโกเปนพนทรำบลม มน ำขงตลอดป ดนเปนดนพร ซงเปนแหลงเกษตรกรรมและเปนทตงชมชน พนทบำงสวนเปนทรำบลมสงชนเชงเขำ สภำพภมอำกำศของต ำบลรโกม ๒ ฤด คอ ฤดรอนและฤดฝน มประชำกรทงสน ๕,๒๗๐ คน เปนประชำกรชำย ๒,๖๔๐ คน ประชำกรหญง ๒,๖๓๐ คน ประกอบดวย ๗ หมบำน ในดำนกำรศกษำ ต ำบลรโกมโรงเรยนประถมศกษำ จ ำนวน ๔ แหง โรงเรยนสอนศำสนำ ๑ แหง ศนยพฒนำเดกเลก ๒ แหง โรงเรยนตำดกำ ๖ แหง ดำนศำสนำ ต ำบลรโก มมสยด จ ำนวน ๖ แหง สถำบนกำรศกษำปอเนำะ จ ำนวน ๑ แหง ดำนสำธำรณสข มสถำนอนำมยประจ ำต ำบล ๑ แหง สภำพควำมเปนอยของชำวบำนในต ำบลรโก ตำงกมวถชวตทเรยบงำย มควำมรกใครปรองดองกน อยกนฉนทเครอญำต และยดมนในกำรปฏบตตำมหลกศำสนกจทำงศำสนำ

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๘

ดำนขนบธรรมเนยมและประเพณ อ ำเภอสไหงปำดมทงประชำกรทนบถอศำสนำพทธและศำสนำอสลำม

แตสวนใหญนบถอศำสนำอสลำม ขนบธรรมเนยมและประเพณจงผสมผสำนกนไปทงของชำวไทยพทธและชำวไทยมสลมรวมถงชำวไทยเชอสำยจน ประเพณชำวไทยมสลม เรมตงแตประเพณกำรเกด เมอเรมตงครรภ หญงทตงครรภกจะไปฝำกครรภกบหมอต ำแย (โตะบแด) โดยจดเครองบชำหมออนประกอบดวย หมำก พล ยำเสนและเงนตำมสมควรเมอถงก ำหนดคลอด ญำตหรอสำมของผหญงกจะไปตำมหมอต ำแย (โตะบแด) มำชวยท ำคลอดทบำน กอนคลอดตองเตรยมของตำงๆ ประกอบดวย ดำยดบ ๑ ขด ขำวสำรจ ำนวนเลกนอย หมำกพล และเงนตำมสมควร เมอทำรกคลอดออกมำแลว หมอต ำแยกจะลำงท ำควำมสะอำดตวเดก จำกนนกตดและผกสำยสะดอ แลวน ำเดกไปวำงไวในถำดใบใหญทมผำปทบรองรบอยหลำยชน ตอจำกนนหมอต ำแยกจะตมน ำช ำระรำงกำยใหแกผเปนแม แลวนวดเฟนทกสวนของรำงกำย เพอใหเลอดลมเดนสะดวก หลงจำกตมน ำท ำควำมสะอำดเดกแลว บดำหรอผมควำมรทำงศำสนำ จะท ำพธ อำซำน หรอ บง (พดกรอกทหขวำ) และ กอมต (พดกรอกทหซำย) แกเดกเปนภำษำอำหรบมควำมหมำย ดงน

๑. องคอลเลำะหผทรงยงใหญ องคอลเลำะหผทรงยงใหญ ๒. ขำขอปฏญำณวำ ไมมพระเจำอนใดนอกจำกองคอลเลำะห ๓. ขำขอปฏญำณวำ ทำนนบมฮมหมดเปนทตของพระองค ๔. จงละหมำดเถด ๕. จงมำในทำงมชยเถด ๖. แทจรงขำไดยนละหมำดแลว ๗. องคอลเลำะหผทรงยงใหญ ๘. ไมมพระเจำอนใดนอกจำกองคอลเลำะห

กำรท ำพธจะท ำกำร อำซำน กอน โดยพดกรอกขำงหขำงขวำเดกแลวจง กอมต โดยพดกรอกหขำง

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๙

ซำย พธเลยงรบขวญบตร (อำแกเกำะห , อำกกะฮ หรอพธเชอดสตว) ตำมหลกศำสนำอสลำมกำรเชอดสตว เพอสตวทเชอดนนไปเปนพำหนะในโลกหนำ โดยบญญตใหมสลมตองกระท ำดวยกำรเชอดแพะหรอแกะทมอำยครบ ๒ ป (สงเกตกำรณผลดฟนของแพะหรอแกะ) โดยก ำหนดวำถำไดบตรสำวตองเชอดแพะ ๑ ตว ถำไดบตรชำย ตองเชอดแพะ ๒ ตว เนอทเชอดหำมขำยหรอใหคนตำงศำสนำรบประทำน ใหท ำบญโดยเชญแขกมำรบประทำน เสรจแลวกสวดขอพรตอพระผเปนเจำ

ประเพณแตงงำน ค ำวำแตงงำน ภำษำอำหรบเรยกวำ นกะฮ หมำยควำมวำ กำรท ำพธแตงงำนภำยใตหลกเกณฑและขอบงคบแหงศำสนำอสลำม กำรแตงงำนของมสลม ม ๕ ประกำร คอ

๑. เปนมสลม ๒. มของหมน ๓. ตองไดรบควำมยนยอมจำกผใหญทงสองฝำย ๔. มพยำน ผชำยอยำงนอย ๒ คน ๕. ควรท ำพธอยำงเปดเผย สขอ เมอชำยหญงชอบพอกนและผปกครองเหนสมควร ฝำยชำยจะสงผใหญไปสขอกบพอแมของฝำย

หญง เรยกวำ มำโซะ มเตำะ กำรสขอน จะตกลงกนระหวำงผใหญทงสองฝำยเกยวกบสนสอดทองหมน และก ำหนดวนหมน พธหมน เมอถงก ำหนดท ำพธหมน ฝำยชำย จะจดเถำแกน ำขบวนขนหมำก หรอพำนหมำกไปยงบำนฝำยหญง โดยผเปนเจำบำวไมไดไปดวย พำนหมำก ม ๓ พำน คอ พำนหมำกพล พำนขำวเหนยวเหลอง และพำนขนม ตอจำกนนทงสองฝำยกจะก ำหนดวนแตงงำนและกำรจดงำนเลยง กอนเถำแกฝำยชำยจะเดนทำงกลบ ฝำยหญงจะมอบผำโสรงชำย (กำเฮงแปลกะ) หรอผำดอกปลอยชำย (กำเฮงมำเตะลอปะ) อยำงใดอยำงหนง และขนมของฝำยหญงใหกลบเปนกำรตอบแทนใหแกฝำยชำย พธแตงงำน วนแตงงำน ขบวนเงนหวขนหมำก ประกอบดวยเจำบำว เพอนเจำบำว และญำตผใหญ จะเดนทำงไปยงบำนเจำสำว ทำงบำนเจำสำวจะเชญอหมำม คอเตบ ท ำพธแตงงำนพรอมสกขพยำนและผใหญทใหกำรเคำรพนบถอ เมอขบวนขนหมำกถงบำนเจำสำว เจำบำวจะมอบเงนหวขนหมำกใหแกโตะอหมำมเพอโตะอหมำมตรวจควำมถกตอง บดำของเจำสำวจะไปขอควำมยนยอมจำกเจำสำว (ขณะนนเจำสำวอยในหอง) โดยบดำจะถำมวำ พอจะใหลกแตงงำนกบ.........(ชอเจำบำว) ลกจะยนยอมหรอไม เจำสำวกจะใหค ำตอบยนยอมหรอไมยนยอม ถำไมยนยอมพธจะด ำเนนไปไมไดถอวำผดหลกศำสนำ และกำรถำมตอบระหวำงพอกบลกจะตองมพยำน ๒ คน คอ คอเตบ หรอผทรงคณธรรมฟงอยดวย เมอเจำสำวยนยอม กจะไดด ำเนนพธขนตอไป จำกนนบดำของเจำสำวก วอเรำ คอกำรกลำวมอบหมำยใหโตะอหมำม เปนผประกอบพธแตงงำนโดยกำร บำจอกฎตเบำะ หรอ อำนกฎบะฮ คอ อำนศำสนบญญตเพออบรมเกยวกบกำรครองเรอน เสรจแลวจงท ำกำรนกะฮ พธแตงงำนของมสลมส ำคญอยทกำรนกะฮ คอ กำรรบฝำยหญงเปนภรรยำตอหนำโตะอหมำม และพยำน โตะอหมำมจะจบปลำยมอของเจำบำวแลวประกอบพธ นกะฮ โดยกลำว (ชอเจำบำว) ฉนไดรบมอบหมำยจำก......(ชอพอเจำสำว) ใหฉนจดกำรแตงงำนเธอกบ (ชอเจำสำว)...............ซงเปนบตรของ (ชอพอเจำสำว) ดวยเงนหวขนหมำกจ ำนวน

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๑๐

...........บำทเจำบำวจะตองรบทนทวำ ฉนยอมรบกำรแตงงำน ตำมจ ำนวนเงนหวขนหมำกแลว สกขพยำนกบผทรงคณธรรมกลำวตอบรรดำผมำรวมงำนในหองนนวำ ค ำกลำวของเจำบำวใชไดไหม ถำผรวมงำนตอบวำใชได เปนอนวำกำรแตงงำนหรอนกะฮนนถกตองแลว โตะอหมำมจะบำจอดอำ หรอ บำจอดอออ ขอพรจำกพระผเปนเจำ เพอใหพระองคอลเลำะหทรงประทำนพรแกคบำวสำว จบแลวอหมำมจะบอกหลกของกำรเปนสำมภรรยำแก เจำบำววำ ตำมหลกศำสนำนนผเปนสำมตองเลยงดภรรยำและอยรวมกนตำมหนำทของสำมภรรยำ จำกนนกมกำรลงชอโตะอหมำม เจำบำว เจำสำว บดำฝำยหญง และพยำนในหนงสอส ำคญเปนหลกฐำนเปนอนเสรจพธ ประเพณมำแกปโละ มำแกปโละ เปนภำษำถน แปลวำ กนเหนยว หมำยถง กำรกนเลยงในงำนแตงงำน งำนเขำสหนต งำนเลยงฉลองควำมส ำเรจ กำรจดงำนมำแกปโละ จะมกำรเชญแขกอำจเชญดวยวำจำโดยตรงหรอพมพบตรเชญ มกำรจดสถำนทส ำหรบจดเลยง ส ำหรบอำหำรทจดเลยงกเปนอำหำรธรรมดำ เชน มสมนเนอ ไกกอและ ซปเนอ ผดวนเสน ผกสด น ำบด เปนตน

ประเพณมำแกแต (กนน ำชำ) มำแกแต เปนภำษำถน แปลวำ กนน ำชำ หมำยถงกำรกนเลยงในงำนหำเงนสรำงมสยด สรำงโรงเรยนสอนศำสนำ หำเงนเพอขอควำมชวยเหลอจำกกำรประสบอบตเหตตองใชเงนจ ำนวนมำกและไมมเงนจำย เชน ขบรถชนกบรถผอน แลวตองเปนฝำยชดใชคำเสยหำย ไฟไหมบำน เปนตน ส ำหรบอำหำรทเลยงไดแก ขำวย ำ น ำชำ หรอ ปโละซำมำ (ขำวเหนยวหนำกง)

ประเพณมำแกสมำงด มำแกสมำงด คอ กนเพอควำมเปนสรมงคล (มำแก แปลวำ กน สมำงด แปลวำ กำรสขวญหรอน ำมำซงควำมเปนสรมงคล) เมอญำตผใหญฝำยเจำสำวจงมอเจำบำวเขำไปในหองเจำสำว จดใหนงเคยงคกบเจำบำว ปจจบนนยมจดใหนงบนเกำอ บนแทนหรอ บนลงก ทเรยกวำ ปงำยำงน ส ำหรบอำหำรทใชปอนเจำบำว เจำสำว มขำวเหนยวเหลอง แดง ขำว ม ๓ สวน ลกษณะเหมอนกลบ ๓ กลบประกบกนเปนพม เหมอนพมดอกไมทประดบในพำนพม ขำวเหนยวนเปนพมใหญ สงประมำณ ๑ ศอก บนยอดพมมไขตมแกะเปลอกออกแลววำงอย ๑ ฟอง ไกยำง ๑ ตว ขนมกะละแม (ดอดอย) ขนมกอ (ตปงปต) และขำวพอง (กแน)จำกนนหญงทเปนญำตผใหญของเจำสำวจะหยบขำวเหนยว ไขตม เนอไกยำง และขนมปอนใหเจำบำว เจำสำว กนคนละ ๓ ค ำ สลบกน เปนกำรกนสมำงด เพอเปนสรมงคล

กำรเขำสหนต (มำโซะยำว) ค ำวำ สหนต มำจำกภำษำอำหรบวำ สหนต มำจำกภำษำอำหรบวำ สนนะหฮ แปลวำ แบบอยำง หรอแนวทำง ซงหมำยควำมวำ เปนกำรปฏบตตำมทำนนบไดเคยกระท ำมำ สวนค ำวำ มำโซะยำว เปนค ำภำษำมลำย (มำโซะ แปลวำ เขำ ยำว เปนศพททเรยกชำวมสลมทอยแถบเอเชยตะวนออกเฉยงใตโดยสวนรวม) หมำยถง เขำอสลำม หรอ พธขลบหนงปลำยอวยวะเพศชำย กำรเขำสหนต ชำย มกจะท ำกำรเขำสหนตในระหวำงอำย ๑ ขวบ จนถงอำยประมำณ ๑๕ ป หญงจะเรมเขำสหนต ตงแตคลอดใหมๆ จนอำยไมเกน ๒ ขวบ พธเขำสหนตหญงนน หมอต ำแยจะเอำสตำงคแดงมร วำงรของสตำงคตรงปลำยกลบเนอซงอยในระหวำงโยนของทำรกหญงแลวใชมดคมๆ หรอปลำยเขมสะกดปลำยเนอสวนนนใหโลหตออกมำขนำดแมลงวนตวหนงกนอม เปนอนเสรจพธ สวนกำรเขำสหนตเพศชำยนน ผท ำพธขลบหนงหมปลำยอวยวะเพศ เรยกวำ โตะมเดง บำงรำยอำจจะจดงำนและมขบวนแหใหญโต เชญแขกเหรอโดยกำรออกบตรเชญหรอเชญดวยวำจำใหมำกนเหนยว (มำแกปโละ) หรอบำงรำยอำจจดใหมกำรแสดงมหรสพ เชน มะโยง ดเกฮล ใหชมดวย

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๑๑

ประเพณฮำรรำยอ หรอ วนอฎลฟตร เปนวนรนเรง เนองจำกสนสดกำรถอศลอดในเดอนรอมฎอน เปนกำรกลบเขำสสภำพเดม คอ สภำพทไมตองอดอำหำรไมตองอดน ำ ฯลฯ อกตอไป ตรงกบวนทหนงเดอนเซำวำลซงเปนเดอนท ๑๐ ทำงจนทรคต กำรปฏบตของมสลมในวนรำยอจะบรจำคทำนทเรยกวำ ซำกตฟตเรำะห (กำรบรจำคขำวสำร) มกำรบรจำคทำนแกคนแก หรอคนยำกจน เหตนบำงทจงเรยกวนรำยอนวำ วนรำยอฟตเรำะห หลงจำกนนจะไปละหมำดทมสยด หลงจำกละหมำดจะมกำรขอขมำจำกเพอนมกำรเยยมเยยนญำตพนองทอยใกล และไกลออกไป และมกำรเลยงอำหำรดวย

๒. วนรำยอหจญ หรอ วนรำยออฎลอดฮำ ค ำวำ อฏฮำ แปลวำ กำรเชอดพล เปนกำรเชอดสตวเพอเปนอำหำรแกประชำชนและคนยำกจน อฎลอดฮำ จงหมำยถง วนรนเรงเนองในวนเชอดสตวพล เพอเปนทำนบรจำคแกคนยำกจนและประชำชนทวไป ตรงกบวนท ๑๐ ของเดอนซลฮจญะ เปนเวลำเดยวกบกำรประกอบพธหจญ ณ นครเมกกะ ของมสลมทวโลก ดงนนชำวไทยมสลม จงนยมเรยกวนตรษนวำ วนอดใหญหรอ วนรำยอหจญ กำรปฏบตจะมกำรละหมำดรวมกนและเชอดสตว เชน วว แพะ แกะ แลวแจกจำยเนอสตวเหลำนนแกคนยำกจน กำรเชอดสตวพลน เรยกวำ กรบำน

กำรปฏบตตนในวนฮำรรำยอ ๑. อำบน ำสหนต ทงชำยและหญงและเดกทสำมำรถไปละหมำดได เวลำทดทสดในกำรอำบน ำสหนต

คอ หลงจำกแสงอรณขน ของวนฮำรรำยอ

๒. แตงกำยดวยเสอผำทสะอำดสวยงำม ๓. บรจำคซะกำตฟตเรำะหกอนละหมำดอฎลฟตร ๔. ใหทกคนไปละหมำดรวมกนกลำงแจงหรอทมสยด และฟงกำรบรรยำยธรรมหลงละหมำด ๕. กำรกลำวสรรเสรญอลเลำะห ๖. ท ำกรบำน ถำมควำมสำมำรถดำนกำรเงน ๗. เยยมเยยนพอแม พนอง ญำต เพอนฝง และครบำอำจำรย เพอเปนกำรกระชบควำมสมพนธกบขอ

อภยซงกนและกนในควำมผดพลำดทอำจเกดขนทงทรตวและไมรตว

วนเมำลด เมำลด เปนภำษำอำหรบ แปลวำ เกด ทเกด หรอ วนเกด ซงหมำยถงวนสมภพของนบมฮมหมด ตรงกบวนท ๑๒ เดอนรอบอลอำวำล หรอเดอนท ๓ ตำมปฏทนอำหรบ วนเมำลด นอกจำกจะเปนวนเฉลมฉลองเนองในวนสมภพของทำนนบ มฮมหมดแลว ยงเปนกำรร ำลกถงวนททำนลภยจำกนครเมกกะไปสนครมำดนะหและเปนวนมรณกรรมของทำนอกดวย กจกรรมตำงๆในวนเมำลด ไดแก กำรอญเชญคมภร อล-กรอำน กำรแสดงปำฐกถำธรรม กำรแสดงนทรรศกำร ฯลฯ และกำรเลยงอำหำร

วนอำซรอ อำซรอ เปนภำษำอำหรบ หมำยถง วนท ๑๐ ของเดอนมฮรรอม ซงเปนเดอนทำงศกรำชอสลำม ในสมยทำนนบนฮ ไดเกดน ำทวมใหญยงควำมเสยหำยแกทรพยสนไรนำของประชำชนทวไปท ำใหเกดขำดอำหำร นบนฮ จงประกำศใหผทมสงของทเหลอพอจะรบประทำนได ใหเอำมำกองรวมกน เนองจำกตำงคนตำงมคนละอยำงไมเหมอนกน นบนฮ ใหเอำของเหลำนนมำกวนเขำดวยกน สำวกของทำนกไดรบประทำนอำหำรโดยทวกนและเหมอนกน ในสมยทำนนบมฮมหมด (ศอล) เหตกำรณท ำนองเดยวกนน เกดขนขณะทกองทหำรของทำน

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๑๒

กลบจำกกำรรบท บำดร ปรำกฏวำทหำรมอำหำรไมพอกน ทำนนบมฮมหมด (ศอล) จงใชวธกำรของทำนนบนฮ โดยใหทกคนเอำขำวของทรบประทำนไดมำกวนเขำดวยกนแลวแบงรบประทำนในหมทหำร เครองปรงส ำคญประกอบดวย

๑. เครองแกง ม ขำ ตะไคร หอม กระเทยม ผกช ยหรำ ๒. ขำวสำร ๓. เกลอ น ำตำล กะท ๔. อนๆ เชน มน กลวย (หรอผลไมอนๆ) เนอ ไข วธกวน ต ำหรอบดเครองแกงอยำงหยำบๆ เทสวนผสมตำงๆ ลงในกระทะใบใหญ กำรปรงสำมำรถท ำให

เคมหรอหวำนกไดตำมใจชอบ เมอขนมสก เปนเนอเดยวกนแลวกตกใสถำด แลวโรยหนำดวยไขเจยวบำงๆ หรออำจเปนหนำกง เนอสมน ปลำสมน ผกช หอมหน พอเยนแลวกตดเปนชนๆ คลำยขนมเปยกปน ในสวนของขนบธรรมเนยมประเพณของชำวไทยพทธในอ ำเภอสไหงปำด ไดแก ประเพณชงเปรต กำรชงเปรตเปนประเพณ เนองในเทศกำลวนสำรทเดอนสบ กำรจดประเพณชงเปรตจดท ำในวดทกวดในวนแรม ๑๔ ค ำ หรอ ๑๕ ค ำ เดอน ๑๐ โดยท ำรำน จดส ำรบอำหำรหวำนคำว ไปวำงเพออทศสวนกศลไปใหเปรตชน (ป ยำ ตำ ยำย และบรรพบรษ ทลวงลบไปแลว) รำนทวำงอำหำรเรยกวำ รำนเปรต ซงสรำงไวกลำงวด ยกเสำสงส ำหรบคนหนมทมก ำลงวงชำในกำรปนปำย อกรำนเปนเสำเตยสงแคเอว ส ำหรบใหเดกและผหญงไดแยงชงเพอควำม สนกสนำน บนรำนเปรตจะมสำยสญจนวงลอมไวรอบ และตอยำวไปจนถงทพระสงฆ นงท ำพธกรรม เมอท ำพธเสรจแลว จะมผตระฆงใหสญญำณ บรรดำผมำรวมงำนท ำบญทงหนมสำว และเดก ตลอดจนคนเฒำคนแกกจะเขำไปรมกนแยงสงของ อำหำรหวำนคำว ทอยบนรำนเปรตอยำงสนกสนำน ซงเรยกกนวำ ชงเปรต เมอเสรจจำกกำรชงเปรต กจะจดอำหำร ถวำยเพล แกพระสงฆทกรปทอยในวด ตอจำกนนผมำรวมมงำนทกคน กจะรบประทำนอำหำรรวมกนในหมญำตพนองเพอนฝงทมำรวมงำนบญในครงน ประเพณบงกลบว บงกลบว คอ กำรท ำบญระลกถงญำตทลวงลบไปแลว และน ำกระดกมำบรรจไวในบว (ทบรรจอฐ) ประจ ำหมบำน ในแตละวดหรอบวประจ ำตระกล มขนระหวำงเดอนหำของทกป ถอเปนงำนชมนมญำตของแตละหมบำน ต ำบล คอ พอถงวนบงกลบว ญำตพนอง ลกหลำน ทไปประกอบอำชพ หรอไปอยตำงถน จะพรอมใจกนกลบบำน เพอท ำบญในวนน โดยกำรทพอถงวนนจะมกำรท ำควำมสะอำดตกแตงบว ประเพณนบำงทจงเรยกวำ ท ำบญรดน ำบว งำนบงกลบว จะเรมตงแตวนแรม ๑ ค ำ เดอน ๕ เปนตนไป โดยท ำวดละวนไปจนกวำจะครบทกวด นอกจำกนแลวกยงมประเพณสงกรำนต ประเพณหลอเทยนเขำพรรษำ ประเพณท ำบญเดอนสบ ประเพณออกพรรษำ ประเพณลอยกระทง สวนประเพณของชำวไทยเชอสำยจน ไดแก ประเพณตรษจน ประเพณเชงเมง ไหวบรรพบรษ

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๑๓

ในดำนศลปะกำรแสดงพนบำนทสบทอดมำตงแตบรรพบรษของอ ำเภอสไหงปำด ไดแก ดเกฮล เปนกำรแสดงประเภทกลอนเพลงโตตอบ นยมเลนกนเปนหมคณะ แตเดมกำรรองเปนภำษำอำหรบเรยก ซเกรมรฮำแบ มควำมไพเรำะแตคนสวนใหญไมเขำใจควำมหมำย ปจจบนจงไดมกำรน ำเอำเนอเพลงภำษำพนเมองรองใหเขำกบจงหวะร ำมะนำ โอกำสทเลน มกเลนในงำนรนเรง งำนประจ ำป หรองำนแตงงำน กรอโตะ แตเดมเปนกำรละเลนของชำวไทยมสลม ปจจบนกรอโตะกลำยมำเปนกำรแสดงในพนทอ ำเภอแวง อ ำเภอสไหงโก-ลก และอ ำเภอสไหงปำด ของจงหวดนรำธวำส กำรเลนกรอโตะมเรองเลำตอกนมำวำ เดมทนนเปนกำรละเลนของเดกเลยงววเลยงควำยชำวไทยมสลม เมอตอนฝงววควำยไปถงทมหญำและน ำอดมสมบรณ กคดหำกำรละเลนขนมำเพอแกเหงำ กำรละเลนอยำงหนงทคดไดกคอกำรเอำไมไผยำวประมำณ ๑ ศอกมำผำออกเปนซๆ ขนำดกวำง ๓ – ๔ นว เรยกวำ เดำวหรอใบ แลวนงงอเขำเลกนอย ตะแคงเทำใหฝำเทำหนเขำหำกน เอำเดำววำงพำดบนเทำ แลวใชกำบมะพรำวตเดำวเพอประชนกนวำของใครเสยงดงกวำ และเรยกกำรเลนแบบนวำ กรอโตะ (มลำยเรยกวำ “Kertuk) ตอมำกำรเลนกรอโตะ นอกจำกจะนยมเลนกนในหมเดกๆแลวยงไดขยำยควำมนยมมำเลนกนในหมผใหญดวย วสดทใชท ำหลมจงไดววฒนำกำรมำเปนหลมทขดขนจำกไมเนอแขง ตลอดถงไดพฒนำลลำกำรต วธกำรเลนอยำงมระบบ มกตกำกำรเลน มกรรมกำรผตดสนในกำรแขงขน และมรำงวลส ำหรบผชนะอยำงทเลนกนอยในปจจบน ตวกรอโตะท ำจำกไมเนอแขงทเรยกวำ ไมตำแป โดยน ำไมตำแปทแหงสนทดแลวทงทอนขนำดใหญมำตดใหไดขนำด แลวใชสวขดใหเปนหลม ลกษณะของหลมมหลำยแบบ แลวแตควำมชอบของผช ำนำญของแตละหมบำน ทนยมคอ หลมปำกแคบแลวปองตรงกลำง ภำยนอกจะตกแตงหรอกลงอยำงสวยงำม มกำรทำส สทนยมทำกนไดแก สฟำ สเหลอง หรอทำน ำมนชกเงำใหสวยงำม อำจเขยนชอคณะไวทขำงตวกรอโตะดวย ตวกรอโตะ ทท ำกนม ๓ ขนำด คอ รนเลก ปำกหลมกวำงและมสวนลกไมเกน ๒๐ นว

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๑๔

รนกลำง ปำกหลมกวำงและมสวนลกรำว ๒๐ – ๒๔ นว รนใหญ ปำกหลมกวำงและมสวนลกไมเกน ๓๐ นว กรอโตะคณะหนงๆ จะมผเลนอยำงนอย ๗ คน คอ หวหนำคณะหนงคนซงจะเปนคนตกรอโตะลกเอก จะเปนผตบอกกำรเรมตนและหยด มมอ ๒ และมอ ๓ อก ๒ คน จะเปนผต ใหจงหวะเรว รว หรอชำ และอก ๔ คนจะเปนผตใหเขำกบจงหวะทมอ ๒ และมอ ๓ ตบอกสญญำณ กรอโตะ แตเดมนยมเลนกนหลงเสรจสนฤดเกบเกยว ปจจบนมกำรน ำกรอโตะมำแสดงในงำนพธเขำสหนต งำนเทศกำลตำงๆ งำนประจ ำป ฯลฯ สละ หรอ ซละ เปนศลปะกำรตอสปองกนตวอยำงหนงของชำวไทยมสลม เชนเดยวกบ คำรำเต ยโด เทควนโด กงฟ หรอมวยไทย ชำวไทยมสลมภำคใตเรยกกำรตอสแบบสละอกอยำงหนงวำ ดกำ หรอ บอดกำ เปนกำรตอสดวยมอเปลำ เนนใหเหนลลำกำรเคลอนไหวอยำงสงำงำม ควำมหมำยเดมของสละหมำยถงกำรตอสดวยน ำใจนกกฬำ ผเรยนวชำนตองมศลปะมวนยทจะน ำกลยทธไปใชปองกนตว มใชไปท ำรำยผอนใหไดรบควำมเดอดรอน

สละของชำวไทยมสลมภำคใต แบงออกเปน ๓ ประเภท คอ ๑. สละยำโตะ คอ สละอำศยศลปะกำรตอส เมอฝำยหนงรกอกฝำยหนงตองรบ ถำรบไมไดกตกไป เลย

เรยกวำ สละยำโตะ (ตก) สวนมำกใชในกำรแขงขนประชนฝมอ ๒. สละตอร (ร ำ) คอ สละทตอกรกนดวยควำมช ำนช ำนำญในจงหวะลลำ กำรรำยร ำสวนมำกใชแสดง

เฉพำะหนำเจำเมองหรอเจำนำยชนสง ๓. สละกำยอ (กรช) คอ สละทใชกรชประกอบกำรรำยร ำ ไมใชกำรตอสจรงๆ แตอวดลลำกระบวน

ทำทำงตอสสวนมำกมกแสดงในเวลำกลำงคน โอกำสทแสดง ใชแสดงในงำนส ำคญของทองถนทเปนงำนมงคล เชน งำนพธเขำสหนต งำนเทศกำลประจ ำป ฯลฯ ปจจบนมผนยมเลนนอยลงมำกจงไดมกำรฟนฟและอนรกษ บำนอ เปนเครองดนตรประเภทกลองชนดหนงทใชตใหจงหวะ และนยมใชตแขงขนกนในหมชำวไทยมสลมจงหวดชำยแดนใต บำนอมลกษณะคลำยร ำมะนำ แตสวนทเปนล ำตวมขนำดยำวและเรยวไปทำงดำนหลงมำกกวำร ำมะนำ ดำนหนำซงหมดวยหนงมเสนผำนศนยกลำงประมำณ ๑.๕ ฟต ดำนหลงมขอบซงท ำดวยหวำยล ำโตๆ เพอใชตรงกบเชอกหรอหวำย ซงใชหมตรงหนงและมลมใหญและยำว จ ำนวน ๑๓ อน ตอกเพอท ำใหหนงทหมตง และมลมเลกๆ ตอกตรงลมใหญไวดวย และลมขนำดใหญและยำวนใชเปนขำตงในกำรตดวย เมอตองกำรตจะตองวำงใหขนำนกบพน โดยมขำตงคกบลมซงใชเปนขำตงไดดวย และใชไมซงพนดำนปลำยดวยเชอกหรอยำงใหเปนปมเหมอนไมตฆอง สวนดำนทใชมอจบนใชเชอกท ำเปนบวงเพอใชคลองกนไมใหหลดจำกมอ ในขณะทใชต บำนอจะตองท ำดวยไมเนอแขงซงมน ำหนกมำก แลวใชหนงควำยซงฟอกและตบแตงใหเหมำะสมหมแลวทำสใหสวยงำมดวยสทฉดฉำดและเขยนลวดลำยเปนรปดอกไมตำมแตจะดสวยงำม เนองจำกบำนอมน ำหนกมำกจงตองใชหวงเหลกตดทดำนบนเพอใชส ำหรบสอดไมในกำรหำมเมอตองยำย แตเดมกลองบำนอ เปนกำรละเลนพนเมองทนยมเลนกนในหมบำนชนบท เพอประโคมเสยงใหชำวบำนในละแวกใกลเคยงไดยน ไดรบรถงกจกรรมในหมบำนนนๆ กลองบำนอใชตเปนสญญำณในหมบำนมงำนหรอมกจกรรมหมบำนเกดขน เปนกำรตรองปำวประกำศใหทกคนรบรและมำรวมงำนตอไป ดงนนจงนยมเลนในงำนพธตำงๆของหมบำน เชน พธเขำสหนต พธแตงงำน ฯลฯ ในสมยปจจบนมควำมเจรญกำวหนำดำนกำรสอสำรและเทคโนโลยสมยใหม กำรใชกลองบำนอเปนเครองมอในกำร

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๑๕

สอสำรจงหมดลง กลบกลำยมำเปนกำรแสดงทนยมใชแสดงในงำนมงคลตำงๆ เชน งำนพธเขำสหนต พธแตงงำน หรอใชในกำรตอนรบบคคลส ำคญทมำเยอน มโนรำห หรอโนรำ เปนกำรละเลนพนเมองทมทงกำรรอง กำรร ำ บำงสวนเลนเปนเรองบทละคร แฝงดวยคตควำมเชอและพธกรรมตำงๆ เครองดนตรทใชประกอบไดแก กลอง ทบ ฉำบ

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๑๖

บทท ๓ กมปงเมอในอดต

กมปงเปนเครองดนตรประเภทกลองชนดหนงทไดรบควำมนยมอยำงแพรหลำยในหมชำวมลำย

และไดรบควำมนยมจนถงปจจบน ซงเปนเครองดนตรทไดรบอทธพลมำจำกเปอรเซย โดยสมยกอนทำนศำสดำทำนนบมฮ ำหมด(ซ.บ.) ครตสศกรำชท 630 ไดเดนทำงเปนหมคณะจำกนครมำดนะห อำณำจกรเปอรเซย เพอกระชบควำมสมพนธระหวำงทงสองประเทศและเพอเผยแพรศำสนำอสลำมในดนแดนเปอรเซย ซงสมยนนกษตรย และชำวเปอรเซยยงนบถอศำสนำบชำไฟอย(ศำสนำไซโรฮสเตอร) พอคณะเดนทำงนบมฮมหมดไดมำถงเปอรเซย ชำวเปอรเซยไดมกำรตอนรบและไดใชกมปงตเพอใหเกยรตแกแขกทมำเยอน หลงจำกนนกมปงกไดแพรหลำยในหมชำวอำหรบ ซงกลมคณะทำนนบไดน ำมำใชในประเทศอำหรบ กมปงไดรบกำรแพรหลำยในเอเชยอำคเนย โดยจำกกำรน ำของชำวอำหรบทมำคำขำยและเผยแผศำสนำอสลำม จนถงแหลมมลำย ในป ครตศกรำชท ๗๘๐ หรอปพทธศกรำช ๑๗๗๓ ซงศำสนำอสลำมไดขยำยอทธพลเปนอยำงมำก โดยเรมทอำเจะหในประเทศอนโดนเซยปจจบน จนถงลงกำสกะ

กมปง เปนเครองดนตรทท ำใหเกดควำมรกชำต ซงสมยทำนนบมฮมหมดกอนทจะออกไปรบกบขำศกนน เหลำนกรบชำวมสลมจะตกมปงใหดง เพอเรยกขวญก ำลงในกำรตอสกบขำศก และกมปงกยงไดใชในกำรตอนรบแขกบำนแขกเมองในหมกษตรยมลำย และใชในงำนแตงงำน อยำงเชน เวลำทขบวนแหเจำบำวไปยงบำนของเจำสำวกจะตกมปงเหมอนกำรตกลองยำวของชำวไทยเรำ และยงใชตในกำรรองเพลงอนำซดดวย

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๑๗

มสยดบำลกำ

นำยฮำเซม สระโก ผอ ำนวยกำรโรงเรยนบำนโตะเดง อ ำเภอสไหงปำด จงหวดนรำธวำส

กำรเดนทำงของกมปงมำสบำนบำลกำ

ประวตควำมเปนมำของกมปงบำนบำลกำเรมตนเมอป พ.ศ. ๒๕๔๒ นำยฮำเซม สระโก และนำยเปำทร มะนอ ไดรจกชำวอนโดนเซยคนหนงซงอำศยอยทหมบำนต ำเสำ อ ำเภอแวง จงหวดนรำธวำส ซงมควำมเชยวชำญในกำรเลนกมปงและไดเหนเขำนงเลนกมปงกบเดกๆในละแวกนนจงเกดควำมสนใจทจะเรยนรวธกำรเลนกมปง แตเนองจำกเสนทำงระหวำงบำนบำลกำกบบำนต ำเสำมระยะทำงหำงไกลกนมำกไมสะดวกในกำรเดนทำงไปมำ ดงนนนำยฮำเซม จงชกชวนชำวอนโดนเซยผนใหไปสอนทบำนบำลกำโดยใหพกอำศยอยทนนชวครำว ตอนแรกๆเขำใหกำรปฏเสธเพรำะไมตองกำรสอนใหใครพร ำเพรอ แตเนองจำกเขำมควำมใกลชดกบนำยฮำเซม บวกกบควำมเกรงใจทมตอนำยฮำเซม เพรำะนำยฮำเซมเคยใหควำมชวยเหลอเขำหลำยครงหลำยครำจงยอมมำสอนทบำนบำลกำ ขณะนนมผทใหควำมสนใจเรยนวธกำรเลนกมปงนอกเหนอจำกนำยฮำเซม กคอ นำยยะโกะ ยโซะ นำยเปำทร มะนอ

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๑๘

นำยยะโกะ ยโซะ ครภมปญญำศลปะกำรแสดงกมปง

หลงจำกทฝกฝนกำรเลนกมปงจนมควำมเชยวชำญแลว นำยยะโกะ ยโซะไดถำยทอดวธกำรเลนกมปงมำสเดก เยำวชน ในหมบำนบำลกำ จำกรนสรนจนมำถงปจจบนซงเปนรนท ๔ แลว เรมแรกในกำรกอตงใชชอคณะวำ“คณะกมปงบำลกำ” ตอมำเปลยนเปน “คณะฮบบำน”จำกนนไดเปลยนชอเปน“คณะฟรฮำน”จนถงปจจบน คณะฟรฮำนไดสรำงชอเสยงเปนทรจกไมเฉพำะแตใน ๓ จงหวดชำยแดนภำคใตเทำนน แตรวมไปถงจงหวดตำงๆในภำคใต และประเทศเพอนบำน สงทเปนเครองยนยนไดดกคอ กำรทคณะฟรฮำนไดรบเชญใหไปแสดงในงำนตำงๆอยำงตอเนองตลอดมำ

นำยเปำทร มะนอ

อหมำมประจ ำมสยดบำนบำลกำ

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๑๙

นำยฮำเซม สระโก ผอ ำนวยกำรโรงเรยนบำนโตะเดง ต ำบลโตะเดง อ ำเภอสไหงปำด จงหวดนรำธวำส ในปจจบนไดใหขอมลเพมเตมเกยวกบกำรเขำมำของกมปงสหมบำนบำลกำ หมท๔ ต ำบลรโก ในอดตทผำนมำวำ“กำรเขำมำของกมปงสหมบำนบำลกำ เมอในป พ.ศ.๒๕๔๒ ในขณะนนผมซงด ำรงต ำแหนงผอ ำนวยกำรโรงเรยนบำนต ำเสำพฒนำ ตงอยทอ ำเภอแวง จงหวดนรำธวำส ไดรจกชำวบำนคนหนง (ขอสงวนชอ) ทอำศยอยในหมบำนต ำเสำพฒนำซงเปนผทมควำมรควำมสำมำรถในเรองของกมปง ซงในขณะนนกมปงยงไมเปนทรจกของคนในจงหวดนรำธวำสมำกนก ชำวบำนคนนนไดเสนอตวตอผมวำยนดทจะถำยทอดวธกำรตกมปงใหเปนทรจกกนมำกขน ซงผมกมองเหนแลววำกำรตกมปงนนำสนใจและแปลกดบวกกบเสยงตทไพเรำะ ถำน ำไปเผยแพรนำจะตรงกบควำมตองกำรและนำจะไดรบควำมนยมจำกชำวบำนในพนท ๓ จงหวดชำยแดนภำคใต โดยเฉพำะชำวบำนในหมบำนบำลกำ ซงตวผมเองกเปนคนในหมบำนบำลกำ ชำวบำนในหมบำนบำลกำสวนหนงกรจกกมปงมำบำง เพยงแตวำไมเคยเหนของจรงวำเปนอยำงไร ผมกไดน ำเรองนไปปรกษำผใหญบำนกำรยำ สระโก วำถำจะน ำกมปงของบำนต ำเสำพฒนำ อ ำเภอแวง ซงมกำรเลนแตภำยในครอบครวไมไดมกำรถำยทอดแพรหลำยไปยงทใด ถำจะน ำมำเผยแพรทบำนบำลกำ ต ำบลรโก อ ำเภอสไหงปำด ผใหญมควำมคดเหนเปนอยำงไร ผใหญบำนใหกำรตอบรบเหนดเหนงำมดวยทจะใหน ำมำเผยแพร ผมกบผใหญกำรยำกไดนดกนทจะเดนทำงไปทบำนต ำเสำพฒนำเพอทจะตดตอใหมกำรน ำกมปงมำเผยแพรทบำนบำลกำ ซงชำวบำนคนนนกไดมกำรตอบรบและมควำมยนดเปนอยำงยงทจะน ำกมปงมำเผยแพรทบำนบำลกำ เพอทจะใหเกดกำรฟนฟ พฒนำ ใหเปนทรจกและนยมกนอยำงแพรหลำย ผมจ ำไดแมนวำวนแรกทน ำกมปงเขำมำสหมบำนบำลกำ ตรงกบวนท ๑๕ ตลำคม ๒๕๔๒ นบถงวนนกเปนเวลำ ๑๔ ปแลว นนเปนจดเรมตนของกมปงมำสหมบำนบำลกำ และกมปงกเรมเปนทรจกและไดรบควำมนยมจำกชำวบำนมำกขน ดวยเหตผล ๒ ประกำร คอ หนงกำรเลนกมปงมควำมไพเรำะ สองกำรเลนกมปงไมขดกบหลกกำรของศำสนำอสลำม ตรงนมควำมส ำคญยง กำรละเลนใดหรอวฒนธรรมใดทขดกบหลกกำรของศำสนำอสลำมชำวบำนจะเกดกำรตอตำนไมยอมรบ แตกมปงเปนสงทไมขดกบหลกกำรของศำสนำอสลำมและมควำมไพเรำะจงท ำใหเปนกำรละเลนทชำวบำนนยมใหควำมชมชอบ จำกนนกมปงกเรมมกำรพฒนำจำกเดมทมเฉพำะกำรตตำมจงหวะเพยงอยำงเดยวมำเปนกำรตประกอบกำรขบรองเพลงอนำซดใหมควำมไพเรำะมำกยงขนเรยกวำ “อนำซดกมปง” กจะมทงผรองและผตกมปงใหจงหวะ ซงปจจบนพบเหนกำรแสดงในงำนตำงๆ สวนใหญเพลงทใชขบรองกจะเปนเพลงสดดทำนนบมฮมหมด จำกนน ในป พ.ศ. ๒๕๕๐ ขณะนนผมไดยำยมำด ำรงต ำแหนงผอ ำนวยกำรโรงเรยนบำนกวำ ต ำบลรโก อ ำเภอสไหงปำด ไดเลงเหนวำกมปงนำจะมกำรสบสำนใหคงอยสบไป ฉะนนเรำจะตองมกำรขยำยลงลำงคอกำรฝกใหเดก เยำวชน ไดเรยนร จงไดจดโครงกำรสงเสรมกำรละเลนพนบำน (กมปง)ใหกบเดกนกเรยนเพอทจะสบสำนวฒนธรรมกำรละเลนนใหยนยำวตอไป และใหเกดกำรแพรหลำยมำกยงขน สงเดยวทเรำกลวคอกำรสญหำย ฉะนนท ำอยำงไรทจะใหกมปงคงอยตอไป จงจ ำเปนตองกำรมกำรถำยทอดใหมกำรเรยนรตอเนองกนไป”

นอกจำกน นำยฮำเซม สระโก ยงไดกลำวฝำกถงเยำวชนซงเปนคลนลกใหมในกำรทจะชวยกนอนรกษ สบสำนกมปงวำ “สงทอยำกจะฝำกใหกบเยำวชนรนหลง คอกำรละเลนกมปงเปนสงทเรำควรสงเสรม สนบสนน ใหคงอยตอไป ดวยเหตผลทกลำวไปแลว คอ ไมขดกบหลกศำสนำและชำวบำนนยมชมชอบ ในขณะนผมพดไดวำกมปงมทเดยวคอทบำนบำลกำ และอำจจะมทเดยวในประเทศไทย อยำกจะใหเยำวชนรนหลงสบสำนตอไป เพอควำมภำคภมใจ และประโยชนทจะตำมมำถำเยำวชนหนมำฝกฝนกำรเลนกมปง คอ ท ำใหเกดควำมสำมคคในหมเยำวชนดวยกน และเปนกำรใชเวลำวำงใหเปนประโยชน อำจจะใชชวงเวลำเยนหรอชวงค ำกไดในกำรฝกซอม และอกสงหนงทจะตำมมำคอ กำรหำงไกลจำกยำเสพตด ผมเชอไดวำเยำวชนทหนมำเลนกมปงจะไมมกำรไปยงเกยวกบยำเสพตดแนนอน นเปนสงทอยำกฝำกไวกบเยำวชนรนใหม”

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๒๐

นำยซลมำน สระโก หวหนำคณะฟรฮำน

นำยซลมำน สระโก หวหนำคณะฟรฮำนในปจจบน กลำววำ “คณะฟรฮำนตงแตอดตจนถงปจจบนน ผมนบวำเปนรนท ๔ แลว เดมหวหนำคณะกจะเปลยนแปลงไปเรอยจนมำถงรนผม เกยวกบกำรแสดงกมปงซงแตเดมเปนกำรละเลนแตปจจบนกลบกลำยมำเปนกำรแสดง ในควำมเหนสวนตวของผม ผมคดวำประชำชนใหควำมนยม และใหควำมสนใจมำก สงเกตไดจำกไมวำจะไปแสดงทไหนประชำชนจะใหกำรปรบมอตอนรบ และมำรวมชมกนเปนจ ำนวนมำก แสดงถงวำประชำชนยงมควำมตองกำรและใหควำมสนใจ ปจจบนกมปงไดมกำรพฒนำรปแบบจำกเดมทมเพยงกำรตประกอบจงหวะอยำงเดยว กไดมกำรน ำมำตประกอบกำรขบรองอนำซดใหมควำมไพเรำะมำกยงขน ปจจบนคณะฟรฮำนกไดรบเชญใหไปแสดงตำมงำนตำงๆอยตลอด อำท เชน งำนแตงงำน งำนตำดกำ งำนประเพณของดเมองนรำ ฯลฯ”

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๒๑

ลกษณะรปแบบของกมปง

กมปงจะมลกษณะวงกลมจะมจดวดรอบวงประมำณ ๒๐ ถง ๓๗.๕ เซนตเมตร และควำมสงของกมปง ๑๒ เซนตเมตร โดยท ำมำจำกไมทแขงแกรงและมประสทธภำพ ใหมลกษณะวงกลมเตม ๆ เขำเรยกวำ “บำลอน” หรอตวโครงสรำงกมปงจะใชหนงแพะตวเมยและตอกดวยตะปเลก ๆ รอบ ๆ บำลอน หรอโคมสรำงกมปง แตตองดงหนงแพะใหตงจงจะใชได

ขนำดของกมปงมหลำยขนำด แตทไดรบควำมนยมของชำวมำเลเซยจะมขนำดกวำง วดจำกจดศนยกลำง ๒๒.๕ เซนตเมตร และ ๒๗.๕ เซนตเมตร แตบำงครงจะมขนำดใหญถง ๓๕ เซนตเมตร สวนขนำด ๓๗.๕ เซนตเมตรจะไมคอยใช ในเรองของเสยงนนจะมควำมแตกตำงขนอยกบขนำดและกำรปรบตวของหนงทองกมปงวำจะเอำเสยงลกษณะไหน ซงขนอยกบผเลน

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๒๒

เสยงของกมปง

เสยงทออกมำจำกกมปงเปน ๓ เสยง คอ

๑. เสยงชง

๒. เสยงตง

๓. เสยงปะ

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๒๓

วธกำรและขนตอนกำรแสดง

เสยงของกมปง

เสยงทออกมำจำกกมปงเปน ๓ เสยง คอ

๑. เสยงชง

๒. เสยงตง

๓. เสยงปะ

วธตกมปง

ตองใชมอในกำรตใหถกจงหวะตำมเสยงทเรำตองกำร เชน เสยงชง ตง และปะ

กำรตเสยง “ชง”

วธกำรต กำงนวมอทง ๕ ใหกวำงๆ แลวตบรเวณตรงกลำงของกมปง

กำรตเสยงชง

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๒๔

กำรตเสยง “ตง”

วธกำรต นวมอทง ๕ ชดตดกน แลวตบรเวณตรงกลำงของกมปง

กำรตเสยงตง

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๒๕

กำรตเสยง “ปะ”

วธกำรต นวมอทง ๕ ชดตดกน แลวตบรเวณขำงๆขอบของกมปง

กำรตเสยงปะ

เสยง “ ปะ” นนสวนมำกใชในกำรบรรเลงอนำซดเทำนน

จงหวะกำรต

จงหวะกำรตกมปงเปนจงหวะกำรตตำมดวยเนอเพลงโดยเฉพำะ ผทจะฝกกำรตกมปงทกคน

จะตองทองจ ำเนอเพลงกอนจงจะไดจงหวะกำรต

เพลงทใชตกมปง

๑. ซอลำวตอำลำนนนำบ ๒. อซซอลำตอำลำนนำบ

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๒๖

วธกำรตกมปงจงหวะเพลง “ซอลำวตอำลำนนนำบ”

๑. ตองใชผเลน ๙ คน หรอ ๑๑ คน ขนไป ๒. จงหวะกำรต ๕ จงหวะ คอ ชง – ตง – ชง –ชง –ตง ๓. แบงผเลนเปน ๒ ทม ๆ ละ ๔ คน หรอ ๕ คน และตวน ำ ๑ คน

ทมท ๑ ผเลน ๔ – ๕ คน ตองตพรอมกนในจงหวะ ชง – ตง – ชง –ชง –ตง

ทมท ๒ ผเลน ๔ -๕ คน ตองสลบกนตทมท ๑ ตพรอมกนในจงหวะ

ชง – ตง – ชง – ชง – ตง

สวนตวน ำ ๑ คนนนจะตไมเหมอนทมท ๑ และ ๒ แตจะตใหเกดเสยงไพเรำะ กำรตจะสลบกนตระหวำงทมท ๑ และ ๒

วธกำรตกมปงจงหวะเพลง “อซซอลำตอำลำนนำบ”

๑. ตองใชผเลน ๙ คน หรอ ๑๑ คนขนไป ๒. จงหวะกำรต ๕ จงหวะ คอ เสยงชง ๕ จงหวะ เสยงตง ตไปจนจบเสยงเพลง ดงน

ชง – ชง – ชง – ชง – ชง. ตง – ตง – ตง –ตง – ตง ...

๓. แบงผเลนเปน ๒ ทม ๆ ละ ๔ คน หรอ ๕ คน และตวน ำ ๑ คน

ทมท ๑ ผเลน ๔ – ๕ คน ตองตพรอมกนในจงหวะ ชง – ชง – ชง – ชง – ชง.

ตง – ตง – ตง –ตง –ตง .

ทมท ๒ ผเลน ๔ -๕ คน ตองสลบกนตทมท ๑ ตพรอมกนในจงหวะ

ชง – ชง – ชง – ชง – ชง. ตง – ตง – ตง –ตง –ตง .

สวนตวน ำ ๑ คนนนจะตไมเหมอนทมท ๑ และ ๒ แตจะตใหเกดเสยงไพเรำะ กำรตจะสลบกนตระหวำงทมท ๑ และ ๒

เครองดนตรทใชประกอบจงหวะในกำรขบรองอนำซดใหมควำมไพเรำะมำกยงขน นอกจำกกมปงแลวยงประกอบไปดวย โบคล และลกแซก

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๒๗

โบคล ลกแซก

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๒๘

โอกำสและเพลงทใชในกำรเลนอนำซดกมปง

ใชในพธเปดงำนตำงๆ เชน เปดงำนเมำลด งำนประกวดอำซรอ งำนประกวดอนำซด งำนประกวดอำนอลกรอำน งำนฮำรรำยอ งำนวนเดก งำนแตงงำน ฯลฯ

ชอเพลงทใชบรรเลงในงำน

๑. งำนเมำลด เพลงซอลำวตอำลำนนำบ นำบมฮมหมด

๒. งำนวนเดก เพลงอำนกซอแลหอบ อำยอหก

๓. งำนแตงงำน เพลงปองนเตนบำร ซอลฮะห

๔. งำนประกวดอำนอลกรอำนเพลงกอบอสำรนอลกรอำน

๕. งำนฮำรรำยอ เพลงสอลำมตฮำรรำยอ

เพลงทใชในกำรบรรเลงในงำนตำงๆนนจะตองเปนเพลงทมควำมหมำยเขำกบงำนนนๆ

ตวอยำง บทเพลงซอลำวตนบ (สรรเสรญทำนศำสดำมฮมหมด)

เพลงท ๑

ยำนำบสำลำมมอำลย ยำรอซลสำลำมมอำลย (ซ ำ ๒ ครง)

ยำนำบบสำลำมมอำลย

อสรอกอลบครลอำลยกำ บสสำนยำตลวำดำอ

เพลงท ๒

ซอลลอลเลำะหฮอำลำมหมมด สอลลอลเลำะหฮอำลยวำสำลลม (ซ ำ ๒ ครง)

ยำนำบสำลำมอำลยกำ ยำรอซลสำลำมอำลยกำ

ยำฮำบบสำลำมอำลยกำ

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๒๙

ตวอยำง บทเพลงตอนรบแขกผมเกยรต (เพลงตอนรบศำสดำมฮมหมดตอนไปเยอนประเทศตำงๆ)

ตอลำอลบครลอำลยนำ มสสำนยำตลวำดำ

วำยำบลซกกรอำลยนำ มำดำอำลลและหฮดำอ

กำรแตงกำยของนกแสดง

ชดแตงกำยส ำหรบกำรแสดงกมปงเปนชดทมสลมทวไปสวมใส คอ สวมเสอคอกลมแขนยำวผำครงอก (ตอโละบลำงอ) นงกำงเกงขำยำวแบบจน (ซลวำแอแบ)สเดยวกบเสอ แลวนงผำทบขำงนอก (ซลแน) ยำวเหนอเขำเลกนอย สวมหมวกแขกสด ำ (ซอเกำะ) หรอใสชดสภำพสมยนยม

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๓๐

นำยยะโกะ ยโซะ ทอย ๕๒/๑ หมท ๔ ต ำบลรโก อ ำเภอสไหงปำด จงหวดนรำธวำส ต ำแหนงทเลน กลอง ประสบกำรณ เลนกมปงมำ ๑๕ ป ปจจบน ท ำงำนทสถำนอนำมยต ำบลรโก

นำยซลมำน สระโก ทอย ๘๔ หมท ๔ ต ำบลรโก อ ำเภอสไหงปำด จงหวดนรำธวำส ต ำแหนงทเลน กลอง/นกรอง ประสบกำรณ เลนกมปงมำ ๘ ป

ปจจบน เปนครอยท โรงเรยนรงอรณอสลำม อ ำเภอเจำะไอรอง จงหวดนรำธวำส

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๓๑

นำยฮำซม ยโซะ ทอย ๕๒/๑ หมท ๔ ต ำบลรโก อ ำเภอสไหงปำด จงหวดนรำธวำส ต ำแหนงทเลน กลอง ประสบกำรณเลนกมปงมำ ๘ป ปจจบน ศกษำท

มหำวทยำลยกรงเทพธนบร

นำยอสมำน ยโซะ ทอย ๕๒/๑ หมท ๔ ต ำบลรโก อ ำเภอสไหงปำด จงหวดนรำธวำส ต ำแหนงทเลน กลอง ประสบกำรณเลนกมปงมำ ๘ป ปจจบน เปนครอยท โรงเรยนอสลำมอนศำสน อ ำเภอสไหงปำด จงหวดนรำธวำส

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๓๒

นำยนรมำน สงหะ ทอย ๒๒ หมท ๔ ต ำบลรโก อ ำเภอสไหงปำด จงหวดนรำธวำส ต ำแหนงทเลน กลอง/นกรอง ประสบกำรณ เลนกมปงมำ ๘ ป ปจจบน ศกษำท PIM

นำยสทธชย อมำร ทอย ๑ หมท ๔ ต ำบลรโก อ ำเภอสไหงปำด จงหวดนรำธวำส ต ำแหนงทเลน กลอง ประสบกำรณ เลนกมปงมำ ๘ ป ปจจบน อำชพรบจำง

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๓๓

นำยนคอลดนย ศรรกำนนท ทอย ๔๙/๑ หมท ๔ ต ำบลรโก อ ำเภอสไหงปำด จงหวดนรำธวำส ต ำแหนงทเลน กลอง ประสบกำรณ เลนกมปงมำ ๕ ป ปจจบนศกษำทโรงเรยนอสลำมอนศำสน อ ำเภอสไหงปำด จงหวดนรำธวำส

นำยมฮ ำหมด มำมะ ทอย ๖๒ หมท ๔ ต ำบลรโก อ ำเภอสไหงปำด จงหวดนรำธวำส ต ำแหนงทเลน กลอง ประสบกำรณ เลนกมปงมำ ๕ ป ปจจบน อำชพรบจำง

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๓๔

นำยมสลม มำมะ ทอย ๖๒ หมท ๔ ต ำบลรโก อ ำเภอสไหงปำด จงหวดนรำธวำส ต ำแหนงทเลน กลอง ประสบกำรณ เลนกมปงมำ ๘ ป ปจจบน ท ำงำนทจงหวดยะลำ

นำยอบดลเรำะมนโซะโก ทอย๑๖ หมท ๔ ต ำบลรโก อ ำเภอสไหงปำด จงหวดนรำธวำส ต ำแหนงทเลน กลอง/นกรอง ประสบกำรณ เลนกมปงมำ ๘ ป ปจจบน อำชพรบจำง

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๓๕

นำยอำลำว ยโซะ ทอย ๕๒/๑ หมท ๔ ต ำบลรโก อ ำเภอสไหงปำด จงหวดนรำธวำส ต ำแหนงทเลน กลอง ประสบกำรณ เลนกมปงมำ ๘ ป ปจจบน ศกษำทโรงเรยนอสลำมอนศำสน อ ำเภอสไหงปำด จงหวดนรำธวำส

นำยนรดน สงหะ ทอย ๒๒ หมท ๔ ต ำบลรโก อ ำเภอสไหงปำด จงหวดนรำธวำส ต ำแหนงทเลน กลอง ประสบกำรณ เลนกมปงมำ ๕ ป ปจจบน ท ำงำนท กศน.อ ำเภอสไหงปำด

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๓๖

นำยฟำรด ศรรกำนนท ทอย ๔๙ หมท ๔ ต ำบลรโก อ ำเภอสไหงปำด จงหวดนรำธวำส ต ำแหนงทเลน กลอง ประสบกำรณ เลนกมปงมำ ๘ ป ปจจบน เปนครท

โรงเรยนอสลำมอนศำสน อ ำเภอสไหงปำด จงหวดนรำธวำส

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๓๗

บทท ๔ “กมปง” ในปจจบน

ปจจบน คงพดไดวา กมปงบานบาลกา ต าบลรโก อ าเภอสไหงปาด เปนศลปะการแสดงกมปงหนงเดยวของจงหวดนราธวาสแตจากความกาวหนาทางเทคโนโลยและยคการสอสารไรพรมแดน ท าใหกมปง และอกหลายๆศลปะพนบานถกแทนทดวยการแสดงสมยใหม ศลปะพนบานกมปงจงหาชมไดยากขน จะหาชมไดจากงานส าคญตางๆไมใชในรปแบบการละเลนเหมอนในอดตแตเปนรปแบบการแสดงโชว และปจจบนไดมการน ากมปงมาตประกอบการขบรองเพลงอนาซดใหมความไพเราะมากยงขน เรยกวา “อนาซดกมปง” อนาซดคอ บทเพลงทสอดแทรกเนอหาสาระทแฝงดวยค าสอนของศาสนาอนเปนแบบอยางทดของทานศาสดามฮ าหมดและบรรดาสาวกของทานเชญชวนสความดงาม สนตภาพ ปรองดองกน รกในเพอนมนษยชาต รกในธรรมชาตและใกลชดพระเจา บทเพลงอนาซดจะปราศจากเนอหาทยวยหรอไมเหมาะสมส าหรบการรบฟง ซงจดนคอขอเดนของอนาซดทแตกตางออกไปจากบทเพลงทวๆไป ทมแตความรกเชงชสาวระหวางชายหญงและคลงไคล ในบทเพลงจงน าไปสพฤตกรรมทไมเหมาะสม การขบรองเพลงอนาซดเกดขนครงแรกในสมยทานศาสดามฮ าหมด โดยชาวเมองมาดนะหไดขบรองตอนรบทานศาสดาและคณะทอพยพมาจากเมองมกกะหนอกจากนกมปงแลว ยงไดน าเอาเครองดนตรสากลมาประกอบการการขบรองเพลงอนาซด ไดแก โบคล ลกแซกดมบก (เครองดนตรของประเทศตรก) และบอรนดา (เครองดนตรของประเทศตรก)

ลกแซก

โบคล

ลกแซก

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๓๘

บอรนดา (จากประเทศตรก)ดมบก หรอกลองกณโฑ (จากประเทศตรก)

อนาซดกมปง

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๓๙

ในปจจบนเทคโนโลยใหมๆ และการแสดงสมยใหมเขามามบทบาทในสงคมมากยงขน เยาวชนรนใหมใหความสนใจศลปะการแสดงพนบานลดนอยลงและอาจจะเลอนหายไปหากไมมการถายทอดใหกบเยาวชนรนหลงโรงเรยนอสลามอนศาสน ตงอยทหมท ๔ ต าบลรโก อ าเภอสไหงปาด ซงเปนโรงเรยนเอกชนสอนศาสนา ปจจบนม นายนมฮ าหมด ศรรกานนทเปนผอ านวยการโรงเรยน ไดเลงเหนและใหความส าคญของศลปะพนบาน จงไดจดตงกลมเยาวชนเพอสบสานศลปะการแสดงกมปง ทกวนในชวงเวลาเยนหลงเลกเรยนกจะมการฝกซอมกมปง โดยใชสถานทของโรงเรยนเปนทฝกซอม นบวาเปนการยดบทบาทของกมปงในการสรางสสรรควฒนธรรมในสงคม โดยเฉพาะใน ๓ จงหวดชายแดนภาคใตและประเทศเพอนบาน

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๔๐

บทบำทของกมปงในสงคม

กมปงในกำรตอนรบบคคลส ำคญ

กมปงในงำนเมำลด

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๔๑

กมปงในงำนสอลำวตนำบ

กมปงในงำนแตงงำน

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๔๒

กมปงในงำนมรฮำบร

กมปงในขบวนแหงำนวฒนธรรม

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๔๓

กมปงในงำนประเพณตำงๆ

จำกบทบำทของกมปงทมในสงคมซงนบวนจะเรมเลอนหำยไปทละนดทละนอยจงไดแตฝากความหวงไวกบเยาวชนรนหลงใหรสกรก และหวงแหนกบการแสดงทเปนอตลกษณของชมชนทหาดไดเพยงทเดยวของจงหวดนราธวาส คอ หมท ๔ บานบาลกา ต าบลรโก อ าเภอสไหงปาด เทานน

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๔๔

ภำพกจกรรม กำรแสดงของคณะฟรฮำนกบ Nazry Raihan ศลปนจำกประเทศมำเลเซย

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๔๕

ภำพกจกรรมงำนมหกรรมกำรคำอำหำรฮำลำล ครงท ๑ วนท ๓๐ – ๓๑ กรกฎำคม ๒๕๕๓ ณ จงหวดปตตำน

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๔๖

ภำพกจกรรมงำนสมพนธเกมส ๒๐๑๑ วนท ๒ ตลำคม ๒๕๕๔ ณ โรงเรยนสมพนธวทยำ อ ำเภอเจำะไอรอง จงหวดนรำธวำส

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๔๗

ภำพกจกรรมงำนเมำลดนนบ วนท ๒๒ มกรำคม ๒๕๕๔ ณ มหำวทยำลยรำชภฏสรำษฎรธำน

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๔๘

ภำพกจกรรมงำนมหกรรมวชำกำรจรยธรรมสมพนธ

วนท ๒๔ – ๒๕ กนยำยน ๒๕๕๔ ณ โรงเรยนจรยธรรมศกษำมลนธ (ปอเนำะโคกยำง) จงหวดสงขลำ

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๔๙

ภำพกจกรรมงำนวฒนธรรมสญจรโครงกำรลำนวฒนธรรมน ำยะลำสนตสข ประจ ำป ๒๕๕๔ วนท ๒๓ กรกฎำคม ๒๕๕๔ ณ จงหวดยะลำ

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๕๐

ภำพกจกรรมงำนเมำลดกลำง วนท ๑๕ กมภำพนธ ๒๕๕๔ ณ ต ำบลรโก อ ำเภอสไหงปำด จงหวดนรำธวำส

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๕๑

ภำพกจกรรมงำนตำดกำสมพนธเฉลมพระเกยรตระดบจงหวด ประจ ำป ๒๕๕๕ ณ อ ำเภอรอเสำะ จงหวดนรำธวำส

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๕๒

ภำพกจกรรมงำนกฬำสมพนธ วนท ๖ กนยำยน ๒๕๕๖ ณ โรงเรยนรงอรณวทยำอสลำม อ ำเภอเจำะไอรอง จงหวดนรำธวำส

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๕๓

ภำพกจกรรมงำนวฒนธรรม วนท ๒ กนยำยน ๒๕๕๖ ณ อ ำเภอแวง จงหวดนรำธวำส

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๕๔

ภำพกจกรรมงำนประเพณของดเมองนรำ ประจ ำป ๒๕๕๖ วนท ๒๕ กนยำยน ๒๕๕๖ ณ สวนสำธำรณะเฉลมพระเกยรต อ ำเภอเมอง จงหวดนรำธวำส

๑ อตลกษณ อ ำเภอสไหงปำด ๕๕