Internationaal ontslagrecht

mr. Pieter Mantel & mr. Wouter van der Boon

26 september 2013

INTERNATIONAAL ONTSLAGRECHT

S

INTERNATIONAAL ONTSLAGRECHT

De arbeidsovereenkomst

Formaliteiten

Reorganisatie

Ontslag

Casus

Vragen (?)

Borrel (!)

De arbeidsovereenkomst

S

De arbeidsovereenkomst

Toepasselijk recht

Bevoegde rechter

Forumkeuze

Sociale premies

Voorbeeld

De arbeidsovereenkomst (1)

Vrijheid van rechtskeuze (art. 3 Rome I)- uitdrukkelijk overeengekomen;- blijkend uit de bepalingen van de overeenkomst;- blijkend uit de omstandigheden van het geval.

Echter: beperking bij arbeidsovereenkomsten (art. 8 lid 1 Rome I)- toepasselijk recht bij gebreke van rechtskeuze;- dwingendrechtelijke bepalingen.

Toepasselijk recht bij gebreke van rechtskeuze (art. 8 lid 2-4 Rome I)- land waar of van waaruit de arbeid gewoonlijk wordt verricht (lid 2);- land waar vestiging zich bevindt waarbij werknemer in dienst is (lid 3);- kennelijk nauwere band met ander land dan het voorgaande (lid 4).

Waar rekening mee houden ondanks rechtskeuze?- Dwingend recht (art. 8 Rome I);- Bijzonder dwingend recht (art. 9 Rome I).

De arbeidsovereenkomst (2)

Dwingend recht (art. 8 Rome I)- bepalingen waarvan niet bij overeenkomst mag worden afgeweken;- dus niet:

- driekwart dwingend;- semi-dwingend;- eenzijdig dwingend.

Waar?- verschillende wetten- heel titel 7.10 BW (art. 7:610-692, behalve niet dwingende recht);- hoeveel artikelen blijven er dan nog over?

Wat?- beschermingsbepalingen;- voorbeelden:

- verlof;- ziekte;- ontslagbescherming.

De arbeidsovereenkomst (3)

Bijzonder dwingend recht (art. 9 Rome I)- toepasselijkheid afhankelijk van de bevoegde rechter;- voorrang op evt. toepasselijk dwingend recht van een ander land;- openbaar, bovencontractueel belang;- vaak overlappend met “gewoon” dwingend recht.

Waar en wat?- Waga;- aantal BW-bepalingen;- gelijke behandelingswetgeving;- arbo-wetgeving;- Arbeidstijdenwet;- WML.

De arbeidsovereenkomst (4)

Bevoegde rechter- afdeling 5 EEX-Verordening (Brussel I);- keuzevrijheid voor werknemer (art. 19 Brussel I):

- lidstaat van woonplaats werkgever;- lidstaat plaats werkzaamheden werknemer;- lidstaat plaats vestiging werkgever die werknemer in dienst nam.

- procedure door werkgever (art. 20 Brussel I): - lidstaat van woonplaats werknemer.

Forumkeuze- alleen geldig als gesloten na aanvang van een geschil (art. 21 lid 1 Brussel

I);of

- als aan werknemer de mogelijkheid wordt gegeven een ander gerecht te kiezen dan die op grond van Brussel I bevoegd zou zijn (art. 21 lid 2 Brussel I).

De arbeidsovereenkomst (5)

Sociale premies- 1 mei 2010: twee nieuwe verordeningen:

- Basisverordening voor sociale zekerheid (EG 883/2004 -> EG 988/2009);- Toepassingsverordening voor sociale zekerheid (EG 987/2009).

- met name van belang bij grensarbeiders.

Premieafdracht- slechts in één lidstaat (art. 11 EG 883/2004);- werklandbeginsel;- premieverplichting in lidstaat van werkzaamheden.

Uitzonderingen- detachering van maximaal 24 maanden;- verschillende werklanden: woonlandbeginsel.

Voorbeeld

Client in bancaire sector:

- Italiaanse CEO wordt na fusie bestuurder van een Europese SE

- 60% Italie, 40% als bestuurder Europese vennootschap

- Nieuwe arbeidsovereenkomst

- Contact Limes over sociaal verzekeringsrechtelijk deel en 30% regeling.

- Onderhandeling: 30% regeling uit beoogd salaris of er bovenop

- Contact SCG Legal Italië

- Uiteindelijk: nieuwe NL arbeidsovereenkomst naast IT arbeidsovereenkomst, met “oplegger”.

Voorbeeld: TUPE

Warehousing: Partij X wil van 10 DC’s naar 3 DC’s in evenveel landen

Client schrijft in op de RFP.

Client vraagt: is er sprake van TUPE?

Wat wordt overgenomen? Geen locaties, geen personeel.

Waar worden de werkzaamheden gebruikelijk verricht?

Of misschien toch bijzonder dwingend recht? - Oftewel: 3x onderzoek doen of 10x?

Binnen EU op hoofdlijnen vaak indifferent, maar: Engeland.

Formaliteiten

S

Formaliteiten

Tewerkstellingsvergunning

Uitzonderingen

Identificatieplicht

Formaliteiten (1)

Wie mag werken?

Tweeledig systeem:- Verblijfsvergunning

+ - Tewerkstellingsvergunning

Wet arbeid vreemdelingen (WAV)- “Het is een werkgever verboden een vreemdeling in Nederland arbeid te

laten verrichten zonder tewerkstellingsvergunning” (art. 2 lid 1 WAV);- ruim werkgeversbegrip: ook natuurlijke personen (denk aan schoonmaker);- ook inleners of doorleners.

Formaliteiten (2)

Uitzonderingen:- Europese Economische Ruimte (EER):

- EU;

- Liechtenstein;

- Noorwegen;

- IJsland.

- wel TWV nodig voor Kroatië en tot 1 januari 2014 ook Bulgarije en Roemenie;

- wetenschappers, kenniswerkers en stagiaires.

Formaliteiten (3)

Identificatieplicht- Identiteit vaststellen (Wet op de identificatieplicht);- Bewaarplicht (art. 15 Wav);- Meldplicht (art. 2 Wav).

Verplichting- Eigen verplichting werkgever;- Verzoek om originelen en controleer op echtheid;- Controleer arbeidsmarktaantekening.

Formaliteiten (4)

Bewaarplicht (art. 15 Wav)- Kopie ID-bewijs moet worden verschaft aan feitelijk werkgever (let op

filialen);- Vanaf dag 1 arbeidsovereenkomst;- Tot 5 jaar na einddatum arbeidsovereenkomst.

Meldplicht- Bij indiensttreding en uitdiensttreding;- Meldplicht als geen gebruik wordt gemaakt van twv;- Functiewijziging.

Formaliteiten (5)

Strikte handhaving- verbod op illegale arbeid;- controle arbeidsinspectie;- boetes!

Boetes- € 12.000,-- per illegale werknemer (voor natuurlijke personen of

eenmanszaak € 6.000,--);- € 2.250,-- per ontbrekend identiteitsbewijs;- Cumulatie en verhoging bij recidive;- Let op ketenaansprakelijkheid: iedereen in de keten kan worden

aangesproken!

Ontslag

S

Ontslag

Belangrijke vragen

Welke rechter?

Welk recht?

BBA

Ontslag (1)

Belangrijke vragen:- Welke rechter?- Welk recht?

Welke rechter?- Verweerder woont in lidstaat? -> Brussel I - Verweerder woont niet in lidstaat? -> Rechtsvordering

Welk recht?- Iemand?- Overeenkomst gesloten voor 17 december 2009 -> EVO- Overeenkomst gesloten na 17 december 2009 -> Rome I

Ontslag (2)

Hoe zat het ook alweer?

Welke rechter:- Forumkeuze- Geen forumkeuze

Forumkeuze- Internationaal karakter- Overeengekomen vooraf alleen mogelijk ten gunste van werknemer- Overeengekomen achteraf altijd mogelijk

Geen forumkeuze- Verweerder woont in lidstaat -> Brussel I (EEX-Vo)- Verweerder woont niet in lidstaat -> art. 4 Brussel 1 jo. Rechtsvordering

Ontslag (3)

Afdeling 5 EEX-Verordening (EEX-Vo);- bij procedure door werknemer, keuzevrijheid (art. 19 EEX-Vo):

- woonplaats werkgever;

- plaats waar of van waaruit de werkzaamheden gewoonlijk worden verricht;

- lidstaat plaats vestiging werkgever die werknemer in dienst nam.

- bij procedure door werkgever (art. 20 EEX-Vo): - lidstaat van woonplaats werknemer.

Eigenlijk alleen onduidelijkheid bij plaats werkzaamheden- Voor vaststellen plaats moet worden gekeken naar:

- doorbrengen grootste gedeelte van de arbeidstijd;

- locatie kantoor;

- waar keert de werknemer naar terug.

Ontslag (4)

Artt. 1 t/m 14 Rechtsvordering- als gedaagde in NL woonplaats heeft (art. 2 Rv);- woonplaats verzoeker bij een verzoekschriftprocedure (art. 3 Rv);- indien arbeid gewoonlijk in NL wordt verricht (art. 6 Rv).

Verschil Brussel I en Rechtsvordering- alleen art. 3 Rv;- geen onderscheid werkgever of werknemer als “eiser”;- dus: werkgever kan verzoekschrift indienen, ook als werknemer in

buitenland woont;- echter, alleen als een verzoekschrift kan worden ingediend (als buitenlands

recht van toepassing is dus niet).

Ontslag (5)

Hoe zat het ook alweer?

Welk recht?- Rechtskeuze;- Geen rechtskeuze

Rechtskeuze- Internationaal karakter- Overeengekomen (uitdrukkelijk of af te leiden uit omstandigheden)- Niet in strijd met bijzondere bepalingen in geval van geen rechtskeuze

Geen rechtskeuze- Land waar of van waaruit de arbeid gewoonlijk wordt verricht;- Land waar de vestiging zich bevindt waarbij werknemer in dienst is;- Kennelijk nauwere band met ander land dan voorgaande

Ontslag (6)

BBA- art. 6 BBA is bepaling van bijzonder dwingend recht;- toepassing ongeacht de rechtskeuze of toepasselijk recht;- vraag is echter of casus onder reikwijdte van art. 6 BBA valt.

Reikwijdte BBA- Doorslaggevend of de sociaal-economische belangen van de Nederlandse

arbeidsmarkt bij de arbeidsverhouding zijn betrokken;- Beoordeling (bijvoorbeeld):

- Is werknemer na ontslag beschikbaar voor NL-arbeidsmarkt?;

- Bezit werknemer een woning in Nederland?;

- Vraagt werknemer een WW-uitkering aan?

- In welke valuta wordt betaald en waar?.

Voorbeeld

Grote medicijnfabrikant wil af van Deense bestuurder- 13 jaar in dienst;- Werkt 1/3 in Nederland, 2/3 in Denemarken;- Reorganisatie.

Deens recht waarschijnlijk van toepassing, maar Nederlands sociaal plan

Minnelijke regeling:- Opzegtermijn NL recht (3 maanden), DK recht (12 maanden);- Vergoeding NL recht (12 maanden), DK recht (3 maanden);- Pensioenleeftijd NL recht (65 jaar), DK recht (67 jaar).

Probeer daar maar eens uit te komen…

Reorganisatie

S

Reorganisatie

Plan van aanpak crossborderAdviestrajecten in ieder land dat in scope is- NL: OR adviesrecht ook al is er geen invloed op reorganisatiebesluit

Sociaal plan voor ieder land dat in scope is- Geen goede ervaringen met “internationaal sociaal plan”- Liever budget en vertalen naar NL

WMCO- 20 of meer werknemers werkzaam in één werkgebied, let op: EU regelgeving.

Ontslagselectie- Bedrijfsvestiging zal niet snel crossborder zijn (let op: fusies etc)- Inbound: tellen mee in afspiegeling, maar als eerste beëindigen- Outbound: tellen niet mee als niet dezelfde bedrijfsvestiging

Regulier toepassen sociaal plan op expat?- Afwijking ligt voor de hand

Positie expat

Kwetsbaar, want bij een reorganisatie vaak het eerst “naar huis” gestuurd.

Eigen werkgever heeft vaak geen passend werk meer.

Vergoeding verhogende factoren zijn vaak: de werknemer was toegezegd dat de expat periode langer zou duren; werkgever wil te snel, houdt geen rekening met prive verplichtingen werknemer; terugkeergaranties.

Eigen case: Duitse moederbedrijf stuurt NL expat weg zonder duidelijke grond, werknemer claimt ander passend werk in DLD.

Casus

S

Casus

Duitse werknemer, woont in Nederland (Hoorn);

Werkte van juli 1987 tot januari 1994 als kok in dienst van een Schotse werkgever;

Schotse werkgever is gevestigd in het Verenigd Koninkrijk;

Werd in Duitse marken betaald bij een Duitse bank;

Werkzaam geweest op boorplatform boven het Nederlandse deel van de Noordzee. Hoe lang precies is onbekend;

Van 21 tot 30 september 1993 werkzaam in Deense wateren;

Dienstverband opgezegd tegen 30 december 1993;

Kortgeding bij de kantonrechter in Hoorn.

Casus

2 simpele vragen:- Welke rechter is bevoegd?- Welk recht is van toepassing?

Vragen

mr. Pieter Mantel & mr. Wouter van der Boon

26 september 2013

INTERNATIONAAL ONTSLAGRECHT

S