Pensioenen in internationaal perspectief

PensioenenPensioeneninin

internationainternationa

al al perspectiefperspectief

VSNU, 27 juni 2006VSNU, 27 juni 2006

Cyril Savelkoul/Jos Cyril Savelkoul/Jos VanhommerigVanhommerig

ABP / PROABP / PRO

11

22

33

Basis pensioenBasis pensioen (financiële zekerheid op(financiële zekerheid op

sociaal minimum niveau) sociaal minimum niveau)

Aanvullend pensioenAanvullend pensioen (handhaving levensstijl zoveel als (handhaving levensstijl zoveel als mogelijk)mogelijk)

Individuele verzekeringIndividuele verzekering (individuele wensen)(individuele wensen)

DriepijlersysteemDriepijlersysteem

Collectiviteit & Collectiviteit & SolidariteitSolidariteit

Werkgevers & Werkgevers & WerknemersWerknemers

VerplichtstellingVerplichtstelling

Defined BenefitDefined Benefit

KapitaaldekkingKapitaaldekking

OmkeerregelOmkeerregel

Beschermings-Beschermings-regelsregels

Tweede pijlerTweede pijler

InhoudsopgaveInhoudsopgave

• Verschillen in nationale Verschillen in nationale

pensioenstelsels in EU-lidstatenpensioenstelsels in EU-lidstaten

• Uitgangspunten europees Uitgangspunten europees

pensioenbeleidpensioenbeleid

• Europese beleidsinitiatievenEuropese beleidsinitiatieven

• Pensioenrichtlijn 2003Pensioenrichtlijn 2003

• Solvency II; richtlijn verzekeraarsSolvency II; richtlijn verzekeraars

• Internationale waardeoverdrachtenInternationale waardeoverdrachten

• Praktijk bij ABPPraktijk bij ABP

Verschillen in nationale pensioenstelselsVerschillen in nationale pensioenstelsels

VergrijzingVergrijzing

Kapitaaldekking Kapitaaldekking versusversusomslagomslag

DB DB versus versus

DCDC

VerplichtstellingVerplichtstellingversusversus

vrijwilligheidvrijwilligheid

EETEETversusversus

EET en TEEEET en TEE

Verdeling Verdeling 1e en 2e pijler1e en 2e pijler

SysteeSysteemm

FinancieriFinancieringng

Fiscale Fiscale aanpakaanpak

Verplicht-Verplicht-stellingstelling

NLNL DBDB KapitaalKapitaal EETEET JaJa

DUDU DBDB OmslagOmslag TEETEE NeeNee

FRFR DBDB OmslagOmslag EETEET NeeNee

ITIT NDCNDC OmslagOmslag ETTETT NeeNee

ZWZW NDCNDC OmslagOmslag ETTETT JaJa

VKVK DB/DCDB/DC KapitaalKapitaal EETEET NeeNee

Verschillen in nationale Verschillen in nationale pensioenstelselspensioenstelsels

VergrijzingVergrijzing20002000 20202020 20502050

% % toenametoename2000-2000-20502050

NLNL 2020 29,529,5 4141 103103

DUDU 23,823,8 33,533,5 4949 101101

FRFR 24,424,4 32,632,6 4646 8989

ITIT 26,626,6 36,736,7 6161 131131

ZWZW 26,926,9 34,534,5 4242 5858

VKVK 23,823,8 29,229,2 4242 7676


StaatspensioeStaatspensioen n

1e pijler 1e pijler Gem. hoogte als Gem. hoogte als

% van gem. % van gem. eindlooneindloon

Aanvullend pensioenAanvullend pensioen

2e pijler2e pijler 3e pijler3e pijler

NL 31%31% 91% wn heeft regeling, 83% ouderen heeft aanvulling, 91% wn heeft regeling, 83% ouderen heeft aanvulling, 40% van pensioeninkomen40% van pensioeninkomen

DU 48,9%48,9% 7% inkomen ouderen7% inkomen ouderen 10% inkomen ouderen10% inkomen ouderen

FR 58%58% Marginaal, verplicht wettelijke omslagregeling dekt Marginaal, verplicht wettelijke omslagregeling dekt 98% pensioenuitgaven98% pensioenuitgaven

IT 69,1%69,1% 8% premiebetalers 1e pijler heeft aanvullende 8% premiebetalers 1e pijler heeft aanvullende pensioenregelingpensioenregeling

ZW 48,2%48,2% 90% wn heeft regeling, 17% 90% wn heeft regeling, 17% pensioenuitgavenpensioenuitgaven 4% pensioenuitgaven4% pensioenuitgaven

VK 20,5%20,5%

44% arbeidsgeschikte 44% arbeidsgeschikte bevolking, 60% ouderen bevolking, 60% ouderen heeft aanvulling, 40% van heeft aanvulling, 40% van pensioeninkomenpensioeninkomen

71% ouderen heeft 71% ouderen heeft aanvullingaanvulling


Uitgangspunten europees pensioenbeleidUitgangspunten europees pensioenbeleid

• Bevorderen mobiliteit van arbeid, Bevorderen mobiliteit van arbeid,

kapitaal en dienstenkapitaal en diensten

• Bevorderen sociale protectieBevorderen sociale protectie

• Harmonisering met behoud van Harmonisering met behoud van

subsidiariteitsbeginselsubsidiariteitsbeginsel

• Lissabondoelstelling in licht van Lissabondoelstelling in licht van

vergrijzingsproblematiekvergrijzingsproblematiek

Europese beleidsinitiatievenEuropese beleidsinitiatieven

Pensioen-Pensioen-hervormingenhervormingen MarktbeleidMarktbeleid

FinancieelFinancieel en actuarieel en actuarieel

GelijkeGelijke behandeling behandeling

ToezichtToezicht

Verslag-Verslag-legginglegging

AlgemeenAlgemeenbestuurlijkbestuurlijk

Arbeids-Arbeids-mobiliteitmobiliteit

KapitaalmarktKapitaalmarkt

Pensioenrichtlijn 2003Pensioenrichtlijn 2003

• Aanvankelijke beleggingsrestrictiesAanvankelijke beleggingsrestricties Discussie prudent person principeDiscussie prudent person principe Financiering kapitaalgedekte regelingenFinanciering kapitaalgedekte regelingen

• Eigenheid pensioenfondsen in Europa Eigenheid pensioenfondsen in Europa

erkenderkend Verplichtstelling en uitkomsten CAO-Verplichtstelling en uitkomsten CAO-

overlegoverleg Europees pensioenkader gebaseerd op Europees pensioenkader gebaseerd op

Brits-Nederlands modelBrits-Nederlands model

RichtlijnRichtlijn


• Grensoverschrijdende activiteitenGrensoverschrijdende activiteiten Pensioenregeling onderbrengen bij Pensioenregeling onderbrengen bij

buitenlands pensioenfondsbuitenlands pensioenfonds Sociale zekerheids- en arbeidswetgeving Sociale zekerheids- en arbeidswetgeving

woonland blijft van krachtwoonland blijft van kracht Toezichtwetgeving van land waar Toezichtwetgeving van land waar

pensioenfonds gevestigd is blijft van pensioenfonds gevestigd is blijft van

krachtkracht

RichtlijnRichtlijn


• Oprichting pan-europese Oprichting pan-europese

pensioenfondsenpensioenfondsen Pan-europese regelingen voor alle Pan-europese regelingen voor alle

werknemers van bedrijf in heel Europa werknemers van bedrijf in heel Europa

door m.n. fiscale verschillen niet door m.n. fiscale verschillen niet

realistischrealistisch Multinationals kunnen pensioenen Multinationals kunnen pensioenen

internationaal organiseren (“asset internationaal organiseren (“asset

pooling”)pooling”) Diverse modellen in ontwikkelingDiverse modellen in ontwikkeling

RichtlijnRichtlijn


• Aanpassing Nederlandse verplichtstelling Aanpassing Nederlandse verplichtstelling i.r.t. grensoverschrijdende activiteiteni.r.t. grensoverschrijdende activiteiten Model ABP: Stichting(sbestuur) met vermogen en Model ABP: Stichting(sbestuur) met vermogen en

medewerkers in Stichting (ZAF-model)medewerkers in Stichting (ZAF-model) Bestuur verantwoordelijk voor regeling en Bestuur verantwoordelijk voor regeling en

vermogen, administratie en vermogensbeheer vermogen, administratie en vermogensbeheer wordt verplicht uitbesteed ófwordt verplicht uitbesteed óf

Bestuur alleen verantwoordelijk voor regeling, Bestuur alleen verantwoordelijk voor regeling, uitvoeringsorganisatie wordt commercieel uitvoeringsorganisatie wordt commercieel pensioenverzekeringsbedrijf, tevens eigenaar pensioenverzekeringsbedrijf, tevens eigenaar vermogenvermogen

RichtlijnRichtlijn

Solvency II; Richtlijn Solvency II; Richtlijn verzekeraarsverzekeraars

• Ook van toepassing op Ook van toepassing op

pensioenfondsen?pensioenfondsen?• Hogere dekkingsgraadeisen maken Hogere dekkingsgraadeisen maken

bestaande kapitaalgedekte DB-bestaande kapitaalgedekte DB-

regelingen onbetaalbaarregelingen onbetaalbaar

RichtlijnRichtlijn

Solvency II; Richtlijn Solvency II; Richtlijn verzekeraarsverzekeraars

• Waarom niet voor pensioenfondsen?Waarom niet voor pensioenfondsen? Premiebijdragen en opbouwparameters Premiebijdragen en opbouwparameters

flexibel aanpasbaarflexibel aanpasbaar Lange termijn horizon zonder opting-outLange termijn horizon zonder opting-out Inter- en intragenerationele solidariteitInter- en intragenerationele solidariteit Pensioenfondsrichtlijn kent eigen Pensioenfondsrichtlijn kent eigen

framework voor solvency-issues (nFTK)framework voor solvency-issues (nFTK) Macro-economische gevolgen door uit Macro-economische gevolgen door uit

strengere eisen voortvloeiende hogere strengere eisen voortvloeiende hogere

pensioenpremiespensioenpremies

RichtlijnRichtlijn

Internationale Internationale waardeoverdrachtenwaardeoverdrachten

• Mobiliteit is kernbegrip Mobiliteit is kernbegrip

LissabonstrategieLissabonstrategie• Overdraagbaarheid aanvullende Overdraagbaarheid aanvullende

pensioenrechtenpensioenrechten Belasting grensoverschrijdende Belasting grensoverschrijdende

kapitaalbewegingenkapitaalbewegingen Wacht-/drempelperiodesWacht-/drempelperiodes Kapitaal beheerd door verlaten fondsKapitaal beheerd door verlaten fonds Veelvuldige werkkringverandering rechten Veelvuldige werkkringverandering rechten

binnen één fondsbinnen één fonds

RichtlijnRichtlijn


• Eenvoudige maatregelen en “minimale Eenvoudige maatregelen en “minimale maxima”maxima” Toetredingsleeftijd vanaf 21 jaarToetredingsleeftijd vanaf 21 jaar Toetreding na 1 jaar werken voor dezelfde Toetreding na 1 jaar werken voor dezelfde

werkgeverwerkgever Verwerving pensioenrechten na 2 jaar Verwerving pensioenrechten na 2 jaar

aansluitingaansluiting

RichtlijnRichtlijn


• Subsidiariteitsbeginsel niet Subsidiariteitsbeginsel niet

gerespecteerdgerespecteerd Minimumleeftijd 21 jaarMinimumleeftijd 21 jaar Beperken wachttijdenBeperken wachttijden IndexeringIndexering Bij omslag niet gespaard voor rechten Bij omslag niet gespaard voor rechten

huidige werkende generatiehuidige werkende generatie

RichtlijnRichtlijn


• Richtlijn alleen gericht op landen met Richtlijn alleen gericht op landen met

kapitaalgedekte regelingenkapitaalgedekte regelingen• Geen aanzet tot oplossen fiscale Geen aanzet tot oplossen fiscale

belemmeringen bij internationale belemmeringen bij internationale

waardeoverdrachtwaardeoverdracht• Geen echte stimulans voor landen met Geen echte stimulans voor landen met

omslagsystemen om tot hervorming te omslagsystemen om tot hervorming te

komenkomen

RichtlijnRichtlijn


• Overdrachten tussen omslagregelingen Overdrachten tussen omslagregelingen

en kapitaalgedekte regelingen zijn en kapitaalgedekte regelingen zijn

mogelijk (bijv. APPA)mogelijk (bijv. APPA)• Internationale waardeoverdrachten Internationale waardeoverdrachten

betreft zulke geringe aantallen dat betreft zulke geringe aantallen dat

betrekken omslagregelingen geen betrekken omslagregelingen geen

probleem isprobleem is

RichtlijnRichtlijn

WO-in 2004/2005:WO-in 2004/2005:

86 personen en € 1,7 86 personen en € 1,7

miljoenmiljoen

WO-uit 1999-2006:WO-uit 1999-2006:

22 personen en € 1,3 22 personen en € 1,3

miljoenmiljoen


• Actuariële rekenregels ontbrekenActuariële rekenregels ontbreken Overdracht kapitaal bij DC eenvoudigOverdracht kapitaal bij DC eenvoudig Overdracht bij DB vereist contante waarde Overdracht bij DB vereist contante waarde

bepalingbepaling

RichtlijnRichtlijn


Contante waarde: verschil in rekenrente per Contante waarde: verschil in rekenrente per

landland

RichtlijnRichtlijn

€ € 1000 over 30 jaar1000 over 30 jaarLLaanndd AA

LLaanndd BB

5%5% 4%4%

€ € 234234

€ € 321321

30%30%!!

• Overdracht van A naar B: verlies 1/3Overdracht van A naar B: verlies 1/3

• € € 100.000/15= € 6.667 levenslang pensioen per 100.000/15= € 6.667 levenslang pensioen per jaarjaar


Contante waarde: Contante waarde:

levensverwachtinglevensverwachting

RichtlijnRichtlijn

Levenslang pensioen Levenslang pensioen € 10.000 per jaar€ 10.000 per jaarLL

aanndd AA

LLaanndd BB

65 jaar: 10 65 jaar: 10 jaarjaar

€ € 100.000100.000€ € 150.000150.000

65 jaar: 15 65 jaar: 15 jaarjaar


• Verschillen afwijkende rekenregels Verschillen afwijkende rekenregels beperken “vrije” keuzebeperken “vrije” keuze Geen overdracht van land met korte Geen overdracht van land met korte

levensverwachting naar land met lange levensverwachting naar land met lange levensverwachtinglevensverwachting

Mobiliteit van pensioengelden Mobiliteit van pensioengelden (eenrichtingsgeldstromen)(eenrichtingsgeldstromen)

Rekenregels inkomende overdrachten Rekenregels inkomende overdrachten dienen gelijk te zijn aan rekenregels dienen gelijk te zijn aan rekenregels uitgaande overdrachtenuitgaande overdrachten

RichtlijnRichtlijn

Praktijk bij ABPPraktijk bij ABP

Waardeoverdracht:Waardeoverdracht: Hoofdstuk 13 ABP PensioenreglementHoofdstuk 13 ABP Pensioenreglement Pensioen- en spaarfondsenwetPensioen- en spaarfondsenwet

Toezicht DNBToezicht DNB Ontheffing DNB (op verzoek van Ontheffing DNB (op verzoek van

klant)klant) aangewezen instellingaangewezen instelling EU-instellingEU-instelling


Waardeoverdracht:Waardeoverdracht: Belastingdienst (wet Lb 1964)Belastingdienst (wet Lb 1964)

Toestemming afzien inhouding Toestemming afzien inhouding loonheffingloonheffing

EU en ECB geen toestemming vereistEU en ECB geen toestemming vereist Klant verzoekt om toestemmingKlant verzoekt om toestemming

Belastingdienst (Invorderingswet)Belastingdienst (Invorderingswet) Verklaring niet inroepen Verklaring niet inroepen

aansprakelijkheidaansprakelijkheid ABP dient verzoek inABP dient verzoek in


Waardeovername:Waardeovername: PensioenreglementPensioenreglement Pensioen- en spaarfondsenwetPensioen- en spaarfondsenwet Wet Lb 1964Wet Lb 1964

verzoek geruisloze overname door verzoek geruisloze overname door ABPABP

Overgenomen kapitaal wordt omgerekend Overgenomen kapitaal wordt omgerekend in aanspraken cf. PSWin aanspraken cf. PSW

Documents

Pensioenen in internationaal perspectief