Nederland in cijfers

in internationaal perspectief

OutlineOutline

• Nederlandse economie

• Sociale zekerheid

Korte geschiedenisKorte geschiedenis

Gouden Eeuw Nederland handelsland (denk aan VOC)

Industriële revolutie stoommachine• Verenigd Koninkrijk tweede helft 17e eeuw; België volgt• Nederland industrialiseert relatief laat, vanaf 1850-1890

Na WOI tweede golf industrialisatie (elektriciteit en staal)

Waar staan we nu? De Waar staan we nu? De economie in vogelvluchteconomie in vogelvlucht

Grootte Bruto Binnenlands Product (BBP)

Naar verwachting 615 miljard euro (2011, CPB)

Veel? » 2 maal Griekse economie» Duitse economie 4,5 keer zo groot» 6% van totale eurogebied» economie Verenigde Staten 21x zo groot

… zegt niets over welvaart!

Nederland in de wereldNederland in de wereld

Qua BBP-volume: 16e economie

Global Competitiveness Report (World Economic Forum): 8e

Human Development Index (VN): 7e

Hoe is het BBP opgebouwd?Hoe is het BBP opgebouwd?

SectorenSectoren

BedrijfslevenBedrijfsleven

Nederland kent ruim 840.000 bedrijven:

– meer dan de helft eenmanszaken (470.000)

– 99% midden- en kleinbedrijf (minder dan 100 man personeel)

Groot aantal Nederlandse bedrijven wereldspelers

Belang internationale handelBelang internationale handel

(Export + import) 130% van het BBP

Belang internationale handelBelang internationale handel

Nederlands handelsoverschot 7% van het BBP

Welke goederen exporteert Welke goederen exporteert Nederland?Nederland?

Olie en gas grootste waardeaandeel in export

Comparatieve voordelen Comparatieve voordelen NederlandNederland

Goed in linoleum, bloemen, palmolie, cacao, ei, papier en varkens

Hoe groot is onze welvaart?Hoe groot is onze welvaart?

• Bruto Binnenlands Product per hoofd (ongeveer gemiddelde welvaart, maar vertekend beeld!)

• Voor Nederlanders $ 41.000,-

• Indicator omvat niet alle aspecten van welvaart: – vrije tijd– natuur– herverdeling

BBP per capitaBBP per capita

BBP per hoofd van de bevolkingBBP per hoofd van de bevolking

• Opgebouwd uit:

o arbeidsproductiviteito relatief aantal werkzame personeno gemiddeld aantal gewerkte ureno stand van de technologie

• Nederland: hoge productiviteit, hoge participatie, weinig uren

• Nederland wereldkampioen deeltijdwerk

Participatie beroepsbevolkingParticipatie beroepsbevolking

Nederland deeltijdlandNederland deeltijdland

Aantal urenAantal uren

Ter illustratieTer illustratie

• Schoonmaker: € 25.000,-

• Politieagent: € 36.000,-

• Leraar basisonderwijs: € 39.000,-

• Verpleegkundige: € 43.750,-

• Minister-president: € 135.000,-

Ter controle • Gidsen: € 38.200,-

InkomensInkomens

• Nederland kent een relatief grote inkomensgelijkheid

• Gemiddeld brutohuishoudinkomen: € 55.800,-anderhalfverdienersmodel

• Gemiddeld inkomen per persoon: € 21.800,-. Per persoon met inkomen € 28.400,-

• Modaal inkomen: € 32.500,-

Let op: bruto-inkomens!

Belasting- en premieheffingBelasting- en premieheffing

• Nederland relatief hoog toptarief (52%)

• Alleen in België, Denemarken en Zweden hoger (binnen EU)

• Hoogste tarief grijpt relatief vroeg aan (1,7x modaal inkomen)

• Maar veel 'grondslagversmallers'

MinimuminkomenMinimuminkomen

• Wettelijk minimumloon (2011) bedraagt €18.500,- bruto (+/- $8,20 per uur)

Internationaal gezien hoog:• Hoger in België, Australië, Frankrijk en Luxemburg (tot $8,90)

• Lager in VS ($5,50), VK ($8,00) en Japan ($5,20)

• Duitsland: geen minimumloon

Sociale zekerheidSociale zekerheid

Werkloosheid, arbeidsongeschiktheid, ouderschap, ouderdom, overlijden partner

Genereren inkomen wordt moeilijker

Deze risico’s legitimatie voor overheidsingrijpen, evenals wens tot herverdeling

Vormen van sociale zekerheidVormen van sociale zekerheid

Diversiteit Europese sociale zekerheidstelsels groot

Vier 'Europese' modellen (Sapir, 2005)• Noords model (Finland, Denemarken, Zweden)• Angelsaksisch model (Ierland, Verenigde Koninkrijk)• Continentaal model (Duitsland, België, Frankrijk, Lux.)• Mediterraan model (Spanje, Italië, Portugal,

Griekenld.)

In deze indeling Nederland ‘Noords’. Terecht?

4 Europese modellen4 Europese modellen

Verdere verschillen modellenVerdere verschillen modellen

Noords: kleine inkomensverschillen, sterke vakbeweging

Angelsaksisch: grote inkomensverschillen, weinig vakbeweging, sociale zekerheid in geval van nood, relatief veel laagbetaald werk

Continentaal: verzekeringen voor alle nood, sterke vakbeweging

Mediterraan: vooral pensioenen die vroeg ingaan, zeer sterke ontslagbescherming, maar weinig royale uitkeringen

NB: Angelsaksisch ≠ Amerikaans model: weinig bescherming, nog minder verzekering

Nederlandse sociale zekerheid; Nederlandse sociale zekerheid; veelzijdigveelzijdig

Werkloosheid:• WW (max. 38 maanden, afh. van arbeidsverleden, 70% loon)• Wet werk en bijstand (onbeperkt, 50%, 70% of 90% WML)

» Wet investeren in jongeren (tot 27 jaar, werkleeraanbod)

Arbeidsongeschiktheid• Ziektewet (max. 2 jaar, >70% loon)• Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA, eerder WAO)• Wajong (75% WML)• Wet Sociale werkvoorziening (WSW)

Nederlandse sociale zekerheid; Nederlandse sociale zekerheid; veelzijdigveelzijdig

Ouderdom• Algemene ouderdomswet (AOW), vanaf 65 jr.• Niet overheid: aanvullende pensioenen

Ouderschap• Kinderbijslag (voor iedereen)• Kindgebonden budget (tot 45.000 euro)• Kinderopvangtoeslag• Alleenstaande ouders (vrijstelling sollicitatieplicht WWB)• Ouderschapsverlof en ouderschapsverlofkorting

Overlijden• Algemene Nabestaandenwet (ANW; nabestaanden en wezen)

Nederlandse sociale zekerheid; Nederlandse sociale zekerheid; veelzijdigveelzijdig

Overig:• Zorgverzekeringswet• Huurtoeslag• Zorgtoeslag• etc…

OntslagbeschermingOntslagbescherming

Nederland gemiddelde ontslagbescherming. Echter, veel voor vaste contracten, relatief weinig voor tijdelijke contracten

WerkloosheidWerkloosheid

Nederland: 5,2% (CBS) / 4,4% (Eurostat). Laagste in Europa!

WW-uitkering in internationaal WW-uitkering in internationaal perspectiefperspectief

PensioenenPensioenen

Naast AOW ook aanvullende pensioenen

Totale pensioenpot meer dan BBP!

Verplicht sparen voor (meeste) werknemers. Zelfstandigen moeten

pensioen opbouwen

ConclusieConclusie

Nederland Noords als Scandinavische landen?

Meer weten? Bronnen:Meer weten? Bronnen:

• www.cbs.nl Nederlandse data

• www.cpb.nl Economische ramingen, maar ook historische reeksen

• ec.europa.eu/eurostat Data lidstaten Europese Unie

• stats.oecd.org Data lidstaten Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling, OESO

• www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/CIA World Factbook, met veel data over alle landen ter wereld