4
Hmasawnna Thar ( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r ) ___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________ Estd. 1984 dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police staon : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600 sp Hotline number: 7085-256-377 GAS NEWS Agency : KIM JOE Booking :20th. FeB. , 2018 to 20th.March.,2018 delivery : 22-03-2018 (tHU) Time :9AM- ll stock Stock : 612 @ rate:Rs. 798 (19 & 5kg. available) Chun, March 2018 thla sunga booking, Gas harsatna nei han DGCC book (blue book) chawia hni thei ni bawk a h.-Prop. Hmasawnna Thar Vol - 33/155 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy thla|au (MaRCh) 22, 2018 ningani (thuRsday) GAS NEWS Agency : SAS Booking :21st. Jan. , 2018 to 12th FeB . 2018 delivery :22-03-2018 (tHU) Time : 9AM ll stock last stOCK : 290 @rate:Rs. 798/- first come first serve Pherzawl District a MBBS zo hmasa tak CCpuR: Christopher Ro- lawmum Infimate, s/o Upa Lalmuonglien of Pherzawl chun March 10, 2018 khan Nalanda Medical College, Patna, Bihar a inthawk MBBS a lo zo tah. Tuhin Nalanda Medical College & Hospital, Patna khawpui- ah Internship a thaw mek. Pherzawl District siem a nia inthawka Pherzawl Dis- trict a MBBS zo hmasa tak a nih. Ama hi Nursery-Class V Pherzawl PMS, Class VI to VIII Lungthulien PMS, Class IX to X Savio School, Imphal le Class XI & XII Sielmat Christian Higher Secondary School haia zo a nih. NEWS TOMKIM CHANCHIN LAKTAWI District Level Con- sultation CCpuR: Piengphunga ruolbanlohai electoral pro- cess-ah in\hangtir ve ding ti chungchanga District Level Consultation chu March 24, 2018, 11AM khin Con- ference Hall, DC’s Office, Tuibong, Churachandpur hmuna um a tih. Officials le hi thilin a huomsa mi- hai chu hi huna \hang ve a, ngaidan le thurawn hai pe dinga ngen le inhriettir an nih. Class of 2017 inthlana CCpuR: V.K. Tawna High a inthawk tukum Class X Exam zo Class of 2017 hai inthlana March 23, 2018, 11:30AM in School auditorium, New Lamka Vengnuam-ah um a ta, Rev. Hemkhomang Haokip, Principal, DTS in infuina thucha hril a ta, Class of 2017 hai Memento le title pekna um a tih. Ralnain Rs. 1 lakh seng an inhlan CCpuR: Churachandpur District VDF Welfare As- sociation (CDVDFWA) chun August 14, 2015 general assembly huna an lo rel ta angin March 21, 2018 khan an member lo thi tah mi 4 - Lamsanglen Gangte, Paulunmang, Lal- zom le Tetepa Kom sung- hai kuomah ralna sum Rs. 1 lakh seng an inhlan. Ralna sum hi Rakesh Balwal, IPS, SP, CCPur hrietpuinaa S. Laltingen Vaiphei, President, CDVD- FWA inrawinaa inhlan a nih. Hiengang huna hmang dingin VDF personnel pakhat peiah Rs. 200/- dawlkhawm hlak a nih. Hun tiemchin um lova nuorna iMphal: 7th Pay pe dinga an ngenna State sawrkarin a ngaisak naw leiin a hmaa an lo puon- glang ta angin All Mani- pur Trade Union Council (AMTUC) le All Manipur Government Employees Organisation (AMGEO) hnuoia JAC chun vawisuna inthawk hun tiemchin um lovin an sinthaw chawl- sana nuorna an nei \an ding niin zanikhan a puonglang nawk. PM Imphal-ah a hung inzin \um khawm khan JAC chun 7th Pay hi pe dingin a lo ngen a, sienkhawm PM chun hi thuah hin ieng- khawm hril a nei nawh. NPP President an inhmupui iMphal: National Peoples Party (NPP), Ma- nipur \huoituhai chun zani hmasa khan Shillong-ah NPP President le Meghala- ya CM Conrad K. Sangma an inhmupui a, an Party in Meghalaya state a sawrkar an siem thei le CM chanvo a chang chu an lawmpui thu an hril. Conrad K. SAng- ma chun an party thil le inzawmin April, 2018 khin Imphal-ah a hung inzin el thei thu NPP, Manipur \huoituhai a lo hril. NPP, Manipur \ huoituhai hi an President Thangminlien Kipgen le an General Secretary Kh. Loken Singh han an inrawi a, minutes 45 lai zet an titi tlang. 8th Rengkai Day le RPL Final CCpuR: March 23, 2018, 10:30AM a intahwk hin 80th Rengkai Day le 3rd Rengkai Premier League Final, 2018 Rengkai play- ground, CCPur hmuna hmang ning a tih. Rengkai Day hman- gna huna khuollienin Pu V. Hangkhanlian, Miniter, Vety & AH \hang a ta, M. Gouzamang Guite, MDC, ADCC le Pu Lalhmangpui Fimate, MDC, ADCC hai guest of honour le func- tional president in \hang an ta, Pu J.C. Chongkholien, Chief of Rengkai Chief Host in \hang a tih. Zan huna chun Chief Guest in T. Romeo Hmar, Brand Ambasador, Kazi- ranga University \hang a ta, Rev. Joseph R. Joute, Director, For One Life, Asia; Pu H. Lienhmingth- ang, Manager, Ms Kim Joe Gas Agency le Pu Lalropui Famhoite, Chairman, UPF hai guest of honour, func- tional president le Special guest in \hang an tih. Featuring Artistes: Christina Shakum; Lawm- nakim Hrangate; Reng- khawpui Artistes; John L. VArte; Jai Jai Singsit, J.J. Hrangchal; Roslyn Lalum- pui; Da Deserters; Snumb Crew; Beauty & Beast Band; Rengkhawpui Vari- ous Artistes; V.C. Queen le Sinlung Express hai \hang an tih. Vangai Lampui siem sunzawm mek a nih JiRibaM: Tipaimukh A/C MLA Pu. Dr. Chal- tonlien Amo chun fur hung intan ding leia mipui harsat ding ngaituona leiin Van- gai lampui asiem meka, hi lampui hi Chaudhurikhal (Khawzawl) khel chara in- thawk siem \anin Kharkhu- plien siem tlung \ep ani tah a, tuhin mihriem 30 vel, JCB le truck 3 in sin an thaw zinga, lampui hi vat nawna asawt ta leiin atul hlea, asir vel vat fai a nia, alampui tak hi tieu lung vur a nih. Hi sin pawimaw tak el hi Pu. Sangkhum in a en- kawl meka, ama khawm asin thawna kawnga hin anhnik khop el a, sin thaw- tuhai khawm \ha taka mani ta ang chara thaw dingin an fui mawl mawl a nih. Lampui siem hai khawm bawkte khaw in an riek chila, fur ruotui tlak tak tak hma a hi sin hi thaw zo tum a nih. HSA General Assem- bly Ankhasuo a nei ding lei khan duthusam ninaw sienkhawm inhmaw thilthu a dingin pil vur a nia, khang hai kha ruo ahung surin apawr hlea, amiruok- chu kha pil vur kha tuhin peihawn vawng a nia, \ieu lung pawr theilo vur a nih. |henkhat chun lampui siem kha HSA inkhawm- pui ding lei chaua siem anga ngai tam tak ei uma, amiruokchu, hienga ahung sunzawm pei ta lei hin lawm a um hlea, abiel mipui iemanizat in inhlaw- na an nei thei pha bawk. Local MLA Pu. Dr. Chal- tonlien a chunga hin abiel haiin lawmthu an hril tak meu a nih. (Input: Eden Pena) RWUS in Climate Change & Human Rights thuah Press Conference CCpuR: Rural Wom- en Upliftment Society (RWUS) chun March 21, 2018, 11:30AM khan RWUS Conference Hall, Sielmat, CCPur-ah Climate Change le Human Rights bawsietna thupuia hman- gin Press Conference an buotsai. Hi huna hin Dr Grace Laltlinzo in Gender & Climate Change thupuia hmangin thu a hril a, Dr Im- manuel Zarzosang Varte in Climate Change & Human Rights Violation chungthu a hril. Dr Grace Laltlinzo chun, nuhmei hai le boruok sik-le-sa inthlakthleng (climate) change inza- wmna a nei thu, mihriem hai fakzawngna dingin natural resource tum tum ei pawimaw a, Climate change leiin nidanga tui ei chawina hmun kang ngai- lo tuhin a hung kang tawl ta leiin tui chawitu nuhmei han harsatna an tuok nghal thu a hril a. A bikin CCPur District sunga nuhmei um hai laia 40% lo sinthawa innghat an ni leiin nuhmei hai mawphurna a lien a, loa thlaichi thlak huna khawm pasal nekin nuhmei han sin an thaw hrat lem a, ei society-ah thlaisuong, tu- ichawi le a dang dang nuh- mei mawphurna a ni leiin climate change hin nuhmei hai ta dinga harsatna an tlun leiin hienganga hun an hmang sukbona dingin Skill development tamlem pek an \ul thu hai a hril. Dr Immanuel Z. Varte chun, Climate change hung um \an na chu mihriem hai thilthaw lei a nih tiin a hril a, mihriem han ram lien tak tak a thing le ruo phurthluin ei raw a, ei ramah fak hmu- na dingin thing ei phur a, Meihawl dingin ei raw bawk a, hieng thil hai hin climate change an um tir a, cli- mate change inumtirtu tam tak um hai lai thing le ruo phurtluk (deforestation) hi a bulpui tak a nih tiin a hril. Ei rama Climate change leia harsatna tam tak a tlung ta a, kum dang chu Octo- ber thla ei hung kai ta chun Meiphu ei awi nuom ta hlak a, tu ruok hin chu December le January inkar thlakhat sung vel chau Meiphu ei awi nuom ta a, boruok lum hun a sawt deu deu ta a nih. Vadung-a lung le lein- goi ei lak zo ta leiin nidanga ft. 10 a inthuka tui dawn ding inhawi taka ei cho- dawk hlak kha tuhin chu ft. 40 chuonga inthukah tui a um chau ta a nih tiin a hril bawk. >>sunzawmna phek 4-ah AR le police han MNPF pakhat an man iMphal: 6 Assam Ri- fles le Imphal East Po- lice Commando \hangruol han March 21, 2018 khan Kongpal, Imphal East-a mobile vehicle check post- a mi inlawn hai an dapnaah Manipur Nga People’s Front (MNPF) cadre pak- hat an man. Mana um hi Nimgre- ishang @ Kapun Khai @ Starson (27) of Ukhrul Dis- trict a ni a, kum 2011 a kha MNPF zawm a nih. (PRO- AR) CM-in Japan kuomah Km. 4000 siemna ding Rs. 2, 200 Cr. a ngen Parliament Inpui 2 hai Ni 13 rorel thei lova chawkbuoi a ni tah BJP Sawrkar No-Confidence Motion \um 4 putlut, thaw thei lo zing new delhi: Khawvela democracy lientak India rama rorelna lientak Parlia- ment inpui pahni Lok Sab- ha le Rajya Sabha hai chun March 5 a inthawka rorel Budget Session \an tah, ni 15 na ni chen khawmin selkaltu tieng TDP, TRS, AIADMK, Congress han rorelna an chawkbuoi hlak leiin ro rel hlei thei lovin a la um zing. Tuta \uma buoina tak chu Andhra Pradesh ‘spe- cial status’ pek ding thu le Cauvery Tui insemna thu a ni a. Zani khawm, Lok Sabha Speaker Sumitra Mahajan-in Question Hour a hawng hma khawmin sel- kaltuhai chu rorelna hall hmatieng fein an chawk- buoi a, iengkhawm thaw thei an nawh. TDP, Congress le YSR han Andhra Pradesh ta dingin ‘special status’ an ngen a. TRS chun farmers hai harsatna thu an tlun sa bawk a. AIADMK-in Cau- very tui insem dan thubuoi chingfeltu dingin Cauvery Management Board indin a rawt bawk a. An protest zing leiin Speaker-in sun chen chawl a puong hlawl. Rajya Sabha khawm in\ hung minit nga khawm tling lovin buoina leiin inchawltir nawk nghal a nih. Chairman M. Venkaia Naidu-in Zero Hour a hawng charin TDP le Congress hai chu Chair- man \hungna tieng an tlan phei a. Placard chawiin Spe- cial Status an ngen chiem a. Hienglai zing hin DMK le AIADMK han Tamil Nadu le Karnataka a Cauvery Tui sukfeltu ding Management Board indin an lo ngen sen bawk, ro an rel thei nawh. Chairman Venkaia Nai- du chun, “In \hungnaah kir nawk seng unla \ha takin thu hril ro!” tiin a rau tawl a. Slogan khek lo dingin a hril bawk a. “Hieng hi a nih khawvelin mi hmu hai sien- la in ti chu? Hi hi Parliament Hall an naw maw? Bazaar in sawn maw?” tiin lungsenin a khar hlawl a nih. Zani ta mi hi tuta kara rorelna nei thei lova a kha vawithumna a ni tah a. March 5 a inthawk Rajya Sabha Budget Session-in ro iengkhawm a la rel thei nawh. Zani khawm khawm khan Iraq-a Indian mi 39 thihai chu External Affairs minister Swaraj-in a putlut thua insel buoina leiin rorel lai sukchawl a ni ta bawk. Lok Sabha ah khawm Home Minister Rajnath Singh, External Affairs Minister Sushma Swaraj, Defence Minister Nirmala Sitharaman, Law Minister Ravi Shankar Prasad, Dep- uty Speaker M Thambi- durai, SP leader Mulayam Singh Yadav le midanghai an um khep khupa chu ro rel thei an nawh. March 5 a Lok Sabha Budget Session \an hlima inthawkin rorel thei a la ni nawh a, ni tin selkaltuhan an la chawkbuoi a. Risie tak hnuoiah Lok Sabha chun Finance Bill le Appro- riation Bill hai ruok chu kar hmasak khan discussion um lovin a passed hram. Rorelna chawkbuoi bakah Prime Minister Na- rendra Modi sawrkar ring- zona nawna No Confidence Motion khawm putlut a ni a. Sawrkar ngirlai khawmin an pei zing thu a hril a chu laklut thei a la ni naw zing. No Confidence Motion hi >>sunzawmna phek 4-ah new delhi: Chief Min- ister Mr N. Biren Singh chun March 20 khan India Habitat Centre, New Delhi a ‘Special Session on Ma- nipur and India-Japan Part- nership’ meeting a zu \hang. Japanese Ambassador Mr Kenji Hiramatsu le mi dang danghai an zun hmupui a. Japan sawrkar chu Manipur ah infepawna lamlien Km. 4000 s sei Rs. 2, 220 crore senga bawlna hung \hang- pui dingin a ngen. Conference-a hin Chairperson ICRIER (In- dian Council for Research on International Economic Relations) Smt. Isher Judge Ahluwalia le midang dang khawm an \hang. Pu Biren chun, Manipur le Japan in- laichinna sukhrat a nuom thu a hril a. Japan Interna- tional Cooperation Agency (JICA) chu Manipur-a in- vestment hung thaw dingin a fiel bawk. CM chun, Manipur le Japan inlaichinna chu Indopui 2-na hun laia in- thawka in\an a nih tah a. “Manipur chu Japan sipai huoisen tamtakhai ruong zalna hmun a nih a. Japan ta dinga hmun pawimawtak, inangna khawm tamtak nei ei nih” tiin a hril. Japan sipaihai le “Battle of Imphal” khawm 2019 khi kum 75- a tlingna ding ni tain a hril a. Japan mipui- hai chu a tam thei ang takin Manipur hung inzin dingin a fiel nghal. Inidia sawrkar >>sunzawmna phek 4-ah MANIREDA in energy sector a sukhmasawn mek: Director iMphal: Manipur-ah hmun ^wl, inchung ruok le hmun ruok tamtak ‘so- lar power’ siemna hmuna hmang \angkai thei a um tiin Pu Lourembam Man- glem, Director, Manipur Renewable Energy Devel- opment Agency (MANI- REDA) chun a hril. Pu Manglem hin DIPR, Ma- nipur in an office hmuna press conference serious tum tum an huoihawt-na a hi thu hi a hril a na, 1991 kuma indin MANIREDA thiltum tak chu Manipur a ‘Renewable Energy Sec- tor’ sukhmasawn a nih tiin a hril bawk. Pu Manglem chun ‘Manipur Grid Interactive Rooftop Solar Photo-Vol- taic (SPV) Power Policy’ thu a hril a, In tin, indus- trial building, commercial buildings annawleh build- ing hrim hrimin power tlawmte te a siemsuok hai >>sunzawmna phek 4-ah Dy CM in ‘Residential Training on Hands on Science’ a hawng iMphal: Deputy Chief Minister Pu Yumnam Joy- kumar Singh in zani khan Youth Hostel, Khuman Lampak, Imphal hmuna ni 4 sung aw ding ‘Residen- tial Training Workshop on Hands on Science’ a hawng. Workshop chu Ma- nipur Science & Technol- ogy Council (MASTEC) le Department of Science and Technology, Vigyan Prasar, Noida han \hangruola Ma- nipur a school teachers hai scientific tieng hrietna an in\hanglien theina dinga an huoihawt a nih. Workshop a hin Pharmacist inlar Pro- fessor B. N. Das Resource Person in a \hang a, Pi Ni- dhi Kesarwani, Secretary (Science & Technology) le MASTEC Director Pu Th. Surendranath Singh hai khawmin programme uo- pin thu an hril ve. Hun hmangna a khuol- lien Deputy Speaker Pu Joykumar Singh in thu a hrilna a chun, teachers hai chun school naupanghai kawng iengkim-ah sukphur an ta, science umzie indik tak an hril hriet ding a nih tiin a hril. A hril peina-ah, ngaituona, suongtuona le hrietchiengna hai hi science hrietna dinga pawimaw le a bul\hut an nih tiin a hril. Students tamtak technology tieng hrietna \ha tak an nei lai zingin, science indik tak hrietna ruok chu an tlasam thung. Phairama um stu- dents a tlangpuiin science le mathematics subjects haiah an thiem a, tlangrama students hai ruok chun hieng subjects pahni hai hi an lel nawk thung. Chulei- in, hieng subjects pahnihai hi students han inhnik taka an inchuk theina dinga suk- phur an \ul a nih. Inchukna kawnga phurna siem theitu chu inbiekpawna (interac- tion) hi a na, teachers han an students hai nel thei khawpin an inbiekpawpui tam ding a nih. Hi ni 4 sung training hin teachers han a hma neka awlsam lema an students hai hrietna/thiem- na an peksawng pha thei ka beisei tiin Pu Joykumar Singh chun a hril. Student po povin Puonkhawng Uniform hak raw hai seh: Lamlee Kamei iMphal: India chauh ni lo khawvel khawmin Mani- puri Handloom product \hat zie a hrieta, State-in mani kut suok ngeia intodela hmasawnna \halem a nei theina dingin le, \hangth- ar haiin mani kutsuok an ngaihlut zuol theina din- gin sawrkar-in Handloom khawng ngei school le col- lege po poin uniform nei dingin thupek insuo rawseh tiin Mr K. Lamlee Kamei, MD, Manipur Handloom & Handicraft Development Corporation Ltd chun a hril. Hi thu hi DIPR press conference a Mr K. Lam- lee Kamei-in a hril a nih a. Hi thila ding hin MHHD Corporation chun All Ma- nipur Recognised Private School Welfare Associa- tion khawm an hmupui ta a. Anni khawm an tha a fanin \ha an ti hle niin a hril. “Hi Corporation thil- tum chu handloom product hrim hrim sukchangkang le sukvul theina ding a ni chun \hangpuina, sum, training, promote le pro- tection hai thaw a ni a. Sawrkar le mimal khawm, mimal le pawl, company, dawr, etc hai le \hangruola ei kut suok ngei sukvul a nih” tiin mani tuol suok ngei school le college uniform-a hmang hi hma- sawnna ding a ni thu a hril.

RWUS in Climate Change & Human Rights thuah Press Conference Thar/2018/March/HT-22-03-2018.pdf · 3/22/2018  · tonlien a chunga hin abiel haiin lawmthu an hril tak meu a nih. (Input:

  • Upload
    others

  • View
    0

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: RWUS in Climate Change & Human Rights thuah Press Conference Thar/2018/March/HT-22-03-2018.pdf · 3/22/2018  · tonlien a chunga hin abiel haiin lawmthu an hril tak meu a nih. (Input:

Hmasawnna Thar( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r )

___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________

Estd. 1984dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747

police station : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239

dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/

8258 057 887 / 8974 103 600sp Hotline number:

7085-256-377

GAS NEWS Agency : KIM JOEBooking :20th. FeB. , 2018 to 20th.March.,2018delivery : 22-03-2018 (tHU) Time :9AM-tillstockStock :612@rate:Rs. 798(19 & 5kg. available) Chun, March 2018 thla sunga booking, Gas harsatna nei han DGCC book (blue book) chawia hni thei ni bawk a tih.-Prop.

HmasawnnaTharVol-33/155 | Churachandpur | email:[email protected] | Phone:+91-3874-236846 | Rs6/-percopy

thla|au (MaRCh) 22, 2018 ningani (thuRsday)

GAS NEWS Agency : SASBooking :21st. Jan. , 2018 to 12th FeB . 2018delivery :22-03-2018 (tHU) Time : 9AM till stock laststOCK : 290 @rate:Rs. 798/- first come first serve

Pherzawl District a MBBS zo hmasa takCCpuR: Christopher Ro-lawmum Infimate, s/o Upa Lalmuonglien of Pherzawl chun March 10, 2018 khan Nalanda Medical College, Patna, Bihar a inthawk MBBS a lo zo tah. Tuhin Nalanda Medical College & Hospital, Patna khawpui-ah Internship a thaw mek. Pherzawl District siem a

nia inthawka Pherzawl Dis-trict a MBBS zo hmasa tak a nih. Ama hi Nursery-Class V Pherzawl PMS, Class VI to VIII Lungthulien PMS, Class IX to X Savio School, Imphal le Class XI & XII Sielmat Christian Higher Secondary School haia zo a nih.

NEWS TOMkiMcHANcHIN LAKTAWIDistrict Level Con-

sultationCCpuR: Piengphunga ruolbanlohai electoral pro-cess-ah in\hangtir ve ding ti chungchanga District Level Consultation chu March 24, 2018, 11AM khin Con-ference Hall, DC’s Office, Tuibong, Churachandpur hmuna um a tih. Officials le hi thilin a huomsa mi-hai chu hi huna \hang ve a, ngaidan le thurawn hai pe dinga ngen le inhriettir an nih.

Class of 2017 inthlanaCCpuR: V.K. Tawna High a inthawk tukum Class X Exam zo Class of 2017 hai inthlana March 23, 2018, 11:30AM in School auditorium, New Lamka Vengnuam-ah um a ta, Rev. Hemkhomang Haokip, Principal, DTS in infuina thucha hril a ta, Class of 2017 hai Memento le title pekna um a tih.

Ralnain Rs. 1 lakh seng an inhlanCCpuR: Churachandpur District VDF Welfare As-sociation (CDVDFWA) chun August 14, 2015 general assembly huna an lo rel ta angin March 21, 2018 khan an member lo thi tah mi 4 - Lamsanglen Gangte, Paulunmang, Lal-zom le Tetepa Kom sung-hai kuomah ralna sum Rs.

1 lakh seng an inhlan. Ralna sum hi Rakesh Balwal, IPS, SP, CCPur hrietpuinaa S. Laltingen Vaiphei, President, CDVD-FWA inrawinaa inhlan a nih. Hiengang huna hmang dingin VDF personnel pakhat peiah Rs. 200/- dawlkhawm hlak a nih.

Hun tiemchin um lova nuornaiMphal: 7th Pay pe dinga an ngenna State sawrkarin a ngaisak naw leiin a hmaa an lo puon-glang ta angin All Mani-pur Trade Union Council (AMTUC) le All Manipur

Government Employees Organisation (AMGEO) hnuoia JAC chun vawisuna inthawk hun tiemchin um lovin an sinthaw chawl-sana nuorna an nei \an ding niin zanikhan a puonglang

nawk. PM Imphal-ah a hung inzin \um khawm khan JAC chun 7th Pay hi pe dingin a lo ngen a, sienkhawm PM chun hi thuah hin ieng-khawm hril a nei nawh.

NPP President an inhmupui

iMphal: National Peoples Party (NPP), Ma-nipur \huoituhai chun zani hmasa khan Shillong-ah NPP President le Meghala-ya CM Conrad K. Sangma an inhmupui a, an Party in Meghalaya state a sawrkar an siem thei le CM chanvo a chang chu an lawmpui thu an hril. Conrad K. SAng-ma chun an party thil le inzawmin April, 2018 khin Imphal-ah a hung inzin el thei thu NPP, Manipur \huoituhai a lo hril. NPP, Manipur \huoituhai hi an President Thangminlien Kipgen le an General Secretary Kh. Loken Singh han an inrawi a, minutes 45 lai zet an titi tlang.

8th Rengkai Day le RPL Final CCpuR: March 23, 2018, 10:30AM a intahwk hin 80th Rengkai Day le 3rd Rengkai Premier League Final, 2018 Rengkai play-ground, CCPur hmuna hmang ning a tih. Rengkai Day hman-gna huna khuollienin Pu V. Hangkhanlian, Miniter, Vety & AH \hang a ta, M. Gouzamang Guite, MDC, ADCC le Pu Lalhmangpui Fimate, MDC, ADCC hai guest of honour le func-tional president in \hang an ta, Pu J.C. Chongkholien, Chief of Rengkai Chief Host in \hang a tih. Zan huna chun Chief Guest in T. Romeo Hmar, Brand Ambasador, Kazi-

ranga University \hang a ta, Rev. Joseph R. Joute, Director, For One Life, Asia; Pu H. Lienhmingth-ang, Manager, Ms Kim Joe Gas Agency le Pu Lalropui Famhoite, Chairman, UPF hai guest of honour, func-tional president le Special guest in \hang an tih. Featuring Artistes: Christina Shakum; Lawm-nakim Hrangate; Reng-khawpui Artistes; John L. VArte; Jai Jai Singsit, J.J. Hrangchal; Roslyn Lalum-pui; Da Deserters; Snumb Crew; Beauty & Beast Band; Rengkhawpui Vari-ous Artistes; V.C. Queen le Sinlung Express hai \hang an tih.

Vangai Lampui siem sunzawm mek a nih

JiRibaM: Tipaimukh A/C MLA Pu. Dr. Chal-tonlien Amo chun fur hung intan ding leia mipui harsat ding ngaituona leiin Van-gai lampui asiem meka, hi lampui hi Chaudhurikhal (Khawzawl) khel chara in-thawk siem \anin Kharkhu-plien siem tlung \ep ani tah a, tuhin mihriem 30 vel, JCB le truck 3 in sin an thaw zinga, lampui hi vat nawna asawt ta leiin atul hlea, asir vel vat fai a nia, alampui tak hi tieu lung vur a nih. Hi sin pawimaw tak el hi Pu. Sangkhum in a en-kawl meka, ama khawm asin thawna kawnga hin anhnik khop el a, sin thaw-tuhai khawm \ha taka mani ta ang chara thaw dingin an fui mawl mawl a nih. Lampui siem hai khawm bawkte khaw in an riek

chila, fur ruotui tlak tak tak hma a hi sin hi thaw zo tum a nih. HSA General Assem-bly Ankhasuo a nei ding lei khan duthusam ninaw sienkhawm inhmaw thilthu a dingin pil vur a nia, khang hai kha ruo ahung surin apawr hlea, amiruok-chu kha pil vur kha tuhin peihawn vawng a nia, \ieu lung pawr theilo vur a nih. |henkhat chun lampui siem kha HSA inkhawm-pui ding lei chaua siem anga ngai tam tak ei uma, amiruokchu, hienga ahung sunzawm pei ta lei hin lawm a um hlea, abiel mipui iemanizat in inhlaw-na an nei thei pha bawk. Local MLA Pu. Dr. Chal-tonlien a chunga hin abiel haiin lawmthu an hril tak meu a nih. (Input: Eden Pena)

RWUS in Climate Change & Human Rights thuah Press ConferenceCCpuR: Rural Wom-en Upliftment Society (RWUS) chun March 21, 2018, 11:30AM khan RWUS Conference Hall, Sielmat, CCPur-ah Climate Change le Human Rights bawsietna thupuia hman-gin Press Conference an buotsai. Hi huna hin Dr Grace Laltlinzo in Gender & Climate Change thupuia hmangin thu a hril a, Dr Im-manuel Zarzosang Varte in Climate Change & Human Rights Violation chungthu a hril. Dr Grace Laltlinzo chun, nuhmei hai le boruok sik-le-sa inthlakthleng (climate) change inza-

wmna a nei thu, mihriem hai fakzawngna dingin natural resource tum tum ei pawimaw a, Climate change leiin nidanga tui ei chawina hmun kang ngai-lo tuhin a hung kang tawl ta leiin tui chawitu nuhmei han harsatna an tuok nghal

thu a hril a. A bikin CCPur District sunga nuhmei um hai laia 40% lo sinthawa innghat an ni leiin nuhmei hai mawphurna a lien a, loa thlaichi thlak huna khawm pasal nekin nuhmei han sin an thaw hrat lem a, ei society-ah thlaisuong, tu-

ichawi le a dang dang nuh-mei mawphurna a ni leiin climate change hin nuhmei hai ta dinga harsatna an tlun leiin hienganga hun an hmang sukbona dingin Skill development tamlem pek an \ul thu hai a hril. Dr Immanuel Z. Varte chun, Climate change hung um \an na chu mihriem hai thilthaw lei a nih tiin a hril a, mihriem han ram lien tak tak a thing le ruo phurthluin ei raw a, ei ramah fak hmu-na dingin thing ei phur a, Meihawl dingin ei raw bawk a, hieng thil hai hin climate change an um tir a, cli-mate change inumtirtu tam tak um hai lai thing le ruo

phurtluk (deforestation) hi a bulpui tak a nih tiin a hril. Ei rama Climate change leia harsatna tam tak a tlung ta a, kum dang chu Octo-ber thla ei hung kai ta chun Meiphu ei awi nuom ta hlak a, tu ruok hin chu December le January inkar thlakhat sung vel chau Meiphu ei awi nuom ta a, boruok lum hun a sawt deu deu ta a nih. Vadung-a lung le lein-goi ei lak zo ta leiin nidanga ft. 10 a inthuka tui dawn ding inhawi taka ei cho-dawk hlak kha tuhin chu ft. 40 chuonga inthukah tui a um chau ta a nih tiin a hril bawk. >>sunzawmna phek 4-ah

AR le police han MNPF pakhat an maniMphal: 6 Assam Ri-fles le Imphal East Po-lice Commando \hangruol han March 21, 2018 khan Kongpal, Imphal East-a mobile vehicle check post-a mi inlawn hai an dapnaah Manipur Nga People’s

Front (MNPF) cadre pak-hat an man. Mana um hi Nimgre-ishang @ Kapun Khai @ Starson (27) of Ukhrul Dis-trict a ni a, kum 2011 a kha MNPF zawm a nih. (PRO-AR)

cM-in Japan kuomah Km. 4000 siemna ding Rs. 2, 200 cr. a ngen

Parliament Inpui 2 hai Ni 13 rorel thei lova chawkbuoi a ni tahBJP Sawrkar No-Confidence Motion \um 4 putlut, thaw thei lo zing

new delhi: Khawvela democracy lientak India rama rorelna lientak Parlia-ment inpui pahni Lok Sab-ha le Rajya Sabha hai chun March 5 a inthawka rorel Budget Session \an tah, ni 15 na ni chen khawmin selkaltu tieng TDP, TRS, AIADMK, Congress han rorelna an chawkbuoi hlak leiin ro rel hlei thei lovin a la um zing. Tuta \uma buoina tak chu Andhra Pradesh ‘spe-cial status’ pek ding thu le Cauvery Tui insemna thu a ni a. Zani khawm, Lok Sabha Speaker Sumitra Mahajan-in Question Hour a hawng hma khawmin sel-kaltuhai chu rorelna hall hmatieng fein an chawk-buoi a, iengkhawm thaw thei an nawh.

TDP, Congress le YSR han Andhra Pradesh ta dingin ‘special status’ an ngen a. TRS chun farmers hai harsatna thu an tlun sa bawk a. AIADMK-in Cau-very tui insem dan thubuoi chingfeltu dingin Cauvery Management Board indin a rawt bawk a. An protest zing leiin Speaker-in sun

chen chawl a puong hlawl. Rajya Sabha khawm in\hung minit nga khawm tling lovin buoina leiin inchawltir nawk nghal a nih. Chairman M. Venkaia Naidu-in Zero Hour a hawng charin TDP le Congress hai chu Chair-man \hungna tieng an tlan phei a. Placard chawiin Spe-cial Status an ngen chiem a.

Hienglai zing hin DMK le AIADMK han Tamil Nadu le Karnataka a Cauvery Tui sukfeltu ding Management Board indin an lo ngen sen bawk, ro an rel thei nawh. Chairman Venkaia Nai-du chun, “In \hungnaah kir nawk seng unla \ha takin thu hril ro!” tiin a rau tawl a. Slogan khek lo dingin a

hril bawk a. “Hieng hi a nih khawvelin mi hmu hai sien-la in ti chu? Hi hi Parliament Hall an naw maw? Bazaar in sawn maw?” tiin lungsenin a khar hlawl a nih. Zani ta mi hi tuta kara rorelna nei thei lova a kha vawithumna a ni tah a. March 5 a inthawk Rajya Sabha Budget Session-in ro iengkhawm a la rel thei nawh. Zani khawm khawm khan Iraq-a Indian mi 39 thihai chu External Affairs minister Swaraj-in a putlut thua insel buoina leiin rorel lai sukchawl a ni ta bawk. Lok Sabha ah khawm Home Minister Rajnath Singh, External Affairs Minister Sushma Swaraj, Defence Minister Nirmala Sitharaman, Law Minister Ravi Shankar Prasad, Dep-

uty Speaker M Thambi-durai, SP leader Mulayam Singh Yadav le midanghai an um khep khupa chu ro rel thei an nawh. March 5 a Lok Sabha Budget Session \an hlima inthawkin rorel thei a la ni nawh a, ni tin selkaltuhan an la chawkbuoi a. Risie tak hnuoiah Lok Sabha chun Finance Bill le Appro-riation Bill hai ruok chu kar hmasak khan discussion um lovin a passed hram. Rorelna chawkbuoi bakah Prime Minister Na-rendra Modi sawrkar ring-zona nawna No Confidence Motion khawm putlut a ni a. Sawrkar ngirlai khawmin an pei zing thu a hril a chu laklut thei a la ni naw zing. No Confidence Motion hi >>sunzawmna phek 4-ah

new delhi: Chief Min-ister Mr N. Biren Singh chun March 20 khan India Habitat Centre, New Delhi a ‘Special Session on Ma-nipur and India-Japan Part-nership’ meeting a zu \hang. Japanese Ambassador Mr Kenji Hiramatsu le mi dang danghai an zun hmupui a. Japan sawrkar chu Manipur ah infepawna lamlien Km.

4000 s sei Rs. 2, 220 crore senga bawlna hung \hang-pui dingin a ngen. Conference-a hin Chairperson ICRIER (In-dian Council for Research on International Economic Relations) Smt. Isher Judge Ahluwalia le midang dang khawm an \hang. Pu Biren chun, Manipur le Japan in-laichinna sukhrat a nuom

thu a hril a. Japan Interna-tional Cooperation Agency (JICA) chu Manipur-a in-vestment hung thaw dingin a fiel bawk. CM chun, Manipur le Japan inlaichinna chu Indopui 2-na hun laia in-thawka in\an a nih tah a. “Manipur chu Japan sipai huoisen tamtakhai ruong zalna hmun a nih a. Japan ta dinga hmun pawimawtak, inangna khawm tamtak nei ei nih” tiin a hril. Japan sipaihai le “Battle of Imphal” khawm 2019 khi kum 75- a tlingna ding ni tain a hril a. Japan mipui-hai chu a tam thei ang takin Manipur hung inzin dingin a fiel nghal. Inidia sawrkar >>sunzawmna phek 4-ah

MANIREDA in energy sector a sukhmasawn mek: Director

iMphal: Manipur-ah hmun ^wl, inchung ruok le hmun ruok tamtak ‘so-lar power’ siemna hmuna hmang \angkai thei a um tiin Pu Lourembam Man-glem, Director, Manipur Renewable Energy Devel-opment Agency (MANI-REDA) chun a hril. Pu Manglem hin DIPR, Ma-nipur in an office hmuna press conference serious tum tum an huoihawt-na a hi thu hi a hril a na, 1991

kuma indin MANIREDA thiltum tak chu Manipur a ‘Renewable Energy Sec-tor’ sukhmasawn a nih tiin a hril bawk. Pu Manglem chun ‘Manipur Grid Interactive Rooftop Solar Photo-Vol-taic (SPV) Power Policy’ thu a hril a, In tin, indus-trial building, commercial buildings annawleh build-ing hrim hrimin power tlawmte te a siemsuok hai >>sunzawmna phek 4-ah

Dy cM in ‘Residential Training on Hands on Science’ a hawng

iMphal: Deputy Chief Minister Pu Yumnam Joy-kumar Singh in zani khan Youth Hostel, Khuman Lampak, Imphal hmuna ni 4 sung aw ding ‘Residen-tial Training Workshop on Hands on Science’ a hawng. Workshop chu Ma-nipur Science & Technol-ogy Council (MASTEC) le Department of Science and Technology, Vigyan Prasar, Noida han \hangruola Ma-nipur a school teachers hai scientific tieng hrietna an in\hanglien theina dinga an huoihawt a nih. Workshop a hin Pharmacist inlar Pro-fessor B. N. Das Resource Person in a \hang a, Pi Ni-dhi Kesarwani, Secretary (Science & Technology) le MASTEC Director Pu

Th. Surendranath Singh hai khawmin programme uo-pin thu an hril ve. Hun hmangna a khuol-lien Deputy Speaker Pu Joykumar Singh in thu a hrilna a chun, teachers hai chun school naupanghai kawng iengkim-ah sukphur an ta, science umzie indik tak an hril hriet ding a nih tiin a hril. A hril peina-ah, ngaituona, suongtuona le hrietchiengna hai hi science hrietna dinga pawimaw le a bul\hut an nih tiin a hril.

Students tamtak technology tieng hrietna \ha tak an nei lai zingin, science indik tak hrietna ruok chu an tlasam thung. Phairama um stu-dents a tlangpuiin science le mathematics subjects haiah an thiem a, tlangrama students hai ruok chun hieng subjects pahni hai hi an lel nawk thung. Chulei-in, hieng subjects pahnihai hi students han inhnik taka an inchuk theina dinga suk-phur an \ul a nih. Inchukna kawnga phurna siem theitu chu inbiekpawna (interac-tion) hi a na, teachers han an students hai nel thei khawpin an inbiekpawpui tam ding a nih. Hi ni 4 sung training hin teachers han a hma neka awlsam lema an students hai hrietna/thiem-na an peksawng pha thei ka beisei tiin Pu Joykumar Singh chun a hril.

Student po povin Puonkhawng Uniform hak raw hai seh: Lamlee Kamei

iMphal: India chauh ni lo khawvel khawmin Mani-puri Handloom product \hat zie a hrieta, State-in mani kut suok ngeia intodela hmasawnna \halem a nei theina dingin le, \hangth-ar haiin mani kutsuok an ngaihlut zuol theina din-gin sawrkar-in Handloom khawng ngei school le col-lege po poin uniform nei dingin thupek insuo rawseh tiin Mr K. Lamlee Kamei, MD, Manipur Handloom & Handicraft Development Corporation Ltd chun a hril. Hi thu hi DIPR press conference a Mr K. Lam-lee Kamei-in a hril a nih a. Hi thila ding hin MHHD

Corporation chun All Ma-nipur Recognised Private School Welfare Associa-tion khawm an hmupui ta a. Anni khawm an tha a fanin \ha an ti hle niin a hril. “Hi Corporation thil-tum chu handloom product hrim hrim sukchangkang le sukvul theina ding a ni chun \hangpuina, sum, training, promote le pro-tection hai thaw a ni a. Sawrkar le mimal khawm, mimal le pawl, company, dawr, etc hai le \hangruola ei kut suok ngei sukvul a nih” tiin mani tuol suok ngei school le college uniform-a hmang hi hma-sawnna ding a ni thu a hril.

Page 2: RWUS in Climate Change & Human Rights thuah Press Conference Thar/2018/March/HT-22-03-2018.pdf · 3/22/2018  · tonlien a chunga hin abiel haiin lawmthu an hril tak meu a nih. (Input:

Hmasawnna Thar2 thla|au (MaRCh) 22, 2018 ningani (thuRsday) aRtiCle/health & eMplOyMent news

Editorial Boardlalmalsawm sellate: Editor& Publisherroding l. sellate: Jt. Editor ramditum ralsun: Asst. EditorJoseph Joute: Co-Editorlalsansuok pulamte &samuel Zothanglien@sZ Zote:Sports lalruotlien dulien:ComputerAssistantEdited & Published by Lalmalsawm Sellate at HT Office, Lighthouse Lane, Churachandpur and Printed by him at Lamka Super Printer, Vengnuam, Hiangtam Lamka, CCPur, Manipur.

Editorial

Tuolsung SUNZAWMNAVAWISUN THUPUIInsawp unla, insukfai ro, ka mithmu phak nawah in thilthaw suolhai hi siehmang ro; suol thaw hi ma ta unla, thil \ha thaw inchuk ta ro; Rorelna fel zawng unla, neksawrna tuorhai chu \hangpui unla, pa bo-hai chu ro relpek unla, hmeithaihai chu hrilpui ro,” a ti hi. ~ Isai 1:16-17

Unemployment ProblemVangduoithlak takin Manipur-ah unemployment problem hin invawi a hlaw naw khawp el a, a sawrkar tieng bakah mipui nawlpui khawm hin ei invawi naw hle niin an lang. A pawizie le thil \ha lo an tlun thei-zie ei hriet tawk naw lei a ni el thei. Mi ram le mi state haiah chun unemployment problem hin invawi a hlaw a, an ram \huoituhai an inkhina pawimaw tak an hun sungin sin hmu an pung am annawleh an tlawm ti thu a ni hlak. Manipur-ah ruok chun hi thil hi ei la hlat hle. State sawrkar chun development works le scheme thar chi tum tum thaw dingin a puonglang a, \henkhat a thaw \an tah. Amiruokchu, ei state sunga unemploy-ment problem hlipkiengna ding tiengpang a thaw hriet a la um nawh. Hieng a ni lei hin ei State sawrkar hin unemployment problem hlipkiengna ding tiengpan-gah khawm hma hung la ve ngei sienla nuom a um. Mi ramah chun Labour and Employment Depart-ment hi Major Department in an siem a, sin zawngtu han an sawr \angkai hle. Manipur a ruok chun Labour and Employment Department hai hi a hran ve ve a sie an ni a, an chintham hle leiin hrietfuk le ngaipawimaw an hlaw nawh. Employment Department lem hi chu a chin taluo a, staff an indai bawk si naw leiin sin thaw thei ngirhmuna khawm an um naw a ni deu tak. Imphal khawpuia Employment Exchange chu a zie a um deu a, District Headquarters haia Employment Exchange Office-hai ruok chun umzie an nei bek bek naw niin an lang. Hieng chau hi ei ngirhmun a ni leiin \halai sin za-wnghai harsatna hlipkieng a hung ni theina dingin ei state sawrkar hin District Employment Exchange of-fice-hai hi hung thuom tharin changtlung lemin hung siem ngei sienla nuom a um. State sawrkar hnuoia Department hran hran haiah sin ruok a hung um zeu zeu a, sienkhawm hieng sin ruok um thu hai hi Dis-trict hran hrana Employment Exchange office-hai a tlung phak ve ngai naw a, sin zawnghai ta dingin harsatna namen lo takel an tlun hlak. Chun, sin ruok a hung um chang hin apply thei hun hi a tawi taluo hlak a, thingtlanga cheng han an apply ve hman ngai nawh. Hieng a ni lei hin Central a sawrkar sin ruok um haia ang thoin apply thei hun hi a tlawm takah thla 3 bek ni hlak sienla nuom a um. Hi thil khawm hi ei state sawrkarin hung enfelin hung siem \ha sienla chu mipui lawm hleng an tih. Fakzawngna ding sin nei lovin ei \halaihai an bei a dawng a, an lungril hadam lo tam tak an um pha a nih. Hi thil hi vawisun chen hin ei sawrkarin a la hriet naw niin an lang. An thei ang angin an inhlaw a, hiengan-ga inhlawhai hi an hlim naw hle. An dik takah chun ei nauhai lutna le kaina dinga ei dit school hran hrana Zirtirtuhai khawm hi an hlim bik naw a, an damsunga an sin dingin an dit naw bawk a, sawrkar sin melkai ran puma private le Mission school haia thawk an nih. Hlaw tam lem le sin hadam um lem chu thaw ve an nuom a nih. Remchang dang nghaka lo inbur ve mei mei hi a tamlem an nih. School Admission fee le kum tina school fee an sukpung ang hin zirtirtuhai hlaw hi sukpung ve thei chu thil awm takel a nih. Unemployment problem leia \halai hlim lo an tam hi, lungsiet an um el chau ni loin, khawtlang nunah nghawng se tak a nei mek a, a la hung nei nasa zuol pei ding a nih. Chu chau chu a la ninaw a, hienganga mani inchuk le thiemna hmang thei lova a rem rema inhlaw an tam hin, ramin resource hlu tak a chan duoi duoi zing tina a nih. Ram hmasawnna ding dithai ta ding chun hi thil hi thil pawi tak a tling phak a nih. Ei mi hausa, ei ram \huoitu, milien le milal nauhai hi unemployment problem hin a sukbuoi ve naw a ni el thei, a thiem thiemah khawm an \hang a ni el thei, chuong a lo ni naw khawma thil ieng ieng mani an inthunin an indawm kang thei a ni ring a um. Nisien-lakhawm ei society sunga mi ve tho anni a, ei society in unemployment problem a tuor chun, chu tuorna lakah chun him bik naw nihai. A nghawng siet thei hi a tam a, hi lei hin unemployment problem hlipkiengna ding kawngah hin ei state sawrkar chu \hung muong el thei ding a ninaw a, hmasawnna sin a ngaipawimaw ang thoin hung ngaipawimaw sienla nuom a um.

SAP NUNPHUNG HMANGIN SETANIN KOHRANA BU A

KHUOR DAN-Thangsawihmang

S^p missionaryha’n ei ramah Chanchin \ha an hung phur l<t le inruolin an nun (Western Culture) an hung phur l<t ve a. Ei ram an m^ksan hnung khawmin an nunphung chun kohranah zung inth<k takin a thl^k a; tuhin chu phawi dawk zo ding an ta nawh. S^phai chun an inthuom d^na inthuom, an khawsak d^na khawsa, Pathien hla chen khawm an hla inlet f^wm mi’n sak luitir an tum a. Pathien thu le inkal d>r lo ei hnam nuna Pathien inp^k chu Setan hmangruo niin an mi lo ngaip>k vawng a. Chuleiin, ringtu hmasahai chun ei hnam ro, pi le pu thu le hla Kaisar thila an lo ngai leiin an lo b^n vawng a. Tuhin chu ra chu chu Hmar hnamin ei s$k an tah. Setanin S^p nunphung hmangin kohran a bei d^n tl^ng hriet ka nuom leiin ‘SAP NUNPHUNG HMANGIN SETANIN KOHRANA BU A KHUOR DAN,’ tiin, inphalam tak siin ka ziek chawt el a nih. Pastor ruol mit le n^ a lo kham deuh khawmin hi thu hin a mi rei ngut ngut a, ka topui thei hlawl naw a nih. Hlaphuoktu, Lalthlunglien chun, “S^ppui nun ka ngais^ng nawh, kan ramah,” tiin hlain a lo inz^wt a. “Kan ram kan hnam le kan \awng, sukmawitu dinga Lal ruot hai kan nih,” tiin an z^wt zawm pei a. Hi hla thu hi Gospel tarmit buna Kalvari Dictionary ei bi chun indik >m >min ei hriet. Pathien rama ei hr^nghlui Rev. Thangngur khawmin s^p nun (culture) ni loin Hmar nun ngeia Pathien inp^k ding ei nih, ti a hriet a. Thlaraua mit varna indik tak neiin hieng hin Hmar Pathien hla a lo phuok- “Sandamtu hi ka hriet hma chun, mi dang Pathien ka lo sawn a; A Chanchin \ha ka hang tiem a, ka Pa ka’n hmangsan kha a nih,” tiin. A umzie chu S^p Pathien chu a Hmar Pathien a nizie a hriet a; S^p nun ni loin Hmar nuna Pathien chu inp^k ding a nih, ti a hriet a nih. Rev. Thangngur hlaphuok ang hin kohran ng$r hlim chun m^ni hnam nun ngeia Pathien inp^k an lo tum thu ei fie zuolna dingin la zuk t^r lang ei tih. Mizoram khawm kohran in\an hlim kum 1930 chen kha chu Mizo nun indik takin Pathien inp^k an lo tum a nih. M^ni hnam nun ph>nah m^wl takin thu an hrila chu an thu hril a hring >m >m tho a nih. Vawikhat chu tirko Suakpianga chun Saitual biekinah thu a hril a. A thupui chu ‘Jent>l’ ti a nih. A ditna lai tak chu ‘T>l’ a nih. Hieng hin a hril a- “Pardi t>l a awm a, belawi t>l a awm a, ching$t t>l a awm a. Ching$t t>la awm chu a hreawm viau ang. Nangni nulate u eng t>la nge in awm? Nangni tlangv^l te pawh eng t>la nge in awm? Nu le pate pawh infiah thuai rawh u. Sual t>la in awm ang e, \ha t>la ngei awm t<r a ni,” tiin. Pu Lalropuia, Reiek biekinah Joshua r^wia Jeriko kul an bei thu a hril a. “Chuongchun, Joshua chu a bei nasa khawp el a. Laipui lien chi hin an hang k^p dum dum a. Jeriko kul nghet tak chu a chim ta rup el a,” tiin a hril a. Nupui ruol chun ropui an ti khawp el a. Inkh^wm an \$n chun pa pakhat hi sekawtrawl kh^r pumin, “Ropuia zawng \awngkam a thiam lutuk deuh zawng a ni,” a ti nang nang a. A thu hril hi a hun le hmun zir ang peia thu hril (situational method of preaching) niin ei hriet. Hieng ang hin hnam nun ph>nah m^wl takin thu an lo hrila chu an thu hril a hring a; revival an lo chang hlak. Tulai Bible thiem, sermon ziek chawi a pulpita an tiem ngaithl^k n>k chun a hring lem a nih, ring a um. Eini lai khawm Pherzawl upa (=<la pa) Lusei Baibul a hmang leiin ‘Jakoba’ ti chu ‘Ja – ko - ba’ tiin a lam hlak. Parbung Independent kohran upa pakhat khawm ‘Tirko Paula’ chu ‘Pa – u – la’ tiin a lam hlak. Hieng ang hin m^wl takin Baibul tiemin thu hril hai sien khawm an thu hril a hring >m >m tho hlak. Rev. Khuonga lem kha chu Thuthlung Thar hi chu ‘Ka dumb>l’ ti tluka hrie niin an hril. Baibul bung le ch^ng a hriet >m >m a. Thu a hril chun Hmar hnam d^n takin hril uor a thiem >m >m bawk a. Vawikhat chu kei ngei khawmin a thu hril ka ngaithl^k a, Zakaiin Isu a hmu thu a hril a. Isu’n “Zakai hung \um rawh,” a ti chun, “Zakai chu an hmaw luotin a ph$ng vun inhlip neng nungin hung \um ngei a tih,” tiin a hril a. Hi thu hril hi a suol nawin ei hriet, Hmar hnam nun ph>na a hril a nih. Hieng ang hin ringtu hmasahai chun Lusei hla le Hmar hla an lo phuok, ei hnam nun ph>na phuok a ni leiin a \ha chungchuong b$kin ei hriet. Mizo hlaphuoktu, Saihnuna chun, “Hringhniang an liamna thlafam khua chu e, ka thl$r ngam lo, hawilop^r thliak a; lunglotui an d^wn t<r ka ngai ngam lo ve,” a lo tih. Rev. Thangngur khawm hnam nun besanin, “Pielr^l nisa, Khawz$ng, Ni tin tharsa ang an mi p>l, Tiena phunchawng k<r duom duom,” ti d^m hla thua a lo hmang hi a f<k chet chet a nih. Tulai chen khawm hnam nun besana thu hril chu a f<k b$kin ei hriet. Kum 1992 s<ng kha chu Hmarbiel chu revival-in a \$nsan naw ti ding a nih. Kohranin sa inhuol kan ch$ng khawp el a. Hmar tieng Independent biekinah ka va’n kh^wm a. Pu Khama Pangamte khan thu a hril a, ama hi \awngkam thiem deuh a nih. “Vawiz^na ei thlarau sa inhuol ding hi ka hmu chieng a nih, a >k khawm a khu hlieng hlieng el. Lo inch^n \ha ro, k^p \hel d>r lo dingin aw,” tih a, Baibul ch^ng tiem a, thu a hril zo chun thu

le hla chu a hring leiin revival kan chang a. Thu hril zoa hla kan sak chu kan l^m nasa ngei el. Ei hnam, ei nun, ei \awng hmanga Pathien inp^k le chawimawi ding chu ei lo nih. S^p nunphung (culture) haw f^wma Pathien inp^k chu thlarau khuoizu thlum ei pur ph^k tak tak thei naw ni takin ei hriet.HIV HRIK ANG A NIHS^p nunphung Hmanga Setanin Kohrana Bu a Khuor Dan hi sukdam thei lo, HIV hrik ang a ni tah. S^p hla khawm solfa d^na ngar fek fuka sak n>kin tuol\o hla thl<ka sak theia inlet hi ei ta dingin a hlu lem daih niin ei hriet. Lusei hla khawm, Hmar hla khawm tuol\o hla ma ma hin Pathien inp^k ding ei nih. S^p hla \ha >m >m, “Thlamuongna’n tuipui angin a mi ch$m v>l” ti d^m solfa d^na ei hei sak ve bawk hi chu, anni angin instrument ei nei nawh, ei thiem bawk nawh. Inzak a um, a puopa khawm a tling zo nawh. =halaiin hlap^wl an sak ruok hi chu a \ha, sawis>l chi ni d>r lo a nih. Mipui chun pi le puha’n ringlo pathien bieknaa an hmang khuong, d^r, d^rkhuong, seki, kh^ng kha b^n loa Pathien inp^k ding ei nih. Hla thl<k khawm Semruk zai thl<k d^m, Hr^ngl^m zai thl<k d^m, D^rl^m zai thl<k d^m le pi le puhai zai thl<ka hla phuok r>ng r>ng chu Setan thila ei ngai hi S^phai nunphung hmangin Setanin kohran a mi beina a nih, ti ei hriet nuom a um. M^ni hnam nuna ama inp^k le chawimawi dingin hnam tin Pathienin a ruot a nih. Meitei le Vai ruol khawm anni hnam nun, anni hnam zai thl<kin Pathien an inp^k a nih. Eini ruok chu S^p nun hawin Pathien inp^k ei tum \^wk \^wk a, naupang inhnel khawm ei hawih. S^p nun khawm a \ha chu l^k ding a nih, amiruokchu, Pathien thu le inkal lo, hnam nun, pi le pu nun hi ei sawm hring zing ding a nih. Do d^n thiempa, r^lhr^tpa Setan mi thaw d^n hi hre thiem inla chu hieng ang hin thienghlimna (morality) thuah kohran nun tla hnuoi naw nih. S^p nun ei ngais^ng, S^p ram sum ei dit taluo khawm hi Setanin S^p nun hmanga kohran a beina niin ei hriet. Kohran fethleng naw hlak chun s^pram sum hmu thei an nawh, ei Bible inch<k \henkhat hlak hi Bible chauh inch<k loin S^p hl>m d^n an inch<k am a ni ding. S^phai hlak chu hl>m an awlsam, s^pram sum hmangin kohran thar an phun pei a, mipui hlak chu \h^l ngavawk vir ang el, kohran hausa deuh chu ei baw hum hum el bawk si, bei a dawng ngei el. Pathien ram n>kin kohran ram a lien lem a, inhma laia kohran pahnih, NEIG kohran le Independent kohran chauh ni hlak kha tuhin chu Setan ch^ng kam a ni ngei ring a um; ei ram chu kohran tamna ram, pastor tamna ram, ‘land of pastors’ a hung ni tah. Setan chun Hmar kohran hi en a ta, S^p nun hmanga kohran a bei d^n hi l^wm a ta, innui s<i s<i ring a um. M^ni thaw suok ni lo building insu khep khup, biekin khawm Jeriko kul ang ela detindo, kohran hotu khawm Doctorate Degree nei ngawt khawm insu khep khupa ei um leiin kohran puitling f>tin inngai pal hlauh r^wi ei tih. NEIG kohran le Independent kohran chauh ei ni lai khan ringtu nun a puitling lem daih ni’n ei hriet. Ei entawn tak, s^pram, kristien ram khu zuk thl$r r>ng tu’m. An thaw d^n, an ch$ng d^n d^n chu ei la hung thawin ei la hung ch$ng pei ^wm a, kohran hmab^k chu a va’n thim chur chur de aw, inthim sa tak ang a nih. Inhma laia kohranin a hnawt suok, zu d^wn, r<kru, nene them, mi suollui, tuolthat khawm ei hnawt suok ngam ta d>r nawh. Zu d^wn hnawt suok inla inkh^wm ding chu tl^wm hle’ng ei tih. Pastor khawm a pumpel naw ding tamtak an um ring a um. Bible-in suol nia a hril, nuhmei pasal thua suolna uire, nawchizawr, mawngkawhur, nau sukthl^k, suolna chi dang dang chu ei entawn kristien ram, America, Europe, Australia-haia in\an vawng ti ding a nih. Mawngkawhur kohran in\anna chu America a nih, a phuntu chu Rev. Billy Hudson, kum 1968-a a phun a nih, tuhin chu mawngkawhur kohran p^wl 1800 umin an hril. America chauhah mawngkawhur maktaduoi 4 an um a, a thaw zeuh zeuh maktaduoi 3 umin an hril bawk. Missionary ei rama hung tir hmasatu Great Britain chunk um 1972 khan nau sukthl^k phalna (abortion bill) a pasi tah. Europe rambung po poah Great Britain chu pakhatna, kum tin maktaduoi chuong nau sukthl^k an umin hril a nih. Eini lai khawm Bible thu “Tuol that naw rawh” ti chu hriet naw tehl>m ei thaw a, nau sukthl^k chu kohran khawmin thieng angin ei ngai ta hih. Hei ha! Kohran hlak chun S^p chu v^n mi ang elin ei ngai bawk. Ei inthuom d^n, S^p thuom ei l^k taluo b>k b>k khawm Setan hmangruo ni sien ring a um hiel a nih. Ringtu hmasahai thaw ngai d>r lo uniform anga ngaiin kohran upa, pastor, krismas ni le nipui ni deuha chu nectie, suit leh dum khupin ei inthuom a, va^k ruol khawm ei hawih. M^ni thuom nei t^wka Pathien bie chu a \ha, ei sawis>l ngam nawh. Pathienin a theida tak chu d^n pangngai (formality) a ni thu ei hmuh. “In thla thar le in hunbi ruoi\hehai chu ka lungril chun a theida a nih, ka ta dinga thil hnawksak tak a nih, tuor ka nghawk ta a nih (Is. 1:14).” Ei kohran laia Setan suol bukhuor d^n hi ei hriet naw zing chun ei hmab^k chu an thim ^wm ngei maw; ngaituo ro.

Prez., VP le PM han ‘Navroz’ chibai an buknew delhi: Zani kha Persian hai kum thar ‘Navroz’ a na, President Ram Nath Kovind, Vice President M Ven-kaiah Naidu le Prime Minister Narendra Modi han Parsi hnam hai kum thar chibai an b<kna thu an puong. Presi-dent chun, kum thar hi Parsi hnamhai tadinga lawmna hun le hlawtlingna kum ni dingin ditsakna kan hlan tiin a hril. Vice President chun, kum thar tlung hin vantlang lai in-remna, zalenna, inunauna thar le hlawtingna tamtak Parsi hnamhai tadinga phursuok dinga a ditsakna an hlan a, PM Modi chun, “hi kum thar hin hlimna le muongna thlarau phursuok sien, mi tin \awng\aina, an duthusam le beiseina sukpuitling raw seh” tiin a hril

Ralthuom inchawkna ding contracts 96 zieknew delhi: Kum 3 liemtah sung khan Armed Forces hai hmang ding ralthuom chi tum tum inchawkna dingin con-tracts 96 ziek a ni tah a, chu hai laia 58 chu Indian vendors hai le ziek an nih tiin Defence Minister Nir-mala Sitharaman chun zani

khan Lok Sabha an hriet-tir. Pi Sitharaman hin Par-liament session Question hour laia zawnna dawn-na a hi thu hi a hril a na, ralthuom inchawk tah hai lai missiles, aircraft, artil-lery guns, radars le silai chi tum tum an \hang tiin a hril sa bawk.

Nagaland mi 2-in Padma Shri an dawngdiMapuR: President Ram Nath Kovind in zani hma-sak zana Rashtrapati Bhavan, New Delhi hmuna Padma awards, 2018 mi 43 an hlan hai lai Nagaland mi pahni, Lentina Ao Thakkar le M Piyongtemjen Jamir hai an \hang ve. Padma awards inhlan hun hi Vice-President M Venkaiah Naidu, Prime Minister Narendra Modi, Union Ministers tum tum le Government officials tam takin an uop a nih. Lentina Ao Thakkar hi Social Worker niin, M Piyongtemjen Jamir hi scholar le teacher a nih.

2G scam thuah Telecom Minister hlui noticenew delhi: 2012 kuma 2G spectrum license peksuok-na-ah thil fel lo um leia Rs. 31,000 crore anghu inhmangna thu, ‘2G spectrum allocation scam’ thua Delhi High Court-ah ED han chona an peklut le inzawmin mi 4, Telecom Minister hlui A Raja, DMK MP Kanimozhi le midang 2 Delhi High Court Justice SP Garg in notice a pek. ED le CBI hai case suina le inzawmin hi chungthu hi nikum De-cember thla khawm khan Special Court in a lo ngaituo tah a, chu huna chun Raja, Kanimozhi le midang 2 hai khawm ko an lo nih. Court in\hung huna hin Prevention of Money Laundering Act (PMLA) besana ED han hmangruo an man hai thu khawm ngaituo ning a tih.

Ruolbanlo kum tling lo suolluitu manJaMMu: Jammu and Kashmir a Badgal village hmun-ah liemtah Pathienni khan nuhmei kum tling lo le ruolbanlo pakhat suollui a na, police han theitawp suoa hma an lak hnungin zani khan a suolluitu le an umna khuoa \halai \huoitu Shallu chu an man tah. Suolluia um nuhmeinu pa in a hril dan chun, nuhmeinu hi Pathienni khan a sangpa kum 9 mi leh huon-ah an fe a, chu huna chun Shallu hin var vervek taka hlemin a lo suollui a, chu hnungin a umna chin hriet lovin a tlanghmang san niin a hril.

Mizoram Budget Session sukseiaizawl: Mizoram As-sembly Budget Session chu April 2, 2018 chena nei dinga suksei a nih. Sawrkarin bill pathum a putlut belsa leia Bud-get Session hi keisei niin Speaker Pu Hiphei chun za-nikhan a hril a, hun keisei rawtna inpui hril a ni hnun-ga Assembly in a remtipui dungzuia keisei a nih.

Bill lut thar pathum hai chu- The Mizoram salaries Allowances & Pension of members of Legislative Assembly 6th Amendment Bill, 2018; The Mizoram Protection of Interest of Depositors in Financial Es-tablishment le The Chite Lui Prevention & Control of Water Pollution Bill, 2018 hai an nih.

Kerala in Lamkhuong state fruit in a puong tahthiRuvananthapuRaM: Kerala sawrkar –a Agriculture minister V.S. Snunil Kumar chun zanikhan Lamkhuong (Jack-fruit) chu state official fruit in a puong tah. Hi thil hi India ram le rampuotienga ‘Kerala Jackfruit’ promote na dinga thaw a nih tiin a hril. Kerala chun kum tin lamkhuong 32 crore vel a tharsuok zie a, hi laia 30% hai chu hmawn hmang a nih.

UGC in institutions 60 ‘full autonomy’ a peknew delhi: University Grant Commission (UGC) in khawvel history a inchik zing tlak ding thutlukna si-emin inchukna insang lem (higher degrees) inchuk theina Institutions 60 hai mani a ro inrelna, ‘full au-tonomy’ a pek tah tiin Hu-man Resource Development Minister Prakash Javadekar chun zani khan a hril. A hril peina-ah, Institutions hai lai chun Central Universi-

ties 5, State Universities 21. Deemed university 24, Private Universities 2 le Colleges 8 an \hang tiin Mr. Javadekar chun a hril a, chu hai lai chun Central Univer-sities- Jawaharlal Nehru University (JNU) Delhi, Universty of Hyderabad, Banaras Hindu University, Aligarh Muslim Univer-sity le English and Foreign Languages University, Telangana; State Universi-

ties- Jadavpur University, Kolkata, NALSAR Uni-versity of Law, Telangana, National Law University, Delhi le Utkal University, Bhubaneswar hai khawm an \hang ve tiin a hril bawk. Hieng Universities, Col-leges le Institutions hai hi UGC hnuoia um zing siin an khatin degrees, off-campus centers, skill development courses, research parks le academic programmes thar

hrim hrim anni khatin an thuin siem thei tang an tih. Faculty dingin ramdang-mi (foreigner) ruoi thei ta bawk an ta, thawktu hlaw thuah anni inrelbawlin, Dis-tance Learning Programme (DLP) programme khawm siem thei tang an tih. Hi hmalakna hi Prime Minister Narendra Modi in vision a nei sukpuitlingna a thaw a nih tiin Mr. Javadekar chun a hril.

ccI in Inclusive Edn. campaignCCpuR: Centre for Com-munity Initiative (CCI) chun piengphunga ruolbanlo hai ieng school a khawm an kai thei ding ditnain Inclusive Education campaign an \an a, campaign thupuiin ‘We Ring the Bell’ ti an hmang. March 21, 2018, 1-2PM inkar sung khan SSA Resi-dential School, Khomin-tang-ah hun hmang a ni a,

SSA Residential School a kai student le The Malsawm Initiative a kai student han inpawltlangna an nei bakah CCI Executive Director Pauzagin Tonsing chun In-clusive eeucation le inzaw-min CCI le RAISE-NE a inthawk inchuktirtu han practical-a naupang an in-chuktir dan ding suklangna a nei bawk.

Ropiang Foundation in T-Shirt an inhlanCCpuR: Ropiang Foun-dation Trust chun zani zingkar khan nu le pa nei lo naufahra enkawlna hmuna um naupang 10 hai kuomah T-Shirt inhlanna an neih. T-Shirt hi Clothes Box Foundation a inthawka hung a nih. Foundation Chairman Dr Thangchinkhup Guite chun, a pu Ropiang hming chawia \hangpui ngai hai \hangpuina dinga Founda-tion hi January, 2018 a n

din a ni thu le Foudation hmalakna dang dang hai reporter hai kuoma hril. Feb. 5, 2018 khan mi harsa zuol mi 80 hai kuomah first phase in genu-ine Luxury Jacket an lo sem ta thu, jacket an sem hai hi a man thlawm tak khawm Rs. 4,500 le a man tam tak Rs. 20,000 man a tling phak thu, March 22, 2018 hin Guite Kual a khuo hran hran haiah thuomhnaw an sem nawk ding thu a hril.

Page 3: RWUS in Climate Change & Human Rights thuah Press Conference Thar/2018/March/HT-22-03-2018.pdf · 3/22/2018  · tonlien a chunga hin abiel haiin lawmthu an hril tak meu a nih. (Input:

3thla|au (MaRCh) 22, 2018 ningani (thuRsday) natiOnal/inteRnatiOnal & adveRtiseMent Hmasawnna Thar

laKtawi

GATEWAY InstituteNDA & NA Course-2018 GS Foundation Course- 2018

Starts:26thMarch,2018Time: 06:00-08:00AMDuration:5MonthsFocus:Match/Chem/Phy/Bio/GS(FreeStudyMaterials)BeneficialforClassXII(appearing)Fee: Rs. 6500/- Reg. Rs. 500

Start:2ndApril,2018Time: 01:00 -05:00PMDuration:5MonthsFocus:Hist.Eco.,Geo.Polity(FreeStudyMaterials)For CDS/IBPS/SBIPO/RBI/AAO/CPOFee: Rs. 7000/-- Reg.: Rs. 500

Add:ICICent.Building.Ph.No.8131899967/7642920971/8974320173 (7-5)

INHMUN/TUILO ZAWRMuolvaiphei-a ka Inhmun le Tuilo Sangam 3 ½ zawr ka nuom a, a dit hai chun contact numbers 9862741213/ 9862847909 ah ngaiven thei ning a tih. Hieng Inhmun le Tuilo hai hi Patta iengkim fel sa vawng a nih.

sd/- Malsawmsanga (sawmtea)Nehru Marg, CCPur.(21,22)

SIELMAT CHRISTIAN HIGHER SECONDARY SCHOOL

Sielmat, Churachandpur

TEACHERS REQUIREDApplications are invited for the posts of Lecturers in the following departments of the Higher Secondary Section of the School:

i) Chemistry ii) Biology iii) Economics iv) Sociology

Qualified, born-again and committed Christians may submit their curriculum vitae in person to the Principal not later than 29th March, 2018.

Sd/- Principal SCHS(22,25)

new delhi: Shuttler Kidambi Srikanth le tennis player hlui Somdev Dev-varman hai chu zani hmasa khan President Ram Nath Kovind chun Rashtrapati Bhavan hmunah India rama civilian chawimawina in-sangtak palina Padma Shri

an hlan. Shrikanth hi World No. 2 ni mek a ni a, Devvarman hi nikum Asian Games-ah Gold medal a lak hnunga lo chawl/retired ta a nih. Anni baka hin India Paralympic gold medallist hmasa tak Murlikant Petkar

khawm Padma Shri inhlan a ni bawk. Athletes dang award inh-lan ding hai chu- India crick-et captain hlui MS Dhoni, cueist Pankaj Advani (Anni hi civilian chawimawina in-sang tak pathumna Padma Bhushan inhlan ding) an ni a, weightlifter Saikom Mi-rabhai Chanu chu the Pad-ma Shri dawng ding a nih. Anni pathum hi remchang nawna leiin semna huna hin an \hang nawh.

Prez. in Srikanth le Somdev hai Padma Shri anhlan

Rawla inthawk inhlumthlain a thi

JaMMu: March 21, 2018 khan Jammu and Kashmir-a Reasi district a chun nupui kum 36 mi Kallo Devi, w/o Shubha Ram chu rawlah an hlumthla a, damzo loin a thi. Police han a ruong hi lasuokin case an registered bakah thil umdan an suizui mek.

Birth control operation thawnaah a thiJaMMu: Jammu and Kashmir-a Samba district a chun March 20, 2018 khan nuhmei kum 28 mi Seema Devi chu nau nei thei ta lo dinga insiem (tebectomy) Vijaypur Govt. hospital-ah operation thaw a ni a, sienkhawm damzo loin a thi. Ms Seema Devi hi fam-ily planning special camp

nei huna operation thaw a ni a, hi thil tlung suichieng dingin official han zanikhan order an insuo. Investiga-tion thawtu dingin member doctors 5 umna committee indin a nih tiin CMO chun a hril a, sawrkarin thina tuok sungkuo hai kuomah zangnadawmna Rs. 2 lakh a pek ding thu a puong bawk.

North Korea President-in Russia President Putin Tling A Lawmpuip y O n g y a n g : B a u Sakei, hmun \i ral ngam nih hlak, khawvelin a lung pawng iengtikam a suksuok ding tia an lo thlir el, Nuclear Bomb nei ngei ngei tuma a \hang lakna leia khawvel sawrkarhai endawng le rekbat North Korea President Kim Jong Un chun, a ‘ruolpa’ Russia President Vladimir Putin President a tling nawk chu a lawmpui thu a thawn. Korean Central News

A g e n c y ( K C N A ) i n Kim Jong Un \awngbau a zieksawng dan chun, “President dinga thlangtling nawk i n ina hi i ram mipuihaiin an ngainain an la dit hle che ti suklangtu a nih. Russia ram \ha taka

hung thuoi peia khawvel roinrelna khawm a neka \halem lampui kawkhmu pei dingin ka ditsakna kan hlan che” tiin a hril niin a ziek. Kim Jong Un chun, North Korea le Russia rambung pahnihai inruol\hatna le inlaichinna chu det deu deuvin, rambung pahnia mipuhai ditdan ang taka hmasawnna a um theina dingin inruol\hatna le inclaichinna \halem an nei pei a beisei thu a hril bawk.

Chinese Naute Ke Pathum Neia Pieng Hlawtling Taka At A NihbeiJing: Thil la um ngai zen zen lo, mihriem ke pathum nei Chinese naute, Xiao Fei chu daktor han darkar 10 zet operation an thaw hnungin a ke pathumna hlawtling takin an lak \he thei tah tiin People’s Daily chun a ziek. Hieng ang thil hi naupai infuk naw leia um hlak, vang khat te a nih a. Taksa bung insiemna dinga DNA code inrem fuk naw lei dam a ni hlak tiin Surgeon Chen Qiu chun a hril niin People’s Daily chun a ziek bawk. Surgeon Chen hril dan chun, Xiao Fei panga kawp ke pathumna, a hmatieng til zawna um hi ama taksa ni loin a phirpui ‘parastic twin’ ta a nih a. Naute inphir an siem fuk naw pha hieng hi a um hlak niin a hril. Thla 11-a upa baby Xiao Fei hi zani khan Shanghai hospital ah darkar 10 lai zet at a nih. Xiao Fei le sunghai hi ram hla tak Xinjiang prov-ince a inthawka hung an nih. A phirpui pa hi a pieng hmain hmu a lo ni nawh, asan chu an pieng hma hin a nuin medical check up a thaw ngai naw leiin.

Xiao Fei nu le pa hin a pieng hlimin, treatment thaw dingin China hmun hran hran an fepuia a tawpah Shanghai Public Health Clinical Centre an hung tlung tah a nih. A attu Surgeon Chen chun, “operation khirkhan tak a nih’ tiin a hril An at hmain Shanghai Dragon TV a hril dan chun, Fei a ke pathumna hi iengkhawm \angkaina um lo a ni leiin at thlak ning a ta. A ke changtieng hi sie ning a tih. A ke hi kut angin a pieng leiin a piengsuol a nih. Fei ke changtieng kepar chu at

thlaka vawitienga bel a \ul bawk ding niin a hril. Fei hi natna chi hran hran, heart disease, phing natna or hernia hai khawm a nei leiin operation khawm a suktak ding niin Mr. Chen chun a hril. Department of Urology-a director Bao Juan chun, operation sung hin Fei a tilmu a phing hnuoia um khawm a umna dinga inumtir a ni ding niin a hril. Opeation hi zing ar 10am a inthawkin an tan a. zan dar 7:35pm in an zo chauh a nih. Surgeon hai chun ‘a hlawtling hle’ tiin a hril. Fei a pa ma Xialong chun, “Daktor hai chungah ka lawm takzet. Inat lai khan ka lo \ithawngin ka nervous nasa taluo a, tuhin chu ka dam huoi el tah” tiin Shanghai DragonTV a hril. Shanghai Public Health Clinical Centre direc-tor Zhu Tongyu chun, “Hieng ang natna case hi case vang tak a nih a, operation a hlawtlingna hi ropuitak a nih tiin a hril. Fei khawm dam suokin mi pangngai ni thei a tih” tiin a hril. Amiruokchu, Fei a khup pawi (ru) hi a um naw a, a hung lien deu pha a hrana operation la thaw nawk ding niin a hril. (AP)

UP-ah |ekin mi 4 a deng hlum

luCKnOw: Saharanpur district, Uttar Pradesh-ah zani khan ruopui surin \ek nasatakin a tla a, hmun tum tum-ah mi 4 deng hlu-min midang 3 in hliemna an tuok pha. Hi lai hmun hi zani zingkar khan khaw-muol a \ha zing a, amiruok-chu, zantieng a hung ni le inruolin van innim thutin ruopui a hung sur el nia hril a nih. |ekin a deng hlum-hai chu Rupadih village-ah pahni, Sonal (21) le Tunnu (22), Tabad village-ah San-jeev (35) le Shastri Nagar-ah Reena Gupta hai an nih.

PG medical course-ah ruolbanlo reservation sukpungnew delhi: Medical Colleges tum tuma Post Graduate medical course inchuk ruolbanlo a hma neka tam lem an um theina dingin zani khan sawrkarin reservation 3% ni hlak kha 5% a sukpung remtina a pek tah. Rights of Persons with Disabilities Act, 2016 uluk taka ennawnna nei hnunga hi thutlukna hi siem niin, ruolbanlo han ham\hatna an

neina dingin Act hi amend-ment thaw remti a nih. Health Minister JP Nad-da chun sawrkar thutlukna a lawm thu hrilin, Prime Minister a vision ‘Sabka Saath, Sabka Vikas’ suk-puitlingna dinga sawrkarin Indian history a inchik zing tlak danglamna a siem hi a ropui hle tiin a hril. India ramin hma a sawn mekna-ah, mi pangngai le ruol-

banlo han ngirhmun inang ei nei zie a suklang tah tiin Mr. Nadda chun a hril bawk. RPD Act, 2016 amend-ment thaw tharna a chun ruolbanlo chi tum tum 21 thunlut belsa an na, chu hai lai chun Dwarfism, Intel-lectual Disability, Cerebral Palsy, Multiple Sclerosis le Thalassemia hai khawm an \hang tah a nih.

Sealing drive thuah AAP, congress, BJP han Sc panel inhmupui

new delhi: Delhi khawpui huom sunga dan phal lova sumdawngna hmun (illegal commercial establishment) hai suk-tawpna dinga hmalakna an fepui, ‘sealing drive’ nei mek le inzawmin zani khan Aam Aadmi Party (AAP), Congress le Bharatiya Jana-ta Party (BJP) \huoitu le an palai han Supreme Court- in a ruot ‘Monitoring Com-mittee’ hai an inhmupui. Hi huna hin Council of Ministers hai khawm an \hang a, SC in thupek a suksuok hmakhat chu Delhi khawpuia dan phal lo sum-dawngna hmun an kharna

chu la tawpsan hri dingin SC panel an hril niin Delhi Chief Minister Arvind Ke-jriwal chun a hril. Sealing drive hi BJP inrawi Municipal Corpo-rations hmalakna a thaw a na, Monitoring Commit-tee \huoina a sinthaw in, mani In address le hmun sumdawngna a hmang le ‘conversion charges’ pe lo hai khawm an sumdawngna hmun khar pek an nih. Hi chungthu hi chawlkar hma-sak khan AAP le Congress \huoitu han ngaituona an nei a, chu huna thutlukna an siem dungzuiin SC pan-el hi an inhmupui a nih.

Luman Rs. 1 lakh nei mannew delhi: Delhi khaw-pui le a sevel hmun tum tuma suolna chi hran hran 6 vela inrawlna nei le po-lice hai wanted, luman Rs. 1 lakh neia an puong Hari Om Singh chu zani khan Shahdara, east Delhi hmuna a chengna In-ah Delhi po-lice han an man. Hari an manna hmun hi Seemapuri le Anand Vihar inkar lai a na, an man hma hin police hai leh hun iemanichen an inkaptuo hman a, a kuta inthawk pistol 1 le a mu 2 police han an man.

Periyar statue sukse-tu CRPF jawan man

Chennai: March 21, 2018 a rationalist \huoitu Periyar a statue Pudukottai district, Tamil Nadu hmuna suksetu, CRPF Head Con-stable S Senthil Kumar (35) chu zani khan Tamil Nadu police han an man. Head Constable Kumar hi Vid-huti village khawmi a na, ni 30 sung chawl la a an khuo a cham mek niin CRPF thu-suok chun a hril. Police han CCTV footage uluk taka ena suina an nei hnunga Kumar hi an man a na, stat-ue suksietna thu hin Tamil Nadu Assembly session-ah zani khan DMK MLAs han an hrillang a, Chief Minis-ter K Palaniswami in man a ni ta thu hi a puong a nih.

Delhi-ah International Yoga Fest \annew delhi: June 21, 2018 huna International Yoga Day (IYD) lo t<ng lawkna a New Delhi khaw-puia ni 3 sung hmang dinga programme siem Interna-tional Yoga Fest chu zani khan Union minister Jiten-dra Singh in a hawng. Festi-val hmang ding hin rambung 16 a inthawk palai 5,000 vel an fekhawm a, session hran hran hmangna dingah Yoga Institute le Universities 40 a students han part lang

an tih. International Yoga Day hmangna dingin Min-istry in khawpui 4, Jaipur, Hyderabad, Ahmedabad le Mysore hai hming a thlang

a, khawpui 4 hai lai hin main events hmangna ding tak Prime Minister’s Office (PMO) in thlang a tih. Hi huna Mr. Jitendra

Singh in thu a hrilna a chun, Prime Minister Narendra Modi \huoina hnuoiah ram-bung 140 neka tamin Yoga leiin India an inzawmpui tah tiin a hril. PMO a Union Minister Mr. Singh chun India a AYUSH Ministry siem a ni theina san khawm PM Modi zar a nih tiin a hril a, yoga hin zunthlum, lung natna, cancer le natna chi tum tum inkaisawng thei lo hai enkawlna a \hangpui thei a nih tiin a hril bawk.

Rs. 18 lakh an inruk ludhiana: Zanita Pri-vate Security Company thawktu han Ludhiana-Ferozepur Road, Punjab hmuna HDFC Bank a de-posit dinga an chawi sum-fai Rs. 18 lakh chu silai chawi rukru 2 in an inruk pek. Company thawktu-hai Bank tuol an tlung lai takin rukru hai chun silai an hmetpuok a, an pawisa chawi lai an lakpek hnun-gin an tlanhmang a nih. Thil tlung hi CCTV Cam-era in a capture vawng a, video-a an lang dan chun, company thawktu a pawisa chawitu tak chu rukru pak-hat lemin silai in hnuoi leh a nawr de a nih.

Inkaptuonaah Army 2 le Police 2 an thi

JaMMu: Jammu and Kashmir a chun zani hmasa khan Kupwara district-a Halmatpora hmuna helpawl hai le inkaptuona tlungah Army jawan 2 le Police 2 in thina an tuok bakah helpawl 4 kaphlum an nih. Inkaptuonaa hin Police pakhatin hliemna a tuok bawk. Inkaptuona hi zanita inthawka tlung \an ta le zani chena lan kaptuo pei an nih.

San Francisco-in Sahmul Le Savuna Siem Thuomhnaw KhaplOs angeles: America rama khawpui, ransa le ramsa hmula siem ‘sahmul le savun’ incheina thuomhnaw hrim hrim khaptu hmasatak le lientak nih dingin San Francisco, California chun, sahmul le savuna inchiena thuomhnaw siem le sumdawng a khap tah. Hi thil hi liberal ve tak California state-a Board of Supervisors hai chun, vote 10-0 in ramsa hmula siem thuomhnaw inchawk le zawr an khap tah a nih, ramsa le ransa chunga nunrawngna vengna dingin. Humane Society Inter-national chun San Fran-

cisco thutlukna hi lawmum a tih hle a. “Hi hi ramsa ngainatuhai le ran humhim nuomtuhai ta ding chun thil pawimaw tak, historical vote a nih. Ran (animal) hai chunga nunrawngna hi bansan vat chi a nih,

khawvelin an lo thlir ngei ei beisei” tiin thusuok si-emin an puong. Kha hma khan Califor-nia city chin met pahni, West Hollywood le Berke-ley hai khawmin ramsa hmul le savuna siem

thuomhnaw an lo khap tah bawk. HSI hril dan chun, hienga sahmul le savuna siem thuomhnaw incheina khapna dan hi India le Bra-zil, Sao Paulo haiah khawm a lo um tah niin a hril. Italian Fashion house inlar pahni Versace le Furla hai khawmin, HSI naw-rna leiin, sahmul le savun thuomhnaw siemna dinga an hmang ta naw ding thu a hril. Sahmul le savuna hmanga thuomhnaw siem khap ta le hmang ta lo dinga intiem tahai chu Ar-mani, Calvin Klein, Hugo Boss, Ralph Lauren, Mi-chael Kors le Gucci hai an nih.(Reuters).

Pakistan-ah Sikh \halai IS hmangruo hmanga training pek an nih: Home Ministry

new delhi: India rama helna siem dingin Pakistan-ah Sikh \halai IS hai hman-gruo hmanga training pek an nih tiin zani khan Home Ministry in Parliamentary panel an hriettir a, hieng \halai hai hin India chau ni lovin, Canada le rambung dang danga Sikh hnam hai umna a khawm buoina siem an tum a, mi tamtak chu an in\hi\hai zing bawk a nih tiin Home Ministry chun a hril bawk. Home Ministry top of-ficials hai chu Union Home Secretary Rajiv Gauba, IAS in an rawi a, BJP lead-er Murli Manohar Joshi inrawi ‘Committee on Es-timates’ an nei huna chun, tulaia terrorist han inter-net fethlenga social media

hmang \angkaia \halaihai an sukphur hlak chu theit-awpin an dem a, India le khawvel pum huopa chona a ni tah tiin an hril. Hi meeting huna Com-mittee in report a pek dan chun, liemtah Thaw\anni a Parliament in\hung huna ‘Central Armed Police Forces and Internal Secu-rity challenges-evaluation and response mechanism’ phara um khan Sikh hnam han helna an siem mek hmu thei a na, ‘Sikh militancy front’ khawm a pieng tah ti hriet thei a ni bawk tiin a hril. Hi chungthua Home Ministry palai han an hril pei dan chun, Sikh helpawl-hai ‘Commander’ chu Pak-istan-ah a khawsa a, ISI leh inthu kawpin Punjab chau

ni lovin, India ram huopin helna hi an la chelek pei ding a nih tiin a hril. “Sikh \halai hai IS hmangruo hmanga Paki-stan-ah training pek mek an nih. Hi helna hi jail a intang han an chawksuok a na, sin nei lo \halai, mis-uol le rukru hmang Paki-stan rama Sikh hnam um han pawl siem peiin, India ram le rambung tum tum-ah buoina an la chawksuok ding a nih. Hi pawl hin Eu-rope, US le Canada rama Sikh \halai hai khawm pro-paganda siem fawmin India lakah hel dingin an thuhne \an mek a. An hmalakna le an chet dan central le state agencies han an thlitlai zing a, dan phal lo thil an suk-suok ding veng tuma \hang lak zing a nih” tiin Home Ministry palai chun a hril. Home Ministry palai han parliamentary panel an hril pei dan chun, India hin Pakistan \hangsan helpawl-hai hi a ngaiven le a tum tak ni pei hai sien, abikin, Lashkar-e-Taiba, Jaish-e-Mohammad le Indian Mu-jahideen hai bakah SIMI le Al-Unmah hai hi ngaimaw a, an chetna suktawp tum raw seh tiin thurawn an pek.

congress le cambridge Analytica inzawmna neia intumnew delhi: Congress party chu 2019 General Election huna an tling theina dingin United States election control-tu ‘Cam-bridge Analytica’ leh inza-wmna neiin zani khan Union Minister le BJP \huoitu Ravi Shan-kar Prasad in an tum. Za-nita Parliament tuola Mr. Prasad in chanchinbuh-mihai hmaa thu a hrilna a chun, Cambridge Analytica hi Congress in 2019 elec-tion huna campaign thawtu ding agency in a hmang a nih tiin a hril. A hril pei-na-ah, Congress chun hi thilthawna dingin ‘Brah-mastra’ hming chawiin platform a siem a, thamna la in a pek a, social media

fethlengin politicians hai hneban tumin ‘sex work-ers’ hai a hmang \angkai bawk a nih tiin a hril. Hi chungthu hi Mr. Prasad chun Congress President Rahul Gandhi in hrilfiena siem dingin a ph<t a, a facebook account a ‘Cambridge Analytica’ column hi ieng angin am

a hmang hlak ti chiengku-ong taka hril dingin a ph<t bawk. Facebook \hangin electoral process-ah vot-ers hai thuhne theina dinga social media hmang \an-gkai hi khap a na, NDA sawrkar chun inthlangna fel le thienghlim taka nei a thlawp a nih tiin Mr. Prasad chun a hril.

Turkist air strike-ah Kurdish helpawl 12 an thi

istanbul: Kurdish sipai han vuon-gna hmanga northern Iraq rama danpuoa hnawl Kurdistan Workers Party (PKK) hai

inkulna hmung bomb hmanga an beinaah Kurdist helpawl 12 an thi niin zanita mili-tary thusuok chun a hril. Kurdish sipai hai hin March 20, 2018 a kha PKK hai inkulna hmun chungtienga inthawk bomb hmanga an bei a nih. PKK hi United States, European Union le Turkey ram han terrorist organisation-a a puong an ni a, kum 30 lai zet PKK hai chetna lei hin mi 40,000 velin thina an tuok ta a nih.

Page 4: RWUS in Climate Change & Human Rights thuah Press Conference Thar/2018/March/HT-22-03-2018.pdf · 3/22/2018  · tonlien a chunga hin abiel haiin lawmthu an hril tak meu a nih. (Input:

Hmasawnna Thar4 EntErtainmEnt / SportS

Justin Bieber Nunghak Dang Leh Club ah Hmu KawplOs angeles: Tlangval lai hin chu Biekin inkhawm le Club-a fe chu a danglamna bek bek a um naw a ni el thei, piengthar lo a hminga Kristien ta ding lem chun. Thlarau tieng damna le hlimna ei zawng dan le hmu dan an ang seng nawh ti hi chu a chieng a nih. “Love Yourself” singer Canada t langval Just in Bieber khawm Pathienni khan Hillsong Church Conference, Sydney, Australia a \hanga c h u N i l a i n i k h a n L o s Angeles hung tlung nawkin a ngaizawngnu Selena Gomez a um naw lei amanih ding Night Club ah nunghak sam buong dang leh hmu kawp an nih. Justin Bieber chu kekawr var le pheikhawk Air Yeezy 2 sneakers, Nike bunin Jean Jacket var bawk a haka. Baseball lukhum a letling zawnga khumin sam inkir bapin mitmeng har kawkin a um a. A ruolhai leh Club-a insukhlim dinga an hung hin a hlim ve hle niin an lang. A ruolnu a dum vawnga inchei sam buong khawm Justine Bieber fiemthaw velah a hlim thei em ema, a ha a dawk var var ran el a nih. Justin chu nunghak zip-up Jacket dum hak, sam buong awmbawr mar deu leh an hung inzuia, a ngaizawng hlui Sofia Richie le khawm an inang vang. SUV a inthawka hung suokin Justin le leng kawp chu inhawi a ti hle ti an hmu thei.

Hienglzai zing hin Selena Gomez khawm Justin Bieber le an in\he hnung hin Hillsong Church Conference a \hang vea chu, Sydney ah tuifinriet kam le lawng chungah a

ruolnu leh hunawl an la hmang thawvenga an la leng kuol vel niin Us magazine chun a hril. Justin le Selena hi tulai tak hin an in\hea, a hran hran leng/khawsa an nih.

thla|au (MaRCh) 22, 2018 ningani (thuRsday)

SuN ZAWMNA.......

FA Cup Semifinals:

Man. United v/s Tottenham; Chelsea v/s Southampton United in Tottenham a hnenaw chun Jose Mourinho a ban el thei: Report

lOndOn: FA Cup season fe mek chun a vawrtawp a thlung mek a, March 21, 2018, 7:30PM hin Man-chester United le Totten-ham han Wembley Stadi-um, London hmunah final lut inchu dingin semifinal inkhel an ta, Chelsea le Southampton in semifinal inkhel bawk an tih. FA Cup Semifinals vawizana Manchester United le Tottenham han semifinals an khel ding hi United Manager Jose Mourinho ta ding chun game pawimaw takel le United hrat le hratnaw in United Manager a ni pei na dinga a ngirhmun a hung sukchieng ding a nih. Manchester United hi Premier League season fe mekah pahnina ni hai

sienkhawm UEFA Cham-pions League round of 16 leg 2-ah March 14, 2018 a Sevila in 2-1 a hne-bana Champions League a inthawk United an tlak a hnunga season hmasaa EFL Cup le Europa League hai lo lapuitu kum 54-a upa Jose Mourinho ngirhmun ding hin hril a hung hlaw \an a ni a. Tuta \uma Tot-tenham le FA Cup semifi-

nals an khel dinga hin Unit-ed in Tottenham an hne zonaw a ni chun Manches-ter United chun Mourinho ban dan ding an ngaituo tum niin report chun a hril. Hi lei hin Mourinho ta ding chun vawizan inkhel hin umzie a nei hle ding a nih. Manchester United in Jose Mourinho an lo ban chun a thlakthlengtu dinga an dittak No. 1 chu Atleti-

co Madrid Manager Diego Simeone niin report chun a hril bawk. Hieng laizing hin Tot-tenham chun FA Cup semi-finals a hin Manches-ter United hneban ngei an inring thu defender Ben Davis chun a hril. Tottenham hin Inrinni liemta khan Swansea 3-0 a hnea FA Cup semifinals lut an ni a, United an hne chun kum 1991 hnunga Totten-ham Hotspur in FA Cup fi-nal an lut nawkna hmasa tak ding a nih. Tottenham hin 1991 khan Nottingham For-est 2-1 a hnein final an lo lut a, season hmasa khan tuta stage a bawk hin Chelsea lakah an lo tlawm ta a nih. Tuta hma January 31, 2018 khan United 2-0 a an lo hne ta leiin tuta

\um khawm hne nawk ngei dinga inringzona an nei thu Davis chun a hril bawk. Semifinal danga khel ding Chelsea hi quarterfi-nals-ah Leicester City 2-1 a hnea semifinals lut an ni a, Southampton hin Wigan Athletic 2-0 a hnea semifi-nals lut ve an nih. Southampton manager Mark Hughes hi kum 1997 a Chelsea ta dinga a khel laia FA Cup lo la a ni a, tuta \um hin a club hlui Chelsea leh final ngirhmun inchu dingin an inkhel ding a nih. FAC Cup hi official in The Football Associa-tion Challenge Cup niin English men’s domestic annual knockout football competition a ni a, inkhel hmasa tak \um chu 1871-72 season a nih.

Saunders le Murray inhnek ding \hul

lOndOn: Billy Joe Saunders in WBO middleweight title defence dinga a English-man chanpui Martin Murray le April 14, 2018 a London khawpuia 02 Arena hmuna an inhnek dinga ti chu Joe Saunders in a

training naah a kut a sukhliem leiin June 23, 2018 in a hmun pangngai bawka inhnek dinga \hul le sawnhlat a nih. Saunders (28) hin December thla khan Canada mi David Lemieux hnebanin a vawithumna dingin a title a lo hum/defence ta a, title defence vawi 4-na dinga Murray (35) le inhnekpui dinga an singsat meknaa insukhliem a nih. Inhnek ding \hul a nina thuah promoter Frank Warren chun fans le ticket lo inchaw-tu hai kuomah ngaidam an hni a, sienkhawm original ticket hai chu June 23, 2018 chen la hmang thei (valid) ding thu a hril.

Saunders Murray

Liam Smith le Sadam Ali May 12 ah inhnek ding

new yORK: Kum 29-a upa Liverpool boxer Liam Smith le American boxer Sadam Ali hai chu May 12, 2018 khin New York state-ah WBO light-middle-weight title inchu dingin inhnek an tih. Liam hin boxing vawi 28 a khel ta

haia a lost vawikhatna dingin kum 2016 khan Saul ‘Canelo’ Alvarez in a hneban a, kha huna WBO light-weight title hi a chan a ni a, a title lo chan ta lakkir thei nawkna ding hun \ha a hung inhawng ta a ni a, hratna chang ngei an beisei thu Liam Smith chun a hril. An hnekpui ding Ali (29) khawm hi vawi 27 inhnek naah vawikhat chau la lost niin tuta \um hi a WBO lightweight title defence hmasa takna ding a nih. Ali hin Demcember, 2017 a kha weight pali-a champion hlui Miguel Cotto hnebana WBO lightweight title hi a lo lak a nih.

Kaia Gerber, A Nu Cindy Crawford Hnung Zuiin Malibu ah

lOs angeles: Like Mother Like Daughter an ti hi chu a lo indik khawp el, abikin supermodel Cindy Crawford chungah. Khawvela model nal tak le hmel\ha taka hriet Cindy Crawford chu kum 56 niin la nal hle sienkhawm, a naunu Kaia Gerber (16) chun sawtnawte ah a hung khum ding niin an lang. Nu le pa tamtakin nauhaiin hnung an hung zui neka lawmna hi a um ring a um nawh. Chuong ang bawkin Cindy ta ding khawmin a naunu Kaia in a hnung a hung zui el chau khawm ni lo, ama ang thova model figure neia a hung pieng hi lawm naw ruol an nawh. Tulaia nunghak tleirawl model ‘demand’ insangtak/tamtak Kaia Gerber (16) chu Thaw\anni khan Pathiennia a nu le pa chawl hmanga Malibu inzinhai fin dingin Malibu a fe ve a. Jean Jacket a paw-dal (var hieu hieu) a kawng laia intan, inek hakin a hnuoia crop-top var, phing inlang thei a hak a. Leather kekawr dum, skin tight a bun bawk a. Leather Pheikhawk dum bawk leh. Bag paia a hei lawn chu a zenin an sang bawk, a kur zek zek el a nih. Tleirawl lai tak a ni bawk, a ruolnu pakhat leh a Catwalk-na haia a hlaw suok chu ni ngei ding a na, bazaar an kai a, inhawi an ti hle. Mobile phone kutin a chawi zinga, in tieng or a nu leh an inbiek paw zing a, Cindy Crawford khawm Malibu ah hin an pa Rande leh Pathienni khan an lo tlung tah a. Jean kekawr leh a la nal kher el. Kaia Gerber hi tleirawl el khawm nisien, a nal danglam

lei hin mi mit a lak naw thei nawh. Hmelhriet niawm tak an tuokpuia, an biek pei bawk a. A ruolnu leh hin dawn ding Bawngnene khal dawnin an thunga, chuong bek bekin hmelhriet chu a hau naw niin an lang. Kaia Gerber model career hi kum 10 a ni laia inthawka \an an tah. Versace-in Young Versace thuomhnaw chi hran hran pholar dingin an hmang a. Chutaka inthawkin a nuin an chuktir malam pei a, school kai puma model thaw a nih. Tuhin chu kum 16 niin model puitling an tah.

Miami Open :

Yuki Bhambri qualify; British number two Heather Watson a tla

new delhi: Yuki Bham-bri chun Key Biscane, Florida hmuna Miami Open qualifying match khel hunah Sweeden mi Elias Ymer chu straight set 7-5, 6-2 a hnein a qualify. Bhambri hin first

round-ah Bosnia and Her-zegovina mi Mirza Basic inkhelpui a tih. Kar hmasa khan Bhambri hi Indian Wells third round chen a lut phak ve a nih. Hieng laizing hin Brit-ish number two Heather

Watson chu Brazil mi Beatriz Haddad Maia in first round-ah a hneban. World ranking 64-na Had-dad Maia hin Heather Watson hi 7-6 (7-3) 6-2 a a hneban a ni a, Maia hin second round-ah Zhang Shuai inkhelpui a tih. January thlaa Hobart International semifinals-a a tlak hnungah tuta \um hi Watson a zawna a tlak vawi 6-na a nitah. Indian Wells a khawm khan Victoria Aza-renka in first round-ah a lo hneban tah.

Football Thuthang• Real Madrid forward Cristiano Ronaldo chun, mani inringzona hi hlawtlingna chabi a nih tiin a hril. • Vodafone Egypt chun Salah in goal a thun zatin an customers hai minutes 11 sung free call pek an tum. • England coach Gareth Southgate chun a players hai chu an tlungna ‘Starbucks Café’ a thil hai fa lo dingin a khuokhir a, hi le inzawm hin café a fak ding chi dang dang menu a um iemanizat

hotel-a an um sunga dingin an suktawp tir. (ESPN) • Chelsea French midfield-er N’Golo Kante (26) chun PSG zawm ding nia hrilrik um a hniel.• Manchester United in an dit Milan Skriniar (23) chun Inter Milan-ah a lungawi thu a hril. Skriniar hi Barcelona khawmin an dit a nih. • Manchester City midfielder Yaya Toure chu Ivory Coast team-mates hai le training vawikhatnaah an

lang nawh. • Liverpool boos Jurgen Klopp chun non-internation-al players hai chawlkarkhat sung chawl a pek. • Leicester chun Riyad Mahrez thlakthlengtu dingin Basle winger Mohamed Ely-ounoussi (23) an mel.• Man. United striker Zlatan Ibrahimovic chun betting company a inrawla intumna thuah Football As-sociation le karah harsatna a tuok el thei.

Demi Lovato, Kum 7 A Ni Lai Mani Inthat A Lo TumlOs angeles: Kum 25-a upa nunghak Demi Lovato, a hlasakthiem le lam thiem leia khawvel deng suok ta chun harsatna tamtak a lo pal tlang ve niin Dr Phil le interview an neina ah a hril. Stage ah hlimin lamin hla sak hlak ta sienkhawm, kum 7 mi a ni laiin ruolhaiin an sawisak nasa thei taluo leiin mani inthat a tum niin a hril. Demi Lovato hin natna chi hran hran a lo nei ta hlak a, bipolar disorder, schizophrenia, depression le anxiety hai khawm a lo nei ta hlak niin a hril a. Depression le anciety lei hin drugs chen a lo them fuk a, rehab ah treatment khawm a thaw niin a hril bawk. “Mani inthatna lungril ka nei hmasatakna chu kum 7 ka ni khan a nih. Thi kha inhawi dingin ka ring tlat a. Ka hringna kha la lang, ka natna hai po po an bo vawng ka ring tlat a nih. Ka la hril suok lo thil harsa tak tak khawm tamtak ka lo tawng tah” tiin a hril. “Sorry Not Sorry” saklartu

Demi chun, mani inthat a tumna lungril chu ruol haiin an sawisak (bullying) nasa thei taluo lei niin a hril a. Hun inthim tak tak a lo pal tlang ta a, lungril buoina le sawlna rik tak tak a lo tuok ta hlak niin a hril a. A nu lem chu zingkar a bedroom kawtkhar hawng ding chenin a tithawng pha niin a hril. Asan chu, kawtkhar hawngin a thisaa zal hmu dam an lau lei niin a hril. Kum ruk neka tam ‘clean and sober’ a um tah Demi chun, zu le drugs a nghei nekin fak le dawn, bu inhnik nghei or insum harsa a ti lem niin a hril bawk. “Ka hringnuna ka addict ban thei naw tak chu bu fak hi a nih. Ka fak in\umlo (disorder) hi

ka tleirawla inthawka in\an a ni tah a. Tuchena ni tina ka buoina tak chu a nih, bufak hun in\um lo hi” tiin a hril. Texas nunghak zei tak chun, “Zu le drugs ka addict chu ka nghei thei tah a, ngaituo khawm ka ngaituo ta ngai nawh. Anachu, ka bufak ding thua ka buoina hi chu a la bo nawh. Ka lan \hang zing a, ka workout naw met chun ka thau tul tul nghal el a nih” tiin Tell Me You Love Me concert tour nei mek Lovato chun a hril. Demi Lovato hi Tell Me You Love Me concert tour le inzawmin Thaw\anni zan khan Toronto, Canada-a Air Canada Centre ah concert a neia a hlawtling hle.

Gigi Hadid, Zyan Malik Le In\he Hnung NYC Ah Leng Suoknew yORK: Model inthang mek Duthc-Palestine thla pawl Gigi Hadid chu a ngaizawngpa Zyan Malik (One Direction member hlui) le an in\he a inthawka kar khat tlingna charah Nilaini khan New York City ah a leng suok hmu a nih a. A hmel ringawt chu khawsawt hmel a put nawh. Kum 22-a upa Gigi chun cut-off Jeans, a kawng insang chi a pawl, kawnghren sen le pheikhawk sen leh a bun a. Zakuo hmai pum simple deu ban tluon a haka, Dollar 47 (Rs.3, 055) man chau a ni a chu a se naw hle. Eini laia ding chun T-shirt ang mei mei Rs.3, 000 chuonga inchawk chu a ngam um naw ma nih. Gigi hi a thau met tah a, a lungril a sawl bek naw niin an lang. A sam sen thal chu inleng ham hamin tarmet sen bunin hrat deuvin a hung lawna, a pheikhai ruok chu a la zang hle ti an hmu thei. Zyan Malik le in\he zo hlim an nia chu a hmelah khawsawt hmel an lang nawh a.

A mit a thupa chu zan a meng sawt thei or mitthli a seng met chu niin an lang.Gigi le Zyan hin social media hmangin kum 2 lai an inzui hnungin in\he zai an rel tah ti Zyan-in a puong a. Khawvel hriet an tah. Zyan chun, an in\he thu a hrilnaah, “Gigi leh hun hlimum tak kan lo hmang dun hlak a. A hringnun inzaum tak hi ruol le ngaizawng anga ka lo nei thei leiin ham\ha kan ti hle. Hringna hlu tak a nei a nih” tiin a post a. Sawtnawte ah Gigi khawmin dawnin, “In\he thu hril hi a nunrawng thlak vieu hlaka, hril dan dang a um naw lei a nih. Mi pahniin kum iemani zata an lo tuok tah thil hei hril el chu an tak tho a nih. Inlaichinna bakah hringnun takah khawm a nih. “Zyan leh hringnun kan hmang dun sunga kan chuk dawkhai, hmangaina ka dawnghai kha hlu ka ti takzet a. A ta dingin thil \ha po po ka ditsak a, ruol\ha tak angin thlawp pei ka tih” tiin a post ve.

TDP Mr Thota Narasimham le YSR Con-gress Mr YV Subba Reddy han an putlut a nih. Lekhahai chu buoina le risie tamtak karah Inpui dawkanah sie an ni a. Parlia-mentary Affairs Minister Ananth Kumar-in Speaker hma bula khek hai chu an \hun-gnaa kir seng dingin a hril tawl a. “Member inzaumtakhai mani \hungna senga kir din-gin ka ngen cheu, rorelna \an a ni theina dingin. Kan sawrkar chun sungtieng le puotieng kan inringzo a. No Confidence Motion thu hriltlang le thaw khawm kan inhuom a nih” tiin a hrila chu a \angkai nawh. Speaker Sumitra Mahajan chun, a maw-phurna a ni angin No Confidence Motion laklut chu a thaw ding a nih a. Amiruok-chu, hienga risie lai hin chu tunam sawrkar

a thlawpa, tu ham sawrkar thlawp lo ti hriet le hmu thei an naw ding a ni leiin thaw ngaina a um naw thu a hril a. A neka inring nawk zuola Speaker hmabula slogan an va khek khum leiin, Mahajan chun No Confidence Motion nei support-tu hai lu a tiem thei naw thu a hril a. “Inpui hi \ha taka a um hma chu mi 50 lu khawm ka tiem thei naw a. Hitaka in-thawkin ka hmu thei naw leiin ka tiem thei nawh. Motion hi laklut ding le ding naw, fepui ding le ding naw khawm ka la hriet thei nawh” tiin rorel chu an chawltir nawk tah a nih. Dar 11am session kha iengkhawm thaw thei lovin sukchawl a ni a. Dar 12pm char an lut nawk khawmin a pangngai bawk buoina le slogan khekna a um leiin rorel thei lovin sukchawl nawk a nih. (PTI/AP)

Parliament Inpui 2 hai

hmalakna Act East Policy a ding khaw-min Manipur chu a ‘kawtsuo’ a nizie a hril bawk. CM chun, Japan le inlaichinna sukdeta hmasawnna \halem a um theina dingin project chi hran hran thaw thei ding a hril a. Chuonghai lai chun, World War II Hom-age Circuit, Loktak Lake ah le Koirengei le Shangshak, Ukhrul hai an \hang. JICA chu Imphal khawpui sung traf-fic intar taluo sukthawlna dingin Flyover khawm pahni bek khawpui sung le selvel ah bawl pui dingin a fiel bawk. Manipur tlangram bielhai infepawna a \ha tawk naw leia sukhmasawnna dingin District Headquarter tin le Moreh (inter-national border) hai chu ‘alternative trans-portaion’ iemani siem pui dingin a ngen a. Hmangruo tawl lawnna ding tarnsportation khawm sukchangtlung a pawimaw zie a hrilpek bawk. Manipur chu ram danglam tak a nizie

le Shirui Lily le Sangai hai khawvela um lo umna a ni thu dam a hril pek a. Moirang INA Complex le Loktak Dil hai mawina hung en dingin a fiel bawk a. Tourism hmasawnna dingin Cable Car le Lakeside Tourism Project hai hung thaw dingin a fiel bawk. A hril dan chun Ropeway, Ukhrul-Shirui, Marjing Hill-Langol le Cheirao-ching-Sendra hai siempui dingin a fiel. Tourism bakah Health tienga opportunity tamtakhai a hrilpui bawk. Chief Minister chun hieng development project hai po po Chief Minister office a inthawkin Tukvre Pakhat chau a inthawka hlen vawng an ni ding thu a hrilpek a, ieng-khawm ‘delay’ a um naw ding thu a hril. Project bakah CM chun Manipur-a Law and Order (dan le thupek) ngirhmun \hat naw ziehai hrilin, sukhmasawn dan dinga ngaidan le thawdan \hahai khawm hrilmu dingin a fiel nghal bawk. (DIPR)

CM-in Japan kuomah Rs. 2, 200 Cr. a ngen

a building sunga um hai hmang \angkai theia siem thei a na, a building lien dan izi-rin, midang khawm an peksuok sa thei a nih tiin a hril a, power dittawk bak a chuong a liem a um chun ‘intertied grid’ hmanginin power company a zawr nawk thei a nih tiin a hril bawk. Hi scheme a ding hin mihriem chengna building pakhat pei-ah ‘Central Financial Assistance’ 70% a um a nih tia hrilin, hi scheme hi buoipuia dawng seng dingin Pu Manglem in mi tin a fiel. March 15, 2018 chen khan MANI-REDA chun 931.00 KW-ah ‘64 On-Grid systems/plants’ le 4998.12 KW-ah ‘45,755 off-grid systems’ installation a zo tah a, ‘Solar Thermal systems’ 3,392 a installed ta bawk. Off-Grid systems/scheme hnuoia installed hai lai SPV Power Plants 542, Solar Water Pumping Systems 28, So-

lar Power Packs 305, Wind-Solar Hybrid 14, Small Hydro Power Projects 7, Bio-mass Gasifier Power Projects 3 le Energy Awareness cum Educational Parks 10 hai an \hang a, On-Grid systems-ah residential sector 46, commercial sector 1, govern-ment institutions 8, Society, NGOs, private schools le a dang dang 9 hai an \hang sa bawk tiin Pu Manglem chun a hril. Pu Manglem chun LED hmangna solar street light Manipur hmun tum tum-ah in-buk tah thu, National Sports Academy le hmun dang dang-ah ‘Grid Connected Solar Roof Top’ inbuk an ni tah thu hai hrilin, Manipur sawrkarin kum 2019 chena khaw-tin-ah meivar pek a tumna le inzawmin MANIREDA chun villages 112-ah meivar pek tumin hma a lak zing tiin a hril.

MANIREDA in energy sector a sukhmasawn mek

CCPur-ah NGO tam tak um hai sienkhawm Climate Change ngaipawimaw NGO an la umnaw thu, Climate change sukbona dingin lo nei dan le fakza-wng dan thlakthleng a \ul leiin sawrkar khawmin mawphurna lientak a nei a, awareness tamlem thaw a ninaw chun climate change sukbo ta nekin harsatna nasa lem ei la tuok ding a nih tiin a hril. Climate change hi khawvel pumpuiin ei tuok seng a ni leiin climate change le global warming

dangna dingin thil siemna hmun hai ah legal regula-tion \ha tak siem a, mitinin ei ngaimaw a \ul ta a, chu ding chun Climate change chu iem a nia ti ei hriet chieng a pawimaw a, mipui han climate change leia sietna tlung thei ding hai hriechieng a, sawrkar in a ngaisak naw khawmin hrat taka ei nawr huna Climate change control thei a hung ni ding chau a nih. Global warming lei-in khawvel pumpuia vur inkhal tamna tak Green-land chun kum 4 liemta

sung vur inkhal 1trillion tonnes vel an tuiral ta ti hmusuok a nih tiin Dr Im-manuel Varte chun a hril a. Vur inkhal hai a hung intui pei lei hin sea level khawm 0.75 in an \hang a, tuta anga a fepei chun sea level hung insang peiin khawvelah lirhning, tuilien le a dang dang a hung tam pei ding a nih tiin a hril.

RWUS in Press Conference

Stephan Hawking Vam Newton Le Darwin Ruong Kawlah Sie

lOndOn: Tulai khawvela scientist ropui taka hril British Physicist Stephan Hawking a vam (ruong rawna phit) chu Scientist ropui le hmingthanghai ruong inzalna, Britain lal sungkuo le milienhai phumna hmun Westminster Abbey ah sie ve ning a tih tiin Daily Mail-in a ziek. Stephan Hawking ruong hi raw a ni a, a vam chu Sir Isaac Newton le Charles Darwin hai ruong siena kawlah sie a nih. Westminster Abbey-in thusuok siema a hril dan chun, Reverend Dr John Hall, Dean of Westminster chun, ‘British scientist ropuitak a nina angin a phu a nih” tiin a hril. Stephan Hawking hi March 14 khan kum 76 mi niin a thi a nih.