B Ingenieurswetenschappen Leuven 15-16

KU LEUVENOude Markt 13 bus 5005

3000 [email protected]

www.kuleuven.be

v.u.

: Is

abel

le V

an G

eet,

Oud

e M

arkt

13,

300

0 Le

uven

2015

-201

6

IngenieurswetenschappenBurgerlijk ingenieur • Burgerlijk ingenieur-architect

DEC.

JAN.

FEB.

MAA.

APR.

MEI

JUN.

JUL.

AUG.

SEP.

NOV.

OKT. OPENLESWEEKVolg les tussen de studenten en snuif de sfeer opvan je toekomstige studie omgeving.

8 www.kuleuven.be/openles/leuven

OPENLESWEEK27-31 oktober 2014(herfstvakantie)

OPENLESWEEK16-20 februari 2015(krokusvakantie)

INFODAG

28 maart 2015

INFOBEURS9 mei 2015

INFOBEURS5 september 2015

INFODAGKom een kijkje nemen in je toekomstige faculteit.Je kunt infosessies en rondleidingen volgen, spreken met studenten, proffen enstudie(traject)begeleiders …

8 www.kuleuven.be/infodag/leuven

INFOBEURSBezoek de Infobeurs in de Universiteitshalmet informatie over de opleidingen enstudentenvoorzieningen.

8 www.kuleuven.be/infobeurs

8 www.kuleuven.be/infomomenten

LEU

VE

N t Infomomenten



www.kuleuven.be

v.u.

: Is

abel

le V

an G

eet,

Oud

e M

arkt

13,

300

0 Le

uven

2015

-201

6


DEC.

JAN.

FEB.

MAA.

APR.

MEI

JUN.

JUL.

AUG.

SEP.

NOV.





INFODAG

28 maart 2015

INFOBEURS9 mei 2015







LEU

VE

N t Infomomenten

Burgerlijk ingenieur 4Beginprofiel 6

Eindprofiel 7

Bacheloropleiding 11

■ Opbouw 12■ Studieprogramma 14■ Opleidingsonderdelen van de eerste fase 16■ Week van een student burgerlijk ingenieur 20

Masteropleidingen en loopbaan 21

Verderstudeermogelijkheden 29

Burgerlijk ingenieur-architect 30Beginprofiel 32

Eindprofiel 33


■ Opbouw 35■ Studieprogramma 36■ Opleidingsonderdelen van de eerste fase 39■ Week van een student burgerlijk ingenieur-architect 41

Masteropleiding en loopbaan 42


Faculteit Ingenieurswetenschappen 44Studiebegeleiding 44Internationale ervaring 47Alle opleidingen van de faculteit 48

Profielen wetenschap en technologie 50

Praktisch 52Inschrijven 52Sociale Dienst 53Huisvestingsdienst 53Gelijke kansen 53Overzicht academiejaar 54

Studeren in Leuven 56

Stadsplan en contactgegevens 58

Nuttige websites 61

Nuttige websitesde meest recente informatie over de opleidingen

8 www.onderwijsaanbod.kuleuven.be

je toekomstige faculteit

8 www.eng.kuleuven.be

publicaties downloaden of bestellenje voorkennis online testen of meer zin in een zomercursus?een handig overzicht van alle infomomenten

8 www.bachelorskuleuven.be

studeren aan de KU Leuven, ook buiten Leuven

8 www.kuleuven.be/campussen

studentendiensten

8 www.kuleuven.be/studentenvoorzieningen

inschrijven

8 www.kuleuven.be/inschrijven

Openlesweek of -dagen

8 www.kuleuven.be/openles

Infodagen

8 www.kuleuven.be/infodag

ijkingstoets

8 www.ijkingstoets.be

8 www.eng.kuleuven.be/ijkingstoets

op de hoogte blijven van al onze infomomenten

8 www.bachelorskuleuven.be/opdehoogte

www.facebook.com/kuleuven

61

Beste student,

Ingenieurs doen de wereld bewegen, letterlijk en figuurlijk. Ingenieurs zijn creatievedenkers, durvers, designers en doeners.

Kerntaak van burgerlijk ingenieurs en burgerlijk ingenieur-architecten is wetenschapen technologie op een maatschappelijk verantwoorde manier gebruiken omproblemen op te lossen en nieuwe producten uit te vinden, te ontwikkelen ente creëren. Dat vraagt een stevige wiskundige, wetenschappelijke en technischebasis. Tegelijkertijd moeten ze rekening houden met economische beperkingen,sociale gedragenheid, veiligheid, gezondheid, biomedische verwachtingen, milieu,duurzaamheid en grondstoffenschaarste. Onze samenleving is in constanteverandering en burgerlijk ingenieurs en burgerlijk ingenieur-architectenondersteunen ons streven naar welzijn.

De burgerlijk ingenieur(-architect) is een uitstekende teamspeler en coördinator,want naast kennis, creativiteit en kunde is samenwerking de sleutel voor sterkeoplossingen.

Ben jij een creatieve denker, durver, designer, doener? Dan hopen weje binnenkort te verwelkomen aan onze faculteit!

Met hartelijke groet,

prof. dr. ir. Michiel Steyaert, decaan Faculteit Ingenieurswetenschappenprof. dr. ir. Yolande Berbers, vicedecaan Faculteit Ingenieurswetenschappen


Eindprofiel 7






Eindprofiel 33










Nuttige websites 61









studentendiensten


inschrijven




Infodagen


ijkingstoets






61

Beste student,







Geen wereld zonderingenieurs of ingenieur-architecten

We kunnen ons geen wereld meer voorstellenzonder ingenieurs of ingenieur-architecten. Ze staan immers aan de basis van heel watdingen rondom ons. Water uit de kraan,elektriciteit uit het stop contact, mobiliteit,moderne communicatie, internet, medischeapparatuur … Ook nieuwe wijken, sport -complexen, cultuurtempels en open baregebouwen drukken hun stempel op onzeleef ruimte. Ingenieurs analyseren wat bestaat,maar zijn vooral creatief bezig met het ontwerpvan wat (nog) niet bestaat. Vaak zijn ze daarmeehun tijd ver vooruit.

Een ingenieur wacht niet tot de wetenschap vergenoeg is geëvolueerd om die dan toe te passen.Hij ontwerpt vaak praktische toepassingen vanfenomenen die op dat moment wetenschappelijknog niet helemaal doorgrond zijn. Denk maar aande Romeinse aquaducten en gotische kathedralen:

ze werden gebouwd lang voordat stabiliteit vanbouwwerken en weerstand van materialen enigewetenschappelijke status hadden.

Een ingenieur staat altijd voor nieuwe uitdagingen.Sleur en routine zijn er niet bij. De wetenschappen(fysica, chemie, biochemie, wiskunde en informatica)evolueren in een razend tempo. Tegen dieachtergrond moet de ingenieur technologischeontwikkelingen voorstellen, nieuwe productenontwikkelen, innovatieve ontwerpen realiserenen creatief vooruit denken. Dat gebeurt allemaalbinnen een maatschappelijke en economischecontext met eigen eisen. Materialen moetenduurzaam zijn, energie milieu vriendelijk, nieuwegebouwen moeten rekening houden met deruimtelijke ordening, een product moetbetaalbaar en verkoopbaar zijn …

Dat verklaart de stijgende behoefte aaningenieurs die niet alleen kunnen ontwerpen enontwikkelen en de technieken en technologieënbeheersen, maar die ook rekening houden methet breder maatschappelijk kader.

Waarom kiezen vooringenieurswetenschappen in Leuven?

1

1

De KU Leuven is een onderzoeks- en onderwijsinstelling met internationale uitstraling.Alle opleidingen aan de KU Leuven zijn gebaseerd op het innovatieve onderzoek vanhaar wetenschappers en professoren. Ze prikkelen je nieuwsgierigheid en leiden je optot een kritische en zelfstandige student.

2

Creatieve oplossingenvoor maatschappelijkeproblemen

De opleiding aan de KU Leuven wil die creativiteitvan bij het begin stimuleren. Daarom wordenbasis wetenschappen al snel aangevuld mettypische ingenieursopleidingsonderdelen,zodat theoretische kennis onmiddellijk wordtgemotiveerd door ‘echte’ toepassingen. Dat maakt de opleiding zeer doel gericht. Als student ingenieurswetenschappen krijg jevanaf het eerste semester het opleidings -onderdeel probleem oplossen en ontwerpen.Daardoor krijg je meteen voeling met je latereberoep. Je moet concrete technologischeproblemen oplossen, in teamverband werken,communiceren, presenteren …

In de architectuur opleiding integreert ‘ontwerpen’vanaf je eerste bachelor fase theorie en praktijk.Je krijgt inzicht in de constructie van gebouwen,je maakt kennis met nieuwe media om ontwerpente visualiseren, je leert tekenen met de vrije handen met CAD-tools, je krijgt architectuur -geschiedenis …

Groen, rustig énlevendig

De Faculteit Ingenieurswetenschappen biedt een bruisende en stimulerende leeromgeving. De campus ligt in een groene oase vlak bij de gezellige studentenstad Leuven. Er zijnaangename studieplekken waar je voor groeps -werk kunt samenkomen of kunt blokken.Studenten ingenieurswetenschappen kunnengebruikmaken van een van de grootste enmodernste wetenschapsbibliotheken van hetEuropese vasteland. Met 1 000 000 volumes, 10 350 m² nettovloeroppervlakte, gratis draad -loze internetaansluiting en meer dan 25 kmdatabekabeling is de CampusbibliotheekArenberg dé place to be voor studenteningenieurswetenschappen, bio-ingenieurs -wetenschappen, wetenschappen en bewegings- en revalidatiewetenschappen.

De faculteitskring VTK (Vlaamse TechnischeKring) zorgt ervoor dat je je meteen thuis voelt.De kring organiseert een onthaalweekend enonthaalactiviteiten in het begin van het academie -jaar, heeft een cursusdienst en is vertegen woordigdin de bestuursorganen van de faculteit en de universiteit.

VTK houdt ook een broodjesbar open tijdens de pauzes en heeft een fakbar voor gezelligeavonden en bruisende activiteiten, van sport over quizzen tot t.d.’s en cantussen. Er is zelfseen team bedrijvenrelaties dat je helpt bij de zoektocht naar een job. Kortom, VTK is een hechte ploeg van en voor studenten.

3

2

3

4

Burgerlijk ingenieur

Onderstaand schema schetst je studietraject van beginnende bachelor tot afgestudeerde masteren de verschillende mogelijkheden tijdens dat traject.

Bacheloropleiding

Beg

inp

rofi

el ►

p. 6

Bachelor in de ingenieurswetenschappen (180 sp.) ► p. 11

Gemeenschappelijke basis Keuze hoofdrichting ► p. 13

■ bouwkunde■ chemische technologie■ computerwetenschappen■ elektrotechniek■ geotechniek/mijnbouw■ materiaalkunde■ werktuigkunde

Keuze nevenrichting

■ bouwkunde■ chemische technologie■ computerwetenschappen■ elektrotechniek■ geotechniek/mijnbouw■ materiaalkunde■ werktuigkunde■ bedrijfsbeheer■ levende systemen

Fase 1 Fase 2 Fase 3

Studiebegeleiding ► p. 44

5

Masteropleidingen

Ein

dp

rofi

el ►

p. 7

Master in de ingenieurswetenschappen (120 sp.) ► p. 21

Fase 1 Fase 2

Internationale ervaring ► p. 47

■ Master in de bio-informatica (nl/e)■ Master in de ingenieurswetenschappen:

biomedische technologie (nl/e)■ Master in de ingenieurswetenschappen: bouwkunde■ Master in de ingenieurswetenschappen:

chemische technologie (nl/e)■ Master in de ingenieurswetenschappen:

computerwetenschappen (nl/e)■ Master in de ingenieurswetenschappen: elektrotechniek (nl/e)■ Master in de ingenieurswetenschappen: energie (nl/e)■ Master in de ingenieurswetenschappen: materiaalkunde (nl/e)■ Master in de nanowetenschappen en de nanotechnologie (nl/e)■ Master in de ingenieurswetenschappen:

verkeer, logistiek en intelligente transportsystemen■ Master in de ingenieurswetenschappen: werktuigkunde (nl/e)■ Master in de ingenieurswetenschappen:

wiskundige ingenieurstechnieken (nl/e)

6

Beginprofiel

Is burgerlijk ingenieur iets voor jou?

Ontdek de andere profielen wetenschap en technologie ► p. 50

Interesse in

• (nieuwe) processen, technologieën,systemen, producten …

• niet enkel hoe iets werkt, maar ook hoeiets beter kan werken, anders kan werken

• typische ingenieursskills, sociale vaardigheden enhumanresources management

• de maatschappelijke en psychologischerelevantie van de technologie en deimpact ervan op de maatschappij

• wiskunde en andere positievewetenschappen

Kennis en vaardigheden

• probleemoplosser in hart en nieren

• concepten kunnen omzetten in realiteit

• sociaal en communicatief

• bij voorkeur een voorkennis van zes uurwiskunde in het secundair

• leergierig, werklustig en zelfstandig

• doorzettingsvermogen

Wil je écht weten of je er klaar voor bent? Dan kun je deelnemen aan de ijkingstoets.Met die toets ga je na of je over voldoende voorkennis en vaardigheden beschikt.


Tijdens de maand september kun je een zomercursus volgen:

8 www.set.kuleuven.be/zomercursus

Dat astronaut Frank De Winne burgerlijk ingenieur is, komt hemin de ruimte goed van pas: ‘Het feit dat men voor complexeproblemen persoonlijke en ‘ingenieuze’ oplossingen kanaanreiken, is voor mij een van de zaken die me als ingenieurveel voldoening geven’, zegt hij in het boekje ‘De burgerlijkingenieur in actie’. Frank De Winne komt af en toe naarde Leuvense Faculteit Ingenieurs wetenschappen omeen gastcollege te geven.

7

Eindprofiel

Vanuit je toegenomen kennis en vaardigheden heb je je eigen kijk op de wereld ontwikkeld.Hierdoor kun je binnen het vakgebied burgerlijk ingenieur je eigen bijdrage leveren.

Burgerlijk ingenieurs doen de wereld bewegen, letterlijk en figuurlijk. Wat een burgerlijk ingenieur doet?Denken, ontwerpen, durven, doen. Zijn/haar kerntaak is wetenschap en technologie op een maatschappelijkverantwoorde manier gebruiken om problemen op te lossen. Bovendien is de burgerlijk ingenieureen uitstekende teamspeler en coördinator, want naast creativiteit en kunde is samenwerking de sleutelvoor sterke oplossingen.

BURGERLIJK INGENIEUR

Willemen Groep is 'Onderneming van het jaar'

Johan Willemen en Tom Willemen,

twee generaties uit een familie

van ingenieurs en ondernemers,

zijn afgestudeerd als burgerlijk

ingenieur bouwkunde aan onze

faculteit in respectievelijk 1972 en

1998. Ze staan aan het hoofd van

Willemen Groep, door EY (vroeger

Ernst & Young) uitgeroepen tot

onderneming van het jaar 2013.

Johan Willemen: ‘Ons motto is

‘Never say no’, onze favoriete quote:

‘See opportunities, not obstacles’.

Het succes van ons bedrijf danken

we aan het feit dat we steeds

actief op zoek zijn naar nieuwe opportuniteiten en ons niet laten afschrikken door initiële problemen.

Innovatie is absoluut nood zakelijk in de bouw, omdat die sector zo competitief is. Die competitiviteit verplicht

je om steeds met de laatste technologie mee te zijn. Anders zet je jezelf buiten spel. Zij die denken dat

de bouw weinig evolueert en dat we nog altijd bouwen en metsen zoals de Romeinen, hebben het bij

het verkeerde eind.’

GeniaaLapril 2014

8

Ingenieurswetenschappen in de actualiteit

De opleidingen aan de Faculteit Ingenieurswetenschappen worden gevoed door diepgaand wetenschappelijkonderzoek, dat de relatie met de realiteit en de praktijk centraal stelt. De faculteit geniet voor die aanpak ruimeinternationale erkenning. De lesgevers delen hun nieuwste wetenschappelijke bevindingen graag metde studenten. In de actualiteit kom je ook vaak de onderzoeksresultaten van professorenen studenten tegen.

Belgische vlasboeren mikken

op hightech

Vandaag worden composieten veelal uit olieproducten gewonnen.

Maar de olie voorraad is eindig, en daarom groeit de interesse voor alternatieven.

‘Vlasvezels hebben bijna dezelfde eigenschappen als glasvezels. Ze zijn niet

alleen even sterk, maar hebben als bijkomend voordeel dat ze goed trillingen

absorberen’, zegt professor Ignace Verpoest, hoofd van de Composite Materials

Group aan de KU Leuven. Bovendien vergt hun productie minder energie en

zijn ze hernieuw baar, wat ze meteen de populaire stempel ‘duurzaam’

oplevert. En dat is goed nieuws voor België.’

De Tijd

18-09-2013

Leuvenaar ontwerpt app

voor fietsende pendelaars

Leuvenaar Van den Brande denkt voor de app in de eerste plaats aan

woonwerkverkeer. Van den Brande is doctoraatsstudent aan de KU Leuven.

‘Ik speel met dit voorstel in op de ambitie van de Vlaamse Fietsersbond,

die graag meer aandacht wil voor de gehele fietsroute en niet enkel voor

individuele schakels’, zegt hij. (…) ‘De provincie heeft geïnvesteerd in HST-

tellers, die aan bepaalde fietspaden het aantal passanten tellen, maar dit

systeem brengt niet in kaart wat het vertrekpunt en de bestemming van

deze fietsers is. Enkel door deze data in je analyse op te nemen, via een app,

creëer je voor elke fietser een optimaal fietsnetwerk.’

Het Nieuwsblad

07-05-2013

9

Studenten winnen Start Academy2014 met app 'Quivr'Vijf ingenieursstudenten van de KU Leuven schreven devijfde editie van Start Academy op hun naam. Dat is eenbusinessplanwedstrijd voor studenten waarmee VlaamseJonge Ondernemingen het ondernemerschap wilstimuleren. In totaal werden er vanuit heel Vlaanderen107 ideeën ingediend. Zes finalisten bleven over en dejury vond de Leuvense inzending Quivr de meest veel -

belovende. ‘Quivr speelt perfect in op de behoeften endenkwijzen van studenten’, aldus juryvoorzitter WouterTorfs. Quivr laat studenten dan ook toe om digitaal alleinfo terug te vinden die ze dagelijks nodig hebben. Ze kunnen er hun lessenrooster mee nakijken, maar ookvragen stellen aan mede studenten. Momenteel maken al 13 000 Leuvense studenten er gebruik van. De app isook volledig gratis. Momenteel werken de winnaars aaneen nieuwe versie. De geldprijs van 2 250 euro en de 15 000 euro aan consultancy-uren kunnen ze dan ook goed gebruiken.

Het Laatste Nieuws25-04-2014

‘Leuven Inside’ als Vlaams rolmodelKleeft er op de behuizing van uw computer een stickermet ‘Intel Inside’ erop? Als u in de toekomst een hoor -implantaat of een hoorapparaat nodig hebt, dan zou u er een sticker met ‘Leuven Inside’ op mogen plakken.Want net zoals het stuk silicium uit Californië uw pc doet

draaien, doen Leuvense chips dat voor hoorapparaten entalloze andere slimme toestellen.Het klinkt een beetje snoeverig, maar er zit een kern van waarheid in, vindt Peter Simkens van DSP Valley(Designing Smart Products). De voornamelijk Leuvensecluster van meer dan 80 bedrijven en onderzoeks -instellingen spitst zich toe op de groeisector rond micro-en nano-elektronica. (…) Qua energiezuinige chips ensensoren behoort Leuven wel degelijk tot de wereldtop,klinkt het. Dat zal mettertijd zelfs leiden tot slimmekoelkasten en communicerende auto’s.

De Standaard31-01-2013

Printer spuit taartjesWereldwijd experimenteert de wetenschap met revolutionairetoestellen die laagje per laagje de heerlijkste gerechtentevoorschijn spuiten. Ook elektronicagiganten Philips enElectrolux kunnen het idee wel smaken: ‘Binnen de vijf jaar

staat de 3D-voedselprinter op ieders aanrecht.’ (…)In Leuven werden via een driedimensionale printer enkelesuikerbonen van een eetbaar laagje voorzien. ‘Je kan hetprincipe vergelijken met het garneren van een taart meteen crème fraîchespuit’, vertelt Bert Lauwers, project -manager van het FabLab en ingenieur aan de KU Leuven.

‘Zo wordt laagje per laagje iets opgebouwd. In principekan alles wat een vloeibare of poedervorm heeft geprintworden. Denk dus vooral aan desserts, maar ook eenoriginele kroket op basis van aardappelpuree behoort totde mogelijkheden van zulke toestellen. Een hele tonijnafdrukken, dat zit er echter niet direct in.’ Toch zietLauwers de toekomst rooskleurig in. ‘Als je kijkt naar de evolutie van 3D-printers in de laatste tien jaar,lijken de mogelijkheden eindeloos.’

Het Laatste Nieuws11-01-2012

Over tien jaar bakt een robotzelfstandig uw eiOver tien jaar kunt u een robot kopen die in dekeuken en elders in het huis eenvoudige huishoud -taken uitvoert. Het Europese onderzoeksprojectRobohow schakelt onder meer de KU Leuven in om dat mogelijk te maken. Robohow is een projectvan de EU waaraan acht Europese universiteiten en wetenschappelijke onderzoekscentra vier jaarsamenwerken. Ze moeten een kennisrobotontwikkelen die leert uit de observatie van de mens.Robots die het gras maaien of stofzuigen bestaan allanger. Ook in de industrie zijn robots ingeschakeld,maar die zijn geprogrammeerd om telkens dezelfdebewerking te herhalen. Het Europese onderzoek focust op een robot die wél op eigen houtje leert.

Gazet van Antwerpen28-03-2013


Ken je deze onderwijstermen al?

■ Opleidingsonderdeel

Officiële term voor ‘vak’

■ Opleiding

Verzameling van opleidingsonderdelen.Er zijn bachelor- en masteropleidingen.De bacheloropleiding gaat altijd voorafaan de masteropleiding.

■ Studiepunt

Drukt het aandeel van een opleidings -onderdeel binnen de totale opleiding uit:een opleidingsonderdeel van 6 studie puntenweegt dus zwaarder door dan een van 3.Eén studiepunt komt overeen met 25 tot30 uur studietijd: voorbereidingen maken,college of practicum volgen, stage lopen,opdrachten maken, examens afleggen …

■ Opleidingsfase

Een opleiding bestaat uit fases vaneen bepaalde hoeveelheid studiepunten.Zo bestaat een bacheloropleiding altijd uit driefases van telkens ongeveer 60 studiepunten;de totale opleiding beslaat altijd 180 studie -

punten. Een masteropleiding bestaat uitminstens één fase van 60 studiepunten.

10

11

Bacheloropleiding

Als student burgerlijk ingenieur aan de KU Leuven krijg je een degelijke wetenschappelijke basisdie je als fundament kunt gebruiken om toepassingen op te bouwen. De eerste drie semesterszijn gemeenschappelijk. Daarna kies je een hoofd- en nevenrichting die je voorbereiden op eenmasteropleiding. Je krijgt dus een brede vorming die je helpt om bij een latere specialisatie een interdisciplinaire aanpak te hanteren.

De wetenschappelijke basis wordt van in het begin van de opleiding op een ingenieursmanier aangebrachten toegepast, onder meer in ‘probleemoplossen en ontwerpen’ (P&O). In dat opleidings onderdeel, dat als een rode draad doorheen de hele opleiding loopt, pas je wetenschappelijke kennis op concretetechnologische problemen toe en krijg je meteen voeling met je latere beroep. Je bent ingenieur vanaf dag één:

■ semester 1: Je doet onderzoek naar de werking van gezichtsherkenningsoftware bij toegangs -controle en naar waterzuivering in de ruimtevaart. Je krijgt ook een eerste, beperkteontwerpopdracht, bijvoorbeeld het ontwerp en de bouw van een ‘mechanische Mars Curiosity’.

■ semester 2: Je krijgt een grotere, geïntegreerde ontwerpopdracht, bijvoorbeeld een elektronischgestuurde ‘Mars Curiosity’ ontwerpen, bouwen en uittesten.

■ semester 3: Je kiest uit twintig projecten: ontwikkeling van een handprothese, ontwerp van een ruisfilter toegepast op spraaksignalen, ontwerp van een voetgangersbrug ...

■ semesters 5 en 6: de bachelorproef: je krijgt een groter project (lopend over het hele jaar) afhankelijkvan je gekozen hoofd- en nevenrichting. Mogelijke projecten zijn het ontwerp en de bouw van eenbalancerende robot, onderzoek naar het juiste materiaal voor een vrachtwagen, de ontwikkelingvan een multifunctionele dopdraaimachine …

Wat houdt P&O in?

• Je werkt in kleine teams (4 tot 8 personen).• Je wordt begeleid door professoren, assistenten en vakspecialisten.• Je ziet de theorie van verschillende opleidingsonderdelen voor je ogen in de praktijk gebeuren

(vakintegratie). • Je experimenteert met zin voor veiligheid.• Je presenteert en brengt verslag uit.• Je doet aan projectplanning.• Je wordt in groep én individueel geëvalueerd.


12

Opbouw

De bacheloropleiding in de ingenieurswetenschappen bestaat uit twee delen van elk drie semesters,dus tweemaal anderhalve opleidingsfase.

Het eerste deel is gemeenschappelijk voor alle afstudeerrichtingen. Je programma bestaat uit basis - wetenschappen (wiskunde, energie en materie), inleidingen tot de verschillende ingenieurs disciplines(waaronder informatietechnologie) en algemeen vormende opleidingsonderdelen (bijvoorbeeldeconomie). Er gaat ook een voortdurende aandacht naar vakoverschrijdend probleem oplossenen ontwerpen.

In het tweede deel, dus na anderhalve opleidingsfase, kies je een hoofd- en een nevenrichting, die samen toegang geven tot een waaier aan verdere specialisaties. Zo stuur je je opleiding in een eigen richting.

De mogelijke hoofdrichtingen zijn bouwkunde, chemische technologie, computerwetenschappen,elektrotechniek, geotechniek- en mijnbouwkunde, materiaalkunde en werktuigkunde. Ze kunnen ook als nevenrichting worden gekozen als je rekening houdt met de toegelaten combinatiesvan hoofd- en nevenrichtingen.

Je kunt ook kiezen voor een nevenrichting technologie van de levende systemen. Je bekijkt er de basisprincipes van biologische structuren en systemen vanuit een ingenieursstandpunt.

Verder is er een nevenrichting bedrijfsbeheer. Daar leer je meer over diverse aspecten vanbedrijfsbeleid zoals besliskundige modellen, managementaspecten, financieel beheer en projecten productiemanagement.

Beide nevenrichtingen geven geen aansluiting op een specifieke masteropleiding. Je volgt nadiengewoon een van de masteropleidingen aansluitend op je hoofdrichting.

Tekort aan ingenieurs piekt

Vacatures bijna op recordpeil van precrisisjaar 2007

‘Onze economische groei zal de komende jaren beknot worden door een dramatisch tekort aan ingenieurs.’

Dat zegt Wilson De Pril van de sectorfederatie Agoria. ‘Hooggeschoolde technici zijn de pioniers van de groei.

Een groot deel van de andere tewerkstelling, ook van lager geschoolden, komt daaruit voort.’

De cijfers liegen er niet om. Het aantal vacatures voor industrieel en burgerlijk ingenieurs dat alleen de VDAB

nog maar ontving, is vorig jaar 30 procent gestegen ten opzichte van 2010: 9 747 vacatures in 2011

tegenover 6 912 het jaar ervoor.

De Tijd14 januari 2012

13

Combinatieschema hoofdrichting-nevenrichting

Nevenrichting bbh bwk cht cws elt gmk lev mtk wtk

Hoofdrichting

Bouwkunde (bwk) - - - - - ■ - - -

Chemische technologie (cht) ■ - - - - - ■ ■ ■

Computerwetenschappen (cws) ■ - - - ■ - ■ - ■

Elektrotechniek (elt) ■ - - ■ - - ■ ■ ■

Geotechniek-mijnbouwkunde (gmk) - ■ - - - - - ■ ■

Materiaalkunde (mtk) ■ - ■ - ■ ■ ■ - ■

Werktuigkunde (wtk) ■ - ■ ■ ■ ■ ■ ■ -

lev: technologie van de levende systemenbbh: bedrijfsbeheer■ nevenrichting

P&O: Probleemoplossen en ontwerpenAVO: Algemeen vormende opleidingsonderdelen

Energie en materie Informatie Wiskunde P&O AVO

Energieen materie

Informatie Wiskunde P&O AVO Hoofdrichting Nevenrichting

P&O AVO Hoofdrichting Nevenrichting

Tweede fase

Derde fase

Eerste fase


14

OPLEIDINGSONDERDEEL SP. HC OPS SEM.

ENERGIE EN MATERIE■ Algemene en technische scheikunde 7 40 20 1■ Toegepaste mechanica, deel 1 5 30 15 1■ Algemene natuurkunde 7 40 20 2■ Thermodynamica 3 20 10 2■ Inleiding tot de materiaalkunde 3 20 10 2■ Elektrische netwerken 3 20 8 2

INFORMATIE■ Methodiek van de informatica 6 30 34 2

WISKUNDE■ Toegepaste algebra 5 30 15 1■ Analyse, deel 1 6 36 18 1■ Analyse, deel 2 5 30 15 2

PROBLEEMOPLOSSEN EN ONTWERPEN■ Probleemoplossen en ontwerpen, deel 1 4 - 88 1■ Probleemoplossen en ontwerpen, deel 2 3 - 58 2

ALGEMEEN VORMEND OPLEIDINGSONDERDEEL■ Wijsbegeerte 3 30 - 1

Studieprogramma

Per opleidingsonderdeel heb je een aantal contacturen. De contacturen omvatten hoorcolleges,oefeningen, werkcolleges en practica. In de hoorcolleges worden aan alle studenten samen nieuwetheoretische inzichten gedoceerd. In de oefeningen en werkcolleges diep je in kleinere groepen deleerstof verder uit en maak je oefeningen, meestal onder begeleiding van een assistent. Tijdens depractica voer je zelf experimenten uit, observeer je en oefen je een aantal praktische vaardigheden.

SP.: studiepuntenHC: uren hoorcollegeOPS: uren oefeningen, werkcolleges, practica, seminariesSEM.: semester

Eerste fase

15


ENERGIE EN MATERIE■ Organische scheikunde 3 20 10 1■ Toegepaste mechanica, deel 2 5 28 20 1

INFORMATIE■ Informatieoverdracht en -verwerking 5 40 17 1

WISKUNDE■ Kansrekenen en statistiek 3 20 10 1■ Numerieke wiskunde 4 20 18 1■ Analyse, deel 3 3 20 10 1

PROBLEEMOPLOSSEN EN ONTWERPEN■ Probleemoplossen en ontwerpen, deel 3 4 - 80 1

ALGEMEEN VORMEND OPLEIDINGSONDERDEEL■ Economie 3 20 - 1

De eerste drie semesters van de opleiding zijn gemeenschappelijk, daarna kies je een hoofd- en nevenrichting.

Tweede fase


16

Opleidingsonderdelen van de eerste fase

■ Toegepaste algebra

Je leert praktisch bruikbare methoden van de algebra en krijgt inzicht in de band met de ingenieurs -toepassingen. De algebra levert immers nuttige instrumenten en methodieken om technischesystemen te ontwerpen, zeker nu het gebruik van computers en digitale informatie almaar toeneemt.

■ Analyse, deel 1

Je bouwt verder op de lessen wiskunde in het secundair onderwijs. Begrippen zoals limiet, continuïteit,afgeleide en integraal worden kort herhaald en nadien uitgebreid naar functies van meerdereveranderlijken. Je leert eenvoudige wiskundige modellen opstellen die leiden tot differentiaalvergelijkingen.

■ Analyse, deel 2

Het begrip integraal wordt verder uitgediept (oneigenlijke integraal en integralen over krommenen oppervlakken). Ook reeksen, vectoranalyse en optimisatietheorie komen aan bod. We leggende wiskundige basis voor de systeemtheorie, met inbegrip van de laplacetransformatie. Je wordtvertrouwd gemaakt met een computeralgebrasysteem, dat dient om symbolisch rekenwerk uit te voeren, en om resultaten grafisch voor te stellen en te interpreteren.

Tijdens de hoorcolleges toegepaste algebra maak je kennis met de theorievan de algebra en leer je enkele praktisch bruikbare methoden. Deze wordenin de oefen zittingen in kleine groepjes ingeoefend. Op deze manier ben jegoed voorbereid op het examen, dat bestaat uit een aantal typischeoefeningen en moeilijkere ‘brain teasers’.

(Student)

■ Algemene en technische scheikunde

Elke ingenieur is bezig met materie en energie en dat is ook waar het in de scheikunde over gaat.De basisscheikunde wordt aangereikt en belicht vanuit een ingenieursinvalshoek. Er is aandachtvoor de industriële grondstoffenaanpak en voor milieuaspecten. Technische voorbeeldenverduidelijken de leerstof.

■ Toegepaste mechanica, deel 1

De cursus bestaat uit vijf delen: vectorrekening, statica, kinematica, dynamica en virtuele arbeid. De fundamentele begrippen van de mechanica vormen de kern van dit opleidingsonderdeel. Je legtook expliciet de link naar de toepassing van die begrippen om mechanische problemen op te lossen.

■ Algemene natuurkunde

Je maakt kennis met de fysische wetten in de natuur en met de redeneermethoden van de natuur -kundige. Je leert zelfstandig de fysische basis van uiteenlopende fenomenen – vaak de basis vantechnologische toepassingen – begrijpen. De nadruk ligt op inzicht in de fysische modellen en ophun toepassingen in de technologie. Je maakt gebruik van elementaire technieken uit de analyse en de algebra. Dit deel omvat voornamelijk de studie van fluïda en golven. Je krijgt ook de basis van het elektromagnetisme mee.

■ Thermodynamica

Je raakt vertrouwd met de basisbegrippen en hoofdwetten van de klassieke thermodynamica. Ook de evenwichtsvoorwaarden van de chemische thermodynamica worden geïntroduceerd. De cursus is algemeen, omdat thermodynamica toepasbaar is op alle wetenschappen en op alle ingenieursdisciplines. Volgende onderwerpen komen aan bod: eigenschappen van zuivere fluïda,de eerste, tweede en derde hoofdwet, thermodynamisch evenwicht, niet-reagerende complexesystemen, systemen met veranderlijke samenstelling en chemisch reagerende systemen.

■ Inleiding tot de materiaalkunde

Je krijgt inzicht in de verbanden tussen materiaaleigenschappen en leert over de inwendige structuuren de voorgeschiedenis van het materiaal. Tijdens het ontwerpen maak je je de methodologie vanmateriaalselectie eigen.

■ Elektrische netwerken

Je behandelt de beginselen van elektrische schakelingen. Je vertrekt van de alom bekende wettenvan Ohm en Kirchoff om spanning en stroom te analyseren. Daarna leer je over condensatoren, over spoelen en over de wisselstroomtheorie. Uiteindelijk krijg je inzicht in het gedrag van lineaireelektrische netwerken en kun je die ook wiskundig modelleren en analyseren.

17BURGERLIJK INGENIEUR

Dit is een vrij groot vak in het tweede semester dat verder bouwt op de lessenfysica uit de middelbare school. Tijdens de hoorcolleges worden fenomenenals voortplanting van golven, eigenschappen van fluïda, elektromagnetismeen optica uitgelegd. Deze worden in de oefenzittingen in toegepastevoorbeelden verder bestudeerd en ingeoefend.

(Student)

18

■ Methodiek van de informatica

Je leert methodes om kleine tot middelgrote problemen op te lossen in een hogere programmeertaal.De nadruk ligt op de concepten van het probleemoplossend denken en op het programmeren zelf,niet zozeer op de programmeertaal. Daarnaast maak je kennis met de structuur van computer -systemen en met de rol van basisprogrammatuur zoals besturingssystemen en compilers.

■ Probleemoplossen en ontwerpen, deel 1

In het eerste deel van het eerste semester leer je concepten van wetenschappelijk tekenenen het gebruik van bepaalde ICT-werktuigen. Als je op basis van de ijkingstoets tekorten blijktte hebben voor basiswiskunde, kun je begeleide sessies volgen om die tekorten weg te werken. In het tweede gedeelte van het eerste semester werk je in groepjes aan concrete opdrachten binneneen actueel technologisch thema. Om realistische problemen op te lossen, wordt de theorie uit alleopleidingsonderdelen van het eerste semester toegepast. Je verwerft geleidelijk aan technischeingenieursvaardigheden zoals goed meten en experimenteren, technische schetsen maken,werk tuigen voor berekeningen gebruiken, en informatievergaring en rapportering.

■ Probleemoplossen en ontwerpen, deel 2

In het tweede semester werk je aan een grotere ontwerpopdracht. Wetenschap en technologieworden gecombineerd met creativiteit en praktische uitvoering.

■ Wijsbegeerte

Ingenieurs werken niet alleen met apparaten, processen en programma’s, ze bouwen de wereldwaarin mensen leven. Daarom wordt in de colleges wijsbegeerte geanalyseerd hoe Europeanentegen de wereld en de mensen aankijken.

Tijdens de hoorcolleges worden de basisprincipes van programmeren in Javauitgelegd aan de hand van enkele voorbeelden. Vervolgens werk je per duotwee programmeerprojecten uit: het eerste als oefening, waarna je feedbackkrijgt; en het tweede, grotere project als onderdeel van het examen.Daarnaast maak je kennis met de structuur van computersystemenen enkele zoekalgoritmen.

(Student)

Deze cursus is iets totaal anders als de andere vakken en kan je zien alsontspanning tussen de zwaardere theorievakken. Je leert kritisch reflecterenover de eigen aard van wetenschap en technologie enerzijds en over deruimere rol van wetenschap en technologie in de moderne samenlevinganderzijds.

(Student)

19

Voor een gedetailleerde beschrijving van de opleidingsonderdelen van de volledige bacheloropleidingen voor het uurrooster:

8 www.kuleuven.be/ba/bingl


Week van een student burgerlijk ingenieur

Dit fictieve schema geeft je een idee hoe je week er kan uitzien. Je studie omvat niet enkel collegevolgen, maar ook achteraf je notities overlopen, naar de bibliotheek gaan, zelfstudie … Zo zit je alsnel aan een 40 à 50 urenweek. Daarnaast is er natuurlijk ook ruimte voor ontspanning.

20

8 u. 9 u. 10 u. 11 u. 12 u. 13 u. 14 u. 15 u. 16 u. 17 u.

Maandag

Dinsdag

Woensdag

Donderdag

Vrijdag

Toegepaste mechanica,

deel 1

Probleemoplossen en ontwerpen, deel 1,grafisch modelleren

Analyse, deel 1Probleemoplossen

en ontwerpen, deel 1,ICT-werktuigen

Probleemoplossen en ontwerpen, deel 1, teamopdrachten

Toegepaste algebra:oefeningen

Toegepaste mechanica, deel 1

oefeningen

Toegepaste algebra Analyse, deel 1 oefeningen

Algemene en technische scheikunde: oefeningen

Analyse, deel 1

Probleemoplossen en ontwerpen, deel 1,grafisch modelleren


deel 1

Algemene en technische scheikunde

Toegepaste algebraAlgemene

en technische scheikunde

■ hoorcollege ■ seminarie, practica ■ oefeningen, werkcollege

Een overzicht van het academiejaar vind je op ► p. 54

Studentenkring VTK zorgt ervoor dat je snel wegwijs raakt in Leuven. Voor nieuwelingen organiseertVTK een onthaalweekend en rondleidingen binnen de faculteit en in Leuven. Er is een cursus-, kopie-en uitleendienst, de kring vertegenwoordigt je in allerlei onderwijsraden en zorgt natuurlijk ook vooramusement, cultuur en sport: T.D.’s, optredens, een galabal, fakbar ’t ElixIr, cantussen, dansles,gitaarles, quizzen ... Tijdens je eerste academiejaar krijg je een meter of een peter die je begeleidt en bij wie je met alle vragen terechtkunt.

Vlaamse Technische Kring (VTK)Studentenwijk Arenberg 6 bus 03001 HEVERLEEtel. + 32 16 20 00 97

8 www.vtk.be

21

Masteropleidingen en loopbaan

Na de zes semesters van de bacheloropleiding maak je opnieuw een keuze. Door de combinatie van een hoofd- en nevenrichting in de bacheloropleiding kun je kiezen uit een brede waaier vanaansluitende master opleidingen (120 sp.). Met een aangepast programma kun je eventueel anderemasteropleidingen volgen.

Met je masterdiploma in de ingenieurswetenschappen ben je voorbereid op een loopbaan in een technisch-industriële omgeving. Je kunt aan de slag bij een bedrijf, in wetenschappelijk en technologisch onderzoek (in industriële onderzoekscentra of aan de universiteit), in dewetenschappelijke en technologische dienstverlening en in consulting, in het onderwijs of bij deoverheid. Ingenieurs worden omwille van hun brede vorming tewerkgesteld in diverse sectoren.

Ingenieurs hebben een brede waaier aan functies, gaande van hoogtechnologisch specialist tot algemeen directeur. Je verricht dus uiteenlopende taken in verschillende diensten of in hetmanagement van een onderneming: in de inkoopafdeling, bij de prospectie van nieuwe markten, bij arbeids organisaties, als veiligheidschef, als milieucoördinator …

Pas afgestudeerde ingenieurs vind je meestal in overwegend technische functies: ontwerpen enontwikkelen van producten en productiesystemen, exploitatie en in stand houden van productie -systemen, kwaliteitscontrole, systeemintegratie, logistieke en technisch-commerciële functies,technische consulting … In het verdere verloop van hun loopbaan groeien heel wat ingenieurs door naar beleidsfuncties.

Je loopbaan wordt mee bepaald door de masteropleiding die je volgde.Met je bachelordiploma ingenieurswetenschappen kun je volgende masteropleidingen volgen.

■ Master in de ingenieurswetenschappen: biomedische technologie* (E) (120 studiepunten)

Biomedische technologie is een domein dat sterk in opkomst is. Het aantal banen en bedrijven indeze sector neemt toe. Dat is logisch: we willen allemaal gebruik kunnen maken van kwalitatiefhoogstaande en patiëntvriendelijke gezondheidszorg. De ontwikkelingen in de modernegezondheids zorg worden voor een belangrijk deel gedreven door ontwikkelingen in de medischetechnologie. Medische technologie vind je immers in alle aspecten van de gezondheidszorg: in depreventie, de diagnose en de behandeling. Onder andere door de vergrijzing van de bevolking zullenverdere ontwikkelingen noodzakelijk zijn om een betaalbaar gezondheidssysteem te behouden.

De opleiding tot burgerlijk ingenieur in de biomedische technologie speelt in op deze ontwikkelingen. In deze opleiding leer je medisch-technologische producten en processen voor diagnostische entherapeutische toepassingen ontwerpen en produceren. Daarvoor krijg je eerst een bijkomendebasis over de structuur en functie van het menselijk lichaam. Daarnaast verdiep je je kennis van de bio medische technologie. Dit omvat een hele waaier van nieuwe ontwikkelingen, zoals bio mechanica,medische beeldverwerking, biomaterialen, verwerking van medische signalen, weefselengineering,robotchirurgie, bio-informatica en bedrijfsvoering in de medische technologie. Je leert je techno -logische en medische kennis te combineren, waardoor je een integrator bij uitstek wordt.

* Deze master leidt tot de beroepstitel van burgerlijk ingenieur.(E) Deze opleiding wordt ook in het Engels aangeboden.


22

Als biomedische ingenieur sta je centraal in de ontwikkeling van nieuwe medische apparaten(hardware en software) en speel je een belangrijke rol in zowel fundamenteel als toegepast onderzoek.Je werkt in medisch-technologische bedrijven, in onderzoeksinstituten, en in instellingen voorgezondheidszorg. Daarnaast kun je door je brede vorming ook prima aan de slag in vele klassiekeindustriële sectoren.

8 www.kuleuven.be/ma/mingbtl

■ Master in de ingenieurswetenschappen: bouwkunde* (120 studiepunten)

Je wordt opgeleid in de verschillende aspecten van het beroep burgerlijk ingenieur bouwkunde, met naast de technische vakkennis en de wetenschappelijke bagage ook aandacht voor hetmaatschappelijke. Als burgerlijk ingenieur bouwkunde realiseer je immers projecten met een grote en langdurige maatschappelijke impact. Denk maar aan infrastructuurwerken zoals de aanleg en het beheer van (spoor)wegen en kanalen, grote gebouwen zoals kantoren, ziekenhuizen en scholen,maar ook oplossingen voor het energiebeheer en comfort in woningen. De opleiding burgerlijkingenieur bouwkunde is dan ook een zeer brede opleiding waarin het projectonderwijs eenbelangrijke rol speelt.

Binnen de masteropleiding worden twee opties aangeboden met een brede gemeenschappelijkekern. De optie civiele techniek richt zich op infrastructuurwerken en waterbouwkunde, de optiegebouwentechniek omvat een specialisatie in het energiebeheer en comfort van gebouwen. Je krijgt verder een multidisciplinair pakket opleidingsonderdelen aangeboden, de essentiële basisvoor diverse projecten.

Als burgerlijk ingenieur bouwkunde word je opgeleid voor een leidinggevende taak in de bouwsector.Burgerlijk ingenieurs bouwkunde optie civiele techniek zijn bij uitstek gevormd voor hetontwerpen van wegen en kunstwerken zoals bruggen en tunnels, het beheer van havens en deuitvoering van baggerwerken, beheersing van waterlopen en overstromingsrisico, dit alles rekeninghoudend met effecten van klimaatverandering en milieuaspecten.

In de kijker: Sophie Vandebroek

Innovatiekoningin bij Xerox

Ze ruilde België voor de VS en klom als alleenstaande moeder van drie tot de hoogste regionen van het

Xerox-imperium. Goed voor een Outstanding Career Award. (…) De Leuvense trok 27 jaar geleden naar

de Verenigde Staten met een diploma burgerlijk ingenieur onder de arm. Haar doel: doctoreren in de micro-

elektronica aan de prestigieuze Cornell University in Ithaca, New York.

Wat volgt is een bijzonder succesvolle carrière bij achtereenvolgens IBM en Xerox, waar ze verschillende

research- en engineeringposities bekleedt. Vandebroek schopt het bij Xerox tot Chief Technological Officer

(CTO) en voorzitster van de innovatie afdeling binnen de multinational. Een sleutelfunctie van waaruit ze

sinds 2006 Xerox mee omvormt van een printbedrijf naar een data- en documentbeheerder.

De Standaard

23 januari 2013

23

Het werk van burgerlijk bouwkundig ingenieurs optie gebouwentechniek omvat alle aspecten van het gebouw, gaande van het ontwerp van de funderingen en draagstructuur, tot de constructievan de gebouwschil (daken, wanden) en het ontwerp en sturing van de installaties in het gebouw.

De meeste bouwkundige ingenieurs worden tewerkgesteld bij aannemers, studie- en adviesbureausen producenten van bouwmaterialen. Ze zorgen voor ontwerp, uitvoering en beheer van infra -structuur en gebouwen. Er zijn echter ook tal van andere sectoren waar je terechtkunt zoals debagger- en offshore-industrie, de overheid en onderzoeksinstellingen. Doorgaans starten ingenieursin een eerder technisch georiënteerde functie en groeien ze vandaar door naar het project- enbedrijfsmanagement.

8 www.kuleuven.be/ma/mingbkl

■ Master in de ingenieurswetenschappen: chemische technologie* (E) (120 studiepunten)

Je voert processen uit waarbij je de aard, de eigenschappen of de samenstelling van grondstoffenwijzigt. Je leert hoe je kennis van chemische, biochemische en biologische processen kunt gebruikenvoor de ontwikkeling van technische producten en voor de beheersing en de verbetering van industriëleprocessen. Via het keuzegedeelte kun je je specialiseren in een van de volgende drie domeinen:chemische en biochemische procestechnologie, producttechnologie, en milieutechnologie.

Als scheikundig ingenieur werk je natuurlijk vooral in industriële bedrijfstakken zoals basis- enfijnchemie, aardolie en aardgas (petrochemie), non-ferrometallurgie, energie, afvalverwerking(afvalwater, vast afval), voeding, cosmetica, farmacie en biotechnologie. De volgende werkgebiedenliggen daar voor je open: ontwikkeling, planning en bouw van installaties; opvolging, verbetering enexploitering van bestaande installaties en processen; onderzoek en ontwikkeling van technischeproducten, processen en apparatuur; klantenservice, inkoop en verkoop en management. Daarnaast kun je ook rond vergunningen of reglementeringen werken (vooral rond milieu- enveiligheidsbeleid) of focussen op patenten en intellectuele eigendom. Grote multinationals, kmo’s,studiebureaus, banken, overheden, ngo’s … het behoort allemaal tot de mogelijkheden.

8 www.kuleuven.be/ma/mingctl

■ Master in de ingenieurswetenschappen: computerwetenschappen* (E) (120 studiepunten)

Deze master leidt je op tot ‘software-ingenieur’. Je bent expert in de ontwikkeling en hetprofessioneel gebruik van computer- en informaticasystemen, zowel in industriële sectoren(productie, telecommunicatie, de financiële sector), bij de overheid en de administratie, als voor diverse toepassingen bedoeld voor de eindgebruiker (ontspanning, gezondheidszorg …). Je specificeert, realiseert, test, onderhoudt en beheert softwaresystemen. Je leert ook rekeninghouden met verschillende eisen zoals functionaliteit, betrouwbaarheid, beveiliging, aanpasbaarheid,efficiëntie en kostprijs. Naast een aantal verplichte opleidingsonderdelen kies je een pakketkeuzeopleidings onderdelen in de domeinen gedistribueerde systemen, veilige software, artificiëleintelligentie, software engineering, mens-machinecommunicatie en computationele informatica.

Software vormt momenteel een onmisbare en erg cruciale schakel in alle industriële sectoren, in de dienstensector en in onze samenleving. Vandaar dat je software-ingenieurs overal vindt, gaande van de software-industrie over informaticadiensten in ziekenhuizen tot in het bank- enverzekeringswezen en bij de overheid.

8 www.kuleuven.be/ma/mingcwl



24

■ Master in de ingenieurswetenschappen: elektrotechniek* (E) (120 studiepunten)

Je dompelt je onder in de wereld van de elektronica en de signaalverwerking. Je wordt een echte‘master’ in algoritmen, technologieën, componenten en systemen. Je leert creatief werken met micro-elektronische schakelingen en macrosystemen, met de meest moderne tele communicatie techniekenen met de verwerking van multimedia-informatie. Je kunt chips ontwerpen voor zeer gevarieerdetoepassingen zoals computers, auto’s, gsm’s, gps’en en (computer)spelletjes. Je begrijpt de modernetelecommunicatiesystemen en je kunt ze ook ontwerpen (internet, persoonlijke netwerken, mobieletelefoon, draadloze computernetwerken, breedband …).

Je krijgt inzicht in de beveiligingsproblemen van digitale communicatiesystemen en je leert methodenom ze op te lossen. Bovendien ontdek je hoe je nieuwe technieken kunt ontwikkelen om met decomputer spraak te herkennen of om beelden te manipuleren voor de geneeskunde of voor denieuwste Hollywoodfilms. In de opleiding kun je zelf nog accenten leggen door te kiezen voor de optieelektronica en geïntegreerde schakelingen of de optie ingebedde systemen en multimedia.

Burgerlijk ingenieurs met inzicht in elektronica vormen de ruggengraat van de elektro-industrie inBelgië. Voorbeelden zijn niet alleen multinationals zoals Agfa, Alcatel, Barco, Motorola, Philips enSiemens, maar ook tal van kleinere firma’s, inclusief spin-offs van de KU Leuven of imec. Daarnaast sluitde opleiding aan bij een loopbaan in ICT-bedrijven of in bedrijven met een ICT-afdeling (bv. telecom -infrastructuur). Enkele typische ICT-bedrijven zijn de telecomoperatoren, de audiovisuele industrie enbedrijven voor de beveiliging van informatie of voor telecommunicatie- en satelliet systemen.

8 www.kuleuven.be/ma/mingell

Kunnen machines leren? Een onderzoeksgroep van hetDepartement Computer wetenschappenvan de KU Leuven en Technopolisonderzoeken dit met de ingenieuzeinteractieve opstelling Schaar SteenPapier. Deze staat sinds kort opgesteld inhet Vlaamse doecentrum in Mechelen.Computers zullen zich meer en meerautomatisch aanpassen aan het gedragvan gebruikers en hun taken beteruitvoeren naarmate ze meer ervaringopdoen. ‘Zo zal de interactieve opstellingin Technopolis ook beter worden in hetspelen van Schaar Steen Papier naarmatede bezoeker er langer tegen speelt’,zegt professor Luc De Raedt.

Het Laatste Nieuws8 mei 2012

■ Master in de ingenieurswetenschappen: energie* (E) (120 studiepunten)

Deze master belicht energievoorziening in al haar aspecten. Dat gebeurt met aandacht voor de mogelijkheden en beperkingen van de technologieën, maar ook voor de milieugevolgenen de techno-economische aspecten. Je volgt twee gemeenschappelijke semesters waarinelektro technische en werktuigkundige opleidingsonderdelen evenwichtig aan bod komennaast ondersteunende algemene opleidingsonderdelen gerelateerd aan energie. Daarna kun jeje specialiseren in thermo mechanische energie, elektrische energie of algemene techno-economische energie, maar ook in deze tweede fase gaat er aandacht naar de drie pijlers.

Dat maakt de opleiding hoogst multidisciplinair, met uitstroommogelijkheden naar zowel hetonderzoek, het beleid als de industriële sector en de dienstensector. De energie-ingenieur wordtopgeleid voor zowel technische als beleidsmatige functies en managementfuncties.

Je kunt ook opteren voor het Engelstalig equivalent Master in Engineering: Energy. Bovendien kun je een Engelstalig traject volgen dat aansluit bij het KIC InnoEnergy netwerk waarin entrepreneurshipextra aandacht krijgt. Binnen het KIC InnoEnergy programma volg je één fase aan de KU Leuven en de andere fase aan een partneruniversiteit.

8 www.kuleuven.be/ma/mingenl

■ Master in de ingenieurswetenschappen: materiaalkunde* (E) (120 studiepunten)

De burgerlijk ingenieur materiaalkunde is de spilfiguur in alles wat met materialen te maken heeft.Materialen zijn een belangrijke motor voor de economische welvaart en bepalen mee onze levens -kwaliteit. Denk maar aan materialen voor constructie, machinebouw, auto’s, vliegtuigen,micro-elektronica, hartkleppen, kunstheupen, snowboards ... Technologische vooruitgang isin vele gevallen maar mogelijk wanneer men materialen met nieuwe of betere eigenschappenontwikkelt. Hierbij staat duurzame ontwikkeling almaar meer centraal.

In de opleiding verwerf je een diep én breed inzicht in de levenscyclus van materialen: ontwerp, gebruik, productie, verwerking, degradatie en recyclage van materialen. Je bestudeert de complexe verbanden tussen structuur, eigenschappen, productie en toepassingen van de verschillende materiaalfamilies.

Als materiaalkundig ingenieur ben je na de opleiding klaar om een belangrijke rol te spelen bijde ontwikkeling, de productie, de vormgeving en de toepassing van materialen. Je bent ookgegeerd voor oordeelkundige materiaalselecties. Je start je carrière meestal in een bedrijf– een grote internationale onderneming of kmo – in de meest diverse takken van de industrie.Enkele typische beroepsprofielen zijn procesingenieur, productontwikkelaar, kwaliteitsingenieur,raadgevend ingenieur, onderzoeker en manager. Je kunt ook aan de slag als onderzoeker inde academische wereld.

8 www.kuleuven.be/ma/mingml

25



■ Master in de nanowetenschappen en de nanotechnologie* (E) (120 studiepunten)

Nanowetenschap staat voor de fundamentele wetenschap met atomaire bouwblokken.Nanotechnologie is de toepassing van nanowetenschap in nieuwe nanomaterialen en -systemen.Het zijn nieuwe disciplines die zich hebben gevormd op het grensvlak van micro-elektronica,biotechnologie, materiaalkunde en chemie.

Het programma is dan ook erg interdisciplinair en combineert opleidingsonderdelen vanuit debasis wetenschappen fysica, chemie, biologie en biochemie, en de (bio)ingenieurswetenschappenmateriaal kunde, elektronica en biotechnologie. De opleiding richt zich tot studenten met een bredeinteresse in basiswetenschappen en technologie, en met een actieve belangstelling voor nieuwetoepassingen in de micro- en nanotechnologie voor ICT, nieuwe materialen en de biotechnologischesector, zowel voor de bedrijfswereld als voor onderzoek.

Deze technologie wordt in de komende decennia ongetwijfeld de drijvende kracht voor een nieuwgamma producten, systemen en toepassingen. Ze vormt mogelijk de basis voor een nieuweindustriële revolutie. De nieuwe industrie zal enerzijds voortvloeien uit bestaande bedrijven dieinvesteren in innovatie, en anderzijds uit totaal nieuwe bedrijven die vanuit nieuwe bevindingen op de grensvlakken tussen boven vernoemde kennisdomeinen worden opgestart.

Je komt terecht in de elektronische sector, de materiaalkundige nijverheid, de chemische technologieof de biotechnologie. Bovendien heb je de ideale achtergrond om het knooppunt tussen verschillendeexperten te vormen. Dankzij je brede kijk op het domein ontwikkel je nieuwe producten en start jezelfs nieuwe bedrijven op. Met je basisopleiding kom je veelal terecht in R&D (research & development),in productdesign, in productontwikkeling of werk je als zelfstandig consulent. Tijdens de opleidingwordt het Engels intensief gebruikt, wat ook je professionele horizon verruimt.

8 www.kuleuven.be/ma/mnnnl

■ Master in de ingenieurswetenschappen: verkeer, logistiek en intelligente transportsystemen*(120 studiepunten)

Al decennia lang groeit de mobiliteit van personen en goederen veel sterker dan de transport infra -structuur. Prognoses wijzen eensgezind op een voortzetting van die trend. Alle transport systemenkennen dus hoge (piek)belastingniveaus met congestieverschijnselen en onbetrouwbare service totgevolg. Gerichte, zorgvuldig onderbouwde investeringen in de transport infrastructuur, maar vooral eenslimme en efficiënte benutting ervan en dus logistiek met behulp van Intelligente Transport Systemen(ITS) moeten het mogelijk maken om toch een betrouwbaar en efficiënt functioneren van transport -systemen te waarborgen.

Je focust zowel op de technische aspecten, de planning en het beheer van verkeersstromen, als op de bedrijfseconomische en sociale elementen. Met behulp van hedendaagse technologie wordtspeciaal aandacht besteed aan de complexe wisselwerkingen tussen verkeer en logistiek. Naast ruimtelijke ordening en technische infrastructuur komen voertuig- en energiegerelateerdeaspecten aan bod. Bovendien worden intelligente transportsystemen en verkeersveiligheid intensbestudeerd. Alle relevante vervoerslogistieke aspecten van de ketenlogistiek (supply chain) wordenkritisch in kaart gebracht. Ook de economische problematiek van transport, met aandacht voorduurzaamheid en impact op het verkeer, komt aan bod.

26

Diverse organisaties, zowel uit de publieke als de privésector, zoeken experten met een VLITS-profiel: zee- en luchthavens, grote distributeurs, de Vlaamse, Belgische en Europese overheden,provincies en grote steden, onderwijs- en onderzoeksinstellingen (universiteiten, hogescholen, imec,VITO, IWT, IBBT …), onderzoeks- en sectororganisaties (Vlaams Instituut voor Mobiliteit, VlaamsInstituut voor de Logistiek, Flanders’ DRIVE, ITS Belgium …), openbare vervoerbedrijven (De Lijn,TEC, NMBS, MIVB), grote transportbedrijven …

Als master in de ingenieurswetenschappen: VLITS kun je binnen die sectoren terechtkomen in een helewaaier van functies: projectmedewerker, calculator, projectleider, onderzoeker, (systeem)ontwikkelaar,beleidsmedewerker, leidinggevende, logistiek medewerker, sales & marketing, operationeel manager …

8 www.kuleuven.be/ma/mingvl

■ Master in de ingenieurswetenschappen: werktuigkunde* (E) (120 studiepunten)

Als ingenieur werktuigkunde ben je actief in zeer uiteenlopende technologische sectoren en heb jediverse verantwoordelijkheden. In de masteropleiding kies je voor een van de drie generieke of tweetoepassingsgerichte opties:

• manufacturing & management: productontwikkeling, fabricagetechnieken, organisatie en leidingbinnen de maakindustrie

• mechatronica & robotica: mechanische constructie, op elkaar afstemmen van aandrijving enbesturing van machines zodat ze steeds nauwkeuriger, flexibeler, gebruiksvriendelijker,betrouwbaarder en autonomer werken

• thermotechnische wetenschappen: fysische processen en technologie voor de opwekking,omzetting en opslag van energie in verbrandingsmotoren, compressoren, koel- en turbomachines …

• lucht- & ruimtevaart: interdisciplinaire aanpak van de drie bovenstaande kennisdomeinen, met inhet bijzonder ontwerp, bouw en uitbating van systemen, producten en processen in de sectorenvan de luchtvaart en de ruimtevaart

• voertuigtechnieken: interdisciplinaire aanpak van de drie bovenstaande kennisdomeinen,met in het bijzonder ontwerp, bouw en uitbating van systemen, producten en processenin de sectoren van grondtransport

Naast de optie kun je ook één of meerdere opleidingsonderdelen uit één of meerdere keuze -pakketten kiezen: technische bedrijfskunde, materialen, veiligheid en milieu, biomechanica.

De loopbaan van een ingenieur begint meestal met de verantwoordelijkheid over een product of een productieomgeving of in een technisch-commerciële functie, om na enkele jaren door te groeiennaar een ruimere verantwoordelijkheid. Niet zelden eindigt de loopbaan in een directiefunctie.

Werktuigkundige ingenieurs komen in zowat alle takken van de industrie terecht, niet alleenin Vlaanderen, maar ook in Wallonië, Europa en zelfs op de andere continenten van de wereld. Naast bekende multinationals als BMW, Boeing, Procter & Gamble, Jan De Nul en vele anderewerken ingenieurs ook voor een nog veel groter aantal veelal minder bekende toeleveranciers enkmo’s. Ook de overheid stelt werktuigkundig ingenieurs te werk. Specifiek voor werktuigkunde isde aandacht voor innovatie zeer groot, getuige waarvan het grote aantal spin-offbedrijven datin de loop van de laatste drie decennia vanuit het Departement Werktuigkunde zijn opgericht.Ook zij betekenen een belangrijke plaats van tewerkstelling.

8 www.kuleuven.be/ma/mingwel

27



28

■ Master in de ingenieurswetenschappen: wiskundige ingenieurstechnieken* (E) (120 studiepunten)

Hoe werkt een automatische piloot? Hoe spoor je misbruik van kredietkaarten op? Hoe ontdek jewelke genen een belangrijke rol spelen bij kanker? Hoe simuleer je de evolutie van broeikasgassen inde atmosfeer? Hoe bepaal je de waarde van financiële producten zoals opties? Hoe comprimeer jebeelden van vingerafdrukken? Hoe reduceer je vliegtuiglawaai? Hoe optimaliseer je de werking vaneen chemische reactor? Hoe analyseer je een klantenbestand en modelleer je verbruiksprofielen?

Het antwoord op deze en andere vragen leer je in deze master. In de opleiding komen volgendethema’s aan bod: industriële procescontrole, scientific computing en simulatie, datamining,beeldverwerking en cryptografie.

Wiskunde en computers hebben in heel wat ingenieursdisciplines de klassieke werktuigen verdrongen.Ze stellen ingenieurs in staat om ontwerpen te optimaliseren voor er een eerste prototype wordtgebouwd, om virtuele experimenten uit te voeren die in de praktijk onbetaalbaar of onverantwoordzouden zijn, om efficiënt informatie te zoeken in grote datasets (bv. Google) … In het bedrijfsleven en de maatschappij zijn wiskundige ingenieurstechnieken daarom cruciaal. Met je brede opleiding ben jegeknipt voor een functie in verscheidene ingenieursdisciplines zoals procescontrole, datamining,beeldverwerking, cryptografie en softwareontwikkeling. Heel wat afgestudeerden starten hun carrière in de onderzoeks- en ontwikkelingsafdelingen van hoogtechnologische bedrijven of aan de universiteit.Natuurlijk zijn er ook heel wat mogelijkheden in de meer klassieke sectoren (banken, chemischeindustrie, medische sector).

8 www.kuleuven.be/ma/mingwil

VILv is de Vereniging van Burgerlijk Ingenieurs afgestudeerd aan de KU Leuven. De alumni verenigingorganiseert tal van activiteiten, niet alleen voor haar leden, maar ook voor toekomstige ingenieurs!

Alumni Ingenieurs KU Leuven (VILv)Kasteelpark Arenberg 1 bus 22003001 HEVERLEEtel. + 32 16 32 13 53

8 www.vilv.be


Na het behalen van je masterdiploma kun je nog een bijkomende masteropleiding volgen.

8 www.kuleuven.be/studieaanbod

De specifieke lerarenopleiding stoomt je helemaal klaar om voor de klas te staan. De opleidingtelt 60 studiepunten, waarvan de helft uit praktijk bestaat.

8 www.kuleuven.be/slo

De Dienst Permanente Vorming van de KU Leuven biedt een uitgebreid aanbod aan bijscholings -mogelijkheden zoals postgraduaten.

8 www.kuleuven.be/levenslangleren

Wie geboeid is door onderzoek, kan ook doctoreren.

8 www.kuleuven.be/doctoreren

8 www.set.kuleuven.be/phd

29BURGERLIJK INGENIEUR

Gewone wagen rijdt op stroom

Dertien ingenieursstudenten werktuigkunde (KU Leuven)

toverden, met een beperkt budget, een oude Daewoo Matiz

om naar een modern elektrisch stadsvoertuig. Door de

ingreep is de tien jaar oude Daewoo 15 000 euro meer

waard. Zoveel kostte de ingreep om van het autootje een

performante elektrische stadswagen te maken. Na de

operatie haalt de auto nog een topsnelheid van 120

kilometer per uur en hij heeft een actieradius van 60 km.

Bovendien recupereert hij de energie die vrijkomt bij het

remmen, precies zoals geavanceerde elektrische wagens.

De studenten hadden amper 160 uur of twintig werkdagen

nodig om hun project af te ronden. De wagen kan

probleemloos en veilig rondrijden in het verkeer. Hij heeft

ondertussen succesvol enkele rondjes afgelegd en is

momenteel te bewonderen tijdens de Clean Week op het

circuit van Zolder. Het voertuig kreeg de toepasselijke

nummerplaat ‘KUL-EV1’. EV staat voor Electric Vehicle.

Het cijfer 1 wijst erop dat er nog auto’s gemaakt zullen

worden in het spoor van de KUL-EV1.

Het Nieuwsblad

6 mei 2010

Verderstudeermogelijkheden

30

Burgerlijk ingenieur-architect

Onderstaand schema schetst je studietraject van beginnende bachelor tot afgestudeerde masteren de verschillende mogelijkheden tijdens dat traject.

Bacheloropleiding

Beg

inp

rofi

el ►

p. 3

2

Bachelor in de ingenieurswetenschappen: architectuur (180 sp.) ► p. 35

Gemeenschappelijke basis met 3 subdisciplines

Fase 1 ► p. 37 Fase 2 Fase 3

Ontwerpen

Bouwtechnische wetenschappen

Architectuur- en humane wetenschappen

Studiebegeleiding ► p. 44

31

Masteropleiding

Ein

dp

rofi

el ►

p. 3

3

Master in de ingenieurswetenschappen: architectuur (120 sp.) ► p. 42

Fase 1 Fase 2

Internationale ervaring ► p. 47

3 opties

Architectuurontwerp (AO)

Stedelijk project (SP)

Bouwtechnisch ontwerp (BTO)

32

Beginprofiel

Is burgerlijk ingenieur-architect iets voor jou?

Ontdek de andere profielen wetenschap en technologie ► p. 50

Interesse in

• de unieke combinatie van mens -wetenschappen, wetenschappelijketechniek en ontwerpen

• mens, maatschappij en cultuur

• wiskunde en andere positievewetenschappen

• het uitwerken van projecten van idee tot realisatie, van plan tot constructie

Kennis en vaardigheden

• kritische en analytische ingesteldheid

• doorzettingsvermogen

• zin voor beeldende creativiteit,maatschappelijke ontwikkeling entechnologische vernieuwing

• ruimtelijk inzicht en in staat om dat ontwerpmatig toe te passen

• communicatievaardig

• goed in teamverband

• bij voorkeur een voorkennis van minstenszes uur wiskunde in het secundair onderwijs

Wil je écht weten of je er klaar voor bent? Dan kun je deelnemen aan de ijkingstoets.Met die toets ga je na of je over voldoende voorkennis en vaardigheden beschikt.


Tijdens de maand september kun je een zomercursus volgen:

8 www.set.kuleuven.be/zomercursus

Als ontwerper neem je beslissingen die rechtstreeks invloed hebben ophet dagelijkse leven van heel wat mensen. Bijvoorbeeld de rol van een publiekeruimte zoals een plein en een park in de beleving van een stad, het belang van een boeiende architectuur en groene ruimte om de bewoners van sociale woningen voldoende leefkwaliteit te bieden, of de cruciale rol van lichtinval en ruimtelijkheid in musea.

(Oud-student)

33

Eindprofiel

Vanuit je toegenomen kennis en vaardigheden heb je je eigen kijk op de wereld ontwikkeld.Hierdoor kun je binnen het vakgebied burgerlijk ingenieur-architect je eigen bijdrage leveren.

Burgerlijk ingenieur-architecten doen de wereld bewegen. Wat een burgerlijk ingenieur-architect doet?Denken, ontwerpen, vormgeven, durven, doen. Zijn kerntaak is wetenschap en technologie op eenmaatschappelijk verantwoorde manier gebruiken om problemen op te lossen. Bovendien is de burgerlijkingenieur-architect een uitstekende teamspeler en coördinator, want naast creativiteit en kundeis samenwerking de sleutel voor sterke oplossingen.

BURGERLIJK INGENIEUR-ARCHITECT

Ken je deze onderwijstermen al?

■ Opleidingsonderdeel

Officiële term voor ‘vak’

■ Opleiding

Verzameling van opleidingsonderdelen.Er zijn bachelor- en masteropleidingen.De bacheloropleiding gaat altijd voorafaan de masteropleiding.

■ Studiepunt

Drukt het aandeel van een opleidings -onderdeel binnen de totale opleiding uit:een opleidingsonderdeel van 6 studie puntenweegt dus zwaarder door dan een van 3.Eén studiepunt komt overeen met 25 tot30 uur studietijd: voorbereidingen maken,college of practicum volgen, stage lopen,opdrachten maken, examens afleggen …

■ Opleidingsfase

Een opleiding bestaat uit fases vaneen bepaalde hoeveelheid studiepunten.Zo bestaat een bacheloropleiding altijd uit driefases van telkens ongeveer 60 studiepunten;de totale opleiding beslaat altijd 180 studie -

punten. Een masteropleiding bestaat uitminstens één fase van 60 studiepunten.

34

35

Bacheloropleiding

De bacheloropleiding omvat ingenieurswetenschappen, architectuurwetenschappen enarchitectuur ontwerpen. Zo krijgen alle studenten een brede en fundamentele basis in dearchitectuur. Je leert kritisch, creatief, fundamenteel-exact en humaanwetenschappelijkdenken. Architectuur wordt daarbij ruim omschreven als het domein van de gebouwde ruimte:wonen als een complexe maatschappelijke realiteit waarin sociale, culturele, technologische,economische, ecologische en ethische factoren een rol spelen.

Dankzij de bacheloropleiding (gemeenschappelijk voor de 3 optierichtingen in de masteropleiding totingenieur-architect, maar niet gemeenschappelijk met de algemene richting burgerlijk ingenieur) heb je een goede basis om je tijdens je master voor te bereiden op je professionele carrière in de architectuur. De loopbaanmogelijkheden zijn ruim. Denk maar aan beroepen die te maken hebben met ontwerpen en bouwen, met de technologie van het bouwen, met de bouweconomie, met het beheer van hetgebouwd patrimonium …

De opleiding vormt ook een goede voorbereiding op een doorgedreven specialisatie in de monumenten -zorg, de stedenbouw en de ruimtelijke planning.

Opbouw

De bacheloropleiding bestaat uit drie componenten:

■ Ingenieursbasiswetenschappen: wiskunde, scheikunde, natuurkunde, mechanica, informatica,materiaalkunde

Bouwtechnische wetenschappen: constructie van gebouwen, bouwmechanica, CAAD (Computer AidedArchitectural Design), Architectural Computing, bouwfysica, constructiecomponenten, bouwmaterialen

(totaal ongeveer 50 %)

■ Architectuurwetenschappen: architectuurtheorie, architectuurgeschiedenis Je krijgt inzicht in wat menswetenschappen zijn en hoe van daaruit naar architectuur gekeken wordt.(totaal ongeveer 25 %)

■ Architectuurontwerpen: architectuurontwerpen vormt een belangrijk deel van de opleiding. Vanaf de eerste bachelorfase integreer je theorie en toepassing Je vergaart kennis over de constructievan gebouwen en over vormgevingskwaliteiten. Je leert tekenen met de vrije hand, met CAAD-tools ...(totaal ongeveer 25 %)

Existenz

Elk jaar bundelt een selectie vierdejaarsstudenten burgerlijk ingenieur-architect zich vrijwillig in Existenz:een architecturaal, hip en trendy sociaal bewogen groep die architectuur tastbaar maakt binnen enbuiten de universiteit. Existenz organiseert originele evenementen die niet alleen leerrijk zijn maar ookeen bijzondere artistieke toets en een algemene amusementswaarde hebben: van uitstappen enlezingen tot de cultureel verantwoorde ‘bezetting’ van een gebouw.

8 www.existenz.be


Studieprogramma

Per opleidingsonderdeel heb je een aantal contacturen. De contacturen omvatten hoorcolleges,ontwerpzittingen, oefeningen en werkcolleges. In de hoorcolleges worden aan alle studenten samennieuwe theoretische inzichten gedoceerd. In de oefeningen en werkcolleges diep je in kleineregroepen de leerstof verder uit en maak je oefeningen, meestal onder leiding van een assistent.

Het architectuurontwerpen is een opleidingsonderdeel dat in alle opleidingsfases uitvoerig aan bodkomt. Je zult, onder begeleiding van ervaren ontwerpers en ingenieur-architecten met een eigenpraktijk, een reeks ontwerpen maken. De eerste opdracht is eenvoudig, maar aan het einde van jebacheloropleiding ontwerp je meer complexe gebouwen en stadsdelen. De eerste ontwerp opdrachtenworden aangevuld met korte opdrachten. De bedoeling van die korte opdrachten is een aantalspecifieke aspecten van het ontwerpen zelf aan te leren.

SP.: studiepuntenHC: uren hoorcollegeOPS: uren oefeningen, practica, seminariesSEM.: semester

36


ARCHITECTUUR- EN MENSWETENSCHAPPEN■ Architectuurtheorie, deel 1 4 20 20 1■ Geïntegreerd seminarie individueel en collectief wonen 3 - 70 1■ Architectuurgeschiedenis, deel 1 6 44 - 2

EXACTE BASISWETENSCHAPPEN■ Toegepaste mechanica, deel 1 5 30 15 1■ Lineaire algebra 3 16 26 2■ Informatica, deel 1 4 15 30 1■ Informatica, deel 2 4 7,5 98 2■ Wiskundige analyse, deel 1 3 20 15 1■ Wiskundige analyse, deel 2 4 20 25 2■ Natuurkunde, deel 1 3 18 18 2

CONSTRUCTIE■ Constructie van gebouwen, deel 1a en b 8 40 25 1 en 2

ONTWERPEN■ Architectuurontwerpen, deel 1a 4 - 80 1■ Architectuurontwerpen, deel 1b 3 - 40 2■ Architectuurontwerpen, deel 1c 3 - 40 2■ Ontwerpmedia en vormleer, deel 1 3 - 40 1

Eerste fase

37


ARCHITECTUUR- EN MENSWETENSCHAPPEN■ Architectuurgeschiedenis 19e-20e eeuw 6 28 45 1■ Geïntegreerd seminarie ‘complexe gebouwen’ 3 - 60 2■ Architectuurtheorie, deel 2: tendensen en vertogen 1965-2000 5 30 - 2■ Wijsbegeerte 3 22 - 2

EXACTE BASISWETENSCHAPPEN■ Aanvullingen wiskunde 3 20 10 1■ Scheikunde 5 37 2 1■ Inleiding tot de materiaalkunde 3 20 10 2

CONSTRUCTIE■ Constructie van gebouwen, deel 2 6 33 7 1■ Architectural Computing, deel 1 3 - 41,5 1 en 2

BOUWTECHNISCHE OPLEIDINGSONDERDELEN■ Sterkteleer, deel 1 3 18 10 1■ Sterkteleer, deel 2 3 18 10 2■ Constructiematerialen 3 20 - 2

ONTWERPEN■ Architectuurontwerpen, deel 2a 4 - 80 1■ Architectuurontwerpen, deel 2b 4 - 80 2■ Architectuurontwerpen, bouwtechnische aspecten, deel 2c 3 - 40 1 en 2■ Ontwerpmedia en vormleer, deel 2 3 - 40 1 en 2

Tweede fase


38


ARCHITECTUUR- EN MENSWETENSCHAPPEN■ Theorie en geschiedenis van de stedenbouw 4 30 - 1■ Architectuurtheorie, deel 3: de architectuur van de stad 3 20 5 1■ Geïntegreerd seminarie: site- en projectanalyse 3 20 20 1

EXACTE BASISWETENSCHAPPEN■ Natuurkunde, deel 2 6 30 20 2

CONSTRUCTIE■ Architectural Computing, deel 2 3 12 20 1■ Ontwerptheorieën en methoden 3 20 22,5 2■ Constructie van gebouwen, deel 3 6 34 15 1 en 2

BOUWTECHNISCHE OPLEIDINGSONDERDELEN■ Bouwfysica 6 30 20 1■ Sterkteleer 3 / Bouwmechanica 6 36 16 1■ Staal- en houtbouw 3 10 - 2■ Beton, deel 1 3 14 27 2

ONTWERPEN■ Architectuurontwerpen, deel 3a 5 - 100 1■ Architectuurontwerpen, deel 3b 6 - 100 2■ Architectuurontwerpen, bouwtechnische aspecten, deel 3c 3 - 90 2

Derde fase

Doordat je tijdens je opleiding probleemoplossend leert denken, heb je alsingenieur-architect een brede waaier aan toekomstmogelijkheden. Je kunt terechtin heel wat technische toepassingsvelden. Toch was dat voor mij niet de aanleidingom die studies aan te vatten. Ik startte de specialisatie architectuur, omdat ze je laat kennismaken met een veel breder spectrum.

Naast de technische basis verdiep je je in architecturale en stedenbouwkundigevraagstukken die een sociaal, maatschappelijk en historisch belang hebben.Ontwerpen vraagt zintuiglijk inlevingsvermogen en poëtisch aanvoelen.

(Oud-student)

39

Opleidingsonderdelen van de eerste fase

■ Architectuur- en menswetenschappen

• Architectuurtheorie, deel 1Je maakt kennis met basistermen zoals wonen, moderniteit, functionalisme, formalisme, poëzie,tectoniek, context en kritiek. Die termen worden toegelicht in een grondige bespreking van eentwintigtal belangrijke woningen uit de 20e eeuw, aangevuld met basisteksten.

• Geïntegreerd seminarie: individueel en collectief wonenJe analyseert cases rond individueel en collectief wonen. Het opleidingsonderdeel hangt samenmet de cursus architectuurtheorie, deel 1 en is een voorbereiding op de ontwerpopdrachten.

• Architectuurgeschiedenis, deel 1Je vergelijkt de architecturale ontwikkelingen van verschillende westerse landen. Je leert ook hoe jeeen stijl, een periode of een gebouw op een kritische architecturale en geschiedkundige manier moetbekijken en analyseren (kritische kennisopbouw en historiografie). De bestudeerde tijds periode strektzich uit van de vroege middeleeuwen tot de vooravond van de industriële revolutie (4e-18e eeuw).

■ Exacte basiswetenschappen

• Lineaire algebraJe leert dat door het sublimeren van bepaalde algebraïsche kenmerken een wiskundig probleemin een abstract en daarom veel ruimer kader toepasbaar wordt. Die abstractie vormt een trainingin het redeneren. Waar mogelijk wordt voor die begrippen een meetkundige interpretatie gegeven.

• Toegepaste mechanica, deel 1De cursus bestaat uit vijf delen: vectorrekening, statica, kinematica, dynamica en virtuele arbeid.Je maakt kennis met de fundamentele begrippen van de mechanica en legt expliciet de link naarde toepassing van die begrippen om mechanische problemen op te lossen.

• Informatica, deel 1Je maakt kennis met de basisconcepten van het objectgericht programmeren, en leert dezeconcepten te gebruiken bij het oplossen van problemen door te programmeren.

• Informatica, deel 2Je breidt de programmeerkennis uit informatica, deel 1 verder uit, en past deze toe bij hetoplossen van meer toegepaste problemen die relevant zijn voor architectuur en stedenbouw,gaande van creatief ontwerpen tot meer wiskundige simulaties.

• Wiskundige analyse, deel 1 en deel 2In de analyse worden de gekende fundamentele begrippen van continuïteit, limiet, afgeleide enintegraal uitgebreid naar functies van R^n → R^m. Je maakt ook kennis met convergentie vanrijen en (Taylor)reeksen. Bovendien krijg je de basisbegrippen en oplossingsmethoden voordifferentiaal vergelijkingen aangereikt. Met een hulpmiddel als Maple los je de oefeningen entoepassingen op.

• Natuurkunde, deel 1 Je doorgrondt drie domeinen van de fysica. Een eerste domein is de hydrostatica en de hydro -dynamica, een tweede luik is gewijd aan mechanische golven in allerlei vaste, vloeibare ofgasvormige materialen. Dat houdt ook een beschrijving in van diverse aspecten van geluids -golven. Ten slotte komen de fundamenten aan bod van warmteleer, warmtetransport,thermodynamica, de beginselen van de statistische mechanica, de tweede hoofdwet, de werkingen het rendement van motoren of koelmachines en het begrip entropie. De leerstof wordtgeconcretiseerd met oefeningen en demonstraties.


40

■ Constructie

• Constructie van gebouwen, deel 1Je wordt geïntroduceerd in de traditionele bouwtechniek en maakt kennis met: - bouwmaterialen en -producten: hout, natuursteen, kleiproducten, bindmiddelen, beton,

glas, metaal- gebouwelementen: huisriolering, funderingen, metselwerkwanden, vloerconstructies,

rook kanalen, trappen, (hellende en platte) daken, schrijnwerk- bouwkundige details in de traditionele bouw: dakrand voor plat dak en hellend dak,

buitenwand aansluitingen, openingen in buitenwanden, bouwknopen

■ Ontwerpen

• OntwerpenJe volgt het opleidingsonderdeel architectuurontwerpen tijdens je hele opleiding. Je krijgt temaken met toenemende complexiteit, diversiteit in de bouwprogramma’s, traditionele en modernetechnologieën, kleine en grote overspanning, oud en nieuw, kleine schaal (ruimte) en grotereschaal (stadsontwerp …), meer of minder technisch gekleurd. Tijdens je eerste bachelorfase is‘wonen’ het hoofdthema.

• Architectuurontwerpen, deel 1aJe maakt individueel een eerste ontwerp voor een eenvoudig gebouw.

• Architectuurontwerpen, deel 1bJe creëert een schetsen uitvoeringsontwerp van een woning. De klemtoon ligt op het gebruikvan de traditionele bouwtechniek zoals aangeleerd in het opleidingsonderdeel constructie vangebouwen, deel 1.

• Architectuurontwerpen, deel 1cJe zet je passieve kennis van het opleidingsonderdeel constructie van gebouwen, deel 1 om inactieve kennis. Je verwerft bovendien een constructieve, probleemoplossende vaardigheid enhouding. De focus ligt op het doordenken van het architectuurontwerp tot in de uitvoeringsfase.

• Ontwerpmedia en vormleer, deel 1Dankzij verschillende technieken leer je objecten en ruimtes voorstellen. Die vaardigheid heb je nodigom je ruimtelijk inzicht aan te scherpen en je architectuurontwerp te representeren. Via schetsen enandere ontwerpmedia maak je kennis met de elementen van architecturale compositie.

Voor een gedetailleerde beschrijving van de opleidingsonderdelen van de volledige bacheloropleidingen voor het uurrooster:

8 www.kuleuven.be/ba/biwal

41

Week van een student burgerlijk ingenieur-architect

Dit fictieve schema geeft je een idee hoe je week er kan uitzien. Je studie omvat niet enkelcollege volgen, maar ook achteraf je notities overlopen, naar de bibliotheek gaan, zelfstudie … Zo zit je al snel aan een 40 à 50 urenweek. Daarnaast is er natuurlijk ook ruimte voor ontspanning.

8 u. 9 u. 10 u. 11 u. 12 u. 13 u. 14 u. 15 u. 16 u. 17 u.

Maandag

Dinsdag

Woensdag*

Donderdag

Vrijdag


deel 1

Architectuurtheorie, deel 1

Constructie vangebouwen, deel 1

Informatica, deel 1

Wiskundige analyse,deel 1:

oefeningen

Toegepaste mechanica, deel 1:

oefeningen

Informatica, deel 1:oefeningen

Informatica, deel 1:oefeningen


deel 1

Wiskundige analyse,deel 1

Constructie van gebouwen, deel 1

Architectuurontwerpen, deel 1a

Architectuurontwerpen, deel 1a

■ hoorcollege ■ seminarie, practica ■ oefeningen, werkcollege

Een overzicht van het academiejaar vind je op ► p. 54

Studentenkring VTK zorgt ervoor dat je snel wegwijs raakt in Leuven. Voor nieuwelingen organiseertVTK een onthaalweekend en rondleidingen binnen de faculteit en in Leuven. Er is een cursus-, kopie-en uitleendienst, de kring vertegenwoordigt je in allerlei onderwijsraden en zorgt natuurlijk ook vooramusement, cultuur en sport: T.D.’s, optredens, een galabal, fakbar ’t ElixIr, cantussen, dansles,gitaarles, quizzen ... Tijdens je eerste academiejaar krijg je een meter of een peter die je begeleidt en bij wie je met alle vragen terechtkunt.

Vlaamse Technische Kring (VTK)Studentenwijk Arenberg 6 bus 03001 HEVERLEEtel. + 32 16 20 00 97

8 www.vtk.be


* Woensdagen worden zo veel mogelijk vrijgehouden om de leerstof bij te werken, voor facultatieveonderwijsactiviteiten en voor bedrijfs- of werfbezoeken.

42

Masteropleiding en loopbaan

Na je bacheloropleiding volg je de master in de ingenieurswetenschappen: architectuur (120 studiepunten).

De gemeenschappelijke kern omvat ongeveer 55 % van het programma. Je kunt kiezen uit drie opties.

• Architectuurontwerpen In dialoog met de technische en architectuurwetenschappelijke componenten kun je volop je ontwerptalent ontwikkelen.

• Stedelijk project Je verkent de interactie tussen architectuurontwerp en stedelijke omgeving. Je wordt ook voorbereid op een doorgedreven stedenbouwkundige vervolgopleiding.

• Bouwtechnisch ontwerp Je leert de technische en constructieve performanties van een gebouw ontwikkelen, eventueel in samenspraak met een bouwkundig ingenieur.

Je masterproef bestaat uit een ontwerp of een verhandeling.

Een deel afgestudeerden vestigen zich als architect-ontwerper (al dan niet in associatie met collega’s),maar daarnaast zijn er nog heel wat andere mogelijkheden. Bijvoorbeeld als raad gevende stabiliteits -ingenieur. Dan bedenk en bereken je, meestal in nauwe samenwerking met de architect-ontwerper, de structurele onderdelen van een bouwwerk: metselwerk, betonstructuur, staalgeraamte, houtenskelet, funderingspalen …

Als raadgevend ingenieur technieken kies je om te werken in domeinen als akoestiek, licht techniek,bouwfysica (warmte- en vochtberekening) en installaties in gebouwen (verwarming en koeling, lucht -behandeling, nutsvoorzieningen en telecommunicatie ...). Je werkzaamheden kunnen samen vallenmet die van de burgerlijk ingenieur bouwkunde, optie gebouwentechniek, maar worden meeruitgebouwd vanuit een integratie in het architectuurontwerp.

Het is vrijwel onmogelijk het concrete beroepsprofiel van een burgerlijk ingenieur-architect in dienst -verband te schetsen. Na een universitaire vorming kun je in uiteenlopende domeinen aan de slag.Zo zijn er heel wat banen bij bouwondernemingen en bouwproducenten. Bij een aannemings bedrijfkun je aan de slag als werf- of projectleider, als raadgevend ingenieur, als manager of – waarom niet –als algemeen directeur. Hetzelfde geldt in de bouwmaterialenindustrie.

Je kunt als afgestudeerd ingenieur-architect ook bij de overheid werken. Je moet dan eerst slagenvoor een wervingsexamen.

8 www.kuleuven.be/ma/mingal

43

Wil je je vestigen als zelfstandig architect-ontwerper? Hou er dan rekening mee dat je na je studiestwee jaar een stage van 32 uur per week moet lopen bij een door de Orde der Architecten erkendestagemeester. Tijdens de stage mag je wel al als zelfstandig architect-ontwerper optreden.

Verderstudeermogelijkheden

Na het behalen van je masterdiploma kun je nog een bijkomende masteropleiding volgen,bijvoorbeeld de Master of Conservation of Monuments and Sites, de Master of Human Settlementsof de Master of Urbanism and Strategic Planning.

8 www.kuleuven.be/studieaanbod

De specifieke lerarenopleiding stoomt je helemaal klaar om voor de klas te staan.De opleiding telt 60 studiepunten, waarvan de helft uit praktijk bestaat.

8 www.kuleuven.be/slo

De Dienst Permanente Vorming van de KU Leuven biedt een uitgebreid aanbod aan bijscholings -mogelijkheden zoals postgraduaten.

8 www.kuleuven.be/levenslangleren

Wie geboeid is door onderzoek, kan ook doctoreren.

8 www.kuleuven.be/doctoreren


Bouwen met de blik van een blinde

Ann Heylighen (ingenieur-architect) en haar team onderzoeken hoe ruimtelijkheid wordt ervaren door

mensen die kampen met blindheid, autisme of dementie, of door ziekenhuispatiënten. Vanuit die beleving

willen ze architectuur beter en aangenamer maken voor iedereen. ‘Mensen met autisme kunnen ons leren

hoe je gebouwen leesbaarder maakt en blinden hoe je ruimtes aangenamer maakt voor onze oren en

tastzin’, stelt Heylighen.

Door de vraagstelling om te keren, boorde Heylighen een nieuw domein in de architectuurwetenschappen

aan. Dat vond ook de European Research Council bij de eerste toekenning van substantiële beurzen aan

junior researchers in 2007. Van de 9 000 aanvragen werden er amper 250 goedgekeurd, waaronder het

project van Heylighen. ‘Een serieuze opsteker.’

De Standaard Weekblad

9 april 2012

Studiebegeleiding

Bij je studie word je aan de KU Leuven op verschillende manieren begeleid. Naargelang je vragen of wensen kun je gebruikmaken van verschillende begeleidingsformules, zowel aan je faculteit als bij de Dienst Studieadvies.

Studentenbegeleiding aan de faculteit

Als student aan de Faculteit Ingenieurswetenschappen word je tijdens je eerste bachelorfaseniet aan je lot overgelaten. Een professioneel team van studentenbegeleiders staat voor je klaar.

■ Onthaal van nieuwe studenten

Tijdens de eerste week van het academiejaar geven de studentenbegeleiders een infosessie. Hier kom je nog meer te weten over de colleges en de manier van lesgeven aan de faculteit. Je krijgt ook studietips en leert de groep studiegenoten kennen waarmee je de rest van hetacademie jaar oefenzittingen zult volgen.

■ Begeleide werksessies

Voor de studenten die na de ijkingstoets nood hebben aan meer uitleg en oefeningen voor het opleidingsonderdeel ‘wiskunde voor probleemoplossen’ zijn er extra werksessies.

■ Individuele vakinhoudelijke begeleiding

Heb je moeilijkheden met een bepaald opleidingsonderdeel? Zijn er onduidelijkheden in decursustekst? Heb je een probleem waardoor het studeren niet vlot? Ben je op zoek naar eenefficiënte studie methode, aangepast aan het opleidingsonderdeel en aan de manier waarop hetexamen wordt afgenomen? Wil je je examenresultaat voor een bepaald opleidingsonderdeelbespreken? Twijfel je aan je studiekeuze en wil je graag advies? Daarvoor kun je terecht bijeen van de studentenbegeleiders. Samen zoeken jullie dan naar een oplossing.

■ Webvragentrommel

Op het elektronische leerplatform kun je vragen stellen aan de betrokken monitor of studenten -begeleider. De vragen en antwoorden blijven over de fases heen beschikbaar voor alle studenten, zodat je de antwoorden op al gestelde vragen steeds kunt bekijken en doorzoeken.

■ Studieruimtes

In de gebouwen van het monitoraat zijn twee lokalen waar je kunt studeren tijdens springuren, ’s middags, tijdens de examen- en blokperiode. Er staan computers en er is draadloos internetter beschikking.

44

Faculteit Ingenieurswetenschappen

45

■ Studieruimte+: begeleid studeren in groep

Tijdens de tweede helft van elk semester ben je ook welkom in studieruimte+: een lokaal uitgerustmet computers en studeertafels als studieruimte. Je kunt er zowel individueel werken als in kleinegroepen. Er zijn begeleiders aanwezig die je bij vragen kunnen verder helpen. Maar in tegenstellingtot in de oefenzittingen beslis je helemaal zelf over wat je doet en hoe.

■ Ombudswerking

Het hele jaar staan permanente ombudsen klaar om je te helpen bij moeilijkheden die een invloedkunnen hebben op je studies. Ook voor problemen in verband met examens (bv. ziekte, al dan nietdeelnemen aan een examen) kun je bij de ombuds terecht. De ombuds treedt op als bemiddelaartussen jou en de examinatoren.

Studenten die denken door een functiebeperking in aanmerking te komen voor examenfaciliteiten,moeten zo snel mogelijk contact opnemen met de Cel Studeren met een Functiebeperking(► p. 53) en met hun ombuds. Dan kunnen de examenfaciliteiten vlot en tijdig geregeld worden.

8 www.eng.kuleuven.be/onderwijs/ombudsen

Studietrajectbegeleiding

Heb je vragen over de samenstelling van je programma of over je leerkrediet? Denk je erover je te heroriënteren? Met deze en andere vragen kun je bij de studietrajectbegeleiders terecht. Zij kennen het programma en de regelgeving door en door en helpen je om keuzes te makenen een voor jou optimaal studietraject uit te stippelen.

www.ijkingstoets.be

De ijkingstoets is het uitgelezen positioneringsinstrument om je te helpen bij je studiekeuze. De toetsgeeft immers een duidelijk beeld van je wiskundevaardigheden en -kennis in relatie tot het verwachteinstapniveau voor de opleiding. Deelname aan de ijkingstoets verzekert bovendien toegang tot hetfeedback- en remediëringstraject uitgestippeld door de faculteit. Opdat de ijkingstoets een realistischbeeld zou geven, is een goede voorbereiding noodzakelijk.

De inhoud van de vragen van de ijkingstoets bouwt verder op de leerstof van de richtingen uit hetsecundair onderwijs met zes uur wiskunde. Als je die leerstof beheerst, hoef je dus ter voorbereidingvan de ijkingstoets geen nieuwe inhoud te studeren.

Bij vele vragen van de ijkingstoets moet je die leerstof toepassen in een ingenieurscontext.De vragen testen ook vaardigheden zoals de combinatie van wiskundige technieken, de interpretatievan een probleem en het opdelen in deelproblemen, ruimtelijk inzicht ... Die vaardigheden kun je tervoorbereiding van de ijkingstoets extra inoefenen via modelvragen beschikbaar op onderstaandewebsite. Bovendien voorziet de Dienst Studentenbegeleiding tipclips die je op weg helpen met deoplossingsstrategie. Ten slotte kan iedereen per e-mail vragen stellen aan de medewerkers vande Dienst Studentenbegeleiding.

Denk je er klaar voor te zijn? Probeer dan alvast eens de vragen van vorige edities op


46

■ Tussentijdse toetsen

Halverwege het eerste semester van de eerste fase worden er tussentijdse toetsen georganiseerd. Zo kun je ervaren hoe een echt examen verloopt. Bovendien kun je een bonus verdienen als je de toets goed aflegt. Voor feedback over hoever je staat en over je leerstrategie kun je terecht bij de studentenbegeleiders.

• Studentenbegeleiding Ingenieurswetenschappen Celestijnenlaan 200i bus 22013001 HEVERLEE

8 www.eng.kuleuven.be/studenten/studentenbegeleiding

Studiebegeleiding door de Dienst Studieadvies

Ook bij de Dienst Studieadvies kun je, na doorverwijzing door de Dienst Studentenbegeleiding van de faculteit, terecht met studieproblemen: je weet niet goed hoe je de leerstof moet verwerken, je vindtde studierichting te zwaar, je bent zo bang voor de examens dat je blokkeert of je vindt niet meteen hetjuiste evenwicht tussen studie en ontspanning. Samen met een studentenpsycholoog of -pedagoogkun je jezelf, je studiemogelijkheden en je toekomstverwachtingen leren inschatten. Tijdens en na je studies kun je op de dienst terecht met al je vragen over studiebegeleiding, heroriëntering, verderstuderen, naar het buitenland gaan, tewerkstelling …

Maar ook nu al staat de dienst voor je klaar om je te helpen bij het maken van een goede studiekeuze.

8 www.kuleuven.be/studieadvies

Mijn wens was om ooit eens in het buitenland te leven en nu kreeg ik die kans opeen presenteerblaadje voorgeschoteld. Na de studententijd gaat dit allemaal nietmeer zo gemakkelijk. Nu ik de smaak te pakken heb, krijg ik er niet genoeg van.Zelfs de taal is geen probleem. Twee weken volstaan om basis Spaans onder de kniete krijgen, de rest leer je passief tijdens de lessen maar vooral door te praten metstudenten van Spanje en van over de hele wereld.

Nu vind ik vooral dat de architectuurstudenten zoveel meer uit Erasmus kunnen halen.Leven in een ander land, in een andere stad, in een andere realiteit zorgt vooreen andere kijk op architectuur en stedenbouw. Maar nog meer leer je uithet ontwerpen en praten met Spaanse en internationale studenten.Dankzij de vele groeps werkjes is dit onvermijdelijk. Ga op Erasmus!Kom uit je comfortzone, leef en leer meer!

Bram Leroux, student

Internationale ervaring

Zin om je grenzen te verleggen? Tijdens je master opleiding kun je een week, een semester of een jaarstuderen aan een buitenlandse universiteit. In de loop van de derde bachelorfase worden alle studentengeïnformeerd over de internationale mogelijkheden. Bij uitwisseling met een universiteit in het buitenlandverlengt je studieduur niet. Het levert je ook geen buitenlands diploma op. Het geeft je KU Leuven-diploma wel een extra dimensie en bezorgt je bovendien een schat aan levenservaringen. Je maaktimmers kennis met een andere taal, een andere cultuur en een ander onderwijssysteem.

Wie interesse heeft in een buitenlandse studie-ervaring maar niet te lang van huis wil zijn, kan kiezenvoor ATHENS: masterstudenten krijgen twee keer de kans om een cursus van een week te volgen aaneen van de ATHENS-partnerinstellingen.

Net als de andere faculteiten van de universiteit biedt de Faculteit Ingenieurswetenschappen Erasmus+aan, een programma waarbij studenten en professoren tussen Europese universiteiten wordenuitgewisseld. Ook buiten Europa heeft de Faculteit Ingenieurswetenschappen met verschillendeuniversiteiten een akkoord waardoor studenten voor een of twee semesters naar het buitenland kunnen,o.a. met de National Chia Tung University (Taiwan), Tsinghua University (China), Universidade de SãoPaulo (Brazilië) en Ecole Polytechnique de Montréal (Canada).

Met sommige partners heeft de Faculteit Ingenieurswetenschappen duale programma’s uitgewerkt. Dit betekent dat als je een duaal programma hebt gevolgd (60 credits aan de KU Leuven en 60 creditsaan de partneruniversiteit), je een diploma van beide instellingen krijgt. Voor sommige opleidingen zijn er duale programma’s met Ecole Polytechnique van de UCL (Louvain la Neuve), KTH (Stockholm), TU Darmstadt, University of Delaware, Tsinghua University of NCTU. De faculteit is ook betrokken in een aantal Erasmus Mundus-programma’s en een KIC master.

Je kunt ook opteren voor een Summer School: een intensieve en hoogstaande academische training,op maat van zowel internationale masters als startende PhD-studenten die willen kennismaken metinnovatieve wetenschaps- en technologieplatforms.

Via je departementale stagecoördinator kun je ook vragen om een industriële stage of onderzoeks -stage te lopen in het buitenland. Dat kan tussen de derde bachelorfase en de eerste masterfase oftussen de twee masterfases. Je kunt ook stage lopen in het buitenland via IAESTE (InternationalAssociation for the Exchange of Students for Technical Experience). Binnen het kader van de VlaamseInteruniversitaire Raad (VLIR) en de Interfacultaire Raad voor Ontwikkelingssamenwerking (IRO) zijn erbeurzen voor studieverblijven in ontwikkelingslanden.

De faculteit is actief lid van verschillende netwerken als ATHENS (Advanced Technology Higher EducationNetwork/SOCRATES), CLUSTER, CESAER, SEFI en BEST (Board of European Students of Technology).

8 www.eng.kuleuven.be/english/education/internationalisation

8 www.kuleuven.be/studenten/buitenland/erasmus

47

48

Alle opleidingen van de faculteit

Opleidingen georganiseerd door de faculteit

Bachelor*

• Bachelor in de ingenieurswetenschappen: architectuur• Bachelor in de ingenieurswetenschappen: afstudeerrichting bouwkunde• Bachelor in de ingenieurswetenschappen: afstudeerrichting chemische technologie• Bachelor in de ingenieurswetenschappen: afstudeerrichting computerwetenschappen• Bachelor in de ingenieurswetenschappen: afstudeerrichting elektrotechniek• Bachelor in de ingenieurswetenschappen: afstudeerrichting geotechniek en mijnbouwkunde• Bachelor in de ingenieurswetenschappen: afstudeerrichting materiaalkunde• Bachelor in de ingenieurswetenschappen: afstudeerrichting werktuigkunde

Master

• Master in de ingenieurswetenschappen: architectuur• Master in de ingenieurswetenschappen: biomedische technologie• Master in de ingenieurswetenschappen: bouwkunde• Master in de ingenieurswetenschappen: chemische technologie• Master in de ingenieurswetenschappen: computerwetenschappen• Master in de ingenieurswetenschappen: elektrotechniek• Master in de ingenieurswetenschappen: energie• Master in de ingenieurswetenschappen: materiaalkunde• Master in de nanowetenschappen en de nanotechnologie• Master in de ingenieurswetenschappen: verkeer, logistiek en intelligente transportsystemen• Master in de ingenieurswetenschappen: werktuigkunde• Master in de ingenieurswetenschappen: wiskundige ingenieurstechnieken• Master of Biomedical Engineering• Master of Chemical Engineering• Master of Electrical Engineering• Master of Engineering: Computer Science • Master of Engineering: Energy• EIT-KIC Master in Energy• Erasmus Mundus Joint Master of Economics and Management of Network Industries• Master of Materials Engineering• Master of Mathematical Engineering• Master of Mechanical Engineering• Master of Nanoscience and Nanotechnology• Erasmus Mundus Master of Nanoscience and Nanotechnology (interuniversity cooperation)

* In Kortrijk (Kulak) kun je tijdens de eerste en de tweede fase van de bachelor in de wiskunde en van de bachelorin de fysica de doorstroomoptie ingenieurswetenschappen volgen. Na het derde semester kun je overschakelennaar de bachelor in de ingenieurswetenschappen in Leuven (alle richtingen behalve burgerlijk ingenieur-architect).Ook na het vierde semester kun je nog steeds aansluiten bij de bachelor in de ingenieurswetenschappen in Leuven,maar met een kleine beperking op de doorstroommogelijkheden.

49

Opleidingen in samenwerking met andere faculteiten

Master

• Master in de bio-informatica• Master of Bioinformatics• Master in de statistiek• Master of Statistics

Master-na-master

• Master of Space Studies (interuniversity cooperation)• Master of Artificial Intelligence• Master in de medische stralingsfysica • Master of Conservation of Monuments and Sites• Master of Human Settlements• Master of Nuclear Engineering (interuniversity cooperation)• Master of Safety Engineering• Master of Urbanism and Strategic Planning (interuniversity cooperation)

50

Binnen de domeinen van wetenschap en technologie zijn vijf onderwijsprofielen te onderscheiden:bio-ingenieur, burgerlijk ingenieur(-architect), industrieel ingenieur, wetenschapper en architect-interieurarchitect-stedenbouwkundige. Die vijf profielen hebben gemeenschappelijke kenmerken.Maar er zijn ook verschillen: de basistaak, de maatschappelijke relevantie, de positie in de kennis-en applicatieketen, de hoofdklemtonen in de opleiding en het beroep.

Profielen wetenschap en technologie

Burgerlijk ingenieur

Ben jij een toekomstige burgerlijk ingenieur? Dan herken je vast volgende eigenschappen.

• Je bent gefascineerd door (nieuwe) processen,technologieën, systemen, producten…

• Je vraagt je niet enkel af hoe iets werkt, maar ook hoe iets beter kan werken, anders kan werken.

• Je bent een probleemoplosser in hart en nierenen kunt als geen ander concepten omzetten in realiteit.

• Je bent sociaal en communicatief en wil je tijdensje opleiding naast de typische ingenieurs skillsook heel wat sociale vaardig heden en human -resources management eigen maken.

• Je bent begaan met de maatschappelijke enpsychologische relevantie van de technologie en de impact ervan op de maatschappij.

• Je bent leergierig, beschikt over gezondewerklust en doorzettingsvermogen en je kuntzelfstandig werken.

• Je bent sterk geïnteresseerd in en behaaldegoede resultaten voor wiskunde en anderepositieve wetenschappen. Je hebt in hetsecundair onderwijs bij voorkeur een richtingmet minstens zes uur wiskunde gevolgd.

Burgerlijk ingenieur-architect

Ben jij een toekomstig burgerlijk ingenieur-architect? Dan herken je vast volgendeeigenschappen.

• Je bent geboeid door de unieke combinatievan menswetenschappen, wetenschappelijketechniek en ontwerpen.

• Je hebt ruime interesse in de mens,maatschappij en cultuur.

• Je bent kritisch en analytisch ingesteld en weet van aanpakken.

• Je werkt graag projecten uit: van idee tot realisatie, van plan tot constructie.

• Je bent vindingrijk, je hebt zin voor beeldendecreativiteit, maatschappelijke ontwikkeling entechnologisch vernieuwing.

• Je hebt ruimtelijk inzicht en kunt datontwerpmatig toepassen.

• Je bent communicatievaardig, maar je kunt ook goed luisteren. Je werkt goed in teamverband.

• Je bent sterk geïnteresseerd in en behaaldegoede resultaten voor wiskunde en anderepositieve wetenschappen. Je hebt in hetsecundair onderwijs bij voorkeur een richtingmet minstens zes uur wiskunde gevolgd.

51

Architect - Interieurarchitect -Stedenbouwkundige

Ben jij een toekomstige architect, interieur architect of stedenbouwkundige? Dan herken je vast volgende eigenschappen.

• Je hebt een brede interesse in ruimte, cultuur en techniek.

• Je denkt kritisch na over je omgeving en wil die in samenspraak met anderen verbeteren.

• Je bent creatief en wil ontwerpen en projectenuitvoeren.

• Je bent intuïtief, maar tegelijkertijd ook analytisch.Je wil je zowel in strategisch en conceptueelontwerpen als in bouw technische of theoretischeaspecten verdiepen.

• Je staat open voor een brede socialethematiek in een historische, hedendaagse en toekomstige context.

• Je bent communicatief en sociaal.Samenwerken met andere disciplines vind je een uitdaging.

• Je wil op verschillende niveaus werken: van meubelontwerp tot het bepalen van een interieur, van de uitvoering van een huis tot een masterplan voor een stadsdeel.

• Je hebt interesse in innovatie, duurzaamheiden strategisch denken.

Bio-ingenieur

Ben jij een toekomstige bio-ingenieur? Dan herken je vast volgende eigenschappen.

• Je bent geboeid door het leven, van mens tot bacterie.

• Je wil wel eens weten hoe het zit met diegenetisch gemanipuleerde gewassen, dat gatin de ozonlaag en dat nijpende brandstoftekort.

• Je bent gedreven, creatief en innovatief en wil nieuwe technologieën ontwikkelen, je wil uitzoeken hoe het anders en beter kan!

• Je bent sociaal en communicatief en je wil je tijdens je opleiding, naast de typischeingenieursskills, ook heel wat sociale vaardig -heden en humanresources managementeigen maken.

Wetenschapper

Ben jij een toekomstige wetenschapper? Dan herken je vast volgende eigenschappen.

• Je zit steeds vol vragen en gaat graag oponderzoek uit. Je bent nieuwsgierig, je wilbegrijpen hoe je omgeving in elkaar zit.

• Je wil natuurfenomenen verklaren envoorspellen, en patronen herkennen in wat er dagelijks rondom jou gebeurt.

• Je houdt ervan om kennis te genereren,verbanden te zoeken en zo bij te dragen tot de technologie van de toekomst.

• Je wil later graag als wetenschapper aan de universiteit of in een ander kennis centrumwerken, of bij een bedrijf dat zoekt naar nieuwe modellen en theorieën.

• Of misschien is het je droom om je kennis door te geven aan een volgende generatiejongeren … aan jou de keuze!

Industrieel ingenieur

Ben jij een toekomstige industrieel ingenieur? Dan herken je vast volgende eigenschappen.

• Je staat graag met beide voeten in de praktijken bent geboeid door het hoe, wat en waaromachter die praktijk.

• Je zoekt graag uit hoe je nieuwe ideeën kunttoepassen en oude ideeën kunt verbeteren.

• Je wil abstracte ontwerpen gebruiksklaarmaken voor de bedrijfswereld en zo de brug vormen tussen theorie en praktijk.

• Je ambieert een functie met verantwoordelijk -heid, waarbij je je achtergrondkennis kunttoepassen op concrete uitdagingen in het dagelijks functioneren van het bedrijf.

52

Praktisch

Inschrijven

Je allereerste inschrijving aan de KU Leuven gebeurt in twee stappen.

■ Stap 1: online

De eerste stap verloopt via het web. Je kunt dus van thuis uit aan je inschrijving beginnen,en dat reeds vanaf begin maart. We begeleiden je dan verder via internet.


■ Stap 2: in Leuven

Je definitieve inschrijving breng je in orde bij de Dienst Studentenadministratie in de Universiteitshal.Dat kan vanaf 17 augustus. Je hebt alleen je identiteitskaart en je diploma secundair onderwijs(of een kopie) nodig.

8 www.kuleuven.be/studentenadministratie

Prijskaartje

Naast het inschrij

vingsgeld (www.kul

euven.be/inschrijv

ingen) zul je onge

veer

475 euro (burgerli

jk ingenieur) of 6

85 euro (burgerlij

k ingenieur-archit

ect)

uitgeven aan cursu

ssen en handboeken

, duurzaam lesmate

riaal en eventuele

stages

of excursiereizen.

Een overzicht van

de studie- en lee

fkosten en van mog

elijke

financiële onderst

euning vind je op

ww.kuleuven.be/soc

ialedienst/studief

inanciering

53

Sociale Dienst

Bij de Sociale Dienst ben je aan het juiste adres voor vragen rond studiefinanciering(studietoelage, kinderbijslag …) en rond je sociaal statuut (werkstudent, buitenlandervaring …).Ook met persoonlijke problemen kun je bij de adviseurs van de Sociale Dienst terecht.

8 www.kuleuven.be/socialedienst

Huisvestingsdienst

Ben je op zoek naar een kot? Wil je een kamer op de privémarkt of liever in een studentenresidentie?Bij de Huisvestingsdienst kun je voor al je vragen over wonen in Leuven terecht.

8 www.kuleuven.be/huisvesting

Gelijke kansen

Elk individu in onze samenleving moet gelijke kansen krijgen om zich in studie, werk en vrije tijdzo veel mogelijk te ontplooien, en dat ongeacht socio-economische achtergrond, geslacht,functiebeperking, religie, etnische origine, leeftijd of seksuele geaardheid. Het gelijkekansen-en diversiteitsbeleid is dan ook een prioriteit aan de KU Leuven.

Informatie over mogelijke faciliteiten:

■ Contactpunt Allochtone Studenten

8 www.kuleuven.be/contactpuntallochtonen

■ Contactpunt Religie- en Levensbeschouwing

✉ [email protected]

■ Cel Studeren met een Functiebeperking

8 www.kuleuven.be/functiebeperking

■ Studeren als topsporter

8 www.kuleuven.be/sport/topsport-en-studie

■ Studeren als kunstenaar

✉ [email protected]

54

Overzicht academiejaar 2015-2016

September

Ma Di Wo Do Vr Za Zo

1 2 3 4 5 6

7 8 9 10 11 12 13

14 15 16 17 18 19 20

21 22 23 24 25 26 27

28 29 30

Oktober


1 2 3 4

5 6 7 8 9 10 11

12 13 14 15 16 17 18

19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31

November


1

2 3 4 5 6 7 8

9 10 11 12 13 14 15

16 17 18 19 20 21 22

23 24 25 26 27 28 29

30

December


1 2 3 4 5 6

7 8 9 10 11 12 13

14 15 16 17 18 19 20

21 22 23 24 25 26 27

28 29 30 31

Januari


1 2 3

4 5 6 7 8 9 10

11 12 13 14 15 16 17

18 19 20 21 22 23 24

25 26 27 28 29 30 31

Februari


1 2 3 4 5 6 7

8 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 21

22 23 24 25 26 27 28

29

Maart


1 2 3 4 5 6

7 8 9 10 11 12 13

14 15 16 17 18 19 20

21 22 23 24 25 26 27

28 29 30 31

April


1 2 3

4 5 6 7 8 9 10

11 12 13 14 15 16 17

18 19 20 21 22 23 24

25 26 27 28 29 30

Mei


1

2 3 4 5 6 7 8

9 10 11 12 13 14 15

16 17 18 19 20 21 22

23 24 25 26 27 28 29

30 31

Juni


1 2 3 4 5

6 7 8 9 10 11 12

13 14 15 16 17 18 19

20 21 22 23 24 25 26

27 28 29 30

Juli


1 2 3

4 5 6 7 8 9 10

11 12 13 14 15 16 17

18 19 20 21 22 23 24

25 26 27 28 29 30 31

Augustus


1 2 3 4 5 6 7

8 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 21

22 23 24 25 26 27 28

29 30 31

September


1 2 3 4

5 6 7 8 9 10 11

■ Begin academiejaar ■ Lesperiode ■ Lesvrije periode ■ Blokperiode

■ Examenperiode

55

55

Studerenin LeuvenVoor wie wil studeren, is Leuvendé studentenstad bij uitstek. Al van in demiddeleeuwen beheerst Leuven de wereldvan de wetenschap. Vandaag is Leuvenmet zijn wereldvermaarde universiteit enspin-offs, toonaangevende hogescholen,baanbrekende onderzoekscentra en

prestigieuze ondernemingen meer dan ooit een voortrekker in de kennismaatschappij.Dat ononderbroken wetenschappelijk onderzoek vertaalt zich onder meer in dearchitectuur van Leuven. Historische monumenten zoals het stadhuis, de Sint-Pieterskerk,het kasteel van Arenberg, het Pauscollege en het Groot Begijnhof van Leuven refereren aande eeuwenoude traditie. Ultramoderne realisaties zoals de imec-toren en het ecologischewoningproject de Balk van Beel geven een blik op de toekomst.

In Leuven is studeren veel meer dan lessen bijwonen en achter je boeken zitten. Ieder jaarwordt de stad overspoeld door zo’n slordige 51 000 bachelors en masters in spe. Dat jongevolkje zorgt voor een bruisende sfeer en een prettige drukte in een stad die leeft op het ritmevan de studenten.

Het hele academiejaar staat bol van activiteiten voor en door studenten. En ook de stadblijft niet achter met evenementen als M-idzomer en Piknik Musik. De uitgaansmogelijkhedenin Leuven zijn talrijk. De Oude Markt staat bekend als ‘de langste toog van Europa’.Overal in de stad vind je gezellige cafés, trendy restaurants en fuifzalen naar ieders smaakén portemonnee. En dan zijn er nog de fakbars: een populaire ontmoetingsplaats,kenmerkend voor de Leuvense studentenstad.

56

Leuven besteedt ook uitgebreidaandacht aan een gezonde geest ineen gezond lichaam. Je hebt de keuzeuit tientallen culturele en sportieveactiviteiten. Wie na het studerengewoon wil relaxen, vindt ongetwijfeldzijn gading in het Leuvense groen,gaande van de Kruidtuin tot hetMeerdaalwoud. Maar bij de eerstezonnestralen móet je in het Sint-Donatuspark, beter gekend als hetstadspark, zijn. Honderden studentenliggen er languit, proberen te studerenof te frisbeeën, of genieten van decircusartiesten en straatmuzikanten.

57

58

G. Geenslaan

Bieststraat

Alfons

Van

Gee

lstra

at

Acacialaan

Brusselsesteenw

Hof te

r

Hof ter Eikenlaan

Diepen

daalw

eg

Bekelaan

HofNeppenlaan

ter

edikherenberg

Terbankstraat

Tweekleinewegenstra

at

He

Tervuursesteenweg

Celestijnenlaan

Ege

nhov

enw

eg

H.Geeraertln

LieveVrouweplein

Sint-Jorislaan

Keib

erg

str

aat

Ter E

lstla

an

Po

puli

erenlaan J. De Haeslaan

J. V

an H

oo

flaan

G.Feremans-

laan

J. Florquinlaan

J. VandenEyndelaan

E. H

ulleb

roeck

enw

eg

Celes

Kapeldreef

Kapeldreef

Dijle

Ecto

rsstraat

Celestijnen

laan

B R U

S S

E31

4

L. D

eVo

chtlaan

Verem

ansln

R.

laan

De Clercqlaan

R.A. M

eule-

manslaan

Sellekensstraat

Gasthuisberg

E L

Naar E40 - E314

Steengroevenlaan

Arenberg III

Arenberg IILangestaart

Voer

NF

E

C

G

D

B

A

K

LSM

n

Bertem

�P

P

P

P

P

P

I

Stadsplan encontactgegevens

1 StudentenvoorzieningenVan DalecollegeNaamsestraat 80 bus 54153000 LEUVENtel. + 32 16 32 43 [email protected]/studentenvoorzieningen

2 Studentenadministratie - inschrijvenUniversiteitshalNaamsestraat 22 bus 54013000 LEUVENtel. + 32 16 32 40 [email protected]/studentenadministratie

3 Universitair sportcentrum

4 Stadspark

5 Oude Markt

6 Station

7 Faculteit Ingenieurswetenschappen

■ Faculteit Ingenieurswetenschappen

Kasteelpark Arenberg 1 bus 22003001 LEUVENtel. + 32 16 32 13 50fax + 32 16 32 19 [email protected]

Nie

uw

eM

echels

este

enw

eg

Kareelveld

Biestsestraat

Kareelveld

Oude

Rondelaa

n

Galgebergstraat

weg

Here

stra

at

Here

straat

Hollestraat

Gro

enveld

stra

at

IJze

renm

olenstra

at

lestijnenlaan

Wille

mde

Cro

ylaa

n

Hertog E

ngelbertlaan Eburonenlaan

Wijngaardlaan

atn

Kardin

aal

Mer

cier

laan

J. Vandenbemptla

an

Klooster

laan

Wavers

ebaa

n

Dreefstr

steenw

eg

de Lignestraat

Prins

Sint-Lambertusst

Hertogstraat

Na

am

se

Nac

hteg

a

enst

raat

l

Mezenlaan

Zwal

uwen

laan

W.V

Gro

enstr

aat

Par

kbos

stra

at

Hertogstraat

Saffranenbergstr

Sparrendreef

n

Abdijstraat

Petrusberg

Norberti

Bru

gstraa

Harb

oo

rtstr

straat

Bie

rbeek

Dela

unois

ln

L. S

chre

ursv

est

Ple

inst

raat

Kerkhofdreef

Kerkhofdreef

Nieuwe

Tivo

li straa

t

Abdij van Park

Matadilaan

PH

ILIP

SS

ITE

L. D

arte

ln

Blo

emen

laan

Vo

lhard

ing

sln

Goede HaardlaanBroekstraat

Molenbeek

Bro

ekstraat

Beekln

Bronlaan

Parkdallaan

Verb

ind

ing

sla

an

Duinberglaan

Duinberglaan

Leeuwerikenstraat

Witho

flaan

Armand Thiérylaan

Heidelaan

Langendaallaan

Voor

dela

an

Pak

enst

raat

Ge

lde

na

aksebaan

Mils

ew

eg

Gro

en

stra

at

Spoorwegstraat

Hoveniersdreef

Krommelaan

Rijcklaan

Zeepweg

E.Ru lensp

ark

E. Ruelensvest

TiensesK

lein

-Rijs

els

tr

Korenstr

Boule

vard

str

S. Stre

Ko

E. Solvaystraat

Rondestr Werk

huize

nstr

Marte

lare

nla

an

Eenm

eila

an

Herfstlaan

Veeweide

laan

Lent

edre

ef

urenst

ra

Ach

t

Vre

Broed

erlij

heidstr

Gel

ijk

heidst

r

Wipstraat

straatJoz

Leuvens

e Paternosterstr

de Becker-

Remyplein

Oude Diestse-

steenweg

Ijzer

en

weg

str

Dijl

ed

re

Aars

ch

ots

este

en

weg

rt

Dijl

e

A. W

oute

rstr

aat

KleineHuizenstr

Eg

ela

ntier- laan

Langerijlaan

Sch

Vergezicht-

laan

Stadsvest

Mechelsesteen

Bra

ambes

-

senl

aan Eiken

Roesel-

berg

dal

meistrTwaa

Achttie

n-

ap

rillaan

Ble

yd

enb

erg

laan

ichtla

an

Lefèvrelaan

Ko

l. Beg

aultla

an

Aarschotsepoort

Stapelhuisstr

Redersstraat

Zoutstraat

Vaartkom

Vaartkom

Engels Plein

Werk

man

str

aat

J. P. Minckelersstraat

Tweewate

rsst

raat

Kardinaal

Lombaardenstr

St-Maartensdal

Va

art

str

aa

t

J.B. V

an M

onsstra

at

Strijd

ersstraat Weid

estr.Vand

en Tymplestr

Nervierss

traat

Blauw-

putgang

Oppendorp-

gangDiestsestraat

Diestsestraat

Lepelstraat

L.Melsensstr

P.J.Van

Benedenstr.

Putte-.

gang

Sint-M

a

Sint-M

aartenstra

at

artenstraat

V.D.G

heynlaan

Rijschoolst

raat

Vital

Dec

oste

rstraatF.

Smolders

plein

Leops.

Joden

str

Margare

thapl

Rector deSomerplein

Schrij

nmakersstr.Busleidengang

Dirk Boutslaan

Pens-

str

Vissersstr.

Kolveniershof

Augustij-nenstr

van L

oth

ari

K.

ngenstr

Craenendonck

Lei

P.C

ou

reels

traat

Brouwersstr

stra

atR.Claesstr

Halfmaartstraat

Klein

Beg

ijnho

f

Slu

isstr

aat

Valkerij

gang

Burchtstraat

Achte

r de

Latte

n Asstr

aat

Glasb

l azerijstraat

Mechelse-

Keiz

er

bergs

s'Herto

gen-

wijngaard

Verlore

n K

ost

Ridders

stra

at

Zandgang

La

Vig

nett

e

Mechels

estra

at

Penitentienenstraat

PereboomstraatTorentje

Vriesenho

f

Het

Balsem-bloemhof

Leerlo

oie

- rijs

tr

Fo

nte

inst

raat

Mis

pela

ars

-

gang

Do

nk

ers

traa

t

Wijnpersstraat

Delvauxwijk

P.

Ter Boelhage

Brouwersstraat

Petermannen-

straat

Zeven

Sla

pers

str

Fo

nte

instr

aat

Tessenstr

aat

Verbrandepoort

Rid

ders

stra

at

Sint-

straat

Servatius-

Peterselie-gang

Bloemenberg-

gang

Iers

e P

red

ikhere

nst

raat

Noormannenstraat

Hoges

trMec

helseve

st

Den

Bos

ch

Bru

ssel s

epoort

sselse

Gijz

ela

ars

str

Tolh

uiz

enstr

Muurk

ruid

J. B

ule

nsw

ijk

Pre

nte

nG

ang

Paard

en-

w

eg

KaboutermansstraatCardenberch

Horen-gangMgr. Van Waeyenberghlaan

Gro

efst

raat

Groefplein

Groefgang

Pio

eng

ang

Vesting

gang

Dan

eels

gang

Go

ud

sb

loe

stra

at

Tervuurse

Voorzorgstr

E.

Rem

yvest

Bankstraat

Kart

uiz

ers

str

Heili

ge G

eests

traat

Heili

ge G

eests

traat

A. De Greefstr

A. Bastinstr

Janseniusstraat Janseniuss

traat

Grasmus- hof

Prosper Poulletlaan

Ten Hove

Redingenstraat

Red

inge

n

R.

Van

dervaere

nla

an

Redingenhof

L. C

olin

sla

an

molenlaan

Vo

l

Damiaanplein

Minderbroedersstraat

Ka

pu

cijn

env

oer

Biezenstraat

Hubertusstr

Sint-Jacobs-plein

Hertstr

Kru

isst

rP

elg

rim

str

Wagenw

eg

straat

Predi

kher

enst

r

Predik

-

herin

nens

traat

str

O.-

L.-

Vro

uw

-

Sint- Annanstr. W

ierin

gstr

Sint-Barbarastr

Waais

tr

Dijl

e

DrinkwatersstrRatte

Rijd

ende

Art

iller

ielaan

Parijs

stra

at

Oud

e M

ark

t

Collegeberg

Krakenstr

Zeelstr

Kie

kenstr

Kort

est

r

Grote Markt

Eikstrhandelstr

Muntstraat

Lierg

Hanen

gangs'-Meiersstr

Lakenweversstr.

Sta

nd

onckstr.

hi

elss

trH

oge

school

ple

in

Sint-Antonius

Ramberg

berg

str

aa

tN

aa

mse

Schap

enstr

aat

Zwartzustersstr Karmelieten

berg

St. Begga

Elzas-gang

berg

Schap

enstr

aat

Quin

tens

berg

Sin

t

Tervuurse

vest

Naamse-poort

Verko

rting

straat

Gilbert

str.

V.Belstr.

Giraud

str

A.

E.V

an

Arenberghstr

Consciencestraat

Ver

F.

meylen-

straat

straat

E.Mathieustr

Verhaghen

strP.J.

Lin

denstr

G.V

and

er

de Bayo

P. Lebrunstr

Weldadigheidsstraat

Parkstraat

Parkstraat

F. Lintsstr

C. M

eunie

rstr

aat

Naamsevest

H. Regastraat

Park

poort

Bra

banço

nnestr

aat

F. Lin

tsstraat

RapengangA.

Van't

Sestich- straat

Prelatenstr

Mon-

nikenstr. E. Van Evenstr

Vlamingenstraat

Vesa

liuss

traa

t

Mercierplein

Windmolenveldstraat

Dekenstraat

Gild

enst

rW

indm

ole

n

Sch

epen

enst

rTo

mve

ldst

r

Gel

den

aaks

evest

Tiense-poort

Diestse-poort

str

Tiensestraat

Inkomststraat

Blijde-

Bur

gem

eest

erss

traa

tM

athi

lde

gang

Dagobertstraat

Tie

nse

ve

st

A. N

obel

stra

at

Provincie-plein

Straatjesgang

Jozef II-straat

Lipsiusstraat

Pro

vin

cie

-esp

lanad

e

JustusLeop

old

I-st

r

Wille

mss

traat

Raven

stra

at

Mussen

straat

BogaardenstraatKon

.

Are

nd-

stra

at

Rav

en

H. H

oove

r-pl

ein

C. Deberiotstraat

Savoye

str Vanderkelenstr

L.

Ladeuzeplein

J. S

tass

tr

Bondgenotenlaan

Die

sts

ep

oo

rt

Diestsevest

Vuurkruisenlaan

Zegela

an

weg

mansp.

Vin

kenla

an

Pom

pstraat

p

Zeils

tr.

Anker

str

.

d'E

ynat

str

aat

Wo

lven-

gang

stra

at

Mar

ia-T

here

sias

traa

t

Hoveniersdreef

Ala

ud

a straat

Kantine-plein

Van L.E.

plein

Eerdekensstraat

Veilingweg

Gro

ot

Beg

ijnho

f

GrootBegijnhof

Conscienceplein

Mic

A.Smets-

Lavo

ren-

berg

Kroeg-berg

Beurs

gang

m

St.

Wijnpers-

straat

Ten W

ijngaa

rd

sing

elBieststraat

Han

dboogh

of

Amerikalaan F.Tie

le-

mansla

an

M. de Layens-

plein

Valken-plein

Ludenscheidsingel

Zwanenberglaan

Tuin

straat

oonz

Scho

rens-

ho

f Mei-

bloemweg

Arenberg

Abdij van P

A.

Burg. J.Burg. S

.

e

Cansgang

HaaggangHofgang

Korbeeklogang

raat

te

De

E.

plein

Wande-lingstr.

s'H

ertogenla

an

straat

Hal

ve

stra

at

straat

H.

Vis

Mark

t

Drie-Engelen- berg

Leeuwerikenstraat

ne

ssin

ge

lR

en

Arenberg I

Theresianen gang

Martelaren- plein

Erasmusplein

Metsysplein

Joanna-Maria Artoisplein

Ooster- tunnel

Tervuurse-poort

Kruidtuin

Boek

Sin

t-

Abdij

Keizersberg

Stadspark

Nens-str.

Arenberg IV

Bru

Randpark

ing

BODART

Bruul

poort

Dijled

reef

Slacht hu

is

laan

Prof. J.

Vounckplein

van Ostaijenlaan

Ste

engro

eve

nl

aan

Studentenwijk ArenbergDe WAAG

Kasteelpark Arenberg

P

P

- Master

i

59

60

Samenstelling en redactie: Faculteit Ingenieurswetenschappen - Dienst Marketing KU Leuven Grafisch ontwerp: AlteraDruk: Artoos Foto’s: KU Leuven - Rob StevensBijgewerkt tot augustus 2014© 2014 KU Leuven

Deze brochure biedt een zo volledig mogelijk overzicht van de opleidingen die de KU Leuven tijdenshet academiejaar 2015-2016 organiseert. Tijdens het academiejaar kunnen echter nog wijzigingenop het vlak van de programmaopbouw worden goedgekeurd. De informatie in deze brochure kande universiteit dan ook juridisch niet binden. De meest recente informatie over het onderwijsaanbodvind je op www.onderwijsaanbod.kuleuven.be


Eindprofiel 7






Eindprofiel 33










Nuttige websites 61









studentendiensten


inschrijven




Infodagen


ijkingstoets






61

Beste student,









www.kuleuven.be

v.u.

: Is

abel

le V

an G

eet,

Oud

e M

arkt

13,

300

0 Le

uven

2015

-201

6


DEC.

JAN.

FEB.

MAA.

APR.

MEI

JUN.

JUL.

AUG.

SEP.

NOV.





INFODAG

28 maart 2015

INFOBEURS9 mei 2015







LEU

VE

N t Infomomenten

Documents

B Ingenieurswetenschappen Leuven 15-16