(ข)

สารบญ

หนา

ค าน า (ก)

สารบญ (ข) – (ค)

แนวทางการปฏรปประเทศดานการเมอง ๑ โดย ศาสตราจารย ดร.สมบต ธ ารงธญวงศ

แนวทางการปฏรปประเทศดานการตอตานการทจรต คอรปชนและสรางมาตรฐาน ๕ ทางจรยธรรมของผบรหารประเทศ โดย รองศาสตราจารย ดร.จร วจตรวาทการ

แนวทางการปฏรปกระบวนการยตธรรม ๑๒ โดย ศาสตราจารย ดร.บรรเจด สงคะเนต

แนวทางการปฏรปการบรหารราชการแผนดน ๒๓ โดย ศาสตราจารย ดร.อดม ทมโฆสต

แนวทางการปฏรปการศกษา ๔๒ โดย รองศาสตราจารย ดร.วชต หลอจระชณหกล

แนวทางการปฏรปโครงสรางเศรษฐกจและสวสดการสงคม ๕๑ โดย ผชวยศาสตราจารย ดร.ณดา จนทรสม และ ศาสตราจารย ดร.ณฏฐพงศ ทองภกด

แนวทางการปฏรปดานขอมลขาวสาร ๘๔ โดย ผชวยศาสตราจารย ดร.วรชญ ครจต และศาสตราจารย ดร.ยบล เบญจรงคกจ

แนวทางการปฏรปเพอลดความเหลอมล าทางการเมอง เศรษฐกจ และสงคม ๙๘ โดย ศาสตราจารย ดร.ชาตชาย ณ เชยงใหม

แนวทางการปฏรปประเทศดานการปองกนและปราบปรามการคามนษย ๑๐๓ โดย อาจารย ดร.วชย รปข าด

(ค)

สารบญ (ตอ)

หนา

แนวทางการปฏรปดานการทองเทยว ๑๐๙ โดย รองศาสตราจารย ดร.เทดชาย ชวยบ ารง

แนวทางการปฏรปดานสงแวดลอม ๑๑๖ โดย รองศาสตราจารย ดร.ธวชชย ศภดษฐ

แนวทางการปฏรปดานเทคโนโลยสารสนเทศ ๑๒๖ โดย ผชวยศาสตราจารย ดร.รฐกร พลทรพย

แนวทางการปฏรปดานการพฒนาทรพยากรมนษย ๑๓๔ โดย ศาสตราจารย ดร.กลยาณ เสนาส

แนวทางการปฏรปดานโลจสตกส ๑๕๙ โดย อาจารย ดร.ศวกา ดษฎโหนด และ ผชวยศาสตราจารย ดร.จงสวสด จงวฒนผล

แนวทางการปฏรปดานพลงงาน ๑๖๗ โดย รองศาสตราจารย ดร.วชต หลอจระชณหกล และ ศาสตราจารยดร.ธระพงษ วกตเศรษฐ

แนวทางการปฏรปประเทศดานการเมอง โดย

ศาสตราจารย ดร.สมบต ธ ารงธญวงศ

๑. ประเดนของการปฏรปประเทศ การปฏรประบบและกระบวนการทางการเมองของไทย ๒. ปญหาระบบและกระบวนการทางการเมองของไทย ๒.๑ ปญหาเกยวกบพรรคการเมอง ๑) พรรคการเมองไมใชพรรคของประชาชน แตพรรคการเมองเปนเสมอนกจการหรอบรษทสวนตวของนายทนพรรคทมอ านาจสทธขาดในพรรค ท าใหสมาชกพรรคตองตกอยภายใตอ านาจบงการของนายทนพรรค นายทนพรรคจะมอ านาจตดสนใจในการเลอกผลงสมครรบเลอกตง และถาไดจดตงรฐบาลกจะมอ านาจแตงตงบคคลใหด ารงต าแหนงรฐมนตร หากไมเปนทพอใจกจะถอดถอนและปรบเปลยนได ท าใหนายทนพรรคมอ านาจครอบง าพรรคทงหมด ๒) สมาชกพรรคมจ านวนนอยไมครอบคลมทงประเทศ สวนใหญจะมลกษณะเปนกระจกในบางพนท ท าใหพรรคมลกษณะของพนทนยม บางพรรคมพนทอทธพลเพยงจงหวดเดยวเทานน ๓) สมาชกพรรคสวนใหญมไดจายคาสมาชกเองเนองจากพรรคจะรบผดชอบจายคาสมาชกให เพอจงใจใหมผมาสมครเปนสมาชกพรรค และเนองจากประชาชนจ านวนมากยากจน และไมมวฒนธรรมในการบรจาคเงนใหพรรคการเมองหรอผสมครรบเลอกตง ท าใหพรรคการเมองตองพงพาเงนจากนายทน ท าใหสมาชกพรรคขาดความรสกเปนเจาของพรรคอยางแทจรง ๔) พรรคการเมองมบทบาทนอยในการเผยแพรอดมการณหรอนโยบายของพรรคใหกบประชาชนในพนท ท าใหความสมพนธระหวางพรรคกบประชาชนยงหาง ประชาชนจะรสกวาพรรคการเมองจะเขาพนทเมอมการเลอกตงเทานน พรรคการเมองจงเปนเสมอนกลไกส าหรบการเลอกตงอยางเดยว ๒.๒ ปญหาเกยวกบการเลอกตง ๑) การเลอกตงเตมไปดวยการซอสทธขายเสยง มพนทเลอกตงนอยมากทผชนะการเลอกตงไมตองใชเงนในการซอสทธขายเสยง การใชเงนเลอกตงนบวนจะยงสงขน ท าใหคนทมเงนมากมอทธพลในพนทมากมโอกาสชนะสง ถาผสมครไมมเงนเองกจะตองอาศยพรรคและยอมเปนลกทมของกลมการเมองในพรรคหรอ ลกทมของหวหนาพรรคโดยตรง ท าใหนายทนพรรคยงมบทบาทมากในการกมชะตาชวตทางการเมองของผสมครรบเลอกตง ๒) การใชนโยบายประชานยมเปนเครองมอในการเลอกตง ในอดตผน าพรรคและผสมครตองจดหาเงนเพอใชในการซอสทธขายเสยงโดยตรง แตเมอทกษณน านโยบายประชานยมมาใช โดยจดท าโครงการทใชเงนภาษอากรจากประชาชนมาเปนเครองมอในการสรางความนยมใหแกพรรคตน เปนเสมอนการซอเสยงลวงหนาโดยไมตองใชเงนของตวเอง แนวทางนนอกจากจะไมสามารถแกไขปญหาใหกบประชาชนไดแลว ยงสรางความเสยหายใหกบประเทศเปนจ านวนมากอกดวย ปจจบนพรรคการเมองทกพรรคจงพยายามแขงขนกนใชนโยบายประชานยมมากขน การเลอกตงในประเทศไทยจงกลายเปนเครองมอของนกการเมองทฉอฉลทอวดอางการเลอกตงเพอเปนชองทางในการใชอ านาจหาประโยชนใหตนเอง

๓) การซอสทธขายเสยงมกลยทธมากมายทอ านาจของผก ากบตรวจสอบทางกฎหมายเออมไมถง ในบางพนทเพยงแตหวคะแนนของผสมครแจงวาการเลอกตงคราวนจะจายเทาไร เลอกตงเสรจแลวจงรบเงน ส าหรบนกการเมองทมอทธพลวธการนกใชได ท าใหกฎหมายไมมโอกาสทจะเลนงานไดเลย ๔) บทบาทของ กกต. ในการควบคมก ากบการเลอกตงไมมประสทธภาพ เพราะท าหนาทเหมอนศาลพระภมใหผรองเรยนมาฟองรอง ถาไมมผรองเรยนกถอวาการเลอกตงเรยบรอย หรอจบทจรตไดในประเดนทไมใชประเดนหลกของการทจรตการเลอกตง นอกจากนยงมขอกลาวหาถงการท าหนาทไมสจรตของ กกต. จงหวดอกดวย ๕) การแจกใบเหลองใบแดงไมชวยในการแกไขปญหาการทจรตการเหลอกตง โดยเฉพาะการแจกใบเหลองทพบวาสวนใหญผทถกใบเหลองเมอเลอกตงใหมกจะชนะกลบมาเหมอนเดม การแจกใบเหลองนอกจากจะไมสามารถแกไขการทจรตเลอกตงไดแลว ยงท าใหการเลอกตงสนเปลองทงงบประมาณการเลอกตงและเวลาในการเลอกตงของประชาชน สวนการแจกใบแดงอาจจะมผลท าใหผสมครถกตดสทธจากการเลอกตง แตกมจ านวนนอยมาก ท าใหนกการเมองไมเกรงกลว ๖) ปญหาการซอสทธขายเสยงท าใหผสมครทตองอาศยเงนซอเสยงจากนายทนพรรคตองกลายเปน ขขาทางการเมองของนายทนพรรคไปโดยปรยาย นกการเมองจงไมมอสระในการด าเนนงานทางการเมองเพอประโยชนของประชาชน ๓. วตถประสงคของการปฏรปกระบวนการทางการเมอง ๓.๑ การปฏรประบบพรรคการเมอง

๑) ตองท าใหพรรคการเมองเปนพรรคของประชาชน ๒) ตองก าจดอทธพลของนายทนพรรคออกจากพรรคการเมอง ๓) ตองปองกนมใหนกการเมองกลายเปนทาสของนายทนพรรค ๔) ตองสงเสรมใหพรรคเปนสอกลางระหวางรฐบาลกบประชาชน

๓.๒ การปฏรประบบการเลอกตง ๑) เพอสงเสรมใหการเลอกตงสจรต เทยงธรรมและโปรงใส เปนไปตามหลกการของระบอบ

ประชาธปไตยโดยตวแทน ๒) เพอสงเสรมใหประชาชนตระหนกในความส าคญของการเลอกคนดเขาไปเปนผปกครอง ๓) เพอปองกนมใหพรรคการเมองใชนโยบายประชานยมเปนเครองมอในการซอเสยงลวงหนา

๔. ขอเสนอแนะแนวทางการปฏรประบบและกระบวนการทางการเมอง ๔.๑ การปฏรประบบพรรคการเมอง ๑) ก าหนดใหประชาชนสามารถบรจาคเงนภาษเงนไดบคคลธรรมดา และภาษเงนไดนตบคคลไมเกนรอยละ ๑ ของจ านวนเงนทเสยภาษใหแกพรรคการเมองทตนสนบสนน เงนจ านวนนในอนาคตจะมมลคาไมต ากวาปละหมนลาน พรรคการเมองทโดดเดนอาจไดรบเงนบรจาคปละหลายพนลาน พรรคการเมองกจะมเงนทน

สนบสนนโดยไมตองอยภายใตการครอบง าของนายทนพรรค มาตรการนจะท าใหประชาชนเปนเจาของพรรคการเมองโดยตรง ๒) พรรคการเมองทจะสงผสมครรบเลอกตง จะตองมสมาชกไมนอยกวารอยละ ๑๐ ของผมสทธเลอกตงทงประเทศและอยางนอยรอยละ ๑ ของผมสทธเลอกตงในแตละจงหวด ทงนเพอปองกนมใหพรรคเปนพรรคของพนทแตเปนพรรคการเมองของคนทงประเทศ ๓) ในการคดเลอกผสมครรบเลอกตงในแตละเขต ใหทประชมตวแทนพรรคในแตละจงหวดเปนผคดเลอกผสมครของพรรคในแตละจงหวด ๔) ถาประยกตระบบแบงแยกอ านาจมาใช เพอใหประชาชนเลอกตงนายกรฐมนตรโดยตรง โดยผานพรรคการเมองและโดย ส.ส.ไมมอ านาจในการแตงตงนายกรฐมนตร แนวทางนสามารถก าหนดใหผสมครส.ส.ไมตองสงกดพรรคการเมองได ถงแมจะม ส.ส.อสระไดรบการเลอกตงกจะไมกระทบการจดตงรฐบาล ๔.๒ แนวทางการปฏรประบบและกระบวนการเลอกตง ๑) ผสมครรบเลอกตงททจรตการเลอกตงจะตองถกลงโทษจ าคกตงแต ๕-๑๐ ป พรอมกบถกตดสทธในการสมครรบเลอกตงตลอดชวต โดยถอวาผททจรตการเลอกตงไมควรมโอกาสทางการเมองอกตอไป ๒) ใหผสมครจดท างบประมาณคาใชจายในการเลอกตงตามกรอบวงเงนททางราชการก าหนดเสนอตอเจาหนาทในเขตเลอกตง หากผใดจายเกนใหลงโทษจ าคกและตดสทธในการสมครรบเลอกตง ๓) การเลอกตงใหใชระบบบญชรายชอจงหวด พรรคการเมองจะสงผสมครไดตามจ านวนของส.ส.ทมในแตละจงหวด จ านวนส.ส.ในแตละจงหวดใหเปนไปตามสดสวนประชากร กรณนสามารถใหมผสมครอสระได ตวอยางเชน ถาก าหนดใหส.ส. ๑ คนมาจากประชากร ๑.๕ แสนคน ถาในจงหวดมประชากร ๑.๕ ลานคน จะม ส.ส. ได ๑๐ คน เมอประชากรเลอกตงแลว (ก าหนดใหใชหลก ๑ คน ๑ เสยง) สมมตมผมาใชสทธเลอกตง ๘ แสนคน ใหน าจ านวน ส.ส.ของจงหวด ๑๐ คนไปหาร แสดงวาคะแนนเสยง ๘ หมนเสยงเทากบส.ส. ๑ คน น าจ านวนเสยงทแตละพรรคไดรบหารดวย ๘ หมน จะไดจ านวนส.ส.ของแตละพรรคในแตละจงหวด ส าหรบผสมครอสระถาไดคะแนนเสยงเกนกงหนงของ ๘ หมน กจะไดรบการเลอกตง เปนตน ๔) ใหพรรคทไดรบคะแนนเลอกตงทงประเทศสงสดอนดบหนง ท าหนาทจดตงรฐบาล และใหหวหนาพรรคท าหนาทนายกรฐมนตร และมอ านาจในการแตงตงรฐมนตร ในกรณทนายกรฐมนตรลาออกหรอไมสามารถปฏบตหนาทได ใหพรรคเลอกตงหวหนาพรรคใหม และใหหวหนาพรรคทไดรบเลอกตงใหมท าหนาทนายกรฐมนตร กรณทนายกรฐมนตรถกถอดถอน ใหพรรคทไดรบเลอกตงอนดบสองท าหนาทจดตงรฐบาล และหวหนาพรรคท าหนาทนายกรฐมนตร ๕) ใหตวแทนประชาชนจากภาคสวนตางๆ ในเขตเลอกตงรวมเปนกรรมการก ากบดแลการเลอกตงใหสจรตเทยงธรรมและโปรงใส ๖) ใหน าระบบ e-voting มาใชในการลงคะแนนและนบคะแนน เพอใหการเลอกตงมประสทธภาพและประสทธผล และสามารถทราบผลการเลอกตงไดโดยเรว

แนวทางการปฏรปประเทศดานการตอตานการทจรตคอรรปชน และสรางมาตรฐานทางจรยธรรมของผบรหารประเทศ

โดย รองศาสตราจารย ดร.จร วจตรวาทการ

แนวทางการปฏรปมงเนนการปองกน การปลกจตส านก การปลกจตส านก และการใหความรความเขาใจเกยวกบผลเสยของการทจรตคอรรปชน ซงจะด าเนนการควบคไปกบการปราบปรามและการลงโทษโดยมาตรการทางกฎหมาย การปองกนการทจรตคอรรปชน เปนการใหความรแกเดก เยาวชน และประชาชน อาท น าหลกสตรทเนนการปลกฝงคณคาทางคณธรรมและจรยธรรมไปใชในระบบการศกษา โดยเนนการเรยนรทผเรยนสามารถซมซบและปฏบตไดดวยตนเอง สอดแทรกเนอหาสาระในสอหลากหลายประเภทเพอใหเขาถงกลมตาง ๆ ตามความชอบและความสนใจทแตกตางกน สรางเครอขายประชาชนใหการตอตานการทจรตคอรรปชนเปนวาระแหงชาตทตองด าเนนการอยางตอเนอง ใหใชสอเพอรณรงคปลกฝงจตส านกรงเกยจคอรรปชน โดยใหรฐจดสรรเวลาเผยแพรสอทางโทรทศนเพอประโยชนของสาธารณะ รวมทงใหทนสนบสนนการผลตสอแบบสรางสรรค การปองกนปญหาการซอขายต าแหนงในระบบราชการ เนนการสรางความเปนธรรมและเพมประสทธภาพและประสทธผลของงาน เพอแกปญหาเฉพาะหนา ควรใหมคณะกรรมการกลาง ซงคดสรรผมความสามารถ มคณธรรมจรยธรรมและประวตด และเมอมการเลอนขนเลอนต าแหนงในกรม/หนวยงานใด ใหกรรมการจบฉลากเปนกรรมการภายนอก รวมพจารณากบกรรมการภายในหนวยงานนน ทงตองมการประเมนผลงานอยางจรงจง มาตรฐานจรยธรรมของผบรหารประเทศ เปนประเดนส าคญมาก เพราะเปนผทตองมคณธรรมและจรยธรรมสงกวาคนทวไป เปนตนแบบแกประชาชน จงตองรกษาผลประโยชนของสวนรวมและไมมพฤตกรรมเปนทกงขา สงสยหรอครหาได ภาคประชาชนสามารถตรวจสอบและประเมนได ทงตองผานการอบรมดานจรยธรรมอยางจรงจง การปราบปรามการทจรตคอรรปชน เปนประเดนทางดานการปรบแกกฎหมายและกระบวนการทางกฎหมายใหเขมแขงและรวดเรวขน อาท เพมโทษผกระท าผด ลงโทษผร ารวยผดปกตยอนหลงได ๑๐ ป ผถกกลาวหาตองเปนผพสจนความบรสทธของตน มศาลเฉพาะคดทจรต ประชาชนเปนโจทกฟองคดได รวมทงการใชมาตรการทางภาษเพอเอาผดผกระท าความผด ๑. ประเดนของการปฏรป การทจรตคอรรปชนเปนปญหารายแรง รนแรงและเปนรากเหงาของปญหาทางการเมอง เศรษฐกจ สงคม และทก ๆ ดานในสงคม แนวทางการปฏรปการตอตานการทจรตคอรรปชนและสรางมาตรฐานจรยธรรมของผบรหารประเทศจงตองการมงเนนมาตรการปองกน และการสรางมาตรฐานทางจรยธรรม นอกเหนอจากมาตรการปราบปรามและลงโทษเมอมกรณการทจรตคอรรปชนเกดขน การปฏรปครอบคลมประเดนดงตอไปน ๑.๑ การปองกนการทจรตคอรรปชน ๑.๒ การปองกนปญหาการซอขายต าแหนงในระบบราชการ ๑.๓ การสรางมาตรฐานทางจรยธรรมของผบรหาร ๑.๔ การปราบปรามและลงโทษการทจรตคอรรปชน

๒. ปญหา การแกไขปญหาการทจรตคอรรปชนควรด าเนนการทงมตการปองกนและการปราบปรามไมยงหยอนกวากน ทผานมา แมมตวบทกฎหมายทด มกลไกเพอการตรวจสอบและปราบปรามมากขน มองคการและสถาบนตาง ๆ ทด าเนนงานดานการปราบปรามมากขนกตาม แตการทจรตคอรรปชนกมไดลดนอยลงแตอยางใด เพราะผกระท าผดหาทางหลบเลยงกฎหมายอยางชาญฉลาดและหาวธการตาง ๆ นานา เพอใหไดประโยชนทเออตอตนเอง ญาตและพวกพอง รวมทงการแกกฎหมาย/ออกกฎหมายเพอเออการโกงของตนใหถกตอง สรางนโยบาย แผนงาน และโครงการเพอรองรบการโกง เปนตน การซอขายต าแหนงในระบบราชการกเชนกน เปนการทจรตคอรรปชนประเภทหนงทสรางปญหารนแรงยงตอการบรหารราชการ ท าใหภาครฐไมแขงแรง เปนการกดกรอนภาครฐ ท าใหคนดทอแท คนโกงไดต าแหนงกาวหนาในระบบ รวมทงลดทอนประสทธภาพและประสทธผลของงาน และรายทสดคอ การสรางความไมเปนธรรมอยางรนแรงในระบบ ซงน ามาถงการลมสลายของศรทธาและความเชอมนของภาครฐ ผบรหารประเทศและผน ากเชนกน โดยเฉพาะนกการเมอง ซงควรเปนตนแบบของประชาชนในแงการครองตน ครองคน และครองงาน อยางไรกตาม มกเปนขาวอยเนอง ๆ ถงการกระท าทไมเหมาะสม กระท าการทจรตคอรรปชน ในการเขาสต าแหนงส าคญอนเปนต าแหนงหลกของประเทศ จ าเปนตองมการแก ไขเพอขจดหรออยางนอยลดการทจรตคอรรปชน ทงเชงนโยบายและการเออแกญาตมตรเพอนพอง ตวบทกฎหมายทลงโทษคดการทจรตคอรรปชนกเปนปญหาหลกเชนกน กระบวนการปราบปรามและลงโทษจ าเปนตองมการปรบปรงแกไขเพมเตมใหทนและสอดคลองกบความกาวหนาของกระบวนการทจรตคอรรปชน ๓. วตถประสงคทตองการแกไข เพอขจดหรอลดปญหาการทจรตคอรรปชน จงจ าเปนตองเรงปลกฝงจตส านกและปลกจตส านก โดยใหความรความเขาใจแกเดก เยาวชน และประชาชนทวไป อนเปนสมาชกของสงคมทกระดบ ถงปญหาการทจรตคอรรปชนทกดกรอนประเทศชาต และผลเสยของการทจรตคอรรปชนทสงผลแกตนเองและประเทศชาตโดยรวม การด าเนนการปลกฝงและปลกจตส านก ตองด าเนนการควบคไปกบกระบวนการปราบปรามและลงโทษทางกฎหมาย การขจดการซอขายต าแหนงในวงราชการ และการก าหนดคณสมบตทพงประสงคของผบรหารประเทศและผน าระดบตาง ๆ ทงใหมการตรวจสอบไดโดยภาคประชาสงคม/ภาคประชาชน ๔. ขอเสนอแนะตอแนวทางการแกไข ๔.๑ การปองกนการทจรตคอรรปชน

หากบคคลใดมคณธรรมและจรยธรรม บคคลนนจะรจกยบยงชงใจ ละเวนการกระท าผด ห ร อ ก า รกระท าทไมถกตอง สงคมโดยรวมจะรงเกยจและไมยอมรบ อาจไดรบการประณามและการลงโทษทางสงคม มาตรการปองกนเนนการสงเสรมและสนบสนนใหมการใชและปฏบตกนอยางกวางขวาง แพรหลาย ประกอบดวย

๑) น าหลกสตรทเนนการปลกฝงคณคาทางคณธรรมและจรยธรรมไปใชในระบบการศกษา โดยเนนการเรยนรทใหกจกรรมเปนตวน าเพอใหผเรยนซมซบ ดดซมอยางเปนธรรมชาต ผเรยนจะไดเขาใจอยางลกซงและน าไปปฏบตไดดวยตนเอง อนเปนการสรางภมคมกนตอการยวยและทาทายของการทจรต คอรรปชน หลกสตร “โตไปไมโกง” เปนตวอยางหนงทจะน าไปใชในสถาบนการศกษา ๒) เผยแพรใหความรและความเขาใจเกยวกบผลเสยของการทจรตคอรรปชนทมตอตนเอง ตอประชาชน สงคมและประเทศชาตในรปแบบและมตตาง ๆ การเผยแพรนควรด าเนนการโดยใชสอหลากหลายประเภทเพอใหเขาถงประชาชนกลมตาง ๆ ทมความชอบและความสนใจแตกตางกน อาท สปอตโฆษณา ภาพยนตร/หนงสน เพลง เพลงหมอล า เพลงลกทง สอทางโซเชยลมเดย ๓) แทรกเนอหาสาระเขาไปในละคร ละครชดซทคอม และรายการอน ๆ ทเปนทนยมของประชาชนหมมาก เพอใหดดซมแนวคดการตอตานการทจรตคอรรปชนอยางเปนธรรมชาต

๔) การด าเนนการทงหมดในขอ ๑) – ๓) จะกระท าไดตอเมอมทนสนบสนน การปฏรปหมายถงการขอคนเวลาจากสอเพอกจสาธารณะ และการใหทนสนบสนนการจดท ารายการทเปนประโยชนดงกลาว ๕) สรางเครอขายของประชาชนผรกความถกตองเปนธรรม เพอใหไดรวมมอรวมใจสนบสนนผทรองทกข แจงเบาะแสและตองรบภยและความทกขจากการกระท าเพอความถกตอง ควรมกลมสนบสนนชวยเหลอบคคลเหลาน เพอเปนก าลงใจแกเขาเหลานและคนอนในอนาคต ๖) ใหการตอตานการทจรตคอรรปชนเปนวาระพเศษ/วาระแหงชาต รวมทงใหมการรณรงคอยางตอเนองในลกษณะ on-going campaign ๔.๒ การปองกนปญหาการซอขายต าแหนงในระบบราชการ เพอสรางความเปนธรรมและเพมประสทธภาพและประสทธผลของงาน ขอเสนอแนะในการแกไขปญหาเฉพาะหนาซงสามารถด าเนนงานไดรวดเรว ใหมการจดระบบคณะกรรมการกลางทมาจากภาคสวนตางๆ ของสงคม อาท ภาควชาการ ขาราชการทเกษยณอายราชการแลว ภาคประชาสงคม สอ ภาคเอกชน และอน ๆ การคดสรรบคคลเขาเปนกรรมการกลางควรเขมงวดเพอใหไดกรรมการทมความสามารถ มคณธรรมและจรยธรรม มประวตดมาเปนคณะกรรมการกลางอยดวยกนจ านวนมาก เชน ๖๐๐ – ๑,๐๐๐ คน และใหท าหนาทเปนกรรมการจากภายนอกเขาพจารณาการแตงตง เลอนขน เลอนชน รวมกบกรรมการจากภายในองคการ/หนวยงาน มใหกรรมการคนใดคนหนงอยประจ ากรมใดกรมหนงหรอหนวยงานใดหนวยงานหนง เมอมการพจารณาเลอนขน เลอนต าแหนงใหมการจบฉลากทกครงวาจะไปท าหนาทกรรมการภายนอกในหนวยงานใด ทงน เพอมใหมการวงเตนหาเสยงลวงหนา รวมทงปองกนมให กรรมการกลางสรางสายใยสมพนธหรอผกพนกบหนวยงานใดในระยะยาว เพราะความเปนคนไทย ความคนเคยจะท าใหเกดความเกรงใจ ดงนนกรรมการกลางจงควรหมนเวยนไปตามการจบฉลาก ซง จะชวยปองกนการวงเตนซอเสยงได ในการพจารณา/ประเมนการเลอนขนเลอนต าแหนง ควรมการประเมนอยางจรงจ ง เพอใหไดขาราชการ/เจาหนาทของรฐทมความรความสามารถ มคณธรรมจรยธรรมในการท างานในต าแหนง ขณะเดยวกนกควรมระบบการประเมนการท าหนาทของกรรมการกลางดวยเชนกน

หากจะน าระบบการมกลมคณะกรรมการกลางมาปฏบต อาจใหหนวยงานบางแหง เชน ส านกงานก.พ. เปนผด าเนนการจดการในระหวางใชระบบคณะกรรมการกลาง ใหมมาตรการปลกฝงจตส านกการตอตานการทจรตคอรรปชน รวมทงเพมมาตรการลงโทษผซอขายต าแหนงควบคกนไปดวย

ทงน หากปญหาการซอขายต าแหนงบรรเทาเบาบางลง หรอหมดไปแลวกยกเลกระบบคณะกรรมการกลางได ๔.๓ มาตรฐานทางจรยธรรมของผบรหารประเทศ เปนเรองส าคญมากทผน า ทงผน าทางการเมองและผน าในระบบราชการตองมคณธรรมและจรยธรรม ผน าในระบบราชการกอนเขาสต าแหนงไดผานกระบวนการอบรมเพอการเตรยมเขาสต าแหนง แตผน าทางการเมองซงเปนผบรหารประเทศมไดผานกระบวนการเตรยมเขารบต าแหนงแตอยางใด และมกคดวาการไดต าแหนงผน าในการบรหารประเทศเปนเกยรตและศกดศรของวงศตระกล แทจรงแลว ศกดและศรของผบรหารประเทศ คอคณธรรมจรยธรรม มใชเปนศกดศรของวงศตระกล

ผบรหารประเทศตองมคณธรรมและจรยธรรมสงกวามาตรฐานทางจรยธรรมทวไปในสงคม เนองจากผบรหารประเทศเปนตนแบบแกประชาชน เดก เยาวชน และสงคมโดยรวม นอกเหนอจากคณสมบตตามทก าหนดตามกฎหมายแลว ผบรหารประเทศตองมคณสมบตทางจรยธรรมดวย ๔.๓.๑ จรยธรรมทพงประสงคของผบรหารประเทศ ๑) รกษาผลประโยชนสวนรวมเปนส าคญ ๒) รบผดชอบในทกมตของความเปนผน า ๓) ไมของเกยวกบการทจรตประพฤตมชอบ ๔) ไมมผลประโยชนทบซอน ทงสวนตวและสมาชกในครอบครว ๕) ไมใชอ านาจอทธพลเพอเออประโยชนตอตนเองหรอพวกพอง ๖) พดความจรง ไมโกหก ซอสตยและซอตรง ๗) พฤตกรรมสวนตวไมเปนทกงขาหรอครหาหรอท าใหประชาชนขาดศรทธาหรอลดศรทธาลง ๗.๑ พวพนเรองชสาว ๗.๒ ลวนลาม คกคาม/ลวงละเมดทางเพศ ๗.๓ ดมเหลาจด/ตดสรา ๗.๔ เลน/ตดการพนน ๗.๕ ไมปกปองรกษาหลกสทธมนษยชน ๘) ไมมประวตดางพรอยเสยหายและไมมพฤตกรรมทสอไปในทางทจรตคอรรปชน ๔.๓.๒ การสรางมาตรฐานทางจรยธรรมของผบรหารประเทศ ๑) จดท าจรรยาบรรณ-มาตรฐานทางจรยธรรมของผบรหารในระดบตาง ๆ พรอมบทลงโทษ ๒) ใหหนวยงานกลางด าเนนการเอาผดและลงโทษ หากไมประพฤตปฏบตตาม จรรยาบรรณ ของผบรหารระดบตาง ๆ ๓) รายงานทรพยสนและหนสน พรอมรายไดและภาษทช าระแตละป และใหแจงทมาของ ทรพยสนในกรณทมทรพยสนจ านวนมาก

๔) มการตรวจสอบจากภาคประชาชน โดยไมถอวาเปนการหมนประมาท โดยอาจผาน เวบไซต เพอใหมการตดตามและจบตามอง ทงเปนการแสดงความบรสทธใจของผถกตรวจสอบ ๕) รายงานการรบของขวญ ของก านล รวมทงขอเสนอเชงผลประโยชน ๖) แถลงเหตผลของพฤตกรรมและการตดสนใจทสงคมกงขาหรอสงสย ๗) ผานการอบรมเชงปฏบตการเรองจรยธรรม ทมการประเมนผลการอบรมอยาง จรงจงในระดบตาง ๆ กอนเขาสต าแหนงทสงขน เปนเงอนไขของการเปนนกการเมอง ๘) ให ข อม ลท เ ป นกลา ง แต ช ด เ จน เก ย วก บ ผล งาน ในอด ต เ พ อ ให ป ระชาชน ตดสนใจวารบไดหรอไม ๙) ใหม เครอข ายผแจ ง เบาะแสและผ เฝ าตดตามผลงานและความประพฤตของ ผบรหารโดยใหคะแนนผบรหารเพอใหประชาชนพจารณา ๔.๓.๓ การพฒนาและการอบรมดานจรยธรรม

๑) จดอบรมดานคณธรรมและจรยธรรมอยางเขมขนและจรงจงแกนกการเมอง — ผบรหารระดบทองถน สวนภมภาคและสวนกลาง รวมทงมการประเมนการเขารบการอบรม เพอเปนคณสมบตประการหนงในการเขาสต าแหนง

๒) ใหมหลกสตรการอบรม โดยคณะกรรมการกลางชว ยพจารณาหลกสตรและ วธการอบรมทมทงเนอหาสาระและวธการทจงใจและสรางสรรค ๓) ใหจดสรรงบประมาณสนบสนนงานอบรมอยางตอเนอง ๔) ใหมขอมลเสนอแนะและประเมนจากประชาชนวาพงพอใจผลงานของนกการเมองหรอไม เพราะเหตใด รวมทงตองมงบประมาณและกลไกสนบสนนการประเมน ๕) ใหม เวบไซตท ระบความด ขอบกพรอง ว ธการท างาน ผลงาน อย างตอเนอง เนองจากการสะสมความด สรางประโยชนใหสงคม รกษาความถกตองและความเปนธรรมเปนเกณฑ มาตรฐานทางจรยธรรมทเปนทประจกษแกประชาชน ถอวาเปนขอมลสาธารณะทเปนประโยชนและ พงเปดเผยตอประชาชนใหรบร รบทราบทวกน ๔.๔ การปราบปรามการทจรตคอรรปชน นอกเหนอจากการปลกจตส านกและปลกจตส านกใหเกดการรงเกยจและไมยอมรบการทจรตคอรรปชน อนเปนการปองกน ซงตองท าควบคกบการปราบปรามและการลงโทษผทกระท าการทจรตคอรรปชน ประเดนทเหนรวมกนของหลายองคการและหลายภาค คอการปรบแกกฎหมายและกระบวนการทางกฎหมาย

๑) เพมโทษผกระท าความผดทจรตคอรรปชน ๒) ลงโทษอยางรนแรงตอคดใหญทกอความเสยหายอยางใหญหลวงแกชาตเพอเปนเยยงอยาง ๓) ลงโทษผร ารวยผดปกตยอนหลงไดอยางนอย ๑๐ ป ๔) ใหผถกกลาวหาเปนผตองพสจนความบรสทธของตน แทนทผกลาวหาตองเปนผหาหลกฐานมายนยนค าฟองของตน

๕) ใหมศาลเฉพาะพจารณาคดทจรตคอรรปชน เพอใหการด าเนนงาน/คดไดอยางรวดเรว ๖) ใหประชาชนเปนโจทยฟองคดทจรตคอรรปชนไดเอง ๗) ใชมาตรการภาษเพอตรวจสอบและเรยกเกบภาษยอนหลงอยางจรงจง ๘) ใหด าเนนการตามบทบาทหนาทของภาคอนสญญาขององคการสหประชาชาตเพอตอตานการทจรต (United Nations Convention Against Corruption) ตลอดจนพจารณาถงการปรบแกกฎระเบยบ และการน าเครองมอและวธการตาง ๆ ของอนสญญาอน ๆ หรอขอตกลงเชงคณธรรม มาประยกตใชในประเทศไดอยางจรงจงและสมบรณ

แนวทางปฏรปกระบวนการยตธรรม

โดย ศาสตราจารย ดร.บรรเจด สงคะเนต

๑. ประเดนการปฏรป การปฏรปกระบวนการยตธรรมทางอาญา

๒. สถานการณในกระบวนการยตธรรมทางอาญาในปจจบน

จากสถตในการด าเนนคดในศาลพบวา ปจจบนคดเขาสกระบวนการยตธรรมเปนจ านวนมากทงคดแพง คดอาญาทยนฟองคดตอศาลยตธรรม และคดปกครองทยนฟองตอศาลปกครอง โดยเฉพาะอยางยงจากสถตขอมลการเกดอาชญากรรมพบวามแนวโนมสงขนอยางตอเนอง จากสถตก ารรบแจงคดอาญาของส านกงานต ารวจแหงชาต ตงแตป พ.ศ.๒๕๕๐ – ๒๕๕๖ มสถตการรบแจงคดอาญาเฉพาะกรณทมการแจงความด าเนนคดเพมขนกวาปละรอยละ ๑๓๑ และปรากฏการกระท าความผดอาญาเฉลย ๗๙๘.๗๘ คดตอจ านวนประชากร ๑๐๐,๐๐๐ คน๒ โดยมอตราการกระท าความผดดงปรากฏตามตารางดานลางน

ขอหา ๒๕๕๖ ๒๕๕๕ ๒๕๕๔ ๒๕๕๓ ๒๕๕๒

ฆาผอนโดยเจตนา ๒,๙๑๔ ๓,๓๓๕ ๓,๓๒๘ ๓,๗๘๔ ๔,๐๐๐ ฆาผอนโดยไมเจตนา ๖๗๗ ๖๗๒ ๖๐๖ ๕๖๙ ๕๘๒ พยายามฆา ๔,๓๙๔ ๔,๕๕๘ ๔,๕๐๕ ๕,๐๓๓ ๕,๕๓๘ ท าใหตายโดยประมาท ๒๖๓ ๒๕๒ ๒๔๐ ๒๒๖ ๒๕๑ ท ารายรางกาย ๑๒,๓๓๐ ๑๓,๔๑๖ ๑๓,๑๑๘ ๑๕,๗๙๐ ๑๗,๙๙๓ ขมขนและฆา ๒ ๒ ๑ ๑ ๔ ขมขนกระท าช าเรา ๓,๒๗๖ ๓,๕๗๒ ๓,๘๐๕ ๔,๔๕๙ ๔,๘๙๕ ลกพาเรยกคาไถ ๑๒ ๙ ๙ ๘ ๕ ปลนทรพย ๓๔๓ ๔๑๓ ๓๒๕ ๔๖๙ ๖๒๐ ชงทรพย ๑,๑๗๕ ๑,๐๐๓ ๘๕๔ ๑,๒๖๒ ๑,๕๕๕ ลกทรพย ๔๓,๐๖๐ ๔๔,๖๔๒ ๔๔,๔๔๗ ๕๓,๖๓๘ ๕๔,๗๙๐ วงราวทรพย ๒,๒๕๖ ๑,๙๙๙ ๑,๗๕๓ ๒,๑๐๘ ๒,๔๒๑ รดเอาทรพย ๑๔ ๘ ๑๑ ๑๘ ๑๙ กรรโชกทรพย ๑๕๑ ๑๙๖ ๑๘๙ ๒๐๖ ๒๒๕ รบของโจร ๑๙๓ ๑๙๐ ๑๕๔ ๒๐๐ ๒๑๕

๑ สถตการรบแจงคดอาญา ๕ กลม (ไมรวมความผดเกยวกบยาเสพตด) จ านวน ๒๒๕,๕๓๗, ๒๑๖,๙๐๖, ๒๒๒,๓๑๔, ๒๑๒,๖๐๖, ๒๐๕,๖๕๑, ๒๑๘,๕๕๓, และ ๒๒๐,๒๗๖ ตามล าดบ ซงจะเหนไดวาสถตดงกลาวไมไดมแนวโนมการเปลยนแปลงอยางมนยส าคญ และคดเกยวกบยาเสพตดตงแตป ๒๕๕๐ – ๒๕๕๖ มแนวโนมพงสงขนแบบกาวกระโดด จากจ านวน ๑๐๕,๗๐๔, ๑๔๔,๘๙๘, ๑๗๑,๘๖๑, ๒๑๗,๔๐๔, ๓๕๘,๓๔๖, ๓๘๓,๙๘๘ และ ๔๔๒,๘๔๔ ตามล าดบ (สถตจากการศกษาของคณะกรรมการปฏรปกฎหมาย) ๒ อตราอาชญากรรม (ตอประชากรแสนคน) พ.ศ. ๒๕๕๖ เปนอตราสวน ๗๙๗.๗๘ พ.ศ. ๒๕๕๕ เปนอตราสวน ๑๙๓.๕๑ พ.ศ. ๒๕๕๔ เปนอตราสวน ๖๐๑.๒ พ.ศ.๒๕๕๓ เปนอตราสวน ๕๕๑.๑ และ พ.ศ. ๒๕๕๒ เปนอตราสวน ๕๑๖.๗ ทมา สภาพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

ขอหา ๒๕๕๖ ๒๕๕๕ ๒๕๕๔ ๒๕๕๓ ๒๕๕๒ ท าใหเสยทรพย ๒,๙๕๗ ๓,๐๒๐ ๓,๐๔๑ ๓,๖๖๐ ๔,๐๑๕ ฉอโกง ๗,๗๐๗ ๗,๒๒๗ ๗,๑๒๔ ๗,๕๐๑ ๗,๕๗๓ ยกยอก ๑๐,๐๖๔ ๑๐,๓๙๓ ๙,๙๓๘ ๑๐,๙๔๑ ๑๒,๑๗๔ วางเพลง ๒๗๒ ๒๑๔ ๑๙๓ ๓๕๑ ๓๕๓ โจรกรรมรถจกรยานยนต ๑๐,๘๑๓ ๑๒,๗๐๘ ๑๒,๘๙๐ ๑๖,๔๔๓ ๑๗,๓๑๓ โจรกรรมรถยนต ๑,๖๒๒ ๒,๐๑๙ ๑,๗๒๗ ๒,๒๕๓ ๒,๕๑๑ โจรกรรมโค กระบอ ๕๓ ๔๕ ๕๘ ๗๑ ๗๕ โจรกรรมเครองมอเกษตร ๘๙ ๑๑๒ ๑๒๙ ๑๕๘ ๑๒๖ ปลน ชงรถแทกซ ๖ ๒ ๙ ๔ ๙ อาวธปนธรรมดา ๓๔,๕๔๙ ๒๙,๕๒๓ ๒๔,๖๑๖ ๑๘,๙๓๘ ๑๙,๔๓๑ อาวธปนสงคราม ๖๑๘ ๖๕๑ ๖๐๑ ๕๖๓ ๖๒๑ การพนนทวไป ๓๙,๙๙๔ ๔๐,๒๑๗ ๓๖,๖๓๓ ๔๐,๗๐๒ ๔๐,๓๑๓ การพนนฉลากกนรวบ ๑๑,๑๔๑ ๑๐,๙๓๖ ๑๐,๕๓๓ ๑๐,๔๕๗ ๑๑,๖๘๖ ยาเสพตด ๔๔๒,๘๔๔ ๓๘๓,๙๘๘ ๓๕๘,๓๔๖ ๒๑๗,๔๐๔ ๑๗๑,๘๖๑ คาประเวณ ๒๔,๕๖๕ ๒๒,๑๒๑ ๑๙,๗๕๘ ๗,๐๙๘ ๖,๒๐๘ มและเผยแพรวตถลามก ๓๑๘ ๓๓๙ ๕๔๑ ๓๗๔ ๕๑๘

รวม ๖๕๘,๖๗๖ ๕๙๙,๗๙๖ ๕๕๙,๔๘๒ ๔๒๔,๔๘๙ ๓๘๗,๙๘๑ จากสถตการเพมขนของอาชญากรรมอยางมนยส าคญนอาจเกดจากขอบกพรองในการปองกน

อาชญากรรม และการพฒนากฎหมายทเกยวกบการด าเนนคดอาญา ทงวธการในการด าเนนคดกบผกระท าความผด รวมทงโทษตามกฎหมายทมลกษณะในการแกไขและโทษทมลกษณะในการปองกน ซงน ามาสการด าเนนคดในชนศาลทเพมขนตามอตราการเพมขนของอาชญากรรม จากสถตคดขางตนจะเหนไดวาปญหาส าคญของกฎหมายและกระบวนการยตธรรมทางอาญายงคงเปนปจจยทสงผลใหไมอาจแกไขปญหาการกระท าความผดไดอยางมประสทธภาพอนเกดจากขอจ ากด ๖ ประการกลาวคอ ประการแรก ปญหาการน าโทษทางอาญามาใชเกนความจ าเปน ทงคดทเปนขอพพาทระหวางเอกชนดวยกน เชนคดความผดเกยวกบการใชเชคตามตามพระราชบญญตวาดวยความผดอนเกดจากการใชเชค พ.ศ. ๒๕๓๔ และคดหมนประมาทและดหมนตามประมวลกฎหมายอาญา ซงในหลายกรณ กระบวนการในการด าเนนคดอาญาไดถกน ามาใชเปนเครองมอในการตอรอง การกลนแกลง หรอการเรยกรองคาเสยหายทไมสมเหตสมผล ในขณะทคดดงกลาวสามารถใชวธการในการระงบขอพพาททางแพงทงการระงบขอพพาททางเลอก อาท การไกลเกลย ประนประนอมยอมความ การชดใชคาสนไหมทดแทนหรอการด าเนนคดแพงได

และเนองจากการด าเนนคดอาญามเงอนไขในการฟองคดทกระทบตอสทธและเสรภาพ โดยเฉพาะมบทบญญตวาดวยการควบคมตวระหวางการพจารณาคด ซงกระทบตอสทธและเสรภาพอยางยง ประการทสอง ในการด าเนนกระบวนการยตธรรมในปจจบนพบวา ระยะเวลาในการอ านวยความยตธรรมในแตละคดทมความลาชา จากการศกษาของสถาบนวจยเพอการพฒนาแหงประเทศไทยพบวา การด าเนนคดในแตละขนตอนของกระบวนการยตธรรมยงมความลาชา ตงแตชนกอนศาล ชนศาล และชนอทธรณฎกา รวมกนแลวใชเวลาโดยเฉลย ๑๓.๕ เดอน ซงปรากฏปจจย ๒ ประการทกอใหเกดความลาชา ไดแก ปจจยดานโครงสรางการบรหารงานภายในของการด าเนนคดในชนพนกงานสอบสวน ชนพนกงานอยการและศาล ทมขนตอนมาก และการสงส านวนในแตละล าดบนนมขนตอนและระยะเวลามาก และปจจยดานบคลกรทมจ ากด กอใหเกดความลาชาในการปฏบตงาน ซงสงผลกระทบโดยตรงตอการคมครองสทธของประชาชนในระหวางการด าเนนคด ทงสทธของผตองหาหรอจ าเลยทถกคมขงในระหวางการพจารณา แมจะมการเยยวยา ชดเชยความเสยหายตามพระราชบญญตคาตอบแทนผเสยหายและคาทดแทนและคาใชจายแกจ าเลยในคดอาญา พ.ศ. ๒๕๔๔ ซงเปนกฎหมายเฉพาะทเขามาชวยจดการในเรองการเยยวยาเหยอ ทงเหยออาชญากรรม และเหยอในกระบวนการยตธรรม แตอยางไรกดการเยยวยาเหยอในกระบวนการยตธรรมนน พระราชบญญตดงกลาวยงไมครอบคลมถงการเยยวยาเหยอทเปนผตองหา และส าหรบเหยอทเปนจ าเลยนนแมพระราชบญญตดงกลาวครอบคลมถงแตกยงมปญหาในการจายคาทดแทนกรณทศาลพพากษาโดยการยกประโยชนแหงความสงสยใหจ าเลยจ าเลยรายนนกจะไมไดรบคาทดแทน ปจจยทสงผลใหการด าเนนคดลาชาประการหนงคอปจจยดานบคลากร จากการศกษาของสถาบนเพอการวจยและการพฒนาแหงประเทศไทยพบวาจ านวนบคลากรตอจ านวนประชากรในระบบยตธรรมทางอาญาของไทยยงนอยมาเมอเปรยบเทยบกบตางประเทศ พบวาประเทศทมสดสวนจ านวนบคลากรในระบบยตธรรมทางอาญาตอประชากรสงสดคอฝรงเศส ซงมจ านวนบคลากร ๖๒๐ คนตอประชากรแสนคน รองลงมาคอสหรฐอเมรกา ออสเตรย เยอรมน และไทย โดยประเทศไทยมสดสวนดงกลาวเทากบ ๓๙๗ คนตอประชากรแสนคน โดยบคลากรในระบบยตธรรมทางอาญาของไทยสวนใหญคอต ารวจ ซงปจจบนไทยมต ารวจ ๒๑๓,๑๓๕ คน เปนต ารวจชนสญญาบตร ๙๘,๒๘๖ (ฝายปฏบตการปองกนปราบปราม ๑๘,๐๕๖ คน สบสวน ๗,๙๙๕ คน สอบสวน ๑๐,๖๗๐ คน) และต ารวจชนประทวน ทงสน ๑๕๔,๘๕๒ คน (กลมงานปองกนปราบปราม ๑๔๐,๓๑๖ คน) บคลากรดานศาลยตธรรมประมาณ ๑๓,๘๑๗ คน (ผพพากษา ๓,๘๑๗ คนและขาราชการธรการประมาณ ๑๐,๐๐๐ คน) บคลากรทางดานอยการ ๔,๕๓๙ คน (อยการ ๒,๖๗๐ คน และขาราชการธรการ ๑,๘๖๙ คน) เจาหนาทดานราชทณฑประมาณ ๑๒,๔๑๕ คน (ส ารวจตลาคมป ๒๕๕๕) และเจาหนาทของกรมคมประพฤตประมาณ ๔,๒๔๕ คน (ส ารวจป ๒๕๕๗)๓ ประการทสาม ปญหาในการคมครองสทธในกระบวนยตธรรมทางอาญาทยงปรากฏการละเมดตอสทธเสรภาพอยางตอเนอง เชนกระบวนการในการแถลงขาวการจบกมและการท าแผนประกอบการรบ

๓ สมเกยรต ตงกจวานชย และคณะ, กฎหมายไทยกบประสทธภาพทางเศรษฐกจ: กรณศกษาระบบยตธรรมทางอาญา, ๒๕๕๑

สตช., ๘๖,๗๖๘

ศาลยตธรรม, ๑๔,๕๙๐

ราชทณฑ, ๙,๗๕๗

สตช. ศาลยตธรรม ราชทณฑ

สารภาพตอสาธารณะ ทสงผลกระทบโดยตรงตอสทธและเสรภาพของผตองหาในคดอาญาทจะถกสงคมตราหนาวาเปนผกระท าความผด ทงทยงไมไดมค าพพากษา ประการทสาม ส าหรบการด าเนนคดในภาพรวมปรากฏปญหาอกประการหนงคอ คาใชจายในการด าเนนคดมตนทนสง จากการศกษาคาใชจายในการด าเนนคดอาญาของสถาบนวจยเพอการพฒนาแหงประเทศไทยพบวา ในปงบประมาณ ๒๕๕๗ ใชงบประมาณสงถง ๑๒๓,๒๕๐ ลานบาท คดเปนรอยละ ๕.๗๕ ของงบประมาณรายจายประจ าปของประเทศ (ประมาณ ๒,๑๔๑,๘๖๙ ลานบาท ไมรวมงบกลาง) โดยมคาใชจายในการด าเนนคดอาญาดงน

คดทผเสยหายฟองคดเอง ปรากฏรายจายของส านกงานต ารวจแหงชาตมสดสวนสงสดคอประมาณ ๘๖,๗๖๘ ลานบาท คดเปนรอยละ ๗๐ รองลงมาคอศาลยตธรรม จ านวนประมาณ ๑๔,๕๙๐ ลานบาท คดเปนรอยละ ๑๑ และรายจายของราชทณฑ จ านวนประมาณ ๙,๗๕๗ ลานบาท คดเปนรอยละ ๗ และมแนวโนมเพมสงขนอยางตอเนอง

ในกรณทผเสยหายใชกระบวนการยตธรรมทางอาญาทกขนตอน ตนทนเฉพาะทตกกบภาครฐจะเทากบ ๑๔๔,๙๔๗ บาทตอคด ซงสงกวาตนทนของคดแพงทระดบ ๖,๕๗๖ บาทตอคด ถงประมาณ ๒๒ เทา ซงหากแยกคาใชจายในแตละขนตอน พบวามคาใชจายในแตละขนตอน ในป ๒๕๔๘ ดงตอไปน การรกษาความปลอดภยในชวตและทรพยสนของประชาชน ใชประมาณ ๗๕๐.๗๘ ตอคน (การค านวณในขณะนนใชเกณฑ ๖๓ ลานคน)การสบสวนสอบสวนของต ารวจ ใชประมาณ ๓๐,๗๘๐.๐๓ บาทตอคด (ค านวณในขณะนน ๔๑๐ ,๙๑๓ คด) การฟองรองของอยการ ใชประมาณ ๑๑,๐๐๓.๑๔ บาทตอคด (ค านวณในขณะนน ๕๐๘,๖๖๓ คด) และการพจารณาของศาล ใชประมาณ ๒๐,๖๐๓.๐๓ บาทตอคด (ในศาลชนตน อทธรณ ฎกา ค านวณขณะนน ๕๒๕,๙๔๑ คด) แตอยางไรกด ตนทนทค านวณเปนตวเงนดงกลาวขางตนยงมตนทนอน ๆ ทเกยวของโดยเฉพาะตนทนการเสยโอกาสตาง ๆ เชน เวลาทตองเสยไปจากการด าเนนคดในศาล ตนทนการเสยขอเสยง และตนทนทางจตใจอกดวย

ประการทส ความเหลอมล าในการเขาถงกระบวนการยตธรรม พบวาผตองหา จ าเลย หรอผเสยหาย อาจพบกบความยากล าบากในการเขาถงกระบวนการยตธรรมไดยากกวาคนกลมอน แมร ฐจะม

ระบบการใหความชวยเหลอทางกฎหมายแกประชาชน แตระบบดงกลาวยงไมครอบคลมและมประสทธภาพเพยงพอ โดยเฉพาะอยางยงเรองทนายความทรฐจดให ไมวาทนายความทพนกงานสอบสวนจดหาใหหรอทนายขอแรงทศาลตง พบวาระบบการคดเลอกทนายความยงขาดประสทธภาพ ไมมการก าหนดคณสมบตของทนายความ ท าใหไดทนายความทมประสบการณการท างานนอยมาท าหนาทวาตางแกตางใหผตองหาหรอจ าเลย ในขณะคนทมเงนสามารถจางทนายความทมประสบการณมาวาความใหได ซงสงผลตอการอ านวยความยตธรรมทตามมา ในเรองการปลอยชวคราว หากมการก าหนดหลกประกนทสง คนยากจนกมโอกาสในการไดรบการปลอยชวคราวนอยเมอเทยบกบคนรวย คนยากจนจงมกถกควบคมตวในระหวางการพจารณาคดเนองจากไมสามารถหาหลกประกนทมคณคาทางเศรษฐกจมารบรองการปลอยชวคราวของตนเองได ดงปรากฏจากสถตผตองราชทณฑทวประเทศพบวา ในการคมขงระหวางการพจารณามจ านวนรอยละ ๒๒.๔๙ ของจ านวนผตองขงทงหมดในเรอนจ า ซงรอยละ ๖.๖ เปนการคมขงในชนสอบสวน ซงสวนหนงเกดจากการไมสามารถหาหลกประกนมาประกนตวระหวางการพจารณาคดได ดงปรากฏรายละเอยดตามตารางดงน

ประเภท ชาย หญง รวม รอยละ

(%) ๑. นกโทษเดดขาด ๒๐๗,๐๐๖ ๓๔,๘๐๒ ๒๔๑,๘๐๘ ๗๖.๓๕ ๒. ผตองขงระหวาง ๖๐,๕๑๗ ๑๐,๗๒๓ ๗๑,๒๔๐ ๒๒.๔๙ ๒.๑ อทธรณ-ฎกา ๓๑,๗๐๑ ๕,๑๒๒ ๓๖,๘๒๓ ๑๑.๖๓ ๒.๒ ไตสวน-พจารณา ๑๑,๐๒๓ ๒,๕๐๒ ๑๓,๕๒๕ ๔.๒๗ ๒.๓ สอบสวน ๑๗,๗๙๓ ๓,๐๙๙ ๒๐,๘๙๒ ๖.๖๐ ๓. เยาวชนทฝากขง ๒๐๘ ๑๓ ๒๒๑ ๐.๐๗ ๔. ผถกกกกน ๖๑ ๒ ๖๓ ๐.๐๒ ๕. ผตองกกขง ๒,๘๕๙ ๕๐๙ ๓,๓๖๘ ๑.๐๖

รวมผตองราชทณฑทงสน ๒๗๐,๖๕๑ ๔๖,๐๔๙ ๓๑๖,๗๐๐ ๑๐๐ ทมา กรมราชทณฑ (ขอมลส ารวจ ณ วนท ๒ ตลาคม ๒๕๕๗)

ประการทหา จากคดทมลกษณะความผดในแตละฐานมความรนแรงทแตกตางกน แตดวยขอจ ากด

ของการด าเนนคดอาญาและรวมถงการลงโทษทางอาญาซงมาตรการลงโทษในปจจบนซงก าหนดในซงปรากฏตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๑๘ ไดแก ประหารชวต จ าคก กกขง ปรบ และรบทรพยสน และการมมาตรการบงคบโทษทจ ากดเพยง ๕ ฐาน และโทษในปจจบนในบางฐานความผดมอตราทไมสอดคลองกบสภาพการณปจจบนประกอบกบไมมลกษณะเปนการบ าบดฟนฟผกระท าความผด และเนองจากการท าใหมนกโทษเขาสเรอนจ าเปนจ านวนมาก จากสถตนกโทษเดดขาด พ.ศ. ๒๕๕๗ รวมทงสน ๒๒๐,๓๒๐ คน เปนนกโทษทไดรบโทษจ าคกไมเกน ๓ เดอน ๑,๓๘๖ คน รบโทษจ าคกระหวาง ๓ เดอน ถง ๖ เดอน จ านวน

๑๐,๗๒๐ คน และจ าคกตงแต ๖ เดอน ถง ๑ ป จ านวน ๑๒,๙๒๙ คน รวมนกโทษทไดรบโทษนอยกวา ๑ ป คดเปนรอยละ ๑๐.๒๗ ของผตองขงทงหมด ดงปรากฏรายละเอยดตามตารางดานลางน๔

ก าหนดโทษ ชาย หญง รวม รอยละ

ไมเกน ๓ เดอน ๑,๑๘๑ ๒๐๕ ๑,๓๘๖ ๐.๖๓ จ าคกกวา ๓ – ๖ เดอน ๓,๗๘๙ ๖,๙๓๑ ๑๐,๗๒๐ ๔.๘๗ จ าคกกวา ๖ เดอน – ๑ ป ๑๐,๙๘๗ ๑,๙๔๒ ๑๒,๙๒๙ ๕.๘๗ จ าคกกวา ๑ – ๒ ป ๒๘,๒๓๙ ๒,๙๐๒ ๓๑,๑๔๑ ๑๔.๑๓ จ าคกกวา ๒ – ๕ ป ๕๔,๑๗๓ ๑๑,๙๖๒ ๖๖,๑๓๕ ๓๐.๐๒ จ าคกกวา ๕ – ๑๐ ป ๓๙,๐๒๔ ๒,๘๕๔ ๔๑,๘๗๘ ๑๙.๐๑ จ าคกกวา ๑๐ – ๑๕ ป ๑๓,๑๕๘ ๒,๓๕๓ ๑๕,๕๑๑ ๗.๐๔ จ าคกกวา ๑๕ – ๒๐ ป ๑๐,๕๘๗ ๑,๐๒๔ ๑๑,๖๑๑ ๕.๒๗ จ าคกกวา ๒๐ – ๕๐ ป ๒๔,๕๐๔ ๙๗๕ ๒๕,๔๗๙ ๑๑.๕๖ จ าคกตลอดชวต ๓,๐๕๗ ๓๓๔ ๓,๓๙๑ ๑.๕๔ ประหารชวต ๑๓๙ - ๑๓๙ ๐.๐๖

รวมทงสน ๑๘๘,๘๓๘ ๓๑,๔๘๒ ๒๒๐,๓๒๐ ๑๐๐ จะเหนไดวาปญหาประการหนงของกระบวนการยตธรรมทปรากฏตามสถตในการลงโทษขางตนนสะทอนใหเหนถงปญหาจ านวนผตองขงทมเพมมากขน และการใหผตองขงทกระท าความผดเพยงเลกนอยตองโทษในลกษณะเดยวกบผกระท าความผดอจฉกรรจ นอกจากจะกอใหเกดปญหาคนลนคกแลวยงอาจสงผลตอการบ าบดฟนฟผกระท าความผด และการปองกนปญหาการกระท าความผดซ าดวย เนองจากพบวาการใหผตองขงทกระท าความผดเลกนอยไดอยใกลชดผตองขงในคดอจฉกรรจปรากฏผลตอการเรยนรพฤตกรรมการกระท าความผดซงอาจเกดการพฒนาและแลกเปลยนกนในเรอนจ าตอไป

ประการทหก การบรหารงานกระบวนการยตธรรมในภาพรวมยงคงมปญหา ปญหาส าคญในกระบวนการยตธรรมสวนหนงเกดจากการทหนวยงานในกระบวนการยตธรรมขาดการบรณาการรวมกน แมจะมกรอบนโยบายตามแผนแมบทการบรหารงานยตธรรมแหงชาตไดก าหนดทศทางใหหนวยงานตาง ๆ ในกระบวนการยตธรรมประสานความรวมมอกนกตาม แตสภาพขอเทจจรงในปจจบนพบวา หนวยงานในกระบวนการยตธรรมสวนใหญมโครงสรางขององคกรภายใตกฎระเบยบทแตกตางกน และคอนขางเปนอสระตอกน ไมวาจะเปนส านกงานต ารวจแหงชาต ส านกงานอยการสงสด ศาลยตธรรม ราชทณฑ ฯลฯ หากมองลกษณะโครงสรางนโยบายโดยภาพรวมแลว ทกหนวยงานจะมนโยบายเฉพาะของแตละหนวยงานและไมคอยเชอมโยง บางหนวยงานเนนการมสายการบงคบบญชาหรออ านาจสงสดตามล าดบชน ความเปนเอกภาพของ

๔ ทมา กรมราชทณฑ ส ารวจลาสด ๑ กมภาพนธ ๒๕๕๗

โครงสรางนโยบายในแตละหนวยงานท าใหเกดชองวางทท าใหขาดประสทธภาพในการปฏบตงานรวมกน ท าใหเกดปญหาตอระบบการอ านวยความยตธรรมในหลายสวน

นอกจากการขาดความรวมมอระหวางหนวยงานแลว การไมมระบบขอมลสารสนเทศทเชอมโยงระหวางกนอยางเปนระบบและมประสทธภาพ สงผลใหการบรหารงานและการอ านวยความเปนธรรมขาดประสทธภาพไปดวย ทงดานการปองกนอาชญากรรมและขอมลเกยวกบการด าเนนคด โดยเฉพาะระบบฐานขอมลสถตอาชญากรรม ยงไมคอยนาเชอถอ ไมครอบคลม และขาดการเชอมโยงขอมล ซงหากมโครงสรางและระบบทชดเจนและท าอยางตอเนองจะชวยในการวางแผนนโยบายอาญาไดมาก นอกจากน การไมมระบบขอมลทมประสทธภาพประกอบกบปญหาในการการประสานความรวมมอระหวางหนวยงาน และขาดกลไกในการตดตามตรวจสอบจงเปนปจจยส าคญท าใหการด าเนนกระบวนยตธรรมเกดปญหาความลาชา และขาดประสทธภาพ ๓. ขอเสนอแนะเพอการปฏรป

จากสภาพปญหาทกลาวมาขางตน คณะนตศาสตร สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตรไดท าการศกษาสภาพขอเทจจรง และผลการศกษาวจยทเกยวของเพอน าไปสขอเสนอในการปฏรปกระบวนการยตธรรมทางอาญา โดยมแนวคดและหลกการรวม ๕ ประการ ไดแก แนวคดในการแกปญหาและพฒนาระบบยตธรรมทางอาญากระแสหลกใหมประสทธภาพ แนวคดในการใชกระบวนการยตธรรมทางเลอกมาเปนตวเสรมในการแกปญหาระบบยตธรรมกระแสหลก รวมทงแนวคดในการท าใหเกดกระบวนการยตธรรมแบบมสวนรวม แนวคดในการคมครองสทธทครอบคลม ทงตอผเสยหาย ผตองหา จ าเลย และผตองโทษ และแนวคดในการท าใหกระบวนการยตธรรมนนเออตอการเขาถงของคนทกกลม โดยมขอเสนอแนะเพอการปฏรปรวม ๓ ประการ แบงตามขนตอนในกระบวนการยตธรรม ในชนกอนเขาสกระบวนการยตธรรมทางอาญา ชนเขาสกระบวนการยตธรรม และการคมครองและเยยวยาเหยออยางเหมาะสมและเพยงพอ

ประการแรก ขอเสนอแนะในการแกปญหาในชนกอนเขาสกระบวนการยตธรรม (๑) การทบทวนความเปนอาชญากรรม ในการศกษาทบทวนพฤตกรรมของอาชญากรและสราง

เครองมอทางกฎหมายใหสอดคลองกบลกษณะของอาชญากร ประเภทของอาชญากรรม ซงจะสงผลในการพจารณาปรบปรง แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายอาญา และประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา ทงในเรองของบทก าหนดความผดและบทก าหนดโทษ ใหมความเหมาะสมกบสภาพสงคมทมการเปลยนแปลงไป รวมทงความซบซอนในการเกดอาชญากรรมทงในประเทศ อาชญากรรมขามชาต รวมทงทบทวนคามเหมาะสมของเครองมอในกระบวนการยตธรรม ทงบคลากร เทคโนโลย และวธการในการลงโทษ เพอใหสอดคลองกบสภาพการณปจจบน

(๒) การใหความส าคญกบการปองกนอาชญากรรม (Crime prevention) และควบคมอาชญากรรม (Crime control) โดยมขอเสนอแนะดงน

ก. การมนโยบายอาญาดานการปองกนและควบคมอาชญากรรมในภาพรวมทชดเจน และมกลไกทน าไปสการปฏบตได ซงหนวยงานในกระบวนการยตธรรมทกหนวยงานจะตองประสานความรวมมอทง

ในเรองความรความเชยวชาญ ขอมล และเทคโนโลย โดยเฉพาะอยางยง การพฒนาระบบฐานขอมลอาชญากรรมและการบรณาการฐานขอมลโดยความรวมมอของหนวยงานตาง ๆ และควรมการวเคราะหขอมลอยางเปนระบบ เพอใหเกดการปองกนอาชญากรรมไดอยางมประสทธภาพ แตอยางไรกด การเชอมโยงฐานขอมลอาชญากรรมจะตองก าหนดมาตรการในการคมครอง ชนความลบในการเขาถงขอมลเพอคมครองสทธของผตองหา จ าเลย และความปลอดภยของฐานขอมลดวย

ข. การปองกนและควบคมอาชญากรรมโดยการมสวนรวมของประชาชน ใหชมชนเปนแกนกลาง และหนวยงานรฐทเกยวของ เขาไปสนบสนนทงงานดานสงคม และการจดระเบยบในสงคม

ค. การมมาตรการและวธการทชดเจนในการท างานกบกลมเดกและเยาวชน โดยเฉพาะเดกและเยาวชนกลมเสยง รวมถงเดกทกระท าผดอาญาในขณะทอายไมถงเกณฑทตองรบผด ทงน อยางนอยโดยผานกลไกของโรงเรยน และชมชน โดยมงเนนมาตรการในการปองกน และการแกไขฟนฟ มากกกวามาตรการในการลงโทษ โดยหนวยงานในกระบวนการยตธรรม ชมชนและสถานศกษาตองมสวนรวมในการก าหนดแผนงานในการขบเคลอนมาตรการปองกนการกระท าความผดของเยาวชน

(๓) การจดการความขดแยงและระงบขอพพาททางอาญา กอนเขาสกระบวนการยตธรรม โดยใชกระบวนการยตธรรมทางเลอกหรอกระบวนการยตธรรมเชงสมานฉนท ทมความมงหมายเพอแก ไขฟนฟผกระท าความผดใหกลบคนสสงคมไดอยางปกต และกระบวนการในการเยยวยาผทเกยวของ อนไดแก เหยอ บคคลแวดลอมของเหยอ ผเสยหาย ชมชน โดยพจารณาก าหนดกระบวนการทเหมาะสมในการจดการความขดแยง และก าหนดฐานความผดทสามารถด าเนนการระงบขอพพาทไดอยางชดเจน ดงมขอเสนอแนะตอไปน

ก. การมกลไกการจดการความขดแยงและระงบขอพพาทในระดบชมชน ใหชมชนเขามามบทบาทในการปองกน และเยยวยาผเสยหาย และผกระท าความผดใหกลบคนสชมชนไดอยางปกต ซงนอกจากจะเปนการแกไขปญหาในเชงพฤตกรรมของอาชญากรรมแลว กจะเปนการลดปญหาเรองตนทนในการด าเนนคดและปญหาคนลนคก รวมไปถงปญหาการกระท าความผดซ า

ข. ก าหนดขอบเขตของความผด ควรพจารณาวาความผดลกษณะใดบางทสามารถเขาสกระบวนการ และก าหนดในเชงกระบวนการ ควรใหความส าคญตอความสมครใจของคกรณ ใหคกรณมทางเลอก และหากกรณเปนความผดทมผเสยหาย ควรมน ากระบวนการยตธรรมเชงสมานฉนท (restorative justice) เขามาใชดวย

ค. การมกลไกในการตรวจสอบถวงดลทเหมาะสม ทงจากภายใน เชน เรองขององคประกอบของคณะกรรมการ เปนตน หรอการตรวจสอบจากองคกรภายนอก ซงอาจจะเปนองคกรกงตลาการ หรอองคกรตลาการ

ง. ในดานการบรหารจดการ ควรมการสนบสนนจากภาครฐ ทองถน หรอองคกรเอกชนอนๆ ทงในดานงบประมาณ องคความร การฝกอบรม ฯลฯ

ประการทสอง ขอเสนอในการปรบปรงการด าเนนคดในชนการด าเนนคด (๑) ขอเสนอในชนกอนฟองในชนจบกม ควบคมตว และชนสอบสวน ก. ในการจบกม ควบคมตว ของเจาหนาทต ารวจ ควรเพมบทบาทพนกงานอยการในการ

กลนกรองการออกหมาย เพอใหเกดความรอบคอบ แตอยางไรกดตองพจารณาในเรองควรรวดเรวและการแกปญหาอาชญากรรมประกอบดวย

ข. ในขนตอนการสอบสวน มขอเสนอแนะในพฒนางานสอบสวนใหมความเปนอสระ และมการตรวจสอบถวงดลทด รวมทงการสอบสวนฟองรองไมควรแยกกนแบบเดดขาด โดยพนกงานอยการตองรวมท าการสอบสวนกบพนกงานสอบสวนตงแตเรมตน รวมทงการสอบสวนตองอาศยการท างานเปนทม ทงจากฝายสบสวน ฝายนตวทยาศาสตร ฯลฯ อกทงควรใหพนกงานอยการมบทบาทมากขนในการตงขอหา หรอกลนกรองขอหาทพนกงานสอบสวนตงมา

(๒) การก าหนดมาตรการทางเลอกและยตธรรมทางเลอกในชนสอบสวน ก. ควรก าหนดใหมกระบวนการในการไกลเกลยและประนประนอมขอพพาท โดยใหม

ขอบเขตของคดทจะเขาสการใชมาตรการทางเลอกในการยตคด ไมควรจ ากดอยเพยงแคความผดอนยอมความได แตควรขยายถงความผดลกษณะอนดวย โดยเฉพาะอยางยง ในกรณท เปนคดมผ เสยหาย ควรน ากระบวนการยตธรรมเชงสมานฉนทเขามาใช หากคกรณสมครใจ และกระบวนการดงกลาวไมควรเปนไปในเชงบงคบ ควรถอความสมครใจเปนส าคญ และใหคกรณไดมทางเลอก เพอใหสอดคลองกบวตถประสงคของมาตรการดวย นอกจากนมาตรการในการไกลเกลยประนอมขอพพาทจะตองมการก าหนดกลไกในการตรวจสอบทเหมาะสม โดยองคกรทใชอ านาจกงตลาการ (อยการ) หรอองคกรตลาการ เพอใหเกดความรอบคอบ โปรงใส ยตธรรม

ข. การก าหนดมาตรการบงคบทเหมาะสม เชน การเปรยบเทยบปรบ การท างานบรการสงคม การชดใชแกผเสยหาย เปนตน โดยการเปรยบเทยบปรบ ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา ๓๗ และ ๓๘ ซงมขอบเขตทจ ากดพอสมควร

ค. ปรบปรงวธการในการคมประพฤต ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๕๖ และพระราชบญญตวธด าเนนการคมประพฤตตามประมวลกฎหมายอาญา พ.ศ. ๒๕๒๒ ซงการคมประพฤตตามกฎหมายดงกลาวไมถอวาเปนโทษทางอาญา และใชไดคอนขางจ ากด กลาวคอจะใชการคมประพฤตไดตอเมอเขาเงอนไขทศาลจะรอการก าหนดโทษ หรอรอการลงโทษเทานน

(๓) ทบทวนมาตรการในการปลอยชวคราว โดยท าใหหลกการปลอยชวคราวเปนหลก การควบคมตวเปนขอยกเวน สามารถเกดขนจรงในทางปฏบต ซงเปนการก าหนดมาตรการทางเลอกในการควบคมตวทไมตองใชเรอนจ า หรอหากมความจ าเปนทตองควบคมตวในเรอนจ า ควรมการแยกเปนสดสวนอยางแทจรง เพอปองกนการเรยนร ถายทอดเทคนคการกระท าความผดระหวางผตองขง และควรพฒนามาตรการฟนฟผตองขงในระหวางถกควบคมตว ทงการศกษา และศลธรรม รวมทงการปรบปรงหลกเกณฑในเรองหลกประกนใหมความหลากหลาย เพอใหงายตอการเขาถงและไมเกดความเหลอมล าระหวางประชาชน

(๔) ขอเสนอในการปรบปรงมาตรการบงคบโทษและการแกไขฟนฟ ก. การปรบปรงมาตรการบงคบโทษใหหลากหลาย โดยน ามาตรการบงคบโทษเพอใหการ

ลงโทษเหมาะสมแกผกระท าความผดแตละบคคล และลดการจ าคกโดยไมจ าเปน รวมทงการปรบปรงอตราโทษใหมความเหมาะสมแกยคสมย โดยเฉพาะโทษปรบ

ข. การปรบปรงระบบการบ าบดฟนฟทเนนการไมควบคมในเรอนจ า และการมสวนรวมของชมชน

ค. พฒนาระบบในการตดตามหลงปลอยตว โดยใหชมชนเขามามสวนรวมมากขน เพอเปนมาตรการในการปองปรามและปองกนการกระท าความผดซ า

ประการทสาม มาตรการในการคมครองและเยยวยาเหยออยางเหมาะสมและเพยงพอ ในสวนนมขอเสนอแนะเพอการปฏรป ๓ ประการ กลาวคอ (๑) การน ากระบวนการยตธรรมเชงสมานฉนทมาใชเพอเยยวยาเหยออาชญากรรม ในกรณทเหยอ

ตองการหรอยนยอม โดยกระบวนการดงกลาวไมควรเปนเงอนไขหลกในการลดทอนโทษของผกระท าความผด (๒) พฒนากลไกในการคมครองเหยออาชญากรรม ทเปนกลมเปาะบาง เชน เดกและผหญง

จากการละเมดซ าจากกระบวนการยตธรรม และก าหนดมาตรการในการเยยวยาเหย อจากกระบวนการยตธรรมทเหมาะสมและเพยงพอ ตามหลกการในการคมครองรบรองสทธของผเสยหาย ผตองหา จ าเลย และพยานในคดอาญาใหไดรบความคมครองและความชวยเหลอทจ าเปนและเหมาะสมจากรฐ โดยคาตอบแทน คาทดแทน และคาใชจายทจ าเปนใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต

(๓) ก าหนดมาตรการในการคมครองผตองหาใหไดรบความเปนธรรมระหวางการพจารณาคด โดยเฉพาะอยางยงการก าหนดมาตรการในการคมครองสทธและเสรภาพในเรองตาง ๆ เชนการแถลงขาวการกระท าความผดตอสาธารณะ การท าแผนการรบสารภาพ การเผยแพรขาวการกระท าความผดตามสอต าง ๆ ซงการด าเนนการเหลาน ควรก าหนดขอบเขตในการด าเนนการเพอไมใหละเมดตอสทธของผตองหาทไดรบรองไวในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (พทธศกราช ๒๕๕๐) ซงบญญตไววา ในคดอาญา ตองสนนษฐานไวกอนวา ผตองหาหรอจ าเลยไมมความผด เปนบทบญญตทมงคมครองสทธของผตองหาหรอจ าเลยในคดอาญาโดยใหสนนษฐานไวกอนวา ผตองหาหรอจ าเลยไมมความผดจนกวาจะมค าพพากษาถงทสดวา เปนผกระท าความผด ซงขอสนนษฐานวาผตองหาหรอจ าเลยในคดอาญาเปนผบรสทธ (presumption of innocence) ตามทบญญตไวในรฐธรรมนญน เปนขอสนนษฐานอนมทมาจากหลกสทธมนษยชนดงปรากฏอยในปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน (Universal Declaration of Human Rights) ขอ ๑๑ ทวา “บคคลซงถกกลาวหาวามความผดอาญามสทธทจะไดรบการสนนษฐานไวกอนวาบรสทธ จนกวาจะมการพสจนวามความผดตามกฎหมายในการพจารณาโดยเปดเผยและผนนไดรบหลกฐานทงหลายทจ าเปนในการตอสคด ” อนถอเปนหลกการพนฐานของระบบงานยตธรรมทางอาญาสากลทวา บคคลทกคนมใชผกระท าความผดอาญา เพอเปนหลกประกนแหงสทธและเสรภาพของบคคลเกยวกบความรบผดทางอาญาทรฐใหการรบรองแกบคคลทกคนทจะไมถกลงโทษทางอาญาจนกวาจะมพยานหลกฐานมาพสจนไดวาเปนผกระท าความผด และเปนหลกการทส าคญประการหนงของหลกนตธรรม (the rule of law) ดวย

แนวทางการปฏรปการบรหารราชการแผนดน โดย

ศาสตราจารย ดร.อดม ทมโฆษต

โดยหลกรฐประศาสนศาสตร ถอวา การบรหารราชการแผนดน เปนการใชอ านาจรฐเพอใหเกดการพฒนาประเทศในทกดานทงดานเศรษฐกจ สงคม และการเมอง ดงนน หากการบรหารราชการแผนดนลมเหลว ภารกจตางๆของรฐกจะลมเหลวตามไปดวย อนจะสงผลใหเกดปญหาทางเศรษฐกจ สงคม และการเมองตามมา ในทสดกจะน าไปสภาวะวกฤตของรฐ ดงนนการปรบปรงและพฒนาการบรหารราชการแผนดน จงตองกระท าอยอยางสม าเสมอและตอเนอง ระบบบรหารราชการแผนดนจงจะมประสทธภาพ

ส าหรบกรณวกฤตการณของประเทศไทยในรอบหลายปทผานมา มความชดเจนวาเกดจากปญหาและสาเหตอนซบซอนมากมายหลายดาน อนท าใหหลายฝายเหนตรงกนวา จ าเปนตองปฏรปการบรหารราชการแผนดนของประเทศเสยใหม เพอใหการใชอ านาจเปนไปอยางมประสทธภาพ สามารถกาวขามปญหาทงปวงไปได ในการศกษาวเคราะหเพอแกปญหาดงกลาวของสถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตรเพอการปฏรปครงน ไดคดเลอกเอาเฉพาะประเดนทเหนวาเปนปจจยมลฐานและมความส าคญจรงๆขนมาเพยง ๓ ประเดน โดยมความเชอมนวา หากปฏรป ๓ ประเดนหลกนไดส าเรจ ประเดนอนๆ จะคอยๆปรบตวดขนเองโดยปรยาย

ประเดนการปฏรป ๓ ประเดนดงกลาวไดแก ๑) ปฏรปเพอเพมความเขมแขงในธรรมาภบาลรฐ ๒) ปฏรปเพอใหเกดการกระจายอ านาจรฐอยางเหมาะสม ๓) ปฏรปเพอความเขมแขงในโครงสรางองคกรแหงรฐ

ในการน าเสนอ จะน าเสนอเปนประเดน ดงตอไปน ตอนท ๑ ประเดนการปฏรปเพอความเขมแขงในธรรมาภบาลแหงรฐ

๑.๑ ธรรมาภบาลคออะไร ในทางวชาการ ธรรมาภบาลแหงรฐ (state’s good governance) หมายถง การจดระเบยบการบรหาร

ราชการแผนดนทดของรฐ ซงการจดระเบยบบรหารราชการแผนดนดงกลาว มเปาหมายหลก ๔ ประการคอ (๑) เพอใหการใชอ านาจรฐเปนไปอยางมประสทธภาพสามารถบรรลเปาหมายของรฐไดครบถวนสมบรณ (๒) เพอใหเกดการกระจายความมงคงของรฐ ไปส กลมคนตางๆของรฐไดอยางเปนธรรม และไมเลอกปฏบต (๓) เพอจรรโลง สนตสข คณธรรม จรยธรรม และความเปนระเบยบเรยบรอยของสงคมเอาไวไดอยางมนคง (๔) เพอใหสามารถแขงขนกบรฐอนๆไดอยางเขมแขงและยงยน

๑.๒ ปญหาธรรมาภบาลของประเทศไทย ส าหรบปญหาธรรมาภบาลของประเทศไทยในปจจบน จากการศกษา สรปได ๘ ประการดงภาพ

จากปญหาหลกทง ๘ ประการขางตน คณะผศกษาไดท าการศกษาวเคราะหทางวชาการและทาง

ปฏบตแลว มความเหนวา ตนตอแหงปญหาดงกลาว เกดจากความไมเขาใจในหลกการใชอ านาจรฐอยางถองแท ท าใหเกดความบกพรองในกลไกธรรมาภบาลของรฐ

ปญหาธรรมาภบาล ของชาต

๑) มการละเมดจรยธรรมอยางรายแรง มการยกยอกผลประโยชนสวนรวม ไปเปนสวนตวอยางกวางขวาง

๗) ขาดการตรวจสอบ ก ากบ ดแล และการถวงดลอ านาจทด เพราะมความบกพรองในการจดระเบยบการใชอ านาจรฐ อนน าไปสการประพฤตโดย มชอบไดงาย

๓) ไมใสใจความคมคาของทรพยากรมงใชทรพยากรและงบประมาณให หมดไปโดยไมใสใจผลลพธทพงบงเกด

๕) ขาดการมสวนรวมอยางสรางสรรคจากประชาชนและผเกยวของ ตงแตตนทาง ท าใหเกดปญหาการประทวงขดแยง ในระหวางทางและปลายทางตามมามากมาย

๘) กฎหมายยงดอยความเทยงธรรม โดยกฎหมายยงสนองประโยชน แกผ ออกกฎหมายมากกว า สาธารณชนท ว ไป ท าใหเกด การฝาฝนและใชกฎหมคกคามแทนกฎหมาย

๒) มปญหารายแรงในดานความไร ประสทธภาพและประสทธผลในการ บรหารราชการแผนดน, มสาเหตตางๆ มากมาย เชน ขาดแรงจงใจ, เลนพวก, ไมใสใจรบใชประชาชน เปนตน

๖) ไมโปรงใสเพยงพอ มการปกปด ขอมลและผลการปฏบตราชการ จนตรวจสอบไมได จนน าไปส การทจรตอยางมากมายตามมา

๔) บรการของรฐกระจกตวในสวนกลางและในเมอง ท าใหการกระจายไมทวถง และไม เปนธรรม ท าใหเกดความเหลอมล าขนในรฐ อยางกวางขวาง คนสวนใหญทอยในชนบทเสยเปรยบและยากจน

หลกการใชอ านาจรฐทด ควรจะเปนระบบครบวงจร ดงภาพ

อนง ปญหาในการใชอ านาจตามวงจรอ านาจรฐดงกลาว สรปไดดงตารางตอไปน

วงจรอ านาจ ประเดนปญหาทเกด ความเสยหายแกรฐทตามมา ๑. การเขาสอ านาจ ละเมดหลกคณธรรมอยางรายแรงมการ

ละเมดกฎหมาย วงเตน ซอขายต าแหนง และเลนพวกอยางกวางขวาง ทวไป

ท าใหไดคนไมด ทไรความสามารถ มาใชอ านาจรฐ

๒. การใชอ านาจรฐ - เมอมคนไมดมาเปนผใชอ านาจรฐ เขา จงใชอ านาจรฐเพอแสวงหาผลประโยชน สวนตน เพอเรยกคนทนทลงไป - มงรบใชพวกพองมากกวารบใชรฐจน ท าใหปญหาขยายไปทว

- เสยงบประมาณแผนดน - เสยโอกาสในการพฒนา - เกดความไมเปนธรรมในหม ประชาชน และเกดความล าบาก ยากไร

๓. ผลแหง การใชอ านาจ

- ท าใหเปาหมายของรฐไมบรรล - ผลประโยชนของรฐถกยกยอก - เกดวฒนธรรมทจรตขนทวไป - รฐและประชาชนออนแอ

- เกดปญหาขนมากมายกบรฐ เชน ปญหาความไมเปนธรรม ปญหาความยากจน ปญหาการ ดอยการพฒนา เปนอาท

๔. การสนสดอ านาจ - การสนสดอ านาจไมชดเจนเพยงพอ - มการสบทอดอ านาจโดยวธการตางๆ - น าไปสการแกงแยงอ านาจ

- การอยในอ านาจนานเกนไป พลงจงในการท างานถดถอย - ท าใหการรเรม นวตกรรมถดถอย

๕. การตรวจสอบ ถวงดล

- การตรวจสอบ ก ากบดแลและถวงดล ไมเพยงพอ

- ท าใหเกดการใชอ านาจไปใน ทางมชอบไดงาย

การตรวจสอบ ก ากบดแล และถวงดล

ผลแหงการใชอ านาจ

การใชอ านาจ การสนสด

และออกจากอ านาจ

การเขาสอ านาจ

๑.๓ วตถประสงคในการปฏรป เพอแกไขจดออนและเพมเตมจดแขงโดยการปรบปรงระเบยบการบรหารแผนดนใหมธรรมาภบาล

มากขน ใหการใชอ านาจรฐใหดขน มความเปนระบบครบวงจรมากขน ๑.๔ ขอเสนอแนะในการปรบปรง/ปฏรป

๑.๔.๑ ขอเสนอในการปฏรปธรรมาภบาลรฐ ในการปฏรปเพอเพมความเขมแขงธรรมาภบาลแหงรฐ มประเดนทพงพจารณาปฏรป อยางนอย

๗ ประเดนดงตอไปน (๑) ประเดนการปรบปรงกฎหมายเกยวของกบธรรมาภบาลและจดระบบธรรมาภบาลรฐให

เขมแขง โดยน ากฎหมายตลอดจนกฎเกณฑตางๆทเกยวกบธรรมาภบาลของรฐมาสงคายนาใหม ใหทนสมย

ครอบคลมประเดน ธรรมาภบาลทกประเดนดงทกลาวมาแลว รวมทงประเดนการสงเสรม ปองกนและการแกไขพฤตกรรมทน าไปสการละเมดธรรมาภบาล ทงนเพอใหเนอหากฎหมายครอบคลม เปนระบบ ครบวงจร และมความสะดวกในการใช

หมายเหต: กฎหมายทเกยวของ เชน กฎหมายป.ป.ช. สตง. กฎหมายผตรวจการแผนดน พ.ร.ก.บรหารกจการบานเมองทด เปนอาท

(๒) ประเดนการเขาสต าแหนงราชการของทกสวนราชการ ควรใหทกสวนราชการ พฒนากระบวนการเขาสอ านาจทกต าแหนงใหอยบนหลกธรรมาภบาล

และมประสทธภาพแบบมออาชพ ตองจดระบบใหขจดการวงเตนซอขายต าแหนง การเลนพวกตลอดจนการปฏบตทขาดคณธรรมสงเหลานตองหมดไป อกทงตองมบทลงโทษทรนแรงและเฉยบขาด

ควรน าระบบมออาชพ (professional) มาใชกบระบบราชการไทยอยางจรงจง มการจดท ามาตรฐานและขนทะเบยนนกบรหารมออาชพในแตละสาขาการบรหาร โดยแตละสาขาการบรหารตองมมาตรฐานสมรรถนะ และเกบประวตผลงานของนกบรหารทกสายอาชพราชการ จดท าขนเปนคลงนกบรหารมออาชพ เพอใหเกดความสะดวกในการพฒนานกบรหาร และสะดวกในการคดสรรคนเขาสต าแหนงตางๆ อนง การบรรจคนเขาสต าแหนงบรหาร ตองบรรจคนจากทะเบยนระบบมออาชพในการบรหารราชการแผนดน

(๓) ประเดนการใชอ านาจปฏบตราชการ ผมสทธในการใชอ านาจทางราชการตองเปนผใชอ านาจแบบมออาชพเชนเดยวกน โดยผบรหาร

ราชการแผนดน จ าเปนตองมคณลกษณะของผน าแบบมออาชพ มทกษะทางการจดการสง มวสยทศน และเปนนกยทธศาสตรทด เปนอาท ในการบรหารกจการทจ าเปนตองอาศยความรความเขาใจทางเทคนคประกอบดวย (เชน การบรหารงานสาธารณสข การบรหารกจการพลงงาน ฯลฯ) ตองมมาตรฐานคณสมบตทางเทคนครองรบตามความจ าเปนอยางเพยงพอดวย

ในการบรหารงานตองยดผลสมฤทธและธรรมาภบาลเปนหวใจส าคญ ส วนวธการและระเบยบการบรหารใหถอเปนเครองมอเพอการสนองผลสมฤทธกวานน

อนง การปฏบตราชการแบบสญญาผกพน (contracting procedure) เปนรปแบบการปฏบตงานสมยใหมอกวธหนง ทชวยท าใหการบรหารราชการมความคลองตวและมความชดเจนในแผนและผลการปฏบตงานมากขน ซงในหลายประเทศใชวธการนอยางไดผล จงควรน าวธการนมาใชในราชการไทยเพอเพมความเขมแขงใหมากขนดวย

(๔) ประเดนผลสมฤทธของงาน การน าหลกความสามารถของคนมาใชเพยงอยางเดยว ยงไมเพยงพอเพราะหลกความสามารถ

เปนเพยงหลกการเบองตนทอาจน าไปสความส าเรจไดเทานน ดงนนการบรหารราชการแผนดนทด จงตองยดหลกความส าเรจ (หรอผลสมฤทธ) ดวยอกหลกการหนง หลกผลสมฤทธเปนหลกการทเนนผลส าเรจของงานเปนหวใจของการปฏบตราชการ ตามหลกการนจ าเปนตองมการประเมนผลงานของทกคน (แบบ ๓๖๐O) ทรบเงนเดอนหรอคาตอบแทนจากรฐ ถอเปนหนาทของทกคนทตองพรอมใหมการตรวจสอบผลงานทนทเมอตองการตรวจสอบ การตรวจสอบไมจ าเปนตองบอกลวงหนา และตองมการตรวจสอบจากภายนอก

ปญหาขอบกพรองในการท างาน ถอเปนสงปกตทควรปรบปรงแกไขโดยเรว ความสามารถในการปรบปรงแกไข การคดรเรม และนวตกรรม ตองไดรบการสงเสรมและถอวาเปนสวนหนงของผลงาน

อนง การตอบแทน ใหคณใหโทษ ตองยดถอผลงานเปนหลกจะยดหลกพวกพองมไดอยางเดดขาด (๕) ประเดนสนสดการด ารงต าแหนง ใหถอวาเปนเรองปกตททกต าแหนงราชการ จ าเปนตองมวาระในการด ารงต าแหนงวาระละ ๔ - ๕ ป

(เพอใหมเวลาพอเหมาะกบแผนงานโครงการทท า) และทกคนตองไมด ารงต าแหนงเดยวกนเกน ๒ วาระ (เพราะหากนานกวานน ความกระตอรอรนจะลดลงโดยธรรมชาต ภาวะสรางสรรคจะถดถอย) แตควรสนบสนนใหเกบบนทกผลงานเพอเปนฐานในการเขาสต าแหนงใหมทดกวาและกาวหนามากกวาเดม

การออกแบบความกาวหนาในการปฏบตราชการแตละสายงาน ควรค านงถงวาระการด ารงต าแหนงใหชดเจน

(๖) ประเดนการถวงดล ก ากบดแล และการเพมพลงการท างาน (Check & Balance, Regulation, and Empowerment) ทกต าแหนงทเปนอ านาจหนาทของรฐ ตองมการออกแบบการใชอ านาจใหมการถวงดล และ

ไดรบการก ากบดแลในการใชอ านาจอยางเหมาะสม การถวงดลก ากบดแลภายในองคกร ใหถอวาเปนสวนหนงทเปนความรบผดชอบของผบรหารองคกรทมหนาทตองสอดสองดแลใหทวถง

ประเดนการถวงดล ก ากบดแลจากภายนอกและภายใน ถอวาจ าเปนอนขาดมได และทกต าแหนงตองถกประเมน ตรวจสอบจากภายนอกในระดบทเหมาะสม

การถวงดลในการใชอ านาจแบบอสระตอกน (โดยไมมการฮวกน) โดยยดถอผลประโยชนราชการและขอเทจจรง (facts) เปนหลกในการวนจฉย ผบงคบบญชาทกคนตองถกผใตบงคบบญชาประเมนได รวมทงผใตบงคบบญชาตองไดรบการคมครองในกรณกลาวโทษผบงคบบญชาโดยมหลกฐานทชดเจน และเพยงพอไดวามการละเมดผลประโยชนของรฐโดยจงใจ เปนตน

ประเดนการตรวจสอบ ก ากบดแลจากภายนอก ควรกระท าภายหลงเมอมการปฏบตงานแลว (post-audit) และควรเนนทผลงานเหนอกฎระเบยบและวธการการท างาน เพอเปดทางใหเกดภาวะสรางสรรคและประสทธภาพในการท างานอยางแทจรง

ประเดนการเพมพลงในการท างาน (empowerment) ควรน าหลกการนมาใชในการบรหารราชการแผนดน การเพมพลงการท างาน คอ การใหโอกาสแกผมความรความสามารถไดท างานตามความรความสามารถของตนไดอยางเตมท รวมทงการพฒนาคนใหมสมรรถนะสง รวมไปถงการกระจายอ านาจและการสงเสรมสนบสนน (facilitation) โดยวธการตางๆ รวมทงการใหก าลงใจดวย

(๗) ประเดนการจดระบบบรหารธรรมาภบาลเพอใหเกดความเขมแขง เพอใหการปฏรปธรรมาภบาลด าเนนไปไดอยางตอเนองและเขมแขง จงจ าเปนตองพฒนาระบบ

ธรรมาภบาลใหมกลไกเชงสถาบนและเครอขายรองรบใหชดเจน โดยควรมหนวยงานกลาง เชน คณะธรรมา - ภบาลแหงรฐ ท าหนาทประสานและสนบสนนการบรหารกจการธรรมาภบาลขององคกรตา งๆใหเกดความเขมแขง รวมทงสนบสนนใหเกดความเขมแขงในการวจยและการพฒนาธรรมาภบาลแหงรฐ ตลอดจนเปนองคกรกลาง ในการก ากบดแลประเมนประสทธภาพของสวนราชการตางๆ องคกรดงกลาวควรท างานแบบองคกรอสระทมอ านาจเขาไปสงเสรม ถวงดล ก ากบดแลทกหนวยงานของรฐ ไมวาจะเปนฝายบรหาร ฝายนตบญญต หรอฝายตลาการ รวมทงภาคเอกชนทเขามารวมปฏบตงานของรฐตองถกตรวจสอบจากหนวยงานดงกลาวนได หนวยงานนอาจเปนหนวยงานตงใหมหรอหนวยงานทมอยแลวกไดและหนวยงานนมอ านาจในการวนจฉยตความขอปฏบตตามกฎหมาย และมอ านาจในการชมล แตไมมอ านาจในการวนจฉยลงโทษ และบรหารงานแบบคณะกรรมการผมอ านาจ

องคกรอสระทอยในเครอขายธรรมาภบาลแหงรฐ (เชน ปปช. , สตง., ปปง., ผตรวจการแผนดนฯลฯ เปนอาท) หนวยงานเหลานควรไดรบการพฒนา ปรบปรง และเชอมโยงการท างานใหสมพนธกบการท างานแบบเครอขายในฐานะองคกรอสระดานธรรมาภบาลแหงรฐ

อนง ระบบบรหารราชการขององคกรเครอขายธรรมาภบาลแหงรฐ ควรเปนอสระแยกออกจากการบรหารราชการแผนดนปกต เชนมระบบแผนงานและงบประมาณตลอดจนระบบบรหารงานบคคลของตวเองตางหาก เพอใหเกดความเปนอสระ ในทางกลบกนหนวยงานเหลานตองไดรบการตรวจสอบจากรฐสภาไดเชนกน ตอนท ๒ การปฏรปเพอใหเกดการกระจายอ านาจรฐ

การบรหารราชการแผนดนไทยปจจบน มลกษณะการรวมอ านาจเอาไวในสวนกลาง กลาวคอ (๑) รวมศนยอ านาจการตดสนใจในการด าเนนนโยบายของรฐเอาไวในสวนกลางทงหมด (๒) ทรพยากรของรฐทวประเทศอยในอ านาจของสวนกลาง การจดเกบภาษ การใหสทธและสมปทานกจการตางๆรวมไวทสวนกลาง (๓) อ านาจในการบรหารงานบคคลอยทสวนกลาง (๔) อ านาจในการออกกฎหมายตลอดจนระเบยบกฎเกณฑตางๆอยทสวนกลาง (๕) อ านาจในการจดสรรคนและงบประมาณ ตลอดจนการกระจายทน กระจายบรการ เหลานอยทสวนกลาง

รฐธรรมนญ ฉบบพ.ศ.๒๕๔๐ และพ.ศ.๒๕๕๐ ไดก าหนดใหมการกระจายอ านาจไปสองคกรปกครองสวนทองถนใหมากขน แตผลการปฏบตทผานมาปรากฏวาการกระจายอ านาจไมเปนไปตามเปาหมาย

๒.๑ ปญหาทเกดจากการรวมศนยอ านาจมากเกนไป การรวมศนยอ านาจเอาไวทสวนกลางมากเกนไปน ท าใหเกดปญหาการกระจกตวของโอกาสและความ

มงคงเอาไวในสวนกลาง ชนบทอนเปนทอยของคนสวนใหญไมไดรบการดแลจากรฐอยางเพยงพอ ท าใหเกดความยากจนแรนแคน และไมเปนธรรมขนทวไป ดงแผนภาพทเสนอตอไปน

๓) ท าใหระบบราชการดอยประสทธภาพเพราะมขนาดใหญอยอาย เพราะรวมเอาภารกจนอยใหญเขามาไวในตวเอง แตไมสามารถบรหารควบคมดแลไดทวถง ประกอบกบระบบบรหารราชการสวนภมภาค ขาดเอกภาพเปนอยางมาก เพราะหนวยงาน ในระดบจงหวดขนกบกรมกองตนสงกดมากกวาขนอยกบผบรหารพนท ท าใหประสทธภาพทางการบรหารดอยลงไปอก

๒) ทร พยากร สวนให ญถกจดเกบเขาสวนกลางและกระจายออกไปยงทองถนซงเปนทอยของคนสวนใหญอยางไมเปนธรรมท าให ปญหาความแรนแคนทกขยาก เพมขนทกวน

๔) ในทายทสดท าใหประเทศและสงคมเสอมทรด เพราะมอาจ แกไขปญหาได ปญหาทางเศรษฐกจ สงคม การเมอง รมเราจนเกดมคสญญในทสด

ปญหาทเกดขน เนองจากการรวมศนย

อ านาจมากเกนไป

๑) ปญหาความยากจนและความเหลอมล า มากขนเรอยๆ เพราะไมสามารถแกปญหา ของประชาชนไดอยางตรงจด

๒.๒ วตถประสงคในการปฏรป เพอกระจายอ านาจรฐไปใหทองถนและประชาชนใหเพยงพอตอการพงตนเองและจดการตนเอง

อนจะน าไปสความเขมแขงของชาตและประชาชนในทสด เปาหมายของการกระจายอ านาจ สรปไดดงแผนภาพตอไปน

๒.๓ ขอเสนอในการปฏรป

๒.๓.๑ ตองกระจายออกไปสทองถนและประชาชนใหเหมาะสม การกระจายอ านาจรฐ มเปาหมายส าคญเพอใหประชาชนสามารถแกไขปญหาและพฒนาตนเอง

ได โดยรฐตองใหการสนบสนนชวยเหลอในระยะตน จนกวาประชาชนจะสามารถชวยเหลอตนเองไดในทสด สวนเปาหมายในระยะยาวรฐและประชาชนสามารถท างานแบบเกอกลระหวางกน

ในเบองตนเนอหาของอ านาจทกระจายออกไป มดงน ๒.๓.๑.๑ ขอบเขตแหงอ ำนำจทควรกระจำยสทองถนและประชำชน ๑) ใหอ านาจในการตดสนใจ เพอแกปญหาของตนเอง รวมทงก าหนดอนาคตของตวเอง วา

อะไรควรท า อะไรไมควรท า อะไรควรท ากอน อะไรควรท าหลง รฐไมควรคดวาทองถนออนแอและไมดพอทจะแกไขปญหาของตนเองได

๒) ใหอ านาจในการจดหาและจดเกบรายไดเพอน ามาใชในการท างาน รวมทงอ านาจในการพจารณาใชจายงบประมาณของตน เพอใหเกดแรงจงใจในการมสวนรวมของประชาชน รายไดทเกดขนในทองถนทกประเภท ควรจดสรรใหประชาชนในทองถนเอาไวใชกอนสงมอบใหรฐ โดยพจารณาตามสดสวนท

๖) เพมพลงในการแขงขน กบนานาชาตไดอยางเขมแขง ยงยน

๒) ชวยลดภาระของรฐบาลกลาง ในการดแลประชาชน ท าใหรฐบาลกลางมเวลาไปพฒนาภาระหนาททเปนของรฐบาลกลางโดยตรงมากขน

๓) เปนยทธศาสตรทยดหลกการเขาถง เขาใจและพฒนาไดดทสด

๔) ท าใหรฐเขมแขงขนเพราะเมอประชาชนพงตนเองได ประชาชนกสนบสนนรฐไดมากขน

๕) ชวยท าใหเปาหมายของรฐ และประชาชนโดยรวมบรรลไดอยางมประสทธภาพมากขน

๑) ท าใหเกดการพงพาตนเองของประชาชนอนจะชวยแกไขปญหาตางๆของประชาชน ไดตรงจด

ผลดของการ

กระจายอ านาจ

เหมาะสม เหตผลส าคญของแนวคดน คอรฐพงตระหนกวา รายไดของประชาชนในทองถน เกดจากน าพกน าแรงของประชาชนเอง สวนทรพยากรในทองถนกควรสรางจตส านกในความเปนเจาของของประชาชนในทองถนรวมกน ดงนน การใหประชาชนในทองถนมอ านาจในการใชทรพยากรของตนเองบางจงจะเหมาะสม ประเทศตางๆทใชหลกการนลวนประสบความส าเรจมาแลวทงสน เพราะจะท าใหประชาชนมจตส านกเปนเจาของทองถนของตนมากขน

๓) ใหอ านาจในการพทกษรกษาทรพยากรทองถน และสงแวดลอมทองถน รวมทงใหทองถนสามารถใชประโยชนจากทรพยากรในทองถนไดตามความเหมาะสม วธการเชนนจะท าใหทองถนปกปองดแลและหวงแหนทรพยากรทองถนมากขน อนเปนวธการทดทสดในการอนรกษทรพยากร

๔) ใหอ านาจทองถนในการบรหารงานบคคลและก าลงคนของตวเอง เพอใหมพลงในการบรหารกจการของตวเองใหบรรลผล อนถอเปนความจ าเปนในการบรหารทรพยากรบคคล

๕) ใหอ านาจในการเลอกผน า ถอดถอนผน า ตลอดจนการออกกฎเพอจดระเบยบการปกครองทองถนทเหมาะสมของตนเองไดดวยตนเอง ภายใตขอบเขตทไมเปนปฏปกษตอรฐและทองถนอน

การใหอ านาจแกประชาชนในการถอดถอนและประเมนผลผน ามากขน ท าใหประชาชนสามารถเขามามสวนรวมไดมากขนดวยเชนกน และท าใหอ านาจอยในมอประชาชนอยางแทจรง อกทงการพฒนาภาคพลเมองกจะดขน

๖) ใหอ านาจแกประชาชน ในการก ากบดแลการปฏบตงานของทองถนใหเปนไปตามหลก ธรรมาภบาล ประชาชนในฐานะเจาของมอ านาจเขาไปตรวจสอบการท างานไดตลอดเวลาเมอสงสย และหากไมเปนทพอใจ ประชาชนมอ านาจในการเรยกรอง รองเรยน ใหสวนราชการทมหนาทโดยตรงเขาไปตรวจสอบซ า รวมทงมอ านาจในการฟองคดในฐานะผเสยหาย

๗) ใหอ านาจในการเสนอแนะแกรฐในประเดนทเหนวา ควรเปนประโยชนรวมกน เพราะทองถนและประชาชนเขาใจถงปญหาของตนเองด ดงนนขอเสนอของประชาชนและ

ทองถนจงมประโยชนแกรฐ อนง การรบฟงความเหนของประชาชนระดบในทองถน จะท าใหประชาชนมความรสกเปนเจาของรฐมากขน อนจะท าใหเขาอทศตนเพอรฐในทสด

๒.๓.๑.๒ อ ำนำจทรฐควรใหกำรสนบสนน หรอรวมมอกบทองถน รฐและทองถนควรท ำงำนแบบเกอกลกน โดยรฐควรใหกำรสนบสนนทองถนในเรองตอไปน ๑) การสนบสนนทางวชาการทกรปแบบ เพราะสมรรถนะในทางวชาการของทองถนยงดอยกวารฐเปน

อนมาก ดงนน การสนบสนนทางวชาการจากรฐ ท าใหเกดผลดตอการพฒนาทองถนและการพฒนาชาตโดยรวม ๒) การสนบสนนทางการเงนแกทองถนทมฐานะยากจน เพอลดความเหลอมล าระหวางทองถน

หรอรฐอาจสนบสนนทองถนในกจการพเศษบางประการทฐานะทางการเงนของทองถนไมเขมแขงพอจะลงทนในโครงการนน

ทองถนบางแหงมความยากจนและพงพาตนเองไมได ดงนน เพอลดความเหลอมล ารฐควรเขามาชวยเหลอแกไขความเหลอมล า โดยการชวยเหลอตามความจ าเปน

๓) การสนบสนนในบรการพเศษบางประการ เชน กรณภยพบต การแพรระบาดของโรค เปนอาท

ภยพบตขนาดใหญ มกเกนก าลงความสามารถของทองถน จงตองอาศยรฐชวยเหลอ ๒.๓.๑.๓ อ ำนำจทรฐมเหนอทองถน และทองถนยงคงตองปฏบตตำม ๑) อ านาจดานความมนคง เงนตรา การตางประเทศและการประกาศภาวะฉกเฉน และ/หรอ

ภยพบตแหงชาต ๒) อ านาจในการจดท าบรการตลอดจนมาตรฐานบรการขนต าตางๆ ทมความจ าเปนตอชาต ๓) อ านาจในการออกกฎหมายและจดระเบยบการปกครองแหงชาตและทองถน เพอใหเกด

ความเปนปกแผนและสอดประสานกนทงชาต ๔) อ านาจในการตรวจสอบ ก ากบดแลทองถนภายใตกฎหมาย

เหตผลกคอ ภารกจเหลานเปนภารกจทจ าเปนอนเปนภาพรวมของรฐ หากกระจายอ านาจไปใหทองถนจะท าใหเกดปญหาดานความมนคงของรฐขนได ดงนน รฐตองสงวนอ านาจเหลานเอาไว

๒.๓.๒ การจดระเบยบความสมพนธระหวางประชาชน ทองถ น และรฐเสยใหมใหเขมแขงขน เพอรองรบการกระจายอ านาจ

ในการจดระเบยบความสมพนธ ควรพจารณาตงแตระดบลางสดไปสระดบสงสด ดงน ๒.๓.๒.๑ ในระดบประชำชนและชมชน มขอควรพจารณาในการใหอ านาจประชาชน ดงน ๑) ใหประชาชนและชมชนมสทธเสรภาพในการเลอกสรรและมสวนรวมโดยตรงทางการเมอง การ

ประกอบอาชพ ทางการศกษา ทางสาธารณสข และอนๆ อยางทวถง โดยผานทางกลไกชมชนและกลไกการปกครองตนเองของทองถนของตน

๒) สนบสนนใหทองถนและชมชนทองถน เปนแกนน าในการพฒนาประชาชนในพนทโดยหยบยกเอาปญหาทพบรวมกนในพนทมาถกอภปรายหารอและหาขอยตกนเองภายในชมชนทองถนเชน จดใหมเวทพลเมอง (civic forum) เวทประชาธปไตยสรางสรรค (deliberative democracy) และเวทการศกษาภาคพลเมอง (civic education) เปนตน กจกรรมเหลานจะท าใหเกดการรวมคดรวมท าอยางสรางสรรคในระดบพลเมอง ซงถอเปนการพฒนาพลเมองโดยอาศยการเรยนรจากประสบการณตรงในพนท ซงหลายประเทศใชไดผลมาแลว

๓) ใหประชาชนมอ านาจในการตรวจสอบ ก ากบดแล องคกรปกครองสวนทองถนใหมากขน โดยตองเคารพหลกการประชาธปไตยทวา ประชาชนเปนเจาของทองถน ดงนนตองท าใหการปกครองทองถนเปนของประชาชน โดยประชาชน และเพอประชาชนอยางแทจรง

๒.๓.๒.๒ ในระดบทองถนฐำนรำก (เทศบำล /อบต.) ใหเทศบาล /อบต. เปนหนวยปกครองทองถนระดบตนของราษฎรในเขตพนท เปนองคกรอสระ

ทมฐานะทางกฎหมายรองรบ ยดหลกปกครองตนเองตามก าลงความสามารถของตน ทองถนระดบเทศบาลและ อบต. ควรไดรบมอบอ านาจใหมสทธและหนาทดงตอไปน

ก) ทองถนฐำนรำกมควรสทธ ดงน ๑) มสทธจดหารายไดโดยวธการตางๆ ทเหมาะสมกบตนเองและรฐ เพอน ารายไดนนมาใช

จายในกจการของตน การจดหารายไดของทองถนตองอยในขอบเขตและวธการอนเหมาะสม ไมรดนาทาเรนราษฎรและมกฎหมายของรฐรองรบ ซงอาจด าเนนรวมไปกบรฐกได

๒) มความเปนอสระอยางสมบรณในการปกครองดแลตวเอง/พงตนเองภายในขอบเขต ทไมเปนปฏปกษกบรฐและใชจายเงนหรอกระท าการอนเกนเลยขอบขดความสามารถในการดแลตนเองได

๓) ในการปกครองตนเอง ทองถนมความเปนอสระในการแกปญหาและ/หรอสนองความตองการของตวเองดวยตวเอง มระบบการบรหาร/จดการของตวเอง มระบบก าลงคน ระบบการเงนการคลง ระบบสวสดการและระบบอนๆ ทเหนวาจ าเปน

๔) ในการปกครองตนเอง ทองถนมอสระในการออกกฎเกณฑและขอบญญตทองถน (Home’s Rule) เพอใหสมาชกหรอผเกยวของปฏบตตาม ทงนโดยไมขดกบกฎหมายแหงรฐ

อนง ตองยกฐานะขอบญญตทองถนใหสงขนอยางนอยตองมศกดทางกฎหมายไมต ากวากฎกระทรวง

๕) ในการอภบาลทกขสขของราษฎร อนญาตใหท าไดโดยอสระตามก าลงความสามารถของตน อนง ทองถนฐานรากในฐานะทเปนทองถนใกลชดกบราษฎร พงไดรบสทธในการจดท า

บรการกอนรฐและทองถนระดบเหนอขนไป ๖) สทธอนๆ ทรฐก าหนด

ข) ทองถนฐำนรำกมหนำท ดงน ๑) ปกปองคมครองอภบาลราษฎรและประชาชนผมาเยอน ใหไดรบสทธและสามารถปฏบต

กจตามการหนาท ตามขอบเขตแหงกฎหมายไดโดยไมตดขด ๒) สนบสนนชวยเหลอรฐในกจการทรฐรองขอ หรอทกฎหมายก าหนด ๓) จดท าบรการตางๆ เพอสนองความตองการและความจ าเปนของราษฎรโดยค านงถง

ความตองการและความจ าเปนทงในระยะสนและระยะยาว ๔) จดระบบตางๆ เพอความสขของราษฎร ความมนคง ความมงคง และความยงยนของ

ทองถนและของชาตโดยรวม (เชน ระบบสวสดการ ระบบปองกนและปราบปรามอาชญากรรม ระบบปองกนภยพบต ระบบการศกษา สาธารณสข เปนอาท)

๕) ในการสนบสนนชวยราษฎรใหสามารถปฏบตกจตามสทธและหนาททกฎหมายก าหนด ทองถนสามารถจดงบประมาณ จดก าลงคน ออกระเบยบกฎเกณฑหรอใชวธอนใดเพมเตมอกไดโดยไมขดกบกฎหมาย

๖) ในการด าเนนการเพอใหบรรลสทธและหนาทขางตน ทองถนตองยดหลกธรรมาภบาล ตองมแผนทงระยะสนและระยะยาว รวมทงตองใหความรวมมอ เกอกล ทองถนอนและรฐดวย

๗) ทองถนตองสรางชองทางการมสวนรวมของประชาชนใหชดเจน ปฏบตไดจรง ตองพรอมเสมอทจะใหมการตรวจสอบจากราษฎรและการก ากบดแลจากรฐ

๘) หนาทอนๆ ททองถนระดบเหนอและรฐขอความรวมมอและทองถนไมขดของ

๒.๓.๒.๓ ทองถนในระดบจงหวด (จงหวดทองถน) การกระจายอ านาจทสมบรณจ าเปนตองผานทางจงหวด โดยเปลยนฐานะจงหวดแตเดมซงเปน

จงหวดภมภาค (provincial) ใหเปนจงหวดทองถน (prefecture) ทมเอกภาพทางการบรหารเหนอพนทและเหนอหนาทควบคกนไป โดยมขอพจารณาในการปฏรป ดงน

๑) ในแตละจงหวด หากเปนความตองการของราษฎรทจะท าการปกครองตนเองตามหลกการพงตนเอง ใหจงหวดนนยกฐานะเปนจงหวดทองถนทมความเปนอสระในการปกครองตนเองภายใตกรอบกฎหมาย โดยความเปนอสระดงกลาวอยางนอยตองประกอบดวย (๑) อสระในการตดสนและด าเนนนโยบายของตนเอง (๒) อสระในการออกกฎหมาย ขอบงคบทองถนขนบงคบใชดวยตนเอง (๓) อสระในการจดหารายไดและจดสรรรายได เพอน ามาใชจายตามความจ าเปน โดยพจารณาวา รายไดทเกดขนในแตละทองถน ควรจะไดจดสรรใหทองถนใชจายเพอพฒนาตนเองเสยกอนแลวจงจดสรรแกรฐ ทงน โดยจดใหคณะกรรมการรวม รฐ-ทองถนขนมาพจารณาใหเหมาะสมเปนรายจงหวด ภายใตหลกการทรฐก าหนด (๔) อสระในการบรหาร/จดการใหเปนไปตามนโยบายของตน (๕) อสระทจะไมปฏบตตามค าสงทผดกฎหมายและเหนวา อาจเปนผลเสยกบราษฎรในเขตการปกครอง ทงน โดยใชกระบวนการทางกฎหมายในการปฏเสธค าสงนน (๖) อนๆทกฎหมายก าหนดไว

๒) การจดตงทองถนจงหวดใหทยอยด าเนนการตามความพรอมและความสามารถในการจดการไดของแตละจงหวดและของประเทศ โดยตองมแผนรองรบใหชดเจน เพอใหเกดผลดในการจดการใหเกดความเรยบรอย ไมจ าเปนตองจดตงทเดยวพรอมกนทงประเทศ

๓) การจดตงใหตราเปนพระราชบญญตจงหวดทองถนเปนรายจงหวด จงหวดทจดต งมฐานะเทยบเทาทบวง โดยรวมเอาสวนราชการของ อบจ. และสวนราชการของระบบบรหารราชการสวนภมภาคทมอยเดมเขามารวมกนเปนองคกรเดยว ภายใตเอกภาพของการบรหารเดยว คอ ผวาการจงหวดทองถนนนๆ โดยใหผวาการจงหวดมาจากการเลอกตงโดยตรงของประชาชน (เชนเดยวกบ กทม.) มวาระคราวละ ๔ ป เขตจงหวดทองถนใหเปนไปตามพระราชบญญตจดตงจงหวดทองถนนน

๔) ใหจงหวดทองถนมสทธและหนาทตามนยแหงสทธหนาทของเทศบาลและ อบต. แตสทธและหนาทใดทเทศบาลและ อบต. สามารถรบผดชอบไดดอยแลว ใหสทธและหนาทนน ไดรบการพจารณาเปนของเทศบาลและ อบต. รบผดชอบกอน และหากเทศบาลและ อบต. รองขอความชวยเหลอใหจงหวดทองถนใหความชวยเหลอไดตามควรแกกรณ แตจะเขาไปปฏบตหนาทโดยทเทศบาลหรออบต.มยนยอมกมอาจกระท าได

๕) จงหวดทองถนมหนาทโดยตรงในภารกจทมขนาดใหญเชอมโยงหลายทองถน ซงท าใหบรการมมาตรฐานทงปรมาณและคณภาพดกวา เชน การศกษาระดบมธยมศกษา อดมศกษา ทางหลวงจงหวด สวสดการระดบจงหวด ผงเมองจงหวด เปนตน การแบงงานและเขตอ านาจความรบผดชอบททองถนทงสองระดบตกลงกนมได ใหเปนอ านาจของสภาการปกครองทองถนแหงชาตชขาด

๖) ผวาการจงหวดทองถน ยงมฐานะเปนผแทนของประชาชนในระดบจงหวด และผแทนของชาตทไดรบมอบหมายอ านาจใหดแลงานของชาตในระดบจงหวดดวย

๗) ใหนายกรฐมนตรหรอรฐมนตรทนายกรฐมนตรมอบหมาย เปนผบงคบบญชาโดยตรงของผวาการจงหวดทองถน มอ านาจการบงคบบญชาตามทกฎหมายก าหนด

๒.๓.๒.๔ กำรจดระเบยบกำรปกครองทองถนในระดบชำต เพอใหกระบวนการกระจายอ านาจของชาต เปนไปอยางตอเนองมขนตอนรองรบทชดเจน จง

จ าเปนตองมการปฏรปการบรหาร/จดการ การปกครองทองถนในระดบชาตควบคไปดวย โดยใหมองคกรระดบชาตรองรบทชดเจนมหนาทรบผดชอบการกระจายอ านาจ ในฐานะเปนสวนหนงของรฐ การจดตงองคกรมหลกการพจารณา ดงตอไปน

โดยทวไปรฐมหนาทส าคญ ๔ ประการคอ (๑) ปกปองดแลอภบาลเพอใหความสขความเจรญแกประชาชน (๒) รกษาความมนคง (๓) สรางความมงคง และ (๔) สรางความยงยนใหแกชาตและประชาชนในระยะยาว เปาหมายหลกทง ๔ ดานน รฐโดยสวนกลางและทองถนตองรวมมอกนท า ภายใตการจดแบงหนาทระหวางกนตามความถนด กลาวคอ กจกรรมทมเปาหมายเพอสนองความตองการของทองถนมอบใหทองถนรบผดชอบ สวนงานเพอสนองความตองการของชาต มอบใหชาตหรอรฐรบผดชอบ

แตเนองจากทองถนเกดจากการแบงพนทของรฐออกเปนสวนๆ ดงนน ทองถนจงมลกษณะเปนหนวยยอยหลายหนวย (fragmented) ทจ าเปนตองมการจดระบบและ บรหาร/จดการใหเชอมโยงกนอยางเหมาะสม เพอใหระบบการปกครองทองถนทงระบบมเอกภาพ กลาวคอมการบรณาการผสมผสานกลมกลนสมพนธกบระบบของรฐและมความตอเนองเปนกระบวนการเดยวกน การจดระเบยบการปกครองทองถนในระดบรฐจงจ าเปนมาก มฉะนนแลวจะเกดปญหาตางๆตามมามากมาย อนอาจท าใหเกดความออนแอของชาตได

หลกในการจดระเบยบการปกครองทองถนในระดบชาต มขอพงพจารณา ดงน ก) กำรจดแบงภำรกจและกำรโอนภำรกจ

มหลกการพจารณา ดงน ๑) ภารกจบรการใดและหนวยงานของรฐหนวยงานใดไดถายโอนไปใหทองถนแลว ถอวา

หนวยงานของรฐนนไมมฐานะเปนผปฏบตในภารกจนนอกตอไป และควรเปลยนบทบาทความรบผดชอบในภารกจนนไปเปนภารกจทางวชาการเพอสรางมาตรฐานความเปนเลศของชาต ด าเนนการศกษาคนควานวตกรรมใหม โดยมงหวงจะถายทอดวทยาการนนไปสทองถน และสรางมาตรฐานบรการของชาต

๒) ทองถนทรบโอนภารกจมาแลว ถอวามขอผกพนทางกฎหมายทตองปฏบตภารกจนนใหลลวง การละเวนเพกเฉยทท าใหประชาชนเกดความเสยหายจะกระท ามได ดงนน ภารกจทถายโอนนนมไดขนกบความเหนชอบของผบรหารทองถน แตถอเปนภารกจของรฐและประชาชนอนเปนสาธารณกจ

๓) การถายโอนภารกจ ถอเปนอาณตผกพนของชาต (national mandate) ทกฝายตองปฏบตตามอยางเครงครด มสามารถบดพลวได ทงสวนกลาง สวนภมภาค และสวนทองถน

๔) การถายโอนภารกจตาม (๓) ตองโอนคน โอนเงน โอนทรพยสน หนสนและทรพยากร ตามไปดวยใหครบถวน เพอใหมความพรอมทจะด าเนนการตอไดทนท อนจะไมเกดความเสยหายแกประชาชน

๕) หนวยงานระดบชาต ตองใหการสนบสนนชวยเหลอและก ากบดแลควบคกนไป จนกวาทองถนจะเขมแขง ทงน เพอใหประชาชนไดรบบรการทดโดยทวถง และมมาตรฐานสง

๖) ตองมการปฏรปโครงสรางการบรหาร/จดการในระดบชาตรองรบ เปลยนบทบาทหนวยงานทถายโอน จากบทบาทหนวยใหบรการ เปนบทบาทหนวยสนบสนนและก ากบดแลบรการ

ข) กำรปฏรปโครงสรำงระบบบรหำรรำชกำรสวนกลำง และสวนภมภำค เพอรองรบกำรกระจำยอ ำนำจ

๑) หลกการทพงพจารณา เพอรองรบการกระจายอ านาจของชาตไปสทองถนและประชาชน ดงนนเพอใหการ

กระจายอ านาจของชาตและการบรหารราชการแผนดนเปนไปอยางมประสทธภาพ จงจ าเปนตองปฏรปโครงสรางอ านาจหนาทของระบบบรหารราชการสวนกลางและสวนภมภาคใหสมพนธกน โดยมหลกการ ดงตอไปน

(๑) ปรบเปลยนอ านาจหนาทของระบบบรหารราชการสวนกลาง และสวนภมภาคจากเดมมหนาทในฐานะหนวยปฏบต ไปเปนหนาทในฐานะหนวยสนบสนนและหนวยงานทางวชาการ เพอขบเคลอนประเทศสความเปนเลศผานหนวยปฏบตตางๆ โดยเฉพาะอยางยงทองถน

(๒) ใหระบบบรหารราชการสวนกลาง มอ านาจในการสรางและอ านวยการใหเกดการพฒนาระบบวสยทศนของชาตและมาตรฐานของชาต พรอมทงก ากบดแลใหเปนไปตามวสยทศนและมาตรฐานของชาต โดยมขอบขายครอบคลมทงชาต (คอครอบคลม ภาคเอกชน ทองถนและองคกรอสระทงหมด) วสยทศนของชาตเรองใดทมความส าคญตอชาตและประชาชนสง และตองมความมนคงแนนอนเชงยทธศาสตร ใหก าหนดวสยทศนนนเปน “วาระแหงชาต (national agencies)” โดยวาระแหงชาตนนถอวาเปนของชาตและปวงชนโดยรวม จงมผลผกพนกบฝายการเมองทตองปฏบตตาม หากรฐบาลหลกเลยงหรอยอหยอนในการปฏบต ประชาชนมสทธยนค ารองใหถอดถอนได

(๓) ใหการสนบสนนทองถน ภาคเอกชน เพอใหการพฒนาชาตด าเนนไปไดอยางเขมแขง ๒) แนวด าเนนการ

(๑) ยกเลกระบบบรหารราชการภมภาคในระดบจงหวด ทมการจดตงจงหวดปกครองตนเองแลว เพอไมใหเกดความซ าซอน

(๒) จดตงภมภาคในระดบเขต (regional provinces) ขนมาแทนเพอรองรบภารกจของระบบบรหารสวนกลางในระดบพนท โดยมหนาทหลกคอ การก ากบดแลและการสนบสนนชวยเหลอทองถน รวมทงองคกรอนๆ ทปฏบตงานเพอประโยชนสาธารณะในระดบทองถนและภมภาค โดยยดหลกกรอบแนวทางของสภาการปกครองทองถนแหงชาตก าหนด

ในการน ควรน าระบบมณฑลเทศาภบาลทเคยใชมาระยะหนงในอดตมาพจารณาทบทวนใหมอกครง และหากเหนวาสวนใดเหมาะสมกควรน ามาใชใหม

(๓) จดตงสภาการปกครองทองถนแหงชาต เพอท าหนาทบรการกจการทองถนทงประเทศและเพอสนบสนนการด าเนนงานของทองถนทงประเทศ ใหเปนไปตามทศทางนโยบายของชาตและพฒนาทองถนใหเขมแขง รวมทงบรหาร/จดการกจการทองถนทงระบบ

ตอนท ๓ การปฏรปโครงสรางองคกรและกลไกส าคญของการบรหารราชการแผนดน โครงสรางองคกรเปรยบเสมอนโครงกระดกของมนษย หากกระดกอวยวะใดพการแนนอนวา อวยวะ

สวนนนกจะพการไปดวย องคกรกท านองเดยวกน ควรจะมโครงสรางทครบถวนสมบรณ เพอใหองคาพยพทกสวนมความแขงแรงในการปฏบตหนาทใหเกดประสทธภาพ

โครงสรางปจจบนของระบบบรหารราชการแผนดนมความพการใน ๒ ประเดนส าคญ ทควรน ามาพจารณาปฏรป ดงจะไดกลาวตอไป

๓.๑ ประเดนปญหา ๓.๑.๑ การไมบรณาการของโครงสรางในแนวราบ ๓.๑.๒ การมสายบงคบบญชาทยาวเกนไปในแนวดง

ปญหาสวนท ๑ การไมบรณาการเชงโครงสรางในแนวราบ (ก) กรณปญหำกำรเชอมโยงทำงโครงสรำงในสวนกลำง โครงสรางทางแนวราบมความส าคญในแงการเชอมโยงภารกจทางแนวราบทควรจะเชอมโยง

ตอเนองกนเขาดวยกน อนจะท าใหภารกจนนมความลนไหลคลองตว เชน การผลตสนคาทางการเกษตรควรจะเชอมโยงกบอตสาหกรรมการเกษตร และเชอมโยงกบการตลาดการเกษตร ตลอดจนการวจยและการพฒนาดานการเกษตร เปนตน หากไมเชอมโยงประสานสมพนธกน ความไรประสทธภาพทางแนวราบจะเกดขนทนท และมผลเสยหายตอผเกยวของทงหมด

ท านองเดยวกน ทางดานสวสดการ สวสดภาพ และดานความมนคงของมนษย กระทรวงสาธารณสข กระทรวงพฒนาสงคมฯ กระทรวงศกษาธการ กระทรวงวฒนธรรมฯ ควรท างานแบบบรณาการกนใหมากขน เปนตน

(ข) กรณปญหำกำรเชอมโยงทำงโครงสรำงในสวนภมภำค สภาพโครงสรางของระบบบรหารราชการสวนภมภาคในปจจบน เปนสภาพพการเชงโครงสรางใน

แนวราบชดเจนมาก ท าใหการบรหารราชการแผนดนไรเอกภาพเชงโครงสรางโดยสนเชง ทงนเพราะสวนราชการตางๆ ตางขนตรงตอกรมในสวนกลาง ท าใหอ านาจในการบรหารราชการเชงพนทและเชงหนาทของผวาราชการจงหวดและนายอ าเภอไมเพยงพอ โดยถงแมวาบางสวนราชการในสวนกลางจะไดมอบอ านาจในบางสวนไปบางแลวกตาม แตกยงไมเพยงพออยนนเอง เพราะปญหาทแทจรงเปนปญหาเชงโครงสรางอนเปนสาระส าคญของการบรหารใหเกดผลส าเรจ การแกไขปญหานจงจ าเปนตองแกปญหาใหตรงจด คอการปฏรปเชงโครงสรางเทานน จงจะเปนการแกปญหาทสาเหต

การปฏรปเชงโครงสรางอาจอธบายใหเขาใจงายๆ คอ ใหสวนราชการทงหมดในภมภาค ขนตรงตอผวาราชการจงหวดและนายอ าเภอเปนหลก ส าหรบกระทรวง ทบวง กรมในสวนกลางไมสมควรมอ านาจบงคบบญชาโดยตรงในระดบจงหวดและอ าเภออกตอไป แตมอ านาจในการก ากบดแลทางดานเทคนคทผวาราชการจงหวด นายอ าเภอ และขาราชการในภมภาคตองปฏบตตาม

(ค) กรณปญหำกำรเชอมโยงทำงโครงสรำงในระดบทองทและทองถน ตงแตระดบต าบลลงไป มกฎหมายจดตงองคกร ๓ ประเภทเกดขน คอ องคกรปกครองสวนทองถน

การปกครองทองท (ก านน ผใหญบาน) และองคกรชมชนทองถนทง ๓ องคกรน มกฎหมายจดตงคนละฉบบ

และมตนสงกดคนละสงกด ท าใหไมเชอมโยงกน จงเปนทนาเสยดายวา การบรหารราชการแผนดนในสวนปลายสดมปญหาความไรประสทธภาพ เพราะตางคนตางท า

ดงนน จ าเปนตองปฏรปโครงสรางในระดบนใหเชอมโยงกนมากขน ปญหาสวนท ๒ สายบงคบบญชาทางแนวดงยาวเกนไป สายการบงคบบญชาในการบรหารราชการแผนดนปจจบน เรมจากนายกรฐมนตรไปถงระดบปลายสด

ในต าบล/หมบาน มประมาณ ๑๐ ขน ดงภาพ (๑) คณะรฐมนตร (๒) เจากระทรวง (๓) ปลดกระทรวง (๔) กรม (๕) กอง (๙) สวนราชการ (๘) สวนราชการ (๗) สวนราชการ (๖) จงหวด ระดบต าบล ระดบอ าเภอ ระดบจงหวด (๑๐) ประชาชนผรบบรการ

จ านวนสายบงคบบญชา ๑๐ ขนนถอวายาวมาก ค าสง/แผนงาน/โครงการตางๆกวาจะไปถงประชาชน

จ าเปนตองใชเวลามาก มกไมทนการ จงควรแกไขปรบปรงโดยวธการกระจายอ านาจไปสองคกรปกครองสวนทองถนใหมากขน สวนกลางก ากบดแลเทาทจ าเปนเทานน ส าหรบสวนภมภาค ควรยกเลกภารกจทซ าซอนกบทองถนใหหมดโดยการถายโอนไปใหทองถน แตยงคงใหท าหนาทก ากบดแลทองถนตอไป โดยก ากบดแลทผลและหลงการอนมตแผนงานโครงการ (post auditing system)

๓.๒ วตถประสงค เพอปฏรปโครงสรางการบรหารราชการแผนดนทงแนวราบและแนวดง ใหกระชบถกตองสมบรณขน

๓.๓ ขอเสนอในการปฏรป ๓.๓.๑ มาตรการในการปฏรปดานโครงสรางการบรหารราชการแผนดน

๓.๓.๑.๑ ปรบบทบาทระบบบรหารราชการสวนกลางและภมภาค จากทเคยเนนหนกในฐานะผใหบรการมาเปนหนวยงานก ากบดแล (Steering) สนบสนน (Facilitating) หนวยงานประเภทอนๆของรฐ รวมทงลดขนาดองคกรใหเลกลงแตคลองตวมากขนไปพรอมกน

แนวทางในการด าเนนการดงกลาว มดงน ๑) ถายโอนภารกจบรการของระบบบรหารราชการสวนกลางและสวนภมภาค ไปยงองคกร

ปกครองสวนทองถน ๒) แปรรปหนวยบรการของรฐไปเปนองคกรมหาชนทไมหวงผลก าไร (Non-Profit Public

Agencies) แตพงตนเองได (Self-Reliance) ๓) เพมภารกจดานศกษาวจยและพฒนา จดท าวสยทศน ยทธศาสตรชาต และมาตรฐาน ตลอดจน

การใหบรการทางวชาการแกภาครฐและภาคเอกชนเพอความเปนเลศในการแขงขนและการพฒนาอยางยงยน

๓.๓.๑.๒ ขยายบทบาทในทางแนวราบใหครอบคลมกจกรรมทกประเภท บทบาทการบรหารราชการแผนดนในแนวราบทจ าเปนตองดแลและเพอรองรบความ

จ าเปนตองแขงขนกบตางประเทศ รวมทงเพอใหการก ากบดแล (Steering) และการสนบสนน (Facilitating) หนวยงานตางๆใหทวถง ทงองคกรภาครฐ ภาคเอกชน ภาคประชาสงคม และชมชนทองถนตางๆ เชน การดแลเศรษฐกจและธรกจการแพทยของกระทรวงสาธารณสข ตองควบคลมธรกจโรงพยาบาล ธรกจยา ธรกจอาหาร เปนตน

แนวทางปฏรป วเคราะหและสงเคราะหภาระหนาทของรฐในยคโลกาววตนใหม แลวจงเขยนโครงสรางใหมทงหมด เพอสนองความจ าเปนทงปจจบนและอนาคต

๓.๓.๑.๓ การจดโครงสรางเสรมทางแนวราบ ควรควบรวม หรอจดองคกรแบบเครอขาย โดยใหกระทรวงทมภารกจใกลเคยงกนมาอยภายใต

โครงสรางเดยวกน หรอ เครอขายเดยวกน เพอใหเกดการเชอมโยงทางแนวราบ และเพอใหจ านวนหนวยงานระดบกระทรวงลดลง แตขอบขายควบคม (span of control) กวางขน

โครงสรางทเนนแนวราบมากขนนมวตถประสงคเพอใหเกดการบรณาการระหวางหนวยงานและเกดเอกภาพเชงโครงสรางมากขน เชน กระทรวงสาธารณสข และกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยซงมหนาทในการดแลสวสดการของประชาชนไมควรแยกออกจากกน แตนาจะอยภายใตโครงสรางเดยวกน ในท านองเดยวกน กระทรวงศกษาธการและกระทรวงแรงงานนาจะควบรวมกนได สวนกระทรวงวทยาศาสตรเทคโนโลยและกระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงพลงงาน กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม นาจะน ามาวเคราะหภารกจกนใหม เพอหาทางจดการดานโครงสรางใหบรณาการกนมากขนเปนอาท

๓.๓.๑.๔ ความพเศษของกระทรวงมหาดไทย กระทรวงมหาดไทย มหลกการจดตงแตกตางไปจากกระทรวงอนๆ คอ จดตงโดยยดพนททาง

ปกครองเปนหลก (กระทรวงอนๆจดตงตามหนาท เชน กระทรวงสาธารณสข กระทรวงพาณชย ฯลฯ ตองยดหลกการจดตงองคกรแบบหนาท (Functional Approach) แตกระทรวงมหาดไทยมหลกการจดตงแบบพนท จงควรมโครงสรางแบบพนทรองรบควบคไปดวย ทงนเพอปรบบทบาทกระทรวงมหาดไทยใหเปนกระทรวงการบรหารเชงพนทเขมแขง สวนเจากระทรวงของกระทรวงมหาดไทย ควรใหรองนายกรฐมนตรฝายบรหารกจการพนทควบรวมต าแหนงรฐมนตรมหาดไทยดวย (เพอใหกระทรวงนใชอ านาจรองนายกรฐมนตรสงราชการกระทรวงอนๆ เกยวกบกจการภายในประเทศไดดวย) ขาราชการระดบสงในภมภาค สงกดกระทรวงมหาดไทยทงหมด จดระเบยบบรหารใหเปนแบบมออาชพ

๓.๓.๑.๕ จดตงมณฑลขนใหม ๙ มณฑล หนวยงานในภมภาค ควรจดตงขนอยางนอย ๙ เขตหรอมณฑล โดยยดเอาเขตพนทและกลมจงหวด

(ทมอยเดม) เปนเกณฑในการก าหนดเขตพนท หนวยงานภมภาคมฐานะเปนหนวยปฏบตในพนทของระบบบรหารราชการสวนกลาง มโครงสรางเชอมโยงทางดงและราบ (Matrix Structure) และมการบรหารแบบพหศนย (Polycentric) คอ การท างานรปแบบทมกรรมการบรหารมณฑลหรอคณะมนตรมณฑลทมอ านาจวนจฉยสงการ (regional cabinet) ยดภารกจของสวนกลางเปนเปาหมาย แตการปฏบตอยภายใตความรบผดชอบของคณะมนตร

มณฑล หมายเหต ลกษณะองคกรแบบนเรยกวา องคกรพหศนย (polycentric organization) คอมอ านาจหนาทคลายคลงกบคณะรฐมนตร แตมขอบเขตเฉพาะในระดบมณฑล ดงนน อาจเรยกวา “คณะมนตรมณฑล” กได

ประธานมนตรมณฑล ควรเปนรองนายกรฐมนตรหรอรฐมนตรทนายกรฐมนตรมอบหมาย สวนหวหนาฝายขาราชการประจ า ควรมลกษณะเปนเลขาธการคณะกรรมการมณฑล มหนาทบรหารราชการแผนดนใหเปนไปตามค าสงของคณะมนตรมณฑล

ผบงคบบญชาหรอเลขาธการของมณฑลแตละมณฑล ควรเปนนกบรหารมออาชพ ทคดสรรแบบมออาชพและบรรจจากการสรรหาจากคนภายนอกองคกรกได ทงนขนกบความเหมาะสม

ก าลงคนในสวนราชการภมภาค ควรเปนแบบพนกงานของรฐ มอตราการจางสงกวาอตราของขาราชการทวไป แตถกประเมนผลสมฤทธของงานทกป และอาจถกเลกจางไดหากไรประสทธภาพ

ควรใหสายงานการบรหารของระบบบรหารราชการภมภาคอยภายใตการก ากบดแลของกระทรวงมหาดไทย สวนสายงานปฏบตทางวชาการยงคงอยภายใตการก ากบดแลของกระทรวงอนๆ โดยมบนไดความกาวหนาภายในไมนอยไปกวาหนวยงานในสวนกลาง

แนวทางการปฏรปการศกษา โดย

รองศาสตราจารย ดร.วชต หลอจระชณหกล

ประเดนในการปฏรป ๑. ภาพรวม

๑.๑ กำรจดสรรงบประมำณดำนกำรศกษำโดยคดจำกรำยหว ปญหา (๑) การจดสรรงบประมาณดานการศกษาโดยคดจากรายหว ท าใหเกดปญหาการรบนกศกษา

เพอใหมปรมาณมากโดยไมไดค านงถงคณภาพ (๒) การจดสรรรายหวท าใหสาขาบางสาขาทจ าเปนตองมแตมกไมคอยมคนเรยน เชน สาขาการ

สอนเดกออทสตก (Autistic) ซงมคนเรยนนอย จะไมไดรบการจดสรรงบประมาณอยางเพยงพอ

ขอเสนอแนะ (๑) ใหยกเลกการจดสรรงบประมาณรายหว (๒) ใหจดสรรโดยพจารณาบนพนฐานความจ าเปนของสายวชา และพจารณาจากตนทนทคงท

(fixed cost) ของหลกสตรกอน แลวคอยใหคดงบประมาณตอหวอาจารย (๓) มการควบคมสดสวนอาจารยตอนกศกษา ทงนไมรวมคาใชจายดานครภณฑ

๑.๒ กองทนสนบสนนกำรศกษำ ปญหา ปจจบนม ๒ กองทน คอ กองทนใหกยมเพอการศกษา (กยศ.) และกองทนเงนกยมเพอการศกษาทผกกบรายไดในอนาคต (กรอ.) ซงมปญหาในการด าเนนงานดงน (๑) ความซ าซอนของกองทนเพราะมวตถประสงคเดยวกน (๒) ความไมเสมอภาคในการไดรบการสนบสนนทางการเงน เพราะ กยศ. ปรบเงนกยมดวยอตรา

ดอกเบยคงท รอยละ ๑ ตอป สวน กรอ. ไมมดอกเบย แตปรบเงนกยมดวยอตราเงนเฟอ สทธในการกยมทแตกตางกน วธการช าระคนทแตกตางกน ฯลฯ

(๓) ไมมการด าเนนการอยางจรงจงและเสมอภาคส าหรบผทคางช าระหนโดยไมมเหตผลอนควร ขอเสนอแนะ (๑) ใหยบเหลอกองทนเดยว เพอประหยดคาใชจายในการด าเนนงานของส านกงานฯ และความ

เสมอภาคในการไดรบการสนบสนนทางการเงน โดยน าสวนดของแตละกองทนมาปรบเพอใหกองทนนด าเนนการไดอยางมประสทธภาพมากขน

(๒) จดการปญหาการคางช าระหนอยางจรงจงเพอสรางความส านกรบผดชอบ บญคณและจรยธรรมใหกบนกเรยนและนกศกษา

๑.๓ กำรกระจำยอ ำนำจทำงกำรศกษำ ปญหา (๑) ในปจจบนคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานมอ านาจครอบคลมทวประเทศ ไมมการกระจาย

อ านาจลงสระดบภาคหรอเขตการศกษา

(๒) ใชมาตรฐานเดยวในการจดการการศกษาท าใหไมสามารถจดการกบความหลากหลายของสถานการณในแตละพนทการศกษา

(๓) การก าหนดนโยบายการยบโรงเรยนขนาดเลกเปนนโยบายสรางความเหลอมล าทางการศกษาโดยเฉพาะแกผยากไรในชนบททหางไกล

ขอเสนอแนะ (๑) คณะกรรมการการศกษาขนพนฐานควรกระจายอ านาจในการจดการศกษาตามภมภาค เพอให

มการมสวนรวมทกวางขวางมากขน อนจะชวยจดการกบความหลากหลายไดดขน ตลอดจนมการเชอมหลกสตรการศกษาขนพนฐานกบสภาพของชมชน

(๒) มการประเมนคณภาพการศกษาทหลากหลาย ไมใชเกณฑมาตรฐานอนเดยวก าหนดจากสวนกลาง ซงไมสอดคลองกบความเปนจรง

(๓) กระจายอ านาจใหชมชนมสวนรวมในการจดการเรยนการสอนในโรงเรยนขนาดเลก มากขนทงนเพราะวชาทสอดคลองกบสภาพชมชน สามารถใชประสบการณของชมชนมาชวยในการถายทอดได ความเปนครทดไมจ าเปนตองมวฒทางการศกษา แตมประสบการณจากชวตจรงกได นอกจากน ควรมการสรางเครอขายของครทมคณภาพด เพอใหมการหมนเวยนครไปชวยสอนในโรงเรยนทมขนาดเลก

๑.๔ กำรประเมนผลกำรศกษำ ปญหา (๑) การประเมนใหความส าคญกบปจจยน าเขาและกระบวนการมากเกนไป ท าใหสถาบนการศกษา

เสยเวลาและทรพยากรในการประเมนในระบบปจจบนมากเกนไปเพราะตองมการจดเตรยมเอกสารมาก

(๒) กระบวนการและวธการประเมนผลการศกษาหลายครงไมอยบนพนฐานของกลยาณมตรทแทจรง บางครงการแตงตงกรรมการอยบนพนฐานของผลประโยชนททบซอน (conflict of interest) หรอมอคต ท าใหเกดการคอยจองจบผดมากกวาการเสนอแนะเพอใหเกดการปรบปรงคณภาพทแทจรง

(๓) มการน าตวชวดทไมเหมาะสมมาใชในการประเมนคณภาพของนกเรยนและนกศกษา (๔) ระบบการประเมนในปจจบน มปรมาณเอกสารจ านวนมากเกนขดความสามารถของกรรมการ

จะศกษาได มลกษณะสมประเมนเอกสารทจดเกบมากกวาประเมนคณภาพการศกษา ขอเสนอแนะ (๑) ควรท าใหนกเรยน/นกศกษาไดรบประโยชนจากการประเมนมากทสด (๒) ไมควรใชระบบการประเมนทท าใหผรบการประเมนไดรบผลประโยชน (๓) ใหมการยอมรบความเปนจรงวาการซ าชนการเรยนเปนเรองทเกดขนได และควรเกดขนเพอ

คณภาพการศกษา การซ าชนไมใชความบกพรองและความไรความสามารถของครทงหมด เปนความผดของนกเรยนไมนอย ในระยะแรก ใหมการเรยนซ าชน แตควรศกษาการเปลยนระบบ

การศกษาในระดบมธยมศกษาตอนปลายเพอใชการเรยนซ าเปนรายวชาแทนการตกซ าชน แลวจงขยายไปยงการศกษาในระบบมธยมศกษาตน สวนการศกษาระดบประถมศกษา คงตองใชการตกซ าชนตอไป เพราะการลงทะเบยนเปนรายวชาอาจกอใหเกดความสบสนแกเดกนกเรยนมากเกนไป

(๔) ใหยกเลกการจดท ารายงานประเมนคณภาพภายใน (SAR) เพราะไมสะทอนการวดคณภาพ การศกษาอยางแทจรง แตเปนการวดความสามารถในการจดท าเอกสารมากกวา

๒. ระดบประถมศกษาและมธยมศกษา ๒.๑ กำรคดเลอกคร

ปญหา (๑) ในปจจบน คนดทเกงไมคอยอยากเปนครในระดบการศกษาขนพนฐาน ท าใหขาดการถายทอด

ประสบการณการเรยนทดของตนใหกบเยาวชนรนหลง การถายทอดวชาเปนการถายทอดจากต าราและวธการท าขอสอบเทานน ขาดการถายทอดประสบการณในการคดแกไขปญหา

(๒) ระบบการยายโรงเรยนภายในเขตการศกษา ขามเขตการศกษา และขามสงกด มขนตอนและยงยาก เปนปจจยหนงทสญเสยครทดไป

(๓) มผครองอตราครแตไมไดสอนมากเกนไป ท าใหอตราสวนครตอนกเรยนบดเบอน ไมสะทอนความเปนจรง

ขอเสนอแนะ (๑) สรางแรงจงใจใหคนดทเกงสมครเปนครมากขน โดยใหครมสทธพกอยในหอพกครทสรางขนใกล

โรงเรยนโดยรบผดชอบเฉพาะคาสาธารณปโภคเทานน (๒) ปรบปรงระเบยบและขนตอนการขอโยกยายของครตามความจ าเปนใหงายขน เชน การขอยาย

ตามคสมรส การขอยายกลบภมล าเนา เปนตน (๓) เปดเผยอตราสวนจ านวนชวโมงทงหมดทครสอนจรงตอจ านวนชวโมงทงหมดทสามารถสอนได

ตามอตราครในระดบโรงเรยน ระดบจงหวด ระดบเขตการศกษา ๒.๒ กำรประเมนคณภำพนกเรยน

ปญหา ปจจบนมกระบวนการในการประเมนคณภาพโดยเนนทกระบวนการ ท าใหโรงเรยนตองใชเวลากบงานดานเอกสารมาก ท าใหครไมมเวลาในการดแลนกเรยนอยางเตมท อกทงยงไมไดประเมนคณภาพของนกเรยนโดยตรง ขอเสนอแนะ (๑) ใหมการประเมนคณภาพของนกเรยน โดยใชวธการสอบทใชวดผลการเรยนของนกเรยนตาม

ภมภาค/จงหวด ใน ๓ ระดบชน ไดแก ชน ป. ๖ ม. ๓ และ ม. ๖ ผทไมผานการทดสอบ จะตองเรยนซ าชน แตจะเปลยนเปนเรยนซ าวชาทตก ในกรณทสามารถเปลยนระบบการศกษาตามขอเสนอแนะ (๓) ในขอ ๑.๔

(๒) การสอบดงกลาวใหจดทวประเทศเพอใหเกดมาตรฐานในดานวชาการ และสอบเฉพาะวชาพนฐาน ๔ วชา คอ คณตศาสตร วทยาศาสตร ภาษาไทย และภาษาองกฤษ

(๓) ผออกขอสอบจะสมเลอกจากรายชอของครทแตละจงหวดสรรหามาเพอ ใหผออกขอสอบกระจายทวประเทศ โดยค านงถง และใหมกระบวนการในการคดเลอกขอสอบจากฐานขอมลกลาง (data bank)

๒.๓ กำรประเมนคณภำพคร ปญหา ครเสยเวลาท ารายงานทางวชาการเพอเลอนต าแหนง ท าใหเกดปญหาครไมมเวลาดแล/เตรยมสอนนกเรยนอยางเตมท ขอเสนอแนะ (๑) ยกเลกระบบการประเมนโรงเรยนแบบปจจบนทงหมด (๒) ใหใชผลลพธของการสอบของนกเรยนในขอ ๒.๑ (๑) เปนฐานในการประเมนครและโรงเรยน

โดยน าผลลพธดงกลาวมาใชในการจดอนดบของครระดบประถม ระดบมธยมตน ระดบมธยมปลาย และโรงเรยน เพราะคณภาพการศกษาทด ตองเกดจากการท างานรวมกนของคร และโรงเรยน ครทมคณภาพดคนเดยวไมสามารถท าใหคณภาพการศกษาดได

(๓) พฒนาระบบทสามารถกระจายความดความชอบใหแกครบนพนฐานทสามารถเพมความเกงใหแกนกเรยน

๒.๔ ต ำรำหนงสอเรยน ปญหา ปจจบนมการใชต าราเลมเดยวกนทกโรงเรยน โดยไมค านงถงความแตกตางของโรงเรยนในแตละพนท จงท าใหการจดการศกษาไมสอดคลองกบปญหาและสภาพการณในพนท และไมสงเสรมใหมความหลากหลายของวชาการ ขอเสนอแนะ ยกเลกนโยบายการใชต าราเลมเดยวกนทกโรงเรยน ใหโรงเรยนสามารถใชต าราเรยนทสอดคลองกบสภาพนกเรยนในพนทได โดยมการก าหนดขอบเขตเนอหาของต าราหนงสอเรยนทพงม

๒.๕ หลกสตร ปญหา การก าหนดหลกสตรมาจากสวนกลาง ท าใหขาดการเชอมโยงหลกสตรกบสภาพทหลากหลายในพนท ขอเสนอแนะ วชาพนฐานของหลกสตรเหมอนกนได แตใหมวชาเลอกในหลกสตร ซงมความแตกตางกนในแตละพนท

๓. ระดบอาชวศกษา ๓.๑ กำรสงเสรมกำรศกษำระดบอำชวศกษำ

การศกษาระดบอาชวศกษา มความแตกตางในเรองเนอหามาก โดยมสถาบนทเกยวของดงน ๑) วทยาลยเทคนค ๑๒๐ แหง ๒) วทยาลยอาชวศกษา ๓๗ แหง ๓) วทยาลยเกษตรและเทคโนโลย ๔๓ แหง ๔) วทยาลยสารพดชาง ๕๒ แหง ๕) วทยาลยการอาชพ ๑๓๗ แหง ๖) วทยาลยพาณชยการ ๕ แหง ๗) วทยาลยเทคโนโลยอตสาหกรรมการตอเรอ ๓ แหง ๘) วทยาลยศลปหตถกรรม ๒ แหง ๙) วทยาลยบรหารธรกจและการทองเทยว ๓ แหง ๑๐) วทยาลยประมง ๔ แหง ๑๑) กาญจนาภเษกวทยาลยชางทองหลวง ๑ แหง ๑๒) วทยาลยเทคโนโลยและการจดการ ๑๒ แหง ๑๓) วทยาลยอาชวศกษาเทคโนโลยฐานวทยาศาสตร ๑ แหง ๑๔) วทยาลยการอาชวศกษา ๑ แหง ปญหา (๑) ปญหาดานสงคมของนกศกษาอาชวศกษาบางคนทเกดขนอยางตอเนอง ท าใหมภาพลกษณของ

อาชวศกษาเปนดานลบ (๒) คณะกรรมการการอาชวศกษา ชดเดยว คงไมมความรและความเช ยวชาญในสาขาทมความ

หลากหลายมากในอาชวศกษาได ขอเสนอแนะ (๑) ปรบภาพลกษณของอาชวศกษาใหดขนเพอจงใจใหนกเรยนทมความสามารถมาเรยนมากขน

โดยประชาสมพนธใหนกเรยนไดทราบถงเสนทางการศกษาและการตอยอดการศกษา ตลอดจนถงเสนทางอาชพและการเตบโตในสายอาชพ ควรมการศกษาการเปลยนชอ อาชวศกษา เปน วชาชพศกษา (professional education) เพอขยายขอบเขตการศกษารวมถงผชวยพยาบาล ผชวยทางการแพทย และปรบภาพลกษณในอดตของอาชวศกษาเพอสงเสรมใหคนมาเรยนดานนมากขน

(๒) ใหสมาคมวชาชพมสวนรวมในการจดการศกษาระดบอาชวศกษาเพอใหนกศกษามโอกาสฝกงานไดมากขน

(๓) ใหสมาคมวชาชพก าหนดมาตรฐานการฝกงาน หรอมาตรฐานหองปฏบตงาน

(๔) สงเสรมใหมหาวทยาลยราชมงคล และมหาวทยาลยราชภฏ เปนสถาบนชนน าของประเทศในดานอาชวศกษาและวชาชพ โดยปรบหลกสตรการเรยนการสอนทงหมดกลบไปเหมอนเดม เพอใหสอดคลองกบเจตนารมณเดมในการจดตงสถาบน

๓.๒ กำรประเมนคณภำพกำรอำชวศกษำ ปญหา การประเมนคณภาพทเนนกระบวนการและปจจยน าเขามากกวาผลผลต และใชเวลาในการจดท าเอกสารมากเกนไปตามทไดกลาวมาแลว ขอเสนอแนะ (๑) ใหมการประเมนโดยใชความพงพอใจของนายจางเปนเกณฑ (๒) มการน าอตราการจางงานมาใชประกอบในการประเมน (๓) กรรมการประเมนภายนอกตองเปนบคคลทสามทไมมสวนไดเสย และไมควรอยในสถาบน

สถาบนการศกษาในระดบเดยวกน ๓.๓ กำรประเมนอำจำรยในระดบอำชวศกษำ

ปญหา การประเมนอาจารยจากผลงานวชาการไมสอดคลองกบลกษณะของการศกษาในระดบน ขอเสนอแนะ (๑) ยกเลกการประเมนโดยใชผลงานวชาการ โดยอาจใชสงประดษฐ เทคนคในการปฏบตงาน ฯลฯ แทน (๒) ใชมาตรฐานของวชาชพ และผลการประเมนความพงพอใจของนายจางประกอบในการประเมน (๓) ก าหนดการประเมนต าแหนงอาจารยเปนผช านาญการ โดยประเมนจากทกษะเปนส าคญ

๔. ระดบอดมศกษา ๔.๑ ระบบกำรสอบเขำ

ปญหา (๑) ระบบการสอบเขามหาวทยาลยมปญหาในการจดการคอนขางมาก และมปญหาตอเนองมา

เปนเวลาหลายป (๒) นกเรยนตองใชเวลาในการเตรยมสอบมาก ท าใหเกดความเครงเครยด (๓) ระบบการสอบเขามหาวทยาลยทน ามาใชก าหนดขนโดยขาดความรอบคอบ และขาดความม

สวนรวมของคณาจารยอยางแทจรง จงมปญหาในทางปฏบตและการยอมรบของผลการสอบ ท าใหตองเปลยนระบบการสอบเขามหาวทยาลยหลายครง และมการรบเขาหลายระบบ จนท าใหเกดความสบสน และความเครงเครยดในหมนกเรยนและผปกครอง

ขอเสนอแนะ (๑) ยกเลก GPAX และใชผลการสอบในขอ ๒.๑ (๑) มาแทน (๒) ยกเลก O-net เพราะเปนการสอบทซ าซอนกบการสอบทวไประดบม. ๖ ในขอ ๒.๑ (๑) (๓) ยงคงมการสอบ GAT/PAT อยางในปจจบน

(๔) ยกเลกระบบสอบตรง เพอความเปนธรรมและเสมอภาคของนกเรยน (๕) ก าหนดระบบการสอบเขามหาวทยาลย เปนวาระแหงชาตทใหทกภาคสวนสามารถแสดงความ

คดเหนไดอยางกวางขวาง กอนน าไปปฏบต ๔.๒ กำรประเมนคณภำพนกศกษำและอำจำรยในระดบอดมศกษำ

ปญหา มปญหาการประเมนเชนเดยวกบการศกษาในระดบอน ๆ ขอเสนอแนะ (๑) ควรประเมนคณภาพนกศกษาโดยใชเกณฑความพงพอใจของนายจาง และอตราการไดงานท า

ของบณฑต/มหาบณฑต (๒) ใหถอวาผลงานวชาการของอาจารยทตพมพในวารสารวชาการใน quartile ตางๆ ใน

ฐานขอมล Scorpus/SCImago ไดผานการประเมนจาก reader แลว ไมตองมการประเมนจาก reader อกเมอขอต าแหนงวชาการ โดยมกฎเกณฑเกยวกบผลการประเมนกบระดบวารสารทตพมพ

(๓) ใหถอวาผลงานวจยของอาจารยทหนวยงานหรอรฐบาลไดน าไปปฏบต ไดผานการประเมนจาก reader แลวเชนกนโดยมกฏเกณฑเกยวกบผลการประเมน ซงจะไดก าหนดตอไป

(๔) ไมควรใหผทรงคณวฒทไมเคยมผลงานตพมพในวารสารในฐานขอมล Scorpus/SCImago เปน reader ประเมนผลงานของอาจารย

(๕) ไมควรใหผทรงคณวฒทไมไดอยในสาขาวชาเดยวกน เปน reader ประเมนผลงานของอาจารย (๖) ยกเลกระบบประเมนการสอนของอาจารยจากการจดท าเอกสาร มคอ. ตางๆ ทงหมด

๔.๓ กำรบรหำรในสถำบนกำรศกษำระดบอดมศกษำ ปญหา โดยทวไป สภามหาวทยาลย ไมไดใชอ านาจตามทไดก าหนดไวในกฎหมายอยางอสระ และเตมท จงท าใหการก ากบการบรหารในสถาบนการศกษาออนแอ ขอเสนอแนะ (๑) ผบรหารสถาบนการศกษา ตองไมมบทบาทและสวนรวมใดๆในการสรรหากรรมการสภา

สถาบนการศกษา (๒) ผทไดรบการสรรหาเปนกรรมการสภาสถาบนการศกษา จะตองไดรบการยอมรบมากกวา

ครงหนงของคณาจารยประจ าในสถาบนการศกษานนๆ โดยใหมการลงคะแนนเสยง (๓) การสรรหาหรอการเลอกตง อธการบด รองอธการบด เปนอสระตอกนโดยอธการบดตองไมม

สวนรวมใดๆในการสรรหาหรอการเลอกตงรองอธการบด เพอใหเกดการถวงดลอ านาจในการบรหาร

(๔) ผทเปนกรรมการสรรหาหรอเลอกตงผบรหารสถาบนการศกษาไมวาต าแหนงใดๆ ไมมสทธในการด ารงต าแหนงเปนผบรหารสถาบนการศกษานนๆ

๕. แผนการพฒนาการศกษา ปญหา (๑) การจดท าแผนการศกษา ยงขาดการเชอมโยงวสยทศนการพฒนาของประเทศ (๒) การขาดการก าหนดคณลกษณะของนกเรยน/นกศกษาทพงประสงค เพอใหเชอมโยงกบการ

ก าหนดหลกสตร (๓) ขาดการน าขอมลเชงประจกษมาใชในการพยากรณเพอก าหนดแผนก าลงคนในสาขาตางๆ ท า

ใหเกดปญหาการผลตบคลากรในบางสาขามากเกนความจ าเปน และบางสาขาขาดแคลน ขอเสนอแนะ (๑) มการก าหนดวสยทศนในการพฒนาประเทศอยางชดเจน และแผนการศกษาของประเทศ ตอง

รองรบวสยทศนในการพฒนาประเทศนน (๒) ก าหนดคณลกษณะของนกเรยน/นกศกษาทพงประสงคในทกระดบ และมการถายทอดไปยง

สถาบนการศกษาในทกระดบ เพอใชเปนกรอบในการพฒนาการเรยนการสอนอยางมทศทาง (๓) มการพยากรณทง demand และ supply ของบคลากรในแตละสาขา เพอเปนกรอบในการ

พฒนาสถาบนการศกษาทตอบสนองวสยทศนในการพฒนาประเทศ ๖. หนวยงานกลาง เชน สกอ.

ปญหา (๑) โครงสรางของ สกอ. ทสงกดกระทรวงศกษาธการไมคลองตว และไมมความเหมาะสม

เนองจากลกษณะการศกษาทมความแตกตางกนในแตละระดบ (๒) สกอ. เนนบทบาทในการควบคมมากเกนไป จนละเลยบทบาทส าคญในการพฒนาดานอนๆ (๓) สดสวนของคณะกรรมการบรหาร สกอ (กกอ.) ยงไมกระจายตวตามสาขาตางๆ เทาทควร ขอเสนอแนะ (๑) โครงสรางของ สกอ ควรแยกเปนอสระ ไมสงกดกระทรวงศกษาธการ (๒) สกอ. ควรเนนบทบาทการสงเสรมคณภาพการศกษาใหมากขน ดงนนบทบาททส าคญทควร

ตองท าเพมเตม คอ (๒.๑) สงเสรมสถาบนการศกษาทงรฐและเอกชนใหมขดสามารถอยในระดบสากล (๒.๒) ก าหนดยทธศาสตรการวจยของมหาวทยาลยเพอพฒนาประเทศ (๒.๓) รวบรวมผลงานดานตาง ๆ ของคณาจารย (๒.๔) ก าหนดมาตรฐานหลกสตรในเรองจ านวนหนวยกตขนต าของแตละหลกสตร และวชา

พนฐาน (ยกเลกการจดท า มคอ. หรอ TQF) (๓) สดสวนของ กกอ.ควรกระจายในสาขาหลกใหครบทกสาขา และหลากหลายสถาบน

แนวทางการปฏรปโครงสรางเศรษฐกจและสวสดการสงคม โดย

ผชวยศาสตราจารย ดร.ณดา จนทรสม

แนวทางการปฏรปโครงสรางเศรษฐกจและสวสดการสงคม ๑. บทน า การปฏรปทางเศรษฐกจเปนประเดนหนงทตองใหความส าคญอยางจรงจง เนองจากการพฒนาเศรษฐกจมความเชอมโยงตอประเดนทางสงคมและการเมองอยางใกลชด การปฏรปทางเศรษฐกจควรใหส าคญกบเปาหมายระหวางการปฏรปเพอลดความเหลอมล าทางเศรษฐกจของคนในสงคม และการปฏรปเพอพฒนาความสามารถในการแขงขนของประเทศ น าไปสการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจอยางยงยน โดยทศทางในการปฏรปตองใหความส าคญกบเปาหมายทงหลายนนและใหมความสอดรบไปดวยกน แตเพอลดปญหาความขดแยงทเกดขน การปฏรปทางเศรษฐกจทใหน าหนกกบการลดความเหลอมล าทางเศรษฐกจของคนในสงคมจงเปนเรองทมความส าคญมากในปจจบน ๒. ปญหาความเหลอมล าทางเศรษฐกจ เมอพจารณาทางดานความเหลอมล าทางเศรษฐกจ งานศกษาของ สมเกยรต ตงกจวาณชย (๒๕๕๓) ไดทบทวนรายงานการพฒนาคนของประเทศไทย ป ๒๕๕๒ ของ UNDP ชใหเหนา ตลอดสองทศวรรษทผานมา ประเทศไทยมความแตกตางระหวางรายไดเฉลยของครวเรอนทมรายไดมากทสดรอยละ ๒๐ กบรายไดเฉลยของครวเรอนทมรายไดนอยทสดรอยละ ๒๐ อตราสวนสงถง ๑๒-๑๕ เทา ในขณะทประเทศญปนและประเทศในกลมสแกนดเนเวยทใหความส าคญกบความเสมอภาคของคนในสงคมมอตราสวนดงกลาวเพยง ๓-๔ เทา ประเทศในทวปยโรปและอเมรกาเหนอมอตราสวนดงกลาวอยในระดบ ๕-๘ เทา ส าหรบประเทศเพอนบาน ของไทยในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตมอตราสวนดงกลาวอยระดบประมาณ ๙-๑๑ เทา และเมอพจารณาจากแนวโนมของคาสมประสทธจน (Gini coefficient) ในชวง ๔ ทศวรรษทผานมา พบวา ความเหลอมล าทางเศรษฐกจในประเทศไทยเพมสงขนอยางรวดเรว ในขณะทความเหลอมล าทางเศรษฐกจในประเทศอนในภมภาคเดยวกนทงมาเลเซย ฟลปปนส และอนโดนเซยมแนวโนมลดลง การศกษาการปฏรปเศรษฐกจเพอความเปนธรรมทางสงคมการศกษาของ นพนธ พวพงศกร และคณะ (๒๕๕๔) พบวาความเหลอมล าทางเศรษฐกจและสงคมเปนสาเหตของปญหาความขดแยงทเกดขนในสงคม จากการด าเนนนโยบายและกจกรรมทางเศรษฐกจทมงแสวงหาผลประโยชนสวนตนและพรรคพวกทเรยกวา “สวนเกน (หรอคาเชา) ทางเศรษฐกจ”

๑) การกระจกตวของโครงสรางภาคธรกจ การศกษาของนพนธ พวพงศกร และคณะ (๒๕๕๔) พบการกระจกตวของโครงสรางธรกจขนาดใหญทมอ านาจเหนอตลาดและเหนอการก ากบดแลของรฐ ไดแก รฐวสาหกจ บรษทประกอบธรกจบรการขามชาต (เชน ธรกจพลงงาน กอสราง การเงน เปนตน) บรษทขนาดใหญในเครอธรกจครบวงจร

๒) การเขาถงทรพยากรธรรมชาต การออกหนงสอเกยวกบการใชหรอการครอบครองทดนจะถกถายโอนไปสการออกเอกสารสทธใหแกนายทน นกธรกจ ในพนททควรเปนทอนรกษ และรฐยงใชงบประมาณสนบสนนนคมสรางตนเองทเปลยนเปนโครงการของภาคเอกชน นอกจากนน การลงทนของรฐในโครงสรางพนฐานกอใหเกดการไดผลตอบแทนสวนเกนจากการเกงก าไรทดนของผทไดขอมลเกยวกบแผนการลงทนของรฐ

๓) ระบบสมปทาน เชน สมปทานโทรคมนาคม สมปทานโทรทศน สมปทานรานคาปลอดอากร สมปทานทางดวน พบวาเกดผลตอบแทนสวนเกนในเกอบทกขนตอน โดยการลอบบ ใหเงนสนบสนนทางการเมอง เชญเจาหนาททพนต าแหนงมาเปนกรรมการบรษทผรบสมปทาน เปนตน

๔) การแทรกแซงตลาดสนคาเกษตร ท าใหรฐเปนผคาสนคาเกษตรรายใหญ สรางโอกาสใหนกธรกจการเมอง ตางตอบแทนพอคาทเปนหวคะแนนหรอธรกจของพรรคพวก ผลการศกษาชวา ร ฐขาดทนจากการแทรกแซงสนคา ๖ ชนด ประมาณ ๓๕,๐๐๐ ลานบาทตอป แตประโยชนถกถายโอนสพอคามากกวาเกษตรกร

๕) การจดซอจดจางภาครฐ ผเสนอราคากดกนคแขงสมคบกนเสนอราคาสงกวาทควรรฐสญเสยงบประมาณอยางนอย ๒,๙๑๗ ลานบาทตอป

๖) ผลตอบแทนสวนเกนของผเกยวของในตลาดหลกทรพย อาท สถาบนการเงนตวกลาง ผถอหนรายใหญ ผบรหารของบรษทจดทะเบยน บรษทหลกทรพยไดรบสวนเกนจากคาธรรมเนยมในการซอขายหลกทรพยประมาณ ๔,๕๐๐ ลานบาทตอป จากการทตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยรบภาระคาใชจายในการสงเสรมการขายประมาณ ๓๙๒ ลานบาท ตอป จากการทจรตกระท าผดตอ พรบ. (เชน ใชขอมลภายในสรางราคาหน ตกแตงบญช) ประมาณขนต า ๑,๙๐๐ ลานบาทตอป ๓. ปญหาความสามารถในการแขงขนของไทย หากพจารณาความสามารถในการแขงขนของประเทศไทยจากรายงาน The Global Competitiveness Report ของ World Economic Forum (WEF) ในป ๒๕๕๕-๒๕๕๖ ประเทศไทยถกจดอนดบความสามารถในการแขงขนอยในอนดบท ๓๘ จากทงหมด ๑๔๔ ประเทศ จากปจจยหลกทน ามาใชในการจดอนดบความสามารถในการแขงขน ประกอบดวย ปจจยพนฐาน ปจจยยกระดบประสทธภาพ และปจจยนวตกรรมและศกยภาพทางธรกจ โดยแมวาอนดบของประเทศไทยในชวง ๕ ปทผานมามการเปลยนแปลงไมมากนก แตกไมเหนสญญาณการพฒนาในทศทางทดขน โดยเฉพาะเมอพจารณาลงไปยงป จจยยอย อาท ปจจยนวตกรรมและศกยภาพทางธรกจ ถอเปนจดออนทสดของประเทศไทย ซงมแนวโนมทจะมอนดบลดลงโดยตลอดทกปอยางตอเนอง โดยปจจยยอยดานนวตกรรมมอนดบทลดลงอยางชดเจน (ป ๒๕๕๕-๒๕๕๖ อนดบท ๖๘ ลดลงจากอนดบท ๕๔ ในปทผานมา) และปจจยดานยกระดบประสทธภาพ โดยเฉพาะปจจยยอยความพรอมดานเทคโนโลยมอนดบทลดลงอยางเหนไดชด (ป ๒๕๕๕-๒๕๕๖ อนดบท ๘๔ ลดลงจากอนดบท ๔๘ ในปทผานมา) และเมอพจารณาเปรยบเทยบกบประเทศตาง ๆ แมวาประเทศไทยมปจจยพนฐาน และปจจยการยกระดบประสทธภาพอยในระดบสงกวาคาเฉลยของโลก แตส าหรบปจจยนวตกรรมและศกยภาพทางธรกจกลบมระดบคะแนนใกลเคยงกบคาเฉลย แตต ากวาคาเฉลยของกลมประเทศ ASEAN และกลมประเทศ BRICS ดงนน กลาวไดวา ประเทศไทยก าลงตดกบอยในกลมประเทศระดบรายไดปานกลาง หรอ Middle Income Trap ซงเปนสภาพของประเทศก าลงพฒนาทยกระดบจากความยากจนสรางรายไดจากการพฒนาอตสาหกรรมและการสงออกจนท าใหมความกนดอยดระดบหนง แตกลบไมสามารถพฒนาไปสประเทศพฒนาทมฐานะสงขนได เพราะประสบกบขดจ ากดในการสรางนว ตกรรม เทคโนโลย เพอเพมประสทธผลในการผลตและเพมมลคาของสนคา

๔. วตถประสงคของขอเสนอแนวทางเพอการปฏรปโครงสรางเศรษฐกจ การปฏรปโครงสรางทางเศรษฐกจม ๒ มตส าคญดงกลาวแลว ประกอบดวย

๔.๑ ลดความเหลอมล าทางเศรษฐกจของคนในสงคม และ ๔.๒ เพมความสามารถในการแขงขนเพอใหประเทศไทยสามารถหลดพนจากกบดกประเทศระดบ

รายไดปานกลาง (Middle Income Trap)

๕. ขอเสนอแนวทางการปฏรปโครงสรางเศรษฐกจ ๕.๑ การปฏรปทางเศรษฐกจเพอลดความเหลอมล า

๕.๑.๑ การปฏรปทางดานการคลง เนนกระบวนการในการถายโอนรายไดระหวางคนรวยและคนจนเพมมากขน การดแลนโยบายการ

คลงใหเปนเครองมอในการลดความเหลอมล า ทงในการจดนโยบายสาธารณะ และจดสวสดการทเหมาะสมกบคนทกชวงวยตงแตวยเดกถงวยชรา โดยใหน าหนกกบผมรายไดนอย ซงตองพจารณาในการปฏรปการหารายไดของภาครฐเขามารองรบรายจายทจะเกดขน การปฏรประบบภาษ ทจะเปนชองทางในการหารายไดเพมขนใหแกรฐ เรองหนงทส าคญและควรผลกดนใหเกดขนจรง คอ กฎหมายปฏรปทดนและสงปลกสราง เปนตน รวมถงความชดเจนของนโยบายแปรรปรฐวสาหกจเพอเปนชองทางในการเพมรายไดใหแกรฐอกทางหนง รวมทง การปฏรปการใชจายของรฐบาลทจะตองมความรดกมและระมดระวงในการรกษาวนยทางการคลงอยางเครงครด ปรบเปลยนโครงการประชานยมใหมความสมดล และไมสรางภาระทางการคลงในระยะยาว รายละเอยดขอเสนอการปฏรปทางดานการคลง สรปดงตารางท ๑ ประกอบดวย

๑) ปฏรปวธการงบประมาณใหมประสทธภาพ (๑) ขอเสนอจดตงสถาบนวเคราะหงบประมาณประจ ารฐสภา (๒) ปรบปรงกระบวนการงบประมาณและกฎการคลง (๓) การใชหลกการวเคราะหความเสยงตามหลกธรรมาภบาลของแผนงาน/โครงการภาครฐ

๒) ปฏรประบบภาษเงนได ๓) ปฏรปภาษเพอสรางความเปนธรรมในสงคม เรงรดแผนการปฏรปภาษ โดยเฉพาะ

ภาษทดนและสงปลกสราง และภาษมรดก และการมภาษทางดานสงแวดลอม ผานภาษสรรพสามตเพอวตถประสงคทางดานสงแวดลอม หรอภาษสงแวดลอมในรปแบบอน

๔) ปรบอตราภาษมลคาเพม เปนรอยละ ๑๐ เพอลดความเสยงทางการคลงและท าใหการคลงมความมนคงขน

๕) การปฏรปภาษจดซอจดจางของภาครฐ เพมประสทธภาพเพอลดความสญเสย เพมระยะเวลาในการรบฟงขอคดเหนตอรางขอบเขตของงาน (TOR) เพมเวลาในการเผยแพรเอกสารประกาศเชญชวน และเอกสารการประกวดราคา รวมทงการก าหนดมาตรการตางๆ เพอปองกนการก าหนดคณสมบตเออประโยชนผประกอบการรายใดรายหนง และสรางความโปรงใสในกระบวนการจดซอจดจางของรฐ

๕.๑.๒ การปฏรปนโยบายรฐวสาหกจ ทผานมาการเปลยนแปลงในรฐวสาหกจเกดขนทกครงเมอมการเปลยนแปลงอ านาจทางการเมอง แตการเปลยนแปลงครงใหญเกดขนไมมากนก และยงมขอถกเถยงเกดขนอยางตอเนอง ถงแนวทางการปฏรปรฐวสาหกจหรอ การจดการทรพยสนของประเทศเพราะเรองนเปนเรองทมแนวคดแบงเปนสองทาง คอ กลไกตลาด กบ บทบาทของรฐในการจดบรการผานรฐวสาหกจ หรอผสมผสาน นโยบายลกษณะใดจะดตอการพฒนาประเทศ และสรางความเปนธรรมตอประชาชน เมอรฐเขาไปแทรกแซงความลมเหลวของระบบตลาด เชน เพอจดการปญหามลพษและสงแวดลอมจากการผลตในภาคอตสาหกรรม การเอารดเอาเปรยบในตลาดแรงงาน การดแลใหเกดรายไดทเปนธรรม กลไกของรฐเองกมขอจ ากดและอาจเกดความลมเหลวไดเชนเดยวกน ความลมเหลวหรอปญหาประสทธภาพของภาครฐอาจเกดจาก ขอจ ากดดานขอมล ขอจ ากดของระบบราชการ ขอจ ากดของกระบวนการทางการเมอง ปญหาการไมมแรงกดดนดานการแขงขน (ท าใหเกดปญหาไมมประสทธภาพ ไมปรบปรงคณภาพ เปนตน) ในขณะทการใหเอกชนเขามามสวนรวมตองมกลไกการก ากบดแลทสามารถสรางความเปนธรรม และรกษาผลประโยชนของประเทศและประชาชนไดอยางจรงจง ทงน ในชวงทผานมามรฐวสาหกจหลายแหงตองไดรบการปฏรปอยางจรงจง ซงจ าเปนตองมแนวทางทชดเจนของนโยบายการปฏรปรฐวสาหกจ เพอเพมบทบาทของรฐวสาหกจในการจดหารายไดใหแกรฐ สรางความเปนธรรมในการแขงขนระหวางองคกรเอกชนและรฐวสาหกจ และมกรอบการก ากบดแลททนตอการเปลยนแปลงและสามารถสรางความเปนธรรมในการแขงขนได

๕.๑.๓ การปฏรปเพอลดผลตอบแทนสวนเกนในระบบ ๑) ทบทวนและปรบปรงพระราชบญญตการแขงขนทางการคา พ.ศ. ๒๕๔๒ ทผานมา

การบงคบใชพระราชบญญตการแขงขนทางการคา พ.ศ. ๒๕๔๒ จนถงปจจบนยงขาดประสทธภาพ มปญหาผลประโยชนทบซอน ไมมการกลาวโทษหรอด าเนนคดแกผประกอบการได งานศกษาของเดอนเดน นคมบรรกษ (๒๕๕๔) พบวา ปญหาของการบงคบใช พรบ.การแขงขนม ๔ องคประกอบ ไดแก

(๑) ปญหาโครงสรางองคกร ขาดความเปนอสระ ถกครอบง าทางการเมองและผลประโยชนของธรกจ งานศกษาของทดอารไอไดท าการวเคราะหสายสมพนธทางธรกจของคณะกรรมการการแขงขนการคา และคณะกรรมการกลางวาดวยการก าหนดราคาสนคาและบรการทงในอดตและปจจบน (ตงแตเมอเดอนพฤษภาคม ๒๕๔๗) พบวา กรรมการแขงขนทางการคาบางทานมความสมพนธทงทางตรงและทางออมกบธรกจทอาจมพฤตกรรมการคาทไมเปนธรรม

(๒) ปญหาในการด าเนนการ คอ การขาดกฎระเบยบทจ าเปนตอการด าเนนงาน และการขาดงบประมาณ และบคคลากร โดยส านกงานคณะกรรมการแขงขนทางการคาของไทยไดงบประมาณเพยง ๒-๓ ลานบาท ตอป เทยบกบองคกรเดยวกนน (KPPU) ของอนโดนเซยทมงบประมาณ ๒๘๔ ลานบาท ขณะทบคคลากรของไทยมเพยง ๒๘ คน แตของอนโดนเซยมจ านวน ๒๓๔ คน

(๓) ปญหากรอบภารกจ ไมครอบคลมลกษณะพฤตกรรมการคาทไมเปนธรรมทสงผลกระทบโดยตรงตอผบรโภค และไมครอบคลมภารกจในการใหขอเสนอแนะในเชงนโยบายแกรฐบาล โดยกฎหมายไมครอบคลมหนวยงานของรฐและรฐวสาหกจ ซงหมายความวา ปญหาการผกขาดทเกยวเนองกบ

รฐวสาหกจหรอเกดจากกระท าของหนวยงานราชการจะไมไดรบการแกไขเยยวยาแตอยางใด การศกษาเบองตนของโครงการวจยเกยวกบแนวทางในการก ากบดแลรฐวสาหกจในสวนทเกยวของกบกฎหมายแขงขนทางการคาของสถาบนการแขงขนทางการคาของทดอารไอพบวา กฎหมายการแขงขนทางการคาทศกษาในหลายประเทศไมมฉบบใดใหการยกเวนแกรฐวสาหกจไมวาจะเปนกฎหมายของประเทศท พฒนาแลว หรอประเทศก าลงพฒนา เชน อนโดนเซย เวยดนาม และมาเลเซย และ

(๔) ปญหาบทลงโทษไมเหมาะสมกบความเสยหาย ตามกฎหมายการแขงขนทางการคาของไทยเปนโทษทางอาญา โดยก าหนดโทษจ าคกไมเกน ๓ ป หรอปรบไมเกน ๖ ลานบาท หรอทงจ าทงปรบ และกรณทกระท าความผดซ าตองระวางโทษเปนทวคณ แตกรณมโทษปรบหรอจ าคกไมเกน ๑ ป คณะกรรมการมอ านาจเปรยบเทยบปรบแทนได ขณะทบทลงโทษในตางประเทศมทงโทษทางแพงและทางอาญา (เดอนเดน นคมบรรกษ, ๒๕๕๔)

ส าหรบขอเสนอแนะเพอแกปญหาขางตน มขอเสนอจากงานศกษานวา (๑) ตองแปลงสภาพส านกแขงขนทางการคาใหเปนองคกรอสระจากฝายบรหาร โดย

กรรมการในคณะกรรมการแขงขนทางการคาควรปลอดจากนกการเมอง และตวแทนภาคธรกจ กรรมการผทรงคณวฒ หากเปนขาราชการตองมประสบการณโดยตรงเกยวกบกฎหมายแขงขนทางการคา หาก เปนนกวชาการตองเปนอาจารยในมหาวทยาลย หรอนกวชาการทมผลงานทางดานกฎหมายแขงขนทางการคา นอกจากนน กรรมการจะตองไมเปนผถอหน หรอ ผบรหารในสมาคมวชาชพ สมาคมการคา หรอบรษทใดๆ ทมขนาดใหญมากกวาเกณฑ หรอบรษทมหาชน กอนทจะมาเปนกรรมการไมนอยกวา ๕ ป เปนตน (๒) ยกเลกขอยกเวนทใหแกรฐวสาหกจ เนองจากรฐวสาหกจจ านวนมากไดรบสทธพเศษทท าใหไดเปรยบธรกจเอกชน เชน การไมตองเสยภาษนตบคคล (ในกรณทไมไดจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย) การไดรบสทธพเศษในการจดซอจดจางของภาครฐ การไดรบการอดหนนจากภาครฐ ฯลฯ จงมโอกาสทจะผกขาดตลาดไดมากกวาบรษทเอกชนทวไป (๓) ปรบปรงบทลงโทษ ดวยการปรบบทลงโทษทางแพงมากกวาการลงโทษทางอาญา ทงนควรมการก าหนดโทษทางแพงตามสดสวนของความเสยหายทสามารถประเมนได ซงนอกจากจะลดความเขมขนของภาระในการพสจนการละเมดกฎหมายแลว ยงจะท าใหธรกจตองตระหนกถงความคมคาทางการเงนของการมพฤตกรรมทอาจเปนการละเมดกฎหมายอกดวย

(๔) ขยายขอบเขตภารกจของส านกแขงขนทางการคา ใหมบทบาทหนาทในการตรวจสอบนโยบาย หรอมาตรการของภาครฐทอาจกอใหเกดการผกขาดในตลาด และควรทจะมการปรบปรงกฎหมายวาดวยการแขงขนทางการคา ใหส านกแขงขนทางการคามอ านาจหนาทในการเสนอขอคดเหนเกยวกบกฎ ระเบยบ และนโยบายของภาครฐทมผลกระทบในการจ ากดการแขงขนในตลาดตองไดรบขอคดเหนจากส านกแขงขนทางการคาดวย และตองท าความเหนโตตอบหรอชแจง

๕.๑.๔ ปฏรปภาคการการเกษตร โดยมเปาหมายเพอ ๑) เพมผลตภาพ ลดตนทนในการผลตในภาคการเกษตร บรรเทาผลกระทบทเกดจาก

ภาวะภยทางธรรมชาต มลพษทางการเกษตร และภาวะโลกรอน

๒) ออกมาตรการประกนภยธรรมชาตภาคการเกษตร เพอสรางความมนคงใหกบเกษตรกร

๓) ก าหนดโยบายตลาดสนคาเกษตร ยกเลกการแทรกแซง คงไวเฉพาะนโยบายชวยเหลอเกษตรกรยากจนเพอลดความเหลอมล า

๕.๑.๕ การเขาถงทรพยากรทดน ๑) ระบบภาษบนก าไรจากการซอ-ขายทดน (Capital gains tax) หรอภาษจากมลคา

ทดนทปรบตวสงขน (Betterment tax) ๒) จดท าธนาคารทดนส าหรบผมรายไดนอย ๓) ฐานขอมลสทธทดนเพอลดความซ าซอน ปองกนการใชสทธซ าซอน และตองโปรงใส

๕.๑.๖ ปฏรประบบสวสดการสงคมดานรกษาพยาบาลและการออม เพอลดความเหลอมล าของระบบสวสดการและใหมความครอบคลมทวถง

๑) โอนยายหนวยงานดานรกษาพยาบาลของระบบประกนสงคม ใหอยภายใตระบบประกนสขภาพถวนหนา เพอความลดความเหลอมล าของการรกษาพยาบาล ทงนระบบประกนสขภาพถวนหนาควรเปนสวสดการรกษารกษาสขภาพขนพนฐานทคนไทยทกคนควรไดรบ (Minimum requirement) ซงการรวมกนของสองระบบนจะชวยในเรองการบรหารจดการและยงเปนการชวยใหเกดการประหยดจากขนาดได (Economy of scale)

๒) แนวทางในการลดภาระการคลงด าเนนการไดโดยการใหมการรวมจาย (Co-payment) ในระบบประกนสขภาพถวนหนา (ทควบรวมรกษาพยาบาลประกนสงคม) เชนในอตรา ๔๐ บาท/ครง และปรบตามอตราเงนเฟอทกป ซงการรวมจายจะชวยลดภาระทางการคลงได โดยจากการประมาณการของ ประสพโชค (๒๕๕๗) พบวาในป ๒๕๗๐ สดสวนคาใชจายของสามกองทนตอผลตภณฑมวลรวม (GDP) จะอยทรอยละ ๒.๔๗ เพมขนจากระดบในปจจบนท รอยละ ๒.๔๓ ซงเปนการเพมเพยงเลกนอยหากเทยบกบประโยชนทประชาชนจะไดรบ

๓) ผประกนตนของประกนสงคมอาจยงคงจายเบยประกนดานสขภาพเพอรบการบรการทางสขภาพทนอกเหนอจากสวสดการรกษาสขภาพขนพนฐาน เชน คาหองพกพเศษ หรอยานอกบญช เปนตน

๔) สงเสรมการออมส าหรบแรงงานนอกระบบ ขบเคลอนแรงงานนอกระบบใหเขาสระบบประกนสงคมไดจ านวนมากขน พฒนาการบรหารจดการ เชน กระบวนการน าสงเงนสมทบทอ านวยความสะดวกไดด การทบทวนเงอนไขการช าระเบยประกนใหยดหยนมากยงขน เปนตน จะชวยใหแรงงานเขาสระบบประกนสงคม โดยเพมสทธประโยชน (ทางเลอกท ๓) ใน พ.ร.บ. ประกนสงคมมาตรา ๔๐ โดยใหรฐบาลและผประกนตนรวมกนรบภาระคาใชจาย เพอใหแรงงานนอกระบบมหลกประกนความมนคงในการด ารงชวตทดยามเกษยณอาย

๕.๒ การปฏรปทางเศรษฐกจทมงเนนการเพมขดความสามารถในการแขงขน เพอยกระดบรายไดและกาวสการเปนประเทศทมฐานะและหลดพนจากกบดกของประเทศในกลมรายไดปานกลาง

๕.๒.๑ เรงพฒนาโครงสรางพนฐานทจ าเปนตอการพฒนาทกดาน โดยเฉพาะดานการคมนาคมขนสงและโทรคมนาคม เพอลดตนทนทางดานโลจสตกส และสงเสรมสงคมแหงการเรยนร

๕.๒.๒ ยกระดบความสามารถทางวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรม เพอเปนปจจยส าคญในการสรางมลคาเพมและขบเคลอนเศรษฐกจใหเจรญเตบโตไดอยางยงยน ตองเชอมโยงกบการปฏรปทางดานการศกษา พฒนาคนใหมความสามารถทางดานวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรม และเปนทรพยากรทส าคญทจะท าใหเกดการพงตนเองตอการพฒนาประเทศในระยะยาวได

๕.๒.๓ ยกระดบคณภาพการศกษาชนอดมศกษา สถาบนอดมศกษาตองใหทกษะความคดอานทสอดคลองตรงกบความตองการของภาคการผลตใหได ไมเชนนนภาวะความไมสมดลพอดกนระหวางความตองการแรงงานจากฝายภาคการผลตและการผลตแรงงานจากฝายสถานศกษา เปนชองวางทกษะ (Skill Gaps) ขนมา ซงจะไปขดขวางประเทศชาตในการกาวขนไปเปนประเทศพฒนาแลว ภาวะชองวางทกษะนเปนหลกฐานชนส าคญฟองความลมเหลวผดพลาดของสถานอดมศกษาวาฝายผ ผลตทกษะความคด อานเชอมตอกบฝ ายผ ใชทกษะความคดอานไมตด (Disconnection in Higher Education) ทงดานเนอหาหลกสตรและสาขาวชาเรยน (World Bank, ๒๐๑๑) ตนตอปญหาการขาดการเชอมตอนมทงหมด ๓ ดาน คอ (๑) ขอมลรายละเอยดเกยวกบทกษะความคดอานและคณลกษณะแรงงานทพงประสงคจากฝายนายจางไมคอยมและมกไปไมถงผเรยนสวนใหญ (๒) สดสวนผเรยนตอผสอนคนหนงสงมากเกนไป ผสอนดแลผเรยนไดไมทวถงประกอบกบสดสวนผสอนส าเรจการศกษาชนปรญญาโทขนไปจากผสอนทงหมดในมหาวทยาลยอยในระดบต าเกนไป ท าใหผสอนออนดอยผลตภาพเปนผลใหพฒนาทกษะความคดอานใหกบผเรยนไมไดเตมท ส าหรบประเทศไทยนน แมวาสดสวนผสอนส าเรจการศกษาชนปรญญาโทเพมสงจนเปนทนาพอใจ แตสดสวนผเรยนตอผสอน ๑ คนยงสงมากเกนไปอยด ผลตภาพผสอนจงสญเสยไปพอควร (๓) สถาบนอดมศกษาของรฐไมไดใหความส าคญตอผลผลตนนคอผเรยน และมองขามความรบผดชอบตอคณภาพผเรยน นนเปนเพราะรฐไมไดเรยกรองความรบผดชอบสวนนแลกกบงบประมาณรายจายทอนมตมาใหมหาวทยาลยของรฐ จงไมไดสรางแรงจงใจมหาวทยาลยใหผลตบณฑตทมคณภาพตรงกบความตองการของนายจางภาคการผลตแตอยางใด

๕.๒.๔ การจดการศกษาในระบบทวภาค ทงการศกษาในระดบอาชวศกษา และสายสามญ รวมถงการปรบปรงงบอดหนนรายหวระหวางสายสามญ และสายอาชพ

๕.๒.๕ สรางแรงจงใจจากมาตรการภาษใหกบเอกชนในการเขามามสวนรวมในระบบการศกษา

ตารา

งท ๑

ขอ

เสนอ

การป

ฏรปท

างดา

นการ

คลง

เรอง

ประเด

นปญ

หา

วตถป

ระสง

คทตอ

งการ

แกไข

ขอ

เสนอ

แนะ

เอกส

ารอา

งอง

๑. ก

ารจด

ตงสถ

าบน

วเคร

าะห

งบปร

ะมาณ

ประจ

ารฐส

ภา

- เน

องจา

กในป

จจบน

ฝาย

นตบญ

ญตยง

ขาดห

นวยง

านทเ

ปนกล

างแล

ะเปน

อสระ

จากฝ

ายบร

หาร ใ

นการ

ท าหน

าทศก

ษาวเค

ราะห

ตามห

ลกวช

าการ

ทเกย

วกบ

พ.ร.บ

. งบป

ระมา

ณราย

จายป

ระจ า

ป หร

อ พ.

ร.บ. ท

เกยว

กบกา

รเงนอ

นๆ ซ

งอา

จท าใ

หการ

วเครา

ะหแล

ะการ

พจาร

ณาขอ

งฝาย

นตบญ

ญตเป

นไปอ

ยาง

ไมมป

ระสท

ธภาพ

- เพ

อใหก

ารพจ

ารณา

และก

ารตด

ตาม

งบปร

ะมาณ

ของฝ

ายนต

บญ

ญตเป

นไปอ

ยางม

ปร

ะสทธ

ภาพม

ากขน

จง

สมคว

รตอง

จดตง

หนวย

งานท

เปนก

ลาง

และเ

ปนอส

ระจา

กฝาย

บรหา

ร โดย

เปน

หนวย

งานส

งกดร

ฐสภา

และท

าหนา

ทศกษ

าวเค

ราะห

ตามห

ลกวช

าการ

ทเกย

วกบ

พ.ร.บ

. งบป

ระมา

ณรา

ยจาย

ประจ

าป

๑.

จดตง

หนวย

งานท

เปน

กลาง

และเ

ปนอส

ระจา

กฝา

ยบรห

าร โด

ยเปน

หนวย

งานส

งกดร

ฐสภา

และท

าหนา

ทศกษ

าวเค

ราะห

ตามห

ลกวช

าการ

ทเกย

วกบ

พ.ร.บ

. งบป

ระมา

ณรา

ยจาย

ประจ

าป ห

รอ

พ.ร.บ

. ทเก

ยวกบ

การเง

นอนๆ

และ

น าเส

นอขอ

มลให

แก

สมาช

กรฐส

ภาแล

ะสา

ธารณ

ชนได

รบทร

าบ

โดยก

ารออ

กราง

พ.

ร.บ. ส

ถาบน

วเคร

าะหง

บประ

มาณ

ประจ

ารฐส

ภา*

Niko

mbo

rirak

, Deu

nden

, Su

dsaw

asd,

Sas

atra

and

Sir

iprap

anuk

ul, P

awin,

๒๐

๑๓, “

The

Role

s of

Publ

ic Se

ctor

in E

cono

mic

Deve

lopm

ent,”

Pap

er

prep

ared

for t

he ๒

๐๑๓

Thail

and

Deve

lopm

ent

Rese

arch

Insti

tute

(TD

RI)

Year

-end

Con

fere

nce

on

Nove

mbe

r ๑๘,

Tha

iland

.

เรอง

ประเด

นปญ

หา

วตถป

ระสง

คทตอ

งการ

แกไข

ขอ

เสนอ

แนะ

เอกส

ารอา

งอง

(* สถ

าบนว

จยเพ

อการ

พฒนา

ประเ

ทศไท

ย (T

DRI)

กบสถ

าบน

พระป

กเกล

า (KP

I) ก าล

งผล

กดนเ

รองน

อย)

๒. ป

รบปร

งกร

ะบวน

การ

งบปร

ะมาณ

แล

ะกฎก

ารคล

ง (Fis

cal

rule

s) ใน

ภาพร

วม

- กา

รด าเน

นนโย

บายก

ารคล

งทผา

นมา

ของร

ฐบาล

พบว

า หน

ง เอ

นเอย

งไปใน

ทศทา

งของ

การ

จดท า

งบปร

ะมาณ

ขาดด

ลตอเ

นอง

ยาวน

าน (D

efici

t bias

) สอ

ง ให

น าหน

กควา

มส าค

ญกบง

บรา

ยจาย

ลงทน

ในระ

ดบต า

สา

ม ม

การด

าเนนน

โยบา

ยทาง

การค

ลง(รว

มถงก

ารใช

ดลยพ

นจ) ท

เปนไ

ปใน

ทศทา

งเดยว

กบเศ

รษฐก

จ หร

อ Pr

o-cy

clica

l fisc

al po

licy

คอ

รฐมก

ารเพ

มงบป

ระมา

ณราย

จาย

ในชว

งทเศ

รษฐก

จด แ

ตลด

งบปร

ะมาณ

รายจ

ายใน

ชวงท

เศ

รษฐก

จตกต

าหรอ

ชะลอ

ตว

มากก

วากา

รด าเน

นนโย

บายก

าร

- เพ

อบรร

เทาห

รอลด

แรงจ

งใจตา

งๆ ใน

การ

ใชดล

พนจต

างๆ

ของ

รฐบา

ล แล

ะใหก

ารด า

เนนก

ารทา

งการ

คลง

เปนไ

ปอยา

งมคว

ามรบ

ผดชอ

บ แล

ะเปน

ไปใน

ลกษณ

ะทผน

ผวนไ

ปตร

งกนข

ามกบ

วฏจก

รเศ

รษฐก

จ (C

ount

er-

cycli

cal f

iscal

polic

y) มา

กขน

๑.

ปรบก

ระบว

นการ

ทาง

งบปร

ะมาณ

เพอ

สนบส

นนให

รฐบา

ลเกด

ความ

รบผด

ชอบ

ทางก

ารคล

งในระ

ยะยา

ว รว

มถงส

นบสน

นให

เกดค

วามโ

ปรงใส

เพมข

นในก

ารจด

ท างบ

ประม

าณ เช

น กา

รจด

ท าแผ

นงบป

ระมา

ณระ

ยะปา

นกลา

ง (M

edium

-term

bu

dget

ary

plan

ning)

การอ

อกกฎ

หมาย

อยาง

เชน

Fisca

l re

spon

sibilit

y law

s

Suds

awas

d, S

asat

ra a

nd

Puap

an, P

isit,

๒๐๑๔

, “F

iscal

Polic

y in

Resp

onse

to

Clim

ate

Varia

bility

in

Thail

and,

” So

uthe

ast A

sian

Jour

nal o

f Eco

nom

ics, V

ol.

๒(๑)

, pp.

๑๘๓-

๒๑๘.

แล

ะ Ni

kom

borir

ak, D

eund

en,

Suds

awas

d, S

asat

ra a

nd

Siripr

apan

ukul

, Paw

in,

๒๐๑๓

, “Th

e Ro

les o

f Pu

blic

Sect

or in

Eco

nom

ic De

velo

pmen

t,” P

aper

pr

epar

ed fo

r the

๒๐๑

๓ Th

ailan

d De

velo

pmen

t

เรอง

ประเด

นปญ

หา

วตถป

ระสง

คทตอ

งการ

แกไข

ขอ

เสนอ

แนะ

เอกส

ารอา

งอง

คลงแ

บบปร

บเสถ

ยรภา

พโดย

อตโน

มต (A

utom

atic

stabil

izer)

-

กฎกา

รคลง

ทประ

เทศไ

ทยมอ

ยสวน

หนง

เปนเ

พยงก

รอบ

(กรอ

บควา

มยงย

นทา

งการ

คลง)

ทไมไ

ดตรา

เปนก

ฎหมา

ย นอ

กจาก

น กฎ

ทางก

ารคล

งทมอ

ยไม

ครอบ

คลมไ

ปถงก

ารใช

เงนนอ

กงบ

ประม

าณ

ในปร

ะเทศ

ออสเ

ตรเล

ยแล

ะนวซ

แลนด

เปนต

น นอ

กจาก

น คว

รมกา

รรว

มบญช

กองท

นและ

เงนทน

นอกง

บประ

มาณ

ของห

นวยง

านรฐ

เขาส

ระ

บบงบ

ประม

าณแล

ะน า

เสนอ

ผาน

กระบ

วนกา

รพจา

รณา

ของร

ฐสภา

ทงหม

ด ๒.

กา

รปรบ

ปรงก

ฎการ

คลง (

Fisca

l rul

es) ท

มอย

รวมถ

งการ

บงคบ

ใช

เปนก

ฎหมา

ย เพ

อชวย

ควบค

มการ

ใชดล

พนจ

ของร

ฐบาล

ในกา

รด า

เนนน

โยบา

ยทาง

การ

คลงห

รอลด

ความ

เอน

เอยง

ในกา

รจดท

างบ

ประม

าณขา

ดดล

Rese

arch

Insti

tute

(TD

RI)

Year

-end

Con

fere

nce

on

Nove

mbe

r ๑๘,

Tha

iland

.

เรอง

ประเด

นปญ

หา

วตถป

ระสง

คทตอ

งการ

แกไข

ขอ

เสนอ

แนะ

เอกส

ารอา

งอง

อยาง

ตอเน

อง แ

ละชว

ยสน

บสนน

การม

วนย

ทางก

ารคล

ง นอก

จากน

ยง

ควรม

ผลทค

ลอบ

คลมไ

ปถงก

ารใช

เงนนอ

กงบป

ระมา

ณ

๓.

การ

ปฏรป

ระบบ

ภาษเ

งนได

ของ

กรมส

รรพา

กร

- ระ

บบภา

ษเงน

ไดใน

ปจจบ

นพบว

า ม

ลกษณ

ะทไม

เปนธ

รรมแ

ละสร

างกา

รบด

เบอน

ในหล

ายลก

ษณะ

อาท

หน

ง มล

กษณะ

ทไมเ

ทาเท

ยมกน

ทท าใ

ห

ผมรา

ยไดจ

ากคา

จางแ

รงงา

นเสย

ภา

ษในอ

ตราท

แทจร

งสงก

วาผท

ม

รายไ

ดจาก

การเป

นเจา

ของป

จจย-

ทน

สอ

ง มล

กษณะ

ทสรา

งการ

บดเบ

อน

ระหว

างกา

รเลอก

น าก า

ไรจา

ยคน

แก

ผถอห

นในร

ปแบบ

การจ

ายเงน

ปน

ผลกบ

การเล

อกเก

บเงน

ก าไร

ไว

บร

ษทโด

ยไมไ

ดกระ

จายค

นแก

- เพ

อใหร

ะบบภ

าษเงน

ได

มลกษ

ณะทเ

ปนธร

รมแล

ะไมส

รางก

ารบด

เบอน

จงส

มควร

ตอง

ปรบป

รงระ

บบภา

ษเงน

ได โด

ยมวต

ถประ

สงค

ส าคญ

เพอช

วยลด

การ

บดเบ

อนแล

ะชอง

โหว

ทางภ

าษทม

อยใน

ปจจบ

นและ

ท าให

ผเสย

ภาษจ

ายภา

ษในอ

ตราท

แท

จรงใก

ลเคย

งหรอ

เทาก

บอตร

าภาษ

เงนได

๑.

จดเก

บภาษ

ผลได

จาก

ทน (C

apita

l gain

s ta

x) หร

อยกเ

ลกขอ

ยกเวน

ในกา

รเสย

ภาษส

าหรบ

รายไ

ดทมา

จากก

ารขา

ยหลก

ทรพย

ส า

หรบบ

รษทท

จดทะ

เบยน

อยใน

ตลาด

หลกท

รพยท

แดเด

มปร

ะเทศ

ไทยม

ซงได

สร

างชอ

งโหวท

างภา

ษท

ท าให

ผเสย

ภาษส

ามาร

ถหล

กเลย

งการ

เสยภ

าษ

ศาสต

รา ส

ดสวา

สด (๒

๕๕๗)

รา

ยงาน

วจยเ

รอง “

การ

คลงข

องปร

ะเทศ

ไทยก

บกา

รพฒน

าสงค

มทสม

ดลแล

ะยงย

น” ซ

งไดรบ

ทนสน

บสนน

จากง

บประ

มาณ

แผนด

นในห

วขอเ

รอง

“ควา

มยงย

นของ

รฐสว

สดกา

รไทย

”

เรอง

ประเด

นปญ

หา

วตถป

ระสง

คทตอ

งการ

แกไข

ขอ

เสนอ

แนะ

เอกส

ารอา

งอง

ผถ

อหน

และ

สาม

มลก

ษณะท

เออป

ระโย

ชนทา

ง

ภาษเ

ปนอย

างมา

กใหแ

กบรษ

ทจด

ทะ

เบยน

ในตล

าดหล

กทรพ

ยทผ

ถอ

หนขอ

งบรษ

ททอย

ในตล

าด

หลกท

รพยจ

ายภา

ษในส

วนขอ

ง

ผลได

จากท

นในอ

ตราท

ต ากว

า

อตรา

ภาษท

ควรจ

ะเปน

ในขณ

ะท

ผถ

อหนข

องบร

ษททอ

ยนอก

ตลาด

หล

กทรพ

ยกลบ

ตองจ

ายภา

ษใน

สว

นของ

ผลได

จากท

นในอ

ตราท

สงกว

าทคว

รจะเ

ปน

บคคล

ธรรม

ดาทบ

คคล

นนสม

ควรต

องจา

ยมาก

ขน ซ

งจะช

วยให

ระบบ

ภาษม

ความ

เทาเท

ยม

เปนธ

รรม

และช

วยให

รฐ

บาลส

ามาร

ถจดเ

กบรา

ยไดภ

าษเพ

มขน

เงนได

ในอต

ราทส

งได

(ในขณ

ะเดย

วกน

ส าหร

บผถอ

หนใน

บรษท

จดทะ

เบยน

ทอย

นอกต

ลาดท

รพย

ผลได

จา

กทนจ

ะถกจ

ดเกบ

ภาษห

ก ณ

ทจาย

รอย

ละ ๑

๕ กอ

นทจะ

น ามา

รวมค

านวณ

เพอเ

สยภา

ษเงน

ไดบค

คลธร

รมดา

ประจ

าป)

๒.

ปรบล

ดอตร

าภาษ

เงนได

บคคล

ธรรม

ดาขน

สงสด

เปนร

อยละ

๒๘

เพอใ

หผมร

ายได

จาก

คาจา

งเงนเ

ดอนเ

สยภา

ษในอ

ตราแ

ทจรง

ขนสง

สดเท

ากบผ

มราย

ได

จากก

ารเป

นเจา

ของ

ปจจย

ทน (เ

สยภา

ษเงน

เรอง

ประเด

นปญ

หา

วตถป

ระสง

คทตอ

งการ

แกไข

ขอ

เสนอ

แนะ

เอกส

ารอา

งอง

ไดนต

บคคล

ขนสง

สดอต

รารอ

ยละ

๒๐ +

ภา

ษหก

ณ ทจ

ายใน

อตรา

รอยล

ะ ๑๐

ของ

ก าไร

(๘๐)

ภาย

หลง

ภาษเ

งนได

นตบค

คลท

เหลอ

จะถก

จายค

นแกผ

ถอ

หนใน

รปขอ

งเงนป

นผล

= อ

ตราภ

าษท

แทจร

งขนส

งสดร

อยละ

๒๘

) ๔.

การ

ปรบอ

ตรา

ภาษม

ลคาเพ

ม -

ผลกา

รประ

มาณก

ารฐา

นะทา

งการ

คลง

ไปขา

งหนา

สะท

อนให

เหนถ

งควา

มจ า

เปนข

องรฐ

บาลใ

นการ

ปรบล

ดหรอ

จดล า

ดบส า

คญขอ

งงบป

ระมา

ณราย

จาย

ในดา

นตาง

ๆ แล

ะ/หร

อ คว

ามจ า

เปนใ

นกา

รหาแ

หลงร

ายได

เพม

เชน

การเพ

มรา

ยไดภ

าษอา

กร เพ

อสรา

งควา

มยงย

นทา

งการ

คลงใน

อนาค

ต

- เพ

อเพม

แหลง

รายไ

ดรฐ

บาลใ

หเพย

งพอก

บรา

ยจาย

ตางๆ

ทจะ

ปรบ

เพมส

งขนใ

นอนา

คต

๑.

ปรบเ

พมอต

ราภา

ษมลค

าเพมจ

ากอต

รารอ

ยละ

๗ เป

นอต

รารอ

ยละ

๑๐ โด

ยกา

รยกเ

ลกกา

รออก

พระร

าชกฤ

ษฎกา

ออก

ตามค

วามใ

นประ

มวล

รษฎา

กรวา

ดวยก

ารลด

อตรา

ภาษม

ลคาเพ

ม

ศาสต

รา ส

ดสวา

สด (๒

๕๕๗)

รา

ยงาน

วจยเ

รอง “

การค

ลงขอ

งปร

ะเทศ

ไทยก

บการ

พฒนา

สงคม

ทสมด

ลและ

ยงยน

” ซง

ไดรบ

ทนสน

บสนน

จากง

บประ

มาณ

แผนด

นในห

วขอเ

รอง “

ความ

ยงยน

ของร

ฐสวส

ดการ

ไทย”

เรอง

ประเด

นปญ

หา

วตถป

ระสง

คทตอ

งการ

แกไข

ขอ

เสนอ

แนะ

เอกส

ารอา

งอง

(ภาษ

มลคา

เพมเ

ปนภา

ษทมป

ระสท

ธภาพ

เพ

ราะเ

ปนภา

ษทมฐ

านภา

ษกวา

ง ซงก

อใหเ

กดกา

รบดเ

บอนท

างเศ

รษฐก

จนอย

และเ

ปนแห

ลงรา

ยไดร

ฐบาล

ทมน

คง

นอกจ

ากน

สดสว

นรา

ยไดร

ฐบาล

ตอ G

DP

ของป

ระเท

ศไทย

ยงถอ

วาอย

ในระ

ดบต า

เมอ

เปรย

บเทย

บกบก

ลมปร

ะเทศ

พฒนา

แลว

และก

ลมปร

ะเทศ

OE

CD ด

งนนป

ระเท

ศไท

ยจงย

งมโอ

กาสท

ดอก

มากใ

นการ

เพม

รายไ

ดรฐบ

าล)

เรอง

ประเด

นปญ

หา

วตถป

ระสง

คทตอ

งการ

แกไข

ขอ

เสนอ

แนะ

เอกส

ารอา

งอง

๕. ก

ารใช

กรอบ

การว

เครา

ะหโค

รงกา

รเพอ

ขอเงน

งบปร

ะมาณ

แผนด

นให

สอดค

ลอง

หลกก

ารวเ

คราะ

หควา

มเส

ยงตา

มหลก

ธรรม

าภบา

ลขอ

งแผน

งาน/

โครง

การ

ภาคร

ฐ

การล

งทนแ

ผนงา

น/โค

รงกา

รภาค

รฐทผ

านมา

มกา

รก าห

นดโค

รงกา

รทไม

สอดค

ลองก

บคว

ามตอ

งการ

ทแทจ

รงขอ

งกลม

เปาห

มาย

ขาดก

ารศก

ษาผล

กระท

บตอผ

สวนไ

ดสวน

เสย

อยาง

รอบด

าน ท

าใหห

ลายโ

ครงก

ารไม

มผล

สมฤท

ธตาม

ทตอง

การ

ท าให

เกดค

วามส

ญเป

ลาขอ

งบปร

ะมาณ

ของร

ฐ

เพอใ

หแผน

งาน/

โครง

การ

ภาคร

ฐ มก

ารก า

หนดแ

ละวเ

คราะ

หโคร

งการ

อยาง

รดกม

ตามห

ลกวช

าการ

และ

มการ

พจาร

ณาต

ามกร

อบธร

รมาภ

บาลอ

ยางร

อบคอ

บ

๑.

ส านก

งบปร

ะมาณ

ไดม

การจ

ดท าแ

นวทา

งและ

ขนตอ

นการ

วเครา

ะห

ความ

เสยง

ตามห

ลก

ธรรม

าภบา

ล แผ

นงาน

/โค

รงกา

รภาค

รฐ ไว

แลว

ควรน

ามาป

ระยก

ตใชใ

นภา

พรวม

ทงระ

บบ

เพอใ

หเกด

ประส

ทธผล

ในกา

รจดส

รรเงน

งบปร

ะมาณ

โดย

เชอม

โยงก

ระบว

นการ

จดสร

รเงนง

บประ

มาณ

อยาง

จรงจ

ง

ส านก

ประเ

มนผล

ส าน

กงบ

ประม

าณ (๒

๕๕๔)

แนว

ทางก

ารวเค

ราะห

ความ

เสยง

ตาม

หลกธ

รรมา

ภบาล

http

:// h

ttp://

๒๐๓.

๑๕๕.

๑๒๒.

๓๙/ri

skeva

l๕๔/

บรรณานกรม ณรงคชย อครเศรณ (๒๕๔๗) “เหลยวหลงแลหนา: ๒๐ ปเศรษฐกจไทยในสงคมเศรษฐกจโลก” สมมนา วชาการประจ าป ๒๕๔๗ สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย

ณฏฐพงศ ทองภกด (๒๕๕๗). การพฒนาระบบสวสดการสงคมทสมดลและยงยนของประเทศไทย . รายงาน บรณาการการศกษาฉบบสมบรณ เสนอส านกวจย สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

เดอนเดน นคมบรรกษ (๒๕๕๔). ทดอารไอ ช าแหละธรกจไทย แขงขนแบบไหนท าไมโตคบฟามก าไร มหาศาล. ๗ ตลาคม ๒๕๕๔. สบคนจาก http://thaipublica.org/๒๐๑๑/๑๐/tdri-monopoly-seminar/

นพนธ พงศพงศกร และคณะ (๒๕๕๔). ปฎรปเศรษฐกจเพอความเปนธรรมในสงคม. ส านกงานกองทน สนบสนนการวจย (สกว.)

นรมล อรยอาภากมล (๒๕๕๗). แรงงานนอกระบบกบการพฒนาสงคมทสมดลและยงยน . รายงานการศกษาฉบบสมบรณ เสนอส านกวจย สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

ประสพโชค มงสวสด. (๒๕๕๗). การศกษาความสมดลยและยงยนของระบบสวสดการสงคม. รายงานฉบบ สมบรณ. ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต.

ศาสตรา สดสวาสด (๒๕๕๗). การคลงของประเทศไทยกบการพฒนาสงคมทสมดลและยงยน . รายงาน การศกษาฉบบสมบรณเสนอส านกวจย สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

สมเกยรต ตงกจวาณชย (๒๕๕๓). ความเหลอมล าทางเศรษฐกจกบประชาธปไตย. สบคนจาก http://tdri.or.th/wp-content/uploads/๒๐๑๓/๐๕/d๒๐๑๐๐๑๔.pdf

ส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) (๒๕๕๕). สระบบหลกประกนสขภาพมาตรฐานเดยว. กระทรวงสาธารณสข. นนทบร: สหมตรพรนตงแอนดพบลสซง.

ส านกประเมนผล ส านกงบประมาณ (๒๕๕๔). การวเคราะหความเสยงตามหลกธรรมาภบาล แผนงาน/โครงการ http://๒๐๓.๑๕๕.๑๒๒.๓๙/riskeval๕๔/

อนนต วฒนกลจรส, พรเพญ วรสทธา, และ อดมศกด ศลประชาวงศ (๒๕๕๗). การสรางบญชประชาชาต ดานการทองเทยว (TSA) ส าหรบประเทศไทยระยะท ๑: การประมาณคาใชจายดานการทองเทยว ของผเยยม เยอนชาวไทยและชาวตางชาต. รายงานฉบบสมบรณน าเสนอส านกวจย สถาบน บณฑตพฒนบรหารศาสตร และส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต (วช.)

Chalamwong, Y. (๒๐๐๓). “Development and Planning in Thailand,” Seminar on Laos-Thai Cooperation: Trade Investment and Research, National Research Council of Thailand.

Foxley, A. & Sossdorf, F. (๒๐๑๑). “Making the Transition from Middle Income to Advanced Economies,” The Carnegie Papers, Carnegie Endowment.

Jankowska, A., et.al. (๒๐๑๒). “The Middle Income Trap: Comparing Asian and Latin American Experiences,” OECD Policy Insights, no. ๙๖, OECD Development Centre.

Kharas, H. (๒๐๐๘). An East Asia Renaissance: Ideas for Economic Growth. Washington, DC: World Bank.

Kharas, H. & Kohli, H. (๒๐๑๑). “What is the Middle Income Trap, Why do Countries Fall into It, And How Can It Be Avoided?” Global Journal of Emerging Market Economies ๓ (๓): ๒๘๑-๒๘๙.

Limwattananon, C., Limwattananon, S., Pannarunothai, S., and V. Tangcharoensathien. (๒๐๐๙). Analysis of Practice Variation due to Payment Methods Across Health Insurance Scheme. Nonthaburi: International Health Policy Program. Ministry of Public Health.

Nikomborirak, Deunden, Sudsawasd, Sasatra and Siriprapanukul, Pawin. (๒๐๑๓) “The Roles of Public Sector in Economic Development,” Paper prepared for the ๒๐๑๓ Thailand Development Research Institute (TDRI) Year-end Conference on November ๑๘, Thailand.

Sudsawasd, Sasatra and Puapan, Pisit (๒๐๑๔). “Fiscal Policy in Response to Climate Variability in Thailand,” Southeast Asian Journal of Economics, Vol. ๒(๑), pp.๑๘๓-๒๑๘.

World Bank (๒๐๑๑). Putting Higher Education to Work: Skills and Research for Growth in East Asia.

ภาคผนวก แนวทางการปฏรปโครงสรางเศรษฐกจและสวสดการสงคม

ขอเสนอประเดนอน ๆ ทเกยวของ

ก. การปฏรปกฎหมายใหศกดสทธ: มมมองในเชงเศรษฐศาสตร ข. แนวทางการปฏรปสามจงหวดชายแดนภาคใต (ดานความยากจน และความไมเทาเทยมของรายได) ค. ขอเสนอตอการกระจายรายไดดานการทองเทยวของไทย

ภาคผนวก ก

การปฏรปกฎหมายใหศกดสทธ: มมมองในเชงเศรษฐศาสตร

พศำล อยยะวรำกล ๕ ทองใหญ อยยะวรำกล๖

กฎหมายศกดสทธ ในความเขาใจของคนโดยทวไป มความหมายตรงกบกฎหมายทมประสทธภาพในทางเศรษฐศาสตร คอ เปนกฎหมายและการบงคบใชกฎหมาย ทสามารถปองกนไมใหเกดการกระท าความผดได โดยใชงบประมาณทนอยทสด เทาทเปนไปได โดยรฐจะตองมการออกแบบกลไก (Mechanism design) ทเหมาะสมใหผลทเกดขน (หรอดลยภาพในทางเศรษฐศาสตร) เปนไปในทางทประชาชนไมตองการกระท าความผด

ขอเสนอเพอปฏรปกฎหมายใหศกดสทธตอไปน จะตงอยบนพนฐานของทฤษฎของการเลอกอยางมเหตผล (Rational choice theory) ทวา สงใดใหผลประโยชนมากกวา คนกจะเลอกสงนน เมอคาดวาผลประโยชนทจะไดรบจากการกระท าความผดมมากกวาการไมกระท าผด คนกจะเลอกกระท าผด และในทางตรงขาม หากคาดวาผลทไดจากการกระท าความผดไมคมกบการลงมอกระท าความผด คนกจะเลอกทจะไมกระท าความผด

ในปจจบน แมคณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.) จะไดพยายามบงคบใชกฎหมายทมอยแลวใหเขมงวดขน ซง ดวยอ านาจเบดเสรจเดดขาดทคสช .มอย ยอมอาจมประสทธผลในการปราบปรามและปองกนการกระท าความผดได แตกอาจเปนเพยงมาตรการทไดผลในระยะสน เทาทคสช .อยในอ านาจและยงมความตงใจอยางสงทจะด าเนนการในเรองนอยเทานน เมอใดทคสช .ตองสงมอบอ านาจคน สงคมและกฎหมายรวมทงการบงคบใชกฎหมายกจะกลบไปสสภาพเดม

การออกแบบกลไก ใหเกดมการบงคบใชกฎหมายและการแกไขเพมเตมกฎหมาย ใหศกดสทธ อยางยงยน จงเปนความจ าเปนยงยวดของประเทศไทย ทจะตองท าใหเกดขน ภายในเวลาทเรงดวนและจ ากด ใหส าเรจกอนการเปดประเทศเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

โดยขอเสนอ มเนอหา สาระ ตามตาราง ดงตอไปน

๕ ผพพากษาอาวโสในศาลฎกา ๖ อาจารยประจ าคณะพฒนาการเศรษฐกจ สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร email: tongyai@gmail.com

ขอ กฎหมายปจจบนไมศกดสทธ ผล ขอเสนอขอแกไข ๑. ไมมหนวยงานใดๆทมภารกจ ม

อ านาจหนาทรบผดชอบโดยตรง ในการทดสอบความสจรต หรอความทจรตของเจาหนาทของรฐ และใหคณใหโทษไดอยางมประสทธภาพ

เจาหนาทของรฐแตละฝายไมตองเกรงกลวหรอวตกวาจะมหนวยงานใด เขามาตรวจสอบโดยการทดสอบความสจรต หรอความทจรต ในการปฏบตงานตามอ านาจหนาทของตน ท าใหกลาทจะตดสนใจกระท าความผด

ปรบปรง ขยายบทบาท อ านาจหนาทของคณะกรรมการ ป.ป.ช. และ ป.ป.ท. โดยใหมการตงหนวยงานทมบทบาทเชงรกเพมอกหนงหนวยงาน ชอ “หนวยงานทดสอบความสจรตหรอทจรตของเจาหนาทของรฐ” หนวยงานนขนตรงตอคณะกรรมการไตสวนขอเทจจรง ทมมาจากหนวยงานตางๆ ทเกยวของกบการปองกนและปราบปรามการทจรตคอรรปชน เชน จากต ารวจ อยการ ศาล สภาความมนคง อาจารยในมหาวทยาลย องคกรการคาเอกชน สอมวลชน และประชาชน หนวยงานละ ๑ คน เปนตน ท าหนาทรวมกนเปนคณะกรรมการชดใหญ และใหมคณะกรรมการในลกษณะเดยวกนนในแตละจงหวด เปนคณะกรรมการจงหวด ทท างานขนตรงตอคณะกรรมการชดใหญใน ป.ป.ช หรอ ป.ป.ท เพอใหมอ านาจหนาทในการปฏบตงานหรอเปนผชวยคณะกรรมการชดใหญปฏบตงาน ทดสอบความทจรตของเจาหนาทของรฐ ทกฝาย ทกหนวย ทมโอกาสกระท าทจรตคอรรปชน อยางจรงจง สม าเสมอ อยางนอยปละ ๑ ครง และเปนครงคราว ตามทจะสมตรวจหรอไดรบการรองเรยน หากทดสอบ เชน โดยการสรางเหตการณเทยมเพอลอใหมการทจรตและพบวามพฤตกรรมทเชอวากระท าการทจรต

ขอ กฎหมายปจจบนไมศกดสทธ ผล ขอเสนอขอแกไข กใหมผลใหเจาหนาทของรฐผนน หยดการปฏบตหนาทไวกอนทนท และใหคณะกรรมการ ป.ป.ช. หรอ ป.ป.ท. พจารณาตามอ านาจหนาทตอไป

หนวยงานดงกลาวน นอกจากมอ านาจหนาททดสอบความสจรตของเจาหนาทรฐดงกลาวแลว ยงใหมอ านาจหนาททดสอบความสจรตของผน าจบหรอบรษทน าจบทจะจดตงขนใน ขอ ๒ ดวย และหากพบวาผน าจบหรอบรษทน าจบทจรต กใหหนวยงานนมอ านาจหนาทด าเนนการใหมผลและโทษ เชนเดยวกนกบเจาหนาทรฐททจรต

๒ คดทจรตคอรรปชน เปนคดความผดตอแผนดนซงมลกษณะเปนสนคาสาธารณะ (Public goods) ประชาชนไมใชผเสยหายโดยตรง ประชาชนจงถอวาธระไมใช จงไมมสวนในการตดตามจบกมผกระท าความผด

เจาหนาทต ารวจตองท าหนาทตดตามจบกมผกระท าความผดตามล าพงโดยไมมประชาชนเขามามสวนรวม และมอ านาจเบดเสรจและผกขาด (Monopoly) ในการจบกม หากเจาหนาทต ารวจทจรตเสยเองหรอเพกเฉย ไมปฏบตหนาท ผกระท าความผดกจะไมถกจบ ไมถกด าเนนคด

ใหมการใหรางวลน าจบแกประชาชนโดยทวไปเพอใหการลดปญหา คอรรปชนเปนประโยชนโดยตรงกบเอกชน (Private benefit) กบใหมการอนญาต ใหมการจดตงนตบคคลทมวตถประสงคในการหาก าไร โดยการเปนสายลบ หรอน าจบผกระท าความผดตอกฎหมายได รวมถงการใหมบรษทน าจบทเปนบรษทมหาชน เพอเปนธรกจการคา หารายได จากการน าจบผกระท าความผด รวมถงการหารรายไดจากการ ชเบาะแส รองเรยนตอคณะกรรมการ ป.ป.ช. หรอ ป.ป.ท. เพอใหตรวจสอบหรอทดสอบการทจรตของเจาหนาทของรฐดงกลาวตามขอ ๑ ดวย

ขอ กฎหมายปจจบนไมศกดสทธ ผล ขอเสนอขอแกไข ๓ การรวบรวมพยานหลกฐานมกจะท า

ภายหลงการกระท าความผด จงรวบรวมพยานหลกฐานไดยาก

คดไมมพยานหลกฐานพอทจะหาตวผกระท าความผดได

ใหมเจาหนาทอ าพราง หรอสายลบ ทมตนสงกดจรงอยในหนวยงานทดสอบความสจรตหรอทจรตของเจาหนาทของรฐ ของปปช.และปปท.แฝงตวเปนเจาหนาท หรอลกจาง อย ในทกหนวยงานของรฐ เพอชเปาและรวบรวมพยานหลกฐานเกยวกบการทจรตคอรรปชน เพอหวงความเตบโตในอาชพ ต าแหนงหนาทและไดเงนรางวลน าจบ

๔ กฎหมายถอวาผกระท าทงสองฝายตางเปนผกระท าความผด ใครแฉออกมากอน กจะถกถอวารบสารภาพ จะถกจบกอน ตดคกกอน

คนรบและคนให มผลประโยชนตรงกน ซงเปนสถานการณททงสองฝายประสงคจะรวมมอกน ตางฝายจงตางตองปดปากเงยบ ซงน าไปสดลยภาพของเกมในลกษณะของ Prisoner’s dilemma เปนความลบรกนสองคนหรอสองฝาย คนนอกหรอคนมอ านาจจบกมหรอด าเนนคดจะไมมโอกาสร

ใหระหวางตวการดวยกนหรอผสนบสนน เปนปฏปกษตอกนในทนท โดยฝายใดกตามชงแฉกอนพรอมพยานหลกฐานทมนคงสามารถเอาผดฝายทถกแฉได ฝายทแฉกอนไมตองรบโทษ และมสทธไดรบรางวล

๕ คดทถอเปนความผดตอแผนดน เชน คดทจรตคอรรปชน ไมถอวาประชาชนเปนผเสยหาย จงไมมสทธทจะด าเนนคดไดดวยตนเอง การทจะด าเนนคดได ตองใหพนกงาน

ประชาชนถกกนใหอยในวงนอก หากพนกงานสอบสวนทจรตคอรรปชนไมปฏบตหนาท กจะไม

ใหถอวาคดทเปนความผดตอแผนดน เชนคดทจรตคอรรปชน ประชาชนทมคณสมบตไมตองหาม เปนผเสยหายทมสทธและมอ านาจฟองคดไดดวยตนเอง ภายใตเงอนไขทก าหนด เชน

ขอ กฎหมายปจจบนไมศกดสทธ ผล ขอเสนอขอแกไข สอบสวนด าเนนการเพอสงฟอง มการสบสวน จบกม

สอบสวน และสงฟองแตอยางใด ผกระท าความผดจงไมถกด าเนนคด

เพอไมใหมการฟองโดยมเจตนากลนแกลงจ าเลยใหตองไดรบโทษ หรอชวยเหลอใหไมตองรบโทษ หรอเพอไมใหคดรกศาล

๖ คดทจรตคอรปชน มก าหนดอายความคออยางสงไมเกน ๒๐ ป

ผกระท าความผดทมอทธพลอยในอ านาจหรอมอทธพลยาวนาน บางคนนานหลายสบป การกระท าความผดจงขาดอายความ

คดทจรตคอรรปชนไมมอายความ

๗ กฎหมายใหศาลตองพจารณาคดอาญาตอหนาจ าเลย หากจ าเลยหลบหนกตองจ าหนายคดไวกอนจนกวาจะจบตวได

ท าใหเกดชองโหว ผตองหาหรอจ าเลยถอโอกาสหลบหนเพอใหศาลตองหยดการพจารณาคด เมอไมอาจพจารณาคดตอไปได จงไมอาจจะสบพยานและพพากษาตอไปได

หากหลบหน ทงในชนสอบสวนหรอในชนพจารณา ใหสนนษฐานวาเปนผกระท าความผด และใหศาลพจารณาคดลบหลงจ าเลยทหลบหนได และหากฟงวากระท าผดจรง กใหพพากษาลงโทษ โดยหากมโทษประหารชวต หรอจ าคก กใหออกหมายจบเอาตวมารบโทษ โดยไมมก าหนดอายความ หากมโทษปรบ รบทรพย ยดทรพย หรอใหชดใชคาเสยหายทงหมด กใหออกหมายบงคบคดด าเนนการไปไดทนท ตามปกต

ขอ กฎหมายปจจบนไมศกดสทธ ผล ขอเสนอขอแกไข ๘ กฎหมายใหความผดตองระงบไปโดย

ความตายของผกระท าความผด เมอผตองหาหรอจ าเลยตาย ศาลตองจ าหนายคด ไมอาจพจารณาสบพยานและพพากษาตอไปไดวาไดกระท าความผดไปจรงหรอไม ท าใหผเสยหายทงสวนทเปนรฐและประชาชนทเสยหายโดยตรงไมไดรบการชดใชคาเสยหาย

ถงแมตายไป ความผดกไมระงบ ศาลยงพจารณาคดตอไปได โดยใหเรยกทายาทเขามาเปนผรบมรดกความ หากฟงวาผด กตองถกลงโทษ เทาทจะลงโทษได คอโทษปรบ รบทรพย ยดทรพย หรอใหชดใชคาเสยหาย โดยเอาจากทรพยทเปนมรดกของจ าเลยผตาย

๙ กฎหมายใหศาลรบฟงพยานบอกเลาอยางมขอจ ากดถอเปนพยานหลกฐานทมน าหนก รบฟงไดนอย

ท าใหการหาพยานหลกฐานโดยเจาหนาทอ าพรางหรอสายลบทไมควรจะตองเปดเผยตวท าไดไมเตมท

ศาลมอ านาจรบฟงพยานบอกเลาทเปนเจาหนาทรฐ เชนเจาหนาทอ าพรางหรอสายลบ ถงขอเทจจรงทไดรบแจงเปนลายลกษณอกษรจากเจาหนาทรฐทไมเปดเผยตวเหลานน ภายใตการรบรองความถกตองแทจรงของผบงคบบญชาระดบสงของเจาหนาทอ าพรางหรอสายลบเหลานนแลวได

๑๐ ในคดคอรรปชนผใหสนบนแกเจาหนาทของรฐ โดยทวไปมโทษจ าคกไมเกน ๕ ป หากใหสนบนกบเจาหนาทในกระบวนการยตธรรม มระวางโทษจ าคกไมเกน ๗ ป และมโทษปรบนอยมากทงเมอศาลลงโทษจ าคกกมกจะไมลงโทษปรบดวย

ผใหสนบนรสกวาโทษไมหนกเทาใด จงกลาเสยงทจะกระท าความผด

ใหฝายผใหสนบน ตองมระวางโทษเทากนกบฝายผรบ คอมระวางโทษสงสดประหารชวต และตองมโทษปรบสงทขนเปนอยางมาก กบถงแมจะลงโทษจ าคกแลว กไมใหอ านาจศาลในการยกเวนโทษปรบไดอยางทเปนอยในปจจบน การปรบโทษของฝายผใหสนบนใหสงขนเทากนกบฝายผรบ จะชวยลดทงจ านวนการคอร-รปชน และ ระดบของสนบนทเกดขน

ขอ กฎหมายปจจบนไมศกดสทธ ผล ขอเสนอขอแกไข ๑๑ กฎหมายปจจบนผกระท าผดทถก

ด าเนนคด ไมตองรบผดชอบในคาใชจายใดๆของกระบวนการยตธรรม และไมตองรบผดชอบคาเสยหายใหแกประชาชนทตองเสยหายจาการทจรตคอรรปชน

ผกระท าผดไมเคยกลววาจะตองรบผดเปนเงนใหกบรฐหรอประชาชนในความผดฐานทจรตคอรรปชนแตอยางใด

ตองมทงโทษปรบ ทงคาใชจายในการสบสวน การจบกม การสอบสวน และกระบวนการพจารณาคดในศาล ฯลฯ ทผกระท าผดมสวนท าใหเพมมากขน กวาทควรจะเปน และคาเสยหายใหแกผเสยหาย ทงแกรฐ และแกประชาชนทใชสทธฟองรองด าเนนคด โดยคาเสยหายของประชาชนนนอกจากคาเสยหายโดยตรงแลว ใหรวมไปถงคาใชจายในระหวางการด าเนนคด เชนคาจางทนายความ และคาใชจายอนตามทเกดขนจรงดวย

๑๒ กฎหมายปจจบนท าใหผกระท าผดรสกไดวาเปนฝายไดเปรยบทตนเองลงมอกระท าความผด หากจวนตวกจะหลบหน จงไมรสกวาจะตองเสยงกบความเสยหายแตอยางใด

ผกระท าผดจงกลากระท าผด

ยงหลบหน ผกระท าผดยงตองเสยหาย ทงในทางแพงและทางอาญา เพราะผหลบหน จะตองถกสนนษฐานไวกอนวาเปนผกระท าความผด ตองถกพจารณาคดลบหลง และในชนบงคบคด ในทางแพง เมอตวหลบหนการตอสปกปองสทธของตนเองกท าไดไมเตมท สวนในทางอาญา ใหมโทษปรบเพมขนจากการหลบหนหมายจบของศาลทใหจบตวมารบโทษตามค าพพากษาดวย เชนใหปรบเปนเงนในอตรา ปละ ๑๐๐,๐๐๐ บาท คดค านวณตามระยะเวลาทหลบหน เงนคาปรบน กงหนงใหเปนเงนรางวลแกผน าจบและผจบ

ขอ กฎหมายปจจบนไมศกดสทธ ผล ขอเสนอขอแกไข ๑๓ กฎหมายปจจบนทกคดจะตองเขารอ

ควเพอสบสวน สอบสวน สงฟองและการพจารณาพพากษา

จงท าใหกระบวนการยตธรรมในเรองของการปราบปรามการทจรตคอรรปชนลาชานานหลายป

ทกขนตอนของกระบวนการยตธรรม ในคดทจรตคอรรปชน ไมตองรอควคดประเภทอน และการสอบสวน สงฟอง พจารณาคดตองอยในหลกการทตองมก าหนดระยะเวลาการท างานทแนนอน

๑๔ กฎหมายปจจบนไมไดก าหนดใหสอมวลชนตดตามประชาสมพนธความคบหนาของคดทจรตคอรรปชน

เนองจากกระบวนการยตธรรมทลาชา ประชาชนและสอจงหมดความสนใจ ท าใหผกระท าความผดไมรสกวาจะตองเสยหายจากการถกเปดเผยการกระท าความผดของตนตอสาธารณชน

ใหสอมวลชนของรฐ มหนาทตดตามประชาสมพนธความคบหนาของคดทจรตคอรรปชนทกคด โดยเปดเผยตอสาธารณชน จนกวาคดจะถงทสด

กฎหมายตามขอเสนอขางตนน เปนกฎหมายทขดกบประโยชนของเจาหนาทของรฐททจรตซงหลายคนเปนผทมอ านาจหนาทโดยตรงในการออกกฎหมาย จงเปนการยากทจะผลกดนใหมการออกกฎหมายในลกษณะนผานกระบวนการนตบญญตในชวงเวลาปกต หรอผานสภาปฏรปกฎหมายทประกอบดวยกลมบคคลทเสยประโยชน อยางไรกตาม คสช. ซงในชวงขณะปจจบนมอ านาจเปนรฐาธปตย สามารถพจารณาขอเสนอขางตนและออกค าสงทมศกดเปนกฎหมาย เพอการปฏรปประเทศอยางยงยน อนง เพอใหเกดการยอมรบไดงายขนโดยเฉพาะอยางยงจากฝายผทไดเคยกระท าผดหรอฝายผทเสยประโยชน ควรระบใหชดเจนวาไมใหมผลบงคบยอนหลง

แนวทางการปฏรปสามจงหวดชายแดนภาคใต (ดานความยากจนและความไมเทาเทยมทางรายได)

ศรณย ศานตศาสน

ประเดนการปฏรป

ปญหาความไมสงบในสามจงหวดชายแดนภาคใต (นราธวาส ปตตาน และยะลา) และอกสอาเภอของสงขลาไดเกดขนมายาวนาน

โดยเฉพาะหลงปพ.ศ.2547 มการศกษาและคาดการณวาปญหาเกดจากประวตศาสตรความขดแยงระหวางปตตานกบสยาม ความแตกตาง

ทางศาสนาและเชอชาต1 การทประชาชนทองถนไดรบการปฏบตทไมเปนธรรมจากเจาหนาทรฐ อาชญากรรม และความเหลอมลาทางดาน

สงคมและเศรษฐกจระหวางประชาชนในพนทกบสวนอนของประเทศ

นกวชาการและภาครฐเชอวาการลดปญหาความยากจนเปนหนงในวธทดทสดในการลดปญหาความไมสงบ การศกษาพบวาม

ปจจยหลายอยางทสงผลตอปญหาความยากจน เชน ระดบและคณภาพของการศกษา การวางงาน และรายไดทตา

รฐบาลหลายสมยไดจดงบประมาณจานวนมากเพอการพฒนาพนทโดยมองวาจะชวยบรรเทาปญหาได ไดมการจดตงและ

สงเสรม ธนาคารอสลามแหงประเทศไทย สถาบนมาตรฐานฮาลาล ศนยวทยาศาสตรฮาลาล และนคมอตสาหกรรมอาหารฮาลาลทจงหวด

ปตตาน เปนตน ทงหมดนดวยเหตผลวาจะชวยยกระดบคณภาพชวตของพน องมสลมในประเทศไทย

ซะกาตเปนอกเครองมอหนงทนกวชาการมองวาจะสามารถชวยลดปญหาความยากจนและความไมเทาเทยมทางรายไดของ

ประชาชนในพนท การจายซะกาตเปนหนงในหาหลกสาคญของศาสนาอสลามทมสลมพงปฏบตซะกาตมความสาคญในระบบเศรษฐกจ

อสลามเนองจากเปนกลไกหรอนโยบายการคลงทใชเพอการกระจายความเทาเทยมทางทรพยากร (Redistributive Policy) มสลมทมรายได

หรอทรพยสนเกนกวาทศาสนากาหนดจาตองจายซะกาตในแตละป ซะกาตมลกษณะคลายภาษดวยเปาหมายทางดานสงคมและเศรษฐกจ

เพอลดความยากจนและความไมเทาเทยมทางรายไดของคนในประเทศ มสลมสามารถจายซะกาตโดยตรงใหกบกลมคน 8 กลม 2 ตามท

ศาสนากาหนดหรอจายใหกบองคกรหรอสถาบนททาหนาทจดเกบ บรหารจดการ และแจกจายซะกาตไดรฐยงสามารถใชซะกาตแทนการ

กยมเงนในยคของทานศาสดามฮมหมดซะกาตเปนแหลงรายไดทสาคญของภาครฐ

ถงแมในปจจบนจะมการจายซะกาตในหลายประเทศรวมทงประเทศไทยแตสวนใหญเปนการจายระหวางบคคลกนเองซะกาต

ทจายตอครงมปรมาณนอยและกระจดกระจายในแตละพนทไมอาจสงผลในการลดปญหาความยากจนและความไมเทาเทยมทางรายได

การจดตงกองทนซะกาตโดยมองคกรหรอสถาบนทาหนาทจดเกบบรหารจดการและแจกจายซะกาตจงเพมประสทธภาพและประสทธผล

ยงขนการจดตงกองทนสามารถทาไดหลายระดบทงระดบชาตภมภาคจงหวดและทองถน กองทนจะมหนาทเปนตวกลางระหวางผทจะจาย

ซะกาตและผทมความตองการในการรบซะกาต เปนการเพมความรวมมอระหวางพนททมซะกาตสวนเกนกบพนททขาดแคลนซะกาต

ปญหา3

การเตบโตทางเศรษฐกจทตา ในชวงป 2543ถง 2546ในขณะทการเตบโตของ GDP ของประเทศไทยอยท 6.33% และภาคใตอย

ท 7.21% แตสามจงหวดชายแดนภาคใตกลบมอตราการเตบโตของ GDP อยเพยง 6.23%ตวเลขนเพมขนภายหลงปญหาความ

1ประชากรสวนมากในสามจงหวดชายแดนภาคใตมเชอชาตมลายและนบถอศาสนาอสลาม โดย ประเทศไทยมประชากรมสลมประมาณ

3.5 ลานคน กวารอยละ 80 อาศยอยในภาคใตโดยเฉพาะสามจงหวดชายแดน (แผนงานสรางเสรมสขภาวะมสลมไทย (2557)) 2คน 8 กลมประกอบไปดวย คนยากจนขดสน ลกจางขององคกรหรอสถาบนททาหนาทจดเกบซะกาต มสลมใหม ทาส ลกหน ผเผยแพร

ศาสนา และผทเดนทาง 3รายละเอยดเพมเตมสามารถอานไดจาก Sarntisart (2009)

รนแรงในป 2547 เนองจากงบประมาณและการใชจายภาครฐทเพมขนในพนท อยางไรกตามภายหลงความขดแยงทางการเมอง

ทเกดขนในชวงป 2549 ถง 2552 อตราการเตบโตของสามจงหวดชายอดนภาคใตลดลงมาอยเพยง 4.96%

ความยากจน รายไดตอหวของประชาชนในพนทน อยกวาและลดลงอยางตอเนองเมอเปรยบเทยบกบรายไดตอหวเฉลยของ

ประเทศไทยหรอจงหวดอนๆในภมภาค รายไดทนอยสงผลทางลบตอปญหาความยากจนซงเปนปจจยสาคญในการวดระดบ

การพฒนาของประเทศ ถงแมภาคใตจะไมไดเปนภมภาคทยากจนทสดของประเทศไทย(ภาคตะวนออกเฉยงเหนอเปนภมภาคท

ยากจนทสด) แตสถตทออกมาอาจทาใหเขาใจผดไดเนองจากจงหวดการทองเทยวทรารวยในภมภาคในขณะทรายไดตอหวของ

ภาคใตและสามจงหวดชายแดนภาคใตในป 2543 อยท 55,580 และ 38,560 บาทตามลาดบ รายไดตอหวโดยเฉลยของคนใน

ประเทศสงกวามากโดยอยท 81,700 บาท รายไดทตากวามากนยอมสงผลกระทบตอสขภาวะและสถานะทส งคมของประชาชน

ในสามจงหวดชายแดนภาคใตอยางมนยสาคญ

ในกรณของจานวนคนยากจน ในป 2543 ประเทศไทยมจานวนคนยากจนคดเปน 21% ของจานวนประชากรทง

ประเทศ และลดลงอยางตอเนองเปน 15% ในป 2545 11% ในป 2547 9.5% ในป 2549 และ 8.5% ในป 2550 ภาคใตเปน

ภมภาคทยากจนทสดรองจากภาคตะวนออกเฉยงเหนอและภาคเหนอ ในป 2543 จานวนประชากรยากจนในภาค

ตะวนออกเฉยงเหนออยท 35.5% ภาคเหนออยท 23.1% ในขณะทภาคใตมประชากรยากจนเพยง 16.6% ของจานวนประชากร

ในภมภาค สดสวนคนยากจนในแตละภมภาคมแนวโนมลดลงอยางตอเนองในปถดๆมา

อยางไรกตามสถานการณในสามจงหวดชายแดนภาคใตกลบไมเปนเชนนน ถงแมสดสวนคนยากจนในพนทจะ

ลดลงแตลดในอตราทน อยกวา ตวเลขในป 2543 อยท 34.2% แลวลดลงมาท 26.8% ในป 2545 และ 14.6% ในป 2547 นาสนใจ

วาภายหลงเกดความรนแรงในพนทในป 2549 จานวนประชากรยากจนในสามจงหวดชายแดนภาคใตเพมขนมาท 18.8% ยงไป

กวานนความยากจนยงกระจกตวอยทประชากรผชายและพนทชนบท

การเพมขนของความยากจนเปนการสรางความลาบากใหกบบคคลและครอบครวของเขา เมอรายไดลดนอยลงจน

คนไมสามารถดาเนนชวตตามปกตได เชน การเขาถงทางดานโภชนาการอาหาร การบรการทางการแพทยสาธารณสข

การศกษา และทพกอาศย เปนตน ความยากจนนอาจสงผลทางออมตอคนอนในสงคมทไมไดยากจนผานทางการตดยาเสพตด

และการกอความรนแรง เปนการเพมตนทนโดยรวมใหกบประเทศ

ความไมเทาเทยมทางรายได ในแงของความเหลอมลาทางรายไดระหวางภมภาค สามจงหวดชายแดนภาคใตมรายไดตอหว

นอยกวาอกลายสวนของประเทศอยมาก ในป 2546 รายไดตอหวของภาคใตอยท 72.06% ของรายไดตอหวเฉลยคนทงประเทศ

สองจงหวดทองเทยว (ภเกตและสงขลา) มรายไดสงกวามาก นนคอ 139.76% ในขณะทสามจงหวดชายแดนภาคใตมรายไดตอ

หวเพยง 50.08% เมอเทยบกบทงประเทศ ในป 2549 สถานการณสาหรบสามจงหวดชายแดนภาคใตนนดขนเนองจาก

งบประมาณและการใชจายของภาครฐเพอการปองกนปญหาความรนแรงทเพมขน อยางไรกตาม สถานการณกลบแยลงในป

2552 เนองจากปญหาความขดแยงทางการเมองไดรบความสนใจเพมขนโดยเปรยบเทยบ รายไดตอหวของคนในภาคใตอยท

70.76% เมอเปรยบเทยบกบรายไดเฉลยของคนทงประเทศ สองจงหวดทองเทยวในภมภาคอยท 119.34% สวนสามจงหวด

ชายแดนภาคใตลดลงมาอยท 52.06% สถานการณชองวางระหวางรายไดของคนในสามจงหวดกบสวนอนๆของประเทศเชนน

มแนวโนมทจะเกดขนอยางตอเนอง แสดงใหเหนวาภาครฐและองคกรทเกยวของจะตองทางานเชงรกมากกวาน และตองม

นโยบายพเศษเพอมาชวยดแลปญหาตรงสวนนอยางเรงดวนหากจะบรรเทาปญหาความรนแรงในพนท ดชนจนกแสดงใหเหน

ถงสถานการณทคลายกน

ปจจยอนๆทสงผลทงทางตรงและทางออมตอสามปจจยขางตน ดวยประชากรในพนทม การศกษาทไมสงและคณภาพการศกษา

ทไมดพอเมอเปรยบเทยบกบสวนอนๆของประเทศ รวมถงภาคการเกษตรและชนบททใหญแตภาคอตสาหกรรมและเมองท

เลก 4 จงทาใหอตราการวางงานสงและกาลงแรงงานตา อกทงวฒนธรรมและขอกาหนดทางดานศาสนาเรองการคมกาเนดและ

การเปนแมบานอยดแลลกของภรรยา จงทาใหครวเรอนมขนาดใหญและผนาครวเรอน (สาม) ตองรบผดชอบดแลสมาชกหลาย

คน ทงหมดนตางเปนปจจยทสงผลลบทงทางตรงและทางออมตอการเตบโตทางเศรษฐกจ ปญหาความยากจน และปญหาความ

ไมเทาเทยมทางรายได

วตถประสงคทตองการแกไข

การใชซะกาตเพอแกปญหาการเตบโตทางเศรษฐกจ ความยากจน และความไมเทาเทยมทางรายได Sarntisart (2013) ไดศกษา

ผลกระทบของการจายซะกาต โดยวเคราะหระบบเศรษฐกจทม การจายซะกาตระหวางคนรวยกบคนยากจน และชใหเหนถง

ผลกระทบทมตอตวแปรทางเศรษฐกจและสวสดการทางสงคม (economic aggregates and social welfare) หากประชาชนใน

ระบบเศรษฐกจมความพงพอใจทางศาสนาหรอความพงพอใจในชวตหลงความตาย (religious or afterlife preference) 5

ลกษณะทงหมดนถกนามารวมในแบบจาลองคนเหลอมรน (overlapping generations model) เพอใชวเคราะหซะกาตโดย

เปรยบเทยบกบนโยบายการคลงอนๆทมผลกระทบเชงการจดสรร6 (redistributive impact) ผลการวเคราะหแสดงใหเหนวาเมอ

ประชากรในระบบเศรษฐกจไมมความพงพอใจในชวตหลงความตายหรอมความพงพอใจแบบมาตรฐาน (standard

preferences) ซะกาตถงแมจะสงผลดในการจดสรรรายไดใหเทาเทยมกนยงขนแตมผลกระทบเชงบวกตอสวสดการโดยรวม

ของสงคมนอยกวานโยบายการคลงอนๆ แตหากประชากรมความเชอทางศาสนาหรอชวตหลงความตาย การจายซะกาตจะเปน

ผลดตอระบบเศรษฐกจมากกวานโยบายการคลงอนๆทงในดานการจดสรรรายได สวสดการสงคม และการเตบโตทาง

เศรษฐกจผานทางการออม การลงทน และทนโดยรวมของระบบเศรษฐกจทเพมขน

ขอเสนอแนะ

ตงกองทนซะกาตทงในระดบชาต ภมภาค จงหวด และชมชน โดยกองทนจะมหนาทจดเกบ บรหารจดการ และแจกจายเทานน

ไมไดเปนการบงคบใหมสลมทกคนตองจาย

แผนงานสรางเสรมสขภาวะมสลมไทย (สสม) ไดทาการรางพระราชบญญตกองทนซะกาตภายใตการสนบสนน

ของกองทนสรางเสรมสขภาพ (สสส) โดยไดนาเสนอรฐบาลในยคของ พล.อ. สรยทธ จลานนท พระราชบญญตมจดประสงค

เพอจดตงและวางแนวทางในการบรหารจดการกองทนซะกาตในสงคมมสลมทวประเทศ ทงนเพอบรรเทาปญหาความยากจน

และลดภาระของรฐบาลในการจดสรรงบประมาณเพอการแกปญหาความยากจนและความไมเทาเทยมทางรายได

พระราชบญญตกองทนซะกาตไดผานกระบวนการรบฟงความคดเหนและกระบวนการกลนกรองทางกฎหมายหลายขนตอน

จากคนทเกยวของทงในสงคมมสลมและทไมใชมสลม พรรคการเมองและนกการเมองหลายทานไดรบปากวาจะชวยสงเสรม

4เปนททราบกนดวาปญหาความยากจนของประเทศไทยมความสมพนธกบขนาดของภาคชนบท นนคอ ยงภาคชนบทมขนาดใหญ ภาวะ

ความยากจนกจะสงขน 5 ศาสนาครสต อสลาม และยดาย ตางมคาสอนในเรองโลกของชวตหลงความตายวาเปนชวตทแทจรงและยนยาวกวาชวตในโลกปจจบน

โดยการกระทาในโลกปจจบนยอมสงผลตอชวตในโลกหลงความตาย 6 ผเขยนไดเปรยบเทยบซะกาตกบภาษทรพยสน (wealth tax) ระบบประกนสงคมแบบไดมาจายไป (pay-as-you-go social security

scheme) และการกยมเงนของภาครฐ (debt financing)

และสนบสนนพระราชบญญตตลอดกระบวนการพจารณา อยางไรกตาม จนถงทกวนน (วนท 1 สงหาคม พ.ศ. 2557)

พระราชบญญตกองทนซะกาตยงไมไดรบการพจารณาจากสภาผแทนราษฎร หากยงลาชาออกไป จะเปนการเสยโอกาสและ

ตนทนของทงสงคมมสลมและประเทศไทย

การออกนโยบายอนๆเพอชวยสนบสนนและสงเสรมใหกองทนซะกาตสามารถทางานไดอยางมประสทธภาพและเกด

ประสทธผลยงขน การพงแตเพยงซะกาตไมสามารถลดปญหาความยากจนและความไมเทาเทยมทางรายไดไดอยางม

ประสทธภาพ หากคนทรบซะกาตใชเงนทไดเพอการบรโภคเทานน ไมไดใชเพอการลงทน หรอ เพมทกษะความร

ความสามารถของตนเองและครอบครว ปญหาความยากจนกจะไมสามารถแกไดในระยะยาว ภาครฐและกองทนซะกาตไม

ควรสนบสนนดานรายไดเพยงอยางเดยวแตตองสงเสรมและสนบสนนการสรางศกยภาพ (capacity building) ใหแกผรบซะ

กาตและตดตามผลอยางตอเนองดวย กองทนซะกาตอาจจะรวมมอกบองคกรอนๆททางานเพอสงคม เชน การสรางแรงจงใจ

หรอโครงการเพอทผรบซะกาตจะไดนาเงนไปใชอยางมประสทธภาพ เปนการเพมทนมนษยของทงสามจงหวดชายแดน

ภาคใตและของประเทศโดยรวม กองทนซะกาตอาจจะชวยสนบสนนองคกรอนๆททางานดานปญหาความยากจน เชน การเงน

ระดบรากหญา (microfinancing) เพอเพมผประกอบการขนาดเลก หรอการออกกฎหมายลกใหธรกจทจายซะกาตสามารถนา

หลกฐานไปลดหยอนภาษชนดอนๆได อยางไรกตามการทกองทนซะกาตจะทางานประสบความสาเรจหรอไม ตวแปรทส าคญ

อยางหนงกคอระบบตรวจสอบและตดตาม (governing and monitoring system) การทางานของกองทนซะกาต ความโปรงใส

เปนสงสาคญ เพอใหผจายซะกาตเกดความมนใจวาเงนทเขาใหไปจะถกเกบและใชอยางมประสทธภาพตามทเขาตงใจ ทงน

เพอผลประโยชนสงสดของทงผจายและประชาชนผยากจน เมอกองทนมความโปรงใส ความมนใจในกองทนกจะเกดขน ทา

ใหสามารถดงดดเงนซะกาตไดมากยงขน

Reference

แผนงานสรางเสรมสขภาวะมสลมไทย. 2557. รายงานปญหาความยากจนในหมมสลมไทยและความสาคญของระบบซะกาต, คณะ

เศรษฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

Sarntisart, Isra. 2005. Socio-economic silence in the three southern provinces of Thailand. Journal of Public and Private Management:

12(2): 67-88.

Sarntisart, Saran. 2013. The economic implications of religious giving. Working paper, Research School of Economics, the Australian

National University.

ภาคผนวก ค

ขอเสนอการกระจายรายไดดานการทองเทยวของไทย

อนนต วฒนกลจรส พรเพญ วรสทธา อดมศกด ศลประชาวงศ จากการศกษาภายใตโครงการวจยประจ าปงบประมาณแผนดน พ.ศ. ๒๕๕๖ เรอง "การสรางบญชประชาชาต

ดานการทองเทยว (TSA) ส าหรบประเทศไทยระยะท ๑: การประมาณคาใชจายดานการทองเทยวของผเยยม

เยอนชาวไทยและชาวตางชาต" (อนนต วฒนกลจรส พรเพญ วรสทธา อดมศกด ศลประชาวงศ (๒๕๕๗)

รายงานฉบบสมบรณน าเสนอส านกวจย สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร และส านกงานคณะกรรมการวจย

แหงชาต (วช.)) นน พบวา

การใชจายของผเยยมเยอน (นกทองเทยวและนกทศนาจร) ชาวไทยและชาวตางชาตในประเทศไทยสามารถ

สรางรายไดใหกบภาคการทองเทยวไทยไดอยางมากมหาศาล แตกลบมการกระจายรายไดจากการทองเทยวท

กระจกตวอยเพยงแค ๔ สาขาบรการทองเทยวหลกเทานน อนไดแก ๑.การบรการทพก ๒.การบรการอาหาร

และเครองดม ๓.การบรการขนสงทางรถยนต และ ๔.การบรการของฝากและของทระลก โดยทง ๔ สาขา

บรการทองเทยวหลกนไดรบรายไดจากการทองเทยวไปประมาณมากกวารอยละ ๘๐ แตในขณะทสาขาการ

บรการทองเทยวทเหลออก ๘ สาขารอง (ไดแก ๑.การบรการขนสงทางรถไฟ ๒.การบรการขนสงทางเรอ ๓.

การบรการขนสงทางเครองบน ๔.การบรการน าเทยวและบรการการจองตางๆ ๕.การบรการอปกรณเดนทาง

และทองเทยว ๖.การบรการทองเทยวเชงวฒนธรรม ๗.การบรการทองเทยวเชงกฬาและนนทนาการ และ

๘.การบรการทองเทยวอนๆ เชน มวยไทย นวดแผนโบราณ สปา การเรยนท าอาหารไทย การแพทย การจด

ประชม) นนยงไมไดรบการกระจายรายไดอยางทวถงจากการทองเทยว จงกอใหเกดความ เหลอมล าของการ

กระจายรายไดจากการทองเทยวและความเหลอมล าของอ านาจการตอรองทกระจกตวอยในเพยง ๔ สาขา

บรการทองเทยวหลกขางตน สงผลใหนโยบายการทองเทยวตางๆ จงมกจะลงไปยง ๔ สาขาหลกนนๆ เปนสวน

ใหญ นอกจากนสาขาบรการทองเทยวรองทง ๘ สาขาทเหลอกยงไมสามารถรวมตวกนไดอยางเหนยวแนนและ

แขงแกรงเมอเทยบกบสาขาบรการทองเทยวหลกทง ๔ สาขา ดงนนหากมการเขาส AEC ในป ๒๕๕๘ สาขา

บรการทองเทยวรองทง ๘ สาขากจะไมสามารถพฒนาแขงขนกบตางชาตได และการกระจายทรพยากรและ

สรรพก าลงตางๆ จะไมไดลงไปยง ๘ สาขาบรการทองเทยวรองอยางเหมาะสมตามทควรจะเปน ท าใหภาคการ

ทองเทยวไทยในภาพรวมทงหมดยงขาดความเชอมโยงกนทง ๑๒ สาขาบรการทองเทยวหลกและรอง และยง

ขาดศกยภาพทจะพฒนาตอไปใหเขมแขงขนในอนาคต

ดงนนภาครฐและเอกชนควรมการจดสรรงบประมาณทเหมาะสมเพอท าการศกษาเชงลกเพมเตมใน ๘ สาขา

บรการทองเทยวรองดงกลาว เพอเพมศกยภาพในการแขงขนกบตางชาตและเพอใหไทยไปสการทองเทยวทม

ความยงยนและลดความเหลอมล าของการกระจายรายไดและอ านาจตอรองในภาคการทองเทยวไทยตอไป

แนวทางการปฏรปดานขอมลขาวสาร โดย

ผชวยศาสตราจารย ดร.วรชญ ครจต และ ศาสตราจารย ดร.ยบล เบญจรงคกจ

๑. ประเดนของการปฏรป สอมวลชน ถอเปนสถาบนหลกทมความส าคญอยางยงตอสงคม โดยเฉพาะสงคมไทยในปจจบน ทมความกาวหนาทางเทคโนโลย และมการใชสอตางๆกนอยางแพรหลายมากขนอยางมากในระยะเวลาไมกปทผานมา ไมวาจะเปนโทรทศนในระบบเคเบล ดาวเทยม วทยชมชน รวมทงสอออนไลน โซเชยลมเดยทประเทศไทยมผใชงานมากทสดประเทศหนงในโลก และสอมวลชน กกาวเขามามบทบาทส าคญอยางยงในสถานการณของสงคมไทยทผานมา โดยเฉพาะในชวงทเกดปญหาความขดแยงทางการเมอง ซงเปนทวพากษวจารณวาสอมวลชนกนบวาเปนสวนหนงทขยายผลของความขดแยงนนใหรายแรงยงขน ดวยการใหขอมลเทจ ขอมลทมาจากอคต หรอการกลาวหา รวมทงการกอใหเกดประทษวาจา (hate speech) ในระดบประชาชนทวไป สอบางสวนถกรองเรยนวามการประพฤตตนไมสอดคลองกบจรยธรรมและจรรยาบรรณของวชาชพ

นอกจากนน ยงมการใชสอตางๆ โดยเฉพาะสอออนไลน ในการเผยแพรขอมลทไมเหมาะสม ทงเปนขอมลเทจ ละเมดสทธเหยอ การจาบจวงลวงละเมดสถาบนพระมหากษตรย รวมไปถงการเผยแพรเนอหาทไมเหมาะสมตอศลธรรมและวฒนธรรมไทยในดานตางๆหลากหลายประเดน แมจะเกดเสยงเรยกรองของสงคมใหแกปญหาเหลาน แตกยงเกดปญหาเดมๆขนซ าแลวซ าอกทงจากบคคลหรอกลมบคคลเดมหรอบคคลอนๆ ปญหาทเกดขนชใหเหนวาระบบสอสารมวลชนในประเทศไทยขาดระเบยบรองรบทชดเจน และไมสามารถเปนหลกใหสงคมพงพาไดอยางแทจรง จ าเปนทจะตองมการ “ปฏรปสอ” เพอใหการสอสารมวลชนในประเทศไทยเปนไปเพอประโยชนของประชาชนสวนใหญอยางแทจรง ๒. ปญหา ดงทไดกลาวมาแลว สามารถสรปปญหาทเกยวของกบการสอสารขอมลขาวสารและสอมวลชนในประเทศไทยส าคญทเกดขนดงตอไปน

๑) มการน าเสนอขาวสารทผดกฎหมายและ/หรอจรยธรรมของวชาชพ ในดานตางๆดงตอไปน ๑.๑ การเผยแพรขอมลอนเปนเทจ ทงเจตนาและไมเจตนา

๑.๑.๑ การเผยแพรขอมลเทจโดยเจตนา: ในบางกรณอาจเปนการเผยแพรขอมลเทจโดยเจตนา ดวยสอในการควบคมของผตองการใหขอมลเทจ ทงสอกระแสหลกและสอออนไลน ซงในกรณหลงสามารถเผยแพรไดอยางงายดายและรวดเรวมาก โดยด าเนนการเพอการใสรายใหผอนเสยชอเสยง หรอเปนไปเพอจดประสงคทางการเมองหรอจดประสงคสวนตว ในบางกรณสอทท าการเผยแพร แมจะทราบหรอคาดเดาไดวาเปนขอมลเทจ แตกท าการเผยแพรขอมลนน เนองจากวตถประสงคทางความนยมของรายการ เรตตง ยอดขาย โดยใชวธการท าขาวโดยอางองค าสมภาษณจากบคคลทเปนแหลงขาว แมว าบคคลนนจะขาดความนาเชอถอ หรอมพฤตกรรมการใสรายบคคลอนดวยขอมลเทจมากอนในอดต

๑.๑.๒ การเผยแพรขอมลเทจโดยไมเจตนา: ดวยความจ าเปนในการแขงขนกนเผยแพรขอมลใหรวดเรวมากทสด ท าใหการเผยแพรขอมลตางๆในยคปจจบน เปนไปดวยความรวดเรวแตขาดความรอบคอบ หลายครงขาดการตรวจสอบวาเปนขอเทจจรงทถกตองหรอไมกอนทจะเผยแพร กอใหเกดการเผยแพรขอมลทเปนเพยงการคาดการณ หรอขาวลอ ซงกวาทจะไดรบการตรวจสอบวาเปนขอมลเทจ กไดรบการเผยแพรไป

อยางกวางขวาง กอใหเกดความเสยหายตอบคคลทถกพาดพงไปอยางรายแรง โดยการวจยของ อศวน เนตรโพธแกว และคณะ (๒๕๕๓) พบวานกวชาการสอสารมวลชนในประเทศไทยเหนวา การตรวจสอบความนาเชอถอของแหลงขาวเปนปญหาทรายแรงทสดอนดบสองของสอมวลชนไทย

๑.๒ การเผยแพรขอมลทละเมดสทธผอน เชน เหยอของอาชญากรรม, เดกและเยาวชนในขาว รวมทงครอบครว, รวมไปถงสทธความเปนมนษย ซงเปนสทธททกคนมตงแตเกด แมกระทงผกระท าความผด อยางไรกตาม ในการน าเสนอขาวในแตละวน จะมการเผยแพรขอมลทละเมดสทธของบคคลในขาวอยางสม าเสมอ ซงในหลายกรณ ถอเปนการกระท าผดทางกฎหมายดวย เชนการน าเดกและเยาวชนผตกเปนเหยอของความรนแรงและการกระท าผดทางเพศมาแถลงขาว แมจะมการเบลอ คาดตา หรอใสหมวกอ าพรางรปพรรณสณฐานกตาม นอกจากนยงมกมการใชภาพทไมเหมาะสม เชนภาพทนาสยดสยองของผเสยชวต หรอภาพอจาดของเหยอ ทงการถกแอบถายภาพในชวงเวลาสวนตว หรอภาพของผเสยชวตหลงถกกระท าผดทางเพศ จนเปนทมาของค าวา “ถกขมขนซ าโดยสอ” หรอการใชพาดหวหรอขอความทดถกดหมนศกดศร ใหบคคลในขาวนนเกดความอบอาย ทงทไมไดท าในสงทผดกฎหมายแตอยางใด หรอการเผยแพรทอย หมายเลขโทรศพทของบคคลตางๆ และเรยกรองใหมการขมขอาฆาตบคคลตางๆดงกลาว รวมถงการน าเอาภาพหรอคลปวดโอของบคคลตางๆทไมไดรบอนญาตมาเผยแพรดวย โดยการวจยของ อศวน เนตรโพธแกว และคณะ (๒๕๕๓) พบวานกวชาการสอสารมวลชนในประเทศไทยเหนวาการค านงถงสทธความเปนสวนตวของผทตกเปนขาว เปนปญหาทรายแรงทสดของสอมวลชนไทย

๑.๓ การเผยแพรขอมลทจาบจวงลวงละเมดสถาบนพระมหากษตรย โดยเฉพาะในสอออนไลน ซงจะไดรบการสงตอทงโดยเจตนาและไมเจตนา ซงหลายกรณไมสามารถน าเนอหาเหลานนออกไปไดเนองจากมาจากสอออนไลนในตางประเทศ

๒) คณภาพของเนอหาไมชวยพฒนาประชาชนผรบสาร และอาจขดตอศลธรรมและวฒนธรรม เปนทเหนกนวา ในปจจบน เนอหาของสอในประเทศไทย เตมไปดวยเนอหาทเนนในเรองของ

ความบนเทงทขาดสาระและความสรางสรรค อาจมรายการหรอสอทดอยจ านวนหนง แตกนบเปนสดสวนทนอยกวาทควรจะเปน โดยเฉพาะเนอหาสาระส าหรบเดกและเยาวชนทกระดบ โดยหากวเคราะหแลว อาจกลาวไดวา ปญหาในดานเนอหาของสอมวลชนไทยโดยรวมนน แมวาคณภาพในทางการผลตจะดขน แตในทางเนอหานนยงไมชวยในการพฒนาคณภาพของประชาชนเทาทควรจะเปน และในหลายกรณ เนอหาทน าเสนอแมไมผดกฎหมาย แตอาจขดตอศลธรรมและวฒนธรรมอนดของประเทศ ในดานตางๆตอไปน

๒.๑ เนอหาทคาบเกยวกบการขดศลธรรมอนด ในการยกยองผมอ านาจ มฐานะ แมจะมประวตในการกระท าผดหรอทจรต และน าเสนอวาการท าดเปนเรองยาก มอปสรรค

๒.๒ เนอหาทคาบเกยวกบการขดตอวฒนธรรมอนดทเปนเอกลกษณของไทย เชนการใหความเคารพผใหญ การมกรยามารยาททสภาพเรยบรอย หรอการไมสงเสรมวฒนธรรมทองถน น าเสนอวาวฒนธรรมทองถน ภาษาทองถน เปนเรองลาสมย นาอาย

๒.๓ เนอหาทลกษณะยวยทางเพศ โดยเฉพาะเนอหาส าหรบเยาวชนทยงไมบรรลนตภาวะ น าไปสการลอลวง พฤตกรรมการกระท าผดทางเพศ และการตงครรภในวยเรยน

๒.๔ เนอหาทมการแสดงความรนแรงอยางโจงแจงและนาสยดสยองเกนความจ าเปน เพอใหประชาชนผรบชมสนใจตดตาม กอใหเกดความหวาดกลว การเลยนแบบ หรอความชนชาตอความรนแรง

๒.๕ การใชภาษาทไมเหมาะสม ทงการใชภาษาหยาบคาย ภาษาดถก และการใชภาษาโดยผดหลกภาษาไทย

๒.๖ การน าเสนอและสนบสนนการพนน โดยเฉพาะการพนนในกฬาตางๆ ซงกอใหเกดปญหาหนสนและอาชญากรรมทตามมาอกมากมาย

๒.๗ การน าเสนอเนอหาทท าใหประชาชนหลงเชอกบไสยศาสตรทไมอยบนพนฐานของเหตผล ไมวาจะเปนการดดวงชะตา ภตผวญญาณตางๆ รวมทงการหลอกลวงดวยการอางสงศกดสทธ ท าใหประชาชนอาจตกเปนเหยอของมจฉาชพทอางค าวา “ไมเชออยาลบหล”

๓) หนวยงานทรบผดชอบยงไมมประสทธภาพ และ /หรอ ไมมอ านาจหรอระบบในการตรวจสอบ/จดการ

หนวยงานทเกยวของกบการสอสารมวลชนของประเทศไทย มกถกวพากษวจารณวาขาดประสทธภาพในการบรหารงาน และการจดการกบเนอหาทไมเหมาะสม โดยเฉพาะคณะกรรมการกจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และกจการโทรคมนาคมแหงชาต (กสทช.) และกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศ (ไอซท) นอกจากนนหนวยงานตางๆทมหนาทดแลกเปนเพยงแคการแถลงขาวหรอใหขอมลแตไมมอ านาจในการตรวจสอบดแล เชนสมาคมวชาชพทางสอมวลชน มเดยมอนเตอร และแมกระทงกระทรวงวฒนธรรม

๔) องคกรสอถกแทรกแซงจากการเมอง และภาคธรกจอยางเปนระบบ ๔.๑ องคกรสอมวลชนตางๆ ของรฐ มกจะมนโยบายในการท าขาวไปตามผทมอ านาจในขณะนน

โดยเฉพาะ สถานวทย และสถานโทรทศนแหงประเทศไทย สทท. (ชอง ๑๑) ของกรมประชาสมพนธ ทมกจะมแนวทางในการท าขาวเพอประโยชนของรฐบาลในขณะนน ทงทการเปน “สอรฐ” นนหมายถงสอของประเทศ ไมใชสอของ “รฐบาล” ดงนนเนอหาจะเนนไปในทางบวกตอผอยในอ านาจ และละเวนการออกขาวทเปนลบ โดยในหลายกรณ มหลกฐานวาผมอ านาจ มค าสงอยางเปนทางการใหสอในก ากบของรฐน าเสนอเนอหาในเชงบวกของรฐบาลและงดเวนเนอหาเชงลบ

๔.๒ ส าหรบองคกรสอเอกชน มกจะถกแทรกแซงดวยอ านาจทน ซงมกจะมาในรปแบบของงบประมาณการโฆษณาและประชาสมพนธ โดยหนวยงานรฐบาลกเปนหนงในผสนบสนนรายส าคญขององคกรสอ มการกลาวหาและเปดโปงวามการ “เลยงดสอ” ตางๆ ทงระดบองคกรและระดบรายบคคล ซงน าไปสการ “เซนเซอรตวเอง” เชนกรณทสถานโทรทศนเอกชนแหงหนงถอดรายการละครออกไปเนองจากเกรงวาเนอหาจะถกมองวาเปนการวจารณรฐบาลในขณะนน

๕) ปญหาดานสวสดการและความมนคงของผประกอบวชาชพสอสารมวลชน ในปจจบน มพนกงานในองคกรสอจ านวนมาก โดยเฉพาะนกขาวภาคสนาม ทยงไมไดรบการ

คมครองความปลอดภยในการท าหนาท รวมทงขาดสวสดการและความมนคงในการท างาน เนองจากในวงการสอมวลชนมกเกดความเปลยนแปลงอยางรวดเรว ดงนนนกขาวทมคณภาพจ านวนหนงอาจตองถกกดดนใหออกจากอาชพไป และนกขาวอกสวนหนงกอาจถกจงใจใหรบอามสสนจางจากผประกอบการทางธรกจ และ/

หรอผมอทธพล เพอทจะท าขาวใหเออประโยชนตอผวาจางในน าเสนอเนอหาทไมเปนกลาง อกสวนหนงอาจเจตนาทจะเขยนขาวเพอเอาใจผมอทธพลเพอหวงผลประโยชนตางตอบแทน อกสวนหนงอาจจะละเลยจรยธรรมวชาชพเพอทจะหาขาวและน าเสนอขาวโดยผดจรยธรรมเพอใหไดเนอหาทจะนาสนใจตอผชมผอานมากทสด ซงมกจะเปนขาวฉาว ขาวทมเนอหายวยทางเพศ หรอขาวทกอใหเกดความสลดหดหมากทสด เพอใหตนเองไดรบการยอมรบจากหนวยงานทสงกด สอบางคนอาจไมสามารถท าขาวตามอดมการณของตนเอง แตตองเปนไปตามแนวทางขององคกรสอ ขาดเสรภาพในการท าขาวตามแนวทางของตนเองเนองจากเกรงวาจะกระทบกบความมนคงและความกาวหนาในอาชพของตน จงไมเกดการพฒนาคณภาพของการสรางสรรคเนอหาในสอมวลชน

๓. ขอเสนอแนะ

๑) ออกกฎหมายและนโยบายในการก ากบดแลรวม (co-regulation) การก ากบดแลสอทพฒนามาจากแนวคดอ านาจนยมในอดต มการใชอ านาจรฐควบคมสอ ( state

regulation) ไมเปนทยอมรบในสงคมสมยใหมทตองการความเปนประชาธปไตย นกสอสารมวลชนเรยกรองการก ากบดแลตวเอง (self-regulation) ตามทผประกอบการและผปฏบตงานในวชาชพนเหนวาเปนการก ากบดแลทเหมาะสมทสด แตกยงมอกหลายฝายในสงคมไทยทไมมนใจในการก ากบดแลตนเองของสอ เนองจากมกรณทแสดงความบกพรองดานจรรยาบรรณวชาชพปรากฏบอยครง แตละครงกไมมมาตรการใดๆมาลงโทษผกระท าผดไดเลย ดงนน ผลจากการวจยดานการปฏรปสอ ซงไดรวบรวมความคดเหนจากกลมทเกยวของหลายฝายมองเหนวา การก ากบดแลรวม (co-regulation) ซงมผใหความหมายวา อาจเปนองคกรก ากบดแลกบองคกรวชาชพรวมกนดแล หรอ สอก ากบดแลกนเองโดยองคกรวชาชพเปนแกนกลาง แนวคดนหลายกลมมองวาเหมาะสมกบสถานการณปจจบนในสงคมไทย โดยในระยะสน สามารถทจะออกเปนนโยบายไดดงน

๑.๑ รฐก าหนดเปนกฎหมายวา องคกรสอ รวมทงบคลากรทท าอาชพเกยวกบสอมวลชนประเภทขาวสารทกประเภท ตองสงกดเปนสมาชกองคกรวชาชพเสมอ ไมสามารถอยเอกเทศ โดยไรการก ากบควบคม ดงน

วทย-โทรทศน: สมาคมนกขาววทยและโทรทศนไทย สอสงพมพ: สภาการหนงสอพมพแหงชาต สอออนไลน: สมาคมผผลตขาวออนไลน

๑.๒ กรณเกดการน าเสนอขาวสารทไมเหมาะสม ประชาชนหรอหนวยงาน สามารถยนเรองรองเรยนในกรณตางๆตอองคกรวชาชพดงกลาว ซงองคกรวชาชพจะตองสรางชองทางในการรบเรองรองเรยนอยางมประสทธภาพ และรฐจะตองใหการสนบสนนดานงบประมาณทพอเพยงในการด า เนนงานดงกลาว โดยในทกสอ หากเปนกรณทเกยวของกบการละเมดศลธรรมและวฒนธรรมอนด สามารถยนเรองรองเรยนไปไดท ส านกเฝาระวงทางวฒนธรรม กระทรวงวฒนธรรม

๑.๓ หนวยงานทไดรบขอรองเรยน (องคกรวชาชพ หรอกระทรวงวฒนธรรม) จะตองตงคณะกรรมการขนพจารณาขอรองเรยนตางๆโดยไมลาชาเกน ๑ สปดาหนบตงแตรบเรองรองเรยน และคณะกรรมการจะตอง

มความเปนกลาง ประกอบดวยบคคลภายนอกซงเปนผทรงคณวฒในดานทเกยวของทไมไดสงกดองคกรสออยางนอยกงหนง และเปนประธานในคณะกรรมการ

๑.๔ หากพจารณาแลวเหนวามความไมเหมาะสม องคกรวชาชพสงผลการพจารณาขอรองเรยน กลบไปยงหนวยงานภาครฐทมอ านาจในการควบคมเพอด าเนนการตามระเบยบขอบงคบตอไป ตงแตการตกเตอนอยางเปนทางการ การลงโทษปรบ การพกสทธบางอยางของสมาชกองคกร หรอไปถงการระง บการด าเนนการชวคราว หรอการขนบญชด าหามหนวยงานราชการท าธรกรรม การระงบการตอสญญา การระงบใบอนญาตเปนระยะเวลาตามความรนแรงของความผด ตามอ านาจของหนวยงานนน ดงน

วทยและโทรทศน: คณะกรรมการกจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และกจการโทรคมนาคมแหงชาต (กสทช.)

สอออนไลน: กระทรวงเทคโนโลยการสอสารและสารสนเทศ สอสงพมพ: กระทรวงทเกยวของกบการท าธรกรรมของสอสงพมพนน เชนกระทรวงพาณชย

หรอกระทรวงวฒนธรรม โดยหากคณะกรรมการตดสนแลววามการกระท าผดและมคาปรบ ใหคาปรบนนเขาสองคกร

วชาชพ เพอใชเปนคาด าเนนการรบเรองรองเรยนและพฒนาระบบการรบเรองรองเรยน รวมถงพนธกจดานอนขององคกรวชาชพนนๆ เชนการเสรมสรางจรรยาบรรณของสมาชก

๑.๕ ในกรณของสอบนเทง ทไมมลกษณะของการเผยแพรขาวสาร เชนภาพยนตร ชองโทรทศนทมลกษณะเปนละคร ภาพยนตร หรอเพลง เกมโชว หรอเวบไซตเพอความบนเทง ใหสอแตละองคกรแจงองคกรวชาชพทตนเองสงกด เชนสมาพนธสมาคมวชาชพวทยกระจายเสยงและวทยโทรทศน หรอ สมาคมสมาพนธภาพยนตรแหงชาต ไปทหนวยงานทมอ านาจในขอ ๑.๔ (ส าหรบสอภาพยนตร ใหแจงไปทกระทรวงวฒนธรรม) โดยตองเปนองคกรวชาชพทไดรบอนมตจากหนวยงานในขอ ๑.๔ ซงจะไดรบการสนบสนนจากภาครฐในการจดท าชองทางรองเรยนเนอหาทไมเหมาะสม และมการตรวจสอบขอรองเรยนและมกระบวนการลงโทษหากพบวามความผดเชนเดยวกบสอประเภทขาวสาร

๑.๖ ในกรณของเนอหาประเภทโฆษณา บรษทตวแทนโฆษณาทท าการผลตโฆษณาจะตองเขาเปนสมาชกของสมาคมวชาชพทเกยวของ เชนสมาคมโฆษณาธรกจแหงประเทศไทย สมาคมมเดยเอเยนซและธรกจสอแหงประเทศไทย สมาคมโฆษณาดจทลแหงประเทศไทย และเปดชองทางใหรองเรยน

๑.๗ จดใหมการตง “ผตรวจการแผนดนดานการสอสารมวลชน” (Media Ombudsman) จากการแตงตงผทรงคณวฒทเปนทยอมรบของสงคมและวงการสอสารมวลชน ใหตรวจสอบการท างานขององคกรสอตางๆ รวมทงองคกรวชาชพ ตามหลกเกณฑทเหมาะสม รวมทงรบเรองรองเรยนในกรณพเศษ หมายเหต

๑. ในกรณอนๆ ทผรองเรยนไมแนใจวาจะรองเรยนทใด สามารถสงเรองรองเรยนไปท ส านกงานเฝาระวงทางวฒนธรรม กระทรวงวฒนธรรม ซงอาจรบเรองพจารณาเอง หรอสงใหหนวยงานทเกยวของตอไป หรอรฐบาลอาจจดตงหนวยงานขนโดยเฉพาะเพอเปนหนวยงานกลางในการรบเรองรองเรยนเกยวกบเนอหาของสอมวลชน กอนทจะสงเรองตอไปใหกบองคกรวชาชพตอไป

๒. องควชาชพทเปนหลก อาจมอบหมายใหสมาคมวชาชพอนๆด าเนนการตงคณะกรรมการพจารณาขนมาในบางกรณ เชนกรณสอชมชน เคเบลทวทองถน วทยชมชน หนงสอพมพทองถน เปนตน ซงตองใหหนวยงานทมอ านาจอนมต

๓. หากองคกรวชาชพทไดรบมอบหมายไมด าเนนการอยางมประสทธภาพ เชนมความลาชา หรอพจารณาอยางไมเปนธรรม ภาครฐมอ านาจในการพจารณามอบหมายใหหนวยงานอนด าเนนงานแทน

๒) การปฏรปคณภาพ มาตรฐานวชาชพ และจรรยาบรรณวชาชพในองคกรสอของไทย คณภาพ มาตรฐานวชาชพ และจรรยาบรรณของผประกอบวชาชพสอเปนสงทสงคมคาดหวงจาก

ผประกอบวชาชพมาเปนเวลานาน แตการพฒนาดานนด าเนนไปอยางชามาก มเพยงเทคโนโลยการผลตและการสรางสรรคดานศลปะเทานนทพฒนาคณภาพไดระดบหนง ในดานการน าเสนอขาวกลบมการพฒนาไดมากเฉพาะดานเทคโนโลยการสอขาวแตดานคณภาพขาวกลบมพฒนาการนอยมาก การน าเสนอขอเทจจรงมกคลาดเคลอนและไมมการตดตามแกไข การน าเสนอขอเทจจรงไมมการสบคนทดพอ ขอเทจจรง กบความคดเหนของแหลงขาวถกน าเสนอปะปนกนจนแยกไมออก จนเปนการยากตอผรบสารทขาดประสบการณและวจารณญาณจะแยกแยะและมองเหนขอเทจจรงไดชดเจน

การน าเสนอขาวทขาดคณภาพและการกลนกรองทดพอมใหเหนอยเสมอ ไมวาจะเปนเนอขาวททงไมเปนประโยชนตอผรบสาร ละเมดความเปนสวนตวของแหลงขาวหรอเหยอ ภาพขาวทแสดงทศนะอจาดหรอละเมดความเปนสวนตวของผตกเปนขาว การขาดพนทของรายการทมสาระประโยชน เนองจากถกเบยดบงจากรายการบนเทงทขาดสาระแตไดรบความนยม รวมถงการจดระดบความเหมาะสมของรายการ (เรตตง) ทไมตรงกบระดบของเนอหา ลวนแลวแตเปนจรรยาบรรณวชาชพทถกละเลยมาตลอด โดยการวจยของ อศวน เนตรโพธแกว และคณะ (๒๕๕๓) พบวานกวชาการสอสารมวลชนในประเทศไทยเหนวาปญหาเรองมาตรฐานทางจรยธรรมและความนาเชอถอของสอมวลชนอยในกลมปญหาทรายแรงทสดของสอมวลชนไทย

นอกจากน ยงมการวจยทพบวา ผปฏบตงานในสายขาวภาคสนามในสอสงพมพนบเปนกลมทมรายไดต าทสดในบรรดาผปฏบตงานดานสอมวลชนทงหมด ทงๆทงานทท ามกจะหนกและตองล าบากมากกวา (ยบล เบญจรงคกจและคณะ, ๒๕๕๔) ขอนนาจะเปนสาเหตทท าใหมจ านวนผเลอกเรยนสาขาวชานนอยกวาสาขาอนๆในคณะนเทศศาสตรของมหาวทยาลยทวประเทศ นอกจากน สวสดการดานการรกษาพยาบาลยงมจ ากด และระบบใหความปลอดภยในยามตองปฏบตงานในภาวะเสยงภยกแทบไมม แมแตในองคกรสอใหญๆกยงดแลพนกงานไดต ากวามาตรฐานสากล

ดงนน จงเหนควรใหด าเนนการดงน ๒.๑ กสทช. ควรก าหนดใหมเกณฑการประเมนผลการปฏบตงานทจะน ามาใชในการออกใบอนญาต

หรอตอใบอนญาตทครอบคลมคณภาพของเนอหา อยางนอยในดานตางๆดงน ๒.๑.๑ จรรยาบรรณวชาชพในการน าเสนอทเหมาะสม ซงรวมทงเนอหาขาวสารในรายการ และ

การโฆษณาในรายการดวย ทจะตองเปนไปอยางเหมาะสม ไมเปนโฆษณาชวนเชอทหลอกลวงผบรโภค หากพบวามการละเมด เจาของเวลาของรายการจะตองรวมรบผดชอบดวย

๒.๑.๒ การจดเรตตงของรายการทเหมาะสมกบเนอหาของรายการ โดยจะตองเปนระดบเรตตงเดยวกนตลอดทงรายการในวนนนๆ โดยพจารณาจากเนอหาในระดบสงสดของเนอหาในวนนน

๒.๑.๓ มาตรฐานดานคาจางและสวสดการพนกงานในทกดาน จะตองใหพนกงานในองคกรสอมสวสดการและความมนคงในอาชพ เพอมใหเกดแรงจงใจในการรบอามสสนจางทไมเหมาะสม หรอมพฤตกรรมทผดจากจรยธรรมของวชาชพ

๒.๑.๔ การเพมพนทรายการใหกบรายการเดก เยาวชน และผดอยโอกาส โดยก าหนดใหมสดสวนรายการเพอเดกและเยาวชน (ทแทจรง) อยางนอย ๑๐% และอยางนอย ๑ ชวโมงตอวนในระหวางเวลา prime time (๑๘.๐๐-๒๒.๐๐) รวมทงมเงนทนสนบสนนการผลตรายการดงกลาว รวมทงเพมสดสวนรายการเชง “สาระประโยชน” ในสถานโทรทศนทกชองดวย

ซงแมวาหลกเกณฑทออกมาโดย กสทช. นน จะไมสามารถใชบงคบสอสงพมพได แตปจจบนเจาของกจการมกควบรวมหลายสอเขาดวยกน หากการประกอบกจการดานวทยโทรทศนทมสอสงพมพทไมไดมาตรฐานกควรตองน าขอมลสวนนมาประกอบในการพจารณาใบอนญาตดวย

๒.๒ ในกรณทเปนสอสงพมพหรอสอออนไลนทเปนผผลตขาวทไมไดอยในอ านาจท กสทช.จะเขาไปดแลได ใหปฏบตตามหลกเกณฑการก ากบดแลรวม (co-regulation) ตามทไดกลาวไปในขอ ๑ คอการก าหนดใหทกสอทผลตขาวตองเปนสมาชกของสมาคมวชาชพ และมการการประเมนผลเพอตอทะเบยนของสมาคมตองพจารณาการละเมดจรรยาบรรณวชาชพของสอทเปนสมาชกดวย

๒.๓ พจารณาสงเสรมเพมทนการศกษาในสาขาวารสารศาสตร/สงพมพ/หรอนเทศศาสตร เพอสรางนกนเทศศาสตร โดยเฉพาะนกขาวภาคสนามทมคณภาพ โดยอาจก าหนดใหมการใชทนดวยการท างานในองคกรสอของรฐ เชนเดยวกบการใชทนของนกศกษาแพทย

๒.๔ ใหมคณะกรรมการเพอพฒนางานทงดานขาวและสอบนเทง เพอใหเกดการด าเนนงานอยางตอเนองและเปนรปธรรม เชอมโยงกบหนวยงานอนๆทเกยวของ เชนการรวมกนสรางแนวทาง (roadmap) ของดานขาวสารและสอบนเทง เพอวางกรอบกตกาทตกลงรวมกน โดยอาจออกเปน “แผนพฒนาสอมวลชนแหงชาต” ในรปแบบเดยวกบแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ใหน าเสนอเนอหาทเปนไปอยางสรางสรรคและสอดคลองกบจรยธรรมวชาชพ โดยหนวยงานภาครฐ ทงกสทช. และกองทนพฒนาสอมวลชน ตองใหการสนบสนนในการด าเนนการ และจดการอบรมจรยธรรมวชาชพ ทงในระดบมหาวทยาลย และในระดบผประกอบอาชพ รวมทงใหมการพฒนาคณภาพของอาจารยทสอนในคณะนเทศศาสตร ใหมความรความเขาใจในวชาชพนอกเหนอไปจากดานวชาการดวย

๒.๕ จดท าระบบ “ประกนคณภาพ” ของสอมวลชน จากหลกเกณฑและเงอนไขตางๆหลงจากเปดรบฟงความคดเหนจากสอมวลชนแตละประเภท เพอใหมการตรวจสอบโดยองคกรวชาชพหรอผตรวจการแผนดนดานสอสารมวลชนเปนประจ าอยางตอเนอง

๒.๖ สนบสนนผประกอบการสอมวลชนทสรางสรรค และด าเนนงานตามหลกเกณฑของสอคณภาพ ดวยการไดรบผลประโยชนตางๆ เชนการลดหยอนทางภาษ เงนทนสนบสนนตางๆ

๒.๗ รฐบาลควรสนบสนนใหมการจดตง “กองทนพฒนาสอปลอดภยและสรางสรรค” อยางเปนรปธรรมและยงยน ใหมจ านวนงบประมาณเพยงพอทจะสนบสนนใหมผผลตสอหนาใหมทสรางสรรคมากขน เพอความหลากหลายของเนอหา โดยเฉพาะสอทเขาถงพนทชมชนทองถน

๓) ปรบโครงสราง กสทช. ใหมประสทธภาพยงขน ๓.๑ การปฏรปกรอบและกระบวนการสรรหาคณะกรรมการ กสทช. คณะกรรมการกจการสอสารและโทรคมนาคมแหงชาตไดรบอ านาจตามพระราชบญญตองคกร

จดสรรคลนความถวทยกระจายเสยง วทยโทรทศนและกจการโทรคมนาคม พ.ศ. ๒๕๕๓ มหนาทส าคญในการก ากบดแลกจการดานโทรคมนาคมและกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน กรอบและกระบวนการสรรหาคณะกรรมการ กสทช.ทก าหนดไวตามกฎหมายแมจะมความชดเจนรดกม กลาวคอมการกระจายใหครอบคลมผมคณสมบตดานตางๆทงดานโทรคมนาคม สอสารมวลชน กฎหมาย เศรษฐศาสตร พฒนาสงคม เปนตน หากแตการก าหนดไวชดเจนเกนไปเชน สาขานมไดสองคน หรอหนงคน ท าใหเกดปญหาทตองถกเถยงกนคอ

ประการแรก ผสมครนนเปนผมประสบการณในสาขาใด เนองจากบางทานอาจมประสบการณมากกวาหนงดาน ยงไมชดเจนวาใครเปนผก าหนด ผสมครเองหรอคณะกรรมการสรรหา

ประการทสอง การก าหนดจ านวนผแทนของแตละสาขาอยางชดเจนมาจากแนวคดวาตองมผแทนจากทกกลมทก าหนดไวเขามาเปนคณะกรรมการ กสทช. ซงอาจไมสอดคลองกบสถานการณจรงในแตละครงทมการสรรหาเนองจากอาจมผสมครบางดานมากและบางดานอาจไมมเลย ความพยายามทจะใหมตวแทนจากทกๆสาขาท าใหผสมครทมความสามารถบางคนพลาดโอกาสไป

ประการทสาม เมอการสรรหาจากทงฝายผสมครและฝายผไดรบเสนอชอเสรจสนแลว การตองน าไปผานความเหนชอบจากวฒสภา ท าใหกระบวนการนเปดโอกาสใหการเมองไดเขามาครอบง าและสงผลใหกระบวนการสรรหาไมสามารถน าบคคลทมความรความสามารถทแทจรงเขามาท างานได ทายทสดกไดบคคลทมฐานสนบสนนทางการเมองเขามาแทน

ดงนน จงเหนควรใหด าเนนการดงน ๓.๑.๑ ใหผสมครเปนผก าหนดวาตนเองเปนผมคณสมบตเปนผเชยวชาญดานใด ๓.๑.๒ ไมควรก าหนดจ านวนของผมสทธไดเปนกรรมการในแตละสาขา เพราะแมจะไมม

ผเชยวชาญในดานนนๆเขามาเปนกรรมการเลย กยงอาจแตงตงผทเหมาะสมเขามาเปนทปรกษาเพมเตมได โดยการยอมรบจากกรรมการทกทาน ส าหรบการน าไปผานการกลนกรองในชนของวฒสภานน เปนการเปดโอกาสใหฝายการเมองเขามามบทบาทได จงนาจะใชกระบวนการอนทมการเมองแทรกแซงไดนอยกวา

๓.๑.๓ ควรมการจดตง กสทช. ระดบพนท ในการชวย กสทช.ในสวนกลางดแลกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนในทองถน

๓.๒ ปฏรปโครงสรางการด าเนนงานและระบบการจดสรรงบประมาณของ กสทช. โครงสรางเดมของ กสทช.ยงขาดหนวยงานทจ าเปนในการด าเนนงาน เกยวกบภารกจหลกหลาย

ประการ เชนในกระบวนการออกใบอนญาตหรอตออายใบอนญาต หรอในกระบวนการก ากบดแล การ

ประเมนผลการประกอบกจการมนน กสทช. มความจ าเปนตองใชขอมลทนาเชอถอประกอบการตดสนใจเพอความโปรงใส แตในกระบวนการนหนวยงานของ กสทช.เองยงขาดผเชยวชาญดานการอยอกมาก การใชบคลากรภายนอกหรอการ outsource กเปนแนวทางหนง แตตองระมดระวงเปนอยางยงในเรองของการประเมนทตองเปนธรรมและโปรงใส กสทช.ตองเตรยมการเพอตรวจตดตาม (monitoring) รวบรวมขอมลดานการด าเนนงานของสอทจะน ามาใชประกอบการออกหรอตอใบอนญาตดวยความระมดระวง (ยบล เบญจรงคกจ, ๒๕๕๖)

ดงนน จงควรด าเนนการดงตอไปน ๓.๒.๑ สรางเครอขายของหนวยงานตรวจตดตาม ทงทเปนหนวยงานของกสทช.เอง ขององคกร

วชาชพสอ เครอขายนกวชาการ องคกรเฝาระวงและภาคประชาสงคม (เชน มเดยมอนเตอร) เพอใหไดมาซงขอมลทสามารถน าไปใชในการลงโทษสอทท าผดจรรยาบรรณวชาชพ ในกรณของสอทตองยนขอตอใบอนญาตใชคลนความถอาจลงโทษดวยการตกเตอน ภาคทณฑหรอไมตอใบอนญาตหากท าผดซ าเกนก าหนด

๓.๒.๒ รายรบของ กสทช.ทไดมาจากการจดเกบคาสมปทานควรจะตองถกน ามาใชจายเพอการด าเนนงานดานตางๆและการจดสรรเขากองทนเพอการพฒนาสอตามทไดระบไวใน พระราชบญญตองคกรจดสรรคลนความถ และก ากบการประกอบกจการวทยกระจายเสยง วทยโทรทศนและกจการโทรคมนาคม ๒๕๕๓ แตเนองจากคลนความถทไดน ามาจดสรรนนถอเปนสมบตของสาธารณะ เงนทไดมาจากการน าสมบตของสาธารณะไปออกสมปทานควรน ากลบคนมาใชเพอประโยชนสาธารณะดวย โดยไมจ าเปนวาจะตองเปนในดานของการก ากบดแลและพฒนาคณภาพสอเพยงเทานน ดงนนการท กสทช.ตองน ารายไดมาเปนของแผนดนกเปนเรองทสมเหตสมผล อยางไรกด เปนทชดเจนวาหากองคกรใดๆตองรบเงนสนบสนนผานทางงบประมาณของรฐแลวการครอบง าของรฐบาลจะเปนไปไดงาย ประเดนจงอาจถกใชเปนขออางของกสทช.ทจะไมน าสงรายไดเขาคลง

๓.๒.๓ กสทช.ควรประเมนการใชจายประจ าปโดยการจดท าแผนงานและงบประมาณทตองใชโดยชดเจนและใหส านกงบประมาณและส านกงานตรวจเงนแผนดนตรวจสอบความถกตองเหมาะสมในการ ใชจาย เงนสวนทเกนมาจากคาใชจายควรคนกลบไปใหกระทรวงการคลงเปนรายไดของรฐ

๓.๓ ปฏรปกระบวนการใหสมปทานคลนความถของ กสทช. (ในขอเสนอนจะกลาวถงเฉพาะดานกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน)

การก าหนดวธการและกระบวนการใหสมปทานคลนความถทมระบไวในกฎหมายวา ใหท าโดยการประกวดราคา เปนทมาของการเปดโอกาสใหแหลงทนเขามาท าธรกจในกจการสอสาร และแสวงหาก าไรดวยการขายเวลาโฆษณา โดยทใหความสนใจในคณภาพรายการนอยกวามอมเมาผรบสารดวยความบนเทงทไมสรางสรรค ในขณะทกลมทตองการผลตงานคณภาพแตทนนอยไมสามารถแขงขนในดานการประมลได จงเปนการเสยโอกาสของผบรโภคสอดวย

ดงนนจงเหนควรใหด าเนนการดงน ๓.๓.๑ ปรบปรงกฎหมายทระบใหใชวธการประกวดราคาในการใหสมปทานคลนความถ โดยเนน

ความโปรงใสและเปนประโยชนสงสดตอประเทศชาต โดยพจารณาใชหลกเกณฑการคดเลอกตามเกณฑ

คณสมบตทเหมาะสม (หรอทเรยกกนวา Beauty Contest) โดยใหมคณะกรรมการทมผทรงคณวฒในสาขานเทศศาสตรและสาขาทเกยวของมากกวากงหนงรางเกณฑคณสมบตและคดเลอกผทเหมาะสมทสดภายใตเกณฑน โดยตองใหความส าคญกบการใหโอกาสผผลตหนาใหมทมอดมการณในการสรางสรรคเนอหาสอทมคณภาพเพอการพฒนาประเทศ

๓.๓.๓ ใหเครอขายของหนวยงานตรวจตดตามในขอ ๒.๒.๑ มการตดตามตรวจสอบการด าเนนงานขององคกรทไดรบสมปทานคลนความถ วาเปนไปตามเงอนไขในการยนขอสมปทานหรอไม เพอรายงานตอ กสทช. ในการพจารณาตกเตอนหรองดการตอสมปทานหากไมเปนไปตามเงอนไข

๓.๓.๒ ควรก าหนดนโยบายการใชจายเงนทจดสรรเขาสกองทนเพอการพฒนาสอ เพอใหสามารถน างบประมาณนมาใชพฒนาสออยางแทจรง เนองจากกฎหมายทระบไวกวางจนเกนไปท าใหการน ามาปฏบตจรงตดขดปญหาได โดยเฉพาะอยางยงใน ๒ ดานคอ

๑) ใหทนพฒนาสอทมคณภาพแตมทนสนบสนนนอย ทงทไดสมปทานคลนความถเพอด าเนนกจการโทรทศนและวทย และองคกรสอทวไปทสามารถยนขอทนสนบสนนได

๒) ใหกองทนสามารถใชจายเพอการสนบสนนงานวจยดานปฏรปสอ ความรเทาทนสอ และดานอน ๆ ทสามารถพฒนาคณภาพและศกยภาพของสอไดอยางแทจรง

๔) ปรบระบบการตรวจสอบการใชจายงบประชาสมพนธของหนวยงานราชการ ควรมการก าหนดหลกเกณฑและสดสวนในการใชจายงบประชาสมพนธของหนวยงานราชการ ให

เปนไปอยางโปรงใสและเปนธรรม เชนการซอพนทหรอเวลาสอกบองคกรสอแหงใดแหงหนงเปนพเศษโดยสอถงเจตนาในการ “ซอสอ” อยางผกขาด เพอประโยชนทางการเมอง และมการจ ากดหรอมใหหนวยงานราชการท าธรกรรมกบองคกรสอทอยในระหวางการถกลงโทษเนองจากการกระท าผดทไดมผลตดสนแลวจากหนวยงานทมอ านาจ โดยหนวยงานราชการตองสงรายงานการใชจายงบประมาณดานการประชาสมพนธใหกบผตรวจการแผนดนดานสอสารมวลชนตรวจสอบทกป

๕) เสรมสรางความรเทาทนสอ ปจจบนเทคโนโลยทพฒนาไปอยางรวดเรวสงผลใหการสอสารเกดขนอยางรวดเรวและกระจายไปทก

ทศทาง ทงจากสอมวลชนแบบดงเดม เชน หนงสอพมพ วทย โทรทศน และจากสอใหม ทแทบจะไมสามารถควบคมขาวสารทเปนความเทจ ไมเหมาะสม และแมแตขาวสารทสรางขนโดยมจฉาชพทมงหลอกลวงเหยอทรไมเทาทน การสอสารทสรางใหเกดความเกลยดชงท าไดอยางงายดายโดยใชสอสงคมออนไลนทไมมระบบกลนกรอง

ดงนนจงเหนควรใหมการด าเนนการดงตอไปน ๕.๑ ใหมการเรยนการสอนรายวชาทเกยวของกบความรเทาทนสอ หรอการเรยนรผลกระทบของสอ

ในสถาบนอดมศกษาระดบปรญญาตรทกสถาบน รวมทงการเรยนการสอนระดบมธยมศกษาตอนตนและตอนปลาย รวมถงระดบประถมศกษาดวย

๕.๒ ก าหนดใหสอวทยและสอโทรทศนมสดสวนของการใหความรเรองของความรเทาทนสอ และใหการสนบสนนใหมการน าเสนอความรเทาทนสอในสอสงพมพ สอออนไลนตลอดจนเครอขายสงคมตางๆ

๕.๓ ก าหนดใหมกองทนเพอพฒนาทกษะความรเทาทนสอระดบชาต ทงตอเยาวชนและประชาชนทวไป เพอใหทนในการสรางชดความรและสอตางๆ ทงคลปวดโอ หรอสารคด เพอใหน าไปใชในการเรยนการสอนและเผยแพรตามสอตางๆทไดก าหนดไวขางตน (โดยอาจน ามาจากการจดสรรของกองทนพฒนาสอปลอดภยและสรางสรรคแหงชาต ทจะจดตงขน)

๖) การพฒนากลไกการเฝาระวงสอของภาคประชาสงคม นอกเหนอไปจากการใหความรแกผรบสารจากสอหลากหลายรปแบบในสงคมแลว สงส าคญทจะตอง

ด าเนนการสนบสนนใหเกดขนในระยะยาว คอการสรางความเขมแขงของกลไกเฝาระวงในสงคม หากผคนในสงคมชวยกนเปนหเปนตา รายงานความไมชอบมาพากลในการท างานของสอใหสงคมไดรบร เมอนนการทสอจะท างานโดยปราศจากความระมดระวงกเปนไปไดยาก ความเขมแขงของภาคประชาสงคมจงเปนเปาหมายทส าคญและจ าเปน เพอใหการปฏรปสอในยคใหมเปนไปอยางยงยน และอาจพฒนาไปเปนการตรวจสอบดแลกนเองโดยไมตองพงอ านาจจากภาครฐไดในอนาคตในบางกรณ

ดงนนจงเหนวาควรมการด าเนนการดงน ๖.๑ ควรใหมคณะกรรมการทรบผดชอบในดานการเฝาระวงสอของภาคประชาสงคม เพอสรางระบบ

และกลไกการเฝาระวง เพอใหสามารถรายงานการท างานทไมเหมาะสมไดดวยชองทางทสะดวก และเชอมขอมลทไดเขากบหนวยงานทรบผดชอบ เชน องคกรวชาชพ องคกรเฝาระวง หนวยงานของรฐ (โดยเฉพาะอยางยง ส านกเฝาระวงทางวฒนธรรม กระทรวงวฒนธรรม) หรอ หนวยงานรวบรวมขอมลของ กสทช.

๖.๒ ใหอ านาจหนาททชดเจนแกคณะกรรมการในขอ ๖.๑ ทจะสามารถมสวนก าหนดนโยบายและสรางความเปลยนแปลงในทางสรางสรรคแกการด าเนนงานของสอตางๆ เชนการก าหนดใหสถานโทรทศนตองเปดรบฟงขอเสนอของคณะกรรมการตอการด าเนนงานเปนประจ า และมระบบในการน าความคดเหนนนไปรวมอยในแผนการพฒนาและปรบปรงการด าเนนงานของปตอไป

๗) ปรบกฎหมายใหมความทนสมยกบความเปลยนแปลงทรวดเรวของโลก ควรใหมคณะกรรมการพจารณาปฏรปกฎหมายทเกยวของกบสอมวลชน ทงกฎหมายทเกยวของกบ

การปฏรปสอมวลชนในขอเสนอตางๆขางตน (เชน พรบ.การประกอบกจการวทยและกจการโทรทศน พ.ศ. ๒๕๕๑ และพรบ.จดแจงการพมพ พ.ศ. ๒๕๕๐ ในเรองการก าหนดใหเปนสมาชกองคกรวชาชพ) รวมถงกฎหมายเพอการคมครองผบรโภค ในดานตางๆ ดงน

๗.๑ ใหมกฎหมายและหนวยงานวาดวยการปกปองคมครองผบรโภคจากสอมวลชนโดยเฉพาะ เพอท าหนาทปกปอง หรอเปนตวกลางในการด าเนนการรองทกข ฟองรอง หรอเรยกรองคาเสยหายหรอการเยยวยาผไดรบผลกระทบจากสอ และองคกรนสามารถด าเนนธรกรรมแทนผบรโภคทไดรบผลกระทบจากสอรวมทงสามารถท างานเชอมโยงกบกลไกการก ากบดแลกนเองทางวชาชพสอ และสามารถเปนองคกรนตบคคลทมกลไกการท างานทถกเชอมโยงกบหนวยงานรฐก ากบดแลสอ เชน กสทช. ดวยได

๗.๒ แกไขกฎหมายทเกยวของกบสอ และการคมครองผบรโภคใหมความทนสมยมากขน เชน ค านยามของค าวาโฆษณา ค าวา โฆษณาเกนจรง ใหครอบคลมสภาพการณของการโฆษณาในปจจบนทมความซบซอนมากขนกวาเดมมาก และควรทบทวนปรบปรงนยามของโฆษณาทตองควบคมเปนพเศษ เชน ขนมเดก

เครองดมชก าลง ผลตภณฑยา อาหารเสรม สถานบรการ หรอกฎหมายทพดเรองการก ากบดแลโฆษณาแฝง หรอการสงเสรมการขาย การขายตรง หรอการโฆษณาแถมพก เปนตน

๗.๓ ใหความส าคญกบการคมครองเดกจากกลยทธทางการตลาดในรปแบบตางๆ ดงเชนแนวทางการคมครองผบรโภคทเปนเยาวชนในตางประเทศ เชนการก าหนดขอจ ากดตางๆ ในการโฆษณาขนมเดก การหามการลอใจดวยการชงโชค เปนตน

๗.๔ แกไขพรบ.การพนน ใหทนสมยและครอบคลมการพนนทแฝงเขามากบเนอหาในสอมวลชน เชนการชงโชคจากฝาเครองดม หรอการสงเอสเอมเอส ในสอประเภทตางๆ ทงสอกระแสหลกเชนโทรทศน วทย สงพมพ และสอออนไลน

รายการอางอง ยบล เบญจรงคกจ, ศรณยธร ศศธนากรแกว และวไลวรรณ จงวไลเกษม. (๒๕๕๔). รำยงำนผลกำรวจยเรอง แนวทำงกำรปฏรปสอในควำมคดเหนของผประกอบวชำชพสอมวลชนทมตอสอมวลชนไทย . กรงเทพฯ: คณะนเทศศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ยบล เบญจรงคกจ. (๒๕๕๔). รำยงำนผลกำรวจยเรอง กำรศกษำเพอกำรจดท ำแผนด ำเนนกำรปฏรปสอ.

กรงเทพฯ: คณะนเทศศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ยบล เบญจรงคกจ. (๒๕๕๖). โครงกำรศกษำวจยเพอพฒนำกลไกและแนวทำงทเหมำะสมในกำรตรวจระวง ก ำกบดแลและประเมนผลของกจกำรกระจำยเสยงกจกำรโทรทศนประเภทบรกำรสำธำรณะ . กรงเทพฯ: ส านกบรการวชาการ จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

อศวน เนตรโพธแกว และคณะ. (๒๕๕๓). รำยงำนผลกำรวจยเรอง แนวทำงกำรปฎรปสอ ในกำรศกษำควำม คดเหนของนกวชำกำรนเทศศำสตรทมตอสอมวลชนไทย. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

การปฏรปเพอลดความเหลอมล าทางการเมอง เศรษฐกจ และสงคม โดย

ศาสตราจารย ดร.ชาตชาย ณ เชยงใหม

ขอเสนอเชงนโยบาย ความเหลอมล ากบวกฤตการเมองและสงคมไทยปจจบน ๑. มตส าคญของความเหลอมล าในสงคมไทยท คสช.ควรใหความส าคญ ๑.๑ ความเหลอมล าในอ านาจ ความแตกตางในการเขาถง การม และการด ารงรกษาอ านาจทางการเมอง อ านาจเศรษฐกจและอ านาจทางสงคมวฒนธรรมระหวางคนชนสงคนชนกลางในเมองกบคนชนกลางใหมในตางจงหวดและคนในชนบทและความแตกในโครงสรางอ านาจระหวางกลมทนเกากบกลมทนใหมเปนสาเหตส าคญทสดของปญหาความเหลอมล า ภาพทเปนรปธรรม คอ กลมคนทไมมอ านาจทางการเมองจะเปนกลมคนทไมมเสยง ไมมอ านาจตอรอง ไมมสวนรวมในกระบวนการตดสนใจนโยบายสาธารณะ และมกจะไดรบผลกระทบทางลบมากทสดจากการตดสนใจของผมอ านาจเหนอกวาไมวาจะเปนอ านาจรฐหรออ านาจทางสงคม ๑.๒ ความเหลอมล าโอกาส คนชนลาง คนยากจนขาดโอกาสทจะเขาถงบรการสาธารณะทดทมคณภาพทส าคญ ไดแก การศกษา การบรการสาธารณสข การจดสวสดการสงคม การบรการสาธารณะขนพนฐาน ความเหลอมล าในมตของโอกาสเหลานจะเปนตวแปรส าคญทน าไปสความเหลอมล าในมตอนๆดวย ๑.๓ ความเหลอมล าทางรายไดทรพยสน คนชนลาง คนชายขอบสงคมขาดโอกาสในการเขาถง ถอครองทรพยากรทเปนฐานของชวตและขาดความสามารถทดในการใช ปจจยในการผลต เพอสรางรายไดและเพมมลคาทางเศรษฐกจ ท าใหมรายไดเพมขนในอตราทนอยและชามากเมอเทยบกบคนกลมอนทมสถานะสงกวา

- ครงหนงของครอบครวไทยมรายไดต ากวา ๑๕,๐๐๐ บาทตอเดอน และยงมครอบครวจ านวนมากทมรายไดต ากวา ๗,๐๐๐ บาท ตอเดอน

- ทรพยสนเฉลยของครอบครวส.ส. ม จ านวนมากกวาของคนทวไปถง ๙๙.๙๙ เปอรเซนต - ความเหลอมล าทางเศรษฐกจมาจากความไมเทาเทยมกนในการถอครองสนทรพย

๑.๔ ความเหลอมล าในศกดศรความเปนมนษย การทไดรบการดถกเหยยดหยามถกเบยดบงคบไมเปนทยอมรบของสงคมสวนใหญ การไดรบการปฏบตในสงคมอยางไมเสมอ ภาค เชน เพศ สผว ชาตพนธ ศาสนา อาชพ ฐานะทางเศรษฐกจ-สงคมการศกษา และกระบวนการทางกฎหมาย สถานการณของปญหาความเหลอมล าในระดบโลก การศกษาของ Thomas Piketty (๒๐๑๓) พบวา ความมงคงจะกระจกตวอยในกลมของครอบครวเศรษฐ หรอกลมยอดพระมดของสงคมมาตลอด การกระจายรายไดดดขนในชวงหลงสงครามโลกครงท ๑ และ ๒ แตหลงจากนนกกลบมาแตกตางเหมอนเดมและยงกวาเดมในทสด เขาสรปวา ความเหลอมล าทเกดขนน ไมใชเปนเพราะอบตเหต แตเปนเพราะผลตอบแทนของ “ทน” หรอ Capital ซงมากมายมหาศาลกวาปจจยการผลต อน ๆ ตราบใดทอตราผลตอบแทนของทนสงกวาอตราความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจกจะเกดความเหลอมล า

ไปเรอย ๆ ดงนน ในชวงเวลาทอตราความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจคอนขางต าเทยบกบอตราผลตอบแทนของทนทมแตจะสงขนดงเชนทกวนน จงคาดหมายไดวาความเหลอมล าจะยงเปนปญหาใหญตอไปในอนาคต เขายงชใหเหนดวยวา “ทนทมาจากมรดก” จะใหผลตอบแทนสงกวา “ทนทเกดขนใหม” สงผลใหลกหลานของคนรวยและนกธรกจใหญๆ สามารถท ารายไดและขยายธรกจทพอแมสรางไวใหจนกลายเปนธรกจทเตบโตเรวกวาธรกจใหมๆทวไป Thomas Piketty เสนอวา วธแกปญหาเหลอมล ามทางเดยวเทานน คอรฐจะตองยนมอเขามาแทรกแซงดวยการเกบภาษอยางหนก จากรายไดมหาศาลทเกดจากทน ๒. ท าไมจงมความเหลอมล ามาก ในระยะเวลารวม ๕ ทศวรรษทประเทศไทยประสบความส าเรจในการพฒนาเศรษฐกจ แตกลบมปญหาทางสงคมและความเสอมโทรมของฐานทรพยากรธรรมชาต โดยเฉพาะอยางยงความเหลอมล าทางเศรษฐกจ สงคมวฒนธรรม เทคโนโลย และการเมอง ทเปนเชนน มสาเหตส าคญมาจากการทสถาบนทางเศรษฐกจ การเมอง และสงคมไมสามารถท าหนาทในการก าหนดเงอนไขเชงนโยบาย และบรหารมาตรการตามนโยบายดานตาง ๆ ไดดและเทาทนกบการเปลยนแปลงของโลกและของประเทศ ผลทเกดขนทเปนปจจยขยายเพมความเหลอมล าใหมากขนเรอย ๆ คอ โครงสรางของสงคมไทย ยงคงสภาพเปนสงคมสบสถานะ Patrimonial Society เปนสงคมทซงการไดมาซงความมงคง ความปลอดภย ยศศกด ไมไดมาจากกฎเกณฑทางสงคมเศรษฐกจทมเหตผลและระบบกฎหมายทด หากไดมาจากการสบทอดสถานะความไดเปรยบในสงคม ระบบพรรคพวก และเครอขายเพอนฝงบรวาร และการตดสนบนคอรรปชน เหนไดจาก สภาพความเปนจรงทวา “ความรวยกระจก ความยากจนกระจาย” คนสวนใหญของประเทศไดรบผลประโยชนจากความเตบโตทางเศรษฐกจทเปนทนชวตคอนขางนอยและมความยากล าบากมากในการเขาถงและเปนเจาของทรพยากร เหนไดชดจากความเหลอมล าในรายได ในการถอครองทดน การมสนทรพยทแปรเปนเงนได การเสยภาษเงนไดและภาษทดน การเขาถงการศกษา การบรการสาธารณะ การมปากมเสยงทางการเมอง การไดรบการยอมรบอยางเทาเทยมในความเปนมนษย การไดรบการปฏบตอยางเสมอภาคจากเจาหนาทของรฐ และการเขาถงเทคโนโลยการสอสารแบบดจตอล Acemoglu and Robinson (๒๐๑๒) ชใหเหนวา ในประเทศทมการพฒนาทตอเนองและยงยน สถาบนทางการเมองและสถาบนทางเศรษฐกจมสมรรถนะสงในการสรางโอกาสและศกยภาพของประชากรทกหมเหลาอยางเทาเทยม ขณะทสถาบน การเมองและเศรษฐกจในประเทศทลาหลงและทลมสลาย มกลมเหลวในการท าหนาททดสงผลใหมความเหลอมล าในสงคมมากและเตมไปดวยคอรรปชน

ปจจบน การทสถาบนการเมองโดยเฉพาะรฐสภามความออนแอมากท าใหไมสามารถท าหนาทเปนพนททางการเมองในระบอบประชาธปไตยทจะแกปญหาการเมองอกตอไป นอกจากน พรรคการเมองและสถาบนการเมองทผานมาไมเคยมนโยบายทเปนรปธรรมและปฏบตไดผลในการแกปญหาความเหลอมล า ในประเทศซงเปนปญหาทางโครงสรางไมใชปญหาทางพฤตกรรม ความแตกตางเหลอมล าในแทบทกมตของชวตในเมองไทยนไดสงสมและทวความรนแรงมากขนเรอย ๆ จนกระทงกลายเปนชนวนกอใหเกดวกฤตความขดแยงทางการเมองในปจจบน

๓. นโยบายและมาตรการลดความเหลอมล าท คสช.ควรพจารณา ในระยะเรงดวน ๓.๑ การกระจายอ านาจใหองคกรชมชน ชมชนทองถนและองคกรปกครองสวนทองถนไดตดสนใจรวมกบหนวยงานรฐในการจดสรรสทธและโอกาส รวมถงการเสรมสรางความสามารถของประชาชนโดยเฉพาะคนยากจน คนชายขอบและองคกรชมชนในการเขาถงและใชทรพยากรธรรมชาตและทรพยากรทนตางๆ

๓.๒ จดท านโยบายและแผนงานโครงการทกระจายทรพยากรของรฐไปสภมภาคและทองถน เพอสรางโอกาส เนนวา ตองสรางโอกาสใหคนชนลางในตางจงหวดทเปนการสราง พลวตรทางสงคม (Social Mobility) ใหคนสามารถขยบเลอนสถานะทางเศรษฐกจ สงคมงายและเรวขน สรางทกษะความสามารถของคนในทองถนทสามารถอยไดโดยไมตองละทงถนฐานบานชอง ทงน จะตองไมใชนโยบายและโครงการประชานยมทตอกย าใหประชาชนเสพตดกบการคดพงพาความชวยเหลอของรฐ พงพางบประมาณรฐ แตเปนนโยบายและโครงการทสรางความมนใจ ความเชอมนในตวเองของคน สรางความสามารถ สรางทกษะ สรางนวตกรรมในการผลต การแปรรปการเพมมลคาสนคา พฒนาการบรการ พฒนาหาบเรแผงลอยใหเปนธรกจขนาดเลกทมความมนคง การสรางความรทปฏบตไดผลในการด ารงชวตในแตละทองถน และการสรางวนยในการประหยด การออม การขยนหมนเพยร และความอดทน

๓.๓ สรางพนทการสอสาร พนททางสงคมและพนททางนโยบายใหคนชนกลางในเมองและคนชนกลางใหมในชนบทไดการเรยนรรวมกน แบงปนแลกเปลยนขอมลขาวสารกน ไดประโยชนรวมกน และไดสานฝนสรางอนาคตของคน ชมชนและประเทศทพงปรารถนารวมกน โดยจดท าโครงการเกยวกบการพฒนาประสทธภาพ คณภาพการผลต การแปรรป การบรการ และการคาการอนรกษทรพยากรธรรมชาตการฟนฟความรศลปะวทยาการและวถชวตพนบาน

๓.๔ การเพมความหลากหลายของชองทางการสอสารโดยตรงจากชมชนสรฐ ใหประชาชนมชองทางทหลากหลายในการตดตอกบหนวยงานภาครฐไดโดยตรง ประชาชนสามารถเขาถงภาครฐไดงาย หนวยงานภาครฐมความสมพนธทดตอชมชน และสามารถตอบสนองความตองการทแทจรงของชมชนได ทงน ตองเรงพฒนาทกษะการสอสารของคนในชมชนเพอการเปลยนแปลง พฒนาศกยภาพในการสอสารของเจาหนาทของรฐเสรมสรางประสทธภาพการสอสารกบชมชน ๓.๕ ลดอ านาจอทธพลของนกธรกจ เพมบทบาทของตวแทนภาคประชาสงคม เชน กลมผบรโภค กลมผใชแรงงาน องคกรสาธารณประโยชนรวมทงสถาบนทเฝาระวงทางนโยบายสาธารณะ ๓.๖ ปฏรประบบภาษอากร ตองเพมภาษของคนรวย เชน ภาษก าไร ภาษทดน ทรพยสน มรดก ดอกเบย รวมทงการเพมประสทธภาพการจดเกบ ไมใหคนรวยหนภาษ และขยายฐานภาษขององคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) ในระยะยาว ตองเพมประสทธภาพการผลตและการแขงขน ตองพฒนาศกยภาพคน เทคโนโลย เพมการวจยและพฒนา (R&D) สรางนวตกรรม ปรบโครงสราง ปรบปรงกฎหมายพฒนาตลาดการเงนทกอยางตองท าเพอเพมศกยภาพการแขงขนใหดขนสามารถใชโอกาสใหมจากการมประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC)

ทส าคญทสด ตองลดการทจรตคอรรปชนลงใหเรวทสดเพราะคอรรปชนเปนทงสาเหตและผลลพธของความเหลอมล าในสงคม _________________________________________ หนงสอและเอกสารอางอง Acemoglu, Daron. and Robinson, James A. (๒๐๑๒) Why Nations Fail: The Origins of Power, Prosperity and Poverty. New York: Crown Publishers, ๒๐๑๒. Piketty, Paul. Capital in the Twentieth Century. Cambridge, Mass.: Harvard University Press, ๒๐๑๓.

แนวทางปฏรปประเทศไทยดานการปองกนและปราบปรามการคามนษย โดย

ดร.วชย รปข าด

สถานการณการคามนษยเรมรนแรงนบแตประเทศไทยมแรงงานจากประเทศเพอนบานเขามาอยางไรนโยบายทชดเจนและขาดการจดการทด จนยากทจะแยกแยะระหวางผเขาเมองโดยถกกฎหมาย ผไดรบการผอนผน และผลกลอบเขาเมอง เปนความเสยงดานการคามนษยทถกจบตามองเปนตนมา ตามความหมายอยางกวางระดบสากลเรองการคามนษยทเปนการแสวงหาประโยชนอนมชอบจากการเคลอนยายมนษย จดหา จดทพกพง โดยเปนผลใหเกดการเอาเปรยบ ละเมดสทธ ดวยการหลอกลวง ขบงคบ ใชอทธพล ฯลฯ แมเหยอจะหลงเชอและยนยอมกตาม ประกอบกบในชวงการเคลอนยายแรงงานดงกลาว ประเทศไทยขาดนโยบายและกลไกการก ากบดแลทจะสามารถปองกน แกไข และปราบปรามการคามนษยทดได รฐบาลท าเพยงการใชสญลกษณ โดยประกาศใหการคามนษยเปนวาระแหงชาตในป ๒๕๔๗ มการจดงานใหญโต เชญผสอขาวทงไทยและตางประเทศมารวมงานหลายรอย แตมไดด าเนนการอะไรจรงจงมากไปกวานน ดงจะเหนไดจาก ๒ ปตอมา (๒๕๔๙) Trafficking in Persons Report ซงเปนรายงานการส ารวจเรองการคามนษยอยางใกลชดใน ๑๕๐ ประเทศทวโลกระบวา ประเทศไทยเปนทงตนทาง (Source) ทางผาน (Transit) และปลายทาง (Destination) ในขบวนการคามนษย จงจดใหประเทศไทยอยในมาตรฐานการด าเนนงานระดบ ๓ ในจ านวน ๔ ระดบ และตอมาในป ๒๕๕๗ กถกลดลงอยในระดบต าสดคอ ระดบบญช ๓ ซงหมายถง “มผตกเปนเหยอการคามนษยเพมขน และไมมความพยายามแกไขปญหา” ดงนนสงส าคญกคอ ทกฝายทเกยวของ ไดแก รฐบาล ภาคเอกชนผใชแรงงาน หนวยราชการทรบผดชอบ รวมถงประชาชนเองทตองเตรยมปรบตวกบสถานการณแรงงาน และความเสยงทจะตามมาในเรองน มากกวาทจะปลอยใหมการแกปญหาโดยหนวยงานเลกๆ ไมกหนวยงานอยางทแลวมา ประเดนของปญหาทตองการทบทวนและแกไขอยางจรงจงเปนระบบ จงไดแก ๕ ดาน ตอไปนคอ ๑) ดานการสรางความเขาใจตอสาธารณะในเรองการคามนษย ๒) ดานแรงงาน ๓) ดานบรการทางเพศ ๔) ดานแสวงหาประโยชนอน (ขอทาน อมบญ คาอวยวะ ฯลฯ) ๕) ดานกอการรายและอาชญากรรมขามชาต แตละดานของการคามนษยทปรากฏและเกยวของกบประเทศไทย มปญหาสาเหตและแนวทางแกไขโดยการปฏรปทจ าเปนตองจ าแนกเปนแตละดานแตกตางกน ตามตารางท ๑

ตารางท ๑ แนวทางการปฏรปแตละดาน ประเดนและวตถประสงคทตองการเหน แนวทางการด าเนนงาน

๑. ดานการสรางความเขาใจตอสาธารณะเรองการคามนษย

๑.๑ ประชาชนรบร เขาใจ และตระหนกถงสถานการณและผลกระทบทตามมา ของการคามนษยอยางครอบคลมตามความหมายทางสากล

๑. ใชสอสาธารณะตางๆ ใหความรบร เขาใจ และตระหนกถงปญหาของสถานการณทเปลยนแปลงของสงคมโลก โดยเฉพาะอยางยง ความหมายขอบขายอยางกวางของการคามนษย ตลอดจนผลกระทบทจะตามมาตอเศรษฐกจ สงคม และการใชชวตของประชาชนในอนาคต

๑.๒ ประชาชนมสวนรวมในการเฝาระวงและปรบตวเตรยมพรอมรบสถานการณ เชน ปญหาเรองแรงงานในอนาคต ปญหาการเลยงดเดกและเยาวชน เปนตน

๒. จดท าสอสาธารณะทเปนระบบและรปธรรมแกกลมเปาหมายเฉพาะตางๆ เชน กลมเสยงดานการคาบรการทางเพศในเดก เยาวชนทงหญงและชาย ผใชแรงงาน ผอาจตกเปนเหยอในขบวนการคามนษยประเภทตางๆ อยางกวางขวาง

๓. จดท าสอเผยแพรใหประชาชนทราบถงระเบยบ กฎหมาย และขอตกลงพธสารตางๆ ทงของไทยและสากลทไทยเขารวมหรอลงนามอยางงายๆ และนาสนใจ ตลอดจนหนวยงานของรฐและเอกชนทรบผดชอบ เชน อาจท าเปนสารคด ละครส าหรบกลมเปาหมายและกลมเสยงตางๆ

๒. ดานแรงงาน ๒.๑ เรงรดจดท าฐานขอมลดานแรงงานเพอน

บาน ๓ ชาต ใหเปนระบบและถกตอง โดยเฉพาะอยางยง แรงงานกลมทรอพสจนสญชาต ซงมตวเลขเบองตน ๒๖๖,๖๗๗ คน

๑. จดตงคณะท างานเฉพาะเกยวกบการแกปญหาการคามนษยดานแรงงาน โดยทบทวนปญหาอปสรรคทผานมาซงท าใหไมสามารถแกไข ปองกน และปราบปรามการกระท าความผดได

๒.๒ ทบทวนและก าหนดแนวนโยบายดานแรงงานขามชาตใหชดเจนวา จะเปดกวาง หรอมเงอนไขขอจ ากดดานใด เพอสามารถจดระบบกอนเปดประชาคมอาเซยน

๒. เรงรดใหหนวยงานทรบผดชอบดานระบบฐานขอมลและการด าเนนงานพสจนสญชาตแรงงานใหแลวเสรจในเวลาทก าหนด

ประเดนและวตถประสงคทตองการเหน แนวทางการด าเนนงาน ๒.๓ มระเบยบกฎเกณฑในการก ากบดแลและ

ชวยเหลอแรงงานเรอประมงน าลก โดยใชเทคโนโลย GPS และเครองมอทางเทคโนโลยประกอบเปนฐานขอมลอนๆ

๓. รฐบาลทบทวนแนวนโยบายทเหมาะสมดานแรงงานขามชาตในอนาคตหลงการเปดประชาคมอาเซยน เพอก าหนดเกณฑปฏบตและพฒนาแรงงานของไทยรองรบใหเหมาะสมกบสถานการณทเปนจรง

๒.๔ มการก ากบตดตามผลการด าเนนนโยบายและน าผลการประเมนมาใชปรบปรงการปฏบตและนโยบายทเกยวของตอไป

๔. ปรบปรงแกไขระเบยบปฏบตและกฎหมายใหทนสมย สอดคลองกบสถานการณและความเปนจรงของสงคมไทยและเพอนบาน

๕. ปรบปรงและพฒนากลไกทางนโยบาย เชน หนวยงานและสงอ านวยความสะดวกใหมความ พรอมในการปฏบต

๓. ดานบรการทางเพศ ๓.๑ ม ก า รน า เ สนอข อม ลท เ ป น จ ร ง อย า ง

ครอบคลมและสะทอนถงผลกระทบตอเหยอแตละกลม เชน จ านวนเหยอและ

๑. จดตงคณะท างานเฉพาะเกยวกบการคามนษยดานน โดยประสานงานในระดบนโยบายและปฏบตกบคณะท างานดานแรงงาน

ผเสยหายทไมประสงคจะด าเนนคดตอผกระท าผด เพราะอาย อยากกลบบาน อยากเรมชวตใหม ไมตองการขนศาล/รอคด หรอไมอยากอยตางประเทศ เปนตน ขอมลเหลานไมไดปรากฏในรายงานจงเทา

๒. จดโครงสรางหนวยงานและคณะกรรมการใหเปนระดบชาต เปนสวนหนงของคณะกรรมการสงเสรมการจดสวสดการสงคมแหงชาต (กสค.) เพอใหมการสงการจากหนวยเหนอกวาระดบกระทรวงได

กบเปนการปดคด

๓. รวมหนวยงานทเกยวของในกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย (พม.) มารวมท างานเปนหนวยเดยวกน ไดแก (๑) ส านกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการคามนษย (๒) หนวยงานดานการเฝาระวงทางสงคม และ (๓) หนวยงานชวยเหลอดานสวสดการสงคม (๑๓๐๐) โดยยงคงน างานเดมมาปฏบตดวย ใหเสรมซงกนและกน และขนกบส านกงานปลดกระทรวง พม.

๓.๒ ควรเนนการปองกนในกลมเสยงกอนการปราบปรามและแกไข โดยใชการใหความร ความเขาใจ การเผยแพรผานสอสาธารณะใหเหนปญหาและผลกระทบ

๓.๓ การด าเนนงานปองกน ปราบปราม และสงกลบทมประสทธภาพและประสทธผลจรงจง มากกวาการตามแกปญหาอยางตามมตามเกดเทาทท าไดอยางทเปนมาในอดต ๔. ปรบปรงแกไขระเบยบกฎหมายทเกยวของ โดย

เสนอ สนช. ด าเนนการตอไป

ประเดนและวตถประสงคทตองการเหน แนวทางการด าเนนงาน ๕. มการบรหารจดการกองทนปองกนและ

ปราบปรามการคามนษยอยางมประสทธภาพมากขน โดยรฐบาลตงงบประมาณสมทบกองทนนเชนเดยวกบกองทนอนตามความจ าเปนเหมาะสม

๔. ดานแสวงหาประโยชนอน (ขอทาน อมบญ คาอวยวะ ฯลฯ)

๔.๑ มการศกษาทบทวนสถานการณแตละดานอยางทนเหตการณ

๑. คณะกรรมการระดบชาตทตงขนมาตองตดตามความเปลยนแปลงของสงคมและเทคโนโลยทจะ

๔.๒ น าผลการศกษามาเผยแพรและก าหนดเปนแนวนโยบายของรฐ เชน กรณอมบญตองน ามาหาขอสรปเชงชวจรยธรรม เนองจากเทคโนโลยดานนมมานานแลว ทางการแพทยจดเรองนอยในประเภท “โรคมบตรยาก” ด าเนนการใหบรการรกษามานานกวา ๑๐ ป มแพทยเชยวชาญและสถานบรการเปนจ านวนรอยราย จง

เปนไปในอนาคตอยางทนการณ และก าหนดยทธศาสตรโดยมเปาหมายเพอลดและขจดการคามนษยในรปแบบตางๆ โดยผานการกลนกรองจากประชาคมหรอเวทสาธารณะ เพอน าขอบกพรองในระดบปฏบตไปด าเนนการแกไขทางเทคนควธการระดบหนวยงาน และการแกไขเชงระเบยบกฎหมายเสนอสภา สนช. เพอปรบปรงแกไขกฎหมายรองรบตอไป

ควรก าหนดแนวทางดานการสรางหลกประกนทงตวแมและเดก และการปองกนเรองการคามนษยใหชดเจน

๒. หนวยงานทดแลรบผดชอบแตละดาน เชน เรองอมบญ แพทยสภาจะตองมบทบาทในการศกษาวเคราะหและแนะน าคณะกรรมการระดบชาตใน ขอ ๑ เรองขบวนการขอทาน กรมพฒนาสงคมและสวสดการจะเปนหนวยงานทเสนอแนวทางแกไขตอคณะกรรมการระดบชาต เปนตน

๔.๓ เมอมนโยบายชดเจนแลว จ าเปนตองมกลไกการด าเนนงานเพอสงเสรม ปองกน แกไข หรอปราบปรามใหมประสทธภาพตอไป

๕. ดานกอการรายและอาชญากรรมขามชาต ๕.๑ ประเทศไทยควรพจารณาการกอการราย

และอาชญากรรมขามชาตเปนขบวนการทเชอมโยงและเกยวของกบการคามนษย มใชเพยงอาชญากรรมทวไป เนองจากโลกปจจบนถอวาเรองนมผลรายแรง และเปนการแสวงหาผลประโยชนจากมนษยดวย

๑. พฒนาระบบตรวจสอบและฐานขอมลดานคนเขาเมอง โดยพฒนาทงระบบเทคโนโลย ระบบจดเกบขอมล ระบบตรวจสอบขอมล และพฒนาบคลากรทเกยวของใหสามารถรองรบนโยบายสงเสรมการทองเทยว และการเปดประชาคมอาเซยน

ประเดนและวตถประสงคทตองการเหน แนวทางการด าเนนงาน ๕.๒ ใหความส าคญกบระบบตรวจคนเขาเมอง

มากขนเชนประเทศทเจรญแลว ๒. มการเสนอรายงาน และจดท าเรองนอยาง

ตรงไปตรงมา มากกวาการเนนสรางภาพลกษณ ๕.๓ ตดตาม ปองกน และขจดแกงขามชาตทใช

ประเทศไทยเปนแหลงด าเนนการผดกฎหมายระหวางประเทศ เชน การปลอมแปลงพาสปอรต เงนตราระหวางประเทศ และแกงอทธพลขามชาตตางๆ

๓.

เพอใหเปนพนฐานในการรวมมอแกปญหา และพฒนานโยบายและการปฏบตอยางแทจรง มหนวยงานทมความช านาญเปนมออาชพในการจดท ารายงานและการสอสารกบคณะกรรมการจดท ารายงาน Trafficking in Persons Report (TIP) โดยมการศกษาวจยประเทศทประสบความส าเรจในการยกระดบการปฏบตเรองน แลวน ามาใชในการจดท ารายงานและการปรบปรงแกไขนโยบาย กฎหมาย และประสทธภาพ ประสทธผลการปฏบตเรองการคามนษยตอไป

แนวทางการปฏรปดานการทองเทยว โดย

รองศาสตราจารย ดร. เทดชาย ชวยบ ารง

๑ ประเดนของการปฏรป อตสาหกรรมการทองเทยวเปนอตสาหกรรมทเปนกระดกสนหลงของประเทศและมความส าคญตอ

โครงสรางเศรษฐกจของประเทศไทย เปนอตสาหกรรมทประเทศไทยมขดความสามารถในการแขงขนทสงทงในดานอปสงคและอปทาน อยางไรกตาม การบรหารอตสาหกรรมการทองเทยวของประเทศไทยใหมขดความสามารถในการแขงขนทสงขนและมการพฒนาอยางยงยนยงขน จ าเปนตองมการปฏรปเงอนไขและขอจ ากดของการพฒนาหลายประการ เมอวเคราะหเชงลกถง อตสาหกรรมการทองเทยวไทยพบวา จะมนยส าคญตอการพฒนาโครงสรางเศรษฐกจและสงคมไทยมากยงขน อยางไรกตาม ดวยสภาพแวดลอมทางการแขงขนทเปนพลวตและซบซอนยากตอการพยากรณ ท าใหเกดความทาทายในการด าเนนงานเปนทวคณ ๒ สภาพปญหา

ในการพฒนาการทองเทยวสความยงยนนน มมตการพฒนาทตองจดการใหเกด “ความสมดล”ทส าคญอย ๔ มต กลาวคอ มตเจาบาน/อปทาน (Host) มตผมาเยอน (Guest) กลไกการบรหารจดการการทองเทยว (Tourism Mechanism) และมตดานคณภาพการบรการ (Service Quality) หากวเคราะหอยางลกซงถงปญหาการพฒนาการทองเทยวของไทยตงแตอดตจนถงปจจบนพบวา ปญหาของการทองเท ยวของประเทศไทย ไมไดอยท “จ านวน” ของผมาเยอน (นกทองเทยว -Demand) สงเกตไดจากจ านวนของนกทองเทยวทเพมขนอยางตอเนอง แมประเทศไดเผชญกบวกฤตตางๆ มากมาย หากแตปญหาคอ “คณภาพ” ของนกทองเทยว อยางไรกตามปญหาส าคญทถกมองขามมาโดยตลอดและปญหานเอง สงผลกระทบโดยตรงตอการไดมาซงนกทองเทยวคณภาพ คอ การจดการฐานทรพยากรและผลตภณฑการทองเทยว (Supply) ทขาดประสทธภาพ เนองจากอ านาจในการพฒนาและจดการ supply กระจายไปยงหนวยงานตางๆ มากมาย อาท องคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) กระทรวงและหนวยงานตางๆ สงผลใหการจดการอปทานทางการทองเทยวไรทศทาง ไมมเอกภาพมากนก รวมทงเกดการกระจายตวของอ านาจในการบรหารจดการ ซงสวนทางกบนโยบายการพฒนาและการตลาดของหนวยงานทางการทองเทยวหลก สะทอนภาพของการพฒนาและการจดการท “ขาดองครวม” (Holistic) และ “ขาดการ บรณาการ” (Integration)

กลาวโดยสรปคอ ปญหาส าคญของอตสาหกรรมการทองเทยวไทยคอ การขาดการพฒนาขดความสามารถในการแขงขน และการขจดอปสรรคเพอยกระดบการพฒนาการทองเทยวทยงยน ซงประกอบดวยกลมปญหาหลกทมความเชอมโยงกนดงตอไปน

ปญหาดานการก ากบดแล (regulator) โดยเฉพาะการบงคบใชกฎหมายตางๆ (law enforcement) ทเกยวของกบอตสาหกรรมการทองเทยว ทง (๑) การรกล าพนทอทยานและพนทสาธารณะของผประกอบการโรงแรมและธรกจบรการการทองเทยว เชน การสรางรสอรทในพนทอทยาน และความไรระเบยบของผประกอบการเตยงผาใบบรเวณชายหาด เปนตน (๒) การพจารณาใหใบอนญาตสถานประกอบการทองเทยวและโรงแรมทไมมมาตรการปองกนมลพษและผลกระทบอยางเพยงพอ (๓) การก ากบดแลธรกจทวรและบรการการทองเทยวทด าเนนธรกจเกนกวาขอบเขตธรกจทไดรบใบอนญาต (๔) การตดตาม

และด าเนนคดกบธรกจทเอาเปรยบหรอหลอกลวงผบรโภคคอนกทองเทยว ทงธรกจรถแทกซ ธรกจกลางคน และธรกจจ าหนายของทระลก เปนตน

ปญหาดานอปทาน (supply) ทงในดาน (๑) คณภาพของทรพยากรบคคลในอตสาหกรรมการทองเทยวและบรการ ซงยงมปญหาขาดแคลนแรงงานทมทกษะเฉพาะทางและแรงงานทมทกษะดานภาษาตางประเทศทงภาษาองกฤษและภาษาอนๆ (๒) ขดความสามารถในการสรางสรรคและสรางมลคาเพมของผประกอบการทองถน ทยงคงมกระบวนทศนและโมเดลธรกจแบบเดม (๓) ขาดการสรางอตลกษณอยางเดนชด (distinctive identity) ใหกบทรพยากรการทองเทยวทางธรรมชาตและวฒนธรรมของไทย (๔) การพงพงปจจยการผลตจากตางชาตเปนจ านวนมาก ทงธรกจตวกลางการทองเทยว แรงงานในระดบบรหารและระดบปฏบตการ วตถดบตางๆ เครองจกร ตลอดจนสทธในการบรหารงาน ซงท าใหอตสาหกรรมการทองเทยวมสวนรวไหล (๕) ขาดยทธศาสตรการเพมขดความสามารถในการรองรบจ านวนนกทองเทยว โดยทผานมามกเปนการรอใหมนกทองเทยวเพมขนจนเกนขดความสามารถในการรองรบแลวจงหาทางแกไข

ปญหาดานอปสงค (demand) แมวาประเทศไทยมจ านวนนกทองเทยวเพมขนอยางรวดเรวในชวงทศวรรษทผานมา แตประเทศไทยกตองเผชญกบความทาทายในดานอปสงคและรายรบดงตอไปน (๑) การแทนทของนกทองเทยวกลมคณภาพสงจากตะวนตกดวยนกทองเทยวจากประเทศเศรษฐกจเกด ใหม เชน จน รสเซย อนเดย เกาหลใต ซงมคาใชจายตอหวทต ากวา มแนวโนมกอใหเกดผลกระทบภายนอกทางลบสงกวาและมแนวโนมกอใหเกดสวนรวไหลทสง (๒) คาใชจายตอหวของนกทองเทยวทลดลง การพฒนาการทองเทยวจงมแนวโนมเขาสสถานการณ “ท ามาก เสยหายมาก แตไดนอย” (๓) สวนรวไหลจากการรายรบของการทองเทยวซงมแนวโนมทสงขนจากปรากฏการณทกลมทนตางชาตผกขาดธรกจทเกยวเนองกบการใหบรการนกทองเทยวของประเทศตนตลอดทงโซอปทาน นบตงแตบรษททวร สายการบน พาหนะเดนทางในพนท ไกด โรงแรม รานอาหาร และรานจ าหนายของทระลก

ปญหาดานการบรหารการพฒนาการทองเทยวผานกลไกการขบเคลอน (development administration/mechanism) ทงในดาน (๑) ขาดการก าหนดทศทางการพฒนาการทองเทยวอยางมยทธศาสตรทชดเจน (strategic intent) และเปนรปธรรม (๒) การจดสรรเงนลงทนเพอพฒนาโครงสรางพนฐานและสาธารณปโภคส าหรบการทองเทยวไมเปนไปตามศกยภาพและความจ าเปนของเมองแตเปนตามปจจยทางการเมอง (๓) การสงเสรมการทองเทยวแบบเหมารวมโดยขาดการเลอกเซกตเมนตของนกทองเทยวทตองการสงเสรมการทองเทยวอยางชดเจน และขาดการพฒนาผลตภณฑและมาตรการสงเสรมการทองเทยวส าหรบนกทองเทยวกลมนนๆอยางชดเจน (๔) การขจดอปสรรคในการเชอมโยงการทองเทยวกบประเทศเพอนบานในแถบอนโดจนยงมความคบหนานอย ทงในดานขนตอนและเวลาทตองใชในการผานแดน พาหนะและการประกนภย การขบขพาหนะ ตลอดจนการพฒนาเสนทางทางรถยนตและระบบราง (๕) การขาดเอกภาพในการขบเคลอนการพฒนาอตสาหกรรมการทองเทยว เนองจากมหนวยงานทเกยวของหลายกระทรวงและภาคสวนจงตองมกลไกการท างาน ทบรณาการหนวยการตางๆ ในการขบเคลอนการพฒนามากกวาเพยงการวางแผนพฒนา (๖) ขาดการเสรมสรางขดความสามารถการบรหารการพฒนาการทองเทยวขององคกรปกครองสวนทองถน โดยเฉพาะในพนททโครงสรางเศรษฐกจองกบการทองเทยวเปนหลก จงท าใหพนทเหลาน

ไดรบการจดสรรงบประมาณเพอพฒนาการทองเทยวนอยแมวาจะเปนพนททสามารถสรางรายรบจากการทองเทยวไดมากและมภาระตองดแลนกทองเทยวมากกตาม และ (๗) ขาดการบรหารขอมลเพอพฒนาการทองเทยวอยางมประสทธภาพ ทงสถตการทองเทยวตางๆทขาดความตอเนอง และไมสามารถแยกยอยไดมาก หรอการพฒนาฐานขอมลการไหลเวยนของทรพยากรในอตสาหกรรมการทองเทยวผานบญชประชาชาตการทองเทยว (Tourism Satellite Account) ๓. วตถประสงคทตองการแกไข

๑) เพอยกระดบขดความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรมการทองเทยวไทย ๒) เพอปรบสภาพแวดลอมและโครงสรางของอตสาหกรรมการทองเทยวใหเออตอการพฒนาทยงยน

๔. ขอเสนอแนะ ปญหาดานอปทานการทองเทยวของไทย (ดานสนคาและผลตภณฑทางการทองเทยว)

๑) จ าเปนตองสรางผลตภณฑทางการทองเทยวทแตกตาง ทตองใชทกษะในการจดการขนสงเพอสรางศกยภาพการแขงขนกบประเทศตางๆ โดยเฉพาะอยางยง ASEAN เชน สปา การทองเทยวเชงการแพทย (Medical Tourism) การทองเทยวอาหารไทย (Gastronomic Tourism) การทองเทยวเชงวฒนธรรม (Cultural Tourism) การทองเทยว การประชมและการจดนทรรศการ (MICE) และ การทองเทยวเรอส าราญ (Cruise Tourism)

๒) พฒนาการทองเทยวเชอมโยงกบกลมประเทศอนโดจน โดยเฉพาะความการพฒนาความรวมมอในดานการผานแดน ศลกากร ตามดานตางๆ การพฒนาความรวมมอในดานการขนสงทงในดานถนน พาหนะ และการขนสงระบบราง

๓) รกษาฐานทรพยากรและสรางมลคาและคณคาทางการทองเทยวทางทะเล (Beach Tourism) และการทองเทยวเชงวฒนธรรม (Culture-Based Tourism) อยางจรงจง ตลอดจนการคนหาและสราง อตลกษณอยางเดนชดของทรพยากรการทองเทยวเหลานน และการแสวงหาและใชประโยชนจากทรพยากรทองเทยวเหลานนอยางรคณคา

๔) ทบทวนการวาง Positioning ของประเทศไทยในฐานะเปน Gateway และ Airport Hub หรอสรางมาตรการการลด Leakage

๕) เรงมาตรการและควบคมการสรางโรงแรมในเมองทองเทยวหลก ๖) สงเสรมการทองเทยวภายในประเทศ (Domestic Tourism) ๗) ปฏรปการจดระเบยบการใชพนทสาธารณะในแหลงทองเทยว เพอเปนการเสรมสรางขด

ความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรมการทองเทยว โดยเฉพาะพนทสาธารณะส าหรบนกทองเทยว เชน บรเวณรมชายหาด บรเวณจดเรยกรถสาธารณะในสถานขนสง/รถไฟ/สนามบน บรเวณ (แผงลอยบน) ทางเทา เปนตน

๘) การพฒนาขดความสามารถในการสรรสรางมลคาเพมใหกบผลตภณฑการทองเทยวของผประกอบการทองถน ทงธรกจทพก ธรกจบรการเพอการพกผอน และธรกจผลตและจ าหนายของทระลก เพอใหผลประโยชนจากการทองเทยวตกลงสชมชนและทองถนใหไดมากทสด ปญหาดานดานกลไกการบรหารจดการและขบเคลอนการพฒนาการทองเทยว

๑) เรงเสรมสรางความเขมแขงของคณะกรรมการการทองเทยวแหงชาตและอาจยกระดบสการเปนองคกรประสานและสงเสรมการพฒนาการทองเทยวแหงชาตเพอเพมความเปนเอกภาพ

๒) Re-organizations และรวมศนยองคกรการทองเทยวของประเทศ ๓) วางระบบและกลไกในการจดเกบภาษการทองเทยวกบนกทองเทยวตางชาต (Tourism Taxes)

ผานการเกบคาทพก ๔) เรงสราง Tourism Roadmap ภายใตความเปลยนแปลงเพอเพมขดความสามารถในการรองรบ

นกทองเทยวระยะยาวและแผนการจดการความเสยงและวกฤตการทองเทยวของไทย ๕) เรงวางโครงสรางและระบบในการจดท าบญชรายไดประชาชาตการทองเทยว ( Tourism

Satellite Account-TSA) ผานการปรบปรงการจดเกบขอมล ผลตภณฑมวลรวมจงหวด (GPP) หรออนๆ ๖) การสงเสรมใหหนวยงานสงเสรมการทองเทยวท าหนาทเปน Marketing Intelligence Unit ใน

การเผยแพรใหความรเกยวกบพฤตกรรมและความตองการของนกทองเทยวกลมประเทศตางๆ ใหกบผประกอบการในอตสาหกรรมการทองเทยว เพอใหสามารถพฒนาสนคาและบรการการทองเทยวไดตรงกบความตองการของนกทองเทยวกลมเปาหมาย

๗) การเสรมสรางขดความสามารถการบรหารการพฒนาการทองเทยวขององคกรปกครองสวนทองถน โดยเฉพาะในเขตพนททมโครงสรางเศรษฐกจองกบภาคการทองเทยวเปนหลก เพอใหองคกรปกครองสวนทองถนเหลานสามารถขบเคลอนการพฒนาการทองเทยวในพนทไดอยางมเอกภาพ ตอเนอง และตอบสนองตอความตองการของทองถน

๘) การลดสวนรวไหลออกนอกประเทศจากรายรบทไดรบจากนกทองเทยว ๙) ทบทวนการไมตองขอรบการตรวจลงตรา (VISA) การเขาประเทศของนกทองเทยวจากประเทศท

สรางปญหาใหกบประเทศ ๑๐) พฒนาศกยภาพและความนาเชอถอของต ารวจทองเทยวของไทย (อนดบ ๗ ใน AEC โดย World

Economic Forum –WEF ๒๐๑๓) ๑๑) เรงสรางระบบสนบสนนการตดสนใจเพอชวยการวางแผนพฒนาการทองเทยวของชาต

(Decision Support System for Tourism Planning and Development) ๑๒) ปรบปรงและพฒนากฎหมายทเกยวของกบการพฒนาการทองเทยว เรงปฏรปการบงคบใช

กฎหมายใหเปนไปตามเจตนารมณของกฎหมายในทกสวนงานทเกยวของกบการทองเทยว โดยปราบปรามการทจรตของเจาหนาทผบงคบใชกฎหมายทงในสวนของการใหใบอนญาตประเภทตางๆ (เชน มคคเทศก โรงแรม ธรกจทวร การถอครองทดน แรงงานตางดาว เปนตน) การก ากบดแลความสงบเรยบรอย และความปลอดภย

(เชน ต ารวจทองเทยวและต ารวจ) การก ากบดแลการประกอบธรกจอยางเปนธรรมไมสรางปญหาใหกบสงคมและสงแวดลอม (เชน เสยงดง น าเสย การผกขาดแบบมาเฟย เปนตน) และการก ากบดแลและควบคมการประกอบธรกจของคนตางดาวทด าเนนธรกจในอตสาหกรรมการทองเทยวเกนกวาทกฎหมายก าหนด ตลอดจนการด าเนนธรกจของชาวตางชาตโดยมคนไทยเปนตวแทน (นอมน)

๑๓) เรงเสรมสรางศกยภาพและความเขมแขงวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมทางการทองเทยวไทย ๑๔) พฒนาทนมนษยทางการทองเทยวไทย (ทงจ านวนและคณภาพ) ในดานภาษาองกฤษและความ

เขาใจขามวฒนธรรม (ผใหบรการ) รวมทง ทกษะและความรดานนโยบาย การวางแผน การพฒนาและจดการการทองเทยวแบบบรณาการ (ทกภาค โดยเนนองคกรปกครองสวนทองถน-อปท.)

๑๕) เรงปลกจตส านกใหกบชมชนเพอใหเขามสวนรวมในการบรหารจดการดานแหลงทองเทยว ๑๖) จดท ายทธศาสตรการปฏรปการเพมขดความสามารถในการรองรบนกทองเทยวในระยะยาว ทง

ในดานการพฒนาสาธารณปโภค การขนสงเชอมโยง การขนสงในเมองทองเทยว การบรหารการไหลของนกทองเทยว และการกระจายนกทองเทยว

ปญหาดานอปสงคดานการตลาดการทองเทยวไทย

๑) สงเสรมการมงเนนการด าเนนกจกรรมการตลาดเพอดงดด/รกษานกทองเทยวคณภาพ พรอมกบการรณรงคสงเสรมพฤตกรรมการทองเทยวแบบรบผดชอบใหกบนกทองเทยวกลมทมความเสยงตอการสรางผลกระทบสงผานทางชองทางตางๆ

๒) เพมจ านวนนกทองเทยวกลมใหมทมคณภาพ

๕. เอกสารอางอง เทดชาย ชวยบ ารง. ๒๕๕๑. การทองเทยวเชงศลปวฒนธรรม: อนดามน จดเปลยนอนดามนสความ

ยงยน. กรงเทพมหานคร: ซโน พบลชชง . เทดชาย ชวยบ ารง. ๒๕๔๘. จดยนผลตภณฑและแนวทางการก าหนดยทธศาสตรการพฒนาการ

ทองเทยวอนดามนสความยงยน จงหวดภเกต : ภเกตดนแดนทองทะเลสครามแหงความหลากหลายระดบโลก. กรงเทพมหานคร: ASIA PACIFIC OFFSET .

เทดชาย ชวยบ ารง. ๒๕๔๘. จดยนผลตภณฑและแนวทางการก าหนดยทธศาสตรการพฒนาการทองเทยว

อนดามนสความยงยน จงหวดพงงา : จตวญญาณบรสทธแหงธรรมชาตทพงงา . กรงเทพมหานคร: ASIA PACIFIC OFFSET .

เทดชาย ชวยบ ารง. ๒๕๔๘. จดยนผลตภณฑและแนวทางการก าหนดยทธศาสตรการพฒนาการทองเทยว

อนดามนสความยงยน จงหวดกระบ: กระบเมองมหศจรรยแหงธรรมชาตทางทะเลและกฬาททาทาย. กรงเทพมหานคร: ASIA PACIFIC OFFSET .

เทดชาย ชวยบ ารง. ๒๕๔๘. ถอยหลงเพอกาวหนา: อนดามน จดยนผลตภณฑและแนวทางการก าหนด

ยทธศาสตรการพฒนาการทองเทยวสความยงยน (ภเกต พงงาและกระบ). พมพครงท ๒. กรงเทพมหานคร: ซโน พบลชชง .

เทดชาย ชวยบ ารง. ๒๕๕๑. เชยงรายร าลก ฐานรากสอนาคตการทองเทยวทยงยน. กรงเทพมหานคร: ซโน พบลชชง .

เทดชาย ชวยบ ารง. ๒๕๕๒. บทบาทขององคกรปกครองสวนทองถนกบการพฒนาการทองเทยวอยาง

ยงยน บนฐานแนวคดเศรษฐกจพอเพยง. กรงเทพมหานคร: มปส.

แนวทางการปฏรปดานสงแวดลอม โดย

รองศาสตราจารย ดร.ธวชชย ศภดษฐ

ประเด

นท

ประเด

นปฏร

ป ปญ

หา

วตถป

ระสง

คทตอ

งแกไ

ข ขอ

เสนอ

๑

- ปฏ

รปโค

รงสร

างอง

คกร

และก

ารบง

บอกห

นาท

ความ

รบผด

ชอบร

ะหวา

งหน

วยงา

นสวน

กลาง

กบสว

นภมภ

าค/ท

องถน

ดาน

การจ

ดการ

สงแว

ดลอม

ปญหา

การท

บซอน

และก

ารแบ

งงาน

ทไมช

ดเจน

เพ

อใหม

ผรบผ

ดชอบ

ทชดเ

จนใน

ปญหา

ดานส

งแวด

ลอม

- ปฏ

รปกฎ

หมาย

การแ

บงแย

กงาน

ระหว

างสว

นกลา

งกบส

วนภม

ภาค

- ก า

หนดข

อบเข

ตควา

มรบผ

ดชอบ

ทชดเ

จนแล

ะหนว

ยงาน

ทรบ

ผดชอ

บแบบ

บรณา

การ

รวมก

น ๒

- ปฏ

รประ

บบกา

รโยก

ยาย

ขารา

ชการ

ทเกย

วของ

กบกา

รจดก

ารทร

พยาก

ร-ธร

รมชา

ตและ

สงแว

ดลอม

ทเปน

ธรรม

โปรง

ใส ต

ามหล

กธรร

มาภบ

าล

ปญหา

การเม

องทง

ในระ

ดบชา

ตและ

ทองถ

นมผล

ตอกา

รโยก

ยาย

ขารา

ชการ

ท าใ

หผทม

ผลงา

นทดข

าดกา

รสนบ

สนน

สราง

ความ

เปนธ

รรมใ

นการ

เลอน

ขนแล

ะการ

โยกย

าย

- สร

างระ

บบกา

รพจา

รณาค

วามด

คว

ามชอ

บตาม

หลกธ

รรมา

ภบาล

ปอ

งกนก

ารเม

องเข

ามาเก

ยวขอ

ง

๓ -

ปฏรป

การค

นกลบ

ของก

ารจด

สรรง

บประ

มาณ

ประจ

าป จ

ากแค

มตรา

ยหว

ในแต

ละจง

หวด

โดยเ

พมมต

ทางก

ารกา

รสรา

งภาษ

รา

ยไดม

าใชใ

นการ

พจาร

ณาจด

สรร

พนทท

มศกย

ภาพใ

นการ

สราง

ผลผล

ต

ใหกบ

ประเ

ทศชา

ต กล

บไดร

บการ

จดสร

รงบป

ระมา

ณตาม

รายห

ว

ประช

ากร ซ

งท าใ

หไดร

บงบไ

ม

เพยง

พอใน

การจ

ดการ

แกไข

ปญหา

มลพษ

ทสงม

ากขน

ตามไ

ปดวย

ใน

เพอใ

หเกด

ความ

เปนธ

รรมก

บ

ประช

าชนใ

นพนท

ทตอง

รองร

บ

มลพษ

ทมาก

ขนแล

ะการ

แยงห

รอ

เบยด

เบยน

การใ

ชทรพ

ยากร

จาก

ประช

ากรแ

ฝง

- ปร

บระบ

บการ

จดสร

รงบ

ประม

าณจา

กราย

หวปร

ะชาก

ร โดย

การเพ

มมตด

านอน

ๆ รว

มเขา

ไปดว

ย เช

น มต

กา

รสรา

งราย

ไดสง

คนสว

นกลา

ง มต

การร

องรบ

มลพษ

มต

ประช

ากรแ

ฝง ม

ตดาน

การ

ประเด

นท

ประเด

นปฏร

ป ปญ

หา

วตถป

ระสง

คทตอ

งแกไ

ข ขอ

เสนอ

งบ

ประม

าณเพ

อน า

งบปร

ะมาณ

ไปใช

ในกา

รแก

ไขปญ

หาสง

แวดล

อมใน

ดานม

ลพษ

แรงง

านแฝ

ง กา

รสาธ

ารณส

ข เป

นตน

ผลผล

ตทสร

างขน

รวมท

งการ

เพมข

น

ของป

ระชา

กรแฝ

งทงช

าวไท

ยและ

ตางช

าต

สมปท

าน เป

นตน

๔ -

การใ

ชมาต

รการ

ทาง

เศรษ

ฐศาส

ตรสง

แวดล

อม

เชน

ภาษท

ดน ก

ารถอ

ครอง

ทดน

ภาษส

งแวด

ลอม

ภาษ

การจ

ดการ

ของเส

ย ภา

ษน า

เสย

เปนต

น เน

นผผล

ตเปน

ผจ

าย

- ปฏ

รปกา

รใชท

ดน/ก

ารถอ

ครอง

ทดนเ

พอกา

รเกษต

รให

ชดเจ

น อา

ท ปร

มาณพ

นท

การถ

อครอ

ง การ

เสยภ

าษ

อตรา

กาวห

นา ก

ารจด

ตงธน

าคาร

ทดนเ

พอกา

รเกษต

ร

ปญหา

การจ

ดสรร

ทรพย

ากรท

ไมเป

นธร

รม ท

รพยา

กรกร

ะจกต

วอยท

คนกล

มใดก

ลมหน

ง

เพอใ

หเกด

การใ

ชทรพ

ยากร

อยาง

คมคา

และเ

กดกา

รใชท

รพยา

กรแบ

บกระ

จายต

ว สร

างคว

ามเป

นธร

รมแล

ะการ

เขาถ

งทรพ

ยากร

ในทก

ชนชน

- ใช

มาตร

การท

างเศ

รษฐศ

าสตร

แล

ะมาต

รการ

ทางภ

าษ เพ

อใหเ

กดกา

รคาย

ทรพย

ากรใ

นสวน

ทไมไ

ดใช

อยาง

เตมศ

กยภา

พ -

จดระ

บบกา

รถอค

รองท

ดนอย

างเป

นธรร

มและ

จดตง

ธนาค

ารทด

นเพ

อใหผ

ขาดโ

อกาส

มโอก

าสเข

าถง

ทรพย

ากร

ประเด

นท

ประเด

นปฏร

ป ปญ

หา

วตถป

ระสง

คทตอ

งแกไ

ข ขอ

เสนอ

๕

- ปฏ

รประ

บบกา

รจดก

ารทร

พยาก

รธรร

มชาต

และ

สงแว

ดลอม

ระดบ

ทองถ

นให

มบทบ

าทแล

ะอ าน

าจมา

กขน

รวมท

งการ

สราง

องคค

วามร

ขอ

งบคล

ากร/

เจาห

นาทด

านทอ

งถนใ

หมคว

ามรท

แทจร

งแล

ะตรง

ตามภ

าระห

นาทข

องงา

นทรบ

ผดชอ

บ

ทองถ

นขาด

องคค

วามร

และก

ารม

สวนร

วมใน

การจ

ดการ

ทรพย

ากรธ

รรมช

าตขอ

งตนเ

อง

รวมท

งการ

จดแบ

งภาร

ะหนา

ทควา

มรบ

ผดชอ

บไมต

รงตา

มองค

ความ

รทม

เพอเ

พมบท

บาทข

องทอ

งถนแ

ละภา

คประ

ชาชน

ใหเก

ดควา

มตร

ะหนก

หวง

แหน

และม

สวนร

วมใน

การจ

ดการ

ทรพย

ากรม

ากขน

- ปฏ

รปบท

บาทข

องทอ

งถนแ

ละกฎ

หมาย

ในกา

รจดก

ารทร

พยาก

รขอ

งทอง

ถน

- สร

างอง

คควา

มรขอ

งบคล

ากร

ทองถ

นอยา

งเปนร

ะบบ

- แบ

งงาน

/โครง

สราง

องคก

รของ

ทองถ

นใหต

รงตา

มภาร

กจท

รบผด

ชอบ

เชน

งานร

บผดช

อบดา

นสงแ

วดลอ

มควร

เปนผ

ทม

ความ

รจรง

ไมใช

ผทมค

วามร

ดาน

สาธา

รณสข

มาเป

นผดแ

ลดาน

สงแว

ดลอม

๖

- ปฏ

รปกา

รศกษ

าดาน

สงแว

ดลอม

ตงแต

ระ

ดบปร

ะถมจ

นถง

อดมศ

กษา

การข

าดคว

ามตร

ะหนก

ในหน

าทแล

ะคว

ามรบ

ผดชอ

บในฐ

านะห

นาท

พลเม

องทด

เพอส

รางจ

ตส าน

กและ

ปลกฝ

งทศ

นคตท

ทดดา

นการ

ดแลแ

ละรก

ษาสง

แวดล

อม

- น า

เรองส

งแวด

ลอมเ

ปนสว

นหนง

ของห

ลกสต

รการ

ศกษา

พรอ

มก า

หนดก

จกรร

มดาน

สงแว

ดลอม

เขาไ

ปในห

ลกสต

รและ

สถาบ

นการ

ศกษา

ในทก

ระดบ

๗

- ปฏ

รปกา

รจดท

าแผ

นพฒน

าจงห

วดดา

นสง

แวดล

อมให

ชดเจ

น โด

ย

บรบท

การพ

ฒนาด

านสง

แวดล

อมแต

ละ

พนทม

ความ

แตกต

างกน

ขณ

ะเดย

วกนข

าดกา

รน าภ

มควา

มร

เพอท

าใหจ

งหวด

มแผน

พฒนา

ทชด

เจนแ

ละสา

มารถ

น าไป

สการ

ปฏบต

ไดอย

างเป

นรปธ

รรม

โดย

- คว

รมกา

รจดท

าแผน

พฒนา

ดาน

ทรพย

ากรแ

ละสง

แวดล

อมใน

พนท

ของจ

งหวด

ตนเอ

ง โดย

เนนก

ารม

ประเด

นท

ประเด

นปฏร

ป ปญ

หา

วตถป

ระสง

คทตอ

งแกไ

ข ขอ

เสนอ

เน

นกระ

บวนก

ารมส

วนรว

มจา

กภาค

ประช

าชนใ

หมาก

ขน

ทองถ

นมาม

สวนร

วมใน

การจ

ดการ

ปร

ะชาช

นเหน

ชอบก

บการ

จดท า

แผนก

ารพฒ

นาขอ

งพนท

ตนเอ

ง สว

นรวม

จากห

ลายฝ

ายทง

จาก

ภาคร

ฐ นก

วชาก

าร ป

ระชา

ชน

และเ

อนจโ

อ เพ

อใหก

ระบว

นการ

มส

วนรว

มเรม

ตนตง

แตขน

ตอน

การจ

ดท าแ

ผน

๘ -

ปฏรป

ระบบ

การจ

ดสรร

การใ

ชทรพ

ยากร

เพอใ

หเกด

ความ

เปนธ

รรมร

ะหวา

งภา

คประ

ชาชน

ทอง

ถน

และภ

าคอต

สาหก

รรม

อาท

ทรพย

ากรน

า

ความ

ขดแย

งจาก

การแ

ยงชง

การใ

ช

ทรพย

ากรร

ะหวา

งภาค

ประช

าชน

และท

องถน

กบภา

คอตส

าหกร

รม

เพรา

ะภาค

ประช

าชนม

ความ

เขาใ

จ

วาทร

พยาก

รเปนข

องคน

ทองถ

น แต

ภาคอ

ตสาห

กรรม

ทมาภ

ายหล

งเปน

ผมาแ

ยงใช

ทรพย

ากร อ

าท

ทรพย

ากรน

า ทดน

ปาไ

ม เป

นตน

เพอใ

หเกด

ความ

เขาใ

จทดต

อกน

และอ

ยรวม

กนได

อยาง

ปกตส

ขใน

ทกภา

คสวน

ของก

ารพฒ

นา

- วา

งระบ

บจดส

รรกา

รใช

ทรพย

ากร แ

ละก า

หนดก

ารใช

มา

ตรกา

รทาง

ภาษม

าใชใ

นการ

แบงป

นทรพ

ยากร

อาท

ปร

ะชาช

นอาจ

มคาใ

ชจาย

ในกา

รใช

ทรพย

ากรท

ต ากว

าภา

คอตส

าหกร

รม แ

ละมก

ารตง

กองท

นสงแ

วดลอ

มชดเ

ชยกา

รใช

ทรพย

ากรเพ

อน าม

าพฒน

าทอ

งถนใ

นดาน

อน ๆ

๙

- ปฏ

รปกฎ

หมาย

ใหเก

ดคว

ามชด

เจนแ

ละม

ผรบผ

ดชอบ

-

ปฏรป

ระบบ

การพ

จารณ

าคด

ดานส

งแวด

ลอมแ

ละ

การพ

จารณ

าคดด

านสง

แวดล

อมม

ความ

ลาชา

ท าใ

หบาง

ครงผ

ลกระ

ทบได

สราง

ความ

เสยห

ายจน

เกนก

วาจะ

เยยว

ยา ท

าใหก

ลายเ

ปนคว

ามขด

แยง

ทฝงร

ากลก

ในคว

ามรส

ก กา

รเยยว

ยา

เพอใ

หการ

พจาร

ณาคด

ดาน

สงแว

ดลอม

มควา

มรวด

เรวแล

ะเปน

ธรรม

จากผ

พพาก

ษาทม

ความ

เขาใ

จดา

นสงแ

วดลอ

มทชด

เจน

นอกเ

หนอไ

ปจาก

ขอก า

หนดต

าม

- กา

รจดต

งศาล

สงแว

ดลอม

โดย

อาจม

ผพพา

กษาส

มทบจ

ากผเ

ชยวช

าญดา

นสงแ

วดลอ

มรวม

ในอง

คพจา

รณาค

ด -

จดตง

กองท

นเยย

วยาผ

ลกระ

ทบ

ประเด

นท

ประเด

นปฏร

ป ปญ

หา

วตถป

ระสง

คทตอ

งแกไ

ข ขอ

เสนอ

กา

รชดเ

ชยผล

กระท

บใหม

คว

ามรว

ดเรว

มควา

มลาช

า จนบ

างคร

งผเส

ยหาย

จากผ

ลกระ

ทบเส

ยชวต

ไปกอ

นโดย

ขาดก

ารเห

ลยวแ

ลจาก

ผทมส

วนเก

ยวขอ

ง หรอ

ขาดเ

งนทจ

ะดแล

สขภา

พของ

ตนเอ

งเบอง

ตน

กฎหม

าย แ

ละเพ

อใหผ

ไดรบ

ผลกร

ะทบไ

ดรบก

ารเย

ยวยา

ดแล

ระ

หวาง

ทคดย

งไมถง

ทสด

ดานส

งแวด

ลอมท

รวดเ

รวแล

ะเป

นธรร

มในเ

บองต

น (กอ

งทน

อาจเป

นกอง

ทนเด

ยวกบ

ขอเสน

อแนะ

ในปร

ะเดนท

๘ ก

ได)

- ปร

บปรง

พ.ร.

บ. สง

เสรมร

กษา

คณภา

พสงแ

วดลอ

ม พ.

ศ. ๒๕

๓๕

๑๐

- ปฏ

รประ

บบกา

รปรา

บปรา

มกา

รท าล

ายทร

พยาก

ร-ธร

รมชา

ต โด

ยตอง

มมา

ตรกา

รทเด

ดขาด

ปญหา

การท

าลาย

ทรพย

ากร-

ธรรม

ชาตท

เกดข

นจาก

อทธพ

ลทาง

การเม

อง ผ

น าชม

ชน แ

ละปร

ะชาช

นทต

องกา

รใชป

ระโย

ชนจา

กทร

พยาก

รธรร

มชาต

ไมวา

ปาไม

ทร

พยาก

รทาง

ทะเล

และช

ายฝง

ทร

พยาก

รน า ด

น แร

เปนต

น

เพออ

นรกษ

ทรพย

ากรธ

รรมช

าตให

คง

อยเป

นของ

สวนร

วมแล

ะการ

น ามา

ใชตอ

งเกดป

ระโย

ชนสง

สด

- จด

ตงอง

คกรอ

สระท

มหนา

ทรก

ษาแล

ะปรา

บปรา

มการ

ท าลา

ยทรพ

ยากร

ธรรม

ชาตอ

ยาง

เดดข

าดแล

ะรวด

เรว โด

ยม

อ านา

จในก

ารด า

เนนก

ารคล

าย

Envir

onm

enta

l Pro

tect

ion

Agen

cy ข

องสห

รฐอเ

มรกา

๑๑

-

ปฏรป

กระบ

วนกา

รจดท

า EIA

, EHI

A แล

ะ SIA

ใหเก

ดคว

ามเป

นธรร

มและ

เปน

เครอ

งมอท

มประ

โยชน

ชด

เจน

มกระ

บวนก

ารตด

ตามผ

ลทชด

เจน

การจ

ดท า E

IA, E

HIA

และ

SIA เป

นเพ

ยงแค

กระบ

วนกา

รตาม

กฎหม

าย

ไมสา

มารถ

ตดตา

มและ

มผลบ

งคบใ

ชใน

มาตร

การบ

รรเท

าผลก

ระทบ

ได

รวมท

งผทจ

ดท าส

วนให

ญท าก

ารปร

ะเมน

ผลกร

ะทบเ

พอให

เจาข

องโค

รงกา

รด าเน

นกจก

ารได

มากก

วา

เพอใ

หการ

จดท า

EIA

, EHI

A แล

ะ SIA

มคว

ามโป

รงใส

เปนก

ารปร

ะเมน

ภายใ

ตหลก

วชาก

ารอย

างแท

จรงม

ากกว

าผลป

ระโย

ชนแอ

บแฝ

งของ

การด

าเนนก

ารศก

ษา

- จด

ตงกอ

งทนด

านสง

แวดล

อม

โดยค

าด าเน

นงาน

ในกา

รปร

ะเมน

ผลกร

ะทบม

าจาก

เงนขอ

งกอง

ทนทผ

เสนอ

โครง

การ

เปนผ

จดสร

รให

คณะก

รรมก

ารกอ

งทนจ

ะเปน

ผคดเ

ลอกท

ปรกษ

าทมค

วามช

านาญ

ในดา

น

ประเด

นท

ประเด

นปฏร

ป ปญ

หา

วตถป

ระสง

คทตอ

งแกไ

ข ขอ

เสนอ

กา

รปอง

กนผล

กระท

บทาง

สงแว

ดลอม

ทแทจ

รง เพ

ราะเ

ปนกา

รด า

เนนธ

รกจข

องตน

เองใน

ฐานะ

ทปร

กษา แ

ละรบ

เงนคา

จางโด

ยตรง

จากเ

จาขอ

งโครง

การ

นนอย

างชด

เจน

โดยก

องทน

จะตอ

งจดร

ะดบค

วามส

ามาร

ถขอ

งทปร

กษาเพ

อเปน

การ

ควบค

มคณภ

าพขอ

งทปร

กษา

โครง

การอ

ยางเป

นรปธ

รรม

(กอง

ทนอา

จตงม

าจาก

เงนภา

ษบา

งสวน

ทผปร

ะกอบ

การท

สราง

มลพษ

ไดจา

ยภาษ

ใหกบ

ภาคร

ฐ) -

มการ

ตดตา

มการ

ปฏบต

ตาม

โครง

การภ

ายหล

งการ

ประเ

มนผล

กระท

บเสร

จ เพ

อให

เจาข

องโค

รงกา

รตอง

ปฏบต

ตาม

ทกขน

ตอนข

องกา

รบรร

เทา

ผลกร

ะทบ

- จด

ระบบ

ความ

รบผด

ชอบแ

ละอ า

นาจห

นาทข

องหน

วยงา

นท

ควบค

มการ

จดท า

EIA

, EHI

A แล

ะ SIA

ใหชด

เจนใ

นดาน

องค

ความ

รและ

ความ

รบผด

ชอบต

ามกฎ

หมาย

ทชดเ

จน

ประเด

นท

ประเด

นปฏร

ป ปญ

หา

วตถป

ระสง

คทตอ

งแกไ

ข ขอ

เสนอ

-

จดระ

บบปอ

งกนผ

ลประ

โยชน

ทบ

ซอนร

ะหวา

งเจาข

องโค

รงกา

ร ทปร

กษาโ

ครงก

าร

และผ

อนมต

โครง

การแ

ละม

มาตร

การล

งโทษท

เดดข

าดหา

กตร

วจพบ

๑๒

-

ปฏรป

ระบบ

การค

มครอ

งคว

ามหล

ากหล

ายทา

งชว

ภาพใ

หชดเ

จน

ปญหา

การแ

ยงชง

ความ

หลาก

หลาย

ทางช

วภาพ

จากอ

งคกร

ทงใน

ระดบ

ชาตแ

ละนา

นาชา

ต

เพอค

งไวซง

พนธก

รรมแ

ละคว

ามหล

ากหล

ายทา

งชวภ

าพขอ

งพนธ

พช

และส

ตวใน

ประเ

ทศ

- มา

ตรกา

รปอง

กนแล

ะควบ

คมกา

รจดส

ทธบต

ร -

มมาต

รการ

เชงร

กคมค

รอง

พนธก

รรมพ

ชและ

สตวท

องถน

เช

น พน

ธขาว

และ

ด าเน

นการ

จดสท

ธบตร

พนธก

รรมพ

ชและ

สตวข

องปร

ะเทศ

ไทยท

รวดเ

รว

๑๓

- ปฏ

รประ

บบกา

รผลต

อาหา

รของ

ประเ

ทศ ย

ดคว

ามปล

อดภย

เปนท

ตง

ปญหา

การป

นเปอ

นจาก

สงอน

ตราย

ตาง ๆ

อาท

ยาป

ฏชวน

ะ ฮอ

รโมน

สา

รกระ

ตน ส

ารก า

จดศต

รพช

ในผล

ตภณฑ

อาหา

รของ

ประเ

ทศ ท

าให

อตรา

การเก

ดโรค

มะเรง

ทอา

หาร

อาจเ

ปนจด

ก าเน

ด สง

เปนอ

นดบ

หนงข

องอต

รากา

รตาย

ของค

นไทย

ใน

เพอใ

หการ

ผลตอ

าหาร

มควา

มปล

อดภย

ตอกา

รน าไ

ปบรโ

ภค

- มห

นวยง

านทท

าหนา

ทสงเ

สรม

ตรวจ

สอบ

ควบค

ม แล

ะลงโ

ทษผก

ระท า

ความ

ผดทช

ดเจน

และม

มา

ตรกา

รลงโท

ษทเด

ดขาด

-

มมาต

รการ

ทงกา

รสงเส

รม

ควบค

ม ปอ

งกน

ปราบ

ปราม

แล

ะลงโท

ษทรน

แรงส

าหรบ

ประเด

นท

ประเด

นปฏร

ป ปญ

หา

วตถป

ระสง

คทตอ

งแกไ

ข ขอ

เสนอ

ปจ

จบน

ผผลต

ทไมเ

นนคว

ามปล

อดภย

ในผล

ผลต

- สร

างระ

บบกา

รผลต

อาหา

รท

ปลอด

ภยแล

ะสรา

งระบ

บการ

รบรอ

งทมผ

ลอยา

งเปนร

ปธรร

มแล

ะประ

ชาสม

พนธใ

หประ

ชาชน

รบรใ

นวงก

วาง

๑๔

- ปฏ

รปโค

รงสร

างคว

ามรบ

ผดชอ

บพนท

ปาไม

ระ

หวาง

ฝายส

งเสรม

กบฝา

ยปอง

กน/ป

ราบป

ราม

- ปฏ

รปกา

รจดแ

บงโซ

นพนท

กา

รใชป

ระโย

ชนจา

กพนท

ปา

ไม

การบ

กรกท

าลาย

พนทป

าไมท

นบวน

จะมค

วามร

นแรง

มากข

น เพ

อคงไว

ในอต

ราสว

นของ

พนท

ปา

ไมให

มากก

วารอ

ยละ

๕๐.๐

เพ

อปอง

กนผล

กระท

บอน

ๆ ตา

มมา

- แย

กฝาย

สงเส

รมกบ

ฝาย

ปราบ

ปราม

ออกจ

ากกน

ให

ชดเจ

น -

มมาต

รการ

ขนเด

ดขาด

และ

รวดเ

รวใน

การจ

ดการ

ผบกร

ก -

จดแบ

งโซนพ

นทปา

ไมให

ชดเจ

นวา

พนทใ

ดควร

เปนพ

นทอน

รกษ

ขนเด

ดขาด

หรอส

ามาร

ถเขา

ด าเน

นกจก

รรมร

วมกบ

ปาได

๑๕

-

ปฏรป

การจ

ดการ

ขยะแ

ละน า

เสย

- ปญ

หาขย

ะลนเ

มองแ

ละไม

สา

มารถ

หาแห

ลงก า

จดขย

ะได

- ปญ

หากา

รปลอ

ยน าเส

ยลงส

พน

ทสาธ

ารณะ

เพอใ

หการ

ก าจด

ขยะแ

ละน า

เสยม

ระ

บบทช

ดเจน

-

แยกก

ารจด

การแ

บบเป

นเอก

เทศ

ระหว

างทอง

ถนแล

ะภาค

อตสา

หกรร

ม -

ปฏรป

การจ

ดการ

ขยะอ

ตสาห

กรรม

ของภ

าคอต

สาหก

รรม

และป

รมาณ

ประเด

นท

ประเด

นปฏร

ป ปญ

หา

วตถป

ระสง

คทตอ

งแกไ

ข ขอ

เสนอ

กา

รรไซ

เคลโ

ดยใช

มาตร

การส

ราง

แรงจ

งใจ

- น า

มาตร

การท

างเศร

ษฐศา

สตรม

าใช

ในกา

รจดก

าร ผ

ผลตต

องเป

นผจา

ย -

พฒนา

ระบบ

การจ

ดการ

และก

ารก า

จดทเ

หมาะ

สมกบ

แตละ

พนท

พนทใ

ดผลต

พนท

นนตอ

งรบ

ผดชอ

บในก

ารบ า

บดแล

ะก าจ

ด ๑๖

-

ปฏรป

การค

วบคม

มลพษ

ในพน

ทและ

มลพษ

ขาม

พรมแ

ดน

ปญหา

มลพษ

ทงทเ

กดใน

ประเ

ทศแล

ะระ

หวาง

ประเ

ทศทน

บวนจ

ะมคว

ามรน

แรงม

ากขน

เพอค

วบคม

มลพษ

ไมให

รนแร

งและ

อยใน

ระดบ

ทมคว

ามปล

อดภย

-

ก าหน

ดกระ

บวนก

ารเฝ

าระว

ง กา

รตดต

าม ก

ารพส

จน แ

ละกา

รเรย

กคาท

ดแทน

ใหชด

เจน

อาท

มลพษ

ทางอ

ากาศ

ทงใน

ประเ

ทศแล

ะระห

วางป

ระเท

ศ -

มผรบ

ผดชอ

บชดเ

จนใน

มลพษ

ทเก

ดขนแ

ละมอ

านาจ

เบดเ

สรจใ

นกา

รจดก

าร

แนวทางการปฏรปดานเทคโนโลยสารสนเทศ (Information Technology: IT) โดย

ผชวยศาสตราจารย ดร.รฐกร พลทรพย

๑. ประเดนของการปฏรปดานก าลงคนและบคลากร การพฒนาก าลงคนและบคลากรเพอสนบสนนดานเทคโนโลยสารสนเทศ อตสาหกรรมซอฟตแวร และ

ดจทล คอนเทนท ใหตรงกบความตองการของตลาดอตสาหกรรม ๑.๑ ปญหา ๑.๑.๑ ปญหาเกยวกบคณภาพทต าลงของผส าเรจการศกษาจากมหาวทยาลย (ไมนบมหาวทยาลย

ชนน าอนดบตนๆ ของประเทศ) ผส าเรจการศกษาสวนใหญยงไมมศกยภาพเพยงพอในการท างาน จงเปนภาระตอผประกอบการ

๑.๑.๒ ผประกอบการไทยยงมความตองการบคลากรทมความรและมความเชยวชาญเฉพาะทางในดานววฒนาการและเทคโนโลยสมยใหม ซงเมอรบเขามาท างานแลวสามารถทจะปฏบตงานไดทนท แตในปจจบนบคลากรสวนใหญมความรและขดความสามารถแบบพนฐานทวไป จงจ าเปนตองมกลไกในการพฒนาขดความสามารถเฉพาะทางใหมากขนโดยเฉพาะดานเทคโนโลยสมยใหม

๑.๑.๓ บคลากรไทยดานเทคโนโลยสารสนเทศยงขาดความคดสรางสรรคเพอสรางนวตกรรมใหม ทจะน ามาซงผลตภณฑเชงพาณชยรปแบบใหมๆ เพอเพมการไดเปรยบดานการแขงขนเชงธรกจ ประกอบกบภาครฐและภาคเอกชนมการสนบสนนไมเพยงพอ ไมตอเนอง และสรางนวตกรรมเชงพาณชยดานเทคโนโลยสารสนเทศไดไมเพยงพอตอการพฒนาประเทศ

๑.๒ วตถประสงคทตองการแกไข ๑.๒.๑ พฒนาบคลากรใหมความรและขดความสามารถตรงกบความตองการของตลาดอตสาหกรรม ๑.๒.๒ สนบสนนบคลากรดานเทคโนโลยสารสนเทศใหมการพฒนาอยางตอเนอง สงเสรมสายอาชพ

เฉพาะทางใหไดรบประสบการณทหลากหลายทงในและตางประเทศ ๑.๒.๓ จดท าฐานขอมลผเชยวชาญ นวตกรรม และองคความร เพอสนบสนนภาครฐและเอกชนใน

การพฒนาตอยอดเชงพาณชยอยางตอเนอง ๑.๓ ขอเสนอแนะ ๑.๓.๑ จดใหผประกอบการรวมกนท าขอสอบทงภาคทฤษฎและภาคปฏบตในแตละสาขาวชาดาน

เทคโนโลยสารสนเทศและสนบสนนใหเปนสวนหนงของเงอนไขการจบการศกษาในระดบมหาวทยาลย ๑.๓.๒ สนบสนนการอบรมและถายทอดความร ทกษะและประสบการณจากภาคอตสาหกรรมสภาค

การศกษา โดยใหมการฝกอบรมนกศกษากบผประกอบการเพมในวนเสาร-อาทตย เพอตอบสนองความตองการภาคอตสาหกรรม

๑.๓.๓ ใหทนสนบสนนผประกอบการในการรบผสมครงานดานเทคโนโลยสารสนเทศทยงไมมงานท าเนองจากมคณสมบตไมเพยงพอ เพอสรางอนาคตทดใหกบบคลากรไทยทขาดโอกาสและปรบปรงบคลากรใหมคณภาพดขน ทงนท าใหเกดโอกาสในการเรยนรและชวยงานผประกอบการซงจะเปนก าลงส าคญตอไปในอนาคต

๑.๓.๔ จดท าฐานขอมลผเชยวชาญดานตางๆ เพอประโยชนในการพฒนาอาชพโดยมผเชยวชาญรบรอง มหนวยงานสนบสนนเพอพฒนาสายอาชพของผเชยวชาญดานตาง ๆ รวมถงมหนวยงานตดตามให

บคลากรเชยวชาญดงกลาวไดรบประสบการณทหลากหลายทงในและตางประเทศ เชนสนบสนนใหท างานในบรษท ดานเทคโนโลยสารสนเทศชนน าในตางประเทศระยะหนงและกลบมาท างานใหบรษทในประเทศไทย

๑.๓.๕ จดท าฐานขอมลนวตกรรมเชงพาณชยดานเทคโนโลยสารสนเทศเปดใหภาครฐและเอกชนน าไปพฒนาตอยอดเชงพาณชยอยางเปนรปธรรม โดยก าหนดแนวทางการสนบสนนการสรางผลงานออกมาเปนผลตภณฑมากกวาการมอบเงนทนให เชน การเสนอใหผคดคนผลงานนวตกรรมเขามาท างานเพอสรางสรรคผลงานตอยอดรวมกบบรษท ชนน าในภาคอตสากรรม โดยน าผทมความรและศกยภาพมาพฒนารวมกน

๑.๓.๖ จดท าฐานขอมลองคความรดานเทคโนโลยสารสนเทศเปดบรการใหภาครฐและเอกชนน าไปพฒนาบคลากรใหมความรและทนสมยมากขน โดยเปดใหบรการแบบใชทรพยากรรวมกนแบบเบดเสร จ (Knowledge Management over cloud services) ประกอบดวย บทเรยนภาคทฤษฎ แบบฝกหด การน าไปประยกตใชเชงธรกจและขอสอบเพอใชวดระดบบคลากรในองคการ เปนตน ๒. ประเดนของการปฏรป การยกระดบขดความสามารถในการแขงขนของเทคโนโลยสารสนเทศไทย

การยกระดบขดความสามารถในการแขงขนของเทคโนโลยสารสนเทศไทย โดยสนบสนนใหภาคเอกชนและภาครฐใชผลตภณฑทพฒนาในประเทศไทยและจดใหมการใชทรพยากรรวมกนในดานน

๒.๑ ปญหา ๒.๑.๑ ผประกอบการดานเทคโนโลยสารสนเทศของไทยตองแขงขนกบผประกอบการตางชาตซงเขา

มาพรอมกบผลตภณฑทมคณภาพสงและล าสมย ถาไมมการพฒนาและปรบปรงคณภาพเทคโนโลยสารสนเทศของไทยรวมถงการระดมทนในภาคอตสาหกรรม ประเทศไทยจะขาดดลการคาในดานนจ านวนมหาศาลและตองตกอยในสภาพพงพาตางชาตในการพฒนาประเทศ เพราะโลกในอนาคตจะใชเทคโนโลยสารสนเทศเปนหลกในการด าเนนธรกจและกจการในทกๆ ดาน

๒.๑.๒ ภาครฐและภาคเอกชนไดมการจดสรรงบประมาณจ านวนมากเกยวกบการจดซอจดจางเทคโนโลยสารสนเทศซงกระจายอยตามหนวยงานตางๆ ทผานมาในอดตมการจดซอจดจางเทคโนโลยสารสนเทศจากผประกอบการตางประเทศเปนสวนใหญ รวมถงมการตดตงและใชงานเปนแบบอสระของหนวยงานนนๆ เอง และมการรวมใชทรพยากรในดานเทคโนโลยสารสนเทศนอย ซงนบวาเปนตนทนในการลงทนทสงกวาทควรจะเปน ประกอบกบการจดการของภาครฐนนไมไดวางวสยทศนแบบองครวมและไมมการพฒนาแบบบรณาการระหวางหนวยงาน

๒.๑.๓ การสนบสนนของภาครฐดานเทคโนโลยสารสนเทศไปยงภาคประชาชนและหนวยงานเอกชนนนกระจดกระจาย การสนบสนนดงกลาวไมไดสงผลยอนกลบมาชวยสงเสรมความส าเรจหรอความแขงแกรงของภาครฐ เชน ภาครฐสนบสนนเงนวจยดานเทคโนโลยสารสนเทศ แตเทคโนโลยสารสนเทศนนไมเคยไดกลบมาใชในการด าเนนกจการของภาครฐเลย ภาครฐกลบไปซอผลตภณฑดานเทคโนโลยสารสนเทศจากตางประเทศแทน

๒.๑.๔ ภาครฐขาดมาตรการกระตนตลาดดานเทคโนโลยสารสนเทศภายในประเทศซงมความจ าเปนตอการผลกดนใหประเทศพฒนาไปอยางรวดเรว จะเหนไดจากการลงทนดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซอฟตแวร และโครงสรางพนฐานในประเทศเพอนบาน ตวอยางเชนประเทศมาเลเชย มการลงทนในดานนสง ขณะประเทศไทยมการลงทนนอย สงผลใหประเทศมศกยภาพในการแขงขนดานเทคโนโลยสารสนเทศและซอฟตแวรต ากวาประเทศเพอนบานหลายประเทศ

๒.๒ วตถประสงคทตองการแกไข ๒.๒.๑ สนบสนนองคการภาครฐทเกยวของในดานเทคโนโลยสารสนเทศใหมมาตรการชวยเหลอให

ผประกอบการไทยใหไดรบคดเลอกในการจดซอจดจางในโครงการตางๆ ของภาครฐ และเขารวมรบรองในความส าเรจของโครงการดงกลาว

๒.๒.๒ สนบสนนองคการภาครฐทเกยวของในดานเทคโนโลยสารสนเทศเปดใหบรการใชทรพยากรดานเทคโนโลยสารสนเทศรวมกน (Cloud Services) และไดการรบรองมาตรฐานดานความมนคงเพอความเชอมนของหนวยงานผใชบรการ

๒.๒.๓ สนบสนนใหภาครฐเปนหนวยงานน ารองในการลงทนดานเทคโนโลยสารสนเทศอนล าสมยเปดใหบรการประชนชน เพอความสะดวกรวดเรวและความโปรงใสในการด าเนนกจการของภาครฐ

๒.๓ ขอเสนอแนะ ๒.๓.๑ ปรบปรงโครงสรางการบรหารงานดานเทคโนโลยสารสนเทศในภาครฐใหมมงเนนทประสทธผล

โดยจดสรางหนวยงานก ากบดแลองคการดานเทคโนโลยสารสนเทศทกระจายอยในหลายกระทรวง กรม กอง และองคการมหาชน เพอสรางใหเกดวสยทศนแบบองครวมและมการพฒนาแบบบรณาการ

๒.๓.๒ มมาตรการชวยเหลอใหผประกอบการไทยไดรบการคดเลอกในการจดซอจดจางของในโครงการสวนใหญของภาครฐ โดยก าหนดเปนตวชวดใหชดเจน เชน สดสวนของจ านวนโครงการดานเทคโนโลยสารสนเทศทผประกอบการไทยใหไดรบคดเลอกกบจ านวนโครงการดานเทคโนโลยสารสนเทศทงหมดทเปดประมลในภาครฐ เปนตน

๒.๓.๓ มหนวยงานดานเทคโนโลยสารสนเทศของภาครฐสนบสนนผประกอบการไทยทไดรบคดเลอกในการจดซอจดจาง ชวยใหโครงการดงกลาวประสบผลส าเรจอยางสมบรณ (ทดแทนการชวยเหลอแบบเดมทกระจดกระจาย แตไมสงผลดกลบมายงภาครฐ) ซงจะชวยใหผประกอบการไทยมความแขงแกรงและสามารถแขงขนกบบรษทตางชาตได

๒.๓.๔ โครงการดานเทคโนโลยสารสนเทศทภาครฐจะการจดซอจดจาง ควรจะมการวางแผนและสนบสนนใหมใชทรพยากรรวมกน เชน เครอขายคอมพวเตอร เครองคอมพวเตอรเซฟเวอร หนวยจดเกบขอมล โปรแกรมส าเรจรป ในลกษณะการใหบรการแบบเบดเสรจ (Cloud Services) เพอลดตนทนและลดความซ าซอนในการจดหาเทคโนโลยสารสนเทศ

๒.๓.๕ ใหภาครฐสนบสนนการวจยดานเทคโนโลยอนล าสมยและน าผลการวจยดานเทคโนโลยดงกลาวทไดรบการสนบสนนมาใชเปนเครองมอพฒนาองคการในภาครฐใหเหนผลอยางชดเจน อนเปน

สญลกษณทบงชถงความส าเรจในการสนบสนนจากภาครฐ เชน การสงงานระบบตางๆ ดวยเสยงภาษาไทย (Voice Recognition in Thai Language) การระบตวตนดวยใบหนา (Face Recognition) เปนตน

๒.๓.๖ โครงการดานเทคโนโลยสารสนเทศมแนวความคดรเรมสรางสรรคการปฏรปประเทศไทย เชน โครงการดานเทคโนโลยสารสนเทศในการจดซอจดจางแบบมผลตภณฑและบรการวางลวงหนาเพอปองกนการทจรต โครงการใชเทคโนโลยเพอบงบอกตวตนในการลงคะแนนเลอกตง เปนตน

๒.๓.๗ โครงการน ารองดานเทคโนโลยสารสนเทศขนาดใหญทสงผลกระทบตอการเปลยนแปลงและปรบปรงการด าเนนงานของภาครฐ เชน ระบบเครอขายคอมพวเตอรความเรวสงเชอมตอทกหนวยงานอยางทวถง มเสถยรภาพและใชงานไดอยางตอเนอง โดยเฉพาะในหนวยงานดานการศกษา สาธารณสข และองคการตรวจสอบของภาครฐ เปนตน ๓. ประเดนของการปฏรปเพอสรางธรรมาภบาลและความโปรงใสในระบบบรหารจดการ

ปฏรประบบเทคโนโลยสารสนเทศเพอสรางธรรมาภบาลและความโปรงใสในระบบบรหารจดการ สรางกลไกในการควบคมการทจรต และเสรมสรางความมนคง เพอชวยในการก ากบดแลหนวยงานในภาครฐและเอกชน

๓.๑ ปญหา ๓.๑.๑ ระบบการจดซอจดจางของภาครฐมชองทางในการทจรตงาย ถงแมวาจะมระบบประมล

อเลกทรอนกส (E-Auction) กยงไมสามารถทจะควบคมการทจรตไดอยางจรงจง ๓.๑.๒ การก าหนดนโยบายของพรรคการเมองอาจจะมผลประโยชนทบซอน การตดตามเพอ

ตรวจสอบนนเปนไปไดยาก อกทงนกการเมองมตวแทนในการรบผลประโยชนแทนและรบผลประโยชนไดในหลากหลายรปแบบ

๓.๑.๓ นกการเมองสามารถใชอ านาจเขาไปแทรกแซงการท างานของเจาหนาทเพอเขาถงขอมลอนส าคญในระบบเทคโนโลยสารสนเทศของภาครฐเพอผลประโยชนในดานการเมอง

๓.๒ วตถประสงคทตองการแกไข ๓.๒.๑ เทคโนโลยสารสนเทศสามารถน ามาใชเปนเครองมอในการควบคมการทจรตไดอย างม

ประสทธภาพ ความกาวหนาทางเทคโนโลยอนล าสมยสามารถทจะน ามาใชตดตามและเฝาระวงการทจรตทงในมมมองของการจดซอจดจางและการรบผลประโยชนของนกการเมองได

๓.๓ ขอเสนอแนะ ๓.๓.๑ สนบสนนการจดท าฐานขอมลกลางเพอธรรมาภบาลและความโปรงใสในระบบบรหารจดการ

ของภาครฐ โดยรวบรวมขอมลจากหนวยงานตางๆ ในภาครฐ เฉพาะตวบคคลทด ารงต าแหนงทางการเมองและบคคลตองสงสย ดวยการบรณาการจากขอมลดานการเงนของบคคล องคการ บรษททเกยวของโดยเฉพาะกบการจดซอจดจางของภาครฐ และบรณาการขอมลอนส าคญในการฟอกเงน เชน หลกทรพย ชอในกจการ การถอครองหน การมทรพยสนรถยนต ทดน ตราสารหน รวมถงบญชในตางประเทศ และตองพฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศระบบเพอเฝาระวงการทจรตแบบทนททนใด (Online Real time) โดยมหนวยงานเฉพาะกระท าการดงกลาวในการก ากบดแลเพอเปนอสระจากการเมอง

๓.๓.๒ สรางเครอขายดานธรกรรมการเงนกบทกองคการในภาครฐและเอกชน โดยสามารถตรวจสอบยอนหลงประวตการเงนขององคการได และโดยออกกฎหมายบงคบใหเปดเผยบญชธนาคารของบรษททเขารวมประมลในโครงการจดซอจดจางกบภาครฐและออกกฎหมายใหผเกยวของตองแจงบญชธนาคารและทรพยสนในตางประเทศดวย ทงนจะตองมการพฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศเพอเชอมตอกบหนวยงานดงกลาวเพอดงขอมลแบบทนททนใด โดยมหนวยงานเฉพาะกระท าการดงกลาวในการก ากบดแลเพอเปนอสระจากการเมอง

๓.๓.๓ พฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศแบบปญญาประดษฐในการวเคราะหและพยากรณกลมผเกยวของในการท าธรกรรมดานการเงนทเชอมตอกนเพอใชตรวจสอบการทจรต พฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศใชศกษาและคนหาพฤตกรรมการเงนทผดปกตเพอเฝาระวงการทจรตแบบทนททนใด พฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศใชเปนรายงานเชงวเคราะหในหลากหลายแงมมเพอผตรวจสอบใชในการวเคราะหและใชเปนหลกฐานในทางกฎหมาย

๓.๓.๔ ปรบเปลยนรปแบบการจดซอจดจางดวยการประมลอเลกทรอนกสแบบใหม โดยใหมบรการรวมใชทรพยากรแบบเบดเสรจ (Cloud Services) และพฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศการประมลทใชรวมกนในทกหนวยงาน และสนบสนนการประมลอเลกทรอนกสแบบมการวางผลตภณฑไวและก าหนดราคาลวงหนา ผประกอบการ ผผลตหรอตวแทนขายสามารถเขามาเสนอราคาของผลตภณฑหรอบรการตามคณสมบตทก าหนดไวไดตลอดเวลา เมอหนวยงานภาครฐตองการซอจะเขามาเลอกผลตภณฑหรอบรการทมราคาต าสดในชวงเวลาทจดซอไดทนท และอนญาตใหคดคาตดตง คาประกน และคาบ ารงรกษาแยกออกได แตจะตองไมเกนวงเงนทก าหนดไว ทงนจะท าใหภาครฐไดราคาทสมเหตสมผลและมความโปรงใสในระบบบรหารจดการ

๓.๓.๕ จดท าฐานขอมลผเชยวชาญในการจดซอจดจางในเรองตางๆ ในกรณทสนคาหรอบรการนนมคณสมบตเฉพาะจะตองน าเขาระบบการประมลอเลกทรอนกส และพฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศใชในการการแตงตงคณะกรรมการจดซอและตรวจรบโดยอตโนมต ซงระบบคอมพวเตอรจะเปนผคดเลอกจากฐานขอมลผเชยวชาญจดซอจดจางเฉพาะเรอง เพอปองกนการแตงตงคณะกรรมการแบบรกนลวงหนา โดยตองมหนวยงานดานการศกษาและดานยตธรรมเขารวมพจารณาดวยทกโครงการ

๓.๓.๖ ก าหนดใหภาครฐใชอปกรณบงชตวตน (Biometric identification) เพอเขาถงขอมลอนส าคญ รวมถงใชในการตดตามและบนทกประวตการเขาถงขอมลดงกลาว มระบบปองกนการโจมต และออกกฎหมายรองรบการฝาฝนมาตรการรกษาความมนคงโดยก าหนดบทลงโทษไวขนสงสด เพอปองกนนกการเมองสามารถใชอ านาจเขาไปแทรกแซงการท างานของเจาหนาทและเขาถงขอมลในระบบระบบทมความส าคญ ๔. ประเดนของการปฏรประบบโครงสรางพนฐานระบบเทคโนโลยสารสนเทศ

ปฏรประบบโครงสรางพนฐานระบบเทคโนโลยสารสนเทศเพอผลกดนประเทศไทยเปนศนยกลางดานเทคโนโลยสารสนเทศในภมภาค

๔.๑ ปญหา ๔.๑.๑ ระบบเครอขายคอมพวเตอรและอนเทอรเนตของประเทศไทยถงแมวาครอบคลมและเขาถง

พนทตางๆ ทวประเทศ แตไมมเสถยรภาพในการใชงานอยางตอเนอง มความเรวในการรบสงขอมลต า และการแกไขปญหาเมอเกดเหตขดของเปนไปอยางลาชา จงท าใหการผลกดนใหเกดการพฒนาในดานอนๆ ไมประสบผลส าเรจเทาทควร เชน ระบบการศกษาระบบทางไกลแบบโตตอบ ระบบสาธารณสขทางไกลแบบโตตอบ เปนตน

๔.๑.๒ ภาครฐไดมการลงทนในโครงสรางพนฐานดาน เครองคอมพวเตอรเซฟเวอร หนวยจดเกบขอมลขนาดใหญ เครอขายคอมพวเตอร โปรแกรมส าเรจรป และซอฟตแวรแบบกระจาย ซงจะตกเปนขององคกรทไดรบงบประมาณ สงผลใหปราศจากการใชทรพยากรดงกลาวรวมกน ท าใหสนเปลองงบประมาณเกนความจ าเปน ควรจะมการมองภาพแบบองครวมและใชทรพยากรรวมกน

๔.๑.๓ โครงการจดจางพฒนาซอฟตแวรเพอน าไปใชในหนวยงานภาครฐตางๆ มความซ าซอน พฒนาแลวพฒนาอก ไมเหมาะสมกบการใชงานจรง นอกจากนยงมหนวยงานภายนอกมาขอตรวจสอบขอมลซงจ าเปนจะเปนตองปรบปรงซอฟตแวรตางๆ ใหตอบรบเงอนไขการตรวจสอบของแตละหนวยงานตลอดเวลา ซงท าใหแตละหนวยงานตองลงทนดานเทคโนโลยสารสนเทศทสงและตองการบคลากรบ ารงรกษาระบบจ านวนมาก

๔.๑.๔ งานวจยดานเทคโนโลยสารสนเทศทมในปจจบนสามารถน าไปใชงานจรงในภาคปฏบตไดนอย และในทสดโครงการจดซอจดจางของภาครฐกจดหาเทคโนโลยสารสนเทศอนล าสมยจากตางประเทศ เพราะงานวจยทพฒนามาสวนใหญใชงานไมไดจรง

๔.๑.๕ ตนทนซอฟตแวรพนฐานซงจะตองน าเขาจากตางประเทศ เชน ระบบปฏบตการ โปรแกรมส าเรจรปใชในส านกงานมราคาสง เปนอปสรรคตอการด าเนนงานของบรษทขนาดกลางและขนาดเลก จ งกอใหเกดการละเมดทรพยสนทางปญญา

๔.๒ วตถประสงคทตองการแกไข ๔.๒.๑ ภาครฐควรลงทนในโครงการขนาดใหญเพอปรบปรงโครงสรางพนฐานดานเทคโนโลย

สารสนเทศเพอผลกดนใหประเทศไทยเปนศนยกลางดานเทคโนโลยสารสนเทศ มเครอขายอนเทอรเนตทครอบคลม ความเรวสง และมเสถยรภาพในการใชงาน มเครองคอมพวเตอรเซฟเวอรและหนวยจดเกบขอมลขนาดใหญเพอใหบรการแกหนวยงานในภาครฐแบบใชทรพยากรรวมกน และมซอฟตแวรกลางทสามารถใชงานขนพนฐานไดในทกหนวยงานราชการเปดใหบรการ

๔.๒.๒ สนบสนนงานวจยดานเทคโนโลยสารสนเทศทสามารถน าไปใชงานไดอยางจรงจงในภาครฐทดแทนการจดซอจดจางพฒนาจากเทคโนโลยสารสนเทศตางประเทศ

๔.๒.๓ สนบสนนการเจรจาตอรองกบบรษทตางประเทศในการจดซอซอฟตแวรพนฐาน เชน ระบบปฏบตการ โปรแกรมส าเรจรปใชในส านกงาน เพอใหภาครฐและภาคเอกชนมตนทนทต าลงและลดปญหาการละเมดลขสทธ

๔.๓ ขอเสนอแนะ ๔.๓.๑ สนบสนนการลงทนในโครงการเครอขายอนเทอรเนตทครอบคลม มความเรวสง มเสถยรภาพ

ในการใชงาน และมการแกไขปญหาทรวดเรว โดยมงเนนไปยงหนวยงานทส าคญ เชน โรงเรยน มหาวทยาลย ภาคการศกษา หนวยงานสาธารณสข หนวยงานการเงนและการจดเกบภาษ และหนวยงานตรวจสอบ

๔.๓.๒ สนบสนนการลงทนในโครงการเครองคอมพวเตอรเซฟเวอรและหนวยจดเกบขอมลขนาดใหญเพอใหบรการแกหนวยงานในภาครฐแบบใชทรพยากรรวมกน (Cloud Services) และมระบบส ารองทเชอถอได

๔.๓.๓ สนบสนนการลงทนในโครงการพฒนาซอฟตแวรพนฐานของภาครฐ (Government ERP) เพอรวมกนใชทวประเทศ ทดแทนการแยกจดซอจดจางของแตละหนวยงาน และจดท าระบบเชอมตอมาตรฐาน (Government Interface) กบหนวยงานตางๆ เพอการตรวจสอบและการเชอมตอกบภาคเอกชน

๔.๓.๔ สนบสนนการลงทนในโครงการวจยเพอขยายและพฒนาตอยอด และตองสามารถน าไปใชงานไดจรงในภาครฐ เชน ระบบสงงานดวยเสยงภาษาไทย ระบบบนทกขอความดวยเสยงภาษาไทย ระบบแปลงภาพทมตวอกษรภาษาไทยเปนตวหนงสอภาษาไทยทน าไปคนหาได ระบบระบตวตนดวยใบหนาใชคนหาอาชญากรจากกลองวงจรปด ระบบเรยนรสภาพจราจรอตโนมตจากลองวงจรปด เปนตน

๔.๓.๕ สนบสนนพฒนาโปรแกรมบนอปกรณโทรศพทมอถอแบบ Smart Phone เพอใหประชาชนมสวนรวมในการปรบปรงสงคมใหดขนและเชอมโยงขอมลกบหนวยงานภาครฐเพอแกไขปญหาสงคมตางๆ ไดอยางรวดเรว เชน โปรแกรมอฟโหลดรปยานพาหนะทกระท าผดกฎหมาย (โดยตองถายรปผานโปรแกรมเทานนเพอปองกนการตดตอภาพ) โปรแกรมขอความชวยเหลอทสามารถระบพกดทอยได เปนตน

๔.๓.๖ ควรมการเจรจาตอรองกบบรษทตางประเทศในการจดซอซอฟตแวรพนฐาน เชน ระบบปฏบตการ โปรแกรมส าเรจรปใชในส านกงาน เพอใหภาครฐและภาคเอกชนมตนทนทต าลงและลดปญหาการละเมดลขสทธ ดวยการจดซอจ านวนมากและตอรองราคาโดยภาครฐเปนผด าเนนการ เพอแจกจายไปใหหนวยงานตางๆ และภาคเอกชน

การปฏรปดานการพฒนาทรพยากรมนษย โดย

ศาสตราจารย ดร.กลยาณ เสนาส

คณาจารยคณะพฒนาทรพยากรมนษยขอรวมน าเสนอขอเสนอแนะเพอการปฏรปประเทศไทย ออกมาเปนประเดนทส าคญ ๖ ดาน เพอเปนแนวทางในการพฒนา “คนไทย” ดงน

๑. จรยธรรม ๒. ความเปนพลเมองด ๓. ภาวะผน า ๔. ทกษะการคด คณลกษณะและขดความสามารถของคนไทยเพอรองรบระบบเศรษฐกจยคดจตอล ๕. ความสขและคณภาพชวต ๖. วฒนธรรมของชาต โดยไดสรปประเดนทส าคญๆ ออกมาใหเหนชดเจนดงตารางท ๑ ดงน

ตารา

งท ๑

ประ

เดนก

ารปฏ

รปปร

ะเทศ

ไทยเ

พอกา

รพฒน

า “ค

นไทย

”

ประเด

นการ

ปฏรป

กา

รผลก

ดนให

เกดก

ารด า

เนนก

ารใน

แตละ

ระดบ

ประเท

ศ/สง

คม

องคก

าร

บคคล

๑.

จร

ยธรร

ม กฎ

หมาย

: เออ

ประโ

ยชนใ

หองค

การต

างๆ

สงเส

รมจต

อาสา

ส

ถาบน

การศ

กษา:

จดกจ

กรรม

จต

อาสา

มงเน

นเรอ

งการ

พฒนา

จรยธ

รรม:

จด

ใหมก

ารเรย

นการ

สอนว

ชาจร

ยธรร

ม อ

งคกา

ร: สง

เสรม

ใหบค

ลากร

ท าจต

อา

สา ๕

-๑๐

วนตอ

ป: ส

งเสรม

ธรรม

าภบา

ล แล

ะคณภ

าพชว

ตของ

บค

ลากร

ช

มชน:

จดก

จกรร

มจตอ

าสา

ก

ารบม

เพาะ

จาก

“บวร

”: บา

น วด

โรงเร

ยน

ก

ารเจ

รญสต

(Mind

fuln

ess)

๒.

ความ

เปนพ

ลเมอ

งด

ร

ณรงค

สงเส

รมพล

เมอง

ด ส

นบสน

นให

new

med

ia สง

เสรมค

นด

ส

ถาบน

การศ

กษา:

ปรบเ

ปลยน

บท

บาทข

องคร

อาจา

รยใน

ระดบ

อด

มศกษ

าใหเ

ปนผป

ระสา

นอ าน

วย

กร

ะตนใ

หเกด

การเร

ยนร ข

ามอา

ชพ

ขา

มองค

การ ข

ามปร

ะเทศ

โดยเ

ฉพาะ

กล

มASE

AN

อ

งคกา

ร: สง

เสรม

การเร

ยนรอ

ยาง

ตอ

เนอง

และอ

ยางก

วางข

วาง

(Li

felo

ng &

Life

wide

Lea

rning

) ทง

นเพอ

การส

รางเส

รมคว

ามเป

นพลเม

องด

ส

งเสรม

“คว

ามกล

า” ท

จะยน

หยดต

อ

สงทถ

กตอง

และ

กลาป

ฏเสธ

สงท

ไม

ถกตอ

ง ช

นชม

“คนด

” ผา

น So

cial M

edia

ประเด

นการ

ปฏรป

กา

รผลก

ดนให

เกดก

ารด า

เนนก

ารใน

แตละ

ระดบ

ประเท

ศ/สง

คม

องคก

าร

บคคล

๓.

ภา

วะผน

า ก

ฎหมา

ย: ค

อรรป

ชนไม

มอาย

ความ

ห

ลกสต

รการ

พฒนา

ผน าค

วรเน

นแกน

ไม

ใชสร

างเค

รอขา

ย ไม

ใชปร

ะโยช

น

ทางเค

รอขา

ย

สถาบ

นการ

ศกษา

และ

องคก

ารตา

งๆ

พฒนา

ภาวะ

ผน าใ

หกบน

กเรย

น นส

ต นก

ศกษา

และ

บคลา

กรบน

ฐานค

วาม

สมดล

ดวย

หลกก

าร “

เปลอ

ก เน

อ แก

น”

(Out

er, In

ner,

Core

)

อบรม

พฒนา

พอแม

ใหมค

วามส

ามาร

ถปล

กฝงแ

ละพฒ

นาภา

วะผน

า (รบ

ผดชอ

บตอ

ตนเอ

งและ

สงคม

) แกล

กของ

ตนเอ

ง

๔.

ทกษะ

การค

ด คณ

ลกษณ

ะและ

ขดคว

ามสา

มารถ

ของค

นไทย

เพอร

องรบ

ระบบ

เศรษ

ฐกจย

คดจต

อล

อ

งคกา

รก าก

บ/ตร

วจสอ

บ (ก

พร. ส

มศ.

TR

IS) ป

รบบท

บาทข

องตน

เองจ

ากกา

ร

ก ากบ

ตดตา

ม มา

เปนส

รางเส

รม

กระบ

วนกา

รคดเ

พอพฒ

นาอย

างยง

ยน

ก

าหนด

นโยบ

ายให

มการ

ศกษา

วจย

เพ

อก าห

นดคณ

ลกษณ

ะและ

ขดคว

ามสา

มารถ

ของท

รพยา

กรบค

คลแล

ะ

องคก

ารตา

งใหสอ

ดรบก

บนโย

บาย

เศ

รษฐก

จดจต

อล เพ

อน าผ

ลทได

จาก

กา

รศกษ

ามาก

าหนด

เปนแ

นวนโ

ยบาย

/

กลยท

ธ/หร

อการ

สราง

เครอ

งมอท

จงใจ

เพอ

ขบ

เคลอ

นการ

รองร

บระบ

บเศร

ษฐกจ

ดจ

ตอล

ส

ถาบน

การศ

กษา:

เนนก

ารเรย

นการ

สอ

นกระ

บวนค

ดเชง

ระบบ

(ไมใ

ช

เนอห

า) ส

ถาบน

การศ

กษาด

าเนนก

ารศก

ษาวจ

ย

เพอก

าหนด

คณลก

ษณะแ

ละ

ขด

ความ

สามา

รถขอ

งทรพ

ยากร

บคคล

แล

ะองค

การต

างให

สอดร

บกบน

โยบา

ย

เศรษ

ฐกจด

จตอล

อ

งคกา

รตาง

ๆ สง

เสรม

และส

นบสน

นให

มก

ารพฒ

นากร

ะบวน

การแ

ละกล

ไกเพ

อ

สราง

สรรค

คณลก

ษณะแ

ละ

ขด

ความ

สามา

รถทเ

หมาะ

สมขอ

ง

ทรพย

ากรม

นษยเ

พอรอ

งรบร

ะบบ

เศ

รษฐก

จดจต

อล

ส

งเสรม

การค

ดตาม

รปแบ

บ

21st C

entu

ry Sk

ills ท

เนนก

ารคด

วเค

ราะห

สงเค

ราะห

ส

รางส

รรคค

ณลกษ

ณะแล

ะ

ขดคว

ามสา

มารถ

ทเหม

าะสม

ของต

นเอง

เพ

อรอง

รบระ

บบเศ

รษฐก

จดจต

อล

ประเด

นการ

ปฏรป

กา

รผลก

ดนให

เกดก

ารด า

เนนก

ารใน

แตละ

ระดบ

ประเท

ศ/สง

คม

องคก

าร

บคคล

๕.

คว

ามสข

และค

ณภา

พชว

ต น

าดชน

ความ

สขมา

เปนห

นงใน

ดชนว

ด

ความ

ส าเรจ

ระดบ

ประเ

ทศ

(G

DH –

Gro

ss D

omes

tic H

appin

ess)

คกบ

GDP

พ

ฒนาน

โยบา

ย กล

ไก แ

นวทา

งปฏบ

ตของ

รา

ชการ

ทเกย

วของ

กบกา

รลด

ขจดป

ญหา

กา

รกดข

แรงง

านแล

ะการ

คามน

ษย

สงเส

รมอง

คการ

ใหพฒ

นาเรอ

ง Hap

py

Wor

kplac

e หร

อ Qu

ality

of W

ork L

ife

ครอบ

ครวเข

มแขง

สงเส

รมกา

รสรา

งคว

ามสข

ในคร

อบคร

ว

๖.

วฒนธ

รรมข

องชา

ต สง

เสรม

การผ

ลตสอ

ทสะท

อน ถ

ายทอ

ด อน

รกษว

ฒนธร

รมทด

ของช

าต

สถาบ

นการ

ศกษา

: สงเส

รมกา

รเรยน

รวฒ

นธรร

ม ผา

นกจก

รรมก

ารเรย

นรนอ

กหอ

งเรยน

สงเส

รมกา

รใฝร

ศกษ

าและ

ซาบซ

งในวฒ

นธรร

มทดง

ามขอ

งไทย

ประเดนทส าคญในการปฏรปเพอการพฒนาคนไทยดงกลาว ขอขยายความเพอความเขาใจในแตละประเดน ดงน ๑. การปลกฝงจรยธรรมและคานยมหลกของไทยเพอคณภาพชวตทยงยน

๑.๑ ปญหาและความส าคญ จากสภาพสงคมไทยทถกครอบง าดวยระบบเศรษฐกจทนนยมสามานยมาเปนเวลากวา ๑๐ป (ประมาณป พ.ศ. ๒๕๔๒ เปนตนมา) ซงสงเสรมใหคนไทยเหนแกตว เหนแกได แมสงทไดมาจะไมถกตองกยอมรบได ดงผลส ารวจความคดเหนบางส านก (นดาโพล..) ทไดน าเสนอวาคนไทยจ านวนมากยอมรบในการคอรรปชนของรฐบาลไทยไดถาหากมการแบงปนใหเขาไดรบผลประโยชนบาง หรอโครงการประชานยมหาเสยงของรฐบาลทเปนทยอมรบและตองการในกลมผทไดรบผลประโยชนแมวาจะท าความเสยหายใหแกประเทศชาตอยางมากกตาม (เชน โครงการรบจ าน าขาว) สภาพทเกดขนในสงคมไทยปจจบนจงเปนหนทางน าไปสความลมเหลวของชาตในอนาคต จงถอเปนความส าคญอยางยงทผมจตใจรกชาตทกคนจะมาประสานรวมมอกน “ยกเครอง” สงคมไทยเพอสรางสงคมทดงามอดมดวยคนไทยทมจรยธรรมยดถอความถกตองมากกวาผลประโยชนลอใจ และเปนผทเหนแกประโยชนของสวนรวมมากกวาประโยชนสวนตน เพอในทสดแลวคนไทยสามารถด ารงชวตอยดวยกนไดบนพนฐานการมคณภาพชวตทดอยางยงยนตลอดไป

๑.๒ วตถประสงคของประเดนการปฏรป ๑.๒.๑ เพอปลกฝงจรยธรรมใหคนไทยสามารถตระหนก ยดถอ และปฏบตโดยยดถอความถกตอง

มากกวาผลประโยชนอนใด ๑.๒.๒ เพอปลกฝงคานยมทดงาม ๑๒ ประการ ทก าหนดโดยคณะรกษาความสงบแหงชาต ใหคน

ไทยยดถอปฏบตสบไป ๑.๓ ขอเสนอแนะ จากผลการศกษาของ Koonmee, & Virakul (๒๐๐๗); Koonmee,

Singhapakdi, Virakul, & Lee (๒๐๑๐) และ Senasu, & Singhapakdi (๒๐๑๔) ทไดขอสรปวา บคลากรในบรษทตาง ๆ มความเหนวาการสรางเสรมและประกอบการอยางมจรยธรรมสามารถสงผลกระทบใหเกดคณภาพชวตทดและความสขในสงคม และถงแมวาจรยธรรมภายในทสะทอนจากการแสดงออกอยางแทจรง (Implicit ethics – เชน ผน าทปฏบตอยางมจรยธรรม การสอสารอยางเปดเผย วฒนธรรมขององคกร เปนตน) จะมอทธพลมากกวาจรยธรรมภายนอก (Explicit ethics – ขอก าหนดดานจรยธรรมขององคกร การจดตงคณะกรรมการจรยธรรม การฝกอบรมดานจรยธรรม เปนตน) ในการสงผลกระทบตอคณภาพชวตทดของบคคล แตสงคมกจ าเปนทตองมจรยธรรมภายนอกไวเพอเปนการบอกถงทศทางทสงคมควรยดถอปฏบต ยงไปกวานนส าหรบสงคมไทยแลวจรยธรรมภายนอกจะเปนปจจยทมอทธพลตอจรยธรรมภายในซงจะสงผลกระทบตอชวตความเปนอยทดของคนในสงคม และเหนไดชดเจนกวาสงคมตะวนตก (Marta, Singhapakdi, Lee, Sirgy, Koonmee, & Virakul, ๒๐๑๓) ดงนน จงมความจ าเปนอยางมากทตองหนมาสรางพนฐานการเตบโตอยางเขมแขงยงยนใหแกสงคมไทย ดวยการการปลกฝงจรยธรรมและคานยมทดงาม ๑๒ ประการของไทย (THAI CORES, Oranuch Pruetipibultham ) ซงขอน าเสนอการด าเนนการดงน

๑.๓.๑ ระดบประเทศ ใหมการด าเนนการดงน (๑) การบงคบ ใหผน าประเทศและขาราชการทกระดบปฏบตตนเปนแบบอยางทดดาน

จรยธรรม สรางขอก าหนดไววาผละเมดจรยธรรมตองลาออกจากต าแหนงอยางไมมเงอนไข ออกกฎหมายและด าเนนการกบการคอรรปชนอยางจรงจง รวมทงออกกฎหมายทเออประโยชนใหองคการตางๆ สงเสรมงานจตอาสา

(๒) ขอแนะน า การจดใหมกจกรรมตาง ๆ เพอรณรงคการปลกฝงจรยธรรมและคานยมหลก ๑๒ ประการ เชน การจดประกวดสถานประกอบทเปนแบบอยางดานจรยธรรม การจดสปดาหรณรงคใหคนไทยปฏบตจตอาสาชวยเหลอผอนในสงคม การจดสปดาหรณรงคการปฏบตตามค าพอสอน การใหรางวลและยกยองเชดชผประพฤตตนเปนแบบอยางทด ฯลฯ

๑.๓.๒ ระดบสถานศกษา (โรงเรยน วทยาลย และมหาวทยาลย) ใหมการด าเนนการดงน (๑) การบงคบ ใหมการก าหนดใหมวชาเรยนพนฐานดานศลธรรมและหรอจรยธรรม

อยางนอย ๓ หนวยกต และมวชาภาคปฏบตทเปดโอกาสใหนกเรยน นสตนกศกษา ไดลงมอปฏบตจรงในการท างานจตอาสาเพอประโยชนสาธารณะอยางนอย ๓ หนวยกต

(๒) ขอแนะน า ใหสถานศกษาจดกจกรรมตางๆ เพอสงเสรม เชดช จรยธรรม และคานยมหลก ๑๒ ประการ เชน การใหรางวลผประพฤตตนเปนแบบอยางทดงามดานจรยธรรม การออกแบบค าขวญคานยมหลก ๑๒ ประการ การหยบยกคานยมบางประการมาจดท าเปนกจกรรมแบบอยาง ฯลฯ

๑.๓.๓ ระดบสถานประกอบการ ใหมการด าเนนการดงน (๑) การบงคบ ใหผมการออกกฎหมายหรอประกาศโดยรฐบาลขอความรวมมอให

ผประกอบการทกแหงจดใหมวนประกอบกจจตอาสาของพนกงาน/บคลากรทกระดบอยางนอย ๑ สปดาหตอป (๒) ขอแนะน า ใหสถานประกอบการจดกจกรรมตางๆ เพอสงเสรม เชดช จรยธรรม และ

คานยมหลก ๑๒ ประการ เชน การใหรางวลผประพฤตตนเปนแบบอยางทดงามดานจรยธรรม การออกแบบค าขวญคานยมหลก ๑๒ ประการ การหยบยกคานยมบางประการมาจดท าเปนกจกรรมแบบอยาง ฯลฯ

๑.๔ การพฒนาจรยธรรมและคานยมหลก ๑๒ ประการของคนไทย ๗ การพฒนา คอ การเสรมสราง-ปองกน-แกไข จตและพฤตกรรม สถาบนการศกษาท าหนาทพฒนาผพฒนา เพอใหพฒนาตนเองและน าไปพฒนาผอนตอไป

ในทนแบงกลมการพฒนาออกเปน ๒ กลม คอ ๑.๔.๑ การพฒนากลมเดกและเยาวชน – ผพฒนาคอ บวร (บาน-วด-โรงเรยน หรอ ครอบครว-

ศาสนา-โรงเรยน) ๑.๔.๒ การพฒนากลมผใหญวยท างาน – ผพฒนาคอ อสร (องคการ-สงคม-รฐ)

(๑) ผทท างาน องคการเปนหลกในการท าหนาทใหการอบรมถายทอดทางสงคมขององคการ (๒) ผทไมไดท างาน ภาครฐเปนหลกในการท าหนาทอบรมถายทอดทางสงคมของชมชน/ทองถน

๗ รองศาสตราจารย ดร.บงอร โสฬส : โครงการปฏรปการพฒนาจรยธรรมและคานยมหลก ๑๒ ประการ

ตารางท ๒ ตวอยางการพฒนาจรยธรรมในกลมผใหญ

กลมเปาหมาย: ผใหญ ๔ ชวงอาย

วธการพฒนา ทกษะ/ลกษณะทางจต

ทควรพฒนา คานยมทเปนผลของ

พฒนาการ

๑. วยผใหญตอนตน หร อแรก เร ม เข าท างาน

ภาครฐ - Adult Education - Job skill training ภาคองคการ (ราชการ/วสาหกจ/เอกชน) - Orientation - Training - Handbook

ทกษะ/ประสบการณสงคมและงาน สขภาพจต (กฎระเบยบ-นโยบาย การท างาน) ความเชออ านาจในตน

ขอ ๑ มความรกชาต ศาสน กษตรย ขอ ๔ ใฝหาความร หมนศกษาเลาเรยน ขอ ๕ รกษาวฒนธรรมประเพณไทยอนดงาม ขอ ๘ มระเบยบวนย เคารพกฎหมาย

๒. วยผใหญตอนกลาง หร อ เป นสมาช กขององคการ

ภาครฐ - Continuing Education - Job skill training ภาคองคการ (ราชการ/วสาหกจ/เอกชน) - Training/Seminar - Mentoring - (Happy workplace

methods)

ทกษะ/ประสบการณสงคมและงาน แรงจงใจใฝสมฤทธ ลกษณะม ง อนาคต -ควบคมตน เหตผลเชงจรยธรรม

ขอ ๒ ซอสตย เสยสละ อดทน มอดมการณ ขอ ๓ กตญญ ตอองคการ ขอ ๔ ใฝหาความร หมนศกษาเลาเรยน ขอ ๖ มศลธรรม รกษาความสตย เผอแผ ขอ ๗ เขาใจ เรยนร ประชาธปไตยแบบไทย ขอ ๑๐ รจกด ารงตนอยโดยใชปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

๓. วยผใหญตอนปลาย หรอสมาชกอาวโสขององคการ (ผเชยวชาญ/บรหาร)

ภาครฐ - Continuing

Education ภาคองคการ (ราชการ/วสาหกจ/เอกชน) - Special Training - Coaching

ทกษะ/ประสบการณสงคมและงาน ทศนคตทดตอองคการและสงคม แรงจงใจใฝสมฤทธ เหตผลเชงจรยธรรม

ขอ ๑ มตวามรกชาต ศาสน กษตรย ขอ ๕ รกษาวฒนธรรมประเพณไทยอนดงาม ขอ ๑๐ มสต รตว รท า ปฏบตตามพระราชด ารส ใฝหาความร หมนศกษา

๔. วยชรา อดตสมาชก (หลง

Project Development - For Organization

ความเชออ านาจในตน เหตผลเชงจรยธรรม

ขอ ๒ ซอสตย เสยสละ อดทน มอดมการณ

กลมเปาหมาย: ผใหญ ๔ ชวงอาย

วธการพฒนา ทกษะ/ลกษณะทางจต

ทควรพฒนา คานยมทเปนผลของ

พฒนาการ

เกษยณ)

- For Society

ทศนคตทดตอองคการและสงคม

ขอ ๖ มศลธรรม รกษาความสตย เผอแผ ขอ ๑๐ ด ารงตนอยโดยใชปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

๑.๕ แหลงอางอง Koonmee, K. & Virakul, B. (๒๐๐๗). Ethics, Quality of Work Life, and Employee Job-Related

Outcomes: A Survey of HR and Marketing Managers in Thai Businesses. NIDA Development Journal, ๔๗(๔), ๖๗-๙๗.

Koonmee, K, Singhapakdi, A., Virakul, B., & Lee, Dong-Jin. (๒๐๑๐). Ethics institutionalization, quality of work life, and employee job-related outcomes: A survey of human resource managers in Thailand. Journal of Business Research, ๖๓, ๒๐-๒๖.

Senasu, K., & Singhapakdi, A. (๒๐๑๔). CSR, Quality of Work Life, and Employee Job-Related Outcomes: A Survey of Employees in Thai Workplaces. The Journal of American Academy of Business, Cambridge, ๑๙(๒), ๑๖๕-๑๗๑.

Senasu, K., & Singhapakdi, A. (๒๐๑๔). The Relative Effects of Lower-Order and Higher-Order Quality of Work life on Employee Job Satisfaction and Life Satisfaction: Case Studies of Service and Manufacturing Sectors in Thailand. Kasetsart Journal - Social Sciences, ๓๕(๑), ๗๓-๘๓.

Senasu, K., & Singhapakdi, A. (๒๐๑๔). Happiness in Thailand: The Effects of Family, Health and Job Satisfaction, and the Moderating Role of Gender. JICA-IR Working Paper, No. ๗๖, ๑-๓๐.

Marta, J., Singhapakdi, A., Lee, Dong-Jin, Sirgy, J., Koonmee, K., & Virakul, B. (๒๐๑๓). Perceptions about Ethics Institutionalization and Quality of Work Life: Thai versus American Marketing Managers. Journal of Business Research, ๖๖, ๓๘๑-๓๘๙.

Singhapakdi, A., Sirgy, M. J., Lee, D. J., Senasu, K., Yu, G. B., & Nisius, A. M. (๒๐๑๓). Gender disparity in job satisfaction of Western versus Asian managers. Journal of Business Research, ๖๗, ๑๒๕๗-๑๒๖๖.

Singhapakdi, A., Lee, Dong-Jin, Sirgy, J., & Senasu, K. (๒๐๑๔). The Impact of Incongruity between an Organization’s CSR Orientation and Its Employees’ CSR Orientation on Employees’ Quality of Work Life. Journal of Business Research, http://dx.doi.org/๑๐.๑๐๑๖/j.jbusres.๒๐๑๔.๐๕.๐๐๗.

Virakul, B., Koonmee, K., & McLean, G. N. (๒๐๐๙). CSR activities in award-winning Thai companies. Social Responsibility Journal, ๕(๒), ๑๗๘-๑๙๙.

๒. การสรางเสรมความเปนพลเมองด การเรยนร สงเสรมการปฏสมพนธทางสงคม และเพมความภมใจในตนเอง และเปนการพฒนา

ความสามารถ เพอใหเรยนรสงใหมๆได อยางสอดคลองกบเปาหมายของชวตในแตละชวง ในชวงทสงคมไทยมการเปลยนผานอยางฉบพลน และตอเนอง การเรยนรจงมความจ าเปนในการการบรหารจดการการเปลยนแปลงของแตละบคคล ลดความรนแรงในสงคม สรางความสมพนธทด และชวยใหคนเหนคณคา การศกษาโดย Lutz (๒๐๑๑) พบวา การเรยนรตลอดชวต จะชวยใหพลเมองกลายเปน ผ เรยนรทมความสามารถรอบรเกงรอบดาน สอดรบบรบทของนานาชาต ( Global competent learners ) เปนพลเมองทมจตสาธารณะ (Active Citizen) รจกรบผดชอบตอตนเองและสงคมในการท าประโยชนเพอสวนรวม

หนวยงานทเกยวของกบการพฒนาทรพยากรมนษยในระดบนานาชาต อาทเชน UNESCO, OECD, CIPD, ไดน าเสนอแนวคดทใหพจารณาชวตโดยรวม ( the whole of life ) มาสรางโอกาสในการเรยนร กลยทธ ในการเรยนรทมประสทธภาพ ไมเพยงแตจะเพมศกยภาพ และมพลงถงขนการปรบเปลยนอดมการณพนฐานของบคคล ไมใชเปนเพยงเครองมอทสรางวามงคง และมนคงทางเศรษฐกจเพยงอยางเดยว แตพลเมองไทยควรทจะรบรถงคณคาของความเปนคนไทย แตสามารถปรบตวไดกบการเปลยนแปลงโดยเอาผลประโยชนของสวนรวมเปนทตง การเรยนรและการศกษา Life wide จะชวยเตรยมความพรอมใหกบพลเมอง จนสามารถออกแบบและการใชชวตของตวเองจากประสบการณทคลอบคลมหลากหลายรปแบบของการเรยนรการพฒนาและความส าเรจทจ าเปนในการด ารงชวตอยางมความหมาย

LIFE WIDE Learning

Lifelon

g Learnin

g

๒.๑ วตถประสงค เพอพฒนาใหประชาชนมความเปนพลเมองทมจตสาธารณะ ผานกระบวนการ เรยนรแนวกวาง โดยม

กลยทธหลก ๔ ประการ

ทมา: ผศ.ดร. จฑามาศ แกวพจตร. การเรยนรแนวกวาง ตลอดชวต สรางสรรคการ เปนพลเมองทมจตสาธารณะดตามคานยม ๑๒ ประการ (Using Lifelong and Life wide Learning for creating Active Citizenship)

สราง: ทศนคตทดตอการ

เรยนร เรอง การเรยนรดวยตวเอง ตลอดชวต และการมองชวตทกมต

คอการเรยนร ยนดกบการเปลยนแปลง แตกยงคงยดตดกบ

คณงามความด ศลธรรม

ซอม: ปรบเปลยนความคด

เกยวกบการเรยนรเรองการเปนพลเมองทด โดยใช แนวทางการ

เรยนรแบบ Inquiry Based learning โดยการตงค าถามน าการเรยนรเกยวกบบทบาทของการเปน

พลเมอง

สาน: ปรบเปลยนบทบาท

ของครอาจารยในระดบอดมศกษาใหเปนผประสานอ านวย กระตนให

เกดการเรยนร ขาม อาชพ ขามองคการ ขามประเทศ โดยเฉพาะ

กลม ASEAN

สง: สงผานผลลพธของการ

เรยนรการเปนพลเมองทมจตสาธารณะไปจากรนสรน ผาน

กระบวนการเรยนรแบบอยางทด จากพลเมองตวอยาง

ผานสอทสรางสรรค ผานตวอยางทด

๓. ภาวะผน า๘ การสรางภาวะผน าใหกบนสตนกศกษาและบคลากรในองคกรตางๆ บนฐานความพอเพยงและสมดล

ดวยหลกการ “เปลอกเนอแกน” หรอ OIC (Outer, Inner, Core) เพอใหสามารถเขาใจ ลงมอปฏบต และเปนตนแบบเพอการขยายผลตอไปในอนาคต

๓.๑ ปญหา คนในสงคมมความเหนแกตว อยในสงคมบรโภค เขาใจผดในหลกการดานภาวะผน า คดวา

ภาวะผน าคอความเกงในการบรหารจดการคนใหไดประโยชนสงสด แตแททจรงแลวการมภาวะผน าคอการเรมตนจากตนเอง คอเปนผทมพฤตกรรมทพงประสงค เปนคนด มความรความสามารถ จากนนจงโนมน าใหผอนท าตามดวยความศรทธาเลอมใส รวมกนท าในสงทเปนประโยชนอยางแทจรงตอองคกร สงคม และประเทศชาต ตลอดจนประชาคมโลก ซงในปจจบน หลากหลายองคกรทท างานดานการพฒนาภาวะผ น า สวนใหญใหความส าคญกบการสรางคนเกงมากกวาคนด และสงเสรมใหคนแปลกแยกจากธรรมชาต ไมสนใจสงคมสวนรวม

๓.๒ วตถประสงคทตองการแกไข เพอพฒนาภาวะผน าของนสตนกศกษาและบคคลากรในองคกร ๓.๓ ขอเสนอแนะ

�

-

-

�

๘ รศ.ดร. วชย อตสาหจต: โครงการการเรยนรบนฐานความพอเพยงและสมดลเพอการพฒนาภาวะผน า

� – �

� –

� –

– � �

–

–

3 2 3 3 4

๓.๔ แหลงอางอง

วชย อตสาหจต, กนตภณ จนทรสวาง, ประภสร รกตะจตระการ, ศรเพญ อารนกล และ ปรชาพล ดลนย. (๒๕๕๖). ถอดรหสผน ำ เลมสอง: ภำวะผน ำตนแบบเพอกำรเรยนรและพฒนำ. กรงเทพฯ: โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

วชย อตสาหจต และ ลญชกร ค าศร. (๒๕๕๔). ถอดรหสผน ำ: มมมองภำคปฏบตบนฐำนคดเชงทฤษฎ. กรงเทพฯ: โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

๔. ทกษะการคด คณลกษณะและขดความสามารถของคนไทยเพอรองรบระบบเศรษฐกจยคดจตอล จากการน าเสนอของ รศ.ดร.จรประภา อครบวร ในประเดนการพฒนาทกษะการคดของคนไทยทส าคญประการหนงคอ การปฏรปดานการพฒนาองคการดวยการจดท าการวนจฉยองคการเพอเปนแนวทางการพฒนา มประเดนน าเสนอทส าคญดงน

๔.๑ ปญหาและความส าคญ บทบาทของส านกงาน ก.พ.ร. ทผานมาคอ "สงเสรมใหการพฒนาระบบราชการไทยด าเนนไป

อยางตอเนอง และบงเกดผลอยางเปนรปธรรม"ตามวสยทศนทตงไวหากแตการปฏบตงานของส านกงานมงเนนการประเมน และการใหรางวลหนวยงานภาครฐ ดงนนผลการปฏบตงานทผานของส านกงานยงขาดความชดเจน และเมอวนท ๒๙ กรกฎาคม ๒๕๕๗ หวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.) มขอสงการในคราวประชมคณะรกษาความสงบแหงชาต ใหส านกงาน ก.พ.ร. พจารณาทบทวนความเหมาะสมในการประเมนผลการปฏบตราชการของสวนราชการในเรองตาง ๆ ทงดานเศรษฐกจ ดานตางประเทศ ดานสงคมและการศกษา และดานอน ๆ โดยในขอสงการหวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาตมขอสงการให ส านกงาน ก.พ.ร. พจารณาทบทวนความเหมาะสมในการประเมนผลการปฏบตงานของสวนราชการทปจจบนใหบรษทจากภาคเอกชนเปนผประเมน ซงภาคเอกชนอาจขาดความรความเขาใจเกยวกบการท างานของสวนราชการ (ทมาจากเวปไซต ส านกงาน ก.พ.ร. วนท ๙ สงหาคม ๕๗)

หนงในดานท คสช.ขอใหทางส านกงาน ก.พ.ร. พจารณาคอ ดานสงคมและการศกษาทาง คสช. ใหฝายสงคมจตวทยา โดยกระทรวงศกษาธการ (ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา) ตรวจสอบระบบการประเมนคณภาพและมาตรฐานการศกษาสถาบนการอดมศกษาของส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน) ตามทมขอรองเรยนวา การประเมนไมสะทอนผลงานทแทจรง ทงนหากตรวจสอบแลวพบวาการประเมนไมเหมาะสม อาจระงบการประเมนไวกอนจนกวาจะไดก าหนดวธการทเหมาะสมตอไป(ทมาจากเวปไซด ส านกงาน ก.พ.ร. วนท ๙ สงหาคม ๕๗)

หากพจารณาพนธกจของส านกงาน ก.พ.ร.ตามทก าหนดไวคอ มหนาทหลกในการสนบสนนการพฒนาระบบราชการและงานของรฐ ตามมาตรา ๓/๑ แหงกฎหมายระเบยบบรหารราชการแผนดน โดยมขอบเขตครอบคลมในเรองเกยวกบ

๑. งานเลขานการ ก.พ.ร. ๒. ปฏบตหนาทอนตาม ก.พ.ร. ก าหนด (ตามมาตรา ๗๑/๑๐)

๒.๑ งานวเคราะห วจย และเสนอความเหน งานวจยนโยบายในประเดนตาง ๆ ทไดรบมอบหมาย การตดตามและประเมนผลการปฏรปของแตละกระทรวง ทบวง กรม เพอเปน

ขอมล ประกอบการพจารณาการจดท ารายงานและการใหขอเสนอแนะของ ก.พ.ร. ตอคณะรฐมนตร

งานศกษาและวเคราะหประเดนอนเกยวของกบการตความและวนจฉยปญหาตางๆ ใหแก ก.พ.ร. / อ.ก.พ.ร.

๒.๒ การใหค าปรกษาแนะน า เพอใหความชวยเหลอแกหนวยงานตาง ๆ อนจะน าไปสการปรบ เปลยนกระบวนการและวธการบรหารราชการแผนดนตามเจตนารมณของการพฒนาระบบราชการ ๒.๓ สรางความเขาใจ เผยแพร และประชาสมพนธแกกลมเปาหมายตาง ๆ ๒.๔ การฝกอบรมและสมมนาผบรหารของสวนราชการและหนวยงานของรฐ เพอปรบกระบวนทศนใหรองรบตอการพฒนาระบบราชการ

ดงนนเมอพจารณาวสยทศน พนธกจของส านกงาน ก.พ.ร. เหนไดวาบทบาทและหนาทของส านกงานควรเปนไปตามแนวทางการพฒนาองคการ (Organization Development) ซงทางคณะพฒนาทรพยากรมนษย สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร มการจดการเรยนการสอน การวจย และบรการดานการพฒนาทรพยากรมนษยเพอการพฒนาองคการ จงขอน าเสนอแนวทางในการท างานของส านกงาน ก.พ.ร. เพอการพฒนาระบบราชการและขอเสนอแนวทางในการมสวนรวมในการพฒนาองคการโดยสถาบนบณฑตพฒน-บรหารศาสตร

๔.๒ วตถประสงคของประเดนการปฏรป ๔.๒.๑ เพอเสนอแนวทางการพฒนาหนวยงานราชการอยางเปนระบบ อนจะน าไปสผลลพธ

การพฒนาองคการอยางยงยน ๔.๒.๒ เพอเสนอใหคณะพฒนาทรพยากรมนษย สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร เปน

ศนยกลางการวนจฉยองคการ (Organization Diagnosis) เพอการพฒนาบคลากรและการพฒนาองคการอยางเปนระบบและตอเนอง

๔.๓ ขอเสนอแนะ ๔.๓.๑ แนวทางการพฒนาหนวยงานราชการอยางเปนระบบ หากพจารณาแนวทางการพฒนาองคการ (Organization Development) ตามหลกวชาการ

คอ การวางแผนการเปลยนแปลงองคการอยางเปนระบบ (Systematic Planned Change) ซงมกระบวนการดงน

ดงนนกระบวนการพฒนาองคการจงเรมตนจากการวนจฉยและการใหขอมลปอนกลบ มใชการวดผลการปฏบตงานเพอการรบรางวล

การวนจฉยองคการ (Organization Diagnosis) คอกระบวนการท าความเขาใจบคลากรทอยภายใตระบบ โดยใชการเกบขอมล เกยวกบการรบรทบคลากรเหลานมตอระบบงานทตนอย หลงจากนนท าการวเคราะหผลและใหขอมลปอนกลบ (Feedback) เพอเพมความเขาใจสภาพการณทเกดขนในภาพรวมรวมกนวตถประสงคของการวนจฉยองคการคอการสรางความเขาใจรวมกนของบคลากรในองคการ ใหเหนความจ าเปนทตองการเปลยนแปลง (Alderfer,๑๙๘๐, p. ๔๕๙) ดงนนการทราบสถานการณทแทจรงขององคการดวยเครองมอการวนจฉยทมประสทธภาพ จงเปนส งส าคญอนดบแรกตอความส าเรจในกระบวนการพฒนาองคการรวมกนโดยบคลากรในองคการเอง

๔.๓.๒ การวนจฉยองคการ (Organization Diagnosis) เพอการพฒนาบคลากรและการพฒนาองคการ

คณะพฒนาทรพยากรมนษย สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตรมการพฒนาเครองมอในการวนจฉยองคการในระดบงานบคคล และระดบการพฒนาองคการ

(ก) เครองมอการวนจฉยองคการระดบตวบคคล หรอ Emo-meter (Employee Engagement Survey on meter) ซงเครองมอนมการทดลองใชกบ ๑๕ โรงพยาบาลภาครฐ โดยความรวมมอกบสมาคมการจดการงานบคคลแหงประเทศไทย (PMAT) ส านกงานคณะกรรมการสงเสรมสขภาวะ (สสส.) และสถาบนรบรองคณภาพสถานพยาบาล (องคการมหาชน) (Akaraborworn, C.T., Rurkkham, S. &Yodrakung, J. , ๒๐๑๔).

(ข) เครองมอการวนจฉยองคการ ๙ Cells ซงเปนการประยกตมาจากแนวคอของ Rummler, G. A. & Brache, A. P. (๑๙๙๕) แนวคดการพฒนาองคการสมรรถนะสง (HPO: High Performance Organization) โดย deWaal, A. & Akaraborworn, C. T. (๒๐๑๓) และ เกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐ PMQA

ซงในปน (พ.ศ. ๒๕๕๗) ทางสถาบนฯไดรบขอเสนอในการพฒนาเครองมอนและทดลองใชเครองมอนกบหนวยงานภาครฐในปแรก ซงทผานมาถอไดวาเปนการไดรบการยอมรบในกระบวนการการจดท าการวนจฉยเชนนวาดกวาระบบเดมทเปนการเปดใหมการประเมนเพอน าผลไปเปนคะแนนในการค านวณผลการปฏบตงานของหนวยงานภาครฐและเปนสวนหนงของการพจารณาเงนรางวลพเศษประจ าปหากแตในปนการประเมนดวยเครองมอการวนจฉยองคการ ๙ Cells ถกจดท าเพอใหเปนขอมลปอนกลบในการพฒนาองคการของหนวยงานราชการระดบกรมและระดบจงหวด โดยน าผลจากการวนจฉยไปใชในการพฒนาองคการตามล าดบความส าคญ

ซงวธการประเมนผลเพอน าไปพฒนานจะท าใหไดผลการประเมนทมความ เทยงตรง (Validity) สงกกวาการประเมนเพอรบรางวลหรอสงตอบแทน อกทงขอเสนอแนะของโครงการนคอ ส านกงาน ก.พ.ร. ควรเปลยนจากการใหรางวลองคการมาเปนการสนบสนนงบการพฒนาใหแกหนวยงานภาครฐแทน

๔.๔ แหลงอางอง Akaraborworn, C. T.&Pruetipibultham, O (๒๐๑๓). Publicare (Medical) School: A Case Study

on Employee Engagement in an Autonomous University under review by NIDA Case Study Journal.

Akaraborworn, C.T., Rurkkham, S. &Yodrakung, J. (๒๐๑๔).Developing “Emo-meter” as an Employee Engagement Diagnosis Tool for Hospital Accreditation in Thailand.In UFHRD Europe ๒๐๑๔, ๑๔th International Conference on Human Resource Development Research and Practice Across Europe: HRD: Reflecting upon the past, Shaping the Future, Edinburgh Napier University, Scotland, UK.

deWaal, A. & Akaraborworn, C. T. (๒๐๑๓). Is the high performance organization framework suitable for Thai organizations?. Measuring Business Excellence Journal, ๑๗(๔), ๗๖-๘๗ (Best Paper Award from BAI Conference ๒๐๑๓, Bali, Indonesia)

Rummler, G. A. & Brache, A. P. (๑๙๙๕). Improving Performance: How to Manage the White Space on the Organization Chart ๒ndEd., San Francisco, CA: Jossey-Bass Inc.

นอกจากนน ผศ.ดร.สมบต กสมาวล ยงไดตระหนกถงสภาวการณทเปลยนแปลงไปอยางรวดเรวของ

สงคมโลกทมแนวโนมไปสระบบเศรษฐกจดจตลตามท ม.ร.ว.ปรดยาธร เทวกล รองนายกรฐมนตรดานเศรษฐกจไดกลาวถง จงไดเสนอวาประเทศไทยควรมการปฏรปในดานการพฒนาคณลกษณะและขดความสามารถของทรพยากรมนษยและองคกรไทยเพอรองรบการเปลยนแปลงของสงคมไทยในระบบเศรษฐกจดจตอล โดยผศ.ดร.สมบต กสมาวล ไดกลาวสรปถงประเดนการปฏรปดานนดงน

ประเดนปญหา: คณลกษณะและขดความสามารถของทรพยากรมนษยของไทยเปนปจจยส าคญยงซงจะสงผลตอประสทธภาพและความส าเรจในการพฒนาระบบเศรษฐกจดจตอลตามนโยบายของรฐบาลไทย

เศรษฐกจดจตอลคอระบบเศรษฐกจทการเสรมสรางความมนคงและความมงคงทางเศรษฐกจตงอยบนพนฐานของเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (ICT) เปนการเปลยนแปลงกจกรรมทางเศรษฐกจและวถการผลตและการใหบรการไปสรปแบบทจะตองใชเทคโนโลยการสอสารและสารสนเทศรปแบบใหมอยางเขมขน องคกรทงในภาครฐและเอกชนอนเปนภาคสวนส าคญทอยในกระแสการเปลยนแปลงของสงคมไทยและสงคมโลกจ าเปนตองมความพรอมทจะรองรบการด าเนนกจกรรมภายใตระบบใหมน การเปลยนแปลงเหลานเปนปจจยส าคญทท าใหทรพยากรบคคลและองคกรทงหลายตองปรบตวและเตรยมตวใหพรอมรบกบความทาทายใหมๆ ทจะเกดขน ดงนน จงตองมการตระเตรยมวางแผนพฒนาความร ความสามารถและศกยภาพของทรพยากรบคคลทงในภาครฐและภาคเอกชน พรอมทงคนหาคณลกษณะและขดความสามารถทพงประสงคของทรพยากรมนษยไทย อนประกอบดวยความร ทกษะ ความสามารถ คานยม ทศนคต สมรรถนะ และบทบาทหนาทของทรพยากรมนษยทเหมาะสมเพอรองรบกบการเปลยนแปลงในอนาคต

ดงนน คณะพฒนาทรพยากรมนษย สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร เลงเหนถงปญหาทจะเกดขนหากไมมการเตรยมความพรอมดานคนและองคการ อกทงตระหนกถงความส าคญของการเตรยมความพรอมดงกลาว จงขอเสนอใหมการด าเนนการปฏรป โดยใหมการศกษาวจยคณลกษณะและขดความสามารถของทรพยากรมนษยและองคกรไทย ใหมความเหมาะสมและทนตอการเปลยนแปลงทจะเกดขนในอกไมกปขางหนา โดยใชเทคนคการวจยแบบตางๆ ไดแก เทคนคการสรางภาพอนาคต (Scenario Planning) โดยเชญผทรงคณวฒ นกวชาการทงจากภาครฐ เอกชนและประชาสงคมรวมแสดงทศนะพรอมทงแลกเปลยนความคดเหนเกยวกบแนวโนมสภาพสงคม การเมองและเทคโนโลยของโลกและของประเทศไทย ตลอดจนระบบราชการไทยในทศวรรษหนา การสมภาษณเชงลก (In-depth interview) การสนทนากลม (Focus Group) และการส ารวจความคดเหน (Opinion Survey) รวมไปถงเทคนค EFR (Ethnographic Futures Research)

การวจยอนาคตเปนวธการศกษาอยางเปนระบบเกยวกบแนวโนมตางๆ ทคาดวาจะเปนไปได (Possible) หรอนาจะเปนไปได (Probable) อนจะน าไปสการควบคมและผลกดนใหเปนไปตามทตองการในอนาคตได โดยมเปาหมายส าคญ ๓ ประการ คอ ๑) สรางภาพอนาคตทจะเปนและทควรจะเปน ๒) แสวงหาทางเลอกทจะด าเนนการในอนาคต และ ๓) กระตนใหตระหนกถงภยอนตรายทจะเกดขนในอนาคตและหาแนวทางการแกไขตอไป

วตถประสงคทตองการแกไข: พฒนาทรพยากรมนษยและองคการไทยใหมคณลกษณะและขดความสามารถทเหมาะสมกบการเปลยนแปลงสระบบเศรษฐกจดจตอลทงในปจจบนและอนาคต

ขอเสนอแนะ: ใหมการศกษาวจยเพอก าหนดคณลกษณะและขดความสามารถของทรพยากรบคคลและองคการตางใหสอดรบกบนโยบายเศรษฐกจดจตอล ตลอดจนน าผลทไดจากการศกษามาก าหนดเปนแนวนโยบาย/กลยทธ/หรอการสรางเครองมอทจงใจสงเสรมและสนบสนนใหองคกรตางๆ มการพฒนากระบวนการและกลไกเพอสรางสรรคคณลกษณะและขดความสามารถทเหมาะสมของทรพยากรมนษยและองคการไทยเพอรองรบระบบเศรษฐกจดจตอล

๕. ความสขและคณภาพชวต

จากการศกษาของ ศ.ดร.กลยาณ เสนาส และศ.ดร.อนสรณ สงหภกด ในงานวจยทไดคนควาเกยวกบเรองความสขของคนไทย๙ พบวา ความพงพอใจในการตระหนกในคณคาของชวต (ความพงพอใจในครอบครว ความพงพอใจในสขภาพ และความพงพอใจในงาน) เปนตวพยากรณของความสขทดกวาการมงเนนในการเปนเจาของวตถ (เชน รายได) เมอเปนเชนนเปาหมายของนโยบายสาธารณะของประเทศ ตองมงเนนไปท ความสขมวลรวมของประเทศ (Gross domestic happiness -GDH) โดยควรใชควบคไปกบ GDP ซงเปนดชนทเปนภาวะวสย (Objective indicators) ถงแมวา ดชนอตวสย (Subjective indicators) จะมขอจ ากด

๙ Senasu, K., & Singhapakdi, A. (๒๐๑๔). Happiness in Thailand: The Effects of Family, Health and Job

Satisfaction, and the Moderating Role of Gender. JICA-IR Working Paper, No. ๗๖, ๑-๓๐.

หลายประการ ดชนภาวะวสยกมขอบกพรองเชนกน ความทาทายของรายงานสาธารณะคอ การใชจดแขงของดชนทงสองรวมกน

นอกจากนนในประเดนของการพฒนาองคกรภาคอตสาหกรรมไทยทมปญหาเกยวของกบการกดขแรงงานและการคามนษย ผศ.ดร.สมบต กสมาวล ไดน าเสนอไวดงน

ประเดนการปฏรป ปญหา วตถประสงคทตองการแกไข

ขอเสนอแนะ

การพฒนาองคกรภาคอตสาหกรรมไทยทมปญหาเกยวของกบการกดขแรงงานและการคามนษย

รายงานการคามนษยป ๒๕๕๗ สหรฐอเมรกาลดอนดบไทยไปบญช ๓อยอนดบรงทาย รายงานระบวา ประเทศไทยเปนประเทศตนทาง ปลายทาง และทางผานส าหรบการคาผชาย ผหญงและเดกเพอการบงคบใชแรงงานและการบงคบคาประเวณ เหยอจากประเทศเพอนบานซงไดแก จน เวยดนาม รสเซย อซเบกสถาน อนเดย และฟจ เตมใจอพยพเขามาอยในประเทศไทย บอยครงไดรบความชวยเหลอจากญาตหรอคนในชมชน หรอผานเครอขายแบบไมเปนทางการทท าหนาทจดหาหรอลกลอบน าพาบคคล ทงนประมาณการวามแรงงานขามชาตในไทย ๒ ถง ๓ ลานคน สวนใหญมาจากพมา ซง

พฒนาองคกรไทยทยงมปญหาดานการกดขแรงงานใหมความเคารพในหลกสทธมนษยชน

พฒนานโยบาย กลไกและแนวทางปฏบตของหนวยราชการทเกยวของกบการลดและขจดปญหาการกดขแรงงานและการคามนษยในองคกรภาคอตสาหกรรมทยงเปนปญหา เชน กระทรวงแรงงานกระทรวงอตสาหกรรม ฯลฯ

การหลดจากบญช ๓ รายงานสถานการณการคามนษย (TIP Report)ของสหรฐอเมรกา

๑. ในระดบองคการ: ขอเสนอใหน าเอาแนวทางการพฒนา Happy workplaceซงทางคณะพฒนาทรพยากรมนษย นดา ไดท าการศกษาวจย รวมกบทาง สสส. มาเปนแนวทางในการพฒนาองคกรภาคอตสาหกรรมเปาหมายทยงมปญหาดานการกดขแรงงานและการคามนษย ใหมมาตรฐานในการบรหารจดการและการดแลคณภาพชวตของบคลากร

๒. ในระดบหนวยงานภาครฐ:

๓. ควรพฒนาเครองมอและบงคบใช “มาตรฐานขนต าดานการบรหารแรงงานตามหลกสทธมนษยชนสากล” โดย

ประเดนการปฏรป ปญหา วตถประสงคทตองการแกไข

ขอเสนอแนะ

เปนคนกลมใหญของเหยอการคามนษยในไทย ทงนจากการประมาณการขนต าเหยอหลายหมนคนซงเขามาในประเทศไทยถกบงคบ ขเขญ หลอกลวง ใหเขาสการใชแรงงานหรอถกกดขในอตสาหกรรมทางเพศ สงทส าคญ แรงงานทเปนเหยอการคามนษยในประเทศไทยถกกดขในธรกจประมง และอตสาหกรรมทเกยวของกบการประมง กจการสงทอระดบลาง โรงงาน และการท างานบาน และเหยอบางรายถกบงคบใหเปนขอทานขางถนน รายงานฉบบนระบวา รฐบาลไทยไมสามารถด าเนนการใหสอดคลองกบมาตรฐานขนต าของสหรฐอเมรกาเพอการขจดการคามนษย ในรายงานการคามนษยป ๒๕๕๕ และ ๒๕๕๖ ประเทศไทยไดรบการยกเวนจากการถกลดระดบไปอยในบญชกลมท ๓ (Tier ๓) เนองจากรฐบาลไดเสนอ

เนนไปทภาคอตสาหกรรมทมปญหา

๔. จดท ารายงานสถานการณแรงงานและการคามนษย ของประเทศไทย

๕. พฒนานโยบายการเงนและภาษเพอชวยเหลอ กระตนและสนบสนนใหภาคอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไดมการบรหารจดการแรงงานใหไดมาตรฐาน

๖. มบทลงโทษขาราชการทมพฤตกรรมคอรรป-ชนซงเกยวของกบการกดขแรงงานและการคามนษย

๗. ในระดบรฐบาล: - ควรมการก าหนด

“วาระแหงชาต”วาดวยการยกระดบมาตรฐานคณภาพชวตของแรงงานภาคอตสาหกรรม

- ควรมการก าหนดนโยบายการขจดปญหาการกดข

ประเดนการปฏรป ปญหา วตถประสงคทตองการแกไข

ขอเสนอแนะ

แผนทจะด าเนนการใหประเทศไทยสามารถปฏบตตามมาตรฐานขนต าในการขจดปญหาการคามนษย อยางไรกตามตามกฎหมายวาดวยการปกปองเหยอการคามนษย (TVPA) ใหยกเวนประเทศจากการถกลดอนดบได ๒ ป มาตรการยกเวนนไมสามารถใชไดกบประเทศไทย ดวยถอวาไมไดมความพยายามอยางเพยงพอทจะปฏบตตามมาตรฐานขนต าในการขจดการคามนษย จงใหลดระดบลงไปอยในบญชกลมท ๓ (Tier ๓)

แรงงานและการคามนษย

๖. วฒนธรรมของชาต จากการน าเสนอประเดน การศกษากระแสวฒนธรรมของชาตสการสรางประโยชนเชงสงคมของ

ประเทศ ของผศ.ดร. วฒไกร งามศรจตต ไดสรปเปนประเดนทส าคญดงน การพฒนาประเทศอาศยการพฒนามตเศรษฐกจ สงคม เทคโนโลย และวฒนธรรม ในปจจบนประเทศ

ไทยไดผลกดนการพฒนาประเทศในมตเศรษฐกจไดอยางเปนรปธรรม ในขณะทการพฒนาประเทศโดยใชกลไกของวฒนธรรมยงไดรบการผลกดนคอนขางนอย ในตางประเทศมการใชกลไกดานวฒนธรรมนในการพฒนาประเทศ ไมแตเพยงเปนการด ารงรกษาวฒนธรรมของชาตไวเทานน ยงสามารถใหเกดผลลพธทางเศรษฐกจและสงคมอกดวย การสรางมลคาทางวฒนธรรมใหสามารถเกดผลในเชงเศรษฐกจผานการทองเทยวและอตสาหกรรมสรางสรรคไดประจกษแลววาสามารถท าไดจรงและเปนรปธรรม

สาเหตและปญหา: วฒนธรรมของชาตไทยปรากฏอยในโบราณสถาน ประวตศาสตร องคความรทองถน วถชวต และบคลกของคนไทย และถอไดวาประเทศมสงเหลานอยทวประเทศ แตขาดการน าเชอมโยงวฒนธรรมตางๆ เหลานเขากบประชาชน การใชสอถกมองวาเปนสงทจะสามารถท าใหประชาชนเขาถงวฒนธรรมไดมประสทธภาพทสด หากแตยงมชองทางในการเชอมโยงวฒนธรรมเขาสประชาชนไดเชนกน เชน การเชอมโยงโดยน าประชาชนเขาสวฒนธรรมผานกจกรรมการทองเทยว กจกรรมทางเศรษฐกจและสงคม ในรปแบบนจะชวยใหประชาชนไดรบทงความร ความเขาใจ และความเพลดเพลนกบวฒนธรรมมากขน พรอมทงสามารถท าใหประชาชนมความปรารถนาและความตองการเขาถงสถานททางวฒนธรรมตางๆ ทมอย เปนการสงเสรมใหประชาชนไดเรยนรวฒนธรรมของชาตใหมากขน ซงสามารถชวยกระตนใหประชาชนเขาใจถงรากเหงา เขาใจวฒนธรรมของชาตอยางถกตองและครอบคลมเพยงพอนอกเหนอจากการเรยนรในต าราและหองเรยน

วตถประสงค: เพอน าเสนอแนวทางการเชอมโยงประชาชนและโครงสรางทางวฒนธรรมของชาตเพอการเพมมลคาเชงสงคมแกประเทศ

แนวทางและขอเสนอแนะ: ๑. ศกษาความเปนไปไดในการเชอมโยงประชาชนกบวฒนธรรมของชาต โดยศกษาจากความตองการการ

เรยนรวฒนธรรมของชาต (Cultural learning motivation and needs) ความตองการการเดนทางและความตองการเขารวมกจกรรมทางเศรษฐกจและสงคมของประชาชนเพอเรยนรวฒนธรรมของชาต (Travel behavior)

๒. ศกษากระแสความรทางวฒนธรรม (Cultural knowledge flow) ของประเทศจากตนน าสปลายน า ๓. น าเสนอแนวทางการเชอมโยงประชาชนกบวฒนธรรมของชาตเพอประโยชนในเชงสงคม อางอง: Towse, R. (Ed.). (๒๐๑๑). A handbook of cultural economics. Edward Elgar Publishing. Santagata, W. (๒๐๐๒). Cultural districts, property rights and sustainable economic

growth. International Journal of Urban and Regional Research, ๒๖(๑), ๙-๒๓. Throsby, D. (๑๙๙๙). Cultural capital. Journal of cultural economics, ๒๓(๑-๒), ๓-๑๒.

-๑๕๗-

นอกจากนน ผศ.ดร.อรนช พฤฒพบลยธรรม ไดพยายามจดกลมคานยมหลกของคนไทย ๑๒ ขอ ทเสนอโดยหวหนา คสช. (พลเอกประยทธ จนทร โอชา) ออกมาใหเปนค าส าคญทจดจ าไดงาย คอ “THAI CORES” ดงน

THAI CORES

• T = The Three Institutions to adhere ( 1)

= Tolerance and sacrifice ( 2)

• H = Having gratitude to parents and teachers ( 3)

• A = Austere practices according to the King’s advices ( 9)

• I = Inquiry for knowledge ( 4)

= Immunity for sufficient protection ( 10)

-๑๕๘-

• C = Cultural awareness ( 5)

= Commitment to democracy ( 7)

• O = Obedience to the law ( 8)

• R = Religion-related strength ( 11)

• E = Ethical thinking and living ( 6)

• S = Social concerns/coherance ( 12)

*******************************************

แนวทางการปฏรปดานโลจสตกส โดย

อาจารย ดร.ศวกา ดษฎโหนด และผชวยศาสตราจารย ดร.จงสวสด จงวฒนผล

-๑๖๐-

ภาคอตสาหกรรมการผลต การเกษตร และการบรการของไทยก าลงเผชญกบความกดดนและความทาทายทส าคญในหลายๆดานจากสภาวะปจจบนของเศรษฐกจโลก สงผลใหเกดผลกระทบโดยตรงตอผผลตและผใหบรการเปนอยางมาก เชน การปรบลดขนาดขององคกร หรอการลดกระบวนการงานทไมก อใหเกดมลคาเพม เพอใหตนทนการด าเนนงานเปนไปอยางเหมาะสม ทงนปจจยการด าเนนงานดานโลจสตกสกเปนสวนหนงของตวชวดส าคญทมผลกระทบโดยตรงตอการด าเนนธรกจ เนองจากเปาหมายหลกขององคกรคอ การใหความส าคญกบการควบคมตนทนทเพมสงขน การควบคมคณภาพและการบรการทรวดเรว สอดคลองกบความตองการของผบรโภค ดงนนการบรหารงานโลจสตกสดวยตนทนทสงเกนไป มขนตอนการท างานทซบซอน ไมจ าเปน หรอไมกอใหเกดประโยชนตอทงองคกรและกลมลกคาเปาหมาย กจะท าใหการจดการดานโลจสตกสเปนไปไดอยางไมมประสทธภาพ นอกจากนผลกระทบจากการเปดการคาเสรอาเซยนจะท าใหมการแขงขนในระดบเวทสากลเพมมากขน เปนเหตใหองคกรตางๆ ทงภาครฐและเอกชนในประเทศตองมการปรบตวเพอสรางความแตกตางในการด าเนนงาน และเพอรองรบสภาพการแขงขนท จะเขามาในอกไมกปขางหนาอกดวย จากขอมลเบองตนของส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต (วช.) พบวา ตนทนดาน โลจสตกสของไทยอยทประมาณ รอยละ๑๕.๒ ของผลตภณฑมวลรวมของประเทศ ซงสงกวาประเทศสงคโปรและประเทศมาเลเซยเสยอก

ทงนในการเสนอแนวทางในการปฏรปโลจสตกสนน จ าเปนอยางยงทจะตองท าความเขาใจถงบทบาทของการจดการโลจสตกสตอระบบเศรษฐกจของประเทศกอน เพอทจะท าใหการก าหนดกลยทธและแนวทางปฏบตเปนไปอยางเหมาะสม เนองจากเศรษฐกจของไทยทงภาคอตสาหกรรม การเกษตร และการบรการ ขนอยกบการคาระหวางประเทศ ในขณะทตนทนการบรหารจดการดานโลจสตกสกมแนวโนมทจะเพมมากขน โดยเฉพาะเมอเทยบกบคแขงขนทางการคา แตขณะเดยวกนคณภาพของการใหบรการทงในเรองของพธการศลกากรหรอโครงสรางพนฐานการคมนาคมขนสงไมไดถกพฒนาไปทศทางทถกตอง กจะท าใหมาตรฐานการจดการระบบโลจสตกสของไทย ไมสามารถแขงขนกบประชาคมโลกได

ตวอยางเชน ประเทศไทยเปนแหลงผลตสนคาหลายชนดทมคณภาพ โดยเฉพาะในอตสาหกรรม ยานยนตและชนสวนอเลกทรอนกส อยางไรกตาม หลายๆบรษทยงตองน าเขาวตถดบและวสดตางๆในการผลตจากประเทศเพอนบาน ดงนนระบบการจดการโลจสตกสทไมมประสทธภาพ เชน การจดการทรพยากรทไมเหมาะสม การสงมอบและการน าเขาของสนคาวตถดบเปนไปอยางลาชาเนองจากตดขดดานขอมลและเอกสารของพธการศลกากร หรอระเบยบการน าเขาสนคาทมมาตรฐานทแตกตางกนระหวางประเทศคคา การขาดการอ านวยความสะดวกทางการคาตามแนวชายแดน ผใหบรการโลจสตกสรายยอยทมระบบการจดการและมาตรฐานทไมไดมาตรฐาน เปนตน กจะมผลท าใหผประกอบการของไทยไมสามารถแขงขนกบผประกอบการรายใหญจากตางประเทศได

รายงานฉบบนจดท าขนเพอเสนอแนวทางในการปฏรปเพอเพมศกยภาพในการแขงขนในดานการจดการโลจสตกส โดยจะพจารณาถง ๑) สมรรถนะของระบบโลจสตกสของประเทศ ๒) การพฒนาระบบหวงโซอปทานควบคไปกบการจดการโลจสตกส และ ๓) การจดการระบบสารสนเทศ

-๑๖๑-

ประเดนท ๑ สมรรถนะของระบบโลจสตกสของประเทศ ในการทจะเพมสมรรถนะการด าเนนงานดานโลจสตกส ใหสามารถแขงขนกบประเทศเพอนบานใน

ภมภาคอาเซยนหรอในระดบโลกไดนน จ าเปนตองเขาใจถงตวชวดทส าคญๆในการประเมนประสทธภาพของโลจสตกสเสยกอน เพอใหผทเกยวของกบการด าเนนงานดานโลจสตกสทงทางตรงและทางออมในระบบการท างานของหวงโซอปทานหรอซพพลายเชน เขาใจถงจดแขงและขอจ ากดตางๆ เพอใหเกดการพฒนาและยกระดบการด าเนนงานในทศทางทถกตองและเหมาะสมตามมาตรฐานสากลของประเทศชนน าตางๆได และดวยทตงของประเทศไทยจะท าใหไทยมขอไดเปรยบในการเปนศนยกลางของระบบโลจสตกสของภมภาคเมอเขาสยค AEC ระบบโลจสตกสพนฐานทมประสทธภาพจงนบเปนเรองส าคญ

ในประเดนดงกลาวน ธนาคารโลก (World Bank) ซงเปนหนวยงานสากลทเปนกลาง ไดก าหนด Logistic Performance Index – LPI ขนเพอใชเกณฑมาตรฐาน (benchmark) ในการวดเปรยบเทยบผลปฏบตการโลจสตกสทางการคาของประเทศตาง ๆ ซงจะประกอบไปดวย ๖ ตวชวดหลกๆ ดงน

๑) การปรบปรงประสทธภาพกระบวนการดานพธการศลกากร The efficiency of customs and border management clearance (“Customs”).

๒) การปรบปรงคณภาพของโครงสรางพนฐานของระบบการคาและการจดสงสนคา The quality of trade and transport infrastructure (Infrastructure”).

๓) การก าหนดราคาคาขนสงสนคาระหวางประเทศ The ease of arranging competitively priced shipments (Ease of arranging shipments”).

๔) การปรบปรงความสามารถและคณภาพของการใหบรการดานโลจสตกส The competence and quality of logistics services (“Quality of logistics services”).

๕) การเพมประสทธภาพในการตรวจสอบและตดตามสนคาทขนสง The ability to track and trace consignments (“Tracking and tracing”).

๖) ความตรงตอเวลาของการขนสงสนคา The frequency with which shipments reach consignees within scheduled or expected delivery times (“Timeliness”).

LPI ของแตละประเทศเปนผลของการส ารวจความเหนของผประกอบการในประเทศนนๆ โดยผล

ส ารวจลาสดในปพ.ศ. ๒๕๕๗ (ค.ศ. ๒๐๑๔) นน ระบวาประเทศไทยอยในอนดบท ๓๕ จากทงหมด ๑๖๐ ประเทศ โดยมคะแนนในดานตางๆดงน (http://lpi.worldbank.org)

-๑๖๒-

ตารางท ๑ คะแนน LPI ของประเทศไทยปปจจบน (พ.ศ. ๒๕๕๗) เปรยบเทยบกบคะแนนในอดต

Year LPI Rank

LPI Score

Customs Infrastructure International shipments

Logistics competence

Tracking & tracing

Timeliness

๒๐๑๔ ๓๕ ๓.๔๓ ๓.๒๑ ๓.๔ ๓.๓ ๓.๒๙ ๓.๔๕ ๓.๙๖ ๒๐๑๒ ๓๘ ๓.๑๘ ๒.๙๖ ๓.๐๘ ๓.๒๑ ๒.๙๘ ๓.๑๘ ๓.๖๓ ๒๐๑๐ ๓๕ ๓.๒๙ ๓.๐๒ ๓.๑๖ ๓.๒๗ ๓.๑๖ ๓.๔๑ ๓.๗๓ ๒๐๐๗ ๓๑ ๓.๓๑ ๓.๐๓ ๓.๑๖ ๓.๒๔ ๓.๓๑ ๓.๒๕ ๓.๙๑

จากตารางท ๑ จะเหนไดวา ถงแมอนดบท ๓๕ ทประเทศไทยไดรบในป พ.ศ. ๒๕๕๗ จะขยบสงขน

กวาอนดบท ๓๘ ทไดรบเมอป พ.ศ. ๒๕๕๕ แตกยงต ากวาอนดบท ๓๑ ทไดรบเมอป พ.ศ. ๒๕๕๐ แสดงใหเหนวาสมรรถนะดานโลจสตกสของประเทศไทยมพฒนาการทไมสม าเสมอ และยงลาหลงกวาพฒนาการของประเทศอนๆ และเมอเปรยบเทยบผลการส ารวจของปลาสดกบประเทศตางๆ ในภมภาคอาเซยน โดยเฉพาะสงคโปร (อนดบท ๕) และมาเลเซย (อนดบท ๒๕) จะพบวาทงสองประเทศดงกลาวมผลการประเมนทคอนขางดกวาประเทศไทยเกอบทกดาน

ภาพท ๑: LPI: Infrastructure vs. Customs

-๑๖๓-

จากภาพท ๑ จะเหนไดวาในดานพธการศลกากรและระบบโครงสรางพนฐาน ประเทศไทยอยในอนดบท ๓๖ และ ๓๐ ตามล าดบ แมวาโดยภาพรวมจะดกวาประเทศเพอนบานสวนใหญในแถบอาเซยน เชน เวยดนาม อนโดนเซย หรอ พมา แตในเวทระดบสากลแลวนน ยงเปนรองประเทศจน ไตหวน ญป น ฮองกง และสงคโปรอยพอสมควร ในสวนของดานราคาคาขนสงและความสามารถในการใหบรการดานโลจสตกส (จากภาพท๒) กเปนในทศทางเดยวกน ซงจะเหนไดวาประเทศเพอนบานอยางสงคโปร ฮองกง หรอญปนมมาตรฐานในการบรการทคอนขางสงในขณะทการก าหนดราคาคาขนสงสนคาเปนไปอยางเหมาะสม อยางไรกตามเมอเทยบกบมาเลเซยซงเปนคแขงของเราโดยตรงจะพบวา คาบรการในการขนสงสนคาของมาเลเซย (อนดบท ๑๐) คอนขางทจะมราคาทต ากวาของไทย (อนดบท ๓๙) มาก เมอเทยบกบคณภาพและการบรการทไดรบ ในสวนของตวชวดดานความตรงตอเวลาของการขนสงสนคา (จากภาพท ๓) จะเหนไดวาประเทศไทย (อนดบท ๒๙) มคาการประเมนทดกวามาเลเซย (อนดบท ๓๑) และจน (อนดบท ๓๖) อยเลกนอย

จากขอมลการส ารวจการด าเนนงานดานโลจสตกสดงทไดกลาวไปขางตนแลวนน จะ เหนไดวา โลจสตกสเปนเรองทไดรบความสนใจมากขนเรอยๆ เนองจากการด าเนนดานโลจสตกสเปนตนทนทส าคญทมผลตอการอยรอดส าหรบหลายๆองคกร ดงนนในการเพมประสทธภาพการด าเนนงานดานโลจสตกสของประเทศไทยนนควรเรมจากการพฒนาตวชวดตางๆ ทง ๖ ขอน ใหทดเทยมกบประเทศเพอนบานเพอสรางความแตกตางในการแขงขนของธรกจในประเทศ

ภาพท ๒: LPI: International Shipment vs. Logistics Competence

-๑๖๔-

ภาพท ๓: LPI: Tracking and Tracing vs. Timeliness แนวทางการปฏรป ๑. ตองปรบปรงประสทธภาพกระบวนการดานพธการศลกากร รวมถงหนวยงานภาครฐอนๆ เชน อย. กรม

ปศสตว ฯลฯ ทเกยวของในการอนมตการผานแดนของสนคาทกรปแบบ ใหมการบรณาการอยางตอเนอง มชวงเวลาการใหบรการทยดหยน และเพมสะดวกในการขอรบบรการ

๒. ตองพฒนาระบบการขนสงในรปแบบอนๆเชนทางราง (รางคส าหรบการจนสงสนคา) และทางน า รวมถงระบบการขนสงเชอมตอหลายรปแบบใหเกดขนอยางเปนรปธรรม เพอใหเกดทางเลอกการขนสงทตนทนต า และเปนมตรกบสงแวดลอม

๓. ตองมมาตรการสนบสนนใหเกดผประกอบการรายยอย โดยเฉพาะอยางยง ผประกอบการรถขนสงทไดมาตรฐาน โดยใชมาตรการตางๆทงการสนบสนนการลงทน และดานภาษ เพอจงใจใหมผประกอบการเพมมากขน

๔. ในสวนของการขนสงทางถนน ควรพฒนาจดใหบรการรถบรรทกอยางเปนระบบและปลอดภย เพอยกระดบคณภาพชวตของผปฏบตการ เพอจงใจใหมผสนใจในอาชพมากขน

ประเดนท ๒ การพฒนาระบบหวงโซอปทาน

การพฒนาระบบหวงโซอปทาน กเปนอกหนงปจจยทส าคญในการสรางโอกาสและความไดเปรยบในการแขงขนในเวทการคาโลก เนองจากการจดการโลจสตกสเปนสวนหนงของการจดการในระบบหวงโชอปทาน ทเกยวของกบการออกแบบโครงสรางพนฐาน เชนการคมนาคมขนสงแบบครบวงจรทงทางบก ทางเรอ และทางอากาศ เพอใหประเทศไทยเปนศนยกลางของสมาคมอาเซยนไดอยางมประสทธภาพ ท าใหการวางแผน

-๑๖๕-

ดานการควบคมการไหล การจดเกบสนคา และการบรการการขนสงสนคาจากจดเรมตนในระบบของหวงโซอปทาน (วตถดบ) ไปปลายทางสผบรโภค เปนไปอยางสะดวกรวดเรวดวยการบรหารตนทนทเหมาะสม ทงนส านกงานโลจสตกส กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร กระทรวงอตสาหกรรม ไดก าหนดการวดประสทธภาพและประเมนผลการด าเนนงานดานโลจสตกสของสถานประกอบการไวทงหมด ๙ ขอ โดยมการตรวจวดความสามารถเปนตวชวดใน ๓ มต ทงในสวนของตวชวดดานการบรหารงานตนทน (Cost Management Index) ตวชวดดานเวลา (Lead Time Index) ตวชวดดานความนาเชอถอ (Reliability Index) เปนตน ทงนกจกรรมทส าคญของโลจสตกสทง ๙ กระบวนงาน ประกอบดวย

๑) การวางแผนหรอการคาดการณความตองการของลกคา ๒) การใหบรการแกลกคาและกจกรรมสนบสนน ๓) การสอสารดานโลจสตกสและการจดการค าสงซอ ๔) การจดซอ จดหา ๕) การจดการเครองมอเครองใชตางๆ และการบรรจหบหอ ๖) การเลอกสถานทตงของโรงงานและคลงสนคา ๗) การบรหารสนคาคงคลง ๘) การขนสง ๙) โลจสตกสยอนกลบ

ทงนควรจะเรมจากการศกษาพฒนาออกแบบโครงสรางพนฐานของท งโลจสตกสและโซอปทาน การคมนาคมขนสงในดานตางๆ รวมถงการศกษา อปสงค และ อปทาน และแบบจ าลองการเคลอนยายสนคาทงภายในและระหวางประเทศของแตละภาคอตสาหกรรม เพอก าหนดกลยทธและแนวทางปฏบตใหเปนไปอยางมระบบเพอยกระดบประสทธภาพการจดการโลจสตกส และโซอปทานภายใตกระแสการเปดการคาเสรในกลมอาเซยน และในระดบโลกได แนวทางการปฏรป ๑. ศกษาอปสงคและอปทาน (Demand and Supply) ของแตละภาคอตสาหกรรม ๒. พฒนาแบบจ าลองการเคลอนยายสนคาทงภายในและระหวางประเทศของแตละภาคอตสาหกรรม เพ อ

ก าหนดเปนตนแบบส าหรบการก าเนดธรกจ ประเดนท ๓ ความสามารถในการตรวจสอบและตดตามสนคาทขนสง

จากการศกษาการด าเนนงานดานโลจสตกสของธนาคารโลกในป ๒๕๕๗ พบวา ความสามารถในการตรวจสอบและตดตามสนคาทขนสงของประเทศไทยอยในอนดบท ๓๓ เมอเทยบกบประเทศเพอนบานในกลมอาเซยนอยางสงคโปร (อนดบท ๑๑) และมาเลเซย (อนดบท ๒๓) เปนตน ทงน หากพดถงในเวทระดบสากลแลว ประเทศผน าทางดานเทคโนโลยอยาง สหรฐอเมรกา (อนดบท ๒) ญปน (อนดบท ๙) ฮองกง (อนดบท ๑๓) และไตหวน (อนดบท ๑๗) ตางมการตดตงระบบสารสนเทศททนสมย อยางเชน (Radio frequency

-๑๖๖-

Identification (RFID), E-business, Enterprise Resource Planning (ERP), E-Procurement, Material Requirement Planning (MRP) หรอ ระบบ Distribution Resource Planning เขามาชวยในการเชอมโยงกระบวนการจดการในระบบหวงโซอปทาน และการจดการระบบโลจสตกส ท าใหกระบวนการตรวจสอบและตดตามสนคาทขนสงเปนไปอยางถกตอง รวดเรว

การพฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศ เพอเชอมโยงกบระบบโลจสตกสกเปนอกเรองหนงทมความส าคญในการสรางความไดเปรยบในเรองของการแขงขน การพฒนาระบบสารสนเทศควรจะเปนไปตามรปแบบการออกแบบระบบสนบสนนการตดสนใจ (Decision Support Systems) โดย Turban et al. (๒๐๑๐) ทจะมสวนประกอบของการจดการฐานขอมล (Database Management) การสรางโมเดลในรปแบบตางๆ (Model Management) การก าหนดตวชวด (Business Performance Management) และการออกแบบ user interface ทงายตอการใชงาน เพอชวยใหการเชอมโยงขอมลการท างานในระบบโลจสตกสกบหนวยงานอนๆ ทเกยวของ เชนขอมลจากกระทรวงคมนาคม กระทรวงอตสาหกรรม หรอ กระทรวงพาณชย เปนตน เปนไปอยางรวดเรว และงายตอการเขาถงขอมล และการใชขอมลใหเกดประโยชนตอการจดการเปนตน แนวทางการปฏรป ๑. พฒนาระบบสารสนเทศเพอใหชวยใหการเชอมโยงขอมลการท างานในระบบโลจสตกสกบหนวยงานอนๆ

ทเกยวของ เชน ขอมลจากกระทรวงคมนาคม กระทรวงอตสาหกรรม หรอ กระทรวงพาณชย เปนตน เปนไปอยางรวดเรว และงายตอการเขาถงขอมล

๒. สนบสนนใหเกดการใชอปกรณทชวยเพมความสามารถในการเชอมตอขอมล เชน รหสแทง หรอ Radio frequency Identification (RFID)

แนวทางปฏรปพลงงาน

โดย รองศาสตราจารย ดร.วชต หลอจระชณหกล และ

ศาสตราจารย ดร.ธระพงษ วกตเศรษฐ

-๑๖๘-

๑. ประเดนและเปาหมายของการปฏรปพลงงาน ทศทางในการปฏรปพลงงานไทยจะตองมเปาหมายหลกทชดเจน จงจะสามารถก าหนดยทธศาสตร

และมาตรการทจะน าไปสเปาหมายทตองการได พลงงานหลกทใชในประเทศไทยในปจจบนคอน ามน กาซธรรมชาต ไฟฟา และพลงงานหมนเวยน เปาหมายหลกในการปฏรปพลงงานทจะเปนประโยชนตอสงคมสวนรวมกคอท าใหตนทนในการจดหาพลงงานดงกลาวต าทสด ถาสงคมยอมรบเปาหมายน การจดการพลงงานควรจะมแนวทางในลกษณะทไมท าใหเกดการแสวงหา “ก าไรเกนควร” จากพลงงานดงกลาว เมอมการจดหาพลงงานดงกลาวดวยตนทนทต าทสด กจะมผลท าใหตนทนการผลตสนคาตางๆ มตนทนการผลตต าลงไปดวย เปนการเพมศกยภาพในการแขงขนของประเทศ

นอกจากการปฏรปการจดหาพลงงานในลกษณะทท าใหเกดตนทนต าทสด การปฏรปพลงงานจะตองมหนวยงานก ากบกจการพลงงานทมความร สามารถก ากบ ตดตาม และสนบสนนกจการในการจดหาพลงงานทท าใหการจดหาพลงงานมตนทนต าทสด

๒. ลกษณะของปญหาในภาคพลงงานและแนวทางการปฏรป ลกษณะของปญหาสามารถแยกออกไดตามประเภทของพลงงาน กลาวคอ น ามน กาซธรรมชาต ไฟฟา และพลงงานหมนเวยน จะไดมการกลาวถงลกษณะปญหาหลกของแตละพลงงาน วตถประสงคในการแกไขปญหา และขอเสนอแนะ ๒.๑ พลงงำนน ำมน

ปญหาหลกทควรไดรบการพจารณาอยางเรงดวนกคอการก าหนดราคาขายปลกน ามน ราคาน ามนประเภทตางๆ ในระดบราคาขายสงและราคาขายปลกทถกก าหนดมาจากสตร ราคาขายสงน ามน = (ราคา ณ โรงกลน + ภาษสรรพสามต + ภาษเทศบาล + กองทนน ามน+ กองทนเพอสงเสรมการอนรกษพลงงาน) คณดวย ๑.๐๗ และ

ราคาขายปลกน ามน = ราคาขายสง + (คาการตลาด) คณดวย ๑.๐๗ โดยอตราภาษมลคาเพมเทากบรอยละ ๗

องคประกอบในโครงสรางราคาน ามนสามารถแยกออกไดเปน ๒ ประเภท องคประกอบประเภทแรกเปนองคประกอบทสะทอนตนทนทางกายภาพทขนอยกบสภาวะตลาด กคอองคประกอบราคา ณ โรงกลนทขนอยกบราคาน ามนดบและคาการกลนทรวมก าไรของโรงกลน กบองคประกอบคาการตลาดทขนอยกบตนทนการขนสงน ามนและก าไรของผคาน ามน องคประกอบประเภททสองเปนองคประกอบทขนอยกบนโยบายของรฐบาลทไมมความเกยวของกบสภาวะของตลาดน ามน คอองคประกอบภาษทงหมด องคประกอบกองทนน ามนและองคประกอบกองทนอนรกษพลงงาน

๒.๑.๑ ปญหำจำกกำรก ำหนดโครงสรำงรำคำน ำมน การก าหนดองคประกอบในโครงสรางราคาน ามนในปจจบนท าใหเกดการบดเบอนของราคา

ขายปลกน ามน ท าใหเกดการอดหนนระหวางผใชน ามนประเภทตางๆ และยงเปนภาระตอฐานะการคลงของรฐบาลในบางชวง เมอการบดเบอนราคาน ามนท าใหกองทนน ามนตดลบในบางชวงเวลา เพอใหเหนสภาพของ

-๑๖๙-

ปญหาในการการก าหนดองคประกอบในโครงสรางราคาน ามน จะยกตวอยางโครงสรางราคาในตารางท ๑ ซงเปนตวอยางของโครงสรางราคาน ามนในวนท ๑๘ มถนายน ๒๕๕๗ ตารางท ๑ โครงสรางราคาน ามนวนท ๑๘ มถนายน ๒๕๕๗

EX–P = ราคา ณ โรงกลน E.TAX = ภาษสรรพสามต M.TAX = ภาษเทศบาล OIL FUND = กองทนน ามน WH.P = ราคาขายสง VAT = ภาษมลคาเพม WS&VAT = ราคาขายสงทรวมภาษมลคาเพม MM = คาการตลาด RP = ราคาขายปลก ทมา:http://www.eppo.go.th/petro/price/index.html

การก าหนดองคประกอบในโครงสรางราคาน ามน ท าใหเกดการบดเบอนราคาขายปลกทสงเกตไดดงน

ก) น ามนหลกทง ๖ ประเภทมราคา ณ โรงกลนใกลเคยงกน เปนการแสดงวา ตนทนการกลนน ามนของน ามนแตละประเภทอยในระดบทใกลเคยงกน

ข) คาการตลาดของน ามนแตละประเภทมความแตกตางกนอยางเหนไดชด เชน คาการตลาดของน ามนดเซลเทากบลตรละ ๙๑ สตางค/ลตร ในขณะทคาการตลาดของอ ๘๕ เทากบ ๖.๔๓ บาท/ลตร เนองจากการจดสงน ามนมาจากระบบการสงเดยวกน คาการตลาดของน ามนประเภทตางๆ นาจะมระดบทใกลเคยงกนมากกวาน อยางไรกด คาการตลาดของอ ๘๕ ทสง อาจเปนการชดเชยคาเสยโอกาสของปมน ามนทมาจากความตองการทต าของอ ๘๕

ค) มความแตกตางในการเกบเงนเขากองทนน ามนอยางเหนไดชด ยกตวอยาง มการเกบเงนเขากองทนน ามนจากผใชน ามนเบนซนลตรละ ๑๐ บาท ในขณะทมการอดหนนผใชน ามนอ ๘๕ ลตรละ ๑๑.๖๐ สตางค ท าใหราคาขายปลกของเบนซนสงกวาอ ๘๕ ถงลตรละ ๒๑.๖๐ บาท ซงเปนความแตกตางทไมไดเกดจากตนทนการจดหาน ามนเลย แตเกดจากนโยบายของรฐบาลทก าหนดขนโดยพจารณาเฉพาะประเดนรกษาระดบราคาของน ามนบางชนดและฐานะการเงนของกองทนน ามนเทานน

ง) อตราภาษสรรพสามตซงเปนภาษหลกในโครงสรางราคาน ามนมอตราทแตกตางกนมากระหวางน ามนประเภทตางๆ ซงเปนอกองคประกอบในโครงสรางราคาน ามนทท าใหเกดการบดเบอนในราคาขายปลก และมสาเหตมาจากนโยบายของรฐบาลทพจารณาเฉพาะประเดนการหารายไดของรฐบาล

จ) การก าหนดเพดานราคา ณ โรงกลนทเทากบราคาเฉลยราคา ณ โรงกลนสงคโปรบวก คาขนสงจากสงคโปรมากรงเทพฯ คาความสญเสยน ามนระหวางขนสง คาประกนภย และคาปรบคณภาพ

-๑๗๐-

น ามน ซงอยบนพนฐานของเหตผลวา เปนราคาทตองช าระ ถามการน าเขาน ามนมาจากสงคโปร ในกรณทความตองการน ามนต ากวาความสามารถการกลนน ามนในประเทศ ราคา ณ โรงกลนตองต ากวาเพดานราคา ณ โรงกลนถามการแขงขนกนจรง แตในกรณทความตองการน ามนสงกวาความสามารถการกลนน ามนในประเทศ กมเหตผลทราคา ณ โรงกลนจะเทากบเพดานราคา ณ โรงกลนไดตามแนวคด import price parity ทงน คณะกรรมการก ากบกจการพลงงานมหนาททจะตองก ากบการก าหนดราคา ณ โรงกลนใหเปนไปตามสภาวะของตลาดน ามน อยางไรกตาม ในปจจบนเรามโรงกลนทมความทนสมยไมแพโรงกลนในภมภาคอาเซยน จงนาจะมการศกษาความเหมาะสมของ import price parity ในการก าหนดเพดานราคา ณ โรงกลน

๒.๑.๒ วตถประสงคทตองกำรแกไข วตถประสงคทตองการแกไขคอทบทวนหลกการในการก าหนดองคประกอบในโครงสราง

ราคาน ามนเพอลดการบดเบอนของราคาขายปลกน ามน และลดการอดหนนระหวางผใชน ามนประเภทตางๆ ๒.๑.๓ ขอเสนอแนะในกำรก ำหนดโครงสรำงรำคำน ำมน

ขอเสนอแนะในการก าหนดองคประกอบในโครงสรางราคาน ามนมดงตอไปน ๑) ยกเลกการใชกองทนน ามนในลกษณะเดมทท าใหเกดการอดหนนระหวางผใชน ามน

ประเภทตางๆ แตพจารณาก าหนดการใชกองทนน ามนเพอรกษาเสถยรภาพของราคาน ามนในสวนทเปนตนทนการผลตน ามนจรง ซงกคอองคประกอบราคา ณ โรงกลนและองคประกอบคาการตลาด การใชกองทนน ามนเพอรกษาเสถยรภาพของราคาน ามนเปนวตถประสงคเดมขอหนงในการก าหนดใหมกองทนน ามนในพระราชก าหนดแกไขและปองกนภาวะการขาดแคลนน ามนเชอเพลง พ.ศ. ๒๕๑๖ การใชกองทนน ามนเพอรกษาเสถยรภาพของราคาน ามนควรเปนวธทจะท าใหตนทนในการจดหาน ามนมการแกวงตวนอยลง โดยไมใหกองทนน ามนตดลบและเปนภาระตอสงคม (ดขอเสนอทางเลอกการใชกองทนน ามนเพอรกษาเสถยรภาพราคาน ามนใน Vikitset, ๒๐๑๔)

๒) แกไขพระราชก าหนดแกไขและปองกนภาวะการขาดแคลนน ามนเชอเพลง พ.ศ. ๒๕๑๖ ใหยกเวนภาษมลคาเพมในสวนของเงนทเกยวกบกองทนน ามนและกองทนเพอสงเสรมการอนรกษพลงงาน เพราะเงนสวนนมาจากผใชน ามน จงไมเกยวกบตนทนของโรงกลน และรฐบาลกไมไดขาดรายไดในสวนนในกรณทฐานะกองทนเทากบศนย

๓) เปดเผยราคา ณ โรงกลนทกแหง เพอสามารถตรวจสอบและใหคณะกรรมการก ากบกจการพลงงานก ากบใหเกดการแขงขนทแทจรง พรอมกบการเปดเผยเหตผลทราคา ณ โรงกลนทก าหนดเทากบเพดานของราคา ณ โรงกลน

๔) ก าหนดเพดานคาการตลาดของน ามนประเภทตางๆ ภายใตหลกการตนทนการจดสงและการจ าหนายน ามน โดยมผลตอบแทนทเหมาะสมและเปดเผยตอสาธารณะ

๕) ทบทวนระบบภาษทเกบจากน ามน ภาษหลกทอยในโครงสรางราคาน ามนคอภาษสรรพสามตทมความแตกตางระหวางน ามนประเภทตางๆ การคดภาษนาจะมการพจารณาจากวตถประสงคในการเกบภาษ การก าหนดภาษควรพจารณาจากวตถประสงคหลก ๒ ขอ คอการเกบภาษเพอเปนรายไดของรฐบาล และการเกบภาษทสะทอนความเสยหายตอสงแวดลอมจากน ามนประเภทตางๆ

-๑๗๑-

๖) ในระหวางทรฐบาลยงใชนโยบายอดหนนน ามนดเซล และกาซประเภทตางๆ ควรก าหนดคาธรรมเนยมการเสยภาษประจ าปส าหรบรถยนตนงสวนบคคลไมเกน ๗ คน (รย.๑) ทใชน ามนดเซล และ กาซประเภทตางๆ ใหสงกวาทใชน ามนประเภทอน เพอเรยกเกบคนเงนอดหนนทกองทนน ามนจายใหกบน ามนดเซล โดยใชระยะทางเฉลยตอคนตอปคณดวยอตราเงนอดหนนราคาน ามนดเซลโดยเฉลยในปนนๆ เพอลดภาระของผใชน ามน ULG และ GSH E๑๐ ๒.๒ กำซธรรมชำต

ประเดนส าคญทควรไดรบการพจารณาอยางเรงดวนคอหลกการในการคดคาผานทอกาซธรรมชาตของ ปตท. และการแบงกลมผใชกาซแอลพจออกเปน ๔ กลมดวยกน การคดคาผานทอกาซในปจจบนเปนการคดทอยบนพนฐานของการก าหนดราคาทมาจากสมมตฐานทไมสะทอนสภาวะตลาดทเปนจรง และบนพนฐานของอตราผลตอบแทนการลงทนทสงเกนไป ซงท าใหคาผานทอมอตราสงเกนไป

ปจจบนอตราคาบรการสงกาซธรรมชาตไดก าหนดจากองคประกอบหลก ๒ องคประกอบ กลาวคอ อตราทก าหนดจากการลงทนและผลตอบแทนการลงทน ( )dT และอตราทก าหนดจากคาใชจายในการด าเนนงาน ( )cT โดยมหนวยเปนบาทตอลานบทย ส าหรบลกคารายหนง คาผานทอจะเทากบองคประกอบคงทค านวณจากปรมาณกาซธรรมชาตทไดตกลงกนในสญญา คา dT คา cT และองคประกอบผนแปรทค านวณจากปรมาณกาซธรรมชาตทมการรบสงจรง ราคากาซธรรมชาตส าหรบลกคารายหนงจะถกก าหนดจาก

1 _ 1 3 2( )* * ( )*pool actual d zone contract c actualC P S Q T Q T S Q โดย

poolP (บาทตอลานบทย) = ราคากาซทจ าหนายใหแกโรงไฟฟาของ กฟผ. ผผลตไฟฟาอสระ ผผลตไฟฟารายเลก และผใชกาซอนๆ ทประกอบดวยกาซจากอาวไทยทเหลอจากการจายใหโรงแยกกาซ กาซจากสหภาพพมาแหลงยาดานา และกาซจากแหลงเยตากน กาซธรรมชาตเหลว (LNG) และกาซจากแหลงอนๆในอนาคต

1S (บาทตอลานบทย) = อตราคาบรการส าหรบการจดหาและคาสงกาซธรรมชาต (ปจจบนมอตราเทากบ ๑.๗๕% ของ poolP )

_ 1 3d zoneT (บาทตอลานบทย) = dT ส าหรบระบบทอนอกชายฝงทระยอง (Zone ๑) และระบบทอบนฝง (Zone ๓)

cT (บาทตอลานบทย) = อตราคาใชจายด าเนนงาน

2S (บาทตอลานบทย) = คาบรหารจดการในการขายสงกาซธรรมชาตจากแนวทอส าหรบภาคขนสงตามทภาครฐก าหนด ซงในปจจบนมอตราเทากบ ๓.๗๓๓๖ บาทตอลานบทย

actualQ (ลานบทย) = ปรมาณกาซธรรมชาตทไหลผานทอ

contractQ (ลานบทย) = ปรมาณกาซธรรมชาตตามสญญา

› อตราทก าหนดจากคาใชจายในการด าเนนงาน ( )cT จะมการก าหนดรายปตามสตรตอไปน

› 1 1

1 2 1

0.12 0.88t t tct

t t t

VC CPI WPT X X

Q CPI WP

-๑๗๒-

โดย

1tVC (บาท) = คาใชจายด าเนนงานสวนทแปรผนโดยตรงทเกดขนจรงตามปรมาณกาซทสงผาน

ระบบทอสงกาซธรรมชาตในปทแลวไดแก – คาวสดในกจการกาซธรรมชาต เชน คาสารเตมกลน และน ายาปองกนการผกรอน – คากาซธรรมชาตทใชเปนเชอเพลงในสถานเพมแรงดน – คาไฟฟาใชส าหรบ Onshore Compressor ๒ (OCS#๒)

1tQ (ลานบทย) = ปรมาณกาซธรรมชาตทสงผานระบบทอสงกาซธรรมชาตทเกดขนจรงในปทแลว

tCPI = ดชนราคาผบรโภคทประกาศโดยกระทรวงพาณชย ณ ปท t

tWP (บาทตอลานบทย) = ราคากาซธรรมชาตเฉลยป t ทประมาณการ

1tWP (บาทตอลานบทย) = ราคากาซธรรมชาตเฉลยปกอน

X = ดชนการเพมประสทธภาพทไดก าหนดใหเทากบรอยละสองตอป

› สตรทใชในการค านวณ ctT อยบนพนฐานของการประมาณราคากาซธรรมชาตในปปจจบน ซงมความคลาดเคลอนสงมาก ปจจบนยงไมมกลไกทจะตรวจสอบความเหมาะสมของการประมาณราคา และแนวทางในการปรบแกความคลาดเคลอนทเกดขนจากการประมาณการราคากาซธรรมชาต

› มตคณะกรรมการนโยบายแหงชาตครงท ๑๗/๒๕๕๐ ทเกยวของกบการก าหนดคาผานทอทเหนสมควรทบทวนกคอ

› “กำรใหปรบอตรำสวนลดอตรำผลตอบแทนกำรลงทนทแทจรงในสวนของทน ( IRR on Equity) เหนควรปรบจำกทก ำหนดไวทรอยละ ๑๖ เปนรอยละ ๑๒.๕ โดยพจำรณำจำกคำเฉลยผลตอบแทนกำรลงทนในสวนของกจกำรสำธำรณปโภคประเภทเดยวกน รวมกบกำรพจำรณำถงผลตำงระหวำงผลตอบแทนกำรลงทนกบตนทนเงนกของ ปตท. ในปจจบน”

เมอเปรยบเทยบกบคาเสยโอกาสของเงนทนในสภาวะตลาดปจจบน กสามารถพจารณาไดวา การก าหนดอตราสวนลดตามมต ครม. ยงสงเกนไป ท าใหตนทนในการสงกาซสงเกนไปดวย ซงจะสงผลผานไปยงราคากาซแอลพจ เอนจว และราคาคาไฟฟาใหสงตามไปดวย

นอกจากการคดคาผานทอในการสงกาซธรรมชาต ตลาดแอลพจในปจจบนไดถกแยกออกเปน ๓ ตลาด คอตลาดครวเรอน ตลาดขนสง และตลาดอตสาหกรรม โดยทแตละตลาดมราคาทแตกตางกนจากการจดเกบเงนเขากองทนน ามนในอตราทแตกตางกน การแยกตลาดในลกษณะดงกลาว ท าใหเกดความเหลอมล าระหวางผใชแอลพจ และสรางแรงจงใจใหมการถายเทกาซจากตลาดทมราคาต าไปขายในตลาดทมราคาสงกวา ซงอาจท าใหเกดอนตรายจากการถายเทได

๒.๒.๑ วตถประสงคทตองกำรแกไข วตถประสงคทตองการแกไขเรองกาซกคอ การทบทวนวธการคดคาผานทอกาซของ ปตท.

เพอใหคาผานทอมความเปนธรรมและสะทอนความเปนจรงมากขน และการก าหนดประเภทของผใช แอลพจใหเกดความเสมอภาคระหวางผใชแอลพจทกกลม และไมใหเกดอนตรายตอทเกดจากการถายเทแอลพจ

-๑๗๓-

๒.๒.๒ ขอเสนอแนะในกำรจดกำร ขอเสนอแนะในการปฏรปพลงงานกาซธรรมชาตคอ ๑) ปรบลดอตราสวนลดใหสอดคลองกบสภาวะตลาดในปจจบน ถามการปรบลดอตรา

สวนลดจากรอยละ ๑๒.๕ เปนรอยละ ๑๐ กจะท าให _ 1 3d zoneT ลดลงรอยละ ๑๔.๙ จาก ๒๐.๖๕๕๓ เปน ๑๗.๕๖๙๔ บาท/ลานบทย และถาปรบอตราสวนลดเปนรอยละ ๘ กจะท าให _ 1 3d zoneT ลดลงรอยละ ๒๖.๒๕ จาก ๒๐.๖๕๕๓ บาท/ลานบทย เปน ๑๕.๒๓๓ บาท/ลานบทยโดยทวไป ถามการเปลยนแปลงในองคประกอบ dT ๑ บาท/ลานบทย กจะท าใหรายไดจากคาผานทอเปลยนไปวนละ ๔.๑๔๗ ลานบาท/วน หรอประมาณ ๑,๕๐๐ ลานบาท/ป

๒) การค านวณคา dT ตองทราบปรมาณกาซธรรมชาตทผานทอทงหมดตลอดอายของทอ ซงมพนฐานมาจากขอมล proven reserve แตในความเปนจรง ปรมาณกาซธรรมชาตจากแหลงกาซสงกวา proven reserve ซงเปนประเดนทมขอโตแยงกนมาก จงควรพจารณาปรบ คา dT ใหสอดคลองกบปรมาณกาซทผานทอจรง ทงนเพอใหคา dT สะทอนปรมาณกาซทใชจรง และควรมการปรบคา dT ตามชวงระยะเวลา เชน รายไตรมาส รายครงป เปนตน

๓) การคดคากาซในสวนของ dT บนพนฐานของปรมาณกาซธรรมชาตตามทระบไวในสญญาแมจะไมมการใชกาซ หรอใชในปรมาณทต ากวาปรมาณทระบไวในสญญา ท าใหผซอกาซเสยคาใชจายมากกวาความเปนจรง ท าใหไมมแรงจงใจในการประหยดการใชกาซธรรมชาต จงควรพจารณาเปลยนปรมาณกาซทจะค านวณ dT ใหเปนปรมาณเฉลยทใชจรง แทนทจะใชปรมาณกาซธรรมชาตตามทระบไวในสญญา

๔) เนองการประมาณราคากาซธรรมชาตเพอค านวณ cT ท าใหเกดการคลาดเคลอนของราคากาซจากความเปนจรง จงเหนสมควรพจารณาใหมการปรบราคากาซธรรมชาตทคลาดเคลอนไปจากความเปนจรงใหสะทอนราคาจรง ในท านองเดยวกนกบการก าหนดคา FT ในการก าหนดอตราคาไฟฟาตามระยะชวงเวลา เชน รายไตรมาส เปนตน

๕) ใหรวมกลมผใชแอลพจประเภทขนสง ครวเรอน และอตสาหกรรม ซงมราคาแอลพจทแตกตางกน เปนผใชแอลพจประเภทเดยว ซงจะตดปญหาเรองการซอขายแอลพจระหวางกลม เปนการลดอนตรายทเกดจากการโยกยายถายเทแอลพจ ๒.๓ ไฟฟำ นโยบายส าคญในภาคไฟฟาทควรมการพจารณาทบทวนคอ นโยบายการใหเอกชนมสวนรวมในการผลตไฟฟา (IPP SPP และ VSPP) ประเดนทสมควรทบทวนกคอเงอนไขในการเขามามสวนรวมผลตไฟฟาของเอกชน ทจะมผลกระทบส าคญใน ๒ ประเดนดวยกน ประเดนแรกกคอการก าหนดผลตอบแทนใหกลมผผลตไฟฟาเอกชนทพจารณาไดวา สงเกนไป ในท านองเดยวกนกบการคดอตราคาผานทอกาซของ ปตท. เมอเปรยบเทยบกบสภาวะของตลาด ประเดนทสองกคอกระบวนการในการจดล าดบของการสงไฟฟา (dispatching) ซง กฟผ. ตองรบซอไฟฟาทผลตไดทงหมดของผผลตไฟฟาเอกชนตามทระบในสญญาซอขายไฟฟา ท าใหเกดปญหาในการจดล าดบทจะน าไฟฟาจากโรงไฟฟาตางๆ เพอจายเขาระบบสงไฟฟาในลกษณะท

-๑๗๔-

ท าใหมตนทนต าทสดในกรณทโรงไฟฟาใหมของ กฟผ . มประสทธภาพสงกวาโรงไฟฟารนแรกของภาคเอกชน ซงนาจะเปนสถานการณในปจจบน

นโยบายทสองทสมควรพจารณาทบทวนกคอการก าหนดใหการไฟฟาฝายผลตเปนผรบซอไฟฟาแตเพยงผเดยว ซงนโยบายดงกลาวจะท าให กฟภ. ซอไฟฟาจาก กฟผ. ในบางจดในอตราทสงกวาทสามารถซอจากประเทศเพอนบานและผผลตไฟฟาภาคเอกชน เนองจากการซอไฟฟาจากประเทศเพอนบานและผผลตไฟฟาภาคเอกชนมระยะทางในการสงไฟฟาทสนกวา

นโยบายทสามทสมควรพจารณาทบทวนคอการผลตไฟฟาในประเทศมความพงพงตอกาซธรรมชาตมากเกนไป กอใหเกดปญหาความมนคงในการผลตไฟฟา

๒.๓.๑ วตถประสงคทตองกำรแกไข วตถประสงคทตองการแกไขคอการทบทวนหลกการในการท าสญญาการซอขายไฟฟากบ

ผผลตไฟฟาภาคเอกชน และการทบทวนนโยบายทก าหนดให กฟผ. เปนผรบซอไฟฟาแตเพยงผเดยวโดยใหองคกรอนสามารถรบซอไฟฟาจากผผลตไฟฟาเอกชนไดดวยเพอท าใหตนทนในการผลตไฟฟาต าทสด

๒.๓.๒ ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะในการปฏรปภาคไฟฟามดงตอไปน ๑) ชะลอการซอไฟฟาตามสญญาซอขายไฟฟาส าหรบผผลตไฟฟาเอกชนรายใหม จ านวน

๕,๔๐๐ MW. จนกวาจะไดมการทบทวนหลกการในการก าหนดบทบาทของผผลตภาคเอกชนและปรบอตราสวนลดใหม

๒) ทบทวนสญญาซอขายไฟฟากบผผลตไฟฟาเอกชนทไดด าเนนการผลตไฟฟา และยงไมครบอายสญญาการซอขายไฟฟา การเจรจาควรมงไปท ๓ ประเดนหลก ประเดนแรกคอการปรบอตราสวนลดใหสอดคลองกบสภาวะตลาด ประเดนทสองคอการก าหนดชวงเวลารบซอไฟฟาทใหอ านาจ กฟผ. ในการจดล าดบการสงไฟฟาเพอใหเกดตนทนต าทสด และประเดนทสามคอการแบงประโยชนทเกดขนในกรณทผผลตไฟฟาเอกชนมประสทธภาพในการผลตไฟฟาสงกวาทก าหนดไวในขอเสนอฯ โดยไมใหผผลตไฟฟาเอกชนขาดแรงจงใจในการพฒนาประสทธภาพในการผลตไฟฟา

๓) ทบทวนสญญาซอขายไฟฟากบผผลตไฟฟาเอกชน โดยมเงอนไขวา heat rate ทใชในการผลตไฟฟาของผผลตไฟฟาเอกชนจะสงกวา heat rate ทต าทสดของโรงไฟฟา กฟผ. ประเภทเดยวกนและขนาดใกลเคยงกนไมได ในกรณทโรงไฟฟาเอกชนใชพลงงานมากกวาโรงไฟฟาของ กฟผ. กจะตองมการปรบลดราคารบซอไฟฟาลงตามสดสวนการใชพลงงานของโรงไฟฟาเอกชนทสงกวาโรงไฟฟา กฟผ. ทงนเพอกระตนใหผผลตไฟฟาเอกชนพจารณาปรบปรงประสทธภาพของโรงไฟฟาเปนประจ า

๔) ให กฟน. และ กฟภ. สามารถซอไฟฟาจากผผลตไฟฟาเอกชนไดโดยตรง ซงจะชวยลดตนทนและอตราคาไฟฟา โดยอตราคาไฟฟาทรบซอจากผผลตไฟฟาเอกชนจะตองต ากวาราคาขายสงทรบซอมาจาก กฟผ. ในระดบแรงดนเดยวกน

-๑๗๕-

๕) ใหผใชไฟฟารายใหญทไมไดอยในนคมอตสาหกรรมสามารถซอไฟฟาไดจากผผลตไฟฟาเอกชนโดยตรง และจากผผลตไฟฟาในประเทศเพอนบานโดยตรงเชนกน เมอมการเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ซงจะท าใหตนทนของผผลตไฟฟารายใหญลดลง

๖) แมวา กฟผ. ไดปรบปรงโรงไฟฟาลกไนททแมเมาะเพอลดมลภาวะแลว แตการขนสง ถานลกไนทจากเหมองไปโรงไฟฟายงใชการขนสงดวยรถบรรทก จงเหนควรให กฟผ . สรางระบบปดในการขนสงถานลกไนทแทน เพอลดฝนละอองระหวางทาง และเปนการลดกระแสการตอตานการสรางโรงไฟฟาถานหน เพอลดการพงพงกาซธรรมชาตในการผลตไฟฟา

๗) กฟผ. ควรศกษาความเปนไปไดในการสรางโรงไฟฟาถานหนและโรงไฟฟานวเคลยร ในประเทศเพอนบานเพอน ามาใชในประเทศและขายไฟฟาใหแกประเทศเพอนบานดวย ๒.๔ พลงงำนหมนเวยน

พลงงานหมนเวยนเปนแหลงพลงงานอกแหลงทจะชวยลดการใชน ามน ซงจะเปนผลดตอสงแวดลอม การใชพลงงานหมนเวยน ม ๒ ลกษณะคอ ใชผสมน ามน และใชผลตไฟฟา นโยบายทควรทบทวนกคอหลกการในการใหการอดหนนพลงงานหมนเวยนในรปแบบของ adder หรอ feed in tariff ซงมหลกการของการอดหนนทไมชดเจน การอดหนนในลกษณะดงกลาวจงท าใหไมสามารถอธบายไดวา ท าไมสงคมจะตองรบภาระคาไฟฟา หรอราคาน ามนทสงขนจากการทรฐบาลมการอดหนนใหมการใชพลงงานหมนเวยน

๒.๔.๑ วตถประสงคทตองกำรแกไข วตถประสงคในการปฏรปนโยบายในการสนบสนนพลงงานหมนเวยนคอการปรบหลกการให

การอดหนนทสอดคลองกบประโยชนทสงคมจะไดรบจากพลงงานดงกลาว ๒.๔.๒ ขอเสนอแนะ

ขอเสนอแนะในการปฏรปพลงงานหมนเวยนทใชผลตไฟฟามดงตอไปน ๑) ยกเลกระบบ adder และสมควรพจารณาใช ระบบ feed in tariff ซงมหลกการค านวณ

ทชดเจน แนวทางหนงคอการก าหนด feed in tariff บนพนฐานทการผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยนประเภทนไปทดแทนการผลตไฟฟาตามประเภทโรงไฟฟา ซงจะเกดผลประโยชนจากสภาพสงแวดลอมทดขน เชน การผลตไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตยเพอทดแทนการผลตไฟฟาจากโรงไฟฟาประเภท gas turbine ในกรณท peak ของระบบเกดขนตอนกลางวน เปนตวอยางทอธบายดวยเหตผลวา ท าไมระดบ feed in tariff ในกรณน สามารถก าหนดใหสงกวา feed in tariff ส าหรบการผลตไฟฟาจากพลงงานลมตามชายฝงทะเล ทใชทดแทนการผลตไฟฟาจากโรงไฟฟาประเภท combined cycle ทมตนทนการผลตต ากวาโรงไฟฟาประเภท gas turbine เปนตน

๒) ยบยงการขยายโครงการ solar roof จนกวาจะมการก าหนด feed in tariff ทเหมาะสม ๓) ก าหนดนโยบายทเกยวของกบการสนบสนนพลงงานหมนเวยนเปนไปในลกษณะของการ

วจยเพอพฒนา หรอเพอตดตามความกาวหนาทางเทคโนโลย มากกวาการสนบสนนพลงงานหมนเวยนเพอทดแทนพลงงานหลก จนกวาจะมความคมคาทางเศรษฐศาสตรทรวมถงผลกระทบตอสภาพแวดลอมดวย

-๑๗๖-

ขอเสนอแนะในการปฏรปพลงงานหมนเวยนทใชทดแทนน ามน มดงน ๑) การสงเสรมน ามนแกสโซฮอล E๑๐ E๒๐ และ E๘๕ ควรกระท าควบคไปกบการสงเสรม

น ามนไบโอดเซล เพอใหเกดดลยภาพของผลผลตจากโรงกลนในประเทศ และเพอลดการน าเขาน ามนดบ ๒) ควรพจารณาทบทวนหลกการก าหนดราคาเอทานอล ณ โรงกลน ทเปนธรรมส าหรบทก

ฝายทงเกษตรกร ผลงทนโรงกลนและผใชน ามน เพอลดภาระของผใชน ามน ๓) ควรมนโยบายเกยวการปลกพชน ามนทชดเจนเพอปองกนการบกรกท าลายปา (ด วชต

และ จราวลย ๒๕๕๓) ๒.๕ หนวยงำนก ำกบกจกำรพลงงำน

กจการพลงงานเปนกจการทมความซบซอนทางดานเทคนค ทางดานการจดการและในเรองของการพฒนา เกนขดความสามารถของคณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน จงมความจ าเปนอยางยงทหนว ยงานก ากบกจการพลงงานตองมบคลากรทมความสามารถทจะตดตามและเขาใจกจการพลงงานดานตางๆ เพอชวยงานทตองท าตามทก าหนดไวในกฎหมายของคณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน

การพฒนาบคลากรเพอชวยสนบสนนการก ากบพลงงานเปนเรองทส าคญและเปนการลงทนระยะยาวทจ าเปนและควรพจารณาวางแผนอยางรอบคอบ โดยเรมตนจากการศกษาโครงสรางของหนวยงานในตางประเทศทมการพฒนาหนวยงานก ากบพลงงานในระดบทเปนทเชอถอ

-๑๗๗-

บรรณานกรม วชต หลอจระชณหกล และคณะ การพยากรณความตองการไฟฟาระยะยาวของประเทศไทย” รายงานเสนอ

ตอส านกงานนโยบายพลงงาน เมษายน ๒๕๕๐ วชต หลอจระชณหกล และ จราวลย จตรถเวช, ผลกระทบจากนโยบายสงเสรมน ามน E๘๕ วารสารพฒน–

บรหารศาสตร กรกฎาคม ๒๕๕๓ Vikitset, Thiraphong, Role of the Oil Fund: Past, Present, and Future, Southeast Asian

Economic Journal, Volume ๒, No. ๑, ๒๐๑๔. Lorchirachoonkul, Vichit et al, Refinery Expansion in Thailand”, Report presented to

Lummus, Oct. ๑๙๘๐. (Co-author) Lorchirachoonkul, V. and Vikitset, T., Thailand Power Tariff Structure Study, Research

Report Submitted to National Energy Administration, ๑๙๘๖ Lorchirachoonkul, Vichit et al, Load Pattern Analysis of MEA and PEA Electricity Customers,

Report submitted to the National Energy Policy Office, ๑๙๙๐. Lorchirachoonkul, Vichit et al, Marginal Cost Based Electric Power Tariff, Report submitted to

the National Energy Policy Office, ๑๙๙๑. Lorchirachoonkul, V. and Vikitset, T., Thai Power Tariff Structure: Present and Future Trend,

Report submitted to Thai Cogeneration Co., ๑๙๙๔. Lorchirachoonkul, V. and Vikitset, T., Sales of Electricity: The Thai-Laos Lignite Project, Report

Submitted to the Thai-Laos Lignite Co., Ltd., ๑๙๙๕. Lorchirachoonkul, V. and Vikitset, T., Cost of Power Generation, Report Submitted to S&J

International Enterprise, ๑๙๙๕. Lorchirachoonkul, V. and Vikitset, T., MEA Power Tariff Study, Report submitted to MEA,

๑๙๙๗.