1. การพัฒนาเศรษฐกิจelearning.psru.ac.th/courses/305/Econ 3.pdf ·...

EC482 Economics of Industrialization Chapter 2.1 1

การพฒนาเศรษฐกจ

กบการพฒนาอตสาหกรรม

โดย อ.รชฎาภรณ พฒนะ

ใชประกอบการสอนรายวชาเศรษฐศาสตรอตสาหกรรม

1

1. การพฒนาเศรษฐกจ

2

EC482 Economics of Industrialization Chapter 2.1 2

• การพฒนาเศรษฐกจ เปนเรองทไดรบความสนใจอยางมากตงแต

หลงสงครามโลกครงท 2 จากเหตผลตางๆ ไดแก

1. ประเทศดอยพฒนาเรมรบรความแตกตางในชวตความเปนอยของตนกบ

ประเทศพฒนา

2. ประเทศทเคยเปนประเทศอาณานคมตองการฟนฟประเทศดวยการเรงการ

เจรญเตบโตทางเศรษฐกจและพฒนาประเทศในดานตาง ๆ

3. ประเทศก าลงพฒนาเรมตระหนกถงปญหาความยากจนของประชาชน

4. อตราการเพมของประชาชนสงมากในประเทศก าลงพฒนา

5. สงครามเยนท าใหประเทศพฒนาแลวพยายามใหความชวยเหลอแกประเทศ

ก าลงพฒนา เพอสรางพนธมตรทางอดมการณทางการเมอง

6. องคกรระหวางประเทศ เขามามบทบาทเปนแหลงเงนกและเงนชวยเหลอแกประเทศก าลงพฒนา

3

การเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ

(Economic Growth)

• ความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ หมายถง การเพมข นในผลตภณฑมวล

รวมประชาชาตของประเทศหนงหรอเมอความสามารถในการผลตของประเทศ

เพมข น แนวคดเกยวกบความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจอาจวเคราะหไดโดยใช

เสนความเปนไปไดในการผลต

• ความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ หมายถง

“- การเพมรายไดและผลผลตภายในประเทศ”

- การเพมขนของผลผลต ปจจยการผลตและประสทธภาพการผลต”

- การขยายตวของสนคาและบรการทงหมด หรอการทสนคาและบรการเฉลย

ตอบคคลขยายตวเพมขน”

4

EC482 Economics of Industrialization Chapter 2.1 3

การพฒนาเศรษฐกจ

(economic development)• การพฒนาเศรษฐกจ หมายถง กระบวนการพฒนาใหเกดความเจรญเตบโตและการ

เปลยนแปลงทางเศรษฐกจ โดยมวตถประสงคเพอเพมมาตรฐานการครองชพของ

ประชาชนรวมทงการเปลยนแปลงในพ นฐานโครงสรางของระบบเศรษฐกจดวย

• การพฒนาเศรษฐกจ หมายถง

▫ “ความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจและการเปลยนแปลงโครงสรางทางเศรษฐกจ”

▫ “ขบวนการเพมข นของรายไดทแทจรงในระยะยาว”

▫ “การเพมข นของผลตผล ประกอบกนการเปลยนแปลงทางดานเทคนคทางดาน

สถาบนทเกยวของ และการกระจายผลตผลไปสกลมตาง ๆ ในระบบเศรษฐกจ”

5

การพฒนาเศรษฐกจ

(economic development)• ในทศวรรษท 1970 แนวคดการพฒนาเศรษฐกจไดใหค าจ ากดความใหมวา “การพฒนาเศรษฐกจ” หมายถง การลดและขจดความยากจน ความไมเทา

เทยมกนในการกระจายรายได และการวางงานภายใตระบบเศรษฐกจทมความ

เจรญเตบโต

• เปาหมายโดยทวไปของการพฒนาในทศนะของนกเศรษฐศาสตร การพฒนา

ควรประกอบดวยเปาหมายอยางนอยสามประการคอ สงจ าเปนพ นฐานในการ

ด ารงชวต ศกดศรในชวตและอสรภาพ

6

EC482 Economics of Industrialization Chapter 2.1 4

ความทนสมย

(Modernization)• ความทนสมย

ไมใชกระบวนการของความเจรญกาวหนา แตเปนกระบวนการเกยวกบการ

ลอกเลยนแบบ (emulation) และการโยกยายถายเท (transplantation) ในรปแบบและผลผลตทมาจากประเทศพฒนาแลวมาเปนของตน

• ความทนสมย

เปนสภาวะทเนนการพยายามทจะพฒนาเศรษฐกจและสงคม ใหทนสมย

เชนเดยวกบประเทศพฒนาแลว โดยเฉพาะเรองเทคโนโลย

และวธการด าเนนชวต

7

แนวคดและทฤษฎการพฒนาเศรษฐกจสมยเรมแรก

จนถงสงครามโลกครงท 2

• การพฒนาเศรษฐกจสวนใหญเนนการเพมผลผลตและรายได โดยมปจจย

ก าหนดการเตบโตทางเศรษฐกจอยอยางนอย 4 ประการ คอ

1. การเพมปรมาณทน (capital stock)2. การพฒนาทรพยากรมนษย เพอเปนก าลงแรงงานและตวกระตนใหการ

บรโภคมวลรวมของระบบเศรษฐกจเพมขน

3. การปรบปรงคณภาพและประสทธภาพการผลต

4. การปรบปรงองคกรทางสงคม

8

EC482 Economics of Industrialization Chapter 2.1 5

แนวคดและทฤษฎการพฒนาเศรษฐกจสมยหลง

สงครามโลกครงทสองถง ค.ศ.1960

• นกเศรษฐศาสตรไดหนมาสนใจเรองความเจรญเตบโตทมความสม าเสมอ (steady growth) มการจางงานเตมท และมเสถยรภาพทางดานราคา

• ทฤษฎการพฒนาเศรษฐกจทเกดข นในชวง ค.ศ.1950-1960 ไดรบอทธพลมาจากทฤษฎเศรษฐศาสตรมหภาคของเคนส และส านกนโอคลาสสก

• ทฤษฎความจ าเรญทางเศรษฐกจทส าคญในชวงน ไดแก ทฤษฎความเจรญทาง

เศรษฐกจ ทฤษฎความดอยพฒนา และ ทฤษฎการพฒนาเศรษฐกจ (ตามขนตอน

ของ Rostow)

9

แนวคดและทฤษฎตงแต ค.ศ.1960-ปจจบน

• เมอมการน าเอาทฤษฎการพฒนาเศรษฐกจตาง ๆ ในชวงกอน ค.ศ. 1960 มาปฏบตจรง พบวา ประเทศก าลงพฒนาตองประสบปญหาตาง ๆ ตามมาหลาย

ประการ อาทเชน

- ความไมเทาเทยมกนดานรายได

- การวางงานมแนวโนมเพมขน

- ความยากจนยงคงอย

• นกเศรษฐศาสตรจงไดเรมหาแนวคดและทฤษฎใหมในการพฒนาประเทศ

พฒนานอยกวาโดยเฉพาะ ตงแต ค.ศ. 1960

10

EC482 Economics of Industrialization Chapter 2.1 6

แนวคดใหมในการวเคราะหความดอยพฒนา

• ค าตอบจากสาเหตทวาเหตใดประเทศก าลงพฒนาจงขาดแคลนเงนออม

และเงนลงทนส าหรบการพฒนาประเทศ ซงไดเกดทฤษฎการวเคราะหดงน

- ทฤษฎการวเคราะหทางประวตศาสตร โครงสรางและสถาบน

- ทฤษฎการวเคราะหการถกครอบง าโดยระบบทนนยมโลก

- ทฤษฎการวเคราะหการพงพาอาศยประเทศพฒนาแลว

- ทฤษฎการวเคราะหความสมพนธทไมเทาเทยมกนระหวางประเทศพฒนา

แลวกบประเทศก าลงพฒนา

11

สรปแนวคดในการพฒนาเศรษฐกจ

แนวคดการพฒนาเศรษฐกจสามารถแบงออกเปน 2 แนวคดใหญ คอ1) แนวคดดงเดม (กอน ค.ศ.1960) เปนทฤษฎการพฒนาเศรษฐกจทเนนการเจรญเตบโตเปนส าคญกวาการกระจายรายไดทเปนธรรม ซงจะเปนผลตามมา

ภายหลง

2) แนวคดใหม (หลง ค.ศ.1960) แบงออกเปน 2 แนวคด คอ2.1) แนวทางแบบกาวหนา (radical) – เนนกระจายรายไดกอนแลวจงเจรญเตบโต

(redistribute first then grow)2.2) แนวทางแบบปฏรปหรอแบบเดนทางสายกลาง

12

EC482 Economics of Industrialization Chapter 2.1 7

2.2) แนวทางทางแบบปฏรปหรอแบบเดนทางสายกลาง ประกอบดวยหลกใหญ 3 ประการ ไดแก1) การพฒนาทเนนการกระจายรายไดและความจ าเรญเตบโต (redistribution with growth)

2) การพฒนาเศรษฐกจทเนนความจ าเปนพนฐานของมนษย (basic human need)

3) การพฒนาเศรษฐกจทเนนการพงตนเองทางเศรษฐกจ (self-reliance)

13

2. การพฒนาเศรษฐกจ

กบการพฒนาอตสาหกรรม

14

EC482 Economics of Industrialization Chapter 2.1 8

แนวคดการพฒนาเศรษฐกจ

กบการพฒนาอตสาหกรรม

• แนวคดการพฒนาเศรษฐกจ: ส านกคลาสสก• แนวคดการพฒนาเศรษฐกจ: ส านกสงเสรมการลงทน• แนวคดการพฒนาเศรษฐกจ: ส านกปรบโครงสราง• แนวคดการพฒนาเศรษฐกจ: ส านกนโอมารกซสต• แนวคดการพฒนาเศรษฐกจ: ทฤษฏการพงพา• แนวคดการพฒนาเศรษฐกจ: ส านกนโอคลาสสก

15

(1) แนวคดของส านกคลาสสก

• เปนแนวคดดงเดมเกยวกบการพฒนาเศรษฐกจ ทเนนแตการเตบโต (growth) เทานนแตการเตบโตทางเศรษฐกจกสามาถหยดนง (Stationary State) ได ถาไมมการลงทนเพมในระบบเศรษฐกจ โดยมการออมเปนแหลงเงนทนทส าคญ การลงทนเพมนอาจ

อยในรปของการสงเสรมการคาเสรและสงเสรมการแขงขนโดยปราศจากการแทรกแซงของ

รฐบาล [Smith: 1776] หรออาจอยในรปของการพฒนาเทคโนโลย และการสงเสรมการคาระหวางประเทศ โดยการสนบสนนจากภาครฐ [Ricardo: 1817] แตการลงทนเพมดงกลาวนจะกอใหเกดการขดรดแรงงาน และสรางสวนเกน (surplus) ใหกบผผลตหรอผประกอบการ อนจะน าไปสความขดแยงระหวางชนชนได ซงจะเกดการ

เปลยนแปลงทางสงคมและเศรษฐกจไปในทศทางทดข นหรอพฒนาข นกวาเดม [Marx:

1859]

16

EC482 Economics of Industrialization Chapter 2.1 9

(2) แนวคดของส านกสงเสรมการลงทน

• เปนแนวคดทเนนการพฒนาดานอตสาห-กรรม ใหเปนกลยทธน าในการพฒนาเศรษฐกจ

ของประเทศดอยพฒนาทมลกษณะเศรษฐกจ ลาหลง (backwardness) และมแนวทางพฒนาหลายประการ

• ประการแรก รฐควรเขาแทรกแซงดานการจดหาแหลงเงนทน เพอการลงทนในอตสาหกรรม

ทใชคนงานเขมขน และลงทนในโครงสรางพ นฐานทางเศรษฐกจ เพอกระตนใหเอกชน

สามารถขยายตลาดทงภายในและตางประเทศไดมากข น [Rosenstein-Rodan: 1943] ประการทสอง รฐบาลควรด าเนนนโยบายพฒนาอตสาหกรรมภายในประเทศใหเตบโตไปพรอม ๆ กน (balanced growth) โดยทรฐจะตองสรางสงจงใจใน การลงทนใหมการเคลอนยายเงนทนทงภายในประเทศและระหวางประเทศ [Nurkse: 1952; Leibenstein: 1957]

17

(2) แนวคดของส านกสงเสรมการลงทน

• ประการทสาม หรอรฐควรด าเนนกลยทธการพฒนาแบบไมสมดล

(unbalanced growth) กได (ถารฐไมมทรพยากรเพยงพอทจะจงใจใหเกดการลงทนขนาดใหญได) โดยการสงเสรมการลงทนในภาคอตสาหกรรม

บางสาขาทสามารถกระตนใหเกดความเชอมโยงไปยงสาขาอน ๆ

(linkage) อตสาหกรรมทควรเรมตนพฒนากอนควรเปนอตสาหกรรมทดแทนการน าเขาประเภทสนคาอปโภคบรโภค [Hirschman: 1957]

18

EC482 Economics of Industrialization Chapter 2.1 10

(2) แนวคดของส านกสงเสรมการลงทน

• ประการทส การพยายามรกษาความสมพนธระหวางภาคเศรษฐกจทนสมย

กบภาคเศรษฐกจดงเดมไว โดยพยายามใหภาคเศรษฐกจดงเดมเปนแหลง

แรงงานทส าคญของภาคเศรษฐกจทนสมย และพยายามรกษาระดบราคาและ

คาจางใหคงท เพอเปนสงจงใจในการลงทนพฒนาอตสาหกรรมในภาค

เศรษฐกจทนสมย และเมอภาคเศรษฐกจทนสมยเตบโตและพฒนาแลว กจะ

ฉดใหภาคเศรษฐกจดงเดมเตบโตและพฒนาดวย [Lewis: 1954, Rostow: 1956, Ranis & Fei: 1961]

19

(3) แนวคดของส านกนยมปรบโครงสราง

• ไมเหนดวยกบแนวคดการพฒนาของ Lewis และทฤษฎความไดเปรยบเชงเปรยบเทยบ เพราะไมสามารถน ามาใชไดในประเทศดอยพฒนา แนวคดของส านกนจงใหความส าคญกบ

ปจจยภายนอกในการแกปญหาการคาระหวางประเทศ และปจจยภายในประเทศในการแกไข

ปญหาเงนเฟอ ไดแก

• ประการแรก สงเสรมการพฒนาอตสาหกรรมทดแทนการน าเขา โดยเฉพาะสนคาทอปสงคม

ความยดหยนตอรายไดสง กบผลกดนใหมการขจดการกดกนทางการคา และสงเสรมการ

ผลตสนคาอตสาหกรรมเพอสงออก [Prebisch: 1949, Furtado: 1961]

• ประการทสอง การพฒนาองคกรทางการคา การคมครองทางเศรษฐกจใหกบประเทศดอย

พฒนา และการพฒนาองคกรระดบประเทศดานการตลาด [Myint: 1954]

•

20

EC482 Economics of Industrialization Chapter 2.1 11

แนวคดการพฒนาเศรษฐกจ: ส านกปรบโครงสราง

ส านกนยมปรบโครงสราง (structuralist) มความเชอวา-การพฒนาเศรษฐกจเปนกระบวนการเปลยนโฉมโครงสรางเศรษฐกจ โดยม

ภาคอตสาหกรรมเปนกญแจส าคญในการพฒนาเศรษฐกจ

-ไมเชอถอบทบาทของกลไกตลาดหรอกลไกราคาในการจดสรรทรพยากร

-การปรบโครงสรางการผลตและแกไขปญหาการจดสรรทรพยากรในประเทศ

ก าลงพฒนา จ าเปนตองอาศยการแทรกแซงของรฐบาล

-การปรบโครงสรางการคามแนวโนมทจะลดความส าคญของสนคาสงออกขนปฐม

และหนมาสงเสรมบทบาทของภาคอตสาหกรรม

-ส านกนยมปรบโครงสรางจงเสนอแนวทางทปกปองคมครองอตสาหกรรม และการด าเนนกลยทธการพฒนาอตสาหกรรมเพอทดแทนการน าเขา (import substitution industrialization)

21

แนวคดการพฒนาเศรษฐกจ: ส านกปรบโครงสราง

22

• การปรบโครงสรางทางการคาระหวางประเทศเพอแกไขปญหาดลการช าระเงน จะเนนการด าเนนกลยทธสงเสรมอตสาหกรรม

ทดแทนการน าเขามากกวากลยทธสงเสรมอตสาหกรรมสงออก

สนคา เนองจาก

▫ การสงออกสนคาไปยงตลาดโลกตองแขงขนกบประเทศพฒนาแลว ซง

เปนผน าตลาดอยแลว

▫ คณภาพสนคาไมสามารถแขงขนกบสนคาในตลาดโลกได

▫ ประเทศก าลงพฒนาจงสามารถพงพงรายไดจากการขยายตวของการ

สงออกไดนอย

EC482 Economics of Industrialization Chapter 2.1 12

แนวคดการพฒนาเศรษฐกจ: ส านกปรบโครงสราง

นโยบายเศรษฐกจของส านกนยมปรบโครงสราง

1) เศรษฐกจระหวางประเทศ

2) ดานพฒนาการอตสาหกรรม (industrialization)3) กรรมสทธการเปนเจาของและการควบคมกจการ

4) เทคโนโลย (technology)5) การสะสมทน (capital accumulation)

23

แนวคดการพฒนาเศรษฐกจ: ส านกปรบโครงสราง

แนวนโยบายมหภาคในการพฒนาเศรษฐกจ

• อตราคาจางทแทจรง ตองสงกวาอตราคาจางระดบพอยงชพ

• นโยบายการคลง เกบภาษสนคาฟมเฟอย กระตนการลงทน สนใจโครงสราง

พ นฐานทางเศรษฐกจ

• นโยบายการเงน ควบคมปรมาณเงน กยมเงนระหวางประเทศ

• ลดสดสวนการน าเขา ลดอปสงคสวนเกนของเงนตราตางประเทศ ขยายการ

สงออก จดตงตลาดรวมในกลมประเทศก าลงพฒนา

• เนนภาคอตสาหกกรม โดยภาคเกษตรสนบสนน (ตลาด&วตถดบ)

• ควบคมทรพยากรทขาดแคลน

• ควบคมดแลเรองราคาสนคา

24

EC482 Economics of Industrialization Chapter 2.1 13

แนวคดการพฒนาเศรษฐกจ: ส านกปรบโครงสราง

ขอวจารณแนวคดของส านกนยมปรบโครงสราง

• ขอจ ากดดานปรวรรตเงนตราตางประเทศจะไมไดลดลงโดยผานการเพมการ

ออมภายในประเทศ

• อตราดอกเบยทต าท าใหมการลงทนในกจกรรมทมประสทธภาพต าและม

แรงจงใจใหมการใชเครองจกรในการผลตมากเกนไป

• การกระจายการผลตของภาคอตสาหกรรมไมไดเปนประโยชนตอการจดตง

ตลาดรวมของกลมประเทศดอยพฒนาดวยกน

• การสงเสรมอตสาหกรรมทดแทนการน าเขาจะกอใหเกดการบดเบอนการใช

หรอจดสรรทรพยากร

• เกดผลในแงลบจากการสนบสนนการลงทนโดยตรงของชาวตางชาต

25

(3) แนวคดของส านกนยมปรบโครงสราง

• ประการทสาม เนองจากเกดความไมเทาเทยมกนระหวางประเทศ การพฒนา

เศรษฐกจของประเทศดอยพฒนา จงควรเนนบทบาทของรฐในการวางแผนและ

เขาแทรกแซงตลาด ตลอดจนใชกลยทธการคมครองอตสาหกรรมทารก เพอ

พฒนาภาคอตสาหกรรมภายในประเทศมาชดเชยผลประโยชนทสญเสยไปจาก

การคาระหวางประเทศ [Myrdal: 1957]

• ประการทส เนองจากภาคการสงออกของประเทศดอยพฒนามกมขนาดเลก

และไมเปนทแนนอนวาจะสามารถกระตนใหเกดการพฒนาในระยะยาวได

ดงนน จงควรเนนการปรบโครงสรางตลาดภายในประเทศใหใหญข น

[Furtado: 1961]

26

EC482 Economics of Industrialization Chapter 2.1 14

(4) แนวคดของส านกนโอมารกซสต

• เปนการน าเสนอแนวคดทวา ทนนยมไมสามารถท าใหเศรษฐกจเตบโตได และความดอย

พฒนาของประเทศบรวารนน เกดจากการตดตอคาขายกบประเทศศนยกลาง โดยท

สวนเกนทางเศรษฐกจ (surplus) ไดเคลอนยายจากประเทศบรวารไปยงประเทศศนยกลาง [Baran: 1957, Frank: 1969, Emmanuel: 1969] และเกดจากการบดเบอนในการเตบโตดานอตสาหกรรมและการลงทนในประเทศบรวาร

[Amin: 1970] ดงนน จงมการเสนอใหมการกระจายการถอครองทดนจากกลมเจาของทดนไปยงกลมผผลต [Baran: 1957] และยกเลกชนชนนายทนนายหนาทเตบโตมาจากธรกจการคาระหวางประเทศ [Frank: 1969] หรอเปลยนแปลงโครงสรางอ านาจของชนชนทางสงคมในประเทศบรวารเสยใหม เพอปรบปรงคาจางแรงงาน

(ดวยการลดการขดรดแรงงาน) ใหมความเทาเทยมกบประเทศแม อนจะเปนการชวยแกไขปญหา unequal exchange [Emmanuel: 1969]

27

แนวคดการพฒนาเศรษฐกจ: ส านก Neo-Marxist• เนนการวเคราะหเชงประวตศาสตร

• การโยกยายสวนเกนทางเศรษฐกจอยางมประสทธภาพ

• การกระจายการถอครองทดนจากเจาทดน (พวกใหเชาทดน) ไปยงผผลต

• ชนชนนายทนตองถกยกเลกไป เพราะเปนผดดซบสวนเกน(ก าไร)

• ประเทศบรวารหรอประเทศลก ตองปลกตวออกจากระบบทนนยม เพราะประเทศ

ศนยกลางหรอประเทศแม ดงสวนเกนทางเศรษฐกจไป

• เปลยนแปลงโครงสรางอ านาจของชนชนทางสงคมในประเทศบรวาร เพราะ ชนชน

ทมอ านาจ ไมสนใจทจะสนบสนนการพฒนาระบบทนนยมแบบพงตนเองใหเกดข น

ในประเทศบรวาร

28

EC482 Economics of Industrialization Chapter 2.1 15

5) แนวคดของทฤษฎการพงพา

• เปนการพยายามอธบายวา เพราะเหตใดการพฒนาของประเทศดอยพฒนาจง

แตกตางจากการพฒนาของประเทศพฒนาแลว โดยมการน าเสนอทฤษฎการ

พงพา 2 สายคอ

• สายแรกเปนของส านกนโอมารกซสต ซงชใหเหนวา ประเทศดอยพฒนาตอง

พงพงประเทศพฒนาแลว 3 ดาน คอ ดานการคา ดานการเงน และดานเทคโนโลย และเสนอใหมการเปลยนแปลงโครงสรางภายใน และปรบระบบ

เศรษฐกจและการเมองใหเปนสงคมนยม เพอจะไดลดการพงพาทางเศรษฐกจ

กบประเทศอนอยางสนเชง [Dos Santos: 1969 และ 1970]

29

5) แนวคดของทฤษฎการพงพา

• สวนสายทสองเปนของส านกนยมปรบโครงสราง ซงชใหเหนวา ประเทศดอย

พฒนาตองพงพาประเทศพฒนาแลว 2 ดานคอ ดานวฒนธรรม หรอการเลยนแบบ พฤตกรรมการบรโภค [Furtado: 1973] และดานการลงทนของตางชาต (Sunkel: 1973) การพงพาทง 2 ดานนจะสงผลใหการออมมวลรวมภายในประเทศลดลง การกระจายรายไดทไมเปนธรรม และเกด

ความยากจน จงมการเสนอใหมการลดการพงพาดานอตสาหกรรมทมาจาก

การลงทนของตางชาต (ซงมกเนนผลตเพอสงออก) โดยหนมาท าการผลตเพอบรโภคภายในมากข น การควบคมการเงนของบรษทตางชาต และการกระตน

ใหมการประดษฐคดคนใหเกดข นภายในประเทศ [Warren: 1973]

30

EC482 Economics of Industrialization Chapter 2.1 16

แนวคดการพฒนาเศรษฐกจ:ทฤษฎการพงพา(Dependency Analysis)

• เปนสวนหนงของทฤษฏเศรษฐศาสตรการพฒนา ตงแตชวง ค.ศ.1960

• พจารณาความสมพนธทางเศรษฐกจ เชงวฒนธรรม และ การเมอง

• เกดข นครงแรกในลาตนอเมรกา และ แพรหลายในประเทศก าลงพฒนา

• เนนความสมพนธทไมเทาเทยมกน และทตองพงพาอาศยกน (unequal and dependent relationship) ระหวางประเทศบรวารและประเทศทนนยม

• ความสมพนธนไดกลายเปนขอจ ากดในการพฒนาเศรษฐกจของประเทศบรวาร

• แบงออกเปน 2 สายใหญ คอ Neo-Marxist และ Structuralism

31

ทฤษฏการพงพา: Neo-Marxist• การพฒนาในเมองศนยกลางสามารถเกดข นได โดยไมจ าเปนตองอาศย

สวนเกนทางเศรษฐกจของเมองบรวาร...

• แตเมองศนยกลางมองเหนชองทางทจะขดรดจากเมองบรวาร เพอชวยเหลอ

การสะสมทนของตน โดยการสรางรปแบบการพงพาระหวางเมองบรวารกบ

เมองศนยกลาง อนท าใหเมองบรวารไมสามารถพฒนาเศรษฐกจของตนเขาส

การพฒนาทนนยมแบบพงตนเองไดอยางสมบรณ

• Frank [Lumpernbourgeiosic: Lumpendevelopment (Spanish): 1972]• Dos Santos [The crisis of development theory and the problem of dependence in

Latin America: 1969]

32

EC482 Economics of Industrialization Chapter 2.1 17

แนวคดการพฒนาเศรษฐกจ: ทฤษฏการพงพา

• ทฤษฎการพงพาทางเศรษฐกจ หมายถง ความสมพนธระหวางประเทศศนยกลาง

(ประเทศพฒนาแลว) กบประเทศบรวาร (ประเทศก าลงพฒนา) โดยทประเทศ

ศนยกลางไดเขามามบทบาททางเศรษฐกจในประเทศบรวารทงในแงบวกและแง

ลบ

• ปจจยบงบอกระดบการพงพาทางเศรษฐกจของประเทศ ไดแก

▫ 1) สดสวนการคาระหวางประเทศตอรายไดประชาชาต

▫ 2) สดสวนการลงทนของตางชาตตอการลงทนภายในทงหมด

▫ 3) สดสวนการโอนผลตอบแทนไปยงตางประเทศตอเงนทนไหลเขาทงหมด

33

แนวคดการพฒนาเศรษฐกจ: ทฤษฏการพงพา• ลกษณะทางเศรษฐกจทมการพงพาของประเทศบรวารประกอบดวย

▫ การพงพาสภาพแวดลอมระหวางประเทศ ชนชนน าของสงคม (elite)▫ มความสมพนธกบรฐบาลตางประเทศและนกลงทนตางชาต

▫ เกดความสมพนธทางเศรษฐกจไมเทาเทยมกบประเทศศนยกลาง

▫ ประเทศบรวารไมสามารถพฒนาเศรษฐกจของตนเองไดดวยปจจยภายในประเทศ

34

EC482 Economics of Industrialization Chapter 2.1 18

ประเทศศนยกลางและประเทศบรวารมความสมพนธทางเศรษฐกจทไมเทา

เทยมกน อนน าไปสความไมเทาเทยมกนยงข นไปอก

• สาเหตของความไมเทาเทยมกนระหวางประเทศ (international inequality)▫ 1) การไหลออกของสวนเกนทางเศรษฐกจจากประเทศบรวารไปยงประเทศศนยกลาง

▫ 2) การคาทไมเทาเทยมกน

▫ 3) ความกาวหนาของวทยาศาสตรและเทคโนโลยในประเทศศนยกลางทไมหยดยง

▫ 4) ประเทศศนยกลางมตลาดทมขนาดใหญและอาจสรางอ านาจผกขาดได

• สาเหตของการคาทไมเทาเทยมกน (unequal exchange)▫ คาจางทไมเทาเทยมกน ภายใตเงอนไขทแรงงานไมสามารถเคลอนยายระหวางประเทศไดอยาง

เสร แตทนสามารถเคลอนยานไดเสร

35

ระบบเศรษฐกจของประเทศบรวารไมสามารถพฒนาตนเองไปได

ดวยปจจยภายในประเทศเนองจากปจจยดงน

1) ระบบเศรษฐกจแบบทวลกษณ (dualism)2) อปสงคภายในมขนาดเลก

3) ความสมพนธระหวางภาคการผลตทไมเอ ออ านวยตอการพฒนาเศรษฐกจ

4) การพงพาดานวฒนธรรม (cultural dependence)

36

EC482 Economics of Industrialization Chapter 2.1 19

ทฤษฏการพงพา: Structuralism (ขอวจารณ)

• ไมมประเทศใดทจะพฒนาเศรษฐกจของตนเองไดอยางอตโนมต โดยอาศย

ทรพยากรของตน (เชน น ามน ธญญาหาร และ เทคโนโลย) ดงนน จงมระดบ

การพงพา (ต า กลาง สง)

▫ ระดบต า ไดแก สหรฐฯ จน

▫ ระดบกลาง ไดแก ผสงออกเทคโนโลย (ญป น เยอรมน) และ สงออกน ามน

▫ ระดบสง ไดแก บราซล ควบา โปรตเกส

• ไมสามารถอธบายไดวา ท าไม ความช านาญเฉพาะอยางระหวางประเทศท

ข นอยกบเทคโนโลย ยงคงด ารงอยตอไป...

• ไมสามารถอธบายการเตบโตอยางรวดเรวของกลมประเทศ NICs ได ทงๆท NICs ตองพงพงการลงทนของตางชาตในระยะแรกของการพฒนา....

37

(6) แนวคดของส านกนโอคลาสสก

• เสนอแนะใหขจดการบดเบอนทางการตลาด (หรอราคา) ทกดาน เพอใหเกด

การจดสรรทรพยากรทมประสทธภาพสงสดและไดรบสวสดการสงคมสงสดดวย

โดยการจ ากดบทบาทของรฐบาลในการสงเสรมการพฒนา เพราะรฐบาลไมม

องคความรครบถวน และระบบการตดสนใจทเชองชา [Viner: 1953] และโดยการสงเสรมการขยายตวของการคาเสรระหวางประเทศ [Baver & Yamey: 1957] จงมการเสนอใหมการพฒนาภาคเกษตรใหเปนตวน าไปสการพฒนาอตสาหกรรม และรฐบาลควรสงเสรมความช านาญเฉพาะอยาง

ตามหลกของความไดเปรยบเชงเปรยบเทยบ [Viner: 1953 และBauer & Yamey : 1957]

38

EC482 Economics of Industrialization Chapter 2.1 20

แนวคดการพฒนาเศรษฐกจ: ส านกนโอคลาสสก(Neoclassical Paradigm)

• เปาหมายเพอใหเกดสวสดการสวนรวมมากทสด โดยผานระบบตลาดเสร

• การบดเบอนราคา จะน าไปสการบดเบอนการจดสรรทรพยากร และ น าไปส

การลดประสทธภาพและสวสดการไปพรอมๆกนดวย

• Viner [International trade and economic development:1953] • Bauer & Yamey [ The economics of underdeveloped countries: 1957] • แนวคดเกยวกบการพฒนาเศรษฐกจ

• ขอโตแยงทมตอแนวคดของส านก Neo-classic

39

แนวคดการพฒนาเศรษฐกจ: ส านกนโอคลาสสก

• ดานการคาและอตสาหกรรม: ส านก Neo-classic ตงค าถามวา รฐบาลควรแทรกแซงเศรษฐกจ เพอสงเสรมการพฒนา อสก. หรอไม

▫ หลกการปลอยใหเสร vs หลกการเพมสวสดการใหแกสงคม ???▫ ถาเกดการบดเบอนในตลาดระหวางประเทศ รฐบาลควรใช tariff ในการลดการบดเบอน ใน

สายตาของผผลตและผบรโภคภายในประเทศ

▫ ถาเกดการบดเบอนภายในประเทศ รฐบาลควรแทรกแซงในรปแบบอน เชน การปกปอง

คมครอง ภาค อสก. ทารก และ ภาคเกษตรทารก

• เนนนโยบายการเงน เพอกระตนการเตบโตทางเศรษฐกจ เพมประสทธภาพในการ

จดสรรทน เชน การเพมความหลากหลาย (เพอลดความเสยง) ไมควรรกษาอตรา

ดอกเบยต ากวาระดบดลยภาพ........

• แกปญหาขาดดลการช าระเงน ดวยการลดคาเงน และ ข นอตราดอกเบย.....

40

EC482 Economics of Industrialization Chapter 2.1 21

แนวคดการพฒนาเศรษฐกจ: ส านกนโอคลาสสก

• รฐบาลควรแทรกแซงเรองการกระจายรายไดและลดปบหาความยากจน เพราะ

กลไกตลาดไมอาจชวยใหเกดการกระจายรายไดทเปนธรรมได

• ในประเทศก าลงพฒนา ขนาดของไรนาและประสทธภาพการผลต ม

ความสมพนธเชงผกผน..... ดงนน จงควรมการปฏรปทดน

▫ การถอครองทดนแบบสวนบคคล (เพอกระตนใหมการลงทนในทดนของตน)

▫ การรวมพ นทแตละรายเขาดวยกน

• ดานการชวยเหลอของตางชาต

▫ ไมเหนดวยกบการแทรกแซงของรฐบาลตางชาต

▫ ควรเลอกเฉพาะ ความชวยเหลอดานเทคนค เพราะเปนสงจ าเปน

• สงเสรมการวเคราะหผลไดผลเสยของสงคม

41

แนวคดการพฒนาเศรษฐกจ: ส านกนโอคลาสสก

• ความลมเหลวของยทธศาสตรทดแทนการน าเขา จงกอใหเกดการฟนฟของลทธ

เสรนยมใหม (ส านกนโอคลาสก) อกครง

• ยทธศาสตรทดแทนการน าเขานน ท าใหประเทศก าลงพฒนาละทงโอกาสการ

หาประโยชนจากการขยายตวของการคาระหวางประเทศ

• ตงแตทศวรรษ 2520 แนวคดเสรนยมใหมเปนหวใจหลกของทฤษฎ

เศรษฐศาสตรพฒนาการ แตมไดหมายความวาแนวคดอน ๆ ถกลด

ความส าคญตอนโยบายการพฒนาลงไปหมด อาท การเกดส านกนยมปรบ

โครงสรางใหม (New Structuralists)

42

EC482 Economics of Industrialization Chapter 2.1 22

แนวคดการพฒนาเศรษฐกจ: ส านกนโอคลาสสก

นโยบายหลกของส านกนโอคลาสสก

1) การเปดเสรดานราคา

2) การเปดเสรการคาระหวางประเทศ เพอสงเสรม

การสงออก

3) ลดบทบาทภาครฐในระบบเศรษฐกจโดยใช

นโยบายแปรรปรฐวสาหกจ และลดการใชจายของ

รฐบาล

43

ส านก Neo-classic (ขอโตแยง)

• ดานการคาและอตสาหกรรม:

▫ ไมคอยสนใจเรองความแตกตางระหวางความยดหยนของรายไดใน

สนคาเกษตรและสนคา อสก.

▫ ไมสนใจเรองอ านาจการตอรองของสหภาพการคา และการก าหนด

ราคาแบบฮวกนของประเทศพฒนาแลว

• การเตบโตบนพ นฐานการสงออก: การสงออกไมไดชวยใหเศรษฐกจของประเทศก าลงพฒนาเตบโตในระยะยาว เพราะ ประเทศพฒนาแลวจะเปนผ

รเรมปกปองอตสาหกรรมภายในของตน

• การวเคราะหผลไดผลเสยของสงคม: การตดสนใจดานนโยบายสาธารณะ LDCs บางประเทศไมไดสนใจผลประโยชนสวนรวมเพยงอยางเดยว ยงข นอยกบ ผลประโยชนสวนตว และ การประนประนอมระหวาง “อ านาจ” ทมในสงคม

44

EC482 Economics of Industrialization Chapter 2.1 23

แนวคดการพฒนารวมสมย

• แนวคดการพฒนาแบบยงยน• การพฒนาแบบยงยนเปนแนวคดกระแสหลกในปจจบนทมเปาหมายของการพฒนาสามประการคอ ทางเศรษฐกจ เพอ

ตอบสนองและใหความพงพอใจดานความจ าเปนพนฐาน

ทางสงแวดลอมเพอปองกนและอนรกษสงแวดลอม และทาง

สงคมเพอใหอ านาจแกกลมคนและชมชน โดยมความยงยน

เปนการพฒนาทมงความเจรญเตบโต คณภาพชวต และการ

อนรกษสงแวดลอมส าหรบคนในยคปจจบนและลกหลานใน

อนาคต

45

สรปแนวคด

• แนวคดการพฒนาเศรษฐกจดงกลาวขางตนน นบวาเปนประโยชนตอประเทศ

ดอยพฒนาและก าลงพฒนาหลายประเทศ ซงบางประเทศกสามารถบรรล

วตถประสงคการพฒนาทตงใจไว แตบางประเทศกไมสามารถน าแนวคด

เหลานมาใชใหเกดผลไดตามตองการ ทงนเพราะเงอนไขของปจจย

ภายในประเทศ และปจจยภายนอกประเทศทแตกตางกน และเงอนไขดานเวลา

ทด าเนนนโยบายตามแนวคดเหลาน กอาจท าใหไปบรรลวตถประสงคไดเชนกน

การพฒนาเศรษฐกจของประเทศดอยพฒนาและก าลงพฒนาจงกลบกลายราว

กบวาเปนการไลกวด (catch up) กน โดยทมไดค านงถงรากเหงาปญหา

ของประเทศตนเทาใดนก

46

EC482 Economics of Industrialization Chapter 2.1 24

ตอบค ำถำมตอไปน 1. จงอธบายความหมายของ การพฒนาอตสาหกรรม กบความเจรญเตบโตทาง

เศรษฐกจ2. ความทนสมย กบ ความเจรญกาวหนามความคลายคลงหรอแตกตางกนอยางไร3. การพฒนาเศรษฐกจกบการพฒนาอตสาหกรรมมความสมพนธกนอยางไร4. นกศกษาคดวาประเทศไทยควรมการพฒนาอตสาหกรรมไปในทศทางใด (โดย

เลอกอางจากแนวคดการพฒนาเศรษฐกจและอตสาหกรรม) เพอสงผลตอความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศ

47