De ambulant begeleider &de kunst van de begeleiding

Een verkenning aan de grenzen

Een zoektocht naar de metafoor

in beeld & tekst

Het Startpunt Het Startpunt

The Swampy Lowland

“In the varied topography of professional practice, there is a high, hard ground overlooking a swamp. On the high ground, manageable problems lend themselves to solution through the application of research-based theory and technique. In the swampy lowland, messy, confusing problems defy technical solution. …. Shall he remain on the high ground where he can solve relatively unimportant problems according to prevailing standards of rigor, or shall he descend to the swamp of important problems and nonrigorous inquiry?”

Donald A. Schön, Educating the Reflective Practitioner, 1987, blz 3.

De 5 modules van de cursus

• De ab-er binnen de organisatie• De ab-er en veranderingsprocessen• De ab-er als professionele hulpverlener• De ab-er in verschillende rollen• De ab-er als coach

De 5 modules

In een onderling verband….

De 5 modules in een onderling verband

De ab-er binnen organisaties

De ab-er als professionele hulpverlener

De ab-er in verschillende rollenDe ab-er en veranderingsprocessen

De ab-er als coach

“When we have learned how to do something, we can execute smooth sequences of activity, recognition, decision, and adjustment without having, as we say, to ‘think about it’. Spontaneous knowing-in-action usually gets us through the day “.

Donald A. Schön, Educating the Reflective Practitioner, 1987, blz. 26.

Diverse wegen om het ambulant begeleiden in te vullen

AB binnen de organisatie,enige punten:

• Beleidsnota’s van de overheid• Ontwikkelingen op regionaal en landelijk niveau

voor de Waterlelie• Management op schoolniveau• Instrumenten om de “kwaliteit” van een

organisatie te meten• Het beschrijven van aanbevelingen voor

verdere ontwikkeling van een organisatie

In 1994 heeft Nederland zich met 92 andere

landen en 25 internationale organisaties in het “Salamanca Statement” uitgesproken voor de noodzaak van onderwijs aan alle leerlingen, dus ook gehandicapte kinderen, binnen het regulier onderwijs. “Education for All” oftewel inclusief onderwijs genoemd.

“Experience in many countries demonstrates that the integration of children and youth with special educational needs is best achieved within inclusive schools that serve all children within a community. It is within this context that those with special educational needs can achieve the fullest progress and social integration”

World conference of special needs (1994): The Salamanca Statement Spain 7-10 June, 1994.

Een andere manier van denken over leren en onderwijzen doet langzaam zijn intrede in het onderwijs en maatschappij.

Een wijze van denken die uitgaat van de mogelijkheden en de kwaliteiten van de totale mens en niet uitgaat van gebreken.

Niet de leesstof maar de leerling staat centraal.

Welke weg….?

Welke weg gaan wij feitelijk kiezen?

De “two-track approach” wordt langzaam ingeruild voor een “multi-track approach” om ………… uit te komen bij een “one-track approach”….?

“assignment of children to special schools on a

permanent basis should be an exception”

World conference of special needs (1994): The Salamanca Statement Spain 7-10 June, 1994.

AB en veranderingsprocessen,enkele punten:

• Het spel van de veranderingen• De hoeden van Bono• Kernkwaliteiten: kwaliteiten, valkuilen,

allergieën en uitdagingen• Competenties • Weerstand & Tegenstand

Weerstand of tegenstand?

“… the self is a crucial element in the way teachers themselves construe the nature of their job. In turn, this directs attention to theoretical formulations of the self, a hypothetical construct which has been explored by, among others, poets, philosophers, psychologists, social psychologists and sociologists “”.

• J. Nias, Teaching and the self, Cambridge Journal of Education, 17, 1989, blz. 178.

Het Ministerie van Onderwijs heeft de bekwaamheidseisen van de leraar in een soort 7 traps model geformuleerd:

o interpersoonlijke competentie, o pedagogische competentie, o vakinhoudelijke en didactische competentie,o organisatorische competentie, o competentie gericht op samenwerken met collega’s o competentie in het samenwerken met de omgevingo de competentie op zelfreflectie.

www.lerarenweb.nl

Een moment van bezinning voor…..

“Reflection is an essential step in the lifelong process of learning from our personal and professional experiences. In order to understand an everyday experience, we reflect, silently or audibly, deeply or momentarily. Reflection is particularly valued in the context of a professional life, because of its potential to enhance learning while we are in the midst of professional practice”.

J.Stapleton Watson & S. Wilcox, Reading for understanding: Methods of Reflecting on Practice, Reflective Practice, 1, 2000, blz. 57.

Maar ik wil……

Maar ik wil....................

Ik wil poëtisch fietsen met mijn handen los van het stuur Poëtisch !

Scheepmaker, nico, poëtisch fietsen, 1955, de windroos

AB als professionele hulpverlener, enige punten:

• Tijdmanagement• Netwerken• Autonomie

Met betrekking tot autonomie:

“Een autonome keuze is altijd een geïnformeerde keuze. De mate van geïnformeerdheid bepaalt mede de mate waarin wij kunnen spreken van een autonome keuze. Zelfbeschikking vraagt immers om adequate informatie op grond waarvan iemand kan ‘beschikken’ wat hij of zij wil, wenst, weigert, opteert etc. …”

Ethiek in Praktijk, T. van Willigenburg e.a

Dus:

De autonomie van de ambulant begeleider staat in dienst van de autonomie van de dienst en de collega’s en alle betrokkenen bij de begeleiding.

AB in verschillende rollen,enige punten:

Diverse beroepsrollen:-interpersoonlijk handelen (relationeel)-processen begeleiden (ondersteunend)-expertise overdragen (informerend)-vormgeven van onderneming (klantgericht)

Ondernemen op het niveau van de organisatie Ondernemen op het persoonlijke niveau Klantrelaties van voorbijganger tot co-therapeut

“… there is still limited evidence of action research which combines both the story, the different selves of the teacher, the action and change. Collaborative researchers who themselves may be ideologically committed to particular purposes and practices of teaching, must work with the emotional and intellectual selves of teachers who may have different beliefs, values and practices from their own. They must learn to listen to dissonant voices which may not always be comfortable “.

C. Day, Working with Different Selves of Teachers: beyond comfortable collaboration, Educational Action Research, 6, 1998, blz. 272.

AB als coach,enkele punten

• Supervisie• Intervisie• Gespreksmodellen• Bewustwording en ervaren van de

mogelijkheden van diverse gesprekstechnieken

In mijn nog korte periode dat ik als ambulant begeleider betrokken ben bij de ondersteuning van diverse leerlingen, ervaar ik het creëren van een herkenningspunt en steunpunt voor alle betrokkenen als het meest essentiële in de gesprekken.

Hierbij en hierin kan ik gebruik maken van mijn ervaringen op zowel pedagogisch als didactisch gebied en trachten een gezonde dosis relativering in te brengen.

….want verder zijn ook nog renners zoals ik, die geen druppel sprintersbloed hebben. Wij zijn de krachtrijders, wij hebben het vermogen om 70 kilometer per uur te rijden, maar wij zijn absoluut niet in staat om 150 meter lang 75 per uur te rijden, en dat is precies wat een sprinter wel kan met die dodelijke verandering van ritme……ons werk bestaat uit het afschermen, hem naar de kop brengen en zo goed mogelijk gepositioneerd achterlaten ….

Horillo, pedro,vanaf mijn zadel, 2005.

En mochten dan alle wegen ogenschijnlijk onbegaanbaar zijn dan….

…is het raadzaam om even terug te gaan naar een punt waar het nog overzichtelijk was

“Voor het ongeoefende oog zullen ego-klimmen en onbaatzuchtig klimmen er precies hetzelfde uitzien. Beide types klimmers plaatsen de ene voet voor de andere. Beide ademen ze in dezelfde mate in en uit. Beiden stoppen wanneer ze moe zijn. Beiden gaan weer verder na het rusten. Maar wat een verschil!

De ego-klimmer is als een ontregeld apparaat. Hij zet

zijn voet altijd een moment te vroeg of te laat neer. Hij zal heel gemakkelijk een schitterende baan zonlicht door de bomen missen. Hij loopt door terwijl de slordigheid van zijn voetstappen aangeeft dat hij vermoeid is….Hij is hier, maar hij is toch niet hier. Hij verwerpt het hier, heeft er onvrede mee, hij wil verderop op het pad zijn en zodra hij daar komt, zal hij even ongelukkig zijn, omdat ‘dat’ dan ‘hier’ is. Waar hij naar uitkijkt, wat hij wil, bevindt zich allemaal om hem heen. Maar dat is niet wat hij wil omdat het om hem heen is “.

Robert M. Pirsig, Zen en de Kunst van het Motoronderhoud, 1977, blz. 190-191.

De Mix van…..

De ervaring van pijn en zelfopgelegde ontbering helpen om grip te krijgen op de materie.

Door te sporten kan de “fysieke conditie van de moraal op peil worden gehouden…

… verworven uithoudingsvermogen in dienst stellen van denkkracht.

Het einddoel is in zicht…

en laten wij onze natuurlijke grenzen van ons werk niet overschrijden