14
1 TEXTOS REFUERZO Y AMPLIACIÓN 1. LA GUERRA DE TROYA Clarum oppidum Asiae Troia erat. Troiani oppidum incolebant atque cum Graecis pugnabant, nam Graeci Troiam obsidebant. Belli causa Priami filius est, nam pulchram Graeciae feminam raptat et secum vehit. Multi dei graecos iuvabant. Multi populi deique Troianos quoque iuvabant. Graeci Troianique varia fortuna in latis Troiae campis strenue pugnabant. Tandem graeci Troiam dolo expugnant atque praeclaram victoriam obtinent. Viros, feminas et pueros interficiunt aut capiunt. Oppidi tecta templaque ferro flammaque impie delent. Asia, -ae: Asia. Atque=et. Aut. Conj. disyuntiva: o Bellum,-i: guerra. Campus,-i: campo. Capio,-is,-ere,cepi,captum: capturar. Causa,-ae: causa. Clarus,-a,-um: ilustre, importante. Cum (prep.de ablativo): con. Deleo,-es,-ere,delevi,deletum. destruir. Deus,-i: dios. Dolus,-i: engaño. Expugno,-as,- are,expugnavi,expugnatum: asaltar. Femina,-ae: mujer. Ferrum,-i: hierro, espada. Filius,-ii: hijo. Flamma,-ae: llama, fuego. Fortuna,-ae: fortuna, suerte. Graeci, -orum: los griegos. Graecia,-ae:Grecia. Impie (adv.): despiadadamente, impiamente. Incolo,-is,-ere,incolui, incultum: cultivar. Interficio,-is,-ere,interfeci, interfectum: matar. Iuvo,-as,-are,iuvi,iutum: ayudar. Latus,-a,-um: ancho,-a/espacioso,-a. Multus,-a,-um: mucho,-a. Nam (conj.): pues. Obsideo,-es,-ere,obsedi, obsessum: asediar. Obtineo,-es,-ere,obtinui,obtentum: obtener. Oppidum, -i: ciudad. Populus,-i: pueblo. Praeclarus,-a,-um: importante. Priamus,-i: Príamo (rey de Troya). Puer, pueri: niño. Pugno,-as,-are, pugnavi, pugnatum: luchar. Pulcher,pulchra,pulchrum: hermoso,-a. Quoque (adv.): también. Rapto,-as,-are,raptavi, raptatum: raptar. Secum, ablativo, consigo, con él, con ellos. Strenue (adv.): valerosamente. Tandem (adv.): finalmente. Tectum,.i: techo, vivienda. Templum,-i: templo. Troia,-ae: Troya. Troiani, -orum: los troyanos. Varius,-a-um: variado,-a,/diverso,-a. Veho.-is,-ere,vexi, vectum: llevar, transportar. Vir, viri: hombre, varón

textos latín

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: textos latín

1

TEXTOS REFUERZO Y AMPLIACIÓN

1. LA GUERRA DE TROYA

Clarum oppidum Asiae Troia erat. Troiani oppidum incolebant atque cum Graecis pugnabant, nam Graeci Troiam obsidebant. Belli causa Priami filius est, nam pulchram Graeciae feminam raptat et secum vehit. Multi dei graecos iuvabant. Multi populi deique Troianos quoque iuvabant. Graeci Troianique varia fortuna in latis Troiae campis strenue pugnabant. Tandem graeci Troiam dolo expugnant atque praeclaram victoriam obtinent. Viros, feminas et pueros interficiunt aut capiunt. Oppidi tecta templaque ferro flammaque impie delent.

Asia, -ae: Asia. Atque=et. Aut. Conj. disyuntiva: o Bellum,-i: guerra. Campus,-i: campo. Capio,-is,-ere,cepi,captum: capturar. Causa,-ae: causa. Clarus,-a,-um: ilustre, importante. Cum (prep.de ablativo): con. Deleo,-es,-ere,delevi,deletum. destruir. Deus,-i: dios. Dolus,-i: engaño. Expugno,-as,-are,expugnavi,expugnatum: asaltar. Femina,-ae: mujer. Ferrum,-i: hierro, espada. Filius,-ii: hijo. Flamma,-ae: llama, fuego. Fortuna,-ae: fortuna, suerte. Graeci, -orum: los griegos. Graecia,-ae:Grecia. Impie (adv.): despiadadamente, impiamente. Incolo,-is,-ere,incolui, incultum: cultivar. Interficio,-is,-ere,interfeci, interfectum: matar. Iuvo,-as,-are,iuvi,iutum: ayudar. Latus,-a,-um: ancho,-a/espacioso,-a.

Multus,-a,-um: mucho,-a. Nam (conj.): pues. Obsideo,-es,-ere,obsedi, obsessum: asediar. Obtineo,-es,-ere,obtinui,obtentum: obtener. Oppidum, -i: ciudad. Populus,-i: pueblo. Praeclarus,-a,-um: importante. Priamus,-i: Príamo (rey de Troya). Puer, pueri: niño. Pugno,-as,-are, pugnavi, pugnatum: luchar. Pulcher,pulchra,pulchrum: hermoso,-a. Quoque (adv.): también. Rapto,-as,-are,raptavi, raptatum: raptar. Secum, ablativo, consigo, con él, con ellos. Strenue (adv.): valerosamente. Tandem (adv.): finalmente. Tectum,.i: techo, vivienda. Templum,-i: templo. Troia,-ae: Troya. Troiani, -orum: los troyanos. Varius,-a-um: variado,-a,/diverso,-a. Veho.-is,-ere,vexi, vectum: llevar, transportar. Vir, viri: hombre, varón

Page 2: textos latín

2

2. DÉDALO E ÍCARO

Daedalus, vir magni ingenii, in insula Creta exulabat. Ibi Cretae tyrannus Daedalo hospitium praebebat atque Daedalus magnum labyrinthum tyranno aedificabat. Daedalus alas pinnis facit et umeris cera aptat. Deinde cum puero Icaro evolat. Puer alas in caelo agitabat, sed cera alarum liquescit et miser puer in undas cadit.

Aedifico-as-are, edificar Agito-as-are...agitar Ala-ae, f...ala Apto-as-are...sujetar, atar Atque, conj.cop. y Cado-is-ere...caer Caelum-i, n...cielo Cera-ae, f...cera Creta-ae, f. Creta Cum, prep. ablativo...con Daedalus-i, m...Dédalo, nombre de varón Deinde: después Evolo-as-are...volar, salir volando Exulo-as-are...estar exiliado Facio-is-ere...hacer Filius-ii, m...hijo Hospitium-ii, n. Hospitalidad Icarus-i, m., Ícaro (nombre de varón)

In, prep. ablativo...en In, prep. acusativo...a, hacia, en ingenium-ii, n. Ingenio Insula-ae, f. Isla Labyrinthus-i, m. Laberinto Liquesco-is-ere...derretirse Magnus-a-um, grande Miser-era-erum...desdichado Pinna-ae, f...pluma Praebeo-es-ere...ofrecer Puer-i, m...niño Sed, conj. adversativa...pero Tyrannus-i, m. Tirano Umerus-i, m...hombro Unda-ae, f...ola del mar Vir-viri,m...hombre

Page 3: textos latín

3

ORFEO Y EURÍDICE

Orpheus poeta feras sua lyra domabat atque magna saxa movebat . Eurydicam, pulchram feminam, in matrimonio habebat multumque amabat. Orpheus beatus erat, sed vipera Eurydicam, suam sponsam, in prato mordet suoque veneno propere necat. Eurydica in inferos, mortuorum magna regna, descendit. Orpheus in inferos venit atque inter umbras mortuorum quaerit Eurydicam. Postremo Proserpinam, deamreginamque mortuorum, suis verbis canoris movet. Proserpina dea Eurydicam Orpheo reddit...sed...

Iam Orpheus Eurydicam ex inferis in terras secum ducebat laetusque erat. Orpheus ad inferos respicere non debebat, sed magna cura motus, retrorsum respicit. Tunc Eurydica in inferos rursus descendit atque ibi perpetuo manet. Orpheus ex inferis in terram venit, ubi maestus errabat suamque Eurydicam cum multis lacrimis saepe appellabat.

Amo-as-are...amar.

Atque, conj. copulativa...y

Beatus-a-um...feliz

Canorus-a-um...cantarina

Dea-ae, f...diosa

Descendo-is-ere, descendi, descensum:

descender, bajar.

Domo-as-are, domavi, domatum: amansar

Eurydica-ae, f. ..Euridice

Femina-ae, f...mujer

Fera-ae, f.... Fiera

Habeo-es-ere, habui, habitum...tener

In, prep. ablativo...en

In, prep. acusativo...a, hacia

Inferus-i, m...infierno

Inter, prep. de acusativo...entre

Lyra-ae, f.. .Lira, instrumento musical.

Magnus-a-um, adj...gran

Matrimonium-ii, n...matrimonio

Mordeo-es-ere, mordui, morditum...morder

Mortuus, -a, -um: muerto

Mors, mortis: f. muerte

Moveo-es-ere, movui, movitum...conmover

Multum, adv. cantidad...mucho

Neco-as-are, necavi, necatum...matar

Orpheus-i, m.... Orfeo, esposo de Eurídice.

Poeta-ae, m. ...Poeta

ad : prep. + ac. : hacia, a, cerca de appello – as-are... : llamar appellatio, -onis: f. apelación cum : Preposición + abl. = con cura-ae, f. : cuidado, preocupación debeo-es-ere, debui, debitum... : deber debilitas, debilitatis: debilidad duco-is-ere, duxi, ductum: I. llevar 1. llevar fuera de 2. atraer 3. hacer entrar 4. contar, estimar II. Conducir dux, ducis: m. jefe erro-as-are, erravi, erratum...: vagar; equivocarse, errar ex : prp. : + Abl. : de, desde, a partir de iam : adv. : ya, en este momento ibi : adv. : allí lacrima : ae, f. : lágrima, gota laetus : a, um : 1. alegre 2. que alegra 3. favorable 4. agradable 5. rico, abundante maestus : a, um : triste, afligido; severo, maneo-es-ere, mansi, mansum... : permanecer, quedarse manes, manetis:m. Manes motus-a-um : movido por... llevado por..., conmovido por... multus : a, um : mucho, abundante perpetuo : adv. : sin interrupción, continuamente; constante, siempre respicio, respexi, respectum : volver a mirar; tomar en consideración; pensar en, contar respiramen, -inis. n. tráquea retrorsum: adv.: hacia atrás

Page 4: textos latín

4

Postremo, adv. de tiempo...finalmente

Pratum-i, n...prado

Propere, adv. de modo...rápidamente

Proserpina-ae, f...Proserpina, diosa de los

infiernos

Pulcher-ra-rum, adj...hermosa

Quaero-is-ere...buscar

Reddo-is-ere...devolver

Regina-ae, f...reina

Regnum-i, n...reino

Saxum-i, n...roca, piedra

Sed, conj. adversat...pero

Sponsa-ae, f...esposa

Suus-a-um, adj. posesivo...su

Umbra-ae, f...sombra

Venenum-i, n...veneno

Venio-is-ire...venir, llegar

Verbum-i, n...palabra

Vipera-ae, f...víbora

rursus: adverbio: de nuevo saepe : inv. : a menudo, con frecuencia, secum : = cum se : consigo terra : ae, f. : tierra tunc : adv. : entonces ubi : adv. relativo. : donde (referido a in terram) venio- is-ire, veni, ventum...venir, volver venter, ventris: m. vientre 1. Análisis morfosintáctico del texto

2. Clasificación de los sustantivos (1, 2,3

declinación) y de los verbos (1º, 2º, 3º,4º

conjugación) del léxico.

3. Declinación completa de los términos señalados,

además de los sustantivos de la 3º decl, del

vocabulario.

4. Conjugación de los tiempos verbales estudiados

de los términos señalados

5. Traducción

Page 5: textos latín

5

APOLLO ET DAPHNE

Primus amor Phoebi Daphne fuit. Apollo, victa serpente Pythone, Cupidinem adducto nervo cornua flectentem viderat et superbus eum riderat quia Cupido minus fortis quam is erat et arma umerum suum decebant. Filius Veneris Apollini dixit: «Figat tuus omnia, Phoebe, te meus arcus». Hoc dicto, percusso aere pennis, evolavit, umbrosa Parnasi arce constitit duasque sagittas e pharetra sumpsit. Sagittarum una, aurea et acuta, amorem facit, altera, obtusa et plumbea, amorem fugat. Cupido in nympha hanc fixit, in pectus Apollinis illam iecit. Itaque

protinus alter amat, altera nomen amantis fugit.

Daphne silvarum latebris captivarumque ferarum exuviis gaudens innuptaeque aemula Dianae, multos homines eam petentes repudiavit. Saepe pater dixit: «Generum mihi, filia, debes, debes mihi, nata, nepotes». Sed illa in patris cervice haerens dixit: «Da mihi perpetua, genitor carissime, virginitate frui!»

acutus, a, um: agudo, afilado

adduco, is, ere, adduci, adductum: tender, llevar hacia sí

aemulus, a, um: émulo, que imita

aer, aeris, m.: aire

alter, era, erum : uno... otro

amo, as, are : amar, estar enamorado

amor, oris, m.: amor

Apollo, inis, m. : Apolo

arceo, es, ere, ui : contener, encerrar; impedir

arcus, us, m.: arco

arma, orum, n. : armas

arx, arcis, f.: cima

aureus, a, um : dorado, aúreo

captivus, a, um: cautivo, prisionero

carissimus, a, um : muy querido (superlativo de carus, a, um)

carus, a, um : querido, caro

cervix, icis, f.: cuello

consisto, is, ere, stiti : ponerse, colocarse

cornu, us, n.: arco

Cupido, dinis, m. : Cupido

cupidus, a, um : deseoso, ansioso, ávido

Daphne, es, f.: Dafne

ille, illa, illud : aquel, aquella, aquello

innuptus, a, um : no casado, soltero, virgen

is, ea, id : él, este

itaque, : [conj.] así pues, por consiguiente

latebra, ae, f. : escondrijo, cueva; refugio

meus, mea, meum : mi, mío

mihi dat sing. pron. ego: a mí, me

minus, : [adv.] menos

multus, a, um : mucho, abundante

nata, ae, f.: hija

nepos, otis, m. : nieto

nervus, i, m.: cuerda del arco

nomen, inis, n. : nombre

nympha, ae, f. : ninfa [divinidad que vive en el mar, fuentes...]

obtusus, a, um : romo,a

omnis, e : todo

Parnasus, i. m. :Parnaso (morada de los dioses)

pater, tris, m. : padre

pectus, oris, n. : pecho

penna, ae, f. : pluma; ala

percutio, is, ere, cussi, cussum : golpear

perpetuus, a, um : perpetuo, eterno

peto, is, ere, iui, itum : dirigirse a; atacar; solicitar,

Page 6: textos latín

6

debeo, es, ese, bui, bitum: deber

deceo, es, ere, decui: convenir, sentar bien

decet, : [impers.] ser apropiado, convenir

Diana, ae, f. : Diana [diosa de la caza]

dico, is, ere, dixi, dictum : decir

do, das, dare, dedi, datum : dar

duo, ae, o : dos

ego, mei : yo

eum, acus. sing. m. (is, ea, id): este, esta

evolo, as, are, avi, atum: volar, salir volando

exuviae, arum, f.: despojos

facio, is, ere, feci, factum : hacer

fera, ae, f.: fiera

ferus, a, um : salvaje, fiero; grosero, cruel

figat 3.ª pers. sing. pres. subj. (figo, is, ere, fixi, fixum): atravesar,

filia, ae, f. : hija

filius, ii, m. : hijo

flecto, is, ere, flexi, flectum: curvar, tender

fortis, e : fuerte, vigoroso, robusto

fruor, eris, eri, fruitus sum: (frui inf. pres.) gozar de (+ abl.)

fugio, is, ere, fugi : huir [de], apartarse, esquivar

fugo, as, are: poner en fuga, ahuyentar

gaudeo, es, ere, gauisus sum : gozar, alegrarse

gener, eri, m. : yerno

genitor, oris, m.: padre

genus, eris, n. : linaje, estirpe

haereo, es, ere, haesi, haesum : estar fijo o adherido; quedarse

quieto

hic, haec, hoc : este, esta, esto

homo, minis, m. : hombre

iacio, is, ere, ieci, iactum: lanzar

pedir

pharetra, ae, f. : aljaba

Phoebus, i, m.: Febo, nombre griego de Apolo

plumbeus, a, um : plúmbeo, de plomo

primus, a, um : [superlativo de prior] primero

protinus, : [adv.] : al instante

Python, onis, m.: Pitón

quam, adv: introduce el segundo término de la comparación

quia, : [conj.causal] porque

repudio, as, are : rechazar, rehusar, repudiar

repudio, as, are: repudiar, rechazar

rideo, es, ere, ridi, risum : reirse de (+acus.)

saepe, : [adv.] a menudo

sagitta, ae, f. : flecha

sed, : [conj.adversativa] pero, mas, sin embargo

serpens, entis, m. y f.: la serpiente

silua, ae, f. :bosque

sumo, is, ere, sumpsi, sumptum : tomar, apoderarse de

superbus, a, um : soberbio, altivo, altanero, orgulloso, arrogante

suus, a, um : su, suyo

tu, tui : tu, te, a ti

tuus, a, um : tu, tuyo

uideo, es, ere, uidi, uisum : ver

uinco, is, ere, uici, uictum : vencer

uirginitas, atis, f. : virginidad, doncellez

uiuo, is, ere, uixi, uictum : vivir

umbrosus, a, um: umbrío, umbroso

umerus, i, m.: hombro

unus, a, um : uno; un, único

Venus, neris, f. : Venus

Page 7: textos latín

7

LAS AVENTURAS DE ENEAS

Venti ad insulam Delum naves gesserunt, ubi deus Apollo semper cultus erat pie. Aeneas enim consulere potuit deum. Aeneas tremens vocem Apollinis audivit: Navigate in Italiam ibique novas sedes quaerite. Multos labores vobis Iuno imponet, sed Venus, mater tua, numquam vos deseret.

Troiani, ita confirmati, rursus mare petierunt. Post longos errores pervenerunt in Italiam. Prima castra in Latio posita sunt. Ibi regnabat Latinus et incolebant Latini.

Aeneas et Troiani praedam ex agris latinis capiebant. Latinus rex cum armatis concurrit. Instructae erant acies. Priusquam signa proelii darent, Latinus Aeneam vocavit ad conloquium. Latinus Aeneam rogavit: unde venitis?, cur domo discessistis?, cur Latium quaesivistis? Aeneas Latinum non celavit originem divinam atque fugam ex Troia incensa. Latinus ab Aenea captus est non armis sed nobili genere et animi magnitudine. Itaque pacem atque amicitiam compararunt. Aeneas apud Latinum fuit in hospitio.

Lavinia, filia Latini, data est Aeneae in matrimonium. Lavinia, ante adventum Aeneae, Turno desponsa erat. Turnus, iratus, Aeneae Latinoque bellum gessit. Turnus ab Aenea victus est. Troiani oppidum condunt; Aeneas a nomine uxoris oppidum novum Lavinium appellat.

Vocabulario

Ab: preposición de ablativo, por, de, desde.. Acies-aciei, f: ejército Ad: preposición de acusativo, a, hacia, hasta Aeneas- Aeneae, m: Eneas Ager-agri, m: campo Amicitia-amicitiae, f: amistad Animus-animi, m: ánimo, espíritu.. Apollo- Apollinis, m, Apolo Apud, preposición de acusativo: junto a, hacia Arma-armorum, n: armas Armatus-armata-armatum: armado Audio-is-ire-ivi-itum, oir Capio-capis-capere-cepi-captum: coger, capturar. Captus-capta-captum: cogido, capturado, atrapado Castra-castrorum, n, campamento

Italia-ae, f- Italia Itaque: conjunción coordinante, así pues Iuno-onis, f, Juno Labor-laboris, f, trabajo Latini-latinorum, m, los latinos. Latinus Latinus- Latini, m: el rey Latino Latinus-latina-latinum: latino Latium-ii, n, Lacio Latium-Latii, n: el Lacio Lavinia- Laviniae, f: Lavinia Longus-a-um, largo, grandes Magnitudo- magnitudinis, f: grandeza, magnitud Mare-maris, n, mar Mater-tris, f, madre Matrimonium- matrimonii, n: matrimonio Multus-a-um, mucho

Page 8: textos latín

8

Celo-celas-celare-celavi-celatum: ocultar Comparo-comparas-comparare-comparavi-comparatum: preparar, acordar, pactar Concurro-concurris-concurrere-concurri-concursum: acudir corriendo. Confirmatus-a-um, asegurados Conloquium-conloquii, n: coloquio, encuentro, entrevista Consulo-is-ere-consului-consultum, trans. Consultar Cultus-a-um, honrado, venerado Cum: preposición de ablativo: con, en compañía de Cur: partícula interrogativa, ¿por qué? Datus-data-datum: dado Delus-i, f, Delos Desero-is-ere-deserui-desertum, abandonar Deus-i, m, dios Discedo-discedis-discedere-discessi-discessum: dejar, abandonar, alejarse Divinus-divina-divinum: divino Do-das-dare-dedi-datum Domus-domi, f: casa Error-erroris, m- error Ex: preposición de ablativo: de, desde, a partir de... Filia-filiae, f: hija Fuga-fugae, f: fuga, huida Genus-generis, n: raza, linaje, género, tipo Gero-is-ere-gessi-gestum, llevar Hospitium-hospitii, n: hospitalidad, calidad de huesped Ibi, adverbio de lugar, allí Impono-is-ere-imposui-impositum, imponer In: 1º -preposición de acusativo, a, hacia, contra; 2º preposición de ablativo, en, dentro de Incensus-incensa-incensum: incendiada Incolo-es-ere-incolui-incultum, habitar Instructus-instructa-instructum:preparado, formado, alineado Insula-ae, f, isla Ita, adverbio de modo , así

Navigo-as-are-avi-atum, navegar Navis-is, f, nave Nobilis-nobile: noble Novus-a-um, nuevo Numquam, adverbio de negación, nunca Origo-originis, f: origen Pax- Pacis, f: paz Pervenio-is-ire-perveni-perventum, llegar Peto-is-ere-petivi-petitum Positus-a-um, puesto Post, preposición de acusativo, despues Praeda- Praedae, f: botín, presa, trofeo Primus-a-um, primero Priusquam: conjunción subordinante temporal, antes de que, antes que Proelium-proelii, n: combate, batalla Quaero-is-ere-quaesi-quaesitum Quaero-quaeris-quaerere-quaesivi-quaesitum: preguntar, interrogar Regno-as-are-avi-atum, reinar Rex- regis, m: reu Rogo-rogas-rogare-rogavi-rogatum: pedir, preguntar Rursus, adverbio, de nuevo Sedes-is, f, lugar, patria, asentamiento Semper, adverbio, siempre Signum-signi, n: señal Tremens, temblando Troia- Troiae, f: Troya Troianus-Troiana-Troianum: troyano Tuus-a-um, tu, tuyo Ubi, adverbio de lugar Unde: adverbio de lugar, de donde Venio-venis-venire-veni-ventum: venir Ventus-venti, m, viento Venus-Veneris, f, Venus Vobis, dativo plural, pronombre personal de segunda persona Voco-vocas-vocare-vocavi-vocatum: llamar, convocar, Vos, Nominativo o acusativo plural, pronombre personal de segunda persona Vox-vocis, f, voz

Page 9: textos latín

9

SATURNO Y LA EDAD DE ORO Saturnus in Olympo per multos annos regnavit, sed Iuppiter, filius suus, contra patrem bellum movit. Iuppiter post maximam pugnam patrem vicit et ex caelis Saturnum expulit. Primus Saturnus in Italiam venit, genus altis montibus dispersum composuit et Latinos agrorum cultum docuit. Ex illo tempore sub rege Saturno illa aetas aurea fuit. Poeta Ovidius sic celebrat: homines sine lege, sponte sua, vitam agebant; timor non illis erat et sine vindice bonum rectumque faciebant; nondum fossae oppida cingebant, nec tuba milites ad pugnam congregabat, nec matres bella et gladios cruentos horrebant. Tellus, illa sola, optimos fructus hominibus ferebat; non boves, non tauri terram arabant. Ver erat aeternum et placidi Zephiri flores arboresque auris tepidis mulcebant; flumina iam lactis, iam nectaris currebant et mella flava de ilice dura stillabant.

ad, [prep.acc.] a, hacia, junto a; para aetas, atis, f. : época, edad aeternus, -a, um: eterno,-a. ager, agri, m. : campo ago, is, ere, egi, actum : conducir, hacer, actuar altum, i, n. : alta mar, altura altus, a, um : alto, profundo, grande annus, i, m. : año arbor, oris, f. : árbol aro, as, are, avi, atum: arar. aura, ae, f. : viento, brisa, aire aureus, a, um : dorado, aúreo auris, is, f. : oreja aurum, i, n. : oro bellum, i, n. : guerra bellus, a, um : bello, hermoso bonus, a, um : bueno bos, bouis, m. : buey caelum, i, n. : cielo celebro, as, are : visitar en masa; celebrar; difundir cingo, is, ere, cinxi, cinctum : ceñir, rodear compono, is, ere, posui, positum : poner con; juntar; comparar; concertar, acordar; organizar; componer Congrego,-as,-are,..: congrear. contra, : [adv.] enfrente, al contrario; [prep+ac.] contra, enfrente de cruentus, a, um : sangriento, sanguinario cultus, us, m. : cultivo, cuidado; género de vida, cultura; refinamiento, elegancia, lujo curro, is, ere, cucurri, cursum : correr de, : [prep. + abl.] de, desde, a partir de; sobre, acerca de dispergo, is, ere, spersi, spersum : esparcir,

Latinus, a, um : latino Latinus, i, : Latino (rey de los habitantes del Lacio] lego, is, ere, legi, lectum : reunir, coger, recoger; escoger; llevarse, robar; leer lex, legis, f. : ley, proyecto de ley mater, tris, f. : madre maximus, -a, -um_ máximo,-a; muy grande. mel, mellid (n): miel. miles, itis, m. : soldado mons, montis (m): monte. moueo, es, ere, moui, motum : mover; conmover moueo, es, ere, moui, motum : mover; conmover mulceo, es, ere, mulsi, mulsum : acariciar; ablandar, calmar; halagar multus, a, um : mucho, abundante nec, : [conj. copulativa, =neque] ni, y no nectar, -aris: néctar. non, : [adv.] no nondum, : [adv.] aún no, todavía no num, : [partícula interr.] acaso...; si Olympus, i: Olimpo. oppidum, i, n. : plaza fuerte, fortaleza, ciudad optimus, a, um : [superlativo de bonus] óptimo oro, as, are : suplicar, rogar, implorar Ovidius, Ovidii: Ovidio. pater, tris, m. : padre per, : [prep.acus.] a través de, por; durante placidus, a, um : plácido, tranquilo, apacible poeta, ae, m. : poeta post, : [adv.] detrás, hacia atrás; [prep.acus.] detrás de, después de

Page 10: textos latín

10

dispersar doceo, es, ere, cui, ctum : enseñar duro, as, are : endurecer; perseverar; perdurar, permanecer durus, a, um : duro, firme et, : [conj. coord. copul.] y ex, : [prep.+abl] de, desde, a partir de; por expello, is, ere, puli, pulsum : expulsar, rechazar; librarse facio, is, ere, feci, factum : hacer fero, fers, ferre, tuli, latum : llevar; soportar; decir filius, ii, m. : hijo flauus, a, um : amarillo, dorado, rojizo floreo, es, ere, ui : florecer; brillar, resplandecer flos, oris, m. : flor flumen, inis, n. : corriente, río, torrente fodio, is, ere, fodi, fossum : cavar, desenterrar, excavar; pinchar, atravesar; atormentar fossa, ae, f. : foso, hoyo, agujero; canal, desagüe fructus, us, m. : fruto; ganancia, beneficio; provecho genus, eris, n. : linaje, estirpe, raza, origen; género gladius, i, m. : espada homo, minis, m. : hombre horreo, es, ere, horrui, - : estar erizado; temblar, estremecerse; temer iam, : [adv.] ya, en este momento ilex, ilicis, f. : encina ille, illa, illud : aquel, aquella, aquello in, : [prep.acus] a, hacia, para, contra; (prep.abl.) en Italia, ae, f. : Italia Iuppiter, Iouis, m. : Júpiter lac, lactis, n. : leche

primus, a, um : [superlativo de prior] primero pugna, ae, f. : pugna, pelea, lucha rectus, a, um : derecho, recto; justo; sencillo regno, as, are : reinar, gobernar rego, is, ere, rexi, rectum : dirigir, conducir; regir, gobernar rex, regis, m. : rey Saturnus, i, m. : Saturno sed, : [conj.adversativa] pero, mas, sin embargo sic, : [adv.] así, de este modo sine, : [prep.abl.] sin sino, is, ere, siui, situm : colocar; permitir, tolerar solum, i, n. : suelo; base, superficie solus, a, um : solo, único sponte (ablativo singular fem.): voluntad. stillo, as, are, avi, atum: destilar, gotear. sub, : [prep.acus.] debajo de, bajo; [prep.abl.] debajo de, bajo sum, es, esse, fui : ser, estar; haber, existir suus, a, um : su, suyo taurus, i, m. : toro tellus, uris, f. : tierra tempus, oris, n. : tiempo tepidus, a, um : tibio, templado terra, ae, f. : tierra timor, oris, m. : temor, miedo, pavor tuba, ae: trompeta. venio, is, ire, ueni, uentum : venir Ver, veris (n): primavera. vinco, is, ere, uici, uictum : vencer vindex, vindicis: vengador, protector. vita, ae, f. : vida Zephirus, i: Céfiro, viento.

Page 11: textos latín

11

PROMETEO Prometheus Minervae auxilio homines ex terra et aqua creaverat. Deinde ignem e caelo hominibus praebuerat. Nam, cum (como) aliquando in caelum veniret, facem igneam secum (consigo) de caelo in terram hominibus apportavit. Itaque homines terrarum domini aemulique deorum facti sunt (fueron hechos). Ob hanc (esta) causam Prometheus in monte Caucaso ferreis catenis vinctus est (fue atado). Iuppiter vulturem quotidie mittebat, ut (para que) Promethei pectus laniaret et iecur ederet; sed ea (esta) pars iecinoris, quam vultur interdiu devoraverat, noctu crescebat, ut rursus vultur devoraret. Tandem Hercules, misericordia motus (movido), vulturem sagittis transfixit Prometheumque catenis liberavit.

aemulus, a, um : émulo, rival, adversario aliquando, [adv.] alguna vez apporto, as, are, avi, atum: aportar, llevar. aqua, ae, f. : agua auxilium, ii, n. : auxilio, socorro, ayuda caelo, as, are : cincelar, grabar, adornar caelum, i, n. : cielo catena, ae, f. : cadena Caucasus, i: Caucaso causa, ae, f. : causa, motivo creo, as, are : crear, engendrar; elegir, nombrar cresco, is, ere, creui, cretum : nacer; crecer; elevarse cum, : [prep. abl.] con; [ conj.] cuando; como; aunque de, : [prep. + abl.] de, desde, a partir de; sobre, acerca de deinde, : [adv., = deinde] luego, en seguida, después devoro, as, are : devorar; engullir deus, i, m. : dios diu, : [adv.] de día; largo tiempo dominus, i, m. : señor, amo e, : [prep.+abl] de, desde, a partir de; por edo, is, ere, edi, esum : comer ex, : [prep.+abl] de, desde, a partir de; por factum, i, n. : hecho, acción, empresa, obra fax, facis, f. : antorcha, tea ferreus, a. um: férreo, de hierro. fio, is, fieri, factus sum : [pasiva del verbo facio] ser hecho. Hercules, is, m. : Hércules hic, haec, hoc : este, esta, esto

homo, minis, m. : hombre iecur, n. : hígado igneus, a, um: igneo, encendido ignis, is, m. : fuego in, : [prep.acus] a, hacia, para, contra; (prep.abl.) en novus,-a,-um:nuevo omnis,omne:todo pastor,pastoris (m.): pastor primus,-a,-um: primero quod (conj.): porque regio,regiones (f.): región reliquus;-a,-um:restante,demás, restante. Remus,-i (m.):Remo rex,regis (m.):rey Roma,Romae: Roma. romanus,-a-um: romano Romulus,-i (m.):Rómulo Sabini,-orum (m.pl.): los Sabinos(pueblo de Italia) Sed (conj.): pero spectaculum,-i (n.): espectáculo ubi (conj.):: cuando urbs,urbis (f.): ciudad violo,-as,-are,-avi,-atum:violar,profanar vir,viri (m.): hombre virgo,virginia (f.):doncella, muchacha voco,-as,-are,-avi,-atum:llamar,convocar * SECUM (se + cum)

Page 12: textos latín

12

LA FUNDACIÓN DE ROMA

Romulus et Remus, Martis fílii, urbem Romam condiderunt; sed Romulus fratrem necavit, quod muros novae urbis violaverat. Ita Romulus primus Romae rex fuit. Pastores et agricolae regionis primi urbis incolae fuerunt. Sed Romulus reliquique Romae incolae mulieribus carebant. Itaque legatos in fínitimas civitates miserunt et viros feminasque vocaverunt ad magnum ludorum spectaculum. Sabini cum liberis ac coniugibus convenerunt. Ubi omnes ad ludos attenti erant, iuvenes Romani virgines sabinas captaverunt et secum duxerunt

Ac (conj.): y agricola,-ae (m.): agricultor attentus,-a,-um: atento capto,-as,-are,-avi,-atum: capturar careo,-es,-ere,carui: carecer de.. (con abla.) civitas,civitatis (f.): ciudad condo,-is,-ere,-didi,-ditum: fundar coniux,coniugis (f.): esposa convenio,-is,-ire,conveni,conventum: acudir duco,-is,-ere,duxi,ductum: conducir, llevar. femina,-ae (f.):mujer filius,-ii (m.):hijo finitimus,-a,-um: limítrofe,vecino frater,fratris (m.): hermano incola,-ae (m.):habitante ita (adv.): así itaque (conj.) :así pues iuvenis,iuvenis (m.):joven legatus,-i: legado liberi,-orum (m.pl.): hijos ludus,-i (m.):juego magnus,-a,-um: grande Mars,Martis (m.): Marte (dios de la guerra) mirus,-i (m.):muro mitto,-is}-mittere,misi,missum:enviar mulier,mulieris (f.): mujer

neco,-as,-are,-avi,-atum: matar novus,-a,-um:nuevo omnis,omne:todo pastor,pastoris (m.): pastor primus,-a,-um: primero quod (conj.): porque regio,regiones (f.): región reliquus;-a,-um:restante,demás, restante. Remus,-i (m.):Remo rex,regis (m.):rey Roma,Romae: Roma. romanus,-a-um: romano Romulus,-i (m.):Rómulo Sabini,-orum (m.pl.): los Sabinos(pueblo de Italia) Sed (conj.): pero spectaculum,-i (n.): espectáculo ubi (conj.):: cuando urbs,urbis (f.): ciudad violo,-as,-are,-avi,-atum:violar,profanar vir,viri (m.): hombre virgo,virginia (f.):doncella, muchacha voco,-as,-are,-avi,-atum:llamar,convocar * SECUM (se + cum)

Page 13: textos latín

13

Los argonautas y el vellocino de oro Multas fabulas a Graecis accepimus. Nobilis est fabula, quae miram Iasonis Argonautarumque navigationem narrat. Iason, filius Thessaliae regis, cum

rapere cuperet vellus aureum arietis, qui olim duos fratres per aera, transportaverat, magnam expeditionem paravit. Rex Colchorum vellus au-reum servabat, idque custodiebant immanis draco taurique feri, qui flammas ore vomebant. Cum Iason immensam navem construxisset, et in navem conscendisset cum Theseo, et Hercule multisque Graeciae principibus in Colchidem pervenit. lbi Medea, regis filia, Iasonem adiuvit. Cum Iason Colchidis regem post multos labores vicisset, vellus aureum rapuit et Medeam in patriam secum vexit. Cum Argonautae in Graeciam venissent, Olympicos ludos instituerunt, quos postea omnes Graeciae populi semper celebraverunt.

a, ab : (prep.abl) de, desde, a partir de; por (c. agente)

accipio, is, ere, cepi, ceptum : recibir, aprender

adiuuo, as, are, iuui, iutum : ayudar

aes, aeris, n. : bronce

Argonauta, ae, m. : Argonauta

aries, etis, m. : carnero; ariete

aureus, a, um : dorado, aúreo

celebro, as, are : visitar en masa; celebrar; difundir

Colchi, orum, m. : los colcos (habitantes de la Cólquide)

Colchis, idis, f. : Cólquide (región de Asia Menor)

conscendo, is, ere, i, conscensum : subir

construo, is, ere, construxi, constructum : construir

cum, : [prep. abl.] con; [ conj.] cuando; como; aunque

cupio is, ere. ivi, itum : desear

custodio, is, ire, iui ou ii, itum : proteger, custodiar, guardar

dea, ae, f. : diosa

draco, onis, m. : dragón

duo, ae, o : dos

ego, mei : yo

et, : [conj. coord. copul.] y

expeditio, onis, f : expedición, campaña

fabula, ae, f. : rumor; leyenda, mito; fábula

ferus, a, um : salvaje, fiero; grosero, cruel

filia, ae, f. : hija

filius, ii, m. : hijo

flamma, ae, f. : llama, fuego; pasión, ardor

frater, tris, m. : hermano

Graecia, ae, f. : Grecia

Graecus, a, um : griego

Hercules, is, m. : Hércules

Iason, onis, m. : Jasón

ibi : [adv.] allí

immanis, e : extraordinario, monstruoso, prodigioso

immensus, a, um : immenso, vasto

in, : [prep.acus] a, hacia, para, contra; (prep.abl.) en

instituo, is, ere, tui, tutum : poner, preparar, organizar; formar; emprender, empezar; establecer

is, ea, id : él, este

labor, oris, m. : fatiga, esfuerzo; trabajo

ludus, i, m. : juego, diversión; broma; escuela

Medea, ae, f. : Medea (princesa de la Cólquide)

mirus, a, um : asombroso, sorprendente

multus, a, um : mucho, abundante

narro, as, are : narrar, contar

nauis, is, f. : nave

navigatio, onis, f. : navegación

nobilis, e : conocido, noble

olim, : [adv.] en otro tiempo

olympicus, a, um : olímpico,a.

omnis, e : todo

os, oris, n. : boca; cara, rostro

paro, as, are : preparar

patria, ae, f. : patria

per, : [prep.acus.] a través de, por; durante

peruenio, is, ire, ueni, uentum : llegar

populus, i, m. : pueblo

post, : [prep.acus.] después de

postea, : [adv.] luego, en seguida, después

princeps, ipis : [adj. y sust.] primero; príncipe

qui, quae, quod : [relat.] cual, que, quien

rapio, is, ere, rapui, raptum : arrebatar; robar, quitar

rego, is, ere, rexi, rectum : dirigir, conducir; regir, gobernar

res, rei, f. : cosa, hecho, asunto

reueho, is, ere, uexi, uectum : volver a llevar, retirar

reus, i, m. : reo, acusado

rex, regis, m. : rey

secum, : [= cum se] consigo con él/ellos

semper, : [adv.] siempre

seruo, as, are : observar, vigilar; conservar, guardar

sum, es, esse, fui : ser, estar; haber, existir

taurus, i, m. : toro

Theseus, i, m. : Teseo

Thessalia, ae, f. : Tesalia (una región al norte de Grecia)

transporto, as, are, avi, atum : transportar

ueho, is, ere, uexi, uectum : transportar, llevar; arrastrar, acarrear

uellus, eris, n. : vellón, piel

uenio, is, ire, ueni, uentum : venir

uinco, is, ere, uici, uictum : vencer

vomo, is, ere, ui, itum : vomitar, arrojar

Page 14: textos latín

14

TESEO Y EL MINOTAURO Antiquis temporibus erat in insula Creta horrendum monstruum, Minotaurus nomine. Monstrum habebat caput tauri in humano corpore atque in Labyrintho habitabat. Labyrinthus erat magnificum aedificium unde homines exire nesciebant, nam multae viae flexae faciebant errorem. In Labyrintho rex Minos Minotaurum hominibus vivis alebat. Itaque Athenienses multos pueros multasque puellas quotannis in Cretam mittere debebant atque monstrum saevum omnes avide vorabat. Minos, Cretae rex atque Minotauri pater, paucis annis antea magno bello Athenas vicerat. Victor non solum magnam pecuniam, sed etiam multos obsides ab Atheniensibus quotannis flagitabat atque obsidibus Minotaurum alebat. Sed Theseus, Athenarum regis filius, Minotaurum occidere constituit. Itaque cum obsidibus in Cretam pervenit. Cretae rex filiam pulchram quoque habebat, Ariadna nomine. Ariadna, magno amore Thesei capta, Theseum servare constituit. Itaque Theseo longum filum dedit ut certam viam ad portam Labyrinthi invenire posset.

Theseus in Labyrinthum intravit atque Minotaurum post longam pugnam gladio occidit. Deinde auxilio fili ad portam Labyrinthi facile per venit atque e Labyrintho evasit. Ita Athenienses obsides a saevitia monstri liberavit. Ariadna cum Theseo e Creta, patria sua, evasit, sed Theseus nocte in insula Naxo Ariadnam reliquit atque in patriam suam navigavit. Mane Ariadna, e somno excitata, Theseum in litore frustra quaesivit, multisque cum lacrimis frustra vocabat, dum capillos vestemque scindebat maesta atque magna aegritudine afflicta.

Tunc Bacchus deus in insulam Naxum venit atque Ariadnam a solitudine ac periculis liberavit. Postquam Theseus Ariadnam in litore deseruit ad patriam vento secundo laetus navigabat. Aegeus, Thesei pater Athenarumque rex, de altis saxis in mare prospiciebat, nam filium suum anxius opperiebatur. Iam Theseus patriae suae litoribus appropinquabat, cum pater Aegeus atra vela navigii conspexit. Theseus enim non mutaverat atra vela candidis velis ut victoriam nuntiarent. Itaque Aegeus pater mortem filii ex atro colore velorum putavit atque dolore amens sta- tim de alto saxo in mare se proiecit. Ex eo tempore Graeci mare, ubi Aegeus mortem invenit,"mare Aegeum" nominaverunt. Post Aegei mortem, Theseus rex Athenarum fuit multosque per annos magna sapientia patriam suam rexit.