Patent Rights - lerson.sc.chula.ac.th · 1.A patent shall confer on its owner the following exclusive rights: (a) where the subject matter of a patent is a product, to prevent third

สทธตามสทธบตรPatent Rights

ดร. เลอสรร ธนสกาญจน[email protected]

Copyright 1989-2008 by Lerson Tanasugarn. All rights reserved. Licensed for use in DIP’s Patent Agent Training Program, 2008.

TRIPS Article 28: Rights Conferred1. A patent shall confer on its owner the following exclusive rights:

(a) where the subject matter of a patent is a product, to prevent third parties not having the owner’s consent from the acts of: making, using, offering for sale, selling, or importing6 for these purposes that product;(b) where the subject matter of a patent is a process, to prevent third parties not having the owner’s consent from the act of using the process, and from the acts of: using, offering for sale, selling, or importing for these purposes at least the product obtained directly by that process.

2. Patent owners shall also have the right to assign, or transfer by succession, the patent and to conclude licensing contracts.

2

This right, like all other rights conferred under this Agreement in respect of the use, sale, importation or other distribution of goods, is subject to the provision of Article 6 [Exhaustion].


สทธของผทรงสทธบตรสทธในการแสวงหาประโยชนจากการประดษฐทไดรบสทธบตร (Economic Right)

สทธทจะใชถอยคาทแสดงวาไดรบสทธบตร (Right to use “Patent Pending” and the like)

สทธทจะอนญาตใหบคคลอนใชสทธตามสทธบตร (Right to Grant Patent Licenses)

สทธทจะโอนสทธบตรใหแกบคคลอน (Right to Transfer Patent Right)

3


สทธการหาประโยชนเชงพาณชยของผทรงสทธบตร

[มาตรา ๓๖ วรรคแรก สทธแตผเดยวของผทรงสทธบตร] ผทรงสทธบตรเทานนมสทธดงตอไปน

(๑) ในกรณสทธบตรผลตภณฑ สทธในการผลต ใช ขาย มไวเพอขาย เสนอขายหรอนาเขามาในราชอาณาจกรซงผลตภณฑตามสทธบตร

(๒) ในกรณสทธบตรกรรมวธ สทธในการใชกรรมวธตามสทธบตร ผลตใช ขาย มไวเพอขาย เสนอขายหรอนาเขามาในราชอาณาจกรซงผลตภณฑทผลตโดยใช กรรมวธตามสทธบตร

[มาตรา ๓๖ ทว ขอบเขตของสทธ] สทธของผทรงสทธบตรตามมาตรา ๓๖ ในการประดษฐทไดรบสทธบตรมขอบเขตดงระบในขอถอสทธ ในการวนจฉยขอบเขตของการประดษฐตามขอ ถอสทธ ใหพจารณาลกษณะของการประดษฐทระบในรายละเอยดการประดษฐและรปเขยนประกอบดวย

ขอบเขตของการประดษฐทไดรบความคมครองยอมคลมถงลกษณะของการประดษฐทแมจะมไดระบในขอถอสทธโดยเฉพาะเจาะจง แตเปนสงทมคณสมบตประโยชนใชสอย และทาใหเกดผลทานองเดยวกบลกษณะของการประดษฐทระบไวในขอ ถอสทธตามความเหนของบคคลทมความชานาญในระดบสามญในศลปะหรอวทยาการทเกยวของกบการประดษฐนน

4

Copyright 1989-2008 by Lerson Tanasugarn. All rights reserved. Licensed for use in DIP’s Patent Agent Training Program, 2008. 5

TRIPS Article 28 พรบ. สทธบตร มาตรา 36

1. A patent shall confer on its owner the following exclusive rights: ผทรงสทธบตรเทานนมสทธดงตอไปน

(a) where the subject matter of a patent is a product, to prevent third parties not having the owner’s consent from the acts of:

(๑) ในกรณสทธบตรผลตภณฑ สทธในการ

making, [ฝรงไมใชคาวา “manufacturing”] ผลต [ไทยใชคานแทนคาวา “ทา”]

using ใช [ผลตภณฑ]

selling [ไมมถอยคาวา possessing for sale] ขาย มไวเพอขายoffering for sale or เสนอขาย หรอimporting6 for these purposes that product; นาเขามาในราชอาณาจกรซงผลตภณฑตามสทธบตร

(b) where the subject matter of a patent is a process, to prevent third parties not having the owner’s consent from the act of

ในกรณสทธบตรกรรมวธ สทธในการ

using the process, ใช [กรรมวธตามสทธบตร]

and from the acts of:

[ไมมคาวา “making”] ผลต

using ใช [ผลตภณฑ]

selling [ไมมถอยคาวา “possessing for sale”] ขาย มไวเพอขาย

offering for sale or เสนอขาย หรอ

importing6 for these purposes at least the product obtained directly by that process.

นาเขามาในราชอาณาจกรซงผลตภณฑทผลตโดยใชกรรมวธตามสทธบตร [ไมมขอความวา “โดยตรง”]


การผลตผลตภณฑตามสทธบตรผลต = manufacture = ใชการประดษฐในการอตสาหกรรม(ตามความหมายของการประดษฐตามกฎหมายสทธบตรไทย) หรอดวยวตถประสงคทางการคา (คอตรงกนขามกบexperimental use)

6

การใชกรรมวธตามสทธบตรใช = การกระทาตามลกษณะของกรรมวธทระบในขอถอสทธ

Copyright 1989-2008 by Lerson Tanasugarn. All rights reserved. Licensed for use in DIP’s Patent Agent Training Program, 2008. 7

สทธบตรผลตภณฑกอใหเกดการผกขาดทสมบรณมากกวาสทธบตรกรรมวธ

product patent is stronger than process patent

สทธบตรผลตภณฑ (product patent) กอใหเกดการผกขาดในการผลตแลวยงคลมไปถงการจาแนกแจกจายดวยวธตางๆ เชนการขาย มไวเพอขาย เสนอขาย และนาเขา แลวยงคลมตอไปถงการใช product นนอกดวย ผทรงสทธบตรผลตภณฑสามารถหามผอนผลตผลตภณฑทเขามสทธบตรอย ไมวาจะผลตดวยกรรมวธใด

สทธบตรกรรมวธ (process patent) คมครองเฉพาะการใชกรรมวธ (และตาม TRIPS ยงคมครองไปถงการใช ขาย ฯลฯ ในผลตภณฑทผลตโดยใชกรรมวธนน แตถาคแขงหาวธเลยงไปใชวธอน ทจะผลตไดผลตภณฑเดยวกน (invent around) จนสามารถผลตสนคาชนดเดยวกนได ผทรงสทธบตรกรรมวธกไมสามารถหามคแขงนนได


Product vs Process Patent[คาพพากษาศาลฎกาท 3523/2537]

โจทกรวมเปนผทรงสทธบตรการประดษฐลกตะกรอพลาสตก (Product Patent)

จาเลยผลตลกตะกรอพลาสตกทมลกษณะเหมอนกบลกตะกรอของโจทก

8

สทธบตร … ทโจทกรวมไดรบนน เปนสทธบตรการประดษฐ … ไมใชการประดษฐทไดมาซงกรรมวธใหม จากขอถอสทธ … การทจะวนจฉยวาการกระทาของผผลตรายใดจะเปนการละเมดสทธบตรของโจทกรวมหรอไม ยอมจะตองพจารณาทผลตภณฑเปนหลก ไมใชพจารณาทกรรมวธการผลต ดงจะเหนไดจากในขอถอสทธของสทธบตรของโจทกรวมไมไดกลาวถงวธสานตะกรอไวเลย … เมอเปนเชนน ไมวาผผลตรายใดซงผลตตะกรอพลาสตกจะพฒนาวธการสานตะกรอพลาสตกใหดกวาหรอตางไปจากวธการสานของโจทกรวมเพยงใดกตาม หากลกตะกรอทผลตออกมา มรปทรงประกอบดวยแถบวง…


การขาย มไวเพอขาย หรอเสนอขาย ซงผลตภณฑตามสทธบตร หรอผลตภณฑทผลต

โดยใชกรรมวธตามสทธบตร

การขาย มไวเพอขาย หรอเสนอขาย ซงผลตภณฑตามสทธบตร หรอผลตภณฑทผลตโดยใชกรรมวธตามสทธบตร

คมครองใหครบวงจร เพอประโยชนทางเศรษฐกจของผทรงสทธ

ไมกาหนดวาใครเปนผผลต และไมวาจะไดรบอนญาตจากผทรงสทธบตรหรอไม

การนาเขา ซงผลตภณฑตามสทธบตร หรอผลตภณฑทผลตโดยใชกรรมวธตามสทธบตร

การใชผลตภณฑตามสทธบตร หรอผลตภณฑทผลตโดยใชกรรมวธตามสทธบตร

คมครองใหครบวงจร

9


บทกาหนดโทษของการละเมดสทธบตร

[มาตรา 85] บคคลใดกระทาอยางใดอยางหนงตามมาตรา 36 หรอมาตรา 63 [Design] โดยไมไดรบอนญาตจากผทรงสทธบตร ตองระวางโทษจาคกไมเกนสองป หรอปรบไมเกนสแสนบาท หรอทงจาทงปรบ

[มาตรา 86] บคคลใดกระทาอยางใดอยางหนงตามมาตรา 65 ทศ ประกอบดวยมาตรา 36 โดยไมไดรบอนญาตจากผทรงสทธบตร ตองระวางโทษจาคกไมเกนหนงป หรอปรบไมเกนสองแสนบาท หรอทงจาทงปรบ [อนสทธบตรลดโทษลงครงหนงของสทธบตรปกต]

10


อยางไรกตามถาสทธยงไมเกด กไมสามารถบงคบตามสทธได

มานบงตาประตเหลกยด อนสทธบตรยงไมไดรบการจดทะเบยน สทธยงไมเกดไมสามารถฟองละเมดอนสทธบตรได [คาพพากษาศาลฎกาท 107/2531]

โจทกซงเปนผรบอนญาตใหใชสทธตามสทธบตรกอนกาแพงกนดน Dura Hold II ไมมอานาจฟองจาเลย เพราะสทธบตรนนไมใชสทธบตรไทย [คาพพากษาศาลฎกาท 4808/2548 และ 3094/2549]

โจทกไมมอานาจฟองวาจาเลยละเมดสทธบตร ไถบกเบกชนด 4 จานและ 7 จาน เพราะโจทกไดรบสทธในเครองหมายการคา ไมใชสทธบตร [คาพพากษาศาลทรพยสนทางปญญาและการคาระหวางประเทศกลางททป 30/2543]

11


หรอถาไมใชผทรงสทธ กไมมอานาจฟอง

“ตามเอกสาร … ทโจทกเปนฝายอางสงมใจความสาคญระบให กองทนสนบสนนการวจยและมหาวทยาลย … เปนเจาของสทธในโครงการวจยนรวมกน โดยมศาสตราจารย ดร. สมชาต เปนเพยงผทาการวจย ในฐานะขาราชการของมหาวทยาลย … เทานน จงไมใชเจาของสทธในงานวจย ทจะมอานาจโอนใหโจทกได โจทกจงไมอาจอางความเปนเจาของสทธมาฟอง … เปนคดน” [คาพพากษาศาลฎกาท 4023/2549]

12


การพจารณาขอบเขตของการประดษฐ[มาตรา ๓๖ ทว วรรคแรก] สทธของผทรงสทธบตรตามมาตรา ๓๖ ในการประดษฐทไดรบสทธบตรมขอบเขตดงระบในขอถอสทธ ในการวนจฉยขอบเขตของการประดษฐตามขอ ถอสทธ ใหพจารณาลกษณะของการประดษฐทระบใน

รายละเอยดการประดษฐและ

รปเขยน

ประกอบดวย

13


ตวอยาง: สทธจะมได ตองเขยนไวในขอถอสทธนอกจากนน โจทกยงนาสบวาโจทกใชนายาพเศษทโจทกคดคนขนผสมในสโปว สวาด และสพน สดงกลาวเปนสทมสวนผสมพเศษเพอใหยดเกาะไดดและมความยดหยน ซงไมปรากฏในรายละเอยดการประดษฐ เหนวา สทธของผทรงสทธบตรนนจะมขอบเขตอยกแตเฉพาะเทาทปรากฏอยในขอถอสทธเทานน โดยการวนจฉยขอบเขตของการประดษฐตามขอถอสทธจะตองพจารณาลกษณะของการประดษฐทระบในรายละเอยดการประดษฐดวย ตามทบญญตไวในพระราชบญญตสทธบตร พ.ศ. ๒๕๒๒ มาตรา ๓๖ ทว ดงนนแมความจะปรากฏวากรรมวธการซอมแซมของโจทกจะประกอบดวยการใชเนอพลาสตกและนายาทโจทกคดขน แตเมอรายละเอยดการประดษฐของโจทกไมปรากฏกรรมวธของโจทกมการใชเนอพลาสตกในการซอมแซม หรอนายาทโจทกกลาวถงในรายละเอยดการประดษฐโจทกกไมไดเปดเผยรายละเอยดวาเปนนายาอะไร โจทกจงไมสามารถขอความคมครองในสงทโจทกไมไดเปดเผย …

สวนตามขอถอสทธขอท ๓ นายไชยวฒน เบกความวา เปนการพนสขนลาย โดยใชสทมสวนผสมพเศษทโจทกคดคนขนเพอใหยดเกาะพนผวไดดยงขน ทาใหลายมลกษณะเปนจดไขปลา ซงการพนสจะมการปรบแตงหวกา และปรบแตงแรงดน กรรมวธดงกลาวไมปรากฏในรายละเอยดการประดษฐและขอถอสทธแตประการใด โจทกจงไมมสทธทจะถอสทธในสงทโจทกไมไดเปดเผยไวในรายละเอยดการประดษฐ ทงมไดมการขอถอสทธไวนน [คาพพากษาศาลทรพยสนทางปญญาและการคาระหวางประเทศกลางท 138/2549 เพกถอนอนสทธบตรเลขท 1380 กรรมวธซอมแซมรอยฉกขาดพนผวของสงบทเปนพลาสตก หนงเทยม หรอยาง ทงภายในและภายนอกรถยนต - ราน Fiber Master]

14


การขยายขอบเขตของการประดษฐDoctrine of Equivalents

[มาตรา 36 ทว วรรคสอง] ขอบเขตของการประดษฐทไดรบความคมครองยอมคลมถงลกษณะของการประดษฐทแมจะมไดระบในขอถอสทธโดยเฉพาะเจาะจง แตเปนสงทม

คณสมบตประโยชนใชสอย และทาใหเกดผลทานองเดยวกบลกษณะของการประดษฐทระบไวในขอ ถอสทธ

ตามความเหนของบคคลทมความชานาญในระดบสามญในศลปะหรอวทยาการทเกยวของกบการประดษฐนน

15


Doctrine of Equivalents มทมาจาก USหลกการ Doctrine of Equivalents มทมาจากคด Winans v. Denmead [56 U.S.] 15 How. 330 [1853]If two devices

do the same work [ทางานอยางเดยวกน = มประโยชนใชสอยเชนเดยวกน]

in substantially the same way [โดยใชวธการเดยวกน]

and accomplish substantially the same result [ทาใหเกดผลทานองเดยวกน]

they are the same, even though they differ in name, form or shape.[Union Paper Bag Machine Co. v. Murphy, 97 U.S. 120, 125 [1877]]

16


ตวอยาง Doctrine of Equivalents

สมมตวาการประดษฐ 1 ไดรบสทธบตรอย รฐควรจะใหสทธบตรตอการประดษฐ 2 และ 3 หรอไม (เทคโนโลยพฒนาไหม) ?

คณสมบตประโยชนใชสอย และทาใหเกดผลทานองเดยวกบลกษณะของการประดษฐทระบไวในขอ ถอสทธ

17

21 3


ตวอยาง: การใชมาตรา 36 ทว กาหนดความครอบคลมของขอถอสทธ

• [พยานโจทก] เบกความวา สารเคมในขอถอสทธของยาทงโจทกและจาเลยเปนตวเดยวกน และเขยนเหมอนกนชอสามญวา ดอคซแทกเซล ไทรไฮเดรต … สารเคมออกฤทธตวเดยวกน ขนาดการใชเหมอนกน ขนตอนในการเตรยม กรรมวธตามขอถอสทธ … สามารถใชในการทาสารเคมตวอนไดเชนกน ตวทาละลายทแตกตางกนอาจใหผลเหมอนกน

• นายลอรองท เบอรบอด เบกความวาใบกากบยา … เปนสารเคมตวเดยวกน คอ ดอคซแทกเซล ไทรไฮเดรต เหนวาความแตกตาง ลกษณะของกรรมวธแมจะแตกตางในแงของสารทเปนตวทาละลาย รวมถงในการตกผลกหรอการตกตะกอน รวมทงการควบคมอณหภม ความดน และความชนสมผสของการใช กถอไดวาเปนกรรมวธสามญหรอปฏบตทวไปทางดานเคม ไมเหนชดเจนวาเปนขนตอนการปฏบตทสงขน หรอวาเปนผลทไมคาดคด

• ดงนน สงทเปลยนแปลงกไมไดทาใหสารทไดเปลยนแปลงไปจากสารของโจทก ทงในรปโครงสรางทางเคมและสรรพคณทใชรกษา กรรมวธของจาเลยไมถอวามความแตกตางทมนยสาคญ ถงกรรมวธการผลตของโจทก กรรมวธการผลตยาของจาเลยจงไมแตกตางกรรมวธการผลตยา [ตามสทธบตร] ของโจทก … [คาพพากษาศาลทรพยสนทางปญญาและการคาระหวางประเทศกลางท ทป 79/2548]

18


สทธทจะใชถอยคาทแสดงวาไดรบสทธบตรมาตรา ๓๗ ผทรงสทธบตรมสทธใชคาวา “สทธบตรไทย” หรออกษร สบท. หรออกษรตางประเทศทมความหมายเชนเดยวกน ใหปรากฏทผลตภณฑ ภาชนะบรรจ หรอหบหอของผลตภณฑหรอในการโฆษณาการประดษฐตามสทธบตร

การใชคาหรออกษรตามวรรคหนงตองระบหมายเลขสทธบตรไวดวย

มาตรา ๗๕ หามมใหบคคลใดซงไมมสทธตามพระราชบญญตนใชคาวา “สทธบตรไทย” “อนสทธบตรไทย” หรออกษร สบท. หรอ อสบท. หรออกษร ตางประเทศทมความหมายเชนเดยวกน หรอคาอนใดทมความหมายเชนเดยวกนใหปรากฏทผลตภณฑ ภาชนะบรรจ หรอหบหอของผลตภณฑ หรอในการโฆษณาการประดษฐ หรอการออกแบบผลตภณฑใด ๆ

มาตรา ๗๖ หามมใหบคคลใดใชคาวา “รอรบสทธบตร” หรอ “รอรบอนสทธบตร” หรอคาอนใดทมความหมายเชนเดยวกน ใหปรากฏทผลตภณฑ ภาชนะ บรรจหรอหบหอของผลตภณฑ หรอในการโฆษณาการประดษฐหรอการออกแบบผลตภณฑ ใด ๆ เวนแตเปนผขอรบสทธบตรหรออนสทธบตรและยงอยในระหวางการพจารณาคาขอนน

มาตรา ๘๖ บคคลใดกระทาอยางใดอยางหนงตามมาตรา ๖๕ ทศ ประกอบดวย มาตรา ๓๖ โดยไมไดรบอนญาตจากผทรงอนสทธบตร xตองระวางโทษจาคกไมเกนหนงป หรอปรบไมเกนสองแสนบาท หรอทงจาทงปรบ

19


สทธทจะอนญาตใหบคคลอนใชสทธตามสทธบตรมาตรา ๓๘ ผทรงสทธบตรจะอนญาตใหบคคลใดใชสทธตามสทธบตรของตนตามมาตรา ๓๖ และมาตรา ๓๗ หรอจะโอนสทธบตรใหแกบคคลอนกได

มาตรา ๓๙ การอนญาตใหใชสทธตามมาตรา ๓๘ นน(๑) ผทรงสทธบตรจะกาหนดเงอนไข ขอจากดสทธหรอคาตอบแทนในลกษณะทเปนการจากดการแขงขนโดย

ไมชอบธรรมไมไดเงอนไข ขอจากดสทธ หรอคาตอบแทนในลกษณะทเปนการจากดการ แขงขนโดยไมชอบธรรมตามวรรคหนง ใหเปนไปตามทกาหนดในกฎกระทรวง [กฎกระทรวงฉบบท 25 พ.ศ. 2542]

(๒) ผทรงสทธบตรจะกาหนดใหผรบอนญาตใหใชสทธตามสทธบตร ชาระคาตอบแทนสาหรบการใชการประดษฐตามสทธบตรหลงจากสทธบตรหมดอายตามมาตรา ๓๕ ไมได

การกาหนดเงอนไข ขอจากดสทธ หรอคาตอบแทนทขดตอบทบญญต แหงมาตราน เปนโมฆะมาตรา ๔๐ ภายใตบงคบมาตรา ๔๒ ในกรณทมผทรงสทธบตรรวมกน ถามไดตกลงกนไวเปนอยางอน ผทรง

สทธบตรรวมแตละคนมสทธใชสทธตามมาตรา ๓๖ และ มาตรา ๓๗ โดยไมตองไดรบความยนยอมจากผทรงสทธบตรรวมคนอน แตการอนญาตใหใชสทธตามสทธบตรหรอการโอนสทธบตร ตามมาตรา ๓๘ ตองไดรบความยนยอมจาก ผทรงสทธบตรรวมทกคน

มาตรา ๔๑ การอนญาตใหใชสทธตามสทธบตรและการโอนสทธบตรตามมาตรา ๓๘ ตองทาเปนหนงสอและจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาทตามหลกเกณฑ วธการและ เงอนไขทกาหนดโดยกฎกระทรวง [ฉบบท 26]ในกรณทอธบดเหนวาขอความใดในสญญาอนญาตใหใชสทธตาม สทธบตรขดตอบทบญญตแหงมาตรา ๓๙ ใหอธบดเสนอตอคณะกรรมการเพอพจารณา ถาคณะกรรมการวนจฉยวาสญญานนขดตอบทบญญตแหงมาตรา ๓๙ ใหอธบดสงไมรบจดทะเบยนสญญานน เวนแตคสญญาจะมเจตนาใหสวนทสมบรณแหงสญญานนแยกจากสวนทไมสมบรณได ในกรณนนอธบดจะสงรบจดทะเบยนสญญาบางสวนกได

20


สทธทจะโอนสทธบตรใหแกบคคลอน[มาตรา ๓๘] ผทรงสทธบตรจะอนญาตใหบคคลใดใชสทธตามสทธบตรของตนตามมาตรา ๓๖ และมาตรา ๓๗ หรอจะโอนสทธบตรใหแกบคคลอนกได[มาตรา ๔๐] ภายใตบงคบมาตรา ๔๒ ในกรณทมผทรงสทธบตรรวมกน ถามไดตกลงกนไวเปนอยางอน ผทรงสทธบตรรวมแตละคนมสทธใชสทธตามมาตรา ๓๖ และ มาตรา ๓๗ โดยไมตองไดรบความยนยอมจากผทรงสทธบตรรวมคนอน แตการอนญาตใหใชสทธตามสทธบตรหรอการโอนสทธบตร ตามมาตรา ๓๘ ตองไดรบความยนยอมจาก ผทรงสทธบตรรวมทกคน[มาตรา ๔๑] การอนญาตใหใชสทธตามสทธบตรและการโอนสทธบตรตามมาตรา ๓๘ ตองทาเปนหนงสอและจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาทตามหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขทกาหนดโดยกฎกระทรวง ...

[มาตรา ๔๒] การขอจดทะเบยนการรบโอนสทธบตรโดยทางมรดก ใหเปนไปตามหลกเกณฑและวธการทกาหนดโดยกฎกระทรวง[กฎกระทรวงหมายถงกฎกระทรวงฉบบท ___ ตามแบบ สป/203-ค และ สผ/203-ข ทายประกาศกรมทะเบยนการคาฉบบท 5 (พ.ศ. 2529) ซงถกยกเลกโดย ___]

21

Documents

Patent Rights - lerson.sc.chula.ac.th · 1.A patent shall confer on its owner the following exclusive rights: (a) where the subject matter of a patent is a product, to prevent third