Mandaten in internationaal perspectief

Tips voor de Vlaamse en federale overheid

Putseys Line

Situering onderzoek

Contractmanagement en topambtenaren:

Contractualisering van de sturingsrelatie:

van traditioneel hiërarchische sturing naar contractuele sturing met afspraken omtrent opdrachten en middelen

Contractualisering van de arbeidsrelatie:

van traditionele statutaire rechtspositie naar een tijdelijke benoeming op basis van een arbeidscontract

Situering cases

Verschillen in graad van contractualisering

Contractualisering Sturingsrelatie

Gering Hoog

Gering Nederland

België

Contrac-

tualisering

Arbeids-relatie

Hoog VK

Dene-marken

Nieuw - Zeeland

•België: - ongeveer 450 managementfuncties: N, N-1, N-2, N-3

•Nederland: - 740 leden Algemene Bestuursdienst (1995); 65 TMG

•Denemarken:- 18 departementshoofden - 300 Direktors

•Verenigd Koninkrijk:- 3300 leden Senior Civil Service (1996)

•Nieuw-Zeeland: - 38 Chief Executives

I. Doelgroep

Ondersteunende organisatie

•België: - HR topambtenaren afdeling – selectie, MD, PrestMgt

•Nederland: - Bureau ABD - Mobiliteit & MD

•Denemarken: - Ministerie van Financiën – PersoneelsMgt.

•Verenigd Koninkrijk:- Cabinet Office – Prest.Mgt, Comp.Mgt en Beloning

•Nieuw-Zeeland: - State Services Commission- Arbeidsvw, Prest.Mgt & Beloning

•België: responsabilisering hard

- 2001: management (6 jr)- & operationeel plan (1 jr)

•Nederland: resultaten & vertrouwen zacht

- 2001: werkafspraak

•Denemarken: beloning

- 1995: Direktorkontrakt - niet verplicht !

•Verenigd Koninkrijk: resultaten & beloning

- 2001: performance agreement

•Nieuw-Zeeland: responsabilisering

- 1988: performance agreement

II. Sturingsrelatie: tijdstip, reden en soort prestatie-akkoorden

Sturingsrelatie: betrokkenen

•België: - N&Minister; N-1 & N; N-2, N -1 & N; N -3, N-2 & N

•Nederland: - Minister & SG ; SG & DG

•Denemarken: - Departementshoofd & Direktor

•Verenigd Koninkrijk:- SCS lid & hiërarchisch overste

•Nieuw-Zeeland: - Minister & Chief Executive

Sturingsrelatie: relatie met andere plannen

•België: - beleidsbrief

•Nederland: - managementcontract

•Denemarken: - performance agreement agentschap

•Verenigd Koninkrijk:

- public service agreement/business plan

•Nieuw-Zeeland: - purchase agreement

Arbeidsrelatie: rechtspositie

•België: - ambtenarenstatuut - mandaat 6 jaar (2 uitz.)

Nederland: - ambtenarenstatuut - mandaat max. 7 jaar

•Denemarken: - ambtenarenstatuut of contract van bep.duur 6 jr & 1x hernieuwbaar 3 jr

•Verenigd Koninkrijk:- contract van (on)bepaalde duur

•Nieuw-Zeeland: - contract van bepaalde duur 5 jr- 1x hernieuwbaar 3 jr

Arbeidsrelatie: selectie en competentieraamwerk

•België: N en N-1: open; N-2 & N-3: gesloten

- voorselectie door jury+bureau - keuze minister

•Nederland: open

- voorselectie door ambtenaren - keuze minister

•Denemarken: “open”

- selectie en keuze door minister - advies ambtelijke top

•Verenigd Koninkrijk: “open”

- meestal voorselectie door ambtenaren - keuze minister

•Nieuw-Zeeland: open

- voorselectie door ambtenaren - keuze minister

Arbeidsrelatie: evaluatie

•België: - 2 jr + eindevaluatie door betrokken partijen & bureau

•Nederland: - jaarlijks door minister (SG) en SG (DG)

•Denemarken:- jaarlijks door departementshoofd

•Verenigd Koninkrijk: - jaarlijks door hiërarchisch overste

•Nieuw-Zeeland: - jaarlijks door State Services Commissioner

Arbeidsrelatie: ontslagmogelijkheid?

•België: - interne: neen externe; in principe na tss. (2jr) of eindevaluatie

•Nederland: - ja; bij gebrek aan vervolgbenoeming & na 2 jr. pool

•Denemarken:- ja; in principe bij onvoldoende prestatie

•Verenigd Koninkrijk: - ja; in principe bij onvoldoende prestatie

•Nieuw-Zeeland: - ja; in principe bij negatieve jaarlijkse evaluatie

Arbeidsrelatie: beloning

•België: - functiezwaarte

•Nederland: - functiezwaarte, toeslag, variabele beloning +/- prestatie

•Denemarken:- functiezwaarte, toeslagen en prestatie

•Verenigd Koninkrijk: - functiezwaarte en prestatie (basissalaris en bonus)

•Nieuw-Zeeland: - functiezwaarte, marktwaarde en prestatie

III. Contractmanagement: voordelen

• Prestatiemanagementinstrument

•Accountabilityinstrument

• Link tussen prestatie, beloning & MD

• Democratische controle & bescherming

• Mobiliteit & loopbaanplanning

• Ontslag bij slechte prestatie/verplaatsing bij conflict

• Verhoogde flexibiliteit

Contractmanagement: nadelen

• Checklistgedrag & veeleisend evaluatieproces

• Hoge kosten van prestatieakkoorden & kt aanstelling

• Continuïteit van leiderschap

• Aantasting traditionele gelijkheid ambtenaar

• Technische onafhankelijkheid & Ambtelijke integriteit

Aanbevelingen voor Vlaanderen:Randvoorwaarden

1. Politiek-ambtelijke cultuur gericht op samenwerking

2. Responsabilisering & handelingsvrijheid en bevoegdheden

3. Vastleggen verantwoordelijkheden tsn. politiek-ambtelijke actoren

4. Begeleiding bij invoeren prestatie-akkoorden

IV. Aanbevelingen voor Vlaanderen:Fundamentele keuzen

1. Politieke (spoilssysteem) of Manageriële contracten?

- bestuurlijke traditie & cultuur – wantrouwen & politisering top

2. Alle overheidsorg. of alleen uitvoerende agentschappen?

- flexibel format

3. Harde of Zachte prestatie-akkoorden?

-leerproces/PMS/samenwerkingscultuur/PLOEG /ambtelijke cultuur/deregulering/flexibiliteit

Fundamentele keuzen

4. Scope TMG? N en N-1 in departement, IVA & EVA- test – verzekeren continuïteit – hefboom van verandering

5. Verplicht of vrijwillig? - ambtelijke cultuur

6. Individuele en/of collectieve verantwoordelijkheid?- link organisatorische plannen + eigen bijdrage

7. Ondersteunende structuur - integratie in globale personeelsmanagement

Aanbevelingen: Sturingsrelatie

• Duur: jaarlijks

• Betrokken partijen: - Dep. & IVA: Minister en N, N en N-1

- EVA: Raad van Bestuur

•Aard:- uniform maar aanpasbaar

•Koppeling met:

- beheersovereenkomst IVA/EVA (specifiëring)

- strategisch plan beleidsdomein departement

- financiële cyclus

Aanbevelingen: Arbeidsrelatie

•Rechtspositieregeling:

- afvloeimogelijkheid afh prestatie / vervolgbenoeming

- flexibel maar beperkte duur nlg aard en complexiteit

•Selectie: open - ambtelijke voorselectie.+ keuze door

regering/minister & N

•Evaluatie:360°- jaarlijks en op einde aanstelling

- nadruk op ontwikkeling

•Beloning:functiezwaarte en prestatiegerelateerd

- hoogte bonus ifv moeilijkheidsgraad

Aanbevelingen: Flankerend beleid

Ondersteunende structuur•Doelgroep: top (N en N-1) en middenmanagement

•Taken: - voorselectie

- vervolgbenoeming top- vertic. & horiz. mobiliteit verkokering

- netwerking

- loopbaanbeleid

- ontwikkeling (hippo’s) & midden- good practices & nieuwe evoluties HRM