Upload
others
View
0
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
JA
AR
GA
NG
09
- N
OV
EM
BE
R 2
012
KENNISMAGAZINE VOOR DE INDUSTRIËLE MARKT
veiligheid
De wirwar van ATEXen IECEx wetgeving.
Bent u al overspannen?
21
METENIS WETEN!
Stop de Persen!Bedien draadloos uw noodstop
Circle of safety:machineveiligheid bij Faber Pallets
de
issue
mechanical
motivation
nogal eens zoek. Uit de plannen achter uw meetpunten
halen wij onze motivatie om betrouwbaarheid te bieden
in de breedte van elektrotechnische en mechanische
behoeften. Daarom bieden en ontwikkelen (houd onze site
in de gaten!) wij via Hoogland-Mennens de kracht van de
combinatie van Electrical met Mechanical: aandrijftechniek,
gereedschappen en machines, bevestigingen en persoonlijke
beschermingsmiddelen.
Omdat de elektrotechnische en mechanische werelden naar
elkaar toe groeien, ontstaan ook interessante technische
mogelijkheden. itsme Industrial Automation biedt daarin
de beste ideeën en alternatieven voor uw doelstelling:
betrouwbaarder en duurzamer. Ook in de beschikbaarheid
van materialen blijkt de kracht van de combinatie. Zo zijn
onze gecombineerde vendor managed inventory systemen
een begrip in de markt door hun – u raadt het al – hoge
betrouwbaarheid.
Wij vermenigvuldigen door samen te delen. En daarin gaan
we ver, want: If you want to go fast, go alone. If you want to
go far, go together.
Henk Oude Brunink
Betrouwbaar. Dat zijn dus meetpunten en KPI’s. Pak ‘m beet een stuk of
tien, gewogen vaak. In Excel het liefst, soms ook in Word of Powerpoint.
Maandelijks, per kwartaal en jaarlijks met kritische ondergrenzen.
Dat voelt veilig en bekend. Maar daarnaast is betrouwbaar toch
vooral een gevoel. Het gevoel, de zekerheid liever, dat je leverancier je
begrijpt, je meeneemt in initiatieven. Zodat je samen meer realiseert
dan je alleen zou kunnen. Wees dus niet verbaasd als wij u vragen naar
het plan áchter uw meetpunten en KPI’s. Waarom? Om samen nieuwe
ondergenzen op te zoeken! Duurzaam betrouwbaar, zeg maar.
In de voorwoorden van de Signaal sta ik steeds stil bij een letter
van itsme. Onze M staat voor Mechanical, maar net zo goed voor
Motivation. En juist die motivatie, de reden waarom je iets doet, raakt
‘Wat is voor jou waardevol?’, vroeg ik aan de bezoekers van een
regio-event van ES Elektro. Industriële klanten, fabrikanten en itsme-
medewerkers kozen samen voor ‘betrouwbaarder’. Een ouderwetsche
uitslag! Op de tweede plek kwam ‘duurzamer’ en het inkoppertje
‘goedkoper’ eindigde onderaan met maar één procent van de stemmen.
Interessant aanknopingspunt voor ‘waardevolle’ gesprekken…
VOORWOORD
21De wirwar van ATEX en IECEx wetgeving.
Bent u al overspannen?
010
004
006
008
009
010
012
014
016
018
020
021
022
023
024
024
025
026
027
027
028
029
030
031
031
016
Besparen met behulp van nieuwe normen onder de machinerichtlijn
Mayr-Melnhof: vouwkarton in beeld
Veilig werkend verzekerd!
Elektrische veiligheid is een vak met spanning
De wirwar in ATEX en IECEx wetgeving
Veiligheid onder druk
Stop de persen! Bedien draadloos uw noodstop
Circle of safety: machineveiligheid bij Faber Pallets
Meten is weten. Voldoet u aan de norm?
Veilig werken op hoogte
Persoonlijke beschermingsmiddelen
Seminar Machineveiligheid op basis van Performance Level
Anticiperen op een onzekere toekomst
itmse Industrial Automation is Cedeo-erkend!
Cursusrooster
Een veilige industriële omgeving scheppen
Yokota systemwrench: de oplossing voor veilige en foutloze montage
Schneider Electric, safety specialist
ABB Jokab Safety veiligheidssystemen
Een veilige en schone werkomgeving vraagt om goede reinigingsapparatuur!
Nieuwe behuizingsconcepten voor hogere bedrijfshygiëne
Dremoplus Alu momentvermeerderaars
NH-patroonlastscheiderstroken
LBplus Railkokersystemen
Circle of safety;machineveiligheid bij
Faber Pallets
Stop de persen! Bedien draadloos uw noodstop
014
004
Besparen met behulp van nieuwe normen
onder de machinerichtlijn
De ontwikkelingen in de machinebouw staan ondanks de huidige economie niet
stil. Deze ontwikkelingen worden deels gevoed door nieuwe normen onder de
Machinerichtlijn. Dit biedt organisaties diverse mogelijkheden om te besparen op de
kosten van veiligheid. Met minder componenten kunnen nu veiligheidsbesturingen
gerealiseerd worden die net zo veilig zijn als de oude vertrouwde besturingen op basis
van de veiligheidscategorieën. Welkom dus, in een tijd van bezuinigingen en een
beperkte/krappe markt.
Van kwantitatieve naar kwalitatieve veiligheid
In het verleden is voor de realisatie van veiligheidsbesturingen voor de
machinebouw praktisch altijd de oude bekende NEN-EN 954-1 gebruikt.
Deze norm was zo vertrouwd dat bij de introductie van nieuwere
normen zelfs druk door fabrikanten en gebruikers op Brussel werd
uitgeoefend om de oude norm nog enige jaren te handhaven. Vanaf
1 januari 2012 mag de oude norm echter niet meer worden gebruikt
om daarmee te voldoen aan de Machinerichtlijn. Door alle technische
ontwikkelingen, waaronder het gebruik van steeds meer elektronica en
software, voldoet de NEN-EN 954 niet meer aan de huidige eisen. Grootste
struikelblok van deze oude norm is het feit dat alleen eisen aan de opbouw
werden gesteld en niet aan de kwaliteit van de componenten. Veel van
de oude vertrouwde schema’s voor nieuwe machines en ontwerpen zijn
daardoor komen te vervallen. Met twee vervangende normen staat nu
niet meer de kwantitatieve, maar de kwalitatieve veiligheid voorop.
Besparen met PL & SIL
Machine- en paneelbouwers zullen zich moeten richten op twee relatief
nieuwe normen. Dit zijn de NEN-EN-ISO 13849-1 met Performance Level
(PL) en de NEN-EN-IEC 62061 met Safety Integrity Level (SIL). Beide met
hun specifieke toepassingsterreinen.
NIEUWE NORMEN
BESPAREN KOSTEN EN
TIJD
005
PL en SIL bieden door berekening de mogelijkheid om een goed
veiligheidscircuit op te bouwen. Door de nadruk op kwalitatieve veilig-
heid te leggen is er meer mogelijk op het gebied van slim ontwerpen.
De machinebouwer heeft een behoorlijke vrijheid in het ontwerp en dat
kan leiden tot aanzienlijke besparingen op de componenten, aangezien
er minder (kostbare) componenten nodig kunnen zijn.
Door berekening is het aantoonbaar dat aan het benodigde
veiligheidsniveau is voldaan. Op deze manier kan men niet meer weg
komen met twee goedkope relais die van onvoldoende kwaliteit zijn,
maar volgens de oude norm wel geschikt waren voor een categorie
3 circuit met een veiligheidsrelais. Met de nieuwe normen is het
bijvoorbeeld wel mogelijk om met een relais, dat kwalitatief goed is, licht
is overgedimensioneerd en door een veiligheidsrelais wordt bewaakt,
hetzelfde of zelfs een hoger veiligheidsniveau te halen.
Het aantal mogelijkheden is enorm. Bijvoorbeeld door bij een af te
schakelen motor de motorbeveiligingsschakelaar nuttig te gebruiken
als tweede afschakelweg, in plaats van een tweede relais. Maar ook
door de toepassing van frequentieregelaars (powerdrives) die kunnen
dienen als tweede afschakelweg in het veiligheidscircuit. Onder bepaalde
voorwaarden kan ook het proces zelf als terugkoppeling dienen. Dit naast
de bekende methoden als het uitlezen van verbreekcontacten van de
hoofdrelais.
Natuurlijk zijn er ook nadelen. Zo is bijvoor beeld de berekening met
de hand vaak lastig. Voor het in de machinebouw meest toegepaste
performance level (PL) is echter gratis software verkrijgbaar (SISTEMA)
van zeer hoge kwaliteit die kan werken met de technische gegevens van
de meeste fabrikanten.
Kiezen voor PL of SIL
De norm kan door de opdrachtgever worden bepaald, maar de keuze
wordt toch vaak door de machinebouwer gemaakt. ‘Wiskundig’ is er
tussen SIL en PL geen verschil. Performance Level is ontwikkeld vanuit de
ISO, die zich wereldwijd bezighoudt met normalisatie op allerlei gebieden
maar duidelijk een mechanische achtergrond heeft. SIL daarentegen
komt vanuit de IEC-hoek, de wereldwijde club voor elektrotechniek en
software.
Deze laatstgenoemde norm is volledig op faalkans en de controle daarop
gebaseerd, wat de grootste vrijheid in circuitopbouw geeft. Deze vrijheid
brengt echter wel de valkuil met zich mee dat je iets ontwerpt wat mogelijk
niet veilig is. Zo is het in theorie mogelijk om met slechts één contactor,
mits goed bewaakt, een categorie 4 circuit van de oude norm 954 te
vervangen. Het verschil tussen de normen is dat bij SIL de architectuur
niet vast ligt, waardoor er voor de hoogste veiligheid toch enkelvoudige
componenten gebruikt kunnen worden als ze maar aantoonbaar zeer
goed zijn. Bij PL wordt dit ‘risico’ niet genomen. Deze norm heeft iets
‘vaderlijks’ en kiest meer de veilige kant. Bij zeer kritische risico’s moet,
hoe hoog de kwaliteit van de componenten ook is, altijd een redundante
oplossing (dubbele uitvoering) worden gekozen. Dat lijkt duur, maar
door een zeer betrouwbare component met een minder betrouwbare te
combineren zijn daar juist forse besparingen in te realiseren. Bijvoorbeeld
een kanaal met alleen een opnemer en een relais en een tweede kanaal
met een opnemer, een standaard PLC en een relais.
Omdat machinebouwers die ontwerpen met PL automatisch redundantie
toepassen kunnen ze deze ook verkopen als SIL als de klant daarom
vraagt. Andersom, door te ontwerpen met SIL, kan het gebeuren dat
deze niet meer zijn om te zetten in PL. In de toekomst is de kans zeer
groot dat beide systemen die op de zelfde wiskunde gebaseerd zijn voor
de machinebouw gecombineerd worden tot één systeem. Hiertoe zijn
tussen ISO en IEC al enige tijd gesprekken gaande. Tot die tijd zult u een
keuze dienen te maken.
Meer veiligheid voor minder geld
Op dit moment worden de gratis verkrijgbare databanken van
fabrikanten die componenten leveren nog steeds uitgebreid en
geactualiseerd. De keuze is enorm. De creativiteit van de ontwerper krijgt
daarmee veel meer ruimte. Wie eenmaal kennis heeft gemaakt met de
praktisch onbeperkte mogelijkheden van PL begrijpt vaak niet dat hij
daar zolang mee heeft gewacht door te blijven hangen in het tijdperk
van de vertrouwde veiligheidscategorieën van de NEN-EN 954-1. Het
kennisevent "Machineveiligheid op basis van PL", wat op 29 november
2012 plaatsvindt, gaat in op deze uitgebreide mogelijkheden voor het
realiseren van veiligheidsbesturingen. U zult bekend raken met de in
eerste instantie lastige materie die achteraf misschien wel eens meer
veiligheid voor minder geld kan opleveren. Lees meer over dit event op
pagina 022.
Over de auteur
Pouw Jongbloed is werkzaam bij ROVC, partner op het gebied
van trainingen, opleidingen, advies en implementatie voor de
Nederlandse industrie. Daarnaast is hij consultant, docent en auteur
op het gebied van machineveiligheid. Jongbloed is lid van diverse
normcommissies en voorzitter van NEC 44, die zich bezighoudt
met de elektrotechnische en besturingstechnische normen onder
Machinerichtlijn en is op 29 november 2012 hoofdspreker bij het ES
Elektro kennisevent "Machineveiligheid op basis van PL."
006
Verpakkingsconcern
Vouwkarton is al tientallen jaren een
populaire verpakking voor zowel de voedsel
als de farmaceutische industrie. Het proces
dat doorlopen moet worden om tot een
kwalitatief hoogwaardig eindproduct te
komen is veelomvattend. De eerste stap in
de productie van Eerbeek vindt plaats op
de peppelschors- en stofbereidingsafdeling.
Hier worden boomstammen van populieren
“gechipt” en met refiners met een stator en
rotor tot vezels vermalen. Celstof, houtslijp
en pulp worden onder enorme krachten
uit elkaar geslagen. In het onderste deel
van de kartonmachine wordt vezelstof
gereinigd en met water verdund. Onder
een constante druk en consistentie gaat de
stofstroom naar de machine. De met water
verdunde vezels stromen vervolgens over
drie langzeven uit en vormen een laagje
papier. Het water dat niet wegstroomt door
de zeef wordt met behulp van zuigbakken
en een zuigwals verder verwijderd. Op de
langste zeef bovenin de machine wordt de
tussenlaag van het karton gemaakt van de
vezels uit het populierenhout. Deze laag
wordt samen “gekoetst” met de achterlaag
en komt vervolgens op de deklaag. Hierna
wordt het karton door diverse met stoom
verwarmde cilinders gladgestreken en
gedroogd. Als laatste gaat het karton
naar de lijmpers en coatinginstallaties om
het absorptievermogen te verminderen
en de bedrukbaarheid te optimaliseren.
Mayr-Melnhof Eerbeek BV produceert zo
gedurende 363 dagen per jaar, 24 uur per
dag. Omdat de meeste klanten hun karton in
formaten bestellen, heeft de fabriek ook twee
ultramoderne snijmachines.
Veilig werken
Het Oostenrijkse moederbedrijf hecht
veel waarde aan veiligheid binnen haar
organisatie en heeft de High Protection
Status bereikt. Ook in de Eerbeekse fabriek
speelt veiligheid een steeds belangrijkere rol.
“Sinds twee jaar heeft safety een veel hogere
prioriteit gekregen binnen ons bedrijf.
Je merkt nu ook dat de cultuur langzaam
omdraait. Zo hebben we iedere ochtend
een startgesprek, waarin veiligheid, gezond-
heid en welzijn centraal staan.”, zegt Bart
Streppel, Manager Electro Proces Control. Alle
mede werkers hebben een veilig heidshand-
boek en bezoekers krijgen bij ontvangst
een boekje met veiligheids voorschriften.
Buiten de kantoren is het dragen van fel
oranje hesjes en veiligheidsschoenen
verplicht en in de werkplaats dragen
medewerkers veiligheidsbrillen. De loop-
route is weergegeven door grote gele
stippen. Daarnaast is de omgeving rondom
de snijmachines een high-care zone.
Mayr-Melnhof Eerbeek BV houdt zich bezig
met verpakking van levensmiddelen en moet
daarom het risico op besmetting zo klein
mogelijk houden. Hiervoor zijn op Europees
niveau de HACCP-maatregelen geformuleerd:
Hazard Analysis and Critical Control Points.
Deze maatregelen worden bij de toegangen
van de high-care zone en bij productielijnen
weergegeven op blauwe borden.
De machines op de plant van Mayr-Melnhof
Eerbeek BV zijn groot, lang en daarmee
niet altijd overzichtelijk. Om te voorkomen
dat een machine weer in bedrijf genomen
kan worden terwijl een monteur er nog aan
werkt, wordt nu een veiligheidssysteem
geïmplementeerd met drie machinesleutels.
Dit systeem zorgt er voor dat de machine
pas weer kan draaien op het moment dat
alle drie de sleutels terug in de machine
zitten. “We zijn nu ook een systeem aan het
ontwikkelen met kleurgecodeerde kaarten
en Lock out, Tag out, Tryout (LTT)”, vertelt
Richard Lentjes, werkplaatschef. “In de
bedieningsruimte schrijft elke monteur die
aan een machine gaat werken zich in op een
lijst. Iedereen die zich ingeschreven heeft
krijgt vervolgens een kaart mee: geel als hij
op mechanische plekken gaat werken, rood
voor de elektrische plekken. De monteur
hangt de kaart, die alleen door hemzelf weer
verwijderd mag worden, aan de installatie
die hij uitschakelt om veilig te kunnen
Mayr-Melnhof
Vouwkarton in beeld
Mayr-Melnhof Eerbeek BV maakt sinds 1990 deel uit van
de Oostenrijkse Mayr-Melnhof groep: de grootste fabrikant
ter wereld van gestreken gerecycled karton. De karton- en
verpakkingsconcerns bestaan uit zo’n 8700 medewerkers en
38 productie locaties, waarvan een in het Nederlandse Eerbeek.
Hier wordt jaarlijks 135.000 ton hoogwaardig vouwkarton
geproduceerd, met name voor de Europese FMCG markt.
007
werken. Pas als alle kaarten terug zijn mag
de zekering van de machine weer aangezet
worden. In de toekomst willen we met het
oog op arbowetgeving ook met sloten op
gevaarlijke ruimtes gaan werken. ”
Samenwerking
Mayr-Melnhof Eerbeek is al ruim vijftien
jaar klant bij ES Elektro. De oorsprong
hiervan ligt in de levering van PLC’s voor
de geautomatiseerde productielijnen, in de
loop der jaren uitgebreid met opleidingen
via itsme Industrial Automation. “Sinds
september 2011 doen wij veel meer zaken
met ES Elektro.”, vertelt Richard Lentjes.
“Het contact is gewoon heel makkelijk.
Als we ‘s nachts gemaild hebben dat een
onderdeel defect is, word ik de volgende
ochtend om half acht al teruggebeld. Die
betrouwbaarheid is voor ons heel belangrijk
en het werkt heel prettig.”
De plant in Eerbeek heeft een aantal jaar
geleden al een Fluke warmtebeeldcamera
aangeschaft, maar deed hier eigenlijk
weinig mee. “Bij de ES Elektro vestiging in
Apeldoorn hebben wij zo’n anderhalf jaar
geleden een presentatie gekregen over deze
warmtebeeldcamera. Voor ons was dit een
hele nuttige dag. Op de beurs zie je ook wel
producten, maar tijdens zo’n bijeenkomst
kan je meer vragen stellen en kennis en
ervaringen delen met anderen.”, zegt Bart
Streppel. Na de sessie bleek dat Mayr-Melnhof
de warmtebeeldcamera heel goed in kon
passen in het preventieve onderhoudsbeleid
dat zij toen aan het ontwikkelen was.
Thermografie
De warmtebeeldcamera maakt gebruik van
speciale sensoren die infraroodstraling en
de oppervlaktetemperatuur detecteren en
omzetten naar een beeld. Gevaarlijke tem-
peratuurschommelingen, weergegeven met
kleurverschillen, worden hiermee in een oog-
opslag duidelijk. Met thermografische tech-
nologie zijn ontwerpfouten, overbelasting en
lekkages snel op te sporen en controleert een
monteur eenvoudig verdeelkasten en lagers.
Niet alleen slijtage en stilstand kunnen met
thermografie gereduceerd worden, maar de
productieomgeving wordt ook veiliger.
Fluke warmtebeeldcamera’s hebben een
scherpstelsysteem, dat ervoor zorgt dat de
beelden scherp zijn vanaf 1,2 meter afstand.
Dit betekent dat een controleur meestal
buiten de gevarenzone kan blijven tijdens de
inspectie. In de camera is een IR-PhotoNotes™
aantekensysteem geprogrammeerd, waar-
door notities gekoppeld kunnen worden aan
de juiste beelden. De data worden verzameld
in een database, zodat de historie altijd
inzichtelijk is.
Mayr-Melnhof Eerbeek BV heeft 21 schakel-
ruimtes, zowel laag- als hoogspanning. Sinds
de training bij ES Elektro worden ieder half
jaar alle laagspanningsinstallaties met de
warmtebeeldcamera gecontroleerd. Dankzij
deze periodieke metingen is de afgelopen
anderhalf jaar resultaat geboekt; niet alleen is
de verhouding tussen preventief en correctief
onderhoud verschoven naar preventief, maar
ook de veiligheid binnen het productieproces
en van de medewerkers is vergroot omdat de
installaties met inschakelen veiliger zijn voor
het personeel.
Brand
Veel bedrijfsbranden worden veroorzaakt
door elektrotechnische problemen, die
met een warmtebeeldcamera in een
vroeg stadium aan het licht kunnen
komen. Regelmatige inspecties met een
warmtebeeldcamera kunnen het risico op
brand aanzienlijk verminderen. Mayr-Melnhof
werd in 2004 geconfronteerd met een grote
bedrijfsbrand, waarbij drie snijmachines, de
verpakkingslijn, de grondstofloodsen en een
deel van de coatingafdeling zijn verwoest.
Op het moment dat de brand uitbrak waren
zo’n 30 medewerkers aanwezig. Gelukkig zijn
er geen gewonden gevallen. De oorzaak van
de brand is niet bekend. Of dit met inspecties
met een warmtebeeldcamera wel inzichtelijk
zou zijn geweest is natuurlijk geen feit.
Toch is de kans groot dat het defect tijdens
reguliere inspectierondes voorafgaand
aan de brand zichtbaar was geweest met
behulp van thermografie, waardoor de brand
misschien voorkomen had kunnen worden.
Bijkomend voordeel van reguliere inspecties
met een warmtebeeldcamera: bedrijven
komen in aanmerking voor korting op de
brandverzekeringspremie.
Thermografie wordt ook ingezet om
hydraulische aggregaten en mechanische
installaties zoals tandwielkasten te
inspecteren. “We hebben laatst ook de
opjaagpomp gecontroleerd met de camera.
De motor stond scheef dus dat gaat wringen
en kan gevaarlijke situaties opleveren. Met
de warmtebeeldcamera konden we snel
zien waar de oorzaak zat en het probleem
verhelpen.”, zegt Peter Schaap, monteur.
“Waar je even rekening mee moet houden
is dat je eigen reflectie op het metaal
zit, waardoor de metaaltemperatuur op
het beeld iets hoger lijkt te zijn dan deze
daadwerkelijk is. Dat betekent dus niet dat
het metaal warm is, het is de weerspiegeling
van jouw lichaamstemperatuur. Als je
dat eenmaal weet, spreekt het gebruik
van de camera voor zich. Het is een kwestie
van scherpstellen, daar na is het eigenlijk
Plug-and-Play.“
008
Vroeger vertrouwde de monteur erop dat de zekeringen in de zak van zijn
overall zijn veiligheid waarborgden. Hoewel het aantal ongevallen door
dit soort situaties niet bijster hoog is, is het toch zo dat elk ongeval er één
teveel is. Nu zijn er wel producten die het mogelijk maken de monteur op
een adequate wijze te beschermen tegen het ongewenst inschakelen van
een elektrische installatie maar….
Het is inmiddels 10 jaar geleden dat we een oplossing zochten om
de elektromonteur te beschermen tegen ongewenst inschakelen van
de installatie waarin hij bezig is met onderhoudswerkzaamheden.
SIBA beschikt over een soort dummy schroefkoppen waarmee je kunt
verhinderen dat er zekeringen in de groepenkast gedraaid worden bij
werkzaamheden aan die installatie. Alleen moet je wel zorgen dat de
monteur in kwestie deze “sperkappen” ook gebruikt. Het is al lang duidelijk
dat hij deze niet gebruikt wanneer ze ergens onder in zijn gereedschaptas
liggen en hij ze letterlijk bij elkaar moet sprokkelen.
Al brainstormend met mensen van SIBA, de leverancier van deze
veiligheidsmaterialen, kwamen we tot een voor alle partijen prettige
oplossing, een koffer met sperkappen. Er werd een bestaand koffertje
gevonden waar een kunststof interieur in werd geplaatst en dat huisvesting
biedt aan 3 kleine (KII), 3 grote (KIII) koppen en een bedieningssleutel. De
kracht van dit systeem schuilt in deze bedieningssleutel, het is namelijk
niet mogelijk zonder deze bedieningssleutel de kap te plaatsen, maar nog
belangrijker, ook niet te verwijderen. De patronen in de zak van de overall
van de monteur boden geen bescherming, meestal lagen de reserve
zekeringen wel ergens in de meterkast.
De sleutel is weliswaar niet uniek, maar ligt niet in de meterkast of in de
keukenla, dus heeft degene die alleen geïnteresseerd is in het inschakelen
van de installatie zonder zich te bekommeren over de consequenties van
zijn actie het nakijken.
Tien jaar later kunnen we terugkijken op een groot succes! Misschien
is het totale aantal verkochte sperkapkoffers geen reden om een
gouden of platina exemplaar uit te reiken, maar heeft het ongetwijfeld
bijgedragen aan een grote stap voorwaarts in het voorkomen van
ongevallen.
De industrie heeft meer zekeringen dan alleen Diazed. Een logische
vervolgstap was dan ook om een klein half jaar later de een koffer voor
mespatronen te ontwikkelen. Waar men bij Diazed te maken heeft met
“leken” of meer in het bijzonder mensen die de installatie mogen en
kunnen bedienen zonder hiervoor enige kennis of kunde te hoeven
bezitten, is dit voor mespatronen een ander verhaal. Hier is de bediening
of het gebruik van de installatie voorbehouden aan deskundigen en
de consequenties bij fouten zijn vele malen groter dan bij Diazed. Ook
hier is in overleg een koffer ontwikkeld met 3 messen voor houders
grootte 000 en 00 en 3 messen voor de houders grootte 1, 2 en 3.
De veiligheid is pas gediend wanneer de patronen veilig getrokken en
geplaatst kunnen worden, dus is aan deze koffer een veilige patroontrekker
(met onderarm beschermhandschoen) toegevoegd. Hiermee is een totaal
beveiligingssysteem op de markt gekomen dat het mogelijk maakt zowel
in de kleine als in de grote installatie veilig
te werken. Ook anno 2012 is ieder ongeval
er nog steeds een teveel dus staat dit
succesnummer nog steeds in de top 40.
Veilig werkend verzekerd! We kennen allemaal de klant die in paniek een zekering zoekt omdat zijn
installatie stilstaat. Niet de eerste keer dat men iets doet dat eigenlijk niet door de
beugel kan. Veel vervelender is de situatie dat een monteur in de installatie aan
het werk is en een gebruiker in staat is om de installatie in te schakelen.
Wesemann Transformatoren BV uit Rotterdam
is sinds 1945 de specialist bij uitstek als het gaat
om klantspecifieke transformatoroplossingen in
diverse toepassingsgebieden. Na de oprichting
in 1945 door beide broers Wesemann, heeft
het bedrijf zich ontwikkeld tot specialist op het
gebied van transformatoren voor de industrie,
(natte en droge) infra, vermogensdistributie,
scheepvaart en machinebouw. Wesemann
presenteert zich als “total solution provider” op
het gebied van transformatoren, smoorspoelen
en aanverwante vermogensoplossingen.
Veilige spanning
Transformatoren in het algemeen bieden een
efficiënte manier van spanningsoverzetting
bij verschillende vermogens. Hierbij wordt
gebruik gemaakt van elektromagnetische
eigenschappen van ijzer en koper of
aluminium, waarbij de wikkelingen van
voornoemde geleiders (koper en/of
aluminium) om een ijzeren kern zijn gelegd.
Een specifiek type transformator dat ook wel
“veiligheidstransformator” wordt genoemd,
transformeert de aangeboden primaire
spanning van 230V omlaag naar een spanning
die lager dan 50VAC of 110VDC ligt. Bij deze
veiligheidstransformatoren zijn de wikkelingen
zowel primair als secundair dubbel geïsoleerd
en (galvanisch) gescheiden van elkaar en
beschermt de gebruiker tegen de eerste
foutconditie, het aanraken van één fase. De
veiligheidstransformator vindt zijn toepassing
met name op bouwterreinen, natte ruimtes,
op scheepswerven en bijvoorbeeld als voeding
van zwembadverlichting. Als extra veilige
spanning noodzakelijk is, spreekt men over
een SELV-kring, dat wil zeggen: Safety Extra
Low Voltage. Hierbij geldt ook dat de spanning
maximaal 49,9VAC is en er een dubbele isolatie
tussen de primaire en secundaire spanning
aanwezig is, waarbij er extra aandacht is voor
de kruipafstanden tussen de primaire en
secundaire spanningsgeleiders.
Noodstroom
Wanneer er gesproken wordt over veilige
bescherming voor kritieke systemen, zoals
bijvoorbeeld operatielampen, kassasystemen,
computers voor simulatiesoftware, bewakings-
apparatuur of vergelijkbare toepassingen,
zijn er ononderbroken spanningsbronnen
beschikbaar in de vorm van een online UPS.
Het wegvallen van de netspanning kan
bij bovengenoemde applicaties een groot
probleem opleveren. Wesemann als power
solution provider biedt klantspecifieke UPS
systemen al dan niet in combinatie met een
scheidingstransformator. De UPS systemen
zijn uitstekend te configureren voor de
klantspecifieke omgeving waarin onze klanten
werken.
Door de jaren heen is de band tussen
ES Elektro en Wesemann steeds sterker
geworden. Wesemann heeft in ES Elektro
een strategische partner gevonden voor
het inrichten en optimaliseren van de
steeds complexer wordende supply
chain. De groei van Wesemann als
solution provider en de bijbehorende
professionalisering van de interne
processen vragen om toeleveranciers
die gericht kunnen inspringen op de
structurele behoeften. Samen met ES
Elektro is Wesemann klaar voor de
toekomst.
Elektrische veiligheidis een vak met spanningWesemann biedt met veiligheidstransformatoren een passende oplossing
009
P R O J E C T S
T R A N S F O R M A T O R E N
010
ATEX-95
ATEX is in eerste instantie opgezet als
verplichting voor fabrikanten om risico’s
voor de industrieel eindgebruiker waar een
explosierisico aanwezig is te minimaliseren.
In 2003 is de ATEX-95 richtlijn, ook wel
CE-ATEX genoemd, in werking getreden en
verplicht op de Europese markt. Hierin zijn
duidelijke regels geformuleerd waaraan
elektrische, elektronische en mechanische
apparatuur moet voldoen voor gebruik op
plaatsen waar stof- of gasexplosiegevaar
kan optreden; een Ex geclassificeerde zone.
Materieel dat door fabrikanten volgens
ATEX-95 geschikt is gemaakt voor gebruik
onder explosiegevaarlijke omstandigheden
bevat naast de CE-markering natuurlijk ook
het Ex keurmerk.
ATEX-137
Veilig werken kan pas echt gehandhaafd
worden op het moment dat je als gebruiker
ook verplichtingen hebt. In 2006 is daarom
de ATEX-137, de zogeheten Arbo-ATEX, in het
leven geroepen. De wet vereist deskundigheid
bij de eindgebruiker. Want hoewel vanuit
ATEX-95 de fabrikant de risico’s moet
minimaliseren, blijft de eindgebruiker altijd
verantwoordelijk voor de juiste selectie
van de apparatuur, de installatie en het
onderhoud. De ATEX-137 beschrijft de
minimale veiligheidseisen waar werkgevers
voor moeten zorgen om een gezonde en
veilige werkomgeving te creëren voor
werknemers die door explosieve atmosferen
gevaar kunnen lopen. Op grond van de
Arbowetgeving dient de werkgever een risico-
inventarisatie en -evaluatie (RI&E) te maken
van de arbeidsplaatsen van deze werknemers.
Daarnaast is een verplichting die voortvloeit
uit de ATEX-137 het door de werkgever op te
stellen en onderhouden explosieveiligheids-
document (EVD). Als er sprake is van
explosiegevaar, dient een gevarenzone-
indeling toegevoegd te worden aan het EVD,
inclusief een identificatie en beoordeling van
de explosierisico’s en een plan om een veilige
werkplek te creëren.
De wirwar in ATEX en IECEx wetgeving
Bent u al overspannen? ATEX is de afkorting van het Franse “ATmosphère EXplosives”. Deze term wordt
gebruikt als synoniem voor de twee Europese richtlijnen op het gebied van
explosiegevaar onder atmosferische omstandigheden, de 1994/9/EG (ATEX-95)
en de 1999/92/EG (ATEX 137). Om de ATEX-filosofie wereldwijd van toepassing
te maken, is de IECEx codering afgegeven door de International Electrotechnical
Commission. Deze commissie houdt zich bezig met wereldwijde standaardisatie
van normen met betrekking tot elektriciteit en elektronica.
011
Gevarenzones
De zone definieert de kans dat gevaarlijke
stoffen in een ontvlambare concentratie
aanwezig zijn in de omliggende atmosfeer.
Voor gas gelden de zones 0, 1 en 2. Zone
0 is een ruimte waar een explosief gas-
luchtmengsel continu of voor langere periodes
aanwezig is (meer dan 1000 uur per jaar). In
zone 1 zijn brandbare of geleidende stoffen
aanwezig (tussen 10 en 1000 uur per jaar). In
deze ruimte is de kortstondige ontwikkeling
van een explosief gas-luchtmengsel onder
normale omstandigheden waarschijnlijk. Zone
2 is een gebied waarin de ontwikkeling van een
explosief gas-luchtmengsel onwaarschijnlijk is.
Als een dergelijke ontwikkeling zich hier wel
voordoet is dat voor zeer korte duur, als gevolg
van abnormale omstandigheden (minder
dan 10 uur per jaar). Ook zijn er zones die als
“afwijkend gebied” ingedeeld zijn, de zogeheten
AG-zones, waarin ontstekingsbronnen nood-
zakelijk zijn (bijvoorbeeld ovens).
Zones 20, 21 en 22 gelden als explosiegevaar-
lijke plaatsen voor stof. In zone 20 is gedurende
meer dan 1000 uur per jaar een explosiege-
vaarlijke stofwolk aanwezig. In zone 21 is er een
grote kans op een explosiegevaarlijke stofwolk
(tussen 10 en 1000 uur per jaar) en in zone 22 is
deze kans klein en van korte duur (minder dan
10 uur per jaar).
De indeling van dergelijke zones kan
geschieden aan de hand van een HAZOP
(HAZard and OPerability) studie. De
NEN-EN-1127 (Plaatsen waar explosiegevaar
kan heersen – explosiepreventie) is onder-
deel van deze studie en verwijst naar
ontstekingsbronnen. De aanpak voor het
indelen in Ex-zones is voor Nederland gegeven
in de Nederlandse praktijkrichtlijn, de NPR
7910, deel 1 voor gas en deel 2 voor stof.
Met de HAZOP-methode worden gevaren
en ongewenste situaties geïdentificeerd
in industriële installaties, met als doel de
risico’s beheersbaar te maken. De primaire
focus van de studie ligt op procesrisico’s, de
secundaire op menselijk falen. Het kan zijn
dat een gebied rondom de procesleiding
naar aanleiding van de HAZOP-studie de
kwalificatie “potentieel explosiegevaarlijk”
krijgt. Beschermingsmethodes om ontstekings-
bronnen te voorkomen in een mogelijk
aanwezige explosieve atmosfeer staan
afgebeeld in de tabel hieronder.
ATEX en IECEx: Explosieveiligheid in praktijk
Als u naar aanleiding van de HAZOP, de
NEN-EN-1127 en de NPR 7910 het mogelijke
explosiegevaar in kaart heeft gebracht, weet
u welke ATEX-95 gecertificeerde apparatuur
u nodig heeft. Toch is het een hele prestatie
om uw weg te vinden door de wirwar aan
regels omtrent ATEX-regelgeving. Een ATEX-
cursus voor u of uw medewerker(s) is dan
ook aan te bevelen als u te maken heeft met
explosiegevaar.
itsme Industrial Automation biedt dit jaar
nog op 13 en 14 november, samen met
haar partner PRODUCA, de tweedaagse
opleiding “ATEX en IECEx: Explosieveiligheid
in praktijk”. Heeft u interesse in deelname
of wilt u meer informatie? Surf naar
http://itsme.eu/opleidingen/opleidingsschema
Beschermingsmethode voor elektrische en elektronische apparatuur en/of voor mechanische apparatuur
Ex b (mechanisch) Controle van mogelijke ontstekingsbron met beveiligingsapparatuur en sensors
Ex c (mechanisch) Bescherming middels constructie: de onderdelen bevatten geen ontstekingsbron in normaal bedrijf
Ex d (elektrisch & mechanisch) Drukvaste of “flame proof” behuizing
Ex e (elektrisch) Verhoogde veiligheid (gebaseerd op de Duitse norm “erhöhte Sicherheit”)
Ex fr (mechanisch) Bescherming met “flow restrictie”: het apparaat ademt maar beperkt gas. Er kan daarom geen explosief mengsel ontstaan.
Ex i (elektrisch) Intrinsiek veilige elektronische apparatuur en circuit
Ex k (mechanisch) Onderdompelen in vloeistof zoals (hydraulische) olie
Ex m (elektrisch) Inkapseling (mogelijke ontstekingsbron wordt ingegoten)
Ex n (elektrisch) Niet vonkende apparatuur
Ex o (elektrisch) Olie gevuld (mogelijke ontstekingsbron wordt ondergedompeld in olie)
Ex p (elektrisch) Overdruk (het binnendringen van explosief mengsel wordt voorkomen door behuizing met overdruk)
Ex q (elektrisch) Zand gevuld (mogelijke ontstekingsbron wordt ondergedompeld in zand)
012
BPC heeft in Emmen zes Hydraulic Work
Over units (HWO-units) staan die, inclusief
personeel, voornamelijk aan de Europese on-
en offshore markt verhuurd worden. De units
worden gebruikt voor het onderhoud aan olie-
en gasputten en -pijpen. Specialisme van het
bedrijf is het zogeheten “Snubbing”: het veilig
werken op gas- en olieputten die nog niet zijn
doodgepompt en daarom onder druk staan.
“Omdat snubbing gebeurt onder druk is in
eerste instantie het gewicht van de pijp lager
dan de opwaartse kracht veroorzaakt door
de putdruk. Op dat moment is de pijp ‘light’
en is er kracht naar beneden nodig om een
pijp de put in te krijgen. Als er een bepaalde
hoeveelheid pijpen in de put zit, wordt het
gewicht van de pijp groter dan de opwaartse
druk en wil de pijp het gat in vallen. De pijp is
dan ‘heavy’, waardoor er een kracht omhoog
nodig is om te zorgen dat de pijp gecontroleerd
de put in zakt. De overgang van light naar
heavy is het ‘Balance Point’. Na deze overgang
wordt het mechanisme dat de pijp vasthoudt
gewisseld, omdat de kracht op de pijp van
richting verandert. Een Blow-out-preventer
(BOP stack) onder de unit zorgt ervoor dat de
druk in de put onder controle blijft. Hiermee
wordt voorkomen dat het gas of de olie uit het
boorgat doorbreekt.”, zegt Age Jan ter Veen,
Electronics Engineer bij BPC. Bij snubbing is de
HWO-unit een stuk hoger dan bij een gewone
workover omdat er een BOP stack onder de unit
geplaatst is. Aangezien er bij snubbing meer
risico’s zijn is uit veiligheidsoverweging een
lange glijbaan gekoppeld aan de workbasket
bovenin de HWO-Snubbing unit, zodat de
operators snel kunnen vluchten.
Veiligheid is in het werkveld van BPC essentieel.
Ieder deel van een HWO-unit wordt dan
ook periodiek met behulp van “magnetic-
particle-inspection” (MPI) gekeurd en
gecertificeerd. Tijdens de inspectie wordt
een magnetisch veld gecreëerd in het ijzer.
Niet alleen beschadigingen aan het oppervlak
zoals barsten kunnen worden opgespoord,
maar bijvoorbeeld ook metaalmoeheid.
Als er een beschadiging zit, ontstaat er
een luchtruimte binnen het magnetisch veld.
Omdat lucht magnetische krachten minder
goed geleidt dan metaal, wordt het magne-
tische veld op beschadigde plekken zwakker
en daardoor zichtbaar op het meetapparaat.
De hijsogen van transportcontainers van
de HWO-unit onderdelen worden ook
jaarlijks schoongeslepen en aan een MPI
onderworpen.
Behalve de constructiecertificaten, voldoen
alle onderdelen van een HWO-unit die
op een put staan ook aan de Europese
explosieveiligheidwetgeving ATEX-95. Daar-
naast beschikt iedere medewerker van de
afdeling elektrotechniek van BPC over een
ATEX-137 (Arbo-ATEX) diploma. Vanuit de
Nederlandse arbowetgeving moet BPC ook
voldoen aan de NEN 1010 (uitgangspunten bij
het ontwerpen, aanleggen en onderhouden van
elektrotechnische installaties) en de NEN 3140
(veilig werken met elektrische installaties en
Veiligheid onder druk
Balance Point Control (BPC) is werkzaam binnen de Olie- en
Gasindustrie en toonaangevend aanbieder van diensten in
on- en offshore met de hoogst mogelijke normen voor kwaliteit,
gezondheid, veiligheid en bescherming van het milieu. Met
innovatieve, zelf geëngineerde apparatuur is BPC in staat om te
werken op locaties waar ruimte schaars is. Sinds 2007 valt Balance
Point Control onder de paraplu van het Amerikaanse concern
Superior Energy, dat wereldwijd boor- en productiegerelateerde
oplossingen biedt aan energieproducenten.
013
apparatuur tot een nominale spanning van 1000
Volt wisselspanning).
Balance Point Control is door een Deense
energieproducent gevraagd te assisteren op
een ‘drilling rig’. Normaal gesproken wordt bij
het boren van nieuwe putten de druk in het
boorgat boven de formatiedruk gehouden om
te voorkomen dat formatievloeistof in de put
terecht komt. Bij deze procedure wordt gebruik
gemaakt van heel veel boorvloeistof (mud), die
in de put gepompt wordt zodat de olie of het
gas niet naar boven komt.
Underbalanced drilling is een techniek die
BPC met een HWO-Snubbing-Unit hanteert
om naar olie en gas te boren, waarbij de druk
in het boorgat lager gehouden wordt dan de
formatiedruk waar in geboord wordt. Tijdens het
boren stroomt formatievloeistof in het boorgat
naar de oppervlakte. Bij underbalanced drilling
is er een draaiende kop aan de oppervlakte, die
fungeert als verzegeling en de geproduceerde
vloeistoffen omleidt naar een afscheider, terwijl
de boorpijp en -beitel door blijven draaien.
Met deze techniek vindt geen invasie van mud
in de formatie plaats, waardoor beschadiging
aan de formatie voorkomen kan worden. De
energieproducent hoopt dan ook als gevolg van
de samenwerking met BPC niet alleen op een
voor mens en milieu veilige methode te opereren,
maar ook meer olie te winnen en schades aan
boorformaties aanzienlijk terug te dringen.
“Normaliter zit de besturingsunit (workbasket)
met de operator bovenin de HWO-unit en
is de besturing volledig hydraulisch, met
uitzondering van het scherm van het Data
Acquisitie Systeem van de operator. De klant
heeft echter uit veiligheidsoverweging gevraagd
om de operator en de besturingsunit buiten
de HWO-unit te plaatsen. Bovendien moet de
unit elektrisch bediend worden.”, vertelt Age
Jan ter Veen. BPC heeft hiervoor samen met
itsme Industrial Automation een constructie
ontwikkeld waarbij de HWO-unit, geplaatst
boven het productieplatform, op afstand
bediend kan worden vanaf twee plaatsen op
het hoofdplatform. De hoofdbediening wordt
geplaatst in de algemene controlekamer.
Daarnaast wordt een container geplaatst op het
hoofdplatform met daarin een reservebediening.
De container bevat twee compartimenten:
een ruimte met hydraulische componenten
en een ruimte voor de operator en elektra. Dit
in verband met veiligheid, omdat mogelijk
lekkende hydraulische olie slecht is voor mens,
werkomgeving en milieu.
De aansturing van de besturing is door itsme
Industrial Automation geprogrammeerd in twee
PLC’s, op basis van software redundantie met
een koppeling naar een ander PLC netwerk. De
redundantie treedt in werking bij een storing,
waarbij de besturing van de ene PLC door de ander
wordt overgenomen. Redundantie waarborgt
niet alleen de continuïteit van het proces, maar
vergroot ook de veiligheid: de druk moet vanuit
het snubbing-principe immers altijd onder
controle gehouden worden om een olie of gas
blow-out te voorkomen. “BPC is al zo’n 7 jaar klant
bij ES Elektro. Een aantal jaar geleden hebben
wij PLC’s aangeschaft via ES Elektro Groningen
en zijn toen uitgekomen bij itsme Industrial
Automation. Via hun opleidingscentrum heb
ik toen ook een Step 7 en een WinCC opleiding
gedaan. De PLC-besturing voor dít project is
echter erg complex en omvangrijk. Daarom
hebben wij itsme Industrial Automation
ingeschakeld om de software voor de PLC-
systemen, de twee bedieningslocaties en
zes 19 inch operatorschermen voor ons te
programmeren.”, zegt Age Jan ter Veen.
In de engineering is ook gekozen voor extra
veiligheidsmaatregelen in de vorm van een
Interlock-systeem: de gas of oliepijp wordt
vastgehouden door hydraulische grijpers, de
zogeheten Slip Bowls, die zo geprogrammeerd
zijn dat een grijper dicht blijft als de andere
grijper open of niet goed gesloten is. Zodra één
grijper open gaat, blijft de andere grijper dicht.
Bij snubbing is een aantal hydraulische grijpers
ook nog andersom geplaatst, zodat een
pijp niet omhoog schiet. Softwarematig zijn
sensoren op de Slip Bowls geprogrammeerd
en om veiligheidsredenen dubbel uitgevoerd.
Daarnaast zit ook op de BOP stack een interlock
systeem, zodat bij een bedieningsfout geen gas
kan ontsnappen.
Sinds mei 2012 is een consultant van itsme
Industrial Automation twee dagen per week
bij BPC om te programmeren en adviseren.
De programmeerfase is nu bijna afgerond en
in oktober zal de hydraulische en elektrische
installatie van de HWO-unit gereed zijn. De unit
wordt hierna in Emmen opgebouwd en zal
uitgebreid getest worden volgens de projecteisen.
Het doel is dat de HWO-unit eind november
operationeel is op het productieplatform.
014
Om de levensduur van de bediening van een scheepsbouwpers te
verlengen, nam Centraalstaal eerder dit jaar de beslissing om de
verouderde persbesturing met een S5 PLC te vervangen door een
S7 PLC. In het verleden heeft ES Elektro Groningen al meegedacht
met Centraalstaal over een retrofit van een 500 ton scheepsbouw
pers. Aangezien de adviezen toen goed bevallen zijn, heeft Centraalstaal
ES Elektro gevraagd om hier bij de volgende pers ook bij betrokken
te zijn.
Aanvullende wens bij de volgende pers was om de bedieningslessenaar
draadloos te laten werken op accu’s. Dit om een hogere mate van
veiligheid te creëren op de werkvloer. Kabels kunnen storingsgevoelig
zijn en letterlijk een struikelblok vormen. Daarnaast zijn de staalplaten
soms wel twaalf meter lang en drie meter breed. De operator kan
dan tijdens het vervormen de andere kant van de plaat niet zien.
De lessenaar moet daarom om de hele plaat heen kunnen bewegen,
maar de lengte van kabels kan hierin een beperkende factor zijn.
Een draadloze verbinding maakt de zaak veel flexibeler voor een
operator: alle bedieningsfuncties worden geïntegreerd in een
touchpanel, met uitzondering van de bediening van takels en kranen.
Stop de persen! Bedien draadloos uw noodstop Centraalstaal BV levert aluminium en stalen bouwkits voor de
scheepsbouw en complexe architectonische projecten. Centraalstaal is
gespecialiseerd in het numeriek bestuurd koud buigen van profielen en
het 3D vervormen van platen.
015
Reden hiervoor is dat een pook de operator meer gevoel geeft
met zijn machine. “Als er een pers omgebouwd wordt, doen we dat
meestal zelf, iedere keer een stapje verder in moderne techniek. Maar in
dit geval was de stap vrij groot omdat we de besturing draadloos wilden
maken. Daarom hebben we ES Elektro weer bij het proces betrokken.”,
zegt Xander Smith, Technische Dienst Centraalstaal.
“Aanvankelijk waren wij van plan om een draadloze netwerkverbinding
met een Safety PLC hiervoor te gebruiken, totdat ES Elektro ons
adviseerde om daar van af te stappen omdat veiligheidssignalen niet over
een standaard draadloze verbinding mogen lopen.”, legt Xander Smith
uit. ES Elektro heeft hierbij de hulp ingeschakeld van itsme Industrial
Automation. “De wens was om de veiligheidsfuncties te integreren in
de PLC. Om nu niet voor een enkele veiligheidsfunctie een Safety PLC te
gebruiken heb ik geadviseerd om een veiligheidsoplossing van Phoenix
Contact te gebruiken. Deze werkt zonder Safety PLC en kan toch in een
PLC systeem worden geïntegreerd. Een dergelijke oplossing is beter te
schalen zonder grote investeringen.”, zegt Bram Oostenbrug, Technisch
Commercieel Adviseur van itsme Industrial Automation.
Omdat een noodstop in de lessenaar geplaatst moet worden zou deze
via een draadloze verbinding gekoppeld moeten worden met het
hoofdsysteem. Phoenix Contact heeft een draadloze oplossingen waar
Profisafe over gecommuniceerd mag worden, gebaseerd op bluetooth
technologie. De SafetyBridge-technologie (Factoryline Wireless Bluetooth
Ethernet Port Adapter-set) functioneert onafhankelijk met elk fabricaat
PLC. Met het systeem kunnen toepassingen tot PLe en SIL3 worden
gerealiseerd. De configuratie van de veilige in- en uitgangskanalen
en de realisatie van de veiligheidslogica met voorgedefinieerde
functiebouwstenen loopt via SAFECONF software. De SafetyBridge-
technologie is geïntegreerd in het Inline I/O-systeem van Phoenix Contact.
Er is geen speciaal kopstation nodig en de veilige in- en uitgangskanalen
kunnen flexibel aan de betreffende applicatie worden aangepast. Met
een speciaal protocol wordt de gegevensoverdracht van het veilige
ingangsmoduul naar het veilige uitgangsmoduul gemaakt.
Om zeker te zijn van de werking en betrouwbaarheid van het draadloze
systeem, heeft Phoenix Contact ter plaatse een kleine test met de te
gebruiken bluetooth modules gedaan. De test was dusdanig overtuigend
dat besloten werd op de voorgestelde oplossing in te gaan. “Het was
simpel, waardoor we niet op cursus hoefden. Ook ging het sneller. Een
kind kan de was doen!”, vertelt Xander Smith.
Toch verliep het proces wat minder soepel dan verwacht, omdat een
lange aanlooptijd nodig was. De tijdwinst van deze oplossing is daarmee
beperkt gebleven. “itsme Industrial Automation ondersteunt klanten
samen met de itsme-bedrijven in industriële techniek. Als trendsetter
hebben wij af en toe een pioniersrol, wat maakt dat wij theoretisch goed
onderbouwd zijn, maar met de vernieuwende SafetyBridge-technologie
geringe praktijkervaring hadden. Als koploper heb je soms bij complexe
projecten meerdere partijen nodig om tot een succes te komen. En dat
is niet erg, want uiteindelijk ben je dan samen succesvol.”, zegt Bram
Oostenbrug. itsme Industrial Automation en Phoenix Contact zijn tijdens
het project een intensieve samenwerking aangegaan om de “problemen”
er uit te halen. Zo heeft itsme Industrial Automation bij haar helpdesk
in Raamsdonksveer de situatie nagebootst en is Phoenix Contact bij
Centraalstaal geweest voor support op locatie. “Het vertrouwen dat het
goed zou werken is er gelukkig wel altijd geweest.”, zegt Xander Smith. En
dat blijkt ook terecht: deze maand gaat de nieuwe draadloze besturing
van de scheepsbouwpers in bedrijf!
“De wens was om de veiligheidsfuncties te integreren in de PLC. Om nu niet voor een
enkele veiligheidsfunctie een Safety PLC te gebruiken heb ik geadviseerd om een
veiligheidsoplossing van Phoenix Contact te gebruiken. Een dergelijke oplossing is beter
te schalen zonder grote investeringen.”
Circle of safety:
machineveiligheid bij Faber Pallets
De FHG groep is de grootste fullservice leverancier van houten verpakkingen
van Europa. De groep bestaat uit twee verhuurbedrijven, twee
servicebedrijven en negen productiemaatschappijen in Nederland, België,
Duitsland, Frankrijk en Engeland. FHG Faber Pallets in Assen is een van de
vier Nederlandse productiebedrijven. Specialisme van deze vestiging is de
levering van kleinere sessies pallets (1 tot 5000 stuks) op korte termijn.
De geautomatiseerde machine met minimale omsteltijd kan vier
soorten afmetingen van pallets in lijn maken, waardoor vrijwel direct
pallets in iedere gewenste afmeting geproduceerd kunnen worden.
Daarnaast heeft Faber Pallets ook een productielijn voor grote
hoeveelheden en een handwerkafdeling.
016
Faber Pallets produceert zestien uur per
dag, vijf dagen per week met 80 man. In
het verleden kocht Faber elektrotechnische
materialen in bij veel leveranciers. Toen
twee jaar geleden het inkoopproces onder
de loep genomen werd is besloten om voor
een vaste leverancier te kiezen, met prijs
als uitgangspunt. “We zijn hierna echter al
vrij snel weer overgestapt naar ES Elektro
als Key Supplier.”, zegt Mark Neuteboom,
Hoofd Technische Dienst. “ES Elektro levert
buiten producten nog veel meer. Denk
bijvoorbeeld aan opleidingen voor industriële
automatisering. Onze productielijnen zijn
tegenwoordig geautomatiseerd. Als vroeger
de machine het niet deed, sloeg je er met een
hamer op, maar nu moet je een PLC uitlezen. Tot
nu toe heb ik diverse programmeeropleidingen
gevolgd, zoals Step 5, Step 7 en PROFIBUS. In
de toekomst zullen er nog meer volgen, want
als de Technische Dienst niet ontwikkelt, gaat
de fabriek ook niet vooruit!”
Masterclass Machineveiligheid
Als nevenfunctie heeft het HTD het begeleiden
van de aanschaf van nieuwe lijnen. Twee jaar
geleden is zo’n aanschaftraject opgestart.
“Aan de nieuwe lijnen zitten CE-certificaten,
maar in de praktijk blijkt dat het toch vaak
nodig is om zelf ook risicoanalyses te maken.
Daarom heb ik eerder dit jaar de Masterclass
Machineveiligheid gevolgd via itsme Industrial
Automation.”, vertelt Mark Neuteboom.
Naar aanleiding van het verdwijnen van de
EN 954-1 en de komst van de vernieuwde
machinerichtlijn 2006/42/EG heeft itsme
Industrial Automation in samenwerking
met Pilz dit jaar haar opleidingsprogramma
machineveiligheid vernieuwd. De opzet van
de training is vooral gericht op het doen.
Tijdens een vierdaags opleidingstraject
worden deelnemers bekend gemaakt
met de vaardigheden om een veilige
machine te kunnen herkennen gedurende
de hele levenscyclus. De Circle-of-Safety
(Risicobeoordeling ->Concept -> Ontwerp
-> Realisatie -> Validatie) wordt tijdens de
opleiding geheel doorlopen, ondersteund door
zowel het CE-markeringstraject als door het
beveiligen van een machine op basis van de
Arbeidsmiddelenrichtlijn. De opleiding bestaat
uit de modules Procesflow Machineveiligheid,
Theorie en Praktijk van Risicobeoordeling,
Ontwerpen van Veiligheidsmaatregelen en
het Ontwerpen van Besturingstechnische
Veiligheidsmaatregelen.
“Ik ben heel tevreden over de opleiding. Je
merkt gewoon dat de docenten mensen uit het
veld zijn en daarom de situatie goed begrijpen.
De praktische insteek is top. En er zijn ook
mensen van andere bedrijven, bijvoorbeeld
machinebouwers. Het is heel interessant om
dan het gesprek aan te gaan omdat zij een
andere kijk op de materie hebben. Daarmee
krijg je kennisoverdracht en vergelijkingen.
Want we kennen allemaal wel de normen
en wetgeving, maar hoe ver moet je dat dan
doortrekken?”, zegt Mark Neuteboom.
Cultuuromslag
Veiligheid behelst meer dan theorie en
regelgeving. Het is ook een state-of-mind.
“Veiligheidsvoorschriften worden omzeild om
sneller te kunnen werken, dat is nou eenmaal
menselijk. Productiemedewerkers in laten
zien wat de consequenties zijn van het niet
opvolgen van de voorschriften is moeilijk.
Het besef komt vaak pas na een ongeluk. Zo’n
cultuuromslag kost tijd, maar veiligheid heeft
absoluut prioriteit!”, vertelt Mark Neuteboom.
“Het is vanwege de cultuur waar sommigen
al 40 jaar in werken lastig om de kennis uit de
masterclass nu al volledig te implementeren.
Wel is een begin gemaakt op twee oude lijnen,
die geplaatst zijn op de productieomgeving van
een sociale werkplaats in de nabije omgeving.”
Sociale werkplaats
De oude machines zijn hersteld en gekoppeld
aan nieuwe techniek. De relais zijn vervangen
door PLC’s, er zitten noodstoppen op en
er zijn hekken omheen geplaatst voor
persoonsveiligheid. Medewerkers van de
sociale werkplaats produceren hier, ten
behoeve van de voorraadproductie van Faber
Pallets, ongeveer 500 pallets per dag. Faber
begeleidt de productie in het kader van
veiligheid en kwaliteitsbewaking.
017
018
De EN 50110 en NEN 3140
Het is de taak van de werkgever om er voor te
zorgen dat elektrische installaties, apparaten
en toestellen veilig te gebruiken zijn. Ook moet
de werkgever zijn werknemers voorlichten
over de geldende veiligheidsregels. In de
EN 50110 en NEN 3140 (laagspannings-
installaties: bepaling voor veilige werkzaam-
heden, inspecties en onderhoud) worden
de eisen die in de Arbowetgeving bepaald
zijn omtrent elektrische veiligheid concreet
uitgewerkt.
De NEN 3140 behelst drie thema’s. Ten eerste
is gesteld dat elektrische installaties veilig te
gebruiken moeten zijn. Om deze veiligheid
te borgen, is in de EN 50110 bepaald dat
elektrische installaties periodiek gecontroleerd
moeten worden, zowel visueel als door
middel van metingen. Het tweede thema is
dat elektrische apparaten veilig te gebruiken
moeten zijn. Op basis van de NEN 3140 moeten
deze apparaten periodiek, zowel visueel als
met metingen, gekeurd worden. Ten derde
is vanuit de NEN 3140 voorgeschreven dat
personen die werken aan en in de nabijheid van
elektrische installaties voldoende voorgelicht
moeten zijn. Zowel elektrotechnische als
niet-elektrotechnische werknemers dienen
regelmatig geïnstrueerd te worden over de
gevaren die zij tijdens hun werkzaamheden
kunnen tegenkomen.
Aad van Vliet, Hoofd Servicedienst van
Hoogland-Mennens, keurt al meer dan 25 jaar
elektrische handgereedschappen, kabelhaspels
en verlengkabels, (kolom)boormachines,
bandschuurmachines en afkortzaagmachines.
“Dat doe ik in de werkplaats in Dordrecht,
maar ik ga ook met het keuringsapparaat
het veld in om machines door te meten. Ik
meet dan de isolatieweerstand en bij klasse 1
apparaten de aardleiding van de machine. Als
er geen goede aardleiding aan het apparaat
zit, kan het zijn dat een medewerker onder
spanning komt te staan. Essentieel dus voor
de veiligheid op de werkvloer. Bij het meten
van de isolatieweerstandsdoorslag gaat een
spanning door de machine of aansluitkabel
Meten is wetenVoldoet u aan de norm? Vanuit de Arbowetgeving wordt de nadruk op uw verantwoordelijkheid als werkgever ten opzichte
van uw werknemers steeds groter. U heeft te maken met strenge veiligheidseisen waar verstrekte
arbeidsmiddelen aan moeten voldoen en de Arbeidsinspectie controleert op onveilige
machines en werksituaties. Aanleiding hiervoor is de Lissabonstrategie van de Europese
Unie, waarin niet alleen de ambitie is uitgesproken om werkgelegenheid binnen de Unie
te laten toenemen, maar ook te verbeteren. Gezondheid en veiligheid op het werk zijn
speerpunten die terug te vinden zijn in richtlijnen die werkgevers verplichten het aantal
beroepsongevallen te verminderen.
019
heen. De waarden moeten voldoen aan
grenstoleranties om door de keuring heen te
komen. Als alles in orde is zorgen wij voor de
juiste geldigheidssticker, zodat de machine in
de meeste gevallen weer een jaar mee mag.”
Het Arbo Informatieblad AI-17
Vanuit de risico’s die het werken met hijs- en
hefmiddelen met zich meebrengt, is in de
arbeidswetgeving een aantal verplichtingen
geformuleerd. Zo dient bijvoorbeeld de
gebruiker de middelen dagelijks visueel te
inspecteren. Een deskundige moet jaarlijks een
inspectie uitvoeren en 4-jaarlijks moeten de
hijs- en hefmiddelen volledig gekeurd worden
door een deskundige instantie.
“Hoogland-Mennens heeft een NMI gekeurde,
30 tons trekbank om de proefbelasting
te kunnen testen en beschikt ook over de
benodigde hulpstukken om hijsmiddelen te
keuren. Dit zijn met name handkettingtakels,
elektrische takels en spantakels.”, vertelt Aad
van Vliet.
De NEN 2484 / 2718
Deze veiligheidsnorm is een omschrijving van
algemene eisen voor veilige bedrijfsvoering bij
het werken op hoogte en de veiligheidseisen die
worden gesteld aan draagbaar klimmaterieel
en rolsteigers. “Hoogland-Mennens kan
ladders, trappen, rolsteiger, vouwsteigers,
overig steigermateriaal en klimmateriaal laten
inspecteren, keuren en repareren. Dit besteden
wij uit aan een speciaal hiervoor gecertificeerd
team, dat werkt volgens de NEN 17024.”, zegt
Aad van Vliet.
Wilt u graag meer informatie?
Neem contact op met Hoogland-Mennens
of ga naar www.hooglandmennens.nl
“Vanuit de risico’s die het werken met
hijs- en hefmiddelen met zich meebrengt,
is in de arbeidswetgeving een aantal
verplichtingen geformuleerd."
020
In diverse normen en wetten (Arbo- en
Warenwet) is vastgelegd aan welke eisen
arbeidsmiddelen zoals hangbruggen, steigers,
ladders en trappen moeten voldoen. Dit
geldt ook voor diverse door de Inspectie SZW
(voormalige Arbeidsinspectie) goedgekeurde
Arbocatalogi met afspraken tussen werkgevers
en werknemers. Voor diverse branches
(industrie, bouw, offshore etc) zijn Arbocatalogi
ontwikkeld, waarbij wordt toegelicht welke
arbeidsmiddelen geschikt zijn bevonden om
binnen de betreffende branche te gebruiken.
Jaarlijks vinden in Nederland duizenden
ongevallen plaats bij het werken op
hoogte, veelal met ernstige gevolgen.
Belangrijke oorzaken zijn het verlies van
evenwicht, onvoldoende beveiliging of het
ontbreken daarvan en verkeerd gebruik van
arbeidsmiddelen. Helaas blijkt dat in de praktijk
veiligheidsmaatregelen soms ontbreken.
Hiermee worden onnodig risico’s genomen,
zowel qua veiligheid als financieel.
Veilig werken op hoogte begint met de juiste
aankoop. Werkgevers zijn verplicht om hun
werknemers te laten werken met materiaal
dat geschikt is voor professioneel gebruik en
voldoet aan wet- en regelgeving. Uiteraard
is het belangrijk om vooraf te bepalen welk
arbeidsmiddel geschikt is. Zo is er de wettelijke
richtlijn ‘Werken op Hoogte’ die onder andere
met een RI&E aangeeft wanneer het gebruik
van een ladder is toegestaan bij professionele
werkzaamheden. Een trap en ladder zijn
bijvoorbeeld geschikter voor de kortdurende
werkzaamheden en tot een hoogte van 7.5
meter en een steiger wordt ingezet voor
langer durende werkzaamheden en op grotere
hoogte.
De inspectie SZW houdt regelmatig
inspectierondes om te controleren op het
juiste gebruik van arbeidsmiddelen. Een van
de speerpunten is of de handleiding van
het arbeidsmiddel aanwezig is op de plek
waar wordt gewerkt. Dit is verplicht vanuit
de wet- en regelgeving. Altrex heeft hier als
fabrikant een oplossing voor. Door middel
van een QR-code die op het arbeidsmiddel zit
kan de gebruiker met zijn smartphone snel
en eenvoudig de betreffende handleiding op
de site van de fabrikant raadplegen. Hierbij
is de handleiding in zeer veel talen aanwezig,
dus ook te raadplegen
voor werknemers die
het Nederlands minder
goed beheersen.
Veilig werken
op hoogteVeilig werken op hoogte kent risico’s. Voor professioneel gebruik gelden extra
strenge regels. Logisch, het materiaal wordt intensief gebruikt.
“Helaas blijkt dat in de praktijk
veiligheidsmaatregelen soms
ontbreken. Hiermee worden
onnodig risico’s genomen, zowel
qua veiligheid als financieel."
021
Persoonlijke beschermingsmiddelen
Als werkgever kunt u goede arbeidsomstandigheden bieden door risico’s
te weren en technische en organisatorische maatregelen te treffen. Indien
de omstandigheden ondanks deze maatregelen onvoldoende veilig zijn,
kunt u persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s) beschikbaar stellen
aan uw werknemers.
Regelgeving omtrent PBM vindt u in de Arbowet, artikelen 5 (Inventarisatie
en evaluatie van risico's), 6 (Voorkoming en beperking van zware
ongevallen waarbij gevaarlijke stoffen zijn betrokken) en 11 (Algemene
verplichtingen van de werknemers). Daarnaast wordt in het Arbobesluit
in artikelen 8.1 (Algemene vereisten persoonlijk beschermingsmiddel),
8.2 (Keuze persoonlijk beschermingsmiddel) en 8.3 (Beschikbaarheid
en gebruik persoonlijke beschermingsmiddelen) aandacht besteed aan
verplichtingen van werkgever en werknemer.
Persoonlijke Beschermingsmiddelen kunnen ernstig letsel bij uw
werknemer voorkomen en zijn beschikbaar in de categorieën Adem,
Hoofd, Oog en Gelaat, Hand en Arm, Been en Voet, Val en Romp.
Hoogland-Mennens beschikt over een breed assortiment aan Persoonlijke
Beschermingsmiddelen. Wij adviseren en ondersteunen u graag in uw
traject naar een veilige werkomgeving. Neem voor meer informatie
contact op met uw Hoogland-Mennens accountmanager of kijk op
www.hooglandmennens.nl
“Persoonlijke Beschermingsmiddelen kunnen ernstig letsel bij uw
werknemer voorkomen en zijn beschikbaar in de categorieën Adem,
Hoofd, Oog en Gelaat, Hand en Arm, Been en Voet, Val en Romp."
WIJ
ADVISEREN EN
ONDERSTEUNEN
U GRAAG
022
Sinds 1 januari 2012 mogen veiligheidsbesturingen niet meer gebaseerd
zijn op de vertrouwde veiligheidscategorieën uit de norm EN 954-1.
Dit betekent dat ook alle machines die vóór die tijd zijn gebouwd, niet
meer zonder meer in de handel mogen worden gebracht. Voor nieuwe
machines ontbreekt hiervoor het vermoeden van overeenstemming met
de wettelijk verplichte machinerichtlijn.
Toch betekent dit niet altijd dat u het ontwerp moet aanpassen. Door
het toepassen van de nieuwe normen, die wel het vermoeden van
overeenstemming met de machinerichtlijn opleveren, wordt alleen het
bepalen van het veiligheidsniveau anders. Naast de bestaande opbouw
van het circuit, wordt nu ook getalsmatig met de kwaliteit van de
onderdelen en de foutdiagnose gewerkt.
Machinebouwers hebben voor bestaande en nieuwe ontwerpen de
keus tussen Performance Level (PL) en Safety Integrity Level (SIL). Als
voorbereiding op de omschakeling en voor sommigen als opfrissing
of extra ondersteuning, organiseren wij op 29 november 2012 in
samenwerking met Eaton het veiligheidsseminar:
Machineveiligheid op basis van performance level
Aanmelden of meer informatie over het seminar, de sprekers en de
locatie?
http://eselektro.nl/eselektro/seminar-machineveiligheid-op-basis-
van-performance-level
Om dit seminar goed te kunnen volgen is enige kennis van de bestaande
veiligheidscategorieën wel vereist. De nadruk zal daarbij liggen op
Performance Level waarbij bestaande schakelingen en nieuwe ontwerpen
worden omgezet in een PL-niveau. Aan het eind zal een korte vergelijking
worden gemaakt tussen PL en SIL.
Seminar Machineveiligheid
op basis van Performance Level
MELD U SNEL AAN!
023
ES Elektro nodigt u graag uit op 8 november aanstaande deel te
nemen aan het kennis- en netwerkevent “Anticiperen op een Onzekere
Toekomst”, in de Van Nelle Fabriek in Rotterdam. Deze inspirerende dag
is opgebouwd rondom drie thema’s:
Hoe kunnen we overleven in de toekomst?
Nu de discussie over prijs voor zowel afnemer als leverancier
nauwelijks nog voordelen oplevert, is de volgende stap co-creation.
Wij onderscheiden ons door samenwerking waarin iedereen invloed
heeft op het proces en het resultaat. Samen ontwikkelen wij op basis van
dialoog, gemeenschappelijke belangen, enthousiasme en daadkracht.
Komt u met ons creëren?
Wat betekent Social Media voor organisaties en hun cultuur?
Social Media is een containerbegrip voor allerlei digitale communi-
catietoepassingen die ons in staat stellen op een vernieuwende manier
met elkaar te socialiseren. Maar hoe krijg je vat op deze container? Hoe
kan Social Media onderscheidend ingezet worden om klantenbinding te
realiseren?
Ondernemerschap en klantgerichtheid anno 2012
Hoe houd ik mijn business in Nederland in het tijdperk van globalisering?
Hoe moet ik blijven innoveren en een voorsprong behouden op techniek
om over vijf jaar ook nog boven het maaiveld uit te steken? Hoe houd ik
bestaande en hoe vind ik nieuwe klanten?
Ook creëren wij voor u het Added Value plein, waar u kennis kunt
maken met de laatste ontwikkelingen omtrent Energiebesparing, Lean
Manufacturing en Veiligheid.
Meer informatie en aanmelden?
http://eselektro.nl/eselektro/anticiperen-op-een-onzekere-toekomst
Tot 8 november!
Anticiperen
op een onzekere toekomst
KOMT U MET ONS
CREËREN?
024
Met ingang van 1 oktober 2012 is itsme
Industrial Automation Cedeo-gecertificeerd!
Cedeo is een onafhankelijke keuringsinstantie,
die in 1980 naar aanleiding van gebrek aan
inzicht in de kwaliteit van bedrijfsopleidingen
is opgericht door HR-managers, met
ondersteuning van het Ministerie van
Economische Zaken.
Het keurmerk “Cedeo-erkend” wordt verstrekt
op basis van een onafhankelijk onderzoek
naar klanttevredenheid, kwaliteit, continuïteit
en bedrijfsgerichtheid. Om in aanmerking te
komen voor de Cedeo-erkenning, moet uit het
klanttevredenheidsonderzoek minimaal 80%
van de referenten tevreden tot zeer tevreden
zijn over de dienstverlening, samenwerking en
behaalde resultaten.
itsme Industrial Automation heeft eerder
dit jaar de aanvraag voor Cedeo-erkenning
ingediend. Naar aanleiding hiervan heeft Cedeo
een klanttevredenheidsonderzoek gehouden.
“Behalve op de erkenning, zijn wij ook trots
op de resultaten. Klanten waardeerden ons
met een tevredenheidsscore van 97,5%!”, aldus
Marcel Steijger, opleidingscoördinator itsme
Industrial Automation.
Module Cursus Dagen Prijs Locatie Datum
ATEX/IECEx Explosieveiligheid in praktijk 2 € 495,00 Raamsdonksveer 13 t/m 14/11/2012
MIT-IQWORKS Mitsubishi systeemcursus IQ-Works 3 € 1195,00 Raamsdonksveer 03 t/m 05/10/2012
NEN3140BV NEN 3140 bedrijfsvoering LS 1 € 320,00 Raamsdonksveer 27/11/2012
NEN3140VOP NEN 3140 Voldoend Onderricht Persoon LS 3 € 810,00 Woerden 28 t/m 30/11/2012
NEN3140VOPHNEN 3140 voldoend onderricht persoon
LS herhaling1 € 320,00 Raamsdonksveer 21/11/2012
OPC-UA OPC voor gevorderden 2 € 895,00 Den Bosch 10 t/m 11/10/2012
PILZ-MASTER Masterclass Machine Veiligheid 4 € 1550,00 Eindhoven 27 t/m 30/11/2012
S7-PCS7PRO PCS7 voor gevorderden 5 € 2250,00 Op aanvraag notk
TIAP-1200 TIA Portal SIMATIC S7-1200 Introductiecursus 1 € 295,00 Raamsdonksveer 13/12/2012
TIAP-BASIS TIA Portal SIMATIC S7 Basis 3 € 995,00 Almere 06 t/m 08/11/2012
TIAP-BASIS TIA Portal SIMATIC S7 Basis 3 € 995,00 Zonhoven (B) 13 t/m 15/11/2012
TIAP-BASIS TIA Portal SIMATIC S7 Basis 3 € 995,00 Raamsdonksveer 10 t/m 12/12/2012
TIAP-SCADA-UPUpdate from WinCC SCADA V7 naar
TIA Portal WinnCC3 € 1350,00 Den Bosch 05 t/m 07/11/2012
itsme Industrial Automation
is Cedeo-erkend!
Schrijf in voor onze nieuwe cursussen!itsme Industrial Automation heeft een aantal nieuwe cursussen toegevoegd aan haar uitgebreide cursusprogramma.
Voor de andere cursussen verwijzen wij u graag naar onze website: www.itsme.eu/opleidingen
Voor de andere cursussen verwijzen wij u graag naar onze website: www.itsme.eu/opleidingen
NIEUW
NIEUW
NIEUW
NIEUW
NIEUW
NIEUW
NIEUW
NIEUW
025
Ongevallen kosten geld, niet alleen als
gevolg van het verlies aan arbeidsdagen,
letselschadevergoeding en hogere verzeke-
rings premies, maar ook door andere, moeilijker
in kaart te brengen kosten, zoals die van
onderbroken productie, het onderzoek naar het
ongeval en het opleiden van nieuw personeel
ter vervanging van degenen die bij ongevallen
op het werk letsel hebben opgelopen.
Flexibele oplossingen voor machineveiligheid
De flexibele oplossingen voor machine-
veiligheid van Omron zijn ontworpen met
alle mogelijke veiligheidstoepassingen in het
achterhoofd voor met name de volgende
industrieën:
• Materials handling en logistiek - met
internationale producten voor een veilige
lokale stop.
• Voedselverpakkingsindustrie - voor
duurzaamheid in veeleisende omgevingen.
• Drankenindustrie - voor veiligheid bij
normaal bedrijf en tijdens onderhoud.
• Automotive industrie - voor een
storingsvrije productie zonder stilstand.
• Elektronika-, halfgeleider- en
fotovoltaïsche industrie - voor kleine,
snelle en flexibele machines.
Uiteraard zijn onze oplossingen volledig
conform de Machinerichtlijn en de geldende
Europese normen voor machineveiligheid EN
ISO 13849-1 en EN 62061.
Of uw eisen gelden voor de besturing van een
afzonderlijk apparaat, de programmeerbare
besturing van een standalone machine of
de veiligheidsbesturing voor een gehele lijn
binnen een netwerk, Omron heeft de oplossing
die beantwoordt aan uw wensen.
• Noodstopschakelaars met trekkoord of
drukknop
• Veiligheidseindschakelaars
• Veiligheidsdeurschakelaars
• Veiligheidslaserscanners
• Veiligheidsmatten
• Veiligheidslichtschermen en
veiligheidssensoren
• Veiligheidsunits en veiligheidsrelais
• Programmeerbare veiligheidscontrollers
voor standalone of netwerk
• Servosystemen en frequentieregelaars met
ingebouwde veiligheid
Een veilige industriële omgeving scheppenTegenwoordig erkennen alle bedrijfstakken met verantwoordelijkheidsgevoel dat
zij een zorgplicht voor hun medewerkers hebben. Het nemen van alle mogelijke
maatregelen ter voorkoming van ongevallen op de werkplek is niet enkel een morele
verplichting, ook financieel is dit bijzonder rendabel.
VOORKOMENIS BETER ENGOEDKOPER
DAN GENEZEN
026
De machines zijn licht van gewicht, hebben
een laag geluids- en vibratieniveau, een zeer
gunstige vermogens- en gewichtsverhouding
en zijn voorzien van een gepatenteerd
koelsysteem voor het impulsmechanisme.
Impulsmoeraanzetters geven geen terugslag,
geen reactiekrachten en zijn licht van gewicht.
De snelheid van produceren met behulp
van impulsmoeraanzetters is, dankzij de
aandraaicapaciteit tot wel 10.000 toeren
per minuut, zeer hoog. Recente metingen
hebben tijdsbesparingen van meer dan 35%
aangetoond (ten opzichte van het gebruik van
haakse moeraanzetters) die reëel haalbaar zijn.
Gedurende het schroefproces met een
impulsmoeraanzetter wordt door de
pulserende werking de relaxatie uit de
verbinding gehaald, waardoor men betere
voorspankrachten verkrijgt dan met continue
draaiend gereedschap.
Werking van een YOKOTA
impulsmoeraanzetter met geïntegreerde
transducer voor koppel en hoekverdraaiing.
In de uitgaande as van de impulsmoeraanzetter
is een viertal rek-weerstanden aangebracht (in
een brug van Wheatstone) die de torsie van
deze as opmeten gedurende het schroefproces.
De waardes worden inductief doorgegeven,
dus contactloos, aan de controller. Daarnaast
is een rotary encoder op de as gebouwd die
eveneens contactloos de hoekverdraaiing
op 1 graad nauwkeurig aan de controller
doorgeeft. De waarde van deze contactloze
opname is vooral gelegen in het feit dat met
deze machines honderdduizenden bouten
moeten worden aangezet. In de besturingskast
worden randvoorwaarden en grenswaarden
voor iedere verbinding van tevoren vastgelegd.
Industrieel gebruik
In de industrie spelen kwaliteit en veiligheid
een grote rol. Alle functie- en veiligheidkritische
schroefverbindingen moeten worden geteld,
gedocumenteerd en natuurlijk met de juiste
voorspankracht worden aangezet. Om dit te
bereiken is een YOKOTA impulsmoeraanzetter
met geïntegreerde koppel-transducer en
geïntegreerde hoekmeting-sensor op de
uitgaande as nodig, welke met een controller
verbonden is. Als de schroefverbindingen
niet aan de vooringestelde eisen voldoen,
geeft de controller een stop-signaal, zodat
de verbindingen handmatig gecontroleerd
kunnen worden. Dit systeem voor foutloze
montage is geschikt voor de Japanse Poka
Yoke strategie: een term die gebruikt wordt in
Lean Manufacturing en “foolproof” betekent.
Een Poka is een onbedoelde fout en Yoke
betekent voorkomen. Het is een methode om
een productieproces zodanig te vormen dat het
bijna onmogelijk wordt om fouten te maken.
Waarom past de Yokota System Wrench
binnen de Poka Yoke strategie?
Door kleine onvolkomenheden in de
toelevering van halffabricaten of onderdelen
voor een fabrikant kan het voorkomen dat er
bijvoorbeeld schroefdraad beschadigd is of
dat lak- of lijmresten op of in de schroefdraad
zitten. Dit soort zaken worden veelal door de
productiemedewerker niet opgemerkt, maar
kunnen fatale gevolgen hebben voor het
correct vastzetten van de schroefverbinding.
Door gedurende het schroefproces zowel het
koppel te controleren als de hoekverdraaiing
te monitoren, worden dit soort fouten door de
YOKOTA impulsmoeraanzetters met controllers
(systemwrench) opgemerkt en kunnen dus
direct, tijdens het productieproces hersteld
worden. Het direct corrigeren voorkomt dure
reparaties aan het eind van het proces. En nog
veel belangrijker, het voorkomt dure reparaties
als het eindproduct aan de klant afgeleverd is.
Yokota systemwrenchDe oplossing voor veilige en foutloze montageYOKOTA Impulsmoeraanzetters worden ingezet voor
schroefverbindingen waar koppels met kleine toleranties verlangd
worden, zoals in de assemblage- en de montage-industrie.
027
Als wereldwijde specialist in energiemanagement, biedt Schneider Electric
geïntegreerde oplossingen voor meerdere marktsegmenten. Gericht
op het veiliger, betrouwbaarder en efficiënter maken van energie, heeft
Schneider Electric een breed aanbod van veiligheidsproducten binnen
de industriële automatisering, waaronder veiligheidscontrollers, -PLC’s,
-relais, -schakelaars en veiligheidslichtschermen. Recent heeft Schneider
Electric twee nieuwe producten gelanceerd binnen het veiligheidspakket.
Nieuwe veiligheidsrelais voor tweehanden bediening
Schneider Electric introduceert de nieuwe XPSBAE veiligheidsrelais (PL c/
Category 1 conform EN ISO 13849-1). De XPSBAE zijn geschikt voor de
elektrische controle van tweehanden bedieningsunits, zoals toegepast op
bijvoorbeeld hydraulische persen. Met het nieuwe veiligheidsrelais en de
bestaande tweehanden bedieningsunits XY2SB* levert Schneider Electric
een totaaloplossing voor tweehanden bediening die voldoet aan EN574
Type IIIA.
Nieuwe Veiligheidsrelais voor noodstop hekbewaking
Schneider Electric introduceert tevens de nieuwe XPS-ATR veiligheidsrelais
(PL e/Category 4 conform EN ISO 13849-1). De XPS-ATR modulen zijn
geschikt voor het bewaken van noodstopcircuits en beweegbare
afschermingen en kunnen ingezet worden voor het realiseren van
stopcategorie 0 en 1. Deze veiligheidsrelais beschikken standaard
over 3 NO directe en 3 NO vertraagde contacten en een bijkomend
NC contact voor signalering. Standaard zijn de relais zowel met schroef-
als kooiklemverbinding beschikbaar.
Al sinds de oprichting in 1988 van ABB Jokab Safety in Zweden, vormt
de ontwikkeling van innovatieve producten en oplossingen het
bedrijfsconcept. Veel bedrijven over de hele wereld hebben ontdekt hoe
eenvoudige het is om te bouwen met ABB Jokab Safety componenten en
hekwerken, beschermings- en veiligheidssystemen.
ABB Jokab Safety heeft veel ervaring met de praktische toepassing
van veiligheidseisen en –normen van zowel de overheid als van de
industrie en vertegenwoordigt Zweden in normalisatieorganisaties voor
machineveiligheid. ABB Jokab Safety biedt alle gangbare oplossingen
voor volledige veiligheidssystemen, zowel voor afzonderlijke machines
als volledige productielijnen. Bovendien levert zij een volledig
assortiment veiligheidsproducten waarmee eenvoudig en efficiënt
veiligheidssystemen gebouwd worden. De gebruikers worden continu bij
de ontwikkeling van de producten betrokken.
Het uitgebreide productgamma, de veiligheidsoplossingen en de
jarenlange ervaring met machineveiligheid maken ABB Jokab Safety
tot de veiligheidspartner bij uitstek. ABB Jokab Safety is lid van de ABB
Groep. Dat geeft extra slagkracht en biedt toegang tot een wereldwijd
netwerk in 120 landen. Via het lokale
en internationale ABB-netwerk bent u
verzekerd van optimale service.
Schneider Electric, safety specialist
ABB Jokab Safety veiligheidssystemenInnovatieve producten en oplossingen voor machineveiligheid
028
Kärcher heeft als één van de grootste spelers op het gebied van
reinigingapparatuur tal van oplossingen om ervoor te zorgen dat
de vloeren schoon blijven. Van walk-behind schrob-/zuigmachines
die vooral geschikt zijn voor de kleinere oppervlakken tot de grote
zitschrob-zuigmachines die uitermate geschikt zijn voor de reiniging van
oppervlakken tot maar liefst 15.000 m². Sinds kort is daar nog een derde
variant bij gekomen, namelijk de Step-on machine. Grote voordelen
van een step-on machine zijn dat hij tot 25% meer productiviteit levert
dan een walk-behind schrob-/zuigmachine en dat de bestuurder niet
meer zelf hoeft te duwen. Daarnaast is de Step-on machine zo compact
en wendbaar dat hij uitermate geschikt is voor de reiniging tussen
bijvoorbeeld de productiebanden.
Ook is een veeg/zuigmachine een mogelijkheid om de vloer in uw
bedrijf te reinigen. Middels een dergelijke oplossing kan het stof worden
verminderd. Schone vloeren dragen bij aan een prettige werkomgeving.
De veeg/zuigmachines zijn er in verschillende soorten van een walk-
behind model tot de grote zitveeg-/zuigmachine. En ze kunnen zowel
binnen als buiten gebruikt worden. Kärcher heeft een ruime keuze in
de verschillende aandrijvingen. Of het nu om een batterij aangedreven
machine gaat of één op Diesel.
Meer informatie? Vraag bij uw Hoogland-Mennens account manager naar
de mogelijkheden of een demonstratie.
Een veilige en schone werkomgeving vraagt om goede reinigingsapparatuur!
Of het nu gaat om de productie van voedingsmiddelen of de fabricage van motoren,
één aspect hebben ze gemeen: de vloer waarop gewerkt wordt moet schoon zijn om naast
het hygiëne-aspect vooral ook de veiligheid van het personeel te kunnen garanderen.
Een olie- of waterspoor op de vloer kan tijdens het productieproces al snel
zorgen voor grote problemen zoals uitglijgevaar.
"Schone vloeren dragen bij aan een prettige werkomgeving.
De veeg/zuigmachines zijn er in verschillende soorten van een
walk-behind model tot de grote zitveeg-/zuigmachine. En ze
kunnen zowel binnen als buiten gebruikt worden."
029
Daartoe zijn installaties en componenten nodig,
die consequent hygiënische ontwerpprincipes
volgen en zwakke punten in de constructie,
die de vorming van kiembronnen bevorderen,
vermijden. Dat geldt bij machines en
installaties in het bijzonder voor schakelkasten
en behuizingen waar mensen aan werken.
Rittal bouwt behuizingen overeenkomstig
het Hygienic-Design (HD)-programma. Het
assortiment varieert van hygiënische grote
kasten, via bedieningsbehuizingen tot
aan behuizingen voor etikettenprinters en
drukknopschakelaars.
Het Rittal HD-programma behelst HD-systemen
voor de interface tussen mens en machine,
zoals wand- en klemmenkasten, behuizingen
voor etikettenprinters en drukknopschakelaars
en zichtvensters als toebehoren.
De sterke punten van de HD-behuizingen
van Rittal komen vooral in de levens-
middelenindustrie tot hun recht. Typische
constructiekenmerken zoals het 30 graden
schuine dak of het overhangende dak met
horizontale druppelrand zorgen ervoor dat
vloeistoffen snel en veilig weglopen. Dit
voorkomt dat er bij het reinigen resten op de
behuizing achterblijven. Spleten, scharnieren
aan de buitenkant of moeilijk toegankelijke
tussenruimten die een nestplaats voor micro-
organismen kunnen vormen, worden gericht
voorkomen. De HD-behuizingen van Rittal
worden veilig afgedicht met de blauwe
siliconenafdichting die bestand is tegen
reinigings- en desinfectiemiddelen. Deze
afdichting is aan de buitenkant aangebracht
en vormt een veilige afdichting zonder spleten
tussen deur/deksel en behuizing. De uit een
stuk vervaardigde siliconenafdichting kan bij
preventief onderhoud in een handomdraai
worden vervangen.
Door optimale reinigingsresultaten en een
duidelijk minder gebruik van reinigings- en
desinfectiemiddelen verminderen de HD-
behuizingen van Rittal de hygiënerisico’s in de
levensmiddelenindustrie aanzienlijk. Effectieve
veiligheidssystemen maken
bovendien succesvolle IFS
(International Food Standard)-
en handelsaudits mogelijk.
Nieuwe behuizingsconcepten voor hogere bedrijfshygiëneHet professioneel reinigen en desinfecteren van productiesystemen in de
levensmiddelenindustrie is essentieel om de gevolgen van verontreinigde
levensmiddelen te voorkomen.
“Door optimale reinigingsresultaten en een duidelijk minder gebruik van
reinigings- en desinfectiemiddelen verminderen de HD-behuizingen van Rittal
de hygiënerisico’s in de levensmiddelenindustrie aanzienlijk."
Dremoplus Alu momentvermeerderaars
Betrouwbare en veilige werking verzekerd
030
In de praktijk komt het regelmatig voor
dat bouten en moeren extra nauwkeurig
aangedraaid moeten worden. Met name als
hoge aanhaalmomenten worden verlangd
is dat niet zo eenvoudig, vooral als men een
beperkte werkruimte beschikbaar heeft.
Gedore heeft hiervoor een nieuw programma
van momentvermeerderaars ontwikkeld. De
mechanische “Dremoplus Alu” units zijn zo
geconstrueerd dat er overal door iedereen
gemakkelijk en nauwgezet mee te werken
is. Dankzij de bijzondere opbouw kan men
ervan verzekerd zijn dat op veilige wijze altijd
hetzelfde gevraagde draaimoment wordt
bereikt.
Opvallend bij de Dremoplus Alu
momentvermeerderaars
• Aluminium behuizing, waardoor de eigen
massa gereduceerd is met 30 % ten opzichte
van de gebruikelijke stalen uitvoering.
• De uitgekiende tandwielconstructie met
keramiek-PTFE-coating.
• Op een extra hoge belastbaarheid berekend
en grote herhalingsnauwkeurigheid gewaar-
borgd; de draaimomentnauwkeurigheden
zijn ±3%.
• Extra lange levensduur en minimaal
onderhoud.
Het complete Dremoplus Alu programma
omvat lichtgewicht momentvermeerderaars
voor draaimomenten vanaf 250 Nm bij het
kleinste tot maar liefst 54.000 Nm bij het
grootste model. Afhankelijk van het type
zijn ze uitgerust met een ½” of ¾” inwendig
aandrijfvierkant en ¾” tot 2½” uitwendig
aandrijfvierkant. De overbrengingsverhouding
varieert van 1:5 tot 1:175. Een reactiearm zorgt
voor verlaging van de torsiespanning die
tijdens het aandraaien ontstaat. Er kan gekozen
worden voor een Z- of L-vormige reactiearm; de
eerste is ideaal voor gebruik in nauwe ruimtes,
terwijl de tweede arm een grotere actieradius
bij de ondersteuning biedt. Bij momenten
vanaf 2.000 Nm is een speciale overbelastings-
beveiliging ingebouwd. Iedere unit
wordt in de fabriek gecontroleerd op zijn
draaimomentbereik en standaard geleverd
met een testcertificaat conform ISO9000.
Om de totale tolerantie te minimaliseren biedt
Gedore de mogelijkheid om de mechanische
momentvermeerderaar samen met de toege-
paste momentsleutel te kalibreren.
EXTRALANGE
LEVENSDUUR& MINIMAALONDERHOUD
031
Flexibel bij montage en bedrijfszeker
Op het gebied van veiligheid is
grote vooruitgang geboekt: door de
parallelle opening van de contacten
ontstaat er bij het schakelen een
deling van de lichtboogspanning. Het
resultaat is een optimale bescherming
van de gebruiker. De montagetijd is
verkort, onder meer door draaibare
montagehaken (op grootte 00 voor
montage op een 60mm-railsysteem).
Door deze haken en de symmetrie zijn
de stroken eenvoudig in twee richtingen
te monteren. Voor grootte 1-3 is de
stroomuitgang zowel naar boven als naar
beneden te monteren. Waar vooralsnog
twee varianten nodig waren, zorgen de
vernieuwde weber.vertigroup stroken
voor meer oplossingen met één artikel.
Om het aansluiten te vereenvoudigen,
is de aansluitruimte niet alleen vergroot,
maar ook de verpakking verbeterd.
Onderbak en schakeldeksel worden
gedemonteerd geleverd. Hierdoor kan
men de onderbak direct monteren en
het schakeldeksel door middel van twee
draaibewegingen op een later tijdstip.
Het grote voordeel: het behouden van
veel montageruimte in de verdeler.
Voor het verrichten van metingen heeft
Hager een compleet assortiment stroom-
trafo’s ontwikkeld, die geïntegreerd
worden in de NH-patroonlastscheiders-
stroken. De inbouwdiepte van de NH-
patroonlastscheiderstroken blijft hierbij
onveranderd. Ook de nieuwe multimeters
SM102E en SM103E zijn perfect te
integreren.
NH-patroonlastscheiderstrokenDe serie NH-patroonlastscheiderstroken t/m 630 A is compleet vernieuwd en
het assortiment montage- en aansluitaccessoires is uitgebreid en geoptimaliseerd.
LBplus is zeer geschikt om te plaatsen in o.a. magazijnen, distributiecentra,
winkels, supermarkten, commerciële gebouwen, ziekenhuizen, verpleeg-
huizen, scholen, autogarages, werkplaatsen en laboratoria.
Voordelen van LBplus:
• U heeft de keuze uit stroomafnemers van 10 t/m 32A.
• U hoeft minder artikelen op voorraad te houden en/of te bestellen,
aangezien LBplus werkt met universeel toebehoren,
zoals stroomafnemers en flexibele elementen.
• LBplus biedt u een flexibele oplossing op het gebied van o.a.
het aantal geleiders, aftakpunten, ampérage en type railkoker.
• Grote overbruggingsafstanden mogelijk: type A om de 3 meter,
type B om de 7 meter.
• Onverliesbare afschermingen van de aftakopeningen t.b.v. IP55.
• Universele voedingskasten en bevestigingsmiddelen.
• Type stroomafnemers herkenbaar door kleurcodering en
voorzien van klemcontact.
• Door de pin configuratie is het maken van een foutieve verbinding
door de stroomafnemers onmogelijk.
• Mechanische weerstand IK 07.
LBplusRailkokersystemen LBplus is de nieuwe railkoker voor de distributie
van stromen van 25 t/m 63A. Met de nieuwe LBplus
railkokersystemen biedt Legrand u een systeem
aan, dat eenvoudig en snel te installeren is en
daarnaast zeer robuust is.
®
Hoogland-MennensWieldrechtseweg 24 - 3316 BG DordrechtPostbus 114 - 3300 AC Dordrecht The NetherlandsTelefoon: +31 78 618 33 55Fax: +31 78 618 16 16E-mail: [email protected]
ES Elektro Romania No 12, Muncii Blvd. RO - 400641, Cluj-NapocaRumaniaTelefoon: +40 364 41 63 33Fax: 40 364 41 73 33E-mail: [email protected]
Oplage: 25.000 stuks
SIGNAAL verschijnt vijf keer per jaar
SIGNAAL Redactie: Postbus 128 - 4940 AC Raamsdonksveer
tel. (0162) 58 22 00 - E-mail: [email protected]
Gehele of gedeeltelijke overname van artikelen is alleen mogelijk na
schriftelijke toestemming van de redactie.
Vormgeving: dBOD – Amsterdam
Grafische adviezen en productie: SITNO – Bergen op Zoom - www.sitno.nl
Wilt u in het vervolg geen uitgave van SIGNAAL meer missen?
Stuur dan een e-mail met als onderwerp ‘aanmelding’ naar [email protected].
Vergeet dan niet uw gegevens in de e-mail te vermelden.
Wenst u SIGNAAL niet langer te ontvangen?
Stuur dan een e-mail met als onderwerp ‘opzegging’ naar [email protected].
Vergeet dan niet uw gegevens in de e-mail te vermelden.
SIGNAAL is een uitgave van itsme
VESTIGINGEN
COLOFON
itsme - HoofdkantoorSteurweg 2 - 4941 VR RaamsdonksveerPostbus 128 - 4940 AC Raamsdonksveer The NetherlandsTelefoon: +31 162 484 200Fax: +31 162 484 299E-mail: [email protected]
ES ElektroSteurweg 2 - 4941 VR RaamsdonksveerPostbus 128 - 4940 AC Raamsdonksveer The NetherlandsTelefoon: +31 162 484 200Fax: +31 162 484 299E-mail: [email protected]
BreemesVogelsancklaan 260 3520 Zonhoven BelgiumTelefoon: +32 11 399 499Fax: +32 11 399 498E-mail: [email protected]
Schultz+ErbseFeldmühlenstraße 4158099 HagenGermanyTelefoon: +49 2331 36 10Fax: +49 2331 36 11 23 E-mail: [email protected]