KANDUNGAN - PNMmyrepositori.pnm.gov.my/bitstream/123456789/3518/1/Sekitar_1995_20_Full.pdfPeranan perpustakaan dalam membantu proses pengajaran-pembelajaran di institusi-institusi

KANDUNGAN

The Role Of Teacher Training Institution Librariesin Support Of Curriculum

Pendidikan Perpustakaan Di Malaysia Masa Kini:Arah Haluan Dan Masa Depannya

Consal: An Overview

Peta Sebagai Satu Sumber Rujukan

Pembentukan Imej Pustakawan dan PenganjakkanParadigma: Pertembungan Di Antara WarisanNilai Tradisi dan Wawasan Sejagat

Hak Cipta Terpelihara © 1995 – Perpustakaan Negara Malaysia


ABDUL RAHMAN AL-AHMADI

SyairSiti ZubaidahPerang ChinaPERSPEKTIF SEJARAH

Karya ini penting dalam khazanahmanuskrip Melayu kerana Syair SitiZubaidah menceritakan keberanian dariketabahan seorang wanita zaman silam,Sin Zubaidah dalam memerangiketidakadilan dan menegakkankebenaran, Fakta dan peristiwa sejarahdigali oelh penulis buku ini supaya kitalebih memahaminya selain menikmatikeindahan syair ini sebagai penglipur lara.

Terbitan :Perpustakaan Negara Malaysia.

Kuala Lumpur, 1995Harga : RM30.00



Bil.20/1995

PenasihatMariam Abdul Kadir

Ketua PengarangAmanah Ahmad

PengarangShellatay Devadason

Koordinator PenerbitSiti Aishah Sheikh Kadir

PenyusunAbdul Rasid Mohd Dahalan

Shafikullah Mohd ShafieeNorma Abdul Rahman

Dzulhazmi Mohd Shukor

Sumbangan penulisan bolehdimajukan kepada:

Koordinator PenerbitSekitar Perpustakaan

Bahagian Perhubungan AwamAras 6, Blok Tengah

Perpustakaan Negara MalaysiaTel: 2943488 Faks: 2942490

Perpustakaan Negara Malaysia 1995

Edaran dibuat oleh:Unit Hadiah dan Pertukaran

Pusat Penyerahan Negara, Aras 1Perpustakaan Negara Malaysia

232, Jalan Tun Razak50572 KUALA LUMPUR



The Role Of Teacher Training Institution Libraries in Support Of Curriculum

Wan Ab. Kadir Wan Dollah

Pendidikan Perpustakaan Di Malaysia Masa Kini: Arah Haitian Dan Masa DepannyaZawiyah Mohammad Yusof

Consal: An OverviewCarole Ann Goon

Peta Sebagai Satu Sumber RujukanAbdul Rasyid Mohd Dahlan

Pembentukan Imej Pustakawan dan Penganjakkan Paradigma:

Pertembungan Di Antara Warisan Nilai Tradisi dan Wawasan Sejagat

Hj. Mohd. Salled Idros

Laporan Perbincangan Profesional Masa Depan Perpustakaan Di Malaysia

Laporan Kursus "International Graduate Summer School

In Librarianship And Information Science"



THE ROLE OF TEACHER TRAININGINSTITUTION LIBRARIES IN SUPPORT

OF CURRICULUMby:

WAN AB. KADIR WAN DOLLAH

ABSTRAK

Peranan perpustakaan dalam membantu proses pengajaran-pembelajaran di institusi-institusi pendidikanmemang tidak dapat dinafikan. Artikel ini meninjau peranan yang dimainkan oleh perpustakaan di institusilatihan perguruan dalam menyokong kurikulum serta cabaran yang dihadapi dalam kepesatanpembangunan bidang perguruan masa kini.

INTRODUCTION

he term 'teacher training institution' usedin this article refers to all the 33 teachers'

training colleges throughout Malaysia' as well as theFaculties of Education in local universitiesconducting teacher training programmes atcertificate, diploma, first degree or post graduatelevels.

Besides teacher training colleges, universities alsoplay an important role in training teachers. In 1994,there were six universities in Malaysia conductinggraduate teachers' training programmes: Universityof Malaya, National University of Malaysia,University of Science Malaysia, University ofAgriculture Malaysia, University of TechnologyMalaysia and International Islamic University.2

TEACHER TRAINING CURRICULUMIN MALAYSIA

Rapid changes and developments have beenimplemented in teacher training in the past few yearsin response to a need to improve the quality of teachereducation. These changes were part ofredevelopments of the whole education systems in

Librarian, Education Faculty, University of Malaya

the country including curriculum changes in schools,changes in teaching method and techniques, changesin teacher services, the change in the teacher's roleas well as wider socio-political changes.

The quality of teacher education is dependent on thecurriculum offered in the teacher training institutions.It is important to give teacher trainees suitableknowledge and experience so that they can becomeskilled teachers. However, basic teacher trainingshould be regarded as the training that gives the earlyknowledge and skills before they can enter theteaching world. Hence, the theories learned by theteacher trainees should be appropriate andmeaningful so that they are able to prepare for realclassroom situations.

Pre-service and in-service teacher education coursesin Malaysia are mainly conducted in teacher trainingcolleges and universities. The curriculum in theteacher education programme is designed accordingto the National Education Philosophy and TeacherEducation Philosophy and it consists of the basicelements in Integrated Secondary School Curriculum(ISSC) and New Primary School Curriculum(NPSC).3



The New Primary School Curriculum (NPSC) whichwas introduced in all primary schools in 1983 stressesthe aquisition of basic skills in reading, writing andarithmetic (3R's), as well as the total developmentof the individual from the intellectual, spiritual,emotional and physical aspects. The major featuresin the teaching-learning strategies of the NPSC are:

(i) Learning is managed through a variety ofgroupings; a class, small groups, pairs orindividuals, appropriate to the skills beingtaught and the diverse abilities and interestsof the pupils.

(ii) Greater diversity and flexibility is applied inthe selection of the body of knowledge andskills to be taught in a particular lesson.

(iii) More attention is to the individual needs andinterests of pupils through remedial andenrichment programmes.

(iv) Utilisation of available local materials andresources to enhance the teaching-learningprocess.4

As an extension of the NPSC, the IntegratedSecondary School Curriculum (ISSC) was

implemented in 1989. The following are the featuresof lSSC:-

(i) Integration of the intellectual, spiritual,emotional and physical aspects towards aholistic development.

(ii) Continuity of NPSC in terms of curricularcontent, principles, concepts and teaching-learning strategies.

(iii) General education with a common curriculumwith provisions for delayed specialisation.

(iv) Strong foundation for lifelong education

(v) Upgrading proficiency in and usage of theBahasa Malaysia.

(vi) Emphasis on aesthetic and moral values.5

COLLEGE TEACHEREDUCATION CURRICULUM

The Malaysian teacher training curriculumemphasises on exposure and mastering of attitudes,concepts, principles and basic skills.6 It consists offour components; namely; Pedagogy (219 hours),

FIELDSEMESTER PSYCHOLOGY PEDAGOGY

EDUCATIONIN MALAYSIA

GUIDANCE ANDCOUNSELLING

1(17 WEEKS)

11(21 WEEKS)

111(10 WEEKS)

IV(22 WEEKS)

V(7 WEEKS)

TOTAL

2X 17(34 HOURS)

34 HOURS

3 X 17(51 WEEKS

4 X 21(84 HOURS)

4X 10(40 HOURS)

2 X 22(44 HOURS)

219 HOURS

1 X 17(17 HOURS)

1 X 22(22 HOURS)

2X 7(14 HOURS)

53 HOURS

2 X 7(14 HOURS)

14 HOURS

TABLE 1.1: COURSE COMPONENT AND TIME ALLOCATION INFIVE SEMESTERS BASIC COURSE7



Education in Malaysia (53 hours), Psychology (34hours), and Guidance and Counselling (14 hours).Table 1.1 below shows what time is allocated foreach of the components in teacher educationcurriculum in each semester.

The objectives of the curriculum are to enable theteacher trainees to understand and deepen thephilosophy and objective of national education andbe able to relate it to the national education systemand classroom practice. The other objective is tomaster and practice concepts, principles, attitudes andbasic teaching skills so that the trainees can becomeprofessional and effective teachers.8

UNIVERSITY TEACHEREDUCATION CURRICULUM

Those wishing to teach in the upper and postsecondary levels must hold a bachelor's degree anda one year post graduate diploma in education or acertificate in education. There are two types of pre-service programmes provided by the universities,namely; a one-year Diploma in Education and a four-year Integrated Basic Degree Course.

The Diploma in Education is a one-year post graduatecourse in education. The Integrated Basic DegreeCourse has teacher education integrated into theprogramme. The teacher education curriculumoffered by the universities is generally similar instructure and scope to the curriculum offered inteacher education colleges.9

CURRENT ROLE OF TEACHER TRAININGINSTITUTION LIBRARIES IN SUPPORTOF CURRICULUM

The value of libraries in education has never been anissue and its importance has been acknowledgedworldwide. Every teacher training institution inMalaysia now has its own library or resource centreor an educational technology unit of which the libraryis a sub-section.

The term resource centre is now commonly usedrather than library because it has a wider conceptand covers various types of information resourcesincluding printed materials and audio-visualmaterials. According to Gan (1991):

'They are used in teaching situations which presentunits of knowledge through auditory or visual stimulior both with a view to help learning. They concretisethe knowledge to be presented and thus help inmaking a learning experience appear real, living andvital.'10

In Malaysia, the importance of resource materialsfor the delivery of quality education is appreciatedby the Ministry of Education and many steps havebeen taken to increase the use of resource materialsin the teaching-learn ing process. In fact, the conceptof resource centres was introduced by the EducationalMedia Service (now known as EducationalTechnology Division) Ministry of Education in1970s. In 1980s the School Division, Ministry ofEducation conducted a special project on libraryresources in chosen schools and from here the termresouce centres have become more popular.11

In teacher training colleges, the library no longerexists on its own but forms a sub-section or unitwithin the resource center together with other unitssuch as the graphic unit, the photographic unit, thelanguage laboratories, the reprography or printingunit, the micro teaching laboratory and theeducational technology instruction unit.12

In the universities, the students and staff of theFaculty of Education may access informationpertaining to education not only from the MainLibrary of the university but also from the Facultyof Education Library or Resource Centre whichprovides more specialised services.

The educational materials available in teachertraining institution libraries or resource centre includeschool textbooks, research proposal, dissertations,local education journals, reports, conference papers,newspaper articles, test materials and educationalsyllabuses.13

The way libraries or resource centres are exploiteddepends on the nature of current teaching and learningmethods and approaches in the teacher traininginstitution. With individualised learning and student-centred approaches to learning, the resource centrewill have a key role to play in the teaching/learningprocess besides providing students with a range oflearning resources. Basically, the role of libraries



and resource centres are to support, enrich andimplement the curriculum as well as to support theprofessional development of teachers and teacherlibrarians.

For a longtime library use in educational institutionshas been mainly associated with reading and languagelearning. This rather limited role which it has hithertoassumed in support of the curriculum has caused itto be valued more for its recreational rather than itseducational contribution.14

The importance of teacher training institutionlibraries can be seen from the need of students usingit as a source of information to enhance theirknowledge in desired fields. Wan Ilias (1988) quotesfrom Dawson (1945), regards library as 'a dynamicforce in promoting the intellectual growth ofindividual'.15 The library also has been perceived asbeing 'the heart of an academic institution16, as 'aforce for educational excellence', and more recentlyas 'the foundations of the curriculum'.17 The viewshighlighted above indicates the leading role thelibrary can play in the educational process.

Theoretically, the main concern of libraries orresource centres in a teacher training institution isthe provision of a comprehensive collection oflearning resources in all media, both print and non-

print. The collection is aimed to meet the needs ofthe users and potential users as follows:

(i) learning resource materials for the students'studies in all subjects using the student-centredapproach/individualised learning,

(ii) materials which teachers may use in thedevelopment of their individual teachingprogrammes, and

(iii) any materials which have informative, culturaland recreational values for the students to useduring their leisure time.18

The role of library or resource centre would bemeaningful where there is sufficient resourceprovision and optimum use is made of the resourcesfor teaching and learning purposes. The problemwith interpretation of the library's role according toZaiton Osman (1993), is that 'while its importancehas long been acknowledged, this importance has notbeen translated into actual library use at classroomlevel, specially for teaching and learning'.ig

It is sometimes regrettable to hear students,academics and researchers complaining of the lackof materials in teacher training institution librariesin Malaysia. Until recently, many teacher trainees

Teacher Training Colleges Books Journals Audio-visual Others

1. IP Darulaman

2. IP Sultan Idris

3. MP Gaya

4. MP Ilmu Khas

5. MP Kinta

6. MP Kuala Terengganu

7. MP Mohd Khalid

8. MP Perempuan Melayu

9. MP Seri Pinang

10. MP T. Ampuan Afzan

24,000

56,652

20,000

33,000

28,346

19,134

24,000

25,739

19,948

25,000

na

513

12

150

25

25

23

50

na

na

200

na

na

na

50

120

na

na

na

na

TABLE 1.2 : LIBRARY COLLECTIONS IN SELECTED TEACHERTRAINING COLLEGES20

na = data not available



especially those who are pursuing Diploma inEducation Programme and Post Graduate TeacherTraining Programme (KPLI) had to go to otherlibraries to get the materials pertaining to theirresearch. There was a tendency among the teachertraining institutions to offer new courses withoutconsidering the physical facilities and resourcesavailable in their libraries. For instance, theintroduction of the Post Graduate Teacher TrainingProgramme (KPLI) in teacher training institutionshave caused the problem of lack of materials to caterfor the needs of the expanding number of students.

A pilot survey was carried out in selected Malaysianteacher training colleges in August 1993 to determinethe management aspects of the libraries including thelibraries' holding of particular resources. From atotal of 20 questionnaires sent, 14 replies werereceived. Of the 14 responding libraries, 4 of themdid not respond to questions related to librarycollection. Table below shows the collection of the10 remaining libraries;

According to the table, books are the most importanttype of library materials. All responding librariesseem to have reasonable number of books with 2libraries holding more than 30,000 volumes in theircollections. It could be said that only 2 libraries havesubstantial journal collection with more than 100titles. Unfortunately, most of the responding librariesdid not give the information on their learningresources such as theses, report, conferenceproceedings, newspapers and particularly audio-visual resources which are essential in learningprocess. The information was not given presumablybecause the data was not available or the librariesreally did not have that particular materials.

The teacher training college libraries also developedslowly when compared with other libraries especiallythe academic libraries at tertiary level.21 Lee (1993)highlighted the research done by Shaikha where shementioned that many libraries in teacher trainingcolleges do not have large collection of materials.Shaika's study revealed that the 18 TTC libraries haveabour 200,000 volumes between them bringing it toan average of slightly over 11,000 volumes perlibrary.22

In comparison between the enrolment of the studentsand the collection, it cannot be denied that most ofthe teacher training institution libraries are facing theproblem of a lack of resources. In Faculty ofEducation Library, University of Malaya forexample, the collection currently consists of 12,058books, 262 dissertations and 329 research proposalsat the Masters in Educational level. The library alsosubscribes to six local education journals and eightnewspapers.23 The collection is insufficient whencompared to the student enrolment of 542 forDiploma in Education, 110 for Bachelor in Education(TESL), 195 for Bachelor in Islamic Education, 230for Bachelor in Science Education, 245 for Mastersin Education and 15 for Doctor of Philosophy.24

The establishment of library and resource centres inteacher training institutions have also not achievedtheir objectives because they are not used to the full.Many students also have little knowledge of whatthe library can offer or they are ignorant of thedifferent information they require.

The librarian is responsible for providing a widerange of resources and to organise the resourceefficiently so as to satisfy the needs of individualisedlearning activities. In order to make this possible,the library and resource centre needs to have acollection development policy, complete with criteriafor selection and weeding of materials.

Training students is also necessary to ensure theproper utilisation of the resource centre. Bennie(1977) says that it is the responsibility of professionalstaff to provide training, establishing and conveyingto students guidelines and procedures for using thecentre and conducting themselves while in it.25

The resource centre in teacher training institutionsalso play a vital role in providing space and facilitiesnecessary for independent learning, small group andlarge group activities. The implementation ofresource-based learning also requires students toundertake research and carry out learning activitiesindependently.



CONCLUSION

The library and resource centre plays an importantrole in supporting the teaching and learning processin teacher training institution in Malaysia. Theimplementation of resource-based learning impliesthat the library and resource centre are now facing amore challenging role especially in the provision,production and utilisation of teaching and learningresources.

Furthermore the library and resource centre have toplay their role as providers of teaching andeducational services as well as advice andconsultancy. This means ensuring that resources areavailable, that users are equipped with the skills to

exploit the resources and that librarians areinvolved in the teaching and learningprocess.

As indicated earlier a well organised resource centrewith clearly defined roles and functions is a pre-condition for resource-based learning. The potentialof the resource centre, however, depends on theprovision and utilisation of the resources. Stepsshould be taken to overcome the problem of 'practicelags behind the theory' as in reality most of thelibraries and resource centres are handicapped by lackof materials and an inadequate management strategy.Libraries and resource centres in teacher traininginstitution should be reorganised to maximise the useof human and physical resources.

REFERENCE

1. Education Guide Malaysia, 2nd ed. Kuala Lumpur: Challenger Concept, 1994.p.36.

2. Commonwealth universities yearbook 1993: a directory to the universities of the Commonweath and thehandbook of their Association. London: Association of Commonweath Universities, 1993.p. 1699-1766

3. Cheng, F.K. Penilaian terhadap perlaksanaan Kurikulum Ilmu Pendidikan dalam Kursus Asas LimaSemester di Maktab Perguruan Raja Melewar. Unpublished M. Ed. Dissertation, University of Malaya,1993.p.3.

4. Malaysia. Ministry of Education. Education in Malaysia. Kuala Lumpur: Educational Planning andResearch Division, 1990.p.20.

5. Ibid., p.21.

6. Ibid., p.30-31

7. Op. cit, Cheng, F.K., p.3.

8. Malaysia. Kementerian Pendidikan Sukatan Pelajaran Ilmu Pendidikan, Kursus Perguruan Asas LimaSemester. Kuala Lumpur: Bahagian Pendidikan Guru, 1991. p.vii (Education Knowledge Curriculum,Five Semester Basic Course).

9. Ibid., p, iv.

10. Gan, Lee Eng. Teachers' utilization of resources materials in the teaching and learning of KBSM Geographyin Secondary Schools in Melaka. M. Ed. Dissertation, University of Malaya, 1991. p. 17-18



11. Wan Ab. Kadir Wan Dollah. Pusat Sumber Fakulti Pendidikan Universiti Malaya. In Sekitar Perpustakaan, bil 17, 1992. p.27

12. Lee. Wai Leng. A proposal of standard and guidelines for teacher training resource centres in Malaysia.M. Lib. Dissertation. University of Wales, 1994. p.2.

13. Op. Cit., Malaya University p. 111.

14. Zaiton bte Osman. The school library as a learning and teaching resource a survey of library use byStandard Six pupils and teachers in selected Primary Schools in Peninsular Malaysia. Ph. D. Dissertation.Loughborough University of Technology, 1993. p.l.

15. Wan Ilias Wan Salleh. Satu kajian kes terhadap pengetahuan pelajar tingkatan enam mengenai perpustakaandi sebuah sekolah di Kuala Lumpur. M. Ed. Dissertation, University of Malaya, 1988. p.2.

16. Op. Cit.. Lee, Wai Leng, p. 13.

17. Op. Cit.. Zaiton bte Osman, p. 15.

18. Juwono. The role of learning resource centre in teacher training with special reference to learning resourcecentre in the Institute of Teacher Training and Education in Malang, Indonesia. M.Lib.Dissertation,University of Wales, 1993. p. 13.

19. Op. Cit., Zaiton bte Osman p.15.

20. The survey was carried out in August 1993 on 'Management of Malaysian Education Collection'.Questionnaires were sent to 20 selected teacher training institution libraries in Malaysia, where 14 librariesresponded.

21. Op. Cit, Lee, Wai Peng. p. 15

22. Ibid., p.16

23. Op.Cit., Malaya University. Report to the Advisory Committee, p. 63.

24. Malaya University. Pencapaian Fakulti Pendidikan Universiti Malaya 1963. p.9.

25. Bennie, Frances. Learning Centres: development and operation. New Jersey: Educational Technology.Publications, 1977. p. 153.



PENDIDIKAN PERPUSTAKAANDI MALAYSIA MASAKINI:

ARAH HALUAN DAN MASA DEPANNYA

oleh:

ZAWIYAH MOHAMMAD YUSOF

ABSTRACT

Library training in Malaysia began in 1957 when Specialist Teacher's Training Institute offered trainingto school teachers. However, the needs in producing middle level librarians urged the establishment ofDept. of Library Science at MARA Institute of Technology in 1963, Later, the establishment of a numberof universities caused shortage in library manpower thus prompted library training at degree levellocally. However, not until Mac 1,1990, library education in Malaysia was still moulded by traditionallibrarians hip. The year 1990 marked a shift in paradigm in library education when Universiti UtaraMalaysia offered programme in information technology. This urged the existing library schools toreview their curriculum. The establishment of Faculty of Information Science and Technology at UniversitiKebangsaan Malaysia in October 1994 had brought new era in library education in Malaysia due tothe diverse array of subjects offered in both Information Science and Information Technology.

LATARBELAKANG

ejarah perkembangan perpustakaan diMalaysia adalah berkait rapat dengan sejarah

penjajahan kerajaan British di negara ini.Perpustakaan mula diperkenalkan apabila pegawaipenjajah British menubuhkan perpustakaan untukmemenuhi keperluan membaca kominiti Eropah dinegara ini (Plumbe, 1962.150-35). Ketika ituperpustakaan tidak dibuka kepada orang ramai keranadasar keahliannya yang terhad.

Perpustakaan-perpustakaan pada zaman penjajahanBritish didirikan di kawasan-kawasan yang memberikepentingan ekonomi kepada mereka. Misalnyasebuah perpustakaan dibina di Pelabuhan PulauPinang pada 1817, di Melaka pada 1881 dankemudiannya diikuti oleh Kuala Lumpur yangterletak di tengah-tengah kekayaan sumber pertaniandan bijih.

Pensyarah. Jabatan Sains Perpustakaan dan Maklumat, UKM

Menjelang kurun ke-20 beberapa buah perpustakaankhusus dibina oleh kerajaan British terutamanyaperpustakaan pertanian. Ini selaras dengan keadaanMalaysia yang kaya dengan sumber pertaniannyaselain dari bijih. Oleh yang demikian JabatanPertanian telah ditubuhkan pada 1905 denganfungsinya sebagai biro penerangan mengenaipertanian. Apabila getah menjadi semakin pentingRubber Research Institute bersama-sama denganperpustakaannya diwujudkan pada 1926 (Nadarajah,1974:93). Begitu juga dengan Malayan ForestDepartment yang ditubuhkan pada tahun 1901, telahmenubuhkan perpustakaannya pada 1929.

PERMULAAN PENDIDIKAN DAN LATIHANKEPUSTAKAWANAN

Pada 6 Jun 1955 sebuah badan profesional yangpertama untuk kedua~dua buah negara Malaya danSingapura dikenali sebagai Malayan Library Group



telah ditubuhkan. Sejak dari tarikh tersebutbermulalah latihan kepustakawanan di Malaya.Latihan yang diberikan oleh kumpulan ini adalahberupa kursus jangkapendek untuk para guru yangbertanggungjawab mengurus pusat sumber di sekolahmasing-masing. Latihan yang diberikan bertujuanuntuk membolehkan pusat sumber sekolah diurusdengan berkesan. Kemudiannya, kursus seumpamaitu mula dibuka kepada kakitangan perpustakaanyang lain. Malayan Library Group ini dipelopori olehkakitangan perpustakaan Universiti Malaya diSingapura. Pada tahun 1958, kumpulan tersebutmenukar nama kepada Library Association of Malayaand Singapore tetapi pendaftarannya telah ditolakoleh Pendaftar Pertubuhan atas alasan ianya bersifatPan Malaya. Ekoran dari itu wujudlah LibraryAssociation of the Federation of Malaya dan LibraryAssociation of Singapore pada tahun 1960(Nadarajah, 1974:112).

Pendidikan perpustakaan yang berorientasikankeperluan tempatan mula difikirkan apabilapendidikan perpustakaan yang dikendalikan dinegara-negara maju pada ketika itu tidak menepatikeperluan pelajar-peiajar tempatan khasnya danpelajar dari negara sedang membangun amnya.Begitu juga dengan latihan di peringkat tempatanyang dikendalikan oleh pustakawan ekspatriat.

Menurut Nadarajah (1974:1) pada peringkat awal,pendidikan dan latihan kepustakawanan di Malaysiaadalah mengikuti corak latihan yang dikendalikand( Iain-lain negara bersekemakmuran di mana latihandikendalikan oleh pustakawan ekspatriat,kemudiannya diambilalih oleh pustakawan tempatansetelah mendapat kelulusan profesional di negara-negara maju. Beliau menyimpulkan bahawapendidikan kepustakawanan di negara iniberlangsung dalam tiga tahap bermula dengan kursus-kursus jangkapendek yang dikendalikan olehpustakawan ekspatriat, diikuti dengan mengikutilatihan di luar negara dan seterusnya menubuhkan•sekolah perpustakaan di peringkat tempatan.

PENDIDIKAN PERPUSTAKAANDI INSTITUSI PENGAJIAN TINGGI

Pendidikan perpustakaan melangkah ke hadapan lagiapabila Institut Teknologi MARA (ITM)

menawarkan kursus Sains Perpustakaan pada tahun1963. Ketika itu kajian menawarkan kursus diperingkat Sijil untuk selama 2 tahun yangmembolehkan calon menduduki 'Library AssociationProfessional Exam'. Pada tahun 1973, kursus telahdinilaikaji kerana dikatakan ia lebih berorientasikanBritish dan kurang sesuai dengan persekitaranMalaysia.

Sebelum itu penubuhan Sekolah Perpustakaan untukmemenuhi permintaan tenaga pustakawanberkelayakan di Malaysia dan Singapura telah pundibincangkan sejak tahun 1960. Satu memorandumtelah dikemukakan kepada Naib Canselor UniversitiMalaya pada bulan Februari 1965 oleh PersatuanPerpustakaan Malaysia Cawangan Singapura.Namun tiada perkembangan ekoran dari tindakantersebut. Meskipun begitu pentadbiran UniversitiMalaya tidak pula menyatakan sebarang penolakanterhadap cadangan berkenaan.

Pada masa yang sama, kedua-dua persatuanprofesional (Persatuan Perpustakaan Singapura danPersatuan Perpustakaan Malaysia) telah pun menajadan menjalankan kursus-kursus jangkapendek berupalatihan dalam kerja dan bengkel di samping kursusseparuh masa yang direka untuk menyediakan calon ,menduduki peperiksaan yang dikendalikan olehLibrary Association, United Kingdom. Pada masayang sama ITM juga mengendalikan kursus untuktujuan yang sama.

Usaha-usaha yang dilakukan ini adalah bertujuanuntuk membolehkan penubuhan SekolahPerpustakaan di peringkat Universiti. Pendidikanperpustakaan di peringkat Universiti telah lamadilakukan di Afrika, Latin Amerika dan beberapabuah negara sedang membangun yang lain. Sekolahperpustakaan boleh dimuatkan dalam struktur danorganisasi Universiti sebagai fakulti atau sekolah yangtersendiri.

Dapat dirumuskan bahawa langkah mengadakanpendidikan kepustakawanan di institusi pengajiantinggi tidak pernah berhenti diusahakan. Berikutadalah beberapa cadangan dan memoranda yang telahdikemukakan kepada beberapa institusi pengajiantinggi.



Jadual 1

Tarikh Keterangan aktiviti

1960

12 Feb. 1965

Februari 1970

November 1972

1975

W.J. Plumbe, Pustakawan Universiti Malaya membuat cadangan kepada Universititersebut untuk rnewujudkan sekolah perpustakaan.

Persatuan Perpustakaan Malaysia menyampaikan cadangan penubuhansekolah Perpustakaan di Universiti Malaya

Memorandum disampaikan kepada Prof. Hamzah Sendut, Naib Canselor UniversitiPulau Pinang oleh R.L. Pearce, Penasihat Perpustakaan, British Council untukrnewujudkan kursus perpustakaan di Universiti tersebut bagi kursus ijazah pertamadan pasca siswazah.

Memorandum dihantar kepada Majlis Penasihat Pendidikan Tinggi untukrnewujudkan kursus ijazah pertama dan Diploma pasca siswazah di ITM.

Persatuan Perpustakaan Malaysia menyiapkan laporan cadangan menubuhkansebuah Institut Pengajian Ilmu Perpustakaan dan Arkib di Universiti KebangsaanMalaysia.

Kesemua usaha tidak berhasil. Namun UniversitiMalaya tidak pernah menyatakan untuk menolak usulyang dikemukakan. Satu-satunya institusi yangmengendalikan kursus kepustakawanan adalahInstitut Teknologi MARA. Memandangkan ITMmemberikan tumpuan untuk menghasilkan tenagamahir dalam kumpulan eksekutif makaakhirnya Universiti Malaya menawarkan kursusSains Perpustakaan dan Maklumat mulai September1987 di bawah gugusan Institut Pengajian Tinggi.Program yang ditawarkan adalah di peringkatSarjana. Ini kemudiannya diikuti oleh UniversitiIslam Antarabangsa yang menawarkan program yangsama mulai Julai 1992.

IMPAK TEKNOLOGI MAKLUMAT KEATAS INSTITUSI PENGAJIAN TINGGI

Impak teknologi maklumat yang melanda dunia turutdirasai oleh Malaysia. Kursus teknologi maklumatmula ditawarkan oleh universiti-universiti diMalaysia dengan memperkenalkan kursus sainskomputer terlebih dahulu. Pada tahun 1967,Universiti Malaya merupakan institusi pengajiantinggi yang pertama menyediakan kemudahan

komputer tetapi kursus sains komputer secara rasmiyang pertama kali disiarkan ialah oleh InstitutTeknologi MARA (ITM) pada tahun 1969 (Mohd.Amin Mohd. Sura, 1986:2). Institut tersebutmenawarkan kursus diploma selama tiga tahun.Setelah itu beberapa institusi pengajian tinggi yanglain mengikuti langkah tersebut dengan menawarkanberbagai program dari diploma, ijazah, diploma pascasiswazah dan sarjana. Oleh yang demikian institusi-institusi pengajian tinggi di Malaysia telahmempersiapkan diri dan sentiasa mengikutiperkembangan teknologi maklumat supaya selarasdengan kehendak semasa.

Era teknologi maklumat di Malaysia bermula denganpengenalan komputer sehinggakan apabilamembicarakan tentang teknologi maklumat, makaperhatian tertumpu kepada komputer meskipun iahanya merupakan salah satu komponen teknologimaklumat di samping telekomunikasi. Komputermula dibawa masuk ke Malaysia pada tahun 1966apabila Jabatan Perakaunan Lembaga Letrik Negara(kini Tenaga Nasional Berhad) menggunakannya.Selepas itu penggunaan komputer semakinberleluasa.



Pada peringkat awal pengertiannya, komputer hanyadigunakan untuk urusan berkaitan denganPerakaunan dan pentadbiran. Aplikasi dalam bidanglain tidak menonjol kerana ketiadaan kemahiran.Oleh yang demikian, berlaku keadaan terdapatkomputer di setengah-setengah jabatan tidakdigunakan sepenuhnya lantaran tidak ramai yangdapat mengendalikannya. Kebelakangan ini, minatpenggunaan komputer meningkat dengan begitupesat sekali. Organisasi berminat mempunyaipangkalan data dan mula menyedari kepentinganpengurusan maklumat. Di sektor swasta, bankmerupakan institusi yang awal mempunyaikemudahan rangkaian maklumat dalam talian. Inidiikuti dengan aplikasi dalam bidang kewangan,perumahan, penyelidikan pasaran dan broker saham(Mohd. Isa Samat, 1982:76).

Perkembangan komputer telah membawa banyakperubahan. Di antara perubahan ini termasuklahmaklumat sebagai sumber yang produktif danjaringan maklumat berkomputer di antara jabatan-jabatan kerajaan yang bertujuan untuk mengurangikerenah birokrasi. Oleh yang demikian, teknologimaklumat adalah lebih dari hanya sebagai alat untukmendapat faedah persaingan yang asas, tetapi turutmencipta peluang untuk mencapai Objektif dan polisidalam keadaan yang berkesan kos. Ini keranateknologi maklumat digunakan untuk menyediakanpengurusan, mengurangi kos, perkembangan produkdan meningkatkan komunikasi selain daripengendalian maklumat.

Selaras dengan perkembangan di atas, institusipengajian tinggi di Malaysia diperakukan olehkerajaan untuk melatih tenaga mahir supayaperkembangan teknologi maklumat dapat dihayatioleh masyarakat. Oleh yang demikian, kursuskomputer dan teknologi maklumat diperkenalkan.Kursus komputer ditawarkan oleh hampirkeseluruhan institusi pengajian tinggi di Malaysiatetapi sehingga kertas ini ditulis kursus teknologimaklumat yang lebih lewat diperkenalkan hanyaditawarkan oleh institusi-institusi seperti UniversitiTeknologi Malaysia (UTM) di bawah Fakulti SainsKomputer dan Sistem Maklumat; Universiti UtaraMalaysia (UUM) di bawah Sekolah TeknologiMaklumat mulai Mac 1990; Universiti Malaysia

Sarawak (Unimas) di bawah Sekolah TeknologiMaklumat, Universiti Islam Antarabangsa (UIA) dibawah Kulliyyah of Economics dan UniversitiKebangsaan Malaysia (UKM) di bawah FakultiTeknologi Maklumat yang diluluskan penubuhannyapada Ogos 1994. Selain dari institusi-institusi inibeberapa institusi pendidikan swasta jugamenawarkan kursus seumpamanya. Namun apa yangmenarik perhatian ialah satu kecenderungan berlakudi mana kursus-kursus komputer dan juga teknologimaklumat tidak digabungkan dengan kursus sainsperpustakaan. Kursus teknologi maklumat yangditawarkan oleh UTM, UUM dan Unimas hanyamemberi penekanan terhadap komputer danpengaturcaraan sahaja, Pola ini memperlihatkanseolah-olah tiada kaitan di antara pendidikanperpustakaan dengan teknologi maklumat.Tanggapan bahawa kursus teknologi maklumat itutidak perlu digabungkan dengan konsep perpustakaanamat jelas apabila UIA menawarkan kedua-duakursus teknologi maklumat dan sains perpustakaandi bawah kulliyah yang berlainan. Kursus teknologimaklumat ditawarkan di bawah Kulliyah ofEconomics untuk calon Ijazah Sarjanamuda Ekonomidan Ijazah Sarjanamuda Pengurusan Perniagaan.Manakala kursus sains perpustakaan ditawarkan dibawah Kulliyyah of Islamic Reveal Knowledge andHuman Science. Kepentingan pengetahuan komputerdalam pengurusan perpustakaan dan pusat sumberwalau bagaimanapun adalah dirasai oleh sekolahperpustakaan terutama Kajian Sains Perpustakaandan Maklumat, ITM. Kajian tersebut telahmemasukkan kursus komputer di dalamkurikulumnya. Penubuhan Fakulti TeknologiMaklumat (FTM) di UKM telah mengubah keadaanpendidikan perpustakaan secara lebih jelas. FTMmenggunakan pendekatan yang berlainan di managabungan antara sains perpustakaan dan teknologimaklumat dilakukan.

Penglihatan institusi pengajian tinggi dalammengembangkan teknologi maklumat tidak bolehdinafikan. UTM misalnya sedang dalam usahamempromosi penggunaan teknologi maklumat dalampengajian al-Quran. Usaha tersebut merupakansebahagian dari projek membangunkan SistemMaklumat Islam yang bernilai RM10.3 juta. Projekberkenaan dikenali sebagai Mujaddid 2000



merangkumi kerja-kerja seperti Sistem MaklumatQuran, pemproses perkataan Quran, sistem 'Quranicfont' , pangkalan data dan terjemahan. Ini jugatermasuk membangunkan sistem perbankan Islam,insuran, faraid, muamalat (jualbeli), sejarah,kesusasteraan, kebudayaan, perundangan, kesenian,perubatan, senibina, muzik dan pahlawan Islam.

ARAH ALIRAN PENDIDIKANPERPUSTAKAAN MASAKINI

Perubahan-perubahan teknologi dalam perpustakaanmempunyai implikasi yang serius ke atas pendidikanperpustakaan. Sekolah-sekolah perpustakaan sepertimengalami tekanan yang kian mendesak untukmenyediakan pengalaman pendidikan (educationalexperience) yang lebih mendalam lagi berbagaikepada bakal pustakawan profesional.

Dengan ini para graduan sekolah perpustakaan bolehmengambil alih kedudukan profesional diperpustakaan dan lain-lain agensi maklumat sertaberfungsi dengan berkesan dalam persekitaran yangmempunyai tahap persaingan yang tinggi sertaberorientasikan teknologi.

Sekolah perpustakaan juga berhadapan denganmasalah jumlah pelajar yang makin lama semakinberkurangan selain menghadapi kesukaran untukmenjangkakan perubahan teknologi pada masa akandatang. Adalah sukar untuk meramalkan kedudukanteknologi dalam kerjaya berkaitan maklumat padamasa hadapan. Meskipun jumlah pelajar makinberkurangan, sekolah perpustakaan tetap perlumengembangkan bidang pengajaran denganmerangkumi sistem maklumat dan teknologi,menyediakan graduan yang boleh berfungsi dalampersekitaran penggunaan maklumat bukan secaratradisi, menyediakan program pendidikan berterusankepada pustakawan dan Iain-lain profesional dalambidang maklumat.

Dalam pada itu pada masa yang sama kritikan jugaditerima mengenai kemampuan sekolah perpustakaanmengeluarkan graduan yang betul-betul profesionalmampu berfungsi dalam pelbagai keadaan termasukperpustakaan. Lancaster (1978: 163) misalnyamenyatakan;

"not only had education in general failed to come togrisps with the implications of the information age,but library education itself has lagged behindtechnological developments in many ways."

Isu mengenai sama ada sekolah perpustakaan harusmenumpukan perhatian melatih pelajar dalamkemahiran teknikal atau menyalurkan prinsip-prinsipdan konsep-konsep asas kepustakawanan telahbeberapa kali dibahaskan. Pendidikan adalah prosesmenyampaikan satu susunan ide, konsep, hubungandan kepakaran yang luas yang mungkin atau tidakmungkin diperlukan serta merta oleh pelajar. Iamenitikberatkan soal asas, prinsip, pengetahuan asasdalam apa juga bidang. Manakala latihan pulamenitikberatkan penyaluran kemahiran untukmelaksanakan tugas-tugas khusus menggunakanperalatan dan teknik yang bersesuaian. Borko pulamenyatakan (1978:477-480) bahawa pendidikanadalah tumpuan utama Universiti manakala latihanmengenai teknik-teknik tertentu seperti pencarianmaklumat dalam talian adalah tanggungjawabinstitusi-institusi bukan akademik termasukpengeluar dan pembekal pangkalan data dan jugapersatuan-persatuan profesional. Namun Derr(1980:135-143) percaya program profesional dalamsains perpustakaan harus dilihat lebih sebagaiprogram latihan dari program pendidikan.Kemahiran profesional harus menjadi komponenkurikulum yang utama dan sekolah perpustakaanharus menekankan latihan yang diselia sebagai satukaedah pengajaran kesemua kemahiran tersebut.

Kemunculan keupayaan teknologi baru termasukpersidangan melalui komputer dan komunikasisatelit, mengakibatkan bidang kepustakawanan terusmenjadi lebih rumit. Pustakawan pada masa akandatang dijangkakan berfungsi dalam persekitaransosial yang dinamik dan perlu bersifat terbuka kepadaperubahan teknologi yang cepat. Oleh yangdemikian, mereka perlu:

- pengetahuan teknikal berkaitan dengan alatkomputer dan komunikasi

- bersedia untuk melakukan perubahanorganisasi yang diperlukan oleh inovasiteknologi. Mereka harus mampumerancang, mengembang danmelaksanakan sistem-sistem dan prosidurbaru serta melatih kakitangan untuk



menggunakannya. Keupayaan ini tidakdiajarkan dalam program sekolahperpustakaan tradisional.

- Keupayaan berurusan dengan orang ramaidi luar dari perpustakaan - mereka yangmembekal perkakasan dan perisian;organisasi yang membekalkanperkhidmatan sama ada secara komersilatau gabungan perkongsian sumberperpustakaan.

Oleh yang demikian, pendidikan perpustakaanprofesional mesti merangkumi pengetahuan prinsip-prinsip kepustakawanan, kemahiran dari aspekpraktikal dan sikap terbuka yang membolehkanpustakawan menjangka dan memudahkan perubahanyang tidak boleh dielakkan. Sebelum penubuhanFTM oleh UKM pendidikan perpustakaan diMalaysia masih belum cukup bersedia untukmeninggalkan kurikulum tradisionalnya. Sekiranyakursus teknologi maklumat dimasukkan, adalah padaperingkat minimum sahaja. Misalnya, Kajian SainsPerpustakaan dan Maklumat, Institut TeknologiMARA Satu-satunya institusi pengajian tinggi yangbertaraf Institut meskipun memasukkan beberapakursus komputer di dalam kurikulumnya, namunpada keseluruhannya masih mengikuti kurikulumtradisional. Penekanan utama masih lagi mengenaiSains Perpustakaan. Begitu juga Kursus IjazahSarjana Sains Perpustakaan dan Maklumat di'Universiti Malaya dan juga di Universiti IslamAntarabangsa masing-masing masih kekal dengankurikulum sains perpustakaan tradisional.Kemunculan jabatan atau fakulti baru yangmenawarkan kursus-kursus maklumat di beberapaUniversiti tempatan seolaholah membuktikan bahawakursus-kursus yang berteraskan kurikulum latihankepustakawanan tradisional sudah tidak bersesuaianuntuk memenuhi keperluan negara dalammenyediakan tenaga mahir dalam pengurusanmaklumat dan juga masyarakat Malaysia yangbermaklumat. Memandangkan para graduan yangdikeluarkan oleh sekolah-sekolah perpustakaantradisional masih belum dapat memenuhi kehendakpasaran kerja dalam bidang teknologi maklumatmaka UKM telah rnengorak langkah menubuhkanFTM yang menggabungkan kedua-dua disiplinteknologi maklumat dan sains perpustakaan.Penubuhan FTM ini telah menjadi titik tolak kepada

anjakan paradigma dalam latihan perpustakaan diMalaysia. Kurikulum yang disediakan dalam kursus-kursus teknologi maklumat ini digubal selaras denganhasrat kerajaan untuk menjadikan Malaysia sebagaipangkalan teknologi maklumat terutamanya dalambidang pembuatan; penyelidikan dan pembangunan;pengedaran; penyelenggaraan dan latihan. Institusipengajian tinggi terpaksa akur dengan tuntutansupaya para graduan Universiti memenuhi kehendakpasaran kerja semasa serta selari dengan dasarkerajaan Malaysia.

Penubuhan Jabatan/Fakulti atau kursus-kursusteknologi maklumat ini telah memberi kesan kepadacorak pendidikan perpustakaan. Graduan lulusansekolah sains perpustakaan tradisional terpaksabersaing dengan graduan lulusan Fakulti TeknologiMaklumat dari segi pasaran kerja. Sekolahperpustakaan tradisional harus menimbangkansemula kurikulum mereka semata-mata untukmemenuhi kehendak semasa. Jikalau dahuluperpustakaan dan pusat maklumat merupakaninstitusi yang pakar dalam pengurusan maklumat,pada hari ini industri komersil menjadi pesaing malahmengatasi perpustakaan dalam kepantasanpenyebaran maklumat. Ini disebabkan capaianmaklumat di perpustakaan adalah terhad kepadakomuniti akademik dan penyelidik sahaja. Peluangcapaian oleh pihak industri dan orang awam masihterhad.

Pendidikan perpustakaan menggunakan kurikulumtradisional juga dilihat tidak mencukupi untukmelahirkan tenaga profesional yang bolehmengendalikan pusat maklumat di sektor industri.Ini disebabkan sebahagian firma di Malaysiamenghadapi masalah mengurus maklumatterutamanya rekod pentadbiran. Bahan-bahan inimenjadi nadi operasi Sesebuah organisasi tetapi tidakdapat diuruskan oleh pustakawan yang mendapatlatihan secara tradisional kerana kurikulumpendidikan sains perpustakaan yang sedia ada tidakmerangkumi pengurusan rekod. Kini Kajian SainsPerpustakaan Maklumat ITM dan Program SarjanaSains Perpustakaan Maklumat UM memasukkankursus berkenaan dalam kurikulumnya.

Kurikulum sains perpustakaan tradisional melahirkantenaga profesional yang lebih mementingkanpenyimpanan maklumat daripada penyebarannya.



Keadaan ini menyebabkan kebanyakan perpustakaan,terutamanya perpustakaan akademik masih berfungsisebagai penyimpan maklumat. Aspek penyebarannyamasih boleh ditingkatkan. Menurut Neway(1982:2-3), faktor-faktor di bawah ini perluditingkatkan sekiranya perpustakaan Universiti (rata-ralanya dikendalikan oleh pustakawan yangmendapat pendidikan sains perpustakaan tradisional)mahu melepaskan diri dari imej kegagalan memenuhikehendak maklumat para penyelidik

- keperluan menyebar maklumat dengansegera

- keperluan menapis kualiti maklumat- keperluan menyediakan jumlah maklumat

yang betul pada masa yang bertepatan- keperluan menerima maklumat dengan

format yang dikehendaki- keperluan terhadap maklumat dengan lebih

mudah dan murah- keperluan untuk perkidmatan kesedaran

maklumat terkini dan mengetahui- perkembangan sesuatu maklumat yang

masih dalam proses penyediaan- keperluan untuk membuat tinjauan seimbas

lalu- keperluan mengetahui bagaimana

menggunakan sistem maklumat yang ada- keperluan mensintesis maklumat- keperluan kakitangan yang berpengetahuan

untuk memandu ahli akademik kepadamaklumat di luar dari bidang mereka.

Peranan di atas akan menjadi lebih mudahdilaksanakan dan menjadi berkesan denganpenggunaan teknologi maklumat. Penggunaanteknologi akan mempercepatkan Pemprosesan danpenyebaran maklumat. Oleh yang demikian,maklumat boleh diakses oleh pengguna pada kadaryang segera. Penyebaran maklumat terkini tidakmemberi erti sekiranya maklumat hanya sampaikepada pengguna beberapa bulan kemudian. Olehyang demikian gabungan pengetahuan sainsperpustakaan dan penguasaan teknologi dapatmembantu mengurangi masalah keperluan maklumatoleh masyarakat.

Untuk mempastikan para pengurus maklumatmenjelang wawasan 2020 merupakan tenaga

profesional yang boleh menguasai disiplin sainsperpustakaan dan teknologi maklumat maka FakultiTeknologi Maklumat UKM mengorak langkahmenyepadukan kedua-dua disiplin di atas lantasmerupakan institusi pengajian tinggi yang pertamadi Malaysia menawarkan kursus sedemikian. Corakyang diambil oleh UKM ini bertujuan menyediakantenaga mahir yang boleh memenuhi permintaansebarang jenis pusat maklumat dan pada masa yangsama mereka juga boleh bertugas di perpustakaan.Tenaga profesional yang dilahirkan mampumelakukan pengaturcaraan dan menilai maklumatyang diperlukan. Pendedahan terhadap teknologimaklumat semata-mata dirasakan kurang wajarkerana kecekapan industri adalah bergantung jugakepada mutu maklumat yang dimiliki selain darikepantasan maklumat diperolehi. Oleh yangdemikian, kurikulum asas celik maklumat adalahpenting. Gabungan antara kemahiran manusiamemperolehi, menilai, memproses dan menyebarmaklumat telah menjadi teras pengajaran FakultiTeknologi Maklumat UKM.

Rasional kepada kepentingan memasukkankomponen celik maklumat ke dalam kurikulum asaskursus teknologi maklumat ialah, pelajar yang celikmaklumat berupaya untuk memahami kepentinganmaklumat dalam masyarakat; bijak dan memberitumpuan terhadap keperluan maklumat; memahamistruktur dan bentuk maklumat; mengenalpasti titik-titik capaian maklumat; mengembangkan strategipengumpulan maklumat; menilai dan menganalisiskandungan maklumat; membuat sintesis; mengurusdan melaporkan keputusan serta menilai prosespencarian mereka (Rader, 1990:880).

KURIKULUM

Kita tahu perkembangan teknologi yang telahmemberi kesan kepada perpustakaan jugamempunyai impak yang ketara ke atas kurikulumsekolah perpustakaan. Namun kebanyakan sekolahperpustakaan menganggapi teknologi maklumatsebagai alat untuk melaksanakan berbagai fungsidalam perpustakaan atau pusat maklumat dan tidakdilihat sebagai subjek yang perlu dipelajari secaraberasing. Oleh yang demikian, sekolah perpustakaanterutamanya Kajian Sains Perpustakaan danMaklumat ITM cuba untuk menyepadukan kursus-kursus teknologi maklumat dan sains perpustakaan



ke dalam kurikulum kepustakawanan yang sedia ada.Model yang sedemikian telah lama diikuti olehsekolah-sekolah perpustakaan di Amerika Syarikat.Dengan itu kurikulum kepustakawaan boleh terjejasdalam dua cara:

1) Kursus-kursus yang sedia ada dikayakandengan komponen-komponen teknologi -dengan ini kursus pengkatalogan mestimerangkumi latihan amali memasukkan datakatalog ke dalam terminal

2) Sekolah perpustakaan menambahkan kursus-kursus baru mengenai analisis sistem,rekabentuk sistem dan penilaian, dapatansemula maklumat secara dalam talian,perkembangan dan pengurusan perisian,pengurusan pangkalan data, rangkaian kerjadan lain-lain lagi.

Perubahan ini adalah untuk memenuhi keperluanprofesional yang berubah.

Berikut adalah jadual institusi pengajian tinggiMalaysia yang menawarkan kursus-kursus SainsPerpustakaan &. Maklumat dan juga TeknologiMaklumat.

Jadual 2

Institusi Jabatan/Fakulti Program

InstitutTeknologiMARA

UniversitiMalaya

UniversitiIslamAntarabangsa

UniversitiKebangsaanMalaysia

Kajian SainsPerpustakaan &Maklumat

InstitusiPengajian Tinggi

Dept. of Library& Info. Science(Kuliyyah ofIslamic RevealKnowledge &Human Science

Kuliyyah ofEconomics

Fakulti TeknologiMaklumat

Diploma Sains Perpustakaan& Maklumat

Sarjana Sains Perpustakaan& Maklumat

Sarjana Sains Perpustakaan& Maklumat

Ijazah Sarjanamuda Ekonomi,Ijazah SarjanamudaPengurusan Perniagaan

Ijazah Sarjanamuda TeknologiMaklumat (Sains Maklumat &Perpustakaan, Sarjanamuda TeknologiMaklumat (Sains Komputer),Sarjanamuda Teknologi Maklumat(Pengurusan Sistem dan Maklumat),Sarjanamuda Teknologi Maklumat(Komputer Industri), Sarjana, DoktorFalsafah



KAJIAN SAINS PERPUSTAKAAN DANMAKLUMAT, ITM

Kajian Sains Perpustakaan bermula sebagai sebuahJabatan Sains Perpustakaan pada tahun 1963. Mulai1971, jabatan telah dinaiktarafkan kepada statusKajian. Matlamat Kajian adalah untuk membentukdan menyelenggara rancangan pendidikan yangsesuai untuk memenuhi keperluan tenaga manusiadi Malaysia dalam bidang Sains Perpustakaan danMaklumat. Sejak dari awal ditubuhkan sehinggalahtahun 1972, Kajian menyediakan pelajar untukkursus luaran dengan menduduki peperiksaan yangdikenali sebagai Library Association ProfessionalExaminations di United Kingdom. Ini adalah kursussijil selama dua tahun yang membawa kepadaAssociateship of the Library Association.Kemudiannya, mulai tahun 1973, Kajian memulakankursus dalam an iaitu Diploma in Library Science.Selaras dengan pengenalan kursus diploma tiga tahunini, kurikulum telah dirombak supaya lebihberorientasikan Malaysia. Mulai Julai 1974 pulakursus diploma pasca siswazah selama satu tahundiperkenalkan. Pada tahun 1979, nama Kajian diubahkepada Kajian Sains Perpustakaan dan Maklumatuntuk mencerminkan beberapa perubahan baru yangtelah dibuat semasa mengulangkaji kurikulum.Dalam kurikulum Kajian ini perseimbangan adalahdikekalkan di antara teori dan amali dan di antaramatapelajaran ikhtisas dan akademik supaya pelajar-peiajar mendapat kemahiran yang mencukupi dalambidang profesional serta memperolehi pendidikanakademik yang luas. Kini Kajian menawarkankursus Diploma Sains Perpustakaan (1 tahun). Selaindari itu, Kajian juga menyediakan peluang untukpendidikan berterusan kepada para pustakawan danpegawai maklumat untuk meningkatkan sertamengemaskini pengetahuan dan kemahiran.

JABATAN SAINS PERPUSTAKAANDAN SAINS MAKLUMAT, UM

Program MLTS mula ditawarkan pada sesi akademik1987/88 di bawah Institut Pengajian Tinggi (IPT).(Sila lihat lampiran B untuk kursus-kursus yangditawarkan semasa jabatan berada di bawah IPT).Pada bulan November 1994, program dipindahkankepada fakulti baru iaitu Fakulti Sains Komputer danTeknologi Maklumat.

Program terdiri daripada 2 bahagian.Bahagian I mengandungi 10 unit kursus terdiridaripada 9 unit kursus wajib dan 1 unit kursus pilihan.Bahagian 1 ini diagihkan kepada semester I dan IIuntuk pelajar sepenuh masa dan semester I hinggaIV untuk calon sambilan.

Bahagian II mengandungi tempoh sandaran kepadaperpustakaan yang ditentukan oleh fakulti. Setelahtempoh sandaran berjaya dilalui, calon dibenarkanmelakukan penyelidikan yang berakhir denganmenulis laporan penyelidikan.

Jabatan Sains Perpustakaan dan Maklumat inimempunyai Objektif seperti berikut:

• memperkenalkan calon kepada prinsipyang mendasari peranan maklumat dalammasyarakat.

• menyediakan pengetahuan dan kesedarankepada sumber-sumber maklumat yang adadan mengembangkan kemahiran barudalam menggunakan sumber-sumber iniuntuk menyediakan perkhidmatanmaklumat yang berkesan.

• menyediakan pendidikan profesional yangberkesan supaya graduan daripada programini dapat memasuki sebarang persekitaranmaklumat dengan yakin.

• menyediakan pengetahuan teknologi baruyang boleh diaplikasikan dalamperkhidmatan dan sistem maklumat.

• menyediakan pelajar dengan teknik-teknikbaru pengurusan untuk analisis polisi yangberkesan, membuat keputusan, menaksirkeperluan pengguna dan mengembangkanstrategi pemasaran perkhidmatanmaklumat.

• menyediakan pelajar dengan kemahiranyang diperlukan untuk mengumpul,memelihara, mengorganisasi dan menyebarmaklumat dalam pelbagai bentuk.



JABATAN SAINS PERPUSTAKAAN DANMAKLUMAT, UIA

Di samping kursus tradisional Sains Perpustakaandan Maklumat, UIA juga menawarkan kursus IT,Sistem Pengurusan Maklumat dan Sistem MaklumatPerakaunan di bawah Jabatan PentadbiranPerniagaan, Kuliyyah Ekonomi dan Pengurusan.Kursus-kursus ini untuk menyediakan calon SarjanaMuda Pentadbiran Perniagaan. Kursus ITmenumpukan kepada pengetahuan asas mengenaikomputer dan Pemprosesan maklumat berkomputer.Kursus Sistem Pengurusan Maklumat pula mengenaipenggunaan komputer dalam membuat keputusantermasuk organisasi data, media penstoran dan teknikpengurusan data. Sistem Maklumat Perakaunan pulaberkaitan dengan impak komputer ke ataspersekitaran perniagaan dan masyarakat. Kesemuakursus ini tidak mengandungi sebarang komponenkemahiran perpustakaan.

Jabatan Sains Perpustakaan dan Maklumat pulaterletak di bawah pentadbiran Kuliyyah of IslamicRevealed Knowledge and Human Science. Objektifdan program akademik jabatan tersebut adalahseperti:

• untuk menyediakan program ijazah padaperingkat pasca siswazah dalam bidangperpustakaan dan sains maklumat.

• menyusun kursus di peringkat pra ijazahuntuk membolehkan pelajar mahir dalampenggunaan perpustakaan dan maklumat.

• mengendalikan program pendidikanberterusan kepada pustakawan profesionaldan pakar maklumat.

• mengembangkan perkhidmatan rundingankepada perpustakaan yang sedia ada danyang bakal dibina dan juga kepada agensi-agensi maklumat untuk membangunkansistem maklumat dan perkhidmatan yangsempurna.

• mem promo si penyelidikan berasaskanmasalah dalam konteks keperluan negaraMalaysia dengan menekankan keunikan

kesusasteraan Islam dan situasiperpustakaan dan maklumat dalam dunia Is-lam.

• menyumbang kepada kesusasteraan denganmenerbitkan karya-karya akademik dansarjana dan juga alat-alat profesional.

• mencipta budaya profesional melaluisumbangan kepada persatuan danpenglihatan dalam membentuk polisimaklumat kebangsaan bagi Malaysia danIain-lain negara Islam.

FAKULTI TEKNOLOGI MAKLUMAT, UKM

Fakulti Teknologi Maklumat di UKM menyediakankurikulum yang menggabungkan disiplin komputer,matematik, komunikasi dan perpustakaan. Fakultiini memasukkan kursus pengurusan rekod ke dalamkurikulum sains perpustakaannya. Ini keranaorganisasi turut dipersepsikan sebagai sumbermaklumat. Rekod organisasi adalah unik keranatidak boleh didapati di tempat lain. Rekod-rekod iniperlu diuruskan dengan sistematis menggunakanperalatan canggih supaya maklumat yang diperlukanuntuk membuat keputusan, perbandingan dan kaedahpengawalan tindakan diperolehi dengan mudah dancepat.

Pengenalan kursus pengurusan rekod dianggap akanmelengkapi pengetahuan para profesional dalambidang maklumat. Ini membantu mengatasi masalahpengurusan maklumat di organisasi swasta.Meskipun maklumat dianggap sebagai satu sumberpada tahun 1990an, terdapat organisasi yang tidakmempunyai program pengurusan rekod yang lengkaplagi tekal. Kecanggihan sumber teknologi harusdigunakan dan disepadukan dengan perubahanurusniaga. Program pengurusan rekod diperlukansupaya organisasi tidak dikendalikan oleh teknologisebaliknya teknologi mesti dipandu/kawal olehprogram yang mengorganisasi dan menggunamaklumat dengan cara yang sebaik mungkin.

Cadangan penubuhan FTM ini adalah didasarkankepada pengamatan serta faktor-faktor sepertiCadangan Jawatankuasa Kabinet Mengenai Latihan- melatih lebih ramai tenaga mahir dalam teknologi



maklumat. Untuk tujuan ini Jemaah Menteri telahmenubuhkan satu Jawatankuasa mengenai latihanyang bertanggungjawab untuk:

- mengumpul maklumat terperinci mengenaijenis kemahiran dalam enam bidangindustri. Salah satu daripadanya ialahteknologi maklumat

- membuat penelitian secara menyeluruhberkaitan dengan kekurangan tenaga kerjadan membuat analisis aliran perkembanganpermintaan tenaga mahir dan

- mengemukakan cadangan yang khususuntuk mengatasi masalah kekurangantenaga kerja mahir.

Ini adalah berkaitan dengan laporan yang telahdisediakan oleh Jawatankuasa Kerja IndustriTeknologi Maklumat bahawa dalam tempoh antaratahun 1990-1995, negara memerlukan 26,484gunatenaga teknologi maklumat dan pada masa yangsama sumber gunatenaga adalah berjumlah 23,229(Kertas Cadangan Penubuhan Fakulti teknologiMaklumat UKM, 1994:1). Ini bererti terdapat jurangperbezaan seramai 3,255 orang dalam tempohtersebut. Oleh yang demikian, Jawatankuasaberkenaan memperakukan supaya institusi pengajiantinggi membangunkan pusat-pusat latihan untukmelatih lebih ramai tenaga mahir.

Berasaskan kepada faktor di atas UKM telahmenubuhkan satu Jawatankuasa memenuhi keperluantersebut dengan menubuhkan FTM. Fakulti ini akanmelahirkan tenaga kepakaran dan kemahiran yangboleh dibahagikan kepada empat bidangpengkhususan iaitu:

- Sains Komputer- Pengurusan Sistem dan Maklumat- Sains Maklumat dan Perpustakaan- Komputeran Industri

DASAR KERAJAAN MALAYSIA

Kerajaan Malaysia di bawah pimpinan YAB Dato'Seri Dr. Mahathir Mohamad mahukan Malaysiamenjadi sebagai sebuah negara maju dan rakyatnyamempunyai daya saing yang tinggi. Perubahan status

negara yang ekonominya berasaskan pertaniankepada sebuah negara industri memerlukanpenyediaan dan penggunaan maklumat yang cekap,tepat dan kemaskini. Ini kerana maklumat yangdiurus secara sistematis adalah menjadi prasyaratkepada pemindahan ilmu pengetahuan.

Maklumat juga membolehkan negara industribersaing dengan Iain-lain negara sedang membangundari segi kos buruh. Firma boleh mendapat faedahdari pesaing mereka melalui program teknologimaklumat untuk menghasilkan barangan baru. Halini disebabkan teknologi maklumat boleh dalambeberapa aspek mengarah serta mengubah strukturdan operasi organisasi. Pengecilan kakitangan,struktur organisasi yang berasaskan pasukan,dominasi pekerja berpengetahuan dan rangkaiankomunikasi adalah di antara perubahan yang kianmenjadi kenyataan.

Berdasarkan kesan yang dibawa oleh maklumat danselaras dengan polisi kerajaan untuk menjadikanMalaysia sebuah negara maju maka kerajaan telahmenyusun strategi supaya peralihan status negaraberjalan dengan baik. Beberapa dasar yang bertujuanuntuk mengubah sikap dan strategi seperti DasarPandang ke Timur, Dasar Pensyarikatan Malaysiadan kini Wawasan 2020 diperkenalkan. Kesemuadasar dan polisi ini memerlukan perolehan danpenyebaran maklumat supaya minda rakyat negaraini bersedia mengalami perubahan.

Dalam Rancangan Malaysia Keenam (1991-1995)Kerajaan Malaysia telah memberi penekananterhadap kepentingan Sains dan Teknologi.Universiti telah diseru untuk meningkatkan peranandalam memperkembangkan sains dan teknologisekaligus melatih tenaga manusia yang diperlukan.Oleh yang demikian peruntukan sumber untukpengajaran, penyelidikan dan latihan dipertingkatkan(Rancangan Malaysia Keenam, 1991:207).

Polisi yang berkaitan dengan sains dan teknologi iniperlu diselaraskan supaya dapat rnewujudkanpengurusan yang cekap. Oleh yang demikian satumekanisme yang cekap dalam pengumpulan danpenyebaran maklumat adalah perlu. Untukmemenuhi tujuan ini kerajaan menubuhkan NationalScience and Technology Intelligence andInfrastructure Science untuk menggalakkan



penyediaan maklumat mengenai kemajuan sains danteknologi. Sistem itu akan memudahkan penyebaranmaklumat sains dan teknologi yang berkesan sertamembantu menyelaras dan mengawal program R&Ddan mengumpul maklumat serta data untuk merumuspolisi-polisi sains dan teknologi yang berkaitan,strategi serta program.

Pada bulan Februari 1992, YAB Dato' Seri Dr.Mahathir Mohamad telah merumuskan satu wawasanyang harus dicapai oleh Malaysia menjelang tahun2020. Perdana Menteri mahukan Malaysia menjadisebuah negara maju dalam acuannya yang tersendiridan rakyatnya mempunyai kegigihan yang kental dantidak mudah tergugat. Pencapaian matlamat tersebutdapat dipermudahkan dengan adanya sistemmaklumat yang canggih. Sebelum pelancaranwawasan 2020, kerajaan telah mula memberipenekanan kepada kepentingan teknologi maklumatmulai tahun 1990. Maklumat merupakan sumberyang sangat penting untuk menarik pelaburan.Kepentingan maklumat sebagai sumber disamakandengan pentingnya arangbatu dan besi pada zamanrevolusi industri di Eropah.

Sektor industri negara akan berkembang dengan baikjika maklumat penting mudah dan cepat diperolehi.Ini disebabkan keberkesanan Sesebuah firma adalahbergantung kepada mutu dan kepantasaan masadiperlukan. Oleh kerana pembangunan negaraMalaysia digerakkan bersama oleh kedua-dua sektorawam dan swasta maka setiap sektor berkenaanmemerlukan maklumat sektor yang satu lagi. Sektorswasta memerlukan maklumat awam supayakeputusan dan tindakan segera dapat diambil. Sektorswasta sebagai penggerak utama pertumbuhanekonomi memerlukan maklumat (perangkaanekonomi makro, ramalan dan analisis arah aliransektor ekonomi, petunjuk sosial, sains dan teknologi)untuk bersaing dalam pasaran dunia. Maklumattersebut adalah menjadi input utama dalamperancangan mereka. Di samping itu, sektor swastajuga perlu mengetahui aspek undang-undang, jenis-jenis perkhidmatan yang diberikan serta agensi yangmenyediakannya. Manakala di pihak kerajaan pula,maklumat mengenai sektor swasta sepertiperkembangan dalam pasaran dan maklum balasmengenai perkhidmatan awam adalah penting untukmeningkatkan mutu selain dari mempercepatkanpengambilan keputusan oleh kerajaan. Kerajaan telah

memberi penekanan yang serius kepada keperluanmenyebar maklumat penting di bawah DasarPensyarikatan Malaysia.

Sebagai memenuhi keperluan maklumat sektorswasta dan untuk membolehkan maklumat awamsedia diperolehi pada bila-bila masa diperlukan makakerajaan telah mengumumkan Sistem HubunganPerkhidmatan Awam (Civil Service Link) pada 17Julai 1994 dan dilancarkan pada 9 Ogos 1994. Olehyang demikian Sistem Hubungan PerkhidmatanAwam ini adalah satu cara pertukaran maklumat diantara sektor swasta dan awam.

SISTEM HUBUNGANPERKHIDMATAN AWAM

Sistem Hubungan Perkhidmatan Awam (CSL) adalahkonsep sistem maklumat berpusat yangbertanggungjawab menyelenggara dan menyediakanpelbagai aspek yang berkaitan dengan pentadbiransektor awam. Sistem ini membolehkan orang ramaiberurusan dengan agensi kerajaan dengan lancar. Iamembentuk Hubungan elektronik denganmenyediakan perkhidmatan maklumat secarapercuma antara agensi kerajaan, orang awam dansektor swasta.

Sistem ini terdiri daripada 2 komponen iaitumaklumat kiosk dan pangkalan data CSL. Maklumatkiosk menyediakan kemudahan skrin sentuhanpelbagai media untuk orang awam secara percumamanakala pangkalan data CSL berfungsi sebagaipenyimpan maklumat yang boleh dimanfaatkan olehkomuniti perniagaan dan penyelidik dengan bayaranyang rendah. Objektif CSL ialah untukmembolehkan pengguna memanfaatkan maklumatberkaitan dengan pengurusan dan pentadbirankerajaan.

Tidak dapat dinafikan bahawa pembangunan yangpesat dan dinamik banyak bergantung kepadaperolehan dan penggunaan pengetahuan danmaklumat. Malaysia yang mengamalkan sistemekonomi terbuka perlu mempunyai keupayaanbertindak dengan pantas dan berkesan untukmenghadapi perubahan pesat dalam Perdagangan danpelaburan sedunia. Maklumat yang relevan, tepatdan kemaskini amat penting dalam menentukan kadarpertumbuhan sosioekonomi.



Selain dari itu maklumat yang tepat dan komunikasiyang berkesan adalah prasyarat penting untukmembentuk satu masyarakat yang bersatu padu selainmembangunkan masyarakat yang berilmu. Sejajardengan hasrat tersebut, kerajaan sedia menimbanguntuk memberi peruntukan kepada industri teknologimaklumat dalam strategi belanjawan 1995 untukmempastikan negara tidak ketinggalan serta dapatmengekalkan daya saing dalam industri teknologimaklumat.

PERKEMBANGAN INDUSTRI TEKNOLOGIMAKLUMAT DI MALAYSIA

Pada tahun 1984 sahaja penggunaan komputer telahmeningkat pada kadar 35 hingga 40%. Peningkatanini disebabkan oleh beberapa faktor terutamanyakesedaran kerajaan mengenai kepentinganpengkomputeran demi untuk melaksanakan projek-projeknya. Keadaan ini sekaligus akanmengembangkan serta mempercepatkanpertumbuhan ekonomi negara. Harga komputer yangmakin lama semakin murah, peningkatanpertumbuhan industri, keperluan meningkatkankecekapan melalui pengautomatan danpengkomputeran menyebabkan penggunaankomputer makin meningkat. Peningkatanpenggunaan komputer di kedua-dua sektor awam danswasta ini mesti diikuti dengan pertambahan tenagamahir terutamanya pengaturcara dan juruanalisasistem untuk melaksana dan menyelenggara sistem.Kemunculan berbagai-bagai perisian baru jugamemerlukan tenaga mahir untuk memproses dataseperti juruanalisa sistem maklumat, penciptaprogram dan pentadbir pangkalan data serta pentadbirrangkaian kerja.

Potensi industri teknologi maklumat untukberkembang di Malaysia adalah cerah. Kerajaanmemperlihatkan komitmennya yang tinggi untukmenjadikan rakyat negara ini berpengetahuan danbermaklumat. Komputer sebagai komponenteknologi maklumat kian membanjiri pasaran diMalaysia. Anggaran Persatuan Industri KomputerMalaysia (PIKOM), industri komputer negaradijangkakan berkembang 20% atau bernilai RM 3,5bilion pada tahun 1994 (Berita Harian, 31.8.1994:1).Pada tahun 1993, pasaran rangkaian kerja danpangkalan data mengalami pertumbuhan

menggalakkan dengan mencatat jualan melebihi RM200 juta manakala pasaran pengguna individu ialahRM 50 juta pada tahun 1992. Pasaran perkakasankomputer peribadi pula ialah RM400 juta pada tahun1993. Pertumbuhan pesat dalam bidang-bidang diatas turut memberi kesan kepada bidang lain. Initermasuk perisian, stesen kerja, data komunikasi,sistem mini komputer dan juga pelanggan/pembekal.Perkembangan pesat ini bererti ramai tenaga mahirdiperlukan untuk memberi perkhidmatan yangberkaitan dengan teknologi maklumat. Di sinilahletaknya peranan institusi pengajian tinggi untukmelahir dan melatih tenaga mahir yang diperlukan.

RUMUSAN

Sebelum Fakulti Teknologi Maklumat UKMditubuhkan, pendidikan perpustakaan di Malaysiakurang menitikberatkan kursus-kursus teknologimaklumat. Kedua-dua bidang sains perpustakaan danteknologi maklumat adalah terpisah seolah-olah tiadakaitan di antara satu sama lain. Kursus-kursus yangditawarkan oleh ITM, UIA dan UM adalahmerupakan kursus-kursus yang berteraskankurikulum tradisional meskipun beberapa kursuskomputer diperkenalkan terutamanya oleh ITM.Pemisahan diantara kedua-dua bidang ini dapatdilihat apabila UIA menawarkan kursus teknologimaklumat dan sains perpustakaan secara berasingan.Kursus-kursus teknologi maklumat yang disediakanoleh Unimas, UUM dan UTM pula tidak melibatkankurikulum sains perpustakaan. Penekanan diberikansemata-mata kepada teknologi maklumat sahaja.

Namun penubuhan Fakulti Teknologi Maklumat,UKM telah menggunakan pendekatan yang lebihrealistik. Kurikulum teknologi maklumatdisepadukan dengan kurikulum sains perpustakaansupaya graduan yang dilahirkan dapat memenuhipasaran kerja sama ada dalam bidang teknologimaklumat mahupun perpustakaan meskipun bidangteknologi maklumat merupakan penekanan yangutama. Ini disebabkan UKM percaya keberkesananSesebuah organisasi tidak sahaja bergantung kepadakadar kecepatan maklumat diperolehi tetapi jugabergantung kepada mutu maklumat yang diuruskan.Kadar kelajuan sesuatu maklumat adalah berkait rapatdengan penggunaan teknologi canggih tetapi mutumaklumat hanya boleh dinilai oleh pakar maklumat



sahaja. Oleh yang demikian pengetahuan dalambidang sains perpustakaan adalah melengkapipengetahuan dalam teknologi maklumat.

Perkembangan dalam teknologi maklumat adalahmenjadi satu cabaran kepada pendidikan sainsperpustakaan. Para pustakawan negara ini harusmenyesuaikan diri dengan perubahan persekitarankerana pengetahuan dalam bidang perpustakaansahaja adalah tidak mencukupi. Pustakawan harusmengambil kesempatan untuk mengikuti kursus,seminar dan melanjutkan pelajaran sama ada melaluiinstitusi mahupun secara persendirian demi untukmernajukan diri di samping harus melibatkan diri

dalam menghadapi cabaran era teknologi maklumat.Ini disebabkan teknologi maklumat memberi kesanyang besar terhadap penyebaran maklumat pada hariini.

Adalah dikhuatiri penyebaran maklumat yangmenjadi bidang kepakaran pustakawan akan diambilalih oleh ahli komputer dan seterusnya bidangkepustakawanan akan dibayangi oleh teknologimaklumat. Sekiranya keadaan ini berlaku makaperpustakaan akan tinggal sebagai ruang penstoranyang menyimpan koleksi tanpa memberiperkhidmatan yang berkesan.

RUJUKAN

Abdul Aziz Shaik Mydin. Cadangan untuk menubuhkan sebuah Institut Pengajian Ilmu Perpustakaan danArkib di UKM, 1975. (Tidak diterbitkan)

Amanah Ahmad. "Education and training for library and information personnel in Malaysia," SekitarPerpustakaan 15(1990): 1-5.

Berita Harian 24 Ogos 1994 dan 31.8.1994

Borko. Harold. "Teching online retrieval systems at the University, of California, Los Angeles," InformationProcess. Manage. 14,6(1978):477-480 dalam Encyclopedia of Library and Information Science vol.41.supplement 6/edited by Allen Kent. New York: Marcel Dekker, 1978.

Derr, R.L. "Educational concepts in library science," Journal of Education for Librarianship 21,2(1980):135-143.

Katni Kamsono Kibat. "Incorporating new perspectives in library and information education and training inMalaysia." kertaskerja PPM/LAS Joint Seminar on New Perspectives in Meeting Library InformationObjectives (1984: Kuala Lumpur).

Lancaster, F.W. "Libraries and librarians in an age of electronics," Information Resources Press, Arlington,Va., 1982:177 dalam Encyclopedia of Library and Information Science vol. 41 supplement 6/edited by AllenKent. New York:Marcel Dekker, 1978.

Mohd. Isa Samat. Provision of nuclear information in Malaysia with particular reference to PUSPATI.Tesis MSc. Loughborough University of Technology, 1982.

Mohd. Amin Mohd. Sura dan Mashkuri Hj. Yaacob."Information technology developments and theirimplications for institutions of higher learning (IHL) in Malaysia - a country paper" kertaskerja InformationTechnology Developments and Their Implications for ASAIHL Institutions (1986:Hong Kong).



The New Straits Times 8 Sept. 1984:1

Neway, Julia Marlaine. The role of the information specialist as an active team member in academic research.Tesis Ph D University of Illinois at Urbana-Champaigne, 1982.

Oli Mohamad Abdul Majid. "Education for library and information managers :challenges of the internationalview," International Library Review 14(1982):188.

Oli Mohamad Abdul Majid. "A model for continuing education and personnel development in libraries inMalaysia and Singapore," kertaskerja Conference on National and Academic Libraries in Malaysia andSingapore (1974: Pulau Pinang).

Oli Mohamad Abdul Majid. "Training of libraries as information managers: meeting the challenges of the80's," kertaskerja Seminar Mengenai Pengurusan Maklumat: Cabaran Kepada Perpustakaan Khusus (1981:Kuala Lumpur).

Rader. Hannelore B. "Bringing information literacy into the academic curriculum," College & ResearchLibraries News 51,7(July/Aug. 1990):880.

Sixth Malaysia Plan 1991-1995. Kuala Lumpur: National Printing Dept, 1991

Universiti Islam Antarabangsa. Kalendar 93/94

Universiti Kebangsaan Malaysia. Fakulti Sains Matematik dan Komputer. Kertas cadangan penubuhanFakulti Teknologi dan Sains Maklumat. (Tidak diterbitkan).

Universiti Malaya. Kalendar 93/94

Universiti Utara Malaysia. Kalendar 93/94.

Universiti Malaysia Sarawak. Kalendar 93/94.

Utusan Malaysia. 10 dan 12 Ogos 1994.

Wilfred, J. Plumbe. "The libraries of medieval Islam," MLJ 11(1962):! 30-135 in Nadarajah, R. Educationfor librarianship in Malaysia: its history and development and comparison with parallel development inIndonesia and Philippine.- Tesis MA College of Librarianship, Wales, 1974.



LAMPIRAN A

KURSUS YANG DITAWARKAN OLEH KAJIAN SAINSPERPUSTAKAAN DAN MAKLUMAT, INSTITUT TEKNOLOGI MARA

SEPERTI PADA TAHUN 1990

Kelayakan masuk

1. Diploma Sains Perpustakaan

Lulus 2 peringkat prinsipal dan 2 peringkat subsidiary (kecuali Kertas Am) dalamPeperiksaan Sijil Tinggi Persekolahan Malaysia (STPM) serta lulus Bahasa Inggerisdi peringkat Peperiksaan Sijil Pelajaran Malaysia (SPM).

2. Diploma Pasca Siswazah dalam Sains Perpustakaan

Ijazah kepujian dari Universiti yang diiktiraf oleh kerajaan Malaysia.

KANDUNGAN KURSUS

Diploma Sains Perpustakaan

Semester I

LSC 103

LSC 111

UTS 1017

ENL 181

Semester II

LSC 1S3LSC 161LSC 174MGT 120UIS 151

ENL 131

Fundamentals of Information Storage andRetrieval Systems

Foundations of Library and InformationScience

Islamic Studies I

Foundation English ICo-curriculum

Cataloguing and ClassificationElements of Information ScienceBibliographic Organisations ControlFundamentals of ManagementIslamic Studies II

Co-curiculum

Jumlah Jam Kredit

4

4

2

1

44342

1



Semester III

LSC 203LSC 210LSC 212LSC 274UIS 201ENL 181

Indexing and AbstractingManagement of Library and Information CentresIntroduction to ComputersReference and Information WorkIslamic Studies IIIEnglish (Intermediate)

Academic SubjectCo-curriculum

Semester IV

LSC 253LSC 254

LSC 255

LSC 256

LSC 262

LSC 264LSC 291UIS 251ENL 237238

Semester V

LSC 310

Semester VI

ETR 300LSC 358ASC 301

LSC 362

LSC 370LSC 371

LSC 372LSC 373

LSC 374LSC 375

Entrepreneurial StudiesResearch ProjectIslamic Studies VOptions (2 papers only)Computer Applications in Librariesand Informations Centres IIProblem Study in Information ScienceInternational and ComparativeLibrarianship and Information ScienceSchool LibrariesResources and Services for Childrenin LibrariesRecords and Archives ManagementLibrary Services to Special Communities

Practical Training and Report

Information Storage and Retrieval SystemsInformation Resources and Servicesin the Social SciencesInformation Resources and Servicesin the HumanitiesInformation Resources and Servicesin Science or and TechnologyComputer Applications in Libraries andInformations Centres IResearch MethodologyPublic Relations and LibrariesIslamic Studies IVBusiness CorrespondenceFunctional EnglishAcademic Subject

4434%4

41

4

33

333

442

14

8

3521



LSC 376LSC 377LSC 378LSC 379

Government PublicationsBibliography of Southeast AsiaMedia Resources in LibrariesPlanning and Design of Library Buildings

Academic paper (1 option)

List of academic papers (as options)

PSY 150SOC 100COM 100HIS 101LAW212LAW 312QMT 150ECO 204JRN 153COM 251JRN 208PAD 201PAD 203SOC 150POL 100POL 150GSC 101GSC 151MAN 101MAN 102MAN 103ARB 101ARB 102POL 254POL 355SOC 150SOC 200

Principles of PsychologyIntroduction to SociologyPublic SpeakingHistory of Southeast AsiaCommunication Law ICommunication Law IIStatisticsMalaysian EconomicsPrinciples of Public RelationsInternational RelationsPublication ProductionPublic Administration I (Malaysian Government)Public Administration II (Local Government)SociologyElements of Government IElements of Government IIAppreciations of Science IAppreciations of Science IIMandarin IMandarin 11Mandarin IIIArabic IArabic IISoutheast Asian Government and PoliticsInternational RelationsSociology ITSociology III

Postgraduate Diploma in Library Science

Semester I

LSC 401

LSC 402

LSC 403

LSC 404

LSC 407

Introduction to Library andInformation ScienceManagement of Library andInformation Centres IIFundamentals of Information Storageand Retrieval SystemsBibliographic Control and Reference andInformation WorkElements of Information Science and Computers

3

3

4

3



Semester II

LSC 450

LSC 452

LSC 453

LSC 451

LSC 454

LSC 455

LSC 456

Practical Training and ReportManagement of Library and InformationCentresInformation Storage and RetrievalSystemsInformation Resources and Servicesin the Social Sciences orInformation Resources and Servicesin Science and Technology orInformation Resources and Servicesin the HumanitiesComputer Applications in Librariesand Information Centres I

2

4

4

4

4

3

Options (1 only)

LSC 458LSC 459LSC 461LSC 463LSC 464LSC 465LSC 467LSC 468

Public Relations and LibrariesGovernment PublicationsMedia ResourcesBibliography of Southeast AsiaRecords and Archives ManagementAdvanced IndexingQuantitative MethodsComputer Applications in Libraries

Information Centers IILSC 469 Research MethodologyLSC 479 Planning and Design of Library Buildings



LAMPIRAN BKANDUNGAN KURSUS PROGRAM

MASTER OF LIBRARY AND INFORMATION SCIENCEINSTITUTE OF ADVANCED STUDIES, UNIVERSITY OF MALAYA

SEPERTI PADA TAHUN 1990

Kelayakan masuk

Ijazah Sarjanamuda dengan kepujian dari Universiti Malaya atau ijazah yang diakuioleh Senat yang setaraf status akademiknya dari Universiti lain.

Kandungan Kursus

Bahagian I

Semester I & II

Kursus yang diperlukan Jam Unit

HP 501HP 502

HP 503HP 504HP 505HP 506HP 507HP 508

HP 509

Development of LibrariesManagement and the Administrationof LibrariesOrganisation and Use of InformationBibliographic Control and AccessMalaysian BibliographyPhilosophy of ResearchBasic StatisticsResearch Methodology in LibraryStudiesComputer Applications to LibraryActivity

30 130 1

55 230 130 130 130 1

30 1

30 1

20 1

25 I

20 120 120 1

25 1

Elective Courses

(Choose 2)HP 521HP 522

HP 523

HP 524

HP S25HP 526HP 527

Malay Literary World for LibrariansPublic Libraries and Public LibraryServicesSpecial Libraries and the Developmentof Special CollectionsPublishing the Book Trade andLibrarianshipSoutheast Asian BibliographyLegal BibliographyIntroduction to Records Managementand Archival Administration



HP 528

HP 529HP 530HP 531

HP 532

HP 533

Part II

Semester IIIPracticum

School Library Organisation,Utilization and EvaluationMedical LibrarianshipGovernment PublicationsSpecial Classification Schemes

Library Services for the PhysicallyHandicappedInternational and ComparativeLibrarianship

30 1

6



LAMPIRAN C

KANDUNGAN KURSUS PROGRAM TEKNOLOGI MAKLUMATSEKOLAH TEKNOLOGI MAKLUMAT, UNIVERSITI UTARA

MALAYSIA

Semester IKredit

TA 1013TS 1013BD 1013EA 1013BX 1012

Pengaturcaraan AwalanPengantar StatistikPengantar PemikiranPrinsip EkonomiEnglish for BusinessPelengkap Sahsiah

333

0

Semester 11

TN 1013TM 1013TA 2013PN 1013AN 1042BZ 1022

Pengenalan Teknologi MaklumatKalkulus AwalanStruktur Data dan Analisis AlgorithmaPengantar PengurusanProses Pembinaan Tamadun MalaysiaEnglish for Business and Management [Pelengkap Sahsiah

%33%220

Semester 111

TM 1023PW 1013KA 1113TD 2013TK 2013BZ 1032

Algebra LinearAsas KewanganPengantar PerakaunanSistem Maklumat dalam OrganisasiOrganisasi Sistem KomputerEnglish for Business and Management IIPelengkap Sahsiah

3333320

Semester IV

TD 2023TS 2013TN 2013

PN 2023BZ 1042

Pemprosesan FailStatistik GunaanAntara-Muka Pengguna danPengaturcaraan ObjekGelagat OrganisasiEnglish for Business and Management IIBahasa MalaysiaPelengkap Sahsiah

3

3

230



Semester V

TN 3013TD 3013

TK 3013PN 3123EA 2083BZ 1052

Kejuruteraan PerisianSistem Pangkalan data dan PencapaianMaklumatKomunikasi dan Rangkaian dataEtika PengurusanEkonomi GunaanReport WritingPelengkap Sahsiah

3

333320

Semester VI

TD 3023TN 3023TM 3033VK 3113BZ 1062

Analisis dan Rekabentuk SistemSistem Maklumat PakarPemodelan PeniutusanKaedah PenyelidikanPublic SpeakingElektif

333323

Sahsiah 6

Semester VII

VQ 2222TZ 3993

PraktikumLatihan Ilmiah

23

Semester VIII

TK 3023TD 3033

TN 3013

Sistem Maklumat TeragihPengurusan Sistem MaklumatElektif IIElektif III

Kejuruteraan Perisian

3333



LAMPIRAN D

KANDUNGAN KURSUS FAKULTI TEKNOLOGI MAKLUMATUNIVERSITI KEBANGSAAN MALAYSIA

JABATAN SAINS KOMPUTER

TAHUN I

Semester I

ZT 10I2VE 3TS 1913TK 1913TR 1313TK 1212

Tamaddun IslamBahasa InggerisPengenalan Kepada Teknologi MaklumatPengaturcaraan 1Matematik 1Rekabentuk Logik

Semester II

ZT 1022VE 3TK 1923TK 1922TR 1323TR 1722

Kenegaraan MalaysiaBahasa Inggeris

Pengaturcaraan IIMakmal Teknologi MaklumatMatematik ITStatistik Permulaan & Kebarangkalian

TAHUN II

Semester I

VE 3HS 1TK 2913

Bahasa InggerisKokurikulumStruktur Maklumat



CONSAL : An Overview

by:

CAROLE ANN GOON '

ABSTRAK

Kertas ini mengimbas kembali sejarah penubuhan CONSAL, perlembagaannya dan persidangannya darisegi penganjuran, tema, penyertaan, kejayaan dan sumbangannya terhadap bidang perpustakaan danmaklumat di rantau Asia Tenggara.

INTRODUCTION

wenty-five years ago, on 16 August1970, librarians of Southeast Asia held their

first meeting to exchange experiences, consider waysof cooperation towards better development of libraryfacilities and services as well as to enhance their rolein the region. This occasion marked the birth ofCONSAL, or the Congress (originally Conference)of Southeast Asian Librarians. The agreement toestablish CONSAL was ratified by the officialdelegates of Cambodia, Indonesia, Malaysia,Philippines, Singapore, Thailand and the Republicof Vietnam. Currently, the members of CONSALare Brunei (since 1993), Indonesia, Malaysia,Philippines, Singapore and Thailand. Kampuchea(fomerly Cambodia) and Vietnam ceased toparticipate after CONSAL II. Presently, CONSALappears to be very much an ASEAN affair.

HISTORY

The establishment of CONSAL can be attributed toseveral factors. The formation of the Association ofSoutheast Asian Nations (ASEAN) in 1967 may haveprovided the impetus. With the strengthening ofrelations and greater interaction among the countriesof Southeast Asia, consultations and joint action atvarious levels as well as regional cooperation wereadvocated as the best way of solving many mutualproblems for the benefit of all concerned.

Following the lead set by their governments, a similarnetwork of consultation, cooperation and exchangeamong cultural, social, professional and scientificorganizations and institutions, both governmental andnon governmental, came into being.

At this time, the rudiments of an infrastructure oflibrary services was already in existence in most ofthe Southeast Asian countries. National, academic,public, special and school libraries had been set up,national bibliographical services were beingprovided; including printing, publishing andbookselling activities. With the exception of thePhilippine Library Association which was foundedin 1923, the other national Library Associations werefounded after World War II. Those of Thailand andIndonesia were founded in 1954. PersatuanPerpustakaan Malaysia (Library Association ofMalaysia) and the Library Association of Singaporehad a common origin in the Malayan Library Groupfounded in 1955. The Group became the LibraryAssociation of Malaya and Singapore in 1958 andlater split into two associations in 1960, followingthe attainment of independence of Malaya in 1957.The Brunei Library Association was founded in 1958and also that of South Vietnam, which was succeededby an Association of Vietnamese Library Workersin the Socialist Republic of Vietnam. The LaosLibrary Association was formed in 1972, afterCONSAL 1.

Director, Serials Division, Perpustakaan Negara Malaysia



Institutional and personal contacts were also veryimportant. Academic, national and special librariansmet and interacted at regional and internationalconferences and subsequently developed close tiesof friendship and cooperation.

In April 1969, the Association of Asian Studies(CORMOSEA) in the United States and the East-West Centre sponsored a Conference of SoutheastAsian Research Materials held at Puntjak, Indonesia,and hosted by the National Scientific DocumentationCentre of Indonesia (PDIN). It brought together anumber of scholars from outside the region as wellas leading librarians and archivists from within theregion. One of the resolutions of this conferencewas that "a regional group of librarians in SoutheastAsia should be formed, preferably as a branch ofIFLA, which would:

- Organise regular conferences on SoutheastAsian library problems

- Set up subcommittees to study and makerecommendations on specific matters, e.g.Library training, acquisitions, bibliographicalservices, etc".

The challenge to initiate the first formal meeting ofSoutheast Asian Librarians with the intention offorming such a regional group was taken up byPersatuan Perpustakaan Malaysia (LibraryAssociation of Malaysia) and the Library Associationof Singapore. Though the two Associations hadseparated since 1960, their common origin,geographical proximity, relatively small membershipand historical and personal ties enabled them tomaintain close and cooperative links through a JointLiaison Council which met twice yearly; jointstanding committees and a joint journal. JointConferences and seminars were held either in KualaLumpur or Singapore. The first was a Conferenceon the Acquisition of Malaysian Materials in 1965and a Joint conference on the Role of Public Librariesin National Development in 1967, both held in KualaLumpur. This was followed in 1969 by a JointSeminar on Planning for the Seventies held inSingapore.

In response to a report to the Joint Liaison Councilon the Puntjak Conference, the Library Association

of Singapore and Persatuan Perpustakaan Malaysiadecided that the next joint conference scheduled tobe held in 1970 should be held in Singapore andjointly hosted as the first Conference of SoutheastAsian Librarians (CONSAL).

CONSTITUTION

In accordance with the Constitution of CONSAL.Southeast Asia consists of countries within thegeographical region. The constitution of CONSALis attached as Appendix. Some areas of theconstitution for noting include:

Objectivesa. To establish and strengthen relations among

librarians, libraries, library schools, libraryassociations and related organizations in theregion.

b. To promote cooperation in the fields oflibrarianship, library and informationsciences, documentation, information andrelated activities in the region.

c. To cooperate with other regional andinternational organizations and institutionsin the fields of librarianship, library andinformation sciences, documentation,information and related activities.

Membership

Membership shall be opened only to institutions andindividuals within the member countries in SoutheastAsia.a. Categories of membership There shall be three

categories of membership, namely National,Associate and Honorary membership:i) National membership shall be confined to:

a) the national Library Associationb) the National Library, and

ii) Associate membership shall be opened to:a) libraries and related organisations of

non-member countriesb) individuals interested in the

objectives of CONSAL



iii) Honorary membership shall beconferred to individuals who havemade outstanding contributions toCONSAL.

CONSAL Executive Boarda. Composition

i) The Executive Board shall comprisethe following office- bearers whoshall be National members of thehost country:ChairmanVice-ChairmanSecretaryTreasurer

ii) Three national members from eachmember country other than the hostcountry.

b. Appointment

iii) National members to the Executive Boardshall be appointed as follows:a) two shall be appointed by the

national Library Association,b) one snail be appointed by the

National Library ... In the absence ofa National Library, all three nationalmembers shall be appointed by thenational Library Association.

GENERAL CONFERENCES

The constitution provides for CONSAL to convenea General Conference at least once every three years,in each member country by rotation. In keeping withthis requirement; after CONSAL I which was heldin Singapore in 1970; CONSAL II was held inManila, Philippines in 1973 to coincide with theGolden Anniversary of the Philippine LibraryAssociation; CONSAL III in Jakarta, Indonesia in1975; CONSAL IV in Bangkok, Thailand in 1978and CONSAL V in Kuala Lumpur, Malaysia in 1981.CONSAL VI returned to Singapore in 1983 tocoincide with the National Library's Silver Jubilee;CONSAL VII in Manila, Philippines in 1987;CONSAL VIII in Jakarta, Indonesia in 1990 andCONSAL IX in Bangkok, Thailand in 1993.CONSAL X will be held once again in KualaLumpur, Malaysia in 1996.

ORGANISATION

The national Library Associations have alwaysplayed a leading role in the organisation of CONSAL.CONSAL I was jointly organised by PersatuanPerpustakaan Malaysia and the Library Associationof Singapore; CONSAL II by the Philippine LibraryAssociation. However, since CONSAL VI the trendhas been the co-hosting of CONSAL by the nationalLibrary Association and the National Library of thehost country concerned. For example, CONSAL VIwas co-hosted by the Library Association ofSingapore and the National Library of Singapore andCONSAL IX by the Library Association of Thailandand the National Library of Thailand.

THEMES

The themes of all CONSAL Conferences address coreissues affecting the library profession in the region.The theme of CONSAL I was "RegionalCooperation", it was most apt since this firstConference was an attempt to bring togetherlibrarians from all countries in Southeast Asia tostudy, discuss and find solutions to commonproblems. It was also meant to explore the feasibilityof setting up a machinery through which regionalcooperation could materialise. CONSAL II discussed"Education and Training for Librarianship inSoutheast Asia" whilst CONSAL III focussed on"Integrated Library and Documentation Serviceswithin the Framework of NATIS' CONSAL IVcontinued the discussion on information servicescombining it with the need for cooperation in theconference theme "Regional Cooperation for theDevelopment of National Information Services inSoutheast Asia". CONSAL V dealt with the timelytopic of "Access to information" while CONSAL VIconcerned itself with technological advances in thestorage, retrieval and transmission of informationwith the theme "The Role of Librarians in theInformation Revolution". CONSAL VII's "Librariesfor Countryside Development in Southeast Asid'addressed a priority issue in all CONSAL countries.CONSAL VIII adopted the theme "New Challenges,in Library Services in the Developing World" andfinally CONSAL IX with the theme "FutureDimensions and Library Development".



PARTICIPANTS

CONSAL has now held nine conferences. CONSALI attracted 119 participants. At CONSAL II, therewere 164 participants; CONSAL III drew 208participants. At CONSAL IV, the number ofparticipants further increased to 366 while CONSALV saw 431 participants. CONSAL VI attracted 412participants; CONSAL VII had 662 participants,CONSAL VIII with 579 participants and CONSALIX. 531 participants.

Participants from the United States of America andAustralia have always been present at CONSAL. AUnited Kingdom presence has also been consistentsince CONSAL III. Other countries which have beenrepresented from time to time include: Burma,Canada. China, Germany, Hong Kong, India, Japan,Korea, Nepal, Netherlands, Norway, Papua NewGuinea. Sri Lanka, Taiwan and Vietnam.

The number of participants has increasedexponentially since CONSAL 1. The increase ofparticipants is mainly from the ASEAN countries,particularly from the host country concerned. Thefact that Southeast Asian librarians are givingCONSAL their unwavering support augurs well forthe future of CONSAL.

ACHIEVEMENTS

The published proceedings of all the conferences areCONSAL's most important and regular contributionto the literature of librarianship in the Southeast Asianregion. They record developments in the library andinformation field over the years. Besides the CountryReports providing an overall picture of developmentin the various countries, other papers deal with manyspecific problems and projects. Conference themeshave been interpreted very broadly by both authorsand organisers and in these proceedings can be foundpapers on issues like new information technologies,library management and human resourcedevelopment (HRD), library and informationservices, deposit legislation, bibliographic control,library networking and resource-sharing, documentdelivery, preservation of library materials and otherdiverse topics not easily discernible from theconference themes. Education and training oflibrarians, for example, which is a continuing concern

in the ASEAN region has been a regular topic in allthe conferences of CONSAL.

Projects carried out by CONSAL include theMasterlist of Southeast Asian Microforms; theRegional Microfilm Clearing-House with itsSoutheast Asia Microfilms Newsletter; the Directoryof Librarians in Southeast Asia, and the Directory ofLibrary Supplies and Equipment. Since the I970's,each country has also produced its national directoryof libraries.

CONSAL has also made positive contribution to thesuccessful implementation of regional projects.Special sessions were arranged for the Regional Post-Graduate Training Course for Science InformationSpecialists in Southeast Asia; the International SerialsData System in Southeast Asia (ISDS-SEA);International Standard Book Number (ISBN); theNational Libraries and Documentation CentreConsortium in Southeast Asia (NLDC-SEA),AGRIASIA and the Unesco Bibliography on MalayCulture Project and the National Library Group -Southeast Asia (NLG-SEA).

CONCLUSION

Considered overall, it is undeniable that CONSALis the most important library and informationregional organization in Southeast Asia. Its periodicconferences provide the forum for professionalinteraction in the field. CONSAL does not have apermanent secretariat or paid staff. It is a non-governmental organization and it does not comeunder the ambit of any national government withinthe region or any other regional organization.CONSAL does not have any formal links withUnesco, IFLA or other international organizations.CONSAL is a completely independent regional bodywhich functions under the provisions of itsConstitution.

Informally, CONSAL provides the occasion forSoutheast Asian librarians to make new friends andstrengthen old bonds of friendship, mutual respectand understanding. It overcomes racial, linguistic,religious and cultural barriers to create a platformfor successfully working together on national andregional projects in the library and information field.



REFERENCES

1. Lim Pui Huen. CONSAL : The first decade. In Proceedings of the Fifth Congress of Southeast Asian

Librarians, Kuala Lumpur, 24-29 May 1981.

2. Proceedings of the First Conference of Southeast Asian Librarians, Singapore, 14-16 August 1970.

3. Access to information : Proceedings of the Fifth Congress of Southeast Asian Librarians, Kuala Lumpur,24-29 May 1981.

4. The library in the information revolution: Proceedings of the Sixth Congress of Southeast Asian Librarians,Singapore, 30 May - 3 June, 1983.

5. Proceedings of the Seventh Congress of Southeast Asian Librarians, Manila, 15-21 February 1987.

6. Proceedings of the Eighth Congress of Southeast Asian Librarians, Jakarta, 11-14 June 1990.

7. Proceedings of the Ninth Congress of Southeast Asian Librarians, Bangkok, 2-7 May 1993 (CD-ROM).



APPENDIX

Congress of Southeast Asian Librarians Constitution Approvedby the Meeting of CONSAL IX Executive Board, held at

Bangkok, May 4, 1993

I. NAME

The name of the organization shall be theCongress of Southeast Asian Librarians(CONSAL).

II. OBJECTIVES

a. To establish and strengthen relations amonglibrarians, libraries, library schools, libraryassociations and related organizations in theregion.

b. To promote cooperation in the fields oflibrarianship, library and informationsciences, documentation, information andrelated activities in the region.

c. To cooperate with other regional andinternational organizations and institutionsin the fields of librarianship, library andinformation sciences, documentation,information and related activities.

in . MEMBERSHIP

Membership shall be opened only to institutionsand individuals within the member countriesin Southeast Asia.

a. Categories of membershipThere shall be three categories ofmembership; namely National, Associateand Honorary membership:

i) National membership shall be confined to:a) the national library associationb) the national library

ii) Associate membership shalkl be opened to:a) libraries and related organizationsb) individuals interested in the objectives

of CONSAL.

Note: Southeast Asia shall consist of countries withinthe geographical region.

iii) Honorary membership shall be conferredto individuals who have made outstandingcontributions to CONSAL.

b. Admission of membershipi) All applications for National membership

and Associate membership shall besubmitted and approved by the ExecutiveBoard

ii) Honorary membership shall be conferredby the incumbent Executive Board

c. Privileges and Responsibilities of Members.

a) Privilegesi) Members of all categories shall receive

CONSALL Newsletter and otherinformation materials

ii) Only the National members have theprivilege to vote

b) Responsibilities

i) All members are required to uphold theCONSAL Constitution

ii) All members shall make efforts toparticipate in and contribute to allCONSAL activities

iii)National members shall be responsiblefor the input to CONSAL Newsletters



IV. CONSAL EXECUTIVE BOARD

a. Composition

i) The Executive Board shall comprise thefollowing office-bearers who shall beNational members of the host country:ChairmanVice - ChairmanSecretaryTreasurer and

ii) Three National members from eachmember country other than the hostcountry.

b. Appointment

i) The Chairman shall be appointed by andfrom among the three National membersof the host country.

ii) Other office-bearers shall be appointedby the Chairman in consultation with theNational Library Association of the hostcountry.

iii)National members to the ExecutiveBoard shall be represented as follows:

a) two shall be represented by the NationalLibrary Association, and

b) One Shall be represented by the NationalLibrary In the absence of a NationalLibrary, all three National members shallbe represented by the National LibraryAssociation

c. Functions

i) To implement the resolutions adoptedat the previous General Conference ofCONSAL

ii) To maintain the official records ofCONSAL and transmit them to thesucceeding Executive Board

iii)To set up committees as deemednecessary

iv)To undertake other activities inconformity with the objectives ofCONSAL

v) To delegate to the next host country theorganization of the general conference

vi)To prioritize recommendations andresolutions presented by the succeedingExecutive Board

d. Meetings

i) The Executive Board shall meet at leastonce in three years during its term ofoffice

ii) The presence of at least four membercountries ot the Executive Board shalconstitute a quorum

iii)The minutes of the meeting of theExecutive Board shall take effect afterthey have been formally endorsed byrepresentatives of member countries tothe Executive Board.

e. Powers

The Executive Board shall be authorizedto negotiate and receive gifts, bequests andsubventions directly from internationalorganization, governments, public andprivate institutions, associations andindividuals.

f. Finance

i) the Executive Board shall maintain aBank Account in the host country underthe name of CONSAL.

ii) All cheques drawn on the Account shallbe signed by the Treasurer andcountersigned by the chairman or ViceChairman of the Executive Board.



V. GENERAL CONFERENCE

a. CONSAL shall convene a GeneralConference at least once every three yearsin each member country by rotation. Theagenda of the last session shall include :i) the Report of the Current Executive

Board activities and Statement ofAccount;

ii) consideration and adoption of theresolutions and recommendations of thecurrent CONSAL conference;

iii)consideration of amendments to theConstitution or other matterscommunicated in writing to the currentExecutive Board;

iv) determination of the host countries forthe succedding General Conferences ofCONSAL;

b. The General Conference of CONSAL shallinclude library issues as may be determinedby the presiding Executive Board

c. At least nine months notice shall be givenbefore convening the General Conferenceof CONSAL

VI. VOTING DURING THE GENERALCONFERENCE

a. At Executive Board Meeting

i) Each member country on the ExecutiveBoard shall have one vote

ii) In the event of a tie, the chairman shallhave in addition a casting vote.

b. At General Conference

Each member country shall have threevotes, two of which shall be cast by thereprensentative/s of the National LibraryAssociation and one by the NationalLibrary. In the absence of a NationalLibrary, all three votes shall be cast by therepresentative/s of the National LibraryAssociation.

c. Voting at the Executive Board Meeting orat the General Conference shall be by ashow of hands unless a secret ballotis demanded by the meeting.

VII. PROFESSIONAL AFFILIATION

CONSAL may be affiliated with

i) regional as well as international libraryassociations.

ii) any other association/organization asdetermined by the Executive Board ofCONSAL.

VIII. AMENDMENTS

a. Amendments to the Constitution shall beproposed by the National Members.

b. Proposals for amendments to theConstitution shall be submitted to theSecretary of the Executive Board at leastsix months before the next GeneralConference of CONSAL. The draft textshall be circulated by the Secretary to thenational library association



IX. INTERPRETATIONS

a. The English text of this Constitution shallbe regarded as authoritative

b. Any question or dispute concerning the in-terpretation of the constitution shall be re-solved by CONSAL at the Executive BoardMeeting

Endorsed by the following official delegates

Signed,(Haji Abdullah Haji Tahir)President, Brunei Library Association

Signed(Mr. Sukarman Kartosedono)President, Indonesian Library Association

Signed.(Mrs Mariam Abdul Kadir)for Library Association of Malaysia

Signed.(Attn. Antonio M. Santos)President, Philippines Libraians Associa-tion, Inc.

Signed.(Mr. R. Ramachandran)President, Library Association of Singapore

Signed(Kyunying Maenmas Chavalit)President, Thai Library Association

Bangkok, May 4, 1993



PETA SEBAGAI SATU SUMBER RUJUKANoleh:

ABDUL RASID MOHD, DAHALAN *

ABSTRACT

This article briefly describes the importance of maps as a reference material. To fulfill Us role as aNational Reference Centre, the National Library of Malaysia needs to develop a comprehensive Malaysianapublications which includes map as an important reference material. To many people especially to econo-mists and armed forces personnel, map is a useful tool for research work and as a guideline for militaryoperations respectively. Librarian handling maps need to have specialized knowledge on types of maps,rules and procedures of using maps.

PENGENALAN

erkhidmatan rujukan merupakan intisarikepada perkhidmatan perpustakaan.

Perpustakaan Negara Malaysia merupakan PusatRujukan Kebangsaan melalui pembinaan suatukoleksi negara yang lengkap dan menyeluruh bagibahan-bahan yang diterbitkan di Malaysia. Antarabahan rujukan yang telah disediakan ialah peta.

Peta khususnya peta topografi yang mempunyaiskala, simbol-simbol dengan saiz dan bentuk, warna-warna dan tanda lazim dapat memberi banyakmaklumat dengan tepat mengenai rupa bentuk mukabumi sesuatu tempat atau daerah. Peta juga lazimnyadigunakan sebagai panduan petunjuk arah. Bagianggota keselamatan peta merupakan alat pentingbagi menggerakkan sesuatu operasi. Ahli-ahliekonomi dan perancang negara, peta digunakansebagai alat bantu penyelidikan, perancangan danperkiraan kos perbelanjaan sesuatu projekpembangunan negara.

DEFINISI

Peta: Peta ertinya apa-apa caramengambarkan permukaan bumi ataurupamuka dalam tanah dengan garisan-garisan, warna-warna, simbul-simbuldan nama-nama pada kertas, plastik,kain atau benda-benda lain.

Peta Bahasa: Peta yang mengambarkan daerahbahasa-bahasa tertentu digunakan.

Peta Bumi: Peta yang khusus menunjukkan tanah(gunung, sungai dll)

Peta Kontur: Peta yang dilukis dengan garisan-garisan kontur.

Peta laut: Peta khusus menunjukkan laut (pulau-pulau, aliran ombak dll)

Petatopo: Peta lengkap sesuatu tempat (yangmenunjukkan bandar, jalan dll)

Peta adalah suatu lukisan berskala yangmengambarkan kedudukan Sesebuah negara melaluirupabentuk gunung, sungai, daratan, laut, gariskontur, garis sempadan, jalan raya, jenis tumbuhan/tanaman, kegiatan ekonomi dan sebagainya denganmenggunakan simbol-simbol dan warna-warna.

KOLEKSI PETA

Peta merupakan suatu bahan cetak dan ianya tertaklukkepada Penyerahan di bawah Akta Penyerahan BahanPerpustakaan 1986. Sehingga kini sebanyak 2,000judul peta telah diperolehi dan disimpan sebagaiKoleksi Negara dan sebahagian lagi terdapat diBahagian Malaysiana Mono. Perkhidmatan rujukanpeta di Perpustakaan Negara telah dimulakan padatahun 1985. Seorang pengguna boleh mengesan petayang diperlukan melalui VTLS, Contoh yangditunjukkan seperti berikut:

Pustakawan Pusat Penyerahan Negara, Perpustakaan Negara Malaysia



Contoh 1:

NO. PANGGILAN :BDN. KOPERAT :

JUDUL :EDISI :

DATA.MAT :TMPR1N :

KOLEKSI :SIRI :

NO. BAHAN AV :

912.595112DPNPtMalaysia, Direktorat Pemetaan NegaraGurun [peta]/Direktorat Pemetaan Negara, MalaysiaEdisi 1-PPNMSkala 1:50,000; Unj. Bentukbenar Serong DitepatiKuala Lumpur: Direktorat Pemetaan Negara, 19871 peta: wrn; 90x70cm(Siri L7030; lembar 3367)Pt 459, Pt 460

Contoh 2:

NO.PANGGILAN :BDN.KOPERAT :

JUDUL :EDISI :

DATA.MAT :INPR1NT :LOKASI :

912.595112Malaysia, Jabatanarah Pemetaan NegaraChukaiEdisi 3-PPNMSekil 1: 63,360. Siri L7010, Syit 73Kuala Lumpur, 1973peta bwn. diatas syit 89x55sm

Contoh 3:

NO.PANGGILAN :BDN. KOPERAT :

JUDUL :DATA.MAT :INPRINT :LOKASI :

912.595112Malaysia, Jabatanarah Pemetaan NegaraPeta hitungan-batu jalanraya TerengganuSkel 1: 760,320 atau 1 inci ke 12 batu. Cetakan 2-PPNKuala Lumpur, 1975peta 37x46sm

Contoh 4:

NO.PANGGILAN :BDN.KOPERAT :

JUDUL :EDISI :

DATA.MAT :1NPRJNT :LOKASI :SIRI :

Contoh 5:

NO.PANGGILAN :JUDUL :

915.95118 MAC mMalacca map and guide

912.595112 DPN PtMalaysia, Direktorat Pemetaan NegaraJitra [peta]/Pengarah Pemetaan Negara, MalaysiaCetakan 1 - PPNMSkala 1:50,000(Kuala Lumpur): Direktorat Pemetaan Negara, 19871 peta: wrn; 99x70cm(Siri L7030; lembar 3369)



INPRINT :

LOKASI :PKT, PEMBACA :

Contoh 6:

NO.PANGGILAN :JUDUL :EDISI :

DATA.MAT :INPRINT :

LOKASI :SIRI :

(Kuala Lumpur): Perbadanan Kemajuan PelanconganMalaysia, (1985)1 folder: col. ill.;22cmIntended audience: General

912.595115 AMP PtAmpang [map]Edition 1Scale 1:63,360; Cassini proj.(Kuala Lumpur): D. Survey, Wor office and Air

Ministry 19571 map: col.: 72x51cm(G.S.G.S.46590; sheet 3B/16)

JENIS-JENIS PETA

Bagi memudahkan penyelenggaraan peta-peta yang diterima, perlu kita mengenali peta-petatersebut melalui jenis-jenisnya seperti berikut:

a) Peta Negeri (Politikal)b) Peta Bandarc) Peta Panduan Jaland) Peta Topografie) Peta Laporan1) Peta Geologig) Peta Penggunaan Tanahh) Peta Haidrografi1) Peta Pelancongan

DIREKTORAT PEMETAAN NEGARA

Direktorat Pemetaan Negara Malaysia adalah merupakan sebuah agensi kerajaan yang ungguldiberi kuasa mengawal dan menerbitkan peta-peta dinegara ini. Pada amnya peta-peta keluaranDirektorat ini terdiri dari dua katagori iaitu:

i) Peta Terhadii) Peta Tidak Terhad

Sebarang penerbitan berbentuk peta perlu mendapat kebenaran bertulis daripada PengarahPemetaan Negara. Peta-peta terhad adalah peta topografi sebahagian besarnya untuk kegunaanAngkatan Tentera dan Polis DiRaja Malaysia. Walau bagaimanapun peta-peta tersebut diperlukanjuga untuk kegunaan perancang projek-projek pembangunan negara.

Manakala peta-peta Tidak Terhad pula seperti peta negeri, peta jalanraya dan sebagainya adalahpeta-peta yang mudah didapati.



Jenis Peta Penerbit

Peta NegeriPeta BandarPeta MalaysiaPeta Hitungan KilometerPeta GeologiPeta Penggunaan Tanah}Peta Taburan Pertanian}Peta Kaji CuacaPeta Waktu Berbuka dan ImsakPeta PelanconganPeta Jalanraya

Pejabat Jualan Peta DPNWisma Persekutuan, Jalan HishamuddinWisma Ukur, Jalan Semarak

Jabatan GeologiJabatan PertanianJabatan PertanianJabatan KajicuacaPusat IslamAgensi PelanconganKedai Buku/Syarikat-syarikat Minyak

Peta-peta yang diterbitkan oleh Direktorat Pemetaan Negara adalah peta-peta bersiri seperti berikut:

Peta Siri Skala Pindaan

Peta Am 120813071501 JOG(Udara)1501 JOG(darat)TPCONCL 4010

1:2.000.0001:780,0001:280,0001:250,0001:500,0001:1,000.0001:500.000

Julai 87Julai 88Jan 88Jan 87Julai 92Julai 92Julai 92

Peta TopografiSemenanjung Malaysia

L 7010L 7030L 808L 8010L 905

1:63,3601:50,0001:10,0001:25,0001:3,000-12,500

Julai 92Julai 92Jan 91Okt 87Julai 92

Peta TopografiSabah & Sarawak

T 735T 834T 93IT 738 (Sarawak)T 738(Sabah)

1:50,0001:25,0001:3,000-12,5001:50,0001:50,000

Julai 92Julai 91April 90Jun 86Jan 91

Peta Rampaian Peta Negeri Jenis A PelbagaiPeta Negeri Jenis B PelbagaiPeta Negeri Jenis C PelbagaiPeta Ortofoto 1:5,000Peta Bandar Rampaian PelbagaiRampaian 37 1:500,000Rampaian 45 1:760,000Rampaian 81 1:500,000Rampaian 96 1:1,000.000Rampaian 97 1:1,500.000Peta Hitungan Kilometer PelbagaiPeta Laporan Malaysia 1:4,500.000Peta Laporan Sabah 1:1,250,000Rampaian 82 1:10,000Rampaian 134 1:7.000.000Rampaian 135 1:2,000,000

Jan 91Jan 91Jan 91Jun 86Julai 91Jun 86Okt 88Jan 91Jun 88Jun 88Julai 89Julai 92Jan 87April 87Okt 88Jan 90



PETA PIAWAIAN BERSIRI TOPOGRAFI

a) Semenanjung Malaysia

Siri: L 7010L 7030L 808L 8010L 905

b) Sabah & Sarawak

Siri: T 735T 834T 931T 738 (Sarawak)T 738(Sabah)

Unsur-unsur Siri Peta (Sila lihat lampiran A)

Regional Area Skala Sub-Regional Area Angka Kawalan/turutan

LLLLLTTTT

778897897

000003333

30810554I8

Unsur KeDua Mengikut Skala

Kod Kumpulan Skala

1 1:5,000,000 dan lebih kecil

2 1:2,000,000 hingga 1:5,000,000

3 1:510,000 hingga 1:2,000,000

4 1:255,000 hingga 1:510,000

5 1:150,000 hingga 1:255,000

6 1:70,000 hingga 1:150,000

7 1:35,000 hingga 1:70,000

8 1:35,000 dan lebih besar

9 Peta Bandar



CARA MENYIMPAN PETA DANKEMUDAHAN RUJUKAN

Peta-peta terdiri daripada berbagai jenis. Oleh yangdemikian seseorang pegawai yang mengendalikanperkhidmatan rujukan peta perlu mengenalpasti danmengidentitikan setiap helaian peta. Sehubungandengan itu perkara berikut adalah diperlukan:

a) Katalog Peta PPNM No. 2

Katalog Peta PPNM No. 2 yang telah diterbitkanoleh Direktorat Pemetaan Negara pada tahun1986. Ia merupakan panduan utamamengenalpasti peta-peta yang diterbitkan olehDirektorat tersebut. Ia digunakan sebagai indeksuntuk peta-peta bersiri bagi menentukanlambaran keluaran, edisi, tahun diterbitkan dansebagainya. Maklumat dalam katalog peta iniperlu dikemaskinikan dari masa ke semasamengikut arahan yang dikirimkan oleh KetuaPengarah Ukur dan Pemetaan Negara.

b) Kabinet Khas Menyimpan Peta

Terdapat dua jenis kabinet yang biasa digunakanuntuk menyimpan iaitu Kabinet Besi Tegak,Kabinet Besi Mendatar. Kabinet besi tegakdigunakan untuk menyimpan peta-peta yangdigantung menggunakan 'map-strip'. Ini amatsesuai bagi menyimpan koleksi peta denganjumlah yang banyak. Kabinet besi mendatarsesuai untuk koleksi peta yang sedikit dengancara meletakkan peta-peta tersebut di dalamdrower (lihat lampiran B).

c) Pengasingan dan Penyusunan Peta

Peta-peta yang diperolehi dan telah dikatalog,perlu dibuat pengasingan diantara peta Terhaddan Tidak Terhad. Pengasingan juga perlu dibuatmengikut jenis dan siri peta-peta tersebut.Pengasingan juga perlu dibuat mengikut jenisdan siri peta-peta tersebut. Kemudian peta-petatersebut disusun mengikut turutan nombor siri.Gunakan 'map-strip' untuk membolehkan peta-peta tersebut digantung di dalam kabinet. Bagimemudahkan kerja-kerja pengesanan peta untuktujuan rujukan adalah dicadangkan setiap satukabinet peta hanya mengandungi danmenyimpan satu siri peta sahaja.

d) Peraturan Merujuk Peta Terhad

Peta-peta Terhad adalah merupakan peta-petatopografi yang diterap daripada gambar udarayang mengandungi butir-butir lengkap di atasnyadengan mempunyai skala yang tepat. Dengandemikian bagi menjaga sebahagian daripadarahsia kerajaan khususnya dari segi keselamatannegara, para penyelidik dan mereka yangmembuat rujukan perlu dibuat tapisan. Merekadiperlu mengisi borang yang disediakanmengandungi butir-butir peribadi, status dantujuan merujuk kepada peta-peta Terhad.Mereka dibenarkan melihat dan mengambilmaklumat secara lukisan lakar dan tidakdibenarkan membuat salinan fotokopi. Nama-nama mereka yang membuat rujukan perludihantar kepada Pengarah Pemetaan Negara.

Sebagai menjelaskan lagi jenis-jenis petatopografi bersiri, sila lihat lampiran yangdisertakan.



LAMPIRAN A



LAMPIRAN B

5. KABINET BESI TEGAK

UNTUK FAIL PELAN

Ukuran Kabinet :

1340mm x 895mm x 508mm



PETA TOPOGRAFI SIRI L7010SKALA 1:63 360



PETA TOPOGRAFI SIRI L 7030SKALA 1:50 000



PETA BANDAR SIRI L 905PELBAGAI SKALA 1:3 000-1:12 500



PETA TOPOGRAFI SABAH & SARAWAKSIRI T735 SKALA 1:50000



PEMBENTUKAN IMEJ PUSTAKAWANDAN PENGANJAKKAN PARADIGMA:

PERTEMBUNGAN DI ANTARAWARISAN NILAI TRADISI DAN WAWASAN

SEJAGAT

oleh:

HJ. MOHD. SALLEH IDROS *

ABSTRACT

The library profession is al a crossroad They are in dilemma as to whether to uphold traditional valuesor emphasize on customer service in the provision of library services. User demands have dictated ashift in conventional strategies that are passive and reactive, to those that are proactive. Has the libraryprofession equipped itself with the requisite skills in order to be able to make the necessary paradigmshifts? Does the image of librarians need to be enhanced ? Does the image building begin with a publicrelations approach? The answers need to be formed through the analysis of the issues and the rolelibrarians should play in the provision of library services.

MUKADDIMAH

i dalam sebuah makalah yang terbit di BeritaHarian berjudul "Merenung masa depan

perpustakaan', yang ditulis oleh Sdr. Ramli AbdulSamad, secara terang dan jelas beliau telahrnenyingkap tentang dilema dan kegawatan yangdihadapi oleh para profesion Pustakawan di Malaysia.

"Dalam profesion ikhtisas di Malaysia, Pustakawantidak begitu menonjol. Profesion seperti doktor,peguam, akauntan, pemaju, ahli perniagaan, misalnyalebih dikenali umum, mengapa?".1

Walau apapun tanggapan yang diberikan oleh umum,persoalan ini seolah-olah mencabar dan menjadi satu'amaran awal' kepada pencinta kerjaya pustakawanbahawa disebalik telah wujud seiringan zamandengan profesion-profesion lain, ia masih belumberupaya menukar imejnya dikaca mata masyarakat.

Bagi memperkuatkan hujah-hujah dan keyakinanmengenai masa depan profesion ini satuperbincangan telah diadakan di Universiti PertanianMalaysia pada 8 April 1994, untuk melahirkanrintihan, pandangan dan keluhan yang menimpaprofesion pustakawan.

APAKAH SEBENARNYA ISU YANG BOLEHSAMA-SAMA KITA JADIKAN IKTIBAR?

Tuan Syed Salim Agha, Ketua Pustakawan,Perpustakaan Universiti Pertanian Malaysia di dalamkertas kerjanya bertajuk "touching from a distance :marketing the library and image building"menyingkap persoalan yang lebih kurang menyetujuidengan ratapan-ratapan di atas.

"After making some general observations on thelibrary and information scene it is pointed out thatlibrarians seem to be out of touch with reality as is

Pustakawan Kajian/Ketua Bahagian Rujukan & Perkhidmatan Pembaca Perpustakaan, Perpustakaan Tun Abdul Razak, ITM



proven by their reactive, passive and traditionalisticapproach to professional practice. Libraries need toinject relevency, dynamism and proactivity in theiractivities. In view of technological developments,changes in user needs and demands, competingservices and other factors, librarians need a paradigmshift. Failure to do so could result either in the demiseof the profession or a downgrading of it".2

Adakah titik tolak persoalan di atas timbul berkaitrapat dengan isu pembinaan imej pustakawan itusendiri?. Benarkah kenyataan yang boleh menyokongpendapat umum bahawa jika sesuatu kerjaya itumempunyai kesan positif ke atas masyarakat,kedudukannya juga akan sama-sama diiktiraf kemercu kejayaan?. Jika benar sangkaan itu,bagaimanakah tatacara untuk membantu menaikkanimej profesion pustakawan?.

PERLUKAH KITA KEPADA DERUAN ARUSANJAKKAN (PERUBAHAN) PARADIGMA?

Jika ditinjau dari segi perspektif sejarah dalamperubahan masyarakat global, trend atau petandayang dilalui tidak dapat disekat atau dibendung samasekali. Perubahan menjadi semacam perludisebabkan sesuatu perlakuan atau tatacara lama yangdiamalkan sudah tidak dapat mengatasi masalah baruyang timbul. Peraturan baru dan cara berfikir secaramutakhir berleluasa, dan ini berlaku bukan sahajadalam bidang industri, sektor kerajaan, bidang sains,ekonomi, malahan juga bidang kepustakawanan.Deruan arus deras anjakkan paradigma seolah-olahtidak dapat dipatahkan lagi, dan akan membudayauntuk sekian waktunya.

Adakah 'amaran awal' ini masih dianggap belumbertepatan dengan waktunya bertindak untukmenangani sesuatu perubahan?. Sudah menjadi suatumacam kebiasaan sikap 'alah bisa tegal biasa'dipraktikkan oleh para pencinta kerjaya ini. Pokokpangkalnya sekarang mahukan perubahan atautidak?. Jika masih menunggu 'itu atau ini' sudah,lupakan sahaja!.

Boleh dikatakan sesetengah, mungkin kebanyakandaripada Pustakawan/Pegawai/Kakitangan yangmendokong kerjaya ini masakini masih terlalu taksubmemperincikan atau terlalu mempertahankanperlakuan-perlakuan atau teknik-teknik 'proses kerja'

daripada meneroka bidang baru dalam 'tatacaraperkhidrnatan', sehingga mereka lupa bahawa setiapbahan atau sumber maklumat yang disediakansebenarnya adalah untuk kepentingan pengguna. Kitamasih tidak habis-habis mempertahankan peranantradisi untuk menentukan bahawa setiap perolehanbahan atau mengkatalog, mengindeks atau mengkelasbahan hendaklah mengikut sesuatu kaedah yangstandard. Akibatnya terlalu banyak masa dihabiskanuntuk membicarakan soal-soal "rhetoric" yangkesudahannya tidak membawa faedah kepadakemanfaatan pengguna amnya.

Memanglah tidak dapat disangkal bahawa penentuansesuatu proses atau teknik itu adalah hak mutlak ataugaris pemisah untuk menentukan seseorang itudigelar pustakawan profesional atau tidak, keranaboleh dikatakan separuh daripada masa pendidikanseseorang pustakawan diuruskan ke arahmempelajari proses-proses atau teknik-teknikmenguruskan Sesebuah perpustakaan. Apa yang sayaingin ketengahkan di sini ialah: disamping terlalutaksub bergelut bertungkus-lumus untuk menegakkanteknik 'memproses', janganlan abaikantanggungjawab perkhidmatan kita kepada pengguna: iaitu 'elemen' penting yang boleh mencorakkan arus'survival' kita pustakawan untuk menanganiwawasan di masa hadapan.

SITUASI MASA KINI :PERKEMBANGAN MAKLUMAT

Susan La Forte3 secara terus terang telah menyatakanbahawa peranan sesetengah pustakawan adalahterlalu konvensional dan pasif dan jarang-jarangmencari pendekatan untuk mengetahui sebenarnyadiperlukan oleh pengguna?. Terlalu banyakmaklumat yang terbiar atau tersorok di celah-celahrak atau ribuan helaian muka surat buku. Suatupengolahan atau 'repackaging' perlu diketemukanuntuk menghuraikan segala permasalahan carianyang tersimpul akibat fenomena "ledakan maklumat"yang membanjiri pasaran penerbitan dalam berbagaimedium dan format. Dengan perkataan lain, imejperpustakaan masih lagi tertumpu kepadaperlumbaan untuk pembinaan koleksi dan terlaluberbangga dengan jumlah koleksi dan sistemkonvensional yang ada tanpa sedikitpun memikirkan/tumpuan kepada kehendak atau kepuasan pelanggan.



Dalam menghadapi cabaran Wawasan 2020 sikap danperanan Pustakawan perlu diubah. Masyarakat 2020dijangka merupakan masyarakat industri yangberteknologi tinggi dan maju. Justeru itu,Pustakawan perlu menyesuaikan perkhidmatanmereka dengan masyarakat yang berilmu, penuhdengan kepakaran, kemahiran apalagiberketerampilan dalam semua bidang. Mereka tahuakan kepentingan maklumat sebagai komoditi danbergerak secara aktif dan peka dengan perkembanganmaklumat dan teknologi maklumat. Menjelang 2020,dijangka perubahan peranan mendadak akan terpaksadipikul oleh Pustakawan, untuk menentukan'survival' dalam profesion mereka, seiring denganprofesion-profesion lain.

MENGAPA IMEJ PUSTAKAWAN PERLUDITINGKATKAN?

Warga perpustakaan perlu mengetahui bahawamereka memainkan peranan penting untukmemastikan masyarakat (pengguna) yangmengunjungi perpustakaan mendapat layanan dankepuasan yang diperlukan. Sebagai Pustakawan, kitaperlu mengenai siapa pengguna, kehendak dankeperluan maklumat mereka. Analisis keperluanpengguna hendaklah dikenalpasti dari masa kesemasa untuk mengetahuinya. Hanya denganperubahan peranan sikap dan Semangat baru sahajaimej pustakawan dapat dipertingkatkan dan tidakstereotype sekaligus perpustakaan tidak dicap sebagai'gajah putih' yang tidak memberi kemanfaatankepada kewujudan organisasi.

Seperti yang kita sedia maklum, Sesebuahperpustakaan lazimnya menawarkan 3 cabangperkhidrnatan utama, iaitu Pengurusan (Pentadbiran),Perkhidmatan Sokongan (Teknikal), danPerkhidmatan Langsung kepada Pengguna.Perkhidmatan teknikal terdiri daripada aspek-aspekperolehan bahan, pengkatalogan dan pengkelasan,perolehan terbitan bersiri dan proses-proses lain yangberkaitan. Perkhidmatan kepada pengguna terdiridaripada Bahagian Rujukan dan Bahagian Sirkulasi.Manakala Perkhidmatan Pengurusan selain daripadabertanggungjawab ke atas perjalanan pentadbiranperpustakaan harian juga secara langsung terlibatdengan perhubungan awam.

Ketiga-tiga cabang perkhidmatan utama di atas salingkait-mengait kerana mereka sama-sama memainkanperanan menjaga imej perpustakaan dankeberkesanan organisasi secara keseluruhannya, Imejmerupakan satu tanggapan atau pandangan individu/kumpulan terhadap seseorang atau organisasi. Imejdibentuk melalui komunikasi masa, komunikasi(personal atau interpersonal) serta pengalamanseseorang.

Dalam mengendalikan perkhidmatan kepadapengguna dan perhubungan dengan awam, imejmemainkan peranan penting kerana bukan sahaja iamencerminkan buruk-baiknya perhubunganpustakawan dengan pengguna, sekaligus juga imejkorporat tentang keberkesanan perkhidmatan kepadaorganisasi.

Imej perpustakaan boleh dilihat sebagai positif ataunegatif. Imej yang negatif akan membawa kesanyang negatif atau buruk terhadap kakitangan danperpustakaan itu sendiri. Perpustakaan yangmenyedia dan memberi perkhidmatan kepadamasyarakat perlu mempunyai imej yang baik. Iabukan sahaja dihakimi oleh masyarakat, malahanimej perpustakaan juga bergantung kepada persepsi(tanggapan) yang diberi oleh pihak korporatmengenai keberkesanan perkhidmatan yangdiberikan. Sehubungan dengan itu adalah amat perlumemastikan bahawa setiap usaha untukmempertingkatkan imej yang baik dan positif diberiwahana yang paling utama. Sedaya upaya kitahendaklah memastikan bahawa imej positif yangtelah ditingkatkan itu berkekalan juga terusberkesinambungan untuk menjamin sokonganberterusan daripada masyarakat pengguna, lebih-lebih lagi organisasi (korporat) yang bukan sahajamenentukan tanggapan mereka tentang kita bahkanakan mewarnakan 'survivality' kita di dalamorganisasi.

PERLUNYA PERHUBUNGANAWAM DI PERPUSTAKAAN4

Sebagaimana aspek-aspek pengurusan yang lainseperti perancangan, pengendalian, belanjawan dansebagainya, aspek perhubungan awam perlu diberiperhatian serius di perpustakaan. Apa tidaknya?. Jika



diberi salah pengertian, kelalaian atau diabaikan,tidak dapat tiada status Pustakawan dan perpustakaanakan diletakkan di tahap yang begitu rendah. Ini akanmengakibatkan warga perpustakaan/pustakawanmenjadi satu kelompok (Bahagian) yang tidakpenting di dalam arus perkembangan danpembangunan organisasi (korporat). Situasi ini perludiubah yang mana mulai dari sekarang imejPustakawan bukan sahaja sebagai 'Provider ofInformation' bahkan juga agen perubahan yangmendukung cita-cita 'global in thought and outlook'sebagai wawasan sejagat. Dengan mengetahuikepentingan perhubungan awam danmengamalkannya kepada pengguna dan pengurusankorporat, sudah tentu kita akan memberi impakkepada pentadbiran dan pengurusan pihak atasan.

Sebagai pustakawan kita perlu mengamalkan konsepPR untuk membuktikan kewujudan kita sentiasadisedari dan memberi kesan kepada pihak pengurusandan pengguna. Melalui amalan perhubungan awamkita akan rnewujudkan identiti yang baik dan positifuntuk memuaskan semua pihak yang berminatdengan perkhidmatan perpustakaan. Ini bolehdilakukan umpamanya dengan memberiperkhidmatan yang terkini, cepat, berkesan sertacanggih. Koleksi bahan yang disediakan seboleh-bolehnya hendaklah terkini dan menepati kehendakpengguna. Komunikasi dua hala dan jalinan harmoniperlu dilakukan oleh perpustakaan untuk memastikanapa yang ingin disampaikan difahami oleh semualapisan, baik pengguna walaupun pihak atasan,bawahan atau rakan sekerja. Pendedahan aktifpustakawan di dalam mesyuarat-mesyuarat, majlis-majlis perbincangan, bengkel-bengkel ataupun dialogboleh juga penukar peranan, apalagi jika setiapperhubungan atau pertemuan yang sedia terjalin dapatmembuahkan 'personal contact' didalam erti katayang sebenarnya.

Selain daripada berkomunikasi secara bersemukadengan pengguna, orang atasan, bawahan atau rakansekerja (top-down, bottom-up communication),sebagai professional kita juga perlu memastikan kitaboleh berkomunikasi secara bertulis denganmengunakan bahasa dan protokol yang betul. Inipenting kerana setiap surat, memo atau penerbitanyang dihasilkan oleh seseorang warga perpustakaanitu secara tidak langsung akan mewakili

perpustakaan. Setiap penulis dan juga jurucakaphendaklah sentiasa berhati-hati terutama kepadapenerima, pendengar atau pembaca surat sertapenerbitan tersebut. Surat yang ditulis hendaklahmenggunakan format dan perujuk yang betul. Buletinyang diadakan mestilah menggunakan bahasa yangpositif, untuk menggalakkan dan rnewujudkansuasana yang harmoni dan perkara yang benar-benarberlaku. Laporan tahunan, buku panduan ataupunsetiap persembahan yang dihasilkan hendaklahstandard dan berkualiti jika boleh hendaklahmenepati garis panduan seperti yang dihasilkan olehBahagian-bahagian lain yang terkemuka. Justeru ituuntuk mencapai tujuan di atas, sama-samalah kitamemastikan bahawa kita tahu akan teknik-teknik dankaedah-kaedah sesuai yang boleh digunakan untuksetiap jenis komunikasi dalam agenda untukmemantapkan lagi perhubungan awam kita.

PERANAN SEBENARPUSTAKAWAN MASAKINI

Kebanyakan daripada pustakawan masakini, adalahdalam era persimpangan jalan atau pertembungannilai, budaya, mahupun paradigma. Pustakawanmasakini seolah-olah masih meraba-raba tercari-cariapakah peranan sebenar yang patut dimainkan dalamzaman peralihan abad ke-21 ini untuk meniti ke arus2020. Apakah profesion Pustakawan mampumenangani arus perubahan di atas dan sudahkah kitabersedia dalam semua bentuk bukan sahaja disegiteknologi malahan perubahan sikap dan paradigma?.

Sebenarnya agak 'liat' juga kepada sesetengahdaripada Pustakawan untuk menangani perubahanterutama apabila kebanyakan daripada kita masihtidak dapat lari daripada mewarisi tradisi-tradisipendidikan dan pengalaman kerja tahun-tahun 60andan 70an. Bagaimanapun tidak ada perkara yangmustahil boleh dilakukan, yang utamanya kita mestisama-sama sanggup berkorban demi untuk kebaikandan kesejahteraan sejagat, khususnya pengguna,organisasi (korporat), kakitangan sokongan,mahupun rakan sejawat.

Saya amat tertarik membaca makalah 'Dari MejaPengarah ITM' yang terbit didalam 'Berita ITM' Bil.85 (Mei 1994) mengenai Pemimpin Perubahan.



"Perubahan yang memberi kesan kepada halatujuialah perubahan yang ditangani secara sedar dansistematik. Dalam usaha tersebut, antara pelakukritikal selain daripada arkitek perubahan ialahpemimpin perubahan ..."- Pengarah ITM5 -

Untuk sampai ke tuju hala tersebut, apakahsebenarnya peranan yang boleh dimainkan olehPustakawan?. Beberapa ciri atau kriteria patutdirenungi dan difikirkan bersama untuk mendukungcita-cita murni bagi membuahkan konsepPustakawan berwibawa iaitu:-

1. Kebolehan Mengurus

- Mengetahui Objektif dan tujuan Bahagian

- Tahu peranan dan kepentingan Bahagianterutamanya kepada pengguna

Tahu selok-belok pentadbiran dan pengurusanapa yang perlu dilakukan dan apa yang ingindicapai

Mengetahui bentuk/lokasi bahan, samadabercetak, bahan CD atau pangkalan data yangboleh diakses oleh pengguna

Menyelaraskan pencarian maklumat di ataskaedah tradisional berbanding kaedah baruberteknologi maklumat

Peka dengan perkembangan maklumat/bidangyang dikehendaki pengguna

Pandai merancang secara strategik untukmembawa perkembangan/kemajuan Bahagian

Mcngutamakan kualiti dan produktivitididalam tugas

Tahu mengurus kakitangan danberketerampilan dengan selok-belokberorganisasi

Peka dengan pengurusan masa.

2. Kebolehan Berkomunikasi dan Mempromosi

Komunikasi berkesan merupakan aset pentingkepada semua pustakawan

Komunikasi yang baik boleh membantu danmentafsir kehendak pengguna yang berbeza

Penguasaan bahasa yang baik dan bersopansantun

Mempunyai kemahiran dan kebolehanberdamping dengan pengguna

Senang berurusan dan senang bermesradengan pengguna

Kebolehan berkomunikasi secara semuka dan'interpersonal1

Kebolehan mempromosi produk danperkhidmatan

3. Berpengetahuan Luas dan Berwawasan

Mengetahui kemajuan dan perkembangansemasa dalam bidang yang berkaitan

Sentiasa peka dengan teknologi baru sepertipangkalan data, IT dan maklumat-maklumatmutakhir yang boleh diakses oleh pengguna

Berketerampilan, jika tidak pun mahir untukmengendalikan teknologi-teknologi terkini

Bijak menganalisis bidang/perkara yangditanya dan boleh mengaitkan dengan sumber-sumber asas yang boleh dirujuk

Perlu mengetahui punca mendapatkan sesuatumaklumat dan menimbangkan alternatif-alternatif lain

Berpandangan jauh, bijak merancang, dan adasifat keterbukaan.



4, Sikap Saling Membantu

Saling berhadapan dengan pengguna dan sediamemahami kerenah mereka

Berhemah dan sabar mengendalikan kehendakpengguna

Rajin, suka menolong dan sentiasa berusahamemenuhi kehendak pengguna

Tidak menghampakan kehendak pengguna -sedaya upaya cuba mendapatkan bahan/maklumat yang diperlukan

Jika bahan/maklumat tidak kedapatan diperpustakaan, beri jalan bagaimana bahanboleh diperolehi

Mempunyai sifat simpati dengan menolongpengguna tanpa mengharapkan sebarangbalasan atau ganjaran.

5. Berketerampilan/Berteknologi Tinggi

Pustakawan bukan hanya biasa menggunakansumber bercetak, tetapi juga mahirmengendalikan pangkalan data, mediapembelajaran seperti CD-ROM, dansebagainya, berkaitan bahan yang dipinta

Untuk menjimatkan masa dan wang,Pustakawan mesti pandai merancang strategipencarian maklumat (search strategy)

Berkebolehan untuk menunjuk-ajar penggunamengenai kesesuaian sesuatu pangkalan datadengan bahan yang dicari

Sentiasa terkini (up-to-date) denganperkembangan-perkembangan teknologimaklumat, serta tahu kepentingannya dalammemberikan perkhidmatan

Pandai memilih bahan yang bersesuaian,pandai mentakrifkannya, serta pandaimencadangkan kepada pengguna alternatifatau pilihan lain yang munasabah.

PENUTUP

Senarai di atas boleh diperturunkan berjela-jelapanjangnya, tetapi yang utama kita Pustakawan harussedia menangani perubahan. Bak kata pepatahMelayu 'tepuk dada tanya selera'. Walau apapunpetua yang kita ketengahkan, anggaplah itu hanyasebagai satu panduan atau landasan 'pelan bertindak'.Ada sesetengah saranan yang mahu supayaPustakawan membabitkan diri dalam isu semasa.Pustakawan/Pertubuhan Pustakawan selain daripadamemperjuangkan nasib ahlinya hendaklah beranimengeluarkan pendapat atau kenyataan umummengenai soal-soal yang berkaitan dengan negara danmasalah sosial. Pandangan ini patut diberi penuhperhatian serius apalagi sokongan. Sampai bilakerjaya Pustakawan hanya ibarat "melukut di tepigantang" tanpa berani memberi pandangan,jangankan isu besar negara malahan agenda yangmembabitkan masalah buta huruf dan kurangnyamasyarakat membaca pun jarang-jarang sekali diberiliputan atau "nilai tambahan" oleh Pustakawan.

RUJUKAN

1. Ramli Abdul Samad. Merenung masa depanperpustakaan. Dalam Berita Harian, 8 September1994, m.s. 10.

2. Syed Salim Agha. Touching from adistance:marketing the library and imagebuilding. In 1994 Joint Library Association ofMalaysia/Library Association of SingaporeCongress". Towards achieving high performancelibraries: vision for the future", 19-21 September1994,Penang.

3. La Forte, Susan R. Information brokers: friendand/or foe." In Public Library Quarterly, 3(4)Winter 1982.

4. Zohra Ibrahim. Perpustakaan Rujukan yangdiingini. Dalam Bengkel Perkhidmatan Rujukan.Kajian Sains Perpustakaan & Maklumat ITM,15 Mei 1991.

5. Berita ITM, Bil. 85, Mei 1994, m.s. 2.



Laporan Perbincangan ProfesionalMasa Depan Perpustakaan di Malaysia*

(8 April 1994, Perpustakaan UniversitiPertanian Malaysia)

eramai 46 orang pustakawan telah menghadiriperbincangan profesional ini yang telah

dibahagikan kepada tiga sesi iaitu:-

Sesi I : Mengapa masyarakat kurang peka terhadapperanan pustakawan dan perpustakaan

Sesi II : Menangani perubahan yang berlaku padaalam sekeliling kita

Sesi III : Strategi mempertingkatkan ketrampilanpustakawan dan perpustakaan

Walaupun masa tidak mengizinkan topik-topiktersebut dibincangkan dengan panjang lebar, parapeserta berkesempatan meluahkan perasaan danpendapat masing-masing mengenai isu semasa.Resolusi yang dibentangkan telah dipersetujui danditerima oleh para peserta yang juga menyarankanagar resolusi dimajukan kepada Majlis PersatuanPerpustakaan Malaysia (PPM) untuk tindakansewajarnya. PPM perlu bertindak untuk menjaminkedudukan profesional kepustakawanan di masadepan.

Perbincangan dimulakan dengan pengenalan dirimasing-masing, diikuti dengan demontrasi sistemmaklumat eksekutif oleh Encik Kaw Hun Woondaripada Perpustakaan Institut Penyelidikan GetahMalaysia. Tujuan demonstrasi ini diadakan adalahuntuk menunjukkan bahawa komputer peribadi bolehdigunakan untuk membina sistem maklumatperpustakaan bagi memenuhi keperluan maklumatinstitusi berkenaan. Sistem maklumat ini mempunyaikemudahan yang tidak terdapat dalam sistem yangbiasa digunakan oleh perpustakaan. Sistem ini adalah'cost-effective'. Dengan kos yang rendah dan sistemyang berkesan, sistem jenis inilah yang akanmenolong pustakawan memberi impak padapengguna.

Anjuran Persatuan Perpustakaan Malaysia- Jawatankuasa Bersama PPM/LAS Mengenai KerjasamaBibliografi dan Perpustakaan (BILCO)

Sesi I: Mengapa masyarakat kurang pekaterhadap peranan pustakawan dan perpustakaan

Pada keseluruhannya para peserta menerimapandangan ini. Walau bagaimanapun, ancaman inilebih dirasai oleh perpustakaan khusus berbandingdengan perpustakaan akademik.

Para peserta juga mengakui bahawa pada hakikatnyaperanan profesion kepustakawanan di Malaysiamenunjukkan keberkesanan yang rendah kepadamasyarakat. Ini amat nyata apabila Skim Pustakawandiklasifikasikan sebagai Perkhidmatan Sosial danbukan Perkhidmatan Sistem Maklumat dalam SistemSaraan Baru (SSB) yang dilaksanakan pada tahun1991. Malahan dalam kes-kes tertentu, struktur gajibagi pustakawan di sektor kerajaan pada tahun-tahunyang lalu adalah lebih baik daripada struktur gajisekarang.

SSB juga telah merendahkan pengiktirafan kelulusanDiploma Sains Perpustakaan dari Institut TeknologiMARA di mana ia sekarang diiktirafkan sama denganSijil Penuh STP/HSC untuk masuk ke skim PenolongPegawai Perpustakaan.

Pada Sesi 1 resolusi berikut telah diluluskan:

I. Kerja yang dilakukan oleh pustakawan sertayang dihasilkan olehnya tidak mempunyai/ataukurang mempunyai impak atau kesan padamasyarakat.

i) Pustakawan masih terus melakukan kerjayang biasa dilakukan.

ii) Pustakawan kurang peka dengan keadaankini dan gagal bertindak yang sewajarnyadalam menentukan arah perkembanganseterusnya.



iii) Program pendidikan penggunaperpustakaan kurang berjaya.

iv) Para remaja tidak didedahkan kepadapenggunaan perpustakaan.

v) Pustakawan kurang prihatin terhadappenggunaan maklumat dan kurangberkeupayaan untuk menunjuk kepadapengguna akan nilai dan faedah penggunaanmaklumat.

vi) Aktiviti yang sepatutnya dimulakan olehpustakawan kerap diambil alih olehprofesion lain misalnya Kempen Membacatidak dimulakan oleh pustakawan.

2. Kebanyakan kerja yang dilakukan olehpustakawan tidak melibatkan hubungan secaralangsung dengan pengguna.

i) Sebilangan besar daripada kakitanganperpustakaan ditugaskan untukmelaksanakan kerja-kerja Pemprosesan,sementara sebilangan kecil iaitu dalamlingkungan 5% hingga 25%, melaksanakantugas-tugas yang berhubung terus denganpengguna.

ii) Pustakawan kurang berinteraksi dengan ahlipihak berkuasa dan pengguna.

3. Pustakawan biasanya membuat tanggapantentang keperluan penggunanya.

i) Kegagalan membuat analisa keperluanpengguna sebelum sesuatu perkhidmatanditawarkan.

ii) Gagal mendapatkan maklumbalas daripadapengguna untuk membantu dalam menilaiperkhidmatan yang ditawarkan, dan untukmengetahui sama ada perkhidmatan baruatau sumber-sumber lain harus disediakanuntuk mendapat maklumat yang diperlukan.

iii) Pustakawan kurang sedar akan penggunamereka yang sebenar dan keperluan merekayang sentiasa berubah.

iv) Pustakawan perlu lebih berinteraksi denganpengguna untuk mengetahui keperluanmereka.

v) Kurang penggunaan sebahagian besardaripada koleksi perpustakaanmenunjukkan kegagalan pustakawan untukmemperolehi bahan yang benar-benardiperlukan oleh pengguna.

vi) Pustakawan menunggu pengguna datanguntuk menggunakan kemudahan danperkhidmatan perpustakaan denganbersikap bahawa adalah menjaditanggungjawab pengguna untukmenggunakan perpustakaan sebaikmungkin.

4. Para pustakawan terlalu sibuk dengan hal ehwalpentadbiran dan prosesan dan tidak memberitumpuan kepada kerja yang lebih profesional.

i) Pustakawan melibatkan diri dalam aktiviti-aktiviti yang boleh dilakukan oleh pegawaisepara profesional.

5. Susunan struktur organisasi di kebanyakanperpustakaan tidak banyak berubah sejak tahuntujuh puluhan dan sebelumnya.

i) Perpustakaan perlu mengubah strukturorganisasi di mana aktiviti pengguna diberikeutamaan.

ii) Perpustakaan di masa lalu mempunyaikurang persaingan dan ini menimbulkanperasaan puas hati di kalangan pustakawan.

6. Maklumat yang ada di perpustakaan tidakterkini.

i) Pustakawan gagal menyalurkan maklumatyang bersesuaian kepada pengguna yangmemerlukannya dalam tempoh masa yangtertentu.



7. Pustakawan tidak buat apa yang sepatutnyadibuat olehnya.

i) Pustakawan gagal untuk menggunakanpengetahuan, kebolehan dan kemahiranyang ada dengan berkesan.

ii) Pustakawan tidak menggunakanperuntukan perpustakaan dengan sebaik-baiknya.

8. Para pustakawan kurang mahir dalam beberapailmu pengetahuan dan kebolehan yang penting.

i) Gagal mendalami pengetahuan tentangsumber-sumber maklumat dan kaitkandengan keperluan pengguna, pembangunansumber dan perancangan perkhidmatan.

ii) Tidak meningkatkan atau mempelajarikemahiran baru selepas memperolehikejayaan sains perpustakaan.

9. Para pustakawan harus peka terhadappenyesuaian peranannya kepada keadaansekeliling dan semasa yang sentiasa berubah.

i) Perkembangan dalam sistem rangkaiantelah membolehkan pengguna mengaksesmaklumat secara langsung tanpa perlumenggunakan perpustakaan. Pustakawanperlu mengkaji keadaan sekarang danbekerjasama dalam merancang strategiuntuk mengatasi ancaman yang dihadapi.

10. Perpustakaan dan para pustakawan biasanyaterpencil atau terasing daripada bahagian lainpertubuhannya.

i) Pustakawan tidak mengaitkan aktivitiperpustakaan dengan aktiviti Pertubuhan.

ii) Pustakawan gagal menjalankan aktiviti-aktiviti yang memberi kesan kepada pihakpengurusan dan pengguna.

11. Pendekatan para pustakawan dalam prosespengurusan adalah tidak strategik.

i) Pustakawan kurang mahir dalam prinsip-prinsip pengurusan baru.

Sesi II - Menangani perubahan yang berlakupada alam sekeliling kita

1. Kadar perubahan berlaku meningkat

i) Pustakawan perlu pandai menggunakankesempatan yang ada.

2. Pengguna teknologi maklumat meningkat

i) Ini merupakan peluang bagi parapustakawan untuk menggunakan kemahiranpengurusan maklumat mereka dalampembangunan negara.

3. Masyarakat dalam proses perubahan

4. Maklumat dan perkhidmatan diperlukandengan segera.

i) Adalah pustakawan bersedia untukmemenuhi keperluan ini?

ii) Memastikan Sistem Pembekalan Dokumendapat membekalkan bahan kepadapemohon dengan cepat.

iii) Semua perpustakaan yang mempunyaipangkalan data digalakkan menjadi ahlisistem rangkaian JARING.

5. Pihak yang menawarkan dengan cepat apasahaja yang diperlukan oleh masyarakat akanbergantung.

i) Sektor swasta telah mula mengambil alihfungsi-fungsi perpustakaan yang berpotensiuntuk menjana pendapatan.

ii) Pustakawan perlu melengkapkan diridengan kemahiran pemasaran.

6. Konsep pengurusan dalam proses perubahanselaras dengan pembangunan masyarakat.



i) Konsep pengurusan telah berubah di manatrend sekarang ialah penyelarasan aktivitikakitangan dan bukan lagi kawalan. Justeruitu pustakawan perlu mengamanahkankepada kakitangan yang berkebolehan.

7. Perkhidmatan yang dahulu ditawarkan olehperpustakaan sahaja sekarang ditawarkan jugaoleh pihak lain.

8. Cantuman teknologi tertentu secara kreatifmengakibatkan berbagai jenis barangan atauproduk yang akan mengubah suasana kerja dankehidupan kita.

9. Perkhidmatan yang ditawarkan kepadapengguna kita akan berubah.

i) Pustakawan perlu mengubah carapengurusan perpustakaan. Tumpuan harusdiberi kepada pengurusan maklumatmemandangkan kini maklumat adalah satusumber strategik.

Sesi III - Strategi mempertingkatkanketrampilan pustakawan dan perpustakaan

1. Mengatasi pengurusan maklumat dan teknologimaklumat dengan cara yang strategik.

i) Pustakawan tidak bolehmengharapkan "traders" semata-mata untukbekalan teknologi maklumat. Pustakawanperlu meningkatkan kemahiran mengurusmaklumat.

2. Menggabungkan aspek-aspek falsafah, teoridan amali pengurusan maklumat denganteknologi maklumat supaya dapat mengaksesmaklumat dengan berkesan.

3. Mengenai pengguna kita serta keperluanmaklumatnya.

i) Melibatkan diri dalam aktiviti penggunadengan berbagai cara supaya dapatberinteraksi dengan mereka.

ii) Mendapatkan maklumat balas daripadapengguna untuk membantu dalam menilaiperkhidmatan yang ditawarkan.

iii) Menggunakan kemahiran menganalisauntuk menilai perkhidmatan dari semasa kesemasa dan kaitkan dengan keperluanpengguna.

4. Menggunakan pendekatan baru dan carapengurusan dan pentadbiran moden selarasdengan budaya kita dan keadaan semasa.

i) Pustakawan perlu mengamalkan TQM(Total Quality Management)

5. Menawarkan perkhidmatan maklumat yangbermakna dan berkesan khasnya kepada pihak-pihak berkuasa.

i) Untuk menyedarkan mereka bagaimanamaklumat boleh membantu seseorang

6. Sentiasa peka terhadap perubahan yang berlakuatau peluang yang timbul dari semasa ke semasauntuk mengatasi keadaan

i) Para pustakawan perlu bergabung tenagadengan menjadi ahli PersatuanPerpustakaan Malaysia. Melalui PPM,perbincangan, mesyuarat, kursus dan Iain-lain dapat dianjurkan untuk kebaikan semuaahli.

ii) PPM perlu memastikan mutu dan keluarantetap jurnal profesional. Ini akanmemudahkan ahli PPM mengikutiperkembangan terbaru.

iii) Pustakawan perlu meningkatkanpembacaan mereka.

iv) Kepentingan penyelidikan perluditekankan.

7. Memberi perhatian serius terhadap pendidikanprofesional kita supaya pustakawan yang



dihasilkan mempunyai pengetahuan,pendekatan, kemahiran dan kebijaksanaan yangdiperlukan untuk menghadapi cabaran masahadapan.

i) Perlu meningkatkan latihan kepada merekayang akan menerajui perpustakaan.

ii) Institusi-institusi yang menawarkanprogram sains perpustakaan perlumemastikan bahawa pelajar yang diambilmempunyai sikap positif terhadap profesionini.

iii) Kod etika untuk pustakawan perludisediakan untuk panduan semua. Ini akanmemudahkan penerapan nilai-nilai murnidi kalangan pustakawan.

8. Menggunakan sumber kita (tenaga manusia,peralatan, kewangan dan harta benda) secarastrategik.

i) Untuk menjustifikasikan peruntukanperpustakaan.



Laporan Kursus "International Graduate SummerSchool in Librarianship and Information Science"

(25 Jun 1994-16 Julai 1994, Department of Information and LibraryStudies, University of Wales,

Aberystwyth)

ursus International Graduate SummerSchool in Librarianship and Information

Science (IGSS) telah mula diadakan di Aberystwyth,Wales sejak 1973 lagi. Kursus ini dianjurkan olehDepartment of Information and Library Studies,Wales dan University Pittsburgh School of Libraryand Information Science. Ianya telah menjadi satuprogram tahunan di mana pustakawan profesional,pakar maklumat dan tenaga pengajar dalam bidangperpustakaan dan maklumat berkumpul mengikutilatihan bagi mendalami serta mengemaskinikecekapan profesional mereka di dalam suasanakosmopolitan. Kursus IGSS bagi tahun 1994 telahdihadiri oleh Cik Zuriah Mohd Dahlim, PustakawanBahagian Gerakan Membaca. Kursus ini telahberlansung se l ama tiga minggu dan disertai olehseramai dua puluh tujuh orang peserta daripada duapuluh buah negara iaitu Afrika Selatan, AmerikaSyarikat, Bahrain, Cyprus, Filipina, Ghana Jamaica,Malawi, Malaysia, Mexico, Norway, Oman, SaudiArabia, Sierra Leone, Spain, Sri Lanka, Switzerland,Thailand, Uruguay dan Zambia.

Puan Lucy A. Tedd Direktor bagi IGSS 1994merupakan Seorang Pensyarah di Department ofInfomation and Library Science, University of Wales,Aberystwyth yang telah lama terlibat di dalampengendalian kursus IGSS.

Kandungan kursus pada tahun ini merangkumiperkembangan terkini di bawah tiga tema utama iaitu"multimedia", "networking" dan penggunaan secaraumum sistem komputer di perpustakaan.Penyampaian kursus adalah secara kuliah dan parapeserta digalakkan berbincang dengan tenagapengajar tentang perkembangan serta senarioteknologi maklumat di perpustakaan negara masing-masing. Peserta juga berpeluang menjalani sesipraktikal dan membuat penyelidikan dengan

menggunakan komputer yang terdapat di kampusuntuk menaip kertas kerja, mengakses kepadaInternet, membuat pencarian menggunakan CD-ROM dan sebagainya.

Kandungan kursus serta pensyarah yangmengendalikannya adalah seperti berikut:-

i) Overview of development in computerapplications in libraries and informationcentres/Lucy Tedd.

ii) What and why of multimedia in libraries?/Tony Thompson.

iii) Basics of Internet/Ida Flynn.

iv) General development in online searchingsystems/Lucy Tedd.

v) Developments in audiovisual technologies andconvergence with computer technologies/Tony Thompson.

vi) Creating local database in libraries andinformation units/Ida Flynn.

vii) Evaluation of databases and quality control/Chris Armstrong,

viii)International approaches to audiovisualexploitation/Tony Thomson

ix) Design and testing of a multimediainformation retrieval system for schoolchildren/Ida Flynn.

x) Developments in international bibliographiccontrol/Tony Curwen.



xi) Desktop publishing and computer graphics/Tony Thompson.

xii) Developments in hypertext and hypermediasystems/Ida Flynn.

Program lawatan turut diatur dan peserta telah dibawamelawat ke tempat berikut:-

i) Hugh Owen Library, kampus utamaUniversity of Wales Aberystwyth

ii) National Library of Wales, Aberystwyth

iii) Bodleian Library, Oxford

iv) Radcliffe Science Library, Oxford

v) B.H. Blackwells di Oxford (Penerbit Buku)

vi) Melawat tempat peranginan di North Walesdan di Stratford - upon - Avon -menyaksikan teater Shakespeare "TwelfthNight"

Setiap perpustakaan yang dilawati dilengkapi denganperalatan moden dan terkini serta menggunakanteknologi komputer dengan meluasnya. The BodleianLibrary, yang ditubuhkan Sekitar tahun ] 320an masihmengekalkan seni bina lama tetapi mempunyai sistemperpustakaan yang moden serta koleksi yang cukupkomprehensif. Gabungan seni bina lama denganpenggunaan teknologi terbaru merupakan satu ciriunik kebanyakan perpustakaan yang dilawati. Parapeserta juga berpeluang melawat salah sebuahpenerbit buku yang terunggul di dunia iaituBlackwells. Peserta telah disambut oleh tuan punyaSyarikat itu sendiri bersama para eksekutif beliau dansesi penerangan juga telah diatur secara terperincidan informatif.

Secara keseluruhannya, pengalaman yang diperolehidari mengikuti kursus selama tiga minggu ini amatlahberfaedah selain daripada menambah ilmupengetahuan. Peserta juga didedahkan kepadateknologi terkini di dalam sistem perpustakaan.Perhimpunan kosmopolitan telah dapat mengujudkansuasana kursus yang mesra tidak mengira bangsa danagama.



Karya ini menyingkap perkembangan syair-syair PulauPenyengat dan Pulau-pulau Riau. Bermula dengan menyorotkegiatan awal penulisan dan kepengarangan syair Melayu Riau;sumbangan pemerintah dalam kegiatan kesusasteraan di Riau;perkembangan pendidikan serta perkembangan tarikat, karyaini membuat pengkajian yang mendalam terhadap syair-syairagama di Riau khususnya Kitab al-Nikah. Kupasan yangmendalam terhadap isi kitab ini sedikit sebanyak dapatmembantu kita memahami tafsiran masyarakat Melayu abadlalu dalam hal-hal nikah kahwin termasuk soal rukun nikah,kufu, maskahwin, walimah, qismah dan nusyus, talak, iddahdan Iain-Iain lagi. Tidak ketinggalan, karya ini turut menyorotbakat besar pengarang Raja Ali Haji. Karya ini bukan sahajawajar dibaca oleh pengkaji manuskrip Melayu lama tetapi layakmenjadi bacaan wajib setiap bangsa Malaysia yang inginmengetahui dan mengenali akar mereka.

Perpustakaan Negara Malaysia, KualaLumpur. 1995

Terbitan :

Harga : RM 25.00





Documents

KANDUNGAN - PNMmyrepositori.pnm.gov.my/bitstream/123456789/3518/1/Sekitar_1995_20_Full.pdfPeranan perpustakaan dalam membantu proses pengajaran-pembelajaran di institusi-institusi