Imperator Caesar Augustus - Wikipedia

5/21/2018 Imperator Caesar Augustus - Wikipedia

1/19

28-7-2014 Imperator Caesar Augustus - Wikipedia

http://nl.wikipedia.org/wiki/Imperator_Caesar_Augustus 1/19

Imperator Caesar Augustus

Postuum portret van Imperator Caesar Augustus met

corona civica(zogenaamde Augustus Bevilacqua-buste,

45-50, Glyptot hek Mnchen).

Geboortedatum 63 v.Chr.Sterfdatum 14 n.Chr.

Tijdvak Augustesche periodeJulisch-Claudischedynastie

Periode 27 v.Chr.-14 n.Chr.

Opvolger Tiberius Iulius Caesar

Staatsvorm principaat

Persoonlijke gegevens

Naam bij geboorte Gaius Octavius(Thurinus)

Zoon van Gaius OctaviusAtia Balba CaesoniaGeadopteerde zoon

van

Gaius Iulius Caesar

Vader van Iulia Caesaris maior

Adoptievader van Gaius Iulius CaesarLucius Iulius CaesarTiberius Iulius CaesarAgrippa Iulius Caesar

Gehuwd met 1) Clodia2) Scribonia3) Livia Drusilla

Broer van Octavia Thurina maiorOctavia Thurina minor

Romeinse keizers

Portaal Romeinse Rijk

Imperator Caesar Augustus

it Wikipedia, de vrije encyclopedie

mperator Caesar Augustus(Rome[1], 23 september 63 v.Chr.[2]- Nola, 19augustus 14 n.Chr.) was de eersteprinceps(vgl. "keizer") van Rome. Door

steeds meer verschillende bevoegdheden van republikeinse magistraten naar zichoe te trekken kreeg hij de feitelijke macht over Rome in handen.

eze achterneef en voornaamste erfgenaam van Gaius Iulius Caesar (JuliusCaesar) won de machtsstrijd die volgde op de moord op Caesar op 15 maart 44.Chr. en was in 31v.Chr. de enige die levend uitdeze strijd kwam. Vanaf 27.Chr. zou hij alsprinceps(eerste burger) de teugels van hetImperiumomanumin handen houden. Hij maakte een einde aan een eeuw vanurgeroorlogen en stichtte in de daaropvolgende periode de Julisch-Claudische

dynastie. Onder het mom van het herstel van de republiek (restitutio reiublicae) voerde hij in werkelijkheid een duurzame omvorming tot monarchie

(principaat

) door. Ook op sociaal-economisch en ander gebied voerdeugustus tijdens zijn regering hervormingen door. Zijn heerschappij zorgde vooreen langdurigetijd van interne vrede, die alsPax Augustawerd aangeduid.

Inhoud

1 Levensloop1.1 Afkomst en jeugd1.2 Opkomst in de politiek

1.2.1 Bondgenootschap met de Caesarmoordenaars

1.2.2 Het tweede triumviraat1.2.3 Strijd om de alleenheerschappij

1.3 Augustus alsprinceps1.3.1 De gedachte achter hetprincipaat

1.3.1.1 Het probleem1.3.1.2 De oplossing1.3.1.3 Realiteit en propaganda1.3.1.4 Verlening van de naamAugustus1.3.1.5 Acceptatie van de nieuwe orde

1.3.2 Economische en sociale reorganisatie

1.3.2.1 Reorganisatie van deprovinciae

1.3.2.2 Inkomstenhervorming1.3.2.3 Morele politiek

1.3.3 Bouwprojecten en infrastructuuronderhoud1.3.4 Buitenlands beleid en beveiliging van de grenzen1.3.5 De opvolgingskwestie1.3.6 Dood en begrafenis

2 Namen en titel van Augustus3 De Augustesche periode4 Het historisch onderzoek naar Augustus5 Werken

6 Lijst met voorouders7 Zie ook8 Voetnoten9 Referenties10 Verder lezen
http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Augustus_Bevilacqua_Glyptothek_Munich_317.jpghttp://commons.wikimedia.org/wiki/File:Augustus_Bevilacqua_Glyptothek_Munich_317.jpghttp://commons.wikimedia.org/wiki/File:Augustus_Bevilacqua_Glyptothek_Munich_317.jpghttp://commons.wikimedia.org/wiki/File:Augustus_Bevilacqua_Glyptothek_Munich_317.jpghttp://commons.wikimedia.org/wiki/File:Augustus_Bevilacqua_Glyptothek_Munich_317.jpghttp://commons.wikimedia.org/wiki/File:Augustus_Bevilacqua_Glyptothek_Munich_317.jpghttp://commons.wikimedia.org/wiki/File:Augustus_Bevilacqua_Glyptothek_Munich_317.jpghttp://nl.wikipedia.org/wiki/Lucius_Iulius_Caesar_Vipsanianushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Gaius_Octaviushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Tiberius_Claudius_Nero_(zoon)http://nl.wikipedia.org/wiki/63_v.Chr.http://nl.wikipedia.org/wiki/45http://nl.wikipedia.org/wiki/50http://nl.wikipedia.org/wiki/Glyptothek_M%C3%BCnchenhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Julisch-Claudische_dynastiehttp://commons.wikimedia.org/wiki/File:Augustus_Bevilacqua_Glyptothek_Munich_317.jpghttp://nl.wikipedia.org/wiki/Imperium_Romanumhttp://nl.wikipedia.org/wiki/27_v.Chr.http://nl.wikipedia.org/wiki/44_v.Chr.http://nl.wikipedia.org/wiki/44_v.Chr.http://nl.wikipedia.org/wiki/19_augustushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Princepshttp://nl.wikipedia.org/wiki/19_augustushttp://nl.wikipedia.org/wiki/19_augustushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Pax_Augustahttp://nl.wikipedia.org/wiki/Principaathttp://nl.wikipedia.org/wiki/Monarchiehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Romeinse_republiekhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Julisch-Claudische_dynastiehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Burgeroorlog_(Rome)http://nl.wikipedia.org/wiki/Imperium_Romanumhttp://nl.wikipedia.org/wiki/27_v.Chr.http://nl.wikipedia.org/wiki/31_v.Chr.http://nl.wikipedia.org/wiki/44_v.Chr.http://nl.wikipedia.org/wiki/Julius_Caesarhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Princepshttp://nl.wikipedia.org/wiki/14http://nl.wikipedia.org/wiki/19_augustushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Nola_(Itali%C3%AB)http://nl.wikipedia.org/wiki/63_v.Chr.http://nl.wikipedia.org/wiki/23_septemberhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Rome_(stad)http://nl.wikipedia.org/wiki/Portaal:Romeinse_Rijkhttp://commons.wikimedia.org/wiki/File:Portal_icon.svghttp://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_Romeinse_keizershttp://nl.wikipedia.org/wiki/Octavia_Thurina_minorhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Octavia_Thurina_maiorhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Livia_Drusilla_IIhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Scriboniahttp://nl.wikipedia.org/wiki/Clodia_(echtgenote_van_Octavianus)http://nl.wikipedia.org/wiki/Marcus_Vipsanius_Agrippa_Postumushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Tiberius_Claudius_Nero_(zoon)http://nl.wikipedia.org/wiki/Lucius_Iulius_Caesar_Vipsanianushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Gaius_Vipsanius_Agrippahttp://nl.wikipedia.org/wiki/Iulia_Caesaris_maiorhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Gaius_Iulius_Caesarhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Atia_Balba_Caesoniahttp://nl.wikipedia.org/wiki/Gaius_Octaviushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Tiberius_Claudius_Nero_(zoon)http://nl.wikipedia.org/wiki/14http://nl.wikipedia.org/wiki/27_v.Chr.http://nl.wikipedia.org/wiki/Julisch-Claudische_dynastiehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Auguste%C3%AFsche_periodehttp://nl.wikipedia.org/wiki/14http://nl.wikipedia.org/wiki/63_v.Chr.http://nl.wikipedia.org/wiki/Glyptothek_M%C3%BCnchenhttp://nl.wikipedia.org/wiki/50http://nl.wikipedia.org/wiki/45http://nl.wikipedia.org/wiki/Corona_civicahttp://commons.wikimedia.org/wiki/File:Augustus_Bevilacqua_Glyptothek_Munich_317.jpg


2/19



Bronzen buste van Octavianus(gevonden in Mero, Nubi; nuin het British Museum).

11 Externe links

Levensloop

ijn levensgeschiedenis toont twee ogenschijnlijk volkomen tegenovergestelde persoonlijkheden. Enerzijds was hij de jonge,eerzuchtige, soms wrede politicus, die in de strijd om de hoogste macht zonder scrupules de wet aan zijn laars lapte. Anderzijds

as hij deprinceps, die - eenmaal in het bezit van de macht - er zeer wijs gebruik van maakte. Met het principaatvoerde hijeen nieuwe, duurzame staatsinrichting in, ter vervanging van de republiek die in de honderdjarige burgeroorlog geheel verwoest

as.

fkomst en jeugd

ugustus was de zoon van Gaius Octavius en Atia Balba Caesonia, een nicht van Gaius Iulius Caesar. Bij zijn geboorte ontvingij de naam van zijn vader Gaius Octavius. De familie van zijn vader behoorde tot de stand van de equites, de Romeinseuiterstand, en dus tot de nederige, plebejische landadel (Suet.,Aug.2.1: minores gentis) en stamde uit Velletri. Een voorvaderan Augustus zou door de Romeinse koning Tarquinius Priscus in de Romeinse Senaat zijn benoemd. In de 1e eeuw v.Chr. was

de familie welgesteld, maar weinig beduidend. Gaius Octavius, die geldschieter zou zijn geweest, werd echter opgenomen in deSenaat en wist zich op te werken totpraetor. Na de dood van zijn vader in 58 v.Chr. werd de jonge Gaius op het landgoed van

ijn grootmoeder Iulia, de zus van Caesar, in Velitrae verder opgevoed [3]. Later zou hij verhuizen naar het huis van zijn stiefvaderucius Marcius Philippus in Rome. Volgens Suetonius hield hij in 51 v.Chr. de lijkrede voor zijn grootmoeder en nam hij in 49.Chr. de toga virilisaan (Suet.,Aug.8.1.).

Omdat Caesar geen wettige zoon had, nam hij zijn achterneef onder zijn vleugels. Zo werd Gaius Octavius op Caesarsoorspraak in 48 v.Chr. in het college van Pontificesopgenomen. In 47 v.Chr. was Octaviuspraefectus urbi, die de consulserving die zich tijdens de ludi Latininiet in Rome ophielden. In 46 v.Chr. liet Caesar hem aan zijn triomftocht na zijn zege in deurgeroorlog deelnemen. In het jaar daarop begeleidde de jonge Gaius Octavius zijn grootoom op diens veldtocht tegen deonen van Pompeius naar Hispania, waar hij op Caesar duidelijk indruk maakte door zijn dapperheid. Hij zou ook als magisterquitum(letterlijk leider van de ruiterij, de rechterhand van een dictator) aan de geplande veldtocht tegen de Parthen hebben

deelgenomen. Samen met zijn vrienden Marcus Vipsanius Agrippa en Salvidienus Rufus was hij reeds naar Apollonia in Illyria

(het huidige Albani) vooruitgestuurd. Daar bereikte hem in het voorjaar van 44 v.Chr. het bericht van de moord op Caesar.ijdens zijn terugreis naar Rome vernam hij dat de dictatorhem bij testament had geadopteerd en tot voornaamste erfgenaaman zijn privvermogen had aangeduid.

Opkomst in de politiek

e postume, testamentaire adoptie ontbeerde elke juridische grond.[4]Gaius Octaviusaanvaardde, zodra hij in Rome terug was, desalniettemin het testament alsook alle daarmeeerbonden verplichtingen en noemde zich voortaan naar zijn voorgewende adoptievader

Gaius Iulius Caesar. Hij speelde in het begin geen rol in het conflict tussen diens aanhangers -die zich rond Marcus Antonius schaarden - en de republikeinsgezinde Caesarmoordenaarsond Gaius Cassius Longinus alsook Marcus en Decimus Iunius Brutus.

arcus Antonius eiste als onderbevelhebber van Caesar en diens collega in het consulaatoor het jaar 44 v.Chr. de leiding over de factie van Caesar voor zich op. Zo weigerde hij hetermogen van de dictator aan Octavianus weg te geven. Deze betaalde desondanks de in

Caesars testament voorziene legaten aan diens veteranien de bevolking van Rome uit.aarvoor gebruikte hij de in Apollonia in beslag genomen, voor de Parthenoorlog voorzienerijgskas. Hij veilde echter ook zijn eigen bezit om het te kunnen financieren. Zijn optredenracht hem al snel een groot aantal aanhangers en gaf hem bovendien ook politiek gewicht.e invloedrijke senator en oud-consul Marcus Tullius Cicero, die niet tot de samenzweerdersad behoord, maar wel met de republikeinse zaak sympathiseerde, ondersteunde de

schijnbaar onervaren jongeman, in de hoop hem als politiek tegengewicht voor Marcusntonius te kunnen gebruiken. Octavianus ging hierop in, maar gebruikte Cicero's steun voorijn eigen plannen. Hij steunde daarbij op zijn eigen, ervaren raadgevers zoals de welgestelde Gaius Cilnius Maecenas.

ondgenootschap met de Caesarmoordenaars
http://nl.wikipedia.org/wiki/Gaius_Cilnius_Maecenashttp://nl.wikipedia.org/wiki/Marcus_Tullius_Cicerohttp://nl.wikipedia.org/wiki/Senaat_(Rome)http://nl.wikipedia.org/wiki/Veteranihttp://nl.wikipedia.org/wiki/Legaat_(erfenis)http://nl.wikipedia.org/wiki/Consul_(Rome)http://nl.wikipedia.org/wiki/Decimus_Iunius_Brutus_Albinushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Marcus_Iunius_Brutushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Gaius_Cassius_Longinus_(tirannendoder)http://nl.wikipedia.org/wiki/Marcus_Antoniushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Adoptiehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Testament_(akte)http://nl.wikipedia.org/wiki/Dictator_(Rome)http://nl.wikipedia.org/wiki/Albani%C3%ABhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Illyriahttp://nl.wikipedia.org/wiki/Apollonia_(Illyri%C3%AB)http://nl.wikipedia.org/wiki/Quintus_Salvidienus_Rufushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Marcus_Vipsanius_Agrippahttp://nl.wikipedia.org/wiki/Parthenhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Magister_equitumhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Hispania_(Romeinen)http://nl.wikipedia.org/wiki/Gnaius_Pompeius_Magnus_maiorhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Triomftochthttp://nl.wikipedia.org/wiki/Praefectus_urbihttp://nl.wikipedia.org/wiki/College_van_Pontificeshttp://nl.wikipedia.org/wiki/Toga_(Rome)http://nl.wikipedia.org/wiki/Suetoniushttp://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lucius_Marcius_Philippus_(consul_in_56_v.Chr.)&action=edit&redlink=1http://nl.wikipedia.org/wiki/Velitraehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Iulia_Caesaris_minor_(zus_van_Julius_Caesar)http://nl.wikipedia.org/wiki/Praetorhttp://nl.wikipedia.org/wiki/1e_eeuw_v.Chr.http://nl.wikipedia.org/wiki/Senaat_(Rome)http://nl.wikipedia.org/wiki/Tarquinius_Priscushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Velletrihttp://nl.wikipedia.org/wiki/Equiteshttp://nl.wikipedia.org/wiki/Atia_Balba_Caesoniahttp://nl.wikipedia.org/wiki/Gaius_Octaviushttp://nl.wikipedia.org/wiki/British_Museumhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Nubi%C3%ABhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Mero%C3%ABhttp://commons.wikimedia.org/wiki/File:SFEC_BritMus_Roman_Modification1.jpg


3/19



Aureusmet aan de voorzijde de triumvirMarcusAntonius en aan de keerzijde Octavianus (41 v.Chr.)

erwijl Antonius in het jaar 43 v.Chr. in Galli tegen Decimus Brutus streed, bouwde Octavianus in Itali een leger op, bestaandeit veteranivan Caesar. Zo maakte hij zich op een manier die veel weg had van een staatsgreep, meester van de stad Rome.

Onder militaire druk en op aandrang van Marcus Tullius Cicero bevestigde de senaat Octavianus' toegeigende militaireevelhebberschap, verleende hem de voorrechten van een senator en consul en stond hem toe om alle ambten 10 jaar voor deettelijk vastgelegde minimumleeftijd te aanvaarden. Octavianus ging nu zelfs een bondgenootschap met de republikeinen aan.og in datzelfde jaar belegerde hij Antonius in de Mutinensische oorlog samen met een senatoriaal leger onder de consuls Aulusirtius en Gaius Vibius Pansa.

eide staatshoofden van de republiek kwamen om in de strijd en Octavianus verlangde er nu naar om voor zichzelf een van derijgekomen plaatsen van consul in te nemen. Nadat de senaat echter had geweigerd hem te laten verkiezen tot consul, dwong

Octavianus op 19 augustus 43 v.Chr. met hulp van zijn troepen zijn verkiezing tot consul en de achting van deCaesarmoordenaars af. Intussen had Antonius 19 legioenen onder zijn bevel gebracht na zijn laatste nederlaag. Daarom - terwijlOctavianus op het politiek toneel van Rome nu als wreker van zijn adoptievader optrad - wisselde hij van zijde en ging met deleiders van de factie van Caesar een bondgenootschap aan. Naar het voorbeeld van Caesar, Pompeius en Crassus uit 60 v.Chr.ichtten Octavianus, Marcus Antonius en de magister equitumMarcus Aemilius Lepidus in oktober 43 v.Chr. een tweederiumviraat op. Ter bekrachtiging van deze overeenkomst huwde Octavianus Antonius' stiefdochter Clodia (echtgenote vanOctavianus).

et tweede triumviraat

e driemannen voor de herinrichting van de republiek met consulaireacht (Triumviri Rei Publicae Constituendae Consulari Potestate),

oals de alliantie officieel werd genoemd, berustte zuiver op de militaireacht van Triumviri, op hun zeggenschap over veruit de meesteomeinse legioenen. Ze lieten zich op 27 november 43 v.Chr. door de

senaat voor vijf jaar dictatoriale bevoegdheden toekennen. Zoals in deijd van Lucius Cornelius Sulla werden nu ook proscriptielijstenitgevaardigd, die alle daarop vermelde personen vogelvrij verklaarden.olgens Suetonius zou Octavianus zich in het begin tegen de proscriptiesebben verzet, maar ze vervolgens vastbeslotener hebben doorgevoerd

dan zijn beide collega's. Op aandringen van Antonius werd tijdens deoorden onder de politieke tegenstanders van de triumviriook Cicero

ot slachtoffer gemaakt.

e opbrengst van de proscripties voldeed helemaal niet aan de financile verwachtingen van de triumviri, maar ze decimeerdeno wel de republikeinse heersende klasse in de senaat van Rome; de machthebbers vervingen hun slachtoffers door loyale

aanhangers. Op eenzelfde wijze deden ze dit ook met de magistraten in andere steden. Door deze en andere maatregelenerschoof de machtsverhouding in de Romeinse heersende klasse ten nadele van de republikeins gezinden. Het waren deze

omwentelingen die de Augustus-kritische oud-historicus Ronald Syme Roman revolution doopte.

n het jaar 42 v.Chr. trokken Antonius en Octavianus naar Griekenland, waar de Caesarmoordenaars Marcus Iunius Brutus enGaius Cassius Longinus hun strijdkrachten hadden verzameld. De nederlagen van de Caesarmoordernaars in de dubbelslag bij

hilippi in Macedoni in de herfst van dat jaar betekende de definitieve ondergang van de Romeinse republiek. Daar deoverwinning wezenlijk aan Antonius was te danken, nam diens gewicht binnen het triumviraat verder toe.

oen de triumvirina de slag bij Philippi hun invloedssferen vastlegden, kreeg Antonius naast Gallia Comata de provinciaarbonensis en liet hiervoor Gallia Cisalpina op. Dit gebied werd voortaan samen met Italia bestuurd. Daarnaast zou hij de

erhoudingen in de rijke oostelijkeprovinciaeherinrichten. Lepidus werd, nadat hij oorspronkelijk volledig uitgesloten wasgeweest, de beide Africae toegewezen - de toenmalige graanschuur van Rome. Octavianus kreeg Hispania Citerior en Ulterioren de moeilijke opgave de veteraniin Italia te vestigen, dat door de triumvirigezamenlijk werd bestuurd. Deze zorg voor hetogenaamde legerclinteel werd sinds Marius' legerhervormingen van elke veldheer verwacht, die zich zo van de politieke steunan zijn veteraniverzekerde en het vertrouwen van ervaren legionairs kon verwerven.

ij de landverdelingen kwam het tot gewelddadige onteigeningen en verdrijvingen, niet slechts van enkele grondbezitters, maar

elfs van hele stadsbevolkingen. Octavianus maakte zich destijds dan ook bij iedereen gehaat. Bovendien kwam het wegens delandverdeling tot ernstige meningsverschillen met Marcus Antonius' broer Lucius, die Octavianus echter te Perusia belegerde.

ntonius landde daarop met zijn troepen in Italia. De legioenen van beide triumviriweigerden echter te strijden en dwongen hunleider tot een vernieuwd bondgenootschap. De vrede van Brundisium werd in de herfst van 40 v.Chr. beklonken met hetuwelijk van Antonius met Octavianus' zus Octavia Thurina minor.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Octavia_Thurina_minorhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Vrede_van_Brundisiumhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Legioenhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Perugia_(stad)http://nl.wikipedia.org/wiki/Lucius_Antonius_(broer_van_Marcus)http://nl.wikipedia.org/wiki/Onteigeninghttp://nl.wikipedia.org/wiki/Romeins_leger/Republiek#Marius.27_hervormingenhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Gaius_Mariushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Hispania_Ulteriorhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Hispania_Citeriorhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Africahttp://nl.wikipedia.org/wiki/Gallia_Cisalpinahttp://nl.wikipedia.org/wiki/Gallia_Narbonensishttp://nl.wikipedia.org/wiki/Galli%C3%ABhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Macedoni%C3%AB_(oudheid)http://nl.wikipedia.org/wiki/Slag_bij_Philippihttp://nl.wikipedia.org/wiki/Griekenlandhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Ronald_Symehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Proscriptiehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Lucius_Cornelius_Sullahttp://nl.wikipedia.org/wiki/Dictator_(Rome)http://nl.wikipedia.org/wiki/Legioenhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Clodia_(echtgenote_van_Octavianus)http://nl.wikipedia.org/wiki/Tweede_triumviraathttp://nl.wikipedia.org/wiki/Marcus_Aemilius_Lepidus_(triumvir)http://nl.wikipedia.org/wiki/Marcus_Licinius_Crassus_Diveshttp://nl.wikipedia.org/wiki/Gaius_Vibius_Pansahttp://nl.wikipedia.org/wiki/Aulus_Hirtiushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Consul_(Rome)http://nl.wikipedia.org/wiki/Consul_(Rome)http://nl.wikipedia.org/wiki/Senaat_(Rome)http://nl.wikipedia.org/wiki/Marcus_Tullius_Cicerohttp://nl.wikipedia.org/wiki/Galli%C3%ABhttp://nl.wikipedia.org/wiki/43_v.Chr.http://nl.wikipedia.org/wiki/Aureushttp://commons.wikimedia.org/wiki/File:Antony_with_Octavian_aureus.jpg


4/19



Octavianus' machtsbereikAntonius' machtsbereikAntonius' bondgenoten

De opstelling tijdens de slag bij Actium.

n hetzelfde jaar, nadat hij van zijn eerste vrouw Clodia was gescheiden, huwde Octavianus met Scribonia, een verwante vanompeius' zoon Sextus. Ze schonk hem een dochter, Iulia, die zijn enige natuurlijke kind zou zijn. Maar al op de dag van Iulia's

geboorte verstootte hij haar moeder, om in 38 v.Chr. Livia Drusilla te huwen. Het schandaal werd nog vergroot doordat hij Liviain zijn huis opnam, nog voordat ze zich van haar toenmalige echtgenoot, de overtuigde republikein Tiberius Claudius Nero, hadunnen laten scheiden. Deze vrouw, die zijn meest vertrouwde raadgeefster werd, bracht uiteindelijk haar beide zonen Tiberius

en Drusus in Octavianus' huis. Tiberius werd uiteindelijk de opvolger van Octavianus.

Strijd om de alleenheerschappij

De laatste politieke tegenstander van de triumviriwas Sextus Pompeius, die metzijn vloot nog over een aanzienlijke militaire macht beschikte. Hij controleerdeSicili en bracht de graantoevoer naar Rome in gevaar, wat Octavianus' gezag inRome ondermijnde. Op aandringen van de senaat sloot Octavianus in 39 v.Chr.met Sextus Pompeius het verdrag van Misenum. Pompeius ontving Sardini,Corsica, Sicili en de Peloponnesus als machtscentrum, en daarenboven degarantie op een consulaat in het jaar 35. Aangezien deze concessies Octavianus inde praktijk aan macht deden inboeten, zette Octavianus in het volgende jaar (38v.Chr.) reeds alles op alles om Pompeius opnieuw van de macht te beroven. Indit jaar was het triumviraat nog eens voor vijf jaar verlengd geworden. Twee jaar

later, in 36 v.Chr., belegerde Octavianus' veldheer Marcus Vipsanius AgrippaPompeius in de zeeslag bij Naulochus voor de noordkust van Sicili. NadatOctavianus kort daarop erin slaagde Lepidus van de macht te beroven, omdatdiens troepen naar hem waren overgelopen, beheerste hij voortaan het gehele

estelijke deel van het rijk. In de strijd om de alleenheerschappij stond enkel Antonius hem nu nog in de weg.

erwijl Octavianus van eind 35 tot begin 34 v.Chr. bij kleinere veldtochten in Dalmatia een slagkrachtig leger in vorm bracht,oerde zijn rivaal een succesrijke strijd tegen de Parthen. Deze waren sinds 40 v.Chr. onder het bevel van Quintus Labienus, een

aanhanger van de republikeinse zaak, in Syri binnengedrongen. Daarom ging Antonius een heftige verhouding met koninginCleopatra VII van Egypte aan, voor wie hij in het jaar 32 v.Chr. de in Rome uiterst populaire Octavia verstootte. Toen hij inetzelfde jaar overging tot het schenken van delen van het Romeinse oosten aan Cleopatra en hun gemeenschappelijke kinderen

(Alexander Helios, Cleopatra Selene en Ptolemaeus Philadelphos), verloor hij elke steun in Rome. Octavianus wist Antonius'daden allervoordeligst tegen deze uit te spelen in zijn propaganda. Om hem ook nog zijn laatste aanhangers af te troggelen,schrok hij er zelfs niet voor terug heiligschennis te plegen: in 32 v.Chr. liet hij het bij de Vestalinnen in bewaring gegeven -

ogelijk echter ook vervalste - testament van Antonius openbaar maken, waarin hij Cleopatra's kinderen tot erfgenamenenoemde, Ptolemaeus XV Caesarion als lijfelijke zoon van Caesar erkende en vroeg naast Cleopatra in Alexandri te wordenegraven. Toen dit bekend werd, onthief de senaat Antonius uit al zijn ambten. Daar Octavianus de Egyptische koningin als

oorzaak voor Antonius' Rome-vijandelijke daden voorstelde, verklaarde de senaat haar tot staatsvijand en Egypte de oorlog.

oor Octavianus was het van belang dat hij destrijd tegen een politieke tegenstander konoorstellen als een oorlog van Rome tegen eenuitenlandse vijand. De bevoegdheden van

Octavianus en Antonius als triumviriwarenformeel reeds op 1 januari 32 v.Chr. afgelopenen hun proconsulaire competenties bestonden nuog provisorisch. Daarom maakte Octavianus

gebruik van de oorlogstoestand voor deerlening van een nieuw ambt. Hij liet zich totleider van Italia (dux Italiae) uitroepen, dieet gehele westen de eed van trouw liet afleggen

(Res Gestae divi Augusti25: Heel Itali heeftit vrije wil aan mij trouw gezworen en het heeftan mij geist de oorlog die ik bij Actium

gewonnen heb te leiden [ducem depoposcit].e provincies in Galli en Spanje en derovincies Africa, Sicilia en Sardinia hebben op

dezelfde manier aan mij trouw gezworen.).[5]
http://nl.wikipedia.org/wiki/Res_Gestae_divi_Augustihttp://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dux_(titel)&action=edit&redlink=1http://nl.wikipedia.org/wiki/Ptolemaeus_XV_Caesarionhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Vestaalse_maagdenhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Heiligschennishttp://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ptolemaeus_Philadelphos&action=edit&redlink=1http://nl.wikipedia.org/wiki/Cleopatra_Selene_IIhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Alexander_Helioshttp://nl.wikipedia.org/wiki/Ptolemae%C3%AFsch_Egyptehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Cleopatra_VIIhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Quintus_Labienushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Parthenhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Dalmatiahttp://nl.wikipedia.org/wiki/Slag_bij_Naulochushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Marcus_Vipsanius_Agrippahttp://nl.wikipedia.org/wiki/38_v.Chr.http://nl.wikipedia.org/wiki/Peloponnesushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Verdrag_van_Misenumhttp://nl.wikipedia.org/wiki/39_v.Chr.http://nl.wikipedia.org/wiki/Sextus_Pompeiushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Nero_Claudius_Drusushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Tiberius_Claudius_Nero_(zoon)http://nl.wikipedia.org/wiki/Tiberius_Claudius_Nero_(vader)http://nl.wikipedia.org/wiki/Livia_Drusilla_IIhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Iulia_Caesaris_maiorhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Sextus_Pompeius_Magnus_Piushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Scriboniahttp://nl.wikipedia.org/wiki/Slag_bij_Actiumhttp://commons.wikimedia.org/wiki/File:Battle_of_Actium-nl.pnghttp://commons.wikimedia.org/wiki/File:Roman-Empire-Triumvirat2.png


5/19



Marmeren portret van een jongeGaius Iulius Caesar Octavianus (27-20 v.Chr., Louvre).

aarenboven nam hij voor het volgende jaar opnieuw het consulaat op. Nu zijn politieke positie verzekerd was, begonOctavianus in 31 v.Chr. de oorlog tegen Antonius.

l in het eerste treffen tussen beide rivalen viel de beslissende overwinning. In de zeeslag bij Actium - aan de mond van dembracische Golf in Epirus - leden Antonius en Cleopatra op 2 september 31 v.Chr. een nederlaag tegen de strijdkrachten vangrippa en Octavianus, die tijdens de strijd misselijk van zeeziekte onderdeks lag. Met de inname van Alexandria, de annexatiean Egypte als nieuweprovinciaen de zelfmoord van Antonius en Cleopatra in het daarop volgende jaar eindigde de strijd vanwee mannen om de macht in Rome en tegelijkertijd de 100 jaar durende periode van Romeinse burgeroorlogen. Als teken dat inet hele rijk vrede heerste, werden op 12 januari 29 v.Chr. de deuren van de tempel van Janus op het Forum Romanum

gesloten. Dit zou slechts de derde keer in de eeuwenlange geschiedenis van Rome zijn geweest (Liv.,Ab urbe conditaI 19.2-3.).

ugustus als princeps

Op 13 januari 27 v.Chr. begon in Rome een meerdaagse staatshandeling, die denoodsituatie van de burgeroorlog ook officieel als geindigd verklaarde. Daardoorwerd de oude orde van de republiek formeel hersteld, maar feitelijk werd een geheelnieuwe, monarchale orde gecreerd: hetprincipaat. Op voorstel van Lucius MunatiusPlancus verleende de senaat Octavianus op 16 januari de nieuw gecreerde eretitel

Augustus.[6]

In de jaren na Actium stond de alleenheerser voor drie grote opgaven: de staatopnieuw opbouwen, het rijk zowel intern als extern versterken en de opvolgingregelen, opdat zijn werk ook na zijn dood duurzaam zou zijn. Met de senaatszitting vanjanuari 27 v.Chr. brak niet enkel het begin van Augustus' 40-jarige regering alsprincepsaan, maar ook een nieuwe periode in de Romeinse geschiedenis. Al in 27v.Chr. richtte hij de Classis Misenensis op, de Romeinse militaire vloot aan deTyrreense Zee met als basis Misenum (Miseno).

De gedachte achter het principaat

Het probleem

Toen Octavianus in de zomer van 29 v.Chr. vanuit het oosten naar Rome terugkeerde,stond hij voor hetzelfde probleem waaraan Caesar zich 15 jaar daarvoor had vertild:

een staatsinrichting te creren, die voor de in meer dan 400 jaar gegroeide, republikeinse gedachte van de Romeinen acceptabelas en tegelijkertijd de feitelijke toestand legitimeerde, dat de daadwerkelijke macht sinds 70 jaar niet meer bij de senaat, de

consuls en de andere republikeinse instellingen lag, maar bij de bevelhebbers van de legioenen. Het ging er nu om de feitelijkeacht van n legerbevelhebber - namelijk Octavianus - te legitimeren n te integreren in een vernieuwd republikeins

staatsbestel.

et feitelijke herstel van de oude republiek kwam voor Octavianus om twee redenen nooit ter sprake: enerzijds was de vanoudsegerende bevolkingslaag, de patricirs, door de burgeroorlogen flink uitgedund, anderzijds vereisten de expansie van het rijkele legioenen - waarvoor men burgers als soldaten nodig had. Daarom wenste hij zich niet tot imperatorte laten uitroepen om

de macht naar zich toe te trekken, zoals in de jaren van de burgeroorlogen - van Marius over Sulla tot Caesar - steeds weer wasgebeurd. Het ging hem erom het imperium(opperbevel) over het gros van het Romeinse leger in een hand te verenigen: hetlegerclinteel moest worden gemonopoliseerd.

e oploss ing

a de verwarring van de voorgaande decennia waren ook de Romeinen, hoewel zij traditioneel tegen elke vorm vanalleenheerschappij waren gekant, bereid de militaire macht in de hand van een man te leggen. Octavianus ging daarbij echter zeerslim te werk door niet de koningstitel na te streven, maar door, hoewel slechts formeel, de republiek te herstellen.

oals reeds in zijn strijd tegen Antonius bewees Octavianus zich ook bij deze opdracht als een meester van de politiekeropaganda. Dit blijkt uit zijn verslag van zijn daden (Res Gestae divi Augusti), waarin hij tegen het eind van zijn leven hetolgende beeld van zijn handelingswijze ophangt:
http://nl.wikipedia.org/wiki/Res_Gestae_divi_Augustihttp://nl.wikipedia.org/wiki/Propaganda_(communicatie)http://nl.wikipedia.org/wiki/Koning_(titel)http://nl.wikipedia.org/wiki/Monopoliehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Imperium_(Rome)http://nl.wikipedia.org/wiki/Imperator_(Rome)http://nl.wikipedia.org/wiki/Patrici%C3%ABrshttp://nl.wikipedia.org/wiki/Gaius_Iulius_Caesarhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Classis_Misenensishttp://nl.wikipedia.org/wiki/Augustus_(titel)http://nl.wikipedia.org/wiki/Lucius_Munatius_Plancus_(consul_in_42_v.Chr.)http://nl.wikipedia.org/wiki/27_v.Chr.http://nl.wikipedia.org/wiki/13_januarihttp://nl.wikipedia.org/wiki/Ab_Urbe_Condita_(Livius)http://nl.wikipedia.org/wiki/Titus_Liviushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Forum_Romanumhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Tempel_van_Janushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Romeinse_burgeroorloghttp://nl.wikipedia.org/wiki/Zelfmoordhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Provinciahttp://nl.wikipedia.org/wiki/Annexatiehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Alexandri%C3%ABhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Epirus_(staat)http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ambracische_Golf&action=edit&redlink=1http://nl.wikipedia.org/wiki/Slag_bij_Actiumhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Louvrehttp://commons.wikimedia.org/wiki/File:Young_August_Louvre_Ma2577.jpg


6/19



Nadat ik de burgeroorlogen beindigd had en toen ik met instemming van iedereen de hoogstemacht in handen had, heb ik in mijn zesde en zevende consulaat (28 en 27 v.Chr.) het bestuur overde staat [rem publicam] vanuit mijn macht weer overgedragen in handen van de senaat en het volkvan Rome. Als dank voor deze weldaad heb ik bij senaatsbesluit de titel 'Augustus' gekregen, ()Na dit tijdstip stond ik in invloed ver boven ieder ander, maar ik heb niet meer macht gehad dan demensen die in de verschillende ambten mijn collega waren.

-Res Gestae divi Augusti34.

e realiteit achter dit beeld zag er echter anders uit: Augustus eigende zich weliswaar niet de koningstitel toe, maar hij liet bijna alde bevoegdheden van de bestaande republikeinse ambten en instellingen aan zijn persoon toekennen, die hem gezamenlijk een

onarchistische, haast koninklijke positie verleenden. Tegelijkertijd maakte deze toe-eigening van republikeinseambtsbevoegdheden het hem mogelijk zich voor te stellen als gewoon een ambtsdrager van de republiek.

ealiteit en propaganda

Octavianus zocht na zijn terugkeer de steun van de oude aristocratischegentesen begon daarom het aanzien van deepublikeinse instellingen te verhogen. Hij liet 190 leden van de senaat uitsluiten, die niet als volgens hun stand zijnde werdeneschouwd. Tegelijkertijd vulde hij de uitgedunde ranken van de senatoren weer op, door verdienstelijke personen in de

atricirstand te verheffen. Hij noemde zichzelf - als toonbeeld van bescheidenheid -princeps senatus(eerste van de senaat),een titel die men reeds in vroegere tijden had gegeven aan leden van de senaat en slechts eenprimus inter pareswas, eeneerste onder gelijken. Daarvan werd de naamprincipaatafgeleid om de Augustesche staatsvorm aan te duiden, wat zoveeletekende als heerschappij van deprinceps. De nieuweprincepsmaakte eind 28 v.Chr. een grote indruk op de bevolking vanome, toen hij alle wetten uit de tijd van het triumviraat liet opschorten.

Op 13 januari 27 v.Chr. ten slotte, de eerste dag van de zitting, legde Octavianus zijn gehele uitzonderlijke imperiumover derovinciaeterug in de handen van de opgeschoonde senaat. Daarmee maakte hij van deze weer het centrale staatsorgaan. Deepubliek was formeel hersteld. Over het algemeen sprak men van de res publica restituta. In zoverre stemden de feiten

overeen met Augustus' propagandistische versie.

l de volgende dag droeg de senaat het imperiumover het merendeel van deprovinciaedie aan de grenzen van het rijk lagen

en waarin het merendeel van de legioenen was gelegerd weer over aan Octavianus. Daar Octavianus - die zich liet vervangendoor legati Augusti pro praetore- het imperium proconsulareover hen behield, bleef hij aldus militair opperbevelhebber enenige patroon van het legerclinteel - maar was nu echter gelegitimeerd met de zegen van de senaat. Deprovinciaevan het rijk

aren voortaan als keizerlijk of senatoriaal te bestempelen.

en ander republikeins element van de nieuwe staatsordening was het herstel van de jaarlijkse verkiezing van magistraten. Eenan de twee consulaten nam deprincepsin de daaropvolgende jaren nog regelmatig zelf op. Dit veranderde met de herzieningan hetprincipaatop 1 juli 23 v.Chr. Twee jaren lang zou Augustus het consulaat niet op zich nemen. In plaats daarvan liet hijich de tribunicia potestasvoor het leven toekennen, aldus wel de bevoegdheden maar niet het ambt van tribunus plebis- datij als lid van de patricische gens Iulia trouwens niet eens mocht bekleden - op zich nemend. Daarmee kreeg hij het recht de

senaat en de comitiaesamen te benoemen, wetten aan deze voor te leggen, zijn vetotegensenatusconsulta(senaatsbesluiten)

e gebruiken en aldus de mogelijkheid om consuls bepaalde ambtshandelingen te verbieden. Om ook de magistraten in Rome entalia aanwijzingen te kunnen geven, werd aan de tribunicia potestasvan Augustus alle bijzondere rechten van een consuloegevoegd, die een tribunus plebisniet bezat. De macht van deprincepsin Rome en Italia was dus gebaseerd op dezeitgebreide tribunicia potestas. Door het opgeven van het consulaat verloor Augustus echter zijn gezag tegenover deroconsulsen daarmee ook die over de senatorialeprovinciae. Om dit op te lossen, liet hij zich een imperium proconsulareaius(groter of hoger imperium proconsulare) toekennen (Cass. Dio, LIII 32.5; SEGIX 8.).[7]

et de herziening van hetprincipaatlegde Augustus weliswaar formeel het consulaat neer, maar hij behield feitelijk alleevoegdheden van een consul. Door af te zien van het consulaat had hij buiten de purperen toga en de corona triumphalisalleiterlijke tekenen verloren, die op zijn centrale positie wezen. Om dit prestigeverlies goed te maken, werden aan deprincepsin

19 v.Chr. de consulaire eretekenen toegekend: zo werd hij weer regelmatig door twaalf lictorenbegeleid en mocht hij in de

senaat tussen de beide zetelende consuls plaatsnemen. Augustus zag zo ogenschijnlijk af van de absolute macht, doordat hij desenaatsadel eraan liet deelhebben, maar behield in werkelijkheid alle belangrijke functies op politiek en militair vlak door dezeevoegdheden aan zijn eigen persoon te laten toekennen en aldus de feitelijke posten open liet voor anderen.

erlening van de naam Augustus
http://nl.wikipedia.org/wiki/Lictorhttp://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Corona_triumphalis&action=edit&redlink=1http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Supplementum_epigraphicum_graecum&action=edit&redlink=1http://nl.wikipedia.org/wiki/Proconsulhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Senatusconsultumhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Vetohttp://nl.wikipedia.org/wiki/Comitiahttp://nl.wikipedia.org/wiki/Tribunus_plebishttp://nl.wikipedia.org/wiki/Tribunicia_potestashttp://nl.wikipedia.org/wiki/Consul_(Rome)http://nl.wikipedia.org/wiki/Legatus_Augusti_pro_praetorehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Provinciahttp://nl.wikipedia.org/wiki/Provinciahttp://nl.wikipedia.org/wiki/27_v.Chr.http://nl.wikipedia.org/wiki/13_januarihttp://nl.wikipedia.org/wiki/Princeps_senatushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Genshttp://commons.wikimedia.org/wiki/File:Cquote2.svghttp://commons.wikimedia.org/wiki/File:Cquote1.svg


7/19



Leden van de domus Augusta(relif aan dezuidwand van deAra Pacis, Rome).

et agnomenAugustus (de verhevene), dat de senaat Octavianus op de laatste dag van de zitting van januari 27 v.Chr.erleende, herinnerde aan het augurium, een cultushandeling voor de interpretatie van de wil van de goden, die volgens de

legende Romulus en Remus reeds hadden gehouden. De naam plaatste de drager aldus op de zelfde hoogte als de legendarischestichters van Rome en verleende het opperste politieke gezag in de staat een sacraal aura, wat de consuls ten tijde van deepubliek niet hadden bezeten. Samen met de nieuwe titel schonk de senaat aan deprincepsook een gouden ereschild (clupeus

of clipeus virtutis) waarop de deugden van Augustus werden geprezen (virtus, clementia, iustitia,pietas).

e sacrale waardigheid van deprincepswerd verder versterkt, toen in 13 of 12 v.Chr. Marcus Aemilius Lepidus stierf.ugustus' vroegere collega-triumvirhad na zijn afzetting slechts het ambt vanpontifex maximusmogen behouden. Nu namugustus ook dit ambt op; als opperste priester van de Romeinse staatscultus kon hij nu ook de religio Romananaar zijn zin

egelen.

ls verder eerbewijs besloot de senaat in 8 v.Chr., de maand Sextiliste hernoemen totAugustus. Als reden voor de keuzeoor deze maand in plaats van Augustus' geboortemaand september werd aangevoerd, dat hij in de maand Sextilisvoor het

eerst consulwas geworden en drie triomftochten had gevierd. Daarnaast markeerde deze maand, waarin Egypte was veroverd,et einde van de burgeroorlogen.[8]De eigenlijke reden kan echter ook geweest zijn, dat de maand Sextilisdirect op de naar

Caesar genoemde maandIuliusvolgde.[9]

Op 5 februari van het jaar 2 v.Chr. verleende de senaat Augustus ten slotte de titelpater patriae(vader des vaderlands), waarij bijzonder trots op was, want het was meer dan een zuivere eerbetuiging. Veel meer maakte het voor iedereen duidelijk, dat

deprincepstegenover alle inwoners van het rijk hetzelfde gezag genoot als dat van depater familiasover de zijnen.

cceptatie van de nieuwe orde

e reorganisatie van het staatswezen werd niet zonder protest door de Romeinen aanvaard. De patricische families van de oudesenaatsadel, die Augustus als een parvenu zagen, konden zich in het bijzonder slechts moeilijk verzoenen met hun verlies van de

acht. Sommige bronnen zeggen dat Augustus zich in de periode na zijn terugkeer uit het oosten slechts met een borstharnasonder de toga in de senaat waagde en senatoren slechts een voor een en na een grondige fouillering ontving. Een samenzweringoals die van Maecenas' zwager Aulus Terentius Varro Murena en Fannius Caepio, die in 23 of 22 v.Chr. werd ontdekt, tonen

aan dat Augustus' politiek nog lange tijd aanzienlijke tegenstand opriep. Daar het tijdstip van de samenzwering niet precies kanorden gedateerd, is het tot op vandaag de dag onduidelijk, of het de oorzaak of het gevolg van de aanpassingen aan hetrincipaatin 23 v.Chr. was (met name de toekenning van de tribunicia potestasaan Augustus).

at het nieuwe systeem uiteindelijk toch werd geaccepteerd, lag zeker ten dele aan het feit dat Augustus respect toonde voor deepublikeinse instellingen en de van oudsher overgeleverde rechten en zeden, het mos maiorum. De Romeinen kondeneliswaar blijven zeggen dat de oude republiek en haar instellingen in hun vorm waren blijven bestaan, maar de politiek

genteresseerden zouden Augustus' propaganda zeker hebben doorzien. Uiteindelijk was het simpele feit dat het principaaterkte - in tegenstelling tot bijvoorbeeld Sulla's of Caesars staatsinrichting - doorslaggevend, alsook het feit dat er geen

ealistisch alternatief voor Augustus was. Een andere, niet te onderschatten factor voor het succes van het nieuwe systeem wasde tijd: Augustus regeerde na de verwerving van de alleenheerschappij nog meer dan 40 jaar, langer dan al zijn opvolgers. De

omeinen raakten gedurende zijn lange regering gewend aan de heerschappij van de eerste burger. Toen Augustus stierf, waser geen enkele Romein meer in leven, die de oude republiek nog bewust had meegemaakt. Zo werd met het principaateen

lange periode van interne vrede en welstand ingezet. Augustus' nieuwe orde zou 300 jaren - tot aan de regering van Diocletianus- standhouden.

conomische en sociale reorganisatie

en even veeleisende opgave als de hervorming van de staatsinstellingen was dein- en externe stabilisering van het rijk: een economische verademing, het herstelan recht en orde in Rome en in deprovinciae, en het veiligstellen van de

grenzen. De voorwaarden voor een economische impuls waren na Actium beterdan in alle voorgaande eeuwen. Augustus kon meer dan een derde van deongeveer 70 legioenen ontheffen uit de dienst, hiermee werden ongeveer 80.000

an de 230.000 legionairs, die in 31 v.Chr. nog onder de wapenen waren, opensioen gestuurd. Een dergelijk groot leger was voor de huidige vredestijd niet

enkel te groot en te duur geweest, het zou ook een potentieel gevaar zijn zoveelsoldaten onder de wapenen te laten.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Legioenhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Diocletianushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Mos_maiorumhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Borstharnashttp://nl.wikipedia.org/wiki/Pater_familiashttp://nl.wikipedia.org/wiki/Pater_patriaehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Julihttp://nl.wikipedia.org/wiki/Augustus_(maand)http://nl.wikipedia.org/wiki/Sextilishttp://nl.wikipedia.org/wiki/Pontifex_maximushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Romulus_en_Remushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Cultus_(verering)http://nl.wikipedia.org/wiki/Augur_(ambt)http://nl.wikipedia.org/wiki/Augustus_(titel)http://nl.wikipedia.org/wiki/Agnomenhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Ara_Pacishttp://nl.wikipedia.org/wiki/Domus_Augustahttp://commons.wikimedia.org/wiki/File:RomaAraPacis_ProcessioneSudParticolare.jpg


8/19



Munt van Augustusgevonden in hetPandyarijk (1e eeuw,British Museum).

nders dan 12 jaar tevoren behoefde hij voor de afzwaaisommen voor de veteraniniet over te gaan tot confiscaties, maar konij dankzij de reusachtige buit die hem met de Egyptische staatsschat in handen was gevallen land voor hen kopen. Zo ontstond

in Italia en in deprovinciaeeen brede laag van hem getrouwe landbewerkers. Ook zijn aanhangers in Rome - onder andere inde vernieuwde senaat - werden met geld en politieke ambten bedacht. Zo schiep Augustus zelf nieuwe sociale groepen, waaropde staatsorde van hetprincipaatzou rusten.[10]

eorganisatie van deprovinciae

n deprovinciae, die tot dan steeds weer door belastingen, troepenlichtingen en doortrekkende legers werden geteisterd,eerde geleidelijk aan een zekere welvaart terug, omdat hetprincipaatrechtszekerheid bracht en vooral omdat het de tot danoe gebruikelijke plunderingen van deprovinciaedoor magistraten van de republiek tegenging. De magistraten hadden zichsteeds aan plunderingen in deprovinciaeovergegeven als compensatie voor de kosten die ze tijdens hun politieke carrireadden moeten maken. Dit werd in hetprincipaatopgevangen doordat voortaan gouverneurs een vergoeding kregen van derincepswaardoor ze niet langer de provincialen moesten uitbuiten. De geschiedschrijver Velleius Paterculus vatte deerkzaamheid van Augustus' politiek enkele jaren na diens dood als volgt samen:

De bewerking van de akkers, het eren van het heilige, de gemoedsrust voor de mensen werdhersteld, en ieder is zeker van het bezit van zijn zaken.

-Historia RomanaII 89.4.

acitus, die bekendstaat als een van de scherpste critici van hetprincipaat, erkende de stabilisering van de economische enlevensomstandigheden als haar grootste verdienste. Tot op heden geldt Augustus' consolideringspolitiek als een model, waarvanet begrip Augusteische Schwelle (Augustesche drempel) een voorbeeld is, dat tegenwoordig in de politicologie wordt

gebruikt.[11]

n het begin nam Augustus de reorganisatie van deprovinciaezelf op zich. Reeds in de zomer van het jaar 27 v.Chr. vertrok hijoor een meerjarige inspectiereis door het noordwestelijk deel van het rijk. Gallia was sinds de verovering door Caesar aanichzelf overgelaten. Na de reorganisatie van de verhouding in Gallia veroverde Augustus die gebieden in het noorden van het

berische schiereiland, die tot dan toe nog niet tot het rijk hadden toebehoord, en integreerde het nieuwe gebied in deprovinciaispania Tarraconensis. Op de terugreis naar Rome in 23 v.Chr. werd Augustus zo ziek, dat zijn omgeving met een mogelijk

overlijden rekening hield. Hij zou het uiteindelijk overleven, maar besloot daarop niet langer meer zijn legioenen persoonlijk aane voeren.

Inkomstenhervorming

ugustus' publieke inkomstenhervorming had een geweldige uitwerking op het verdere succes vanet Rijk. Augustus stelde voor het merendeel van het rijk consequente, directe belastingen aanome in, in plaats van de veeleisend varirende, met tussenpozen en enigszins willekeurigeelastingen die elkeprovinciaonder de voorgangers van Augustus moesten opbrengen. Deze

ervorming deed de netto-inkomsten voor Rome van zijnprovinciaein grote mate toenemen,stabiliseerde deze en regulariseerde de financile verhouding tussen Rome en deprovinciae, inlaats van de provincialen lastig te vallen met steeds nieuwe, willekeurige belastingsvorderingen.

[12]De belastingen werden door Augustus vastgesteld op basis van een census(volkstelling),aarbij quota voor elkeprovinciaafzonderlijk werden vastgelegd. De burgers van Rome en Italietaalden indirecte belastingen, terwijl directe belastingen van de provincies werden geist.ndirecte belastingen omvatten 4% belasting op de prijs van slaven, 1% belasting op geveilde

goederen en 5% belasting op de erfenis van landgoederen met een geschatte waarde van meerdan 100.000sestertiidoor niet-naaste verwanten.[13]

en evenzeer belangrijke hervorming was de afschaffing van depublicani(belastingspachters), die werden vervangen doorezoldigde belastingsontvangers.Publicani(d.i. priv-ondernemers) die de belastingen inden waren de norm geweest ten tijdean de republiek en sommigen waren machtig genoeg geworden om het aantal stemmen van politici in Rome te benvloeden. Deelastingspachters waren berucht om hun plunderingen, evenals om hun grote rijkdom, die ze hadden verworven door het rechte winnen om in een bepaaldeprovinciabelastingen te innen.[12]De inkomsten voor de staat Rome zelf bestonden uit deopbrengst van het opbod om belastingen te mogen innen en de winst van de belastingspachters bestond uit de bijkomende
http://nl.wikipedia.org/wiki/Sestertiushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Volkstellinghttp://nl.wikipedia.org/wiki/Censushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Hispania_Tarraconensishttp://nl.wikipedia.org/wiki/Iberische_schiereilandhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Galli%C3%ABhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Politicologiehttp://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Augusteische_Schwelle&action=edit&redlink=1http://nl.wikipedia.org/wiki/Publius_Cornelius_Tacitushttp://commons.wikimedia.org/wiki/File:Cquote2.svghttp://commons.wikimedia.org/wiki/File:Cquote1.svghttp://nl.wikipedia.org/wiki/Velleius_Paterculushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Provinciahttp://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Staatsschat&action=edit&redlink=1http://nl.wikipedia.org/wiki/British_Museumhttp://nl.wikipedia.org/wiki/1e_eeuwhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Pandya%27shttp://commons.wikimedia.org/wiki/File:AugustusCoinPudukottaiHoardIndia.jpg


9/19



Indische imitatie van eenmunt van Augustus (1eeeuw, British Museum).

Imitatie van een munt vanAugustus uit hetHimjarietenrijk (1e eeuw ,British Museum).

Augustus alsPontifex Maximus(Museo Nazionale Romano, ca. 20v.Chr.).

edragen die zij met de zege van Rome met geweld uit de bevolking konden wringen. Het tekort aan doeltreffend toezicht,gecombineerd met het verlangen van de belastingspachters om hun winst te maximaliseren, had een systeem van willekeurigeelastingvorderingen voortgebracht dat dikwijls wreed was tegenover de belastingbetalers, dat wijd en zijd als oneerlijk werdeschouwd, en schadelijk was voor investering en de economie.

oor Augustus' verovering van Egypte en de omvorming ervan tot zijn persoonlijkeprovinciaAlexandria et Aegyptus kondende enorme landrentes van dit land worden aangewend voor de werking van het rijk.[14]Daar het als het ware als het privbezitan Augustus werd beschouwd in plaats van eenprovinciavan het rijk, werd het deel van het

ogenaamdepatrimonium Augustidat diens opvolgers zouden erven.[15]In plaats van eenegatus Augusti pro praetoreof eenproconsulstelde Augustus iemand uit de stand van dequitesaan alspraefectus Alexandreae et Aegyptiom Egypte te beheren en haar lucratieveeehavens te controleren. Deze positie werd dan ook het hoogste ambt voor een eques, buiten datanpraefectus praetorio, en werd enkel toegekend aan personen waarop de princepsvolledigon vertrouwen.[16]Het zeer vruchtbare land van Egypte bracht enorme opbrengsten voort dieugustus en zijn opvolgers ter beschikking stonden om publieke bouwwerken en militaire

expedities mee te bekostigen, alsook om het volkpanem et circenses(brood en spelen) aan teieden.[14]

orele politiek

Hoewel hijzelf in de jaren van zijn opkomst niet echt eenvoorbeeld van oud-Romeinse deugd was geweest - degedwongen scheiding van de zwangere Livia van haareerste echtgenoot is hiervan een voorbeeld - zag hij nuin het aanhalen van traditionele waarden een middel demorele verwarring als gevolg van de burgeroorlogen tehelen.

De waardigheid en autoriteit van deprincepsvereistennatuurlijk, dat Augustus en zijn familie het goede

voorbeeld gaven.[17]Dit leidde uiteindelijk totonenigheid met zijn dochter Iulia, die zich niet aan denieuwe moraal van haar vader wenste te onderwerpen.In 2 v.Chr. liet Augustus haar daarom zelf voor de senaat voor echtbreuk aanklagen ennaar het kleine eiland Pandateria verbannen. Negen jaar later, in 8 n.Chr., overkwamde dichter Publius Ovidius Naso, de schrijver van deArs Amatoria(Liefdeskunst),hetzelfde lot: hij werd naar Tomis aan de Zwarte Zee verbannen.

Het propagandistische beeld van deprincepsals trouw zorgende oud-Romeinsepatronus, die over het welzijn van de zijnen waakt, vond zijn zichtbare uitdrukking ineen omvangrijk bouwprogramma in Rome (publica magnificentia).[18]Daartoe

ehoorden utiliteitsgebouwen zoals aquaducten en een reusachtige zonnewijzer, maar het waren vooral representatiegebouwenoals hetForum Augusti, het theatrum Marcellien talrijke tempels (onder andere de tempel van Mars Ultor), die tot doeladden, de Romeinen de macht en autoriteit van Augustus voor ogen te houden. Deprincepsspreekt in zijnRes Gestaevan 82empels, die hij in een jaar zou hebben laten restaureren, en Vergilius vermeldt in zijn Aeneisdat Augustus alles tezamen 300empels zou hebben laten bouwen.

n 18 v.Chr. zou Augustus met de lex Iulia de maritandis ordinibus et de adulteriis coercendismannen tussen 25 en 60 enrouwen tussen 20 en 50 verplichten te huwen en kinderen te verwekken, zij het met weinig succes (vgl. Tac., Ann.III 25.1

(http://benbijnsdorp.info/ann03_20.html#3.25.01).). Om het geboortecijfer terug naar omhoog te krijgen stelde Augustus ooketten in die het interessant maakten om kinderen te krijgen. Zo kreeg een gehuwd man voorrang bij de verdeling van ambten

(Cass. Dio, LIII 13.2.), kinderen werden in rekening gebracht bij het toewijzen van "senatoriale" provinciae(Tac.,Ann.XV

19.1 (http://benbijnsdorp.info/ann15_19.html#15.19.1), Fronto,Ep. ad Ant. Pium8.1, Cass. Dio, LIII 13.2.) en per kindocht hij n jaar aftrekken van de vooropgestelde minimumleeftijd voor ambten (Dig.4.4.2, Plin.,Ep.VII 16.2.). Tot slot waset hebben van kinderen ook een pluspunt om gecopteerd te worden voor een door de dood van de houder ervan vacant

geworden ambt (Tac.,Ann.II 51.1 (http://benbijnsdorp.info/ann02_47.html#2.51.1).). In 9 n.Chr. liet hij door de lex Papiaoppaeaechter wel een huwelijk met vrijgelatenen toe, zij het niet voor mensen van senatoriale rang.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Lex_Papia_Poppaeahttp://nl.wikipedia.org/wiki/9http://benbijnsdorp.info/ann02_47.html#2.51.1http://nl.wikipedia.org/wiki/Frontohttp://benbijnsdorp.info/ann15_19.html#15.19.1http://nl.wikipedia.org/wiki/Provinciahttp://benbijnsdorp.info/ann03_20.html#3.25.01http://nl.wikipedia.org/wiki/Ab_excessu_divi_Augustihttp://nl.wikipedia.org/wiki/Publius_Cornelius_Tacitushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Romeinse_huwelijkhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Lex_Iulia_de_maritandis_ordinibus_et_de_adulteriis_coercendishttp://nl.wikipedia.org/wiki/18_v.Chr.http://nl.wikipedia.org/wiki/Aeneishttp://nl.wikipedia.org/wiki/Vergiliushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Tempel_van_Mars_Ultorhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Romeinse_tempelhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Theater_van_Marcellushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Forum_van_Augustushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Solarium_Augustihttp://nl.wikipedia.org/wiki/Romeins_aquaducthttp://nl.wikipedia.org/wiki/Patronus_(Rome)http://nl.wikipedia.org/wiki/Constan%C5%A3a_(stad)http://nl.wikipedia.org/wiki/Ars_Amatoriahttp://nl.wikipedia.org/wiki/Publius_Ovidius_Nasohttp://nl.wikipedia.org/wiki/Pandateriahttp://nl.wikipedia.org/wiki/Iulia_Caesaris_maiorhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Panem_et_circenseshttp://nl.wikipedia.org/wiki/Praefectus_praetoriohttp://nl.wikipedia.org/wiki/Praefectus_Alexandreae_et_Aegyptihttp://nl.wikipedia.org/wiki/Equiteshttp://nl.wikipedia.org/wiki/Proconsulhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Legatus_Augusti_pro_praetorehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Alexandria_et_Aegyptushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Museo_Nazionale_Romanohttp://commons.wikimedia.org/wiki/File:Augustus_as_pontifex_maximus.jpghttp://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Himjarieten&action=edit&redlink=1http://commons.wikimedia.org/wiki/File:HymiariteKingdomAugustusImitation1stCenturyCE.jpghttp://commons.wikimedia.org/wiki/File:AugustusIndianImitation1stCenturyCE.jpg


10/19



Het Romeinse Rijk onder Augustus:provinciaeclinteelstatenGermania Magna

ouwprojecten en infrastructuuronderhoud

ugustus zette in heel het rijk bouwprojecten op, hierbij vaak geruggensteund door zijn vriend en rechterhand Marcus Vipsaniusgrippa. Deze laatste ontwierp enkele van de beroemdste Augustesche bouwwerken. Ook hield hij zich bezig met het

onderhoud van de bestaande infrastructuur. Dit blijkt uit het gegeven dat toen Agrippa in 12 v.Chr. overleed, Augustus op zoekoest naar iemand om de watertoevoer naar Rome te onderhouden, daar Agrippa, ook nadat hij niet langer aedilis plebiswas,

instond voor het onderhoud en dit uit eigen zak betaalde.[19]In 11 v.Chr. wist Augustus een systeem te creren waarbij desenaat drie van haar leden aanduidde als curatores aquarum, die instonden voor de watervoorraad en het onderhoud van de

aquaducten.[20]Laat in zijn regering zette Augustus een soortgelijk systeem op voor het onderhoud van publieke gebouwen enempels voor de staatscultus, waarbij twee senatoren werden aangesteld als curatores aedium sacrarum et operumocorumque publicorum.[21]Hij stelde daarnaast ook twee curatores viarumaan die instonden voor het onderhoud van deeerwegen en die hiervoor nauw samenwerkten met lokale ambtenaren en aannemers voor regelmatige herstelwerkzaamheden

aan het wegdek.[22]In de architectuur van Rome onder Augustus en zijn opvolgers, zou de Korinthische orde steeds vakergebruikt worden (onder andere voor de tempel van Mars Ultor).[23]

uitenlands beleid en beveiliging van de grenzen

ugustus' buitenlands beleid werd lange tijd als defensief beschouwd. Historici

an de 19e eeuw zagen in dit beleid slechts een consolidering en beveiliging vande rijksgrenzen. Deze visie werd nog versterkt door het feit dat Augustus het planan Caesar voor een veldtocht tegen het Parthenrijk niet opnieuw opnam. Een

demonstratie van zijn militaire macht tegenover de buren in het zuidoostenolstond om de Parthenkoning Phraates IV in 20 v.Chr. een grensregeling te doenedingen en hem te brengen tot de teruggave van de in de slag bij Carrhae in 53.Chr. buitgemaakte legioensadelaars, die een grote symbolische waarde hadden.n Rome werd dit als een grote militaire zege gepropageerd, terwijl het inerkelijkheid een vreedzame oplossing was geweest.

e inlijving van Egypte verliep vrijwel probleemloos. In 25 v.Chr. verwierf Rome

de nieuweprovinciaGalatia in Klein-Azi op grond van een testamentaireeschikking van de laatste Galatenkoning Amyntas. Hierdoor werden ook eenele reeks nieuwe clinteelstaten zoals Armeni, Cappadoci en Mauretania

afhankelijk van Rome.

och is het idee van een principieel vreedzaam, defensief buitenlands beleid niet vol te houden. Geen enkel republikeins veldheerofprincepshad voor het Romeinse Rijk zo'n groot gebied ingelijfd als Augustus - en dit vooral door militaire verovering. Nadatin 17 v.Chr. tijdens de ludi Saecularesin Rome nog de vrede van hetprincipaatwas gevierd, ging het rijk in hetdaaropvolgende jaar weer tot het offensief over. De reden hiervoor is nog steeds onduidelijk. Mogelijk begon het als kleineregrensschermutselingen met Germaanse stammen, wat eindigde met uitgebreide militaire operaties aan de noordoostelijke grenzenen de inlijving van niet minder dan vijf nieuweprovinciae.

an de oostgrenzen van Gallia, de Alpen en het Dalmatische kustgebergte werden de rijksgrenzen tot aan de Donau en de Rijn,een tijdlang zelfs tot aan de Elbe vooruit geschoven. Ten zuiden van de Donau werden de nieuwe provinciaeRaetia, Noricum,

annonia, Illyricum en Moesia ingericht. In deze tijd, in 15 v.Chr, werd onder andere Augusta Vindelicorum gesticht, het huidigeugsburg, waarvan de naam naar die van deprincepsverwees. Aan de strategisch belangrijke Via Claudia Augusta gelegen,erd het later de hoofdstad van deprovinciaRaetia.

e verovering van het op de rechteroever van de Rijn gelegen Germania Magna eindigde echter in een militaire catastrofe. Deerovering was reeds onder Augustus' stiefzoon Drusus ver doorgedreven en werd na diens dood in 9 v.Chr. door Tiberius met

succes voortgezet. In 9 n.Chr. echter vernietigde een door de Cheruskenvorst Arminius begonnen bond van Germaansestammen drie legioenen onder het bevel van Publius Quinctilius Varus. De Varusslag werd waarschijnlijk aan de noordrand vanet Wiehengebergte uitgevochten, dat in de Romeinse bronnensaltus Teutoburgiensiswerd genoemd. De zware nederlaag was

de voorbode van een guerrilla, die tot zware verliezen leidde aan Romeinse zijde en leidde uiteindelijk tot het terugtrekken van deomeinse troepen tot de Rijn-Donau-linie en de aanleg van de limes.

e opvolgingskwestie
http://nl.wikipedia.org/wiki/Limes_(Romeinse_Rijk)http://nl.wikipedia.org/wiki/Guerrillahttp://nl.wikipedia.org/wiki/Wiehengebergtehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Slag_bij_het_Teutoburgerwoudhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Publius_Quinctilius_Varushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Arminius_(veldheer)http://nl.wikipedia.org/wiki/Cheruskenhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Tiberius_Claudius_Nero_(zoon)http://nl.wikipedia.org/wiki/Germani%C3%ABhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Via_Claudia_Augustahttp://nl.wikipedia.org/wiki/Augsburg_(stad)http://nl.wikipedia.org/wiki/Augusta_Vindelicorumhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Moesiahttp://nl.wikipedia.org/wiki/Illyricumhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Pannonia_(Romeinse_provincie)http://nl.wikipedia.org/wiki/Noricumhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Raetiahttp://nl.wikipedia.org/wiki/Elbe_(rivier)http://nl.wikipedia.org/wiki/Alpenhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Germanenhttp://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ludi_Saeculares&action=edit&redlink=1http://nl.wikipedia.org/wiki/Mauretania_(oudheid)http://nl.wikipedia.org/wiki/Cappadoci%C3%ABhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Koninkrijk_Armeni%C3%ABhttp://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Cli%C3%ABnteel&action=edit&redlink=1http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Amyntas&action=edit&redlink=1http://nl.wikipedia.org/wiki/Galatenhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Klein-Azi%C3%ABhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Galati%C3%ABhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Slag_bij_Carrhaehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Phraates_IVhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Parthenhttp://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Buitenlands_beleid&action=edit&redlink=1http://nl.wikipedia.org/wiki/Tempel_van_Mars_Ultorhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Korinthische_ordehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Heerweghttp://nl.wikipedia.org/wiki/Curator_viarumhttp://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Curator_aedium_sacrarum_et_operum_locorumque_publicorum&action=edit&redlink=1http://nl.wikipedia.org/wiki/Romeinse_tempelhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Romeins_aquaducthttp://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Curator_aquarum&action=edit&redlink=1http://nl.wikipedia.org/wiki/11_v.Chr.http://nl.wikipedia.org/wiki/Aedilis_plebishttp://nl.wikipedia.org/wiki/Marcus_Vipsanius_Agrippahttp://commons.wikimedia.org/wiki/File:Roman-Empire-Augustus.png


11/19



De leden van de Julisch-Claudische dynastie in 14 n.Chr.

De Gemma Augustea(ca. 10 n.Chr.) toontAugustus als Jupiter, die gezeten tussen degoden de zegerijke Tiberius ontvangt(Kunsthistorisches Museum Wien).

oewel Augustus in bijna alleronnen over zijn leven als goeditziend man wordt afgeschilderd,ad hij sinds zijn kinderjaren eenwakke gezondheid. Hij overleefdeernauwernood verscheideneernstige ziekten, onder andere inet jaar 23 v.Chr., en het viel dan

ook niet te voorzien dat hij de voordie tijd zeer hoge leeftijd van bijna6 jaar zou bereiken. Voor zijn

streven om de nieuw geschapenachtsorde duurzaamheid teerlenen, was de

opvolgingskwestie van ongelooflijkelang. Terwijl zijn vrouw Livia eenan haar zonen van Tiberius

Claudius Nero op de troon wildeien, zette Augustus het plan door

de opvolging in de eigen, Julischefamilie te verzekeren. Daar hij geenonen had, dwong hij zijn dochter Iulia meerdere opvolgingskandidaten na elkander te huwen.

ulia's eerste huwelijk vond plaats in het jaar 25 v.Chr. met Marcellus, de zoon van Augustus' zus Octavia en haar eerste man.e voorkeursbehandeling van zijn neef kon occasionele spanningen doen vermoeden tussen Augustus en zijn trouwe vriend en

generaal Agrippa, die zelf enige hoop kon koesteren op de opvolging. Maar Marcellus stierf, amper 20 jaar oud, aan het eindan 23 v.Chr. en Agrippa gold nu als meest veelbelovende opvolgingskandidaat. Augustus drong er bij zijn oude vriend in 21.Chr. op aan, zich van zijn toenmalige vrouw te scheiden en de 25 jaar jongere Iulia te huwen. Uit dit huwelijk kwamen twee

dochters en drie zonen voort, Gaius Vipsanius Agrippa, Lucius Vipsanius Caesar en de na de dood van zijn vader geborengrippa Postumus. Ten laatste vanaf Agrippa's dood in 12 v.Chr. trachtte Augustus zijn twee oudste kleinzonen als zijn gewenste

opvolgers naar voren te schuiven. Daarom had hij ze reeds toen Agrippa nog leefde als zijn zonen geadopteerd.

ugustus' twee kleinzonen waren in 12 v.Chr. echter nog te jong om hem op teolgen in het geval hij plots zou overlijden. Totdat zijn beoogde opvolgers oud

genoeg waren en aan het Romeinse volk konden worden voorgesteld, moest derincepseen plaatsvervangend opvolger hebben. Deze zou Augustus bij zijnegeringstaken kunnen ondersteunen en - indien nodig - hem opvolgen. Deze rol,

die eens door Agrippa was vervuld, zou nu aan Tiberius toevallen. Augustusdwong hem van zijn vrouw Vipsania, een dochter van Agrippa, te laten scheiden,odat hij met Augustus' dochter Iulia kon trouwen. Tiberius was echter nooitugustus' eerste keus als opvolger. Hij maakte duidelijk dat Tiberius slechts een

plaatsvervanger voor zijn kleinzoons was en slechts voor een overgangsperiode

als opvolger dienst zou doen.[24]

Dit leidde tot onenigheid tussen Augustus eniberius, wiens gedwongen huwelijk met Iulia al snel op de klippen liep. Hij legdedaarom in 5 v.Chr. alle ambten neer en trok zich terug op Rhodos. Het kwam pasot een verzoening nadat Lucius en Gaius Caesar kort na elkaar, in 2 en 4 n.Chr.,aren gestorven en Iulia wegens haar levenswandel uit Rome was verbannen.aar Tiberius' broer Drusus reeds in 9 v.Chr. bij een krijgstocht in Germania was

omgekomen, bleef slechts Tiberius als opvolger over.

ugustus adopteerde Tiberius op 26 juni van het jaar 4 n.Chr., twee dagen na het populistische festival vanFors Fortuna[25],samen met zijn laatste nog levende kleinzoon Agrippa Postumus. Maar deze laatste liet hij drie jaar later op niet geheel duidelijke

gronden naar het eiland Planasia bij Elba verbannen, waar hij direct na Augustus' dood werd gexecuteerd. Tiberius moest voorijn eigen adoptie de oudste zoon van zijn overleden broer Drusus adopteren: Germanicus. Deze achterneef van Augustusehoorde als kleinzoon van Octavia zowel tot degensIulia als degensClaudia. Daar Tiberius reeds een zoon, Drusus minorad, werd er door de adoptie van Germanicus ervoor gezorgd dat ook de tweede generatie werd veilig gesteld. Na deze

adopties liet Augustus zijn adoptiefzoon Tiberius in 4 n.Chr. de tribunicia potestastoekennen. In 13 n.Chr. liet Augustus hemook het imperium proconsulare maiustoekennen, waarmee hij Tiberius ondubbelzinnig aanwees als enig mogelijke opvolger.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Tribunicia_potestashttp://nl.wikipedia.org/wiki/Drusus_minorhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Germanicushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Elbahttp://nl.wikipedia.org/wiki/Pianosa_(Toscaanse_archipel)http://nl.wikipedia.org/wiki/Fortuna_(godheid)http://nl.wikipedia.org/wiki/Rodos_(eiland)http://nl.wikipedia.org/wiki/Tiberius_Claudius_Nero_(zoon)http://nl.wikipedia.org/wiki/Agrippa_Postumushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Lucius_Vipsanius_Caesarhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Gaius_Vipsanius_Agrippahttp://nl.wikipedia.org/wiki/Marcus_Claudius_Marcellus_IIIhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Iulia_Caesaris_maiorhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Tiberius_Claudius_Nero_(vader)http://nl.wikipedia.org/wiki/Livia_Drusilla_IIhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Kunsthistorisches_Museum_Wienhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Jupiter_(god)http://nl.wikipedia.org/wiki/Gemma_Augusteahttp://commons.wikimedia.org/wiki/File:Kunsthistorisches_Museum_Vienna_June_2006_031.jpghttp://nl.wikipedia.org/wiki/Julisch-Claudische_dynastiehttp://commons.wikimedia.org/wiki/File:Stamboom_Julisch-Claudische_dynastie.jpg


12/19



ood en begrafenis

n de zomer van het volgende jaar ondernam deprincepseen reis, die hem over Capri naar Beneventum zou voeren. Hij leedechter al op Capri aan diarree, maar reisde nog verder door naar het vasteland bij Napels en liet zich naar Nola brengen. Daar

erd hij vermoedelijk in hetzelfde huis ondergebracht waar 71 jaar tevoren zijn vader Gaius Octavius was gestorven. In dat huisoverleed Augustus in het bijzijn van zijn echtgenote Livia en een aantal toegesnelde hoogwaardigheidbekleders op 19 augustus14 n.Chr., op dezelfde dag als waarop hij 50 jaar daarvoor zijn eerste consulaat had aanvaard. Volgens Suetonius ging

ugustus, die in zijn leven zovele maskers had gedragen, heen met een formule op de lippen, die komedianten aan het einde van

een stuk plachten te zeggen: en als het u goed is bevallen, klap dan voor het stuk en doe ons allen uitgeleide met applaus.(Suet.,Aug.99.4.) Hij zou vervolgens nog genformeerd hebben hoe het gesteld was met Iulia, het dochtertje van Drusus minor,dat ziek was. En zijn laatste woorden zouden volgens diezelfde auteur de volgende geweest zijn: Livia, leef voort indachtig onsuwelijk. Vaarwel. (idem)

ugustus' lichaam werd op het Campus Martiusin Rome verbrand en zijn as werd bijgezet in het prachtige mausoleum vanugustus, dat hij daar voor zichzelf en zijn familie had laten optrekken. Nadat een zekere Numerius Atticus, die praetorwas

geweest, onder ede had verklaard dat hij Augustus ten hemel had zien opstijgen, werd Augustus vergoddelijkt (divus) (Cass.io, LVI 46.2, cf. Suet.,Aug.100.9, Tac.,Ann.I 10.8 (http://benbijnsdorp.info/ann01_08.html#1.10.8).). Aan de cultus van

deDivus Augustus(Vergoddelijkte Augustus) werd een tempel tussen het Capitool en de Palatijn gewijd. De cultus viel toe aaneen collegiumvan 21 priesters, deAugustales, waarin uitsluitend de voornaamste leden van de senaat en de domus Augusta

erden opgenomen. Ook zijn echtgenote, die hij bij testament had laten adopteren, zou zijn cultus verzorgen (Vell. Pat., II 75.3,Cass. Dio, LVI 46.1-2.).

amen en titel van Augustus

e geboortenaam van de latere Augustus was Gaius Octavius. Volgens Suetonius droeg hij oorspronkelijk het cognomenhurinus (Suet.,Aug.7.1:Infanti cognomen Thurino inditum est).[26]Cassius Dio vermeldtKaipiasals een ander, echtereinig vermeld cognomenvan Gaius Octavius (Cass. Dio, XLV 1.1: ).[27]Na de testamentaire adoptie

door Caesar nam hij in het jaar 44 v.Chr. officieel diens naam aan (Gaius Iulius C. f. Caesar). [28]Het was gebruikelijk om na eenadoptie de voormalige nomen gentileom te vormen tot een agnomen. Maar Augustus heeft het agnomenOctavianus

aarschijnlijk nooit gebruikt.[29]

Toch gebruikt de moderne geschiedwetenschappelijke literatuur voor de tijd van zijn opkomsteestal de naam Octavianus, om hem van Gaius Iulius Caesar te onderscheiden.

a de officile apotheose van Gaius Iulius Caesar in het jaar 42 v.Chr. luidde de nieuwe naam van zijn adoptiefzoon Gaiusulius Divi filius Caesar.[30]Na de aanvaarding van hetpraenomenImperator - mogelijk in 38 v.Chr., maar niet later dan in 31.Chr. - verving Augustus het nomen gentileIulius door Caesar(Imperator Caesar Divi filius).[31]

Op 16 januari 27 v.Chr. verleende de Senaat hem de erenaamAugustus, zodat zijn volledige naam nuImperator Caesar Diviilius Augustuswas. Het agnomenAugustus (de verhevene) zou net zoals Caesar bij het regeringsaantreden van Claudius eenestanddeel van de vaste titulatuur van deprincepsworden.[32]

De Augustesche periode

eeds tijdgenoten van Augustus beschouwden hun eigen tijd als Apollinische era, gevormd door Apollo, de god van het licht,de kunst en de muziek, de wijsheid en de profetie, voor wie de princepseen heiligdom bij Actium en bij zijn eigen huis op de

alatijn in Rome oprichtte.

en voorbeeld van de verering die deprincepsreeds tijdens zijn leven te beurt viel, is het cultuslied van Horatius (carm.IV 5.17ff.):[33]

het rund trekt immers ook veilig zijn weg door de velden,Ceres en vruchtbare Faustitas laten de velden gedijen,

in rust zeilen over de zee de schippers;schuldigen vrezen de rechtszekerheid,()Wie vreest de Parth, wie de ijskoude Scyth,wie deze die het afschrikwekkende Germania voortbrengt
http://nl.wikipedia.org/wiki/Horatiushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Palatijnhttp://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Huis_van_Augustus&action=edit&redlink=1http://nl.wikipedia.org/wiki/Apollo_(god)http://nl.wikipedia.org/wiki/Claudius_(keizer)http://nl.wikipedia.org/wiki/Caesar_(titel)http://nl.wikipedia.org/wiki/Augustus_(titel)http://nl.wikipedia.org/wiki/Augustus_(titel)http://nl.wikipedia.org/wiki/Senaat_(Rome)http://nl.wikipedia.org/wiki/27_v.Chr.http://nl.wikipedia.org/wiki/42_v.Chr.http://nl.wikipedia.org/wiki/Apotheosehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Agnomenhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Adoptiehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Cognomenhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Suetoniushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Domus_Augustahttp://nl.wikipedia.org/wiki/Augustaleshttp://nl.wikipedia.org/wiki/Collegiumhttp://benbijnsdorp.info/ann01_08.html#1.10.8http://nl.wikipedia.org/wiki/Divushttp://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Numerius_Atticus&action=edit&redlink=1http://nl.wikipedia.org/wiki/Mausoleum_van_Augustushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Campus_Martiushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Drusus_minorhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Iulia_Drusi_Caesarishttp://nl.wikipedia.org/wiki/Suetoniushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Diarreehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Benevento_(stad)http://nl.wikipedia.org/wiki/Capri_(eiland)


13/19



De Augustus van Prima Porta(Vaticaanse musea).

zolang Caesars leven ongedeerd is? Wie de zwaardenwaarmee de Iberirs oorlog voeren?()

e regeringstijd van de eersteprincepsvan Rome werd na zijn dood gezien als de periode van dePax Augusta, deugustesche vrede. In vergelijking met de voorgaande eeuw en de regering van vele van zijn opvolgers bracht de Augustescheeriode - het Saeculum Augustum- Rome, Italia en de meesteprovinciaeinderdaad een langdurige periode van interne vrede,

stabiliteit, zekerheid en welstand. Na de verwoestingen van de burgeroorlogen bloeide de economie nu op.

at gold eveneens voor kunst en cultuur. Deze periode bracht dichters voort zoals Vergilius, Horatius, Ovidius en Propertius,geschiedschrijvers als Titus Livius en architecten als Vitruvius. Deprincepszelf waagde zich aan een tragedie, maar vernietigdeijn dramaAjax , daar hij zich bewust was van de onvolmaaktheid ervan, met de opmerking:Mijn Ajax heeft zich in een sponsestort.(Suet.,Aug.85.2.)

ugustus zou aan het eind van zijn leven hebben verklaard dat hij in marmer naliet, dat watij heeft ontvangen in zongebakken steen (Suet.,Aug.28.3; Cassius Dio, LVI 30.3.).ndrukwekkende architectonische getuigen van deze tijd zijn tot op heden bewaard gebleven,oals het theater van Marcellus, het door Agrippa gebouwde en onder Hadrianus herbouwdeantheon, het mausoleum van Augustus en deAra Pacis. Al deze monumenten dienden

evens als propaganda voor Augustus en zijn familie.

it beeld, dat deprincepsmet dergelijke bouwwerken de Romeinen wilde voorhouden,stond in contrast met de ten laatste sinds 16 v.Chr. onafgebroken oorlogen, die aan degrenzen van het rijk werden gevoerd. Het rijk breidde onder Augustus meer uit dan ooitevoren en zou ook nooit meer zo'n grote expansie kennen. Naast het rijke Egypte en Galatiaerden de gebieden aan de Rijn en de Donau verder veilig gesteld, wiens verovering slechtset die van Gallia door Caesar valt te vergelijken.

an oorlog was na 31 v.Chr. echter weinig te merken in Rome en deprovinciae. Vrede enelstand zagen ook tijdgenoten als belangrijkste kenmerken voor deze periode. Dit was de

eden, waarom ze zich tenslotte bij de invoering van hetprincipaaten het einde van de oudeepubliek neerlegden, want een poging tot herstel van de oude republiek zou onvermijdelijkot een nieuwe burgeroorlog hebben geleid.

et historisch onderzoek naar Augustus

et Augustusbeeld is door de eeuwen heen onderhevig geweest aan constante veranderingen en invloeden, die met de persoonen de politiek van deprincepszelf weinig of niets te maken hebben. Sinds de late oudheid en middeleeuwen hebben christenensteeds weer gepoogd depax Augustamet depax Christianate vereenzelvigen, daar Jezus van Nazareth in de Augustescheeriode was geboren. Ook in de nieuwe tijd wilden politici uit vaak zeer verschillende motieven opnieuw parallellen trekkenussen de eigen tijd en die van Augustus. Tijdens de Franse Revolutie werd bijvoorbeeld de oprichting van de Directoirena deTerreurvan de jakobijnen in het jaar 1794 met de instelling van hetprincipaatvergeleken. In de 20e eeuw leden de Italiaanse

fascisten aan een regelrechte Augustusgekte. Ook in nazi-Duitsland trachten talrijke oud-historici, waaronder Wilhelm Weber, deeerschappij van Augustus als voorbeeld voor de zogenaamde nationale Erneuerungdoor het Fhrerprinzip voor te stellen.

e oud-historicus Theodor Mommsen zag Augustus'principaatniet als mon-, maar wel als diarchie, gedeeld door de senaat endeprinceps.[34]Ronald Syme daarentegen zag Augustus als een dictator (in de huidige betekenis van het woord). Net zoals

ussolini - maar onder andere voortekenen - zag hij in zijn opkomst parallellen met het opkomende fascisme. Ook aanugustus' regime was een revolutie voorafgegaan, hijzelf een partijman, die gesteund door geld en wapens de oude heersendelasse opzij schoof en door een nieuwe verving. Als berekend machtsmens heeft hij de oude vervallen republiek ten grave

gedragen, om onder een schijnbaar republikeinse faade een alleenheerschappij te vestigen. Ronald Syme's in 1939 verschenenerk The Roman Revolutiongeldt als uitgangspunt van het moderne Augustus-onderzoek, vooral op grond van zijn uitgebreideateriaal. De historicus Jochen Bleicken, die de huidige toonaangevende Duitstalige Augustus-biografie heeft geschreven, is

ritisch, maar niet afkeurend over deprinceps

: in de oude geschiedenis kunnen slechts Alexander en Caesar aan de daden vanugustus tippen. Toch kan men hem niet met deze groten gelijkstellen, daar deze zich op grond van hun militaire kwaliteitenisten te onderscheiden. Augustus was daarentegen vooral de wegwijzende Baumeister des Rmischen Kaiserreichs

(bouwmeester van het Romeinse keizerrijk) en Erzieher (leermeester) van de nieuwe elite van het principaat.[35]Van enigeuichelarij van de kant van Augustus of een faadenkarakter van zijn regime kan geen sprake zijn.[36]Ook Klaus Bringmann
http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Klaus_Bringmann&action=edit&redlink=1http://nl.wikipedia.org/wiki/Gaius_Iulius_Caesarhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Alexander_de_Grotehttp://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jochen_Bleicken&action=edit&redlink=1http://nl.wikipedia.org/wiki/1939http://nl.wikipedia.org/wiki/Benito_Mussolinihttp://nl.wikipedia.org/wiki/Ronald_Symehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Diarchiehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Theodor_Mommsenhttp://nl.wikipedia.org/wiki/F%C3%BChrerprinziphttp://nl.wikipedia.org/wiki/Nazi-Duitslandhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Fascismehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Jakobijnenhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Terreur_(Franse_Revolutie)http://nl.wikipedia.org/wiki/Directoirehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Franse_Revolutiehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Nieuwe_tijdhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Jezus_(traditioneel-christelijk_benaderd)http://nl.wikipedia.org/wiki/Middeleeuwenhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Late_oudheidhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Donauhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Rijnhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Ara_Pacishttp://nl.wikipedia.org/wiki/Pantheon_(Rome)http://nl.wikipedia.org/wiki/Hadrianushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Theater_van_Marcellushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Vitruvius_(architect)http://nl.wikipedia.org/wiki/Architecthttp://nl.wikipedia.org/wiki/Titus_Liviushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Propertiushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Ovidiushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Horatiushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Vergiliushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Vaticaanse_museahttp://nl.wikipedia.org/wiki/Augustus_van_Prima_Portahttp://commons.wikimedia.org/wiki/File:Statue-Augustus.jpg


14/19



aakt in zijn actuele Augustus-biografie een alles tezamen genomen positieve balans op van de regeringstijd van de eersterincepsvan Rome: anders dan Ronald Syme ziet hij in diens daden het bewijs, dat het bezit van de macht voor Augustus geen

doel op zich was.[37]

erken

Res Gestae divi Augusti, een door Augustus opgesteld verslag van zijn daden, waarvan een transcriptie moest wordenaangebracht op bronzen platen voor zijn mausoleum;De vita sua, een autobiografie, die in dertien boeken de periode tot aan de Cantabrische oorlog behandelde, maarpraktisch volledig verloren is gegaan;Sicilia, verloren gegaan epos in hexameters, enkel bij Suetonius vermeld;Ajax , tragedie, door Augustus zelf vernietigd.

Lijst met voorouders

16. Gnaeus Octavius Rufus

8. Gaius Octavius

4. Gaius Octavius

2. Gaius Octavius

1. Imperator Caesar Augustus

12. Marcus Atius Balbus major

6. Marcus Atius Balbus minor

26. Sextus Pompeius

13. Pompeia

27. Lucilla

3. Atia Balba Caesonia

28. Gaius Iulius Caesar14. Gaius Iulius Caesar Strabo

29. Marcia

7. Iulia Caesaris minor

30. Lucius Aurelius Cotta

15. Aurelia Cotta

31. Rutilia

ie ook

14 Romeinse districten van AugustusLijst van bouwwerken van AugustusAugustesche periode

oetnoten

1. Suetonius,Augustus5.1:Natus est Augustus [] regione Palati ad Capita Bubula, ubi nunc sacrarium habet, aliquanto postquam excessit constitutum.(Geboren is Augustus [] in de regio van de Palatijn bij de Capita Bubula(ossenkoppen), waar mennu eensacrarium(heiligdommetje) heeft, enige tijd nadat hij was overleden opgericht.)

2. 22 september in de pre-juliaanse kalender:IX Kal. Oct. 691 a.u.c.kort voor zonsopgang (paulo ante solis exortum). In deFasti

van de Romeinen werd de verjaardag van Augustus gevierd op 23 en 24 september, verbonden met de ludi Augustales, die tot inde late oudheid als feest ter ere van deDivus Augustuswerden voortgezet. Volgens nieuwere astronomische berekeningen werdAugustus onder het sterrenbeeld Libra geboren, daar de oude Romeinse kalender in het jaar 63 v.Chr. met de latere juliaansegrotendeels overeenstemde. Niettemin beklemtoonde Augustus altijd zijn geboorte onder het sterrenteken Capricornus (steenbok)(Suet.,Aug.5, 94.12.), waarmee echter de wedergeboorte van Augustus als C. Iulius Divi filius Caesar werd bedoeld (zieverder), die door de verschijning van de Julische ster in conjunctie met Capricornusin ascendenten theopolitisch werd
http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Julische_ster&action=edit&redlink=1http://nl.wikipedia.org/wiki/Steenbok_(sterrenbeeld)http://nl.wikipedia.org/wiki/Weegschaal_(sterrenbeeld)http://nl.wikipedia.org/wiki/Fastihttp://nl.wikipedia.org/wiki/Ab_Urbe_Condita_(jaartelling)http://nl.wikipedia.org/wiki/Juliaanse_kalenderhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Palatijnhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Suetoniushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Auguste%C3%AFsche_periodehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_bouwwerken_van_Augustushttp://nl.wikipedia.org/wiki/14_Romeinse_districten_van_Augustushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Aurelia_Cottahttp://nl.wikipedia.org/wiki/Iulia_Caesaris_minor_(zus_van_Julius_Caesar)http://nl.wikipedia.org/wiki/Atia_Balba_Caesoniahttp://nl.wikipedia.org/wiki/Pompeia_(zuster_van_Pompeius_Strabo)http://nl.wikipedia.org/wiki/Marcus_Atius_Balbushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Gaius_Octaviushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Hexameterhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Res_Gestae_divi_Augusti


15/19



De keerzijde van eendenarius met eencapricornus, cornucopia,roer van een schip enAVGVSTVS als legende.

gedefinieerd (J. T . RA M S E Y - A.L. LI C H T , The Comet of 44 B.C. and Caesar's Funeral Games, Atlanta, 1997.). Of zijngeboortedag op grond van de juliaanse kalenderhervorming na gelijkschakkeling met de ontbrekende 90 dagen van de oudeRomeinse kalender ook daarenboven in de tijd van de steenbok werd gevierd, is niet geweten, maar wel waarschijnlijk, daar deCapricornus altijd een belangrijk element in de Augustesche propaganda bleef, vooral op munten (zie afbeelding). Een verdereaanwijzing kan men terugvinden in de verering van Augustus als zonnegod, bijvoorbeeld voorgesteld in de astraalsymboliek van deDivus-Iulius-cultus s inds het verschijnen van de sidus Iuliumen in de daarop terug te voeren nimbus(cf. ook Octavianus inVergilius,Aenes8675 ff.), in het solarium Augustievenals verder in de algemene identificatie met de god Sol, die later als Sol

Invictusnauw met de Romeinse keizers was verbonden en wiens feestdag op 25 december was (cf.ook de beelden van de Divus-Iulius-cultus met de inscriptieDeo Invicto, welke in de Sol-Invictus-cultus alsDeo Soli Invicto Imperatoriwerd overgenomen). Daarom is als periode voor defeestdagen van de astrologische geboortedag 23 tot 26 december te veronderstellen.

3. De sobere kinderkamer van de jonge Octavius, die niet groter was als een voorraadkamer (cellaAugusti), was eeuwen later nog steeds een publiek bedevaartsoord voor Romeinen. Augustus werdzozeer met deze kamer gedentificeerd, dat in het volksgeloof de regio van de stad Velitrae als zijngeboorteplaats werd aangezien (vgl. Suet.,Aug.6.).

4. J. BL E I C K E N,Augustus. Eine Biographie, Berlijn, 1998, pp. 35 ff.5. Door zichzelf te beschrijven als ducem depoposcit wees Augustus erop, dat hij de titel dux Italiae

en het opperbevel op grond van een volksbesluit had gekregen. Daarmee was ook de overdracht vaneen uitgebreid militair bevel verbonden.

6. Suet.,Aug.7.2. Vgl. Cass. Dio, LIII 16.6-8, 20.1.7. Er is echter nog geen consensus onder oud-historici of het imperiumvan Augustus al dan niet als

maiuswerd gedefinieerd. Zie onder andere D. M C F AYDEN , The Princeps and the Senatorial

Provinces, in CPh16 (1921), pp. 34-50, H. LAS T ,Imperivm Maivs: A Note, inJRS37 (1947), pp. 157-164, M. GR A N T , TheAugustan 'Constitution', in G&R 18 (1949), pp. 97-112, A.H.M. J ONES , The Imperium of Augustus, inJRS41 (1951), pp.112-119, W. EC K - S . A. T A K C S , The Age of Augustus, Oxford, 2003, p. 57 (http://books.google.be/books?id=zThBFp4EsRwC&dq=the+age+of+augustus&pg=PP1&ots=l3m0Dl-2da&sig=yA4YxnwwD5oed_8-QNS5Fr_h5nI&hl=nl&prev=http://www.google.be/search?q=The+Age+of+Augustus&ie=utf-8&oe=utf-8&rls=org.mozilla:nl:official&client=firefox-a&sa=X&oi=print&ct=title&cad=one-book-with-thumbnail#PPA57,M1).

8. Macrobius, SaturnaliaI 12.35; korter Suetonius,Augustus31.2.9. Aldus J. BL E I

Documents

Imperator Caesar Augustus - Wikipedia