4
Hmasawnna Thar ( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r ) ___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________ Estd. 1984 dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police staon : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600 sp Hotline number: 7085-256-377 Hmasawnna Thar Vol - 34/57 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy thlaphal (November) 30, 2018 ZirtawpNi (friday) GAS NEWS Agency : KIM JOE Booking: 1st. sept., 2018 to 1st. Oct., 2018 delivery :30-11-2018 (FrI) Time : 9AM - ll stock Stock : 306 @ ` 1062 19 & 5kg available VANGSEI INDANE K. Salbung Booking : 20-09-2018 to 27-09-2018 delivery :30-11-2018 (FrI) Time : 9AM -11AM stOCK :306 NEWS TOMKIM CHANCHIN LAKTAWI EKIN/SEPTIC TANK SUKFAI DINGA KO THEI ZING KAN NIH. Contact Numbers: 8119035096 & 8119083548 Assam-ah Dec. 5 Sikpui Ruoi Restrict- ed holiday a puong Guwahati: Assam ram pumpui huop din- gin December 5 ‘Sik- pui Ruoi’ chu Assam sawrkarin ‘Restricted Holi- day’ dingin a puong tah. Sikpui Ruoi Restricted Holiday -a puong a nina Notification hi November 29, 2018 khan under Sec- tion 25 of N.I. Act, 1881 (XXIV of 1881) read with the Government of India, Ministry of Home Affairs Notification No. 20/25/ Pub-I dated 8th June, 1957 hnuoiah Dr M. Angu- muthu, IAS, Commissioner & Secretary to the Govt. of Assam, General Adminis- tration in Assam Gover- nor hmingin an suo a nih. Sikpui Ruoi holiday dinga puongna ding hin Assam rama hnam sunga organisation tum tum han hun iemanichena inthawka an lo buoipui ta a nih. HAA GHQ in inhriettirna a siem CCpur: December 14, 2018 a HAA Tui\haphai Unit tin le HAA Imphal JHQ hai ta dinga Hmar Artists’ Association (HAA) GHQ huoihawtnaa Saikawt Youth Club Hall hmuna Independent hla le Krismas Lengkhawm hla inruolsiekna nei ding le inzawmin HAA GHQ chun inhriettirn a siem. Hla ziek thawn tasa hai khaw tina sak dan an angnaw ding leiin a thluk original nia hriet tak senga sak ding ning a ta. Chun, an dik le diknaw thutlukna chu endiktu thuneina ning a tih. Inruolsieknaa hin nau- pang, nunghak, tlangval, kum 5-a inthawk a chun- gtieng \hang thei ning a ta, Unit tin le Jt. Hqrts hai chu hi competition \hang ding le lawmman lak ngei tuma inpuocha dingin HAA GHQ chun ngenin anhriet- tir a, hun remchang hmasa takah khaw tin kanna nei ning a tih tiin Secy. Inf. &Publicity, HAA chun a hril. Chun, hi programme a hlawtling ngei theina dinga mitin \awng\ainaa lo san dingin HAA GHQ chun ngenna a siem bawk. SSDDC in Watar Storage Tank siena ding hmun an enfel CCpur: Saikot Sub Divi- sion Demand Cum Devel- opment Committee (SSDC) chun Saikot Sub-Division huom sunga khuo um han Khuga Canal \angkai lema sawr dan ding ngaituo le beiseinain hma a lak mek a. Hi le inzawm hin SSD- DC chun hun iemanichen concerned minister kuomah Tui\hapui Canal (Khuga Canal) pipeline induong a, tuilo haia ding bakah dawn le hmang ding huntawk hmu a ni theina dingin le concept note siemna dingin proposal a lo pek ta a. Hi le inzawm hin November 29, 2018 khan Pu Khup, Sec- tion Officer, PHED, CCPur le SSDDC \huoituhai Pu Timothy Z. Zote, Chairman; Pu Samuel Darngawn, Vice Chairman; Pu Thangrohlun Tuolor, Treasurer; Pu Khamlal Vaiphei, Executive Committee Member le Pu Rosiem, Ex. Member han Saipum Village ram sung- ah Water Storage Tanky siena ding hmun an enfel. A hmun chungchanga hin Saipum lal le Village Authority hai leh hriltlang a ni a, Saipum lal chun, ‘mipuiin an mamaw tui semdar theina dinga ka ram a \angkai ding a ni chun, a \ul ang ang pek/donate ka phal” tiin SSDDC \huoitu- hai a hril tiin Pu R. Lalkai- sanga, Secretary, SDDC chun ei chanchinbu palai a hril. Saipum khaw lal in a ram phal taka pek a remti lei hin SSDDC chun law- mthu a hril a. Biel mipui han tui thuah harsatna tuok mek hre zinga SSDDC hmalakna kawngah sum le pai le a \ul huna phur taka lo pe diet diet dingin SS- DDC chun a ngen nghal bawk. Christmass Season Kick-off CCpur: Independent Church of India (ICI) Siel- mat Kristien |halai Pawl chun December 1, 2018, 6:00PM khin Roberts’ Ju- bilee Chapel, Sielmat, CC- Pur-ah Chrismass Season Kick-off hun hmang an tih. Hun vawngtu Tv. Joshua L. Amo ning a ta, Kick-off hawngna chu Rev. L. Josh- ua in nei a ta, Dr James R. Ruolngul in wellcome address hril a ta, Rev. Alan L. |hiek in short message hril a tih. Season kick-off huna hin Blessed Choir, Jose- phine, Sylvia Lalnunmawi, Katie Chatuonlaltuokim, Alvin Lalngaisak, Cath- erine Ramneimawi, Gloria Lalmalsawm, Hapiness Home le Robert Rodik han hlain mipui inawi an tih. Online prepaid recharge thaw thei lo ding CCpur: Manipur state Power Distribution Com- pany Limited (MSPDCL) Managing Director L Pri- yokumar Singh in Novem- ber 29, 2018 a thusuok a siem dungzuiin, Central Data Centre, Guwahati-ah Technical thil felnaw leiin vawisuna inthawk ni 4/5 vel Online-a Prepaid Meter Recharge state sungah thaw thei a ninaw ding thu a hril. Amiruokchu MSPDCL Divsision annawleh Sub-Di- vision Office hnuoia Vend- ing Station haia chun re- charge thaw thei a ni ding thu thusuok chun a hril a, online a recharge thaw theinaw ding thuah mipui hai lo hre thiem dingin a ngen. Awllen Festival hmang an tum CCpur: Young Vaiphei Association (YVA), GHQ a CEC chun zani 12:00Noon khan Bethel Veng-a VPC Complex-ah meeting an nei a, hi huna hin February, 2019 a Awllen Festival (Vaiphei Festival) hmang dingin an rel a, hi le inza- wmhin Organizing Com- mittee an indin nghal. Chairman dingin K. Chung Vaiphei, Secretary (Social & Culure) YVA- GHQ; Vice-Chairman in Luaithang, CEC Member YVA-GHQ & President, YVA Compound Veng Unit hai ruot an ni a, Chair- man le Vice Chairman han anni \hangpuitu ding an ruot dinga rel a nih. Gas Connection inhlanna an ne ding CCpur: Haran Valley Indane Gramin Vitrak, Kwakta in Singngat Con- stituency a cheng mipui, Gas Connection neizo lo hai ta dinga bieltu MLA Ginsuanhau Zou in Prad- han Mantri Ujjwala Yo- jana (PMUY) hnuoia Gas Connection a buoipui pek sungkuo iemanizat hai kuomah vawisun 11AM hin Pu Ginsuanhau Zou, MLA & Chairman, MANI- REDA chun Lailam veng- ah chengnainah inhlanna nei a tih. Pu Ginsuanhau hin Singngat Sub-Division sun- ga sungkuo 50; Sangaikot Sub Division sungah sung- kuo 17 a pek ta a, vawisun hin sungkuo 28 kuomah connection pek nawk an ni ding a ni a, hienghai lei hin a rengin 95-na ding a nitah. Pherzawl Bus vai liemna CCpur: Vawituk zing dar 8 hin District Transport Of- fice, CCPur-ah Churachan- dpur-Pherzawl-Churachan- dpur Bus Service vai liemna hunser hmang ning a tih. Hi huna hin Shri Shyam Lal Poonia, IAS, DC, CCPur le Smt. Mannuamching, IAS, DC, Pherzawl hai \hang an ta, Pherzawl Bus service hi vai liem an tih. Inhnikna nei taphawt hi huna \hang ve dinga fiel an nih. Tractor le Scooter inbaw leiin pasal 1 a thi imphal: November 28, 2018 zan dar 11 vel khan Wangoi Police Sta- tion huop sunga Samurou Awang Leikai-a Tractor le Scooter an inbaw a, Scooter a chuong pasal pakhat a thi a, a hming le a umna hriet a la ni nawh. Tractor Driver hin Tractor maksanin a tlan hmang. Hi thil tlung le inzawm hin Wangoi Po- lice Station-ah case regis- tered a nih. Kum Upahai Rawngbawlpek Hi Pathien Rawngbawl Ei Nih: Th Shyamkumar imphal: Forest and En- vironment Minister Mr Shaymkumar chun, kum upahai rawngbawl pek le inza taka enkawlna hi Pa- thien rawngbawlna ang tho a nih, tiin a hril a. Kum upahaiin ei ram le hnam culture le tradition, ching- dan \ha, thu le hlahai hum- halna dinga theitawp an lo suonahai chu inpakum a ti thu a hril bawk. Environment, Horticul- ture and Soil Conservation, MAHUD and Town Plan- ning Minister Mr Shaym- kumar hin ni nga sung aw Sangai Festival, November 21-29 huong sunga ‘Fes- tival of the Raas Leela’ kharna Guru Aribam Man- dap, Brahmapur Nahabam, Imphal East-a an neina huna a hril a nih. Hi Festival hi a dan- glam bik deuh leiin hmun hranah Manipur Artists Association (MAA), Pal- ace Compound, Thangapat Mapal, Imphal East han an huoihawt a nih a. Manipur- a Raas Leela hi chu dan- glam taka Manipur cultural heritage hausakzie tarlang- tu a nih, tiin a hril. Khuol lien anga thu hri- lin Pu Shyamkumar chun, khawvela Manipur an lar vena dang pakhat chu Raas Leela hi a nih a. Sports tieng Manipur an thang ang bawkin Raas Leela lei hin khawvel ah Manipur chu art and culture tieng an lang phak ve a nih, tiin a hril. “Raas Leela ei culture hausakzie suklangna a nih a. Art & culture tieng, Sports ang bawka mi chawilartu le khawvela mi tarlangtu chu Raas Leela hi a nih” tiin a hril. Ei cultural heritage humhalna ding chun ei tra- ditonal culture ei humhim zing a \ul a, chutaka ding chun discipline khawm a pawimaw. Ram le hnam hausakna inkhina pakhat, cultural heritage hai hum- tua kum upahai thawkrim- na chu inpakum a tih a. Vawisun chena cultural heritage ropuitak ei la nei theina chu upahai hma lo lakna zar le teireina zar lieu lieu a nih, tiin a hril. Mr Aribam Shivdas Sharma, Director Art and Culture, Government of Ma- nipur chun, ei state cultural heritage hausakna le mawi- na ah hin a mawina le hlutna suknepna dingin a ‘tradition- al art form orginality’ bak hi chu iengkhawm belsa ding an nawh, tiin a hril. >>sunzawmna phek 4-ah Food Safety in fakding siemna hmun hai an enfel nawk CCpur: Mr U. Arunkumar Singh, in-charge, District Food Safety Officer, CCPur inrawinain zanikhan Food Safety Team chun CCPur khawpui sunga fak ding chi tum tum siemna hmun hai enfelna an nei nawk. Food Safety team hin Rajiv Bakery, Puspa Bak- ery, Pinku Bakery, Tunnu Eatary, Sangita Bakery le Tunnu Bakery hai an enfel a. Bei siema um hai mi- hriem hriselna dingin a him le him naw, manufacturing date le expiry date hai sie a ni am ti bakah a thienghlim le thienghlim naw hai a en- fel a. Hieng Bakery 6 haia fak ding siema um a tamlem hai chu labelling sie lo a nih ti an hmusuok. Hi le inzawm hin U. Arunkumar chun FSSAI Act dungzuiin Bakery hai chu labelling sie ding \ha taka sie seng dingin an hri- ettir a, kar khat hnungah enfel nawk a ni ding thu hri- lin, enfel nawk hunah thu- pek an zawm naw chun FS- SAI Act, 2006 \hangsanin action lak a ni ding thu an hriettir. U. Arunkumar Singh chun mipui hai chu Bakery bei inchawk huna manu- facturing date le expiry date sie a ni le ninaw \ha taka en hmasa hlak dingin an hri- ettir a. Expiry date umlo hai chu inchaw le fa lo din- gin mipui hai an hriettir a. Expired ta hnung thil fak hin natna an tlun thei leiin mipui hai chu fimkhur din- gin a hril bawk. Manipur-ah Transparency a la um nawh: Right activist Joykumar imphal: Human Rights Activist Wahengbam Joy- kumar Singh chun, Mani- pur-ah transparency a la um naw zing tiin tiin a hril a. Mapithel Dam bawlna in a sukbuoi mipui hai kuoma compensation pek dan RTI hmanga Ukhrul DC kuoma detail informa- tion ngena um chu dawnna a la um naw zing thu a hril. Hi thu hi zanita Mani- pur Press Club, Majorkhul, Imphal hmuna press Con- ference huna Mr Joykumar in a hril a nih. A hril dan chun, De- cember 21, 2015 khan SPIO/DC, Ukhrul kuomah information pe dinga ngen a ni a, sienkhawm detail iengkhawm pek um loin third party a inthawk vauna um tiin case suktawp a nih. Tuchen hin compensation sum chawkchawituhai chu hremna pek loin an la um zing a nih tiin Joykumar chun a hril. Corrupt officials hai chunga khawm vawi tam tak complaint pek a nita a, sienkhawm chargesheet file a la ninaw bakah in- rawlna nei hai tukhawm hremna pek an la um nawh. Hieng thila inrawl hai hremna pek an ninaw lei hin an fakrukna an la sun- zawm pei a nih tiin a hril bawk. Ukhrul DC chu an rang thei anga RTI dawnna pe dingin Joykumar chun a ngen a, Information Com- mission chun sin a ni ding ang tak le langtlang taka a thaw a \ul a nih tiin a hril. manipur hi a chîna chu a hrat a nih: Governor, dr Najma heptullah imphal: Governor of Manipur (Larsap) Dr Najma Heptullah chun, Manipur state hi a chin \el \awla chu ‘powerhouse of sports’ ti a ni angin a hrat a nih, tiin a hril. Hi thu hi zani ta 12th Mani- pur Polo International Tournament 2018 final, India (B) (Manipur) le England Team han an khelna hun- ser kharna malama a hril a nih a. In- dia (B) Manipur chun England chu 6-4 a hnein hrattak nina an lo lak tah. Imphal Polo Ground, Mapal Kangjeibung-a program nei hi San- gai Festival nei zing le inzawma huoihawt a ni a. Sangai Festival kharna hunser chu zingah nei ning a ta. 12th Polo International Tour- ney ruok chu a tawp tah a. Assem- bly speaker Mr Y. Khemchand le P. Saratchandra Singh han Guest of Honor le President angin an uop bawk . Hun kharnaa thu hrilin Gover- nor chun, hi huna \hang ve thei din- ga 12th Manipur Polo International, 2018 organiser haiin an hung hriet fuk leiin lawmum a ti thu a hril a. A neka ropui le lien lema la buotsai nawk pei dingin an fui. Governor chun thil an buotsai danhai le organise danhai a hmuin ropui a ti thu a hril a. Amiruokchu, International Polo Tournament hi kum tinin nei a ni hlaka chu Ma- nipur Polo tak hi National level ah hrietlar bek bek a la ni naw lei hin pawi a ti thu a hril a. National level nek hmanin international level-a mihai an hung inhnik lem niin a hril. Chuong kar laka chun Polo chu inlar hle naw sienkhawm infiemna Game pawimawtak le danglam tak a ni leiin a hlutna a nep chuong nawh a. Internationa levela hung \ hang thei hai khawm a mei mei an nih naw a. Inkhelna mei mei a nih naw leiin mi naranhai khawmin an ngam naw or zo nawa thiemna ‘bik’ neihai chu an inhnik niin a hril. >>sunzawmna phek 4-ah TCP le Police han Traffic Drive CCpur: November 29, 2018, 2:30PM-5:00Pm inkar sung khan Sub- Inspector Liankhansang, OC, Traffic Control Police (TCP0, CCPur inrawi- nain TCP le Police hai \hangruolin Tiddim Road- ah Salem Veng le Damkam Bazar, Tiddim Road haiah Traffic Drive an nei. Drive huna hin Hel- met khum lo, traffic rule bawsie, motor registra- tion number umlo, driv- ing license boa motor khal le tinted glass bel motor hai an dap a. Traffic rule baw sie mana um hai TR 5 receipt katin fine Rs. 100 fine inchawitir an nih. Motor Vehicle Act, 1988 dungzuiin Manipur-ah 2-wheeler khal, hel- met khum lo hai Rs. 100 - Rs.300 inkar inchawitir thei a ni a, kum tlingloa motor khal hai Rs. 1000/- chen inchawitir le thla 3 jail intangtir thei a ni bakah kum tling loa motor khal le driving licence nei loa mo- tor khal hai Rs. 500/- chen inchawitir le thla 3 chen jail intangtir thei a ni a. Speed limit baka motor khal hai Rs. 400/- a inthawk Rs. 1000 chen inchawitir le thla 6 jail intangtir thei a ni a. Zu rui puma motor khal hai thla 6 jail intangtir thei le fine Rs. 2000 chen inchawitir thei a nih. Chun, Registration um lo motor khal bakah per- mit nei lo hai Rs. 2000-Rs. 5000 inkar inchawitir thei; Insurance um lo motor hai Rs 1000 chen fine inchawitir thei an ni bawk. Field Investigators Training \an CCpur: District Project Office, SSA-RTE, CC- Pur huoihawtnain State Achievement Survey thaw- tu dinga thlangsuok ZEO le ADC, CCPur hnuoia block tum tuma teacher hai ta dingin ni 2 sung aw Field Investigators training chu November 29, 2018, 11AM khan DIET Centre, Hqrts. Veng, CCPur-ah \an a nih. Training hi No- vember 30, 2018 chen aw ding a ni a, training a hin ZEO le ADCC hnuoia CC- Pur Block, Singngat Block, Henglep Block le Samu- lamlan Block haia inthawk Teacher hai an \hang. Training sung hin DIET/ CCPur a inthawk S. Bidy- ananda Singh, Th. Sanayai- ma Singh, W. Somorjit Singh le A. Kritamala Singh hai resource person in an \hang. Zingkar tieng CCPur le Henglep Block a inthawk teacher 108 le chawhnung tieng Singngat le Samulamlan Block a in- thawk teacher 109 an \hang.

Hmasawnna Thar - neitham.in Thar/2018/November/HT-30-11-2018.pdf · proposal a lo pek ta a. Hi le inzawm hin November 29, 2018 khan Pu Khup, Sec-tion Officer, PHED, CCPur le SSDDC

  • Upload
    buianh

  • View
    217

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Hmasawnna Thar - neitham.in Thar/2018/November/HT-30-11-2018.pdf · proposal a lo pek ta a. Hi le inzawm hin November 29, 2018 khan Pu Khup, Sec-tion Officer, PHED, CCPur le SSDDC

Hmasawnna Thar( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r )

___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________

Estd. 1984dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747

police station : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239

dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/

8258 057 887 / 8974 103 600sp Hotline number:

7085-256-377

Hmasawnna Thar Vol - 34/57 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy

thlaphal (November) 30, 2018 ZirtawpNi (friday)

GAS NEWSAgency : KIM JOEBooking : 1st. sept., 2018 to 1st. Oct., 2018 delivery :30-11-2018 (FrI) Time :9AM-tillstockStock : 306 @ ` 106219 & 5kg available

VANGSEI INDANEK. SalbungBooking : 20-09-2018 to 27-09-2018delivery :30-11-2018 (FrI) Time : 9AM -11AMstOCK :306

NEWS TOMkiMcHANcHIN LAKTAWI

EKIN/SEPTIC TANK

SUKFAI DINGA KO THEI ZING

KAN NIH.

Contact Numbers:8119035096 &

8119083548

Assam-ah Dec. 5 Sikpui Ruoi Restrict-ed holiday a puong

Guwahati: Assam ram pumpui huop din-gin December 5 ‘Sik-pui Ruoi’ chu Assam sawrkarin ‘Restricted Holi-day’ dingin a puong tah. Sikpui Ruoi Restricted Holiday -a puong a nina Notification hi November 29, 2018 khan under Sec-tion 25 of N.I. Act, 1881 (XXIV of 1881) read with the Government of India, Ministry of Home Affairs Notification No. 20/25/Pub-I dated 8th June, 1957 hnuoiah Dr M. Angu-muthu, IAS, Commissioner & Secretary to the Govt. of Assam, General Adminis-tration in Assam Gover-nor hmingin an suo a nih. Sikpui Ruoi holiday dinga puongna ding hin Assam rama hnam sunga organisation tum tum han hun iemanichena inthawka an lo buoipui ta a nih.

HAA GHQ in inhriettirna a siemCCpur: December 14, 2018 a HAA Tui\haphai Unit tin le HAA Imphal JHQ hai ta dinga Hmar Artists’ Association (HAA) GHQ huoihawtnaa Saikawt Youth Club Hall hmuna Independent hla le Krismas Lengkhawm hla inruolsiekna nei ding le inzawmin HAA GHQ chun inhriettirn a siem. Hla ziek thawn tasa hai khaw tina sak dan an angnaw ding leiin a thluk original nia hriet tak senga sak ding ning a ta. Chun, an dik le diknaw thutlukna chu endiktu thuneina ning a tih.

Inruolsieknaa hin nau-pang, nunghak, tlangval, kum 5-a inthawk a chun-gtieng \hang thei ning a ta, Unit tin le Jt. Hqrts hai chu hi competition \hang ding le lawmman lak ngei tuma inpuocha dingin HAA GHQ chun ngenin anhriet-tir a, hun remchang hmasa takah khaw tin kanna nei ning a tih tiin Secy. Inf. &Publicity, HAA chun a hril. Chun, hi programme a hlawtling ngei theina dinga mitin \awng\ainaa lo san dingin HAA GHQ chun ngenna a siem bawk.

SSDDc in Watar Storage Tank siena ding hmun an enfelCCpur: Saikot Sub Divi-sion Demand Cum Devel-opment Committee (SSDC) chun Saikot Sub-Division huom sunga khuo um han Khuga Canal \angkai lema sawr dan ding ngaituo le beiseinain hma a lak mek a. Hi le inzawm hin SSD-DC chun hun iemanichen concerned minister kuomah Tui\hapui Canal (Khuga Canal) pipeline induong a, tuilo haia ding bakah dawn le hmang ding huntawk hmu a ni theina dingin le concept note siemna dingin proposal a lo pek ta a. Hi le inzawm hin November 29, 2018 khan Pu Khup, Sec-tion Officer, PHED, CCPur le SSDDC \huoituhai Pu Timothy Z. Zote, Chairman; Pu Samuel Darngawn, Vice Chairman; Pu Thangrohlun Tuolor, Treasurer; Pu

Khamlal Vaiphei, Executive Committee Member le Pu Rosiem, Ex. Member han Saipum Village ram sung-ah Water Storage Tanky siena ding hmun an enfel. A hmun chungchanga hin Saipum lal le Village Authority hai leh hriltlang a ni a, Saipum lal chun, ‘mipuiin an mamaw tui semdar theina dinga ka ram a \angkai ding a ni chun, a \ul ang ang pek/donate ka phal” tiin SSDDC \huoitu-

hai a hril tiin Pu R. Lalkai-sanga, Secretary, SDDC chun ei chanchinbu palai a hril. Saipum khaw lal in a ram phal taka pek a remti lei hin SSDDC chun law-mthu a hril a. Biel mipui han tui thuah harsatna tuok mek hre zinga SSDDC hmalakna kawngah sum le pai le a \ul huna phur taka lo pe diet diet dingin SS-DDC chun a ngen nghal bawk.

Christmass Season Kick-offCCpur: Independent Church of India (ICI) Siel-mat Kristien |halai Pawl chun December 1, 2018, 6:00PM khin Roberts’ Ju-bilee Chapel, Sielmat, CC-Pur-ah Chrismass Season Kick-off hun hmang an tih. Hun vawngtu Tv. Joshua L. Amo ning a ta, Kick-off hawngna chu Rev. L. Josh-ua in nei a ta, Dr James R.

Ruolngul in wellcome address hril a ta, Rev. Alan L. |hiek in short message hril a tih. Season kick-off huna hin Blessed Choir, Jose-phine, Sylvia Lalnunmawi, Katie Chatuonlaltuokim, Alvin Lalngaisak, Cath-erine Ramneimawi, Gloria Lalmalsawm, Hapiness Home le Robert Rodik han hlain mipui inawi an tih.

Online prepaid recharge thaw

thei lo dingCCpur: Manipur state Power Distribution Com-pany Limited (MSPDCL) Managing Director L Pri-yokumar Singh in Novem-ber 29, 2018 a thusuok a siem dungzuiin, Central Data Centre, Guwahati-ah Technical thil felnaw leiin vawisuna inthawk ni 4/5 vel Online-a Prepaid Meter Recharge state sungah thaw thei a ninaw ding thu a hril. Amiruokchu MSPDCL Divsision annawleh Sub-Di-vision Office hnuoia Vend-ing Station haia chun re-charge thaw thei a ni ding thu thusuok chun a hril a, online a recharge thaw theinaw ding thuah mipui hai lo hre thiem dingin a ngen.

Awllen Festival hmang an tum

CCpur: Young Vaiphei Association (YVA), GHQ a CEC chun zani 12:00Noon khan Bethel Veng-a VPC Complex-ah meeting an nei a, hi huna hin February, 2019 a Awllen Festival (Vaiphei Festival) hmang dingin an rel a, hi le inza-wmhin Organizing Com-mittee an indin nghal. Chairman dingin K. Chung Vaiphei, Secretary (Social & Culure) YVA-GHQ; Vice-Chairman in Luaithang, CEC Member YVA-GHQ & President, YVA Compound Veng Unit hai ruot an ni a, Chair-man le Vice Chairman han anni \hangpuitu ding an ruot dinga rel a nih. Gas Connection inhlanna an ne ding

CCpur: Haran Valley Indane Gramin Vitrak, Kwakta in Singngat Con-stituency a cheng mipui, Gas Connection neizo lo hai ta dinga bieltu MLA Ginsuanhau Zou in Prad-han Mantri Ujjwala Yo-jana (PMUY) hnuoia Gas Connection a buoipui pek sungkuo iemanizat hai kuomah vawisun 11AM hin Pu Ginsuanhau Zou,

MLA & Chairman, MANI-REDA chun Lailam veng-ah chengnainah inhlanna nei a tih. Pu Ginsuanhau hin Singngat Sub-Division sun-ga sungkuo 50; Sangaikot Sub Division sungah sung-kuo 17 a pek ta a, vawisun hin sungkuo 28 kuomah connection pek nawk an ni ding a ni a, hienghai lei hin a rengin 95-na ding a nitah.

Pherzawl Bus vai liemna

CCpur: Vawituk zing dar 8 hin District Transport Of-fice, CCPur-ah Churachan-dpur-Pherzawl-Churachan-dpur Bus Service vai liemna hunser hmang ning a tih. Hi huna hin Shri Shyam Lal Poonia, IAS, DC, CCPur le Smt. Mannuamching, IAS, DC, Pherzawl hai \hang an ta, Pherzawl Bus service hi vai liem an tih. Inhnikna nei taphawt hi huna \hang ve dinga fiel an nih.

Tractor le Scooter inbaw leiin pasal 1 a thiimphal: November 28, 2018 zan dar 11 vel khan Wangoi Police Sta-tion huop sunga Samurou Awang Leikai-a Tractor

le Scooter an inbaw a, Scooter a chuong pasal pakhat a thi a, a hming le a umna hriet a la ni nawh. Tractor Driver hin

Tractor maksanin a tlan hmang. Hi thil tlung le inzawm hin Wangoi Po-lice Station-ah case regis-tered a nih.

Kum Upahai Rawngbawlpek Hi Pathien Rawngbawl Ei Nih: Th Shyamkumarimphal: Forest and En-vironment Minister Mr Shaymkumar chun, kum upahai rawngbawl pek le inza taka enkawlna hi Pa-thien rawngbawlna ang tho a nih, tiin a hril a. Kum upahaiin ei ram le hnam culture le tradition, ching-dan \ha, thu le hlahai hum-halna dinga theitawp an lo suonahai chu inpakum a ti thu a hril bawk. Environment, Horticul-ture and Soil Conservation, MAHUD and Town Plan-ning Minister Mr Shaym-kumar hin ni nga sung aw Sangai Festival, November 21-29 huong sunga ‘Fes-tival of the Raas Leela’ kharna Guru Aribam Man-dap, Brahmapur Nahabam, Imphal East-a an neina huna a hril a nih. Hi Festival hi a dan-

glam bik deuh leiin hmun hranah Manipur Artists Association (MAA), Pal-ace Compound, Thangapat Mapal, Imphal East han an huoihawt a nih a. Manipur-a Raas Leela hi chu dan-glam taka Manipur cultural heritage hausakzie tarlang-

tu a nih, tiin a hril.Khuol lien anga thu hri-lin Pu Shyamkumar chun, khawvela Manipur an lar vena dang pakhat chu Raas Leela hi a nih a. Sports tieng Manipur an thang ang bawkin Raas Leela lei hin khawvel ah Manipur chu

art and culture tieng an lang phak ve a nih, tiin a hril. “Raas Leela ei culture hausakzie suklangna a nih a. Art & culture tieng, Sports ang bawka mi chawilartu le khawvela mi tarlangtu chu Raas Leela hi a nih” tiin a hril.

Ei cultural heritage humhalna ding chun ei tra-ditonal culture ei humhim zing a \ul a, chutaka ding chun discipline khawm a pawimaw. Ram le hnam hausakna inkhina pakhat, cultural heritage hai hum-tua kum upahai thawkrim-na chu inpakum a tih a. Vawisun chena cultural heritage ropuitak ei la nei theina chu upahai hma lo lakna zar le teireina zar lieu lieu a nih, tiin a hril. Mr Aribam Shivdas Sharma, Director Art and Culture, Government of Ma-nipur chun, ei state cultural heritage hausakna le mawi-na ah hin a mawina le hlutna suknepna dingin a ‘tradition-al art form orginality’ bak hi chu iengkhawm belsa ding an nawh, tiin a hril. >>sunzawmna phek 4-ah

Food Safety in fakding siemna hmun hai an enfel nawk

CCpur: Mr U. Arunkumar Singh, in-charge, District Food Safety Officer, CCPur inrawinain zanikhan Food Safety Team chun CCPur khawpui sunga fak ding chi tum tum siemna hmun hai enfelna an nei nawk. Food Safety team hin Rajiv Bakery, Puspa Bak-ery, Pinku Bakery, Tunnu Eatary, Sangita Bakery le Tunnu Bakery hai an enfel a. Bei siema um hai mi-hriem hriselna dingin a him le him naw, manufacturing

date le expiry date hai sie a ni am ti bakah a thienghlim le thienghlim naw hai a en-fel a. Hieng Bakery 6 haia fak ding siema um a tamlem hai chu labelling sie lo a nih ti an hmusuok. Hi le inzawm hin U. Arunkumar chun FSSAI Act dungzuiin Bakery hai chu labelling sie ding \ha taka sie seng dingin an hri-ettir a, kar khat hnungah enfel nawk a ni ding thu hri-lin, enfel nawk hunah thu-pek an zawm naw chun FS-

SAI Act, 2006 \hangsanin action lak a ni ding thu an hriettir. U. Arunkumar Singh chun mipui hai chu Bakery bei inchawk huna manu-facturing date le expiry date sie a ni le ninaw \ha taka en hmasa hlak dingin an hri-ettir a. Expiry date umlo hai chu inchaw le fa lo din-gin mipui hai an hriettir a. Expired ta hnung thil fak hin natna an tlun thei leiin mipui hai chu fimkhur din-gin a hril bawk.

Manipur-ah Transparency a la um nawh: Right activist Joykumar

imphal: Human Rights Activist Wahengbam Joy-kumar Singh chun, Mani-pur-ah transparency a la um naw zing tiin tiin a hril a. Mapithel Dam bawlna in a sukbuoi mipui hai kuoma compensation pek dan RTI hmanga Ukhrul DC kuoma detail informa-tion ngena um chu dawnna a la um naw zing thu a hril. Hi thu hi zanita Mani-

pur Press Club, Majorkhul, Imphal hmuna press Con-ference huna Mr Joykumar in a hril a nih. A hril dan chun, De-cember 21, 2015 khan SPIO/DC, Ukhrul kuomah information pe dinga ngen a ni a, sienkhawm detail iengkhawm pek um loin third party a inthawk vauna um tiin case suktawp a nih. Tuchen hin compensation

sum chawkchawituhai chu hremna pek loin an la um zing a nih tiin Joykumar chun a hril. Corrupt officials hai chunga khawm vawi tam tak complaint pek a nita a, sienkhawm chargesheet file a la ninaw bakah in-rawlna nei hai tukhawm hremna pek an la um nawh. Hieng thila inrawl hai hremna pek an ninaw lei hin an fakrukna an la sun-zawm pei a nih tiin a hril bawk. Ukhrul DC chu an rang thei anga RTI dawnna pe dingin Joykumar chun a ngen a, Information Com-mission chun sin a ni ding ang tak le langtlang taka a thaw a \ul a nih tiin a hril.

manipur hi a chîna chu a hrat a nih: Governor, dr Najma heptullahimphal: Governor of Manipur (Larsap) Dr Najma Heptullah chun, Manipur state hi a chin \el \awla chu ‘powerhouse of sports’ ti a ni angin a hrat a nih, tiin a hril. Hi thu hi zani ta 12th Mani-pur Polo International Tournament 2018 final, India (B) (Manipur) le England Team han an khelna hun-ser kharna malama a hril a nih a. In-dia (B) Manipur chun England chu 6-4 a hnein hrattak nina an lo lak tah. Imphal Polo Ground, Mapal Kangjeibung-a program nei hi San-gai Festival nei zing le inzawma huoihawt a ni a. Sangai Festival kharna hunser chu zingah nei ning a ta. 12th Polo International Tour-ney ruok chu a tawp tah a. Assem-bly speaker Mr Y. Khemchand le P. Saratchandra Singh han Guest

of Honor le President angin an uop bawk . Hun kharnaa thu hrilin Gover-nor chun, hi huna \hang ve thei din-ga 12th Manipur Polo International,

2018 organiser haiin an hung hriet fuk leiin lawmum a ti thu a hril a. A neka ropui le lien lema la buotsai nawk pei dingin an fui. Governor chun thil an buotsai

danhai le organise danhai a hmuin ropui a ti thu a hril a. Amiruokchu, International Polo Tournament hi kum tinin nei a ni hlaka chu Ma-nipur Polo tak hi National level ah hrietlar bek bek a la ni naw lei hin pawi a ti thu a hril a. National level nek hmanin international level-a mihai an hung inhnik lem niin a hril. Chuong kar laka chun Polo chu inlar hle naw sienkhawm infiemna Game pawimawtak le danglam tak a ni leiin a hlutna a nep chuong nawh a. Internationa levela hung \hang thei hai khawm a mei mei an nih naw a. Inkhelna mei mei a nih naw leiin mi naranhai khawmin an ngam naw or zo nawa thiemna ‘bik’ neihai chu an inhnik niin a hril.>>sunzawmna phek 4-ah

TCP le Police han Traffic Drive

CCpur: November 29, 2018, 2:30PM-5:00Pm inkar sung khan Sub-Inspector Liankhansang, OC, Traffic Control Police (TCP0, CCPur inrawi-nain TCP le Police hai \hangruolin Tiddim Road-ah Salem Veng le Damkam Bazar, Tiddim Road haiah Traffic Drive an nei. Drive huna hin Hel-met khum lo, traffic rule

bawsie, motor registra-tion number umlo, driv-ing license boa motor khal le tinted glass bel motor hai an dap a. Traffic rule baw sie mana um hai TR 5 receipt katin fine Rs. 100 fine inchawitir an nih. Motor Vehicle Act, 1988 dungzuiin Manipur-ah 2-wheeler khal, hel-met khum lo hai Rs. 100 - Rs.300 inkar inchawitir

thei a ni a, kum tlingloa motor khal hai Rs. 1000/- chen inchawitir le thla 3 jail intangtir thei a ni bakah kum tling loa motor khal le driving licence nei loa mo-tor khal hai Rs. 500/- chen inchawitir le thla 3 chen jail intangtir thei a ni a. Speed limit baka motor khal hai Rs. 400/- a inthawk Rs. 1000 chen inchawitir le thla 6 jail intangtir thei a ni a. Zu rui puma motor khal hai thla 6 jail intangtir thei le fine Rs. 2000 chen inchawitir thei a nih. Chun, Registration um lo motor khal bakah per-mit nei lo hai Rs. 2000-Rs. 5000 inkar inchawitir thei; Insurance um lo motor hai Rs 1000 chen fine inchawitir thei an ni bawk.

Field Investigators Training \an

CCpur: District Project Office, SSA-RTE, CC-Pur huoihawtnain State Achievement Survey thaw-tu dinga thlangsuok ZEO le ADC, CCPur hnuoia block tum tuma teacher hai ta dingin ni 2 sung aw Field Investigators training chu November 29, 2018, 11AM khan DIET Centre, Hqrts. Veng, CCPur-ah \an a nih. Training hi No-vember 30, 2018 chen aw ding a ni a, training a hin ZEO le ADCC hnuoia CC-

Pur Block, Singngat Block, Henglep Block le Samu-lamlan Block haia inthawk Teacher hai an \hang. Training sung hin DIET/CCPur a inthawk S. Bidy-ananda Singh, Th. Sanayai-ma Singh, W. Somorjit Singh le A. Kritamala Singh hai resource person in an \hang. Zingkar tieng CCPur le Henglep Block a inthawk teacher 108 le chawhnung tieng Singngat le Samulamlan Block a in-thawk teacher 109 an \hang.

Page 2: Hmasawnna Thar - neitham.in Thar/2018/November/HT-30-11-2018.pdf · proposal a lo pek ta a. Hi le inzawm hin November 29, 2018 khan Pu Khup, Sec-tion Officer, PHED, CCPur le SSDDC

Hmasawnna Thar2 thlaphal (November) 30, 2018 ZirtawpNi (friday) artiCle/health & employmeNt NewS

Editorial Boardlalmalsawm sellate: Editor& Publisherroding l. sellate: Jt. Editor Joseph Joute: Co-Editor : Asst. Editorlalsansuok pulamte :Sports lalruotlien dulien: Computer AssistantEdited & Published by Lalmalsawm Sellate at HT Office, Lighthouse Lane, Churachandpur and Printed by him at M/s Express Standard Offset Printers, PKT Street, Central Lamka Churachandpur, Manipur.

Editorial

Traffic Jam

VAWISUN THUPUILalpa \i taphawt chu a ham a \ha, a lampui hrawtu chu. -SAM 128: 1

Kum 20/30 vel liemta lai khan chu, Churachandpur town sungah Traffic Police duty ei la hmu ngai naw a, Traffic Jam khawm a um ngai bawk nawh. Minis-ter le sawrkar officer lien an hung inzin chang ruok chun a hmingin Traffic Police pakhat pahni vel an duty a, chu hun chu Traffic Police an inlang le ei hmu umsun a nih. Amiruokchu, damte tein hma sawnin ei hung changkang pei a, a nei le a hau khawm an hung pung pei ang bawkin mihriem le motor khawm an hung pung pei a. tuhin chu Traffic Police duty um lova khawsa thei ei nita nawh. Churachandpur town sungah Traffic Police hmun hran hran haiah an duty zing khawmin traffic jam chu a umzing el ta a nih. Traffic Jam-a chun ruol ei ban phak ta khawp el. In-lirthei a tam ta leiin lamlien kan chu thil harsa tak el a hung ni tah. Hi lei hin motor khaltu le kelawnga lawn han traffic rule hi ei ngaipawimaw tlang seng a \ul ta a nih. Churachandpur town sunga traffic buoina le har-satna ei tuokna san chu hmathlir sei tak ei neinaw lei le town planning mumal tak a um naw lei a nih. A kum telin mihriem ei pung belsa pei a, a ni telin inlirthei a pung pei bawk. Traffic jam. Taffic buoi le harsatna hi chu re thei tanaw ni a, a hung zieum theina ding umsun chu kawtthler le lamlien zau lien hi a nih. Hi lei hin sawrkarin anhmatiengin kawtthler le lamlien-pui hai hi hung kek lien sienla nuom a um. sawrkarin kawtthler le lamlienpui kek lien hi a ngam naw chun traffic jam, traffic harsatna le buoina hi inkieng ngai naw nih. Khawpui hmasawn, khawpui inhawi le thawveng ei dit a nih chun a sunga cheng han chan le pek phal ei nei ngam a \ul a nih. a biekin lamlienpui sira hmun le hmang nei han kawtthler le lamlienpui kek lienna dinga an ram le an hmun hai an chan le an pek phal ngam a \ul a nih. Mihriem le inlirthei hlak chu an la hung pung belsa pei ding a ni a. Tuta inthawka kum 5/10 vel zova chun ei kawtthler inchep dan ding hi ngaituo tham a tling a nih. tuhin ei hmun le hmang hai hi pe phal naw inlakhawm nakie leh chun lo thei lovin sawrkarin lamlienpui hi a la hung kek lien tho tho ding a nih. Imphal khawpuiah khawm sawrkar-in lamlienpui le kawtthler hai a kek lien a, hmun le hmang neitu han an dang thei nawh . Hieng ang hi Churachandpur-a khawm a la hungtlung ding a nih. Churachandpur town sunga kawtthler suk chep-tu pakhat chu lamlien sira thil zawrhai hi an nih. Hi lei hin District administration in lamlienpui sira thil zawr khap hmakna order hung insuo sienla, hi order hi khau le \ha taka hmang a ni ngei theina dingin Po-lice duty han bawzui bawkhai sienla thil \ha a hung ni ngei ring a um. Lamlienpui sira thil zawr hin khawpui sung a suk \awp a, kawtthler a suk chep pha bawk leiin sukbo a \ul a nih. Thil an zawr nuom a ni chun dawrin an hluo ve el ding a nih. Secondhand zaw-rhai khawm hin kawtthler an suk chep bawk. Hi lei hin khawpui sunga lamlienpui sira secondhand zawr khawm hi khap ni bawk sienla, an zawr nuom a ni chun hmun ruok dangah zawrhai sienla, secondhand dit le inchaw nuomhai chun an pan tho ding a nih. Khawpui sunga dawrkaihai hin an dawr sung bakah footpath-hai hi an thil zawrhai sienain anhmang a, foot-path hraw hai ta dingin harsatna an tlun hlak. Hi lei hin Police han footpath-a thuomhnaw sietuhai hi, footpath hluo zawnga an thuomhnaw sie ta lo dingin va thunun hai sienla, mipui ta dinga thil \ha le lawmum ning a tih. Hi kawngah hin ei SP sapin hma hung la bawk sienla nuom a um. |henkhat lem chun an dawrin bak an zawm sa a, kawtthler a suk chep pha a. \hiek vawng nisienla nuom a um. Hi chungchangah hin ei DC Sapin order insuoin, bawzui nghal sienla nuom a um. Mipui tiengpang khawmin civic sense ei tlasam taluo hi a pawi a nih. Lamliena a tlara fe dul dul dam, hun sawt tak tak ngirbuma titi sep dam, mihai inkenna chang hrie lova lampui le footpath hluo zawnga um dam hai hi bansan ding a nih. Christmas le Kum thar ding leiin bazaar kai hi an la hung tam deu deu ding a ni leiin, lampui hluo lo zawnga um hi ei tum seng a \ul a nih. Lamlienpui kek lien a la ni sinaw leiin lam-lienpui suk cheptuhai ei hrehmang a \ul a, Sawrkar khawma a \ul anga hma a lak ve a \ul a nih.

MI LU LA HNAM EI NI NAWH.

~Dr Lal DenaBritish lalrama nisa a tla ngai nawh an lo ti ang hrimim khawvela ramper hauh tak chu Great Britain a nih. Mi chapo le hnam inhmusitna (racial prejudice)-a sip an nih. India mihai chu ui ang chauhvin an mi hmuh a. An club tuol haiah “Ui le India mihai lut phal an ni nawh” ti dam an tar hlak. India hmarsaka tlangmihai lem chu mihriem le zawng kara mi ang chauhvin an mi hmuh a. Ei chachin an ziek chun hnam mawl biling, dan mumal nei lo (barbarian), mi chekhnawk (savage), mikawlsen (wild) le saruok, sil le bil nei lo (naked) an mi ti hlak. Hieng po po baka dit um lo tak chu “mi lu la hnam”(head hunter) an mi ti chu? Hieng neka hnam inhmusitna \awngkam hi a um thei di’m? Kum 1891 vela Mingo roreltuha’n ei ram an hung tukdawl khan, London-a ramper hlutsaktu thuneitu lien hai kuomah hieng ang hin ripawt an zuk pek a: “mi lu lak ching mi an nih. mi lu an lak hai chu an kawtkhar biengah an tar nghuon hlak” tiin. Zuk dawn chieng ta; ‘mi lu la hnam ‘ zuk inti em em chu rapthlak deuh a nih. Inhmusitna \awngkam \ha naw tak a nih. Mingoha’n an mi hmu dan chu mi kawlsen, dan le dun nei lova, nuom pawnga mi lu lak ching mia an mi ngai a ni chu! Inhmangainaah le indonaah chun iengkim a thieng (in love and war, everything is fair) an ti hlak kha. Khawvel histawri phekhai hi hei phet vel ta, indo ngai lo hnam i hriet hlak am? Hnam changkang (civilized nations) ei ti hai khawm, hnam sana indona ti tak lovah, sakhuo hminga iengkhawm pawi tawk lo mihriem hringna ieng zat khieu am an lak tah a? A hrim hrima, Israel-hai histawri lem hi chu indona chanchin a ni ringawt el. Lal Saula’n sang sang a that chun, Lal Davida chun a singa sing a that ti a ni kha. Thuthlung Hlui a I Samuel 17-na kha ei tiem chun Lal Davida chun Filistinpa lu chu a tan a (a laka) ti hmun iemani zata ei hmuh. I Samual Bung 18-na ei tiem nawk lem chun Lal Davida chun a nuhmei man dingin Filistienhai servun zahni zet a lak a ni kha. Lal Davida chanchin ei ziekin, ‘Davida mi lu la ching mi, Davida mi servun la hmangpa’ ti’n ei ziek hlak am? Israel-haiin Kanan ram an lut chara inthawkin raldo an \an nghal. Chuleiin Israel-hai khu indo mi, raldo mi an nih; amiruokchu, “mi lu la hnam” (head hunter) ei ti ngai nawh. Mingohai histawri ei tiem a. Anni khawmin an Kumpipa Charles V-na lu an tan bawng hlut kha tie! Amiruokchu, British-hai chanchin ei ziekin ‘Kumpipa lu tan hmang hai’ ti’n ei ziek ngai nawh. Kum 1789 intan lai vela French histawri lem kha chu rap thlak tak a nih. Kha revolution tawp tieng deuha “Raltina Rorelna” (Reign of Terror) lem kha chu rapthlak tak a nih. Lu tanna khawl (guillotine) an siem a, an kumpipa le kumpinuhai baka, mi ropui lu 2217 zet tanin a um. Lu tanna hmunah chun thisen chu vadunga tui luong ang tawp a nih. Hrilin a siek nawh. Chuong khawm chu lo ni sien, French histawri an tiem le an ziek pha ‘French mi, lu tan hmang/mi lu la hnam”an ti ngai nawh. Pi le puhai kha an mawl lai hun chun inzunna le inhnawmna bik nei lo an nih. A remna hmun hmunah kawmchar le dai bulah dam an inzun mei mei hlak. Ek in bik an nei naw leiin, khawhnawma an nuomna hmun hmunah an inhnawm el hlak. Chu chu an ching dan nisienkhawm, hnamzie hrilna’n an hmang ngai nawh. Tienlai chu pi le puhai kha hnam le hnam indo hlak chu an nih. Amiruokchu, hnam inrun an lo thaw khawmin, upaha’n “E khai, za ngai ro, za ngai ro. Nuhmei le nunauhai chu hla ro” ti’n ral hmunah khawm pasal thahai an infui mawl mawl hlak. Pasal \hahai khawmin upahai thupek chu an inza hlak. Ral lu chu an lak hlak. Amiruokchu mi lu la dingin ram an suok ngai nawh. Ei tulai hun anga tuolthat hmang an um ngai nawh.

Raldonaah hnetu an va ni chun, ral an that ngei a nih ti sukchiengtu dingin ral lu chu an hung hawn hlak. Tum khat thila an va thaw zauh, sinpui (profession)-a an nei ni lo, chu thilthaw chu hnamzie (national character) ang ziezanga “mi lu hnam” intina ding a tling nawh. Hmar hnam anga nunnem an vang. Mani hnam sunga huoi fu fu chu um mei an tih. Hnam dang tawng ding chun tukhawm hi muongpui ei um nawh. Hi lei hin simtieng ei nghah leh mi thuhnuoia ei kun a, hmartieng le simthlang tieng ei ngha leh chuong bawk chu! Saktieng ei ena, beiseina kawl eng a la um el rawm ti’n ei inhnem hlak. Mingo roreltuhai chun ei chanchin indik lo takin an lo ziek a. Chu sapa missionary-hai khawm khan ramper hlutsak pawlhai awn zawngin Missionary Herald chenah “they were irreclaimable savages”, “dangerous neighbors on account of their head hunting expeditions” ti damin an lo ziek ve a. Kristian Tlangau, March, 1963 khawm khan, “hmana mi lu latute chuan isua Krista zara zawmtu ni kan tum tah” ti dam a chuong a. Chu chanchinbuah bawk chun, “mi lu kan lakna hmun ngeiah chuan lalpa biakin a din thei na’n lalpa hnenah i dil ang u” ti dam a chuong nawk a. Ei rama mi hung lut ding hai hrim hrim chun mi lu la hnama an mi hung ngai nghal a, awm tak a nih, hriet nawna leiin eini le ei ni khawm mi lu la hnama ei lo inngai a ni chu! Pi le puhai mawl zie hrilna, thing bul lung bul bie hlak suonhai, chanchin \ha leiin hieng lawm hin hma ei sawn a ni ti uornain ‘mi lu la hnam’ tia an hril hi belchieng dawl lo a nih. |henkhat lem chun Saphai lung kuoi zawnga “From head hunters to soul hunters” (Rev.V.L. Zaithanga, 2nd Edition, 2017) ti dam, ‘from head hunting to soul winning” ti damin chanchin ei ziek hlak.(Rev Challiana; Hmasang Mizo Awm Dan, 1949; Dr John Hlychho; The Maras:Head Hunters to Soul Hunters, 2009; etc). Vawisun chen khawm hin hieng ang ngai indik lo hi ei la pawm zing niin an lang, inzak am. Manipur le Mizorama kum tam tak lo um ta hlak J.Shakespeare (Tarmit Sap) chun a lekhabu Lushai-Kuki Clans-a hieng hin a lo ziek chu tie! ”Mizohai le an hnam chanpui danghai chungthu bika chu, mi lu lak hi an ching ve nawh. Hi ka ti umzie chu mi lu la dingin an ramsuok ngai nawh. Chieng takin mi lu latu chu a la naw pa nek chun huoisen lemin ngai a nih hlak a; chuleiin, mi’n indonaah mi a va that chun, a that ngei ti fienain mi lu chu in tieng a hung hawn hlak. Amiruokchu, chuong indona chu mi lu lak tumna ni lovin, rallak le bawi zawngna a nih lem. Mi that le lu lak chu tum hrim ni lo, indona san tak khawm a nih nawh”,(phek 59-60). Pi le puhai lo inrunna san tak le Mingohai laka buoina an siemna san tak khawm an ram humhal tumna a ni tak hlak. Ramper hlutsaktuha’n thil\ha tam tak an mi thawpek lai zingin, thil\ha naw tam tak khawm an mi maksanpek a. Saphai thaw taphawt a \ha vawng nawh ti khawm hriet a hun tah. Ei nina ni der lova mi’n an mi ko hin theidaa ei lak hlak. Mingoha’n mi lu la hnam tia an mi lo ko hi iniempuinaa hmang ding a ni nawh, inhmusitna tawngkam a nih. Tu ta hnung chu var thar thawng ei ta. Ei pi le pu danhai ngun takin bi chieng ei ta. Ei histawri khawm ngun nawk zuolin bi thar nawk ei tiu. A hma ei hril ta angin, British-ha’n an kumpipa lu lo tan hai sienkhawm, lu tan hnam ei ti ngai nawh a. French mihai khawmin an kumpipa le kumpinu le an \huoituhai tam tak lu lo tan hai sienkhawm ‘lu tan hnam’ ei ti ngai bawk nawh. Chuong ang bawkin ieng hun laia mani mimal thilthaw, huoisenna suklangna khawm ni sien, hnam pumpui zie (national character) anga generalize thaw thei a ni nawh ti hi hrietchieng tum tang ei tiu. Mi lu la hnam ei lo ni awzawng nawh.

Rel tlan lai hmaah inchawm thlain ama le ama an that

Kollam: Fatima Mata National Collge a first-year student Rakhi Krishna (19) of Sreeragam, Kootttik-kada, Kollam chu Nilaini zan dar 12:45 khan New Delhi pan Kerala Express Rel tlan lai hmaah inchaw-mthlain ama le ama an that. Ms Rakhi Krishna hi semester exam hunah a en-ruk lai man a ni leia inzak leia hiengang thil a thaw ni dinga ring a nih. A student chanpui hai

hril danin, anti-copying squad han exam hunah a enruk lai an man a ni a, squad members hai chun a thla an lak bakah a nu le pa hai telephone-in bie a, Col-lege a ko dingin an ti a. Chu hunah Ms Rakhi Krishna hi college a inthawk tlan suok niin an hril. Hi hnung hin college staff hai khaw-min nasa takin an zawng a, sienkhawm an hmu zonaw hnungah Rel lampuiah a thisain an hmu ta a nih.

CAPF recruitment-a NE-a ST le Gorkha hai dung insang ding chen siem\hat

New delhi: Home Min-istry chun Central Armed Police Force (CAPF) re-cruitment huna India hmar-sak biel mi Schedule Tribes (STs) le Gorkha \hang thei ding hai dung insang dan ding a siem \ha/ennawn. Hi dungzui hin CAPFs a Sub-Inspector le ASI in CISF bakah Constable re-

cruitment hunah North East tribal (ST) le Gork-has (pasal) 157 centime-tres chena dung insang hai khawm an \hang thei ta ding a nih. A hma chun 165centimetres a nih. Con-stable –a dinga hmang mek 162.5 centimetres khawm 157 centimetres a sukhnuoi a ni bawk.

Dung insang zawng en-nawn a ni le inzawm hin India hmarsakbiel (North –East) le Gorkha hnam haia intahwk \halai tamlem CAPFs ah an lut thei ta ding a nih tiin Union Minister of State for Home Affairs Ki-ren Rijiju chun a hril. Dung insang dan ding ennawna um hi Cen-

tral Reserve Police Force (CRPF), Border Security Force (BSF), Sashastra Seema Bal (SSB), Central Industrial Security Force (CISF), Indo Tibetan Bor-der Police (ITBP) le As-sam Rifles (AR) recruit-ment haiah tuta inthawk hmang \an nghal a ni ta ding a nih.

Varak pakhat a thisaa hmuimphal: Zani zingkar khan Bishnupur District a Narasaina Makha Mamang leikai-a Mr.Longjam kon-dum In bula Varak dum pakhat a thisaa hmu a nih.

Varak hi a lu le a malpui pahni um lo a nih. Varak hi Mr Longjam Kondum ta a ni naw a, hi lei hin hmun danga inthawka ramsain a hung sie ni dinga ring a nih.

AR han helpawl 2 an manimphal: 9 Sector As-sam Rifles hnuoia Thoubal Battalion chun zani le zani hmasa hai khan helpawl pahni an man. November 28, 2018 khan Nongpok Sekmai Po-lice le \hangruolin Nung-

dam Kuki area-ah KNF (N) cadre pakhat an man a, November 29, 2018 khan PLA/RPF cadre pakhat chu Leirongthel Pitra village-ah an man bawk. Hieng helpawl mana um hai hi Police kutah an inhlan.

Gospel Music Album tlangzar

CCpur: Zani zingkar 10:30AM khan Zenhang Lamka PCI (R ) Biekin-ah ‘Nichin Kon Ngaih’ ti Gospel Music Video Al-bum tlangzarna le leng-khawm programme hmang a nih. Album hi Rev. Dr Khen P. Tombing in a hawng a, Elder Langkhanpau Guite in Album inhlanna a nei.

Album hi Ningzach-ing in a financed niin Green Studio-a recording le mu-sic siem a ni a, Pingpei Pictures Videography in an siem le Muan Ngaihte in Editing a thaw a nih. Hla 12 a um. A di than Jessie Gift House, New Bazar le Nungaih Dawr, Zenhang Lamka haiah Rs. 150 a inchawk thei a nih.

NRC thuah Assam sawrkarin high-level panel indin a tum

New delhi: Assam rama National Registers of Citizens (NRC) process fe mek le inzawma final list puong zo hnunga hming \hang lo hai inenganga thaw dim ti ngaituo dingin high-level committee indin a tum tiin official thusuok chun a hril. Thawleni-a Union Home Minister Rajnath Singh inrawinaa Central le Assam sawrkar palai han meeting neia an hriltlang huna high-level panel in-din dinga rawtna hi siem a ni a, meeting a hin Assam Chief Minister Sarbananda Sonowal bakah Union Home Secretary Rajiv Gauba le Director of Intel-

ligence Bureau Rajiv Jain le official dang dang hai an \hang. NRC final draft pu-onglang-a khan mi nuoi 40 chuong hming a \hang naw a, hming \hang lo hai zieklutna ding process fe mekah tuchena hin mi nuoi 6 vel chau zieklut belsain an la um a nih. Hming um lo hai ta dinga claims & objection thaw theina hi September 25, 2018 a inthawk khan hawng a ni a, hi hi De-cember 15, 2018 in a tawp ta ding a ni a. Hi lei hin hun tawp chena hming um lo hai ieng law ding am ti chu high-level panel hin a ngaituo ding a nih.

Tripura sawrkarin sawrkar sin pek ding le President medal dawng

dingin a recommend

aGartala: Tukum June thlaa Rel eksiden rapthlak tak tlung ding suk pumpel-a mi tam tak hring-na sanhimtu nia ngai Swa-pan Debbarma chu Tripura Cabinet meeting in sawrkar sin pek dingin a rel bakah President’s Medal dawng dingin a recommend. Mr Debbarma hin Rel tlanna thir invang/ bawng a hmu a, a hringna chan inhuomin Rel lampuiah

inchawmluta a zakuo vaiin Rel tlan hi a dang a, chu leiin hi lampuia Rel hung tlan chu eksiden a tuok ding lakah a sanhim a nih. A thilthaw hi Tripura sawrkar chun ropui a ti hle leiin Dept of Youth Af-fairs and sports chun Group D post pek dingin an offer bakah Education minis-ter le cabinet spokesper-son Ratan Lal Nath chun a naunu lekha inchuknaa sum seng popo tum pek a ni ding thu a puong a nih. Debbarma (45) hi Dha-lai district-a Dhancherra hmuna cheng niin, mi pasie takel an ni a, ramhnuoi thil ramtin zawnga fakzawng a ni a, an ram vaknaa Rel lampui \halo hi a hmu a, chu hunah Rel lampui sun-gah inchawmluta Rel hung tlan hi a lo sukchat a nih.

Dehradun A Inthawk Expert An Hung Ding: Shyamkumarimphal: Tulai Manipur hmun hran hrana Ramsa mak tak ni dinga ringin ran-sa chi hran hran vai laihai (domestic animals) a sawi-sak, a thata an sung po a fak peina le mak taka a sawi-sak hlakna le inzawmin Forest and Environment Minister Mr Th Shyam-kumar chun Dehradun, Wildlife Insitute of India a inthawkin mithiem a enfeltu ding an hung ding niin a hril. Hi thil tlung le inza-wm hin mi tukhawmin ringthua ran that amanih hai thaw lo ding le ursun lo dingin a ngen a. Wild-life Institute of India, Dehradun a inthawkin ex-

pert hai an hung pha leh thil umdan enfel an ta, ni hni ni thum vel hnunga chun thil umdan feltak hriet thei ani beisei a ni thu a hril. Minister Shyamkumar hril dan chun, tuchena re-port dawng ta pohaia in-thawka an lang dan le hri-et dan chun, Mengte ang Sakei groupa mi Keimi annawleh Sakei sungkuoa mi iemani taka insieng danglam ‘predator’ or ‘civet cats’ nih ngei din-gin an lang tiin a hril. Hi ramsain ran a thaw dan hi a mak danglam bik hle a. Manipur ah district hran hran Churachandpur, Imphal East, Kakching le

Kangpokpi haiah a phak vawng tah a. Chu umzie chu a hrat hle a, a vuong thei khawm a hawi a nih. “Hieng ang ramsa hi chu phairam haiah le tlan-gram haia khawm an um thei ve ve a. A chang chun mihriem khawm, abikin naupang an thaw hlak hun khawm a um thei a. Tuta mi ruok hi chun mihriem a thaw hriet a la nih nawh a, a zie zie a la um, tiin a hri-la\ a. Tukhawm thlaphang lo ding le \ithawng lova sawrkar thilthaw lo thlawp pei lem dingin a ngen. A hril pei dan chun, ex-pert tak tak, forensic expert haiin a nina tak an suizui mek a. Forest department

hai khawmin theitawpin kil tinah \hang an khaw ve zing a. Team hai hin Zoo-logical Garden a ramsa chi hran hranhai sa that dan, bu fak dang, an sawisak dan-hai inchukin an zie hriet an tum ding niin a hril. “Woldlife Expert haiin an report an hung submit hma chu hmalak dan ding le thutlukna siema rel dan ding khawm a um chuong nawh” tiin, mipuihai chu ringhla leia ramsa or ransa nuom nuom that el ding a ni bik nawzie thu a hril. Forest department le department hran hran hai an thawtlang zinga, thudik chu hung inlang vat tang a tih tiin a hril. (DIPR)

Page 3: Hmasawnna Thar - neitham.in Thar/2018/November/HT-30-11-2018.pdf · proposal a lo pek ta a. Hi le inzawm hin November 29, 2018 khan Pu Khup, Sec-tion Officer, PHED, CCPur le SSDDC

laKtawi

3thlaphal (November) 30, 2018 ZirtawpNi (friday) NatioNal/iNterNatioNal & advertiSemeNt Hmasawnna Thar

viSioN aCademyCoHSEMRecognitionNo.1/312/09-HSERengkai, Churachandpur – 795128, Manipur, India

admiSSioN opeNSAcademic Session 2019 a ding preparatory, Nursery, KG le Class-i hai admission hawng a ni tah. Admis-sion form chu office kai hun (10am – 2pm) inkar sungin office-ah lak thei zing ning a tih.

Sd/- principal(30,1,3)

fielNaKrista a unau dittak hai;Pathien in rem ati chun, hung tlung ding December 1, 2018 (Inrinni) khin kan pa dittak Famtah V.L. SUMA HMAR (Retd. Pharmacist) hrietzingna Lungphun hawngna, Hmar Christian Cemetery, Pillangkata, Gu-wahati hmuna nei dingin kan in buotsai a, hi hunser mi hung hmangpui ding le kan In “Inbuon Villa” Pil-langkata, Guwahati hmunah ruoi mihung kîl pui dingin ngaina takin kan fiel cheu. Ngaina taka fieltu cheu, 1. Mrs Lientling Hmar 2. Upa Lalmalsawm Hmar 3. Rosingchuong Hmar 4. Thanghlun Hmar, IRS 5. Dr. C ChonzikNote: Hunser: 12:00pm Hmar Christian Cemetery, Pillangkata, Guwahati. 2:00pm( Inbuon Villa) Pillangkata, Guwahati.

(25,

27,

28,

29,

30

& D

ec. 1

)

WASHING MACHINE &

LAPTOPINSTALMENTContact: SINLUNG TECH

Nehru Marg, CCPur# 8258051965/ 8729905213 (29,30)

Maha. Assembly in Maratha hai 16% quota pekna dingin

mumbai: Maharashtra Assembly chun Ningani khan Maratha hnam hai socially and educationally backward category hnuoiah seats 16% huol (reserve) na ding Bill lungruol takin an passed. Bill hi Chief Minister Devendra Fadnavis in a phar a ni a, Bill hlawtling

taka passed a ni theina din-ga an thlawpna thuah Op-position member hai chun-gah lawmthu a hril. Bill dungzui hin in-chuknain haiah admission thil bakah Public servic-es haiah sin lakna haiah Marathas hnam hai ta din-gin seats 16% huol a ni ding a nih.

Mr Fadnavis hin Maratha hnam hai social, educational and financial status thuah SBCC report khawm a phar a, hi dung-zui hin Maratha hnam hai chu SEBC a recognised an nita a, constitution Ar-ticles 15(4) le 16(4) dung-zuin ham\hatna an hmu ta ding a nih. Maharasthra state- a mihriem umzat 100 ah 30% chuong zet Maratha hnam an um a, hun sawt taka inthawka quota hi an lo ngen ta a ni a. An thil ngen lei hin July le August thla hai khawm khan buoi-na nasa tak a lo tlung ta a nih.

Congress in seats 130 chuong lang an tih:

Digvijaybhopal: Senior Con-gress leader Digvijay Singh chun Maharashtra Assembly seats 230 um haia November 28, 2018 a inthlangna um a chun Congress party in seats 132 chuong an lak ding thu Nin-gani khan a hril. Maharashtra Assembly Election, 2018 nei zo hlima khan votes 75% a tla a, kum 2013 a nekin 2 percent in vote tla zat hi a tamlem a nih. Vote tla hai hi Decem-ber 11, 2018 khin tiem le result puong a ni ding a nih.

Transgender candi-date Police station-ah

a van langhyderabad: Telanga-na Assembly Election hung um dinga ngir ve Trans-gender (nina inthleng) M. Chandramukhi chu a ruol han inhmang complaint Police station-a an peklut hnungin Nilaini zan sawt hnung khan police Station-ah a van lang. Mi pahni in an hung inhmupui hnungah a a mo-bile switch off a ni a, chu leiin a ruol hai hin mi \huoihmang ni dinga an ringhla leia Police-a com-plaint an lo peklut a nih.

SC in thi dinga rel hnung damsung lun-

gin intang dingin a relNew delhi: Chhattis-garh-a pasal pakhat mi pathum a thata intum le midang pakhat that tuma intumna leia Court in thi dinga a chungthu a lo rel tah Channu Lal Verma chu damsung lungin in-tang dingin Supreme Court in a hremna a suknep pek. Verma hi June, 2013 a kha Session Judge, Durge in thi dinga thiemnaw a lo inchang tah, April 11, 2014 a kha Chhattisgarh High Court in thi dinga a chun-gthu rela a umna a lo nam-det tah a ni a. Appeal a pek le inzawma Supreme Court in zani hmasaa hearing a nei hunah damsung lungin intang dingin a hremna hi a suknep pek a nih.

J&K-ah helpawl pahni kap hlum nawk

SriNaGar: Jammu and Kashmir a chun Ningani zingkar khan Awantipora hmuna Khrew area-ah se-curity forces hai le Hizbul Mujahideen (HM) helpawl hai an inkaptuo a, inkaptuo-naa hin HM helpawl pahni kap hlum an nih. Helpawl kap hluma um hai chu Adnan Ahmad Lone @ Uqaab le Adil Bilal Bhat @ Umair Al Hizbi hai an nih. Intelligence report an dawng le inzawma security forces han dappui an thaw huna helpawl han an lo kap leia inkaptuona hi tlung a nih. Zani hmasa khan Bud-gam district-ah LeT com-mander Naveed Jatt le helpawl dang pakhat kap hlum an lo ni ta bawk.

Jaitley in interim bud-get Feb. 1 ah

New delhi: Finance Minister Arun Jaitley chun 2018-20 interim fiscal bud-get February 1, 2018 khin phar a tih. Hi ding le inza-wm hin ministry chun inter-im budget buoipui mek in official thusuok chun a hril. Interim budget phar ding le inzawm hin thla hmasaa inthawk khan min-istry chun steel, power, housing and urban devel-opment hai \hangin minis-tries tum tum hai meeting neipuiin, fiscal year fe mek le next financial year a ding revised expenditure hai an enfel.

Rajasthan a BSP candidate a thiJaipur: December 7, 2018 a Rajasthan Assem-bly Election hung um dinga Alwar district-a Ramgarh constituency-a inthawk BSP candidate Laxman Singh (62) chu Ningani zingkar khan lungphu chawl in a

thi. Mr Singh thi lei hin a ngirna biela inthlangna um ding chu \hul a ni a, election nei hun ding chu a hnungin Election Commission of In-dia (ECI) in hung ruot a tih tiin Ramgarh-a returning of-

ficer Pankaj Kumar chun a hril. Hi lei hin Rajasthan Assembly seats 200 um laia seats 199 haiah inthlangna a hung um ta ding a nih. Ramgarh constituency-a hin candidates 21 an um a nih.

Kisan march a dingin Loneitu hai an fekhawm ; Parliament an fe tum dang an ni chun saruoka lam hraw an tumNew delhi: Loneitu han ni 2 sung aw Kisan rally nei an tum le inzawmin Tamil Nadu-a inthawk loneitu \hahnemtawk tak hai chu mihriem luru chawiin New Delhi an tlung a, Zirtawpni-a Parliament chena lamhraw an tum dang an ni chun saruoka lam hraw (naked march) an tum. Mihriem luru an chawi hai hi sawrkar thlungpui kuoma khuo in\hal \hangpuina pe dinga ngenna le inzawma protest a \hang mani le mani inthat hai luru niin an hril. Tamil Nadu-a inthawk Lo-neitu zanita Delhi tlung hai hi P. Ayyakannu in an rawi a, National South Indian River Interlinking Ag-riculturalist Association a member an ni a, zanikhan Ramlila Ground chenin lam an hraw a, vawisun hin an thil ngen hai sukpuitling dinga nawrnain Parliament street chenah

lam hraw an tum a nih. An thil ngen laia a lien tak chu loneitu han loan an lak hai sukbo pek ding, an thlai thar suok hai umzie neia zawr theina ding le lo-neitu hai mi pakhatah pension Rs. 5,000 seng pek ding ti hai a \hang. Hieng loneitu hai hi a tlangpui-in Bu, Pat, Tuikurluk (coconut) le Mawt (banana) chingtu an nitawl.

Tamil Nadu a hin thlai chingna din-ga Loan an lak thung theinaw leiin loneitu 700 chuong anni le anni an lo inthat ta a nih. Nikum khawm khan Jantar Mantar hmunah loneitu group khat chu an beisei anga thlai an thar suoknaw leia beidawnga mani le mani inthat mi 8 hai lu ru chawiin protest an lo nei ta a nih.

Tamil Nadu a inthawk chau ni loin Andhra Pradesh, Karna-taka, Gujarat, Madhya Pradesh, Maharashtra, West Bengal, Uttar Pradesh, Rajasthan le state dang dang haia inthawk khawmin lo-neitu hai hi lampui dan dang zuiin Delhi-ah hin fekhawmin Ramlila ground-ah insuktuoin, vawisun hin parliament street-ah lam hraw an tum a nih. Ni 2 sung aw Kisan march hi India ram sunga loneitu pawl tum tum hai inthlungkhawmna All In-dia Kisan Sangharsh Coordination Committee (AIKSCC) huoihawtna a nei a nih. Lawyer Prashant Bushan chun, sawrkarin loneitu hai harsatna a ngaisaknaw leiin kum 15 liemta sung khan loneitu nuoi 3 chuong beidawngin anni le anni an inthat ta niin a hril.

ISRO in PSLV-c43 satellite hlawtling takin a kapsuok

New delhi: ISRO chun Satish Dhawan Space Centre, Sriharikota-a inthawk Hy-sIS satellite phurtu PSLV-C43 hlawtling takin a kapsuok.

PSLV- C43 hin HysIS bakah khawvel rambung tum tum 8 haia satellites dang 30 a phursa bawk a a nih. Satellite a phur hai laia 23 hai chu micro-satellite pakhat \hangin US ta an ni a, Australia, Canada, Columbia, Finland, Malaysia, Netherlands le Spain ram hai satellite pakhat seng a \hang. Satish Dhawan Space Centre-a inthawk Polar Satellite Launch Vehicle (PSLV) rocket kapsuoka um 45-na a nitah. PSLV-C43 in a phur HysIS hi India in hyperspectral imaging satellite a nei hma-sa tak a ni a, hi hmang hin India chun van boruok insang tak km. 636.6km. a inthawk definition insang le fie tawk taka hnuoi (earth) thla a lak hai a hung thawn thei ding a ni a ni a, hi lei hin India science and tech-nology a ding chun hlawtlingna ropui tak a nih tiin Information and Broadcasting minister Colonel Rajyavardhan Rathore chun a hril a, ISRO team chu a lawmpui thu a puong.

GOVernMent OF MAnIpUrOFFICe OF tHe sUB-dIVIsIOnAl OFFICer: tUIBOnG

CHUrACHAndpUr dIstrICt

nOtIFICAtIOnTuibong, the 25th November, 2018

No.2/14/2016/SDO-TBG(Recog & HHT): Shri Andrew Malsawmlien Ruolngul S/0 John H Ruolngul, residence of Sielmat Village, Tuibong Sub-Division, Churachand-purDistricthassubmittedanapplicationforRegistra-tionofSaleDeedinwhichShrilalrothangInfimateS/oLalrothang of Sielmat is the VENDOR and Shri Andrew malsawmlien Ruolngul S/o John H Ruolngul, a resi-dence of Sielmat village is the VENDEE2. tHe sCHedUle OF tHe lAns Is As GIVen BelOw:North : Prayer Mountain Road (111 Feets)South : Prayer Mountain Road (136 Feets)East : Darlienthang’s land (182 Feets)West : Darlienthang’s Land (114 Feets) Any interest person(s)/individual(s) may submit claim(s)/objection(s)ifanywithdocumentaryevidenceto the undersigned within 15 days from the date of is-sueofthisNotice.Noclaim(s)/Objection(s)willbeen-tertainedafterthestipulatedtime.

sd/- KH.sArAtCHAndrASub-Deputy Collector: Tuibong

Churachandpur District.

vaCaNCySHALOM invites application for the following posts for a 6 month Social Network Model assessment:1. Supervisor cum Coupon Manager2. Screener3. Lab assistant cum Counselor,4. NavigatorInterested candidates may submit handwritten applica-tion to the Project Director till 6th December, 2018. For further details, please visit SHALOM’s main office at Nehru Marg, Churachandpur, during working hours.

Sd/- project directorSHALOM

US-in China Laka Pakistan Bat Zat Indik Hriet Nuomw a S h i N G t o N : President Trump a sawrkar chun, Pakistan sarkarin International Monetatry Fund kuomah an bat rulna dinga loan pe dinga a ngenna le inzawmin China kuoma a bat intangna hi ieng zat chie am a na ti inlangtlang taka suklang dingin a phut. U n d e r S e c r e t a r y , Treasury for International Affairs Mr David Malpass in Pakistan a inthawka an kira US Congressional Hearing a hril dan chun, “IMF team chu Pakistan a inthawkin kan hung kir tah a. Thil pakhat kan phut chu, an bat po po indiktak le fel taka suklang ding a nih” tiin a hril. Hi thu hi Senator Jeff Merkley-in Pakistan-in

China kuomah a bat zat char ieng zam a na ti Malpass an dawnna le inzawma a hril a nih a. IMF fund hai hi China bat rulna dingin an hmang tangkai tak tak am tihai Senate Foreign Relations Subcommittee chun a hriet nuom a nih. Asan pakhat chu, US hin Pakistan kuomah pawisa kum tinin Billion tel a pek a. Chuong zing chun China lakah bat neia a lan hril zing le billion tel a la bat zing hi ienglei am a na? Ralthuom inchawkna dam US hrietpui lo a um am, annawleh, project ruk dam an nei am? tihai hriet a nuom lei a nih a. Pakistan chu thil indik naw taka thawah a ngai a nih. Senator Merkley chun,

Pakistan hi China han investment nasa taka an thawna rambunghai laia pakhat chu a nih a. China laka inthawka bat nei \eu chu Pakistan hi a nih bawk a. IMF loan a lak bawk bakah China bat USD 62 billion rul ding a nei nawk tlat si hi ieng ti lei am a na? ti hi suifel ngai a nih, tiin a hril. China laka inthawka an ‘bail out’ theina ding chun USD 62 billion a pawimaw a. Chu chu IMF a inthawk naw chun pawisa nei khawm um naw nih hai a, hmuna ding um bawk naw nih. Amiruokchu, iengkim langtlang taka thaw a ni naw chun IMF in pek a tum naw niin a hril. China in loan a pek reng rengin, a pek zat a hrila chu,

ieng chen dim, percent ieng zat dim tihai fel deuvin a ziek ngai nawh a. A nuom dan danin a hun izirin a hmang pawlawt hlak leiin sumdawngna thienghlim tak a nih thei ta ngai naw niin a hril. “Chuleiin, loan a mature-na ding, interest rate, pek hun dinghai siemfel vawng a \ul hlak a nih,” tiin a hril. T u l a i h i n C h i n a le Pakistan han socio-economic tieng inzawmna siemthar nawka khawmuol chunga infepawna thalem siem tumin hma a lak mek zing a. China chun a \ul ang angin Pakistan chu loan inpuktir peia a thawpah \hin awk a tum am khawm a nihel thei, tiin an IMF chun a hril bawk.

Sri Lanka Parliament-in PM Office Sum Hmang Ding Dang

Colombo: Sri Lanka sarkar buoina chu \hat tieng nekin zuol tieng a pan deu deu. Ningani khan Parliament inpui chun tuta Prime Minister insal Mahinda Rajapaksa office-in a hmang ding pawisa reng reng a dang pek vawng tah. Prime Minister Office-in sum a sengso ding reng reng Parliament-in a pek nuom tah nawh. Sri Lanka sawrkar buoina chu October 26-a President-in Prime Minister nih lai

Ranil Wickrremesinghe a bana Mahinda Rajapaksa an \hungt i r a in thawk khan an indo tah ngat ngat a. Wickremesignhe chun majority ka nei tiin a \umhnuoi nuom naw a. Rajapaksa hlakin President mi ruot ka nih tiin PM ni a tum zing bawk. H i e n g l a i z i n g h i n Rajapaksa chun Cabinet Minister tharhai a ruota, Prime Minister angin um a a nih. Amiruokchu, Parliament

member tamlemin an nawr a, Parliament le PMO a sengso ding chu sawrkar tak khawm an naw leiin pek thei ni naw nih, tiin sum seng ding dang vawng an tum ran bawk. ‘Hi sawrkar hi sawrkar tehlem siemfawm a nih a. A pawisa hmang ding khawm mimalin hmang thei naw nih. Parliament-in a thunun vawng ding a nih” tiin an hril. An sawrkar a buoi zuolna ding le financial crisis a tlung el theina chu, President ruot Rajapaksa-in 2019 budget ding a riruong thei nawa a pass thei bawk naw iem an chang ding? ti a chieng tah nawh. H i e n g l a i z i n g h i n , Sirisena-Rajapaka tienga mi MP pahni chun zani khan Wickremesignhe rieng an zawm.

GRP han Rel sungah mihriem ru 50 an hmupatNa: Bihar a chun November 28, 2018 khan Government Railway Po-lice (GRP) officials han Saran district-a Chapra railway station-ah mihriem ru 50 lai zet dapdawkin an man a, hieng mihriem ru hai phurtu ni dinga ring pasal pakhat an man bawk. Mihriem ru hai hi Ut-tar Pradesh-a Bali-a a in-

thawka hung phur, Bhutan fethlenga China ram sunga phurlut tum ni dinga an ring thu GRP chun an hril. Hi thil le mana um chu Sanjay Prasad a ni a, Ballia-Seldah Express Rel sunga man a nih. Mihriem ru hi doctor inchuk hai lai demand an sang hle a hril a nih. Mr Prasad kuta in-

thawk hin Bhutan le Nepal pawisa bakah Identity card pahni, ATM cards tam tak le SIM Card Nelpal mobile number leh man a nih. A identity card pakhat a chun New Jalpaiguri, West Ben-gal an ziek a, pakhat lema chun Parharpur, Bihar ti an ziek niin West Champaram DSP Mohammad Tanvir chun a hril.

SC in NEET 2019 ah kum 25 neka upa hai khawm \hang a phal

New delhi: Supreme Court chun kum 2019 ses-sion a dinga MBBS le BDS inchuk ding lakna dinga NEET undergraduate exam haiah candidates kum 25 neka upa hai khawm \hang a phal. Sienkhawm final admission thua chun CBSE in upper age limit a fixed dungzui ning a tih tiin a hril. Supreme Court chun hiengang thutlukna thar a hung siem le inzawm hin

NEET form fillup ve thei dinga qualify hai ta dingin November 30, 2018 a in-thawk chawlkar khat sung form fill up le peklut thei hun a keisei bawk. Central Board of Sec-ondary Education (CBSE) chun NEET exam –ah general a dingin kum 25 le reserved categories a din-gin kum 30 chen ni dingin upper age limit a lo siem a nih.

Pasal pakhat Sa channa chem hmanga sat hlum a nihhyderabad: Hyder-abad-a lampui mipui tam tak umna hmunah zanikhan pasal pakhat chu sa channa chem hmanga sat hlum a nih. Sat hluma um hi Sha-keer Qureshi a ni a, auto driver a ni a, a sathlumtu chu Abdul Khaja (29) a ni a, ama khawm hi auto driv-er tho a nih. Hi thil tlungna hmun hi Nayapul bul laia Mir Chowk hmun a ni a, an

insuol huna hin lampuia in-lawn mi tam tak khawmin an hmu a, motor inlawn hai khawm chawlin an en \hup a, sienkhawm video-a an lang danin tukhawm an insuol hi va suktawp tum an um nawh. Mr Khaja hin Qureshi (30) hi a taksa chang loa a zawi zat chenin hmun tam takah chem hin a sat nia hril a nih. Mr Khaja hin Police han manin tuolthatna case an siem khum.

Alok Verma case Dec. 5-ah hearing nawk dingNew delhi: CBI sunga buoina um mek le inzawma CBI Director Alok Verma in CVC report dawnletna a pek thua hearing zanikhan nei a ni a, Mr Verma in CBI Director a ninaa in-thawk inchawltir (leave) pek a nina thuah sawrkar

Order insuo a khingletna hearing chu December 5, 2018 a nei dingin a rel. Supreme Court chun a hmasain CBI Director a thuneinaa inthawk ban/inchawltir theina thuneina a nei am ti enfel phawt ding a nih.

Maoist han an hotu thar dingin Basavaraj an ruot

New delhi: CPI (Maoist) chun Ganapathy alias Muppalla Lakshmana Rao thlaktu dingin offi-cial takin Basavaraj alias Namballa Keshav Rao chu an pawl General Secretary thar dingin an ruot tah. Basavaraj hi Maoist-a security personnel hai beina haiah thu phierrutu tak ni hlak a ni a, General Secretary thar dinga ruot a hung ni lei hin security hai beina a hung sukzuol sau ring a ni leiin security experts hai chun firmkhur dingin security hai an hril. Maoist hai hin No-vember 10, 2018 daia kha an General Secretary thar dinga Basavaraj hi offi-cial-a an lo puong ta a ni a, sienkhawm Nilaini khan journalist hai inhriettir chau an nih.

Basavaraj hi General Secretary dinga Mr Ga-napathy nikum Febru-ary thlaa politburo meet-ing huna a lo proposed ta niin ei thu dawngna chun a hril. Basavaraj (63) hi Andhra Pradesh khawidar hnunga tuta Telangana hung nitah a cheng a ni a, military tactics le bomb siemna tiengpanga expert a nih. General Secretary a inthawka lo chawl tah Ganapathy hi Srikakulam district, Andhra Pradesh mi a nih. Basavaraj hi tuhin lu-man Rs. 2.2 crore nei mek a ni a. Ama hi Warrangal a Regional Engineering College (REC) tuta Na-tional Institute of Tech-nology (NIT) hung nitah a inthawk graduate a nih.

Page 4: Hmasawnna Thar - neitham.in Thar/2018/November/HT-30-11-2018.pdf · proposal a lo pek ta a. Hi le inzawm hin November 29, 2018 khan Pu Khup, Sec-tion Officer, PHED, CCPur le SSDDC

Hmasawnna Thar4 EntErtainmEnt / SportSthlaphal (November) 30, 2018 ZirtawpNi (friday)

sun ZAWMnA.......

CdSa second division league results : 29th november, 2018 (thursday) 1. Mata Mualtam YC 2-6 1-0 B. Aijalon SC.

2. Songdo YC 0-1 Muolvaiphei YC. 3. Bungmual FC 1-4 Kim Commisariat FC. Fixtures : 30th november, 2018 (Friday)

1. FAST vs Lamka FC @ 11:00 am. 2. C. Munkot YC vs Tuinom Khopi YC @ 12:30 pm.

3. Zomi SC vs VENUS @ 02:00 pm.

indian Super league November 29, 2018 result

Chennaiyin FC 0-0 Kerala BlasterNovember 30, 2018 fixture

Bengaluru FC v/s Pune City - 7:30PM

David Villa in New York City FC a suoksan tah

New yorK: Spain footballer le World Cup lo la tah David Villa chun MLS-ah New York City FC-a seasons 4 sung a khel hnungin a suoksan tah. Villa hin club captain hmasa tak nia New York City FC hi a zawm a nih. David Villa hin foot-ball la khel sunzawm pei a tum a, sienkhawm khaw-lam ti a hril nawh.

Villa hin NYCFC-a seasons 4 a um sungin MLS matches vawi 124 a khel a, NYCFC ta dingin goals 80 a thun bawk a nih. Club a suoksan ding thu hi Nilaini khan press con-ference hunah a puong a nih. Hi huna hin NYCFC in club-a khel thei dinga hun\ha an pek le MLS in an lawmlutna thuah Villa chun lawmthu a hril bakah

club le nitina a thawkpui hai, coaches le staff hai bakah ama support tu hai chungah lawmthu a hril. Villa hin MLS career a zawm \an hlim-a NYCFC ta dinga Yankee stadium-a a khel \umin goal a thun a, a season hmasa tak sung hin NYCFC ta din-gin goal 18 a thun bawk. A season pahninaah goals 23 a thun a, a club chu a vawikhatna dingin MLS playoffs a tlung pui a, 2016 MLS MVP award an lak bawk. Kum 2017 khan sea-son hmasa hai nekin all competition-ah khel tlawm lem sienkhawm goals 24 a thun a, a final year/a kum 4 naah goals 15 a thun bawk.

FIFA Ethics judge an banZuriCh: FIFA Ethics Committee judges hai laia pakhat Sundra Rajoo chu Malaysia ramah corruption thila intumna le inzawma sui a ni leiin committee judges a inthawk an ban. Mr Sundra Rajoo hi in-tegrity check a pass hnungah kum khat liemtaa kha Dep-uty Chairman, FIFA ethics Committee a ruot a nih. Rajoo hi Asian Interna-tional Arbitration Centre-a director a nina anga sum

le pai thil hmang indik-loa intumna le inzawma a chungthu suizui mek a ni-naah kar hmasa khan man a ni a, sienkhawm Kuala Lumpur court chun a sina inthawk inban sienkhawm diplomatic immunity leiin unconditional release a pek a nih. A chunga intumna case suifel a ni hma chu ethics cases-ah Rajoo hi an rawl naw ding thu FIFA thu-suok chun a hril.

David de Gea United-ah a la cham el thei; San-chez in a suoksan el thei

maNCheSter: Kum 2011-a Atletico Madrid-a inthawk Manchester Unit-ed zawm Spain interna-tional David de Gea (28) chun, club a hlaw rawn tak Alexis Sanchez leh an hlaw an angkhata sukpung pek a ni chun United-ah a la cham el thei a hril a ni a, hi thua hin De Gea repre-sentatives hai leh inbiekna a fe mek. Thawleni zana Cham-pions League-ah United

in Young Boys 1-0 an hne hnung khan manager Jose Mourinho chun an No. 1 (keeper) De Gea hi club-a la cheltang dingin thut-lukna a siem a nih. De Gea chun Alexis Sanchez le hlaw inang dingin kum 5 sunga dingin chawlkarkha-tah pound 350,000 hlaw dinga contract ziekpui/a contract suksei a nuom thu a hril. Thutlukna ruok chu siem a la ni nawh. United chun

chawlkarkhatah pound 275,000 hlaw dingin an offer a, sienkhawm De Gea camp chun hnawlin Sanchez le hlaw inang a ngiet a, United chun chan an lau bawk leiin inbiekna a fe mek a nih. De Gea hin seasons 5 a lo khel ta haiah United’s best player of the year award vawi 4 a lo dawng ta a nih. Hieng laizing hin club a hlaw tam tak bonuses leh pound 450,000 hlaw mek Alexis Sanchez chun club suoksana Paris Saint-Germain zawm a nuom nia hril a nih. Young Boys le Champions League khel hunah squad-ah in\hangtir a ninaw lei khan Sanchez hi a lungawinaw a hril a ni bawk.

Champions League:

PSG in Liverpool an hne; Atletico Madrid, Dortmund, Schalke le Porto last 16 an lutloNdoN: UEFA Champi-ons league group stage khel mekah Nilaini zan Group C match-ah Paris Saint- Ger-main (PSG) chun an home Parc des Princes-ah Liver-pool an mikhuol a, PSG chun Juan Bernat le Ney-mar hai goal hmangin Pre-mier League-a lost la nei lo Liverpool chu 2-1 in an hne. Goal hmasa minute 13 naah Juan Bernat chun PSG ta dingin goal a hung thun a, hi zo minute 37 naah Ney-mar in PSG ta dingin goal a hung thun bawk a. Minutes 45+1 ah James Milner chun penalty hmuin Liverpool ta dingin goal a hung thun ve a. Hi hnung second-half-ah goal a lut ta naw leiin PSG chun 2-1 in Liverpool hi an hne ta a nih. Nilaini zana PSG in Liv-erpool an hne lei hin Group C-ah game 5 an khel ta haiah point 8 hmua pahnina

niin last 16/ knockout round lut theina chance an hung nei thar ta a nih. Liverpool chun tuhin game 5-ah point 6 hmuin pathumna an ni a, last 16 an lut theina ding chun Anfield-ah Napoli 1-0 annawleh goal 2 le a neka tama an hrat a \ul ding a nih. PSG ruok chu Red Star Belgrade le inkhel hunah an hrat kek chun knockout round an lut ding a nih. Group C match dan-gha Napoli chun Red Star Belgrae 3-1 in an hne leiin

game 5-ah point 9 hmuin hma an \huoi a nih. Chun, Nilaini zana Group A match –ah Dort-mund chun an home-ah Club Brugge a mikhuol a, 0-0 in an indraw leiin Dort-mund chun game 5-ah point 10 hmuin group-ah pahnina an ni leiin last 16 an lut ta bakah Atletico Madrid khawmin zani hmasa khan Monaco 2-0 a an lo hne leiin game 5-ah point 12 hmuin group-ah a chunghnung tak niin last 16 an lut fel ta a

nih. Hieng laizing hin Group B a last 16 lut tasa Barce-lona chun Nilaini zan khan PSV Eindhoven chu 2-1 in an hne nawk leiin group game 5-ah point 13 hmuin a chunghnung tak an la ni pei a. Tottenham le Inter Milan chun game 5-ah point 7 ve ve hmuin pahnina le pathumna an ni a, tu’m last 16 lut lem ding a la chieng nawh. Tottenham hin Nilaini zan khan Inter Milan 1-0

in a hne leiin Inter Milan leh inang charin point 7 ve ve an hung hmu a, Totten-ham chun last 16 lut theina chance neiin an lan thuok hram hram a nih. Group match nuhnung tak Dec. 12, 2018 khin Tottenham hi Barcelona in mikhuol a ta, Inter Milan chun PSV Eind-hoven mikhuol ve thung a tih. Hi inkhel zoah tu lem am last 16 lut ding a hung chieng ta ding a nih. Milan chun chance an nei \ha le-min an lang. Nilaini zan Group D match a chun group-a a chunghnung tak Porto in Schalke a mikhuol a, Porto chun 3-1 in Schalke a hne leiin game 5-ah point 13 hmuin last 16 an lut ta a, Schalke chun Porto hne zonaw sienkhawm group games 5-ah point 8 hmuin a pahnina an ni leiin last 16 an lut ta bawk.

Priyanka Chopra Le Nick In-nei dingin Johdpur ah

Jodhpur: Bollywood nunghak Hollywood tienga insawn tah, American tlangval Nick Jonas (26) le inhuol mek Indian nunghak Priyanka ‘Mary Kom’ Chopra (36) hai chu Nilaini khan Mumbai ah inneina dinga inbuotsaina an nei zova, Pathienni khin Jodhpur-a Umaid Bhawan Palace ah ropui takin an innei tah ding a nih. Vai Indian hai thaw dan angin Puja chu Nilaini khan Mumbaia an sunghai leh an nei zo tah a. Ningani zing tieng khan Priyanka Chopra le Nick Jonas chu an inneina ding khawpui Jodhpur an tlunga. An fans hai sang telin an lo hmuoka, an Car umna khawm an tlung thei naw vang a nih.Rajsthan chu a la lum bawka Priyanka khawm lumlai thuomin a lan chei a. Puonbat Dupatta a chawi bawka. Indian tak el a nih. Nick ruok chu casual deuvin leather jacket sen le bag paiin sunglass dum le a sam dum leh an hme ve hle. Priyanka le Nick hai hi Nick a unaupa Joe Jonas le a ngaizawngnu Sophie Turner hai khawmin an zui a. Sophie Turner hi Game of Thrones (2017) changtu a nih a. Joe Jonas chu DNCE hai frontman a nih. Kum 22-a upa Sophie khawm t-shirt le jean kekawr pawl a bun a, a nal et et hle. Joe

(29) khawm Jacket dum hakin sunglass dum leh a duoi bik nawh, an um mei mei khawma an nal bik el a nih. Nick a u pa Kevin Jonas khawm inneinaa \hang dingin a nuhmei Danielle leh Nilaini khan Mumbai an hung tlung tah a. Priyanka nu le pa, Army doctor ve ve, Ashok Chopra le Madhu Chopra hai khawm mikhuol lawmin an buoi hle. An innei hmaa pre-marriage ceremony ieng iem a nih hai chu Mehrangarh For, Johdpur a lo nei ning a ta. Inneina tak chu Pathienni khin Maid Bhawan Palace a pui taka nei tum a nih. Indian innei dana an innei zo pha Chirstian hai innei danin Pastor hmaah kut insui veng n tih. Indian innei dan chu ni thum lai aw a, a tirin Ganesh Puja an lo nei hmas hlak. Chu zovah Mehndi ceremony, kut le ke nal rangna a um nawk a. An sunghaiin an kut le kehai Henna an nal ve vawng hlak. Chu zovah ‘Sangeet’ an tia, hlasak le lamna hun, mikhuolhai ta dinga ruoi\hena hun a nih deu tak. A ni tawpna tak ah inneina hun (ceremony) a nih tah a. Reception le cocktail party neiin monu in tieng ropui taka inthlana le mo pa in tieng lawmna a um hlak.

Selena Gomez, Him Tawkin an Ngai Nawh

loS aNGeleS: Latin mi Texas nunghak kum 25 nunghak \hatlai tak, anachu taksa hriselna nawna neu neu nei chun, a taksa pum thu an hril or taksa suklang ding thil a um pha chu inhawi a tinaw in him lo takin an ngai (feel insecure) hlak niin a hril. ‘Good For You”

saklartu nuin hi thu a hang hril ve tlat hi chu a mak a nih. Hlasakthiem bakah tu lem hin chu model khawm a nih a. Tu khawm hin Chirstmas tawm a na, Activewear Collection thar a pholang mek bawk. Tuta a pholar hi Elle Magazine kuomaa a hirl dan chun Puma hai le an thaw tlang niin a hril.

Mihai anga figure nei nal an nawzie a hriet zinga, chu chun him lovin a siem niin a hril. “Iemani chang chu ka ti thei taluo, kei le kei khawm kan ringzo ngai nawh” tiin Justin Bieber ngaizawng hlui chun a hril. Hienglai zing hin a ruolnu a nuom nuom haka a nuom dan dan inhceina neia inhawi ti taka a um thei chu inhnarum a ti thei zie a hlak. Selena Gomez hi a sung tieng kal khawm operation thaw zo hnung khawmin a lungril tieng natna chi khat a lo nei nawk peia . Chu khawm chu treatment a thaw zing a nih. A mental health hi tulai hnaia a ngaizawng hlui Justin Bieber-in nuhmei dang a nei san nawkna leiin a na zuol a. Thla thum lai hospital ah treatment thaw a nih. Ni kum khawm a kal khawm thleng a ni ta bawk. Hospital a inthawka insuoktir a nia chu a White Blood cells a lo tlawm taluo leiin a chau nawk a. Admit nawk a nih a. Chulai taka a lung \hawngtu chu, Justin Bieber le Haily hai an inhuol ti thu kha a nih.

Katie Holmes Le Jamie Fox Hai Paris ah Innei DingloS aNGeleS: Katie Holmes le Jamie Fox hai chu kum 5 vel an inzui hnungin Paris khawpui ngei ah an innei tum tah. Katie Holmes hi Tom Cruise le an in\he a inthawkin 2013 a inthawka khan Jamie Fox le an inzui \an a. Tom Cruise le an nau ruok chu a umpui. An sungtieng chanchin hretu hril dan chun, kum 39 a upa Katie hin kum 50 nih tah Jamie Fox hi ama nekin a upa lem daia chu pasal \ha tak ding nia a hriet leiin nei a tum tah niin a hril. Katie hin hun sawt tak a ngaituo hnunga hi thutlukna hi a siem niin a hril. Katie Holmes le Jamie Fox hi hmu kawp an nina

hmasatak chu 2013 a The Hamptons, New York-a an lam dun lai kha a nih. Chu hnung chun, 2017 September khan Malibu ah kut inchela tuipui tui an chen lai hmu an ni a, public ah an inlang tah a nih. Katie hin Tom Cruise a

inthawkin inmakna lekha fel tak le an naunu Suri Cruise khawm a umpuina dinga full custody Tom Cruise-in July 2012 khan a pek vawng a. Pasal nei thei dinga zalen a nih. Jamie Fox chu a nuhmei hmasahai leh nau panga a nei tah.

Festival of Raas Leela hmangna dinga a hmun an thlang khawm hi tienlaia inthawka art & culture lo seilienna hmun pawimaw tak a lo ni ta leiin an hme hlein a hriet thu a hril a. Tuta inthawk chu Festival of Raas Leela khawm hi hieng neka ropui lemin kum tina nei thei dan lampui ngaituo ding an tah, tiin a hril. Mr. L. Upendra Singh, Director, JN-MDA, Manipur chun, Manipur Sangai Festi-val fe mek kar laka Raas Leela Festival hran buotsaia a um thei hi ropui a ti thu a hril a. A huhoihawttu MAA hai inpak an um hle tiin a hril a. Tulai naupang \halaihai chu Western infleunce a hrat taluo tah leiin ei pi le puhai chingdan art and culture hai zirtir an intak tah a, an inchuk pei ta bawk naw niin a hril a. Amiruokchu, ei state le mi nina ei \obul an hrietzing a pawimaw leiin Raas Leela documentation Padmashri Aribam Syam Sharma siem hai dam kha nasata-ka chawilawra \hangthar hai lai suklar a pawimaw a nih tiin a hril a. Tulai khawvela hnam changkang kangin an art & culture an ngaisang zie thu a hril bawk. Mr S. Satyabrata Singh, MLA Yaiskul Assembly Constituency khawmin President anga thu hrilin, ei state-a artist hai le, abikin \hang le thar peihai chun mani Art & Cul-

ture, traditional dance and practices hai hriet ve vawng a pawimaw thu a hril a. “|hangthar pei haiin ei cultural heritage humhal zinga a thaw dan in hung inchuka in thiem a \ul a nih, tiin an fui malam tawl a. Ama tienga inthawkin a thaw thei ding a um chun theitawpin a thei ang angin a hung thaw ve ding thu a tiem bawk. Zani ta Festival-a hin Raas Leela chi ngahai a rengin inentir vawng a nih a. Chu-onghai chu: Maha Raas, Kunja Raas, Vas-anta Raas, Ditya Raas le Diba Raas hai an nih. A tawpna ni taka hin Guru Aribam Man-dap, Bramapur Nababam ah Kunja Raas thaw a nih a. Entu le ngaitu mipui mit le na a tlai hle. Maha Raas, Kunja Raas le Vasanta Raas hai hi 18th Century laia Rajarshri Bha-gyachandra phuok an nih a. Nitya Raas hi chu 19th Century laia Maharaja Chandrakirti hun laia phuok a nih. Festival of Raas Leela hi Manipur clas-sical dance mawizie le inrilzie suklang le pholangna dinga nei a nih a. Manipur Artist Association (MAA) han state awardee Shri Guru Brajabashimayum Gopal Sharma, Shri B. Shantikumar Sharma le Shri Ch. Shanta Singh hai ruoiin naupang le \halaihai an in-chuktir hlak a nih. (DIPR)

Kum Upahai Rawngbawlpek Hi Pathien Rawngbawl

A game chi angin inlang sienkhawm, Manipur state chitein Mary Kom hai ang World Boxing Championship a ser suok angin Polo Game khawmin thil ropuitak or hlu tak iemani chu a la ser suok ve ding a nih, tiin a hril. A Game a hlutna le danglamna hrilin, Manpuri Polo or Sagol Kangjei hi tienlaia inthawkin Kangjeirol tia hrietlar a lo ni tah a. Rules hai chu hun fe peiin sukdanglam hret hret pei a ni a. Indian Polo Associa-tion (IPA) dan siem zui a ni tah. Manipuri Pony (Sakawrte) hmanga inkhelna a nih leiin ama ang Game hi khawvelah a dang a um nawh a. A Game hi ama le amaah danglam bikna a um el a nih – asan chu Mapal Kangejibung Pologround ah Pony hmanga inkhelna hlak, insukhlim-

naa an hmang khawvel hriet a hung ni ta hi a nih. Governor chun Sakawrte Pony hai hi an rem tiel tiel tah leiin humhal an pawimaw thu a hril a. Sawrkar khawmin Pony hai humhalna dingin Heingang, Imphal East disrict ah Pony hai vaina le enkawlna ding Pony Sanctuary le Pony Breeding Farm, Lamphelpat Imphal West haiah a bawl mek leia lawmum a ti thu a hril bawk. Polo Tournament hi Sangai Festival le inzawma huoihawt a nih a. Tu kum chu USA, England le Uruguay haia inthawkin foreign team an hung a. India a inthawkin Team hni, India (A) le India (B) (Manipur) a \he a nih. Tournament hi Manipur Horse Riding & Polo Association hai huoihawt a nih. (DIPR)

Manipur hi a chîna chu a hrat a nih: Governor

Stormy Daniel Hriet Lovin A Ukilin President Trump Case Siemkhum

waShiNGtoN: Adult film star inlar, tuat mi changkang tak le inzaum taka khawsa tah, a nunghak vanglai taka US president Donald Trump khawm lo kher tlu tah Stormi Daniel chun, a ukilin a hrietpui lovin US President Donoald Trump chungah defamation case a lo siem khum niin a hril. Zani ta press hai a hril dan chun, President Trump chunga defamation case a siem hi a remtina \hang lova a thaw niin a hril a. Iemani chang khawm a remtina um lovin a nuom nuom comment a lo siem (hril) hlak niin a hril bawk. The Daily Beast a hril dan chun, a ukil Avenatti hin, a fund hmu chungchang thu record fel tak siem ding le legal defence a thawnaa sum hmangna le hmu zathai record fel taka report dinga hril khawmin a thaw ngai naw niin a hril. A hril pei dan chun, a hmingin crowd-funding camapiagn dam a lo thaw/siem a. A twangbau angin thuhai phuokfawmin fund dam a lo raise niin an tum bawk a. “Hmatienga legal thila fe pei dan dinghai ka hril naw reng reng a. Hmalakna ding le inzawma pawisa sengna ding thu khawm ka la hril nawh. Fund raise lem chu ka tum nawh” tiin thusuok siemin a hril a. “Michael chu kawng

tamtakah \angkai tak a nih. Ka rights ka suol vena kawnga a mi \hangpuinahai po po leiin ka lawm hle a. Amiruokchu, Michael hin Attorney le a client inkarna inzana le inlaichinna a um dan ding ang tak chun an umtir thei naw a nih, tiin a hril bawk. “Michael suknat ka tum nawh a. Amiruokchu, record fel taka puong a hun taiin ka hriet. Thudik hi ka ruol\ha tak a nih rawp hlak bawk. Ka mimal hmingsietna ding khawm ei ram hmasawnna ding le hming \hatna ding dit leiin ka veng tah nawh. Tuhin muolpho angin um lang khawm hmatieng peiah chu ka thilthaw hi tamtakin an la hung hlawkpui ngei ka beisei, tiin a hril. Hienga Stormi Daniel-in intumna a hril lai tak hin a ukil Avenatti chu Los Angeles ah domestic

violence thaw intum leia man a tuok lai tak a nih, tiin New York Times chun ziek. Daniels-in an tumnahai hi Avenatti chun a hnawl vawng a. Trump le a personal lawyer hlui hai chun case pathum a filed khum ngei a. Chulaia pakhat chu tuta Daniel hril hi a nih, tiin a hril ve. A remtina \hang lova file a ti tak khawm hi belchieng dawllo a nih, tiin a hril ve. Hieng thubuoi po po hi Stormi Daniels-in a hril suok, President Trump le an lo inzuina le inngaizawngna hai hril dawk lo dinga an thlemna thu a hril dawk nawk si leia hung \uong a nih. President Election 2016 ah khan Trump nungchang tha lo tak tak hai lo phawrlang pek a tih ti vengna leiin bau hupna dingin pawisa an lo pek a, an thaw suol der a nih.