Upload
others
View
4
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelo
Transparency International Georgia
26, Rustaveli Avenue • Third Floor • Tbilisi • 0108 Phone: + (995 32) 92 14 03; 99 93 35; 93 21 29 • Fax: + (995 32) 92 02 51
E-mail: [email protected] • www.transparency.ge
1
gaerosa da evropis sabWos antikorufciuli
konvenciebisa da saqarTvelos kanonmdeblobis
S e d a r e b i T i a n a l i z i
2005 wlis Teberval-aprilSi “saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelom”,
saqarTvelos parlamentis iuridiul sakiTxTa komitetTan erTad, Seiswavla
saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisoba gaerosa da evropis sabWos
antikorufciuli konvenciebis moTxovnebTan da moamzada dokumenti, romelSic
warmodgenilia aRniSnul konvenciebsa da saqarTvelos kanonmdeblobas Soris
arsebuli gansxvavebebi. ganxilul iqna Semdegi konvenciebi:
gaerTianebuli erebis organizaciis konvencia korufciis winaaRmdeg;
gaeTianebuli erebis organizaciis konvencia transnacionaluri organizebuli
danaSaulis winaaRmdeg;
korufciaze sisxlis samarTlis konvencia, evropis sabWo;
korufciaze samoqalaqo samarTlis konvencia, evropis sabWo.
am konvenciebs Soris erTi - “korufciaze samoqalaqo samarTlis konvencia”, evropis
sabWo - ukve ratificirebulia saqarTvelos mier. gaeros antikorufciuli
konvenciis (“gaerTianebuli erebis organizaciis konvencia korufciis winaaRmdeg”)
Sesaxeb gasuli wlis 9 dekembers, saerTaSoriso antikorufciul dRes, saqarTvelos
parlamentma miiRo dadgenileba, romliTac prezidens sTxova, xeli moewera
konvenciisTvis da is saratifikaciod parlamentSi waredgina. imave dRes
“saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelom” da iuridiul sakiTxTa da sagareo
urTierTobaTa komitetebma xeli moaweros urTierTgagebis memorandums, romlis
Tanaxmadac mxareebi SeTanxmdnen antikorufciul sferoSi saqarTvelos
sakanonmdeblo bazis ganmtkicebis mizniT TanamSromlobaze.
warmodgenili “saerTaSoriso antikorufciuli konvenciebisa da saqarTvelos
kanonmdeblobis SedarebiTi analizi” am miznis misaRwevad gadadgmul erT-erTi
nabijia. gaerosa da evropis sabWos antikorufciuli konvenciebis saqarTvelosTvis
savaldebulo Zalis miniWeba mniSvnelovnad Seuwyobs xels saqarTveloSi mimdinare
korufciis winaaRmdeg brZolasa da qveynis erTian saerTaSoriso samarTlebriv
sivrceSi integracias.
dRes ukve sayovelTaod aRiarebulia, rom korufcia ar aris mxolod lokaluri
problema, rom is transnacionaluri movlenaa da mis winaaRmdeg brZola
saerTaSoriso TanamSromlobas saWiroebs. am sferoSi sakuTari Zalebis efeqtianobis
uzrunvelyofis mizniT saqarTvelom mWidrod unda iTanamSromlos rogorc qveynis
SigniT, ise mis gareT arsebul sazogadoebriv organizaciebTan, samoqalaqo
sazogadoebis sxva warmomadgenlebTan da calkeul saxelmwifoebsa da saxelmwifoTa
jgufebTan.
saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelo
Transparency International Georgia
26, Rustaveli Avenue • Third Floor • Tbilisi • 0108 Phone: + (995 32) 92 14 03; 99 93 35; 93 21 29 • Fax: + (995 32) 92 02 51
E-mail: [email protected] • www.transparency.ge
2
I. “gaerTianebuli erebis organizaciis konvencia
korufciis winaaRmdeg” da saqarTvelos
moqmedi kanonmdebloba
2000 wlis 4 dekembris #55/61 rezoluciiT generalurma asambleam cno, rom
sasurveli iyo korufciis winaaRmdeg efeqturi saerTaSoriso samarTlebrivi aqtis
Seqmna damoukideblad „transnacionaluri organizebuli danaSaulis Sesaxeb
gaerTianebuli erebis konvenciisa“ da miiRo gadawyvetileba, Camoeyalibebina
specialuri komiteti, romelic warmarTavda molaparakebebs mocemul sakiTxze.
aRniSnuli komiteti dafuZnda venaSi, saerTaSoriso danaSaulis prevenciis
StabbinaSi, narkotikebis kontrolisa da danaSaulis prevenciis ofisSi. teqstis
SemuSaveba mimdinareobda 2002 wlis 21 ianvridan 2003 wlis 1 oqtombramde,
specialuri komitetis Svidi sxdomis ganmavlobaSi.
specialuri komitetis mier damtkicebuli konvencia generalurma asambleam miiRo
2003 wlis 31 oqtombris #58/4 rezoluciiT. konvencia cnobilia Semdegi
saxelwodebiT: „gaeros konvencia korufciis winaaRmdeg“. masze xelmoweris
konferencia gaimarTa meqsikis qalaq meridaSi, sadac asambleam miiwvia yvela
saxelmwifo. 118 xelmomwer saxelmwifoTagan 15-ma ukve daasrula konvenciasTan
mierTebis procedura. es saxelmwifoebia: alJiri, benini, el-salvadori, quveiTi,
madagaskari, mavrikia, meqsika, namibia, nigeria, peru, rumineTi, siera lione, samxreT
afrika, Srilanka da uganda. mocemuli konvenciis amoqmedebisaTvis saWiroa am
dokumentis aranakleb 30 qveynis mier ratificireba (mux. 68.2).
2005 wlis 9 dekembers, saerTaSoriso antikorufciul dRes, saqarTvelos
parlamentma miiRo dadgenileba, romliTac sTxova prezidents, xeli moaweros
„gaeros konvencias korufciis winaaRmdeg“ da warudginos is parlaments
saratifikaciod.
saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelo
Transparency International Georgia
26, Rustaveli Avenue • Third Floor • Tbilisi • 0108 Phone: + (995 32) 92 14 03; 99 93 35; 93 21 29 • Fax: + (995 32) 92 02 51
E-mail: [email protected] • www.transparency.ge
3
„gaeros konvencia korufciis winaaRmdeg“ yuradRebas amaxvilebs or ZiriTad
sakiTxze: 1. korufciis prevenciisa da misi gamovlenis mizniT damatebiTi
RonisZiebebis SemoRebasa da 2. korufciasTan brZolis sferoSi saerTaSoriso
TanamSromlobis ganmtkicebaze.
korufciis prevencia
konvencia gansakuTrebul mniSvnelobas aniWebs danaSaulis prevenciis sakiTxs. am
Temas exeba mTeli Tavi, sadac gaTvaliswinebulia rogorc sajaro, ise kerZo
seqtorSi gasatarebeli RonisZiebebi. kerZod, dokumenti ganmartavs, Tu ra saxiT
unda moxdes korufciis prevencia iseT sferoebSi, rogoricaa: sajaro Tanamdebobis
pirTa SerCeva, dawinaureba da daTxovna; saxelmwifo Sesyidvebi; saxelmwifo
finansebis marTva; sasamarTlo sistema; prokuraturis organoebi; sabuRaltro
aRricxva; auditoruli standarebi da sxv.
konvenciis Tanaxmad, mxareebma unda uzrunvelyon, rom maT sajaro samsaxurebSi
miRebul iqnas Sesabamisi zomebi, raTa xeli Seewyos kadrebis SerCevis, dawinaurebis,
ganaxlebisa da daTxovnis procedurebis gamWvirvalobas, rac Tavis mxriv, sajaro
moxeleTa piradi damsaxurebebiTa da unar-CvevebiT unda iyos ganpirobebuli.
konvencia agreTve mxars uWers saxelmwifo finansebTan dakavSirebul sakiTxebze
gamWvirvalobisa da angariSvaldebulebis gazrdas da korufciis prevenciis mizniT
specialuri moTxovnebis dawesebas sajaro seqtoris iseT mniSvnelovan sferoebSi,
rogoric aris marTlmsajuleba da saxelmwifo Sesyidvebi.
korufciis winaaRmdeg brZolis efeqturobis gazrdis mizniT konvencia, msgavsi
samarTlebrivi aqtebisgan gansxvavebiT, axdens korufciul qmedebaTa ara mxolod
ZiriTadi formebis (qrTami, saxelmwifo qonebis gaflangva da a.S.), aramed iseT
qmedebaTa kriminalizaciasac, rogoric aris korufciuli zemoqmedeba (zegavleniT
vaWroba), korufciuli qmedebis Sedegad miRebuli sargeblis floba da “gaTeTreba”,
marTlmsajulebisaTvis xelis SeSla da sxv.
konvenciiT warmodgenil siaxles warmoadgens agreTve korufciis winaaRmdeg brZola
kerZo seqtorSi.
korufciis prevenciis erT-erT mniSvnelovan meqanizmad konvenciaSi sazogadoebis
mxardaWera ganixileba. am kuTxiT aRniSnuli dokumenti mouwodebs wevr
saxelmwifoebs, xeli Seuwyon sazogadoebrivi organizaciebisa da samoqalaqo
sazogadoebis sxva elementebis CarTvas korufciis winaaRmdeg mimarTul qmedebebsa
da gadawyvetilebebis miRebis procesebSi.
saerTaSoriso TanamSromloba
konvencia did mniSvnelobas aniWebs korufciasTan brZolis sferoSi wevr
saxelmwifoebs Soris TanamSromlobis sakiTxs. aRniSnuli aqtis safuZvelze mxareebi
Tanxmdebian, iTanamSromlon korufciis winaaRmdeg brZolis yvela etapze (prevencia,
gamoZieba, gansja).
konvencia avaldebulebs mxareebs, Camoayalibon sasamarTloSi gamosayenebeli
mtkicebulebebis Sekreba-gadagzavnisa da samarTaldamrRvevTa eqstradiciis
saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelo
Transparency International Georgia
26, Rustaveli Avenue • Third Floor • Tbilisi • 0108 Phone: + (995 32) 92 14 03; 99 93 35; 93 21 29 • Fax: + (995 32) 92 02 51
E-mail: [email protected] • www.transparency.ge
4
samarTlebrivi urTierTdaxmarebis specialuri formebi. wevri saxelmwifoebi aseve
valdebulni arian, miiRon zomebi korufciis Sedegad miRebuli sargeblis mokvlevis,
gayinvis, dayadaRebisa da konfiskaciis xelSewyobisaTvis.
konvenciis erT-erT novacias warmoadgens aqtivebis dabrunebis sakiTxze
saxelmwifoTa SeTanxmeba, rac mocemuli aqtiT gansazRvrulia, rogorc “konvenciis
fundamenturi principi”. dokumenti gansazRvravs am sferoSi saerTaSoriso
TanamSromlobisa da daxmarebis aRmoCenis konkretul formebs. kerZod, konvenciis
Tanaxmad, saxelmwifo saxsrebis datacebis SemTxvevaSi, konfiskacias
daqvemdebarebuli qoneba unda daubrundes momTxovn saxelmwifos. konvenciiT
gaTvaliswinebuli sxva kategoriis samarTaldarRvevebiT miRebuli sargebelis
SemTxvevaSi qonebis dabruneba SesaZlebelia, Tu warmodgenili iqneba sakuTrebis
uflebis damadasturebeli sabuTi, an momTxovni saxelmwifosaTvis miyenebuli zianis
cnobis sabuTi.
konvenciis 51-e muxli warmoSobis qveynebisaTvis aqtivebis dabrunebas konvenciis
fundamentur principad aRiarebs. 43-e muxli ki, avaldebulebs wevr saxelmwifoebs,
gazardon konvenciiT gaTvaliswinebul samarTaldarRvevebze gamoZiebasa da braldebis
wardgenaSi SesaZlo TanamSromloba.
aqtivebis dabrunebis mimarTebaSi mocemuli muxli agreTve iTvaliswinebs Semdegs:
“saerTaSoriso TanamSromlobis sakiTxebTan dakavSirebiT, rodesac aucilebelia
Sesabamisi qmedebis danaSaulad ormxrivad cnobis principis dacva, es principi
daculad CaiTvleba miuxedavad imisa, Setanilia Tu ara moTxovnis mimRebi monawile
saxelmwifos kanonmdeblobaSi Sesabamisi qmedeba danaSaulad imave kategoriaSi an
aRwers Tu ara igi mas iseTive terminebiT, rogorc moTxovnis warmdgeni monawile
saxelmwifo, Tu qmedeba, romelic qmnis danaSaulis Semadgenlobas, da ris gamoc
moTxovnilia daxmarebis gaweva sisxlissamarTlebrivad dasjadia orive monawile
saxelmwifos kanonmdeblobiT”.
saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelo
Transparency International Georgia
26, Rustaveli Avenue • Third Floor • Tbilisi • 0108 Phone: + (995 32) 92 14 03; 99 93 35; 93 21 29 • Fax: + (995 32) 92 02 51
E-mail: [email protected] • www.transparency.ge
5
gansxvavebebi saqarTvelos kanonmdeblobasa da
ganxilul konvencias Soris
„gaeros korufciis winaaRmdeg konvenciasTan“ saqarTvelos mierTebis SemTxvevaSi
saqarTvelos parlamentis mier gasatarebeli iqneba garkveuli sakanonmdeblo
RonisZiebebi, rom moxdes saqarTvelos kanonmdeblobis konvenciasTan SesabamisobaSi
moyvana. qvemoT mocemulia konvenciiT gaTvaliswinebuli debulebebisa da saqarTvelos kanonmdeblobiT gansazRvruli normebis SedarebiTi analizi:
konvenciiT mocemuli Tanamdebobis piris cneba ufro farToa, vidre es saqarTvelos kanonmdebloT aris gansazRvruli:
konvenciis me-2 muxlis “a” punqtis Tanaxmad, sajaro Tanamdebobis piri aris “wevr
saxelmwifos sakanonmdeblo, aRmasrulebel, administraciul an sasamarTlo
organoSi nebismieri daniSvniTi an arCeviTi Tanamdebobis piri, romelsac ukavia
mudmivi an droebiTi Tanamdeboba Sesabamisi SromiTi anazRaurebis an mis gareSe
dakavebuli Tanamdebobis miuxedavad... nebismieri sxva piri, romelic asrulebs raime
sajaro funqcias, maT Soris sajaro uwyebisaTvis an sajaro sawarmosaTvis, an
axorcielebs raime saxis sajaro momsaxurebas, rogorc es gansazRvrulia wevr
saxelmwifos Sida kanonmdeblobiT da rogorc es gamoiyeneba am wevr saxelmwifos
samarTlebrivi regulirebis Sesabamis sferoSi... nebismieri sxva piri, romelic
monawile saxelmwifos Sida kanonmdeblobiT gansazRvrulia, rogorc “sajaro
Tanamdebobis piri”.
saqarTvelos “sisxlis samarTlis kodeqsi” ar iZleva Tanamdebobis piris cnebas.
“sisxlis samarTlis saproceso kodeqsis” 44-e muxlis 47-e nawilis Tanaxmad:
“Tanamdebobis piri (romlis mimarTac xorcieldeba sisxlis samarTalwarmoeba) am
kanonis miznebisaTvis aris “sajaro samsaxurSi interesTan SeuTavseblobisa da
korufciis Sesaxeb” saqarTvelos kanonis me-2 muxliT gaTvaliswinebuli
Tanamdebobis piri, sajaro moxele, sajaro samarTlis iuridiuli piris
xelmZRvaneli an misi moadgile, an sawarmoSi, romelSic saxelmwifo flobs wilis
(aqciaTa) 50%-s an 50%-ze mets, xelmZRvanelobiTi an/da warmomadgenlobiTi
uflebamosilebis mqone piri, romelsac bralad edeba Tanamdebobaze yofnis periodSi,
Sesabamisad, samoxeleo an samewarmeo an sxva organizaciaSi samsaxuris interesis
winaaRmdeg mimarTuli danaSaulis Cadena, ukanono Semosavlis legalizacia,
gamoZalva, miTviseba an gaflangva, miuxedavad imisa, gaTavisuflebulia Tu ara igi
dakavebuli Tanamdebobidan”.
“sajaro samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanonis me-6 muxlis pirveli punqtis
Tanaxmad: “moxele aris piri, romelic iniSneba an airCeva saxazino dawesebulebis
saStato (StatiT gaTvaliswinebul) Tanamdebobaze”. amrigad konvenciiT mocemuli Tanamdebobis piris cneba ufro farToa, vidre es
saqarTvelos kanonmdebloT aris gansazRvruli. saqarTvelos kanonmdebloba,
konvenciisgan gansxvavebiT, danaSaulis subieqtad ar ganixilavs gansazRvruli vadiT
daniSnul StatgareSe mosamsaxures (sajaro samsaxuris Sesaxeb kanonis Sesabamisad _
Tanamdebobis pirs). am kuTxiT saqarTvelos kanonmdebloba koreqtirebas moiTxovs.
saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelo
Transparency International Georgia
26, Rustaveli Avenue • Third Floor • Tbilisi • 0108 Phone: + (995 32) 92 14 03; 99 93 35; 93 21 29 • Fax: + (995 32) 92 02 51
E-mail: [email protected] • www.transparency.ge
6
saqarTvelos kanonmdeblobiT, konvenciasTan SedarebiT, sustad aris daregulirebuli konfiskaciis instituti:
konvenciis me-2 muxli da Semdgom ZiriTadi teqsti ganmartavs konfiskaciis
termins da masTan dakavSirebul samarTlebriv procedurebs. kerZod, konvenciis 54-e
muxlis Tanaxmad, TiToeuli monawile saxelmwifo valdebulia:
- Sida kanonmdeblobis Sesabamisad gaataros iseTi RonisZiebebi, romlebic
aucilebelia imisTvis, rom saSualeba misces qveynis uflebamosil organoebs,
sisruleSi moiyvanon sxva monawile saxelmwifoTa sasamarTloebis ukanono qonebis
konfiskaciasTan dakavSirebuli gadawyvetilebebi;
- gaataros iseTi RonisZiebebi, romlebic aucilebelia ganaCenis gamotanis gareSe
qonebis konfiskaciisTvis sisxlis samarTlis iseT saqmeebze, romelTa warmoeba ver
xerxdeba damnaSavis sikvdilis an misi damalvis mizeziT, an sxva saTanado
SemTxvevaSi;
- aRWurvos Sesabamisi organoebi saTanado uflebamosilebiT, rom maT SeZlon,
gamoitanon dadgenilebebi konfiskaciis Sesaxeb; aseve, winaswari gamoZiebisas
momTxovni qveynis uflebamosili organos gadawyvetilebis safuZvelze gayinon an
daayadaRon is qoneba, romelzec SesaZloa gavrceldes dadgenileba konfiskaciis
Sesaxeb.
saqarTvelos kanonmdeblobiT Zalzed sustad aris daregulirebuli aRniSnuli
samarTlebrivi institutis gamoyenebis SesaZlebloba. es nawilobriv ganpirobebulia
saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos erT-erTi pirveli gadawyvetilebiT,
romliTac qonebis konfiskacia, rogorc damatebiTi sasjelis saxis samarTlebrivi
instituti, antikonstituciurad gamocxadda.
“administraciul samarTaldarRvevaTa kodeqsi” Seicavs debulebebs administraciuli
konfiskaciis samarTlebrivi bunebis Sesaxeb. kanonis zogadi nawili (24-e da 25-e
muxlebi) adgens konfiskaciis rogorc ZiriTad, ise damatebiT administraciul
saxdelad gamoyenebis SesaZleblobas.
konfiskaciis institutis nairsaxeobas iTvaliswineben saqarTvelos “sisxlis
samarTlis saproceso kodeqsis” 44-e, 124-e, 410-e, 412-e, 424-e, 425-e, 426-e, 427-e,
510-e da 511-e muxlebic. kerZod, am muxlebiT gansazRvrulia e.w. saproceso
konfiskacia _ danaSaulis iaraRis da sagnis usasyidlo CamorTmeva, rac
xorcieldeba mosamarTlis dadgenilebis safuZvelze. es ganmartebebi mxolod
nawilobriv Seesabameba konvenciis moTxovnebs.
rac Seexeba sisxlis samarTlis saqmeze sasamarTlo ganaCenamde qonebis konfiskaciis
SesaZleblobas, saqarTvelos sisxlis samarTlis da administraciuli samarTlis
saproceso kodeqsebiT gaTvaliswinebulia dausabuTebeli qonebis nawilSi
administraciuli devnis ganxorcielebis SesaZlebloba im Tanamdebobis pirTa
mimarT, romlebic emalebian gamoZiebas. kerZod, saqarTvelos “sisxlis samarTlis
kodeqsis” 371
muxlis Tanaxmad, Tanamdebobis piris ukanono da dausabuTebel
qonebasTan dakavSirebiT prokurors ufleba aqvs administraciuli saproceso wesiT
aRZras sarCeli qonebis CamorTmevisa da saxelmwifosaTvis gadacemis Sesaxeb.
saqarTvelos sisxlis saproceso kanonmdebloba aseve iTvaliswinebs reketiris da
reketul qonebasTan dakavSirebiT specialur saproceso regulaciebsac.
saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelo
Transparency International Georgia
26, Rustaveli Avenue • Third Floor • Tbilisi • 0108 Phone: + (995 32) 92 14 03; 99 93 35; 93 21 29 • Fax: + (995 32) 92 02 51
E-mail: [email protected] • www.transparency.ge
7
miuxedavad Sida kanonmdeblobaSi arsebuli aRniSnuli debulebebisa, konvenciasTan
SesabamisobaSi moyvanis TvalsazrisiT, gasatarebelia damatebiTi sakanonmdeblo
cvlilebebi, vinaidan konvencia, saTanado garemoebebis (braldebulis mimalva,
gardacvaleba da sxva saTanado SemTxvevebi) arsebobis SemTxvevaSi, konfiskaciis
reJimis gavrcelebis SesaZleblobas iTxovs SeuzRudavad yvela subieqtis da saqmis
mimarT.
konfiskaciasTan dakavSirebul valdebulebebTan mimarTebaSi sakanonmdeblo
cvlilebebi gasatarebeli iqneba saaRsrulebo, saproceso kanonmdeblobaSic, rom
saqarTvelos saaRsrulebo da sxva uflebamosilma organoebma SeZlon konfiskaciis
Sesaxeb sxva saxelmwifoTa uflebamosili organoebis gadawyvetilebebis aRsruleba.
rac Seexeba qonebis e.w. gayinvis, dayadaRebis samarTlebrivi urTierTobebis
harmonizebas konvenciis moTxovnebTan, Sida kanonmdeblobis es nawili eTanadeba
saerTaSoriso moTxovnebs da mniSvnelovan sakanonmdeblo novaciebs ar saWiroebs.
zemoaRniSnulidan gamomdinare SeiZleba davaskvnaT, rom saqarTvelos sakanonmdeblo
da sasamarTlo, maT Soris sakonstitucio sasamarTlo, praqtika konfiskaciis
samarTlebrivi bunebis regulirebis TvalsazrisiT, calkeuli gamonaklisi
SemTxvevebis garda, araTanmimdevrulad da qaoturad viTardeba da naklebad
Seesabameba am TvalsazrisiT aRiarebul da damkvidrebul saerTaSoriso regulaciebs.
bunebrivia, Seqmnili viTareba iTxovs saTanado, gaazrebuli sakanonmdeblo
cvlilebebis ganxorcielebas.
am mimarTulebiT dRes ganxilvis stadiaSia kanonproeqti, romliTac danaSaulis
sagnis/saSualebis, danaSaulis Casadenad gamiznuli nivTis an/da danaSaulebrivi gziT
mopovebuli qonebis CamorTmeva Camoyalibda sasjelis saxiT. qonebis CamorTmevis
definicia da misi Sefardebis sakiTxi dawvrilebiT aris gadmocemuli “sisxlis
samarTlis kodeqsis” 52-e muxlis axal redaqciaSi.
warmodgenili proeqtiT SemoTavazebuli sasjelis saxe `qonebis CamorTmeva~
gansxvavdeba arakonstituciurad miCneuli sasjelis saxisagan. arakonstituciurad
miCneuli debuleba iTvaliswinebda piris mTliani qonebis konfiskacias ganurCevlad
am qonebis warmomavlobisa da danaSaulTan misi Semxeblobisa. SemoTavazebuli
proeqti iTvaliswinebs mxolod danaSaulis sagnisa da saSualebis, danaSaulis
Casadenad gamiznuli nivTisa da danaSaulebrivi gziT mopovebuli qonebis
CamorTmevas. am SemTxvevaSi sanqciis mizans warmoadgens ara uSualod braleuli
piris dasja, aramed sazogadoebrivi interesis dacva, rac damnaSavisaTvis mis mier
danaSaulis Casadenad gamoyenebuli, Tu am saSualebiT miRebuli qonebis kvlav
danaSaulebrivi miznebisaTvis gamoyenebis aRkveTaSi gamoixateba.
konvenciisgan gansxvavebiT saqarTvelos kanonmdebloba dapirebis micemas ar ganixilavs sisxlis samarTlis danaSaulad:
konvenciis me-15 muxlis “a” punqti sisxlis samarTlis danaSaulad ganixilavs
sajaro Tanamdebobis pirisaTvis dapirebis micemas, SeTavazebas an/da misTvis, an sxva
fizikuri, an iuridiuli pirisaTvis piradad, an Suamavlis daxmarebiT
aramarTlzomieri upiratesobis gadacemas imisTvis, rom am Tanamdebobis pirma Tavisi
Tanamdebobrivi movaleobis Sesrulebisas Caidinos garkveuli qmedeba. “b” punqti
sisxlis samarTlis danaSaulad ganixilavs sajaro Tanamdebobis piris mier
saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelo
Transparency International Georgia
26, Rustaveli Avenue • Third Floor • Tbilisi • 0108 Phone: + (995 32) 92 14 03; 99 93 35; 93 21 29 • Fax: + (995 32) 92 02 51
E-mail: [email protected] • www.transparency.ge
8
piradad, an Suamavlis daxmarebiT gamoZalvas, an aramarTlzomieri upiratesobis
miRebas, raTa man Caidinos garkveuli qmedeba Tavisi Tanamdebobrivi movaleobis
Sesrulebisas.
aRniSnuli danaSaulebis niSnebs Seicavs saqarTvelos moqmedi “sisxlis samarTlis
kodeqsis” XXXIX Tavis (samoxeleo danaSauli) 338-e muxli (qrTamis aReba) da 339-e
muxli (qrTamis micema), Tumca am muxlebis arsebuli redaqcia ar moicavs dapirebis
micemas an SeTavazebas. Tavad qrTamis micema warmoadgens formalur danaSauls, xolo
dapirebis micema an SeTavazeba – danaSaulis erT-erT stadias.
saqarTvelos sisxlis samarTlis kanonmdeblobisTvis cnobilia danaSaulis
momzadebisa da mcdelobis stadiebi. kerZod, “saqarTvelos sisxlis samarTlis
kodeqsis” me-18-e muxlis pirveli nawili (momzadeba anu danaSaulis CadenisaTvis
pirobebis ganzrax Seqmna) da me-19 muxlis pirveli nawili (mcdeloba anu ganzraxi
qmedeba) exeba iseT garemoebebs, roca qmedebebi uSualod mimarTuli iyo danaSaulis
Casadenad, magram danaSauli bolomde ar iqna miyvanili.
konvenciis me-15 muxliT gaTvaliswinebuli dapirebis micema an SeTavazeba
SesaZlebelia ganvixiloT danaSaulis momzadebis stadiad, Tumca saqarTvelos
“sisxlis samarTlis kodeqsiT” sisixlisamarTlebrivi pasuxismgebloba dgeba mxolod
mZime da gansakuTrebiT mZime danaSaulis momzadebisaTvis. saqarTvelos “sisxlis
samarTlis kodeqsis” 339-e muxliT gansazRvruli danaSauli naklebad mZime
danaSaulTa kategorias ganekuTvneba da Sesabamisad, konvenciiT gansazRvruli qmedebis
Cadenis SemTxvevaSi saqarTvelos kanonmdeblobiT sisxlissamarTlebrivi
pasuxismgeblobis sakiTxi SesaZloa, arc dadges.
rac Seexeba “saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis” 338-e muxls, am debulebis
me-3 nawilis `g~ qvepunqtiT gaTvaliswinebuli danaSaulis Semadgenloba gamoZalvas
miiCnevs sisxlis samarTlis pasuxismgeblobis damamZimebel garemoebad da ara sisxlis
samarTlis danaSaulad.
iusticiis saministros mier dReisTvis momzadebuli kanonproeqti garkveulwilad
aregulirebs ganxilul problematikas. kerZod, proeqtSi “sisxlis samarTlis
kodeqsis” 338-e muxlis pirveli nawili da 339-e muxli Camoyalibebulia Semdegi
redaqciiT:
“muxli 338(1):
1. moxelis an masTan gaTanabrebuli piris mier pirdapir an arapirdapir fulis,
fasiani qaRaldis, sxva qonebis, qonebrivi sargeblis an sxva raime aramarTlzomieri
upiratesobis miReba an moTxovna, aseve aseTis SeTavazebis an dapirebis miReba, Tavis
an sxva piris sasargeblod, raTa am moxelem an masTan gaTanabrebulma pirma
Tanamdebobrivi ufleba-movaleobebis Sesrulebisas qrTamis mimcemis an sxva piris
sasargeblod ganaxorcielos raime moqmedeba an Tavi Seikavos raime moqmedebis
ganxorcielebisagan an gamoiyenos Tavisi Tanamdebobrivi avtoriteti analogiuri
miznis misaRwevad, agreTve mis mier samsaxurebrivi mfarvelobis ganxorcieleba, _
isjeba Tavisuflebis aRkveTiT vadiT xuTidan aT wlamde.”
`muxli 339. qrTamis micema
1. moxelisaTvis an masTan gaTanabrebuli pirisaTvis, pirdapir an arapirdapir, fulis,
fasiani qaRaldis, sxva qonebis, qonebrivi sargeblis an sxva raime aramarTlzomieri
saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelo
Transparency International Georgia
26, Rustaveli Avenue • Third Floor • Tbilisi • 0108 Phone: + (995 32) 92 14 03; 99 93 35; 93 21 29 • Fax: + (995 32) 92 02 51
E-mail: [email protected] • www.transparency.ge
9
upiratesobis dapireba, SeTavazeba an miniWeba moxelis (masTan gaTanabrebuli piris) an
sxva piris sasargeblod, raTa am moxelem (masTan gaTanabrebulma pirma) Tanamdebobrivi
ufleba-movaleobebis Sesrulebisas qrTamis mimcemis an sxva piris sasargeblod
ganaxorcielos raime moqmedeba an Tavi Seikavos raime moqmedebis ganxorcielebisagan
an gamoiyenos Tavisi Tanamdebobrivi avtoriteti analogiuri miznis misaRwevad,
agreTve ganaxorcielos samsaxurebrivi mfarveloba, _ isjeba jarimiT an
gamasworebeli samuSaoTi vadiT or wlamde an Tavisuflebis SezRudviT imave vadiT an
tusaRobiT vadiT sam Tvemde anda Tavisuflebis aRkveTiT vadiT or wlamde.
2. igive qmedeba, Cadenili: a) ukanono qmedebis Casadenad; b) organizebuli jgufis
mier, _ isjeba Tavisuflebis aRkveTiT vadiT oTxidan rva wlamde.
SeniSvna:
1. sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobisagan Tavisufldeba qrTamis mimcemi, Tu mas
qrTami gamosZales an Tu man qrTamis micemis Sesaxeb nebayoflobiT ganacxada sisxlis
samarTlis saqmis aRmZvrel organoSi.
2. am muxliT gaTvaliswinebuli qmedebisaTvis iurdiuli piri isjeba jarimiT.~
konvenciisgan gansxvavebiT saqarTvelos kanonmdebloba ar iTvaliswinebs sisxlis samarTlis pasuxismgeblobas ucxo qveynis sajaro Tanamdebobis pirebis mxridan Cadenil korufciul qmedebebze:
konvenciis me-2 muxlis “b” da “g” punqtebi gansazRvravs ucxo qveynisa da
saerTaSoriso organizaciis sajaro Tanmdebobis pirebis cnebebs. kerZod, ucxo
qveynis sajaro Tanamdebobis piri aris “nebismieri daniSnuli an arCeuli piri,
romelsac ukavia sxva saxelmwifos sakanonmdeblo, aRmasrulebel, administraciul an
sasamarTlo organoSi raime Tanamdeboba da nebismieri piri, romelic asrulebs raime
sajaro funqcias sxva saxelmwifosaTvis, maT Soris, sajaro uwyebisaTvis an sajaro
sawarmosaTvis”. saerTaSoriso organizaciis sajaro Tanamdebobis piri aris
“saerTaSoriso sajaro mosamsaxure an nebismieri piri, romelic uflebamosilia
aseTi organizaciis mier awarmoos saqmianoba misi saxeliT”.
konvenciis me-16 muxli yuradRebas amaxvilebs ucxo qveynis sajaro Tanamdebobis
pirTa da saerTaSoriso organizaciebis sajaro Tanamdebobis pirTa mosyidvaze da
mxareebs akisrebs valdebulebas, gaataron Sesabamisi sakanonmdeblo da sxva
RonisZiebebi, rom sisxlissamarTlebrivad dasjad qmedebad gamocxaddes ucxo qveynis
sajaro Tanamdebobis pirTa da saerTaSoriso organizaciis sajaro Tanamdebobis
pirTa mosyidva.
saqarTvelos moqmedi “sisxlis samarTlis kodeqsi” zemoaRniSnuli subieqtebis mier
korufciuli samarTaldarRvevis CadenisaTvis pasuxismgeblobas ar iTvaliswinebs.
iusticiis saministros mier momzadebul kanonproeqtSi Sesabamisi regulaciebi
Cadebulia. proeqtis Tanaxmad, kodeqsis saTanado muxlebis miznebisaTvis moxelesTan
gaTanabrebul pirad ganixileba:
- ucxo qveynis saxelmwifo Tanamdebobis piri (maT Soris sakanonmdeblo an/da
administraciuli uflebamosilebis ganmaxorcielebeli saxelmwifo organos
wevri);
- im saerTaSoriso organizaciis an organos Tanamdebobis piri, an xelSekrulebis
saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelo
Transparency International Georgia
26, Rustaveli Avenue • Third Floor • Tbilisi • 0108 Phone: + (995 32) 92 14 03; 99 93 35; 93 21 29 • Fax: + (995 32) 92 02 51
E-mail: [email protected] • www.transparency.ge
10
safuZvelze daqiravebul TanamSromeli, romlis wevri aris saqarTvelo;
- nebismieri mivlinebuli an aramivlinebuli piri, romelic asrulebs am
Tanamdebobis piris an TanamSromlis funqciebis Sesabamis funqciebs;
- im saerTaSoriso saparlamento krebis wevri, romlis monawile aris
saqarTvelo;
- im saerTaSoriso sasamarTlos an sasamarTlo organos mosamarTle da
Tanamdebobis piri, romlis iurisdiqcias cnobs saqarTvelo.
danaSaulis subieqtTa wris am kanonproeqtSi mocemuli SezRudva, rac ukavSirdeba
saqarTvelos monawileobas amaTuim saerTaSoriso organizaciaSi/xelSekrulebaSi,
xelovnurad zRudavs konvenciiT gaTvaliswinebul subieqtTa wres. amrigad, proeqtis
aRniSnuli debuleba koreqtirebas saWiroebs.
konvencia iZleva zegavleniT vaWrobis samarTlebriv definicias, rac saqarTvelos moqmed kanonmdeblobaSi ar devs:
konvenciis me-18 muxli iTvaliswinebs “zegavleniT vaWrobis” samarTlebriv definicias.
saqarTvelos “sisxlis samarTlis kodeqsSi” devs iseTi cnebebi (samsaxurebrivi
mdgomareobis borotad gamoyeneba, Tanamdebobrivi avtoriteti, samsaxurebrivi
mfarveloba da a.S.), romlebic konvenciaSi aRniSnul siaxles garkveulwilad moicaven.
iusticiis saministros kanonproeqtSi gaTvaliswinebulia “sisxlis samarTlis
kodeqsSi” korufciuli zemoqmedebis Semadgenlobis axali normis damatebac. kerZod,
proeqtSi mocemuli redaqciiT:
“piris mier, Tavisi an sxva piris interesebisaTvis, pirdapir an arapirdapir fulis,
fasiani qaRaldis, sxva qonebis, qonebrivi sargeblis an sxva raime aramarTlzomieri
upiratesobis dapireba, SeTavazeba an miniWeba im pirisaTvis, romelic amtkicebs an
adasturebs, rom mas SeuZlia aramarTlzomieri zemoqmedebis moxdena moxelis an
masTan gaTanabrebuli piris mier gadawyvetilebis miRebaze, miuxedavad imisa,
ganxorcielda Tu ara aseTi zemoqmedeba an/da miRebul iqna Tu ara am zemoqmedebiT
sasurveli Sedegi, _ isjeba jarimiT an gamasworebeli samuSaoTi vadiT or wlamde, an
Tavisuflebis SezRudviT imave vadiT, an tusaRobiT vadiT sam Tvemde, an Tavisuflebis
aRkveTiT vadiT or wlamde”.
SeniSvna: am nawiliT gaTvaliswinebuli danaSaulisaTvis pasuxismgeblobisagan
Tavisufldeba piri, romelic am nawiliT gaTvaliswinebuli danaSaulis Cadenis
Taobaze nebayoflobiT ganacxadebs sisxlis samarTlis saqmis aRmZvrel organoSi.
“piris mier, romelic amtkicebs an adasturebs, rom mas SeuZlia aramarTlzomieri
zemoqmedebis moxdena moxelis an masTan gaTanabrebuli piris mier gadawyvetilebis
miRebaze Tavis an sxva piris sasargeblod im pirisagan, romelic moqmedebs Tavis an
sxva piris interesebSi pirdapir an arapirdapir fulis, fasiani qaRaldis, sxva
qonebis, qonebrivi sargeblis an sxva raime aramarTlzomieri upiratesobis moTxovna an
miReba, aseve aseTis Taobaze dapirebis an SeTavazebis miReba, miuxedavad imisa,
ganxorcielda Tu ara aseTi zemoqmedeba an/da miRebul iqna Tu ara am zemoqmedebiT
sasurveli Sedegi, _ isjeba Tavisuflebis aRkveTiT vadiT samidan xuT wlamde”.
“am muxlis me-2 nawiliT gaTvaliswinebuli qmedeba Cadenili organizebuli jgufis
saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelo
Transparency International Georgia
26, Rustaveli Avenue • Third Floor • Tbilisi • 0108 Phone: + (995 32) 92 14 03; 99 93 35; 93 21 29 • Fax: + (995 32) 92 02 51
E-mail: [email protected] • www.transparency.ge
11
mier, _ isjeba Tavisuflebis aRkveTiT vadiT oTxidan Svid wlamde”.
SeniSvna: am muxliT gaTvaliswinebuli qmedebisaTvis iuridiuli piri isjeba jarimiT.
konvencia Tanamdebobrivi uflebamosilebis borotad gamoyenebas ganixilavs sisxlis samarTlis danaSaulad. saqarTvelos kanonmdeblobiT es qmedeba klasificirdeba materialur danaSaulad:
konvenciis me-19 muxli aregulirebs Tanamdebobrivi mdgomareobis borotad
gamoyenebas. saqarTvelos “sisxlis samarTlis kodeqsis” 332-e muxli (Tanamdebobrivi
uflebamosilebis borotad gamoyeneba), marTalia, aregulirebs aRniSnul sakiTxs,
magram mocemuli danaSauli warmoadgens ara sisxlis samarTlis, aramed
materialur danaSauls da pasuxismgeblobis dadgomis pirobas warmoadgens:
“fizikuri an iuridiuli piris uflebis, sazogadoebis an saxelmwifos kanonieri
interesis arsebiTi darRveva”. konvenciis debulebebiT Tanamdebobrivi
uflebamosilebis borotad gamoyeneba ganixileba sisxlis samarTlis danaSaulad da
Sedegis dadgoma savaldebulo pirobas ar warmoagens.
konvencia ukanono gamdidrebas ganixilavs sisxlis samarTlis danaSaulad. saqarTvelos administraciuli kanonmdebloba icnobs dausabTebeli qonebis cnebas, magram es cneba ar devs sisxlis samarTlis kodeqsSi:
konvenciis me-20 muxlis ganmartebiT ukanono gamdidreba aris sajaro Tanamdebobis
piris aqtivebis mniSvnelovani zrda, rodesac piris aqtivebi imdenad aWarbebs mis
kanonier Semosavals, rom mas ar SeuZlia aRniSnuli garemoebis dasabuTeba.
konvenciis moTxovnis Tanaxmad, wevrma saxelmwofoebma unda gaataron sakanonmdeblo
da sxva RonisZiebebi mocemuli qmedebis kriminalizaciis mizniT.
saqarTvelos “administraciuli saproceso kodeqsi” icnobs dausabuTebeli qonebis
cnebas da mas Semdegi saxiT ganmartavs: “qoneba, agreTve am qonebidan miRebuli
Semosavali, aqciebi (wili), romlis kanonieri saSualebebiT mopovebis
damadasturebeli dokumentebi Tanamdebobis pirs, misi ojaxis wevrs an axlo
naTesavs ar gaaCniaT an igi SeZenilia ukanono qonebis gasxvisebis Sedegad miRebuli
fuladi saxsrebiT”, magram ukanono gamdidrebis cneba ar devs saqarTvelos “sisxlis
samarTlis kodeqsSi”.
saqarTvelos kanonmdeblobiT danaSaulebriv qmedebas warmoadgens winaswari SecnobiT danaSaulebrivi gziT mopovebuli nivTis mxolod SeZena an gasaReba, xolo konvencia danaSaulebriv qmedebad ganixilavs qonebis flobasa da gamoyenebasac:
konvenciis 23-e muxli aregulirebs ukanono Semosavlis legalizaciis sakiTxebs. am
muxlis pirveli nawiliT dadgenili danaSaulis Semadgenlobebi zogadad Seesabameba
saqarTvelos “sisxlis samarTlis kodeqsis” 194-e muxliT da `ukanono Semosavlis
legalizaciis aRkveTis xelSewyobis Sesaxeb~ saqarTvelos kanoniT gaTvaliswinebul
debulebebs, Tumca konvenciis amave muxlis pirveli nawilis erT-erTi qvepunqtiT
danaSaulebriv qmedebas warmoadgens qonebis SeZena, floba an gamoyeneba, Tu misi
miRebisas cnobili gaxda, rom aseTi qonebis warmomavloba danaSaulebrivi saqmianobaa.
saqarTvelos “sisxlis samarTlis kodeqsis” 186-e muxlis pirveli nawilis mixedviT,
saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelo
Transparency International Georgia
26, Rustaveli Avenue • Third Floor • Tbilisi • 0108 Phone: + (995 32) 92 14 03; 99 93 35; 93 21 29 • Fax: + (995 32) 92 02 51
E-mail: [email protected] • www.transparency.ge
12
danaSaulebriv qmedebas warmoadgens winaswari SecnobiT danaSaulebrivi gziT
mopovebuli nivTis mxolod SeZena an gasaReba da ara misi floba an gamoyeneba.
konvencia iTvaliswinebs iuridiul pirTa sisxlissamarTlebriv pasuxismgeblobas. saqarTvelos kanonmdebloba iuridiul pirTa sisxlissamarTlebriv pasuxismgeblobas ar icnobs:
konvenciis 26-e muxli, administraciul da samoqalaqo pasuxismgeblobasTan erTad,
iTvaliswinebs iuridiul pirTa sisxlissamarTlebriv pasuxismgeblobas. saqarTvelos
moqmedi “sisxlis samarTlis kodeqsis” subieqts warmoadgens mxolod fizikuri
piri, rac gamoricxavs iuridiul pirTa sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis
sakiTxs.
iuridiuli pirebis sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis mniSvneloba da maTi
Sida kanonmdeblobaSi danergvis aucilebloba aRiarebulia saerTaSoriso
organizaciebis mier da im saerTaSoriso xelSekrulebebiT, romelTa monawile
saqarTveloa. am TvalsazrisiT aRsaniSnavia `fulis gaTeTrebis, danaSaulebrivi
saqmianobis Sedegad mopovebuli Semosavlebis moZiebis, amoRebisa da konfiskaciis
Sesaxeb~ 1990 wlis 8 noembris konvencia (ratificirebulia saqarTvelos
parlametis 2004 wlis 17 Tebervlis #3345-rs dadgenilebiT), gaeros 1999 wlis
“saerTaSoriso konvencia terorizmis dafinansebis aRkveTis Sesaxeb”
(ratificirebulia saqarTvelos parlametis 2002 wlis 7 ivnisis #1486-ii s
dadgenilebiT) da 1997 wlis 27 ianvris “terorizmis winaaRmdeg brZolis Sesaxeb
strasburgis evropuli konvencia” (ratificirebulia saqarTvelos parlamentis 2000
wlis 27 seqtembris #509-is dadgenilebiT).
1999 wlis 27 ianvris `korufciaze sisxlis samarTlis evropuli konvencia~
saqarTvelos mier xelmowerilia 1999 wlis 27 ianvars, magram ar aris
ratificirebuli. saqarTvelos parlamentis 2002 wlis 18 maisis #1454-rs
dadgenilebiT saqarTvelos prezidents mieca rekomendacia, saqarTvelos parlamentSi
saratifikaciod waradginos ,,transnacionaluri organizebuli danaSaulis winaaRmdeg
brZolis gaeros konvencia" da misi damatebiTi oqmi `adamianebiT, gansakuTrebiT
qalebiTa da bavSvebiT vaWrobis Tavdian acilebis, aRkveTisa da dasjis Taobaze~.
amdenad, am sakiTxze dikusiebis dawyeba gadaudebel amocanas unda warmoadgendes,
radgan am problemis gadawyveta xels Seuwyobs saqarTvelos integracias
saerTaSoriso TanamegobrobaSi.
dReisaTvis iusticiis saministros mier momzadebul kanonproeqtSi aRniSnuli
sakiTxi garkveulwilad regulirdeba. kerZod, kanonproeqti ganmartavs im pirobebs,
romelTa arsebobisas iuridiul pirs SesaZlebelia sisxlissamarTlebrivi
pasuxismgebloba daekisros. aseve, dadgenilia iuridiuli piris mimarT gamosayenebel
sasjelTa saxeebi da maTi gamoyenebisa da aRsrulebis wesi da pirobebi.
proeqtis Tanaxmad, iuridiul pirs sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba
daekisreba saqarTvelos “sisxlis samarTlis kodeqsiT” gaTvaliswinebuli im
danaSaulisaTvis, romelic Cadenilia pasuxismgebeli piris mier iuridiuli piris
saxeliT an misi meSveobiT (gamoyenebiT), an/da mis sasargeblod. pasuxismgebel pirSi
moiazreba iuridiuli piris xelmZRvanelobaze, warmomadgenlobaze, misi saxeliT
saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelo
Transparency International Georgia
26, Rustaveli Avenue • Third Floor • Tbilisi • 0108 Phone: + (995 32) 92 14 03; 99 93 35; 93 21 29 • Fax: + (995 32) 92 02 51
E-mail: [email protected] • www.transparency.ge
13
gadawyvetilebis miRebaze uflebamosili piri an/da iuridiuli piris sameTvalyureo,
sakontrolo, sarevizio da sakonsultacio organos wevri.
arsebuli kanonproeqtiT iuridiul pirs sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba
daekisreba:
- sisxlis samarTlis kodeqsis 1431 muxliT: adamianiT vaWroba (trefikingi);
- 1432 muxliT: arasrulwlovniT vaWroba (trefikingi));
- 194-e muxliT: ukanono Semosavlis legalizacia;
- 221-e muxlis pirveli nawiliT: komerciuli mosyidva;
- 2241 muxliT: reketul dajgufebaSi monawileoba;
- 323-e - 330-e muxlebiT: teroristuli aqti, teqnologiuri terorizmi,
kiberterorizmi, saqarTvelos politikuri Tanamdebobis pirze Tavdasxma,
saerTaSoriso dacviT mosargeble pirze an dawesebulebaze Tavdasxma,
teroristuli organizaciis Seqmna an xelmZRvaneloba an/da masSi monawileoba,
ucxo qveynis teroristul organizaciaSi an ucxoeTis kontrols
daqvemdebarebul aseT organizaciaSi gaerTianeba an/da misi daxmareba, mZevlad
xelSi Cagdeba teroristuli mizniT, strategiuli an gansakuTrebuli
mniSvnelobis obieqtis xelSi Cagdeba an blokireba teroristuli mizniT;
- 3311 muxliT: terorizmis dafinanseba;
- 338-e muxliT: qrTamis aReba;
- 339-e muxliT: qrTamis micema;
- 3391 muxliT: korufciuli zemoqmedeba;
- 364-e muxliT: samarTalwarmoebis ganxorcielebisaTvis an winaswari
gamoZiebisaTvis xelis SeSla;
- 365-e muxliT: muqara an Zaladoba samarTalwarmoebis ganxorcielebasTan an
winaswar gamoZiebasTan dakavSirebiT;
- 372-e muxliT: mowmis, dazaralebulis, eqspertis an Tarjimnis mosyidva an
iZuleba.
gaTvaliwinebuli danaSaulebisaTvis.
iusticiis saministros mocemuli kanonproeqti iuridiuli piris
sisxlissamarTlebriv pasuxismgeblobas awesebs mxolod im danaSaulebze, romlebic
gaeros konvenciaSia moxseniebuli. qveynis ganviTarebis paralelurad momavalSi
sasurvelia, dasavleTis ganviTarebuli saxelmwifoebis analogiiT, iuridiuli
pirebis sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba gavrceldes danaSaulebebis ufro
farTo speqtrze.
konvencia savaldebulod miiCnevs braldebulis monawileobas sisxlis samarTlis saqmis warmoebaSi. saqarTvelos kanonmdebloba uSvebs gansasjelis gareSe saqmis sasamarTlo ganxilvis SesaZleblobas:
konvenciis 30-e muxlis me-4 punqti braldebulis monawileobas sisxlissamarTlis
saqmis warmoebaSi savaldebulod miiCnevs. saqarTvelos “sisxlis samarTlis
saproceso kodeqsis” 443-e muxli uSvebs gansasjelis gareSe saqmis sasamarTlo
ganxilvis SesaZleblobas, Tu gansasjeli Tanamdebobis piria da Tavs aridebs
sasamarTloSi gamocxadebas.
saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelo
Transparency International Georgia
26, Rustaveli Avenue • Third Floor • Tbilisi • 0108 Phone: + (995 32) 92 14 03; 99 93 35; 93 21 29 • Fax: + (995 32) 92 02 51
E-mail: [email protected] • www.transparency.ge
14
konvenciis Tanaxmad, braldebuli sajaro Tanamdebobis piri SeiZleba Canacvlebul iqnas, droebiT CamoSordes samsaxurebrivi movaleobis Sesrulebas an gadayvanil iqnas sxva Tanamdebobaze. saqarTvelos kanonmdebloba icnobs mxolod braldebulis Tanamdebobidan gadayenebis SesaZleblobas:
konvenciis amave muxlis me-6 punqtis Tanaxmad, monawile saxelmwifoebi unda
ganixilon iseTi procedurebis SemuSavebis SesaZlebloba, romelTa meSveobiT
braldebuli sajaro Tanamdebobis piri SeiZleba Canacvlebul iqnas, droebiT
CamoSordes samsaxurebrivi movaleobis Sesrulebas, an gadayvanil iqnas sxva
Tanamdebobaze.
saqarTvelos “sisxlis samarTlis saproceso kodeqsi” icnobs braldebulis mxolod
Tanamdebobidan gadayenebis SesaZleblobas. kerZod 183-e muxlis Tanaxmad,
braldebulis Tanamdebobidan gadayeneba SeiZleba, Tu aris sarwmuno monacemebi, rom
am samuSaoze darCeniT igi xels SeuSlis WeSmaritebis dadgenas, danaSaulis Sedegad
miyenebuli zianis anazRaurebas, an ganagrZobs danaSaulebriv saqmianobas. specialuri
kanonmdebloba, romelic aregulirebs calkeuli Tanamdebobis pirebis (mag:
mosamarTleebi, parlamentis wevrebi, policielebi da a.S.) samarTlebriv statuss,
aseve iTvaliswinebs Tanamdebobis pirTaTvis Tanamdebobrivi uflebamosilebebis
SeCerebas gamoZiebisa da sasamarTlo ganxilvebis periodSi saqmeze gamamarTlebeli
an/da gamamtyunebeli ganaCenis dadgomamde.
konvencia adgens mowmeTa, eqspertTa, dazaralebulTa da gamoZiebasTan moTanamSromle pirTaTvis gansakuTrebuli dacvis RonisZiebebis gatarebis aucileblobas. saqarTvelos kanonmdebloba am sakiTxebs ar aregulirebs:
konvenciis 32-e da 33-e muxlebi agdenen mowmeTa, eqspertTa, dazarebulTa da
gamoZiebasTan moTanamSromle pirTaTvis gansakuTrebuli dacvis RonisZiebebis
gatarebis aucileblobas. am mxriv saqarTvelos mxares SesamuSavebeli aqvs mTeli
rigi sakanonmdeblo cvlilebebi, vinaidan moqmedi kanonmdebloba saerTod ar Seicavs
regulaciebs konvenciiT gaTvaliswinebuli valdebulebebis ganxorcielebisTvis.
saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelo
Transparency International Georgia
26, Rustaveli Avenue • Third Floor • Tbilisi • 0108 Phone: + (995 32) 92 14 03; 99 93 35; 93 21 29 • Fax: + (995 32) 92 02 51
E-mail: [email protected] • www.transparency.ge
15
Tanxvedra saqarTvelos kanonmdeblobasa da
gaeros winaaRmdeg konvencias Soris
konvenciis me-17 muxli sisxlis samarTlis danaSaulad ganixilavs sajaro
Tanamdebobis piris mier im qonebis, sajaro da kerZo saSualebebis Zarcvas, fasiani
qaRaldebis an nebismieri sxva fasiani sagnis aramarTlzomier miTvisebas, romlebic
samsaxurebrivi mdgomareobidan gamomdinare mis mflobelobaSia. saqarTvelos “sisxlis
samarTlis kodeqsSi”, kerZod, mis 25-e TavSi am saxis danaSaulebi kvalificirdeba
Zarcvad (278-e muxli), miTvisebad an gaflangvad (182-e muxli).
konvenciis 21-e muxlis Tanaxmad, monawile mxareebi valdebulebas iReben, ganixilon
iseTi zomebis miRebis SesaZlebloba, romlebic danaSaulad aRiareben kerZo
seqtorSi mosyidvas. am TvalsazrisiT xazgasasmelia saqarTvelos “sisxlis
samarTlis kodeqsis” 221-e muxli, romelic aregulirebs komerciuli mosyidvis
sakiTxebs da romlis mixedviT danaSaulis subieqtebi arian xelmZRvanelobiTi,
warmomadgenlobiTi, an sxva specialuri uflebamosilebis mqone pirebi. miuxedavad
“sisxlis samarTlis kodeqssa” da konvenciis aRniSnul debulebebs Soris erTgvari
winaaRmdegobisa (konvencia danaSaulis subieqtad aRiarebs kerZo seqtoris
organizaciaSi momuSave nebismieri Tanamdebobis pirs) Sida kanonmdebloba ar
saWiroebs cvlilebebs, vinaidan es winaaRmdegoba mxolod formaluri xasiaTisaa.
saqarTvelos “sisxlis samarTlis kodeqsiT” gaTvaliswinebuli `specialuri
uflebamosilebis mqone piris~ cneba saSualebas iZleva, konvenciiT
gaTvaliswinebuli amocanebi srulad ganxorcieldes. konvenciis 34-e muxlSi saubaria korufciis Sedegebze, kerZod, korufciis rogorc
kontraqtebis gauqmebis safuZvelze. saqarTvelos “samoqalaqo kodeqsis” 54-e muxlis
Tanaxmad, baTilia garigeba, romelic arRveves kanoniT dadgenil wessa da akrZalvebs,
ewinaaRmdegeba sajaro wesrigs an zneobis normebs. aRniSnuli srulad akmayofilebs
konvenciis moTxovnebs. 37-e muxliT gansazRvrulia sasjelis Semsubuqebisa da imunitetis miniWebis
sakiTxebi im pirTa mimarT, romlebic monawileoben gamoZiebaSi an
sisxlissamarTlebriv devnaSi. am mxriv saqarTvelos sisxlis materialuri da
saproceso kanonmdebloba iTvaliswinebs mTel rig samarTlebriv institutebs
(saproceso garigebis formebi, danaSaulis qmediTi monanieba, imunitetiT
sargeblobis ufleba da a.S), romlebic harmonizebulni arian gansaxilvel
saerTaSoriso standartebTan. konvenciiT aseve gaTvaliswinebulia iseTi sakiTxebi, rogoricaa iurisdiqciis
dadgena, samarTlebrivi urTierTdaxmareba, eqstradiciis wesi, samarTaldamcav
organoebs Soris TanamSromloba, erToblivi gamoZiebis warmarTvis wesi, qonebis
dabrunebisTvis gasatarebeli RonisZiebebi da a.S. aRniSnuli sferoebis
regulirebisas saqarTvelos Sida kanonmdebloba uSvebs specialuri urTierTobebis
saerTaSoriso xelSekrulebebiT da SeTanxmebebiT gansazRvris SesaZleblobas.
amdenad, am TvalsazrisiT raime sakanonmdeblo dabrkoleba konvenciis debulebebis
aRsrulebis nawilSi ar unda warmoiqmnas.
saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelo
Transparency International Georgia
26, Rustaveli Avenue • Third Floor • Tbilisi • 0108 Phone: + (995 32) 92 14 03; 99 93 35; 93 21 29 • Fax: + (995 32) 92 02 51
E-mail: [email protected] • www.transparency.ge
16
II. “gaerTianebuli erebis organizaciis konvencia
transnacionaluri organizebuli danaSaulis winaaRmdeg” da
saqarTvelos moqmedi kanonmdebloba
am konvenciis ZiriTadi mizania transnacionaluri xasiaTis da organizebuli jgufis
monawileobiT Cadenil danaSaulebTan efeqtiani brZolis saerTo
sisxlissamarTlebrivi politikis SemuSaveba da am mimarTulebiT aqtiuri
saerTaSoriso TanamSromlobis waxaliseba.
konvencia monawile saxelmwifoebs akisrebs valdebulebas, am konvenciiT
gaTvaliswinebuli danaSaulebisaTvis Sida kanonmdeblobaSi daadginon
sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba, gaataron mowmeTa da dazaralebulTa
saxelmwifoebrivi dacvis uzrunvelyofis zomebi da Seqmnan Sesabamisi pirobebi am
sferoSi saerTaSoriso TanamSromlobis xelSewyobis uzrunvelsayofad (erToblivi
gamoZiebis warmoeba, samarTlebrivi daxmareba, informaciis gacvla, eqstradiciis
sakiTxis gadawyveta da a.S).
konvenciis me-3 da 34-e muxlebi gansazRvravs aRniSnuli saerTaSoriso dokumentis
gamoyenebis sferos. kerZod, winamdebare konvenciis moqmedeba vrceldeba Semdegi
danaSaulebis mimarT (Tu isini atareben transnacionalur xasiaTs da Cadenilia
organizebuli danaSaulebrivi jgufis mier):
- danaSaulebi, romlebic dadgenilia konvenciis me-5, me-6, me-8 da 23-e
muxlebSi, e.i. danaSaulebi dakavSirebuli organizebul danaSaulebriv jgufSi
monawileobasTan, danaSaulebrivi gziT miRebuli Semosavlebis gaTeTrebasTan,
korufciasTan da marTlmsajulebis ganxorcielebisaTvis xelis SeSlasTan;
- mniSvnelovani, mZime danaSaulebi. is, Tu ra saxis danaSaulebi miekuTvneba
“mniSvnelovan danaSaulTa” kategorias, sxvadasxva qveynis kanonmdeblobaSi
SesaZloa, sxvadasxvagvarad iyos gadawyvetili, Tumca am konvenciis
miznebisaTvis danaSaulTa es tipi gansazRvrulia, rogorc kanonsawinaaRmdego
qmedeba, risTvisac sasjelis zomad gaTvaliswinebulia Tavisuflebis aRkveTa
4 wliT an meti vadiT.
konvenciis Tanaxmad, danaSauli atarebs transnacionalur xasiaTs, Tu is:
- Cadenilia erTze met saxelmwifoSi;
- Cadenilia erT saxelmwifoSi, magram misi momzadebis, dagegmvis,
xelmZRvanelobis an kontrolis arsebiTi nawili xorcieldeba sxva
saxelmwifoSi;
- Cadenilia erT saxelmwifoSi, magram damnaSaveTa organizebuli jgufis
monawileobiT, romelic danaSaulebriv saqmianobas eweva erTze met
saxelmwifoSi;
- Cadenilia erT saxelmwifoSi, magram Tavisi arsebiTi SedegebiT gavlena iqonia
sxva saxelmwifozec.
winamdebare saerTaSoriso aqtis saqarTvelos parlamentis mier ratificirebis
SemTxvevaSi, saWiro iqneba saqarTvelos Sida kanonmdeblobaSi Sesabamisi cvlilebebis
ganxorcieleba.
saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelo
Transparency International Georgia
26, Rustaveli Avenue • Third Floor • Tbilisi • 0108 Phone: + (995 32) 92 14 03; 99 93 35; 93 21 29 • Fax: + (995 32) 92 02 51
E-mail: [email protected] • www.transparency.ge
17
gansxvavebebi saqarTvelos kanonmdeblobasa da
ganxilul konvencias Soris
rogorc konvenciis me-3-e muxlis pirveli punqtidan irkveva, konvencia miznad
isaxavs transnacionaluri xasiaTis da organizebuli jgufis monawileobiT Cadenil
iseT danaSaulTa aRkveTis, gamoZiebisa da sisxlis samarTlebriv devnas
daqvemdebarebisaTvis aucilebel zomebis gatarebas, rogoricaa damnaSaveTa
organizirebul jgufSi monawileoba, danaSaulebrivi gziT miRebuli Semosavlebis
gaTeTreba (legalizacia), fulis gaTeTrebisa da korufciuli danaSaulebi da
marTlmsajulebis ganxorcielebisaTvis xelis SeSla.
damnaSaveTa organizebuli jgufi
konvenciis me-2 muxlSi mocemulia terminTa ganmarteba - rogor unda iqnas gagebuli
konvenciis miznebisaTvis misi ZiriTadi cnebebi.
aRniSnul cnebaTa Soris gansakuTrebiT mniSvnelovania damnaSaveTa organizebuli
jgufis ganmarteba, romelic me-2 muxlis ,,a~ punqtSi Semdegnairadaa
Camoyalibebuli: ,,damnaSaveTa organizebuli jgufi niSnavs erTi an ramdenime mZime
danaSaulis an am konvenciis Sesabamisad aseTad miCneuli danaSaulis Cadenis mizniT
drois gansazRvrul periodSi arsebul da SeTanxmebulad moqmed struqturuli
formis mqone, sami an meti pirisagan Semdgar jgufs, romlis mizania pirdapir an
arapirdapir miiRos finansuri an materialuri sargebeli.~
organizebul danaSaulTan dakavSirebul urTierTobebs saqarTvelos moqmed “sisxlis
samarTlis kodeqSi” aregulirebs 27-e muxlis me-3 nawili, romlis Tanaxmadac:
,,danaSauli organizebuli jgufis mieraa Cadenili, Tu igi ganaxorciela pirTa
myarma jgufma, romlebic winaswar SekavSirdnen ramdenime danaSaulis Casadenad.~
organizebuli danaSaulis am ori normiT SemoTavazebuli definicia
urTierTgansxvavebulia. Sesabamisad, konvenciis ratificirebis SemTxvevaSi,
saqarTvelos kanonmdeblobaSi garkveuli cvlilebebi iqneba gasatarebeli, kerZod,
gansxvavebebi mdgomareobs SemdegSi:
- saqarTvelos “sisxlis samarTils kodeqsis” 27-e muxlis me-3 punqtiT,
organizebul jgufad miiCneva jgufi, Tu is Seqmnilia ramdenime danaSaulis
Cadenis mizniT. konvenciis Tanaxmad, jgufi SeiZleba Seiqmnas erTi an
ramdenime damaSaulis Casadenad. misTvis organizirebuli xasiaTis
miniWebisaTvis ar aris savaldebulo ramdenime danaSaulis Cadenis mizani.
- konvencia damnaSaveTa organizebuli jgufis aucilebel niSnad miiCnevs aseve
im garemoebas, rom jgufi unda arsebobdes garkveuli drois periodSi.
aRniSnulze saqarTvelos “sisxlis samarTlis kodeqsis” 27-e muxlSi aSkara
miTiTeba ar aris mocemuli, Tumca igi ivaraudeba, radgan organizebuli
xasiTis jgufis arseboba obieqturadaa dakavSirebuli drois garkveul
periodTan. jgufis Seqmna win unda uswrebdes danaSaulis Cadenas - imwuTieri,
spontanuri erTianobis safuZvelze agebuli jgufuri danaSauli ver
CaiTvleba damnaSaveTa organizebuli jgufis mier Cadenilad.
saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelo
Transparency International Georgia
26, Rustaveli Avenue • Third Floor • Tbilisi • 0108 Phone: + (995 32) 92 14 03; 99 93 35; 93 21 29 • Fax: + (995 32) 92 02 51
E-mail: [email protected] • www.transparency.ge
18
- saqarTvelos moqmedi sisxlis samarTlis kanonmdeblobiT, damnaSaveTa
organizebul jgufad ver CaiTvleba winaswari SeTanxmebiT Cadenili jgufuri
danaSauli, Tu am ukanasknelTan mimarTebaSi saxeze ar gvaqvs jgufis
organizebuli xasiaTi. gaeros konvenciis me-2 muxlis ,,c~ qvepunqtiT ki
mocemulia struqturuli formis mqone jgufis Semdegi definicia: jgufi,
,,romelic ar aris SemTxveviT Seqmnili danaSaulis dauyovnebliv Casadenad da
romelSic ar aris aucilebeli funqciebi formalurad iyos ganawilebuli mis
wevrTa Soris, wevrobas hqondes uwyveti xasiTi an Camoyalibebuli iyos
ganviTrebis struqtura~. amdenad, struqturuli formis jgufis umTavres
niSnad konvencia konvencia savaldebulod ar gansazRvravs am jgufis Sida
struqturuli agebulebis simyaresa da rolTa mkacr ganawilebas. konvenciis
Tanaxmad, damnaSaveTa organizebul jgufs SesaZloa hqondes rogorc mdgradi,
ise SedarebiT mgradi xasiaTi (magaliTad, a. tradiciuli anu ,,mafiozuri
ojaxi~, romlisTvisac damaxasiaTebeblia ierarqiuli struqturebi, Sinagani
wesebi, disciplina, mdgradoba, qcevis kodeqsi da mravalferovani arakanonieri
saqmianoba; b. profesiuli danaSaulebrivi jgufebi, romelTa wevrebi
erTiandebian garkveuli danaSaulebrivi qmedebis Cadenis mizniT /es jgufebi
gansxvavedebian tradiciuli tipis jgufebisagan manevrulobiTa da mkacri
struqturebis ararsebobiT/; aseve g. eTnikuri, kulturuli da istoriul
kavSirebze dafuZnebuli danaSaulebrivi jgufebi da sxv).
- konvenciiT organizebuli jgufi moazrebulia rogorc sami, an meti piris
gaerTianeba, saqarTvelos “sisxlis samarTlis kodeqsis” 23-e muxli ki
danaSaulSi Tanamonawileobas gansazRvravs rogorc _ ,,ori an meti piris
ganzrax erTobliv monawileobas ganzraxi danaSaulis CadenaSi.~ am SemTxvevaSi
saqarTvelos “sisxlis samarTlis kodeqsiT” gaTvaliswinebuli definicia
ufro marTebulia, vinaidan ori piris arseboba ukve gulisxmobs pirTa
jgufs, aseve ZalaTa da SesaZleblobaTa da danaSaulebriv mizanTa garkveul
gaerTianebas.
- gaeros konvencia damnaSaveTa organizirebuli jgufis aucilebel niSnad
miiCnevs aseve finansuri, an sxva materialuri sargeblis pirdapir an
arapirdapiri miRebis mizans, rac saqarTvelos kanonmdeblobaSi ar aris
srulad gawerili.
organizebul danaSaulTan brZolis mimarTulebiT erT-erTi mniSvnelovani nabiji
qarTul kanonmdeblobaSi gadaidga 2004 wlis ivnisSi – ,,organizebuli danaSaulisa
da reketis Sesaxeb kanonisa~ da saqarTvelos sisxlis samarTlis, sisxlis
samarTlis saproceso da samoqalaqo saproceso kanonmdeblobebSi misgan gamomdinare
cvlilebebis ganxorcielebiT.
kanonma ,,organizebul danaSaulisa da reketis Sesaxeb~ reketi ganmarta rogorc –
,,Semosavlis an sxvagvari qonebrivi sargeblis sistematurad miRebis mizniT
warmoebuli araerTjeradi da organizebuli saqmianoba, romelic dakavSirebulia
ganzraxi danaSaulis CadenasTan (anu nasamarTloba ar aris gaqarwylebuli an
moxsnili), Tu igi ganxorcielda orjer mainc xuTi kalendaruli wlis
ganmavlobaSi, romelSic ar Sedis reketiris dapatimrebisa da sasjelis moxdis
vada~.
saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelo
Transparency International Georgia
26, Rustaveli Avenue • Third Floor • Tbilisi • 0108 Phone: + (995 32) 92 14 03; 99 93 35; 93 21 29 • Fax: + (995 32) 92 02 51
E-mail: [email protected] • www.transparency.ge
19
kanonma daamkvidra agreTve reketuli dajgufebisa da reketiri piris cnebebi:
reketuli dajgufeba aris - ,,Tavisi saqmianobiT reketTan dakavSirebuli iuridiuli
piri, agreTve fizikur da iuridiul pirTa nebismieri gaerTianeba~. reketiri piri
aris ,,piri, romelic damoukideblad an sxva pirTan erTad warmarTavs reketuli
dajgufebis saqmianobas, an sxvagvarad monawileobs reketuli dajgufebis
saqmianobaSi da misTvis cnobilia, rom es dajgufeba reketuli dajgufebaa, agreTve
ukanonod wyvets an monawileobs reketul dajgufebasa da sxva pirTa Soris davebis
gadawyvetaSi~.
reketis identuri Sinaarsis 171 muxli gaiwera saqarTvelos “sisxlis samarTlis
kodeqsSic”, xolo amave kodeqsis 181-e muxls (gamoZalva) me-3 nawilad
(makvalificirebel garemoebad) daemata qmedebis reketiris mier Cadena.
organizebuli danaSulisa da reketis winaaRmdeg brZolis mniSvnelovan iaraRad iqca
reketuli qonebis CamorTmevisa da saxelmwifosaTvis gadacemis meqanizis
damkvidrebac. (ufro detalurad ganxilulia qvemoT).
mZime danaSauli
gaeros konvenciis me-2 muxlis ,,b~ punqtSi Camoyalibebulia mZime danaSaulis
ganmarteba, romlis Tanaxmadac ,,mZime danaSauls~ miekuTvneba danaSauli, romelic
isjeba Tavisuflebis aRkveTis maqsimaluri vadiT aranakleb 4 wlisa an sasjelis
ufro mkacri zomiT.
saqarTvelos “sisxlis samarTlis kodeqsis” me-12 muxlis me-3 nawiliT: “3. mZimea
iseTi ganzraxi danaSauli, romlis CadenisaTvis am kodeqsiT gaTvaliswinebuli
maqsimaluri sasjeli ar aRemateba aTi wliT Tavisuflebis aRkveTas, agreTve
gaufrTxileblobiT danaSauli, romlis CadenisaTvis am kodeqsiT sasjelis saxiT
gaTvaliswinebulia Tavisuflebis aRkveTa xuT welze meti vadiT”. aRniSnuli definiciebi erTmaneTisgan gansxvavdeba, magram ara-winaaRmdegobrivia.
kontrolirebadi miwodeba
gaeros konvenciis me-2 muxlis pirveli punqti iTvaliwinebs ,,kontrolirebadi
miwodebis~ cnebis damkvidrebas. ,,kontrolirebadi miwodeba niSnavs meTods, romlis
gamoyenebis drosac dasaSvebia ukanono an saeWvo tvirTis partiebis Setana an gatana
erTi an ramdenime saxelmwifos teritoraze, am saxelmwifos kompetenturi
organoebis nebarTviT da zedamxedvelobiT, raime danaSaulis gamoZiebisa da
damnaSaveTa gamovlenis mizniT.~
konvenciis me-20 muxlis Tanaxmad, kontrolirebadi miwodeba miekuTvneba gamoZiebis
specialur meTods.
msgavsi meTodi saqarTvelos moqmedi sisxlis samarTlis saproceso
kanonmdeblobisTvis ucnobia.
saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelo
Transparency International Georgia
26, Rustaveli Avenue • Third Floor • Tbilisi • 0108 Phone: + (995 32) 92 14 03; 99 93 35; 93 21 29 • Fax: + (995 32) 92 02 51
E-mail: [email protected] • www.transparency.ge
20
konvenciis gamoyenebis sfero
gaeros konvenciis me-3 muxli aregulirebs konvenciis gamoyenebis sferos. konvenciiT
gaTvaliswinebul korufciul samarTaldarRvevebTan dakavSirebuli organizebuli
danaSaulebi, rogorc wesi, iSviaTadaa Semofargluli erTi saxelmwifos
teritoriiT da isini ufro farTo masStabebs iZenen. Sesabamisad, ganxiluli
konvencia, misi me-3-e muxlis Tanaxmad, vrceldeba korufciul samarTaldarRvevebze,
Tu isini transnacionaluri xasiaTisaa, anu:
- Cadenilia erTze met saxelmwifoSi;
- Cadenilia erT saxelmwifoSi, magram misi momzadebis, dagegmvis,
xelmZRvanelobis an kontrolis arsebiTi nawili xorcieldeba sxva
saxelmwifoSi;
- Cadenilia erT saxelmwifoSi, magram damnaSaveTa organizebuli jgufis
monawileobiT, romelic danaSaulebriv saqmianobas eweva erTze met
saxelmwifoSi;
- Cadenilia erT saxelmwifoSi, magram misi arsebTi Sedegebi vlindeba meore
saxelmwifoSi.
danaSaulebrivi gziT miRebuli Semosavlebis gaTeTrebis kriminalizacia
gaeros konvencia monawile saxelmwifoebs avaldebulebs, kanonmdeblobaSi asaxon da
organizebul danaSaulTa wres miakuTvnon:
- danaSaulebrivi gziT miRebuli qonebis gardaqmna an gadacema am qonebis
ukanono warmoSobis dafarvis an damalvis mizniT;
- danaSaulebrivi gziT miRebuli qonebis gardaqmna an gadacema danaSaulis
Camdeni pirisaTvis daxmarebis gawevis mizniT, raTa am ukanasknelma Tavi
aaridos sakuTari qmedebebis samarTlebriv Sedegebze pasuxismgeblobas da
- winaswari SecnobiT danaSaulebrivi gziT miRebuli qonebis namdvili xarisxis,
wyaros, adgilis, gankargvis xerxis, gadaadgilebis, qonebaze uflebis an misi
kuTvnilebis dafarva an damalva.
saqarTvelos moqmed kanonmdeblobaSi aRniSnul sakiTxs aregulirebs specialuri
kanoni „ukanono Semosavlis legalizaciis aRkveTis xelSewyobis Sesaxeb“, romelic
emsaxureba ukanono Semosavlebis legalizaciis aRkveTasa da terorizmis
dafinansebis Tavidan acilebisaTvis aucilebeli zomebis samarTlebriv mowesrigebas.
aRniSnuli kanonis safuZvelze 2003 wlis 16 ivliss prezidentis brZanebulebiT
Seiqmna sajaro samarTlis iuridiuli piri _ saqarTvelos finansuri monitoringis
samsaxuri – romelsac evaleba saeWvo garigebebze angariSgebis formis dadgena.
aRniSnuli forma unda Seicavs informacias saeWvo garigebis, misi monawile pirebis
da sabanko angariSebis (sadac es SesaZlebelia) Sesaxeb. finansuri monitoringis
samsaxuri gansazRvravs da monitoringis ganmaxorcielebeli pirebis mier garigebis
saeWvoobis dadgenis mizniT awvdis maT informacias (CamonaTvals, miTiTebebs da a.S)
saeWvo garigebisa da misi monawile pirebis Sesaxeb.
garda amisa, danaSaulebrivi gziT miRebuli Semosavlebis gaTeTrebas saqarTvelos
saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelo
Transparency International Georgia
26, Rustaveli Avenue • Third Floor • Tbilisi • 0108 Phone: + (995 32) 92 14 03; 99 93 35; 93 21 29 • Fax: + (995 32) 92 02 51
E-mail: [email protected] • www.transparency.ge
21
„sisxlis samarTlis kodeqsis“ 194-e muxli ganmartavs rogorc ukanono
Semosavlebis legalizacias da masze awesebs sisxlissamarTlebriv pasuxismgeblobas.
am muxlis Tanaxmad, ukanono Semosavlis legalizacia aris fulisTvis an sxva
qonebisaTvis kanonieri saxis micema, aseve ukanono Semosavlis wyaros,
adgilmdebareobis, ganTavsebis, moZraobis, qonebis namdvili mesakuTris an mflobelis
anda qonebrivi uflebis damalva. saqarTvelos kanomdebloba iTvaliswinebs
damamZimebeli garemoebebis arsebobasac, rac ukavSirdeba am qmedebis Cadenis odenobas,
raodenobas da sxv.
amdenad, SeiZleba iTqvas, rom saqarTvelos kanonmdeblobaSi konvenciis es moTxovna
srulad aris asaxuli.
zedamxedvelobis reJimis daweseba bankebsa da arasabanko finansur organoebze
gaeros konvenciis me-7 muxli adgens monawile saxelmwifoTa kanonmdeblobaSi
fulis gaTeTrebis winaaRmdeg brZolis iseTi meTodebis asaxvis valdebulebas,
rogoricaa bankebisa da arasabanko finansuri organoebisa da sxva msgavsi
dawesebulebebis mimarT Sida regulirebisa da zedamxedvelobis reJimis dadgena.
saqarTvelos moqmed kanonmdeblobaSi aRniSnuli sferos samarTlebrivi regulireba,
rogorc zemoT aRvniSneT, xdeba „ukanono Semosavlis legalizaciis aRkveTis
xelSewyobis Sesaxeb“ kanoniT, romelic gansazRvravs finansuri monitoringis
ganmaxorcielebel pirebs (komerciuli bankebi, valutis gadamcvleli punqtebi,
sabrokero kompaniebi da fasiani qaRaldebis registratorebi, sadazRvevo kompaniebi
da arasaxelmwifo sapensio sqemis damfuZneblebi, latariebisa da sxva momgebiani
TamaSebis momwyobi pirebi, Zvirfas liTonebTan, Zvirfas qvebTan da maT nawarmTan da
antikvarul nivTebtan dakavSirebuli saqmianobis ganmaxorcielebeli pirebi, sabaJo
organoebi, grantebisa da saqvelmoqmedo daxmarebebis gamcemi pirebi, safosto
organizaciebi da sxv.) da sazedamxedvelo organoebs (saqarTvelos erovnuli banki,
fasiani qaRaldebis erovnuli komisia, finansTa saministro da sxv.).
saxelmwifoTa Soris TanamSromloba
gaeros konvencia gansazRvravs organizebul danaSaulTan brZolis sferoSi
saxelmwifoTa Soris TanamSromlobisa da informaciis gacvlis ganmtkicebis
meqanizmebs. maT Sorisaa Sida finansuri dazvervis samsaxuris Seqmna. konvenciis
Tanaxmad, am samsaxurma fulis gaTeTrebis potenciur SemTxvevebSi unda imoqmedos
informaciis Segrovebis, analizisa da gavrcelebis centris saxiT.
saqarTveloSi am mizans emsaxureba finansuri monitoringis samsaxuri, romelic „ukanono Semosavlis legalizaciis faqtebis gamovlenis mizniT iRebs monitoringis
ganmaxorcielebeli pirebisgan kanoniT gaTvaliswinebul informacias monitorings
daqvemdebarebul garigebaTa Sesaxeb, aanalizebs mas da kanoni gaTvaliswinebul
SemTxvevaSi gadaugzavnis Sesabamis organoebs, qmnis sainformacio qsels,
axorcielebs miRebuli informaciis sistematizaciasa da analizs, uzrunvelyofs
Sesabamis monacemTa bazis Seqmnas da normalur funqcionirebas“ da sxv.
korufciuli danaSaulis kriminalizacia
saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelo
Transparency International Georgia
26, Rustaveli Avenue • Third Floor • Tbilisi • 0108 Phone: + (995 32) 92 14 03; 99 93 35; 93 21 29 • Fax: + (995 32) 92 02 51
E-mail: [email protected] • www.transparency.ge
22
gaeros konvenciis me-8 muxli exeba wevr saxelmwifoTa mier korufciis
kriminalizaciis valdebulebas.
korufciasTan brZolis samarTlebriv regulirebas saqarTvelos moqmed
sakanonmdeblo sivrceSi, qarTul sinamdvileSi misi aqtualobidan gamomdinare,
gansakuTebuli adgili ukavia. korufciasTan dakavSirebul urTierTobebs
aregulirebs rogorc „sisxlis samarTlis kodeqsis“ Sesabamisi muxlebi, aseve 1997
wlis specialuri kanoni ,,sajaro samsaxurSi interesTa SeuTavseblobisa da
korufciis winaaRmdeg~. koruficiasTan brZolis mniSvnelovan samarTlebriv iaraRad
iqca Tanamdebobis pirTa ukanono da dausabuTebeli qonebis administraciuli
warmoebis gziT CamorTmevis meqanizmic.
konvenciis Tanaxmad, monawile saxelmwifoebma unda moaxdinon iseT qmedebaTa
kriminalizacia, rogoricaa:
- sajaro moxelisaTvis pirdapir da arapirdapir, raime aramarTzomieri
upiratesobis dapireba, SeTavazeba an miniWeba, am moxelis an sxva iuridiuli
Tu fizikuri piris sasargeblod, imisaTvis, rom am moxelem misi
Tanamdebobrivi movaleobis Sesrulebisas ganaxorcielos raime moqmedeba an
Tavi Seikavos raime moqmedebis ganxorcielebisagan;
- agreTve zemoT aRniSnuli mizniT sajaro moxelis mier pirdapir an
arapirdapir, raime aramarTlzomieri upiratesobis miReba an moTxovna.
,,saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsSi cvlilebebisa da damatebebis Setanis
Sesaxeb~ iusticiis saministros mier momzadebuli kanonproeqti ayalibebs sisxlis
samarTlis kodeqsis 338-e (qrTamis aReba) da 339-e (qrTamis miReba) muxlebis
axlebur formulirebas, romelic warmodgens konvenciis miTiTebuli moTxovnisa da
moqmed normaTa Sejerebul variants. marTebuli iqneboda kanonproeqtiT kodeqsze
3391 muxlis (korufciuli zemoqmedeba) damatebac, rac uzrunvelyofda meqrTameobaSi
Suamavlobis kriminalizacias.
konvenciis me-8 muxlis me-2 punqtis moTxovniT, savaldebuloa aseve iseTi
korufciuli qmedebebis danaSaulad aRiareba, romlebic Cadenilia ucxo qveynis
sajaro moxelis an saerTaSoriso samoqalaqo samsaxurSi myofi piris mier.
„saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsSi cvlilebebisa da damatebebis Setanis
Sesaxeb~ kanonproeqtiT 338-e muxlis SeniSvnaSi 338-e, 339-e da 3391 muxlebiT
aRniSnuli moTxovna zedmiwevniTaa realizebuli.
iuridiuli piris pasuxismgebloba
gaeros konvenciis me-10 muxli exeba iuridiul pirTa pasuxismgeblobis sakiTxs.
konvenciiT iuridiuli pirTa pasuxismgebloba SeiZleba iyos sisxlissamarTlebrivi,
samoqalaqo da administraciuli.
,,saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsSi cvlilebebisa da damatebebis Setanis
Sesaxeb~ kanonproeqtiT „sisxlis samarTlis kodeqss“ emateba meeqvse1 kari _
iuridiuli piris sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba – romlis debulebaTa
Tanaxmad, sisxlis samarTlis subieqtebi SeiZleba iyvnen samewarmeo da arasamewarmeo
saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelo
Transparency International Georgia
26, Rustaveli Avenue • Third Floor • Tbilisi • 0108 Phone: + (995 32) 92 14 03; 99 93 35; 93 21 29 • Fax: + (995 32) 92 02 51
E-mail: [email protected] • www.transparency.ge
23
iuridiuli pirebi. kanonproeqtiT maTze vrceldeba „sisxlis samarTlis kodeqsiT“
gaTvaliwinebuli normebi, Tu maTSi sxva ram ar aris gaTvaliwinebuli, an Tu
SeuZleblia maTi gamoyeneba iuridiuli piris mimarT da isini Cadenilia misi
xelmZRvanelobis an warmomadgenlobis uflebamosilebis mqone piris mier an
iuridiuli piris saxeliT, misi meSveobiT an mis sasargeblod.
proeqtiT iuridiul pirs sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba SeiZleba
daekisros: - 143
1 adamianiT vaWroba;
- 1432, arasrulwlovaniT vaWroba;
- 194-e ukanono Semosavlis legalizacia;
- 221-e komerciuli mosyidva;
- 2241,, 323_330 terorizmi;
- 3311 terorizmis dafinanseba
(proeqti);
- 338-e qrTamis aReba;
- 339-e qrTamis micema;
- 372-e mowmis dazaralebulis, eqspertis Tarjimnis mosyidva da iZuleba
muxlebSi gansazRvrul da sxva Sesabamis SemTxvevebSi.
iuridiuli pirisaTvis gaTvaliwinebulia sasjelis Semdegi saxeebi:
- likvidacia;
- saqmianobis uflebis CamorTmeva;
- jarima da
- qonebis CamorTmeva.
iuridiuli piris sisxlissamarTlebriv pasuxismgeblobasTan dakavSirebiT, upirveles
yovlisa, dgeba bralis sakiTxi. saqarTvelos ”sisxlis samarTlis kodeqsis” me-7
muxlis pirveli nawilis Tanaxmad: ,,sisxlissamarTlebrivi pasuximgeblobis
safuZvelia danaSauli, e.i. am kodeqsiT gaTvaliwinebuli marTlsawinaaRmdego da
braleuli qmdeba~. amdenad, kanonmdebeli danaSaulis Semadgenlobis aucilebel
niSnad miiCnevs bralis arsebobas, rac qmnis danaSaulis subieqtur mxares da
warmoadgens sisxlisamarTlebrivi pasuxismgeblobis aucilebel safuZvels.
sisxlis samarTlis mecnierebaSi brals ganmartaven, rogorc ,,piris gasakicx
fsiqikur damokidebulebas qmdebasa da misi Sedegisadmi~, rac iuridiul pirs
rTulad esadageba. Sesabamisad, marTebuli iqneboda iuridiul pirTan mimarTebaSi,
nacvlad sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobisa, dawesebuliyo samoqalaqo da
administraciuli samarTlebrivi pasuxismgebloba.
eqstradicia
gaeros konvenciis me-16 muxli exeba eqstradiciis sakiTxs. misi pirveli punqtis
Tanaxmad, aRniSnuli muxli gamoiyeneba am konvenciiT gaTvaliwinebul danaSulebaTa
Camdenis mimarT, Tu danaSauli Cadenilia pirTa organizebuli jgufis mier. amasTan,
qmedeba, romlis gamoc moiTxoveba eqstradicia, dasjadi unda iyos rogorc Txovnis
gamgzavni, ise mimRebi monawile saxelmwifos Sida kanonmdeblobiT.
saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelo
Transparency International Georgia
26, Rustaveli Avenue • Third Floor • Tbilisi • 0108 Phone: + (995 32) 92 14 03; 99 93 35; 93 21 29 • Fax: + (995 32) 92 02 51
E-mail: [email protected] • www.transparency.ge
24
saqarTvelos konstituciis me-13 muxlis me-3 punqtis Tanaxmad, ,,saqarTvelos
moqalaqis ucxo saxelmwifosaTvis gadacema akrZalulia~. konstitucia am kuTxiT
mxolod erT gamonaklis uSvebs - saerTaSoriso xelSekrulebiT gaTvaliswinebuli
SemTxveva. eqstradiciis Taobaze sasamarTlosaTvis mimarTvis ufleba (amave muxlSi)
konstituciiTvea garantirebuli.
eqstradiciis sakiTxs saqarTvelos sisxlis samarTlis kanonmdeblobaSi aregulirebs
“sisxlis samarTlis kodeqsis” me-6 muxli, romlis Tanaxmadac, saqarTvelos
moqalaqe, agreTve am TvalsazrisiT masTan uflebrivad gaTanabrebuli saqarTveloSi
mudmivad mcxovrebi moqalaqeobis armqone piri, sisxlissamarTlebriv pasuxisgebaSi
misacemad an sasjelis mosaxdelad, ar SeiZleba eqstradirebuli iyos sxva
saxelmwifoSi, Tu saerTaSoriso xelSekruleba sxva rames ar iTvaliwinebs.
amave muxlis me-2 nawili exeba saqarTvelos teritoriaze myofi ucxo qveynis
moqalaqisa da moqalaqeobis armoqne piris eqstradicias. aRniSnuli muxlis me-3-e
nawilis Tanaxmad, dauSvebelia im piris sxva saxelmwifosaTvis gadacema, romelic
idevneba politikuri mrwamsisaTvis; im qmedebisaTvis, romelic saqarTvelos
kanonmdeblobiT ar miekuTvneba danaSaulebs; an Tu Cadenili danaSaulisaTvis
eqstradiciis momTxovn qveyanaSi gaTvaliswinebulia sikvdiliT dasja.
saqarTvelo 2001 wlis 16 Tebervals miuerTda 1957 wlis evropul konvencias
,,eqstradiciis Sesaxeb~. Sesabamisasd, saqarTvelos moqmedi kanonmdebloba aRniSnul
sakiTxSi srulad Seesabameba konvenciis me-16 muxlSi mocemul debulebebs.
mowmeTa dacva
gaeros konvenciis 24-e da 25-e muxlebi monawile saxelmwifoebs avaldebulebs,
gaataron mowmeTa da dazaralebulebis saxelmwifoebrivi dacvis uzrunvelyofis
zomebi. am TvalsazrisiT saqarTvelos moqmedi kanonmdebloba mniSvnelovan daxvewas
saWiroebs.
“sisxlis samarTlis saproceso kodeqsis” 109-e muxli garkveulwilad iTvaliwinebs
procesis monawileTa danaSaulebrivi xelyofisagan dacvas (kanoni uzrunvelyofs maT
dacvas im SemTxvevaSi, Tu maT winaaRmdeg Cadenilia ukanono qmedeba an arsebobs
aseTi qmedebis Cadenis safrTxe). aRniSnuli muxlis me-6 punqtis Tanaxmad, am pirTa
mimarT SeiZleba gamoyenebul iqnas iseTi RoniZiebebi, rogoricaa “saxelisa da
gvaris, piradobis damadasturebeli dokumentis an garegnobis Secvla, sxva agilas
gadasaxleba, sxva samuSaoze mowyoba), Tumca unda aRiniSnos, rom miTiTebuli
normis arseboba srulad ar akmayofilebs gaeros konvenciis Sesabamis moTxovnebs,
romelTa mixedviT, mowmeTa da dazaralebulTa dacvisaTvis konkretuli
procedurebi unda iyos gansazRvruli.
gaeros konvencia mowmeTa dacvis mizniT iTvaliwinebs saxelmwifoTa Soris
SeTanxmebebisa da morigebebis dadebis SesaZleblobasac.
mowmeTa da dazaralebulTa dacvis TvalsazrisiT sainteresoa sazRvargareTis
qveynebis praqtikis gaTvaliwineba. danaSaulTan brZolis saerTaSoriso praqtika
adasturebs, rom gansakuTrebul warmatebebs am mimarTulebiT aRweven is
saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelo
Transparency International Georgia
26, Rustaveli Avenue • Third Floor • Tbilisi • 0108 Phone: + (995 32) 92 14 03; 99 93 35; 93 21 29 • Fax: + (995 32) 92 02 51
E-mail: [email protected] • www.transparency.ge
25
saxelmwifoebi, sadac arsebobs mowmeTa efeqturi dacvis samarTlebrivi
uzrunvelyofa. ruseTSi moqmedebs specialuri kanoni: ,,dazaralebulTa, mowmeTa da
sisxlis samarTalwarmoebis sxva monawileTa saxelmwifo dacvis Sesaxeb~, romelSic
gaTvaliswinebulia mowmeTa da maTi axloblebis piradi da sakuTrebis dacva,
individualuri dacvis specialuri saSualebebis gacema, sxva adgilas sacxovreblad
gadayvana, dokumentebis Secvla da sxva.
farTodaa cnobili amerikis SeerTebli Statebis praqtika, sadac mowmeTa dacva
xdeba dokumentebis, garegnobis da sacxovrebeli adgilis Secvlis uzrunvelyofiT.
amerikis SeerTebuli Statebis kanonTa kodeqsis me-18 titulis $3521-iT
generalur prokurors ufleba aqvs, organizebul danaSaulTa an sxva mZime
danaSaulebaTa saqmeebze oficialuri sasamarTlo ganxilvis dros federalur an
Statis xelisuflebas mosTxovos mowmis an SesaZlo mowmis sacxovrebeli adgilis
Secvla an sxva usafrTxoebis RoniZiebis gamoyeneba, Tu generaluri prokurori
miiCnevs, rom mowmis mimarT SesaZloa ganxorcieldes miTiTebuli titulis 73-e
TaviT gaTvaliswinebuli (an Statis kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli msgavsi
danaSaulebrivi qmedeba). igive RoniZiebebi SesaZloa gatardes mowmis ojaxis
wevrebis mimarTac.
inglisuri kanonmdeblobiT daSvebulia im dazaralebulis saxelisa da misamarTis
konfindecialurobis dacva, romelic mowmis saxiT gamodis sasamarTloze. mas aseve
SeiZleba mieces ufleba, Cveneba misces specialuri ekranis miRma.
sisxlissamarTlebrivad dasjadia seqsualuri danaSaulis msxverplis saxelis,
misamarTis, fotosa Tu nebismieri sxva im detalis publikacia, romliTac SeiZleba
moxdes msxverplis identifikacia.
igive gziT wavida italiuri kanonmdebloba, ramac mas SesaZlebloba misca bolomde
mieyvana mafias winaaRmdeg gamarTuli sasamarTlo procesebi. italiaSi kanoni
srulad icavs mowmis anonimurobas – mowmes svamen Sirmis iqiT an sxva oTaxSi da
Sesabamisad mis saxes veravin xedavs. procesis damTavrebis Semdeg mowmes SeuZlia
Seicvalos gvari, miiRos sxva pasproti, an sxva saxelmwifos moqalaqeoba da
saidumlod datovos italiis teritoria. saxelmwifo sazRvargareT mas
uzrunvelyofs biniT, samuSao adgiliT da dacviT. msurvelebs SeuZliaT gaikeTon
plastikuri operaciac.
mowmeTa dacvis saerTaSoriso kanonmdeblobis ganviTarebaSi mniSvnelovani nabiji
gadaidga 1985 wlis 29 noembers gaeros generaluri asambleis mier ,,xelisuflebis
borotad gamoyenebisa da danaSaulis msxverplTa dacvis marTlmsajulebis ZiriTadi
principebis Sesaxeb~ deklaraciis miRebiT. gaerom saxelmwifoTagan moiTxova
dazaralebulTaTvis im uxerxulobaTa minimumamde dayvana, romlebic ukavSirdeba
marTlmsajulebis ganxorcielebas.
mowmeTa dacvis sakiTxi ganixileboda agreTve evrosabWos CarCoSic im standartebis
farglebSi, romlebic dadgenilia adamianis uflebaTa da ZiriTad TavisuflebaTa
dacvis Sesaxeb 1950 wlis konvenciiT. strasburgis adamianis uflebaTa evropuli
sasamarTlos gadawyvetilebiT aRiarebulia, rom im monacemebis gamoyeneba, romlebic
sasamarTlo ganxilvis etapze mtkicebulebebis saxiT iqna warmodgenilu anonimuri
mowmeebis mier, unda Seesabamebodes konvenciis moTxovnebs.
saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelo
Transparency International Georgia
26, Rustaveli Avenue • Third Floor • Tbilisi • 0108 Phone: + (995 32) 92 14 03; 99 93 35; 93 21 29 • Fax: + (995 32) 92 02 51
E-mail: [email protected] • www.transparency.ge
26
zemoT Tqmulidan gamomdinare, marTebuli iqneba Tuki qarTuli kanonmdebloba
SeimuSavebs dazaralebulTa da mowmeTa dacvis ufro efeqtur da konkretul
meqanizmebs; gansazRvravs im pirTa wres, romlebzec unda gavrceldes es meqanizmebi
da dasaxavs maTi cxovrebaSi gatarebis realur gzebs. bunebrivia, aRniSnuli
meqanizmebis danergva mWidro kavSirSia dafinansebis problemasTan.
konfiskacia
termini ,,konfiskacia~ laTinuri warmoSobisaa (confiscatio) da sityvasityviT xazinis sasargeblod raRacis CamorTmevas niSnavs. Tanamedrove gagebiT konfiskacia
gulisxmobs sakuTrebis iZulebiT usasyidlo CamorTmevas saxelmwifos sasargeblod.
konfiskacia xasiaTdeba ramdenime TaviseburebiT, kerZod:
- konfiskacia aris iZulebiTi zoma: sakuTrebis CamorTmeva xdeba iZulebiTi
wesiT, miuxedavad misi mesakuTris nebisa;
- konfiskacias eqvemdebareba nebismieri sakuTreba: nivTebi, fuli, fasiani
qaRaldebi da sxva. amiT konfiskacia gansxavdeba jarimisa da sxva
zemoqmedebis im zomaTagan, romlebic ukavSirdeba fulad gadaxdas;
- konfiskaciiT sakuTreba amoiReba saxelmwifos da ara sxva kerZo pirebis
sasargeblod.
safuZvlebisa da miznebis mixedviT gamoyofen konfiskaciis 3 saxes:
- sasjeli Cadenili danaSaulisaTvis: am TvalsazrisiT konfiskacia warmodgens
iZulebis RonisZiebas, romelic gamoiyeneba danaSaulis Camdeni piris mimarT.
mas aqvs Cadenili qmedebisaTvis SurisgebiTi xasiaTi da gamoiyeneba
samarTlianobis aRdgenisa da Semdgomi danaSaulis prevenciis mizniT;
- specialuri konfiskacia: danaSaulis Cadenis iaraRisa da saSualebis, agreTve
danaSaulebrivi gziT miRebuli qonebis konfiskacia. am SemTxvevaSi
danaSaulis Cadenis iaraRi SeiZleba iyos rogorc samoqalaqo brunvidan
amoRebuli nivTebi, romlebic faqtiur mflobelTan ukanonod imyofeba,
agreTve kanonier mflobelobaSi myofi nivTebic.
- sasjelTa gansazRvruli saxeebis Sefardebis Sedegi: am SemTxvevaSi
konfiskacia gamoiyeneba saxelmwifos fiskaluri interesebidan gamomdinare.
aseve msjavrdebulis ojaxis dasjis mizniT, radgan ivaraudeba, rom
CamorTmeuli qoneba arakanonieri gziT iyo mopovebuli.
konfiskacia aseve SeiZleba gamoiyenebodes rogorc sanqcia zogierTi
samarTaldarRvevisaTvis. am funqciiT konfiskacia ganisazRvreba sami saxis
kanonmdeblobaSi:
- sabaJo;
- administraciul da
- samoqalaqo.
gaeros konvenciis me-12 muxli ,,konfiskacia da yadaRa~ exeba am cnebaTa monawile
saxelmwifoTa kanonmdeblobaSi damkvidrebis moTxovnas. am muxlis pirveli punqti
monawile saxelmwifoebs avaldebulebs, TavianT Sida kanonmdeblobaSi gansazRvron
iseTi zomebi, romlebic uzrunvelyofen danaSaulebrivi gziT mopovebuli an
saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelo
Transparency International Georgia
26, Rustaveli Avenue • Third Floor • Tbilisi • 0108 Phone: + (995 32) 92 14 03; 99 93 35; 93 21 29 • Fax: + (995 32) 92 02 51
E-mail: [email protected] • www.transparency.ge
27
Sesabamisi Rirebulebis qonebis (aseve konvenciiT gaTvaliwinebuli danaSaulebebis
Casadenad gamoyenebuli an gamosayeneblad gankuTvnili qonebis, mowyobilobis an sxva
saSualebis) CamorTmevas.
konfiskaciis, rogorc sisxlissamarTlebrivi damatebiTi sasjelis cneba cnobili
iyo sabWouri sisxlis samarTlis kanonmdeblobisTvis. igi SemorCa damoukidebeli
saqarTvelos respublikis sisxlis samarTalsac, Tumca 1997 wlis 21 ivlisis
saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos gadawyvetilebiT, im periodSi moqmedi
saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis 23-e muxlis me-5 nawilis 1 punqti da
96-e muxlis me-2 nawilis sanqciis is nawili, romelSic damatebiTi sasjelis saxiT
konfiskacia iyo gaTvaliwinebuli, arakonstituciurad iqna cnobili.
aRniSnuli muxlebi iTvaliswinebda piradi sakuTrebis konfiskacias. specialur
konfiskacias (danaSaulebrivi gziT SeZenili qonebis) sakonstitucio sasamarTlo ar
Sexebia. Sesabamisad, marTalia, dRes moqmedi kanonmdebloba konfiskacias, rogorc
sisxlissamarTlebrivi sasjelis saxes ar icnobs, Tumca uSvebs Semdeg gamonakliss:
saqarTvelos “sisxlis samarTlis kodeqsis” 44-e muxlis me-3-e nawils Tanaxmad, “3.
danaSaulis Camdeni piris mimarT am kodeqsis 214-e (sabaJo wesis darRveva) da 344-
e (sazRvris ukanono gadakveTa) muxlebiT gaTvaliswinebul SemTxvevaSi sasjelTan
erTad SeiZleba gamoyenebul iqnas sisxlissamarTlebrivi iZulebiTi RonisZieba
danaSaulis sagnis an saSualebis CamorTmevis saxiT (05.05.2000. #292)”.
“sisxlis samarTlis kodeqsis” 52-e muxlis pirveli nawili iTvaliswinebs
msjavrdebulisTvis mis sakuTrebaSi an kanonier mflobelobaSi arsebuli danaSaulis
Casadenad gamoyenebuli nivTis usasyidlod CamorTmevasac. am muxlis Tanaxmad,
msjavrdebuls CamoerTmeva nivTi, romelic masTan kanonier safuZvelze imyofeba.
saqarTvelos konstituciis 21-e muxliT ganmtkicebuli sakuTrebis uflebis
xelyofis Tavidan acilebis mizniT, amave muxlis me-2 nawilma imperatiuli
debulebiT daadgina, rom CamorTmevis sakiTxis gadawyveta mxolod sasamarTlos
kompetenciaa. aseve kanonmdebelma, aRniSnulTan mimarTebaSi, zustad gansazRvra is
garemoebebi, rodesac SesaZlebeli xdeba miTiTebuli muxlis gamoyeneba, esenia:
- saxelmwifo an sazogadoebrivi aucilebloba;
- calkeul pirTa uflebebisa da Tavisuflebebis dacva;
- axali danaSaulis Cadenis Tavidan acileba.
sisxlis samarTlis saproceso kanonmdebloba ganmartavs saproceso konfiskaciis
cnebas: “sisxlis samarTlis saproceso kodeqsis” 44-e muxli – ”saproceso
konfiskacia – danaSaulis iaraRisa da sagnis usasyidlod CamorTmeva.”
saproceso konfiskacia vrceldeba im nivTze, romelic:
- warmoadgenda nivTier mtkicebulebas;
- iyo danaSaulis Cadenis iaraRi, saSualeba an sagani.
orive am SemTxvevaSi konfiskaciis, rogorc pasuximgeblobis RonisZieba gamoiricxeba,
vinaidan pirvel SemTxvevaSi adgili aqvs sazogadoebrivi uSiSroebidan gamomdinare
iseTi nivTis CamorTmevas, romlis meSveobiTac moxda danaSaulis Cadena, xolo
meore – iseTi qonebis CamorTmevas, romelic pirTan imyofeba aramarTlzomier
mflobelobaSi da amave dros miRebulia danaSaulis Cadenis Sedegad.
saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelo
Transparency International Georgia
26, Rustaveli Avenue • Third Floor • Tbilisi • 0108 Phone: + (995 32) 92 14 03; 99 93 35; 93 21 29 • Fax: + (995 32) 92 02 51
E-mail: [email protected] • www.transparency.ge
28
winaswari gamoZiebis stadiaze saqmis Sewyvetisas materialuri Rirebulebis mqone
nivTieri mtkicebulebis ganadgureba, saproceso konfiskacia da gadacema xdeba
mxolod mosamarTlis dadgenilebis safuZvelze. am sakiTxs mosamarTle ganixilavs
yvela dainteresebuli piris monawileobiT, im cnobisa da sxva dokumentebis
safuZvelze, romlebic momkvlevma an gamomZiebelma waradgina.
,,saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsSi cvlilebebisa da damatebebis Setanis
Sesaxeb~ kanonproeqti iTvaliwinebs “sisxlis samarTlis kodeqsis” me-40 muxlSi
(sasjelis saxeebi) qonebis CamorTmevis damatebas da 41-e muxlis zemoT aRniSnuli
me-3-e nawilis gauqmebas. axleburadaa formulirebuli 52-e muxlic, romlis
Tanaxmadac, ,,qonebis CamorTmeva niSnavs danaSaulis sagnis an/da saSualebis,
danaSaulis Casadenad gamiznuli nivTis, an/da danaSaulebrivi gziT mopovebuli
qonebis saxelmwifos sasargeblod usasyidlo CamorTmevas.~
proeqtiT qonebis CamorTmeva gamoiyeneba yvela ganzrax danaSaulTan mimarTebaSi,
maSin roca konvenciis moTxovna vrceldeba mxolod masSi gaTvaliswinebul
danaSaulTa mimarT. unda aRiniSnos, rom am TvalsazrisiT saqarTvelos
kanonmdebloba akmayofilebs konvenciis moTxovnebs, ramdenadac masSi
gaTvaliswinebulia Tanamdebobis pirTa ukanono da dausabuTebeli CamorTmevisa da
reketuli qonebis CamorTmevis meqanizmebi. danaSaulebrivi gziT mopovebuli qonebis
legalizaciis winaaRmdeg brZolis efeqtur saSualebebia gawerili ,,ukanono
Semosavlebis legalizaciis aRkveTis xelSewyobis Sesaxeb~ kanonSic. Tumca,
konvenciasTan srul SesabamisobaSi moyvanis mizniT qarTul kanonmdeblobaSi
dasamatebelia sxva qonebad gardaqmnili an Secvlili qonebis konfiskaciis, agreTve
sxva qonebasTan Sereuli danaSaulebrivi gziT mopovebuli qonebis gamoyofasTan
dakavSirebuli debulebebi.
saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelo
Transparency International Georgia
26, Rustaveli Avenue • Third Floor • Tbilisi • 0108 Phone: + (995 32) 92 14 03; 99 93 35; 93 21 29 • Fax: + (995 32) 92 02 51
E-mail: [email protected] • www.transparency.ge
29
korufciaze sisxlis samarTlisa da samoqalaqo samarTlis
konvenciebi da
saqarTvelos moqmedi kanonmdebloba
,,korufciaze sisxlis samarTlis konvencia" miRebul iqna 1999 wlis 27
ianvars, xolo ,,korufciaze samoqalaqo samarTlis konvencia" _ 1999 wlis 4
noembers q. strasburgSi.
warmodgenili konvenciebi ZiriTadad gansazRvravs korufciis winaaRmdeg
saxelmwifoTa jgufis (GRECO) mier gasatarebel antikorufciul zomebs, am
sferoSi saerTaSoriso TanamSromlobis principebs da konvenciis Sesrulebis
monitoringis meqanizmebs. maTi mizania evropis sabWos wevri saxelmwifoebis mier
korufciasTan efeqturi brZolis saerTo sisxlisamarTlebrivi da samoqalaqo
samarTlebrivi politikis SemuSaveba da am mimarTulebiT aqtiuri saerTaSoriso
TanamSromloba.
,,korufciaze sisxlis samarTlis konvenciisgan" gansxvavebiT, ,,korufciaze
samoqalaqo samarTlis konvencia" ar aniWebs xelmomwer saxelmwifoebs uflebas,
konvenciis debulebaTa mimarT daTqmebi gaakeTon. erTaderT gamonakliss am kuTxiT
warmoadgens konvenciis teritoriuli gamoyenebis sakiTxi.
saqarTvelos (romelic GRECO-s wevr qveyanaTa Sorisaa) mier evro sabWos
atnikorufciuli konvenciebis ratificireba mniSvnelovnad Seuwyobs xels
korufciasTan brZolis sferoSi evropis sabWosTan TanamSromlobis gaZlierebas da
saqarTvelos integracias erTian saerTaSoriso samarTlebriv sivrceSi.
saqarTvelos Sida kanonmdeblobis aRniSnul saerTaSoriso aqtebTan
SesabamisobaSi moyvanis mizniT saWiroa qveynis kanonmdeblobaSi garkveuli
cvlilebebis Setana. qvemoT mocemulia saqarTvelos kanonmdeblobasa da am
konvenciebs Soris arsebuli gansxvavebebis mokle analizi.
saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelo
Transparency International Georgia
26, Rustaveli Avenue • Third Floor • Tbilisi • 0108 Phone: + (995 32) 92 14 03; 99 93 35; 93 21 29 • Fax: + (995 32) 92 02 51
E-mail: [email protected] • www.transparency.ge
30
III. „korufciaze sisxlis samarTlis konvencia“ da
saqarTvelos moqmedi kanonmdebloba
sisxlissamarTlebrivi danaSauli
“korufciis sisxlis samarTlis konvencia” sisxlissamarTlebriv danaSaulad
ganixilavs iseT qmedebas, romelic gamoixateba nebismieri piris mier ganzrax,
pirdapir an arapirdapir, ama Tu im moqmedebis Sesrulebis, an samsaxurebrivi
funqciiT gaTvaliswinebuli moqmedebisgan Tavis Sekavebis sanacvlod romelime
saxelmwifo moxelisaTvis, misi an sxva piris interesebisken mimarTuli
gaumarTlebeli upiratesobis micemaSi, an am upiratesobis dapirebasa Tu
SeTavazebaSi.
konvenciaSi gaTvaliswinebuli zemoaRniSnuli danaSaulebebis niSnebs Seicavs
saqarTvelos “sisxlis samarTlis kodeqsis” XXXIX Tavis /samoxeleo danaSauli/
338-e /qrTamis aReba/ da 339-e /qrTamis micema/ muxlebi, Tumca am muxlebSi saubaria
mxolod qrTamis aRebasa da micemaze, dapireba da SeTavazeba ki danaSaulebriv
qmedebebad ar ganixileba.
saqarTvelos kanonmdeblobiT qrTamis micema formalur danaSauls warmoadgens,
dapirebis micema an SeTavazeba ki – danaSaulis erT-erT stadias. “sisxlis samarTlis
kanonmdebloba” icnobs danaSaulis momzadebisa da mcdelobis sxva stadiebsac,
kerZod, me-18 muxlis pirveli nawili /momzadeba anu danaSaulis CadenisaTvis
pirobebis ganzrax Seqmna/ da me-19 muxlis pirveli nawili /mcdeloba anu ganzraxi
qmedeba/ miesadageba im SemTxvebebs, roca garkveuli qmedeba mimarTulia danaSaulis
Cadenisken, magram danaSauli bolomde ar aris miyvanili.
konvenciis me-15 muxliT gaTvaliswinebuli dapirebis micema da SeTavazeba, SesaZloa,
danaSaulis momzadebis calkeul stadiebad ganvixiloT, Tumca saqarTvelos “sisxlis
samarTlis kodeqsiT” sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba gaTvaliswinebulia
mxolod mZime da gansakuTrebiT mZime danaSaulis momzadebisaTvis. “sisxlis
samarTlis kodeqsis” 339-e muxliT gansazRvruli danaSauli ki naklebad mZime
danaSaulTa kategorias ganekuTvneba da Sesabamisad, konvenciiT gaTvaliswinebuli
qmedebis Cadenis SemTxvevaSi, saqarTvelos kanonmdeblobiT sisxlissamarTlebrivi
pasuxismgeblobis sakiTxi, SesaZloa, arc dadges.
rac Seexeba “sisxlis samarTlis kodeqsis” 338-e muxls, am debulebis me-3 nawilis
`g~ qvepunqtiT gaTvaliswinebuli danaSaulis Semadgenloba gamoZalvas miiCnevs
sisxlis samarTlis pasuxismgeblobis damamZimebel garemoebad.
aRsaniSnavia, rom saqarTvelos iusticiis saministros mier momzadebulia
kanonproeqti, romelic garkveulwilad aregulirebs ganxilul problematikas.
kerZod, proeqtSi “sisxlis samarTlis kodeqsis” 338-e muxlis pirveli nawili da
339-e muxli Camoyalibebulia Semdegi redaqciiT:
`muxli 338 (1):
moxelis an masTan gaTanabrebuli piris mier pirdapir an arapirdapir fulis,
fasiani qaRaldis, sxva qonebis, qonebrivi sargeblis an sxva raime aramarTlzomieri
saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelo
Transparency International Georgia
26, Rustaveli Avenue • Third Floor • Tbilisi • 0108 Phone: + (995 32) 92 14 03; 99 93 35; 93 21 29 • Fax: + (995 32) 92 02 51
E-mail: [email protected] • www.transparency.ge
31
upiratesobis miReba an moTxovna, aseve aseTis SeTavazebis an dapirebis miReba, Tavis
an sxva piris sasargeblod, raTa am moxelem an masTan gaTanabrebulma pirma
Tanamdebobrivi ufleba-movaleobebis Sesrulebisas qrTamis mimcemis an sxva piris
sasargeblod ganaxorcielos raime moqmedeba an Tavi Seikavos raime moqmedebis
ganxorcielebisagan an gamoiyenos Tavisi Tanamdebobrivi avtoriteti analogiuri
miznis misaRwevad, agreTve mis mier samsaxurebrivi mfarvelobis ganxorcieleba, _
isjeba Tavisuflebis aRkveTiT vadiT xuTidan aT wlamde.”
`muxli 339. qrTamis micema
1. moxelisaTvis an masTan gaTanabrebuli pirisaTvis, pirdapir an arapirdapir,
fulis, fasiani qaRaldis, sxva qonebis, qonebrivi sargeblis an sxva raime
aramarTlzomieri upiratesobis dapireba, SeTavazeba an miniWeba moxelis (masTan
gaTanabrebuli piris) an sxva piris sasargeblod, raTa am moxelem (masTan
gaTanabrebulma pirma) Tanamdebobrivi ufleba-movaleobebis Sesrulebisas qrTamis
mimcemis an sxva piris sasargeblod ganaxorcielos raime moqmedeba an Tavi Seikavos
raime moqmedebis ganxorcielebisagan an gamoiyenos Tavisi Tanamdebobrivi avtoriteti
analogiuri miznis misaRwevad, agreTve ganaxorcielos samsaxurebrivi mfarveloba, _
isjeba jarimiT an gamasworebeli samuSaoTi vadiT or wlamde an Tavisuflebis
SezRudviT imave vadiT an tusaRobiT vadiT sam Tvemde anda Tavisuflebis aRkveTiT
vadiT or wlamde.
2. igive qmedeba, Cadenili:
a) ukanono qmedebis Casadenad;
b) organizebuli jgufis mier, _
isjeba Tavisuflebis aRkveTiT vadiT oTxidan rva wlamde.
SeniSvna:
1. sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobisagan Tavisufldeba qrTamis mimcemi, Tu
mas qrTami gamosZales an Tu man qrTamis micemis Sesaxeb nebayoflobiT ganacxada
sisxlis samarTlis saqmis aRmZvrel organoSi.
2. am muxliT gaTvaliswinebuli qmedebisaTvis iuridiuli piri isjeba jarimiT.~
subieqtTa wre
“korufciis sisxlis samarTlis konvenciis” momdevno muxlebi gansazRvravs
aRniSnul samarTaldarRvevaTa subieqtebs, kerZod, am danaSaulTa Semadgenlobis
savaldebulo subieqtTa Soris arian wevri saxelmwifos:
- sakanonmdeblo da administraciuli xelisuflebis warmomadgenlebi;
- ucxo qveynis saxelmwifo moxeleebi da warmomadgenlobiTi funqciis mqone
pirebi;
- saerTaSoriso organizaciebis moxeleebi;
- saerTaSoriso saparlamento asambleis wevrebi;
- saerTaSoriso sasamarTloebis mosamarTleebi da moxeleebi.
saqarTvelos “sisxlis samarTlis kodeqsi” zemoT CamoTvlil subieqtTa mxridan
korufciuli samarTaldarRvevis CadenisaTvis pasuxismgeblobas ar iTvaliswinebs,
Tumca iusticiis saministros mier momzadebul kanonproeqtSi Cadebulia debulebebi,
romelTa Tanaxmad, kodeqsis saTanado muxlebis miznebisaTvis saxelmwifo
moxelesTan gaTanabrebuli piri aseve gulisxmobs:
saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelo
Transparency International Georgia
26, Rustaveli Avenue • Third Floor • Tbilisi • 0108 Phone: + (995 32) 92 14 03; 99 93 35; 93 21 29 • Fax: + (995 32) 92 02 51
E-mail: [email protected] • www.transparency.ge
32
- ucxo qveynis saxelmwifo Tanamdebobis pirs (maT Soris sakanonmdeblo an/da
administraciuli uflebamosilebis ganmaxorcielebeli saxelmwifo organos
wevrs);
- im saerTaSoriso organizaciis an organos, romelTa wevri aris
saqarTvelo, Tanamdebobis pirs an xelSekrulebis safuZvelze daqiravebul
TanamSromels;
- aseve nebismier mivlinebul an aramivlinebul pirs, romelic asrulebs am
Tanamdebobis piris an TanamSromlis funqciebis Sesabamis funqciebs;
- im saerTaSoriso saparlamento krebis wevrs, romlis monawile
saqarTveloa;
- im saerTaSoriso sasamarTlos an sasamarTlo organos mosamarTles da
Tanamdebobis pirs, romlis iurisdiqcias cnobs saqarTvelo.
Suamavloba
“korufciis sisxlis samarTlis konvenciis” me-12 muxli aseve danaSaulad acxadebs
uaryofiTi gavlenis moxdenaSi Suamavlobas, anu nebismieri piris mier konvenciis me-
2 da me-3 muxlebiT gaTvaliswinebuli qmedebis ganxorcielebas konvenciiT
gansazRvrul subieqtebze zegavlenis moxdenis mizniT miuxedavad imisa,
ganxorcielda Tu ara es zegavlena, an mohyva Tu ara mas winaswar ganzraxuli
Sedegi.
saqarTvelos “sisxlis samarTlis kodeqsi” ar axdens korufciul danaSaulSi
Suamavlobis kriminalizacias. zemoaRniSnuli saxis Suamavlobis kriminalizacias arc
iusticiis saministros mier momzadebuli Sesabamisi kanonproeqti iTvaliswinebs.
aq unda aRiniSnos, rom es sakiTxi ukeT iyo daregulirebuli saqarTvelos 1960
wels miRebul da 1961 wels amoqmedebul “sisxlis samarTlis kodeqsSi”, romlis
189(1) muxlis Tanaxmad, danaSaulad cxaddeboda meqrTameobaSi Suamavloba da igi
isjeboda Tavisuflebis aRkveTiT vadiT 2-dan 8 wlamde.
fizikuri da iuridiuli pirebis pasuxismgebloba
saqarTvelos kanonmdeblobiT korufciul qmedebad ganixileba mxolod Tanamdebobis
piris mier Cadenili korufciuli danaSauli, Tumca “korufciis sisxlis samarTlis
konvencia” korufciuli qmedebis subieqtTa wres miakuTvnebs kerZo fizikur da
iuridiul pirebsac (me-18 muxli, pirveli da mesame punqtebi).
danaSaulis Cadenis daxmareba, waqezeba
“korufciis sisxlis samarTlis konvenciis” me-15 muxlis Tanaxmad, yvela monawile
saxelmwifom unda gaataros Sesabamisi samarTlebrivi zomebi, sisxlis samarTlebriv
danaSaulad dadgindes danaSaulis CadenaSi daxmareba an am danaSaulis Cadenis
waqezeba.
saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelo
Transparency International Georgia
26, Rustaveli Avenue • Third Floor • Tbilisi • 0108 Phone: + (995 32) 92 14 03; 99 93 35; 93 21 29 • Fax: + (995 32) 92 02 51
E-mail: [email protected] • www.transparency.ge
33
saqarTvelos “sisxlis samarTlis kodeqsSi” waqezeba da danaSaulSi daxmareba calke
danaSaulTa Semadgenlobis saxiT ar aris gansazRvruli, isini ganxilulia
danaSaulSi Tanamonawileobis formebad. kodeqsis 24-e muxlis mixedviT, wamqezebelia
piri, romelmac sxva piri daiyolia ganzraxi danaSaulis Cadenaze, xolo damxmarea
piri, romelmac xeli Seuwyo danaSaulis Cadenas.
saqarTvelos “sisxlis samarTlis kodeqsis” 145-e muxli calke danaSaulad
ganixilavs danaSaulis provokacias, rac gulisxmobs misi SemdomSi
sisxlissamarTlebriv pasuxisgebaSi micemis mizniT piris danaSaulis Cadenaze
dayoliebas.
iuridiuli piris pasuxismgeblobis sakiTxi
“korufciis sisxlis samarTlis konvenciis” erT-erTi yvelaze mniSvnelovani
samarTlebrivi novaciaa iuridiuli piris pasuxismgeblobis sakiTxi. es novacia
saqarTvelos kanonmdeblobaSi konceptualuri saxis clilebebs moiTxovs. konvenciis
Tanaxmad, monawile saxelmwifoebma unda daaweson sanqciebi am konvenciiT
gaTvaliswinebuli danaSaulebis (meqrTameoba, fulis gaTeTreba da a.S.) iuridiuli
pirebis mier CadenisTvis.
saqarTvelos parlamenti mocemul etapze ganixilavs kanonproeqts, romelic
iTvaliswinebs iuridiuli piris sisxlissamarTlebriv pasuxismgeblobas “sisxlis
samarTlis kodeqsiT” gaTvaliswinebuli im danaSaulebisaTvis, romlebic Cadenilia
pasuxismgebeli piris mier iuridiuli piris saxeliT, an misi meSveobiT
(gamoyenebiT), an/da mis sasargeblod. pasuxismgebel pirad moiazreba iuridiuli
piris xelmZRvanelobaze, warmomadgenlobaze, misi saxeliT gadawyvetilebis miRebaze
uflebamosili piri, an/da iuridiuli piris sameTvalyureo, sakontrolo, sarevizio
da sakonsultacio organos wevri.
am sisxlissamarTlebrivi institutis siaxlis gaTvaliswinebiT proeqtiT
gansazRvrulia iuridiuli piris sisxlissamarTlebrivi devnis SesaZlebloba
mxolod calkeuli danaSaulebisaTvis, kerZod, trefiki ukanono Semosavlebis
legalizacia, terorizmi, meqrTameoba da a.S. (`gaerTianebuli erebis organizaciis
konvenciiT korufciis winaaRmdeg~ gaTvaliswinebuli danaSaulebi). kanonproeqti
aseve adgens iuridiuli piris mimarT gamosayenebel sasjelTa saxeebs da maTi
gamoyenebisa da aRsrulebis wesebsa da pirobebs.
ukanono qonebis konfiskacia
“korufciis sisxlis samarTlis konvenciis” me-19 muxli exeba konvenciiT
gansazRvruli danaSaulebis Cadenis saSualebebis da am danaSaulebaTa saSualebiT
miRebuli Semosavlis, an misi adekvaturi Rirebulebis qonebis konfiskacias an
CamorTmevas.
saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelo
Transparency International Georgia
26, Rustaveli Avenue • Third Floor • Tbilisi • 0108 Phone: + (995 32) 92 14 03; 99 93 35; 93 21 29 • Fax: + (995 32) 92 02 51
E-mail: [email protected] • www.transparency.ge
34
saqarTvelos kanonmdeblobiT konfiskaciis samarTlebrivi institutis gamoyenebis
SesaZlebloba sustad aris daregulirebuli. es nawilobriv ganpirobebulia
saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos erT-erTi pirveli gadawyvetiebiT,
romliTac qonebis konfiskacia, rogorc damatebiTi sasjelis saxis samarTlebrivi
instituti, antikonstituciurad gamocxadda.
saqarTvelos moqmedi “administraciul samarTaldarRvevaTa kodeqsi” Seicavs
garkveul debulebebs administraciuli konfiskaciis samarTlebrivi bunebis Sesaxeb.
kanonis zogadi nawili (24-e da 25-e muxlebi) adgens konfiskaciis rogorc ZiriTad,
ise damatebiT administraciul saxdelad gamoyenebis SesaZleblobas.
konfiskaciis institutis nairsaxeobas iTvaliswinebs saqarTvelos “sisxlis
samarTlis saproceso kodeqsis” 44-e, 124-e, 410-e, 412-e, 424-e, 425-e, 426-e, 427-e,
510-e da 511-e muxlebic, kerZod, am muxlebiT gansazRvrulia e.w. saproceso
konfiskacia _ danaSaulis iaraRis da sagnis usasyidlo CamorTmeva, rac
xorcieldeba mosamarTlis dadgenilebis safuZvelze.
“sisxlis samarTlis saproceso kodeqsi” aseve uSvebs sisxlis samarTlis saqmeze
sasamarTlo ganaCenamde qonebis konfiskaciis SesaZleblobas. kerZod, saqarTvelos
sisxlis samarTlis da administraciuli samarTlis saproceso kodeqsebiT
gaTvaliswinebulia dausabuTebeli qonebis nawilSi administraciuli devnis
ganxorcielebis SesaZlebloba im Tanamdebobis pirTa mimarT, romlebic emalebian
gamoZiebas. “sisxlis samarTlis saproceso kodeqsis” 371 muxlis Tanaxmad,
Tanamdebobis piris ukanono da dausabuTebel qonebasTan dakavSirebiT prokurors
ufleba aqvs administraciuli saproceso wesiT aRZras sarCeli qonebis CamorTmevisa
da saxelmwifosaTvis gadacemis Sesaxeb.
saqarTvelos sisxlis samarTlis saproceso kanonmdebloba iTvaliswinebs reketiris
da reketul qonebasTan dakavSirebiT specialur saproceso saproceso
regulaciebsac.
mtkicebulebebis Segroveba
“korufciis sisxlis samarTlis konvenciis” 23-e muxli avaldebulebs monawile
saxelmwifoebs, miiRon sakanonmdeblo da sxva zomebi danaSaulebTan dakavSirebuli
mtkicebulebebis Segrovebis gaadvilebis mizniT. kerZod, uzrunvelyofil unda iqnas
bankis, finansuri da komerciuli registrebis xelmisawvdomoba sasamarTloebisa da
saTanado kompetenturi organoebisaTvis. bankis saidumloeba ar unda iqces
Seferxebad mtkicebulebaTa Segrovebis procesSi.
konvenciis Sesabamisi Sinaarsis normebi gaTvaliswinebulia saqarTvelos mTel rig
kanonebSi. kerZod, saqarTvelos konstituciis 41-e muxlis meore punqtis Tanaxmad,
,,oficialur CanawerebSi arsebuli informacia, romelic dakavSirebulia adamianis
janmrTelobasTan, mis finansebTan an sxva kerZo sakiTxebTan, aravisTvis ar unda
saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelo
Transparency International Georgia
26, Rustaveli Avenue • Third Floor • Tbilisi • 0108 Phone: + (995 32) 92 14 03; 99 93 35; 93 21 29 • Fax: + (995 32) 92 02 51
E-mail: [email protected] • www.transparency.ge
35
iyos xelmisawvdomi TviT am adamianis Tanxmobis gareSe, garda kanoniT dadgenili
SemTxvevebisa, rodesac es aucilebelia saxelmwifo uSiSroebis an sazogadoebrivi
usafrTxoebis uzrunvelsayofad, janmrTelobis, sxvaTa uflebebisa da
Tavisuflebebis dasacavad".
amave sakiTxTan dakavSirebiT saqarTvelos kanoni ,,komerciuli bankebis Sesaxeb"
adgens, rom ,,cnobebi fizikuri da iuridiuli pirebis angariSebis, an angariSebidan
ganxorcielebuli operaciebisa da angariSebze arsebuli naSTebis Sesaxeb SeiZleba
mieces Sesabamisi angariSebis mflobelebs da maT warmomadgenlebs, agreTve
kanonmdeblobiT gaTvaliswinebul SemTxvevebSi saqarTvelos finansuri monitoringis
samsaxurs. sxva pirebs es informacia miecema mxolod sasamarTlos Sesabamisi aqtis
safuZvelze".
informaciis TavisuflebasTan dakavSirebul sakiTxs awesrigebs aseve ,,saqarTvelos
zogadi administraciuli kodeqsis” mesame Tavic.
saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelo
Transparency International Georgia
26, Rustaveli Avenue • Third Floor • Tbilisi • 0108 Phone: + (995 32) 92 14 03; 99 93 35; 93 21 29 • Fax: + (995 32) 92 02 51
E-mail: [email protected] • www.transparency.ge
36
IV. ,,korufciaze samoqalaqo samarTlis konvencia" da
saqarTvelos kanonmdebloba
korufciis subieqti
saqarTvelos Sida kanonmdeblobaSi termini ,,korufcia" gamoiyeneba mxolod ,,sajaro
samsaxurTan" mimarTebiT da Sesabamisad, erovnuli kanonmdeblobis mixedviT, am saxis
samarTaldarRvevis specialur subieqtad gamodis sajaro mosamsaxure. ,,sajaro
samsaxurSi interesTa SeuTavseblobisa da korufciis Sesaxeb" saqarTvelos kanonis
ganmartebiT, sajaro samsaxurSi korufcia aris Tanamdebobis piris mier Tanamdebobis
an masTan dakavSirebuli SesaZleblobis gamoyeneba kanoniT akrZaluli qonebrivi an
sxva sikeTis miRebis mizniT, agreTve misTvis am sikeTis gadacema an mis miRebasa da
dakanonebaSi xelis Sewyoba.
“korufciaze samoqalaqo samarTlis konvenciiT” ki korufciuli samarTaldarRvevis
subieqti SeiZleba iyos aramxolod sajaro mosamsaxure, aramed kerZo piric.
korufciuli danaSauli
saqarTvelos “sisxlis samarTlis kodeqsiT” korufciul danaSaulad ganixileba
mxolod qrTamis micema da misi aReba.
“korufciaze samoqalaqo samarTlis konvencia” korufciul qmedebad acxadebs
qrTamis an sxva arasaTanado upiratesobis, an misi dapirebis moTxovnasa da
SeTavazebasac.
zaralis kompensacia
“korufciaze samoqalaqo samarTlis konvenciis” me-3 muxlis moTxovnebTan
SesabamisobaSia saqarTvelos “sisxlis samarTlis saproceso kodeqsis” IV da XII Tavebi, romlebiTac daculia dazaralebuli piris ufleba, aRZras sarCeli
korufciuli qmedebis Sedegad miRebuli zaralis kompensaciis mizniT.
“sisxlis samarTlis saproceso kodeqsis” 30-e muxlis pirveli nawilis Tanaxmad,
,,pirs, romelsac uSualod danaSaulis Sedegad miadga qonebrivi, fizikuri an
moraluri ziani, ufleba aqvs sisxlis samarTlis saqmis warmoebisas moiTxovos
zianis anazRaureba da am mizniT waradginos samoqalaqo sarCeli”. imave muxlis
meore nawilis Tanaxmad, qonebrivi da moraluri zianis anazRaurebis moTxovnis
ufleba aqvT aseve iuridiul pirebsac.
saqarTvelos “sisxlis samarTlis saproceso kodeqsiT” sisxlis samarTlis saqmeTa
gamo samoqalaqo sarCeli SeiZleba wardgenil iqnas rogorc sisxlis, ise samoqalaqo
samarTalwarmoebis wesiT.
ramdenadac korufciuli qmedeba (qrTamis aReba da sxv.) saqarTvelos kanonmdeblobiT
sisxlissamarTlis danaSauls warmoadgens, Sesabamisad sisxlis samarTlis saproceso
kodeqsiT gaTvaliswinebuli zianis anazRaurebis samarTlebrivi meqanizmi am
saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelo
Transparency International Georgia
26, Rustaveli Avenue • Third Floor • Tbilisi • 0108 Phone: + (995 32) 92 14 03; 99 93 35; 93 21 29 • Fax: + (995 32) 92 02 51
E-mail: [email protected] • www.transparency.ge
37
kategoriis samarTaldarRvevebzec vrceldeba da saSualebas iZleva konvenciiT
gaTvaliswinebuli amocanebi srulad ganxorcieldes. am TvalsazrisiT saqarTvelos
kanonmdebloba adgens zianis anazRaurebaze dazaralebulis uflebis dacvis mTel
rig garantiebs: sisxlis samarTlis saproceso kodeqsis 33-e muxlis meoTxe nawilis
Sesabamisad, ,,braldebulis daudgenloba ar abrkolebs samoqalaqo sarCelis
wardgenas. saqmis warmoebis SeCerebis SemTxvevaSi, Tu braldebuli daimala, misi
adgilsamyofeli an pasuxisgebaSi misacemi piri daudgenelia, sarCeli zianis
anazRaurebis Sesaxeb SeiZleba waredginos saxelmwifos samoqalaqo
samarTalwarmoebis wesiT".
aRsaniSnavia isic, rom saqarTvelos “sisxlis samarTlis saproceso kodeqsis”
Tanaxmad, samoqalaqo sarCeli sisxlis samarTlis saqmeze saxelmwifo baJiT ar
ibegreba. “samoqalaqo saproceso kodeqsis” Sesabamisad, sasamarTlo xarjebis
gadaxdisagan Tavisufldebian mosarCeleebi danaSauliT miyenebuli materialuri
zaralis anazRaurebis sarCelebze (muxli 46).
saqarTvelos kanonmdeblobaSi asaxulia “korufciaze samoqalaqo samarTlis
konvenciis” me-4-e muxlis moTxovnac, romelic adgens im pirobebs, Tu rodis unda
daeqvemdebaros zarali kompensacias. kerZod, konvenciiT dadgenili is ZiriTadi
piroba, romelicaa korufciul qmedebasa da miyenebul zarals Soris mizezobrivi
kavSiris arseboba, saqarTvelos kanonmdeblobiT danaSaulis Semadgenel elements
warmoadgens, romlis gareSec danaSaulebriv qmedebas adgili ara aqvs da Sesabamisad
zianis anazRaurebis moTxovnis safuZvelsac ar warmoSobs.
zianis anazRaurebis xandazmulobis vada
“korufciaze samoqalaqo samarTlis konvenciis” me-7 muxlisagan gansxvavebiT,
romelic zianis anazRaurebis procedurebisaTvis xandazmulobis vadebis dadgenas
iTvaliswinebs, saqarTvelos kanonmdebloba sisxlis samarTlis saqmeTa gamo aRZrul
samoqalaqo sarCelebze xandazmulobis vadebs ar awesebs. saqarTvelos “sisxlis
samarTlis saproceso kodeqsis” 39-e muxlis Tanaxmad, ,,sisxlis samarTlis saqmeTa
gamo aRZrul samoqalaqo sarCelebze ar vrceldeba samarTlis sxva dargebSi
dadgenili sasarCelo xandazmulobis vadebi."
kontraqtis gauqmeba
“korufciaze samoqalaqo samarTlis konvenciis” me-8 muxli monawile saxelmwifoebs
avaldebulebs Sida kanonmdeblobiT uzrunvelyon nebismieri im kontraqtis an
kontraqtis calkeuli debulebis gauqmeba, romelic korufcias emsaxureba.
saqarTvelos “samoqalaqo kodeqsis” 54-e muxli adgens, rom ,,baTilia garigeba,
romelic arRvevs kanoniT dadgenil wessa da akrZalvebs, ewinaaRmdegeba sajaro
wesrigs an zneobis normebs". bunebrivia, garigeba, romelic emsaxureba korufcias,
arRvevs kanoniT dadgenil akrZalvebs da ewinaaRmdegeba zneobis normebs, Sesabamisad
amgvari garigeba baTilobas eqvemdebareba da am TvalsazrisiT saqarTvelos
kanonmdebloba srul SesabamisobaSia “korufciaze samoqalaqo samarTlis konvenciis”
moTxovnasTan.