18
Edmund Malesky, Dean Dulay, and Ville Peltovuori

Edmund Malesky, Dean Dulay, and Ville Peltovuori

  • Upload
    others

  • View
    6

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Edmund Malesky, Dean Dulay, and Ville Peltovuori

Edmund Malesky, Dean Dulay, and Ville Peltovuori

Page 2: Edmund Malesky, Dean Dulay, and Ville Peltovuori
Page 3: Edmund Malesky, Dean Dulay, and Ville Peltovuori

ဦးးဆော�ာငသဆော�သနင စာာဆော�းသ

Edmund MaleskyDean Dulay

Ville Peltovuori

အဓက သဆော�သနအဖ��

ကျော���သမရစ�ဂျာ�ဒမ�ဉာ�ဏ�ဝငး��

ဖြး���ကျောဝထနး��ဆနး��ရ

သရကျောမ�ငး�ရဝဏဏလ�ငး�

ပြ�နလညသးးသ�ဆော�းသများ�ားJon Keesecker

Kim NinhPeter Yates

Saw Sar

ဂ��ဖစာဒဇငး

ရထတ�ဦး�

အမနး�ကျော���

ဓာ��း

ရထတ�ဦး�

အယဒ�ာJohn H. Rieger

© 2020 The Asia Foundationအ�ရကျော��ငး�ကျောဒ�ရငး��၏ တရ��ဝငး�ခငး�ပြ��ခ�� တစ�တရ�မ�ါဘ

ဤစ�အ���၏ တစ�စတ�တစ���ငး���� ပြ�စ�ကျောစ၊ တစ�အ���လ����ပြ�စ�ကျောစ ပြ�နး�လည�ပြ�နး�ပြ�း�ထ�တ�ကျောဝပြခငး�� အလဉး��မပြ��လ���ရ။

အမတ� ၁၁၊ ��ယ�မငး����ယ�ခငး��ရ��သ�လမ��အကျောနးာ��ငးါ�ထ��ကြး��ရ�����

ဗဟနး��ဖြးမ��နးယ�၊ ရနး���နး�

Page 4: Edmund Malesky, Dean Dulay, and Ville Peltovuori

4

မြ�န��စးး�ပား� �ရေး��ဝန�ကျျင ညန�ကျန� - ၂၀၂၀

အနစချ�ပအစရငချစာ

ပြများနများာစား�ားဝနးက�င ညနးကနးသည ပြများနများာနငငး� စား�ားဆော�း လ�ငနး�င�ာ စာညးကြက� ဆော�ာင�ကများများ�ားများ အကနအသ� အ�ားအ�းများ�ားက �ာဆောဖဆောဖာထ��န �ည�ယပြး�း၊ ဖး�ပြးဖ�း�း�ကများက အဆောထာကအကပြဖစာ ဆောစာများည ပြ��ပြ�ငဆောပြ�ာငးလ�ဆော�း အခငအလများးများ�ားက �ာဆောဖ�နနညးလများး�စာ��က�ါ �ငပြ�သား�န ပြဖစာ�ါသည။ MBEI ဟသည�မ� စ����ကျောရ�အ���ခ���မ� ညနး���နး�� (EGI) တစ�ရ��ပြ�စ�ဖြး�� ကျောဒသဆ�ငး�ရ� အ�ဏ���ငး�မ��၏ လ�����ငး�ကျောဆ�ငး�ရ������ တ�ငး��တ�ရနး�နငး�၊ အကျောရအတ�� ညနး���နး��မ��မတစ�ဆငး� ကျောဒသနတရ စ����ဝနး���ငး��� ဆနး��စစ�ကျောလလ�ရနး� အ�ရကျော��ငး�ကျောဒ�ရငး��မ စနး�ဦး�တထငး� ထ��သည�အထ�ပြ��နးည��လမ��တစ�ရ�� ပြ�စ�သည�။EGI မ���� အငး�ဒ�နး�ရ��၊ သရလ�ာ�၊ ဘဂျာာလ��ကျောဒရ�၊ �ကျောမာ�ဒ�ယ��၊ မနး�ဂျာ�လ�ယ��နငး� ဗယ��နးမ� န�ငး�ငးတ�တငး� အသ��ပြ��လ�� ရဖြး��၊ အဆ��ါ နးည��လမ���� စ����ကျောရ���ဖြး���တ��တ��မ���နးာ�လည�ရနး�၊ ရငး��န�ပြမ���နမည�သမ���� ဆကျောဆ�ငး�ရနး�၊ အစ��ရ-��ဂျာဂလ� ကျောဆ�ကျောန�မ�မ�� ပြ��လ���ရနး�တ�အတ�� အစ��ရကျော�ါငး��စ�မ �ယ�ပြ�နး�စ� လ��ခ�ငး�သ��လ��ရကြ� သည�။ EGI ��စ�� ပြမနး�မ�န�ငး�ငး အကျောပြခအကျောနးနငး�����ညစ� အသ��ပြ��န�ငး�ရနး�အတ��လည��ကျော��ငး��၊ စစ�တမ��နငး� အ���ခ���ကျောရ�ဆ�ငး�ရ� ကျောဒတ�မ��မတစ�ဆငး� အတ��အဆ� မ����အကျော��ငး��ဆ��တ�ငး��တ�န�ငး�မည� နးည��လမ��မ�� ရ�ကျော�ရနး�အတ�� လည��ကျော��ငး�� အ�ရကျော��ငး�ကျောဒ�ရငး��အကျောနးပြ�ငး� ပြမနး�မ�န�ငး�ငးအတငး��တငး� တစ�ဆငး�ခ သ�ကျောတသနးမ�� ပြ��လ���ပြခငး��၊ �မ���ငး��ည�ရငး�မ��နငး� လကျောတ�ကျောမ�ပြမနး��ပြခငး��၊ ဦး�တည�အ���စ�ကျောဆ�ကျောန��မ�� ပြ��လ���ပြခငး��တ��� �ယ�ပြ�နး�စ� ကျောဆ�ငး�ရ��ခ�ါသည�။ ဤသ�ပြ�ငး� ၂၀၁၉ ခ�နစ� MBEI အစရငး�ခစ� ကျောရ�သ��ပြခငး��နငး� စ����ကျောရ� အ���ခ���မ� အဆငး�သတ�မတ�ခ�� ပြ��လ���ပြခငး��တ��� ကျောဆ�ငး�ရ��ပြ�စ�ခဖြး�� ၎ငး��တ�မ� ၂၀၁၈ ခ�နစ� တငး� စ�ကျောဆ�ငး��ခသည� ကျောဒတ�မ��အကျော� အကျောပြခခ�ါသည�။ ၂၀၁၉ ခ�နစ� အတငး�� အဆ��ါ အစရငး�ခစ��� ထ�တ�ကျောဝခဖြး�� သည�ကျောနးာ��တငး� ၎ငး��နငး�သ��ဆ�ငး�ရ� သ�ကျောတသနးအမ��အစ��၌ တ�နး� ထ��မ၍ အ��စ���ကျောဆ�ငး�ရ��ခကြ�ဖြး��၊ ပြ�ည�ကျောထ�ငး�စ�

အဆငး�၊ ပြ�ည�နးယ�နငး� တ�ငး��ကျောဒသကြး��အဆငး� (ပြ�ည�နးယ�/တ�ငး��ကျောဒသကြး��)နငး� ဖြးမ��နးယ�အဆငး�မ��တငး� အ���ခ���မ� ��မ�ကျော��ငး��မနး�ကျောစကျောရ� အတ�� ပြမနး�မ�န�ငး�ငး၏ အ��ထ�တ� ကြး����မ��မ�မ���� လ��ဆ���လ����ငး� ကျော���ပြ�ရနး�အတ�� ဤညနး���နး���� အဆငး�ပြမငး�တငး� ကျောဆ�ငး�ရ��ခကြ��ါသည�။

ပြ�ညနယအ�င EGI များ�ားက အငဒနး�ား၊ သ�လကာာ၊ ကဆောများာာဒးယား၊ များနဂလးယားနင ဗယကနများ��ငအသးး ပြ�� ကြကပြး�း အများ��းများ��းအဖးဖးဆောသာ အစား�များ�ားများ အ��ါနညးလများးက�ယာစား�ားဆော�း ဖး�ပြးဖ�း�း�ကများက န�းလည�န၊ �ငးနးပြများ��နးသများ�ားက ��ဆော�ာင�နနင အစား�-�ဂဂလက ဆော���းဆော�းဆောနးများ ပြ��လ��န� အ�က က�ယပြ�နစာာ လကခး အသးးပြ��လ�က �ကြက�ါသည။ ဗယ��နးမ� န�ငး�ငးတငး� ပြ�ည�နးယ�အဆငး� ဖြး��ငး�ဆ�ငး�မ� ညနး���နး�� (PCI) �ငး�သ��ပြခငး�� ၁၅ နစ�ကျောပြမ��� နစ��တ�လည��� မ��မကြ��ကျောသ�မ� �ငး���ပြ��လ���ခဖြး�� ယငး��ညနး���နး�� သည� ကျောဒသနတရနငး� ဗဟ�အစ��ရ မဝါဒမ��နငး� စမ�နး��ကျောရ�ဆမ�မ��တငး� နး��နး��ရ�ငး��ရ�ငး�� ကျော�ါငး��စ���ါဝငး� ကျောနးလ�� ရ�ါသည�။ လ��ရအ��ပြ�ငး� ဗယ��နးမ� န�ငး�ငးရ ပြ�ည�နးယ� ၆၃ ခ�လ��သည� ၎ငး��တ�အသ�သ�၏ PCI အမတ�မ�� ပြမငး�မ��လ�ကျောစကျောရ� အတ�� လ���ငးနး��စမခ��မ�� ထ�တ�ကျောဝဖြး��ပြ�စ�ဖြး��၊ ဗဟ�အစ��ရ ��ယ�တ�ငး�လည�� ��ဂျာဂလ��ဏဍ ��ဖြး���တ��တ��ကျောရ� မဟ�ဗးဟ�နငး� အဂျာတလ���စ��မ�တ������ကျောရ� လ���ငးနး��စဉး� တ��� ကျောလလ�ကျောစ�ငး�ကြ�ည�ရနး� PCI ကျောဒတ�မ���� အသ��ပြ��လ��ရကျောနး�ါသည�။

MBEI သည ပြများနများာနငငးအဝများး� �ဂဂလက စား�ားဆော�းလ�ငနးများ�ား၏ အသးများ�ားက ကယစာားပြ��ထား�ါသည။MBEI �� စ����ကျောရ�လ���ငးနး�� အကျောရအတ�� ၅,၆၀၅ ခ� �ါဝငး�သည� န�ငး�ငးလ���တ� စစ�တမ��ကျော����ယမ� အကျော�အကျောပြခခထ��ဖြး�� ၎ငး��တ�အနး��မ��စ�မ� ပြမနး�မ�န�ငး�ငး၏ ဝနး�ကျောဆ�ငး�မ�နငး� ��နး�ထ�တ�လ���ကျောရ� �ဏဍမ��မ အငးယ�စ��နငး� အလတ�စ��စ����ကျောရ� လ���ငးနး��မ�� (SMEs) ပြ�စ�

Page 5: Edmund Malesky, Dean Dulay, and Ville Peltovuori

5

မြ�န��စးး�ပား� �ရေး��ဝန�ကျျင ညန�ကျန� - ၂၀၂၀အနစချ�ပအစရငချစာ

ကြ��ါသည�။ (စ������ကျောရ�၊ သစ�ကျောတ�၊ ကျောရလ���ငးနး��နငး� သတ�တငး��) အကျောပြခခ စ����ကျောရ� �ဏဍမ��နငး� ပြမနး�မ�န�ငး�ငးအတငး�� ဝငး�ကျောရ���လ�����ငး�ကျောနးကြ�သည� န�ငး�ငးပြခ��စ����ကျောရ� လ���ငးနး��မ����မ ထည�သငး��ထ��ပြခငး�� မရ�ါ။ စ����ကျောရ� လ���ငးနး��မ��၏ ထငး�ပြမငး�ယဆခ��မ���� �မ��ဆ���န�ငး�ရနး� အတ�� အလ�ခ ��နး��နးမနးာ ကျော����ပြခငး��နးည��လမ�� (stratified random sample) �� အသ��ပြ��ဖြး�� ပြ�ည�နးယ�နငး� တ�ငး��ကျောဒသကြး��အဆငး�သ�မ� ဖြးမ��နးယ�အဆငး�မ ��ယ�စ��ပြ�� မ�မ�� �နး��ကျောသ�ါဝငး�ကျောစရနး� ပြ��လ���ထ���ါသည�။ စစ�တမ�� ကျောမ�ခနး�� ပြ�နး�လည�ကျောပြ�ကြ���မ�မ�� နငး�အတ �ငး��ဆငး��အ��၏ ဖြးမ��နးယ�ရ��မ��သ� သ��ကျောရ���ကျောလလ� မတ�တမ��တငး�မ�၊ နစ�စဉး� ပြမနး�မ�စ�ရငး��အငး�� စ�ကျောစ�ငး�မ��၊ အစ��ရ ဝနး�ကြး��ဌာ�နးမ��မ ရရသည� အ���ခ���ကျောရ�လ���ငးနး��ဆ�ငး�ရ� အရငး��ပြမစ�မ��မ စ�ကျောဆ�ငး��ရရထ��သည� တ��ခ��န�ငး��ယဉး�၍ရကျောသ�အခ��အလ��မ���� ကျော�ါငး��စ��ထ���ါသည�။ အဆ��ါ ကျော�ါငး��စ��မ�မသည� အလနး�တရ� အ�����အ��ထ��ပြ��န�ငး�သည� ကျောဒသနတရအဆငး� စ����ကျောရ� အ���ခ���မ�ဆ�ငး�ရ�ခနး�မနး��ခ�� မ���� ထ��ကျော�လ� ကျောစ�ါသည�။ ၎ငး��တ�မ� စ����ကျောရ�ဆ�ငး�ရ� ထငး�ပြမငး�ခ��မ���� အကျောပြခခထ��သည�တ�ငး� ဓမမဓဋဌာ�နး��ကျောသ� တ�ငး��တ�ခ��မ��ပြ�ငး� ထနး��ကျော��ငး��တည�မတ�ကျော��ထ�� �ါသည�။

ဆောကာငးများနဆောသာ စား�ားဆော�း အ�ခ���များ၏ �ငများ အစာ�အ�ငး �ယခက MBEI �င �ငး�ာထား�ါသည။ MBEI �မ��မ ရမတ��� အညနး���နး��ခ ဆယ�ခ�ပြ�ငး� ကျော�ါငး��စ��ထ���ါသည�။ MBEI တ�ငး��တ�မ�တငး� အကျောနးအထ�� ကျော��ငး��မနး�သည�ဟ� ယဆန�ငး�သည� ပြ�ည�နးယ� သ�မဟ�တ� တ�ငး��ကျောဒသကြး��တစ�ခ� ဟသည�မ� ၁) စ����ကျောရ�လ���ငးနး��စတငး�ရနး� �နးဦး� ��နး�� စရတ�နးည��ပြခငး��၊ ၂) ကျောပြမကျောနးရ�ရရရနး� လယ��ဖြး�� လ���ငးနး�� အကျောဆ���အအ� ဥ�စ�တငး� လ�ခြခ�မ�ရပြခငး��၊ ၃) ပြဗးရ��ကျောရစ လ���ထ��လ���နးည��နငး� စစ�ကျောဆ�မ�မ��အတ�� အခနး�မ��စ� မကြ��ပြမငး�ပြခငး��၊ ၄) တရ��မဝငး�ကျော��ကျောခရမ� နးည���ါ�ပြခငး��၊ ၅) လ�ကျောလ���မ�ရ ဖြး�� ပြ�� ပြ�ငး�ထနး��သမ��မ�ကျော��ငး��သည� ရ���ဝတ�နငး� တယ�လ��နး��ဆ��သယ�ကျောရ� အကျောပြခခ အကျောဆ��� အအ� ရပြခငး��၊ ၆) �ငး�လငး��ပြမငး�သ�ကျောသ� စ����ဝနး���ငး�နငး� ညမကျောသ� စ����ကျောရ� သတငး��အခ��အလ��မ�� ရရန�ငး� ပြခငး��၊ ၇) အစ��ရ��ငး�၊ န�ငး�ငးပြခ����ငး�၊ သ�တည��မဟ�တ� ဆ��စ��စ����ကျောရ�လ���ငးနး��မ��အတ�� မဝါဒအရ ဘ��လ��� ပြခငး��ပြ�ငး� ��ဂျာဂလ� လ���ငးနး��စဉး�တငး� ဝငး�ကျောရ���စ�����မ� နးည���ါ�ပြခငး��၊ ၈) သဘ�ဝ�တ�ဝနး���ငး� ညစ�ညမ��မ�နငး����စ�မ�နးည���ါ� ပြခငး��၊ ၉) အလ���သမ�� ကျောလ�ငး�ကျောရ� မဝါဒ မ�� ထကျောရ���အ��ကျော��ငး��ပြခငး��၊ ၁ဝ) အပြငးငး�����မ�မ��နငး� စ��လဉး��ဖြး�� စရငး�ခ��ခမတ�ရ�တငး� တရ��မတဖြး�� လငး�ပြမနး�ထကျောရ���ဖြး�� ဥ�ကျောဒစ��မ��မ��� ထနး��သမ��န�ငး�သည� ဥ�ကျောဒကျောရ�ရ� လ���ထ��လ���နးည��မ��ရပြခငး��ဟသ� အခ�� မ�� ပြ�ငး� ပြ�ည�စ�ရ�ါမည�။ လမ�-စ���� အကျောကြ��ငး��တရ��မ�� �ါဝငး�လ��ရသည� ကျောဒသနတရ စ����ကျောရ� အ���ခ���မ�ရ���လ���� ��မ�ကျော�လငး�ကျောစရနး� သဘ�ဝ�တ�ဝနး���ငး�နငး�

အလ���သမ�� ကျောခယစ�ကျောဆ�ငး��မ����ါ တ�ငး��တ�ပြခငး��ပြ�ငး�ဤ MBEI တငး� သမရ��� EGI ��စ�� ဆနး��သစ�ကျောအ�ငး�ပြ��လ���ထ���ါသည�။

ဤအစာ�ငခးစာာသည MBEI က ဒ�ယအကြကများ ပြ��လ�ပြခငးများ ထကဆော�လာသည �လဒများ�ားက အဆောသးစာ� �ငပြ�ထားပြခငး ပြဖစာ�ါသည။ ယခ�နစ� MBEI တငး� ၂၀၁၉ ခ�နစ� MBEI ကျော� အကျောပြခခ၍ တ��တ��ကျော��ငး��မနး�ကျောစရနး� ပြ��ပြ�ငး�မ�မ��စ� ပြ��လ���ထ���ါသည�။ ဦး�စ��ထမ ညနး��နး��အသစ�မ�� ပြ�ည�စ��ပြခငး��ပြ�ငး� အညနး���နး��ခမ��၊ ပြ�ည�နးယ�/တ�ငး�� ကျောဒသကြး�� မ��အကျောနးပြ�ငး� ��မ�စ�လငး��ပြ���ဖြး�� ဖြး��ပြ�ည�စ�ကျောသ� စစစ�ကျောလလ�မ�မ�� ပြ��လ���လ�န�ငး�ကျောစဖြး��၊ ပြမနး�မ�န�ငး�ငး၏ ပြ��ပြ�ငး�ကျောပြ��ငး��လကျောရ�ဆ�ငး�ရ� ကြး����မ��ကျောဆ�ငး�ရ��မ�မ���� ကျောပြခရ�ကျော���� ကြ�ည�ရ�န�ငး��ါသည�။ ပြမနး�မ�န�ငး�ငးအမ��သ�� အဆငး� ပြ��ပြ�ငး�ကျောပြ��ငး��လမ�မ��တငး� �ါဝငး�ပြခငး�� မရပြခငး�� ကျောကြ��ငး�ကျောသ��လည��ကျော��ငး��၊ စ����ကျောရ� အကျောပြခအကျောနးကျော� ၎ငး�� ညနး��နး��မ��၏ သ��ကျောရ���မ�မ� သသ�မ� မရပြခငး�� ကျောကြ��ငး� ကျောသ��လည��ကျော��ငး�� �မ���ငး�သမ��မ ပြ�ဿနးာ ရ���ကျောထ�ကျောစသည�ဟ� ယဆထ��ကြ�သည� ညနး��နး�� ၁၆ ခ� ��လည�� �ယ�ရ���စ�ခ�ါသည�။ ဒ�တယတစ�ခ�မ� ယခ�နစ� အစရငး�ခစ�တငး� ယခငး�နစ�တငး�ကျောရ� ယခ�နစ�တငး��ါ စစ�တမ�� ကျော����ခခသည� မလစ����ကျောရ�လ���ငးနး�� ၁,၂၀၀ �� အ���စ�ခတစ�ရ��အကျောနးပြ�ငး� ထည�သငး��ကျော��ထ���ါသည�။ �ငး�မညနး��နး��မ�� (၂၀၁၈ နငး� ၂၀၂၀ ခ�နစ�မ��တငး� စဉး�ဆ��မပြ�တ� ကျော����ခခသည� ညနး��နး��မ��) ကျော�ရ ၎ငး��တ�၏ စ����ကျောရ�ကျောဆ�ငး�ရ��မ� အကျောပြခအကျောနး�� စစစ� ကျောလလ�ပြခငး��အ��ပြ�ငး� ဤ��လအတငး�� ပြ�ည�နးယ�/တ�ငး�� ကျောဒသကြး��မ��၏ တ��တ��မ�မ���� တ�ငး��တ�မ� ပြ��န�ငး��ါသည�။

စား�ားဆော�း ယးကြကညစာ�ခ�များနင ခ���ထငများ�က ထငဟ�နင ဆောစာဖ�ာ MBEI �ငး�ာခ�ကများ�ားက အဆောလး�င �ကခ�က ထား�ါသည။ ��ဂျာဂလ� �ဏဍလ���ငးနး��ကျောဆ�ငး�ရ��မ�အကျောပြခအကျောနးနငး� စ��လဉး��၍ ညနး���နး���� အကျောလ�တငး� တ��ခ��ပြခငး��ပြ�ငး� အစ��ရအရ�ရမ��အတ�� မည�သည� �စစရ��မ���� ဦး�စ��ကျော��မည�ဟကျောသ� အခ��နငး� စ��လဉး��၍ ခ�ငး�မ�ကျောသ� မဝါဒဆ�ငး�ရ� သတငး��အခ��အလ��မ�� ကျော��စမ�� န�ငး��ါသည�။ အကျောလ�ခနး�မ��တ��ခ��ရနး� လ���ငးနး��ထကျောထ�ငး� သည� အခနး�မစ၍ နစ�စဉး��မ��မ အလ���သမ��အငး�အ�� တ�����မ�ကျော�တငး� အညနး���နး��ခမ���� ကျော���ထ�တ�မ� ပြ��လ��� �ါသည�။ ဤတ�ငး��တ�ခ��မ��နငး� ဆ��စ��မ� အ��အကျော��ငး��ဆ�� ကျောသ� အညနး���နး��ခမ��သည� ညနး���နး��တငး� အကျောလ�တငး� ရမတ���မ�ရရ�ါသည�။ (အသ��ပြ��ထ��သည� သ�ကျောတသနး နးည��လမ��ဆ�ငး�ရ� အကျောသ�စတ�ကျော���ပြ�ခ��တငး� ညန�ငး�� သတ�မတ�ပြခငး��နငး� သ��ကျောရ���မ�အ���ဆ��ရလဒ�မ���� ကျောလလ�ရနး� အခနး�� ၅ တငး� ကြ�ည��ါ။) ဤအဆငး�ကျောကြ��ငး� ကျောဒသနတရ အစ��ရကျောခါငး��ကျောဆ�ငး�မ��အကျောနးပြ�ငး� ပြ��ပြ�ငး�ကျောပြ��ငး��လကျောရ� ကြး����မ��အ��ထ�တ�မ�မ���� ဦး�စ��ကျော��ကျောရ�ခယ�ရ�၌ ��မ�

Page 6: Edmund Malesky, Dean Dulay, and Ville Peltovuori

6

မြ�န��စးး�ပား� �ရေး��ဝန�ကျျင ညန�ကျန� - ၂၀၂၀

အနစချ�ပအစရငချစာ

ကျော��ငး��မနး�စ� ကျောဆ�ငး�ရ��လ�ကျောစန�ငး��ါသည�။ အမ��သ�� အဆငး� အညနး���နး��၏ ၁၅% စရရထ��သည� အကျောလ�တငး� ရမတ�အမ��ဆ��ကျောသ� အညနး���နး��ခကျောလ�ခ�မ� ကျောပြမယ� အသ��ပြ��ခငး�နငး�လ�ခြခ�မ� (အညနး���နး��ခ ၂)၊ �ငး�လငး��ပြမငး�သ�မ� (အညနး���နး��ခ ၆)၊ သဘ�ဝ �တ�ဝနး���ငး�နငး� ����ညမ�ရပြခငး�� (အညနး���နး��ခ ၈) နငး� လ���သ��ခနး�ထ��န�ငး�မ� (အညနး�� �နး��ခ ၉) တ� ပြ�စ�ကြ��ါသည�။

MBEI အ�ငသ�များ�ခ�ကများ�ားသည ဆောယဘယ�ဆော�းကက သများဟ� အ�ခ���ဆော�းအ�ာ� �စာဦးးခ�ငးစာ၏ ကြက�း�များး အားထ�များ အစာား စား�ားဆော�း အ�ခ���များကြကး �စာခလးးစာာက ထငဟ�ဆောဖာပြ�ထား�ါသည။ ပြမနး�မ�န�ငး�ငးရ ပြ�ည�နးယ�နငး� တ�ငး��ကျောဒသကြး��မ���� န�ငး��ယဉး�ရ�၌ MBEI ရည�ရယ�ခ���� သတပြ��ရနး� အကျောရ�ကြး���ါသည�။ ပြမနး�မ�န�ငး�ငးအဝမ��ရ ဝနး�ကျောဆ�ငး�မ�နငး� ��နး�ထ�တ�လ���ကျောရ��ဏဍမ��တငး� လ�����ငး� ကျောဆ�ငး�ရ��လ��ရကြ�သည� ပြ�ည�တငး�� စ����ကျောရ�လ���ငးနး�� မ�� ကျောတ�ကြ��ကျောနးရသည� စ����ကျောရ� အ���ခ���မ��� တ�ငး��တ�ရနး� MBEI �� ��စခထ��ပြခငး�� ပြ�စ��ါသည�။ အဆ��ါ စ����ကျောရ� လ���ငးနး��အမ��စ�မ� အငးယ�စ��နငး� အလတ�စ�� စ����ကျောရ� လ���ငးနး��မ�� (SMEs) မ�� ပြ�စ�ကြ�ဖြး�� စ������ကျောရ�၊ ငးါ�လ���ငးနး��၊ သစ�ကျောတ�နငး� သတ�တ�ကျော���ကျောရ� လ���ငးနး��မ��တငး� �ါဝငး�ပြခငး�� မရ�ါ။ တစ�နးည��အ��ပြ�ငး� MBEI သည� ကျော�����တစ�ခ�လ���� ကျောသ��လည��ကျော��ငး��၊ အ���ခ���ကျောရ�အရ�ရ တစ�ဦး�ခငး��စ၏ လ���ကျောဆ�ငး�မ���ကျောသ��လည��ကျော��ငး�� အဆငး�သတ�မတ�ကျော��ရနး� မရည�ရယ��ါ။ ကျော�����ဟသည�

မ� ကျောရတ�အ��ပြ�ငး� အစ��ရ မ��၏ ထနး��ခ���မ�ကျောအ���မ �ငး��လတ�လ��ရဖြး��၊ ပြမနး�မ� န�ငး�ငးတငး� စ����ကျောရ� အ���ခ���မ��� ကျောလ�ကျောလ�လတ�လတ� တ�ဝနး�ထမ��ကျောဆ�ငး�လ��ရသည� အ���ခ���ကျောရ�အရ�ရ� ��ကျော���သတ�မတ�ပြခငး��မဟ�တ�ဘ သမ�ငး��စဉး�တကျောလ��� ပြ��လ��� ခသည� မဝါဒနငး� အ���ခ���ကျောရ�ဆ�ငး�ရ� ဆ��ပြ�တ�ခ��မ�� ကျော�ါငး��စည��မ�မ ထ��ကျော�လ�ပြခငး��ပြ�စ�သည�။ မည�သ သ�သည� မည�သနးာသည��� လ��ည��ထ��ကျောနးမည�အစ�� ကျောဒသအလ��� ��ဂျာဂလ��ဏဍ တ��တ��ကြး�����ကျောရ��� အကျောထ���အ� ပြ�စ�ကျောစရနး� ပြ�ည�နးယ�/တ�ငး��ကျောဒသကြး�� အစ��ရ မ��အကျောနးပြ�ငး�အ�ရ�ထ��ကျောဆ�ငး�ရ��န�ငး�မည� စ����ကျောရ� အ���ခ���မ�လ���ငးနး�� အစတ�အ��ငး��မ���� ညနး�ပြ�န�ငး�ရနး� MBEI ����စခထ���ါသည�။

စာနဆောခများများ�ားသည အဆောနအထား�င လ�ကငဆော�ာင�ကဆောနကြက�သည�င စား�ားဆော�းလ�ငနးများ�ားသည အဆောကာငး ပြများငစာ��ဆောနကြကဆောသးသညက နငငးအ�င ဆော���ခ�က များ�ားအ� သ�သည။ စ����ကျောရ�အ���ခ���မ�ဆ�ငး�ရ� စနး�ကျောခခ��မ��စ� ရကျောနးကျောသ�သည�တ�ငး�ကျောအ�ငး� အ��တ��စရ� အကျောကြ��ငး��ရငး��မ��စ�လည�� ရကျောနး�ါသည�။ ယခ�စ�တမ��တငး� ပြ�ည�နးယ�နငး� တ�ငး��ကျောဒသကြး��မ��ကြ��� စ����ကျောရ�အ���ခ���မ�ဆ�ငး�ရ� ��ဟခ���� ကျော���ပြ�ရ�သ�မ�ဘ တစ�န�ငး�ငးလ��ရ စ����ကျောရ� လ���ငးနး��မ��အ��လ��နငး� အ���ဝငး�သည� န�ငး�ငးအဆငး� ကျောတ�ရခ��မ����လည�� အကျောသ�စတ� တငး�ပြ�ထ���ါသည�။ အတ��အဆ�မ��စ�နငး� ရငး�ဆ�ငး�ကျောနးရ

62616059585756555453525150

95% CI

�း ၁။

ပြများနများာစား�ားဆော�း��ဝနးက�င ညနးကနး

ရနး��

�နး�

စစ��

�ငး��

ကျောနးပြ�

ည�ကျောတ

��

�ခ�

မကျော�

မနတကျောလ

ဧရ�၀

�ယ

��

�ခ

ငး�

�ရငး

မနး�

ရခ�ငး�

တနးသ

ာ�ရ

ခငး�� ရမ

��အဆောလ

း�ငက

နးည

ပြး�း M

BEI �

များ�

အကျော� အဆငး�အလ� အလယ�အထ��အဆငး�အလ�

အလ�နးယ�နးမတ�အမတ�

ကျောအ��� အထ��အဆငး�အလ� ကျောအ���အဆငး�

Page 7: Edmund Malesky, Dean Dulay, and Ville Peltovuori

7

မြ�န��စးး�ပား� �ရေး��ဝန�ကျျင ညန�ကျန� - ၂၀၂၀အနစချ�ပအစရငချစာ

ရခ�ငး��ရငး�

ကျောနးပြ�ည�ကျောတ���ခ�

စစ���ငး��မနတကျောလ��ယ��

ဧရ�၀တခငး��

ရနး���နး�ရမ�� မ�ရ�မနး�

တနးသာ�ရ�ခငး�

ရနး���နး�မနတကျောလ�

ကျောနးပြ�ည�ကျောတ��မနး�

�ယ��စစ���ငး��

�ခငး�မကျော��

�ခ�တနးသာ�ရ

�ရငး�ရမ��

ဧရ�၀တခငး��ရခ�ငး�

မနတကျောလ�ရနး���နး��ခငး�

စစ���ငး��မကျော��

ကျောနးပြ�ည�ကျောတ���ခ�

�ယ��ဧရ�၀တ

တနးသာ�ရရခ�ငး�ခငး��မနး�

�ရငး�ရမ��

�ခ��ရငး�

စစ���ငး��မနး�

မကျော��ဧရ�၀တ

ခငး��ကျောနးပြ�ည�ကျောတ��

ရမ��ရခ�ငး�

တနးသာ�ရရနး���နး��ခငး�

မနတကျောလ��ယ��

ရနး���နး�ဧရ�၀တစစ���ငး��

ကျောနးပြ�ည�ကျောတ��ရမ��ခငး���ခ�

�ခငး��ရငး�

တနးသာ�ရမကျော��

မနး�မနတကျောလ��ယ��

ရခ�ငး�

စစ���ငး���ခ�

�ခငး�ရခ�ငး�

ရနး���နး��ရငး�

ခငး��မနတကျောလ�

တနးသာ�ရကျောနးပြ�ည�ကျောတ��

မနး�ဧရ�၀တ�ယ��မကျော��

ရမ��

မနး�မနတကျောလ�ရနး���နး��ယ��

ကျောနးပြ�ည�ကျောတ��မကျော���ခငး�

ခငး���ခ�

စစ���ငး��ရမ��

ဧရ�၀တ�ရငး�

တနးသာ�ရရခ�ငး�

�ယ��ရခ�ငး�

ဧရ�၀တတနးသာ�ရ

�ရငး�ကျောနးပြ�ည�ကျောတ��

မကျော���ခ�

ရနး���နး�စစ���ငး��မနတကျောလ�

ခငး���ခငး�

ရမ��မနး�

�ခ�ဧရ�၀တ�ယ��

စစ���ငး��ရခ�ငး�

�ရငး�မနတကျောလ�

မကျော��ကျောနးပြ�ည�ကျောတ��

�ခငး�ခငး��မနး�ရမ��

ရနး���နး�တနးသာ�ရ

�ရငး�ကျောနးပြ�ည�ကျောတ��

�ခ�စစ���ငး��

မကျော��တနးသာ�ရ

ရမ���ယ��

ရခ�ငး�ဧရ�၀တ

�ခငး�မနး�

ခငး��ရနး���နး�မနတကျောလ�

�း ၂။

MBEI အညနးကနးခ� �ယခ အ�ငသ�များ�ခ�ကများ�ား

0 2 4 6 8 10

0 2 4 6 8 10

0 2 4 6 8 10 0 2 4 6 8 10 0 2 4 6 8 10

0 2 4 6 8 10

များ��း�ငပြခငးအလန

စာညးများ�ဉးး စာညးကများးများ�ား

ယဉးပြး��ငများ�င ဘကလကပြခငး

ကနဦးး ကနက�စာ��များ�ား

အဆောပြခခးအဆော�ာကအအး

လ�သားခနထားနငများ

��ားများဝင ဆော�းဆောခ��

များများ�ား

သဘာဝ ��ဝနးက�ငနင

ကကညများ�ပြခငး

ဆောပြများယာအသးးခ�ပြ��ခငနင

လးခြခး�များ

�ငလငးပြများငသာများ

အညနး

စစ�တမ��ကျောဒတ�

အမ�ခကျောဒတ�

��ားဥ�ဆောဒစားများးများ

0 2 4 6 8 10 0 2 4 6 8 10

0 2 4 6 8 10 0 2 4 6 8 10

Page 8: Edmund Malesky, Dean Dulay, and Ville Peltovuori

8

မြ�န��စးး�ပား� �ရေး��ဝန�ကျျင ညန�ကျန� - ၂၀၂၀

အနစချ�ပအစရငချစာ

�း ၃။

ပြးများ��နယအ�င MBEI အ�ငသ�များ�ခ�က

လ�ငး�သ�ယ�တ���ကြး���ဉး��မနးာ�

�ခ�မ�ရ�

လမ��မကျောတ��ဗနး��ကျောမ��

ဒဂျာ�ဖြးမ��သစ�(ဆ���မ��)�ခ��း

ပြ�း�ကျောရေဘ�

ကျောပြမ���ဥ�လ����သမ�

ဒဂျာ�ဖြးမ��သစ�(ကျောတ�ငး�)ခမ��ပြမသ�စည�

မဟ�ကျောအ�ငး�ကျောပြမဗဟနး��

လယ�ကျောဝ���သမ�ကြး��

လသ�ဘ��အဗ�ဗဗသရ

ကျော�ါငး��တည�ကျောရ�

မရမ����နး���နး��တကျောနးာ�လ�ငး�ကျော���

ခမ��ကျောအ�သ�ဇ���နး�

ပြ�ငး�ဦး�လငး�ရနး��ငး��

��ဇနး�ကျောတ�ငး�ကျော�����နး��ကျောတ�ငး��

အလ�အ�တ�တငး��

ပြမငး��ခြခဒ�ယငး��တ�တနး�စစ�ကျောတမအ�ငး�

ဒကျောမ�ဆ�ထ��၀ယ��ကျောလ�သ�စည�

ပြမစ�ကြး��နးာ�ဟ��ခါ�မကျော��

ဟသာ�တ����

ကျောတ�ငး�တငး��ကြး��ကျော�ါငး�

မ��ညငး���ငး��တယ

ကျောမ��လဖြးမ�ငး���ငး��တ�ဝါ�ခယ�မ

ဟ����ဂျာ

ဖြးမတ�ကျောတ�ငး�ကြး��

�လမ��ကျော��ကျောသ�ငး��

ပြမဝတကျောနးာငး�ခ�

ကျောလ�ငး��လ�လ�ငး�လငး�

ရ��ကျောစ���တ�ခလတ�

မတ�သကျော�ါ

ကျောည�ငး�ကျောရေကျောတ�ငး���တ�

ဘ�တ�ပြ�ငး��လ�ရ��မ��မတ�

တနး�ယနး��

အညနး

အကျော�အဆငး�အလ�

အလယ�အထ��အဆငး�အလ�

ကျောအ���အထ��အဆငး�အလ�

ကျောအ���အဆငး�အလ�

Page 9: Edmund Malesky, Dean Dulay, and Ville Peltovuori

9

မြ�န��စးး�ပား� �ရေး��ဝန�ကျျင ညန�ကျန� - ၂၀၂၀အနစချ�ပအစရငချစာ

သည� အကျောကြ��ငး���� စ����ကျောရ� လ���ငးနး��မ��� ကျော���ပြ�ကြ�ကျောသ��လည�� ပြမနး�မ�န�ငး�ငး၏ အနးာဂျာတ�နငး� စ��လဉး��၍ ကျောနးရ�ကျောတ��ကျောတ��မ��မ��တငး� အကျော��ငး��ပြမငး�စတ�နငး� ယ�ကြ�ည�မ� ရသည��� ကျောတ�ရသည�။ ကျောလလ�ခ��မကျောတ�ရ ရသည�မ�� အနး��ကျောအ����ါတ��� အထ�ပြ�� ကျော���ပြ�လ� �ါသည�။

l ရနး���နး�၊ ကျောနးပြ�ည�ကျောတ�� စစ���ငး��နငး� �ခ�တ�ငး��ကျောဒသကြး��တ�သည� တစ�န�ငး�ငးလ��တငး� စ����ကျောရ�အ���ခ���မ�အဆငး� အပြမငး�ဆ��၌ ရ��တည�လ��ရသည�။ ပြ��ပြ�ငး�ကျောပြ��ငး��လမ�မ��စ� ကျော�ါငး��စ�၍ ၎ငး��တ�အကျောနးပြ�ငး�ဤဂျာ�ဏ�ထ� ဝကျောသသ�� ရရခပြခငး�� ပြ�စ��ါသည�။ �� (၁) တငး� ကျော���ပြ�ထ���ါသည�။ ရနး���နး� နငး� ကျောနးပြ�ည�ကျောတ��(မနတကျောလ� နငး�အတ)တ�သည� အကျောပြခခအကျောဆ���အအ�၊ သဘ�၀�တ�ဝနး���ငး�နငး� ����ညမ�ရပြခငး��၊ နငး� လ���သ��ခနး�ထ��န�ငး�မ� အ��ငး��တငး� အ��ကျော��ငး�� ကျောနးသည� အတ�� ဖြးမ��ပြ�ပြ�စ�ထနး��ပြခငး��နငး� ၎ငး��တ�တငး� ရကျောသ� ကျောဒသမ��၌ လသ��အရငး��အပြမစ� ��မ�ကျော��ငး��မနး�ပြခငး��တ��� ထငး�ဟ��လ��ရကျောနး�ါသည�။ လဦး�ကျောရသ��သည��ဆနးည���ါ�ကျောသ� စစ���ငး��နငး� �ခ�တ�ငး��ကျောဒသကြး��တ�တငး� စ����ကျောရ�လ���ငးနး��မတ���တငး�ပြခငး��နငး� မတ���တငး�ပြခငး��အလနး� စည��မဉး��စည���မ��မ�� အကျောပြခအကျောနးနစ�ရ��လ��၏ ဆ��သယ�မ�အကျော� မတည�၍ မ��နာသ�ကျော��မ� ကျောလ�ခန�ငး�ကျောသ�ကျောကြ��ငး� တရ��ကျောရ� စနးစ�မ��နငး� တရ��ဥ�ကျောဒစ��မ��ကျောရ�လ���ငးနး��စဉး�တ�အကျော�

အမ��ပြ�ည�သ၏ ယ�ကြ�ည�မ�ခ�ငး�မ�ကျောစရနး� ပြ��လ���ရ�၌ လနး�စ� ခရ�ကျောရ���သည��� ကျောတ�ရရ�ါသည�။ ��(၂) တငး� MBEI ရ အညနး���နး��ခ တစ�ခ�ခငး��စတငး� ရရသည� အပြမငး�ဆ��နငး� အနးမ�ဆ�� ရမတ�မ���� သရ���ကျော��� တငး�ပြ�ထ���ါသည�။

l အညနး���နး��ခမ�� အလ��� ပြ�ည�နးယ�/တ�ငး��ကျောဒသကြး�� မ��အကြ��� ��ပြခ��ခ��မ��အကျော� ပြ�နး�လည�သ��သ���ါ� မဝါဒဆ�ငး�ရ� စနး�ကျောခခ��မ�� ရသည�ကျောနးရ�နငး�ကျောဒသနတရအစ��ရမ��အကျောနးပြ�ငး� ဆနး��သစ�တထငး�မ�လ���ကျောဆ�ငး�န�ငး�မည� ကျောနးရ�တ��� ထ�တ�ကျော���န�ငး�မည� ပြ�စ�သည�။ အခ��ကျောသ� အညနး���နး��ခမ��အရအပြမငး�ဆ�� နငး� အနးမ�ဆ�� ပြ�ည�နးယ�/တ�ငး��မ��ကြ���ရ သသ� ထငး�ရ��ကျောသ� ��ပြခ��ခ��မ���� ကျော���ပြ�န�ငး�ကျောသ��လည�� အပြခ��ကျောသ� အညနး���နး��ခ အမတ�မ��မ�မ ကျောဒသနတရ အဆငး�မ��၌ မ��စ� ��ဟမ�မရကျော�။ ယဥ�ဖြး��ငး�မ�တငး� ဘ��လ���ပြခငး�� (အညနး���နး��ခ ၇)၊ လ���သ��ခနး�ထ��န�ငး�မ�(အညနး���နး��ခ ၉) နငး� အကျောပြခခအကျောဆ���အအ� (အညနး���နး��ခ ၅) တ�တငး� အနးည��ဆ��နငး� အမ��ဆ�� ရမတ�မ��ကြ��� ��ပြခ��ခ��မ��မ� အပြမငး�ဆ�� ပြ�စ�ကျောနး သည��� ကျောတ�ရသည�။ တရ��မဝငး�ကျော��ကျောခရမ� (အညနး�� �နး��ခ ၄)၊ �ငး�လငး��ပြမငး�သ�မ� (အညနး���နး��ခ ၆) နငး�ကျောပြမယ� အသ��ပြ��ခငး�နငး� လ�ခြခ�မ� (အညနး���နး��ခ ၂)

68

67

66

65

64

63

62

61

60

59

58

57

56

55

54

53

52

51

50

၂၀၁၈ တ�ငး��ထ�ပြခငး��

၂၀၂၀ တ�ငး��ထ�ပြခငး��

အညနး

�း ၄။

�ငများ MBEI ၏ လ�ငနးအ�င ဆောပြ�ာငးလ�များ။ ပြ�ညနယ သ �ငးဆောဒသကြကးအလက

မနး�

တနးသ

ာ�ရ

�ရငး

ရမ��

�ယ

��

ရခ�ငး�

�ခ

ငး�

ခငး��

မကျော�

�ခ�

မနတကျောလ

ကျောနးပြ�

ည�ကျောတ

��

စစ��

�ငး��

ရနး��

�နး�

ဧရ�၀

န�ငး��ယ

ဉး�နးမနး

အ���စ

�မ �

ငး�မည

နး���

နး��

Page 10: Edmund Malesky, Dean Dulay, and Ville Peltovuori

10

မြ�န��စးး�ပား� �ရေး��ဝန�ကျျင ညန�ကျန� - ၂၀၂၀

အနစချ�ပအစရငချစာ

တ�တငး�မ အနးည��ဆ��နငး� အမ��ဆ�� ရမတ�မ��ကြ��� ��ဟခ��နးည���ါ�ဖြး�� ကျောသ�ငးယ�သည� ��ပြခ��ခ�� �� ကျောတ�ရသည�။ ��ဟခ��ပြမငး�မ��ရပြခငး��မ� ဖြးမ��နးယ� အစ��ရမ��အကျောနးပြ�ငး� ဗဟ�မ ခမတ�သည� မဝါဒမ���� အဓ�ာ�ယ�ကျော����ယပြခငး��နငး� အကျော��ငး�အထည�ကျော��� ပြခငး��တ�တငး�သ�မ� လ���ငးနး��စဉး�မ�� ခမတ�ကျောဆ�ငး�ရ��ပြခငး��၌�ါ ကြး��မ��ကျောသ� ပြခ��နးာ�မ�မ�� ရကျောနးသည� သကျောဘ�ပြ�စ�သည�။ ��ဟခ�� နးည���ါ�ရပြခငး��မ�မ အ���ခ���ကျောရ�ဆ�ငး�ရ� ပြ�ဿနးာရ��မ��သည� ပြ�ည�နးယ�/တ�ငး��ကျောဒသကြး��မ�� ကြ���၌ မနး�ယ��စ ပြ�စ�ကျောနးသည�သကျောဘ�ပြ�စ�ဖြး��၊ ပြမနး�မ�စ����ကျောရ�စနးစ� ��စည���� ပြ�ဿနးာမ��ရကျောနးပြခငး���� ကျောသ��လည��ကျော��ငး��၊ ဗဟ�မ ခမတ�သည� ဥ�ကျောဒမ��နငး� စည�မဉး��စည���မ�� မ��တငး� ပြ�ဿနးာမ��ရကျောနးပြခငး���� ကျောသ��လည��ကျော��ငး�� ညနး�ပြ�ကျောနးပြခငး��ပြ�စ�သည�။

l ကျောပြမယ�အသ��ပြ��ခငး�နငး� လ� ခြခ�မ� (အညနး���နး��ခ ၂)၊ �ငး�လငး��ပြမငး�သ�မ� (အညနး���နး��ခ ၆)၊ သဘ�ဝ�တ�ဝနး���ငး�နငး� ����ညမ�ရပြခငး�� (အညနး���နး��ခ ၈) နငး� လ���သ��ခနး�ထ��န�ငး�မ� (အညနး���နး��ခ ၉) တ�တငး�ရ ပြခ��နးာ�ခ��မ��သည� ပြ�နး�လည�ကျောပြ�ကြ���ကျော��ခကြ� �ါကျောသ� စ����ကျောရ� လ���ငးနး��မ��ကြ���ရ အလ���အ��ငး�တ�����မ�နငး� သသ�ထငး�ရ��စ� အကျော�ါငး��လ�ခဏ�ကျောဆ�ငး� ကျောသ� ဆ��စ��မ� ရ�ါသည�။ သ�ပြ�စ��ါ၍ ၎ငး��တ�အ�� အဆ��သတ� ၂၀၂၀ ခ�နစ� MBEI တငး� အပြမငး�ဆ��ကျောသ� အကျောလ�ခနး�မ�� သတ�မတ�ကျော��ထ���ါသည�။ အ���ခ���ကျောရ� ဆ�ငး�ရ� ပြ��ပြ�ငး�ကျောပြ��ငး��လကျောရ�ကျောဆ�ငး�ရ��ခ��မ�� ဦး�စ��ကျော��ကျောရ�ခယ�ရနး� ကြး����မ��လ��ရကြ�သည� ကျောဒသနတရ ကျောခါငး��ကျောဆ�ငး�မ��အတ�� အဆ��ါအညနး�� �နး��ခမ��သည� စ����ကျောရ�လ���ငးနး��မ��၏တ��တ�� ကြး�����မ�၊ အလ���အ��ငး�တ�����မ�တ�မတစ�ဆငး� ကျောဒသနတရ စ�����လ�မ��� န��ကျောဆ��ကျော��ရနး� အပြမငး�မ��ဆ�� သ��ကျောရ���မ� ပြ�စ�ကျော�ကျောစန�ငး��ါမည�။

l ပြ�ည�နးယ�နငး� တ�ငး��ကျောဒသကြး�� အခငး��ခငး��ထ��စ�လငး� ပြ�ည�နးယ�နငး� တ�ငး��ကျောဒသကြး��မ��အတငး��ရ ဖြးမ��နးယ� မ��ကြ���တငး�ရကျောသ� စ����ကျောရ� အ���ခ���မ� ��ပြခ��ခ�� မ��မ� ��၍ သသ�ဖြး�� ဤအခ��သည� ပြ��ပြ�ငး�ကျောပြ��ငး��လကျောရ� လ���ငးနး��စဉး�နငး� စ��လဉး��၍ သ��ဆ�ငး�ရ� ဖြးမ��နးယ�အ�ဏ� ��ငး�မ��၏ အကျောရ�ကြး������ ညနး��ဆ�လ��ရ�ါသည�။ �� (၃)တငး� ကြ�ည��ါ။ ထ��ဆ��နငး� ကျောအ���ဆ�� ပြ�ည�နးယ�/တ�ငး��ကျောဒသကြး�� ကြ��� ��ငး��ပြခ��ထ��သည�မ� ���မတ��ငး� မပြ�ည�ဘ မတညကျောသ� ပြ�ည�နးယ�/တ�ငး��ကျောဒသကြး��မ��သည� မတညကျောသ� အ���ခ���ကျောရ� မ��နာစ�အသ�သ�တငး� ထ�ခနး�မ� ရကြ��ါသည�။ မည�သည� ပြ�ည�နးယ�/တ�ငး�� ကျောဒသကြး��မ ညနး���နး�� အ��လ��၏ နး�ါတ�တစ� ကျောနးရ�တငး� ရ��တည�ကျောနးပြခငး��လည�� မရ�ါ။ သ�ပြ�စ��ါ၍ ပြ�ည�နးယ�/တ�ငး��ကျောဒသကြး��မ��ကြ���

��ပြခ��ခ��မ��သည� လ���ငးနး��အဆငး� အ���ခ���ကျောရ� အကျောတ�အကြ��မ��ဆ�ငး�ရ� ��ဟခ��တငး� ၂၇% သ� ရ�ါသည�။ န�ငး��ယဉး�ကြ�ည��ါ� တစ����တငး� ထ��ဆ��နငး� ကျောအ���ဆ��အဆငး� ဖြးမ��နးယ� မ��ကြ��� ၁၄ မတ� ��ဟမ�ရကျောနးဖြး�� ပြ�ည�နးယ�/တ�ငး�� ကျောဒသကြး��မ��အတငး��ရ ဖြးမ��နးယ�မ��ကြ��� ��ပြခ��ခ�� မ��မ�မ လ���ငးနး��အဆငး� အ���ခ���ကျောရ� အကျောတ�အကြ��မ�� ဆ�ငး�ရ� ��ဟခ��တငး� ၃၉% ရ�ါသည�။ ဤသ� ပြ�စ�ရပြခငး��အကျောကြ��ငး��မ� ပြမနး�မ�န�ငး�ငးရ စ����ကျောရ� လ���ငးနး��အမ��စ� (တစ�ဆ��တည�� ဆ�ရ�ါမ MBEI ပြ�နး�လည�ကျောပြ�ကြ���ကျော��သမ��) သည� SME မ��ပြ�စ� ကြ�ဖြး�� ၎ငး��တ�၏ ကျောယဘ�ယထကျောတ�ဆ��ဆမ�မ� ဖြးမ��နးယ�အဆငး� ပြဗးရ��ရ��မ��နငး�သ� အဓ� ပြ��လ���ရကျောသ�ကျောကြ��ငး� ပြ�စ�သည�။ အဆ��ါ အစ��ရဌာ�နး မ��သည�လည�� ပြ��ပြ�ငး�ကျောပြ��ငး��လကျောရ� လ���ငးနး��စဉး�တငး� တစ�စတ�တစ�ကျောဒသအကျောနးပြ�ငး� �ါဝငး�မသ�လငး� စ����ကျောရ� အ���ခ���မ� ပြမငး�တငး�ကျောရ� ကျောအ�ငး�ပြမငး�န�ငး�စရ� ရ�ါသည�။

l အ���ခ���ကျောရ� ��မ�ကျော��ငး��မနး�ကျောသ� ဖြးမ��နးယ�မ��ရ စ����ကျောရ� လ���ငးနး��မ��သည� စတငး�ထကျောထ�ငး�သည� အခနး�မစ၍ အလ���သမ��သစ�မ���� �မ��မအ��ပြ�ငး� အ���ခ���ကျောရ���မ� နးမ��သည� လ���ငးနး��မ��ထ�� ��မ�၍ ငး��ရမ��န�ငး�ကြ�ဖြး�� အ���ခ���ကျောရ� ��မ�ကျော��ငး��မနး�ကျောသ� ဖြးမ��နးယ�မ��တငး� ညမ�ကျောရ�ငး� ကျောဒတ� (night light data) တ�ငး��တ�ခ��အရ စ�����လ�မ� အဆငး� ��မ� ပြမငး�မ��ကြ�သည�။ ဤဆ��စ��မ�မ��သည� ကျောနးာ���ယ�ရ အ��သ�ခ��မ��၊ အရ��ကျောဒသနငး� သ��ဆ�ငး�ရ� ကျောဒသ မ��၏ ကြ�ယ�ဝမ�တ��� ထည�သငး�� တ��ခ��ဖြး��သည�တ�ငး� မနး��နး�လ��ရသည�။ စ����ကျောရ� အ���ခ���မ�သည� �လ�ကျောရ���ငး��မ တ��တ��ကျော��ငး��မနး�လ�မ�မ��နငး� မည�သ� ခတ�ဆ��လ��ရသည��� ဤကျောတ�ရခ��မ ကျော���ပြ�လ��ရ�ါသည�။

l ၂၀၁၈ ခ�နစ�ကျောနးာ����ငး��မစ၍ ပြမနး�မ�န�ငး�ငး၏ စ����ကျောရ�အ���ခ���မ�မ� ��မ�တ��တ��လ�ခသည�။ �ငး�မ MBEI ညနး���နး��သည� ၅.၄ မတ� နး��ါ�မ တ��တ��လ�ခရ� ၂၀၁၈ ခ�နစ�တငး� ၅၅.၁ ရရ�မ ၂၀၂၀ ခ�နစ�တငး� ၆၀.၆ ပြ�စ�လ�သည�အတ�� ဤ��လအတငး�� ၁၀% တ��တ��မ�ရလ�ခသည�။ ပြ�ည�နးယ�/တ�ငး��ကျောဒသကြး��တစ�ခ�ခငး��စအကျောနးပြ�ငး�လည�� ဤစစ�တမ�� တစ�ခ�နငး� တစ�ခ�ကြ��� �ငး�မ MBEI ကျော�တငး� အကျော�ါငး��လ�ခဏ�ကျောဆ�ငး�ကျောသ� တ��တ��မ�တစ�ရ���� မတ�တမ��တငး�န�ငး� ခသည�။ �� (၄)တငး� ကြ�ည��ါ။

l ဤ��လအတငး�� တ��တ��မ�မ��မ� တညတည�တည�� မဟ�တ�ဘ အညနး���နး��ခ အနးည��ငးယ�စတငး� ခနး�ထ�� ကျောနးပြခငး�� ပြ�စ�သည�။ MBEI တ�ငး��တ�ခ��အရ

Page 11: Edmund Malesky, Dean Dulay, and Ville Peltovuori

11

မြ�န��စးး�ပား� �ရေး��ဝန�ကျျင ညန�ကျန� - ၂၀၂၀အနစချ�ပအစရငချစာ

10

9

8

7

6

5

4

3

2

1

10

9

8

7

6

5

4

3

2

1

10

9

8

7

6

5

4

3

2

1

10

9

8

7

6

5

4

3

2

1

10

9

8

7

6

5

4

3

2

1

10

9

8

7

6

5

4

3

2

1

10

9

8

7

6

5

4

3

2

1

10

9

8

7

6

5

4

3

2

1

10

9

8

7

6

5

4

3

2

1

10

9

8

7

6

5

4

3

2

1

များ��း�ငပြခငးအလန

စာညးများ�ဉးး စာညးကများးများ�ားကနဦးး ကနက�စာ��များ�ား

��ားများဝင

ဆော�းဆောခ��များများ�ား

ဆောပြများယာ အသးးပြ��ခငနင

လးခြခး�များအဆောပြခခး

အဆော�ာကအအး

သဘာဝ ��ဝနးက�ငနင

ကကညများ�ပြခငး�ငလငးပြများငသာများ လ�သားခနထားနငများ ��ားဥ�ဆောဒ စားများးများ

2018 2020

အညနး

�း ၅။

�ငများ MBEI ၏ လ�ငနးအ�င ဆောပြ�ာငးလ�များများ�ား။

အညနးကနးခ� အလက

ယဉးပြး��ငများ�င ဘကလက

ပြခငး

MBE

I၏ �

ငး�မည

နး���

နး�� M

BEI၏

�ငး�မ

ညနး��

�နး��

အ���ခ��� ကျောရ�သည� နးယ��ယ�ကျောပြခ���ခ�တငး� တ��တ��မ� ရသည��� ကျောတ�ရ�ါသည�။ �� (၅) နငး� (၆)တငး� ကျော���ပြ�ထ���ါသည�။ ပြ�ည�နးယ�/တ�ငး��ကျောဒသကြး��နငး� ဖြးမ��နးယ� မ��အ�ါအဝငး� ပြမနး�မ�န�ငး�ငးရ ကျောဒသနတရ အစ��ရမ��သည�မတ���တငး�ပြခငး��အလနး� စည��မဉး�� စည���မ��မ��၏ဝနး�ထ���ဝနး������ ကျောလ�ခန�ငး�ပြခငး�� (အညနး���နး��ခ ၃)၊ အကျောပြခခ အကျောဆ���အအ��� ပြမငး�တငး�ကျော��ပြခငး�� (အညနး���နး��ခ ၅)၊ �ငး�လငး��ပြမငး�သ�မ��� အ��ကျော��ငး��ကျောစပြခငး��(အညနး���နး��ခ ၆)၊ ယဉး�ဖြး��ငး�မ�တငး� ဘ��လ���မ��� ကျောလ�ခန�ငး�ပြခငး�� (အညနး���နး��ခ ၇)၊ သဘ�ဝ�တ�ဝနး�� �ငး�နငး�����ညမ�ရကျောစရနး� တငး��ကြ���ပြခငး��(အညနး�� �နး��ခ ၈) နငး� လ���သ��ခနး�ထ��န�ငး�မ���ငး��တငး� အဆငး�ကျောပြ�

ကျောခ�ကျောမ�ကျောအ�ငး� ပြ��လ���ကျော��ပြခငး��(အညနး���နး��ခ ၉) တ�တငး� အကျော�ါငး��လ�ခဏ�ကျောဆ�ငး�ကျောသ� အ���ခ���ကျောရ���ငး�� ဆ�ငး�ရ� ကျောပြ��ငး��လမ�မ�� ပြ��လ���န�ငး�ခသည��� မတ�တမ�� တငး� ကျောတ�ရရ�ါသည�။

l အ���ခ���ကျောရ� နးယ��ယ�သ��ခ�၌မ သသ�ထငး�ရ��ကျောသ� ကျောပြ��ငး��လတ��တ��မ�မ���� ဤ��လအတငး�� မကျောတ�ရရ�ါ။ ၎ငး��တ�မ� မတ���တငး�ရနး� လယ��မ� (အညနး���နး��ခ ၁)၊ ကျောပြမယ� ��မ�ကျော��ငး��မနး�စ� အသ��ခ န�ငး�မ� (အညနး���နး��ခ ၂) နငး� တရ��မဝငး� ကျောငးကျော��ကျောခရမ�မ���� ကျောလ��ါ�ကျောစပြခငး�� (အညနး���နး��ခ ၄) တ� ပြ�စ�ကြ��ါသည�။

Page 12: Edmund Malesky, Dean Dulay, and Ville Peltovuori

12

မြ�န��စးး�ပား� �ရေး��ဝန�ကျျင ညန�ကျန� - ၂၀၂၀

အနစချ�ပအစရငချစာ

l တရ��ဥ�ကျောဒစ��မ��မ�(အညနး���နး��ခ ၁၀) တငး�သ�အ���ခ���ကျောရ�အရည�အကျောသ� �ဆငး��လ�ခသည��� ကျောတ�ရသည�။

l �နးဦး� ��နး��စရတ�မ��မ� သငး�တငး�မတမ� ရကျောသ��လည�� အကျောပြခအကျောနး ��မ�ကျော��ငး��မနး�လ�ပြခငး�� မရ�ါ။ စ����ကျောရ� လ���ငးနး��မ��၏ အနးည��ငးယ�ကျောသ� �မ�ဏသ�လငး� လ���ငးနး��လ�ငး�စငး�ကျောလ���ပြခငး��၊ မတ���တငး�ပြခငး��တ�ပြ��လ���ရ�၌ အခနး�ကြ��ပြမငး�စ� ကျောစ�ငး�ဆ�ငး��ရပြခငး��၊ ရ��လ���ငးနး�� ဝနး��ပြခငး��တ��� ကျောတ�ကြ��ကြ�ရ �ါသည�။သ�ကျောသ��လည�� န�ငး��ယဉး� နးမနးာ အ���စ�မ ကျောဒတ�မ��အရ ဤအကျောတ�အတငး�� ကျောစ�ငး�ဆ�ငး����လမ��သည�သသ သ�သ� ကျောလ��ါ�လ�ပြခငး�� မရကျောကြ��ငး�� ကျောတ�ရသည�။

l ကျောပြမအမည�ကျော�ါ�� �စစရ��မ��မ�မ မ��စ� ပြ�ဿနးာမရ လကျော�။ သ�ကျောသ��လည�� စ����ကျောရ� လ���ငးနး��မ��အကျောနးပြ�ငး� �စစည��ဥစစ� ��ငး�ဆ�ငး�ခငး�နငး� စ��လဉး��သည�ပြ�ဿနးာမ�� ကြ��ကျောတ�ရ�ါ� ကျောပြမယ�လ�ခြခ�မ�သည�ပြ�ဿနးာ တစ�ရ�� အကျောနးပြ�ငး� ရကျောနးဆပြ�စ�သည�။��ဂျာဂလ� စ����ကျောရ� လ���ငးနး��မ��ကြ��� ကျောပြမအမည�ကျော�ါ�� ��ငး�ဆ�ငး�သည� န�နး��မ� အလနး�ပြမငး�မ��ဖြး�� တ��ပြမငး�လ��လည�� ရသည�။ သ�ကျောသ��လည�� စ����ကျောရ�လ���ငးနး��မ��

အကျောနးပြ�ငး�၎ငး��တ�၏ လ���ငးနး��တည�ရ�အကျောဆ���အအ� ကျောပြမကျောနးရ� လ�ခြခ�မ�နငး� �တ�သ��၍စတ�ကျောအ�လ��ကျောအ�မရကြ�ကျော�။ ကျောပြမအမည�ကျော�ါ�� ��ငး�ဆ�ငး�သည� လ���ငးနး��မ��၏ ထ��ဝ��သည� အစ��ရသမ��ဆည��ခရမည�ကျောဘ��� စ��ရမ�မ�ရကြ�ဖြး��၊ ကျောပြမအမည�ကျော�ါ��မရသည�စ����ကျောရ� လ���ငးနး��မ��အ��လ��မ�မငး��ရမ��စ�ခ���မ��တငး� လ���ငးနး���� ဝနး���ကျောစမည� အခကျောကြ��ကျောငးမ��ကျော��ရမည��� စ��ရမ�လ��ရကြ�သည�။

l မတ���တငး�ပြခငး�� အလနး� စည��မဉး�� စည���မ��မ��ဆ�ငး�ရ�အ���ခ���ကျောရ�ဆ�ငး�ရ� လ���ထ��လ���နးည��မ��သည� စတ�ကျော�နး���ယ� ကျော��ငး��ဖြး�� တ��တ��မ� ရလ�သည�ဟ� စ����ကျောရ� လ���ငးနး��မ��စ�� ထငး�ပြမငး� ယဆကြ� သည�။ ပြ�ည�သ�ဝနး�ကျောဆ�ငး�မ�ရ�� (OSS) ၏ ဝနး�ကျောဆ�ငး�မ�မ��မ� မ��စ�တ��တ��လ�ခဖြး�� ၎ငး��ရ��ဝနး�ထမ��မ��သည� လည�� ကျော���ကျောရမ�ရသည�ဟ� စ����ကျောရ�လ���ငးနး��မ��မ ကျောပြ��ကြ���ကြ�သည�။ သ�ကျောတသနးအ��မ ကျောလလ�သမ�� ��ယ�တ�ငး�ကျောတ�ရခ��အရ ရ��ခနး�အတငး�� OSS စ��� မ��တငး� လ�ကျောရ���သ ��မ�မ��ပြ���လ�သလ� OSS နငး� GAD ဝနး�ထမ��မ��မ�လည�� ကျော���ကျောရဖြး�� အ�����ရ�ါသည�။

l မတ���တငး�ပြခငး��အလနး�လ���ငးနး��မ�� ကျောဆ�ငး�ရ��ရသည�

�း ၆။

�း�ကလာဆောသာ နယ�ယများ�ားက ဆောဖာပြ�သည နများန�ကြကယ�းသဏဍာာန အစာကခ�ကားခ��

ကနဦးး ကနက�စာ��များ�ား

ဆောပြများယာအသးးပြ��ခငနင

လးခြခး�များ

များ��း�ငပြခငးအလန

စာညးများ�ဉးး စာညးကများးများ�ား

��ားများဝင ဆော�းဆောခ��များ

များ�ား

အဆောပြခခးအဆော�ာကအအး�ငလငးပြများငသာများ

ယဥပြး��ငများ�ငဘကလကပြခငး

သဘာဝ��ဝနးက�ငနင

ကကညများ�ပြခငး

လ�သားခနထားနငများ

��ားဥ�ဆောဒစားများးများ

၂၀၁၈ �များ�

၂၀၂၀�များ�

အညနး

Page 13: Edmund Malesky, Dean Dulay, and Ville Peltovuori

13

မြ�န��စးး�ပား� �ရေး��ဝန�ကျျင ညန�ကျန� - ၂၀၂၀အနစချ�ပအစရငချစာ

အ��ငး��မ��တငး� တ��တ��မ�မ�� ရလ�ကျောသ��လည�� GAD နငး� DAO �သ�ကျောသ� ဖြးမ��နးယ� ရ��မ��၏ စမ��ကျောဆ�ငး�ရည�နငး� လငး�ပြမနး�ထကျောရ���မ� အ��ငး��တငး� ကျောပြ��စရ� အခ�� ရကျောနး ကျောသ�သည�။ စ����ကျောရ�လ���ငးနး��မ��� ၎ငး��တ�သည� ပြဗးရ��ကျောရစ လ���ထ��လ���နးည��မ��တငး� အခနး���မ�ကျော��လ�ရ သည�ဟ� ဆ�ဖြး�� ပြဗးရ��ရ�� အရ�ရမ�� စ�ရ��စ�တမ�� ��ငး�တယ�ရ�၌ လငး�ပြမနး�ထကျောရ���မ� ကျောလ�နးည��လ� ပြခငး��ကျောကြ��ငး� ပြ�စ�သည�ဟ� ဆ�ကြ�သည�။

l တရ��မဝငး�ကျော��ကျောခရမ�မ��မ ဝနး�ကျောဆ�ငး�မ�နငး� ��နး�ထ�တ� လ���ကျောရ� SME မ��အတ�� အမ��ထငး�ထ��သကျောလ��� ပြ�ဿနးာမရလကျောသ�ကျောကြ��ငး�� ကျောတ�ရသည�။ ၂၀၁၈ ခ�နစ�နငး� အလ��တ ၂၀၂၀ ခ�နစ�တငး�လည�� လ���ငးနး�� မတ���တငး�သည� �စစအ�ါအဝငး� ရ��လ���ငးနး��စဉး�မ�� အတငး�� တရ��မဝငး� ကျောငးကျော��ကျော��ကျောခရမ� ပြ��လ���ခရသည� ဟ� တ���ရ���ကျောမ�ခနး��မ��တငး� ဝနး�ခကျောပြ�ဆ�သည�လ���ငးနး�� ဟ၍ အနးည��ငးယ�သ� ရ�ါသည�။ လ�ဘ�ကျော��လ�ဘ�ယ ပြ��လ���ရသည� အခါမ��၌�ငး�လငး� ကျောငး�မ�ဏမ� အလနး� အမငး�� မ��ပြ���လသည� မဟ�တ�ဘ ဝငး�ကျောငးစ�စ�ကျော�ါငး��နငး� ယဉး�လငး� အလနး�တရ� ကျောသ�ငးယ�ကျောသ� �မ�ဏမသ� ရသည��� ကျောတ�ရသည�။ အစ��ရ၏ ဝယ�ယကျောရ�စ�ခ���မ�� ရရရနး�အတ�� လ�ဘ�ကျော��လ�ဘ�ယ ပြ��လ���ရနး� လ�အ�� သည�ဟကျောသ� အခ���� အမ��သကျောဘ�တကျောနးပြခငး���� ကျောထ���ကျောသ�� အဂျာတလ���စ��မ� အကျောသ�အ�မ��သည� အမ��အတ�� ဝနး�မ�ကျောစ�ါ၊ SME အမ��စ� မသဘ ပြ�စ����ကျောနးသည� အ�ဏ�အလသ��စ��လ���မ�မ��မ� သ�၍�ငး� အကျောရ�ကြး�� ကျောသ� �စစရ��မ�� ပြ�စ�ကျောနး�ါသည�။

l ပြမနး�မ�န�ငး�ငးရ စစ�တမ�� ပြ�နး�လည�ကျောပြ�ကြ���ကျော��သမ�� အတ�� အကျောသ�စ�� အဂျာတလ���စ��မ�မ��မ� အခ��အခ မဟ�တ�ကျောသ��လည�� အကြး��စ�� အဂျာတ လ���စ��မ�မ��မ�မ အလနး�တရ�မ စတ��စရ� ကျော��ငး��လသည�ဟကျောသ� ကျောတ�ရခ���� အဂျာတလ���စ�� မ�ဆ�ငး�ရ� အထ�စစစ�ကျောလလ�ခ��တစ�ခ�မလည�� အတည�ပြ��လ��ရ�ါသည�။ လ���ငးနး��မတ���တငး�ပြခငး�� အတ�� တရ��မဝငး�ကျော��ကျောခရမ� ရ�ခ�ငး�န�နး��မ� သ�ည ရ�ခ�ငး�န�နး��ခနး�သ� ရ�ါသည�။ သ�ကျောသ��လည�� လ���ငးနး�� ၇၀% � ကျောဆ���လ���ခငး� လ�ငး�စငး�ရရရနး�အတ�� တရ��မဝငး�ကျော��ကျောဆ�ငး�ခရသည�ဟ� ကျောပြ�ဆ�ခဖြး�� လ���ငးနး�� တစ�ခ�လငး� ��� ၃.၄ သနး�� (�နး�ကျောဒလ� ၂၄၃၀) န�နး��ထ��အထ ��နး��ခသည�ဟ� သရ�ါသည�။

l အကျောပြခခအကျောဆ���အအ�၏ အရည�အကျောသ�မ� မ��စ� တ��တ��လ�ကျောသ��လည�� အကျောရ�ကြး��ကျောသ� ပြ�ဿနးာရ�� တစ�ခ� ပြ�စ�ကျောနးကျောသ�သည�။ ဤအခ��မ� အကြး��စ�� ကျောဆ���လ���ကျောရ� ပြ��လ���ရသည� ရ���ဝတ�အကျောပြခခ

အကျောဆ���အအ�အတ�� အထ�မနး��နး�သည�။ ကျောပြခ���ဆယ� ရ�ခ�ငး�န�နး��နး��ါ�ရကျောသ� စ����ကျောရ� လ���ငးနး��မ��မ ကျော��လ��လမ��မ��၏ အရည�အကျောသ�သည� ကျော��ငး��မနး� သည� သ�မဟ�တ� အထ�ကျော��ငး��မနး�သည�ဟ� ယ�ကြ�ည�ယဆကြ�သည�။ လ���ငးနး��မ��အကျောနးပြ�ငး� ကျောရကြး��ပြခငး�� သ�မဟ�တ� လမ���တ�ဆ�ပြခငး��မ��အတ�� တစ�နစ�လငး�သ��ရ��ခနး� ဆ��ရ��ကျောနးရဆ ပြ�စ�ကျောသ��လည�� ၂၀၁၈ ခ�နစ� တငး� ၁၄ ရ�� ဆ��ရ��ခရသည�အတ�� ယငး��နငး�န�ငး��ယဉး�လငး� ကြး��စ�ကျောသ� တ��တ��မ��ငး� ပြ�စ�သည�။ လ��စစ�မ�၊ အငး�တ�နး��တ�နငး� �တ�သ��၍မ စ����ကျောရ�လ���ငးနး��မ��မ ကျောယဘ�ယအ��ပြ�ငး� အကျော��ငး�� ပြမငး�ကြ��ါသည�။ လ��စစ�မ�၊ အငး�တ�နး��နငး� တယ�လ��နး�� လ�ငး��မ�� ရယသ��စန�ငး�မ�မ� ကျော��ငး��မနး�သည� သ�မဟ�တ� အလနး�ကျော��ငး��မနး�သည�ဟ� လ���ငးနး��မ��အ��လ��၏ ကျောလ���သ����မ ယ�ကြ�ည�ကြ��ါသည�။ လ��စစ�မ� ပြ�တ�ကျောတ���မ�ကျောကြ��ငး� လ���ငးနး��ရ��ဆ�ငး��ပြခငး��၊ ���စ�မ� မ�� ပြ�စ�ကျော�ပြခငး��တ�မ�မ သသ�ထငး�ရ��စ��ငး� �ဆငး�� လ�ခ�ါသည�။

l �ငး�လငး��ပြမငး�သ�မ� တ��တ��လ�ကျောသ��လည�� ပြ�ည�နးယ�/တ�ငး��ကျောဒသကြး�� မ��အ��လ��တငး� ညတမတ နးမ��ါ�လ�� ရကျောနး�ါကျောသ�သည�။ မကျော��တ�ငး��ကျောဒသကြး��ရ စ����ကျောရ� လ���ငးနး��မ��အ��လ�� အနး�� ၁၈.၅% မသ� ကျောလယ�ဉး� �ငး��နငး� အပြမနး�လမ�� စမ�နး��မ���သ�ကျောသ� အစ��ရ ရငး��န�ပြမ���နမ� စမခ��မ���� သရန�ငး�စမ��ရကြ�သည�။ �ယ��ပြ�ည�နးယ�တငး� စ����ကျောရ� လ���ငးနး��မ��အ��လ��၏ ၁% ထ��ကျောလ�နးည��ကျောသ� �မ�ဏ�သ� အဆ��ါ စမခ��မ���� သရန�ငး�ကြ�သည�။ အစ��ရ စ�ရ��စ�တမ�� မ��နငး� စ��လဉး��၍ �ငး�လငး��ပြမငး�သ�မ� မရသည� �စစသည� အကြး��စ��ကျောဆ���လ���ကျောရ� စမ�နး��မ�� အဆငး�တငး�လည�� ကျောတ�ရရဆ ပြ�စ�သည�။ အလယ��နး��၂ ပြ�ည�နးယ�/တ�ငး��ကျောဒသကြး��ရ လ���ငးနး��မ��၏ ၆.၉% သည�သ�လငး� ပြ�ည�နးယ� ဘတ�ဂျာ���� သရန�ငး�သည�။ အမ��သ��အဆငး� စ�ရငး��အငး�� �နး��ဂျာဏနး�မ��မလည�� အဆ��ါ ရလဒ�မ���� အတည�ပြ��ကျော���ါသည�။ ရ�ကျော�ရနး� လယ��သည�ဟ� ယဆန�ငး�သည� အစ��ရသတငး��အခ�� အလ��မ�� ပြ�စ�ကြ�ကျောသ� ပြ�ည�နးယ�/တ�ငး��ကျောဒသကြး�� ဥ�ကျောဒမ��နငး� စည��မဉး��စည���မ��မ���� စ����ကျောရ� လ���ငးနး��မ��၏ ၁၈% � သ� သရကြ��ါသည�။ ဤအညနး�� �နး��ခတငး� တစ���စတည�� ရမတ�နးမ��ါ�သည�ဟ� ဆ�ကျောသ��ပြငး�� (ရနး���နး�တ�ငး�� ကျောဒသကြး��� ပြ��လ���ခသည�) ရ�ကျော�ရနး� လယ��သည� အနး�လ�ငး�� ဝ��ဘ�ဆ�ဒ�မ��တငး� သတငး��အခ��အလ��မ�� တငး�ကျော��ထ��ဖြး�� ယငး��သ�ကျောသ� သတငး��အခ��အလ��မ�� ရကျောနးသည��� စ����ကျောရ� လ���ငးနး��မ��သရလ�ကျောအ�ငး� သတငး��အခ��အလ��ဆ�ငး�ရ�မ�� ထ�တ�ပြ�နး�ပြခငး��စသည� နးည��လမ��မ����အစ��ရဘ��မ ကျောဆ�ငး�ရ��ကျော��ပြခငး��

Page 14: Edmund Malesky, Dean Dulay, and Ville Peltovuori

14

မြ�န��စးး�ပား� �ရေး��ဝန�ကျျင ညန�ကျန� - ၂၀၂၀

အနစချ�ပအစရငချစာ

ပြ�ငး� ဤအညနး�� �နး��ခတငး�လည�� အကြး��အ�ယ�တ��တ��မ�မ�� ပြ�စ�လ�န�ငး�စရ� ရ�ါသည�။

l မမနငး� ရငး��န�သည� စ����ကျောရ�လ���ငးနး��မ��အ�� ဘ��လ���မ�နငး� �တ�သ��၍ �ယ��ယ�ပြ�နး�ပြ�နး� ပြ�စ����ကျောနးပြခငး��မရ�ါ။ အဆ��ါ အညနး���နး��ခ၏ စ�စ�ကျော�ါငး�� အဆငး�တငး� ရမတ�မ��မ� ��မ� ကျော��ငး��မနး�လ��ါသည�။ ယခ�အညနး���နး��ခ၌ ရမ��ပြ�ည�နးယ�နငး� မကျော��တ�ငး�� ကျောဒသကြး�� နစ�ခ�တ�သည� ရမတ� ၁၀ မတ�တငး� ၉ မတ� ရရ�ါသည�။ လ���ငးနး��မ��၏ သ��သ��ခ��အရ ရငး��န�သည� လ���ငးနး��မ��အ�� မ��နာသ�ကျော��မ�မ� ကျောခ�ကျောငးရရမ�နငး� ကျောပြမယ�အသ��ပြ��ခငး� နးယ��ယ�မ��တငး�သ� ကျောတ�ရမ�� �ါသည�။ ယငး��နးယ��ယ�တငး� ယဉး�ဖြး��ငး�မ�တငး� ဘ��လ���ပြခငး�� ရကျောနးသည�ဟ� ယ�ကြ�ည�ကျောသ� လ���ငးနး��မ� ၇% သ� ရ�ါသည�။

l သဘ�ဝ�တ�ဝနး���ငး�နငး� ����ညမ�ရပြခငး��နငး� �တ�သ��၍ ဤ��လအတငး�� တ��တ��မ�ရလ�ကျောသ��လည�� လ���စရ�မ��စ� ရကျောနးပြ�နး�ကျောသ�သည�။ သဘ�ဝ �တ�ဝနး���ငး�နငး� ����ညကျောအ�ငး� ကျောဆ�ငး�ရ��ပြခငး��ပြ�ငး� စ����ကျောရ�တ��တ��မ��� ထခ���ကျောစလမ�မည�ဟ� ယ�ကြ�ည� သည� လ���ငးနး��အကျောရအတ��မ� ၁၀ ရ�ခ�ငး�န�နး���ငး� မရကျောခ။ အလယ��နး��တ��ခ��မ�နငး� ရလဒ�တကျောသ� ပြ�ည�နးယ�/တ�ငး��ကျောဒသကြး��ရ လ���ငးနး��အကျောရအတ�� ထ��ဝ��ကျော����မ န�ငး�ငးကျောတ��၏ ကျောထ���� �ညမ�မရဟ� ယ�ကြ�ည�ကြ�သည�။ တ��တ��မ�မ�� ရလ� သည�တ�ငး� သဘ�ဝ�တ�ဝနး���ငး��� အ��အ�ယ� ကျော��ရနး�အတ�� ကြး��ကြ���စစ�ကျောဆ�မ�မ�� ပြ��လ���ကျောနးသည� ဟ� ယ�ကြ�ည�သည� လ���ငးနး��အကျောရအတ�� ထ��ဝ�� ကျော���ကျောသ� ပြ�ည�နးယ�/တ�ငး��ကျောဒသကြး�� တစ�ခ� တစ�ကျောလ�ငး� မရကျော�။ ထ�အပြ�ငး� ကျောရအရငး��အပြမစ� ကျော�ခတ�ထနး��သမ��ကျောရ� လ���ငးနး��စဉး�မ���� အစ��ရမ ကျောထ�����ညကျော��ကျောနး�� ယ�ကြ�ည�ကြ�ကျောသ� လ���ငးနး��အကျောရအတ�� သ����တစ��� ကျော���ရသည� ပြ�ည�နးယ�/တ�ငး��ကျောဒသကြး��ဟ၍လည�� တစ�ခ�တစ�ကျောလ�ငး� မရကျော�။

l အရည�အကျောသ�မ လ���သ��အငး�အ��စ�ရရကျောရ�မ�မတ��တ�� လ�ကျောသ��လည�� အလ���သမ��ကျော��ငး�� ရ�ကျော� ရနး� ခ��ခလ��ရကျောနးကျောသ�သည�။ န�ငး��ယဉး�နးမနးာအ���စ�မ ကျောဒတ�မ�� လ���သ��ခနး�ထ��န�ငး�မ�နငး� အရည�အကျောသ� ��ငး��တငး� တ��တ��လ�ကျောသ��လည�� စ����ကျောရ�လ���ငးနး�� မ��မ�မ စ��ရမ���ငး�လ�� ရကြ�ကျောသ�သည�။ စ����ကျောရ� လ���ငးနး�� မ��မ လ�အ��သည� မည�သည�ရ�ထ�အတ���ငး� ပြ�စ�ကျောစ ��မ လ���သ��ခနး�ထ��န�ငး�မ�မ� အခ��အခရကျောနး ဆ�ငး� ပြ�စ�သည�။ အမ��သ��အဆငး�နးမနးာတငး� ပြ�နး�လည� ကျောပြ�ကြ���သမ��၏ ၄၀.၃% ရ�ခ�ငး�န�နး���သ� မနး�ကျောနးဂျာ� မ�� ကျောခယရနး� လယ��သည�ဟ�ဆ�ဖြး��၊ ၄၈.၃% �သ� စ�ရငး����ငး�မ��

ကျောခယရနး� လယ��သည�ဟ� ကျောပြ�ကြ���ကျော��ခကြ�သည�။ ကျော���လပြ�� ရ�ထ�မ��အတ��လည�� အကျောပြခအကျောနးမ� နးမ��ါ�လ��ရကျောနးပြ�နး�သည�။ ပြ�နး�လည� ကျောပြ�ကြ���သမ��အနး�� ၄၅.၆% �သ� အကျောပြခခ အလ���သမ��မ�� ကျောခယသည��စစမ� လယ��သည� ဟ� ဆ�ကြ�သည�။ ��ဆ��သည�မ� ပြ�နး�လည�ကျောပြ�ကြ��� သမ��အနး�� ၂၆.၅% �သ� နးည���ည�ရငး�မ�� ကျောခယရနး� လယ��သည�ဟ� ယဆကြ�သည�။ အလ���သမ�� ကျောခယရ�၌အခ��အခရသည�အတ�� လ���ငးနး��မ�� အကျောနးပြ�ငး���ယ�အလ���သမ����ယ� ကျောလ�ငး�သငး�ကြ��� ကျော��ရသည� တ�ဝနး����လ�သည�။ �မ��မအ��ပြ�ငး� စ����ကျောရ�လ���ငးနး��တစ�ခ�အကျောနးပြ�ငး� အလ���သမ��မ���� အလ���လ���န�ငး�သည�အထ လ�ကျောလ���စ� ပြ�ငး�ဆငး� ကျောလ�ငး�ကျော��ရနး�မ� ၅၁ ရ�� ကြ��ပြမငး�သည�။ အလ���သမ�� ရ�ကျော�ပြခငး��နငး� ကျောလ�ငး�ကျော��ပြခငး��တ�တငး� အခ��အခ ကြ��ရပြခငး��အတ�� အကျောကြ��ငး��ရငး��မ��စ� ရန�ငး�ကျောသ�� လည�� တစ�ခ�ကျောသ� အကျောကြ��ငး��ရငး��မ�မ �ည�ကျောရ� အဆငး�အတနး�� နးမ��ါ�ပြခငး��ကျောကြ��ငး� ပြ�စ�န�ငး�စရ�ရသည�။ ဥ�မ� တရ��ဝငး�ထ�တ�ပြ�နး�ထ��ကျောသ� ကျောဒတ�မ��အရ အထ��တနး��တ��ကျောရ���သည� န�နး��ထ��မ� ၄၄% သ� ရသည�ဟ� သရသည� (CSO, UNDP, and WB (၂၀၁၈))

l အ�ဏ�ရကျောသ� အစ��ရအရ�ရကြး��မ��သည� ဥ�ကျောဒအထ��ရကျောနးသည�ဟ� စ����ကျောရ�လ���ငးနး��မ���ယ�ကြ�ည�ကြ�သည�။ စ����ကျောရ� လ���ငးနး��အမ��စ�အကျောနးပြ�ငး� အစ��ရအရ�ရမ��သည� ဥ�ကျောဒအထ��တငး� ရကျောနးကြ� သည�ဟ� ထငး�ပြမငး�ယဆကြ�ဟနး�တဖြး�� ယငး��အကျောပြခအကျောနးသည� ဤ��လအတငး�� ��မ�ဆ��ဝါ�လ�ခသည�။ လ���ငးနး��မ��၏ ၂၆.၅% မသ�လငး� ပြ�ဿနးာကျောပြ�ရငး��ရ�၌ ၎ငး��တ�အကျောနးပြ�ငး� အထ��အစ��ရရ��သ� အယခတ��န�ငး�သည�ဟ� ယ�ကြ�ည� ကြ�ဖြး�� ၂၀.၁% သ�လငး� ကျောခါငး��ကျောဆ�ငး�ပြ�စ�သသည� အပြ�စ��း�လနး�ကျောသ� လ��ကျောအ���ဝနး�ထမ���� အကျောရ�ယလမ�မည�ဟ� ယ�ကြ�ည�ကြ�သည�။

l လ�ခြခ�ကျောရ� အကျောပြခအကျောနးမ�မ တ��တ��ရနး� လ�အ��ကျောနး�ါ ကျောသ�သည�။ လ���ငးနး��မ��၏ ၂၆.၂% သ�လငး� လ�ခြခ�ကျောရ� အကျောပြခအကျောနး ကျော��ငး��မနး�သည�ဟ� ယ�ကြ�ည�ကြ�သည�။ အငး�တ�ဗး� ရလဒ�မ��အရ ၈.၃% ကျောသ� လ���ငးနး��မ��သည� ယခငး� နစ�အတငး�� ရ�ဇဝတ�တစ�ခ�ခ�ကျောတ�ကြ��ခစ��ခရသည� ဟ� သရသည�။ လ�ခြခ�ကျောရ�အကျောပြခအကျောနး ည�ငး��ပြခငး��သည� စ����ကျောရ�လ�����ငး�ကျောဆ�ငး�ရ��မ�အကျော� မကျော��ငး��ကျောသ� သ��ကျောရ���မ�မ�� ပြ�စ����ကျောစန�ငး��ါသည�။ မကျောသခ�မ� ��မ�ကြး��မ��လ��ါ� ရငး��န�ပြမ���နမ��� ကျောလ��ကျောစသည� အပြ�ငး� အသစ�ကျော�ထနး��လ�မည� စ����ကျောရ�လ���ငးနး��သစ�မ�� အတ��လည�� အကြ�မ�����ရ�ဇဝတ�မ�မ���� ထတ�လနး� ပြခငး��ကျောကြ��ငး� အတ��အဆ�တစ�ရ�� ပြ�စ�လ�န�ငး�သည�။

Page 15: Edmund Malesky, Dean Dulay, and Ville Peltovuori

15

မြ�န��စးး�ပား� �ရေး��ဝန�ကျျင ညန�ကျန� - ၂၀၂၀အနစချ�ပအစရငချစာ

MBEI �ါ ဆောဒ�ာများ�ား�င စား�ားဆော�းအ�ခ���များ �များဆောကာငးများနလာဆောစာ�နအ�က အဖး�နလဆောသာ အ�ငးပြများစာ �စာခက အစား�၊ စား�ားဆော�းလ�ငနးများ�ားနင အပြခားသက�ငသများ�ားအ�က ပြဖည�ညးဆော�းထားပြး�း ဤနညးပြဖင စား�ားဆော�းဖး� ပြးဖ�း�း�ကများ ��ဆောစာဆော�းအ�က ပြများနများာနငငး၏ အန�ဂ� စား�ားဆော�း အလားအလာများ�ားက အားဆောကာငးဆောစာ�န �ည�ယ�ါသည။ ပြမနး�မ�န�ငး�ငးရ ပြ�ည�ကျောထ�ငး�စ�နငး�ပြ�ည�နးယ�/တ�ငး��ကျောဒသကြး�� အစ��ရမ��အကျောနးပြ�ငး� ကျောဒသနတရစ����ကျောရ� အ���ခ���မ�အကျော� ��မ�နးာ�လည�သကျောဘ�ကျော�ါ��လ�န�ငး�ကျောစရနး� MBEI သည� ���ကျောကြ��ငး��ဇစ�ပြမစ�ရ�ကျော�သည� နးည��လမ��တစ�ခ��ငး� ပြ�စ�သည�။

ဤအစာ�ငခးစာာသည ဆောပြများာကပြများားလစာာဆောသာ MBEI ဆောဒ�ာ များ�ားက အနစာခ����ငပြ�ထားပြခငးပြဖစာပြး�း ပြ�ညနယ/�ငးဆောဒသကြကး၊ ပြးများ��နယနင အညနးကနးခ�အ�င��င �များအဆောသးစာ�သည က��းဆောကြကာငးဇစာပြများစာများ�ား ဆောလလာ�နအ�ကလညး အသးးပြ��နင�ါသည။ ကြ�ယ�ဝလစ�ကျောသ�ကျောဒတ�မ���� အသ��ခ၍ ကျောနးာ��တစ�ဆငး�တငး� အစ��ရ၊ စ����ကျောရ�လ���ငးနး��မ��နငး� အရ��ဘ��အ��အစည��တ� ကြ���တငး� ကျောဆ�ကျောန��မ�� ပြ��လ���လ�န�ငး�ဖြး��၊ ဤအစရငး�ခစ� တငး�

မ�ကျောမ�ငး��ထ��ပြ�ထ��သည� အခ��အခမ���� ကျောပြ�ရငး��ရနး� ကြး����မ��ပြခငး��ပြ�ငး� ပြမနး�မ� စ����ကျောရ� �တ�ဝနး���ငး�တ��တ�� ကျော��ငး��မနး�လ�ကျောစ��ရ� အကျောပြ�မ��ရ�ကြ�ရနး� ပြ�စ��ါသည�။

MBEI �င ဥ�ဆောဒပြ�� �ဂဂ�လများ�ားအ�က များဝါဒနင အ�ခ���ဆော�း�င�ာ ပြ��ပြ�ငဆောပြ�ာငးလ�များများ�ားက အန�ဂ��ငပြ��လ�နငဆောစာဆော�း အ�က အသ�ညာများ�ား ဆော�းထားသညအပြ�ငစား�ားဆော�းလ�ငနးများ�ားနင �ငးနးပြများ��နးသများ�ား အ�ကလညး �ငးနးပြများ��နးပြခငးနင လ�ငနးခ���ထငပြခငး �င�ာ�းးပြဖ�ခ�ကများ�ား ပြ��လ�နငဆောစာဆော�းအ�ကလညးသ�ငးအခ�က အလကအ�ငးပြများစာ�စာခ ဆော�းထား�ါသည။ ကျောနးာ��ဆ��အကျောနးပြ�ငး� စ����ကျောရ�နငး� အ���ခ���ကျောရ�ဆ�ငး�ရ�ပြ��ပြ�ငး�ကျောပြ��ငး��လမ�မ���� အကျောထ���အ�ကျော��ရနး� နးည��လမ�� ရ�ကျော�ကျောနးကြ�သည� အလးရငး�မ��နငး� အရ�����လမ� အ��အစည��မ��အတ��လည�� အရငး��ပြမစ�တစ�ခ� ပြ�စ��ါသည�။ နးဂျာ��ခ���အ��ပြ�ငး� ဆ�ရကျောသ�� ပြမနး�မ�စ����ကျောရ�ဝနး���ငး�တ��တ��ကျော��ငး��မနး�ကျောစကျောရ�နငး� ကျောရရည�တည�တခ�ငး�ဖြးမဖြး�� အ��လ���ါဝငး�သည� ��ဂျာဂလ�ဏဍ��ဖြး���တ��တ��မ��� အကျောထ���အ� ပြ�စ�ကျောစကျောရ�အတ�� အရငး��ပြမစ�တစ�ခ�အပြ�စ� MBEI �� ��စကျောရ�ဆထ���ါသည�။

ဤကျောခါငး��စဉး�သည� ပြများနများာစား�ားဆော�းဝနးက�င ညနးကနး - ၂၀၂၀ �ဂဂလက ကဏဍာ ဖး�ပြးဖ�း�း�ကဆော�းအ�က စား�ားဆော�း စာများးအ�ခ���များက �ငး�ာသည သဆော�သန အစာ�ငခးစာာ ၏ အနစ�ခ��� ပြ�စ��ါသည�။ သ�ကျောတသနး အစရငး�ခစ� အပြ�ည�အစ��� asiafoundation.org တငး� ကျောတ�န�ငး��ါသည�။ ယခ�သ�ကျောတသနးစ�တမ���� ရယလ��ါ� [email protected] သ� ဆ�ယ�သယ�န�ငး��ါသည�။

Page 16: Edmund Malesky, Dean Dulay, and Ville Peltovuori
Page 17: Edmund Malesky, Dean Dulay, and Ville Peltovuori
Page 18: Edmund Malesky, Dean Dulay, and Ville Peltovuori

18

မြ�န��စးး�ပား� �ရေး��ဝန�ကျျင ညန�ကျန� - ၂၀၂၀

အနစချ�ပအစရငချစာ

အ�ရကျော��ငး�ကျောဒ�ရငး�� (The Asia Foundation) သည� အ���အပြမတ� မယသည�န�ငး�ငးတ�� ��ဖြး���ကျောရ�အ��အစည�� တစ�ခ�ပြ�စ�ဖြး�� အရနး�အဟ�နး�ပြ�ငး� ��ဖြး���တ��တ��ကျောနးသည� အ�ရကျောဒသကျောနး ပြ�ည�သမ��၏ လကျောနးမ�ဘဝ ပြမငး�တငး�ကျောရ�ဆ�ငး�ရ� လ���ငးနး��မ����ကျောဆ�ငး�ရ��လ��ရ�ါသည�။ ��ဖြး���ကျောရ�လ���ငးနး��မ��အ�� န�ငး�ငးကျော�ါငး�� ၁၈ န�ငး�ငးတငး�လ���ကျောဆ�ငး�ကျောနးဖြး�� ဆယ�စ�နစ�ကျောပြခ���ခ�ကြ�� ��လအတငး�� ရရထ��သည� လ���ငးနး��နငး�ကျောဒသတငး�� အကျောတ�အကြ��မ��အကျော� အကျောပြခခ၍ ၂၁ ရ�စ�တငး� အ�ရကျောဒသတငး��ကျောတ�ကြ��ကျောနးရသည� စနး�ကျောခမ�မ���� ရငး�ဆ�ငး�ရ�တငး� စမအ���ခ���မ� အ��ကျော��ငး��ကျောစကျောရ�၊ စ����ကျောရ� အခငး�အလမ��မ�� �ယ�ပြ�နး�ကျောစကျောရ�၊ သဘ�ဝ�တ�ဝနး���ငး�ဆ�ငး�ရ� ခန�ငး�ရည�ပြမငး�တငး�ကျောရ�၊ အမ��သမ�စမ��ကျောဆ�ငး�ရည�ပြမငး�မ��ကျောရ�နငး� န�ငး�ငးတ�� ��ကျော�ါငး��ကျောဆ�ငး�ရ��မ� ပြမငး�တငး�ကျောရ�တ�အတ�� လ�����ငး�ကျောဆ�ငး�ရ��ကျော��လ��ရ�ါသည�။

ယခ�စ�တမ���� ရယလ��ါ�[email protected] သ� ဆ��သယ�န�ငး��ါသည�။ အကြ�ပြ��သကျောဘ�ထ�� မတ�ခ��မ����လည�� လ���လစ�ကြး��ဆ��ါသည�။