16
Dt FIN A ADFULGENTE GRATIA, DISSERTATIO HISTOKICO-LITER ARIA, DE HELIO EOBANO HESSO EJUSQUE SODALITIO LITERATO, QUAM, SUFFRAGIO AMPL. SENATUS PHILOSPH. IN ILLUSTRI UPS ALIENS! ATHENS , PRpESIDE VIROCELEBERRIMO, MAG PETRO EKERMAN, Eloquent. PROPESSORE Reg. et. Ord. IN AUD1T. CAKOL. MA.J. DtE XXVII. MA TI, A nnt MDCCLXf. HORIS POMERIDIANISy AD PUBLICUM EXAMEN MODESTE DEEERT JACOBUS SCHOLLTN, 0STllO-GOTHUS. UPS ALU

Dt GRATIA, DISSERTATIO ARIA, DE HELIO EOBANO HESSO1247590/FULLTEXT01.pdf · V1R0 Admoäum ReverendoatqueClavi/ftmo\ Dno JOHANNi SCHOLLIN, Aniroarum,quse DeoinStyreftadcolliguntur;

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Dt GRATIA, DISSERTATIO ARIA, DE HELIO EOBANO HESSO1247590/FULLTEXT01.pdf · V1R0 Admoäum ReverendoatqueClavi/ftmo\ Dno JOHANNi SCHOLLIN, Aniroarum,quse DeoinStyreftadcolliguntur;

DtFINA ADFULGENTE GRATIA,DISSERTATIO HISTOKICO-LITERARIA,

DE

HELIO EOBANOHESSO

EJUSQUESODALITIO LITERATO,

QUAM,SUFFRAGIO AMPL. SENATUS PHILOSPH.

IN ILLUSTRI UPSALIENS! ATHENS ,

PRpESIDEVIROCELEBERRIMO,

MAG PETROEKERMAN,

Eloquent. PROPESSORE Reg. et. Ord.IN AUD1T. CAKOL. MA.J. DtE XXVII. MA TI,

A nnt MDCCLXf.HORIS POMERIDIANISy

AD PUBLICUM EXAMEN MODESTE DEEERT

JACOBUS SCHOLLTN,0STllO-GOTHUS.

UPS ALU

Page 2: Dt GRATIA, DISSERTATIO ARIA, DE HELIO EOBANO HESSO1247590/FULLTEXT01.pdf · V1R0 Admoäum ReverendoatqueClavi/ftmo\ Dno JOHANNi SCHOLLIN, Aniroarum,quse DeoinStyreftadcolliguntur;

V1R0Admoäum Reverendo atque Clavi/ftmo\

Dno JOHAN NiSCHOLLIN,

Aniroarum, quse Deo in Styreftad colliguntur ;PASTORI meritlffimo,

TARENTl INDULGENTISSIMO.

Parentes inter & natos arétifiimum junxit ipfa naturavinculum. Etenira commune eft omnium animan-tium cura eorum, quse procreata funt. Paternurn

idcirco animumj quo, a primo vitae dtluculo, me am-plexus es, dum reeordor, non mirum erit, fi verba fatdigna defint, in quibus unica * penes me, (ita eft re-muneratio. Verum erdm vero, pluribus beneficiorumnominibus Tibi, Parens Carißime, me fentio obftri-&um, quam ut Ulis recenfenais fufbcere valeam. Ac-cipe, quacfo, ferena,ut foles, fronte, munufculum hocc^chartaceum, ea , qua filium decet, pietate obteftor, inmentis gratifiimse devctique obfequii perennaturi obfi-dem. De csetero, fummum rerum Ar.bltrum adfjduisprecibus Implorare nunquam definam, velit a Te omnisacerbioris fortuns minas avertere, ac vitas Tuse fpatium mferos usque annos producere, ut falvus & mcolumis,una cum Mafre diltdiffima > vigeas äc floreas,in com-modum Ecclefise, farmliajque fulcrum certifiimum ? exo*ptatiflimum! Ita yp"eo

PJRENTJS 1NDULGENTISSIMl'

'

.V • ' • " " "*r ■ *

•?r_ • ■ V,--f -'"'(ätt? ■

filiuf ohäientiffimusJACCBUS SCHOLLIN.

Page 3: Dt GRATIA, DISSERTATIO ARIA, DE HELIO EOBANO HESSO1247590/FULLTEXT01.pdf · V1R0 Admoäum ReverendoatqueClavi/ftmo\ Dno JOHANNi SCHOLLIN, Aniroarum,quse DeoinStyreftadcolliguntur;

Duc me, nec fine me, ftne te, Dem optime^ duci9Nam duce me pereo, te Duce, tutus eru

§. L

insularem humanarom voluntatumInclinationem cundis auflm dicerefeculis extitifTej i ta quidem, ut mer*taltum atiimos in certa jludia foleatinfletfere» quemadrnodum verba ha-bentur Barciaji a), inficias iturumcredo neminem, Non eil Itague ,cur miremur, neque Melos femperin pari fuifle dignitate, fed aliud!

tempus id ad ccelum veluti evéxifle, aliud in terrss quo«dam angulo ei locum vix concefiifle, quippe,, Vellejo te¬ile, b) dijfjicilis in perfe&o mora> vix ut ad fummum a«picem quid prius deveniaf, quam in tenebris retrufum ab«ditumque jaceat, ubi, praeter umbram priftrni decoris,fupereft fane nihil. Germania florens» pra? aliis, elegan-tiflima fovit in deliciisque habuit ingenia, quorum per-4ivitem venam & optimos fimul Poétas prsedicant exte*jrorura eruditi. Qu« cum ita flnt, non potuit non ars

A Poe-

Page 4: Dt GRATIA, DISSERTATIO ARIA, DE HELIO EOBANO HESSO1247590/FULLTEXT01.pdf · V1R0 Admoäum ReverendoatqueClavi/ftmo\ Dno JOHANNi SCHOLLIN, Aniroarum,quse DeoinStyreftadcolliguntur;

# ) 2 ( &Poctica, inprlmis Melanchthonis «vo, percelebmri, quolantus fuir Oiermanias proventus ho6in ftudiorum genere,ut vel fola Poécarum commemoratione impleri poflint in¬tegre pagelte. c) Sic Megalancier Lutherus , ubi de Schö¬lls inftituendis agit > hsec, alia inter, inculcat: „Man„foll dem jungen Volck Metricam fürlegen, dadurch (ie„gewehnet werden Verfs zu machen. Denn didelbige„Übung ilt fehr fruchtbahr, anderer Schrift zu verfie¬len,, machet auch die Knaben reich an Worten, und^zu vielen Sachen gefchicht,, d)y Quid, quod arti eonre-xendi carmina adeo ipfe addl&us fuit, üt morti vicinumejus oblivio nondum eeperit: nam eft Hexameter hic,paulo ante obitum, ab eo prolatus, &, puft ultimamccenam, creta parieti infcriptus:

Peflis eram vivus, mariens ero mors tua, Papa, e)Proinde de eodem Luthero memorabile efi, quod refertMelanchthon: vis ingen i i cum acerrimaefiet r & inpri-„mis ad Eloquentiam idonea , celeriter sequalibus fuis„prsecurrit, & verbis, & copia ferrponis in ioquendo, &„in fcribenda foluta oratione, & in verfijbus ceteros ad-„olefeentes, qui una difcebant, facile vicit. Confiituiego, Poetarum illum Regem di&um, EOBANUM, in-ftar luminls, virtutum ac fcientiarum fedes varias, fplen-dore fuo colluftrantis, in medium producere. Ad opu-fculum vero antequam adgredimur, tuam, C. L., mi-tiorem cenfuram ea, qua par eft, obfervantia nobis ex-petendam dücimus.

ä) lcon. Aninu c, 2♦ p. 57. B) Hifl. Rom. /. r. 17. c)Cfr. Rurckhards de Fatis L. L. in Germ. T. I. p, jSl LÖfcb♦AB. Reform. T I.p, 102 tf 17$> d) Tom, IV. p• 4*0. e)Seckendorf Hiß, Lutheranifmi L, HI. p. 64U

§. II.Initium ergo fumimus, pauca commemorando de

{Jfinclpis in literata fodalitio> Eobani ortu, parentibus,imma

Page 5: Dt GRATIA, DISSERTATIO ARIA, DE HELIO EOBANO HESSO1247590/FULLTEXT01.pdf · V1R0 Admoäum ReverendoatqueClavi/ftmo\ Dno JOHANNi SCHOLLIN, Aniroarum,quse DeoinStyreftadcolliguntur;

# ) S (\#'Immo etjam excellenti ingenio , quippe qul tanfa fiagra-bat1 cupiditate cum Mufis manfvetioribus habendi com¬mercium, omnes ut eum magni facerent. ConteftanteScriptorum Corona, $oack. Cameravium, Melchiorem Ä*åarnum » Paul» Freberum, Chvift. Jbcberum, &c. intelli-go, quoSj tanquam antefignanos mihi praeeuntes delegf,fuit illuftris Viri folum natale Haflia fuperior, unde Hes•Jus diélus. Tragocomus vero vicus, Francobergam in-ter & Xenodochium Hajnenfe exiguus, vernacuia lingvaFockendorf, fecit, ut interdum, & forfan joci gtatia, fenuncuparit Jraqocomenjem, ex rgoiyos hircus& vi¬cus. Ibi, inquam, natus, die nona Januar. A. 1488» inbaptifmo, nomine quidem JEliee , quod poftea Pitronifui Helii, Prsefulis Rifebergenfis, gratiam initurus, Borus*fl adque Viftulam, ex gente Nobili Narifcorum, viventis,in Helium mutabat, vocula nitnirum Eobano prsepofita,Grseceque folem indicanfe. Patre utehatur, qui operamiocare folebat Hajnenfibus: hic, €tfi fupelleélili fuit cur¬ia, tarnen liberaiiter ut educeretur filius, inprimis eratfollicitus. Puerulus ergodidicit a Ditmaro, ibi Ecciefia-fle, Lingvse Latinse elementa. Sed, quod de adolefcen-tulo quodam profert Laértius, heic locum habeat: feil,patri quserenti, quibus rebus eilet opus. Libro , ait An-tifthenes, novo ftylo, novaque tabeila^ fignlficans, ani-mum ab omnibus vitiis vacuum, ftudium vigil, memo-riam fidam elTe debere, ut inftitui probe poffit difcipu-Jus. a) Aft literas addifeendas, in pofterum, ut perfe-queretur, multi erant au&ores. Miflus dein eft ad op-pidolum Gemundam , ftudiorum ergo, Inde Francober¬gam ad i it, eruditione tum celebrem, Jacobum Horlseum,quo faiutaret eique adhaerefeeret. Fuit ei mirum in mo-dum gratus* quare illum, nondum ephebum, in difcipli-nis humanioribus, atque arte metrica, inftftuere ccepif,opera plus quam ordinaria. Pofthac vires ejus in yerfi-

A 2 bus

Page 6: Dt GRATIA, DISSERTATIO ARIA, DE HELIO EOBANO HESSO1247590/FULLTEXT01.pdf · V1R0 Admoäum ReverendoatqueClavi/ftmo\ Dno JOHANNi SCHOLLIN, Aniroarum,quse DeoinStyreftadcolliguntur;

% ) 4 ( $

lus'pangendis exploraturus, di£um , ex (acrls pandeÄl»excerptum ,• ante oculos ilii confiitult fequens: Ego Jumlux mundi :■ qui fequitur me v non ambulat in tenebris.-Eobanils vero non modoy fine ullia mora , fignificavrfpofieriorem particuiam numerofe cadere , & pentame-frum facere> fed totum etjam locum earminc adeo expres-fit,-, ut ignea vis ingenii nemini obfcura e/Fet. Et quodmagis mirandum; ufu ita pronuus exercifatusque evafif*af , nobles diesque , tetiffima apud eum carmiirium ex-

Iplendefceret faciesr Efenlrn fibr, fopore obruto, nav!-gium aliquando obvenifie, refert Cair.erario, In iitorere-vind:öm r qua- irRacine incenfus, vela ventis dedifTef yfiavemque commiMet mar!profe&ionetn ejusmodi au-%icaturus voto:

Dat nobis förtum. viam: j'uvat i're per a/rum. b}a) L> VLc. & b) Melch. Adam.. Vit. Eobanip. 4g„f §■ ittPoflea, uberioris dbdlrinas adquirendce caufia* Er~

KirdiafT) contendit Eöbanus, uBi carmen elaboravit, unumrde Infelicitate amantium, alterum, Rucolictim. Ibi ho-nores obtinuif, qui r eruditione finguiari altius exfplen-defcentibus5 ad Lycea y folenni ritu r exhiberf adfolenkSic inter alla multa,. more Ovidiano, epiftoias Heroidumcdidir, futiiia Scparum decora expungendo. E/l hic Jaborvel eapropter nofatu dignus, quoniam inter primordia reiejus poéticse cenferi debet, & quod, fub comitatu Prcefuiis,perque icinera, maximanv ad partem , effefjjompofitus. I-dem vero Praeful, qui Eobano ad munia eivilia, & ad le»gati fufelpiendas furi&iones, uti maluitr eundem, fat lar»giter donatum, Lipfiam, ut Jurisprudentiae evaderet a-lumnuir ablegavit A, 1515. Åt vero £obanusr animad-vertendoy ld ftudtf genio fuo, per ömma, non congru«'«re, ad reJiquarum artium feiencias & humanlores lirera*fe advigilavit > u$ gr^Untiffifiioruin ylroruro & animos^

Page 7: Dt GRATIA, DISSERTATIO ARIA, DE HELIO EOBANO HESSO1247590/FULLTEXT01.pdf · V1R0 Admoäum ReverendoatqueClavi/ftmo\ Dno JOHANNi SCHOLLIN, Aniroarum,quse DeoinStyreftadcolliguntur;

#' ) 5 C #

&. mfj'gnia virfufis, norr poßet non adfeqol. Variismum provincüs perlufiratis, Judi Severiani primum fit;fledor, & privatim non minus, quam publice > Erfur-diöe, qöSB, *um temporis, Academiis anteceilebat c&te-ris, docuits immo, percrebuere ita ejus nominis kudes,ut illuc, agmine veluti fa&o, fefe conferrat ingens di-fcentium turba. Etenim fcribit Sebaidus Munftei us de Eo-kano* fe unum omnium iiium cognovifie, cum erudä~'ftione literarum prsefiantiflimum, tum minime opinio-<fnis aliorum cupidurn 5 tum vero ab omni fuco & fitnu-Cflatione remotinimum; & eum, qui neminem ab ufu hu-4*manitatis fuse excluderet. Art , non multo poft, variis<cfishilominus preffus difficultatibus, rei medicse, nempearti magis quaeftuofe, fecundum iiiod tritum: medko>Kundus efi patria^ familiarium fuorum fvafu,, fe dederelucepit. In qua eiegantiores feeit quldem progreflus, utrquamdiu vitafruebatur, inde fumrnum caperet dele&amen-tüm, non tarnen ui s^ycv, (ed tfdfåycv, medicinarn rra-€lando* Ad ultimum, quia populös in urbls Clerum fae-viret, ipfeque cum tumultuoia piebe nec polier,. nee veklet Confpirare , Norinbergam pttiit Av 1526..

, §• IV-Eam, id qüöd audivknus, in docendo gforiam pro*

ffneruit aluifcque Eobanus , quam peperere pauciffiml rIta quidem, ut omnes & crudidonis & facctiarum fam*Tibi devinciref. Quamdiu heic vixerat, natura valens,quafi divino quodam fpiritu ad flatus judicabatur ad car*-mina cujus demum cunque generis, vel opera extempe*-rali, fundenda. In medium veniat Jac. MUlchius, quifcribit Eobanum folum omnium, quos novifTet, keere ver--fus, non ut aiios, prius comnlentando, modo ha$y modo5illas, partes abfolvere,Ted, fiélione pereleganti, feriem to«*-tamiverfuum conficere: adjüngit item Eobanum , pro J'e*~mdi 0 Qvulh habltutn a Germanist ca ingenii divini-

At $ y jtate

Page 8: Dt GRATIA, DISSERTATIO ARIA, DE HELIO EOBANO HESSO1247590/FULLTEXT01.pdf · V1R0 Admoäum ReverendoatqueClavi/ftmo\ Dno JOHANNi SCHOLLIN, Aniroarum,quse DeoinStyreftadcolliguntur;

# yt ( ❖täte effloruifle, ut non aliurn laborem felirifiima ipfiusrnufa ab eo poliulare fit vifa, quam manum fcriptioni ad-movere. Jnformatione aIiorum,per feptennium, poft>quam fuiflet occupatus, Erfurdiam repetiit A. 1534.,rari ad hsec profe&o convenit viros^ ab iiteris humani-oribus inftru&iflimos, Luthero opus reformationis per-quam aufpicato urgente, dcx^rinae evangekc® plerumqueadhasfifle a); in hls, jure optimo, habebitur Oirlcus Hut-lenusj Georgius Heltus, Euricius Cordus, Jacobus Stur¬mius, Philippus Melanchtbon, Crotus Rubianus , PetrusSvavenius, &c. Quorum in grege adnumeranda efi: itemSocietas PoeticaErfurdenfis, fub dudu noftri Eobani A» 1519inftituta, cujusmembra pnecipua fuere joachimus Camera'rius, JuAus ffonas,]oh. Draconites, Juft. Alenius, Jac .MicyUlus, Ant. Mufa, Val. Paceus, Dan. Sttbarns, Georg.Sturcius, &c. Ne loquar de amicis Eobani nimirUrn Dan-tijcano, Conrad. Henric, Vrbano,]o?i. Lang(},pzt.Mofellano, Georg Spalatino, Mart. Huno, Petreio /1-perbacho, &c. His omnibus ac fingulis quod perfamilia-riter utebatur Eobanus, in dies ita percelebrari ccepit, utetjam exteris fui admirationem injiceret, haud fpernen-dam. Inftar omnium adlegabo judicium Erafmi Roteroda-mi: cui audit przcipuum Germani£ decus; alter Nafo ,

/'ed ca/lus, & magnis pnemiis ob carmina dignifft-mus 1 fi Principes, ut loquitur, qui landari fciunt, n/ai»numerare feirent Vid. Epift. Ej. A. *yip. & 1531, fcriptas.Fationem vero fi defideraveris , cur Eobanus dicereturRex Poetarum hane ex Melchior. Adamo b) adferen-dam duclmus^ nempe cum aliquando, per jocum, apudfuos fe Regem profiteretur Eobanus, Aperbachum,quem no-minavimus, Ducem adpellabat& reiiquos commilitones, Pro•r^m,fignificandoproximum Iocum ab Eobanoquafi in gu-bernatlone tegni Mufici vel Poéici, illi efle adfignandum:hincinvaluitconfvetudo, utnonfolurnifiiDuumviriLuthe.

tus

Page 9: Dt GRATIA, DISSERTATIO ARIA, DE HELIO EOBANO HESSO1247590/FULLTEXT01.pdf · V1R0 Admoäum ReverendoatqueClavi/ftmo\ Dno JOHANNi SCHOLLIN, Aniroarum,quse DeoinStyreftadcolliguntur;

❖ ) 1 ( #

rus & Melanchthon Eobanurh nuncuparint fui feculi Poe-tram & pium & caftum, fed etjam Spalatinus totidem^vcr-bis illum vccitarit Regem Poetarum. Neque id immeri«to: quippe, dum verfus faélitat, puros , apertos, feftivos,non videbatur tituius Poét*e Laureati fufficere: huc acce-

dic, quod Eobano, Portas interpretanti, mille & quin-genti (imulj afque iisdem horis, adftiterint auditores. c)Quid rnulta ? neque erit, hac data opportunitate, diflimu-iandum, quod , ut olim in convivio Attici jucundiffimaacroamata audiebantur, dum apud illum fine aliqua ledlio-ne non eft ccenatum, ut non minus animo, quam ven¬tre, convivse dele&arentur & U effent vocati, quorummores a fuis non abhorrerent Cfr. Corn. Nep. Vit ejus c.14; ita, tum temporis, in Germania confvetudo invalue-rir, ut ad convivia invitatis, hGnoris caufla, quotäes ci-bi crebro inferebantur & adponebantur, quispiam, medi-tata oratione , adpiauderet: unde in vit, Melanchthoni^Camerarius p. 25 & 37 iftud folenne ita commemorat;nullis deliciarum blanditiis capiebatur Philippus & volu«"ptatum omnes illecebras fugiebat. Non durus ille quj.-<cdem, neque afper & inhumanus, fed nirnis interdum fa-cccilis atqueindulgens, qui ne fodaliüa quidem hilariora vi-tctaret,atque eongrefiuurn talium efietau&or, quiqueconni-"veret ad fuorurn familiadum nimiam aliquando leetitiam."Cum quidem ab ipfo nihil ficret, aut diceretur perpe-"ram & prave, fed pr«efentia & feepe inflituto ejus cave-tcretur, ne levitas juvenilium cupiditatum in turpitudi-".nem aliquam erun peret, cum ludis etjam feria mifce-"rentur, Quod fiebatin eonviviispotlffimum, quse, mo-'(re Gérmanico, Rege Sodalitii creato* adparari folent."Tum enim hoc fervabatur, ut nunquarh confiderent ad"epulas, nifi prius fcriptis prolatis & recitatis, quaecom-"poni oportebat ab Ulis fodalibus oratione foluta & ver-"&hus* d) Itaque ut videri gofftt nonnihil Ceverioris difci«"

glinas

Page 10: Dt GRATIA, DISSERTATIO ARIA, DE HELIO EOBANO HESSO1247590/FULLTEXT01.pdf · V1R0 Admoäum ReverendoatqueClavi/ftmo\ Dno JOHANNi SCHOLLIN, Aniroarum,quse DeoinStyreftadcolliguntur;

# )tf

„plirae deOderafum efTe, id tarnen prxftabatur > ut vere-„cundice pudorisque nolli congreflus eorum, qui banas #

,,vel nan fairem nihili prorfos •& futiles perhiberi fe vel-j,lentl5 efifent expertes.

a) Lojcb AB. Reform. T. 7. p. /77. j/d, jtu b) Vit.£ö&. p. /4. C C/t. Bernegreri Orat. V. p. röj. It- Burckb.Fat. L. L. in Germ. P. IL p. J47. d) C/r. A» /740 /»£Ampi Pnefid.de Eruditis Veterum Contivitis..

% V.Verum erfimvero turn alibi, tum Norinbergce , tum

Erfurdiar, lucuienta & commoda licet uteretur Eobanusconditione , tarnen , pofteaquam Marpurgum evocaretur,natale folum , dulctdine iilius captus, nam a Witie-bergenfibus etjam fludiofiffime expetebatur, revifere fta-tuit. Kuc itaque conceflic Ä. 1-536, ubi, inamoribus &deliciis babebatur ab Hafliai Principe, Philippo, qui ejusperfamiliari & quotidiana oble&abatur confvetudine, &inter leåitandum^& latrunculis ludendum, hinc, quodreftaretj vitse fpatium ihi feUciffime exegit, usque dumA. i?4.0 die f.Oéi, morbo conie&us, clamitando Je velie,ad Dominum fiium adfcendere, obiret, bonis omnlbusmortem tanti viri pertrifti animo excipientibus, Ut ta»ceamipfum Principem, reJi&am conjugem Eobani 8z, uf-riusque fexus, liberos munificentia fingulari, & rara qui-dem, fuccurrifTe : nam Eobanus, ut morbus eft Poetarumvevnaculuspaupcrtas, fatenteTaubmanno, a) nihil re-liquerat opum atque divitiarum, fed famam excellentifli-mamingenii ac do&rinse. Libros vero, quos edidit Eo-hanus, ut commemorem, fequentes furitilli: Pfalteriumcarmine Elegiaeo redditum; Salomonis Ecclefiaftes, Pro-verbia & Bucöiicorum Idyllia 17 carmine elegiaeo; He-roides quoque, Epicedta illufirium & clarorum virorum;Sylvarum libri 9. Urbis Norinbergse & ejus fpe&abili-um defcriptio; Expeditio Pfail. Landgravil in Syevos*

Page 11: Dt GRATIA, DISSERTATIO ARIA, DE HELIO EOBANO HESSO1247590/FULLTEXT01.pdf · V1R0 Admoäum ReverendoatqueClavi/ftmo\ Dno JOHANNi SCHOLLIN, Aniroarum,quse DeoinStyreftadcolliguntur;

^ )9 C ❖

Prseéepta de bona confervanda valetudine; Eleglamm Ii-ber; Hymnus Pafchalis. Sic Homeri IHada carmlne red-didirLarino, & Theocritl Idyllia 36. Virgilii Eclogas &Georgica auxit commentariis & iliuftravit, uti etjam Ta¬bulam Murmelii de ratione verfuum faeiendorum. DeGyrnnafii Literatorii Erfurdenfis laude, & Epiftolarumfamdiarium Lib. 1*. Pr®ferea varios tranftulit, ut, Co-lutht de raptu Helen® & judlcfo Paridis Pogmation, Lo-cosque Homeri snfigmores* Clypeum AchilHs 5 Martis8c Veneris ftuprum j Eqvum Trojanumj Hortos Alci-noi; Therfiten 5 Ulyflem & Menetaum; Syrenes j E-qvum Achillis , ejusdem haftam & alia ex ManufcriptisMarpurgenfibus. Sed, pr® ceteris, Pfaiterlum primumoccupat Iocum, quéd erudite r pulcre, reiigiofe & ani-mo fincero in verfus converterat Latinos j idque primumErfurdi®, dein Marpurgi, adcuratius & perfeäius in lucemprodiit, folenniter PhiUppo, LandGravio Hafli®, ita de-dicatum:

Accipe Pfalmograpbi tibi ilebita tarmina vätts 9O Princeps awwo divitiisque potent:

Nam quia tu noßras potuißi reädere Mufa$yJuffjfti Pf patriae dulcis amore frui:

Quem magis ex merito tali dignentur honorey1u nifi, nunc tjio tempore , nemo fuit.

Proecipuecum jacra colas nunc ifla profeßus,Qude, ni(t quod verum eß, ni l rationis hnbent Sfr.-

Denique, quod, ad divina celebranda oracula, idem llludPfalrerium Daviriit, novo hahitu h. e carmlne ojnandumLatl&Ii,ediderar,non folum Phil» Melanchfhonem, Juft. Jo-narr. 8c Georg. Spalatinuovfibi gratuiantes hahuif, fed t-pfum etpm Lutherum, cui jamdiu fuerat amiciflimus, Vid.Colled. Buddei Epift. Lq«h. p. 18c. cujusque epiftola hictneretur iocum, utpote quantivis pretil;

B CLA-'

. ■ , " • '""-v *•'sjv •' >v - •r".

K

Page 12: Dt GRATIA, DISSERTATIO ARIA, DE HELIO EOBANO HESSO1247590/FULLTEXT01.pdf · V1R0 Admoäum ReverendoatqueClavi/ftmo\ Dno JOHANNi SCHOLLIN, Aniroarum,quse DeoinStyreftadcolliguntur;

# ) IC f

CLARISSIMO NOSTRI SECULI POET^etPIO et

CASTO, EOBANO HESSO,Sno in Domino Fratri cnrißimo.Martin, lutherüs

$. D.GRATIAM & PACEM IN Domino noftro JESU"

CHRISTO, Amen. Pfaiteriurn tuum, clariffime Eo-"bane, & fn Domino fräter cariffime, tuo nomine mihi"rediitiim accepi, & furnnia voluptate legi, iego, jegan>"quefemper: ita gratus elf mihi labor tiitrs in hunc mi"hi fvaviflimum librum col locafus., Agoque Tibi giatias"quam maximas, quod per Mufas tuas tam benignas, tam"pias, mihi videre Iieuit Poema hoc regiurn, divinum &"inter Hebrsea excellenfiffimum latinum fa&um, Nam&"aliofum ornnium fludia, qui in hoc poemate vertendo,"illuftraiido & excolendo, operam navarunf^ magnifice"laudo, etjamfi aliciibi forte non omnia affequantur. Ne fcqu'e enimomnes.omnia pofitimus, exceptis his, qui no-ccbis Judaicas tenebras in clariflimam lueem aliquot Pfal-cCmorum invehunt» hoc enim non pohiim non faftidireIta tuum rnaxime probo, quo primus 8: fortaffe nnusin-"ventus es In univerfa lingva latrna, qui poéfin hane di-uvinam» poefi latina reddere tam feficiter aggreffus fis. &"pari felicitate perfeceris. In qua re, vere fimul illud"oftendifti, quod in Poétis fit fpiritus, fedibus sethereis"venienSj in te vero &opu!entior & efficaeior^iatn in ce-"teris, uc qui potueris reddere vires hujiis poétse r. giinunquam aiiis poétis, quahtunivis magno afiiatu agita-cIis, vel Ievi olfa&u cognitas. Quod nullo modo p.otu-"ifles, nifi rebus ipfis fuiflfes ultra intelle<fiuro, ut dice.Ccte folemus, etjam vere affe&us. Is aufem affechis non"a natura, nec ex vulgär! Mufarum virtute venit, aut"earum afflatu folito concipitur, fed revera donum no-"vum eft, fpiritus, & altior e ccela affiatus* Proinde non"

tan*

Page 13: Dt GRATIA, DISSERTATIO ARIA, DE HELIO EOBANO HESSO1247590/FULLTEXT01.pdf · V1R0 Admoäum ReverendoatqueClavi/ftmo\ Dno JOHANNi SCHOLLIN, Aniroarum,quse DeoinStyreftadcolliguntur;

# } ir C &

j,tan tum grafulor Tibi, fed1 & Dominum meum Jefurif„Chriftum laudo, quifpiritu fuo te impulerit ad hoc pi-„um opus, magno haud dubie & ufui & exemplo aliis„futurum, Inprimis pueridse, quse ex hoc poémate fimui

iiteras & Mufas, cum rebus & caufiis (piritualibus,„per fideles pasdagogos difcere poterif* Nam ego me u-„nurn ex lliis efle fateor, quos poémata fortius movent,„vehementius de!e<ftant, tenaciusque in eis h«reant,„quam foiufa oratio, fit fane vel ipfe Cicero] & Demo-„fthenes^ Id cum mihi contingat in aliis rebus, quanta„magis credis mihi id contingere in rebus Pfalterii t In„quo libro a juvenfute fum verfatus, deiettatiis & ex-„ercitatus, nec fine magno, Deo gratia, fruåiu Nam,„ut aliorum donis nieum donum non prseferam, hoc ta-„men fan&a arrogantia glorior, quod pro omnibus thra-^is & regnis mundi, ut ille alt, carere noliem illo i-„pfo, quicquid eft, quod dele&ando&meditando in Pfal-„mis, benedicente Spiritu Sanéto» confecutus fum. Ne-„que enirn tam ftultae humflitatls fum, ut diffimulare j ve-„lim dona Del, in mecoILita. Ex me ipfo fane fatis fu-„perque Ivabeo, quse me humilient, & nihili efie docfe-,,ant; in Deo certe fuperbiendum eft, in fuis donis lae-„tandum, triurnphandum, gloriandum eft: ficut facio in„tuo Eobanico, fed omnia in laudem & gloriam Dei, qui„eft benedhftus in fecula: in quo bene vale in perpetuas„aeternitates, Amen. Vittebergae, Caiend. Auguft. 1737.

Sic quemlibet confiteri arbitror, Germanise hoccedecus , Eobanum, ita ipfum pondus rerum maximarum ,vim atqne nervös orationte poéticse, adlecurum efie, utle&ores faclle invitatura fit mira carminis amoenitas, Ut-que Davldi ipfi, fi revivifceret * perplaceret felicifii-rna imitatlo. Immo, Melancftthonis liceat uti verbis,cum divinitate quadam ingenii , veterem & pulcerri-s$am carminis formam revocavit, ac homines ad ftudi-

ß a ont

Page 14: Dt GRATIA, DISSERTATIO ARIA, DE HELIO EOBANO HESSO1247590/FULLTEXT01.pdf · V1R0 Admoäum ReverendoatqueClavi/ftmo\ Dno JOHANNi SCHOLLIN, Aniroarum,quse DeoinStyreftadcolliguntur;

# ) 12 ( #Poétlcef Sncrédibiliter alleétavir. De eo itaque adpo-

fke Ger. Fauftus:Elyßis Heßum Pelignus v idem t agris

Vätes, atque umbram credidit ejje fuam b)M vero, qvum in hi/toria omni nihil veri fit diflimulan-dum, nihilque fi&i adm/ftendum,ita ingenue ßgnificemusnecefTe eft, Eobanum propterea male audire, quod merocertare nimisque vino fefe ingurgitare baud intermiferit»hincfiEpius Camerarium eurn objurgafie accepirnus his qui-dem verbis: tu, care Eobane ,ita te ipfum oppuqnas, ut ca~fleBa arces jolent tormentis, atque adeo in vitium illudincurrebat, quod carpit ipfe Horatius c), ubi illos refel-lit, qui diåxtarent

Nulla placere diu, nec vivere carmina pojje,Que fcribuntur aqu<e potoribus.

Utrum frequentior iftaec crapula Eobano finein vitae acce-leraverit, necne,aliis dijudicandum relinquimus.a) DtjJ. deLL p.pS> b)BorrJePeét.p.nt). c)L,I.Epiß rf.

§ VI.De ceelcro, h«c Iaboriofiffima apicula, Eobanum in-

telllgo, non modo cum fummis quibusque, ItalicisGer-manicisque ful feculi ingenils, (ed, cum omni vetuftatefacile certans, univerfos literarum pervolavit campos.Reliat, ut, e numero Epitaphiorum, ejus ceternitati ve*lificantium, bina baec Camerarii adferam:

Ht c fitus efl Heßus, putrid tellure receptus,Quo rediit Domino je revocante joli.

Dum circum buc iüucque vagns fert Jeque domumque,Qiieerit '& Aonto precmia diqna cboro.

Hon nihil i lie quidem reperitt fed pr<cmia Mufis%Hujus nulla fatts digna fuere viri,

Nec potuere dari, wque Jecula noßra tuleruntläntum, ettas Hßumnoßet, ut illa honu

Gloria fed venit meritis, pofl fata juperflcsInque dies meltor jama Jepulta redit. Et

Page 15: Dt GRATIA, DISSERTATIO ARIA, DE HELIO EOBANO HESSO1247590/FULLTEXT01.pdf · V1R0 Admoäum ReverendoatqueClavi/ftmo\ Dno JOHANNi SCHOLLIN, Aniroarum,quse DeoinStyreftadcolliguntur;

❖ ) '3 C #

Et tarnen ipfe fuß coqnovit nomina /audis,Audut & tempus Je celebrare fimms

Cepit & ingenii de JruBu commoda vivus5Virtutisque fuß crejcere vidit opus

Sed majora fentnt inßgnia fcilicet anm,Viventis cedens quos abit ante decus.

Uli etjam eximiß faviß prxconia mundus,Hejjo donec erit > Jplendidiora jermit*

Hoc fatis eß. Heß bußo j'epelitur in ißoCorpus t in ectheria Spiritus arce manet*

Ver terras bona fama volat fpeciofaque laudisNomina Vieria teftificata manu.

# #'HA!<a Ecßavw Ecraco, dv$fi

. BeÅrfaep }{oq TtciYjTtj eft/ueAe^drooAqegcc MacTcctov , Xccflrtgv s$ms , scpct Qdßs,jTlcirjrry Alyup&v rjAv&gccv fj.éheoov,

Krjgvz dSccvdm re Qeéf, Bvvirocv re $ikcc!oov ,Ecrccv Ecfictvcv rtjoe xéxevSe y.ovst,

\ Ae^upévYf Ttccrfis dv$ts tAs kcA isckji Buvcvra,B iuef h ex 7lcAKoov vuiev dvcc^daeoct,EvScc [J.ct^aivcfx?vcs re (fåivd^ectv fygiy.cc véccisC/HitAAoylfu.% réqjxoc Aehcyvg ßis.

O Aßios, es vjkécs icåXcv ev ccv&gtoiioi<Ti AeAcmdos,KftSev es svavlets evBv ßeßnxe åcjuas,

E; ttu iv rv ytj 7rcÄv7rXayxrcavv^c-/ xéx/utjxev,VE%> d(p cfdrgem x&j rc£e Jqrd rv%v\s.

A-terno fit honor PATRI, fir gloria NATO,Et Tibi perpetuum, SPIRITUS alme, decus!

v - • ^

Page 16: Dt GRATIA, DISSERTATIO ARIA, DE HELIO EOBANO HESSO1247590/FULLTEXT01.pdf · V1R0 Admoäum ReverendoatqueClavi/ftmo\ Dno JOHANNi SCHOLLIN, Aniroarum,quse DeoinStyreftadcolliguntur;

juveni, moribüs & erudiftoöe cqnfpiciio>Diiiertationls hujus egregi« Au&ori,JACOBO SCHOLLIN

("Yjid fru&u Icetius? quid adfpe&u puichnius? quam ju-^v^venem, litterarurn & virtutis corulcantem fplenclore, contemplari. In Te, Amice Dile&éi ocuios no-flros cum defigimus , talem prote&o rcperire licet: er¬go nec mirum induftriam Tuam iioc non minus gratum,quam efcpolitum, procreafie opus. Ma&e efto do&rl-na haud vulgär!^ ma&e litteratis , ad culminå Plndi,colle&is laboribus. Grafulor cunélis cum neceflksdinis,tum amicitiar, vlnculo Tibi conjundliiiimis, quippe il-lorum fpei cogitatione praeceptee, & gaudio , fummutnaddis cumulum.

mörts teßami ergoL. M. KINNANDER.

Ornatifilmo Domino RESPONDENTI,Populärt amlciffimo.

(^ommuni eruditorum confenfu, perdignus eft EobM-nus Hetfus , qui obltvione deleatur nulia. Magni

ingenii ejus fcetus adbuc fedula volvuntur manu, Qiia-re opnme de re iiteraria merentur, memoriarrr tantiViri qui redivivam cupiant, Hoc egregie facit erudi-tifiima Tua , Mt Amice, Difkrtstlo. Quid fgitur, cumtam firma mihi Tecum intercedat amicitia, aequius eft,quam ut Tibi de hocce opere congratulet? Reporterolim prcemia exantlaci laboris, vivasque femper & do-äus, & feliciifimus.

IJOH. KINSTRÖMi