Co Cię blokuje? Odzyskaj pewność siebie

Tytuł oryginału: What's Stopping You Being More ConfidentTłumaczenie: Joanna SugieroISBN: 978-83-246-8105-1© 2013 What’s Stopping You Ltd

All Rights Reserved. Authorised translation from the English language edition published by John Wiley & Sons Limited. Responsibility for the accuracy of the translation rests solely with Helion S.A. and is not the responsibility of John Wiley & Sons Limited.

No part of this book may be reproduced in any form without the written permission of the original copyright holder, John Wiley & Sons Limited.

Translation copyright © 2014 by Helion S.A.

Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną, a także kopiowanie książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji.

Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymi bądź towarowymi ich właścicieli.

Autor oraz Wydawnictwo HELION dołożyli wszelkich starań, by zawarte w tej książce informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz Wydawnictwo HELION nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce.

Drogi Czytelniku!Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres http://sensus.pl/user/opinie/cocieoMożesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję.

Wydawnictwo HELIONul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICEtel. 32 231 22 19, 32 230 98 63e-mail: [email protected]: http://sensus.pl (księgarnia internetowa, katalog książek)

Printed in Poland.

• Kup książkę• Poleć książkę • Oceń książkę

• Księgarnia internetowa• Lubię to! » Nasza społeczność

http://sensus.pl/rt/cocieo

http://sensus.pl/rf/cocieo

http://sensus.pl/ro/cocieo

http://sensus.pl

http://ebookpoint.pl/r/S2YVH

SPIS TRE CI

Wst p 13Specjali ci od nauczania pewno ci siebie 14Pewno siebie to… 16Ca a prawda na temat pewno ci siebie 17

Cz I. Sk d si bierze brak wiary w siebie?

Rozdzia 1. Scenariusze 21Metody wspomagaj ce 22Wyrok do ywocia 23Ponowne odgrywanie scenariusza z dzieci stwa 25Ci sami rodzice, inne wychowanie 26Faworyzowanie ulubie ców 27Zwyci zca bierze wszystko 28Prawdziwa przyczyna — niskie poczucie w asnej warto ci 29Sk d si bierze niskie poczucie w asnej warto ci? 31Poczucie w asnej warto ci to podró , a nie cel 33

Rozdzia 2. Nastawienie 35Hierarchia potrzeb 35Wady teorii Maslowa 37Pu apka bezpiecze stwa 38Terapie oparte na traumie 39Nastawienie rozwojowe 40Jeste „prac w toku” 42Aby uwierzy w siebie, musisz mie nastawienie rozwojowe 44Nastawienie jest wa niejsze ni pewno siebie 45

Kup książkę Poleć książkę



CO CI BLOKUJE? ODZYSKAJ PEWNO SIEBIE

8

Rozdzia 3. Reakcje 47Terapia poznawczo-behawioralna i wiara w siebie 48Nasz charakterystyczny styl my lenia 49Zasady terapii poznawczo-behawioralnej 50Technika ekspozycji 54Elementy niezb dne do wprowadzenia zmian 55

Rozdzia 4. Podró 59Zmie swoje my lenie 60Podrzyj karteczk 61

Cz II. Alchemia pewno ci siebie

Rozdzia 5. Optymizm i odporno 73Po czenie z kontrol 74Optymistyczne t umaczenia 75Pokonanie wyuczonej bezradno ci 77Odporno — co wi cej ni radzenie sobie 77Odporno w sytuacji stresowej 79U cisku mo na si nauczy 79Duszenie si 80Jak zapobiec duszeniu si 81Na polu walki 82

Rozdzia 6. W asna skuteczno i talent 83Uwierzy we w asne zdolno ci 84W asna skuteczno to upewnianie si 84Korzenie w asnej skuteczno ci 85W asna skuteczno jest powi zana z konkretn dziedzin 86Mit talentu 87IQ ma niewielkie znaczenie 88Wyj tek Mozarta? 89Do wiadczenie jest wa ne 90

Rozdzia 7. Odwaga i ekstrawersja 93Przej cie do czynu mimo strachu 94Jak sta si odwa nym dzi ki wytrwa o ci? 95Nauka odwagi — motywacja 96Ekstrawersja — nieostro na osobowo 97Ekstrawertycy wci potrzebuj adrenaliny 98Temperament utrudniaj cy relacje towarzyskie 99Warunki spo eczne niezb dne dla budowania pewno ci siebie 101




SPIS TRE CI

9

Rozdzia 8. Zaufanie i ocenianie 103Skale zaufania 104Jak radzi sobie ze zdrad 106Uprzedzenia i ocenianie 107Heurystyka w podejmowaniu decyzji 108Nauka krytycznego my lenia 109G ówny sk adnik oceny: do wiadczenie 111

Cz III. Osi gni cia

Rozdzia 9. To samo 115Gdzie zaczyna si praca 116Cykl doskona o ci 117Ruch w kierunku czego pozytywnego 118Jak nie definiowa siebie 120Pu apka stereotypów 121Zdefiniowanie swoich warto ci 122Zasady, a nie warto ci 123A co z Zuckerbergiem? 125

Rozdzia 10. Cele 127Stworzenie planu dzia ania 128Zaczynaj, my l c o ko cu 128Unikaj pustych gestów 129Stosowanie NLP w wytyczaniu celów 129Dokonaj ekstrapolacji swoich pragnie 133

Rozdzia 11. Plan 137Wymagania dla planu kampanii 137Unikni cie pu apek realizacji 147

Cz IV. Sytuacje

Rozdzia 12. Nie mia o 153Rola j dra migda owatego 154Odwa ny kontra nie mia y 155Ni szy próg pobudliwo ci 156Reakcje emocjonalne 157Sytuacje towarzyskie wzmagaj nie mia o 158Nie b d sob 159





10

Rozdzia 13. Pewno siebie w miejscu pracy 165Co mo esz zrobi ? 166Wzmocnienie swojej pozycji 166

Rozdzia 14. Praca z innymi 1751. Naucz si mówi „nie” 1752. Powiedz, jakie masz zamiary 1763. Naucz si przekazywa obowi zki 1774. Rozwiej w tpliwo ci 1785. Naucz si sztuki perswazji 1806. Wyg aszaj komplementy 1817. Nie zadr czaj si z powodu szefa 1828. Traktuj elegancko trudnych ludzi 184

Rozdzia 15. Randki 189Brak pewno ci siebie jest zwi zany z p ci 189Strach przed odrzuceniem i upokorzeniem 190Unikaj Zasad 195Znaj swoj warto 196

Cz V. Bariery

Rozdzia 16. Uprzedzenia 201Uprzedzenia istniej 202Syndrom oszusta 203Jak walczy z uprzedzeniami? 204

Rozdzia 17. Prokrastynacja, czyli zwlekanie 209Ocenianie innych 210Wp yw rodziców 210Taktyki dla prokrastynatora 212

Rozdzia 18. Depresja 215Obsesyjne negatywne my lenie 216Przyczyny 216Wina i depresja 217Zg adzi potwora 218Lepiej zapobiega , ni leczy 221




SPIS TRE CI

11

Rozdzia 19. Stres i niepokój 223Presja, która jest wi ksza ni nasza zdolno do funkcjonowania 223Doce chwil 224Kiedy wykorzystywa uwa n obecno ? 226Niepokój to stan naturalny 227Programowanie neurolingwistyczne a niepokój 228

Rozdzia 20. Pycha 231Enron — pycha na wiatow skal 232Wychwalanie talentu 233Eliksir uwodzenia 235Jak unikn pychy? 236Rado SWOT 237Zosta przedsi biorc 238W asna skuteczno w dzia alno ci gospodarczej 239

Droga do pewno ci siebie w siedmiu etapach 243Etap pierwszy: Zastanów si , dlaczego brakuje Ci pewno ci siebie 243Etap drugi: Okre l wp yw tych wydarze na Twój obecny sposób my lenia 243Etap trzeci: Zrozum alchemi pewno ci siebie 244Etap czwarty: Skup si na tym, w jakich obszarach chcesz by pewny siebie 244Etap pi ty: Zaplanuj swoj pewno siebie 244Etap szósty: Dzia aj 245Etap siódmy: Zyskaj pewno siebie w kontaktach z lud mi 245

Co mówi psychologowie 247Zygmunt Freud (1856–1939) i nie wiadomy umys 247Alfred Adler (1870–1937) i kompleks ni szo ci 248Carl Jung (1875–1961) i archetypy 249Karen Horney (1885–1952) i „powinno ci” 250Fritz Perls (1893–1970) i percepcja kszta tuj ca rzeczywisto 250Erich Fromm (1900–1980) i „poznanie samego siebie” 251Carl Rogers (1902–1987) i skupienie si na osobie 252Viktor Frankl (1905–1997) i cierpienie, które mija, gdy znajdziesz sens 253Albert Ellis (1913–2007) i irracjonalne my lenie 253Virginia Satir (1916–1988) i rodzinna „fabryka” 254

Bibliografia 257

O Robercie Kelseyu 263





12




R O Z D Z I A 4 .

PODRÓ

Jak si przekona e , pewno siebie to narz dzie w Twojej podró y do sa-moaktualizacji — st d potrzeba zmiany nastawienia na rozwojowe i koniecz-no zastosowania zasad terapii poznawczo-behawioralnej do zakwestionowa-nia pewnych przekona dotycz cych Twoich umiej tno ci i mo liwo ci.

Oczywi cie, istniej pewne cechy, które nieod cznie kojarz si z pew-no ci siebie. Mo esz si ich nauczy albo przynajmniej je pozna (zobaczcz II). Je li jednak liczysz na to, e Twoje ycie odmieni si jak za do-tkni ciem magicznej ró d ki — e krzykniesz: „Eureka!” i ju od tej porywszystko b dzie inaczej — to bardzo si mylisz. Co gorsza, mo e si oka-za , e zmarnowa e czas i pieni dze (a tak e zainwestowan emocj : na-dziej ) na stosowanie „cudownych” technik, takich jak hipnoza czy aku-punktura, które mog Ci pomóc tylko na chwil . To prawda, e pozastosowaniu tych technik poczujesz wspania eufori , której pragniesz.Taki sam efekt daje alkohol czy kokaina — i tak samo jak po innych u yw-kach, tutaj równie nie da si unikn kaca.

Techniki takie jak hipnoza tworz pewn imitacj cech, które posiadainna osoba. Kto prosi Ci , eby zosta kim innym: kim , kto ró ni siod Ciebie mniej wi cej tak, jak osoba, któr si stajesz po wypiciu alko-holu. W najlepszym przypadku ta zmiana zachowania jest rezultatem po-t gi sugestii. Niektórzy twierdz , e hipnoza jest bardzo skuteczna i po-mocna. Na ladowanie pozytywnych cech zaobserwowanych u innychosób rzeczywi cie mo e przynie efekt. Jednak nie zmienia to naszychwewn trznych przekona .

Wci pozostajemy t sam , niepewn siebie osob — tylko e terazjeszcze dodatkowo potrzebujemy, aby kto nas „naprawi ” albo poda namokre lone instrukcje (przynajmniej na poziomie pod wiadomo ci). Zatem





60

chocia te techniki sprawiaj , e czujemy si podekscytowani i pe ni ener-gii, musimy pami ta , i te uczucia nie s prawdziwe. Wystarczy jednowi ksze niepowodzenie, a wszystko wróci do normy — a my poczujemysi jeszcze bardziej odizolowani i niepewni siebie.

Tak jak w przypadku wszystkich innych rzeczy, które daj natychmia-stow satysfakcj , kluczow rol odgrywaj tutaj hormony. Je eli gospo-darka hormonalna zostanie zachwiana, wcze niej czy pó niej b dziesz mu-sia za to zap aci .

ZMIE SWOJE MY LENIE

Skoro nie istnieje adne szybkie rozwi zanie, jaki jest sens tej ksi ki? Czynie ma adnych szans na to, eby wzmocni swoj wiar w siebie? Je eliszukasz cudownego lekarstwa, to odpowied brzmi „nie ma”. Je li jednakchcesz w pe ni zrozumie , czym jest pewno siebie, i jakie pu apki zasta-wi Twój umys , aby j w Tobie zdusi , odpowiem ju zupe nie inaczej.Pe ne zrozumienie tego zagadnienia mo e pomóc Ci zmieni Twoje my-lenie (oczywi cie pod warunkiem, e po wi cisz na to odpowiednio du o

czasu i nie poddasz si w po owie drogi). Przesta chowa si pod kolej-nymi warstwami niepewno ci i zacznij powoli je zdejmowa . Mo eszstworzy pewien dystans mi dzy tym, kim teraz jeste , a osob , która niewierzy w siebie — t , któr kiedy by e .

Bez wzgl du na to, jaka jest przyczyna Twojego braku pewno ci siebie,Twój obraz wiata jest zniekszta cony. Co wi cej, Twoje wszystkie ocenys formu owane na podstawie tego zniekszta conego obrazu. Ta ksi kama Ci pomóc to zauwa y , a tak e pokaza Ci, jak wygl da wiat bez tychzniekszta ce . Jednak nic nie osi gniesz bez prawdziwej, ci kiej pracy.Musisz zakwestionowa ka de za o enie, które kiedykolwiek poczyni e .Poddawaj w w tpliwo ka d „prawd ”.

Twoje pogl dy, warto ci — a nawet zasady, które wyznajesz — mog yzosta zniekszta cone przez „rzeczywisto ”, któr stworzy e , eby sichroni . Có , nawet nienawi do samego siebie mo e dawa komfortosobom, którym brakuje pewno ci siebie — stanowi ona swoist barierizolacyjn , chroni c ich przed otoczeniem. „Ja po prostu taki jestem”,




PODRÓ

61

„Nie umiem si zmieni ”, „Zawsze taka b d ” — te wszystkie stwierdze-nia wiadcz o rezygnacji. To umys owe „karteczki z notatnika”, którymisi pos ugujemy, aby unikn pe nego zaanga owania.

PODRZYJ KARTECZKCzas podrze t karteczk . Oczywi cie Twoje pierwsze kroki b d nie-mia e i niepewne. Jednak samo u wiadomienie sobie, e kroczysz po z ej

drodze — i e konieczna jest zmiana kierunku — to bardzo wa ny pocz -tek. Jest on równie bardzo trudny, dlatego musisz do o y wszelkich sta-ra , aby Twój wysi ek nie poszed na marne. Oto moja propozycja dzie-si ciu wskazówek, które pomog Ci pozosta na nowej trajektorii —bardziej konstruktywnej ni poprzednia i bardziej skoncentrowanej narozwoju (pomijaj c tytu tego podrozdzia u, wszystko zosta o tu napisanez najwi ksz powag ).

1. Wszystko spoczywa w Twoich r kachPewno ci siebie nie znajdziesz nigdzie na zewn trz. Nikt nie mo e tegozrobi za Ciebie. Nie licz na to, e w Twoim yciu pojawi si rycerz nabia ym koniu, który Ci uratuje. Jeste sam ze swoim problemem i na Tobiespoczywa obowi zek podj cia odpowiednich dzia a .

Bez wzgl du na to, jaka jest przyczyna Twojego braku wiary w siebie,Twoim zadaniem jest si z tym upora . To do oczywiste stwierdzenie,jednak mnie zaj o ca e lata, eby to sobie u wiadomi . Za ka dym razem,gdy poznawa em kogo , kto odniós du y sukces albo by bardzo pewny sie-bie, odgrywa em scenariusz „uratuj mnie”, w którym potajemnie — a na-wet nie wiadomie — prosi em o pomoc, na przyk ad próbuj c kierowarozmow w taki sposób, eby rozmówca zaoferowa mi prac albo z o yinn ciekaw propozycj .

Uwa a em, e mój los nie le y w moich r kach — e wiele rzeczy jestpoza moimi mo liwo ciami. Potrzebowa em interwencji kogo , kto jestbardziej pewny siebie i b dzie chcia mi pomóc (albo przynajmniej b dziewiedzia , jak mo na to zrobi ). Nie wiedzia em, dok d zmierzam, dzia a-em chaotycznie i tak bardzo nie wierzy em w siebie, e pod wiadomie

b aga em nieznajomych ludzi o ratunek.





62

2. WybaczajAby zyska wi ksz pewno siebie, musisz pogodzi si z tym, czego niemo esz zmieni : z przesz o ci . To oznacza wybaczenie osobom, któreby mo e odebra y Ci pewno siebie, gdy by e najbardziej podatny naich sugestie. Obwinianie innych za to, e teraz nie wierzysz w siebie, topu apka, poniewa w ten sposób próbujesz przenie odpowiedzialno naludzi, którzy najprawdopodobniej nie b d chcieli Ci pomóc.

Rzeczywi cie, oczekiwanie, e inni nagle doznaj objawienia, zrozu-miej swoje b dy i zapragn je naprawi , to prosta droga do pog bieniafrustracji, z o ci, a nawet wpadni cia w depresj . Obwinianie innych tocecha, która charakteryzuje ludzi niewierz cych w siebie. Poniewa ha-muje ona wszelkie dzia ania, warto z ni walczy . Z drugiej strony zdolnodo wybaczania to Twoja najsilniejsza bro w walce o lepsze jutro. Musiszjednak by w tym szczery. Twoje wybaczenie musi by zamierzone, bez-warunkowe, bezkompromisowe i ca kowite.

Ja oczywi cie wybaczy em mojemu ojcu — cz owiekowi, który miajeszcze trudniejsze dzieci stwo ni ja. Jego rodzice nie okazywali mu mi-o ci i porzucili go, gdy mia pi lat — nic wi c dziwnego, e nie by sta-

bilny emocjonalnie i nie umia mnie wychowa . Zreszt w tamtych czasachjego zachowanie nie odstawa o od normy. Nie mog te zapomnie o kilkurzeczach, za które jestem mu wdzi czny, takich jak ciekawo ycia, pasjahistoryczna i wysoka etyka pracy.

„Nikt nie jest ci winien ycia”, cz sto powtarza , cho powinien dodajeszcze: „ani niczego innego”.

Dopiero gdy w pe ni zrozumia em te s owa, zacz em odnosi pierw-sze sukcesy.

Moja siostra nie potrzebuje mojego przebaczenia, poniewa nie zrobi anic le. By a dzieckiem, tylko troch starszym ode mnie — niewinn istot ,której losem kierowali doro li ludzie i wydarzenia niezale ne od niej. Cowi cej, nale y jej si pochwa a za to, e tak wspaniale tolerowa a swojego ha-a liwego i kapry nego brata, który nie my la o nikim innym, tylko o sobie.

Wybaczenie to jednak nie wszystko. Musisz nauczy si wspó czu tymwszystkim, którzy podwa ali Twoj wiar w siebie przez te ca e lata. Przy-pomnij sobie ró ne wa ne sytuacje z Twojego dzieci stwa, które wp yn yna to, e straci e wiar w siebie, i spróbuj spojrze na nie oczami tych




PODRÓ

63

osób. By mo e by e zbyt zaj ty zamartwianiem si , jak ich dzia ania naCiebie wp ywaj , i nie zauwa y e , e Ty sam równie wp ywa e na nich.A przecie to s ludzie z krwi i ko ci, tak samo jak Ty — ka dy z nich miaswoje s abo ci bez wzgl du na to, jak starali si je ukry . Zastanów si , jakmotywacj kierowa y si osoby, z którymi mia e do czynienia — nawet te,które Ci zrani y.

3. Przesta a owaOczywi cie, powrót do wspomnie z przesz o ci wi e si z wa nym nie-bezpiecze stwem — uczuciem alu. Od kiedy zmieni em swoje my lenie— i przyj em nastawienie rozwojowe — zacz em stosowa now meto-d , któr nazywam „dreszczykiem”. Stosuj j , gdy nagle przypomn sobiejakie negatywne wydarzenie z przesz o ci. Zamykam wtedy oczy, wy-krzywiam twarz, a czasami nawet wydaj g o ne westchnienie: „O, nie,czy ja naprawd to zrobi em? I powiedzia em? Czy naprawd nie zdawa-em sobie sprawy, e moje zachowanie jest enuj ce, a ja robi z siebie

idiot ? Oczywi cie, e nie”.Cho z drugiej strony móg bym na to pytanie równie odpowiedzie

twierdz co. Z setki albo tysi cy wydarze w moim yciu wybieram akuratte, które mia y negatywny wyd wi k, a przecie wi kszo z nich by a po-zytywna (i dlatego mój mózg uzna , e nie warto ich zapami tywa ). Terzadkie negatywne sytuacje wry y mi si w pami , poniewa wywo a ystrach oraz inne negatywne emocje. Pozytywne wydarzenia s zapominanerazem ze wszystkimi innymi codziennymi sytuacjami, które nasz mózgtraktuje jak normalny aspekt naszego ycia.

a owanie to sabotowanie samego siebie w wersji ekstremalnej. Tomy lenie, e istnieje milion pozytywnych dróg, które mog e wybra , aletego nie zrobi e , z jakiego powodu decyduj c si na jedyn z cie k .To oczywi cie jest nonsens. Ka dy w swoim yciu podejmuje niezliczonliczb dobrych i z ych decyzji, przy czym liczba tych pierwszych znacz coprzewa a nad drugimi (ale poniewa ich nie a ujemy, szybko o nich za-pominamy). Jednak ludzie, którzy nie wierz w siebie, z jakiego powoduskupiaj si tylko na swoich pora kach — na z ych decyzjach i reakcjach.A poniewa z czasem liczba takich przykrych sytuacji coraz bardziej ro-nie, parali uje ich coraz wi kszy strach.





64

Zrezygnowanie z alu nie jest proste. Autorzy bestsellerowych porad-ników doradzaj stosowanie technik opartych na mistycyzmie albo auto-hipnozie. Istniej jednak bardziej praktyczne metody: mo esz na przyk adwypisa 10 swoich najwi kszych b dów lub decyzji, których najbardzieja ujesz. Napisz, dlaczego na my l o nich czujesz si tak okropnie (mo e

dlatego, e teraz, ju jako osoba doros a, post pi by zupe nie inaczej), a na-st pnie zastanów si , jak wa n lekcj wyci gn e z tego wydarzenia.Oczywi cie to nie sprawi, e przestaniesz czu nieprzyjemny „dreszcz” namy l o tej sytuacji, ale pomo e Ci zmieni nastawienie ze statycznego narozwojowe.

4. Skup si na tera niejszo ciW swojej s ynnej ksi ce Jak przesta si martwi i zacz y Dale Carnegieapeluje, aby my „ yli w cis ych przedzia ach dniowych”, pami taj c o tym,e „dzie dzisiejszy jest najcenniejsz rzecz , jak posiadamy”. Dlatego

cho musimy cz sto patrze w przysz o , nie mo emy zapomina , e taknaprawd liczy si tylko dzie dzisiejszy, je li zale y nam na odzyskaniuwiary w siebie (zobacz cz III). Wed ug Carnegiego „dla m drego cz o-wieka ka dy dzie to nowe ycie”.

Nie chodzi jednak o to, eby zamiast a owa decyzji z przesz o ci,zacz zamartwia si o swoj przysz o . Twoim celem powinno by sku-pienie si na tera niejszo ci i podejmowanie takich dzia a , które pomogCi odbudowa pewno siebie, zamiast jeszcze bardziej j podwa a .

Aby skutecznie zrealizowa to zadanie, potrzebujesz narz dzia — zacznijpisa dziennik. Jest to bardzo wa ny element ca ego procesu, co zgodniepotwierdzaj wszyscy specjali ci od samopomocy (zw aszcza zwolennicyteorii poznawczo-behawioralnej). Prowad dziennik, w którym b dzieszspisywa swoje przemy lenia, uczucia, emocje, zwyci stwa, problemy, ra-do ci, smutki, triumfy i pora ki. To wspania y sposób na ledzenie swoichpost pów, a tak e skuteczna taktyka doskonalenia w asnych ocen. To bardzozdrowy nawyk, nawet je li przerodzi si w uzale nienie.

Winston Churchill prowadzi dziennik, w którym ka dy dzie tytu o-wa takimi samymi s owami: „Dzia anie dnia”. Poni ej spisywa swojeprzemy lenia na temat tego, jakie powinny to by dzia ania i jak nale y jewykona . A potem realizowa swoje pomys y i opisywa ich rezultaty. To




PODRÓ

65

by codzienny proces, który po pewnym czasie sprawi , e Churchill zy-ska miano wyj tkowo skutecznego cz owieka. A nie wiem, czy wiesz, eta wspania a posta i wybitny m stanu XX wieku by kiedy zakomplek-sionym, nie mia ym ch opcem cierpi cym na brak wiary w siebie.

Przyk ad dzienników Churchilla to dowód na to, e spisywanie w a-snych my li nie jest domen nastolatków i poetów. Prawie wszystkie naj-wybitniejsze postacie historyczne i najwi ksi ludzie sukcesu prowadzilidzienniki, w których spisywali nie tylko swoje codzienne czynno ci, alerównie taktyki i plany na przysz o . Mimo e niektórym kojarzy si toz pró no ci i egocentryzmem, warto spojrze na to z innej perspektywy:wielu ludzi zdoby o s aw w a nie dlatego, e umiej tnie wykorzystalinajlepsze narz dzie, jakie mieli pod r k : dziennik, w którym spisywali nabie co swoje my li, cele i aspiracje (zobacz cz III).

5. Patrz w przysz oChurchill, skupiaj c si na tera niejszo ci, jednocze nie drobiazgowo pla-nowa swoj przysz o . Zawsze mia wiadomo , e jest odpowiedzialny zaswój los, a jego czyny s odzwierciedleniem jego przeznaczenia. Jednak dotego potrzebny by plan. Gdy wspominam sytuacje z przesz o ci, które za-chwia y moj pewno ci siebie (zw aszcza z czasów akademickich i pocz t-ków kariery zawodowej), zauwa am, e nie mia em wtedy adnego planu.

Czy mo esz robi post py, je li nie masz wytyczonego adnego celu?Oczywi cie, e nie. W cz ci III opowiem o tym nieco bardziej szczegó o-wo. Na razie tylko zaznacz , e tworzenie planów na przysz o ma du eznaczenie, i to zarówno w kontek cie nastawienia rozwojowego (musiszwiedzie , w jakim kierunku chcesz si rozwija ), jak i w procesie wzmac-niania swojej wiary w siebie.

Wiara w siebie bez adnego kontekstu jest bezcelowa i niemo liwa( wiat jest po prostu zbyt skomplikowany). Je li chcesz by pewny siebie,musisz nauczy si ignorowa niektóre sprawy i podejmowa m dre wy-bory. A do tego konieczne jest, aby umia sobie wyobrazi swoj idealnprzysz o i na niej opiera swoj pewno siebie.

Absolutnie nie chodzi tu o zaprzeczanie potrzebie skupienia si na te-ra niejszo ci. Je li masz sprecyzowane plany na przysz o , mo esz w pe -ni skoncentrowa si na tym, co jest tu i teraz, poniewa umiesz stwierdzi ,czy Twoje decyzje s u realizacji Twoich planów.





66

6. Zniszcz negatywne nagraniaKa dy z nas ma w g owie pewne nagrania, które odtwarza wci na nowo.To scenariusze wydarze i sytuacji, które u osób niepewnych siebie za-zwyczaj maj negatywny wyd wi k, np. „Nie mo esz tego zrobi ”, „Jesteidiot i zaraz si o tym przekonasz” albo „Nikt ci nie lubi”.

Te nagrania maj wp yw na Twoje zachowanie — pod wiadomie ro-bisz rzeczy, które potwierdzaj Twoje negatywne przekonania. Dlategow a nie zerwanie z tym procederem jest takie trudne — a jednocze nieabsolutnie niezb dne.

Jednak to jest mo liwe. Musisz tylko u wiadomi sobie pewne fakty. Po-dobnie jak w przyk adzie o m czy nie czekaj cym na kobiet , z któr umó-wi si na randk , wielu ludzi zbyt szybko wyci ga wnioski z okre lonych sy-tuacji — a nawet pozwala sobie na okre lone reakcje — mimo e maj zbytma o danych, aby podejmowa jak kolwiek decyzj . Gdy kobieta nie zjawi asi w restauracji o umówionej godzinie, m czyzna w czy swoje wewn trz-ne nagranie zatytu owane „Znów zosta em odrzucony”. Prawdopodobnie na-granie to by o ju przygotowane wcze niej i czeka o na w czonej pauzie, takaby m czyzna móg je odtworzy , gdy o umówionej porze (albo nawet mi-nut wcze niej) jego partnerka nie pojawi si w restauracji.

Dla wielu ludzi (w tym i dla mnie) jeszcze gorsze jest to, e nagranie toby oby ci gle w pogotowiu (z w czon pauz ), nawet gdyby kobieta przy-sz a na czas. W ci gu ca ego spotkania próbowa bym doszukiwa si w jejs owach i mowie cia a znaków wiadcz cych o odrzuceniu, które uzasad-nia yby w czenie mojego nagrania. Oczywi cie, gdybym nie dopatrzy sitakich znaków (pewnie dlatego, e moja nowa znajoma by a zbyt uprzej-ma), sam bym je wymy li albo nawet zmusi bym j do jakiej negatywnejreakcji tylko po to, eby moje obawy si potwierdzi y.

To troch tak, jakby nagranie mia o w asny umys . Jedynym sposobemna to, eby zapobiec jego ponownemu uruchomieniu, jest zniszczenie go.W tym celu musisz spojrze na twarde fakty. W naszym przyk adzie b done nast puj ce:

To jest wyj tkowa randka — adne wydarzenie z przesz o ci nie wp y-nie na jej przebieg, dopóki Ty na to nie pozwolisz.

Zgodzi a si z Tob spotka .

Przysz a!




PODRÓ

67

Na tym etapie wszystkie fakty maj wyd wi k pozytywny, dlatego do-konywanie negatywnych spekulacji jest bezsensowne: psychologowie na-zywaj to „katastrofizowaniem” (czyli wyolbrzymianiem irracjonalnychmy li po to, aby doj do wniosku, który jest zupe nie nieadekwatny dozaistnia ych okoliczno ci). Niestety w wielu sytuacjach, w których po-trzebna jest pewno siebie, te spekulacyjne i szkodliwe nagrania wp ywajna nasze zachowanie.

7. Zadbaj o w asn autonomiOd kiedy pami tam, zawsze stara em si zadowala innych. Gdy by emdzieckiem, tak osob by mój ojciec. Potem rol t przej li moi praco-dawcy i partnerki. A teraz jest to moja ona. Tym, czego pragn najbar-dziej, jest pochwa a, dlatego wszystkie swoje wysi ki koncentruj na tym,eby zadowoli innych. Wymy laj c, planuj c i realizuj c ka dy nowy

projekt, wyobra am sobie ich zadowolenie. Ka dy w asny sukces oceniamtylko na tej podstawie — dlatego je li nie zyskam aprobaty wa nych dlamnie osób, kompletnie si za amuj .

To jest klasyczna postawa osoby, która nie wierzy w siebie — potrzebaakceptacji jest tak du a, e staje si najwa niejszym czynnikiem decyduj -cym o sukcesie lub pora ce danego przedsi wzi cia. Dlaczego? Poniewabrak pewno ci siebie pozbawi nas punktu odniesienia. Z jakiego powodunie potrafimy oceni , co jest dobre, a co z e, dlatego szukamy potwierdzeniau osób, z których opini si liczymy.

Oczywi cie taka postawa to czyste szale stwo! W ten sposób nie tylkodajemy im w adz , której by mo e nie chc (a ju na pewno nie potrze-buj ), ale równie niszczymy w asn autonomi , staj c si ich niewolnikiem,gotowym na ka de zawo anie.

Wydostanie si z tego zakl tego kr gu jest do atwe; du o trudniejszejest utrzymanie tej nowo zdobytej autonomii. Aby to osi gn , musiszstworzy realny plan swojej przysz o ci (zobacz cz III). A potem zostaniewolnikiem swojego planu, zamiast zabiega o cudze pochwa y. Je eliTwoje dzia ania b d przyczynia y si do realizacji planu, nie b dziesz po-trzebowa niczyjej akceptacji, a pochwa y ze strony innych osób b d je-dynie mi ym dodatkiem — nie konieczno ci .





68

8. Zaakceptuj fakt, e jeste „prac w toku”I tak „prac w toku” pozostaniesz do ko ca ycia. Nie ma adnego osta-tecznego celu. Nawet samoaktualizacja generuje nowe poziomy potrzeb,takich jak samotranscendencja (czyli koncentrowanie si na innych).Oczywi cie to mo e by frustruj ce, cho wcale nie powinno. Prawd mó-wi c, ta my l jest cudownie wyzwalaj ca. Je li nie czujesz potrzeby osi gni -cia doskona o ci, mo esz podejmowa dowolne dzia ania. Mo esz próbo-wa , ponie pora k , wyci gn z niej nauk — i znów próbowa . Nawetje li nie poniesiesz pora ki, mo esz spróbowa jeszcze raz, aby osi gnwy szy poziom swoich mo liwo ci.

Oczywi cie, wszyscy potrzebujemy kierunku. Jednak ju to sobie po-wiedzieli my. Kierunek si znajdzie, gdy osi gniemy potrzebny rozp d.Kluczem jest decyzja o podj ciu dzia ania; potem jest kierunek, a na ko cuobserwowanie post pów. To pozytywna trajektoria z wbudowanym me-chanizmem pora ki, który umo liwia dalsz nauk i samodoskonalenie.

9. Naostrz piTo jest jeden ze zwyczajów Stephena Coveya opisanych w jego bestselle-rze 7 nawyków skutecznego dzia ania. Covey przytoczy anegdot o drwalu,który próbowa ci drzewo t p pi . „Dlaczego jej nie naostrzysz?”, zapytago kto . A ten odpowiedzia : „Nie mam czasu”.

Ludzie, którym brakuje pewno ci siebie, bardzo cz sto myl brak dzia a-nia z nadmiernym dzia aniem — Stephen Covey okre la to s owem busy-ness (z ang. zaj to ). Zachwyceni potrzeb dzia ania i pe ni emocji rozpo-czynaj rozmaite przedsi wzi cia, mimo e ich narz dzia (czyli umiej tno ci)s t pe albo nieodpowiednie do danej pracy. Dzia anie oczywi cie jest ko-nieczne, ale je li nie chcemy napotka adnej przeszkody na naszej drodze(i to w sytuacji, gdy nie b dziemy przygotowani na jej pokonanie), musi-my skupi nasz energi na „naostrzeniu pi y”, czyli zdobyciu umiej tno cii narz dzi potrzebnych do odbycia tej podró y.

Tak naprawd jest to inny sposób na to, eby podkre li znaczenie pla-nowania i szkolenia. Jednak jego skutek jest taki, e os abia nasz pasj .Wsz dzie s ysz , e powinni my „s ucha g osu serca” i realizowa swojepasje. Jednak pasja to paliwo emocjonalne, które wyczerpuje si , gdy na-potkamy na swojej drodze trudno ci. Oczywi cie, powiniene wybra tak




PODRÓ

69

drog , która umo liwi Ci realizacj Twoich pragnie (zobacz cz III), aleje li podczas tej d ugiej i niepewnej podró y zamierzasz czerpa ca swojsi wy cznie z pasji, czeka Ci rozczarowanie. Po jakim czasie poczujeszsi wyczerpany, wypalony i zgorzknia y — a to z pewno ci nie pomo e Ciodzyska wiary w siebie. Tylko ma e kroki w kierunku dobrze zaplanowa-nego celu dadz Ci rozp d, który zmieni Ci ze sprintera w marato czyka— kogo , kto nie czerpie swojej energii z pasji, lecz z pewno ci siebie.

10. Udawaj tak d ugo, a zrobisz to naprawdTo brzmi jak zaprzeczenie jednej z poprzednich rad mówi cej o tym, ejeste „prac w toku”. Jak mo esz zaakceptowa to, e jeste „prac w to-ku”, a jednocze nie udawa , e jeste uko czonym produktem? Jak mo eszby szczery wobec siebie, ok amuj c wszystkich dooko a?

Nie mo esz — ale nie o to w tym chodzi. Mój komunikat jest inny: niejeste w stanie odzyska pewno ci siebie, je li w kontaktach z innymi lud miwci b dzie brakowa o Ci tej cechy. Skromno , obni anie w asnej warto-ci, a nawet przesadna nie mia o — te wszystkie defensywne cechy wyni-

kaj z krytycznej samooceny i prób ukrywania braku wiary w siebie. Ko-niecznie musisz je zmieni na co , co b dzie bardziej skuteczne.

Je eli jednak staniesz si przem drza y, zarozumia y albo zaczniesz siwywy sza , popadniesz w drug niebezpieczn skrajno — te cechy stylko „po yczone”, a ludzie szybko to zauwa . Wró my zatem do meri-tum. Je li nie b dziesz zwa a na to, jak postrzegaj Ci inni, i nie b dzieszsi stara sprawia wra enia osoby bardziej pewnej siebie, potwierdziszopini , któr ludzie ju zd yli sobie wyrobi na Twój temat i spowodujesz,e nie zauwa oni zmian, których uda o Ci si dokona .

Mo na to porówna z wizyt w sklepie: je li b dziemy zachowywa sitak, jakby my oczekiwali kiepskiej obs ugi — jakby my uznali, e sprze-dawca odkry nasz niski status i odpowiednio nas zaszufladkowa — to niemo emy si dziwi , gdy faktycznie zostaniemy potraktowani jak kliencigorszej kategorii. Je li natomiast b dziemy „udawa ”, e jeste my pewnisiebie (jeszcze przed przekroczeniem progu sklepu), to przeka emy sprze-dawcy jasny komunikat: oczekujemy dobrej obs ugi. To prawdopodobniewystarczy, eby wp yn na jego zachowanie.





70

Zgadzam si z tym, e ludzie nie powinni dokonywa szybkich os -dów. Jednak nie jeste my w stanie tego zmieni . Dlatego musimy podjodpowiednie dzia ania. Na pocz tku mo emy poczu si dziwacznie albonieswojo. Ale gdy ju zauwa ymy ró nic w reakcjach ludzi, powinni mypoczu zach t — a ka de ma e zwyci stwo to kolejny dowód na to, ezmierzamy we w a ciwym kierunku.

Takie udawanie to naprawd nic trudnego (teraz wiem ju , e ludziepewni siebie stosuj t sam metod ). Oto, co powiniene robi :

U miechaj si . To sk ania drug osob do tego, eby te si u miech-n a. I na odwrót: je li masz ponur min , Twój rozmówca przyjmiepodobny wyraz twarzy.

B d elegancki. Je li ubierzesz si jak robotnik budowlany, b dziesztraktowany jak robotnik. Je eli za o ysz elegancki strój, przeka eszwszystkim komunikat, e chcesz by dobrze traktowany.

Wyprostuj si . Sta prosto, stawiaj pewne kroki, mów g o no i wyra -nie oraz mia o otwieraj drzwi. S owa „Dzie dobry!” wypowiedzianew dobitny sposób automatycznie wymuszaj odpowied .

Zak adaj, e inni ciesz si z Twojego towarzystwa. Je eli b dziesz udawa ,e tak jest, faktycznie b dziesz mile widziany.

Boisz si , e b dzie Ci to kosztowa zbyt wiele nerwów? Mo e w takimrazie powiniene zastosowa moj poprzedni taktyk polegaj c na unikaniusklepów lub restauracji, w których mo esz zosta le potraktowany? Dzi kitemu nie doprowadzisz do trudnej konfrontacji, prawda? Niestety, je li b -dziesz tak post powa , to po jakim czasie Twój wiat znacz co si zaw zi,a Ty poczujesz si zagubiony, zgorzknia y i jeszcze bardziej niepewny siebie.Du o lepiej jest przyj nastawienie rozwojowe i wzi na siebie odpowie-dzialno za w asne dzia ania — a nawet sk ania innych do lepszych reakcji.

Co Ci blokuje? Uwierz w siebie. Musisz podrze karteczk i podjaktywne uczestnictwo. Aby to osi gn , musisz pogodzi si ze swoj przesz o-ci (i wybaczy tym, którzy Twoim zdaniem wyrz dzili Ci krzywd ), a na-

st pnie zadba o swoj autonomi , skupiaj c si na przysz o ci i akceptuj c fakt,e jeste „prac w toku”.




http://program-partnerski.helion.pl

Documents

Co Cię blokuje? Odzyskaj pewność siebie