ChaÔÔhasa~gÊtipiÔakaÑ - btmar.orgbtmar.org/files/cspitaka/Pali/22Khu05.pdf · ChaÔÔhasa~gÊtipiÔakaÑ SuttantapiÔake KhuddakanikÈye JŒTAKAPŒ£I (PaÔhamo bhÈgo) _____

ChaÔÔhasa~gÊtipiÔakaÑ

SuttantapiÔake KhuddakanikÈye

JŒTAKAPŒ£I

(PaÔhamo bhÈgo)

_____

Buddhavasse 2552 Marammavasse 1370 AD. 2008

Romanized from Myanmar version published in 1997

© BuddhasÈsana Society

PÈÄi Series 22

First published in 2008 by Ministry of Religious Affairs

Yangon, Myanmar

THE PŒ£I ALPHABET IN BURMESE AND ROMAN CHARACTERS

____ VOWELS

t a tm È Ä £ i þ Ê O u OD | { e Mo o

CONSONANTS WITH VOWEL “A” u ka c kha * ga C gha i ~a p ca q cha Z ja ps jha Ó Òa # Ôa X Ôha ! Éa ¡ Éha P Óa w ta x tha ' da " dha e na y pa z pha A ba b bha r ma , ya & ra v la 0 va o sa [ ha V Äa H Ñ

VOWELS IN COMBINATION -m -g = È èd = i èD = Ê -k -K = u -l -L = | a- = e a-m a-g = o

u ka um kÈ ud ki uD kÊ uk ku ul k| au ke aum ko c kha cg khÈ cd khi cD khÊ ck khu cl kh| ac khe acg kho ...

CONJUNCT-CONSONANTS uú kka CF ~gha P² ÓÔha "s dhya y’ pla v’ lla u© kkha pö cca @ ÓÉa "G dhva yÁ pba vs lya us kya p ä ccha PÖ ÓÓa EÅ nta AÇ bbha vS lha Bud kri ZÆ jja PS Óha EÉ ntva As bya 0S vha u’ kla Zöß jjha wå tta E¦ ntha jA bra oå sta uG kva n ÒÒa w¬ ttha E nda rÜ mpa ~oå stra cs khya Í§ Òha wG tva `E´ ndra ræ mpha oé sna cG khva Íö Òca ws tya E ndha rÁ mba os sya *¾ gga Íä Òcha Mw tra Eé nna rÇ mbha ó ssa *¢ ggha ÍÆ Òja ' dda Es nya r® mma o® sma *s gya Íöß Òjha ' ddha ES nha rs mya oG sva

j* gra ¥ ÔÔa 's dya yÜ ppa rS mha [® hma uF ~ka | ÔÔha j' dra yæ ppha ,s yya [G hva cF ~kha × ÉÉa 'G dva ys pya ,S yha V§ Äha *F ~ga

1 2 3 4 5 6 7 8 9 0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 0

JÈtakapÈÄi paÔhamabhÈga _____

MÈtikÈ PiÔÔha~ka

1. EkakanipÈta

1. ApaÓÓakavagga

1. ApaÓÓakajÈtaka ... ... 1 2. VaÓÓupathajÈtaka ... ... 1 3. SerivavÈÓijajÈtaka ... ... 2 4. C|ÄaseÔÔhijÈtaka ... ... 2 5. TaÓÉulanÈÄijÈtaka ... ... 2 6. DevadhammajÈtaka ... ... 2 7. KaÔÔhahÈrijÈtaka ... ... 2 8. GÈmaÓijÈtaka ... ... 3 9. MaghadevajÈtaka ... ... 3 10. SukhavihÈrijÈtaka ... ... 3

2. SÊlavagga

11. LakkhaÓamigajÈtaka ... ... 3 12. NigyodhamigajÈtaka ... ... 4 13. KaÓÉijÈtaka ... ... 4 14. VÈtamigajÈtaka ... ... 4 15. KharÈdiyajÈtaka ... ... 4 16. TipallatthamigajÈtaka ... ... 5 17. MÈlutajÈtaka ... ... 5 18. MatakabhattajÈtaka ... ... 5 19. ŒyÈcitabhattajÈtaka ... ... 5 20. NaÄapÈnajÈtaka ... ... 5

ii JÈtakapÈÄi paÔhamabhÈga


3. Kuru~gavagga

21. Kuru~gamigajÈtaka ... ... 6 22. KukkurajÈtaka ... ... 6 23. BhojÈjÈnÊyajÈtaka ... ... 6 24. ŒjaÒÒajÈtaka ... ... 6 25. TitthajÈtaka ... ... 7 26. MahiÄÈmukhajÈtaka ... ... 7 27. AbhiÓhajÈtaka ... ... 7 28. NandivisÈlajÈtaka ... ... 7 29. KaÓhajÈtaka ... ... 7 30. MunikajÈtaka ... ... 8

4. KulÈvakavagga

31. KulÈvakajÈtaka ... ... 8 32. NaccajÈtaka ... ... 8 33. SammodamÈnajÈtaka ... ... 9 34. MacchajÈtaka ... ... 9 35. VaÔÔakajÈtaka ... ... 9 36. SakuÓajÈtaka ... ... 9 37. TittirajÈtaka ... ... 9 38. BakajÈtaka ... ... 9 39. NandajÈtaka ... ... 10 40. Khadira~gÈrajÈtaka ... ... 10

5. AtthakÈmavagga

41. LosakajÈtaka ... ... 10 42. KapotajÈtaka ... ... 11 43. VeÄukajÈtaka ... ... 11

JÈtakapÈÄi paÔhamabhÈga iii

MÈtikÈ PiÔÔha~ka 44. MakasajÈtaka ... ... 11 45. RohiÓijÈtaka ... ... 11 46. ŒrÈmad|sakajÈtaka ... ... 11 47. VÈruÓid|sakajÈtaka ... ... 12 48. VedabbajÈtaka ... ... 12 49. NakkhattajÈtaka ... ... 12 50. DummedhajÈtaka ... ... 12

6. ŒsÊsavagga

51. MahÈsÊlavajÈtaka ... ... 13 52. C|ÄajanakajÈtaka ... ... 13 53. PuÓÓapÈtijÈtaka ... ... 13 54. KiÑphalajÈtaka ... ... 13 55. PaÒcÈvudhajÈtaka ... ... 13 56. KaÒcanakkhandhajÈtaka ... ... 14 57. VÈnarindajÈtaka ... ... 14 58. TayodhammajÈtaka ... ... 14 59. BherivÈdakajÈtaka ... ... 14 60. Sa~khadhamajÈtaka ... ... 14

7. Itthivagga

61. AsÈtamantajÈtaka ... ... 15 62. AÓÉabh|tajÈtaka ... ... 15 63. TakkapaÓÉitajÈtaka ... ... 15 64. DurÈjÈnajÈtaka ... ... 15 65. AnabhiratijÈtaka ... ... 16 66. MudulakkhaÓajÈtaka ... ... 16 67. Uccha~gajÈtaka ... ... 16

iv JÈtakapÈÄi paÔhamabhÈga

MÈtikÈ PiÔÔha~ka 68. SÈketajÈtaka ... ... 16 69. VisavantajÈtaka ... ... 16 70. KuddÈlajÈtaka ... ... 16

8. VaruÓavagga

71. VaruÓajÈtaka ... ... 17 72. SÊlavahatthijÈtaka ... ... 17 73. SaccaÑkirajÈtaka ... ... 17 74. RukkhadhammajÈtaka ... ... 17 75. MacchajÈtaka ... ... 18 76. Asa~kiyajÈtaka ... ... 18 77. MahÈsupinajÈtaka ... ... 18 78. IllisajÈtaka ... ... 18 79. KharassarajÈtaka ... ... 19 80. BhÊmasenajÈtaka ... ... 19

9. ApÈyimhavagga

81. SurÈpÈnajÈtaka ... ... 19 82. MittavindakajÈtaka ... ... 20 83. KÈlakaÓÓijÈtaka ... ... 20 84. AtthassadvÈrajÈtaka ... ... 20 85. KiÑpakkajÈtaka ... ... 20 86. SÊlavÊmaÑsakajÈtaka ... ... 20 87. Ma~galajÈtaka ... ... 21 88. SÈrambhajÈtaka ... ... 21 89. KuhakajÈtaka ... ... 21 90. AkataÒÒujÈtaka ... ... 21

JÈtakapÈÄi paÔhamabhÈga v


10. Littavagga

91. LittajÈtaka ... ... 22 92. MahÈsÈrajÈtaka ... ... 22 93. VissÈsabhojanajÈtaka ... ... 22 94. LomahaÑsajÈtaka ... ... 22 95. MahÈsudassanajÈtaka ... ... 22 96. TelapattajÈtaka ... ... 22 97. NÈmasiddhijÈtaka ... ... 23 98. K|ÔavÈÓijajÈtaka ... ... 23 99. ParosahassajÈtaka ... ... 23 100. AsÈtar|pajÈtaka ... ... 23

11. Parosatavagga

101. ParosatajÈtaka ... ... 24 102. PaÓÓikajÈtaka ... ... 24 103. VerijÈtaka ... ... 24 104. MittavindakajÈtaka ... ... 24 105. DubbalakaÔÔhajÈtaka ... ... 25 106. UdaÒcanÊjÈtaka ... ... 25 107. SÈlittakajÈtaka ... ... 25 108. BÈhiyajÈtaka ... ... 25 109. KuÓÉap|vajÈtaka ... ... 25 110. SabbasaÑhÈrakapaÒhajÈtaka ... ... 26

12. HaÑcivagga

111. GadrabhapaÒhajÈtaka ... ... 26 112. AmarÈdevÊpaÒhajÈtaka ... ... 26 113. Si~gÈlajÈtaka ... ... 27

vi JÈtakapÈÄi paÔhamabhÈga

MÈtikÈ PiÔÔha~ka 114. MitacintijÈtaka ... ... 27 115. AnusÈsikajÈtaka ... ... 27 116. DubbacajÈtaka ... ... 27 117. TittirajÈtaka ... ... 27 118. VaÔÔakajÈtaka ... ... 27 119. AkÈlarÈvijÈtaka ... ... 28 120. BandhanamokkhajÈtaka ... ... 28

13. KusanÈÄivagga

121. KusanÈÄijÈtaka ... ... 28 122. DummedhajÈtaka ... ... 29 123. Na~galÊsajÈtaka ... ... 29 124. AmbajÈtaka ... ... 29 125. KaÔÈhakajÈtaka ... ... 29 126. AsilakkhaÓajÈtaka ... ... 29 127. KalaÓÉukajÈtaka ... ... 29 128. BiÄÈravatajÈtaka ... ... 30 129. AggikabhÈradvÈjajÈtaka ... ... 30 130. KosiyajÈtaka ... ... 30

14. AsampadÈnavagga

131. AsampadÈnajÈtaka ... ... 30 132. BhÊrukajÈtaka ... ... 31 133. GhatÈsanajÈtaka ... ... 31 134. JhÈnasodhanajÈtaka ... ... 31 135. CandÈbhajÈtaka ... ... 31 136. SuvaÓÓahaÑsajÈtaka ... ... 32

JÈtakapÈÄi paÔhamabhÈga vii

MÈtikÈ PiÔÔha~ka 137. BabbujÈtaka ... ... 32 138. GodhajÈtaka ... ... 32 139. UbhatobhaÔÔhajÈtaka ... ... 32 140. KÈkajÈtaka ... ... 32

15. KakaÓÔakavagga

141. GodhajÈtaka ... ... 33 142. Si~gÈlajÈtaka ... ... 33 143. VirocanajÈtaka ... ... 33 144. Na~guÔÔhajÈtaka ... ... 33 145. RÈdhajÈtaka ... ... 34 146. SamuddakÈkajÈtaka ... ... 34 147. PuppharattajÈtaka ... ... 34 148. Si~gÈlajÈtaka ... ... 34 149. EkapaÓÓajÈtaka ... ... 34 150. SaÒjÊvajÈtaka ... ... 35

2. DukanipÈta

1. DaÄhavagga

151. RÈjovÈdajÈtaka ... ... 36 152. Si~gÈlajÈtaka ... ... 36 153. S|karajÈtaka ... ... 36 154. UragajÈtaka ... ... 37 155. BhaggajÈtaka ... ... 37 156. AlÊnacittajÈtaka ... ... 37 157. GuÓajÈtaka ... ... 38 158. SuhanujÈtaka ... ... 38

viii JÈtakapÈÄi paÔhamabhÈga

MÈtikÈ PiÔÔha~ka 159. MorajÈtaka ... ... 38 160. VinÊlajÈtaka ... ... 39

2. Santhavavagga

161. IndasamÈnagottajÈtaka ... ... 40 162. SanthavajÈtaka ... ... 40 163. SusÊmajÈtaka ... ... 40 164. GijjhajÈtaka ... ... 41 165. NakulajÈtaka ... ... 41 166. UpasÈÄakajÈtaka ... ... 41 167. SamiddhijÈtaka ... ... 42 168. SakuÓagghijÈtaka ... ... 42 169. ArakajÈtaka ... ... 42 170. KakaÓÔakajÈtaka ... ... 42

3. KalyÈÓavagga

171. KalyÈÓadhammajÈtaka ... ... 43 172. DaddarajÈtaka ... ... 43 173. MakkaÔajÈtaka ... ... 44 174. DubbhiyamakkaÔajÈtaka ... ... 44 175. ŒdiccupaÔÔhÈnajÈtaka ... ... 44 176. KaÄÈyamuÔÔhijÈtaka ... ... 45 177. TindukajÈtaka ... ... 45 178. KacchapajÈtaka ... ... 45 179. SatadhammajÈtaka ... ... 45 180. DuddadajÈtaka ... ... 46

4. Asadisavagga

181. AsadisajÈtaka ... ... 46 182. Sa~gÈmÈvacarajÈtaka ... ... 47

JÈtakapÈÄi paÔhamabhÈga ix

MÈtikÈ PiÔÔha~ka 183. VÈlodakajÈtaka ... ... 47 184. GiridattajÈtaka ... ... 47 185. AnabhiratijÈtaka ... ... 48 186. DadhivÈhanajÈtaka ... ... 48 187. CatumaÔÔhajÈtaka ... ... 48 188. SÊhakotthujÈtaka ... ... 49 189. SÊhacammajÈtaka ... ... 49 190. SÊlÈnisaÑsajÈtaka ... ... 49

5. Ruhakavagga

191. RuhakajÈtaka ... ... 50 192. SirikÈÄakaÓÓijÈtaka ... ... 50 193. C|ÄapadumajÈtaka ... ... 50 194. MaÓicorajÈtaka ... ... 51 195. Pabbat|pattharajÈtaka ... ... 51 196. ValÈhakassajÈtaka ... ... 51 197. MittÈmittajÈtaka ... ... 51 198. RÈdhajÈtaka ... ... 52 199. GahapatijÈtaka ... ... 52 200. SÈdhusÊlajÈtaka ... ... 52

6. NataÑdaÄhavagga

201. BandhanÈgÈrajÈtaka ... ... 53 202. KeÄisÊlajÈtaka ... ... 53 203. KhaÓÉajÈtaka ... ... 53 204. VÊrakajÈtaka ... ... 54 205. Ga~geyyajÈtaka ... ... 54 206. Kuru~gamigajÈtaka ... ... 55 207. AssakajÈtaka ... ... 55

x JÈtakapÈÄi paÔhamabhÈga

MÈtikÈ PiÔÔha~ka 208. SusumÈrajÈtaka ... ... 55 209. KukkuÔajÈtaka ... ... 56 210. KandagalakajÈtaka ... ... 56

7. BÊraÓathambhavagga

211. SomadattajÈtaka ... ... 56 212. UcchiÔÔhabhattajÈtaka ... ... 57 213. BharujÈtaka ... ... 57 214. PuÓÓanadÊjÈtaka ... ... 57 215. KacchapajÈtaka ... ... 58 216. McchajÈtaka ... ... 58 217. SeggujÈtaka ... ... 58 218. K|ÔavÈÓijajÈtaka ... ... 59 219. GarahitajÈtaka ... ... 59 220. DhammadhajajÈtaka ... ... 59

8. KÈsÈvavagga

221. KÈsÈvajÈtaka ... ... 60 222. C|ÄanandiyajÈtaka ... ... 60 223. PuÔabhattajÈtaka ... ... 60 224. KumbhilajÈtaka ... ... 61 225. KhantivaÓÓajÈtaka ... ... 61 226. KosiyajÈtaka ... ... 61 227. G|thapÈÓajÈtaka ... ... 62 228. KÈmanÊtajÈtaka ... ... 62 229. PalÈyitajÈtaka ... ... 62 230. DutiyapalÈyitajÈtaka ... ... 63

JÈtakapÈÄi paÔhamabhÈga xi


9. UpÈhanavagga

231. UpÈhanajÈtaka ... ... 64 232. VÊÓÈguÓajÈtaka ... ... 64 233. VikaÓÓajÈtaka ... ... 64 234. AsitÈbh|jÈtaka ... ... 65 235. VacchanakhajÈtaka ... ... 65 236. BakajÈtaka ... ... 65 237. SÈketajÈtaka ... ... 66 238. EkapadajÈtaka ... ... 66 239. HaritamaÓÉ|kajÈtaka ... ... 66 240. MahÈpi~galajÈtaka ... ... 66

10. Si~gÈlavagga

241. SabbadÈÔhijÈtaka ... ... 67 242. SunakhajÈtaka ... ... 67 243. GuttilajÈtaka ... ... 68 244. VigaticchajÈtaka ... ... 68 245. M|lapariyÈyajÈtaka ... ... 68 246. BÈlovÈdajÈtaka ... ... 68 247. PÈdaÒjalÊjÈtaka ... ... 69 248. KiÑsukopamajÈtaka ... ... 69 249. SÈlakajÈtaka ... ... 69 250. KapijÈtaka ... ... 70

3. TikanipÈta

1. Sa~kappavagga

251. Sa~kapparÈgajÈtaka ... ... 71 252. TilamuÔÔhijÈtaka ... ... 71

xii JÈtakapÈÄi paÔhamabhÈga

MÈtikÈ PiÔÔha~ka 253. MaÓikaÓÔhajÈtaka ... ... 71 254. KuÓÉakakucchisindhavajÈtaka ... ... 72 255. SukajÈtaka ... ... 72 256. Jar|dapÈnajÈtaka ... ... 73 257. GÈmaÓicandajÈtaka ... ... 73 258. MandhÈtujÈtaka ... ... 73 259. TirÊÔavacchajÈtaka ... ... 74 260. D|tajÈtaka ... ... 74

2. Padumavagga

261. PadumajÈtaka ... ... 75 262. MudupÈÓijÈtaka ... ... 75 263. C|ÄapalobhanajÈtaka ... ... 76 264. MahÈpanÈdajÈtaka ... ... 76 265. KhurappajÈtaka ... ... 77 266. VÈtaggasindhavajÈtaka ... ... 77 267. KakkaÔakajÈtaka ... ... 78 268. ŒrÈmad|sakajÈtaka ... ... 78 269. SujÈtajÈtaka ... ... 78 270. Ul|kajÈtaka ... ... 79

3. UdapÈnavagga

271. UdapÈnad|sakajÈtaka ... ... 79 272. ByagghajÈtaka ... ... 80 273. KacchapajÈtaka ... ... 80 274. LolajÈtaka ... ... 80 275. RucirajÈtaka ... ... 81 276. GarudhammajÈtaka ... ... 81 277. RomakajÈtaka ... ... 82

JÈtakapÈÄi paÔhamabhÈga xiii

MÈtikÈ PiÔÔha~ka 278. MahiÑsarÈjajÈtaka ... ... 82 279. SatapattajÈtaka ... ... 83 280. PuÔad|sakajÈtaka ... ... 83

4. Abbhantaravagga

281. AbbhantarajÈtaka ... ... 84 282. SeyyajÈtaka ... ... 84 283. VaÉÉhakÊs|karajÈtaka ... ... 84 284. SirijÈtaka ... ... 85 285. MaÓis|karajÈtaka ... ... 85 286. SÈl|kajÈtaka ... ... 86 287. LÈbhagarahajÈtaka ... ... 86 288. MacchuddÈnajÈtaka ... ... 86 289. NÈnÈchandajÈtaka ... ... 87 290. SÊlavÊmaÑsakajÈtaka ... ... 87

5. Kumbhavagga

291. SurÈghaÔajÈtaka ... ... 88 292. SupattajÈtaka ... ... 88 293. KÈyanibbindajÈtaka ... ... 89 294. JambukhÈdakajÈtaka ... ... 89 295. AntajÈtaka ... ... 89 296. SamuddajÈtaka ... ... 90 297. KÈmavilÈpajÈtaka ... ... 90 298. UdumbarajÈtaka ... ... 90 299. KomÈraputtajÈtaka ... ... 91 300. VakajÈtaka ... ... 91

xiv JÈtakapÈÄi paÔhamabhÈga


4. CatukkanipÈta

1. KÈli~gavagga

301. C|ÄakÈli~gajÈtaka ... ... 93 302. MahÈ-assÈrohajÈtaka ... ... 93 303. EkarÈjajÈtaka ... ... 94 304. DaddarajÈtaka ... ... 95 305. SÊlavÊmaÑsanajÈtaka ... ... 95 306. SujÈtÈjÈtaka ... ... 96 307. PalÈsajÈtaka ... ... 96 308. SakuÓajÈtaka ... ... 97 309. ChavakajÈtaka ... ... 97 310. SeyyajÈtaka ... ... 98

2. Pucimandavagga

311. PucimandajÈtaka ... ... 98 312. KassapamandiyajÈtaka ... ... 99 313. KhantÊvÈdÊjÈtaka ... ... 99 314. LohakumbhijÈtaka ... ... 100 315. SabbamaÑsalÈbhajÈtaka ... ... 100 316. SasapaÓÉitajÈtaka ... ... 101 317. MatarodanajÈtaka ... ... 101 318. KaÓaverajÈtaka ... ... 102 319. TittirajÈtaka ... ... 102 320. SuccajajÈtaka ... ... 103

3. KuÔid|sakavagga

321. KuÔid|sakajÈtaka ... ... 103 322. DuddubhajÈtaka ... ... 104

JÈtakapÈÄi paÔhamabhÈga xv

MÈtikÈ PiÔÔha~ka 323. BrahmadattajÈtaka ... ... 104 324. CammasÈÔakajÈtaka ... ... 105 325. GodharÈjajÈtaka ... ... 105 326. KakkÈrujÈtaka ... ... 106 327. KÈkavatÊjÈtaka ... ... 106 328. AnanusociyajÈtaka ... ... 107 329. KÈÄabÈhujÈtaka ... ... 107 330. SÊlavÊmaÑsajÈtaka ... ... 108

4. Kokilavagga

331. KokilajÈtaka ... ... 109 332. RathalaÔÔhijÈtaka ... ... 109 333. PakkagodhajÈtaka ... ... 110 334. RÈjovÈdajÈtaka ... ... 110 335. JambukajÈtaka ... ... 111 336. ByahÈchattajÈtaka ... ... 111 337. PÊÔhajÈtaka ... ... 112 338. ThusajÈtaka ... ... 112 339. BÈverujÈtaka ... ... 113 340. VisayhajÈtaka ... ... 113

5. C|ÄakuÓÈlavagga

341. KaÓÉarÊjÈtaka ... ... 114 342. VÈnarajÈtaka ... ... 115 343. KuntinÊjÈtaka ... ... 115 344. AmbajÈtaka ... ... 115 345. GajakumbhajÈtaka ... ... 116 346. KesavajÈtaka ... ... 116

xvi JÈtakapÈÄi paÔhamabhÈga

MÈtikÈ PiÔÔha~ka 347. Ayak|ÔajÈtaka ... ... 117 348. AraÒÒajÈtaka ... ... 117 349. SandhibhedajÈtaka ... ... 118 350. DevatÈpaÒhajÈtaka ... ... 118

5. PaÒcakanipÈta

1. ManikuÓÉalavagga

351. MaÓikuÓÉalajÈtaka ... ... 120 352. SujÈtajÈtaka ... ... 121 353. VenasÈkhajÈtaka ... ... 121 354. UragajÈtaka ... ... 122 355. GhaÔajÈtaka ... ... 123 356. KoraÓÉiyajÈtaka ... ... 124 357. LaÔukikajÈtaka ... ... 124 358. C|ÄadhammapÈlajÈtaka ... ... 125 359. SuvaÓÓamigajÈtaka ... ... 126 360. SuyonandÊjÈtaka ... ... 126

2. VaÓÓÈrohavagga

361. VaÓÓÈrohajÈtaka ... ... 127 362. SÊlavÊmaÑsajÈtaka ... ... 128 363. HirijÈtaka ... ... 128 364. KhajjopanakajÈtaka ... ... 129 365. AhituÓÉikajÈtaka ... ... 129 366. GumbiyajÈtaka ... ... 130 367. SÈÄiyajÈtaka ... ... 130 368. TacasÈrajÈtaka ... ... 131

JÈtakapÈÄi paÔhamabhÈga xvii

MÈtikÈ PiÔÔha~ka 369. MittavindakajÈtaka ... ... 132 370. PalÈsajÈtaka ... ... 132

3. AÉÉhavagga

371. DÊghÊtikosalajÈtaka ... ... 133 372. MigapotakajÈtaka ... ... 133 373. M|sikajÈtaka ... ... 134 374. C|ÄadhanuggahajÈtaka ... ... 135 375. KapotajÈtaka ... ... 135

6. ChakkanipÈta

1. AvÈriyavagga

376. AvÈriyajÈtaka ... ... 137 377. SetaketujÈtaka ... ... 137 378. DarÊmukhajÈtaka ... ... 138 379. NerujÈtaka ... ... 139 380. Œsa~kajÈtaka ... ... 140 381. MigÈlopajÈtaka ... ... 141 382. SirikÈÄakaÓÓijÈtaka ... ... 141 383. KukkuÔajÈtaka ... ... 144 384. DhammadhajajÈtaka ... ... 144 385. NandiyamigarÈjajÈtaka ... ... 145

2. Kharaputtavagga

386. KharaputtajÈtaka ... ... 146 387. S|cijÈtaka ... ... 147 388. TuÓÉilajÈtaka ... ... 147 389. SuvaÓÓakakkaÔajÈtaka ... ... 148

xviii JÈtakapÈÄi paÔhamabhÈga

MÈtikÈ PiÔÔha~ka 390. MayhakajÈtaka ... ... 150 391. VijjÈdharajÈtaka ... ... 150 392. Si~ghapupphajÈtaka ... ... 152 393. VighÈsÈdajÈtaka ... ... 152 394. VaÔÔakajÈtaka ... ... 153 395. PÈrÈvatajÈtaka ... ... 153

7. SattakanipÈta

1. Kukkuvagga

396. KukkujÈtaka ... ... 155 397. ManojajÈtaka ... ... 156 398. SutanujÈtaka ... ... 157 399. MÈtuposakagijjhajÈtaka ... ... 158 400. DabbhapupphajÈtaka ... ... 158 401. PaÓÓakajÈtaka ... ... 159 402. SattubhastajÈtaka ... ... 160 403. AÔÔhisenakajÈtaka ... ... 161 404. KapijÈtaka ... ... 162 405. BakajÈtaka ... ... 163

2. GandhÈravagga

406. GandhÈrajÈtaka ... ... 165 407. MahÈkapijÈtaka ... ... 165 408. KumbhakÈrajÈtaka ... ... 166 409. DaÄhadhammajÈtaka ... ... 167 410. SomadattajÈtaka ... ... 168

JÈtakapÈÄi paÔhamabhÈga xix

MÈtikÈ PiÔÔha~ka 411. SusÊmajÈtaka ... ... 169 412. KoÔasimbalijÈtaka ... ... 170 413. Dh|makÈrijÈtaka ... ... 170 414. JÈgarajÈtaka ... ... 171 415. KummÈsapiÓÉijÈtaka ... ... 172 416. ParantapajÈtaka ... ... 173

8. AÔÔhakanipÈta

417. KaccÈnijÈtaka ... ... 175 418. AÔÔhasaddajÈtaka ... ... 176 419. SulasÈjÈtaka ... ... 177 420. Suma~galajÈtaka ... ... 178 421. Ga~gamÈlajÈtaka ... ... 179 422. CetiyajÈtaka ... ... 180 423. IdriyajÈtaka ... ... 182 424. ŒdittajÈtaka ... ... 183 425. AÔÔhÈnajÈtaka ... ... 184 426. DÊpijÈtaka ... ... 185

9. NavakanipÈta

427. GijjhajÈtaka ... ... 187 428. KosambiyajÈtaka ... ... 188 429. MahÈsuvajÈtaka ... ... 189 430. C|ÄasuvajÈtaka ... ... 190 431. HaritacajÈtaka ... ... 191 432. PadakusalamÈÓavajÈtaka ... ... 192 433. LomasakassapajÈtaka ... ... 193 434. CakkavÈkajÈtaka ... ... 194

xx JÈtakapÈÄi paÔhamabhÈga

MÈtikÈ PiÔÔha~ka 435. HaliddirÈgajÈtaka ... ... 195 436. SamuggajÈtaka ... ... 196 437. P|timaÑsajÈtaka ... ... 198 438. DaddarajÈtaka ... ... 198

10. DasakanipÈta

439. CatudvÈrajÈtaka ... ... 201 440. KaÓhajÈtaka ... ... 202 441. CatuposathiyajÈtaka ... ... 203 442. Sa~khajÈtaka ... ... 205 443. C|ÄabodhijÈtaka ... ... 207 444. KaÓhadÊpÈyanajÈtaka ... ... 208 445. NigrodhajÈtaka ... ... 211 446. TakkalajÈtaka ... ... 212 447. MahÈdhammapÈlajÈtaka ... ... 214 448. KukkuÔajÈtaka ... ... 216 449. MaÔÔhakuÓÉalÊjÈtaka ... ... 217 450. BilÈrakosiyajÈtaka ... ... 218 451. CakkavÈkajÈtaka ... ... 219 452. Bh|ripaÒÒajÈtaka ... ... 220 453. MahÈma~galajÈtaka ... ... 222 454. GhaÔapaÓÉitajÈtaka ... ... 223

11. EkÈdasakanipÈta

455. MÈtuposakajÈtaka ... ... 226 456. JuÓhajÈtaka ... ... 227 457. DhammadevaputtajÈtaka ... ... 229 458. UdayajÈtaka ... ... 231

JÈtakapÈÄi paÔhamabhÈga xxi

MÈtikÈ PiÔÔha~ka 459. PÈnÊyajÈtaka ... ... 234 460. YudhaÒcayajÈtaka ... ... 235 461. DasarathajÈtaka ... ... 236 462. SaÑvarajÈtaka ... ... 238 463. SuppÈrakajÈtaka ... ... 239

12. DvÈdasakanipÈta

464. C|ÄakuÓÈlajÈtaka ... ... 241 465. BhaddasÈlajÈtaka ... ... 242 466. SamuddavÈÓijajÈtaka ... ... 244 467. KÈmajÈtaka ... ... 246 468. JanasandhajÈtaka ... ... 247 469. MahÈkaÓhajÈtaka ... ... 248 470. KosiyajÈtaka ... ... 249 471. MeÓÉakapaÒhajÈtaka ... ... 251 472. MahÈpadumajÈtaka ... ... 253 473. MittÈmittajÈtaka ... ... 255

13. TerasakanipÈta

474. AmbajÈtaka ... ... 257 475. PhandanajÈtaka ... ... 259 476. JavanahaÑsajÈtaka ... ... 260 477. C|ÄanÈradajÈtaka ... ... 261 478. D|tajÈtaka ... ... 263 479. KÈli~gabodhijÈtaka ... ... 264 480. AkittijÈtaka ... ... 266 481. TakkÈriyajÈtaka ... ... 268 482. RurumigarÈjajÈtaka ... ... 270 483. SarabhamigajÈtaka ... ... 272

xxii JÈtakapÈÄi paÔhamabhÈga


14. PakiÓÓakanipÈta

484. SÈlikedÈrajÈtaka ... ... 276 485. CandakinnarÊjÈtaka ... ... 277 486. MahÈ-ukkusajÈtaka ... ... 280 487. UddÈlakajÈtaka ... ... 283 488. BhisajÈtaka ... ... 285 489. SurucijÈtaka ... ... 288 490. PaÒcuposathikajÈtaka ... ... 291 491. MahÈmorajÈtaka ... ... 293 492. Tacchas|karajÈtaka ... ... 296 493. MahÈvÈÓijajÈtaka ... ... 298 494. SÈdhinajÈtaka ... ... 300 495. DasabrÈhmaÓajÈtaka ... ... 302 496. BhikkhÈparamparajÈtaka ... ... 306

15. VÊsatinipÈta

497. MÈta~gajÈtaka ... ... 309 498. Cittasambh|tajÈtaka ... ... 312 499. SivijÈtaka ... ... 316 500. SirÊmantajÈtaka ... ... 319 501. RohaÓamigajÈtaka ... ... 323 502. C|ÄahaÑsajÈtaka ... ... 326 503. SattigumbajÈtaka ... ... 328 504. BhallÈtiyajÈtaka ... ... 330 505. SomanassajÈtaka ... ... 334 506. CampeyyajÈtaka ... ... 338 507. MahÈpalobhanajÈtaka ... ... 344 508. PaÒcapaÓÉitajÈtaka ... ... 347

JÈtakapÈÄi paÔhamabhÈga xxiii

MÈtikÈ PiÔÔha~ka 509. HatthipÈlajÈtaka ... ... 350 510. AyogharajÈtaka ... ... 353

16. TiÑsanipÈta

511. KiÑchandajÈtaka ... ... 358 512. KumbhajÈtaka ... ... 361 513. JayaddisajÈtaka ... ... 365 514. ChaddantajÈtaka ... ... 371 515. SambhavajÈtaka ... ... 376 516. MahÈkapijÈtaka ... ... 380 517. DakarakkhasajÈtaka ... ... 384 518. PaÓÉaranÈgarÈjajÈtaka ... ... 387 519. SambulÈjÈtaka ... ... 393 520. GandhatindukajÈtaka ... ... 397

JÈtakapÈÄiyÈ paÔhamabhÈge mÈtikÈ niÔÔhitÈ.

KhuddakanikÈya

JÈtakapÈÄi

_____

Namo tassa Bhagavato Arahato SammÈsambuddhassa.

1. EkakanipÈta

1. ApaÓÓakavagga

1. ApaÓÓakajÈtaka

1. ApaÓÓakaÑ ÔhÈnameke, dutiyaÑ Èhu takkikÈ. EtadaÒÒÈya medhÈvÊ, taÑ gaÓhe ya’dapaÓÓakanti1.

ApaÓÓakajÈtakaÑ paÔhamaÑ.

2. VaÓÓupathajÈtaka

2. AkilÈsuno vaÓÓupathe2 khaÓantÈ, Uda~gaÓe tattha papaÑ avinduÑ. EvaÑ munÊ viriya3 bal|papanno, AkilÈsu vinde hadayassa santinti.

VaÓÓupathajÈtakaÑ dutiyaÑ. ______________________________________________________________ 1. TaÑ gaÓheyya apaÓÓakaÑ (Ka) 2. VaÓÓapathe (Ka) 3. Muni viriya (I), muni vÊriya (SyÈ, Ka)

JÈtakapÈÄi 2

3. SerivavÈÓijajÈtaka

3. Idha ce naÑ1 virÈdhesi, saddhammassa niyÈmataÑ2. CiraÑ tvaÑ anutappesi3, SerivÈ’yaÑva vÈÓijoti.

SerivavÈÓijajÈtakaÑ tatiyaÑ.

4. C|ÄaseÔÔhijÈtaka

4. Appakenapi medhÈvÊ, pÈbhatena vicakkhaÓo. SamuÔÔhÈpeti attÈnaÑ, aÓuÑ aggiÑva sandhamanti.

C|Äa4 seÔÔhijÈtakaÑ catutthaÑ.

5. TaÓÉulanÈÄijÈtaka

5. 5 Kimagghati taÓÉulanÈÄikÈyaÑ6, AssÈna m|lÈya vadehi rÈja. BÈrÈÓasiÑ santarabÈhirantaÑ7, Ayamagghati taÓÉulanÈÄikÈti5.

TaÓÉulanÈÄijÈtakaÑ paÒcamaÑ.

6. DevadhammajÈtaka

6. Hiri-ottappasampannÈ, sukkadhammasamÈhitÈ. Santo sappurisÈ loke, devadhammÈti vuccareti.

DevadhammajÈtakaÑ chaÔÔhaÑ.

7. KaÔÔhahÈrijÈtaka

7. Putto tyÈhaÑ mahÈrÈja, tvaÑ maÑ posa janÈdhipa. AÒÒepi devo poseti, kiÒca8 devo sakaÑ pajanti.

KaÔÔhahÈri9 jÈtakaÑ sattamaÑ. ______________________________________________________________ 1. Idha ce hi naÑ (SÊ, I) 2. NiyÈmakaÑ (SyÈ, Ka) 3. Anutapessasi (SÊ, I), anutappissasi (?) 4. Culla (SÊ), cullaka (SyÈ, I) 5-5. KimagghatÊ taÓÉulanÈÄikÈ ca, BÈrÈÓasÊ antarabÈhirÈni. AssapaÒcasate tÈni, ekÈ

taÓÉulanÈÄikÈti. (SyÈ) 6. NÈÄikÈ ca (SÊ), nÈÄikÈya (Ka, SÊ-®Ôha) 7. BÈhirato (SyÈ, Ka) 8. KiÒci (Ka) 9. KaÔÔhavÈhana (Ka)

1. EkakanipÈta 3

8. GÈmaÓijÈtaka

8. Api ataramÈnÈnaÑ, phalÈsÈva samijjhati. Vipakkabrahmacariyosmi, evaÑ jÈnÈhi GÈmaÓÊti.

GÈmaÓijÈtakaÑ aÔÔhamaÑ.

9. MaghadevajÈtaka

9. Uttama~garuhÈ mayhaÑ, ime jÈtÈ vayoharÈ. PÈtubh|tÈ devad|tÈ, pabbajjÈsamayo mamÈti.

Maghadeva1 jÈtakaÑ navamaÑ.

10. SukhavihÈrijÈtaka

10. YaÒca aÒÒe na rakkhanti, yo ca aÒÒe na rakkhati. Sa ve rÈja sukhaÑ seti, kÈmesu anapekkhavÈti.

SukhavihÈrijÈtakaÑ dasamaÑ.

ApaÓÓakavaggo paÔhamo.

TassuddÈnaÑ

VarÈpaÓÓaka vaÓÓupatha serivaro, SuvicakkhaÓa taÓÉulanÈÄikassÈ. Hiri puttavaru, ttagÈmaÓinÈ, Yo ca na rakkhati tena dasÈti.

_____

2. SÊlavagga

11. LakkhaÓamigajÈtaka

11. Hoti sÊlavataÑ attho, paÔisanthÈra2 vuttinaÑ. LakkhaÓaÑ passa ÈyantaÑ, ÒÈtisaÑghapurakkhataÑ3. Atha passasi’maÑ KÈÄaÑ, suvihÊnaÑva ÒÈtibhÊti.

LakkhaÓamigajÈtakaÑ paÔhamaÑ. ______________________________________________________________ 1. MakhÈdeva (SÊ, I) devad|ta (Ka); Ma 2. 262 piÔÔhepi passitabbaÑ. 2. PaÔisandhÈra (Ka) 3. PurakkhitaÑ (SyÈ), purekkhitaÑ (Ka)

JÈtakapÈÄi 4

12. NigrodhamigajÈtaka

12. Nigrodhameva seveyya, na SÈkhamupasaÑvase. NigrodhasmiÑ mataÑ seyyo, yaÒce SÈkhasmi1 jÊvitanti.

NigrodhamigajÈtakaÑ dutiyaÑ.

13. KaÓÉijÈtaka

13. Dhiratthu kaÓÉinaÑ sallaÑ, purisaÑ gÈÄhavedhinaÑ. Dhiratthu taÑ janapadaÑ, yatthitthÊ pariÓÈyikÈ. Te cÈpi dhikkitÈ2 sattÈ, ye itthÊnaÑ vasaÑ gatÈti.

KaÓÉijÈtakaÑ tatiyaÑ.

14. VÈtamigajÈtaka

14. Na kiratthi rasehi pÈpiyo, ŒvÈsehi va3 santhavehi vÈ. VÈtamigaÑ gahananissitaÑ4, VasamÈnesi rasehi SaÒjayoti.

VÈtamigajÈtakaÑ catutthaÑ.

15. KharÈdiyajÈtaka

15. AÔÔhakkhuraÑ KharÈdiye, migaÑ va~kÈtiva~kinaÑ. Sattahi kÈlÈtikkantaÑ5, na naÑ ovaditu’ssaheti.

KharÈdiyajÈtakaÑ paÒcamaÑ. ______________________________________________________________ 1. SÈkhasmiÑ (SÊ, I) 2. DhikkatÈ (?) 3. VÈ (sabbattha) 4. GehanissitaÑ (SÊ, I) 5. Sattahi kalÈha’tikkantaÑ (SÊ), sattakÈleha’tikkantaÑ (SyÈ), sattahi kÈlÈha’tikkantaÑ (I)

1. EkakanipÈta 5

16. TipallatthamigajÈtaka

16. MigaÑ tipallattha1 manekamÈyaÑ, AÔÔhakkhuraÑ aÉÉharattÈpapÈyiÑ2. Ekena sotena chamÈ’ssasanto, Chahi kalÈhitibhoti3 bhÈgineyyoti.

TipallatthamigajÈtakaÑ chaÔÔhaÑ.

17. MÈlutajÈtaka

17. KÈÄe vÈ yadi vÈ juÓhe, yadÈ vÈyati mÈluto. VÈtajÈni hi sÊtÈni, ubho’tthamaparÈjitÈti.

MÈlutajÈtakaÑ sattamaÑ.

18. MatakabhattajÈtaka

18. EvaÑ ce sattÈ jÈneyyuÑ, dukkhÈ’yaÑ jÈtisambhavo. Na pÈÓo pÈÓinaÑ haÒÒe, pÈÓaghÈtÊ hi socatÊti.

MatakabhattajÈtakaÑ aÔÔhamaÑ.

19. ŒyÈcitabhattajÈtaka

19. Sace mucce4 pecca mucce4, muccamÈno hi bajjhati. Na hevaÑ dhÊrÈ muccanti, mutti bÈlassa bandhananti.

ŒyÈcitabhattajÈtakaÑ navamaÑ.

20. NaÄapÈnajÈtaka

20. DisvÈ padamanuttiÓÓaÑ, disvÈno’taritaÑ padaÑ. NaÄena vÈriÑ pissÈma5, neva6 maÑ tvaÑ vadhissasÊti.

NaÄapÈnajÈtakaÑ dasamaÑ.

SÊlavaggo dutiyo. ______________________________________________________________ 1. Tipallatta (Ka) 2. AÉÉharattÈvapÈyiÑ (SÊ, I) 3. KalÈhatibhoti (SÊ, SyÈ, I) 4. MuÒce (SÊ, SyÈ, I) 5. VivissÈma (SÊ, SyÈ, I) 6. Na ca (Ka)

JÈtakapÈÄi 6

TassuddÈnaÑ

Atha lakkhaÓa sÈkha dhiratthu puna, Na kiratthi rasehi kharÈdiyÈ. Atibhoti vara1 mÈluta pÈÓa, Muccena naÄa-avhayanena bhavanti dasÈti.

_____

3. Kuru~gavagga

21. Kuru~gamigajÈtaka

21. ©ÈtametaÑ kuru~gassa, yaÑ tvaÑ sepaÓÓi siyyasi2. AÒÒaÑ sepaÓÓi gacchÈmi, na me te ruccate phalanti.

Kuru~gamigajÈtakaÑ paÔhamaÑ.

22. KukkurajÈtaka

22. Ye kukkurÈ rÈjakulamhi vaddhÈ, KoleyyakÈ vaÓÓabal|papannÈ. Te’me na vajjhÈ maya’masma vajjhÈ, NÈyaÑ saghaccÈ dubbalaghÈtikÈ’yanti.

KukkurajÈtakaÑ dutiyaÑ.

23. BhojÈjÈnÊyajÈtaka

23. Api passena semÈno, sallebhi sallalÊkato. Seyyova vaÄavÈ bhojjo3, yuÒja maÒÒeva sÈrathÊti.

BhojÈjÈnÊya4 jÈtakaÑ tatiyaÑ.

24. ŒjaÒÒajÈtaka

24. YadÈ yadÈ yattha yadÈ, yattha yattha yadÈ yadÈ. ŒjaÒÒo kurute vegaÑ, hÈyanti tattha vÈÄavÈti.

ŒjaÒÒajÈtakaÑ catutthaÑ. ______________________________________________________________ 1. Rasa (sabbattha) 2. Seyyasi (SÊ, SyÈ, I) 3. Bhojjho (SyÈ, I), gojo (Ka) 4. GojÈnÊya (Ka)

1. EkakanipÈta 7

25. TitthajÈtaka

25. AÒÒamaÒÒehi titthehi, assaÑ pÈyehi sÈrathi. AccÈsanassa puriso, pÈyÈsassapi tappatÊti.

TitthajÈtakaÑ paÒcamaÑ.

26. MahiÄÈmukhajÈtaka

26. PurÈÓacorÈna vaco nisamma, MahiÄÈmukho pothayamanvacÈrÊ. SusaÒÒatÈnaÑ hi vaco nisamma, Gajuttamo sabbaguÓesu aÔÔhÈti.

MahiÄÈmukhajÈtakaÑ chaÔÔhaÑ.

27. AbhiÓhajÈtaka

27. NÈlaÑ kabaÄaÑ padÈtave, Na ca piÓÉaÑ na kuse na ghaÑsituÑ. MaÒÒÈmi abhiÓhadassanÈ, NÈgo snehamakÈsi1 kukkureti.

AbhiÓhajÈtakaÑ sattamaÑ.

28. NandivisÈlajÈtaka

28. * ManuÒÒameva bhÈseyya, nÈmanuÒÒaÑ kudÈcanaÑ. ManuÒÒaÑ bhÈsamÈnassa, garuÑ bhÈraÑ udaddhari. DhanaÒca naÑ alÈbhesi, tena ca’ttamano ah|ti.

NandivisÈlajÈtakaÑ aÔÔhamaÑ.

29. KaÓhajÈtaka

29. Yato yato garu dhuraÑ, yato gambhÊravattanÊ. TadÈssu KaÓhaÑ yuÒjanti, svÈssu taÑ vahate dhuranti.

KaÓhajÈtakaÑ navamaÑ. ______________________________________________________________ 1. SinehamakÈsi (SÊ, SyÈ, I) * Vi 2. 8 piÔÔhepi, tattha pana manÈpasaddo dissati.

JÈtakapÈÄi 8

30. MunikajÈtaka

30. MÈ Munikassa pihayi, ÈturannÈni bhuÒjati. Appossukko bhusaÑ khÈda, etaÑ dÊghÈyulakkhaÓanti.

MunikajÈtakaÑ dasamaÑ.

Kuru~gavaggo tatiyo.

TassuddÈnaÑ

Kuru~gassa kukkura gojavaro, Puna vÈÄava, ssasirivhayano1. MahiÄÈmukha nÈmanuÒÒavaro, Vahate dhura munikena dasÈti.

_____

4. KulÈvakavagga

31. KulÈvakajÈtaka

31. KulÈvakÈ MÈtali simbalismiÑ, ¢sÈmukhena parivajjayassu. KÈmaÑ cajÈma asuresu pÈÓaÑ, MÈ me dijÈ vikulÈvÈ2 ahesunti.

KulÈvakajÈtakaÑ paÔhamaÑ.

32. NaccajÈtaka

32. RudaÑ manuÒÒaÑ rucirÈ ca piÔÔhi, veÄuriyavaÓÓ|panibhÈ3 ca gÊvÈ. ByÈmamattÈni ca pekhuÓÈni, naccena te dhÊtaraÑ no dadÈmÊti.

NaccajÈtakaÑ dutiyaÑ. ______________________________________________________________ 1. Sirivayano (sabbattha) 2. MÈyime dijÈ vikulÈvÈ (SÊ, SyÈ, I) 3. VaÓÓ|paÔibhÈ (SyÈ), vaÓÓasannibhÈ (Ka)

1. EkakanipÈta 9

33. SammodamÈnajÈtaka

33. SammodamÈnÈ gacchanti, jÈlamÈdÈya pakkhino. YadÈ te vivadissanti, tadÈ ehinti me vasanti.

SammodamÈnajÈtakaÑ tatiyaÑ.

34. MacchajÈtaka

34. Na maÑ sÊtaÑ na maÑ uÓhaÑ, na maÑ jÈlasmi bÈdhanaÑ. YaÒca maÑ maÒÒate macchÊ, aÒÒaÑ so ratiyÈ gatoti.

MacchajÈtakaÑ catutthaÑ.

35. VaÔÔakajÈtaka

35. * Santi pakkhÈ apatanÈ, santi pÈdÈ avaÒcanÈ. MÈtÈpitÈ ca nikkhantÈ, jÈtaveda paÔikkamÈti.

VaÔÔakajÈtakaÑ paÒcamaÑ.

36. SakuÓajÈtaka

36. YaÑ nissitÈ jagatiruhaÑ viha~gamÈ, svÈyaÑ aggiÑ pamuÒcati. DisÈ bhajatha vakka~gÈ1, jÈtaÑ saraÓato bhayanti.

SakuÓajÈtakaÑ chaÔÔhaÑ.

37. TittirajÈtaka

37. Ye vuÉÉhÈ2 mapacÈyanti, narÈ dhammassa kovidÈ. DiÔÔheva dhamme pÈsaÑsÈ, samparÈye ca suggatÊti.

TittirajÈtakaÑ sattamaÑ.

38. BakajÈtaka

38. NÈccantaÑ nikatippaÒÒo, nikatyÈ sukhamedhati. ŒrÈdheti nikatippaÒÒo3, bako kakkaÔakÈmivÈti.

BakajÈtakaÑ aÔÔhamaÑ. ______________________________________________________________ * Khu 4. 415 piÔÔhe CariyÈpiÔakepi. 1. Va~ka~gÈ (SyÈ) 2. Vaddha (SÊ, I) 3. ŒrÈdhe nikatippaÒÒo (I)

JÈtakapÈÄi 10

39. NandajÈtaka

39. MaÒÒe sovaÓÓayo rÈsi, soÓÓamÈlÈ ca Nandako. Yattha dÈso ÈmajÈto, Ôhito thullÈni1 gajjatÊti.

NandajÈtakaÑ navamaÑ.

40. Khadira~gÈrajÈtaka

40. KÈmaÑ patÈmi nirayaÑ, uddhaÑpÈdo avaÑsiro. NÈnariyaÑ karissÈmi, handa piÓÉaÑ paÔiggahÈti.

Khadira~gÈrajÈtakaÑ dasamaÑ.

KulÈvakavaggo catuttho.

TassuddÈnaÑ

SirimÈtali dhÊtara pakkhivaro, RatiyÈgato mÈtÈpitÈ ca puna. JagatÊruha vuÉÉha sukakkaÔako, TathÈ nandakapiÓÉavarena dasÈti.

_____

5. AtthakÈmavagga

41. LosakajÈtaka

41. Yo atthakÈmassa hitÈnukampino, ovajjamÈno na karoti sÈsanaÑ. AjiyÈ pÈdamolamba2, Mittako viya socatÊti.

LosakajÈtakaÑ paÔhamaÑ.

______________________________________________________________ 1. Th|lÈni (Ka) 2. PÈdamolumba (SÊ, SyÈ, I)

1. EkakanipÈta 11

42. KapotajÈtaka

42. Yo atthakÈmassa hitÈnukampino, OvajjamÈno na karoti sÈsanaÑ. Kapotakassa vacanaÑ akatvÈ, Amittahatthatthagatova setÊti.

KapotajÈtakaÑ dutiyaÑ.

43. VeÄukajÈtaka

43. Yo atthakÈmassa hitÈnukampino, OvajjamÈno na karoti sÈsanaÑ. EvaÑ so nihato seti, VeÄukassa yathÈ pitÈti.

VeÄukajÈtakaÑ tatiyaÑ.

44. MakasajÈtaka

44. Seyyo amitto matiyÈ upeto, Na tveva mitto mativippahÊno. “MakasaÑ vadhissan”ti hi eÄam|go, Putto pitu abbhidÈ uttama~ganti.

MakasajÈtakaÑ catutthaÑ.

45. RohiÓijÈtaka

45. Seyyo amitto medhÈvÊ, yaÒce bÈlÈ’nukampako. Passa RohiÓikaÑ jammiÑ, mÈtaraÑ hantvÈna socatÊti.

RohiÓijÈtakaÑ paÒcamaÑ.

46. ŒrÈmad|sakajÈtaka

46. Na ve anatthakusalena, atthacariyÈ sukhÈvahÈ. HÈpeti atthaÑ dummedho, kapi ÈrÈmiko yathÈti.

ŒrÈmad|sakajÈtakaÑ chaÔÔhaÑ.

JÈtakapÈÄi 12

47. VÈruÓid|sakajÈtaka

47. Na ve anatthakusalena, atthacariyÈ sukhÈvahÈ. HÈpeti atthaÑ dummedho, KoÓÉaÒÒo vÈruÓiÑ yathÈti.

VÈruÓid|sakajÈtakaÑ sattamaÑ.

48. VedabbajÈtaka

48. AnupÈyena yo atthaÑ, icchati so vihaÒÒati. CetÈ haniÑsu VedabbaÑ1, sabbe te byasanamajjhag|ti.

Vedabba2 jÈtakaÑ aÔÔhamaÑ.

49. NakkhattajÈtaka

49. NakkhattaÑ paÔimÈnentaÑ, attho bÈlaÑ upaccagÈ. Attho atthassa nakkhattaÑ, kiÑ karissanti tÈrakÈti.

NakkhattajÈtakaÑ navamaÑ.

50. DummedhajÈtaka

50. DummedhÈnaÑ sahassena, yaÒÒo me upayÈcito. IdÈni khohaÑ yajissÈmi, bahu3 adhammiko janoti.

DummedhajÈtakaÑ dasamaÑ.

AtthakÈmavaggo paÒcamo.

TassuddÈnaÑ

Atha mittaka mÈtu kapotavaro, TathÈ veÄuka eÄam|go rohiÓÊ. Kapi vÈruÓi cetacarÈ ca puna, TathÈ tÈraka yaÒÒavarena dasÈti.

PaÔhamo paÓÓÈsako. ______________________________________________________________ 1. VedabbhaÑ (SÊ, I) 2. Vedabbha (SÊ, I) 3. Bah| (SÊ, I), bahuÑ (Ka)

1. EkakanipÈta 13

6. ŒsÊsavagga

51. MahÈsÊlavajÈtaka

51. ŒsÊsetheva1 puriso, na nibbindeyya paÓÉito. PassÈmi vohaÑ attÈnaÑ, yathÈ icchiÑ tathÈ ah|ti.

MahÈsÊlavajÈtakaÑ paÔhamaÑ.

52. C|ÄajanakajÈtaka

52. VÈyametheva puriso, na nibbindeyya paÓÉito. PassÈmi vohaÑ attÈnaÑ, udakÈ thalamubbhatanti.

C|ÄajanakajÈtakaÑ dutiyaÑ.

53. PuÓÓapÈtijÈtaka

53. Tatheva puÓÓÈ pÈtiyo, aÒÒÈ’yaÑ vattate kathÈ. ŒkÈraÓena2 jÈnÈmi, na cÈyaÑ bhaddikÈ surÈti.

PuÓÓapÈtijÈtakaÑ tatiyaÑ.

54. KiÑphalajÈtaka

54. NÈyaÑ rukkho durÈruho, napi gÈmato ÈrakÈ. ŒkÈraÓena jÈnÈmi, nÈyaÑ sÈduphalo dumoti.

KiÑphalajÈtakaÑ catutthaÑ.

55. PaÒcÈvudhajÈtaka

55. Yo alÊnena cittena, alÊnamanaso naro. BhÈveti kusalaÑ dhammaÑ, yogakkhemassa pattiyÈ. PÈpuÓe anupubbena, sabbasaÑyojanakkhayanti.

PaÒcÈvudhajÈtakaÑ paÒcamaÑ. ______________________________________________________________ 1. ŒsiÑsetheva (SÊ, SyÈ, I) 2. ŒkÈrakena (SÊ, SyÈ, I)

JÈtakapÈÄi 14

56. KaÒcanakkhandhajÈtaka

56. Yo pahaÔÔhena cittena, pahaÔÔhamanaso naro. BhÈveti kusalaÑ dhammaÑ, yogakkhemassa pattiyÈ. PÈpuÓe anupubbena, sabbasaÑyojanakkhayanti.

KaÒcanakkhandhajÈtakaÑ chaÔÔhaÑ.

57. VÈnarindajÈtaka

57. Yassete caturo dhammÈ, VÈnarinda yathÈ tava. SaccaÑ dhammo dhiti1 cÈgo, diÔÔhaÑ so ativattatÊti.

VÈnarindajÈtakaÑ sattamaÑ.

58. TayodhammajÈtaka

58. Yassa ete2 tayo dhammÈ, VÈnarinda yathÈ tava. DakkhiyaÑ s|riyaÑ paÒÒÈ, diÔÔhaÑ so ativattatÊti.

TayodhammajÈtakaÑ aÔÔhamaÑ.

59. BherivÈdakajÈtaka

59. Dhame dhame nÈtidhame, atidhantaÑ hi pÈpakaÑ. Dhantena hi sataÑ laddhaÑ, atidhantena nÈsitanti.

BherivÈdakajÈtakaÑ navamaÑ.

60. Sa~khadhamajÈtaka

60. Dhame dhame nÈtidhame, atidhantaÑ hi pÈpakaÑ. DhantenÈdhigatÈ bhogÈ, te tÈto vidhamÊ dhamanti.

Sa~khadhamajÈtakaÑ dasamaÑ.

ŒsÊsavaggo chaÔÔho. ______________________________________________________________ 1. DhitÊ (SÊ, I) 2. Yassete (SyÈ, Ka)

1. EkakanipÈta 15

TassuddÈnaÑ

YathÈ icchiÑ tathÈhu, dakÈ thalÈ, Sura sÈduphalo ca alÊnamano. SampahaÔÔhamano caturo ca tayo, Sataladdhaka bhogadhanena dasÈti.

_____

7. Itthivagga

61. AsÈtamantajÈtaka

61. AsÈ loki’tthiyo nÈma, velÈ tÈsaÑ na vijjati. SÈrattÈ ca pagabbhÈ ca, sikhÊ sabbaghaso yathÈ. TÈ hitvÈ pabbajissÈmi, vivekamanubr|hayanti.

AsÈtamantajÈtakaÑ paÔhamaÑ.

62. AÓÉabh|tajÈtaka

62. YaÑ brÈhmaÓo avÈdesi, vÊÓaÑ samukhaveÔhito. AÓÉabh|tÈ bhatÈ bhariyÈ, tÈsu ko jÈtu vissaseti.

AÓÉabh|tajÈtakaÑ dutiyaÑ.

63. TakkapaÓÉitajÈtaka

63. KodhanÈ akataÒÒ| ca, pisuÓÈ mittabhedikÈ1. BrahmacariyaÑ cara bhikkhu, so sukhaÑ na vihÈhasÊti2.

TakkapaÓÉitajÈtakaÑ3 tatiyaÑ.

64. DurÈjÈnajÈtaka

64. MÈ su nandi icchati maÑ, mÈ su soci na mi’cchati4. ThÊnaÑ bhÈvo durÈjÈno, macchassevo’dake gatanti.

DurÈjÈnajÈtakaÑ catutthaÑ. ______________________________________________________________ 1. PisuÓÈ ca vibhedikÈ (SÊ, SyÈ, I) 2. VihÈhisÊti (SÊ, SyÈ, I), vihÈyasi (Ka) 3. TakkajÈtakaÑ (SÊ, SyÈ, I, ®ha) 4. Na icchati (SÊ, SyÈ, I)

JÈtakapÈÄi 16

65. AnabhiratijÈtaka

65. YathÈ nadÊ ca pantho ca, pÈnÈgÈraÑ sabhÈ papÈ. EvaÑ loki’tthiyo nÈma, nÈ’saÑ kujjhanti paÓÉitÈti.

AnabhiratijÈtakaÑ paÒcamaÑ.

66. MudulakkhaÓajÈtaka

66. EkÈ icchÈ pure Èsi, aladdhÈ MudulakkhaÓaÑ. Yato laddhÈ aÄÈrakkhÊ, icchÈ icchaÑ vijÈyathÈti.

MudulakkhaÓajÈtakaÑ chaÔÔhaÑ.

67. Uccha~gajÈtaka

67. Uccha~ge deva me putto, pathe dhÈvantiyÈ pati. TaÒca desaÑ na passÈmi, yato sodariya’mÈnayeti1.

Uccha~gajÈtakaÑ sattamaÑ.

68. SÈketajÈtaka

68. YasmiÑ mano nivisati, cittaÒcÈpi2 pasÊdati. AdiÔÔhapubbake pose, kÈmaÑ tasmimpi vissaseti.

SÈketajÈtakaÑ aÔÔhamaÑ.

69. VisavantajÈtaka

69. Dhiratthu taÑ visaÑ vantaÑ, yamahaÑ jÊvitakÈraÓÈ. VantaÑ paccÈvamissÈmi3, mataÑ me jÊvitÈ varanti.

VisavantajÈtakaÑ navamaÑ.

70. KuddÈlajÈtaka

70. Na taÑ jitaÑ sÈdhu jitaÑ, yaÑ jitaÑ avajÊyati. TaÑ kho jÊtaÑ sÈdhu jitaÑ, yaÑ jitaÑ nÈvajÊyatÊti.

KuddÈlajÈtakaÑ dasamaÑ.

Itthivaggo sattamo. ______________________________________________________________ 1. SodariyaÑ naye (Ka) 2. CittaÑ vÈpi (katthaci) 3. PaccÈharissÈmi (Ka)

1. EkakanipÈta 17

TassuddÈnaÑ

SikhÊsabbaghasopi ca vÊÓavaro, PisuÓÈ mittabhedikÈ nandÊ nadÊ. MudulakkhaÓa sodariyÈ ca mano, Visa sÈdhujitena bhavanti dasÈti.

_____

8. VaruÓavagga

71. VaruÓajÈtaka

71. Yo pubbe karaÓÊyÈni, pacchÈ so kÈtumicchati. VaruÓakaÔÔha1 bhaÒjova, sa pacchÈ manutappatÊti.

VaruÓajÈtakaÑ paÔhamaÑ.

72. SÊlavahatthijÈtaka

72. AkataÒÒussa posassa, niccaÑ vivaradassino. SabbaÑ ce pathaviÑ2 dajjÈ, neva naÑ abhirÈdhayeti.

SÊlavahatthijÈtakaÑ dutiyaÑ.

73. SaccaÑkirajÈtaka

73. SaccaÑ kirevamÈhaÑsu, narÈ ekacciyÈ idha. KaÔÔhaÑ niplavitaÑ3 seyyo, na tveve’kacciyo naroti.

SaccaÑkirajÈtakaÑ tatiyaÑ.

74. RukkhadhammajÈtaka

74. SÈdh| sambahulÈ ÒÈtÊ, api rukkhÈ araÒÒajÈ. VÈto vahati ekaÔÔhaÑ, brahantampi vanappatinti.

RukkhadhammajÈtakaÑ catutthaÑ. ______________________________________________________________ 1. VaraÓakaÔÔha (SÊ, I) 2. PaÔhaviÑ (SÊ, SyÈ, I) 3. ViplÈvitaÑ (SÊ, I)

JÈtakapÈÄi 18

75. MacchajÈtaka

75. * Abhitthanaya Pajjunna, nidhiÑ kÈkassa nÈsaya. KÈkaÑ sokÈya randhehi, maÒca sokÈ pamocayÈti.

MacchajÈtakaÑ paÒcamaÑ.

76. Asa~kiyajÈtaka

76. Asa~kiyomhi gÈmamhi, araÒÒe natthi me bhayaÑ. UjuÑ maggaÑ samÈr|Äho, mettÈya karuÓÈya cÈti.

Asa~kiyajÈtakaÑ chaÔÔhaÑ.

77. MahÈsupinajÈtaka

77. UsabhÈ rukkhÈ gÈviyo gavÈ ca, Asso kaÑso si~gÈlÊ1 ca kumbho. PokkharaÓÊ ca apÈkacandanaÑ, LÈb|ni sÊdanti silÈ plavanti.

MaÓÉ|kiyo kaÓhasappe gilanti, KÈkaÑ supaÓÓÈ parivÈrayanti. TasÈ vakÈ eÄakÈnaÑ bhayÈ hi, VipariyÈso2 vattati nayidha matthÊti.

MahÈsupinajÈtakaÑ sattamaÑ.

78. IllisajÈtaka

78. Ubho khaÒjÈ ubho kuÓÊ, ubho visamacakkhukÈ3. UbhinnaÑ piÄakÈ4 jÈtÈ, nÈhaÑ passÈmi Illisanti.

IllisajÈtakaÑ aÔÔhamaÑ. ______________________________________________________________ * Khu 4. 416 piÔÔhe CariyÈpiÔakepi. 1. SigÈlÊ (SÊ, SyÈ, I) 2. VipariyÈyo (SyÈ, Ka) 3. CakkhulÈ (SÊ, I) 4. PÊÄakÈ (SyÈ)

1. EkakanipÈta 19

79. KharassarajÈtaka

79. Yato viluttÈ ca hatÈ ca gÈvo, DaÉÉhÈni gehÈni jano ca nÊto. AthÈgamÈ puttahatÈya putto, KharassaraÑ ÉiÓÉimaÑ1 vÈdayantoti.

KharassarajÈtakaÑ navamaÑ.

80. BhÊmasenajÈtaka

80. YaÑ te pavikatthitaÑ pure, Atha te p|tisarÈ sajanti pacchÈ. UbhayaÑ na sameti BhÊmasena, YuddhakathÈ ca idaÒca te vihaÒÒanti.

BhÊmasenajÈtakaÑ dasamaÑ.

VaruÓavaggo2 aÔÔhamo.

TassuddÈnaÑ

VaruÓÈ akataÒÒ|vare tu saccavaraÑ, SavanappatinÈ ca abhitthanaya. KaruÓÈya silÈplava illisato, Puna ÉiÓÉima p|tisarena dasÈti.

_____

9. ApÈyimhavagga

81. SurÈpÈnajÈtaka

81. ApÈyimha anaccimha, agÈyimha rudimha ca. VisaÒÒikaraÓiÑ pitvÈ3, diÔÔhÈ nÈhumha vÈnarÈti.

SurÈpÈnajÈtakaÑ paÔhamaÑ. ______________________________________________________________ 1. DeÓÉimaÑ (SÊ, SyÈ, I), ÉindimaÑ (Ka) 2. VaraÓavaggo (SÊ, I) 3. PÊtvÈ (SÊ, SyÈ, I)

JÈtakapÈÄi 20

82. MittavindakajÈtaka

82. Atikkamma ramaÓakaÑ, sadÈmattaÒca d|bhakaÑ. SvÈsi pÈsÈÓamÈsÊno, yasmÈ jÊvaÑ na mokkhasÊti.

MittavindakajÈtakaÑ dutiyaÑ.

83. KÈlakaÓÓijÈtaka

83. Mitto have sattapadena hoti, SahÈyo pana dvÈdasakena hoti. MÈsaÉÉhamÈsena ca ÒÈti hoti, TatuttariÑ attasamopi hoti. SohaÑ kathaÑ attasukhassa hetu, CirasanthutaÑ1 KÈÄakaÓÓiÑ jaheyyanti.

KÈlakaÓÓijÈtakaÑ tatiyaÑ.

84. AtthassadvÈrajÈtaka

84. Œrogyamicche paramaÒca lÈbhaÑ, sÊlaÒca vuddhÈnumataÑ sutaÒca. DhammÈnuvattÊ ca alÊnatÈ ca, atthassa dvÈrÈ pamukhÈ chaÄeteti.

AtthassadvÈrajÈtakaÑ catutthaÑ.

85. KiÑpakkajÈtaka

85. ŒyatiÑ dosaÑ nÈÒÒÈya, yo kÈme paÔisevati. VipÈkante hananti naÑ, kiÑpakkamiva takkhitanti.

KiÑpakkajÈtakaÑ paÒcamaÑ.

86. SÊlavÊmaÑsakajÈtaka

86. SÊlaÑ kireva kalyÈÓaÑ, sÊlaÑ loke anuttaraÑ. Passa ghoraviso nÈgo, sÊlavÈti na haÒÒatÊti.

SÊlavÊmaÑsakajÈtakaÑ chaÔÔhaÑ. ______________________________________________________________ 1. CirasandhavaÑ (Ka), cirasatthunaÑ (I)

1. EkakanipÈta 21

87. Ma~galajÈtaka

87. Yassa ma~galÈ sam|hatÈse1, UppÈtÈ2 supinÈ ca lakkhaÓÈ ca. So3 ma~galadosavÊtivatto, YugayogÈdhigato na jÈtumetÊti.

Ma~galajÈtakaÑ sattamaÑ.

88. SÈrambhajÈtaka

88. KalyÈÓimeva muÒceyya, na hi muÒceyya pÈpikaÑ. Mokkho kalyÈÓiyÈ sÈdhu, mutvÈ tappati pÈpikanti.

SÈrambhajÈtakaÑ aÔÔhamaÑ.

89. KuhakajÈtaka

89. VÈcÈva kira te Èsi, saÓhÈ sakhilabhÈÓino. TiÓamatte asajjittho, no ca nikkhasataÑ haranti.

KuhakajÈtakaÑ navamaÑ.

90. AkataÒÒujÈtaka

90. Yo pubbe katakalyÈÓo, katattho nÈvabujjhati. PacchÈ kicce samuppanne, kattÈraÑ nÈdhigacchatÊti.

AkataÒÒujÈtakaÑ dasamaÑ.

ApÈyimhavaggo navamo.

TassuddÈnaÑ

ApÈyimha ca d|bhaka sattapadaÑ, ChaÄadvara ca ÈyatinÈ ca puna. AhisÊlava ma~gali pÈpikassÈ, SataÑnikkhakatatthavarena dasÈti. ______________________________________________________________ 1. Sam|hatÈ (SÊ, SyÈ, I, Khu 1. 332) 2. UppÈdÈ (I) 3. Sa (SÊ, I, Ka)

JÈtakapÈÄi 22

10. Littavagga

91. LittajÈtaka

91. LittaÑ paramena tejasÈ, gila’makkhaÑ puriso na bujjhati. Gila re gila pÈpadhuttaka, pacchÈ te kaÔukaÑ bhavissatÊti.

LittajÈtakaÑ paÔhamaÑ.

92. MahÈsÈrajÈtaka

92. UkkaÔÔhe s|ramicchanti, mantÊsu akut|halaÑ. PiyaÒca annapÈnamhi, atthe jÈte ca paÓÉitanti.

MahÈsÈrajÈtakaÑ dutiyaÑ.

93. VissÈsabhojanajÈtaka

93. Na vissase avissatthe, vissatthepi na vissase. VissÈsÈ bhayamanveti, sÊhaÑva migamÈtukÈti1.

VissÈsabhojanajÈtakaÑ tatiyaÑ.

94. LomahaÑsajÈtaka

94. Sotatto sosindo2 ceva, eko bhiÑsanake vane. Naggo na caggimÈsÊno, esanÈpasuto munÊti.

LomahaÑsajÈtakaÑ catutthaÑ.

95. MahÈsudassanajÈtaka

95. * AniccÈ vata sa~khÈrÈ, uppÈdavayadhammino. UppajjitvÈ nirujjhanti, tesaÑ v|pasamo sukhoti.

MahÈsudassanajÈtakaÑ paÒcamaÑ.

96. TelapattajÈtaka

96. SamatittikaÑ anavasekaÑ, telapattaÑ yathÈ parihareyya. EvaÑ sacittamanurakkhe, patthayÈno disaÑ agatapubbanti.

TelapattajÈtakaÑ chaÔÔhaÑ. ______________________________________________________________ 1. MigamÈtuyÈ (Ka) 2. SosÊto (SÊ, SyÈ, I), sosino (Ka) * DÊ 2. 129, 161; SaÑ 1. 160, 398; Khu 2. 363; Khu 3. 70 piÔÔhesupi.

1. EkakanipÈta 23

97. NÈmasiddhijÈtaka

97. JÊvakaÒca mataÑ disvÈ, DhanapÈliÒca duggataÑ. PanthakaÒca vane m|ÄhaÑ, PÈpako punarÈgatoti.

NÈmasiddhijÈtakaÑ sattamaÑ.

98. K|ÔavÈÓijajÈtaka

98. SÈdhu kho paÓÉito nÈma, na tveva atipaÓÉito. AtipaÓÉitena puttena, manamhi upak|Äitoti1.

K|ÔavÈÓijajÈtakaÑ aÔÔhamaÑ.

99. ParosahassajÈtaka

99. Parosahassampi samÈgatÈnaÑ, KandeyyuÑ te vassasataÑ apaÒÒÈ. Ekova seyyo puriso sapaÒÒo, Yo bhÈsitassa vijÈnÈti atthanti.

ParosahassajÈtakaÑ navamaÑ.

100. AsÈtar|pajÈtaka

100. * AsÈtaÑ sÈtar|pena, piyar|pena appiyaÑ. DukkhaÑ sukhassa r|pena, pamattamativattatÊti.

AsÈtar|pajÈtakaÑ dasamaÑ.

Littavaggo dasamo.

TassuddÈnaÑ

Gilamakkha’kut|hala mÈtukassÈ, MuninÈ ca aniccata pattavaraÑ. DhanapÈlivaro atipaÓÉitako, Saparosahassa asÈtadasÈti.

Majjhimo paÓÓÈsako. ______________________________________________________________ 1. Upak|litoti (SÊ), upakuÔÔhitoti (SyÈ), upakuÔito (Ka) * Khu 1. 97 piÔÔhepi.

JÈtakapÈÄi 24

11. Parosatavagga

101. ParosatajÈtaka

101. ParosataÒcepi samÈgatÈnaÑ, JhÈyeyyuÑ te vassasataÑ apaÒÒÈ. Ekova seyyo puriso sapaÒÒo, Yo bhÈsitassa vijÈnÈti atthanti.

ParosatajÈtakaÑ paÔhamaÑ.

102. PaÓÓikajÈtaka

102. Yo dukkhaphuÔÔhÈya bhaveyya tÈÓaÑ, So me pitÈ dubbhi1 vane karoti. SÈ kassa kandÈmi vanassa majjhe, Yo tÈyitÈ so sahasaÑ2 karotÊti.

PaÓÓikajÈtakaÑ dutiyaÑ.

103. VerijÈtaka

103. Yattha verÊ nivisati3, na vase tattha paÓÉito. EkarattaÑ dirattaÑ vÈ, dukkhaÑ vasati veris|ti.

VerijÈtakaÑ tatiyaÑ.

104. MittavindakajÈtaka

104. Catubbhi aÔÔha’jjhagamÈ, aÔÔhÈhipi ca soÄasa. SoÄasÈhi ca bÈttiÑsa4, atricchaÑ cakkamÈsado. IcchÈhatassa posassa, cakkaÑ bhamati matthaketi.

MittavindakajÈtakaÑ catutthaÑ. ______________________________________________________________ 1. D|bhi (SÊ, I) 2. SahasÈ (SÊ, SyÈ, I) 3. Nivasati (SÊ, Ka) 4. BattiÑsa (SÊ, SyÈ, I)

1. EkakanipÈta 25

105. DubbalakaÔÔhajÈtaka

105. Bahumpe’taÑ vane kaÔÔhaÑ, vÈto bhaÒjati dubbalaÑ. Tassa ce bhÈyasÊ nÈga, kiso n|na bhavissasÊti.

DubbalakaÔÔhajÈtakaÑ paÒcamaÑ.

106. UdaÒcanÊjÈtaka

106. SukhaÑ vata maÑ jÊvantaÑ1, pacamÈnÈ udaÒcanÊ. CorÊ jÈyappavÈdena, telaÑ loÓaÒca yÈcatÊti.

UdaÒcanÊjÈtakaÑ chaÔÔhaÑ.

107. SÈlittakajÈtaka

107. SÈdhu kho sippakaÑ nÈma, api yÈdisa kÊdisaÑ. Passa khaÒjappahÈrena, laddhÈ gÈmÈ catuddisÈti.

SÈlittakajÈtakaÑ sattamaÑ.

108. BÈhiyajÈtaka

108. Sikkheyya sikkhitabbÈni, santi sacchandino2 janÈ. BÈhiyÈ hi3 suhannena, rÈjÈnamabhirÈdhayÊti.

BÈhiyajÈtakaÑ aÔÔhamaÑ.

109. KuÓÉap|vajÈtaka

109. Yathanno puriso hoti, tathannÈ tassa devatÈ. Œhare’taÑ kuÓÉap|vaÑ4, mÈ me bhÈgaÑ vinÈsayÈti.

KuÓÉap|vajÈtakaÑ navamaÑ. ______________________________________________________________ 1. SukhakaÑ vata maÑ jÊvaÑ (Ka) 2. Tacchandino (SyÈ, Ka) 3. Pi (SÊ, SyÈ, I) 4. KaÓaÑ p|vaÑ (SÊ, I)

JÈtakapÈÄi 26

110. SabbasaÑhÈrakapaÒhajÈtaka

110. SabbasaÑhÈrako1 natthi, suddhaÑ ka~gu pavÈyati. AlikaÑ bhÈyati’yaÑ dhuttÊ, saccamÈha mahallikÈti.

SabbasaÑhÈrakapaÒhajÈtakaÑ dasamaÑ.

Parosatavaggo ekÈdasamo.

TassuddÈnaÑ

Saparosata tÈyita verÊ puna, Bhamacakka’tha nÈgasirivhayano. SukhakaÒca vata sippaka bÈhiyÈ, KuÓÉap|va mahallikakÈ ca dasÈti.

_____

12. HaÑcivagga

111. GadrabhapaÒhajÈtaka

111. HaÑci2 tuvaÑ evamaÒÒasi “seyyo, Puttena pitÈ”ti rÈjaseÔÔha. Handa’ssatarassa te ayaÑ, Assatarassa hi gadrabho pitÈti.

GadrabhapaÒhajÈtakaÑ paÔhamaÑ.

112. AmarÈdevÊpaÒhajÈtaka

112. Yena sattubila~gÈ ca, diguÓapalÈso ca pupphito. Yena dadÈmi3 tena vadÈmi, yena na dadÈmi4 na tena vadÈmi. Esa maggo yavamajjhakassa, etaÑ channapathaÑ vijÈnÈhÊti.

AmarÈdevÊpaÒhajÈtakaÑ dutiyaÑ. ______________________________________________________________ 1. SabbasÈhÈrako (Ka) 2. HaÑsi (SÊ, SyÈ), haÒci (?) 3. YenÈ’dÈmi (SÊ, SyÈ) 4. Yena nÈ’dÈmi (SÊ, SyÈ)

1. EkakanipÈta 27

113. Si~gÈlajÈtaka

113. SaddahÈsi Si~gÈlassa1, surÈpÊtassa brÈhmaÓa. SippikÈnaÑ sataÑ natthi, kuto kaÑsasatÈ duveti.

Si~gÈlajÈtakaÑ tatiyaÑ.

114. MitacintijÈtaka

114. BahucintÊ AppacintÊ, ubho jÈle abajjhare. MitacintÊ pamocesi, ubho tattha samÈgatÈti.

MitacintijÈtakaÑ catutthaÑ.

115. AnusÈsikajÈtaka

115. YÈ’yaÒÒa2 manusÈsati, sayaÑ loluppacÈrinÊ. SÈyaÑ vipakkhikÈ seti, hatÈ cakkena sÈsikÈti3.

AnusÈsikajÈtakaÑ paÒcamaÑ.

116. DubbacajÈtaka

116. Atikara’makarÈ’cariya, mayhampe’taÑ na ruccati. Catutthe la~ghayitvÈna, paÒcamÈya’si Èvutoti.

DubbacajÈtakaÑ chaÔÔhaÑ.

117. TittirajÈtaka

117. AccuggatÈ’tilapatÈ4, ativelaÑ pabhÈsitÈ. VÈcÈ hanati dummedhaÑ, tittiraÑvÈ’tivassitanti.

TittirajÈtakaÑ sattamaÑ.

118. VaÔÔakajÈtaka

118. NÈcintayanto puriso, visesa’madhigacchati. Cintitassa phalaÑ passa, muttosmi vadhabandhanÈti.

VaÔÔakajÈtakaÑ aÔÔhamaÑ. ______________________________________________________________ 1. SigÈlassa (SÊ, SyÈ, I) 2. YÈyaÒÒe (Ka) 3. SÈlikÈti (SÊ, SyÈ, I) 4. AtibalatÈ (SÊ, SyÈ, I), atilapakÈ (katthaci)

JÈtakapÈÄi 28

119. AkÈlarÈvijÈtaka

119. AmÈtÈpitara1 saÑvaddho, anÈcerakule vasaÑ. NÈyaÑ kÈlaÑ akÈlaÑ vÈ, abhijÈnÈti kukkuÔoti.

AkÈlarÈvijÈtakaÑ navamaÑ.

120. BandhanamokkhajÈtaka

120. AbaddhÈ tattha bajjhanti, yattha bÈlÈ pabhÈsare. BaddhÈpi tattha muccanti, yattha dhÊrÈ pabhÈsareti.

BandhanamokkhajÈtakaÑ dasamaÑ.

HaÑcivaggo2 dvÈdasamo.

TassuddÈnaÑ

Atha gadrabha sattuva kaÑsasataÑ, Bahucinti sÈsikÈyÈtikara. Ativela visesamanÈcariyova, DhÊrÈpabhÈsaratena dasÈti.

_____

13. KusanÈÄivagga

121. KusanÈÄijÈtaka

121. Kare sarikkho atha vÈpi seÔÔho, NihÊnako vÈpi kareyya eko. Kareyyumete3 byasane uttamatthaÑ, YathÈ ahaÑ KusanÈÄi RucÈyanti.

KusanÈÄijÈtakaÑ paÔhamaÑ. ______________________________________________________________ 1. Pitari (SÊ, I), pitu (SyÈ) 2. HaÑsivaggo (SÊ, SyÈ) 3. KareyyuÑ te (SÊ, I)

1. EkakanipÈta 29

122. DummedhajÈtaka

122. YasaÑ laddhÈna dummedho, anatthaÑ carati attano. Attano ca paresaÒca, hiÑsÈya paÔipajjatÊti.

DummedhajÈtakaÑ dutiyaÑ.

123. Na~galÊsajÈtaka

123. AsabbatthagÈmiÑ vÈcaÑ, BÈlo sabbattha bhÈsati. NÈyaÑ dadhiÑ vedi na1 na~galÊsaÑ, DadhippayaÑ2 maÒÒati na~galÊsanti.

Na~galÊsajÈtakaÑ tatiyaÑ.

124. AmbajÈtaka

124. VÈyametheva puriso, na nibbindeyya paÓÉito. VÈyÈmassa phalaÑ passa, bhuttÈ ambÈ anÊtihanti.

AmbajÈtakaÑ catutthaÑ.

125. KaÔÈhakajÈtaka

125. Bahumpi so vikattheyya, aÒÒaÑ janapadaÑ gato. AnvÈgantvÈna d|seyya, bhuÒja bhoge KaÔÈhakÈti.

KaÔÈhakajÈtakaÑ paÒcamaÑ.

126. AsilakkhaÓajÈtaka

126. Tadevekassa3 kalyÈÓaÑ, tadevekassa pÈpakaÑ. TasmÈ sabbaÑ na kalyÈÓaÑ, sabbaÑ vÈpi na pÈpakanti.

AsilakkhaÓajÈtakaÑ chaÔÔhaÑ.

127. KalaÓÉukajÈtaka

127. Te desÈ tÈni vatth|ni, ahaÒca vanagocaro. Anuvicca kho taÑ gaÓheyyuÑ, piva4 khÊraÑ KalaÓÉukÈti.

KalaÓÉukajÈtakaÑ sattamaÑ. ______________________________________________________________ 1. Na vedi (Ka) 2. DadhimpayaÑ (SÊ, I) 3. Tadevekassa (Ka, AÔÔhakathÈyaÑ pÈÔhantaraÑ) 4. Pipa (SÊ, I)

JÈtakapÈÄi 30

128. BiÄÈravatajÈtaka

128. Yo ve dhammaÑ dhajaÑ1 katvÈ, nig|Äho pÈpamÈcare. VissÈsayitvÈ bh|tÈni, biÄÈraÑ nÈma taÑ vatanti.

BiÄÈravatajÈtakaÑ aÔÔhamaÑ.

129. AggikabhÈradvÈjajÈtaka

129. NÈyaÑ sikhÈ puÒÒahetu, ghÈsahetu ayaÑ sikhÈ. NÈ’guÔÔhigaÓanaÑ2 yÈti, alaÑ te hotu AggikÈti.

AggikabhÈradvÈjajÈtakaÑ navamaÑ.

130. KosiyajÈtaka

130. YathÈ vÈcÈ ca bhuÒjassu, yathÈ bhuttaÒca byÈhara. UbhayaÑ te na sameti, vÈcÈ bhuttaÒca Kosiyeti.

KosiyajÈtakaÑ dasamaÑ.

KusanÈÄivaggo3 terasamo.

TassuddÈnaÑ

KusanÈÄisirivhayano ca yasaÑ, Dadhi mamba kaÔÈhakapaÒcamako. Atha pÈpaka khÊra biÄÈravataÑ, Sikhi Kosiyasavhayanena dasÈti.

_____

14. AsampadÈnavagga

131. AsampadÈnajÈtaka

131. AsampadÈneni’tarÊtarassa, BÈlassa mittÈni kalÊ bhavanti. TasmÈ harÈmi bhusaÑ aÉÉhamÈnaÑ, MÈ me mitti jÊyittha sassatÈ’yaÑti.

AsampadÈnajÈtakaÑ paÔhamaÑ. ______________________________________________________________ 1. DhammadhajaÑ (SyÈ, I, Ka) 2. NÈ’guÔÔhagaÓanaÑ (sabbattha) 3. Sarikkhavaggo (Ka)

1. EkakanipÈta 31

132. BhÊrukajÈtaka

132. Kusal|padese dhitiyÈ daÄhÈya ca, AnivattitattÈ’bhayabhÊrutÈya1 ca. Na rakkhasÊnaÑ vasa’mÈgamimhase, Sa sotthibhÈvo mahatÈ bhayena meti.

BhÊruka2 jÈtakaÑ dutiyaÑ.

133. GhatÈsanajÈtaka

133. KhemaÑ yahiÑ tattha arÊ udÊrito3, Dakassa majjhe jalate ghatÈsano. Na ajja vÈso mahiyÈ mahÊruhe, DisÈ bhajavho saraÓÈ’jja no bhayanti.

GhatÈsanajÈtakaÑ tatiyaÑ.

134. JhÈnasodhanajÈtaka

134. Ye saÒÒino tepi duggatÈ, Yepi asaÒÒino tepi duggatÈ. EtaÑ ubhayaÑ vivajjaya, TaÑ samÈpattisukhaÑ ana~gaÓanti.

JhÈnasodhanajÈtakaÑ catutthaÑ.

135. CandÈbhajÈtaka

135. CandÈbhaÑ s|riyÈbhaÒca, yo’dha paÒÒÈya gÈdhati. Avitakkena jhÈnena, hoti Èbhassar|pagoti.

CandÈbhajÈtakaÑ paÒcamaÑ. ______________________________________________________________ 1. AvatthitattÈbhayabhÊrutÈya (SÊ, SyÈ, I) 2. PaÒcagaruka (SÊ, I), paÒcabhÊruka (SyÈ), abhayabhÊruta (?) 3. Ari uddharito (Ka)

JÈtakapÈÄi 32

136. SuvaÓÓahaÑsajÈtaka

136. YaÑ laddhaÑ tena tuÔÔhabbaÑ, atilobho hi pÈpako. HaÑsarÈjaÑ gahetvÈna, suvaÓÓÈ parihÈyathÈti.

SuvaÓÓahaÑsajÈtakaÑ chaÔÔhaÑ.

137. BabbujÈtaka

137. Yatthe’ko labhate babbu, dutiyo tattha jÈyati. Tatiyo ca catuttho ca, idaÑ te babbukÈ bilanti.

BabbujÈtakaÑ sattamaÑ.

138. GodhajÈtaka

138. KiÑ te jaÔÈhi dummedha, kiÑ te ajinasÈÔiyÈ. AbbhantaraÑ te gahanaÑ, bÈhiraÑ parimajjasÊti.

GodhajÈtakaÑ aÔÔhamaÑ.

139. UbhatobhaÔÔhajÈtaka

139. AkkhÊ bhinnÈ paÔo naÔÔho, sakhigehe ca bhaÓÉanaÑ. Ubhato paduÔÔhÈ kammantÈ1, udakamhi thalamhi cÈti.

UbhatobhaÔÔhajÈtakaÑ navamaÑ.

140. KÈkajÈtaka

140. NiccaÑ ubbiggahadayÈ, sabbalokavihesakÈ. TasmÈ nesaÑ vasÈ natthi, kÈkÈnamhÈka2 ÒÈtinanti.

KÈkajÈtakaÑ dasamaÑ.

AsampadÈnavaggo cuddasamo. ______________________________________________________________ 1. PaduÔÔhakammanto (SÊ), paduÔÔho kammanto (I) 2. KÈkÈnasmÈka (SÊ, SyÈ, I)

1. EkakanipÈta 33

TassuddÈnaÑ

ItarÊtara rakkhasi khemiyo ca, ParosatapaÒhena Èbhassaro puna. Atha haÑsavaruttamababbujaÔaÑ, PaÔanaÔÔhaka kÈkavarena dasÈti.

_____

15. KakaÓÔakavagga

141. GodhajÈtaka

141. Na pÈpajanasaÑsevÊ, accantasukhamedhati. GodhÈkulaÑ1 kakaÓÔÈva2, kaliÑ pÈpeti attananti.

GodhajÈtakaÑ paÔhamaÑ.


142. EtaÑ hi te durÈjÈnaÑ, yaÑ sesi matasÈyikaÑ. Yassa te kaÉÉhamÈnassa, hatthÈ daÓÉo na muccatÊti.

Si~gÈlajÈtakaÑ dutiyaÑ.

143. VirocanajÈtaka

143. LasÊ ca te nipphalitÈ, matthako ca padÈlito3. SabbÈ te phÈsukÈ bhaggÈ, ajja kho tvaÑ virocasÊti.

VirocanajÈtakaÑ tatiyaÑ.

144. Na~guÔÔhajÈtaka

144. Bahumpe’taÑ asabbhi4 jÈtaveda, YaÑ taÑ vÈladhinÈ’bhip|jayÈma. MaÑsÈrahassa nattha’jja maÑsaÑ, Na~guÔÔhampi bhavaÑ paÔiggahÈt|ti.

Na~guÔÔhajÈtakaÑ catutthaÑ. ______________________________________________________________ 1. GodhakkulaÑ (Ka) 2. KakaÓÔakÈ (Ka) 3. VidÈlito (SÊ, I) 4. Bahupetamasabbhi (Ka)

JÈtakapÈÄi 34

145. RÈdhajÈtaka

145. Na tvaÑ RÈdha vijÈnÈsi, aÉÉharatte anÈgate. AbyÈyataÑ1 vilapasi, virattÈ KosiyÈyaneti.

RÈdhajÈtakaÑ paÒcamaÑ.

146. SamuddakÈkajÈtaka

146. Api nu hanukÈ santÈ, mukhaÒca parisussati. OramÈma na pÈrema, p|rateva mahodadhÊti.

SamuddakÈkajÈtakaÑ chaÔÔhaÑ.

147. PuppharattajÈtaka

147. NayidaÑ dukkhaÑ aduÑ dukkhaÑ, yaÑ maÑ tudati vÈyaso. YaÑ sÈmÈ puppharattena, kattikaÑ nÈnubhossatÊti.

PuppharattajÈtakaÑ sattamaÑ.


148. NÈhaÑ punaÑ na ca punaÑ, na cÈpi apunappunaÑ. HatthibondiÑ pavekkhÈmi, tathÈ hi bhayatajjitoti.

Si~gÈlajÈtakaÑ aÔÔhamaÑ.

149. EkapaÓÓajÈtaka

149. EkapaÓÓo ayaÑ rukkho, na bh|myÈ catura~gulo. Phalena visakappena, mahÈ’yaÑ kiÑ bhavissatÊti.

EkapaÓÓajÈtakaÑ navamaÑ. ______________________________________________________________ 1. AbyÈyataÑ (SÊ, SyÈ, I), abyattataÑ (?)

1. EkakanipÈta 35

150. SaÒjÊvajÈtaka

150. AsantaÑ yo paggaÓhÈti, asantaÑ c|pasevati. Tameva ghÈsaÑ kurute, byaggho SaÒjÊvako yathÈti.

SaÒjÊvajÈtakaÑ dasamaÑ.

KakaÓÔaka1 vaggo pannarasamo.

TassuddÈnaÑ

Sukhamedhati daÓÉavaro ca puna, Lasi vÈladhi paÒcamarÈdhavaro. Samahodadhi kattika bondi puna, Catura~gulabyagghavarena dasÈti.

(Uparimo paÓÓÈsako.)2

Atha vagguddÈnaÑ

ApaÓÓakaÑ SÊlavaggakuru~ga, KulÈvakaÑ AtthakÈmena paÒcamaÑ. ŒsÊso ItthivaruÓaÑ ApÈyi, Littavaggena te dasa. ParosataÑ HaÑci KusanÈÄi3, AsampadaÑ KakaÓÔakavaggo.

EkanipÈtamhi’la~katanti.

EkakanipÈtaÑ niÔÔhitaÑ. ______________________________________________________________ 1. PÈpasevana (Ka) 2. ( ) SÊhaÄapotthakeyeva dissati. 3. HaÑsi sarikkhaÑ (sabbattha)

2. DukanipÈta

1. DaÄhavagga

151. RÈjovÈdajÈtaka (2-1-1)

1. DaÄhaÑ daÄhassa khipati, Balliko1 mudunÈ muduÑ. SÈdhumpi sÈdhunÈ jeti, asÈdhumpi asÈdhunÈ. EtÈdiso ayaÑ rÈjÈ, maggÈ uyyÈhi sÈrathi. 2. Akkodhena jine kodhaÑ, asÈdhuÑ sÈdhunÈ jine. Jine kadariyaÑ dÈnena, saccenÈ’likavÈdinaÑ. EtÈdiso ayaÑ rÈjÈ, maggÈ uyyÈhi sÈrathÊti.

RÈjovÈdajÈtakaÑ paÔhamaÑ.

152. Si~gÈlajÈtaka (2-1-2)

3. AsamekkhitakammantaÑ, turitÈbhinipÈtinaÑ. SÈni kammÈni tappenti, uÓhaÑva’jjhohitaÑ mukhe. 4. SÊho ca sÊhanÈdena, daddaraÑ abhinÈdayi. SutvÈ sÊhassa nigghosaÑ, si~gÈlo2 daddare vasaÑ. BhÊto santÈsamÈpÈdi, hadayaÒcassa apphalÊti.

Si~gÈlajÈtakaÑ3 dutiyaÑ.

153. S|karajÈtaka (2-1-3)

5. Catuppado ahaÑ samma, tvampi samma catuppado. Ehi samma4 nivattassu, kiÑ nu bhÊto palÈyasi. 6. Asuci p|tilomosi, duggandho vÈsi s|kara. Sace yujjhitukÈmosi, jayaÑ samma dadÈmi teti.

S|karajÈtakaÑ tatiyaÑ. ______________________________________________________________ 1. Malliko (SÊ, I) 2. SigÈlo (SÊ, SyÈ, I) 3. SigÈlajÈtakaÑ (SÊ, SyÈ, I) 4. SÊha (SÊ, I)

2. DukanipÈta 37

154. UragajÈtaka (2-1-4)

7. Idh|’ragÈnaÑ pavaro paviÔÔho, Selassa vaÓÓena pamokkha’micchaÑ. BrahmaÑ ca vaÓÓaÑ1 apacÈyamÈno, Bubhukkhito no vitarÈmi2 bhottuÑ. 8. So brahmagutto cirameva jÊva, DibyÈ ca te pÈtubhavantu bhakkhÈ. Yo brahmavaÓÓaÑ apacÈyamÈno. Bubhukkhito no vitarÈsi3 bhottunti.

UragajÈtakaÑ catutthaÑ.

155. BhaggajÈtaka (2-1-5)

9. JÊva vassasataÑ Bhagga4, aparÈni ca vÊsatiÑ5. MÈ maÑ pisÈcÈ khÈdantu, jÊva tvaÑ saradosataÑ. 10. Tvampi vassasataÑ jÊva, aparÈni ca vÊsatiÑ. VisaÑ pisÈcÈ khÈdantu, jÊva tvaÑ saradosatanti.

BhaggajÈtakaÑ paÒcamaÑ.

156. AlÊnacittajÈtaka (2-1-6)

11. AlÊnacittaÑ nissÈya, pahaÔÔhÈ mahatÊ cam|. KosalaÑ senÈ’santuÔÔhaÑ, jÊvaggÈhaÑ agÈhayi. 12. EvaÑ nissayasampanno, bhikkhu ÈraddhavÊriyo. BhÈvayaÑ kusalaÑ dhammaÑ, yogakkhemassa pattiyÈ. PÈpuÓe anupubbena, sabbasaÑyojanakkhayanti.

AlÊnacittajÈtakaÑ chaÔÔhaÑ. ______________________________________________________________ 1. VakkaÑ (Ka) 2. VisahÈmi (Ka-SÊ, SyÈ, I) 3. Sabbatthapi samÈnaÑ. 4. Gagga (SÊ, I) 5. VÊsati (SyÈ, Ka)

38 JÈtakapÈÄi

157. GuÓajÈtaka (2-1-7)

13. Yena kÈmaÑ paÓÈmeti, dhammo balavataÑ migÊ. UnnadantÊ vijÈnÈhi, jÈtaÑ saraÓato bhayaÑ. 14. Api cepi dubbalo mitto, mittadhammesu tiÔÔhati. So ÒÈtako ca bandhu ca, so mitto so ca me sakhÈ. DÈÔhini mÈ’timaÒÒittho1, si~gÈlo mama pÈÓadoti.

GuÓajÈtakaÑ sattamaÑ.

158. SuhanujÈtaka (2-1-8)

15. NayidaÑ visamasÊlena, SoÓena Suhan| saha. Suhan|pi tÈdisoyeva, yo SoÓassa sagocaro. 16. PakkhandinÈ pagabbhena, niccaÑ sandÈnakhÈdinÈ. Sameti pÈpaÑ pÈpena, sameti asatÈ asanti.

SuhanujÈtakaÑ aÔÔhamaÑ.

159. MorajÈtaka (2-1-9)

17. UdetayaÑ cakkhumÈ ekarÈjÈ, HarissavaÓÓo pathavippabhÈso2. TaÑ taÑ namassÈmi harissavaÓÓaÑ pathavippabhÈsaÑ, TayÈjja guttÈ viharemu divasaÑ.

Ye brÈhmaÓÈ vedag| sabbadhamme, te me namo te ca maÑ pÈlayantu. Namatthu BuddhÈnaÑ3 namatthu bodhiyÈ, Namo vimuttÈnaÑ4 namo vimuttiyÈ. ImaÑ so parittaÑ katvÈ, moro carati esanÈ. ______________________________________________________________ 1. MaÒÒivo (SyÈ), maÒÒavho (Ka) 2. PaÔhavippabhÈso (SÊ, SyÈ, I) 3. BuddhÈna (?) 4. VimuttÈna (?)

2. DukanipÈta 39

18. ApetayaÑ cakkhumÈ ekarÈjÈ, HarissavaÓÓo pathavippabhÈso. TaÑ taÑ namassÈmi harissavaÓÓaÑ pathavippabhÈsaÑ, TayÈjja guttÈ viharemu rattiÑ.

Ye brÈhmaÓÈ vedag| sabbadhamme, Te me namo te ca maÑ pÈlayantu. Namatthu BuddhÈnaÑ namatthu bodhiyÈ, Namo vimuttÈnaÑ namo vimuttiyÈ. ImaÑ so parittaÑ katvÈ, moro vÈsamakappayÊti.

MorajÈtakaÑ navamaÑ.

160. VinÊlajÈtaka (2-1-10)

19. Evameva n|na1 rÈjÈnaÑ, VedehaÑ MithilaggahaÑ. AssÈ vahanti ÈjaÒÒÈ, yathÈ haÑsÈ VinÊlakaÑ. 20. VinÊla duggaÑ bhajasi, abh|miÑ tÈta sevasi. GÈmantakÈni2 sevassu, etaÑ mÈtÈlayaÑ tavÈti.

VinÊlajÈtakaÑ dasamaÑ.

DaÄhavaggo paÔhamo.

TassuddÈnaÑ

Varaballika daddara s|karako, Uraguttama paÒcamabhaggavaro. MahatÊcamu yÈva si~gÈlavaro, Suhanuttama mora vinÊlaÑ dasÈti. ______________________________________________________________ 1. Nu (Ka) 2. GÈmantikÈni (SÊ), gÈmantarÈni (Ka)

40 JÈtakapÈÄi

2. Santhavavagga

161. IndasamÈnagottajÈtaka (2-2-1)

21. Na santhavaÑ1 kÈpurisena kayirÈ, Ariyo anariyena pajÈnamatthaÑ. CirÈnuvutthopi karoti pÈpaÑ, Gajo yathÈ IndasamÈnagottaÑ. 22. YaÑ tveva jaÒÒÈ sadiso mamanti, SÊlena paÒÒÈya sutena cÈpi. Teneva mettiÑ kayirÈtha saddhiÑ, Sukho have sappurisena sa~gamoti.

IndasamÈnagottajÈtakaÑ paÔhamaÑ.

162. SanthavajÈtaka (2-2-2)

23. Na santhavasmÈ para’matthi pÈpiyo, Yo santhavo2 kÈpurisena hoti. Santappito sappinÈ pÈyasena3, KicchÈkataÑ paÓÓakuÔiÑ adayhi4. 24. Na santhavasmÈ para’matthi seyyo, Yo santhavo sappurisena hoti. SÊhassa byagghassa ca dÊpino ca, SÈmÈ mukhaÑ lehati santhavenÈti.

SanthavajÈtakaÑ dutiyaÑ.

163. SusÊmajÈtaka (2-2-3)

25. KÈÄÈ migÈ setadantÈ tavÊme5, ParosataÑ hemajÈlÈbhichannÈ6. Te te dadÈmÊti SusÊma br|si, AnussaraÑ pettipitÈmahÈnaÑ. ______________________________________________________________ 1. SandhavaÑ (Ka) 2. Sandhavo (Ka) 3. PÈyÈsena (Ka) 4. AdaÉÉhahi (SÊ, SyÈ), adaÔÔhahi (I), adaddahi (?) 5. Tava ime (SÊ, SyÈ, I) 6. HemajÈlÈbhisaÒchannÈ (SÊ)

2. DukanipÈta 41

26. KÈÄÈ migÈ setadantÈ mamÊme1, ParosataÑ hemajÈlÈbhichannÈ. Te te dadÈmÊti vadÈmi mÈÓava, AnussaraÑ pettipitÈmahÈnanti.

SusÊmajÈtakaÑ tatiyaÑ.

164. GijjhajÈtaka (2-2-4)

27. YaÑ nu gijjho yojanasataÑ, kuÓapÈni avekkhati. KasmÈ jÈlaÒca pÈsaÒca, ÈsajjÈpi na bujjhasi. 28. YadÈ parÈbhavo hoti, poso jÊvitasa~khaye. Atha jÈlaÒca pÈsaÒca, ÈsajjÈpi na bujjhatÊti.

GijjhajÈtakaÑ catutthaÑ.

165. NakulajÈtaka (2-2-5)

29. SandhiÑ katvÈ amittena, aÓÉajena jalÈbuja. Vivariya dÈÔhaÑ sesi2, kuto te bhayamÈgataÑ. 30. Sa~ketheva3 amittasmiÑ, mittasmimpi na vissase. AbhayÈ bhayamuppannaÑ, api m|lÈni kantatÊti4.

NakulajÈtakaÑ paÒcamaÑ.

166. UpasÈÄakajÈtaka (2-2-6)

31. UpasÈÄakanÈmÈni5, sahassÈni catuddasa. AsmiÑ padese daÉÉhÈni, natthi loke anÈmataÑ. 32. Yamhi saccaÒca dhammo ca, ahiÑsÈ saÑyamo damo. EtaÑ ariyÈ sevanti, etaÑ loke anÈmatanti.

UpasÈÄakajÈtakaÑ chaÔÔhaÑ. ______________________________________________________________ 1. Mama ime (SÊ, I) 2. Sayasi (SÊ, SyÈ, I) 3. Sa~kateva (Ka) 4. M|laÑ nikantatÊti (SÊ) 5. UpasÈÄakanÈmÈnaÑ (SÊ, SyÈ, I)

42 JÈtakapÈÄi

167. SamiddhijÈtaka (2-2-7)

33. * AbhutvÈ bhikkhasi bhikkhu, na hi bhutvÈna bhikkhasi. BhutvÈna bhikkhu bhikkhassu, mÈ taÑ kÈlo upaccagÈ. 34. * KÈlaÑ vohaÑ na jÈnÈmi, channo kÈlo na dissati. TasmÈ abhutvÈ bhikkhÈmi, mÈ maÑ kÈlo upaccagÈti.

SamiddhijÈtakaÑ sattamaÑ.

168. SakuÓagghijÈtaka (2-2-8)

35. Seno balasÈ patamÈno, lÈpaÑ gocaraÔhÈyinaÑ. SahasÈ ajjhappattova, maraÓaÑ tenu’pÈgami. 36. SohaÑ nayena sampanno, pettike gocare rato. Apetasattu modÈmi, sampassaÑ atthamattanoti.

SakuÓagghijÈtakaÑ aÔÔhamaÑ.

169. ArakajÈtaka (2-2-9)

37. Yo ve mettena cittena, sabbalokÈnukampati. UddhaÑ adho ca tiriyaÑ, appamÈÓena sabbaso. 38. AppamÈÓaÑ hitaÑ cittaÑ, paripuÓÓaÑ subhÈvitaÑ. YaÑ pamÈÓakataÑ kammaÑ, na taÑ tatrÈvasissatÊti.

ArakajÈtakaÑ navamaÑ.

170. KakaÓÔakajÈtaka (2-2-10)

39. NÈyaÑ pure uÓÓamati1, toraÓagge kakaÓÔako. Mahosadha vijÈnÈhi, kena thaddho kakaÓÔako. 40. AladdhapubbaÑ laddhÈna, aÉÉhamÈsaÑ kakaÓÔako. AtimaÒÒati rÈjÈnaÑ, VedehaÑ Mithilaggahanti.

KakaÓÔakajÈtakaÑ dasamaÑ.

Santhavavaggo dutiyo. ______________________________________________________________ * SaÑ 1. 9, 10 piÔÔhesupi. 1. Unnamati (SyÈ)

2. DukanipÈta 43

TassuddÈnaÑ

Atha indasamÈna sapaÓÓakuÔi, Susimuttama gijjha jalÈbujako. UpasÈÄaka bhikkhu salÈpavaro, Atha mettavaro dasapu’ÓÓamatÊti.

_____

3. KalyÈÓavagga

171. KalyÈÓadhammajÈtaka (2-3-1)

41. KalyÈÓadhammoti yadÈ janinda, Loke samaÒÒaÑ anupÈpuÓÈti. TasmÈ na hiyyetha1 naro sapaÒÒo, HiriyÈpi santo dhuramÈdiyanti. 42. SÈyaÑ samaÒÒÈ idha ma’jja pattÈ, KalyÈÓadhammoti janinda loke. TÈhaÑ samekkhaÑ idha pabbajissaÑ, Na hi ma’tthi chando idha kÈmabhogeti.

KalyÈÓadhammajÈtakaÑ paÔhamaÑ.

172. DaddarajÈtaka (2-3-2)

43. Ko nu saddena mahatÈ, abhinÈdeti DaddaraÑ. TaÑ sÊhÈ nappaÔinadanti2, ko nÈme’so migÈdhibh|. 44. Adhamo migajÈtÈnaÑ, si~gÈlo tÈta vassati. JÈti’massa jigucchantÈ, tuÓhÊ sÊhÈ samacchareti.

DaddarajÈtakaÑ dutiyaÑ. ______________________________________________________________ 1. HÊyetha (SÊ) 2. KiÑ sÊhÈ nappaÔinadanti (SÊ, I), na sÊhÈ paÔinadanti (Ka)

44 JÈtakapÈÄi

173. MakkaÔajÈtaka (2-3-3)

45. TÈta mÈÓavako eso, tÈlam|laÑ apassito. AgÈrakaÒcidaÑ atthi, handa demassa’gÈrakaÑ.

46. MÈ kho tvaÑ tÈta pakkosi, d|seyya no agÈrakaÑ. NetÈdisaÑ mukhaÑ hoti, brÈhmaÓassa susÊlinoti.

MakkaÔajÈtakaÑ tatiyaÑ.

174. DubbhiyamakkaÔajÈtaka (2-3-4)

47. Adamha te vÈri pah|tar|paÑ, GhammÈbhitattassa pipÈsitassa. So dÈni pitvÈna1 kiri~karosi2, Asa~gamo pÈpajanena seyyo. 48. Ko te suto vÈ diÔÔho vÈ, sÊlavÈ nÈma makkaÔo. IdÈni kho taÑ ohacchaÑ3, esÈ asmÈka dhammatÈti.

DubbhiyamakkaÔajÈtakaÑ catutthaÑ.

175. ŒdiccupaÔÔhÈnajÈtaka (2-3-5)

49. Sabbesu kira bh|tesu, santi sÊlasamÈhitÈ. Passa sÈkhÈmigaÑ jammaÑ, Èdicca’mupatiÔÔhati. 50. NÈssa sÊlaÑ vijÈnÈtha, anaÒÒÈya pasaÑsatha. AggihuttaÒca uhannaÑ4, dve ca bhinnÈ kamaÓÉal|ti.

ŒdiccupaÔÔhÈnajÈtakaÑ paÒcamaÑ. ______________________________________________________________ 1. PÊtvÈna (SÊ, I) 2. KikiÑkarosi (SÊ, SyÈ, I) 3. �hacca (SÊ, I), ohaccaÑ (SyÈ), uhajjaÑ (Ka) 4. �hantaÑ (SÊ), |hanaÑ (SyÈ), |hanti (I), uhadaÑ (Ka)

2. DukanipÈta 45

176. KaÄÈyamuÔÔhijÈtaka (2-3-6)

51. BÈlo vatÈyaÑ dumasÈkhagocaro, PaÒÒÈ janinda nayimassa vijjati. KaÄÈyamuÔÔhiÑ1 avakiriya kevalaÑ, EkaÑ kaÄÈyaÑ patitaÑ gavesati. 52. Evameva mayaÑ rÈja, ye caÒÒe atilobhino. Appena bahuÑ jiyyÈma, kaÄÈyeneva vÈnaroti.

KaÄÈyamuÔÔhijÈtakaÑ chaÔÔhaÑ.

177. TindukajÈtaka (2-3-7)

53. DhanuhatthakalÈpehi, nettiÑsavaradhÈribhi. SamantÈ parikiÓÓa’mha, kathaÑ mokkho bhavissati. 54. Appeva bahukiccÈnaÑ, attho jÈyetha koci naÑ. Atthi rukkhassa acchinnaÑ, khajjathaÒÒeva tindukanti.

TindukajÈtakaÑ sattamaÑ.

178. KacchapajÈtaka (2-3-8)

55. JanittaÑ me bhavittaÑ me, iti pa~ke avassayiÑ. TaÑ maÑ pa~ko ajjhabhavi, yathÈ dubbalakaÑ tathÈ. TaÑ taÑ vadÈmi Bhaggava, suÓohi vacanaÑ mama. 56. GÈme vÈ yadi vÈ raÒÒe, sukhaÑ yatrÈdhigacchati. TaÑ janittaÑ bhavittaÒca, purisassa pajÈnato. Yamhi jÊve tamhi gacche, na niketahato siyÈti.

KacchapajÈtakaÑ aÔÔhamaÑ.

179. SatadhammajÈtaka (2-3-9)

57. TaÒca appaÒca ucchiÔÔhaÑ, taÒca kicchena no adÈ. SohaÑ brÈhmaÓajÈtiko, yaÑ bhuttaÑ tampi uggataÑ. ______________________________________________________________ 1. KalÈyamuÔÔhiÑ (SÊ, I)

46 JÈtakapÈÄi

58. EvaÑ dhammaÑ niraÑkatvÈ1, yo adhammena jÊvati. Satadhammova lÈbhena, laddhenapi na nandatÊti.

SatadhammajÈtakaÑ navamaÑ.

180. DuddadajÈtaka (2-3-10)

59. DuddadaÑ dadamÈnÈnaÑ, dukkaraÑ kamma kubbataÑ. Asanto nÈnukubbanti, sataÑ dhammo durannayo. 60. TasmÈ sataÒca asataÑ, nÈnÈ hoti ito gati. Asanto nirayaÑ yanti, santo saggaparÈyaÓÈti2.

DuddadajÈtakaÑ dasamaÑ.

KalyÈÓavaggo tatiyo.

TassuddÈnaÑ

SusamaÒÒa migÈdhibh| mÈÓavako. VÈripah|tar|pÈdiccupaÔÔhÈnÈ. SakaÄÈya satinduka pa~ka puna, Satadhamma sududdadakena dasÈti.

_____

4. Asadisavagga

181. AsadisajÈtaka (2-4-1)

61. Dhanuggaho Asadiso, rÈjaputto mahabbalo. D|repÈtÊ akkhaÓavedhÊ, mahÈkÈyappadÈlano. 62. SabbÈmitte raÓaÑ katvÈ, na ca kaÒci viheÔhayi. BhÈtaraÑ sotthiÑ katvÈna, saÑyamaÑ ajjhupÈgamÊti.

AsadisajÈtakaÑ paÔhamaÑ. ______________________________________________________________ 1. NirÈkatvÈ (?) ni + È + kara + tvÈ. 2. ParÈyanÈ (SyÈ, Ka)

2. DukanipÈta 47

182. Sa~gÈmÈvacarajÈtaka (2-4-2)

63. Sa~gÈmÈvacaro s|ro, balavÈ iti vissuto. KiÑ nu toraÓamÈsajja, paÔikkamasi kuÒjara. 64. Omadda khippaÑ palighaÑ, esikÈni ca abbaha1. ToraÓÈni ca madditvÈ, khippaÑ pavisa kuÒjarÈti.

Sa~gÈmÈvacarajÈtakaÑ dutiyaÑ.

183. VÈlodakajÈtaka (2-4-3)

65. VÈlodakaÑ apparasaÑ nihÊnaÑ, PitvÈ2 mado jÈyati gadrabhÈnaÑ. ImaÑ ca pitvÈna rasaÑ paÓÊtaÑ, Mado na saÒjÈyati sindhavÈnaÑ. 66. AppaÑ pivitvÈna nihÊnajacco, So majjatÊ tena janinda puÔÔho3. DhorayhasÊlÊ ca kulamhi jÈto, Na majjatÊ aggarasaÑ pivitvÈti.

VÈlodakajÈtakaÑ tatiyaÑ.

184. GiridattajÈtaka (2-4-4)

67. D|sito Giridattena4, hayo SÈmassa PaÓÉavo. PorÈÓaÑ pakatiÑ hitvÈ, tassevÈ’nuvidhiyyati5. 68. Sace ca tanujo poso, sikharÈkÈra6 kappito. Œnane naÑ7 gahetvÈna, maÓÉale parivattaye. Khippameva pahantvÈna, tassevÈ’nuvidhiyyatÊti.

GiridattajÈtakaÑ catutthaÑ. ______________________________________________________________ 1. Ubbaha (SyÈ), abbhuha (Ka) 2. PÊtvÈ (SÊ, I) 3. PhuÔÔho (SÊ, SyÈ), muÔÔho (Ka) 4. Giridantena (I) 5. NuvidhÊyati (SÊ, I) 6. Si~gÈrÈkÈra (SyÈ) 7. TaÑ (SÊ, SyÈ, I)

48 JÈtakapÈÄi

185. AnabhiratijÈtaka (2-4-5)

69. Yathodake Èvile appasanne, Na passati sippikasambukaÑ ca. SakkharaÑ vÈlukaÑ macchagumbaÑ, EvaÑ Èvilamhi1 citte. Na passati attadatthaÑ paratthaÑ. 70. Yathodake acche vippasanne, So passati sippikasambukaÑ ca. SakkharaÑ vÈlukaÑ macchagumbaÑ, EvaÑ anÈvilamhi citte. So passati attadatthaÑ paratthanti.

AnabhiratijÈtakaÑ paÒcamaÑ.

186. DadhivÈhanajÈtaka (2-4-6)

71. VaÓÓagandharas|peto, ambo’yaÑ ahuvÈ pure. Tameva p|jaÑ labhamÈno, kena’mbo kaÔukapphalo. 72. PucimandaparivÈro, ambo te DadhivÈhana. M|laÑ m|lena saÑsaÔÔhaÑ, sÈkhÈ sÈkhÈ2 nisevare3. AsÈtasannivÈsena, tena’mbo kaÔukapphaloti.

DadhivÈhanajÈtakaÑ chaÔÔhaÑ.

187. CatumaÔÔhajÈtaka (2-4-7)

73. Ucce viÔabhimÈruyha, mantayavho rahogatÈ. NÊce oruyha mantavho, migarÈjÈpi sossati. 74. YaÑ suvaÓÓo suvaÓÓena4, devo devena mantaye. KiÑ te’ttha catumaÔÔhassa, bilaÑ pavisa jambukÈti.

CatumaÔÔhajÈtakaÑ sattamaÑ. ______________________________________________________________ 1. Œvile hi (SÊ) 2. SÈkhaÑ (SyÈ, Ka) 3. NivÊsare (Ka) 4. YaÑ supaÓÓo supaÓÓena (SÊ, SyÈ, I)

2. DukanipÈta 49

188. SÊhakotthujÈtaka (2-4-8)

75. SÊha~gulÊ sÊhanakho, sÊhapÈdapatiÔÔhito. So sÊho sÊhasaÑghamhi, eko nadati aÒÒathÈ. 76. MÈ tvaÑ nadi rÈjaputta, appasaddo vane vasa. Sarena kho1 taÑ jÈneyyuÑ, na hi te pettiko saroti.

SÊhakotthujÈtakaÑ aÔÔhamaÑ.

189. SÊhacammajÈtaka (2-4-9)

77. NetaÑ sÊhassa naditaÑ, na byagghassa na2 dÊpino. PÈruto sÊhacammena, jammo nadati gadrabho. 78. Cirampi kho taÑ khÈdeyya, gadrabho haritaÑ yavaÑ. PÈruto sÊhacammena, ravamÈnova d|sayÊti.

SÊhacammajÈtakaÑ navamaÑ.

190. SÊlÈnisaÑsajÈtaka (2-4-10)

79. Passa saddhÈya sÊlassa, cÈgassa ca ayaÑ phalaÑ. NÈgo nÈvÈya vaÓÓena, saddhaÑ vahatu’pÈsakaÑ. 80. Sabbhireva samÈsetha, sabbhi kubbetha santhavaÑ. SataÑ hi sannivÈsena, sotthiÑ gacchati nhÈpitoti.

SÊlÈnisaÑsajÈtakaÑ dasamaÑ.

Asadisavaggo catuttho.

TassuddÈnaÑ

Dhanuggaha kuÒjara apparaso, Giridatta’manÈvilacittavaraÑ. DadhivÈhana jamb|ka sÊhanakho, Haritayava nÈgavarena dasÈti. ______________________________________________________________ 1. MÈ (Ka) 2. Byagghassa na ca (Ka)

50 JÈtakapÈÄi

5. Ruhakavagga

191. RuhakajÈtaka (2-5-1)

81. Api1 Ruhaka chinnÈpi, jiyÈ sandhÊyate puna. SandhÊyassu PurÈÓiyÈ, mÈ kodhassa vasaÑ gami. 82. VijjamÈnesu vÈkesu2, vijjamÈnesu kÈrisu. AÒÒaÑ jiyaÑ karissÈmi, alaÒÒeva PurÈÓiyÈti.

RuhakajÈtakaÑ paÔhamaÑ.

192. SirikÈÄakaÓÓijÈtaka (2-5-2)

83. ItthÊ siyÈ r|pavatÊ, sÈ ca sÊlavatÊ siyÈ. Puriso taÑ na iccheyya, saddahÈsi Mahosadha. 84. SaddahÈmi mahÈrÈja, puriso dubbhago siyÈ. SirÊ ca kÈÄakaÓÓÊ ca, na samenti kudÈcananti.

SirikÈÄakaÓÓijÈtakaÑ dutiyaÑ.

193. C|ÄapadumajÈtaka (2-5-3)

85. Ayameva sÈ ahamapi3 so anaÒÒo, Ayameva so hatthacchinno anaÒÒo. YamÈha “komÈrapatÊ maman”ti, Vajjhi’tthiyo natthi itthÊsu saccaÑ. 86. ImaÒca jammaÑ musalena hantvÈ, LuddaÑ chavaÑ paradÈr|paseviÑ. ImissÈ ca naÑ pÈpapatibbatÈya, JÊvantiyÈ chindatha kaÓÓanÈsanti.

C|ÄapadumajÈtakaÑ tatiyaÑ. ______________________________________________________________ 1. Ambho (SyÈ, Ka-SÊ) 2. VijjamÈnÈsu maruvÈsu (SÊ), vijjamÈnÈsu mar|dvÈsu (I) 3. Ahampi (SÊ, SyÈ, I), ahasmi (Ka)

2. DukanipÈta 51

194. MaÓicorajÈtaka (2-5-4)

87. Na santi devÈ pavasanti n|na, Na hi n|na santi idha lokapÈlÈ. SahasÈ karontÈna’masaÒÒatÈnaÑ, Na hi n|na santÊ paÔisedhitÈro. 88. AkÈle vassatÊ tassa, kÈle tassa na vassati. SaggÈ ca cavati ÔhÈnÈ, nanu so tÈvatÈ hatoti.

MaÓicorajÈtakaÑ catutthaÑ.

195. Pabbat|pattharajÈtaka (2-5-5)

89. Pabbat|patthare1 ramme, jÈtÈ pokkharaÓÊ sivÈ. TaÑ si~gÈlo apÈpÈyi2, jÈnaÑ sÊhena rakkhitaÑ. 90. Pivanti ce3 mahÈrÈja, sÈpadÈni mahÈnadiÑ. Na tena anadÊ hoti, khamassu yadi te piyÈti.

Pabbat|patthara4 jÈtakaÑ paÒcamaÑ.

196. ValÈhakassajÈtaka (2-5-6)

91. Ye na kÈhanti ovÈdaÑ, narÈ Buddhena desitaÑ. ByÈsanaÑ te gamissanti, rakkhasÊhiva vÈÓijÈ. 92. Ye ca kÈhanti ovÈdaÑ, narÈ Buddhena desitaÑ. SotthiÑ pÈraÑ gamissanti, ValÈheneva5 vÈÓijÈti.

ValÈhakassa6 jÈtakaÑ chaÔÔhaÑ.

197. MittÈmittajÈtaka (2-5-7)

93. Na naÑ umhayate disvÈ, na ca naÑ paÔinandati. Cakkh|ni cassa na dadÈti, paÔilomaÒca vattati. ______________________________________________________________ 1. Pabbatapatthare (Ka) 2. ApÈpÈsi (SÊ, SyÈ, I) 3. Pivanti ve (SÊ), pivantiva (I), pivanteva (?) 4. Pabbatapatthara (Ka) 5. VÈlÈheneva (SÊ, I) 6. VÈlÈhassa (SÊ, I)

52 JÈtakapÈÄi

94. Ete bhavanti ÈkÈrÈ, amittasmiÑ patiÔÔhitÈ. Yehi amittaÑ jÈneyya, disvÈ sutvÈ ca paÓÉitoti.

MittÈmittajÈtakaÑ sattamaÑ.

198. RÈdhajÈtaka (2-5-8)

95. PavÈsÈ Ègato tÈta, idÈni nacirÈgato. Kaccinnu tÈta te mÈtÈ, na aÒÒamupasevati. 96. Na kho panetaÑ subhaÓaÑ, giraÑ saccupasaÑhitaÑ. Sayetha PoÔÔhapÈdova, mummure1 upak|thitoti2.

RÈdhajÈtakaÑ aÔÔhamaÑ.

199. GahapatijÈtaka (2-5-9)

97. UbhayaÑ me na khamati, ubhayaÑ me na ruccati. YÈcÈyaÑ koÔÔhamotiÓÓÈ, nÈddasaÑ iti bhÈsati. 98. TaÑ taÑ gÈmapati br|mi, kadare appasmi jÊvite. Dve mÈse sa~garaÑ katvÈ3, maÑsaÑ jaraggavaÑ kisaÑ. AppattakÈle codesi, tampi mayhaÑ na ruccatÊti.

GahapatijÈtakaÑ navamaÑ.

200. SÈdhusÊlajÈtaka (2-5-10)

99. SarÊradabyaÑ vuÉÉhabyaÑ4, sojaccaÑ sÈdhusÊliyaÑ. BrÈhmaÓaÑ teva pucchÈma, kannu tesaÑ vanimhase5. 100. Attho atthi sarÊrasmiÑ, vuÉÉhabyassa namo kare. Attho atthi sujÈtasmiÑ, sÊlaÑ asmÈka ruccatÊti.

SÈdhusÊlajÈtakaÑ dasamaÑ.

Ruhakavagga paÒcamo. ______________________________________________________________ 1. Mummare (SyÈ), maÑ pure (Ka) mummurasaddo thusaggimhi kukkuÄe ca vattatÊti

SakkatÈbhidhÈnesu. 2. Upak|sitoti (SÊ, SyÈ, I), upak|lito (Ka) 3. KÈraÑ katvÈna (SÊ, I), saÑkaraÑ katvÈ (Ka) 4. VaddhabyaÑ (SÊ, I) 5. VaÓimhase (SÊ, I)

2. DukanipÈta 53

TassuddÈnaÑ

Apiruhaka r|pavatÊ musalo, Pavasanti sapaÒcamapokkharaÓÊ. Atha muttimavÈÓija umhayate, Cira-Ègata koÔÔha sarÊra dasÈti.

_____

6. Na taÑ daÄhavagga

201. BandhanÈgÈrajÈtaka (2-6-1)

101. * Na taÑ daÄhaÑ bandhanamÈhu dhÊrÈ, YadÈyasaÑ dÈrujapabbajaÒca1. SÈrattarattÈ maÓikuÓÉalesu, Puttesu dÈresu ca yÈ apekkhÈ. 102. * EtaÑ daÄhaÑ bandhanamÈhu dhÊrÈ, OhÈrinaÑ sÊthilaÑ duppamuÒcaÑ. Etampi chetvÈna vajanti dhÊrÈ, Anapekkhino kÈmasukhaÑ pahÈyÈti.

BandhanÈgÈrajÈtakaÑ paÔhamaÑ.

202. KeÄisÊlajÈtaka (2-6-2)

103. HaÑsÈ koÒcÈ may|rÈ ca, hatthayo2 pasadÈ migÈ. Sabbe sÊhassa bhÈyanti, natthi kÈyasmi tulyatÈ. 104. Evameva manussesu, daharo cepi paÒÒavÈ. So hi tattha mahÈ hoti, neva bÈlo sarÊravÈti.

KeÄisÊlajÈtakaÑ dutiyaÑ.

203. KhaÓÉajÈtaka (2-6-3)

105. + Vir|pakkhehi me mettaÑ, mettaÑ ErÈpathehi me. ChabyÈputtehi me mettaÑ, mettaÑ KaÓhÈgotamakehi ca. ______________________________________________________________ 1. BabbajaÒca (SÊ) 2. Hatthino (SÊ), hatthiyo (SyÈ, I) * Khu 1. 63; Khu 10. 31, 185 piÔÔhesupi. + AÑ 1. 384; Vi 4. 245 piÔÔhesupi.

54 JÈtakapÈÄi

ApÈdakehi me mettaÑ, mettaÑ dvipÈdakehi me. Catuppadehi me mettaÑ, mettaÑ bahuppadehi me.

MÈ maÑ apÈdako hiÑsi, mÈmaÑ hiÑsi dvipÈdako. MÈ maÑ catuppado hiÑsi, mÈ maÑ hiÑsi bahuppado.

Sabbe sattÈ sabbe pÈÓÈ, sabbe bh|tÈ ca kevalÈ. Sabbe bhadrÈni passantu, mÈ kaÒci1 pÈpamÈgamÈ. 106. AppamÈÓo Buddho, appamÈÓo dhammo. AppamÈÓo saÑgho, pamÈÓavantÈni sarÊsapÈni2. Ahi vicchika satapadÊ, uÓÓanÈbhi3 sarab| m|sikÈ.

KatÈ me rakkhÈ katÈ me parittÈ, PaÔikkamantu bh|tÈni. SohaÑ namo Bhagavato, Namo sattannaÑ SammÈsambuddhÈnanti.

KhaÓÉajÈtakaÑ tatiyaÑ.

204. VÊrakajÈtaka (2-6-4)

107. Api VÊraka passesi, sakuÓaÑ maÒjubhÈÓakaÑ. May|ragÊvasa~kÈsaÑ, patiÑ mayhaÑ SaviÔÔhakaÑ. 108. Udakathalacarassa pakkhino, NiccaÑ Èmakamacchabhojino. TassÈ’nukaraÑ SaviÔÔhako, SevÈle paliguÓÔhito matoti.

VÊrakajÈtakaÑ catutthaÑ.

205. Ga~geyyajÈtaka (2-6-5)

109. Sobhati maccho Ga~geyyo, atho sobhati YÈmuno4. CatuppadoyaÑ puriso, nigrodhaparimaÓÉalo. ¢sakÈyata5 gÊvo ca, sabbeva atirocati. ______________________________________________________________ 1. KiÒci (SyÈ, Ka) 2. SiriÑsapÈni (SÊ, SyÈ, I) 3. UÓÓÈnÈbhi (SÊ, SyÈ, I) 4. Sobhanti macchÈ Ga~geyyÈ, atho sobhanti YÈmunÈ (SyÈ,I) 5. ¢samÈyata (Ka)

2. DukanipÈta 55

110. YaÑ pucchito na taÑ akkhÈsi1, aÒÒaÑ akkhÈsi2 pucchito. AttappasaÑsako poso, nÈyaÑ asmÈka ruccatÊti.

Ga~geyyajÈtakaÑ paÒcamaÑ.

206. Kuru~gamigajÈtaka (2-6-6)

111. I~gha vaÔÔamayaÑ3 pÈsaÑ, chinda dantehi kacchapa. AhaÑ tathÈ karissÈmi, yathÈ nehiti luddako. 112. Kacchapo pÈvisÊ vÈriÑ, Kuru~go pÈvisÊ vanaÑ. Satapatto dumaggamhÈ, d|re putte apÈnayÊti.

Kuru~gamigajÈtakaÑ chaÔÔhaÑ.

207. AssakajÈtaka (2-6-7)

113. Aya’massakarÈjena, deso vicarito mayÈ. AnukÈmaya kÈmena4, piyena patinÈ saha. 114. Navena sukhadukkhena, porÈÓaÑ apidhÊyati5. TasmÈ AssakaraÒÒÈva, kÊÔo piyataro mamÈti.

AssakajÈtakaÑ sattamaÑ.

208. SusumÈrajÈtaka (2-6-8)

115. AlaÑ me’tehi ambehi, jamb|hi panasehi ca. YÈni pÈraÑ samuddassa, varaÑ mayhaÑ udumbaro. 116. MahatÊ vata te bondi, na ca paÒÒÈ tad|pikÈ. SusumÈra6 vaÒcito mesi, gaccha dÈni yathÈsukhanti.

SusumÈrajÈtakaÑ aÔÔhamaÑ. ______________________________________________________________ 1. AkkhÈ (SÊ, SyÈ, I) 2. AkkhÈti (SyÈ, I) 3. VaddhamayaÑ (SÊ, SyÈ, I) 4. AnukÈmayÈnukÈmena (SÊ, I) 5. ApithÊyati (SÊ, I), apithiyyati (SyÈ) 6. SuÑsumÈra (SÊ, SyÈ, I)

56 JÈtakapÈÄi

209. KukkuÔajÈtaka (2-6-9)

117. DiÔÔhÈ mayÈ vane rukkhÈ, assakaÓÓÈ vibhÊÔakÈ1. Na tÈni evaÑ sakkanti, yathÈ tvaÑ rukkha sakkasi.

118. PurÈÓakukkuÔo2 ayaÑ, bhetvÈ paÒjaramÈgato. Kusalo vÈlapÈsÈnaÑ, apakkamati bhÈsatÊti.

KukkuÔa3 jÈtakaÑ navamaÑ.

210. KandagalakajÈtaka (2-6-10)

119. Ambho ko nÈma’yaÑ rukkho, sinnapatto4 sakaÓÔako. Yattha ekappahÈrena, uttama~gaÑ vibhijjitaÑ5.

120. AcÈri vatÈyaÑ vitudaÑ vanÈni, KaÔÔha~garukkhesu asÈrakesu. AthÈ’sadÈ khadiraÑ jÈtasÈraÑ6, Yattha’bbhidÈ garuÄo uttama~ganti.

Kandagalaka7jÈtakaÑ dasamaÑ.

NataÑdaÄhavaggo chaÔÔho.

TassuddÈnaÑ

DaÄhabandhana haÑsavaro ca puna, Vir|pakkha saviÔÔhaka macchavaro. Sakuru~ga sa-assaka ambavaro, Puna kukkuÔako garuÄena dasÈti.

_____

7. BÊraÓathambhavagga

211. SomadattajÈtaka (2-7-1)

121. AkÈsi yoggaÑ dhuva’mappamatto, SaÑvaccharaÑ BÊraÓathambhakasmiÑ. ByÈkÈsi saÒÒaÑ parisaÑ vigayha, Na niyyamo tÈyati appapaÒÒaÑ. ______________________________________________________________ 1. VibhedakÈ (SyÈ, Ka) 2. Kakkaro (SÊ, SyÈ, I) 3. Kakkara (SÊ, SyÈ, I) 4. SÊnapatto (SÊ, I) 5. VisÈÔitaÑ (SÊ, SyÈ, I), vighÈÔitaÑ (SÊ-Nisya) 6. JÈtisÈraÑ (Ka) 7. Kandalaka (Ka)

2. DukanipÈta 57

122. DvayaÑ yÈcanako tÈta, Somadatta nigacchati. AlÈbhaÑ dhanalÈbhaÑ vÈ, evaÑdhammÈ hi yÈcanÈti.

SomadattajÈtakaÑ paÔhamaÑ.

212. UcchiÔÔhabhattajÈtaka (2-7-2)

123. AÒÒo uparimo vaÓÓo, aÒÒo vaÓÓo ca heÔÔhimo. BrÈhmaÓÊ tveva pucchÈmi, kiÑ heÔÔhÈ kiÒca uppari. 124. AhaÑ NaÔosmi bhaddante, bhikkhakosmi idhÈgato. AyaÑ hi koÔÔhamotiÓÓo, ayaÑ so yaÑ1 gavesasÊti.

UcchiÔÔhabhattajÈtakaÑ dutiyaÑ.

213. BharujÈtaka (2-7-3)

125. IsÊna’mantaraÑ katvÈ, BharurÈjÈti2 me sutaÑ. Ucchinno saha raÔÔhehi3, sarÈjÈ vibhava~gato. 126. TasmÈ hi chandÈgamanaÑ, nappasaÑsanti paÓÉitÈ. AduÔÔhacitto bhÈseyya, giraÑ saccupasaÑhitanti.

BharujÈtakaÑ4 tatiyaÑ.

214. PuÓÓanadÊjÈtaka (2-7-4)

127. PuÓÓaÑ nadiÑ yena ca peyyamÈhu, JÈtaÑ yavaÑ yena ca guyhamÈhu. D|raÑ gataÑ yena ca avhayanti, So tyÈ’gato5 handa ca bhuÒja brÈhmaÓa. 128. Yato maÑ saratÊ rÈjÈ, vÈyasampi pahetave. HaÑsÈ koÒcÈ may|rÈ ca6, asatÊyeva pÈpiyÈti.

PuÓÓanadÊjÈtakaÑ catutthaÑ. ______________________________________________________________ 1. TvaÑ (Ka) 2. KururÈjÈti (Ka) 3. RaÔÔhena (Sa, I) 4. KurujÈtakaÑ (Ka) 5. TyÈbhato (SyÈ, Ka) paheÄigÈthÈbhÈvo manasi kÈtabbo. 6. HaÑsakoÒcamay|rÈnaÑ (Ka, ®ha-PÈÔhantaraÑ)

58 JÈtakapÈÄi


129. AvadhÊ vata attÈnaÑ, kacchapo byÈharaÑ giraÑ1. SuggahÊtasmiÑ kaÔÔhasmiÑ, vÈcÈya sakiyÈ’vadhi. 130. Etampi disvÈ naravÊriyaseÔÔha, vÈcaÑ pamuÒce kusalaÑ nÈtivelaÑ. Passasi bahubhÈÓena, kacchapaÑ byasanaÑ gatanti.

KacchapajÈtakaÑ paÒcamaÑ.

216. MacchajÈtaka (2-7-6)

131. Na mÈ’yamaggi tapati, na s|lo sÈdhutacchito. YaÒca maÑ maÒÒate macchÊ, aÒÒaÑ so ratiyÈ gato. 132. So maÑ dahati rÈgaggi, cittaÑ c|patapeti maÑ. JÈlino muÒcathÈ’yirÈ maÑ, na kÈme haÒÒate kvacÊti.

MacchajÈtakaÑ chaÔÔhaÑ.

217. SeggujÈtaka (2-7-7)

133. Sabbo loko attamano ahosi, AkovidÈ gÈmadhammassa Seggu. KomÈri ko nÈma2 tava’jja dhammo, YaÑ tvaÑ gahitÈ pavane parodasi. 134. Yo dukkhaphuÔÔhÈya bhaveyya tÈÓaÑ, So me pitÈ dubbhi vane karoti. SÈ kassa kandÈmi vanassa majjhe, Yo tÈyitÈ so sahasaÑ karotÊti.

SeggujÈtakaÑ sattamaÑ. ______________________________________________________________ 1. Kacchapova pabyÈharaÑ (SyÈ), kacchapo so pabyÈharaÑ (Ka) 2. KomÈrikÈ nÈma (Ka), komÈriko nÈma (SyÈ, I)

2. DukanipÈta 59

218. K|ÔavÈÓijajÈtaka (2-7-8)

135. SaÔhassa sÈÔheyyamidaÑ sucintitaÑ, PaccoÉÉitaÑ paÔik|Ôassa k|ÔaÑ. PhÈlaÑ ce khÈdeyyuÑ1 m|sikÈ, KasmÈ kumÈraÑ kulalÈ na2 hareyyuÑ. 136. K|Ôassa hi santi3 k|Ôak|ÔÈ, Bhavati4 cÈpi nikatino nikatyÈ. Dehi puttanaÔÔha phÈlanaÔÔhassa phÈlaÑ, MÈ te puttamahÈsi phÈlanaÔÔhoti.

K|ÔavÈÓijajÈtakaÑ aÔÔhamaÑ.

219. GarahitajÈtaka (2-7-9)

137. HiraÒÒaÑ me suvaÓÓaÑ me, esÈ rattiÑ divÈ kathÈ. DummedhÈnaÑ manussÈnaÑ, ariyadhammaÑ apassataÑ. 138. Dve dve gahapatayo gehe, eko tattha amassuko. Lambatthano veÓikato, atho a~kitakaÓÓako. KÊto dhanena bahunÈ, so taÑ vitudate jananti.

GarahitajÈtakaÑ navamaÑ.

220. DhammadhajajÈtaka (2-7-10)

139. SukhaÑ jÊvitar|posi, raÔÔhÈ vivanamÈgato. So ekako rukkham|le5, kapaÓo viya jhÈyasi. 140. SukhaÑ jÊvitar|posmi, raÔÔhÈ vivanamÈgato. So ekako rukkham|le, kapaÓo viya jhÈyÈmi. SataÑ dhammaÑ anussaran’ti.

DhammadhajajÈtakaÑ dasamaÑ.

BÊraÓathambhavaggo sattamo. ______________________________________________________________ 1. AdeyyuÑ (SÊ, I) 2. No (SÊ, SyÈ, I) 3. SantÊdha (Ka) 4. Bhavanti (Ka) 5. AraÒÒasmiÑ (SÊ, SyÈ, I)

60 JÈtakapÈÄi

TassuddÈnaÑ

Atha bÊraÓathambhavaro ca naÔo, BharurÈjavaruttamapuÓÓanadÊ. BahubhÈÓi aggi pavane m|sikÈ, Sahalambatthano kapaÓena dasÈti.

_____

8. KÈsÈvavagga

221. KÈsÈvajÈtaka (2-8-1)

141. * AnikkasÈvo kÈsÈvaÑ, yo vatthaÑ paridahissati1. Apeto madasaccena, na so kÈsÈvamarahati. 142. * Yo ca vantakasÈva’ssa, sÊlesu susamÈhito. Upeto damasaccena, sa ve kÈsÈvamarahatÊti.

KÈsÈvajÈtakaÑ paÔhamaÑ.

222. C|ÄanandiyajÈtaka (2-8-2)

143. IdaÑ tadÈcariyavaco, pÈrÈsariyo yadabravi2. MÈsu tvaÑ akari3 pÈpaÑ, yaÑ tvaÑ pacchÈ kataÑ tape. 144. YÈni karoti puriso, tÈni attani passati. KalyÈÓakÈrÊ kalyÈÓaÑ, pÈpakÈrÊ ca pÈpakaÑ. YÈdisaÑ vapate bÊjaÑ, tÈdisaÑ harate phalanti.

C|ÄanandiyajÈtakaÑ dutiyaÑ.

223. PuÔabhattajÈtaka (2-8-3)

145. Name namantassa bhaje bhajantaÑ, KiccÈnukubbassa kareyya kiccaÑ. NÈnatthakÈmassa kareyya atthaÑ, Asambhajantampi na sambhajeyya. ______________________________________________________________ * Khu 1. 14; Khu 2. 342; upari 374 piÔÔhesupi. 1. Paridahessabhi (SÊ, I) 2. PorÈÓÈcariyobravi (Ka) 3. AkarÈ (SÊ, I)

2. DukanipÈta 61

146. Caje cajantaÑ vanathaÑ na kayirÈ, Apetacittena na sambhajeyya. Dijo dumaÑ khÊÓaphalanti ÒatvÈ, AÒÒaÑ samekkheyya mahÈ hi lokoti.

PuÔabhattajÈtakaÑ tatiyaÑ.

224. * KumbhilajÈtaka (2-8-4)

147. Yasse’te caturo dhammÈ, vÈnarinda yathÈ tava. SaccaÑ dhammo dhiti cÈgo, diÔÔhaÑ so ativattati. 148. Yassa ce’te na vijjanti, guÓÈ paramabhaddakÈ. SaccaÑ dhammo dhiti cÈgo, diÔÔhaÑ so nÈtivattatÊti.

KumbhilajÈtakaÑ catutthaÑ.

225. KhantivaÓÓajÈtaka (2-8-5)

149. Atthi me puriso deva, sabbakiccesu byÈvaÔo1. Tassa ceko’parÈdha’tthi, tattha tvaÑ kinti maÒÒasi. 150. AmhÈkampa’tthi puriso, ediso idha vijjati. Dullabho a~gasampanno, khanti’rasmÈka ruccatÊti.

KhantivaÓÓajÈtakaÑ paÒcamaÑ.

226. KosiyajÈtaka (2-8-6)

151. KÈle nikkhamanÈ sÈdhu, nÈkÈle sÈdhu nikkhamo. AkÈlena hi nikkhamma, ekakampi bahujjano. Na kiÒci atthaÑ joteti, dha~kasenÈva kosiyaÑ. 152. DhÊro ca vidhividhÈnaÒÒ|, paresaÑ vivarÈnug|. SabbÈmitte vasÊkatvÈ, kosiyova sukhÊ siyÈti.

KosiyajÈtakaÑ chaÔÔhaÑ. ______________________________________________________________ * Khu 4. 413 piÔÔhepi. 1. VÈvaÔo (Ka)

62 JÈtakapÈÄi

227. G|thapÈÓajÈtaka (2-8-7)

153. S|ro s|rena sa~gamma, vikkantena pahÈrinÈ. Ehi nÈga nivattassu, kiÑ nu bhÊto palÈyasi. Passantu A~gamagadhÈ, mama tuyhaÒca vikkamaÑ. 154. Na taÑ pÈdÈ vadhissÈmi, na dantehi na soÓÉiyÈ. MÊÄhena taÑ vadhissÈmi, p|ti haÒÒatu p|tinÈti.

G|thapÈÓajÈtakaÑ sattamaÑ.

228. KÈmanÊtajÈtaka (2-8-8)

155. Tayo giriÑ antaraÑ kÈmayÈmi, PaÒcÈlÈ Kuruyo Kekake ca1. TatuttariÑ2 brÈhmaÓa kÈmayÈmi, Tikiccha maÑ brÈhmaÓa kÈmanÊtaÑ. 156. KaÓhÈhidaÔÔhassa karonti heke. AmanussapaviÔÔhassa3 karonti paÓÉitÈ. Na kÈmanÊtassa karoti koci, Okkantasukkassa hi kÈ tikicchÈti.

KÈmanÊtajÈtakaÑ aÔÔhamaÑ.

229. PalÈyitajÈtaka (2-8-9)

157. Gajaggameghehi hayaggamÈlibhi, Rath|mijÈtehi sarÈbhivassebhi4. TharuggahÈvaÔÔa5 daÄhappahÈribhi, ParivÈritÈ TakkasilÈ samantato. ______________________________________________________________ 1. Kurayo kekaye ca (SÊ) 2. TaduttariÑ (Ka) 3. Amanussavaddhassa (SÊ, I), amanussaviÔÔhassa (SyÈ) 4. SarÈbhivassabhi (SyÈ, SÊ-®Ôha), sarÈbhivassibhi (?) 5. DhanuggahÈvaÔÔa (Ka)

2. DukanipÈta 63

158. 1 AbhidhÈvatha c|padhÈvatha ca2, VividhÈ vinÈditÈ3 vadantibhi. Vattata’jja tumulo ghoso yathÈ, VijjulatÈ jaladharassa gajjatoti1.

PalÈyitajÈtakaÑ navamaÑ.

230. DutiyapalÈyitajÈtaka (2-8-10)

159. DhajamaparimitaÑ anantapÈraÑ, DuppasahaÑdha~kehi sÈgaraÑva4. Girimiva anilena duppasayho5, Duppasaho ahamajjatÈdisena. 160. MÈ bÈliyaÑ vilapi6 na hissa tÈdisaÑ, ViÉayhase7 na hi labhase nisedhakaÑ. Œsajjasi gajamiva ekacÈrinaÑ, Yo taÑ padÈ naÄamiva pothayissatÊti.

DutiyapalÈyitajÈtakaÑ dasamaÑ.

KÈsÈvavaggo aÔÔhamo.

TassuddÈnaÑ

Varavattha vaco dumakhÊÓaphalaÑ, CaturodhammavaraÑ purisuttama. Dha~ka magadhÈ ca tayogirinÈma, Gajaggavaro dhajavarena dasÈti. ______________________________________________________________ 1-1. AbhidhÈvathÈ ca patathÈca, vividhavinaditÈ ca dantibhi. Vattatajja tumulo ghoso,

yathÈ vijjutÈ jaladharassa gajjatoti. (SÊ, I, Ka) 2. AbhidhÈvathÈ cuppatathÈ ca (SyÈ) 3. VinÈditattha (Ka) 4. SÈgaramiva (SÊ, SyÈ, I) 5. Duppasaho (SÊ, I, Ka) 6. Vippalapi (bah|su) 7. ViÄayhase (SÊ, I)

64 JÈtakapÈÄi

9. UpÈhanavagga

231. UpÈhanajÈtaka (2-9-1)

161. YathÈpi kÊtÈ purisassupÈhanÈ, Sukhassa atthÈya dukhaÑ udabbahe. GhammÈbhitattÈ thalasÈ papÊÄitÈ, Tasseva pÈde purisassa khÈdare. 162. Evameva yo dukkulÊno anariyo, TammÈka1 vijjaÒca sutaÒca Èdiya. Tameva so tattha sutena khÈdati, Anariyo vuccati dupÈhan|pamoti2.

UpÈhanajÈtakaÑ paÔhamaÑ.

232. VÊÓÈguÓajÈtaka (2-9-2)

163. Ekacintito’yamattho, bÈlo apariÓÈyako. Na hi khujjena vÈmena, bhoti sa~gantumarahasi. 164. Puris|sabhaÑ maÒÒamÈnÈ, ahaÑ khujjamakÈmayiÑ. So’yaÑ saÑkuÔito seti, chinnatanti yathÈ viÓÈti3.

VÊÓÈguÓajÈtakaÑ dutiyaÑ.

233. VikaÓÓajÈtaka (2-9-3)

165. KÈmaÑ yahiÑ icchasi tena gaccha, Viddhosi mammamhi4 vikaÓÓakena. Hatosi bhattena suvÈditena5, Lolo ca macche anubandhamÈno. ______________________________________________________________ 1. TamhÈka (SÊ), tumhÈka (SyÈ, I) 2. PÈnad|pamoti (SÊ, I) 3. ThuÓÈti (SÊ) 4. Mamasmi (Ka) 5. SavÈditena (SÊ, SyÈ, I)

2. DukanipÈta 65

166. Evampi lokÈmisaÑ opatanto, VihaÒÒatÊ cittavasÈnuvattÊ. So haÒÒatÊ ÒÈtisakhÈna majjhe, MacchÈnugo soriva suÑsumÈroti1.

VikaÓÓajÈtakaÑ tatiyaÑ.

234. AsitÈbh|jÈtaka (2-9-4)

167. Tvameva dÈni’makara2, yaÑ kÈmo byagamÈ tayi. SoyaÑ appaÔisandhiko, kharachinnaÑva renukaÑ3. 168. AtricchaÑ4 atilobhena, atilobhamadena ca. EvaÑ hÈyati atthamhÈ, ahaÑva AsitÈbhuyÈti.

AsitÈbh|jÈtakaÑ catutthaÑ.

235. VacchanakhajÈtaka (2-9-5)

169. SukhÈ gharÈ Vacchanakha, sahiraÒÒÈ sabhojanÈ. Yattha bhutvÈ pivitvÈ ca, sayeyyÈtha anussuko. 170. GharÈ nÈ’nÊhamÈnassa, gharÈ nÈ’bhaÓato musÈ. GharÈ nÈdinnadaÓÉassa, paresaÑ anikubbato5. EvaÑ chiddaÑ durabhisambhavaÑ6, ko gharaÑ paÔipajjatÊti.

VacchanakhajÈtakaÑ paÒcamaÑ.

236. BakajÈtaka (2-9-6)

171. Bhaddako vata’yaÑ pakkhÊ, dijo kumudasannibho. V|pasantehi pakkhehi, mandamandova jhÈyati. 172. NÈssa sÊlaÑ vijÈnÈtha, anaÒÒÈya pasaÑsatha. Amhe dijo na pÈleti, tena pakkhÊ na phandatÊti.

BakajÈtakaÑ chaÔÔhaÑ. ______________________________________________________________ 1. SusumÈro (Ka) 2. Makari (SyÈ), makarÈ (Ka-SÊ) 3. RerukaÑ (SÊ, I) 4. AtricchÈ (SÊ, SyÈ, I) 5. Anikrubbato (Ka) 6. DurabhibhavaÑ (SÊ,I)

66 JÈtakapÈÄi

237. SÈketajÈtaka (2-9-7)

173. Ko nu kho BhagavÈ hetu, ekacce idha puggale. AtÊva hadayaÑ nibbÈti, cittaÒcÈpi pasÊdati. 174. Pubbeva sannivÈsena, paccuppannahitena vÈ. EvaÑ taÑ jÈyate pemaÑ, uppalaÑva yathodaketi.

SÈketajÈtakaÑ sattamaÑ.

238. EkapadajÈtaka (2-9-8)

175. I~gha ekapadaÑ tÈta, anekatthapadassitaÑ1. KiÒci sa~gÈhikaÑ br|si, yena’tthe sÈdhayemase. 176. Dakkheyye’kapadaÑ tÈta, anekatthapadassitaÑ. TaÒca sÊlena saÒÒuttaÑ, khantiyÈ upapÈditaÑ. AlaÑ mitte sukhÈpetuÑ, amittÈnaÑ dukhÈya cÈti.

EkapadajÈtakaÑ aÔÔhamaÑ.

239. HaritamaÓÉ|kajÈtaka (2-9-9)

177. ŒsÊvisampi maÑ2 santaÑ, paviÔÔhaÑ kuminÈmukhaÑ. Ruccate haritÈmÈtÈ, yaÑ maÑ khÈdanti macchakÈ. 178. Vilumpateva puriso, yÈva’ssa upakappati. YadÈ caÒÒe vilumpanti, so vilutto vilumpatÊti3.

HaritamaÓÉ|kajÈtakaÑ navamaÑ.

240. MahÈpi~galajÈtaka (2-9-10)

179. Sabbo jano hiÑsito Pi~galena. TasmiÑ mate paccayÈ4 vedayanti. Piyo nu te Èsi akaÓhanetto, KasmÈ nu tvaÑ rodasi dvÈrapÈla. ______________________________________________________________ 1. PadanissitaÑ (SÊ, I) 2. ŒsÊvisaÑ mamaÑ (SÊ, I) 3. ViluppatÊti (?) 4. PaccayaÑ (SÊ, SyÈ, I)

2. DukanipÈta 67

180. Na me piyo Èsi akaÓhanetto. BhÈyÈmi paccÈgamanÈya tassa. Ito gato hiÑseyya maccurÈjaÑ. So hiÑsito Èneyya puna idha. 181. DaÉÉhÈ vÈhasahassehi, sitto ghaÔasatehi so. ParikkhatÈ ca sÈ bh|mi, mÈ bhÈyi nÈgamissatÊti.

MahÈpi~galajÈtakaÑ dasamaÑ.

UpÈhanavaggo navamo.

TassuddÈnaÑ

VarupÈhana khujja vikaÓÓakako, AsitÈbhuya paÒcamavacchanakho. Dija pemavaruttama-ekapadaÑ, KuminÈmukha pi~galakena dasÈti.

_____

10. Si~gÈlavagga

241. SabbadÈÔhijÈtaka (2-10-1)

182. Si~gÈlo mÈnathaddho ca, parivÈrena atthiko. PÈpuÓi mahatiÑ bh|miÑ, rÈjÈsi sabbadÈÔhinaÑ. 183. Evameva manussesu, yo hoti parivÈravÈ. So hi tattha mahÈ hoti, si~gÈlo viya dÈÔhinanti.

SabbadÈÔhijÈtakaÑ paÔhamaÑ.

242. SunakhajÈtaka (2-10-2)

184. BÈlo vatÈyaÑ sunakho, yo varattaÑ1 na khÈdati. BandhanÈ ca pamuÒceyya, asito ca gharaÑ vaje. ______________________________________________________________ 1. Yo ca yottaÑ (Ka)

68 JÈtakapÈÄi

185. AÔÔhitaÑ me manasmiÑ me, atho me hadaye kataÑ. KÈlaÒca paÔika~khÈmi, yÈva passupat| jano1.

SunakhajÈtakaÑ dutiyaÑ.

243. GuttilajÈtaka (2-10-3)

186. SattatantiÑ sumadhuraÑ, rÈmaÓeyyaÑ avÈcayiÑ. So maÑ ra~gamhi avheti, saraÓaÑ me hohi Kosiya. 187. AhaÑ taÑ saraÓaÑ samma2, ahamÈcariyap|jako. Na taÑ jayissati sisso, sissamÈcariya jessasÊti.

GuttilajÈtakaÑ tatiyaÑ.

244. VigaticchajÈtaka (2-10-4)

188. YaÑ passati na taÑ icchati, yaÒca na passati taÑ kiri’cchati. MaÒÒÈmi ciraÑ carissati, na hi taÑ lacchati yaÑ sa icchati. 189. YaÑ labhati na tena tussati, yaÑ ca pattheti laddhaÑ hÊÄeti. IcchÈ hi anantagocarÈ, vigaticchÈna3 namo karomaseti.

Vigaticcha4 jÈtakaÑ catutthaÑ.

245. M|lapariyÈyajÈtaka (2-10-5)

190. KÈlo ghasati bh|tÈni, sabbÈneva saha’ttanÈ. Yo ca kÈlaghaso bh|to, sa bh|tapacaniÑ paci. 191. Bah|ni narasÊsÈni, lomasÈni brahÈni ca. GÊvÈsu paÔimukkÈni, kocideve’ttha kaÓÓavÈti.

M|lapariyÈyajÈtakaÑ paÒcamaÑ.

246. BÈlovÈdajÈtaka (2-10-6)

192. HantvÈ chetvÈ5 vadhitvÈ ca, deti dÈnaÑ asaÒÒato. EdisaÑ bhattaÑ bhuÒjamÈno, sa pÈpena upalippati6. ______________________________________________________________ 1. Pasupabhujjano (SyÈ, Ka) 2. AhaÑ te saraÓaÑ homi (Khu 2. 39 VimÈna) 3. VÊticchÈnaÑ (SÊ, I) 4. VÊticcha (SÊ, I) 5. JhatvÈ (SÊ, I), ghatvÈ (SyÈ) 6. Sa pÈpamupalimpati (Ka)

2. DukanipÈta 69

193. PuttadÈrampi ce hantvÈ, deti dÈnaÑ asaÒÒato. BhuÒjamÈnopi sappaÒÒo, na pÈpena upalippatÊti.

BÈlovÈdajÈtakaÑ chaÔÔhaÑ.

247. PÈdaÒjalÊjÈtaka (2-10-7)

194. AddhÈ PÈdaÒjalÊ sabbe, paÒÒÈya atirocati. TathÈ hi oÔÔhaÑ bhaÒjati, uttariÑ n|na passati. 195. NÈyaÑ dhammaÑ adhammaÑ vÈ, atthÈnatthaÒca bujjhati. AÒÒatra oÔÔhanibbhogÈ, nÈyaÑ jÈnÈti kiÒcananti.

PÈdaÒjalÊjÈtakaÑ sattamaÑ.

248. KiÑsukopamajÈtaka (2-10-8)

196. Sabbehi kiÑsuko diÔÔho, kiÑnvettha vicikicchatha. Na hi sabbesu ÔhÈnesu, sÈrathÊ paripucchito. 197. EvaÑ sabbehi ÒÈÓehi, yesaÑ dhammÈ ajÈnitÈ. Te ve dhammesu ka~khanti, kiÑsukasmiÑva bhÈtaroti.

KiÑsukopamajÈtakaÑ aÔÔhamaÑ.

249. SÈlakajÈtaka (2-10-9)

198. Ekaputtako bhavissasi, TvaÒca no hessasi issaro kule. Oroha dumasmÈ SÈlaka, Ehi dÈni gharakaÑ vajemase. 199. Nanu maÑ suhadayoti1 maÒÒasi, YaÒca maÑ hanasi veÄuyaÔÔhiyÈ. Pakkambavane ramÈmase, Gaccha tvaÑ gharakaÑ yathÈsukhanti.

SÈlakajÈtakaÑ navamaÑ. ______________________________________________________________ 1. Nanu maÑ hadayeti (SÊ, I)

70 JÈtakapÈÄi

250. KapijÈtaka (2-10-10)

200. AyaÑ isÊ upasamasaÑyame rato, Sa tiÔÔhati1 sisirabhayena aÔÔito. Handa ayaÑ pavisatu’maÑ agÈrakaÑ, Vinetu sÊtaÑ darathaÒca kevalaÑ. 201. NÈyaÑ isÊ upasamasaÑyame rato, KapÊ ayaÑ dumavarasÈkhagocaro. So d|sako rosako cÈpi jammo, Sace’vaje’mampi2 d|seyyagÈranti3. (351)

KapijÈtakaÑ dasamaÑ.

Si~gÈlavaggo dasamo.

TassuddÈnaÑ

Atha rÈjÈ si~gÈlavaro sunakho, TathÈ Kosiya icchati kÈlaghaso. Atha dÈnavaro’ÔÔhapi sÈrathinÈ, PunambavanaÒca sisirakapi dasÈti.

Atha vagguddÈnaÑ

DaÄaÒca vaggaÑ aparena SanthavaÑ, KalyÈÓavaggÈ’sadiso ca R|hakaÑ. NataÑdaÄha BÊraÓathambhakaÑ puna, KÈsÈvupÈhana Si~gÈlakena dasÈti.

DukanipÈtaÑ niÔÔhitaÑ. ______________________________________________________________ 1. SantiÔÔhati (SÊ, I) 2. Sace + Èvaje + imampi. 3. D|saye gharanti (SÊ, SyÈ, I)

3. TikanipÈta

1. Sa~kappavagga

251. Sa~kapparÈgajÈtaka (3-1-1)

1. Sa~kapparÈgadhotena, vitakkanisitena ca. NÈla~katena bhadrena1, usukÈrÈkatena ca2. 2. Na kaÓÓÈyatamuttena, nÈpi mor|pasevinÈ. Tenamhi hadaye viddho, sabba~gaparidÈhinÈ. 3. ŒvedhaÒca na passÈmi, yato ruhira’massave. YÈva ayoniso cittaÑ, sayaÑ me dukkha’mÈbhatanti.

Sa~kapparÈgajÈtakaÑ paÔhamaÑ.

252. TilamuÔÔhijÈtaka (3-1-2)

4. AjjÈpi me taÑ manasi3, yaÑ maÑ tvaÑ tilamuÔÔhiyÈ. BÈhÈya maÑ gahetvÈna, laÔÔhiyÈ anutÈÄayi. 5. Nanu jÊvite na ramasi, yenÈsi brÈhmaÓÈ’gato. YaÑ maÑ bÈhÈ gahetvÈna, tikkhattuÑ anutÈÄayi. 6. Ariyo anariyaÑ kubbantaÑ4, yo daÓÉena nisedhati. SÈsana taÑ na taÑ veraÑ, iti naÑ paÓÉitÈ vid|ti.

TilamuÔÔhijÈtakaÑ dutiyaÑ.

253. MaÓikaÓÔhajÈtaka (3-1-3)

7. * MamannapÈnaÑ vipulaÑ uÄÈraÑ, UppajjatÊ’massa maÓissa hetu. TaÑ te na dassaÑ atiyÈcakosi, Na cÈpi te assama’mÈgamissaÑ. ______________________________________________________________ 1. NevÈla~katabhadrena (SyÈ) 2. Na usukÈrakatena ca (SÊ, SyÈ, I) 3. Sarasi (Ka) 4. KubbÈnaÑ (SÊ, I), kubbaÑ (SyÈ) * Vi 1. 221 piÔÔhepi.

72 JÈtakapÈÄi

8. Sus| yathÈ sakkharadhotapÈÓÊ, TÈsesi maÑ selaÑ yÈcamÈno. TaÑ te na dassaÑ atiyÈcakosi, Na cÈpi te assama’mÈgamissaÑ. 9. Na taÑ yÈce yassa piyaÑ jigÊse1, Desso hoti atiyÈcanÈya. NÈgo maÓiÑ yÈcito brÈhmaÓena, AdassanaÑyeva tada’jjhagamÈti.

MaÓikaÓÔhajÈtakaÑ tatiyaÑ.

254. KuÓÉakakucchisindhavajÈtaka (3-1-4)

10. BhutvÈ tiÓaparighÈsaÑ, bhutvÈ ÈcÈmakuÓÉakaÑ. EtaÑ te bhojanaÑ Èsi, kasmÈ dÈni na bhuÒjasi. 11. Yattha posaÑ na jÈnanti, jÈtiyÈ vinayena vÈ. BahuÑ2 tattha mahÈbrahme, api ÈcÈmakuÓÉakaÑ. 12. TvaÒca kho maÑ pajÈnÈsi, yÈdisÈ’yaÑ hayuttamo. JÈnanto jÈna’mÈgamma, na te bhakkhÈmi kuÓÉakanti.

KuÓÉakakucchisindhavajÈtakaÑ catutthaÑ.

255. SukajÈtaka (3-1-5)

13. YÈva so mattamaÒÒÈsi, bhojanasmiÑ viha~gamo. TÈva addhÈna’mÈpÈdi, mÈtaraÒca aposayi. 14. Yato ca kho bahutaraÑ, bhojanaÑ ajjhavÈhari3. Tato tattheva saÑsÊdi, amattaÒÒ| hi so ahu. 15. TasmÈ mattaÒÒutÈ sÈdhu, bhojanasmiÑ agiddhatÈ4. AmattaÒÒ| hi sÊdanti, mattaÒÒ| ca na sÊdareti.

SukajÈtakaÑ paÒcamaÑ. ______________________________________________________________ 1. JigiÑse (SÊ, SyÈ, I) 2. Pah| (SÊ, I), pahuÑ (SyÈ, Ka) 3. AjjhupÈhari (SÊ, I) 4. AgiddhitÈ (SyÈ, Ka)

3. TikanipÈta 73

256. Jar|dapÈnajÈtaka (3-1-6)

16. Jar|dapÈnaÑ khaÓamÈnÈ, vÈÓijÈ udakatthikÈ. AjjhagamuÑ ayasaÑ lohaÑ1, tipusÊsaÑ ca vÈÓijÈ. RajataÑ jÈtar|paÒca, muttÈ veÄuriyÈ bah|. 17. Te ca tena asantuÔÔhÈ, bhiyyo bhiyyo akhÈÓisuÑ. Te tatthÈ’sÊviso2 ghoro, tejassÊ tejasÈ hani. 18. TasmÈ khaÓe nÈtikhaÓe, atikhÈtaÑ3 hi pÈpakaÑ. KhÈtena ca4 dhanaÑ laddhaÑ, atikhÈtena5 nÈsitanti.

Jar|dapÈnajÈtakaÑ chaÔÔhaÑ.

257. GÈmaÓicandajÈtaka (3-1-7)

19. NÈyaÑ gharÈnaÑ kusalo, lolo ayaÑ valÊmukho. KataÑ kataÑ kho d|seyya, evaÑdhamma’midaÑ kulaÑ. 20. NayidaÑ cittavato lomaÑ, nÈyaÑ assÈsiko migo. SiÔÔhaÑ6 me Janasandhena, nÈyaÑ kiÒci vijÈnati. 21. Na mÈtaraÑ pitaraÑ vÈ, bhÈtaraÑ bhaginiÑ sakaÑ. Bhareyya tÈdiso poso, siÔÔhaÑ dasarathena meti.

GÈmaÓicanda7 jÈtakaÑ sattamaÑ.

258. MandhÈtujÈtaka (3-1-8)

22. YÈvatÈ candimas|riyÈ, pariharanti disÈ bhanti virocanÈ8. Sabbeva dÈsÈ MandhÈtu, ye pÈÓÈ pathavissitÈ9. 23. Na kahÈpaÓavassena, titti kÈmesu vijjati. AppassÈdÈ dukhÈ kÈmÈ, iti viÒÒÈya paÓÉito. ______________________________________________________________ 1. AjjhagaÑsu ayolohaÑ (SÊ, SyÈ, I) 2. Tattha ÈsÊviso (Ka), tatthapÈsÊviso (SyÈ) 3. AtikhaÓaÑ (Ka) 4. KhaÓena ca (Ka), khaÓanena (SyÈ) 5. AtikhaÓena (Ka) 6. SatthaÑ (SÊ, SyÈ, I) 7. GÈmaÓicaÓÉa (SÊ, I) 8. VirocamÈnÈ (Ka) 9. PaÔhavinissitÈ (SÊ, I), paÔhavissitÈ (SyÈ)

74 JÈtakapÈÄi

24. Api dibbesu kÈmesu, ratiÑ so nÈdhigacchati. TaÓhakkhayarato hoti, SammÈsambuddhasÈvakoti.

MandhÈtujÈtakaÑ aÔÔhamaÑ.

259. TirÊÔavacchajÈtaka (3-1-9)

25. Nayimassa vijjÈmaya’matthi kiÒci, Na bandhavo no pana te sahÈyo. Atha kena vaÓÓena TirÊÔavaccho1, TedaÓÉiko bhuÒjati aggapiÓÉaÑ. 26. ŒpÈsu2 me yuddhaparÈjitassa, Ekassa katvÈ vivanasmi ghore. PasÈrayÊ kicchagatassa pÈÓiÑ, Ten|datÈriÑ dukhasaÑpareto. 27. Etassa kiccena idhÈnupatto, VesÈyino visayÈ jÊvaloke. LÈbhÈraho tÈta TirÊÔavaccho, Detha’ssa bhogaÑ yajathaÒca3 yaÒÒanti.

TirÊÔavacchajÈtakaÑ navamaÑ.

260. D|tajÈtaka (3-1-10)

28. YassatthÈ d|ramÈyanti, amittamapi yÈcituÑ. Tass|darassahaÑ d|to, mÈ me kujjha4 rathesabha. 29. Yassa divÈ ca ratto ca, vasamÈyanti mÈÓavÈ. Tass|darassahaÑ d|to, mÈ me kujjha4 rathesabha. ______________________________________________________________ 1. TirÊÔivaccho (SyÈ, Ka) 2. ŒvÈsu (Ka) 3. YajataÒca (SÊ, I), yajitaÒca (SyÈ) 4. Kujjhi (SÊ, I)

3. TikanipÈta 75

30. DadÈmi te brÈhmaÓa rohiÓÊnaÑ, GavaÑ sahassaÑ saha pu~gavena. D|to hi d|tassa kathaÑ na dajjaÑ, Mayampi tasseva bhavÈma d|tÈti.

D|tajÈtakaÑ dasamaÑ.

Sa~kappavaggo paÔhamo.

TassuddÈnaÑ

UsukÈravaro tilamuÔÔhi maÓi, HayarÈja viha~gama Èsiviso. Janasandha kahÈpaÓavassa puna, TiriÔaÑ puna d|tavarena dasÈti.

_____

2. Padumavagga

261. PadumajÈtaka (3-2-1)

31. YathÈ kesÈ ca mass| ca, chinnaÑ chinnaÑ vir|hati. EvaÑ r|hatu te nÈsÈ, padumaÑ dehi yÈcito. 32. YathÈ SÈradikaÑ bÊjaÑ, khette vuttaÑ vir|hati. EvaÑ r|hatu te nÈsÈ, padumaÑ dehi yÈcito. 33. Ubhopi palapante’te1, api paddhÈni dassati. VajjuÑ vÈ te na vÈ vajjuÑ, natthi nÈsÈya r|hanÈ. Dehi samma padumÈni, ahaÑ yÈcÈmi yÈcitoti.

PadumajÈtakaÑ paÔhamaÑ.

262. MudupÈÓijÈtaka (3-2-2)

34. PÈÓi ce muduko cassa, nÈgo cassa sukÈrito. AndhakÈro ca vasseyya, atha n|na tadÈ siyÈ. ______________________________________________________________ 1. Vilapantete (SyÈ, Ka)

76 JÈtakapÈÄi

35. AnalÈ mudusambhÈsÈ, dupp|rÈ tÈ1 nadÊsamÈ. SÊdanti naÑ viditvÈna, ÈrakÈ parivajjaye. 36. YaÑ etÈ upasevanti, chandasÈ vÈ dhanena vÈ. JÈtavedova saÑ ÔhÈnaÑ, khippaÑ anudahanti nanti.

MudupÈÓijÈtakaÑ dutiyaÑ.

263. C|ÄapalobhanajÈtaka (3-2-3)

37. AbhijjamÈne vÈrismiÑ, sayaÑ2 Ègamma iddhiyÈ. MissÊbhÈvi’tthiyÈ gantvÈ, saÑsÊdasi3 mahaÓÓave. 38. ŒvaÔÔanÊ mahÈmÈyÈ, brahmacariyavikopanÈ. SÊdanti naÑ viditvÈna, ÈrakÈ parivajjaye. 39. YaÑ etÈ upasevanti, chandasÈ vÈ dhanena vÈ. JÈtavedova saÑ ÔhÈnaÑ, khippaÑ anudahanti nanti.

C|Äapalobhana4 jÈtakaÑ tatiyaÑ.

264. MahÈpanÈdajÈtaka (3-2-4)

40. PanÈdo nÈma so rÈjÈ, yassa y|po suvaÓÓayo. TiriyaÑ soÄasubbedho5, uddhamÈhu6 sahassadhÈ. 41. SahassakaÓÉo satageÓÉu7, dhajÈlu haritÈmayo. AnaccuÑ tattha gandhabbÈ, cha sahassÈni sattadhÈ. 42. EvametaÑ8 tadÈ Èsi, yathÈ bhÈsasi Bhaddaji. Sakko ahaÑ tadÈ ÈsiÑ, veyyÈvaccakaro tavÈti.

MahÈpanÈdajÈtakaÑ catutthaÑ. ______________________________________________________________ 1. Dupp|rattÈ (Ka) 2. AyaÑ (Ka) 3. SaÑsÊdati (Ka) 4. Cullapalobhana (SÊ, SyÈ,I) 5. SoÄasapabbedho (SÊ, I) 6. UccamÈhu (SÊ, SyÈ, I) 7. Satabhedo (SÊ, I), satabheÓÉu (SÊ-Nisya) 8. Evameva (Ka)

3. TikanipÈta 77

265. KhurappajÈtaka (3-2-5)

43. DisvÈ khurappe dhanuveganunne, Khagge gahÊte tikhiÓe teladhote. TasmiÑ bhayasmiÑ maraÓe viy|Ähe, KasmÈ nu te nÈhu chambhitattaÑ. 44. DisvÈ khurappe dhanuveganunne, Khagge gahÊte tikhiÓe teladhote. TasmiÑ bhayasmiÑ maraÓe viy|Ähe, VedaÑ alatthaÑ vipulaÑ uÄÈraÑ. 45. So vedajÈto ajjhabhaviÑ amitte, Pubbeva me jÊvita’mÈsi cattaÑ. Na hi jÊvite ÈlayaÑ kubbamÈno, S|ro kayirÈ s|rakiccaÑ kadÈcÊti.

KhurappajÈtakaÑ paÒcamaÑ.

266. VÈtaggasindhavajÈtaka (3-2-6)

46. YenÈsi kisiyÈ paÓÉu, yena bhattaÑ na ruccati. AyaÑ so Ègato bhattÈ1, kasmÈ dÈni palÈyasi. 47. Sace2 panÈ’dikeneva, santhavo nÈma jÈyati. Yaso hÈyati itthÊnaÑ, tasmÈ tÈta palÈya’haÑ3. 48. YassassinaÑ kule jÈtaÑ, ÈgataÑ yÈ na icchati. Socati cirarattÈya, VÈtaggamiva BhaddalÊti4.

VÈtaggasindhavajÈtakaÑ chaÔÔhaÑ. ______________________________________________________________ 1. TÈto (SÊ, SyÈ, I) 2. Na kho (SyÈ, Ka) 3. PalÈyihaÑ (SyÈ), palÈyitaÑ (Ka) 4. KundalÊti (SÊ, I), gadrabhÊti (SyÈ)

78 JÈtakapÈÄi

267. KakkaÔakajÈtaka (3-2-7)

49. Si~gÊmigo Èyatacakkhunetto, AÔÔhittaco vÈrisayo alomo. TenÈ’bhibh|to kapaÓaÑ rudÈmi, MÈ heva maÑ pÈÓasamaÑ jaheyya1. 50. Ayya na taÑ jahissÈmi, kuÒjaraÑ saÔÔhihÈyanaÑ2. PathabyÈ cÈturantÈya, suppiyo hosi me tuvaÑ. 51. Ye kuÄÊrÈ samuddasmiÑ, Ga~gÈya YamunÈya3 ca. TesaÑ tvaÑ vÈrijo seÔÔho, muÒca rodantiyÈ patinti.

KakkaÔaka4 jÈtakaÑ sattamaÑ.

268. ŒrÈmad|sakajÈtaka (3-2-8)

52. Yo ve sabbasametÈnaÑ, ahuvÈ seÔÔhasammato. TassÈyaÑ edisÊ paÒÒÈ, kimeva itarÈ pajÈ. 53. Evameva tuvaÑ brahme, anaÒÒÈya vinindasi. KathaÑ m|laÑ adisvÈna5, rukkhaÑ jaÒÒÈ patiÔÔhitaÑ. 54. NÈhaÑ tumhe vinindÈmi, ye caÒÒe vÈnarÈ vane. Vissasenova gÈrayho, yassatthÈ rukkharopakÈti.

ŒrÈmad|sakajÈtakaÑ aÔÔhamaÑ.

269. SujÈtajÈtaka (3-2-9)

55. Na hi vaÓÓena sampannÈ, maÒjukÈ piyadassanÈ. KharavÈcÈ piyÈ hoti, asmiÑ loke paramhi ca. 56. Nanu passasimaÑ kÈÄiÑ, dubbaÓÓaÑ tilakÈhataÑ. KokilaÑ saÓhavÈcena, bah|naÑ pÈÓinaÑ piyaÑ. ______________________________________________________________ 1. JaheyyÈ (I) jahÈ’yye (?) 2. KuÒjara saÔÔhihÈyana (SÊ, I) 3. NammadÈya (SÊ, I) 4. KuÄÊra (Ka) 5. KathaÑ hi m|laÑ adisvÈ (SyÈ, I)

3. TikanipÈta 79

57. TasmÈ sakhilavÈcassa, mantabhÈÓÊ anuddhato. AtthaÑ dhammaÒca dÊpeti, madhuraÑ tassa bhÈsitanti.

SujÈtajÈtakaÑ navamaÑ.

270. Ul|kajÈtaka (3-2-10)

58. Sabbehi kira ÒÈtÊhi, kosiyo issaro kato. Sace ÒÈtÊhi anuÒÒÈto1, bhaÓeyyÈhaÑ ekavÈcikaÑ. 59. BhaÓa samma anuÒÒÈto, atthaÑ dhammaÒca kevalaÑ. Santi hi daharÈ pakkhÊ, paÒÒavanto jutindharÈ. 60. Na me ruccati bhaddaÑ vo2, ul|kassÈ’bhisecanaÑ. Akkuddhassa mukhaÑ passa, kathaÑ kuddho karissatÊti.

Ul|kajÈtakaÑ dasamaÑ.

Padumavaggo dutiyo.

TassuddÈnaÑ

Padumuttama nÈgasirivhayano, Sa-mahaÓÓava y|pa khurappavaro. Atha BhaddalÊ kuÒjara rukkha puna, KharavÈca ul|kavarena dasÈti.

_____

3. UdapÈnavagga

271. UdapÈnad|sakajÈkaka (3-3-1)

61. ŒraÒÒikassa isino, cirarattatapassino. KicchÈkataÑ udapÈnaÑ, kathaÑ samma avÈhayi3. 62. Esa dhammo si~gÈlÈnaÑ, yaÑ pitvÈ ohadÈmase. PitupitÈmahaÑ dhammo, na taÑ4 ujjhÈtu’marahasi. ______________________________________________________________ 1. ©ÈtÊhanuÒÒÈto (SÊ, I) 2. Bhadante (Ka) 3. AvÈhasi (Ka), apÈhasi (SyÈ) 4. Na naÑ (SÊ, I)

80 JÈtakapÈÄi

63. YesaÑ vo ediso dhammo, adhammo pana kÊdiso. MÈ vo dhammaÑ adhammaÑ vÈ, addasÈma kudÈcananti.

UdapÈnad|sakajÈtakaÑ paÔhamaÑ.

272. ByagghajÈtaka (3-3-2)

64. Yena mittena saÑsaggÈ, yogakkhemo vihiyyati. Pubbeva’jjhÈbhavaÑ tassa, rakkhe akkhÊva paÓÉito. 65. Yena mittena saÑsaggo, yogakkhemo pavaÉÉhati. Kareyya’ttasamaÑ vuttiÑ, sabbakiccesu paÓÉito. 66. Etha byagghÈ nivattavho, paccupetha1 mahÈvanaÑ. MÈ vanaÑ chindi nibyagghaÑ, byagghÈ mÈhesu nibbanÈti.

ByagghajÈtakaÑ dutiyaÑ.


67. Ko nu uddhitabhattova2, p|rahatthova brÈhmaÓo. KahaÑ nu bhikkhaÑ acari, kaÑ saddhaÑ upasa~kami. 68. AhaÑ kapi’smi dummedho, anÈmÈsÈni ÈmasiÑ. TvaÑ maÑ mocaya bhaddaÑ te, mitto gaccheyya pabbataÑ. 69. KacchapÈ KassapÈ honti, KoÓÉaÒÒÈ honti makkaÔÈ. MuÒca Kassapa KoÓÉaÒÒaÑ, kataÑ3 methunakaÑ tayÈti.

KacchapajÈtakaÑ tatiyaÑ.

274. LolajÈtaka (3-3-4)

70. KÈ’yaÑ balÈkÈ sikhinÊ, corÊ la~ghipitÈmahÈ. OraÑ balÈke Ègaccha, caÓÉo me vÈyaso sakhÈ. 71. NÈhaÑ balÈkÈ sikhinÊ, ahaÑ lolosmi vÈyaso. AkatvÈ vacanaÑ tuyhaÑ, passa l|nosmi Ègato. ______________________________________________________________ 1. Paccametha (SÊ, I) 2. Udditabhattova (SÊ), vaÉÉhitabhattova (SyÈ) 3. KathaÑ (Ka)

3. TikanipÈta 81

72. PunapÈ’pajjasÊ samma, sÊlaÑ hi tava tÈdisaÑ. Na hi mÈnusakÈ bhogÈ, subhuÒjÈ honti pakkhinÈti.

LolajÈtakaÑ catutthaÑ.

275. RucirajÈtaka (3-3-5)

73. KÈ’yaÑ balÈkÈ rucirÈ, kÈkanÊÄasmi’macchati. CaÓÉo kÈko sakhÈ mayhaÑ, yassa1 cetaÑ kulÈvakaÑ. 74. Nanu maÑ samma jÈnÈsi, dija sÈmÈkabhojana. AkatvÈ vacanaÑ tuyhaÑ, passa l|nosmi Ègato. 75. PunapÈ’pajjasÊ samma, sÊlaÑ hi tava tÈdisaÑ. Na hi mÈnusakÈ bhogÈ, subhuÒjÈ honti pakkhinÈti.

RucirajÈtakaÑ paÒcamaÑ.

276. GarudhammajÈtaka (3-3-6)

76. Tava saddhaÒca sÊlaÒca, viditvÈna janÈdhipa. VaÓÓaÑ AÒjanavaÓÓena, KÈli~gasmiÑ nimimhase2. 77. AnnabhaccÈ ca’bhaccÈ ca, yo’dha uddissa gacchati. Sabbe te appaÔikkhippÈ, pubbÈcariyavaco idaÑ. 78. DadÈmi vo brÈhmaÓÈ nÈga’metaÑ, RÈjÈrahaÑ rÈjabhoggaÑ yasassinaÑ. Ala~kataÑ hemajÈlÈbhichannaÑ, SasÈrathiÑ gacchatha yenakÈmanti.

GarudhammajÈtakaÑ3 chaÔÔhaÑ. ______________________________________________________________ 1. Tassa (SÊ, I) 2. Vinimhase (SyÈ), vanimhase (Ka) 3. KurudhammajÈtakaÑ (SÊ, SyÈ, I)

82 JÈtakapÈÄi

277. RomakajÈtaka (3-3-7)

79. VassÈni paÒÒÈsa samÈdhikÈni, Vasimha selassa guhÈya romaka. Asa~kamÈnÈ abhinibbutattÈ1, Hatthatta2 mÈyanti mama’ÓÉajÈ pure. 80. Te dÈni vakka~ga kimattha’mussukÈ, Bhajanti aÒÒaÑ girikandaraÑ dijÈ. Na n|na maÒÒanti mamaÑ yathÈ pure, CirappavutthÈ atha vÈ na te ime. 81. JÈnÈma taÑ na mayaÑ sampam|ÄhÈ3, Soyeva tvaÑ te maya’masma nÈ’ÒÒe. CittaÒca te asmiÑ jane paduÔÔhaÑ, ŒjÊvikÈ4 tena tamuttasÈmÈti.

RomakajÈtakaÑ sattamaÑ.

278. MahiÑsarÈjajÈtaka (3-3-8)

82. Kimattha5 mabhisandhÈya, lahucittassa dubbhino6 SabbakÈmadadasseva7, imaÑ dukkhaÑ titikkhasi. 83. Si~gena nihanÈhe’taÑ, padasÈ ca adhiÔÔhaha. Bhiyyo8 bÈlÈ pakujjheyyuÑ, no cassa paÔisedhako. 84. MamevÈyaÑ maÒÒamÈno, aÒÒepevaÑ9 karissati. Te naÑ tattha vadhissanti, sÈ me mutti bhavissatÊti.

MahiÑsarÈjajÈtakaÑ10 aÔÔhamaÑ. ______________________________________________________________ 1. AbhinibbutacittÈ (SyÈ, Ka) 2. Hatthattha (SyÈ) 3. Na maya’masma m|ÄhÈ (SÊ, I) 4. ŒjÊvaka (SÊ, SyÈ), ÈjÊvika (I) 5. Kamattha (SÊ, I) 6. D|bhino (SÊ, I) 7. Duhasseva (SÊ, SyÈ, I), rahasseva (Ka) 8. BhÊyo (SÊ) 9. AÒÒampevaÑ (SÊ, SyÈ, I) 10. MahisajÈtakaÑ (SÊ, SyÈ, I)

3. TikanipÈta 83

279. SatapattajÈtaka (3-3-9)

85. YathÈ mÈÓavako panthe, si~gÈliÑ vanagocariÑ. AtthakÈmaÑ pavedentiÑ1, anatthakÈmÈti maÒÒati. AnatthakÈmaÑ satapattaÑ, atthakÈmoti maÒÒati. 86. Evameva idhekacco, puggalo hoti tÈdiso. Hitehi vacanaÑ vutto, paÔigaÓhÈti vÈmato. 87. Ye ca kho naÑ pasaÑsanti, bhayÈ ukkaÑsayanti vÈ2. TaÒhi so maÒÒate mittaÑ, satapattaÑva mÈÓavoti.

SatapattajÈtakaÑ navamaÑ.

280. PuÔad|sakajÈtaka (3-3-10)

88. AddhÈ hi n|na migarÈjÈ, puÔakammassa kovido. TathÈ hi puÔaÑ d|seti, aÒÒaÑ n|na karissati. 89. Na me mÈtÈ vÈ pitÈ vÈ, puÔakammassa kovido. KataÑ kataÑ kho d|sema, evaÑ dhammamidaÑ kulaÑ. 90. YesaÑ vo ediso dhammo, adhammo pana kÊdiso. MÈ vo dhammaÑ adhammaÑ vÈ, addasÈma kudÈcananti.

PuÔad|sakajÈtakaÑ dasamaÑ.

UdapÈnavaggo3 tatiyo.

TassuddÈnaÑ

UdapÈnavaraÑ vanabyaggha kapi, SikhinÊ ca balÈka ruciravaro. SujanÈdhipa romaka d|sa puna, Satapattavaro puÔakamma dasÈti. ______________________________________________________________ 1. PavadantiÑ (I) 2. Ca (SÊ, I) 3. AraÒÒavaggo (SÊ, I, Ka)

84 JÈtakapÈÄi

4. Abbhantaravagga

281. AbbhantarajÈtaka (3-4-1)

91. Abbhantaro nÈma dumo, yassa dibyamidaÑ phalaÑ. BhutvÈ dohaÄinÊ nÈrÊ, cakkavattiÑ vijÈyati. 92. Tvampi1 bhadde mahesÊsi, sÈ cÈpi2 patino piyÈ. Œharissati te rÈjÈ, idaÑ abbhantaraÑ phalaÑ. 93. Bhatturatthe parakkanto, yaÑ ÔhÈnamadhigacchati. S|ro attapariccÈgÊ, labhamÈno bhavÈmahanti.

AbbhantarajÈtakaÑ paÔhamaÑ.

282. SeyyajÈtaka (3-4-2)

94. SeyyaÑso seyyaso hoti, yo seyyamupasevati. Ekena sandhiÑ katvÈna, sataÑ vajjhe3 amocayiÑ. 95. 4 TasmÈ sabbena lokena, sandhiÑ katvÈna ekato5. Pecca saggaÑ nigaccheyya4, idaÑ suÓÈtha KÈsiyÈ6. 96. IdaÑ vatvÈ mahÈrÈjÈ, KaÑso BÈrÈÓasiggaho. DhanuÑ kaÓÉaÒca7 nikkhippa, saÑyamaÑ ajjhupÈgamÊti.

SeyyajÈtakaÑ dutiyaÑ.

283. VaÉÉhakÊs|karajÈtaka (3-4-3)

97. VaraÑ varaÑ tvaÑ nihanaÑ pure cari, AsmiÑ padese abhibhuyya s|kare. So dÈni eko byapagamma jhÈyasi. BalaÑ nu te byaggha na ca’jja vijjati. ______________________________________________________________ 1. TvaÒca (SÊ, I), tvaÑ hi (Ka) 2. CÈsi (SÊ, I) 3. Macce (Ka), bajjhe (Ka-®Ôha) 4-4. KasmÈ -pa- saggaÑ na gaccheyya (katthaci) 5. Ekako (SÊ, SyÈ, I) 6. KÈsayo (SÊ, I) 7. T|ÓiÒca (SÊ, I)

3. TikanipÈta 85

98. Ime sudaÑ1 yanti disodisaÑ pure, BhayaÔÔitÈ leÓagavesino puth|. Te dÈni sa~gamma vasanti ekato, Yattha’ÔÔhitÈ duppasaha’jja’me2 mayÈ. 99. Namatthu saÑghÈna samÈgatÈnaÑ, DisvÈ sayaÑ sakhya vadÈmi abbhutaÑ. ByagghaÑ migÈ yattha jiniÑsu dÈÔhino, SÈmaggiyÈ dÈÔhabalesu muccareti.

VaÉÉhakÊs|karajÈtakaÑ tatiyaÑ.

284. SirijÈtaka (3-4-4)

100. YaÑ ussukÈ saÑgharanti, alakkhikÈ bahuÑ dhanaÑ. Sippavanto asippÈ ca, lakkhivÈ tÈni bhuÒjati. 101. Sabbattha katapuÒÒassa, aticca’ÒÒeva pÈÓino. Uppajjanti bah| bhogÈ, appa’nÈyatanesupi. 102. KukkuÔo3 maÓayo daÓÉo, thiyo ca puÒÒalakkhaÓÈ. Uppajjanti apÈpassa, katapuÒÒassa jantunoti.

SirijÈtakaÑ catutthaÑ.

285. MaÓis|karajÈtaka (3-4-5)

103. DariyÈ satta vassÈni, tiÑsamattÈ vasÈmase. HaÒÒÈma4 maÓino ÈbhaÑ, iti no mantanaÑ ahu. 104. YÈvatÈ maÓiÑ ghaÑsÈma5, bhiyyo vodÈyate maÓi. IdaÒca dÈni pucchÈma, kiÑ kiccaÑ idha maÒÒasi. 105. AyaÑ maÓi veÄuriyo, akÈco vimalo6 subho. NÈ’ssa sakkÈ siriÑ hantuÑ, apakkamatha s|karÈti.

MaÓis|kara7 jÈtakaÑ paÒcamaÑ. ______________________________________________________________ 1. Imassu tÈ (SyÈ, Ka) 2. Duppasahajjime (SyÈ) 3. KukkuÔa (SÊ, I), kukkuÔÈ (SÊ-Nissaya, SaddanÊti) 4. HaÒchema (SÊ, I), haÒchÈma (?) 5. YÈva yÈva nighaÑsÈma (SÊ, I) 6. Vipulo (Ka) 7. MaÓighaÑsa (Ka)

86 JÈtakapÈÄi

286. SÈl|kajÈtaka (3-4-6)

106. MÈ sÈl|kassa pihayi, ÈturannÈni bhuÒjati. Appossukko bhusaÑ khÈda, etaÑ dÊghÈyulakkhaÓaÑ. 107. IdÈni so idhÈgantvÈ, atithÊ yuttasevako. Atha dakkhasi sÈl|kaÑ, sayantaÑ musaluttaraÑ. 108. VikantaÑ1 s|karaÑ disvÈ, sayantaÑ musaluttaraÑ. JaraggavÈ vicintesuÑ, varamhÈkaÑ bhusÈmivÈti.

SÈl|kajÈtakaÑ chaÔÔhaÑ.

287. LÈbhagarahajÈtaka (3-4-7)

109. NÈnummatto nÈpisuÓo, nÈnaÔo nÈkut|halo. M|Ähesu labhate lÈbhaÑ, esÈ te anusÈsanÊ. 110. Dhiratthu taÑ yasalÈbhaÑ, dhanalÈbhaÒca brÈhmaÓa. YÈ vutti vinipÈtena, adhammacaraÓena2 vÈ. 111. Api ce pattamÈdÈya, anagÈro paribbaje. EsÈva jÊvikÈ seyyo3, yÈ cÈ’dhammena esanÈti.

LÈbhagarahajÈtakaÑ sattamaÑ.

288. MacchuddÈnajÈtaka (3-4-8)

112. Agghanti macchÈ adhikaÑ sahassaÑ, Na so atthi yo imaÑ saddaheyya. MayhaÒca assu idha satta mÈsÈ, Ahampi taÑ macchuddÈnaÑ kiÓeyyaÑ. 113. MacchÈnaÑ bhojanaÑ datvÈ, mama dakkhiÓamÈdisi. TaÑ dakkhiÓaÑ sarantiyÈ, kataÑ apacitiÑ tayÈ. ______________________________________________________________ 1. VikattaÑ (SÊ), vikantiyamÈnaÑ chindiyamÈnaÑti attho. 2. AdhammacariyÈya (SÊ, SyÈ) 3. SeyyÈ (SÊ, SyÈ, I)

3. TikanipÈta 87

114. PaduÔÔhacittassa na phÈti hoti, Na cÈpi taÑ1 devatÈ p|jayanti. Yo bhÈtaraÑ pettikaÑ sÈpateyyaÑ, AvaÒcayÊ dukkaÔakammakÈrÊti.

MacchuddÈnajÈtakaÑ aÔÔhamaÑ.

289. NÈnÈchandajÈtaka (3-4-9)

115. NÈnÈchandÈ mahÈrÈja, ekÈgÈre vasÈmase. AhaÑ gÈmavaraÑ icche, brÈhmaÓÊ ca gavaÑ sataÑ. 116. Putto ca ÈjaÒÒarathaÑ, kaÒÒÈ ca maÓikuÓÉalaÑ. YÈ ce’sÈ PuÓÓikÈ jammÊ, udukkhalaÑ’bhika~khati. 117. BrÈhmaÓassa gÈmavaraÑ, brÈhmaÓiyÈ gavaÑ sataÑ. Puttassa ÈjaÒÒarathaÑ, kaÒÒÈya maÓikuÓÉalaÑ. YaÒcetaÑ PuÓÓikaÑ jammiÑ, paÔipÈdethu’dukkhalanti.

NÈnÈchandajÈtakaÑ navamaÑ.

290. SÊlavÊmaÑsakajÈtaka (3-4-10)

118. SÊlaÑ kireva kalyÈÓaÑ, sÊlaÑ loke anuttaraÑ. Passa ghoraviso nÈgo, sÊlavÈti na haÒÒati. 119. SohaÑ sÊlaÑ samÈdissaÑ, loke anumataÑ sivaÑ. AriyavuttisamÈcÈro, yena vuccati sÊlavÈ. 120. ©ÈtÊnaÒca piyo hoti, mittesu ca virocati. KÈyassa bhedÈ sugatiÑ, upapajjati sÊlavÈti.

SÊlavÊmaÑsakajÈtakaÑ dasamaÑ.

Abbhantaravaggo catuttho. ______________________________________________________________ 1. NaÑ (SÊ, SyÈ)

88 JÈtakapÈÄi

TassuddÈnaÑ

Duma kaÑsavaruttamabyagghamigÈ, MaÓayo maÓi sÈlukamavhayano. AnusÈsaniyopi ca macchavaro, MaÓikuÓÉalakena kirena dasÈti.

_____

5. Kumbhavagga

291. SurÈghaÔajÈtaka (3-5-1)

121. SabbakÈmadadaÑ kumbhaÑ, kuÔaÑ laddhÈna dhuttako. YÈva naÑ anupÈleti, tÈva so sukhamedhati. 122. YadÈ matto ca ditto ca, pamÈdÈ kumbha’mabbhidÈ. TadÈ naggo ca pottho ca, pacchÈ bÈlo vihaÒÒati. 123. Evameva yo dhanaÑ laddhÈ, pamatto1 paribhuÒjati. PacchÈ tappati dummedho, kuÔaÑ bhitvÈva2 dhuttakoti.

SurÈghaÔa3 jÈtakaÑ paÔhamaÑ.

292. SupattajÈtaka (3-5-2)

124. BÈrÈÓasyaÑ4 mahÈrÈja, kÈkarÈjÈ nivÈsako5. AsÊtiyÈ sahassehi, Supatto parivÈrito. 125. Tassa dohaÄinÊ bhariyÈ, SuphassÈ bhakkhitumicchati6. RaÒÒo mahÈnase pakkaÑ, paccagghaÑ rÈjabhojanaÑ. 126. TesÈhaÑ pahito d|to, raÒÒo camhi idhÈgato. Bhattu apacitiÑ kummi, nÈsÈya’makaraÑ7 vaÓanti.

SupattajÈtakaÑ dutiyaÑ. ______________________________________________________________ 1. AmattÈ (SÊ), amatto (I) 2. KuÔaÑ bhinnova (SÊ, I), kuÔabhinnova (?) 3. BhadraghaÔa (SÊ, I), bhadraghaÔabhedaka (SyÈ) 4. BÈrÈÓassaÑ (SÊ, I) 5. NivÈsiko (SÊ, I) 6. Macchamicchati (SÊ, I) 7. MakariÑ (SÊ-Nissaya)

3. TikanipÈta 89

293. KÈyanibbindajÈtaka (3-5-3)

127. PhuÔÔhassa me aÒÒatarena byÈdhinÈ, Rogena bÈÄhaÑ dukhitassa ruppato. Parisussati khippamidaÑ kaÄevaraÑ, PupphaÑ yathÈ paÑsuni Ètape kataÑ. 128. AjaÒÒaÑ jaÒÒasa~khÈtaÑ, asuciÑ sucisammataÑ. NÈnÈkuÓapaparip|raÑ, jaÒÒar|paÑ apassato. 129. Dhiratthu’maÑ ÈturaÑ p|tikÈyaÑ, JegucchiyaÑ assuciÑ byÈdhidhammaÑ. YatthappamattÈ adhimucchitÈ pajÈ, HÈpenti maggaÑ sugat|papattiyÈti.

KÈyanibbinda1 jÈtakaÑ tatiyaÑ.

294. JambukhÈdakajÈtaka (3-5-4)

130. Ko’yaÑ bindussaro vaggu, saravantÈna2 muttamo. Accuto jambusÈkhÈya, moracchÈpova k|jati. 131. Kulaputtova jÈnÈti3, kulaputtaÑ4 pasaÑsituÑ. ByagghacchÈpasarÊvaÓÓa, bhuÒja samma dadÈmi te. 132. CirassaÑ vata passÈmi, musÈvÈdÊ samÈgate. VantÈdaÑ kuÓapÈdaÒca, aÒÒamaÒÒaÑ pasaÑsaketi.

JambukhÈdakajÈtakaÑ catutthaÑ.

295. AntajÈtaka (3-5-5)

133. Usabhasseva te khandho, sÊhasseva vijambhitaÑ. MigarÈja namo tyatthu, api kiÒci labhÈmase. 134. Kulaputtova jÈnÈti, kulaputtaÑ pasaÑsituÑ. May|ragÊvasa~kÈsa, ito pariyÈhi vÈyasa. ______________________________________________________________ 1. KÈyavicchanda (SÊ), kÈyavicchinda (I) 2. PavadantÈna (SÊ, I) 3. Kulaputto pajÈnÈti (SyÈ, Ka) 4. Kulaputte (SÊ, I)

90 JÈtakapÈÄi

135. MigÈnaÑ si~gÈlo1 anto, pakkhÊnaÑ pana vÈyaso. EraÓÉo anto rukkhÈnaÑ, tayo antÈ samÈgatÈti.

AntajÈtakaÑ paÒcamaÑ.

296. SamuddajÈtaka (3-5-6)

136. Ko nÈ’yaÑ2 loÓatoyasmiÑ, samantÈ paridhÈvati. Macche makare ca vÈreti, |mÊsu ca vihaÒÒati. 137. AnantapÈyÊ sakuÓo, atittoti disÈsuto. SamuddaÑ pÈtumicchÈmi, sÈgaraÑ saritaÑpatiÑ. 138. So ayaÑ hÈyati ceva, p|rate ca mahodadhi. NÈ’ssa nÈyati pÊtanto, apeyyo kira sÈgaroti.

SamuddajÈtakaÑ chaÔÔhaÑ.

297. KÈmavilÈpajÈtaka (3-5-7)

139. Ucce sakuÓa ÉemÈna, pattayÈna viha~gama. VajjÈsi kho tvaÑ vÈm|ruÑ, ciraÑ kho sÈ karissati3. 140. IdaÑ kho sÈ na jÈnÈti, asiÑ sattiÒca oÉÉitaÑ. SÈ caÓÉÊ kÈhati kodhaÑ, taÑ me tapati, no idaÑ4. 141. Esa uppalasannÈho, nikkhaÒcussÊsako’hitaÑ5. KÈsikaÒca muduÑ vatthaÑ, tappetu dhanikÈ piyÈti6.

KÈmavilÈpajÈtakaÑ sattamaÑ.

298. UdumbarajÈtaka (3-5-8)

142. UdumbarÈ cime pakkÈ, nigrodhÈ ca kapitthanÈ. Ehi nikkhama bhuÒjassu, kiÑ jighacchÈya miyyasi. ______________________________________________________________ 1. Kotthuko (SÊ, I), koÔÔhuko (SyÈ) 2. Ko nvÈyaÑ (SyÈ) 3. Sarissati (Ka) 4. No idha (SÊ, SyÈ, I) 5. NikkhamussÊsake kataÑ (SÊ, I), nikkhaÒcussÊsake kataÑ (SyÈ) 6. DhanakÈmiyÈti (SyÈ, I), dhanakÈmikÈti (SÊ)

3. TikanipÈta 91

143. EvaÑ so suhito hoti, yo vuÉÉha’mapacÈyati. YathÈha’majja suhito, dumapakkÈni mÈsito. 144. YaÑ vanejo vanejassa, vaÒceyya kapino kapi. Daharo kapi1 saddheyya, na hi jiÓÓo jarÈkapÊti.

UdumbarajÈtakaÑ aÔÔhamaÑ.

299. KomÈraputtajÈtaka (3-5-9)

145. Pure tuvaÑ sÊlavataÑ sakÈse, OkkantikaÑ2 kÊÄasi assamamhi. Karoha’re3 makkaÔiyÈni makkaÔa, Na taÑ mayaÑ sÊlavataÑ ramÈma. 146. SutÈ hi mayhaÑ paramÈ visuddhi, KomÈraputtassa bahussutassa. MÈ dÈni maÑ maÒÒi tuvaÑ yathÈ pure, JhÈnÈnuyutto viharÈmi4 Èvuso. 147. Sacepi selasmi vapeyya bÊjaÑ, Devo ca vasse na hi taÑ vir|Ähe5. SutÈ hi te sÈ paramÈ visuddhi, ŒrÈ tuvaÑ makkaÔa jhÈnabh|miyÈti.

KomÈraputtajÈtakaÑ navamaÑ.

300. VakajÈtaka (3-5-10)

148. ParapÈÓarodhÈ6 jÊvanto, maÑsalohitabhojano. Vako vataÑ samÈdÈya, upapajji uposathaÑ. 149. Tassa Sakko vata’ÒÒÈya, ajar|penu’pÈgami. VÊtatapo ajjhappatto, bhaÒji lohitapo tapaÑ. ______________________________________________________________ 1. Daharopi taÑ na (SÊ, I), daharopi na (SyÈ) 2. OkkandikaÑ (SÊ, SyÈ, I) 3. Karohi re (Ka) 4. JhÈnÈnuyuttÈ viharÈma (SÊ, I) 5. Neva hi taÑ ruheyya (SÊ, I), na hi taÑ vir|he (?) 6. ParapÈÓaghÈte (SyÈ), parapÈÓarocaÑ (Ka)

92 JÈtakapÈÄi

150. Evameva idhekacce, samÈdÈnamhi dubbalÈ. LahuÑ karonti attÈnaÑ, vakova ajakÈraÓÈti. (501)

VakajÈtakaÑ dasamaÑ.

Kumbhavaggo paÒcamo.

TassuddÈnaÑ

Varakumbha supattasirivhayano, Sucisammata bindusaro cusabho. SaritaÑpati caÓÉi jarÈkapinÈ, Atha makkaÔiyÈ vakakena dasÈti.

Atha vagguddÈnaÑ

Sa~kappo Padumo ceva, UdapÈnena tatiyaÑ. AbbhantaraÑ ghaÔabhedaÑ, tikanipÈtamhi’la~katanti.

TikanipÈtaÑ niÔÔhitaÑ.

4. CatukkanipÈta

1. KÈli~gavagga

301. C|ÄakÈli~gajÈtaka (4-1-1)

1. Vivarathi’mÈsaÑ1 dvÈraÑ, nagaraÑ pavisantu2 AruÓarÈjassa. SÊhena susiÔÔhena, surakkhitaÑ3 Nandisenena. 2. Jayo Kali~gÈna’masayhasÈhinaÑ, ParÈjayo anayo4 AssakÈnaÑ. Icceva te bhÈsitaÑ brahmacÈri, Na ujjubh|tÈ vitathaÑ bhaÓanti. 3. DevÈ musÈvÈda’mupÈtivattÈ, SaccaÑ dhanaÑ paramaÑ tesu5 Sakka. TaÑ te musÈ bhÈsitaÑ DevarÈja, KiÑ vÈ paÔicca MaghavÈ Mahinda. 4. Nanu te sutaÑ brÈhmaÓa bhaÒÒamÈne, DevÈ na issanti purisaparakkamassa. Damo samÈdhi manaso abhejjo6, AbyaggatÈ nikkamanaÒca7 kÈle. DaÄhaÒca viriyaÑ purisaparakkamo ca, Teneva Èsi vijayo AssakÈnanti.

C|ÄakÈli~gajÈtakaÑ paÔhamaÑ.

302. MahÈ-assÈrohajÈtaka (4-1-2)

5. Adeyyesu dadaÑ dÈnaÑ, deyyesu nappavecchati. ŒpÈsu byasanaÑ patto, sahÈyaÑ nÈdhigacchati. ______________________________________________________________ 1. Vivaratha imÈsaÑ (SÊ, SyÈ, I) 2. PavisituÑ mayÈ. (Ka) 3. Susatthena, surakkhitaÑ (SÊ, I), susiÔÔhena (Ka) 4. Ajayo (SyÈ), anvito (Ka) 5. TathaÑ pemakaraÑ nu (Ka), tathaÑ paramaÑ karaÑ nu (SyÈ) 6. Adejjo (SÊ, I), abhijjo (Ka) 7. NikkhamanaÒca (SÊ)

94 JÈtakapÈÄi

6. NÈdeyyesu dadaÑ dÈnaÑ, deyyesu yo pavecchati. ŒpÈsu byasanaÑ patto, sahÈyamadhigacchati. 7. SaÒÒogasambhogavisesadassanaÑ, Anariyadhammesu saÔhesu nassati. KataÒca ariyesu ca ajjavesu, MahapphalaÑ hoti aÓumpi tÈdisu. 8. Yo pubbe katakalyÈÓo, akÈ loke sudukkaraÑ. PacchÈ kayirÈ na vÈ kayirÈ, accantaÑ p|janÈrahoti.

MahÈ-assÈrohajÈtakaÑ dutiyaÑ.

303. * EkarÈjajÈtaka (4-1-3)

9. Anuttare kÈmaguÓe samiddhe, BhutvÈna pubbe vasÊ ekarÈja. So dÈni dugge narakamhi khitto, Nappajjahe vaÓÓabalaÑ purÈÓaÑ. 10. Pubbeva khantÊ ca tapo ca mayhaÑ, SampatthitÈ Dubbhisena1 ahosi. TaÑ dÈni laddhÈna kathaÑ nu rÈja, Jahe ahaÑ vaÓÓabalaÑ purÈÓaÑ. 11. SabbÈ kirevaÑ pariniÔÔhitÈni, YasassinaÑ paÒÒavantaÑ visayha. Yaso ca laddhÈ purimaÑ uÄÈraÑ, Nappajjahe vaÓÓabalaÑ purÈÓaÑ. 12. Panujja dukkhena sukhaÑ janinda, Sukhena vÈ dukkha’masayhasÈhi. Ubhayattha santo abhinibbutattÈ, Sukhe ca dukkhe ca bhavanti tulyÈti.

EkarÈjajÈtakaÑ tatiyaÑ. ______________________________________________________________ * Khu 4. 418 piÔÔhepi. 1. DabbasenÈ (SÊ, I)

4. CatukkanipÈta 95

304. DaddarajÈtaka (4-1-4)

13. ImÈni maÑ Daddara tÈpayanti, VÈcÈduruttÈni manussaloke. MaÓÉ|kabhakkhÈ udakantasevÊ, ŒsÊvisaÑ maÑ avisÈ sapanti. 14. SakÈ raÔÔhÈ pabbÈjito, aÒÒaÑ janapadaÑ gato. MahantaÑ koÔÔhaÑ kayirÈtha, duruttÈnaÑ1 nidhetave. 15. Yattha posaÑ na jÈnanti, jÈtiyÈ vinayena vÈ. Na tattha mÈnaÑ kayirÈtha, vasa’maÒÒÈtake jane. 16. VidesavÈsaÑ vasato, jÈtavedasamenapi2. KhamitabbaÑ sapaÒÒena, api dÈsassa tajjitanti.

DaddarajÈtakaÑ catutthaÑ.

305. SÊlavÊmaÑsanajÈtaka (4-1-5)

17. Natthi loke raho nÈma, pÈpakammaÑ pakubbato. Passanti vanabh|tÈni, taÑ bÈlo maÒÒatÊ raho. 18. AhaÑ raho na passÈmi, suÒÒaÑ vÈpi na vijjati. Yattha aÒÒaÑ3 na passÈmi, asuÒÒaÑ hoti taÑ mayÈ. 19. Dujjacco ca Sujacco4 ca, Nando ca SukhavaÉÉhito5. Vejjo ca AddhuvasÊlo6 ca, te dhammaÑ jahu’matthikÈ. 20. BrÈhmaÓo ca kathaÑ jahe, sabbadhammÈna pÈrag|. Yo dhammamanupÈleti, dhitimÈ saccanikkamoti.

SÊlavÊmaÑsanajÈtakaÑ paÒcamaÑ. ______________________________________________________________ 1. DuruttÈni (Ka) 2. JÈtavedabhayenapi (Ka) 3. SuÒÒaÑ (SyÈ, Ka) 4. Ajacco (I) 5. Sukhavacchako (SÊ), sukhavacchano (SyÈ, I) 6. Atha sÊlo (Ka)

96 JÈtakapÈÄi

306. SujÈtÈjÈtaka (4-1-6)

21. KimaÓÉakÈ ime deva, nikkhittÈ kaÑsamallake. UpalohitakÈ vagg|, taÑ1 me akkhÈhi pucchito. 22. YÈni pure tuvaÑ devi, bhaÓÉu nantakavÈsinÊ. Uccha~gahatthÈ pacinÈsi, tassÈ te koliyaÑ phalaÑ. 23. UÉÉayhate na ramati, bhogÈ vippajahanti taÑ2. Tatthevi’maÑ paÔinetha, yattha kolaÑ pacissati. 24. Honti hete mahÈrÈja, iddhippattÈya3 nÈriyÈ. Khama deva SujÈtÈya, mÈ’ssÈ4 kujjha rathesabhÈti.

SujÈtÈjÈtakaÑ chaÔÔhaÑ.

307. PalÈsajÈtaka (4-1-7)

25. AcetanaÑ brÈhmaÓa assuÓantaÑ, JÈno ajÈnanta’mimaÑ palÈsaÑ. Œraddhaviriyo dhuvaÑ appamatto, SukhaseyyaÑ pucchasi kissa hetu. 26. D|re suto ceva brahÈ ca rukkho, Dese Ôhito bh|tanivÈsar|po. TasmÈ namassÈmi imaÑ palÈsaÑ, Ye cettha bh|tÈ te5 dhanassa hetu. 27. So te karissÈmi yathÈnubhÈvaÑ, KataÒÒutaÑ brÈhmaÓa pekkhamÈno. KathaÒhi Ègamma sataÑ sakÈse, MoghÈni te assu pariphanditÈni. ______________________________________________________________ 1. Te (I) 2. Vippajahanti’maÑ (?) 3. IddhimattÈya (Ka) 4. MÈsu (Ka) 5. Te ca (SÊ, I)


28. Yo tindukarukkhassa paro1 pilakkho2, ParivÈrito pubbayaÒÒo uÄÈro. Tasse’sa m|lasmiÑ nidhi nikhÈto, AdÈyÈdo gaccha taÑ uddharÈhÊti.

PalÈsajÈtakaÑ sattamaÑ.

308. SakuÓajÈtaka (4-1-8)

29. Akaramhasa te kiccaÑ, yaÑ balaÑ ahuvamhase. MigarÈja namo tyatthu, api kiÒci labhÈmase. 30. Mama lohitabhakkhassa, niccaÑ luddÈni kubbato. Dantantaragato santo, taÑ bahuÑ yampi jÊvasi. 31. AkataÒÒu’makattÈraÑ, katassa appaÔikÈrakaÑ. YasmiÑ kataÒÒutÈ natthi, niratthÈ tassa sevanÈ. 32. Yassa sammukhaciÓÓena, mittadhammo na labbhati. Anus|ya3 manakkosaÑ, saÓikaÑ tamhÈ apakkameti.

SakuÓajÈtakaÑ aÔÔhamaÑ.

309. ChavakajÈtaka (4-1-9)

33. SabbamidaÑ carimaÑ kataÑ4, ubho dhammaÑ na passare. * Ubho pakatiyÈ cutÈ, yo cÈyaÑ mantejjhÈpeti5. Yo ca mantaÑ adhÊyati. 34. * SÈlÊnaÑ odanaÑ bhuÒje, suciÑ maÑs|pasecanaÑ. TasmÈ etaÑ na sevÈmi, dhammaÑ isÊhi sevitaÑ. 35. * Paribbaja mahÈ loko6, pacantaÒÒepi pÈÓino. MÈ taÑ adhammo Ècarito, asmÈ kumbhamivÈ’bhidÈ. ______________________________________________________________ 1. Puro (Ka) 2. Pilakkhu (SÊ, I), milakkhu (Ka) 3. Anusuyya (SÊ, I) 4. CarimavataÑ (SÊ, I) * Vi 2. 268 piÔÔhepi. 5. MantajjhÈyati (SÊ), sajjhÈpayati (I) 6. MahÈbrahme (Ka)

98 JÈtakapÈÄi

36. Dhiratthu taÑ yasalÈbhaÑ, dhanalÈbhaÒca brÈhmaÓa. YÈ vutti vinipÈtena, adhammacaraÓena vÈti.

ChavakajÈtakaÑ navamaÑ.

310. SeyyajÈtaka (4-1-10)

37. SasamuddapariyÈyaÑ, mahiÑ sÈgarakuÓÉalaÑ. Na icche saha nindÈya, evaÑ Seyya1 vijÈnahi. 38. Dhiratthu taÑ yasalÈbhaÑ, dhanalÈbhaÒca brÈhmaÓa. YÈ vutti vinipÈtena, adhammacaraÓena vÈ. 39. Api ce pattamÈdÈya, anagÈro paribbaje. SÈyeva jÊvikÈ seyyo, yÈ cÈ’dhammena esanÈ. 40. Api ce pattamÈdÈya, anagÈro paribbaje. AÒÒaÑ ahiÑsayaÑ loke, api rajjena taÑ varanti.

SeyyajÈtakaÑ2 dasamaÑ.

KÈli~gavaggo3 paÔhamo.

TassuddÈnaÑ

VivaraÒca adeyya samiddhavaraÑ, Atha daddara pÈpamahÈtiraho. Atha koli palÈsavaraÒca kara, CarimaÑ sasamuddavarena dasÈti.

_____

2. Pucimandavagga

311. PucimandajÈtaka (4-2-1)

41. UÔÔhehi cora kiÑ sesi, ko attho supanena4 te. MÈ taÑ gahesuÑ5 rÈjÈno, gÈme kibbisakÈrakaÑ. ______________________________________________________________ 1. Sayha (SÊ, SyÈ, I) 2. SayhajÈtakaÑ (SÊ, SyÈ, I) 3. Vivaravaggo (SÊ, I) 4. Supitena (SÊ), supinena (I, Ka) 5. GaÓheyyuÑ (Ka)


42. YaÑ nu1 coraÑ gahessanti, gÈme kibbisakÈrakaÑ. KiÑ tattha pucimandassa, vane jÈtassa tiÔÔhato. 43. Na tvaÑ assattha jÈnÈsi, mama corassa ca’ntaraÑ. CoraÑ gahetvÈ rÈjÈno, gÈme kibbisakÈrakaÑ. Appenti2 nimbas|lasmiÑ, tasmiÑ me sa~kate mano. 44. Sa~keyya sa~kitabbÈni, rakkheyyÈ’nÈgataÑ bhayaÑ. AnÈgatabhayÈ dhÊro, ubho loke avekkhatÊti.

PucimandajÈtakaÑ paÔhamaÑ.

312. KassapamandiyajÈtaka (4-2-2)

45. Api Kassapa mandiyÈ, yuvÈ sapati hanti3 vÈ. SabbaÑ taÑ khamate dhÊro, paÓÉito taÑ titikkhati. 46. Sacepi santo vivadanti, khippaÑ sandhÊyare puna. BÈlÈ pattÈva bhijjanti, na te samatha’majjhag|. 47. Ete bhiyyo samÈyanti, sandhi tesaÑ na jÊrati. Yo cÈ’dhipannaÑ jÈnÈti, yo ca jÈnÈti desanaÑ. 48. Eso hi uttaritaro, bhÈravaho dhuraddharo. Yo paresÈ’dhipannÈnaÑ, sayaÑ sandhÈtu’marahatÊti.

KassapamandiyajÈtakaÑ dutiyaÑ.

313. KhantÊvÈdÊjÈtaka (4-2-3)

49. Yo te hatthe ca pÈde ca, kaÓÓanÈsaÒca chedayi. Tassa kujjha mahÈvÊra, mÈ raÔÔhaÑ vinasÈ4 idaÑ. 50. Yo me hatte ca pÈde ca, kaÓÓanÈsaÒca chedayi. CiraÑ jÊvatu so rÈjÈ, na hi kujjhanti mÈdisÈ. 51. Ah| atÊtamaddhÈnaÑ5, samaÓo khantidÊpano. TaÑ khantiyÈyeva ÔhitaÑ, KÈsirÈjÈ achedayi. ______________________________________________________________ 1. N|na (SyÈ) 2. Accenti (SyÈ) 3. SampaÔihanti (Ka) 4. Vinassa (Ka-SÊ, SyÈ, Ka) 5. Ahu atÊtamaddhÈne (SyÈ, I, Ka)

100 JÈtakapÈÄi

52. Tassa kamma1 pharusassa, vipÈko kaÔuko ahu. YaÑ KÈsirÈjÈ vedesi, nirayamhi samappitoti.

KhantÊvÈdÊjÈtakaÑ tatiyaÑ.

314. LohakumbhijÈtaka (4-2-4)

53. * DujjÊvitamajÊvimha, ye sante2 na dadamhase. VijjamÈnesu bhogesu, dÊpaÑ nÈkamha attano. 54. * SaÔÔhi3 vassasahassÈni, paripuÓÓÈni sabbaso. Niraye paccamÈnÈnaÑ, kadÈ anto bhavissati. 55. * Natthi anto kuto anto, na anto paÔidissati. TadÈ hi pakataÑ pÈpaÑ, mama tuyhaÒca mÈrisÈ4. 56. * SohaÑ n|na ito gantvÈ, yoniÑ laddhÈna mÈnusiÑ. VadaÒÒ| sÊlasampanno, kÈhÈmi kusalaÑ bahunti.

LohakumbhijÈtakaÑ catutthaÑ.

315. SabbamaÑsalÈbhajÈtaka (4-2-5)

57. PharusÈ vata te vÈcÈ, maÑsaÑ5 yÈcanako asi6. KilomasadisÊ7 vÈcÈ, kilomaÑ samma dammi te. 58. A~gametaÑ manussÈnaÑ, bhÈtÈ loke pavuccati. A~gassa sadisÊ vÈcÈ8, a~gaÑ samma dadÈmi te. 59. “TÈtÈ”ti putto vadamÈno, kampeti9 hadayaÑ pitu. Hadayassa sadisÊ10 vÈcÈ, hadayaÑ samma dammi te. 60. Yassa gÈme sakhÈ natthi, yathÈ’raÒÒaÑ tatheva taÑ. Sabbassa sadisÊ vÈcÈ, sabbaÑ samma dadÈmi teti.

SabbamaÑsalÈbhajÈtakaÑ11 paÒcamaÑ. ______________________________________________________________ 1. Kammassa (SÊ, I) * Khu 2. 216 piÔÔhe Petavatthumhipi. 2. YesaÑ no (SyÈ, Ka) 3. SaÔÔhiÑ (SyÈ) 4. MÈrisa (SÊ, SyÈ, I) 5. Samma (I, Ka) 6. Casi (I) 7. Kilomassa sadisÈ (I) 8. A~gassadisÊ te vÈcÈ (Ka) 9. Sammeti (Ka) 10. HadayassadisÊ (Ka) 11. MaÑsajÈtakaÑ (SÊ, SyÈ, I)


316. SasapaÓÉitajÈtaka (4-2-6)

61. Satta me rohitÈ macchÈ, udakÈ thalamubbhatÈ. IdaÑ brÈhmaÓa me atthi, etaÑ bhutvÈ vane vasa. 62. Dussa me khettapÈlassa, rattibhattaÑ apÈbhataÑ. MaÑsas|lÈ ca dve godhÈ, ekaÒca dadhivÈrakaÑ. IdaÑ brÈhmaÓa me atthi, etaÑ bhutvÈ vane vasa. 63. AmbapakkaÑ dakaÑ1 sÊtaÑ, sÊtacchÈyÈ manoramÈ2. IdaÑ brÈhmaÓa me atthi, etaÑ bhutvÈ vane vasa. 64. Na sasassa tilÈ atthi, na muggÈ napi taÓÉulÈ. IminÈ agginÈ pakkaÑ, mamaÑ3 bhutvÈ vane vasÈti.

SasapaÓÉitajÈtakaÑ chaÔÔhaÑ.

317. MatarodanajÈtaka (4-2-7)

65. MataÑ mataÑ evaÑ4 rodatha, Na hi taÑ rodatha yo marissati. Sabbepi5 sarÊradhÈrino, Anupubbena jahanti jÊvitaÑ. 66. DevamanussÈ catuppadÈ, pakkhigaÓÈ uragÈ ca bhogino. Samhi6 sarÊre anissarÈ, ramamÈnÈva jahanti jÊvitaÑ. 67. EvaÑ calitaÑ asaÓÔhitaÑ, sukhadukkhaÑ manujesva’pekkhiya. KanditaruditaÑ niratthakaÑ, kiÑ vo sokagaÓÈ’bhikÊrare. 68. DhuttÈ ca soÓÉÈ7 akatÈ, bÈlÈ s|rÈ ayogino8. DhÊraÑ maÒÒanti bÈloti, ye dhammassa akovidÈti.

MatarodanajÈtakaÑ sattamaÑ. ______________________________________________________________ 1. AmbapakkodakaÑ (SÊ, I) 2. SÊtacchÈyaÑ manoramaÑ (SÊ, SyÈ, I) 3. MaÑsaÑ (Ka) 4. Matamatameva (SÊ, SyÈ, I) 5. Sabbeva (SÊ, SyÈ, I) 6. Yamhi (SyÈ), asmiÑ (I, Ka) 7. DhuttÈ soÓÉÈ (SÊ), dhuttÈ soÓÉÈ ca (SyÈ) 8. BÈlÈ s|rÈ vÊrÈ ayogino (I)

102 JÈtakapÈÄi

318. KaÓaverajÈtaka (4-2-8)

69. YaÑ taÑ vasantasamaye, kaÓaveresu bhÈÓusu. SÈmaÑ bÈhÈya pÊÄesi, sÈ taÑ Èrogya’mabravi. 70. Ambho na kira saddheyyaÑ, yaÑ vÈto pabbataÑ vahe. PabbataÒce vahe vÈto, sabbampi pathaviÑ vahe. Yattha SÈmÈ kÈlakatÈ1, sÈ maÑ Èrogya’mabravi. 71. Na ceva sÈ kÈlakatÈ, na ca sÈ aÒÒamicchati. EkabhattikinÊ2 SÈmÈ, tameva abhika~khati. 72. AsanthutaÑ maÑ cirasanthutena3, NimÊni SÈmÈ adhuvaÑ dhuvena. MayÈpi SÈmÈ nimineyya aÒÒaÑ, Ito ahaÑ d|rataraÑ gamissaÑti.

KaÓaverajÈtakaÑ aÔÔhamaÑ.

319. TittirajÈtaka (4-2-9)

73. SusukhaÑ vata jÊvÈmi, labhÈmi ceva bhuÒjituÑ. Paripanthe ca tiÔÔhÈmi, kÈ nu bhante gatÊ mama. 74. Mano ce te nappaÓamati, pakkhi pÈpassa kammuno. AbyÈvaÔassa bhadrassa, na pÈpa’mupalimpati. 75. “©Ètako no nisinno”ti, bahu Ègacchate jano. PaÔicca kammaÑ phusati, tasmiÑ me sa~kate mano. 76. Na paÔicca kammaÑ phusati, mano ce nappadussati. Appossukkassa bhadrassa, na pÈpa’mupalimpatÊti.

TittirajÈtakaÑ navamaÑ. ______________________________________________________________ 1. KÈla~katÈ (Ka) 2. EkabhattÈ kira (SÊ, SyÈ), ekabhattakinÊ (I) 3. AsandhataÑ maÑ cirasandhatena (Ka)


320. SuccajajÈtaka (4-2-10)

77. SuccajaÑ vata naccaji, vÈcÈya adadaÑ giriÑ. KiÑ hi tassa’cajantassa, vÈcÈya adada pabbataÑ. 78. YaÒhi kayirÈ taÒhi vade, yaÑ na kayirÈ na taÑ vade. AkarontaÑ bhÈsamÈnaÑ, parijÈnanti paÓÉitÈ. 79. RÈjaputta namo tyatthu, sacce dhamme Ôhito casi. Yassa te byasanaÑ patto, saccasmiÑ ramate mano. 80. YÈ daliddÊ daliddassa, aÉÉhÈ aÉÉhassa kittima1. SÈ hissa paramÈ bhariyÈ, sahiraÒÒassa itthiyoti.

SuccajajÈtakaÑ dasamaÑ.

Pucimandavaggo dutiyo.

TassuddÈnaÑ

Atha cora sakassapa khantÊvaro, DujjÊvitatÈ ca varÈ pharusÈ. Atha sasa mataÒca vasanta sukhaÑ, SuccajaÑvatanaccajinÈ ca dasÈti.

_____

3. KuÔid|sakavagga

321. KuÔid|sakajÈtaka (4-3-1)

81. Manussasseva te sÊsaÑ, hatthapÈdÈ ca vÈnara. Atha kena nu vaÓÓena, agÈraÑ te na vijjati. 82. Manussasseva me sÊsaÑ, hatthapÈdÈ ca Si~gila2. YÈ’hu seÔÔhÈ manussesu, sÈ me paÒÒÈ na vijjati. ______________________________________________________________ 1. KittimÈ (SÊ, SyÈ, I) 2. Si~gÈla (Ka), pi~gala (®ÊkÈ)

104 JÈtakapÈÄi

83. AnavaÔÔhitacittassa, lahucittassa dubbhino1. NiccaÑ addhuvasÊlassa, sukhabhÈvo2 na vijjati. 84. So karassu ÈnubhÈvaÑ, vÊtivattassu sÊliyaÑ. SÊtavÈtaparittÈÓaÑ, karassu kuÔavaÑ3 kapÊti.

KuÔid|saka4 jÈtakaÑ paÔhamaÑ.

322. DuddubhajÈtaka (4-3-2)

85. DuddubhÈyati5 bhaddante, yasmiÑ dese vasÈmahaÑ. AhampetaÑ na jÈnÈmi, kimetaÑ duddubhÈyati. 86. BeluvaÑ patitaÑ sutvÈ, duddubhanti6 saso javi. Sasassa vacanaÑ sutvÈ, santattÈ migavÈhinÊ. 87. AppatvÈ padaviÒÒÈÓaÑ, paraghosÈnusÈrino. PanÈdaparamÈ bÈlÈ, te honti parapattiyÈ. 88. Ye ca sÊlena sampannÈ, paÒÒÈy|’pasame ratÈ. ŒrakÈ viratÈ dhÊrÈ, na honti parapattiyÈti.

DuddubhajÈtakaÑ7 dutiyaÑ.

323. BrahmadattajÈtaka (4-3-3)

89. DvayaÑ yÈcanako rÈja, Brahmadatta nigacchati. AlÈbhaÑ dhanalÈbhaÑ vÈ, evaÑdhammÈ hi yÈcanÈ. 90. YÈcanaÑ rodanaÑ Èhu, PaÒcÈlÈnaÑ rathesabha. Yo yÈcanaÑ paccakkhÈti, tamÈhu paÔirodanaÑ. 91. MÈ ma’ddasaÑsu rodantaÑ, PaÒcÈlÈ susamÈgatÈ. TuvaÑ vÈ paÔirodantaÑ, tasmÈ icchÈmahaÑ raho. ______________________________________________________________ 1. D|bhino (I) 2. SucibhÈvo (SÊ), sukhabhÈgo (?) 3. KuÔikaÑ (SÊ, SyÈ) 4. Si~gÈlasakuÓa (Ka) 5. DaddabhÈyati (SÊ, I) 6. Daddabhanti (SÊ) 7. DaddabhajÈtakaÑ (SÊ,I)


92. DadÈmi te brÈhmaÓa rohiÓÊnaÑ, GavaÑ sahassaÑ saha pu~gavena. Ariyo hi ariyassa kathaÑ na dajjÈ1, SutvÈna gÈthÈ tava dhammayuttÈti.

BrahmadattajÈtakaÑ tatiyaÑ.

324. CammasÈÔakajÈtaka (4-3-4)

93. KalyÈÓar|po vata’yaÑ catuppado, Subhaddako ceva supesalo ca. Yo brÈhmaÓaÑ jÈtimant|papannaÑ, ApacÈyati meÓÉavaro yasassÊ. 94. MÈ brÈhmaÓa ittaradassanena, VissÈsamÈpajji catuppadassa. DaÄhappahÈraÑ abhika~khamÈno2, AvasakkatÊ dassati suppahÈraÑ. 95. �ruÔÔhi3 bhaggaÑ pavaÔÔito4 khÈribhÈro, SabbaÒca bhaÓÉaÑ brÈhmaÓassa5 bhinnaÑ. Ubhopi bÈhÈ paggayha6 kandati7, AbhidhÈvatha haÒÒate brahmacÈrÊ. 96. EvaÑ so nihato seti, yo ap|jaÑ pasaÑsati8. YathÈha’majja pahato, hato meÓÉena dummatÊti.

CammasÈÔakajÈtakaÑ catutthaÑ.

325. GodharÈjajÈtaka (4-3-5)

97. SamaÓaÑ taÑ maÒÒamÈno, upagacchi’masaÒÒataÑ. So maÑ daÓÉena pÈhÈsi, yathÈ assamaÓo tathÈ. ______________________________________________________________ 1. Dajje (SÊ), dajjaÑ (?) 2. AbhikattukÈmo (SyÈ) 3. �raÔÔhi (SÊ) 4. Patito (SÊ, SyÈ) 5. BrÈhmaÓassÊdha (Ka-SÊ, I), brÈhmaÓasseva (Ka-SÊ, SyÈ, Ka) 6. Paggayheva(SyÈ), paggahÊya(?) 7. BÈhÈ paggayha kandati (I, Ka) 8. Namassati (I)

106 JÈtakapÈÄi

98. KiÑ te jaÔÈhi dummedha, kiÑ te ajinasÈÔiyÈ. AbbhantaraÑ te gahanaÑ, bÈhiraÑ parimajjasi. 99. Ehi godha nivattassu, bhuÒja sÈlÊnamodanaÑ. TelaÑ loÓaÒca me atthi, pah|taÑ mayha pipphali. 100. Esa bhiyyo pavekkhÈmi, vammikaÑ sataporisaÑ. TelaÑ loÓaÒca kittesi1, ahitaÑ mayha pipphalÊti.

GodharÈjajÈtakaÑ paÒcamaÑ.

326. KakkÈrujÈtaka (4-3-6)

101. KÈyena yo nÈvahare, vÈcÈya na musÈ bhaÓe. Yaso laddhÈ na majjeyya, sa ve KakkÈrumarahati. 102. Dhammena vitta’meseyya, na nikatyÈ dhanaÑ hare. Bhoge laddhÈ na majjeyya, sa ve KakkÈrumarahati. 103. Yassa cittaÑ ahÈliddaÑ, saddhÈ ca avirÈginÊ. Eko sÈduÑ na bhuÒjeyya, sa ve KakkÈrumarahati. 104. SammukhÈ vÈ tirokkhÈ vÈ2, yo sante na paribhÈsati. YathÈvÈdÊ tathÈkÈrÊ, sa ve KakkÈrumarahatÊti.

KakkÈrujÈtakaÑ chaÔÔhaÑ.

327. KÈkavatÊjÈtaka (4-3-7)

105. VÈti cÈyaÑ3 tato gandho, yattha me vasatÊ piyÈ. D|re ito hi KÈkavatÊ4, yattha me nirato mano. 106. KathaÑ samuddamatarÊ, kathaÑ atari KepukaÑ5. KathaÑ satta samuddÈni, kathaÑ simbalimÈruhi. 107. TayÈ samuddamatariÑ, tayÈ atari KepukaÑ5. TayÈ satta samuddÈni, tayÈ simbalimÈruhiÑ. ______________________________________________________________ 1. Kintesi (SyÈ,I) 2. ParokkhÈ vÈ (I), parammukhÈ (Ka) 3. VÈyaÑ (Ka) 4. KÈkÈtÊ (SÊ), kÈkÈti (SyÈ, I) 5. KebukaÑ (SÊ, I)


108. Dhiratthu’maÑ mahÈkÈyaÑ, dhiratthu’maÑ acetanaÑ. Yattha jÈyÈya’haÑ jÈraÑ, ÈvahÈmi vahÈmi cÈti.

KÈkavatÊjÈtakaÑ sattamaÑ.

328. AnanusociyajÈtaka (4-3-8)

109. Bah|naÑ vijjatÊ bhotÊ, tehi me kiÑ bhavissati. TasmÈ etaÑ na socÈmi, piyaÑ SammillahÈsiniÑ. 110. TaÑ taÑ ce anusoceyya, yaÑ yaÑ tassa na vijjati. AttÈna’manusoceyya, sadÈ maccuvasaÑ pataÑ. 111. Na heva ÔhitaÑ nÈsÊnaÑ, na sayÈnaÑ na paddhaguÑ1. YÈva byÈti nimisati, tatrÈpi rasatÊ2 vayo. 112. Tatthattani vata’ppaddhe3, vinÈbhÈve asaÑsaye. Bh|taÑ sesaÑ dayitabbaÑ, vÊtaÑ ananusociyanti4.

AnanusociyajÈtakaÑ aÔÔhamaÑ.

329. KÈÄabÈhujÈtaka (4-3-9)

113. YaÑ annapÈnassa pure labhÈma, TaÑ dÈni sÈkhamigameva gacchati. GacchÈma dÈni vanameva RÈdha, AsakkatÈ ca’sma DhanaÒjayÈya5. 114. LÈbho alÈbho yaso ayaso ca, NindÈ pasaÑsÈ ca sukhaÒca dukkhaÑ. Ete aniccÈ manujesu dhammÈ, MÈ soci kiÑ socasi PoÔÔhapÈda. ______________________________________________________________ 1. PatthaguÑ (SyÈ) 2. SaratÊ (SÊ, SyÈ, I) 3. Vata panthe (SyÈ), vata bandhe (Ka) vata + pa-addhe = vatappaddhe. 4. CavitaÑ nÈnusociyanti (SyÈ), matantaÑ nÈnusociyaÑ (Ka) 5. DhanaÒcayÈya (Ka)

108 JÈtakapÈÄi

115. AddhÈ tuvaÑ paÓÉitako’si RÈdha, JÈnÈsi atthÈni anÈgatÈni. KathaÑ nu sÈkhÈmigaÑ dakkhisÈma1, NiddhÈvitaÑ2 rÈjakulatova jammaÑ. 116. CÈleti kaÓÓaÑ bhakuÔiÑ karoti, MuhuÑ muhuÑ bhÈyayate3 kumÈre. Sayameva taÑ kÈhati KÈÄabÈhu, YenÈ’rakÈ Ôhassati annapÈnÈti.

KÈÄabÈhujÈtakaÑ navamaÑ.

330. SÊlavÊmaÑsajÈtaka (4-3-10)

117. SÊlaÑ kireva kalyÈÓaÑ, sÊlaÑ loke anuttaraÑ. Passa ghoraviso nÈgo, sÊlavÈti na haÒÒati. 118. YÈvadeva’ssa’h| kiÒci, tÈvadeva akhÈdisuÑ. Sa~gamma kulalÈ loke, na hiÑsanti akiÒcanaÑ. 119. SukhaÑ nirÈsÈ supati, ÈsÈ phalavatÊ sukhÈ. ŒsaÑ nirÈsaÑ katvÈna, sukhaÑ supati Pi~galÈ. 120. Na samÈdhiparo atthi, asmiÑ loke paramhi ca. Na paraÑ nÈpi attÈnaÑ, vihiÑsati samÈhitoti.

SÊlavÊmaÑsajÈtakaÑ dasamaÑ.

KuÔid|sakavaggo tatiyo.

TassuddÈnaÑ

Samanussa saduddubha yÈcanako, Atha meÓÉavaruttama godhavaro. Atha kÈya sakepuka bhotÊvaro, Atha rÈdha susÊlavarena dasÈti. ______________________________________________________________ 1. DakkhiyÈma (Ka), dakkhÈma (SyÈ) 2. NiddhÈpitaÑ (SÊ, SyÈ), nibbÈpitaÑ (I), nicchadaÑ (Ka) 3. BhÈyate (SyÈ), bhÈyÈpate (Ka)


4. Kokilavagga

331. KokilajÈtaka (4-4-1)

121. Yo ve kÈle asampatte, ativelaÑ pabhÈsati. EvaÑ so nihato seti, kokilÈyi’va atrajo. 122. Na hi satthaÑ sunisitaÑ, visaÑ halÈhalÈmiva1. EvaÑ nikaÔÔhe2 pÈteti, vÈcÈ dubbhÈsitÈ yathÈ. 123. TasmÈ kÈle akÈle vÈ3, vÈcaÑ rakkheyya paÓÉito. NÈtivelaÑ pabhÈseyya, api attasamamhi vÈ. 124. Yo ca kÈle mitaÑ bhÈse, matipubbo vicakkhaÓo. Sabbe amitte Èdeti, supaÓÓo uragÈmivÈti.

KokilajÈtakaÑ4 paÔhamaÑ.

332. RathalaÔÔhijÈtaka (4-4-2)

125. Api hantvÈ hato br|ti, jetvÈ jitoti bhÈsati. PubbamakkhÈyino5 rÈja, aÒÒadatthu6 na saddahe. 126. TasmÈ paÓÉitajÈtiyo, suÓeyya itarassapi. UbhinnaÑ vacanaÑ sutvÈ, yathÈ dhammo tathÈ kare. 127. Alaso gihÊ kÈmabhogÊ na sÈdhu, AsaÒÒato pabbajito na sÈdhu. RÈjÈ na sÈdhu anisammakÈrÊ, Yo paÓÉito kodhano taÑ na sÈdhu. 128. Nisamma khattiyo kayirÈ, nÈ’nisamma disampati. NisammakÈrino rÈja7, yaso kitti ca vaÉÉhatÊti.

RathalaÔÔhijÈtakaÑ dutiyaÑ. ______________________________________________________________ 1. HalÈhalaÑ iva (I) 2. NikkaÉÉhe (SyÈ), nikaÉÉhe (Ka) 3. AkÈle ca (SÊ, SyÈ) 4. KokÈlikajÈtakaÑ (sabbattha) 5. PubbavakkhÈyino (I, Ka) 6. Ekadatthu (SÊ, I) 7. RaÒÒo (SÊ, SyÈ)

110 JÈtakapÈÄi

333. PakkagodhajÈtaka (4-4-3)

129. Tadeva me tvaÑ vidito, vanamajjhe rathesabha. Yassa te khaggabaddhassa, sannaddhassa tirÊÔino. AssatthadumasÈkhÈya, pakkÈ godhÈ palÈyatha. 130. Name namantassa bhaje bhajantaÑ, KiccÈnukubbassa kareyya kiccaÑ. NÈnatthakÈmassa kareyya atthaÑ, Asambhajantampi na sambhajeyya. 131. Caje cajantaÑ vanathaÑ na kayirÈ, Apetacittena na sambhajeyya. Dijo dumaÑ khÊÓaphalanti1 ÒatvÈ. AÒÒaÑ samekkheyya mahÈ hi loko. 132. So te karissÈmi yathÈnubhÈvaÑ, KataÒÒutaÑ khattiye2 pekkhamÈno. SabbaÒca te issariyaÑ dadÈmi, Yassi’cchasÊ tassa tuvaÑ dadÈmÊti.

PakkagodhajÈtakaÑ3 tatiyaÑ.

334. RÈjovÈdajÈtaka (4-4-4)

133. GavaÑ ce taramÈnÈnaÑ, jimhaÑ gacchati pu~gavo. SabbÈ tÈ jimhaÑ gacchanti4, nette jimhaÑ gate sati. 134. Evameva manussesu, yo hoti seÔÔhasammato. So ce adhammaÑ carati, pageva itarÈ pajÈ. SabbaÑ raÔÔhaÑ dukhaÑ seti, rÈjÈ ce hoti adhammiko. 135. GavaÑ ce taramÈnÈnaÑ, ujuÑ gacchati pu~gavo. SabbÈ gÈvÊ ujuÑ yanti5, nette ujuÑ gate sati. ______________________________________________________________ 1. PhalaÑva (Ka-SÊ, SyÈ, Ka) dukanipÈte puÔabhattajÈtakena saÑsandetabbaÑ. 2. Khattiyo (SyÈ, Ka) 3. GodhajÈtakaÑ (SÊ, SyÈ, I) 4. SabbÈ gÈvÊ jimhaÑ yanti (SÊ, SyÈ) 5. SabbÈ tÈ ujuÑ gacchanti (I, AÑ 1. 387)


136. Evameva manussesu, yo hoti seÔÔhasammato. So sace dhammaÑ carati, pageva itarÈ pajÈ. SabbaÑ raÔÔhaÑ sukhaÑ seti, rÈjÈ ce hoti dhammikoti.

RÈjovÈdajÈtakaÑ catutthaÑ.

335. JambukajÈtaka (4-4-5)

137. BrahÈ pavaÉÉhakÈyo so, dÊghadÈÔho ca jambuka. Na tvaÑ tattha kule jÈto, yattha gaÓhanti kuÒjaraÑ. 138. AsÊho sÊhamÈnena, yo attÈnaÑ vikubbati. Kotth|va1 gajamÈsajja, seti bh|myÈ anutthunaÑ. 139. Yasassino uttamapuggalassa, SaÒjÈtakhandhassa mahabbalassa. Asamekkhiya thÈmabal|papattiÑ, Sa seti nÈgena hato’yaÑ jambuko. 140. Yo cÊdha kammaÑ kurute pamÈya, ThÈmabbalaÑ attani saÑviditvÈ. Jappena mantena subhÈsitena, ParikkhavÈ so vipulaÑ jinÈtÊti.

JambukajÈtakaÑ paÒcamaÑ.

336. BrahÈchattajÈtaka (4-4-6)

141. “TiÓaÑ tiÓan”ti lapasi, ko nu te tiÓa’mÈhari. KiÑ nu te tiÓakicca’tthi, tiÓameva pabhÈsasi. 142. IdhÈgamÈ brahmacÈrÊ, brahÈ Chatto bahussuto. So me2 sabbaÑ samÈdÈya, tiÓaÑ nikkhippa gacchati. 143. Eve’taÑ hoti kattabbaÑ, appena bahu’micchatÈ. SabbaÑ sakassa ÈdÈnaÑ, anÈdÈnaÑ tiÓassa ca. ( )3 ______________________________________________________________ 1. KuÔÔh|va (SÊ), kutthuva (SyÈ, I) 2. So ve (Ka) 3. (TiÓassa cÈÔÊsu gato, tattha kÈ paridevanÈ) (SÊ, SyÈ) (CÈÔÊsu pakkhipitvÈna, tattha kÈ

paridevanÈ) (Ka)

112 JÈtakapÈÄi

144. SÊlavanto na kubbanti, bÈlo sÊlÈni kubbati. AniccasÊlaÑ dussÊlyaÑ1, kiÑ paÓÉiccaÑ karissatÊti.

BrahÈchattajÈtakaÑ chaÔÔhaÑ.

337. PÊÔhajÈtaka (4-4-7)

145. Na te pÊÔhamadÈyimhÈ2, na pÈnaÑ napi bhojanaÑ. BrahmacÈri khamassu me, etaÑ passÈmi accayaÑ. 146. NevÈbhisajjÈmi na cÈpi kuppe, Na cÈpi me appiyamÈsi kiÒci. Athopi me Èsi manovitakko, EtÈdiso n|na kulassa dhammo. 147. Esa’smÈkaÑ kule dhammo, pitupitÈmaho sadÈ. ŒsanaÑ udakaÑ pajjaÑ, sabbetaÑ nipadÈmase. 148. Esa’smÈkaÑ kule dhammo, pitupitÈmaho sadÈ. SakkaccaÑ upatiÔÔhÈma, uttamaÑ viya ÒÈtakanti.

PÊÔhajÈtakaÑ sattamaÑ.

338. ThusajÈtaka (4-4-8)

149. ViditaÑ thusaÑ undurÈnaÑ3, viditaÑ pana taÓÉulaÑ. ThusaÑ thusaÑ4 vivajjetvÈ, taÓÉulaÑ pana khÈdare. 150. YÈ mantanÈ araÒÒasmiÑ, yÈ ca gÈme nikaÓÓikÈ. YaÑ cetaÑ iti cÊti ca, etampi viditaÑ mayÈ. 151. Dhammena kira jÈtassa, pitÈ puttassa makkaÔo. Daharasseva santassa, dantehi phalamacchidÈ. 152. YametaÑ parisappasi5, ajakÈÓova sÈsape. YopÈ’yaÑ heÔÔhato seti6, etampi viditaÑ mayÈti.

ThusajÈtakaÑ aÔÔhamaÑ. ______________________________________________________________ 1. DussÊlaÑ (I) 2. MadÈsimha (I, Ka) 3. Und|rÈnaÑ (Ka) 4. ThusaÑ th|laÑ (SÊ) 5. Parisabbesi (Ka) 6. Sesi (SÊ)


339. BÈverujÈtaka (4-4-9)

153. Adassanena morassa, sikhino maÒjubhÈÓino. KÈkaÑ tattha ap|jesuÑ, maÑsena ca phalena ca. 154. YadÈ ca sarasampanno, moro BÈverumÈgamÈ. Atha lÈbho ca sakkÈro, vÈyasassa ahÈyatha. 155. YÈva nuppajjatÊ Buddho, dhammarÈjÈ pabha~karo. TÈva aÒÒe ap|jesuÑ, puth| samaÓabrÈhmaÓe. 156. YadÈ ca sarasampanno, Buddho dhammaÑ adesayi. Atha lÈbho ca sakkÈro, titthiyÈnaÑ ahÈyathÈti.

BÈverujÈtakaÑ navamaÑ.

340. VisayhajÈtaka (4-4-10)

157. AdÈsi dÈnÈni pure Visayha, Dadato ca te khayadhammo ahosi. Ito paraÑ ce na dadeyya dÈnaÑ, TiÔÔheyyuÑ te saÑyamantassa bhogÈ. 158. Anariya’mariyena Sahassanetta, SuduggatenÈpi akiccamÈhu. MÈ vo dhanaÑ taÑ ahu devarÈja1, YaÑ bhogahetu vijahemu saddhaÑ. 159. Yena eko ratho yÈti, yÈti tenÈ’paro ratho. PorÈÓaÑ nihitaÑ vattaÑ, vattataÒÒeva2 VÈsava. 160. Yadi hessati dassÈma, asante kiÑ dadÈmase. EvaÑbh|tÈpi dassÈma, mÈ dÈnaÑ pamadamhaseti.

VisayhajÈtakaÑ dasamaÑ.

Kokilavaggo3 catuttho. ______________________________________________________________ 1. AhuvÈ janinda (Ka-SÊ, SyÈ, I) 2. VaddhaÑ, vaddhataÒÒeva (Ka-SÊ, I) 3. KokÈlikavaggo (Ka)

114 JÈtakapÈÄi

TassuddÈnaÑ

AtivelapabhÈsati jÊtavaro, Vanamajjha rathesabha jimhagamo. Atha jambu tiÓÈ, sanapÊÔhavaraÑ, Atha taÓÉula mora visayha dasÈti.

_____

5. C|ÄakuÓÈlavagga

341. KaÓÉarÊjÈtaka (4-5-1)

161. NarÈna’mÈrÈmakarÈsu nÈrisu, AnekacittÈsu aniggahÈsu ca. Sabbattha nÈpÊtikarÈpi1 ce siyÈ2, Na vissase titthasamÈ hi nÈriyo. 162. YaÑ ve3 disvÈ KaÓÉarÊkinnarÈnaÑ4, Sabbitthiyo na ramanti agÈre. TaÑ tÈdisaÑ maccaÑ cajitvÈ bhariyÈ, AÒÒaÑ disvÈ purisaÑ pÊÔhasappiÑ. 163. Bakassa ca BÈvarikassa5 raÒÒo, AccantakÈmÈnugatassa bhariyÈ. AvÈcarÊ6 paÔÔhavasÈnugassa7, KaÑ vÈpi itthÊ nÈticare tadaÒÒaÑ. 164. Pi~giyÈnÊ sabbalokissarassa, RaÒÒo piyÈ Brahmadattassa bhariyÈ. AvÈcarÊ paÔÔhavasÈnugassa, TaÑ vÈpi sÈ nÈ’jjhagÈ kÈmakÈminÊti.

KaÓÉarÊjÈtakaÑ8 paÔhamaÑ. ______________________________________________________________ 1. Sabba’ttanÈ’pÊtikarÈpi (SÊ, SyÈ) 2. SiyuÑ (SyÈ) 3. YaÒca (SyÈ, Ka) 4. KinnarakinnarÊnaÑ (SyÈ), KinnarÊkinnarÈnaÑ (Ka) 5. PÈvÈrikassa (SÊ) 6. AccÈcari (SyÈ), anÈcari (Ka) 7. BaddhavasÈnugassa (SÊ,SyÈ), pattavasÈnugatassa (Ka) 8. KinnarÊjÈtakaÑ (Ka-SÊ, Ka), KuÓÉalikajÈtakaÑ (SyÈ)


342. VÈnarajÈtaka (4-5-2)

165. AsakkhiÑ vata attÈnaÑ, uddhÈtuÑ udakÈ thalaÑ. Na dÈnÈhaÑ puna tuyhaÑ, vasaÑ gacchÈmi vÈrija. 166. Ala’metehi ambehi, jamb|hi panasehi ca. YÈni pÈraÑ samuddassa, varaÑ mayhaÑ udumbaro. 167. Yo ca uppatitaÑ atthaÑ, na khippa’manubujjhati. Amittavasa’manveti, pacchÈ ca anutappati. 168. Yo ca uppatitaÑ atthaÑ, khippameva nibodhati. Muccate sattusambÈdhÈ, na ca pacchÈ’nutappatÊti.

VÈnarajÈtakaÑ dutiyaÑ.

343. KuntinÊjÈtaka (4-5-3)

169. Avasimha tavÈ’gÈre, niccaÑ sakkatap|jitÈ. Tvameva dÈni’ma’kari, handa rÈja vajÈmahaÑ. 170. Yo ve kate paÔikate, kibbise paÔikibbise. EvaÑ taÑ sammatÊ veraÑ, vasa kuntini mÈ’gamÈ. 171. Na katassa ca kattÈ ca, metti1 sandhÊyate puna. HadayaÑ nÈnujÈnÈti, gacchaÒÒeva rathesabha. 172. Katassa ceva kattÈ ca, metti sandhÊyate puna. DhÊrÈnaÑ no ca bÈlÈnaÑ, vasa kuntini mÈ’gamÈti.

KuntinÊjÈtakaÑ tatiyaÑ.

344. AmbajÈtaka (4-5-4)

173. Yo nÊliyaÑ maÓÉayati, saÓÉÈsena vihaÒÒati. Tassa sÈ vasamanvetu, yÈ te ambe avÈhari. 174. VÊsaÑ vÈ paÒcavÊsaÑ2 vÈ, |natiÑsaÑ va jÈtiyÈ. TÈdisÈ pati mÈ laddhÈ3, yÈ te ambe avÈhari. ______________________________________________________________ 1. MettÊ (I), mittÊ (Ka) 2. PaÓÓuvÊsaÑ (Ka-SÊ, I) 3. PatiÑ mÈ laddhÈ (I), pati mÈ’lattha (?)

116 JÈtakapÈÄi

175. DÊghaÑ gacchatu addhÈnaÑ, ekikÈ abhisÈrikÈ. Sa~kete pati mÈ adda1, yÈ te ambe avÈhari. 176. Ala~katÈ suvasanÈ, mÈlinÊ candanussadÈ. EkikÈ sayane setu, yÈ te ambe avÈharÊti.

AmbajÈtakaÑ2 catutthaÑ.

345. GajakumbhajÈtaka (4-5-5)

177. VanaÑ yada’ggi dahati, pÈvako kaÓhavattanÊ. KathaÑ karosi pacalaka, evaÑ dandhaparakkamo. 178. Bah|ni rukkhachiddÈni, pathabyÈ vivarÈni ca. TÈni ce nÈbhisambhoma, hoti no kÈlapariyÈyo. 179. Yo dandhakÈle tarati, taraÓÊye ca dandhati. SukkhapaÓÓaÑva akkamma, atthaÑ bhaÒjati attano. 180. Yo dandhakÈle dandheti, taraÓÊye ca tÈrayi. SasÊva rattiÑ vibhajaÑ, tassattho parip|ratÊti.

GajakumbhatakaÑ paÒcamaÑ.

346. KesavajÈtaka (4-5-6)

181. ManussindaÑ jahitvÈna, sabbakÈmasamiddhinaÑ. KathaÑ nu BhagavÈ kesÊ, Kappassa ramati assame3. 182. SÈd|ni4 ramaÓÊyÈni, santi vakkhÈ manoramÈ. SubhÈsitÈni Kappassa, NÈrada ramayanti maÑ. 183. SÈlÊnaÑ odanaÑ bhuÒje, suciÑ maÑs|pasecanaÑ. KathaÑ sÈmÈkanÊvÈraÑ, aloÓaÑ chÈdayanti taÑ. 184. SÈduÑ vÈ5 yadi vÈ’sÈduÑ, appaÑ vÈ yadi vÈ bahuÑ. Vissattho yattha bhuÒjeyya, vissÈsaparamÈ rasÈti.

KesavajÈtakaÑ6 chaÔÔhaÑ. ______________________________________________________________ 1. MÈ addasa (SÊ, I) 2. AmbacorajÈtakaÑ (Ka-SÊ, I) 3. Ramatassame (Ka) 4. SÈdh|ni (Ka-SÊ, SyÈ, Ka) 5. AsÈduÑ (I) 6. KesÊjÈtakaÑ (Ka)


347. Ayak|ÔajÈtaka (4-5-7)

185. SabbÈyasaÑ k|Ôa’matippamÈÓaÑ, Paggayha yo1 tiÔÔhasi antalikkhe. RakkhÈya me2 tvaÑ vihito nu’sa’jja, UdÈhu me cetayase3 vadhÈya. 186. D|to ahaÑ rÈji’dha rakkhasÈnaÑ, VadhÈya tuyhaÑ pahitoha’masmi. Indo ca taÑ rakkhati devarÈjÈ, Tenu’ttama~gaÑ na te4 phÈlayÈmi. 187. Sace ca maÑ rakkhati devarÈjÈ, DevÈnamindo MaghavÈ Sujampati. KÈmaÑ pisÈcÈ vinadantu sabbe, Na santase rakkhasiyÈ pajÈya. 188. KÈmaÑ kandantu5 kumbhaÓÉÈ, sabbe paÑsupisÈcakÈ. NÈlaÑ pisÈcÈ yuddhÈya, mahatÊ sÈ vibhiÑsikÈti6.

Ayak|ÔajÈtakaÑ sattamaÑ.

348. AraÒÒajÈtaka (4-5-8)

189. AraÒÒÈ gÈmamÈgamma, kiÑsÊlaÑ kiÑvataÑ ahaÑ. PurisaÑ tÈta seveyyaÑ, taÑ me akkhÈhi pucchito. 190. Yo taÑ vissÈsaye tÈta, vissÈsaÒca khameyya te. Suss|sÊ ca titikkhÊ ca, taÑ bhajehi ito7 gato. 191. Yassa kÈyena vÈcÈya, manasÈ natthi dukkaÔaÑ. UrasÊva patiÔÔhÈya, taÑ bhajehi ito gato. ______________________________________________________________ 1. So (I) 2. MaÑ (SÊ) 3. VÈyamase (SÊ, SyÈ) 4. Na hi (Ka-SÊ, I), te na (Ka) 5. Kantantu (Ka), kaÓÉantu (SyÈ) 6. VibhesikÈti (SyÈ), vihesikÈti (I) 7. TaÑ bhajeyyÈsito (Ka)

118 JÈtakapÈÄi

192. HaliddirÈgaÑ kapicittaÑ, purisaÑ rÈgavirÈginaÑ. TÈdisaÑ tÈta mÈ sevi, nimmanussampi ce siyÈti.

AraÒÒajÈtakaÑ aÔÔhamaÑ.

349. SandhibhedajÈtaka (4-5-9)

193. Neva itthÊsu sÈmaÒÒaÑ, nÈpi bhakkhesu sÈrathi. Athassa sandhibhedassa, passa yÈva sucintitaÑ. 194. Asi tikkhova maÑsamhi, pesuÒÒaÑ parivattati. Yatth|’sabhaÒca sÊhaÒca, bhakkhayanti migÈdhamÈ. 195. ImaÑ so sayanaÑ seti, yamimaÑ1 passasi sÈrathi. Yo vÈcaÑ sandhibhedassa, pisuÓassa nibodhati. 196. Te janÈ sukhamedhanti, narÈ saggagatÈriva. Ye vÈcaÑ sandhibhedassa, nÈvabodhanti sÈrathÊti.

SandhibhedajÈtakaÑ navamaÑ.

350. DevatÈpaÒhajÈtaka (4-5-10)

197. Hanti hatthehi pÈdehi, mukhaÒca parisumbhati. Sa ve rÈja piyo hoti, kaÑ tena tvÈ’bhipassasi2. 198. Akkosati yathÈkÈmaÑ, ÈgamaÒca’ssa icchati. Sa ve rÈja piyo hoti, kaÑ tena tvÈ’bhipassasi. 199. AbbhakkhÈti abh|tena, alikenÈ’bhisÈraye. Sa ve rÈja piyo hoti, kaÑ tena tvÈ’bhipassasi. 200. HaraÑ annaÒca pÈnaÒca, vatthasenÈsanÈni ca. AÒÒadatthuharÈ santÈ, te ve rÈja piyÈ honti. KaÑ tena tvÈ’bhipassasÊti.

DevatÈpaÒhajÈtakaÑ dasamaÑ.

C|ÄakuÓÈlavaggo paÒcamo. ______________________________________________________________ 1. YayimaÑ (SÊ, I), yimaÑ (Ka) 2. Mabhipassasi (SÊ)


TassuddÈnaÑ

NarÈnaÑ asakkhi’vasimhavaro, NÊliya’maggivaraÒca puna. Puna rasÈ’yasak|Ôavaro, TathÈraÒÒa sÈrathi hanti dasÈti.

Atha vagguddÈnaÑ

KÈli~gaÑ1 PucimandaÒca, KuÔid|saka KokilÈ2. C|ÄakuÓÈlavaggo so, paÒcamo suppakÈsitoti.

CatukkanipÈtaÑ niÔÔhitaÑ. ______________________________________________________________ 1. VivaraÑ (bah|su) 2. KuÔid|saÑ bahubhÈÓakaÑ (bah|su)

5. PaÒcakanipÈta

1. MaÓikuÓÉalavagga

351. MaÓikuÓÉalajÈtaka (5-1-1)

1. JÊno rathassaÑ maÓikuÓÉale ca, Putte ca dÈre ca tatheva jÊno. Sabbesu bhogesu asesakesu1, KasmÈ na santappasi sokakÈle. 2. Pubbeva maccaÑ vijahanti bhogÈ, Macco vÈ te2 pubbataraÑ jahÈti. AsassatÈ bhogino kÈmakÈmi, TasmÈ na socÈmahaÑ sokakÈle. 3. Udeti Èp|rati veti3 cando, AtthaÑ tapetvÈna4 paleti s|riyo. ViditÈ5 mayÈ sattuka lokadhammÈ, TasmÈ na socÈmahaÑ sokakÈle. 4. Alaso gihÊ kÈmabhogÊ na sÈdhu, AsaÒÒato pabbajito na sÈdhu. RÈjÈ na sÈdhu anisammakÈrÊ, Yo paÓÉito kodhano taÑ na sÈdhu. 5. Nisamma khattiyo kayirÈ, nÈ’nisamma disampati. NisammakÈrino rÈja6, yaso kitti ca vaÉÉhatÊti.

MaÓikuÓÉalajÈtakaÑ paÔhamaÑ. ______________________________________________________________ 1. Asesitesu (SÊ, I), asesikesu (Ka) 2. Ca ne (I), dhane (Ka) 3. P|reti khÊyati (SyÈ) 4. AndhaÑ tapetvÈna (Ka), attha~gametvÈna (SyÈ). Ettha “tapetvÈna atthaÑ paletÊ”ti

sambandho. 5. VijitÈ (SyÈ) 6. RaÒÒo (SÊ, SyÈ)

5. PaÒcakanipÈta 121

352. SujÈtajÈtaka (5-1-2)

6. KiÑ nu santaramÈnova, lÈyitvÈ haritaÑ tiÓaÑ. “KhÈda khÈdÈ”ti lapasi, gatasattaÑ jaraggavaÑ. 7. Na hi annena pÈnena, mato goÓo samuÔÔhahe. TvaÒca tucchaÑ vilapasi, yathÈ taÑ dummatÊ tathÈ. 8. Tatheva tiÔÔhati sÊsaÑ, hatthapÈdÈ ca vÈladhi. SotÈ tatheva tiÔÔhanti1, maÒÒe goÓo samuÔÔhahe. 9. Neva’yyakassa sÊsaÒca2, hatthapÈdÈ ca dissare. RudaÑ mattikath|pasmiÑ, nanu tvaÒÒeva dummati. 10. * ŒdittaÑ vata maÑ santaÑ, ghatasittaÑva pÈvakaÑ. VÈrinÈ viya osiÒcaÑ3, sabbaÑ nibbÈpaye daraÑ. 11. * AbbahÊ4 vata me sallaÑ, yamÈsi hadayassitaÑ5. Yo me sokaparetassa, pitusokaÑ apÈnudi. 12. * SohaÑ abb|Ähasallosmi, vÊtasoko anÈvilo. Na socÈmi na rodÈmi, tava sutvÈna mÈÓava. 13. EvaÑ karonti sappaÒÒÈ, ye honti anukampakÈ. Vinivattenti sokamhÈ, SujÈto pitaraÑ yathÈti.

SujÈtajÈtakaÑ dutiyaÑ.

353. VenasÈkhajÈtaka (5-1-3)

14. NayidaÑ niccaÑ bhavitabbaÑ Brahmadatta, KhemaÑ subhikkhaÑ sukhatÈ ca kÈye. Atthaccaye mÈ ahu sampam|Äho, Bhinnaplavo sÈgarasseva majjhe. ______________________________________________________________ 1. So tÈta tatheva tiÔÔhati (Ka) 2. SÊsaÑ vÈ (SÊ, SyÈ, I) * Khu 2. 114, 132 piÔÔhÈdÊsupi. 3. OsiÒci (Ka) 4. Abb|ÄhaÑ (SÊ, SyÈ), abbh|ÄhaÑ (Ka) 5. SokaÑ hadayanissitaÑ (SÊ, SyÈ)

122 JÈtakapÈÄi

15. YÈni karoti puriso, tÈni attani passati. KalyÈÓakÈrÊ kalyÈÓaÑ, pÈpakÈrÊ ca pÈpakaÑ. YÈdisaÑ vapate bÊjaÑ, tÈdisaÑ harate phalaÑ. 16. IdaÑ tadÈcariyavaco, pÈrÈsariyo yadabravi. MÈ su1 tvaÑ akari pÈpaÑ, yaÑ tvaÑ pacchÈ kataÑ tape. 17. Ayameva so pi~giya2 venasÈkho3, Yamhi ghÈtayiÑ khattiyÈnaÑ sahassaÑ. Ala~kate candanasÈrÈnulitte, Tameva dukkhaÑ paccÈgataÑ mamaÑ. 18. SÈmÈ ca4 kho candanalittagattÈ5, LaÔÔhÊva sobhaÒjanakassa uggatÈ. AdisvÈ6 kÈlaÑ karissÈmi ubbariÑ, TaÑ me ito dukkhataraÑ bhavissatÊti.

VenasÈkhajÈtakaÑ7 tatiyaÑ.

354. UragajÈtaka (5-1-4)

19. Uragova tacaÑ jiÓÓaÑ, hitvÈ gacchati saÑ tanuÑ. EvaÑ sarÊre nibbhoge, pete kÈla~kate sati. 20. �ayhamÈno na jÈnÈti, ÒÈtÊnaÑ paridevitaÑ. TasmÈ etaÑ na socÈmi, gato so tassa yÈ gati. 21. Anavhito tato ÈgÈ, ananuÒÒÈto8 ito gato. YathÈ’gato tathÈ gato, tattha kÈ paridevanÈ. 22. �ayhamÈno na jÈnÈti, ÒÈtÊnaÑ paridevitaÑ. TasmÈ etaÑ na socÈmi, gato so tassa yÈ gati. 23. Sace rode kisÈ9 assaÑ, tassÈ me kiÑ phalaÑ siyÈ. ©ÈtimittasuhajjÈnaÑ, bhiyyo no aratÊ siyÈ. ______________________________________________________________ 1. MÈ ssu (SÊ, SyÈ, I) 2. So pi~giyo (SyÈ), sopi bhiyyo (Ka) 3. DhonasÈkho (Ka-SÊ, I) 4. SÈmÈpi (SÊ, SyÈ) 5. GattÊ (Ka-SÊ, SyÈ, I) 6. AdisvÈva (SÊ) 7. DhonasÈkhajÈtakaÑ (Ka-SÊ, I) 8. NÈnuÒÒÈto (Ka) 9. KisÊ (I)


24. �ayhamÈno na jÈnÈti, ÒÈtÊnaÑ paridevitaÑ. TasmÈ etaÑ na socÈmi, gato so tassa yÈ gati. 25. YathÈpi dÈrako candaÑ, gacchanta’manurodati. EvaÑsampada’mevetaÑ, yo petamanusocati. 26. �ayhamÈno na jÈnÈti, ÒÈtÊnaÑ paridevitaÑ. TasmÈ etaÑ na socÈmi, gato so tassa yÈ gati. 27. YathÈpi udakakumbho, bhinno appaÔisandhiyo. EvaÑsampada’mevetaÑ, yo petamanusocati. 28. �ayhamÈno na jÈnÈti, ÒÈtÊnaÑ paridevitaÑ. TasmÈ etaÑ na socÈmi, gato so tassa yÈ gatÊti.

UragajÈtakaÑ catutthaÑ.

355. GhaÔajÈtaka (5-1-5)

29. AÒÒe socanti rodanti, aÒÒe assumukhÈ janÈ. PasannamukhavaÓÓosi, kasmÈ GhaÔa1 na socasi. 30. NÈbbhatÊtaharo soko, nÈnÈgatasukhÈvaho. TasmÈ Dha~ka2 na socÈmi, natthi soke dutÊyatÈ3. 31. SocaÑ paÓÉu kiso hoti, bhattaÒca’ssa na ruccati. AmittÈ sumanÈ honti, sallaviddhassa ruppato. 32. GÈme vÈ yadi vÈ’raÒÒe, ninne vÈ yadi vÈ thale. ®hitaÑ maÑ nÈgamissati, evaÑ diÔÔhapado ahaÑ. 33. Yassa’ttÈ nÈlamekova, sabbakÈmarasÈharo. SabbÈpi pathavÊ tassa, na sukhaÑ ÈvahissatÊti.

GhaÔajÈtakaÑ paÒcamaÑ. ______________________________________________________________ 1. Ghata (SÊ, I) 2. VaÑka (I) 3. Soko dutÊyakÈ (Ka)

124 JÈtakapÈÄi

356. KoraÓÉiyajÈtaka (5-1-6)

34. Eko araÒÒe GirikandarÈyaÑ, Paggayha paggayha silaÑ pavecchasi1. PunappunaÑ santaramÈnar|po, KoraÓÉiya2 ko nu tava yidhattho. 35. AhaÒhi’maÑ sÈgara sevitantaÑ, SamaÑ karissÈmi yathÈpi pÈÓi. Vikiriya sÈn|ni ca pabbatÈni ca, TasmÈ silaÑ dariyÈ pakkhipÈmi. 36. NayimaÑ mahiÑ arahati pÈÓikappaÑ, SamaÑ manusso karaÓÈya meko. MaÒÒÈmi’maÒÒeva dariÑ jigÊsaÑ3, KoraÓÉiya hÈhasi4 jÊvalokaÑ. 37. Sace ahaÑ5 bh|tadharaÑ na sakkÈ6, SamaÑ manusso karaÓÈya meko. Evameva tvaÑ brahme ime manusse, NÈnÈdiÔÔhike nÈnayissasi te7. 38. SaÑkhittar|pena bhavaÑ mamatthaÑ, AkkhÈsi KoraÓÉiya evametaÑ. YathÈ na sakkÈ pathavÊ samÈ’yaÑ, KattuÑ manussena tathÈ manussÈti.

KoraÓÉiyajÈtakaÑ chaÔÔhaÑ.

357. LaÔukikajÈtaka (5-1-7)

39. VandÈmi taÑ kuÒjara saÔÔhihÈyanaÑ, ŒraÒÒakaÑ y|thapatiÑ yasassiÑ. Pakkhehi taÑ paÒjalikaÑ karomi, MÈ me vadhÊ puttake dubbalÈya. ______________________________________________________________ 1. Pavejjhasi (SyÈ, SÊ-®Ôha) 2. KÈraÓÉiya (SÊ, SyÈ, I) 3. JigiÑsaÑ (SÊ, SyÈ, I) 4. HÈyasi (SyÈ, Ka) 5. AyaÑ (SÊ, SyÈ, I) 6. Sakko (SyÈ, Ka) 7. Ne (Ka)


40. VandÈmi taÑ kuÒjara ekacÈriÑ, ŒraÒÒakaÑ pabbatasÈnugocaraÑ. Pakkhehi taÑ paÒjalikaÑ karomi, MÈ me vadhÊ puttake dubbalÈya. 41. VadhissÈmi te laÔukike puttakÈni, KiÑ me tuvaÑ kÈhasi dubbalÈsi. SataÑ sahassÈnipi tÈdisÊnaÑ, VÈmena pÈdena papothayeyyaÑ. 42. Na heva sabbattha balena kiccaÑ, BalaÑ hi bÈlassa vadhÈya hoti. KarissÈmi te nÈgarÈjÈ anatthaÑ, Yo me vadhÊ puttake dubbalÈya. 43. KÈkaÒca passa laÔukikaÑ, maÓÉ|kaÑ nÊlamakkhikaÑ. Ete nÈgaÑ aghÈtesuÑ, passa verassa verinaÑ. TasmÈ hi veraÑ na kayirÈtha, appiyenapi kenacÊti.

LaÔukikajÈtakaÑ sattamaÑ.

358. C|ÄadhammapÈlajÈtaka (5-1-8)

44. Ahameva d|siyÈ bh|nahatÈ, raÒÒo MahÈpatÈpassa. EtaÑ muÒcatu DhammapÈlaÑ, hatthe me deva chedehi. 45. Ahameva d|siyÈ bh|nahatÈ, raÒÒo MahÈpatÈpassa. EtaÑ muÒcatu DhammapÈlaÑ, pÈde me deva chedehi. 46. Ahameva d|siyÈ bh|nahatÈ, raÒÒo MahÈpatÈpassa. EtaÑ muÒcatu DhammapÈlaÑ, sÊsaÑ me deva chedehi. 47. Na hi1 n|nimassa raÒÒo, mittÈmaccÈ ca vijjare suhadÈ. Ye na vadanti rÈjÈnaÑ, mÈ ghÈtayi orasaÑ puttaÑ. 48. Na hi1 n|nimassa raÒÒo, ÒÈtÊ mittÈ ca vijjare suhadÈ. Ye na vadanti rÈjÈnaÑ, mÈ ghÈtayi atrajaÑ puttaÑ. ______________________________________________________________ 1. Naha (SÊ, SyÈ, I) Ettha ha-kÈro khede.

126 JÈtakapÈÄi

49. CandanasÈrÈnulittÈ, bÈhÈ chijjanti DhammapÈlassa. DÈyÈdassa pathabyÈ, pÈÓÈ me deva rujjhantÊti.

C|ÄadhammapÈlajÈtakaÑ aÔÔhamaÑ.

359. SuvaÓÓamigajÈtaka (5-1-9)

50. Vikkama re haripÈda1, vikkama re mahÈmiga2. Chinda vÈrattikaÑ pÈsaÑ, nÈhaÑ ekÈ vane rame. 51. VikkamÈmi na pÈremi, bh|miÑ sumbhÈmi vegasÈ. DaÄho vÈrattiko pÈso, pÈdaÑ me parikantati. 52. Attharassu palÈsÈni, asiÑ nibbÈha luddaka. PaÔhamaÑ maÑ vadhitvÈna, hana pacchÈ mahÈmigaÑ. 53. Na me sutaÑ vÈ diÔÔhaÑ vÈ, bhÈsantiÑ mÈnusiÑ migiÑ3. TvaÒca bhadde sukhÊ hoti, eso cÈpi mahÈmigo. 54. EvaÑ luddaka nandassu, saha sabbehi ÒÈtibhi. YathÈha’majja nandÈmi, muttaÑ disvÈ mahÈmiganti.

SuvaÓÓamigajÈtakaÑ navamaÑ.

360. SuyonandÊjÈtaka (5-1-10)

55. VÈti gandho timirÈnaÑ, kusamuddo ca4 ghosavÈ. D|re ito SuyonandÊ5, Tamba kÈmÈ tudanti maÑ. 56. KathaÑ samudda’mahari, kathaÑ addakkhi SedumaÑ6. KathaÑ tassÈ ca tuyhaÒca, ahu Sagga7 samÈgamo. 57. KurukacchÈ8 payÈtÈnaÑ, vÈÓijÈnaÑ dhanesinaÑ. Makarehi abhidÈ9 nÈvÈ, phalakenÈha’maplaviÑ. ______________________________________________________________ 1. MahÈmiga (SÊ, SyÈ, I) 2. HarÊpada (SÊ, SyÈ, I) 3. Na me sutÈ vÈ diÔÔhÈ vÈ, bhÈsantÊ mÈnusiÑ migÊ (®ÊkÈ) 4. Va (SyÈ, I) 5. Ito hi susandÊ (SÊ, SyÈ), itovi sussondÊ (I) 6. SerumaÑ (SÊ, SyÈ, I) 7. Agga (SÊ, SyÈ) 8. BharukacchÈ (SÊ, SyÈ, I) 9. MakarehibbhidÈ (SÊ), makarehi’bhidÈ (SyÈ), makarehi bhinnÈ (I)


58. SÈ maÑ saÓhena mudunÈ, niccaÑ candanagandhÊnÊ. A~gena1 uddharÊ bhaddÈ, mÈtÈ puttaÑva orasaÑ. 59. SÈ maÑ annena pÈnena, vatthena sayanena ca. AttanÈpi ca mandakkhÊ, evaÑ Tamba vijÈnahÊti.

SuyonandÊjÈtakaÑ dasamaÑ.

MaÓikuÓÉalavaggo paÔhamo.

TassuddÈnaÑ

Atha jinavaro haritaÑ tiÓako, Atha bhinnaplavo uragova ghaÔo. DariyÈ puna kuÒjara bh|nahatÈ, Migamuttama saggavarena dasÈti.

_____

2. VaÓÓÈrohavagga

361. VaÓÓÈrohajÈtaka (5-2-1)

60. VaÓÓÈrohena jÈtiyÈ, balanikkamanena ca. SubÈhu na mayÈ seyyo, sudÈÔha iti bhÈsasi. 61. VaÓÓÈrohena jÈtiyÈ, balanikkamanena ca. SudÈÔho na mayÈ seyyo, subÈhu iti bhÈsasi. 62. EvaÑ ce maÑ viharantaÑ, subÈhu samma dubbhasi. Na dÈnÈhaÑ tayÈ saddhiÑ, saÑvÈsamabhirocaye. 63. Yo paresaÑ vacanÈni, saddaheyya2 yathÈtathaÑ. KhippaÑ bhijjetha mittasmiÑ, veraÒca pasave bahuÑ. ______________________________________________________________ 1. A~kena (I, Ka) 2. Saddahetha (SÊ, SyÈ, I)

128 JÈtakapÈÄi

64. Na so mitto yo sadÈ appamatto. BhedÈsa~kÊ randhamevÈ’nupassÊ. YasmiÑ ca setÊ urasÊva putto. Sa ve mitto yo abhejjo parehÊti.

VaÓÓÈrohajÈtakaÑ paÔhamaÑ.

362. SÊlavÊmaÑsajÈtaka (5-2-2)

65. SÊlaÑ seyyo sutaÑ seyyo, iti me saÑsayo ahu. SÊlameva sutÈ seyyo, iti me natthi saÑsayo. 66. MoghÈ jÈti ca vaÓÓo ca, sÊlameva kiru’ttamaÑ. SÊlena anupetassa, sutena’ttho na vijjati. 67. Khattiyo ca adhammaÔÔho, vesso cÈ’dhammanissito. Te pariccajju’bho loke, upapajjanti duggatiÑ. 68. KhattiyÈ brÈhmaÓÈ vessÈ, suddÈ caÓÉÈlapakkusÈ. Idha dhammaÑ caritvÈna, bhavanti tidive samÈ. 69. Na vedÈ samparÈyÈya, na jÈti nÈpi1 bandhavÈ. SakaÒca sÊlaÑ saÑsuddhaÑ, samparÈyÈya sukhÈya cÈti2.

SÊlavÊmaÑsajÈtakaÑ dutiyaÑ.

363. HirijÈtaka (5-2-3)

70. HiriÑ tarantaÑ vijigucchamÈnaÑ, TavÈhamasmÊ iti bhÈsamÈnaÑ. SeyyÈni kammÈni anÈdiyantaÑ, Neso mamanti iti naÑ vijaÒÒÈ. 71. YaÒhi kayirÈ taÒhi vade, yaÑ na kayirÈ na taÑ vade. AkarontaÑ bhÈsamÈnaÑ, parijÈnanti paÓÉitÈ. ______________________________________________________________ 1. Nopi (I) 2. SukhÈvahanti (SÊ, SyÈ)


72. Na so mitto yo sadÈ appamatto, BhedÈsa~kÊ randhamevÈnupassÊ. YasmiÑ ca setÊ urasÊva putto, Sa ve mitto yo abhejjo parehi. 73. PÈmojjakaraÓaÑ ÔhÈnaÑ, pasaÑsÈvahanaÑ sukhaÑ. PhalÈnisaÑso bhÈveti, vahanto porisaÑ dhuraÑ. 74. PavivekarasaÑ pitvÈ, rasaÑ upasamassa ca. Niddaro hoti nippÈpo, dhammappÊtirasaÑ pivanti.

HirijÈtakaÑ tatiyaÑ.

364. KhajjopanakajÈtaka (5-2-4)

75. Ko nu santamhi pajjote, aggipariyesanaÑ caraÑ. Addakkhi ratti1 khajjotaÑ, jÈtavedaÑ amaÒÒatha. 76. Svassa gomayacuÓÓÈni, abhimatthaÑ tiÓÈni ca. ViparÊtÈya saÒÒÈya, nÈsakkhi pajjaletave. 77. Evampi anupÈyena, atthaÑ na labhate migo2. VisÈÓato gavaÑ dohaÑ, yattha khÊraÑ na vindati. 78. Vividhehi upÈyehi, atthaÑ papponti mÈÓavÈ. Niggahena amittÈnaÑ, mittÈnaÑ paggahena ca. 79. SenÈmokkhapalÈbhena3, vallabhÈnaÑ nayena ca. JagatiÑ jagatipÈlÈ, Èvasanti Vasundharanti.

KhajjopanakajÈtakaÑ catutthaÑ.

365. AhituÓÉikajÈtaka (5-2-5)

80. Dhuttomhi samma sumukha, j|te akkhaparÈjito. Harehi4 ambapakkÈni, vÊriyaÑ te bhakkhayÈmase. 81. AlikaÑ vata maÑ samma, abh|tena pasaÑsasi. Ko te suto vÈ diÔÔho vÈ, sumukho nÈma makkaÔo. ______________________________________________________________ 1. RattiÑ (SyÈ) 2. M|go (SyÈ) 3. SenÊ mokkh|palÈbhena (SyÈ) 4. Sevehi (I)

130 JÈtakapÈÄi

82. AjjÈpi me taÑ manasi1, yaÑ maÑ tvaÑ ahituÓÉika. DhaÒÒÈpaÓaÑ pavisitvÈ, matto2 chÈtaÑ hÈnÈsi maÑ. 83. TÈhaÑ saraÑ dukkhaseyyaÑ, api rajjampi kÈraye. NevÈhaÑ yÈcito dajjaÑ, tathÈ hi bhayatajjito. 84. YaÒca jaÒÒÈ kule jÈtaÑ, gabbhe tittaÑ amacchariÑ. Tena sakhiÒca mittaÒca, dhÊro sandhÈtumarahatÊti.

AhituÓÉikajÈtakaÑ paÒcamaÑ.

366. GumbiyajÈtaka (5-2-6)

85. MadhuvaÓÓaÑ madhurasaÑ, madhugandhaÑ visaÑ ahu. Gumbiyo ghÈsamesÈno, araÒÒe odahÊ visaÑ. 86. Madhu iti maÒÒamÈnÈ3, ye taÑ visamakhÈdisuÑ4. TesaÑ taÑ kaÔukaÑ Èsi, maraÓaÑ tenu’pÈgamuÑ. 87. Ye ca kho paÔisa~khÈya, visaÑ taÑ parivajjayuÑ. Te Èturesu sukhitÈ, ÉayhamÈnesu nibbutÈ. 88. Evameva manussesu, visaÑ kÈmÈ samohitÈ. ŒmisaÑ bandhanaÒcetaÑ, maccuveso5 guhÈsayo. 89. Evameva ime kÈme, ÈturÈ paricÈrike6. Ye sadÈ parivajjenti, sa~gaÑ loke upaccagunti.

GumbiyajÈtakaÑ chaÔÔhaÑ.

367. SÈÄiyajÈtaka (5-2-7)

90. YvÈyaÑ sÈÄiya7 chÈpoti, kaÓhasappaÑ agÈhayi. Tena sappena’yaÑ daÔÔho, hato pÈpÈnusÈsako. 91. AhantÈra8 mahantÈraÑ, yo naro hantumicchati. EvaÑ so nihato seti, yathÈyaÑ puriso hato. ______________________________________________________________ 1. Te maÑ sarasi (Ka) 2. Mutto (Ka) 3. Madh|ti maÒÒamÈnÈya (Ka) 4. VisamasÈyisuÑ (SÊ, SyÈ) 5. Maccuvaso (SÊ, SyÈ) 6. ParicÈrake (I) 7. SÈliya (SÊ, SyÈ, I), sÈÄika (?) 8. Ahananta (I), aharanta (?)


92. AhantÈra1 maghÈtentaÑ, yo naro hantumicchati. EvaÑ so nihato seti, yathÈyaÑ puriso hato. 93. YathÈ paÑsumuÔÔhiÑ puriso, paÔivÈtaÑ paÔikkhipe. Tameva so rajo hanti, tathÈyaÑ puriso hato. 94. * Yo appaduÔÔhassa narassa dussati, Suddhassa posassa ana~gaÓassa. Tameva bÈlaÑ pacceti pÈpaÑ, Sukhumo rajo paÔivÈtaÑva khittoti.

SÈÄiyajÈtakaÑ sattamaÑ.

368. TacasÈrajÈtaka (5-2-8)

95. AmittahatthatthagatÈ2, tacasÈrasamappitÈ. PasannamukhavaÓÓÈ’ttha, kasmÈ tumhe na socatha. 96. Na socanÈya paridevanÈya, Atthova labbho3 api appakopi. Socanta’menaÑ dukhitaÑ viditvÈ, PaccatthikÈ attamanÈ bhavanti. 97. Yato ca kho paÓÉito ÈpadÈsu, Na vedhatÊ atthavinicchayaÒÒ|. PaccatthikÈ’ssa4 dukhitÈ bhavanti, DisvÈ mukhaÑ avikÈraÑ purÈÓaÑ. 98. Jappena mantena subhÈsitena, AnuppadÈnena paveÓiyÈ vÈ. YathÈ yathÈ yattha labhetha atthaÑ, TathÈ tathÈ tattha parakkameyya. ______________________________________________________________ 1. Ahananta (SÊ, SyÈ, I), aharanta (?) * Khu 1. 32, 382 piÔÔhesupi. 2. HatthattagatÈ (katthaci, SÊ-Nisya) 3. Attho ca labbhÈ (SÊ, SyÈ), atthodha labbhÈ (AÑ 2. 49) 4. PaccatthikÈ te (Ka)

132 JÈtakapÈÄi

99. Yato ca jÈneyya alabbhaneyyo, MayÈ va1 aÒÒena vÈ esa attho. AsocamÈno adhivÈsayeyya, KammaÑ daÄhaÑ kinti karomi dÈnÊti.

TacasÈrajÈtakaÑ aÔÔhaÑ.

369. MittavindakajÈtaka (5-2-9)

100. KyÈhaÑ devÈnamakaraÑ, kiÑ pÈpaÑ pakataÑ mayÈ. YaÑ me sirasmiÑ ohacca2, cakkaÑ bhamati matthake. 101. Atikkamma ramaÓakaÑ, sadÈmattaÒca d|bhakaÑ. BrahmattaraÒca pÈsÈdaÑ, kenatthena idhÈgato. 102. Ito bahutarÈ bhogÈ, atra maÒÒe bhavissare. Iti etÈya saÒÒÈya, passa maÑ byasanaÑ gataÑ. 103. Catubbhi aÔÔhajjhagamÈ, aÔÔhÈhipi ca3 soÄasa. SoÄasÈhi ca bÈttiÑsa, atricchaÑ cakkamÈsado. IcchÈhatassa posassa, cakkaÑ bhamati matthake. 104. UparivisÈlÈ dupp|rÈ, icchÈ visaÔagÈminÊ4. Ye ca taÑ anugijjhanti, te honti cakkadhÈrinoti.

MittavindakajÈtakaÑ navamaÑ.

370. PalÈsajÈtaka (5-2-10)

105. HaÑso palÈsa’mavaca, nigrodho samma jÈyati. A~kasmiÑ5 te nisinnova, so te mammÈni checchati6. 106. VaÉÉhatÈ’meva7 nigrodho, patiÔÔha’ssa bhavÈmahaÑ. YathÈ pitÈ ca mÈtÈ ca8, evaÑ me so bhavissati. 107. YaÑ tvaÑ a~kasmiÑ vaÉÉhesi, khÊrarukkhaÑ bhayÈnakaÑ. Œmanta kho taÑ gacchÈma, vuÉÉhi ma’ssa na ruccati. ______________________________________________________________ 1. MayÈ vÈ (SyÈ, Ka) 2. Uhacca (Ka), |hacca (I) 3. AÔÔhÈhi cÈpi (SÊ, SyÈ), aÔÔhÈbhi cÈpi (Ka) 4. Upari visÈlaÑ dupp|raÑ, icchÈvisadagÈminÊ (SÊ) 5. A~gasmiÑ (Ka) 6. Chijjati (Ka) 7. Vaddhitameva (Ka) 8. PitÈ vÈ mÈtÈ vÈ (I), mÈtÈ vÈ pitÈ vÈ (Ka)


108. IdÈni kho maÑ bhÈyeti, MahÈnerunidassanaÑ. HaÑsassa anabhiÒÒÈya, mahÈ me bhayamÈgataÑ. 109. Na tassa vuÉÉhi kusalappasatthÈ, Yo vaÉÉhamÈno ghasate patiÔÔhaÑ. Tass|’parodhaÑ parisa~kamÈno, PatÈrayÊ m|lavadhÈya dhÊroti.

PalÈsajÈtakaÑ dasamaÑ. VaÓÓÈrohavaggo dutiyo1.

_____

3. AÉÉhavagga

371. DÊghÊtikosalajÈtaka (5-3-1) 110. EvaÑbh|tassa te rÈja, Ègatassa vase2 mama. Atthi nu koci pariyÈyo, yo taÑ dukkhÈ pamocaye. 111. EvaÑbh|tassa me tÈta, Ègatassa vase tava. Natthi no koci pariyÈyo, yo maÑ dukkhÈ pamocaye. 112. NÈÒÒaÑ sucaritaÑ rÈja, nÈÒÒaÑ rÈja subhÈsitaÑ. TÈyate maraÓakÈle, evamevi’taraÑ dhanaÑ. 113. * Akkocchi maÑ avadhi maÑ, ajini maÑ ahÈsi me. Ye ca taÑ upanayhanti, veraÑ tesaÑ na sammati. 114. * Akkocchi maÑ avadhi maÑ, ajini maÑ ahÈsi me. Ye ca taÑ nupanayhanti, veraÑ tes|pasammati. 115. * Na hi verena verÈni, sammantÊdha kudÈcanaÑ. Averena ca sammanti, esa dhammo sanantanoti.

DÊghÊtikosalajÈtakaÑ paÔhamaÑ.

372. MigapotakajÈtaka (5-3-2) 116. AgÈrÈ paccupetassa, anagÈrassa te sato. SamaÓassa na taÑ sÈdhu, yaÑ peta’manusocasi. ______________________________________________________________ 1. ImassuddÈnaÑ tatiyavaggapariyosÈne bhavissati. 2. Vaso (I, Ka) * Khu 1. 13; Vi 3. 496; Ma 3. 192 piÔÔhesupi.

134 JÈtakapÈÄi

117. SaÑvÈsena have sakka, manussassa migassa vÈ. Hadaye jÈyate pemaÑ, na taÑ sakkÈ asocituÑ. 118. MataÑ marissaÑ rodanti, ye rudanti lapanti ca. TasmÈ tvaÑ isi mÈ rodi, roditaÑ mogha’mÈhu santo. 119. Roditena have brahme, mato peto samuÔÔhahe. Sabbe sa~gamma rodÈma, aÒÒamaÒÒassa ÒÈtake. 120. * ŒdittaÑ vata maÑ santaÑ, ghatasittaÑva pÈvakaÑ. VÈrinÈ viya osiÒcaÑ, sabbaÑ nibbÈpaye daraÑ. 121. * Abbahi vata me sallaÑ, ya’mÈsi hadayassitaÑ. Yo me sokaparetassa, puttasokaÑ apÈnudi. 122. SohaÑ abb|Ähasallosmi, vÊtasoko anÈvilo. Na socÈmi na rodÈmi, tava sutvÈna VÈsavÈti.

MigapotakajÈtakaÑ dutiyaÑ.

373. M|sikajÈtaka (5-3-3) 123. KuhiÑ gatÈ kattha gatÈ, iti lÈlappatÊ jano. Ahameve’ko jÈnÈmi, udapÈne m|sikÈ hatÈ. 124. YaÒcetaÑ1 iti cÊti ca, gadrabhova nivattasi. UdapÈne m|sikaÑ hantvÈ, yavaÑ bhakkhetumicchasi. 125. Daharo cÈ’si dummedha, paÔhamuppattiko2 susu. DÊghaÒcetaÑ3 samÈsajja4, na te dassÈmi jÊvitaÑ. 126. NÈntalikkhabhavanena, nÈ~gaputtapinena5 vÈ. Puttena hi patthayito, silokehi pamocito. 127. SabbaÑ suta’madhÊyetha, hÊnamukkaÔÔhamajjhimaÑ. Sabbassa atthaÑ jÈneyya, na ca sabbaÑ payojaye. Hoti tÈdisako kÈlo, yattha atthÈvahaÑ sutanti.

M|sikajÈtakaÑ tatiyaÑ. ______________________________________________________________ * Khu 2. 114, 132 piÔÔhesupi. 1. YathetaÑ (I), yavetaÑ (Ka), yametaÑ (katthaci) 2. PaÔhamuppattito (SÊ, I) 3. DÊghametaÑ (I) 4. SamÈpajja (SyÈ, Ka) 5. NÈ~gaputtasirena (SÊ, SyÈ, I)


374. C|ÄadhanuggahajÈtaka (5-3-4)

128. SabbaÑ bhaÓÉaÑ samÈdÈya, pÈraÑ tiÓÓosi brÈhmaÓa. PaccÈgaccha lahuÑ khippaÑ, mampi tÈrehi dÈni’to1. 129. AsanthutaÑ maÑ cirasanthutena, NimÊni bhotÊ addhuvaÑ dhuvena. MayÈpi bhotÊ nimineyya aÒÒaÑ, Ito ahaÑ d|rataraÑ gamissaÑ. 130. KÈ’yaÑ eÄagalÈgumbe2, karoti ahuhÈsiyaÑ. NayÊdha naccagÊtaÑ vÈ3, tÈÄaÑ vÈ susamÈhitaÑ. AnamhikÈle4 susoÓi5, kinnu jagghasi sobhane6. 131. Si~gÈla bÈla dummedha, appapaÒÒosi jambuka. JÊno macchaÒca pesiÒca, kapaÓo viya jhÈyasi. 132. SudassaÑ vajja’maÒÒesaÑ, attano pana duddasaÑ. JÊnÈ patiÒca jÈraÒca, maÒÒe tvaÒÒeva7 jhÈyasi. 133. EvametaÑ migarÈja, yathÈ bhÈsasi jambuka. SÈ n|nÈhaÑ ito gantvÈ, bhattu hessaÑ vasÈnugÈ. 134. Yo hare mattikaÑ thÈlaÑ, kaÑsathÈlampi so hare. KataÑ ceva8 tayÈ pÈpaÑ, punapevaÑ karissasÊti.

C|ÄadhanuggahajÈtakaÑ catutthaÑ.

375. KapotajÈtaka (5-3-5)

135. IdÈni khomhi sukhito arogo, NikkaÓÔako nippatito kapoto. KÈhÈmi dÈnÊ hadayassa tuÔÔhiÑ, TathÈhi’maÑ maÑsasÈkaÑ baleti. ______________________________________________________________ 1. DÈnibho (SyÈ) 2. EÄagaÓagumbe (Ka) 3. Nayidha naccaÑ vÈ gÊtaÑ vÈ (SÊ, SyÈ, I) 4. AnamhakÈle (I) 5. SussoÓi (SÊ, SyÈ, I) 6. SobhaÓe (I, Ka) 7. Mampi tvaÒÒeva (SÊ, SyÈ), tvampi maÒÒeva (I) 8. KataÑyeva (SÊ, SyÈ, I)

136 JÈtakapÈÄi

136. KÈ’yaÑ balÈkÈ sikhinÊ, corÊ la~ghipitÈmahÈ. OraÑ balÈke Ègaccha, caÓÉo me vÈyaso sakhÈ. 137. AlaÑ hi te jagghitÈye, mamaÑ disvÈna edisaÑ. Vil|naÑ s|daputtena, piÔÔhamaÓÉena1 makkhitaÑ. 138. SunhÈto suvilittosi, annapÈnena tappito. KaÓÔhe ca te veÄuriyo, agamÈ nu kaja~galaÑ. 139. MÈ te mitto amitto vÈ, agamÈsi kaja~galaÑ. PiÒchÈni tattha lÈyitvÈ, kaÓÔhe bandhanti vaÔÔanaÑ. 140. PunapÈ’pajjasÊ samma, sÊlaÑ hi tava tÈdisaÑ. Na hi mÈnusakÈ bhogÈ, subhuÒjÈ honti pakkhinÈti. (841)

KapotajÈtakaÑ paÒcamaÑ.

AÉÉhavaggo tatiyo.

TassuddÈnaÑ

Atha vaÓÓa sasÊla hiri labhate, SumukhÈ visa sÈÄiya’mittavaro. Atha cakka palÈsa sarÈja sato, Yava bÈla kapotaka pannarasÈti.

Atha vagguddÈnaÑ

JÊnaÒca vaÓÓaÑ asamaÑvaguppari, SudesitÈ jÈtakanti santi vÊsati2. Mahesino brahmacarittamutta, Mavoca gÈthÈ atthavatÊ subyaÒjanÈti.

PaÒcakanipÈtaÑ niÔÔhitaÑ. ______________________________________________________________ 1. PiÔÔhamaddena (SÊ, SyÈ, I) 2. JÈtaka paÒcavÊsati (?)

6. ChakkanipÈta

1. AvÈriyavagga

376. AvÈriyajÈtaka (6-1-1)

1. MÈsu kujjha1 bh|mipati, mÈsu kujjha1 rathesabha. KuddhaÑ appaÔikujjhanto, rÈjÈ raÔÔhassa p|jito. 2. GÈme vÈ yadi vÈ’raÒÒe, ninne vÈ yadi vÈ thale. Sabbattha anusÈsÈmi, mÈsu kujjha1 rathesabha. 3. AvÈriyapitÈ nÈma, ahu Ga~gÈya nÈviko. Pubbe janaÑ tÈretvÈna, pacchÈ yÈcati vetanaÑ. Tena’ssa bhaÓÉanaÑ hoti, na ca bhogehi vaÉÉhati. 4. AtiÓÓaÑyeva yÈcassu, apÈraÑ tÈta nÈvika. AÒÒo hi tiÓÓassa mano, aÒÒo hoti pÈresino2. 5. GÈme vÈ yadi vÈ’raÒÒe, ninne vÈ yadi vÈ thale. Sabbattha anusÈsÈmi, mÈsu kujjhittha nÈvika. 6. YÈyevÈ’nusÈsaniyÈ, rÈjÈ gÈmavaraÑ adÈ. TÈyevÈ’nusÈsaniyÈ, nÈviko paharÊ mukhaÑ. 7. BhattaÑ bhinnaÑ hatÈ bhariyÈ, gabbho ca patito chamÈ. Migova jÈtar|pena, na tena’tthaÑ abandhi s|ti3.

AvÈriyajÈtakaÑ paÔhamaÑ.

377. SetaketujÈtaka (6-1-2)

8. MÈ tÈta kujjhi na hi sÈdhu kodho, Bahumpi te adiÔÔhamassutaÒca. MÈtÈ pitÈ disatÈ4 Setaketu, ŒcariyamÈhu disataÑ pasatthÈ. ______________________________________________________________ 1. MÈssu kujjhi (SÊ, I) 2. Taresino (SÊ, I), tiresino (SyÈ) 3. AvaÉÉhitunti (SÊ, SyÈ), avaÉÉhi s|ti (?) 4. DisÈ tÈta (SyÈ), disÈ tÈ (I)

138 JÈtakapÈÄi

9. AgÈrino annadapÈnavatthadÈ1, AvhÈyikÈ tampi disaÑ vadanti. EsÈ disÈ paramÈ Setaketu, YaÑ patvÈ dukkhÊ sukhino bhavanti. 10. KharÈjinÈ jaÔilÈ pa~kadantÈ, Dummakkhar|pÈ2 ye’me jappanti mante. Kacci nu te mÈnusake payoge, IdaÑ vid| parimuttÈ apÈyÈ. 11. PÈpÈni kammÈni katvÈna rÈja, Bahussuto ce na3 careyya dhammaÑ. Sahassavedopi na taÑ paÔicca, DukkhÈ pamucce caraÓaÑ apatvÈ. 12. Sahassavedopi na taÑ paÔicca, DukkhÈ pamuÒce caraÓaÑ apatvÈ. MaÒÒÈmi vedÈ aphalÈ bhavanti, SasaÑyamaÑ caraÓameva4 saccaÑ. 13. Na heva vedÈ aphalÈ bhavanti, SasaÑyamaÑ caraÓameva saccaÑ. KittiÑ hi pappoti adhicca vede, SantiÑ puÓeti5 caraÓena dantoti.

SetaketujÈtakaÑ dutiyaÑ.

378. DarÊmukhajÈtaka (6-1-3)

14. Pa~ko ca kÈmÈ palipo ca kÈmÈ, BhayaÒca metaÑ tim|laÑ pavuttaÑ. Rajo ca dh|mo ca mayÈ pakÈsitÈ, HitvÈ tuvaÑ pabbaja Brahmadatta. ______________________________________________________________ 1. AnnapÈnavatthadÈ (SyÈ, Ka) 2. Dumukkhar|pÈ (SÊ, SyÈ), dummukkhar|pÈ (I, Ka) 3. Bahussuto neva (SÊ, SyÈ) 4. CaraÓaÒÒeva (SÊ, SyÈ, I) 5. SantaÑ pune’ti (SÊ, I)

6. ChakkanipÈta 139

15. Gadhito1 ca ratto ca adhimucchito ca, KÈmesvahaÑ brÈhmaÓa bhiÑsar|paÑ. TaÑ nu’ssahe jÊvikattho pahÈtuÑ, KÈhÈmi puÒÒÈni anappakÈni. 16. Yo atthakÈmassa hitÈnukampino, OvajjamÈno na karoti sÈsanaÑ. Idameva seyyo iti maÒÒamÈno, PunappunaÑ gabbhamupeti mando. 17. So ghorar|paÑ nirayaÑ upeti, SubhÈsubhaÑ muttakarÊsap|raÑ. SattÈ sakÈye na jahanti giddhÈ, Ye honti kÈmesu avÊtarÈgÈ. 18. MÊÄhena littÈ ruhirena makkhitÈ, Semhena littÈ upanikkhamanti. YaÑ yaÑ hi kÈyena phusanti tÈvade, SabbaÑ asÈtaÑ dukhameva kevalaÑ. 19. DisvÈ vadÈmi na hi aÒÒato savaÑ, PubbenivÈsaÑ bahukaÑ sarÈmi. CitrÈhi gÈthÈhi subhÈsitÈhi, DarÊmukho nijjhÈpayi sumedhanti.

DarÊmukhajÈtakaÑ tatiyaÑ.

379. NerujÈtaka (6-1-4)

20. KÈkolÈ kÈkasaÑghÈ ca, mayaÒca patataÑ varÈ2. Sabbeva sadisÈ homa, imaÑ Ègamma pabbataÑ. 21. Idha sÊhÈ ca byagghÈ ca, si~gÈlÈ ca migÈdhamÈ. Sabbeva sadisÈ honti, ayaÑ ko nÈma pabbato. ______________________________________________________________ 1. Gathito (SÊ) 2. Vara (Ka) mayantipadassa hi visesanaÑ.

140 JÈtakapÈÄi

22. ImaÑ “Ner|”ti1 jÈnanti, manussÈ pabbatuttamaÑ. Idha vaÓÓena sampannÈ, vasanti sabbapÈÓino. 23. AmÈnanÈ yattha siyÈ, santÈnaÑ vÈ vimÈnanÈ. HÊnasammÈnanÈ vÈpi, na tattha vasatiÑvase2. 24. YatthÈ’laso ca dakkho ca, s|ro bhÊru ca p|jiyÈ. Na tattha santo vasanti, avisesakare nare3. 25. NÈyaÑ Neru vibhajati, hÊna-ukkaÔÔhamajjhime. Avisesakaro Neru, handa NeruÑ jahÈmaseti.

NerujÈtakaÑ catutthaÑ.

380. Œsa~kajÈtaka (6-1-5)

26. ŒsÈvatÊ nÈma latÈ, jÈtÈ CittalatÈvane. TassÈ vassasahassena, ekaÑ nibbattate phalaÑ. 27. TaÑ devÈ payirupÈsanti, tÈva d|raphalaÑ satiÑ. ŒsÊseva4 tuvaÑ rÈja, ÈsÈ phalavatÊ sukhÈ. 28. ŒsÊsateva5 so pakkhÊ, ÈsÊsateva5 so dijo. Tassa cÈsÈ6 samijjhati, tÈva d|ragatÈ satÊ. ŒsÊseva tuvaÑ rÈja, ÈsÈ phalavatÊ sukhÈ. 29. Sampesi7 kho maÑ vÈcÈya, na ca sampesi7 kammunÈ. MÈlÈ sereyyakasseva, vaÓÓavantÈ agandhikÈ. 30. AphalaÑ madhuraÑ vÈcaÑ, yo mittesu pakubbati. AdadaÑ avissajaÑ bhogaÑ, sandhi tena’ssa jÊrati. 31. YaÒhi kayirÈ taÒhi vade, yaÑ na kayirÈ na taÑ vade. AkarontaÑ bhÈsamÈnaÑ, parijÈnanti paÓÉitÈ. 32. BalaÒca vata me khÊÓaÑ, pÈtheyyaÒca na vijjati. Sa~ke pÈÓ|parodhÈya, handa dÈni vajÈmahaÑ. ______________________________________________________________ 1. Nerunti (SÊ, SyÈ) 2. VasatÊ vase (SyÈ), vasa divase (I) 3. Nage (SÊ, SyÈ, I) 4. ŒsiÑseva (SÊ, SyÈ, I) 5. ŒsiÑsetheva (SÊ, SyÈ, I) 6. TassevÈsÈ (SyÈ) 7. SaÑsesi (Ka)


33. Etadeva hi me nÈmaÑ, yaÑ nÈmasmi rathesabha. Œgamehi mahÈrÈja, pitaraÑ ÈmantayÈmahanti.

Œsa~kajÈtakaÑ paÒcamaÑ.

381. MigÈlopajÈtaka (6-1- 6)

34. Na me rucci MigÈlopa, yassa te tÈdisÊ gatÊ. AtuccaÑ tÈta patasi, abh|miÑ tÈta sevasi. 35. CatukkaÓÓaÑva kedÈraÑ, yadÈ te pathavÊ siyÈ. Tato tÈta nivattassu, mÈssu etto paraÑ gami. 36. Santi aÒÒepi sakuÓÈ, pattayÈnÈ viha~gamÈ. AkkhittÈ vÈtavegena, naÔÔhÈ te sassatÊsamÈ. 37. AkatvÈ Apanandassa1, pitu vuddhassa sÈsanaÑ. KÈlavÈte atikkamma, VerambhÈnaÑ vasaÑ agÈ2. 38. Tassa puttÈ ca dÈrÈ ca, ye caÒÒe anujÊvino. Sabbe byasanamÈpÈduÑ, anovÈdakare dije. 39. Evampi idha vuddhÈnaÑ, yo vÈkyaÑ nÈvabujjhati. AtisÊmacaro3 ditto, gijjhovÈ’tÊtasÈsano. Sabbe byasanaÑ papponti, akatvÈ vuddhasÈsananti.

MigÈlopajÈtakaÑ chaÔÔhaÑ.

382. SirikÈÄakaÓÓijÈtaka (6-1-7)

40. KÈ nu kÈÄena vaÓÓena, na cÈpi4 piyadassanÈ. KÈ vÈ tvaÑ kassa vÈ dhÊtÈ, kathaÑ jÈnemu taÑ mayaÑ. 41. MahÈrÈjassahaÑ dhÊtÈ, Vir|pakkhassa caÓÉiyÈ. AhaÑ KÈÄÊ alakkhikÈ, “KÈÄakaÓÓÊ”ti maÑ vid|. OkÈsaÑ yÈcito dehi, vasemu tava santike. (1) ______________________________________________________________ 1. AparaÓÓassa (SÊ, SyÈ, I) 2. Gato (SÊ) 3. AtisÊmaÑ caro (SÊ, SyÈ, Ka) 4. Na cÈsi (SÊ)

142 JÈtakapÈÄi

42. KiÑsÊle kiÑsamÈcÈre, purise nivisase tuvaÑ. PuÔÔhÈ me KÈÄi akkhÈhi, kathaÑ1 jÈnemu taÑ mayaÑ. 43. MakkhÊ paÄÈsÊ sÈrambhÊ, issukÊ maccharÊ saÔho. So mayhaÑ puriso kanto, laddhaÑ yassa vinassati. 44. Kodhano upanÈhÊ ca, pisuÓo ca vibhedako. KaÓÉakavÈco2 pharuso, so me kantataro tato. 45. Ajja suveti puriso, sadatthaÑ nÈvabujjhati. OvajjamÈno kuppati, seyyaÑ so atimaÒÒati. 46. Davappaluddho3 puriso, sabbamittehi dhaÑsati. So mayhaÑ puriso kanto, tasmiÑ homi anÈmayÈ. (2) 47. Apehi etto tvaÑ KÈÄi, netaÑ amhesu vijjati. AÒÒaÑ janapadaÑ gaccha, nigame rÈjadhÈniyo. 48. Ahampi kho taÑ4 jÈnÈmi, netaÑ tumhesu vijjati. Santi loke alakkhikÈ, sa~gharanti bahuÑ dhanaÑ. AhaÑ devo ca me bhÈtÈ, ubho naÑ vidhamÈmase. (3) 49. KÈ nu dibbena vaÓÓena, pathabyÈ supatiÔÔhitÈ. KÈ vÈ tvaÑ kassa vÈ dhÊtÈ, kathaÑ jÈnemu taÑ mayaÑ. 50. MahÈrÈjassahaÑ dhÊtÈ, DhataraÔÔhassa sirÊmato5. AhaÑ SirÊ ca LakkhÊ ca, “Bh|ripaÒÒÈ”ti maÑ vid|. OkÈsaÑ yÈcito dehi, vasemu tava santike. (4) 51. KiÑsÊle kiÑsamÈcÈre, purise nivisase tuvaÑ. PuÔÔhÈ me Lakkhi akkhÈhi, kathaÑ1 jÈnemu taÑ mayaÑ. ______________________________________________________________ 1. YathÈ (SÊ, I) 2. AÓÉakavÈco (Ka-SÊ, I) 3. Devappaluddho (Ka), davappaladdho (I) 4. CetaÑ (SÊ) 5. DhataraÔÔhasirÊmato (SyÈ, Ka)


52. Yo cÈpi sÊte atha vÈpi uÓhe, VÈtÈtape ÉaÑsasarÊsape ca. KhudhaÑ1 pipÈsaÑ abhibhuyya sabbaÑ, RattindivaÑ yo satataÑ niyutto. 53. KÈlÈgataÒca na hÈpeti atthaÑ, So me manÈpo nivise ca tamhi. Akkodhano mittavÈ cÈgavÈ ca, SÊl|papanno asaÔho’jubh|to2. 54. Sa~gÈhako sakhilo saÓhavÈco, Mahattapattopi nivÈtavutti. TasmiÑ haÑ3 pose vipulÈ bhavÈmi, �mi samuddassa yathÈpi vaÓÓaÑ. 55. Yo cÈpi mitte atha vÈ amitte, SeÔÔhe sarikkhe atha vÈpi hÊne. AtthaÑ carantaÑ atha vÈ anatthaÑ, ŒvÊ raho sa~gahameva vatte4. 56. VÈcaÑ na vajjÈ pharusaÑ kadÈci, Matassa jÊvassa ca tassa homi. EtesaÑ yo aÒÒataraÑ labhitvÈ, KantÈ sirÊ5 majjati appapaÒÒo. TaÑ dittar|paÑ visamaÑ carantaÑ, KarÊsaÔhÈnaÑva6 vivajjayÈmi. (5) 57. AttanÈ kurute lakkhiÑ, alakkhiÑ kuruta’ttanÈ. Na hi lakkhiÑ alakkhiÑ vÈ, aÒÒo aÒÒassa kÈrakoti.

SirikÈÄakaÓÓijÈtakaÑ sattamaÑ. ______________________________________________________________ 1. KhuddaÑ (SyÈ, Ka), khudaÑ (I) 2. AsaÔho ujjubh|to (I) 3. TasmÈhaÑ (SÊ, I) 4. Vatto (SyÈ, Ka) 5. KantasiriÑ (katthaci), kantaÑ siriÑ (SyÈ) AÔÔhakathÈyaÑ dutiyatatiyapÈÔhantarÈni. 6. KarÊsajÈtaÑva (SÊ, SyÈ)

144 JÈtakapÈÄi

383. KukkuÔajÈtaka (6-1-8)

58. Sucittapattachadana, tambac|Äa viha~gama. Oroha dumasÈkhÈya, mudhÈ bhariyÈ bhavÈmi te. 59. CatuppadÊ tvaÑ kalyÈÓi, dvipadÈhaÑ manorame. MigÊ pakkhÊ asaÒÒuttÈ, aÒÒaÑ pariyesa sÈmikaÑ. 60. KomÈrikÈ te hessÈmi, maÒjukÈ piyabhÈÓinÊ. Vinda maÑ ariyena vedena, sÈvaya maÑ yadicchasi. 61. KuÓapÈdini lohitape, cori kukkuÔapothini. Na tvaÑ ariyena vedena, mamaÑ bhattÈramicchasi. 62. Evampi caturÈ1 nÈrÊ, disvÈna sadhanaÑ2 naraÑ. Nenti saÓhÈhi vÈcÈhi, biÄÈrÊ viya kukkuÔaÑ. 63. Yo ca uppatitaÑ atthaÑ, na khippamanubujjhati. Amittavasamanveti, pacchÈ ca anutappati. 64. Yo ca uppatitaÑ atthaÑ, khippameva nibodhati. Muccate sattusambÈdhÈ, kukkuÔova biÄÈriyÈti.

KukkuÔajÈtakaÑ aÔÔhamaÑ.

384. DhammadhajajÈtaka (6-1-9)

65. DhammaÑ caratha ÒÈtayo, dhammaÑ caratha bhaddaÑ vo3. DhammacÈrÊ sukhaÑ seti, asmiÑ loke paramhi ca. 66. Bhaddako vata’yaÑ pakkhÊ, dijo paramadhammiko. EkapÈdena tiÔÔhanto, dhammamevÈ’nusÈsati. 67. NÈssa sÊlaÑ vijÈnÈtha, anaÒÒÈya pasaÑsatha. BhutvÈ aÓÉaÒca potaÒca4, dhammo dhammoti bhÈsati. 68. AÒÒaÑ bhaÓati vÈcÈya, aÒÒaÑ kÈyena kubbati. VÈcÈya no ca kÈyena, na taÑ dhammaÑ adhiÔÔhito. ______________________________________________________________ 1. CÈturÈ (SyÈ, Ka) 2. PavaraÑ (SÊ, SyÈ, I) 3. Bhadda vo (Ka) 4. ChÈpe ca (SÊ, I)


69. VÈcÈya sakhilo manoviduggo, Channo k|pasayova kaÓhasappo. Dhammadhajo gÈmanigamÈsu sÈdhu1, DujjÈno purisena bÈlisena. 70. ImaÑ tuÓÉehi pakkhehi, pÈdÈ cimaÑ viheÔhatha2. ChavaÒhi’maÑ vinÈsetha, nÈyaÑ saÑvÈsanÈrahoti.

DhammadhajajÈtakaÑ navamaÑ.

385. NandiyamigarÈjajÈtaka (6-1-10)

71. Sace brÈhmaÓa gacchesi, SÈkete3 AjjunaÑ4 vanaÑ. VajjÈsi NandiyaÑ nÈma, puttaÑ asmÈkamorasaÑ. MÈtÈ pitÈ ca te vuddhÈ, te taÑ icchanti passituÑ. 72. BhuttÈ mayÈ nivÈpÈni, rÈjino pÈnabhojanaÑ. TaÑ rÈjapiÓÉaÑ avabhottuÑ5, nÈhaÑ brÈhmaÓa mussahe. 73. OdahissÈmahaÑ passaÑ, khurappÈnissa6 rÈjino. TadÈhaÑ sukhito mutto, api passeyya mÈtaraÑ. 74. MigarÈjÈ pure ÈsiÑ, Kosalassa niketane7. Nandiyo nÈma nÈmena, abhir|po catuppado. 75. TaÑ maÑ vadhitumÈgacchi, dÈyasmiÑ Ajjune vane. DhanuÑ advejjhaÑ8 katvÈna, usuÑ sannayha9 Kosalo. ______________________________________________________________ 1. GÈmanigamÈsu sÈdhusammato (SÊ), gÈmanigamasÈdhu (I) 2. Vipothatha (I) 3. SÈketaÑ (SÊ, SyÈ) 4. AÒjanaÑ (SÊ, SyÈ, I) 5. AvabhottaÑ (Ka) 6. KhurappÈÓissa (SÊ), khurapÈÓissa (I), khurappapÈÓissa (?) 7. Niketave (SÊ, SyÈ, I) 8. ŒrajjuÑ (Nisya), adejjhaÑ (SÊ, I) advedhÈbhÈvaÑ ekÊbhÈvanti attho. 9. SandhÈya (SÊ, I)

146 JÈtakapÈÄi

76. TassÈhaÑ odahiÑ passaÑ, khurappÈnissa rÈjino. TadÈhaÑ sukhito mutto, mÈtaraÑ daÔÔhumÈgatoti.

NandiyamigarÈjajÈtakaÑ dasamaÑ.

AvÈriyavaggo paÔhamo.

TassuddÈnaÑ

Atha kujjharathesabha ketuvaro, SadarÊmukha neru latÈ ca puna. Apananda sirÊ ca sucittavaro, Atha dhammika nandimigena dasÈti.

_____

2. Kharaputtavagga

386. KharaputtajÈtaka (6-2-1)

77. SaccaÑ kirevamÈhaÑsu, vastaÑ1 bÈloti paÓÉitÈ. Passa bÈlo rahokammaÑ, ÈvikubbaÑ na bujjhati. 78. TvaÑ khopi2 samma bÈlosi, kharaputta vijÈnahi. RajjuyÈ hi3 parikkhitto, va~koÔÔho ohitomukho. 79. Aparampi samma te bÈlyaÑ4, yo mutto na palÈyasi. So ca bÈlataro samma, yaÑ tvaÑ vahasi SenakaÑ. 80. YaÑ nu samma ahaÑ bÈlo, ajarÈja vijÈnahi. Atha kena Senako bÈlo, taÑ me akkhÈhi pucchito. 81. UttamatthaÑ labhitvÈna, bhariyÈya yo padassati5. Tena jahissata’ttÈnaÑ, sÈ cevassa na hessati. ______________________________________________________________ 1. BhastaÑ (SÊ, I), kalakaÑ (SyÈ), garaÑ (Ka) 2. TvaÑ nu kho (SÊ, SyÈ), tvaÒca kho (I) 3. RajjuyÈsi (I) 4. Ayampi samma te bÈlo (Ka) 5. BhariyÈ yo padassati (I), bhariyÈ na bhavissati (Ka)


82. Na ve piyammeti1 janinda tÈdiso, AttaÑ niraÑkatvÈ piyÈni sevati2. AttÈva seyyo paramÈ ca seyyo, LabbhÈ piyÈ ocitatthena pacchÈti.

KharaputtajÈtakaÑ paÔhamaÑ.

387. S|cijÈtaka (6-2-2)

83. AkakkasaÑ apharusaÑ, kharadhotaÑ supÈsiyaÑ. SukhumaÑ tikhiÓaggaÒca, ko s|ciÑ ketumicchati. 84. SumajjaÒca supÈsaÒca, anupubbaÑ3 suvaÔÔitaÑ. GhanaghÈtimaÑ paÔithaddhaÑ, ko s|ciÑ ketumicchati. 85. Ito dÈni patÈyanti, s|ciyo baÄisÈni ca. Ko’yaÑ KammÈragÈmasmiÑ, s|ciÑ vikketumicchati. 86. Ito satthÈni gacchanti, kammantÈ vividhÈ puth|. Ko’yaÑ KammÈragÈmasmiÑ, s|ciÑ vikketumicchati4. 87. S|ciÑ KammÈragÈmasmiÑ, vikketabbÈ pajÈnatÈ. ŒcariyÈva jÈnanti5, kammaÑ sukatadukkaÔaÑ6. 88. ImaÒce7 te pitÈ bhadde, s|ciÑ jaÒÒÈ mayÈ kataÑ. TayÈ ca maÑ nimanteyya, yaÒca’ttha’ÒÒaÑ ghare dhananti.

S|cijÈtakaÑ dutiyaÑ.

388. TuÓÉilajÈtaka (6-2-3)

89. Navachannake8 dÈni9 diyyati, PuÓÓÈyaÑ doÓi suvÈminÊ ÔhitÈ. Bahuke jane pÈsapÈÓike, No ca kho me paÔibhÈti bhuÒjituÑ. ______________________________________________________________ 1. Na piyameti (Ka), na piyamedanti (katthaci) 2. Sevaye (?) 3. Anupubba (SÊ, SyÈ) 4. Marahati (SÊ, SyÈ, I) 5. ŒcariyÈ saÒjÈnanti (Ka), ÈcariyÈ pajÈnanti (SyÈ), ÈcariyÈva saÒjÈnanti (I) 6. DukkataÑ (SÊ, I) 7. ImaÒca (SÊ, SyÈ, I) 8. Navachandake (SÊ, I), navacchaddake (SyÈ) 9. DoÓi (Ka), dÈnaÑ, dÈne (katthaci)

148 JÈtakapÈÄi

90. Tasasi bhamasi loÓamicchasi, AttÈÓosi kuhiÑ gamissasi. Appossukko bhuÒja TuÓÉila, MaÑsatthÈya hi positÈmhase1. 91. Ogaha rahadaÑ akaddamaÑ. SabbaÑ sedamalaÑ pavÈhaya. GaÓhÈhi navaÑ vilepanaÑ, Yassa gandho na kadÈci chijjati. 92. Katamo rahado akaddamo, KiÑsu sedamalanti vuccati. KatamaÒca navaÑ vilepanaÑ, Yassa gandho na kadÈci chijjati. 93. Dhammo rahado akaddamo, PÈpaÑ sedamalanti vuccati. SÊlaÒca navaÑ vilepanaÑ, Tassa gandho na kadÈci chijJati. 94. Nandanti sarÊraghÈtino, Na ca nandanti sarÊradhÈrino. PuÓÓÈya ca puÓÓamÈsiyÈ, RamamÈnÈva jahanti jÊvitanti.

TuÓÉilajÈtakaÑ tatiyaÑ.

389. SuvaÓÓakakkaÔajÈtaka (6-2-4)

95. Si~gÊmigo Èyatacakkhunetto, AÔÔhittaco vÈrisayo alomo. TenÈbhibh|to kapaÓaÑ rudÈmi, Hare sakhÈ kissa nu maÑ jahÈsi. ______________________________________________________________ 1. PosiyÈmase (SÊ, SyÈ, I)


96. So passasanto mahatÈ phaÓena, Bhuja~gamo kakkaÔamajjhapatto. SakhÈ sakhÈraÑ paritÈyamÈno, Bhuja~gamaÑ kakkaÔako gahesi. 97. Na vÈyasaÑ no pana kaÓhasappaÑ, GhÈsatthiko kakkaÔako adeyya. PucchÈmi taÑ Èyatacakkhunetta, Atha kissa hetu’mha ubho gahÊtÈ. 98. AyaÑ puriso mama atthakÈmo, Yo maÑ gahetvÈna dakÈya neti. TasmiÑ mate dukkhamanappakaÑ me, AhaÒca eso ca ubho na homa. 99. MamaÒca disvÈna pavaddhakÈyaÑ, Sabbo jano hiÑsitumeva micche. SÈduÒca th|laÒca muduÒca maÑsaÑ, KÈkÈpi maÑ disvÈna1 viheÔhayeyyuÑ. 100. Sace’tassa hetu’mha ubho gahÊtÈ, UÔÔhÈtu poso visa’mÈvamÈmi2. MamaÒca kÈkaÒca pamuÒca khippaÑ, Pure visaÑ gÈÄhamupeti maccaÑ. 101. SappaÑ pamokkhÈmi na tÈva kÈkaÑ, PaÔibandhako3 hohiti4 tÈva kÈko. PurisaÒca disvÈna sukhiÑ arogaÑ, KÈkaÑ pamokkhÈmi yatheva sappaÑ. ______________________________________________________________ 1. Disva (SÊ, I) 2. VisamÈcamÈmi (SÊ, I, Ka) 3. PaÔibaddhako (SÊ, I) 4. Hoti hi (SyÈ)

150 JÈtakapÈÄi

102. KÈko tadÈ Devadatto ahosi, MÈro pana kaÓhasappo ahosi. Œnandabhaddo kakkaÔako ahosi, AhaÑ tadÈ brÈhmaÓo homi SatthÈti1.

SuvaÓÓakakkaÔajÈtakaÑ catutthaÑ.

390. MayhakajÈtaka (6-2-5)

103. SakuÓo Mayhako nÈma, girisÈnudarÊcaro. PakkaÑ pipphalimÈruyha, “mayhaÑ mayhan”ti kandati. 104. TassevaÑ vilapantassa, dijasaÑghÈ samÈgatÈ. BhutvÈna pipphaliÑ yanti, vilapatveva so dijo. 105. Evameva idhekacco, sa~gharitvÈ bahuÑ dhanaÑ. Nevattano na ÒÈtÊnaÑ, yathodhiÑ paÔipajjati. 106. Na so acchÈdanaÑ bhattaÑ, na mÈlaÑ na vilepanaÑ. Anubhoti2 sakiÑ kiÒci, na sa~gaÓhÈti ÒÈtake. 107. TassevaÑ vilapantassa, “mayhaÑ mayhan”ti rakkhato. RÈjÈno atha vÈ corÈ, dÈyÈdÈ ye va3 appiyÈ. DhanamÈdÈya gacchanti, vilapatveva so naro. 108. DhÊro4 bhoge adhigamma, sa~gaÓhÈti ca ÒÈtake. Tena so kittiÑ pappoti, pecca sagge pamodatÊti5.

MayhakajÈtakaÑ paÒcamaÑ.

391. VijjÈdharajÈtaka (6-2-6)

109. DubbaÓÓar|paÑ tuva’mariyavaÓÓÊ, PurakkhatvÈ6 paÒjaliko namassasi. Seyyo nu te so udavÈ7 sarikkho, NÈmaÑ parassa’ttano cÈpi br|hi. ______________________________________________________________ 1. TatthÈti (SÊ, I) 2. NÈnubhoti (SyÈ, Ka) 3. Ye ca (SyÈ, Ka) 4. DhÊro ca (SÊ) 5. Sagge ca modatÊti (SÊ, I) 6. PurakkhitvÈ (SyÈ, Ka) 7. UdÈhu (SyÈ, Ka)


110. Na nÈmagottaÑ gaÓhanti rÈja, SammaggatÈnu’jjugatÈna1 devÈ. AhaÒca te nÈmadheyyaÑ vadÈmi, SakkohamasmÊ TidasÈnamindo. 111. Yo disvÈ bhikkhuÑ caraÓ|papannaÑ, PurakkhatvÈ paÒjaliko namassati. PucchÈmi taÑ devarÈje’tamatthaÑ, Ito cuto kiÑ labhate sukhaÑ so. 112. Yo disvÈ bhikkhuÑ caraÓ|papannaÑ, PurakkhatvÈ paÒjaliko namassati. DiÔÔheva dhamme labhate pasaÑsaÑ, SaggaÒca so yÈti sarÊrabhedÈ. 113. LakkhÊ vata me udapÈdi ajja, YaÑ VÈsavaÑ bh|tapati’ddasÈma. BhikkhuÒca disvÈna tuvaÒca Sakka, KÈhÈmi puÒÒÈmi anappakÈni. 114. AddhÈ have sevitabbÈ sapaÒÒÈ, BahussutÈ ye bahuÔhÈnacintino. BhikkhuÒca disvÈna mamaÒca rÈja, Karohi puÒÒÈni anappakÈni. 115. Akkodhano niccapasannacitto, SabbÈtithÊyÈcayogo bhavitvÈ. Nihacca mÈnaÑ abhivÈdayissaÑ, SutvÈna Devinda subhÈsitÈnÊti.

VijjÈdhara2 jÈtakaÑ chaÔÔhaÑ. ______________________________________________________________ 1. SamaggatÈnujjugatÈna (SyÈ), samuggatÈnujjugatÈna (Ka) 2. DhajaviheÔhaka (SÊ, I), pabbajitaviheÔhaka (SyÈ)

152 JÈtakapÈÄi

392. Si~ghapupphajÈtaka (6-2-7)

116. YametaÑ1 vÈrijaÑ pupphaÑ, adinnaÑ upasi~ghasi. Eka~gametaÑ theyyÈnaÑ, gandhathenosi mÈrisa. 117. Na harÈmi na bhaÒjÈmi, ÈrÈ si~ghÈmi vÈrijaÑ. Atha kena nu vaÓÓena, gandhathenoti vuccati. 118. YoyaÑ bhisÈni khaÓati, puÓÉarÊkÈni bhaÒjati. EvaÑ ÈkiÓÓakammanto, kasmÈ eso na vuccati. 119. ŒkiÓÓaluddo puriso, dhÈticelaÑva makkhito. TasmiÑ me vacanaÑ natthi, taÒcÈrahÈmi vattave. 120. Ana~gaÓassa posassa, niccaÑ sucigavesino. VÈlaggamattaÑ pÈpassa, abbhÈmattaÑva khÈyati. 121. AddhÈ maÑ yakkha jÈnÈsi, atho maÑ anukampasi. Punapi yakkha vajjÈsi, yadÈ passasi edisaÑ. 122. Neva taÑ upajÊvÈmi, napi te bhatakÈ’mhase2. Tvameva bhikkhu jÈneyya, yena gaccheyya suggatinti.

Si~ghapuppha3 jÈtakaÑ sattamaÑ.

393. VighÈsÈdajÈtaka (6-2-8)

123. SusukhaÑ vata jÊvanti, ye janÈ vighÈsÈdino. DiÔÔheva dhamme pÈsaÑsÈ, samparÈye ca suggatÊ. 124. Sukassa4 bhÈsamÈnassa, na nisÈmetha paÓÉitÈ. IdaÑ suÓÈtha sodariyÈ, amhevÈyaÑ pasaÑsati. 125. NÈhaÑ tumhe pasaÑsÈmi, kuÓapÈdÈ suÓÈtha me. UcchiÔÔhabhojino5 tumhe, na tumhe vighÈsÈdino. ______________________________________________________________ 1. YamekaÑ (I) 2. Bhatakamhase (SÊ, I), bhatikamhase (SyÈ) 3. Bhisapuppha (SÊ, I), upasi~ghapuppha (SyÈ) 4. Suvassa (SÊ, SyÈ, I) 5. BhojanÈ (Ka)


126. SattavassÈ pabbajitÈ, mejjhÈ’raÒÒe1 sikhaÓÉino. VighÈseneva yÈpentÈ, mayaÒce bhoto gÈrayhÈ. Ke nu bhoto pasaÑsiyÈ. 127. Tumhe sÊhÈnaÑ byagghÈnaÑ, vÈÄÈnaÒcÈ’vasiÔÔhakaÑ. UcchiÔÔheneva yÈpentÈ, maÒÒivho vighÈsÈdino. 128. Ye brÈhmaÓassa samaÓassa, aÒÒassa vÈ2 vanibbino3. DatvÈva4 sesaÑ bhuÒjanti, te janÈ vighÈsÈdinoti.

VighÈsÈdajÈtakaÑ aÔÔhamaÑ.

394. VaÔÔakajÈtaka (6-2-9)

129. PaÓÊtaÑ bhuÒjase bhattaÑ, sappitelaÒca mÈtula. Atha kena nu vaÓÓena, kiso tvamasi vÈyasa. 130. Amittamajjhe vasato, tesu Èmisamesato. NiccaÑ ubbiggahadayassa, kuto kÈkassa daÄhiyaÑ. 131. NiccaÑ ubbegino5 kÈkÈ, dha~kÈ pÈpena kammunÈ. Laddho piÓÉo na pÊÓeti, kiso tenasmi vaÔÔaka. 132. L|khÈni tiÓabÊjÈni, appasnehÈni bhuÒjasi. Atha kena nu vaÓÓena, th|lo tvamasi vaÔÔaka. 133. AppicchÈ appacintÈya, ad|ragamanena ca. LaddhÈladdhena yÈpento, th|lo tenasmi vÈyasa. 134. Appicchassa hi posassa, appacintasukhassa6 ca. Susa~gahitamÈnassa7, vuttÊ susamudÈnayÈti.

VaÔÔakajÈtakaÑ navamaÑ.

395. PÈrÈvatajÈtaka (6-2-10)

135. CirassaÑ vata passÈmi, sahÈyaÑ maÓidhÈrinaÑ. SukatÈ8 massukuttiyÈ, sobhate vata me sakhÈ. ______________________________________________________________ 1. MajjheraÒÒe (Ka) 2. AÒÒassa ca (SÊ, SyÈ), aÒÒasseva (I) 3. VaÓibbino (SÊ, SyÈ) 4. DatvÈna (I, Ka) 5. Ubbiggino (SyÈ, Ka), ubbedhino (SÊ) 6. Appacintisukhassa (SÊ, SyÈ, I) 7. Susa~gahitapamÈÓassa (SÊ, SyÈ, I) 8. SukatÈya (SÊ, I)

154 JÈtakapÈÄi

136. Par|Ähakacchanakhalomo, ahaÑ kammesu byÈvaÔo. CirassaÑ nhÈpitaÑ laddhÈ, lomaÑ taÑ ajja hÈrayiÑ1. 137. YaÑ nu lomaÑ ahÈresi, dullabhaÑ laddha kappakaÑ. Atha kiÒcarahi te samma, kaÓÔhe kiÓikiÓÈyati2. 138. ManussasukhumÈlÈnaÑ, maÓi kaÓÔhesu lambati. TesÈhaÑ anusikkhÈmi, mÈ tvaÑ maÒÒi davÈ kataÑ. 139. Sacepi’maÑ pihayasi, massukuttiÑ sukÈritaÑ. KÈrayissÈmi te samma, maÓiÒcÈpi dadÈmi te. 140. TvaÒÒeva maÓinÈ channo, sukatÈya ca massuyÈ. Œmanta kho taÑ gacchÈmi, piyaÑ me tava’dassananti. (980)

PÈrÈvatajÈtakaÑ3 dasamaÑ.

Kharaputtavaggo4 dutiyo.

TassuddÈnaÑ

Atha passa sas|ci ca tuÓÉilako, Miga mayhakapaÒcamapakkhivaro. Atha paÒjali vÈrija mejjha puna, Atha vaÔÔa kapotavarena dasÈti.

Atha vagguddÈnaÑ

Atha vaggaÑ pakittissaÑ, chanipÈtaÑ varuttame. AvÈriyÈ ca Kharo ca5, dve ca vuttÈ subyaÒjanÈti.

ChakkanipÈtaÑ niÔÔhitaÑ. ______________________________________________________________ 1. ApahÈrayiÑ (SÊ,I) 2. IdaÑ kaÓÔhe kiÓÈyati (Ka), kaÓÔhe kiÑnikilÈyati (SyÈ) 3. KÈkajÈtakaÑ (SÊ, I), maÓijÈtakaÑ (SyÈ) 4. Senakavaggo (SÊ, I), khuraputtavaggo (SyÈ), s|civaggo (Ka) 5. Senaka (SÊ), s|ci ca (SyÈ, Ka)

7. SattakanipÈta

1. Kukkuvagga

396. KukkujÈtaka (7-1-1)

1. DiyaÉÉhakukk| udayena kaÓÓikÈ, Vidatthiyo aÔÔha parikkhipanti naÑ. SÈ siÑsapÈ1 sÈramayÈ apheggukÈ, KuhiÑ ÔhitÈ upparito2 na dhaÑsati. 2. YÈ tiÑsati sÈramayÈ anujjukÈ, Parikiriya3 gopÈnasiyo samaÑ ÔhitÈ4. TÈhi susa~gahitÈ balasÈ pÊÄitÈ5, SamaÑ ÔhitÈ upparito na dhaÑsati. 3. Evampi mittehi daÄhehi paÓÉito, Abhejjar|pehi sucÊhi mantibhi. Susa~gahÊto siriyÈ na dhaÑsati, GopÈnasÊ bhÈravahÈva kaÓÓikÈ. 4. KharattacaÑ bellaÑ yathÈpi satthavÈ, AnÈmasantopi karoti tittakaÑ. SamÈharaÑ sÈduÑ karoti patthiva, AsÈduÑ kayirÈ tanubandhamuddharaÑ6. 5. Evampi gÈmanigamesu paÓÉito, AsÈhasaÑ rÈjadhanÈni sa~gharaÑ. DhammÈnuvattÊ paÔipajjamÈno, Sa phÈti kayirÈ aviheÔhayaÑ paraÑ. ______________________________________________________________ 1. SasiÑsapÈ (SÊ, I), sÈ sÊsapÈ (SyÈ), yÈ siÑsapÈ (Ka, SÊ-Nisya) 2. Uparito (SÊ, SyÈ, I) 3. PakiriyÈ (Ka) 4. SamaÔÔhitÈ (SÊ, SyÈ) 5. TÈ sa~gahitÈ balasÈ ca pÊÄitÈ (SÊ), tÈhi susa~gahitÈ balasÈ ca pÊÄitÈ (SyÈ), tÈhi

sa~gahÊtÈ balasÈ ca pÊÄitÈ (I) 6. TanuvaÔÔamuddharaÑ (SÊ, I)

156 JÈtakapÈÄi

6. OdÈtam|laÑ sucivÈrisambhavaÑ, JÈtaÑ yathÈ pokkharaÓÊsu AmbujaÑ. PadumaÑ yathÈ agginikÈsiphÈlimaÑ, Na kaddamo na rajo na vÈri limpati. 7. Evampi vohÈrasuciÑ asÈhasaÑ, VisuddhakammantamapetapÈpakaÑ. Na limpati kammakilesa tÈdiso, JÈtaÑ yathÈ pokkharaÓÊsu ambujanti.

KukkujÈtakaÑ paÔhamaÑ.

397. ManojajÈtaka (7-1-2)

8. YathÈ cÈpo ninnamati, jiyÈ cÈpi nik|jati. HaÒÒate n|na Manojo, migarÈjÈ sakhÈ mama. 9. Handa dÈni vanantÈni, pakkamÈmi yathÈsukhaÑ. NetÈdisÈ sakhÈ honti, labbhÈ me jÊvato sakhÈ. 10. Na pÈpajanasaÑsevÊ, accantaÑ sukhamedhati. ManojaÑ passa semÈnaÑ, GiriyassÈ’nusÈsanÊ1. 11. Na pÈpasampava~kena, mÈtÈ puttena nandati. ManojaÑ passa semÈnaÑ, acchannaÑ2 samhi lohite. 12. EvamÈpajjate poso, pÈpiyo ca nigacchati. Yo ve hitÈnaÑ vacanaÑ, na karoti atthadassinaÑ. 13. EvaÒca so hoti tato ca pÈpiyo, Yo uttamo adhamajan|pasevÊ. Passu’ttamaÑ adhamajan|pasevitaÑ3, MigÈdhipaÑ saravaraveganiddhutaÑ. ______________________________________________________________ 1. AriyassÈnusÈsanÊ (Ka) 2. SacchannaÑ (Ka) 3. SeviÑ (SyÈ)

7. SattakanipÈta 157

14. NihÊyati puriso nihÊnasevÊ, Na ca hÈyetha kadÈci tulyasevÊ. SeÔÔhamupagamaÑ1 udeti khippaÑ, TasmÈttanÈ uttaritaraÑ2 bhajethÈti.

ManojajÈtakaÑ dutiyaÑ.

398. SutanujÈtaka (7-1-3)

15. RÈjÈ te bhattaÑ pÈhesi, suciÑ maÑs|pasecanaÑ. MaghadevasmiÑ3 adhivatthe, ehi nikkhamma bhuÒjasu. 16. Ehi mÈÓava orena, bhikkhamÈdÈya s|pitaÑ. TvaÒca mÈÓava bhikkhÈ ca4, ubho bhakkhÈ bhavissatha. 17. Appakena tuvaÑ yakkha, thullamatthaÑ jahissasi. BhikkhaÑ te nÈharissanti, janÈ maraÓasaÒÒino. 18. LaddhÈya yakkhÈ5 tava niccabhikkhaÑ, SuciÑ paÓÊtaÑ rasasÈ upetaÑ. BhikkhaÒca te Èhariyo naro idha, Sudullabho hehiti bhakkhite6 mayi. 19. Mameva7 Sutano attho, yathÈ bhÈsasi mÈÓava. MayÈ tvaÑ samanuÒÒÈto, sotthiÑ passÈhi mÈtaraÑ. 20. KhaggaÑ chattaÒca pÈtiÒca, gacchamÈdÈya8 mÈÓava. SotthiÑ passatu te mÈtÈ, tvaÑ ca passÈhi mÈtaraÑ. 21. EvaÑ yakkha sukhÊ hohi, saha sabbehi ÒÈtibhi. DhanaÑ ca me adhigataÑ, raÒÒo ca vacanaÑ katanti.

SutanujÈtakaÑ tatiyaÑ. ______________________________________________________________ 1. MupanamaÑ (SÊ, I, AÑ 1. 123) 2. TasmÈ attano uttariÑ (SÊ, I), tasmÈ attano uttaraÑ (SyÈ) 3. MakhÈdevasmiÑ (SÊ, I), MÈghadevasmiÑ (Ka) 4. Bhakkhosi (SyÈ), bhakkhÈva (Ka) 5. LaddhÈyaÑ yakkha (SÊ, SyÈ, I) 6. KhÈdite (SÊ, SyÈ, I) 7. Mamesa (SÊ, I) 8. GacchevÈdÈya (SÊ, SyÈ, I)

158 JÈtakapÈÄi

399. MÈtuposakagijjhajÈtaka (7-1-4)

22. Te kathaÑ nu karissanti, vuddhÈ giridarÊsayÈ. AhaÑ baddhosmi pÈsena, NilÊyassa vasaÑ gato. 23. KiÑ gijjha paridevasi, kÈ nu te paridevanÈ. Na me suto vÈ diÔÔho vÈ, bhÈsanto mÈnusiÑ dijo. 24. BharÈmi mÈtÈpitaro, vuddhe giridarÊsaye. Te kathaÑ nu karissanti, ahaÑ vasaÑ gato tava. 25. YaÑ nu gijjho yojanasataÑ, kuÓapÈni avekkhati. KasmÈ jÈlaÒca pÈsaÒca, ÈsajjÈpi na bujjhasi. 26. YadÈ parÈbhavo hoti, poso jÊvitasa~khaye. Atha jÈlaÒca pÈsaÒca, ÈsajjÈpi na bujjhati. 27. Bharassu mÈtÈpitaro, vuddhe giridarÊsaye. MayÈ tvaÑ samanuÒÒÈto, sotthiÑ passÈhi ÒÈtake. 28. EvaÑ luddaka nandassu, saha sabbehi ÒÈtibhi. BharissaÑ mÈtÈpitaro, vuddhe giridarÊsayeti.

MÈtuposakagijjhajÈtakaÑ catutthaÑ.

400. DabbhapupphajÈtaka (7-1-5)

29. AnutÊracÈrÊ bhaddante, sahÈyamanudhÈva maÑ. MahÈ me gahito1 maccho, so maÑ harati vegasÈ. 30. GambhÊracÈrÊ bhaddante, daÄhaÑ gaÓhÈhi thÈmasÈ. AhaÑ taÑ uddharissÈmi, supaÓÓo uragÈmiva2. 31. VivÈdo no samuppanno, Dabbhapuppha suÓohi me. Samehi medhagaÑ3 samma, vivÈdo v|pasammataÑ. 32. DhammaÔÔhohaÑ pure ÈsiÑ, bah| aÉÉÈ me tÊritÈ4. Samemi medhagaÑ samma, vivÈdo v|pasammataÑ. ______________________________________________________________ 1. Rohito (Ka) 2. Uragammiva (SÊ, SyÈ, I) 3. MedhakaÑ (I) 4. Bahu-aÔÔaÑ me tÊritaÑ (SÊ), bahu-aÔÔaÑva tÊritaÑ (SyÈ), bahu atthaÑ me tÊritaÑ (I)


33. AnutÊracÈri na~guÔÔhaÑ, sÊsaÑ gambhÊracÈrino. AccÈyaÑ1 majjhimo khaÓÉo, dhammaÔÔhassa bhavissati. 34. Cirampi bhakkho abhavissa, sace na vivademase. AsÊsakaÑ ana~guÔÔhaÑ, si~gÈlo harati rohitaÑ. 35. YathÈpi rÈjÈ nandeyya, rajjaÑ laddhÈna khattiyo. EvÈha’majja nandÈmi, disvÈ puÓÓamukhaÑ patiÑ. 36. KathaÑ nu thalajo santo, udake macchaÑ parÈmasi. PuÔÔho me samma akkhÈhi, kathaÑ adhigataÑ tayÈ. 37. VivÈdena kisÈ honti, vivÈdena dhanakkhayÈ. JÊnÈ uddÈ vivÈdena, bhuÒja MÈyÈvi rohitaÑ. 38. Evameva manussesu, vivÈdo yattha jÈyati. DhammaÔÔhaÑ paÔidhÈvanti, so hi nesaÑ vinÈyako. DhanÈpi tattha jÊyanti, rÈjakoso pavaÉÉhatÊti2.

DabbhapupphajÈtakaÑ paÒcamaÑ.

401. PaÓÓakajÈtaka (7-1-6)

39. PaÓÓakaÑ3 tikhiÓadhÈraÑ, asiÑ sampannapÈyinaÑ. ParisÈyaÑ puriso gilati, kiÑ dukkarataraÑ tato. YadaÒÒaÑ dukkaraÑ ÔhÈnaÑ, taÑ me akkhÈhi pucchito. 40. Gileyya puriso lobhÈ, asiÑ sampannapÈyinaÑ. Yo ca vajjÈ dadÈmÊti, taÑ dukkarataraÑ tato. SabbaÒÒaÑ sukaraÑ ÔhÈnaÑ, evaÑ jÈnÈhi Maddava4. 41. ByÈkÈsi Œyuro paÒhaÑ, atthaÑ5 dhammassa kovido. PukkusaÑ dÈni pucchÈmi, kiÑ dukkarataraÑ tato. YadaÒÒaÑ dukkaraÑ ÔhÈnaÑ, taÑ me akkhÈhi pucchito. ______________________________________________________________ 1. AthÈyaÑ (SÊ, I) 2. Ca vaÉÉhati (I) 3. DasaÓÓakaÑ (SÊ, SyÈ, I) 4. MÈgadha (SÊ, SyÈ, I) 5. Attha (I, SÊ-Nisya)

160 JÈtakapÈÄi

42. Na vÈcamupajÊvanti, aphalaÑ giramudÊritaÑ. Yo ca datvÈ avÈkayirÈ, taÑ dukkarataraÑ tato. SabbaÒÒaÑ sukaraÑ ÔhÈnaÑ, evaÑ jÈnÈhi Maddava. 43. ByÈkÈsi Pukkuso paÒhaÑ, atthaÑ dhammassa kovido. SenakaÑ dÈni pucchÈmi, kiÑ dukkarataraÑ tato. YadaÒÒaÑ dukkaraÑ ÔhÈnaÑ, taÑ me akkhÈhi pucchito. 44. Dadeyya puriso dÈnaÑ, appaÑ vÈ yadi vÈ bahuÑ. Yo ca datvÈ nÈnutappe1, taÑ dukkarataraÑ tato. SabbaÒÒaÑ sukaraÑ ÔhÈnaÑ, evaÑ jÈnÈti Maddava. 45. ByÈkÈsi Œyuro paÒhaÑ, atho Pukkusaporiso. Sabbe paÒhe atibhoti, yathÈ bhÈsati Senakoti.

PaÓÓaka2 jÈtakaÑ chaÔÔhaÑ.

402. SattubhastajÈtaka (7-1-7)

46. Vibbhantacitto kupitindriyosi, Nettehi te vÈrigaÓÈ savanti. KiÑ te naÔÔhaÑ kiÑ pana patthayÈno, IdhÈgamÈ brahme tadi~gha3 br|hi. 47. Miyyetha bhariyÈ vajato mama’jja, Agacchato maraÓamÈha yakkho. Etena dukkhena pavedhitosmi, AkkhÈhi me senaka etamatthaÑ. 48. Bah|ni ÔhÈnÈni vicintayitvÈ, Yamettha vakkhÈmi tadeva saccaÑ. MaÒÒÈmi te brÈhmaÓa sattubhastaÑ, AjÈnato kaÓhasappo paviÔÔho. ______________________________________________________________ 1. Tape (SÊ, I) 2. DasaÓÓaka (SÊ, SyÈ, I) 3. BrÈhmaÓa i~gha (SÊ, SyÈ)


49. ŒdÈya daÓÉaÑ parisumbha bhastaÑ, Passe’Äam|gaÑ uragaÑ dujivhaÑ1. Chinda’jja ka~khaÑ vicikicchitÈni, Bhuja~gamaÑ passa pamuÒca bhastaÑ. 50. SaÑviggar|po parisÈya majjhe, So brÈhmaÓo sattubhastaÑ pamuÒci. Atha nikkhami urago uggatejo, ŒsÊviso sappo phaÓaÑ karitvÈ. 51. SuladdhalÈbhÈ Janakassa raÒÒo, Yo passatÊ SenakaÑ SÈdhupaÒÒaÑ. VivaÔÔachaddo2 nusi sabbadassÊ, ©ÈÓaÑ nu te brÈhmaÓa bhiÑsar|paÑ. 52. ImÈni me sattasatÈni atthi, GaÓhÈhi sabbÈni dadÈmi tuyhaÑ. TayÈ hi me jÊvita’majja laddhaÑ, Athopi bhariyÈya makÈsi sotthiÑ. 53. Na paÓÉitÈ vetana’mÈdiyanti, CitrÈhi gÈthÈhi subhÈsitÈhi. Itopi te brahme dadantu vittaÑ, ŒdÈya tvaÑ gaccha sakaÑ niketanti.

SattubhastajÈtakaÑ3 sattamaÑ.

403. AÔÔhisenakajÈtaka (7-1-8)

54. Ye’me ahaÑ na jÈnÈmi, AÔÔhisena vanibbake. Te maÑ sa~gamma yÈcanti, kasmÈ maÑ tvaÑ na yÈcasi. 55. * YÈcako appiyo hoti, yÈcaÑ adadamappiyo. TasmÈhaÑ taÑ na yÈcÈmi, mÈ me videssanÈ4 ahu. ______________________________________________________________ 1. DijivhaÑ (SÊ, I) 2. Vivattacchaddo (SÊ), vivaÔÔacchado(SyÈ), vivaÔÔacchaddÈ (I) 3. SenakajÈtakaÑ (SyÈ) * Vi 1. 223 piÔÔhepi. 4. ViddesanÈ (SÊ, I)

162 JÈtakapÈÄi

56. Yo ve yÈcanajÊvÈno, kÈle yÈcaÑ na yÈcati. ParaÒca puÒÒÈ1 dhaÑseti, attanÈpi na jÊvati. 57.Yo ca2 yÈcanajÊvÈno, kÈle yÈcaÑ hi yÈcati3. ParaÒca puÒÒaÑ labbheti, attanÈpi ca jÊvati. 58. Na ve dessanti4 sappaÒÒÈ, disvÈ yÈcakamÈgate. BrahmacÈri piyo mesi, vada tvaÑ5 bhaÒÒamicchasi6. 59. Na ve yÈcanti sappaÒÒÈ, dhÊro ca veditumarahati. Uddissa ariyÈ tiÔÔhanti, esÈ ariyÈna yÈcanÈ. 60. DadÈmi te brÈhmaÓa rohiÓÊnaÑ, GavaÑ sahassaÑ saha pu~gavena. Ariyo hi ariyassa kathaÑ na dajjÈ, SutvÈna gÈthÈ tava dhammayuttÈti.

AÔÔhisenakajÈtakaÑ aÔÔhamaÑ.

404. KapijÈtaka (7-1-9)

61. Yattha verÊ nivasati, na vase tattha paÓÉito. EkarattaÑ dirattaÑ vÈ, dukkhaÑ vasati verisu. 62. Diso ve lahucittassa, posassÈnuvidhÊyato. Ekassa kapino hetu, y|thassa anayo kato. 63. BÈlova7 paÓÉitamÈnÊ, y|thassa parihÈrako. Sacittassa vasaÑ gantvÈ, sayethÈyaÑ8 yathÈ kapi. 64. Na sÈdhu balavÈ bÈlo, y|thassa parihÈrako. Ahito bhavati ÒÈtÊnaÑ, sakuÓÈnaÑva cetako9. ______________________________________________________________ 1. PuÒÒaÑ (SyÈ, Ka) 2. Yo ve (Ka) 3. YÈcaÑpi yÈcati (SyÈ), yÈcÈni yÈcati (I), yÈcati yÈcanaÑ (SÊ-Nisya), yÈcanaÑ yÈcati (Ka) 4. Na ve dussanti (SyÈ), na ve dissanti (I) na videssanti (Ka-®Ôha) 5. Vara taÑ (SÊ), vara tvaÑ (I) 6. YaÒÒamicchasi (?) 7. Ca (SÊ, SyÈ, I) 8. PassethÈyaÑ (Ka) 9. CeÔako (Ka)


65. DhÊrova balavÈ sÈdhu, y|thassa parihÈrako. Hito bhavati ÒÈtÊnaÑ, tidasÈnaÑva vÈsavo. 66. Yo ca sÊlaÒca paÒÒaÒca, sutaÒca’ttani passati. UbhinnamatthaÑ carati, attano ca parassa ca. 67. TasmÈ tuleyya mattÈnaÑ, sÊlapaÒÒÈsutÈmiva1. GaÓaÑ vÈ parihare dhÊro, eko vÈpi paribbajeti.

KapijÈtakaÑ navamaÑ.

405. BakajÈtaka (7-1-10)

68. DvÈsattati Gotama2 puÒÒakammÈ, Vasavattino jÈtijaraÑ atÊtÈ. AyamantimÈ vedag| brahmapatti3, AsmÈ’bhijappanti janÈ4 anekÈ. 69. AppaÑ hi etaÑ5 na hi dÊghamÈyu, YaÑ tvaÑ Baka maÒÒasi dÊghamÈyuÑ. SataÑ sahassÈni6 nirabbudÈnaÑ, ŒyuÑ pajÈnÈmi tavÈha brahme. 70. AnantadassÊ BhagavÈhamasmi, JÈtijjaraÑ sokamupÈtivatto. KiÑ me purÈÓaÑ vatasÊlavattaÑ7, Œcikkha me taÑ yamahaÑ vijaÒÒaÑ. 71. YaÑ tvaÑ apÈyesi bah| manusse, PipÈsite ghammani samparete. TaÑ te purÈÓaÑ vatasÊlavattaÑ, Suttappabuddhova anussarÈmi. ______________________________________________________________ 1. SÊlaÑ paÒÒaÑ sutaÑpiva (SyÈ) 2. Bho gotama (Ka) 3. Brahmupapatti (SyÈ, Ka) 4. PajÈ (Ka) 5. AppaÒca hetaÑ (SyÈ), appaÑsi etaÑ (Ka) 6. SahassÈnaÑ (SÊ, I, SaÑ 1. 145), sahassÈna (SyÈ, KaÑ) 7. SÊlavantaÑ (I, Ka)

164 JÈtakapÈÄi

72. YaÑ EÓik|lasmi janaÑ gahÊtaÑ, AmocayÊ gayhaka niyyamÈnaÑ. TaÑ te purÈÓaÑ vatasÊlavattaÑ, Suttappabuddhova anussarÈmi. 73. Ga~gÈya sotasmiÑ gahÊtanÈvaÑ, Luddena nÈgena manussakappÈ. Amocayi tvaÑ balasÈ pasayha, TaÑ te purÈÓaÑ vatasÊlavattaÑ. Suttappabuddhova anussarÈmi. 74. Kappo ca te baddhacaro1 ahosiÑ, SambuddhimantaÑ2 vatinaÑ3 amaÒÒaÑ. TaÑ te purÈÓaÑ vatasÊlavattaÑ, Suttappabuddhova anussarÈmi. 75. AddhÈ pajÈnÈsi mametamÈyuÑ, AÒÒampi jÈnÈsi tathÈ hi Buddho. TathÈ hi tÈyaÑ4 jalitÈnubhÈvo, ObhÈsayaÑ tiÔÔhati brahmalokanti.

BakajÈtakaÑ dasamaÑ.

Kukkuvaggo paÔhamo.

TassuddÈnaÑ

VarakaÓÓika cÈpavaro sutano, Atha gijjha sarohitamacchavaro. Puna paÓÓaka5 senaka yÈcanako, Atha veri sabrahmabakena dasÈti. ______________________________________________________________ 1. Patthacaro (SyÈ), paÔÔhacaro (Ka) 2. SambuddhivantaÑ (SyÈ, I), sambuddhavantaÑ (Ka) 3. VatitaÑ (SyÈ), vatidaÑ (Ka) 4. TyÈyaÑ (SaÑ 1. 146) 5. DasaÓÓaka (SÊ, SyÈ, I)


2. GandhÈravagga

406. GandhÈrajÈtaka (7-2-1)

76. HitvÈ gÈmasahassÈni, paripuÓÓÈni soÄasa. KoÔÔhÈgÈrÈni phÊtÈni, sannidhiÑ dÈni kubbasi. 77. HitvÈ GandhÈravisayaÑ, pah|tadhanadhÈriyaÑ1. PasÈsanato2 nikkhanto, idha dÈni pasÈsasi. 78. DhammaÑ bhaÓÈmi Vedeha, adhammo me na ruccati. DhammaÑ me bhaÓamÈnassa, na pÈpamupalimpati. 79. Yena kenaci vaÓÓena, paro labhati ruppanaÑ. Mahatthiyampi ce vÈcaÑ, na taÑ bhÈseyya paÓÉito. 80. KÈmaÑ ruppatu vÈ mÈ vÈ, bhusaÑva vikirÊyatu. DhammaÑ me bhaÓamÈnassa, na pÈpamupalimpati. 81. No ce assa sakÈ buddhi, vinayo vÈ susikkhito. Vane andhamahiÑsova3, careyya bahuko jano. 82. YasmÈ ca panidhekacce, Èceramhi4 susikkhitÈ. TasmÈ vinÊtavinayÈ, caranti susamÈhitÈti.

GandhÈrajÈtakaÑ paÔhamaÑ.

407. MahÈkapijÈtaka (7-2-2)

83. AttÈnaÑ sa~kamaÑ katvÈ, yo sotthiÑ samatÈrayi. KiÑ tvaÑ tesaÑ kime5 tuyhaÑ, honti ete6 mahÈkapi. 84. RÈjÈhaÑ issaro tesaÑ, y|thassa parihÈrako. TesaÑ sokaparetÈnaÑ, bhÊtÈnaÑ te arindama. 85. Ulla~ghayitvÈ7 attÈnaÑ, vissaÔÔhadhanuno sataÑ. Tato aparapÈdesu, daÄhaÑ bandhaÑ latÈguÓaÑ. ______________________________________________________________ 1. DhÈniyaÑ (SÊ, I) dhaÒÒanti attho. 2. PasÈsanito (SÊ, SyÈ), pasÈsanÈto (I) 3. Andhamahisova (SÊ, I) 4. ŒcÈramhi (SÊ, I) 5. Kimo (SÊ, I), kiÑ me (SyÈ) 6. Hete (SyÈ), so te (Ka) 7. Sa la~ghayitvÈ (I), sula~ghayitvÈ (Ka)

166 JÈtakapÈÄi

86. Chinnabbhamiva vÈtena, nuÓÓo1 rukkhaÑ upÈgamiÑ. SohaÑ appabhavaÑ tattha, sÈkhaÑ hatthehi aggahiÑ. 87. TaÑ maÑ viyÈyataÑ santaÑ, sÈkhÈya ca latÈya ca. SamanukkamantÈ pÈdehi, sotthiÑ sÈkhÈmigÈ gatÈ. 88. TaÑ maÑ na tapate bandho, mato2 me na tapessati. SukhamÈharitaÑ tesaÑ, yesaÑ rajjamakÈrayiÑ. 89. EsÈ te upamÈ rÈja, taÑ suÓohi arindama3. RaÒÒÈ raÔÔhassa yoggassa, balassa nigamassa ca. SabbesaÑ sukhameÔÔhabbaÑ, khattiyena pajÈnatÈti.

MahÈkapijÈtakaÑ dutiyaÑ.

408. KumbhakÈrajÈtaka (7-2-3)

90. AmbÈ’ha’maddaÑ vanamantarasmiÑ, NÊlobhÈsaÑ phalitaÑ4 saÑvir|ÄhaÑ. Ta’maddasaÑ phalahetu vibhaggaÑ, TaÑ disvÈ bhikkhÈcariyaÑ carÈmi. 91. SelaÑ sumaÔÔhaÑ naravÊraniÔÔhitaÑ5, NÈrÊ yugaÑ dhÈrayi appasaddaÑ. DutiyaÒca Ègamma ahosi saddo, TaÑ disvÈ bhikkhÈcariyaÑ carÈmi. 92. DijÈ dijaÑ kuÓapa’mÈharantaÑ, EkaÑ samÈnaÑ bahukÈ samecca. ŒhÈrahet| paripÈtayiÑsu, TaÑ disvÈ bhikkhÈcariyaÑ carÈmi. 93. UsabhÈ’ha’maddaÑ y|thassa majjhe, CalakkakuÑ vaÓÓabal|papannaÑ. Ta’maddasaÑ kÈmahetu vitunnaÑ, TaÑ disvÈ bhikkhÈcariyaÑ carÈmi. ______________________________________________________________ 1. Nunno (SÊ) 2. Vadho (SÊ, SyÈ, I) 3. AtthasandassanÊ katÈ (I) 4. PhalinaÑ (I) 5. NaravidduniÔÔhitaÑ (Ka)


94. KaraÓÉako1 Kali~gÈnaÑ, GandhÈrÈnaÒca Naggaji. NimirÈjÈ VidehÈnaÑ, PaÒcÈlÈnaÒca Dummukho. Ete raÔÔhÈni hitvÈna, pabbajiÑsu akiÒcanÈ. 95. Sabbepime devasamÈ samÈgatÈ, AggÊ yathÈ pajjalito tathevime. Ahampi eko carissÈmi bhaggavi, HitvÈna kÈmÈni yathodhikÈni. 96. Ayameva kÈlo na hi aÒÒo atthi, AnusÈsitÈ me na bhaveyya pacchÈ. Ahampi ekÈ carissÈmi Bhaggava, SakuÓÊva muttÈ purisassa hatthÈ. 97. ŒmaÑ pakkaÒca jÈnanti, atho loÓaÑ aloÓakaÑ. TamahaÑ disvÈna pabbajiÑ, careva tvaÑ carÈmahanti.

KumbhakÈrajÈtakaÑ tatiyaÑ.

409. DaÄhadhammajÈtaka (7-2-4)

98. AhaÑ ce DaÄhadhammassa2, vahantÊ nÈbhirÈdhayiÑ. DharantÊ urasi sallaÑ, yuddhe vikkantacÈrinÊ. 99. N|na rÈjÈ na jÈnÈti3, mama vikkamaporisaÑ. Sa~gÈme sukatantÈni, d|tavippahitÈni ca. 100. SÈ n|nÈhaÑ marissÈmi, abandhu aparÈyinÊ4. TadÈ hi5 kumbhakÈrassa, dinnÈ chakaÓahÈrikÈ. 101. YÈvatÈ’sÊsatÊ poso, tÈvadeva pavÊÓati. AtthÈpÈye jahanti naÑ, OÔÔhibyÈdhiÑ va khattiyo. 102. Yo pubbe katakalyÈÓo, katattho nÈvabujjhati. AtthÈ tassa palujjanti, ye honti abhipatthitÈ. ______________________________________________________________ 1. KaraÓÉunÈma (SÊ, I) 2. DaÄhadhammÈya (I) 3. Na ha n|na rÈjÈ jÈnÈti (SÊ, I) 4. AparÈyiÓÊ (SÊ), aparÈyaÓÊ (?) 5. TathÈ hi (I)

168 JÈtakapÈÄi

103. Yo pubbe katakalyÈÓo, katattho manubujjhati. AtthÈ tassa pavaÉÉhanti, ye honti abhipatthitÈ. 104. TaÑ vo vadÈmi bhaddante1, yÈvantettha samÈgatÈ. Sabbe kataÒÒuno hotha, ciraÑ saggamhi ÔhassathÈti.

DaÄhadhammajÈtakaÑ catutthaÑ.

410. SomadattajÈtaka (7-2-5)

105. Yo maÑ pure paccuÉÉeti2, araÒÒe d|ramÈyato. So na dissati mÈta~go, Somadatto kuhiÑ gato. 106. AyaÑ vÈ so mato seti, allasi~gaÑva vacchito3. BhumyÈ nipatito seti, amarÈ vata kuÒjaro. 107. AnagÈriyupetassa, vippamuttassa te sato. SamaÓassa na taÑ sÈdhu, yaÑ peta’manusocasi. 108. SaÑvÈsena have Sakka, manussassa migassa vÈ. Hadaye jÈyate pemaÑ, taÑ na sakkÈ asocituÑ. 109. MataÑ marissaÑ rodanti, ye rudanti lapanti ca. TasmÈ tvaÑ isi mÈ rodi, roditaÑ moghamÈhu santo. 110. Kanditena have brahme, mato peto samuÔÔhahe. Sabbe sa~gamma rodÈma, aÒÒamaÒÒassa ÒÈtake. 111. * ŒdittaÑ vata maÑ santaÑ, ghatasittaÑva pÈvakaÑ. VÈrinÈ viya osiÒcaÑ, sabbaÑ nibbÈpaye daraÑ. 112. * AbbahÊ vata me sallaÑ, yamÈsi hadayassitaÑ. Yo me sokaparetassa, puttasokaÑ apÈnudi. 113. * SohaÑ abb|Ähasallosmi, vÊtasoko anÈvilo. Na socÈmi na rodÈmi, tava sutvÈna VÈsavÈti.

SomadattajÈtakaÑ paÒcamaÑ. ______________________________________________________________ 1. BhaddaÑ vo (SÊ, SyÈ,I) 2. Paccudeti (SÊ, SyÈ, I), paccuÔÔheti (Ka) 3. Allapi~kaÑva chijjito (SÊ, I), allapÊtaÑva vicchito (SyÈ) * Khu 2. 114, 132 piÔÔhesupi.


411. SusÊmajÈtaka (7-2-6)

114. KÈÄÈni kesÈni pure ahesuÑ, JÈtÈni sÊsamhi yathÈpadese. TÈna’jja setÈni SusÊma1 disvÈ, DhammaÑ cara brahmacariyassa kÈlo. 115. Mameva deva palitaÑ na tuyhaÑ, Mameva sÊsaÑ mama uttama~gaÑ. “AtthaÑ karissan”ti musÈ abhÈÓiÑ2, EkÈparÈdhaÑ khama rÈjaseÔÔha. 116. Daharo tuvaÑ dassaniyosi rÈja, PaÔhamuggato hosi3 yathÈ kaÄÊro. RajjaÒca kÈrehi mamaÒca passa, MÈ kÈlikaÑ anudhÈvÊ janinda. 117. PassÈmi vohaÑ dahariÑ kumÈriÑ. SÈmaÔÔhapassaÑ sutanuÑ sumajjhaÑ. KÈÄappavÈÄÈva pavellamÈnÈ, PalobhayantÊva4 naresu gacchati. 118. Ta’mena passÈmi’parena nÈriÑ, ŒsÊtikaÑ nÈvutikaÑ va jaccÈ. DaÓÉaÑ gahetvÈna pavedhamÈnaÑ, GopÈnasÊbhoggasamaÑ carantiÑ. 119. SohaÑ tamevÈ’nuvicintayanto, Eko sayÈmi5 sayanassa majjhe. “Ahampi evaÑ” iti pekkhamÈno, Na gahe rame6 brahmacariyassa kÈlo. ______________________________________________________________ 1. Susima (Ka) 2. AbhÈsiÑ (Ka) 3. Hohi (SÊ), hoti (Ka) 4. SÈ lobhayantÊva (I) 5. PassÈmi (Ka) 6. Na gehe rame (SÊ), gehe na rame (SyÈ, Ka)

170 JÈtakapÈÄi

120. RajjuvÈ’lambanÊ cesÈ, YÈ gehe vasato rati. Etampi chetvÈna vajanti dhÊrÈ, Anapekkhino kÈmasukhaÑ pahÈyÈti.

SusÊmajÈtakaÑ chaÔÔhaÑ.

412. KoÔasimbalijÈtaka (7-2-7)

121. AhaÑ dasasataÑbyÈmaÑ, uragamÈdÈya Ègato. TaÒca maÒca mahÈkÈyaÑ, dhÈrayaÑ nappavedhasi1. 122. AthimaÑ khuddakaÑ pakkhiÑ, appamaÑsataraÑ mayÈ. DhÈrayaÑ byathasi2 bhÊtÈ3, kamatthaÑ KoÔasimbali4. 123. MaÑsabhakkho tuvaÑ rÈja, phalabhakkho ayaÑ dijo. AyaÑ nigrodhabÊjÈni, pilakkhudumbarÈni ca. AssatthÈni ca bhakkhitvÈ, khandhe me ohadissati. 124. Te rukkhÈ saÑvir|hanti, mama passe nivÈtajÈ. Te maÑ pariyonandhissanti, arukkhaÑ maÑ karissare. 125. Santi aÒÒepi rukkhÈ se, m|lino khandhino dumÈ. IminÈ sakuÓajÈtena, bÊjamÈharitÈ hatÈ. 126. AjjhÈr|hÈ’bhivaÉÉhanti5, brahantampi vanappatiÑ. TasmÈ rÈja pavedhÈmi, sampassaÑ’nÈgataÑ bhayaÑ. 127. Sa~keyya sa~kitabbÈni, rakkheyyÈ’nÈgataÑ bhayaÑ. AnÈgatabhayÈ dhÊro, ubho loke avekkhatÊti.

KoÔasimbalijÈtakaÑ sattamaÑ.

413. Dh|makÈrijÈtaka (7-2-8)

128. RÈjÈ apucchi vidhuraÑ, dhammakÈmo YudhiÔÔhilo. Api brÈhmaÓa jÈnÈsi, ko eko bahu socati. ______________________________________________________________ 1. Na pavedhayi (Ka) 2. ByÈdhase (SÊ), byadhase (I), byÈdhasi (Ka) 3. BhÊto (SÊ, SyÈ, I) 4. KoÔisimbali (SÊ, I) 5. AjjhÈr|ÄhÈbhivaÉÉhanti (SÊ, I)


129. BrÈhmaÓo ajay|thena, pah|tedho1 vane vasaÑ. Dh|maÑ akÈsi VÈseÔÔho, rattindivamatandito. 130. Tassa taÑ dh|magandhena, sarabhÈ makasaÉÉitÈ2. VassÈvÈsaÑ upÈgacchuÑ, Dh|makÈrissa santike. 131. Sarabhesu manaÑ katvÈ, ajÈ so nÈvabujjhatha. ŒgacchantÊ vajantÊ vÈ3, tassa tÈ vinasuÑ4 ajÈ. 132. SarabhÈ Sarade kÈle, pahÊnamakase vane. PÈvisuÑ giriduggÈni, nadÊnaÑ pabhavÈni ca. 133. Sarabhe ca gate disvÈ, ajÈ ca vibhavaÑ gatÈ5. Kiso ca vivaÓÓo cÈsi, paÓÉurogÊ ca brÈhmaÓo. 134. EvaÑ yo saÑ niraÑkatvÈ, ÈgantuÑ kurute piyaÑ. So eko bahu socati, Dh|makÈrÊva brÈhmaÓoti.

Dh|makÈrijÈtakaÑ aÔÔhamaÑ.

414. JÈgarajÈtaka (7-2-9)

135. Ko’dha jÈgarataÑ sutto, ko’dha suttesu jÈgaro. Ko mame’taÑ vijÈnÈti, ko taÑ paÔibhaÓÈti me. 136. AhaÑ jÈgarataÑ sutto, ahaÑ suttesu jÈgaro. AhametaÑ vijÈnÈmi, ahaÑ paÔibhaÓÈmi te. 137. KathaÑ jÈgarahaÑ sutto, kathaÑ suttesu jÈgaro. KathaÑ etaÑ vijÈnÈsi, kathaÑ paÔibhaÓÈsi me. 138. Ye dhammaÑ nappajÈnanti, saÑyamoti damoti ca. Tesu suppamÈnesu, ahaÑ jaggÈmi devate. 139. YesaÑ rÈgo ca doso ca, avijjÈ ca virÈjitÈ. Tesu jÈgaramÈnesu, ahaÑ suttosmi devate. ______________________________________________________________ 1. Bah|tejo (I, Ka), bahutendo (SyÈ) 2. MakasadditÈ (SÊ, SyÈ), makasaÔÔitÈ (I, Ka) 3. Œgacchanti vajanti vÈ (SyÈ, I), ÈgacchantiÑ vajantiÑ vÈ (Ka) 4. VinassuÑ (SÊ) 5. Aje ca vibhavaÑ gate (Ka)

172 JÈtakapÈÄi

140. EvaÑ jÈgarataÑ sutto, evaÑ suttesu jÈgaro. EvametaÑ vijÈnÈmi, evaÑ paÔibhaÓÈmi te. 141. SÈdhu jÈgarataÑ sutto, sÈdhu suttesu jÈgaro. SÈdhumetaÑ vijÈnÈsi, sÈdhu paÔibhaÓÈsi meti.

JÈgarajÈtakaÑ navamaÑ.

415. KummÈsapiÓÉijÈtaka (7-2-10)

142. Na kiratthi Anomadassisu, PÈricariyÈ buddhesu appikÈ1. SukkhÈya aloÓikÈya ca, Passa phalaÑ kummÈsapiÓÉiyÈ. 143. HatthigavassÈ cime bah|2, DhanadhaÒÒaÑ pathavÊ ca kevalÈ. NÈriyo cimÈ acchar|pamÈ, Passa phalaÑ kummÈsapiÓÉiyÈ. 144. AbhikkhaÓaÑ rÈjakuÒjara, GÈthÈ bhÈsasi KosalÈdhipa. PucchÈmi taÑ raÔÔhavaÉÉhana, BÈÄhaÑ pÊtimano pabhÈsasi. 145. ImasmiÑyeva nagare, kule aÒÒatare ahuÑ. Parakammakaro ÈsiÑ, bhatako sÊlasaÑvuto. 146. KammÈya nikkhamantohaÑ, caturo samaÓeddasaÑ. ŒcÈrasÊlasampanne, sÊtibh|te anÈsave. 147. Tesu cittaÑ pasÈdetvÈ, nisÊdetvÈ3 paÓÓasanthate. AdaÑ buddhÈnaÑ kummÈsaÑ, pasanno sehi pÈÓibhi. ______________________________________________________________ 1. AppakÈ (Ka) 2. Hatthi gavÈssÈ ca me bah| (SÊ), HatthÊ gavÈssÈ cime bah| (SyÈ), 3. NisÈdetvÈ (?) HatthÊ gavÈssÈ ca me bah| (I)


148. Tassa kammassa kusalassa, idaÑ me edisaÑ phalaÑ. Anubhomi idaÑ rajjaÑ, phÊtaÑ dharaÓimuttamaÑ. 149. DadaÑ bhuÒja mÈ ca pamÈdo1, cakkaÑ vattaya kosalÈdhipa. MÈ rÈja adhammiko ahu, dhammaÑ pÈlaya kosalÈdhipa. 150. SohaÑ tadeva punappunaÑ, VaÔumaÑ ÈcarissÈmi sobhane. AriyÈcaritaÑ sukosale, Arahanto me manÈpÈva passituÑ. 151. DevÊ viya acchar|pamÈ, Majjhe nÈrigaÓassa sobhasi. KiÑ kammamakÈsi bhaddakaÑ, KenÈsi vaÓÓavatÊ sukosale. 152. AmbaÔÔhakulassa khattiya, DÈsyÈhaÑ parapesiyÈ ahuÑ. SaÒÒatÈ ca2 dhammajÊvinÊ, SÊlavatÊ ca apÈpadassanÈ. 153. UddhaÔabhattaÑ ahaÑ tadÈ, CaramÈnassa adÈsi bhikkhuno. VittÈ sumanÈ sayaÑ ahaÑ, Tassa kammassa phalaÑ mame’disanti.

KummÈsapiÓÉijÈtakaÑ dasamaÑ.

416. ParantapajÈtaka (7-2-11)

154. Œgamissati me pÈpaÑ, Ègamissati me bhayaÑ. TadÈ hi calitÈ sÈkhÈ, manussena migena vÈ. 155. BhÊruyÈ n|na me kÈmo, avid|re vasantiyÈ. Karissati kisaÑ paÓÉuÑ, sÈva sÈkhÈ ParantapaÑ. ______________________________________________________________ 1. Dada bhuÒja ca mÈ ca pamÈdo (SÊ, I) 2. SaÒÒatÈ (SÊ, I)

174 JÈtakapÈÄi

156. Socayissati maÑ kantÈ, gÈme vasa’maninditÈ. Karissati kisaÑ paÓÉuÑ, sÈva sÈkhÈ ParantapaÑ. 157. TayÈ maÑ asitÈpa~gi1, sitÈni2 bhaÓitÈni ca. KisaÑ paÓÉuÑ karissanti, sÈva sÈkhÈ ParantapaÑ. 158. ŒgamÈ n|na so saddo, asaÑsi n|na so tava. AkkhÈtaÑ n|na taÑ tena, yo taÑ sÈkha’makampayi. 159. IdaÑ kho taÑ samÈgamma, mama bÈlassa cintitaÑ. TadÈ hi calitÈ sÈkhÈ, manussena migena vÈ. 160. Tatheva tvaÑ avedesi, AvaÒci3 pitaraÑ mama. HantvÈ sÈkhÈhi chÈdento, Œgamissati me4 bhayanti. (1140)

ParantapajÈtakame ekÈdasamaÑ.

GandhÈravaggo dutiyo.

TassuddÈnaÑ

VaragÈma mahÈkapi bhaggava ca, DaÄhadhamma sakuÒjara kesavaro. Urago vidhuro puna jÈgarataÑ, Atha Èdhipa parantapa cÈti.

Atha vagguddÈnaÑ

Atha sattanipÈtamhi, vaggaÑ me bhaÓato suÓa. Kukku ca puna GandhÈro, dveva vuttÈ MahesinÈti.

SattakanipÈtaÑ niÔÔhitaÑ. ______________________________________________________________ 1. HasitÈpa~gi (SÊ, SyÈ,I) 2. MihitÈni (SÊ, SyÈ, I) 3. Avajjhi (Ka) 4. Te (SyÈ, Ka)

8. AÔÔhakanipÈta

417. KaccÈnijÈtaka (1)

1. OdÈtavatthÈ suci allakesÈ, KaccÈni kiÑ kumbhimadhissayitvÈ1. PiÔÔhÈ tilÈ dhovasi taÓÉulÈni, Tilodano hehiti kissahetu. 2. Na kho ayaÑ brÈhmaÓa bhojanatthÈ2, Tilodano hehiti sÈdhupakko. Dhammo mato tassa pahuttamajja3, AhaÑ karissÈmi susÈnamajjhe. 3. Anuvicca KaccÈni karohi kiccaÑ, Dhammo mato ko nu taveva4 saÑsi. Sahassanetto atulÈnubhÈvo, Na miyyatÊ dhammavaro kadÈci. 4. DaÄhappamÈÓaÑ mama ettha brahme, Dhammo mato natthi mamettha ka~khÈ. Ye yeva dÈni pÈpÈ bhavanti, Te teva dÈni sukhitÈ bhavanti. 5. SuÓisÈ hi mayhaÑ vaÒjhÈ ahosi, SÈ maÑ vadhitvÈna vijÈyi puttaÑ. SÈ dÈni sabbassa kulassa issarÈ. AhaÑ panamhi5 apaviddhÈ ekikÈ. ______________________________________________________________ 1. KumbhimapassayitvÈ (I) 2. BhojanatthaÑ (SyÈ) 3. Pah|namajja (SyÈ), pah|tamajja (SÊ), bah|tamajjÈ (I) 4. Taveta (SÊ, SyÈ, I) 5. VasÈmi (SyÈ)

176 JÈtakapÈÄi

6. JÊvÈmi vohaÑ na matohamasmi1, Taveva atthÈya idhÈgatosmi. YÈ taÑ vadhitvÈna vijÈyi puttaÑ, SahÈva puttena karomi bhasmaÑ. 7. EvaÒca2 te ruccati devarÈja, Mameva atthÈya idhÈgatosi. AhaÒca puttho suÓisÈ ca nattÈ, SammodamÈnÈ gharamÈvasema. 8. EvaÒca te ruccati KÈtiyÈni, HatÈpi santÈ na jahÈsi dhammaÑ. TuvaÒca3 putto suÓisÈ ca nattÈ, SammodamÈnÈ gharamÈvasetha. 9. SÈ KÈtiyÈnÊ suÓisÈya saddhiÑ, SammodamÈnÈ gharamÈvasittha. Putto ca nattÈ ca upaÔÔhahiÑsu, DevÈnamindena adhiggahÊtÈti.

KaccÈnijÈtakaÑ paÔhamaÑ.

418. AÔÔhasaddajÈtaka (2)

10. IdaÑ pure ninnamÈhu, bahumacchaÑ mahodakaÑ. ŒvÈso bakarÈjassa, pettikaÑ bhavanaÑ mama. Tyajja bhekena4 yÈpema, okaÑ na vijahÈmase5. 11. Ko dutiyaÑ asÊlissa, Bandharassa’kkhi bhecchati6. Ko me putte kulÈvakaÑ, maÒca sotthiÑ karissati. 12. SabbÈ parikkhayÈ pheggu, yÈva tassÈ gatÊ ahu. KhÊÓabhakkho mahÈrÈja, sÈre na ramatÊ ghuÓo. ______________________________________________________________ 1. NÈhaÑ matosmi (SÊ, I) 2. EtaÒca (SÊ, I) 3. TvaÒca (I, Ka) 4. Bhi~gena (Ka) 5. OkantaÑ na jahÈmase (Ka) 6. Bhejjati (SÊ, SyÈ, I), bhindati (Ka)

8. AÔÔhakanipÈta 177

13. SÈ n|nÈhaÑ ito gantvÈ, raÒÒo muttÈ nivesanÈ. AttÈnaÑ ramayissÈmi, dumasÈkhaniketinÊ. 14. So n|nÈhaÑ ito gantvÈ, raÒÒo mutto nivesanÈ. AggodakÈni pissÈmi, y|thassa purato vajaÑ. 15. TaÑ maÑ kÈmehi sammattaÑ, rattaÑ kÈmesu mucchitaÑ. ŒnayÊ bharato1 luddo, bÈhiko bhaddamatthu te. 16. AndhakÈratimisÈyaÑ, tu~ge uparipabbate. SÈ maÑ saÓhena mudunÈ, mÈ pÈdaÑ khali2 yasmani. 17. AsaÑsayaÑ jÈtikhayantadassÊ, Na gabbhaseyyaÑ punarÈvajissaÑ. AyamantimÈ pacchimÈ gabbhaseyyÈ3, KhÊÓo me saÑsÈro punabbhavÈyÈti.

AÔÔhasaddajÈtakaÑ dutiyaÑ.

419. SulasÈjÈtaka (3)

18. IdaÑ suvaÓÓakÈy|raÑ, muttÈ veÄuriyÈ bah|. SabbaÑ harassu bhaddante, maÒca “dÈsÊ”ti sÈvaya. 19. Oropayassu kalyÈÓi, mÈ bÈÄhaÑ4 paridevasi. Na cÈhaÑ abhijÈnÈmi, ahantvÈ dhanamÈbhataÑ. 20. Yato sarÈmi attÈnaÑ, yato pattÈsmi viÒÒutaÑ. Na cÈhaÑ abhijÈnÈmi, aÒÒaÑ piyataraÑ tayÈ. 21. Ehi taÑ upag|hissaÑ5, karissaÑ ca padakkhiÓaÑ. Na hi dÈni puna atthi, mama tuyhaÒca sa~gamo. 22. Na hi sabbesu ÔhÈnesu, puriso hoti paÓÉito. ItthÊpi paÓÉitÈ hoti, tattha tattha vicakkhaÓÈ. ______________________________________________________________ 1. Vanato (Ka) 2. KhaÓi (SÊ, SyÈ, I) 3. AyaÑ hi me antimÈ gabbhaseyyÈ (SÊ, I) 4. BahuÑ (SÊ, SyÈ, I) 5. UpaguyhissaÑ (Ka)

178 JÈtakapÈÄi

23. Na hi sabbesu ÔhÈnesu, puriso hoti paÓÉito. ItthÊpi paÓÉitÈ hoti, lahuÑ atthaÑ vicintikÈ1. 24. LahuÒca vata khippaÒca, nikaÔÔhe samacetayi. MigaÑ puÓÓÈyateneva2, SulasÈ SattukaÑ vadhi. 25. Yo’dha uppatitaÑ atthaÑ, na khippamanubujjhati. So haÒÒati mandamati, corova girigabbhare. 26. Yo ca uppatitaÑ atthaÑ, khippameva nibodhati. Muccate sattusambÈdhÈ, SulasÈ SattukÈmivÈti.

SulasÈjÈtakaÑ tatiyaÑ.

420. Suma~galajÈtaka (4)

27. Bhusa’mhi3 kuddhoti avekkhiyÈna, Na tÈva daÓÉaÑ paÓayeyya issaro. AÔÔhÈnaso appatir|pamattano, Parassa dukkhÈni bhusaÑ udÊraye. 28. Yato ca jÈneyya pasÈdamattano, AtthaÑ niyuÒjeyya parassa dukkaÔaÑ. TadÈ’yamatthoti sayaÑ avekkhiya, Athassa daÓÉaÑ sadisaÑ nivesaye. 29. Na cÈpi jhÈpeti paraÑ na attanaÑ, Amucchito yo nayate nayÈnayaÑ. Yo daÓÉadhÈro bhavatÊdha issaro, Sa vaÓÓagutto siriyÈ na dhaÑsati. 30. Ye khattiyÈ se anisammakÈrino, PaÓenti daÓÉaÑ sahasÈ pamucchitÈ. AvaÓÓasaÑyutÈ4 jahanti jÊvitaÑ, Ito vimuttÈpi ca yanti duggatiÑ. ______________________________________________________________ 1. LahumatthavicintikÈ (SÊ, I) 2. PuÓÓÈyataneva (SyÈ) 3. Bhusampi (Ka), bhusaÑ hi (SÊ-Nisya) 4. YuttÈva (Ka)


31. Dhamme ca ye ariyappavedite ratÈ, AnuttarÈ te vacasÈ manasÈ kammunÈ ca. Te santisoraccasamÈdhisaÓÔhitÈ, Vajanti lokaÑ dubhayaÑ tathÈvidhÈ. 32. RÈjÈhamasmi narapamadÈnamissaro, Sacepi kujjhÈmi Ôhapemi attanaÑ. Nisedhayanto janataÑ tathÈvidhaÑ, PaÓemi daÓÉaÑ anukampa yoniso. 33. SirÊ ca lakkhÊ ca taveva khattiya, JanÈdhipa mÈ vijahi kudÈcanaÑ. Akkodhano niccapasannacitto, AnÊgho tuvaÑ vassasatÈni pÈlaya. 34. GuÓehi etehi upeta khattiya, ®hitamariyavattÊ1 suvaco akodhano. SukhÊ anuppÊÄa pasÈsamediniÑ2, Ito vimuttopi ca yÈhi suggatiÑ. 35. EvaÑ sunÊtena3 subhÈsitena, Dhammena ÒÈyena upÈyaso nayaÑ. NibbÈpaye sa~khubhitaÑ mahÈjanaÑ, MahÈva megho salilena medininti4.

Suma~galajÈtakaÑ catutthaÑ.

421. AmÈlajÈtaka (5)

36. A~gÈrajÈtÈ pathavÊ, kukkuÄÈnugatÈ mahÊ. Atha gÈyasi vattÈni5, na taÑ tapati Ètapo. 37. UddhaÑ tapati Èdicco, adho tapati vÈlukÈ. Atha gÈyasi vattÈni5, na taÑ tapati Ètapo. ______________________________________________________________ 1. Vatti (SÊ), vutti (Ka) 2. AnuppÊÄaÑ sahasamedaniÑ (Ka) 3. SuvinÊtena (I) 4. Medaninti (SyÈ, Ka) 5. VatthÈni (Ka)

180 JÈtakapÈÄi

38. Na maÑ tapati Ètapo, ÈtapÈ1 tapayanti maÑ. AtthÈ hi vividhÈ rÈja, te tapanti na Ètapo. 39. AddasaÑ kÈma te m|laÑ, sa~kappÈ kÈma jÈyasi. Na taÑ sa~kappayissÈmi, evaÑ kÈma na hehisi. 40. AppÈpi kÈmÈ na alaÑ, bah|hipi na tappati. AhahÈ bÈlalapanÈ, parivajjetha2 jaggato. 41. Appassa kammassa phalaÑ mamedaÑ, Udayo ajjhÈgamÈ mahattapattaÑ. SuladdhalÈbho vata mÈÓavassa, Yo pabbajÊ kÈmarÈgaÑ pahÈya. 42. TapasÈ pajahanti pÈpakammaÑ, TapasÈ nhÈpitakumbhakÈrabhÈvaÑ. TapasÈ abhibhuyya Ga~gamÈla, NÈmenÈ’lapasa’jja BrahmadattaÑ. 43. SandiÔÔhikameva ‘amma’ passatha, KhantÊsoraccassa ayaÑ3 vipÈko. Yo4 sabbajanassa vanditohu, TaÑ vandÈma sarÈjikÈ samaccÈ. 44. MÈ kiÒci avacuttha Ga~gamÈlaÑ, MuninaÑ monapathesu sikkhamÈnaÑ. Eso hi atari aÓÓavaÑ, YaÑ taritvÈ caranti vÊtasokÈti.

Ja~gamÈlajÈtakaÑ paÒcamaÑ.

422. CetiyajÈtaka (6)

45. Dhammo have hato hanti, nÈhato hanti kiÒcanaÑ5. TasmÈ hi dhammaÑ na hane, mÈ tvaÑ6 dhammo hato hani. (1) ______________________________________________________________ 1. ŒtappÈ (SÊ, SyÈ, I) 2. PaÔivijjhetha (I, SÊ-®Ôha) 3. Yo (SyÈ, I, Ka) 4. So (SyÈ, Ka) 5. KaÒcinaÑ (I) 6. TaÑ (SyÈ, I)


46. AlikaÑ bhÈsamÈnassa, apakkamanti devatÈ. P|tikaÒca mukhaÑ vÈti, sakaÔÔhÈnÈ ca dhaÑsati. Yo jÈnaÑ pucchito paÒhaÑ, aÒÒathÈ naÑ viyÈkare. 47. Sace hi saccaÑ bhaÓasi, hohi rÈja yathÈ pure. MusÈ ce bhÈsase rÈja, bh|miyaÑ tiÔÔha Cetiya. (2) 48. AkÈle vassatÊ tassa, kÈle tassa na vassati. Yo jÈnaÑ pucchito paÒhaÑ, aÒÒathÈ naÑ viyÈkare. 49. Sace hi saccaÑ bhaÓasi, hohi rÈja yathÈ pure. MusÈ ce bhÈsase rÈja, bh|miÑ pavisa Cetiya. (3) 50. JivhÈ tassa dvidhÈ hoti, uragasseva disampati. Yo jÈnaÑ pucchito paÒhaÑ, aÒÒathÈ naÑ viyÈkare. 51. Sace hi saccaÑ bhaÓasi, hohi rÈja yathÈ pure. MusÈ ce bhÈsase rÈja, bhiyyo pavisa Cetiya. (4) 52. JivhÈ tassa na bhavati, macchasseva disampati. Yo jÈnaÑ pucchito paÒhaÑ, aÒÒathÈ naÑ viyÈkare. 53. Sace hi saccaÑ bhaÓasi, hohi rÈja yathÈ pure. MusÈ ce bhÈsase rÈja, bhiyyo pavisa Cetiya. (5) 54. Thiyova tassa jÈyanti1, na pumÈ jÈyare kule. Yo jÈnaÑ pucchito paÒhaÑ, aÒÒathÈ naÑ viyÈkare. 55. Sace hi saccaÑ bhaÓasi, hohi rÈja yathÈ pure. MusÈ ce bhÈsase rÈja, bhiyyo pavisa Cetiya. (6) 56. PuttÈ tassa na bhavanti, pakkamanti disodisaÑ. Yo jÈnaÑ pucchito paÒhaÑ, aÒÒathÈ naÑ viyÈkare. 57. Sace hi saccaÑ bhaÓasi, hohi rÈja yathÈ pure. MusÈ ce bhÈsase rÈja, bhiyyo pavisa Cetiya. (7) ______________________________________________________________ 1. Thiyo tassa pajÈyanti (Ka)

182 JÈtakapÈÄi

58. Sa rÈjÈ isinÈ satto, antalikkhacaro pure. PÈvekkhi pathaviÑ cecco, hÊnatto patva pariyÈyaÑ1. 59. TasmÈ hi chandÈgamanaÑ, nappasaÑsanti paÓÉitÈ. AduÔÔhacitto bhÈseyya, giraÑ sacc|pasaÑhitanti. (8)

CetiyajÈtakaÑ chaÔÔhaÑ.

423. IndriyajÈtaka (7)

60. Yo indriyÈnaÑ kÈmena, vasaÑ NÈrada gacchati. So pariccajju’bho loke, jÊvantova visussati2. 61. SukhassÈnantaraÑ dukkhaÑ, dukkhassÈnantaraÑ sukhaÑ. So’si3 patto sukhÈ4 dukkhaÑ, pÈÔika~kha varaÑ sukhaÑ. 62. KicchakÈle kicchasaho, yo kicchaÑ nÈtivattati. Sa kicchantaÑ sukhaÑ dhÊro, yogaÑ samadhigacchati. 63. Na heva kÈmÈna kÈmÈ, nÈ’natthÈ nÈ’tthakÈraÓÈ. Na kataÒca nira~katvÈ, dhammÈ cavitumarahasi. 64. DakkhaÑ gahapatÊ5 sÈdhu, saÑvibhajjaÒca bhojanaÑ. AhÈso atthalÈbhesu, atthabyÈpatti abyatho. 65. EttÈvate’taÑ paÓÉiccaÑ, api so6 Devilo7 bravi. Na yito kiÒci pÈpiyo, yo indriyÈnaÑ vasaÑ vaje. 66. AmittÈnaÑva hatthatthaÑ, Sivi pappoti mÈmiva. KammaÑ vijjaÒca dakkheyyaÑ, vivÈhaÑ sÊlamaddavaÑ. Ete ca yase hÈpetvÈ, nibbatto sehi kammehi. 67. SohaÑ sahassajÊnova, abandhu aparÈyaÓo. AriyadhammÈ apakkanto, yathÈ peto tathevahaÑ. ______________________________________________________________ 1. AttapariyÈyaÑ (SÊ, SyÈ), pattapariyÈyaÑ (Ka, SÊ-Nisya) 2. JÊvantopi visussati (SyÈ), jÊvanto vÈpi sussati (Ka) 3. Sopi (SyÈ, I, Ka) 4. Sukha (SyÈ), sukhaÑ (Ka) 5. GahapataÑ (SÊ, SyÈ, I), gahavataÑ (?) 6. Asito (SÊ, SyÈ, I) 7. Devalo (SÊ, I)


68. SukhakÈme dukkhÈpetvÈ, Èpannosmi padaÑ imaÑ. So sukhaÑ nÈdhigacchÈmi, Ôhito1 bhÈÓumatÈmivÈti.

IndriyajÈtakaÑ sattamaÑ.

424. ŒdittajÈtaka (8)

69. ŒdittasmiÑ agÈrasmiÑ, yaÑ nÊharati bhÈjanaÑ. TaÑ tassa hoti atthÈya, no ca yaÑ tattha Éayhati. 70. EvamÈdÊpito loko, jarÈya maraÓena ca. NÊharetheva dÈnena, dinnaÑ hoti sunÊhataÑ2. 71. Yo dhammaladdhassa dadÈti dÈnaÑ, UÔÔhÈnaviriyÈdhigatassa jantu. Atikkamma so vetaraÓiÑ3 yamassa, DibbÈni ÔhÈnÈni upeti macco. 72. DÈnaÒca yuddhaÒca samÈnamÈhu, AppÈpi santÈ bahuke jinanti. Appampi ce saddahÈno dadÈti, Teneva so hoti sukhÊ parattha. 73. Viceyya dÈnaÑ sugatappasatthaÑ, Ye dakkhiÓeyyÈ idha jÊvaloke. Etesu dinnÈni mahapphalÈni, BÊjÈni vuttÈni yathÈ sukhette. 74. Yo pÈÓabh|tÈni aheÔhayaÑ caraÑ, Par|pavÈdÈ na karoti pÈpaÑ. BhÊruÑ pasaÑsanti na tattha s|raÑ, BhayÈ hi santo na karonti pÈpaÑ. 75. HÊnena brahmacariyena, khattiye upapajjati. Majjhimena ca devattaÑ, uttamena visujjhati. ______________________________________________________________ 1. Cito (I, SÊ-®Ôha) 2. SunÊbhataÑ (SÊ, SyÈ, I), sunibbhataÑ (Ka) 3. VettaraÓiÑ (Ka)

184 JÈtakapÈÄi

76. AddhÈ hi dÈnaÑ bahudhÈ pasatthaÑ, DÈnÈ ca kho dhammapadaÑva seyyo. Pubbeva hi pubbatareva santo1, NibbÈnameva’jjhagamuÑ sapaÒÒÈti.

ŒdittajÈtakaÑ aÔÔhamaÑ.

425. AÔÔhÈnajÈtaka (9)

77. Ga~gÈ kumudinÊ santÈ, sa~khavaÓÓÈ ca kokilÈ. Jambu tÈlaphalaÑ dajjÈ, atha n|na tadÈ siyÈ. 78. YadÈ kacchapalomÈnaÑ, pÈvÈro tividho siyÈ. HemantikaÑ pÈvuraÓaÑ2, atha n|na tadÈ siyÈ. 79. YadÈ makasapÈdÈnaÑ3, aÔÔÈlo sukato siyÈ. DaÄho ca avikampÊ ca4, atha n|na tadÈ siyÈ. 80. YadÈ sasavisÈÓÈnaÑ, nisseÓÊ sukatÈ siyÈ. SaggassÈrohaÓatthÈya, atha n|na tadÈ siyÈ. 81. YadÈ nisseÓimÈruyha, candaÑ khÈdeyyu m|sikÈ. RÈhuÒca paripÈteyyuÑ5, atha n|na tadÈ siyÈ. 82. YadÈ surÈghaÔaÑ pitvÈ, makkhikÈ gaÓacÈriÓÊ. A~gÈre vÈsaÑ kappeyyuÑ, atha n|na tadÈ siyÈ. 83. YadÈ bimboÔÔhasampanno, gadrabho sumukho siyÈ. Kusalo naccagÊtassa, atha n|na tadÈ siyÈ. 84. YadÈ kÈkÈ ul|kÈ ca, mantayeyyuÑ rahogatÈ. AÒÒamaÒÒaÑ pihayeyyuÑ, atha n|na tadÈ siyÈ. 85. YadÈ muÄÈla6 pattÈnaÑ, chattaÑ thirataraÑ siyÈ. Vassassa paÔighÈtÈya, atha n|na tadÈ siyÈ. ______________________________________________________________ 1. Pubbe ca hi pubbatare ca santo (SaÑ 1. 21) 2. PÈpuraÓaÑ (SÊ, SyÈ, I) 3. DÈÔhÈnaÑ (SÊ, I) 4. AppakampÊ ca (SÊ, I) 5. ParibÈheyyuÑ (SyÈ) 6. Pulasa (SÊ, I), mulÈsa (SyÈ)


86. YadÈ kulako1 sakuÓo, pabbataÑ GandhamÈdanaÑ. TuÓÉenÈdÈya gaccheyya, atha n|na tadÈ siyÈ. 87. YadÈ sÈmuddikaÑ nÈvaÑ, sa-yantaÑ sa-vaÔÈkaraÑ2. CeÔo ÈdÈya gaccheyya, atha n|na tadÈ siyÈti.

AÔÔhÈnajÈtakaÑ navamaÑ.

426. DÊpijÈtaka (10)

88. KhamanÊyaÑ yÈpanÊyaÑ, kacci mÈtula te sukhaÑ. SukhaÑ te ammÈ avaca, sukhakÈmÈva3 te mayaÑ. 89. Na~guÔÔhaÑ me avakkamma4, heÔhayitvÈna5 eÄike6. SÈ’jja mÈtulavÈdena, muÒcitabbÈ nu maÒÒasi. 90. PuratthÈmukho nisinnosi, ahaÑ te mukhamÈgatÈ. Pacchato tuyhaÑ na~guÔÔhaÑ, kathaÑ khvÈhaÑ avakkamiÑ7. 91. YÈvatÈ caturo dÊpÈ, sasamuddÈ sapabbatÈ. TÈvatÈ mayhaÑ na~guÔÔhaÑ, kathaÑ kho tvaÑ vivajjayi. 92. Pubbeva me’tamakkhiÑsu8, mÈtÈ pitÈ ca bhÈtaro. DÊghaÑ duÔÔhassa na~guÔÔhaÑ, sÈmhi vehÈyasÈ’gatÈ. 93. TaÒca disvÈna ÈyantiÑ, antalikkhasmi eÄike. MigasaÑgho palÈyittha, bhakkho me nÈsito tayÈ. 94. IccevaÑ vilapantiyÈ, eÄakiyÈ ruhagghaso. GalakaÑ anvÈvamaddi, natthi duÔÔhe subhÈsitaÑ. ______________________________________________________________ 1. Kulu~ko (SÊ, I), kuluko (SyÈ) 2. SapaÔÈkÈraÑ (Ka) 3. SukhakÈmÈ hi (SÊ, SyÈ, I) 4. Apakkamma (Ka) 5. PothayitvÈna (Ka) 6. EÄaki (SyÈ), eÄiki (I) 7. ApakkamiÑ (Ka) 8. MetaÑ akkhaÑ su (SÊ, I)

186 JÈtakapÈÄi

95. Neva duÔÔhe nayo atthi, na dhammo na subhÈsitaÑ. NikkamaÑ duÔÔhe yuÒjetha, so ca sabbhiÑ na raÒjatÊti. (1235)

DÊpijÈtakaÑ dasamaÑ.

AÔÔhakanipÈtaÑ niÔÔhitaÑ.

TassuddÈnaÑ

ParisuddhÈ manÈvilÈ vatthadharÈ, BakarÈjassa kÈyuraÑ daÓÉavaro. Atha a~gÈra cetiya devilinÈ, Atha Èditta Ga~gÈ dase’ÄakinÈti.

9. NavakanipÈta

427. GijjhajÈtaka (1)

1. Parisa~kupatho nÈma, Gijjhapantho sanantano. TatrÈsi mÈtÈpitaro, gijjho posesi jiÓÓake. TesaÑ ajagaramedaÑ, accahÈsi bahuttaso1. 2. PitÈ ca puttaÑ avaca, jÈnaÑ uccaÑ papÈtinaÑ. SupattaÑ thÈmasampannaÑ2, tejassiÑ d|ragÈminaÑ. 3. PariplavantaÑ pathaviÑ, yadÈ tÈta vijÈnahi. SÈgarena parikkhittaÑ, cakkaÑva parimaÓÉalaÑ. Tato tÈta nivattassu, mÈssu etto paraÑ gami. 4. Udapattosi3 vegena, balÊ pakkhÊ dijuttamo. Olokayanto vakka~go, pabbatÈni vanÈni ca. 5. Addassa pathaviÑ gijjho, yathÈ’sÈ’si4 pitu’ssutaÑ. SÈgarena parikkhittaÑ, cakkaÑva parimaÓÉalaÑ. 6. TaÒca so samatikkamma, parameva’cca vattatha5. TaÒca vÈtasikhÈ tikkhÈ, accahÈsi baliÑ dijaÑ. 7. NÈsakkhÈ’tigato poso, punadeva nivattituÑ. Dijo byasanamÈpÈdi, verambhÈnaÑ6 vasaÑ gato. 8. Tassa puttÈ ca dÈrÈ ca, ye caÒÒe anujÊvino. Sabbe byasanamÈpÈduÑ, anovÈdakare dije. 9. Evampi idha vuÉÉhÈnaÑ, yo vÈkyaÑ nÈvabujjhati. AtisÊmacaro ditto, gijjhovÈ’tÊtasÈsano. Sa ve byasanaÑ pappoti, akatvÈ vuÉÉhasÈsananti.

GijjhajÈtakaÑ paÔhamaÑ. ______________________________________________________________ 1. Pahuttato (Ka-SÊ), pah|taso (SyÈ, I), bahudhaso (Ka) 2. PakkhasampannaÑ (SÊ, SyÈ, I) 3. UddhaÑ pattosi (Ka-SÊ) 4. YathÈssÈsi (SyÈ, ®Ôha-pÈÔhantaraÑ) 5. Parameva pavattatha (SÊ, SyÈ) 6. VerambÈnaÑ (SÊ, I)

188 JÈtakapÈÄi

428. KosambiyajÈtaka (2)

10. * Puthusaddo samajano, na bÈlo koci maÒÒatha. SaÑghasmiÑ bhijjamÈnasmiÑ, nÈÒÒaÑ bhiyyo amaÒÒaruÑ. 11. * ParimuÔÔhÈ paÓÉitÈbhÈsÈ, vÈcÈgocarabhÈÓino. YÈvicchanti mukhÈyÈmaÑ, yena nÊtÈ na taÑ vid|. 12. + Akkocchi maÑ avadhi maÑ, ajini maÑ ahÈsi me. Ye ca taÑ upanayhanti, veraÑ tesaÑ na sammati. 13. + Akkocchi maÑ avadhi maÑ, ajini maÑ ahÈsi me. Ye ca taÑ nupanayhanti, veraÑ tes|pasammati. 14. + Na hi verena verÈni, sammantÊdha kudÈcanaÑ. Averena ca sammanti, esa dhammo sanantano. 15. Pare ca na vijÈnanti, mayamettha yamÈmase. Ye ca tattha vijÈnanti, tato sammanti medhagÈ. 16. AÔÔhicchinnÈ pÈÓaharÈ, gavÈssa1 dhanahÈrino. RaÔÔhaÑ vilumpamÈnÈnaÑ, tesampi hoti sa~gati. KasmÈ tumhÈka no siyÈ. 17. Sace labhetha nipakaÑ sahÈyaÑ, SaddhiÑ caraÑ sÈdhuvihÈridhÊraÑ. Abhibhuyya sabbÈni parissayÈni, Careyya tenattamano satÊmÈ. 18. No ce labhetha nipakaÑ sahÈyaÑ, SaddhiÑcaraÑ sÈdhuvihÈridhÊraÑ. RÈjÈva raÔÔhaÑ vijitaÑ pahÈya, Eko care mÈta~ga’raÒÒeva nÈgo. ______________________________________________________________ * Vi 3. 496; Ma 3. 192 piÔÔhesupi. + Khu 1. 13 piÔÔhe Dhammapadepi. 1. Gavassa (Ka)

9. NavakanipÈta 189

19. Ekassa caritaÑ seyyo, Natthi bÈle sahÈyatÈ. Eko care na pÈpÈni kayirÈ, Appossukko mÈta~ga’raÒÒeva nÈgoti.

KosambiyajÈtakaÑ dutiyaÑ.

429. MahÈsuvajÈtaka (3)

20. Dumo yadÈ hohi phal|papanno, BhuÒjanti naÑ viha~gamÈ1 sampatantÈ. KhÊÓanti ÒatvÈna dumaÑ phalaccaye2, DisodisaÑ yanti tato viha~gamÈ. 21. Cara cÈrikaÑ lohitatuÓÉa mÈmari, KiÑ tvaÑ suva sukkhadumamhi jhÈyasi. Tadi~gha maÑ br|hi vasantasannibha, KasmÈ suva sukkhadumaÑ na riÒcasi. 22. Ye ve sakhÊnaÑ sakhÈro bhavanti, PÈÓaccaye3 dukkhasukhesu haÑsa. KhÊÓaÑ akhÊÓampi na taÑ jahanti, Santo sataÑ dhammamanussarantÈ. 23. SohaÑ sataÑ aÒÒatarosmi haÑsa, ©ÈtÊ ca me hoti sakhÈ ca rukkho. TaÑ nussahe jÊvikattho pahÈtuÑ, KhÊÓanti ÒatvÈna na he’sa4 dhammo. 24. SÈdhu sakkhi kataÑ hoti, metti saÑsati santhavo5. Sace’taÑ dhammaÑ rocesi, pÈsaÑsosi vijÈnataÑ. 25. So te suva varaÑ dammi, pattayÈna viha~gama. VaraÑ varassu vakka~ga, yaÑ kiÒci manasicchasi. ______________________________________________________________ 1. VihagÈ (SÊ, I) 2. ©atvÈ dumapphalaccayena (Ka) 3. PÈÓaÑ caje (Ka), pÈÓaccaye maraÓakÈle ca sukhadukkhesu ca na jahantÊti

sambandho. 4. Na sosa (Ka), na esa (SyÈ) 5. MittaÑ sa~gati sandhavo (Ka)

190 JÈtakapÈÄi

26. VaraÒca me haÑsa bhavaÑ dadeyya, AyaÒca rukkho punarÈyuÑ labhetha. So sÈkhavÈ phalimÈ saÑvir|Äho, Madhutthiko tiÔÔhatu sobhamÈno. 27. TaÑ passa samma phalimaÑ uÄÈraÑ, SahÈva te hotu udumbarena. So sÈkhavÈ phalimÈ saÑvir|Äho, Madhutthiko tiÔÔhatu sobhamÈno. 28. EvaÑ sakka sukhÊ hohi, saha sabbehi ÒÈtibhi. YathÈhamajja sukhito, disvÈna saphalaÑ dumaÑ. 29. Suvassa ca varaÑ datvÈ, katvÈna saphalaÑ dumaÑ. PakkÈmi saha bhariyÈya, devÈnaÑ nandanaÑ vananti.

MahÈsuvajÈtakaÑ tatiyaÑ.

430. C|ÄasuvajÈtaka (4)

30. Santi rukkhÈ haripattÈ1, dumÈ nekaphalÈ bah|. KasmÈ nu sukkhe2 koÄÈpe, suvassa nirato mano. 31. Phala’ssa upabhuÒjimhÈ, nekavassagaÓe bah|. Aphalampi viditvÈna, sÈva metti yathÈ pure. 32. SukkhaÒca rukkhaÑ koÄÈpaÑ, opatta’maphalaÑ dumaÑ. OhÈya sakuÓÈ yanti, kiÑ dosaÑ passase dija. 33. Ye phalatthÈ sambhajanti, aphaloti jahanti naÑ. AttatthapaÒÒÈ dummedhÈ, te honti pakkhapÈtino. 34. SÈdhu sakkhi kataÑ hoti, metti saÑsati santhavo. Sace’taÑ dhammaÑ rocesi, pÈsaÑsosi vijÈnataÑ. 35. So te suva varaÑ dammi, pattayÈna viha~gama. VaraÑ varassu vakka~ga, yaÑ kiÒci manasicchasi. ______________________________________________________________ 1. HaritapattÈ (SÊ, SyÈ, I) 2. Sukkha (Ka)


36. Api nÈma naÑ passeyyaÑ1, sapattaÑ saphalaÑ dumaÑ. Daliddova nidhiÑ laddhÈ, nandeyyÈhaÑ punappunaÑ. 37. Tato amatamÈdÈya, abhisiÒci mahÊruhaÑ. Tassa sÈkhÈ vir|hiÑsu2, sÊtacchÈyÈ manoramÈ. 38. EvaÑ Sakka sukhÊ hohi, saha sabbehi ÒÈtibhi. YathÈhamajja sukhito, disvÈna saphalaÑ dumaÑ. 39. Suvassa ca varaÑ datvÈ, katvÈna saphalaÑ dumaÑ. PakkÈmi saha bhariyÈya, devÈnaÑ NandanaÑ vananti.

C|ÄasuvajÈtakaÑ catutthaÑ.

431. HaritacajÈtaka (5)

40. SutaÑ me’taÑ mahÈbrahme, kÈme bhuÒjati HÈrito. KaccetaÑ vacanaÑ tucchaÑ, kacci suddho iriyyasi. 41. EvametaÑ mahÈrÈja, yathÈ te vacanaÑ sutaÑ. KummaggaÑ paÔipannosmi, mohaneyyesu mucchito. 42. Adu3 paÒÒÈ kimatthiyÈ, nipuÓÈ sÈdhucintinÊ4. YÈya uppatitaÑ rÈgaÑ, kiÑmano na vinodaye. 43. CattÈrome mahÈrÈja, loke atibalÈ bhusÈ. RÈgo doso mado moho, yattha paÒÒÈ na gÈdhati. 44. ArahÈ sÊlasampanno, suddho carati HÈrito. MedhÈvÊ paÓÉito ceva, iti no sammato bhavaÑ. 45. MedhÈvÊnampi hiÑsanti, isiÑ dhammaguÓe rataÑ. VitakkÈ pÈpakÈ rÈja, subhÈ rÈg|pasaÑhitÈ. ______________________________________________________________ 1. Api nÈma naÑ puna passe (SÊ, SyÈ) 2. Vir|Ähassa (Ka) 3. Œdu (SÊ, I) 4. CintanÊ (SÊ, I)

192 JÈtakapÈÄi

46. UppannÈyaÑ sarÊrajo, RÈgo vaÓÓavid|sano tava. TaÑ pajaha bhaddamatthu te, BahunnÈ’si medhÈvisammato. 47. Te andhakÈrake1 kÈme, bahudukkhe mahÈvise. TesaÑ m|laÑ gavesissaÑ, checchaÑ rÈgaÑ sabandhanaÑ. 48. IdaÑ vatvÈna hÈrito, isi saccaparakkamo. KÈmarÈgaÑ virÈjetvÈ, brahmalok|pago ah|ti.

HaritacajÈtakaÑ2 paÒcamaÑ.

432. PadakusalamÈÓavajÈtaka (6)

49. BahussutaÑ cittakathiÑ3, Ga~gÈ vahati PÈÔaliÑ4. VuyhamÈnaka bhaddante, ekaÑ me dehi gÈthakaÑ5. 50. Yena siÒcanti dukkhitaÑ, yena siÒcanti ÈturaÑ. Tassa majjhe marissÈmi, jÈtaÑ saraÓato bhayaÑ. 51. Yattha bÊjÈni r|hanti, sattÈ yattha patiÔÔhitÈ. SÈ me sÊsaÑ nipÊÄeti, jÈtaÑ saraÓato bhayaÑ. 52. Yena bhattÈni paccanti, sÊtaÑ yena vihaÒÒati. So maÑ Éahati6 gattÈni, jÈtaÑ saraÓato bhayaÑ. 53. Yena bhuttena7 yÈpenti, puth| brÈhmaÓakhattiyÈ. So maÑ bhutto byÈpÈdeti, jÈtaÑ saraÓato bhayaÑ. 54. GimhÈnaÑ pacchime mÈse, vÈtamicchanti paÓÉitÈ. So maÑ8 bhaÒjati gattÈni, jÈtaÑ saraÓato bhayaÑ. 55. YaÑ nissitÈ jagatiruhaÑ, svÈyaÑ aggiÑ pamuÒcati. DisÈ bhajatha vakka~gÈ, jÈtaÑ saraÓato bhayaÑ. ______________________________________________________________ 1. KaraÓe (SÊ, SyÈ, I) 2. HÈritajÈtakaÑ (SÊ, I) 3. CittakathaÑ (SyÈ, Ka) 4. PÈÔalaÑ (SÊ, I) 5. GÊtakaÑ (Ka-®Ôha) 6. Dayhati (Ka) 7. Bhattena (SyÈ, Ka) 8. So me (SÊ, I)


56. Ya’mÈnayiÑ somanassaÑ, mÈliniÑ candanussadaÑ. SÈ maÑ gharÈ nicchubhati1, jÈtaÑ saraÓato bhayaÑ. 57. Yena jÈtena nandissaÑ, yassa ca bhavamicchisaÑ. So maÑ gharÈ nicchubhati1, jÈtaÑ saraÓato bhayaÑ. 58. SuÓantu me jÈnapadÈ, negamÈ ca samÈgatÈ. Yato’dakaÑ ta’dÈdittaÑ, yato khemaÑ tato bhayaÑ. 59. RÈjÈ vilumpate raÔÔhaÑ, brÈhmaÓo ca purohito. AttaguttÈ viharatha, jÈtaÑ saraÓato bhayanti.

PadakusalamÈÓavajÈtakaÑ chaÔÔhaÑ.

433. LomasakassapajÈtaka (7)

60. Assa Indasamo rÈja, accantaÑ ajarÈmaro. Sace tvaÑ yaÒÒaÑ yÈjeyya, isiÑ LomasakassapaÑ. 61. SasamuddapariyÈyaÑ, mahiÑ sÈgarakuÓÉalaÑ. Na icche saha nindÈya, evaÑ Seyya2 vijÈnahi. 62. Dhiratthu taÑ yasalÈbhaÑ, dhanalÈbhaÒca brÈhmaÓa. YÈ vutti vinipÈtena, adhammacaraÓena vÈ. 63. Api ce pattamÈdÈya, anagÈro paribbaje. SÈyeva jÊvikÈ seyyo, yÈ cÈ’dhammena esanÈ. 64. Api ce pattamÈdÈya, anagÈro paribbaje. AÒÒaÑ ahiÑsayaÑ loke, api rajjena taÑ varaÑ. 65. BalaÑ cando balaÑ suriyo, balaÑ samaÓabrÈhmaÓÈ. BalaÑ velÈ samuddassa, balÈtibala’mitthiyo. 66. YathÈ uggatapaÑ santaÑ, isiÑ lomasakassapaÑ. Pitu atthÈ CandavatÊ, vÈjapeyyaÑ3 ayÈjayi. 67. TaÑ lobhapakataÑ kammaÑ, kaÔukaÑ kÈmahetukaÑ. Tassa m|laÑ gavesissaÑ, checchaÑ rÈgaÑ sabandhanaÑ. ______________________________________________________________ 1. NÊharati (SÊ, SyÈ) 2. Sayha (SÊ, SyÈ, I) 3. VÈcapeyyaÑ (I, Ka)

194 JÈtakapÈÄi

68. Dhiratthu kÈme subah|pi loke, Tapova seyyo kÈmaguÓehi rÈja. Tapo karissÈmi pahÈya kÈme, Taveva raÔÔhaÑ CandavatÊ ca hot|ti.

LomasakassapajÈtakaÑ sattamaÑ.

434. CakkavÈkajÈtaka (8)

69. KÈsÈyavatthe sakuÓe vadÈmi, Duve duve nandamane1 carante. KaÑ aÓÉajaÑ aÓÉajÈ mÈnusesu, JÈtiÑ pasaÑsanti tadi~gha br|tha. 70. Amhe manussesu manussahiÑsa, Anubbate2 cakkavÈke vadanti. KalyÈÓabhÈvamhe3 dijesu sammatÈ, Abhir|pÈ4 vicarÈma aÓÓave. ( )5 71. KiÑ aÓÓave kÈni phalÈni bhuÒje, MaÑsaÑ kuto khÈdatha cakkavÈkÈ. KiÑ bhojanaÑ bhuÒjatha vo anomÈ6, BalaÒca vaÓÓo ca anappar|pÈ7. 72. Na aÓÓave santi phalÈni dha~ka, MaÑsaÑ kuto khÈdituÑ cakkavÈke. SevÈlabhakkha’mha8 apÈÓabhojanÈ9, Na ghÈsahet|pi karoma pÈpaÑ. 73. Na me idaÑ ruccati cakkavÈka, AsmiÑ bhave bhojanasannikÈso. Ahosi pubbe tato me aÒÒathÈ, Icceva me vimati ettha jÈtÈ. ______________________________________________________________ 1. Nandimane (SÊ, I) 2. Anupubbake (Ka) 3. BhÈva’mha (SÊ, I) 4. AbhÊtar|pÈ (SÊ, SyÈ, I) 5. (Na ghÈsahet|pi karoma pÈpaÑ) (Ka) 6. AbhiÓhaÑ (Ka) 7. Anappar|po (SÊ,SyÈ, I) 8. Bhakkhimha (Ka) 9. AvÈkabhojanÈ (SÊ, I)


74. Ahampi maÑsÈni phalÈni bhuÒje, AnnÈni ca loÓiyateliyÈni. RasaÑ manussesu labhÈmi bhottuÑ, S|rova sa~gÈmamukhaÑ vijetvÈ. Na ca me tÈdiso vaÓÓo, CakkavÈka yathÈ tava. 75. Asuddhabhakkhosi khaÓÈnupÈtÊ, Kicchena te labbhati annapÈnaÑ. Na tussasÊ rukkhaphalehi dha~ka, MaÑsÈni vÈ yÈni susÈnamajjhe. 76. Yo sÈhasena adhigamma bhoge, ParibhuÒjati dha~ka khaÓÈnupÈtÊ. Tato upakkosati naÑ sabhÈvo, UpakkuÔÔho vaÓÓabalaÑ jahÈti. 77. Appampi ce nibbutiÑ bhuÒjatÊ yadi, AsÈhasena apar|paghÈtÊ1. BalaÒca vaÓÓo ca tada’ssa hoti, Na hi sabbo ÈhÈramayena vaÓÓoti.

CakkavÈkajÈtakaÑ aÔÔhamaÑ.

435. HaliddirÈgajÈtaka (9)

78. SutitikkhaÑ araÒÒamhi, pantamhi sayanÈsane. Ye ca gÈme titikkhanti, te uÄÈratarÈ tayÈ. 79. AraÒÒÈ gÈmamÈgamma, kiÑsÊlaÑ kiÑvataÑ ahaÑ. PurisaÑ tÈta seveyyaÑ, taÑ me akkhÈhi pucchito. 80. Yo te2 vissÈsaye tÈta, vissÈsaÒca khameyya te. Suss|sÊ ca titikkhÊ ca, taÑ bhajehi ito gato. ______________________________________________________________ 1. AsÈhasenÈnupaghÈtino (Ka) 2. Yo taÑ (SyÈ, heÔÔhÈ 348 AraÒÒajÈtakepi)

196 JÈtakapÈÄi

81. Yassa kÈyena vÈcÈya, manasÈ natthi dukkaÔaÑ. UrasÊva patiÔÔhÈya, taÑ bhajehi ito gato. 82. Yo ca dhammena carati, carantopi na maÒÒati. VisuddhakÈriÑ sappaÒÒaÑ, taÑ bhajehi ito gato. 83. HaliddirÈgaÑ kapicittaÑ, purisaÑ rÈgavirÈginaÑ. TÈdisaÑ tÈta mÈ sevi, nimmanussampi ce siyÈ. 84. ŒsÊvisaÑva kupitaÑ, mÊÄhalittaÑ mahÈpathaÑ. ŒrakÈ parivajjehi, yÈnÊ’va visamaÑ pathaÑ. 85. AnatthÈ tÈta vaÉÉhanti, bÈlaÑ accupasevato. MÈ’ssu bÈlena saÑgacchi1, amitteneva sabbadÈ. 86. TaÑ tÈhaÑ tÈta yÈcÈmi, karassu vacanaÑ mama. MÈ’ssu bÈlena saÑgacchi1, dukkho bÈlehi sa~gamoti.

HaliddirÈgajÈtakaÑ navamaÑ.

436. SamuggajÈtaka (10)

87. Kuto nu Ègacchatha bho tayo janÈ, SvÈgatÈ etha2 nisÊdathÈsane. Kaccittha bhonto kusalaÑ anÈmayaÑ, Cirassa’mabbhÈgamanaÑ hi vo idha. 88. Ahameva eko idha majja patto, Na cÈpi me dutiyo koci vijjati. Kimeva sandhÈya te bhÈsitaÑ ise, “Kuto nu Ègacchatha bho tayo janÈ”. 89. TuvaÒca eko bhariyÈ ca te piyÈ, SamuggapakkhittanikiÓÓamantare. SÈ rakkhitÈ kucchigatÈva3 te sadÈ, VÈyussa4 puttena sahÈ tahiÑ ratÈ. ______________________________________________________________ 1. SaÑgaÒchi (SÊ, I) 2. SvÈgataÑ ettha (SÊ, I) 3. KucchigatÈ ca (Ka) 4. Harissa (Ka)


90. SaÑviggar|po isinÈ viyÈkato1, So dÈnavo tattha samugga’muggili. Addakkhi bhariyaÑ suci mÈladhÈriniÑ, VÈyussa puttena sahÈ tahiÑ rataÑ. 91. SudiÔÔhar|pa’muggatapÈnuvattinÈ2, HÊnÈ narÈ ye pamadÈvasaÑ gatÈ. YathÈ have pÈÓarive’ttha rakkhitÈ, DuÔÔhÈ mayÊ aÒÒa’mabhippamodayi. 92. DivÈ ca ratto ca mayÈ upaÔÔhitÈ, TapassinÈ jotirivÈ vane vasaÑ. SÈ dhammamukkamma adhammamÈcari, Akiriyar|po pamadÈhi santhavo. 93. SarÊramajjhamhi ÔhitÈti’maÒÒahaÑ, MayhaÑ ayanti asatiÑ asaÒÒataÑ. SÈ dhammamukkamma adhammamÈcari, Akiriyar|po pamadÈhi santhavo. 94. SurakkhitaÑ meti kathaÑ nu vissase, AnekacittÈsu na ha’tthi3 rakkhaÓÈ. EtÈ hi pÈtÈlapapÈtasannibhÈ, Etthappamatto byasanaÑ nigacchati. 95. TasmÈ hi te sukhino vÊtasokÈ, Ye mÈtugÈmehi caranti nissaÔÈ. EtaÑ sivaÑ uttamamÈbhipatthayaÑ, Na mÈtugÈmehi kareyya santhavanti.

SamuggajÈtakaÑ dasamaÑ. ______________________________________________________________ 1. PabyÈkato (Ka), byÈkato (SyÈ, I) 2. SudiÔÔhar|puggatapÈnuvattinÈ (SÊ, SyÈ, I) 3. AnekacittÈ puna hettha (Ka)

198 JÈtakapÈÄi

437. P|timaÑsajÈtaka (11)

96. Na kho me ruccati ÈÄi, P|timaÑsassa pekkhanÈ. EtÈdisÈ sakhÈrasmÈ, ÈrakÈ parivajjaye. 97. UmmattikÈ ayaÑ VeÓÊ, vaÓÓeti patino sakhiÑ. PajjhÈyi1 paÔigacchantiÑ, ÈgataÑ MeÓÉa2 mÈtaraÑ. 98. TvaÑ khosi samma ummatto, dummedho avicakkhaÓo. Yo tvaÑ3 matÈlayaÑ katvÈ, akÈlena vipekkhasi. 99. Na akÈle vipekkheyya, kÈle pekkheyya paÓÉito. P|timaÑsova pajjhÈyi1, yo akÈle vipekkhati. 100. PiyaÑ kho ÈÄi me hotu, puÓÓapattaÑ dadÈhi me. Pati saÒjÊvito mayhaÑ, eyyÈsi piyapucchikÈ4. 101. PiyaÑ kho ÈÄi te hotu, puÓÓapattaÑ dadÈmi te. MahatÈ parivÈrena5, essaÑ6 kayirÈhi7 bhojanaÑ. 102. KÊdiso tuyhaÑ parivÈro, yesaÑ kÈhÈmi bhojanaÑ. KiÑnÈmakÈ ca te sabbe, taÑ8 me akkhÈhi pucchitÈ. 103. MÈliyo Caturakkho ca, Pi~giyo atha Jambuko. Ediso mayhaÑ parivÈro, tesaÑ kayirÈhi7 bhojanaÑ. 104. NikkhantÈya agÈrasmÈ, bhaÓÉakampi vinassati. ŒrogyaÑ ÈÄino vajjaÑ9, idheva vasa mÈ’gamÈti.

P|timaÑsajÈtakaÑ ekÈdasama.

438. DaddarajÈtaka (12)

105. Yo te puttake akhÈdi, dinnabhatto ad|sake. TasmiÑ dÈÔhaÑ nipÈtehi, mÈ te muccittha jÊvato. ______________________________________________________________ 1. PajjhÈti (SÊ, I), pajjhÈyati (SÊ-Nisya) 2. MeÄa (SÊ, I) 3. So tvaÑ (SyÈ) 4. PucchitÈ (SyÈ, Ka) 5. ParihÈrena (SyÈ) 6. EsaÑ (SÊ, I) 7. KayirÈsi (I) 8. Te (SÊ, SyÈ, I) 9. VacchaÑ (?)


106. ŒkiÓÓaluddo puriso, dhÈticelaÑva makkhito. PadesaÑ taÑ na passÈmi, yattha dÈÔhaÑ nipÈtaye. 107. AkataÒÒussa posassa, niccaÑ vivaradassino. SabbaÑ ce pathaviÑ dajjÈ, neva naÑ abhirÈdhaye. 108. Kinnu subÈhu taramÈnar|po, PaccÈgatosi saha mÈÓavena. KiÑ kicca’matthaÑ idhamatthi tuyhaÑ, AkkhÈhi me pucchito etamatthaÑ. 109. Yo te sakhÈ daddaro sÈdhur|po, Tassa vadhaÑ parisa~kÈmi ajja. Purisassa kammÈyatanÈni sutvÈ, NÈhaÑ sukhiÑ daddaraÑ ajja maÒÒe. 110. KÈni’ssa kammÈyatanÈni assu, Purisassa vuttisamodhÈnatÈya. KaÑ vÈ paÔiÒÒaÑ purisassa sutvÈ, Parisa~kasi daddaraÑ mÈÓavena. 111. CiÓÓÈ Kali~gÈ caritÈ vaÓijjÈ, VettÈcaro sa~kupathopi ciÓÓo. NaÔehi ciÓÓaÑ saha vÈkurehi1, DaÓÉena yuddhampi samajjamajjhe. 112. BaddhÈ kulÊkÈ2 mita’mÈÄhakena, AkkhÈ jitÈ3 saÑyamo abbhatÊto. AbbÈhitaÑ4 pubbakaÑ5 aÉÉharattaÑ, HatthÈ daÉÉhÈ piÓÉapaÔiggahena. ______________________________________________________________ 1. VÈkarehi (I, SÊ-Nisya), vÈgurehi (?) 2. Kuli~kÈ (SÊ, I) 3. AkkhÈcitÈ (SÊ-®Ôha) 4. AppahitaÑ (SÊ, SyÈ), abb|hitaÑ (I, SÊ-Nisya) 5. PupphakaÑ (SÊ, SyÈ)

200 JÈtakapÈÄi

113. TÈni’ssa kammÈyatanÈni assu, Purisassa vuttisamodhÈnatÈya. YathÈ ayaÑ dissati lomapiÓÉo, GÈvo hatÈ kiÑ pana daddarassÈti. (1348)

DaddarajÈtakaÑ dvÈdasamaÑ.

NavakanipÈtaÑ niÔÔhitaÑ.

TassuddÈnaÑ

Varagijjha samajjana haÑsavaro, Nidhisavhaya hÈrita pÈÔaliko. AjarÈmara dha~ka titikkha kuto, Atha dvÈdasa pekkhana daddaribhÊti.

10. DasakanipÈta

439. CatudvÈrajÈtaka (1)

1. CatudvÈramidaÑ nagaraÑ, ÈyasaÑ daÄhapÈkÈraÑ. OruddhapaÔiruddhosmi, kiÑ pÈpaÑ pakataÑ mayÈ. 2. Sabbe apihitÈ dvÈrÈ, oruddhosmi yathÈ dijo. KimÈdhikaraÓaÑ yakkha, cakkÈbhinihato ahaÑ. 3. LaddhÈ satasahassÈni, atirekÈni vÊsati. AnukampakÈnaÑ ÒÈtÊnaÑ, vacanaÑ samma nÈkari. 4. La~ghiÑ samuddaÑ pakkhandi, sÈgaraÑ appasiddhikaÑ. Catubbhi aÔÔhajjhagamÈ, aÔÔhÈhipi ca soÄasa. 5. SoÄasÈhi ca bÈttiÑsa, atricchaÑ cakkamÈsado. IcchÈhatassa posassa, cakkaÑ bhamati matthake. 6. UparivisÈlÈ dupp|rÈ, icchÈ visaÔagÈminÊ1. Ye ca taÑ anugijjhanti, te honti cakkadhÈrino. 7. BahubhaÓÉaÑ2 avahÈya, maggaÑ appaÔivekkhiya. YesaÑ cetaÑ asa~khÈtaÑ, te honti cakkadhÈrino. 8. KammaÑ samekkhe vipulaÑ ca bhogaÑ, IcchaÑ na seveyya anatthasaÑhitaÑ. Kareyya vÈkyaÑ anukampakÈnaÑ, TaÑ tÈdisaÑ nÈtivatteyya cakkaÑ. 9. KÊvaciraÑ nu me yakkha, cakkaÑ sirasi Ôhassati. Kati vassasahassÈni, taÑ me akkhÈhi pucchito. 10. Atisaro paccasaro3, Mittavinda suÓohi me. CakkaÑ te sirasi4 mÈviddhaÑ, na taÑ jÊvaÑ pamokkhasÊti.

CatudvÈrajÈtakaÑ paÔhamaÑ. ______________________________________________________________ 1. VisaÔagÈminiÑ (I, Ka) 2. BahuÑ bhaÓÉaÑ (SÊ, I) 3. Accasaro (SÊ, SyÈ, I) 4. Sirasmi (SyÈ)

202 JÈtakapÈÄi

440. KaÓhajÈtaka (2) 11. KaÓho vatÈyaÑ puriso, kaÓhaÑ bhuÒjati bhojanaÑ. KaÓhe bh|mipadesasmiÑ, na mayhaÑ manaso piyo. 12. Na kaÓho tacasÈ hoti, antosÈro hi brÈhmaÓo. YasmiÑ pÈpÈni kammÈni, sa ve kaÓho Sujampati. 13. EtasmiÑ te sulapite, patir|pe subhÈsite. VaraÑ brÈhmaÓa te dammi, yaÑ kiÒci manasicchasi. 14. VaraÒce me ado Sakka, sabbabh|tÈna’missara. SunikkodhaÑ suniddosaÑ, nillobhaÑ vuttimattano. Nisnehamabhika~khÈmi, ete me caturo vare. 15. KiÑ nu kodhe vÈ1 dose vÈ, lobhe snehe ca brÈhmaÓa. ŒdÊnavaÑ tvaÑ passasi2, taÑ me akkhÈhi pucchito. 16. Appo hutvÈ bahu hoti, vaÉÉhate so akhantijo. Œsa~gÊ bahupÈyÈso, tasmÈ kodhaÑ na rocaye. 17. DuÔÔhassa pharusÈ3 vÈcÈ, parÈmÈso anantarÈ. Tato pÈÓi tato daÓÉo, satthassa paramÈ gati4. Doso kodhasamuÔÔhÈno, tasmÈ dosaÑ na rocaye. 18. Œlopa sÈhasÈkÈrÈ5, nikatÊ vaÒcanÈni ca. Dissanti lobhadhammesu, tasmÈ lobhaÑ na rocaye. 19. Snehasa~gathitÈ6 ganthÈ, senti manomayÈ puth|. Te bhusaÑ upatÈpenti, tasmÈ snehaÑ na rocaye. 20. EtasmiÑ te sulapite, patir|pe subhÈsite. VaraÑ brÈhmaÓa te dammi, yaÑ kiÒci manasicchasi. 21. VaraÒce me ado Sakka, sabbabh|tÈna’missara. AraÒÒe me viharato, niccaÑ ekavihÈrino. ŒbÈdhÈ mÈ7 uppajjeyyuÑ, antarÈyakarÈ bhusÈ. ______________________________________________________________ 1. Kodheva (SÊ, I) 2. Sampassasi (SÊ, I) 3. PaÔhamÈ (I SÊ-NisyÈ) 4. ParÈmasati (Ka) 5. SahasÈkÈrÈ (SÊ, SyÈ, I) 6. Sa~gadhitÈ (Ka), sa~gantitÈ (SyÈ) 7. Na (SyÈ, I)

10. DasakanipÈta 203

22. EtasmiÑ te sulapite, patir|pe subhÈsite. VaraÑ brÈhmaÓa te dammi, yaÑ kiÒci manasicchasi. 23. VaraÒce me ado Sakka, sabbabh|tÈna’missara. Na mano vÈ sarÊraÑ vÈ, maÑ-kate sakka kassaci. KadÈci upahaÒÒetha, etaÑ Sakka varaÑ vareti.

KaÓhajÈtakaÑ dutiyaÑ.

441. CatuposathiyajÈtaka (3)

24. Yo kopaneyye na karoti kopaÑ, Na kujjhati sappuriso kadÈci. Kuddhopi so nÈvikaroti kopaÑ, TaÑ ve naraÑ samaÓamÈhu1 loke. 25. �n|daro yo sahate jighacchaÑ, Danto tapassÊ mitapÈnabhojano. ŒhÈrahetu na karoti pÈpaÑ, TaÑ ve naraÑ samaÓamÈhu loke. 26. KhiÉÉaÑ ratiÑ vippajahitvÈna sabbaÑ, Na cÈ’likaÑ bhÈsasi kiÒci loke. Vibh|saÔÔhÈnÈ virato methunasmÈ, TaÑ ve naraÑ samaÓamÈhu loke. 27. PariggahaÑ lobhadhammaÑ ca sabbaÑ, Yo ve pariÒÒÈya pariccajeti. DantaÑ ÔhitattaÑ amamaÑ nirÈsaÑ, TaÑ ve naraÑ samaÓamÈhu loke. 28. PucchÈma kattÈra’manomapaÒÒaÑ2, KathÈsu no viggaho atthi jÈto. Chinda’jja ka~khaÑ vicikicchitÈni, Tadajja3 ka~khaÑ vitaremu sabbe. ______________________________________________________________ 1. SamaÓaÑ Èhu (SÊ) 2. ManomapaÒÒa (SyÈ, Ka) 3. TayÈjja (SÊ)

204 JÈtakapÈÄi

29. Ye paÓÉitÈ atthadasÈ bhavanti, BhÈsanti te yoniso tattha kÈle. KathaÑ nu kathÈnaÑ abhÈsitÈnaÑ, AtthaÑ nayeyyuÑ kusalÈ janindÈ. 30. KathaÑ have bhÈsati nÈgarÈjÈ, GaruÄo pana Venateyyo kimÈha. GandhabbarÈja pana kiÑ vadesi, KathaÑ pana Kur|naÑ rÈjaseÔÔho. 31. KhantiÑ have bhÈsati nÈgarÈjÈ, AppÈhÈraÑ garuÄo Venateyyo. GandhabbarÈjÈ rativippahÈnaÑ, AkiÒcanaÑ Kur|naÑ rÈjaseÔÔho. 32. SabbÈni etÈni subhÈsitÈni, Na hettha dubbhÈsitamatthi kiÒci. YasmiÒca etÈni patiÔÔhitÈni, ArÈva nÈbhyÈ susamohitÈni. Catubbhi dhammehi sama~gibh|taÑ, TaÑ ve naraÑ samaÓamÈhu loke. 33. TuvaÑ hi1 seÔÔho tvamanuttarosi, TvaÑ dhammag| dhammavid| sumedho. PaÒÒÈya paÒhaÑ samadhiggahetvÈ, Acchecchi dhÊro vicikicchitÈni. Acchecchi ka~khaÑ vicikicchitÈni, Cundo yathÈ nÈgadantaÑ kharena. 34. NÊluppalÈbhaÑ vimalaÑ anagghaÑ, VatthaÑ idaÑ dh|masamÈnavaÓÓaÑ. PaÒhassa veyyÈkaraÓena tuÔÔho, DadÈmi te dhammap|jÈya dhÊra. ______________________________________________________________ 1. TuvaÑ nu (SÊ, I)


35. SuvaÓÓamÈlaÑ satapattaphullitaÑ, SakesaraÑ ratnasahassamaÓÉitaÑ. PaÒhassa veyyÈkaraÓena tuÔÔho, DadÈmi te dhammap|jÈya dhÊra. 36. MaÓiÑ anagghaÑ ruciraÑ pabhassaraÑ, KaÓÔhÈvasattaÑ1 maÓibh|sitaÑ me. PaÒhassa veyyÈkaraÓena tuÔÔho, DadÈmi te dhammap|jÈya dhÊra. 37. GavaÑ sahassaÑ usabhaÒca nÈgaÑ, ŒjaÒÒayutte ca rathe dasa ime. PaÒhassa veyyÈkaraÓena tuÔÔho, DadÈmi te gÈmavarÈni soÄasa. 38. SÈriputto tadÈ nÈgo, supaÓÓo pana Kolito. GandhabbarÈjÈ Anuruddho, rÈjÈ Œnanda paÓÉito. Vidhuro bodhisatto ca, evaÑ dhÈretha jÈtakanti.

CatuposathiyajÈtakaÑ tatiyaÑ.

442. Sa~khajÈtaka (4)

39. Bahussuto sutadhammosi Sa~kha, DiÔÔhÈ tayÈ samaÓabrÈhmaÓÈ ca. Atha’kkhaÓe dassayase vilÈpaÑ, AÒÒo nu ko te paÔimantako mayÈ. 40. Subbh|2 subhÈ suppaÔimukkakambu, Paggayha sovaÓÓamayÈya pÈtiyÈ. “BhuÒjassu bhattaÑ” iti maÑ vadeti, SaddhÈvittÈ3, tamahaÑ “no”ti br|mi. ______________________________________________________________ 1. VasitaÑ (Ka) 2. SubbhÈ (SyÈ), sumbhÈ, subhmÈ (Ka) 3. SaddhÈcittÈ (SÊ,I, Ka)

206 JÈtakapÈÄi

41. EtÈdisaÑ brÈhmaÓa disvÈna1 yakkhaÑ, Puccheyya poso sukhamÈsisÈno2. UÔÔhehi naÑ paÒjalikÈ’bhipuccha, DevÊ nusi tvaÑ uda mÈnusÊ nu. 42. YaÑ tvaÑ sukhenÈ’bhisamekkhase maÑ, BhuÒjassu bhattaÑ iti maÑ vadesi. PucchÈmi taÑ nÈri mahÈnubhÈve, DevÊ nusi tvaÑ uda mÈnusÊ nu. 43. DevÊ ahaÑ Sa~kha mahÈnubhÈvÈ, IdhÈgatÈ sÈgaravÈrimajjhe. AnukampikÈ no ca paduÔÔhacittÈ, Taveva atthÈya idhÈ’gatÈsmi. 44. Idha’nnapÈnaÑ sayanÈsanaÒca, YÈnÈni nÈnÈvividhÈni sa~kha. Sabbassa tyÈhaÑ paÔipÈdayÈmi, YaÑ kiÒci tuyhaÑ manasÈ’bhipatthitaÑ. 45. YaÑ kiÒci yiÔÔhaÑ ca hutaÒca3 mayhaÑ, Sabbassa no issarÈ tvaÑ sugatte. SusoÓi subbhamu4 suvilaggamajjhe5, Kissa me kammassa ayaÑ vipÈko. 46. Ghamme pathe brÈhmaÓa ekabhikkhuÑ, UgghaÔÔapÈdaÑ tasitaÑ kilantaÑ. PaÔipÈdayÊ Sa~kha upÈhanÈni6, SÈ dakkhiÓÈ kÈmaduhÈ tava’jja. ______________________________________________________________ 1. Disva (SÊ, I) 2. SukhamÈsasÈno (SyÈ), sukhamÈsisamÈno (Ka) 3. YiÔÔhaÑva hutaÑva (SÊ, I) 4. Subbhu (SÊ), subbhÈ (SyÈ) 5. SuvilÈkamajjhe (SyÈ, I, SÊ-®Ôha), suvilÈtamajjhe (Ka) 6. UpÈhanÈhi (SÊ, I)


47. SÈ hotu nÈvÈ phalak|papannÈ, AnavassutÈ erakavÈtayuttÈ. AÒÒassa yÈnassa na hettha1 bh|mi, Ajjeva maÑ MoÄiniÑ pÈpayassu. 48. SÈ tattha vittÈ sumanÈ patÊtÈ, NÈvaÑ sucittaÑ abhinimminitvÈ. ŒdÈya Sa~khaÑ purisena saddhiÑ, UpÈnayÊ nagaraÑ sÈdhurammanti.

Sa~khajÈtakaÑ catutthaÑ.

443. * C|ÄabodhijÈtaka (5)

49. Yo te imaÑ visÈlakkhiÑ, piyaÑ saÑmhitabhÈsiniÑ2. ŒdÈya balÈ gaccheyya, kiÑ nu kayirÈsi brÈhmaÓa. 50. Uppajje3 me na mucceyya, na me mucceyya jÊvato. RajaÑva vipulÈ vuÔÔhi, khippameva nivÈraye4. 51. YaÑ nu pubbe vikatthittho5, balamhiva apassito. Svajja tuÓhikato6 dÈni, sa~ghÈÔiÑ sibbamacchasi. 52. Uppajji me na muccittha, na me muccittha jÊvato. RajaÑva vipulÈ vuÔÔhi, khippameva nivÈrayiÑ. 53. KiÑ te uppajji no mucci, kiÑ te na mucci jÊvato. RajaÑva vipulÈ vuÔÔhi, katamaÑ tvaÑ nivÈrayi. 54. Yamhi jÈte na passati, ajÈte sÈdhu passati. So me uppajji no mucci, kodho dummedhagocaro. 55. Yena jÈtena nandanti, amittÈ dukkhamesino. So me uppajji no mucci, kodho dummedhagocaro. ______________________________________________________________ * Khu 4. 401 piÔÔhepi. 1. Na hatthi (I) 2. SammillabhÈsiniÑ (SÊ, I), sammillahÈsiniÑ (SyÈ) 3. Uppajja (SÊ, I) 4. NivÈrayiÑ (Ka) 5. Vikatthito (Ka-SÊ, SyÈ, Ka) 6. TuÓhikako (SÊ), tuÓhikkhako (I)

208 JÈtakapÈÄi

56. YasmiÒca jÈyamÈnamhi, sadatthaÑ nÈvabujjhati. So me uppajji no mucci, kodho dummedhagocaro. 57. YenÈbhibh|to kusalaÑ jahÈti, Parakkare vipulaÒcÈpi atthaÑ. Sa bhÊmaseno balavÈ pamaddÊ, Kodho mahÈrÈja na me amuccatha. 58. KaÔÔhasmiÑ matthamÈnasmiÑ1, pÈvako nÈma jÈyati. Tameva kaÔÔhaÑ Éahati, yasmÈ so jÈyate gini. 59. EvaÑ mandassa posassa, bÈlassa avijÈnato. SÈrambhÈ2 jÈyate kodho, sopi teneva Éayhati. 60. AggÊva tiÓakaÔÔhasmiÑ, kodho yassa pavaÉÉhati. NihÊyati tassa yaso, kÈÄapakkheva candimÈ. 61. Anedho3 dh|maket|va, kodho yass|’pasammati. Œp|rati tassa yaso, sukkapakkheva candimÈti.

C|ÄabodhijÈtakaÑ paÒcamaÑ.

444. * KaÓhadÊpÈyanajÈtaka (6)

62. SattÈhamevÈhaÑ pasannacitto, PuÒÒatthiko ÈcariÑ4 brahmacariyaÑ. AthÈparaÑ yaÑ caritaÑ mamedaÑ5, VassÈni paÒÒÈsa samÈdhikÈni. AkÈmakovÈpi6 ahaÑ carÈmi, Etena saccena suvatthi hotu. HataÑ visaÑ jÊvatu YaÒÒadatto. ______________________________________________________________ 1. ManthamÈnasmiÑ (I), maddamÈnasmiÑ (Ka) 2. SÈrabbhÈ (Ka) 3. Anindho (SÊ, Ka), anindo (SyÈ) 4. AcariÑ (SÊ, SyÈ, I) 5. Mama yidaÑ (SyÈ), mamÈyidaÑ (I) 6. VÈhi (I, Ka) * Khu 4. 416 piÔÔhepi.


63. YasmÈ dÈnaÑ nÈbhinandiÑ kadÈci, DisvÈna’haÑ atithiÑ vÈsakÈle. Na cÈpi me appiyataÑ aveduÑ, BahussutÈ samaÓabrÈhmaÓÈ ca. AkÈmakovÈpi ahaÑ dadÈmi, Etena saccena suvatthi hotu. HataÑ visaÑ jÊvatu YaÒÒadatto. 64. ŒsÊviso tÈta pah|tatejo, Yo taÑ adaÑsÊ1 sacarÈ2 udicca. TasmiÑ ca me appiyatÈya ajja, Pitari ca te natthi koci viseso. Etena saccena suvatthi hotu, HataÑ visaÑ jÊvatu YaÒÒadatto. 65. SantÈ dantÈyeva3 paribbajanti, AÒÒatra KaÓhÈ natthÈ’kÈmar|pÈ4. DÊpÈyana kissa jigucchamÈno, AkÈmako carasi brahmacariyaÑ. 66. SaddhÈya nikkhamma punaÑ nivatto, So eÄam|gova bÈlo5 vatÈyaÑ. Etassa vÈdassa jigucchamÈno, AkÈmako carÈmi brahmacariyaÑ. ViÒÒuppasatthaÑ ca sataÑ ca ÔhÈnaÑ6, Evampa’haÑ puÒÒakaro bhavÈmi. ______________________________________________________________ 1. AÉaÑsÊ (SyÈ) 2. BilarÈ (SÊ), biÄÈrÈ (SyÈ), patarÈ (I) 3. DantÈ santÈ ye ca (SyÈ, Ka) 4. AnakÈmar|pÈ (SÊ, SyÈ, I) 5. EÄam|go capalo (SyÈ, Ka) 6. ViÒÒ|pasatthaÑ vasitaÑ ca ÔhÈnaÑ (Ka)

210 JÈtakapÈÄi

67. SamaÓe tuvaÑ brÈhmaÓe addhike ca, SantappayÈsi annapÈnena bhikkhaÑ. OpÈnabh|taÑva gharaÑ tava yidaÑ, Annena pÈnena upetar|paÑ. Atha kissa vÈdassa jigucchamÈno, AkÈmako dÈnamimaÑ dadÈsi. 68. Pitaro ca me ÈsuÑ pitÈmahÈ ca, SaddhÈ ahuÑ dÈnapatÊ vadaÒÒ|, TaÑ kullavattaÑ anuvattamÈno, MÈhaÑ kule antimagandhano1 ahuÑ. Etassa vÈdassa jigucchamÈno, AkÈmako dÈnamimaÑ dadÈmi. 69. DahariÑ kumÈriÑ asamatthapaÒÒaÑ, YaÑ tÈ’nayiÑ ÒÈtikulÈ sugatte. Na cÈpi me appiyataÑ avedi, AÒÒatra kÈmÈ paricÈrayantÈ2. Atha kena vaÓÓena mayÈ te bhoti, SaÑvÈsadhammo ahu evar|po. 70. ŒrÈ d|re nayidha kadÈci atthi, ParamparÈ nÈma kulÈ imasmiÑ. TaÑ kullavattaÑ anuvattamÈnÈ, MÈhaÑ kule antimagandhinÊ ahuÑ. Etassa vÈdassa jigucchamÈnÈ, AkÈmikÈ paddhacarÈmhi3 tuyhaÑ. ______________________________________________________________ 1. Gandhino (SyÈ, I, Ka), gandhinÊ (SÊ) 2. ParicÈrayantÊ (SÊ, I) 3. PaÔÔhacarÈmhi (SyÈ, Ka)


71. MaÓÉabya bhÈsiÑ ya’mabhÈsaneyyaÑ1, TaÑ khamyataÑ puttakahetu ma’jja. PuttapemÈ na idha paratthi kiÒci, So no ayaÑ jÊvati YaÒÒadattoti.

KaÓhadÊpÈyanajÈtakaÑ2 chaÔÔhaÑ.

445. NigrodhajÈtaka (7)

72. Na vÈhametaÑ3 jÈnÈmi, ko vÈyaÑ kassa vÈti vÈ4. YathÈ sÈkho cari5 evaÑ, Nigrodha kinti maÒÒasi. 73. Tato galavinÊtena, purisÈ nÊhariÑsu maÑ. DatvÈ mukhapahÈrÈni, sÈkhassa vacanaÑkarÈ. 74. EtÈdisaÑ dummatinÈ, akataÒÒuna dubbhinÈ. KataÑ anariyaÑ SÈkhena, sakhinÈ te janÈdhipa. 75. Na vÈhametaÑ jÈnÈmi, napi me koci saÑsati. YaÑ me tvaÑ samma akkhÈsi, SÈkhena kÈraÓaÑ6 kataÑ. 76. SakhÊnaÑ sÈjÊvakaro, mama SÈkhassa c|bhayaÑ. TvaÑ no’si’ssariyaÑ dÈtÈ, manussesu mahantataÑ. TayÈ’mÈ labbhitÈ iddhÊ, ettha me natthi saÑsayo. 77. YathÈpi bÊjamaggimhi, Éayhati na vir|hati. EvaÑ kataÑ asappurise, nassati na vir|hati. 78. KataÒÒumhi ca posamhi, sÊlavante ariyavuttine. Sukhette viya bÊjÈni, kataÑ tamhi na nassati. 79. ImaÑ jammaÑ nekatikaÑ, asappurisacintakaÑ. Hanantu sÈkhaÑ sattÊhi, nÈssa icchÈmi jÊvitaÑ. ______________________________________________________________ 1. BhÈsissaÑ abhÈsaneyyaÑ (SÊ, SyÈ, I), bhÈsissa’mabhÈsaneyyaÑ (?) 2. MaÓÉabyajÈtakaÑ (SyÈ, Ka) 3. Na cÈhametaÑ (SÊ) 4. CÈti vÈ (SÊ) 5. VadÊ (SÊ, SyÈ, I) 6. KakkhunaÑ (SÊ, SyÈ)

212 JÈtakapÈÄi

80. Khamata’ssa mahÈrÈja, pÈÓÈ na paÔi-ÈnayÈ1. Khama deva asappurisassa, nÈ’ssa icchÈmahaÑ vadha. 81. Nigrodhameva seveyya, na SÈkhamupasaÑvase. NigrodhasmiÑ mataÑ seyyo, yaÒce SÈkhasmi jÊvitanti.

NigrodhajÈtakaÑ sattamaÑ.

446. TakkalajÈtaka (8)

82. Na takkalÈ santi na ÈluvÈni2, Na biÄÈliyo na kaÄambÈni tÈta. Eko araÒÒamhi susÈnamajjhe, Kimatthiko tÈta khaÓÈsi kÈsuÑ. 83. PitÈmaho tÈta sudubbalo te, AnekabyÈdhÊhi dukhena phuÔÔho. TamajjahaÑ nikhaÓissÈmi sobbhe, Na hi’ssa taÑ jÊvitaÑ rocayÈmi. 84. Sa~kappa’metaÑ paÔiladdha pÈpakaÑ, AccÈhitaÑ kamma karosi luddaÑ. MayÈpi tÈta paÔilacchase tuvaÑ, EtÈdisaÑ kamma jar|panÊto. TaÑ kullavattaÑ anuvattamÈno, Ahampi taÑ nikhaÓissÈmi sobbhe. 85. PharusÈhi vÈcÈhi pakubbamÈno, Œsajja maÑ tvaÑ vadase kumÈra. Putto mamaÑ orasako samÈno, AhitÈnukampÊ mama tvaÑsi putta. ______________________________________________________________ 1. DuppaÔi-ÈnayÈ (SÊ, SyÈ, I) 2. ŒlupÈni (SÊ, SyÈ, I)


86. Na tÈhaÑ1 tÈta ahitÈnukampÊ, HitÈnukampÊ te ahampi2 tÈta. PÈpaÒca taÑ kamma pakubbamÈnaÑ, ArahÈmi no vÈrayituÑ tato. 87. Yo mÈtaraÑ vÈ pitaraÑ saviÔÔha3, Ad|sake hiÑsati pÈpadhammo. KÈyassa bhedÈ abhisamparÈyaÑ, AsaÑsayaÑ so nirayaÑ upeti4. 88. Yo mÈtaraÑ vÈ pitaraÑ saviÔÔha, Annena pÈnena upaÔÔhahÈti. KÈyassa bhedÈ abhisamparÈyaÑ, AsaÑsayaÑ so sugatiÑ upeti. 89. Na me tvaÑ putta ahitÈnukampÊ, HitÈnukampÊ me5 tvaÑsi putta. AhaÑ ca taÑ mÈtarÈ vuccamÈno, EtÈdisaÑ kamma karomi luddaÑ. 90. YÈ te sÈ bhariyÈ anariyar|pÈ, MÈtÈ mamesÈ sakiyÈ janetti. NiddhÈpaye6 taÒca sakÈ agÈrÈ, AÒÒampi te sÈ dukha’mÈvaheyya. 91. YÈ te sÈ bhariyÈ anariyar|pÈ, MÈtÈ mamesÈ sakiyÈ janetti. DantÈ kareÓ|va vas|panÊtÈ, SÈ pÈpadhammÈ puna’rÈvajÈt|ti.

TakkalajÈtakaÑ aÔÔhamaÑ. ______________________________________________________________ 1. TyÈhaÑ (SyÈ) 2. AhaÒhi (SyÈ) 3. MÈtaraÑ pitaraÑ vÈ vasiÔÔha (SÊ, I) 4. Pareti (SÊ, I) 5. Mama (?) 6. NiddhÈmase (I)

214 JÈtakapÈÄi

447. MahÈdhammapÈlajÈtaka (9)

92. KiÑ te vataÑ kiÑ pana brahmacariyaÑ, Kissa suciÓÓassa ayaÑ vipÈko. AkkhÈhi me brÈhmaÓa etamatthaÑ, KasmÈ nu tumhaÑ daharÈ na miyyare1. 93. DhammaÑ carÈma na musÈ bhaÓÈma, PÈpÈni kammÈni parivajjayÈma2. AnariyaÑ parivajjemu sabbaÑ, TasmÈ hi amhaÑ daharÈ na miyyare. 94. SuÓoma dhammaÑ asataÑ sataÒca, Na cÈpi dhammaÑ asataÑ rocayÈma. HitvÈ asante na jahÈma sante, TasmÈ hi amhaÑ daharÈ na miyyare. 95. Pubbeva dÈnÈ sumanÈ bhavÈma, Dadampi ve attamanÈ bhavÈma. DatvÈpi ve nÈnutappÈma pacchÈ, TasmÈ hi amhaÑ daharÈ na miyyare. 96. SamaÓe mayaÑ brÈhmaÓe addhike ca, Vanibbake yÈcanake dalidde. Annena pÈnena abhitappayÈma, TasmÈ hi amhaÑ daharÈ na miyyare. 97. MayaÒca bhariyaÑ nÈtikkamÈma, Amhe ca bhariyÈ nÈtikkamanti. AÒÒatra tÈhi brahmacariyaÑ carÈma, TasmÈ hi amhaÑ daharÈ na miyyare. ______________________________________________________________ 1. MÊyare (SÊ, I) 2. VivajjayÈma (SÊ, SyÈ, I)


98. PÈÓÈtipÈtÈ viramÈma sabbe, Loke adinnaÑ parivajjayÈma. AmajjapÈ nopi musÈ bhaÓÈma, TasmÈ hi amhaÑ daharÈ na miyyare. 99. EtÈsu ve jÈyare suttamÈsu, MedhÈvino honti pah|tapaÒÒÈ. BahussutÈ vedaguno1 ca honti, TasmÈ hi amhaÑ daharÈ na miyyare. 100. MÈtÈ pitÈ ca2 bhaginÊ bhÈtaro ca, PuttÈ ca dÈrÈ ca mayaÑ ca sabbe. DhammaÑ carÈma paralokahetu, TasmÈ hi amhaÑ daharÈ na miyyare. 101. DÈsÈ ca dÈsyo3 anujÊvino ca, ParicÈrakÈ kammakarÈ ca sabbe. DhammaÑ caranti paralokahetu, TasmÈ hi amhaÑ daharÈ na miyyare. 102. Dhammo have rakkhati dhammacÈriÑ, Dhammo suciÓÓo sukhamÈvahÈti. EsÈnisaÑso dhamme suciÓÓe, Na duggatiÑ gacchati dhammacÈrÊ. 103. Dhammo have rakkhati dhammacÈriÑ, ChattaÑ mahantaÑ viya vassakÈle. Dhammena gutto mama DhammapÈlo, AÒÒassa aÔÔhÊni sukhÊ kumÈroti.

MahÈdhammapÈlajÈtakaÑ navamaÑ. ______________________________________________________________ 1. VedaguÓÈ (SyÈ, Ka) 2. MÈtÈ ca pitÈ (Ka), mÈtÈpitaro (SyÈ) 3. DÈsso (SÊ, I), dÈsÊ (SyÈ)

216 JÈtakapÈÄi

448. KukkuÔajÈtaka (10) 104. NÈsmase katapÈpamhi, nÈsmase alikavÈdine. NÈsmase attatthapaÒÒamhi, atisantepi nÈsmase. 105. Bhavanti heke purisÈ, gopipÈsikajÈtikÈ1. Ghasanti maÒÒe mittÈni, vÈcÈya na ca kammunÈ. 106. SukkhaÒjalipaggahitÈ, vÈcÈya paliguÓÔhitÈ. Manussaphegg| nÈsÊde, yasmiÑ natthi kataÒÒutÈ. 107. Na hi aÒÒaÒÒacittÈnaÑ, itthÊnaÑ purisÈna vÈ. NÈnÈvikatvÈ2 saÑsaggaÑ, tÈdisampi ca nÈsmase3. 108. AnariyakammamokkantaÑ, athetaÑ4 sabbaghÈtinaÑ. NisitaÑva paÔicchannaÑ, tÈdisampi ca nÈsmase. 109. Mittar|peni’dhekacce, sÈkhalyena acetasÈ. Vividhehi upÈyanti, tÈdisampi ca nÈsmase. 110. ŒmisaÑ vÈ dhanaÑ vÈpi, yattha passati tÈdiso. DubbhiÑ karoti dummedho, taÒca hantvÈna5 gacchati. 111. Mittar|pena bahavo, channÈ sevanti sattavo. Jahe kÈpurise hete, kukkuÔo viya senakaÑ. 112. Yo ca6 uppatitaÑ atthaÑ, na khippamanubujjhati. Amittavasamanveti, pacchÈ ca anutappati. 113. Yo ca uppatitaÑ atthaÑ, khippameva nibodhati. Muccate sattusambÈdhÈ, kukkuÔo viya senakÈ. 114. TaÑ tÈdisaÑ k|Ôa’mivo’ÉÉitaÑ vane, AdhammikaÑ niccavidhaÑsakÈrinaÑ. ŒrÈ vivajjeyya naro vicakkhaÓo, SenaÑ yathÈ kukkuÔo vaÑsakÈnaneti.

KukkuÔajÈtakaÑ dasamaÑ. ______________________________________________________________ 1. GopipÈsakajÈtikÈ (SÊ, SyÈ, I) 2. NÈnÈva katvÈ (SÊ, I) 3. TÈdisampi na vissase (SyÈ) 4. AtthetaÑ (SÊ, SyÈ, I) 5. JhatvÈna (SÊ, I), hitvÈna (SyÈ) 6. Yodha (heÔÔhÈ 419 SulasÈjÈtake)


449. MaÔÔhakuÓÉalÊjÈtaka (11)

115. Ala~kato maÔÔhakuÓÉalÊ1, MÈladhÈrÊ2 haricandanussado. BÈhÈ paggayha kandasi, Vanamajjhe kiÑ dukkhito tuvaÑ. 116. SovaÓÓamayo pabhassaro, Uppanno rathapaÒjaro mama. Tassa cakkayugaÑ na vindÈmi, Tena dukkhena jahÈmi jÊvitaÑ. 117. SovaÓÓamayaÑ maÓÊmayaÑ, LohamayaÑ atha r|piyÈmayaÑ. 4 PÈvada rathaÑ karissÈmi3 te4, CakkayugaÑ paÔipÈdayÈmi taÑ. 118. So5 mÈÓavo tassa pÈvadi, Candas|riyÈ6 ubhaye’ttha bhÈtaro7. SovaÓÓamayo ratho mama, Tena cakkayugena sobhati. 119. BÈlo kho tvaÑsi mÈÓava, Yo tvaÑ patthayase apatthiyaÑ. MaÒÒÈmi tuvaÑ marissasi, Na hi tvaÑ lacchasi candas|riye. 120. GamanÈgamanampi dissati, VaÓÓadhÈtu ubhaye’ttha vÊthiyo. Peto pana neva dissati, Ko nu kho8 kandataÑ bÈlyataro. ______________________________________________________________ 1. MaÔÔakuÓÉalÊ (SÊ, I) 2. MÈlabhÈrÊ (SÊ, I) 3. KÈrayÈmi (SÊ, I) 4-4. Œcikkha me bhaddamÈÓava (Khu 2. 113, 146) 5. Atha (SyÈ) 6. Candimas|riyÈ (SyÈ) 7. Dissare (Khu 2. 113, 147) 8. Ko nidha (Khu 2. 114, 147)

218 JÈtakapÈÄi

121. SaccaÑ kho vadesi mÈÓava, Ahameva kandataÑ bÈlyataro. CandaÑ viya dÈrako rudaÑ, PetaÑ kÈlakatÈ’bhipatthaye. 122. ŒdittaÑ vata maÑ santaÑ, ghatasittaÑva pÈvakaÑ. VÈrinÈ viya osiÒcaÑ, sabbaÑ nibbÈpaye daraÑ. 123. AbbahÊ1 vata me sallaÑ, yamÈsi hadayassitaÑ2. Yo me sokaparetassa, puttasokaÑ apÈnudi. 124. SohaÑ abb|Ähasallosmi, vÊtasoko anÈvilo. Na socÈmi na rodÈmi, tava sutvÈna mÈÓavÈti.

MaÔÔhakuÓÉalÊjÈtakaÑ ekÈdasamaÑ.

450. BilÈrakosiyajÈtaka (12)

125. ApacantÈpi dicchanti, santo laddhÈna bhojanaÑ. Kimeva tvaÑ pacamÈno, yaÑ na dajjÈ na taÑ samaÑ. 126. MaccherÈ ca pamÈdÈ ca, evaÑ dÈnaÑ na diyyati. PuÒÒaÑ Èka~khamÈnena, deyyaÑ hoti vijÈnatÈ. 127. Yasseva bhÊto na dadÈti maccharÊ, tadevÈ’dadato bhayaÑ. JighacchÈ ca pipÈsÈ ca, yassa bhÈyati maccharÊ. Tameva bÈlaÑ phusati, asmiÑ loke paramhi ca. 128. TasmÈ vineyya maccheraÑ, dajjÈ dÈnaÑ malÈbhibh|. PuÒÒÈni paralokasmiÑ, patiÔÔhÈ honti pÈÓinaÑ. 129. DuddadaÑ dadamÈnÈnaÑ, dukkaraÑ kamma kubbataÑ. Asanto nÈnukubbanti, sataÑ dhammo durannayo. 130. TasmÈ sataÒca asataÑ3, nÈnÈ hoti ito gati. Asanto nirayaÑ yanti, santo saggaparÈyaÓÈ. ______________________________________________________________ 1. Abbuhi (SyÈ), abbh|ÄhaÑ (Ka) 2. SokaÑ hadayanissitaÑ (Khu 2. 114) 3. AsataÒca (SÊ, SyÈ, I)


131. Appasmeke1 pavecchanti, bahuneke na dicchare. AppasmÈ dakkhiÓÈ dinnÈ, sahassena samaÑ mitÈ. 132. DhammaÑ care yopi samuÒchakaÑ care, DÈraÒca posaÑ dadamappakasmiÑ2. SataÑ sahassÈnaÑ sahassayÈginaÑ, Kalampi nÈgghanti tathÈvidhassa te. 133. Kene’sa yaÒÒo vipulo mahagghato3, Samena dinnassa na agghameti. KathaÑ sataÑ sahassÈnaÑ4 sahassayÈginaÑ, Kalampi nÈgghanti tathÈvidhassa te. 134. Dadanti heke visame niviÔÔhÈ, ChetvÈ5 vadhitvÈ atha socayitvÈ. SÈ dakkhiÓÈ assumukhÈ sadaÓÉÈ, Samena dinnassa na agghameti. EvaÑ sataÑ sahassÈnaÑ6 sahassayÈginaÑ, Kalampi nÈgghanti tathÈvidhassa teti.

BilÈrakosiyajÈtakaÑ dvÈdasamaÑ.

451. CakkavÈkajÈtaka (13)

135. VaÓÓavÈ abhir|posi, ghano saÒjÈtarohito. CakkavÈka sur|posi, vippasannamukhindriyo. 136. PÈÔhÊnaÑ pÈvusaÑ macchaÑ, balajaÑ7 muÒjarohitaÑ. Ga~gÈya tÊre nisinno8, evaÑ bhuÒjasi bhojanaÑ. 137. Na vÈhametaÑ9 bhuÒjÈmi, ja~galÈno’dakÈni vÈ. AÒÒatra sevÈlapaÓakÈ, etaÑ10 me samma bhojanaÑ. ______________________________________________________________ 1. Appampeke (SyÈ) 2. DadaÑ appakasmipi (I) 3. Mahaggato (SaÑ 1. 19) 4. KathaÑ sahassÈnaÑ (SÊ, SyÈ, I) 5. JhatvÈ (SÊ, I), ghatvÈ (SyÈ) 6. EvaÑ sahassÈnaÑ (SÊ, SyÈ, I) 7. VÈlajaÑ (SÊ, I), balajjaÑ (SyÈ) 8. Ga~gÈtÊre nisinnosi (SyÈ, Ka) 9. Sabbatthapi samÈnaÑ. 10. AÒÒaÑ (SyÈ)

220 JÈtakapÈÄi

138. Na vÈhametaÑ saddahÈmi, cakkavÈkassa bhojanaÑ. Ahampi samma bhuÒjÈmi, gÈme loÓiyateliyaÑ. 139. Manussesu kataÑ bhattaÑ, suciÑ maÑs|pasecanaÑ. Na ca me tÈdiso vaÓÓo, cakkavÈka yathÈ tuvaÑ. 140. SampassaÑ attani veraÑ, hiÑsayaÑ1 mÈnusiÑ pajaÑ. Utrasto ghasasÊ bhÊto, tena vaÓÓo tave’diso. 141. Sabbalokaviruddhosi, dha~ka pÈpena kammunÈ. Laddho piÓÉo na pÊÓeti, tena vaÓÓo tave’diso. 142. Ahampi2 samma bhuÒjÈmi, ahiÑsaÑ sabbapÈÓinaÑ. Appossukko nirÈsa~kÊ, asoko akutobhayo. 143. So karassu ÈnubhÈvaÑ, vÊtivattassu sÊliyaÑ. AhiÑsÈya cara loke, piyo hohisi maÑmiva. 144. Yo na hanti na ghÈteti, na jinÈti na jÈpaye. MettaÑso sabbabh|tesu, veraÑ tassa na kenacÊti.

CakkavÈkajÈtakaÑ terasamaÑ.

452. Bh|ripaÒÒajÈtaka (14)

145. SaccaÑ kira, tvaÑ api3 Bh|ripaÒÒa, YÈ tÈdisÊ sÊri dhitÊ matÊ ca. Na tÈyate’bhÈvavas|panitaÑ, Yo yavakaÑ bhuÒjasi appas|paÑ. 146. SukhaÑ dukkhena paripÈcayanto, KÈlÈ kÈlaÑ vicinaÑ chandachanno. Atthassa dvÈrÈni avÈpuranto, TenÈhaÑ tussÈmi yavodanena. ______________________________________________________________ 1. HiÑsÈya (SyÈ, I, Ka) 2. AhaÒca (?) 3. Tvampi (SÊ), tuvampi (SyÈ), tvaÑ asi (Ka)


147. KÈlaÒca ÒatvÈ abhijÊhanÈya, Mantehi atthaÑ paripÈcayitvÈ. VijambhissaÑ sÊhavijambhitÈni, TÈyi’ddhiyÈ dakkhasi maÑ punÈpi. 148. SukhÊpi heke1 na karonti pÈpaÑ, AvaÓÓasaÑsaggabhayÈ puneke. Pah| samÈno vipulatthacintÊ, KiÑ kÈraÓÈ me na karosi dukkhaÑ. 149. Na paÓÉitÈ attasukhassa hetu, PÈpÈni kammÈni samÈcaranti. Dukkhena phuÔÔhÈ khalitÈpi santÈ, ChandÈ ca dosÈ na jahanti dhammaÑ. 150. Yena kenaci vaÓÓena, mudunÈ dÈruÓena vÈ. Uddhare dÊnamattÈnaÑ, pacchÈ dhammaÑ samÈcare. 151. * Yassa rukkhassa chÈyÈya, nisÊdeyya sayeyya vÈ. Na tassa sÈkhaÑ bhaÒjeyya, mittadubbho hi pÈpako. 152. YassÈpi2 dhammaÑ puriso3 vijaÒÒÈ, Ye cassa ka~khaÑ vinayanti santo. TaÑ hissa dÊpaÒca parÈyanaÒca, Na tena mettiÑ jarayetha paÒÒo. 153. Alaso gihÊ kÈmabhogÊ na sÈdhu, AsaÒÒato pabbajito na sÈdhu. RÈjÈ na sÈdhu anisammakÈrÊ, Yo paÓÉito kodhano taÑ na sÈdhu. 154. Nisamma khattiyo kayirÈ, nÈnisamma disampati. NisammakÈrino rÈja, yaso kitti ca vaÉÉhatÊti.

Bh|ripaÒÒajÈtakaÑ cuddasamaÑ. ______________________________________________________________ 1. SukhÊ hi eke (SÊ), sukhÊti heke (?) * Khu 6. 50, 149 piÔÔhesupi. 2. Yassa hi (SÊ, Ka) 3. Manujo (SÊ)

222 JÈtakapÈÄi

453. MahÈma~galajÈtaka (15)

155. KiÑsu naro jappamadhiccakÈle, KaÑ vÈ vijjaÑ katamaÑ vÈ sutÈnaÑ. So macco asmiÒca1 paramhi loke, KathaÑ karo sotthÈnena gutto. 156. Yassa devÈ pitaro ca sabbe, SarÊsapÈ2 sabbabh|tÈni cÈpi. MettÈya niccaÑ apacitÈni honti, Bh|tesu ve sotthÈnaÑ tadÈhu. 157. Yo sabbalokassa nivÈtavutti, ItthÊpumÈnaÑ sahadÈrakÈnaÑ. KhantÈ duruttÈnamappaÔik|lavÈdÊ, AdhivÈsanaÑ sotthÈnaÑ tadÈhu. 158. Yo nÈvajÈnÈti sahÈyamitte3. Sippena kulyÈhi dhanena jaccÈ. RucipaÒÒo atthakÈle matÊmÈ4, SahÈyesu ve sotthÈnaÑ tadÈhu. 159. MittÈni ve yassa bhavanti santo, SaÑvissatthÈ avisaÑvÈdakassa. Na mittadubbhÊ saÑvibhÈgÊ dhanena, Mittesu ve sotthÈnaÑ tadÈhu. 160. Yassa bhariyÈ tulyavayÈ samaggÈ, AnubbatÈ dhammakÈmÈ pajÈtÈ5. KoliniyÈ sÊlavatÊ patibbatÈ, DÈresu ve sotthÈnaÑ tadÈhu. ______________________________________________________________ 1. AsmiÑ va (I) 2. SiriÑsapÈ (SÊ, SyÈ, I) 3. SahÈyamatte (SÊ, I) 4. MutÊmÈ (SÊ, I) 5. SajÈtÈ (Ka)


161. Yassa rÈjÈ bh|tapati1 yasassÊ, JÈnÈti soceyyaÑ parakkamaÒca. AdvejjhatÈ suhadayaÑ mamanti, RÈj|su ve sotthÈnaÑ tadÈhu. 162. AnnaÒca pÈnaÒca dadÈti saddho, MÈlaÒca gandhaÒca vilepanaÒca. Pasannacitto anumodamÈno, Saggesu ve sotthÈnaÑ tadÈhu. 163. Yamariyadhammena punanti vuddhÈ, ŒrÈdhitÈ samacariyÈya santo. BahussutÈ isayo sÊlavanto, Arahantamajjhe sotthÈnaÑ tadÈhu. 164. EtÈni kho sotthÈnÈni loke, ViÒÒuppasatthÈni sukhudrayÈni2. TÈnÊdha sevetha naro sapaÒÒo, Na hi ma~gale kiÒcanamatthi saccanti.

MahÈma~galajÈtakaÑ pannarasamaÑ.

454. GhaÔapaÓÉitajÈtaka (16)

165. UÔÔhehi KaÓha kiÑ sesi, ko attho supanena te. Yopi tuyhaÑ3 sako bhÈtÈ, hadayaÑ cakkhu ca4 dakkhiÓaÑ. Tassa vÈtÈ balÊyanti, GhaÔo jappati5 Kesava. 166. Tassa taÑ vacanaÑ sutvÈ, RohiÓeyyassa Kesavo. TaramÈnar|po vuÔÔhÈsi, bhÈtusokena aÔÔito. 167. Kinnu ummattar|pova, kevalaÑ dvÈrakaÑ imaÑ. “Saso saso”ti lapasi, ko nu te sasamÈhari. ______________________________________________________________ 1. Bh|tapatÊ (SÊ, SyÈ, I) 2. SukhindriyÈni (I) 3. TÈyaÑ (I) 4. CakkhuÑva (I) 5. SasaÑ jappati (?)

224 JÈtakapÈÄi

168. SovaÓÓamayaÑ maÓÊmayaÑ, lohamayaÑ atha r|piyÈmayaÑ. Sa~khasilÈpavÈÄamayaÑ, kÈrayissÈmi te sasaÑ. 169. Santi aÒÒepi sasakÈ, araÒÒe vanagocarÈ. Tepi te ÈnayissÈmi, kÊdisaÑ sasamicchasi. 170. Na cÈhamete1 icchÈmi, ye sasÈ pathavissitÈ2. Candato sasamicchÈmi, taÑ me ohara Kesava. 171. So n|na madhuraÑ ÒÈti, jÊvitaÑ vijahissasi. ApatthiyaÑ yo patthayasi, candato sasamicchasi. 172. EvaÑ ce KaÓha jÈnÈsi, yadaÒÒamanusÈsasi. KasmÈ pure mataÑ puttaÑ, ajjÈpi manusocasi. 173. YaÑ na labbhÈ manussena, amanussena vÈ puna3. JÈto me mÈ marÊ putto, kuto labbhÈ alabbhiyaÑ. 174. Na mantÈ m|labhesajjÈ, osadhehi dhanena vÈ. SakkÈ ÈnayituÑ KaÓha, yaÑ petamanusocasi. 175. Yassa etÈdisÈ assu, amaccÈ purisapaÓÉitÈ. YathÈ nijjhÈpaye ajja, GhaÔo purisapaÓÉito. 176. ŒdittaÑ vata maÑ santaÑ, ghatasittaÑva pÈvakaÑ. VÈrinÈ viya osiÒcaÑ, sabbaÑ nibbÈpaye daraÑ. 177. AbbahÊ vata me sallaÑ, yamÈsi hadayassitaÑ. Yo me sokaparetassa, puttasokaÑ apÈnudi. 178. SohaÑ abb|Ähasallosmi, vÊtasoko anÈvilo. Na socÈmi na rodÈmi, tava sutvÈna mÈÓava4. 179. EvaÑ karonti sappaÒÒÈ, ye honti anukampakÈ. Nivattayanti sokamhÈ, GhaÔo jeÔÔhaÑva bhÈtaranti. (1527)

GhaÔapaÓÉitajÈtakaÑ soÄasamaÑ.

DasakanipÈtaÑ niÔÔhitaÑ. ______________________________________________________________ 1. Na cÈhametaÑ (SÊ), na vÈhamete (SyÈ), na vÈhametaÑ (I) 2. PaÔhaviÑ sitÈ (SÊ, SyÈ, I) 3. Pana (Khu 2. 149) 4. BhÈtika (Khu 2. 150)


TassuddÈnaÑ

DaÄha kaÓha dhanaÒjaya sa~khavaro, Raja sattaha kassa ca1 takkalinÈ. DhammaÑ kukkuÔa kuÓÉali bhojanadÈ, CakkavÈka subh|risa sotthi ghaÔoti. ______________________________________________________________ 1. SattÈhasasÈkha (SyÈ)

11. EkÈdasakanipÈta

455. * MÈtuposakajÈtaka (1)

1. Tassa nÈgassa vippavÈsena, Vir|ÄhÈ sallakÊ ca kuÔajÈ ca. KuruvindakaravÊrÈ1 bhisasÈmÈ ca, NivÈte pupphitÈ ca kaÓikÈrÈ. 2. Kocideva suvaÓÓakÈyutÈ, NÈgarÈjaÑ bharanti piÓÉena. Yattha rÈjÈ rÈjakumÈro vÈ, Kavacamabhihessati achambhito2. 3. GaÓhÈhi nÈga kabaÄaÑ, mÈ nÈga kisako bhava. Bah|ni rÈjakiccÈni, tÈni3 nÈga karissasi. 4. SÈ n|na’sÈ kapaÓikÈ, andhÈ apariÓÈyikÈ. KhÈÓuÑ pÈdena ghaÔÔeti, giriÑ CaÓÉoraÓaÑ pati. 5. KÈ nu te sÈ mahÈnÈga, andhÈ apariÓÈyikÈ. KhÈÓuÑ pÈdena ghÈÔÔeti, giriÑ CaÓÉoraÓaÑ pati. 6. MÈtÈ me sÈ mahÈrÈja, andhÈ apariÓÈyikÈ. KhÈÓuÑ pÈdena ghaÔÔeti, giriÑ CaÓÉoraÓaÑ pati. 7. MuÒcathe’taÑ mahÈnÈgaÑ, yo’yaÑ bharati mÈtaraÑ. Sametu mÈtarÈ nÈgo, saha sabbehi ÒÈtibhi. 8. Mutto ca bandhanÈ nÈgo, muttamÈdÈya kuÒjaro4. MuhuttaÑ assÈsayitvÈ5, agamÈ yena pabbato. 9. Tato so naÄiniÑ6 gantvÈ, sÊtaÑ kuÒjarasevitaÑ. SoÓÉÈy|’dakamÈhatvÈ7, mÈtaraÑ abhisiÒcatha. ______________________________________________________________ * Khu 4. 399 piÔÔhepi. 1. KaravarÈ (SÊ, SyÈ) 2. AsambhÊto (SÊ, SyÈ, I) 3. YÈni (SÊ, I) 4. KÈsirÈjena pesito (SÊ, SyÈ), mutto dÈmÈto kuÒjaro (I, SÊ-Nisya) 5. VissamitvÈna (SÊ) 6. NilinaÑ (SyÈ) 7. MÈhitvÈ (SyÈ, Ka)

11. EkÈdasakanipÈta 227

10. KoyaÑ anariyo devo, akÈlenapi vassati1. Gato me atrajo putto, yo mayhaÑ paricÈrako. 11. UÔÔhehi amma kiÑ sesi, Ègato tyÈha’matrajo. Muttomhi KÈsirÈjena, Vedehena yasassinÈ. 12. CiraÑ jÊvatu so rÈjÈ, KÈsÊnaÑ raÔÔhavaÉÉhano. Yo me puttaÑ pamocesi, sadÈ vuddhÈpacÈyikanti.

MÈtuposakajÈtakaÑ paÔhamaÑ.

456. JuÓhajÈtaka (2)

13. SuÓohi mayhaÑ vacanaÑ janinda, Atthena JuÓhamhi idhÈ’nupatto. Na brÈhmaÓe addhike tiÔÔhamÈne, Gantabba2 mÈhu dvipadinda3 seÔÔha. 14. SuÓomi tiÔÔhÈmi vadehi brahme, YenÈ’si4 atthena idhÈ’nupatto. KaÑ vÈ tvamatthaÑ mayi patthayÈno, IdhÈ’gamÈ brahme tadi~gha br|hi. 15. DadÈhi me gÈmavarÈni paÒca, DÈsÊsataÑ satta gavaÑsatÈni. ParosahassaÒca suvaÓÓanikkhe, BhariyÈ ca me sÈdisÊ dve dadÈhi. 16. Tapo nu te brÈhmaÓa bhiÑsar|po, MantÈ nu te brÈhmaÓa cittar|pÈ. YakkhÈ nu5 te assavÈ santi keci, AtthaÑ vÈ me abhijÈnÈsi kattaÑ. ______________________________________________________________ 1. AkÈlena pavassati (SÊ, SyÈ), akÈlena’ti vassati (I) 2. Gantabya (Ka) 3. DipadÈna (SÊ, I), dvipadÈna (SyÈ) 4. YenÈpi (SyÈ, Ka) 5. YakkhÈ va (SÊ, I)

228 JÈtakapÈÄi

17. Na me tapo atthi na cÈpi mantÈ, YakkhÈpi me assavÈ natthi keci. Atthampi te nÈbhijÈnÈmi kattaÑ, Pubbe ca kho1 sa~gatimattamÈsi. 18. PaÔhamaÑ idaÑ dassanaÑ jÈnato me, Na tÈ’bhijÈnÈmi ito puratthÈ. AkkhÈhi me pucchito etamatthaÑ, KadÈ kuhiÑ vÈ ahu sa~gamo no. 19. GandhÈrarÈjassa puramhi ramme, Avasimhase TakkasÊlÈyaÑ deva. TatthandhakÈramhi TimÊsikÈyaÑ2, AÑsena aÑsaÑ samaghaÔÔayimha. 20. Te tattha ÔhatvÈna ubho janinda, SÈrÈÓiyaÑ3 vÊtisÈrayimha4 tattha. SÈyeva no sa~gatimattamÈsi, Tato na pacchÈ na pure ahosi. 21. YadÈ kadÈci manujesu brahme, SamÈgamo sappurisena hoti. Na paÓÉitÈ sa~gatisanthavÈni, Pubbe kataÑ vÈpi vinÈsayanti. 22. BÈlÈva5 kho sa~gatisanthavÈni, Pubbe kataÑ vÈpi vinÈsayanti. Bahumpi bÈlesu kataÑ vinassati, TathÈ hi bÈlÈ akataÒÒur|pÈ. 23. DhÊrÈ ca kho sa~gatisanthavÈni, Pubbe kataÑ vÈpi na nÈsayanti. Appampi dhÊresu kataÑ na nassati, TathÈ hi dhÊrÈ sukataÒÒur|pÈ. ______________________________________________________________ 1. Pubbeva kho (SyÈ, Ka) 2. TimissikÈyaÑ (SÊ-®Ôha), timissakÈyaÑ (SyÈ) 3. SÈraÓÊyaÑ (Ka) 4. VÊtisÈrimha (SÊ, SyÈ, I) 5. BÈlÈ ca (SÊ, SyÈ, I)


24. DadÈmi te gÈmavarÈni paÒca, DÈsÊsataÑ satta gavaÑsatÈni. ParosahassaÒca suvaÓÓanikkhe, BhariyÈ ca te sÈdisÊ dve dadÈmi. 25. EvaÑ sataÑ hoti samecca rÈja, NakkhattarÈjÈriva tÈrakÈnaÑ. Œp|ratÊ KÈsipatÊ tathÈhaÑ, TayÈpi me sa~gamo ajja laddhoti.

JuÓhajÈtakaÑ dutiyaÑ.

457. * DhammadevaputtajÈtaka (3)

26. Yasokaro puÒÒakarohamasmi, SadÈtthuto samaÓabrÈhmaÓÈnaÑ. MaggÈraho devamanussap|jito, Dhammo ahaÑ dehi adhamma maggaÑ. 27. AdhammayÈnaÑ daÄhamÈruhitvÈ, Asantasanto balavÈ’hamasmi. Sa kissa hetumhi tava’jja dajjaÑ, MaggaÑ ahaÑ dhamma adinnapubbaÑ. 28. Dhammo have pÈturahosi pubbe, PacchÈ adhammo udapÈdi loke. JeÔÔho ca seÔÔho ca sanantano ca, UyyÈhi jeÔÔhassa kaniÔÔha maggÈ. 29. Na yÈcanÈya napi pÈtir|pÈ, Na arahatÈ1 te’haÑ dadeyyaÑ maggaÑ. YuddhaÒca no hotu ubhinna’majja, Yuddhamhi yo jessati tassa maggo. ______________________________________________________________ 1. Na arahati (SÊ, I), arahati (Ka) * Khu 4. 405 piÔÔhepi.

230 JÈtakapÈÄi

30. SabbÈ disÈ anuvisaÔo’hamasmi, Mahabbalo amitayaso atulyo. GuÓehi sabbehi upetar|po, Dhammo adhamma tvaÑ kathaÑ vijessasi. 31. Lohena ve haÒÒati jÈtar|paÑ, Na jÈtar|pena hananti lohaÑ. Sace adhammo haÒcha ti1 dhamma’majja, Ayo suvaÓÓaÑ viya dassaneyyaÑ. 32. Sace tuvaÑ yuddhabalo Adhamma2, Na tuyha vuÉÉhÈ3 ca gar| ca atthi. MaggaÒca te dammi piyÈppiyena, VÈcÈduruttÈnipi te khamÈmi. 33. IdaÒca sutvÈ vacanaÑ adhammo, AvaÑsiro patito uddhapÈdo. “Yuddhatthiko ce na labhÈmi yuddhaÑ”, EttÈvatÈ hoti hato adhammo. 34. KhantÊbalo yuddhabalaÑ vijetvÈ, HantvÈ adhammaÑ nihanitva4 bh|myÈ. PÈyÈsi vitto5 abhiruyha sandanaÑ, Maggeneva atibalo saccanikkamo. 35. MÈtÈ pitÈ samaÓabrÈhmaÓÈ ca, AsammÈnitÈ yassa sake agÈre. Idheva nikkhippa sarÊradehaÑ, KÈyassa bhedÈ nirayaÑ vajanti te6. YathÈ adhammo patito avaÑsiro. ______________________________________________________________ 1. HaÒÒati (SÊ, SyÈ), haÒÒiti (katthaci) 2. Yuddhabalo’si’dhamma (Ka-Si), yuddhabalo’sa’dhamma (I) 3. VaddhÈ (SÊ, I) 4. VihanitvÈ (Ka) 5. Citto (SyÈ) 6. Vajanti (SÊ, I)


36. MÈtÈ pitÈ samaÓabrÈhmaÓÈ ca, SusammÈnitÈ yassa sake agÈre. Idheva nikkhippa sarÊradehaÑ, KÈyassa bhedÈ sugatiÑ vajanti te. YathÈpi dhammo abhiruyha sandananti.

DhammadevaputtajÈtakaÑ1 tatiyaÑ.

458. UdayajÈtaka (4)

37. EkÈ nisinnÈ suci saÒÒat|r|, PÈsÈdamÈruyha anindita~gÊ. YÈcÈmi taÑ kinnaranettacakkhu, Ime’karattiÑ ubhayo vasema. 38. OkiÓÓantaraparikhaÑ, daÄhamaÔÔÈlakoÔÔhakaÑ. RakkhitaÑ khaggahatthehi, duppavesamidaÑ puraÑ. 39. Daharassa yuvino cÈpi, Ègamo ca na vijjati. Atha kena nu vaÓÓena, sa~gamaÑ icchase mayÈ. 40. Yakkho’hamasmi kalyÈÓi, Ègatosmi tavantike2. TvaÑ maÑ nandaya3 bhaddante, puÓÓakaÑsaÑ dadÈmi te. 41. DevaÑ va yakkhaÑ atha vÈ manussaÑ, Na patthaye Udaya’maticca aÒÒaÑ. Gaccheva tvaÑ yakkha mahÈnubhÈva, MÈ cassu gantvÈ puna’rÈvajittha. 42. YÈ sÈ rati uttamÈ kÈmabhoginaÑ, YaÑ hetu sattÈ visamaÑ caranti. MÈ taÑ ratiÑ jÊyi tuvaÑ sucimhite, DadÈmi te r|piyaÑ kaÑsap|raÑ. ______________________________________________________________ 1. DhammajÈtakaÑ (SÊ, I) 2. TavantikaÑ (SÊ, I) 3. Nandassu (SyÈ, Ka)

232 JÈtakapÈÄi

43. NÈriÑ naro nijjhapayaÑ dhanena, UkkaÑsatÊ yattha karoti chandaÑ. VipaccanÊko tava devadhammo, Paccakkhato thokatarena esi. 44. Œyu ca vaÓÓo ca1 manussaloke, NihÊyati manujÈnaÑ sugatte. Teneva vaÓÓena dhanampi tuyhaÑ, NihÊyati jiÓÓatarÈsi ajja. 45. EvaÑ me pekkhamÈnassa, rÈjaputti yasassini. HÈyateva tava2 vaÓÓo, ahorattÈnamaccaye. 46. IminÈva tvaÑ vayasÈ, rÈjaputti sumedhase. BrahmacariyaÑ careyyÈsi, bhiyyo vaÓÓavatÊ siyÈ. 47. DevÈ na jÊranti yathÈ manussÈ, Gattesu tesaÑ valiyo na honti. PucchÈmi taÑ yakkha mahÈnubhÈva, KathaÑ nu devÈna3 sarÊradeho. 48. DevÈ na jÊranti yathÈ manussÈ, Gattesu tesaÑ valiyo na honti. Suve suve bhiyyatarova4 tesaÑ, Dibbo ca vaÓÓo vipulÈ ca bhogÈ. 49. KiÑs|dha bhÊtÈ janatÈ anekÈ, Maggo ca nekÈyatanaÑ pavutto. PucchÈmi taÑ yakkha mahÈnubhÈva, KatthaÔÔhito paralokaÑ na bhÈye. ______________________________________________________________ 1. ŒyuÑ ca vaÓÓaÑ ca (Ka-SÊ, I) 2. HÈyate vata te (SÊ, SyÈ, Ka), hÈyateva tato (I) 3. KathaÑ na devÈnaÑ (I) 4. Bhiyyataro ca (Ka)


50. VÈcaÑ manaÒca paÓidhÈya sammÈ, KÈyena pÈpÈni akubbamÈno. BahunnapÈnaÑ gharamÈvasanto, Saddho mud| saÑvibhÈgÊ vadaÒÒ|. Sa~gÈhako sakhilo saÓhavÈco, EtthaÔÔhito paralokaÑ na bhÈye. 51. AnusÈsasi maÑ yakkha, yathÈ mÈtÈ yathÈ pitÈ. UÄÈravaÓÓa pucchÈmi, ko nu tvamasi subrahÈ. 52. Udayohamasmi kalyÈÓi, sa~garattÈ idhÈgato1. Œmanta kho taÑ gacchÈmi, muttosmi tava sa~garÈ2. 53. Sace kho tvaÑ Udayosi, sa~garattÈ idhÈgato. AnusÈsa maÑ rÈjaputta, yathÈ’ssa puna sa~gamo. 54. Atipatati3 vayo khaÓo tatheva, ®hÈnaÑ natthi dhuvaÑ cavanti sattÈ. Parijiyyati addhuvaÑ sarÊraÑ, Udaye mÈ pamÈda4 carassu dhammaÑ. 55. KasiÓÈ pathavÊ dhanassa p|rÈ, Ekasseva siyÈ anaÒÒadheyyÈ. TaÑ cÈpi jahati5 avÊtarÈgo, Udaye mÈ pamÈda carassu dhammaÑ. 56. MÈtÈ ca pitÈ ca bhÈtaro ca, BhariyÈ yÈpi dhanena hoti kÊtÈ6. Te cÈpi jahanti aÒÒamaÒÒaÑ, Udaye mÈ pamÈda carassu dhammaÑ. ______________________________________________________________ 1. Sa~garatthÈ idhÈgato (SÊ, I), sa~garatthÈyidhÈgato (SyÈ) 2. Sa~karÈ (Ka) 3. AdhipatatÊ (SÊ, I) 4. MÈ pamÈdaÑ (SÊ) 5. JahÈti (SÊ, SyÈ, I), jahÈtÊ (?) 6. BhariyÈpi dhanena honti atittÈ (Ka)

234 JÈtakapÈÄi

57. KÈyo parabhojananti ÒatvÈ1 SaÑsÈre sugatiÒca duggatiÒca2. IttaravÈsoti jÈniyÈna, Udaye mÈ pamÈda carassu dhammaÑ. 58. SÈdhu bhÈsati’yaÑ3 yakkho, appaÑ maccÈna jÊvitaÑ. KasiraÒca parittaÒca, taÒca dukkhena saÑyutaÑ. SÈhaÑ ekÈ pabbajissÈmi, hitvÈ KÈsiÑ Surundhananti.

UdayajÈtakaÑ catutthaÑ.

459. PÈnÊyajÈtaka (5)

59. Mitto mittassa pÈnÊyaÑ, adinnaÑ paribhuÒjisaÑ. Tena pacchÈ vijigucchiÑ, taÑ pÈpaÑ pakataÑ mayÈ. MÈ puna akaraÑ pÈpaÑ, tasmÈ pabbajito ahaÑ. 60. ParadÈraÒca disvÈna, chando me udapajjatha4. Tena pacchÈ vijigucchiÑ, taÑ pÈpaÑ pakataÑ mayÈ. MÈ puna akaraÑ pÈpaÑ, tasmÈ pabbajito ahaÑ. 61. PitaraÑ me mahÈrÈja, corÈ agaÓhu5 kÈnane. TesÈhaÑ pucchito jÈnaÑ, aÒÒathÈ naÑ viyÈkariÑ. 62. Tena pacchÈ vijigucchiÑ, taÑ pÈpaÑ pakataÑ mayÈ. MÈ puna akaraÑ pÈpaÑ, tasmÈ pabbajito ahaÑ. 63. PÈÓÈtipÈtamakaruÑ, somayÈge upaÔÔhite. TesÈhaÑ samanuÒÒÈ’siÑ. 64. Tena pacchÈ vijigucchiÑ, taÑ pÈpaÑ pakataÑ mayÈ. MÈ puna akaraÑ pÈpaÑ, tasmÈ pabbajito ahaÑ. 65. SurÈmerayamÈdhukÈ6, ye janÈ paÔhamÈ’su no. Bah|naÑ te anatthÈya, majjapÈna’makappayuÑ. TesÈhaÑ samanuÒÒÈ’siÑ. ______________________________________________________________ 1. KÈyo ca parabhojanaÑ viditvÈ (Ka) 2. SugatÊ ca duggatÊ ca (SÊ, SyÈ, I), suggatiÑ duggatiÒca (Ka) 3. BhÈsatayaÑ (SÊ, I) 4. Upapajjatha (SyÈ, Ka) 5. AgaÓhuÑ (SÊ, I), agaÓhi (Ka) 6. MadhukÈ (SÊ, SyÈ, I)


66. Tena pacchÈ vijigucchiÑ, taÑ pÈpaÑ pakataÑ mayÈ. MÈ puna akaraÑ pÈpaÑ, tasmÈ pabbajito ahaÑ. 67. Dhiratthu subah| kÈme, duggandhe bahukaÓÔake. Ye ahaÑ paÔisevanto, nÈlabhiÑ tÈdisaÑ sukhaÑ. 68. MahassÈdÈ sukhÈ kÈmÈ, natthi kÈmÈ paraÑ1 sukhaÑ. Ye kÈme paÔisevanti, saggaÑ te upapajjare. 69. AppassÈdÈ dukhÈ kÈmÈ, natthi kÈmÈ paraÑ dukhaÑ. Ye kÈme paÔisevanti, nirayaÑ te upapajjare. 70. AsÊ yathÈ sunisito, nettiÑsova supÈyiko2. SattÊva urasi khittÈ, kÈmÈ dukkhatarÈ tato. 71. A~gÈrÈnaÑva jalitaÑ, kÈsuÑ sÈdhikaporisaÑ. PhÈlaÑva divasaÑtattaÑ, kÈmÈ dukkhatarÈ tato. 72. VisaÑ yathÈ halÈhalaÑ, telaÑ pakkuthitaÑ3 yathÈ. Tambaloha4 vilÊnaÑva, kÈmÈ dukkhatarÈ tatoti.

PÈnÊyajÈtakaÑ paÒcamaÑ.

460. * YudhaÒcayajÈtaka (6)

73. MittÈmaccapariby|ÄhaÑ5, ahaÑ vande rathesabhaÑ. PabbajissÈmahaÑ rÈja6, taÑ devo anumaÒÒatu. 74. Sace te |naÑ kÈmehi, ahaÑ parip|rayÈmi7 te. Yo taÑ hiÑsati vÈremi, mÈ pabbaja8 YudhaÒcaya9. 75. Na ma’tthi |naÑ kÈmehi, hiÑsitÈ me na vijjati. DÊpaÒca kÈtumicchÈmi, yaÑ jarÈ nÈbhikÊrati. ______________________________________________________________ 1. KÈmaparaÑ (SÊ, I) 2. SupÈsito (Ka, SÊ-Nisya), supÈyito (Ka-®Ôha) 3. UkkaÔÔhitaÑ (SÊ, I), pakkuÔÔhitaÑ (SyÈ) 4. TampalohaÑ (SyÈ) 5. Paribb|ÄhaÑ (SÊ, I) 6. PabbajissaÑ mahÈrÈja (SÊ, I) 7. AhaÑva p|rayÈmi (Ka) 8. Pabbaji (I) 9. YudhaÒjaya (SÊ, SyÈ), YuvaÒjaya (I) * Khu 4. 408 piÔÔhepi.

236 JÈtakapÈÄi

76. Putto vÈ pitaraÑ yÈce, pitÈ vÈ putta’morasaÑ. Negamo taÑ yÈce1 tÈta, mÈ pabbaja YudhaÒcaya. 77. MÈ maÑ deva nivÈrehi, pabbajantaÑ rathesabha. MÈhaÑ kÈmehi sammatto, jarÈya vasamanvag|. 78. AhaÑ taÑ tÈta yÈcÈmi, ahaÑ putta nivÈraye. CiraÑ taÑ daÔÔhumicchÈmi, mÈ pabbaja YudhaÒcaya. 79. UssÈvova tiÓaggamhi, s|riyuggamanaÑ pati. EvamÈyu manussÈnaÑ, mÈ maÑ amma nivÈraya. 80. TaramÈno imaÑ yÈnaÑ, Èropetu2 rathesabha. MÈ me mÈtÈ tarantassa, antarÈyakarÈ ahu. 81. AbhidhÈvatha bhaddante, suÒÒaÑ hessati RammakaÑ. YudhaÒcayo anuÒÒÈto, sabbadattena rÈjinÈ. 82. Yohu seÔÔho sahassassa3, yuvÈ kaÒcanasannibho. SoyaÑ kumÈro pabbajito, kÈsÈyavasano balÊ. 83. Ubho kumÈrÈ pabbajitÈ, YudhaÒcayo YudhiÔÔhilo. PahÈya mÈtÈpitaro, sa~gaÑ chetvÈna maccunoti.

YudhaÒcayajÈtakaÑ chaÔÔhaÑ.

461. DasarathajÈtaka (7)

84. Etha LakkhaÓa sÊtÈ ca, ubho otaratho’dakaÑ. EvÈyaÑ Bharato Èha, “rÈjÈ dasaratho mato”. 85. Kena RÈmappabhÈvena, socitabbaÑ na socasi. PitaraÑ kÈlakataÑ4 sutvÈ, na taÑ pasahate dukhaÑ. 86. YaÑ na sakkÈ nipÈletuÑ, posena lapahaÑ bahuÑ. Sa kissa viÒÒ| medhÈvÊ, attÈna’mupatÈpaye. ______________________________________________________________ 1. Negamo yÈcate (SÊ, SyÈ, I) 2. TaramÈnÈ imaÑ yÈnaÑ, Èropentu (SÊ, I) 3. ManussÈnaÑ (SyÈ), sahassÈnaÑ (Ka) 4. KÈla~kataÑ (Ka)


87. DaharÈ ca hi vuddhÈ ca1, ye bÈlÈ ye ca paÓÉitÈ. AÉÉhÈ ceva daliddÈ ca, sabbe maccuparÈyaÓÈ. 88. PhalÈnamiva pakkÈnaÑ, niccaÑ patanato bhayaÑ. EvaÑ jÈtÈna maccÈnaÑ, nicca maraÓato bhayaÑ. 89. SÈyameke na dissanti, pÈto diÔÔhÈ bahujjanÈ. PÈto eke na dissanti, sÈyaÑ diÔÔhÈ bahujjanÈ. 90. ParidevayamÈno ce, kiÒcidatthaÑ udabbahe. Samm|Äho hiÑsa’mattÈnaÑ, kayirÈ taÑ vicakkhaÓo. 91. Kiso vivaÓÓo bhavati, hiÑsa’mattÈna’mattano2. Na tena petÈ pÈlenti, niratthÈ paridevanÈ. 92. YathÈ saraÓa’mÈdittaÑ, vÈrinÈ parinibbaye3. Evampi dhÊro sutavÈ, medhÈvÊ paÓÉito naro. KhippamuppatitaÑ sokaÑ, vÈto t|laÑva dhaÑsaye. 93. Macco ekova4 acceti, ekova jÈyate kule. SaÑyogaparamÈtveva, sambhogÈ sabbapÈÓinaÑ. 94. TasmÈ hi dhÊrassa bahussutassa, Sampassato lokamimaÑ paraÒca. AÒÒÈya dhammaÑ hadayaÑ manaÒca, SokÈ mahantÈpi na tÈpayanti. 95. SohaÑ dassaÒca bhokkhaÒca, bharissÈmi ca5 ÒÈtake. SesaÒca pÈlayissÈmi, kiccametaÑ6 vijÈnato. 96. Dasa vassasahassÈni, saÔÔhi vassasatÈni ca. KambugÊvo mahÈbÈhu, RÈmo rajjamakÈrayÊti.

DasarathajÈtakaÑ sattamaÑ. ______________________________________________________________ 1. Ye vuddhÈ (SÊ-®Ôha), ye vuÉÉhÈ (SyÈ) 2. MattanÈ (SÊ-®ÔhÈ, Khu 1. 371) 3. VÈrinÈva nibbÈpaye (SyÈ, Ka) 4. Ekova macco (SÊ, SyÈ, I) 5. SohaÑ yasaÒca bhogaÒca, bhariyÈpi ca (SyÈ, Ka) 6. KiccamevaÑ (I)

238 JÈtakapÈÄi

462. SaÑvarajÈtaka (8)

97. JÈnanto no mahÈrÈja, tava sÊlaÑ janÈdhipo. Ime kumÈre p|jento, na taÑ kenaci maÒÒatha. 98. TiÔÔhante no mahÈrÈje, adu1 deve diva~gate. ©ÈtÊ taÑ samanuÒÒiÑsu, sampassaÑ atthamattano. 99. Kena SaÑvara vattena, saÒjÈte abhitiÔÔhasi. Kena taÑ nÈtivattanti, ÒÈtisa~ghÈ samÈgatÈ. 100. Na rÈjaputta us|yÈmi2, samaÓÈnaÑ mahesinaÑ. SakkaccaÑ te namassÈmi, pÈde vandÈmi tÈdinaÑ. 101. Te maÑ dhammaguÓe yuttaÑ, suss|sa’manus|yakaÑ. SamaÓÈ manusÈsanti3, isÊ dhammaguÓe ratÈ. 102. TesÈhaÑ vacanaÑ sutvÈ, samaÓÈnaÑ mahesinaÑ. Na kiÒci atimaÒÒÈmi, dhamme me nirato mano. 103. HatthÈrohÈ anÊkaÔÔhÈ, rathikÈ pattikÈrakÈ. TesaÑ4 nappaÔibandhÈmi, niviÔÔhaÑ5 bhattavetanaÑ. 104. MahÈmattÈ ca me atthi, mantino paricÈrakÈ. BÈrÈÓasiÑ voharanti, bahumaÑsasurodakaÑ. 105. Athopi vÈÓijÈ phÊtÈ, nÈnÈraÔÔhehi ÈgatÈ. Tesu me vihitÈ rakkhÈ, evaÑ jÈnÈhu’posatha. 106. Dhammena kira ÒÈtÊnaÑ, rajjaÑ kÈrehi SaÑvara. MedhÈvÊ paÓÉito cÈsi6, athopi ÒÈtinaÑ hito. 107. TaÑ taÑ ÒÈtipariby|ÄhaÑ, nÈnÈratanamocitaÑ. AmittÈ nappasahanti, indaÑva AsurÈdhipoti.

SaÑvarajÈtakaÑ aÔÔhamaÑ. ______________________________________________________________ 1. Œdu (SÊ, I), Èd| (SyÈ) 2. RÈjaputta nussuyyÈmi (Ka) 3. SamanusÈsanti (SÊ, SyÈ, I) 4. Tesu (I) 5. NibaddhaÑ (SÊ, I) 6. CÈpi (SÊ, I)


463. SuppÈrakajÈtaka (9)

108. Ummujjanti nimujjanti, manussÈ khuranÈsikÈ. SuppÈrakaÑ taÑ pucchÈma, samuddo katamo ayaÑ. 109. KurukacchÈ1 payÈtÈnaÑ, vÈÓijÈnaÑ dhanesinaÑ. NÈvÈya vippanaÔÔhÈya, KhuramÈlÊti vuccati. 110. YathÈ aggÊva suriyova2, samuddo paÔidissati. SuppÈrakaÑ taÑ pucchÈma, samuddo katamo ayaÑ. 111. KurukacchÈ payÈtÈnaÑ, vÈÓijÈnaÑ dhanesinaÑ. NÈvÈya vippanaÔÔhÈya, AggimÈlÊti vuccati. 112. YathÈ dadhÊva khÊraÑva3, samuddo paÔidissati. SuppÈrakaÑ taÑ pucchÈma, samuddo katamo ayaÑ. 113. KurukacchÈ payÈtÈnaÑ, vÈÓijÈnaÑ dhanesinaÑ. NÈvÈya vippanaÔÔhÈya, DadhimÈlÊti4 vuccati. 114. YathÈ kusova sassova, samuddo paÔidissati. SuppÈrakaÑ taÑ pucchÈma, samuddo katamo ayaÑ. 115. KurukacchÈ payÈtÈnaÑ, vÈÓijÈnaÑ dhanesinaÑ. NÈvÈya vippanaÔÔhÈya, KusamÈlÊti vuccati. 116. YathÈ naÄova veÄ|va, samuddo paÔidissati. SuppÈrakaÑ taÑ pucchÈma, samuddo katamo ayaÑ. 117. KurukacchÈ payÈtÈnaÑ, vÈÓijÈnaÑ dhanesinaÑ. NÈvÈya vippanaÔÔhÈya, NaÄamÈlÊti vuccati. 118. Mahabbhayo bhiÑsanako, saddo suyyati’mÈnuso5. YathÈ sobbho papÈtova, samuddo paÔidissati. SuppÈrakaÑ taÑ pucchÈma, samuddo katamo ayaÑ. ______________________________________________________________ 1. BharukacchÈ (SÊ, SyÈ, I, ®Ôha) 2. Aggi suriyo ca (SyÈ), aggÊva s|riyo (Ka) 3. Dadhi ca khÊraÑ ca (SyÈ) evamuparipi. 4. KhÊramÈlÊti (Ka) 5. Samuddo suyyata’mÈnuso (SÊ-I-®Ôha)

240 JÈtakapÈÄi

119. KurukacchÈ payÈtÈnaÑ, vÈÓijÈnaÑ dhanesinaÑ. NÈvÈya vippanaÔÔhÈya, BaÄavÈmukhÊti1 vuccati. 120. Yato sarÈmi attÈnaÑ, yato pattosmi viÒÒutaÑ. NÈbhijÈnÈmi saÒcicca, ekapÈÓampi hiÑsitaÑ. Etena saccavajjena, sotthiÑ nÈvÈ nivattat|ti. (1647)

SuppÈrakajÈtakaÑ navamaÑ.

EkÈdasakanipÈtaÑ niÔÔhitaÑ.

TassuddÈnaÑ

SirimÈtusuposakanÈgavaro, Puna juÓhaka dhamma’mudayavaro. Atha pÈni yudhaÒcayako ca dasa- Ratha saÑvara pÈragatena navÈti. ______________________________________________________________ 1. VaÄabhÈmukhÊti (SÊ, I), balavÈmukhÊti (SyÈ, Ka)

12. DvÈdasakanipÈta

464. C|ÄakuÓÈlajÈtaka (1)

1. LuddhÈnaÑ1 lahucittÈnaÑ, akataÒÒ|na dubbhinaÑ. NÈ’devasatto puriso, thÊnaÑ saddhÈtu’marahati. 2. Na tÈ pajÈnanti kataÑ na kiccaÑ, Na mÈtaraÑ pitaraÑ bhÈtaraÑ vÈ. AnariyÈ samatikkantadhammÈ, Sasseva cittassa vasaÑ vajanti. 3. CirÈnuvutthampi2 piyaÑ manÈpaÑ, AnukampakaÑ pÈÓasamampi bhattuÑ3. ŒvÈsu kiccesu ca naÑ jahanti, TasmÈha’mitthÊnaÑ na vissasÈmi. 4. ThÊnaÒhi cittaÑ yathÈ vÈnarassa, KannappakannaÑ yathÈ rukkhachÈyÈ. CalÈcalaÑ hadayamitthiyÈnaÑ, Cakkassa nemi viya parivattati. 5. YadÈ tÈ passanti samekkhamÈnÈ, Œdeyyar|paÑ purisassa vittaÑ. SaÓhÈhi vÈcÈhi nayanti menaÑ, KambojakÈ jalajeneva assaÑ. 6. YadÈ na passanti samekkhamÈnÈ, Œdeyyar|paÑ purisassa vittaÑ. Samantato naÑ parivajjayanti, TiÓÓo nadÊpÈragatova kullaÑ. ______________________________________________________________ 1. KhuddÈnaÑ (SÊ, SyÈ, I) 2. CirÈnuvuÔÔhampi (SyÈ, Ka) 3. SantaÑ (SÊ, SyÈ, I)

242 JÈtakapÈÄi

7. Siles|pamÈ sikhiriva sabbabhakkhÈ, TikkhamÈyÈ nadÊriva sÊghasotÈ. Sevanti hetÈ piyamappiyaÒca, NÈvÈ yathÈ orak|laÑ paraÒca. 8. Na tÈ ekassa na dvinnaÑ, ÈpaÓova pasÈrito. Yo tÈ mayhanti maÒÒeyya, vÈtaÑ jÈlena bÈdhaye1. 9. YathÈ nadÊ ca pantho ca, pÈnÈgÈraÑ sabhÈ papÈ. EvaÑ loki’tthiyo nÈma, velÈ tÈsaÑ na vijjati2. 10. GhatÈsanasamÈ etÈ, kaÓhasappasir|pamÈ. GÈvo bahitiÓasseva, omasanti varaÑ varaÑ. 11. GhatÈsanaÑ kuÒjaraÑ kaÓhasappaÑ, MuddhÈbhisittaÑ pamadÈ ca sabbÈ. Ete naro niccayato3 bhajetha, TesaÑ have dubbidu sabbabhÈvo4. 12. Na’ccantavaÓÓÈ na bah|naÑ kantÈ, Na dakkhiÓÈ pamadÈ sevitabbÈ. Na parassa bhariyÈ na dhanassa hetu, Eti’tthiyo paÒca na sevitabbÈti.

C|ÄakuÓÈlajÈtakaÑ paÔhamaÑ.

465. BhaddasÈlajÈtaka (2)

13. KÈ tvaÑ suddhehi vatthehi, aghe vehÈyasaÑ5 ÔhitÈ. Kena tyÈ’ss|ni vattanti, kuto taÑ bhayamÈgataÑ. 14. Taveva deva vijite, BhaddasÈloti maÑ vid|. SaÔÔhi6 vassasahassÈni, tiÔÔhato p|jitassa me. ______________________________________________________________ 1. Bandhaye (SyÈ, Ka) 2. ImissÈ gÈthÈya pubbaddhÈparaddhaÑ vipariyÈyena dissati (Ka) 3. Niccayatto (SÊ, I) 4. SaccabhÈvo (SyÈ) 5. VehÈsayaÑ (SÊ, I) 6. SaÔÔhiÑ (SÊ, I)

12. DvÈdasakanipÈta 243

15. KÈrayantÈ nagarÈni, agÈre ca disampati. Vividhe cÈpi pÈsÈde, na maÑ te accamaÒÒisuÑ. Yatheva maÑ te p|jesuÑ, tatheva tvampi p|jaya. 16. TaÑ ivÈhaÑ1 na passÈmi, th|laÑ kÈyena te dumaÑ. ŒrohapariÓÈhena, abhir|posi jÈtiyÈ. 17. PÈsÈdaÑ kÈrayissÈmi, ekatthambhaÑ manoramaÑ. Tattha taÑ upanessÈmi, ciraÑ te yakkha jÊvitaÑ. 18. EvaÑ cittaÑ udapÈdi, sarÊrena vinÈbhÈvo. Puthuso maÑ vikantitvÈ, khaÓÉaso avakantatha. 19. Agge ca chetvÈ majjhe ca, pacchÈ m|lamhi chindatha2. EvaÑ me chijjamÈnassa, na dukkhaÑ maraÓaÑ siyÈ. 20. HatthapÈdaÑ3 yathÈ chinde4, kaÓÓanÈsaÒca jÊvato. Tato pacchÈ siro chinde, taÑ dukkhaÑ maraÓaÑ siyÈ. 21. SukhaÑ nu khaÓÉaso chinnaÑ, BhaddasÈla vanappati. KiÑhetu kiÑ upÈdÈya, khaÓÉaso chinnamicchasi. 22. YaÒca hetumupÈdÈya, hetuÑ dhamm|pasaÑhitaÑ. KhaÓÉaso chinnamicchÈmi, mahÈrÈja suÓohi me. 23. ©ÈtÊ me sukhasaÑvaddhÈ, mama passe nivÈtajÈ. Tepi’haÑ upahiÑ seyyaÑ, paresaÑ asukhocitaÑ. 24. Ceteyyar|paÑ5 cetesi, BhaddasÈla vanappati. HitakÈmosi ÒÈtÊnaÑ, abhayaÑ samma dammi teti.

BhaddasÈlajÈtakaÑ dutiyaÑ. ______________________________________________________________ 1. TaÒca ahaÑ (SÊ, SyÈ, I) 2. M|laÒca chindatha (SÊ), m|laÑ vichindatha (I) 3. HatthapÈde (Ka) 4. Chinde (Ka) 5. Cetabbar|paÑ (SÊ, I)

244 JÈtakapÈÄi

466. SamuddavÈÓijajÈtaka (3)

25. Kasanti vapanti te janÈ, ManujÈ kammaphal|pajÊvino. Nayimassa dÊpakassa bhÈgino, JambudÊpÈ idameva no varaÑ. 26. TipaÒcaratt|pagatamhi cande, Vego mahÈ hehiti sÈgarassa. UplavissaÑ dÊpamimaÑ uÄÈraÑ, MÈ vo vadhÊ gacchatha leÓa’maÒÒaÑ. 27. Na jÈtu’yaÑ sÈgaravÈrivego, UplavissaÑ dÊpamimaÑ uÄÈRaÑ. TaÑ me nimittehi bah|hi diÔÔhaÑ, MÈ bhetha kiÑ socatha modathavho1. 28. Pah|tabhakkhaÑ bahu-annapÈnaÑ, Patta’ttha ÈvÈsamimaÑ uÄÈraÑ. Na vo bhayaÑ paÔipassÈmi kiÒci, Œputtaputtehi pamodathavho. 29. Yo devo’yaÑ dakkhiÓÈyaÑ2 disÈyaÑ, Khemanti pakkosati tassa saccaÑ. Na uttaro vedi bhayÈbhayassa, MÈ bhetha kiÑ socatha modathavho. 30. YathÈ ime vippavadanti yakkhÈ, Eko bhayaÑ saÑsati khemameko. Tadi~gha mayhaÑ vacanaÑ suÓÈtha, KhippaÑ lahuÑ mÈ vinassimha sabbe. ______________________________________________________________ 1. Modatha vo (Ka) 6, 38 MoggallÈnasuttaÑ passitabbaÑ. 2. DakkhiÓassaÑ (SÊ)


31. Sabbe samÈgamma karoma nÈvaÑ, DoÓiÑ daÄhaÑ sabbayant|papannaÑ. Sace ayaÑ dakkhiÓo saccamÈha, MoghaÑ paÔikkosati uttaroyaÑ. SÈ ceva no hehiti ÈpadatthÈ, ImaÒca dÊpaÑ na pariccajema. 32. Sace ca kho uttaro saccamÈha, MoghaÑ paÔikkosati dakkhiÓoyaÑ. Tameva nÈvaÑ abhiruyha sabbe, EvaÑ mayaÑ sotthi taremu pÈraÑ. 33. Na ve sugaÓhaÑ paÔhamena seÔÔhaÑ, KaniÔÔhamÈpÈthagataÑ gahetvÈ. Yo cÊdha tacchaÑ1 paviceyya gaÓhati2, Sa ve naro seÔÔhamupeti ÔhÈnaÑ. 34. YathÈpi te sÈgaravÈrimajjhe, SakammunÈ sotthi vahiÑsu vÈÓijÈ. AnÈgatatthaÑ paÔivijjhiyÈna, Appampi nÈ’cceti sa bh|ripaÒÒo. 35. BÈlÈ ca mohena rasÈnugiddhÈ, AnÈgataÑ appaÔivijjhiya’tthaÑ. Paccuppanne sÊdanti atthajÈte, Samuddamajjhe yathÈ te manussÈ. 36. AnÈgataÑ paÔikayirÈtha kiccaÑ, “MÈ maÑ kiccaÑ kiccakÈle byadhesi”. TaÑ tÈdisaÑ paÔikata3 kiccakÈriÑ, Na taÑ kiccaÑ kiccakÈle byadhetÊti.

SamuddavÈÓijajÈtakaÑ tatiyaÑ. ______________________________________________________________ 1. MajjhaÑ (SÊ, SyÈ, I) 2. GaÓhi (Ka) 3. PaÔikataÑ (Ka), paÔigata (SÊ-®Ôha), paÔikacca (?)

246 JÈtakapÈÄi

467. KÈmajÈtaka (4)

37. KÈmaÑ kÈmayamÈnassa, tassa ce taÑ samijjhati. AddhÈ pÊtimano hoti, laddhÈ macco yadicchati. 38. KÈmaÑ kÈmayamÈnassa, tassa ce taÑ samijjhati. Tato naÑ aparaÑ kÈme, ghamme taÓhaÑva vindati. 39. GavaÑva si~gino si~gaÑ, vaÉÉhamÈnassa vaÉÉhati. EvaÑ mandassa posassa, bÈlassa avijÈnato. Bhiyyo taÓhÈ pipÈsÈ ca, vaÉÉhamÈnassa vaÉÉhati. 40. PathabyÈ sÈliyavakaÑ, gavÈssaÑ1 dÈsaporisaÑ. DatvÈ ca2 nÈlamekassa, iti vidvÈ3 samaÑ care. 41. RÈjÈ pasayha pathaviÑ vijitvÈ, SasÈgarantaÑ mahi’mÈvasanto. OraÑ samuddassa atittar|po4, PÈraÑ samuddassapi patthayetha. 42. YÈva anussaraÑ kÈme, manasÈ titti nÈ’jjhagÈ. Tato nivattÈ paÔikkamma disvÈ, Te ve sutittÈ5 ye paÒÒÈya tittÈ. 43. PaÒÒÈya tittinaÑ6 seÔÔhaÑ, na so kÈmehi tappati. PaÒÒÈya tittaÑ purisaÑ, taÓhÈ na kurute vasaÑ. 44. Apacinetheva kÈmÈnaÑ7, appiccha’ssa alolupo. Samuddamatto puriso, na so kÈmehi tappati. 45. RathakÈrova cammassa, parikantaÑ upÈhanaÑ. YaÑ yaÑ cajati8 kÈmÈnaÑ, taÑ taÑ sampajjate sukhaÑ. SabbaÒce sukhamiccheyya, sabbe kÈme pariccaje. ______________________________________________________________ 1. GavassaÑ (Ka) 2. DatvÈpi (SÊ, SyÈ), datvÈ vÈ (I) 3. ViddhÈ (SyÈ) 4. Atittir|po (Ka) 5. TittÈ (SÊ, SyÈ, I) 6. TittÊnaÑ (SÊ, SyÈ) 7. KÈmÈni (SÊ, SyÈ, I) 8. Jahati (SyÈ, Ka)


46. AÔÔha te bhÈsitÈ gÈthÈ, sabbÈ honti sahassiyo1. PaÔigaÓha mahÈbrahme, sÈdhetaÑ tava bhÈsitaÑ. 47. Na me attho sahassehi, satehi nahutehi vÈ. PacchimaÑ bhÈsato gÈthaÑ, kÈme me na rato mano. 48. Bhadrako2 vatÈyaÑ mÈÓavako, sabbalokavid| muni. Yo imaÑ taÓhaÑ3 dukkhajananiÑ, parijÈnÈti paÓÉitoti.

KÈmajÈtakaÑ catutthaÑ.

468. JanasandhajÈtaka (5)

49. Dasa khalu imÈni4 ÔhÈnÈni, yÈni pubbe akaritvÈ. Sa pacchÈ manutappati, iccevÈha5 Janasandho. 50. AladdhÈ vittaÑ tappati, pubbe asamudÈnitaÑ. Na pubbe dhanamesissaÑ, iti pacchÈnutappati. 51. Sakyar|paÑ pure santaÑ, mayÈ sippaÑ na sikkhitaÑ. KicchÈ vutti asippassa, iti pacchÈnutappati. 52. K|ÔavedÊ pure ÈsiÑ, pisuÓo piÔÔhimaÑsiko. CaÓÉo ca pharuso cÈpi6, iti pacchÈnutappati. 53. PÈÓÈtipÈtÊ pure ÈsiÑ, luddo cÈpi7 anÈriyo. Bh|tÈnaÑ nÈpacÈyissaÑ, iti pacchÈnutappati. 54. Bah|su vata santÊsu, anÈpÈdÈsu itthisu. ParadÈraÑ asevissaÑ, iti pacchÈnutappati. 55. Bahumhi vata santamhi, annapÈne upaÔÔhite. Na pubbe adadaÑ8 dÈnaÑ, iti pacchÈnutappati. 56. MÈtaraÑ pitaraÑ cÈpi, jiÓÓakaÑ gatayobbanaÑ9. Pahu santo na posissaÑ, iti pacchÈnutappati. ______________________________________________________________ 1. SahassiyÈ (?) upari SutasomajÈtake tathÈ dissati. 2. Bhaddo (SÊ) 3. Yo taÓhaÑ (SÊ, SyÈ) 4. KhalumÈni (SyÈ) 5. IccÈha rÈjÈ (SÊ,SyÈ, I) 6. CÈsiÑ (SÊ, SyÈ, I) 7. CÈsiÑ (SÊ, I) 8. AdadiÑ (SÊ) 9. JiÓÓake gatayobbane (SÊ, SyÈ, I)

248 JÈtakapÈÄi

57. Œcariya’manusatthÈraÑ, sabbakÈmarasÈharaÑ. PitaraÑ atimaÒÒissaÑ, iti pacchÈnutappati. 58. SamaÓe brÈhmaÓe cÈpi, sÊlavante bahussute. Na pubbe payirupÈsissaÑ, iti pacchÈnutappati. 59. SÈdhu hoti tapo ciÓÓo, santo ca payirupÈsito. Na ca pubbe tapo ciÓÓo, iti pacchÈnutappati. 60. Yo ca etÈni ÔhÈnÈni, yoniso paÔipajjati. KaraÑ purisakiccÈni, sa pacchÈ nÈnutappatÊti.

JanasandhajÈtakaÑ paÒcamaÑ.

469. MahÈkaÓhajÈtaka (6)

61. KaÓho kaÓho ca ghoro ca, sukkadÈÔho pabhÈsavÈ1. Baddho paÒcahi rajj|hi, kiÑ ravi2 sunakho tava. 62. NÈyaÑ migÈnamatthÈya, UsÊnaka3 bhavissati. ManussÈnaÑ anayo hutvÈ, tadÈ kaÓho pamokkhati. 63. PattahatthÈ samaÓakÈ, muÓÉÈ sa~ghÈÔipÈrutÈ. Na~galehi kasissanti, tadÈ kaÓho pamokkhati. 64. Tapassiniyo4 pabbajitÈ, muÓÉÈ sa~ghÈÔipÈrutÈ. YadÈ loke gamissanti, tadÈ kaÓho pamokkhati. 65. DÊghottaroÔÔhÈ jaÔilÈ, pa~kadantÈ rajassirÈ. IÓaÑ codÈya5 gacchanti, tadÈ kaÓho pamokkhati. 66. Adhicca Vede6 SÈvittiÑ, YaÒÒatantaÒca7 brÈhmaÓÈ. BhatikÈya yajissanti, tadÈ kaÓho pamokkhati. 67. MÈtaraÑ pitaraÑ cÈpi, jiÓÓakaÑ gatayobbanaÑ. Pah| santo8 na bharanti, tadÈ kaÓho pamokkhati. ______________________________________________________________ 1. PatÈpavÈ (SÊ, SyÈ, I) 2. DhÊra (SÊ, I), vÊra (SyÈ) 3. UsÊnara (SÊ, I), usinnara (SyÈ) 4. TapanÊyÈ (Ka) dutiyantapadÈni hetÈni. 5. VodÈya (SÊ, I), codaya (SyÈ) 6. VedaÑ (Ka) 7. TantraÒca (SÊ, SyÈ, I) 8. SantÈ (SÊ)


68. MÈtaraÑ pitaraÑ cÈpi, jiÓÓakaÑ gatayobbanaÑ. BÈlÈ tumheti vakkhanti, tadÈ kaÓho pamokkhati. 69. ŒcariyabhariyaÑ sakhiÑ1, mÈtulÈniÑ pitucchakiÑ2. YadÈ loke gamissanti, tadÈ kaÓho pamokkhati. 70. AsicammaÑ gahetvÈna, khaggaÑ paggayha brÈhmaÓÈ. PanthaghÈtaÑ karissanti, tadÈ kaÓho pamokkhati. 71. SukkacchavÊ vedhaverÈ, th|labÈh| apÈtubhÈ. MittabhedaÑ karissanti, tadÈ kaÓho pamokkhati. 72. MÈyÈvino nekatikÈ, asappurisacintakÈ. YadÈ loke bhavissanti, tadÈ kaÓho pamokkhatÊti.

MahÈkaÓhajÈtakaÑ chaÔÔhaÑ.

470. KosiyajÈtaka (7)

73. Neva kiÓÈmi napi vikkiÓÈmi, Na cÈpi me sannicayo ca atthi3. Sukicchar|paÑ vatidaÑ parittaÑ, Patthodano nÈla’mayaÑ duvinnaÑ. 74. AppamhÈ appakaÑ dajjÈ, anumajjhato majjhakaÑ. BahumhÈ bahukaÑ dajjÈ, adÈnaÑ nupapajjati4. 75. TaÑ taÑ vadÈmi Kosiya, dehi dÈnÈni bhuÒja ca. AriyamaggaÑ samÈr|ha5, nekÈsÊ labhate sukhaÑ. 76. MoghaÒcassa hutaÑ hoti, moghaÒcÈpi samÊhitaÑ. AtithismiÑ yo nisinnasmiÑ, eko bhuÒjati bhojanaÑ. 77. TaÑ taÑ vadÈmi Kosiya, dehi dÈnÈni bhuÒja ca. AriyamaggaÑ samÈr|ha, nekÈsÊ labhate sukhaÑ. ______________________________________________________________ 1. ŒcariyabhariyaÑ sakhÈbhariyaÑ (SÊ, I) 2. PitucchayaÑ (SÊ), pitucchasaÑ (I) 3. Idhatthi (SyÈ) 4. Na upapajjati (SÊ, I), n|papajjati (SyÈ) 5. AriyaÑ maggaÑ samÈruha (SÊ, I)

250 JÈtakapÈÄi

78. SaccaÒcassa hutaÑ hoti, saccaÒcÈpi samÊhitaÑ. AtithismiÑ yo nisinnasmiÑ, neko bhuÒjati bhojanaÑ. 79. TaÑ taÑ vadÈmi Kosiya, dehi dÈnÈni bhuÒja ca. AriyamaggaÑ samÈr|ha, nekÈsÊ labhate sukhaÑ. 80. SaraÒca juhati poso, BahukÈya GayÈya ca. DoÓe TimbarutitthasmiÑ, sÊghasote mahÈvahe. 81. Atra cassa hutaÑ hoti, atra cassa samÊhitaÑ. AtithismiÑ yo nisinnasmiÑ, neko bhuÒjati bhojanaÑ. 82. TaÑ taÑ vadÈmi Kosiya, dehi dÈnÈni bhuÒja ca. AriyamaggaÑ samÈr|ha, nekÈsÊ labhate sukhaÑ. 83. BaÄisaÑ hi so nigilati1, dÊghasuttaÑ sabandhanaÑ. AtithismiÑ yo nisinnasmiÑ, eko bhuÒjati bhojanaÑ. 84. TaÑ taÑ vadÈmi Kosiya, dehi dÈnÈni bhuÒja ca. AriyamaggaÑ samÈr|ha, nekÈsÊ labhate sukhaÑ. 85. UÄÈravaÓÓÈ vata brÈhmaÓÈ ime, AyaÒca vo sunakho kissa hetu. UccÈvacaÑ vaÓÓanibhaÑ vikubbati, AkkhÈtha no brÈhmaÓÈ ke nu tumhe. 86. Cando ca suriyo ca2 ubho idhÈgatÈ, AyaÑ pana MÈtali devasÈrathi. Sakkohamasmi TidasÈnamindo, Eso ca kho PaÒcasikhoti vuccati. 87. PÈÓissarÈ mudi~gÈ ca3, murajÈlambarÈni ca. SuttamenaÑ pabodhenti, paÔibuddho ca nandati. 88. Ye keci’me maccharino kadariyÈ, ParibhÈsakÈ samaÓabrÈhmaÓÈnaÑ. Idheva nikkhippa sarÊradehaÑ, KÈyassa bhedÈ nirayaÑ vajanti. ______________________________________________________________ 1. Niggilati (SÊ, I) 2. S|riyo ca (Ka) 3. Muti~gÈ ca (SÊ, SyÈ, I)


89. Ye keci’me suggatimÈsamÈnÈ1, Dhamme ÔhitÈ saÑyame saÑvibhÈge. Idheva nikkhippa sarÊradehaÑ, KÈyassa bhedÈ sugatiÑ vajanti. 90. TvaÑ nosi ÒÈti purimÈsu jÈtisu, So maccharÊ rosako2 pÈpadhammo. Taveva atthÈya idhÈgatamhÈ, MÈ pÈpadhammo nirayaÑ gamittha3. 91. AddhÈ hi maÑ vo hitakÈmÈ, yaÑ maÑ samanusÈsatha. SohaÑ tathÈ karissÈmi, sabbaÑ vuttaÑ hitesibhi. 92. EsÈha’majjeva upÈramÈmi, Na cÈpihaÑ4 kiÒci kareyya pÈpaÑ. Na cÈpi me kiÒci adeyyamatthi, Na cÈpi’datvÈ udakaÑ pivÈmi5. 93. EvaÒca me dadato sabbakÈlaÑ6, BhogÈ ime vÈsava khÊyissanti. Tato ahaÑ pabbajissÈmi Sakka, HitvÈna kÈmÈni yathodhikÈnÊti.

KosiyajÈtakaÑ sattamaÑ.

471. MeÓÉakapaÒhajÈtaka (8)

94. YesaÑ na kadÈci bh|tapubbaÑ, SakhyaÑ7 sattapadampi’masmi loke. JÈtÈ amittÈ duve sahÈyÈ, PaÔisandhÈya caranti kissa hetu. ______________________________________________________________ 1. SuggatimÈsasÈnÈ (SÊ, I), suggatÈsisamÈnÈ (Ka) 2. Kosiyo (SyÈ, Ka) 3. Appattha (Ka-SÊ, SyÈ, I) 4. Na cÈpahaÑ (SÊ, I) 5. UdakampahaÑ pibe (SÊ) 6. KÈle (Ka) 7. SakkhiÑ (SÊ, I), sakhi (SyÈ)

252 JÈtakapÈÄi

95. Yadi me ajja pÈtarÈsakÈle, PaÒhaÑ na sakkuÓeyyÈtha vattumetaÑ. RaÔÔhÈ pabbÈjayissÈmi vo sabbe, Na hi ma’ttho duppaÒÒajÈtikehi. 96. MahÈjanasamÈgamamhi ghore, JanakolÈhalasa~gamamhi jÈte. VikkhittamanÈ anekacittÈ, PaÒhaÑ na sakkuÓoma vattumetaÑ. 97. EkaggacittÈva ekamekÈ, Rahasi gatÈ atthaÑ nicintayitvÈ1. Paviveke sammasitvÈna dhÊrÈ, Atha vakkhanti janinda etamatthaÑ. 98. Uggaputta-rÈjaputtiyÈnaÑ, Urabbhassa maÑsaÑ piyaÑ manÈpaÑ. Na sunakhassa te adenti maÑsaÑ, Atha MeÓÉassa suÓena sakhyamassa. 99. CammaÑ vihananti eÄakassa, AssapiÔÔhattharassukhassa2 hetu. Na ca te sunakhassa attharanti, Atha MeÓÉassa suÓena sakhyamassa. 100. Œvellitasi~giko hi MeÓÉo, Na ca sunakhassa visÈÓakÈni atthi. TiÓabhakkho maÑsabhojano ca, Atha MeÓÉassa suÓena sakhyamassa. 101. TiÓamÈsi palÈsamÈsi MeÓÉo, Na ca sunakho tiÓamÈsi no palÈsaÑ. GaÓheyya suÓo sasaÑ biÄÈraÑ, Atha MeÓÉassa suÓena sakhyamassa. ______________________________________________________________ 1. AtthÈni cintayitvÈ (SyÈ, Ka) 2. AssapiÔÔhattharaÓasukhassa (SÊ)


102. AÔÔhaÉÉhapado catuppadassa, MeÓÉo aÔÔhanakho adissamÈno. ChÈdiyamÈharatÊ ayaÑ imassa, MaÑsaÑ ÈharatÊ ayaÑ amussa. 103. PÈsÈdavaragato videhaseÔÔho, VitihÈraÑ aÒÒamaÒÒabhojanÈnaÑ. Addakkhi1 kira sakkhikaÑ janindo, Bubhukkassa puÓÓaÑmukhassa2 cetaÑ. 104. LÈbhÈ vata me anappar|pÈ, Yassa me’disÈ paÓÉitÈ kulamhi. PaÒhassa gambhÊragataÑ nipuÓamatthaÑ, PaÔivijjhanti subhÈsitena dhÊrÈ. 105. AssatarirathaÒca ekamekaÑ, PhÊtaÑ gÈmavaraÒca ekamekaÑ. SabbesaÑ vo dammi paÓÉitÈnaÑ, ParamappatÊtamano subhÈsitenÈti.

MeÓÉakapaÒhajÈtakaÑ aÔÔhamaÑ.

472. MahÈpadumajÈtaka (9)

106. NÈ’daÔÔhÈ3 parato dosaÑ, aÓuÑth|lÈni sabbaso. Issaro paÓaye daÓÉaÑ, sÈmaÑ appaÔivekkhiya. 107. Yo ca appaÔivekkhitvÈ, daÓÉaÑ kubbati khattiyo. SakaÓÔakaÑ so gilati, jaccandhova samakkhikaÑ. 108. AdaÓÉiyaÑ daÓÉayati4, daÓÉiyaÒca adaÓÉiyaÑ5. Andhova visamaÑ maggaÑ, na jÈnÈti samÈsamaÑ. 109. Yo ca etÈni ÔhÈnÈni, aÓuÑth|lÈni sabbaso. SudiÔÔhamanusÈseyya, sa ve voharitu6 marahati. ______________________________________________________________ 1. Addasa (SyÈ, Ka) 2. Bhobhukkhassa ca puÓÓamukhassa (SÊ) 3. NÈdiÔÔhÈ (Ka-SÊ, SyÈ, Ka) 4. DaÓÉiyati (SyÈ, I) 5. AdaÓÉiya (Nisya), na daÓÉaye (?) 6. VohÈtu (I)

254 JÈtakapÈÄi

110. NekantamudunÈ sakkÈ, ekantatikhiÓena vÈ. AttaÑ mahante1 ÔhapetuÑ2, tasmÈ ubhayamÈcare. 111. Paribh|to mudu hoti, atitikkho ca veravÈ. EtaÒca ubhayaÑ Òa tvÈ, anumajjhaÑ samÈcare. 112. Bahumpi ratto bhÈseyya, duÔÔhopi bahu bhÈsati. Na itthikÈraÓÈ rÈja, puttaÑ ghÈtetumarahasi. 113. Sabbova3 loko ekato4, itthÊ ca ayamekikÈ. TenÈhaÑ paÔipajjissaÑ, gacchatha pakkhipatheva5 taÑ. 114. AnekatÈle narake, gambhÊre ca suduttare6. PÈtito giriduggasmiÑ, kena tvaÑ tattha nÈ’mari. 115. NÈgo jÈtaphaÓo tattha, thÈmavÈ girisÈnujo. Paccaggahi maÑ bhogehi, tenÈhaÑ tattha nÈ’mariÑ. 116. Ehi taÑ paÔinessÈmi, rÈjaputta sakaÑ gharaÑ. RajjaÑ kÈrehi7 bhaddante, kiÑ araÒÒe karissasi. 117. YathÈ gilitvÈ baÄisaÑ, uddhareyya salohitaÑ. UddharitvÈ sukhÊ assa, evaÑ8 passÈmi attanaÑ9. 118. KiÑ nu tvaÑ baÄisaÑ br|si, kiÑ tvaÑ br|si salohitaÑ. KiÑ nu tvaÑ ubbhataÑ br|si, taÑ me akkhÈhi pucchito. 119. KÈmÈ’haÑ baÄisaÑ br|mi, hatthi-assaÑ salohitaÑ. CattÈ’haÑ ubbhataÑ br|mi, evaÑ jÈnÈhi khattiya. 120. CiÒcÈmÈÓavikÈ mÈtÈ, Devadatto ca me pitÈ. Œnando paÓÉito nÈgo, SÈriputto ca devatÈ. RÈjaputto ahaÑ ÈsiÑ10, evaÑ dhÈretha jÈtakanti.

MahÈpadumajÈtakaÑ navamaÑ. ______________________________________________________________ 1. Mahatte (SyÈ, Ka) 2. ®hÈpetuÑ (SÊ, SyÈ, I) 3. Sabbo ca (Ka-SÊ, I) 4. Ekanto (SÊ, I) 5. Pakkhipetha (SyÈ-®Ôha) 6. GambhÊre suduruttare (I, Ka) 7. KÈresi (SÊ) 8. SukhaÑ (I, Ka) 9. Attani (I, Ka), attanÈ (SyÈ), evaÑ ahampi puna sotthibhÈvappattaÑ gilitabaÄisaÑ

purisamiva attÈnaÑ passÈmÊti (®Ôha-SaÑvaÓÓanÈ) 10. AhaÑ tadÈ rÈjaputto (SÊ, SyÈ, I)


473. MittÈmittajÈtaka (10)

121. KÈni kammÈni kubbÈnaÑ, kathaÑ viÒÒ| parakkame. AmittaÑ jÈneyya medhÈvÊ, disvÈ sutvÈ ca paÓÉito. 122. Na naÑ umhayate disvÈ, na ca naÑ paÔinandati. Cakkh|ni cassa1 na dadÈti, paÔilomaÒca vattati. 123. Amitte tassa bhajati, mitte tassa na sevati. VaÓÓakÈme nivÈreti, akkosante pasaÑsati. 124. GuyhaÒca tassa na’kkhÈti, tassa guyhaÑ na g|hati. KammaÑ tassa na vaÓÓeti, paÒÒa’ssa nappasaÑsati. 125. Abhave nandati tassa, bhave tassa na nandati. AccheraÑ2 bhojanaÑ laddhÈ, tassa nu’ppajjate sati. Tato naÑ nÈnukampati, aho sopi3 labheyyito. 126. Iccete soÄasÈkÈrÈ, amittasmiÑ patiÔÔhitÈ. Yehi amittaÑ jÈneyya, disvÈ sutvÈ ca paÓÉito. 127. KÈni kammÈni kubbÈnaÑ, kathaÑ viÒÒ| parakkame. MittaÑ jÈneyya medhÈvÊ, disvÈ sutvÈ ca paÓÉito. 128. PavutthaÑ tassa sarati, ÈgataÑ abhinandati. Tato kelÈyito hoti, vÈcÈya paÔinandati. 129. Mitte tasseva bhajati, amitte tassa na sevati. Akkosante nivÈreti, vaÓÓakÈme pasaÑsati. 130. GuyhaÒca tassa akkhÈti, tassa guyhaÒca g|hati. KammaÒca tassa vaÓÓeti, paÒÒaÑ tassa4 pasaÑsati. 131. Bhave ca nandati tassa5, abhave tassa na nandati. AccheraÑ6 bhojanaÑ laddhÈ, tassa uppajjate sati. Tato naÑ anukampati, aho sopi7 labheyyito. ______________________________________________________________ 1. Cakkh|nissa (SyÈ, Ka) 2. AcchariyaÑ (SÊ, SyÈ, I) 3. AhÈsopi (Ka-SÊ, SyÈ, Ka) 4. PaÒÒamassa (SyÈ, Ka) 5. Bhave nandati tassa ca (Ka) 6. AcchariyaÑ (SÊ, SyÈ, I) 7. PahÈsopi (Ka-SÊ, SyÈ, Ka)

256 JÈtakapÈÄi

132. Iccete soÄasÈkÈrÈ, mittasmiÑ suppatiÔÔhitÈ. Yehi mittaÒca jÈneyya1, disvÈ sutvÈ ca paÓÉitoti. (1779)

MittÈmittajÈtakaÑ dasamaÑ.

DvÈdasakanipÈtaÑ niÔÔhitaÑ.

TassuddÈnaÑ

Lahucitta sasÈla kasanti puna, Atha kÈma dasakhaluÔÔhÈnavaro. Atha kaÓha sukosiya meÓÉavaro, Padumo puna mittavarena dasÈti. ______________________________________________________________ 1. MittaÑ sujÈneyya (I, Ka)

13. TerasakanipÈta

474. AmbajÈtaka (1)

1. AhÈsi1 me ambaphalÈni pubbe, AÓ|ni th|lÈni ca brahmacÈri. Teheva mantehi na dÈni tuyhaÑ, DumapphalÈ pÈtubhavanti brahme. 2. NakkhattayogaÑ paÔimÈnayÈmi, KhaÓaÑ muhuttaÒca mante na passaÑ2. NakkhattayogaÒca khaÓaÒca laddhÈ, AddhÈharissa’mbaphalaÑ3 pah|taÑ. 3. NakkhattayogaÑ na pure abhÈÓi, KhaÓaÑ muhuttaÑ na pure asaÑsi. SayaÑ harÊ4 ambaphalaÑ pah|taÑ, VaÓÓena gandhena rasenupetaÑ. 4. MantÈbhijappena pure hi5 tuyhaÑ, DumapphalÈ pÈtubhavanti brahme. SvÈ’jja na pÈresi jappampi mantaÑ6, AyaÑ so ko nÈma tava’jja dhammo. 5. CaÓÉÈlaputto mama sampadÈsi, Dhammena mante pakatiÑ ca saÑsi. MÈ cassu me pucchito nÈmagottaÑ, Guyhittho atthaÑ7 vijaheyya manto8. ______________________________________________________________ 1. ŒhÈsi (?) 2. KhaÓaÑ muhuttaÑ na maÑ tosayanti (SÊ, I) 3. AthÈharissambaphalaÑ (SÊ, I) 4. AthÈharÊ (SÊ, SyÈ, I) 5. Pura’ssa (SÊ, I), purepi (SyÈ) 6. Japampi mante (SÊ, I) 7. MÈ taÑ (SÊ, SyÈ, I) 8. Vijaheyyu mantÈ (SyÈ)

258 JÈtakapÈÄi

6. SohaÑ janindena janamhi puÔÔho, MakkhÈbhibh|to alikaÑ abhÈÓiÑ. “MantÈ ime brÈhmaÓassÈ”ti micchÈ, PahÊnamanto kapaÓo rudÈmi. 7. EraÓÉÈ pucimandÈ vÈ, atha vÈ pÈlibhaddakÈ. MadhuÑ madhutthiko vinde, so hi tassa dumuttamo. 8. KhattiyÈ brÈhmaÓÈ vessÈ, suddÈ caÓÉÈlapukkusÈ. YamhÈ dhammaÑ vijÈneyya, so hi tassa naruttamo. 9. Imassa daÓÉaÒca vadhaÒca datvÈ, Gale gahetvÈ khalayÈtha1 jammaÑ. Yo uttamatthaÑ kasirena laddhaÑ, MÈnÈtimÈnena vinÈsayittha. 10. YathÈ samaÑ maÒÒamÈno pateyya, SobbhaÑ guhaÑ narakaÑ p|tipÈdaÑ. Rajj|ti vÈ akkame kaÓhasappaÑ, Andho yathÈ jotimadhiÔÔhaheyya. Evampi maÑ tvaÑ khalitaÑ sapaÒÒa2, PahÊnamantassa punappadÈhi3. 11. Dhammena mantaÑ4 tava sampadÈsiÑ, Tuvampi dhammena5 pariggahesi. Pakatimpi te attamano asaÑsiÑ, Dhamme ÔhitaÑ taÑ6 na jaheyya manto. 12. Yo bÈla mantaÑ7 kasirena laddhaÑ, YaÑ dullabhaÑ ajja manussaloke. KiÒcÈpi laddhÈ jÊvituÑ appapaÒÒo8, VinÈsayÊ alikaÑ bhÈsamÈno. ______________________________________________________________ 1. BalayÈtha (SyÈ), galayÈtha (Ka) 2. SapaÒÒÈ (I) 3. Puna sampadÈhi (SyÈ), punappasÊda (SÊ, I) 4. Mante (SÊ, SyÈ, I) 5. Tvampi dhammeneva (Ka) 6. PatiÔÔhaÑ (Ka) 7. BalamantaÑ (Ka) 8. KicchÈ laddhaÑ jÊvikaÑ appapaÒÒo (SÊ, SyÈ), kicchÈpi laddhÈ jÊvikaÑ appaÒÒa (I)

13. TerasakanipÈta 259

13. BÈlassa m|Ähassa akataÒÒuno ca, MusÈ bhaÓantassa asaÒÒatassa. Mante mayaÑ tÈdisake na dema, Kuto mantÈ gaccha na mayha ruccasÊti.

AmbajÈtakaÑ paÔhamaÑ.

475. PhandanajÈtaka (2)

14. KuÔhÈrihattho1 puriso, vanamogayha tiÔÔhasi. PuÔÔho me samma akkhÈhi, kiÑ dÈruÑ chetumicchasi. 15. Isso2 vanÈni carasi, samÈni visamÈni ca. PuÔÔho me samma akkhÈhi, kiÑ dÈruÑ nemiyÈ daÄhaÑ. 16. Neva sÈlo na khadiro, nÈ’ssakaÓÓo kuto dhavo. Rukkho ca3 phandano nÈma, taÑ dÈruÑ nemiyyÈ daÄhaÑ. 17. KÊdisÈni’ssa pattÈni, khandho vÈ pana kÊdiso. PuÔÔho me samma akkhÈhi, yathÈ jÈnemu phandanaÑ. 18. Yassa sÈkhÈ palambanti, namanti na ca bhaÒjare. So rukkho phandano nÈma, yassa m|le ahaÑ Ôhito. 19. ArÈnaÑ cakka-nÈbhÊnaÑ, ÊsÈ-nemi-rathassa ca. Sabbassa te kammaniyo, ayaÑ hessati phandano. 20. Iti phandanarukkhopi, tÈvade ajjhabhÈsatha. Mayhampi vacanaÑ atthi, BhÈradvÈja suÓohi me. 21. Issassa4 upakkhandhamhÈ5, ukkacca catura~gulaÑ. Tena nemiÑ pasÈresi6, evaÑ daÄhataraÑ siyÈ. 22. Iti phandanarukkhopi, veraÑ appesi tÈvade. JÈtÈnaÑ ca ajÈtÈnaÑ, issÈnaÑ dukkha’mÈvahi. ______________________________________________________________ 1. KudhÈrihattho (Ka) 2. Iso (SÊ), Êso (SyÈ, I) 3. Rukkhova (SÊ, I) 4. Imassa (Ka-SÊ, Ka) 5. UpakhandhamhÈ (Ka-SÊ, I, Ka) 6. Pariharesi (SÊ, I)

260 JÈtakapÈÄi

23. IccevaÑ1 phandano issaÑ, isso ca pana phandanaÑ. AÒÒamaÒÒaÑ vivÈdena, aÒÒamaÒÒa’maghÈtayuÑ. 24. Evameva manussÈnaÑ, vivÈdo yattha jÈyati. May|ranaccaÑ naccanti, yathÈ te issa-phandanÈ. 25. TaÑ vo vadÈmi bhaddaÑ vo2, yÈvantettha samÈgatÈ. Sammodatha mÈ vivadatha3, mÈ hotha issa-phandanÈ. 26. SÈmaggimeva4 sikkhetha, Buddhehe’taÑ pasaÑsitaÑ. SÈmaggirato dhammaÔÔho, yogakkhemÈ na dhaÑsatÊti.

PhandanajÈtakaÑ dutiyaÑ.

476. JavanahaÑsajÈtaka (3)

27. Idheva haÑsa nipata, piyaÑ me tava dassanaÑ. Issaro’si anuppatto, yamidhatthi pavedaya. 28. Savenena ekassa piyÈ bhavanti, DisvÈ pane’kassa viyeti5 chando. DisvÈ ca sutvÈ ca piyÈ bhavanti, Kaccinnu me pÊyasi6 dassanena. 29. Savanena piyo mesi, bhiyyo cÈgamma dassanaÑ. EvaÑ piyadassano me7, vasa haÑsa mamantike8. 30. VaseyyÈma tavÈ’gÈre, niccaÑ sakkatap|jitÈ. Matto ca ekadÈ vajje9, “haÑsarÈjaÑ pacantu me”. 31. Dhiratthu taÑ majjapÈnaÑ, yaÑ me piyataraÑ tayÈ. Na cÈpi majjaÑ pissÈmi10, yÈva me vacchasÊ ghare. ______________________________________________________________ 1. Icceva (SÊ, I) 2. Bhaddante (Ka) 3. MÈvivadittha (SÊ, SyÈ, I) 4. SÈmagyameva (SyÈ, Ka) 5. Vineti (SyÈ), viheti (I), vigeti (Ka-®Ôha) 6. Piyyasi (SÊ, I) 7. EvaÑ piyadassano samÈno (SÊ, SyÈ, I) 8. Mama santike (SÊ, SyÈ, I) 9. VajjÈ (SÊ, I) 10. PivissÈmi (SyÈ), pÈyÈmi (SÊ, I)


32. SuvijÈnaÑ si~gÈlÈnaÑ, sakuÓÈnaÒca1 vassitaÑ. ManussavassitaÑ rÈja, dubbijÈnataraÑ tato. 33. Api ce maÒÒatÊ poso, ÒÈti mitto sakhÈti vÈ. Yo pubbe sumano hutvÈ, pacchÈ sampajjate diso. 34. YasmiÑ mano nivisati, avid|re sahÈpi so. Santikepi hi so d|re, yasmiÑ nÈvisate2 mano. 35. Antopi so hoti pasannacitto, PÈraÑ samuddassa pasannacitto. Antopi so hoti paduÔÔhacitto, PÈraÑ samuddassa paduÔÔhacitto. 36. SaÑvasantÈ vivasanti, ye disÈ te rathesabha. ŒrÈ santo saÑvasanti, manasÈ raÔÔhavaÉÉhana. 37. AticiraÑ nivÈsena, piyo bhavati appiyo. Œmanta kho taÑ gacchÈma3, purÈ te homa appiyÈ4. 38. EvaÑ ce yÈcamÈnÈnaÑ, aÒjaliÑ nÈvabujjhasi. ParicÈrakÈnaÑ sataÑ5, vacanaÑ na karosi no. EvaÑ taÑ abhiyÈcÈma, puna kayirÈsi pariyÈyaÑ. 39. EvaÑ ce no viharataÑ, antarÈyo na hessati. TuyhaÑ cÈpi6 mahÈrÈja, mayhaÑ ca7 raÔÔhavaÉÉhana. Appeva nÈma passemu8, ahorattÈnamaccayeti.

JavanahaÑsajÈtakaÑ tatiyaÑ.

477. C|ÄanÈradajÈtaka (4)

40. Na te kaÔÔhÈni bhinnÈni, na te udakamÈbhataÑ. AggÊpi te na hÈpito9, kinnu mandova jhÈyasi. ______________________________________________________________ 1. SakuntÈnaÒca (SÊ, SyÈ, I) 2. YasmÈ vivasate (Sa, SyÈ, I) 3. GacchÈmi (SyÈ) 4. Homi appiyo (SyÈ) 5. SantÈnaÑ (SÊ, SyÈ), sattÈnaÑ (I) 6. VÈpi (SyÈ, I, Ka) 7. VÈ (bah|su) 8. Passema (SÊ, SyÈ, I) 9. HÈsito (SÊ, SyÈ)

262 JÈtakapÈÄi

41. Na ussahe vane vatthuÑ, KassapÈ’mantayÈmi taÑ. Dukkho vÈso araÒÒasmiÑ, raÔÔhaÑ icchÈmi gantave. 42. YathÈ ahaÑ ito gantvÈ, yasmiÑ janapade vasaÑ. ŒcÈraÑ brahme1 sikkheyyaÑ, taÑ dhammaÑ anusÈsa maÑ. 43. Sace araÒÒaÑ hitvÈna, vanam|laphalÈni ca. RaÔÔhe rocayase vÈsaÑ, taÑ dhammaÑ nisÈmehi me. 44. VisaÑ mÈ paÔisevittho2, papÈtaÑ parivajjaya. Pa~ke ca mÈ visÊdittho3, yatto cÈsÊvise care. 45. Kinnu visaÑ papÈto vÈ, pa~ko vÈ brahmacÈrinaÑ. KaÑ tvaÑ ÈsÊvisaÑ br|si, taÑ me akkhÈhi pucchito. 46. Œsavo tÈta lokasmiÑ, SurÈ nÈma pavuccati. ManuÒÒo4 surabhÊ vaggu, sÈdu5 khuddaras|pamo6. VisaÑ tadÈhu ariyÈ se, brahmacariyassa NÈrada. 47. Itthiyo tÈta lokasmiÑ, pamattaÑ pamathenti tÈ. Haranti yuvino cittaÑ, t|laÑ bhaÔÔhaÑva mÈluto. PapÈto eso akkhÈto, brahmacariyassa NÈrada. 48. LÈbho siloko sakkÈro, p|jÈ parakulesu ca. Pa~ko eso ca7 akkhÈto, brahmacariyassa NÈrada. 49. SasatthÈ8 tÈta rÈjÈno, Èvasanti mahiÑ imaÑ. Te tÈdise manussinde, mahante tÈta NÈrada. 50. IssarÈnaÑ adhipatÊnaÑ, na tesaÑ pÈdato care. ŒsÊvisoti9 akkhÈto, brahmacariyassa NÈrada. 51. Bhattattho bhattakÈle ca10, yaÑ gehamupasa~kame. Yadettha kusalaÑ jaÒÒÈ, tattha ghÈsesanaÑ care. ______________________________________________________________ 1. BrahmaÑ (Ka) 2. PaÔisevittha (SyÈ, Ka) 3. Pa~ko ca mÈ visiyittho (Ka) 4. ManuÒÒÈ (SÊ, SyÈ, I) 5. Madhu (SÊ, SyÈ) 6. Ras|pamÈ (SÊ, SyÈ, I) 7. Esova (SÊ, SyÈ, I) 8. MahantÈ (SyÈ, Ka) 9. ŒsÊviso so (SÊ, I) 10. YaÑ (SÊ, I)


52. PavisitvÈ parakulaÑ, pÈnatthaÑ1 bhojanÈya vÈ. MitaÑ khÈde mitaÑ bhuÒje, na ca r|pe manaÑ kare. 53. GoÔÔhaÑ majjaÑ kirÈÔaÒca2, sabhÈ nikiraÓÈni ca. ŒrakÈ parivajjehi, yÈnÊ’va visamaÑ pathanti.

C|ÄanÈradajÈtakaÑ catutthaÑ.

478. D|tajÈtaka (5)

54. D|te te brahme3 pÈhesiÑ, Ga~gÈtÊrasmi jhÈyato. TesaÑ puÔÔho na byÈkÈsi. dukkhaÑ guyhamataÑ4 nu te. 55. Sace te dukkhamuppajje, KÈsÊnaÑ raÔÔhavaÉÉhana. MÈ kho naÑ tassa akkhÈhi, yo taÑ dukkhÈ na mocaye. 56. Yo tassa5 dukkhajÈtassa, eka~gamapi bhÈgaso6. Vippamoceyya dhammena, kÈmaÑ tassa pavedaya7. 57. SuvijÈnaÑ si~gÈlÈnaÑ, sakuÓÈnaÒca vassitaÑ. ManussavassitaÑ rÈja, dubbijÈnataraÑ tato. 58. Api ce maÒÒatÊ poso, ÒÈti mitto sakhÈti vÈ. Yo pubbe sumano hutvÈ, pacchÈ sampajjate diso. 59. Yo attano dukkha’manÈnupuÔÔho, Pavedaye jantu akÈlar|pe. Œnandino tassa bhavanti’mittÈ8, Hitesino tassa dukhÊ bhavanti. 60. KÈlaÒca ÒatvÈna tathÈvidhassa, MedhÈvÊnaÑ ekamanaÑ viditvÈ. Akkheyya tibbÈni9 parassa dhÊro, SaÓhaÑ giraÑ atthavatiÑ pamuÒce. ______________________________________________________________ 1. PÈnattho (SyÈ, I) 2. KirÈsaÒca (SÊ, SyÈ), kirÈsaÑ vÈ (I) 3. D|te brÈhmaÓa (Ka) 4. GuyhaÑ mataÑ (SÊ), tuyhaÑ mataÑ (SyÈ, Ka) 5. Yo ca tathÈ (I) 6. Ekantamapi bhÈsato (SÊ, I) 7. Pavedaye (SÊ) 8. Bhavanta’mittÈ (SÊ, I) 9. TippÈni (SÊ, SyÈ, I)

264 JÈtakapÈÄi

61. Sace ca jaÒÒÈ avisayha’mattano, Na te hi mayhaÑ1 sukhÈgamÈya. Ekova tibbÈni saheyya dhÊro, SaccaÑ hirottappa’mapekkhamÈno. 62. AhaÑ raÔÔhe vicaranto, nigame rÈjadhÈniyo. BhikkhamÈno mahÈrÈja, Ècariyassa dhanatthiko. 63. GahapatÊ rÈjapurise, mahÈsÈle ca brÈhmaÓe. AlatthaÑ satta nikkhÈni, suvaÓÓassa janÈdhipa. Te me naÔÔhÈ mahÈrÈja, tasmÈ socÈmahaÑ bhusaÑ. 64. PurisÈ te mahÈrÈja, manasÈ’nuvicintitÈ. NÈlaÑ dukkhÈ pamocetuÑ, tasmÈ tesaÑ na byÈhariÑ. 65. TvaÒca kho me mahÈrÈja, manasÈ’nuvicintito. AlaÑ dukkhÈ pamocetuÑ, tasmÈ tuyhaÑ pavedayiÑ. 66. TassÈ’dÈsi pasannatto, KÈsÊnaÑ raÔÔhavaÉÉhano. JÈtar|pamaye nikkhe, suvaÓÓassa catuddasÈti.

D|tajÈtakaÑ paÒcamaÑ.

479. KÈli~gabodhijÈtaka (6)

67. RÈjÈ KÈli~go cakkavatti, dhammena pathavimanusÈsaÑ2. AgamÈ3 bodhisamÊpaÑ, nÈgena mahÈnubhÈvena. 68. KÈli~go BhÈradvÈjo ca, rÈjÈnaÑ KÈli~gaÑ samaÓakolaÒÒaÑ. CakkaÑ vattayato pariggahetvÈ4, paÒjalÊ idamavoca. 69. Paccoroha mahÈrÈja, bh|mibhÈgo yathÈ samaÓuggato5. Idha anadhivarÈ BuddhÈ, abhisambuddhÈ virocanti. ______________________________________________________________ 1. NÈyaÑ nÊti mayha (SÊ, I) 2. ManusÈsi (SyÈ, Ka) 3. AgamÈsi (SyÈ, Ka) 4. PariÓetvÈ (I) 5. SamanugÊto (SÊ, SyÈ, I)


70. PadakkhiÓato ÈvaÔÔÈ, tiÓalatÈ asmiÑ bh|mibhÈgasmiÑ. PathaviyÈ nÈbhiyaÑ1 maÓÉo, iti no sutaÑ mante mahÈrÈja2. 71. SÈgarapariyantÈya, mediniyÈ sabbabh|tadharaÓiyÈ. PathaviyÈ ayaÑ maÓÉo, orohitvÈ namo karohi. 72. Ye te bhavanti nÈgÈ ca, abhijÈtÈ ca kuÒjarÈ. EttÈvatÈ padesaÑ te, nÈgÈ neva mupayanti. 73. AbhijÈto nÈgo3 kÈmaÑ, pesehi kuÒjaraÑ dantiÑ. EttÈvatÈ padeso4, sakkÈ5 nÈgena mupagantuÑ. 74. TaÑ sutvÈ rÈjÈ KÈli~go, veyyaÒjanikavaco nisÈmetvÈ. Sampesesi nÈgaÑ ÒassÈma, mayaÑ yathimassidaÑ6 vacanaÑ. 75. Sampesito ca raÒÒÈ, nÈgo koÒcova abhinaditvÈna. PaÔisakkitvÈ7 nisÊdi, garuÑva bhÈraÑ asahamÈno. 76. KÈli~gabhÈradvÈjo, nÈgaÑ khÊÓÈyukaÑ viditvÈna. RÈjÈnaÑ KÈli~gaÑ, taramÈno ajjhabhÈsittha. AÒÒaÑ sa~kama nÈgaÑ, nÈgo khÊÓÈyuko mahÈrÈja. 77. TaÑ sutvÈ KÈli~go, taramÈno sa~kamÊ nÈgaÑ. Sa~kantevaraÒÒe, nÈgo tattheva pati8 bhumyÈ. VeyyaÒjanikavaco, yathÈ tathÈ ahu nÈgo. 78. KÈli~go rÈjÈ KÈli~gaÑ, brÈhmaÓaÑ etadavoca. Tvameva asi Sambuddho, SabbaÒÒ| SabbadassÈvÊ. 79. TaÑ anadhivÈsento KÈli~gaÑ9, brÈhmaÓo idamavoca. VeyyaÒjanikÈ hi mayaÑ, BuddhÈ sabbaÒÒuno mahÈrÈja. 80. SabbaÒÒ| sabbavid| ca, BuddhÈ na lakkhaÓena jÈnanti. ŒgamabalasÈ10 hi mayaÑ, BuddhÈ sabbaÑ pajÈnanti. ______________________________________________________________ 1. PuthuviyÈ ayaÑ (SÊ), paÔhaviyÈ ayaÑ (SyÈ), puthaviyÈ’yaÑ (I) 2. SutaÑ mahÈrÈja (SÊ, SyÈ, I) 3. AbhijÈto te nÈgo (SÊ-I-®Ôha) 4. Padeso ca (SyÈ, Ka) 5. Na sakkÈ (SyÈ) 6. YathÈ idaÑ (SÊ, SyÈ, I) 7. PaÔi-osakkitvÈ (Ka) 8. Patito (Ka) 9. KÈli~go (SÊ, SyÈ, I) 10. ŒgamapurisÈ (I)

266 JÈtakapÈÄi

81. MahayitvÈ sambodhiÑ1, nÈnÈturiyehi vajjamÈnehi. MÈlÈvilepanaÑ abhiharitvÈ2, 3 atha rÈjÈ manupÈyÈsi3. 82. SaÔÔhi vÈhasahassÈni, pupphÈnaÑ sannipÈtayi. P|jesi rÈjÈ KÈli~go, bodhimaÓÉamanuttaranti4.

KÈli~gabodhijÈtakaÑ chaÔÔhaÑ.

480. * AkittijÈtaka (7)

83. AkittiÑ5 disvÈ sammantaÑ, Sakko bh|tapatÊ bravi. KiÑ patthayaÑ mahÈbrahme, eko sammasi ghammani. 84. Dukkho punabbhavo Sakka, sarÊrassa ca bhedanaÑ. SammohamaraÓaÑ dukkhaÑ, tasmÈ sammÈmi vÈsava. 85. EtasmiÑ te sulapite, patir|pe subhÈsite. VaraÑ Kassapa te dammi, yaÑ kiÒci manasicchasi. 86. VaraÒce me ado Sakka, sabbabh|tÈnamissara. Yena putte ca dÈre ca, dhanadhaÒÒaÑ piyÈni ca. LaddhÈ narÈ na6 tappanti, so lobho na mayÊ vase. 87. EtasmiÑ te sulapite, patir|pe subhÈsite. VaraÑ Kassapa te dammi, yaÑ kiÒci manasicchasi. 88. VaraÒce me ado Sakka, sabbabh|tÈnamissara. KhettaÑ vatthuÑ hiraÒÒaÒca, gavÈssaÑ dÈsaporisaÑ. Yena jÈtena jÊyanti, so doso na mayÊ vase. 89. EtasmiÑ te sulapite, patir|pe subhÈsite. VaraÑ Kassapa te dammi, yaÑ kiÒci manasicchasi. ______________________________________________________________ 1. MahÈyitvÈna sambodhiÑ (SÊ, I), pahaÑsitvÈna sambodhiÑ (SyÈ), mamÈyitvÈna taÑ

bodhiÑ (Ka) 2. MÈlÈgandhavilepanaÑ ÈharitvÈ (SÊ, I) 3-3. PÈkÈraparikkhepaÑ kÈresi. Atha rÈjÈ pÈyÈsi (SÊ, SyÈ, I) 4. Varuttameti (SÊ) 5. AkattiÑ (Ka) 6. LaddhÈ naÒÒÈni (Ka) * Khu 4. 385 piÔÔhe CariyÈpiÔakepi.


90. VaraÒce me ado Sakka, sabbabh|tÈnamissara. BÈlaÑ na passe na suÓe, na ca bÈlena saÑvase. BÈlena’llÈpa1 sallÈpaÑ, na kare na ca rocaye. 91. KiÑ nu te akaraÑ bÈlo, vada Kassapa kÈraÓaÑ. Kena Kassapa bÈlassa, dassanaÑ nÈbhika~khasi. 92. AnayaÑ nayati dummedho, adhurÈyaÑ niyuÒjati. Dunnayo seyyaso hoti, sammÈ vutto pakuppati. VinayaÑ so na jÈnÈti, sÈdhu tassa adassanaÑ. 93. EtasmiÑ te sulapite, patir|pe subhÈsite. VaraÑ Kassapa te dammi, yaÑ kiÒci manasicchasi. 94. VaraÒce me ado Sakka, sabbabh|tÈnamissara. DhÊraÑ passe suÓe dhÊraÑ, dhÊrena saha saÑvase. DhÊrena’llÈpasallÈpaÑ, taÑ kare taÑ ca rocaye. 95. KiÑ nu te akaraÑ dhÊro, vada Kassapa kÈraÓaÑ. Kena Kassapa dhÊrassa, dassanaÑ abhika~khasi. 96. NayaÑ nayati medhÈvÊ, adhurÈyaÑ na yuÒjati. Sunayo seyyaso hoti, sammÈ vutto na kuppati. VinayaÑ so pajÈnÈti, sÈdhu tena samÈgamo. 97. EtasmiÑ te sulapite, patir|pe subhÈsite. VaraÑ Kassapa te dammi, yaÑ kiÒci manasicchasi. 98. VaraÒce me ado Sakka, sabbabh|tÈnamissara. Tato ratyÈ vivasÈne2, s|riyuggamanaÑ3 pati. DibbÈ bhakkhÈ pÈtubhaveyyuÑ, sÊlavanto ca yÈcakÈ. 99. Dadato me4 na khÊyetha, datvÈ nÈnutapeyyahaÑ. DadaÑ cittaÑ pasÈdeyyaÑ, etaÑ Sakka varaÑ vare. ______________________________________________________________ 1. BÈlenÈ’lÈpa (?) 2. Vivasane (SÊ, SyÈ, I) 3. SuriyassuggamanaÑ (SÊ, SyÈ, I) 4. Dadato ca me (I)

268 JÈtakapÈÄi

100. EtasmiÑ te sulapite, patir|pe subhÈsite. VaraÑ Kassapa te dammi, yaÑ kiÒci manasicchasi. 101. VaraÒce me ado sakka, sabbabh|tÈnamissara. Na maÑ puna upeyyÈsi, etaÑ Sakka varaÑ vare. 102. Bah|hi vatacariyÈhi1, narÈ ca atha nÈriyo. DassanaÑ abhika~khanti, kiÑ nu me dassane bhayaÑ. 103. TaÑ tÈdisaÑ devavaÓÓaÑ2, sabbakÈmasamiddhinaÑ. DisvÈ tapo pamajjeyyaÑ3, etaÑ te dassane bhayanti.

AkittijÈtakaÑ sattamaÑ.

481. TakkÈriyajÈtaka (8)

104. Ahameva dubbhÈsitaÑ bhÈsi bÈlo, Bhekova’raÒÒe ahimavhÈyamÈno4. TakkÈriye sobbha’mimaÑ5 patÈmi, Na kireva sÈdhu ativelabhÈÓÊ6. 105. Pappoti macco ativelabhÈÓÊ, BandhaÑ vadhaÑ sokapariddavaÒca. AttÈnameva garahÈsi ettha, Œcera yaÑ taÑ nikhaÓanti sobbhe. 106. Kimeva’haÑ TuÓÉilamanupucchiÑ, Kareyya saÑ7 bhÈtaraÑ KÈÄikÈ’yaÑ8. NaggovahaÑ9 vatthayugaÒca jÊno, Ayampi attho bahutÈdisova. ______________________________________________________________ 1. VattacariyÈhi (SÊ, SyÈ, Ka) 2. DevavaÓÓiÑ (I) 3. DisvÈ tapo pamajjeyya (Ka), disvÈnahaÑ pamajjeyyaÑ (CariyÈpiÔakaÔÔhakathÈ, Ka) 4. MavhayÈno (SÊ, I) 5. Sobbhamhi ahaÑ (Ka) 6. SÈdh|tyativelabhÈÓÊ (Ka) 7. KareyyÈsaÑ (SyÈ), kareyya sa (Ka), bhareyya saÑ (?) 8. KÈÄikÈya (SyÈ, Ka) 9. Naggo ca’haÑ (?)


107. Yo yujjhamÈnÈna’mayujjhamÈno1, MeÓÉantaraÑ accupatÊ kuli~go. So piÑsito meÓÉasirehi tattha, Ayampi attho bahutÈdisova. 108. Caturo janÈ potthaka’maggahesuÑ, EkaÒca posaÑ anurakkhamÈnÈ. Sabbeva te bhinnasirÈ sayiÑsu, Ayampi attho bahutÈdisova. 109. AjÈ yathÈ veÄugumbasmiÑ baddhÈ2, AvakkhipantÊ asi’majjhagacchi. Teneva tassÈ galakÈ’vakantaÑ3, Ayampi attho bahutÈdisova. 110. Ime na devÈ na GandhabbaputtÈ, MigÈ ime atthavasaÑ gatÈ me4. EkaÒca naÑ sÈyamÈse pacantu, EkaÑ punappÈtarÈse5 pacantu. 111. SataÑ sahassÈni dubhÈsitÈni, Kalampi nÈgghanti subhÈsitassa. DubbhÈsitaÑ sa~kamÈno kileso6, TasmÈ tuÓhÊ kimpurisÈ7 na bÈlyÈ. 112. YÈ me’sÈ byÈhÈsi8 pamuÒcathe’taÑ, GiriÒca naÑ9 himavantaÑ nayantu. ImaÒca kho dentu mahÈnasÈya, PÈtova naÑ pÈtarÈse pacantu. ______________________________________________________________ 1. YujjhamÈnena ayujjhamÈno (Ka) 2. BandhaÑ (SyÈ, Ka) 3. GalayÈ vikantuÑ (Ka), galakaÑ vikantÈ (SyÈ) 4. AtthavasÈbhatÈ ime (SÊ, SyÈ, I) 5. EkaÒca naÑ pÈtarÈse (Ka-SÊ, I) 6. Kilissati (?) 7. Kimpuriso (SÊ, SyÈ) 8. ByÈkÈsi (SÊ, SyÈ, I) 9. GiriÑ varaÑ (Ka)

270 JÈtakapÈÄi

113. PajjunnanÈthÈ pasavo, pasunÈthÈ ayaÑ pajÈ. TvaÑ nÈthosi1 mahÈrÈja, nÈthohaÑ bhariyÈya me2. DvinnamaÒÒataraÑ ÒatvÈ, mutto gaccheyya pabbataÑ. 114. Na ve nindÈ suparivajjayetha3, NÈnÈ janÈ sevitabbÈ janinda. Yeneva eko labhate pasaÑsaÑ, Teneva aÒÒo labhate ninditÈraÑ. 115. Sabbo loko paricitto aticitto4, Sabbo loko cittavÈ samhi citte. PaccekacittÈ puthu sabbasattÈ, KassÊdha cittassa vasena vatte. 116. TuÓhÊ ah| kimpuriso sabhariyo5, Yo dÈni byÈhÈsi bhayassa bhÊto. So dÈni mutto sukhito arogo, VÈcÈkireva’tthavatÊ narÈnanti.

TakkÈriyajÈtakaÑ aÔÔhamaÑ.

482. * RurumigarÈjajÈtaka (9)

117. Tassa6 gÈmavaraÑ dammi, nÈriyo ca ala~katÈ. Yo7 metaÑ migamakkhÈti8, migÈnaÑ migamuttamaÑ. 118. MayhaÑ gÈmavaraÑ dehi, nÈriyo ca ala~katÈ. AhaÑ te migamakkhissaÑ, migÈnaÑ migamuttamaÑ. 119. EtasmiÑ vanasaÓÉasmiÑ, ambÈ sÈlÈ ca pupphitÈ. IndagopakasaÒchannÈ, ettheso tiÔÔhate migo. 120. DhanuÑ advejjhaÑ9 katvÈna, usuÑ sannayhupÈgami10. Migo ca disvÈ rÈjÈnaÑ, d|rato ajjhabhÈsatha. ______________________________________________________________ 1. TvaÑ-NÈtho’smi (SÊ, SyÈ, I) 2. Amha-NÈthÈ mama bhariyÈ (Ka-SÊ, SyÈ) 3. SuparivajjayÈtha (SyÈ) 4. Paracittena aticitto (SÊ, SyÈ), paracittena acitto (SÊ-®Ôha) 5. AbhÈÓÊ (Ka) * Khu 4. 403 piÔÔhepi. 6. Kassa (SÊ, I) 7. Ko (SÊ, SyÈ, I) 8. MakkhÈsi (SyÈ, Ka) 9. AdejjhaÑ (SÊ, I), sarajjuÑ (Ka) 10. SandhÈyupÈgami (SÊ, I)


121. Œgamehi mahÈrÈja, mÈ maÑ vijjhi rathesabha. Ko nu te idamakkhÈsi, ettheso tiÔÔhate migo. 122. Esa pÈpacaro poso, samma tiÔÔhati ÈrakÈ. So’yaÑ1 me idamakkhÈsi, ettheso tiÔÔhate migo. 123. SaccaÑ kireva mÈhaÑsu, narÈ ekacciyÈ idha. KaÔÔhaÑ niplavitaÑ seyyo, na tveve’kacciyo naro. 124. Kinnu ruru garahasi migÈnaÑ, KiÑ pakkhÊnaÑ kiÑ pana mÈnusÈnaÑ. BhayaÑ hi maÑ vindati’nappar|paÑ, SutvÈna taÑ mÈnusiÑ bhÈsamÈnaÑ. 125. YamuddhariÑ vÈhane vuyhamÈnaÑ, Mahodake salile sÊghasote. TatonidÈnaÑ bhayamÈgataÑ mama, Dukkho have rÈja asabbhi sa~gamo. 126. SohaÑ catuppattamimaÑ viha~gamaÑ, TanucchidaÑ hadaye ossajÈmi. HanÈmi taÑ mittadubbhiÑ akiccakÈriÑ2, Yo tÈdisaÑ kammakataÑ na jÈne. 127. DhÊra’ssa bÈlassa have janinda, Santo vadhaÑ nappasaÑsanti jÈtu. KÈma gharaÑ gacchatu pÈpadhammo, YaÒcassa bhaÔÔhaÑ tadetassa dehi. AhaÑ ca te kÈmakaro bhavÈmi. 128. AddhÈ rur| aÒÒataro sataÑ so3, Yo dubbhato4 mÈnusassa na dubbhi. KÈmaÑ gharaÑ gacchatu pÈpadhammo, YaÒcassa bhaÔÔhaÑ tadetassa dammi. AhaÑ ca te kÈmacÈraÑ dadÈmi. ______________________________________________________________ 1. So hi (SÊ, SyÈ, I) 2. HanÈmi mittaddu’makiccakÈriÑ (SÊ, I) 3. SataÑ’se (SÊ) 4. Dubbhino (SyÈ), d|bhato (I)

272 JÈtakapÈÄi

129. SuvijÈnaÑ si~gÈlÈnaÑ, sakuÓÈnaÒca vassitaÑ. ManussavassitaÑ rÈja, dubbijÈnataraÑ tato. 130. Api ce maÒÒatÊ poso, ÒÈti mitto sakhÈti vÈ. Yo pubbe sumano hutvÈ, pacchÈ sampajjate diso. 131. SamÈgatÈ jÈnapadÈ, negamÈ ca samÈgatÈ. MigÈ sassÈni khÈdanti, taÑ devo paÔisedhatu. 132. KÈmaÑ janapado mÈ’si, raÔÔhaÒcÈpi vinassatu. NatvevÈhaÑ ruruÑ dubbhe, datvÈ abhayadakkhiÓaÑ. 133. MÈ me janapado Èsi1, raÔÔhaÒcÈpi vinassatu. Na tvevÈhaÑ2 migarÈjassa, varaÑ datvÈ musÈ bhaÓeti.

RurumigarÈjajÈrakaÑ navamaÑ.

483. SarabhamigajÈtaka (10)

134. ŒsÊsetheva3 puriso, na nibbindeyya paÓÉito. PassÈmi vohaÑ attÈnaÑ, yathÈ icchiÑ tathÈ ahu. 135. ŒsÊsetheva puriso, na nibbindeyya paÓÉito. PassÈmi vohaÑ attÈnaÑ, udakÈ thalamubbhataÑ. 136. VÈyametheva puriso, na nibbindeyya paÓÉito. PassÈmi vohaÑ attÈnaÑ, yathÈ icchiÑ tathÈ ahu. 137. VÈyametheva puriso, na nibbindeyya paÓÉito. PassÈmi vohaÑ attÈnaÑ, udakÈ thalamubbhataÑ. 138. Dukkh|panÊtopi naro sapaÒÒo, ŒsaÑ na chindeyya sukhÈgamÈya. Bah| hi phassÈ ahitÈ hitÈ ca, AvitakkitÈ maccamupabbajanti4. ______________________________________________________________ 1. MÈ maÑ janapado ahu (SyÈ) 2. Na tveva (Ka-SÊ, Ka) 3. ŒsiÑ setheva (SÊ, SyÈ, I)

4. Maccumupabbajanti (Ka-SÊ, I), maccumupapajjanti (SyÈ, Ka) ettha “avitakkitÈpi phassÈ maccaÑ janaÑ upagacchantÊ”ti attho.


139. Acintitampi bhavati, cintitampi vinassati. Na hi cintÈmayÈ bhogÈ, itthiyÈ purisassa vÈ. 140. SarabhaÑ giriduggasmiÑ, yaÑ tvaÑ anusarÊ pure. AlÊnacittassa tuvaÑ, vikkanta’manujÊvasi1. 141. Yo taÑ viduggÈ narakÈ samuddhari, SilÈya yoggaÑ Sarabho karitvÈ. Dukkh|panÊtaÑ maccumukhÈ pamocayi, AlÊnacittaÑ ta migaÑ2 vadesi. 142. KiÑ tvaÑ nu3 tattheva tadÈ ahosi, UdÈhu te koci naÑ4 etadakkhÈ. VivaÔÔacchaddo nu’si sabbadassÊ, ©ÈÓaÑ nu te brÈhmaÓa bhiÑsar|paÑ. 143. Na cevahaÑ tattha tadÈ ahosiÑ, Na cÈpi me koci naÑ4 etadakkhÈ. GÈthÈpadÈnaÒca subhÈsitÈnaÑ, AtthaÑ tadÈ’nenti janinda dhÊrÈ. 144. ŒdÈya pattiÑ5 paraviriyaghÈtiÑ, CÈpe saraÑ kiÑ vicikicchase tuvaÑ. Nunno6 saro SarabhaÑ hantu khippaÑ, AnnaÑ hi etaÑ varapaÒÒa raÒÒo. 145. AddhÈ pajÈnÈmi ahampi etaÑ, AnnaÑ migo brÈhmaÓa khattiyassa. Pubbe kataÒca7 apacÈyamÈno, TasmÈ migaÑ SarabhaÑ no hanÈmi. 146. Neso migo mahÈrÈja, asure’so disampati. EtaÑ hantvÈ manussinda, bhavassu amarÈdhipo. ______________________________________________________________ 1. Tava, vikkantaÑ jÊvitaÑ labhi (Ka) 2. Tameva (SyÈ, Ka) 3. Tuvannu (SÊ, I) 4. TaÑ (Ka) 5. PattaÑ (SyÈ), paÔÔiÑ (Ka) 6. NuÓÓo (Ka-SÊ, SyÈ), tuÓÓo (Ka) 7. Pubbe ca kataÑ (Ka)

274 JÈtakapÈÄi

147. Sace ca rÈjÈ1 vicikicchase tuvaÑ, HantuÑ migaÑ sarabhaÑ sahÈyakaÑ2. SaputtadÈro naravÊraseÔÔha3, GantÈ4 tuvaÑ vetaraÓiÑ yamassa. 148. KÈmaÑ ahaÑ jÈnapadÈ ca sabbe, PuttÈ ca dÈrÈ ca sahÈyasa~ghÈ. Gacchemu taÑ vetaraÓiÑ yamassa, Na tveva haÒÒo mama pÈÓado yo5. 149. AyaÑ migo kicchagatassa mayhaÑ, Ekassa kattÈ vivanasmi ghore. TaÑ tÈdisaÑ pubbakiccaÑ saranto, JÈnaÑ mahÈbrahme kathaÑ haneyyaÑ. 150. MittÈbhirÈdhÊ cirameva jÊva, RajjaÑ imaÑ dhammaguÓe6 pasÈsa. NÈrÊgaÓehi paricÈriyanto, Modassu raÔÔhe tidiveva vÈsavo. 151. Akkodhano niccapasannacitto, SabbÈtithÊ yÈcayogo bhavitvÈ7. DatvÈ ca bhutvÈ ca yathÈnubhÈvaÑ, Anindito saggamupehi ÔhÈnanti. (1930)

SarabhamigajÈtakaÑ dasamaÑ.

TerasakanipÈtaÑ niÔÔhitaÑ. ______________________________________________________________ 1. RÈja (SÊ, SyÈ, I) 2. SahÈyakaÑ me (SÊ, I) 3. NaraviriyaseÔÔha (SÊ, I) 4. GantvÈ (SyÈ, Ka) 5. PÈÓada’ssa (SÊ, SyÈ, I) 6. RajjampimaÑ cassa gaÓe (Ka) 7. PÈhunake karitvÈ (SyÈ), yÈcayogo viditvÈ (Ka)


TassuddÈnaÑ

Vara-amba kuÔhÈri sahaÑsavaro, Atha’raÒÒasmiÑ d|takapaÒcamako. Atha bodhi akitti sutakkarinÈ, Atha rurumigena’paro sarabhoti.

14. PakiÓÓakanipÈta

484. SÈlikedÈrajÈtaka (1)

1. SampannaÑ sÈlikedÈraÑ, suvÈ bhuÒjanti Kosiya. PaÔivedemi te brahme, na ne1 vÈretumussahe. 2. Eko ca tattha sakuÓo, yo nesaÑ2 sabbasundaro. BhutvÈ sÈliÑ yathÈkÈmaÑ, tuÓÉenÈ’dÈya gacchati. 3. OÉÉentu3 vÈlapÈsÈni, yathÈ bajjhetha so dijo. JÊvaÒca naÑ gahetvÈna, Ènayehi4 mamantike. 4. Ete bhutvÈ pivitvÈ ca5, pakkamanti viha~gamÈ. Eko baddhosmi pÈsena, kiÑ pÈpaÑ pakataÑ mayÈ. 5. UdaraÑ n|na aÒÒesaÑ, suva accodaraÑ tava. BhutvÈ sÈliÑ yathÈkÈmaÑ, tuÓÉenÈ’dÈya gacchasi. 6. KoÔÔhaÑ nu tattha p|resi, suva veraÑ nu te mayÈ. PuÔÔho me samma akkhÈhi, kuhiÑ sÈliÑ nidÈhasi6. 7. Na me veraÑ tayÈ saddhiÑ, koÔÔho mayhaÑ na vijjati. IÓaÑ muÒcÈmi’ÓaÑ dammi, sampatto koÔasimbaliÑ. Nidhimpi tattha nidahÈmi, evaÑ jÈnÈhi kosiya. 8. KÊdisaÑ te iÓadÈnaÑ, iÓamokkho ca kÊdiso. NidhinidhÈna’makkhÈhi, atha pÈsÈ pamokkhasi. 9. AjÈtapakkhÈ taruÓÈ, puttakÈ mayha Kosiya. Te maÑ bhatÈ bharissanti, tasmÈ tesaÑ iÓaÑ dade. 10. MÈtÈ pitÈ ca me vuddhÈ, jiÓÓakÈ gabhayobbanÈ. TesaÑ tuÓÉena hÈt|na, muÒce pubbakataÑ7 iÓaÑ. ______________________________________________________________ 1. Te (SÊ, SyÈ), naÑ (SÊ, SyÈ, I, ®Ôha), taÑ (Ka, ®Ôha) 2. TesaÑ (SÊ,®Ôha) 3. Ujjhantu (SyÈ, Ka); AÑ 1. 290 piÔÔhepi passitabbaÑ. 4. Œnayetha (SÊ, Ù) 5. BhutvÈ ca pitvÈ ca (I) 6. NidhÊyasi (I) 7. Pubbe kataÑ (SÊ)

14. PakiÓÓakanipÈta 277

11. AÒÒepi tattha sakuÓÈ, khÊÓapakkhÈ sudubbalÈ. TesaÑ puÒÒatthiko dammi, taÑ nidhiÑ Èhu paÓÉitÈ. 12. ¢disaÑ1 me iÓadÈnaÑ, iÓamokkho ca Êdiso. NidhinidhÈna’makkhÈmi2, evaÑ jÈnÈhi Kosiya. 13. Bhaddako vata’yaÑ pakkhÊ, dijo paramadhammiko. Ekaccesu manussesu, ayaÑ dhammo na vijjati. 14. BhuÒja sÈliÑ yathÈkÈmaÑ, saha sabbehi ÒÈtibhi. PunÈpi suva passemu, piyaÑ me tava dassanaÑ. 15. BhuttaÒca pÊtaÒca tava’ssamamhi3, RatÊ ca4 no Kosiya te sakÈse. NikkhittadaÓÉesu dadÈhi dÈnaÑ, JiÓÓe ca mÈtÈpitaro bharassu. 16. LakkhÊ vata me udapÈdi ajja, Yo addasÈsiÑ pavaraÑ5 dijÈnaÑ. Suvassa sutvÈna subhÈsitÈni, KÈhÈmi puÒÒÈni anappakÈni. 17. So Kosiyo attamano udaggo, AnnaÒca pÈnaÒca’bhisa~kharitvÈ6. Annena pÈnena pasannacitto, Santappayi samaÓabrÈhmaÓe cÈti.

SÈlikedÈrajÈtakaÑ7 paÔhamaÑ.

485. CandakinnarÊtajÈtaka (2)

18. UpanÊyatidaÑ maÒÒe, Cande8 lohitamaddane. Ajja jahÈmi jÊvitaÑ, pÈÓÈ8 me Cande nirujjhanti. ______________________________________________________________ 1. EdisaÑ (SÊ, I) 2. NidhiÑ nidhÈnaÑ akkhÈtaÑ (SÊ, I) 3. Tavassabyamhi (Ka) 4. RattiÒca (SyÈ, Ka) 5. YohaÑ adassaÑ paramaÑ (SyÈ, Ka) 6. AnnaÒca pÈnaÑ abhisaÑharitvÈ (Ka) 7. KedÈrajÈtakaÑ (Ka) 8-8. Lohitamadena majjÈmi. VijahÈmi jÊvitaÑ pÈÓÈ (SÊ, I, ®Ôha)

278 JÈtakapÈÄi

19. OsÊdi1 me dukkhaÑ2 hadayaÑ, me Éayhate nitammÈmi. Tava CandiyÈ socantiyÈ, na naÑ aÒÒehi sokehi. 20. TiÓamiva vanamiva milÈyÈmi3, nadÊ aparipuÓÓÈva4 sussÈmi. Tava CandiyÈ socantiyÈ, na naÑ aÒÒehi sokehi. 21. Vassa’miva sare pÈde5, imÈni ass|ni vattare mayhaÑ. Tava CandiyÈ socantiyÈ, na naÑ aÒÒehi sokehi. 22. PÈpo khosi6 rÈjaputta, yo me icchitaÑ7 patiÑ varÈkiyÈ. Vijjhasi vanam|lasmiÑ, soyaÑ viddho chamÈ seti. 23. ImaÑ mayhaÑ hadayasokaÑ, paÔimuÒcatu rÈjaputta tava mÈtÈ. Yo mayhaÑ hadayasoko, kimpurisaÑ avekkhamÈnÈya. 24. ImaÑ mayhaÑ hadayasokaÑ, paÔimuÒcatu rÈjaputta tava jÈyÈ. Yo mayhaÑ hadayasoko, kimpurisaÑ avekkhamÈnÈya. 25. MÈ ca puttaÑ8 mÈ ca patiÑ, addakkhi rÈjaputta tava mÈtÈ. Yo kimpurisaÑ avadhi, ad|sakaÑ mayha kÈmÈ hi9. 26. MÈ ca puttaÑ mÈ ca patiÑ, addakkhi rÈjaputta tava jÈyÈ. Yo kimpurisaÑ avadhi, ad|sakaÑ mayha kÈmÈ hi. 27. MÈ tvaÑ Cande rodi, mÈ soci vanatimiramattakkhi. Mama tvaÑ hehisi bhariyÈ, rÈjakule p|jitÈ nÈrÊbhi10. 28. Api n|na’haÑ marissaÑ, nÈhaÑ11 rÈjaputta tava hessaÑ. Yo kimpurisaÑ avadhi, ad|sakaÑ mayha kÈmÈ hi. 24. Api bhÊruke api jÊvitukÈmike, kimpurisi gaccha himavantaÑ. TÈlÊsatagarabhojanÈ, aÒÒe12 taÑ migÈ ramissanti. ______________________________________________________________ 1. Osadhi (SÊ, SyÈ, I), osaÔÔhi (Ka), osati (AbhinavaÔÊkÈ), osÊdati (?) 2. DukkhaÑ me (SÊ, I) 3. MilayÈmi (SÊ), miyyÈmi (SÊ, I, ®Ôha) 4. AparipuÓÓiyÈva (SÊ, I) 5. VassaÑva sare pÈde (SÊ), vassaÑva sare pabbatapÈde (I) 6. PÈposi kho (SÊ), pÈpo kho (SyÈ, I) 7. Icchita (SÊ, SyÈ, I) 8. Putte (SÊ, I) 9. MayhaÑ kÈmÈ (Ka) 10. NÈrÊ (SÊ, I) 11. Na ca panÈhaÑ (SÊ, I) 12. TÈlissatagarabhojane, araÒÒe (SÊ, I)


30. Te pabbatÈ tÈ ca kandarÈ, 1 TÈ ca giriguhÈyo tatheva tiÔÔhanti1. Tattheva2 taÑ apassantÊ, Kimpurisa kathaÑ ahaÑ kassaÑ. 31. Te paÓÓasanthatÈ ramaÓÊyÈ, vÈÄamigehi anuciÓÓÈ. Tattheva taÑ apassantÊ, kimpurisa kathaÑ ahaÑ kassaÑ3. 32. Te pupphasanthatÈ ramaÓÊyÈ, vÈÄamigehi anuciÓÓÈ. Tattheva taÑ apassantÊ, kimpurisa kathaÑ ahaÑ kassaÑ. 33. AcchÈ savanti girivana4 nadiyo, kusumÈbhikiÓÓasotÈyo. Tattheva taÑ apassantÊ, kimpurisa kathaÑ ahaÑ kassaÑ. 34. NÊlÈni Himavato pabbatassa, k|ÔÈni dassanÊyÈni5. Tattheva taÑ apassantÊ, kimpurisa kathaÑ ahaÑ kassaÑ. 35. PÊtÈni Himavato pabbatassa, k|ÔÈni dassanÊyÈni. Tattheva taÑ apassantÊ, kimpurisa kathaÑ ahaÑ kassaÑ. 36. TambÈni Himavato pabbatassa, k|ÔÈni dassanÊyÈni. Tattheva taÑ apassantÊ, kimpurisa kathaÑ ahaÑ kassaÑ. 37. Tu~gÈni Himavato pabbatassa, k|ÔÈni dassanÊyÈni. Tattheva taÑ apassantÊ, kimpurisa kathaÑ ahaÑ kassaÑ. 38. SetÈni Himavato pabbatassa, k|ÔÈni dassanÊyÈni. Tattheva taÑ apassantÊ, kimpurisa kathaÑ ahaÑ kassaÑ. 39. CitrÈni Himavato pabbatassa, k|ÔÈni dassanÊyÈni. Tattheva taÑ apassantÊ, kimpurisa kathaÑ ahaÑ kassaÑ. 40. YakkhagaÓasevite GandhamÈdane, osadhebhi saÒchanne. Tattheva taÑ apassantÊ, kimpurisa kathaÑ ahaÑ kassaÑ. 41. Kimpurisasevite GandhamÈdane, osadhebhi saÒchanne. Tattheva taÑ apassantÊ, kimpurisa kathaÑ ahaÑ kassaÑ. ______________________________________________________________ 1-1. TÈ ca giriguhÈyo (SÊ, SyÈ, I) 2. Tattha (SÊ, SyÈ, I) 3. KÈsaÑ (SÊ, SyÈ, I) 4. Girivara (SÊ, I) 5. DassaneyyÈni (SÊ, I)

280 JÈtakapÈÄi

42. Vande te ayirabrahme1, Yo me icchitaÑ patiÑ varÈkiyÈ. Amatena abhisiÒci, SamÈgatÈsmi piyatamena. 43. VicarÈma dÈni girivana2 nadiyo, kusumÈbhikiÓÓasotÈyo. NÈnÈdumavasanÈyo3, piyaÑvadÈ aÒÒamaÒÒassÈti.

CandakinnarÊjÈtakaÑ4 dutiyaÑ.

486. MahÈ-ukkusajÈtaka (3)

44. UkkÈ cilÈcÈ5 bandhanti dÊpe6, PajÈ mamaÑ khÈdituÑ patthayanti. MittaÑ sahÈyaÒca vadehi senaka, Œcikkha ÒÈtibyasanaÑ dijÈnaÑ. 45. Dijo dijÈnaÑ pavarosi pakkhima7, UkkusarÈja saraÓaÑ taÑ upema8. PajÈ mamaÑ khÈdituÑ patthayanti, LuddÈ cilÈcÈ5 bhava me sukhÈya. 46. MittaÑ sahÈyaÒca karonti paÓÉitÈ, KÈle akÈle sukhamesamÈnÈ9. Karomi te senaka etamatthaÑ, Ariyo hi ariyassa karoti kiccaÑ. 47. YaÑ hoti kiccaÑ anukampakena, Ariyassa ariyena kataÑ tayÊdaÑ10. AttÈnurakkhÊ bhava mÈ adayhi11, LacchÈma putte tayi jÊvamÈne. ______________________________________________________________ 1. Ayyire brahme (Ka) 2. Girivara (SÊ, I) 3. SevanÈyo (I) 4. CandakinnarajÈtakaÑ (SÊ, SyÈ, I) 5. MilÈcÈ (SÊ, SyÈ, I) 6. Bandhanti luddÈ, dÊpe (Ka) 7. Pakkhi (SÊ, I), pakkhi ca (SyÈ) 8. Upemi (SÊ, SyÈ, I) 9. MÈsayÈnÈ (I) 10. Tava yidaÑ (SÊ, I) 11. AÉayha (SÊ, I)


48. Taveva rakkhÈvaraÓaÑ karonto, SarÊrabhedÈpi na santasÈmi. Karonti heke2 sakhÊnaÑ sakhÈro, PÈÓaÑ cajantÈ3 sata’mesa4 dhammo. 49. SudukkaraÑ kammamakÈsi5, aÓÉajÈ’yaÑ viha~gamo. AtthÈya kuraro putte, aÉÉharatte anÈgate. 50. CutÈpi heke6 khalitÈ sakammunÈ, MittÈnukampÈya patiÔÔhahanti. PuttÈ mama’ÔÔÈ gati’mÈgatosmi, AtthaÑ caretho7 mama vÈricara8. 51. Dhanena dhaÒÒena ca attanÈ ca, MittaÑ sahÈyaÑ ca karonti paÓÉitÈ. Karomi te senaka etamatthaÑ, Ariyo hi ariyassa karoti kiccaÑ. 52. Appossukko tÈta tuvaÑ nisÊda, Putto pitu carati atthacariyaÑ. AhaÑ carissÈmi taveta’matthaÑ, Senassa putte paritÈyamÈno. 53. AddhÈ hi tÈta sata’mesa dhammo, Putto pitu yaÑ care9 atthacariyaÑ. Appeva maÑ disvÈna pavaÉÉhakÈyaÑ. Senassa puttÈ na viheÔhayeyyuÑ. 54. Pas| manussÈ migavÊraseÔÔha10, BhayaÔÔitÈ11 seÔÔhamupabbajanti. PuttÈ mama’ÔÔÈ gati’mÈgatosmi, TvaÑ nosi rÈjÈ bhava me sukhÈya. ______________________________________________________________ 1. Tameva (SyÈ, Ka) 2. Hete (Ka- SÊ, SyÈ, I) 3. Cajanti (SÊ, I) 4. SatÈnesa (I) 5. MakÈ (SÊ, I) 6. Eke (SÊ, I) 7. Caretha (SÊ, SyÈ, I) 8. VÈrichanna (SÊ, I) 9. PitunaÑ care (Ka), pitu yaÒcaretha (SÊ, I) 10. MigaviriyaseÔÔha (SÊ, I) 11. BhayadditÈ (SÊ, I)

282 JÈtakapÈÄi

55. Karomi te senaka etamatthaÑ, ŒyÈmi te taÑ disataÑ vadhÈya. KathaÑ hi viÒÒ| pahu sampajÈno, Na vÈyame attajanassa guttiyÈ. 56. MittaÒca kayirÈtha suhadayaÒca1, AyiraÒca kayirÈtha sukhÈgamÈya. Nivatthakocova2 sare’bhihantvÈ, ModÈma puttehi sama~gibh|tÈ. 57. Sakamittassa kammena, sahÈyassÈ’palÈyino. K|janta’mupak|janti, lomasÈ hadaya~gamaÑ. 58. MittaÑ sahÈyaÑ adhigamma paÓÉito, So bhuÒjatÊ putta pasuÑ dhanaÑ vÈ. AhaÒca puttÈ ca pahÊ ca mayhaÑ. MittÈnukampÈya sama~gibh|tÈ. 59. RÈjavatÈ s|ravatÈ ca attho, Sampannasakhissa bhavanti hete. So mittavÈ yasavÈ uggatatto, AsmiÑ’dhaloke3 modati kÈmakÈmÊ. 60. KaraÓÊyÈni mittÈni, daliddenÈpi senaka. Passa mittÈnukampÈya, samaggamhÈ saÒÈtake4. 61. S|rena balavantena, yo mitte5 kurute dijo. EvaÑ so sukhito hoti, yathÈhaÑ tvaÑ ca senakÈti.

MahÈ-ukkusajÈtakaÑ tatiyaÑ. ______________________________________________________________ 1. SuhaddayaÒca (SÊ), sakhÈgharaÒca (I) 2. Kojova (SÊ, I) 3. AsmiÒca loke (SÊ, SyÈ, I) 4. SaÒÈtakÈ (?) 5. Mette (SÊ,), mittaÑ (SyÈ)


487. UddÈlakajÈtaka (4)

62. KharÈjinÈ jaÔilÈ pa~kadantÈ, Dummakkhar|pÈ1 ye mantaÑ jappanti2. Kaccinnu te mÈnusake payoge, IdaÑ vid| parimuttÈ apÈyÈ. 63. PÈpÈni kammÈni karetha3 rÈja, Bahussuto ce na careyya dhammaÑ. Sahassavedopi na taÑ paÔicca, DukkhÈ pamucce4 caraÓaÑ apatvÈ. 64. Sahassavedopi na taÑ paÔicca, DukkhÈ pamucce caraÓaÑ apatvÈ. MaÒÒÈmi VedÈ aphalÈ bhavanti, SasaÑyamaÑ caraÓaÒÒeva saccaÑ. 65. Na heva vedÈ aphalÈ bhavanti, SasaÑyamaÑ caraÓaÒÒeva saccaÑ. KittiÑ hi5 pappoti adhicca vede, SantiÑ puÓÈti6 caraÓena danto. 66. BhaccÈ mÈtÈ pitÈ bandh|, Yena jÈto sayeva so. UddÈlako ahaÑ bhoto7, SottiyÈkulavaÑsako8. 67. KathaÑ bho brÈhmaÓo hoti, kathaÑ bhavati kevalÊ. KathaÒca parinibbÈnaÑ, dhammaÔÔho kinti vuccati. ______________________________________________________________ 1. Dummudhar|pÈ (SÊ, I, Ka) 2. Yeme japanti (SÊ, I), ye’me jappanti mante (heÔÔhÈ 138 piÔÔhe) 3. Kareyya(SyÈ), katvÈna (heÔÔhÈ 138 piÔÔhe) 4. PamuÒce (SyÈ) 5. KittiÒca (SyÈ) 6. Punoti (SÊ-®Ôha), puÓeti (SyÈ, heÔÔhÈ 138 piÔÔhepi), puneti (I) 7. Bhoti (Ka) 8. VaÑsato (Ka)

284 JÈtakapÈÄi

68. NiraÑkatvÈ aggimÈdÈya brÈhmaÓo, Œpo siÒcaÑ yajaÑ usseti y|paÑ. EvaÑkaro brÈhmaÓo hoti khemÊ, Dhamme ÔhitaÑ tena amÈpayiÑsu. 69. Na suddhi secanena’tthi, nÈpi kevalÊ brÈhmaÓo. Na khantÊ nÈpi soraccaÑ, nÈpi so parinibbuto. 70. KathaÑ so1 brÈhmaÓo hoti, kathaÑ bhavati kevalÊ. KathaÒca parinibbÈnaÑ, dhammaÔÔho kinti vuccati. 71. Akhettabandh| amamo nirÈso, NillobhapÈpo bhavalobhakhÊÓo. EvaÑkaro brÈhmaÓo hoti khemÊ, Dhamme ÔhitaÑ tena amÈpayiÑsu. 72. KhattiyÈ brÈhmaÓÈ vessÈ, suddÈ caÓÉÈlapukkusÈ. Sabbeva soratÈ dantÈ, sabbeva parinibbutÈ. SabbesaÑ sÊtibh|tÈnaÑ, atthi seyyotha2 pÈpiyo. 73. KhattiyÈ brÈhmaÓÈ vessÈ, suddÈ caÓÉÈlapukkusÈ. Sabbeva soratÈ dantÈ, sabbeva parinibbutÈ. SabbesaÑ sÊtibh|tÈnaÑ, natthi seyyotha pÈpiyo. 74. KhattiyÈ brÈhmaÓÈ vessÈ, suddÈ caÓÉÈlapakkusÈ. Sabbeva soratÈ dantÈ, sabbeva parinibbutÈ. 75. SabbesaÑ sÊtibh|tÈnaÑ, natthi seyyotha pÈpiyo. PanaÔÔhaÑ3 carasi brahmaÒÒaÑ, sottiyÈkulavaÑsataÑ. 76. NÈnÈrattehi vatthehi, vimÈnaÑ bhavati chÈditaÑ. Na tesaÑ chÈyÈ vatthÈnaÑ, so rÈgo anupajjatha. ______________________________________________________________ 1. Bho (SyÈ, Ka) 2. Seyyova (SÊ, I) 3. PasatthaÑ (SyÈ), pasaÔÔhaÑ (Ka)


77. Evameva1 manussesu, yadÈ sujjhanti mÈÓavÈ. Te sajÈtiÑ pamuÒcanti2, dhammamaÒÒÈya subbatÈti.

UddÈlakajÈtakaÑ catutthaÑ.

488. * BhisajÈtaka (5)

78. AssaÑ gavaÑ rajataÑ jÈtar|paÑ, BhariyaÑ ca so idha labhataÑ manÈpaÑ. Puttehi dÈrehi sama~gi hotu, BhisÈni te brÈhmaÓa yo ahÈsi. 79. MÈlaÑ ca so KÈsikacandanaÑ ca, DhÈretu putta’ssa bah| bhavantu. KÈmesu tibbaÑ kurutaÑ apekkhaÑ, BhisÈni te brÈhmaÓa yo ahÈsi. 80. Pah|tadhaÒÒo kasimÈ yasassÊ, Putte gihÊ dhanimÈ sabbakÈme. VayaÑ apassaÑ gharamÈvasÈtu, BhisÈni te brÈhmaÓa yo ahÈsi. 81. So khattiyo hotu pasayhakÈrÊ,

RÈjÈbhirÈjÈ3 balavÈ yasassÊ. Sa cÈturantaÑ mahi’mÈvasÈtu, BhisÈni te brÈhmaÓa yo ahÈsi. 82. So brÈhmaÓo hotu avÊtarÈgo, Muhuttanakkhattapathesu yutto. P|jetu naÑ raÔÔhapatÊ yasassÊ, BhisÈni te brÈhmaÓa yo ahÈsi. ______________________________________________________________ 1. EvamevaÑ (I) 2. Na tesaÑ jÈtiÑ pucchanti (SÊ, SyÈ, I), na tesaÑ jÈti sujjhati (Ka) 3. RÈjÈdhirÈjÈ (SyÈ, Ka) * Khu 4. 410 piÔÔhepi.

286 JÈtakapÈÄi

83. AjjhÈyakaÑ sabbasamantavedaÑ1, TapassÊnaÑ maÒÒatu sabbaloko. P|jentu naÑ jÈnapadÈ samecca, BhisÈni te brÈhmaÓa yo ahÈsi. 84. CatussadaÑ gÈmavaraÑ samiddhaÑ, DinnaÑ hi so bhuÒjatu VÈsavena. AvÊtarÈgo maraÓaÑ upetu, BhisÈni te brÈhmaÓa yo ahÈsi. 85. So gÈmaÓÊ hotu sahÈyamajjhe, Naccehi gÊtehi pamodamÈno. So rÈjato byasana mÈ’lattha2 kiÒci, BhisÈni te brÈhmaÓa yo ahÈsi. 86. YaÑ ekarÈjÈ pathaviÑ vijetvÈ, ItthÊsahassÈna3 Ôhapetu aggaÑ. SÊmantinÊnaÑ pavarÈ bhavÈtu, BhisÈni te brÈhmaÓa yÈ ahÈsi. 87. IsÊnaÑ hi sÈ sabbasamÈgatÈnaÑ, BhuÒjeyya sÈduÑ avikampamÈnÈ. CarÈtu lÈbhena vikatthamÈnÈ, BhisÈni te brÈhmaÓa yÈ ahÈsi. 88. ŒvÈsiko hotu mahÈvihÈre, Navakammiko hotu Gaja~galÈyaÑ4. ŒlokasandhiÑ divasaÑ5 karotu, BhisÈni te brÈhmaÓa yo ahÈsi. ______________________________________________________________ 1. SabbasamattavedaÑ (SÊ), sabbasamattavedanaÑ (I) 2. MÈ rÈjato vyasana’malattha (SÊ, SyÈ, I) 3. ItthÊsahassassa (SÊ, I) 4. Kaja~galÈyaÑ (SÊ, SyÈ, I) 5. DivasÈ (SÊ, SyÈ, I)


89. So bajjhat| pÈsasatehi chabbhi1, RammÈ vanÈ niyyatu rÈjadhÈniÑ2. Tuttehi so haÒÒatu pÈcanehi, BhisÈni te brÈhmaÓa yo ahÈsi. 90. AlakkamÈlÊ tipukaÓÓaviddho, LaÔÔhÊhato sappamukhaÑ upetu. Sakacchabandho3 visikhaÑ carÈtu, BhisÈni te brÈhmaÓa yo ahÈsi. 91. Yo ve anaÔÔhaÑva4 naÔÔhanti cÈha, KÈmeva so labhataÑ bhuÒjataÑ ca5. AgÈramajjhe maraÓaÑ upetu, Yo vÈ bhonto sa~kati kaÒcideva6. 92. YadesamÈnÈ vicaranti loke, IÔÔhaÒca kantaÒca bah|nametaÑ. PiyaÑ manuÒÒaÑ cidha jÊvaloke, KasmÈ isayo nappasaÑsanti kÈme. 93. KÈmesu ve haÒÒare bajjhare ca, KÈmesu dukkhaÒca bhayaÒca jÈtaÑ. KÈmesu bh|tÈdhipatÊ pamattÈ, PÈpÈni kammÈni karonti mohÈ. 94. Te pÈpadhammÈ pasavetva pÈpaÑ, KÈyassa bhedÈ nirayaÑ vajanti. ŒdÊnavaÑ kÈmaguÓesu disvÈ, TasmÈ isayo nappasaÑsanti kÈme. 95. VÊmaÑsamÈno isino bhisÈni, TÊre gahetvÈna thale nidhesiÑ. SuddhÈ apÈpÈ isayo vasanti, EtÈni te brahmacÈrÊ bhisÈni. ______________________________________________________________ 1. Chamhi (SÊ, I), chassu (?) 2. RÈjaÔhÈniÑ (Ka) 3. Sakkaccabaddho (SÊ, I), saÑkaccabandho (NisyÈ) 4. AnaÔÔhaÑ (SÊ, SyÈ, I) 5. Labhatu bhuÒjatu ca (SyÈ) 6. KiÒcideva (Ka)

288 JÈtakapÈÄi

96. Na te naÔÈ no pana kÊÄaneyyÈ, Na bandhavÈ no pana te sahÈyÈ. KismiÑ vu’patthambha sahassanetta, IsÊhi tvaÑ kÊÄasi devarÈja. 97. Œcariyo mesi pitÈ ca mayhaÑ, EsÈ patiÔÔhÈ khalitassa brahme. EkÈparÈdhaÑ khama bh|ripaÒÒa, Na paÓÉitÈ kodhabalÈ bhavanti. 98. SuvÈsitaÑ isinaÑ ekarattaÑ, YaÑ vÈsavaÑ bh|tapati’ddasÈma. Sabbeva bhonto sumanÈ bhavantu, YaÑ brÈhmaÓo paccupÈdÊ bhisÈni. 99. AhaÑ ca SÈriputto ca, MoggallÈno ca Kassapo. Anuruddho PuÓÓo Œnando, tadÈsuÑ satta bhÈtaro. 100. BhaginÊ UppalavaÓÓÈ ca, dÈsÊ KhujjuttarÈ tadÈ. Citto gahapati dÈso, yakkho SÈtÈgiro tadÈ. 101. PÈlileyyo1 tadÈ nÈgo, madhudo2 SeÔÔhavÈnaro. KÈÄudÈyÊ tadÈ Sakko, evaÑ dhÈretha jÈtakanti.

BhisajÈtakaÑ paÒcamaÑ.

489. SurucijÈtaka (6)

102. MahesÊ Surucino3 bhariyÈ, ÈnÊtÈ paÔhamaÑ ahaÑ. Dasa vassasahassÈni, yaÑ maÑ SurucimÈnayi. 103. SÈhaÑ brÈhmaÓa rÈjÈnaÑ, VedehaÑ MithilaggahaÑ. NÈbhijÈnÈmi kÈyena, vÈcÈya uda cetasÈ. SuruciÑ atimaÒÒittha4, Èvi5 vÈ yadi vÈ raho. ______________________________________________________________ 1. PÈrileyyo (SÊ, I) 2. MadhuvÈ (SÊ, I) 3. Rucino (SÊ, SyÈ, I) 4. AtimaÒÒittho (SÊ, I), atimaÒÒitÈ (?) 5. ŒviÑ (SÊ, I)


104. Etena saccavajjena, putto uppajjataÑ ise. MusÈ me bhaÓamÈnÈya, muddhÈ phalatu sattadhÈ. (1) 105. Bhattu mama sassu mÈtÈ, pitÈ cÈpi ca sassuro. Te maÑ brahme vinetÈro, yÈva aÔÔhaÑsu jÊvitaÑ. 106. SÈhaÑ ahiÑsÈratinÊ, kÈmasÈ1 dhammacÈrinÊ2. SakkaccaÑ te upaÔÔhÈsiÑ, rattindivamatanditÈ. 107. Etena saccavajjena, putto uppajjataÑ ise. MusÈ me bhaÓamÈnÈya, muddhÈ phalatu sattadhÈ. (2) 108. SoÄasitthisahassÈni, sahabhariyÈni brÈhmaÓa. TÈsu issÈ vÈ kodho vÈ, nÈhu mayhaÑ kudÈcanaÑ. 109. Hitena tÈsaÑ nandÈmi, na ca me kÈci appiyÈ. AttÈnaÑvÈ’nukampÈmi, sadÈ sabbÈ sapattiyo. 110. Etena saccavajjena, putto uppajjataÑ ise. MusÈ me bhaÓamÈnÈya, muddhÈ phalatu sattadhÈ. (3) 111. DÈse kammakare pesse3, ye caÒÒe anujÊvino. Pesemi4 sahadhammena, sadÈ pamuditindriyÈ. 112. Etena saccavajjena, putto uppajjataÑ ise. MusÈ me bhaÓamÈnÈya, muddhÈ phalatu sattadhÈ. (4) 113. SamaÓe brÈhmaÓe cÈpi, aÒÒe cÈpi vanibbake. Tappemi annapÈnena, sadÈ payatapÈÓinÊ. 114. Etena saccavajjena, putto uppajjataÑ ise. MusÈ me bhaÓamÈnÈya, muddhÈ phalatu sattadhÈ. (5) 115. CÈtuddasiÑ paÒcaddasiÑ5, yÈ ca pakkhassa aÔÔhamÊ6. PÈÔihÈriyapakkhaÒca, aÔÔha~gasusamÈgataÑ7. UposathaÑ upavasÈmi8, sadÈ sÊlesu saÑvutÈ. ______________________________________________________________ 1. KÈmaso (SÊ) 2. DhammacÈriÓÊ (SÊ) 3. Pose (SyÈ, Ka) 4. Posemi (SÊ, SyÈ, I) 5. PannarasiÑ (SÊ, I) 6. AÔÔhamiÑ (SÊ, I) 7. AÔÔha~gasusamÈhitaÑ (sabbattha) vimÈna-ÔÔha 65 piÔÔhe passitabbÈ. 8. UpavasiÑ (Ka)

290 JÈtakapÈÄi

116. Etena saccavajjena, putto uppajjataÑ ise. MusÈ me bhaÓamÈnÈya, muddhÈ phalatu sattadhÈ. (6) 117. Sabbeva te dhammaguÓÈ, rÈjaputti yasassini. SaÑvijjanti tayi bhadde, ye tvaÑ kittesi attani. 118. Khattiyo jÈtisampanno, abhijÈto yasassimÈ. DhammarÈjÈ VidehÈnaÑ, putto uppajjate tava1. 119. DummÊ2 rajojalladharo, aghe vehÈyasaÑ Ôhito. ManuÒÒaÑ bhÈsase vÈcaÑ, yaÑ mayhaÑ hadaya~gamaÑ. 120. DevatÈnusi saggamhÈ, isi vÈ’si3 mahiddhiko. Ko vÈ’si tvaÑ anuppatto, attÈnaÑ me pavedaya. 121. YaÑ devasaÑghÈ vandanti, SudhammÈyaÑ samÈgatÈ. SohaÑ Sakko sahassakkho, Ègatosmi tavantike. 122. Itthiyo4 jÊvalokasmiÑ, yÈ hoti5 samacÈrinÊ6. MedhÈvinÊ sÊlavatÊ, sassudevÈ patibbatÈ. 123. TÈdisÈya sumedhÈya, sucikammÈya nÈriyÈ. DevÈ dassanamÈyanti, mÈnusiyÈ amÈnusÈ. 124. TvaÒca bhadde suciÓÓena, pubbe sucaritena ca. Idha rÈjakule jÈtÈ, sabbakÈmasamiddhinÊ. 125. AyaÒca te rÈjaputti, ubhayattha kaÔaggaho. Devalok|papattÊ ca, kittÊ ca idha jÊvite. 126. CiraÑ sumedhe sukhinÊ, dhammamattani pÈlaya. EsÈhaÑ tidivaÑ yÈmi, piyaÑ me tava dassananti.

SurucijÈtakaÑ chaÔÔhaÑ. ______________________________________________________________ 1. TavaÑ (SÊ, I) 2. RummÊ (SÊ, I) 3. CÈpi (Ka) 4. ItthiyÈ (I) 5. Honti (SÊ, SyÈ) 6. SamacÈriÓÊ (SÊ)


490. PaÒcuposathikajÈtaka (7)

127. Appossukko dÈni tuvaÑ kapota, Viha~gama na tava bhojanattho. KhudaÑ1 pipÈsaÑ adhivÈsayanto, KasmÈ bhavaÑ’posathiko kapota2. 128. AhaÑ pure giddhigato kapotiyÈ, AsmiÑ padesasmi’mubho ramÈma. AthaggahÊ sÈkuÓiko kapotiÑ, AkÈmako tÈya vinÈ ahosiÑ. 129. NÈnÈbhavÈ vippayogena tassÈ, ManomayaÑ vedana vedayÈmi3. TasmÈ ahaÑ’posathaÑ pÈlayÈmi, RÈgo mamaÑ mÈ puna’rÈgamÈsi. (1) 130. AnujjugÈmÊ uragÈ dujivha4, DÈÔhÈvudho ghoravisosi sappa. KhudaÑ pipÈsaÑ adhivÈsayanto, KasmÈ bhavaÑ’posathiko nu dÊgha5. 131. Usabho ah| balavÈ gÈmikassa, Calakkak| vaÓÓabal|papanno. So maÑ akkami taÑ kupito aÉaÑsiÑ, DukkhÈbhitunno maraÓaÑ upÈgÈ6. 132. Tato janÈ nikkhamitvÈna gÈmÈ, KanditvÈ roditvÈ7 apakkamiÑsu. TasmÈ ahaÑ’posathaÑ pÈlayÈmi, Kodho mamaÑ mÈ puna’rÈgamÈsi. (2) ______________________________________________________________ 1. KhuddaÑ (SyÈ, Ka), khudhaÑ (Sakkata-pÈkatÈnur|paÑ) 2. Kapoto (SÊ, I) 3. VedanaÑ vediyÈmi (SÊ, I) 4. Uraga dvijivha (SÊ) 5. DÊgho (SÊ, I) 6. UpÈgami (SÊ, I) 7. Kanditva roditva (SÊ)

292 JÈtakapÈÄi

133. MatÈna maÑsÈni bah| susÈne, ManuÒÒar|paÑ tava bhojane taÑ. KhudaÑ pipÈsaÑ adhivÈsayanto, KasmÈ bhavaÑ’posathiko si~gÈla1. 134. Pavisi2 kucchiÑ mahato gajassa, KuÓape rato hatthimaÑsesu giddho3. UÓho ca vÈto tikhiÓÈ ca rasmiyo, Te sosayuÑ tassa karÊsamaggaÑ. 135. Kiso ca paÓÉ| ca ahaÑ bhadante, Na me ah| nikkhamanÈya maggo. MahÈ ca megho sahasÈ pavassi, So temayÊ tassa karÊsamaggaÑ. 136. Tato ahaÑ nikkhamisaÑ bhadante, Cando yathÈ RÈhumukhÈ pamutto. TasmÈ ahaÑ’posathaÑ pÈlayÈmi, Lobho mamaÑ mÈ puna’rÈgamÈsi. (3) 137. Vammikath|pasmiÑ kipillikÈni, Nippothayanto tuvaÑ pure carÈsi. KhudaÑ pipÈsaÑ adhivÈsayanto, KasmÈ bhavaÑ’posathiko nu accha4. 138. SakaÑ niketaÑ atihÊÄayÈno5, AtricchatÈ6 MallagÈmaÑ7 agacchiÑ. Tato janÈ nikkhamitvÈna gÈmÈ, KodaÓÉakena paripothayiÑsu maÑ. ______________________________________________________________ 1. SigÈlo (SÊ, I) 2. PavissaÑ (SÊ, I), pavissa (SyÈ) 3. HatthimaÑse pagiddho (SÊ, I) 4. Accho (SÊ, I) 5. AtiheÄayÈno (SyÈ, Ka) 6. AtricchatÈya (SÊ, SyÈ, I) 7. MalataÑ (SÊ, I), mallayataÑ (Ka)


139. So bhinnasÊso ruhiramakkhita~go, PaccÈgamÈsiÑ sakaÑ1 niketaÑ. TasmÈ ahaÑ’posathaÑ pÈlayÈmi, AtricchatÈ mÈ puna’rÈgamÈsi. (4) 140. YaÑ no apucchittha tuvaÑ bhadante, Sabbeva byÈkarimha yathÈpajÈnaÑ. Mayampi pucchÈma tuvaÑ bhadante, KasmÈ bhavaÑ’posathiko nu brahme. 141. An|palitto mama assamamhi, Paccekabuddho muhuttaÑ nisÊdi. So maÑ avedÊ gati’mÈgatiÒca, NÈmaÒca gottaÑ caraÓaÒca sabbaÑ. 142. Evampa’haÑ vandi na2 tassa pÈde, Na cÈpi naÑ mÈnagatena pucchiÑ. TasmÈ ahaÑ’posathaÑ pÈlayÈmi, MÈno mamaÑ mÈ puna’rÈgamÈsÊti. (5)

PaÒcuposathikajÈtakaÑ sattamaÑ.

491. MahÈmorajÈtaka (8)

143. Sace hi tyÈhaÑ dhanahetu gÈhito, MÈ maÑ vadhÊ jÊvagÈhaÑ gahetvÈ. RaÒÒo ca3 maÑ samma upantikaÑ4 nehi, MaÒÒe dhanaÑ lacchasi’nappar|paÑ. 144. Na me ayaÑ tuyha vadhÈya ajja, SamÈhito cÈpadhure5 khurappo. PÈsaÒca tyÈhaÑ adhipÈtayissaÑ, YathÈsukhaÑ gacchatu morarÈjÈ. ______________________________________________________________ 1. Sa sakaÑ (SyÈ, Ka), ’tha sakaÑ (?) 2. EvampahaÑ naggahe (SÊ, I) 3. RaÒÒova (SÊ, I) 4. Upanti (SÊ, SyÈ, I) 5. CÈpavare (SÊ, I), cÈpavaro (SyÈ)

294 JÈtakapÈÄi

145. YaÑ satta vassÈni mamÈnubandhi, RattindivaÑ khuppipÈsaÑ sahanto. Atha kissa maÑ pÈsavas|panÊtaÑ, Pamuttave icchasi bandhanasmÈ. 146. PÈÓÈtipÈtÈ virato nu’sa’jja, AbhayaÑ nu te sabbabh|tesu dinnaÑ. YaÑ maÑ tuvaÑ pÈsavas|panÊtaÑ, Pamuttave icchasi bandhanasmÈ. 147. PÈÓÈtipÈtÈ viratassa br|hi, AbhayaÒca yo sabbabh|tesu deti. PucchÈmi taÑ morarÈje’tamatthaÑ, Ito cuto kiÑ labhate sukhaÑ so. 148. PÈÓÈtipÈtÈ viratassa br|mi, AbhayaÒca yo sabbabh|tesu deti. DiÔÔheva dhamme labhate pasaÑsaÑ, SaggaÒca so yÈti sarÊrabhedÈ. 149. Na santi devÈ iti Èhu1 eke, Idheva jÊvo vibhavaÑ upeti. TathÈ phalaÑ sukatadukkaÔÈnaÑ, DattupaÒÒattaÒca vadanti dÈnaÑ. TesaÑ vaco arahataÑ saddahÈno, TasmÈ ahaÑ sakuÓe bÈdhayÈmi. 150. Cando ca suriyo ca ubho sudassanÈ, Gacchanti obhÈsayamantalikkhe. Imassa lokassa parassa vÈ te, KathaÑ nu te Èhu manussaloke. ______________________________________________________________ 1. IccÈhu (SÊ, I)


151. Cando ca suriyo ca ubho sudassanÈ, Gacchanti obhÈsayamantalikkhe. Parassa lokassa na te imassa, DevÈti te Èhu manussaloke. 152. Ettheva te nÊhatÈ hÊnavÈdÈ, AhetukÈ ye na vadanti kammaÑ. TathÈ phalaÑ sukatadukkaÔÈnaÑ, DattupaÒÒattaÑ ye ca vadanti dÈnaÑ. 153. AddhÈ hi saccaÑ vacanaÑ tavedaÑ1, KathaÒhi dÈnaÑ aphalaÑ bhaveyya2. TathÈ phalaÑ sukatadukkaÔÈnaÑ, DattupaÒÒattaÒca kathaÑ bhaveyya. 154. KathaÑkaro kintikaro ki’mÈcaraÑ, KiÑ sevamÈno kena tapoguÓena. AkkhÈhi3 me morarÈje’tamatthaÑ, YathÈ ahaÑ no nirayaÑ pateyyaÑ. 155. Ye keci atthi samaÓÈ pathabyÈ, KÈsÈyavatthÈ anagÈriyÈ te. PÈtova piÓÉÈya caranti kÈle, VikÈlacariyÈ viratÈ hi santo. 156. Te tattha kÈlenu’pasa~kamitvÈ, PucchÈhi yaÑ te manaso piyaÑ siyÈ. Te te pavakkhanti yathÈpajÈnaÑ, Imassa lokassa parassa ca’tthaÑ. 157. TacaÑva jiÓÓaÑ urago purÈÓaÑ, PaÓÉ|palÈsaÑ harito dumova. EsappahÊno mama luddabhÈvo, JahÈmahaÑ luddakabhÈva’majja. ______________________________________________________________ 1. TavetaÑ (SÊ, SyÈ, I) 2. Vadeyya (SÊ, I) 3. AkkhÈhi taÑ dÈni (Ka)

296 JÈtakapÈÄi

158. Ye cÈpi me sakuÓÈ atthi baddhÈ, SatÈni’nekÈni nivesanasmiÑ. Tesampa’haÑ1 jÊvita’majja dammi, MokkhaÒca te pattÈ2 sakaÑ niketaÑ. 159. Luddo carÊ pÈsahattho araÒÒe, BÈdhetu morÈdhipatiÑ yasassiÑ. BandhitvÈ3 morÈdhipatiÑ yasassiÑ, DukkhÈ sa pamucci4 yathÈhaÑ pamuttoti.

MahÈmorajÈtakaÑ aÔÔhamaÑ.

492. Tacchas|karajÈtaka (9)

160. YadesamÈnÈ vicarimha, pabbatÈni vanÈni ca. AnvesaÑ vicariÑ5 ÒÈtÊ, te’me adhigatÈ mayÈ. 161. BahuÒcidaÑ m|laphalaÑ, bhakkho cÈyaÑ anappako. RammÈ cimÈ girÊnajjo6, phÈsuvÈso bhavissati. 162. IdhevÈhaÑ vasissÈmi, saha sabbehi ÒÈtibhi. Appossukko nirÈsa~kÊ, asoko akutobhayo. 163. AÒÒampi7 leÓaÑ pariyesa, sattu no idha vijjati. So taccha s|kare hanti, idhÈgantvÈ varaÑ varaÑ. 164. Ko nu’mhÈkaÑ8 idha sattu, ko ÒÈtÊ susamÈgate. DuppadhaÑse9 padhaÑseti, taÑ me akkhÈtha pucchitÈ. 165. UddhaggarÈjÊ migarÈjÈ, balÊ dÈÔhÈvudho migo. So taccha s|kare hanti, idhÈgantvÈ varaÑ varaÑ. 166. Na no dÈÔhÈ na vijjanti10, balaÑ kÈye samohitaÑ. Sabbe samaggÈ hutvÈna, vasaÑ kÈhÈma ekakaÑ. ______________________________________________________________ 1. TesaÑ ahaÑ (SyÈ, Ka) 2. Patto (SÊ), accha (SyÈ) 3. Bandhitva (SÊ, I) 4. DukkhÈ pamucci (SÊ), dukkhÈ pamuÒci (SyÈ, I) 5. Vipule (SyÈ, Ka) 6. Girinadiyo (SÊ, I) 7. AÒÒaÑ hi (SÊ, I) 8. Ko namhÈkaÑ (SÊ, I) 9. AppadhaÑse (SÊ, I) 10. Nu vijjanti (Ka)


167. Hadaya~gamaÑ kaÓÓasukhaÑ, vÈcaÑ bhÈsasi Tacchaka. Yopi yuddhe palÈyeyya, tampi pacchÈ hanÈmase. 168. PÈÓÈtipÈtÈ virato nu ajja, AbhayaÑ nu te sabbabh|tesu dinnaÑ. DÈÔhÈ nu te migavadhÈya1 na santi, Yo sa~ghapatto kapaÓova jhÈyasi. 169. Na me dÈÔhÈ na vijjanti, BalaÑ kÈye samohitaÑ. ©ÈtÊ ca disvÈna sÈmaggÊ ekato, TasmÈ ca jhÈyÈmi vanamhi ekako. 170. Ima’ssudaÑ yanti disodisaÑ pure, BhayaÔÔitÈ leÓagavesino puthu. Te dÈni sa~gamma vasanti ekato, YatthaÔÔhitÈ duppasaha’jja te mayÈ. 171. PariÓÈyakasampannÈ, sahitÈ ekavÈdino. Te maÑ samaggÈ hiÑseyyuÑ, tasmÈ nesaÑ na patthaye2. 172. Ekova Indo asure jinÈti, Ekova seno hanti dije pasayha. Ekova byaggho migasa~ghapatto, VaraÑ varaÑ hanti balaÑ hi tÈdisaÑ. 173. Na heva indo na seno, napi byaggho migÈdhipo. Samagge sahite ÒÈtÊ, na byagghe3 kurute vase. 174. KumbhÊlakÈ sakuÓakÈ, sa~ghino gaÓacÈrino. SammodamÈnÈ ekajjhaÑ, uppatanti Éayanti ca. 175. TesaÑ ca ÉayamÈnÈnaÑ, ekettha apasakkati4. TaÒca seno nitÈÄeti, veyyagghiyeva sÈ gati. ______________________________________________________________ 1. Miga viriyaÑ (SÊ, SyÈ, I) 2. Apatthave (I) 3. Byagghe ca (SÊ, I), byaggho na (SyÈ) 4. Apavattati (SÊ, I)

298 JÈtakapÈÄi

176. UssÈhito jaÔilena, luddenÈ’misacakkhunÈ. DÈÔhÊ dÈÔhÊsu pakkhandi, maÒÒamÈno yathÈ pure. 177. SÈdhu sambahulÈ ÒÈtÊ, api rukkhÈ araÒÒajÈ. S|karehi samaggehi, byaggho ekÈyane hato. 178. BrÈhmaÓaÒceva byagghaÒca, ubho hantvÈna s|karÈ. Œnandino pamuditÈ, mahÈnÈdaÑ panÈdisuÑ. 179. Te su udumbaram|lasmiÑ, s|karÈ susamÈgatÈ. TacchakaÑ abhisiÒciÑsu, “tvaÑ no rÈjÈsi issaro”ti.

Tacchas|karajÈtakaÑ navamaÑ.

493. MahÈvÈÓijajÈtaka (10)

180. VÈÓijÈ samitiÑ katvÈ, nÈnÈraÔÔhato ÈgatÈ. DhanÈharÈ pakkamiÑsu, ekaÑ katvÈna gÈmaÓiÑ. 181. Te taÑ kantÈramÈgamma, appabhakkhaÑ anodakaÑ. MahÈnigrodhamaddakkhuÑ, sÊtacchÈyaÑ manoramaÑ. 182. Te ca tattha nisÊditvÈ, tassa rukkhassa chÈyayÈ1. VÈÓijÈ samacintesuÑ, bÈlÈ mohena pÈrutÈ. 183. AllÈyate2 ayaÑ rukkho, api vÈrÊva3 sandati. I~gha’ssa purimaÑ sÈkhaÑ, mayaÑ chindÈma vÈÓijÈ. 184. SÈ ca chinnÈva pagghari, acchaÑ vÈriÑ anÈvilaÑ. Te tattha nhatvÈ pivitvÈ, yÈvaticchiÑsu vÈÓijÈ. 185. DutiyaÑ samacintesuÑ, bÈlÈ mohena pÈrutÈ. I~gha’ssa dakkhiÓaÑ sÈkhaÑ, mayaÑ chindÈma vÈÓijÈ. 186. SÈ ca chinnÈva pagghari, sÈlimaÑsodanaÑ bahuÑ. AppodavaÓÓe kummÈse, si~giÑ vidalas|piyo4. ______________________________________________________________ 1. ChÈdiyÈ (SÊ, SyÈ, I) 2. AddÈyate (SÊ, I) 3. VÈri ca (SÊ, I) 4. Si~giÑ bidalas|piyo (SÊ, I), si~gÊveraÑ las|piyo (Ka) si~ginti si~gÊverÈdikaÑ

uttaribha~gaÑ. Vidalas|piyoti muggas|pÈdayo (®Ôha) vidalaÑ kalÈyÈdimhi vattatÊti SakkatÈbhidhÈne.


187. Te tattha bhutvÈ khÈditvÈ1, yÈvaticchiÑsu vÈÓijÈ. TatiyaÑ samacintesuÑ, bÈlÈ mohena pÈrutÈ. I~gha’ssa pacchimaÑ sÈkhaÑ, mayaÑ chindÈma vÈÓijÈ. 188. SÈ ca chinnÈva pagghari, nÈriyo samala~katÈ. VicitravatthÈbharaÓÈ, ÈmuttamaÓikuÓÉalÈ. 189. Api su vÈÓijÈ ekÈ, nÈriyo paÓÓavÊsati. SamantÈ parivÈriÑsu2, tassa rukkhassa chÈyayÈ3. 190. Te tÈhi paricÈretvÈ4, yÈvaticchiÑsu vÈÓijÈ. CatutthaÑ samacintesuÑ, bÈlÈ mohena pÈrutÈ. I~gha’ssa uttaraÑ sÈkhaÑ, mayaÑ chindÈma vÈÓijÈ. 191. SÈ ca chinnÈva pagghari, muttÈ veÄuriyÈ bah|. RajataÑ jÈtar|paÒca, kuttiyo paÔiyÈni ca. 192. KÈsikÈni ca vatthÈni, uddiyÈni ca kambalÈ5. Te tattha bhÈre bandhitvÈ, yÈvaticchiÑsu vÈÓijÈ. 193. PaÒcamaÑ samacintesuÑ, bÈlÈ mohena pÈrutÈ. I~gha’ssa m|laÑ6 chindÈma, api bhiyyo labhÈmase. 194. Athu’ÔÔhahi satthavÈho, yÈcamÈno kataÒjalÊ. Nigrodho kiÑ parajjhati7, vÈÓijÈ bhaddamatthu te. 195. VÈridÈ purimÈ sÈkhÈ, annapÈnaÒca dakkhiÓÈ. NÈridÈ pacchimÈ sÈkhÈ, sabbakÈme ca uttarÈ. Nigrodho kiÑ parajjhati, vÈÓijÈ bhaddamatthu te. 196. * Yassa rukkhassa chÈyÈya, nisÊdeyya sayeyya vÈ. Na tassa sÈkhaÑ bhaÒjeyya, mittadubbho hi pÈpako. 197. Te ca tassÈ’nÈdiyitvÈ8, ekassa vacanaÑ bah|. NisitÈhi kuÔhÈrÊhi9, m|lato naÑ upakkamuÑ. ______________________________________________________________ 1. BhutvÈ ca pivitvÈ ca (I) 2. ParikariÑsu (SÊ, SyÈ, I) 3. ChÈdiyÈ (SÊ, SyÈ, I) 4. ParivÈretvÈ (SÊ, SyÈ, I) 5. UddiyÈne ca kambale (SÊ, I) 6. M|le (SyÈ, Ka) 7. Aparajjhatha (SÊ), aparajjhati (SyÈ, I) 8. Tassa anÈditvÈ (SÊ, SyÈ) 9. KudhÈrÊhi (Ka) * Khu 6. 50, 149 piÔÔhesupi.

300 JÈtakapÈÄi

198. Tato nÈgÈ nikkhamiÑsu, sannaddhÈ paÓÓavÊsati. DhanuggahÈnaÑ tisatÈ, chasahassÈ ca vammino. 199. Ete hanatha bandhatha, mÈ vo muÒcittha1 jÊvitaÑ. ®hapetvÈ satthavÈhaÑva, sabbe bhasmaÑ2 karotha ne. 200. TasmÈ hi paÓÉito poso, sampassaÑ atthamattano. Lobhassa na vasaÑ gacche, haneyyÈrisakaÑ3 manaÑ. 201. Eva4 mÈdÊnavaÑ ÒatvÈ, taÓhÈ dukkhassa sambhavaÑ. VÊtataÓho anÈdÈno, sato bhikkhu paribbajeti.

MahÈvÈÓijajÈtakaÑ dasamaÑ.

494. SÈdhinajÈtaka (11)

202. Abbhuto vata lokasmiÑ, uppajji lomahaÑsano. Dibbo ratho pÈturahu, Vedehassa yasassino. 203. Devaputto mahiddhiko, MÈtali5 devasÈrathi. Nimantayittha rÈjÈnaÑ, VedehaÑ MithilaggahaÑ. 204. Ehi’maÑ rathamÈruyha, rÈjaseÔÔha disampati. DevÈ dassanakÈmÈ te, TÈvatiÑsÈ sa-indakÈ. SaramÈnÈ hi te devÈ, SudhammÈyaÑ samacchare. 205. Tato ca rÈjÈ SÈdhino6, Vedeho Mithilaggaho7. SahassayuttamÈruyha8, agÈ devÈna santike. TaÑ devÈ paÔinandiÑsu, disvÈ rÈjÈnamÈgataÑ. 206. SvÈgataÑ te mahÈrÈja, atho te adurÈgataÑ. NisÊda dÈni rÈjÊsi9, devarÈjassa santike. 207. Sakkopi paÔinandittha, VedehaÑ MithilaggahaÑ. Nimantayittha10 kÈmehi, Èsanena ca vÈsavo. ______________________________________________________________ 1. Muccittha (I) 2. BhasmÊ (SÊ) 3. Haneyya disataÑ (SÊ), haneyya disakaÑ (SyÈ) 4. Eta (SÊ, I) 5. MÈtalÊ (SÊ) 6. SÈdhÊno (SÊ, I) 7. Pamukho rathamÈruhi (SÊ, I) 8. YuttaÑ abhiruyha (SÊ) 9. RÈjisi (SÊ, SyÈ, I) 10. NimantayÊ ca (SÊ, I)


208. SÈdhu khosi anuppatto, ÈvÈsaÑ VasavattinaÑ. Vasa devesu rÈjÊsi, sabbakÈmasamiddhisu. TÈvatiÑsesu devesu, bhuÒja kÈme amÈnuse. 209. AhaÑ pure saggagato ramÈmi, Naccehi gÊtehi ca vÈditehi. So dÈni ajja na ramÈmi sagge, ŒyuÑ nu khÊÓo1 maraÓaÑ nu santike. UdÈhu m|Ähosmi janindaseÔÔha. 210. Na tÈ’yu2 khÊÓaÑ maraÓaÒca3 d|re, Na cÈpi m|Äho naravÊraseÔÔha. TuyhaÒca4 puÒÒÈni parittakÈni, YesaÑ vipÈkaÑ idha vedayittho5. 211. Vasa devÈnubhÈvena, rÈjaseÔÔha disampati. TÈvatiÑsesu devesu, bhuÒja kÈme amÈnuse. 212. YathÈ yÈcitakaÑ yÈnaÑ, yathÈ yÈcitakaÑ dhanaÑ. EvaÑsampadameve’taÑ, yaÑ parato dÈnapaccayÈ. 213. Na cÈha’meta’micchÈmi, yaÑ parato dÈnapaccayÈ. SayaÑkatÈni puÒÒÈni, taÑ me ÈveÓikaÑ6 dhanaÑ. 214. SohaÑ gantvÈ manussesu, kÈhÈmi kusalaÑ bahuÑ. DÈnena samacariyÈya, saÑyamena damena ca. YaÑ katvÈ sukhito hoti, na ca pacchÈnutappati. 215. ImÈni tÈni khettÈni, imaÑ nikkhaÑ sukuÓÉalaÑ. ImÈ tÈ haritÈn|pÈ, imÈ najjo savantiyo. 216. ImÈ tÈ pokkharaÓÊ rammÈ, cakkavÈkapak|jitÈ7. MandÈlakehi saÒchannÈ, padumuppalakehi ca. YassimÈni mamÈyiÑsu, kiÑ nu te disataÑ gatÈ. ______________________________________________________________ 1. KhÊÓaÑ (SyÈ) 2. Na cÈyu (SÊ, I, Ka) 3. MaraÓaÑ te (SÊ, I) 4. TavaÒca (SÊ, I), tava ca (Ka) 5. Vedayato (I, Ka) 6. ŒveÓiyaÑ (SÊ, SyÈ, I), ÈvenikaÑ (Ka) 7. CakkavÈk|pak|jitÈ (SÊ, I)

302 JÈtakapÈÄi

217. TÈnÊdha khettÈni so bh|mibhÈgo, Teyeva ÈrÈmavan|pacÈrÈ1. Tameva mayhaÑ janataÑ apassato, SuÒÒaÑva me NÈrada khÈyate disÈ. 218. DiÔÔhÈ mayÈ vimÈnÈni, obhÈsentÈ catuddisÈ. SammukhÈ devarÈjassa, tidasÈnaÒca sammukhÈ. 219. VutthaÑ me bhavanaÑ dibyaÑ2, bhuttÈ kÈmÈ amÈnusÈ. TÈvatiÑsesu devesu, sabbakÈmasamiddhisu. 220. SohaÑ etÈdisaÑ hitvÈ, puÒÒÈya’mhi idhÈgato. Dhammameva carissÈmi, nÈhaÑ rajjena atthiko. 221. AdaÓÉÈvacaraÑ maggaÑ, SammÈsambuddhadesitaÑ. TaÑ maggaÑ paÔipajjissaÑ, yena gacchanti subbatÈti.

SÈdhinajÈtakaÑ3 ekÈdasamaÑ.

495. DasabrÈhmaÓajÈtaka (12)

222. RÈjÈ avoca VidhuraÑ, dhammakÈmo YudhiÔÔhilo. BrÈhmaÓe Vidhura pariyesa, sÊlavante bahussute. 223. Virate methunÈ dhammÈ, ye me bhuÒjeyyu4 bhojanaÑ. DakkhiÓaÑ samma dassÈma, yattha dinnaÑ mahapphalaÑ. 224. DullabhÈ brÈhmaÓÈ deva, sÊlavanto bahussutÈ. ViratÈ methunÈ dhammÈ, ye te bhuÒjeyyu bhojanaÑ. 225. Dasa khalu mahÈrÈja, yÈ tÈ brÈhmaÓajÈtiyo. TesaÑ vibha~gaÑ vicayaÑ5, vitthÈrena suÓohi me. 226. Pasibbake gahetvÈna, puÓÓe m|lassa saÑvute. OsadhikÈyo6 ganthenti, nhÈpayanti7 japanti ca. ______________________________________________________________ 1. Te ÈrÈmÈ te vana’me pacÈrÈ (SÊ, I), te yeva ÈrÈmavanÈni saÒcarÈ (Ka) 2. DibbaÑ (SÊ, I) 3. SÈdhinarÈjajÈtakaÑ (SyÈ) 4. BhuÒjeyyuÑ (SÊ) 5. Viciya (Ka) 6. OsadhikÈye (SyÈ, Ka) 7. NahÈyanti (SÊ, I)


227. TikicchakasamÈ rÈja, tepi vuccanti brÈhmaÓÈ. AkkhÈtÈ te mahÈrÈja, tÈdise nipatÈmase. (1) 228. ApetÈ te ca1 brahmaÒÒÈ, (Iti rÈjÈ2 Korabyo) Na te vuccanti brÈhmaÓÈ. AÒÒe Vidhura pariyesa, sÊlavante bahussute. 229. Virate methunÈ dhammÈ, ye me bhuÒjeyyu bhojanaÑ. DakkhiÓaÑ samma dassÈma, yattha dinnaÑ mahapphalaÑ. 230. Ki~kiÓikÈyo3 gahetvÈ4, ghosenti puratopi te. PesanÈnipi gacchanti, rathacariyÈsu sikkhare. 231. ParicÈrakasamÈ rÈja, tepi vuccanti brÈhmaÓÈ, AkkhÈtÈ te mahÈrÈja, tÈdise nipatÈmase. (2) 232. ApetÈ te ca brahmaÒÒÈ, (Iti rÈjÈ Korabyo) Na te vuccanti brÈhmaÓÈ. AÒÒe Vidhura pariyesa, sÊlavante bahussute. 233. Virate methunÈ dhammÈ, ye me bhuÒjeyyu bhojanaÑ. DakkhiÓaÑ samma dassÈma, yattha dinnaÑ mahapphalaÑ. 234. KamaÓÉaluÑ gahetvÈna, va~kadaÓÉaÒca brÈhmaÓÈ. Paccupessanti rÈjÈno, gÈmesu nigamesu ca. NÈ’dinne vuÔÔhahissÈma, gÈmamhi vÈ vanamhi vÈ5. 235. NiggÈhakasamÈ rÈja, tepi vuccanti brÈhmaÓÈ. AkkhÈtÈ te mahÈrÈja, tÈdise nipatÈmase. (3) 236. ApetÈ te ca brahmaÒÒÈ, (Iti rÈjÈ Korabyo) Na te vuccanti brÈhmaÓÈ. AÒÒe Vidhura pariyesa, sÊlavante bahussute. 237. Virate methunÈ dhammÈ, ye me bhuÒjeyyu bhojanaÑ. DakkhiÓaÑ samma dassÈma, yattha dinnaÑ mahapphalaÑ. ______________________________________________________________ 1. Te (SÊ, I) 2. RÈjÈ ca (SyÈ, Ka) 3. Ki~kaÓikÈyo (Ka), ki~kiÓiyo (SyÈ) 4. GahetvÈna (SÊ, SyÈ, I) 5. GÈmamhi ca vanamhi ca (SÊ, I), gÈmamhi nigamamhi vÈ (SyÈ)

304 JÈtakapÈÄi

238. Par|ÄhakacchanakhalomÈ, pa~kadantÈ rajassirÈ. OkiÓÓÈ rajareÓ|hi, yÈcakÈ vicaranti te. 239. KhÈÓughÈtasamÈ rÈja, tepi vuccanti brÈhmaÓÈ. AkkhÈtÈ te mahÈrÈja, tÈdise nipatÈmase. (4) 240. ApetÈ te ca brahmaÒÒÈ, (Iti rÈjÈ Korabyo) Na te vuccanti brÈhmaÓÈ. AÒÒe Vidhura pariyesa, sÊlavante bahussute. 241. Virate methunÈ dhammÈ, ye me bhuÒjeyyu bhojanaÑ. DakkhiÓaÑ samma dassÈma, yattha dinnaÑ mahapphalaÑ. 242. HarÊtakaÑ1 ÈmalakaÑ, ambaÑ jambuÑ vibhÊtakaÑ2. LabujaÑ dantapoÓÈni, beluvÈ badarÈni ca. 243. RÈjÈyatanaÑ ucchu-puÔaÑ, dh|manettaÑ madhu-aÒjanaÑ. UccÈvacÈni paÓiyÈni, vipaÓenti janÈdhipa. 244. VÈÓijakasamÈ rÈja, tepi vuccanti brÈhmaÓÈ. AkkhÈtÈ te mahÈrÈja, tÈdise nipatÈmase. (5) 245. ApetÈ te ca brahmaÒÒÈ, (Iti rÈjÈ Korabyo) Na te vuccanti brÈhmaÓÈ. AÒÒe Vidhura pariyesa, sÊlavante bahussute. 246. Virate methunÈ dhammÈ, ye me bhuÒjeyyu bhojanaÑ. DakkhiÓaÑ samma dassÈma, yattha dinnaÑ mahapphalaÑ. 247. Kasi-vÈÓijjaÑ3 kÈrenti, posayanti ajeÄake. KumÈriyo pavecchanti, vivÈhantÈ’vahanti ca. 248. SamÈ ambaÔÔhavessehi, tepi vuccanti brÈhmaÓÈ. AkkhÈtÈ te mahÈrÈja, tÈdise nipatÈmase. (6) 249. ApetÈ te ca brahmaÒÒÈ, (Iti rÈjÈ Korabyo) Na te vuccanti brÈhmaÓÈ. AÒÒe Vidhura pariyesa, sÊlavante bahussute. ______________________________________________________________ 1. HarÊÔakaÑ (bah|su) 2. AmbajambuvibhÊÔakaÑ (SÊ, I) 3. KasiÑ vaÓijjaÑ (SÊ, I)


250. Virate methunÈ dhammÈ, ye me bhuÒjeyyu bhojanaÑ. DakkhiÓaÑ samma dassÈma, yattha dinnaÑ mahapphalaÑ. 251. NikkhittabhikkhaÑ bhuÒjanti, gÈmesve’ke purohitÈ. Bah| te1 paripucchanti, aÓÉacchedÈ nilaÒchakÈ2. 252. Pas|pi tattha haÒÒanti, mahiÑsÈ s|karÈ ajÈ. GoghÈtakasamÈ rÈja, tepi vuccanti brÈhmaÓÈ. AkkhÈtÈ te mahÈrÈja, tÈdise nipatÈmase. (7) 253. ApetÈ te ca brahmaÒÒÈ, (Iti rÈjÈ Korabyo) Na te vuccanti brÈhmaÓÈ. AÒÒe Vidhura pariyesa, sÊlavante bahussute. 254. Virate methunÈ dhammÈ, ye me bhuÒjeyyu bhojanaÑ. DakkhiÓaÑ samma dassÈma, yattha dinnaÑ mahapphalaÑ. 255. AsicammaÑ gahetvÈna, khaggaÑ paggayha brÈhmaÓÈ. Vessapathesu tiÔÔhanti, satthaÑ abbÈhayantipi. 256. SamÈ gopanisÈdehi, tepi vuccanti brÈhmaÓÈ. AkkhÈtÈ te mahÈrÈja, tÈdise nipatÈmase. (8) 257. ApetÈ te ca brahmaÒÒÈ, (Iti rÈjÈ Korabyo) Na te vuccanti brÈhmaÓÈ. AÒÒe Vidhura pariyesa, sÊlavante bahussute. 258. Virate methunÈ dhammÈ, ye me bhuÒjeyyu bhojanaÑ. DakkhiÓaÑ samma dassÈma, yattha dinnaÑ mahapphalaÑ. 259. AraÒÒe kuÔikaÑ katvÈ, k|ÔÈni kÈrayanti te. SasabiÄÈre bÈdhenti, ÈgodhÈ macchakacchapaÑ. 260. Te luddakasamÈ rÈja3, tepi vuccanti brÈhmaÓÈ. AkkhÈtÈ te mahÈrÈja, tÈdise nipatÈmase. (9) ______________________________________________________________ 1. Ne (SyÈ, Ka) 2. TilaÒchakÈ (I) 3. LuddakÈ te mahÈrÈja (SÊ, I)

306 JÈtakapÈÄi

261. ApetÈ te ca brahmaÒÒÈ, (Iti rÈjÈ Korabyo) Na te vuccanti brÈhmaÓÈ. AÒÒe Vidhura pariyesa, sÊlavante bahussute. 262. Virate methunÈ dhammÈ, ye me bhuÒjeyyu bhojanaÑ. DakkhiÓaÑ samma dassÈma, yattha dinnaÑ mahapphalaÑ. 263. AÒÒe dhanassa kÈmÈ hi, heÔÔhÈmaÒce pasakkitÈ1. RÈjÈno upari nhÈyanti, somayÈge upaÔÔhite. 264. MalamajjakasamÈ rÈja, tepi vuccanti brÈhmaÓÈ. AkkhÈtÈ te mahÈrÈja, tÈdise nipatÈmase. (10) 265. ApetÈ te ca brahmaÒÒÈ, (Iti rÈjÈ Korabyo) Na te vuccanti brÈhmaÓÈ. AÒÒe Vidhura pariyesa, sÊlavante bahussute. 266. Virate methunÈ dhammÈ, ye me bhuÒjeyyu bhojanaÑ. DakkhiÓaÑ samma dassÈma, yattha dinnaÑ mahapphalaÑ. 267. Atthi kho brÈhmaÓÈ deva, sÊlavanto bahussutÈ. ViratÈ methunÈ dhammÈ, ye te bhuÒjeyyu bhojanaÑ. 268. EkaÒca bhattaÑ bhuÒjanti, na ca majjaÑ pivanti te. AkkhÈtÈ te mahÈrÈja, tÈdise nipatÈmase. 269. Ete kho brÈhmaÓÈ Vidhura, sÊlavanto bahussutÈ. Ete Vidhura pariyesa, khippaÒca ne2 nimantayÈti.

DasabrÈhmaÓajÈtakaÑ dvÈdasamaÑ.

496. BhikkhÈparamparajÈtaka (13)

270. SukhumÈlar|paÑ disvÈ3, raÔÔhÈ vivanamÈgataÑ. K|ÔÈgÈravar|petaÑ, mahÈsayana’mupÈsitaÑ4. ______________________________________________________________ 1. PasakkhitÈ (SÊ, SyÈ, I) 2. KhippaÑva ne (Ka) 3. DisvÈna (Ka-SÊ, ®Ôha) 4. MupocitaÑ (bah|su)


271. Tassa te pemakenÈhaÑ, adÈsiÑ vaÉÉhamodanaÑ1. SÈlÊnaÑ vicitaÑ bhattaÑ, suciÑ maÑs|pasecanaÑ. 272. TaÑ tvaÑ bhattaÑ paÔiggayha, brÈhmaÓassa adÈsayi2. AttÈnaÑ3 anasitvÈna, koyaÑ dhammo namatthu te. 273. Œcariyo brÈhmaÓo mayhaÑ, kiccÈkiccesu byÈvaÔo4. Garu ca ÈmantanÊyo5 ca, dÈtumarahÈmi bhojanaÑ. 274. BrÈhmaÓaÑ dÈni pucchÈmi, GotamaÑ rÈjap|jitaÑ. RÈjÈ te bhattaÑ pÈdÈsi, suciÑ maÑs|pasecanaÑ. 275. TaÑ tvaÑ bhattaÑ paÔiggayha, isissa bhojanaÑ adÈ. AkhettaÒÒ|si dÈnassa, koyaÑ dhammo namatthu te. 276. BharÈmi putta6 dÈre ca, gharesu gadhito7 ahaÑ. BhuÒje mÈnusake kÈme, anusÈsÈmi rÈjino. 277. ŒraÒÒikassa8 isino, cirarattaÑ tapassino. VuÉÉhassa bhÈvitattassa, dÈtumarahÈmi bhojanaÑ. 278. IsiÒca dÈni pucchÈmi, kisaÑ dhamanisanthataÑ. Par|ÄhakacchanakhalomaÑ, pa~kadantaÑ rajassiraÑ. 279. Eko araÒÒe viharasi9, nÈvaka~khasi jÊvitaÑ. Bhikkhu kena tayÈ seyyo, yassa tvaÑ bhojanaÑ adÈ. 280. KhaÓantÈ’lukalambÈni10, bilÈlitakkalÈni ca11. DhunaÑ sÈmÈkanÊvÈraÑ, saÑghÈriyaÑ pasÈriyaÑ12. 281. SÈkaÑ bhisaÑ madhuÑ maÑsaÑ, badarÈmalakÈni ca. TÈni ÈharitvÈ13 bhuÒjÈmi, atthi me so pariggaho. ______________________________________________________________ 1. BaddhamodanaÑ (SÊ, I) 2. AdÈpayi (SÊ, SyÈ, I) 3. AttanÈ (I, ÔÔha-pÈÔhantaraÑ) 4. VÈvaÔo (Ka) 5. ŒmantaÓÊyo (SÊ, I) 6. Putte (SÊ, I) 7. Gathito (SÊ, I) 8. ŒraÒÒakassa (SÊ, I) 9. VihÈsi (Ka) 10. KhaÓamÈlukalambÈni (SyÈ, Ka) 11. BiÄÈlitakkaÄÈni ca (SÊ, I) 12. SaÑhÈriyaÑ pahÈriyaÑ (SyÈ), saÑsÈriyaÑ pasÈriyaÑ (Ka) 13. Œhatva (SÊ, SyÈ)

308 JÈtakapÈÄi

282. Pacanto apacantassa, amamassa sakiÒcano1. AnÈdÈnassa sÈdÈno, dÈtumarahÈmi bhojanaÑ. 283. BhikkhuÒca dÈni pucchÈmi, tuÓhÊmÈsÊna subbataÑ. Isi te bhattaÑ pÈdÈsi, suciÑ maÑs|pasecanaÑ. 284. TaÑ tvaÑ bhattaÑ paÔiggayha, tuÓhÊ bhuÒjasi ekako. NÈÒÒaÑ kaÒci2 nimantesi, koyaÑ dhammo namatthu te. 285. Na pacÈmi na pÈcemi, na chindÈmi na chedaye. TaÑ maÑ akiÒcanaÑ ÒatvÈ, sabbapÈpehi ÈrataÑ. 286. VÈmena bhikkhamÈdÈya, dakkhiÓena kamaÓÉaluÑ. Isi me bhattaÑ pÈdÈsi, suciÑ maÑs|pasecanaÑ. 287. Ete hi dÈtumarahanti, samamÈ sapariggahÈ. PaccanÊka’mahaÑ maÒÒe, yo dÈtÈraÑ nimantaye. 288. AtthÈya vata me ajja, idhÈ’gacchi rathesabho. SohaÑ ajja pajÈnÈmi3, yattha dinnaÑ mahapphalaÑ. 289. RaÔÔhesu giddhÈ rÈjÈno, kiccÈkiccesu brÈhmaÓÈ. IsÊ m|laphale giddhÈ, vippamuttÈ ca bhikkhavoti. (2219)

BhikkhÈparamparajÈtakaÑ terasamaÑ.

PakiÓÓakanipÈtaÑ niÔÔhitaÑ.

TassuddÈnaÑ

Suva kinnara mukka kharÈjinaso, BhisajÈta mahesi kapotavaro. Atha mora satacchaka vÈÓijako, Atha rÈja sabrÈhmaÓa bhikkhaparanti. ______________________________________________________________ 1. AkiÒcano (Ka) 2. KiÒci (Ka) 3. Ito pubbe na jÈnÈmi (SÊ, I)

15. VÊsatinipÈta

497. * MÈta~gajÈtaka (1)

1. Kuto nu Ègacchasi dummavÈsÊ1, Otallako paÑsupisÈcakova. Sa~kÈracoÄaÑ paÔimuÒca2 kaÓÔhe, Ko re tuvaÑ hosi3 adakkhiÓeyyo. 2. AnnaÑ tavedaÑ4 pakataÑ yasassi, TaÑ khajjare bhuÒjare piyyare ca. JÈnÈsi maÑ tvaÑ paradatt|pajÊviÑ, UttiÔÔhapiÓÉaÑ labhataÑ sapÈko. 3. AnnaÑ mamedaÑ5 pakataÑ brÈhmaÓÈnaÑ, AttatthÈya saddahato mamedaÑ5. Apehi etto kimidhaÔÔhitosi, Na mÈdisÈ tuyhaÑ dadanti jamma. 4. Thale ca ninne ca vapanti bÊjaÑ, An|pakhette phalamÈsamÈnÈ6. EtÈya saddhÈya dadÈhi dÈnaÑ, Appeva ÈrÈdhaye dakkhiÓeyye. 5. KhettÈni mayhaÑ viditÈni loke, YesÈhaÑ bÊjÈni patiÔÔhapemi. Ye brÈhmaÓÈ jÈtimant|papannÈ, TÈnÊdha khettÈni supesalÈni. 6. JÈtimado ca atimÈnitÈ ca, Lobho ca doso ca mado ca moho. Ete aguÓÈ yesu ca santi7 sabbe, TÈnÊdha khettÈni apesalÈni. ______________________________________________________________ * Khu 4. 404 piÔÔhepi. 1. RummavÈsÊ (SÊ, I) 2. PaÔimucca (SÊ, I) 3. Hohisi (SÊ, I) 4. Tava idaÑ (Ka-SÊ, I), tavayidaÑ (SyÈ) 5. Mama idaÑ(Ka-SÊ, I), mamayidaÑ (SyÈ) 6. MÈsasÈnÈ (SÊ, I), mÈsiÑ samÈnÈ (SyÈ) 7. Yesu vasanti (SÊ, I)

310 JÈtakapÈÄi

7. JÈtimado ca atimÈnitÈ ca, Lobho ca doso ca mado ca moho. Ete aguÓÈ yesu na santi sabbe, TÈnÊdha khettÈni supesalÈni. 8. Kvettha gatÈ1 upajotiyo ca, UpajjhÈyo ca athavÈ gaÓÉakucchi2. Imassa daÓÉaÒca vadhaÒca datvÈ, Gale gahetvÈ khalayÈtha3 jammaÑ. 9. GiriÑ nakhena khaÓasi, ayo dantehi4 khÈdasi. JÈtavedaÑ padahasi, yo isiÑ paribhÈsasi. 10. IdaÑ vatvÈna MÈta~go, isi saccaparakkamo. AntalikkhasmiÑ pakkÈmi5, brÈhmaÓÈnaÑ udikkhataÑ. 11. ŒvellitaÑ6 piÔÔhito uttama~gaÑ, BÈhuÑ7 pasÈreti akammaneyyaÑ8. SetÈni akkhÊni yathÈ matassa, Ko me imaÑ puttamakÈsi evaÑ. 12. IdhÈgamÈ samaÓo dummavÈsÊ, Otallako paÑsupisÈcakova. Sa~kÈracoÄaÑ paÔimuÒca kaÓÔhe, So te imaÑ puttamakÈsi evaÑ. 13. KatamaÑ disaÑ agamÈ bh|ripaÒÒo, AkkhÈtha me mÈÓavÈ etamatthaÑ. GantvÈna taÑ paÔikaremu accayaÑ, Appeva naÑ putta labhemu jÊvitaÑ. ______________________________________________________________ 1. Kvattha gatÈ (SyÈ), kattheva bhaÔÔhÈ (I) 2. AÓÉakucchi (SÊ, SyÈ, I) 3. GalayÈtha (Ka) 4. Dantena (SÊ, I) 5. Pakkami (Ka) 6. AveÔhitaÑ (SÊ, I) 7. BÈhaÑ (SÊ, I) 8. AkampaneyyaÑ (Ka)

15. VÊsatinipÈta 311

14. VehÈyasaÑ agamÈ bh|ripaÒÒo, Pathaddhuno pannaraseva cando. Api cÈpi so purimadisaÑ agacchi, SaccappaÔiÒÒo isi sÈdhur|po. 15. ŒvellitaÑ piÔÔhito uttama~gaÑ, BÈhuÑ pasÈreti akammaneyyaÑ. SetÈni akkhÊni yathÈ matassa, Ko me imaÑ puttamakÈsi evaÑ. 16. YakkhÈ have santi mahÈnubhÈvÈ, AnvÈgatÈ isayo sÈdhur|pÈ. Te duÔÔhacittaÑ kupitaÑ viditvÈ, YakkhÈ hi te puttamakaÑsu evaÑ. 17. YakkhÈ ca me puttamakaÑsu evaÑ, TvaÒÒeva me mÈ kuddho1 brahmacÈri. Tumheva2 pÈde saraÓaÑ gatÈsmi, AnvÈgatÈ puttasokena bhikkhu. 18. Tadeva hi etarahi ca mayhaÑ, Manopadoso na mamatthi3 koci. Putto ca te vedamadena matto, AtthaÑ na jÈnÈti adhicca vede. 19. AddhÈ have bhikkhu muhuttakena, Sammuyhateva purisassa saÒÒÈ. EkÈparÈdhaÑ4 khama bh|ripaÒÒa, Na paÓÉitÈ kodhabalÈ bhavanti. 20. IdaÒca mayhaÑ uttiÔÔhapiÓÉaÑ, Tava5 MaÓÉabyo bhuÒjatu appapaÒÒo. YakkhÈ ca te naÑ6 na viheÔhayeyyuÑ, Putto ca te hessati7 so arogo. ______________________________________________________________ 1. Kuddha (Ka) 2. Tuyheva (Ka) 3. Mama natthi (I) 4. EtÈparÈdhaÑ (Ka) 5. Natthi SÊ-I-potthakesu. 6. Te puttaÑ (SyÈ) 7. Hohiti (SÊ, I)

312 JÈtakapÈÄi

21. MaÓÉabya bÈlosi parittapaÒÒo, Yo puÒÒakhettÈnamakovidosi. MahakkasÈvesu dadÈsi dÈnaÑ, KiliÔÔhakammesu asaÒÒatesu. 22. JaÔÈ ca kesÈ ajinÈ nivatthÈ, Jar|dapÈnaÑva mukhaÑ par|ÄhaÑ. PajaÑ imaÑ passatha dummar|paÑ1, Na jaÔÈjinaÑ tÈyati appapaÒÒaÑ. 23. YesaÑ rÈgo ca doso ca, avijjÈ ca virÈjitÈ. KhÊÓÈsavÈ arahanto, tesu dinnaÑ mahapphalanti.

MÈta~gajÈtakaÑ paÔhamaÑ.

498. Cittasambh|tajÈtaka (2)

24. SabbaÑ narÈnaÑ saphalaÑ suciÓÓaÑ, Na kammunÈ kiÒcana moghamatthi. PassÈmi sambh|taÑ mahÈnubhÈvaÑ, SakammunÈ puÒÒaphal|papannaÑ. 25. SabbaÑ narÈnaÑ saphalaÑ suciÓÓaÑ, Na kammunÈ kiÒcana moghamatthi. Kaccinnu Cittassapi evamevaÑ, Iddho mano tassa yathÈpi mayhaÑ. 26. SabbaÑ narÈnaÑ saphalaÑ suciÓÓaÑ, Na kammunÈ kiÒcana moghamatthi. Cittampi jÈnÈhi2 tatheva deva, Iddho mano tassa yathÈpi tuyhaÑ. 27. BhavaÑ nu Citto suta’maÒÒato te, UdÈhu te koci naÑ etadakkhÈ. GÈthÈ sugÊtÈ na mamatthi ka~khÈ, DadÈmi te gÈmavaraÑ sataÒca. ______________________________________________________________ 1. Rummar|piÑ (SÊ, I) 2. CittaÑ vijÈnÈhi (SÊ, I)


28. Na cÈhaÑ Citto suta’maÒÒato me, IsÊ ca me etamatthaÑ asaÑsi. “GantvÈna raÒÒo paÔigÈhi1 gÈthaÑ, Api te varaÑ attamano dadeyya”2. 29. Yojentu ve rÈjarathe, sukate cittasibbane. KacchaÑ nÈgÈnaÑ bandhatha, gÊveyyaÑ paÔimuÒcatha. 30. ŒhaÒÒantu3 bherimudi~gasa~khe4, SÊghÈni yÈnÈni ca yojayantu. AjjevahaÑ assamaÑ taÑ gamissaÑ, Yattheva dakkhissa’misiÑ nisinnaÑ. 31. SuladdhalÈbho vata me ahosi, GÈthÈ sugÊtÈ parisÈya majjhe. SvÈhaÑ isiÑ sÊlavat|papannaÑ, DisvÈ patÊto sumano’ha’masmi. 32. ŒsanaÑ udakaÑ pajjaÑ, paÔiggaÓhÈtu no bhavaÑ. Agghe bhavantaÑ pucchÈma, agghaÑ kurutu no bhavaÑ. 33. RammaÒca te ÈvasathaÑ karontu, NÈrÊgaÓehi paricÈrayassu. Karohi okÈsamanuggahÈya, UbhopimaÑ issariyaÑ karoma. 34. DisvÈ phalaÑ duccaritassa rÈja, Atho suciÓÓassa mahÈvipÈkaÑ. AttÈnameva paÔisaÑyamissaÑ, Na patthaye putta5 pasuÑ dhanaÑ vÈ. 35. Dasevi’mÈ vassadasÈ, maccÈnaÑ idha jÊvitaÑ. ApattaÒÒeva taÑ odhiÑ, naÄo chinnova sussati. ______________________________________________________________ 1. PaÔigÈyi (SyÈ, Ka), paÔigÈya (?) 2. Api nu te varaÑ attamano dadeyya (SyÈ), api nu te attamano varaÑ dade (Ka) 3. ŒhaÒÒare (SyÈ) 4. Sa~khÈ (SyÈ) 5. PuttaÑ (SÊ, I)

314 JÈtakapÈÄi

36. Tattha kÈnandi kÈ khiÉÉÈ, kÈ ratÊ kÈ dhanesanÈ. KiÑ me puttehi dÈrehi, rÈja muttosmi bandhanÈ. 37. SohaÑ evaÑ pajÈnÈmi1, maccu me nappamajjati. AntakenÈdhipannassa, kÈ ratÊ kÈ dhanesanÈ. 38. JÈti narÈnaÑ adhamÈ janinda, CaÓÉÈlayoni dvipadÈkaniÔÔhÈ2. Sakehi kammehi supÈpakehi, CaÓÉÈlagabbhe3 avasimha pubbe. 39. CaÓÉÈlÈhumha avantÊsu, migÈ neraÒjaraÑ pati. UkkusÈ NammadÈtÊre4, tya’jja brÈhmaÓakhattiyÈ. 40. UpanÊyati jÊvitamappamÈyu, Jar|panÊtassa na santi tÈÓÈ. Karohi PaÒcÈla mameta5 vÈkyaÑ, MÈ’kÈsi kammÈni dukkhudrayÈni. 41. UpanÊyati jÊvitamappamÈyu, Jar|panÊtassa na santi tÈÓÈ. Karohi PaÒcÈla mameta vÈkyaÑ, MÈ’kÈsi kammÈni dukkhapphalÈni. 42. UpanÊyati jÊvitamappamÈyu, Jar|panÊtassa na santi tÈÓÈ. Karohi PaÒcÈla mameta vÈkyaÑ, MÈ’kÈsi kammÈni rajassirÈni. 43. UpanÊyati jÊvitamappamÈyu, VaÓÓaÑ jarÈ hanti narassa jiyyato. Karohi PaÒcÈla mameta vÈkyaÑ, MÈ’kÈsi kammaÑ niray|papattiyÈ. ______________________________________________________________ 1. So ahaÑ suppajÈnÈmi (SÊ, I) 2. DipadÈkaniÔÔhÈ (SÊ, I) 3. CaÓÉÈligabbhe (SyÈ) 4. RammadÈtÊre (SyÈ, Ka) 5. Mameva (SyÈ, Ka)


44. AddhÈ hi saccaÑ vacanaÑ tavetaÑ, YathÈ isÊ bhÈsasi evametaÑ. KÈmÈ ca me santi anappar|pÈ, Te duccajÈ mÈdisakena bhikkhu. 45. NÈgo yathÈ pa~kamajjhe byasanno, PassaÑ thalaÑ nÈbhisambhoti gantuÑ. EvampahaÑ1 kÈmapa~ke byasanno, Na bhikkhuno maggamanubbajÈmi. 46. YathÈpi mÈtÈ ca pitÈ ca puttaÑ, AnusÈsare kinti sukhÊ bhaveyya. Evampi maÑ tvaÑ anusÈsa bhante, YathÈ ciraÑ2 pecca sukhÊ bhaveyyaÑ. 47. No ce tuvaÑ ussahase janinda, KÈme ime mÈnusake pahÈtuÑ. DhammiÑ3 baliÑ paÔÔhapayassu rÈja, AdhammakÈro tava4 mÈ’hu raÔÔhe. 48. D|tÈ vidhÈvantu disÈ catasso, NimantakÈ samaÓabrÈhmaÓÈnaÑ. Te annapÈnena upaÔÔhahassu, Vatthena senÈsanapaccayena ca. 49. Annena pÈnena passannacitto, Santappaya samaÓabrÈhmaÓe ca. DatvÈ ca bhutvÈ ca yathÈnubhÈvaÑ, Anindito saggamupehi5 ÔhÈnaÑ. 50. Sace ca taÑ rÈja mado saheyya, NÈrÊgaÓehi paricÈrayantaÑ. Imameva gÈthaÑ manasÊ karohi, BhÈsesi6 ce’naÑ parisÈya majjhe. ______________________________________________________________ 1. EvamahaÑ (SyÈ) 2. YamÈcaraÑ (SÊ, I, Ka-®Ôha) 3. DhammaÑ (SÊ, I) 4. AdhammakÈro ca te (SÊ, SyÈ, I) 5. Mupeti (I, Ka) 6. BhÈsehi (SyÈ, I, Ka)

316 JÈtakapÈÄi

51. AbbhokÈsasayo jantu, vajantyÈ khÊrapÈyito. ParikiÓÓo suvÈnehi1, svÈjja rÈjÈti vuccatÊti.

Cittasambh|tajÈtakaÑ dutiyaÑ.

499. SivijÈtaka (3)

52. D|re apassaÑ therova, cakkhuÑ yÈcitumÈgato. EkanettÈ bhavissÈma, cakkhuÑ me dehi yÈcito. 53. KenÈ’nusiÔÔho idha mÈgatosi, Vanibbaka 2 cakkhupathÈni yÈcituÑ. SuduccajaÑ yÈcasi uttama~gaÑ, YamÈhu nettaÑ purisena duccajaÑ. 54. YamÈhu devesu “SujampatÊ”ti, “MaghavÈ”ti naÑ Èhu manussaloke. TenÈ’nusiÔÔho idha mÈgatosmi, Vanibbako cakkhupathÈni yÈcituÑ. 55. Vanibbato3 mayha vaniÑ4 anuttaraÑ, DadÈhi te cakkhupathÈni yÈcito. DadÈhi me cakkhupathaÑ anuttaraÑ, YamÈhu nettaÑ purisena duccajaÑ. 56. Yena atthena Ègacchi5, yamattha’mabhipatthayaÑ. Te te ijjhantu sa~kappÈ, labha cakkhuni brÈhmaÓa. 57. EkaÑ te yÈcamÈnassa, ubhayÈni dadÈmahaÑ. Sa cakkhumÈ gaccha janassa pekkhato, Yadicchase tvaÑ tadate samijjhatu. ______________________________________________________________ 1. SupÈnehi (SÊ, I) 2. VaÓibbaka(SÊ) 3. Vanibbako (SyÈ, I) 4. VanaÑ (Ka), vaÓiÑ (SÊ, SyÈ, I) 5. ŒgaÒchi (SÊ, I)


58. MÈ no deva adÈ cakkhuÑ, mÈ no sabbe parÈkari1. DhanaÑ dehi mahÈrÈja, muttÈ veÄuriyÈ bah|. 59. Yutte deva rathe dehi, ÈjÈnÊye ca’la~kate. NÈge dehi mahÈrÈja, hemakappanavÈsase. 60. YathÈ taÑ Sivayo2 sabbe, sayoggÈ sarathÈ sadÈ. SamantÈ parikireyyuÑ3, evaÑ dehi rathesabha. 61. Yo ve dassanti vatvÈna, adÈne kurute mano. Bh|myaÑ4 so patitaÑ pÈsaÑ, gÊvÈyaÑ paÔimuÒcati. 62. Yo ve dassanti vatvÈna, adÈne kurute mano. PÈpÈ pÈpataro hoti, sampatto yamasÈdhanaÑ. 63. YaÒhi yÈce taÒhi dade, yaÑ na yÈce na taÑ dade. SvÈhaÑ tameva dassÈmi, yaÑ maÑ yÈcati brÈhmaÓo. 64. ŒyuÑ nu vaÓÓaÑ nu sukhaÑ balaÑ nu, KiÑ patthayÈno nu janinda desi. KathaÒhi rÈjÈ SivinaÑ anuttaro, Cakkh|ni dajjÈ paralokahetu. 65. Na vÈhametaÑ yasasÈ dadÈmi, Na puttamicche na dhanaÑ na raÔÔhaÑ. SataÒca dhammo carito purÈÓo, Icceva dÈne ramate mano mama5. 66. SakhÈ ca mitto ca mamÈsi SÊvika6, Susikkhito sÈdhu karohi me vaco. UddharitvÈ7 cakkh|ni mamaÑ jigÊsato, Hatthesu Ôhapehi8 vanibbakassa. ______________________________________________________________ 1. Parakkari (SyÈ, Ka-®Ôha), parikkari (Ka) pari + È + kari = parÈkari. 2. SÊviyo (SyÈ) 3. ParikareyyuÑ (SyÈ, I) 4. Bh|myÈ (SÊ, I) 5. MamaÑ (SÊ, I) 6. SÊvaka (SÊ, I) 7. Uddhatva (SÊ), laddha tvaÑ (I) 8. Œvesi (SÊ)

318 JÈtakapÈÄi

67. Codito SivirÈjena, SÊviko vacanaÑkaro. RaÒÒo cakkh|nu’ddharitvÈ1, brÈhmaÓass|’panÈmayi. Sacakkhu brÈhmaÓo Èsi, andho rÈjÈ upÈvisi. 68. Tato so katipÈhassa, upar|Ähesu cakkhusu. S|taÑ ÈmantayÊ rÈjÈ, SivÊnaÑ raÔÔhavaÉÉhano. 69. Yojehi sÈrathi yÈnaÑ, yuttaÒca paÔivedaya. UyyÈnabh|miÑ gacchÈma, pokkharaÒÒo vanÈni ca. 70. So ca pokkharaÓÊtÊre1, palla~kena upÈvisi. Tassa Sakko pÈturahu, devarÈjÈ Sujampati. 71. Sakkohamasmi devindo, Ègatosmi tavantike. VaraÑ varassu rÈjÊsi, yaÑ kiÒci manasicchasi. 72. Pah|taÑ me dhanaÑ Sakka, balaÑ koso ca’nappako. Andhassa me sato dÈni, maraÓaÒÒeva ruccati. 73. YÈni saccÈni dvipadinda, tÈni bhÈsassu khattiya. SaccaÑ te bhaÓamÈnassa, puna cakkhu bhavissati. 74. Ye maÑ yÈcitumÈyanti, nÈnÈgottÈ vanibbakÈ. Yopi maÑ yÈcate tattha, sopi me manaso piyo. Etena saccavajjena, cakkhu me upapajjatha. 75. YaÑ maÑ so yÈcituÑ ÈgÈ, dehi cakkhunti brÈhmaÓo. Tassa cakkh|ni pÈdÈsiÑ, brÈhmaÓassa vanibbato3. 76. Bhiyyo maÑ ÈvisÊ pÊti, somanassaÒca’nappakaÑ. Etena saccavajjena, dutiyaÑ me upapajjatha. 77. Dhammena bhÈsitÈ gÈthÈ, SivÊnaÑ raÔÔhavaÉÉhana. EtÈni tava nettÈni, dibbÈni paÔidissare. 78. TirokuÔÔaÑ tiroselaÑ, samatiggayha pabbataÑ. SamantÈ yojanasataÑ, dassanaÑ anubhontu te. ______________________________________________________________ 1. Cakkh|ni uddhatvÈ (SÊ, I) 2. PokkharaÓiyÈ tÊre (SÊ, I) 3. VaÓibbino (SÊ), vanibbino (I)


79. Ko nÊ’dha vittaÑ na dadeyya yÈcito, Api visiÔÔhaÑ supiyampi attano. Tadi~gha sabbe Sivayo samÈgatÈ, DibbÈni nettÈni mama’jja passatha. 80. TirokuÔÔa tiroselaÑ, samatiggayha pabbataÑ. SamantÈ yojanasataÑ, dassanaÑ anubhonti me. 81. Na cÈgamattÈ paramatthi kiÒci, maccÈnaÑ idha jÊvite. DatvÈna mÈnusaÑ1 cakkhuÑ, laddhaÑ me2 cakkhuÑ amÈnusaÑ. 82. Etampi disvÈ Sivayo, detha dÈnÈni bhuÒjatha. DatvÈ ca bhutvÈ ca yathÈnubhÈvaÑ, AninditÈ saggamupetha ÔhÈnanti.

SivijÈtakaÑ tatiyaÑ.

500. SirÊmantajÈtaka (4)

83. PaÒÒÈyu’petaÑ siriyÈ vihÊnaÑ, YasassinaÑ vÈpi apetapaÒÒaÑ. PucchÈmi taÑ senaka etamatthaÑ, Kamettha seyyo kusalÈ vadanti. 84. DhÊrÈ ca bÈlÈ ca have janinda, Sipp|papannÈ ca asippino ca. SujÈtimantopi ajÈtimassa, Yasassino pesakarÈ3 bhavanti. Etampi disvÈna ahaÑ vadÈmi, PaÒÒo nihÊno sirÊmÈva4 seyyo. 85. Tuvampi pucchÈmi anomapaÒÒa, Mahosadha kevaladhammadassi. BÈlaÑ yasassiÑ paÓÉitaÑ appabhogaÑ, Kamettha seyyo kusalÈ vadanti. ______________________________________________________________ 1. DatvÈ mÈnusakaÑ (SÊ) 2. Me iti padaÑ natthi SÊ-potthake. 3. PessakarÈ (SÊ, I) 4. SirimÈva (SÊ, SyÈ, I)

320 JÈtakapÈÄi

86. PÈpÈni kammÈni karoti bÈlo 1, Idhameva2 seyyo iti maÒÒamÈno3. IdhalokadassÊ paralokamadassÊ, Ubhayattha bÈlo kalimaggahesi. Etampi disvÈna ahaÑ vadÈmi, PaÒÒova seyyo na yasassi bÈlo. 87. Na sippametaÑ vidadhÈti bhogaÑ, Na bandhuvÈ4 na sarÊravaÓÓo yo5. Passe’Äam|gaÑ sukhamedhamÈnaÑ, SirÊ hi naÑ bhajate GoravindaÑ6. Etampi disvÈna ahaÑ vadÈmi, PaÒÒo nihÊno sirÊmÈva seyyo. 88. LaddhÈ sukhaÑ majjati appapaÒÒo, Dukkhena phuÔÔhopi pamoha’meti. ŒgantunÈ dukkhasukhena phuÔÔho, Pavedhati vÈricarova ghamme. Etampi disvÈna ahaÑ vadÈmi, PaÒÒova seyyo na yasassi bÈlo. 89. DumaÑ yathÈ sÈduphalaÑ araÒÒe, Samantato samabhisaranti7 pakkhÊ. Evampi aÉÉhaÑ sadhanaÑ sabhogaÑ, Bahujjano bhajati atthahetu. Etampi disvÈna ahaÑ vadÈmi, PaÒÒo nihÊno sirÊmÈva seyyo. 90. Na sÈdhu balavÈ bÈlo, sÈhasÈ vindate dhanaÑ. KandantametaÑ dummedhaÑ, kaÉÉhanti nirayaÑ bhusaÑ. Etampi disvÈna ahaÑ vadÈmi, PaÒÒova seyyo na yasassi bÈlo. ______________________________________________________________ 1. Karonti bÈlÈ (SyÈ, Ka) 2. Idameva (SyÈ, Ka-®Ôha), imameva (Ka) 3. MaÒÒamÈno (SyÈ, Ka) 4. Na bandhavÈ (SÊ, SyÈ, Ka) 5. Na sarÊrÈvakÈso (SÊ, SyÈ, I) 6. GorimandaÑ (SÊ, I) 7. Samabhicaranti (SÊ, I)


91. YÈ kÈci najjo Ga~gamabhissavanti, SabbÈva tÈ nÈmagottaÑ jahanti. Ga~gÈ samuddaÑ paÔipajjamÈnÈ, Na khÈyate iddhiÑ paÒÒopi loke1. Etampi disvÈna ahaÑ vadÈmi, PaÒÒo nihÊno sirÊmÈva seyyo. 92. Yameta’makkhÈ udadhiÑ mahantaÑ, Savanti najjo sabbakÈlamasa~khyaÑ. So sÈgaro niccamuÄÈravego, VelaÑ na acceti mahÈsamuddo. 93. Evampi bÈlassa pajappitÈni, PaÒÒaÑ na acceti sirÊ kadÈci. Etampi disvÈna ahaÑ vadÈmi, PaÒÒova seyyo na yasassi bÈlo. 94. AsaÒÒato cepi paresamatthaÑ, BhaÓÈti sandhÈnagato2 yasassÊ. Tasseva taÑ r|hati ÒÈtimajjhe, SirÊ hi naÑ3 kÈrayate na paÒÒÈ4. Etampi disvÈna ahaÑ vadÈmi, PaÒÒo nihÊno sirÊmÈva seyyo. 95. Parassa vÈ attano vÈpi hetu, BÈlo musÈ bhÈsati appapaÒÒo. So nindito hoti sabhÈya majjhe, PacchÈpi5 so duggatigÈmÊ hoti. Etampi disvÈna ahaÑ vadÈmi, PaÒÒova seyyo na yasassi bÈlo. ______________________________________________________________ 1. Iddhiparo hi loke (Ka-SÊ, SyÈ), iddhiparo hi loko (SÊ-I-®Ôha) 2. SaÓÔhÈnagato (SyÈ, I), santhÈnagato (SÊ) 3. SirihÊnaÑ (SÊ, Ka), sirÊhÊnaÑ (SyÈ, I) 4. Na paÒÒo (SÊ), napaÒÒaÑ (SyÈ, Ka) 5. Peccampi (SÊ, I), peccÈpi (?)

322 JÈtakapÈÄi

96. Atthampi ce bhÈsati bh|ripaÒÒo, AnÈÄhiyo1 appadhano daliddo. Na tassa taÑ r|hati ÒÈtimajjhe, SirÊ ca paÒÒÈÓavato na hoti. Etampi disvÈna ahaÑ vadÈmi, PaÒÒo nihÊno sirÊmÈva seyyo. 97. Parassa vÈ attano vÈpi hetu, Na bhÈsati alikaÑ bh|ripaÒÒo. So p|jito hoti sabhÈya majjhe, PacchÈpi so suggatigÈmÊ hoti. Etampi disvÈna ahaÑ vadÈmi, PaÒÒova seyyo na yasassi bÈlo. 98. HatthÊ gavassÈ maÓikuÓÉalÈ ca, Thiyo ca iddhesu kulesu jÈtÈ. SabbÈva tÈ upabhogÈ bhavanti, Iddhassa posassa aniddhimanto. Etampi disvÈna ahaÑ vadÈmi, PaÒÒo nihÊno sirÊmÈva seyyo. 99. AsaÑvihitakammantaÑ, bÈlaÑ dummedhamantinaÑ. SirÊ jahati dummedhaÑ, jiÓÓaÑva urago tacaÑ. Etampi disvÈna ahaÑ vadÈmi, PaÒÒova seyyo na yasassi bÈlo. 100. PaÒca paÓÉitÈ mayaÑ bhaddante, Sabbe paÒjalikÈ upaÔÔhitÈ. TvaÑ no abhibhuyya issarosi, Sakkova bh|tapati devarÈjÈ. Etampi disvÈna ahaÑ vadÈmi, PaÒÒo nihÊno sirÊmÈva seyyo. ______________________________________________________________ 1. AnÈlayo (I)


101. DÈsova paÒÒassa yasassi bÈlo, Atthesu jÈtesu tathÈvidhesu. YaÑ paÓÉito nipuÓaÑ saÑvidheti, Sammoha’mÈpajjati tattha bÈlo. Etampi disvÈna ahaÑ vadÈmi, PaÒÒova seyyo na yasassi bÈlo. 102. AddhÈ hi paÒÒÈva sataÑ pasatthÈ, KantÈ sirÊ bhogaratÈ manussÈ. ©ÈÓaÒca BuddhÈna’matulyar|paÑ, PaÒÒaÑ na acceti sirÊ kadÈci. 103. YaÑ taÑ apucchimha akittayÊ no, Mahosadha kevaladhammadassÊ. GavaÑ sahassaÑ usabhaÒca nÈgaÑ, ŒjaÒÒayutte ca rathe dasa ime. PaÒhassa veyyÈkaraÓena tuÔÔho, DadÈmi te gÈmavarÈni soÄasÈti.

SirÊmantajÈtakaÑ1 catutthaÑ.

501. RohaÓamigajÈtaka (5)

104. Ete y|thÈ patiyanti, bhÊtÈ maraÓassa2 Cittaka. Gaccha tuvampi mÈ’ka~khi, jÊvissanti tayÈ saha. 105. NÈhaÑ RohaÓa3 gacchami, hadayaÑ me avakassati. Na taÑ ahaÑ jahissÈmi, idha hissÈmi jÊvitaÑ. 106. Te hi n|na marissanti, andhÈ apariÓÈyakÈ. Gaccha tuvampi mÈ’ka~khi, jÊvissanti tayÈ saha. 107. NÈhaÑ RohaÓa gacchÈmi, hadayaÑ me avakassati. Na taÑ baddhaÑ4 jahissÈmi, idha hissÈmi jÊvitaÑ. ______________________________________________________________ 1. SirimandajÈtakaÑ (SÊ, SyÈ, I) 2. MaraÓÈ (SyÈ, I), maraÓa (Ka) 3. Rohanta (SÊ, I), rohana (SyÈ) 4. BandhaÑ (Ka)

324 JÈtakapÈÄi

108. Gaccha bhÊru palÈyassu, k|Ôe baddhosmi Èyase. Gaccha tuvampi mÈ’ka~khi, jÊvissanti tayÈ saha. 109. NÈhaÑ RohaÓa gacchÈmi, hadayaÑ me avakassati. Na taÑ ahaÑ jahissÈmi, idha hissÈmi jÊvitaÑ. 110. Te hi n|na marissanti, andhÈ apariÓÈyakÈ. Gaccha tuvampi mÈ’ka~khi, jÊvissanti tayÈ saha. 111. NÈhaÑ RohaÓa gacchÈmi, hadayaÑ me avakassati. Na taÑ baddhaÑ jahissÈmi, idha hissÈmi jÊvitaÑ. 112. AyaÑ so luddako eti, luddar|po1 sahÈvudho. Yo no vadhissati ajja, usunÈ sattiyÈ api2. 113. SÈ muhuttaÑ palÈyitvÈ, bhayaÔÔÈ3 bhayatajjitÈ. SudukkaraÑ akarÈ bhÊru, maraÓÈy|’panivattatha. 114. Kinnu te’me migÈ honti, muttÈ baddhaÑ upÈsare. Na taÑ cajitumicchanti, jÊvitassapi kÈraÓÈ. 115. BhÈtaro honti me ludda, sodariyÈ ekamÈtukÈ. Na maÑ cajitumicchanti, jÊvitassapi kÈraÓÈ. 116. Te hi n|na marissanti, andhÈ apariÓÈyakÈ. PaÒcannaÑ jÊvitaÑ dehi, bhÈtaraÑ muÒca luddaka. 117. So vo ahaÑ pamokkhÈmi, mÈtÈpettibharaÑ migaÑ. Nandantu mÈtÈpitaro, muttaÑ disvÈ mahÈmigaÑ. 118. EvaÑ luddaka nandassu, saha sabbehi ÒÈtibhi. YathÈha’majja nandÈmi, muttaÑ disvÈ mahÈmigaÑ. 119. KathaÑ tvaÑ pamokkho4 Èsi, upanÊtasmi jÊvite. KathaÑ putta amocesi, k|ÔapÈsamha luddako. 120. BhaÓaÑ kaÓÓasukhaÑ vÈcaÑ, hadaya~gaÑ hadayassitaÑ. SubhÈsitÈhi vÈcÈhi, Cittako maÑ amocayi. ______________________________________________________________ 1. Ruddar|po (SÊ, I) 2. Mapi (SÊ, SyÈ, I) 3. BhayaÔÔhÈ (I) 4. KathaÑ pamokkho (SÊ, I), kathaÑ te pamokkho (?)


121. BhaÓaÑ kaÓÓasukhaÑ vÈcaÑ, hadaya~gaÑ hadayassitaÑ. SubhÈsitÈhi vÈcÈhi, SutanÈ maÑ amocayi. 122. SutvÈ kaÓÓasukhaÑ vÈcaÑ, hadaya~gaÑ hadayassitaÑ. SubhÈsitÈni sutvÈna, luddako maÑ amocayi. 123. EvaÑ Ènandito hotu, saha dÈrehi luddako. YathÈ maya’jja nandÈma, disvÈ RohaÓa’mÈgataÑ. 124. Nanu tvaÑ avaca1 ludda, “migacammÈni ÈhariÑ”. Atha kena nu vaÓÓena, migacammÈni nÈhari. 125. ŒgamÈ ceva hatthatthaÑ, k|ÔapÈsaÒca so migo. Abajjhi taÑ2 migarÈjaÑ, taÒca muttÈ upÈsare. 126. Tassa me ahu saÑvego, abbhuto lomahaÑsano. ImaÒcÈhaÑ migaÑ haÒÒe, ajja hissÈmi jÊvitaÑ. 127. KÊdisÈ te migÈ ludda, kÊdisÈ dhammikÈ migÈ. KathaÑvaÓÓÈ kathaÑsÊlÈ, bÈÄhaÑ kho ne pasaÑsasi. 128. OdÈtasi~gÈ sucivÈlÈ, jÈtar|patac|pamÈ. PÈdÈ lohitakÈ tesaÑ, aÒjitakkhÈ manoramÈ. 129. EdisÈ te migÈ deva, edisÈ dhammikÈ migÈ. MÈtÈpettibharÈ deva, na te so abhihÈrituÑ3. 130. Dammi nikkhasataÑ ludda, th|laÒca maÓikuÓÉalaÑ. CatussadaÒca4 palla~kaÑ, umÈpupphasarinnibhaÑ5. 131. Dve ca sÈdisiyo bhariyÈ, usabhaÒca gavaÑ sataÑ. Dhammena rajjaÑ kÈressaÑ, bahukÈro mesi luddaka. 132. KasivÈÓijjÈ6 iÓadÈnaÑ, uÒchÈcariyÈ ca luddaka. Etena dÈraÑ posehi, mÈ pÈpaÑ akarÊ punÈti7.

RohaÓamigajÈtakaÑ8 paÒcamaÑ. ______________________________________________________________ 1. AvacÈ (SÊ, I) 2. Abajjhi taÒca (I) 3. AbhihÈrayuÑ (Ka-SÊ), abhihÈrayiÑ (SyÈ), abhihÈrayaÑ (I) 4. CaturassaÒca (SyÈ, Ka) 5. UmmÈpupphasirinnibhaÑ (SÊ, SyÈ, I, Ka) 6. KasÊ vaÓijjÈ (SÊ, SyÈ, I) 7. AkarÈ punanti (Ka-SÊ, I) 8. RohantamigajÈtakaÑ (SÊ, I)

326 JÈtakapÈÄi

502. C|ÄahaÑsajÈtaka (6)

133. Ete haÑsÈ pakkamanti, vakka~gÈ bhayameritÈ. Harittaca hemavaÓÓa, kÈmaÑ Sumukha pakkama. 134. OhÈya maÑ ÒÈtigaÓÈ, ekaÑ pÈsavasaÑ gataÑ. AnapekkhamÈnÈ1 gacchanti, kiÑ eko avahiyyasi. 135. Pateva patataÑ seÔÔha, natthi baddhe sahÈyatÈ2. MÈ anÊghÈya hÈpesi, kÈmaÑ Sumukha pakkama. 136. NÈhaÑ “dukkhapareto”ti3, DhataraÔÔha tuvaÑ4 jahe. JÊvitaÑ maraÓaÑ vÈ me, tayÈ saddhiÑ bhavissati. 137. Etadariyassa kalyÈÓaÑ, yaÑ tvaÑ Sumukha bhÈsasi. TaÒca vÊmaÑsamÈnohaÑ, “patate, taÑ” avassajiÑ. 138. Apadena padaÑ yÈti, antalikkhacaro5 dijo. ŒrÈ pÈsaÑ na bujjhi tvaÑ, haÑsÈnaÑ pavaruttama6. 139. YadÈ parÈbhavo hoti, poso jÊvitasa~khaye. Atha jÈlaÒca pÈsaÒca, ÈsajjÈpi na bujjhati. 140. Ete haÑsÈ pakkamanti, vakka~gÈ bhayameritÈ. Harittaca hemavaÓÓa, tvaÒÒeva7 avahiyyasi. 141. Ete bhutvÈ ca pitvÈ ca, pakkamanti viha~gamÈ. AnapekkhamÈnÈ vakka~gÈ, tvaÒÒeveko upÈsasi. 142. Kinnu tyÈhaÑ8 dijo hoti, mutto baddhaÑ upÈsasi. OhÈya sakuÓÈ yanti, kiÑ eko avahiyyasi. 143. RÈjÈ me so dijo mitto, sakhÈ pÈÓasamo ca me. Neva naÑ vijahissÈmi, yÈva kÈlassa pariyÈyaÑ. 144. Yo ca tvaÑ sakhino hetu, pÈÓaÑ cajitumicchasi. So te sahÈyaÑ muÒcÈmi, hotu rÈjÈ tavÈnugo. ______________________________________________________________ 1. NÈpekkhamÈnÈ (Ka) 2. SahÈyakÈ (SyÈ) 3. Dukkhaparetopi (Ka) 4. TavaÑ (SÊ, I) 5. Antalikkhe caro (SÊ, I) 6. Pavaruttamo (Ka-SÊ, I) 7. TvaÒca taÑ (SÊ), tvaÒca (I) 8. TÈyaÑ (SÊ, SyÈ, I)


145. EvaÑ luddaka nandassu, saha sabbehi ÒÈtibhi. YathÈha’majja nandÈmi, muttaÑ disvÈ dijÈdhipaÑ. 146. Kaccinnu bhoto kusalaÑ, kacci bhoto anÈmayaÑ. Kacci raÔÔhamidaÑ phÊtaÑ, dhammena manusÈsasi. 147. KusalaÑ ceva me haÑsa, atho haÑsa anÈmayaÑ. Atho raÔÔhamidaÑ phÊtaÑ, dhammena manusÈsa’haÑ. 148. Kacci bhoto amaccesu, doso koci na vijjati. Kacci ÈrÈ amittÈ te, chÈyÈ dakkhiÓatoriva. 149. Athopi me amaccesu, doso koci na vijjati. Atho ÈrÈ amittÈ me, chÈyÈ dakkhiÓatoriva. 150. Kacci te sÈdisÊ bhariyÈ, assavÈ piyabhÈÓinÊ. Puttar|payas|petÈ, tava chandavasÈnugÈ. 151. Atho me sÈdisÊ bhariyÈ, assavÈ piyabhÈÓinÊ. Puttar|payas|petÈ, mama chandavasÈnugÈ. 152. Kacci te bahavo puttÈ, sujÈtÈ raÔÔhavaÉÉhana. PaÒÒÈjavena sampannÈ, sammodanti tato tato. 153. Satameko ca me puttÈ, DhataraÔÔha mayÈ sutÈ. TesaÑ tvaÑ kiccamakkhÈhi, nÈvarujjhanti1 te vaco. 154. Upapannopi ce hoti, jÈtiyÈ vinayena vÈ. Atha pacchÈ kurute yogaÑ, kicche2 ÈpÈsu3 sÊdati. 155. Tassa saÑhÊrapaÒÒassa, vivaro jÈyate mahÈ. Rattimandhova4 r|pÈni, th|lÈni manupassati. 156. AsÈre sÈrayogaÒÒ|, matiÑ na tveva vindati. Sarabhova giriduggasmiÑ, antarÈyeva sÊdati. 157. HÊnajaccopi ce hoti, uÔÔhÈtÈ dhitimÈ naro. ŒcÈrasÊlasampanno, nise aggÊva bhÈsati. ______________________________________________________________ 1. NÈvarajjhanti (Ka-SÊ, I) 2. Kicce (SÊ, SyÈ, I) 3. ŒvÈsu (SyÈ), ÈpadÈsu (Ka) 4. Nattamandhova (SÊ, I)

328 JÈtakapÈÄi

158. EtaÑ me upamaÑ katvÈ, putte vijjÈsu vÈcaya1. SaÑvir|Ähetha medhÈvÊ, khette bÊjaÑva2 vuÔÔhiyÈti.

C|ÄahaÑsajÈtakaÑ chaÔÔhaÑ.

503. SattigumbajÈtaka (7)

159. Migaluddo mahÈrÈjÈ, PaÒcÈlÈnaÑ rathesabho. Nikkhanto saha senÈya, ogaÓo vanamÈgamÈ. 160. Tattha’ddasÈ araÒÒasmiÑ, takkarÈnaÑ kuÔiÑ kataÑ. TassÈ3 kuÔiyÈ nikkhamma, suvo luddÈni bhÈsati. 161. SampannavÈhano poso, yuvÈ sammaÔÔhakuÓÉalo4. Sobhati lohituÓhÊso, divÈ s|riyova bhÈsati. 162. Majjhanhike5 sampatike, sutto rÈjÈ sasÈrathi. HandassÈbharaÓaÑ sabbaÑ, gaÓhÈma sÈhasÈ6 mayaÑ. 163. NisÊthepi raho dÈni, sutto rÈjÈ sasÈrathi. ŒdÈya vatthaÑ maÓikuÓÉalaÒca, hantvÈna sÈkhÈhi avattharÈma. 164. Kinnu ummattar|pova, Sattigumba pabhÈsasi. DurÈsadÈ hi rÈjÈno, aggi pajjalito yathÈ. 165. Atha tvaÑ Patikolamba, matto thullÈni gajjasi. MÈtari mayhaÑ naggÈya, kinnu tvaÑ vijigucchase. 166. UÔÔhehi samma taramÈno, rathaÑ yojehi sÈrathi. SakuÓo me na ruccati, aÒÒaÑ gacchÈma assamaÑ. 167. Yutto ratho mahÈrÈja, yutto ca balavÈhano. AdhitiÔÔha mahÈrÈja, aÒÒaÑ gacchÈma assamaÑ. 168. Ko nu’meva gatÈ7 sabbe, ye asmiÑ paricÈrakÈ. Esa gacchati PaÒcÈlo, mutto tesaÑ adassanÈ. ______________________________________________________________ 1. ®hÈpaya (SyÈ, Ka) 2. KhettabÊjaÑva (SÊ, I) 3. TasmÈ (SyÈ, I, Ka) 4. KuÓÉalÊ (SyÈ, Ka) 5. Majjhantike (sabbattha) 6. SahasÈ (SÊ, SyÈ, I) 7. Kva nu’me’pagatÈ (?)


169. KodaÓÉakÈni gaÓhatha, sattiyo tomarÈni ca. Esa gacchati PaÒcÈlo, mÈ vo muÒcittha jÊvataÑ1. 170. AthÈ’paro paÔinandittha, suvo lohitatuÓÉako. SvÈgataÑ te mahÈrÈja, atho te adurÈgataÑ. Issarosi anuppatto, yaÑ idhatthi pavedaya. 171. TindukÈni piyÈlÈni, madhuke kÈsumÈriyo. PhalÈni khuddakappÈni, bhuÒja rÈja varaÑ varaÑ. 172. Idampi pÈnÊyaÑ sÊtaÑ, ÈbhataÑ girigabbharÈ. Tato piva mahÈrÈja, sace tvaÑ abhika~khasi. 173. AraÒÒaÑ uÒchÈya gatÈ, ye asmiÑ paricÈrakÈ. SayaÑ uÔÔhÈya gaÓhavho, hatthÈ me natthi dÈtave. 174. Bhaddako vata’yaÑ pakkhÊ, dijo paramadhammiko. Atheso itaro pakkhÊ, suvo luddÈni bhÈsati. 175. “EtaÑ hanatha bandhatha, mÈ vo muÒcittha jÊvataÑ”. IccevaÑ vilapantassa, sotthiÑ2 pattosmi assamaÑ. 176. BhÈtaro’sma mahÈrÈja, sodariyÈ ekamÈtukÈ. EkarukkhasmiÑ saÑvaÉÉhÈ, nÈnÈkhettagatÈ ubho. 177. Sattigumbo ca corÈnaÑ, ahaÒca isÊnaÑ idha. AsataÑ so,sataÑ ahaÑ, tena dhammena no vinÈ. 178. Tattha vadho ca bandho ca, nikatÊ vaÒcanÈni ca. ŒlopÈ sÈhasÈkÈrÈ, tÈni so tattha sikkhati. 179. Idha saccaÒca dhammo ca, ahiÑsÈ saÑyamo damo. Œsan|dakadÈyÊnaÑ, a~ke vaddhosmi bhÈradha3. 180. YaÑ yaÑ hi rÈja bhajati, santaÑ vÈ yadi vÈ asaÑ. SÊlavantaÑ visÊlaÑ vÈ, vasaÑ tasseva gacchati. 181. * YÈdisaÑ kurute mittaÑ, yÈdisaÑ c|pasevati. Sopi tÈdisako hoti, sahavÈso hi4 tÈdiso. ______________________________________________________________ 1. JÊvitaÑ (bah|su) 2. SotthÊ (SyÈ) 3. BhÈrata (SÊ, SyÈ, I) 4. SahavÈsopi (SyÈ, Ka) * Khu 1. 241 piÔÔhe Itivuttakepi.

330 JÈtakapÈÄi

182. * SevamÈno sevamÈnaÑ, samphuÔÔho samphusaÑ paraÑ. Saro diddho kalÈpaÑva, alitta’mupalimpati. UpalepabhayÈ1 dhÊro, neva pÈpasakhÈ siyÈ. 183. * P|timacchaÑ kusaggena, yo naro upanayhati. KusÈpi p|ti2 vÈyanti, evaÑ bÈl|pasevanÈ. 184. * TagaraÒca palÈsena, yo naro upanayhati. PattÈpi surabhi3 vÈyanti, evaÑ dhÊr|pasevanÈ. 185. * TasmÈ pattapuÔasseva4, ÒatvÈ sampÈka’mattano. Asante nopaseveyya, sante seveyya paÓÉito. Asanto nirayaÑ nenti, santo pÈpenti suggatinti.

SattigumbajÈtakaÑ sattamaÑ.

504. BhallÈtiyajÈtaka (8)

186. BhallÈtiyo5 nÈma ahosi rÈjÈ, RaÔÔhaÑ pahÈya migavaÑ acÈri so. AgamÈ girivaraÑ GandhamÈdanaÑ, SupupphitaÑ6 kimpurisÈnuciÓÓaÑ. 187. SÈÄ|rasaÑghaÒca nisedhayitvÈ, DhanuÑ7 kalÈpaÒca so nikkhipitvÈ. UpÈgami vacanaÑ vattukÈmo, YatthaÔÔhitÈ kimpurisÈ ahesuÑ. 188. Himaccaye HemavatÈya tÊre, KimidhaÔÔhitÈ mantayavho abhiÓhaÑ. PucchÈmi vo mÈnusadehavaÓÓe, KathaÑ vo8 jÈnanti manussaloke. ______________________________________________________________ * Khu 1. 241 piÔÔhe Itivuttakepi. 1. UpalimpabhayÈ (SyÈ, Ka) 2. P|tÊ (SÊ, I) 3. SurabhÊ (SÊ, SyÈ, I) 4. PhalapuÔasseva (SÊ, I), palapuÔasseva (Ka, ®Ôha), palÈsapuÔasseva (SyÈ, Ka) 5. BhallÈÔiyo (SÊ, I) 6. SampupphitaÑ (SÊ, I) 7. Dhanu (SÊ, SyÈ, I) 8. KathaÑ nu (Ka)


189. MallaÑ giriÑ PaÓÉarakaÑ Tik|ÔaÑ, SÊtodakÈ1 anuvicarÈma najjo. MigÈ manussÈva nibhÈsavaÓÓÈ, JÈnanti no “kimpurisÈ”ti ludda. 190. Sukicchar|paÑ paridevayavho2, Œli~gito cÈsi piyo piyÈya. PucchÈmi vo mÈnusadehavaÓÓe, Kimidha vane rodatha appatÊtÈ. 191. Sukicchar|paÑ paridevayavho, Œli~gito cÈsi piyo piyÈya. PucchÈmi vo mÈnusadehavaÓÓe, Kimidha vane vilapatha appatÊtÈ. 192. Sukicchar|paÑ paridevayavho, Œli~gito cÈsi piyo piyÈya. PucchÈmi vo mÈnusadehavaÓÓe, Kimidha vane socatha appatÊtÈ. 193. Maye’karattaÑ3 vippavasimha ludda, AkÈmakÈ aÒÒamaÒÒaÑ sarantÈ. TamekarattaÑ anutappamÈnÈ, SocÈma “sÈ ratti punaÑ na hessati”. 194. YamekarattaÑ anutappathe’taÑ, DhanaÑ va naÔÔhaÑ pitaraÑ va petaÑ. PucchÈmi vo mÈnusadehavaÓÓe, KathaÑ vinÈ vÈsa’makappayittha. 195. YamimaÑ4 nadiÑ passasi sÊghasotaÑ, NÈnÈdumacchadanaÑ selak|laÑ5. TaÑ me piyo uttari vassakÈle, MamaÒca maÒÒaÑ anubandhatÊti. ______________________________________________________________ 1. SÊtodiyÈ (SÊ, I), sÊtodikÈ (?) 2. Paridevathavho (?) MoggallÈnabyÈkaraÓe 6, 38 suttaÑ. 3. RattiÑ (I) 4. YayimaÑ (Ka-SÊ) 5. DumacchadanaÑ selak|ÔaÑ (SÊ, I), dumasaÒchannaÑ selak|laÑ (Ka)

332 JÈtakapÈÄi

196. AhaÒca a~kolaka’mocinÈmi, AtimuttakaÑ sattali -yothikaÒca. “Piyo ca me hehiti mÈlabhÈrÊ, AhaÒca naÑ mÈlinÊ ajjhupessaÑ”. 197. AhaÒcidaÑ kuravaka’mocinÈmi, UddÈlakÈ pÈÔalisindhuvÈrakÈ1. “Piyo ca me hehiti mÈlabhÈrÊ, AhaÒca naÑ mÈlinÊ ajjhupessaÑ”. 198. AhaÒca sÈlassa supupphitassa, Oceyya pupphÈni karomi mÈlaÑ. “Piyo ca me hehiti mÈlabhÈrÊ, AhaÒca naÑ mÈlinÊ ajjhupessaÑ”. 199. AhaÒca sÈlassa supupphitassa, Oceyya pupphÈni karomi bhÈraÑ. IdaÒca no hehiti santharatthaÑ, YatthajjimaÑ2 viharissÈma3 rattiÑ. 200. AhaÒca kho agaÄuÑ4 candanaÒca, SilÈya piÑsÈmi pamattar|pÈ. “Piyo ca me hehiti rosita~go, AhaÒca naÑ rositÈ ajjhupessaÑ”. 201. AthÈgamÈ salilaÑ sÊghasotaÑ, NudaÑ sÈle salaÄe kaÓÓikÈre. Œp|ratha5 tena muhuttakena, SÈ’yaÑ nadÊ Èsi mayÈ suduttarÈ. 202. Ubhosu tÊresu mayaÑ tadÈ ÔhitÈ, SampassantÈ ubhayo aÒÒamaÒÒaÑ. Sakimpi rodÈma sakiÑ hasÈma, Kicchena no ÈgamÈ6 saÑvarÊ sÈ. ______________________________________________________________ 1. SindhuvÈritÈ (SyÈ, I, Ka) 2. YatthajjamaÑ (SÊ, I) 3. ViharissÈmu (I) 4. Aggalu (SyÈ, Ka), akaluÑ (I) 5. Ap|ratha (SÊ, I), Èp|rathe (SyÈ) 6. AgamÈ (SÊ, SyÈ, I)


203. PÈtova1 kho uggate s|riyamhi, CatukkaÑ nadiÑ uttariyÈna ludda. Œli~giyÈ aÒÒamaÒÒaÑ mayaÑ ubho, Sakimpi rodÈma sakiÑ hasÈma. 204. TÊh|’nakaÑ sattasatÈni ludda, Yamidha mayaÑ vippavasimha pubbe. Vasse’ki’maÑ2 jÊvitaÑ bh|mipÈla, Ko nÊ’dha kantÈya vinÈ vaseyya. 205. ŒyuÒca vo kÊvatako nu samma, Sacepi jÈnÈtha vadetha ÈyuÑ. AnussavÈ vuÉÉhato ÈgamÈ vÈ, AkkhÈtha me taÑ avikampamÈnÈ. 206. ŒyuÒca no vassasahassaÑ ludda, Na cantarÈ pÈpako atthi rogo. AppaÒca3 dukkhaÑ sukhameva bhiyyo, AvÊtarÈgÈ vijahÈma jÊvitaÑ. 207. IdaÒca sutvÈna amÈnusÈnaÑ, BhallÈtiyo ittaraÑ jÊvitanti. Nivattatha na migavaÑ acari, AdÈsi dÈnÈni abhuÒji bhoge. 208. IdaÒca sutvÈna amÈnusÈnaÑ, Sammodatha mÈ kalahaÑ akattha. MÈ vo tapÊ attakammÈparÈdho, YathÈpi te kimpurisekarattaÑ. 209. IdaÒca sutvÈna amÈnusÈnaÑ, Sammodatha mÈ vivÈdaÑ akattha. MÈ vo tapÊ attakammÈparÈdho, YathÈpi te kimpurisekarattaÑ. ______________________________________________________________ 1. PÈto ca (SÊ, SyÈ, I) 2. VÈsekimaÑ (SÊ, I) 3. AppaÑva (SyÈ, Ka)

334 JÈtakapÈÄi

210. VividhaÑ1 adhimanÈ suÓomahaÑ, VacanapathaÑ tava atthasaÑhitaÑ. MuÒcaÑ2 giraÑ nudaseva me daraÑ, SamaÓa sukhÈvaha jÊva me ciranti.

BhallÈtiyajÈtakaÑ aÔÔhamaÑ.

505. * SomanassajÈtaka (9)

211. Ko taÑ hiÑsati heÔheti, KiÑ3 dummano socasi appatÊto. Kassajja mÈtÈpitaro rudantu, Kvajja setu4 nihato pathabyÈ.

212. TuÔÔhosmi deva tava dassanena, CirassaÑ passÈmi taÑ bh|mipÈla. AhiÑsako ReÓumanuppavissa, Puttena te heÔhayitosmi5 deva.

213. Œyantu dovÈrikÈ khaggabandhÈ6, KÈsÈviyÈ yantu7 antepurantaÑ. HantvÈna taÑ SomanassaÑ kumÈraÑ, ChetvÈna sÊsaÑ varamÈharantu.

214. PesitÈ rÈjino d|tÈ, kumÈraÑ etadabravuÑ. Issarena vitiÓÓosi, vadhaÑ pattosi khattiya.

215. Sa rÈjaputto paridevayanto, Dasa~guliÑ aÒjaliÑ paggahetvÈ. Ahampi icchÈmi janinda daÔÔhuÑ, JÊvaÑ maÑ netvÈ8 paÔidassayetha.

216. Tassa taÑ vacanaÑ sutvÈ, raÒÒo puttaÑ adassayuÑ. Putto ca pitaraÑ disvÈ, d|ratova’jjhabhÈsatha. ______________________________________________________________ 1. Vividha (SÊ, SyÈ) 2. MuÒca (SÊ, I) * Khu 4. 408 piÔÔhepi. 3. Kinnu (I, Ka) 4. Ko nvajja seti (Ka), ko ajja setu (?) 5. Pothayitosmi (Ka) 6. KhaggabaddhÈ (SÊ, I) 7. Hantu (Ka) 8. JÊvaÑ panetvÈ (SÊ, I)


217. ŒgacchuÑ1 dovÈrikÈ khaggabandhÈ, KÈsÈviyÈ hantu mamaÑ janinda. AkkhÈhi me pucchito etamatthaÑ, AparÈdho ko ni’dha mama’jja atthi. 218. SÈyaÑ ca pÈto udakaÑ sajÈti, AggiÑ sadÈ pÈricarata’ppamatto. TaÑ tÈdisaÑ saÑyataÑ brahmacÈriÑ, KasmÈ tuvaÑ br|si gahappatÊti. 219. TÈlÈ ca m|lÈ ca phalÈ ca deva, PariggahÈ vividhÈ santi’massa. Te rakkhati gopayata’ppamatto, 2 TasmÈ ahaÑ br|mi gahappatÊti2. 220. SaccaÑ kho etaÑ vadasi kumÈra, PariggahÈ vividhÈ santi’massa. Te rakkhati gopayata’ppamatto, Sa3 brÈhmaÓo gahapati tena hoti. 221. SuÓantu mayhaÑ parisÈ samÈgatÈ, SanegamÈ jÈnapadÈ ca sabbe. BÈlÈ’yaÑ bÈlassa vaco nisamma, AhetunÈ ghÈtayate maÑ4 janindo. 222. DaÄhasmi m|le visaÔe vir|Ähe, Dunnikkayo veÄu pasÈkhajÈto. VandÈmi pÈdÈni tava5 janinda, AnujÈna maÑ pabbajissÈmi deva. 223. BhuÒjassu bhoge vipule kumÈra, SabbaÒca te issariyaÑ dadÈmi. Ajjeva tvaÑ Kur|naÑ hohi rÈjÈ, MÈ pabbajÊ pabbajjÈ hi dukkhÈ. ______________________________________________________________ 1. ŒgaÒchuÑ (SÊ), ÈgaÒchu (I) 2-2. BrÈhmaÓo gahapati tena hoti (SÊ, SyÈ, I) 3. Natthi idaÑ SÊ-SyÈ-I-potthakesu. 4. GhÈtayate (SÊ, I) 5. TavaÑ (SÊ, I)

336 JÈtakapÈÄi

224. Kinn|’dha deva tava’matthi bhogÈ, Pubbeva’haÑ1 devaloke ramissaÑ. R|pehi saddehi atho rasehi, Gandhehi phassehi manoramehi. 225. BhuttÈ ca me2 bhogÈ tidivasmiÑ deva, ParivÈrito3 accharÈnaÑ gaÓena4. TuvaÒca5 bÈlaÑ paraneyyaÑ viditvÈ, Na tÈdise rÈjakule vaseyyaÑ. 226. SacÈhaÑ bÈlo paraneyyo asmi, EkÈparÈdhaÑ6 khama putta mayhaÑ. Punapi ce edisakaÑ bhaveyya, YathÈmatiÑ Somanassa karohi. 227. Anisamma kataÑ kammaÑ, anavatthÈya cintitaÑ. Bhesajjasseva vebha~go, vipÈko hoti pÈpako. 228. Nisamma ca kataÑ kammaÑ, sammÈ’vatthÈya cintitaÑ. Bhesajjasseva sampatti, vipÈko hoti bhadrako. 229. Alaso gihÊ kÈmabhogÊ na sÈdhu, AsaÒÒato pabbajito na sÈdhu. RÈjÈ na sÈdhu anisammakÈrÊ, Yo paÓÉito kodhano taÑ na sÈdhu. 230. Nisamma khattiyo kayirÈ, nÈnisamma disampati. NisammakÈrino rÈja, yaso kitti ca vaÉÉhati. 231. Nisamma daÓÉaÑ paÓayeyya issaro, VegÈ kataÑ tappati bh|mipÈla. SammÈpaÓÊdhÊ ca narassa atthÈ, AnÈnutappÈ te bhavanti pacchÈ. ______________________________________________________________ 1. Pubbe cahaÑ (Ka) 2. BhuttÈ (SÊ, I) 3. ParivÈritÈ (SÊ, SyÈ, I) paricÈritÈ (Ka) 4. AccharÈsaÑgaÓena (SyÈ, I, Ka) 5. TavaÒca (SÊ, I) 6. EtÈparÈdhaÑ (Ka)


232. AnÈnutappÈni hi ye karonti, Vibhajja kammÈyatanÈni loke. ViÒÒuppasatthÈni sukhudrayÈni, Bhavanti BuddhÈnumatÈni1 tÈni. 233. ŒgacchuÑ dovÈrikÈ khaggabandhÈ, KÈsÈviyÈ hantu mamaÑ janinda. MÈtuÒca2 a~kasmimahaÑ nisinno, ŒkaÉÉhito sahasÈ tehi deva. 234. KaÔukaÑ hi sambÈdhaÑ sukicchaÑ3 patto, Madhurampi yaÑ jÊvitaÑ laddha rÈja. KicchenahaÑ ajja vadhÈ pamutto, PabbajjamevÈbhimanohamasmi. 235. Putto tavÈyaÑ taruÓo Sudhamme, Anukampako Somanasso kumÈro. TaÑ yÈcamÈno na labhÈmi svajja4, Arahasi naÑ yÈcitave5 tuvampi. 236. Ramassu bhikkhÈcariyÈya putta, Nisamma dhammesu paribbajassu. Sabbesu bh|tesu nidhÈya daÓÉaÑ, Anindito brahmamupehi ÔhÈnaÑ. 237. Acchera6 r|paÑ vata yÈdisaÒca, DukkhitaÑ maÑ dukkhÈpayase Sudhamme. YÈcassu puttaÑ iti vuccamÈnÈ, Bhiyyova ussÈhayase kumÈraÑ. 238. Ye vippamuttÈ anavajjabhogino7, ParinibbutÈ lokamimaÑ caranti. TamariyamaggaÑ paÔipajjamÈnaÑ, Na ussahe vÈrayituÑ kumÈraÑ. ______________________________________________________________ 1. VaddhÈnumatÈni (SÊ, I) 2. MÈtucca (I) 3. Sukiccha (SÊ, I) 4. Sajja (SÊ, I) 5. YÈcituye (Ka) 6. Acchariya (SÊ, SyÈ, I) 7. Bhojino (SÊ, SyÈ, I)

338 JÈtakapÈÄi

239. AddhÈ have sevitabbÈ sapaÒÒÈ, BahussutÈ ye bahuÔhÈnacintino. YesÈyaÑ sutvÈna subhÈsitÈni, AppossukkÈ vÊtasokÈ SudhammÈti.

SomanassajÈtakaÑ navamaÑ.

506. * CampeyyajÈtaka (10)

240. KÈ nu vijjurivÈbhÈsi, osadhÊ viya tÈrakÈ. DevatÈ nusi GandhabbÊ, na taÑ maÒÒÈmi mÈnusiÑ1. 241. Namhi devÊ na GandhabbÊ, na mahÈrÈja mÈnusÊ. NÈgakaÒÒÈsmi bhaddante, atthenamhi idhÈgatÈ. 242. VibbhantacittÈ kupitindriyÈsi, Nettehi te vÈrigaÓÈ savanti. KiÑ te naÔÔhaÑ kiÑ pana patthayÈnÈ, IdhÈgatÈ nÈri tadi~gha br|hi. 243. Yamuggatejo uragoti cÈhu, NÈgoti naÑ Èhu janÈ janinda. TamaggahÊ puriso jÊvikattho, TaÑ bandhanÈ muÒca patÊ mameso. 244. KathaÑ nva’yaÑ balaviriy|papanno, Hatthatta2 mÈgacchi vanibbakassa. AkkhÈhi me nÈgakaÒÒe tamatthaÑ, KathaÑ vijÈnemu gahÊtanÈgaÑ. 245. Nagarampi nÈgo bhasmaÑ kareyya, TathÈ hi so balaviriy|papanno. DhammaÒca nÈgo apacÈyamÈno, TasmÈ parakkamma tapo karoti. ______________________________________________________________ * Khu 4. 400 piÔÔhepi. 1. MÈnusÊ (SyÈ, Ka) 2. Hatthattha (SÊ, SyÈ, I)


246. CÈtuddasiÑ paÒcadasiÑ1 ca rÈja, Catuppathe sammati nÈgarÈjÈ. TamaggahÊ puriso jÊvikattho, TaÑ bandhanÈ muÒca patÊ mameso. 247. SoÄasitthisahassÈni, ÈmuttamaÓikuÓÉalÈ. VÈrigehasayÈ nÈrÊ2, tÈpi taÑ saraÓaÑ gatÈ. 248. Dhammena mocehi asÈhasena, GÈmena nikkhena gavaÑ satena. OssaÔÔhakÈyo urago carÈtu, PuÒÒatthiko muÒcatu bandhanasmÈ. 249. Dhammena mocemi asÈhasena, GÈmena nikkhena gavaÑ satena. OssaÔÔhakÈyo urago carÈtu, PuÒÒatthiko muÒcatu bandhanasmÈ. 250. Dammi nikkhasataÑ ludda, th|laÒca maÓikuÓÉalaÑ. CatussadaÒca palla~kaÑ, umÈpupphasarinnibhaÑ. 251. Dve ca sÈdisiyo bhariyÈ, UsabhaÒca gavaÑ sataÑ. OssaÔÔhakÈyo urago carÈtu, PuÒÒatthiko muÒcatu bandhanasmÈ. 252. VinÈpi dÈnÈ tava vacanaÑ janinda, MuÒcemu naÑ uragaÑ bandhanasmÈ. OssaÔÔhakÈyo urago carÈtu, PuÒÒatthiko muÒcatu bandhanasmÈ. 253. Mutto Campeyyako nÈgo, rÈjÈnaÑ etadabravi. Namo te KÈsirÈjatthu, namo te KÈsivaÉÉhana. AÒjaliÑ te paggaÓhÈmi, passeyyaÑ me nivesanaÑ. ______________________________________________________________ 1. PannarasiÑ (SÊ, SyÈ, I) 2. NÈriyo (I)

340 JÈtakapÈÄi

254. AddhÈ hi dubbissasa’meta’mÈhu, YaÑ mÈnuso vissase amÈnusamhi. Sace ca maÑ yÈcasi etamatthaÑ, Dakkhemu te nÈga nivesanÈni. 255. Sacepi1 vÈto giri’mÈvaheyya, Cando ca suriyo ca chamÈ pateyyuÑ. SabbÈ ca najjo paÔisotaÑ vajeyyuÑ, Na tveva’haÑ rÈja musÈ bhaÓeyyaÑ. 256. NabhaÑ phaleyya udadhÊpi susse, SaÑvaÔÔaye2 Bh|tadharÈ VasundharÈ. Siluccayo Meru sam|la’muppate3, Na tveva’haÑ rÈja musÈ bhaÓeyyaÑ. 257. AddhÈ hi dubbissasa’meta’mÈhu, YaÑ mÈnuso vissase amÈnusamhi. Sace ca maÑ yÈcasi etamatthaÑ, Dakkhemu te nÈga nivesanÈni. 258. Tumhe khottha ghoravisÈ uÄÈrÈ, MahÈtejÈ khippakopÊ ca hotha. MaÑkÈraÓÈ4 bandhanasmÈ pamutto, Arahasi no jÈnituye5 katÈni. 259. So paccataÑ niraye ghorar|pe, MÈ kÈyikaÑ sÈta’malattha kiÒci. PeÄÈya baddho maraÓaÑ upetu, Yo tÈdisaÑ kammakathaÑ na jÈne. ______________________________________________________________ 1. Sace hi (SÊ-I-®Ôha) 2. SaÑvaÔÔayaÑ (SÊ, I), saÑvaÔÔeyya (SyÈ, Ka) 3. Mubbahe (SÊ, SyÈ, I, Ka-®Ôha), muÔÔhahe (Ka) 4. Mama kÈraÓÈ (SÊ, SyÈ, I) 5. JÈnitÈye (SÊ), jÈnitave (SyÈ), jÈnitaye (I)


260. SaccappaÔiÒÒÈ tava mesa hotu, Akkodhano hohi anupanÈhÊ. SabbaÑ ca te nÈgakulaÑ supaÓÓÈ, AggiÑ va gimhesu1 vivajjayantu. 261. AnukampasÊ nÈgakulaÑ janinda, MÈtÈ yathÈ suppiyaÑ ekaputtaÑ. AhaÒca te nÈgakulena saddhiÑ, KÈhÈmi veyyÈvaÔikaÑ uÄÈraÑ. 262. Yojentu ve rÈjarathe sucitte, Kambojake Assatare sudante. NÈge ca yojentu suvaÓÓakappane, Dakkhemu nÈgassa nivesanÈni. 263. BherÊ mudi~gÈ2 paÓavÈ ca sa~khÈ, AvajjayiÑsu Uggasenassa raÒÒo. PÈyÈsi rÈjÈ bahusobhamÈno, Purakkhato nÈrigaÓassa majjhe. 264. SuvaÓÓacitakaÑ bh|miÑ, addakkhi KÈsivaÉÉhano. SovaÓÓamayapÈsÈde, veÄuriyaphalakatthate. 265. Sa rÈjÈ pÈvisi byamhaÑ, Campeyyassa nivesanaÑ. ŒdiccavaÓÓasannitaÑ, kaÑsavijju pabhassaraÑ. 266. NÈnÈrukkhehi saÒchannaÑ, nÈnÈgandhasamÊritaÑ. So pÈvekkhi KÈsirÈjÈ, Campeyyassa nivesanaÑ. 267. PaviÔÔhasmiÑ KÈsiraÒÒe, Campeyyassa nivesanaÑ. DibbÈ t|riyÈ pavajjiÑsu, nÈgakaÒÒÈ ca naccisuÑ3. 268. TaÑ nÈgakaÒÒÈ caritaÑ gaÓena, AnvÈruhÊ KÈsirÈjÈ pasanno. NisÊdi sovaÓÓamayamhi pÊÔhe, SÈpassaye4 candanasÈralitte. ______________________________________________________________ 1. GimhÈsu (SÊ, SyÈ, I) 2. Muti~gÈ (SÊ, I) 3. NaccayuÑ (SÊ, I, Ka) 4. Sopassaye (Ka)

342 JÈtakapÈÄi

269. So tattha bhutvÈ ca atho ramitvÈ, CampeyyakaÑ KÈsirÈjÈ avoca. VimÈnaseÔÔhÈni imÈni tuyhaÑ, ŒdiccavaÓÓÈni pabhassarÈni. Ne’tÈdisaÑ atthi manussaloke, KiÑ patthayaÑ1 nÈga tapo karosi. 270. TÈ kambukÈy|radharÈ suvatthÈ, VaÔÔa~gulÊ tambatal|papannÈ. Paggayha pÈyenti anomavaÓÓÈ, Ne’tÈdisaÑ atthi manussaloke. KiÑ patthayaÑ nÈga tapo karosi. 271. Najjo ca te’mÈ puthulomamacchÈ, ŒÔÈ2 sakuntÈbhirudÈ sutitthÈ. Ne’tÈdisaÑ atthi manussaloke, KiÑ patthayaÑ nÈga tapo karosi. 272. KoÒcÈ may|rÈ diviyÈ cÈ haÑsÈ, VaggussarÈ kokilÈ sampatanti. Ne’tÈdisaÑ atthi manussaloke, KiÑ patthayaÑ nÈga tapo karosi. 273. AmbÈ ca sÈlÈ tilakÈ ca jambuyo, UddÈlakÈ pÈÔaliyo ca phullÈ. Ne’tÈdisaÑ atthi manussaloke, KiÑ patthayaÑ nÈga tapo karosi. 274. ImÈ ca te pokkharaÒÒo samantato, DibbÈ3 ca gandhÈ satataÑ pavÈyanti. Ne’tÈdisaÑ atthi manussaloke, KiÑ patthayaÑ nÈga tapo karosi. ______________________________________________________________ 1. KimatthiyaÑ (SÊ, SyÈ, I) 2. ŒdÈ (SyÈ), adÈ (I) 3. DibyÈ (SyÈ), diviyÈ (I)


275. Na puttahetu na dhanassa hetu, Na Èyuno cÈpi1 janinda hetu. ManussayoniÑ abhipatthayÈno, TasmÈ parakkamma tapo karomi. 276. TvaÑ lohitakkho vihatantaraÑso, Ala~kato kappitakesamassu. Surosito lohitacandanena, GandhabbarÈjÈva disÈ pabhÈsasi. 277. Deviddhipattosi mahÈnubhÈvo, Sabbehi kÈmehi sama~gibh|to. PucchÈmi taÑ nÈgarÈje’tamatthaÑ, Seyyo ito kena manussaloko. 278. Janinda nÈÒÒatra manussalokÈ, SuddhÊ va saÑvijjati saÑyamo vÈ. AhaÒca laddhÈna manussayoniÑ, KÈhÈmi jÈtimaraÓassa antaÑ. 279. AddhÈ have sevitabbÈ sapaÒÒÈ, BahussutÈ ye bahuÔhÈnacintino. NÈriyo ca disvÈna tuvaÒca nÈga, KÈhÈmi puÒÒÈni anappakÈni. 280. AddhÈ have sevitabbÈ sapaÒÒÈ, BahussutÈ ye bahuÔhÈnacintino. NÈriyo ca disvÈna mamaÒca rÈja, Karohi puÒÒÈni anappakÈni. 281. IdaÒca me jÈtar|paÑ pah|taÑ, RÈsÊ suvaÓÓassa ca tÈlamattÈ. 2 Ito haritvÈna suvaÓÓagharÈni, Karassu r|piyapÈkÈraÑ karontu2. ______________________________________________________________ 1. VÈpi (SÊ, I) 2-2. Ito haritvÈ sovaÓÓagharÈni kÈraya, r|piyassa ca pÈkÈraÑ karontu (SÊ, SyÈ) Ito

haritvÈ sovaÓÓagharÈni, [KÈraya] r|piyassa ca pÈkÈraÑ karontu (I)

344 JÈtakapÈÄi

282. MuttÈ ca1 vÈhasahassÈni paÒca, VeÄuriyamissÈni ito haritvÈ. Antepure bh|miyaÑ santharantu, NikkaddamÈ hehiti nÊrajÈ ca. 283. EtÈdisaÑ Èvasa rÈjaseÔÔha, VimÈnaseÔÔhaÑ bahu sobhamÈnaÑ. BÈrÈÓasiÑ nagaraÑ iddhaÑ phÊtaÑ, RajjaÒca kÈrehi anomapaÒÒÈti.

CampeyyajÈtakaÑ dasamaÑ.

507. MahÈpalobhanajÈtaka (11)

284. BrahmalokÈ cavitvÈna, devaputto mahiddhiko. RaÒÒo putto udapÈdi, sabbakÈmasamiddhisu. 285. KÈmÈ vÈ kÈmasaÒÒÈ vÈ, brahmaloke na vijjati. SvÈssu2 tÈyeva saÒÒÈya, kÈmehi vijigucchatha. 286. Tassa cantepure Èsi, jhÈnÈgÈraÑ sumÈpitaÑ. So tattha paÔisallÊno3, eko rahasi jhÈyatha. 287. Sa rÈjÈ paridevesi, puttasokena aÔÔito. Ekaputto ca’yaÑ mayhaÑ, na ca kÈmÈni bhuÒjati. 288. Ko nu khvettha4 upÈyo so, ko vÈ jÈnÈti kiÒcanaÑ. Yo5 me puttaÑ palobheyya, yathÈ kÈmÈni patthaye. 289. Ahu kumÈrÊ tattheva, vaÓÓar|pasamÈhitÈ. KusalÈ naccagÊtassa, vÈdite ca padakkhiÓÈ. 290. SÈ tattha upasa~kamma, rÈjÈnaÑ etadabravi. AhaÑ kho naÑ palobheyyaÑ, sace bhattÈ bhavissati. 291. TaÑ tathÈvÈdiniÑ rÈjÈ, kumÈriÑ etadabravi. TvaÒÒeva naÑ palobhehi, tava bhattÈ bhavissati. ______________________________________________________________ 1. MuttÈnaÒca (SÊ, SyÈ) 2. YvÈssa (SÊ) 3. PaÔisallÈno (Ka) 4. Khettha (SÊ, I) 5. Ko (SÊ, I)


292. SÈ ca antepuraÑ gantvÈ, bahuÑ kÈmupasaÑhitaÑ. Hadaya~gamÈ pemanÊyÈ, citrÈ gÈthÈ abhÈsatha. 293. TassÈ ca gÈyamÈnÈya, saddaÑ sutvÈna nÈriyÈ. KÈmacchanda’ssa uppajji, janaÑ so paripucchatha. 294. Kasse’so saddo ko vÈ so, bhaÓati uccÈvacaÑ bahuÑ. Hadaya~gamaÑ pemanÊyaÑ, aho1 kaÓÓasukhaÑ mama. 295. EsÈ kho pamadÈ deva, khiÉÉÈ esÈ anappikÈ2. Sace tvaÑ kÈme bhuÒjeyya, bhiyyo bhiyyo chÈdeyyu taÑ. 296. I~gha Ègacchato’rena3, avid|ramhi gÈyatu. Assamassa samÊpamhi, santike mayhaÑ gÈyatu. 297. TirokuÔÔamhi gÈyitvÈ, jhÈnÈgÈramhi pÈvisi. Bandhi naÑ4 anupubbena, ÈraÒÒamiva kuÒjaraÑ. 298. Tassa5 kÈmarasaÑ ÒatvÈ, issÈdhammo ajÈyatha. “Ahameva kÈme bhuÒjeyyaÑ, mÈ aÒÒo puriso ahu”. 299. Tato asiÑ gahetvÈna, purise hantuÑ upakkami. Ahameveko bhuÒjissaÑ, mÈ aÒÒo puriso siyÈ. 300. Tato jÈnapadÈ sabbe, vikkandiÑsu samÈgatÈ. Putto tyÈyaÑ mahÈrÈja, janaÑ heÔhetya’d|sakaÑ. 301. TaÒca rÈjÈ vivÈhesi6, samhÈ raÔÔhÈ ca7 khattiyo. YÈvatÈ vijitaÑ mayhaÑ, na te vatthabba8 tÈvade. 302. Tato so bhariyamÈdÈya, samuddaÑ upasa~kami. PaÓÓasÈlaÑ karitvÈna, vanamuÒchÈya pÈvisi. 303. Athe’ttha isi mÈgacchi, samuddaÑ upar|pari. So tassa gehaÑ pÈvekkhi, bhattakÈle upaÔÔhite. ______________________________________________________________ 1. Atho (SÊ, I) 2. AnappakÈ (Ka) 3. ŒgacchatorenaÑ (Ka) Ègacchatu + orena. 4. BandhituÑ (SyÈ, Ka) 5. TassÈ (SyÈ) 6. NivÈhesi (SyÈ), vihÈhesi (I) 7. RaÔÔhÈto (SÊ, I), raÔÔhato (Ka) 8. Vattabba (SÊ, I)

346 JÈtakapÈÄi

304. TaÒca bhariyÈ palobhesi, passa yÈva sudÈruÓaÑ. Cuto so brahmacariyamhÈ, iddhiyÈ parihÈyatha. 305. RÈjaputto ca uÒchÈto, vanam|laphalaÑ bahuÑ. SÈyaÑ kÈjena1 ÈdÈya, assamaÑ upasa~kami. 306. IsÊ ca khattiyaÑ disvÈ, samuddaÑ upasa~kami. “VehÈyasaÑ gamissan”ti, sÊdate so mahaÓÓave. 307. Khattiyo ca isiÑ disvÈ, sÊdamÈnaÑ mahaÓÓave. Tasseva anukampÈya, imÈ gÈthÈ abhÈsatha. 308. AbhijjamÈne vÈrismiÑ, sayaÑ Ègamma iddhiyÈ. MissÊbhÈvi’tthiyÈ gantvÈ, saÑsÊdati mahaÓÓave. 309. ŒvaÔÔanÊ mahÈmÈyÈ, brahmacariyavikopanÈ. SÊdanti naÑ viditvÈna, ÈrakÈ parivajjaye. 310. AnalÈ mudusambhÈsÈ, dupp|rÈ tÈ nadÊsamÈ. SÊdanti naÑ viditvÈna, ÈrakÈ parivajjaye. 311. YaÑ etÈ upasevanti, chandasÈ vÈ dhanena vÈ. JÈtavedova saÑ ÔhÈnaÑ, khippaÑ anudahanti naÑ. 312. Khattiyassa vaco sutvÈ, isissa nibbidÈ ahu. LaddhÈ porÈÓakaÑ maggaÑ, gacchate so vihÈyasaÑ. 313. Khattiyo ca isiÑ disvÈ, gacchamÈnaÑ vihÈyasaÑ. SaÑvegaÑ alabhÊ dhÊro, pabbajjaÑ samarocayi. 314. Tato so pabbajitvÈna, kÈmarÈgaÑ virÈjayi. KÈmarÈgaÑ virÈjetvÈ, brahmalok|pago ah|ti.

MahÈpalobhanajÈtakaÑ ekÈdasamaÑ. ______________________________________________________________ 1. KÈcena (I)


508. PaÒcapaÓÉitajÈtaka (12)

315. PaÒca paÓÉitÈ samÈgatÈ’ttha, PaÒhÈ me paÔibhÈti taÑ suÓÈtha. Nindiya’matthaÑ pasaÑsiyaÑ vÈ, KassevÈ’vikareyya1 guyhamatthaÑ. 316. TvaÑ Èvikarohi bh|mipÈla, BhattÈ bhÈrasaho tuvaÑ vade taÑ. Tava chandarucÊni2 sammasitvÈ, Atha vakkhanti janinda paÒca dhÊrÈ. 317. YÈ sÊlavatÊ anaÒÒatheyyÈ3, BhattucchandavasÈnugÈ4 manÈpÈ. Nindiya’matthaÑ pasaÑsiyaÑ vÈ, BhariyÈyÈ’vikareyya5 guyhamatthaÑ. 318. Yo kicchagatassa Èturassa, SaraÓaÑ hoti gatÊ parÈyanaÒca. Nindiya’matthaÑ pasaÑsiyaÑ vÈ, Sakhino vÈ’vikareyya guyhamatthaÑ. 319. JeÔÔho6 atha majjhimo kaniÔÔho, Yo7 ce sÊlasamÈhito Ôhitatto. Nindiya’matthaÑ pasaÑsiyaÑ vÈ, BhÈtu vÈ’vÊkareyya guyhamatthaÑ. 320. Yo ve pituhadayassa paddhag|8. AnujÈto pitaraÑ anomapaÒÒo. Nindiya’matthaÑ pasaÑsiyaÑ vÈ, PuttassÈ’vikareyya9 guyhamatthaÑ. ______________________________________________________________ 1. Kassa vÈvÊkareyya (Ka) 2. ChandaÒca ruciÒca (SÊ, I) 3. AnaÒÒadheyyÈ (SÊ, I) 4. PiyÈ (Ka) 5. BhariyÈya vÈvÊkareyya (Ka) 6. Yo jeÔÔho (SyÈ) 7. So (SÊ, SyÈ, I) 8. Patthag| (SyÈ), pattag| (Ka) 9. Puttassa vÈvÊkareyya (Ka)

348 JÈtakapÈÄi

321. MÈtÈ dvipadÈjanindaseÔÔha, YÈ naÑ1 poseti chandasÈ piyena. Nindiya’matthaÑ pasaÑsiyaÑ vÈ, MÈtuyÈ’vÊkareyya2 guyhamatthaÑ. 322. Guyhassa hi guyhameva sÈdhu, Na hi guyhassa pasattha’mÈvikammaÑ. AnipphannatÈ3 saheyya dhÊro, Nipphannova4 yathÈsukhaÑ bhaÓeyya. 323. KiÑ tvaÑ vimanosi rÈjaseÔÔha, Dvipadajaninda5 vacanaÑ suÓoma metaÑ6. KiÑ cintayamÈno dummanosi, N|na deva aparÈdho atthi mayhaÑ. 324. “PaÓhe7 vajjho Mahosadho”ti, ŒÓatto me vadhÈya bh|ripaÒÒo. TaÑ cintayamÈno dummanosmi, Na hi devÊ aparÈdho atthi tuyhaÑ. 325. Abhidosagato dÈni ehisi, KiÑ sutvÈ kiÑ sa~kate mano te. Ko te kimavoca bh|ripaÒÒa, I~gha vacanaÑ suÓoma br|hi me’taÑ. 326. “PaÓhe vajjho Mahosadho”ti, Yadi te mantayitaÑ janinda dosaÑ. BhariyÈya rahogato asaÑsi, GuyhaÑ pÈtukataÑ sutaÑ mame’taÑ. ______________________________________________________________ 1. Yo taÑ (SÊ, I) 2. MÈtuyÈ vÈvÊkareyya (Ka) 3. AnipphÈdÈya (SÊ, I), anipphannatÈya (SyÈ), ÈnipphÈdÈ (?) 4. Nipphannattho (SÊ, I), nipphannatthova (SyÈ) 5. Dipadinda (SÊ, SyÈ, I) 6. NetaÑ (SÊ, I), tetaÑ (SyÈ) 7. PaÒÒo (SÊ, I), paÒhe (SyÈ), panhe (Ka)


327. YaÑ sÈlavanasmiÑ senako, PÈpakammaÑ akÈsi asabbhir|paÑ. Sakhinova rahogato asaÑsi, GuyhaÑ pÈtukataÑ sutaÑ mame’taÑ. 328. Pukkusa1 purisassa te janinda, Uppanno rogo arÈjayutto. BhÈtuÒca2 rahogato asaÑsi, GuyhaÑ pÈtukataÑ sutaÑ mame’taÑ. 329. ŒbÈdho’yaÑ asabbhir|po, KÈmindo3 naradevena phuÔÔho. Puttassa rahogato asaÑsi, GuyhaÑ pÈtukataÑ sutaÑ mame’taÑ. 330. AÔÔhava~kaÑ maÓiratanaÑ uÄÈraÑ, Sakko te adadÈ pitÈmahassa. Devindassa gataÑ tadajja hatthaÑ4, MÈtuÒca rahogato asaÑsi. GuyhaÑ pÈtukataÑ sutaÑ mame’taÑ. 331. Guyhassa hi guyhameva sÈdhu, Na hi guyhassa pasattha’mÈvikammaÑ. AnipphannatÈ saheyya dhÊro, Nipphannova yathÈsukhaÑ bhaÓeyya. 332. Na guyhamatthaÑ vivareyya, rakkheyya naÑ yathÈ nidhiÑ. Na hi pÈtukato sÈdhu, guyho attho pajÈnatÈ. 333. ThiyÈ guyhaÑ na saÑseyya, amittassa ca paÓÉito. Yo cÈmisena saÑhÊro, hadayattheno ca yo naro. 334. GuyhamatthaÑ asambuddhaÑ, sambodhayati yo naro. MantabhedabhayÈ tassa, dÈsabh|to titikkhati. ______________________________________________________________ 1. Pakkusa (Ka) 401. PaÓÓajÈtake passitabbaÑ. 2. BhÈtucca (SÊ, I), bhÈtuva (SyÈ) 3. KÈvindo (SÊ, I) 4. Devindassa tadajja hatthagataÑ (Ka)

350 JÈtakapÈÄi

335. YÈvanto purisassa’tthaÑ, guyhaÑ jÈnanti mantinaÑ. TÈvanto tassa ubbegÈ, tasmÈ guyhaÑ na vissaje. 336. Vivicca bhÈseyya divÈ rahassaÑ, RattiÑ giraÑ nÈtivelaÑ pamuÒce. UpassutikÈ hi suÓanti mantaÑ, TasmÈ manto khippamupeti bhedanti.

PaÒcapaÓÉitajÈtakaÑ dvÈdasamaÑ.

509. HatthipÈlajÈtaka (13)

337. CirassaÑ vata passÈma, brÈhmaÓaÑ devavaÓÓinaÑ. MahÈjaÔaÑ khÈridharaÑ1, pa~kadantaÑ rajassiraÑ. 338. CirassaÑ vata passÈma, isiÑ dhammaguÓe rataÑ. KÈsÈyavatthavasanaÑ, vÈkacÊraÑ paÔicchadaÑ. 339. ŒsanaÑ udakaÑ pajjaÑ, paÔigaÓhÈtu no bhavaÑ. Agghe bhavantaÑ pucchÈma, agghaÑ kurutu no bhavaÑ. 340. Adhicca Vede pariyesa vittaÑ, Putte gahe2 tÈta patiÔÔhapetvÈ. Gandhe rase paccanubhuyya3 sabbaÑ, AraÒÒaÑ sÈdhu muni so pasattho. 341. VedÈ na saccÈ na ca vittalÈbho, Na puttalÈbhena jaraÑ vihanti. Gandhe rase muccana4 mÈhu santo, SakammunÈ5 hoti phal|papatti. 342. AddhÈ hi saccaÑ vacanaÑ tavetaÑ, SakammunÈ hoti phal|papatti. JiÓÓÈ ca mÈtÈpitaro tavÊme6. PasseyyuÑ taÑ vassasataÑ arogaÑ7. ______________________________________________________________ 1. BhÈradharaÑ (I) 2. Gehe (SÊ, SyÈ, I) 3. Paccanubhotva (SyÈ), paccanubhutva (I) 4. MuÒcana (SÊ, Ka) 5. SakammanÈ (SÊ, I) 6. Taveme (SÊ), tava yime (SyÈ, I) 7. ArogyaÑ (SyÈ, Ka)


343. Yassa’ssa sakkhÊ maraÓena rÈja, JarÈya mettÊ naravÊraseÔÔha. Yo cÈpi jaÒÒÈ na marissaÑ kadÈci, PasseyyuÑ taÑ vassasataÑ arogaÑ. 344. YathÈpi nÈvaÑ puriso dakamhi, Ereti ce naÑ upaneti tÊraÑ. Evampi byÈdhÊ satataÑ jarÈ ca, Upaneti maccaÑ1 vasamantakassa. 345. Pa~ko ca kÈmÈ palipo ca kÈmÈ, ManoharÈ duttarÈ maccudheyyÈ. EtasmiÑ pa~ke palipe byasannÈ2. HÊnattar|pÈ na taranti pÈraÑ. 346. AyaÑ pure luddamakÈsi kammaÑ, SvÈyaÑ gahÊto na hi mokkhi’to me. OrundhiyÈ naÑ parirakkhissÈmi, MÈ’yaÑ puna luddamakÈsi kammaÑ. 347. GavaÑva3 naÔÔhaÑ puriso yathÈ vane, AnvesatÊ4 rÈja apassamÈno. EvaÑ naÔÔho EsukÈrÊ mamattho, SohaÑ kathaÑ na gaveseyyaÑ rÈja. 348. Hiyyoti hiyyati5 poso, Pareti parihÈyati. AnÈgataÑ neta’matthÊti ÒatvÈ, UppannachandaÑ ko panudeyya dhÊro. 349. PassÈmi vohaÑ daharaÑ6 kumÈriÑ, Matt|pamaÑ ketakapupphanettaÑ. Abhuttabhoge7 paÔhame vayasmiÑ, ŒdÈya maccu vajate kumÈriÑ. ______________________________________________________________ 1. Maccu (SyÈ, I) 2. VisannÈ (SyÈ, Ka) 3. GÈvaÑva (SÊ) 4. PariyesatÊ (SÊ, I) 5. HÊyoti hÊyati (SÊ) 6. DaharÊ (SyÈ, I, Ka) 7. AbhutvÈ bhoge (SyÈ, Ka-ÔÔha), abhutva bhoge (I), bhoge abhutvÈ (Ka)

352 JÈtakapÈÄi

350. YuvÈ sujÈto sumukho sudassano. SÈmo kusumbhaparikiÓÓamassu. HitvÈna kÈme paÔikacca1 gehaÑ, AnujÈna maÑ pabbajjissÈmi deva. 351. SÈkhÈhi rukkho labhate samaÒÒaÑ, PahÊnasÈkhaÑ pana khÈÓu’mÈhu. PahÊnaputtassa mama’jja bhoti, VÈseÔÔhi bhikkhÈcariyÈya kÈlo. 352. Aghasmi koÒcÈva yathÈ himaccaye, KatÈni2 jÈlÈni padÈliya3 haÑsÈ. Gacchanti puttÈ ca patÊ ca mayhaÑ, SÈhaÑ kathaÑ nÈnuvaje pajÈnaÑ. 353. Ete bhutvÈ vamitvÈ ca, pakkamanti viha~gamÈ. Ye ca bhutvÈna vamiÑsu, te me hatthatta4 mÈgatÈ. 354. AvamÊ brÈhmaÓo kÈme, so5 tvaÑ paccÈvamissasi. VantÈdo puriso rÈja, na so hoti pasaÑsiyo. 355. Pa~ke ca6 posaÑ palipe byasannaÑ, BalÊ yathÈ dubbalamuddhareyya. Evampi maÑ tvaÑ udatÈri bhoti, PaÒcÈli gÈthÈhi subhÈsitÈhi. 356. IdaÑ vatvÈ mahÈrÈjÈ, EsukÈrÊ disampati. RaÔÔhaÑ hitvÈna pabbaji, nÈgo chetvÈva bandhanaÑ. 357. RÈjÈ ca pabbajjamarocayittha, RaÔÔhaÑ pahÈya naravÊraseÔÔho. Tuvampi no hohi yatheva rÈjÈ, Amhehi guttÈ anusÈsa rajjaÑ. ______________________________________________________________ 1. PaÔigacca (SÊ), paÔigaccha (SyÈ, I) 2. TantÈni (SÊ, I) 3. PadÈleyya (SÊ) 4. Hatthattha (SÊ, SyÈ, I) 5. Te (SÊ, I) 6. Pa~keva (SÊ, I)


358. RÈjÈ ca pabbajja’marocayittha, RaÔÔhaÑ pahÈya naravÊraseÔÔho. Ahampi ekÈ1 carissÈmi loke, HitvÈna kÈmÈni manoramÈni. 359. RÈjÈ ca pabbajja’marocayittha, RaÔÔhaÑ pahÈya naravÊraseÔÔho. Ahampi ekÈ carissÈmi loke, HitvÈna kÈmÈni yathodhikÈni. 360. Accenti kÈlÈ tarayanti rattiyo, VayoguÓÈ anupubbaÑ jahanti. Ahampi ekÈ carissÈmi loke, HitvÈna kÈmÈni manoramÈni. 361. Accenti kÈlÈ tarayanti rattiyo, VayoguÓÈ anupubbaÑ jahanti. Ahampi ekÈ carissÈmi loke, HitvÈna kÈmÈni yathodhikÈni. 362. Accenti kÈlÈ tarayanti rattiyo, VayoguÓÈ anupubbaÑ jahanti. Ahampi ekÈ carissÈmi loke, SÊtibh|tÈ2 sabba’maticca sa~ganti.

HatthipÈlajÈtakaÑ terasamaÑ.

510. * AyogharajÈtaka (14)

363. YamekarattiÑ paÔhamaÑ, gabbhe vasati mÈÓavo. AbbhuÔÔhitova so yÈti3, sa gacchaÑ na nivattati. ______________________________________________________________ 1. EkÈva (SÊ) 2. SÊtÊbh|tÈ (SÊ) * Khu 4. 410 piÔÔhepi. 3. Sayati (SÊ, I), sayÈti (katthaci)

354 JÈtakapÈÄi

364. Na yujjhamÈnÈ na balena’vassitÈ, NarÈ na jÊranti na cÈpi miyyare. SabbaÑ hidaÑ1 jÈtijarÈyupaddutaÑ, TaÑ me matÊ hoti carÈmi dhammaÑ. 365. Catura~giniÑ senaÑ subhiÑsar|paÑ, Jayanti raÔÔhÈdhipatÊ pasayha. Na maccuno jayitu’mussahanti, TaÑ me matÊ hoti carÈmi dhammaÑ. 366. HatthÊhi assehi rathehi pattibhi, ParivÈritÈ muccare ekacceyyÈ2. Na maccuno3 muccitu’mussahanti, TaÑ me matÊ hoti carÈmi dhammaÑ. 367. HatthÊhi assehi rathehi pattibhi, S|rÈ4 pabhaÒjanti padhaÑsayanti. Na maccuno bhaÒjitu’mussahanti, TaÑ me matÊ hoti carÈmi dhammaÑ. 368. MattÈ gajÈ bhinnagaÄÈ5 pabhinnÈ, NagarÈni maddanti janaÑ hananti. Na maccuno madditu’mussahanti, TaÑ me matÊ hoti carÈmi dhammaÑ. 369. IssÈsino katahatthÈpi vÊrÈ6, D|repÈtÊ7 akkhaÓavedhinopi. Na maccuno vijjhitu’mussahanti, TaÑ me matÊ hoti carÈmi dhammaÑ. 370. SarÈni khÊyanti saselakÈnanÈ, SabbaÑ hidaÑ8 khÊyati dÊghamantaraÑ. SabbaÑ hidaÑ8 bhaÒjare kÈlapariyÈyaÑ, TaÑ me matÊ hoti carÈmi dhammaÑ. ______________________________________________________________ 1. Hi taÑ (SÊ, I) 2. EkaceyyÈ (SÊ, I) 3. Na maccuto (SÊ) 4. PurÈ (Ka) 5. PabhinnagalÈ (SÊ) 6. DhÊrÈ (SÊ, I) 7. PatÊ (Ka) 8. Hi taÑ (SÊ, I), pitaÑ (SyÈ)


371. Sabbesa mevaÑ hi narÈna nÈrinaÑ1, CalÈcalaÑ pÈÓabhuno’dha jÊvitaÑ. PaÔova dhuttassa, dumova k|lajo, TaÑ me matÊ hoti carÈmi dhammaÑ. 372. DumapphalÈne’va patanti mÈÓavÈ, DaharÈ ca vuddhÈ ca sarÊrabhedÈ. NÈriyo narÈ majjhimaporisÈ ca, TaÑ me matÊ hoti carÈmi dhammaÑ. 373. NÈyaÑ vayo tÈrakarÈjasannibho, YadabbhatÊtaÑ gatameva dÈni taÑ. JiÓÓassa hÊ natthi ratÊ kuto sukhaÑ, TaÑ me matÊ hoti carÈmi dhammaÑ. 374. YakkhÈ pisÈcÈ athavÈpi petÈ, KupitÈ te2 assasanti manusse. Na maccuno assasitu’ssahanti, TaÑ me matÊ hoti carÈmi dhammaÑ. 375. Yakkhe pisÈce athavÈpi pete, Kupitepi te nijjhapanaÑ karonti. Na maccuno nijjhapanaÑ karonti, TaÑ me matÊ hoti carÈmi dhammaÑ. 376. AparÈdhake d|sake heÔhake ca, RÈjÈno daÓÉenti viditvÈna dosaÑ. Na maccuno daÓÉayitu’ssahanti, TaÑ me matÊ hoti carÈmi dhammaÑ. 377. AparÈdhakÈ d|sakÈ heÔhakÈ ca, Labhanti te rÈjino nijjhapetuÑ. Na maccuno nijjhapanaÑ karonti, TaÑ me matÊ hoti carÈmi dhammaÑ. ______________________________________________________________ 1. NarÈnarÊnaÑ (I), nÈrÊ narÈnaÑ (SyÈ), naranÈrÊnaÑ (Ka) 2. KupitÈpi te (SÊ, I)

356 JÈtakapÈÄi

378. Na khattiyoti na ca brÈhmaÓoti, Na aÉÉhakÈ balavÈ tejavÈpi. Na maccurÈjassa apekkhamatthi, TaÑ me matÊ hoti carÈmi dhammaÑ. 379. SÊhÈ ca byagghÈ ca athopi dÊpiyo, Pasayha khÈdanti vipphandamÈnaÑ. Na maccuno khÈditu’mussahanti, TaÑ me matÊ hoti carÈmi dhammaÑ. 380. MÈyÈkÈrÈ ra~gamajjhe karontÈ, Mohenti cakkh|ni janassa tÈvade. Na maccuno mohayitu’ssahanti, TaÑ me matÊ hoti carÈmi dhammaÑ. 381. ŒsÊvisÈ kupitÈ uggatejÈ, �aÑsanti mÈrentipi te manusse. Na maccuno ÉaÑsitu’mussahanti, TaÑ me matÊ hoti carÈmi dhammaÑ. 382. ŒsÊvisÈ kupitÈ yaÑ ÉaÑsanti, TikicchakÈ tesa visaÑ hananti. Na maccuno daÔÔhavisaÑ1 hananti, TaÑ me matÊ hoti carÈmi dhammaÑ. 383. DhammantarÊ vettaraÓÊ2 ca bhojo, VisÈni hantvÈna bhuja~gamÈnaÑ. Suyyanti te kÈlakatÈ tatheva, TaÑ me matÊ hoti carÈmi dhammaÑ. 384. VijjÈdharÈ ghora’madhÊyamÈnÈ, AdassanaÑ osadhehi vajanti. Na maccurÈjassa vajanta’dassanaÑ3, TaÑ me matÊ hoti carÈmi dhammaÑ. ______________________________________________________________ 1. DaÔÔhassa visaÑ (Ka) 2. VetaraÓÊ (SÊ, I) 3. Vajanti adassanaÑ (SyÈ, Ka)


385. Dhammo have rakkhati dhammacÈriÑ, Dhammo suciÓÓo sukhamÈvahÈti. EsÈnisaÑso dhamme suciÓÓe, Na duggatiÑ gacchati dhammacÈrÊ. 386. Na hi dhammo adhammo ca, ubho samavipÈkino. Adhammo nirayaÑ neti, dhammo pÈpeti suggatinti. (2605)

AyogharajÈtakaÑ cuddasamaÑ.

VÊsatinipÈtaÑ niÔÔhitaÑ.

TassuddÈnaÑ

MÈta~ga sambh|ta sivi sirimanto, RohaÓa haÑsa sattigumbo bhallÈtiya. Somanassa campeyya brahma paÒca- PaÓÉita cirassaÑvata ayogharÈti.

16. TiÑsanipÈta

511. KiÑchandajÈtaka (1)

1. KiÑchando kimadhippÈyo, eko sammasi ghammani. KiÑ patthayÈno kiÑ esaÑ, kena atthena brÈhmaÓa. 2. YathÈ mahÈ vÈridharo, kumbho supariÓÈhavÈ1. Tath|pamaÑ ambapakkaÑ, vaÓÓagandharasuttamaÑ. 3. TaÑ vuyhamÈnaÑ sotena, disvÈnÈ’malamajjhime. PÈÓÊhi naÑ gahetvÈna, agyÈyatanamÈhariÑ. 4. Tato kadalipattesu, nikkhipitvÈ sayaÑ ahaÑ. Satthena naÑ vikappetvÈ, khuppipÈsaÑ ahÈsi me. 5. SohaÑ apetadaratho, byantÊbh|to2 dukhakkhamo. AssÈdaÑ nÈdhigacchami, phalesva’ÒÒesu kesuci3. 6. SosetvÈ n|na maraÓaÑ, taÑ mamaÑ Èvahissati. AmbaÑ ya’ssa phalaÑ sÈdu, madhuraggaÑ manoramaÑ. YamuddhiriÑ vuyhamÈnaÑ, udadhismÈ mahaÓÓave. 7. AkkhÈtaÑ te mayÈ sabbaÑ, yasmÈ upavasÈmahaÑ. RammaÑ pati nisinnosmi, puthulomÈyutÈ puthu. 8. TvaÒca kho meva4 akkhÈhi, attÈnamapalÈyini. KÈ vÈ tvamasi kalyÈÓi, kissa vÈ tvaÑ sumajjhime. 9. RuppapaÔÔapalimaÔÔhÊva5, byagghÊva girisÈnujÈ. YÈ santi nÈriyo devesu, devÈnaÑ paricÈrikÈ. 10. YÈ ca manussalokasmiÑ, r|penÈ’nvÈgatitthiyo. R|pena te sadisÊ natthi, devesu Gandhabbamanussaloke6. PuÔÔhÈsi me cÈrupubba~gi, br|hi nÈmaÒca bandhave. ______________________________________________________________ 1. SupariÓÈmavÈ (Ka) 2. Byantibh|to (SÊ, I, Ka) 3. Kesupi (Ka-SÊ) 4. Me (SÊ), mama (?) 5. RuppapaÔÔaplamaÔÔhÊva (SyÈ), r|papaÔÔapamaÔÔhÊva (Ka) 6. DevagandhabbamÈnuse (SyÈ)

16. TiÑsanipÈta 359

11. YaÑ tvaÑ pati nisinnosi, rammaÑ brÈhmaÓa KosikiÑ. SÈhaÑ bhusÈlayÈvutthÈ, varavÈrivahoghasÈ. 12. NÈnÈdumagaÓÈkiÓÓÈ, bahukÈ girikandarÈ. Mameva pamukhÈ honti, abhisandanti pÈvuse. 13. Atho bah| vanatodÈ, nÊlavÈrivahindharÈ. BahukÈ nÈgavittodÈ, abhisandanti vÈrinÈ. 14. TÈ ambajambulabujÈ, nÊpÈ tÈlÈ cu’dumbarÈ1. Bah|ni phalajÈtÈni, Èvahanti abhiÓhaso. 15. YaÑ kiÒci ubhato tÊre, phalaÑ patati ambuni. AsaÑsayaÑ taÑ sotassa, phalaÑ hoti vasÈnugaÑ. 16. EtadaÒÒÈya medhÈvi, puthupaÒÒa suÓohi me. MÈ rocaya mabhisa~gaÑ, paÔisedha janÈdhipa. 17. Na vÈhaÑ vaÉÉhavaÑ2 maÒÒe, yaÑ tvaÑ raÔÔhÈbhivaÉÉhana. ŒceyyamÈno rÈjisi, maraÓaÑ abhika~khasi. 18. Tassa jÈnanti pitaro, GandhabbÈ ca sadevakÈ. Ye cÈpi isayo loke, saÒÒatattÈ tapassino. AsaÑsayaÑ tepi3 jÈnanti, paÔÔhabh|tÈ4 yasassino. 19. EvaÑ viditvÈ vid| sabbadhammaÑ, ViddhaÑsanaÑ cavanaÑ jÊvitassa. Na cÊyatÊ tassa narassa pÈpaÑ, Sace na ceteti vadhÈya tassa. 20. Isip|gasamaÒÒÈte, evaÑ lokyÈ viditÈ sati5. AnariyaparisambhÈse, pÈpakammaÑ jigÊsasi6. 21. Sace ahaÑ marissÈmi, tÊre te puthusussoÓi. AsaÑsayaÑ taÑ asiloko, mayi pete Ègamissati. ______________________________________________________________ 1. TÈlamudumbarÈ (SyÈ, Ka) 2. VaddhavaÑ (SÊ, I) 3. Te (SÊ, I) 4. Vaddhabh|tÈ (SÊ, I) 5. Pati (SyÈ, Ka) 6. JigiÑsasi (SÊ, SyÈ, I)

360 JÈtakapÈÄi

22. TasmÈ hi pÈpakaÑ kammaÑ, rakkhasseva1 sumajjhime. MÈ taÑ sabbo jano pacchÈ, pakuÔÔhÈyi2 mayi mate.

23. AÒÒÈta’metaÑ avisayhasÈhi, AttÈna’mambaÒca dadÈmi te taÑ. So duccaje kÈmaguÓe pahÈya, SantiÒca dhammaÒca adhiÔÔhitosi.

24. Yo hitvÈ pubbasaÒÒogaÑ, pacchÈ saÑyojane Ôhito. AdhammaÒceva carati, pÈpaÒcassa pavaÉÉhati.

25. Ehi taÑ pÈpayissÈmi, kÈmaÑ appossuko bhava. UpÈnayÈmi sÊtasmiÑ, viharÈhi anussuko.

26. TaÑ puppharasamattebhi, vakka~gehi arindama. KoÒcÈ may|rÈ diviyÈ, kolaÔÔhimadhusÈÄikÈ. K|jitÈ haÑsap|gehi, lokile’ttha pabodhare.

27. Ambe’ttha vippasÈkhaggÈ3, palÈlakhalasannibhÈ. KosambasalaÄÈ4 nÊpÈ, pakkatÈlavilambino.

28. MÈlÊ tiriÔÊ kÈy|rÊ, a~gadÊ candanussado5. RattiÑ tvaÑ paricÈresi, divÈ vedesi vedanaÑ.

29. SoÄasitthisahassÈni, yÈ te’mÈ paricÈrikÈ. EvaÑ mahÈnubhÈvosi, abbhuto lomahaÑsano.

30. KiÑ kammamakarÊ pubbe, pÈpaÑ attadukhÈvahaÑ. YaÑ karitvÈ manussesu, piÔÔimaÑsÈni khÈdasi.

31. AjjhenÈni paÔiggayha, kÈmesu gadhito6 ahaÑ. AcariÑ dÊghamaddhÈnaÑ, paresaÑ ahitÈyataÑ.

32. Yo piÔÔhimaÑsiko hoti, evaÑ ukkacca khÈdati. YathÈhaÑ ajja khÈdÈmi, piÔÔhimaÑsÈni attanoti.

KiÑchandajÈtakaÑ paÔhamaÑ. ______________________________________________________________ 1. Rakkhassu ca (SyÈ) 2. PakatthÈsi (SÊ, I), pakvakkhÈsi (SyÈ) 3. Vippas|naggÈ (SÊ, SyÈ, I), vippa-onaggÈ (Ka) 4. KosumbhasalalÈ (SÊ, SyÈ, I) 5. Candanassado (SÊ) 6. Gathito (SÊ, I), giddhito (SyÈ, Ka), giddhiko (Ka-®Ôha)


512. KumbhajÈtaka (2)

33. Ko pÈturÈsÊ TidivÈ nabhamhi, ObhÈsayaÑ saÑvariÑ candimÈva. Gattehi te rasmiyo niccharanti, SateratÈ1 vijjurivantalikkhe. 34. So chinnavÈtaÑ kamasÊ aghamhi, VehÈyasaÑ gacchasi tiÔÔhasÊ ca. IddhÊ nu te vatthukatÈ subhÈvitÈ, Anaddhag|naÑ api devatÈnaÑ. 35. VehÈyasaÑ gammamÈgamma2 tiÔÔhasi, KumbhaÑ kiÓÈthÈti yametamatthaÑ. Ko vÈ tuvaÑ kissa vÈ tÈ’ya kumbho, AkkhÈhi me brÈhmaÓa etamatthaÑ. 36. Na sappikumbho napi telakumbho, Na phÈÓitassa na madhussa kumbho. Kumbhassa vajjÈni anappakÈni, Dose bah| kumbhagate suÓÈtha. 37. GaÄeyya yaÑ pitvÈ3 pate papÈtaÑ, SobbhaÑ guhaÑ candaniyoÄigallaÑ. Bahumpi bhuÒjeyya abhojaneyyaÑ, TassÈ puÓÓaÑ kumbhamimaÑ kiÓÈtha. 38. YaÑ pitva4 cittasmimanesamÈno, ŒhiÓÉatÊ goriva bhakkhasÈdÊ5, AnÈthamÈno upagÈyati naccati ca, TassÈ puÓÓaÑ kumbhamimaÑ kiÓÈtha. ______________________________________________________________ 1. SateritÈ (SÊ, SyÈ, Ka) 2. KamamÈgamma (SÊ, SyÈ) 3. PÊtvÈ (SÊ, I) 4. YaÑ ve pÊtvÈ (SÊ) 5. BhakkhasÈrÊ (I, Ka)

362 JÈtakapÈÄi

39. YaÑ ve pivitvÈ acelova naggo, Careyya gÈme visikhantarÈni. Samm|Ähacitto ativelasÈyÊ, TassÈ puÓÓaÑ kumbhamimaÑ kiÓÈtha. 40. YaÑ pitva uÔÔhÈya pavedhamÈno, SÊsaÒca bÈhuÒca1 pacÈlayanto. So naccatÊ dÈrukaÔallakova, TassÈ puÓÓaÑ kumbhamimaÑ kiÓÈtha. 41. YaÑ ve pivitvÈ aggidaÉÉhÈ sayanti, Atho sigÈlehipi khÈditÈse. BandhaÑ vadhaÑ bhogajÈniÒcu’penti, TassÈ puÓÓaÑ kumbhamimaÑ kiÓÈtha. 42. YaÑ pitva bhÈseyya abhÈsaneyyaÑ, SabhÈya’mÈsÊno apetavattho. Sammakkhito2 vantagato byasanno, TassÈ puÓÓaÑ kumbhamimaÑ kiÓÈtha. 43. YaÑ ve pivitvÈ ukkaÔÔho Èvilakkho, Mameva sabbÈ pathavÊti maÒÒe3. Na me samo cÈturantopi rÈjÈ, TassÈ puÓÓaÑ kumbhamimaÑ kiÓÈtha. 44. MÈnÈtimÈnÈ kalahÈni pesuÓÊ, DubbaÓÓinÊ naggayinÊ palÈyinÊ. CorÈna dhuttÈna gatÊ niketo, TassÈ puÓÓaÑ kumbhamimaÑ kiÓÈtha. 45. IddhÈni phÊtÈni kulÈni assu, AnekasÈhassadhanÈni loke. UcchinnadÈyajjakatÈni’mÈya, TassÈ puÓÓaÑ kumbhamimaÑ kiÓÈtha. ______________________________________________________________ 1. BÈhaÒca (I) 2. Samakkhito (SÊ) 3. MaÒÒati (SÊ)


46. DhaÒÒaÑ dhanaÑ rajataÑ jÈtar|paÑ, KhettaÑ gavaÑ yattha vinÈsayanti. UcchedanÊ vittavataÑ1 kulÈnaÑ, TassÈ puÓÓaÑ kumbhamimaÑ kiÓÈtha. 47. YaÑ ve pitvÈ dittar|pova2 poso, Akkosati mÈtaraÑ pitaraÒca. Sassumpi gaÓheyya athopi suÓhaÑ, TassÈ puÓÓaÑ kumbhamimaÑ kiÓÈtha. 48. YaÑ ve pitvÈ dittar|pÈva nÈrÊ, AkkosatÊ sasuraÑ sÈmikaÒca. DÈsampi gaÓhe paricÈrakampi, TassÈ puÓÓaÑ kumbhamimaÑ kiÓÈtha. 49. YaÑ ve pivitvÈna3 haneyya poso, Dhamme ÔhitaÑ samaÓaÑ brÈhmaÓaÑ vÈ. Gacche apÈyampi tatonidÈnaÑ, TassÈ puÓÓaÑ kumbhamimaÑ kiÓÈtha. 50. YaÑ ve pivitvÈ duccaritaÑ caranti, KÈyena vÈcÈya ca cetasÈ ca. NirayaÑ vajanti duccaritaÑ caritvÈ, TassÈ puÓÓaÑ kumbhamimaÑ kiÓÈtha. 51. YaÑ yÈcamÈnÈ na labhanti pubbe, BahuÑ hiraÒÒampi pariccajantÈ. So taÑ pivitvÈ alikaÑ bhaÓÈti, TassÈ puÓÓaÑ kumbhamimaÑ kiÓÈtha. 52. YaÑ ve pitvÈ pesane pesiyanto, AccÈyike karaÓÊyamhi jÈte. Atthampi so nappajÈnÈti vutto, TassÈ puÓÓaÑ kumbhamimaÑ kiÓÈtha. ______________________________________________________________ 1. UcchedanÊ vittagataÑ (SyÈ), ucchedanivittagataÑ (Ka) 2. DuÔÔhar|pova (SÊ) 3. YaÒce pÊtvÈna (I)

364 JÈtakapÈÄi

53. HirÊmanÈpi ahirÊkabhÈvaÑ, PÈtuÑ karonti madanÈya1 mattÈ. DhÊrÈpi santÈ bahukaÑ bhaÓanti, TassÈ puÓÓaÑ kumbhamimaÑ kiÓÈtha. 54. YaÑ ve pitvÈ ekath|pÈ sayanti, AnÈsakÈ thaÓÉiladukkhaseyyaÑ. DubbaÓÓiyaÑ ÈyasakyaÒcu’penti, TassÈ puÓÓaÑ kumbhamimaÑ kiÓÈtha. 55. 2 YaÑ ve pitvÈ pattakhandhÈ sayanti, GÈvo kuÔahatÈva na hi vÈruÓiyÈ. Vego narena susahoriva2, TassÈ puÓÓaÑ kumbhamimaÑ kiÓÈtha. 56. YaÑ manussÈ vivajjenti, sappaÑ ghoravisamiva3. TaÑ loke visasamÈnaÑ, ko naro pÈtumarahati. 57. YaÑ ve pitvÈ AndhakaveÓÉaputtÈ4, SamuddatÊre paricÈrayantÈ. UpakkamuÑ musaleha’ÒÒamaÒÒaÑ, TassÈ puÓÓaÑ kumbhamimaÑ kiÓÈtha. 58. YaÑ ve pitvÈ pubbadevÈ pamattÈ, TidivÈ cutÈ sassatiyÈ samÈya. TaÑ tÈdisaÑ majjamimaÑ niratthakaÑ, JÈnaÑ mahÈrÈja kathaÑ piveyya. 59. NayimasmiÑ kumbhasmiÑ dadhi vÈ madhu vÈ, EvaÑ abhiÒÒÈya kiÓÈhi rÈja. EvaÒhimaÑ kumbhagatÈ mayÈ te, AkkhÈtar|paÑ tava Sabbamitta. ______________________________________________________________ 1. MadirÈya (I) 2-2. YaÑ ve pitvÈ pattakkhandhÈ, sayanti gÈvo k|ÔahatÈriva. Na hi vÈruÓiyÈ vego,

narena sussahoriva. (SÊ) 3. Visammiva (SÊ, I), visaÑ iva (Ka), visÈmiva (?) 4. AndhakaveÓhuputtÈ (SÊ, I), AÓÉakaveÓÉaputtÈ (Ka)


60. Na me pitÈ vÈ athavÈpi mÈtÈ, EtÈdisÈ yÈdisako tuvaÑsi. HitÈnukampÊ paramatthakÈmo, SohaÑ karissaÑ vacanaÑ tava’jja. 61. DadÈmi te gÈmavarÈni paÒca, DÈsÊsataÑ satta gavaÑsatÈni. ŒjaÒÒayutte ca rathe dasa ime, Œcariyo hosi mamatthakÈmo. 62. Taveva dÈsÊsatamatthu rÈja, GÈmÈ ca gÈvo ca taveva hontu. ŒjaÒÒayuttÈ ca rathÈ taveva, SakkohamasmÊ TidasÈnamindo. 63. MaÑsodanaÑ sappipÈyÈsaÑ1 bhuÒja, KhÈdassu ca tvaÑ madhumÈsap|ve. EvaÑ tuvaÑ dhammarato janinda, Anindito saggamupehi ÔhÈnanti.

KumbhajÈtakaÑ dutiyaÑ.

513. * JayaddisajÈtaka (3)

64. CirassaÑ vata me udapÈdi ajja, Bhakkho mahÈ sattamibhattakÈle. Kutosi ko vÈsi tadi~gha br|hi, Œcikkha jÈtiÑ vidito yathÈsi. 65. PaÒcÈlarÈjÈ migavaÑ paviÔÔho, Jayaddiso nÈma yadissuto te. CarÈmi kacchÈni vanÈni cÈhaÑ, PasadaÑ imaÑ khÈda mama’jja muÒca. ______________________________________________________________ 1. SappipÈyaÒca (SÊ) * Khu 4. 405 piÔÔhepi.

366 JÈtakapÈÄi

66. Seneva tvaÑ paÓasi sassamÈno1, Mamesa bhakkho pasado yaÑ vadesi. TaÑ khÈdiyÈna pasadaÑ jighaÒÒaÑ2, KhÈdissaÑ pacchÈ na vilÈpakÈlo. 67. Na catthi mokkho mama nikkayena3, GantvÈna paccÈgamanÈya paÓhe. TaÑ sa~garaÑ4 brÈhmaÓassappadÈya, SaccÈnurakkhÊ punarÈvajissaÑ. 68. KiÑ kammajÈtaÑ anutappate tvaÑ5, PattaÑ samÊpaÑ maraÓassa rÈja. Œcikkha me taÑ api sakkuÓemu, AnujÈnituÑ ÈgamanÈya paÓhe. 69. KatÈ mayÈ brÈhmaÓassa dhanÈsÈ, TaÑ sa~garaÑ paÔimukkaÑ na muttaÑ. TaÑ sa~garaÑ brÈhmaÓassappadÈya, SaccÈnurakkhÊ punarÈvajissaÑ. 70. YÈ te katÈ brÈhmaÓassa dhanÈsÈ, TaÑ sa~garaÑ paÔimukkaÑ na muttaÑ. TaÑ sa~garaÑ brÈhmaÓassappadÈya, SaccÈnurakkhÊ punarÈvajassu. 71. Mutto ca so PorisÈdassa6 hatthÈ, GantvÈ sakaÑ mandiraÑ kÈmakÈmÊ. TaÑ sa~garaÑ brÈhmaÓassappadÈya, ŒmantayÊ puttamalÊnasattaÑ7. ______________________________________________________________ 1. SayhamÈno (SyÈ, Ka) 2. JighacchaÑ (?) 3. Vikkayena (SÊ) 4. Sa~karaÑ (Ka) 5. AnutappatÊtaÑ (SÊ, I) 6. PurisÈdassa (I) 7. SattuÑ (SyÈ, I, Ka) upari 81 gÈthÈya saÑsandetabbaÑ.


72. Ajjeva rajjaÑ abhisiÒcayassu, DhammaÑ cara sesu paresu cÈpi. AdhammakÈro ca te mÈ’hu raÔÔhe, GacchÈmahaÑ PorisÈdassa Òatte1. 73. KiÑ kamma kubbaÑ tava deva pÈva2, NÈrÈdhayÊ taÑ tadicchami sotuÑ. Ya’majja rajjamhi udassaye tuvaÑ, Rajjampi niccheyyaÑ tayÈ vinÈhaÑ. 74. Na kammunÈ vÈ vacasÈ va tÈta, AparÈdhitohaÑ tuviyaÑ sarÈmi. SandhiÒca3 katvÈ PurisÈdakena, SaccÈnurakkhÊ punÈhaÑ gamissaÑ. 75. AhaÑ gamissÈmi idheva hoti, Natthi tato jÊvato vippamokkho. Sace tuvaÑ gacchasiyeva rÈja, Ahampi gacchÈmi ubho na homa. 76. AddhÈ hi tÈta satÈne’sa dhammo, MaraÓÈ ca me dukkhataraÑ ta’dassa. KammÈsapÈdo taÑ yadÈ pacitvÈ, Pasayha khÈde bhidÈ rukkhas|le. 77. PÈÓena te pÈÓamahaÑ nimissaÑ, MÈ tvaÑ agÈ PorisÈdassa Òatte. EtaÒca te pÈÓamahaÑ nimissaÑ, TasmÈ mataÑ jÊvitassa vaÓÓemi4. 78. Tato have dhitimÈ rÈjaputto, VanditvÈ mÈtu ca pitu ca5 pÈde. Dukhini’ssa mÈtÈ nipatÈ6 pathabyÈ, PitÈ’ssa paggayha bhujÈni kandati. ______________________________________________________________ 1. ©ante (SyÈ) 2. DevapÈde (SÊ, SyÈ, I) 3. SaddhiÑ ca (Ka) 4. Varemi (SÊ) 5. Vandittha mÈtucca pitucca (SÊ, I) 6. NipatÊ (SÊ, I)

368 JÈtakapÈÄi

79. TaÑ gacchantaÑ tÈva pitÈ viditvÈ, Parammukho vandati paÒjalÊko. Somo ca rÈjÈ VaruÓo ca rÈjÈ, PajÈpatÊ candimÈ s|riyo ca. Etehi gutto PurisÈdakamhÈ, AnuÒÒÈto sotthi paccehi tÈta. 80. YaÑ DaÓÉakiraÒÒo gatassa1 mÈtÈ, RÈmassa’kÈsi sotthÈnaÑ suguttÈ. TaÑ te ahaÑ sotthÈnaÑ karomi, Etena saccena sarantu devÈ. AnuÒÒÈto sotthi paccehi putta. 81. ŒvÊ raho vÈpi manopadosaÑ, NÈhaÑ sare jÈtu malÊnasatte. Etena saccena sarantu devÈ, AnuÒÒÈto sotthi paccehi bhÈtika2. 82. YasmÈ ca me anadhimanosi sÈmi, Na cÈpi me manasÈ appiyosi. Etena saccena sarantu devÈ, AnuÒÒÈto sotthi paccehi sÈmi. 83. BrahÈ uj| cÈrumukho kutosi, Na maÑ pajÈnÈsi vane vasantaÑ. LuddaÑ maÑ ÒatvÈ “PurisÈdako”ti, Ko sotthi’mÈjÈna’midhÈ’vajeyya. 84. JÈnÈmi ludda PurisÈdako tvaÑ, Na taÑ na jÈnÈmi vane vasantaÑ. AhaÒca puttosmi jayaddisassa, Mama’jja khÈda putuno pamokkhÈ. ______________________________________________________________ 1. YaÑ daÓÉakÈraÒÒagatassa (I) 2. BhÈta (SÊ), bhÈtÈ (SyÈ, I)


85. JÈnÈmi puttoti1 Jayaddisassa, TathÈ hi vo mukhavaÓÓo ubhinnaÑ. SudukkaraÒÒeva2 kataÑ tavedaÑ, Yo mattu’micche pituno pamokkhÈ. 86. Na dukkaraÑ kiÒci mahe’ttha maÒÒe, Yo mattu’micche pituno pamokkhÈ. MÈtu ca3 hetu paraloka gantvÈ4, Sukhena saggena ca sampayutto. 87. AhaÑ ca kho attano pÈpakiriyaÑ, ŒvÊ raho vÈpi sare na jÈtu. Sa~khÈtajÈtÊmaraÓo’hamasmi, Yatheva me idha tathÈ parattha. 88. KhÈda’jja maÑ dÈni mahÈnubhÈva, Karassu kiccÈni imaÑ sarÊraÑ. Rukkhassa vÈ te papatÈmi aggÈ, ChÈdayamÈno mayhaÑ tvamadesi maÑsaÑ. 89. IdaÒca te ruccati rÈjaputta, Cajesi5 pÈÓaÑ pituno pamokkhÈ. TasmÈ hi so6 tvaÑ taramÈnar|po, SambhaÒja kaÔÔhÈni jalehi aggiÑ. 90. Tato have dhitimÈ rÈjaputto, DÈruÑ samÈhatvÈ mahanta’maggiÑ. SandÊpayitvÈ paÔivedayittha, ŒdÊpito dÈni mahÈ’ya’maggi7. ______________________________________________________________ 1. Puttosi (SyÈ, Ka) 2. SudukkaraÒceva (SyÈ, I, Ka) 3. MÈtucca (SÊ) 4. GamyÈ (SÊ, SyÈ), gamya (I) 5. CajÈsi (SÊ, I) 6. TasmÈtiha (SÊ, SyÈ) 7. MayÈ yakkhamaggi (Ka)

370 JÈtakapÈÄi

91. KhÈda’jja maÑ dÈni pasayhakÈri, KiÑ maÑ muhuÑ pekkhasi haÔÔhalomo. TathÈ tathÈ tuyhamahaÑ karomi, YathÈ yathÈ maÑ chÈdayamÈno adesi. 92. Ko tÈdisaÑ arahati khÈditÈye, Dhamme ÔhitaÑ saccavÈdiÑ vadaÒÒuÑ. MuddhÈpi tassa viphaleyya sattadhÈ, Yo tÈdisaÑ saccavÈdiÑ adeyya. 93. IdaÒhi so brÈhmaÓaÑ maÒÒamÈno, Saso avÈsesi sake sarÊre. Teneva so candimÈ devaputto, Sasatthuto1 kÈmaduhajja2 yakkha. 94. Cando yathÈ RÈhumukhÈ pamutto, Virocate pannaraseva bhÈÓumÈ3. EvaÑ tuvaÑ PorisÈdÈ pamutto, Viroca Kapile4 mahÈnubhÈva. ŒmodayaÑ pitaraÑ mÈtaraÒca, Sabbo ca te nandatu ÒÈtipakkho. 95. Tato have dhitimÈ rÈjaputto, KataÒjalÊ pariyÈya5 PorisÈdaÑ. AnuÒÒÈto sotthi sukhÊ arogo, PaccÈgamÈ6 Kapila’malÊnasatto7. 96. TaÑ negamÈ jÈnapadÈ ca sabbe, HatthÈrohÈ rathikÈ pattikÈ ca. NamassamÈnÈ paÒjalikÈ upÈgamuÑ, Namatthu te dukkarakÈrakosÊti.

JayaddisajÈtakaÑ8 tatiyaÑ. ______________________________________________________________ 1. SasaÔÔhako (SyÈ) 2. KÈmaruhajja (Ka) 3. BhÈnumÈ (SÊ, I) 4. Kampilla (SÊ, I), kapille (SyÈ) 5. PariyagÈ (SÊ), paggayha (SyÈ, I) 6. PaccÈga (I) 7. Kampilla’malÊnasatto (SÊ, I), Kapila’malÊnasattÈ (Ka) 8. JayadisajÈtakaÑ (Ka)


514. ChaddantajÈtaka (4)

97. KiÑ nu socasi’nucca~gi, paÓÉ|’si varavaÓÓini. MilÈyasi visÈlakkhi, mÈlÈva parimadditÈ. 98. DohaÄo me mahÈrÈja, supinantenu’pajjhagÈ 1. Na so sulabhar|pova, yÈdiso mama dohaÄo. 99. Ye keci mÈnusÈ kÈmÈ, idha lokasmi nandane. Sabbe te pacurÈ mayhaÑ, ahaÑ te dammi dohaÄaÑ. 100. LuddÈ deva samÈyantu, ye keci vijite tava. EtesaÑ ahamakkhissaÑ, yÈdiso mama dohaÄo. 101. Ime te luddakÈ devi, katahatthÈ visÈradÈ. VanaÒÒ| ca migaÒÒ| ca, mama’tthe 2 cattajÊvitÈ. 102. LuddaputtÈ nisÈmetha, yÈvante’ttha samÈgatÈ. ChabbisÈÓaÑ gajaÑ setaÑ, addasaÑ supine ahaÑ. Tassa dantehi me attho, alÈbhe natthi jÊvitaÑ. 103. Na no pit|naÑ na pitÈmahÈnaÑ, DiÔÔho suto kuÒjaro chabbisÈÓo. YamaddasÈ supine rÈjaputtÊ, AkkhÈhi no yÈdiso hatthinÈgo. 104. DisÈ catasso vidisÈ catasso, UddhaÑ adho dasa disÈ imÈyo. KatamaÑ disaÑ tiÔÔhati nÈgarÈjÈ, YamaddasÈ supine chabbisÈÓaÑ. 105. Ito ujuÑ uttariyaÑ disÈyaÑ, Atikkamma so sattagirÊ brahante. SuvaÓÓapasso nÈma girÊ uÄÈro, Supupphito 3 KimpurisÈnuciÓÓo. ______________________________________________________________ 1. Nu’paccagÈ (SÊ, SyÈ, I) 2. Mama te (I) 3. Sampupphito (SyÈ)

372 JÈtakapÈÄi

106. Œruyha selaÑ bhavanaÑ kinnarÈnaÑ, Olokaya pabbatapÈdam|laÑ. Atha dakkhasÊ meghasamÈnavaÓÓaÑ, NigrodharÈjaÑ aÔÔhasahassapÈdaÑ1. 107. Tattha’cchatÊ kuÒjaro chabbisÈÓo, Sabbaseto duppasaho parebhi. Rakkhanti naÑ aÔÔhasahassanÈgÈ, ¢sÈdantÈ vÈtajavappahÈrino. 108. TiÔÔhanti te tum|laÑ2 passasantÈ, Kuppanti vÈtassapi eritassa. Manussabh|taÑ pana tattha disvÈ, BhasmaÑ kareyyuÑ nÈssa rajopi tassa. 109. Bah| hi’me rÈjakulamhi santi, PiÄandhanÈ jÈtar|passa devÊ. MuttÈ maÓÊ veÄuriyÈmayÈ ca, KiÑ kÈhasi dantapiÄandhanena. MÈretukÈmÈ kuÒjaraÑ chabbisÈÓaÑ, UdÈhu ghÈtessasi luddaputte. 110. SÈ issitÈ dukkhitÈ casmi ludda, UddhaÒca sussÈmi anussarantÊ. Karohi me luddaka etamatthaÑ, DassÈmi te gÈmavarÈni paÒca. 111. Kattha’cchatÊ kattha mupeti ÔhÈnaÑ, VÊthi’ssa kÈ nhÈna 3 gatassa hoti. KathaÒhi so nhÈyati 4 nÈgarÈjÈ, KathaÑ vijÈnemu gatiÑ gajassa. ______________________________________________________________ 1. PoraÑ (Ka) 2. Tum|la (SyÈ), bhim|la (I, Ka) 3. NahÈna (SÊ, I) 4. NahÈyati (SÊ, I)


112. Tattheva sÈ pokkharaÓÊ ad|re1, RammÈ sutitthÈ ca mahodikÈ2 ca. SampupphitÈ bhamaragaÓÈnuciÓÓÈ3, Ettha hi so nhÈyati nÈgarÈjÈ. 113. SÊsaÑ nahÈtu’ppala4 mÈlabhÈrÊ, Sabbaseto puÓÉarÊkattaca~gÊ. ŒmodamÈno gacchati sanniketaÑ, PurakkhatvÈ mahesiÑ sabbabhaddaÑ. 114. Tattheva so uggahetvÈna vÈkyaÑ, ŒdÈya t|ÓiÒca dhanuÒca luddo. Vituriyati5 sattagirÊ brahante, SuvaÓÓapassaÑ nÈma giriÑ uÄÈraÑ. 115. Œruyha selaÑ bhavanaÑ kinnarÈnaÑ, OlokayÊ pabbatapÈdam|laÑ. Tattha’ddasÈ meghasamÈnavaÓÓaÑ, NigrodharÈjaÑ aÔÔhasahassapÈdaÑ. 116. Tattha’ddasÈ kuÒjaraÑ chabbisÈÓaÑ, SabbasetaÑ duppasahaÑ parebhi. Rakkhanti naÑ aÔÔhasahassanÈgÈ, ¢sÈdantÈ vÈtajavappahÈrino. 117. Tattha’ddasÈ pokkharaÓiÑ ad|re, RammaÑ sutitthaÒca mahodikaÒca. SampupphitaÑ bhamaragaÓÈnuciÓÓaÑ, Yattha hi so nhÈyati nÈgarÈjÈ. 118. DisvÈna nÈgassa gatiÑ ÔhitiÒca, VÊthi’ssa yÈ nhÈnagatassa hoti. OpÈtamÈgacchi anariyar|po, Payojito cittavasÈnugÈya. ______________________________________________________________ 1. Avid|re (SÊ, Ka) 2. MahodakÈ (SÊ, Ka) 3. KiÓÓÈ (katthaci) 4. NahÈto uppala (SÊ, SyÈ, I) 5. Pituriya so (SÊ-®Ôha)

374 JÈtakapÈÄi

119. KhaÓitvÈna kÈsuÑ phalakehi chÈdayi, AttÈna’modhÈya dhanuÒca luddo. PassÈgataÑ puthusallena nÈgaÑ, SamappayÊ dukkaÔakammakÈrÊ. 120. Viddho ca nÈgo koÒca’manÈdi ghoraÑ, Sabbe ca1 nÈgÈ ninnaduÑ2 ghorar|paÑ. TiÓaÒca kaÔÔhaÒca raÓaÑ3 karontÈ, DhÈviÑsu te aÔÔha disÈ samantato. 121. “Vadhissametan”ti4 parÈmasanto, KÈsÈvamaddakkhi dhajaÑ isÊnaÑ. Dukkhena phuÔÔhassu’dapÈdi saÒÒÈ, Arahaddhajo sabbhi avajjhar|po. 122. * AnikkasÈvo kÈsÈvaÑ, yo vatthaÑ paridahissati5. Apeto damasaccena, na so kÈsÈvamarahati. 123. * Yo ca vantakasÈvassa, sÊlesu susamÈhito. Upeto damasaccena, sa ve kÈsÈvamarahati. 124. Samappito puthusallena nÈgo, AduÔÔhacitto luddaka’majjhabhÈsi. Ki’matthayaÑ kissa vÈ samma hetu, MamaÑ vadhÊ kassa vÈ’yaÑ payogo. 125. KÈsissa raÒÒo mahesÊ bhadante, SÈ p|jitÈ rÈjakule SubhaddÈ. TaÑ addasÈ sÈ ca mamaÑ asaÑsi, “Dantehi attho”ti ca maÑ6 avoca. ______________________________________________________________ 1. Sabbeva (SÊ, SyÈ, I) 2. NinnÈdu (SyÈ), ninnÈdaÑ (Ka) 3. CuÓÓaÑ (Ka-SÊ, I) 4. Vadhissamenanti (SyÈ) * Khu 1. 14; Khu 2. 342 piÔÔhesupi. 5. Paridahessati (SÊ, I), paridhassati (katthaci) 6. Atthoti mamaÑ (SyÈ, Ka)


126. Bah| hi me dantay|vÈ uÄÈrÈ, Ye me pit|naÒca1 pitÈmahÈnaÑ. JÈnÈti sÈ kodhanÈ rÈjaputtÊ, VadhatthikÈ veramakÈsi bÈlÈ. 127. UÔÔhehi tvaÑ ludda kharaÑ gahetvÈ, Dante ime chinda purÈ marÈmi. VajjÈsi taÑ kodhanaÑ rÈjaputtiÑ, “NÈgo hato handa imassa dantÈ”. 128. UÔÔhÈya so luddo kharaÑ gahetvÈ, ChetvÈna dantÈni gajuttamassa. Vagg| subhe appa-aÔime pathabyÈ, ŒdÈya pakkÈmi tato hi khippaÑ. 129. BhayaÔÔitÈ2 nÈgavadhena aÔÔÈ, Ye te nÈgÈ aÔÔha disÈ vidhÈvuÑ. AdisvÈna3 posaÑ gajapaccamittaÑ, PaccÈgamuÑ yena so nÈgarÈjÈ. 130. Te tattha kanditvÈ roditvÈna4 nÈgÈ, SÊse sake paÑsukaÑ okiritvÈ. AgamaÑsu te sabbe sakaÑ niketaÑ, PurakkhatvÈ mahesiÑ SabbabhaddaÑ. 131. ŒdÈya dantÈni gajuttamassa, Vagg| subhe appaÔime pathabyÈ. SuvaÓÓarÈjÊhi samanta’modare, So luddako KÈsipuraÑ upÈgami. Upanesi so rÈjakaÒÒÈya dante, NÈgo hato handa ima’ssa dantÈ. ______________________________________________________________ 1. Pitunnampi (I) 2. BhayadditÈ (SÊ, I) 3. Adisva (SÊ, I) 4. Roditva (SÊ, I)

376 JÈtakapÈÄi

132. DisvÈna dantÈni gajuttamassa, Bhattuppiyassa purimÈya jÈtiyÈ. Tattheva tassÈ hadayaÑ aphÈli, Teneva sÈ kÈlamakÈsi bÈlÈ. 133. Sambodhipatto sa1 mahÈnubhÈvo, SitaÑ akÈsi parisÈya majjhe. PucchiÑsu bhikkh| suvimuttacittÈ, NÈkÈraÓe pÈtukaronti BuddhÈ. 134. Ya’maddasÈtha dahariÑ kumÈriÑ, KÈsÈyavatthaÑ anagÈriyaÑ carantiÑ. SÈ kho tadÈ rÈjakaÒÒÈ ahosi, AhaÑ tadÈ nÈgarÈjÈ ahosiÑ. 135. ŒdÈya dantÈni gajuttamassa, Vagg| subhe appaÔime pathabyÈ. Yo luddako KÈsipuraÑ upÈgami, So kho tadÈ Devadatto ahosi. 136. AnÈvas|raÑ cirarattasaÑsitaÑ, UccÈvacaÑ2 caritamidaÑ purÈÓaÑ. VÊtaddaro vÊtasoko visallo, SayaÑ abhiÒÒÈya abhÈsi Buddho. 137. AhaÑ vo tena kÈlena, ahosiÑ tattha bhikkhavo. NÈgarÈjÈ tadÈ homi3, evaÑ dhÈretha jÈtakanti.

ChaddantajÈtakaÑ catutthaÑ.

515. SambhavajÈtaka (5)

138. RajjaÒca paÔipannÈ’sma, ÈdhipaccaÑ SucÊrata. MahattaÑ pattumicchÈmi, vijetuÑ pathaviÑ imaÑ. 139. Dhammena no adhammena, adhammo me na ruccati. Kiccova dhammo carito, raÒÒo hoti SucÊrata. ______________________________________________________________ 1. Ca (sÊ, syÈ), va (I) 2. UcaÑ nÊcaÑ (SÊ, SyÈ, I) 3. HosiÑ (SÊ, SyÈ, I)


140. Idha cevÈninditÈ yena, pecca yena aninditÈ. YasaÑ devamanussesu, yena pappomu1 brÈhmaÓa. 141. YohaÑ atthaÒca dhammaÒca, kattumicchÈmi brÈhmaÓa. TaÑ tvaÑ atthaÒca dhammaÒca, brÈhmaÓa’kkhÈhi pucchito. 142. NÈÒÒatra VidhurÈ rÈja, etadakkhÈtumarahati. YaÑ tvaÑ atthaÒca dhammaÒca, kattumicchasi khattiya. 143. Ehi kho pahito gaccha, Vidhurassa upantikaÑ. NikkhaÒcimaÑ2 suvaÓÓassa, haraÑ gaccha SucÊrata. AbhihÈraÑ imaÑ dajjÈ, atthadhammÈnusiÔÔhiyÈ. 144. SvÈ’dhippÈgÈ BhÈradvÈjo, Vidhurassa upantikaÑ. Tamaddasa mahÈbrahmÈ, asamÈnaÑ sake ghare. 145. RaÒÒohaÑ pahito d|to, Korabyassa yasassino. “AtthaÑ dhammaÒca pucchesi”, iccabravi YudhiÔÔhilo. TaÑ tvaÑ atthaÒca dhammaÒca, Vidhura’kkhÈhi pucchito. 146. Ga~gaÑ me pidahissanti, na taÑ sakkomi brÈhmaÓa. ApidhetuÑ mahÈsindhuÑ, taÑ kathaÑ so bhavissati. Na te sakkomi akkhÈtuÑ, atthaÑ dhammaÒca pucchito. 147. BhadrakÈro ca me putto, oraso mama atrajo. TaÑ tvaÑ atthaÒca dhammaÒca, gantvÈ pucchassu brÈhmaÓa. 148. SvÈ’dhippÈgÈ BhÈradvÈjo, BhadrakÈrassu’pantikaÑ3. Tamaddasa mahÈbrahmÈ, nisinnaÑ samhi vesmani. 149. RaÒÒohaÑ pahito d|to, Korabyassa yasassino. “AtthaÑ dhammaÒca pucchesi”, iccabravi YudhiÔÔhilo. TaÑ tvaÑ atthaÒca dhammaÒca, BhadrakÈra pabr|hi4 me. 150. MaÑsakÈjaÑ5 avahÈya, godhaÑ anupatÈmahaÑ. Na te sakkomi akkhÈtuÑ, atthaÑ dhammaÒca pucchito. ______________________________________________________________ 1. Pappemu (SÊ, ®Ôha) 2. NikkhaÑ ratta (SÊ), nikkhamimaÑ (I) 3. BhadrakÈrassa santikaÑ (SÊ, SyÈ) 4. BravÊhi (SÊ, I) 5. MaÑsakÈcaÑ (I)

378 JÈtakapÈÄi

151. SaÒcayo1 nÈma me bhÈtÈ, kaniÔÔho me SucÊrata. TaÑ tvaÑ atthaÒca dhammaÒca, gantvÈ pucchassu brÈhmaÓa. 152. SvÈ’dhippÈgÈ BhÈradvÈjo, SaÒcayassa upantikaÑ. Tamaddasa mahÈbrahmÈ nisinnaÑ samhi vesmani2. 153. RaÒÒohaÑ pahito d|to, Korabyassa yasassino. “AtthaÑ dhammaÒca pucchesi”, iccabravi YudhiÔÔhilo. TaÑ tvaÑ atthaÒca dhammaÒca, SaÒcaya’kkhÈhi pucchito. 154. SadÈ maÑ gilate3 maccu, sÈyaÑ pÈto SucÊrata. Na te sakkomi akkhÈtuÑ, atthaÑ dhammaÒca pucchito. 155. Sambhavo nÈma me bhÈtÈ, kaniÔÔho me SucÊrata. TaÑ tvaÑ atthaÒca dhammaÒca, gantvÈ pucchassu brÈhmaÓa. 156. Abbhuto vata bho dhammo, nÈyaÑ asmÈka ruccati. Tayo janÈ pitÈputtÈ, te su paÒÒÈya no vid|. 157. Na taÑ sakkotha akkhÈtuÑ, atthaÑ dhammaÒca pucchitÈ. KathaÑ nu daharo jaÒÒÈ, atthaÑ dhammaÒca pucchito. 158. MÈ naÑ daharoti uÒÒÈsi4, apucchitvÈna SambhavaÑ. PucchitvÈ SambhavaÑ jaÒÒÈ, atthaÑ dhammaÒca brÈhmaÓa. 159. YathÈpi cando vimalo, gacchaÑ ÈkÈsadhÈtuyÈ. Sabbe tÈrÈgaÓe loke, ÈbhÈya atirocati. 160. Evampi dahar|peto paÒÒÈyogena Sambhavo. MÈ naÑ daharoti uÒÒÈsi, apucchitvÈna SambhavaÑ. PucchitvÈ SambhavaÑ jaÒÒÈ, atthaÑ dhammaÒca brÈhmaÓa. 161. YathÈpi rammako mÈso, gimhÈnaÑ hoti brÈhmaÓa. Ate’va’ÒÒehi mÈsehi, dumapupphehi sobhati. ______________________________________________________________ 1. SaÒcayo (SÊ, SyÈ, I) 2. Parisati (SyÈ), parÊsati (I) 3. GilatÊ (SÊ), gilati (I) 4. MaÒÒÈsi (SyÈ, Ka)


162. Evampi dahar|peto, paÒÒÈyogena Sambhavo. MÈ naÑ daharoti uÒÒÈsi, apucchitvÈna SambhavaÑ. PucchitvÈ SambhavaÑ jaÒÒÈ, atthaÑ dhammaÒca brÈhmaÓa. 163. YathÈpi HimavÈ brahme, pabbato GandhamÈdano. NÈnÈrukkhehi saÒchanno, mahÈbh|tagaÓÈlayo. Osadhehi ca dibbehi, disÈ bhÈti pavÈti ca. 164. Evampi dahar|peto, paÒÒÈyogena Sambhavo. MÈ naÑ daharoti uÒÒÈsi, apucchitvÈna SambhavaÑ. PucchitvÈ SambhavaÑ jaÒÒÈ, atthaÑ dhammaÒca brÈhmaÓa. 165. YathÈpi pÈvako brahme, accimÈlÊ yasassimÈ. JalamÈno vane gacche1, analo kaÓhavattanÊ. 166. GhatÈsano dh|maketu, uttamÈhevanandaho. NisÊthe2 pabbataggasmiÑ, pah|tedho3 virocati. 167. Evampi dahar|peto, paÒÒÈyogena Sambhavo. MÈ naÑ daharoti uÒÒÈsi, apucchitvÈna SambhavaÑ. PucchitvÈ SambhavaÑ jaÒÒÈ, atthaÑ dhammaÒca brÈhmaÓa. 168. Javena bhadraÑ jÈnanti, balÊbaddaÒca4 vÈhiye. Dohena dhenuÑ jÈnanti, bhÈsamÈnaÒca paÓÉitaÑ. 169. Evampi dahar|peto, paÒÒÈyogena Sambhavo. MÈ naÑ daharoti uÒÒÈsi, apucchitvÈna SambhavaÑ. PucchitvÈ SambhavaÑ jaÒÒÈ, atthaÑ dhammaÒca brÈhmaÓa. 170. SvÈ’dhippÈgÈ BhÈradvÈjo, Sambhavassa upantikaÑ. Tamaddasa mahÈbrahmÈ, kÊÄamÈnaÑ bahÊpure. 171. RaÒÒohaÑ pahito d|to, Korabyassa yasassino. “AtthaÑ dhammaÒca pucchesi”, iccabravi YudhiÔÔhilo. TaÑ tvaÑ atthaÒca dhammaÒca, Sambhava’kkhÈhi pucchito. ______________________________________________________________ 1. CaraÑ kacche (I) 2. NissÊve (SyÈ), nisive (Ka) 3. Bahutejo (SyÈ, Ka) 4. BalivaddaÒca (SÊ, I)

380 JÈtakapÈÄi

172. Taggha te ahamakkhissaÑ, yathÈpi kusalo tathÈ. RÈjÈ ca kho taÑ jÈnÈti, yadi kÈhati vÈ na vÈ. 173. “Ajja suve”ti saÑseyya, raÒÒÈ puÔÔho SucÊrata. MÈ katvÈ avasÊ rÈjÈ, atthe jÈte YudhiÔÔhilo. 174. AjjhattaÒÒeva saÑseyya, raÒÒÈ puÔÔho SucÊrata. KummaggaÑ na niveseyya, yathÈ m|Äho acetaso1. 175. AttÈnaÑ nÈtivatteyya, adhammaÑ na samÈcare. Atitthe nappatÈreyya, anatthe na yuto siyÈ. 176. Yo ca etÈni ÔhÈnÈni, kattuÑ jÈnÈti khattiyo. SadÈ so vaÉÉhate rÈjÈ, sukkapakkheva candimÈ. 177. ©ÈtÊnaÒca piyo hoti, mittesu ca virocati. KÈyassa bhedÈ sappaÒÒo, saggaÑ so upapajjatÊti.

SambhavajÈtakaÑ paÒcamaÑ.

516. MahÈkapijÈtaka (6)

178. BÈrÈÓasyaÑ2 ah| rÈjÈ, KÈsÊnaÑ raÔÔhavaÉÉhano. MittÈmaccapariby|Äho, agamÈsi migÈjinaÑ3. 179. Tattha brÈhmaÓamaddakkhi, setaÑ citraÑ kilÈsinaÑ. ViddhastaÑ koviÄÈraÑva, kisaÑ dhamanisanthataÑ. 180. ParamakÈruÒÒataÑ pattaÑ, disvÈ kicchagataÑ naraÑ. Avaca byamhito rÈjÈ, “yakkhÈnaÑ katamo nu’si. 181. HatthapÈdÈ ca te setÈ, tato setataraÑ4 siro. GattaÑ kammÈsavaÓÓaÑ te, kilÈsabahulo ca’si. 182. VaÔÔanÈvaÄi5 sa~kÈsÈ, piÔÔhi te ninnatunnatÈ. KÈÄapabbÈva6 te a~gÈ, nÈÒÒaÑ passÈmi edisaÑ. ______________________________________________________________ 1. Acetano (Ka) 2. BÈrÈÓassaÑ (SÊ, I) 3. MigÈjiraÑ (SÊ), migÈciraÑ (I) 4. Setataro (I) 5. VaÔÔhanÈvali (I) 6. KÈÄapabbÈ ca (SyÈ), kÈÄÈ pabbÈ ca (I)


183. UgghaÔÔapÈdo tasito, kiso dhamanisanthato. ChÈto Ètattar|posi1, kutosi kattha gacchasi. 184. DuddasÊ appakÈrosi, dubbaÓÓo bhÊmadassano. Janetti yÈpi te mÈtÈ, na taÑ iccheyya passituÑ. 185. KiÑ kammamakaraÑ2 pubbe, kaÑ avajjhaÑ aghÈtayi. KibbisaÑ yaÑ karitvÈna, idaÑ dukkhaÑ upÈgami”. 186. Taggha te ahamakkhissaÑ, yathÈpi kusalo tathÈ. SaccavÈdiÑ hi lokasmiÑ, pasaÑsantÊdha paÓÉitÈ. 187. Eko caraÑ gogaveso, m|Äho accasariÑ vane. AraÒÒe irÊÓe3 vivane, nÈnÈkuÒjarasevite. 188. VÈÄamigÈnucarite, vippanaÔÔhosmi kÈnane. AcariÑ tattha sattÈhaÑ, khuppipÈsa4 samappito. 189. Tattha tindukamaddakkhiÑ, visamaÔÔhaÑ bubhukkhito. PapÈtamabhilambantaÑ, sampannaphaladhÈrinaÑ. 190. VÈtassitÈni bhakkhesiÑ, tÈni rucciÑsu me bhusaÑ. Atitto rukkhamÈr|hiÑ5, tattha hessÈmi Èsito. 191. EkaÑ me bhakkhitaÑ Èsi, dutiyaÑ abhipatthitaÑ. Tato sÈ bhaÒjatha sÈkhÈ, chinnÈ pharasunÈ viya. 192. SohaÑ sahÈva sÈkhÈhi, uddhaÑpÈdo avaÑsiro. AppatiÔÔhe anÈlambe, giriduggasmi pÈpataÑ. 193. YasmÈ ca vÈri gambhÊraÑ, tasmÈ na samapajjisaÑ6. Tattha sesiÑ nirÈnando, an|nÈ7 dasa rattiyo. 194. Athettha kapi mÈgaÒchi8, gona~gulo darÊcaro. SÈkhÈhi sÈkhaÑ vicaranto, khÈdamÈno dumapphalaÑ. ______________________________________________________________ 1. Œdittar|posi (Ka), atittar|posi (SyÈ, Ka, ®Ôha) 2. KammamakarÈ (SÊ, SyÈ, I) 3. ¢riÓe (SÊ, SyÈ, I) 4. KhuppipÈsÈ (SÊ, I) 5. MÈruyha (SÊ, SyÈ) 6. SamapajjasiÑ (SÊ), samabhajjisaÑ (I) 7. AnÈtho (SÊ) 8. MÈgacchi (SyÈ, Ka)

382 JÈtakapÈÄi

195. So maÑ disvÈ kisaÑ paÓÉuÑ, kÈruÒÒamakaraÑ mayi. Ambho ko nÈma so ettha, evaÑ dukkhena aÔÔito. 196. Manusso amanusso vÈ, attÈnaÑ me pavedaya. TassaÒjaliÑ paÓÈmetvÈ, idaÑ vacanamabraviÑ. 197. ManussohaÑ byasampatto1, sÈ me natthi ito gati. TaÑ vo vadÈmi bhaddaÑ vo, tvaÒca me saraÓaÑ bhava. 198. GaruÑ2 silaÑ gahetvÈna, vicarÊ3 pabbate kapi. SilÈya yoggaÑ katvÈna, nisabho etadabravi. 199. Ehi me piÔÔhimÈruyha, gÊvaÑ gaÓhÈhi bÈhubhi. AhaÑ taÑ uddharissÈmi, giriduggata vegasÈ. 200. Tassa taÑ vacanaÑ sutvÈ, vÈnarindassa sirÊmato. PiÔÔhimÈruyha dhÊrassa, gÊvaÑ bÈhÈhi aggahiÑ. 201. So maÑ tato samuÔÔhÈsi, tejassÊ4 balavÈ kapi. VihaÒÒamÈno kicchena, giriduggata vegasÈ. 202. UddharitvÈna maÑ santo, nisabho etadabravi. I~gha maÑ samma rakkhassu, pasupissaÑ muhuttakaÑ. 203. SÊhÈ byagghÈ ca dÊpÊ ca, acchakokataracchayo. Te maÑ pamattaÑ hiÑseyyuÑ, te tvaÑ disvÈ nivÈraya5. 204. EvaÑ me parittÈt|na6, pasupÊ so muhuttakaÑ. TadÈhaÑ pÈpikaÑ diÔÔhaÑ, paÔilacchiÑ ayoniso. 205. Bhakkho ayaÑ manussÈnaÑ, yathÈ caÒÒe vane migÈ. YaÑ n|nimaÑ vadhitvÈna, chÈto khÈdeyya vÈnaraÑ. 206. Asito7 ca gamissÈmi, maÑsamÈdÈya sambalaÑ. KantÈraÑ nittharissÈmi, pÈtheyyaÑ me bhavissati. 207. Tato silaÑ gahetvÈna, matthakaÑ sannitÈÄayiÑ. Mama gatta8 kilantassa, pahÈro dubbalo ahu. ______________________________________________________________ 1. Vasampatto (SyÈ, Ka) 2. Garu (SÊ, I) 3. Vicari (I) 4. TejasÊ (SyÈ, I, Ka) 5. DisvÈna vÈraya (I) 6. ParittÈtuna (Ka) 7. Œsito (I) 8. Bhatta (SÊ, SyÈ), hattha (I)


208. So ca vegenudappatto, kapi ruhira1 makkhito. AssupuÓÓehi nettehi, rodanto maÑ udikkhati. 209. MÈ’yyomaÑ kari bhaddante, tvaÒca nÈmedisaÑ kari. TvaÒca kho nÈma dÊghÈvu2, aÒÒe3 vÈretumarahasi. 210. Aho vata re purisa, tÈvadukkarakÈraka. EdisÈ visamÈ duggÈ, papÈtÈ uddhato4 mayÈ. 211. ŒnÊto paralokÈva, dubbheyyaÑ maÑ amaÒÒatha. TaÑ tena pÈpadhammena, pÈpaÑ pÈpena cintitaÑ. 212. MÈ heva tvaÑ adhammaÔÔha, vedanaÑ kaÔukaÑ phusi. MÈ heva pÈpakammaÑ taÑ, phalaÑ veÄuÑva taÑ vadhi. 213. Tayime natthi vissÈso, pÈpadhamma asaÒÒata5. Ehi me piÔÔhito gaccha, dissamÈnova santike. 214. Muttosi hatthÈ vÈÄÈnaÑ, pattosi mÈnusiÑ padaÑ. Esa maggo adhammaÔÔha, tena gaccha yathÈsukhaÑ. 215. IdaÑ vatvÈ giricaro, rahade6 pakkhalya matthakaÑ. Ass|ni sampamajjitvÈ, tato pabbatamÈruhi. 216. SohaÑ tenÈbhisattosmi, pariÄÈhena aÔÔito. �ayhamÈnena gattena, vÈriÑ pÈtuÑ upÈgamiÑ. 217. AgginÈ viya santatto, rahado ruhiramakkhito. Pubbalohitasa~kÈso, sabbo me samapajjatha. 218. YÈvanto udabind|ni, kÈyasmiÑ nipatiÑsu me. TÈvanto gaÓÉa7 jÈyetha, addhabeluvasÈdisÈ. 219. PabhinnÈ pagghariÑsu me, kuÓapÈ pubbalo-itÈ. Yena yeneva gacchÈmi, gÈmesu nigamesu ca. ______________________________________________________________ 1. Rudhira (SÊ) 2. DÊghÈyu (I) 3. AÒÒaÑ (I) 4. UddhaÔo (I) 5. PÈpadhammaÑ amaÒÒatha (I) 6. RuhiraÑ (SyÈ, Ka) 7. GaÓÉ| (SÊ, I), gaÓÉu (SyÈ)

384 JÈtakapÈÄi

220. DaÓÉahatthÈ nivÈrenti, itthiyo purisÈ ca maÑ. OkkitÈ1 p|tigandhena, mÈssu orena ÈgamÈ2. 221. EtÈdisaÑ idaÑ dukkhaÑ, satta vassÈni dÈni me. Anubhomi sakaÑ kammaÑ, pubbe dukkaÔamattano. 222. TaÑ vo vadÈmi bhaddante3, yÈvantetta samÈgatÈ. MÈssu mittÈna4 dubbhittho, mittadubbho hi pÈpako. 223. KuÔÔhÊ kilÈsÊ bhavati, yo mittÈnidha dubbhati5. KÈyassa bhedÈ mittaddu6, nirayaÑ sopapajjatÊti7.

MahÈkapijÈtakaÑ chaÔÔhaÑ.

517. * DakarakkhasajÈtaka (7)

224. * Sace vo vuyhamÈnÈnaÑ, sattannaÑ udakaÓÓave. ManussabalimesÈno, nÈvaÑ ganheyya rakkhaso. AnupubbaÑ kathaÑ datvÈ, muÒcesi dakarakkhasÈ8. 225. MÈtaraÑ paÔhamaÑ dajjaÑ, bhariyaÑ datvÈna bhÈtaraÑ. Tato sahÈyaÑ datvÈna, paÒcamaÑ dajjaÑ9 brÈhmaÓaÑ. ChaÔÔhÈhaÑ dajjamattÈnaÑ, neva dajjaÑ MahosadaÑ. 226. PosetÈ te janettÊ ca, dÊgharattÈnukampikÈ. ChabbhÊ tayi padussati10, paÓÉitÈ atthadassinÊ. AÒÒaÑ upanisaÑ katvÈ, vadhÈ taÑ parimocayi. 227. TaÑ tÈdisiÑ11 pÈÓadadiÑ, orasaÑ gabbhadhÈriniÑ12. MÈtaraÑ kena dosena, dajjÈsi dakarakkhino8. 228. DaharÈ viyala~kÈraÑ, dhÈreti apiÄandhanaÑ. DovÈrike anÊkaÔÔhe, ativelaÑ pajagghati13. ______________________________________________________________ 1. OkiÓÓÈ (SÊ) 2. MÈgamÈ (SÊ, I) 3. BhaddaÑ vo (SÊ, I) 4. MittÈnaÑ (SÊ, I) 5. Yo mittÈnaÑ idhaddubhi (SÊ-®Ôha), yo mittÈnaÑ idha dubbhati (I) 6. MittadubbhÊ (SyÈ, Ka) 7. So upapajjatÊti (SÊ, SyÈ, I) * JÈtaka-®Ôha 6. 321 piÔÔhe. 8. Dakarakkhato (I) 9. Dajja (SyÈ) 10. PaduÔÔhasmiÑ (SÊ, SyÈ) 11. TÈdisaÑ (Ka) 12. GabbhadhÈriÓiÑ (SÊ, SyÈ) 13. SaÒjagghati (Ka)


229. Athopi paÔirÈj|naÑ, sayaÑ d|tÈni sÈsati. MÈtaraÑ tena dosena, dajjÈhaÑ dakarakkhino. 230. Itthigumbassa pavarÈ, accantaÑ piyabhÈÓinÊ1. AnuggatÈ2 sÊlavatÊ, chÈyÈva anapÈyinÊ. 231. AkkodhanÈ puÒÒavatÊ3, paÓÉitÈ atthadassinÊ. UbbariÑ4 kena dosena, dajjÈsi dakarakkhino. 232. KhiÉÉÈratisamÈpannaÑ, anatthavasamÈgataÑ. SÈ maÑ sakÈna puttÈnaÑ, ayÈcaÑ yÈcate dhanaÑ. 233. SohaÑ dadÈmi sÈratto5, bahuÑ uccÈvacaÑ dhanaÑ. SuduccajaÑ cajitvÈna, pacchÈ socÈmi dummano. UbbariÑ tena dosena, dajjÈhaÑ dakarakkhino. 234. YenocitÈ janapadÈ6, ÈnÊtÈ ca paÔiggahaÑ. ŒbhataÑ pararajjebhi, abhiÔÔhÈya bahuÑ dhanaÑ. 235. DhanuggahÈnaÑ pavaraÑ, s|raÑ tikhiÓamantinaÑ. BhÈtaraÑ kena dosena, dajjÈsi dakarakkhino. 236. YenocitÈ7 janapadÈ, ÈnÊtÈ ca paÔiggahaÑ. ŒbhataÑ pararajjebhi, abhiÔÔhÈya bahuÑ dhanaÑ. 237. DhanuggahÈnaÑ pavaro, s|ro tikhiÓamanti ca8. MayÈyaÑ9 sukhito rÈjÈ, atimaÒÒati dÈrako. 238. UpaÔÔhÈnampi me ayye, na so eti yathÈ pure. BhÈtaraÑ tena dosena, dajjÈhaÑ dakarakkhino. 239. Ekarattena ubhayo, tvaÒceva dhanusekha ca10. Ubho jÈtettha PaÒcÈlÈ, sahÈyÈ susamÈvayÈ. ______________________________________________________________ 1. AccantapiyavÈdinÊ (SÊ, I) 2. AnubbatÈ (SyÈ), anupubbatÈ (Ka) 3. PaÒÒavatÊ (SÊ, I) 4. UppariÑ (SÊ) 5. SÈrato (SyÈ) 6. JÈnapadÈ (SÊ, SyÈ, I) 7. MayocitÈ (SÊ), mayÈcitÈ (I) 8. TikhiÓamantino (Ka) 9. MayÈ so (SÊ, I) 10. DhanusekhavÈ (SÊ, SyÈ, I)

386 JÈtakapÈÄi

240. CariyÈ taÑ anubandhittho1, ekadukkhasukho tava. Ussukko te divÈrattiÑ, sabbakiccesu byÈvaÔo. SahÈyaÑ kena dosena, dajjÈsi dakarakkhino. 241. CariyÈ maÑ ayaÑ2 ayye, pajagghittho3 mayÈ saha. AjjÈpi tena vaÓÓena, ativelaÑ pajagghati. 242. UbbariyÈpihaÑ ayye, mantayÈmi rahogato. AnÈmanto4 pavisati, pubbe appaÔivedito. 243. LaddhadvÈro5 katokÈso, ahirikaÑ anÈdaraÑ. SahÈyaÑ tena dosena, dajjÈhaÑ dakarakkhino. 244. Kusalo sabbanimittÈnaÑ, rutaÒÒ|6 ÈgatÈgamo. UppÈte supine yutto, niyyÈne ca pavesane. 245. PaÔÔho7 bh|mantalikkhasmiÑ, nakkhattapadakovido. BrÈhmaÓaÑ kena dosena, dajjÈsi dakarakkhino. 246. ParisÈyampi me ayye, ummÊlitvÈ udikkhati. TasmÈ accabhamuÑ luddaÑ, dajjÈhaÑ dakarakkhino. 247. SasamuddapariyÈyaÑ, mahiÑ sÈgarakuÓÉalaÑ. VasundharaÑ Èvasasi, amaccaparivÈrito. 248. CÈturanto mahÈraÔÔho, VijitÈvÊ mahabbalo. PathabyÈ ekarÈjÈsi, yaso te vipulaÑ gato. 249. SoÄasitthisahassÈni, ÈmuttamaÓikuÓÉalÈ. NÈnÈjanapadÈ nÈrÊ, devakaÒÒ|pamÈ subhÈ. 250. EvaÑ sabba~gasampannaÑ, sabbakÈmasamiddhinaÑ. SukhitÈnaÑ piyaÑ dÊghaÑ, jÊvitaÑ Èhu khattiya. 251. Atha tvaÑ kena vaÓÓena, kena vÈ pana hetunÈ. PaÓÉitaÑ anurakkhanto, pÈÓaÑ cajasi duccajaÑ. ______________________________________________________________ 1. Anubandho (Ka) 2. CariyÈya ayaÑ (SÊ, I) 3. SaÒjagghittho (SyÈ) 4. AnÈmantÈ (SÊ) 5. LaddhavÈro (SÊ, I) 6. RudaÒÒ| (SÊ, SyÈ, I) 7. Paddho (SÊ, I)


252. Yatopi Ègato ayye, mama hatthaÑ Mahosadho. NÈbhijÈnÈmi dhÊrassa, anumattampi dukkaÔaÑ. 253. Sace ca kismici kÈle, maraÓaÑ me pure siyÈ. So me putte1 paputte ca, sukhÈpeyya Mahosadho. 254. AnÈgataÑ paccuppannaÑ, sabbamatthampi passati2. AnÈparÈdhakammantaÑ, na dajjaÑ dakarakkhino. 255. IdaÑ suÓÈtha PaÒcÈlÈ, C|Äaneyyassa3 bhÈsitaÑ. PaÓÉitaÑ anurakkhanto, pÈÓaÑ cajati duccajaÑ. 256. MÈtu bhariyÈya bhÈtucca, sakhino brÈhmaÓassa ca. Attano cÈpi PaÒcÈlo, channaÑ cajati jÊvitaÑ. 257. EvaÑ mahatthikÈ4 paÒÒÈ, nipuÓÈ sÈdhucintinÊ. DiÔÔhadhammahitatthÈya, samparÈyasukhÈya cÈti.

DakarakkhasajÈtakaÑ sattamaÑ.

518. PaÓÉaranÈgarÈjajÈtaka (8)

258. VikiÓÓavÈcaÑ aniguyha5 mantaÑ, AsaÒÒataÑ aparicakkhitÈraÑ6. BhayaÑ ta’manveti sayaÑ abodhaÑ, NÈgaÑ yathÈ PaÓÉarakaÑ sipaÓÓo7. 259. Yo guyhamantaÑ parirakkhaÓeyyaÑ, MohÈ naro saÑsati hÈsamÈno8. TaÑ bhinnamantaÑ bhayamanveti khippaÑ, NÈgaÑ yathÈ PaÓÉarakaÑ supaÓÓo. 260. NÈnumitto garuÑ atthaÑ, guyhaÑ veditumarahati. Sumitto ca asambuddhaÑ, sambuddhaÑ vÈ anatthavÈ. ______________________________________________________________ 1. Putte ca me (SÊ, SyÈ, I) 2. SabbamatthaÑ vipassati (SÊ, SyÈ, I) 3. C|ÄanÊyassa (SÊ) 4. MahiddhiyÈ (SyÈ), mahiddhikÈ (Ka) 5. Anig|Äha (I) 6. AparirakkhitÈraÑ (Ka) 7. SuvaÓÓo (Ka) 8. BhÈsamÈno (I)

388 JÈtakapÈÄi

261. VissÈsamÈpajjimahaÑ acelaÑ1, SamaÓo ayaÑ sammato bhÈvitatto. TassÈhamakkhiÑ vivariÑ2 guyhamatthaÑ, AtÊtamattho kapaÓaÑ3 rudÈmi. 262. TassÈhaÑ paramaÑ4 brahme guyhaÑ, VÈcaÑ hi maÑ nÈsakkhiÑ5 saÑyametuÑ. Tappakkhato hi bhayamÈgataÑ mamaÑ, AtÊtamattho kapaÓaÑ rudÈmi. 263. Yo ve naro suhadaÑ maÒÒamÈno, GuyhamatthaÑ saÑsati dukkulÊne. DosÈ bhayÈ athavÈ rÈgarattÈ 6, Pallatthito7 bÈlo asaÑsayaÑ so. 264. TirokkhavÈco asataÑ paviÔÔho, Yo sa~gatÊsu mudÊreti vÈkyaÑ. ŒsÊviso dummukhotyÈhu taÑ naraÑ, ŒrÈ ÈrÈ8 saÑyame tÈdisamhÈ. 265. AnnaÑ pÈnaÑ KÈsika9 candanaÒca, ManÈpitthiyo mÈlamucchÈdanaÒca. OhÈya gacchamase sabbakÈme, SupaÓÓa pÈÓ|pagatÈva tyamhÈ. 266. Ko nÊdha tiÓÓaÑ garahaÑ upeti, AsmiÑdha loke pÈÓabh| nÈgarÈja. SamaÓo supaÓÓo athavÈ tvameva, KiÑ kÈraÓÈ PaÓÉaraka’ggahÊto. ______________________________________________________________ 1. Acelo (SÊ, I) 2. VivaraÑ (SÊ) 3. KapaÓo (I) 4. PurimaÑ (SÊ) 5. NÈsakkhi (I) 6. RÈgaratto (SÊ, SyÈ, I) 7. Pallittho (I), pallattito (Ka) 8. ŒrÈ arÈ (I) 9. KÈsikaÑ (I)


267. SamaÓoti me sammatatto ahosi, Piyo ca me manasÈ bhavitatto. TassÈhamakkhiÑ vivariÑ guyhamatthaÑ, AtÊtamattho kapaÓaÑ rudÈmi. 268. Na catthi satto amaro pathabyÈ, PaÒÒÈvidhÈ natthi na ninditabbÈ. Saccena dhammena dhitiyÈ1 damena, AlabbhamabyÈharatÊ naro idha. 269. MÈtÈpitÈ paramÈ bandhavÈnaÑ, NÈssa tatiyo anukampaka’tthi. Tesampi guyhaÑ paramaÑ na saÑse, Mantassa bhedaÑ parisa~kamÈno. 270. MÈtÈ pitÈ bhaginÊ bhÈtaro ca, SahÈyÈ vÈ yassa honti sapakkhÈ. Tesampi guyhaÑ paramaÑ na saÑse, Mantassa bhedaÑ parisa~kamÈno. 271. BhariyÈ ce purisaÑ vajjÈ, komÈrÊ piyabhÈÓinÊ. Puttar|payas|petÈ, ÒÈtisa~ghapurakkhatÈ. TassÈpi guyhaÑ paramaÑ na saÑse, Mantassa bhedaÑ parisa~kamÈno. 272. Na guyhamatthaÑ2 vivareyya, rakkheyya naÑ yathÈ nidhiÑ. Na hi pÈtukato sÈdhu, guyho attho pajÈnatÈ. 273. ThiyÈ guyhaÑ na saÑseyya, amittassa ca paÓÉito. Yo cÈmisena saÑhÊro, hadayattheno ca yo naro. 274. GuyhamatthaÑ asambuddhaÑ, sambodhayati yo naro. MantabhedabhayÈ tassa, dÈsabh|to titikkhati. ______________________________________________________________ 1. DhiyÈ (SÊ, I) 2. GuyhatthaÑ (Ka)

390 JÈtakapÈÄi

275. YÈvanto purisassa’tthaÑ, guyhaÑ jÈnanti mantinaÑ. TÈvanto tassa ubbegÈ, tasmÈ guyhaÑ na vissaje. 276. Vivicca bhÈseyya divÈ rahassaÑ, RattiÑ giraÑ nÈtivelaÑ pamuÒce. UpassutikÈ hi suÓanti mantaÑ, TasmÈ manto khippamupeti bhedaÑ. 277. YathÈpi assa1 nagaraÑ mahantaÑ, AdvÈrakaÑ2 ÈyasaÑ bhaddasÈlaÑ. SamantakhÈtÈparikhÈ-upetaÑ, Evampi me te idha guyhamantÈ. 278. Ye guyhamantÈ avikiÓÓavÈcÈ, DaÄhÈ sadatthesu narÈ dujivha3. ŒrÈ amittÈ byavajanti tehi, ŒsÊvisÈ vÈ riva sattusa~ghÈ4. 279. HitvÈ gharaÑ pabbajito acelo, Naggo muÓÉo carati ghÈsahetu. Tamhi5 nu kho vivariÑ guyhamatthaÑ, AtthÈ ca dhammÈ ca apaggatamhÈ6. 280. KathaÑkaro hoti supaÓÓarÈja, KiÑsÊlo kena vatena vattaÑ. SamaÓo caraÑ hitvÈ mamÈyitÈni, KathaÑkaro saggamupeti ÔhÈnaÑ. 281. HiriyÈ titikkhÈya damenupeto7, Akkodhano pesuÓiyaÑ pahÈya. SamaÓo caraÑ hitvÈ mamÈyitÈni, EvaÑkaro saggamupeti ÔhÈnaÑ. ______________________________________________________________ 1. Ayo (SyÈ), aya (Ka) 2. ŒÄÈrakaÑ (I) 3. DujivhÈ (syÈ, I) 4. Sattasa~ghÈ (sÊ, syÈ) 5. TamhÊ (I) 6. ApÈgatamhÈ (SÊ), apagatamhÈ (SyÈ), avÈgatamhÈ (I) 7. Damena khantiyÈ (SÊ, SyÈ, I)


282. MÈtÈva puttaÑ taruÓaÑ tanujjaÑ1, SamphassatÈ2 sabbagattaÑ phareti. Evampi me tvaÑ pÈturahu dijinda, MÈtÈva puttaÑ anukampamÈno. 283. Handajja tvaÑ muÒca3 vadhÈ dujivha, Tayo hi puttÈ na hi aÒÒo atthi. AntevÈsÊ dinnako atrajo ca, Rajjassu4 puttaÒÒataro me ahosi. 284. Icceva vÈkyaÑ visajjÊ supaÓÓo, BhumyaÑ pariÔÔhÈya dijo dujivhaÑ. Muttajja tvaÑ sabbabhayÈtivatto, Thal|dake hohi mayÈbhigutto. 285. Œta~kinaÑ yathÈ kusalo bhisakko, PipÈsitÈnaÑ rahadova sÊto. VesmaÑ yathÈ himasÊtaÔÔitÈnaÑ, Evampi te saraÓamahaÑ bhavÈmi. 286. SandhiÑ katvÈ amittena, AÓÉajena JalÈbuja. Vivariya dÈÔhaÑ sesi, kuto taÑ bhayamÈgataÑ. 287. Sa~ketheva amittasmiÑ, mittasmimpi na vissase. AbhayÈ bhayamuppannaÑ, api m|lÈni kantati. 288. KathaÑ nu vissase tyamhi, yenÈsi kalaho kato. Niccayattena ÔhÈtabbaÑ, so disabbhi6 na rajjati. 289. VissÈsaye na ca taÑ7 vissayeyya, Asa~kito sa~kito ca8 bhaveyya. TathÈ tathÈ viÒÒ| parakkameyya, YathÈ yathÈ bhÈvaÑ paro na jaÒÒÈ. ______________________________________________________________ 1. Tan|jaÑ (SÊ) 2. Sampassa taÑ (SÊ, I) 3. Mucca (SÊ) 4. Rajassu (SÊ, SyÈ, I) 5. HimasisiraÔÔitÈnaÑ (I) 6. So disamhi (I) 7. NaÑ (SÊ, SyÈ, I) 8. Asa~kito ca sa~kito (SÊ, I)

392 JÈtakapÈÄi

290. Te devavaÓÓÈ1 sukhumÈlar|pÈ, Ubho samÈ sujayÈ2 puÒÒakhandhÈ3. UpÈgamuÑ karampiyaÑ4 acelaÑ, MissÊbh|tÈ assavÈhÈva nÈgÈ. 291. Tato have PaÓÉarako acelaÑ, SayamevupÈgamma idaÑ avoca. Mutta’jjahaÑ sabbabhayÈtivatto. Na hi5 n|na tuyhaÑ manaso piya’mhÈ. 292. Piyo hi me Èsi supaÓÓarÈja, AsaÑsayaÑ PaÓÉarakena saccaÑ. So rÈgarattova akÈsi’metaÑ, PÈpakammaÑ6 sampajÈno na mohÈ. 293. Na me piyaÑ appiyaÑ vÈpi hoti, Sampassato lokamimaÑ paraÒca. SusaÒÒatÈnaÒhi viyaÒjanena, AsaÒÒato lokamimaÑ carÈsi. 294. AriyÈvakÈsosi anariyovÈsi7, AsaÒÒato saÒÒatasannikÈso. KaÓhÈbhijÈtikosi anariyar|po, PÈpaÑ bahuÑ duccaritaÑ acÈri. 295. AduÔÔhassa tuvaÑ dubbhi, dubbhÊ8 ca pisuÓo casi. Etena saccavajjena, muddhÈ te phalatu sattadhÈ. 296. TasmÈ hi mittÈnaÑ na dubbhitabbaÑ, MittadubbhÈ9 pÈpiyo natthi aÒÒo. Œsittasatto nihato pathabyÈ, Indassa vÈkyena hi saÑvaro hatoti.

PaÓÉaranÈgarÈjajÈtakaÑ10 aÔÔhamaÑ. ______________________________________________________________ 1. DevavaÓÓÊ (I) 2. Sujayo (SÊ, SyÈ, I) 3. PuÒÒagandhÈ (I) 4. KÈdambiyaÑ (SÊ), kÈrambiyaÑ (I) 5. Ha (I) 6. PÈpaÑ kammaÑ (SÊ, I) 7. Anariyo cÈsi (SÊ, I) 8. D|bhi, d|bhÊ (I) 9. MittadubbhÈ hi (SyÈ) 10. PaÓÉarakajÈtakaÑ (SÊ, SyÈ, I)


519. SambulÈjÈtaka (9)

297. KÈ vedhamÈnÈ girikandarÈyaÑ, EkÈ tuvaÑ tiÔÔhasi saÑhit|ru1. PuÔÔhÈsi me pÈÓipameyyamajjhe, AkkhÈhi me nÈmaÒca bandhave ca. 298. ObhÈsayaÑ vanaÑ rammaÑ, sÊhabyagghanisevitaÑ. KÈ vÈ tvamasi kalyÈÓi, kassa vÈ tvaÑ sumajjhime. AbhivÈdemi taÑ bhadde, dÈnavÈhaÑ namatthu te. 299. Yo putto KÈsirÈjassa, sotthisenoti taÑ vid|. TassÈhaÑ SambulÈ bhariyÈ, evaÑ jÈnÈhi dÈnava. AbhivÈdemi taÑ bhante2, SambulÈhaÑ namatthu te. 300. Vedehaputto bhaddante, vane vasati Èturo. TamahaÑ rogasammattaÑ, ekÈ ekaÑ upaÔÔhahaÑ3. 301. AhaÒca vanamuÒchÈya, madhumaÑsaÑ migÈbilaÑ4. YadÈharÈmi taÑ bhakkho, tassa n|najja nÈdhati5. 302. KiÑ vane rÈjaputtena, Èturena karissasi. Sambule pariciÓÓena, ahaÑ bhattÈ bhavÈmi te. 303. SokaÔÔÈya durattÈya, kiÑ r|paÑ vijjate mama. AÒÒaÑ pariyesa bhaddante, abhir|pataraÑ mayÈ. 304. Ehi’maÑ girimÈruyha, bhariyÈ me6 catussatÈ. TÈsaÑ tvaÑ pavarÈ hohi, sabbakÈmasamiddhinÊ. 305. N|na7 tÈrakavaÓÓÈbhe8, yaÑ kiÒci manasicchasi. SabbaÑ taÑ pacuraÑ mayhaÑ, ramassvajja9 mayÈ saha. 306. No ce tuvaÑ maheseyyaÑ, Sambule kÈrayissasi. AlaÑ tvaÑ pÈtarÈsÈya, paÓhe 10 bhakkhÈ bhavissasi. ______________________________________________________________ 1. SaÒÒat|ru (SÊ, I), saÒcit|ru (SyÈ) 2. Bhaddante (SÊ, SyÈ) 3. UpaÔÔhahiÑ (SÊ) 4. MigÈvilaÑ (SÊ) 5. NÈthati (Ka) 6. MayhaÑ (SÊ, SyÈ, I) 7. Nanu (SÊ, SyÈ, I, Ka) 8. HÈÔakavaÓÓÈbhe (I) 9. Ramasujja (sÊ, syÈ) 10. MaÒÒe (SÊ, I)

394 JÈtakapÈÄi

307. TaÒca sattajaÔo luddo, kaÄÈro purisÈdako. Vane nÈthaÑ apassantiÑ, SambulaÑ aggahÊ bhuje. 308. AdhipannÈ pisÈcena, luddenÈmisacakkhunÈ. SÈ ca sattuvasaÑ pattÈ, patimevÈnusocati. 309. Na me idaÑ tathÈ dukkhaÑ, yaÑ maÑ khÈdeyya rakkhaso. YaÒca me ayyaputtassa, mano hessati aÒÒathÈ. 310. Na santi devÈ pavasanti n|na, Na hi n|na santi idha lokapÈlÈ. SahasÈ karontÈna’masaÒÒatÈnaÑ, Na hi n|na santi paÔisedhitÈro. 311. ItthÊnamesÈ pavarÈ yasassinÊ, SantÈ samÈ aggirivuggatejÈ. TaÒce tuvaÑ rakkhasÈdesi kaÒÒaÑ, MuddhÈ ca hi sattadhÈ te phaleyya. MÈ tvaÑ dahÊ1 muÒca patibbatÈya2. 312. SÈ ca assamamÈgacchi, pamuttÈ purisÈdakÈ. NÊÄaÑ3 paÄinaÑ sakuÓÊva4, gatasi~gaÑva ÈlayaÑ. 313. SÈ tattha paridevesi, rÈjaputtÊ yasassinÊ. SambulÈ utumattakkhÈ, vane nÈthaÑ apassantÊ5. 314. SamaÓe brÈhmaÓe vande, sampannacaraÓe ise. RÈjaputtaÑ apassanti, tumhaÑmhi6 saraÓaÑ gatÈ. 315. Vande sÊhe ca byagghe ca, ye ca aÒÒe vane migÈ. RÈjaputtaÑ apassantÊ, tumhaÑmhi saraÓaÑ gatÈ. 316. TiÓÈ7 latÈni osadhyo, pabbatÈni vanÈni ca. RÈjaputtaÑ apassantÊ, tumhaÑmhi saraÓaÑ gatÈ. ______________________________________________________________ 1. JahÊ (I) 2. PatibbatÈ sÈ (SÊ), patibbatÈ yÈ (I) 3. NiÉÉaÑ (SyÈ, Ka) 4. PhalinasakuÓÊva (SÊ, SyÈ, I) 5. ApassatÊ (SÊ) 6. TumhaÑ hi (I) 7. TiÓa (I)


317. Vande indÊvarÊsÈmaÑ, rattiÑ nakkhattamÈliniÑ. RajaputtaÑ apassantÊ, tumhaÑmhi saraÓaÑ gatÈ. 318. Vande bhÈgÊrathiÑ Ga~gaÑ, savantÊnaÑ paÔiggahaÑ. RÈjaputtaÑ apassantÊ, tumhaÑmhi saraÓaÑ gatÈ. 319. Vande ahaÑ pabbatarÈjaseÔÔhaÑ, HimavantaÑ siluccayaÑ. RÈjaputtaÑ apassantÊ, tumhaÑmhi saraÓaÑ gatÈ. 320. AtisÈyaÑ vatÈgacchi, rÈjaputti yasassini. Kena nujja samÈgacchi 1, ko te piyataro mayÈ. 321. IdaÑ khohaÑ tadÈvocaÑ 2, gahitÈ tena sattunÈ. Na me idaÑ tathÈ dukkhaÑ, yaÑ maÑ khÈdeyya rakkhaso. YaÒca me ayyaputtassa, mano hessati aÒÒathÈ. 322. CorÊnaÑ bahubuddhÊnaÑ, yÈsu saccaÑ sudullabhaÑ. ThÊnaÑ bhÈvo durÈjÈno, macchassevodake gataÑ. 323. TathÈ maÑ saccaÑ pÈletu, pÈlayissati ce mamaÑ. YathÈhaÑ nÈbhijÈnÈmi, aÒÒaÑ piyataraÑ tayÈ. Etena saccavajjena, byÈdhi te v|pasammatu. 324. Ye kuÒjarÈ sattasatÈ uÄÈrÈ, Rakkhanti rattindivamuyyutÈvudhÈ. DhanuggahÈnaÒca satÈni soÄasa, KathaÑvidhe passasi bhadde sattavo. 325. Ala~gatÈyo padumuttarattacÈ, VirÈgitÈ passati haÑsagaggarÈ. TÈsaÑ suÓitvÈ mitagÊtavÈditaÑ3, Na dÈni me tÈta tathÈ yathÈ pure. ______________________________________________________________ 1. SamÈgaÒchi (SÊ, I) 2. TadavocaÑ (SÊ, SyÈ) 3. MitagÊtavÈdinaÑ (I)

396 JÈtakapÈÄi

326. SuvaÓÓasaÑkaccadharÈ suviggahÈ, Ala~katÈ mÈnusiya’cchar|pamÈ. SenopiyÈ1 tÈta anindita~giyo, KhattiyakaÒÒÈ paÔilobhayanti2 naÑ. 327. Sace ahaÑ tÈta tathÈ yathÈ pure, PatiÑ tamuÒchÈya punÈ vane bhare. SammÈnaye maÑ na ca maÑ vimÈnaye, Itopi me tÈta tato varaÑ siyÈ. 328. YamannapÈne vipulasmi ohite, NÈrÊ vimaÔÔhÈbharaÓÈ ala~katÈ. Sabba~gupetÈ3 patino ca appiyÈ, Abajjha 4 tassÈ maraÓaÑ tato varaÑ. 329. Api ce daliddÈ kapaÓÈ anÈÄhiyÈ, KaÔÈdutÊyÈ patino ca sÈ piyÈ. Sabba~gupetÈyapi appiyÈya, Ayameva seyyÈ5 kapaÓÈpi yÈ piyÈ6. 330. SudullabhitthÊ purisassa yÈ hitÈ, BhattitthiyÈ dullabho yo hito ca. HitÈ ca te sÊlavatÊ ca bhariyÈ, Janinda dhammaÑ cara SambulÈya. 331. Sace tuvaÑ vipule laddhabhoge, IssÈvatiÓÓÈ maraÓaÑ upesi. AhaÒca te bhadde imÈ rÈjakaÒÒÈ7, Sabbe8 te vacanakarÈ bhavÈmÈti.

SambulÈjÈtakaÑ navamaÑ. ______________________________________________________________ 1. Sen|piyÈ (I) 2. PaÔilÈbhayanti (I) 3. PaÒca~gupetÈ (SÊ, SyÈ, I) 4. Avajjha (SyÈ), Èbajjha (I) 5. Seyyo (SyÈ, Ka) 6. KapaÓÈpi yÈ (Ka) 7. ImÈ ca kaÒÒÈ (I) 8. Sabbeva (SÊ, SyÈ, I)


520. GandhatindukajÈtaka (10) 332. * AppamÈdo amataÑ padaÑ1, pamÈdo maccuno padaÑ. AppamattÈ na mÊyanti, ye pamattÈ yathÈ matÈ. 333. MadÈ pamÈdo jÈyetha, pamÈdÈ jÈyate khayo. KhayÈ padosÈ2 jÈyanti, mÈ pamÈdo3 bharat|sabha4. 334. Bah| hi khattiyÈ jÊnÈ, atthaÑ raÔÔhaÑ pamÈdino. Athopi gÈmino gÈmÈ, anagÈrÈ agÈrino. 335. Khattiyassa pamattassa, raÔÔhasmiÑ raÔÔhavaÉÉhana. Sabbe bhogÈ vinassanti, raÒÒo taÑ vuccate aghaÑ. 336. Nesa dhammo mahÈrÈja, ativelaÑ pamajjasi. IddhaÑ phÊtaÑ janapadaÑ, corÈ viddhaÑsayanti naÑ. 337. Na te puttÈ bhavissanti, na hiraÒÒaÑ na dhÈniyaÑ5. RaÔÔhe giluppamÈnamhi, sabbabhogehi jiyyasi. 338. SabbabhogÈ parijiÓÓaÑ, rÈjÈnaÑ vÈpi khattiyaÑ6. ©ÈtimittÈ suhajjÈ ca, na taÑ maÒÒanti mÈniyaÑ7. 339. HatthÈrohÈ anikaÔÔhÈ, rathikÈ pattikÈrakÈ. TamevamupajÊvantÈ, na taÑ maÒÒanti mÈniyaÑ. 340. AsaÑvihitakammantaÑ, bÈlaÑ dummantimantinaÑ. SirÊ jahati dummedhaÑ, jiÓÓaÑva urago tacaÑ. 341. SusaÑvihitakammantaÑ, kÈluÔthÈyiÑ atanditaÑ. Sabbe bhogÈbhivaÉÉhanti, gÈvo sa-usabhÈmiva. 342. UpassutiÑ mahÈrÈja, raÔÔhe janapade cara. Tattha disvÈ ca sutvÈ ca, tato taÑ 8 paÔipajjasi. 343. EvaÑ vedetu PaÒcÈlo, sa~gÈme saramappito 9. YathÈhamajja vedemi, kaÓÔakena samappito. ______________________________________________________________ * Khu 1. 16 piÔÔhe dhammapadepi. 1. AmatapadaÑ (SÊ, I) 2. KhayÈ ca dosÈ (SÊ) 3. MÈ mado (SÊ, SyÈ, I) 4. BhÈradh|sabha (Ka) 5. Na hiraÒÒanidhÈniyÈ (Ka) 6. Khattiya (Ka) 7. MantiyaÑ (SyÈ) 8. TvaÑ (Ka) 9. Samappito (SÊ, I)

398 JÈtakapÈÄi

344. JiÓÓo dubbalacakkh|si, na r|paÑ sÈdhu passasi. KiÑ tattha Brahmadattassa, yaÑ taÑ maggeyya1 kaÓÔako2. 345. Bahvettha Brahmadattassa, sohaÑ3 magga’smi4 brÈhmaÓa. ArakkhitÈ jÈnapadÈ, adhammabalinÈ hatÈ. 346. RattiÒhi5 corÈ khÈdanti, divÈ khÈdanti tuÓÉiyÈ. RaÔÔhasmiÑ k|ÔarÈjassa, bahu adhammiko jano. 347. EtÈdise bhaye jÈte6, bhayaÔÔÈ tÈta7 mÈÓavÈ. NillenakÈni kubbanti, vane Èhatva kaÓÔakaÑ. 348. KadÈssu nÈma’yaÑ rÈjÈ, Brahmadatto marissati. Yassa raÔÔhamhi jiyyanti, appatikÈ kumÈrikÈ. 349. DubbhÈsitaÒhi te jammi, anatthapadakovide. KuhiÑ rÈjÈ kumÈrÊnaÑ, bhattÈraÑ pariyesati. 350. Na me dubbhÈsitaÑ brahme, kovidatthapadÈ ahaÑ. ArakkhitÈ jÈnapadÈ, adhammabalinÈ hatÈ. 351. RattiÒhi corÈ khÈdanti, divÈ khÈdanti tuÓÉiyÈ. RaÔÔhasmiÑ k|ÔarÈjassa, bahu adhammiko jano. DujjÊve dubbhare dÈre, kuto bhattÈ kumÈriyo. 352. EvaÑ sayatu PaÒcÈlo, sa~gÈme sattiyÈ hato. YathÈyaÑ kapaÓo seti, hato phÈlena sÈliyo. 353. Adhammena tuvaÑ jamma, Brahmadattassa kujjhasi. Yo tvaÑ sapasi rÈjÈnaÑ, aparajjhitvÈna attano8. 354. Dhammena Brahmadattassa, ahaÑ kujjhÈmi brÈhmaÓa. ArakkhitÈ jÈnapadÈ, adhammabalinÈ hatÈ. 355. RattiÒhi corÈ khÈdanti, divÈ khÈdanti tuÓÉiyÈ. RaÔÔhasmiÑ k|ÔarÈjassa, bahu adhammiko jano. ______________________________________________________________ 1. Maggheyya (I) 2. KaÓÉako (SÊ, SyÈ, I) 3. YohaÑ (SÊ, SyÈ, I) 4. Maggosmi (I) 5. RattiÒca (SÊ) 6. TÈta (SÊ, I) 7. TÈva (SÊ, I) 8. AttanÈ (I)


356. SÈ n|na puna re pakkÈ, vikÈle bhattamÈhari. BhattahÈriÑ apekkhanto, hato phÈlena sÈliyo. 357. EvaÑ haÒÒatu PaÒcÈlo, sa~gÈme asinÈ hato1. YathÈhamajja pahato, khÊraÒca me pavaÔÔitaÑ. 358. YaÑ pasu khÊraÑ chaÉÉeti, pasupÈlaÑ vihiÑsati2. KiÑ tattha Brahmadattassa, yaÑ no garahate3 bhavaÑ. 359. GÈrayho brahme PaÒcÈlo, Brahmadattassa rÈjino. ArakkhitÈ jÈnapÈdÈ, adhammabalinÈ hatÈ. 360. RattiÒhi corÈ khÈdanti, divÈ khÈdanti tuÓÉiyÈ. RaÔÔhasmiÑ k|ÔarÈjassa, bahu adhammiko jano. 361. CaÓÉÈ aÔanakÈ4 gÈvÊ, yaÑ pure na duhÈmase. TaÑ dÈni ajja dohÈma, khÊrakÈmehupaddutÈ. 362. EvaÑ kandatu PaÒcÈlo, viputto vippasukkhatu. YathÈyaÑ kapaÓÈ gÈvÊ, viputtÈ paridhÈvati. 363. YaÑ pasu pasupÈlassa, sambhameyya5 raveyya vÈ. Ko nÊdha apÈrÈdhatthi, Brahmadattassa rÈjino. 364. AparÈdho mahÈbrahme, Brahmadattassa rÈjino. ArakkhitÈ jÈnapadÈ, adhammabalinÈ hatÈ. 365. RattiÒhi corÈ khÈdanti, divÈ khÈdanti tuÓÉiyÈ. RaÔÔhasmiÑ k|ÔarÈjassa, bahu adhammiko jano. KathaÑ no asikosatthÈ, khÊrapÈ haÒÒate pajÈ. 366. EvaÑ khajjatu PaÒcÈlo, hato yuddhe saputtako. YathÈhamajja khajjÈmi, gÈmikehi6 araÒÒajo. ______________________________________________________________ 1. DaÄhaÑ (I) 2. PasupÈlaÒca hiÑsati (SÊ), pasu phÈlaÒca hiÑsati (I) 3. Garahato (I) 4. AÔanaka (I), akaÔanÈ (Ka) 5. Pabbhameyya (SÊ, I) 6. GÈmakehi (SÊ, I)

400 JÈtakapÈÄi

367. Na sabbabh|tesu vidhenti1 rakkhaÑ, RÈjÈno maÓÉ|ka manussaloke. NettÈvatÈ rÈjÈ adhammacÈrÊ, YaÑ tÈdisaÑ jÊvamadeyyu dha~kÈ. 368. Adhammar|po vata brahmacÈrÊ, AnuppiyaÑ bhÈsasi khattiyassa. ViluppamÈnÈya puthuppajÈya, P|jesi rÈjaÑ paramappamÈdaÑ2. 369. Sace idaÑ brahme surajjakaÑ siyÈ. PhÊtaÑ raÔÔhaÑ muditaÑ3 vippasannaÑ. BhutvÈ baliÑ aggapiÓÉaÒca kÈkÈ, Na mÈdisaÑ jÊvamadeyyu dha~kÈti. (2974)

GandhatindukajÈtakaÑ dasamaÑ.

TiÑsanipÈtaÑ niÔÔhitaÑ.

TassuddÈnaÑ

KiÑchanda kumbha jayaddisa chaddanta, Atha paÓÉitasambhava sirakapi. Dakarakkhasa paÓÉaranÈgavaro, Atha sambula tindukadevasutoti.

JÈtakapÈÄiyÈ paÔhamo bhÈgo niÔÔhito. ______________________________________________________________ 1. Vidhanti (Ka) 2. RÈjaÑ paramappavÈdaÑ (SÊ), rÈjÈ paramappavÈdiÑ (SyÈ) 3. P|ritaÑ (Ka)

JÈtakapÈÄiyÈ paÔhamabhÈge

LakkhitabbapadÈnaÑ anukkamaÓikÈ

PadÈnukkamo PiÔÔha~ko

[ A ] AkÈmakovÈpi 209 Akhantijo 202 AgaÓhu 234 AjakÈÓova 112 AÔanakÈ 399 AÔÔhittaco 78 AÓuÑ 2 AtithiÑ 209 AtidhantaÑ 14 AtipaÓÉito 23 Antimagandhano 210 AtricchatÈ 292 Adu 238 AduÔÔhacitto 57 Adhamajan|pasevÊ 156 Adhamo 43 AnadhivarÈ 264 AnantapÈyÊ 90 Anappar|pÈ 253 AnalÈ 76 AnutÈÄayi 71 AnusarÊ 273 ApaÓÓakaÑ 1 Apar|paghÈtÊ 195 ApÈtubhÈ 249

PadÈnukkamo PiÔÔha~ko [ A ]

AbbahÊ 218 Abb|Ähasallosmi 218 AbhijÊhanÈya 221 AbhiÔÔhÈya 385 Abhitthanaya 18 AbbhidÈ 11 Amassuko 59 Ayamagghati 2 Ayirabrahme 280 AlakkamÈlÊ 287 AllÈyate 298 AvaÒcanÈ 9 AvaÓÓasaÑsaggabhayÈ 221 AvÈcarÊ 114 AvÈpuranto 220 AvaÑsiro 10 AsaÑsiÑ 258

[ Œ ] ŒcÈmakuÓÉakaÑ 72 ŒturannÈni 86 Œputtaputtehi 244 Œyase 324 ŒluvÈni 212 ŒvaÔÔanÊ 76

402 JÈtakapÈÄiyÈ paÔhamabhÈge


[ Œ ] Œvellitasi~giko 252 ŒÄi 198

[ ¢ ] ¢sÈmukhena 8

[ U ] Ukkacca 259, 360 UcchiÔÔhabhojino 152 UdaÒcanÊ 25 Udabbahe 237 Udassaye 367 UpakkhandhamhÈ 259 UbbariÑ 385 Ummatto 198 UsÊnaka 248

[ � ] �n|daro 203

[ E ] EÓik|lasmi 164

[ O ] Otallako 310 Opatanto 65 OpÈnabh|taÑva 210 Omadda khippaÑ 47 OramÈma 34 OruddhapaÔiruddhosmi 201 OvajjamÈno 10 Ohara 224


[ Ka ] KakaÓÔako 42 KaÔaggaho 290 KaÔÈhakÈ 29 KaÓÉarÊkinnarÈnaÑ 114 KattaÑ 228 KannappakannaÑ 241 KapaÓo 59 KamaÓÉal| 44 KamasÊ 361 KareÓ|va vas|panÊtÈ 213 KalaÓÉukÈ 29 KalÊ bhavanti 30 KaÄambÈni 212 KÈkavatÊ 106 KÈtiyÈni 176 KÈmaduhÈ 206 KÈmasÈ 289 KÈlaghaso 68 KÈÄakaÓÓiÑ 20 KimaÓÉakÈ 96 KirÈÔaÒca 263 KilomasadisÊ 100 KÊÔo 55 KÊvatako 333 KukkuÔo 28 KukkurÈ 6 KukkuÄÈnugatÈ 179 KusanÈÄi 28

LakkhitabbapadÈnaÑ anukkamaÓikÈ 403


[ Ka ] K|pasayova 145 K|lajo 355

[ Kha ] KhaÓÈnupÈtÊ 195 KhamyataÑ 211 KharadhotaÑ 147 KharassaraÑ 19 KharÈjinÈ 138

[ Ga ] GambhÊravattanÊ 7 GalakÈ’vakantaÑ 269 GalavinÊtena 211 GaÄeyya 361 Gijjhapantho 187 GiridarÊsayÈ 158 Gila re 22 GoravindaÑ 320

[ Gha ] GhasasÊ 220 GhÈsesanaÑ 262 Ghore 252 Ghosenti 303

[ Ca ] CakkamÈsado 24 CaÓÉoraÓaÑ 226 CatussadaÒca 325 CandaniyoÄigallaÑ 361 CalakkakuÑ 166 CÈpadhure 293 CilÈcÈ 280


[ Ja ] JaÒÒar|paÑ 89 Jammo 49 Jar|panÊto 212 JÊnÈ 397

[ �a ] �emÈna 90 �ayamÈnÈnaÑ 297

[ Ta ] TakkarÈnaÑ 328 TakkalÈ 212 TirÊÔavaccho 74 TirokkhavÈco 388 TisasÈmÈ 226 Tumulo 63

[ Tha ] ThaÓÉiladukkhaseyyaÑ 364 ThÊnaÑ bhÈvo 15

[ Da ] DaÉÉho 67 DaÓÉayati 253 DÈrukaÔallakova 362 DÈsyo 215 Dicchanti 218 Dittar|pova 363 DibyaÑ 302 DiyaÉÉhakukk| 155 Disabbhi 391 DÊnamattÈnaÑ 221



[ Da ] DukkulÊno 64 Dunnikkayo 335 Dubbhago 50 Durannayo 218 DurÈruho 13 D|repÈtÊ 46

[ Dha ] DhÈticelaÑva 152 DhikkitÈ 4 DhuttÊ 26 Duraddharo 99

[ Na ] NantakavÈsinÊ 96 NaÄena vÈriÑ 5 NÈmanuÒÒaÑ 7 NÈsmase 216 Nik|jati 156 NikkhamisaÑ 292 Niccayato 242 Nicchubhati 193 NijjhapanaÑ 355 NitammÈmi 278 NimÊni sÈmÈ 102 NiraÑkatvÈ 284 NekÈsÊ 249

[ Pa ] PakuÔÔhÈyi 360 Paccaggahi 254


[ Pa ] PajÈtÈ 222 PaÒÒÈÓavato 322 PaÔikata kiccakÈriÑ 245 PaÔiyÈni 299 PaÔÔho 386 PaÓaye 253 Pantho 16 PanatthaÑ 284 PabhÈsavÈ 248 Pamathenti 262 PayÈtÈnaÑ 239 Parakammakaro 172 ParaviriyaghÈtiÑ 273 Parivajjemu 214 Pallatthito 388 PaliguÓÔhito 54 Palipo 138 PavellamÈnÈ 169 PÈÔhÊnaÑ 219 PÈÓipameyyamajjhe 393 PÈrÈsariyo 60 PÈvusaÑ 219 PitucchakiÑ 249 PiÄakÈ 18 PiÑsÈmi 332 P|tisarÈ 19 P|rahatthova 80 PekhuÓÈni 8 Pettiko 49 PothayamanvacÈrÊ 7

LakkhitabbapadÈnaÑ anukkamaÓikÈ 405


[ Ba ] Bako 9 BalajaÑ 219 BaÄavÈmukhÊti 240 Byasanno 315 BimboÔÔhasampanno 184 Bubhukkassa 253

[ Bha ] BhinnagaÄÈ 354 Bhinnaplavo 121 Bh|nahatÈ 125 Bhetha 244 BhedÈsa~kÊ 128

[ Ma ] MaggamanubbajÈmi 315 Madhutthiko 190 Matipubbo 109 MÈtÈlayaÑ 39 M|luto 5 MigÈdhamÈ 139 MettaÑso 220

[ Ya ] YaÒÒatantaÒca 248 Yatto 262 Yathanno 25 YÈcanajÊvÈno 162 Y|po 76

[ Ra ] Rattimandhova 327 RutaÒÒ| 386 RuppapaÔÔapalimaÔÔhÊva 358


[ Ra ] Ruhaka 50 RenukaÑ 65 Rosako 70, 251

[ La ] LasÊ 33 LÈb|ni 18 LÈlappatÊ 134 L|nosmi 81 LokyÈ 359 LoluppacÈrinÊ 27

[ Va ] Vakka~gÈ 9 Va~kÈtiva~kinaÑ 4 VaÉÉhavaÑ 359 Vanejo 91 VayoharÈ 3 VÈÓijo 2 VÈrattiko 126 VikkantacÈrinÊ 167 ViduggÈ 273 VidhividhÈnaÒÒ| 61 Vippasukkhatu 399 Viputto 399 Viyeti 260 VisÊdittho 262 VedhaverÈ 249

[ Sa ] SakiyÈ 213 Sa~karattÈ 233


PadÈnukkamo PiÔÔha~ko PadÈnukkamo PiÔÔha~ko

[ Sa ] [ Sa ] SakhyaÑ 251 SuttamÈsu 215 SattukaÑ 178 SuppaÔimukkakambu 205 SattubhastaÑ 161 Subah| 235 Sattubila~gÈ 26 SuvaÓÓasaÑkaccadharÈ 396 SattusambÈdhÈ 216 SuvÈminÊ 147 Santhavo 40 Susahoriva 364 SamÈdhiparo 108 Sus| 72 SammillahÈsiniÑ 107 SaÑvissatthÈ 222

SamaÓuggato 264 SaÑsati 211

SamuÒchakaÑ 219 SaÑhit|ru 393

SamekkhamÈnÈ 241 SaÑhÊrapaÒÒassa 327

SÈrÈÓiyaÑ 228 Suhan| 38

SÈÄ|rasaÑghaÒca 330 SallalÊkato 6

[ Ha ] HaÑci 26

SukkhaÒjalipaggahitÈ 216 HaÒchati 230


NÈnÈpÈÔhÈ PaÔhamo m|lapÈÔho, SÊ = SÊhaÄapotthakaÑ, SyÈ = SyÈmapotthakaÑ,

KaÑ = KambojapotthakaÑ, I = I~galisapotthakaÑ, Ka = kesuci Marammapotthakesu dissamÈnapÈÔho, Ka-SÊ = kesuci SÊhaÄapotthakesu dissamÈnapÈÔho, ®Ôha = AÔÔhakathÈ.

KhuddakanikÈye

NÈnÈpÈÔhÈ PiÔÔha~kÈ

[ A ] AkammaneyyaÑ = AkampaneyyaÑ (Ka) 310 Akari = AkarÈ (SÊ, I) 60 AkarÊ punÈti = AkarÈ punanti (Ka-SÊ, I) 325 A~kasmiÑ = A~gasmiÑ (Ka) 132 AkittiÑ = AkattiÑ (Ka) 266 AkkhÈsi = AkkhÈti (SyÈ, I) 55 AgamÈ = AgamÈsi (SyÈ, Ka) 264 AgaÄuÑ = Aggalu (SyÈ, Ka) AkaluÑ (I) 332 AgiddhatÈ = AgiddhitÈ (SyÈ, Ka) 72 A~gena = A~kena (I, Ka) 127 AccÈyaÑ = AthÈyaÑ (SÊ, I) 159 Acetaso = Acetano (Ka) 380 Achambhito = AsambhÊto (SÊ, SyÈ, I) 226 AcchannaÑ = SacchannaÑ (Ka) 156 Acchera = Acchariya (SÊ, SyÈ, I) 337 AccheraÑ = AcchariyaÑ (SÊ, SyÈ, I) 255 Ajja hÈrayiÑ = ApahÈrayiÑ (SÊ, I) 154 AjjunaÑ = AÒjanaÑ (SÊ, SyÈ, I) 145 AjjhavÈhari = AjjhupÈhari (SÊ, I) 72 AÒÒadatthu = Ekadatthu (SÊ, I) 109



[ A ] AÔÔhamÊ = AÔÔhamiÑ (SÊ, I) 289 AÔÔha~gasusamÈgataÑ = AÔÔha~gasusamÈhitaÑ (sabbattha) 289 AÔÔhÈhipi ca = AÔÔhÈhi cÈpi (SÊ, SyÈ) AÔÔhÈbhi cÈpi (Ka) 132 AÉÉharattÈpapÈyiÑ = AÉÉharattÈvapÈyiÑ (SÊ, I) 5 Antalikkhacaro = Antalikkhe caro (SÊ, I) 326 AtikhÈtaÑ = AtikhaÓaÑ (Ka) 73 Atittar|po = Atittir|po (Ka) 246 Atipatati = AdhipatatÊ (SÊ, I) 233 AtimaÒÒittha = AtimaÒÒittho (SÊ, I) AtimaÒÒitÈ (?) 288 Antimagandhano = Antimandhino (SyÈ, I, Ka) AntimagandhinÊ (SÊ) 210 AtihÊÄayÈno = AtiheÄayÈno (SyÈ, Ka) 292 AtricchatÈ = AtricchatÈya (SÊ, SyÈ, I) 292 AtricchaÑ = AtricchÈ (SÊ, SyÈ, I) 65 AthetaÑ = AtthetaÑ (SÊ, SyÈ, I) 216 Atthova labbho = Attho ca labbhÈ (SÊ, SyÈ) Atthodha labbhÈ (AÑ 2. 49)131 AtthaÑ nicintayitvÈ = AtthÈni cintayitvÈ (SyÈ, Ka) 252 AdaÓÉiyaÑ = AdaÓÉiya (Nisya) Na daÓÉaye (?) 253 Adayhi = AdaÉÉhahi (SÊ, SyÈ) AdaÔÔhahi (I) Adaddahi (?) 40 AdÈsayi = ApÈdayi (SÊ, SyÈ, Ka) 307 Adu = Œdu (SÊ, I) 191 Adu = Œdu (SÊ, I) Œd| (SyÈ) 238 Ad|re = Avid|re (SyÈ, Ka) 373 AdaÑsÊ = AÉaÑsÊ (SyÈ) 209 AdvejjhaÑ = AdejjhaÑ (SÊ, I) SarajjuÑ (Ka) 270 AdvejjhaÑ = ŒrajjuÑ (Nisya) AdejjhaÑ (SÊ, I) 145 AdhammacaraÓena = AdhammacariyÈya (SÊ, SyÈ) 86 AndhakaveÓÉaputtÈ = AndhakaveÓhuputtÈ (SÊ, I) AÓÉakaveÓÉa puttÈ (Ka) 364 AndhakÈrake = AndhakaraÓe (SÊ, SyÈ, I) 192

NÈnÈpÈÔhÈ 409


[ A ] AndhamahiÑsova = Andhamahisova (SÊ, I) 165 AnanuÒÒÈto = NÈnuÒÒÈto (Ka) 122 AnamhikÈle = AnamhakÈle (I) 135 AnappikÈ = AnappakÈ (Ka) 345 AnÈÄhiyo = AnÈlayo (I) 322 Anikubbato = Anikrubbato (Ka) 65 AnipphannatÈ = AnipphÈdÈya (SÊ, I) AnipphannatÈya (SyÈ) Œ nipphÈdÈ (?) 348 Anutappesi = Anutapessasi (SÊ, I) Anutappissasi (?) 2 Anubbate = Anupubbake (Ka) 194 An|nÈ = AnÈtho (SÊ) 381 Anedho = Anindho (SÊ, Ka) Anindo (SyÈ) 208 AnvesatÊ = PariyesatÊ (SÊ, I) 351 Appacintasukhassa = Appacintisukhassa (SÊ, SyÈ, I) 153 Apanandassa = AparaÓÓassa (SÊ, SyÈ, I) 141 AparÈyinÊ = AparÈyiÓÊ (SÊ) AparÈyaÓÊ (?) 167 Apasakkati = Apavattati (SÊ, I) 297 Appasmeke = Appampeke (SyÈ) 219 ApÈÓabhojanÈ = AvÈkabhojanÈ (SÊ, I) 194 ApÈpÈyi = ApÈpÈsi (SÊ, SyÈ, I) 51 AppikÈ = AppakÈ (Ka) 172 ApidhÊyati = ApithÊyati (SÊ, I) Apithiyyati (SyÈ) 55 Appenti = Accenti (SyÈ) 99 Abandhi s|ti = AvaÉÉhitunti (SÊ, SyÈ) AvaÉÉhi s|ti (?) 137 Abbaha = Ubbaha (SyÈ) Abbhuha (Ka) 47 AbbahÊ = Abb|ÄhaÑ (SÊ, SyÈ) Abbh|ÄhaÑ (Ka) 121 AbbahÊ = Abbuhi (SyÈ) Abbh|ÄhaÑ (Ka) 218 AbbÈhitaÑ = AppahitaÑ (SÊ, SyÈ) Abb|hitaÑ (I, SÊ-Nisya) 199 AbyayataÑ = AbyÈyataÑ (SÊ, SyÈ, I) AbyattataÑ (?) 34 AbhÈÓiÑ = AbhÈsiÑ (Ka) 169



[ A ] Abhika~khamÈno = AbhikattukÈmo (SyÈ) 105 AbhinibbutattÈ = AbhinibbutacittÈ (SyÈ, Ka) 82 Abhir|pÈ = AbhÊtar|pÈ (SÊ, SyÈ, I) 194 AbhihÈrituÑ = AbhihÈrayuÑ (Ka-SÊ) AbhihÈrayiÑ (SyÈ) AbhihÈrayaÑ (I) 325 Abhuttabhoge = AbhutvÈ bhoge (SyÈ, Ka-®Ôha) Abhutva bhoge (I) Bhoge abhutvÈ (Ka) 351 Abhejjo = Adejjo (SÊ, I) Abhijjo (Ka) 93 AmanussapaviÔÔhassa = Amanussavaddhassa (SÊ, I) AmanussaviÔÔhassa (SyÈ) 62 Ayirabrahme = Ayyire brahme (Ka) 280 ArogaÑ = ArogyaÑ (SyÈ, Ka) 350 AllÈyate = AddÈyate (SÊ, I) 298 AvakkamiÑ = ApakkamiÑ (Ka) 185 AvÈcarÊ = AccÈcari (SyÈ) AnÈcari (Ka) 114 AvÈhayi = AvÈhasi (Ka) ApÈhasi (SyÈ) 79 AvikampÊ ca = AppakampÊ ca (SÊ, I) 184 AsanthutaÑ maÑ cirasanthutena = AsandhataÑ maÑ cirasandhatena (Ka) 102 AssÈsayitvÈ = VissamitvÈna (SÊ) 226 AsitÈpa~gi = HasitÈpa~gi (SÊ, SyÈ, I) 174 Asesakesu = Asesitesu (SÊ, I) Asesikesu (Ka) 120 AhantÈra = Ahananta (I) Aharanta (?) 130 Ah| atÊtamaddhÈnaÑ = Ahu atÊtamaddhÈne (SyÈ, I, Ka) 99 Aho sopi = AhÈsopi (Ka-SÊ, SyÈ, Ka) 255 AhaÑ taÑ saraÓaÑ samma = AhaÑ te saraÓaÑ homi (Khu 2. 39 VimÈna) 68 [ Œ ] ŒkÈraÓena = ŒkÈrakena (SÊ, SyÈ, I) 13 ŒgacchuÑ = ŒgaÒchuÑ (SÊ) ŒgaÒchu (I) 335

NÈnÈpÈÔhÈ 411


[ Œ ] Œgacchi = ŒgaÒchi (SÊ, I) 316 ŒgamabalasÈ = ŒgamapurisÈ (I) 265 ŒgamÈ = AgamÈ (SÊ, SyÈ, I) 332 ŒcariyabhariyaÑ sakhiÑ = ŒcariyabhariyaÑ sakhÈbhariyaÑ (SÊ, I) 249 Œceramhi = ŒcÈramhi (SÊ, I) 165 ŒjÊvikÈ = ŒjÊvaka (SÊ, SyÈ) ŒjÊvika (I) 82 Œtattar|posi = Œdittar|posi (Ka) Atittar|posi (SyÈ, Ka-®Ôha) 381 ŒtapÈ = ŒtappÈ (SÊ, SyÈ, I) 180 Œnayehi = Œnayetha (SÊ, I) 276 ŒpÈsu = ŒvÈsu (Ka) 74 ŒpÈsu = AvÈsu (SyÈ) ŒpadÈsu (Ka) 327 Œp|rati veti = P|reti khÊyati (SyÈ) 120 Œp|ratha = Ap|ratha (SÊ, I) Œp|rathe (SyÈ) 332 ŒmantanÊyo = ŒmantaÓÊyo (SÊ, I) 307 ŒraÒÒikassa = ŒraÒÒakassa (SÊ, I) 307 ŒrÈdheti nikatippaÒÒo = ŒrÈdhe nikatippaÒÒo (I) 9 ŒluvÈni = ŒlupÈni (SÊ, SyÈ, I) 212 ŒveÓikaÑ = ŒveÓiyaÑ (SÊ, SyÈ, I) ŒvenikaÑ (Ka) 301 ŒvellitaÑ = AveÔhitaÑ (SÊ, I) 310 ŒsÊsetheva = ŒsiÑsetheva (SÊ, SyÈ, I) 13, 272 ŒsÊseteva = ŒsiÑsetheva (SÊ, SyÈ, I) 140 ŒhaÒÒantu = ŒhaÒÒare (SyÈ) 313 ŒharitvÈ = Œhatva (SÊ, SyÈ) 307

[ I ] IccevaÑ = Icceva (SÊ, I) 260 Itthiyo = ItthiyÈ (I) 290 Idhameva = Idameva (SyÈ, Ka-®Ôha) Imameva (Ka) 320 IddhippattÈya = IddhimattÈya (Ka) 96



[ I ] IrÊÓe = ¢riÓe (SÊ, SyÈ, I) 381 Isso = Iso (SÊ) ¢so (SyÈ, I) 259

[ ¢ ] ¢disaÑ = EdisaÑ (SÊ, I) 277

[ U ] UccÈvacaÑ = UcaÑ nÊcaÑ (SÊ, SyÈ, I) 376 UÒÒÈsi = MaÒÒÈsi (SyÈ, Ka) 378 UÓÓanÈbhi = UÓÓÈnÈbhi (SÊ, SyÈ, I) 54 UÓÓamati = Unnamati (SyÈ) 42 Udapajjatha = Upapajjatha (SyÈ, Ka) 234 Udapattosi = UddhaÑ pattosi (Ka-SÊ) 187 UdavÈ = UdÈhu (SyÈ, Ka) 150 UndurÈnaÑ = Und|rÈnaÑ (Ka) 112 Uddhato = UddhaÔo (I) 383 UddhamÈhu = UccamÈhu (SÊ, SyÈ, I) 76 UddharitvÈ = Uddhatva (SÊ) Laddha tvaÑ (I) 317 Uddhitabhattova = Udditabhattova (SÊ) VaÉÉhitabhattova (SyÈ) 80 Upak|thitoti = Upak|sitoti (SÊ, SyÈ, I) Upak|lito (Ka) 52 Upak|Äitoti = Upak|litoti (SÊ) UpakuÔÔhitoti (SyÈ) UpakuÔito (Ka) 23 UpakkhandhamhÈ = UpakhandhamhÈ (Ka-SÊ, I, Ka) 259 Upag|hissaÑ = UpaguyhissaÑ (Ka) 177 UpantikaÑ = Upanti (SÊ, SyÈ, I) 293 UpalepabhayÈ = UpalimpabhayÈ (SyÈ, Ka) 330 UpasÈÄakanÈmÈni = UpasÈÄhakanÈmÈnaÑ (SÊ, SyÈ, I) 41 UpÈgÈ = UpÈgami (SÊ, I) 291 UppÈtÈ = UppÈdÈ (I) 21

NÈnÈpÈÔhÈ 413


[ U ] Upeti = Pareti (SÊ, I) 213 Ubbegino = Ubbiggino (SyÈ, Ka) Ubbedhino (SÊ) 153 UmÈpupphasarinnibhaÑ = UmmÈpupphasirinnibhaÑ (SÊ, SyÈ, I, Ka) 325 UragÈmiva = Uragammiva (SÊ, SyÈ, I) 158 Ulla~ghayitvÈ = Sa la~ghayitvÈ (I) Sula~ghayitvÈ (Ka) 165 UhannaÑ = �hantaÑ (SÊ) �hanaÑ (SyÈ) �hanti (I) UhadaÑ (Ka) 44

[ � ] �ruÔÔhi = �raÔÔhi (SÊ) 105

[ E ] Ekato = Ekako (SÊ, SyÈ, I) 84 Eka~gamapi bhÈgaso = Ekantamapi bhÈsato (SÊ, I) 263 EkacceyyÈ = EkaceyyÈ (SÊ, I) 354 EkabhattikinÊ = EkabhattÈ kira (SÊ, SyÈ) EkabhattakinÊ (I) 102 EkÈparÈdhaÑ = EtÈparÈdhaÑ (Ka) 169, 288, 311, 336 EvampahaÑ = EvamahaÑ (SyÈ) 315 Evameva = EvamevaÑ (I) 285 EvametaÑ = Evameva (Ka) 76 EssaÑ = EsaÑ (SÊ, I) 198 EÄagalÈgumbe = EÄagaÓagumbe (Ka) 135 EÄike = EÄaki (SyÈ) EÄiki (I) 185

[ O ] OkkantikaÑ = OkkandikaÑ (SÊ, SyÈ, I) 91 OkkitÈ = OkiÓÓÈ (SÊ) 384 OkaÑ na vajahÈmase = OkantaÑ na jahÈmase (Ka) 176 OÉÉentu = Ujjhantu (SyÈ, Ka) 276 OsadhikÈyo = OsadhikÈye (SyÈ, Ka) 302 OsÊdi = Osadhi (SÊ, SyÈ, I) OsaÔÔhi (Ka) Osati (AbhinavaÔÊkÈ) OsÊdati (?) 278



[ O ] Ohacca = Uhacca (Ka) �hacca (I) 132 OhacchaÑ = �hacca (SÊ, I) OhaccaÑ (SyÈ) UhajjaÑ (Ka) 44

[ Ka ] KaÒci = KiÒci (Ka) 54, 308 KaÒcideva = KiÒcideva (Ka) 287 KaÓÔhe kiÓikiÓÈyati = IdhaÑ kaÓÔhe kiÓÈyati (Ka) KaÓÔhe kiÑnikilÈyati (SyÈ) 154 KaÓÉakavÈco = AÓÉakavÈco (Ka-SÊ, I) 142 KaÓÉaÒca = T|ÓiÒca (SÊ, I) 84 KaÓÉarÊkinnarÈnaÑ = KinnarakinnarÊnaÑ (SyÈ), KinnarÊkinnarÈnaÑ (Ka) 114 KatÈni = TantÈni (SÊ, I) 352 Kampeti = Sammeti (Ka) 100 KammamakaraÑ = KammamakarÈ (SÊ, SyÈ, I) 381 KayirÈhi = KayirÈsi (I) 198 KaraÓÉako = KaraÓÉunÈma (SÊ, I) 167 KaravÊrÈ = KaravarÈ (SÊ, SyÈ) 226 KarissÈmi = KÈrayÈmi (SÊ, I) 217 KarÊsaÔhÈnaÑva = KarÊsajÈtaÑva (SÊ, SyÈ) 143 Karetha = Kareyya (SyÈ), KatvÈna (HeÔÔhÈ 138 piÔÔhe.) 283 Karoha’re = Karohi re (Ka) 91 KasivÈÓijjÈ = KasÊvaÓijjÈ (SÊ, SyÈ, I) 325 KassaÑ = KÈsaÑ (SÊ, SyÈ, I) 279 KaÄÈyamuÔÔhiÑ = KalÈyamuÔÔhiÑ (SÊ, I) 45 KÈkavatÊ = KÈkÈtÊ (SÊ), KÈkÈti (SyÈ, I) 106 KÈkÈnamhÈka = KÈkÈnasmÈka (SÊ, SyÈ, I) 32 KÈjena = KÈcena (I) 346 KÈmaduhajja = KÈmaruhajja (Ka) 370 KÈmasÈ = KÈmaso (SÊ) 289 KÈmÈ paraÑ = KÈmaparaÑ (SÊ, I) 235

NÈnÈpÈÔhÈ 415


[ Ka ] KÈmindo = KÈvindo (SÊ, I) 349 KÈyanibbinda = KÈyavicchanda (SÊ) KÈyavicchinda (I) 89 KÈraÓaÑ = KaÉÉhanaÑ (SÊ, SyÈ) 211 KÈrehi = KÈresi (SÊ) 254 KÈlakataÑ = KÈla~kataÑ (Ka) 236 KÈlakatÈ = KÈla~katÈ (Ka) 102 Ki~kiÓikÈyo = Ki~kaÓikÈyo (Ka) Ki~kiÓiyo (SyÈ) 303 KiÒca = KiÒci (Ka) 2 KiÒcanaÑ = KiÒcinaÑ (I) 180 Kicche = Kicce (SÊ, SyÈ, I) 327 Kittesi = Kintesi (SyÈ, I) 106 KimpurisÈ = KiÑpuriso (SÊ, SyÈ) 269 Kimattha = Kamattha (SÊ, I) 82 Kime = Kimo (SÊ, I) KiÑ me (SyÈ) 165 KirÈÔaÒca = KirÈsaÒca (SÊ, SyÈ) KirÈsaÑ vÈ (I) 263 Kiri~karosi = KikiÑkarosi (SÊ, SyÈ, I) 44 KisÈ = KisÊ (I) 122 KukkuÔo = Kakkaro (SÊ, SyÈ, I) 56 Kujjha = Kujjhi (SÊ, I) 74 KuÔavaÑ = KuÔikaÑ (SÊ, SyÈ) 104 KuÔhÈrÊhi = KudhÈrÊhi (Ka) 299 KuÓÉap|vaÑ = KaÓaÑ p|vaÑ (SÊ, I) 25 KuÓÉalo = KuÓÉalÊ (SyÈ, Ka) 328 Kuddho = Kuddha (Ka) 311 KubbantaÑ = KubbÈnaÑ (SÊ, I) KubbaÑ (SyÈ) 71 KurukacchÈ = BharukacchÈ (SÊ, SyÈ, I-®Ôha) 126, 239 Kulako = Kulu~ko (SÊ, I) Kuluko (SyÈ) 185 KulÊkÈ = Kuli~kÈ (SÊ, I) 199 KepukaÑ = KebukaÑ (SÊ, I) 106 Kusuci = Kesupi (Ka-SÊ) 358



[ Ka ] KoÔasimbali = KoÔisimbali (SÊ, I) 170 Kotth|va = KuÔÔh|va (SÊ), Kutthuva (SyÈ, I) 111 Ko nu kho = Ko nidha (Khu 2. 114) 217 KoraÓÉiya = KÈraÓÉiya (SÊ, SyÈ, I) 124

[ Kha ] KhaggabandhÈ = KhaggabaddhÈ (SÊ, I) 334 KhaÓantÈ’lukalambÈni = KhaÓamÈlukalambÈni (SyÈ, Ka) 307 KhalayÈtha = BalayÈtha (SyÈ) GalayÈtha (Ka) 258, 310 Khali = KhaÓi (SÊ, SyÈ, I) 177 KhÈdeyyuÑ = AdeyyuÑ (SÊ, I) 59 KhÈtena ca = KhaÓena ca (Ka) KhaÓanena (SyÈ) 73 KhÈridharaÑ = BhÈradharaÑ (I) 350 KhÊÓo = KhÊÓaÑ (SyÈ) 301 KhudaÑ = KhuddaÑ (SyÈ, Ka) KhudhaÑ (Sakkata, PÈkatÈnur|paÑ.) 291 KhudhaÑ = KhuddaÑ (SyÈ, Ka) KhudaÑ (I) 143 KhurappÈnissa = KhurappÈÓissa (SÊ) KhurapÈÓissa (I) KhurappapÈÓissa (?) 145

[ Ga ] GacchamÈdÈya = GacchevÈdÈya (SÊ, SyÈ, I) 157 Gantabba = Gantabya (Ka) 227 GantÈ = GantvÈ (SyÈ, Ka) 274 GantvÈ = GamyÈ (SÊ, SyÈ) Gamya (I) 369 Gadhito = Gathito (SÊ, I) 139, 307 Gadhito = Gathito (SÊ, I) Giddhito (SyÈ, Ka) Giddhiko (Ka-®Ôha) 360 Gandhano = Gandhino (SyÈ, I, Ka) GandhinÊ (SÊ) 210 GabbadhÈriniÑ = GabbadhÈriÓiÑ (SÊ, SyÈ) 384 Gamittha = Apattha (Ka-SÊ, SyÈ, I) 251

NÈnÈpÈÔhÈ 417


[ Ga ] GammamÈgamma = KamamÈgamma (SÊ, SyÈ) 361 GalakÈ’vakantaÑ = GalayÈ vikantuÑ (Ka) GalakaÑ vikantÈ (SyÈ) 269 GavÈssa = Gavassa (Ka) 188 GavÈssaÑ = GavassaÑ (Ka) 246 GavaÑva = GÈvaÑva (SÊ) 351 GahananissitaÑ = GehanissitaÑ (SÊ, I) 4 GahapatÊ = GahapataÑ (SÊ, SyÈ, I) GahavataÑ (?) 182 Gahe = Gehe (SÊ, SyÈ, I) 350 GÈthakaÑ = GÊtakaÑ (Ka-®Ôha) 192 GÈmantakÈni = GÈmantikÈni (SÊ) GÈmantarÈni (Ka) 39 GiriÒca naÑ = GiriÑ varaÑ (Ka) 269 Giridattena = Giridantena (I) 47 GirÊnajjo = Girinadiyo (SÊ, I) 296 GiriyassÈnusÈsanÊ = AriyassÈnusÈsanÊ (SÊ, SyÈ, I) 156 Girivana = Girivara (SÊ, I) 279-280 GuyhamataÑ = GuyhaÑ mataÑ (SÊ) TuyhaÑ mataÑ (SyÈ, Ka) 263 GopipÈsikajÈtikÈ = GopipÈsakajÈtikÈ (SÊ, SyÈ, I) 216 GoravindaÑ = GorimandaÑ (SÊ, I) 320

[ Gha ] GhaÔa = Ghata (SÊ, I) 123 GhaÔo jappati = SasaÑ jappati (?) 223

[ Ca ] CakkavÈkapak|jitÈ = CakkavÈk|pak|jitÈ (SÊ, I) 301 CakkhukÈ = CakkhulÈ (SÊ, I) 18 Cakkh|nu’ddharitvÈ = Cakkh|ni uddhatvÈ (SÊ, I) 318 Cajati = Jahati (SyÈ, Ka) 246 CajantÈ = Cajanti (SÊ, I) 281



[ Ca ] Cajesi = CajÈsi (SÊ, I) 369 CaÓÉÈlagabbhe = CaÓÉÈligabbhe (SyÈ) 314 CaturÈ = CÈturÈ (SyÈ, Ka) 144 CatussadaÒca = CaturassaÒca (SyÈ, Ka) 325 Candanussado = Candanassado (SÊ) 360 Candas|riyÈ = Candimas|riyÈ (SyÈ) 217 CarimaÑ kataÑ = CarimavataÑ (SÊ, I) 97 Caretho = Caretha (SÊ, SyÈ, I) 281 CÈpadhure = CÈpavare (SÊ, I) CÈpavaro (SyÈ) 293 CittakathiÑ = CittakathaÑ (SyÈ, Ka) 192 CintinÊ = CintanÊ (SÊ, I) 191 CirasanthutaÑ = CirasandhavaÑ (Ka) CirasatthunaÑ (I) 20 CirÈnuvutthampi = CirÈnuvuÔÔhampi (SyÈ, Ka) 241 CilÈcÈ = MilÈcÈ (SÊ, SyÈ, I) 280 C|Äa = Culla (SÊ) Cullaka (SyÈ, I) 2 Cetako = CeÔako (Ka) 162 Cetayase = VÈyamase (SÊ, SyÈ) 117 Ceteyyar|paÑ = Cetabbar|paÑ (SÊ, I) 243 CodÈya = VodÈya (SÊ, I) Codaya (SyÈ) 248

[ Cha ] ChandarucÊni = ChandaÒca ruciÒca (SÊ, I) 347 Chabbhi = Chamhi (SÊ, I) Chassu (?) 287 ChÈyayÈ = ChÈdiyÈ (SÊ, SyÈ, I) 298-299 Chinde = Chinne (Ka) 243 Checchati = Chijjati (Ka) 132 ChetvÈ = JhatvÈ (SÊ, I) GhatvÈ (SyÈ) 68, 219

[ Ja ] JanÈ = PajÈ (Ka) 163 Jahati = JahÈti (SÊ, SyÈ, I) JahÈtÊ (?) 233

NÈnÈpÈÔhÈ 419


[ Ja ] Jaheyya = JaheyyÈ (I) JahÈ’yye (?) 78 JÈtasÈraÑ = JÈtisÈraÑ (Ka) 56 JÈnituye = JÈnitÈye (SÊ) JÈnitave (SyÈ) JÈnitaye (I) 340 JigÊsasi = JigiÑsasi (SÊ, SyÈ, I) 359 JigÊsaÑ = JigiÑsaÑ (SÊ, SyÈ, I) 124 JigÊse = JigiÑse (SÊ, SyÈ, I) 72 JighaÒÒaÑ = JighacchaÑ (?) 366 JÊvataÑ = JÊvitaÑ (bah|su) 329 JÊvaÑ maÑ netvÈ = JÊvaÑ panetvÈ (SÊ, I) 334

[ ©a ] ©atte = ©ante (SyÈ) 367

[ ®ha ] ®hapetuÑ = ®hÈpetuÑ (SÊ, SyÈ, I) 254 ®hapehi = Œvesi (SÊ) 317

[ �a ] �ahati = Dayhati (Ka) 192 �iÓÉimaÑ = DeÓÉimaÑ (SÊ, SyÈ, I) �indimaÑ (Ka) 19

[ Ta ] TatuttariÑ = TaduttariÑ (Ka) 62 Tadajja = TayÈjja (SÊ) 203 TadÈ hi = TathÈ hi (I) 167 Tadevekassa = Tathevekassa (Ka, AÔÔhakathÈyaÑ pÈÔhantaraÑ) 29 Tapassiniyo = TapanÊyÈ (Ka) DutiyantapadÈni hetÈni. 248 Tappe = Tape (SÊ, I) 160



[ Ta ]

TammÈka = TamhÈka (SÊ) TumhÈka (SyÈ, I) 64 Tava = TavaÑ (SÊ, I) 290, 335

Tavantike = TavantikaÑ (SÊ, I) 231 Tava’ssamamhi = Tavassabyamhi (Ka) 277

TavedaÑ = Tava idaÑ (Ka-SÊ, I) TavayidaÑ (SyÈ) 309 Taveva = Taveta (SÊ, SyÈ, I) 175

TÈdisampi ca nÈsmase = TÈdisampi na vissase (SyÈ) 216 TÈyaÑ = TyÈyaÑ (SaÑ 1. 146) 164

TyÈ’gato = TyÈbhato (SyÈ, Ka) 57 Tipallattha = Tipallatta (Ka) 5

TibbÈni = TippÈni (SÊ, SyÈ, I) 263 TimÊsikÈyaÑ = TimissikÈyaÑ (SÊ-®Ôha) TimissakÈyaÑ (SyÈ) 228

TirÊÔavaccho = TirÊÔivaccho (SyÈ, Ka) 74 TirokkhÈ vÈ = ParokkhÈ vÈ (I) ParammukhÈ (Ka) 106

TilapatÈ = AtibalatÈ (SÊ, SyÈ, I) AtilapakÈ (katthaci) 27 TuÓhikato = TuÓhikako (SÊ) TuÓhikkhako (I) 207

Tum|laÑ = Tum|la (SyÈ) Bhim|la (I, Ka) 372 Tumheva = Tuyheva (Ka) 311

TuyhaÒca = TavaÒca (SÊ, I) Tava ca (Ka) 301 TuvaÒca = TavaÒca (SÊ, I) 336

TuvaÑ, vikkanta’manujÊvasi = Tava, vikkantaÑ jÊvitaÑ labhi (Ka) 273 TejassÊ = TejasÊ (SyÈ, I, Ka) 382

TaÑ gaÓhe ya’dapaÓÓakanti = TaÑ gaÓheyya apaÓÓakaÑ (Ka) 1 TantaÒca = TantraÒca (SÊ, SyÈ, I) 248

TvaÑ nÈthosi = TvaÑ-nÈtho’smi (SÊ, SyÈ, I) 270 TaÑ bhajehi ito = TaÑ bhajeyyÈsito (Ka) 117

NÈnÈpÈÔhÈ 421


[ Tha ] ThÈmasampannaÑ = PakkhasampannaÑ (SÊ, SyÈ, I) 187 ThullÈni = Th|lÈni (Ka) 10

[ Da ] DakkhiÓÈyaÑ = DakkhiÓassaÑ (SÊ) 244 DakkhisÈma = DakkhiyÈma (Ka) DakkhÈma (SyÈ) 108 DajjÈ = Dajje (SÊ) DajjaÑ (?) 105 Dadasseva = Duhasseva (SÊ, SyÈ, I) Rahasseva (Ka) 82 DadhippayaÑ = DadhimpayaÑ (SÊ, I) 29 DassanÊyÈni = DassaneyyÈni (SÊ, I) 279 Davappaluddho = Devappaluddho (Ka) Davappaladdho (I) 142 DaÄhadhammassa = DaÄhadhammÈya (I) 167 DÈsyo = DÈsso (SÊ, I) DÈsÊ (SyÈ) 215 Dittar|pova = DuÔÔhar|pova (SÊ) 363 DvipadÈkaniÔÔhÈ = DipadÈkaniÔÔhÈ (SÊ, I) 314 Dvipadajaninda = Dipadinda (SÊ, SyÈ, I) 348 DibbÈ = DibyÈ (SyÈ) DiviyÈ (I) 342 DibyaÑ = DibbaÑ (SÊ, I) 302 DÊghÈvu = DÊghÈyu (I) 383 DukkaÔaÑ = DukkataÑ (SÊ, I) 147 “Dukkhapareto”ti = Dukkhaparetopi (Ka) 326 DujivhaÑ = DijivhaÑ (SÊ, I) 161 DuddubhÈyati = DaddabhÈyati (SÊ, I) 104 Duddubhanti = Daddabhanti (SÊ) 104 DuppadhaÑse = AppadhaÑse (SÊ, I) 296 Duppasayho = Duppasaho (SÊ, I, Ka) 63 Dupp|rÈ tÈ = Dupp|rattÈ (Ka) 76 Dubbhato = Dubbhino (SyÈ) D|bhato (I) 271 Dubbhi = D|bhi (SÊ, I) 24 Dubbhino = D|bhino (SÊ, I) 82, 104271



[ Da ] Dubbhisena = DabbasenÈ (SÊ, I) 94 Dummakkhar|pÈ = Dumukkhar|pÈ (SÊ, SyÈ) Dummukkhar|pÈ (I, Ka) 138 Dummar|paÑ = Rummar|piÑ (SÊ, I) 312 DummavÈsÊ = RummavÈsÊ (SÊ, I) 309 DummÊ = RummÊ (SÊ, I) 290 D|repÈtÊ = D|repÈti (Ka) 354 Deva pÈva = DevapÈde (SÊ, SyÈ, I) 367 DevavaÓÓaÑ = DevavaÓÓiÑ (I) 268 Devilo = Devalo (SÊ, I) 182

[ Dha ] Dha~ka = VaÑka (I) 123 DhanaÒjayÈya = DhanaÒcayÈya (Ka) 107 DhammacÈrinÊ = DhammacÈriÓÊ (SÊ) 289 DhÈriyaÑ = DhÈniyaÑ (SÊ, I) DhaÒÒanti attho. 165 DhikkitÈ = DhikkatÈ (?) 4

[ Na ] NaccisuÑ = NaccayuÑ (SÊ, I, Ka) 341 NatthÈ’kÈmar|pÈ = AnakÈmar|pÈ (SÊ, SyÈ, I) 209 Nandamane = Nandimane (SÊ, I) 194 Nandaya = Nandassu (SyÈ, Ka) 231 Na paÔi-ÈnayÈ = DuppaÔi-ÈnayÈ (SÊ, SyÈ, I) 212 Na patthaye = Apatthave (I) 297 Na bandhuvÈ = Na bandhavÈ (SÊ, SyÈ, Ka) 320 NammadÈtÊre = RammadÈtÊre (SyÈ, Ka) 314 NaravÊraniÔÔhitaÑ = NaravidduniÔÔhitaÑ (Ka) 166 NaravÊraseÔÔha = NaraviriyaseÔÔha (SÊ, I) 274 Nare = Nage (SÊ, SyÈ, I) 140 Navachannake = Navachandake (SÊ, I) Navacchaddake (SyÈ) 147 Na vÈhametaÑ = Na cÈhametaÑ (SÊ) 211

NÈnÈpÈÔhÈ 423


[ Na ] Na vÈhametaÑ = Sabbatthapi samÈnaÑ. 219 Na hi = Naha (SÊ, SyÈ, I) Ettha ha-kÈro khede. 125 NaÄiniÑ = NilinaÑ (SyÈ) 226 NÈnÈvikatvÈ = NÈnÈva katvÈ (SÊ, I) 216 NhÈpayanti = NahÈyanti (SÊ, I) 302 NhÈyati = NahÈyati (SÊ, I) 372 NikaÔÔhe = NikkaÉÉhe (SyÈ) NikaÉÉhe (Ka) 109 NikkamanaÒca = NikkhamanaÒca (SÊ) 93 Nikkayena = Vikkayena (SÊ) 366 Niketane = Niketave (SÊ, SyÈ, I) 145 Nigilati = Niggilati (SÊ, I) 250 Niccayato = Niccayatto (SÊ, I) 242 Nicchubhati = NÊharati (SÊ, SyÈ) 193 NiddhÈvitaÑ = NiddhÈpitaÑ (SÊ, SyÈ) NibbÈpitaÑ (I) NicchadaÑ (Ka) 108 NiddhÈpaye = NiddhÈmase (I) 213 NidÈhasi = NidhÊyasi (I) 276 NipatÈ = NipatÊ (SÊ, I) 367 Nipphannova = Nipphannattho (SÊ, I) Nipphannatthova (SyÈ) 348 Nimimhase = Vinimhase (SyÈ) Vanimhase (Ka) 81 NiyÈmataÑ = NiyÈmakaÑ (SyÈ, Ka) 2 NiraÑkatvÈ = Ni + È + kara + tvÈ = NirÈkatvÈ (?) 46 NilaÒchakÈ = TilaÒchakÈ (I) 305 NiplavitaÑ = ViplÈvitaÑ (SÊ, I) 17 Nivatthakocova = Nivatthakojova (SÊ, I) 282 NivÈsako = NivÈsiko (SÊ, I) 88 NiviÔÔhaÑ = NibaddhaÑ (SÊ, I) 238 Nivisati = Nivasati (SÊ, Ka) 24 NisÊthe = NissÊve (SyÈ) Nisive (Ka) 379 NisÊdetvÈ = NisÈdetvÈ (?) 172 Nisevare = NivÊsare (Ka) 48



[ Na ] Nihanitva = NihanitvÈ (Ka) 230 NuÓÓo = Nunno (SÊ) 166 Nunno = NuÓÓo (Ka-SÊ, SyÈ) TuÓÓo (Ka) 273 Nupapajjati = Na upapajjati (SÊ, I) N|papajjati (SyÈ) 249 Nuvidhiyyati = NuvidhÊyati (SÊ, I) 47 Ner|ti = Nerunti (SÊ, SyÈ) 140

[ Pa ] PakkÈmi = Pakkami (Ka) 310 PakuÔÔhÈyi = PakatthÈsi (SÊ, I) PakvakkhÈsi (SyÈ) 360 PakkuthitaÑ = UkkaÔÔhitaÑ (SÊ, I) PakkuÔÔhitaÑ (SyÈ) 235 Pa~ke ca mÈ visÊdittho = Pa~ko ca mÈ visiyattho (Ka) 262 Pakkhima = Pakkhi (SÊ, I) Pakkhi ca (SyÈ) 280 Paccanubhuyya = Paccanubhotva (SyÈ) Paccanubhutva (I) 350 Paccasaro = Accasaro (SÊ, SyÈ, I) 201 PaÒcadasiÑ = PannarasiÑ (SÊ, I) 289 PaÒcavÊsaÑ = PaÓÓuvÊsaÑ (Ka-SÊ, I) 115 PaccÈvamissÈmi = PaccÈharissÈmi (Ka) 16 PaccuÉÉeti = Paccudeti (SÊ, SyÈ, I) PaccuÔÔheti (Ka) 168 Paccupetha = Paccumetha (SÊ, I) 80 PacchÈpi = Peccampi (SÊ, I) PeccÈpi (?) 321 Pajagghati = SaÒjagghati (Ka) 384 PajjhÈyi = PajjhÈti (SÊ, I) PajjhÈyati (SÊ-Nisya) 198 PaÒÒaÑ tassa = PaÒÒamassa (SyÈ, Ka) 255 PaÔikata = PaÔikataÑ (Ka) PaÔigata (SÊ-®Ôha) PaÔikicca (?) 245 PaÔikacca = PaÔigacca (SyÈ, I) 352 PaÔigÈhi = PaÔigÈyi (SyÈ, Ka) PaÔigÈya (?) 313 PaÔibandhako = PaÔibaddhako (SÊ, I) 149 PaÔimuÒca = PaÔimucca (SÊ, I) 309 PaÔisakkitvÈ = PaÔi-osakkitvÈ (Ka) 265

NÈnÈpÈÔhÈ 425


[ Pa ] PaÔisanthÈra = PaÔisandhÈra (Ka) 3 PaÔisallÊno = PaÔisallÈno (Ka) 344 PaÔisevittho = PaÔisevittha (SyÈ, Ka) 262 PaÔhamuppattiko = PaÔhamuppattito (SÊ, I) 134 PaÔÔhabh|tÈ = Vaddhabh|tÈ (SÊ, I) 359 PaÔÔhavasÈnugassa = BaddhavasÈnugassa (SÊ, SyÈ) PattavasÈnugatassa (Ka) 114 PaÓÓakaÑ = DasaÓÓakaÑ (SÊ, SyÈ, I) 159 “PaÓhe = PaÒÒo (SÊ, I) PaÒhe (SyÈ) Panhe (Ka) 348 PattapuÔasseva = PhalapuÔasseva (SÊ, I) 330 Pati = Patito (Ka) 265 Pati mÈ laddhÈ = PatiÑ mÈ laddhÈ (I) Pati mÈ’lattha (?) 115 PattiÑ = PattaÑ (SyÈ) PaÔÔiÑ (Ka) 273 PatthayaÑ = KimatthiyaÑ (SÊ, SyÈ, I) 342 PathavissitÈ = PaÔhavinissitÈ (SÊ, I) PaÔhavissitÈ (SyÈ) 73 PathavissitÈ = PaÔhaviÑsitÈ (SÊ, SyÈ, I) 224 PathaviÑ = PaÔhaviÑ (SÊ, SyÈ, I) 17 PadassitaÑ = PadanissitaÑ (SÊ, I) 66 PadÈlito = VidÈlito (SÊ, I) 33 PadÈliya = PadÈleyya (SÊ) 352 Padussati = PaduÔÔhasmiÑ (SÊ, SyÈ) 384 Paddhag| = Patthag| (SyÈ) Pattag| (Ka) 347 PaddhaguÑ = PatthaguÑ (SyÈ) 107 PaddhacarÈmhi = PaÔÔhacarÈmhi (SyÈ, Ka) 210 PanatthaÑ = PasatthaÑ (SyÈ) PasaÔÔhaÑ (Ka) 284 PabbajaÒca = BabbajaÒca (SÊ) 53 Pabbat|patthara = Pabbatapatthara (Ka) 51 Pabbat|patthare = Pabbatapatthare (Ka) 51 Pabr|hi = BravÊhi (SÊ, I) 377 PabhÈsavÈ = PatÈpavÈ (SÊ, SyÈ, I) 248



[ Pa ] Parajjhati = Aparajjhatha (SÊ) Aparajjhati (SyÈ, I) 299 ParÈkari = Parakkari (SyÈ, Ka-®Ôha) Parikkari (Ka) Pari + È + kari = ParÈkari. 317 ParÈyaÓÈti = ParÈyanÈ (SyÈ, Ka) 46 PariggahetvÈ = PariÓetvÈ (I) 264 ParicÈrayantÈ = ParicÈrayantÊ (SÊ, I) 210 ParicÈrike = ParicÈrake (I) 130 ParicÈretvÈ = ParivÈretvÈ (SÊ, SyÈ, I) 299 ParittÈt|na = ParittÈtuna (Ka) 382 Paridahissati = Paridahessati (SÊ, I) Paridhassati (katthaci) 60, 374 Paridevayavho = Paridevathavho (?) 331 ParipÈteyyuÑ = ParibÈheyyuÑ (SyÈ) 184 Pariby|ÄhaÑ = Paribb|ÄhaÑ (SÊ, I) 235 ParivajjayÈma = VivajjayÈma (SÊ, SyÈ, I) 214 Parivajjetha = PaÔivijjhetha (I, SÊ-®Ôha) 180 ParivÈrito = ParivÈritÈ (SÊ, SyÈ, I) ParicÈritÈ (Ka) 336 ParivÈriÑsu = ParikariÑsu (SÊ, SyÈ, I) 299 ParivÈrena = ParihÈrena (SyÈ) 198 PavaÔÔito = Patito (SÊ, SyÈ) 105 Pavecchasi = Pavejjhasi (SyÈ, SÊ-®Ôha) 124 PasakkitÈ = PasakkhitÈ (SÊ, SyÈ, I) 306 PasÈresi = Pariharesi (SÊ, I) 259 Passupat| jano = Pasupatujjano (SyÈ, Ka) 68 Passemu = Passema (SÊ, SyÈ, I) 261 PasaÑsati = Namassati (I) 105 Pahuttamajja = Pah|namajja (SyÈ) Pah|tamajja (SÊ) Bah|tamajjÈ (I) 175 Pah|tedho = Bahutejo (SyÈ, Ka) 379 Pah|tedho = Bah|tejo (I, Ka) Bahutendo (SyÈ) 171 PÈdamolamba = PÈdamolumba (SÊ, SyÈ, I) 10

NÈnÈpÈÔhÈ 427


[ Pa ] PÈyasena = PÈyÈsena (Ka) 40 PÈresino = Taresino (SÊ, I) Tiresino (SyÈ) 137 PÈlileyyo = PÈrileyyo (SÊ, I) 288 PÈvuraÓaÑ = PÈpuraÓaÑ (SÊ, SyÈ, I) 184 PiÔÔhamaÓÉena = PiÔÔhamaddena (SÊ, SyÈ, I) 136 Pitu ca = Pitucca (SÊ, I) 367 PitucchakiÑ = PitucchayaÑ (SÊ) PitucchasaÑ (I) 249 PitvÈ = PÊtvÈ (SÊ, SyÈ, I) 19, 47, 361 PitvÈna = PÊtvÈna (SÊ, I) 44 Pilakkho = Pilakkhu (SÊ, I) Milakkhu (Ka) 97 Piva = Pipa (SÊ, I) 29 PissÈma = PivissÈma (SÊ, SyÈ, I) 5 PissÈmi = PivissÈmi (SyÈ) PÈyÈmi (SÊ, I) 260 PiÄakÈ = PÊÄakÈ (SyÈ) 18 PÊyasi = Piyyasi (SÊ, I) 260 Pukkusa = Pakkusa (Ka) 349 PucchikÈ = PucchitÈ (SyÈ, Ka) 198 PuÓÈti = Punoti (SÊ-®Ôha) PuÓeti (SyÈ) Puneti (I) 283 PunappadÈhi = Puna sampadÈhi (SyÈ) PunappasÊda (SÊ, I) 258 PubbakataÑ = Pubbe kataÑ (SÊ) 276 PubbakaÑ = PupphakaÑ (SÊ, SyÈ) 199 PubbamakkhÈyino = PubbavakkhÈyino (I, Ka) 109 Pubbeva hi pubbatareva santo = Pubbe ca hi pubbatare ca santo (SaÑ 1. 21) 184 PurakkhataÑ = PurakkhitaÑ (SyÈ) PurekkhitaÑ (Ka) 3 PurakkhatvÈ = PurakkhitvÈ (SyÈ, Ka) 150 P|ti = P|tÊ (SÊ, I) 330 PesakarÈ = PessakarÈ (SÊ, I) 319



[ Pha ] PhalitaÑ = PhalinaÑ (I) 166 PharusÈ = PaÔhamÈ (I, SÊ-Nisya) 202

[ Ba ] Baddhacaro = Patthacaro (SyÈ) PaÔÔhacaro (Ka) 164 BaddhÈ = BandhaÑ (SyÈ, Ka) 269 BaddhaÑ = BandhaÑ (Ka) 323 BalajaÑ = VÈlajaÑ (SÊ, I) BalajjaÑ (SyÈ) 219 Balliko = Malliko (SÊ, I) 36 BalibaddaÒca = BalivaddaÒca (SÊ, I) 379 Bahuttaso = Pahuttato (Ka-SÊ) Pah|taso (SyÈ, I) Bahudhaso (Ka) 187 BaÄavÈmukhÊti = VaÄabhÈmukhÊti (SÊ, I) BalavÈmukhÊti (SyÈ, Ka) 240 BÈttiÑsa = BattiÑsa (SÊ, SyÈ, I) 24 BÈdhaye = Bandhaye (SyÈ, Ka) 242 BÈrÈÓasyaÑ = BÈrÈÓassaÑ (SÊ, I) 88 BÈla mantaÑ = BalamantaÑ (Ka) 258 BÈlena’llÈpa = BÈlenÈ’lÈpa (?) 267 BÈvarikassa = PÈvÈrikassa (SÊ) 114 BÈhirantaÑ = BÈhirato (SyÈ, Ka) 2 BÈhuÒca = BÈhaÒca (I) 362 BÈhuÑ = BÈhaÑ (SÊ, I) 310 ByantÊbh|to = Byantibh|to (SÊ, I, Ka) 358 Byathasi = ByÈdhase (SÊ) Byadhase (I) ByÈdhasi (Ka) 170 ByasannÈ = VisannÈ (SyÈ, Ka) 351 ByÈvaÔo = VÈvaÔo (Ka) 61, 307 ByÈhÈsi = ByÈkÈsi (SÊ, SyÈ, I) 269 Brahmapatti = Brahmupapatti (SyÈ, Ka) 163 Brahme = BrahmaÑ (Ka) 262 BilÈlitakkalÈni ca = BiÄÈlitakkaÄÈni ca (SÊ, I) 307

NÈnÈpÈÔhÈ 429


[ Ba ] BuddhÈnumatÈni = VaddhÈnumatÈni (SÊ, I) 337 Bubhukkassa puÓÓaÑmukhassa = Bhobhukkhassa ca puÓÓamukhassa (SÊ) 253 [ Bha ] Bhakkhite = KhÈdite (SÊ, SyÈ, I) 157 BhattÈ = TÈto (SÊ, SyÈ, I) 77 Bhaddante = BhaddaÑ vo (SÊ, Ka) 168, 384 BhaddalÊti = KundalÊti (SÊ, I) GadrabhÊti (SyÈ) 77 BhaddaÑ vo = Bhadante (Ka) 79, 260 BhaddaÑ vo = Bhadda vo (Ka) 144 Bhadrako = Bhaddo (SÊ) 247 BhasmaÑ = BhasmÊ (SÊ) 300 BhayaÔÔÈ = BhayaÔÔhÈ (I) 324 BhayaÔÔitÈ = BhayadditÈ (SÊ, I) 281 BharurÈjÈti = KururÈjÈti (Ka) 57 BhallÈtiyo = BhallÈÔiyo (SÊ, I) 330 BhÈÓumÈ = BhÈnumÈ (SÊ, I) 370 BhÈtaro = Dissare (Khu 2. 133) 217 BhÈtuÒca = BhÈtucca (SÊ, I) BhÈtuva (SyÈ) 349 BhÈradha = BhÈrata (SÊ, SyÈ, I) 329 BhÈsesi = BhÈsehi (SyÈ, I, Ka) 315 BhinnagaÄÈ = PabhinnagalÈ (SÊ) 354 Bhiyyo = BhÊyo (SÊ) 82 Bh|myaÑ = Bh|myÈ (SÊ, I) 317 Bhekena = Bhi~gena (Ka) 176 Bhecchati = Bhejjati (SÊ, SyÈ, I) Bhindati (Ka) 176 Bhogino = Bhojino (SÊ, SyÈ, I) 337 BhojÈjÈnÊya = GojÈnÊya (Ka) 6 Bhojino = BhojanÈ (Ka) 152 Bhojjo = Bhojjho (SyÈ, I) Gojo (Ka) 6 Bhoto = Bhoti (Ka) 283



[ Ma ] Makara = Makari (SyÈ) MakarÈ (Ka-SÊ) 65 MakaraÑ = MakariÑ (SÊ-Nisya) 88 MakasaÉÉitÈ = MakasadditÈ (SÊ, SyÈ) MakasaÔÔitÈ (I, Ka) 171 MaghadevasmiÑ = MakhÈdevasmiÑ (SÊ, I) MÈghadevasmiÑ (Ka) 157 Maccamupabbajanti = Maccumupabbajanti (Ka-SÊ, I) Maccumupapajjanti (SyÈ, Ka) 272 Maccuveso = Maccuvaso (SÊ, SyÈ) 130 Majjhanhike = Majjhantike (sabbattha) 328 MaÒÒamÈno = MaÒÒamÈnÈ (SyÈ, Ka) 320 MaÒÒittho = MaÒÒivo (SyÈ) MaÒÒavho (Ka) 38 MaÒÒe = MaÒÒati (SÊ) 362 MaÒÒe tvaÒÒeva = Mampi tvaÒÒeva (SÊ, SyÈ) Tvampi maÒÒeva (I) 135 MaÔÔhakuÓÉalÊ = MaÔÔakuÓÉalÊ (SÊ, I) 217 MataÑ mataÑ eva = Matamatameva (SÊ, SyÈ, I) 101 MatÊmÈ = MutÊmÈ (SÊ, I) 222 MatthamÈnasmiÑ = ManthamÈnasmiÑ (I) MaddamÈnasmiÑ (Ka) 208 MadanÈya = MadirÈya (I) 364 Madhudo = MadhuvÈ (SÊ, I) 288 ManusÈsanti = SamanusÈsanti (SÊ, SyÈ, I) 238 Mamantike = Mama santike (SÊ, SyÈ, I) 260 Mama = MamaÑ (SÊ, I) 317 MamaÑ = MaÑsaÑ (Ka) 101 Mammamhi = Mamasmi (Ka) 64 MamÊme = Mama ime (SÊ, I) 41 MamedaÑ = Mama idaÑ (Ka-SÊ, I) MamayidaÑ (SyÈ) 309 MamedaÑ = Mama yidaÑ (SyÈ) MamÈyidaÑ (I) 208 MallagÈmaÑ = MalataÑ (SÊ, I) MallayataÑ (Ka) 292 MavhÈyamÈno = MavhayÈno (SÊ, I) 268 Mahagghato = Mahaggato (SaÑ 1. 19) 219 Mahante = Mahatte (SyÈ, Ka) 254 MahÈ loko = MahÈbrahme (Ka) 97

NÈnÈpÈÔhÈ 431


[ Ma ] MÈ adda = MÈ addasa (SÊ, I) 116 MÈgaÒchi = MÈgacchi (SyÈ, Ka) 381 MÈÓava = BhÈtika (Khu 2. 150) 224 MÈtu ca = MÈtucca (SÊ) 369 MÈtuÒca = MÈtucca (I) 337 MÈ pamÈda = MÈ pamÈdaÑ (SÊ) 233 MÈladhÈrÊ = MÈlabhÈrÊ (SÊ, I) 217 MÈ vivadatha = MÈvivadittha (SÊ, SyÈ, I) 260 MÈsamÈnÈ = MÈsasÈnÈ (SÊ, I) MÈsiÑ samÈnÈ (SyÈ) 309 MÈ’ssÈ = MÈsu (Ka) 96 MÈ su = MÈ ssu (SÊ, SyÈ, I) 122 MÈsu kujjha = MÈssu kujjhi (SÊ, I) 137 MÈhatvÈ = MÈhitvÈ (SyÈ, Ka) 226 MigamÈtukÈti = MigamÈtuyÈ (Ka) 22 MigavÊraseÔÔha = MigaviriyaseÔÔha (SÊ, I) 281 MigÈjinaÑ = MigÈjiraÑ (SÊ) MigÈciraÑ (I) 380 Mittaddu = MittadubbÊ (SyÈ, Ka) 384 Miyyare = MÊyare (SÊ, I) 214 MilÈyÈmi = MilayÈmi (SÊ) MiyyÈmi (SÊ, I-®Ôha) 278 Mudi~gÈ ca = Muti~gÈ ca (SÊ, SyÈ, I) 250, 341 MupagamaÑ = MupanamaÑ (SÊ, I, AÑ 1. 123) 157 Muppate = Mubbahe (SÊ, SyÈ, I, Ka-®Ôha) MuÔÔhahe (Ka) 340 MupÈsitaÑ = MupocitaÑ (bah|su) 306 Mummure = Mummare (SyÈ), MaÑ pure (Ka) 52 MuÄÈla = Pulasa (SÊ, I) MulÈsa (SyÈ) 184 M|lamhi chindatha = M|laÒca chindatha (SÊ) M|laÑ vichindatha (I) 243 M|lÈni kantatÊti = M|laÑ nikantatÊti (SÊ) 41 MejjhÈ’raÒÒe = MajjheraÒÒe (Ka) 153 MeÓÉa = MeÄa (SÊ, I) 198 Metti = MettÊ (I) MittÊ (Ka) 115



[ Ma ] Metti saÑsati santhavo = MittaÑ sa~gati sandhavo (Ka) 189 Medininti = Medaninti (SyÈ, Ka) 179 MedhagaÑ = MedhakaÑ (I) 158 Modathavho = Modatha vo (Ka) 244 MaÑsakÈjaÑ = MaÑsakÈcaÑ (I) 377

[ Ya ] YathÈ ciraÑ = YamÈcaraÑ (SÊ, I, Ka-®Ôha) 315 YamÈsi hadayassitaÑ = SokaÑ hadayanissitaÑ (SÊ, SyÈ) 121, 218 YamimaÑ = YayimaÑ (SÊ, I), YimaÑ (Ka) 118, 331 YamunÈya ca = NammadÈya (SÊ, I) 78 YasmiÑ nÈvisate = YasmÈ vivasate (SÊ, SyÈ, I) 261 YÈcitave = YÈcituye (Ka) 337 YiÔÔhaÑ ca hutaÒca = YiÔÔhaÑva hutaÑva (SÊ, I) 206 YudhaÒcaya = YudhaÒjaya (SÊ, SyÈ) YuvaÒjaya (I) 235 Yena dadÈmi = YenÈ’dÈmi (SÊ, SyÈ) 26 Yena na dadÈmi = Yena nÈ’dÈmi (SÊ, SyÈ) 26 Ye mantaÑ jappanti = Yeme japanti (SÊ, I) Ye’me jappanti mante. 283 Ye sante = YesaÑ no (SyÈ, Ka) 100 Yo ca = Yodha (HeÔÔhÈ 419. SulasÈjÈtake) 216 Yo te = Yo taÑ (SyÈ, HeÔÔhÈ 348. AraÒÒajÈtakepi.) 195 Yo varattaÑ = Yo ca yottaÑ (Ka) 67 YaÑ suvaÓÓo suvaÓÓena = YaÑ supaÓÓo supaÓÓena (SÊ, SyÈ, I) 48

[ Ra ] RaÓaÑ = CuÓÓaÑ (Ka-SÊ, I) 374 RattaÑ = RattiÑ (I) 331 Rattimandhova = Nattamandhova (SÊ, I) 327 RatÊ ca = RattiÒca (SyÈ, Ka) 277

NÈnÈpÈÔhÈ 433


[ Ra ] RasatÊ = SaratÊ (SÊ, SyÈ, I) 107 RÈjadhÈniÑ = RÈjaÔhÈniÑ (Ka) 287 RÈjÈbhirÈjÈ = RÈjÈdhirÈjÈ (SyÈ, Ka) 285 RÈjÊsi = RÈjisi (SÊ, SyÈ, I) 300 Rukkham|le = AraÒÒasmiÑ (SÊ, SyÈ, I) 59 RuppapaÔÔapalimaÔÔhÊva = RuppapaÔÔaplamaÔÔhÊva (SyÈ) R|papaÔÔapamaÔÔhÊva (Ka) 358 Ruhira = Rudhira (SÊ) 383 RenukaÑ = RerukaÑ (SÊ, I) 65 Rosako = Kosiyo (SyÈ, Ka) 251 RohaÓa = Rohanta (SÊ, I) Rohana (SyÈ) 323

[ La ] Luddhar|po = Ruddhar|po (SÊ, I) 324 LuddhÈnaÑ = KhuddÈnaÑ (SÊ, SyÈ, I) 241

[ Va ] Va = VÈ (sabbattha) 4 Vakka~gÈ = Va~ka~gÈ (SyÈ) 9 VajjaÑ = VacchaÑ (?) 198 Vajje = VajjÈ (SÊ, I) 260 Vajjhe = Macce (Ka) Bajjhe (Ka-®Ôha) 84 VaÔÔanÈvaÄi = VaÔÔhanÈvali (I) 380 VaÔÔamayaÑ = VaddhamayaÑ (SÊ, SyÈ, I) 55 VaÉÉhatÈ’meva = Vaddhitameva (Ka) 132 VaÉÉhamodanaÑ = BaddhamodanaÑ (SÊ, I) 307 VaÉÉhavaÑ = VaddhavaÑ (SÊ, I) 359 VaÓÓupathe = VaÓÓapathe (Ka) 1 VaÓÓ|panibhÈ = VaÓÓ|paÔibhÈ (SyÈ) VaÓÓasannibhÈ (Ka) 8 VaÓÓemi = Varemi (SÊ) 367 VatacariyÈhi = VattacariyÈhi (SÊ, SyÈ, Ka) 268



[ Va ] Vata’ppaddhe = Vata panthe (SyÈ) Vata bandhe (Ka) 107 VatasÊlavattaÑ = VatasÊlavantaÑ (I, Ka) 163 VastaÑ = BhastaÑ (SÊ, I) KalakaÑ (SyÈ) GaraÑ (Ka) 146 Vada tvaÑ = Vara taÑ (SÊ) Vara tvaÑ (I) 162 Vanibbaka = VaÓibbaka (SÊ) 316 Vanibbato = Vanibbako (SyÈ, I) 361 Vanibbato = VaÓibbino (SÊ) Vanibbino (I) 318 Vanibbino = VaÓibbino (SÊ, SyÈ) 153 Vanimhase = VaÓimhase (SÊ, I) 52 VaruÓakaÔÔha = VaraÓakaÔÔha (SÊ, I) 17 ValÈhakassa = VÈlÈhassa (SÊ, I) 51 ValÈheneva = VÈlÈheneva (SÊ, I) 51 VasatiÑvase = VasatÊ vase (SyÈ) Vasa divase (I) 140 VÈkurehi = VÈkarehi (I, SÊ-Nisya) VÈgurehi (?) 199 VÈjapeyyaÑ = VÈcapeyyaÑ (I, Ka) 193 VÈyussa = Harissa (Ka) 196 VÈricara = VÈrichanna (SÊ, I) 281 VikantaÑ = VikattaÑ (SÊ) 86 Vikatthittho = Vikatthito (Ka-SÊ, SyÈ, Ka) 207 VigaticchÈna = VÊticchÈnaÑ (SÊ, I) 68 ViÉayhase = ViÄayhase (SÊ, I) 63 ViÓÈti = ThuÓÈti (SÊ) 64 VidessanÈ = ViddesanÈ (SÊ, I) 161 VidvÈ = ViddhÈ (SyÈ) 246 VinasuÑ = VinassuÑ (SÊ) 171 VipariyÈso = VipariyÈyo (SyÈ, Ka) 18 VippasÈkhaggÈ = Vippas|naggÈ (SÊ, SyÈ, I) Vippa-onaggÈ (Ka) 360 VibhijjitaÑ = VisÈÔitaÑ (SÊ, SyÈ, I) VighÈÔitaÑ (SÊ-Nisya) 56 VibhÊÔakÈ = VibhedakÈ (SyÈ, Ka) 56 VibhiÑsikÈti = VibhesikÈti (SyÈ) VihesikÈti (I) 117

NÈnÈpÈÔhÈ 435


[ Va ] ViyÈkato = PabyÈkato (Ka) ByÈkato (SyÈ, I) 197 Viyeti = Vineti (SyÈ) Viheti (I) Vigeti (Ka-®Ôha) 260 VirocanÈ = VirocamÈnÈ (Ka) 73 Vilapi = Vippalavi (bah|su) 63 VivaÔÔachaddo = Vivattacchaddo (SÊ) VivaÔÔacchado (SyÈ) VivaÔÔacchaddÈ (I) 161 VivasÈne = Vivasane (SÊ, SyÈ, I) 267 VisaÔagÈminÊ = VisaÔagÈminiÑ (I, Ka) 201 VisamakhÈdisuÑ = Visa’masÈyisuÑ (SÊ, SyÈ) 130 Viha~gamÈ = VihagÈ (SÊ, I) 189 ViharissÈma = ViharissÈmu (I) 332 VihÈhasÊti = VihÈhisÊti (SÊ, SyÈ, I) VihÈyasi (Ka) 15 VÊtisÈrayimha = VÊtisÈrimha (SÊ, SyÈ, I) 228 VuÉÉha = Vaddha (SÊ, I) 9 VuÉÉhabyaÑ = VaddhabyaÑ (SÊ, I) 52 VuÉÉhÈ = VaddhÈ (SÊ, I) 230 VettaraÓÊ = VetaraÓÊ (SÊ, I) 356 VetaraÓiÑ = VettaraÓiÑ (Ka) 183 Vedaguno = VedaguÓÈ (SyÈ, Ka) 215 Vedabba = VedabbhaÑ (SÊ, I) 12 Vedayittho = Vedayato (I, Ka) 301 Vesmani = Parisati (SyÈ) ParÊsati (I) 378 VerambhÈnaÑ = VerambÈnaÑ (SÊ, I) 187 Voharitu = VohÈtu (I) 253

[ Sa ] Sakaccha bandho = Sakkaccabaddho (SÊ, I) SaÑkaccabandho (Nisya) 287 SakammunÈ = SakammanÈ (SÊ, I) 350 SakkÈ = Sakko (SyÈ, Ka) 124 SakuÓÈnaÒca = SakuntÈnaÒca (SÊ, SyÈ, I) 261 Sa~ketheva = Sa~kateva (Ka) 41



[ Sa ] SakhyaÑ = SakkhiÑ (SÊ, I) Sakhi (SyÈ) 251 Sa~gathitÈ = Sa~gadhitÈ (Ka) Sa~gantitÈ (SyÈ) 202 Sa~garaÑ = Sa~karaÑ (Ka) 366 Sa~garaÑ katvÈ = KÈraÑ katvÈna (SÊ, I) SaÑkaraÑ katvÈ (Ka) 52 Sa~garÈ = Sa~karÈ (Ka) 233 Sagge pamodatÊti = Sagge ca modatÊti (SÊ, I) 150 SacarÈ = BilarÈ (SÊ) BiÄÈrÈ (SyÈ) PatarÈ (I) 209 Sacchandino = Tacchandino (SyÈ, Ka) 25 SaÒcayo = SaÒjayo (SÊ, SyÈ, I) 378 SaÔÔhi = SaÔÔhiÑ (SyÈ) 100, 242 SataÑ = SantÈnaÑ (SÊ, SyÈ) SattÈnaÑ (I) 261 SatageÓÉu = Satabhedo (SÊ, I) SatabheÓÉu (SÊ, Nisya) 76 Sa tiÔÔhati = SantiÔÔhati (SÊ, I) 70 SateratÈ = SateritÈ (SÊ, SyÈ, Ka) 361 SattaÑ = SattuÑ (SyÈ, I, Ka) Upari 80 gÈthÈya saÑsandetabbaÑ. 366 Saddaheyya = Saddahetha (SÊ, SyÈ, I) 127 SaddhÈvittÈ = SaddhÈcittÈ (SÊ, I, Ka) 205 SandhiÒca = SaddhiÑ ca (Ka) 367 SadhanaÑ = PavaraÑ (SÊ, SyÈ, I) 144 SantiÑ puÓeti = SantaÑ pune’ti (SÊ, I) 138 Santhavo = Sandhavo (Ka) 40 SandhÈnagato = SaÓÔhÈnagato (SyÈ, I) SanthÈnagato (SÊ) 321 Sannayha = SandhÈya (SÊ, I) 145 SannayhupÈgami = SandhÈyupÈgami (SÊ, I) 270 SappipÈyÈsaÑ = SappipÈyaÒca (SÊ) 365 SabbasaÑhÈrako = SabbasÈhÈrako (Ka) 26 SabbÈ gÈvÊ ujuÑ yanti = SabbÈ tÈ ujuÑ gacchanti (I) (AÑ 1. 381) 110 SabbÈ tÈ jimhaÑ gacchanti = SabbÈ gÈvÊ jimhaÑ yanti (SÊ, SyÈ) 110 SambuddhimantaÑ = SambuddhivantaÑ (SyÈ, I) SambuddhavantaÑ (Ka) 164

NÈnÈpÈÔhÈ 437


[ Sa ] SammaggatÈnu’jjugatÈna = SamaggatÈnujjugatÈna (SyÈ), SamuggatÈnujjugatÈna (Ka) 151 SamacÈrinÊ = SamacÈriÓÊ (SÊ) 290 SamÈsajja = SamÈpajja (SyÈ, Ka) 134 SayaÑ harÊ = AthÈharÊ (SÊ, SyÈ, I) 257 SarÊsapÈni = SiriÑsapÈni (SÊ, SyÈ, I) 54 Sa-vaÔÈkaraÑ = SapaÔÈkÈraÑ (Ka) 185 SassamÈno = SayhamÈno (SyÈ, Ka) 366 SahavÈso hi = SahavÈsopi (SyÈ, Ka) 329 SahasaÑ = SahasÈ (SÊ, SyÈ, I) 24 SahassapÈdaÑ = SahassaporaÑ (Ka) 372 Sahassiyo = SahassiyÈ (?) 247 SahÈyatÈ = SahÈyakÈ (SyÈ) 326 SahÈyamitte = SahÈyamatte (SÊ, I) 222 SÈgaraÑva = SÈgaramiva (SÊ, SyÈ, I) 63 SÈd|ni = SÈdh|ni (Ka-SÊ, SyÈ, Ka) 116 SÈdhino = SÈdhÊno (SÊ, I) 300 SÈmaggimeva = SÈmagyameva (SyÈ, Ka) 260 SÈrambhÈ = SÈrabbhÈ (Ka) 208 SÈrÈÓiyaÑ = SÈraÓÊyaÑ (Ka) 228 SÈsikÈti = SÈlikÈti (SÊ, SyÈ, I) 27 SÈhasÈ = SahasÈ (SÊ, SyÈ, I) 328 SÈÄiya = SÈliya (SÊ, SyÈ, I) SÈÄika (?) 130 Si~gÈlÊ = SigÈlÊ (SÊ, SyÈ, I) 18 Si~gÈlo = Kotthuko (SÊ, I) KoÔÔhuko (SyÈ) 90 Si~gÈlo = SigÈlo (SÊ, SyÈ, I) 36 Si~gila = Si~gÈla (Ka) Pi~gala (®ÊkÈ) 103 Si~giÑ vidalas|piyo = Si~giÑ bidalas|piyo (SÊ, I) Sa~gÊveraÑ las|piyo (Ka) 298 SiÔÔhaÑ = SatthaÑ (SÊ, SyÈ, I) 73



[ Sa ] SitÈni = MihitÈni (SÊ, SyÈ, I) 174 Sinnapatto = SÊnapatto (SÊ, I) 56 SindhuvÈrakÈ = SindhuvÈritÈ (SyÈ, I, Ka) 332 Siyyasi = Seyyasi (SÊ, SyÈ, I) 6 SirÊ hi naÑ = SirihÊnaÑ (SÊ, Ka) SirÊhÊnaÑ (SyÈ, I) 321 Sivayo = SÊviyo (SyÈ) 317 SÊtibh|tÈ = SÊtÊbh|tÈ (SÊ) 353 SÊtodakÈ = SÊtodiyÈ (SÊ, I) SÊtodikÈ (?) 331 SÊlavattaÑ = SÊlavantaÑ (I, Ka) 163 SÊvika = SÊvaka (SÊ, I) 317 Sukassa = Suvassa (SÊ, SyÈ, I) 152 SukhudrayÈni = SukhindriyÈni (I) 223 Sujacco = Ajacco (I) 95 SunÊtena = SuvinÊtena (I) 179 SunÊhataÑ = SunÊbhataÑ (SÊ, SyÈ, I) SunibbhataÑ (Ka) 183 Suparivajjayetha = SuparivajjayÈtha (SyÈ) 270 SupariÓÈhavÈ = SupariÓÈmavÈ (Ka) 358 Supanena = Supitena (SÊ) Supinena (I, Ka) 98 Supupphito = Sampupphito (SyÈ) 371 SupupphitaÑ = SampupphitaÑ (SÊ, I) 330 Subbhamu = Subbhu (SÊ) SubbhÈ (SyÈ) 206 Subbh| = SubbhÈ (SyÈ) SumbhÈ, SubhmÈ (Ka) 205 Surabhi = SurabhÊ (SÊ, SyÈ, I) 330 Suriyo ca = S|riyo ca (Ka) 250 SuvÈnehi = Supinehi (SÊ, I) 316 Suvilaggamajjhe = SuvilÈkamajjhe (SyÈ, I, SÊ-®Ôha) SuvilÈtamajjhe (Ka) 206 SusÊma = Susima (Ka) 169 SusumÈra = SuÑsumÈra (SÊ, SyÈ, I) 55 SusoÓi = SussoÓi (SÊ, SyÈ, I) 135

NÈnÈpÈÔhÈ 439


[ Sa ] SedumaÑ = SerumaÑ (SÊ, SyÈ, I) 126 SnehamakÈsi = SinehamakÈsi (SÊ, SyÈ, I) 7 Seyya = Sayha (SÊ, SyÈ, I) 193 Seyyo = SeyyÈ (SÊ, SyÈ, I) 86 Soke dutÊyatÈ = Soko dutÊyakÈ (Ka) 123 SotthiÑ = SotthÊ (SyÈ) 329 SopapajjatÊti = So upapajjatÊti (SÊ, SyÈ, I) 384 Sobhane = SobhaÓe (I, Ka) 135 So yÈti = Sayati (SÊ, I) Sa yÈti (katthaci) 353 Sosindo = SosÊto (SÊ, SyÈ, I) Sosino (Ka) 22 SoÄasubbedho = SoÄasapabbedho (SÊ, I) 76 SaÑgacchi = SaÑgaÒchi (SÊ, I) 196 SaÑmhitabhÈsiniÑ = SammillabhÈsiniÑ (SÊ, I) SammillahÈsiniÑ (SyÈ) 207 SuÑsumÈroti = SusumÈro (Ka) 65 Svajja = Sajja (SÊ, I) 337

[ Ha ] HaÒchati = HaÒÒati (SÊ, SyÈ) HaÒÒiti (katthaci) 230 HaÒÒÈma = HaÒchema (SÊ, I) HaÒchÈma (?) 85 HantvÈna = JhatvÈna (SÊ, I) HitvÈna (SyÈ) 216 Hatthatta = Hatthattha (SÊ, SyÈ, I) 82, 352 HatthatthagatÈ = HatthattagatÈ (katthaci, SÊ-Nisya) 131 Hatthayo = Hatthino (SÊ) Hatthiyo (SyÈ, I) 53 HatthigavassÈ = HatthigavÈssÈ (SÊ) HatthÊ gavÈssÈ (SyÈ, I) 172 HaripattÈ = HaritapattÈ (SÊ, SyÈ, I) 190 HarÊtakaÑ = HarÊÔakaÑ (bah|su) 304 Harehi = Sevehi (I) 129 HalÈhalÈmiva = HalÈhalaÑ iva (I) 109 HÈpito = HÈsito (SÊ, SyÈ) 261 HÈhasi = HÈyasi (SyÈ, Ka) 124



[ Ha ] HidaÑ = Hi taÑ (SÊ, I) 354 Hiyyetha = HÊyetha (SÊ) 43 Hiyyoti hiyyati = HÊyoti hÊyati (SÊ) 351 HeÔhayitvÈna = PothayitvÈna (Ka) 185 HeÔhayitosmi = Pothayitosmi (Ka) 334 Hessati = Hohiti (SÊ, I) 311 HaÑci = Hasi (SÊ, SyÈ) HaÒci (?) 26


JÈtakas|cipattaÑ

JÈtaka PiÔÔha~ka

[ A ] AkataÒÒujÈtaka 21 AkÈlarÈvi 28 Akitti 266 AggikabhÈradvÈja 30 AÔÔhasadda 176 AÔÔhÈna 184 AÔÔhisenaka 161 AÓÉabh|ta 15 AtthassadvÈra 20 Ananusociya 107 Anabhirati 16, 48 AnusÈsika 27 Anta 89 ApaÓÓaka 1 Abbhantara 84 AbhiÓha 7 AmarÈdevÊpaÒha 26 Amba 29, 115, 257 Ambacora (Amba) 116 Ayak|Ôa 117 Ayoghara 353 Araka 42 AraÒÒa 117 AlÊnacitta 37 AvÈriya 137 Asa~kaya 18

JÈtaka PiÔÔha~ka

[ A ] AsadisajÈtaka 46 AsampadÈna 30 Assaka 55 AsÈtamanta 15 AsÈtar|pa 23 AsitÈbh| 65 AsilakkhaÓa 29 AhituÓÉika 129

[ Œ ] ŒjaÒÒajÈtaka 6 ŒdiccupaÔÔhÈna 44 Œditta 183 ŒyÈcitabhatta 5 ŒrÈmad|saka 11, 78 Œsa~ka 140

[ I ] IndasamÈnagottajÈtaka 40 Indriya 182 Illisa 18

[ U ] Uccha~gajÈtaka 16 UcchiÔÔhabhatta 57 UdaÒcanÊ 25 UdapÈnad|saka 79


JÈtaka PiÔÔha~ka JÈtaka PiÔÔha~ka

[ Ka ] [ U ] UdayajÈtaka 231 KaÓhadÊpÈyanajÈtaka 208

Udumbara 90 Kandagalaka 56

UddÈlaka 283 Kandalaka (Kandagalaka) 56

UpasÈÄaka 41 Kapi 70, 162

UpÈhana 64 Kapota 11-12, 135-136,

UbhatobhaÔÔha 32 154, 291, 308

Uraga 37, 122 KalÈyamuÔÔhi (KaÄÈyamuÔÔhi) 45

Ul|ka 79 KalaÓÉuka 29 KalyÈÓadhamma 43 Kassapamandiya 99 [ E ]

EkapaÓÓajÈtaka 34 KaÄÈyamuÔÔhi 45

Ekapada 66 KÈka (PÈrÈvata) 154

EkarÈja 94 KÈka 32 KÈkavatÊ jÈtaka 106

[ Ka ] KakaÓÉakajÈtaka 42

KÈkÈtÊ (KÈkavatÊ) 106 KÈma 246

KakkaÔaka 78 KÈmanÊta 62 KÈmavilÈpa 90 Kakkara (KukkuÔa) 56

KakkÈru 106 KÈyanibbinda 89

KaccÈni 175 KÈyavicchinda (KÈyanibbinda) 89 KÈraÓÉiya (KoraÓÉiya) 124 Kacchapa 45, 58, 80

KaÒcanakkhandha 14 KÈlakaÓÓi 20

KaÔÈhaka 29 KÈli~gabodhi 264 KÈsÈva 60

KaÔÔhavÈhana (KaÔÔhahÈri) 2 KaÔÔhahÈri 2

KÈÄabÈhu 107 KinnarÊ (KaÓÉarÊ) 114

KaÓap|va (KuÓÉap|va) 25 KaÓavera 102

KiÑchanda 358

KaÓÉarÊ 114 KiÑpakka 20 KiÑphala 13

KaÓÉi 4 KiÑsukopama 69 KaÓha 7, 202 Kukku 155

JÈtakas|cipattaÑ 443

JÈtaka PiÔÔha~ka

[ Ka ] KukkuÔa jÈtaka 56, 144, 216 Kukkura 6 KuÔid|saka 103 KuÓÉakakucchisindhava 72 KuÓÉap|va 25 KuddÈla 16 KuntinÊ 115 Kumbha 361 KumbhakÈra 166 Kumbhila 61 KummÈsapiÓÉi 172 Kuru (Bharu) 57 Kuru~ga 6 Kuru~gamiga 55 Kurudhamma (Garudhamma) 81 KulÈvaka 8 KusanÈÄi 28 Kuhaka 21 KuÄÊra 78 K|ÔavÈÓija 23, 59 KedÈra (SÈlikedÈra) 277 Kesava 116 KesÊ (Kesava) 116 KeÄisÊla 53 KokÈÄika (Kokila) 109 Kokila 109 KoÔasimbali 170 KoÔisimbali (KoÔasimbali) 170 KomÈraputta 91 KoraÓÉiya 124

JÈtaka PiÔÔha~ka

[ Ka ] Kosambiya 188 Kosiya 30, 61, 68, 70, 218-219,

249, 250, 251,

256, 76, 277

[ Kha ] KhajjopanakajÈtaka 129 KhaÓÉa 53 Khadira~gÈra 10 KhantivaÓÓa 61 KhantÊvÈdÊ 99 Kharaputta 146 Kharassara 19 KharÈdiya 4 Khurappa 77

[ Ga ] Gagga (Bhagga) jÈtaka 37 Ga~gamÈla 179 Ga~geyya 54 Gajakumbha 116 GadrabhapaÒha 26 Gandhatinduka 397 GandhÈra 165 Garahita 59 Garudhamma 81 Gahapati 52 GÈmaÓi 3 GÈmaÓicaÓÉa (GÈmaÓicanda) 73 GÈmaÓicanda 73 Gijjha 41, 187 Giridatta 47 Giridanta (Giridatta) 47


JÈtaka PiÔÔha~ka

[ Ga ] GuÓa 38 Guttila 68 Gumbiya 130 G|thapÈÓa 62 Godha (Pakkagodha) 110 Godha 32-33 GodharÈja 105

[ Gha ] GhaÔajÈtaka 123 GhaÔapaÓÉita 223 Ghata (GhaÔa) 123 GhatÈsana 31

[ Ca ] CakkavÈkajÈtaka 194, 219 CatudvÈra 201 Catuposathiya 203 CatumaÔÔha 48 Candakinnara (CandakinnarÊ) 280 CandakinnarÊ 277 CandÈbha 31 Campeyya 338 CammasÈÔaka 105 Cittasambh|ta 312 Cullapalobhana (C|Äapalobhana) 76 CullaseÔÔhi (C|ÄaseÔÔhi) 2

JÈtaka PiÔÔha~ka

[ Ca ] C|ÄakÈli~ga 93 C|ÄakuÓÈla 241 C|Äajanaka 13 C|Äadhanuggaha 135 C|ÄadhammapÈla 125 C|ÄanÈrada 261 C|Äanandiya 60 C|Äapaduma 50 C|Äapalobhana 76 C|Äabodhi 207 C|Äasuva 190 C|ÄaseÔÔhi 2 C|ÄahaÑsa 326 Cetiya 180

[ Cha ] ChaddantajÈtaka 381 Chavaka 97

[ Ja ] JanasandhajÈtaka 247 Jambuka 111 JambukhÈdaka 89 Jayadisa (Jayaddisa) 370 Jayadisa 365 Jar|dapÈna 73 JavanahaÑsa 260 JÈgara 171 JuÓha 227


JÈtaka PiÔÔha~ka

[ Jha ] JhÈnasodhanajÈtaka 31

[ Ta ] TakkapaÓÉitajÈtaka 15 Takkala 212 TakkÈriya 268 TacasÈra 131 Tacchas|kara 296 TaÓÉulanÈÄi 2 Tayodhamma 14 Tittira 9, 27, 102 Tittha 7 Tinduka 45 Tipallatta (Tipallattha) 5 Tipallattamiga 5 TirÊÔavaccha 74 TilamuÔÔhi 71 TuÓÉila 147 Telapatta 22

[ Tha ] Thusa 112

[ Da ] DakarakkhasajÈtaka 384 Daddabha (Duddubha) 104 Daddara 43, 95, 198 DadhivÈhana 48 Dabbhapuppha 158 DarÊmukha 138 DasaÓÓaka (PaÓÓaka) 160

JÈtaka PiÔÔha~ka

[ Da ] DasabrÈhmaÓa 302 Dasaratha 236 DaÄhadhamma 167 DÊghÊtikosala 133 DÊpi 185 DutiyapalÈyita 63 Duddada 46 Duddubha 104 Dubbaca 27 DubbalakaÔÔha 25 Dubbhiya makkaÔa 44 Dummedha 12, 29 DurÈjÈna 15 D|ta 74, 263 DevatÈpaÒha 118 Devad|ta (Maghadeva) 3 Devadhamma 2

[ Dha ] DhajaviheÔhaka jÈtaka (VijjÈdhara) 151 Dhamma (Dhammadevaputta) 231 Dhammadevaputta 229 Dhammadhaja 59, 144 Dh|makÈri 170 DhonasÈkha (VenasÈkha) 122

[ Na ] Nakula jÈtaka 41 Nakkhatta 12 Na~galÊsa jÈtaka 29


JÈtaka PiÔÔha~ka

[ Na ] Na~guÔÔha 33 Nacca 8 Nanda 10 Nandiya migarÈja 145 NandivisÈla 7 NaÄapÈna 5 NÈnÈchanda 87 NÈmasiddhi 23 Nigrodha 211 Nigrodhamiga 4 Neru 139

[ Pa ]

Pakkagodha jÈtaka 110 PaÒcagaruka (BhÊruka) 31 PaÒcapaÓÉita 347 PaÒcuposathika 291 PaÒcÈvudha 13 PaÓÉaraka (PaÓÉaranÈgarÈja) 392 PaÓÉaranÈgarÈja 387 PaÓÓaka 159 PaÓÓika 24 PadakusalamÈÓava 192 Paduma 75 PabbajitaviheÔhaka (VijjÈdhara) 151 Pabbatapatthara (Pabbat|patthara) 51 Pabbat|patthara 51 Parosata 24 Parosahassa 23 Parantapa 173

JÈtaka PiÔÔha~ka

[ Pa ] PalÈyita 62 PalÈsa 96, 132 PÈdaÒjalÊ 69 PÈnÊya 234 PÈrÈvata 153 PÊÔha 112 Pucimanda 98 PuÔabhatta 60 PuÔad|saka 83 PuÓÓanadÊ 57 PuÓÓapÈti 13 Puppharatta 34 P|timaÑsa 198

[ Pha ]

PhandanajÈtaka 259

[ Ba ]

Baka jÈtaka 9, 65, 163 Bandhanamokkha 28 BandhanÈgÈra 53 Babbu 32 Byaggha 80 BrahÈchatta 111 Brahmadatta 104 BÈlovÈda 68 BÈveru 113 BÈhiya 25 BilÈrakosiya 218 BiÄÈravata 30


JÈtaka PiÔÔha~ka

[ Bha ] Bhagga jÈtaka 37 BhaddasÈla 242 BhadraghaÔa (SurÈghaÔa) 88 Bharu 57 BhallÈÔiya (BhallÈtiya) 330 BhallÈtiya 330 BhikkhÈparampara 306 Bhisa 285 Bhisapuppha (Si~ghapuppha) 152 BhÊmasena 19 BhÊruka 31 Bh|ripaÒÒa 220 BherivÈdaka 14 BhojÈjÈnÊyajÈtaka 6

[ Ma ] MakasajÈtaka 11 MakkaÔa 44 MakhÈdeva (Maghadeva) 3 Maghadeva 3 Ma~gala 21 Maccha 9, 18, 58 MacchuddÈna 86 MaÔÔakuÓÉalÊ (MaÔÔhakuÓÉalÊ) 217 MaÔÔhakuÓÉalÊ 217 MaÓi (PÈrÈvata) 154 MaÓikaÓÔha 71 MaÓikuÓÉala 120 MaÓighaÑsa (MaÓis|kara) 85 MaÓicora 51 MaÓis|kara 85

JÈtaka PiÔÔha~ka

[ Ma ] MaÓÉabya (KaÓhadÊpÈyana) 211 Matakabhatta 5 Matarodana 101 Manoja 156 MandhÈtu 73 Mayhaka 150 MahÈ-assÈroha 93 MahÈ-ukkusa 280 MahÈkaÓha 248 MahÈkapi 165, 380 MahÈdhammapÈla 214 MahÈpaduma 253 MahÈpanÈda 76 MahÈpalobhana 344 MahÈpi~gala 66 MahÈma~gala 222 MahÈmora 293 MahÈvÈÓija 298 MahÈsÈra 22 MahÈsÊlava 13 MahÈsudassana 22 MahÈsupina 18 MahÈsuva 189 MahiÄÈmukha 7 MahiÑsa (MahiÑsarÈja) 82 MahiÑsarÈja 82 MaÑsa (SabbamaÑsalÈbha) 100 MÈta~ga 309 MÈtuposaka 226 MÈtuposakagijjha 158


JÈtaka PiÔÔha~ka

[ Ma ] MÈlutajÈtaka 5 Migapotaka 133 MigÈlopa 141 Mitacinti 27 Mittavindaka 20 Mittavindaka 24, 132 MittÈmitta 51-52, 255-256 MudupÈÓi 75 MudulakkhaÓa 16 Munika 8 M|lapariyÈya 68 M|sika 134 MeÓÉakapaÒha 251 Mora 38

[ Ya ] YudhaÒcayajÈtaka 235 YudhaÒjaya (YudhaÒcaya) 235 YuvaÒjaya (YudhaÒcaya) 235

[ Ra ] RathalaÔÔhijÈtaka 109 RÈjovÈda 36, 110 RÈdha 34, 52 Rukkhadhamma 17 Rucira 81 RurumigarÈja 270 Ruhaka 50 Romaka 82 RohaÓamiga 323 RohiÓi 11

JÈtaka PiÔÔha~ka

[ La ] LakkhaÓamigajÈtaka 3 LaÔukika 124 LÈbhagaraha 86 Litta 22 Lomasakassapa 193 LomahaÑsa 22 Lola 80 Losaka 10 Lohakumbhi 100

[ Va ] VakajÈtaka 91 Vacchanakha 65 VaÔÔaka 9, 27, 153 VaÉÉhakÊs|kara 84 VaÓÓÈroha 127 VaÓÓupatha 1 VaraÓa (VaruÓa) 17 VaruÓa 17 ValÈhakassa 51 VÈtaggasindhava 77 VÈtamiga 4 VÈnara 115 VÈnarinda 14 VÈruÓid|saka 12 VÈlÈhassa (ValÈhakassa) 51 VÈlodaka 47 VikaÓÓa 64 Vigaticcha 68 VighÈsÈda 152


JÈtaka PiÔÔha~ka

[ Va ] VijjÈdhara 150 VinÊla 39 Virocana 33 Visayha 113 Visavanta 16 VissÈsabhojana 22 VÊÓÈguÓa 64 VÊticcha (Vigaticcha) 68 VÊraka 54 Vedabba 12 Vedabbha (Vedabba) 12 VenasÈkha 121 Veri 24 VeÄukajÈtaka 11

[ Sa ] SakuÓa jÈtaka 9, 97 SakuÓagghi 42 Sa~kapparÈga 71 Sa~kha 205 Sa~khadhama 14 Sa~gÈmÈvacara 47 SaccaÑkira 17 SaÒjÊva 35 Satadhamma 45 Satapatta 83 Sattigumba 328 Sattubhasta 160 Santhava 40 Sandhava (Santhava) 40

JÈtaka PiÔÔha~ka

[ Sa ] Sandhibheda 118 SabbadÈÔhi 67 SabbamaÑsalÈbha 100 SabbasaÑhÈrakapaÒha 26 Samiddhi 42 Samugga 196 Samudda 90 SamuddakÈka 34 SamuddavÈÓija 244 SambulÈ 393 Sambhava 376 SammodamÈna 9 Sayha (Seyya) 98 Sarabhamiga 272 SasapaÓÉita 101 SaÑvara 238 SuÑsumÈra (SusumÈra) 55 SÈketa 16, 66 SÈdhina 300 SÈdhusÊla 52 SÈrambha 21 SÈlikedÈra 276 SÈlittaka 25 SÈl|ka 86 SÈÄaka 69 SÈÄika (SÈÄiya) 130 SÈÄiya 130 SigÈla (Si~gÈla) 36 Si~gÈla 27, 33-34, 36 Si~gÈlasakuÓa (KuÔid|saka) 104


JÈtaka PiÔÔha~ka JÈtaka PiÔÔha~ka

[ Sa ] [ Sa ] Si~ghapuppha 152 SirikÈÄakaÓÓi 50, 141

Suruci 288 SulasÈ 177

Sirimanda (SirÊmanta) 323 Siri 85

SuvaÓÓakakkaÔa 148

SirÊmanta 319 SuvaÓÓamiga 126

Sivi 316 SuvaÓÓahaÑsa 32

SÊlavahatthi 17 SusÊma 40, 169

SÊlavÊmaÑsa 108, 128 SusumÈra 55

SÊlavÊmaÑsaka 20, 87 Suhanu 38

SÊlavÊmaÑsana 95 S|kara 36

SÊlÈnisaÑsa 49 S|ci 147

SÊhakotthu 49 Seggu 58

SÊhacamma 49 Setaketu 137

Suka 72 Senaka (Sattubhasta) 161

SukhavihÈri 3 Seyya 84, 98

Succaja 103 SerivavÈÓija 2 Somadatta 56, 168

SujÈta 78, 96, 121 Sutanu 157

Somanassa 334

Sunakha 67 [ Ha ] Supatta 88 HatthipÈlajÈtaka 350 SuppÈraka 239 Haritaca 191 Suma~gala 178 HaritamaÓÉ|ka 66 SuyonandÊ 126 HaliddirÈga 195 SurÈghaÔa 88 HÈrita (Harihaca) 192 SurÈpÈna 19 Hiri 128


GÈthÈs|ci

GÈthÈyo PiÔÔha~kÈ

[ A ] AkakkasaÑ apharusaÑ 147 AkataÒÒu’makattÈraÑ 97 AkataÒÒussa posassa 17, 199 AkatvÈ apanandassa 141 Akaramhasa te kiccaÑ 97 AkÈle vassatÊ 51, 181 AkÈsi yoggaÑ 56 AkittiÑ disvÈ sammantaÑ 266 AkilÈsuno vaÓÓupathe 1 Akkocchi maÑ 133, 188 AkkodhanÈ puÒÒavatÊ 385 Akkodhena jine kodhaÑ 36 Akkodhano nicca 151, 179, 274 Akkosati yathÈkÈmaÑ 118 AkkhÈtaÑ taÑ mayÈ sabbaÑ 358 AkkhÊ bhinnÈ paÔo naÔÔho 32 Akhettabandh| amamo 284 AgÈrÈ paccupetassa 133 AgÈrino annadapÈna 138 AgginÈ viya santatto 383 AggÊva tiÓakaÔÔhasmiÑ 208 Agge ca chetvÈ 243 Agghanti macchÈ adhikaÑ 86 Aghasmi koÒcÈva yathÈ 352


[ A ] A~gametaÑ manussÈnaÑ 100 A~gÈrajÈtÈ pathavÊ 179 A~gÈrÈnaÑva jalitaÑ 235 AcÈri vatÈyaÑ vitudaÑ 56 Acintitampi bhavati 273 AcetanaÑ brÈhmaÓa 96 AccuggatÈ’tilapatÈ 27 Accenti kÈlÈ tharayanti 353 AcchÈ savanti giri 279 Accherar|paÑ vata 337 AjaÒÒaÑ jaÒÒasa~khÈtaÑ 89 AjÈtapakkhÈ taruÓÈ 276 AjÈ yathÈ veÄugumbasmiÑ 269 Ajja suveti puriso 142 Ajja suveti saÑseyya 380 AjjÈpi me taÑ manasi 71, 130 Ajjova rajjaÑ abhisiÒca 367 AjjhattaÒÒeva saÑseyya 380 AjjhÈyakaÑ sabbasamantavedaÑ 286 AjjhÈruhÈ’bhivaÉÉhanti 170 AjjhesanÈni paÔiggayha 360 AÒÒamaÒÒehi titthehi 7 AÒÒampi leÓaÑ pariyesa 296 AÒÒaÑ bhaÓati vÈcÈya 144 AÒÒÈta’metaÑ avisa 360 AÒÒe dhanassa kÈmÈ 360


GÈthÈyo PiÔÔha~kÈ GÈthÈyo PiÔÔha~kÈ

[ A ] [ A ] AthÈparo paÔinandittha 329 AÒÒepi tattha sakuÓÈ 277 AthimaÑ khuddakaÑ AÒÒe socanti rodanti 123 pakkhiÑ 170 AÒÒo uparimo vaÓÓo 57 Athu’ÔÔhahi satthavÈho 299 AÔÔhakkhuraÑ kharÈdiye 4 Athe’ttha isi mÈgacchi 345 AÔÔhaÉÉhapado catuppadassa 253 Athe’ttha kapi mÈgaÒchÊ 381 AÔÔha te bhÈsitÈ 247 Athopi paÔirÈj|naÑ 385 AÔÔhava~kaÑ maÓiratanaÑ 349 Athopi me amaccesu 327 AÔÔhicchinnÈ pÈÓaharÈ 188 Athopi vÈÓijÈ phÊtÈ 238 AÔÔhitaÑ me manasmiÑ me 68

Atikara’makarÈ’cariya 27 Atho bah| vanatodÈ 359 Atho me sÈdisÊ bhariyÈ 327 Atikkamma ramaÓakaÑ 20, 132 AdaÓÉÈvacaraÑ maggaÑ 302 AticiraÑ nivÈsena 261 AdaÓÉiyaÑ daÓÉayati 253 AtiÓÓaÑyeva yÈcassu 137 Adamha te vÈri 44 Atipatati vayo khaÓo 233 Adassanena morassa 113

Atisaro paccasaro 201 AdÈsi dÈnÈni pure 113

AtisÈyaÑ vatÈgacchi 395 AduÔÔhassa tuvaÑ dubbhi 392 AttanÈ Kurute lakkhiÑ 143 Adu paÒÒÈ kimatthiyÈ 191 AttÈnaÑ nÈtivatteyya 380 Adeyyesu dadaÑ dÈnaÑ 93 AttÈnaÑ sa~kamaÑ katvÈ 165 Addassa pathaviÑ gijjho 187 Atthampi ce bhÈsati 322 AddasaÑ kÈma te m|laÑ 180 Attharassu palÈsÈni 126 AddhÈ tuvaÑ paÓÉitako’si 108 AtthÈya vata me ajja 380 AddhÈ pajÈnÈmi ahampi 273 Atthi kho brÈhmaÓÈ deva 306 AddhÈ pajÈnÈsi mameta 164 Atthi me puriso deva 61 AddhÈ maÑ yakkha jÈnÈsi 152 Attho atthi sarÊrasmiÑ 52 AddhÈ pÈdaÒjalÊ sabbe 69 Atra cassa hutaÑ hoti 250 AddhÈ ruru aÒÒataro 271 AtricchaÑ atilobhena 65 AddhÈ have bhikkhu 311 Atha tvaÑ kena vaÓÓena 386 AddhÈ have sevitabbÈ 151, 338 Atha tvaÑ patitolamba 328 343

AddhÈ hi tÈta satÈne’sa 367AthÈgamÈ salilaÑ 332

GÈthÈs|ci 453


[ A ] AddhÈ hi tÈta satame’sa 281 AddhÈ hi dÈnaÑ bahudhÈ 184 AddhÈ hi dubbissasa 340 AddhÈ hi n|na migarÈjÈ 83 AddhÈ hi paÒÒÈva sataÑ 323 AddhÈ hi maÑ vo 251 AddhÈ hi saccaÑ vacanaÑ 295, 315, 350 Adhamo migajÈtÈnaÑ 43 AdhammayÈnaÑ daÄhamÈruhitvÈ 229 Adhammar|po vata 400 Adhammena tuvaÑ jamma 398 Adhicca vede sÈvittiÑ 248 Adhicca vede pariyesa 350 AdhipannÈ pisÈcena 394 AnÈgÈriyupetassa 168 Ana~gaÓassa posassa 252 AnatthÈ tÈta vaÉÉhanti 196 AnantadassÊ bhagavÈ 163 AnantapÈyÊ sakuÓo 90 AnayaÑ nayati dummedho 267 Anariyakamma’mokkantaÑ 216 Anariya’mariyena 113 AnalÈ mudusambhÈsÈ 76, 346 AnavaÔÔhitacittassa 104 Anavhito tato ÈgÈ 122 AnÈgataÑ paccuppannaÑ 387 AnÈgataÑ paÔikayirÈtha 245 AnÈnutappÈni hi ye 337 AnÈvas|raÑ ciraratta 376


[ A ] AnikkasÈvo kÈsÈvaÑ 60, 374 AniccÈ vata sa~khÈrÈ 22 Anisamma kataÑ kammaÑ 336 AnukampasÊ nÈgakulaÑ 341 AnujjugÈmÊ uragÈ 291 Anuttare kÈmaguÓe 94 AnutÊracÈrÊ na~guÔÔhaÑ 159 AnutÊracÈrÊ bhaddante 158 AnupÈyena yo atthaÑ 12 Anuvicca kaccÈni karohi 175 AnusÈsasi maÑ yakkha 233 Anupalitto mama 293 AnekatÈle nagare 254 Anedho dh|maket|va 208 Antopi so hoti 261 AndhakÈratimisÈyaÑ 177 AnnaÒca pÈnaÒca dadÈti 223 AnnabhaccÈ ca’bhaccÈ ca 81 AnnaÑ tavedaÑ pakataÑ 309 AnnaÑ pÈnaÑ kÈsika 388 AnnaÑ mamedaÑ pakataÑ 309 Annena pÈnena 315 ApacantÈpi dicchanti 218 Apacinetheva kÈmÈnaÑ 246 ApaÓÓakaÑ ÔhÈnameke 1 Apadena padaÑ yÈti 326 Aparampi samma te bÈlyaÑ 146 AparÈdhakÈ d|sakÈ 355 AparÈdhake d|sake 355 AparÈdho mahÈbrahme 399



[ A ] ApÈyimha anaccimha 19 Api ataramÈnÈnaÑ 3 Api kassapa mandiyÈ 99 Api ce daliddÈ kapaÓÈ 396 Api ce pattamÈdÈya 86, 98, 193 Api cepi dubbalo 38 Api ce maÒÒatÊ 261, 263, 272 Api dibbesu kÈmesu 74 Api nÈma naÑ passeyyaÑ 191 Api nu hanukÈ santÈ 34 Api n|na’haÑ marissaÑ 278 Api passena semÈno 6 Api bhÊruke api 278 Api ruhaka chinnÈpi 50 Api vÊraka passesi 54 Api su vÈÓijÈ ekÈ 299 Api hantvÈ hato br|ti 109 ApetayaÑ cakkhumÈ 39 ApetÈ te ca 303-304 ApetÈ te 303-304 Apehi etto tvaÑ kÈÄi 142 Appakena tuvaÑ yakkha 157 Appakenapi medhÈvÊ 2 AppatvÈ padaviÒÒÈÓaÑ 104 Appampi ce nibbutiÑ 195 AppamÈÓaÑ hitaÑ cittaÑ 42 AppamÈÓo Buddho 54 AppamÈdo amataÑ padaÑ 397 AppamhÈ appakaÑ dajjÈ 249 Appasmeke pavecchanti 219


[ A ] Appassa kammassa phalaÑ 180 AppassÈdÈ dukhÈ kÈmÈ 235 AppaÑ pivitvÈna nihÊna 47 AppaÑ hi etaÑ na hi 163 AppÈpi kÈmÈ na alaÑ 108 Appicchassa hi posassa 153 AppicchÈ appacintÈya 153 Appeva bahukiccÈnaÑ 45 Apposukko tÈta tuvaÑ 281 Apposukko dÈni tuvaÑ 291 Appo hutvÈ bahu hoti 202 AphalaÑ madhuraÑ vÈcaÑ 140 AbaddhÈ tattha bajjhanti 28 AbbahÊ vata me sallaÑ 121, 134, 168, 218, 224 AbbhakkhÈti abh|tena 118 Abbhantaro nÈma dumo 84 Abbhuto vata bho dhammo 378 Abbhuto vata lokasmiÑ 300 AbbhokÈsasayo jantu 316 Abhave nandati tassa 255 AbhikkhaÓaÑ rÈjakuÒjara 172 AbhijÈto nÈgo kÈmaÑ 265 AbhijjamÈne vÈrismiÑ 76, 346 Abhitthanaya pajjunna 18 Abhidosagato dÈni 348 AbhidhÈvatha c|padhÈvatha 63 AbhidhÈvatha bhaddante 236 AbhutvÈ bhikkhasi bhikkhu 42

GÈthÈs|ci 455


[ A ] AmbaÔÔhakulassa khattiya 173 AmbapakkaÑ dakaÑ sÊtaÑ 101 AmbÈ ca sÈlÈ tilakÈ 342 AmbÈ’ha’maddaÑ vanamantarasmiÑ 166 Ambe’ttha vippasÈkhaggÈ 360 Ambho ko nÈma yaÑ rukkho 56 Ambho na kira saddheyyaÑ 102 AmÈtÈpitara saÑvaddho 28 AmÈnanÈ yattha siyÈ 140 Amittamajjhe vasato 153 AmittahatthatthagatÈ 131 AmittÈnaÑva hatthatthaÑ 182 Amitte tassa bhajati 255 AmhÈkampa’tthi puriso 61 Amhe manussesu 194 AyaÒca te rÈjaputti 290 Aya’massakarÈjena 55 Ayameva kÈlo na 167 Ayameva sÈ ahamapi 50 Ayameva so Pi~giya 122 AyaÑ isÊ upasama 70 AyaÑ puriso mama 149 AyaÑ pure luddamakÈsi 351 AyaÑ maÓi veÄ|riyo 85 AyaÑ migo kicchagatassa 274 AyaÑ vÈ so mato 168 AyaÑ so luddake eti 324 Ayya na taÑ jahissÈmi 78 AraÒÒaÑ uÒchÈya gataÑ 329 AraÒÒÈ gÈmamÈgamma 117, 195


[ A ] AraÒÒe kuÔikaÑ katvÈ 305 ArahÈ sÊlasampanno 191 ArÈnaÑ cakka-nÈbhÊnaÑ 259 AriyÈvakÈsosi 392 Ariyo anariyaÑ 71 AlakkamÈlÊ tipukaÓÓa 287 Ala~katÈ suvasanÈ 116 Ala~katÈyo padumu 395 Ala~kato MaÔÔhakuÓÉalÊ 217 AladdhapubbaÑ laddhÈna 42 AladdhÈ tittaÑ tappati 247 Ala’metehi ambehi 115 Alaso gihÊ 109, 120, 221, 336 AlaÑ me’tehi ambehi 55 AlaÑ hi te jagghitÈye 136 AlikaÑ bhÈsamÈnassa 181 AlikaÑ vata maÑ samma 129 AlÊnacittaÑ nissÈya 37 AllÈyate ayaÑ rukkho 298 AvadhÊ vata attÈnaÑ 58 AvadhÊ brÈhmaÓo kÈme 352 Avasimha tavÈgÈre 115 AvÈriyapitÈ nÈma 137 AsakkhiÑ vata attÈnaÑ 115 Asa~kiyomhi gÈmamhi 18 AsaÒÒato cepi 321 AsantaÑ yo paggaÓhÈti 35 AsanthutaÑ maÑ cirasanthutena 102, 135



[ A ] AsampadÈneni’tarÊtarassa 30 AsamekkhitakammantaÑ 36 AsaÑvihitakammantaÑ 322, 397 AsaÑsayaÑ jÈti 177 AsÈtaÑ sÈtar|pena 23 AsÈre sÈrayogaÒÒ| 327 AsÈ loki’tthiyo nÈma 15 AsicammaÑ gahetvÈna 249, 305 Asi tikkhova maÑsamhi 117 Asito ca gamissÈmi 382 AsÊ yathÈ sunisito 235 AsÊho sÊhamÈnena 111 Asuci p|tilomosi 36 Asuddabhakkhosi khaÓÈ 195 Assa indasamo 193 AssataritaÒca 253 AssaÑ gavaÑ rajataÑ 285 AhaÒca a~kolaka 332 AhaÒca kho agaÄuÑ 332 AhaÒca vanamuÒchÈya 393 AhaÒca sÈlassa 332 AhaÒcidaÑ kuruvaka 332 AhaÒhi’maÑ sÈgara 124 AhantÈra’maghÈtentaÑ 131 AhantÈra’mahantÈraÑ 130 Ahampi maÑsÈni phalÈni 195 Ahampi samma bhuÒjÈmi 220 Ahameva eko idha 196 Ahameva dubbhÈsitaÑ 268 Ahameva d|siyÈ 125


[ A ] AhaÑ kapismi dummedho 80 Ahampi kho taÑ jÈnÈmi 142 AhaÑ gamissÈmi idheva 367 AhaÑ ca kho attano 369 AhaÑ ca SÈriputto ca 288 AhaÑ ce daÄhadhammassa 167 AhaÑ jÈgarataÑ sutto 171 AhaÑ taÑ tÈta yÈcÈmi 236 AhaÑ taÑ saraÓaÑ samma 68 AhaÑ dasasataÑ byÈmaÑ 170 AhaÑ pure giddhigato 291 AhaÑ pure saggagato 301 AhaÑ raÔÔhe vicaranto 264 AhaÑ raho na passÈmi 95 AhaÑ vo tena kÈlena 376 Ahosi me ambaphalÈni 257 Ahu kumÈrÊ tattheva 344 Ah| atÊtamaddhÈnaÑ 99 Aho vata re purisa 383

[ Œ ] ŒkiÓÓaluddo 152, 199 ŒgacchuÑ dovÈrikÈ 335, 337 ŒgamÈ ceva hatthatthaÑ 325 ŒgamÈ n|na so saddo 174 Œgamissati me pÈpaÑ 173 Œgamehi mahÈrÈja 271 ŒcariyabhariyaÑ sakhiÑ 249 Œcariya’manusatthÈraÑ 248 Œcariyo brÈhmaÓo 307 Œcariyo mesi pitÈ 288

GÈthÈs|ci 457


[ Œ ] Œta~kinaÑ yathÈ kusalo 391 ŒdÈya daÓÉaÑ parisumbha 161 ŒdÈya dantÈni gaju 375-376 ŒdÈya pattiÑ paraviriya 273 ŒdittasmiÑ agÈrasmiÑ 183 ŒdittaÑ vata 121, 134, 168, 218, 224 ŒnÊto paralokÈva 383 ŒpÈsu me yuddhaparÈji 74 ŒbÈdho’yaÑ asabbhir|po 349 ŒmaÑ pakkaÒca jÈnanti 167 ŒmisaÑ vÈ dhanaÑ vÈpi 216 ŒyatiÑ dosaÑ nÈÒÒÈya 20 Œyantu dovÈrikÈ 334 Œyu ca vaÓÓo ca 232 ŒyuÒca no vassasahassaÑ 333 ŒyuÒca vo kÊvatako 333 ŒyuÑ nu vaÓÓaÑ nu sukhaÑ 317 ŒraÒÒikassa isino 79, 307 ŒrÈ d|re nayidha 210 Œruyha selaÑ bhavanaÑ 372-373 Œrogyamicche paramaÒca 20 ŒlopasÈhasÈkÈrÈ 202 ŒvaÔÔanÊ mahÈmÈyÈ 76, 346 ŒvÈsiko hotu 286 ŒvÊ raho vÈpi 368 ŒvedhaÒca na passÈmi 71 Œvellitasi~giko 252 ŒvellitaÑ piÔÔhito 300, 311 ŒsanaÑ udakaÑ pajjaÑ 313, 350


[ Œ ] ŒsÈvatÊ nÈma latÈ 140 Œsavo tÈta 262 ŒsÊvisampi maÑ santaÑ 66 ŒsÊvisaÑva kupitaÑ 196 ŒsÊvisÈ kupitÈ 356 ŒsÊviso tÈta pah|ta 209 ŒsÊsateva so pakkhÊ 140 ŒsÊsetheva puriso 13, 272 ŒhaÒÒantu bheri 313

[ I ] I~gha Ègacchato’rena 345 I~gha ekapadaÑ tÈta 66 I~gha vaÔÔamayaÑ pÈsaÑ 55 Iccete soÄasÈkÈrÈ 255 Icceva vÈkyaÑ visajjÊ 391 IccevaÑ phandano issaÑ 260 IccevaÑ vilapantiyÈ 185 Iti phandanarukkhopi 259 Itthigumbassa pavarÈ 385 Itthiyo jÊvalokasmiÑ 290 Itthiyo tÈta lokasmiÑ 262 ItthÊnamesÈ pavarÈ 394 ItthÊ siyÈ r|pavatÊ 50 Ito ujuÑ uttariyaÑ 371 Ito dÈni patÈyanti 147 Ito bahutarÈ bhogÈ 132 Ito satthÈni gacchanti 147 IdaÒca te ruccati 369



[ I ] IdaÒca mayaÑ uttiÔÔhapiÓÉaÑ 311 IdaÒca me jÈtar|paÑ 343 IdaÒca sutvÈna 333 IdaÒca sutvÈ vacanaÑ 230 IdaÒhi so brÈhmaÓaÑ 370 Idampi pÈnÊyaÑ sÊtaÑ 329 IdaÑ kho taÑ samÈgamma 174 IdaÑ kho sÈ na jÈnÈti 90 IdaÑ kho haÑ tadÈvocaÑ 395 IdaÑ tadÈcariyavaco 60, 122 IdaÑ pure ninnamÈhu 176 IdaÑ vatvÈ giricaro 383 IdaÑ vatvÈ mahÈrÈjÈ 84, 352 IdaÑ vatvÈna mÈta~go 310 IdaÑ vatvÈna hÈrito 192 IdaÑ suÓÈtha PaÒcÈlÈ 387 IdaÑ suvaÓÓakÈy|raÑ 177 IdÈni kho maÑ bhÈyeti 133 IdÈni khomhi sukhito 135 IdÈni so idhÈgantvÈ 86 IddhÈni phÊtÈni kulÈni 362 Idha ce naÑ virÈdhesi 2 Idha cevÈninditÈ 377 Idha’nnapÈnaÑ sayanÈsanaÒca 206 Idha saccaÒca dhammo ca 392 Idha sÊhÈ ca byagghÈ ca 139 IdhÈgamÈ brahmacÈrÊ 111 IdhÈgamÈ samaÓo 310 Idh|’ragÈnaÑ pavaro 37 Idheva haÑsa nipata 260


[ I ] IdhevÈhaÑ vasissÈmi 296 ImasmiÑyeva nagare 172 Imassu’daÑ yanti disodisaÑ 297 ImaÒca jammaÑ musalena 50 ImaÒce te pitÈ 147 Imassa daÓÉaÒca vadhaÒca 258 ImaÑ jammaÑ nekatikaÑ 211 ImaÑ tuÓÉehi pakkhehi 145 ImaÑ ner|ti jÈnanti 140 ImaÑ mayhaÑ hadayasokaÑ 278 ImaÑ so sayanaÑ seti 118 ImÈ ca te pokkharaÒÒo 342 ImÈ tÈ pokkharaÓÊ 301 ImÈni tÈni khettÈni 301 ImÈni maÑ daddara tÈpayanti 95 ImÈni me sattasatÈni 161 IminÈva tvaÑ vayasÈ 232 Ime te luddhakÈ devi 371 Ime na devÈ na 269 Ime sudaÑ yanti disodisaÑ 85 IsiÒca dÈni pucchÈmi 307 Isip|gasamaÒÒÈte 359 IsÊ ca khattiyaÑ disvÈ 346 IsÊna’mantaraÑ katvÈ 57 IsÊnaÑ hi sÈ sabba 286 IssarÈnaÑ adhipatÊnaÑ 262 Issassa upakkhandhamhÈ 259 IssÈsino katahatthÈpi 354 Isso vanÈni 259

GÈthÈs|ci 459


[ ¢ ] ¢disaÑ me iÓadÈnaÑ 277

[ U ] UkkaÔÔhe s|ramicchanti 22 UkkÈ cilÈcÈ bandhanti 280 Uggaputta-rÈjaputtiyÈnaÑ 252 UgghaÔÔapÈdo tasito 381 Ucce sakuÓa ÉemÈna 90 Ucce viÔabhimÈruyha 48 Uccha~ge deva me putto 16 UÔÔhÈya so luddo kharaÑ 375 UÔÔhehi gamma kiÑ sesi 227 UÔÔhehi kaÓha kiÑ sesi 223 UÔÔhehi cora kiÑ sesi 98 UÔÔhehi tvaÑ ludda kharaÑ 375 UÔÔhehi samma taramÈno 328 UÉÉayhate na ramati 96 Uttama~garuhÈ mayhaÑ 3 UttamatthaÑ labhitvÈna 146 UddhaggarÈjÊ migarÈjÈ 296 UttaÔabhattaÑ ahaÑ tadÈ 173 UddharitvÈna maÑ santo 382 UddhaÑ tapati Èdicco 179 Udakathalacarassa 54 Udapattosi vegena 187 Udayohamasmi kalyÈÓi 223 UdaraÑ n|na aÒÒesaÑ 276 UdumbarÈ cime pakkÈ 90 UdetayaÑ cakkhumÈ 38 Udeti Èp|rati 120


[ U ] UpaÔÔhÈnampi me ayye 385 UpanÊyati jÊvita 314 UpanÊyatidaÑ maÒÒe 277 Upapannopi ce hoti 327 UparivisÈlÈ dupp|rÈ 132, 201 UpasÈÄakanÈmÈni 41 UpassutiÑ mahÈrÈja 397 Uppajji me na muccittha 207 Uppajje me na mucceyya 207 UppannÈyaÑ sarÊrajo 192 UbbariyÈpihaÑ ayye 386 UbhayaÑ me na khamati 52 Ubho kumÈrÈ pabbajitÈ 236 Ubho khaÒjÈ ubho kuÓÊ 18 Ubhopi palapante’te 75 Ubhosu tÊresu mayaÑ 332 UmmattikÈ ayaÑ veÓÊ 198 Ummujjanti nimujjanti 239 Uragova tacaÑ jiÓÓaÑ 122 UllaghayitvÈ attÈnaÑ 165 Usabhasseva te khandho 89 UsabhÈ rukkhÈ gÈviyo 18 UsabhÈ’ha’maddaÑ y|thassa 166 Usabho ah| balavÈ 291 UssÈvova tiÓaggamhi 236 UssÈhito jaÔilena 298 UÄÈravaÓÓÈ vata brÈhmaÓÈ 250

[ � ] �n|daro yo sahate 203 �ruÔÔhi bhaggaÑ pavaÔÔito 105



[ E ] EkaggacittÈva ekamekÈ 252 Ekacintito yamattho 64 EkaÒca bhattaÑ bhuÒjanti 306 EkapaÓÓo ayaÑ rukkho 34 Ekaputtako bhavissasi 69 Ekarattena ubhayo 385 Ekassa caritaÑ seyyo 189 EkaÑ ce yÈcamÈnassa 316 EkaÑ me bhakkhitaÑ Èsi 381 EkÈ icchÈ pure Èsi 16 EkÈ nisinnÈ suci 231 Eko araÒÒe giri 124 Eko araÒÒe viharasi 307 Eko ca tattha sakuÓo 276 Eko caraÑ gogaveso 381 Ekova Indo asure 297 EtadaÒÒÈya medhÈvi 359 Etadariyassa kalyÈÓaÑ 325 Etadeva hi me nÈmaÑ 141 Etampi disvÈ nara 58 Etampi disvÈ sivayo 319 EtasmiÑ te 202-203, 266- 267-268 EtasmiÑ vanasaÓÉasmiÑ 270 Etassa kiccena idhÈnupatto 74 EtaÑ daÄhaÑ bandhanamÈhu 53 EtaÑ me upamaÑ katvÈ 328 EtaÑ hanatha bandhatha 329 EtaÑ hi te durÈjÈnaÑ 33 EtÈdisaÑ Èsava 344


[ E ] EtÈdisaÑ idaÑ dukkhaÑ 384 EtÈdisaÑ dummatinÈ 211 EtÈdisaÑ brÈhmaÓa 206 EtÈni kho sotthÈnÈni 223 EtÈsu ve jÈyare 215 Ete kho brÈhmaÓÈ 306 Etena saccavajjena 289-290 Ete bhavanti ÈkÈrÈ 52 Ete bhiyyo samÈyanti 99 Ete bhutvÈ ca pitvÈ ca 276, 326 Ete bhutvÈ vamitvÈ ca 352 Ete y|thÈ patiyanti 323 Ete haÑsÈ pakkamanti 326 Ete hi dÈtumarahanti 308 Ete hanatha bandhatha 300 EttÈvate’taÑ paÓÉicca 182 Ettheva te nÊhatÈ 295 Etha byagghÈ nivattayho 80 Etha LakkhaÓa SÊtÈ ca 236 EdisÈ te migÈ deva 325 EraÓÉÈ pucimandÈ vÈ 258 EvaÒca te ruccati 176 EvaÒca te dadato 251 EvaÒca so hoti tato 156 Evampa’haÑ vandi na tassa 293 Evampi anupÈyena 129 Evampi idha vuÉÉhÈnaÑ 187 Evampi idha vuddhÈnaÑ 141 Evampi gÈmanigamesu 155

GÈthÈs|ci 461


[ E ] Evampi caturÈ nÈrÊ 144 Evampi dahar|peto 378-379 Evampi bÈlassa pajappitÈni 321 Evampi mittehi daÄhehi 155 Evampi lokÈmisaÑ 65 Evampi vohÈrasuciÑ 156 EvamÈdÊnavaÑ ÒatvÈ 300 EvamÈdÊpito loko 183 EvamÈpajjate poso 156 EvametaÑ tadÈ Èsi 76 EvametaÑ mahÈrÈja 191 EvametaÑ migarÈja 135 Evameva idhekacco 83, 150 Evameva ime kÈme 130 Evameva tuvaÑ brahme 78 Evameva n|na rÈjÈnaÑ 39 Evameva manussÈnaÑ 260 Evameva manussesu 53, 67, 110- 111, 130, 159, 258 Evameva mayaÑ rÈja 45 Evameva yo dukkulÊno 64 Evameva yo dhanaÑ laddhÈ 88 EvaÑ Ènandito hotu 325 EvaÑ kandatu paÒcÈlo 399 EvaÑ karonti sappaÒÒÈ 121, 224 EvaÑ khajjatu PaÒcÈlo 399 EvaÑ calitaÑ asaÓÔhitaÑ 101 EvaÑ cittaÑ udapÈdi 243 EvaÑ ce KaÓha jÈnÈsi 224 EvaÑ ce noviharataÑ 261


[ E ] EvaÑ ce maÑ viharantaÑ 127 EvaÑ ce yÈcamÈnÈnaÑ 261 EvaÑ ce sattÈ jÈneyyuÑ 5 EvaÑ jÈgarataÑ sutto 172 EvaÑ dhammaÑ niraÑkatvÈ 46 EvaÑ nissayasampanno 37 EvaÑbh|tassa te rÈja 133 EvaÑbh|tassa me tÈta 133 EvaÑ mandassa posassa 208 EvaÑ mahatthikÈ paÒÒÈ 387 EvaÑ me parittÈt|na 382 EvaÑ me pekkhamÈnassa 232 EvaÑ yakkha sukhÊ hohi 157 EvaÑ yo saÑ niraÑkatvÈ 171 EvaÑ luddaka nandassu 126, 158, 324, 327 EvaÑ viditvÈ vid| sabba 359 EvaÑ Vedesu PaÒcÈlo 397 EvaÑ sakka sukhÊ hohi 190-191 EvaÑ sataÑ hoti samecca 229 EvaÑ sabba~gasampannaÑ 386 EvaÑ sabbehi ÒÈÓehi 69 EvaÑ sayatu PaÒcÈlo 398 EvaÑ sunÊtena subhÈsito 179 EvaÑ so nihato seti 105 EvaÑ so suhito hoti 91 EvaÑ haÒÒatu paÒcÈlo 399 EvetaÑ hoti kattabbaÑ 111 Esa uppalasannÈho 90 Esa dhammo si~gÈlÈnaÑ 79



[ E ] Esa pÈpacaro poso 271 Esa bhiyyo pavekkhÈmi 106 Esa’smÈkaÑ kule dhammo 112 EsÈ kho pamÈdo deva 345 EsÈ te upamÈ rÈja 166 EsÈ’ha’majjova upÈ 251 Eso hi uttaritaro 99 Ehi kho pahito gaccha 377 Ehi godha nivattassu 106 Ehi taÑ upag|hissaÑ 177 Ehi taÑ paÔinessÈmi 254 Ehi taÑ pÈpayissÈmi 360 Ehi’maÑ girimÈruyha 393 Ehi’maÑ rathamÈruyha 300 Ehi mÈÓava orena 157 Ehi me piÔÔhimÈruyha 382

[ O - Ka ] OkiÓÓantaraparikhaÑ 231 Ogaha rahadaÑ akaddamaÑ 148 OÉÉentu vÈlapÈsÈni 276 OdahissÈma’haÑ passaÑ 145 OdÈtam|laÑ sucivÈri 156 OdÈtavatthÈ suci 175 OdÈtasa~gÈ sucivÈlÈ 325 ObhÈsayaÑ vanaÑ rammaÑ 393 Omadda khippaÑ palighaÑ 47 Oropayassu kalyÈÓi 177 OsÊdi me dukkhaÑ hadayaÑ 278 OhÈya maÑ ÒÈtigaÓÈ 326 Kacci te bahavo puttÈ 327


[ Ka ] Kacci te sÈdisÊ bhariyÈ 327 Kaccinnu bhoto kusalaÑ 327 Kacci bhoto amaccesu 327 KacchapÈ KassapÈ honti 80 Kacchapo pÈvisÊ vÈriÑ 55 KaÔukaÑ hi sambÈdhaÑ 337 KaÔÔhasmiÑ matthamÈnasmiÑ 208 KaÓhÈhidaÔÔhassa karonti 62 KaÓho kaÓho ca 248 KaÓho vatÈyaÑ puriso 202 KataÒÒumhi ca posamhi 211 KatamaÑ disaÑ agamÈ 310 Katamo rahado 148 Katassa ceva kattÈ ca 115 KatÈ mayÈ brÈhmaÓassa 366 Kattha’cchatÊ kattha mupeti 372 KathaÑkaro kintikaro 295 KathaÑkaro hoti 390 KathaÑ jÈgarataÑ sutto 171 KathaÑ tvaÑ pamokkho 324 KathaÑ nu thalajo santo 159 KathaÑ nu vissase tyamhi 390 KathaÑ nvayaÑ balavÊriy|- 338 KathaÑ bho brÈhmaÓo hoti 283 KathaÑ samudda’matarÊ 106, 126 KathaÑ so brÈhmaÓo 284 KathaÑ have bhÈsati 204 KadÈssu nÈma’yaÑ rÈjÈ 398 Kanditena have brahme 168

GÈthÈs|ci 463


[ Ka ] Kappo ca te baddhacaro 164 KamaÓÉaluÑ gahetvÈna 303 KammaÑ samekkhe vipulaÑ 201 KammÈya nikkhamanto’haÑ 172 KaraÓÊyÈni mittÈni 282 KaraÓÉako Kali~gÈnaÑ 167 Kare sarikkho atha vÈpi 28 Karomi te senaka 282 KalyÈÓadhammoti yadÈ 43 KalyÈÓar|po vata’yaÑ 105 KalyÈÓimeva muÒceyya 21 Kasanti vapanti te janÈ 244 KasiÓÈ pathavÊ dhanassa 233 Kasi-vÈÓijjaÑ kÈrenti 304 Kasi-vÈÓijjÈ iÓadÈnaÑ 325 Kasse’so saddo 345 KÈkaÒca passa laÔukikaÑ 125 KÈko tadÈ Devadatto 150 KÈkolÈ kÈkasaÑghÈ ca 139 KÈ tvaÑ suddhehi vatthehi 242 KÈni kammÈni kubbÈnaÑ 255 KÈni’ssa kammÈyatanÈni 199 KÈ nu kÈÄena vaÓÓena 141 KÈ nu dibbena vaÓÓena 142 KÈ nu te sÈ mahÈrÈja 226 KÈ nu vijjurivÈbhÈnu 338 KÈmaÑ ahaÑ janapadÈ 274 KÈmaÑ kandantu kumbhaÓÉÈ 117 KÈmaÑ kÈmayamÈnassa 246 KÈmaÑ janapado mÈ’si 272


[ Ka ] KÈmaÑ patÈmi nirayaÑ 10 KÈmaÑ yahiÑ icchasi 64 KÈmaÑ ruppatu vÈ mÈ vÈ 165 KÈmÈ vÈ kÈmasaÒÒÈ vÈ 344 KÈmÈ’haÑ baÄisaÑ br|mi 254 KÈmesu ve haÒÒare 287 KÈ’yaÑ eÄagalÈgumbe 135 KÈ’yaÑ balÈkÈ rucirÈ 81 KÈ’yaÑ balÈkÈ sikhinÊ 80, 136 KÈyena yo nÈvahare 106 KÈyo parabhojananti 234 KÈrayantÈ nagarÈni 243 KÈlaÒca ÒatvÈ abhijÊ 221 KÈlaÒca ÒatvÈna tathÈvidhassa 263 KÈlaÑ vo’haÑ na jÈnÈmi 42 KÈlÈgataÒca na hÈpeti 143 KÈli~gabhÈradvÈjo 265 KÈli~go BhÈradvÈjo ca 264 KÈli~go rÈjÈ kÈli~gaÑ 265 KÈle nikkhamanÈ sÈdhu 61 KÈlo ghasati bh|tÈni 68 KÈ vedhamÈnÈ giri 393 KÈsÈyavatthe sakuÓe 194 KÈsikÈni ca vatthÈni 299 KÈsissa raÒÒo mahesÊ 374 KÈÄÈni kesÈni pure 169 KÈÄÈ migÈ setadantÈ 40-41 KÈÄe vÈ yadi vÈ juÓhe 5 KyÈ’haÑ devÈna’makaraÑ 132 Ki~kiÓikÈyo gahetvÈ 303



[ Ka ] KicchakÈle kicchasaho 182 Kinnu ummattar|pova 223, 292, 328 Kinnu tyÈhaÑ dijo 326 Kinnu te’me migÈ 324 Kinnu ruru garahasi 271 Kinnu visaÑ papÈto vÈ 262 Kinnu subÈhu taramÈna 199 Kinn|dha deva tavamatthi 336 Kimagghati taÓÉula- 2 KimaÓÉakÈ ime deva 96 Kimattha’mabhisandhÈya 82 KimevahaÑ tuÓÉila 268 Kimpurisasevite 279 Kiso vivaÓÓo bhavati 237 KiÑ aÓÓave kÈni phalÈni 194 KiÑ kamma kubbaÑ tava 367 KiÑ kammajÈtaÑ anutappate 366 KiÑ kamma’makaraÑ pubbe 381 KiÑ kamma’makari pubbe 360 KiÑ gijjha paridevesi 158 KiÑchando kimadhippÈyo 358 KiÑ tvaÑ nu tattheva 273 KiÑ tvaÑ vimano si 348 KiÑ te uppajjiÑ no mucci 207 KiÑ te jaÔÈhi dummedha 32, 106 KiÑ te vataÑ kiÑ pana 214 KiÑ nu kodhe vÈ 202 KiÑ nu tvaÑ baÄisaÑ br|si 254 KiÑ nu te akaraÑ 267 KiÑ nu te akaraÑ 267


[ Ka ] KiÑ nu santaramÈnova 121 KiÑ nu socasi’nucca~gi 371 KiÑ vane rÈjaputtena 393 KiÑsÊle kiÑsamÈcÈre 142 KiÑsu naro jappamadhicca 222 KiÑs|dha bhÊtÈ janatÈ 232 KÊdisaÑ te iÓadÈnaÑ 276 KÊdisÈ te migÈ ludda 325 KÊdisÈni’ssa pattÈni 259 KÊdiso tuyha parivÈro 198 KÊvaciraÑ nu me samma 201 KukkuÔo maÓayo daÓÉo 85 KuÔhÈrihattho puriso 259 KuÔÔhÊ kilÈsÊ bhavati 384 KuÓapÈdini lohitape 144 Kuto nu Ègacchatha 196 Kuto nu Ègacchasi 309 KumbhÊlakÈ sakuÓakÈ 297 KurukacchÈ payÈtÈnaÑ 126, 239, 240 Kulaputtova jÈnÈti 89 KulÈvakÈ MÈtali 8 KusalaÑ ceva me haÑsa 326 Kusal|padese dhitiyÈ 31 Kusalo sabbanimittÈnaÑ 386 KuhiÑ gatÈ kattha gatÈ 134 K|ÔavedÊ pure ÈsiÑ 247 K|Ôassa hi santi 59 Kena rÈmappabhÈvena 236 Kena saÑvara vattena 238

GÈthÈs|ci 465


[ Ka ] KenÈ’nusiÔÔho idha 316 Kenesa yaÒÒo vipulo 219 Kve’ttha gatÈ upajotiyo 310 Kocideva suvaÓÓakÈy|rÈ 226 KoÒcÈ may|rÈ diviyÈ 342 KoÔÔhaÑ nu tattha p|resi 276 Ko taÑ hiÑsati heÔheti 334 Ko tÈdisaÑ arahati 370 Ko te suto vÈ 44 Ko daÓÉakÈni gaÓhÈtha 329 Ko dutiyaÑ asÊlissa 176 Ko’dha jÈgarataÑ sutto 171 KodhanÈ akataÒÒ| ca 15 Kodhano upanÈhÊ ca 142 Ko nÈ’yaÑ loÓato- yasmiÑ 90 Ko nÊdha tiÓÓaÑ garahaÑ 388 Ko nÊdha vittaÑ na dadeyya 319 Ko nu uddhitabhattova 80 Ko nu khvettha upÈyo 344 Ko nu kho bhagavÈ 66 Ko nu’meva gatÈ sabbe 328 Ko nu’mhÈkaÑ idha sattu 296 Ko nu saddena mahatÈ 43 Ko nu santamhi pajjote 129 Ko pÈturÈsÊ tidivÈ 361 KomÈrikÈ te hessÈmi 144 Ko’yaÑ anariyo devo 227 Ko’yaÑ bindhussaro vaggu 89


[ Kha ] KhaggaÑ chattaÒca pÈkiÒca 157 KhaÓantÈ’lukalambÈni 307 KhaÓitvÈ kÈsuÑ phala- 374 Khattiyassa pamattassa 397 Khattiyassa vaco sutvÈ 346 KhattiyÈ brÈhmaÓÈ 128, 258, 284 Khattiyo ca adhammaÔÔho 128 Khattiyo ca isiÑ disvÈ 346 Khattiyo jÈtisampanno 290 KhantiÑ have bhÈsati 204 KhantÊbalo yuddhabalaÑ 230 Khamata’ssa mahÈrÈja 212 KhamanÊyaÑ yÈpanÊyaÑ 185 KharattacaÑ bellaÑ yathÈpi 155 KharÈjinÈ jaÔilÈ 138, 283 KhÈÓughÈtasamÈ rÈja 304 KhÈdajja maÑ dÈni pasayha 370 KhÈdajja maÑ dÈni mahÈ 369 KhiÉÉaÑ ratiÑ vippajahitvÈna 203 KhiÉÉÈratisamÈpannÈ 385 KhettÈni mayhaÑ viditÈni 309 KhemaÑ yahiÑ tattha arÊ 31

[ Ga ] Ga~gaÑ me pidahissanti 377 Ga~gÈ kumudinÊ santÈ 184 Ga~gÈya sotasmiÑ 164 Gaccha bhÊru palÈyassu 324



[ Ga ] Gajaggameghehi hayagga- mÈlibhi 62 GaÓhÈhi nÈga kabaÄaÑ 226 Gadhito ca ratto ca 139 GandhÈrarÈjassa puramhi 228 GamanÈgamanampi dissati 217 GambhÊracÈrÊ bhaddante 158 GaruÑ silaÑ gahetvÈna 382 GavaÑ ce taramÈnÈnaÑ 110 GavaÑva naÔÔhaÑ puriso 351 GavaÑva si~gino si~gaÑ 246 GavaÑ sahassaÑ usabhaÒca 205 GahapatÊ rÈjapurise 264 GaÄeyya yaÑ pivitvÈ pate 361 GÈme vÈ yadi vÈraÒÒe 45, 123, 137 GÈrayho brahme paÒcÈlo 399 GimhÈnaÑ pacchime mÈse 192 GiriÑ nakhena khaÓasi 310 Gileyya puriso lobhÈ 159 GuÓehi etehi 179 GuyhaÒca tassa akkhÈti 255 GuyhaÒca tassa na’kkhÈti 255 GuyhamatthaÑ asambuddhaÑ 349, 389 Guyhassa hi guyhameva 348-349 GoÔÔhaÑ majjaÑ kirÈÔaÒca 263

[ Gha ] GhatÈsanapamÈ etÈ 242 GhatÈsanaÑ kuÒjaraÑ 242


[ Gha ] GhatÈsano dh|maketu 379 Ghamme pathe brÈhmaÓa 206 GharÈ nÈ’nÊhamÈnassa 65

[ Ca ] Caje cajantaÑ vanathaÑ 60, 110 CaÓÉÈ aÔanakÈ gÈvÊ 399 CaÓÉÈlaputto mama 257 CaÓÉÈlÈ’humha avantÊsu 314 CatukkaÓÓaÑva kedÈraÑ 141 CatudvÈramidaÑ nagaraÑ 201 CatuppadÊ tvaÑ kalyÈÓi 144 Catuppado ahaÑ samma 36 Catubbhi aÔÔha’jjhagamÈ 24, 132 Catura~giniÑ senaÑ 354 Caturo janÈ potthaka 269 CatussadaÑ gÈmavaraÑ 286 CattÈro’me mahÈrÈja 191 CandanasÈrÈnulittÈ 126 CandÈbhaÑ s|riyÈbhaÒca 31 Cando ca suriyo ca 250, 294, 295 Cando yathÈ rÈhumukhÈ 370 CammaÑ vihananti eÄakassa 252 Cara cÈrikaÑ lohitakuÓÉa 189 CariyÈ taÑ anubandhittho 386 CariyÈ maÑ ayaÑ ayye 386 CÈtuddasiÑ paÒcaddasiÑ 289, 339 CÈturanto mahÈraÔÔho 386

GÈthÈs|ci 467


[ Ca ] CÈleti kaÓÓaÑ bhakuÔiÑ 108 CiÒcÈmÈÓavikÈ mÈtÈ 254 CiÓÓÈ Kali~gÈ caritÈ 199 CitrÈni Himavato 279 Cirampi kho taÑ khÈdeyya 49 Cirampi bhakkho abhavissa 159 CirassaÑ vata passÈma 350 CirassaÑ vata passÈmi 89, 153 CirassaÑ vata me udapÈdi 365 CiraÑ jÊvatu so rÈjÈ 227 CiraÑ sumedhe sukhinÊ 290 CirÈnuvuÔÔhampi piyaÑ 241 CutÈpi heke khalitÈ 281 Ceteyar|paÑ ceteti 243 Codito sivirÈjena 318 CorÊnaÑ bahubuddhÊnaÑ 395

[ Cha ] Chinnabbhamiva vÈtena 166

[ Ja ] JaÔÈ ca kesÈ ajinÈ 312 JanittaÑ me bhavittaÑ me 45 Janinda nÈÒÒatra 343 Jappena mantena 131 Jayo Kali~gÈna 93 Jar|dapÈnaÑ khaÓamÈnÈ 73 Javena bhadraÑ jÈnanti 379 JÈti narÈnaÑ adhamÈ 314 JÈtimado ca atimÈnitÈ 309-310 JÈnanto no mahÈrÈja 238


[ Ja ] JÈnÈma taÑ na mayaÑ 82 JÈnÈmi puttoti 369 JÈnÈmi ludda purisÈdako 368 JiÓÓo dubbalacakkh|si 398 JivhÈ tassa dvidhÈ hoti 181 JivhÈ tassa na bhavati 181 JÊno rathassaÑ 120 JÊvakaÒca mataÑ disvÈ 23 JÊva vassasataÑ bhagga 37 JÊvÈmi vo’haÑ na 176 JeÔÔho atha majjhimo 347

[ ©a ] ©Ètako no nisinnoti 102 ©ÈtametaÑ kuru~gassa 6 ©ÈtÊnaÒca piyo hoti 87, 380 ©ÈtÊ me sukhasaÑvaddhÈ 243

[ �a ] �ayhamÈno na jÈnÈti 122-123

[ Ta ] TagaraÒca palÈsena 330 Taggha te ahamakkhissaÑ 380-381 TacaÑva jiÓÓaÑ urago 295 TaÒca appaÒca ucchiÔÔhaÑ 45 TaÒca disvÈna ÈyantiÑ 185 TaÒca bhariyÈ palÈbhesi 346 TaÒca rÈjÈ vivÈhesi 345 TaÒca sattajaÔo luddo 394



[ Ta ] Tato amatamÈdÈya 191 Tato asiÑ gahetvÈna 345 Tato ahaÑ nikkhamisaÑ 292 Tato kadalipattesu 358 Tato galavinÊtena 211 Tato ca rÈjÈ sÈdhino 300 Tato janÈ nikkhamitvÈna 291 Tato jÈnapadÈ sabbe 345 Tato nÈgÈ nikkhamiÑsu 300 Tato silaÑ gahetvÈna 382 Tato so katipÈhassa 318 Tato so naÄiniÑ gantvÈ 226 Tato so pabbajitvÈna 346 Tato so bhariyamÈdÈya 345 Tato have dhitimÈ 367, 369-370 Tato have paÓÉarako 392 Tattha kÈ nandi kÈ khiÉÉÈ 314 Tattha’cchatÊ kuÒjaro 372 Tattha tinduka’maddakkhiÑ 381 Tatthatthani vata’ppaddhe 107 Tatthaddasa araÒÒasmiÑ 328 TatthaddasÈ kuÒjaraÑ 373 TatthaddasÈ pokkharaÓÊ 373 Tattha brÈhmaÓa’madakkhiÑ 380 Tattha vadho ca bandho ca 329 Tattheva sÈ pokkharaÓÊ 373 Tattheva so uggahetvÈna 373 TathÈ maÑ saccaÑ pÈletu 395 Tatheva tvaÑ avedesi 174


[ Ta ] Tatheva tiÔÔhati sÊsaÑ 121 Tatheva puÓÓÈ pÈtiyo 13 Tadeva me tvaÑ vidito 110 Tadeva hi etarahi ca 311 Tadevekassa kalyÈÓaÑ 29 TapasÈ pajahanti pÈpakammaÑ 180 Tapassiniyo pabbajitÈ 248 Tapo nu te brÈhmaÓa 227 Tamena passÈmi’parena 169 TambÈni Himavato 279 TayÈ maÑ asitÈpa~gi 174 TayÈ samudda’matariÑ 106 Tayime natthi vissÈso 383 Tayo giriÑ antaraÑ 62 TaramÈno imaÑ yÈnaÑ 236 Tava saddhaÒca sÊlaÒca 81 Taveva dÈsÊsata’matthu 365 Taveva deva vijite 242 Taveva rakkhÈvaraÓaÑ 281 TasmÈ kÈle akÈle vÈ 109 TasmÈ tuleyya mattÈnaÑ 163 TasmÈ paÓÉitajÈtiyo 109 TasmÈ pattapuÔasseva 330 TasmÈ mattaÒÒutÈ sÈdhu 72 TasmÈ vineyya maccheraÑ 218 TasmÈ sakhilavÈcassa 79 TasmÈ sataÒca asataÑ 46, 218 TasmÈ sabbena lokena 84 TasmÈ hi chandÈgamanaÑ 57, 182 TasmÈ hi te sukhino 197

GÈthÈs|ci 469


[ Ta ] TasmÈ hi dhÊrassa 237 TasmÈ hi paÓÉito 300 TasmÈ hi pÈpakaÑ kammaÑ 360 TasmÈ hi mittÈnaÑ na 392 Tasasi bhamasi leÓa 148 Tassa kammassa kusalassa 173 Tassa kammapharusassa 100 Tassa kÈmarasaÑ ÒatvÈ 345 Tassa gÈmavaraÑ dammi 270 Tassa cantepure Èsi 344 Tassa jÈnanti pitaro 359 Tassa taÑ dh|magandhena 171 Tassa taÑ vacanaÑ sutvÈ 223, TaÑ negamÈ jÈnapadÈ 370

334, 382 Tassa te pemakenÈ’haÑ 307 Tassa dohaÄinÊ bhariyÈ 88 Tassa nÈgassa vippavÈsena 226 Tassa puttÈ ca dÈrÈ ca 141, 187 Tassa me ahu saÑvego 325 Tassa sakko vata’ÒÒÈya 91 Tassa saÑhÊrapaÒÒassa 327 TassÈ ca gÈyamÈnÈya 345 TassÈ’dÈsi pasannatto 264 TassÈ’haÑ odahiÑ passaÑ 146 TassÈ’haÑ paramaÑ brahme 388 TassevaÑ vilapantassa 150 TaÑ anadhivÈsento 265 TaÑ ivÈhaÑ na passÈmi 243 TaÑ gacchantaÑ tÈva pitÈ 368 TaÑ tathÈvÈdiniÑ rÈjÈ 344


[ Ta ] TaÑ taÑ gÈmapati br|mi 52 TaÑ taÑ ce anusoceyya 107 TaÑ taÑ ÒÈtipariby|ÄhaÑ 238 TaÑ taÑ vadÈmi Kosiya 249, 250 TaÑ tvaÑ bhattaÑ paÔiggayha 307, 308 TaÑ tÈdisaÑ k|Ôa’mivo 216 TaÑ tÈdisaÑ devavaÓÓaÑ 268 TaÑ tÈdisiÑ pÈÓadadiÑ 384 TaÑ tÈhaÑ tÈta yÈcÈmi 196 TaÑ devÈ payirupÈsanti 140 TaÑ nÈgakaÒÒÈ caritaÑ 141

TaÑ passa samma phalimaÑ 190 TaÑ puppharasamattebhi 360 TaÑ maÑ kÈmehi sammattaÑ 177 TaÑ maÑ na tapate bandho 166 TaÑ maÑ vadhitu’mÈgacchi 145 TaÑ maÑ viyÈyataÑ santaÑ 166 TaÑ lobhapakataÑ kammaÑ 193 TaÑ vuyhamÈnaÑ sotena 358 TaÑ vo vadÈmi bhaddaÑ vo 260 TaÑ vo vadÈmi bhaddante 168, 384 TaÑ sutvÈ KÈli~go 265 TaÑ sutvÈ rÈjÈ KÈli~go 265 TvaÒca kho maÑ pajÈnÈsi 72 TvaÒca kho me mahÈrÈja 264 TvaÒca kho meva akkhÈhi 358 TvaÒca bhadde suciÓÓena 290 TvaÒÒeva maÓinÈ channo 154



[ Ta ] Tvameva dÈni’makara 65 Tvampi bhadde mahesÊsi 84 Tvampi vassasataÑ jÊva 37 TvaÑ Èvikarohi bh|mipÈla 347 TvaÑ khopi samma bÈlosi 146 TvaÑ khosi samma ummatto 198 TvaÑ nosi ÒÈti purimÈsu 251 TvaÑ lohitakkho 343 TÈ ambajambulabujÈ 359 TÈ kambukÈy|radharÈ 342 TÈta mÈÓavako eso 44 TÈtÈti putto vadamÈno 100 TÈdisÈya sumedhÈya 290 TÈni’ssa kammÈyatanÈni 200 TÈnÊ’dha khettÈni so 302 TÈlÈ ca m|lÈ ca phalÈ 335 TÈhaÑ saraÑ dukkhaseyyaÑ 130 TikicchakasamÈ rÈja 303 TiÔÔhanti te tum|laÑ 372 TiÔÔhante no mahÈrÈje 238 TiÓamÈsi palÈsamÈsi 252 TiÓamiva vanamiva 278 TiÓaÑ tiÓanti lapasi 111 TiÓÈ latÈni osadhyo 394 TindukÈni piyÈlÈni 329 TipaÒcaratt|pagatamhi 244 TirokuÔÔamhi gÈyitvÈ 345 TirokuÔÔaÑ tiroselaÑ 318-319 TirokkhavÈco asataÑ 388


[ Ta ] TÊh|nakaÑ sattasatÈni 333 Tu~gÈni himavato 279 TuÔÔhosmi deva tava 334 TuÓhÊ ah| kimpuriso 270 Tume khottha ghoravisÈ 340 Tumhe sÊhÈnaÑ byagghÈnaÑ 153 TuvaÒca eko bhariyÈ ca 196 Tuvampi pucchÈmi anomapaÒÒa 319 TuvaÑ hi seÔÔho tva’manu 204 Te andhakÈrake kÈme 192 Te kathaÑ nu karissanti 158 Te ca tattha nisÊditvÈ 298 Te ca tassÈ’nÈdiyitvÈ 299 Te ca tena asantuÔÔhÈ 73 Te janÈ sukhamedhanti 118 Te tattha kanditvÈ 375 Te tattha kÈlenu’pa 295 Te tattha ÔhatvÈna ubho 228 Te tattha bhutvÈ khÈditvÈ 299 Te taÑ kantÈramÈgamma 298 Te tÈhi paricÈretvÈ 299 Te dÈni vakka~ga 82 Te devavaÓÓÈ sukhumÈlar|pÈ 392 Te desÈ tÈni vatth|ni 29 Tena pacchÈ vijigucchiÑ 234-235 Te pacchÈ vijigucchiÑ 234 Te paÓÓasanthatÈ ramaÓÊyÈ 279 Te pabbatÈ tÈ ca kandarÈ 279 Te pÈpadhammÈ pasavetva 287 Te pupphasanthatÈ ramaÓÊyÈ 279

GÈthÈs|ci 471


[ Ta ] Te maÑ dhammaguÓe yuttaÑ 238 Te rukkhÈ saÑvir|hanti 170 Te luddakasamÈ rÈja 305 TesaÑ ca ÉayhamÈnÈnaÑ 297 TesÈ’haÑ pahito d|to 88 TesÈ’haÑ vacanaÑ sutvÈ 238 Tesu udumbaram|lasmiÑ 298 Tesu cittaÑ pasÈdetvÈ 172 Tehi n|na parissanti 323-324

[ Tha ] Thale ca ninne ca vapanti 309 ThiyÈ guyhaÑ na saÑseyya 349, 389 Thiyova tassa jÈyanti 181 ThÊnaÒhi cittaÑ yathÈ 241

[ Da ] DakkhaÑ gahapatÊ sÈdhu 182 Dakkheyye’kapadaÑ tÈta 66 DaÉÉho vÈhasahassehi 67 DaÓÉahatthÈ nivÈrenti 384 Dadato me na khÊyetha 267 Dadanti hete visame 219 DadaÑ bhuÒca mÈ ca pamÈdo 173 DadÈmi te gÈmavarÈni 229, 365 DadÈmi te brÈhmaÓa 75, 105, 162 DadÈmi vo brÈhmaÓÈ 81 DadÈhi me gÈmavarÈni 227 Dadeyya puriso dÈnaÑ 160 Dammi nikkhasataÑ ludda 325, 339 DariyÈ satta vassÈni 85


[ Da ] Davappaluddho puriso 142 Dasa khalu imÈni ÔhÈnÈni 247 Dasa khalu mahÈrÈja 302 Dasa vassasahassÈni 237 Dase’vimÈ vassadasÈ 313 Daharassa yuvino cÈpi 231 DaharÈ ca hi vuddhÈ ca 237 DaharÈ piyala~kÈraÑ 384 DahariÑ kumÈriÑ asama 210 Daharo cÈsi dummedha 134 Daharo tuvaÑ dassaniyosi 169 DaÄhappamÈÓaÑ mama ettha 175 DaÄhasmi m|le visaÔe 335 DaÄhaÑ daÄhassa khipati 36 DvayaÑ yÈcanako tÈta 57 DvayaÑ yÈcanako rÈja 104 DÈnaÒca yuddhaÒca samÈnamÈhu 183 DÈsÈ ca dÈsyo 215 DÈse kammakare passe 289 DÈsova paÒÒassa yasassi 323 DvÈsattati Gotama 163 DijÈ dijaÑ kuÓapa’mÈharantaÑ 166 Dijo dijÈnaÑ pavarosi 280 DiÔÔhÈ mayÈ vane rukkhÈ 56 DiÔÔhÈ mayÈ vimÈnÈni 302 DiyaÉÉhakukk| udayena 155 DivÈ ca ratto ca mayÈ 197 DisÈ catasso vidisÈ 371 Diso ve lahucittassa 162 DisvÈna dantÈni gaju 376



[ Da ] DisvÈna nÈgassa gatiÑ 373 DisvÈ khurappe dhanuvega 77 DisvÈ padamanuttiÓÓaÑ 5 DisvÈ phalaÑ duccaritassa 313 DisvÈ vadÈmi na hi 139 DÊghaÑ gacchatu addhÈnaÑ 116 DÊghottaroÔÔhÈ jaÔilÈ 248 Dukkh|panÊtopi naro 272 Dukkho punabbhavo Sakka 266 Dujjacco ca sujacco ca 95 DujjÊvita’majÊvimha 100 DuÔÔhassa pharusÈ vÈcÈ 202 DutiyaÑ samacintesuÑ 298 DuddadaÑ dadamÈnÈnaÑ 46, 218 DaddasÊ appakÈrosi 381 Duddu bhÈyati bhaddante 104 DubbaÓÓar|paÑ tuva’mariya 150 DubbhÈsitaÒhi te jammi 398 DumapphalÈneva patanti 355 DumaÑ yathÈ sÈduphalaÑ 320 DummÊ rajojalladharo 290 DummedhÈnaÑ sahassena 12 Dumo yadÈ hohi 189 DullabhÈ brÈhmaÓÈ deva 302 Dussa me khettapÈlassa 101 D|tÈ vidhÈvantu disÈ 315 D|te te brahme 263 D|to ahaÑ rÈji’dha 117 D|re apassaÑ therova 316 D|re suto ceva brahÈ ca 96


[ Da ] D|sito giridattena 47 DevatÈ nusi saggamhÈ 290 Devaputto mahiddhiko 300 DevamanussÈ catuppadÈ 101 DevaÑ va yakkhaÑ atha vÈ 231 DevÈ na jÊranti yathÈ 232 DevÈ musÈvÈda’mupÈtivattÈ 93 Deviddhipattosi mahÈnubhÈvo 343 DevÊ ahaÑ sa~kha mahÈ 206 DevÊ viya acchar|pamÈ 173 Dve ca sÈdisiyo 325, 339 Dve dve gahapatayo 59 DohaÄo me mahÈrÈja 371

[ Dha ] DhajamaparimitaÑ anantapÈraÑ 63 DhaÒÒaÑ dhanaÑ rajataÑ 363 DhanuggahÈnaÑ pavaraÑ 385 DhanuggahÈnaÑ pavaro 385 Dhanuggaho asadiso 46 DhanuhatthakalÈpehi 45 DhanuÑ advejjhaÑ katvÈna 270 Dhanena dhaÒÒena ca 281 Dhame dhame nÈtidhame 14 DhammaÔÔho’haÑ pure ÈsiÑ 158 DhammantarÊ vettaraÓÊ 356 DhammaÑ caratha ÒÈtayo 144 DhammaÑ carÈma na musÈ 214 DhammaÑ care yopi 219 DhammaÑ bhaÓÈmi vedeha 165

GÈthÈs|ci 473


[ Dha ] Dhamme ca ye ariya 179 Dhammena kira jÈtassa 112 Dhammena kira ÒÈtÊnaÑ 238 Dhammena no adhammena 376 Dhammena Brahmadattassa 397 Dhammena bhÈsitÈ gÈthÈ 318 Dhammena mantaÑ tava 258 Dhammena mocemi 339 Dhammena mocehi 339 Dhammena vitta’meseyya 106 Dhammo rahado 148 Dhammo have pÈturahosi 229 Dhammo have rakkhati 215, 357 Dhammo have hato hanti 180 Dhiratthu kaÓÉinaÑ sallaÑ 4 Dhiratthu kÈme subah|pi 194 Dhiratthu taÑ majjapÈnaÑ 260 Dhiratthu taÑ yasalÈbhaÑ 86, 98, 193 Dhiratthu taÑ visaÑ vantaÑ 16 Dhiratthu’maÑ ÈturaÑ 89 Dhiratthu’maÑ mahÈkÈyaÑ 107 Dhiratthu subah| kÈme 235 DhÊrassa bÈlassa have 271 DhÊrÈ ca kho sa~gati 228 DhÊrÈ ca bÈlÈ ca have 319 DhÊro ca vidhividhÈnaÒÒ| 61 DhÊro bhoge adhigamma 150 DhÊrova balavÈ sÈdhu 163 DuttÈ ca soÓÉÈ akatÈ 101 Dhuttomhi samma sumukha 129


[ Na ] Na akÈle vipekkheyya 198 Na aÓÓave santi phalÈni 194 Na ussahe vane vatthuÑ 262 Na kaÓÓÈyatanamuttena 71 Na kaÓho tacasÈ hoti 202 Na katassa ca kattÈ ca 115 Na kammunÈ vÈ vacasÈ va 367 Na kahÈpaÓavassena 73 Na kiratthi anomadassisu 172 Na kiratthi rasehi pÈpiyo 4 NakkhattayogaÑ na pure 257 NakkhattayogaÑ paÔimÈnayÈmi 257 NakkhattaÑ paÔimÈnentaÑ 12 Na kho ayaÑ brÈhmaÓa 175 Na kho panetaÑ subhaÓaÑ 52 Na kho me ruccati ÈÄi 189 Na khattiyoti na ca 356 Nagarampi nÈgo bhasmaÑ 338 Na guyhamatthaÑ vivareyya 349, 389 Na~guÔÔhaÑ me avakkamma 185 Na catthi mokkho mama 366 Na catthi satto amaro 389 Na cÈgamattÈ paramatthi 319 Na cÈpi jhÈpeti paraÑ 178 Na cÈha’metamicchÈmi 301 Na cÈhamete icchÈmi 224 Na cÈhaÑ citto suta- maÒÒato 313 Na ceva sÈ kÈlakatÈ 102 Na ceva’haÑ tattha tadÈ 273



[ Na ] NaccantavaÓÓÈ na bah|naÑ 242 Na jÈtu’yaÑ sÈgaravÈri 244 Najjo ca te’mÈ puthulomamacchÈ 342 Na TakkalÈ santi na 212 Na tassa vuÉÉhi kusala- 133 Na taÑ jitaÑ sÈdhu jitaÑ 16 Na taÑ daÄhaÑ bandhanamÈhu 53 Na taÑ pÈdÈ vadhissÈmi 62 Na taÑ yÈce yassa piyaÑ 72 Na taÑ sakkotha akkhÈtuÑ 378 Na tvaÑ assattha jÈnÈsi 99 Na tvaÑ rÈdha vijÈnÈsi 34 Na tÈ ekassa na dvinnaÑ 242 Na tÈ pajÈnanti kataÑ 241 Na tÈ’yu khÊÓaÑ maraÓaÒca 301 Na tÈ’haÑ tÈta ahita 213 Na te kaÔÔhÈni bhinnÈni 261 Na te naÔÈ no pana 288 Na te pÊÔhamadÈyimhÈ 112 Na te puttÈ bhavissanti 397 Natthi anto kuto anto 100 Natthi loke raho nÈma 95 Na dukkaraÑ kiÒci mahettha 369 Na naÑ umhayate disvÈ 51, 255 Na nÈmagottaÑ gaÓhanti 151 Nanu jÊvite na ramasi 71 Nanu tvaÑ avaca ludda 325


[ Na ] Nanu te sutaÑ brÈhmaÓa 93 Nanu passasimaÑ kÈÄiÑ 78 Nanu maÑ samma jÈnÈsi 81 Nanu maÑ suhadayoti 69 Na no dÈÔhÈ na vijjanti 269 Na no pit|naÑ na pitÈ 371 Nandanti sarÊraghÈtino 148 Na pacÈmi na pÈcemi 308 Na paÔicca kammaÑ phusati 102 Na paÓÉitÈ attasukhassa 221 Na paÓÉitÈ vetana 161 Na pÈpajanasaÑsevÊ 33, 156 Na pÈpasampava~kena 156 Na puttahetu na 343 NabhaÑ phaleyya udadhÊpi 340 Na matthi |naÑ kÈmehi 235 Namatthu sa~ghÈna 85 Na mantÈ m|labhesajjÈ 224 Na maÑ tapati Ètapo 180 Na maÑ sÊtaÑ na maÑ uÓhaÑ 9 Na mÈtaraÑ pitaraÑ vÈ 73 Na mÈ’yamaggi tapati 58 Na me attho sahassehi 247 Na me ayaÑ tuyha vadhÈya 293 Na me idaÑ tathÈ dukkhaÑ 394 Na me idaÑ ruccati 194 Na me tapo atthi 228 Na me tvaÑ putta ahitÈ 213 Na me dÈÔhÈ na vijjanti 293 Na me dubbhÈsitaÑ brahme 398

GÈthÈs|ci 475


[ Na ] Na me namantassa bhaje 60, 110 Na me pitÈ vÈ 365 Na me piyaÑ appiyaÑ 392 Na me piyo Èsi 67 Na me mÈtÈ vÈ pitÈ vÈ 83 Na me ruccati bhaddaÑ vo 79 Na me rucci migÈlopa 141 Na me veraÑ tayÈ saddhiÑ 276 Na me sutaÑ vÈ diÔÔhaÑ vÈ 126 Namhi devÊ na gandhabbÊ 338 NayaÑ nayati medhÈvÊ 267 Na yÈcanÈya napi 229 NayidaÑ cittavato lomaÑ 73 NayidaÑ dukkhaÑ aduÑ adukkhaÑ 34 NayidaÑ niccaÑ bhavitabbaÑ 121 NayidaÑ visamasÊlena 38 Nayimassa vijjÈmaya 74 NayimasmiÑ kumbhasmiÑ 364 NayimaÑ mahiÑ arahati 124 Na yujjhamÈnÈ na balena 354 Na rÈjaputta us|yÈmi 238 NarÈna’mÈrÈmakarÈsu 114 Navachannake dÈni diyyati 147 Na vÈcamupajÊvanti 160 Na vÈyasaÑ no pana 149 Na vÈhametaÑ jÈnÈmi 211 Na vÈhametaÑ bhuÒjÈmi 219 Na vÈhametaÑ yasasÈ 317 Na vÈhametaÑ saddahÈmi 220 Na vÈhaÑ vaÉÉhavaÑ maÒÒe 359


[ Na ] Na vissase avissatthe 22 Na ve anatthakusalena 11-12 Na vedÈ samparÈyÈya 120 Na ve nindÈ suparivajjayetha 270 Na ve dessanti sappaÒÒÈ 162 Na ve piyammeti 147 Na ve yÈcanti sappaÒÒÈ 162 Navena sukhadukkhena 55 Na ve sugaÓhaÑ paÔhamena 245 Na santi devÈ iti 294 Na santi devÈ pavasanti 51, 394 Na santhavasmÈ mara’matthi 40 Na santhavaÑ kÈpurisena 40 Na sappikumbho napi 361 Na sabbabh|tesu vidhenti 400 Na samÈdhiparo atthi 108 Na sasassa tilÈ atthi 101 Na sÈdhu balavÈ bÈlo 162, 320 Na sippametaÑ vidadhÈti 320 Na suddhi socanena’tthi 284 Na so acchÈdanaÑ bhattaÑ 150 Na socanÈya paridevanÈya 131 Na so mitto yo 128-129 Na harÈmi na bhaÒjÈmi 152 Na hi aÒÒaÒÒacittÈnaÑ 216 Na hi annena pÈnena 121 Na hi dhammo adhammo ca 357 Na hi n|nimassa raÒÒo 125 Na hi vaÓÓena sampannÈ 78 Na hi verena verÈni 133, 188



[ Na ] Na hi satthaÑ sunisitaÑ 109 Na hi sabbesu ÔhÈnesu 177 Na heva indo na seno 297 Na heva kÈmÈna kÈmÈ 182 Na heva ÔhitaÑ nÈsÊnaÑ 107 Na heva vedÈ aphalÈ 138, 283 Na heva sabbattha balena 125 NÈgo jÈtaphaÓo tattha 254 NÈgo yathÈ pa~kamajjhe 315 NÈccantaÑ nikatippaÒÒo 9 NÈcintayanto puriso 27 NÈÒÒatra vidhurÈ rÈja 377 NÈÒÒaÑ sucaritaÑ rÈja 133 NÈdaÔÔhÈ parato dosaÑ 253 NÈdeyyesu dadaÑ dÈnaÑ 94 NÈnÈchandÈ mahÈrÈja 87 NÈnÈdumagaÓÈkiÓÓÈ 359 NÈnÈbhavÈ vippayogena 291 NÈnÈrattehi vatthehi 284 NÈnÈrukkhehi saÒchannaÑ 341 NÈnummatto nÈpisuÓo 86 NÈnumitto garuÑ atthaÑ 387 NÈntalikkhabhavanena 134 NÈbbhatÊtaharo soko 123 NÈyaÑ isÊ upasama 70 NÈyaÑ gharÈnaÑ kusalo 73 NÈyaÑ dhammaÑ adhammaÑ vÈ 69 NÈyaÑ neru vibhajati 140 NÈyaÑ pure uÓÓamati 42 NÈyaÑ migÈna matthÈna 248


[ Na ] NÈyaÑ rukkho durÈruho 13 NÈyaÑ vayo tÈrakarÈja 355 NÈyaÑ sikhÈ puÒÒahetu 30 NÈriÑ naro nijjhapayaÑ 232 NÈlaÑ kabaÄaÑ padÈtave 7 NÈsakkhÈ’tigato poso 187 NÈsmase katapÈpamhi 216 NÈssa sÊlaÑ vijÈnÈtha 44, 65, 144 NÈhaÑ tumhe pasaÑsÈmi 152 NÈhaÑ tumhe vinindÈmi 78 NÈhaÑ dukkhaparetoti 326 NÈhaÑ punaÑ na ca punaÑ 34 NÈhaÑ balÈkÈ sikhinÊ 80 NÈhaÑ rohaÓa gacchÈmi 323-324 NikkhantÈya agÈrasmÈ 198 NikkhantabhikkhaÑ bhuÒjanti 305 Nigrodhameva seveyya 4, 212 NiccaÑ ubbiggahadayÈ 32 NiccaÑ ubbegino kÈkÈ 153 NiraÑ katvÈ aggimÈdÈya 284 Nisamma khattiyo kayirÈ 109, 120, 221, 336 Nisamma ca kataÑ kammaÑ 336 Nisamma daÓÉaÑ paÓayeyya 336 NÊsÊthepi raho dÈni 328 NihÊyati puriso 157 NÊlÈni Himavato 279 NÊluppalÈbhaÑ vimalaÑ 204

GÈthÈs|ci 477


[ Na ] N|na tÈrakavaÓÓÈbhe 393 N|na rÈjÈ na jÈnÈti 167 NekantamudunÈ sakkÈ 254 NetaÑ sÊhassa naditaÑ 49 Neva itthÊsu sÈmaÒÒaÑ 118 Neva kiÓÈmi napi 249 Neva taÑ upajÊvÈmi 152 Neva duÔÔhe nayo atthi 186 Neva’yyakassa sÊsaÒca 121 Neva sÈlo na khadiro 259 NevÈbhisajjÈmi na cÈpi 112 Nesa dhammo mahÈrÈja 397 Neso migo mahÈrÈja 273 No ce assa sakÈ buddhi 165 No ce tuvaÑ ussahase 315 No ce tuvaÑ maheseyya 393 No ce labhetha nipakaÑ 188

[ Pa ] PakkhandinÈ pagabbhena 38 Pa~ke ca posaÑ palipe 352 Pa~ko ca kÈmÈ palipo 138, 351 Pacanto apacantassa 308 Paccoroha mahÈrÈja 264 PajjunnanÈthÈ pasavo 270 PaÒca paÓÉitÈ mayaÑ 322 PaÒca paÓÉitÈ samÈgatÈ’ttha 347 PaÒcamaÑ samacintesuÑ 299 PaÒcÈlarÈjÈ migavaÑ 365 PaÒÒÈya tittinaÑ seÔÔhaÑ 246


[ Pa ] PaÒÒÈyu’petaÑ siriyÈ 319 PaÔÔho bh|mantalikkhasmiÑ 386 PaÔhamaÑ idaÑ dassanaÑ 228 PaÓÊtaÑ bhuÒjase bhattaÑ 153 PaÓÓakaÑ tikhiÓadhÈraÑ 159 PaÓhe vajjho Mahosadho 348 Pateva patataÑ seÔÔha 326 PattahatthÈ samaÓakÈ 248 PathabyÈ sÈliyavakaÑ 246 PadakkhiÓato ÈvaÔÔÈ 265 PaduÔÔhacittassa na phÈti 87 PanÈdo nÈma so rÈjÈ 76 Panujja dukkhena sukhaÑ 94 Pappoti macco 268 Pabbat|patthare ramme 51 PabhinnÈ pagghariÑsu me 383 ParadÈraÒca disvÈna 234 ParapÈÓarodhÈ jÊvanto 91 ParamakÈruÒÒataÑ pattaÑ 380 Parassa vÈ attano 321-322 PariggahaÑ lobhadhammaÑ 203 ParicÈrakasamÈ rÈja 303 PariÓÈyakasampannÈ 297 ParidevayamÈno ce 237 PariplavantaÑ pathaviÑ 187 Paribbaja mahÈ loko 97 Paribh|to mudu hoti 254 ParimuÔÔhÈ paÓÉitÈbhÈsÈ 188 Parisa~kupatho nÈma 187 ParisÈyampi me ayye 386



[ Pa ] Par|ÄhakacchanakhalomÈ 304 Par|Ähakacchanakhalomo 154 Pare ca na vijÈnanti 188 ParosataÒcepi 24 Parosahassampi samÈgatÈnaÑ 23 PavÈsÈ Ègato tÈta 52 PaviÔÔhasmiÑ KÈsiraÒÒe 341 Pavisi kucchiÑ mahato 292 PavisitvÈ parakulaÑ 263 PavivekarasaÑ pitvÈ 129 PavutthaÑ tassa sarati 255 Pasibbake gahetvÈna 302 Pas|pi tattha haÒÒanti 305 Pas| manussÈ miga 281 Passa saddhÈya sÊlassa 49 PassÈmi vo’haÑ daharaÑ 351 PassÈmi vo’haÑ dahariÑ 169 Pah|tadhaÒÒo kasimÈ 285 Pah|tabhakkhaÑ bahu-anna 244 Pah|taÑ me dhanaÑ sakka 318 PÈÔhÊnaÑ pÈvusaÑ macchaÑ 219 PÈÓÈtipÈtamakaruÑ 234 PÈÓÈtipÈtÈ viratassa 294 PÈÓÈtipÈtÈ virato 294, 297 PÈÓÈtipÈtÈ viramÈma 215 PÈÓÈtipÈtÊ pure Èsi 247 PÈÓi ce muduko cassa 75 PÈÓissarÈ mudi~gÈ ca 250 PÈÓena te pÈÓamahaÑ 367


[ Pa ] PÈtova kho uggate 333 PÈpÈni kammÈni katvÈna 138 PÈpÈni kammÈni karoti 320 PÈpÈni kammÈni karotha 282 PÈpo khosi rÈjaputta 278 PÈmojjakaraÓaÑ ÔhÈnaÑ 129 PÈlileyyo tadÈ nÈgo 288 PÈsÈdavaragato 253 PÈsÈdaÑ kÈrayissÈmi 243 Pi~giyÈnÊ sabbaloki- 114 PitaraÑ me mahÈrÈja 234 Pitaro ca me ÈsuÑ 210 PitÈ ca puttaÑ avaca 187 PitÈmaho tÈta 212 PiyaÑ kho ÈÄi te hotu 198 PiyaÑ kho ÈÄi me hotu 198 Piyo hi me Èsi 392 Pivanti ce mahÈrÈjÈ 51 PÊtÈni Himavato 279 Pukkusa purisassa te 349 PucimandaparivÈro 48 PucchÈma kattÈra’mano 203 PuÓÓaÑ nadiÑ yena ca 57 PuttadÈrampi ce hantvÈ 69 PuttÈ tassa na bhavanti 181 Putto ca ÈjaÒÒarathaÑ 87 Putto tyÈhaÑ mahÈrÈja 2 Putto tavÈyaÑ taruÓo 337 Putto vÈ pitaraÑ yÈce 236 Puthusaddo samajano 188

GÈthÈs|ci 479


[ Pa ] PunavÈ’pajjasÊ samma 81, 136 Pubbeva khantÊ ca tapo ca 94 Pubbeva dÈnÈ sumanÈ 214 Pubbeva maccaÑ vijahanti 120 Pubbeva me’tamakkhiÑsu 185 Pubbeva sannivÈsena 66 PuratthÈmukho nisinnosi 185 PurÈÓakukkuÔo ayaÑ 56 PurÈÓacorÈna vaco 7 PurisÈ te mahÈrÈja 264 Puris|sabhaÑ maÒÒamÈnÈ 64 Pure tuvaÑ sÊlavataÑ 91 P|timacchaÑ kusaggena 330 PesitÈ rÈjino d|tÈ 334 PosetÈ te janettÊ 384

[ Pha ] PharusÈ vata te vÈcÈ 100 PharusÈhi vÈcÈhi 212 Phala’ssa upabhuÒjimhÈ 190 PhalÈnamiva pakkÈnaÑ 237 PhuÔÔhassa me aÒÒatarena 89

[ Ba ] Bakassa bÈvarikassa 114 BaddhÈ kulÊkÈ mita 199 BalaÒca vata me khÊÓaÑ 140 BalaÑ cando balaÑ suriyo 193 BahucintÊ appacintÊ 27 BahuÒcidaÑ m|laphalaÑ 296 BahubhaÓÉaÑ avahÈya 201


[ Ba ] Bahumpi ratto bhÈseyya 254 Bahumpi so vikattheyya 29 Bahumpe’taÑ asabbhi 33 Bahumpe’taÑ vane kaÔÔhaÑ 25 Bahumhi vata santamhi 247 BahussutaÑ cittakathiÑ 192 Bahussuto sutadhammosi 205 Bah|naÑ vijjatÊ bhotÊ 107 Bah|ni ÔhÈnÈni 160 Bah|ni narasÊsÈni 68 Bah|ni rukkhachiddÈni 116 Bah|su vata santÊsu 247 Bah| hi khattiyÈ jÊnÈ 397 Bah| hi me dantayugÈ 375 Bah| hi’me rÈjakulamhi 372 Bah|hi vatacariyÈhi 268 Bahvettha Brahmadattassa 398 BaÄisaÑ hi so nigilati 250 BrahÈ uj| cÈrumukho 368 BrahÈ pavaÉÉhakÈyo 111 BrahmalokÈ caritvÈna 344 BÈrÈÓasyaÑ ah| rÈjÈ 380 BÈrÈÓasyaÑ mahÈrÈja 88 BÈlassa m|Ähassa 259 BÈlÈ ca mohena 245 BÈlÈva kho sa~gatisanthavÈni 228 BÈlo kho tvaÑsi mÈÓava 217 BÈlo vatÈ’yaÑ duma 45 BÈlo vatÈ’yaÑ sunakho 67 BÈlova paÓÉitamÈnÊ 162



[ Ba ] ByÈkÈsi Èyuro paÒhaÑ 159-160 ByÈkÈsi Pakkuso paÒhaÑ 160 BrÈhmaÓaÒceva byagghaÒca 298 BrÈhmaÓassa gÈmavaraÑ 87 BrÈhmaÓaÑ dÈni pucchÈmi 307 BrÈhmaÓo ajay|thena 171 BrÈhmaÓo ca kathaÑ jahe 95 BeluvaÑ patitaÑ sutvÈ 104

[ Bha ] Bhakkho ayaÑ manussÈnaÑ 382 BhaginÊ UppalavaÓÓÈ ca 288 BhaccÈ mÈtÈ pitÈ bandh| 283 BhaÓa samma anuÒÒÈto 79 BhaÓaÑ kaÓÓasukhaÑ vÈcaÑ 324-325 Bhattattho bhattakÈle ca 262 BhattaÑ bhinnaÑ hatÈ bhariyÈ 137 Bhattu mama sassu mÈtÈ 289 Bhatturatthe parakkanto 84 Bhaddako vata 65, 144, 277, 329 BhadrakÈro ca me 377 Bhadrako vatÈ’yaÑ 247 BhayaÔÔitÈ nÈgavadhena 375 Bharassu mÈtÈpitaro 158 BharÈmi puttadÈre ca 307 BharÈmi mÈtÈpitaro 158 BhariyÈ ce purisaÑ vajjÈ 389 BhallÈtiyo nÈma ahosi 330


[ Bha ] Bhavanti hete purisÈ 216 BhavaÑ nu citto suta 312 Bhave ca nandati tassa 255 BhÈtaro’sma mahÈrÈja 329 BhÈtaro honti me ludda 324 BhikkhuÒca dÈni pucchÈmi 308 Bhiyyo maÑ ÈvisÊ pÊti 318 BhÊruyÈ n|na me kÈmo 173 BhuÒja sÈliÑ yathÈkÈmaÑ 277 BhuÒjassu bhoge vipule 335 BhuttaÒca pÊtaÒca tavassamamhi 277 BhuttÈ ca me bhogÈ 336 BhuttÈ mayÈ nivÈpÈni 145 BhutvÈ tiÓaparighÈsaÑ 72 Bhusa’mhi kuddhoti 178 BherÊ mudi~gÈ paÓavÈ 341

[ Ma ] MakkhÊ paÄÈsÊ sÈrambhÊ 142 Macco ekova acceti 237 MacchÈnaÑ bhojanaÑ datvÈ 86 MaccherÈ ca pamÈdÈ ca 218 Majjhanhike sampatike 328 MaÒÒe sovaÓÓayo rÈsi 10 MaÓiÑ anagghaÑ ruciraÑ 205 MaÓÉabya bÈlosi 312 MaÓÉabya bhÈsiÑ ya’mabhÈsa 211 MataÑ mataÑeva rodatha 101 MataÑ marissaÑ rodanti 134, 168 MatÈna maÑsÈni bah| 292

GÈthÈs|ci 481


[ Ma ] MattÈ gajÈ bhinnagaÄÈ 354 MadÈ pamÈdo jÈyetha 397 Madhu iti maÒÒamÈnÈ 130 MadhuvaÓÓaÑ madhurasaÑ 130 ManuÒÒameva bhÈseyya 7 ManussasukhumÈlÈnaÑ 154 Manussasseva te sÊsaÑ 103 Manussasseva me sÊsaÑ 103 ManussindaÑ jahitvÈna 116 Manussesu kataÑ bhattaÑ 220 Manusso amanusso vÈ 382 Manusso’haÑ byasampatto 382 Mano ce te nappaÓamati 102 MantÈbhijappena purehi 257 MamaÒca disvÈna pavaddha- 149 MamannapÈnaÑ vipulaÑ 71 Mama lohitabhakkhassa 97 Mameva deva palitaÑ 169 Mameva sutano attho 157 MamevÈyaÑ maÒÒamÈno 82 MayaÒca bhariyaÑ nÈti 214 MayekarattaÑ vippavasimha 331 MayhaÑ gÈmavaraÑ dehi 270 MalamajjakasamÈ rÈja 306 MallaÑ giriÑ paÓÉarakaÑ 331 MahatÊ vata te bondi 55 Mahabbhayo bhiÑsanako 239 MahayitvÈ sambodhiÑ 266 MahassÈdÈ sukhÈ kÈmÈ 235 MahÈjanasamÈgatamhi 252


[ Ma ] MahÈmattÈ ca me atthi 238 MahÈrÈjassa’haÑ dhÊtÈ 141-142 MahesÊ Surucino 288 MaÑsakÈjaÑ avahÈya 377 MaÑsabhakkho tuvaÑ rÈja 170 MaÑsodanaÑ sappipÈyÈsaÑ 365 MÈ kiÒci avacuttha 180 MÈ kho tvaÑ tÈta pakkosi 44 MÈ ca puttaÑ mÈ ca patiÑ 278 MÈtaraÑ paÔhamaÑ dajjaÑ 384 MÈtaraÑ pitaraÑ cÈpi 247-248- 249 MÈ tvaÑ cande rodi 278 MÈ tvaÑ nadi rÈjaputta 49 MÈ tÈta kujjhi na hi 137 MÈtÈ pitÈ ca bhaginÊ 215 MÈtÈ ca pitÈ ca 233 MÈtÈ dvipadÈ janindaseÔÔha 348 MÈtÈ pitÈ ca me vuddhÈ 276 MÈtÈ pitÈ ca paramÈ 389 MÈtÈ pitÈ bhaginÊ 389 MÈtÈ pitÈ samaÓa 231 MÈtÈva puttaÑ taruÓaÑ 391 MÈtÈ me sÈ mahÈrÈja 226 MÈtu bhariyÈya bhÈtucca 387 MÈ te mitto amitto 136 MÈ naÑ daharoti uÒÒÈsi 387 MÈnÈtimÈnÈ kalahÈni 352 MÈ no deva adÈ cakkhuÑ 317 MÈ bÈliyaÑ vilapi 63



[ Ma ] MÈ brÈhmaÓa ittara 105 MÈ ma’ddasaÑsu rodantaÑ 104 MÈ maÑ deva nivÈrehi 236 MÈ Munikassa pihasi 8 MÈ me janapado Èsi 272 MÈyÈkÈrÈ ra~gamajjhe 356 MÈyÈvino nekatikÈ 249 MÈ’yyomaÑ kari bhaddante 383 MÈlaÑ ca so KÈsikacandanaÑ 285 MÈliyo caturakkho ca 198 MÈlÊ tiriÔÊ kÈy|rÊ 360 MÈ sÈl|kassa pihayi 86 MÈ su kujjha bh|mipati 137 MÈ su nandi icchati maÑ 15 MÈ heva tvaÑ adhammaÔÔha 383 MigarÈjÈ pure ÈsiÑ 145 Migaluddo mahÈrÈjÈ 328 MigaÑ tipallattha manekamÈyaÑ 5 MigÈnaÑ si~gÈlo anto 90 MittaÒca kayirÈtha 282 Mittar|pena bahavo 216 Mittar|peni’dhekacce 216 MittaÑ sahÈyaÒca 280 MittaÑ sahÈyaÑ adhigamma 282 MittÈni ve yassa bhavanti 222 MittÈbhirÈdhÊ cirameva 274 MittÈmaccapariby|ÄhaÑ 235 Mitte tasseva bhajati 255 Mitto mittassa pÈnÊyaÑ 234 Mitto have sattapadena 20


[ Ma ] Miyyetha bhariyÈ vajato 160 MÊÄhena littÈ ruhirena 139 MuÒcathe’taÑ mahÈnÈgaÑ 226 MuttÈ ca vÈhasahassÈni 344 Mutto Campeyyako nÈgo 339 Mutto ca bandhanÈ nÈgo 226 Mutto ca so porisÈdassa 366 Muttosi hatthÈ vÈÄÈnaÑ 383 MedhÈvÊnampi hiÑsanti 191 MoghaÒcassa hutaÑ hoti 249 MoghÈ jÈti ca vaÓÓo ca 128

[ Ya ] YakkhagaÓasevite 279 YakkhÈ ca me puttamakaÑsu 311 YakkhÈ pisÈcÈ athavÈpi 355 YakkhÈ have santi 311 Yakkhe pisÈce athavÈpi 355 Yakkho’ha’masmiÑ kalyÈÓi 231 YaÒca aÒÒe na rakkhanti 3 YaÒca jaÒÒÈ kule jÈtaÑ 130 YaÒca hetumupÈdÈya 243 YaÒcetaÑ iticÊti ca 134 YaÒhi kayirÈ taÒhi vade 103, 128 140 YaÒhi yÈce taÒhi dade 317 Yato ca kho paÓÉito 131 Yato ca kho bahutaraÑ 72 Yato ca jÈneyya 132, 178

GÈthÈs|ci 483


[ Ya ] Yatopi Ègato ayye 378 Yato maÑ saratÊ rÈjÈ 57 Yato yato garu dhuraÑ 7 Yato viluttÈ ca hatÈ 19 Yato sarÈmi attÈnaÑ 177, 240 Yattha posaÑ na jÈnanti 72, 95 Yattha bÊjÈni r|hanti 192 Yattha verÊ nivisati 24, 162 YatthÈ’laso ca dakkho ca 140 Yatthe’ko labhate babbu 32 YathÈ aggÊva suriyova 239 YathÈ ahaÑ ito 262 YathÈ ime vippavadanti 244 YathÈ uggatapaÑ santaÑ 193 YathÈ kusova sassova 239 YathÈ kesÈ ca mass| ca 75 YathÈ gilitvÈ baÄisaÑ 254 YathÈ cÈpo ninnamati 154 YathÈ taÑ sivayo sabbe 317 YathÈ dadhÊva khÊraÑva 239 YathÈ nadÊ ca pantho ca 16, 242 YathÈ naÄova veÄ|va 239 YathÈ paÑsumuÔÔhiÑ puriso 131 YathÈpi assa nagaraÑ 390 YathÈpi udakakumbho 123 YathÈpi kÊtÈ purisassu 64 YathÈpi cando vimalo 378 YathÈpi te sÈgaravÈri 245 YathÈpi dÈrako candaÑ 123


[ Ya ] YathÈpi nÈvaÑ puriso 351 YathÈpi pÈvako brahme 379 YathÈpi bÊjamaggamhi 211 YathÈpi mÈtÈ ca pitÈ ca 315 YathÈpi rammako mÈso 378 YathÈpi rÈjÈ nandeyya 159 YathÈpi HimavÈ brahme 379 YathÈ mahÈ vÈridharo 358 YathÈ mÈÓavako panthe 83 YathÈ yÈcitakaÑ yÈnaÑ 303 YathÈvÈcÈ ca bhuÒjassu 30 YathÈ samaÑ maÒÒamÈno 258 YathÈ saraÓa’mÈdittaÑ 237 YathÈ sÈradikaÑ bÊjaÑ 75 Yathodake acche 48 Yathodake Èvile 48 Yathanno puriso hoti 25 YadÈ kacchapalomÈnaÑ 184 YadÈ kadÈci manujesu 228 YadÈ kÈkÈ ul|kÈ ca 184 YadÈ kulako sakuÓo 185 YadÈ ca sarasampanno 113 YadÈ tÈ passanti 241 YadÈ na passanti 241 YadÈ nisseÓimÈruyha 184 YadÈ parÈbhavo hoti 41, 158, 326 YadÈ bimboÔÔhasampanno 184 YadÈ makasapÈdÈnaÑ 184



[ Ya ] YadÈ matto ca ditto ca 88 YadÈ muÄÈlapattÈnaÑ 184 YadÈ yadÈ yattha yadÈ 6 YadÈ sasavisÈÓÈnaÑ 184 YadÈ sÈmuddikaÑ nÈvaÑ 185 YadÈ surÈghaÔaÑ pitvÈ 184 Yadi me ajja pÈtarÈsa 252 Yadi hessati dassÈma 113 YadesamÈnÈ vicaranti 287 YadesamÈnÈ vicarimha 296 Ya’maddasÈtha dahariÑ 376 Ya’mannapÈne vipulasmi 396 Ya’mariyadhammena 223 Ya’mÈnayiÑ somanassaÑ 193 YamÈhu devesu 316 YamimaÑ nadiÑ passasi 331 Yamuggatejo uragoti 338 YamuddhariÑ vÈhane 271 YamekarattaÑ anu 331 YamekarattiÑ paÔhamaÑ 353 YametamakkhÈ udadhiÑ 321 YametaÑ parisappasi 112 YametaÑ vÈrijaÑ pupphaÑ 152 Yamhi jÈte na passati 207 Yamhi saccaÒca dhammo ca 41 YasassinaÑ kule jÈtaÑ 77 Yasassino uttamapuggalassa 111 YasaÑ laddhÈna dummedho 29 Yasokaro puÒÒakaro-hamasmi 229


[ Ya ] YasmÈ ca panidhekacce 165 YasmÈ ca me anadhimanosi 368 YasmÈ ca vÈri gambhÊraÑ 381 YasmÈ dÈnaÑ nÈbhinandiÑ 209 YasmiÒca jÈyamÈnamhi 208 YasmiÑ mano nivisati 16, 261 Yassa etÈdisÈ assu 224 Yassa ete tayo dhammÈ 6 Yassa kÈyena vÈcÈya 117, 195 Yassa gÈme sakhÈ natthi 100 Yassa cittaÑ ahÈliddaÑ 106 Yassa ce’te na vijjanti 61 Yassa’ttÈ nÈlamekova 123 YassatthÈ d|ramÈyanti 74 Yassa divÈ ca ratto ca 74 Yassa devÈ pitaro ca 222 Yassa bhariyÈ tulyavayÈ 222 Yassa ma~galÈ sam|hatÈse 21 Yassa rÈjÈ bh|tapati 223 Yassa rukkhassa chÈyÈya 221, 299 Yassa sammukhaciÓÓena 97 Yassa sÈkhÈ palambanti 259 Yassa’sÈ sakkhÊ maraÓena 351 YassÈpi dhammaÑ puriso 221 Yasse’te ca tayo dhammÈ 14 Yasse’te caturo dhammÈ 14, 61 Yasseva bhÊto na dadÈti 218 YaÑ annapÈnassa pure 107 YaÑ ussukÈ sa~gharanti 85

GÈthÈs|ci 485


[ Ya ] YaÑ ekarÈjÈ pathaviÑ 286 YaÑ eÓik|lasmi janaÑ 164 YaÑ etÈ upasevanti 76, 346 YaÑ kiÒci ubhato tÊre 359 YaÑ kiÒci yiÔÔhaÒca hutaÒca 206 YaÑ taÑ apucchimha 323 YaÑ taÑ vasantasamaye 102 YaÑ tvaÑ a~kasmiÑ vaÉÉhesi 132 YaÑ tvaÑ apÈyesi bah| 163 YaÑ tvaÑ pati nisinnosi 359 YaÑ tvaÑ sukhenÈ’bhisame 206 YaÑ te pavikatthitaÑ 19 YaÑ tveva jaÒÒÈ sadiso 40 YaÑ daÓÉakiraÒÒo gatassa 368 YaÑ devasaÑghÈ vandanti 290 YaÑ na labbhÈ manussena 224 YaÑ na sakkÈ nipÈletuÑ 236 YaÑ nissitÈ jagatiruhaÑ 9, 192 YaÑ nu gijjho yojanasataÑ 41,158 YaÑ nu coraÑ gahessanti 99 YaÑ nu pubbe vikatthitto 207 YaÑ nu lomaÑ ahÈresi 154 YaÑ nu samma ahaÑ bÈlo 146 YaÑ no apucchittha tuvaÑ 293 YaÑ pasu khÊraÑ chaÉÉeti 399 YaÑ pasu pasupÈlassa 399 YaÑ pitva uÔÔhÈya pavedhamÈno 362 YaÑ pitva cittasmimanesa- 361 YaÑ pitva bhÈseyya 362


[ Ya ] YaÑ passati na taÑ icchati 68 YaÑ pucchito na taÑ akkhÈsi 55 YaÑ brÈhmaÓo avÈdesi 15 YaÑ manussÈ vivajjenti 364 YaÑ maÑ so yÈcituÑ ÈgÈ 318 YaÑ yaÑ hi rÈja bhajati 329 YaÑ yÈcamÈnÈ na labhanti 363 YaÑ laddhaÑ tena tuÔÔhabbaÑ 32 YaÑ labhati na tena tussati 68 YaÑ vanejo vanejassa 91 YaÑ ve disvÈ kaÓÉarÊ 114 YaÑ ve pitvÈ andhaka 364 YaÑ ve pitvÈ ekath|pÈ 364 YaÑ ve pitvÈ dittar|pÈva 363 YaÑ ve pitvÈ dittar|pova 363 YaÑ ve pitvÈ pattakhandhÈ 364 YaÑ ve pitvÈ pubbadevÈ 364 YaÑ ve pitvÈ pesane 364 YaÑ ve pivitvÈ aggidaÉÉhÈ 362 YaÑ ve pivitvÈ acolova 362 YaÑ ve pivitvÈ ukkaÔÔho 362 YaÑ ve pivitvÈ duccaritaÑ 363 YaÑ ve pivitvÈna haneyya 363 YaÑ satta vassÈni 294 YaÑ sÈlavanasmiÑ senako 349 YaÑ suvaÓÓo suvaÓÓena 48 YaÑ hoti kiccaÑ 280 YÈ kÈci najjo 321 YÈcako appiyo hoti 161 YÈcanaÑ rodanaÑ Èhu 104



[ Ya ] YÈ ca manussalokasmiÑ 358 YÈ tiÑsati sÈramayÈ 155 YÈ te katÈ brÈhmaÓassa 366 YÈ te sÈ bhariyÈ 213 YÈ daliddÊ daliddassa 103 YÈdisaÑ Kurute mittaÑ 329 YÈni karoti puriso 60, 122 YÈni pure tuvaÑ devi 96 YÈni saccÈni dvipadinda 318 YÈ mantanÈ araÒÒasmiÑ 112 YÈ me’sÈ byÈhÈsi 269 YÈ’yaÒÒamanusÈsati 27 YÈyevÈ’nusÈsaniyÈ 137 YÈva anussaraÑ kÈme 246 YÈvatÈ caturo dÊpÈ 185 YÈvatÈ candimas|riyÈ 73 YÈvatÈ maÓiÑ ghaÑsÈma 85 YÈvatÈ’sÊtatÊ poso 167 YÈvadeva’ssa’h| kiÒci 108 YÈva nuppajjatÊ Buddho 113 YÈvanto udabind|ni 383 YÈvanto purisassatthaÑ 350, 390 YÈva so mattamaÒÒÈsi 72 YÈ sÈ rati uttamÈ 231 YÈ sÊlavatÊ anaÒÒatheyyÈ 347 YvÈ’yaÑ sÈÄiyachÈpoti 130 Yutte deva rathe dehi 317 Yutto ratho mahÈrÈja 328 YuvÈ sujÈto sumukho 352 Ye kukkurÈ rÈjakulamhi 6


[ Ya ] Ye kuÒjarÈ sattasatÈ 395 Ye kuÄÊrÈ samuddasmiÑ 78 Ye keci atthi samaÓÈ 295 Ye keci mÈnusÈ kÈmÈ 371 Ye keci’me macchariyo 250 Ye keci’me suggati 251 Ye khattiyÈ se anisamma 178 Ye guyhamantÈ avikiÓÓa 390 Ye ca kÈhanti ovÈdaÑ 51 Ye ca kho naÑ pasaÑsanti 83 Ye ca kho paÔisa~khÈya 130 Ye ca sÊlena sampannÈ 104 Ye cÈpi me sakuÓÈ 296 Ye te bhavanti nÈgÈ ca 265 Ye dhammaÑ nappajÈnanti 171 Yena atthena Ègacchi 316 Yena eko ratho yÈti 113 Yena kÈmaÑ paÓÈmeti 38 Ye na kÈhanti ovÈdaÑ 51 Yena kenaci vaÓÓena 165, 221 Yena jÈtena nandanti 193, 207 Yena bhattÈni paccanti 192 Yena bhuttena yÈpenti 192 Yena mittena saÑsaggÈ 80 Yena sattubila~gÈ ca 26 Yena siÒcanti dukkhitaÑ 192 YenÈbhibh|to kusalaÑ 208 YenÈsi kisiyÈ paÓÉu 77 YenocitÈ janapadÈ 385 Ye paÓÉitÈ atthadasÈ 204

GÈthÈs|ci 487


[ Ya ] Ye phalatthÈ sambhajanti 190 Ye maÑ yÈcitumÈyanti 318 Ye’me ahaÑ na jÈnÈmi 161 Ye vippamuttÈ anavajja 337 Ye vuÉÉhamapacÈyanti 9 Ye ve sakhÊnaÑ sakhÈro 189 Ye saÒÒino tepi duggatÈ 31 Ye samaÓassa brÈhmaÓassa 153 YesaÑ na kadÈci bh|tapubbaÑ 251 YesaÑ rÈgo ca doso ca 171, 312 YesaÑ vo ediso dhammo 80, 83 Yo attano dukkha 263 Yo atthakÈmassa 10-11, 139 Yo appaduÔÔhassa narassa 131 Yo alÊnena cittena 13 Yo indriyÈnaÑ kÈmena 182 Yo uppatitaÑ atthaÑ 216 Yo kicchagatassa Èturassa 347 Yo kopaneyye na karoti 203 Yo guyhamantaÑ parirakkhaneyyaÑ 387 Yo ca appaÔivekkhitvÈ 253 Yo ca uppatitaÑ atthaÑ 115, 144, 178 Yo ca etÈni ÔhÈnÈni 248, 253, 380 Yo ca kÈle mitaÑ bhÈse 109 Yo ca tvaÑ sakhino hetu 326


[ Ya ] Yo ca dhammena carati 196 Yo ca yÈcanajÊvÈno 162 Yo ca vantakasÈvassa 60, 374 Yo ca sÊlaÒca paÒÒaÒca 163 Yo cÈpi mitte atha vÈ 143 Yo cÈpi sÊte atha 143 Yo cÊdha kammaÑ Kuruhe 111 Yojentu ve 313, 341 Yojehi sÈrathi yÈnaÑ 318 Yo tassa dukkhajÈtassa 263 Yo taÑ viduggÈ narakÈ 273 Yo taÑ vissÈsaye tÈta 117 Yo tindukarukkhassa 97 Yo te imaÑ visÈlakkhiÑ 207 Yo te puttake akhÈdi 198 Yo te vissÈsaye 195 Yo te sakhÈ daddaro 199 Yo te hatthe ca pÈde ca 99 Yo dandhakÈle tarati 116 Yo dandhakÈle dandheti 116 Yo disvÈ bhikkhuÑ caraÓ| 151 Yo dukkhaphuÔÔhÈya bhÈveyya 24, 58 Yo devo’yaÑ dakkhiÓÈyaÑ 244 Yo’dha uppatitaÑ atthaÑ 178 Yo dhammaladdhassa dadÈti 183 Yo na hanti na ghÈteti 220 Yo nÈvajÈnÈti sahÈya 222 Yo nÊliyaÑ maÓÉayati 115 Yo paresaÑ vacanÈni 127



[ Ya ] Yo pahaÔÔhena cittena 14 Yo pÈÓabh|tÈni 183 Yo piÔÔhimaÑsiko hoti 360 Yo putto KÈsirÈjassa 393 Yo pubbe katakalyÈÓo 21, 94, 167-168 Yo pubbe karaÓÊyÈni 17 Yo bala mantaÑ 258 Yo maÑ pure paccuÉÉeti 168 Yo mÈtaraÑ vÈ pitaraÑ 213 Yo me hatthe ca pÈde ca 99 Yo’yaÑ bhisÈni khaÓati 152 Yo yujjhamÈnÈna 269 Yo ve anaÔÔhaÑva naÔÔhanti 287 Yo ve kate paÔikate 115 Yo ve dassanti vatvÈna 317 Yo ve dhammaÑ dhajaÑ katvÈ 30 Yo ve naro suhadaÑ 388 Yo ve pituhadayassa 347 Yo ve mettena cittena 42 Yo ve yÈcanajÊvÈno 162 Yo ve sabbasametÈnaÑ 78 Yo sabbalokassa 222 Yo sÈhasena adhigamma 195 Yo hare mattikaÑ thÈlaÑ 135 Yo’haÑ atthaÒca dhammaÒca 377 Yo hitvÈ pubbasaÒÒogaÑ 360 Yohu seÔÔho sahassassa 236

[ Ra ] RajjaÒca paÔipannÈ’sma 376


[ Ra ] RajjuvÈ’lambanÊ cesÈ 170 RaÒÒo’haÑ pahito 377-378-379 RaÔÔhesu giddhÈ rÈjÈno 308 RattiÒhi corÈ khÈdanti 398-399 RathakÈrova cammassa 246 RammaÒca te ÈvasathaÑ 313 Ramassu bhikkhÈcariyÈya 337 RÈjaputta namo tyatthu 103 RÈjaputto ca uÒchÈto 346 RÈjavatÈ s|ravatÈ 282 RÈjÈ apucchi VidhuraÑ 170 RÈjÈ avoca VidhuraÑ 302 RÈjÈ KÈli~go cakkavatti 264 RÈjÈ ca pabbajja 352-353 RÈjÈ te bhattaÑ pÈhesi 157 RÈjÈ pasayha pathaviÑ 246 RÈjÈ me so dijo mitto 326 RÈjÈyatanaÑ ucchu-puÔaÑ 304 RÈjÈ vilumpate raÔÔhaÑ 193 RÈjÈhamasmi narapamadÈna- 179 RÈjÈhaÑ issaro tesaÑ 165 RudaÑ manuÒÒaÑ rucirÈ ca 8 RuppapaÔÔapalimaÔÔhÊva 358 Roditena have brahme 134

[ La ] LakkhÊ vata me udapÈdi 151, 277 La~kiÑ samuddaÑ pakkhandi 201 LaddhadvÈro katokÈso 386

GÈthÈs|ci 489


[ La ] LaddhÈya yakkhÈ tava 157 LaddhÈ satasahassÈni 201 LaddhÈ sukhaÑ majjati 320 LasÊ ca te nipphalitÈ 33 LahuÒca vata khippaÒca 178 LÈbhÈ vata me anappa 253 LÈbho alÈbho yaso 107 LÈbho siloko 262 LittaÑ paramena tejasÈ 22 LuddaputtÈ nisÈmetha 371 LuddÈ deva samÈyantu 371 Luddo carÊ pÈsahattho 296 LuddhÈnaÑ lahucittÈnaÑ 241 L|khÈni tiÓabÊjÈni 153 Lohena ve haÒÒati 230

[ Va ] VaÔÔanÈvaÄi sa~kÈsÈ 380 VaÉÉatÈ’meva nigrodho 132 VaÓÓagandharas|peto 48 VaÓÓavÈ abhir|posi 219 VaÓÓÈrohena jÈtiyÈ 127 Vadhissa metanti parÈ 374 VadhissÈmi te laÔukike 125 VanaÑ ya’daggi dahati 116 Vanibbato mayha vaniÑ 316 VandÈmi taÑ kuÒjara 124 Vande ahaÑ pabbata 395 Vande indÊvarÊsÈmaÑ 395


[ Va ] Vande te ayirabrahme 280 Vande bhÈgÊrathiÑ ga~gaÑ 395 Vande sÊhe ca byagghe ca 394 VammÊkath|pasmiÑ kipillikÈni 292 VaraÒca me haÑsa bhavaÑ 190 VaraÒce me ado sakka 202-203, 266-267-268 VaraÑ varaÑ tvaÑ nihanaÑ 84 Vasa devÈna bhÈvena 301 VaseyyÈma tavÈ’gÈre 260 Vassamiva sare pÈde 278 VassÈni paÒÒÈsasamadhikÈni 82 VÈcaÑ na vajjÈ pharusaÑ 143 VÈcaÑ manaÒca paÓidhÈya 233 VÈcÈya sakhilo mano 145 VÈcÈva kira te Èsi 21 VÈÓijakasamÈ rÈja 304 VaÓijÈ samitiÑ katvÈ 298 VÈtassitÈni bhakkhesiÑ 381 VÈti gandho timirÈnaÑ 126 VÈti cÈyaÑ tato gandho 106 VÈmena bhikkhamÈdÈya 308 VÈyametheva puriso 13, 29, 272 VÈridÈ purimÈ sÈkhÈ 299 VÈlodakaÑ apparasaÑ 47 VÈÄamigÈnucarite 381 VikantaÑ s|karaÑ disvÈ 86 Vikkama re haripÈda 126 VikkamÈmi na pÈremi 126 VikkiÓavÈcaÑ aniguyhamantaÑ 387



[ Va ] VicarÈma dÈni giri 280 Viceyya dÈnaÑ sugata 183 VijjamÈnesu vÈkesu 50 VijjÈdharÈ ghora’madhÊya 356 ViditaÑ thusaÑ undurÈnaÑ 112 VidesavÈsaÑ vasato 95 Viddho ca nÈgo koÒca- 374 VinÈpi dÈnÈ tava vacanaÑ 339 VinÊla duggaÑ bhajasi 39 VibbhantacittÈ kupiti 338 Vibbhantacitto kupiti 160 Virate methunÈ dhammÈ 302-303 304-305-306 Vir|pakkhehi me mettaÑ 53 Vilumpateva puriso 66 Vivarathi’mÈsaÑ dvÈraÑ 93 VivÈdena kisÈ honti 159 VivÈdo no samuppanno 158 Vivicca bhÈseyya divÈ 350, 390 VividhaÑ adhimanÈ 334 Vividhehi upÈyehi 129 VisaÑ mÈ paÔisevittho 262 VissÈsamÈpajjimahaÑ 388 VissÈsaye na ca taÑ 391 VÊmaÑsamÈno isino 287 VÊsaÑ vÈ paÒcavÊsaÑ vÈ 115 VutthaÑ me bhÈvanaÑ dibyaÑ 302 VedÈ na saccÈ na ca 350 Vedehaputto bhaddante 393


[ Va ] VehÈyasaÑ agamÈ 311 VehÈyasaÑ gammamÈgamma 361

[ Sa ] SakaÑ niketaÑ ati- 292 Sakamittassa kammena 282 SakÈ raÔÔhÈ pabbÈjito 95 SakuÓo mayhako nÈma 150 Sakkopi paÔinandittha 300 Sakkohamasmi devindo 318 Sakyar|paÑ pure santaÑ 247 SakhÈ ca mitto mamÈsi 317 SakhÊnaÑ sÈjÊvakaro 211 Sa~kappametaÑ paÔiladdha pÈpakaÑ 212 Sa~kapparÈgadhotena 71 Sa~ketheva amittasmiÑ 41, 391 Sa~keyya sa~kitabbÈni 99, 170 Sa~gÈmÈvacaro s|ro 47 Sa~gÈhako sakhilo 143 SacÈhaÑ bÈlo paraneyye 336 Sace araÒÒaÑ hitvÈna 262 Sace ahaÑ tÈta tathÈ 396 Sace ahaÑ bh|tadharaÑ 124 Sace ahaÑ marissÈmi 359 Sace imaÑ brahme 400 Sace kho tvaÑ udayosi 233 Sace ca kismici kÈle 387 Sace ca kho uttaro 245 Sace ca jaÒÒÈ avisayha 264 Sace ca tanujo poso 47 Sace ca taÑ rÈja mado 315

GÈthÈs|ci 491


[ Sa ] Sace ca maÑ rakkhati 117 Sace ca rÈjÈvicikicchase 274 Sace’tassa hetu’mha ubho 149 Sace tuvaÑ yuddhabalo 230 Sace tuvaÑ vipule 396 Sace te |naÑ kÈmehi 235 Sace dukkhamuppanne 263 Sace panÈ’dikeneva 77 Sacepi’maÑ pihayasi 154 Sacepi vÈto giri- 340 Sacepi santo vivadanti 99 Sacepi selasmi vapeyya 91 Sace brÈhmaÓa gacchesi 145 Sace mucce pecca mucce 5 Sace rode kisÈ assaÑ 122 Sace labhetha nipakaÑ 188 Sace vo vuyhamÈnÈnaÑ 384 Sace hi tyÈhaÑ dhanahetu 293 Sace hi saccaÑ bhaÓasi 180 SaccaÒcassa hutaÑ hoti 250 SaccappaÔiÒÒÈ tava’mesa 341 SaccaÑ kira tvaÑ api 220 SaccaÑ kirevamÈhaÑsu 17, 146, 271 SaccaÑ kho etaÑ vadasi 335 SaccaÑ kho vadesi mÈÓava 218 SaÒcayo nÈma me bhÈtÈ 378 SaÒÒogasambhogavisesa- 94 SaÔhassa sÈÔheyyamidaÑ 59 SaÔÔhi vassasahassÈni 100 SaÔÔhi vÈhasahassÈni 266


[ Sa ] Satameko ca me puttÈ 327 SataÑ sahassÈni 269 SattatantiÑ sumadhuraÑ 68 Satta me rohitÈ macchÈ 101 SattavassÈ pabbajitÈ 153 SattÈhamevÈhaÑ 208 Sattigumbo ca corÈnaÑ 329 SadÈ maÑ gilate maccu 378 SaddahÈmi mahÈrÈja 50 SaddahÈsi si~gÈlassa 27 SaddhÈya nikkhamma punaÑ 210 SantÈ dantÈyeva 209 Santi aÒÒepi rukkhÈse 170 Santi aÒÒepi sakuÓÈ 141 Santi aÒÒepi sasakÈ 224 Santi pakkhÈ apatanÈ 9 Santi rukkhÈ haripattÈ 190 SandiÔÔhikameva amma 180 SandhiÑ katvÈ amittena 41, 391 SappaÑ pamokkhÈmi na tÈva 149 SabbakÈmadadaÑ kumbhaÑ 88 SabbaÒÒ| sabbavid| ca 265 Sabbattha katapuÒÒassa 85 SabbabhogÈ parijiÓÓÈ 397 SaccamidaÑ carimaÑ kataÑ 97 Sabbalokaviruddhosi 220 SabbasaÑhÈrako natthi 26 SabbaÑ narÈnaÑ saphalaÑ 312 SabbaÑ bhaÓÉaÑ samÈdÈya 135 SabbaÑ suta’madhÊyetha 134



[ Sa ] SabbÈ kirevaÑ pariniÔÔhitÈni 94 SabbÈ disÈ anuvisaÔo 230 SabbÈni etÈni 204 SabbÈ parikkhayÈ pheggu 176 SabbÈmitte raÓaÑ katvÈ 46 SabbÈyasaÑ k|Ôa- 117 Sabbe apihitÈ dvÈrÈ 201 Sabbepime devasamÈ 167 Sabbeva te dhammaguÓÈ 290 Sabbe samÈgamma karoma 245 Sabbesa mevaÑ hi narÈnanÈrinaÑ 355 SabbesaÑ sÊtibh|tÈnaÑ 284 Sabbesu kira bh|tesu 44 Sabbehi kira ÒÈbhÊhi 79 Sabbehi kiÑsuko diÔÔho 69 Sabbo jano hiÑsito 66 Sabbo loko attamano 58 Sabbo loko paricitto 270 Sabbova loko ekato 254 Sabbhireva samÈsetha 49 SamaÓaÑ taÑ maÒÒamÈno 105 SamaÓe tuvaÑ brÈhmaÓe 210 SamaÓe brahmaÓe cÈpi 248, 289 SamaÓe brÈhmaÓe vande 394 SamaÓe mayaÑ brÈhmaÓe 214 SamaÓoti me sammatatto 389 SamatitthikaÑ anavasekaÑ 22 Samappito puthusallena 374 SamÈ ambaÔÔhavessehi 304 SamÈgatÈ jÈnapadÈ 272


[ Sa ] SamÈ gopanisÈdehi 305 SampattaÑ attani veraÑ 220 SampattavÈhano poso 328 SampannaÑ sÈlikedÈraÑ 276 Sampesi kho maÑ vÈcÈya 140 Sampesito ca raÒÒÈ 265 Sambodhipatto sa mahÈ- 376 Sambhavo nÈma me bhÈtÈ 378 SammukhÈ vÈ tirokkhÈ vÈ 106 SammodamÈnÈ gacchanti 9 SaraÒca juhati poso 250 SarabhaÑ viriduggasmiÑ 273 SarabhÈ sarade kÈle 171 Sarabhe ca gate disvÈ 171 Sarabhesu manaÑ katvÈ 171 Sa rÈjaputto paridevayanto 334 Sa rÈjÈ isinÈ satto 182 Sa rÈjÈ paridevesi 344 Sa rÈjÈ pÈvisi byamhaÑ 341 SarÈni khÊyanti 354 SarÊradabyaÑ vuÉÉhabyaÑ 52 SarÊmajjhamhi ÔhitÈti 197 Savanena ekassa 260 Savanena piyo mesi 260 SasatthÈ tÈta rÈjÈno 262 SasamuddapariyÈyaÑ 98, 193, 386 SahassakaÓÉo satageÓÉu 76 Sahassavedopi na taÑ 138, 283 Svassa gomayacuÓÓÈni 129

GÈthÈs|ci 493


[ Sa ] SaÑkhittar|pena bhavaÑ 124 SaÑvasantÈ vivasanti 261 SaÑvÈsena have sakka 134, 168 SaÑviggar|po isinÈ 197 SaÑviggar|po parisÈya 161 Sa issitÈ dukkhitÈ 372 SÈkaÑ bhisaÑ madhuÑ maÑsaÑ 307 SÈ kÈtiyÈni suÓisÈya 176 SÈkhÈhi rukkho labhate 352 SÈgarapariyantÈya 265 SÈ ca antepuraÑ gantvÈ 345 SÈ ca assamamÈgacchi 394 SÈ ca chinnÈva pagghari 298-299 SÈ tattha upasa~kamma 344 SÈ tattha paridevesi 394 SÈ tattha vittÈ sumanÈ 207 SÈduÑ vÈ yadi vÈ’sÈduÑ 116 SÈd|ni ramaÓÊyÈni 116 SÈdhu kho paÓÉito nÈma 23 SÈdhu khosi anuppatto 301 SÈdhu kho sippakaÑ nÈma 25 SÈdhu jÈgarataÑ sutto 172 SÈdhu bhÈsati’yaÑ yakkho 234 SÈdhu sakkhi kataÑ hoti 189, 190 SÈdhu sambahulÈ ÒÈtÊ 298 SÈdhu hoti tapo 248 SÈdh| sambahulÈ ÒÈtÊ 17 SÈ n|na puna re pakkÈ 399 SÈ n|na’sÈ kapaÓikÈ 226


[ Sa ] SÈ n|nÈ’haÑ ito gantvÈ 177 SÈ n|nÈ’haÑ marissÈmi 167 SÈmaggimeva sikkhetha 260 SÈ maÑ annena pÈnena 127 SÈ maÑ saÓhena mudunÈ 127 SÈmÈ ca kho candana 122 SÈ muhuttaÑ palÈyitvÈ 324 SÈyameke na dissanti 237 SÈyaÑ ca pÈto udakaÑ 335 SÈyaÑ sÈmaÒÒÈ idha 43 SÈriputto tadÈ nÈgo 205 SÈlÊnaÑ odanaÑ bhuÒje 97, 116 SÈhaÑ ahiÑsÈratinÊ 289 SÈhaÑ brÈhmaÓarÈjÈnaÑ 288 SÈ hotu nÈvÈ 207 SÈÄ| rasaÑghaÒca nisedhayitvÈ 330 SvÈgataÑ te mahÈrÈja 300 SvÈ’dhippÈgÈ BhÈradvÈjo 377, 378-379 Sikkheyya sikkhitabbÈni 25 Sa~gÈla bÈla dummedha 135 Sa~gÈlo mÈnathaddho 67 Si~gÊmigo Èyatacakkhu- 78, 148 Si~gena nihanÈ’hetaÑ 82 SirÊ ca lakkhÊ ca 179 Siles|pamÈ sikhiriva 242 SÊlavanto na kubbanti 112 SÊlaÑ kireva kalyÈÓaÑ 20, 87, 108



[ Sa ] SÊlaÑ seyyo sutaÑ seyyo 128 SÊsaÑ nahÈtuppala 373 SÊha~gulÊ sÊhanakho 49 SÊhÈ ca byagghÈ ca 356 SÊhÈ byagghÈ ca dÊpÊ ca 382 SÊho ca sÊhanÈdena 36 Sukassa bhÈsamÈnassa 152 SukkacchavÊ vedhaverÈ 249 Sukkacchar|paÑ parideva 331 SukkhaÒca rukkhaÑ koÄÈpaÑ 190 SukkhaÒjalipaggahitÈ 216 SukhakÈme dukkhÈpetvÈ 183 SukhassÈnantaraÑ dukkhaÑ 182 SukhaÑ jÊvitar|posmi 59 SukhaÑ dukkhena paripÈca 220 SukhaÑ nirÈsÈ supati 108 SukhaÑ nu khaÓÉaso chinnaÑ 243 SukhaÑ vata maÑ jÊvantaÑ 25 SukhÈ gharÈ vacchanakha 65 SukhÊpi heke na karonti 221 SukhumÈlar|paÑ disvÈ 306 SuccajaÑ vata naccajÊ 103 Sucittapattachadana 144 SuÓantu mayhaÑ parisÈ 335 SuÓantu me jÈnapadÈ 193 SuÓisÈ hi mayhaÑ vaÒjhÈ 175 SuÓoma dhammaÑ asataÑ 214 SuÓomi ÔiÔÔhÈmi 227 SuÓohi mayhaÑ vacanaÑ 227


[ Sa ] SutaÑ me’taÑ mahÈbrahme 191 SutÈ hi mayhaÑ paramÈ 91 SutvÈ kaÓÓasukhaÑ vÈcaÑ 324 SutitikkhaÑ araÒÒamhi 195 SudassaÑ vajja’maÒÒesaÑ 135 SudiÔÔhar|pa’muggatapÈ 197 SudukkaraÑ kammamakÈsi 281 SudullabhitthÊ purisassa 396 SunhÈto suvilittosi 136 Subbh| subhÈ suppaÔimukka 205 SumajjaÒca supÈsaÒca 147 SurakkhitaÑ meti kataÑ 197 SurÈmerayamÈdhukÈ 234 SuladdhalÈbhÈ janakassa 161 SuladdhalÈbho vata me 313 SuvaÓÓacitakaÑ bh|miÑ 341 SuvaÓÓamÈlaÑ satapatta 205 SuvaÓÓasaÑkaccadharÈ 396 Suvassa ca varaÑ datvÈ 190-191 SuvÈsitaÑ isinaÑ 288 SuvijÈnaÑ si~gÈlÈnaÑ 261, 263 272 SusaÑvihitakammantaÑ 397 SusukhaÑ vata jÊvanti 102, 152 Sus| yathÈ sakkhara- 72 S|ciÑ KammÈragÈmasmiÑ 147 S|rena balavantena 282 S|ro s|rena sa~gamma 62 SetÈni Himavato 279 SenÈmokkhapalÈbhena 129

GÈthÈs|ci 495


[ Sa ] Seneva tvaÑ paÓasi 366 Seno balasÈ patamÈno 42 Snehasa~gathitÈ ganthÈ 202 SeyyaÑso seyyaso hoti 84 Seyyo amitto matiyÈ 11 Seyyo amitto medhÈvÊ 11 SelaÑ sumaÔÔhaÑ naravÊra 166 SevamÈno sevamÈnaÑ 330 So ayaÑ hÈyati ceva 90 So karassu ÈnubhÈvaÑ 104, 220 SokaÔÔÈya durattÈya 393 So kosiyo attamano 277 So khattiyo hotu 285 So gÈmaÓÊ hotu 286 So ghorar|paÑ nirayaÑ 139 So ca pokkharaÓÊtÊre 319 Socayissati maÑ kantÈ 174 So ca vegenudappatto 383 SocaÑ paÓÉu kiso hoti 123 So chinnavÈtaÑ kamasÊ 361 Sotatto sosindo 22 So te karissÈmi 96, 110 So te suva varaÑ dammi 189-190 So tattha bhutvÈ ca 342 So n|na madhuraÑ ÒÈti 224 So n|nÈ’haÑ ito gantvÈ 177


[ Sa ] So paccataÑ niraye 340 So passasanto mahatÈ 149 So bajjhatu pÈsasatehi 287 So brahmagutto cirameva 37 So brÈhmaÓo hotu 285 Sobhati maccho ga~geyyo 54 So bhinnasÊso ruhira 293 So maÑ tato samuÔÔhÈsi 382 So maÑ dahati rÈgaggi 58 So maÑ disvÈ kisaÑ paÓÉuÑ 382 So mÈÓavo tassa pÈvadi 217 SovaÓÓamayaÑ maÓÊmayaÑ 217, 224 SovaÓÓamayo pabhassaro 217 So vedajÈto ajjhabhaviÑ 77 So vo ahaÑ pamokkhÈmi 324 SosetvÈ n|na maraÓaÑ 358 So’haÑ apetadaratho 358 So’haÑ abb|Ähasallosmi 121, 134, 168, 218, 224 So’haÑ etÈdisaÑ hitvÈ 302 So’haÑ evaÑ pajÈnÈmi 314 So’haÑ gantvÈ manussesu 301 So’haÑ catuppattamimaÑ 271 So’haÑ janindena 258 So’haÑ tadeva punappunaÑ 173 So’haÑ tamevÈ’nuvicinta 169 So’haÑ tenÈbhisattosmi 383 So’haÑ dadÈmi sÈratto 385 So’haÑ dassaÒca bhokkhaÒca 237 So’haÑ nayena sampanno 42



[ Sa ] So’haÑ n|na ito gantvÈ 100 So’haÑ sataÑ aÒÒatarosmi 189 So’haÑ sahassajÊnova 182 So’haÑ sahÈva sÈkhÈhi 381 So’haÑ sÊlaÑ samÈdissaÑ 87 SoÄasÈhi ca bÈttiÑsa 201 SoÄasitthisahassÈni 289, 339, 360, 386

[ Ha ] HatthapÈdaÑ yathÈ chinde 243 HatthapÈdÈ ca te setÈ 380 HatthÈrohÈ anÊkaÔÔhÈ 238, 397 HatthigavassÈ cime bah| 172 HatthÊ gavassÈ maÓikuÓÉalÈ 322 HatthÊhi assehi rathehi 354 Hadaya~gamaÑ kaÓÓasukhaÑ 297 Hanti hatthehi pÈdehi 118 HantvÈ chetvÈ vadhitvÈ ca 68 Handajja tvaÑ muÒca vadhÈ 391 Handa dÈni vanantÈni 156


[ Ha ] HaraÑ annaÒca pÈnaÒca 118 HarÊtakaÑ ÈmalakaÑ 304 HaliddirÈgaÑ kapicittaÑ 118, 196 HaÑci tuvaÑ evamaÒÒasi 26 HaÑsÈ koÒcÈ may|rÈ ca 53 HaÑso palÈsa’mavaca 132 Hitena tÈsaÑ nandÈmi 289 HitvÈ GandhÈravisayaÑ 165 HitvÈ gÈmasahassÈni 165 HitvÈ gharaÑ pabbajito 390 Himaccaye HemavatÈya 330 Hiyyoti hiyyati poso 351 HiraÒÒaÑ me suvaÓÓaÑ me 59 Hiri-ottappasampannÈ 2 HiriyÈ titikkhÈya 390 HiriÑ tarantaÑ vijigucchamÈnaÑ 128 HirÊmanÈpi ahirÊka 364 HÊnajaccopi ce hoti 327 HÊnena brahmacariyena 183 Hoti sÊlavataÑ attho 3 Honti hete mahÈrÈja 96

Documents

ChaÔÔhasa~gÊtipiÔakaÑ - btmar.orgbtmar.org/files/cspitaka/Pali/22Khu05.pdf · ChaÔÔhasa~gÊtipiÔakaÑ SuttantapiÔake KhuddakanikÈye JŒTAKAPŒ£I (PaÔhamo bhÈgo) _____