C £ANIDDESAPŒ£Ibtmar.org/files/cspitaka/Pali/25Khu08.pdfTHE PŒ£I ALPHABET IN BURMESE AND ROMAN CHARACTERS ____ VOWELS t a tm È Ä £ i þ Ê O u OD | {e Mo o CONSONANTS WITH

$Page 1: C £ANIDDESAPŒ£Ibtmar.org/files/cspitaka/Pali/25Khu08.pdfTHE PŒ£I ALPHABET IN BURMESE AND ROMAN CHARACTERS ____ VOWELS t a tm È Ä £ i þ Ê O u OD | {e Mo o CONSONANTS WITH$
ChaÔÔhasa~gÊtipiÔakaÑ

SuttantapiÔake KhuddakanikÈye

C�£ANIDDESAPŒ£I _____

Buddhavasse 2552 Marammavasse 1370 AD. 2008

Romanized from Myanmar version printed in 2000

© BuddhasÈsana Society

PÈÄi Series 25

First published in 2008 by Ministry of Religious Affairs

Yangon, Myanmar

THE PŒ£I ALPHABET IN BURMESE AND ROMAN CHARACTERS

____ VOWELS

t a tm È Ä £ i þ Ê O u OD | { e Mo o

CONSONANTS WITH VOWEL “A” u ka c kha * ga C gha i ~a p ca q cha Z ja ps jha Ó Òa # Ôa X Ôha ! Éa ¡ Éha P Óa w ta x tha ' da " dha e na y pa z pha A ba b bha r ma , ya & ra v la 0 va o sa [ ha V Äa H Ñ

VOWELS IN COMBINATION -m -g = È èd = i èD = Ê -k -K = u -l -L = | a- = e a-m a-g = o

u ka um kÈ ud ki uD kÊ uk ku ul k| au ke aum ko c kha cg khÈ cd khi cD khÊ ck khu cl kh| ac khe acg kho ...

CONJUNCT-CONSONANTS uú kka CF ~gha P² ÓÔha "s dhya y’ pla v’ lla u© kkha pö cca @ ÓÉa "G dhva yÁ pba vs lya us kya p ä ccha PÖ ÓÓa EÅ nta AÇ bbha vS lha Bud kri ZÆ jja PS Óha EÉ ntva As bya 0S vha u’ kla Zöß jjha wå tta E¦ ntha jA bra oå sta uG kva n ÒÒa w¬ ttha E nda rÜ mpa ~oå stra cs khya Í§ Òha wG tva `E´ ndra ræ mpha oé sna cG khva Íö Òca ws tya E ndha rÁ mba os sya *¾ gga Íä Òcha Mw tra Eé nna rÇ mbha ó ssa *¢ ggha ÍÆ Òja ' dda Es nya r® mma o® sma *s gya Íöß Òjha ' ddha ES nha rs mya oG sva

j* gra ¥ ÔÔa 's dya yÜ ppa rS mha [® hma uF ~ka | ÔÔha j' dra yæ ppha ,s yya [G hva cF ~kha × ÉÉa 'G dva ys pya ,S yha V§ Äha *F ~ga

1 2 3 4 5 6 7 8 9 0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 0

C|ÄaniddesapÈÄi

_____

MÈtikÈ PiÔÔha~ka

PÈrÈyanavagga

1. VatthugÈthÈ ... ... 1 1. AjitamÈÓavapucchÈ ... ... 6 2. TissametteyyamÈÓavapucchÈ ... ... 7 3. PuÓÓakamÈÓavapucchÈ ... ... 7 4. Mettag|mÈÓavapucchÈ ... ... 8 5. DhotakamÈÓavapucchÈ ... ... 10 6. UpasÊvamÈÓavapucchÈ ... ... 11 7. NandamÈÓavapucchÈ ... ... 13 8. HemakamÈÓavapucchÈ ... ... 14 9. TodeyyamÈÓavapucchÈ ... ... 15 10. KappamÈÓavapucchÈ ... ... 15 11. JatukaÓÓimÈÓavapucchÈ ... ... 16 12. BhadrÈvudhamÈÓavapucchÈ ... ... 17 13. UdayamÈÓavapucchÈ ... ... 17 14. PosÈlamÈÓavapucchÈ ... ... 18 15. MogharÈjamÈÓavapucchÈ ... ... 19 16. Pi~giyamÈÓavapucchÈ ... ... 19 PÈrÈyanatthutigÈthÈ ... ... 21 PÈrÈyanÈnugÊtigÈthÈ ... ... 21

PÈrÈyanavagga

1. AjitamÈÓavapucchÈniddesa ... ... 24 2. TissametteyyamÈÓavapucchÈniddesa ... ... 40 3. PuÓÓakamÈÓavapucchÈniddesa ... ... 46

ii C|ÄaniddesapÈÄi

MÈtikÈ PiÔÔha~ka 4. Mettag|mÈÓavapucchÈniddesa ... ... 62 5. DhotakamÈÓavapucchÈniddesa ... ... 89 6. UpasÊvamÈÓavapucchÈniddesa ... ... 101 7. NandamÈÓavapucchÈniddesa ... ... 112 8. HemakamÈÓavapucchÈniddesa ... ... 125 9. TodeyyamÈÓavapucchÈniddesa ... ... 130 10. KappamÈÓavapucchÈniddesa ... ... 134 11. JatukaÓÓimÈÓavapucchÈniddesa ... ... 141 12. BhadrÈvudhamÈÓavapucchÈniddesa ... ... 148 13. UdayamÈÓavapucchÈniddesa ... ... 154 14. PosÈlamÈÓavapucchÈniddesa ... ... 163 15. MogharÈjamÈÓavapucchÈniddesa ... ... 172 16. Pi~giyamÈÓavapucchÈniddesa ... ... 188 17. PÈrÈyanatthutigÈthÈniddesa ... ... 195 18. PÈrÈyanÈnugÊtigÈthÈniddesa ... ... 202 19. KhaggavisÈÓasuttaniddesa ... ... 229

C|ÄaniddesapÈÄimÈtikÈ niÔÔhitÈ.

KhuddakanikÈya

C|ÄaniddesapÈÄi

________

Namo tassa Bhagavato Arahato SammÈsambuddhassa.

PÈrÈyanavagga

1. VatthugÈthÈ

1. KosalÈnaÑ purÈ rammÈ, agamÈ DakkhiÓÈpathaÑ. ŒkiÒcaÒÒaÑ patthayÈno, brÈhmaÓo mantapÈrag|.

2. So assakassa visaye, maÄakassa1 samÈsane2. Vasi GodhÈvarÊk|le, uÒchena ca phalena ca.

3. Tasseva3 upanissÈya, gÈmo ca vipulo ahu. Tato jÈtena Èyena, mahÈyaÒÒamakappayi.

4. MahÈyaÒÒaÑ yajitvÈna, puna pÈvisi assamaÑ. TasmiÑ paÔipaviÔÔhamhi, aÒÒo ÈgaÒchi brÈhmaÓo.

5. UgghaÔÔapÈdo tasito4, pa~kadanto rajassiro. So ca naÑ upasa~kamma, satÈni paÒca yÈcati.

6. TamenaÑ BÈvarÊ disvÈ, Èsanena nimantayi. SukhaÒca kusalaÑ pucchi, idaÑ vacanamabravi5.

7. YaÑ kho mama deyyadhammaÑ, sabbaÑ visajjitaÑ mayÈ. AnujÈnÈhi me brahme, natthi paÒcasatÈni me. ______________________________________________________________ 1. AÄakassa (Khu 1. 429 piÔÔhe), muÄakassa (SyÈ), m|Ähakassa (Ka) 2. SamÈsanne (Ka) 3. TaÑyeva (Ka) AÔÔhakathÈ oloketabbÈ. 4. Tassito (Ka) 5. Vacanamabruvi (SÊ)

2 C|ÄaniddesapÈÄi

8. Sace me yÈcamÈnassa, bhavaÑ nÈnupadassati1. Sattame divase tuyhaÑ, muddhÈ phalatu sattadhÈ.

9. Abhisa~kharitvÈ kuhako, bheravaÑ so akittayi. Tassa taÑ vacanaÑ sutvÈ, BÈvarÊ dukkhito ahu.

10. Ussussati anÈhÈro, sokasallasamappito. Athopi evaÑ cittassa, jhÈne na ramatÊ mano.

11. UtrastaÑ dukkhitaÑ disvÈ, devatÈ atthakÈminÊ. BÈvariÑ upasa~kamma, idaÑ vacanamabravi.

12. Na so muddhaÑ pajÈnÈti, kuhako so dhanatthiko. Muddhani muddhapÈte2 vÈ, ÒÈÓaÑ tassa na vijjati.

13. BhotÊ3 carahi jÈnÈti, taÑ me akkhÈhi pucchitÈ. MuddhaÑ muddhÈdhipÈtaÒca4, taÑ suÓoma vaco tava.

14. AhampetaÑ na jÈnÈmi, ÒÈÓaÑ mettha na vijjati. Muddhani muddhÈdhipÈte ca, JinÈnaÑ hettha5 dassanaÑ.

15. Atha ko carahi6 jÈnÈti, asmiÑ pathavimaÓÉale7. MuddhaÑ muddhÈdhipÈtaÒca, taÑ me akkhÈhi devate.

16. PurÈ KapilavatthumhÈ, nikkhanto LokanÈyako. Apacco OkkÈkarÈjassa, Sakyaputto pabha~karo.

17. So hi brÈhmaÓa Sambuddho, sabbadhammÈna pÈrag|. SabbÈbhiÒÒÈbalappatto8, sabbadhammesu CakkhumÈ. SabbakammakkhayaÑ patto, vimutto upadhikkhaye.

18. Buddho so BhagavÈ loke, dhammaÑ deseti CakkhumÈ. TaÑ tvaÑ gantvÈna pucchassu, so te taÑ byÈkarissati.

19. Sambuddhoti vaco sutvÈ, udaggo BÈvarÊ ahu. Soka’ssa tanuko Èsi, pÊtiÒca vipulaÑ labhi. ______________________________________________________________ 1. Padessati (Ka) 2. MuddhanimmuddhapÈte (Ka) 3. Bhoti (Ka) 4. MuddhÈtipÈtaÒca (Ka) 5. JanÈnaÒhettha (Ka) 6. Yo carati (Ka) 7. PuthavimaÓÉale (SÊ) 8. Phalappatto (Ka)

1. VatthugÈthÈ 3

20. So BÈvarÊ attamano udaggo, TaÑ devataÑ pucchati vedajÈto. Katamamhi gÈme nigamamhi vÈ pana, Katamamhi vÈ janapade LokanÈtho. Yattha gantvÈna passemu, SambuddhaÑ DvipaduttamaÑ.

21. SÈvatthiyaÑ Kosalamandire Jino, Pah|tapaÒÒo Varabh|rimedhaso. So Sakyaputto vidhuro anÈsavo, MuddhÈdhipÈtassa vid| NarÈsabho.

22. Tato ÈmantayÊ sisse, brÈhmaÓe mantapÈrag|1. “Etha mÈÓavÈ akkhissaÑ, suÓÈtha vacanaÑ mama.

23. Yasseso dullabho loke, pÈtubhÈvo abhiÓhaso. SvÈjja lokamhi uppanno, Sambuddho iti vissuto. KhippaÑ gantvÈna SÈvatthiÑ, passavho DvipaduttamaÑ”.

24. KathaÑ carahi jÈnemu, disvÈ “Buddho”ti brÈhmaÓa. AjÈnataÑ no pabr|hi, yathÈ jÈnemu taÑ mayaÑ.

25. ŒgatÈni hi mantesu, mahÈpurisalakkhaÓÈ. DvattiÑsÈni ca byÈkkhÈtÈ, samattÈ anupubbaso.

26. Yassete honti gattesu, mahÈpurisalakkhaÓÈ. Dveyeva tassa gatiyo, tatiyÈ hi na vijjati.

27. Sace agÈraÑ Èvasati, vijeyya pathaviÑ imaÑ. AdaÓÉena asatthena, dhammena anusÈsati.

28. Sace ca so pabbajati, agÈrÈ anagÈriyaÑ. VivaÔÔacchado2 Sambuddho, ArahÈ bhavati anuttaro.

29. JÈtiÑ gottaÒca lakkhaÓaÑ, mante sisse punÈpare. MuddhaÑ muddhÈdhipÈtaÒca, manasÈyeva pucchatha.

30. AnÈvaraÓadassÈvÊ, yadi Buddho bhavissati. ManasÈ pucchite paÒhe, vÈcÈya visajjissati3. ______________________________________________________________ 1. PÈrage (SyÈ) 2. Vivattacchaddo (SÊ) 3. Vissajissati (Ka)


31. BÈvarissa vaco sutvÈ, sissÈ soÄasa brÈhmaÓÈ. Ajito Tissametteyyo, PuÓÓako atha Mettag|.

32. Dhotako UpasÊvo ca, Nando ca atha Hemako. Todeyya-kappÈ dubhayo, JatukaÓÓÊ ca paÓÉito.

33. BhadrÈvudho Udayo ca, PosÈlo cÈpi brÈhmaÓo. MogharÈjÈ ca medhÈvÊ, Pi~giyo ca mahÈ-isi.

34. PaccekagaÓino sabbe, sabbalokassa vissutÈ. JhÈyÊ jhÈnaratÈ dhÊrÈ, pubbavÈsanavÈsitÈ.

35. BÈvariÑ abhivÈdetvÈ, katvÈ ca naÑ padakkhiÓaÑ. JaÔÈjinadharÈ sabbe, pakkÈmuÑ uttarÈmukhÈ.

36. MaÄakassa patiÔÔhÈnaÑ, puramÈhissatiÑ1 tadÈ2. UjjeniÒcÈpi gonaddhaÑ, vedisaÑ vanasavhayaÑ.

37. KosambiÒcÈpi SÈketaÑ, SÈvatthiÒca puruttamaÑ. SetabyaÑ KapilavatthuÑ, KusinÈraÒca MandiraÑ.

38. PÈvaÒca BhoganagaraÑ, VesÈliÑ MÈgadhaÑ puraÑ. PÈsÈÓakaÑ cetiyaÒca, ramaÓÊyaÑ manoramaÑ.

39. TasitovudakaÑ sÊtaÑ, mahÈlÈbhaÑva vÈÓijo. ChÈyaÑ ghammÈbhitattova, turitÈ pabbatamÈruhuÑ.

40. BhagavÈ tamhi samaye, bhikkhusaÑghapurakkhato. Bhikkh|naÑ dhammaÑ deseti, sÊhova nadatÊ vane.

41. Ajito addasa BuddhaÑ, pÊtaraÑsiÑva3 bhÈÓumaÑ. CandaÑ yathÈ pannarase, parip|raÑ4 upÈgataÑ.

42. Athassa gatte disvÈna, parip|raÒca byaÒjanaÑ. EkamantaÑ Ôhito haÔÔho, manopaÒhe apucchatha.

43. Œdissa jammanaÑ br|hi, gottaÑ br|hi salakkhaÓaÑ. Mantesu pÈramiÑ br|hi, kati vÈceti brÈhmaÓo. ______________________________________________________________ 1. PuramÈhiyati (Ka) 2. SadÈ (Ka) 3. JitaraÑsiÑ sÊtaraÑsiÑ (Ka), vÊtaraÑsiÑ (SÊ, SyÈ) 4. PÈrip|riÑ (SÊ, SyÈ)

1. VatthugÈthÈ 5

44. VÊsaÑ vassasataÑ Èyu, so ca gottena BÈvarÊ. TÊÓissa lakkhaÓÈ gatte, tiÓÓaÑ vedÈna pÈrag|.

45. LakkhaÓe ItihÈse ca, SanighaÓÉusakeÔubhe. PaÒcasatÈni vÈceti, sadhamme pÈramiÑ gato.

46. LakkhaÓÈnaÑ pavicayaÑ, BÈvarissa Naruttama. TaÓhacchida1 pakÈsehi, mÈ no ka~khÈyitaÑ ahu.

47. MukhaÑ jivhÈya chÈdeti, uÓÓa’ssa bhamukantare. KosohitaÑ vatthaguyhaÑ, evaÑ jÈnÈhi mÈÓava.

48. PucchaÒhi kiÒci asuÓanto, sutvÈ paÒhe viyÈkate. Vicinteti jano sabbo, vedajÈto kataÒjalÊ.’

49. Ko nu devo vÈ brahmÈ vÈ, Indo vÈpi Sujampati. ManasÈ pucchite paÒhe, kametaÑ paÔibhÈsati.

50. MuddhaÑ muddhÈdhipÈtaÒca, BÈvarÊ paripucchati. TaÑ byÈkarohi BhagavÈ, ka~khaÑ vinaya no ise.

51. AvijjÈ muddhÈti jÈnÈhi, vijjÈ muddhÈdhipÈtinÊ. SaddhÈsatisamÈdhÊhi, chandavÊriyena saÑyutÈ.

52. Tato vedena mahatÈ, santhambhetvÈna mÈÓavo. EkaÑsaÑ ajinaÑ katvÈ, pÈdesu sirasÈ pati.

53. BÈvarÊ brÈhmaÓo bhoto, saha sissehi mÈrisa. Udaggacitto sumano, pÈde vandati Cakkhuma.

54. Sukhito BÈvarÊ hotu, saha sissehi brÈhmaÓo. TvaÒcÈpi sukhito hohi, ciraÑ jÊvÈhi mÈÓava.

55. BÈvarissa ca tuyhaÑ vÈ, sabbesaÑ sabbasaÑsayaÑ. KatÈvakÈsÈ pucchavho, yaÑ kiÒci manasicchatha.

56. Sambuddhena katokÈso, nisÊditvÈna paÒjalÊ. Ajito paÔhamaÑ paÒhaÑ, tattha pucchi TathÈgataÑ.

VatthugÈthÈ niÔÔhitÈ. ______________________________________________________________ 1. Ka~khacchida (Ka)


1. AjitamÈÓavapucchÈ

57. Kenassu nivuto loko, (iccÈyasmÈ Ajito,) Kenassu nappakÈsati. KissÈbhilepanaÑ br|si, kiÑsu tassa mahabbhayaÑ. (1) 58. AvijjÈya nivuto loko, (AjitÈti BhagavÈ,) VevicchÈ pamÈdÈ nappakÈsati, JappÈbhilepanaÑ br|mi, dukkha’massa mahabbhayaÑ. (2) 59. Savanti sabbadhi sotÈ, (iccÈyasmÈ Ajito,) SotÈnaÑ kiÑ nivÈraÓaÑ, SotÈnaÑ saÑvaraÑ br|hi, kena sotÈ pidhiyyare.’ (3) 60. YÈni sotÈni lokasmiÑ, (AjitÈti BhagavÈ,) Sati tesaÑ nivÈraÓaÑ. SotÈnaÑ saÑvaraÑ br|mi, paÒÒÈyete pidhiyyare. (4) 61. PaÒÒÈ ceva sati cÈpi1, (iccÈyasmÈ Ajito,) NÈmar|paÒca mÈrisa. EtaÑ me puÔÔho pabr|hi, katthetaÑ uparujjhati. (5) 62. YametaÑ paÒhaÑ apucchi, Ajita taÑ vadÈmi te. Yattha nÈmaÒca r|paÒca, asesaÑ uparujjhati. ViÒÒÈÓassa nirodhena, etthetaÑ uparujjhati. (6) 63. Ye ca sa~khÈtadhammÈse, ye ca sekhÈ2 puth| idha. TesaÑ me nipako iriyaÑ, puÔÔho pabr|hi mÈrisa. (7) 64. KÈmesu nÈbhigijjheyya, manasÈ’nÈvilo siyÈ. Kusalo sabbadhammÈnaÑ, sato bhikkhu paribbajeti. (8)

AjitamÈÓavapucchÈ paÔhamÈ. ______________________________________________________________ 1. SatÊ ceva (SÊ) 2. SekkhÈ (Ka)

3. PuÓÓakamÈÓavapucchÈ 7

2. TissametteyyamÈÓavapucchÈ

65. Kodha santusito loke, (iccÈyasmÈ Tissametteyyo,) Kassa no santi iÒjitÈ. Ko ubhantamabhiÒÒÈya, majjhe mantÈ na lippati1. KaÑ br|si mahÈpurisoti, ko idha sibbinimaccagÈti2. (1) 66. KÈmesu brahmacariyavÈ, (MetteyyÈti BhagavÈ,) VÊtataÓho sadÈ sato. Sa~khÈya nibbuto bhikkhu, tassa no santi iÒjitÈ. (2) 67. So ubhantamabhiÒÒÈya, majjhe mantÈ na lippati. TaÑ br|mi mahÈpurisoti, so idha sibbinimaccagÈti. (3)

TissametteyyamÈÓavapucchÈ dutiyÈ. _____

3. PuÓÓakamÈÓavapucchÈ

68. AnejaÑ m|ladassÈviÑ, (iccÈyasmÈ PuÓÓako,) Atthi paÒhena ÈgamaÑ. KiÑ nissitÈ isayo manujÈ, KhattiyÈ brÈhmaÓÈ devatÈnaÑ. YaÒÒamakappayiÑsu puth|’dha loke, PucchÈmi taÑ BhagavÈ br|hi me’taÑ. (1) 69. Ye kecime isayo manujÈ, (PuÓÓakÈti BhagavÈ,) KhattiyÈ brÈhmaÓÈ devatÈnaÑ. YaÒÒamakappayiÑsu puth|’dha loke, ŒsÊsamÈnÈ PuÓÓaka ittattaÑ. JaraÑ sitÈ yaÒÒamakappayiÑsu. (2) ______________________________________________________________ 1. Na limpati (bah|su) 2. SibbanimaccagÈ (SÊ, SyÈ)


70. Ye kecime isayo manujÈ, (iccÈyasmÈ PuÓÓako,) KhattiyÈ brÈhmaÓÈ devatÈnaÑ. YaÒÒamakappayiÑsu puth|’dha loke, Kaccisu te BhagavÈ yaÒÒapathe appamattÈ. AtÈruÑ jÈtiÒca jaraÒca mÈrisa, PucchÈmi taÑ BhagavÈ br|hi me’taÑ. (3) 71. ŒsÊsanti thomayanti abhijappanti juhanti, (PuÓÓakÈti BhagavÈ,) KÈmÈbhijappanti paÔicca lÈbhaÑ. Te yÈjayogÈ bhavarÈgarattÈ, NÈtariÑsu jÈtijaranti br|mi. (4) 72. Te ce nÈtariÑsu yÈjayogÈ, (iccÈyasmÈ PuÓÓako,) YaÒÒehi jÈtiÒca jaraÒca mÈrisa. Atha ko carahi devamanussaloke, AtÈri jÈtiÒca jaraÒca mÈrisa. PucchÈmi taÑ BhagavÈ br|hi me’taÑ. (5) 73. Sa~khÈya lokasmi paroparÈni, (PuÓÓakÈti BhagavÈ,) YassiÒjitaÑ natthi kuhiÒci loke. Santo vidh|mo anÊgho nirÈso, AtÈri so jÈtijaranti br|mÊti. (6)

PuÓÓakamÈÓavapucchÈ tatiyÈ. _____

4. Mettag|mÈÓavapucchÈ

74. PucchÈmi taÑ BhagavÈ br|hi me’taÑ, (iccÈyasmÈ Mettag|,) MaÒÒÈmi taÑ vedaguÑ bhÈvitattaÑ. Kuto nu dukkhÈ samudÈgatÈ ime, Ye keci lokasmi’manekar|pÈ. (1)

4. Mettag|mÈÓavapucchÈ 9

75. Dukkhassa ve maÑ pabhavaÑ apucchasi, (Mettag|ti BhagavÈ,) TaÑ te pavakkhÈmi yathÈ pajÈnaÑ. UpadhinidÈnÈ pabhavanti dukkhÈ, Ye keci lokasmi’manekar|pÈ. (2) 76. Yo ve avidvÈ upadhiÑ karoti, PunappunaÑ dukkha’mupeti mando. TasmÈ pajÈnaÑ upadhiÑ na kayirÈ, Dukkhassa jÈtippabhavÈnupassÊ. (3) 77. YaÑ taÑ apucchimha akittayÊ no, AÒÒaÑ taÑ pucchÈma tadi~gha br|hi. KathaÑ nu dhÊrÈ vitaranti oghaÑ, JÈtiÑ jaraÑ sokapariddavaÒca. TaÑ me Muni sÈdhu viyÈkarohi, TathÈ hi te vidito esa dhammo. (4) 78. KittayissÈmi te dhammaÑ, (Mettag|ti BhagavÈ,) DiÔÔhe dhamme anÊtihaÑ. YaÑ viditvÈ sato caraÑ, tare loke visattikaÑ. (5) 79. TaÒcÈhaÑ abhinandÈmi, Mahesi dhammamuttamaÑ. YaÑ viditvÈ sato caraÑ, tare loke visattikaÑ. (6) 80. YaÑ kiÒci sampajÈnÈsi, (Mettag|ti BhagavÈ,) UddhaÑ adho tiriyaÒcÈpi majjhe. Etesu nandiÒca nivesanaÒca, Panujja viÒÒÈÓaÑ bhave na tiÔÔhe. (7) 81. EvaÑvihÈrÊ sato appamatto, Bhikkhu caraÑ hitvÈ mamÈyitÈni. JÈtiÑ jaraÑ sokapariddavaÒca, Idheva vidvÈ pajaheyya dukkhaÑ. (8)


82. EtÈ’bhinandÈmi vaco Mahesino, SukittitaÑ Gotama’n|padhÊkaÑ. AddhÈ hi BhagavÈ pahÈsi dukkhaÑ, TathÈ hi te vidito esa dhammo. (9) 83. Te cÈpi n|nappajaheyyu dukkhaÑ, Ye tvaÑ Muni aÔÔhitaÑ ovadeyya. TaÑ taÑ namassÈmi samecca NÈga, Appeva maÑ BhagavÈ aÔÔhitaÑ ovadeyya. (10) 84. YaÑ brÈhmaÓaÑ vedagu’mÈbhijaÒÒÈ, AkiÒcanaÑ kÈmabhave asattaÑ. AddhÈ hi so oghamimaÑ atÈri, TiÓÓo ca pÈraÑ akhilo aka~kho. (11) 85. VidvÈ ca yo vedag| naro idha, BhavÈbhave sa~gamimaÑ visajja. So vÊtataÓho anÊgho nirÈso, AtÈri so jÈtijaranti br|mÊti. (12)

Mettag|mÈÓavapucchÈ catutthÊ. _____

5. DhotakamÈÓavapucchÈ

86. PucchÈmi taÑ BhagavÈ br|hi me’taÑ, (iccÈyasmÈ Dhotako,) VÈcÈ’bhika~khÈmi Mahesi tuyhaÑ. Tava sutvÈna nigghosaÑ, sikkhe nibbÈnamattano. (1) 87. TenahÈ’tappaÑ karohi, (DhotakÈti BhagavÈ,) Idheva nipako sato. Ito sutvÈna nigghosaÑ, sikkhe nibbÈnamattano. (2) 88. PassÈmahaÑ devamanussaloke, AkiÒcanaÑ brÈhmaÓa’miriyamÈnaÑ. TaÑ taÑ namassÈmi Samantacakkhu, PamuÒca maÑ Sakka kathaÑkathÈhi. (3)

6. UpasÊvamÈÓavapucchÈ 11

89. NÈhaÑ sahissÈmi pamocanÈya, KathaÑkathiÑ Dhotaka kaÒci loke. DhammaÒca seÔÔhaÑ abhijÈnamÈno1, EvaÑ tuvaÑ oghamimaÑ taresi. (4) 90. AnusÈsa brahme karuÓÈyamÈno, VivekadhammaÑ yamahaÑ vijaÒÒaÑ. YathÈhaÑ ÈkÈsova abyÈpajjamÈno, Idheva santo asito careyyaÑ. (5) 91. KittayissÈmi te santiÑ, (DhotakÈti BhagavÈ,) DiÔÔhe dhamme anÊtihaÑ. YaÑ viditvÈ sato caraÑ, Tare loke visattikaÑ. (6) 92. TaÒcÈhaÑ abhinandÈmi, Mahesi santi’muttamaÑ. YaÑ viditvÈ sato caraÑ, tare loke visattikaÑ. (7) 93. YaÑ kiÒci sampajÈnÈsi, (DhotakÈti BhagavÈ,) UddhaÑ adho tiriyaÒcÈpi majjhe, EtaÑ viditvÈ sa~goti loke. BhavÈbhavÈya mÈkÈsi taÓhanti. (8)

DhotakamÈÓavapucchÈ paÒcamÊ. _____

6. UpasÊvamÈÓavapucchÈ

94. Eko ahaÑ Sakka mahantamoghaÑ, (iccÈyasmÈ UpasÊvo,) Anissito no visahÈmi tÈrituÑ. ŒrammaÓaÑ br|hi Samantacakkhu, YaÑ nissito oghamimaÑ tareyyaÑ. (1) ______________________________________________________________ 1. ŒjÈnamÈno (SÊ, SyÈ, I)


95. ŒkiÒcaÒÒaÑ pekkhamÈno satimÈ, (UpasÊvÈti BhagavÈ,) NatthÊti nissÈya tarassu oghaÑ. KÈme pahÈya virato kathÈhi, TaÓhakkhayaÑ nattamahÈ’bhipassa. (2)

96. Sabbesu kÈmesu yo vÊtarÈgo, (iccÈyasmÈ UpasÊvo,) ŒkiÒcaÒÒaÑ nissito hitvÈ maÒÒaÑ. SaÒÒÈvimokkhe parame vimutto1, TiÔÔhe nu so tattha anÈnuyÈyÊ2. (3)

97. Sabbesu kÈmesu yo vÊtarÈgo, (UpasÊvÈti BhagavÈ,) ŒkiÒcaÒÒaÑ nissito hitvÈ maÒÒaÑ. SaÒÒÈvimokkhe parame vimutto, TiÔÔheyya so tattha anÈnuyÈyÊ. (4)

98. TiÔÔhe ce so tattha anÈnuyÈyÊ, P|gampi vassÈnaÑ Samantacakkhu. Tattheva so sÊtisiyÈ vimutto, Cavetha viÒÒÈÓaÑ tathÈvidhassa. (5)

99. Acci yathÈ vÈtavegena khittÈ, (UpasÊvÈti BhagavÈ,) AtthaÑ paleti na upeti sa~khaÑ. EvaÑ MunÊ nÈmakÈyÈ vimutto, AtthaÑ paleti na upeti sa~khaÑ. (6)

100. Attha~gato so uda vÈ so natthi, UdÈhu ve sassatiyÈ arogo. TaÑ me MunÊ sÈdhu viyÈkarohi, TathÈ hi te vidito esa dhammo. (7)

101. Attha~gatassa na pamÈÓa’matthi, (UpasÊvÈti BhagavÈ,) Yena naÑ vajjuÑ taÑ tassa natthi. Sabbesu dhammesu sam|hatesu, Sam|hatÈ vÈdapathÈpi sabbeti. (8)

UpasÊvamÈÓavapucchÈ chaÔÔhÊ. ______________________________________________________________ 1. Dhimutto (Ka) 2. AnÈnuvÈyÊ (SyÈ, Ka)

7. NandamÈÓavapucchÈ 13

7. NandamÈÓavapucchÈ

102. “Santi loke munayo”, (iccÈyasmÈ Nando,) JanÈ vadanti tayidaÑ kathaÑsu. ©ÈÓ|papannaÑ Muni no vadanti, UdÈhu ve jÊviten|papannaÑ. (1) 103. Na diÔÔhiyÈ na sutiyÈ na ÒÈÓena, MunÊdha Nanda kusalÈ vadanti. VisenikatvÈ anÊghÈ nirÈsÈ. Caranti ye te munayoti br|mi. (2) 104. Ye kecime samaÓabrÈhmaÓÈse, (iccÈyasmÈ Nando,) DiÔÔhassutenÈpi vadanti suddhiÑ. SÊlabbatenÈpi vadanti suddhiÑ, Anekar|pena vadanti suddhiÑ. Kaccissu te BhagavÈ tattha yatÈ carantÈ, AtÈru jÈtiÒca jaraÒca mÈrisa. PucchÈmi taÑ BhagavÈ br|hi me’taÑ. (3) 105. Ye kecime samaÓabrÈhmaÓÈse, (NandÈti BhagavÈ,) DiÔÔhassutenÈpi vadanti suddhiÑ. SÊlabbatenÈpi vadanti suddhiÑ, Anekar|pena vadanti suddhiÑ. KiÒcÈpi te tattha yatÈ caranti, NÈtariÑsu jÈtijaranti br|mi. (4) 106. Ye kecime samaÓabrÈhmaÓÈse, (iccÈyasmÈ Nando,) DiÔÔhassutenÈpi vadanti suddhiÑ. SÊlabbatenÈpi vadanti suddhiÑ, Anekar|pena vadanti suddhiÑ. Te ce Muni br|si anoghatiÓÓe, Atha ko carahi devamanussaloke. AtÈri jÈtiÒca jaraÒca mÈrisa, PucchÈmi taÑ BhagavÈ br|hi me’taÑ. (5)


107. NÈhaÑ sabbe samaÓabrÈhmaÓÈse, (NandÈti BhagavÈ,) JÈtijarÈya nivutÈti br|mi. Ye sÊdha diÔÔhaÑ va sutaÑ mutaÑ vÈ, SÊlabbataÑ vÈpi pahÈya sabbaÑ. Anekar|pampi pahÈya sabbaÑ, TaÓhaÑ pariÒÒÈya anÈsavÈse. Te ve narÈ oghatiÓÓÈti br|mi. (6) 108. EtÈ’bhinandÈmi vaco Mahesino, SukittitaÑ Gotama’n|padhÊkaÑ. Ye sÊdha diÔÔhaÑ va sutaÑ mutaÑ vÈ, SÊlabbataÑ vÈpi pahÈya sabbaÑ. Anekar|pampi pahÈya sabbaÑ, TaÓhaÑ pariÒÒÈya anÈsavÈse. Ahampi te oghatiÓÓÈti br|mÊti. (7)

NandamÈÓavapucchÈ sattamÈ. _____

8. HemakamÈÓavapucchÈ

109. Ye me pubbe viyÈkaÑsu, (iccÈyasmÈ Hemako,) HuraÑ GotamasÈsanÈ. “IccÈsi iti bhavissati”, sabbaÑ taÑ itihÊtihaÑ. SabbaÑ taÑ takkavaÉÉhanaÑ, nÈhaÑ tattha abhiramiÑ. (1) 110. TvaÒca me dhammamakkhÈhi, taÓhÈnigghÈtanaÑ Muni. YaÑ viditvÈ sato caraÑ, tare loke visattikaÑ. (2) 111. Idha diÔÔhasutamutaviÒÒÈtesu, piyar|pesu Hemaka. ChandarÈgavinodanaÑ, nibbÈnapada’maccutaÑ. (3) 112. EtadaÒÒÈya ye satÈ, diÔÔhadhammÈ’bhinibbutÈ. UpasantÈ ca te sadÈ, tiÓÓÈ loke visattikanti. (4)

HemakamÈÓavapucchÈ aÔÔhamÈ.

10. KappamÈÓavapucchÈ 15

9. TodeyyamÈÓavapucchÈ

113. YasmiÑ kÈmÈ na vasanti, (iccÈyasmÈ Todeyyo,) TaÓhÈ yassa na vijjati. KathaÑkathÈ ca yo tiÓÓo, Vimokkho tassa kÊdiso. (1) 114. YasmiÑ kÈmÈ na vasanti, (TodeyyÈti BhagavÈ,) TaÓhÈ yassa na vijjati. KathaÑkathÈ ca yo tiÓÓo, Vimokkho tassa nÈ’paro. (2) 115. NirÈsaso so uda ÈsasÈno1, PaÒÒÈÓavÈ so uda paÒÒakappÊ. MuniÑ ahaÑ Sakka yathÈ vijaÒÒaÑ, TaÑ me viyÈcikkha Samantacakkhu. (3) 116. NirÈsaso so na ca ÈsasÈno, PaÒÒÈÓavÈ so na ca paÒÒakappÊ. Evampi Todeyya MuniÑ vijÈna, AkiÒcanaÑ kÈmabhave asattanti. (4)

TodeyyamÈÓavapucchÈ navamÈ. _____

10. KappamÈÓavapucchÈ

117. Majjhe sarasmiÑ tiÔÔhataÑ, (iccÈyasmÈ Kappo,) Oghe jÈte mahabbhaye. JarÈmaccuparetÈnaÑ, dÊpaÑ pabr|hi mÈrisa. TvaÒca me dÊpamakkhÈhi, yathÈyidaÑ nÈparaÑ siyÈ. (1) 118. Majjhe sarasmiÑ tiÔÔhataÑ, (KappÈti BhagavÈ,) Oghe jÈte mahabbhaye. JarÈmaccuparetÈnaÑ, dÊpaÑ pabr|mi Kappa te. (2) ______________________________________________________________ 1. ŒsayÈno (Ka)


119. AkiÒcanaÑ anÈdÈnaÑ, etaÑ dÊpaÑ anÈparaÑ. NibbÈnaÑ iti naÑ br|mi, jarÈmaccuparikkhayaÑ. (3) 120. EtadaÒÒÈya ye satÈ, diÔÔhadhammÈbhinibbutÈ. Na te mÈravasÈnugÈ, na te mÈrassa paÔÔhag|ti1. (4)

KappamÈÓavapucchÈ dasamÈ. _____

11. JatukaÓÓimÈÓavapucchÈ

121. SutvÈnahaÑ vÊramakÈmakÈmiÑ, (iccÈyasmÈ JatukaÓÓi,) OghÈtigaÑ puÔÔhumakÈmamÈgamaÑ. SantipadaÑ br|hi sahajanetta, YathÈtacchaÑ BhagavÈ br|hi me’taÑ. (1) 122. BhagavÈ hi kÈme abhibhuyya iriyati, Œdiccova pathaviÑ tejÊ tejasÈ. ParittapaÒÒassa me Bh|ripaÒÒa, Œcikkha dhammaÑ yamahaÑ vijaÒÒaÑ. JÈtijarÈya idha vippahÈnaÑ. (2) 123. KÈmesu vinaya gedhaÑ, (JatukaÓÓÊti BhagavÈ,) NekkhammaÑ daÔÔhu khemato. UggahitaÑ nirattaÑ vÈ, mÈ te vijjittha kiÒcanaÑ. (3) 124. YaÑ pubbe taÑ visosehi, pacchÈ te mÈhu kiÒcanaÑ. Majjhe ce no gahessasi, upasanto carissasi. (4) 125. Sabbaso nÈmar|pasmiÑ, vÊtagedhassa brÈhmaÓa. ŒsavÈssa na vijjanti, yehi maccuvasaÑ vajeti. (5)

JatukaÓÓimÈÓavapucchÈ ekÈdasamÈ. ______________________________________________________________ 1. Paddhag| (SÊ)

13. UdayamÈÓavapucchÈ 17

12. BhadrÈvudhamÈÓavapucchÈ

126. OkaÒjahaÑ taÓhacchidaÑ anejaÑ, (iccÈyasmÈ BhadrÈvudho,) NandiÒjahaÑ oghatiÓÓaÑ vimuttaÑ. KappaÒjahaÑ abhiyÈce sumedhaÑ, SutvÈna nÈgassa apanamissanti ito. (1) 127. NÈnÈjanÈ janapadehi sa~gatÈ, Tava VÊra vÈkyaÑ abhika~khamÈnÈ. TesaÑ tuvaÑ sÈdhu viyÈkarohi, TathÈ hi te vidito esa dhammo. (2) 128. ŒdÈnataÓhaÑ vinayetha sabbaÑ, (BhadrÈvudhÈti BhagavÈ,) UddhaÑ adho tiriyaÒcÈpi majjhe. YaÑ yaÒhi lokasmimupÈdiyanti, Teneva mÈro anveti jantuÑ. (3) 129. TasmÈ pajÈnaÑ na upÈdiyetha, Bhikkhu sato kiÒcanaÑ sabbaloke. ŒdÈnasatte iti pekkhamÈno, PajaÑ imaÑ maccudheyye visattanti. (4)

BhadrÈvudhamÈÓavapucchÈ dvÈdasamÈ. _____

13. UdayamÈÓavapucchÈ

130. JhÈyiÑ virajamÈsÊnaÑ, (iccÈyasmÈ Udayo) KatakiccaÑ anÈsavaÑ. PÈraguÑ sabbadhammÈnaÑ, atthi paÒhena ÈgamaÑ. AÒÒÈvimokkhaÑ pabr|hi, avijjÈya pabhedanaÑ. (1) 131. PahÈnaÑ kÈmacchandÈnaÑ, (UdayÈti BhagavÈ) DomanassÈna c|bhayaÑ. Thinassa ca pan|danaÑ, kukkuccÈnaÑ nivÈraÓaÑ. (2)


132. UpekkhÈsatisaÑsuddhaÑ, dhammatakkapurejavaÑ. AÒÒÈvimokkhaÑ pabr|mi, avijjÈya pabhedanaÑ. (3)

133. KiÑsu saÑyojano loko, kiÑsu tassa vicÈraÓaÑ. Kissassa vippahÈnena, nibbÈnaÑ iti vuccati. (4)

134. NandisaÑyojano loko, vitakkassa vicÈraÓaÑ. TaÓhÈya vippahÈnena, nibbÈnaÑ iti vuccati. (5)

135. KathaÑ satassa carato, viÒÒÈÓaÑ uparujjhati. BhagavantaÑ puÔÔhumÈgamma, taÑ suÓoma vaco tava. (6)

136. AjjhattaÒca bahiddhÈ ca, vedanaÑ nÈbhinandato. EvaÑ satassa carato, viÒÒÈÓaÑ uparujjhatÊti. (7)

UdayamÈÓavapucchÈ terasamÈ. _____

14. PosÈlamÈÓavapucchÈ

137. Yo atÊtaÑ Èdisati, (iccÈyasmÈ PosÈlo,) Anejo chinnasaÑsayo. PÈraguÑ sabbadhammÈnaÑ, atthi paÒhena ÈgamaÑ. (1)

138. Vibh|tar|pasaÒÒissa, sabbakÈyappahÈyino. AjjhattaÒca bahiddhÈ ca, natthi kiÒcÊti passato. ©ÈÓaÑ SakkÈ’nupucchÈmi, kathaÑ neyyo tathÈvidho. (2)

139. ViÒÒÈÓaÔÔhitiyo sabbÈ, (PosÈlÈti BhagavÈ,) AbhijÈnaÑ TathÈgato. TiÔÔhantamenaÑ jÈnÈti, vimuttaÑ tapparÈyaÓaÑ. (3)

140. ŒkiÒcaÒÒasambhavaÑ Òa tvÈ, nandÊ saÑyojanaÑ iti. EvametaÑ abhiÒÒÈya, tato tattha vipassati. EtaÑ1 ÒÈÓaÑ tathaÑ tassa, brÈhmaÓassa vusÊmatoti. (4)

PosÈlamÈÓavapucchÈ cuddasamÈ. ______________________________________________________________ 1. EvaÑ (SyÈ, Ka)

16. Pi~giyamÈÓavapucchÈ 19

15. MogharÈjamÈÓavapucchÈ

141. DvÈhaÑ SakkaÑ apucchissaÑ, (iccÈyasmÈ MogharÈjÈ,) Na me byÈkÈsi CakkhumÈ. YÈvatatiyaÒca devÊsi, ByÈkarotÊti me sutaÑ. (1) 142. AyaÑ loko paro loko, Brahmaloko sadevako. DiÔÔhiÑ te nÈbhijÈnÈti, Gotamassa yasassino. (2) 143. EvaÑ abhikkantadassÈviÑ, atthi paÒhena ÈgamaÑ. KathaÑ lokaÑ avekkhantaÑ, maccurÈjÈ na passati. (3) 144. SuÒÒato lokaÑ avekkhassu, MogharÈja sadÈ sato. AttÈnudiÔÔhiÑ |hacca, evaÑ maccutaro siyÈ. EvaÑ lokaÑ avekkhantaÑ, maccurÈjÈ na passatÊti. (4)

MogharÈjamÈÓavapucchÈ pannarasamÈ. _____

16. Pi~giyamÈÓavapucchÈ

145. JiÓÓohamasmi abalo vÊtavaÓÓo, (iccÈyasmÈ Pi~giyo,) NettÈ na suddhÈ savanaÑ na phÈsu. MÈ’haÑ nassaÑ momuho antarÈva, Œcikkha dhammaÑ yamahaÑ vijaÒÒaÑ. JÈtijarÈya idha vippahÈnaÑ. (1) 146. DisvÈna r|pesu vihaÒÒamÈne, (Pi~giyÈti BhagavÈ,) Ruppanti r|pesu janÈ pamattÈ. TasmÈ tuvaÑ Pi~giya appamatto, Jahassu r|paÑ apunabbhavÈya. (2)


147. DisÈ catasso vidisÈ catasso, UddhaÑ adho dasa disÈ imÈyo. Na tuyhaÑ adiÔÔhaÑ asutaÑ amutaÑ1, Atho aviÒÒÈtaÑ kiÒcana’matthi2 loke. Œcikkha dhammaÑ yamahaÑ vijaÒÒaÑ, JÈtijarÈya idha vippahÈnaÑ. (3) 148. TaÓhÈdhipanne manuje pekkhamÈno, (Pi~giyÈti BhagavÈ,) SantÈpajÈte jarasÈ parete, TasmÈ tuvaÑ Pi~giya appamatto. Jahassu taÓhaÑ apunabbhavÈyÈti. (4)

Pi~giyamÈÓavapucchÈ soÄasamÈ. ______________________________________________________________ 1. AsutaÑ amutaÑ vÈ (SÊ), asutÈmutaÑ vÈ (SyÈ), asutaÑ’mutaÑ vÈ (I) 2. KaÒci matthi (SyÈ), kiÒci natthi (I), kiÒcinamatthi (Ka)

PÈrÈyanÈnugÊtigÈthÈ 21

PÈrÈyanatthutigÈthÈ

Idamavoca BhagavÈ Magadhesu viharanto pÈsÈÓake cetiye, paricÈrakasoÄasÈnaÑ1 brÈhmaÓÈnaÑ ajjhiÔÔho puÔÔho puÔÔho paÒhaÑ2 byÈkÈsi. Ekamekassa cepi paÒhassa atthamaÒÒÈya dhammamaÒÒÈya dhammÈnudhammaÑ paÔipajjeyya, gaccheyyeva jarÈmaraÓassa pÈraÑ, pÈra~gamanÊyÈ ime dhammÈti, tasmÈ imassa dhammapariyÈyassa pÈrÈyananteva3 adhivacanaÑ. 149. Ajito Tissametteyyo, PuÓÓako atha Mettag|. Dhotako UpasÊvo ca, Nando ca atha Hemako. (1)

150. TodeyyakappÈ dubhayo, JatukaÓÓÊ ca PaÓÉito. BhadrÈvudho Udayo ca, PosÈlo cÈpi brÈhmaÓo. MogharÈjÈ ca medhÈvÊ, Pi~giyo ca mahÈ-isi. (2)

151. Ete BuddhaÑ upÈgacchuÑ, sampannacaraÓaÑ isiÑ. PucchantÈ nipuÓe paÒhe, BuddhaseÔÔhaÑ upÈgamuÑ. (3)

152. TesaÑ Buddho pabyÈkÈsi, paÒhe puÔÔho yathÈtathaÑ. PaÒhÈnaÑ veyyÈkaraÓena, tosesi brÈhmaÓe Muni. (4)

153. Te tositÈ CakkhumatÈ, BuddhenÈdiccabandhunÈ. BrahmacariyamacariÑsu, varapaÒÒassa santike. (5)

154. Ekamekassa paÒhassa, yathÈ Buddhena desitaÑ. TathÈ yo paÔipajjeyya, gacche pÈraÑ apÈrato. (6)

155. ApÈrÈ pÈraÑ gaccheyya, bhÈvento maggamuttamaÑ. Maggo so pÈraÑ gamanÈya, tasmÈ pÈrÈyanaÑ iti. (7)

PÈrÈyanÈnugÊtigÈthÈ

156. PÈrÈyanamanugÈyissaÑ, (iccÈyasmÈ Pi~giyo,) YathÈ’ddakkhi tathÈ’kkhÈsi, vimalo Bh|rimedhaso. NikkÈmo nibbano4 nÈgo, kissa hetu musÈ bhaÓe.(1)

157. PahÊnamalamohassa, mÈnamakkhappahÈyino. HandÈhaÑ kittayissÈmi, giraÑ vaÓÓ|pasaÒhitaÑ. (2) ______________________________________________________________ 1. ParicÈrakasoÄasannaÑ (SyÈ, Ka) 2. PaÒhe (SÊ, I) 3. PÈrÈyaÓaÑtveva (SÊ-®Ôha) 4. Nibbuto (SyÈ)


158. Tamonudo Buddho Samantacakkhu, Lokantag| sabbabhavÈtivatto. AnÈsavo sabbadukkhappahÊno, Saccavhayo brahme upÈsito me. (3) 159. Dijo yathÈ kubbanakaÑ pahÈya, BahupphalaÑ kÈnanamÈvaseyya. EvampahaÑ appadasse pahÈya, MahodadhiÑ haÑsoriva ajjhapatto. (4) 160. Yeme pubbe viyÈkaÑsu, HuraÑ GotamasÈsanÈ. “IccÈsi iti bhavissati”, SabbaÑ taÑ itihÊtihaÑ, sabbaÑ taÑ takkavaÉÉhanaÑ. (5) 161. Eko tamanudÈsino, jutimÈ so pabha~karo. Gotamo Bh|ripaÒÒÈÓo, Gotamo Bh|rimedhaso. (6) 162. Yo me dhammamadesesi, sandiÔÔhikamakÈlikaÑ. TaÓhakkhayamanÊtikaÑ, yassa natthi upamÈ kvaci. (7) 163. KiÑ nu tamhÈ vippavasasi, muhuttamapi Pi~giya. GotamÈ Bh|ripaÒÒÈÓÈ, GotamÈ Bh|rimedhasÈ. (8) 164. Yo te dhammamadesesi, sandiÔÔhikamakÈlikaÑ. TaÓhakkhayamanÊtikaÑ, yassa natthi upamÈ kvaci. (9) 165. NÈhaÑ tamhÈ vippavasÈmi, muhuttamapi brÈhmaÓa. GotamÈ Bh|ripaÒÒÈÓÈ, GotamÈ Bh|rimedhasÈ. (10) 166. Yo me dhammamadesesi, sandiÔÔhikamakÈlikaÑ. TaÓhakkhayamanÊtikaÑ, yassa natthi upamÈ kvaci. (11) 167. PassÈmi naÑ manasÈ cakkhunÈva, RattindivaÑ brÈhmaÓa appamatto. NamassamÈno vivasemi rattiÑ, Teneva maÒÒÈmi avippavÈsaÑ. (12)

PÈrÈyanÈnugÊtigÈthÈ 23

168. SaddhÈ ca pÊti ca mano sati ca, NÈ’penti’me GotamasÈsanamhÈ. YaÑ yaÑ disaÑ vajati Bh|ripaÒÒo, Sa tena teneva natohamasmi. (13) 169. JiÓÓassa me dubbalathÈmakassa, Teneva kÈyo na paleti tattha. SaÑkappayantÈya1 vajÈmi niccaÑ, Mano hi me brÈhmaÓa tena yutto. (14) 170. Pa~ke sayÈno pariphandamÈno, DÊpÈ dÊpaÑ upallaviÑ. AthaddasÈsiÑ SambuddhaÑ, oghatiÓÓamanÈsavaÑ. (15) 171. YathÈ ah| Vakkali muttasaddho, BhadrÈvudho ŒÄavi Gotamo ca. Evameva tvampi pamuÒcassu saddhaÑ, Gamissasi tvaÑ Pi~giya maccudheyyassa pÈraÑ2. (16) 172. Esa bhiyyo pasÊdÈmi, sutvÈna Munino vaco. VivaÔÔacchado Sambuddho, akhilo paÔibhÈnavÈ. (17) 173. Adhideve abhiÒÒÈya, sabbaÑ vedi paroparaÑ. PaÒhÈnantakaro SatthÈ, ka~khÊnaÑ paÔijÈnataÑ. (18) 174. AsaÑhÊraÑ asaÑkuppaÑ, Yassa natthi upamÈ kvaci. AddhÈ gamissÈmi na mettha ka~khÈ, EvaÑ maÑ dhÈrehi adhimuttacittanti3. (19)

PÈrÈyanÈnugÊtigÈthÈ niÔÔhitÈ. ______________________________________________________________ 1. SaÑkappayattÈya (SÊ) 2. MaccudheyyapÈraÑ (SÊ) 3. AjitamÈÓavapucchÈya paÔÔhÈya yÈvapÈrÈyanÈnugÊtigÈthÈpariyosÈnÈ SyÈ...potthake

natthi.

PÈrÈyanavagga

1. AjitamÈÓavapucchÈniddesa

1. Kenassu nivuto loko, (iccÈyasmÈ Ajito,)

Kenassu nappakÈsati.

KissÈbhilepanaÑ br|si1,

KiÑsu tassa mahabbhayaÑ.

Kenassu nivuto lokoti lokoti nirayaloko tiracchÈnaloko pettivisayaloko

manussaloko devaloko khandhaloko dhÈtuloko Èyatanaloko ayaÑ loko paro

loko brahmaloko devaloko. AyaÑ vuccati loko. AyaÑ loko kena Èvuto

nivuto ovuto2 pihito paÔicchanno paÔikujjitoti kenassu nivuto loko.

IccÈyasmÈ Ajitoti iccÈti padasandhi padasaÑsaggo padapÈrip|rÊ

akkharasamavÈyo byaÒjanasiliÔÔhatÈ padÈnupubbatÈpetaÑ3 iccÈti. ŒyasmÈti

piyavacanaÑ garuvacanaÑ sagÈravasappatissÈdhivacanametaÑ ÈyasmÈti.

Ajitoti tassa brÈhmaÓassa nÈmaÑ sa~khÈ samaÒÒÈ paÒÒatti vohÈro nÈmaÑ

nÈmakammaÑ nÈmadheyyaÑ nirutti byaÒjanaÑ abhilÈpoti iccÈyasmÈ Ajito.

Kenassu nappakÈsatÊti kena loko nappakÈsati na bhÈsati na tapati na

virocati na ÒÈyati na paÒÒÈyatÊti kenassu nappakÈsati.

KissÈbhilepanaÑ br|sÊti kiÑ lokassa lepanaÑ lagganaÑ bandhanaÑ

upakkileso. Kena loko litto saÑlitto upalitto kiliÔÔho saÑkiliÔÔho makkhito

saÑsaÔÔho laggo laggito palibuddho br|si Ècikkhasi desesi paÒÒapesi4

paÔÔhapesi vivarasi vibhajasi uttÈnÊkarosi5 pakÈsesÊti kissÈbhilepanaÑ br|si.

______________________________________________________________ 1. Br|hi (SyÈ) 2. Ophuto (SyÈ) 3. PadÈnupubbatÈmetaÑ (bah|su) 4. PaÒÒÈpesi (Ka) 5. UttÈniÑ karosi (Ka)

1. AjitamÈÓavapucchÈniddesa 25

KiÑsu tassa mahabbhayanti kiÑ lokassa bhayaÑ mahabbhayaÑ pÊÄanaÑ ghaÔÔanaÑ upaddavo upasaggoti kiÑsu tassa mahabbhayaÑ. TenÈha so brÈhmaÓo–

Kenassu nivuto loko, (iccÈyasmÈ Ajito.) Kenassu nappakÈsati. KissÈbhilepanaÑ br|si, KiÑsu tassa mahabbhayanti. 2. AvijjÈya nivuto loko, (AjitÈti BhagavÈ,) VevicchÈ pamÈdÈ nappakÈsati. JappÈbhilepanaÑ br|mi, Dukkha’massa mahabbhayaÑ.

AvijjÈya nivuto lokoti avijjÈti dukkhe aÒÒÈÓaÑ dukkhasamudaye aÒÒÈÓaÑ dukkhanirodhe aÒÒÈÓaÑ dukkhanirodhagÈminiyÈ paÔipadÈya aÒÒÈÓaÑ pubbante aÒÒÈÓaÑ aparante aÒÒÈÓaÑ pubbantÈparante aÒÒÈÓaÑ idappaccayatÈpaÔiccasamuppannesu dhammesu aÒÒÈÓaÑ, yaÑ evar|paÑ aÒÒÈÓaÑ adassanaÑ anabhisamayo ananubodho asambodho appaÔivedho asaÑgÈhanÈ apariyogÈhanÈ asamapekkhanÈ apaccavekkhaÓÈ1 apaccavekkhaÓakammaÑ dummejjhaÑ bÈlyaÑ asampajaÒÒaÑ moho pamoho sammoho avijjÈ avijjogho avijjÈyogo avijjÈnusayo avijjÈpariyuÔÔhÈnaÑ avijjÈla~gÊ moho akusalam|laÑ. AyaÑ vuccati avijjÈ.

Lokoti nirayaloko tiracchÈnaloko pettivisayaloko manussaloko devaloko khandhaloko dhÈtuloko Èyatanaloko ayaÑ loko paro loko brahmaloko devaloko. AyaÑ vuccati loko. AyaÑ loko imÈya avijjÈya Èvuto nivuto ovuto pihito paÔicchanno paÔikujjitoti avijjÈya nivuto loko.

AjitÈti BhagavÈ taÑ brÈhmaÓaÑ nÈmena Èlapati. BhagavÈti gÈravÈdhivacanaÑ. Api ca bhaggarÈgoti BhagavÈ, bhaggadosoti BhagavÈ, ______________________________________________________________ 1. ApaccavekkhanÈ (SyÈ)


bhaggamohoti BhagavÈ, bhaggamÈnoti BhagavÈ, bhaggadiÔÔhÊti BhagavÈ, bhaggakaÓÔakoti BhagavÈ, bhaggakilesoti BhagavÈ, bhaji vibhaji pavibhaji dhammaratananti BhagavÈ, bhavÈnaÑ antakaroti BhagavÈ, bhavitakÈyo, bhÈvitasÊlo, bhÈvitacitto1, bhÈvitapaÒÒoti BhagavÈ, bhaji vÈ BhagavÈ araÒÒavanapatthÈni pantÈni senÈsanÈni appasaddÈni appanigghosÈni vijanavÈtÈni manussarÈhasseyyakÈni2 paÔisallÈnasÈruppÈnÊti BhagavÈ, bhÈgÊ vÈ BhagavÈ cÊvarapiÓÉapÈtasenÈsanagilÈnapaccayabhesajjaparikkhÈrÈnanti BhagavÈ, bhÈgÊ vÈ BhagavÈ attharasassa dhammarasassa vimuttirasassa adhisÊlassa adhicittassa adhipaÒÒÈyÈti BhagavÈ, bhÈgÊ vÈ BhagavÈ catunnaÑ jhÈnÈnaÑ catunnaÑ appamaÒÒÈnaÑ catunnaÑ ar|pasamÈpattÊnanti BhagavÈ, bhÈgÊ vÈ BhagavÈ aÔÔhannaÑ vimokkhÈnaÑ aÔÔhannaÑ abhibhÈyatanÈnaÑ navannaÑ anupubbasamÈpattÊnanti BhagavÈ, bhÈgÊ vÈ BhagavÈ dasannaÑ saÒÒÈbhÈvanÈnaÑ kasiÓasamÈpattÊnaÑ ÈnÈpÈnassatisamÈdhissa asubhasamÈpattiyÈti BhagavÈ, bhÈgÊ vÈ BhagavÈ catunnaÑ satipaÔÔhÈnÈnaÑ catunnaÑ sammappadhÈnÈnaÑ catunnaÑ iddhipÈdÈnaÑ paÒcannaÑ indriyÈnaÑ paÒcannaÑ balÈnaÑ sattannaÑ bojjha~gÈnaÑ ariyassa aÔÔha~gikassa maggassÈti BhagavÈ, bhÈgÊ vÈ BhagavÈ dasannaÑ TathÈgatabalÈnaÑ catunnaÑ vesÈrajjÈnaÑ catunnaÑ paÔisambhidÈnaÑ channaÑ abhiÒÒÈnaÑ channaÑ BuddhadhammÈnanti BhagavÈ. BhagavÈti netaÑ nÈmaÑ mÈtarÈ kataÑ, na pitarÈ kataÑ, na bhÈtarÈ kataÑ, na bhaginiyÈ kataÑ, na mittÈmaccehi kataÑ, na ÒÈtisÈlohitehi kataÑ, na samaÓabrÈhmaÓehi kataÑ, na devatÈhi kataÑ, vimokkhantikametaÑ BuddhÈnaÑ BhagavantÈnaÑ bodhiyÈ m|le saha sabbaÒÒutaÒÈÓassa paÔilÈbhÈ sacchikÈ paÒÒatti, yadidaÑ BhagavÈti AjitÈti BhagavÈ.

VevicchÈ pamÈdÈ nappakÈsatÊti vevicchaÑ vuccati paÒca macchariyÈni ÈvÈsamacchariyaÑ kulamacchariyaÑ lÈbhamacchariyaÑ, vaÓÓamacchariyaÑ dhammamacchariyaÑ, yaÑ evar|paÑ maccheraÑ maccharÈyanÈ maccharÈyitattaÑ vevicchaÑ kadariyaÑ kaÔukaÒcukatÈ aggahitattaÑ cittassa, idaÑ vuccati macchariyaÑ. Api ca khandhamacchariyampi macchariyaÑ, dhÈtumacchariyampi macchariyaÑ, Èyatanamacchariyampi macchariyaÑ, gÈho vuccati macchariyaÑ. PamÈdo vattabbo, kÈyaduccarite vÈ vacÊduccarite vÈ ______________________________________________________________ 1. BhÈvitakÈyoti BhagavÈ, bhÈvitasÊloti bhÈvitacittoti (SyÈ) 2. ManussarÈhaseyyakÈni (SyÈ)


manoduccarite vÈ paÒcasu kÈmaguÓesu vÈ cittassa vosaggo1 vosaggÈnuppadÈnaÑ kusalÈnaÑ dhammÈnaÑ bhÈvanÈya asakkaccakiriyatÈ asÈtaccakiriyatÈ anaÔÔhitakiriyatÈ2 olÊnavuttitÈ nikkhittacchandatÈ nikkhittadhuratÈ anÈsevanÈ abhÈvanÈ abahulÊkammaÑ anadhiÔÔhÈnaÑ ananuyogo pamÈdo, yo evar|po pamÈdo pamajjanÈ pamajjitattaÑ. AyaÑ vuccati pamÈdo. . VevicchÈ pamÈdÈ nappakÈsatÊti iminÈ ca macchariyena iminÈ ca pamÈdena loko nappakÈsati na bhÈsati na tapati na virocati na ÒÈyati na paÒÒÈyatÊti vevicchÈ pamÈdÈ nappakÈsati.

JappÈbhilepanaÑ br|mÊti jappÈ vuccati taÓhÈ, yo rÈgo sÈrÈgo anunayo anurodho nandÊ3 nandirÈgo cittassa sÈrÈgo icchÈ mucchÈ ajjhosÈnaÑ gedho paligedho sa~go pa~ko ejÈ mÈyÈ janikÈ saÒjananÊ sibbinÊ jÈlinÊ saritÈ visattikÈ suttaÑ visaÔÈ4 Èy|hanÊ dutiyÈ paÓidhi bhavanetti vanaÑ vanatho santhavo5 sineho apekkhÈ paÔibandhu ÈsÈ ÈsÊsanÈ6 ÈsÊsitattaÑ r|pÈsÈ saddÈsÈ gandhÈsÈ rasÈsÈ phoÔÔhabbÈsÈ lÈbhÈsÈ dhanÈsÈ puttÈsÈ jÊvitÈsÈ jappÈ pajappÈ abhijappÈ jappanÈ jappitattaÑ loluppaÑ loluppÈyanÈ loluppÈyitattaÑ pucchaÒjikatÈ sÈdhukamyatÈ adhammarÈgo visamalobho nikanti nikÈmanÈ patthanÈ pihanÈ sampatthanÈ kÈmataÓhÈ bhavataÓhÈ vibhavataÓhÈ r|pataÓhÈ ar|pataÓhÈ nirodhataÓhÈ r|pataÓhÈ saddataÓhÈ gandhataÓhÈ rasataÓhÈ phoÔÔhabbataÓhÈ dhammataÓhÈ ogho yogo gantho upÈdÈnaÑ ÈvaraÓaÑ nÊvaraÓaÑ chadanaÑ bandhanaÑ upakkileso anusayo pariyuÔÔhÈnaÑ latÈ vevicchaÑ dukkham|laÑ dukkhanidÈnaÑ dukkhappabhavo mÈrapÈso mÈrabaÄisaÑ mÈrÈmisaÑ mÈravisayo mÈranivÈso mÈragocaro mÈrabandhanaÑ taÓhÈnadÊ taÓhÈjÈlaÑ taÓhÈgaddulaÑ taÓhÈsamuddo abhijjhÈ lobho akusalam|laÑ, ayaÑ vuccati jappÈ. Lokassa lepanaÑ lagganaÑ bandhanaÑ upakkileso imÈya jappÈya loko litto saÑlitto upalitto kiliÔÔho saÑkiliÔÔho makkhito saÑsaÔÔho laggo laggito palibuddhoti br|mi ÈcikkhÈmi desemi paÒÒapemi paÔÔhapemi vivarÈmi vibhajÈmi uttÈnÊkaromi pakÈsemÊti jappÈbhilepanaÑ br|mi. ______________________________________________________________ 1. Vossaggo (bah|su) 2. AniÔÔhitakiriyatÈ (Ka) Abhi 2. 363 piÔÔhe. 3. Nandi (SyÈ) 4. SottaÑ visatÈ (SyÈ) 5. Sandhavo (Ka) Abhi 2. 376 piÔÔhe. 6. ŒsiÑsanÈ (SyÈ)


Dukkha’massa mahabbhayanti dukkhanti jÈtidukkhaÑ jarÈdukkhaÑ byÈdhidukkhaÑ maraÓadukkhaÑ sokaparidevadukkha-domanassupÈyÈsadukkhaÑ nerayikaÑ dukkhaÑ tiracchÈnayonikaÑ dukkhaÑ pettivisayikaÑ dukkhaÑ mÈnusikaÑ dukkhaÑ gabbhokkantim|lakaÑ dukkhaÑ gabbhaÔÔhitim|lakaÑ1 dukkhaÑ gabbhavuÔÔhÈnam|lakaÑ dukkhaÑ jÈtass|panibandhakaÑ dukkhaÑ jÈtassa parÈdheyyakaÑ dukkhaÑ att|pakkamadukkhaÑ par|pakkamadukkhaÑ sa~khÈradukkhaÑ vipariÓÈmadukkhaÑ, cakkhurogo sotarogo ghÈnarogo jivhÈrogo kÈyarogo sÊsarogo kaÓÓarogo mukharogo dantarogo kÈso sÈso pinÈso ÉÈho2 jaro kucchirogo mucchÈ pakkhandikÈ s|lÈ vis|cikÈ kuÔÔhaÑ gaÓÉo kilÈso soso apamÈro daddu kaÓÉu kacchu rakhasÈ3 vitacchikÈ lohitapittaÑ4 madhumeho aÑsÈ piÄakÈ bhagandalÈ pittasamuÔÔhÈnÈ ÈbÈdhÈ semhasamuÔÔhÈnÈ ÈbÈdhÈ vÈtasamuÔÔhÈnÈ ÈbÈdhÈ sannipÈtikÈ ÈbÈdhÈ utupariÓÈmajÈ ÈbÈdhÈ visamaparihÈrajÈ ÈbÈdhÈ opakkamikÈ ÈbÈdhÈ kammavipÈkajÈ ÈbÈdhÈ sÊtaÑ uÓhaÑ jighacchÈ pipÈsÈ uccÈro passÈvo ÉaÑsamakasavÈtÈtapasarÊsapasamphassaÑ dukkhaÑ mÈtumaraÓaÑ dukkhaÑ pitumaraÓaÑ dukkhaÑ bhÈtumaraÓaÑ dukkhaÑ bhaginimaraÓaÑ dukkhaÑ puttamaraÓaÑ dukkhaÑ dhÊtumaraÓaÑ dukkhaÑ ÒÈtibyasanaÑ dukkhaÑ rogabyasanaÑ dukkhaÑ bhogabyasanaÑ dukkhaÑ sÊlabyasanaÑ dukkhaÑ diÔÔhibyasanaÑ dukkhaÑ yesaÑ dhammÈnaÑ Èdito samudÈgamanaÑ paÒÒÈyati. Attha~gamato nirodho paÒÒÈyati. Kammasannissito vipÈko, vipÈkasannissitaÑ kammaÑ, nÈmasannissitaÑ r|paÑ r|pasannissitaÑ nÈmaÑ, jÈtiyÈ anugataÑ jarÈya anusaÔaÑ byÈdhinÈ abhibh|taÑ maraÓena abbhÈhataÑ dukkhe patiÔÔhitaÑ atÈÓaÑ aleÓaÑ asaraÓaÑ asaraÓÊbh|taÑ. IdaÑ vuccati dukkhaÑ, idaÑ dukkhaÑ lokassa bhayaÑ mahÈbhayaÑ pÊÄanaÑ ghaÔÔanaÑ upaddavo upasaggoti dukkhamassa mahabbhayaÑ. TenÈha BhagavÈ–

AvijjÈya nivuto loko, (AjitÈti BhagavÈ,) VevicchÈ pamÈdÈ nappakÈsati. JappÈbhilepanaÑ br|mi, dukkha’massa mahabbhayanti. ______________________________________________________________ 1. GabbheÔhitim|lakaÑ (SyÈ, Ka) 2. �aho (SyÈ) 3. RakkhasÈ (Ka) 4. LohitaÑ pittaÑ (bah|su)


3. Savanti sabbadhi sotÈ, (iccÈyasmÈ Ajito,) SotÈnaÑ kiÑ nivÈraÓaÑ. SotÈnaÑ saÑvaraÑ br|hi, kena sotÈ pidhÊyare1.

Savanti sabbadhi sotÈti sotÈti taÓhÈsoto diÔÔhisoto kilesasoto duccaritasoto avijjÈsoto. SabbadhÊti sabbesu Èyatanesu. SavantÊti savanti Èsavanti sandanti pavattanti. Cakkhuto r|pe savanti Èsavanti sandanti pavattanti. Sotato sadde savanti. GhÈnato gandhe savanti. JivhÈto rase savanti. KÈyato phoÔÔhabbe savanti. Manato dhamme savanti Èsavanti sandanti pavattanti. Cakkhuto r|pataÓhÈ savanti Èsavanti sandanti pavattanti. Sotato saddataÓhÈ savanti Èsavanti sandanti pavattanti. GhÈnato gandhataÓhÈ savanti. JivhÈto rasataÓhÈ savanti. KÈyato phoÔÔhabbataÓhÈ savanti. Manato dhammataÓhÈ savanti Èsavanti sandanti pavattantÊti savanti sabbadhi sotÈ.

IccÈyasmÈ Ajitoti iccÈti padasandhi -pa- padÈnupubbatÈpetaÑ iccÈti -pa- iccÈyasmÈ Ajito.

SotÈnaÑ kiÑ nivÈraÓanti sotÈnaÑ kiÑ ÈvaraÓaÑ nÊvaraÓaÑ saÑvaraÓaÑ rakkhanaÑ gopananti sotÈnaÑ kiÑ nivÈraÓaÑ.

SotÈnaÑ saÑvaraÑ br|hÊti sotÈnaÑ ÈvaraÓaÑ nÊvaraÓaÑ saÑvaraÓaÑ rakkhanaÑ gopanaÑ br|hi Ècikkha desehi paÒÒapehi paÔÔhapehi vivarÈhi vibhajÈhi uttÈnÊkarohi pakÈsehÊti sotÈnaÑ saÑvaraÑ br|hi.

Kena sotÈ pidhÊyareti kena sotÈ pidhÊyanti pacchijjanti na savanti na Èsavanti na sandanti nappavattantÊti kena sotÈ pidhÊyare. TenÈha so brÈhmaÓo–

Savanti sabbadhi sotÈ, (iccÈyasmÈ Ajito,) SotÈnaÑ kiÑ nivÈraÓaÑ. SotÈnaÑ saÑvaraÑ br|hi, kena sotÈ pidhÊyare. ______________________________________________________________ 1. Pithiyyare (SyÈ), pithÊyare (SÊ-®Ôha)


4. YÈni sotÈni lokasmiÑ, (AjitÈti BhagavÈ,) Sati tesaÑ nivÈraÓaÑ. SotÈnaÑ saÑvaraÑ br|mi, paÒÒÈyete pidhÊyare.

YÈni sotÈni lokasminti yÈni etÈni sotÈni mayÈ kittitÈni pakittitÈni ÈcikkhitÈni desitÈni paÒÒapitÈni paÔÔhapitÈni vivaritÈni vibhajitÈni1 uttÈnÊkatÈni pakÈsitÈni. SeyyathidaÑ2, taÓhÈsoto diÔÔhisoto kilesasoto duccaritasoto avijjÈsoto. Lokasminti apÈyaloke manussaloke devaloke khandhaloke dhÈtuloke Èyatanaloketi yÈni sotÈni lokasmiÑ. AjitÈti BhagavÈ taÑ brÈhmaÓaÑ nÈmena Èlapati.

Sati tesaÑ nivÈraÓanti satÊti yÈ sati anussati paÔissati sati saraÓatÈ dhÈraÓatÈ apilÈpanatÈ asammussanatÈ, sati satindriyaÑ satibalaÑ sammÈsati satisambojjha~go ekÈyanamaggo. AyaÑ vuccati sati. NivÈraÓanti ÈvaraÓaÑ nÊvaraÓaÑ saÑvaraÓaÑ rakkhanaÑ gopananti sati tesaÑ nivÈraÓaÑ.

SotÈnaÑ saÑvaraÑ br|mÊti sotÈnaÑ ÈvaraÓaÑ nÊvaraÓaÑ saÑvaraÓaÑ rakkhanaÑ gopanaÑ br|mi ÈcikkhÈmi -pa- uttÈnÊkaromi pakÈsemÊti sotÈnaÑ saÑvaraÑ br|mi.

PaÒÒÈyete pidhÊyareti paÒÒÈti yÈ paÒÒÈ pajÈnanÈ -pa- amoho dhammavicayo sammÈdiÔÔhi. PaÒÒÈyete pidhÊyareti paÒÒÈyete sotÈ pidhÊyanti pacchijjanti na savanti na Èsavanti na sandanti nappavattanti. “Sabbe sa~khÈrÈ aniccÈ”ti jÈnato passato paÒÒÈyete sotÈ pidhÊyanti pacchijjanti na savanti na Èsavanti na sandanti nappavattanti. “Sabbe sa~khÈrÈ dukkhÈ”ti jÈnato passato paÒÒÈyete sotÈ pidhÊyanti pacchijjanti na savanti na Èsavanti na sandanti nappavattanti. “Sabbe sa~khÈrÈ anattÈ”ti jÈnato passato paÒÒÈyete sotÈ pidhÊyanti pacchijjanti na savanti na Èsavanti na sandanti nappavattanti. “AvijjÈpaccayÈ sa~khÈrÈ”ti jÈnato passato paÒÒÈyete sotÈ pidhÊyanti ______________________________________________________________ 1. VibhattÈni (Ka) 2. SeyyathÊdaÑ (SyÈ)


pacchijjanti na savanti na Èsavanti na sandanti nappavattanti. “Sa~khÈrapaccayÈ viÒÒÈÓan”ti. “ViÒÒÈÓapaccayÈ nÈmar|pan”ti. “NÈmar|papaccayÈ saÄÈyatanan”ti. “SaÄÈyatanapaccayÈ phasso”ti. “PhassapaccayÈ vedanÈ”ti. “VedanÈpaccayÈ taÓhÈ”ti. “TaÓhÈpaccayÈ upÈdÈnan”ti. “UpÈdÈnapaccayÈ bhavo”ti. “BhavapaccayÈ jÈtÊ”ti. “JÈtipaccayÈ jarÈmaraÓan”ti jÈnato passato paÒÒÈyete sotÈ pidhÊyanti pacchijjanti na savanti na Èsavanti na sandanti nappavattanti. “AvijjÈnirodhÈ sa~khÈranirodho”ti. “Sa~khÈranirodhÈ viÒÒÈÓanirodho”ti. “ViÒÒÈÓanirodhÈ nÈmar|panirodho”ti. “NÈmar|panirodhÈ saÄÈyatananirodho”ti “saÄÈyatananirodhÈ phassanirodho”ti. “PhassanirodhÈ vedanÈnirodho”ti. “VedanÈnirodhÈ taÓhÈnirodho”ti. “TaÓhÈnirodhÈ upÈdÈnanirodho”ti. “UpÈdÈnanirodhÈ bhavanirodho”ti. “BhavanirodhÈ jÈtinirodho”ti. “JÈtinirodhÈ jarÈmaraÓanirodho”ti jÈnato passato paÒÒÈyete sotÈ pidhÊyanti pacchijjanti na savanti na Èsavanti na sandanti nappavattanti. “IdaÑ dukkhan”ti. “AyaÑ dukkhasamudayo”ti. “AyaÑ dukkhanirodho”ti. “AyaÑ dukkhanirodhagÈminÊ paÔipadÈ”ti jÈnato passato paÒÒÈyete sotÈ pidhÊyanti pacchijjanti na savanti na Èsavanti na sandanti nappavattanti. “Ime dhammÈ ÈsavÈ”ti. “AyaÑ Èsavasamudayo”ti. “AyaÑ Èsavanirodho”ti. “AyaÑ ÈsavanirodhagÈminÊ paÔipadÈ”ti jÈnato passato paÒÒÈyete sotÈ pidhÊyanti pacchijjanti na savanti na Èsavanti na sandanti nappavattanti. “Ime dhammÈ abhiÒÒeyyÈ”ti. “Ime dhammÈ pariÒÒeyyÈ”ti. “Ime dhammÈ pahÈtabbÈ”ti. “Ime dhammÈ bhÈvetabbÈ”ti. “Ime dhammÈ sacchikÈtabbÈ”ti jÈnato passato paÒÒÈyete sotÈ pidhiyanti pacchijjanti na savanti na Èsavanti na sandanti nappavattanti. ChannaÑ phassÈyatanÈnaÑ samudayaÒca attha~gamaÒca assÈdaÒca ÈdÊnavaÒca nissaraÓaÒca jÈnato passato paÒÒÈyete sotÈ pidhÊyanti pacchijjanti na savanti na Èsavanti na sandanti nappavattanti. PaÒcannaÑ upÈdÈnakkhandhÈnaÑ samudayaÒca attha~gamaÒca assÈdaÒca ÈdÊnavaÒca nissaraÓaÒca jÈnato passato. CatunnaÑ mahÈbh|tÈnaÑ samudayaÒca attha~gamaÒca assÈdaÒca ÈdÊnavaÒca nissaraÓaÒca jÈnato passato. “YaÑ kiÒci samudayadhammaÑ, sabbaÑ taÑ nirodhadhamman”ti jÈnato passato paÒÒÈyete sotÈ pidhÊyanti pacchijjanti na savanti na


Èsavanti na sandanti nappavattantÊti paÒÒÈyete pidhÊyare. TenÈha BhagavÈ–

YÈni sotÈni lokasmiÑ, (AjitÈti BhagavÈ,) Sati tesaÑ nivÈraÓaÑ. SotÈnaÑ saÑvaraÑ br|mi, paÒÒÈyete pidhÊyareti. 5. PaÒÒÈ ceva sati cÈpi, (iccÈyasmÈ Ajito,) NÈmar|paÒca mÈrisa. EtaÑ me puÔÔho pabr|hi, katthetaÑ uparujjhati.

PaÒÒÈ ceva sati cÈpÊti paÒÒÈti yÈ paÒÒÈ pajÈnanÈ vicayo pavicayo dhammavicayo sallakkhaÓÈ upalakkhaÓÈ paccupalakkhaÓÈ paÓÉiccaÑ kosallaÑ nepuÒÒaÑ vebhabyÈ cintÈ upaparikkhÈ bh|rÊ1 medhÈ pariÓÈyikÈ vipassanÈ sampajaÒÒaÑ patodo paÒÒÈ paÒÒindriyaÑ paÒÒÈbalaÑ paÒÒÈsatthaÑ paÒÒÈpÈsÈdo paÒÒÈ-Èloko paÒÒÈ-obhÈso paÒÒÈpajjoto paÒÒÈratanaÑ amoho dhammavicayo sammÈdiÔÔhi, satÊti yÈ sati anussati -pa- sammÈsatÊti paÒÒÈ ceva saticÈpi, iccÈyasmÈ Ajito.

NÈmar|paÒca mÈrisÈti nÈmanti cattÈro ar|pino khandhÈ. R|panti cattÈro ca mahÈbh|tÈ catunnaÒca mahÈbh|tÈnaÑ upÈdÈyar|paÑ. MÈrisÈti piyavacanaÑ garuvacanaÑ sagÈravasappatissÈdhivacanametaÑ mÈrisÈti nÈmar|paÒca mÈrisa.

EtaÑ me puÔÔho pabr|hÊti etaÑ meti yaÑ pucchÈmi yaÑ yÈcÈmi yaÑ ajjhesÈmi yaÑ pasÈdemi. PuÔÔhoti pucchito yÈcito ajjhesito pasÈdito. Pabr|hÊti br|hi ÈcikkhÈhi desehi paÒÒapehi paÔÔhapehi vivarÈhi vibhajÈhi2 uttÈnÊkarohi pakÈsehÊti etaÑ me puÔÔho pabr|hi.

KatthetaÑ uparujjhatÊti katthetaÑ nirujjhati v|pasammati atthaÑ gacchati paÔippassambhatÊti katthetaÑ uparujjhati. TenÈha so brÈhmaÓo– ______________________________________________________________ 1. Bh|ri (Ka) 2. Vivarehi vibhajehi (Ka)


PaÒÒÈ ceva sati cÈpi, (iccÈyasmÈ Ajito,) NÈmar|paÒca mÈrisa. EtaÑ me puÔÔho pabr|hi, katthetaÑ uparujjhatÊti. 6. YametaÑ paÒhaÑ apucchi, Ajita taÑ vadÈmi te. Yattha nÈmaÒca r|paÒca, asesaÑ uparujjhati. ViÒÒÈÓassa nirodhena, etthetaÑ uparujjhati.

YametaÑ paÒhaÑ apucchÊti yametanti paÒÒaÒca satiÒca nÈmar|paÒca. ApucchÊti apucchasi yÈcasi ajjhesasi1 pasÈdesÊti yametaÑ paÒhaÑ apucchi.

Ajita taÑ vadÈmi teti AjitÈti BhagavÈ taÑ brÈhmaÓaÑ nÈmena Èlapati. Tanti paÒÒaÒca satiÒca nÈmar|paÒca. VadÈmÊti vadÈmi ÈcikkhÈmi desemi paÒÒapemi paÔÔhapemi vivarÈmi vibhajÈmi uttÈnÊkaromi pakÈsemÊti Ajita taÑ vadÈmi te.

Yattha nÈmaÒca r|paÒca, asesaÑ uparujjhatÊti nÈmanti cattÈro ar|pino khandhÈ. R|panti cattÈro ca mahÈbh|tÈ catunnaÒca mahÈbh|tÈnaÑ upÈdÈyar|paÑ. Asesanti sabbena sabbaÑ sabbathÈ sabbaÑ asesaÑ nissesaÑ pariyÈdiyanavacanametaÑ2 asesanti. UparujjhatÊti nirujjhati v|pasammati atthaÑ gacchati paÔippassambhatÊti yattha nÈmaÒca r|paÒca, asesaÑ uparujjhati.

ViÒÒÈÓassa nirodhena, etthetaÑ uparujjhatÊti sotÈpattimaggaÒÈÓena abhisa~khÈraviÒÒÈÓassa nirodhena satta bhave ÔhapetvÈ anamatagge saÑsÈre ye uppajjeyyuÑ nÈmaÒca r|paÒca, etthete nirujjhanti v|pasammanti atthaÑ gacchanti paÔippassambhanti. SakadÈgÈmimaggaÒÈÓena abhisa~khÈraviÒÒÈÓassa nirodhena dve bhave ÔhapetvÈ paÒcasu bhavesu ye uppajjeyyuÑ nÈmaÒca r|paÒca. Etthete nirujjhanti v|pasammanti atthaÑ gacchanti paÔippassambhanti. AnÈgÈmimaggaÒÈÓena abhisa~khÈraviÒÒÈÓassa nirodhena ekaÑ bhavaÑ ÔhapetvÈ r|padhÈtuyÈ vÈ ar|padhÈtuyÈ vÈ ye uppajjeyyuÑ nÈmaÒca r|paÒca, etthete nirujjhanti v|pasammanti atthaÑ gacchanti paÔippassambhanti. ArahattamaggaÒÈÓena abhisa~khÈraviÒÒÈÓassa nirodhena ye uppajjeyyuÑ nÈmaÒca r|paÒca, etthete nirujjhanti v|pasammanti atthaÑ gacchanti ______________________________________________________________ 1. Ajjhesi (Ka) 2. PariyÈdÈyavacanametaÑ (SyÈ, Ka)


paÔippassambhanti. Arahato anupÈdisesÈya nibbÈnadhÈtuyÈ parinibbÈyantassa carimaviÒÒÈÓassa nirodhena paÒÒÈ ca sati ca nÈmaÒca r|paÒca, etthete nirujjhanti v|pasammanti atthaÑ gacchanti paÔippassambhantÊti viÒÒÈÓassa nirodhena, etthetaÑ uparujjhati. TenÈha BhagavÈ–

YametaÑ paÒhaÑ apucchi, Ajita taÑ vadÈmi te. Yattha nÈmaÒca r|paÒca, asesaÑ uparujjhati. ViÒÒÈÓassa nirodhena, etthetaÑ uparujjhatÊti. 7. Ye ca sa~khÈtadhammÈse, ye ca sekhÈ1 puth| idha. TesaÑ me nipako iriyaÑ, puÔÔho pabr|hi mÈrisa.

Ye ca sa~khÈtadhammÈseti sa~khÈtadhammÈ vuccanti arahanto khÊÓÈsavÈ, kiÑ kÈraÓÈ sa~khÈtadhammÈ vuccanti arahanto khÊÓÈsavÈ. Te sa~khÈtadhammÈ ÒÈtadhammÈ tulitadhammÈ tÊritadhammÈ vibh|tadhammÈ vibhÈvitadhammÈ. “Sabbe sa~khÈrÈ aniccÈ”ti sa~khÈtadhammÈ ÒÈtadhammÈ tulitadhammÈ tÊritadhammÈ vibh|tadhammÈ vibhÈvitadhammÈ. “Sabbe sa~khÈrÈ dukkhÈ”ti sa~khÈtadhammÈ -pa-. “Sabbe dhammÈ anattÈ”ti sa~khÈtadhammÈ. “AvijjÈpaccayÈ sa~khÈrÈ”ti sa~khÈtadhammÈ -pa-. “YaÑ kiÒci samudayadhammaÑ, sabbaÑ taÑ nirodhadhamman”ti sa~khÈtadhammÈ ÒÈtadhammÈ tulitadhammÈ tÊritadhammÈ vibh|tadhammÈ vibhÈvitadhammÈ. Atha vÈ tesaÑ khandhÈ sa~khÈtÈ dhÈtuyo sa~khÈtÈ ÈyatanÈni sa~khÈtÈ gatiyo sa~khÈtÈ upapattiyo sa~khÈtÈ paÔisandhi sa~khÈtÈ bhavÈ sa~khÈtÈ saÑsÈrÈ sa~khÈtÈ vaÔÔÈ sa~khÈtÈ. Atha vÈ te khandhapariyante ÔhitÈ dhÈtupariyante ÔhitÈ Èyatanapariyante ÔhitÈ gatipariyante ÔhitÈ upapattipariyante ÔhitÈ paÔisandhipariyante ÔhitÈ bhavapariyante ÔhitÈ saÑsÈrapariyante ÔhitÈ vaÔÔapariyante ÔhitÈ antime bhave ÔhitÈ antime samussaye ÔhitÈ antimadehadharÈ arahanto.

TesaÑ cÈyaÑ2 pacchimako, carimoyaÑ samussayo. JÈtimaraÓasaÑsÈro, natthi nesaÑ punabbhavoti.

TaÑkÈraÓÈ sa~khÈtadhammÈ vuccanti arahanto khÊÓÈsavÈti. Ye ca sa~khÈtadhammÈse, ye ca sekhÈ puth| idhÈti sekhÈti kiÑ kÈraÓÈ ______________________________________________________________ 1. SekkhÈ (SyÈ, Ka) 2. YÈyaÑ (Ka)


vuccanti sekhÈ, sikkhantÊti sekhÈ, kiÒca sikkhanti, adhisÊlampi sikkhanti. Adhicittampi sikkhanti. AdhipaÒÒampi sikkhanti. KatamÈ adhisÊlasikkhÈ. Idha bhikkhu sÊlavÈ hoti pÈtimokkhasaÑvarasaÑvuto viharati ÈcÈragocarasampanno aÓumattesu vajjesu bhayadassÈvÊ, samÈdÈya sikkhati sikkhÈpadesu khuddako sÊlakkhandho mahanto sÊlakkhandho sÊlaÑ patiÔÔhÈ Èdi caraÓaÑ saÑyamo saÑvaro mukhaÑ pamukhaÑ kusalÈnaÑ dhammÈnaÑ samÈpattiyÈ. AyaÑ adhisÊlasikkhÈ.

KatamÈ adhicittasikkhÈ. Idha bhikkhu vivicceva kÈmehi -pa- paÔhamaÑ jhÈnaÑ. DutiyaÑ jhÈnaÑ. TatiyaÑ jhÈnaÑ. CatutthaÑ jhÈnaÑ upasampajja viharati. AyaÑ adhicittasikkhÈ.

KatamÈ adhipaÒÒÈsikkhÈ. Idha bhikkhu paÒÒavÈ hoti udayatthagÈminiyÈ paÒÒÈya samannÈgato ariyÈya nibbedhikÈya sammÈ dukkhakkhayagÈminiyÈ. So “idaÑ dukkhan”ti yathÈbh|taÑ pajÈnÈti. “AyaÑ dukkhasamudayo”ti. “AyaÑ dukkhanirodho”ti. “AyaÑ dukkhanirodhagÈminÊ paÔipadÈ”ti yathÈbh|taÑ pajÈnÈti. “Ime ÈsavÈ”ti. “AyaÑ Èsavasamudayo”ti. “AyaÑ Èsavanirodho”ti. “AyaÑ ÈsavanirodhagÈminÊ paÔipadÈ”ti yathÈbh|taÑ pajÈnÈti. AyaÑ adhipaÒÒÈsikkhÈ. ImÈ tisso sikkhÈyo ÈvajjantÈ sikkhanti. JÈnantÈ sikkhanti. PassantÈ sikkhanti. CittaÑ adhiÔÔhahantÈ sikkhanti. SaddhÈya adhimuccantÈ sikkhanti. VÊriyaÑ1 paggaÓhantÈ sikkhanti. SatiÑ upaÔÔhapentÈ sikkhanti. CittaÑ samÈdahantÈ sikkhanti. PaÒÒÈya pajÈnantÈ sikkhanti. AbhiÒÒeyyaÑ abhijÈnantÈ sikkhanti. PariÒÒeyyaÑ parijÈnantÈ sikkhanti. PahÈtabbaÑ pajahantÈ sikkhanti. BhÈvetabbaÑ bhÈventÈ sikkhanti. SacchikÈtabbaÑ sacchikarontÈ sikkhanti Ècaranti samÈcaranti samÈdÈya vattanti. TaÑkÈraÓÈ vuccanti sekhÈ. Puth|ti bahukÈ. Ete sekhÈ sotÈpannÈ ca paÔipannÈ ca sakadÈgÈmino ca paÔipannÈ ca anÈgÈmino ca paÔipannÈ ca arahanto ca paÔipannÈ ca. IdhÈti imissÈ diÔÔhiyÈ imissÈ khantiyÈ imissÈ ruciyÈ imasmiÑ ÈdÈye imasmiÑ dhamme imasmiÑ vinaye imasmiÑ dhammavinaye imasmiÑ pÈvacane imasmiÑ brahmacariye imasmiÑ SatthusÈsane imasmiÑ attabhÈve imasmiÑ manussaloketi ye ca sekhÈ puth| idha. ______________________________________________________________ 1. ViriyaÑ (SyÈ)


TesaÑ me nipako iriyaÑ, puÔÔho pabr|hi mÈrisÈti tvampi nipako paÓÉito paÒÒavÈ buddhimÈ ÒÈÓÊ medhÈvÊ. TesaÑ sa~khÈtadhammÈnaÒca sekkhÈnaÒca iriyaÑ cariyaÑ vutti pavatti ÈcaraÑ gocaraÑ vihÈraÑ paÔipadaÑ. PuÔÔhoti pucchito yÈcito ajjhesito pasÈdito. Pabr|hÊti br|hi ÈcikkhÈhi desehi paÒÒapehi paÔÔhapehi vivarÈhi vibhajÈhi uttÈnÊkarohi pakÈsehi. MÈrisÈti piyavacanaÑ garuvacanaÑ sagÈravasappatissÈdhivacanametaÑ mÈrisÈti tesaÑ me nipako iriyaÑ, puÔÔho pabr|hi mÈrisa. TenÈha so brÈhmaÓo–

Ye ca sa~khÈtadhammÈse, ye ca sekhÈ puth| idha. TesaÑ me nipako iriyaÑ, puÔÔho pabr|hi mÈrisÈti. 8. KÈmesu nÈbhigijjheyya, manasÈ’nÈvilo siyÈ. Kusalo sabbadhammÈnaÑ, sato bhikkhu paribbaje.

KÈmesu nÈbhigijjheyyÈti kÈmÈti uddÈnato dve kÈmÈ vatthukÈmÈ ca kilesakÈmÈ ca, katame vatthukÈmÈ. ManÈpikÈ r|pÈ manÈpikÈ saddÈ manÈpikÈ gandhÈ manÈpikÈ rasÈ manÈpikÈ phoÔÔhabbÈ, attharaÓÈ pÈvuraÓÈ1 dÈsidÈsÈ ajeÄakÈ kukkuÔas|karÈ hatthigavÈssavaÄavÈ khettaÑ vatthu hiraÒÒaÑ suvaÓÓaÑ gÈmanigamarÈjadhÈniyo2 raÔÔhaÒca janapado ca koso ca koÔÔhÈgÈraÒca, yaÑ kiÒci rajanÊyavatthu vatthukÈmÈ. Api ca atÊtÈ kÈmÈ anÈgatÈ kÈmÈ paccuppannÈ kÈmÈ, ajjhattÈ kÈmÈ bahiddhÈ kÈmÈ ajjhattabahiddhÈ kÈmÈ, hÊnÈ kÈmÈ majjhimÈ kÈmÈ paÓÊtÈ kÈmÈ, ÈpÈyikÈ kÈmÈ mÈnusikÈ kÈmÈ dibbÈ kÈmÈ, paccupaÔÔhitÈ kÈmÈ, nimmitÈ kÈmÈ paranimmitÈ kÈmÈ, pariggahitÈ kÈmÈ apariggahitÈ kÈmÈ mamÈyitÈ kÈmÈ amamÈyitÈ kÈmÈ, sabbepi kÈmÈvacarÈ dhammÈ, sabbepi r|pÈvacarÈ dhammÈ, sabbepi ar|pÈvacarÈ dhammÈ, taÓhÈvatthukÈ taÓhÈrammaÓÈ, kÈmanÊyaÔÔhena rajanÊyaÔÔhena madanÊyaÔÔhena ramaÓÊyaÔÔhena3 kÈmÈ. Ime vuccanti vatthukÈmÈ.

Katame kilesakÈmÈ. Chando kÈmo rÈgo kÈmo chandarÈgo kÈmo sa~kappo kÈmo rÈgo kÈmo sa~kapparÈgo kÈmo. Yo kÈmesu kÈmacchando kÈmarÈgo kÈmanandÊ kÈmataÓhÈ ______________________________________________________________ 1. PÈpuraÓÈ (SyÈ) 2. RÈjaÔhÈniyo (Ka) 3. Natthi SyÈ-potthaÑke, Khu 7. 2 piÔÔhepi.


kÈmasineho kÈmapipÈsÈ kÈmapariÄÈho kÈmagedho kÈmamucchÈ kÈmajjhosÈnaÑ kÈmogho kÈmayogo kÈmupÈdÈnaÑ kÈmacchandanÊvaraÓaÑ.

AddasaÑ kÈma te m|laÑ, sa~kappÈ kÈma jÈyasi. Na taÑ sa~kappayissÈmi, evaÑ kÈma na hehisÊti.

Ime vuccanti kilesakÈmÈ. Gedho vuccati taÓhÈ, yo rÈgo sÈrÈgo -pa- abhijjhÈ lobho akusalam|laÑ. KÈmesu nÈbhigijjheyyÈti kilesakÈmena vatthukÈmesu nÈbhigijjheyya na paligijjheyya na palibundheyya1 agiddho assa agadhito amucchito anajjhÈpanno2 vÊtagedho vigatagedho cattagedho vantagedho muttagedho pahÊnagedho paÔinissaÔÔhagedho vÊtarÈgo vigatarÈgo cattarÈgo vantarÈgo muttarÈgo pahÊnarÈgo paÔinissaÔÔharÈgo nicchÈto nibbuto sÊtibh|to sukhappaÔisaÑvedÊ brahmabh|tena attanÈ vihareyyÈti kÈmesu nÈbhigijjheyya.

ManasÈ’nÈvilo siyÈti manoti yaÑ cittaÑ mano mÈnasaÑ hadayaÑ paÓÉaraÑ mano manÈyatanaÑ manindriyaÑ viÒÒÈÓaÑ viÒÒÈÓakkhandho tajjÈ manoviÒÒÈÓadhÈtu. KÈyaduccaritena cittaÑ ÈvilaÑ hoti luÄitaÑ eritaÑ ghaÔÔitaÑ calitaÑ bhantaÑ av|pasantaÑ. VacÊduccaritena. Manoduccaritena. RÈgena. Dosena. Mohena. Kodhena. UpanÈhena. Makkhena. PaÄÈsena. IssÈya. Macchariyena. MÈyÈya. SÈÔheyyena. Thambhena. SÈrambhena. MÈnena. AtimÈnena. Madena. PamÈdena. Sabbakilesehi. Sabbaduccaritehi. SabbaÉÈhehi. SabbapariÄÈhehi. SabbasantÈpehi. SabbÈkusalÈbhisa~khÈrehi cittaÑ ÈvilaÑ hoti luÄitaÑ eritaÑ ghaÔÔitaÑ calitaÑ bhantaÑ av|pasantaÑ. ManasÈ’nÈvilo siyÈti cittena anÈvilo siyÈ aluÄito anerito aghaÔÔito acalito abhanto v|pasanto Èvilakare kilese jaheyya pajaheyya vinodeyya byantÊkareyya3 anabhÈvaÑ gameyya, Èvilakarehi kilesehi ca Èrato4 virato paÔivirato nikkhanto nissaÔo vippamutto visaÒÒutto vimariyÈdikatena cetasÈ vihareyyÈti manassÈ’nÈvilo siyÈ. ______________________________________________________________ 1. Palibujjheyya (SyÈ) 2. Anajjhopanno (SyÈ) 3. ByantiÑ kareyya (Ka) 4. Œrato assa (Ka) Khu 7. 54 piÔÔhe passa.


Kusalo sabbadhammÈnanti “sabbe sa~khÈrÈ aniccÈ”ti kusalo sabbadhammÈnaÑ, “sabbe sa~khÈrÈ dukkhÈ”ti kusalo sabbadhammÈnaÑ, “sabbe dhammÈ anattÈ”ti kusalo sabbadhammÈnaÑ -pa- “avijjÈpaccayÈ sa~khÈrÈ”ti kusalo sabbadhammÈnaÑ. “YaÑ kiÒci samudayadhammaÑ, sabbaÑ taÑ nirodhadhamman”ti kusalo sabbadhammÈnaÑ. Evampi kusalo sabbadhammÈnaÑ.

Atha vÈ aniccato kusalo sabbadhammÈnaÑ. Dukkhato. Rogato. GaÓÉato. Sallato. Aghato. ŒbÈdhato. Parato. Palokato. ¢tito. Upaddavato. Bhayato. Upasaggato. Calato. Pabha~guto. Addhuvato1. AtÈÓato. AleÓato. AsaraÓato. AsaraÓÊbh|tato. Rittato. Tucchato. SuÒÒato. Anattato. ŒdÊnavato. VipariÓÈmadhammato. AsÈrakato. Agham|lato. Vadhakato. Vibhavato. SÈsavato. Sa~khatato. MÈrÈmisato. JÈtidhammato. JarÈdhammato. ByÈdhidhammato. MaraÓadhammato. SokaparidevadukkhadomanassupÈyÈsadhammato. SaÑkilesikadhammato. Samudayato. Attha~gamato. AssÈdato. ŒdÊnavato. NissaraÓato kusalo sabbadhammÈnaÑ. Evampi kusalo sabbadhammÈnaÑ.

Atha vÈ khandhakusalo dhÈtukusalo Èyatanakusalo paÔiccasamuppÈdakusalo satipaÔÔhÈnakusalo sammappadhÈnakusalo iddhipÈdakusalo indriyakusalo balakusalo bojjha~gakusalo maggakusalo phalakusalo nibbÈnakusalo. Evampi kusalo sabbadhammÈnaÑ.

Atha vÈ sabbadhammÈ vuccanti dvÈdasÈyatanÈni. Cakkhu ceva2 r|pÈ ca, sotaÒca saddÈ ca, ghÈnaÒca gandhÈ ca, jivhÈ ca rasÈ ca, kÈyo ca phoÔÔhabbÈ ca, mano ca dhammÈ ca. Yato ca ajjhattikabÈhiresu Èyatanesu chandarÈgo pahÊno hoti ucchinnam|lo tÈlÈvatthukato anabhÈvaÑkato3 ÈyatiÑ anuppÈdadhammo, ettÈvatÈpi kusalo sabbadhammÈnanti kusalo sabbadhammÈnaÑ.

Sato bhikkhu paribbajeti satoti cat|hi kÈraÓehi sato, kÈye kÈyÈnupassanÈsatipaÔÔhÈnaÑ bhÈvento sato, vedanÈsu ______________________________________________________________ 1. Adhuvato (Ka) Khu 7. 40 piÔÔhepi. 2. CakkhuÒceva (Ka) 3. AnabhÈva~gato (SyÈ)


vedanÈnupassanÈsatipaÔÔhÈnaÑ bhavento sato, citte cittÈnupassanÈsatipaÔÔhÈnaÑ bhÈvento sato, dhammesu dhammÈnupassanÈsatipaÔÔhÈnaÑ bhÈvento sato.

Aparehipi cat|hi kÈraÓehi sato, asatiparivajjanÈya sato, satikaraÓÊyÈnaÑ dhammÈnaÑ katattÈ sato, satiparibandhÈnaÑ1 dhammÈnaÑ hatattÈ sato, satinimittÈnaÑ dhammÈnaÑ asammuÔÔhattÈ2 sato.

Aparehipi cat|hi kÈraÓehi sato, satiyÈ samannÈgatattÈ sato, satiyÈ vasitattÈ sato, satiyÈ pÈguÒÒena samannÈgatattÈ sato, satiyÈ apaccorohaÓatÈya sato.

Aparehipi cat|hi kÈraÓehi sato, satiyÈ samannÈgatattÈ sato, santattÈ sato, samitattÈ sato, santadhammasamannÈgatattÈ sato. BuddhÈnussatiyÈ sato. DhammÈnussatiyÈ sato. SaÑghÈnussatiyÈ sato. SÊlÈnussatiyÈ sato. CÈgÈnussatiyÈ sato. DevatÈnussatiyÈ sato. ŒnÈpÈnassatiyÈ sato. MaraÓassatiyÈ sato. KÈyagatÈsatiyÈ sato. UpasamÈnussatiyÈ sato. YÈ sati anussati -pa- sammÈsati satisambojjha~go ekÈyanamaggo. AyaÑ vuccati sati. ImÈya satiyÈ upeto hoti samupeto upÈgato samupÈgato upapanno samupapanno3 samannÈgato, so vuccati sato. . Bhikkh|ti sattannaÑ dhammÈnaÑ bhinnattÈ bhikkhu. SakkÈyadiÔÔhi bhinnÈ hoti. VicikicchÈ bhinnÈ hoti. SÊlabbataparÈmÈso bhinno hoti. RÈgo bhinno hoti. Doso bhinno hoti. Moho bhinno hoti. MÈno bhinno hoti. BhinnÈ honti pÈpakÈ akusalÈ dhammÈ saÑkilesikÈ ponobhavikÈ4 sadarÈ dukkhavipÈkÈ ÈyatiÑ jÈtijarÈmaraÓiyÈ.

Pajjena katena5 attanÈ, (SabhiyÈti BhagavÈ,) ParinibbÈnagato vitiÓÓaka~kho. VibhavaÒca bhavaÒca vippahÈya, VusitavÈ khÊÓapunabbhavo sa bhikkh|ti. ______________________________________________________________ 1. SatipaÔipakkhÈnaÑ (SyÈ) Khu 7. 7 piÔÔhe. 2. AppamuÔÔhattÈ (SyÈ) 3. Sampanno (Ka) 4. PonobbhavikÈ (SyÈ, Ka) 5. Pajjotakatena (Ka) Khu 1. 357 piÔÔhe.


Sato bhikkhu paribbajeti sato bhikkhu paribbaje, sato gaccheyya. Sato tiÔÔheyya. Sato nisÊdeyya. Sato seyyaÑ kappeyya. Sato abhikkameyya. Sato paÔikkameyya. Sato Èlokeyya. Sato vilokeyya. Sato samiÒjeyya. Sato pasÈreyya. Sato sa~ghÈÔipattacÊvaraÑ dhÈreyya. Sato careyya vihareyya iriyeyya vatteyya pÈleyya yapeyya yÈpeyyÈti sato bhikkhu paribbaje. TenÈha BhagavÈ–

KÈmesu nÈbhigijjheyya, manasÈ’nÈvilo siyÈ. Kusalo sabbadhammÈnaÑ, sato bhikkhu paribbajeti.

Saha gÈthÈpariyosÈnÈ ye te brÈhmaÓena saddhiÑ ekacchandÈ ekapayogÈ ekÈdhippÈyÈ ekavÈsanavÈsitÈ. TesaÑ anekapÈÓasahassÈnaÑ virajaÑ vÊtamalaÑ dhammacakkhuÑ udapÈdi “yaÑ kiÒci samudayadhammaÑ, sabbaÑ taÑ nirodhadhamman”ti. Tassa brÈhmaÓassa anupÈdÈya Èsavehi cittaÑ vimucci. Saha arahattappattÈ ajinajaÔÈvÈkacÊratidaÓÉakamaÓÉalukesÈ ca mass| ca antarahitÈ, bhaÓÉukÈsÈyavatthavasano sa~ghÈÔipattacÊvaradharo anvatthapaÔipattiyÈ paÒjaliko BhagavantaÑ namassamÈno nisinno hoti “satthÈ me bhante BhagavÈ, sÈvakohamasmÊ”ti.

AjitamÈÓavapucchÈniddeso paÔhamo. _____

2. TissametteyyamÈÓavapucchÈniddesa

9. Kodha santusito loke, (iccÈyasmÈ Tissametteyyo,) Kassa no santi iÒjitÈ. Ko ubhantamabhiÒÒÈya, Majjhe mantÈ na lippati. KaÑ br|si mahÈpurisoti, Ko idha sibbinimaccagÈ. (1)

Kodha santusito loketi ko loke tuÔÔho santuÔÔho attamano paripuÓÓasa~kappoti kodha santusito loke.

2. TissametteyyamÈÓavapucchÈniddesa 41

IccÈyasmÈ Tissametteyyoti iccÈti padasandhi padasaÑsaggo padapÈrip|rÊ akkharasamavÈyo byaÒjanasiliÔÔhatÈ padÈnupubbatÈpetaÑ iccÈti. ŒyasmÈti piyacanaÑ garuvacanaÑ sagÈravasappatissÈdhivacanametaÑ ÈyasmÈti. Tissoti tassa brÈhmaÓassa nÈmaÑ sa~khÈ samaÒÒÈ paÒÒatti vohÈro nÈmaÑ nÈmakammaÑ nÈmadheyyaÑ nirutti byaÒjanaÑ abhilÈpo. Metteyyoti tassa brÈhmaÓassa gottaÑ sa~khÈ samaÒÒÈ paÒÒatti vohÈroti iccÈyasmÈ Tissametteyyo.

Kassa no santi iÒjitÈti taÓhiÒjitaÑ diÔÔhiÒjitaÑ mÈniÒjitaÑ kilesiÒjitaÑ kÈmiÒjitaÑ. Kassime iÒjitÈ natthi na santi na saÑvijjanti nupalabbhanti, pahÊnÈ samucchinnÈ v|pasantÈ paÔipassaddhÈ abhabbuppattikÈ ÒÈÓagginÈ daÉÉhÈti kassa no santi iÒjitÈ.

Ko ubhantamabhiÒÒÈyÈti ko ubho ante abhiÒÒÈya jÈnitvÈ tulayitvÈ tÊrayitvÈ vibhÈvayitvÈ vibh|taÑ katvÈti ko ubhantamabhiÒÒÈya.

Majjhe mantÈ na lippatÊti majjhe mantÈya na lippati, alitto anupalitto nikkhanto nissaÔo vippamutto visaÒÒutto vimariyÈdikatena cetasÈ viharatÊti majjhe mantÈ na lippati.

KaÑ br|si mahÈpurisoti mahÈpuriso aggapuriso seÔÔhapuriso viseÔÔhapuriso pÈmokkhapuriso uttamapuriso padhÈnapuriso pavarapurisoti kaÑ br|si kaÑ kathesi kaÑ maÒÒasi kaÑ bhaÓasi kaÑ passasi kaÑ voharasÊti kaÑ br|si mahÈpurisoti.

Ko idha sibbinimaccagÈti ko idha sibbiniÑ taÓhaÑ ajjhagÈ upaccagÈ atikkanto samatikkanto vÊtivattoti ko idha sibbinimaccagÈ. TenÈha so brÈhmaÓo–

Kodha santusito loke, (iccÈyasmÈ Tissametteyyo,) Kassa no santi iÒjitÈ. Ko ubhantamabhiÒÒÈya, Majjhe mantÈ na lippati. KaÑ br|si mahÈpurisoti, Ko idha sibbinimaccagÈti.


10. KÈmesu brahmacariyavÈ, (MetteyyÈti BhagavÈ,) VÊtataÓho sadÈ sato. Sa~khÈya nibbuto bhikkhu, Tassa no santi iÒjitÈ. (2)

KÈmesu brahmacariyavÈti kÈmÈti uddÈnato dve kÈmÈ vatthukÈmÈ ca kilesakÈmÈ ca -pa-. Ime vuccanti vatthukÈmÈ -pa-. Ime vuccanti kilesakÈmÈ. BrahmacariyaÑ vuccati asaddhammasamÈpattiyÈ Èrati virati paÔivirati veramaÓÊ akiriyÈ akaraÓaÑ anajjhÈpatti velÈ-anatikkamo. Api ca nippariyÈyena brahmacariyaÑ vuccati ariyo aÔÔha~giko maggo. SeyyathidaÑ, sammÈdiÔÔhi sammÈsa~kappo sammÈvÈcÈ sammÈkammanto sammÈ-ÈjÊvo sammÈvÈyÈmo sammÈsati sammÈsamÈdhi. Yo iminÈ ariyena aÔÔha~gikena maggena upeto samupeto upÈgato samupÈgato upapanno samupapanno samannÈgato. So vuccati brahmacariyavÈ, yathÈ ca dhanena dhanavÈti vuccati. Bhogena bhogavÈti vuccati. Yasena yasavÈti vuccati. Sippena sippavÈti vuccati. SÊlena sÊlavÈti vuccati. VÊriyena vÊriyavÈti vuccati. PaÒÒÈya paÒÒavÈti vuccati. VijjÈya vijjavÈti vuccati. Evameva yo iminÈ ariyena aÔÔha~gikena maggena upeto samupeto upÈgato samupÈgato upapanno samupapanno samannÈgato. So vuccati brahmacariyavÈti kÈmesu brahmacariyavÈ.

MetteyyÈti BhagavÈ taÑ brÈhmaÓaÑ gottena Èlapati. BhagavÈti gÈravÈdhivacanametaÑ -pa- sacchikÈ paÒÒatti, yadidaÑ BhagavÈti MetteyyÈti BhagavÈ.

VÊtataÓho sadÈ satoti taÓhÈti r|pataÓhÈ -pa- dhammataÓhÈ, yassesÈ taÓhÈ pahÊnÈ samucchinnÈ v|pasantÈ paÔipassaddhÈ abhabbuppattikÈ ÒÈÓagginÈ daÉÉhÈ. So vuccati vÊtataÓho cattataÓho vantataÓho muttataÓho pahÊnataÓho paÔinissaÔÔhataÓho vÊtarÈgo cattarÈgo vantarÈgo muttarÈgo pahÊnarÈgo paÔinissaÔÔharÈgo nicchÈto nibbuto sÊtibh|to sukhappaÔisaÑvedÊ brahmabh|tena attanÈ viharati. SadÈti sadÈ sabbadÈ sabbakÈlaÑ niccakÈlaÑ dhuvakÈlaÑ satataÑ samitaÑ abbokiÓÓaÑ


po~khÈnupo~khaÑ1 udak|mikajÈtaÑ avÊci santati sahitaÑ2 phassitaÑ3 purebhattaÑ pacchÈbhattaÑ purimayÈmaÑ majjhimayÈmaÑ pacchimayÈmaÑ kÈÄe juÓhe vasse hemante gimhe purime vayokhandhe majjhime vayokhandhe pacchime vayokhandhe. Satoti cat|hi kÈraÓehi sato, kÈye kÈyÈnupassanÈsatipaÔÔhÈnaÑ bhÈvento sato, vedanÈsu vedanÈnupassanÈsatipaÔÔhÈnaÑ bhÈvento sato, citte cittÈnupassanÈsatipaÔÔhÈnaÑ bhÈvento sato, dhammesu dhammÈnupassanÈsatipaÔÔhÈnaÑ bhÈvento sato -pa-. So vuccati satoti vÊtataÓho sadÈ sato.

Sa~khÈya nibbuto bhikkh|ti sa~khÈ vuccati ÒÈÓaÑ. YÈ paÒÒÈ pajÈnanÈ vicayo pavicayo -pa- amoho dhammavicayo sammÈdiÔÔhi. Sa~khÈyÈti sa~khÈya jÈnitvÈ tulayitvÈ tÊrayitvÈ vibhÈvayitvÈ vibh|taÑ katvÈ, “sabbe sa~khÈrÈ aniccÈ”ti sa~khÈya jÈnitvÈ tu layitvÈ tÊrayitvÈ vibhÈvayitvÈ vibh|taÑ katvÈ, “sabbe sa~khÈrÈ dukkhÈ”ti. “Sabbe dhammÈ anattÈ”ti -pa- “AvijjÈpaccayÈ sa~khÈrÈ”ti. “YaÑ kiÒci samudayadhammaÑ, sabbaÑ taÑ nirodhadhamman”ti sa~khÈya jÈnitvÈ tulayitvÈ tÊrayitvÈ vibhÈvayitvÈ vibh|taÑ katvÈ.

Atha vÈ aniccato sa~khÈya jÈnitvÈ. Dukkhato. Rogato. GaÓÉato. Sallato -pa-. NissaraÓato sa~khÈya jÈnitvÈ tulayitvÈ tÊrayitvÈ vibhÈvayitvÈ vibh|taÑ katvÈ. Nibbutoti rÈgassa nibbÈpitattÈ nibbuto. Dosassa nibbÈpitattÈ nibbuto. Mohassa nibbÈpitattÈ nibbuto. Kodhassa. UpanÈhassa. Makkhassa. PaÄÈsassa. IssÈya. Macchariyassa. MÈyÈya. SÈÔheyyassa. Thambhassa. SÈrambhassa. MÈnassa. AtimÈnassa. Madassa. PamÈdassa. SabbakilesÈnaÑ. SabbaduccaritÈnaÑ. SabbadarathÈnaÑ. SabbapariÄÈhÈnaÑ. SabbasantÈpÈnaÑ. SabbÈkusalÈbhisa~khÈrÈnaÑ nibbÈpitattÈ nibbuto. Bhikkh|ti sattannaÑ dhammÈnaÑ bhinnattÈ bhikkhu -pa- vusitavÈ khÊÓapunabbhavo sa bhikkh|ti sa~khÈya nibbuto bhikkhu.

Tassa no santi iÒjitÈti tassÈti arahato khÊÓÈsavassa. IÒjitÈti taÓhiÒjitaÑ diÔÔhiÒjitaÑ mÈniÒjittaÑ kilesiÒjitaÑ kÈmiÒjitaÑ. Tassime ______________________________________________________________ 1. PokhÈnupokhaÑ (SyÈ) 2. AvÊci sama~gisahitaÑ (SyÈ) Khu 7. 14 piÔÔhepi. 3. PhusitaÑ (SyÈ)


iÒjitÈ natthi na santi na saÑvijjanti nupalabbhanti, pahÊnÈ samucchinnÈ v|pasantÈ paÔipassaddhÈ abhabbuppattikÈ ÒÈÓagginÈ daÉÉhÈti tassa no santi iÒjitÈ. TenÈha BhagavÈ–

KÈmesu brahmacariyavÈ, (MetteyyÈti BhagavÈ,) VÊtataÓho sadÈ sato. Sa~khÈya nibbuto bhikkhu, Tassa no santi iÒjitÈti. 11. So ubhantamabhiÒÒÈya, majjhe mantÈ na lippati. TaÑ br|mi mahÈpurisoti, so idha sibbinimaccagÈ. (3)

So ubhantamabhiÒÒÈya, majjhe mantÈ na lippatÊti antÈti phasso eko anto, phassasamudayo dutiyo anto, phassanirodho majjhe. AtÊtaÑ eko anto, anÈgataÑ dutiyo anto, paccuppannaÑ majjhe. SukhÈ vedanÈ eko anto, dukkhÈ vedanÈ dutiyo anto, adukkhamasukhÈ vedanÈ majjhe. NÈmaÑ eko anto, r|paÑ dutiyo anto, viÒÒÈÓaÑ majjhe. Cha ajjhattikÈni ÈyatanÈni eko anto, cha bÈhirÈni ÈyatanÈni dutiyo anto, viÒÒÈÓaÑ majjhe. SakkÈyo eko anto, sakkÈyasamudayo dutiyo anto, sakkÈyanirodho majjhe. MantÈ vuccati paÒÒÈ, yÈ paÒÒÈ pajÈnanÈ -pa- amoho dhammavicayo sammÈdiÔÔhi.

LepÈti dve lepÈ taÓhÈlepo ca diÔÔhilepo ca. Katamo taÓhÈlepo. YÈvatÈ taÓhÈsa~khÈtena sÊmakataÑ odhikataÑ1 pariyantakataÑ pariggahitaÑ mamÈyitaÑ idaÑ mama, etaÑ mama, ettakaÑ mama, ettÈvatÈ mama r|pÈ saddÈ gandhÈ rasÈ phoÔÔhabbÈ attharaÓÈ pÈvuraÓÈ dÈsidÈsÈ ajeÄakÈ kukkuÔas|karÈ hatthigavÈssavaÄavÈ khettaÑ vatthu hiraÒÒaÑ suvaÓÓaÑ gÈmanigamarÈjadhÈniyo raÔÔhaÒca janapado ca koso ca koÔÔhÈgÈraÒca, kevalampi mahÈpathaviÑ taÓhÈvasena mamÈyati, yÈvatÈ aÔÔhasatataÓhÈvicaritaÑ. AyaÑ taÓhÈlepo. ______________________________________________________________ 1. MariyÈdikataÑ odhikataÑ (SyÈ)


Katamo diÔÔhilepo. VÊsativatthukÈ sakkÈyadiÔÔhi, dasavatthukÈ micchÈdiÔÔhi, dasavatthukÈ antaggÈhikÈ diÔÔhi. YÈ evar|pÈ diÔÔhi diÔÔhigataÑ diÔÔhigahanaÑ diÔÔhikantÈro diÔÔhivis|kÈyikaÑ diÔÔhivipphanditaÑ diÔÔhisaÑyojanaÑ gÈho paÔiggÈho abhiniveso parÈmÈso kummaggo micchÈpatho micchattaÑ titthÈyatanaÑ vipariyÈsaggÈho1 viparÊtaggÈho vipallÈsaggÈho micchÈgÈho, ayÈthÈvakasmiÑ yÈthÈvakanti gÈho, yÈvatÈ dvÈsaÔÔhi diÔÔhigatÈni. AyaÑ diÔÔhilepo.

So ubhantamabhiÒÒÈya, majjhe mantÈ na lippatÊti so ubho ca ante majjhaÒca mantÈya abhiÒÒÈya jÈnitvÈ tulayitvÈ tÊrayitvÈ vibhÈvayitvÈ vibh|taÑ katvÈ na lippati na palippati na upalippati, alitto asaÑlitto anupalitto nikkhanto nissaÔo vippamutto visaÒÒutto vimariyÈdikatena cetasÈ viharatÊti so ubhantamabhiÒÒÈya, majjhe mantÈ na lippati.

TaÑ br|mi mahÈpurisoti mahÈpuriso aggapuriso seÔÔhapuriso viseÔÔhapuriso pÈmokkhapuriso uttamapuriso pavarapuriso taÑ br|mi taÑ kathemi taÑ bhaÓÈmi taÑ dÊpemi taÑ voharÈmi.

ŒyasmÈ SÈriputto2 BhagavantaÑ etadavoca “mahÈpuriso mahÈpuriso”ti bhante vuccati. KittÈvatÈ nu kho bhante mahÈpuriso hotÊti. VimuttacittattÈ khvÈhaÑ SÈriputta “mahÈpuriso”ti vadÈmi, avimuttacittattÈ no “mahÈpuriso”ti vadÈmi.

KathaÒca SÈriputta vimuttacitto hoti. Idha SÈriputta bhikkhu ajjhattaÑ kÈye kÈyÈnupassÊ viharati ÈtÈpÊ sampajÈno satimÈ vineyya loke abhijjhÈdomanassaÑ. Tassa kÈye kÈyÈnupassino viharato cittaÑ virajjati vimuccati anupÈdÈya Èsavehi. VedanÈsu. Citte. Dhammesu dhammÈnupassÊ viharati ÈtÈpÊ sampajÈno satimÈ vineyya loke abhijjhÈdomanassaÑ. Tassa dhammesu dhammÈnupassino viharato cittaÑ virajjati vimuccati anupÈdÈya Èsavehi. EvaÑ kho SÈriputta bhikkhu vimuttacitto hoti, vimuttacittattÈ khvÈhaÑ SÈriputta ______________________________________________________________ 1. VipariyesaggÈho (bah|su) 2. Passa SaÑ 3. 137 piÔÔhe.


“mahÈpuriso”ti vadÈmi. AvimuttacittattÈ no “mahÈpuriso”ti vadÈmÊti taÑ br|mi mahÈpurisoti.

So idha sibbinimaccagÈti sibbinÊ vuccati taÓhÈ, yo rÈgo sÈrÈgo -pa- abhijjhÈ lobho akusalam|laÑ. YassesÈ sibbinÊ taÓhÈ pahÊnÈ samucchinnÈ v|pasantÈ paÔipassaddhÈ abhabbuppattikÈ ÒÈÓagginÈ daÉÉhÈ. So sibbiniÑ taÓhaÑ accagÈ upaccagÈ atikkanto samatikkanto vÊtivattoti so idha sibbinimaccagÈ. TenÈha BhagavÈ–

So ubhantamabhiÒÒÈya, majjhe mantÈ na lippati. TaÑ br|mi mahÈpurisoti, so idha sibbinimaccagÈti.

Saha gÈthÈpariyosÈnÈ ye te brÈhmaÓena saddhiÑ ekacchandÈ ekapayogÈ ekÈdhippÈyÈ ekavÈsanavÈsitÈ, tesaÑ anekapÈÓasahassÈnaÑ virajaÑ vÊtamalaÑ dhammacakkhuÑ udapÈdi “yaÑ kiÒci samudayadhammaÑ, sabbaÑ taÑ nirodhadhamman”ti. Tassa brÈhmaÓassa anupÈdÈya Èsavehi cittaÑ vimucci. Saha arahattappattÈ ajinajaÔÈvÈkacÊratidaÓÉakamaÓÉalukesÈ ca mass| ca antarahitÈ. BhaÓÉukÈsÈyavatthavasano sa~ghÈÔipattacÊvaradharo anvatthapaÔipattiyÈ paÒjaliko BhagavantaÑ namassamÈno nisinno hoti “satthÈ me bhante BhagavÈ, sÈvakohamasmÊ”ti.

TissametteyyamÈÓavapucchÈniddeso dutiyo. _____

3. PuÓÓakamÈÓavapucchÈniddesa

12. AnejaÑ m|ladassÈviÑ, (iccÈyasmÈ PuÓÓako,) Atthi paÒhena ÈgamaÑ. KiÑ nissitÈ isayo manujÈ, KhattiyÈ brÈhmaÓÈ devatÈnaÑ. YaÒÒamakappayiÑsu puthu’dha loke, PucchÈmi taÑ BhagavÈ br|hi metaÑ. (1)

AnejaÑ m|ladassÈvinti ejÈ vuccati taÓhÈ, yo rÈgo sÈrÈgo -pa- abhijjhÈ lobho akusalam|laÑ. SÈ ejÈ taÓhÈ Buddhassa Bhagavato

3. PuÓÓakamÈÓavapucchÈniddesa 47

pahÊnÈ ucchinnam|lÈ tÈlÈvatthukatÈ anabhÈvaÑkatÈ ÈyatiÑ anuppÈdadhammÈ. TasmÈ Buddho anejo, ejÈya pahÊnattÈ anejo. BhagavÈ lÈbhepi na iÒjati, alÈbhepi na iÒjati, yasepi na iÒjati, ayasepi na iÒjati, pasaÑsÈyapi na iÒjati, nindÈyapi na iÒjati, sukhepi na iÒjati, dukkhepi na iÒjati na calati na vedhati nappavedhatÊti anejaÑ. . M|ladassÈvinti BhagavÈ m|ladassÈvÊ hetudassÈvÊ nidÈnadassÈvÊ sambhavadassÈvÊ pabhavadassÈvÊ samuÔÔhÈnadassÈvÊ ÈhÈradassÈvÊ ÈrammaÓadassÈvÊ paccayadassÈvÊ samudayadassÈvÊ.

TÊÓi akusalam|lÈni, lobho akusalam|laÑ, doso akusalam|laÑ, moho akusalam|laÑ.

VuttaÑ hetaÑ BhagavatÈ–1 tÊÓimÈni bhikkhave nidÈnÈni kammÈnaÑ samudayÈya. KatamÈni tÊÓi, lobho nidÈnaÑ kammÈnaÑ samudayÈya, doso nidÈnaÑ kammÈnaÑ samudayÈya, moho nidÈnaÑ kammÈnaÑ samudayÈya. Na bhikkhave lobhajena kammena dosajena kammena mohajena kammena devÈ paÒÒÈyanti, manussÈ paÒÒÈyanti, yÈ vÈ panaÒÒÈpi kÈci sugatiyo. Atha kho bhikkhave lobhajena kammena dosajena kammena mohajena kammena nirayo paÒÒÈyati, tiracchÈnayoni paÒÒÈyati, pettivisayo paÒÒÈyati. YÈ vÈ panaÒÒÈpi kÈci duggatiyo niraye tiracchÈnayoniyÈ pettivisaye attabhÈvÈbhinibbattiyÈ. ImÈni tÊÓi akusalam|lÈnÊti BhagavÈ jÈnÈti passati. Evampi BhagavÈ m|ladassÈvÊ -pa- samudayadassÈvÊ. TÊÓi kusalam|lÈni, alobho kusalam|laÑ, adoso kusalam|laÑ, amoho kusalam|laÑ.

VuttaÑ hetaÑ BhagavatÈ–tÊÓimÈni -pa-. Na bhikkhave alobhajena kammena adosajena kammena amohajena kammena nirayo paÒÒÈyati, tiracchÈnayoni paÒÒÈyati, pettivisayo paÒÒÈyati, yÈ vÈ panaÒÒÈpi kÈci duggatiyo. Atha kho bhikkhave alobhajena kammena adosajena kammena amohajena kammena devÈ paÒÒÈyanti, manussÈ paÒÒÈyanti, yÈ vÈ panaÒÒÈpi kÈci sugatiyo deve ca manusse ca attabhÈvÈbhinibbattiyÈ. ImÈni tÊÓi kusalam|lÈnÊti BhagavÈ jÈnÈti passati. Evampi BhagavÈ m|ladassÈvÊ -pa- samudayadassÈvÊ. ______________________________________________________________ 1. Passa AÑ 1. 266 piÔÔhe.


VuttaÑ hetaÑ BhagavatÈ–ye keci bhikkhave dhammÈ akusalÈ akusalabhÈgiyÈ akusalapakkhikÈ, sabbe te avijjÈm|lakÈ avijjÈsamosaraÓÈ. AvijjÈ samugghÈtÈ sabbe te samugghÈtaÑ gacchantÊti BhagavÈ jÈnÈti passati. Evampi BhagavÈ m|ladassÈvÊ -pa- samudayadassÈvÊ.

VuttaÑ hetaÑ BhagavatÈ–ye keci bhikkhave dhammÈ kusalÈ kusalabhÈgiyÈ kusalapakkhikÈ, sabbe te appamÈdam|lakÈ appamÈdasamosaraÓÈ. AppamÈdo tesaÑ dhammÈnaÑ aggamakkhÈyatÊti BhagavÈ jÈnÈti passati. Evampi BhagavÈ m|ladassÈvÊ -pa- samudayadassÈvÊ.

Atha vÈ BhagavÈ jÈnÈti passati “avijjÈ m|laÑ sa~khÈrÈnaÑ. Sa~khÈrÈ m|laÑ viÒÒÈÓassa. ViÒÒÈÓaÑ m|laÑ nÈmar|passa. NÈmar|paÑ m|laÑ saÄÈyatanassa. SaÄÈyatanaÑ m|laÑ phassassa. Phasso m|laÑ vedanÈya. VedanÈ m|laÑ taÓhÈya. TaÓhÈ m|laÑ upÈdÈnassa. UpÈdÈnaÑ m|laÑ bhavassa. Bhavo m|laÑ jÈtiyÈ. JÈti m|laÑ jarÈmaraÓassÈ”ti BhagavÈ jÈnÈti passati. Evampi BhagavÈ m|ladassÈvÊ -pa- samudayadassÈvÊ.

Atha vÈ BhagavÈ jÈnÈti passati “cakkhu m|laÑ cakkhurogÈnaÑ. SotaÑ m|laÑ sotarogÈnaÑ. GhÈnaÑ m|laÑ ghÈnarogÈnaÑ. JivhÈ m|laÑ jivhÈrogÈnaÑ. KÈyo m|laÑ kÈyarogÈnaÑ. Mano m|laÑ cetasikÈnaÑ dukkhÈnan”ti BhagavÈ jÈnÈti passati. Evampi BhagavÈ m|ladassÈvÊ hetudassÈvÊ nidÈnadassÈvÊ sambhavadassÈvÊ pabhavadassÈvÊ samuÔÔhÈnadassÈvÊ ÈhÈradassÈvÊ ÈrammaÓadassÈvÊ paccayadassÈvÊ samudayadassÈvÊti anejaÑ m|ladassÈvÊ.

IccÈyasmÈ PuÓÓakoti iccÈti padasandhi -pa- ÈyasmÈ PuÓÓako.

Atthi paÒhena Ègamanti paÒhena atthiko Ègatomhi1, paÒhaÑ pucchitukÈmo Ègatomhi, paÒhaÑ sotukÈmo ÈgatomhÊti evampi atthi paÒhena ÈgamaÑ. . Atha vÈ paÒhatthikÈnaÑ paÒhaÑ pucchitukÈmÈnaÑ paÒhaÑ sotukÈmÈnaÑ ÈgamanaÑ abhikkamanaÑ upasa~kamanaÑ payirupÈsanaÑ atthÊti evampi atthi paÒhena ÈgamaÑ. . Atha vÈ paÒhÈgamo tuyhaÑ atthi, tvampi pahu, visavÊ alamatto, mayÈ pucchitaÑ kathetuÑ visajjetuÑ, vahassetaÑ bhÈranti2 evampi atthi paÒhena ÈgamaÑ. ______________________________________________________________ 1. PaÒhatthikÈmha ÈgatÈ (bah|su) passa Khu 7. 369 piÔÔhe. 2. VisajjetuÑ sandassetuÑ bhaÓitunti (SyÈ) vahassu + etaÑ.


KiÑ nissitÈ isayo manujÈti kiÑ nissitÈ ÈsitÈ allÊnÈ upagatÈ ajjhositÈ adhimuttÈ. Isayoti isinÈmakÈ ye keci isipabbajjaÑ pabbajitÈ ÈjÊvakÈ nigaÓÔhÈ jaÔilÈ tÈpasÈ. ManujÈti manussÈ vuccantÊti kiÑ nissitÈ isayo manujÈ.

KhattiyÈ brÈhmaÓÈ devatÈnanti khattiyÈti ye keci khattiyajÈtikÈ. BrÈhmaÓÈti ye keci bhovÈdikÈ. DevatÈnanti ÈjÊvakasÈvakÈnaÑ ÈjÊvakÈ devatÈ. NigaÓÔhasÈvakÈnaÑ nigaÓÔhÈ devatÈ. JaÔilasÈvakÈnaÑ jaÔilÈ devatÈ. ParibbÈjakasÈvakÈnaÑ paribbÈjakÈ devatÈ. AviruddhakasÈvakÈnaÑ aviruddhakÈ1 devatÈ. HatthivatikÈnaÑ hatthÊ devatÈ. AssavatikÈnaÑ assÈ devatÈ. GovatikÈnaÑ gÈvo devatÈ. KukkuravatikÈnaÑ kukkurÈ devatÈ. KÈkavatikÈnaÑ kÈkÈ devatÈ. VÈsudevavatikÈnaÑ vÈsudevo devatÈ. BaladevavatikÈnaÑ baladevo devatÈ. PuÓÓabhaddavatikÈnaÑ puÓÓabhaddo devatÈ. MaÓibhaddavatikÈnaÑ maÓibhaddo devatÈ. AggivatikÈnaÑ aggi devatÈ. NÈgavatikÈnaÑ nÈgÈ devatÈ. SupaÓÓavatikÈnaÑ supaÓÓÈ devatÈ. YakkhavatikÈnaÑ yakkhÈ devatÈ. AsuravatikÈnaÑ asurÈ devatÈ. GandhabbavatikÈnaÑ gandhabbÈ devatÈ. MahÈrÈjavatikÈnaÑ mahÈrÈjÈno devatÈ. CandavatikÈnaÑ cando devatÈ. S|riyavatikÈnaÑ s|riyo devatÈ. IndavatikÈnaÑ indo devatÈ. BrahmavatikÈnaÑ brahmÈ devatÈ. DevavatikÈnaÑ devo devatÈ. DisÈvatikÈnaÑ disÈ devatÈ. Ye yesaÑ dakkhiÓeyyÈ te tesaÑ devatÈti khattiyabrÈhmaÓÈ devatÈnaÑ.

YaÒÒamakappayiÑsu puth|dha loketi yaÒÒaÑ vuccati deyyadhammo cÊvarapiÓÉapÈtasenÈsanagilÈnapaccayabhesajjaparikkhÈraÑ annaÑ pÈnaÑ vatthaÑ yÈnaÑ mÈlÈgandhÈvilepanaÑ2 seyyÈvasathapadÊpeyyaÑ. YaÒÒamakappayiÑs|ti yepi yaÒÒaÑ esanti gavesanti pariyesanti cÊvarapiÓÉapÈtasenÈsanagilÈnapaccayabhesajjaparikkhÈraÑ annaÑ pÈnaÑ vatthaÑ yÈnaÑ mÈlÈgandhavilepanaÑ seyyÈvasathapadÊpeyyaÑ. Tepi yaÒÒaÑ kappenti. Yepi yaÒÒaÑ abhisa~khÈronti cÊvarapiÓÉapÈtasenÈsanagilÈnapaccayabhesajjaparikkhÈraÑ annaÑ pÈnaÑ -pa- seyyÈvasathapadÊpeyyaÑ. Tepi yaÒÒaÑ kappenti. Yepi yaÒÒaÑ denti yajanti pariccajanti cÊvara piÓÉapÈta senÈsana gilÈna paccaya bhesajja parikkhÈraÑ annaÑ pÈnaÑ -pa- ______________________________________________________________ 1. AvaruddhakasÈvakÈnaÑ avaruddhakÈ (SyÈ) 2. MÈlÈgandhaÑ vilepanaÑ (SyÈ) Khu 1. 240 piÔÔhe.


seyyÈvasathapadÊpeyyaÑ. Tepi yaÒÒaÑ kappenti. . Puth|ti yaÒÒÈ vÈ ete puth|. YaÒÒayÈjakÈ1 vÈ ete puth|. DakkhiÓeyyÈ vÈ ete puth|. KathaÑ yaÒÒÈ vÈ ete puth|. BahukÈnaÑ ete yaÒÒÈ cÊvarapiÓÉapÈtasenÈsanagilÈnapaccayabhesajjaparikkhÈrÈ annaÑ pÈnaÑ vatthaÑ yÈnaÑ mÈlaÑ gandhaÑ vilepanaÑ seyyÈvasathapadÊpeyyaÑ. EvaÑ yaÒÒÈ vÈ ete puth|.

KathaÑ yaÒÒayÈjakÈ vÈ ete puth|. BahukÈ ete yaÒÒayÈjakÈ khattiyÈ ca brÈhmaÓÈ ca vessÈ ca suddÈ ca gahaÔÔhÈ ca pabbajitÈ ca devÈ ca manussÈ ca. EvaÑ yaÒÒayÈjakÈ vÈ ete puth|.

KathaÑ dakkhiÓeyyÈ vÈ ete puth|. BahukÈ ete dakkhiÓeyyÈ puth| samaÓabrÈhmaÓÈ kapaÓaddhikavanibbakayÈcakÈ2. EvaÑ dakkhiÓeyyÈ vÈ ete puth|. . Idha loketi manussaloketi yaÒÒamakappayiÑsu puth|dha loke.

PucchÈmi taÑ BhagavÈ br|hi metanti pucchÈti tisso pucchÈ adiÔÔhajotanÈ pucchÈ diÔÔhasaÑsandanÈ pucchÈ vimaticchedanÈ pucchÈ. KatamÈ adiÔÔhajotanÈ pucchÈ. PakatiyÈ lakkhaÓaÑ aÒÒÈtaÑ hoti adiÔÔhaÑ atulitaÑ atÊritaÑ avibh|taÑ avibhÈvitaÑ, tassa ÒÈÓÈya dassanÈya tulanÈya tÊraÓÈya vibh|tatthÈya vibhÈvanatthÈya paÒhaÑ pucchati. AyaÑ adiÔÔhajotanÈ pucchÈ.

KatamÈ diÔÔhasaÑsandanÈ pucchÈ. PakatiyÈ lakkhaÓaÑ ÒÈtaÑ hoti diÔÔhaÑ tulitaÑ tÊritaÑ vibh|taÑ vibhÈvitaÑ. AÒÒehi paÓÉitehi saddhiÑ saÑsandanatthÈya paÒhaÑ pucchati. AyaÑ diÔÔhasaÑsandanÈ pucchÈ.

KatamÈ vimaticchedanÈ pucchÈ. PakatiyÈ saÑsayapakkhando3 hoti vimatipakkhando dveÄhakajÈto “evaÑ nu kho, na nu kho, kiÑ nu kho, kathaÑ nu kho”ti. So vimaticchedanatthÈya paÒhaÑ pucchati. AyaÑ vimaticchedanÈ pucchÈ. ImÈ tisso pucchÈ.

AparÈpi tisso pucchÈ manussapucchÈ amanussapucchÈ nimmitapucchÈ. KatamÈ manussapucchÈ. ManussÈ BuddhaÑ BhagavantaÑ upasa~kamitvÈ pucchanti, bhikkh| pucchanti, bhikkhuniyo pucchanti, upÈsakÈ pucchanti, upÈsikÈyo pucchanti, ______________________________________________________________ 1. YaÒÒayajakÈ (SyÈ) 2. ...vaÓibbakasÈvakÈ (SyÈ) Khu 1. 240 piÔÔhe. 3. SaÑsayapakkhanno (SyÈ)


rÈjÈno pucchanti, khattiyÈ pucchanti, brÈhmaÓÈ pucchanti, vessÈ pucchanti, suddÈ pucchanti, gahaÔÔhÈ pucchanti, pabbajitÈ pucchanti, ayaÑ manussapucchÈ.

KatamÈ amanussapucchÈ. AmanussÈ BuddhaÑ BhagavantaÑ upasa~kamitvÈ paÒhaÑ pucchanti, nÈgÈ pucchanti, supaÓÓÈ pucchanti, yakkhÈ pucchanti, asurÈ pucchanti, gandhabbÈ pucchanti, mahÈrÈjÈno pucchanti, indÈ pucchanti, brahmÈno pucchanti, devatÈyo pucchanti. AyaÑ amanussapucchÈ.

KatamÈ nimmitapucchÈ. YaÑ BhagavÈ r|paÑ abhinimminÈti manomayaÑ sabba~gapacca~gaÑ ahÊnindriyaÑ. So nimmito BuddhaÑ BhagavantaÑ upasa~kamitvÈ paÒhaÑ pucchati. BhagavÈ visajjeti1. AyaÑ nimmitapucchÈ. ImÈ tisso pucchÈ.

AparÈpi tisso pucchÈ attatthapucchÈ paratthapucchÈ ubhayatthapucchÈ. AparÈpi tisso pucchÈ diÔÔhadhammikatthapucchÈ samparÈyikatthapucchÈ paramatthapucchÈ. AparÈpi tisso pucchÈ anavajjatthapucchÈ nikkilesatthapucchÈ vodÈnatthapucchÈ. AparÈpi tisso pucchÈ atÊtapucchÈ anÈgatapucchÈ paccuppannapucchÈ. AparÈpi tisso pucchÈ ajjhattapucchÈ bahiddhÈpucchÈ ajjhattabahiddhÈpucchÈ. AparÈpi tisso pucchÈ kusalapucchÈ akusalapucchÈ abyÈkatapucchÈ. AparÈpi tisso pucchÈ khandhapucchÈ dhÈtupucchÈ ÈyatanapucchÈ. AparÈpi tisso pucchÈ satipaÔÔhÈnapucchÈ sammappadhÈnapucchÈ iddhipÈdapucchÈ. AparÈpi tisso pucchÈ indriyapucchÈ balapucchÈ bojjha~gapucchÈ. AparÈpi tisso pucchÈ maggapucchÈ phalapucchÈ nibbÈnapucchÈ. PucchÈmi tanti pucchÈmi taÑ yÈcÈmi taÑ ajjhesÈmi taÑ pasÈdemi taÑ “kathayassu me”ti pucchÈmi taÑ. BhagavÈti gÈravÈdhivacanametaÑ -pa- sacchikÈ paÒÒatti yadidaÑ BhagavÈti. Br|himetanti br|hi ÈcikkhÈhi desehi paÒÒapehi paÔÔhapehi vivarÈhi vibhajÈhi uttÈnÊkarohi pakÈsehÊti pucchÈmi taÑ BhagavÈ br|hi metaÑ. TenÈha so brÈhmaÓo–

AnejaÑ m|ladassÈviÑ, (iccÈyasmÈ PuÓÓako,) Atthi paÒhena ÈgamaÑ. KiÑ nissitÈ isayo manujÈ, KhattiyÈ brÈhmaÓÈ devatÈnaÑ. YaÒÒamakappayiÑsu puth|dha loke, PucchÈmi taÑ BhagavÈ br|hi metanti. ______________________________________________________________ 1. Vissajjeti (Ka)


13. Ye kecime isayo manujÈ, (PuÓÓakÈti BhagavÈ,) KhattiyÈ brÈhmaÓÈ devatÈnaÑ. YaÒÒamakappayiÑsu puth|dha loke, ŒsÊsamÈnÈ PuÓÓaka itthattaÑ1. JaraÑ sitÈ yaÒÒamakappayiÑsu. (2)

Ye kecime isayo manujÈti ye kecÊti sabbena sabbaÑ sabbathÈ sabbaÑ asesaÑ nissesaÑ pariyÈdiyanavacanametaÑ ye kecÊti. Isayoti isinÈmakÈ ye keci isipabbajjaÑ pabbajitÈ ÈjÊvakÈ nigaÓÔhÈ jaÔilÈ tÈpasÈ. ManujÈti manussÈ vuccantÊti ye kecime isayo manujÈ, PuÓÓakÈti BhagavÈ.

KhattiyÈ brÈhmaÓÈ devatÈnanti khattiyÈti ye keci khattiyajÈtikÈ. BrÈhmaÓÈti ye keci bhovÈdikÈ. DevatÈnanti ÈjÊvakasÈvakÈnaÑ ÈjÊvakÈ devatÈ -pa-. DisÈvatikÈnaÑ disÈ devatÈ. Ye yesaÑ dakkhiÓeyyÈ, te tesaÑ devatÈti khattiyÈ brÈhmaÓÈ devatÈnaÑ.

YaÒÒamakappayiÑsu puth|dha loketi yaÒÒaÑ vuccati deyyadhammo, cÊvarapiÓÉapÈtasenÈsanagilÈnapaccayabhesajjaparikkhÈraÑ annaÑ pÈnaÑ -pa- seyyÈvasathapadÊpeyyaÑ. YaÒÒamakappayiÑs|ti yepi yaÒÒaÑ esanti gavesanti pariyesanti -pa- seyyÈvasathapadÊpeyyaÑ, tepi yaÒÒaÑ kappenti. Puth|ti yaÒÒÈ vÈ ete puth|, yaÒÒayÈjakÈ vÈ ete puth|, dakkhiÓeyyÈ vÈ ete puth| -pa-. EvaÑ dakkhiÓeyyÈ vÈ ete puth|. Idha loketi manussaloketi yaÒÒamakappayiÑsu puth|dha loke.

ŒsÊsamÈnÈ PuÓÓaka itthattanti ÈsÊsamÈnÈti r|papaÔilÈbhaÑ ÈsÊsamÈnÈ saddapaÔilÈbhaÑ ÈsÊsamÈnÈ gandhapaÔilÈbhaÑ ÈsÊsamÈnÈ rasapaÔilÈbhaÑ ÈsÊsamÈnÈ phoÔÔhabbapaÔilÈbhaÑ ÈsÊsamÈnÈ puttapaÔilÈbhaÑ ÈsÊsamÈnÈ dÈrapaÔilÈbhaÑ ÈsÊsamÈnÈ dhanapaÔilÈbhaÑ ÈsÊsamÈnÈ yasapaÔilÈbhaÑ ÈsÊsamÈnÈ issariyapaÔilÈbhaÑ ÈsÊsamÈnÈ khattiyamahÈsÈlakule attabhÈvapaÔilÈbhaÑ ÈsÊsamÈnÈ ______________________________________________________________ 1. ItthataÑ (SyÈ), itthabhÈvaÑ (Ka)


brÈhmaÓamahÈsÈlakule attabhÈvapaÔilÈbhaÑ ÈsÊsamÈnÈ gahapatimahÈsÈlakule attabhÈvapaÔilÈbhaÑ ÈsÊsamÈnÈ CÈtumahÈrÈjikesu1 devesu attabhÈvapaÔilÈbhaÑ ÈsÊsamÈnÈ TÈvatiÑsesu devesu. YÈmesu devesu. Tusitesu devesu. NimmÈnaratÊsu devesu. ParanimmitavasavattÊsu devesu. BrahmakÈyikesu devesu attabhÈvapaÔilÈbhaÑ ÈsÊsamÈnÈ icchamÈnÈ sÈdiyamÈnÈ patthayamÈnÈ pihayamÈnÈ abhijappamÈnÈti ÈsÊsamÈnÈ. PuÓÓaka itthattanti ettha attabhÈvÈbhinibbattiÑ ÈsÊsamÈnÈ ettha khattiyamahÈsÈlakule attabhÈvÈbhinibbattiÑ ÈsÊsamÈnÈ -pa-. Ettha brahmakÈyikesu devesu attabhÈvÈbhinibbattiÑ ÈsÊsamÈnÈ icchayamÈnÈ sÈdiyamÈnÈ patthayamÈnÈ pihayamÈnÈ abhijappamÈnÈti ÈsÊsamÈnÈ PuÓÓaka itthattaÑ.

JaraÑ sitÈ yaÒÒamakappayiÑs|ti jarÈnissitÈ byÈdhinissitÈ maraÓanissitÈ sokaparidevadukkhadomanassupÈyÈsanissitÈ. Yadeva te jÈtinissitÈ, tadeva te jarÈnissitÈ. Yadeva te jarÈnissitÈ, tadeva te byÈdhinissitÈ. Yadeva te byÈdhinissitÈ, tadeva te maraÓanissitÈ. Yadeva te maraÓanissitÈ, tadeva te sokaparidevadukkhadomanassupÈyÈsanissitÈ. Yadeva te sokaparidevadukkhadomanassupÈyÈsanissitÈ, tadeva te gatinissitÈ. Yadeva te gatinissitÈ, tadeva te upapattinissitÈ. Yadeva te upapattinissitÈ, tadeva te paÔisandhinissitÈ. Yadeva te paÔisandhinissitÈ, tadeva te bhavanissitÈ. Yadeva te bhavanissitÈ, tadeva te saÑsÈranissitÈ. Yadeva te saÑsÈranissitÈ, tadeva te vaÔÔanissitÈ allÊnÈ upagatÈ ajjhositÈ adhimuttÈti jaraÑ sitÈ yaÒÒamakappayiÑsu. TenÈha BhagavÈ–

Ye kecime isayo manujÈ, (PuÓÓakÈti BhagavÈ,) KhattiyÈ brÈhmaÓÈ devatÈnaÑ. YaÒÒamakappayiÑsu puth|dha loke, ŒsÊsamÈnÈ PuÓÓaka itthattaÑ. JaraÑ sitÈ yaÒÒamakappayiÑs|ti. ______________________________________________________________ 1. CÈtummahÈrÈjikesu (SyÈ)


14. Ye kecime isayo manujÈ, (iccÈyasmÈ PuÓÓÈko,) KhattiyÈ brahmaÓÈ devatÈnaÑ, YaÒÒamakappayiÑsu puth|dha loke, Kaccisu te BhagavÈ yaÒÒapathe appamattÈ. AtÈru1 jÈtiÒca jaraÒca mÈrisa, PucchÈmi taÑ BhagavÈ br|hi metaÑ. (3)

Ye kecime isayo manujÈti ye kecÊti -pa-.

Kaccisu te BhagavÈ yaÒÒapathe appamattÈti kaccis|ti saÑsayapucchÈ vimatipucchÈ dveÄhakapucchÈ anekaÑsapucchÈ “evaÑ nu kho, na nu kho kiÑ nu kho, kathaÑ nu kho”ti kaccisu. Teti yaÒÒayÈjakÈ vuccanti. BhagavÈti gÈravÈdhivacanaÑ -pa- sacchikÈ paÒÒatti, yadidaÑ BhagavÈti kaccisu te BhagavÈ. . YaÒÒapathe appamattÈti yaÒÒoyeva vuccati yaÒÒapatho. YathÈ ariyamaggo ariyapatho devamaggo devapatho brahmamaggo brahmapatho. Evameva yaÒÒoyeva vuccati yaÒÒapatho. AppamattÈti yaÒÒapathe appamattÈ sakkaccakÈrino sÈtaccakÈrino aÔÔhitakÈrino anolÊnavuttino anikkhittacchandÈ anikkhittadhurÈ taccaritÈ tabbahulÈ taggarukÈ tanninnÈ tappoÓÈ tappabbhÈrÈ tadadhimuttÈ tadadhipateyyÈti tepi yaÒÒapathe appamattÈ. Yepi yaÒÒaÑ esanti gavesanti pariyesanti cÊvarapiÓÉapÈtasenÈsanagilÈnapaccayabhesajjaparikkhÈraÑ annaÑ pÈnaÑ -pa- seyyÈvasathapadÊpeyyaÑ sakkaccakÈrino -pa- tadadhipateyyÈ. Tepi yaÒÒapathe appamattÈ. Yepi yaÒÒaÑ abhisa~kharonti cÊvarapiÓÉapÈtasenÈsanagilÈnapaccayabhesajjaparikkhÈraÑ annaÑ pÈnaÑ -pa- seyyÈvasathapadÊpeyyaÑ sakkaccakÈrino -pa- tadadhipateyyÈ. Tepi yaÒÒapathe appamattÈ. Yepi yaÒÒaÑ denti yajanti pariccajanti cÊvarapiÓÉapÈtasenÈsanagilÈnapaccayabhesajjaparikkhÈraÑ annaÑ pÈnaÑ -pa- seyyÈvasathapadÊpeyyaÑ sakkaccakÈrino -pa- tadadhipateyyÈ. Tepi yaÒÒapathe appamattÈti kaccisu te BhagavÈ yaÒÒapathe appamattÈ.

AtÈru jÈtiÒca jaraÒca mÈrisÈti jarÈmaraÓaÑ atariÑsu uttariÑsu patariÑsu samatikkamiÑsu vÊtivattiÑsu. MÈrisÈti piyavacanaÑ garuvacanaÑ sagÈravasappatissÈdhivacanametaÑ mÈrisÈti atÈru jÈtiÒca jaraÒca mÈrisa. ______________________________________________________________ 1. AtÈruÑ (SÊ, Ka)


PucchÈmi taÑ BhagavÈ br|hi metanti pucchÈmi tanti pucchÈmi taÑ yÈcÈmi taÑ ajjhesÈmi taÑ pasÈdemi taÑ kathayassu meti pucchÈmi taÑ. BhagavÈti gÈravÈdhivacanaÑ -pa- sacchikÈ paÒÒatti, yadidaÑ BhagavÈti. Br|hi metanti br|hi ÈcikkhÈhi desehi paÒÒapehi paÔÔhapehi vivarÈhi vibhajÈhi uttÈnÊkarohi pakÈsehÊti pucchÈmi taÑ BhagavÈ br|hi metaÑ. TenÈha so brÈhmaÓo–

Ye kecime isayo manujÈ, (iccÈyasmÈ PuÓÓako,) KhattiyÈ brahmaÓÈ devatÈnaÑ. YaÒÒamakappayiÑsu puth|dha loke, Kaccisu te BhagavÈ yaÒÒapathe appamattÈ. AtÈru jÈtiÒca jaraÒca mÈrisa, PucchÈmi taÑ BhagavÈ br|hi me tanti. 15. ŒsÊsanti1 thomayanti abhijappanti juhanti, (PuÓÓakÈti BhagavÈ,) KÈmÈbhijappanti paÔicca lÈbhaÑ. Te yÈjayogÈ bhavarÈgarattÈ, NÈtariÑsu jÈtijaranti br|mi. (4)

ŒsÊsanti thomayanti abhijappanti juhantiti ÈsÊsantÊti r|papaÔilÈbhaÑ ÈsÊsanti. SaddapaÔilÈbhaÑ ÈsÊsanti. GandhapaÔilÈbhaÑ ÈsÊsanti. RasapaÔilÈbhaÑ ÈsÊsanti. PhoÔÔhabbapaÔilÈbhaÑ ÈsÊsanti. PuttapaÔilÈbhaÑ ÈsÊsanti. DÈrapaÔilÈbhaÑ ÈsÊsanti. DhanapaÔilÈbhaÑ ÈsÊsanti. YasapaÔilÈbhaÑ ÈsÊsanti. IssariyapaÔilÈbhaÑ ÈsÊsanti khattiyamahÈsÈlakule attabhÈvapaÔilÈbhaÑ ÈsÊsanti. BrÈhmaÓamahÈsÈlakule. GahapatimahÈsÈlakule attabhÈvapaÔilÈbhaÑ ÈsÊsanti. CÈtumahÈrÈjikesu devesu -pa-. BrahmakÈyikesu devesu attabhÈvapaÔilÈbhaÑ ÈsÊsanti icchanti sÈdiyanti patthayanti pihayantÊti ÈsÊsanti.

ThomayantÊti yaÒÒaÑ vÈ thomenti phalaÑ vÈ thomenti dakkhiÓeyye vÈ thomenti. KathaÑ yaÒÒaÑ thomenti. SuciÑ dinnaÑ2 manÈpaÑ dinnaÑ paÓÊtaÑ dinnaÑ ______________________________________________________________ 1. ŒsiÑsanti (SyÈ) 2. PiyaÑ dinnaÑ (SyÈ)


kÈlena dinnaÑ kappiyaÑ dinnaÑ viceyya dinnaÑ anavajjaÑ dinnaÑ abhiÓhaÑ dinnaÑ dadaÑ cittaÑ pasÈditanti thomenti kittenti vaÓÓenti pasaÑsanti. EvaÑ yaÒÒaÑ thomenti.

KathaÑ phalaÑ thomenti. Ito nidÈnaÑ r|papaÔilÈbho bhavissati -pa-. BrahmakÈyikesu devesu attabhÈvapaÔilÈbho bhavissatÊti thomenti kittenti vaÓÓenti pasaÑsanti evaÑ phalaÑ thomenti.

KathaÑ dakkhiÓeyye thomenti. DakkhiÓeyyÈ jÈtisampannÈ gottasampannÈ ajjhÈyakÈ mantadharÈ tiÓÓaÑ vedÈnaÑ pÈrag| sanighaÓÉukeÔubhÈnaÑ sÈkkharappabhedÈnaÑ itihÈsapaÒcamÈnaÑ padakÈ veyyÈkaraÓÈ lokÈyatamahÈpurisalakkhaÓesu anavayÈti, vÊtarÈgÈ vÈ rÈgavinayÈya vÈ paÔipannÈ, vÊtadosÈ vÈ dosavinayÈya vÈ paÔipannÈ, vÊtamohÈ vÈ mohavinayÈya vÈ paÔipannÈ, saddhÈsampannÈ sÊlasampannÈ samÈdhisampannÈ paÒÒÈsampannÈ vimuttisampannÈ vimuttiÒÈÓadassanasampannÈti thomenti kittenti vaÓÓenti pasaÑsanti, evaÑ dakkhiÓeyye thomentÊti ÈsÊsanti thomayanti.

AbhijappantÊti r|papaÔilÈbhaÑ abhijappanti, saddapaÔilÈbhaÑ abhijappanti. GandhapaÔilÈbhaÑ abhijappanti. RasapaÔilÈbhaÑ abhijappanti -pa-. BrahmakÈyikesu devesu attabhÈvapaÔilÈbhaÑ abhijappantÊti ÈsÊsanti thomayanti abhijappanti. JuhantÊti juhanti denti yajanti pariccajanti cÊvarapiÓÉapÈtasenÈsanagilÈnapaccayabhesajjaparikkhÈraÑ annaÑ pÈnaÑ vatthaÑ yÈnaÑ mÈlÈgandhavilepanaÑ seyyÈvasathapadÊpeyyanti ÈsÊsanti thomayanti abhijappanti juhanti. PuÓÓakÈti BhagavÈ.

KÈmÈbhijappanti paÔicca lÈbhanti r|papaÔilÈbhaÑ paÔicca kÈme abhijappanti saddapaÔilÈbhaÑ paÔicca kÈme abhijappanti -pa-. BrahmakÈyikesu devesu attabhÈvapaÔilÈbhaÑ paÔicca kÈme abhijappanti pajappantÊti kÈmÈbhijappanti paÔicca lÈbhaÑ.

Te yÈjayogÈ bhavarÈgarattÈ, nÈtariÑsu jÈtijaranti br|mÊti teti yaÒÒayÈjakÈ vuccanti. YÈjayogÈti yÈjayogesu yuttÈ payuttÈ ÈyuttÈ samÈyuttÈ taccaritÈ tabbahulÈ taggarukÈ tanninnÈ tappoÓÈ tappabbhÈrÈ tadadhimuttÈ tadadhipateyyÈti te yÈjayogÈ. BhavarÈgarattÈti bhavarÈgo vuccati yo bhavesu bhavacchando bhavarÈgo


bhavanandÊ bhavataÓhÈ bhavasineho bhavapariÄÈho bhavamucchÈ bhavajjhosÈnaÑ. BhavarÈgena bhavesu rattÈ giddhÈ gadhitÈ mucchitÈ ajjhosannÈ laggÈ laggitÈ palibuddhÈti te yÈjayogÈ bhavarÈgarattÈ.

NÈtariÑsu jÈtijaranti br|mÊti te yÈjayogÈ bhavarÈgarattÈ jÈtijarÈmaraÓaÑ nÈtariÑsu na uttariÑsu na patariÑsu na samatikkamiÑsu na vÊtivattiÑsu jÈtijarÈmaraÓÈ anikkhantÈ anissaÔÈ anatikkantÈ asamatikkantÈ avÊtivattÈ antojÈtijarÈmaraÓe parivattanti. AntosaÑsÈrapathe parivattanti. JÈtiyÈ anugatÈ jarÈya anusaÔÈ byÈdhinÈ abhibh|tÈ maraÓena abbhÈhatÈ atÈÓÈ aleÓÈ asaraÓÈ asaraÓÊbh|tÈti br|mi ÈcikkhÈmi desemi paÒÒapemi paÔÔhapemi vivarÈmi vibhajÈmi uttÈnÊkaromi pakÈsemÊti te yÈjayogÈ bhavarÈgarattÈ, nÈtariÑsu jÈtijaranti br|mi. TenÈha BhagavÈ–

ŒsÊsanti thomayanti abhijappanti juhanti, (PuÓÓakÈti BhagavÈ,) KÈmÈ’bhijappanti paÔicca lÈbhaÑ. Te yÈjayogÈ bhavarÈgarattÈ, NÈtariÑsu jÈtijaranti br|mÊti. 16. Te ce nÈtariÑsu yÈjayogÈ, (iccÈyasmÈ PuÓÓako,) YaÒÒehi jÈtiÒca jaraÒca mÈrisa. Atha ko carahi devamanussaloke, AtÈri jÈtiÒca jaraÒca mÈrisa. PucchÈmi taÑ BhagavÈ br|hi metaÑ. (5)

Te ce nÈtariÑsu yÈjayogÈti te yaÒÒayÈjakÈ yÈjayogÈ bhavarÈgarattÈ jÈtijarÈmaraÓaÑ nÈtariÑsu na uttariÑsu na patariÑsu na samatikkamiÑsu na vÊtivattiÑsu, jÈtijarÈmaraÓÈ anikkhantÈ anissaÔÈ anatikkantÈ asamatikkantÈ avÊtivattÈ antojÈtijarÈmaraÓe parivattanti. AntosaÑsÈrapathe parivattanti. JÈtiyÈ anugatÈ jarÈya anusaÔÈ byÈdhinÈ abhibh|tÈ maraÓena abbhÈhatÈ atÈÓÈ aleÓÈ asaraÓÈ asaraÓÊbh|tÈti te ce nÈtariÑsu yÈjayogÈ.

IccÈyasmÈ PuÓÓakoti iccÈti padasandhi -pa- ÈyasmÈ PuÓÓako.


YaÒÒehi jÈtiÒca jaraÒca mÈrisÈti yaÒÒehÊti yaÒÒehi pah|tehi yaÒÒehi vividhehi yaÒÒehi puth|hi. MÈrisÈti piyavacanaÑ garuvacanaÑ sagÈravasappatissÈdhivacanametaÑ mÈrisÈti yaÒÒehi jÈtiÒca jaraÒca mÈrisa.

Atha ko carahi devamanussaloke, atÈri jÈtiÒca jaraÒca mÈrisÈti atha ko eso sadevake loke samÈrake sabrahmake sassamaÓabrÈhmaÓiyÈ pajÈya sadevamanussÈya jÈtijarÈmaraÓaÑ atari uttari patari samatikkami vÊtivattayi1. MÈrisÈti piyavacanaÑ garuvacanaÑ sagÈravasappatissÈdhivacanametaÑ mÈrisÈti atha ko carahi devamanussaloke, atÈri jÈtiÒca jaraÒca mÈrisa.

PucchÈmi taÑ BhagavÈ br|hi metanti pucchÈmi tanti pucchÈmi taÑ yÈcÈmi taÑ ajjhesÈmi taÑ pasÈdemi taÑ, kathayassu metanti pucchÈmi taÑ. BhagavÈti gÈravÈdhivacanaÑ -pa- sacchikÈ paÒÒatti, yadidaÑ BhagavÈti. Br|hi metanti br|hi ÈcikkhÈhi desehi paÒÒapehi paÔÔhapehi vivarÈhi vibhajÈhi uttÈnÊkarohi pakÈsehÊti pucchÈmi taÑ BhagavÈ br|hi metaÑ. TenÈha so brÈhmaÓo–

Te ce nÈtariÑsu yÈjayogÈ, (iccÈyasmÈ puÓÓako,) YaÒÒehi jÈtiÒca jaraÒca mÈrisa. Atha ko carahi devamanussaloke, AtÈri jÈtiÒca jaraÒca mÈrisa. PucchÈmi taÑ BhagavÈ br|hi metanti. 17. Sa~khÈya lokasmi2 paroparÈni, (PuÓÓakÈti BhagavÈ,) YassiÒjitaÑ natthi kuhiÒci loke. Santo vidh|mo anÊgho nirÈso, AtÈri so jÈtijaranti br|mi. (6)

Sa~khÈya lokasmi paroparÈnÊti sa~khÈ vuccati ÒÈÓaÑ. YÈ paÒÒÈ pajÈnanÈ -pa- amoho dhammavicayo sammÈdiÔÔhi. ParoparÈnÊti oraÑ vuccati sakattabhÈvo. ParaÑ vuccati parattabhÈvo. OraÑ vuccati sakar|pavedanÈsaÒÒÈsa~khÈraviÒÒÈÓaÑ. ParaÑ vuccati parar|pavedanÈsaÒÒÈsa~khÈra- ______________________________________________________________ 1. VÊtivatti (Ka) 2. LokasmiÑ (SyÈ, Ka)


viÒÒÈÓaÑ. OraÑ vuccati cha ajjhattikÈni ÈyatanÈni. ParaÑ vuccati cha bÈhirÈni ÈyatanÈni. OraÑ vuccati manussaloko. ParaÑ vuccati devaloko. OraÑ vuccati kÈmadhÈtu. ParaÑ vuccati r|padhÈtu ar|padhÈtu. OraÑ vuccati kÈmadhÈtu r|padhÈtu. ParaÑ vuccati ar|padhÈtu. Sa~khÈya lokasmi paroparÈnÊti paroparÈni aniccato sa~khÈya, dukkhato. Rogato. GaÓÉato -pa-. NissaraÓato sa~khÈya jÈnitvÈ tulayitvÈ tÊrayitvÈ vibhÈvayitvÈ vibh|taÑ katvÈti sa~khÈya lokasmi paroparÈni. PuÓÓakÈti BhagavÈti PuÓÓakÈti BhagavÈ taÑ brÈhmaÓaÑ nÈmena Èlapati. BhagavÈti gÈravÈdhivacanametaÑ -pa- yadidaÑ BhagavÈti PuÓÓakÈti BhagavÈ.

YassiÒjitaÑ natthi kuhiÒci loketi yassÈti arahato khÊÓÈsavassa. IÒjitanti taÓhiÒjitaÑ diÔÔhiÒjitaÑ mÈniÒjitaÑ kilesiÒjitaÑ kÈmiÒjitaÑ. Yassime iÒjitÈ natthi na santi na saÑvijjanti nupalabbhanti, pahÊnÈ samucchinnÈ v|pasantÈ paÔipassaddhÈ abhabbuppattikÈ ÒÈÓagginÈ daÉÉhÈ. KuhiÒcÊti kuhiÒci kismiÒci katthaci ajjhattaÑ vÈ bahiddhÈ vÈ ajjhattabahiddhÈ vÈ. Loketi apÈyaloke -pa- Èyatanaloketi yassiÒjitaÑ natthi kuhiÒci loke.

Santo vidh|mo anÊgho nirÈso, atÈri so jÈtijaranti br|mÊti santoti rÈgassa santattÈ santo. Dosassa. Mohassa. Kodhassa. UpanÈhassa. Makkhassa -pa-. SabbÈkusalÈbhisa~khÈrÈnaÑ santattÈ samitattÈ v|pasamitattÈ vijjhÈtattÈ1 nibbutattÈ vigatattÈ paÔipassaddhattÈ santo upasanto v|pasanto nibbuto paÔipassaddhoti santo. Vidh|moti kÈyaduccaritaÑ vidh|mitaÑ vidhamitaÑ sositaÑ visositaÑ byantÊkataÑ2. VacÊduccaritaÑ. ManoduccaritaÑ vidh|mitaÑ vidhamitaÑ sositaÑ visositaÑ byantÊkataÑ rÈgo, doso, moho vidh|mito vidhamito sosito visosito byantÊkato. Kodho. UpanÈho. Makkho. PaÄÈso. IssÈ. MacchariyaÑ. MÈyÈ. SÈÔheyyaÑ. Thambho. SÈrambho. MÈno. AtimÈno. Mado. PamÈdo. Sabbe kilesÈ. Sabbe duccaritÈ. Sabbe darathÈ. Sabbe pariÄÈhÈ. Sabbe santÈpÈ. SabbÈkusalÈbhisa~khÈrÈ vidh|mitÈ vidhamitÈ sositÈ visositÈ byantÊkatÈ. Atha vÈ kodho vuccati dh|mo. ______________________________________________________________ 1. NijjhÈtattÈ (Ka) Khu 7. 53 piÔÔhe. 2. ByantikataÑ (Ka)


MÈno hi te brÈhmaÓa khÈribhÈro, Kodho dh|mo bhasmani1 mosavajjaÑ. JivhÈ sujÈ hadayaÑ2 jotiÔhÈnaÑ, AttÈ sudanto purisassa joti.

Api ca dasahÈkÈrehi kodho jÈyati, “anatthaÑ me acarÊ”ti kodho jÈyati, “anatthaÑ me caratÊ”ti kodho jÈyati, “anatthaÑ me carissatÊ”ti kodho jÈyati. “Piyassa me manÈpassa anatthaÑ acari. AnatthaÑ carati. AnatthaÑ carissatÊ”ti kodho jÈyati. “Appiyassa me amanÈpassa atthaÑ acari. AtthaÑ carati. AtthaÑ carissatÊ”ti kodho jÈyati. AÔÔhÈne vÈ pana kodho jÈyati. Yo evar|po cittassa ÈghÈto paÔighÈto paÔighaÑ paÔivirodho kopo pakopo sampakopo doso padoso sampadoso cittassa byÈpatti manopadoso kodho kujjhanÈ kujjhitattaÑ doso dussanÈ dussitattaÑ byÈpatti byÈpajjanÈ byÈpajjitattaÑ virodho paÔivirodho caÓÉikkaÑ asuropo3 anattamanatÈ cittassa. AyaÑ vuccati kodho.

Api ca kodhassa adhimattaparittatÈ veditabbÈ, atthi kaÒci4 kÈlaÑ kodho cittÈvilakaraÓamatto hoti, na ca tÈva mukhakulÈnavikulÈno hoti. Atthi kaÒci kÈlaÑ kodho mukhakulÈnavikulÈnamatto hoti. Na ca tÈva hanusaÒcopano hoti. Atthi kaÒci kÈlaÑ kodho hanusaÒcopanamatto hoti, na ca tÈva pharusavÈcaÑ nicchÈraÓo5 hoti. Atthi kaÒci kÈlaÑ kodho pharusavÈcaÑ nicchÈraÓamatto hoti, na ca tÈva disÈvidisÈnuvilokano hoti. Atthi kaÒci kÈlaÑ kodho disÈvidisÈnuvilokanamatto hoti, na ca tÈva daÓÉasatthaparÈmasano hoti. Atthi kaÒci kÈlaÑ kodho daÓÉasatthaparÈmasanamatto hoti, na ca tÈva daÓÉasattha-abbhukkiraÓo hoti. Atthi kaÒci kÈlaÑ kodho daÓÉasattha-abbhukkiraÓamatto hoti, na ca tÈva daÓÉasattha-abhinipÈtano hoti. Atthi kaÒci kÈlaÑ kodho daÓÉasattha-abhinipÈtanamatto hoti, ______________________________________________________________ 1. Gammani (SyÈ) 2. Tapparassa (SyÈ) 3. Assuropo (SyÈ) 4. KiÒci (Ka) Khu 7. 165 piÔÔhe. 5. PharusavÈcanicchÈraÓo (SyÈ)


na ca tÈva sambhaÒjanapalibhaÒjano hoti. Atthi kaÒci kÈlaÑ kodho sambhaÒjanapalibhaÒjanamatto hoti, na ca tÈva a~gama~ga-apakaÉÉhano hoti. Atthi kaÒci kÈlaÑ kodho a~gama~ga-apakaÉÉhanamatto hoti, na ca tÈva jÊvitÈvoropano1 hoti. Atthi kaÒci kÈlaÑ kodho jÊvitÈvoropanamatto hoti, na ca tÈva sabbacÈgapariccÈgÈya saÓÔhito hoti. Yato kodho paraÑ puggalaÑ ghÈtetvÈ attÈnaÑ ghÈteti. EttÈvatÈ kodho paramussadagato paramavepullapatto hoti. Yassa so hoti kodho pahÊno samucchinno v|pasanto paÔipassaddho abhabbuppattiko ÒÈÓagginÈ daÉÉho. So vuccati vidh|mo.

Kodhassa pahÊnattÈ vidh|mo kodhavatthussa pariÒÒÈtattÈ vidh|mo kodhahetussa pariÒÒÈtattÈ vidh|mo kodhahetussa upacchinnattÈ vidh|mo. AnÊghoti rÈgo nÊgho, doso nÊgho, moho nÊgho, kodho nÊgho, upanÈho nÊgho -pa-. SabbÈkusalÈbhisa~khÈrÈ nÊghÈ, yassete nÊghÈ pahÊnÈ samucchinnÈ v|pasantÈ paÔipassaddhÈ abhabbuppattikÈ ÒÈÓagginÈ daÉÉhÈ, so vuccati anÊgho.

NirÈsoti ÈsÈ vuccati taÓhÈ. Yo rÈgo sÈrÈgo -pa- abhijjhÈ lobho akusalam|laÑ, yassesÈ ÈsÈ taÓhÈ pahÊnÈ samucchinnÈ v|pasantÈ paÔipassaddhÈ abhabbuppattikÈ ÒÈÓagginÈ daÉÉhÈ, so vuccati nirÈso. JÈtÊti yÈ tesaÑ tesaÑ sattÈnaÑ tamhi tamhi sattanikÈye jÈti saÒjÈti okkanti abhinibbatti khandhÈnaÑ pÈtubhÈvo ÈyatanÈnaÑ paÔilÈbho. JarÈti yÈ tesaÑ tesaÑ sattÈnaÑ tamhi tamhi sattanikÈye jarÈ jÊraÓatÈ khaÓÉiccaÑ pÈliccaÑ valittacatÈ Èyuno saÑhÈni indriyÈnaÑ paripÈko. Santo vidh|mo anÊgho nirÈso, atÈri so jÈtijaranti br|mÊti yo santo ca vidh|mo ca anÊgho ca nirÈso ca, so jÈtijarÈmaraÓaÑ atari uttari patari samatikkami vÊtivattayÊti br|mi ÈcikkhÈmi desemi paÒÒapemi paÔÔhapemi vivarÈmi vibhajÈmi uttÈnÊkaromi pakÈsemÊti santo vidh|mo anÊgho nirÈso, atÈri so jÈtijaranti br|mi. TenÈha BhagavÈ– ______________________________________________________________ 1. JÊvitapanÈsano (SyÈ) Khu 7. 166 piÔÔhe.


Sa~khÈya lokasmi paroparÈni, (PuÓÓakÈti BhagavÈ,) YassiÒjitaÑ natthi kuhiÒci loke. Santo vidh|mo anÊgho nirÈso, AtÈri so jÈtijaranti br|mÊti.

SahagÈthÈpariyosÈnÈ -pa- paÒjaliko BhagavantaÑ namassamÈno nisinno hoti “satthÈ me bhante BhagavÈ, sÈvakohamasmÊ”ti.

PuÓÓakamÈÓavapucchÈniddeso tatiyo. _____

4. Mettag|mÈÓavapucchÈniddesa

18. PucchÈmi taÑ BhagavÈ br|hi me’taÑ, (iccÈyasmÈ Mettag|,) MaÒÒÈmi taÑ vedag| bhÈvitattaÑ. Kuto nu dukkhÈ samudÈgatÈ ime, Ye keci lokasmi’manekar|pÈ. (1)

PucchÈmitaÑ BhagavÈ br|hi me’tanti pucchÈmÊti tisso pucchÈ adiÔÔhajotanÈ pucchÈ diÔÔhasaÑsandanÈ pucchÈ vimaticchedanÈ pucchÈ. KatamÈ adiÔÔhajotanÈ pucchÈ, pakatiyÈ lakkhaÓaÑ aÒÒÈtaÑ hoti adiÔÔhaÑ atulitaÑ atÊritaÑ avibh|taÑ avibhÈvitaÑ, tassa ÒÈÓÈya dassanÈya tulanÈya tÊraÓÈya vibh|tatthÈya vibhÈvanatthÈya paÒhaÑ pucchati, ayaÑ adiÔÔhajotanÈ pucchÈ.

KatamÈ diÔÔhasaÑsandanÈ pucchÈ, pakatiyÈ lakkhaÓaÑ ÒÈtaÑ hoti diÔÔhaÑ tulitaÑ tÊritaÑ vibh|taÑ vibhÈvitaÑ, aÒÒehi paÓÉitehi saddhiÑ saÑsandanatthÈya paÒhaÑ pucchati, ayaÑ diÔÔhasaÑsandanÈ pucchÈ.

KatamÈ vimaticchedanÈ pucchÈ, pakatiyÈ saÑsayapakkhando hoti vimatipakkhando dveÄhakajÈto “evaÑ nu kho, na nu kho kiÑ nu kho kathaÑ nu kho”ti, so vimaticchedanatthÈya paÒhaÑ pucchati. AyaÑ vimaticchedanÈ pucchÈ. ImÈ tisso pucchÈ.

AparÈpi tisso pucchÈ manussapucchÈ amanussapucchÈ nimmitapucchÈ. KatamÈ manussa pucchÈ, manussÈ BuddhaÑ BhagavantaÑ upasa~kamitvÈ paÒhaÑ pucchanti, bhikkh| pucchanti, bhikkhuniyo pucchanti, upÈsakÈ pucchanti, upÈsikÈyo pucchanti, rÈjÈno

4. MettÈg|mÈÓavapucchÈniddesa 63

pucchanti, khattiyÈ pucchanti, brÈhmaÓÈ pucchanti, vessÈ pucchanti, suddÈ pucchanti, gahaÔÔhÈ pucchanti, pabbajitÈ pucchanti, ayaÑ manussapucchÈ.

KatamÈ amanussapucchÈ, amanussÈ BuddhaÑ BhagavantaÑ upasa~kamitvÈ paÒhaÑ pucchanti, nÈgÈ pucchanti, supaÓÓÈ pucchanti, yakkhÈ pucchanti, asurÈ pucchanti, gandhabbÈ pucchanti, mahÈrÈjÈno pucchanti, indÈ pucchanti, brahmÈ pucchanti, devÈ pucchanti, ayaÑ amanussapucchÈ.

KatamÈ nimmitapucchÈ, BhagavÈ r|paÑ abhinimminÈti manomayaÑ sabba~gapacca~gaÑ ahÊnindriyaÑ, so nimmito BuddhaÑ BhagavantaÑ upasa~kamitvÈ paÒhaÑ pucchati, BhagavÈ visajjeti, ayaÑ nimmitapucchÈ. ImÈ tisso pucchÈ.

AparÈpi tisso pucchÈ attatthapucchÈ paratthapucchÈ ubhayatthapucchÈ. . AparÈpi tisso pucchÈ diÔÔhadhammikatthapucchÈ samparÈyikatthapucchÈ paramatthapucchÈ. . AparÈpi tisso pucchÈ anavajjatthapucchÈ nikkilesatthapucchÈ vodÈnatthapucchÈ. . AparÈpi tisso pucchÈ atÊtapucchÈ anÈgatapucchÈ paccuppannapucchÈ. . AparÈpi tisso pucchÈ ajjhattapucchÈ bahiddhÈpucchÈ ajjhattabahiddhÈpucchÈ. . AparÈpi tisso pucchÈ kusalapucchÈ akusalapucchÈ abyÈkatapucchÈ. . ArÈpi tisso pucchÈ khandhapucchÈ dhÈtupucchÈ ÈyatanapucchÈ. . AparÈpi tisso pucchÈ satipaÔÔhÈnapucchÈ sammappadhÈnapucchÈ iddhipÈdapucchÈ. . AparÈpi tisso pucchÈ indriyapucchÈ balapucchÈ bojjha~gapucchÈ. . AparÈpi tisso pucchÈ maggapucchÈ phalapucchÈ nibbÈnapucchÈ.

PucchÈmi tanti pucchÈmi taÑ yÈcÈmi taÑ ajjhesÈmi taÑ pasÈdemi taÑ “kathayassu me”ti pucchÈmi taÑ. BhagavÈti gÈravÈdhivacanametaÑ -pa- sacchikÈ paÒÒatti, yadidaÑ BhagavÈti. Br|hi me tanti br|hi ÈcikkhÈhi desehi paÒÒapehi paÔÔhapehi vivarÈhi vibhajÈhi uttÈnÊkarohi pakÈsehÊti pucchÈmi taÑ BhagavÈ br|hi metaÑ.

IccÈyasmÈ mettag|ti iccÈti padasandhi -pa- iccÈyasmÈ mettag|.

MaÒÒÈmi taÑ vedag| bhÈvitattanti vedag|ti taÑ maÒÒÈmi, bhÈvitattoti taÑ maÒÒÈmi evaÑ jÈnÈmi evaÑ ÈjÈnÈmi evaÑ paÔijÈnÈmi evaÑ paÔivijjhÈmi. Vedag| bhÈvitattoti kathaÒca BhagavÈ vedag|, vedÈ vuccanti cat|su maggesu ÒÈÓaÑ paÒÒÈ paÒÒindriyaÑ paÒÒÈbalaÑ -pa- dhammavicayasambojjha~go


vÊmasÈ vipassanÈ sammÈdiÔÔhi. BhagavÈ tehi vedehi jÈtijarÈmaraÓassa antagato antappatto koÔigato koÔippatto pariyantagato pariyantappatto vosÈnagato vosÈnappatto tÈÓagato tÈÓappatto leÓagato leÓappatto saraÓagato saraÓappatto abhayagato abhayappatto accutagato accutappatto amatagato amatappatto nibbÈnagato nibbÈnappatto. VedÈnaÑ vÈ antagatoti vedag|. Vedehi vÈ antagatoti vedag|. SattannaÑ vÈ dhammÈnaÑ viditattÈ vedag|. SakkÈyadiÔÔhi viditÈ hoti. VicikicchÈ viditÈ hoti. SÊlabbataparÈmÈso vidito hoti. RÈgo doso moho mÈno vidito hoti. ViditÈssa honti pÈpakÈ akusalÈ dhammÈ saÑkilesikÈ ponobhavikÈ sadarÈ dukkhavipÈkÈ ÈyatiÑ jÈtijarÈmaraÓiyÈ.

VedÈni viceyya kevalÈni, (SabhiyÈti BhagavÈ,) SamaÓÈnaÑ yÈnÊdhatthi1 brÈhmaÓÈnaÑ. SabbavedanÈsu vÊtarÈgo, SabbaÑ vedamaticca vedag| soti.

EvaÑ BhagavÈ vedag|.

KathaÑ BhagavÈ bhÈvitatto. BhagavÈ bhÈvitakÈyo bhÈvitasÊlo bhÈvitacitto bhÈvitapaÒÒo bhÈvitasatipaÔÔhÈno bhÈvitasammappadhÈno bhÈvita-iddhipÈdo bhÈvita-indriyo bhÈvitabalo bhÈvitabojjha~go bhÈvitamaggo pahÊnakileso paÔividdhÈkuppo sacchikatanirodho. DukkhaÑ tassa pariÒÒÈtaÑ, samudayo pahÊno, maggo bhÈvito, nirodho sacchikato. AbhiÒÒeyyaÑ abhiÒÒÈtaÑ, pariÒÒeyyaÑ pariÒÒÈtaÑ, pahÈtabbaÑ pahÊnaÑ, bhÈvetabbaÑ bhÈvitaÑ. SacchikÈtabbaÑ sacchikataÑ. Aparitto mahanto gambhÊro appameyyo duppariyogÈÄho bahuratano sÈgar|pamo2 chaÄa~gupekkhÈya samannÈgato hoti.

CakkhunÈ r|paÑ disvÈ neva sumano hoti na dummano. Upekkhako viharati sato sampajÈno. Sotena saddaÑ sutvÈ. GhÈnena gandhaÑ ghÈyitvÈ. JivhÈya rasaÑ sÈyitvÈ. KÈyena phoÔÔhabbaÑ phusitvÈ. ManasÈ ______________________________________________________________ 1. YÈni patthi (SyÈ), yÈni atthi (Ka) Khu 1. 360 piÔÔhesu. 2. SÈgarasamo (Ka)


dhammaÑ viÒÒÈya neva sumano hoti na dummano. Upekkhako viharati sato sampajÈno.

CakkhunÈ r|paÑ disvÈ manÈpaÑ r|paÑ nÈbhigijjhati nÈbhihaÑsati1 na rÈgaÑ janeti. Tassa Ôhitova kÈyo hoti, ÔhitaÑ cittaÑ ajjhattaÑ susaÓÔhitaÑ suvimuttaÑ. CakkhunÈ kho paneva r|paÑ disvÈ amanÈpaÑ na ma~ku hoti appatiÔÔhitacitto2 alÊnamanaso3 abyÈpannacetaso. Tassa Ôhitova kÈyo hoti, ÔhitaÑ cittaÑ ajjhattaÑ susaÓÔhitaÑ suvimuttaÑ. Sotena saddaÑ sutvÈ. GhÈnena gandhaÑ ghÈyitvÈ. JivhÈya rasaÑ sÈyitvÈ. KÈyena phoÔÔhabbaÑ phusitvÈ. ManasÈ dhammaÑ viÒÒÈya manÈpaÑ nÈbhigijjhati nÈbhihaÑsati na rÈgaÑ janeti. Tassa Ôhitova kÈyo hoti, ÔhitaÑ cittaÑ ajjhattaÑ susaÓÔhitaÑ suvimuttaÑ. ManasÈ yeva kho pana dhammaÑ viÒÒÈya amanÈpaÑ na ma~ku hoti appatiÔÔhitacitto alÊnamanaso abyÈpannacetaso. Tassa Ôhitova kÈyo hoti, ÔhitaÑ cittaÑ ajjhattaÑ susaÓÔhitaÑ suvimuttaÑ.

CakkhunÈ r|paÑ disvÈ manÈpÈmanÈpesu r|pesu Ôhitova kÈyo hoti, ÔhitaÑ cittaÑ ajjhattaÑ susaÓÔhitaÑ suvimuttaÑ. Sotena saddaÑ sutvÈ -pa-. ManasÈ dhammaÑ viÒÒÈya manÈpÈmanÈpesu dhammesu Ôhitova kÈyo hoti ÔhitaÑ cittaÑ ajjhattaÑ susaÓÔhitaÑ suvimuttaÑ.

CakkhunÈ r|paÑ disvÈ rajanÊye na rajjati. DussanÊye4 na dussati. MohanÊye na muyhati. KopanÊye na kuppati. MadanÊye na majjati. KilesanÊye na kilissati. Sotena saddaÑ sutvÈ -pa-. ManasÈ dhammaÑ viÒÒÈya rajanÊye na rajjati. DussanÊye na dussati. MohanÊye na muyhati. KopanÊye na kuppati. MadanÊye na majjati. KilesanÊye na kilissati.

DiÔÔhe diÔÔhamatto, sute sutamatto, mute mutamatto, viÒÒÈte viÒÒÈtamatto, diÔÔhe na limpati, sute na limpati, mute na limpati, viÒÒÈte na limpati, diÔÔhe an|payo5 anapÈyo anissito ______________________________________________________________ 1. NÈbhipihayati (SyÈ) Khu 7. 186 piÔÔhe. 2. AppatiÔÔhÊnacitto (SyÈ) 3. Œdinamanaso (SyÈ) Khu 7. 186 piÔÔhepi. 4. DosanÊye (SyÈ, ka) Khu 7. 186 piÔÔhepi. 5. Anupayo (SyÈ), anusayo (Ka) Khu 7. 187 piÔÔhe.


appaÔibaddho vippamutto visaÒÒutto vimariyÈdikatena cetasÈ viharati. Sute. Mute. ViÒÒÈte an|payo1 anapÈyo anissito appaÔibaddho vippamutto visaÒÒutto vimariyÈdikatena cetasÈ viharati.

SaÑvijjati Bhagavato cakkhu, passati BhagavÈ cakkhunÈ r|paÑ, chandarÈgo Bhagavato natthi, suvimuttacitto BhagavÈ. SaÑvijjati Bhagavato sotaÑ, suÓÈti BhagavÈ sotena saddaÑ, chandarÈgo Bhagavato natthi, suvimuttacitto BhagavÈ. SaÑvijjati Bhagavato ghÈnaÑ, ghÈyati BhagavÈ ghÈnena gandhaÑ, chandarÈgo Bhagavato natthi, suvimuttacitto BhagavÈ. SaÑvijjati Bhagavato jivhÈ, sÈyati BhagavÈ jivhÈya rasaÑ, chandarÈgo Bhagavato natthi, suvimuttacitto BhagavÈ. SaÑvijjati Bhagavato kÈyo, phusati BhagavÈ kÈyena phoÔÔhabbaÑ, chandarÈgo Bhagavato natthi, suvimuttacitto BhagavÈ. SaÑvijjati Bhagavato mano, vijÈnÈti BhagavÈ manasÈ dhammaÑ, chandarÈgo Bhagavato natthi, suvimuttacitto BhagavÈ.

Cakkhu r|pÈrÈmaÑ r|parataÑ r|pasammuditaÑ, taÑ Bhagavato2 dantaÑ guttaÑ rakkhitaÑ saÑvutaÑ, tassa ca saÑvarÈya dhammaÑ deseti. SotaÑ saddÈrÈmaÑ saddarataÑ. GhÈnaÑ gandhÈrÈmaÑ gandharataÑ. JivhÈ rasÈrÈmÈ rasaratÈ rasasammuditÈ, sÈ Bhagavato dantÈ guttÈ rakkhitÈ saÑvutÈ, tassa ca saÑvarÈya dhammaÑ deseti. KÈyo phoÔÔhabbÈrÈmo phoÔÔhabbarato phoÔÔhabbasammudito. Mano dhammÈrÈmo dhammarato dhammasammudito, so Bhagavato danto gutto rakkhito saÑvuto, tassa ca saÑvarÈya dhammaÑ deseti.

“DantaÑ nayanti samitiÑ, dantaÑ rÈjÈbhir|hati. Danto seÔÔho manussesu, yo’tivÈkyaÑ titikkhati.

VaramassatarÈ dantÈ, ÈjÈnÊyÈ ca3 sindhavÈ. KuÒjarÈ ca4 mahÈnÈgÈ, attadanto tato varaÑ.

Na hi etehi yÈnehi, gaccheyya agataÑ disaÑ. YathÈ’ttanÈ sudantena, danto dantena gacchati. ______________________________________________________________ 1. Anupayo (SyÈ), anusayo (Ka) Khu 7. 187 piÔÔhe. 2. BhagavatÈ (SyÈ) Khu 7. 187 piÔÔhe. 3. ŒjÈniyÈva (SyÈ) Khu 1. 59 piÔÔhe. 4. KuÒjarÈva (SyÈ)


VidhÈsu na vikampanti, vippamuttÈ punabbhavÈ. Dantabh|miÑ anuppattÈ, te loke vijitÈvino. YassindriyÈni bhÈvitÈni, AjjhattaÒca bahiddhÈ ca sabbaloke. Nibbijjha imaÑ paraÒca lokaÑ, KÈlaÑ ka~khati bhÈvito sa danto”ti1.

EvaÑ BhagavÈ bhÈvitattoti.

MaÒÒÈmi taÑ vedag| bhÈvitattaÑ. Kuto nu dukkhÈ samudÈgatÈ imeti kuto n|ti saÑsayapucchÈ vimatipucchÈ dveÄhakapucchÈ anekaÑsapucchÈ “evaÑ nu kho, nanu kho, kiÑ nu kho, kathaÑ nu kho”ti kuto nu. DukkhÈti jÈtidukkhaÑ jarÈdukkhaÑ byÈdhidukkhaÑ maraÓadukkhaÑ sokaparidevadukkhadomanassupÈyÈsadukkhaÑ,byasanaÑ dukkhaÑ nerayikaÑ dukkhaÑ tiracchÈnayonikaÑ dukkhaÑ pettivisayikaÑ dukkhaÑ, mÈnusikaÑ dukkhaÑ gabbhokkantim|lakaÑ dukkhaÑ gabbhaÔÔhitim|lakaÑ dukkhaÑ gabbhavuÔÔhÈnam|lakaÑ dukkhaÑ jÈtass|panibandhakaÑ dukkhaÑ jÈtassa parÈdheyyakaÑ dukkhaÑ, att|pakkamaÑ dukkhaÑ par|pakkamaÑ dukkhaÑ dukkhadukkhaÑ sa~khÈradukkhaÑ vipariÓÈmadukkhaÑ, cakkhurogo sotarogo ghÈnarogo jivhÈrogo kÈyarogo sÊsarogo kaÓÓarogo mukharogo dantarogo kÈso sÈso pinÈso ÉÈho jaro kucchirogo mucchÈ pakkhandikÈ s|lÈ vis|cikÈ kuÔÔhaÑ gaÓÉo kilÈso soso apamÈro daddu kaÓÉu kacchu rakhasÈ vitacchikÈ lohitapittaÑ madhumeho aÑsÈ piÄakÈ bhagandalÈ pittasamuÔÔhÈnÈ ÈbÈdhÈ semhasamuÔÔhÈnÈ ÈbÈdhÈ vÈtasamuÔÔhÈnÈ ÈbÈdhÈ sannipÈtikÈ ÈbÈdhÈ utupariÓÈmajÈ ÈbÈdhÈ visamaparihÈrajÈ ÈbÈdhÈ opakkamikÈ ÈbÈdhÈ kammavipÈkajÈ ÈbÈdhÈ sÊtaÑ uÓhaÑ jighacchÈ pipÈsÈ uccÈro passÈvo ÉaÑsamakasavÈtÈtapasarÊsapa-samphassaÑ dukkhaÑ, mÈtumaraÓaÑ dukkhaÑ pitumaraÓaÑ dukkhaÑ bhÈtumaraÓaÑ dukkhaÑ bhaginimaraÓaÑ dukkhaÑ puttamaraÓaÑ dukkhaÑ dhÊtumaraÓaÑ dukkhaÑ ÒÈtibyasanaÑ dukkhaÑ rogabyasanaÑ dukkhaÑ bhogabyasanaÑ dukkhaÑ sÊlabyasanaÑ dukkhaÑ diÔÔhibyasanaÑ dukkhaÑ, yesaÑ dhammÈnaÑ Èdito samudÈgamanaÑ paÒÒÈyati, attha~gamato nirodho paÒÒÈyati, kammasannissito vipÈko, vipÈkasannissitaÑ kammaÑ, nÈmasannissitaÑ r|paÑ, ______________________________________________________________ 1. Sudantoti (SyÈ) Khu 1. 358 piÔÔhe; Khu 7. 188 piÔÔhepi.


r|pasannissitaÑ nÈmaÑ, jÈtiyÈ anugataÑ, jarÈya anusaÔaÑ, byÈdhinÈ abhibh|taÑ, maraÓena abbhÈhataÑ, dukkhe patiÔÔhitaÑ, atÈÓaÑ aleÓaÑ asaraÓaÑ asaraÓÊbh|taÑ, ime vuccanti dukkhÈ. Ime dukkhÈ kuto samudÈgatÈ kuto jÈtÈ kuto saÒjÈtÈ kuto nibbattÈ kuto abhinibbattÈ kuto pÈtubh|tÈ, kiÑnidÈnÈ kiÑsamudayÈ kiÑjÈtikÈ kiÑpabhavÈti imesaÑ dukkhÈnaÑ m|laÑ pucchati, hetuÑ pucchati, nidÈnaÑ pucchati, sambhavaÑ pucchati, pabhavaÑ pucchati, samuÔÔhÈnaÑ pucchati, ÈhÈraÑ pucchati, ÈrammaÓaÑ pucchati, paccayaÑ pucchati, samudayaÑ pucchati papucchati yÈcati ajjhesati pasÈdetÊti kuto nu dukkhÈ samudÈgatÈ ime.

Ye keci lokasmi’manekar|pÈti ye kecÊti sabbena sabbaÑ sabbathÈ sabbaÑ asesaÑ nissesaÑ pariyÈdiyanavacanametaÑ ye kecÊti. Lokasminti apÈyaloke manussaloke devaloke khandhaloke dhÈtuloke Èyatanaloke. Anekar|pÈti anekavidhÈ nÈnÈppakÈrÈ dukkhÈti ye keci lokasmi’manekar|pÈ. TenÈha so brÈhmaÓo–

PucchÈmi taÑ BhagavÈ br|hi me’taÑ, (iccÈyasmÈ Mettag|,) MaÒÒÈmi taÑ vedag| bhÈvitattaÑ. Kuto nu dukkhÈ samudÈgatÈ ime, Ye keci lokasmi’manekar|pÈti. 19. Dukkhassa ve maÑ pabhavaÑ apucchasi, (Mettag|ti BhagavÈ,) TaÑ te pavakkhÈmi yathÈ pajÈnaÑ. UpadhinidÈnÈ pabhavanti dukkhÈ, Ye keci lokasmi’manekar|pÈ. (2)

Dukkhassa ve maÑ pabhavaÑ apucchasÊti dukkhassÈti jÈtidukkhassa jarÈdukkhassa byÈdhidukkhassa maraÓadukkhassa sokaparidevadukkhadomanassupÈyÈsadukkhassa. PabhavaÑ apucchasÊti dukkhassa m|laÑ pucchasi, hetuÑ pucchasi, nidÈnaÑ pucchasi, sambhavaÑ pucchasi, pabhavaÑ pucchasi, samuÔÔhÈnaÑ pucchasi, ÈhÈraÑ pucchasi, ÈrammaÓaÑ pucchasi, paccayaÑ pucchasi, samudayaÑ pucchasi yÈcasi ajjhesasi pasÈdesÊti dukkhassa ve maÑ pabhavaÑ apucchasi. Mettag|ti BhagavÈ taÑ brÈhmaÓaÑ nÈmena Èlapati.


BhagavÈti gÈravÈdhivacanametaÑ -pa- sacchikÈ paÒÒatti, yadidaÑ BhagavÈti mettag|ti BhagavÈ.

TaÑ te pavakkhÈmi yathÈ pajÈnanti tanti dukkhassa m|laÑ pavakkhÈmi, hetuÑ pavakkhÈmi, nidÈnaÑ pavakkhÈmi, sambhavaÑ pavakkhÈmi, pabhavaÑ pavakkhÈmi, samuÔÔhÈnaÑ pavakkhÈmi, ÈhÈraÑ pavakkhÈmi, ÈrammaÓaÑ pavakkhÈmi, paccayaÑ pavakkhÈmi, samudayaÑ pavakkhÈmi ÈcikkhissÈmi desessÈmi paÒÒapessÈmi paÔÔhapessÈmi vivarissÈmi vibhajissÈmi uttÈnÊkarissÈmi pakÈsessÈmÊti taÑ te pavakkhÈmi. YathÈ pajÈnanti yathÈ pajÈnanto ÈjÈnanto vijÈnanto paÔivijÈnanto paÔivijjhanto. Na itihÊtihaÑ na itikirÈya na paramparÈya na piÔakasampadÈya1 na takkahetu na nayahetu na ÈkÈraparivitakkena na diÔÔhinijjhÈnakkhantiyÈ sÈmaÑ sayamabhiÒÒÈtaÑ attapaccakkhadhammaÑ, taÑ kathayissÈmÊti taÑ te pavakkhÈmi yathÈ pajÈnaÑ.

UpadhinidÈnÈ pabhavanti dukkhÈti upadhÊti dasa upadhÊ, taÓh|padhi, diÔÔh|padhi, kiles|padhi, kamm|padhi, duccarit|padhi, ÈhÈr|padhi, paÔigh|padhi, catasso upÈdinnadhÈtuyo upadhÊ, cha ajjhattikÈni ÈyatanÈni upadhÊ, cha viÒÒÈÓakÈyÈ upadhÊ, sabbampi dukkhaÑ dukkhamanaÔÔhena2 upadhi, ime vuccanti dasa upadhÊ. DukkhÈti jÈtidukkhaÑ jarÈdukkhaÑ byÈdhidukkhaÑ maraÓadukkhaÑ sokaparidevadukkhadomanassupÈyÈsa-dukkhaÑ nerayikaÑ dukkhaÑ -pa- diÔÔhibyasanaÑ dukkhaÑ. YesaÑ dhammÈnaÑ Èdito samudÈgamanaÑ paÒÒÈyati, attha~gamato nirodho paÒÒÈyati, kammasannissito vipÈko, vipÈkasannissitaÑ kammaÑ, nÈmasannissitaÑ r|paÑ. R|pasannissitaÑ nÈmaÑ. JÈtiyÈ anugataÑ jarÈya anusaÔaÑ, byÈdhinÈ abhibh|taÑ, maraÓena abbhÈhataÑ, dukkhe patiÔÔhitaÑ atÈÓaÑ aleÓaÑ asaraÓaÑ asaraÓÊbh|taÑ. Ime vuccanti dukkhÈ. Ime dukkhÈ upadhinidÈnÈ upadhihetukÈ upadhipaccayÈ upadhikÈraÓÈ honti pabhavanti sambhavanti jÈyanti saÒjÈyanti nibbattanti pÈtubhavantÊti upadhinidÈnÈ pabhavanti dukkhÈ.

Ye keci lokasmi’manekar|pÈti ye kecÊti sabbena sabbaÑ sabbathÈ sabbaÑ asesaÑ nissesaÑ pariyÈdiyanavacanametaÑ ye kecÊti. Lokasminti apÈyaloke manussaloke devaloke khandhaloke ______________________________________________________________ 1. Na piÔakasampadÈnena (Ka) Khu 7. 280 piÔÔhe. 2. DukkhaÔÔhena (SyÈ)


dhÈtuloke Èyatanaloke. Anekar|pÈti anekavidhÈ nÈnappakÈrÈ dukkhÈti ye keci lokasmi’manekar|pÈ. TenÈha BhagavÈ–

Dukkhassa ve maÑ pabhavaÑ apucchasi, (Mettag|ti BhagavÈ,) TaÑ te pavakkhÈmi yathÈ pajÈnaÑ. UpadhinidÈnÈ pabhavanti dukkhÈ. Ye keci lokasmi’manekar|pÈti. 20. Yo ve avidvÈ upadhiÑ karoti, PunappunaÑ dukkha’mupeti mando. TasmÈ pajÈnaÑ upadhiÑ na kayirÈ, Dukkhassa jÈtippabhavÈnupassÊ. (3)

Yo ve avidvÈ upadhiÑ karotÊti yoti yo yÈdiso yathÈyutto yathÈvihito yathÈpakÈro yaÑÔhÈnappatto yaÑdhammasamannÈgato khattiyo vÈ brÈhmaÓo vÈ vesso vÈ suddo vÈ gahaÔÔho vÈ pabbajito vÈ devo vÈ manusso vÈ. AvidvÈti avijjÈgato aÒÒÈÓÊ avibhÈvÊ duppaÒÒo. UpadhiÑ karotÊti taÓh|padhiÑ karoti, diÔÔh|padhiÑ karoti, kiles|padhiÑ karoti, kamm|padhiÑ karoti, duccarit|padhiÑ karoti, ÈhÈr|padhiÑ karoti, paÔigh|padhiÑ karoti. Catasso upÈdinnadhÈtuyo upadhÊ karoti, cha ajjhattikÈni ÈyatanÈni upadhÊ karoti, cha viÒÒÈÓakÈye upadhÊ karoti janeti saÒjaneti nibbatteti abhinibbattetÊti avidvÈ upadhiÑ karoti.

PunappunaÑ dukkha’mupeti mandoti punappunaÑ jÈtidukkhaÑ jarÈdukkhaÑ byÈdhidukkhaÑ maraÓadukkhaÑ sokaparidevadukkha-domanassupÈyÈsadukkhaÑ eti samupeti upagacchati gaÓhÈti parÈmasati abhinivisatÊti punappunaÑ dukkha’mupeti. Mandoti mando momuho avidvÈ avijjÈgato aÒÒÈÓÊ avibhÈvÊ duppaÒÒoti punappunaÑ dukkha’mupeti mando.

TasmÈ pajÈnaÑ upadhiÑ na kayirÈti tasmÈti taÑkÈraÓÈ taÑhetu tappaccayÈ taÑnidÈnÈ etaÑ ÈdÊnavaÑsampassamÈno upadhÊs|ti tasmÈ. PajÈnanti pajÈnanto ÈjÈnanto vijÈnanto paÔivijÈnanto paÔivijjhanto, “sabbe sa~khÈrÈ aniccÈ”ti pajÈnanto ÈjÈnanto vijÈnanto paÔivijÈnanto


paÔivijjhanto, “sabbe sa~khÈrÈ dukkhÈ”ti -pa- “sabbe dhammÈ anattÈ”ti -pa-. “YaÑ kiÒci samudayadhammaÑ, sabbaÑ taÑ nirodhadhamman”ti pajÈnanto ÈjÈnanto vijÈnanto paÔivijÈnanto paÔivijjhanto. UpadhiÑ na kayirÈti taÓh|padhiÑ na kareyya, diÔÔh|padhiÑ na kareyya, kiles|padhiÑ na kareyya, duccarit|padhiÑ na kareyya, ÈhÈr|padhiÑ na kareyya, paÔigh|padhiÑ na kareyya, catasso upÈdinnadhÈtuyo upadhÊ na kareyya, cha ajjhattikÈni ÈyatanÈni upadhÊ na kareyya, cha viÒÒÈÓakÈye upadhÊ na kareyya na janeyya na saÒjaneyya na nibbatteyya nÈbhinibbatteyyÈti tasmÈ pajÈnaÑ upadhiÑ na kayirÈ.

DukkhassÈti jÈtidukkhassa jarÈdukkhassa byÈdhidukkhassa maraÓadukkhassa sokaparidevadukkhadomanassupÈyÈsadukkhassa. PabhavÈnupassÊti dukkhassa m|lÈnupassÊ hetÈnupassÊ nidÈnÈnupassÊ sambhavÈnupassÊ pabhavÈnupassÊ samuÔÔhÈnÈnupassÊ ÈhÈrÈnupassÊ ÈrammaÓÈnupassÊ paccayÈnupassÊ samudayÈnupassÊ. AnupassanÈ vuccati ÒÈÓaÑ. YÈ paÒÒÈ pajÈnanÈ -pa- amoho dhammavicayo sammÈdiÔÔhi. ImÈya anupassanÈya paÒÒÈya upeto hoti samupeto upÈgato samupÈgato upapanno samupapanno samannÈgato, so vuccati anupassÊti dukkhassa jÈtippabhavÈnupassÊ. TenÈha BhagavÈ–

Yo ve avidvÈ upadhiÑ karoti, PunappunaÑ dukkha’mupeti mando. TasmÈ pajÈnaÑ upadhiÑ na kayirÈ, Dukkhassa jÈtippabhavÈnupassÊti. 21. YaÑ taÑ apucchimha akittayÊ no, AÒÒaÑ taÑ pucchÈma tadi~gha br|hi. KathaÑ nu dhÊrÈ vitaranti oghaÑ, JÈtiÑ jaraÑ sokapariddavaÒca. TaÑ me MunÊ sÈdhu viyÈkarohi, TathÈ hi te vidito esa dhammo. (4)

YaÑ taÑ apucchimha akittayÊ noti yaÑ taÑ apucchimha ayÈcimha ajjhesimha pasÈdimha. AkittayÊ noti kittitaÑ1 pakittitaÑ ÈcikkhitaÑ desitaÑ ______________________________________________________________ 1. Akitti taÑ (SyÈ) evamÊdisesu padesu atÊtavibhattivasena. Khu 7. 217 piÔÔhe.


paÒÒapitaÑ1 paÔÔhapitaÑ vivaritaÑ vibhattaÑ uttÈnÊkataÑ pakÈsitanti yaÑ taÑ apucchimha akittayÊ no.

AÒÒaÑ taÑ pucchÈma tadi~gha br|hÊti aÒÒaÑ taÑ pucchÈma, aÒÒaÑ taÑ yÈcÈma, aÒÒaÑ taÑ ajjhesÈma, aÒÒaÑ taÑ pasÈdema, uttari taÑ pucchÈma. Tadi~gha br|hÊti i~gha br|hi ÈcikkhÈhi desehi paÒÒapehi paÔÔhapehi vivarÈhi vibhajÈhi uttÈnÊkarohi pakÈsehÊti aÒÒaÑ taÑ pucchÈma tadi~gha br|hi.

KathaÑ nu dhÊrÈ vitaranti oghaÑ, jÈtiÑ jaraÑ sokapariddavaÒcÈti kathaÑ n|ti saÑsayapucchÈ vimatipucchÈ dveÄhakapucchÈ anekaÑsapucchÈ, “evaÑ nu kho, nanu kho, kiÑ nu kho, kathaÑ nu kho”ti kathaÑ nu. DhÊrÈti dhÊrÈ paÓÉitÈ paÒÒavanto buddhimanto ÒÈÓino vibhÈvino medhÈvino. Oghanti kÈmoghaÑ bhavoghaÑ diÔÔhoghaÑ avijjoghaÑ. JÈtÊti yÈ tesaÑ tesaÑ sattÈnaÑ tamhi tamhi sattanikÈye jÈti saÒjÈti okkanti nibbatti abhinibbatti khandhÈnaÑ pÈtubhÈvo ÈyatanÈnaÑ paÔilÈbho. JarÈti yÈ tesaÑ tesaÑ sattÈnaÑ tamhi tamhi sattanikÈye jarÈ jÊraÓatÈ khaÓÉiccaÑ pÈliccaÑ valittacatÈ Èyuno saÑhÈni indriyÈnaÑ paripÈko. Sokoti ÒÈtibyasanena vÈ phuÔÔhassa bhogabyasanena vÈ phuÔÔhassa rogabyasanena vÈ phuÔÔhassa sÊlabyasanena vÈ phuÔÔhassa diÔÔhibyasanena vÈ phuÔÔhassa aÒÒataraÒÒatarena byasanena vÈ samannÈgatassa aÒÒataraÒÒatarena dukkhadhammena vÈ phuÔÔhassa soko socanÈ socitattaÑ antosoko anto parisoko antoÉÈho antopariÉÈho cetaso parijjhÈyanÈ domanassaÑ sokasallaÑ. Paridevoti ÒÈtibyasanena vÈ phuÔÔhassa bhogabyasanena vÈ phuÔÔhassa rogabyasanena vÈ phuÔÔhassa sÊlabyasanena vÈ phuÔÔhassa diÔÔhibyasanena vÈ phuÔÔhassa aÒÒataraÒÒatarena byasanena vÈ samannÈgatassa aÒÒataraÒÒatarena dukkhadhammena vÈ phuÔÔhassa Èdevo paridevo ÈdevanÈ paridevanÈ ÈdevitattaÑ paridevitattaÑ vÈcÈ palÈpo2 vippalÈpo lÈlappo lÈlappanÈ lÈlappitattaÑ3.

KathaÑ nu dhÊrÈ vitaranti oghaÑ, jÈtiÑ jaraÑ sokapariddavaÒcÈti dhÊrÈ kathaÑ oghaÒca jÈtiÒca jaraÒca sokaÒca paridevaÒca taranti uttaranti pataranti ______________________________________________________________ 1. PaÒÒÈpitaÑ (Ka) 2. LÈpo palÈpo (SyÈ) Abhi 1. 105 piÔÔhepi. 3. LÈlappÈyanÈ lÈlappÈyitattaÑ (bah|su) JarÈsuttaniddesaÔÔhakathÈ oloketabbÈ.


samatikkamanti vÊtivattantÊti kathaÑ nu dhÊrÈ vitaranti oghaÑ, jÈtiÑ jaraÑ sokapariddavaÒca.

TaÑ me MunÊ sÈdhu viyÈkarohÊti tanti yaÑ pucchÈmi, yaÑ yÈcÈmi, yaÑ ajjhesÈmi, yaÑ pasÈdemi. MunÊti monaÑ vuccati ÒÈÓaÑ. YÈ paÒÒÈ pajÈnanÈ -pa- amoho dhammavicayo sammÈdiÔÔhi. BhagavÈ tena ÒÈÓena samannÈgato Muni monappatto. TÊÓi moneyyÈni kÈyamoneyyaÑ vacÊmoneyyaÑ manomoneyyaÑ.

KatamaÑ kÈyamoneyyaÑ, tividhÈnaÑ kÈyaduccaritÈnaÑ pahÈnaÑ kÈyamoneyyaÑ, tividhaÑ kÈyasucaritaÑ kÈyamoneyyaÑ, kÈyÈrammaÓe ÒÈÓaÑ kÈyamoneyyaÑ, kÈyapariÒÒÈ kÈyamoneyyaÑ, pariÒÒÈsahagato maggo kÈyamoneyyaÑ, kÈye chandarÈgassa pahÈnaÑ kÈyamoneyyaÑ, kÈyasa~khÈranirodho catutthajjhÈnasamÈpatti kÈyamoneyyaÑ. IdaÑ kÈyamoneyyaÑ.

KatamaÑ vacÊmoneyyaÑ, catubbidhÈnaÑ vacÊduccaritÈnaÑ pahÈnaÑ vacÊmoneyyaÑ, catubbidhaÑ vacÊsucaritaÑ vacÊmoneyyaÑ, vÈcÈrammaÓe ÒÈÓaÑ vacÊmoneyyaÑ, vÈcÈpariÒÒÈ vacÊmoneyyaÑ, pariÒÒÈsahagato maggo vacÊmoneyyaÑ, vÈcÈya chandarÈgassa pahÈnaÑ vacÊmoneyyaÑ, vacÊsa~khÈranirodho dutiyajjhÈnasamÈpatti vacÊmoneyyaÑ. IdaÑ vacÊmoneyyaÑ.

KatamaÑ manomoneyyaÑ, tividhÈnaÑ manoduccaritÈnaÑ pahÈnaÑ manomoneyyaÑ, tividhaÑ manosucaritaÑ manomoneyyaÑ, cittÈrammaÓe ÒÈÓaÑ manomoneyyaÑ, cittapariÒÒÈ manomoneyyaÑ, pariÒÒÈsahagato maggo manomoneyyaÑ, citte chandarÈgassa pahÈnaÑ manomoneyyaÑ, cittasa~khÈranirodho saÒÒÈvedayitanirodhasamÈpatti manomoneyyaÑ. IdaÑ manomoneyyaÑ.

KÈyamuniÑ vacÊmuniÑ1, manomunimanÈsavaÑ. MuniÑ moneyyasampannaÑ, Èhu sabbappahÈyinaÑ.

KÈyamuniÑ vacÊmuniÑ, manomunimanÈsavaÑ. MuniÑ moneyyasampannaÑ, Èhu ninhÈtapÈpakanti. ______________________________________________________________

1. VÈcÈmuniÑ (bah|su) Khu 1. 234 piÔÔhe.


Imehi tÊhi moneyyehi dhammehi samannÈgatÈ, cha munino1 agÈramunino anagÈramunino sekhamunino2 asekhamunino Paccekamunino Munimuninoti. Katame agÈramunino, ye te agÈrikÈ diÔÔhapadÈ viÒÒÈtasÈsanÈ, ime agÈramunino. . Katame anagÈramunino, ye te pabbajitÈ diÔÔhapadÈ viÒÒÈtasÈsanÈ, ime anagÈramunino. Satta sekhÈ sekhamunino. arahanto asekhamunino. PaccekasambuddhÈ Paccekamunino. TathÈgatÈ Arahanto SammÈsambuddhÈ Munimunino.

Na monena munÊ3 hoti, m|Ähar|po aviddasu. Yo ca tulaÑva paggayha, varamÈdÈya paÓÉito. PÈpÈni parivajjeti, sa munÊ tena so Muni. Yo munÈti ubho loke, “Muni” tena pavuccati. AsataÒca sataÒca ÒatvÈ dhammaÑ, AjjhattaÑ bahiddhÈ ca sabbaloke. Devamanussehi p|janÊyo4, Sa~gajÈlamaticca5 so MunÊti.

SÈdhu viyÈkarohÊti taÑ sÈdhu ÈcikkhÈhi desehi paÒÒapehi paÔÔhapehi vivarÈhi vibhajÈhi uttÈnÊkarohi pakÈsehÊti taÑ me munÊ sÈdhu viyÈkarohi. TathÈ hi te vidito esa dhammoti tathÈ hi te vidito tulito tÊrito vibh|to vibhÈvito esa dhammoti tathÈ hi te vidito esa dhammo. TenÈha so brÈhmaÓo– YaÑ taÑ apucchimha akittayÊ no, AÒÒaÑ taÑ pucchÈma tadi~gha br|hi. KathaÑ nu dhÊrÈ vitaranti oghaÑ, JÈtiÑ jaraÑ sokapariddavaÒca. TaÑ me MunÊ sÈdhu viyÈkarohi, TathÈ hi te vidito esa dhammoti. ______________________________________________________________ 1. Munayo (SyÈ) Khu 7. 44 piÔÔhepi. 2. Sekkhamunino (SyÈ, Ka) 3. Muni (SyÈ, Ka) Khu 1. 51 piÔÔhe. 4. P|jito (SyÈ, Ka) Khu 7. 45 piÔÔhepi. 5. Sa~gaÑ jÈlamaticca, Khu 1. 360 piÔÔhe.


22. KittayissÈmi te dhammaÑ, (Mettag|ti BhagavÈ,) DiÔÔhe dhamme anÊtihaÑ. YaÑ viditvÈ sato caraÑ, tare loke visattikaÑ. (5)

KittayissÈmi te dhammanti dhammanti ÈdikalyÈÓaÑ majjhekalyÈÓaÑ pariyosÈnakalyÈÓaÑ sÈtthaÑ sabyaÒjanaÑ kevalaparipuÓÓaÑ parisuddhaÑ brahmacariyaÑ cattÈro satipaÔÔhÈne cattÈro sammappadhÈne cattÈro iddhipÈde paÒcindriyÈni paÒca balÈni satta bojjha~ge ariyaÑ aÔÔha~gikaÑ maggaÑ nibbÈnaÒca nibbÈnagÈminiÒca paÔipadaÑ kittayissÈmi ÈcikkhissÈmi desessÈmi paÒÒapessÈmi paÔÔhapessÈmi vivarissÈmi vibhajissÈmi uttÈnÊkarissÈmi pakÈsissÈmÊti kittayissÈmi te dhammaÑ. Mettag|ti BhagavÈ taÑ brÈhmaÓaÑ nÈmena Èlapati.

DiÔÔhe dhamme anÊtihanti diÔÔhe dhammeti diÔÔhe dhamme ÒÈte dhamme tulite dhamme tÊrite dhamme vibh|te dhamme vibhÈvite dhamme “sabbe sa~khÈrÈ aniccÈ”ti -pa-. “YaÑ kiÒci samudayadhammaÑ, sabbaÑ taÑ nirodhadhamman”ti diÔÔhe dhamme ÒÈte dhamme tulite dhamme tÊrite dhamme vibh|te dhamme vibhÈvite dhammeti evampi diÔÔhe dhamme kathayissÈmi. . Atha vÈ dukkhe diÔÔhe dukkhaÑ kathayissÈmi, samudaye diÔÔhe samudayaÑ kathayissÈmi, magge diÔÔhe maggaÑ kathayissÈmi, nirodhe diÔÔhe nirodhaÑ kathayissÈmÊti evampi diÔÔhe dhamme kathayissÈmi. . Atha vÈ diÔÔhe dhamme sandiÔÔhikaÑ akÈlikaÑ ehipassikaÑ opaneyyikaÑ paccattaÑ veditabbaÑ viÒÒ|hÊti evampi diÔÔhe dhamme kathayissÈmÊti diÔÔhe dhamme. AnÊtihanti na itihÊtihaÑ na itikirÈya na paramparÈya na piÔakasampadÈya na takkahetu na nayahetu na ÈkÈraparivitakkena na diÔÔhinijjhÈnakkhantiyÈ sÈmaÑ sayamabhiÒÒÈtaÑ attapaccakkhadhammaÑ, taÑ kathayissÈmÊti diÔÔhe dhamme anÊtihaÑ.

YaÑ viditvÈ sato caranti yaÑ viditaÑ katvÈ tulayitvÈ tÊrayitvÈ vibhÈvayitvÈ vibh|taÑ katvÈ, “sabbe sa~khÈrÈ aniccÈ”ti viditaÑ katvÈ tulayitvÈ tÊrayitvÈ vibhÈvayitvÈ vibh|taÑ katvÈ, “sabbe sa~khÈrÈ dukkhÈ”ti -pa-. “Sabbe dhammÈ anattÈ”ti. “YaÑ kiÒci samudayadhammaÑ, sabbaÑ taÑ nirodhadhamman”ti viditaÑ katvÈ tulayitvÈ tÊrayitvÈ vibhÈvayitvÈ vibh|taÑ katvÈ. Satoti cat|hi kÈraÓehi sato, kÈye kÈyÈnupassanÈsatipaÔÔhÈnaÑ bhÈvento sato -pa- so vuccati sato.


Caranti caranto viharanto iriyanto vattento pÈlento yapento yÈpentoti yaÑ viditvÈ sato caraÑ.

Tare loke visattikanti visattikÈ vuccati taÓhÈ. Yo rÈgo sÈrÈgo -pa- abhijjhÈ lobho akusalam|laÑ. VisattikÈti kenaÔÔhena visattikÈ, visatÈti visattikÈ, visÈlÈti visattikÈ, visaÔÈti visattikÈ, visamÈti visattikÈ, visakkatÊti visattikÈ, visaÑharatÊti visattikÈ, visaÑvÈdikÈti visattikÈ, visam|lÈti visattikÈ, visaphalÈti visattikÈ, visaparibhogÈti visattikÈ, visÈlÈ vÈ pana sÈ taÓhÈ r|pe sadde gandhe rase phoÔÔhabbe kule gaÓe ÈvÈse lÈbhe yase pasaÑsÈya sukhe cÊvare piÓÉapÈte senÈsane gilÈnapaccayabhesajjaparikkhÈre kÈmadhÈtuyÈ r|padhÈtuyÈ ar|padhÈtuyÈ kÈmabhave r|pabhave ar|pabhave saÒÒÈbhave asaÒÒÈbhave nevasaÒÒÈnÈsaÒÒÈbhave ekavokÈrabhave catuvokÈrabhave paÒcavokÈrabhave atÊte anÈgate paccuppanne diÔÔhasutamutaviÒÒÈtabbesu dhammesu visaÔÈ vitthatÈti visattikÈ. Loketi apÈyaloke manussaloke devaloke khandhaloke dhÈtuloke Èyatanaloke. Tare loke visattikanti loke vesÈ visattikÈ1, loke vetaÑ visattikaÑ sato tareyya uttareyya patareyya samatikkameyya vÊtivatteyyÈti tare loke visattikaÑ. TenÈha BhagavÈ–

KittayissÈmi te dhammaÑ, (Mettag|ti BhagavÈ,) DiÔÔhe dhamme anÊtihaÑ. YaÑ viditvÈ sato caraÑ, tare loke visattikanti. 23. TaÒcÈhaÑ abhinandÈmi, Mahesi dhamma’muttamaÑ. YaÑ viditvÈ sato caraÑ, tare loke visattikaÑ. (6)

TaÒcÈhaÑ abhinandÈmÊti tanti tuyhaÑ vacanaÑ byappathaÑ2 desanaÑ anusÈsanaÑ anusiÔÔhaÑ3. NandÈmÊti abhinandÈmi modÈmi anumodÈmi icchÈmi sÈdiyÈmi yÈcÈmi patthayÈmi pihayÈmi abhijappÈmÊti taÒcÈhaÑ abhinandÈmi. ______________________________________________________________ 1. YÈ sÈ loke visattikÈ (SyÈ) KÈmasuttaniddesaÔÔhakathÈ oloketabbÈ. 2. ByapathaÑ (SyÈ, Ka) 3. DesanaÑ anusandhiÑ (SyÈ)


Mahesi dhamma’muttamanti MahesÊti kiÑ Mahesi BhagavÈ, mahantaÑ sÊlakkhandhaÑ esÊ gavesÊ1 pariyesÊti Mahesi, mahantaÑ samÈdhikkhandhaÑ. MahantaÑ paÒÒÈkkhandhaÑ. MahantaÑ vimuttikkhandhaÑ. MahantaÑ vimuttiÒÈÓadassanakkhandhaÑ esÊ gavesÊ pariyesÊti Mahesi. Mahato tamokÈyassa padÈlanaÑ esÊ gavesÊ pariyesÊti Mahesi, mahato vipallÈsassa pabhedanaÑ esÊ gavesÊ pariyesÊti Mahesi, mahato taÓhÈsallassa abbahanaÑ2 esÊ gavesÊ pariyesÊti Mahesi, mahato diÔÔhisaÑghÈÔassa viniveÔhanaÑ esÊ gavesÊ pariyesÊti Mahesi, mahato mÈnadhajassa pÈtanaÑ esÊ gavesÊ pariyesÊti Mahesi, mahato abhisa~khÈrassa v|pasamaÑ esÊ gavesÊ pariyesÊti Mahesi, mahato oghassa nittharaÓaÑ esÊ gavesÊ pariyesÊti Mahesi, mahato bhÈrassa nikkhepanaÑ esÊ gavesÊ pariyesÊti Mahesi, mahato saÑsÈravaÔÔassa upacchedaÑ esÊ gavesÊ pariyesÊti Mahesi, mahato santÈpassa nibbÈpanaÑ esÊ gavesÊ pariyesÊti Mahesi, mahato pariÄÈhassa paÔippassaddhaÑ esÊ gavesÊ pariyesÊti Mahesi, mahato dhammadhajassa ussÈpanaÑ esÊ gavesÊ pariyesÊti Mahesi, mahante satipaÔÔhÈne. Mahante sammappadhÈne. Mahante iddhipÈde. MahantÈni indriyÈni. MahantÈni balÈni. Mahante bojjha~ge. MahantaÑ ariyaÑ aÔÔha~gikaÑ maggaÑ. MahantaÑ paramatthaÑ amataÑ nibbÈnaÑ esÊ gavesÊ pariyesÊti Mahesi, mahesakkhehi sattehi esito gavesito pariyesito “kahaÑ Buddho, kahaÑ BhagavÈ, kahaÑ Devadevo, kahaÑ NarÈsabho”ti Mahesi. Dhamma’muttamanti dhammamuttamaÑ vuccati amataÑ nibbÈnaÑ. Yo so sabbasa~khÈrasamatho sabb|padhipaÔinissaggo taÓhakkhayo virÈgo nirodho nibbÈnaÑ. Uttamanti aggaÑ seÔÔhaÑ viseÔÔhaÑ pÈmokkhaÑ uttamaÑ pavaraÑ dhammanti Mahesi dhamma’muttamaÑ.

YaÑ viditvÈ sato caranti viditaÑ katvÈ tulayitvÈ tÊrayitvÈ vibhÈvayitvÈ vibh|taÑ katvÈ, “sabbe sa~khÈrÈ aniccÈ”ti viditaÑ katvÈ tulayitvÈ tÊrayitvÈ vibhÈvayitvÈ vibh|taÑ katvÈ, “sabbe sa~khÈrÈ dukkhÈ”ti -pa-. “Sabbe dhammÈ anattÈ”ti. “YaÑ kiÒci samudayadhammaÑ, sabbaÑ taÑ nirodhadhamman”ti viditaÑ katvÈ tulayitvÈ tÊrayitvÈ vibhÈvayitvÈ vibh|taÑ katvÈ. Satoti cat|hi kÈraÓehi sato, kÈye ______________________________________________________________ 1. Esi gavesi (SyÈ) Khu 7. 266 piÔÔhe. 2. Abb|hanaÑ (bah|su) abb|haÑ (SÊ-®Ôha)


kÈyÈnupassanÈsatipaÔÔhÈnaÑ bhÈvento sato. VedanÈsu. Citte. Dhammesu dhammÈnupassanÈsatipaÔÔhÈnaÑ bhÈvento sato -pa- so vuccati sato. Caranti caranto viharanto iriyanto vattento pÈlento yapento yÈpentoti yaÑ viditvÈ sato caraÑ.

Tare loke visattikanti visattikÈ vuccati taÓhÈ. Yo rÈgo sÈrÈgo -pa- abhijjhÈ lobho akusalam|laÑ. VisattikÈti kenaÔÔhena visattikÈ -pa- visaÔÈ vitthatÈti visattikÈ. Loketi apÈyaloke -pa- Èyatanaloke. Tare loke visattikanti loke vesÈ visattikÈ, loke vetaÑ visattikaÑ sato tareyya uttareyya patareyya samatikkameyya vÊtivatteyyÈti tare loke visattikaÑ. TenÈha so brÈhmaÓo–

TaÒcÈhaÑ abhinandÈmi, Mahesi dhamma’muttamaÑ. YaÑ viditvÈ sato caraÑ, tare loke visattikanti. 24. YaÑ kiÒci sampajÈnÈsi, (Mettag|ti BhagavÈ,) UddhaÑ adho tiriyaÒcÈpi majjhe. Etesu nandiÒca nivesanaÒca, Panujja viÒÒÈÓaÑ bhave na tiÔÔhe. (7)

YaÑ kiÒci sampajÈnÈsÊti yaÑ kiÒci pajÈnÈsi ÈjÈnÈsi vijÈnÈsi paÔivijÈnÈsi paÔivijjhasÊti yaÑ kiÒci sampajÈnÈsi. Mettag|ti BhagavÈ taÑ brÈhmaÓaÑ nÈmena Èlapati. BhagavÈti gÈravÈdhivacanametaÑ -pa- sacchikÈ paÒÒatti, yadidaÑ BhagavÈti Mettag|ti BhagavÈ.

UddhaÑ adho tiriyaÒcÈpi majjheti uddhanti anÈgataÑ1. Adhoti atÊtaÑ. TiriyaÒcÈpi majjheti paccuppannaÑ. Uddhanti devaloko. Adhoti nirayaloko. TiriyaÒcÈpi majjheti manussaloko. Atha vÈ uddhanti kusalÈ dhammÈ. Adhoti akusalÈ dhammÈ. TiriyaÒcÈpi majjheti abyÈkatÈ dhammÈ. Uddhanti ar|padhÈtu. Adhoti kÈmadhÈtu. TiriyaÒcÈpi majjheti r|padhÈtu. Uddhanti sukhÈ vedanÈ. Adhoti dukkhÈ vedanÈ. TiriyaÒcÈpi majjheti adukkhamasukhÈ vedanÈ. Uddhanti uddhaÑ pÈdatalÈ. ______________________________________________________________ 1. UddhaÑ vuccati anÈgataÑ (SyÈ, Ka)


Adhoti adho kesamatthakÈ. TiriyaÒcÈpi majjheti vemajjheti uddhaÑ adho tiriyaÒcÈpi majjhe.

Etesu nandiÒca nivesanaÒca, panujja viÒÒÈÓaÑ bhave na tiÔÔheti etes|ti Ècikkhitesu desitesu paÒÒapitesu paÔÔhapitesu vivaritesu vibhajitesu uttÈnÊkatesu pakÈsitesu. NandÊ vuccati taÓhÈ. Yo rÈgo sÈrÈgo -pa- abhijjhÈ lobho akusalam|laÑ. Nivesananti dve nivesanÈ, taÓhÈnivesanÈ ca diÔÔhinivesanÈ ca. KatamÈ taÓhÈnivesanÈ, yÈvatÈ taÓhÈsa~khÈtena -pa- ayaÑ taÓhÈnivesanÈ. KatamÈ diÔÔhinivesanÈ, vÊsativatthukÈ sakkÈyadiÔÔhi -pa- ayaÑ diÔÔhinivesanÈ.

Panujja viÒÒÈÓanti puÒÒÈbhisa~khÈrasahagataÑ viÒÒÈÓaÑ apuÒÒÈbhisa~khÈrasahagataÑ viÒÒÈÓaÑ ÈneÒjÈbhisa~khÈrasahagataÑ viÒÒÈÓaÑ, etesu nandiÒca nivesanaÒca abhisa~khÈrasahagataÒca viÒÒÈÓaÑ nujja panujja nuda panuda jaha pajaha vinodehi byantÊkarohi anabhÈvaÑ gamehÊti etesu nandiÒca nivesanaÒca, panujja viÒÒÈÓaÑ.

Bhave na tiÔÔheti bhavÈti dve bhavÈ kammabhavo ca paÔisandhiko ca punabbhavo. Katamo kammabhavo, puÒÒÈbhisa~khÈro apuÒÒÈbhisa~khÈro ÈneÒjÈbhisa~khÈro, ayaÑ kammabhavo. Katamo paÔisandhiko punabbhavo, paÔisandhikÈ r|paÑ vedanÈ saÒÒÈ sa~khÈrÈ viÒÒÈÓaÑ, ayaÑ paÔisandhiko punabbhavo. Bhave na tiÔÔheti nandiÒca nivesanaÒca abhisa~khÈrasahagataÑ viÒÒÈÓaÒca kammabhavaÒca paÔisandhikaÒca punabbhavaÑ pajahanto vinodento byantÊkaronto anabhÈvaÑ gamento kammabhave na tiÔÔheyya, paÔisandhike punabbhave na tiÔÔheyya na santiÔÔheyyÈti panujja viÒÒÈÓaÑ bhave na tiÔÔhe. TenÈha BhagavÈ–

YaÑ kiÒci sampajÈnÈsi, (Mettag|ti BhagavÈ,) UddhaÑ adho tiriyaÒcÈpi majjhe. Etesu nandiÒca nivesanaÒca, Panujja viÒÒÈÓaÑ bhave na tiÔÔheti. 25. EvaÑvihÈrÊ sato appamatto, Bhikkhu caraÑ hitvÈ mamÈyitÈni. JÈtiÑ jaraÑ sokapariddavaÒca, Idheva vidvÈ pajaheyya dukkhaÑ. (8)


EvaÑvihÈrÊ sato appamattoti evaÑvihÈrÊti nandiÒca nivesanaÒca abhisa~khÈrasahagataviÒÒÈÓaÒca kammabhavaÒca paÔisandhikaÒca punabbhavaÑ pajahanto vinodento byantÊkaronto anabhÈvaÑ gamentoti evaÑvihÈrÊ. Satoti cat|hi kÈraÓehi sato, kÈye kÈyÈnupassanÈsatipaÔÔhÈnaÑ bhÈvento -pa- so vuccati sato. Appamattoti sakkaccakÈrÊ sÈtaccakÈrÊ aÔÔhitakÈrÊ anolÊnavuttÊko1 anikkhittacchando anikkhittadhuro appamatto kusalesu dhammesu “kathÈhaÑ2 aparip|raÑ vÈ sÊlakkhandhaÑ parip|reyyaÑ, parip|raÑ vÈ sÊlakkhandhaÑ tattha tattha paÒÒÈya anuggaÓheyyan”ti yo tattha chando ca vÈyÈmo ca ussÈho ca ussoÄhÊ ca appaÔivÈnÊ3 ca sati ca sampajaÒÒaÒca ÈtappaÑ padhÈnaÑ adhiÔÔhÈnaÑ anuyogo appamatto appamÈdo kusalesu dhammesu. “KathÈhaÑ aparip|raÑ vÈ samÈdhikkhandhaÑ. PaÒÒÈkkhandhaÑ. VimuttikkhandhaÑ. VimuttiÒÈÓadassanakkhandhaÑ parip|reyyaÑ, parip|raÑ vÈ vimuttiÒÈÓadassanakkhandhaÑ tattha tattha paÒÒÈya anuggaÓheyyan”ti yo tattha chando ca vÈyÈmo ca ussÈho ca ussoÄhÊ ca appaÔivÈnÊ ca sati ca sampajaÒÒaÒca ÈtappaÑ padhÈnaÑ adhiÔÔhÈnaÑ anuyogo appamatto appamÈdo kusalesu dhammesu. “KathÈhaÑ apariÒÒÈtaÑ vÈ dukkhaÑ parijÈneyyaÑ, appahÊne vÈ kilese pajaheyyaÑ, abhÈvitaÑ vÈ maggaÑ bhÈveyyaÑ, asacchikataÑ vÈ nirodhaÑ sacchikareyyan”ti yo tattha chando ca vÈyÈmo ca ussÈho ca ussoÄhÊ ca appaÔivÈnÊ ca sati ca sampajaÒÒaÒca ÈtappaÑ padhÈnaÑ adhiÔÔhÈnaÑ anuyogo appamatto appamÈdo kusalesu dhammes|ti evaÑvihÈrÊ sato appamatto.

Bhikkhu caraÑ hitvÈ mamÈyitÈnÊti bhikkh|ti puthujjanakalyÈÓako4 vÈ bhikkhu sekkho vÈ bhikkhu. Caranti caranto viharanto iriyanto vattento pÈlento yapento yÈpento. MamattÈti dve mamattÈ taÓhÈmamattaÒca diÔÔhimamattaÒca -pa- idaÑ taÓhÈmamattaÑ -pa- idaÑ diÔÔhimamattaÑ. TaÓhÈmamattaÑ pahÈya diÔÔhimamattaÑ paÔinissajjitvÈ mamatte jahitvÈ cajitvÈ pajahitvÈ vinodetvÈ byantÊkaritvÈ anabhÈvaÑ gametvÈti bhikkhu caraÑ hitvÈ mamÈyitÈni. ______________________________________________________________ 1. AnolÊnavuttiko (Ka) Khu 7. 45 piÔÔhe. 2. KadÈhaÑ (SyÈ) 3. AppaÔivÈni (Ka) Khu 7. 45 piÔÔhe. 4. KalyÈÓaputhujjano (SyÈ), evamÊdisesu ÔhÈnesu.


JÈtiÑ jaraÑ sokapariddavaÒca, idheva vidvÈ pajaheyya dukkhanti jÈtÊti yÈ tesaÑ tesaÑ sattÈnaÑ -pa-. Jaranti yÈ tesaÑ tesaÑ sattÈnaÑ -pa-. Sokoti ÒÈtibyasanena vÈ phuÔÔhassa -pa-. Paridevoti ÒÈtibyasanena vÈ phuÔÔhassa -pa-. IdhÈti imissÈ diÔÔhiyÈ -pa-. ImasmiÑ manussaloke. VidvÈti vijjÈgato ÒÈÓÊ vibhÈvÊ medhÈvÊ. Dukkhanti jÈtidukkhaÑ -pa- domanassupÈyÈsadukkhaÑ. . JÈtiÑ jaraÑ sokapariddavaÒca, idheva vidvÈ pajaheyya dukkhanti vijjÈgato ÒÈÓÊ vibhÈvÊ medhÈvÊ idheva jÈtiÒca jaraÒca sokapariddavaÒca dukkhaÒca pajaheyya vinodeyya byantÊkareyya anabhÈvaÑ gameyyÈti jÈtiÑ jaraÑ sokapariddavaÒca, idheva vidvÈ pajaheyya dukkhaÑ. TenÈha BhagavÈ–

EvaÑvihÈrÊ sato appamatto, Bhikkhu caraÑ hitvÈ mamÈyitÈni. JÈtiÑ jaraÑ sokapariddavaÒca, Idheva vidvÈ pajaheyya dukkhanti. 26. EtÈ’bhinandÈmi vaco Mahesino, SukittitaÑ Gotama’n|padhÊkaÑ. AddhÈ hi BhagavÈ pahÈsi dukkhaÑ, TathÈ hi te vidito esa dhammo. (9)

EtÈ’bhinandÈmi vaco Mahesinoti etanti tuyhaÑ vacanaÑ byappathaÑ desanaÑ anusÈsanaÑ anusiÔÔhaÑ nandÈmi abhinandÈmi modÈmi anumodÈmi icchÈmi sÈdiyÈmi patthayÈmi pihayÈmi abhijappÈmi. Mahesinoti kiÑ Mahesi BhagavÈ, mahantaÑ sÊlakkhandhaÑ esÊ gavesÊ pariyesÊti Mahesi -pa- “kahaÑ NarÈsabho”ti MahesÊti etÈbhinandÈmi vaco Mahesino.

SukittitaÑ Gotaman|padhÊkanti sukittitanti sukittitaÑ su-ÈcikkhitaÑ sudesitaÑ supaÒÒapitaÑ supaÔÔhapitaÑ suvivaritaÑ suvibhajitaÑ su-uttÈnÊkataÑ supakÈsitanti sukittitaÑ. Gotaman|padhÊkanti upadhÊ vuccanti kilesÈ ca khandhÈ ca abhisa~khÈrÈ ca. UpadhippahÈnaÑ upadhiv|pasamaÑ upadhipaÔinissaggaÑ upadhipaÔipassaddhaÑ amataÑ nibbÈnanti sukittitaÑ Gotaman|padhÊkaÑ.


AddhÈ hi BhagavÈ pahÈsi dukkhanti addhÈti ekaÑsavacanaÑ nissaÑsayavacanaÑ nikka~khÈvacanaÑ advejjhavacanaÑ adveÄhakavacanaÑ nirodhavacanaÑ apaÓÓakavacanaÑ avatthÈpanavacanametaÑ addhÈti. BhagavÈti gÈravÈdhivacanametaÑ -pa- sacchikÈ paÒÒatti, yadidaÑ BhagavÈti. PahÈsi dukkhanti jÈtidukkhaÑ jarÈdukkhaÑ byÈdhidukkhaÑ maraÓadukkhaÑ sokaparidevadukkhadomanassupÈyÈsadukkhaÑ pahÈsi pajahi vinodesi byantÊkarosi anabhÈvaÑ gamesÊti addhÈ hi BhagavÈ pahÈsi dukkhaÑ.

TathÈ hi te vidito esa dhammoti tathÈ hi te vidito tulito tÊrito vibh|to vibhÈvito esa dhammoti tathÈ hi te vidito esa dhammo. TenÈha so brÈhmaÓo–

EtÈ’bhinandÈmi vaco Mahesino, SukittitaÑ Gotama’n|padhÊkaÑ. AddhÈ hi BhagavÈ pahÈsi dukkhaÑ, TathÈ hi te vidito esa dhammoti. 27. Te cÈpi n|nappajaheyyu dukkhaÑ, Ye tvaÑ munÊ aÔÔhitaÑ ovadeyya. TaÑ taÑ namassÈmi samecca nÈgaÑ, Appeva maÑ BhagavÈ aÔÔhitaÑ ovadeyya. (10)

Te cÈpi n|nappajaheyyu dukkhanti te cÈpÊti khattiyÈ ca brÈhmaÓÈ ca vessÈ ca suddÈ ca gahaÔÔhÈ ca pabbajitÈ ca devÈ ca manussÈ ca. Pajaheyyu dukkhanti jÈtidukkhaÑ jarÈdukkhaÑ byÈdhidukkhaÑ maraÓadukkhaÑ sokaparideva dukkhadomanassupÈyÈsadukkhaÑ pajaheyyuÑ vinodeyyuÑ byantÊkareyyuÑ anabhÈvaÑ gameyyunti te cÈpi n|nappajaheyyu dukkhaÑ.

Ye tvaÑ munÊ aÔÔhitaÑ ovadeyyÈti yeti khattiye ca brÈhmaÓe ca vesse ca sudde ca gahaÔÔhe ca pabbajite ca deve ca manusse ca. Tvanti BhagavantaÑ bhaÓati. MunÊti monaÑ vuccati ÒÈÓaÑ -pasa~gajÈlamaticca so Muni. AÔÔhitaÑ ovadeyyÈti aÔÔhitaÑ ovadeyya, sakkaccaÑ ovadeyya, abhiÓhaÑ ovadeyya, punappunaÑ ovadeyya anusÈseyyÈti ye tvaÑ munÊ aÔÔhitaÑ ovadeyya.

TaÑ taÑ namassÈmi samecca nÈganti tanti BhagavantaÑ bhaÓati. NamassÈmÊti kÈyena vÈ namassÈmi, vÈcÈya vÈ namassÈmi, cittena vÈ namassÈmi,


anvatthapaÔipattiyÈ vÈ namassÈmi, dhammÈnudhammapaÔipattiyÈ vÈ namassÈmi sakkaromi garuÑ karomi1 mÈnemi p|jemi. SameccÈti samecca abhisamecca samÈgantvÈ abhisamÈgantvÈ sammukhÈ taÑ namassÈmi. NÈganti nÈgo ca BhagavÈ, ÈguÑ na karotÊti nÈgo, na gacchatÊti nÈgo, na ÈgacchatÊti nÈgo, kathaÑ BhagavÈ ÈguÑ na karotÊti nÈgo. Œgu vuccati pÈpakÈ akusalÈ dhammÈ saÑkilesikÈ ponobhavikÈ sadarÈ dukkhavipÈkÈ ÈyatiÑ jÈtijarÈmaraÓiyÈ.

ŒguÑ na karoti kiÒci loke, (SabhiyÈti BhagavÈ,) SabbasaÑyoge2 visajja bandhanÈni. Sabbattha na sajjatÊ vimutto, NÈgo tÈdi pavuccate tathattÈti.

EvaÑ BhagavÈ ÈguÑ na karotÊti nÈgo.

KathaÑ BhagavÈ na gacchatÊti nÈgo, BhagavÈ na chandÈgatiÑ gacchati, na dosÈgatiÑ gacchati, na mohÈgatiÑ gacchati, na bhayÈgatiÑ gacchati, na rÈgavasena gacchati, na dosavasena gacchati, na mohavasena gacchati, na mÈnavasena gacchati, na diÔÔhivasena gacchati, na uddhaccavasena gacchati, na vicikicchÈvasena gacchati, na anusayavasena gacchati, na vaggehi dhammehi yÈyati nÊyati3 vuyhati saÑharÊyati. EvaÑ BhagavÈ na gacchatÊti nÈgo.

KathaÑ BhagavÈ na ÈgacchatÊti nÈgo, sotÈpattimaggena ye kilesÈ pahÊnÈ, te kilese na puneti na pacceti na paccÈgacchati. SakadÈgÈmimaggena. AnÈgÈmimaggena. Arahattamaggena ye kilesÈ pahÊnÈ, te kilese na puneti na pacceti na paccÈgacchati. EvaÑ BhagavÈ na ÈgacchatÊti nÈgoti taÑ taÑ namassÈmi samecca nÈga.

Appeva maÑ BhagavÈ aÔÔhitaÑ ovadeyyÈti appeva maÑ BhagavÈ aÔÔhitaÑ ovadeyya, sakkaccaÑ ovadeyya, abhiÓhaÑ ovadeyya, punappunaÑ ovadeyya, anusÈseyyÈti appeva maÑ BhagavÈ aÔÔhitaÑ ovadeyya. TenÈha so brÈhmaÓo– ______________________________________________________________ 1. Garukaromi (SyÈ) 2. Sabbayoge (Ka) Khu 1. 359 piÔÔhe. 3. Niyyati (SyÈ, Ka)


Te cÈpi n|nappajaheyyu dukkhaÑ. Ye tvaÑ munÊ aÔÔhitaÑ ovadeyya. TaÑ taÑ namassÈmi samecca nÈgaÑ, Appeva maÑ BhagavÈ aÔÔhitaÑ ovadeyyÈti. 28. YaÑ brÈhmaÓaÑ vedagu’mÈbhijaÒÒÈ, AkiÒcanaÑ kÈmabhave asattaÑ. AddhÈ hi so oghamimaÑ atÈri, TiÓÓo ca pÈraÑ akhilo aka~kho. (11)

YaÑ brÈhmaÓaÑ vedagumÈbhijaÒÒÈti brÈhmaÓoti sattannaÑ dhammÈnaÑ bÈhitattÈ brÈhmaÓo, sakkÈyadiÔÔhi bÈhitÈ hoti, vicikicchÈ bÈhitÈ hoti, sÊlabbataparÈmÈso bÈhito hoti, rÈgo bÈhito hoti, doso bÈhito hoti, moho bÈhito hoti, mÈno bÈhito hoti, bÈhitÈssa honti pÈpakÈ akusalÈ dhammÈ saÑkilesikÈ ponobhavikÈ sadarÈ dukkhavipÈkÈ ÈyatiÑ jÈtijarÈmaraÓiyÈ.

BÈhitvÈ sabbapÈpakÈni, (SabhiyÈti BhagavÈ,) Vimalo sÈdhusamÈhito Ôhitatto. SaÑsÈramaticca kevalÊ so, Asito1 tÈdi pavuccate sa brahmÈ.

Vedag|ti vedo vuccati cat|su maggesu ÒÈÓaÑ -pa- sabbaÑ vedamaticca vedag| soti. AbhijaÒÒÈti abhijÈneyya ÈjÈneyya vijÈneyya paÔivijÈneyya paÔivijjheyyÈti yaÑ brÈhmaÓaÑ vedagumÈbhijaÒÒÈ.

AkiÒcanaÑ kÈmabhave asattanti akiÒcananti rÈgakiÒcanaÑ dosakiÒcanaÑ mohakiÒcanaÑ mÈnakiÒcanaÑ diÔÔhikiÒcanaÑ kilesakiÒcanaÑ duccaritakiÒcanaÑ. Yassete kiÒcanÈ pahÊnÈ samucchinnÈ v|pasantÈ paÔipassaddhÈ abhabbuppattikÈ ÒÈÓagginÈ daÉÉhÈ, so vuccati akiÒcano. KÈmÈti uddÈnato dve kÈmÈ vatthukÈmÈ ca kilesakÈmÈ ca -pa-. Ime vuccanti vatthukÈmÈ -pa-. Ime vuccanti kilesakÈmÈ. BhavÈti dve bhavÈ kammabhavo ca paÔisandhiko ca ______________________________________________________________ 1. Anissito (SyÈ) Khu 1. 358 piÔÔhe


punabbhavo -pa- ayaÑ paÔisandhiko punabbhavo. . AkiÒcanaÑ kÈmabhave asattanti akiÒcanaÑ puggalaÑ kÈmabhave ca asattaÑ alaggaÑ alaggitaÑ apalibuddhaÑ nikkhantaÑ nissaÔaÑ vippamuttaÑ visaÒÒuttaÑ vimariyÈdikatena cetasÈ viharantanti akiÒcanaÑ kÈmabhave asattaÑ.

AddhÈ hi so oghamimaÑ atÈrÊti addhÈti ekaÑsavacanaÑ -pa- avatthÈpanavacanametaÑ addhÈti. Oghanti kÈmoghaÑ bhavoghaÑ diÔÔhoghaÑ avijjoghaÑ. AtÈrÊti uttari patari samatikkami vÊtivattayÊti addhÈ hi so oghamimaÑ atÈri.

TiÓÓo ca pÈraÑ akhilo aka~khoti tiÓÓoti kÈmoghaÑ tiÓÓo, bhavoghaÑ tiÓÓo, diÔÔhoghaÑ tiÓÓo, avijjoghaÑ tiÓÓo, saÑsÈrapathaÑ tiÓÓo uttiÓÓo nitthiÓÓo1 atikkanto samatikkanto vÊtivatto. So vutthavÈso2 ciÓÓacaraÓo gataddho gatadiso gatakoÔiko pÈlitabrahmacariyo uttamadiÔÔhippatto bhÈvitamaggo, pahÊnakileso paÔividdhÈkuppo sacchikatanirodho, dukkhaÑ tassa pariÒÒÈtaÑ, samudayo pahÊno, maggo bhÈvito, nirodho sacchikato, abhiÒÒeyyaÑ abhiÒÒÈtaÑ, pariÒÒeyyaÑ pariÒÒÈtaÑ, pahÈtabbaÑ pahÊnaÑ, bhÈvetabbaÑ bhÈvitaÑ, sacchikÈtabbaÑ sacchikataÑ. So ukkhittapaligho saÑkiÓÓaparikkho abbuÄhesiko niraggaÄo ariyo pannaddhajo pannabhÈro visaÒÒutto paÒca~gavippahÊno chaÄa~gasamannÈgato ekÈrakkho caturÈpasseno panuÓÓapaccekasacco3 samavayasaÔÔhesano anÈvilasa~kappo passaddhakÈyasa~khÈro suvimuttacitto suvimuttapaÒÒo kevalÊ vusitavÈ uttamapuriso paramapuriso paramapattippatto, so neva ÈcinÈti na apacinÈti apacinitvÈ Ôhito, neva pajahati na upÈdiyati pajahitvÈ Ôhito, neva visineti na ussineti visinetvÈ Ôhito, neva vidh|peti na sandh|peti vidh|petvÈ Ôhito, asekkhena sÊlakkhandhena samannÈgatattÈ Ôhito, asekkhena samÈdhikkhandhena. PaÒÒÈkkhandhena. Vimuttikkhandhena. VimuttiÒÈÓadassanakkhandhena samannÈgatattÈ Ôhito, saccaÑ sampaÔipÈdayitvÈ4 Ôhito, ejaÑ samatikkamitvÈ Ôhito, kilesaggiÑ pariyÈdiyitvÈ Ôhito, aparigamanatÈya Ôhito, kathaÑ5 samÈdÈya Ôhito, vimuttipaÔisevanatÈya ______________________________________________________________ 1. NittiÓÓo (SyÈ) 2. VuÔÔhavÈso (SyÈ) Khu 7. 16 piÔÔhepi. 3. PaÓunnapaccekasacco (Ka) 4. PaÔipÈdayitvÈ (SyÈ) 5. KaÔaÑ (SyÈ) KÈmasuttaniddesaÔÔhakathÈ oloketabbÈ.


Ôhito, mettÈya pÈrisuddhiyÈ Ôhito, karuÓÈya. MuditÈya. UpekkhÈya pÈrisuddhiyÈ Ôhito, accantapÈrisuddhiyÈ Ôhito, atammayatÈya1 pÈrisuddhiyÈ Ôhito, vimuttattÈ Ôhito, santussitattÈ Ôhito, khandhapariyante Ôhito, dhÈtupariyante Ôhito, Èyatanapariyante Ôhito, gatipariyante Ôhito, upapattipariyante Ôhito, paÔisandhipariyante Ôhito, bhavapariyante Ôhito, saÑsÈrapariyante Ôhito, vaÔÔapariyante Ôhito, antimabhave Ôhito, antime samussaye Ôhito, antimadehadharo arahÈ.

TassÈyaÑ pacchimako bhavo, carimoyaÑ samussayo. JÈtimaraÓasaÑsÈro, natthi tassa punabbhavoti.

TiÓÓo ca pÈranti pÈraÑ vuccati amataÑ nibbÈnaÑ. Yo so sabbasa~khÈrasamatho sabb|padhipaÔinissaggo taÓhakkhayo virÈgo nirodho nibbÈnaÑ, so pÈragato pÈrappatto antagato antappatto koÔigato koÔippatto pariyantagato pariyantappatto vosÈnagato vosÈnappatto tÈÓagato tÈÓappatto leÓagato leÓappatto saraÓagato saraÓappatto abhayagato abhayappatto accutagato accutappatto amatagato amatappatto nibbÈnagato nibbÈnappatto. So vutthavÈso ciÓÓacaraÓo -pa- jÈtimaraÓasaÑsÈro natthi tassa punabbhavoti tiÓÓo ca pÈraÑ.

Akhiloti rÈgo khilo, doso khilo, moho khilo, kodho khilo, upanÈho khilo -pa- sabbÈkusalÈbhisa~khÈrÈ khilÈ. Yassete khilÈ pahÊnÈ samucchinnÈ v|pasantÈ paÔipassaddhÈ abhabbuppattikÈ ÒÈÓagginÈ daÉÉhÈ, so vuccati akhilo. Aka~khoti dukkhe ka~khÈ, dukkhasamudaye ka~khÈ, dukkhanirodhe ka~khÈ, dukkhanirodhagÈminiyÈ paÔipadÈya ka~khÈ, pubbante ka~khÈ, aparante ka~khÈ, pubbantÈparante ka~khÈ, idappaccayatÈpaÔiccasamuppannesu dhammesu ka~khÈ, yÈ evar|pÈ ka~khÈ ka~khÈyanÈ ka~khÈyitattaÑ vimati vicikicchÈ dveÄhakaÑ dvedhÈpatho saÑsayo anekaÑsaggÈho ÈsappanÈ parisappanÈ apariyogÈhanÈ chambhitattaÑ cittassa manovilekho, yassete ka~khÈ pahÊnÈ samucchinnÈ v|pasantÈ paÔipassaddhÈ abhabbuppattikÈ ÒÈÓagginÈ daÉÉhÈ, ______________________________________________________________ 1. AkammaÒÒatÈya (SyÈ)


so vuccati aka~khoti tiÓÓo ca pÈraÑ akhilo aka~kho. TenÈha BhagavÈ–

YaÑ brÈhmaÓaÑ vedagumÈbhijaÒÒÈ, AkiÒcanaÑ kÈmabhave asattaÑ. AddhÈ hi so oghamimaÑ atÈri, TiÓÓo ca pÈraÑ akhilo aka~khoti. 29. VidvÈ ca yo vedag| naro idha, BhavÈbhave sa~gamimaÑ visajja. So vÊtataÓho anÊgho nirÈso, AtÈri so jÈtijaranti br|mi. (12)

VidvÈ ca yo vedag| naro idhÈti vidvÈti vijjÈgato ÒÈÓÊ vibhÈvÊ medhÈvÊ. Yoti yo yÈdiso -pa- manusso vÈ. Vedag|ti vedo vuccati cat|su maggesu ÒÈÓaÑ. PaÒÒÈ paÒÒindriyaÑ paÒÒÈbalaÑ dhammavicayasambojjha~go vÊmaÑsÈ vipassanÈ sammÈdiÔÔhi1. Tehi vedehi jÈtijarÈmaraÓassa antagato antappatto koÔigato koÔippatto pariyantagato pariyantappatto vosÈnagato vosÈnappatto tÈÓagato tÈÓappatto leÓagato leÓappatto saraÓagato saraÓappatto abhayagato abhayappatto accutagato accutappatto amatagato amatappatto nibbÈnagato nibbÈnappatto. VedÈnaÑ vÈ antagatoti vedag|, vedehi vÈ antagatoti vedag|, sattannaÑ vÈ dhammÈnaÑ viditattÈ vedag|, sakkÈyadiÔÔhi viditÈ hoti. VicikicchÈ. SÊlabbataparÈmÈso. RÈgo. Doso. Moho. MÈno vidito hoti, viditÈssa honti pÈpakÈ akusalÈ dhammÈ saÑkilesikÈ ponobhavikÈ sadarÈ dukkhavipÈkÈ ÈyatiÑ jÈtijarÈmaraÓiyÈ.

VedÈni viceyya kevalÈni, (SabhiyÈti BhagavÈ,) SamaÓÈnaÑ yÈnÊdhatthi brÈhmaÓÈnaÑ. SabbavedanÈsu vÊtarÈgo, SabbaÑ vedamaticca vedag| so. ______________________________________________________________ 1. ©ÈÓaÑ -pa- sabbavedamaticca vedag| soti (SyÈ) passa Khu 7. 158 piÔÔhe.


Naroti satto naro mÈnavo poso puggalo jÊvo jÈgu1 jantu indagu2 manujo. IdhÈti imissÈ diÔÔhiyÈ -pa- imasmiÑ manussaloketi vidvÈ ca yo vedag| naro idha.

BhavÈbhave sa~gamimaÑ visajjÈti bhavÈbhaveti bhavÈbhave kammabhave punabbhave kÈmabhave, kammabhave kÈmabhave punabbhave r|pabhave, kammabhave r|pabhave punabbhave ar|pabhave, kammabhave ar|pabhave punabbhave punappunabhave, punappunagatiyÈ punappuna-upapattiyÈ punappunapaÔisandhiyÈ punappuna-attabhÈvÈbhinibbattiyÈ. Sa~gÈti satta sa~gÈ rÈgasa~go dosasa~go mohasa~go mÈnasa~go diÔÔhisa~go kilesasa~go duccaritasa~go. VisajjÈti sa~ge vosajjetvÈ vÈ visajja. Atha vÈ sa~ge bandhe vibandhe Èbandhe lagge laggite palibuddhe bandhane phoÔayitvÈ3 vÈ visajja. YathÈ yÈnaÑ vÈ vayhaÑ vÈ rathaÑ vÈ sakaÔaÑ vÈ sandamÈnikaÑ vÈ sajjaÑ visajjaÑ karonti vikopenti, evameva te sa~ge vosajjetvÈ vÈ visajja. Atha vÈ sa~ge bandhe vibandhe Èbandhe lagge laggite palibuddhe bandhane phoÔayitvÈ vÈ visajjÈti bhavÈbhave sa~gamimaÑ visajja.

So vÊtataÓho anÊgho nirÈso, atÈri so jÈtijaranti br|mÊti taÓhÈti r|pataÓhÈ -pa- dhammataÓhÈ. YassesÈ taÓhÈ pahÊnÈ samucchinnÈ v|pasantÈ paÔipassaddhÈ abhabbuppattikÈ ÒÈÓagginÈ daÉÉhÈ, so vuccati vÊtataÓho vigatataÓho cattataÓho vantataÓho muttataÓho pahÊnataÓho paÔinissaÔÔhataÓho, vÊtarÈgo cattarÈgo pahÊnarÈgo paÔinissaÔÔharÈgo nicchÈto nibbuto sÊtibh|to sukhappaÔisaÑvedÊ brahmabh|tena attanÈ viharatÊti so vÊtataÓho. AnÊghoti rÈgo nÊgho, doso nÊgho, moho nÊgho, kodho nÊgho, upanÈho nÊgho -pa- sabbÈkusalÈbhisa~khÈrÈ nÊghÈ. Yassete nÊghÈ pahÊnÈ samucchinnÈ v|pasantÈ paÔipassaddhÈ abhabbuppattikÈ ÒÈÓagginÈ daÉÉhÈ, so vuccati anÊgho. NirÈsoti ÈsÈ vuccati taÓhÈ. Yo rÈgo sÈrÈgo -pa- abhijjhÈ lobho akusalam|laÑ. YassesÈ ÈsÈ taÓhÈ pahÊnÈ samucchinnÈ v|pasantÈ paÔipassaddhÈ abhabbuppattikÈ ÒÈÓagginÈ daÉÉhÈ, so vuccati nirÈso. JÈtÊti yÈ tesaÑ tesaÑ sattÈnaÑ -pa- ÈyatanÈnaÑ paÔilÈbho. JarÈti yÈ tesaÑ tesaÑ ______________________________________________________________ 1. JÈtu (SyÈ) 2. Indag| (SyÈ) 3. MocayitvÈ (SyÈ)

5. DhotakamÈÓavapucchÈniddesa 89

sattÈnaÑ -pa- indriyÈnaÑ paripÈko. AyaÑ vuccati jarÈ. So vÊtataÓho anÊgho nirÈso, atÈri so jÈtijaranti br|mÊti yo so vÊtataÓho anÊgho ca nirÈso ca, so kho jÈtijarÈmaraÓaÑ atari uttari patari samatikkami vÊtivattayÊti br|mi ÈcikkhÈmi desemi paÒÒapemi paÔÔhapemi vivarÈmi vibhajÈmi uttÈnÊkaromi pakÈsemÊti so vÊtataÓho anÊgho nirÈso, atÈri so jÈtijaranti br|mi. TenÈha BhagavÈ–

VidvÈ ca yo vedag| naro idha, BhavÈbhave sa~gamimaÑ visajja. So vÊtataÓho anÊgho nirÈso, AtÈri so jÈtijaranti br|mÊti.

Saha gÈthÈpariyosÈnÈ -pa- “SatthÈ me bhante BhagavÈ, sÈvakohamasmÊ”ti.

Mettag|mÈÓavapucchÈniddeso catuttho. _____

5. DhotakamÈÓavapucchÈniddesa

30. PucchÈmi taÑ BhagavÈ br|hi me’taÑ, (iccÈyasmÈ Dhotako,) VÈcÈbhika~khÈmi Mahesi tuyhaÑ. Tava sutvÈna nigghosaÑ, sikkhe nibbÈnamattano. (1)

PucchÈmi taÑ BhagavÈ br|hi me’tanti pucchÈmÊti tisso pucchÈ adiÔÔhajotanÈ pucchÈ diÔÔhasaÑsandanÈ pucchÈ vimaticchedanÈ pucchÈ -pa-. ImÈ tisso pucchÈ -pa- nibbÈnapucchÈ. PucchÈmi tanti pucchÈmi taÑ, yÈcÈmi taÑ, ajjhesÈmi taÑ, pasÈdemi taÑ, “kathayassu me”ti pucchÈmi taÑ. BhagavÈti gÈravÈdhivacanametaÑ -pa- sacchikÈ paÒÒatti, yadidaÑ BhagavÈti. Br|hi metanti br|hi ÈcikkhÈhi desehi paÒÒapehi paÔÔhapehi vivarÈhi vibhajÈhi uttÈnÊkarohi pakÈsehÊti pucchÈmi taÑ BhagavÈ br|hi me’taÑ.

IccÈyasmÈ Dhotakoti iccÈti padasandhi -pa-. ŒyasmÈti piyavacanaÑ garuvacanaÑ sagÈravasappatissÈdhivacanametaÑ ÈyasmÈti. Dhotakoti


tassa brÈhmaÓassa nÈmaÑ sa~khÈ samaÒÒÈ paÒÒatti vohÈro nÈmaÑ nÈmakammaÑ nÈmadheyyaÑ nirutti byaÒjanaÑ abhilÈpoti iccÈyasmÈ Dhotako.

VÈcÈbhika~khÈmi Mahesi tuyhanti tuyhaÑ vacanaÑ byappathaÑ desanaÑ anusÈsanaÑ anusiÔÔhaÑ ka~khÈmi abhika~khÈmi icchÈmi sÈdiyÈmi patthayÈmi pihayÈmi abhijappÈmi. MahesÊti kiÑ Mahesi BhagavÈ, mahantaÑ sÊlakkhandhaÑ esÊ gavesÊ pariyesÊti Mahesi -pa-. “KahaÑ NarÈsabho”ti MahesÊti vÈcÈbhika~khÈmi Mahesi tuyhaÑ.

Tava sutvÈna nigghosanti tuyhaÑ vacanaÑ byappathaÑ desanaÑ anusÈsanaÑ anusiÔÔhaÑ sutvÈ suÓitvÈ uggahetvÈ upadhÈrayitvÈ upalakkhayitvÈti tava sutvÈna nigghosaÑ.

Sikkhe nibbÈnamattanoti sikkhÈti tisso sikkhÈ adhisÊlasikkhÈ adhicittasikkhÈ adhipaÒÒÈsikkhÈ -pa- ayaÑ adhipaÒÒÈsikkhÈ. nibbÈnamattanoti attano rÈgassa nibbÈpanÈya, dosassa nibbÈpanÈya, mohassa nibbÈpanÈya, kodhassa nibbÈpanÈya, upanÈhassa nibbÈpanÈya -pa- sabbÈkusalÈbhisa~khÈrÈnaÑ samÈya upasamÈya v|pasamÈya nibbÈpanÈya paÔinissaggÈya paÔipassaddhiyÈ adhisÊlampi sikkheyya, adhicittampi sikkheyya, adhipaÒÒampi sikkheyya, imÈ tisso sikkhÈyo Èvajjanto sikkheyya, jÈnanto sikkheyya, passanto sikkheyya, paccavekkhanto sikkheyya, cittaÑ padahanto sikkheyya, saddhÈya adhimuccanto sikkheyya, vÊriyaÑ paggaÓhanto sikkheyya, satiÑ upaÔÔhapento sikkheyya, cittaÑ samÈdahanto sikkheyya, paÒÒÈya pajÈnanto sikkheyya, abhiÒÒeyyaÑ abhijÈnanto sikkheyya, pariÒÒeyyaÑ parijÈnanto sikkheyya, pahÈtabbaÑ pajahanto sikkheyya, bhÈvetabbaÑ bhÈvento sikkheyya, sacchikÈtabbaÑ sacchikaronto sikkheyya Ècareyya samÈcareyya samÈdÈya vatteyyÈti sikkhe nibbÈnamattano. TenÈha so brÈhmaÓo–

PucchÈmi taÑ BhagavÈ br|hi metaÑ, (iccÈyasmÈ Dhotako,) VÈcÈbhika~khÈmi Mahesi tuyhaÑ. Tava sutvÈna nigghosaÑ, sikkhe nibbÈnamattanoti.


31. TenahÈtappaÑ karohi, (DhotakÈti BhagavÈ,) Idheva nipako sato. Ito sutvÈna nigghosaÑ, sikkhe nibbÈnamattano. (2)

TenahÈtappaÑ karohÊti ÈtappaÑ karohi, ussÈhaÑ karohi, ussoÄhiÑ karohi, thÈmaÑ karohi, dhitiÑ karohi, vÊriyaÑ karohi, chandaÑ janehi saÒjanehi upaÔÔhapehi samuÔÔhapehi nibbattehi abhinibbattehÊti tenahÈtappaÑ karohi.

DhotakÈti BhagavÈ taÑ brÈhmaÓaÑ nÈmena Èlapati. BhagavÈti gÈravÈdhivacanametaÑ -pa- sacchikÈ paÒÒatti, yadidaÑ BhagavÈti DhotakÈti BhagavÈ.

Idheva nipako satoti idhÈti imissÈ diÔÔhiyÈ imissÈ khantiyÈ imissÈ ruciyÈ imasmiÑ ÈdÈye imasmiÑ dhamme imasmiÑ vinaye imasmiÑ dhammavinaye imasmiÑ pÈvacane imasmiÑ brahmacariye imasmiÑ SatthusÈsane imasmiÑ attabhÈve imasmiÑ manussaloke. Nipakoti nipako paÓÉito paÒÒavÈ buddhimÈ ÒÈÓÊ vibhÈvÊ medhÈvÊ. Satoti cat|hi kÈraÓehi sato, kÈye kÈyÈnupassanÈsatipaÔÔhÈnaÑ bhÈvento sato -pa- so vuccati satoti idheva nipako sato.

Ito sutvÈna nigghosanti ito mayhaÑ vacanaÑ byappathaÑ desanaÑ anusÈsanaÑ anusiÔÔhaÑ sutvÈ suÓitvÈ uggaÓhitvÈ upadhÈrayitvÈ upalakkhayitvÈti ito sutvÈna nigghosaÑ.

Sikkhe nibbÈnamattanoti sikkhÈti tisso sikkhÈ adhisÊlasikkhÈ adhicittasikkhÈ adhipaÒÒÈsikkhÈ -pa- ayaÑ adhipaÒÒÈsikkhÈ. nibbÈnamattanoti attano rÈgassa nibbÈpanÈya, dosassa nibbÈpanÈya, mohassa nibbÈpanÈya, kodhassa nibbÈpanÈya, upanÈhassa nibbÈpanÈya -pa- sabbÈkusalÈbhisa~khÈrÈnaÑ samÈya upasamÈya v|pasamÈya nibbÈpanÈya paÔinissaggÈya paÔipassaddhiyÈ adhisÊlampi sikkheyya, adhicittampi sikkheyya, adhipaÒÒampi sikkheyya, imÈ tisso sikkhÈyo Èvajjanto sikkheyya, jÈnanto sikkheyya -pa- sacchikÈtabbaÑ sacchikaronto sikkheyya


Ècareyya samÈcareyya, samÈdÈya vatteyyÈti sikkhe nibbÈnamattano. TenÈha BhagavÈ–

TenahÈtappaÑ karohi, (DhotakÈti BhagavÈ,) Idheva nipako sato. Ito sutvÈna nigghosaÑ, sikkhe nibbÈnamattanoti. 32. PassÈmahaÑ devamanussaloke, AkiÒcanaÑ brÈhmaÓamiriyamÈnaÑ. TaÑ taÑ namassÈmi Samantacakkhu, PamuÒca maÑ Sakka kathaÑkathÈhi. (3)

PassÈmahaÑ devamanussaloketi devÈti tayo devÈ sammutidevÈ upapattidevÈ visuddhidevÈ. Katame sammutidevÈ. SammutidevÈ vuccanti rÈjÈno ca rÈjakumÈrÈ ca deviyo ca, ime vuccanti sammutidevÈ. Katame upapattidevÈ, upapattidevÈ vuccanti CÈtumahÈrÈjikÈ devÈ TÈvatiÑsÈ devÈ yÈmÈ devÈ TusitÈ devÈ NimmÈnaratÊ devÈ ParanimmitavasavattÊ devÈ brahmakÈyikÈ devÈ, ye ca devÈ taduttari1, ime vuccanti upapattidevÈ. Katame visuddhidevÈ, visuddhidevÈ vuccanti TathÈgatasÈvakÈ arahanto khÊÓÈsavÈ, ye ca PaccekabuddhÈ, ime vuccanti visuddhidevÈ. BhagavÈ sammutidevÈnaÒca upapattidevÈnaÒca visuddhidevÈnaÒca devo ca Atidevo ca DevÈtidevo ca SÊhasÊho NÈganÈgo GaÓigaÓÊ MunimunÊ RÈjarÈjÈ. PassÈmahaÑ devamanussaloketi manussaloke devaÑ passÈmi, atidevaÑ passÈmi, devÈtidevaÑ passÈmi dakkhÈmi olokemi nijjhÈyÈmi upaparikkhÈmÊti passÈmahaÑ devamanussaloke.

AkiÒcanaÑ brÈhmaÓamiriyamÈnanti akiÒcananti rÈgakiÒcanaÑ dosakiÒcanaÑ mohakiÒcanaÑ mÈnakiÒcanaÑ diÔÔhikiÒcanaÑ kilesakiÒcanaÑ duccaritakiÒcanaÑ, te kiÒcanÈ Buddhassa Bhagavato pahÊnÈ ucchinnam|lÈ tÈlÈvatthukatÈ anabhÈvaÑkatÈ ÈyatiÑ anuppÈdadhammÈ, tasmÈ Buddho akiÒcano. BrÈhmaÓoti BhagavÈ sattannaÑ dhammÈnaÑ bÈhitattÈ brÈhmaÓo, sakkÈyadiÔÔhi bÈhitÈ hoti, vicikicchÈ bÈhitÈ hoti, sÊlabbataparÈmÈso bÈhito hoti, rÈgo bÈhito hoti, doso ______________________________________________________________ 1. Tatrupari (SyÈ)


bÈhito hoti, moho bÈhito hoti, mÈno bÈhito hoti, bÈhitÈssa honti pÈpakÈ akusalÈ dhammÈ saÑkilesikÈ ponobhavikÈ sadarÈ dukkhavipÈkÈ ÈyatiÑ jÈtijarÈmaraÓiyÈ.

BÈhitvÈ sabbapÈpakÈni, (SabhiyÈti BhagavÈ,) Vimalo sÈdhusamÈhito Ôhitatto. SaÑsÈramaticca kevalÊ so, Asito tÈdi pavuccate sa brahmÈti.

IriyamÈnanti carantaÑ viharantaÑ iriyantaÑ vattentaÑ pÈlentaÑ yapentaÑ yÈpentanti akiÒcanaÑ brÈhmaÓamiriyamÈnaÑ.

TaÑ taÑ namassÈmi Samantacakkh|ti tanti BhagavantaÑ bhaÓati. NamassÈmÊti kÈyena vÈ namassÈmi, vÈcÈya vÈ namassÈmi, cittena vÈ namassÈmi, anvatthapaÔipattiyÈ vÈ namassÈmi, dhammÈnudhammapaÔipattiyÈ vÈ namassÈmi sakkaromi garuÑ karomi mÈnemi p|jemi. Samantacakkh|ti Samantacakkhu vuccati sabbaÒÒutaÒÈÓaÑ. BhagavÈ sabbaÒÒutaÒÈÓena upeto samupeto upÈgato samupÈgato upapanno samupapanno samannÈgato.

“Na tassa addiÔÔhamidhatthi1 kiÒci, Atho aviÒÒÈtamajÈnitabbaÑ. SabbaÑ abhiÒÒÈsi yadatthi neyyaÑ, TathÈgato tena Samantacakkh|”ti.

TaÑ taÑ namassÈmi Samantacakkhu.

PamuÒca maÑ Sakka kathaÑkathÈhÊti SakkÈti Sakko, BhagavÈ SakyakulÈ pabbajitotipi Sakko. Atha vÈ aÉÉho2 mahaddhano dhanavÈtipi Sakko. TassimÈni dhanÈni. SeyyathidaÑ, saddhÈdhanaÑ sÊladhanaÑ hiridhanaÑ ottappadhanaÑ sutadhanaÑ cÈgadhanaÑ paÒÒÈdhanaÑ satipaÔÔhÈnadhanaÑ sammappadhÈnadhanaÑ iddhipÈdadhanaÑ indriyadhanaÑ baladhanaÑ bojjha~gadhanaÑ maggadhanaÑ phaladhanaÑ nibbÈnadhanaÑ, imehi anekavidhehi dhanaratanehi aÉÉho mahaddhano dhanavÈtipi Sakko. Atha vÈ Sakko pahu visavÊ alamatto s|ro VÊro vikkanto abhÊr| acchambhÊ anutrÈsÊ apalÈyÊ pahÊnabhayabheravo vigatalomahaÑsotipi ______________________________________________________________ 1. AdiÔÔhamidhatthi (SyÈ, Ka) Khu 7. 280 piÔÔhepi. 2. Addho (SyÈ, Ka)


Sakko. KathaÑkathÈ vuccati vicikicchÈ, dukkhe ka~khÈ dukkhasamudaye ka~khÈ dukkhanirodhe ka~khÈ dukkhanirodhagÈminiyÈ paÔipadÈya ka~khÈ pubbante ka~khÈ aparante ka~khÈ pubbantÈparante ka~khÈ idappaccayatÈpaÔiccasamuppannesu dhammesu ka~khÈ, yÈ evar|pÈ ka~khÈ ka~khÈyanÈ ka~khÈyitattaÑ vimati vicikicchÈ dveÄhakaÑ dvedhÈpatho saÑsayo anekaÑsaggÈho ÈsappanÈ parisappanÈ apariyogÈhanÈ chambhitattaÑ cittassa manovilekho. PamuÒca maÑ Sakka kathaÑkathÈhÊti muÒca maÑ pamuÒca maÑ mocehi maÑ pamocehi maÑ uddhara maÑ samuddhara maÑ vuÔÔhÈpehi maÑ kathaÑkathÈsallatoti pamuÒca maÑ Sakka kathaÑkathÈhi. TenÈha so brÈhmaÓo–

PassÈmahaÑ devamanussaloke, AkiÒcanaÑ brÈhmaÓamiriyamÈnaÑ. TaÑ taÑ namassÈmi Samantacakkhu, PamuÒca maÑ Sakka kathaÑkathÈhÊti. 33. NÈhaÑ sahissÈmi pamocanÈya, KathaÑkathiÑ Dhotaka kaÒci loke. DhammaÒca seÔÔhaÑ ÈjÈnamÈno, EvaÑ tuvaÑ oghamimaÑ taresi. (4)

NÈhaÑ sahissÈmi1 pamocanÈyÈti nÈhaÑ taÑ sakkomi muÒcituÑ pamuÒcituÑ mocetuÑ pamocetuÑ uddharituÑ samuddharituÑ uÔÔhÈpetuÑ samuÔÔhÈpetuÑ kathaÑkathÈsallatoti, evampi nÈhaÑ sahissÈmi pamocanÈya. . Atha vÈ na ÊhÈmi na samÊhÈmi na ussahÈmi na vÈyamÈmi na ussÈhaÑ karomi na ussoÄhiÑ karomi na thÈmaÑ karomi na dhitiÑ karomi na vÊriyaÑ karomi na chandaÑ janemi na saÒjanemi na nibbattemi na abhinibbattemi assaddhe puggale acchandike kusÊte hÊnavÊriye appaÔipajjamÈne dhammadesanÈyÈti, evampi nÈhaÑ sahissÈmi pamocanÈya. . Atha vÈ natthaÒÒo koci mocetÈ, te yadi moceyyuÑ, sakena thÈmena sakena balena sakena vÊriyena sakena parakkamena sakena purisathÈmena sakena purisabalena sakena purisavÊriyena sakena purisaparakkamena attanÈ ______________________________________________________________ 1. SamÊhÈmi (Ka)


sammÈpaÔipadaÑ anulomapaÔipadaÑ apaccanÊkapaÔipadaÑ anvatthapaÔipadaÑ dhammÈnudhammapaÔipadaÑ paÔipajjamÈnÈ moceyyunti, evampi nÈhaÑ sahissÈmi pamocanÈya.

VuttaÒhetaÑ BhagavatÈ–so vata Cunda attanÈ palipapalipanno paraÑ palipapalipannaÑ uddharissatÊti netaÑ ÔhÈnaÑ vijjati, so vata Cunda attanÈ adanto avinÊto aparinibbuto paraÑ damessati vinessati parinibbÈpessatÊti netaÑ ÔhÈnaÑ vijjatÊti, evampi nÈhaÑ sahissÈmi pamocanÈya. VuttaÒhetaÑ BhagavatÈ–

“AttanÈ hi1 kataÑ pÈpaÑ, attanÈ saÑkilissati. AttanÈ akataÑ pÈpaÑ, attanÈva visujjhati. SuddhÊ asuddhi paccattaÑ, nÈÒÒo aÒÒaÑ visodhaye”ti.

Evampi nÈhaÑ sahissÈmi pamocanÈya.

VuttaÒhetaÑ BhagavatÈ–evameva kho brÈhmaÓa tiÔÔhateva nibbÈnaÑ, tiÔÔhati nibbÈnagÈmimaggo, tiÔÔhÈmahaÑ samÈdapetÈ, atha ca pana mama sÈvakÈ mayÈ evaÑ ovadiyamÈnÈ evaÑ anusÈsiyamÈnÈ appekacce accantaniÔÔhaÑ nibbÈnaÑ ÈrÈdhenti, ekacce nÈrÈdhentÊti, ettha kyÈhaÑ brÈhmaÓa karomi, maggakkhÈyÊ brÈhmaÓa TathÈgato maggaÑ Buddho Ècikkhati attanÈ paÔipajjamÈnÈ mucceyyunti2, evampi nÈhaÑ sahissÈmi pamocanÈya.

KathaÑkathiÑ Dhotaka kaÒci loketi kathaÑkathiÑ puggalaÑ saka~khaÑ sakhilaÑ sadveÄhakaÑ savicikicchaÑ. KaÒcÊti kaÒci khattiyaÑ vÈ brÈhmaÓaÑ vÈ vessaÑ vÈ suddaÑ vÈ gahaÔÔhaÑ vÈ pabbajitaÑ vÈ devaÑ vÈ manussaÑ vÈ. Loketi apÈyaloke -pa- Èyatanaloketi kathaÑkathiÑ Dhotaka kaÒci loke.

DhammaÒca seÔÔhaÑ ÈjÈnamÈnoti dhammaÑ seÔÔhaÑ vuccati amataÑ nibbÈnaÑ. Yo so sabbasa~khÈrasamatho sabb|padhipaÔinissaggo taÓhakkhayo virÈgo nirodho nibbÈnaÑ. SeÔÔhanti aggaÑ seÔÔhaÑ viseÔÔhaÑ pÈmokkhaÑ uttamaÑ pavaraÑ dhammaÑ ÈjÈnamÈno vijÈnamÈno paÔivijÈnamÈno paÔivijjhamÈnoti dhammaÒca seÔÔhaÑ ÈjÈnamÈno. ______________________________________________________________ 1. AttanÈva (bah|su) Khu 1. 38 piÔÔhe. 2. MuÒceyyunti (SyÈ)


EvaÑ tuvaÑ oghamimaÑ taresÊti evaÑ kÈmoghaÑ bhavoghaÑ diÔÔhoghaÑ avijjoghaÑ tareyyÈsi uttareyyÈsi patareyyÈsi samatikkameyyÈsi vÊtivatteyyÈsÊti evaÑ tuvaÑ oghamimaÑ taresi. TenÈha BhagavÈ–

NÈhaÑ sahissÈmi pamocanÈya, KathaÑkathiÑ Dhotaka kaÒci loke. DhammaÒca seÔÔhaÑ ÈjÈnamÈno, EvaÑ tuvaÑ oghamimaÑ taresÊti. 34. AnusÈsa brahme karuÓÈyamÈno, VivekadhammaÑ yamahaÑ vijaÒÒaÑ. YathÈhaÑ ÈkÈsova1 abyÈpajjamÈno2, Idheva santo asito careyyaÑ. (5)

AnusÈsa brahme karuÓÈyamÈnoti anusÈsa brahme anuggaÓha brahme anukampa brahmeti anusÈsa brahme. KaruÓÈyamÈnoti karuÓÈyamÈno anudayamÈno3 anurakkhamÈno anuggaÓhamÈno anukampamÈnoti anusÈsa brahme kar|ÓÈyamÈno.

VivekadhammaÑ yamahaÑ vijaÒÒanti vivekadhammaÑ vuccati amataÑ nibbÈnaÑ. Yo so sabbasa~khÈrasamatho sabb|padhipaÔinissaggo taÓhakkhayo virÈgo nirodho nibbÈnaÑ. YamahaÑ vijaÒÒanti yamahaÑ jÈneyyaÑ ÈjÈneyyaÑ vijÈneyyaÑ paÔivijÈneyyaÑ paÔivijjheyyaÑ adhigaccheyyaÑ phasseyyaÑ sacchikareyyanti vivekadhammaÑ yamahaÑ vijaÒÒaÑ.

YathÈhaÑ ÈkÈsova abyÈpajjamÈnoti yathÈ ÈkÈso a pajjati na gaÓhati4 na bajjhati na palibajjhati, evaÑ apajjamÈno agaÓhamÈno4 abajjhamÈno apalibajjhamÈnoti evampi ÈkÈsova abyÈpajjamÈno. YathÈ ÈkÈso na rajjati lÈkhÈya vÈ haliddiyÈ5 vÈ nÊliyÈ6 vÈ maÒjeÔÔhÈya vÈ, evaÑ arajjamÈno adussamÈno amuyhamÈno akilissamÈnoti7 evampi ÈkÈsova abyÈpajjamÈno. YathÈ ÈkÈso ______________________________________________________________ 1. ŒkÈso ca (SyÈ) 2. AbyÈpajjhamÈno (SyÈ) 3. AnuddayamÈno (bah|su) 4. Natthi ... SyÈ...potthake. 5. Haliddena (SyÈ) 6. NÊlena (SyÈ) 7. AkiliyamÈno (SyÈ)


na kuppati na byÈpajjati na patilÊyati1 na paÔihaÒÒati, evaÑ akuppamÈno abyÈpajjamÈno appatilÊyamÈno appaÔihaÒÒamÈno appaÔihatamÈnoti evampi ÈkÈsova abyÈpajjamÈno.

Idheva santo asito careyyanti idheva santoti idheva santo idheva samÈno idheva nisinno samÈno imasmiÑyeva Èsane nisinno samÈno imissÈyeva parisÈya nisinno samÈnoti evampi idheva santo. . Atha vÈ idheva santo upasanto v|pasanto nibbuto paÔippassaddhoti evampi idheva santo. Asitoti dve nissayÈ taÓhÈnissayo ca diÔÔhinissayo ca -pa- ayaÑ taÓhÈnissayo -pa- ayaÑ diÔÔhinissayo. TaÓhÈnissayaÑ pahÈya, diÔÔhinissayaÑ paÔinissajjitvÈ, cakkhuÑ anissito, sotaÑ anissito, ghÈnaÑ anissito, jivhaÑ anissito, kÈyaÑ anissito, manaÑ anissito, r|pe. Sadde. Gandhe. Rase. PhoÔÔhabbe. Dhamme. KulaÑ. GaÓaÑ. ŒvÈsaÑ. LÈbhaÑ. YasaÑ. PasaÑsaÑ. SukhaÑ. CÊvaraÑ. PiÓÉapÈtaÑ. SenÈsanaÑ. GilÈnapaccayabhesajjaparikkhÈraÑ. KÈmadhÈtuÑ. R|padhÈtuÑ. Ar|padhÈtuÑ. KÈmabhavaÑ. R|pabhavaÑ. Ar|pabhavaÑ. SaÒÒÈbhavaÑ. AsaÒÒÈbhavaÑ. NevasaÒÒÈnÈsaÒÒÈbhavaÑ. EkavokÈrabhavaÑ. CatuvokÈrabhavaÑ. PaÒcavokÈrabhavaÑ. AtÊtaÑ. AnÈgataÑ. PaccuppannaÑ. DiÔÔhasutamutaviÒÒÈtabbe2 dhamme asito anissito anallÊno anupagato anajjhosito anadhimutto nikkhanto nissaÔo3 vippamutto visaÑyutto vimariyÈdikatena cetasÈ. Careyyanti careyyaÑ vihareyyaÑ iriyeyyaÑ vatteyyaÑ yapeyyaÑ yÈpeyyanti idheva santo asito careyyaÑ. TenÈha so brÈhmaÓo–

AnusÈsa brahme karuÓÈyamÈno, VivekadhammaÑ yamahaÑ vijaÒÒaÑ. YathÈhaÑ ÈkÈsova abyÈpajjamÈno, Idheva santo asito careyyanti. 35. KittayissÈmi te santiÑ, (DhotakÈti BhagavÈ,) DiÔÔhe dhamme anÊtihaÑ. YaÑ viditvÈ sato caraÑ, tare loke visattikaÑ. (6) ______________________________________________________________ 1. PatiÔÔhiyati (Ka) 2. DiÔÔhaÑ, sutaÑ, mutaÑ , viÒÒÈtaÑ, sabbe. Khu 7. 103 piÔÔhe, 189 piÔÔhepi

passitabbaÑ. 3. NissaÔÔho (SyÈ)


KittayissÈmi te santinti rÈgassa santiÑ, dosassa santiÑ, mohassa santiÑ, kodhassa santiÑ, upanÈhassa. Makkhassa. PaÄÈsassa. IssÈya. Macchariyassa. MÈyÈya. SÈÔheyyassa. Thambhassa. SÈrambhassa. MÈnassa. AtimÈnassa. Madassa. PamÈdassa. SabbakilesÈnaÑ. SabbaduccaritÈnaÑ. SabbadarathÈnaÑ. SabbapariÄÈhÈnaÑ. SabbasantÈpÈnaÑ. SabbÈkusalÈbhisa~khÈrÈnaÑ santiÑ upasantiÑ v|pasantiÑ nibbutiÑ paÔippassaddhiÑ kittayissÈmi pakittayissÈmi ÈcikkhissÈmi desessÈmi paÒÒapessÈmi paÔÔhapessÈmi vivarissÈmi vibhajissÈmi uttÈnÊkarissÈmi pakÈsissÈmÊti kittayissÈmi te santiÑ.

DhotakÈti BhagavÈti DhotakÈti BhagavÈ taÑ brÈhmaÓaÑ nÈmena Èlapati. BhagavÈti gÈravÈdhivacanametaÑ -pa- sacchikÈ paÒÒatti, yadidaÑ BhagavÈti DhotakÈti BhagavÈ.

DiÔÔhe dhamme anÊtihanti diÔÔhe dhammeti diÔÔhe dhamme ÒÈte dhamme tulite dhamme tÊrite dhamme vibh|te dhamme vibhÈvite dhamme “sabbe sa~khÈrÈ aniccÈ”ti -pa-. “YaÑ kiÒci samudayadhammaÑ, sabbaÑ taÑ nirodhadhamman”ti diÔÔhe dhamme ÒÈte dhamme tulite dhamme tÊrite dhamme vibhÈvite dhamme vibh|te dhammeti evampi diÔÔhe dhamme. . Atha vÈ dukkhe diÔÔhe dukkhaÑ kathayissÈmi, samudaye diÔÔhe samudayaÑ kathayissÈmi, magge diÔÔhe maggaÑ kathayissÈmi, nirodhe diÔÔhe nirodhaÑ kathayissÈmÊti evampi diÔÔhe dhamme. . Atha vÈ sandiÔÔhikaÑ akÈlikaÑ ehipassikaÑ opaneyyikaÑ1 paccattaÑ veditabbaÑ viÒÒ|hÊti evampi diÔÔhe dhamme. AnÊtihanti na itihÊtihaÑ na itikirÈya na paramparÈya na piÔakasampadÈya na takkahetu na nayahetu na ÈkÈraparivitakkena na diÔÔhinijjhÈnakkhantiyÈ sÈmaÑ sayamabhiÒÒÈtaÑ attapaccakkhadhammaÑ, taÑ kathayissÈmÊti diÔÔhe dhamme anÊtihaÑ.

YaÑ viditvÈ sato caranti yaÑ viditaÑ katvÈ tulayitvÈ tÊrayitvÈ vibhÈvayitvÈ vibh|taÑ katvÈ, “sabbe sa~khÈrÈ aniccÈ”ti viditaÑ katvÈ tulayitvÈ tÊrayitvÈ vibhÈvayitvÈ vibh|taÑ katvÈ, “sabbe sa~khÈrÈ dukkhÈ”ti -pa-. “Sabbe dhammÈ anattÈ”ti -pa-. “YaÑ kiÒci samudayadhammaÑ, sabbaÑ taÑ nirodhadhamman”ti viditaÑ katvÈ tulayitvÈ tÊrayitvÈ vibhÈvayitvÈ vibh|taÑ ______________________________________________________________ 1. OpanayikaÑ (SyÈ, Ka)


katvÈ. Satoti cat|hi kÈraÓehi sato, kÈye kÈyÈnupassanÈsatipaÔÔhÈnaÑ bhÈvento sato -pa- so vuccati sato. Caranti caranto viharanto iriyanto vattento pÈlento yapento yÈpentoti yaÑ viditvÈ sato caraÑ.

Tare loke visattikanti visattikÈ vuccati taÓhÈ. Yo rÈgo sÈrÈgo -pa- abhijjhÈ lobho akusalam|laÑ. VisattikÈti kenaÔÔhena visattikÈ -pa- visaÔÈ vitthatÈti visattikÈ. Loketi apÈyaloke -pa- Èyatanaloke. Tare loke visattikanti loke vesÈ visattikÈ, loke vetaÑ visattikaÑ sato tareyya uttareyya patareyya samatikkameyya vÊtivatteyyÈti tare loke visattikaÑ. TenÈha BhagavÈ–

KittayissÈmi te santiÑ, (DhotakÈti BhagavÈ,) DiÔÔhe dhamme anÊtihaÑ. YaÑ viditvÈ sato caraÑ, tare loke visattikanti. 36. TaÒcÈhaÑ abhinandÈmi, Mahesi santi’muttamaÑ. YaÑ viditvÈ sato caraÑ, tare loke visattikaÑ. (7)

TaÒcÈhaÑ abhinandÈmÊti tanti tuyhaÑ vacanaÑ byappathaÑ desanaÑ anusÈsanaÑ anusiÔÔhaÑ nandÈmi abhinandÈmi modÈmi anumodÈmi icchÈmi sÈdiyÈmi patthayÈmi pihayÈmi abhijappÈmÊti taÒcÈhaÑ abhinandÈmi.

Mahesi santi’muttamanti MahesÊti kiÑ Mahesi BhagavÈ, mahantaÑ sÊlakkhandhaÑ esÊ gavesÊ pariyesÊti Mahesi, mahantaÑ samÈdhikkhandhaÑ -pa- “kahaÑ NarÈsabho”ti Mahesi. Santi’muttamanti santi vuccati amataÑ nibbÈnaÑ. Yo so sabbasa~khÈrasamatho sabb|padhipaÔinissaggo taÓhakkhayo virÈgo nirodho nibbÈnaÑ. Uttamanti aggaÑ seÔÔhaÑ viseÔÔhaÑ pÈmokkhaÑ uttamaÑ pavaranti Mahesi santi’muttamaÑ.

YaÑ viditvÈ sato caranti yaÑ viditaÑ katvÈ -pa- “sabbe sa~khÈrÈ aniccÈ”ti viditaÑ katvÈ tulayitvÈ tÊrayitvÈ vibhÈvayitvÈ vibh|taÑ katvÈ, “sabbe sa~khÈrÈ dukkhÈ”ti. “Sabbe dhammÈ anattÈ”ti -pa-. “YaÑ kiÒci samudayadhammaÑ, sabbaÑ taÑ nirodhadhamman”ti viditaÑ katvÈ tulayitvÈ tÊrayitvÈ


vibhÈvayitvÈ vibh|taÑ katvÈ. Satoti cat|hi kÈraÓehi sato, kÈye

kÈyÈnupassanÈsatipaÔÔhÈnaÑ bhavento sato -pa- so vuccati sato. Caranti

caranto -pa- YÈpentoti yaÑ viditvÈ sato caraÑ.

Tare loke visattikanti visattikÈ vuccati taÓhÈ. Yo rÈgo sÈrÈgo -pa-

abhijjhÈ lobho akusalam|laÑ. VisattikÈti kenaÔÔhena visattikÈ -pa- visaÔÈ

vitthatÈti visattikÈ. Loketi apÈyaloke -pa- Èyatanaloke. Tare loke visattikanti

loke vesÈ visattikÈ, loke vetaÑ visattikaÑ sato tareyyaÑ uttareyyaÑ -pa-

vÊtivatteyyanti tare loke visattikaÑ. TenÈha so brÈhmaÓo–

TaÒcÈhaÑ abhinandÈmi, Mahesi santi’muttamaÑ.

YaÑ viditvÈ sato caraÑ, tare loke visattikanti.

37. YaÑ kiÒci sampajÈnÈsi, (DhotakÈti BhagavÈ,)

UddhaÑ adho tiriyaÒcÈpi majjhe.

EtaÑ viditvÈ sa~goti loke,

BhavÈbhavÈya mÈkÈsi taÓhaÑ. (8)

YaÑ kiÒci sampajÈnÈsÊti yaÑ kiÒci sampajÈnÈsi ÈjÈnÈsi paÔivijÈnÈsi

paÔivijjhasÊti yaÑ kiÒci sampajÈnÈsi. DhotakÈti BhagavÈti DhotakÈti

BhagavÈ taÑ brÈhmaÓaÑ nÈmena Èlapati. BhagavÈti gÈravÈdhivacanametaÑ

-pa- sacchikÈ paÒÒatti, yadidaÑ BhagavÈti DhotakÈti BhagavÈ.

UddhaÑ adho tiriyaÒcÈpi majjheti uddhanti anÈgataÑ. Adhoti atÊtaÑ.

TiriyaÒcÈpi majjheti paccuppannaÑ. Uddhanti devaloko. Adhoti apÈyaloko.

TiriyaÒcÈpi majjheti manussaloko. Atha vÈ uddhanti kusalÈ dhammÈ.

Adhoti akusalÈ dhammÈ. TiriyaÒcÈpi majjheti abyÈkatÈ dhammÈ. Uddhanti

ar|padhÈtu. Adhoti kÈmadhÈtu. TiriyaÒcÈpi majjheti r|padhÈtu. Uddhanti

sukhÈ vedanÈ. Adhoti dukkhÈ vedanÈ. TiriyaÒcÈpi majjheti

adukkhamasukhÈ vedanÈ. Uddhanti uddhaÑ pÈdatalÈ.

6. UpasÊvamÈÓavapucchÈniddesa 101


EtaÑ viditvÈ sa~goti loketi sa~go eso, lagganaÑ etaÑ, bandhanaÑ etaÑ, palibodho esoti Òa tvÈ jÈnitvÈ tulayitvÈ tÊrayitvÈ vibhÈvayitvÈ vibh|taÑ katvÈti etaÑ viditvÈ sa~goti loke.

BhavÈbhavÈya mÈkÈsi taÓhanti taÓhÈti r|pataÓhÈ saddataÓhÈ -pa- dhammataÓhÈ. BhavÈbhavÈyÈti bhavÈbhavÈya kammabhavÈya punabbhavÈya kÈmabhavÈya, kammabhavÈya kÈmabhavÈya punabbhavÈya r|pabhavÈya, kammabhavÈya r|pabhavÈya punabbhavÈya ar|pabhavÈya, kammabhavÈya ar|pabhavÈya punabbhavÈya punappunabbhavÈya, punappunagatiyÈ punappuna-upapattiyÈ punappunapaÔisandhiyÈ punappuna-attabhÈvÈbhinibbattiyÈ taÓhaÑ mÈkÈsi mÈ janesi mÈ saÒjanesi mÈ nibbattesi mÈbhinibbattesi, pajaha vinodehi byantÊkarohi anabhÈvaÑ gamehÊti bhavÈbhavÈya mÈkÈsi taÓhanti. TenÈha BhagavÈ–

YaÑ kiÒci sampajÈnÈsi, (DhotakÈti BhagavÈ,) UddhaÑ adho tiriyaÒcÈpi majjhe. EtaÑ viditvÈ sa~goti loke, BhavÈbhavÈya mÈkÈsi taÓhanti.


DhotakamÈÓavapucchÈniddeso paÒcamo. _____

6. UpasÊvamÈÓavapucchÈniddesa

38. Eko ahaÑ Sakka mahantamoghaÑ, (iccÈyasmÈ UpasÊvo,) Anissito no visahÈmi tÈrituÑ. ŒrammaÓaÑ1 br|hi Samantacakkhu, YaÑ nissito oghamimaÑ tareyyaÑ. (1) ______________________________________________________________ 1. ŒramaÓaÑ (Ka)


Eko ahaÑ Sakka mahantamoghanti ekoti puggalo vÈ me dutiyo natthi, dhammo vÈ me dutiyo natthi, yaÑ vÈ puggalaÑ nissÈya, dhammaÑ vÈ nissÈya mahantaÑ kÈmoghaÑ bhavoghaÑ diÔÔhoghaÑ avijjoghaÑ tareyyaÑ uttareyyaÑ patareyyaÑ samatikkameyyaÑ vÊtivatteyyanti. SakkÈti Sakko, BhagavÈ SakyakulÈ pabbajitotipi Sakko. Atha vÈ aÉÉho mahaddhano dhanavÈtipi Sakko. TassimÈni dhanÈni. SeyyathidaÑ, saddhÈdhanaÑ sÊladhanaÑ hiridhanaÑ ottappadhanaÑ sutadhanaÑ cÈgadhanaÑ paÒÒÈdhanaÑ satipaÔÔhÈnadhanaÑ -pa- nibbÈnadhanaÑ. Imehi anekehi dhanaratanehi aÉÉho mahaddhano dhanavÈtipi Sakko. Atha vÈ Sakko pahu visavÊ alamatto s|ro VÊro vikkanto abhÊr| achambhÊ anutrÈsÊ apalÈyÊ, pahÊnabhayabheravo vigatalomahaÑsotipi Sakkoti eko ahaÑ Sakka mahantamoghaÑ.

IccÈyasmÈ UpasÊvoti iccÈti padasandhi -pa-. ŒyasmÈti piyavacanaÑ -pa-. UpasÊvoti tassa brÈhmaÓassanÈmaÑ -pa- abhilÈpoti iccÈyasmÈ UpasÊvo.

Anissito no visahÈmi tÈritunti anissitoti puggalaÑ vÈ anissito dhammaÑ vÈ anissito no visahÈmi na ussahÈmi na sakkomi na paÔibalo. MahantaÑ kÈmoghaÑ bhavoghaÑ diÔÔhoghaÑ avijjoghaÑ tarituÑ uttarituÑ patarituÑ samatikkamituÑ vÊtivattitunti anissito no visahÈmi tÈrituÑ.

ŒrammaÓaÑ br|hi Samantacakkh|ti ÈrammaÓaÑ ÈlambaÓaÑ nissayaÑ upanissayaÑ br|hi ÈcikkhÈhi desehi paÒÒapehi paÔÔhapehi vivarÈhi vibhajÈhi uttÈnÊkarohi pakÈsehi. Samantacakkh|ti Samantacakkhu vuccati sabbaÒÒutaÒÈÓaÑ. BhagavÈ tena sabbaÒÒutaÒÈÓena upeto samupeto upÈgato samupÈgato upapanno samupapanno samannÈgato.

Na tassa adiÔÔhamidhatthi kiÒci, Atho aviÒÒÈtamajÈnitabbaÑ. SabbaÑ abhiÒÒÈsi yadatthi neyyaÑ, TathÈgato tena Samantacakkh|ti.

ŒrammaÓaÑ br|hi Samantacakkhu.


YaÑ nissito oghamimaÑ tareyyanti yaÑ nissitoti yaÑ puggalaÑ vÈ nissito dhammaÑ vÈ nissito mahantaÑ kÈmoghaÑ bhavoghaÑ diÔÔhoghaÑ avijjoghaÑ tareyyaÑ uttareyyaÑ patareyyaÑ samatikkameyyaÑ vÊtivatteyyanti yaÑ nissito oghamimaÑ tareyyaÑ. TenÈha so brÈhmaÓo–

Eko ahaÑ Sakka mahantamoghaÑ, (iccÈyasmÈ UpasÊvo,) Anissito no visahÈmi tÈrituÑ. ŒrammaÓaÑ br|hi Samantacakkhu, YaÑ nissito oghamimaÑ tareyyanti. 39. ŒkiÒcaÒÒaÑ pekkhamÈno satimÈ, (UpasÊvÈti BhagavÈ,) NatthÊti nissÈya tarassu oghaÑ. KÈme pahÈya virato kathÈhi, TaÓhakkhayaÑ nattamahÈ’bhipassa1. (2)

ŒkiÒcaÒÒaÑ pekkhamÈno satimÈti so brÈhmaÓo pakatiyÈ ÈkiÒcaÒÒÈyatanasamÈpattiÑ lÈbhÊyeva nissayaÑ na jÈnÈti “ayaÑ me nissayo”ti. Tassa BhagavÈ nissayaÒca Ècikkhati uttariÒca niyyÈnapathaÑ. ŒkiÒcaÒÒÈyatanasamÈpattiÑ sato samÈpajjitvÈ tato vuÔÔhahitvÈ tattha jÈte cittacetasike dhamme aniccato pekkhamÈno, dukkhato. Rogato. GaÓÉato. Sallato. Aghato. ŒbÈdhato. Parato. Palokato. ¢tito. Upaddavato. Bhayato. Upasaggato. Calato. Pabha~guto. Addhuvato. AtÈÓato. AleÓato. AsaraÓato. AsaraÓÊbh|tato. Rittato. Tucchato. SuÒÒato. Anattato. ŒdÊnavato. VipariÓÈmadhammato. AsÈrakato. Agham|lato. Bhavato. Vibhavato. SÈsavato. Sa~khatato. MÈrÈmisato. JÈtidhammato. JarÈdhammato. ByÈdhidhammato. MaraÓadhammato. SokaparidevadukkhadomanassupÈyÈsadhammato. Samudayadhammato. Attha~gamato. AssÈdato. ŒdÊnavato. NissaraÓato pekkhamÈno dakkhamÈno olokayamÈno nijjhÈyamÈno upaparikkhamÈno. ______________________________________________________________ 1. RattamahÈbhipassa (SyÈ) passa AbhidhÈnaganthe Abyayavagge.


SatimÈti yÈ sati anussati paÔissati -pa- sammÈsati, ayaÑ vuccati sati. ImÈya satiyÈ upeto hoti -pa- samannÈgato. So vuccati satimÈti ÈkiÒcaÒÒaÑ pekkhamÈno satimÈ.

UpasÊvÈti BhagavÈti UpasÊvÈti BhagavÈ taÑ brÈhmaÓaÑ nÈmena Èlapati. BhagavÈti gÈravÈdhivacanametaÑ -pa- sacchikÈ paÒÒatti, yadidaÑ BhagavÈti UpasÊvÈti BhagavÈ.

NatthÊti nissÈya tarassu oghanti “natthi kiÒcÊ”ti ÈkiÒcaÒÒÈyatanasamÈpatti. KiÑkÈraÓÈ “natthi kiÒcÊ”ti ÈkiÒcaÒÒÈyatanasamÈpatti, viÒÒÈÓaÒcÈyatanasamÈpattiÑ sato samÈpajjitvÈ tato vuÔÔhahitvÈ taÒÒeva viÒÒÈÓaÑ abhÈveti vibhÈveti antaradhÈpeti “natthi kiÒcÊ”ti passati, taÑkÈraÓÈ “natthi kiÒcÊ”ti ÈkiÒcaÒÒÈyatanasamÈpattiÑ nissÈya upanissÈya ÈlambaÓaÑ karitvÈ kÈmoghaÑ bhavoghaÑ diÔÔhoghaÑ avijjoghaÑ tarassu uttarassu patarassu samatikkamassu vÊtivattass|ti natthÊti nissÈya tarassu oghaÑ.

KÈme pahÈya virato kathÈhÊti kÈmÈti uddÈnato dve kÈmÈ vatthukÈmÈ ca kilesakÈmÈ ca -pa-. Ime vuccanti vatthukÈmÈ -pa-. Ime vuccanti kilesakÈmÈ. KÈme pahÈyÈti vatthukÈme parijÈnitvÈ kilesakÈme pahÈya pajahitvÈ vinodetvÈ byantÊkaritvÈ anabhÈvaÑ gametvÈti kÈme pahÈya. Virato kathÈhÊti kathaÑkathÈ vuccati vicikicchÈ. Dukkhe ka~khÈ -pa- chambhitattaÑ cittassa manovilekho, kathaÑkathÈya Èrato virato paÔivirato nikkhanto nissaÔo vippamutto visaÒÒutto vimariyÈdikatena cetasÈ viharatÊti evampi virato kathÈhi. . Atha vÈ dvattiÑsÈya tiracchÈnakathÈya Èrato virato paÔivirato nikkhanto nissaÔo vippamutto visaÒÒutto vimariyÈdikatena cetasÈ viharatÊti evampi virato kathÈhÊti kÈme pahÈya virato kathÈhi.

TaÓhakkhayaÑ nattamahÈ’bhipassÈti taÓhÈti r|pataÓhÈ -pa- dhammataÓhÈ. NattaÑ vuccati ratti. Ahoti divaso. RattiÒca divÈ ca taÓhakkhayaÑ rÈgakkhayaÑ dosakkhayaÑ mohakkhayaÑ gatikkhayaÑ upapattikkhayaÑ paÔisandhikkhayaÑ bhavakkhayaÑ


saÑsÈrakkhayaÑ vaÔÔakkhayaÑ passa abhipassa dakkha olokaya nijjhÈya upaparikkhÈti taÓhakkhayaÑ nattamahÈ’bhipassa. TenÈha BhagavÈ–

ŒkiÒcaÒÒaÑ pekkhamÈno satimÈ, (UpasÊvÈti BhagavÈ,) NatthÊti nissÈya tarassu oghaÑ. KÈme pahÈya virato kathÈhi, TaÓhakkhayaÑ nattamahÈ’bhipassÈti. 40. Sabbesu kÈmesu yo vÊtarÈgo, (iccÈyasmÈ UpasÊvo,) ŒkiÒcaÒÒaÑ nissito hitvÈ maÒÒaÑ. SaÒÒÈvimokkhe paramedhimutto, TiÔÔhe nu so tattha anÈnuyÈyÊ.(3)

Sabbesu kÈmesu yo vÊtarÈgoti sabbes|ti sabbena sabbaÑ sabbathÈ sabbaÑ asesaÑ nissesaÑ pariyÈdiyanavacanametaÑ sabbes|ti. KÈmes|ti kÈmÈti uddÈnato dve kÈmÈ vatthukÈmÈ ca kilesakÈmÈ ca -pa-. Ime vuccanti vatthukÈmÈ -pa-. Ime vuccanti kilesakÈmÈ. Sabbesu kÈmesu yo vÊtarÈgoti sabbesu kÈmesu yo vÊtarÈgo vigatarÈgo cattarÈgo vantarÈgo muttarÈgo pahÊnarÈgo paÔinissaÔÔharÈgo vikkhambhanatoti sabbesu kÈmesu yo vÊtarÈgo.

IccÈyasmÈ UpasÊvoti iccÈti padasandhi -pa-. ŒyasmÈti piyavacanaÑ -pa-. UpasÊvoti tassa brÈhmaÓassa nÈmaÑ -pa- abhilÈpoti iccÈyasmÈ UpasÊvo.

ŒkiÒcaÒÒaÑ nissito hitvÈ maÒÒanti heÔÔhimÈ cha samÈpattiyo hitvÈ cajitvÈ pariccajitvÈ atikkamitvÈ samatikkamitvÈ vÊtivattitvÈ ÈkiÒcaÒÒÈyatanasamÈpattiÑ nissito allÊno upagato samupagato ajjhosito adhimuttoti ÈkiÒcaÒÒaÑ nissito hitvÈ maÒÒaÑ.

SaÒÒÈvimokkhe paramedhimuttoti saÒÒÈvimokkhÈ vuccanti satta saÒÒÈsamÈpattiyo. TÈsaÑ saÒÒÈsamÈpattÊnaÑ ÈkiÒcaÒÒÈyatanasamÈpattivimokkho1 aggo ca seÔÔho ca viseÔÔho ca pÈmokkho ca uttamo ca pavaro ca, parame agge seÔÔhe viseÔÔhe pÈmokkhe uttame ______________________________________________________________ 1. VimokkhÈ (Ka) evamaÒÒesu padesu bahuvacanena.


pavare adhimuttivimokkhena adhimutto tatrÈdhimutto tadadhimutto taccarito tabbahulo taggaruko tanninno tappoÓo tappabbhÈro tadadhimutto tadadhipateyyoti saÒÒÈvimokkhe paramedhimutto.

TiÔÔhe nu so tattha anÈnuyÈyÊti tiÔÔhe n|ti saÑsayapucchÈ vimatipucchÈ dveÄhakapucchÈ anekaÑsapucchÈ “evaÑ nu kho, nanu kho, kiÑ nu kho, kathaÑ nu kho”ti tiÔÔhe nu. TatthÈti ÈkiÒcaÒÒÈyatane. AnÈnuyÈyÊti anÈnuyÈyÊ aviccamÈno1 avigacchamÈno anantaradhÈyamÈno aparihÈyamÈno. . Atha vÈ arajjamÈno adussamÈno amuyhamÈno akilissamÈnoti tiÔÔhe nu so tattha anÈnuyÈyÊ. TenÈha so brÈhmaÓo–

Sabbesu kÈmesu yo vÊtarÈgo, (iccÈyasmÈ UpasÊvo,) ŒkiÒcaÒÒaÑ nissito hitvÈ maÒÒaÑ. SaÒÒÈvimokkhe paramedhimutto, TiÔÔhe nu so tattha anÈnuyÈyÊti. 41. Sabbesu kÈmesu yo vÊtarÈgo, (UpasÊvÈti BhagavÈ,) ŒkiÒcaÒÒaÑ nissito hitvÈ maÒÒaÑ. SaÒÒÈvimokkhe paramedhimutto, TiÔÔheyya so tattha anÈnuyÈyÊ. (4)

Sabbesu kÈmesu yo vÊtarÈgoti sabbes|ti sabbena sabbaÑ sabbathÈ sabbaÑ asesaÑ nissesaÑ pariyÈdiyanavacanametaÑ sabbes|ti. KÈmes|ti kÈmÈti uddÈnato dve kÈmÈ vatthukÈmÈ ca kilesakÈmÈ ca -pa-. Ime vuccanti vatthukÈmÈ -pa-. Ime vuccanti kilesakÈmÈ. Sabbesu kÈmesu yo vÊtarÈgoti sabbesu kÈmesu yo vÊtarÈgo -pa- paÔinissaÔÔharÈgo vikkhambhanatoti sabbesu kÈmesu yo vÊtarÈgo.

UpasÊvÈti BhagavÈti UpasÊvÈti BhagavÈ taÑ brÈhmaÓaÑ nÈmena Èlapati. BhagavÈti gÈravÈdhivacanametaÑ -pa- sacchikÈ paÒÒatti, yadidaÑ BhagavÈti UpasÊvÈti BhagavÈ. ______________________________________________________________ 1. AvedhamÈno (SyÈ)


ŒkiÒcaÒÒaÑ nissito hitvÈ maÒÒanti heÔÔhimÈ cha samÈpattiyo hitvÈ cajitvÈ pariccajitvÈ atikkamitvÈ samatikkamitvÈ vÊtivattitvÈ ÈkiÒcaÒÒÈyatanasamÈpattiÑ nissito allÊno upagato samupagato ajjhosito adhimuttoti ÈkiÒcaÒÒaÑ nissito hitvÈ maÒÒaÑ.

SaÒÒÈvimokkhe paramedhimuttoti saÒÒÈvimokkhÈ vuccanti satta saÒÒÈsamÈpattiyo. TÈsaÑ saÒÒÈsamÈpattÊnaÑ ÈkiÒcaÒÒÈyatanasamÈpattivimokkho aggo ca seÔÔho ca viseÔÔho ca pÈmokkho ca uttamo ca pavaro ca, parame agge seÔÔhe viseÔÔhe pÈmokkhe uttame pavare adhimuttivimokkhena adhimutto tatrÈdhimutto tadadhimutto -pa- tadadhipateyyoti saÒÒÈvimokkhe paramedhimutto.

TiÔÔhayya so tattha anÈnuyÈyÊti tiÔÔheyyÈti tiÔÔheyya saÔÔhikappasahassÈni. TatthÈti ÈkiÒcaÒÒÈyatane. AnÈnuyÈyÊti anÈnuyÈyÊ aviccamÈno avigacchamÈno anantaradhÈyamÈno aparihÈyamÈno. . Atha vÈ arajjamÈno adussamÈno amuyhamÈno akilissamÈnoti tiÔÔheyya so tattha anÈnuyÈyÊ. TenÈha BhagavÈ–

Sabbesu kÈmesu yo vÊtarÈgo, (UpasÊvÈti BhagavÈ,) ŒkiÒcaÒÒaÑ nissito hitvÈ maÒÒaÑ. SaÒÒÈvimokkhe paramedhimutto, TiÔÔheyya so tattha anÈnuyÈyÊti. 42. TiÔÔhe ce so tattha anÈnuyÈyÊ, P|gampi vassÈni1 Samantacakkhu. Tattheva so sÊtisiyÈ vimutto, Cavetha viÒÒÈÓaÑ tathÈvidhassa. (5)

TiÔÔhe ce so tattha anÈnuyÈyÊti sace so tiÔÔheyya saÔÔhikappasahassÈni. TatthÈti ÈkiÒcaÒÒÈyatane. AnÈnuyÈyÊti anÈnuyÈyÊ aviccamÈno avigacchamÈno anantaradhÈyamÈno aparihÈyamÈno. Atha vÈ arajjamÈno adussamÈno amuyhamÈno akilissamÈnoti tiÔÔhe ce so tattha anÈnuyÈyÊ. ______________________________________________________________ 1. VassÈnaÑ (SyÈ, Ka)


P|gampi vassÈni Samantacakkh|ti p|gampi vassÈnÊti p|gampi vassÈni bah|ni vassÈni1 bah|ni vassasatÈni bah|ni vassasahassÈni bah|ni vassasatasahassÈni bah|ni kappÈni bah|ni kappasatÈni bah|ni kappasahassÈni bah|ni kappasatasahassÈni. Samantacakkh|ti Samantacakkhu vuccati sabbaÒÒutaÒÈÓaÑ -pa- TathÈgato tena Samantacakkh|ti p|gampi vassÈni Samantacakkhu.

Tattheva so sÊtisiyÈ vimutto, cavetha viÒÒÈÓaÑ tathÈvidhassÈti tattheva so sÊtibhÈvamanuppatto nicco dhuvo sassato avipariÓÈmadhammo sassatisamaÑ tatheva tiÔÔheyya. Atha vÈ tassa viÒÒÈÓaÑ caveyya ucchijjeyya nasseyya vinasseyya na bhaveyyÈti punabbhavapaÔisandhiviÒÒÈÓaÑ nibbatteyya kÈmadhÈtuyÈ vÈ r|padhÈtuyÈ vÈ ar|padhÈtuyÈ vÈti ÈkiÒcaÒÒÈyatanaÑ samÈpannassa sassataÒca ucchedaÒca pucchati. UdÈhu tattheva anupÈdisesÈya nibbÈnadhÈtuyÈ parinibbÈyeyya. Atha vÈ tassa viÒÒÈÓaÑ caveyya puna paÔisandhiviÒÒÈÓaÑ nibbatteyya kÈmadhÈtuyÈ vÈ r|padhÈtuyÈ vÈ ar|padhÈtuyÈ vÈti ÈkiÒcaÒÒÈyatanaÑ upapannassa parinibbÈnaÒca paÔisandhiÒca pucchati. TathÈvidhassÈti tathÈvidhassa tÈdisassa tassaÓÔhitassa tappakÈrassa tappaÔibhÈgassa ÈkiÒcaÒÒÈyatanaÑ upapannassÈti tattheva so sÊtisiyÈ vimutto, cavetha viÒÒÈÓaÑ tathÈvidhassa. TenÈha so brÈhmaÓo–

TiÔÔhe ce so tattha anÈnuyÈyÊ, P|gampi vassÈni Samantacakkhu. Tattheva so sÊtisiyÈ vimutto, Cavetha viÒÒÈÓaÑ tathÈvidhassÈti. 43. Acci yathÈ vÈtavegena khittÈ, (UpasÊvÈti BhagavÈ,) AtthaÑ paleti na upeti sa~khaÑ. EvaÑ munÊ nÈmakÈyÈ vimutto, AtthaÑ paleti na upeti sa~khaÑ. (6)

Acci yathÈ vÈtavegena khittÈti acci vuccati jÈlasikhÈ. VÈtÈti puratthimÈ vÈtÈ pacchimÈ vÈtÈ uttarÈ vÈtÈ dakkhiÓÈ vÈtÈ sarajÈ vÈtÈ arajÈ vÈtÈ sÊtÈ vÈtÈ uÓhÈ vÈtÈ parittÈ vÈtÈ ______________________________________________________________ 1. BahunnaÑ vassÈnaÑ (SyÈ)


adhimattÈ vÈtÈ1 verambhavÈtÈ pakkhavÈtÈ supaÓÓavÈtÈ tÈlapaÓÓavÈtÈ vidh|panavÈtÈ. VÈtavegena khittÈti vÈtavegena khittÈ2 ukkhittÈ nunnÈ panunnÈ khambhitÈ vikkhambhitÈti acci yathÈ vÈtavegena khittÈ. UpasÊvÈti BhagavÈti UpasÊvÈti BhagavÈ taÑ brÈhmaÓaÑ nÈmena Èlapati. BhagavÈti gÈravÈdhivacanametaÑ -pa- sacchikÈ paÒÒatti, yadidaÑ BhagavÈti UpasÊvÈti BhagavÈ.

AtthaÑ paleti na upeti sa~khanti atthaÑ paletÊti atthaÑ paleti, atthaÑ gameti, atthaÑ gacchati nirujjhati v|pasamati paÔippassambhati. Na upeti sa~khanti sa~khaÑ3 na upeti, uddesaÑ na upeti, gaÓanaÑ na upeti, paÓÓattiÑ na upeti, “puratthimaÑ vÈ disaÑ gatÈ, pacchimaÑ vÈ disaÑ gatÈ, uttaraÑ vÈ disaÑ gatÈ, dakkhiÓaÑ vÈ disaÑ gatÈ, uddhaÑ vÈ gatÈ, adho vÈ gatÈ, tiriyaÑ vÈ gatÈ, vidisaÑ vÈ gatÈ”ti, so hetu natthi, paccayo natthi, kÈraÓaÑ natthi, yena sa~khaÑ gaccheyyÈti atthaÑ paleti na upeti sa~khaÑ.

EvaÑ munÊ nÈmakÈyÈ vimuttoti evanti opammasampaÔipÈdanaÑ. MunÊti monaÑ vuccati ÒÈÓaÑ -pasa~gajÈlamaticca so Muni. NÈmakÈyÈ vimuttoti so Muni pakatiyÈ pubbeva r|pakÈyÈ vimutto. Tada~gaÑ samatikkamÈ4 vikkhambhanappahÈnena pahÊno. Tassa munino bhavantaÑ Ègamma cattÈro ariyamaggÈ paÔiladdhÈ honti, catunnaÑ ariyamaggÈnaÑ paÔiladdhattÈ nÈmakÈyo ca r|pakÈyo ca pariÒÒÈtÈ honti. NÈmakÈyassa ca r|pakÈyassa ca pariÒÒÈtattÈ nÈmakÈyÈ ca r|pakÈyÈ ca mutto vimutto suvimutto accanta-anupÈdÈvimokkhenÈti evaÑ munÊ nÈmakÈyÈ vimutto.

AtthaÑ paleti na upeti sa~khanti atthaÑ paletÊti anupÈdisesÈya nibbÈnadhÈtuyÈ parinibbÈyati. Na upeti sa~khanti anupÈdisesÈya nibbÈnadhÈtuyÈ parinibbuto sa~khaÑ na upeti, uddesaÑ na upeti, gaÓanaÑ na upeti, paÓÓattiÑ na upeti “khattiyo”ti vÈ “brÈhmaÓo”ti vÈ “vesso”ti vÈ “suddo”ti vÈ “gahaÔÔho”ti vÈ “pabbajito”ti vÈ “devo”ti vÈ “manusso”ti vÈ “r|pÊ”ti vÈ “ar|pÊ”ti vÈ “saÒÒÊ”ti vet “asaÒÒÊ”ti vÈ “nevasaÒÒÊnÈsaÒÒÊ”ti vÈ, so hetu natthi, paccayo natthi, kÈraÓaÑ ______________________________________________________________ 1. KÈÄavÈtÈ (Ka) 2. KhittaÑ (SyÈ) evamaÒÒesu padesu niggahÊtantavasena. 3. AmukaÑ nÈma disaÑ gatoti sa~khaÑ (SyÈ) 4. Tada~gaÑ samatikkamma (Ka)


natthi, yena sa~khaÑ gaccheyyÈti atthaÑ paleti na upeti sa~khaÑ. TenÈha BhagavÈ–

Acci yathÈ vÈtavegena khittÈ, (UpasÊvÈti BhagavÈ,) AtthaÑ paleti na upeti sa~khaÑ. EvaÑ MunÊ nÈmakÈyÈ vimutto, AtthaÑ paleti na upeti sa~khanti. 44. Attha~gato so uda vÈ so natthi, UdÈhu ve sassatiyÈ arogo. TaÑ me MunÊ sÈdhu viyÈkarohi, TathÈ hi te vidito esa dhammo. (7)

Attha~gato so uda vÈ so natthÊti so attha~gato udÈhu natthi so niruddho ucchinno vinaÔÔhoti attha~gato so uda vÈ so natthi.

UdÈhu ve sassatiyÈ arogoti udÈhu nicco dhuvo sassato avipariÓÈmadhammo sassatisamaÑ tatheva tiÔÔheyyÈti udÈhu ve sassatiyÈ arogo.

TaÑ me munÊ sÈdhu viyÈkarohÊti tanti yaÑ pucchÈmi, yaÑ yÈcÈmi, yaÑ ajjhesÈmi, yaÑ pasÈdemi. MunÊti monaÑ vuccati ÒÈÓaÑ -pasa~gajÈlamaticca so Muni. SÈdhu viyÈkarohÊti sÈdhu ÈcikkhÈhi desehi paÒÒapehi paÔÔhapehi vivarÈhi vibhajÈhi uttÈnÊkarohi pakÈsehÊti taÑ me munÊ sÈdhu viyÈkarohi.

TathÈ hi te vidito esa dhammoti tathÈ hi te vidito tulito tÊrito vibh|to vibhÈvito esa dhammoti, tathÈ hi te vidito esa dhammo. TenÈha so brÈhmaÓo–

Attha~gato so uda vÈ so natthi, UdÈhu ve sassatiyÈ arogo. TaÑ me MunÊ sÈdhu viyÈkarohi, TathÈ hi te vidito esa dhammoti.


45. Attha~gatassa na pamÈÓa’matthi, (UpasÊvÈti BhagavÈ,) Yena naÑ vajjuÑ taÑ tassa natthi. Sabbesu dhammesu sam|hatesu, Sam|hatÈ vÈdapathÈpi sabbe. (8)

Attha~gatassa na pamÈÓa’matthÊti attha~gatassa anupÈdisesÈya nibbÈnadhÈtuyÈ parinibbutassa r|papamÈÓaÑ natthi. VedanÈpamÈÓaÑ natthi. SaÒÒÈpamÈÓaÑ natthi. Sa~khÈrapamÈÓaÑ natthi. ViÒÒÈÓapamÈÓaÑ natthi na sati na saÑvijjati nupalabbhati pahÊnaÑ samucchinnaÑ v|pasantaÑ paÔippassaddhaÑ abhabbuppattikaÑ ÒÈÓagginÈ daÉÉhanti attha~gatassa na pamÈÓa’matthi. UpasÊvÈti BhagavÈti UpasÊvÈti BhagavÈ taÑ brÈhmaÓaÑ nÈmena Èlapati. BhagavÈti gÈravÈdhivacanametaÑ -pa- sacchikÈ paÒÒatti, yadidaÑ BhagavÈti UpasÊvÈti BhagavÈ.

Yena naÑ vajjuÑ taÑ tassa natthÊti yena taÑ rÈgena1 vadeyyuÑ. Yena dosena vadeyyuÑ. Yena mohena vadeyyuÑ. Yena mÈnena vadeyyuÑ. YÈya diÔÔhiyÈ vadeyyuÑ. Yena uddhaccena vadeyyuÑ. YÈya vicikicchÈya vadeyyuÑ. Yehi anusayehi vadeyyuÑ “ratto”ti vÈ “duÔÔho”ti vÈ “m|Äho”ti vÈ “vinibaddho”ti vÈ “parÈmaÔÔho”ti vÈ “vikkhepagato”ti vÈ “aniÔÔha~gato”ti2 vÈ “thÈmagato”ti vÈ, te abhisa~khÈrÈ pahÊnÈ, abhisa~khÈrÈnaÑ pahÊnattÈ gatiyÈ yena taÑ vadeyyuÑ “nerayiko”ti vÈ “tiracchÈnayoniko”ti vÈ “pettivisayiko”ti vÈ “manusso”ti vÈ “devo”ti vÈ “r|pÊ”ti vÈ “ar|pÊ”ti vÈ “saÒÒÊ”ti vÈ “asaÒÒÊ”ti vÈ “nevasaÒÒÊnÈsaÒÒÊ”ti vÈ, so hetu natthi, paccayo natthi, kÈraÓaÑ natthi. Yena vadeyyuÑ katheyyuÑ bhaÓeyyuÑ dÊpeyyuÑ vohareyyunti yena naÑ vajjuÑ taÑ tassa natthi.

Sabbesu dhammesu sam|hates|ti sabbesu dhammesu sabbesu khandhesu sabbesu Èyatanesu sabbÈsu dhÈt|su sabbÈsu gatÊsu sabbÈsu upapattÊsu sabbÈsu paÔisandhÊsu sabbesu bhavesu sabbesu saÑsÈresu sabbesu vaÔÔesu |hatesu sam|hatesu uddhatesu samuddhatesu uppÈÔitesu samuppÈÔitesu pahÊnesu samucchinnesu v|pasantesu paÔippassaddhesu abhabbuppattikesu ÒÈÓagginÈ daÉÉhes|ti sabbesu dhammesu sam|hatesu. ______________________________________________________________ 1. Yena rÈgena (SyÈ, Ka) Khu 7. 192 piÔÔhe. 2. AniÔÔhÈ gatoti (Ka)


Sam|hatÈ vÈdapathÈpi sabbeti vÈdapathÈ vuccanti kilesÈ ca khandhÈ ca abhisa~khÈrÈ ca. Tassa vÈdÈ ca vÈdapathÈ ca adhivacanÈni ca adhivacanapathÈ ca nirutti ca niruttipathÈ ca paÒÒatti ca paÒÒattipathÈ ca |hatÈ sam|hatÈ uddhatÈ samuddhatÈ uppÈÔitÈ samuppÈÔitÈ pahÊnÈ samucchinnÈ v|pasantÈ paÔippassaddhÈ abhabbuppattikÈ ÒÈÓagginÈ daÉÉÈti sam|hatÈ vÈdapathÈpi sabbe. TenÈha BhagavÈ–

Attha~gatassa na pamÈÓamatthi, (UpasÊvÈti BhagavÈ,) Yena naÑ vajjuÑ taÑ tassa natthi. Sabbesu dhammesu sam|hatesu, Sam|hatÈ vÈdapathÈpi sabbeti.

Saha gÈthÈpariyosÈnÈ ye te brÈhmaÓena saddhiÑ -pa- paÒjaliko namassamÈno nisinno hoti “SatthÈ me bhante BhagavÈ, sÈvakohamasmÊ”ti.

UpasÊvamÈÓavapucchÈniddeso chaÔÔho. _____

7. NandamÈÓavapucchÈniddesa

46. “Santi loke munayo”, (iccÈyasmÈ Nando,) JanÈ vadanti tayidaÑ kathaÑsu. ©ÈÓ|papannaÑ Muni no vadanti, UdÈhu ve jÊviten|papannaÑ1. (1)

Santi loke Munayoti santÊti santi saÑvijjanti atthi upalabbhanti. Loketi apÈyaloke -pa- Èyatanaloke. Munayoti MuninÈmakÈ ÈjÊvakÈ nigaÓÔhÈ jaÔilÈ tÈpasÈ (devÈ loke munayoti saÒjÈnanti, na ca te munayo)2ti santi loke munayo. IccÈyasmÈ Nandoti iccÈti padasandhi -pa-. ŒyasmÈti piyavacanaÑ -pa-. Nandoti tassa brÈhmaÓassa nÈmaÑ -pa- abhilÈpoti iccÈyasmÈ Nando. ______________________________________________________________ 1. JÊviken|papannaÑ (SyÈ) 2. ( ) Etthantare pÈÔhÈ natthi SyÈ-potthake.

7. NandamÈÓavapucchÈniddesa 113

JanÈ vadanti tayidaÑ kathaÑs|ti janÈti khattiyÈ ca brÈhmaÓÈ ca vessÈ ca suddÈ ca gahaÔÔhÈ ca pabbajitÈ ca devÈ ca manussÈ ca. VadantÊti kathenti bhaÓanti dÊpayanti voharanti. TayidaÑ kathaÑs|ti saÑsayapucchÈ vimatipucchÈ dveÄhakapucchÈ anekaÑsapucchÈ “evaÑ nu kho, na nu kho, kiÑ nu kho, kathaÑ nu kho”ti janÈ vadanti tayidaÑ kathaÑsu.

©ÈÓ|papannaÑ Muni no vadantÊti aÔÔha samÈpattiÒÈÓena vÈ paÒcÈbhiÒÒÈÒÈÓena vÈ upetaÑ samupetaÑ upÈgataÑ samupÈgataÑ upapannaÑ samupapannaÑ samannÈgataÑ MuniÑ vadanti kathenti bhaÓanti dÊpayanti voharantÊti ÒÈÓ|papannaÑ Muni no vadanti.

UdÈhu ve jÊviten|papannanti udÈhu anekavividha-atiparamadukkara-kÈrikal|khajÊvitÈnuyogena upetaÑ samupetaÑ upÈgataÑ samupÈgataÑ upapannaÑ samupapannaÑ samannÈgataÑ MuniÑ vadanti kathenti bhaÓanti dÊpayanti voharantÊti udÈhu ve jÊviten|papannaÑ. TenÈha so brÈhmaÓo–

Santi loke munayo, (iccÈyasmÈ Nando,) JanÈ vadanti tayidaÑ kathaÑsu. ©ÈÓ|papannaÑ Muni no vadanti, UdÈhu ve jÊvitenupapannanti. 47. Na diÔÔhiyÈ na sutiyÈ na ÒÈÓena, MunÊdha Nanda kusalÈ vadanti. VisenikatvÈ1 anÊghÈ nirÈsÈ, Caranti ye te munayoti br|mi. (2)

Na diÔÔhiyÈ na sutiyÈ na ÒÈÓenÈti na diÔÔhiyÈti na diÔÔhasuddhiyÈ. Na sutiyÈti na sutasuddhiyÈ. Na ÒÈÓenÈti napi aÔÔhasamÈpattiÒÈÓena napi paÒcÈbhiÒÒÈÒÈÓena napi micchÈÒÈÓenÈti na diÔÔhiyÈ na sutiyÈ na ÒÈÓena.

MunÊdha Nanda kusalÈ vadantÊti kusalÈti ye te khandhakusalÈ dhÈtukusalÈ ÈyatanakusalÈ paÔiccasamuppÈdakusalÈ satipaÔÔhÈnakusalÈ sammappadhÈnakusalÈ iddhipÈdakusalÈ indriyakusalÈ balakusalÈ ______________________________________________________________ 1. ViseniÑkatvÈ (Ka) Khu 7. 135 piÔÔhe.


bojjha~gakusalÈ maggakusalÈ phalakusalÈ nibbÈnakusalÈ diÔÔhasuddhiyÈ vÈ sutasuddhiyÈ vÈ aÔÔhasamÈpattiÒÈÓena vÈ paÒcÈbhiÒÒÈÒÈÓena vÈ micchÈÒÈÓena vÈ diÔÔhena vÈ sutena vÈ upetaÑ samupetaÑ upÈgataÑ samupÈgataÑ upapannaÑ samupapannaÑ samannÈgataÑ MuniÑ na vadanti na kathenti na bhaÓanti na dÊpayanti na voharantÊti MunÊdha Nanda kusalÈ vadanti.

VisenikatvÈ anÊghÈ nirÈsÈ, caranti ye te munayoti br|mÊti senÈ vuccati mÈrasenÈ, kÈyaduccaritaÑ mÈrasenÈ, vacÊduccaritaÑ mÈrasenÈ, manoduccaritaÑ mÈrasenÈ, rÈgo mÈrasenÈ, doso mÈrasenÈ, moho mÈrasenÈ, kodho. UpanÈho. Makkho. PaÄÈso. IssÈ. MacchariyaÑ. MÈyÈ. SÈÔheyyaÑ. Thambho. SÈrambho. MÈno. AtimÈno. Mado. PamÈdo. Sabbe kilesÈ. Sabbe duccaritÈ. Sabbe darathÈ. Sabbe pariÄÈhÈ. Sabbe santÈpÈ. SabbÈkusalÈbhisa~khÈrÈ mÈrasenÈ. VuttaÒhetaÑ BhagavatÈ–

KÈmÈ te paÔhamÈ senÈ, dutiyÈ arati vuccati. TatiyÈ khuppipÈsÈ te, catutthÊ taÓhÈ pavuccati. PaÒcamaÑ thinamiddhaÑ te, chaÔÔhÈ bhÊr| pavuccati. SattamÊ vicikicchÈ te, makkho thambho te aÔÔhamo. LÈbho siloko sakkÈro, MicchÈladdho ca yo yaso. Yo cattÈnaÑ samukkaÑse, pare ca avajÈnÈti. EsÈ namuci te senÈ1, kaÓhassÈbhippahÈrinÊ. Na naÑ as|ro jinÈti, jetvÈ ca labhate sukhanti.

Yato cat|hi ariyamaggehi sabbÈ ca mÈrasenÈ sabbe ca paÔisenikarÈ2 kilesÈ jitÈ ca parÈjitÈ ca bhaggÈ vippaluggÈ3 parammukhÈ, tena vuccanti visenikatvÈ. AnÊghÈti rÈgo nÊgho. Doso nÊgho. Moho nÊgho. Kodho nÊgho. UpanÈho nÊgho -pa- sabbÈkusalÈbhisa~khÈrÈ nÊghÈ, yesaÑ ete nÊghÈ pahÊnÈ samucchinnÈ v|pasantÈ paÔippassaddhÈ abhabbuppattikÈ ÒÈÓagginÈ daÉÉhÈ. Te vuccanti anÊghÈ. ______________________________________________________________ 1. EsÈ te namuci senÈ (SyÈ, Ka) Khu 1. 343 piÔÔhe. 2. ViseniÑkatvÈ (Ka) Khu 7. 135 piÔÔhe. 3. VippaluggatÈ (SyÈ), passa Khu 7. 74 piÔÔhe.


NirÈsÈti ÈsÈ vuccati taÓhÈ, yo rÈgo sÈrÈgo -pa- avijjÈ lobho akusalam|laÑ. YesaÑ esÈ ÈsÈ taÓhÈ pahÊnÈ samucchinnÈ v|pasantÈ paÔippassaddhÈ abhabbuppattikÈ ÒÈÓagginÈ daÉÉhÈ. Te vuccanti nirÈsÈ arahanto khÊÓÈsavÈ. VisenikatvÈ anÊghÈ nirÈsÈ, caranti ye te munayoti br|mÊti ye te visenikatvÈva anÊghÈ ca nirÈsÈ ca caranti viharanti iriyanti vattenti pÈlenti yapenti yÈpenti. Te loke munayoti br|mi ÈcikkhÈmi desemi paÒÒapemi paÔÔhapemi vivarÈmi vibhajÈmi uttÈnÊkaromi pakÈsemÊti visenikatvÈ anÊghÈ nirÈsÈ, caranti ye te munayoti br|mi. TenÈha BhagavÈ–

Na diÔÔhiyÈ na sutiyÈ na ÒÈÓena, MunÊdha Nanda kusalÈ vadanti. VisenikatvÈ anÊghÈ nirÈsÈ, Caranti ye te munayoti br|mÊti. 48. Ye kecime samaÓabrÈhmaÓÈse, (iccÈyasmÈ Nando,) DiÔthassutenÈpi vadanti suddhiÑ. SÊlabbatenÈpi vadanti suddhiÑ, Anekar|pena vadanti suddhiÑ. Kaccissu te BhagavÈ tattha yatÈ carantÈ, AtÈru jÈtiÒca jaraÒca mÈrisa. PucchÈmi taÑ BhagavÈ br|hi metaÑ. (3)

Ye kecime samaÓabrÈhmaÓÈseti ye kecÊti sabbena sabbaÑ sabbathÈ sabbaÑ asesaÑ nissesaÑ pariyÈdiyanavacanametaÑ ye kecÊti. SamaÓÈti ye keci ito bahiddhÈ pabbajj|pagatÈ paribbÈjakasamÈpannÈ. BrÈhmaÓÈti ye keci bhovÈdikÈti ye kecime samaÓabrÈhmaÓÈse. IccÈyasmÈ Nandoti iccÈti padasandhi -pa-. ŒyasmÈti piyavacanaÑ -pa-. Nandoti tassa brÈhmaÓassa nÈmaÑ -pa- abhilÈpoti iccÈyasmÈ Nando.

DiÔÔhassutenÈpi vadanti suddhinti diÔÔhenapi suddhiÑ visuddhiÑ parisuddhiÑ, muttiÑ vimuttiÑ parimuttiÑ vadanti kathenti bhaÓanti dÊpayanti voharanti. Sutenapi suddhiÑ visuddhiÑ parisuddhiÑ, muttiÑ vimuttiÑ parimuttiÑ vadanti kathenti bhaÓanti


dÊpayanti voharanti. DiÔÔhassutenapi suddhiÑ visuddhiÑ parisuddhiÑ, muttiÑ vimuttiÑ parimuttiÑ vadanti kathenti bhaÓanti dÊpayanti voharantÊti diÔÔhassutenÈpi vadanti suddhiÑ.

SÊlabbatenÈpi vadanti suddhinti sÊlenapi suddhiÑ visuddhiÑ parisuddhiÑ, muttiÑ vimuttiÑ parimuttiÑ vadanti kathenti bhaÓanti dÊpayanti voharanti. Vatenapi suddhiÑ visuddhiÑ parisuddhiÑ, muttiÑ vimuttiÑ parimuttiÑ vadanti kathenti bhaÓanti dÊpayanti voharanti. SÊlabbatenÈpi suddhiÑ visuddhiÑ parisuddhiÑ, muttiÑ vimuttiÑ parimuttiÑ vadanti kathenti bhaÓanti dÊpayanti voharantÊti sÊlabbatenÈpi vadanti suddhiÑ.

Anekar|pena vadanti suddhinti anekavidhakot|halama~galena1 suddhiÑ visuddhiÑ parisuddhiÑ, muttiÑ vimuttiÑ parimuttiÑ vadanti kathenti bhaÓanti dÊpayanti voharantÊti anekar|pena vadanti suddhiÑ.

Kaccissu te BhagavÈ tattha yatÈ carantÈti kacciss|ti saÑsayapucchÈ vimatipucchÈ dveÄhakapucchÈ anekaÑsapucchÈ “evaÑ nu kho, na nu kho, kiÑ nu kho, kathaÑ nu kho”ti kaccissu. Teti diÔÔhigatikÈ. BhagavÈti gÈravÈdhivacanametaÑ -pa- sacchikÈ paÒÒatti, yadidaÑ BhagavÈti kaccissu te BhagavÈ. Tattha yatÈ carantÈti tatthÈti sakÈya diÔÔhiyÈ sakÈya khantiyÈ sakÈya ruciyÈ sakÈya laddhiyÈ. YatÈti yattÈ paÔiyattÈ2 guttÈ gopitÈ rakkhitÈ saÑvutÈ. CarantÈti carantÈ viharantÈ iriyantÈ vattentÈ pÈlentÈ yapentÈ yÈpentÈti kaccissu te BhagavÈ tattha yatÈ carantÈ.

AtÈru jÈtiÒca jaraÒca mÈrisÈti jÈtijarÈmaraÓaÑ atariÑsu uttariÑsu patariÑsu samatikkamiÑsu vÊtivattiÑsu. MÈrisÈti piyavacanaÑ garuvacanaÑ sagÈravasappatissÈdhivacanametaÑ mÈrisÈti atÈru jÈtiÒca jaraÒca mÈrisa.

PucchÈmi taÑ BhagavÈ br|hi metanti pucchÈmi tanti pucchÈmi taÑ, yÈcÈmi taÑ, ajjhesÈmi taÑ, “kathayassu me”ti pucchÈmi taÑ. BhagavÈti -pa- sacchikÈ paÒÒatti, yadidaÑ BhagavÈti. Br|hi metanti br|hi ÈcikkhÈhi desehi ______________________________________________________________ 1. Anekavidhavatta kut|halama~galena (SyÈ) 2. YatÈ paÔiyatÈ (SyÈ)


paÒÒapehi paÔÔhapehi vivarÈhi vibhajÈhi uttÈnÊkarohi pakÈsehÊti pucchÈmi taÑ BhagavÈ br|hi metaÑ. TenÈha so brÈhmaÓo–

Ye kecime samaÓabrÈhmaÓÈse, (iccÈyasmÈ Nando,) DiÔÔhassutenÈpi vadanti suddhiÑ. SÊlabbatenÈpi vadanti suddhiÑ, Anekar|pena vadanti suddhiÑ. Kaccissu te BhagavÈ tattha yatÈ carantÈ, AtÈru jÈtiÒca jaraÒca mÈrisa. PuccÈmi taÑ BhagavÈ br|hi metanti. 49. Ye kecime samaÓabrÈhmaÓÈse, (NandÈti BhagavÈ,) DiÔÔhassutenÈpi vadanti suddhiÑ. SÊlabbatenÈpi vadanti suddhiÑ, Anekar|pena vadanti suddhiÑ. KiÒcÈpi te tattha yatÈ caranti, NÈtariÑsu jÈtijaranti br|mi. (4)

Ye kecime samaÓabrÈhmaÓÈseti ye kecÊti sabbena sabbaÑ sabbathÈ sabbaÑ asesaÑ nissesaÑ pariyÈdiyanavacanametaÑ ye kecÊti. SamaÓÈti ye keci ito bahiddhÈ pabbajj|pagatÈ paribbÈjakasamÈpannÈ. BrÈhmaÓÈti ye keci bhovÈdikÈti ye kecime samaÓabrÈhmaÓÈse. NandÈti BhagavÈti NandÈti BhagavÈ taÑ brÈhmaÓaÑ nÈmena Èlapati. BhagavÈti gÈravÈdhivacanametaÑ -pa- sacchikÈ paÒÒatti, yadidaÑ BhagavÈti NandÈti BhagavÈ.

DiÔÔhassutenÈpi vadanti suddhinti diÔÔhenapi suddhiÑ visuddhiÑ parisuddhiÑ, muttiÑ vimuttiÑ parimuttiÑ vadanti kathenti bhaÓanti dÊpayanti voharanti. Sutenapi suddhiÑ -pa- diÔÔhassutenapi suddhiÑ visuddhiÑ parisuddhiÑ, muttiÑ vimuttiÑ parimuttiÑ vadanti kathenti bhaÓanti dÊpayanti voharantÊti diÔÔhassutenÈpi vadanti suddhiÑ.

SÊlabbatenÈpi vadanti suddhinti sÊlenapi suddhiÑ visuddhiÑ parisuddhiÑ, muttiÑ vimuttiÑ parimuttiÑ vadanti kathenti bhaÓanti dÊpayanti voharanti. Vatenapi suddhiÑ -pa- voharanti. SÊlabbatenÈpi suddhiÑ visuddhiÑ parisuddhiÑ, muttiÑ vimuttiÑ


parimuttiÑ vadanti kathenti bhaÓanti dÊpayanti voharantÊti sÊlabbatenÈpi vadanti suddhiÑ.

Anekar|pena vadanti suddhinti anekavidhakot|halama~galena suddhiÑ visuddhiÑ parisuddhiÑ, muttiÑ vimuttiÑ parimuttiÑ vadanti kathenti bhaÓanti dÊpayanti voharantÊti anekar|pena vadanti suddhiÑ.

KiÒcÈpi te tattha yatÈ carantÊti kiÒcÈpÊti padasandhi padasaÑsaggo padapÈrip|rÊ akkharasamavÈyo byaÒjanasiliÔÔhatÈ padÈnupubbatÈpetaÑ kiÒcÈpÊti. Teti diÔÔhigatikÈ. TatthÈti sakÈya diÔÔhiyÈ sakÈya khantiyÈ sakÈya ruciyÈ sakÈya laddhiyÈ. YatÈti yattÈ paÔiyattÈ guttÈ gopitÈ rakkhitÈ saÑvutÈ. CarantÊti caranti viharanti iriyanti vattenti pÈlenti yapenti yÈpentÊti kiÒcÈpi te tattha yatÈ caranti.

NÈtariÑsu jÈtijaranti br|mÊti jÈtijarÈmaraÓaÑ na tariÑsu na uttariÑsu na patariÑsu na samatikkamiÑsu na vÊtivattiÑsu, jÈtijarÈmaraÓÈ anikkhantÈ anissaÔÈ anatikkantÈ asamatikkantÈ avÊtivattÈ, antojÈtijarÈmaraÓe parivattenti, antosaÑsÈrapathe parivattenti, jÈtiyÈ anugatÈ, jarÈya anusaÔÈ, byÈdhinÈ abhibh|tÈ, maraÓena abbhÈhatÈ atÈÓÈ aleÓÈ asaraÓÈ asaraÓÊbh|tÈti br|mi ÈcikkhÈmi desemi paÒÒapemi paÔÔhapemi vivarÈmi vibhajÈmi uttÈnÊkaromi pakÈsemÊti nÈtariÑsu jÈtijaranti br|mi. TenÈha BhagavÈ–

Ye kecime samaÓabrÈhmaÓÈse, (NandÈti BhagavÈ,) DiÔÔhassutenÈpi vadanti suddhiÑ. SÊlabbatenÈpi vadanti suddhiÑ, Anekar|pena vadanti suddhiÑ. KiÒcÈpi te tattha yatÈ caranti, NÈtariÑsu jÈtijaranti br|mÊti. 50. Ye kecime samaÓabrÈhmaÓÈse, (iccÈyasmÈ Nando,) DiÔÔhassutenÈpi vadanti suddhiÑ. SÊlabbatenÈpi vadanti suddhiÑ, Anekar|pena vadanti suddhiÑ.


Te ce MunÊ br|si anoghatiÓÓe, Atha ko carahi devamanussaloke. AtÈri jÈtiÒca jaraÒca mÈrisa, PucchÈmi taÑ BhagavÈ br|hi metaÑ. (5)

Ye kecime samaÓabrÈhmaÓÈseti ye kecÊti sabbena sabbaÑ sabbathÈ sabbaÑ asesaÑ nissesaÑ pariyÈdiyanavacanametaÑ ye kecÊti. SamaÓÈti ye keci ito bahiddhÈ pabbajj|pagatÈ paribbÈjakasamÈpannÈ. BrÈhmaÓÈti ye keci bhovÈdikÈti ye kecime samaÓabrÈhmaÓÈse. IccÈyasmÈ Nandoti iccÈti padasandhi -pa- iccÈyasmÈ Nando.

DiÔÔhassutenÈpi vadanti suddhinti diÔÔhenapi suddhiÑ visuddhiÑ parisuddhiÑ, muttiÑ vimuttiÑ parimuttiÑ vadanti kathenti bhaÓanti dÊpayanti voharanti. SutenÈpi suddhiÑ -pa- diÔÔhassutenÈpi suddhiÑ visuddhiÑ parisuddhiÑ, muttiÑ vimuttiÑ parimuttiÑ vadanti kathenti bhaÓanti dÊpayanti voharantÊti diÔÔhassutenÈpi vadanti suddhiÑ.

SÊlabbatenÈpi vadanti suddhinti sÊlenÈpi suddhiÑ visuddhiÑ parisuddhiÑ, muttiÑ vimuttiÑ parimuttiÑ vadanti kathenti bhaÓanti dÊpayanti voharanti. VatenÈpi suddhiÑ -pa- voharanti. SÊlabbatenÈpi suddhiÑ visuddhiÑ parisuddhiÑ, muttiÑ vimuttiÑ parimuttiÑ vadanti kathenti bhaÓanti dÊpayanti voharantÊti sÊlabbatenÈpi vadanti suddhiÑ.

Anekar|pena vadanti suddhinti anekavidhakot|halama~galena suddhiÑ visuddhiÑ parisuddhiÑ, muttiÑ vimuttiÑ parimuttiÑ vadanti kathenti bhaÓanti dÊpayanti voharantÊti anekar|pena vadanti suddhiÑ.

Te ce munÊ br|si anoghatiÓÓeti te ceti diÔÔhigatike. MunÊti monaÑ vuccati ÒÈÓaÑ -pasa~gajÈlamaticca so Muni. Br|si anoghatiÓÓeti kÈmoghaÑ bhavoghaÑ diÔÔhoghaÑ avijjoghaÑ atiÓÓe anatikkante asamatikkante avÊtivatte, antojÈtijarÈmaraÓe parivattente, antosaÑsÈrapathe parivattente, jÈtiyÈ anugate, jarÈya anusaÔe, byÈdhinÈ abhibh|te, maraÓena abbhÈhate atÈÓe aleÓe asaraÓe asaraÓÊbh|te. Br|sÊti br|si Ècikkhasi desesi paÒÒapesi paÔÔhapesi


vivarasi vibhajasi uttÈnÊkarosi pakÈsesÊti te ce MunÊ br|si anoghatiÓÓe.

Atha ko carahi devamanussaloke, atÈri jÈtiÒca jaraÒca mÈrisÈti atha ko eso sadevake loke samÈrake sabrahmake sassamaÓabrÈhmaÓiyÈ pajÈya sadevamanussÈya jÈtijarÈmaraÓaÑ atari uttari patari samatikkami vÊtivattayi. MÈrisÈti piyavacanaÑ garuvacanaÑ sagÈravasappatissÈdhivacanametaÑ mÈrisÈti atha ko carahi devamanussaloke, atÈri jÈtiÒca jaraÒca mÈrisa.

PucchÈmi taÑ BhagavÈ br|hi metanti pucchÈmi tanti pucchÈmi taÑ, yÈcÈmi taÑ, ajjhesÈmi taÑ, pasÈdemi taÑ. BhagavÈti gÈravÈdhivacanametaÑ -pa- sacchikÈ paÒÒatti, yadidaÑ BhagavÈti. Br|hi metanti br|hi ÈcikkhÈhi desehi paÒÒapehi paÔÔhapehi vivarÈhi vibhajÈhi uttÈnÊkarohi pakÈsehÊti pucchÈmi taÑ BhagavÈ br|hi metaÑ. TenÈha so brÈhmaÓo–

Ye kecime samaÓabrÈhmaÓÈse, (iccÈyasmÈ Nando,) DiÔÔhassutenÈpi vadanti suddhiÑ. SÊlabbatenÈpi vadanti suddhiÑ, Anekar|pena vadanti suddhiÑ. Te ce MunÊ br|si anoghatiÓÓe, Atha ko carahi devamanussaloke. AtÈri jÈtiÒca jaraÒca mÈrisa, PucchÈmi taÑ BhagavÈ br|hi metanti. 51. NÈhaÑ sabbe samaÓabrÈhmaÓÈse, (NandÈti BhagavÈ,) JÈtijarÈya nivutÈti br|mi. Ye sÊdha diÔÔhaÑ va sutaÑ mutaÑ vÈ, SÊlabbataÑ vÈpi pahÈya sabbaÑ. Anekar|pampi pahÈya sabbaÑ, TaÓhaÑ pariÒÒÈya anÈsavÈse1. Te ve narÈ oghatiÓÓÈti br|mi. (6) ______________________________________________________________ 1. AnÈsavÈ ye (SyÈ, Ka)


NÈhaÑ sabbe samaÓabrÈhmaÓÈse, NandÈti BhagavÈ. JÈtijarÈya nivutÈti br|mÊti nÈhaÑ Nanda sabbe samaÓabrÈhmaÓÈ jÈtijarÈya ÈvutÈ nivutÈ ovutÈ pihitÈ paÔicchannÈ paÔikujjitÈti vadÈmi. Atthi te samaÓabrÈhmaÓÈ. YesaÑ jÈti ca jarÈmaraÓaÒca pahÊnÈ ucchinnam|lÈ tÈlÈvatthukatÈ anabhÈvaÑkatÈ ÈyatiÑ anuppÈdadhammÈti br|mi ÈcikkhÈmi desemi paÒÒapemi paÔÔhapemi vivarÈmi vibhajÈmi uttÈnÊkaromi pakÈsemÊti nÈhaÑ sabbe samaÓabrÈhmaÓÈse. NandÈti BhagavÈ jÈtijarÈya nivutÈti br|mi.

Ye sÊdha diÔÔhaÑ va sutaÑ mutaÑ vÈ, sÊlabbataÑ vÈpi pahÈya sabbanti ye sabbÈ diÔÔhasuddhiyo pahÈya jahitvÈ pajahitvÈ vinodetvÈ byantÊkaritvÈ anabhÈvaÑ gametvÈ. Ye sabbÈ sutasuddhiyo pahÈya -pa-. Ye sabbÈ mutasuddhiyo pahÈya. Ye sabbÈ diÔÔhasutamutasuddhiyo pahÈya. Ye sabbÈ sÊlasuddhiyo pahÈya. Ye sabbÈ vatasuddhiyo pahÈya. Ye sabbÈ sÊlabbatasuddhiyo pahÈya jahitvÈ pajahitvÈ vinodetvÈ byantÊkaritvÈ anabhÈvaÑ gametvÈti ye sÊdha diÔÔhaÑ va sutaÑ mutaÑ vÈ, sÊlabbataÑ vÈpi pahÈya sabbaÑ.

Anekar|pampi pahÈya sabbanti anekavidhakot|halama~galena suddhiÑ visuddhiÑ parisuddhiÑ, muttiÑ vimuttiÑ parimuttiÑ pahÈya jahitvÈ pajahitvÈ vinodetvÈ byantÊkaritvÈ anabhÈvaÑ gametvÈti anekar|pampi pahÈya sabbaÑ.

TaÓhaÑ pariÒÒÈya anÈsavÈ se, te ve narÈ oghatiÓÓÈti br|mÊti taÓhÈti r|pataÓhÈ saddataÓhÈ gandhataÓhÈ rasataÓhÈ phoÔÔhabbataÓhÈ dhammataÓhÈ. TaÓhaÑ pariÒÒÈyÈti taÓhaÑ tÊhi pariÒÒÈhi parijÈnitvÈ ÒÈtapariÒÒÈya tÊraÓapariÒÒÈya pahÈnapariÒÒÈya. KatamÈ ÒÈtapariÒÒÈ, taÓhaÑ jÈnÈti1 “ayaÑ r|pataÓhÈ, ayaÑ saddataÓhÈ, ayaÑ gandhataÓhÈ, ayaÑ rasataÓhÈ, ayaÑ phoÔÔhabbataÓhÈ, ayaÑ dhammataÓhÈ”ti jÈnÈti passati. AyaÑ ÒÈtapariÒÒÈ.

KatamÈ tÊraÓapariÒÒÈ, evaÑ ÒÈtaÑ katvÈ taÓhaÑ tÊreti aniccato. Dukkhato. Rogato. GaÓÉato -pa- NissaraÓato tÊreti. AyaÑ tÊraÓapariÒÒÈ. ______________________________________________________________ 1. PajÈnÈti (SyÈ) parijÈnÈti (Ka) Khu 7. 40 piÔÔhepi.


KatamÈ pahÈnapariÒÒÈ, evaÑ tÊrayitvÈ taÓhaÑ pajahati vinodeti byantÊkaroti anabhÈvaÑ gameti. VuttaÒhetaÑ BhagavatÈ–yo bhikkhave taÓhÈya chandarÈgo, taÑ pajahatha. EvaÑ sÈ taÓhÈ pahÊnÈ bhavissati ucchinnam|lÈ tÈlÈvatthukatÈ anabhÈvaÑkatÈ ÈyatiÑ anuppÈdadhammÈ. AyaÑ pahÈnapariÒÒÈ. . TaÓhaÑ pariÒÒÈyÈti taÓhaÑ imÈhi tÊhi pariÒÒÈhi parijÈnitvÈ. AnÈsavÈti cattÈro ÈsavÈ kÈmÈsavo bhavÈsavo diÔÔhÈsavo avijjÈsavo. YesaÑ ime ÈsavÈ pahÊnÈ ucchinnam|lÈ tÈlÈvatthukatÈ anabhÈvaÑkatÈ ÈyatiÑ anuppÈdadhammÈ. Te vuccanti anÈsavÈ arahanto khÊÓÈsavÈ. TaÓhaÑ pariÒÒÈya anÈsavÈ.

Te ve narÈ oghatiÓÓÈti br|mÊti ye taÓhaÑ pariÒÒÈya anÈsavÈ. Te kÈmoghaÑ tiÓÓÈ, bhavoghaÑ tiÓÓÈ, diÔÔhoghaÑ tiÓÓÈ, avijjoghaÑ tiÓÓÈ, sabbasaÑsÈrapathaÑ tiÓÓÈ uttiÓÓÈ nitthiÓÓÈ atikkantÈ samatikkantÈ vÊtivattÈti br|mi ÈcikkhÈmi desemi paÒÒapemi paÔÔhapemi vivarÈmi vibhajÈmi uttÈnÊkaromi pakÈsemÊti taÓhaÑ pariÒÒÈya anÈsavÈse, te ve narÈ oghatiÓÓÈti br|mi. TenÈha BhagavÈ–

NÈhaÑ sabbe samaÓabrÈhmaÓÈse, (NandÈti BhagavÈ,) JÈtijarÈya nivutÈti br|mi. Ye sÊdha diÔÔhaÑ va sutaÑ mutaÑ vÈ, SÊlabbataÑ vÈpi pahÈya sabbaÑ. Anekar|pampi pahÈya sabbaÑ, TaÓhaÑ pariÒÒÈya anÈsavÈse. Te ve narÈ oghatiÓÓÈti br|mÊti. 52. EtÈ’bhinandÈmi vaco Mahesino, SukittitaÑ Gotama’n|padhÊkaÑ. Ye sÊdha diÔÔhaÑ va sutaÑ mutaÑ vÈ, SÊlabbataÑ vÈpi pahÈya sabbaÑ. Anekar|pampi pahÈya sabbaÑ, TaÓhaÑ pariÒÒÈya anÈsavÈse. Ahampi te oghatiÓÓÈti br|mi. (7)


EtÈ’bhinandÈmi vaco Mahesinoti etanti tuyhaÑ vacanaÑ byappathaÑ desanaÑ anusÈsanaÑ anusiÔÔhaÑ nandÈmi abhinandÈmi modÈmi anumodÈmi icchÈmi sÈdiyÈmi patthayÈmi pihayÈmi abhijappÈmi. Mahesinoti kiÑ Mahesi BhagavÈ. MahantaÑ sÊlakkhandhaÑ esÊ gavesÊ pariyesÊti Mahesi -pa- “kahaÑ NarÈsabho”ti MahesÊti etÈbhinandÈmi vaco Mahesino.

SukittitaÑ Gotama’n|padhÊkanti sukittitanti sukittitaÑ su-ÈcikkhitaÑ1 sudesitaÑ supaÒÒapitaÑ supaÔÔhapitaÑ suvivaÔaÑ suvibhattaÑ su-uttÈnÊkataÑ supakÈsitaÑ. Gotama’n|padhÊkanti upadhÊ vuccanti kilesÈ ca khandhÈ ca abhisa~khÈrÈ ca. UpadhippahÈnaÑ upadhiv|pasamaÑ upadhinissaggaÑ upadhipaÔippassaddhaÑ amataÑ nibbÈnanti sukittitaÑ Gotama’n|padhÊkaÑ.

Ye sÊdha diÔÔhaÑ va sutaÑ mutaÑ vÈ, sÊlabbataÑ vÈpi pahÈya sabbanti ye sabbÈ diÔÔhasuddhiyo pahÈya jahitvÈ pajahitvÈ vinodetvÈ byantÊkaritvÈ anabhÈvaÑ gametvÈ. Ye sabbÈ sutasuddhiyo -pa-. Ye sabbÈ mutasuddhiyo. Ye sabbÈ diÔÔhasutamutasuddhiyo. Ye sabbÈ sÊlasuddhiyo. Ye sabbÈ vatasuddhiyo. Ye sabbÈ sÊlabbatasuddhiyo pahÈya jahitvÈ pajahitvÈ vinodetvÈ byantÊkaritvÈ anabhÈvaÑ gametvÈti ye sÊdha diÔÔhaÑ va sutaÑ mutaÑ vÈ, sÊlabbataÑ vÈpi pahÈya sabbaÑ.

Anekar|pampi pahÈya sabbanti anekavidhakot|halama~galena suddhiÑ visuddhiÑ parisuddhiÑ, muttiÑ vimuttiÑ parimuttiÑ pahÈya jahitvÈ pajahitvÈ vinodetvÈ byantÊkaritvÈ anabhÈvaÑ gametvÈti anekar|pampi pahÈya sabbaÑ.

TaÓhaÑ pariÒÒÈya anÈsavÈse, ahampi te oghatiÓÓÈti br|mÊti taÓhÈti r|pataÓhÈ, saddataÓhÈ, gandhataÓhÈ, rasataÓhÈ, phoÔÔhabbataÓhÈ, dhammataÓhÈ. TaÓhaÑ pariÒÒÈyÈti taÓhaÑ tÊhi pariÒÒÈhi parijÈnitvÈ ÒÈtapariÒÒÈya tÊraÓapariÒÒÈya2 pahÈnapariÒÒÈya. KatamÈ ÒÈtapariÒÒÈ, taÓhaÑ jÈnÈti “ayaÑ r|pataÓhÈ, ayaÑ saddataÓhÈ, ayaÑ gandhataÓhÈ, ayaÑ rasataÓhÈ, ayaÑ phoÔÔhabbataÓhÈ, ayaÑ dhammataÓhÈ”ti jÈnÈti passati. AyaÑ ÒÈtapariÒÒÈ.

KatamÈ tÊraÓapariÒÒÈ, evaÑ ÒÈtaÑ katvÈ taÓhaÑ tÊreti3 aniccato dukkhato rogato gaÓÉato sallato aghato ÈbÈdhato ______________________________________________________________ 1. SvÈcikkhitaÑ (Ka) 2. TiraÓapariÒÒÈya (SyÈ) 3. Tireti (SyÈ)


parato palokato Êtito upaddavato bhayato upasaggato calato pabha~guto addhuvato atÈÓato aleÓato asaraÓato asaraÓÊbh|tato rittato tucchato suÒÒato anattato ÈdÊnavato vipariÓÈmadhammato asÈrakato agham|lato vadhakato vibhavato sÈsavato sa~khatato mÈrÈmisato jÈtidhammato jarÈdhammato byÈdhidhammato maraÓadhammato sokaparidevadukkhadomanassupÈyÈsa-dhammato saÑkilesadhammato samudayato attha~gamato assÈdato ÈdÊnavato nissaraÓato tÊreti. AyaÑ tÊraÓapariÒÒÈ.

KatamÈ pahÈnapariÒÒÈ, evaÑ tÊrayitvÈ taÓhaÑ pajahati vinodeti byantÊkaroti anabhÈvaÑ gameti. AyaÑ pahÈnapariÒÒÈ.

TaÓhaÑ pariÒÒÈyÈti taÓhaÑ imÈhi tÊhi pariÒÒÈhi parijÈnitvÈ. AnÈsavÈti cattÈro ÈsavÈ kÈmÈsavo bhavÈsavo diÔÔhÈsavo avijjÈsavo. YesaÑ ime ÈsavÈ pahÊnÈ ucchinnam|lÈ tÈlÈvatthukatÈ anabhÈvaÑkatÈ ÈyatiÑ anuppÈdadhammÈ. Te vuccanti anÈsavÈ. arahanto khÊÓÈsavÈ. TaÓhaÑ pariÒÒÈya anÈsavÈse, ahampi te oghatiÓÓÈti br|mÊti ye taÓhaÑ pariÒÒÈya anÈsavÈ, ahampi te kÈmoghaÑ tiÓÓÈ, bhavoghaÑ tiÓÓÈ, diÔÔhoghaÑ tiÓÓÈ, avijjoghaÑ tiÓÓÈ, sabbasaÑsÈrapathaÑ tiÓÓÈ uttiÓÓÈ nitthiÓÓÈ atikkantÈ samatikkantÈ vÊtivattÈti br|mi vadÈmÊti taÓhaÑ pariÒÒÈya anÈsavÈse, ahampi te oghatiÓÓÈti br|mi. TenÈha so brÈhmaÓo–

EtÈ’bhinandÈmi vaco Mahesino, SukittitaÑ Gotama’n|padhÊkaÑ. Ye sÊdha diÔÔhaÑ va sutaÑ mutaÑ vÈ, SÊlabbataÑ vÈpi pahÈya sabbaÑ. Anekar|pampi pahÈya sabbaÑ. TaÓhaÑ pariÒÒÈya anÈsavÈse. Ahampi te oghatiÓÓÈti br|mÊti.

NandamÈÓavapucchÈniddeso sattamo.

8. HemakamÈÓavapucchÈniddesa 125

8. HemakamÈÓavapucchÈniddesa

53. Ye me pubbe viyÈkaÑsu, (iccÈyasmÈ Hemako,) HuraÑ GotamasÈsanÈ. IccÈsi iti bhavissati, sabbaÑ taÑ itihÊtihaÑ. SabbaÑ taÑ takkavaÉÉhanaÑ, nÈhaÑ tattha abhiramiÑ. (1)

Ye me pubbe viyÈkaÑs|ti yo ca BÈvarÊ brÈhmaÓo ye caÒÒe tassa ÈcariyÈ, te sakaÑ diÔÔhiÑ sakaÑ khantiÑ sakaÑ ruciÑ sakaÑ laddhiÑ sakaÑ ajjhÈsayaÑ sakaÑ adhippÈyaÑ byÈkaÑsu ÈcikkhiÑsu desayiÑsu paÒÒapiÑsu paÔÔhapiÑsu vivariÑsu vibhajiÑsu uttÈnÊ-akaÑsu pakÈsesunti ye me pubbe viyÈkaÑsu. IccÈyasmÈ Hemakoti iccÈti padasandhi -pa- padÈnupubbatÈpetaÑ iccÈti. ŒyasmÈti piyavacanaÑ -pa-. Hemakoti tassa brÈhmaÓassa nÈmaÑ -pa- abhilÈpoti iccÈyasmÈ Hemako.

HuraÑ GotamasÈsanÈti huraÑ GotamasÈsanÈ paraÑ GotamasÈsanÈ pure GotamasÈsanÈ paÔhamataraÑ GotamasÈsanÈ BuddhasÈsanÈ JinasÈsanÈ TathÈgatasÈsanÈ1 ArahantasÈsanÈti huraÑ GotamasÈsanÈ.

IccÈsi iti bhavissatÊti evaÑ kira Èsi, evaÑ kira bhavissatÊti iccÈsi iti bhavissati.

SabbaÑ taÑ itihÊtihanti sabbaÑ taÑ itihÊtihaÑ itikirÈya paraÑparÈya piÔakasampadÈya takkahetu nayahetu ÈkÈraparivitakkena diÔÔhinijjhÈnakkhantiyÈ na sÈmaÑ sayamabhiÒÒÈtaÑ na attapaccakkhadhammaÑ kathayiÑs|ti sabbaÑ taÑ itihÊtihaÑ.

SabbaÑ taÑ takkavaÉÉhananti sabbaÑ taÑ takkavaÉÉhanaÑ vitakkavaÉÉhanaÑ sa~kappavaÉÉhanaÑ kÈmavitakkavaÉÉdhanaÑ byÈpÈdavitakkavaÉÉhanaÑ vihiÑsÈvitakkavaÉÉhanaÑ ÒÈtivitakkavaÉÉhanaÑ janapadavitakkavaÉÉhanaÑ amarÈvitakkavaÉÉhanaÑ parÈnudayatÈpaÔisaÑyuttavitakkavaÉÉhanaÑ lÈbhasakkÈrasiloka-paÔisaÑyuttavitakkavaÉÉhanaÑ anavaÒÒattipaÔisaÑyuttavitakkavaÉÉhananti sabbaÑ taÑ takkavaÉÉhanaÑ. ______________________________________________________________ 1. TathÈgatasÈsanÈ devasÈsanÈ (Ka)


NÈhaÑ tattha abhiraminti nÈhaÑ tattha abhiramiÑ na vindiÑ nÈdhigacchiÑ na paÔilabhinti nÈhaÑ tattha abhiramiÑ. TenÈha so brÈhmaÓo–

Ye me pubbe viyÈkaÑsu, (iccÈyasmÈ Hemako,) HuraÑ GotamasÈsanÈ. IccÈsi iti bhavissati, sabbaÑ taÑ itihÊtihaÑ. SabbaÑ taÑ takkavaÉÉhanaÑ, nÈhaÑ tattha abhiraminti. 54. TvaÒca me dhammamakkhÈhi, taÓhÈnigghÈtanaÑ Muni. YaÑ viditvÈ sato caraÑ, tare loke visattikaÑ. (2)

TvaÒca me dhammamakkhÈhÊti tvanti BhagavantaÑ bhaÓati. dhammamakkhÈhÊti dhammanti ÈdikalyÈÓaÑ majjhekalyÈÓaÑ pariyosÈnakalyÈÓaÑ sÈtthaÑ sabyaÒjanaÑ kevalaparipuÓÓaÑ parisuddhaÑ brahmacariyaÑ cattÈro satipaÔÔhÈne cattÈro sammappadhÈne cattÈro iddhipÈde paÒcindriyÈni paÒca balÈni satta bojjha~ge ariyaÑ aÔÔha~gikaÑ maggaÑ nibbÈnaÒca nibbÈnagÈminiÒca paÔipadaÑ akkhÈhi ÈcikkhÈhi desehi paÒÒapehi paÔÔhapehi vivarÈhi vibhajÈhi uttÈnÊkarohi pakÈsehÊti tvaÒca me dhammamakkhÈhi.

TaÓhÈnigghÈtanaÑ MunÊti taÓhÈti r|pataÓhÈ -pa- dhammataÓhÈ. TaÓhÈnigghÈtanaÑ taÓhÈpahÈnaÑ taÓhÈv|pasamaÑ taÓhÈpaÔinissaggaÑ taÓhÈpaÔippassaddhiÑ amataÑ nibbÈnaÑ. MunÊti monaÑ vuccati ÒÈÓaÑ -pasa~gajÈlamaticca so MunÊti taÓhÈnigghÈtanaÑ Muni.

YaÑ viditvÈ sato caranti yaÑ viditaÑ katvÈ tulayitvÈ tÊrayitvÈ vibhÈvayitvÈ vibh|taÑ katvÈ. “Sabbe sa~khÈrÈ aniccÈ”ti viditaÑ katvÈ tulayitvÈ tÊrayitvÈ vibhÈvayitvÈ vibh|taÑ katvÈ. “Sabbe sa~khÈrÈ dukkhÈ”ti -pa-. “Sabbe dhammÈ anattÈ”ti. “YaÑ kiÒci samudayadhammaÑ, sabbaÑ taÑ nirodhadhamman”ti viditaÑ katvÈ tulayitvÈ tÊrayitvÈ vibhÈvayitvÈ vibh|taÑ katvÈ. Satoti cat|hi kÈraÓehi sato, kÈye kÈyÈnupassanÈsatipaÔÔhÈnaÑ bhÈvento sato -pa- so vuccati sato. Caranti caranto viharanto iriyanto vattento pÈlento yapento yÈpentoti yaÑ viditvÈ sato caraÑ.

Tare loke visattikanti visattikÈ vuccati taÓhÈ. Yo rÈgo sÈrÈgo -pa- abhijjhÈ lobho akusalam|laÑ, VisattikÈti


kenaÔÔhena visattikÈ -pa- visaÔÈ vitthatÈti visattikÈ. Loketi apÈyaloke manussaloke devaloke, khandhaloke dhÈtuloke Èyatanaloke. Tare loke visattikanti loke vesÈ visattikÈ, loke vetaÑ visattikaÑ sato tareyyaÑ uttareyyaÑ patareyyaÑ samatikkameyyaÑ vÊtivatteyyanti tare loke visattikaÑ. TenÈha so brÈhmaÓo–

TvaÒca me dhammamakkhÈhi, taÓhÈnigghÈtanaÑ Muni. YaÑ viditvÈ sato caraÑ, tare loke visattikanti. 55. Idha diÔÔhasutamutaviÒÒÈtesu, piyar|pesu Hemaka. ChandarÈgavinodanaÑ, nibbÈnapadamaccutaÑ. (3)

Idha diÔÔhasutamutaviÒÒÈtes|ti diÔÔhanti cakkhunÈ diÔÔhaÑ. Sutanti sotena sutaÑ. Mutanti ghÈnena ghÈyitaÑ, jivhÈya sÈyitaÑ, kÈyena phuÔÔhaÑ. ViÒÒÈtanti manasÈ viÒÒÈtanti idha diÔÔhasutamutaviÒÒÈtesu.

Piyar|pesu HemakÈti kiÒca loke piyar|paÑ sÈtar|paÑ, cakkhu1 loke piyar|paÑ sÈtar|paÑ. SotaÑ loke. GhÈnaÑ loke. JivhÈ loke. KÈyo loke. Mano loke piyar|paÑ sÈtar|paÑ. R|pÈ loke piyar|paÑ sÈtar|paÑ. SaddÈ loke. GandhÈ loke. RasÈ loke. PhoÔÔhabbÈ loke. DhammÈ loke piyar|paÑ sÈtar|paÑ. CakkhuviÒÒÈÓaÑ loke piyar|paÑ sÈtar|paÑ. SotaviÒÒÈÓaÑ loke piyar|paÑ sÈtar|paÑ. GhÈnaviÒÒÈÓaÑ loke. JivhÈviÒÒÈÓaÑ loke. KÈyaviÒÒÈÓaÑ loke. ManoviÒÒÈÓaÑ loke piyar|paÑ sÈtar|paÑ. Cakkhusamphasso loke. Sotasamphasso loke. GhÈnasamphasso loke. JivhÈsamphasso loke. KÈyasamphasso loke. Manosamphasso loke piyar|paÑ sÈtar|paÑ. CakkhusamphassajÈ vedanÈ loke piyar|paÑ sÈtar|paÑ. SotasamphassajÈ vedanÈ. GhÈnasamphassajÈ vedanÈ. JivhÈsamphassajÈ vedanÈ. KÈyasamphassajÈ vedanÈ. ManosamphassajÈ vedanÈ loke piyar|paÑ sÈtar|paÑ. R|pasaÒÒÈ loke. SaddasaÒÒÈ loke. GandhasaÒÒÈ loke. RasasaÒÒÈ loke. PhoÔÔhabbasaÒÒÈ loke. DhammasaÒÒÈ loke piyar|paÑ sÈtar|paÑ. ______________________________________________________________ 1. CakkhuÑ (SyÈ, Ka)


R|pasaÒcetanÈ loke. SaddasaÒcetanÈ loke. GandhasaÒcetanÈ loke. RasasaÒcetanÈ loke. PhoÔÔhabbasaÒcetanÈ loke. DhammasaÒcetanÈ loke piyar|paÑ sÈtar|paÑ. R|pataÓhÈ loke. SaddataÓhÈ loke. GandhataÓhÈ loke. RasataÓhÈ loke. PhoÔÔhabbataÓhÈ loke. DhammataÓhÈ loke piyar|paÑ sÈtar|paÑ. R|pavitakko loke. Saddavitakko loke. Gandhavitakko loke. Rasavitakko loke. PhoÔÔhabbavitakko loke. Dhammavitakko loke piyar|paÑ sÈtar|paÑ. R|pavicÈro loke piyar|paÑ sÈtar|paÑ. SaddavicÈro loke. GandhavicÈro loke. RasavicÈro loke. PhoÔÔhabbavicÈro loke. DhammavicÈro loke piyar|paÑ sÈtar|panti piyar|pesu Hemaka.

ChandarÈgavinodananti chandarÈgoti yo kÈmesu kÈmacchando kÈmarÈgo kÈmanandÊ kÈmataÓhÈ kÈmasineho kÈmapariÄÈho kÈmamucchÈ kÈmajjhosÈnaÑ kÈmogho kÈmayogo kÈmupÈdÈnaÑ kÈmacchandanÊvaraÓaÑ. ChandarÈgavinodananti chandarÈgappahÈnaÑ chandarÈgav|pasamaÑ chandarÈgapaÔinissaggaÑ chandarÈgapaÔippassaddhaÑ amataÑ nibbÈnanti chandarÈgavinodanaÑ.

NibbÈnapadamaccutanti nibbÈnapadaÑ tÈÓapadaÑ leÓapadaÑ saraÓapadaÑ abhayapadaÑ. Accutanti niccaÑ dhuvaÑ sassataÑ avipariÓÈmadhammanti nibbÈnapadamaccutaÑ. TenÈha BhagavÈ–

Idha diÔÔhasutamutaviÒÒÈtesu, piyar|pesu Hemaka. ChandarÈgavinodanaÑ, nibbÈnapadamaccutanti. 56. EtadaÒÒÈya ye satÈ, diÔÔhadhammÈbhinibbutÈ. UpasantÈ ca te sadÈ, tiÓÓÈ loke visattikaÑ. (4)

EtadaÒÒÈya ye satÈti etanti amataÑ nibbÈnaÑ. Yo so sabbasa~khÈrasamatho sabb|padhipaÔinissaggo taÓhakkhayo virÈgo nirodho nibbÈnaÑ. AÒÒÈyÈti aÒÒÈya jÈnitvÈ tulayitvÈ tÊrayitvÈ vibhÈvayitvÈ vibh|taÑ katvÈ. “Sabbe sa~khÈrÈ aniccÈ”ti aÒÒÈya jÈnitvÈ tulayitvÈ tÊrayitvÈ vibhÈvayitvÈ vibh|taÑ katvÈ. “Sabbe sa~khÈrÈ dukkhÈ”ti. “Sabbe dhammÈ anattÈ”ti -pa-. “YaÑ kiÒci samudayadhammaÑ, sabbaÑ taÑ nirodhadhamman”ti aÒÒÈya jÈnitvÈ tulayitvÈ tÊrayitvÈ


vibhÈvayitvÈ vibh|taÑ katvÈ. Yeti arahanto khÊÓÈsavÈ. SatÈti cat|hi kÈraÓehi satÈ. KÈye kÈyÈnupassanÈsatipaÔÔhÈnaÑ bhÈvitattÈ satÈ -pa- te vuccanti satÈti etadaÒÒÈya ye satÈ.

DiÔÔhadhammÈbhinibbutÈti diÔÔhadhammÈti diÔÔhadhammÈ ÒÈtadhammÈ tulitadhammÈ tÊritadhammÈ vibh|tadhammÈ vibhÈvitadhammÈ. “Sabbe sa~khÈrÈ aniccÈ”ti diÔÔhadhammÈ -pa-. “YaÑ kiÒci samudayadhammaÑ, sabbaÑ taÑ nirodhadhamman”ti diÔÔhadhammÈ ÒÈtadhammÈ tulitadhammÈ tÊritadhammÈ vibh|tadhammÈ vibhÈvitadhammÈ. AbhinibbutÈti rÈgassa nibbÈpitattÈ nibbutÈ. Dosassa nibbÈpitattÈ nibbutÈ. Mohassa nibbÈpitattÈ nibbutÈ. Kodhassa. UpÈnÈhassa -pa- sabbÈkusalÈbhisa~khÈrÈnaÑ santattÈ samitattÈ v|pasamitattÈ nijjhÈtattÈ nibbutattÈ vigatattÈ paÔippassaddhattÈ santÈ upasantÈ v|pasantÈ nibbutÈ paÔippassaddhÈti diÔÔhadhammÈbhinibbutÈ.

UpasantÈ ca te sadÈti upasantÈti rÈgassa upasamitattÈ nibbÈpitattÈ upasantÈ. Dosassa. Mohassa. Kodhassa. UpanÈhassa -pa- sabbÈkusalÈbhisa~khÈrÈnaÑ santattÈ samitattÈ v|pasamitattÈ nijjhÈtattÈ nibbutattÈ vigatattÈ paÔippassaddhattÈ santÈ upasantÈ v|pasantÈ nibbutÈ paÔippassaddhÈti upasantÈ. Teti arahanto kK. SadÈti sadÈ sabbakÈlaÑ niccakÈlaÑ dhuvakÈlaÑ satataÑ samitaÑ abbokiÓÓaÑ po~khÈnupo~khaÑ udak|mikajÈtaÑ avÊci santati sahitaÑ phassitaÑ purebhattaÑ pacchÈbhattaÑ purimayÈmaÑ majjhimayÈmaÑ pacchimayÈmaÑ kÈÄe juÓhe vasse hemante gimhe purime vayokhandhe majjhime vayokhandhe pacchime vayokhandheti upasantÈ ca te sadÈ.

TiÓÓÈ loke visattikanti visattikÈ vuccati taÓhÈ. Yo rÈgo sÈrÈgo -pa- abhijjhÈ lobho akusalam|laÑ. VisattikÈti kenaÔÔhena visattikÈ -pa- visaÔÈ vitthatÈti visattikÈ. Loketi apÈyaloke -pa- Èyatanaloke. TiÓÓÈ loke visattikanti loke vesÈ visattikÈ, loke vetaÑ visattikaÑ tiÓÓÈ uttiÓÓÈ nitthiÓÓÈ atikkantÈ samatikkantÈ vÊtivattÈti tiÓÓÈ loke visattikaÑ. TenÈha BhagavÈ–


EtadaÒÒÈya ye satÈ, diÔÔhadhammÈbhinibbutÈ. UpasantÈ ca te sadÈ, tiÓÓÈ loke visattikanti.


HemakamÈÓavapucchÈniddeso aÔÔhamo. _____

9. TodeyyamÈÓavapucchÈniddesa

57. YasmiÑ kÈmÈ na vasanti, (iccÈyasmÈ Todeyyo,) TaÓhÈ yassa na vijjati. KathaÑkathÈ ca yo tiÓÓo, Vimokkho tassa kÊdiso. (1)

YasmiÑ kÈmÈ na vasantÊti yasmiÑ kÈmÈ na vasanti na saÑvasanti na Èvasanti na parivasantÊti yasmiÑ kÈmÈ na vasanti. IccÈyasmÈ Todeyyoti iccÈti’padasandhi -pa- padÈnupubbatÈpetaÑ iccÈti. ŒyasmÈti piyavacanaÑ -pa-. Todeyyoti tassa brÈhmaÓassa nÈmaÑ -pa- abhilÈpoti iccÈyasmÈ Todeyyo.

TaÓhÈ yassa na vijjatÊti taÓhÈ yassa natthi na sati na saÑvijjati nupalabbhati ÒÈÓagginÈ daÉÉhÈti taÓhÈ yassa na vijjati.

KathaÑkathÈ ca yo tiÓÓoti kathaÑkathÈ ca yo tiÓÓo uttiÓÓo nitthiÓÓo atikkanto samatikkanto vÊtivattoti kathaÑkathÈ ca yo tiÓÓo.

Vimokkho tassa kÊdisoti vimokkho tassa kÊdiso kiÑsaÓÔhito kiÑpakÈro kiÑpaÔibhÈgo icchitabboti vimokkhaÑ pucchatÊti vimokkho tassa kÊdiso. TenÈha so brÈhmaÓo–

YasmiÑ kÈmÈ na vasanti, (iccÈyasmÈ Todeyyo,) TaÓhÈ yassa na vijjati. KathaÑkathÈ ca yo tiÓÓo, Vimokkho tassa kÊdisoti.

9. TodeyyamÈÓavapucchÈniddesa 131

58. YasmiÑ kÈmÈ na vasanti, (TodeyyÈti BhagavÈ,) TaÓhÈ yassa na vijjati. KathaÑkathÈ ca yo tiÓÓo, Vimokkho tassa nÈ’paro. (2)

YasmiÑ kÈmÈ na vasantÊti yasminti yasmiÑ puggale arahante khÊÓÈsave. KÈmÈti uddÈnato dve kÈmÈ vatthukÈmÈ ca kilesakÈmÈ ca -pa-. Ime vuccanti vatthukÈmÈ -pa-. Ime vuccanti kilesakÈmÈ. YasmiÑ kÈmÈ na vasantÊti yasmiÑ kÈmÈ na vasanti na saÑvasanti na Èvasanti na parivasantÊti yasmiÑ kÈmÈ na vasanti.

TodeyyÈti BhagavÈti TodeyyÈti BhagavÈ taÑ brÈhmaÓaÑ nÈmena Èlapati. BhagavÈti gÈravÈdhivacanametaÑ -pa- sacchikÈ paÒÒatti, yadidaÑ BhagavÈti TodeyyÈti BhagavÈ.

TaÓhÈ yassa na vijjatÊti taÓhÈti r|pataÓhÈ saddataÓhÈ gandhataÓhÈ rasataÓhÈ phoÔÔhabbataÓhÈ dhammataÓhÈ. YassÈti arahato khÊÓÈsavassa. TaÓhÈ yassa na vijjatÊti taÓhÈ yassa natthi na atthi na saÑvijjati nupalabbhati, pahÊnÈ samucchinnÈ v|pasantÈ paÔippassaddhÈ abhabbuppattikÈ ÒÈÓagginÈ daÉÉhÈti taÓhÈ yassa na vijjati.

KathaÑkathÈ ca yo tiÓÓoti kathaÑkathÈ vuccati vicikicchÈ. Dukkhe ka~khÈ -pa- chambhitattaÑ cittassa manovilekho. Yoti yo so arahaÑ khÊÓÈsavo. KathaÑkathÈ ca yo tiÓÓoti kathaÑkathÈ ca yo tiÓÓo uttiÓÓo nitthiÓÓo atikkanto samatikkanto vÊtivattoti kathaÑkathÈ ca yo tiÓÓo.

Vimokkho tassa nÈ’paroti natthi tassa aparo vimokkho. Yena vimokkhena vimucceyya vimutto so. KataÑ tassa vimokkhena karaÓÊyanti vimokkho tassa nÈ’paro. TenÈha BhagavÈ–

YasmiÑ kÈmÈ na vasanti, (TodeyyÈti BhagavÈ,) TaÓhÈ yassa na vijjati. KathaÑkathÈ ca yo tiÓÓo, Vimokkho tassa nÈ’paroti.


59. NirÈsaso so uda ÈsasÈno, PaÒÒÈÓavÈ so uda paÒÒakappÊ. MuniÑ ahaÑ Sakka yathÈ vijaÒÒaÑ, TaÑ me viyÈcikkha Samantacakkhu. (3)

NirÈsaso so uda ÈsasÈnoti nittaÓho so, udÈhu sataÓho r|pe ÈsÊsati1. Sadde. Gandhe. Rase. PhoÔÔhabbe. KulaÑ. GaÓaÑ. ŒvÈsaÑ. LÈbhaÑ. YasaÑ. PasaÑsaÑ. SukhaÑ. CÊvaraÑ. PiÓÉapÈtaÑ. SenÈsanaÑ. GilÈnapaccayabhesajjaparikkhÈraÑ. KÈmadhÈtuÑ. R|padhÈtuÑ. Ar|padhÈtuÑ. KÈmabhavaÑ. R|pabhavaÑ. Ar|pabhavaÑ. SaÒÒÈbhavaÑ. AsaÒÒÈbhavaÑ. NevasaÒÒÈnÈsaÒÒÈbhavaÑ. EkavokÈrabhavaÑ. CatuvokÈrabhavaÑ. PaÒcavokÈrabhavaÑ. AtÊtaÑ. AnÈgataÑ. PaccuppannaÑ. DiÔÔhasutamutaviÒÒÈtabbe dhamme ÈsÊsati sÈdiyati pattheti piheti abhijappatÊti nirÈsaso so uda ÈsasÈno.

PaÒÒÈÓavÈ so uda paÒÒakappÊti paÒÒÈÓavÈ soti paÓÉito paÒÒavÈ buddhimÈ ÒÈÓÊ vibhÈvÊ medhÈvÊ. Uda paÒÒakappÊti udÈhu aÔÔhasamÈpattiÒÈÓena vÈ paÒcÈbhiÒÒÈÒÈÓena vÈ micchÈÒÈÓena vÈ taÓhÈkappaÑ vÈ diÔÔhikappaÑ vÈ kappeti janeti saÒjaneti nibbatteti abhinibbattetÊti paÒÒaÓavÈ so uda paÒÒakappÊ.

MuniÑ ahaÑ Sakka yathÈ vijaÒÒanti SakkÈti Sakko, BhagavÈ SakyakulÈ pabbajitotipi Sakko. Atha vÈ aÉÉho mahaddhano dhanavÈtipi Sakko. TassimÈni dhanÈni. SeyyathidaÑ, saddhÈdhanaÑ sÊladhanaÑ hiridhanaÑ ottappadhanaÑ sutadhanaÑ cÈgadhanaÑ paÒÒÈdhanaÑ satipaÔÔhÈnadhanaÑ sammappadhÈnadhanaÑ iddhipÈdadhanaÑ indriyadhanaÑ baladhanaÑ bojjha~gadhanaÑ maggadhanaÑ phaladhanaÑ nibbÈnadhananti, tehi anekavidhehi dhanaratanehi aÉÉho mahaddhano dhanavÈtipi Sakko. Atha vÈ pahu visavÊ alamatto s|ro VÊro vikkanto abhÊr| acchambhÊ anutrÈsÊ apalÈyÊ pahÊnabhayabheravo vigatalomahaÑsotipi Sakko. MuniÑ ahaÑ Sakka yathÈ vijaÒÒanti Sakka yathÈhaÑ MuniÑ jÈneyyaÑ ÈjÈneyyaÑ vijÈneyyaÑ paÔivijÈneyyaÑ paÔivijjheyyanti MuniÑ ahaÑ Sakka yathÈ vijaÒÒaÑ. ______________________________________________________________ 1. ŒsiÑsati (SyÈ)

9. TodeyyamÈÓavapucchÈniddesa 133

TaÑ me viyÈcikkha Samantacakkh|ti tanti yaÑ pucchÈmi, yaÑ yÈcÈmi, yaÑ ajjhesÈmi, yaÑ pasÈdemi. ViyÈcikkhÈti ÈcikkhÈhi desehi paÒÒapehi paÔÔhapehi vivarÈhi vibhajÈhi uttÈnÊkarohi pakÈsehi. Samantacakkh|ti Samantacakkhu vuccati sabbaÒÒutaÒÈÓaÑ -pa- TathÈgato tena Samantacakkh|ti taÑ me viyÈcikkha Samantacakkhu. TenÈha so brÈhmaÓo–

NirÈsaso so uda ÈsasÈno, PaÒÒÈÓavÈ so uda paÒÒakappÊ. MuniÑ ahaÑ Sakka yathÈ vijaÒÒaÑ, TaÑ me viyÈcikkha Samantacakkh|ti. 60. NirÈsaso so na ca ÈsasÈno, PaÒÒÈÓavÈ so na ca paÒÒakappÊ. Evampi Todeyya MuniÑ vijÈna, AkiÒcanaÑ kÈmabhave asattaÑ. (4)

NirÈsaso so na ca ÈsasÈnoti nittaÓho so, na so sataÓho r|pe nÈsÊsati. Sadde. Gandhe -pa- diÔÔhasutamutaviÒÒÈtabbe dhamme nÈsÊsati na icchati na sÈdiyati na pattheti na piheti nÈbhijappatÊti nirÈsaso so na ca ÈsasÈno.

PaÒÒÈÓavÈ so na ca paÒÒakappÊti paÒÒÈÓavÈti paÓÉito paÒÒavÈ buddhimÈ ÒÈÓÊ vibhÈvÊ medhÈvÊ. Na ca paÒÒakappÊti aÔÔhasamÈpattiÒÈÓena vÈ paÒcÈbhiÒÒÈÒÈÓena vÈ micchÈÒÈÓena vÈ taÓhÈkappaÑ vÈ na kappeti diÔÔhikappaÑ vÈ na kappeti na janeti na saÒjaneti na nibbatteti nÈbhinibbattetÊti paÒÒÈÓavÈ so na ca paÒÒakappÊ.

Evampi Todeyya MuniÑ vijÈnÈti MunÊti monaÑ vuccati ÒÈÓaÑ -pasa~gajÈlamaticca so Muni. Evampi Todeyya MuniÑ vijÈnÈti Todeyya evaÑ MuniÑ jÈna paÔijÈna paÔivijÈna paÔivijjhÈti evampi Todeyya MuniÑ vijÈna.

AkiÒcanaÑ kÈmabhave asattanti akiÒcananti rÈgakiÒcanaÑ dosakiÒcanaÑ mohakiÒcanaÑ mÈnakiÒcanaÑ diÔÔhikiÒcanaÑ kilesakiÒcanaÑ duccaritakiÒcanaÑ. YassetÈni1 ______________________________________________________________ 1. Yassete (SyÈ)


kiÒcanÈni1 pahÊnÈni samucchinnÈni v|pasantÈni paÔippassaddhÈni abhabbuppattikÈni ÒÈÓagginÈ daÉÉhÈni. So vuccati akiÒcano. KÈmÈti uddÈnato dve kÈmÈ vatthukÈmÈ ca kilesakÈmÈ ca -pa-. Ime vuccanti vatthukÈmÈ -pa-. Ime vuccanti kilesakÈmÈ. BhavÈti dve bhavÈ kammabhavo ca paÔisandhiko ca punabbhavo -pa- ayaÑ paÔisandhiko punabbhavo.

AkiÒcanaÑ kÈmabhave asattanti akiÒcanaÑ puggalaÑ kÈme ca bhave ca asattaÑ alaggaÑ alaggitaÑ apalibuddhaÑ nikkhantaÑ nissaÔaÑ vippamuttaÑ visaÒÒuttaÑ vimariyÈdikatena cetasÈ viharantanti akiÒcanaÑ kÈmabhave asattaÑ. TenÈha BhagavÈ–

NirÈsaso so nÈ ca ÈsasÈno, PaÒÒÈÓavÈ so na ca paÒÒakappÊ. Evampi Todeyya MuniÑ vijÈna, AkiÒcanaÑ kÈmabhave asattanti.

Saha gÈthÈpariyosÈnÈ -pa- “SatthÈ me bhante BhagavÈ, sÈvako hamasmÊ”ti.

TodeyyamÈÓavapucchÈniddeso navamo. _____

10. KappamÈÓavapucchÈniddesa

61. Majjhe sarasmiÑ tiÔÔhataÑ, (iccÈyasmÈ Kappo,) Oghe jÈte mahabbhaye. JarÈmaccuparetÈnaÑ, dÊpaÑ pabr|hi mÈrisa. TvaÒca me dÊpamakkhÈhi, yathÈyidaÑ nÈparaÑ siyÈ. (1)

Majjhe sarasmiÑ tiÔÔhatanti saro vuccati saÑsÈro ÈgamanaÑ gamanaÑ gamanÈgamanaÑ kÈlaÑ gati bhavÈbhavo cuti ca upapatti ca nibbatti ca bhedo ca jÈti ca jarÈ ca maraÓaÒca. SaÑsÈrassa purimÈpi koÔi na paÒÒÈyati, pacchimÈpi koÔi na paÒÒÈyati. Majjheva saÑsÈre sattÈ ÔhitÈ patiÔÔhitÈ allÊnÈ upagatÈ ajjhositÈ adhimuttÈ. ______________________________________________________________ 1. KiÒcanÈ (SyÈ)

10. KappamÈÓavapucchÈniddesa 135

KathaÑ saÑsÈrassa purimÈ koÔi na paÒÒÈyati, ettakÈ jÈtiyo vaÔÔaÑ vatti, tato paraÑ na vattatÊti hevaÑ natthi, evampi saÑsÈrassa purimÈ koÔi na paÒÒÈyati. EttakÈni jÈtisatÈni vaÔÔaÑ vatti, tato paraÑ na vattatÊti hevaÑ natthi, evampi saÑsÈrassa purimÈ koÔi na paÒÒÈyati. EttakÈni jÈtisahassÈni vaÔÔaÑ vatti, tato paraÑ na vattatÊti hevaÑ natthi, evampi saÑsÈrassa purimÈ koÔi na paÒÒÈyati. EttakÈni jÈtisatasahassÈni vaÔÔaÑ vatti, tato paraÑ na vattatÊti hevaÑ natthi, evampi saÑsÈrassa purimÈ koti na paÒÒÈyati. EttakÈ jÈtikoÔiyo vaÔÔaÑ vatti, tato paraÑ na vattatÊti hevaÑ natthi, evampi saÑsÈrassa purimÈ koÔi na paÒÒÈyati. EttakÈni jÈtikoÔisatÈni vaÔÔaÑ vatti, tato paraÑ na vattatÊti hevaÑ natthi, evampi saÑsÈrassa purimÈ koÔi na paÒÒÈyati. EttakÈni jÈtikoÔisahassÈni vaÔÔaÑ vatti, tato paraÑ na vattatÊti hevaÑ natthi, evampi saÑsÈrassa purimÈ koÔi na paÒÒÈyati. EttakÈni jÈtikoÔisatasahassÈni vaÔÔaÑ vatti, tato paraÑ na vattatÊti hevaÑ natthi, evampi saÑsÈrassa purimÈ koÔi na paÒÒÈyati.

EttakÈni vassÈni vaÔÔaÑ vatti, tato paraÑ na vattatÊti hevaÑ natthi, evampi saÑsÈrassa purimÈ koÔi na paÒÒÈyati. EttakÈni vassasatÈni vaÔÔaÑ vatti, tato paraÑ na vattatÊti hevaÑ natthi, evampi saÑsÈrassa purimÈ koÔi na paÒÒÈyati. EttakÈni vassasahassÈni vaÔÔaÑ vatti, tato paraÑ na vattatÊti hevaÑ natthi, evampi saÑsÈrassa purimÈ koÔi na paÒÒÈyati. EttakÈni vassasatasahassÈni vaÔÔaÑ vatti, tato paraÑ na vattatÊti hevaÑ natthi, evampi saÑsÈrassa purimÈ koÔi na paÒÒÈyati. EttakÈ vassakoÔiyo vaÔÔaÑ vatti, tato paraÑ na vattatÊti hevaÑ natthi, evampi saÑsÈrassa purimÈ koÔi na paÒÒÈyati. EttakÈni vassakoÔisatÈni vaÔÔaÑ vatti, tato paraÑ na vattatÊti hevaÑ natthi, evampi saÑsÈrassa purimÈ koÔi na paÒÒÈyati. EttakÈni vassakoÔisahassÈni vaÔÔaÑ vatti, tato paraÑ na vattatÊti hevaÑ natthi, evampi saÑsÈrassa purimÈ koÔi na paÒÒÈyati. EttakÈni vassakoÔisatasahassÈni vaÔÔaÑ vatti, tato paraÑ na vattatÊti hevaÑ natthi, evampi saÑsÈrassa purimÈ koÔi na paÒÒÈyati.

EttakÈni kappÈni vaÔÔaÑ vatti, tato paraÑ na vattatÊti hevaÑ natthi, evampi saÑsÈrassa purimÈ koÔi na paÒÒÈyati. EttakÈni kappasatÈni


vaÔÔaÑ vatti, tato paraÑ na vattatÊti hevaÑ natthi, evampi saÑsÈrassa purimÈ koÔi na paÒÒÈyati. EttakÈni kappasahassÈni vaÔÔaÑ vatti, tato paraÑ na vattatÊti hevaÑ natthi, evampi saÑsÈrassa purimÈ koÔi na paÒÒÈyati. EttakÈni kappasatasahassÈni vaÔÔaÑ vatti, tato paraÑ na vattatÊti hevaÑ natthi, evampi saÑsÈrassa purimÈ koÔi na paÒÒÈyati. EttakÈ kappakoÔiyo vaÔÔaÑ vatti, tato paraÑ na vattatÊti hevaÑ natthi, evampi saÑsÈrassa purimÈ koÔi na paÒÒÈyati. EttakÈni kappakoÔisatÈni vaÔÔaÑ vatti, tato paraÑ na vattatÊti hevaÑ natthi, evampi saÑsÈrassa purimÈ koÔi na paÒÒÈyati. EttakÈni kappakoÔisahassÈni vaÔÔaÑ vatti, tato paraÑ na vattatÊti hevaÑ natthi. Evampi saÑsÈrassa purimÈ koÔi na paÒÒÈyati. EttakÈni kappakoÔisatasahassÈni vaÔÔaÑ vatti, tato paraÑ na vattatÊti hevaÑ natthi, evampi saÑsÈrassa purimÈ koÔi na paÒÒÈyati.

VuttaÑ hetaÑ BhagavatÈ–anamataggoyaÑ bhikkhave saÑsÈro pubbÈ koÔi na paÒÒÈyati avijjÈnÊvaraÓÈnaÑ sattÈnaÑ taÓhÈsaÑyojanÈnaÑ sandhÈvataÑ saÑsarataÑ. EvaÑ dÊgharattaÑ kho bhikkhave dukkhaÑ paccanubh|taÑ tibbaÑ paccanubh|taÑ byasanaÑ paccanubh|taÑ kaÔasÊ vaÉÉhitÈ1, yÈvaÒcidaÑ bhikkhave alameva sabbasa~khÈresu nibbindituÑ, alaÑ virajjituÑ, alaÑ vimuccitunti evampi saÑsÈrassa purimÈ koÔi na paÒÒÈyati.

KathaÑ saÑsÈrassa pacchimÈ koÔi na paÒÒÈyati. EttakÈ jÈtiyo vaÔÔaÑ vattissati, tato paraÑ na vattissatÊti hevaÑ natthi, evampi saÑsÈrassa pacchimÈ koÔi na paÒÒÈyati. EttakÈni jÈtisatÈni. EttakÈni jÈtisahassÈni. EttakÈni jÈtisatasahassÈni -pa-. EttakÈ jÈtikoÔiyo. EttakÈni jÈtikoÔisatÈni. EttakÈni jÈtikoÔisahassÈni. EttakÈni jÈtikoÔisatasahassÈni. EttakÈni vassÈni. EttakÈni vassÈsatÈni. EttakÈni vassasahassÈni. EttakÈni vassasatasahassÈni. EttakÈ vassakoÔiyo. EttakÈni vassakoÔisatÈni. EttakÈni vassakoÔisahassÈni. EttakÈni vassakoÔisatasahassÈni. EttakÈni kappÈni. EttakÈni kappasatÈni. EttakÈni kappasahassÈni. EttakÈni kappasatasahassÈni. EttakÈ kappakoÔiyo. EttakÈni ______________________________________________________________ 1. KaÔasÊvavaÉÉhitaÑ (SyÈ) passa SaÑ 1. 387 piÔÔhe.


kappakoÔisatÈni. EttakÈni kappakoÔisahassÈni. EttakÈni kappakoÔisatasahassÈni vaÔÔaÑ vattissati. Tato paraÑ na vattissatÊti hevaÑ natthi, evampi saÑsÈrassa pacchimÈ koÔi na paÒÒÈyati. Evampi saÑsÈrassa purimÈpi koÔi na paÒÒÈyati, pacchimÈpi koÔi na paÒÒÈyati. Majjheva saÑsÈre sattÈ ÔhitÈ patiÔÔhitÈ allÊnÈ upagatÈ ajjhositÈ adhimuttÈti majjhe sarasmiÑ tiÔÔhataÑ. IccÈyasmÈ Kappoti iccÈti padasandhi -pa-. ŒyasmÈti piyavacanaÑ -pa-. Kappoti tassa brÈhmaÓassa nÈmaÑ -pa- abhilÈpoti iccÈyasmÈ Kappo.

Oghe jÈte mahabbhayeti kÈmoghe bhavoghe diÔÔhoghe avijjoghe jÈte saÒjÈte nibbatte abhinibbatte pÈtubh|te. Mahabbhayeti jÈtibhaye jarÈbhaye byÈdhibhaye maraÓabhayeti oghe jÈte mahabbhaye.

JarÈmaccuparetÈnanti jarÈya phuÔÔhÈnaÑ paretÈnaÑ samohitÈnaÑ samannÈgatÈnaÑ. MaccunÈ phuÔÔhÈnaÑ paretÈnaÑ samohitÈnaÑ samannÈgatÈnaÑ, jÈtiyÈ anugatÈnaÑ jarÈya anusaÔÈnaÑ byÈdhinÈ abhibh|tÈnaÑ maraÓena abbhÈhatÈnaÑ atÈÓÈnaÑ aleÓÈnaÑ asaraÓÈnaÑ asaraÓÊbh|tÈnanti jarÈmaccuparetÈnaÑ.

DÊpaÑ pabr|hi mÈrisÈti dÊpaÑ tÈÓaÑ leÓaÑ saraÓaÑ gatiÑ parÈyanaÑ1 br|hi ÈcikkhÈhi desehi paÒÒapehi paÔÔhapehi vivarÈhi vibhajÈhi uttÈnÊkarohi pakÈsehi. MÈrisÈti piyavacanaÑ garuvacanaÑ sagÈravasappatissÈdhivacanametaÑ mÈrisÈti dÊpaÑ pabr|hi mÈrisa.

TvaÒca me dÊpamakkhÈhÊti tvanti BhagavantaÑ bhaÓati. DÊpamakkhÈhÊti dÊpaÑ tÈÓaÑ leÓaÑ saraÓaÑ gatiÑ parÈyanaÑ akkhÈhi ÈcikkhÈhi desehi paÒÒapehi paÔÔhapehi vivarÈhi vibhajÈhi uttÈnÊkarohi pakÈsehÊti tvaÒca me dÊpamakkhÈhi.

YathÈyidaÑ nÈparaÑ siyÈti yathayidaÑ dukkhaÑ idheva nirujjheyya v|pasameyya atthaÑ gaccheyya paÔippassambheyya, punapaÔisandhikaÑ dukkhaÑ na nibbatteyya, kÈmadhÈtuyÈ vÈ r|padhÈtuyÈ vÈ ar|padhÈtuyÈ vÈ kÈmabhave vÈ r|pabhave ______________________________________________________________ 1. GatiparÈyanaÑ (SyÈ) evamuparipi.


vÈ ar|pabhave vÈ saÒÒÈbhave vÈ asaÒÒÈbhave vÈ nevasaÒÒÈnÈsaÒÒÈbhave vÈ ekavokÈrabhave vÈ catuvokÈrabhave vÈ paÒcavokÈrabhave vÈ punagatiyÈ vÈ upapattiyÈ vÈ paÔisandhiyÈ vÈ bhave vÈ saÑsÈre vÈ vaÔÔe vÈ na janeyya na saÒjaneyya na nibbatteyya nÈbhinibbatteyya idheva nirujjheyya v|pasameyya atthaÑ gaccheyya paÔippassambheyyÈti yathÈyidaÑ nÈparaÑ siyÈ. TenÈha so brÈhmaÓo–

Majjhe sarasmiÑ tiÔÔhataÑ, (iccÈyasmÈ Kappo,) Oghe jÈte mahabbhaye. JarÈmaccuparetÈnaÑ, dÊpaÑ pabr|hi mÈrisa. TvaÒca me dÊpamakkhÈhi, yathÈyidaÑ nÈparaÑ siyÈti. 62. Majjhe sarasmiÑ tiÔÔhataÑ, (KappÈti BhagavÈ,) Oghe jÈte mahabbhaye. JarÈmaccuparetÈnaÑ, dÊpaÑ pabr|mi Kappa te. (2)

Majjhe sarasmiÑ tiÔÔhatanti saro vuccati saÑsÈro ÈgamanaÑ gamanaÑ gamanÈgamanaÑ kÈlaÑ gati bhavÈbhavo cuti ca upapatti ca nibbatti ca bhedo ca jÈti ca jarÈ ca maraÓaÒca. SaÑsÈrassa purimÈpi koÔi na paÒÒÈyati, pacchimÈpi koÔi na paÒÒÈyati. Majjheva saÑsÈre sattÈ ÔhitÈ patiÔÔhitÈ allÊnÈ upagatÈ ajjhositÈ adhimuttÈ.

KathaÑ saÑsÈrassa purimÈ koÔi na paÒÒÈyati -pa-. EvaÑ saÑsÈrassa purimÈ koÔi na paÒÒÈyati. KathaÑ saÑsÈrassa pacchimÈ koÔi na paÒÒÈyati -pa-. EvaÑ saÑsÈrassa pacchimÈ koÔi na paÒÒÈyati. EvaÑ saÑsÈrassa purimÈpi koÔi na paÒÒÈyati, pacchimÈpi koÔi na paÒÒÈyati. Majjheva saÑsÈre sattÈ ÔhitÈ patiÔÔhitÈ allÊnÈ upagatÈ ajjhositÈ adhimuttÈti majjhe sarasmiÑ tiÔÔhataÑ. KappÈti BhagavÈti KappÈti BhagavÈ taÑ brÈhmaÓaÑ nÈmena Èlapati. BhagavÈti gÈravÈdhivacanametaÑ -pa- sacchikÈ paÒÒatti, yadidaÑ BhagavÈti KappÈti BhagavÈ.

Oghe jÈte mahabbhayeti kÈmoghe bhavoghe diÔÔhoghe avijjoghe jÈte saÒjÈte nibbatte abhinibbatte pÈtubh|te. Mahabbhayeti jÈtibhaye jarÈbhaye byÈdhibhaye maraÓabhayeti oghe jÈte mahabbhaye.


JarÈmaccuparetÈnanti jarÈya phuÔÔhÈnaÑ paretÈnaÑ samohitÈnaÑ samannÈgatÈnaÑ. MaccunÈ phuÔÔhÈnaÑ paretÈnaÑ samohitÈnaÑ samannÈgatÈnaÑ jÈtiyÈ anugatÈnaÑ jarÈya anusaÔÈnaÑ byÈdhinÈ abhibh|tÈnaÑ maraÓena abbhÈhatÈnaÑ atÈÓÈnaÑ aleÓÈnaÑ asaraÓÈnaÑ asaraÓÊbh|tÈnanti jarÈmaccuparetÈnaÑ.

DÊpaÑ pabr|mi Kappa teti dÊpaÑ tÈÓaÑ leÓaÑ saraÓaÑ gatiÑ parÈyanaÑ br|mi ÈcikkhÈmi desemi paÒÒapemi paÔÔhapemi vivarÈmi vibhajÈmi uttÈnÊkaromi pakÈsemÊti dÊpaÑ pabr|mi Kappa te. TenÈha BhagavÈ–

Majjhe sarasmiÑ tiÔÔhataÑ, (KappÈti BhagavÈ,) Oghe jÈte mahabbhaye. JarÈmaccuparetÈnaÑ, dÊpaÑ pabr|mi kappa teti. 63. AkiÒcanaÑ anÈdÈnaÑ, etaÑ dÊpaÑ anÈparaÑ. NibbÈnaÑ iti naÑ br|mi, jarÈmaccuparikkhayaÑ. (3)

AkiÒcanaÑ anÈdÈnanti kiÒcananti rÈgakiÒcanaÑ dosakiÒcanaÑ mohakiÒcanaÑ mÈnakiÒcanaÑ diÔÔhikiÒcanaÑ kilesakiÒcanaÑ duccaritakiÒcanaÑ, kiÒcanappahÈnaÑ kiÒcanav|pasamaÑ1 kiÒcanapaÔinissaggaÑ2 kiÒcanapaÔippassaddhiÑ amataÑ nibbÈnanti akiÒcanaÑ. AnÈdÈnanti ÈdÈnaÑ vuccati taÓhÈ. Yo rÈgo sÈrÈgo -pa- abhijjhÈ lobho akusalam|laÑ, ÈdÈnappahÈnaÑ ÈdÈnav|pasamaÑ ÈdÈnapaÔinissaggaÑ ÈdÈnapaÔippassaddhiÑ amataÑ nibbÈnanti akiÒcanaÑ anÈdÈnaÑ.

EtaÑ dÊpaÑ anÈparanti etaÑ dÊpaÑ tÈÓaÑ leÓaÑ saraÓaÑ gati parÈyanaÑ. AnÈparanti tamhÈ paro aÒÒo dÊpo natthi, atha kho so evaÑ dÊpo aggo ca seÔÔho ca viseÔÔho ca pÈmokkho ca uttamo ca pavaro cÈti etaÑ dÊpaÑ anÈparaÑ.

NibbÈnaÑ iti naÑ br|mÊti vÈnaÑ vuccati taÓhÈ. Yo rÈgo sÈrÈgo -pa- abhijjhÈ lobho akusalam|laÑ, vÈnappahÈnaÑ vÈnav|pasamaÑ vÈnapaÔinissaggaÑ vÈnapaÔippassaddhiÑ amataÑ nibbÈnaÑ. ItÊti padasandhi padasaÑsaggo padapÈrip|rÊ akkharasamavÈyo byaÒjanasiliÔÔhatÈ padÈnupubbatÈpetaÑ itÊti. ______________________________________________________________ 1. KiÒcanav|pasamo (SyÈ) evamÊdisesu ÔhÈnesu. 2. KiÒcanapaÔinissaggo (SyÈ)


Br|mÊti br|mi ÈcikkhÈmi desemi paÒÒapemi paÔÔhapemi vivarÈmi vibhajÈmi uttÈnÊkaromi pakÈsemÊti nibbÈnaÑ iti naÑ br|mi.

JarÈmaccuparikkhayanti jarÈmaraÓassa pahÈnaÑ v|pasamaÑ paÔinissaggaÑ paÔippassaddhiÑ amataÑ nibbÈnanti jarÈmaccuparikkhayaÑ. TenÈha BhagavÈ–

AkiÒcanaÑ anÈdÈnaÑ, etaÑ dÊpaÑ anÈparaÑ, NibbÈnaÑ iti naÑ br|mi, jarÈmaccuparikkhayanti. 64. EtadaÒÒÈya ye satÈ, diÔÔhadhammÈbhinibbutÈ. Na te mÈravasÈnugÈ, na te mÈrassa paddhag|1. (4)

EtadaÒÒÈya ye satÈti etanti amataÑ nibbÈnaÑ. Yo so sabbasa~khÈrasamatho sabb|padhipaÔinissaggo taÓhakkhayo virÈgo nirodho nibbÈnaÑ. AÒÒÈyÈti aÒÒÈya jÈnitvÈ tulayitvÈ tÊrayitvÈ vibhÈvayitvÈ vibh|taÑ katvÈ, “sabbe sa~khÈrÈ aniccÈ”ti -pa-. “YaÑ kiÒci samudayadhammaÑ, sabbaÑ taÑ nirodhadhamman”ti aÒÒÈya jÈnitvÈ tulayitvÈ tÊrayitvÈ vibhÈvayitvÈ vibh|taÑ katvÈ. Yeti arahanto khÊÓÈsavÈ. SatÈti cat|hi kÈraÓehi satÈ, kÈye kÈyÈnupassÈnÈsatipaÔÔhÈnaÑ bhÈventÈ2 satÈ -pa- te vuccanti satÈti etadaÒÒÈya ye satÈ.

DiÔÔhadhammÈbhinibbutÈti diÔÔhadhammÈti diÔÔhadhammÈ ÒÈtadhammÈ tulitadhammÈ tÊritadhammÈ vibh|tadhammÈ vibhÈvitadhammÈ. AbhinibbutÈti rÈgassa nibbÈpitattÈ nibbutÈ, dosassa -pa- sabbÈkusalÈbhisa~khÈrÈnaÑ santattÈ samitattÈ v|pasamitattÈ nijjhÈtattÈ nibbutattÈ paÔippassaddhattÈ santÈ upasantÈ v|pasantÈ nibbutÈ paÔippassaddhÈti diÔÔhadhammÈbhinibbutÈ.

Na te mÈravasÈnugÈti mÈroti yo so mÈro kaÓho adhipati antag| namuci pamattabandhu. Na te mÈravasÈnugÈti na te mÈrassa vase vattanti, nÈpi mÈro tesu vasaÑ vatteti, te mÈraÒca mÈrapakkhaÒca mÈrapÈsaÒca mÈrabaÄisaÒca3 mÈrÈmisaÒca mÈravisayaÒca mÈranivÈsaÒca mÈragocaraÒca mÈrabandhanaÒca abhibhuyya abhibhavitvÈ ajjhottharitvÈ pariyÈdiyitvÈ madditvÈ caranti viharanti iriyanti vattenti pÈlenti yapenti yÈpentÊti na te mÈravasÈnugÈ. ______________________________________________________________ 1. PaÔÔhag| (SyÈ, Ka) 2. BhÈvitattÈ (Ka) 3. MÈrabalisaÒca (Ka)

11. JatukaÓÓimÈÓavapucchÈniddesa 141

Na te mÈrassa paddhag|ti na te mÈrassa paddhÈ paddhacarÈ1 paricÈrikÈ siyÈ, Buddhassa te Bhagavato paddhÈ paddhacarÈ paricÈrikÈ siyÈti na te mÈrassa paddhag|. TenÈha BhagavÈ–

EtadaÒÒÈya ye satÈ, diÔÔhadhammÈbhinibbutÈ. Na te mÈravasÈnugÈ, na te mÈrassa paddhag|ti.


KappamÈÓavapucchÈniddeso dasamo. _____

11. JatukaÓÓimÈÓavapucchÈniddesa

65. SutvÈnahaÑ VÊra akÈmakÈmiÑ, (iccÈyasmÈ JatukaÓÓi,) OghÈtigaÑ puÔÔhumakÈmamÈgamaÑ. SantipadaÑ br|hi sahajanetta, YathÈtacchaÑ BhagavÈ br|hi me’taÑ. (1)

SutvÈnahaÑ VÊra akÈmakÈminti sutvÈ suÓitvÈ uggahetvÈ upadhÈretvÈ upalakkhayitvÈ “itipi so BhagavÈ ArahaÑ -pa- Buddho BhagavÈ”ti sutvÈnahaÑ. VÊranti VÊro, BhagavÈ vÊriyavÈti VÊro, pah|ti VÊro, visavÊti VÊro, alamattoti VÊro, s|roti VÊro, vikkanto abhÊr| acchambhÊ anutrÈsÊ apalÈyÊ pahÊnabhayabheravo vigatalomahaÑsoti VÊro.

Virato idha sabbapÈpakehi, NirayadukkhaÑ aticca vÊriyavÈso2. So vÊriyavÈ padhÈnavÈ, VÊro tÈdi pavuccate tathattÈti.

SutvÈnahaÑ VÊra. . AkÈmakÈminti kÈmÈti uddÈnato dve kÈmÈ vatthukÈmÈ ca kilesakÈmÈ ca -pa-. Ime vuccanti vatthukÈmÈ -pa-. Ime vuccanti kilesakÈmÈ. Buddhassa Bhagavato vatthukÈmÈ pariÒÒÈtÈ, kilesakÈmÈ pahÊnÈ, vatthukÈmÈnaÑ pariÒÒÈtattÈ kilesakÈmÈnaÑ ______________________________________________________________ 1. PaÔÔhÈ paÔÔhacarÈ (SyÈ, Ka) 2. ViriyavÈ (SyÈ) Khu 1. 360 piÔÔhepi.


pahÊnattÈ BhagavÈ na kÈme kÈmeti, na kÈme pattheti, na kÈme piheti, na kÈme abhijappati. Ye kÈme kÈmenti, kÈme patthenti, kÈme pihenti, kÈme abhijappanti, te kÈmakÈmino rÈgarÈgino saÒÒÈsaÒÒino, BhagavÈ na kÈme kÈmeti, na kÈme pattheti, na kÈme piheti, na kÈme abhijappati, tasmÈ Buddho akÈmo nikkÈmo cattakÈmo vantakÈmo muttakÈmo pahÊnakÈmo paÔinissaÔÔhakÈmo vÊtarÈgo vigatarÈgo cattarÈgo vantarÈgo muttarÈgo pahÊnarÈgo paÔinissaÔÔharÈgo nicchÈto nibbuto sÊtibh|to sukhappaÔisaÑvedÊ brahmabh|tena attanÈ viharatÊti sutvÈnahaÑ VÊra akÈmakÈmiÑ.

IccÈyasmÈ JatukaÓÓÊti iccÈti padasandhi -pa- padÈnupubbatÈpetaÑ iccÈti. ŒyasmÈti piyavacanaÑ sagÈravasappatissÈdhivacanametaÑ ÈyasmÈti. JatukaÓÓÊti tassa brÈhmaÓassa gottaÑ sa~khÈ samaÒÒÈ paÒÒatti vohÈroti iccÈyasmÈ JatukaÓÓi.

OghÈtigaÑ puÔÔhumakÈmamÈgamanti oghÈtiganti oghÈtigaÑ oghaÑ atikkantaÑ samatikkantaÑ vÊtivattanti oghÈtigaÑ. PuÔÔhunti puÔÔhuÑ pucchituÑ yÈcituÑ ajjhesituÑ pasÈdetuÑ. AkÈmamÈgamanti akÈmaÑ puÔÔhuÑ nikkÈmaÑ cattakÈmaÑ vantakÈmaÑ muttakÈmaÑ pahÊnakÈmaÑ paÔinissaÔÔhakÈmaÑ vÊtarÈgaÑ vigatarÈgaÑ cattarÈgaÑ vantarÈgaÑ muttarÈgaÑ pahÊnarÈgaÑ paÔinissaÔÔharÈgaÑ ÈgamhÈ ÈgatamhÈ upÈgatamhÈ sampattamhÈ tayÈ saddhiÑ samÈgatamhÈti oghÈtigaÑ puÔÔhumakÈmamÈgamaÑ.

SantipadaÑ br|hi sahajanettÈti santÊti ekena ÈkÈrena santipi santipadampi1 taÑyeva amataÑ nibbÈnaÑ. Yo so sabbasa~khÈrasamatho sabb|padhipaÔinissaggo taÓhakkhayo virÈgo nirodho nibbÈnaÑ. VuttaÑ hetaÑ BhagavatÈ–santametaÑ padaÑ, paÓÊtametaÑ padaÑ, yadidaÑ sabbasa~khÈrasamatho sabb|padhipaÔinissaggo taÓhakkhayo virÈgo nirodho nibbÈnanti. AthÈparenÈkÈrena ye dhammÈ santÈdhigamÈya santiphusanÈya santisacchikiriyÈya saÑvattanti. SeyyathidaÑ, cattÈro satipaÔÔhÈnÈ cattÈro sammappadhÈnÈ cattÈro iddhipÈdÈ paÒcindriyÈni paÒca balÈni satta bojjha~gÈ ______________________________________________________________ 1. Santipadanti (Ka)


ariyo aÔÔha~giko maggo, ime vuccanti santipadÈ. SantipadaÑ tÈÓapadaÑ leÓapadaÑ saraÓapadaÑ abhayapadaÑ accutapadaÑ amatapadaÑ nibbÈnapadaÑ br|hi ÈcikkhÈhi desehi paÒÒapehi paÔÔhapehi vivarÈhi vibhajÈhi uttÈnÊkarohi pakÈsehi. SahajanettÈti nettaÑ vuccati sabbaÒÒutaÒÒÈÓaÑ. Buddhassa Bhagavato nettaÒca jinabhÈvo ca bodhiyÈ m|le apubbaÑ acarimaÑ ekasmiÑ khaÓe uppanno tasmÈ Buddho sahajanettoti santipadaÑ br|hi sahajanetta.

YathÈtacchaÑ BhagavÈ br|hi me’tanti yathÈtacchaÑ vuccati amataÑ nibbÈnaÑ -panirodho nibbÈnaÑ. BhagavÈti gÈravÈdhivacanaÑ -pa- sacchikÈ paÒÒatti, yadidaÑ BhagavÈti. Br|hi metanti br|hi ÈcikkhÈhi -pa- pakÈsehÊti yathÈtacchaÑ BhagavÈ br|hi me’taÑ. TenÈha so brÈhmaÓo–

SutvÈnahaÑ VÊra akÈmakÈmiÑ, (iccÈyasmÈ JatukaÓÓi) OghÈtigaÑ puÔÔhumakÈmamÈgamaÑ. SantipadaÑ br|hi sahajanetta, YathÈtacchaÑ BhagavÈ br|hi me’tanti. 66. BhagavÈ hi kÈme abhibhuyya iriyati, Œdiccova pathaviÑ tejÊ tejasÈ. ParittapaÒÒassa me Bh|ripaÒÒo, Œcikkha dhammaÑ yamahaÑ vijaÒÒaÑ. JÈtijarÈya idha vippahÈnaÑ. (2)

BhagavÈ hi kÈme abhibhuyya iriyatÊti BhagavÈti gÈravÈdhivacanaÑ -pa- sacchikÈ paÒÒatti, yadidaÑ BhagavÈti. KÈmÈti uddÈnato dve kÈmÈ vatthukÈmÈ ca kilesakÈmÈ ca -pa-. Ime vuccanti vatthukÈmÈ -pa-. Ime vuccanti kilesakÈmÈ. BhagavÈ vatthukÈme parijÈnitvÈ kilesakÈme pahÈya abhibhuyya abhibhavitvÈ ajjhottharitvÈ pariyÈdiyitvÈ carati viharati iriyati vatteti pÈleti yapeti yÈpetÊti BhagavÈ hi kÈme abhibhuyya iriyati.

Œdiccova pathaviÑ tejÊ tejasÈti Èdicco vuccati s|riyo1. PathavÊ vuccati jagatÊ2. YathÈ s|riyo tejÊ tejena samannÈgato ______________________________________________________________ 1. Suriyo (SyÈ) 2. JarÈ (SyÈ)


pathaviÑ abhibhuyya abhibhavitvÈ ajjhottharitvÈ pariyÈdiyitvÈ santÈpayitvÈ sabbaÑ ÈkÈsagataÑ tamagataÑ abhivihacca andhakÈraÑ vidhamitvÈ ÈlokaÑ dassayitvÈ ÈkÈse antalikkhe gaganapathe1 gacchati. Evameva BhagavÈ ÒÈÓatejÊ ÒÈÓatejena samannÈgato sabbaÑ abhisa~khÈrasamudayaÑ -pa- kilesatamaÑ avijjandhakÈraÑ vidhamitvÈ ÒÈÓÈlokaÑ dassetvÈ vatthukÈme parijÈnitvÈ kilesakÈme pahÈya abhibhuyya abhibhavitvÈ ajjhottharitvÈ pariyÈdiyitvÈ madditvÈ carati viharati iriyati vatteti pÈleti yapeti yÈpetÊti Èdiccova pathaviÑ tejÊ tejasÈ.

ParittapaÒÒassa me Bh|ripaÒÒoti ahamasmi parittapaÒÒo omakapaÒÒo lÈmakapaÒÒo chatukkapaÒÒo. Tvampi mahÈpaÒÒo puthupaÒÒo hÈsapaÒÒo javanapaÒÒo tikkhapaÒÒo nibbedhikapaÒÒo. Bh|ri vuccati pathavÊ. BhagavÈ tÈya pathavisamÈya paÒÒÈya vipulÈya vitthatÈya samannÈgatoti parittapaÒÒassa me Bh|ripaÒÒo.

Œcikkha dhammaÑ yamahaÑ vijaÒÒanti dhammanti ÈdikalyÈÓaÑ majjhekalyÈÓaÑ pariyosÈnakalyÈÓaÑ sÈtthaÑ sabyaÒjanaÑ kevalaparipuÓÓaÑ parisuddhaÑ brahmacariyaÑ cattÈro satipaÔÔhÈne -pa- nibbÈnaÒca nibbÈnagÈminiÒca paÔipadaÑ ÈcikkhÈhi desehi paÒÒapehi paÔÔhapehi vivarÈhi vibhajÈhi uttÈnÊkarohi pakÈsehi. YamahaÑ vijaÒÒanti yamahaÑ jÈneyyaÑ ÈjÈneyyaÑ vijÈneyyaÑ paÔijÈneyyaÑ paÔivijjheyyaÑ adhigaccheyyaÑ phasseyyaÑ sacchikareyyanti Ècikkha dhammaÑ yamahaÑ vijaÒÒaÑ.

JÈtijarÈya idha vippahÈnanti idheva jÈtijarÈya maraÓassa pahÈnaÑ v|pasamaÑ paÔinissaggaÑ paÔippassaddhiÑ amataÑ nibbÈnanti jÈtijarÈya idha vippahÈnaÑ. TenÈha so brÈhmaÓ–

BhagavÈ hi kÈme abhibhuyya iriyati, Œdiccova pathaviÑ tejÊ tejasÈ. ParittapaÒÒassa me Bh|ripaÒÒo, Œcikkha dhammaÑ yamahaÑ vijaÒÒaÑ. JÈtijarÈya idha vippahÈnanti. ______________________________________________________________ 1. Gamanapathe (SyÈ) AÔÔhakathÈ oloketabbÈ.


67. KÈmesu vinaya gedhaÑ (JatukaÓÓÊti BhagavÈ,) NekkhammaÑ daÔÔhu khemato. UggahitaÑ nirattaÑ vÈ, mÈ te vijjittha kiÒcanaÑ. (3)

KÈmesu vinaya gedhanti kÈmÈti uddÈnato dve kÈmÈ vatthukÈmÈ ca kilesakÈmÈ ca -pa-. Ime vuccanti vatthukÈmÈ -pa-. Ime vuccanti kilesakÈmÈ. Gedhanti gedho vuccati taÓhÈ. Yo rÈgo sÈrÈgo -pa- abhijjhÈ lobho akusalam|laÑ. KÈmesu vinaya gedhanti kÈmesu gedhaÑ vinaya paÔivinaya pajaha vinodehi byantÊkarohi anabhÈvaÑ gamehÊti kÈmesu vinaya gedhaÑ. JatukaÓÓÊti BhagavÈ taÑ brÈhmaÓaÑ gottena Èlapati. BhagavÈti gÈravÈdhivacanametaÑ -pa- sacchikÈ paÒÒatti, yadidaÑ BhagavÈti JatukaÓÓÊti BhagavÈ.

NekkhammaÑ daÔÔhu khematoti nekkhammanti sammÈpaÔipadaÑ anulomapaÔipadaÑ apaccanÊkapaÔipadaÑ anvatthapaÔipadaÑ dhammÈnudhammapaÔipadaÑ sÊlesu parip|rakÈritaÑ indriyesu guttadvÈrataÑ bhojane mattaÒÒutaÑ jÈgariyÈnuyogaÑ satisampajaÒÒaÑ cattÈro satipaÔÔhÈne cattÈro sammappadhÈne cattÈro iddhipÈde paÒcindriyÈni paÒca balÈni satta bojjha~ge ariyaÑ aÔÔha~gikaÑ maggaÑ nibbÈnaÒca nibbÈnagÈminiÒca paÔipadaÑ khemato tÈÓato leÓato saraÓato saraÓÊbh|tato abhayato accutato amatato nibbÈnato daÔÔhuÑ passitvÈ tulayitvÈ tÊrayitvÈ vibhÈvayitvÈ vibh|taÑ katvÈti nekkhammaÑ daÔÔhu khemato.

UggahitaÑ nirattaÑ vÈti uggahitanti taÓhÈvasena diÔÔhivasena gahitaÑ parÈmaÔÔhaÑ abhiniviÔÔhaÑ ajjhositaÑ adhimuttaÑ. NirattaÑ vÈti nirattaÑ vÈ muÒcitabbaÑ vijahitabbaÑ vinoditabbaÑ byantÊkÈtabbaÑ anabhÈvaÑ gametabbanti uggahitaÑ nirattaÑ vÈ.

MÈ te vijjittha kiÒcananti rÈgakiÒcanaÑ dosakiÒcanaÑ mohakiÒcanaÑ mÈnakiÒcanaÑ diÔÔhikiÒcanaÑ kilesakiÒcana duccaritakiÒcanaÑ. IdaÑ kiÒcanaÑ1 tuyhaÑ mÈ vijjittha mÈ pavijjittha mÈ saÑvijjittha pajaha vinodehi byantÊkarohi anabhÈvaÑ gamehÊti mÈ te vijjittha kiÒcanaÑ. TenÈha BhagavÈ– ______________________________________________________________ 1. Ime kiÒcanÈ (Ka)


KÈmesu vinaya gedhaÑ, (JatukaÓÓÊti BhagavÈ,) NekkhammaÑ daÔÔhu khemato. UggahitaÑ nirattaÑ vÈ, mÈ te vijjittha kiÒcananti. 68. YaÑ pubbe taÑ visosehi, pacchÈ te mÈhu kiÒcanaÑ. Majjhe ce no gahessasi, upasanto carissasi. (4)

YaÑ pubbe taÑ visosehÊti atÊte sa~khÈre Èrabbha ye kilesÈ uppajjeyyuÑ, te kilese sosehi visosehi sukkhÈpehi visukkhÈpehi abÊjaÑ karohi pajaha vinodehi byantÊkarohi anabhÈvaÑ gamehÊti evampi yaÑ pubbe taÑ visosehi. . Atha vÈ ye atÊtÈ kammÈbhisa~khÈrÈ avipakkavipÈkÈ, te kammÈbhisa~khÈre sosehi visosehi sukkhÈpehi visukkhÈpehi abÊjaÑ1 karohi pajaha vinodehi byantÊkarohi anabhÈvaÑ gamehÊti evampi yaÑ pubbe taÑ visosehi.

PacchÈ te mÈhu kiÒcananti pacchÈ vuccati anÈgate sa~khÈre Èrabbha rÈgakiÒcanaÑ dosakiÒcanaÑ mohakiÒcanaÑ mÈnakiÒcanaÑ diÔÔhikiÒcanaÑ kilesakiÒcanaÑ duccaritakiÒcanaÑ, idaÑ kiÒcanaÑ tuyhaÑ mÈ ahu mÈ ahosi mÈ janesi2 mÈ saÒjanesi mÈbhinibbattesi pajaha vinodehi byantÊkarohi anabhÈvaÑ gamehÊti pacchÈ te mÈhu kiÒcanaÑ.

Majjhe ce no gahessasÊti majjhe vuccati paccuppannaÑ r|paÑ vedanÈ saÒÒÈ sa~khÈrÈ viÒÒÈÓaÑ, paccuppanne sa~khÈre taÓhÈvasena diÔÔhivasena na gahessasi na gaÓhissasi na parÈmasissasi na nandissasi nÈbhinandissasi na ajjhosissasi, abhinandanaÑ abhivadanaÑ ajjhosÈnaÑ gÈhaÑ parÈmÈsaÑ abhinivesaÑ pajahissasi vinodessasi byantÊkarissasi anabhÈvaÑ gamessasÊti majjhe ce no gahessasi.

Upasanto carissasÊti rÈgassa upasamitattÈ upasanto carissasi, dosassa -pa- sabbÈkusalÈbhisa~khÈrÈnaÑ santattÈ samitattÈ upasamitattÈ v|pasamitattÈ nijjhÈtattÈ nibbutattÈ vigatattÈ paÔippassaddhattÈ santo upasanto v|pasanto nibbuto paÔippassaddho carissasi viharissasi ______________________________________________________________ 1. AvÊjaÑ (SyÈ) 2. MÈ janehi (SyÈ) tathÈvasesesu dvÊsu padesupi.


iriyissasi vattissasi pÈlessasi yapessasi yÈpessasÊti upasanto carissasi. TenÈha BhagavÈ–

YaÑ pubbe taÑ visosehi, pacchÈ te mÈhu kiÒcanaÑ. Majjhe ce no gahessasi, upasanto carissasÊti. 69. Sabbaso nÈmar|pasmiÑ, vÊtagedhassa brÈhmaÓa. ŒsavÈssa na vijjanti, yehi maccuvasaÑ vaje. (5)

Sabbaso nÈmar|pasmiÑ, vÊtagedhassa brÈhmaÓÈti sabbasoti sabbena sabbaÑ sabbathÈ sabbaÑ asesaÑ nissesaÑ pariyÈdiyanavacanametaÑ sabbasoti. NÈmanti cattÈro ar|pino khandhÈ. R|panti cattÈro ca mahÈbh|tÈ catunnaÒca mahÈbh|tÈnaÑ upÈdÈya r|paÑ. Gedho vuccati taÓhÈ. Yo rÈgo sÈrÈgo -pa- abhijjhÈ lobho akusalam|laÑ. Sabbaso nÈmar|pasmiÑ, vÊtagedhassa brÈhmaÓÈti sabbaso nÈmar|pasmiÑ vÊtagedhassa vigatagedhassa cattagedhassa vantagedhassa muttagedhassa pahÊnagedhassa paÔinissaÔÔhagedhassa, vÊtarÈgassa vigatarÈgassa cattarÈgassa vantarÈgassa muttarÈgassa pahÊnarÈgassa paÔinissaÔÔharÈgassÈti sabbaso nÈmar|pasmiÑ, vÊtagedhassa brÈhmaÓa.

ŒsavÈssa na vijjantÊti ÈsavÈti cattÈro ÈsavÈ kÈmÈsavo bhavÈsavo diÔÔhÈsavo avijjÈsavo. AssÈti arahato khÊÓÈsavassa. Na vijjantÊti ime ÈsavÈ tassa natthi na santi na saÑvijjanti nupalabbhanti, pahÊnÈ samucchinnÈ v|pasantÈ paÔippassaddhÈ abhabbuppattikÈ ÒÈÓagginÈ daÉÉhÈti ÈsavÈssa na vijjanti.

Yehi maccuvasaÑ vajeti yehi Èsavehi maccuno vÈ vasaÑ gaccheyya, maraÓassa vÈ vasaÑ gaccheyya, mÈrapakkhassa vÈ vasaÑ gaccheyya, te ÈsavÈ tassa natthi na santi na saÑvijjanti nupalabbhanti, pahÊnÈ samucchinnÈ v|pasantÈ paÔippassaddhÈ abhabbuppattikÈ ÒÈÓagginÈ daÉÉhÈti yehi maccuvasaÑ vaje. TenÈha BhagavÈ–

Sabbaso nÈmar|pasmiÑ, vÊtagedhassa brÈhmaÓa. ŒsavÈssa na vijjanti, yehi maccuvasaÑ vajeti.



JÈtukaÓÓimÈÓavapucchÈniddeso ekÈdasamo. _____

12. BhadrÈvudhamÈÓavapucchÈniddesa

70. OkaÒjahaÑ taÓhacchidaÑ anejaÑ, (iccÈyasmÈ BhadrÈvudho,) NandiÒjahaÑ oghatiÓÓaÑ vimuttaÑ. KappaÒjahaÑ abhiyÈce sumedhaÑ, SutvÈna nÈgassa apanamissanti1 ito. (1)

OkaÒjahaÑ taÓhacchidaÑ anejanti okaÒjahanti r|padhÈtuyÈ yo chando yo rÈgo yÈ nandÊ yÈ taÓhÈ ye upayupÈdÈnÈ2 cetaso adhiÔÔhÈnÈbhinivesÈnusayÈ, te Buddhassa Bhagavato pahÊnÈ ucchinnam|lÈ tÈlÈvatthukatÈ anabhÈvaÑkatÈ ÈyatiÑ anuppÈdadhammÈ. TasmÈ Buddho okaÒjaho. VedanÈdhÈtuyÈ. SaÒÒÈdhÈtuyÈ. Sa~khÈradhÈtuyÈ. ViÒÒÈÓadhÈtuyÈ yo chando yo rÈgo yÈ nandÊ yÈ taÓhÈ ye upayupÈdÈnÈ cetaso adhiÔÔhÈnÈbhinivesÈnusayÈ, te Buddhassa Bhagavato pahÊnÈ ucchinnam|lÈ tÈlÈvatthukatÈ anabhÈvaÑkatÈ ÈyatiÑ anuppÈdadhammÈ, tasmÈ Buddho okaÒjaho.

TaÓhacchidanti taÓhÈti r|pataÓhÈ -pa- dhammataÓhÈ, sÈ taÓhÈ Buddhassa Bhagavato chinnÈ ucchinnÈ samucchinnÈ v|pasantÈ paÔippassaddhÈ abhabbuppattikÈ ÒÈÓagginÈ daÉÉhÈ, tasmÈ Buddho taÓhacchido. Anejoti ejÈ vuccati taÓhÈ, yo rÈgo sÈrÈgo -pa- abhijjhÈ lobho akusalam|laÑ. SÈ ejÈ taÓhÈ Buddhassa Bhagavato pahÊnÈ ucchinnam|lÈ tÈlÈvatthukatÈ anabhÈvaÑkatÈ ÈyatiÑ anuppÈdadhammÈ, tasmÈ Buddho anejo. EjÈya pahÊnattÈ anejo. BhagavÈ lÈbhepi na iÒjati, alÈbhepi na iÒjati, yasepi na iÒjati, ayasepi na iÒjati, pasaÑsÈyapi na iÒjati, nindÈyapi na iÒjati, sukhepi na iÒjati, dukkhepi na iÒjati na calati na vedhati na pavedhati na sampavedhatÊti tasmÈ Buddho ______________________________________________________________ 1. Apagamissanti (Ka) 2. UpÈyupÈdÈnÈ (Ka)

12. BhadrÈvudhamÈÓavapucchÈniddesa 149

anejoti okaÒjahaÑ taÓhacchidaÑ anejaÑ. IccÈyasmÈ BhadrÈvudhoti iccÈti padasandhi -pa-. ŒyasmÈti piyavacanaÑ -pa-. BhadrÈvudhoti tassa brÈhmaÓassa nÈmaÑ -pa- abhilÈpoti iccÈyasmÈ BhadrÈvudho.

NandiÒjahaÑ oghatiÓÓaÑ vimuttanti nandÊ vuccati taÓhÈ. Yo rÈgo sÈrÈgo -pa- abhijjhÈ lobho akusalam|laÑ, sÈ nandÊ sÈ taÓhÈ Buddhassa Bhagavato pahÊnÈ ucchinnam|lÈ tÈlÈvatthukatÈ anabhÈvaÑkatÈ ÈyatiÑ anuppÈdadhammÈ, tasmÈ Buddho nandiÒjiho. OghatiÓÓanti BhagavÈ kÈmoghaÑ tiÓÓo, bhavoghaÑ tiÓÓo, diÔÔhoghaÑ tiÓÓo, avijjoghaÑ tiÓÓo, sabbasaÑsÈrapathaÑ tiÓÓo uttiÓÓo nitthiÓÓo atikkanto samatikkanto vÊtivatto, so vutthavÈso ciÓÓacaraÓo -pa- jÈtimaraÓasaÑsÈro, natthi tassa punabbhavoti nandiÒjahaÑ oghatiÓÓaÑ. Vimuttanti Bhagavato rÈgÈ cittaÑ muttaÑ vimuttaÑ suvimuttaÑ. DosÈ cittaÑ. MohÈ cittaÑ -pa- sabbÈkusalÈbhisa~khÈrehi cittaÑ muttaÑ vimuttaÑ suvimuttanti nandiÒjahaÑ oghatiÓÓaÑ vimuttaÑ.

KappaÒjahaÑ abhiyÈce sumedhanti kappÈti dve kappÈ taÓhÈkappo ca diÔÔhikappo ca -pa- ayaÑ taÓhÈkappo -pa- ayaÑ diÔÔhikappo. Buddhassa Bhagavato taÓhÈkappo pahÊno, diÔÔhikappo paÔinissaÔÔho, taÓhÈkappassa pahÊnattÈ, diÔÔhikappassa paÔinissaÔÔhattÈ, tasmÈ Buddho kappaÒjaho. AbhiyÈceti yÈcÈmi abhiyÈcÈmi ajjhesÈmi sÈdiyÈmi patthayÈmi pihayÈmi jappÈmi abhijappÈmi. SumedhÈ vuccati paÒÒÈ, yÈ paÒÒÈ pajÈnanÈ -pa- amoho dhammavicayo sammÈdiÔÔhi. BhagavÈ imÈya medhÈya paÒÒÈya upeto samupeto upÈgato samupÈgato upapanno samupapanno samannÈgato, tasmÈ Buddho Sumedhoti kappaÒjahaÑ abhiyÈce sumedhaÑ.

SutvÈna nÈgassa apanamissanti itoti nÈgassÈti nÈgo, BhagavÈ ÈguÑ na karotÊti nÈgo, na gacchatÊti nÈgo, na ÈgacchatÊti nÈgo -pa-. EvaÑ BhagavÈ na gacchatÊti nÈgo. SutvÈna nÈgassa apanamissanti itoti tuyhaÑ vacanaÑ byappathaÑ desanaÑ anusÈsanaÑ anusiÔÔhaÑ sutvÈ suÓitvÈ uggahetvÈ upadhÈrayitvÈ upalakkhayitvÈ ito apanamissanti vajissanti pakkamissanti disÈvidisaÑ gamissantÊti sutvÈna nÈgassa apanamissanti ito. TenÈha so brÈhmaÓo–


OkaÒjahaÑ taÓhacchidaÑ anejaÑ, (iccÈyasmÈ BhadrÈvudho,) NandiÒjahaÑ oghatiÓÓaÑ vimuttaÑ. KappaÒjahaÑ abhiyÈce sumedhaÑ, SutvÈna nÈgassa apanamissanti itoti. 71. NÈnÈjanÈ janapadehi sa~gatÈ, Tava VÊra vÈkyaÑ abhika~khamÈnÈ. TesaÑ tuvaÑ sÈdhu viyÈkarohi, TathÈ hi te vidito esa dhammo. (2)

NÈnÈjanÈ janapadehi sa~gatÈti nÈnÈjanÈti khattiyÈ ca brÈhmaÓÈ ca vessÈ ca suddÈ ca gahaÔÔhÈ ca pabbajitÈ ca devÈ ca manussÈ ca. Janapadehi sa~gatÈti A~gÈ ca MagadhÈ ca Kali~gÈ ca KÈsiyÈ ca KosalÈ ca VajjiyÈ ca MallÈ ca CetiyamhÈ ca1 VaÑsÈ ca KurumhÈ ca PaÒcÈlÈ ca MacchÈ ca SurasenÈ ca AssakÈ ca AvantiyÈ ca YonÈ2 ca KambojÈ ca. Sa~gatÈti sa~gatÈ samÈgatÈ samohitÈ sannipatitÈti nÈnÈjanÈ janapadehi sa~gatÈ.

Tava VÊra vÈkyaÑ abhika~khamÈnÈti VÊrÈti VÊro, BhagavÈ vÊriyavÈti VÊro, pah|ti VÊro, visavÊti VÊro, alamattoti VÊro, vigatalomahaÑsotipi VÊro.

Virato idha sabbapÈpakehi, NirayadukkhaÑ aticca vÊriyavÈso. So vÊriyavÈ padhÈnavÈ, VÊro tÈdi pavuccate tathattÈti.

Tava VÊra vÈkyaÑ abhika~khamÈnÈti tuyhaÑ vacanaÑ byappathaÑ desanaÑ anusÈsanaÑ anusiÔÔhaÑ. Abhika~khamÈnÈti abhika~khamÈnÈ icchamÈnÈ sÈdiyamÈnÈ patthayamÈnÈ pihayamÈnÈ abhijappamÈnÈti tava VÊra vÈkyaÑ abhika~khamÈnÈ.

TesaÑ tuvaÑ sÈdhu viyÈkarohÊti tesanti tesaÑ khattiyÈnaÑ brÈhmaÓÈnaÑ vessÈnaÑ suddÈnaÑ gahaÔÔhÈnaÑ pabbajitÈnaÑ devÈnaÑ manussÈnaÑ. Tuvanti BhagavantaÑ bhaÓati. SÈdhu viyÈkarohÊti sÈdhu ÈcikkhÈhi ______________________________________________________________ 1. CetiyamhÈ ca sÈgaramhÈ ca (SyÈ) 2. YonakÈ (Ka) Khu 7. 120 piÔÔhepi.


desehi paÒÒapehi paÔÔhapehi vivarÈhi vibhajÈhi uttÈnÊkarohi pakÈsehÊti tesaÑ tuvaÑ sÈdhu viyÈkarohi.

TathÈ hi te vidito esa dhammoti tathÈ hi te vidito tulito tÊrito vibh|to vibhÈvito esa dhammoti tathÈ hi te vidito esa dhammo. TenÈha so brÈhmaÓo–

NÈnÈjanÈ janapadehi sa~gatÈ, Tava VÊra vÈkyaÑ abhika~khamÈnÈ. TesaÑ tuvaÑ sÈdhu viyÈkarohi, TathÈ hi te vidito esa dhammoti. 72. ŒdÈnataÓhaÑ vinayetha sabbaÑ, (BhadrÈvudhÈti BhagavÈ,) UddhaÑ adho tiriyaÒcÈpi majjhe. YaÑ yaÒhi lokasmimupÈdiyanti, Teneva mÈro anveti jantuÑ. (3)

ŒdÈnataÓhaÑ vinayetha sabbanti ÈdÈnataÓhaÑ vuccati r|pataÓhÈ -pa- ÈdÈnataÓhÈti kiÑkÈraÓÈ vuccati ÈdÈnataÓhÈ, tÈya taÓhÈya r|paÑ Èdiyanti upÈdiyanti gaÓhanti parÈmasanti abhinivisanti. VedanaÑ. SaÒÒaÑ. Sa~khÈre. ViÒÒÈÓaÑ. GatiÑ. UpapattiÑ. PaÔisandhiÑ. BhavaÑ. SaÑsÈraÑ. VaÔÔaÑ Èdiyanti upÈdiyanti gaÓhanti parÈmasanti abhinivisanti, taÑkÈraÓÈ vuccati ÈdÈnataÓhÈ. ŒdÈnataÓhaÑ vinayetha sabbanti sabbaÑ ÈdÈnataÓhaÑ vinayeyya paÔivinayeyya pajaheyya vinodeyya byantÊkareyya anabhÈvaÑ gameyyÈti ÈdÈnataÓhaÑ vinayetha sabbaÑ, BhadrÈvudhÈti BhagavÈti BhadrÈvudhÈti BhagavÈ taÑ brÈhmaÓaÑ nÈmena Èlapati. BhagavÈti gÈravÈdhivacanametaÑ -pa- sacchikÈ paÒÒatti, yadidaÑ BhagavÈti BhadrÈvudhÈti BhagavÈ.

UddhaÑ adho tiriyaÒcÈpi majjheti uddhanti anÈgataÑ. Adhoti atÊtaÑ. TiriyaÒcÈpi majjheti paccuppannaÑ. Uddhanti devaloko. Adhoti nirayaloko. TiriyaÒcÈpi majjheti manussaloko. Atha vÈ uddhanti kusalÈ dhammÈ. Adhoti akusalÈ dhammÈ. TiriyaÒcÈpi majjheti abyÈkatÈ dhammÈ. Uddhanti ar|padhÈtu. Adhoti kÈmadhÈtu. TiriyaÒcÈpi majjheti r|padhÈtu. Uddhanti sukhÈ vedanÈ. Adhoti dukkhÈ vedanÈ. TiriyaÒcÈpi majjheti adukkhamasukhÈ vedanÈ. Uddhanti uddhaÑ pÈdatalÈ.



YaÑ yaÒhi lokasmimupÈdiyantÊti yaÑ yaÑ r|pagataÑ vedanÈgataÑ saÒÒÈgataÑ sa~khÈragataÑ viÒÒÈÓagataÑ Èdiyanti upÈdiyanti gaÓhanti parÈmasanti abhinivisanti. Lokasminti apÈyaloke -pa- Èyatanaloketi yaÑ yaÒhi lokasmimupÈdiyanti.

Teneva mÈro anveti jantunti teneva kammÈbhisa~khÈravasena paÔisandhiko khandhamÈro dhÈtumÈro ÈyatanamÈro gatimÈro upapattimÈro paÔisandhimÈro bhavamÈro saÑsÈramÈro vaÔÔamÈro anveti anugacchati anvÈyiko hoti. Jantunti sattaÑ janaÑ naraÑ mÈÓavaÑ1 posaÑ puggalaÑ jÊvaÑ jÈguÑ jantuÑ indaguÑ manujanti teneva mÈro anveti jantuÑ. TenÈha BhagavÈ–

ŒdÈnataÓhaÑ vinayetha sabbaÑ, (BhadrÈvudhÈti BhagavÈ,) UddhaÑ adho tiriyaÒcÈpi majjhe. YaÑ yaÒhi lokasmimupÈdiyanti, Teneva mÈro anveti jantunti. 73. TasmÈ pajÈnaÑ na upÈdiyetha, Bhikkhu sato kiÒcanaÑ sabbaloke. ŒdÈnasatte iti pekkhamÈno, PajaÑ imaÑ maccudheyye visattaÑ. (4)

TasmÈ pajÈnaÑ na upÈdiyethÈti tasmÈti tasmÈ taÑkÈraÓÈ taÑhetu tappaccayÈ taÑnidÈnÈ etaÑ ÈdÊnavaÑ sampassamÈno ÈdÈnataÓhÈyÈti tasmÈ. PajÈnanti jÈnanto pajÈnanto ÈjÈnanto vijÈnanto paÔivijÈnanto paÔivijjhanto “sabbe sa~khÈrÈ aniccÈ”ti -pa-. “YaÑ kiÒci samudayadhammaÑ, sabbaÑ taÑ nirodhadhamman”ti jÈnanto pajÈnanto ÈjÈnanto vijÈnanto paÔivijÈnanto paÔivijjhanto. Na upÈdiyethÈti r|paÑ nÈdiyeyya na upÈdiyeyya na gaÓheyya na parÈmaseyya nÈbhiniviseyya. VedanaÑ. SaÒÒaÑ. Sa~khÈre. ViÒÒÈÓaÑ, gatiÑ, upapattiÑ, paÔisandhiÑ, bhavaÑ. SaÑsÈraÑ. VaÔÔaÑ nÈdiyeyya na upÈdiyeyya na gaÓheyya na parÈmaseyya nÈbhiniviseyyÈti tasmÈ pajÈnaÑ na upÈdiyetha. ______________________________________________________________ 1. MÈÓavaÑ (SyÈ)


Bhikkhu sato kiÒcanaÑ sabbaloketi bhikkh|ti puthujjanakalyÈÓako vÈ bhikkhu, sekkho vÈ bhikkhu. Satoti cat|hi kÈraÓehi sato, kÈye kÈyÈnupassanÈsatipaÔÔhÈnaÑ bhÈvento sato -pa- so vuccati satoti bhikkhu sato. KiÒcananti kiÒci r|pagataÑ vedanÈgataÑ saÒÒÈgataÑ sa~khÈragataÑ viÒÒÈÓagataÑ. Sabbaloketi sabba-apÈyaloke sabbamanussaloke sabbadevaloke sabbakhandhaloke sabbadhÈtuloke sabba-Èyatanaloketi bhikkhu sato kiÒcanaÑ sabbaloke.

ŒdÈnasatte iti pekkhamÈnoti ÈdÈnasattÈ vuccanti ye r|paÑ Èdiyanti upÈdiyanti gaÓhanti parÈmasanti abhinivisanti. VedanaÑ. SaÒÒaÑ. Sa~khÈre. ViÒÒÈÓaÑ. GatiÑ. UpapattiÑ. PaÔisandhiÑ. BhavaÑ. SaÑsÈraÑ. VaÔÔaÑ Èdiyanti upÈdiyanti gaÓhanti parÈmasanti abhinivisanti. ItÊti padasandhi -pa- padÈnupubbatÈpetaÑ itÊti. PekkhamÈnoti pekkhamÈno dakkhamÈno dissamÈno passamÈno olokayamÈno nijjhÈyamÈno upaparikkhamÈnoti ÈdÈnasatte iti pekkhamÈno.

PajaÑ imaÑ maccudheyye visattanti pajÈti sattÈdhivacanaÑ. MaccudheyyÈ vuccanti kilesÈ ca khandhÈ ca abhisa~khÈrÈ ca, pajÈ maccudheyye mÈradheyye maraÓadheyye sattÈ visattÈ ÈsattÈ laggÈ laggitÈ palibuddhÈ, yathÈ bhittikhile vÈ nÈgadante vÈ bhaÓÉaÑ sattaÑ visattaÑ ÈsattaÑ laggaÑ laggitaÑ palibuddhaÑ, evameva pajÈ maccudheyye mÈradheyye maraÓadheyye sattÈ visattÈ ÈsattÈ laggÈ laggitÈ palibuddhÈti pajaÑ imaÑ maccudheyye visattaÑ. TenÈha BhagavÈ–

TasmÈ pajÈnaÑ na upÈdiyetha, Bhikkhu sato kiÒcanaÑ sabbaloke. ŒdÈnasatte iti pekkhamÈno, PajaÑ imaÑ maccudheyye visattanti.


BhadrÈvudhamÈÓavapucchÈniddeso dvÈdasamo.


13. UdayamÈÓavapucchÈniddesa

74. JhÈyiÑ virajamÈsÊnaÑ, (iccÈyasmÈ Udayo,) KatakiccaÑ anÈsavaÑ. PÈraguÑ sabbadhammÈnaÑ, atthi paÒhena ÈgamaÑ. AÒÒÈvimokkhaÑ pabr|hi1, avijjÈya pabhedanaÑ. (1)

JhÈyiÑ virajamÈsÊnanti jhÈyinti jhÈyÊ, BhagavÈ paÔhamenapi jhÈnena jhÈyÊ, dutiyenapi jhÈnena jhÈyÊ, tatiyenapi jhÈnena jhÈyÊ, catutthenapi jhÈnena jhÈyÊ, savitakkasavicÈrenapi jhÈnena jhÈyÊ, avitakkavicÈramattenapi jhÈnena jhÈyÊ, avitakka-avicÈrenapi jhÈnena jhÈyÊ, sappÊtikenapi jhÈnena jhÈyÊ, nippÊtikenapi jhÈnena jhÈyÊ, sÈtasahagatenapi jhÈnena jhÈyÊ, upekkhÈsahagatenapi jhÈnena jhÈyÊ, suÒÒatenapi jhÈnena jhÈyÊ, animittenapi jhÈnena jhÈyÊ, appaÓihitenapi jhÈnena jhÈyÊ, lokiyenapi jhÈnena jhÈyÊ, lokuttarenapi jhÈnena jhÈyÊ, jhÈnarato ekattamanuyutto sadatthagarukoti jhÈyiÑ. Virajanti rÈgo rajo, doso rajo, moho rajo, kodho rajo, upanÈho rajo -pa- sabbÈkusalÈbhisa~khÈrÈ rajÈ, te rajÈ Buddhassa Bhagavato pahÊnÈ ucchinnam|lÈ tÈlÈvatthukatÈ anabhÈvaÑkatÈ ÈyatiÑ anuppÈdadhammÈ, tasmÈ Buddho arajo virajo nirajo rajÈpagato rajavippahÊno rajavippayutto sabbarajavÊtivatto.

RÈgo rajo na ca pana reÓu vuccati, RÈgassetaÑ adhivacanaÑ rajoti. EtaÑ rajaÑ vippajahitvÈ2 CakkhumÈ, TasmÈ Jino vigatarajoti vuccati.

Doso rajo na ca pana reÓu vuccati, DosassetaÑ adhivacanaÑ rajoti. EtaÑ rajaÑ vippajahitvÈ CakkhumÈ, TasmÈ Jino vigatarajoti vuccati. ______________________________________________________________ 1. SaÑbr|hi (SyÈ) 2. PaÔivinoditvÈ (Ka) Khu 7. 406 piÔÔhepi.

13. UdayamÈÓavapucchÈniddesa 155

Moho rajo na ca pana reÓu vuccati, MohassetaÑ adhivacanaÑ rajoti. EtaÑ rajaÑ vippajahitvÈ CakkhumÈ, TasmÈ Jino vigatarajoti vuccatÊti.

VirajaÑ. . ŒsÊnanti nisinno BhagavÈ pÈsÈÓake cetiyeti ÈsÊno.

Nagassa1 passe ÈsÊnaÑ, MuniÑ dukkhassa pÈraguÑ. SÈvakÈ payirupÈsanti, tevijjÈ maccuhÈyinoti–

Evampi BhagavÈ ÈsÊno. . Atha vÈ BhagavÈ sabbossukkapaÔippassaddhattÈ ÈsÊno vutthavÈso ciÓÓacaraÓo -pa- jÈtimaraÓasaÑsÈro, natthi tassa punabbhavoti evampi BhagavÈ ÈsÊnoti jhÈyiÑ virajamÈsÊnaÑ.

IccÈyasmÈ Udayoti iccÈti padasandhi -pa-. ŒyasmÈti piyavacanaÑ -pa-. Udayoti tassa brÈhmaÓassa nÈmaÑ -pa- abhilÈpoti iccÈyasmÈ Udayo.

KatakiccaÑ anÈsavanti Buddhassa Bhagavato kiccÈkiccaÑ karaÓÊyÈkaraÓÊyaÑ pahÊnaÑ ucchinnam|laÑ tÈlÈvatthukataÑ anabhÈvaÑkataÑ ÈyatiÑ anuppÈdadhammaÑ, tasmÈ Buddho katakicco.

Yassa ca visatÈ2 natthi, chinnasotassa bhikkhuno. KiccÈkiccappahÊnassa, pariÄÈho na vijjatÊti.

KatakiccaÑ anÈsavanti ÈsavÈti cattÈro ÈsavÈ kÈmÈsavo bhavÈsavo diÔÔhÈsavo avijjÈsavo, te ÈsavÈ Buddhassa Bhagavato pahÊnÈ ucchinnam|lÈ tÈlÈvatthukatÈ anabhÈvaÑkatÈ ÈyatiÑ anuppÈdadhammÈ, tasmÈ Buddho anÈsavoti katakiccaÑ anÈsavaÑ.

PÈraguÑ sabbadhammÈnanti BhagavÈ sabbadhammÈnaÑ abhiÒÒÈpÈrag| pariÒÒÈpÈrag| pahÈnapÈrag| bhÈvanÈpÈrag| sacchikiriyÈpÈrag| samÈpattipÈrag|. AbhiÒÒÈpÈrag| sabbadhammÈnaÑ, pariÒÒÈpÈrag| sabbadukkhÈnaÑ, pahÈnapÈrag| sabbakilesÈnaÑ, bhÈvanÈpÈrag| catunnaÑ maggÈnaÑ, sacchikiriyÈpÈrag| nirodhassa, samÈpattipÈrag| sabbasamÈpattÊnaÑ. So vasippatto pÈramippatto ariyasmiÑ sÊlasmiÑ, ______________________________________________________________ 1. Nagarassa (Ka) 2. Yassa paripatÈ (SyÈ) passa Khu 1. 390 piÔÔhe.


vasippatto pÈramippatto ariyasmiÑ samÈdhismiÑ, vasippatto pÈramippatto

ariyÈya paÒÒÈya, vasippatto pÈramippatto ariyÈya vimuttiyÈ. So pÈragato

pÈrappatto antagato antappatto koÔigato koÔippatto pariyantagato

pariyantappatto vosÈnagato vosÈnappatto tÈÓagato tÈÓappatto leÓagato

leÓappatto saraÓagato saraÓappatto abhayagato abhayappatto accutagato

accutappatto amatagato amatappatto nibbÈnagato nibbÈnappatto, so

vutthavÈso ciÓÓacaraÓo -pa- jÈtimaraÓasaÑsÈro, natthi tassa punabbhavoti

pÈraguÑ sabbadhammÈnaÑ.

Atthi paÒhena Ègamanti paÒhena atthiko Ègatomhi, paÒhaÑ

pucchitukÈmo Ègatomhi, paÒhaÑ sotukÈmo ÈgatomhÊti evampi atthi paÒhena

ÈgamaÑ. Atha vÈ paÒhatthikÈnaÑ paÒhaÑ pucchitukÈmÈnaÑ paÒhaÑ

sotukÈmÈnaÑ ÈgamanaÑ abhikkamanaÑ upasa~kamanaÑ payirupÈsanaÑ

atthÊti evampi atthi paÒhena ÈgamaÑ. Atha vÈ paÒhÈgamo tuyhaÑ atthi,

tvampi pahu, visavÊ alamatto mayÈ pucchitaÑ kathetuÑ visajjetuÑ

vahassetaÑ bhÈranti evampi atthi paÒhena ÈgamaÑ.

AÒÒÈvimokkhaÑ pabr|hÊti aÒÒÈvimokkho vuccati arahattavimokkho,

arahattavimokkhaÑ pabr|hi ÈcikkhÈhi desehi paÒÒapehi paÔÔhapehi vivarÈhi

vibhajÈhi uttÈnÊkarohi pakÈsehÊti aÒÒÈvimokkhaÑ pabr|hi.

AvijjÈya pabhedananti avijjÈya bhedanaÑ pabhedanaÑ pahÈnaÑ

v|pasamaÑ paÔinissaggaÑ paÔippassaddhaÑ amataÑ nibbÈnanti avijjÈya

pabhedanaÑ. TenÈha so brÈhmaÓo–

JhÈyiÑ virajamÈsÊnaÑ, (iccÈyasmÈ Udayo,)

KatakiccaÑ anÈsavaÑ.

PÈraguÑ sabbadhammÈnaÑ, atthi paÒhena ÈgamaÑ.

AÒÒÈvimokkhaÑ pabr|hi, avijjÈya pabhedananti.


75. PahÈnaÑ kÈmacchandÈnaÑ, (UdayÈti BhagavÈ,) DomanassÈna c|bhayaÑ. Thinassa1 ca pan|danaÑ, kukkuccÈnaÑ nivÈraÓaÑ. (2)

PahÈnaÑ kÈmacchandÈnanti chandoti yo kÈmesu kÈmacchando kÈmarÈgo kÈmanandÊ kÈmataÓhÈ kÈmasineho kÈmapipÈsÈ kÈmapariÄÈho kÈmamucchÈ kÈmajjhosÈnaÑ kÈmogho kÈmayogo kÈmupÈdÈnaÑ kÈmacchandanÊvaraÓaÑ. PahÈnaÑ kÈmacchandÈnanti kÈmacchandÈnaÑ pahÈnaÑ v|pasamaÑ paÔinissaggaÑ paÔippassaddhiÑ amataÑ nibbÈnanti pahÈnaÑ kÈmacchandÈnaÑ. UdayÈti BhagavÈti UdayÈti BhagavÈ taÑ brÈhmaÓaÑ nÈmena Èlapati. BhagavÈti gÈravÈdhivacanametaÑ -pa- sacchikÈ paÒÒatti, yadidaÑ BhagavÈti UdayÈti BhagavÈ.

DomanassÈna c|bhayanti domanassÈti yaÑ cetasikaÑ asÈtaÑ, cetasikaÑ dukkhaÑ cetosamphassajaÑ asÈtaÑ dukkhaÑ vedayitaÑ, cetosamphassajÈ asÈtÈ dukkhÈ vedanÈ. DomanassÈna c|bhayanti kÈmacchandassa ca domanassassa ca ubhinnaÑ pahÈnaÑ v|pasamaÑ paÔinissaggaÑ paÔippassaddhiÑ amataÑ nibbÈnanti domanassÈna c|bhayaÑ.

Thinassa ca pan|dananti thinanti yÈ cittassa akalyatÈ akammaÒÒatÈ olÊyanÈ sallÊyanÈ lÊnÈ lÊyanÈ lÊyitattaÑ thinaÑ thiyanÈ2 thiyitattaÑ cittassa. Pan|dananti thinassa ca pan|danaÑ pahÈnaÑ v|pasamaÑ paÔinissaggaÑ paÔippassaddhiÑ amataÑ nibbÈnanti thinassa ca pan|danaÑ.

KukkuccÈnaÑ nivÈraÓanti kukkuccanti hatthakukkuccampi kukkuccaÑ, pÈdakukkuccampi kukkuccaÑ, hatthapÈdakukkuccampi kukkuccaÑ, akappiye kappiyasaÒÒitÈ, kappiye akappiyasaÒÒitÈ, avajje vajjasaÒÒitÈ, vajje avajjasaÒÒitÈ, yaÑ evar|paÑ kukkuccaÑ kukkuccÈyanÈ kukkuccÈyitattaÑ cetaso vippaÔisÈro manovilekho, idaÑ vuccati kukkuccaÑ. Api ca dvÊhi kÈraÓehi uppajjati kukkuccaÑ cetaso vippaÔisÈro manovilekho katattÈ ca akatattÈ ca. KathaÑ katattÈ ca akatattÈ ca uppajjati kukkuccaÑ cetaso vippaÔisÈro manovilekho, “kataÑ me kÈyaduccaritaÑ, akataÑ me kÈyasucaritan”ti uppajjati kukkuccaÑ cetaso vippaÔisÈro ______________________________________________________________ 1. ThÊnassa (SyÈ) 2. ThÊnaÑ thÊyanÈ (SyÈ)


manovilekho, “kataÑ me vacÊduccaritaÑ, akataÑ me vacÊsucaritan”ti -pa- “kataÑ me manoduccaritaÑ, akataÑ me manosucaritan”ti -pa- “kato me pÈÓÈtipÈto, akatÈ me pÈÓÈtipÈtÈ veramaÓÊ”ti -pa- “kataÑ me adinnÈdÈnaÑ, akatÈ me adinnÈdÈnÈ veramaÓÊ”ti -pa- “kato me kÈmesumicchÈcÈro, akatÈ me kÈmesumicchÈcÈrÈ veramaÓÊ”ti -pa- “kato me musÈvÈdo, akatÈ me musÈvÈdÈ veramaÓÊ”ti -pa- “katÈ me pisuÓÈ vÈcÈ1, akatÈ me pisuÓÈya vÈcÈya veramaÓÊ”ti -pa- “katÈ me pharusÈ vÈcÈ, akatÈ me pharusÈya vÈcÈya veramaÓÊ”ti -pa- “kato me samphappalÈpo, akatÈ me samphappalÈpÈ veramaÓÊ”ti -pa- “katÈ me abhijjhÈ, akatÈ me anabhijjhÈ”ti -pa- “kato me byÈpÈdo, akato me abyÈpÈdo”ti -pa- “katÈ me micchÈdiÔÔhi, akatÈ me sammÈdiÔthi”ti uppajjati kukkuccaÑ cetaso vippaÔisÈro manovilekho, evaÑ katattÈ ca akatattÈ ca uppajjati kukkuccaÑ cetaso vippaÔisÈro manovilekho.

Atha vÈ “sÊlesu’mhi aparip|rakÈrÊ”ti uppajjati kukkuccaÑ cetaso vippaÔisÈro manovilekho, “indriyesu’mhi aguttadvÈro”ti. “Bhojane amattaÒÒumhÊ”ti. “JÈgariyaÑ ananuyuttomhÊ”ti. “Na satisampajaÒÒena samannÈgatomhÊ”ti. “AbhÈvitÈ me cattÈro satipaÔÔhÈnÈ”ti. “CattÈro sammappadhÈnÈ”ti. “CattÈro iddhipÈdÈ”ti. “PaÒcindriyÈnÊ”ti. “PaÒca balÈnÊ”ti. “Satta bojjha~gÈ”ti. “Ariyo aÔÔha~giko maggo”ti. “DukkhaÑ me apariÒÒÈtaÑ. Samudayo me appahÊno. Maggo me abhÈvito. Nirodho me asacchikato”ti uppajjati kukkuccaÑ cetaso vippaÔisÈro manovilekho.

KukkuccÈnaÑ nivÈraÓanti kukkuccÈnaÑ ÈvaraÓaÑ nÊvaraÓaÑ pahÈnaÑ upasamaÑ v|pasamaÑ paÔinissaggaÑ paÔippassaddhiÑ amataÑ nibbÈnanti kukkuccÈnaÑ nivÈraÓaÑ. TenÈha BhagavÈ–

PahÈnaÑ kÈmacchandÈnaÑ, (UdayÈti BhagavÈ,) DomanassÈna c|bhayaÑ. Thinassa ca pan|danaÑ, kukkuccÈnaÑ nivÈraÓanti. ______________________________________________________________ 1. PisuÓavÈcÈ (Ka)


76. UpekkhÈsatisaÑsuddhaÑ, dhammatakkapurejavaÑ. AÒÒÈvimokkhaÑ pabr|mi, avijjÈya pabhedanaÑ. (3)

UpekkhÈsatisaÑsuddhanti upekkhÈti yÈ catutthe jhÈne upekkhÈ upekkhanÈ ajjhupekkhanÈ cittasamatÈ1 cittappassaddhatÈ majjhattatÈ cittassa. SatÊti yÈ catutthe jhÈne upekkhaÑ Èrabbhasati anussati -pa- sammÈsati. UpekkhÈsatisaÑsuddhanti catutthe jhÈne upekkhÈ ca sati ca suddhÈ honti visuddhÈ saÑsuddhÈ parisuddhÈ pariyodÈtÈ ana~gaÓÈ vigat|pakkilesÈ mudubh|tÈ kammaniyÈ ÔhitÈ ÈneÒjappattÈti upekkhÈsatisaÑsuddhaÑ.

Dhammatakkapurejavanti dhammatakko vuccati sammÈsa~kappo, so Èdito hoti, purato hoti, pubba~gamo hoti aÒÒÈvimokkhassÈti evampi dhammatakkapurejavaÑ. Atha vÈ dhammatakko vuccati sammÈdiÔÔhi, sÈ Èdito hoti, purato hoti, pubba~gamo hoti aÒÒÈvimokkhassÈti evampi dhammatakkapurejavaÑ. Atha vÈ dhammatakko vuccati catunnaÑ maggÈnaÑ pubbabhÈgavipassanÈ, sÈ Èdito hoti, purato hoti, pubba~gamo hoti aÒÒÈvimokkhassÈti evampi dhammatakkapurejavaÑ.

AÒÒÈvimokkhaÑ pabr|mÊti aÒÒÈvimokkho vuccati arahattavimokkho, arahattavimokkhaÑ pabr|mi ÈcikkhÈmi desemi paÒÒapemi paÔÔhapemi vivarÈmi vibhajÈmi uttÈnÊkaromi pakÈsemÊti aÒÒÈvimokkhaÑ pabr|mi.

AvijjÈya pabhedananti avijjÈti dukkhe aÒÒÈÓaÑ -pa- avijjÈ moho akusalam|laÑ. Pabhedananti avijjÈya pabhedanaÑ pahÈnaÑ v|pasamaÑ paÔinissaggaÑ paÔippassaddhiÑ amataÑ nibbÈnanti avijjÈya pabhedanaÑ. TenÈha BhagavÈ–

UpekkhÈsatisaÑsuddhaÑ, dhammatakkapurejavaÑ. AÒÒÈvimokkhaÑ pabr|mi, avijjÈya pabhedananti. 77. KiÑsu saÑyojano loko, kiÑsu tassa vicÈraÓaÑ. Kissassa vippahÈnena, nibbÈnaÑ iti vuccati. (4) ______________________________________________________________ 1. Cittasamatho (SyÈ) Khu 7. 402 piÔÔhepi.


KiÑsu saÑyojano lokoti lokassa saÑyojanaÑ lagganaÑ bandhanaÑ upakkileso, kena loko yutto payutto Èyutto samÈyutto laggo laggito palibuddhoti kiÑsu saÑyojano loko.

KiÑsu tassa vicÈraÓanti kiÑsu tassa cÈraÓaÑ vicÈraÓaÑ paÔivicÈraÓaÑ, kena loko carati vicarati paÔivicaratÊti kiÑsu tassa vicÈraÓaÑ. Kissassa vippahÈnena, nibbÈnaÑ iti vuccatÊti kissassa vippahÈnena v|pasamena paÔinissaggena paÔippassaddhiyÈ nibbÈnaÑ iti vuccati pavuccati kathÊyati bhaÓÊyati dÊpÊyati voharÊyatÊti kissassa vippahÈnena, nibbÈnaÑ iti vuccati. TenÈha so brÈhmaÓo–

KiÑsu saÑyojano loko, kiÑsu tassa vicÈraÓaÑ. Kissassa vippahÈnena, nibbÈnaÑ iti vuccatÊti. 78. NandisaÑyojano loko, vitakkassa vicÈraÓÈ. TaÓhÈya vippahÈnena, nibbÈnaÑ iti vuccati. (5)

NandisaÑyojano lokoti NandÊ vuccati taÓhÈ. Yo rÈgo sÈrÈgo -pa- abhijjhÈ lobho akusalam|laÑ, ayaÑ vuccati nandÊ. YÈ nandÊ lokassa saÑyojanaÑ lagganaÑ bandhanaÑ upakkileso, imÈya nandiyÈ loko yutto payutto Èyutto samÈyutto laggo laggito palibuddhoti nandisaÑyojano loko.

Vitakkassa vicÈraÓÈti vitakkÈti nava vitakkÈ kÈmavitakko byÈpÈdavitakko vihiÑsÈvitakko ÒÈtivitakko janapadavitakko amarÈvitakko parÈnudayatÈpaÔisaÑyutto vitakko lÈbhasakkÈrasilokapaÔisaÑyutto vitakko anavaÒÒattipaÔisaÑyutto vitakko, ime vuccanti nava vitakkÈ. Ime nava vitakkÈ lokassa cÈraÓÈ vicÈraÓÈ paÔivicÈraÓÈ, imehi navahi vitakkehi loko carati vicarati paÔivicaratÊti vitakkassa vicÈraÓÈ

TaÓhÈya vippahÈnena, nibbÈnaÑ iti vuccatÊti taÓhÈti r|pataÓhÈ -pa- dhammataÓhÈ. TaÓhÈya vippahÈnena, nibbÈnaÑ iti vuccatÊti taÓhÈya vippahÈnena v|pasamena paÔinissaggena paÔippassaddhiyÈ nibbÈnaÑ iti vuccati pavuccati kathÊyati bhaÓÊyati dÊpÊyati voharÊyatÊti taÓhÈya vippahÈnena, nibbÈnaÑ iti vuccati. TenÈha BhagavÈ–


NandisaÑyojano loko, vitakkassa vicÈraÓÈ. TaÓhÈya vippahÈnena, nibbÈnaÑ iti vuccatÊti. 79. KathaÑ satassa carato, viÒÒÈÓaÑ uparujjhati. BhagavantaÑ puÔÔhumÈgamÈ, taÑ suÓoma vaco tava. (6)

KathaÑ satassa caratoti kathaÑ satassa sampajÈnassa carato viharato iriyato vattayato pÈlayato yapayato yÈpayatoti kathaÑ satassa carato.

ViÒÒÈÓaÑ uparujjhatÊti viÒÒÈÓaÑ nirujjhati v|pasammati atthaÑ gacchati paÔippassambhatÊti viÒÒÈÓaÑ uparujjhati.

BhagavantaÑ puÔÔhumÈgamÈti BuddhaÑ BhagavantaÑ puÔÔhuÑ pucchituÑ yÈcituÑ ajjhesituÑ pasÈdetuÑ ÈgamhÈ ÈgatamhÈ upÈgatamhÈ sampattamhÈ tayÈ saddhiÑ samÈgatamhÈti BhagavantaÑ puÔÔhumÈgamÈ.

TaÑ suÓoma vaco tavÈti tanti tuyhaÑ vacanaÑ byappathaÑ desanaÑ anusÈsanaÑ anusiÔÔhaÑ suÓoma uggaÓhÈma dhÈrema upadhÈrema upalakkhemÈti taÑ suÓoma vaco tava. TenÈha so brÈhmaÓo–

KathaÑ satassa carato, viÒÒÈÓaÑ uparujjhati. BhagavantaÑ puÔÔhumÈgamÈ, taÑ suÓoma vaco tavÈti. 80. AjjhattaÒca bahiddhÈ ca, vedanaÑ nÈbhinandato. EvaÑ satassa carato, viÒÒÈÓaÑ uparujjhati. (7)

AjjhattaÒca bahiddhÈ ca, vedanaÑ nÈbhinandatoti ajjhattaÑ vedanÈsu vedanÈnupassÊ viharanto vedanaÑ nÈbhinandati nÈbhivadati na ajjhoseti1, abhinandanaÑ abhivadanaÑ ajjhosÈnaÑ gÈhaÑ parÈmÈsaÑ abhinivesaÑ pajahati vinodeti byantÊkaroti anabhÈvaÑ gameti. BahiddhÈ vedanÈsu vedanÈnupassÊ viharanto vedanaÑ nÈbhinandati nÈbhivadati na ajjhoseti, abhinandanaÑ abhivadanaÑ ajjhosÈnaÑ gÈhaÑ parÈmÈsaÑ abhinivesaÑ pajahati vinodeti byantÊkaroti anabhÈvaÑ gameti. AjjhattabahiddhÈ vedanÈsu vedanÈnupassÊ viharanto vedanaÑ nÈbhinandati nÈbhivadati na ajjhoseti, abhinandanaÑ ______________________________________________________________ 1. Na ajjhosÈya tiÔÔhati (SyÈ)


abhivadanaÑ ajjhosÈnaÑ gÈhaÑ parÈmÈsaÑ abhinivesaÑ pajahati vinodeti byantÊkaroti anabhÈvaÑ gameti. AjjhattaÑ samudayadhammÈnupassÊ vedanÈsu vedanÈnupassÊ1 viharanto vedanaÑ nÈbhinandati nÈbhivadati na ajjhoseti, abhinandanaÑ abhivadanaÑ ajjhosÈnaÑ gÈhaÑ parÈmsaÑ abhinivesaÑ pajahati vinodeti byantÊkaroti anabhÈvaÑ gameti. AjjhattaÑ vayadhammÈnupassÊ vedanÈsu vedanÈnupassÊ viharanto -pa-. AjjhattaÑ samudayavayadhammÈnupassÊ vedanÈsu vedanÈnupassÊ viharanto -pa-. BahiddhÈ samudayadhammÈnupassÊ vedanÈsu vedanÈnupassÊ viharanto vedanaÑ nÈbhinandati nÈbhivadati na ajjhoseti, abhinandanaÑ abhivadanaÑ ajjhosanaÑ gÈhaÑ parÈmÈsaÑ abhinivesaÑ pajahati vinodeti byantÊkaroti anabhÈvaÑ gameti. BahiddhÈ vayadhammÈnupassÊ vedanÈsu vedanÈnupassÊ viharanto -pa-. BahiddhÈ samudayavayadhammÈnupassÊ vedanÈsu vedanÈnupassÊ viharanto -pa-. AjjhattabahiddhÈ samudayadhammÈnupassÊ vedanÈsu vedanÈnupassÊ viharanto -pa-. AjjhattabahiddhÈ vayadhammÈnupassÊ vedanÈsu vedanÈnupassÊ viharanto -pa-. AjjhattabahiddhÈ samudayavayadhammÈnupassÊ vedanÈsu vedanÈnupassÊ viharanto vedanaÑ nÈbhinandati nÈbhivadati na ajjhoseti, abhinandanaÑ abhivadanaÑ ajjhosÈnaÑ gÈhaÑ parÈmÈsaÑ abhinivesaÑ pajahati vinodeti byantÊkaroti anabhÈvaÑ gameti. Imehi dvÈdasahi ÈkÈrehi vedanÈsu vedanÈnupassÊ viharanto -pa- anabhÈvaÑ gameti.

Atha vÈ vedanaÑ aniccato passanto vedanaÑ nÈbhinandati nÈbhivadati na ajjhoseti, abhinandanaÑ abhivadanaÑ ajjhosÈnaÑ gÈhaÑ parÈmÈsaÑ abhinivesaÑ pajahati vinodeti byantÊkaroti anabhÈvaÑ gameti. VedanaÑ dukkhato rogato gaÓÉato sallato aghato ÈbÈdhato -pa- nissaraÓato passanto vedanaÑ nÈbhinandati nÈbhivadati na ajjhoseti, abhinandanaÑ abhivadanaÑ ajjhosÈnaÑ gÈhaÑ parÈmÈsaÑ abhinivesaÑ pajahati vinodeti byantÊkaroti anabhÈvaÑ gameti. Imehi cattÈlÊsÈya2 ÈkÈrehi vedanÈsu vedanÈnupassÊ viharanto vedanaÑ nÈbhinandati nÈbhivadati na ajjhoseti, abhinandanaÑ abhivadanaÑ ajjhosÈnaÑ gÈhaÑ parÈmÈsaÑ abhinivesaÑ pajahati vinodeti byantÊkaroti anabhÈvaÑ gametÊti ajjhattaÒca bahiddhÈ ca, vedanaÑ nÈbhinandato. ______________________________________________________________ 1. IdaÑ padaÑ natthi SyÈ-potthake. 2. DvÈcattÈÄÊsÈya (SyÈ)

14. PosÈlamÈÓavapucchÈniddesa 163

EvaÑ satassa caratoti evaÑ satassa sampajÈnassa carato viharato iriyato vattayato pÈlayato yapayato yÈpayatoti evaÑ satassa carato.

ViÒÒÈÓaÑ uparujjhatÊti puÒÒÈbhisa~khÈrasahagataÑ viÒÒÈÓaÑ apuÒÒÈbhisa~khÈrasahagataÑ viÒÒÈÓaÑ ÈneÒjÈbhisa~khÈrasahagataÑ viÒÒÈÓaÑ nirujjhati v|pasammati atthaÑ gacchati paÔippassambhatÊti viÒÒÈÓaÑ uparujjhati. TenÈha BhagavÈ–

AjjhattaÒca bahiddhÈ ca, vedanaÑ nÈbhinandato. EvaÑ satassa carato, viÒÒÈÓaÑ uparujjhatÊti.


UdayamÈÓavapucchÈniddeso terasamo. _____

14. PosÈlamÈÓavapucchÈniddesa

81. Yo atÊtaÑ Èdisati, (iccÈyasmÈ PosÈlo,) Anejo chinnasaÑsayo. PÈraguÑ1 sabbadhammÈnaÑ, atthi paÒhena ÈgamaÑ. (1)

Yo atÊtaÑ ÈdisatÊti yoti yo so BhagavÈ Sayambh| anÈcariyako pubbe ananussutesu dhammesu sÈmaÑ saccÈni abhisambujjhi, tattha ca SabbaÒÒutaÑ patto, balesu ca vasÊbhÈvaÑ. AtÊtaÑ ÈdisatÊti BhagavÈ attano ca paresaÒca atÊtampi Èdisati, anÈgatampi Èdisati, paccuppannampi Èdisati.

KathaÑ BhagavÈ attano atÊtaÑ Èdisati, BhagavÈ attano atÊtaÑ ekampi jÈtiÑ Èdisati, dvepi jÈtiyo Èdisati, tissopi jÈtiyo Èdisati, catassopi jÈtiyo Èdisati, paÒcapi jÈtiyo Èdisati, dasapi jÈtiyo Èdisati, vÊsampi jÈtiyo Èdisati, tiÑsampi jÈtiyo Èdisati, cattÈlÊsampi jÈtiyo ______________________________________________________________ 1. PÈrag| (SyÈ, Ka)


Èdisati, paÒÒÈsampi jÈtiyo Èdisati, jÈtisatampi. JÈtisahassampi. JÈtisatasahassampi. Anekepi saÑvaÔÔakappe. Anekepi vivaÔÔakappe. Anekepi saÑvaÔÔavivaÔÔakappe Èdisati, amutrÈsiÑ evaÑnÈmo evaÑgotto evaÑvaÓÓo evamÈhÈro evaÑsukhadukkhappaÔisaÑvedÊ evamÈyupariyanto so tato cuto amutra udapÈdiÑ, tatrÈpÈsiÑ “evaÑnÈmo evaÑgotto evaÑvaÓÓo evamÈhÈro evaÑsukhadukkhappaÔisaÑvedÊ evamÈyupariyanto, so tato cuto idh|papanno”ti iti sÈkÈraÑ sa-uddesaÑ anekavihitaÑ pubbenivÈsaÑ Èdisati. EvaÑ BhagavÈ attano atÊtaÑ Èdisati.

KathaÑ BhagavÈ paresaÑ atÊtaÑ Èdisati, BhagavÈ paresaÑ atÊtaÑ ekampi jÈtiÑ Èdisati, dvepi jÈtiyo Èdisati -pa-. Anekepi saÑvaÔÔavivaÔÔakappe Èdisati, amutrÈsi evaÑnÈmo evaÑgotto evaÑvaÓÓo evamÈhÈro evaÑsukhadukkhappaÔisaÑvedÊ evamÈyupariyanto, so tato cuto amutra udapÈdi, tatrÈpÈsi “evaÑnÈmo evaÑgotto evaÑvaÓÓo evamÈhÈro evaÑsukhadukkhappaÔisaÑvedÊ evamÈyupariyanto, so tato cuto idh|papanno”ti iti sÈkÈraÑ sa-uddesaÑ anekavihitaÑ pubbenivÈsaÑ Èdisati. EvaÑ BhagavÈ paresaÑ atÊtaÑ Èdisati.

BhagavÈ paÒca jÈtakasatÈni bhÈsanto attano ca paresaÒca atÊtaÑ Èdisati, MahÈpadÈniyasuttantaÑ1 bhÈsanto attano ca paresaÒca atÊtaÑ Èdisati, MahÈsudassaniyasuttantaÑ bhÈsanto attano ca paresaÒca atÊtaÑ Èdisati, MahÈgovindiyasuttantaÑ bhÈsanto attano ca paresaÒca atÊtaÑ Èdisati, MÈghadeviyasuttantaÑ bhÈsanto attano ca paresaÒca Èdisati.

VuttaÑ hetaÑ BhagavatÈ–atÊtaÑ kho Cunda addhÈnaÑ Èrabbha TathÈgatassa satÈnusÈriÒÈÓaÑ2 hoti, so yÈvatakaÑ Èka~khati, tÈvatakaÑ anussarati. AnÈgataÒca kho Cunda. PaccuppannaÒca kho Cunda addhÈnaÑ Èrabbha TathÈgatassa bodhijaÑ ÒÈÓaÑ uppajjati “ayamantimÈ jÈti, natthidÈni punabbhavo”ti. ______________________________________________________________ 1. MahÈdhaniyasuttaÑ (SyÈ) 2. SatÈnussariyaÒÈÓaÑ (Ka) passa DÊ 3. 111 piÔÔhe.


IndriyaparopariyattaÒÈÓaÑ1 TathÈgatassa TathÈgatabalaÑ, sattÈnaÑ ÈsayÈnusayaÒÈÓaÑ TathÈgatassa TathÈgatabalaÑ, yamakapÈÔihÊre ÒÈÓaÑ2 TathÈgatassa TathÈgatabalaÑ, mahÈkaruÓÈsamÈpattiyÈ ÒÈÓaÑ TathÈgatassa TathÈgatabalaÑ, sabbaÒÒutaÒÈÓaÑ TathÈgatassa TathÈgatabalaÑ, anÈvaraÓaÒÈÓaÑ TathÈgatassa TathÈgatabalaÑ, sabbattha asa~gamappaÔihatamanÈvaraÓaÒÈÓaÑ TathÈgatassa TahÈgatabalaÑ. EvaÑ BhagavÈ attano ca paresaÒca atÊtampi Èdisati, anÈgatampi Èdisati, paccuppannampi Èdisati Ècikkhati deseti paÒÒapeti paÔÔhapeti vivarati vibhajati uttÈnÊkaroti pakÈsetÊti yo atÊtaÑ Èdisati.

IccÈyasmÈ PosÈloti iccÈti padasandhi -pa-. ŒyasmÈti piyavacanaÑ -pa-. PosÈloti tassa brÈhmaÓassa nÈmaÑ -pa- abhilÈpoti iccÈyasmÈ PosÈlo.

Anejo chinnasaÑsayoti ejÈ vuccati taÓhÈ. Yo rÈgo sÈrÈgo -pa- abhijjhÈ lobho akusalam|laÑ. SÈ ejÈ taÓhÈ Buddhassa Bhagavato pahÊnÈ ucchinnam|lÈ tÈlÈvatthukatÈ anabhÈvaÑkatÈ ÈyatiÑ anuppÈdadhammÈ, tasmÈ Buddho anejo. EjÈya pahÊnattÈ anejo, BhagavÈ lÈbhepi na iÒjati -pa- dukkhepi na iÒjati na calati na vedhati nappavedhati na sampavedhatÊti anejo. ChinnasaÑsayoti saÑsayo vuccati vicikicchÈ. Dukkhe ka~khÈ -pa- chambhitattaÑ cittassa manovilekho, so saÑsayo Buddhassa Bhagavato pahÊno chinno ucchinno samucchinno v|pasanto paÔinissaggo paÔippassaddho abhabbuppattiko ÒÈÓagginÈ daÉÉho, tasmÈ Buddho chinnasaÑsayoti anejo chinnasaÑsayo.

PÈraguÑ sabbadhammÈnanti BhagavÈ sabbadhammÈnaÑ abhiÒÒÈpÈrag| pariÒÒÈpÈrag| pahÈnapÈrag| bhÈvanÈpÈrag| sacchikiriyÈpÈrag| samÈpattipÈrag|. AbhiÒÒÈpÈrag| sabbadhammÈnaÑ -pa- jÈtimaraÓasaÑsÈro, natthi tassa punabbhavoti pÈrag| sabbadhammÈnaÑ.

Atthi paÒhena Ègamanti paÒhena atthiko Ègatomhi -pa- vahassetaÑ bhÈranti atthi paÒhena ÈgamaÑ. TenÈha so brÈhmaÓo– ______________________________________________________________ 1. IndriyaparopariyattiÒÈÓaÑ (Ka) AÔÔhakathÈ oloketabbÈ. 2. YamakapÈÔihiriyaÒÈÓaÑ (SyÈ)


Yo atÊtaÑ Èdisati, (iccÈyasmÈ PosÈlo,) Anejo chinnasaÑsayo. PÈraguÑ sabbadhammÈnaÑ, atthi paÒhena Ègamanti. 82. Vibh|tar|pasaÒÒissa, sabbakÈyappahÈyino. AjjhattaÒca bahiddhÈ ca, natthi kiÒcÊti passato. ©ÈÓaÑ SakkÈ’nupucchÈmi, kathaÑ neyyo tathÈvidho. (2)

Vibh|tar|pasaÒÒissÈti katamÈ r|pasaÒÒÈ, r|pÈvacarasamÈpattiÑ samÈpannassa vÈ upapannassa vÈ diÔÔhadhammasukhavihÈrissa vÈ saÒÒÈ saÒjÈnanÈ saÒjÈnitattaÑ, ayaÑ r|pasaÒÒÈ. Vibh|tar|pasaÒÒissÈti catasso ar|pasamÈpattiyo paÔiladdhassa1 r|pasaÒÒÈ vibh|tÈ honti vigatÈ atikkantÈ samatikkantÈ vÊtivattÈti vibh|tar|pasaÒÒissa.

SabbakÈyappahÈyinoti sabbo tassa paÔisandhiko r|pakÈyo pahÊno, tada~gasamatikkamÈ vikkhambhanappahÈnena pahÊno tassa r|pakÈyoti sabbakÈyappahÈyino.

AjjhattaÒca bahiddhÈ ca, natthi kiÒcÊti passatoti natthi kiÒcÊti ÈkiÒcaÒÒÈyatanasamÈpatti. KiÑ kÈraÓÈ “natthi kiÒcÊ”ti ÈkiÒcaÒÒÈyatanasamÈpatti. YaÑ viÒÒÈÓaÒcÈyatanasamÈpattiÑ sato samÈpajjitvÈ tato vuÔÔhahitvÈ taÒÒeva viÒÒÈÓaÑ abhÈveti vibhÈveti antaradhÈpeti, “natthi kiÒcÊ”ti passati, taÑkÈraÓÈ “natthi kiÒcÊ”ti ÈkiÒcaÒÒÈyatanasamÈpattÊti ajjhattaÒca bahiddhÈ ca, natthi kiÒcÊti passato.

©ÈÓaÑ SakkÈ’nupucchÈmÊti SakkÈti Sakko, BhagavÈ SakyakulÈ pabbajitotipi Sakko -pa- pahÊnabhayabheravo vigatalomahaÑsotipi Sakko. ©ÈÓaÑ SakkÈ’nupucchÈmÊti tassa ÒÈÓaÑ pucchÈmi, paÒÒaÑ pucchÈmi, sambuddhaÑ pucchÈmi. KÊdisaÑ kiÑ saÓÔhitaÑ kiÑpakÈraÑ kiÑpaÔibhÈgaÑ ÒÈÓaÑ icchitabbanti ÒÈÓaÑ SakkÈ’nupucchÈmi.

KathaÑ neyyo tathÈvidhoti kathaÑ so netabbo vinetabbo anunetabbo paÒÒÈpetabbo nijjhÈpetabbo pekkhetabbo pasÈdetabbo, kathaÑ tena2 uttari ÒÈÓaÑ uppÈdetabbaÑ. TathÈvidhoti tathÈvidho ______________________________________________________________ 1. LÈbhissa (SyÈ) 2. Kathamassa (SyÈ)


tÈdiso tassaÓÔhito tappakÈro tappaÔibhÈgo, yo so ÈkiÒcaÒÒÈyatanasamÈpattilÈbhÊti kathaÑ neyyo tathÈvidho. TenÈha so brÈhmaÓo–

Vibh|tar|pasaÒÒissa, sabbakÈyappahÈyino. AjjhattaÒca bahiddhÈ ca, natthi kiÒcÊti passato. ©ÈÓaÑ SakkÈ’nupucchÈmi, kathaÑ neyyo tathÈvidhoti. 83. ViÒÒÈÓaÔÔhitiyo sabbÈ, (PosÈlÈti BhagavÈ,) AbhijÈnaÑ TathÈgato. TiÔÔhantamenaÑ jÈnÈti, dhimuttaÑ tapparÈyaÓaÑ. (3)

ViÒÒÈÓaÔÔhitiyo sabbÈti BhagavÈ abhisa~khÈravasena catasso viÒÒÈÓaÔÔhitiyo jÈnÈti, paÔisandhivasena satta viÒÒÈÓaÔÔhitiyo jÈnÈti. KathaÑ BhagavÈ abhisa~khÈravasena catasso viÒÒÈÓaÔÔhitiyo jÈnÈti, vuttaÑ hetaÑ BhagavatÈ–r|pupayaÑ1 vÈ bhikkhave viÒÒÈÓaÑ tiÔÔhamÈnaÑ tiÔÔheyya2, r|pÈrammaÓaÑ r|pappatiÔÔhaÑ nand|pasecanaÑ vuddhiÑ vir|ÄhiÑ vepullaÑ Èpajjeyya. VedanupayaÑ vÈ bhikkhave -pa-. SaÒÒupayaÑ vÈ bhikkhave -pa-. Sa~khÈrupayaÑ vÈ bhikkhave viÒÒÈÓaÑ tiÔÔhamÈnaÑ tiÔÔheyya, sa~khÈrÈrammaÓaÑ sa~khÈrappatiÔÔhaÑ nand|pasecanaÑ vuddhiÑ vir|ÄhiÑ vepullaÑ ÈpajjeyyÈ”ti, evaÑ BhagavÈ abhisa~khÈravasena catasso viÒÒÈÓaÔÔhitiyo jÈnÈti.

KathaÑ BhagavÈ paÔisandhivasena satta viÒÒÈÓaÔÔhitiyo jÈnÈti, vuttaÑ hetaÑ BhagavatÈ–santi bhikkhave sattÈ nÈnattakÈyÈ nÈnattasaÒÒino, seyyathÈpi manussÈ ekacce ca devÈ ekacce ca vinipÈtikÈ, ayaÑ paÔhamÈ viÒÒÈÓaÔÔhiti.

Santi bhikkhave sattÈ nÈnattakÈyÈ ekattasaÒÒino, seyyathÈpi devÈ brahmakÈyikÈ paÔhamÈbhinibbattÈ, ayaÑ dutiyÈ viÒÒÈÓaÔÔhiti.

Santi bhikkhave sattÈ ekattakÈyÈ nÈnattasaÒÒino, seyyathÈpi devÈ ÈbhassarÈ, ayaÑ tatiyÈ viÒÒÈÓaÔÔhiti. ______________________________________________________________ 1. R|p|pÈyaÑ (SyÈ, Ka) passa SaÑ 2. 43 piÔÔhe. 2. TiÔÔhati (SyÈ, Ka)


Santi bhikkhave sattÈ ekattakÈyÈ ekattasaÒÒino, seyyathÈpi devÈ subhakiÓhÈ, ayaÑ catutthÊ1 viÒÒÈÓaÔÔhiti.

Santi bhikkhave sattÈ sabbaso r|pasaÒÒÈnaÑ samatikkamÈ paÔighasaÒÒÈnaÑ attha~gamÈ nÈnattasaÒÒÈnaÑ amanasikÈrÈ “ananto ÈkÈso”ti ÈkÈsÈnaÒcÈyatan|pagÈ, ayaÑ paÒcamÊ2 viÒÒÈÓaÔÔhiti.

Santi bhikkhave sattÈ sabbaso ÈkÈsÈnaÒcÈyatanaÑ samatikkamma “anantaÑ viÒÒÈÓan”ti viÒÒÈÓaÒcÈyatan|pagÈ, ayaÑ chaÔÔhÊ3 viÒÒÈÓaÔÔhiti.

Santi bhikkhave sattÈ sabbaso viÒÒÈÓaÒcÈyatanaÑ samatikkamma “natthi kiÒcÊ”ti ÈkiÒcaÒÒÈyatan|pagÈ, ayaÑ sattamÊ4 viÒÒÈÓaÔÔhiti. EvaÑ BhagavÈ paÔisandhivasena satta viÒÒÈÓaÔÔhitiyo jÈnÈtÊti viÒÒÈÓaÔÔhitiyo sabbÈ.

PosÈlÈti BhagavÈti PosÈlÈti BhagavÈ taÑ brÈhmaÓaÑ nÈmena Èlapati. BhagavÈti gÈravÈdhivacanametaÑ -pa- sacchikÈ paÒÒatti, yadidaÑ BhagavÈti PosÈlÈti BhagavÈ.

AbhijÈnaÑ TathÈgatoti abhijÈnanti abhijÈnanto vijÈnanto paÔivijÈnanto paÔivijjhanto TathÈgato. VuttaÑ hetaÑ BhagavatÈ5 atÊtaÒcepi kho Cunda hoti abh|taÑ atacchaÑ anatthasaÒhitaÑ, na taÑ TathÈgato byÈkaroti. AtÊtaÒcepi Cunda hoti bh|taÑ tacchaÑ anatthasaÒhitaÑ, tampi TathÈgato na byÈkaroti. AtÊtaÒcepi kho Cunda hoti bh|taÑ tacchaÑ atthasaÒhitaÑ, tatra kÈlaÒÒ| TathÈgato hoti tasseva paÒhassa veyyÈkaraÓÈya. AnÈgataÒcepi Cunda hoti -pa-. PaccuppannaÒcepi Cunda hoti abh|taÑ atacchaÑ anatthasaÒhitaÑ, na taÑ TathÈgato byÈkaroti. PaccuppannaÑ cepi Cunda hoti bh|taÑ tacchaÑ anatthasaÒhitaÑ, tampi TathÈgato na byÈkaroti. PaccuppannaÒcepi Cunda hoti bh|taÑ tacchaÑ atthasaÒhitaÑ, tatra kÈlaÒÒ| TathÈgato hoti tassa paÒhassa veyyÈkaraÓÈya. Iti kho Cunda atÊtÈnÈgatapaccuppannesu dhammesu TathÈgato kÈlavÈdÊ bh|tavÈdÊ atthavÈdÊ dhammavÈdÊ vinayavÈdÊ, tasmÈ “TathÈgato”ti vuccati.

YaÑ kho Cunda sadevakassa lokassa samÈrakassa sabrahmakassa sassamaÓabrÈhmaÓiyÈ pajÈya sadevamanussÈya diÔÔhaÑ sutaÑ mutaÑ viÒÒÈtaÑ pattaÑ ______________________________________________________________ 1. CatutthÈ (SyÈ) passa AÑ 2. 428 piÔÔhe. 2. PaÒcamÈ (SyÈ) 3. ChaÔÔhÈ (SyÈ) 4. SattamÈ (SyÈ) 5. Passa DÊ 3. 111 piÔÔhe.


pariyesitaÑ anuvicaritaÑ manasÈ, sabbaÑ taÑ TathÈgatena abhisambuddhaÑ, tasmÈ “TathÈgato”ti vuccati. YaÒca Cunda rattiÑ TathÈgato anuttaraÑ sammÈsambodhiÑ abhisambujjhati, yaÒca rattiÑ anupÈdisesÈya nibbÈnadhÈtuyÈ parinibbÈyati, yaÑ etasmiÑ antare bhÈsati lapati niddisati. SabbaÑ taÑ tatheva hoti no aÒÒathÈ, tasmÈ “TathÈgato”ti vuccati. YathÈvÈdÊ Cunda TathÈgato tathÈkÈrÊ, yathÈkÈrÊ tathÈvÈdÊ, iti yathÈvÈdÊ tathÈkÈrÊ, yathÈkÈrÊ tathÈvÈdÊ, tasmÈ “TathÈgato”ti vuccati. Sadevake Cunda loke samÈrake sabrahmake sassamaÓabrÈhmaÓiyÈ pajÈya sadevamanussÈya TathÈgato abhibh| anabhibh|to aÒÒadatthudaso vasavatthÊ, tasmÈ “TathÈgato”ti vuccatÊti abhijÈnaÑ TathÈgato.

TiÔÔhantamenaÑ jÈnÈtÊti BhagavÈ idhatthaÒÒeva1 jÈnÈti kammÈbhisa~khÈravasena “ayaÑ puggalo kÈyassa bhedÈ paraÑ maraÓÈ apÈyaÑ duggatiÑ vinipÈtaÑ nirayaÑ upapajjissatÊ”ti. BhagavÈ idhatthaÒÒeva jÈnÈti kammÈbhisa~khÈravasena “ayaÑ puggalo kÈyassa bhedÈ paraÑ maraÓÈ tiracchÈnayoniÑ upapajjissatÊ”ti. BhagavÈ-idhatthaÒÒeva jÈnÈti kammÈbhisa~khÈravasena “ayaÑ puggalo kÈyassa bhedÈ paraÑ maraÓÈ pettivisayaÑ upapajjissatÊ”ti. BhagavÈ idhatthaÒÒeva jÈnÈti kammÈbhisa~khÈravasena “ayaÑ puggalo kÈyassa bhedÈ paraÑ maraÓÈ manussesu uppajjissatÊ”ti. BhagavÈ idhatthaÒÒeva jÈnÈti kammÈbhisa~khÈravasena “ayaÑ puggalo suppaÔipanno kÈyassa bhedÈ paraÑ maraÓÈ sugatiÑ saggaÑ lokaÑ upapajjissatÊ”ti.

VuttaÑ hetaÑ BhagavatÈ–idha panÈhaÑ SÈriputta ekaccaÑ puggalaÑ evaÑ cetasÈ ceto paricca pajÈnÈmi “tathÈyaÑ puggalo paÔipanno, tathÈ ca iriyati, taÒca maggaÑ samÈr|Äho, yathÈ kÈyassa bhedÈ paraÑ maraÓÈ apÈyaÑ duggatiÑ vinipÈtaÑ nirayaÑ upapajjissatÊ”ti.

Idha panÈhaÑ SÈriputta ekaccaÑ puggalaÑ evaÑ cetasÈ ceto paricca pajÈnÈmi “tathÈyaÑ puggalo paÔipanno, tathÈ ca iriyati, taÒca maggaÑ samÈr|Äho, yathÈ kÈyassa bhedÈ paraÑ maraÓÈ tiracchÈnayoniÑ upapajjissatÊ”ti. ______________________________________________________________ 1. IdhaÔÔhaÒÒeva (SyÈ)


Idha panÈhaÑ SÈriputta ekaccaÑ puggalaÑ evaÑ cetasÈ ceto paricca pajÈnÈmi “tathÈyaÑ puggalo paÔipanno, tathÈ ca iriyati, taÒca maggaÑ samÈr|Äho, yathÈ kÈyassa bhedÈ paraÑ maraÓÈ pettivisayaÑ upapajjissatÊ”ti.

Idha panÈhaÑ SÈriputta ekaccaÑ puggalaÑ evaÑ cetasÈ ceto paricca pajÈnÈmi “tathÈyaÑ puggalo paÔipanno, tathÈ ca iriyati, taÒca maggaÑ samÈr|Äho, yathÈ kÈyassa bhedÈ paraÑ maraÓÈ manussesu uppajjissatÊ”ti.

Idha panÈhaÑ SÈriputta ekaccaÑ puggalaÑ evaÑ cetasÈ ceto paricca pajÈnÈmi “tathÈyaÑ puggalo paÔipanno, tathÈ ca iriyati, taÒca maggaÑ samÈr|Äho, yathÈ kÈyassa bhedÈ paraÑ maraÓÈ sugatiÑ saggaÑ lokaÑ upapajjissatÊ”ti.

Idha panÈhaÑ SÈriputta ekaccaÑ puggalaÑ evaÑ cetasÈ ceto paricca pajÈnÈmi “tathÈyaÑ puggalo paÔipanno, tathÈ ca iriyati, taÒca maggaÑ samÈr|Äho, yathÈ ÈsavÈnaÑ khayÈ anÈsavaÑ cetovimuttiÑ paÒÒÈvimuttiÑ diÔÔheva dhamme sayaÑ abhiÒÒÈ sacchikatvÈ upasampajja viharatÊ”ti tiÔÔhantamenaÑ jÈnÈti.

DhimuttaÑ tapparÈyaÓanti dhimuttanti ÈkiÒcaÒÒÈyatanaÑ dhimuttanti vimokkhena dhimuttaÑ tatrÈdhimuttaÑ tadadhimuttaÑ tadÈdhipateyyaÑ. Atha vÈ BhagavÈ jÈnÈti “ayaÑ puggalo r|pÈdhimutto saddÈdhimutto gandhÈdhimutto rasÈdhimutto phoÔÔhabbÈdhimutto kulÈdhimutto gaÓÈdhimutto ÈvÈsÈdhimutto lÈbhÈdhimutto yasÈdhimutto pasaÑsÈdhimutto sukhÈdhimutto cÊvarÈdhimutto piÓÉapÈtÈdhimutto senÈsanÈdhimutto gilÈnapaccayabhesajjaparikkhÈrÈdhimutto SuttantÈdhimutto VinayÈdhimutto AbhidhammÈdhimutto ÈraÒÒaka~gÈdhimutto piÓÉapÈtika~gÈdhimutto paÑsuk|lika~gÈdhimutto tecÊvarika~gÈdhimutto sapadÈnacÈrika~gÈdhimutto khalupacchÈbhattika~gÈdhimutto nesajjika~gÈdhimutto yathÈsanthatika~gÈdhimutto paÔhamajjhÈnÈdhimutto dutiyajjhÈnÈdhimutto tatiyajjhÈnÈdhimutto catutthajjhÈnÈdhimutto ÈkÈsÈnaÒcÈyatanasamÈpattÈdhimutto viÒÒÈÓaÒcÈyatanasamÈpattÈdhimutto ÈkiÒcaÒÒÈyatanasamÈpattÈdhimutto nevasaÒÒÈnÈsaÒÒÈyatanasamÈpattÈdhimutto”ti dhimuttaÑ.


TapparÈyaÓanti ÈkiÒcaÒÒÈyatanamayaÑ tapparÈyaÓaÑ kammaparÈyaÓaÑ vipÈkaparÈyaÓaÑ kammagarukaÑ paÔisandhigarukaÑ. Atha vÈ BhagavÈ jÈnÈti “ayaÑ puggalo r|paparÈyaÓo -pa- nevasaÒÒÈnÈsaÒÒÈyatanasamÈpattiparÈyaÓo”ti dhimuttaÑ tapparÈyaÓaÑ. TenÈha BhagavÈ–

ViÒÒÈÓaÔÔhitiyo sabbÈ, (PosÈlÈti BhagavÈ,) AbhijÈnaÑ TathÈgato. TiÔÔhantamenaÑ jÈnÈti, dhimuttaÑ tapparÈyaÓanti. 84. ŒkiÒcaÒÒÈsambhavaÑ ÒatvÈ, nandisaÑyojanaÑ iti. EvametaÑ abhiÒÒÈya, tato tattha vipassati. EtaÑ ÒÈÓaÑ tathaÑ tassa, brÈhmaÓassa vusÊmato. (4)

ŒkiÒcaÒÒÈsambhavaÑ ÒatvÈti ÈkiÒcaÒÒÈsambhavoti vuccati ÈkiÒcaÒÒÈyatanasaÑvattaniko kammÈbhisa~khÈro, ÈkiÒcaÒÒÈyatanasaÑvattanikaÑ kammÈbhisa~khÈraÑ ÈkiÒcaÒÒÈsambhavoti ÒatvÈ, laggananti ÒatvÈ, bandhananti ÒatvÈ, palibodhoti ÒatvÈ jÈnitvÈ tulayitvÈ tÊrayitvÈ vibhÈvayitvÈ vibh|taÑ katvÈti ÈkiÒcaÒÒÈsambhavaÑ ÒatvÈ.

NandisaÑyojanaÑ itÊti nandisaÑyojanaÑ vuccati ar|parÈgo, ar|parÈgena taÑ kammaÑ laggaÑ laggitaÑ palibuddhaÑ ar|parÈgaÑ nandisaÑyojananti Òa tvÈ, laggananti Òa tvÈ, bandhananti Òa tvÈ, palibodhoti Òa tvÈ jÈnitvÈ tulayitvÈ tÊrayitvÈ vibhÈvayitvÈ vibh|taÑ katvÈ. ItÊti padasandhi padasaÑsaggo padapÈrip|rÊ akkharasamavÈyo byaÒjanasiliÔÔhatÈ padÈnupubbatÈpetaÑ itÊti nandisaÑyojanaÑ iti.

EvametaÑ abhiÒÒÈyÈti evaÑ etaÑ abhiÒÒÈya jÈnitvÈ tulayitvÈ tÊrayitvÈ vibhÈvayitvÈ vibh|taÑ katvÈti evametaÑ abhiÒÒÈya.

Tato tattha vipassatÊti tatthÈti ÈkiÒcaÒÒÈyatanaÑ samÈpajjitvÈ tato vuÔÔhahitvÈ tattha jÈte cittacetasike dhamme aniccato vipassati, dukkhato vipassati, rogato -pa- nissaraÓato vipassati dakkhati oloketi nijjhÈyati upaparikkhatÊti tato tattha vipassati.

EtaÑ ÒÈÓaÑ tathaÑ tassÈti etaÑ ÒÈÓaÑ tacchaÑ bh|taÑ yÈthÈvaÑ aviparÊtaÑ tassÈti etaÑ ÒÈÓaÑ tathaÑ tassa.


BrÈhmaÓassa vusÊmatoti brÈhmaÓoti sattannaÑ dhammÈnaÑ bÈhitattÈ brÈhmaÓo -pa- asito tÈdi pavuccate sa brahmÈti. BrÈhmaÓassa vusÊmatoti puthujjanakalyÈÓaÑ upÈdÈya satta sekkhÈ appattassa pattiyÈ anadhigatassa adhigamÈya asacchikatassa sacchikiriyÈya vasanti saÑvasanti Èvasanti parivasanti, arahÈ vusitavÈ katakaraÓÊyo ohitabhÈro anuppattasadattho parikkhÊÓabhavasaÑyojano sammadaÒÒÈ vimutto, so vutthavÈso ciÓÓacaraÓo -pa- jÈtimaraÓasaÑsÈro, natthi tassa punabbhavoti brÈhmaÓassa vusÊmato. TenÈha BhagavÈ–

ŒkiÒcaÒÒÈsambhavaÑ Òa tvÈ, nandisaÑyojanaÑ iti. EvametaÑ abhiÒÒÈya, tato tattha vipassati. EtaÑ ÒÈÓaÑ tathaÑ tassa, brÈhmaÓassa vusÊmatoti.


PosÈlamÈÓavapucchÈniddeso cuddasamo. _____

15. MogharÈjamÈÓavapucchÈniddesa

85. DvÈhaÑ SakkaÑ apucchissaÑ, (iccÈyasmÈ MogharÈjÈ,) Na me byÈkÈsi CakkhumÈ. YÈvatatiyaÒca devÊsi1, ByÈkarotÊti me sutaÑ. (1)

DvÈhaÑ SakkaÑ apucchissanti so brÈhmaÓo dvikkhattuÑ BuddhaÑ BhagavantaÑ paÒhaÑ apucchi, tassa BhagavÈ paÒhaÑ puÔÔho na byÈkÈsi “tadantarÈ2 imassa brÈhmaÓassa indriyaparipÈko bhavissatÊ”ti. Sakkanti Sakko, BhagavÈ SakyakulÈ pabbajitotipi Sakko. Atha vÈ aÉÉho mahaddhano dhanavÈtipi Sakko. TassimÈni dhanÈni. SeyyathidaÑ, saddhÈdhanaÑ sÊladhanaÑ hiridhanaÑ ottappadhanaÑ sutadhanaÑ cÈgadhanaÑ paÒÒÈdhanaÑ satipaÔÔhÈnadhanaÑ sammappadhÈnadhanaÑ iddhipÈdadhanaÑ indriyadhanaÑ baladhanaÑ bojjha~gadhanaÑ maggadhanaÑ phaladhanaÑ nibbÈnadhanaÑ. Imehi anekavidhehi dhanaratanehi aÉÉho mahaddhano dhanavÈtipi Sakko. Atha vÈ ______________________________________________________________ 1. Devisi (SyÈ) 2. CakkhusamanantarÈ (SyÈ)

15. MogharÈjamÈÓavapucchÈniddesa 173

Sakko pahu visavÊ alamatto s|ro VÊro vikkanto abhÊr| acchambhÊ anutrÈsÊ apalÈyÊ pahÊnabhayabheravo vigatalomahaÑsotipi Sakko. DvÈhaÑ SakkaÑ apucchissanti dvÈhaÑ SakkaÑ apucchissaÑ ayÈcissaÑ ajjhesissaÑ pasÈdayissanti dvÈhaÑ SakkaÑ apucchissaÑ.

IccÈyasmÈ MogharÈjÈti iccÈti padasandhi -pa-. ŒyasmÈti piyavacanaÑ -pa-. MogharÈjÈti tassa brÈhmaÓassa nÈmaÑ -pa- abhilÈpoti iccÈyasmÈ MogharÈjÈ.

Na me byÈkÈsi CakkhumÈti na me byÈkÈsÊti na me byÈkÈsi na Ècikkhi na desesi na paÒÒapesi na paÔÔhapesi na vivari na vibhaji na uttÈnÊ-akÈsi na pakÈsesi. CakkhumÈti BhagavÈ paÒcahi cakkh|hi CakkhumÈ, maÑsacakkhunÈpi CakkhumÈ, dibbacakkhunÈpi1 CakkhumÈ, paÒÒÈcakkhunÈpi CakkhumÈ, BuddhacakkhunÈpi CakkhumÈ, samantacakkhunÈpi CakkhumÈ.

KathaÑ BhagavÈ maÑsacakkhunÈpi CakkhumÈ. MaÑsacakkhumhi Bhagavato paÒca vaÓÓÈ saÑvijjanti nÊlo ca vaÓÓo pÊtako ca vaÓÓo lohitako ca vaÓÓo kaÓho ca vaÓÓo odÈto ca vaÓÓo. Yattha ca akkhilomÈni patiÔÔhitÈni, taÑ nÊlaÑ hoti sunÊlaÑ pÈsÈdikaÑ dassaneyyaÑ umÈpupphasamÈnaÑ2. Tassa parato pÊtakaÑ hoti supÊtakaÑ suvaÓÓavaÓÓaÑ pÈsÈdikaÑ dassaneyyaÑ kaÓikÈrapupphasamÈnaÑ, ubhato ca akkhik|ÔÈni Bhagavato lohitakÈni honti sulohitakÈni pÈsÈdikÈni dassaneyyÈni indagopakasamÈnÈni. Majjhe kaÓhaÑ hoti sukaÓhaÑ al|khaÑ siniddhaÑ pÈsÈdikaÑ dassaneyyaÑ addÈriÔÔhakasamÈnaÑ3. Tassa parato odÈtaÑ hoti su-odÈtaÑ setaÑ paÓÉaraÑ pÈsÈdikaÑ dassaneyyaÑ osadhitÈrakasamÈnaÑ. Tena BhagavÈ pÈkatikena maÑsacakkhunÈ attabhÈvapariyÈpannena purimasucaritakammÈbhinibbattena samantÈ yojanaÑ passati divÈ ceva rattiÑ ca. YadÈ hi catura~gasamannÈgato andhakÈro hoti, s|riyo ca attha~gato4 hoti, kÈÄapakkho ca uposatho hoti, tibbo ca vanasaÓÉo hoti, mahÈ ca kÈÄamegho5 abbhuÔÔhito hoti. Evar|pe catura~gasamannÈgate andhakÈre ______________________________________________________________ 1. Dibbena cakkhunÈpi (Ka) 2. UmmÈrapupphasamÈnaÑ (SyÈ) Khu 7. 276 piÔÔhepi. 3. AÄÈriÔÔhakasamÈnaÑ (SyÈ) 4. Attha~gamito (SyÈ, Ka) 5. AkÈlamegho (SyÈ, Ka) passa Khu 7. 276 piÔÔhe.


samantÈ yojanaÑ passati, natthi so kuÔÔo vÈ kavÈÔo vÈ pÈkÈro vÈ pabbato vÈ gaccho vÈ latÈ vÈ ÈvaraÓaÑ r|pÈnaÑ dassanÈya. EkaÑ ce tilaphalaÑ nimittaÑ katvÈ tilavÈhe pakkhipeyya, taÑyeva tilaphalaÑ uddhareyya. EvaÑ parisuddhaÑ Bhagavato pÈkatikaÑ maÑsacakkhu. EvaÑ BhagavÈ maÑsacakkhunÈpi CakkhumÈ.

KathaÑ BhagavÈ dibbena cakkhunÈpi CakkhumÈ, BhagavÈ dibbena cakkhunÈ visuddhena atikkantamÈnusakena satte passati cavamÈne upapajjamÈne hÊne paÓÊte suvaÓÓe dubbaÓÓe sugate duggate, yathÈkamm|page satte pajÈnÈti “ime vata bhonto sattÈ kÈyaduccaritena samannÈgatÈ vacÊduccaritena samannÈgatÈ manoduccaritena samannÈgatÈ ariyÈnaÑ upavÈdakÈ micchÈdiÔÔhikÈ micchÈdiÔÔhikammasamÈdÈnÈ, te kÈyassa bhedÈ paraÑ maraÓÈ apÈyaÑ duggatiÑ vinipÈtaÑ nirayaÑ upapannÈ, ime vÈ pana bhonto sattÈ kÈyasucaritena samannÈgatÈ vacÊsucaritena samannÈgatÈ manosucaritena samannÈgatÈ ariyÈnaÑ anupavÈdakÈ sammÈdiÔÔhikÈ sammÈdiÔÔhikammasamÈdÈnÈ, te kÈyassa bhedÈ paraÑ maraÓÈ sugatiÑ saggaÑ lokaÑ upapannÈ”ti iti dibbena cakkhunÈ visuddhena atikkantamÈnusakena satte passati cavamÈne upapajjamÈne hÊne paÓÊte suvaÓÓe dubbaÓÓe sugate duggate, yathÈkamm|page satte pajÈnÈti. Œka~khamÈno ca BhagavÈ ekampi lokadhÈtuÑ passeyya, dvepi lokadhÈtuyo passeyya, tissopi lokadhÈtuyo passeyya, catassopi lokadhÈtuyo passeyya, paÒcapi lokadhÈtuyo passeyya, dasapi lokadhÈtuyo passeyya, vÊsampi lokadhÈtuyo passeyya, tiÑsampi lokadhÈtuyo passeyya, cattÈlÊsampi lokadhÈtuyo passeyya, paÒÒÈsampi lokadhÈtuyo passeyya, satampi lokadhÈtuyo passeyya, sahassimpi c|ÄanikaÑ lokadhÈtuÑ passeyya, dvisahassimpi majjhimikaÑ lokadhÈtuÑ passeyya, tisahassimpi lokadhÈtuÑ passeyya, mahÈsahassimpi1 lokadhÈtuÑ passeyya, yÈvatakaÑ vÈ2 pana Èka~kheyya, tÈvatakaÑ passeyya. EvaÑ parisuddhaÑ Bhagavato dibbacakkhu. EvaÑ BhagavÈ dibbena cakkhunÈpi CakkhumÈ. ______________________________________________________________ 1. TisahassiÑ mahÈsahassampi (Ka) 2. YÈvatÈ (SÊ, Ka)


KathaÑ BhagavÈ paÒÒÈcakkhunÈpi CakkhumÈ, BhagavÈ mahÈpaÒÒo puthupaÒÒo javanapaÒÒo hÈsapaÒÒo tikkhapaÒÒo nibbedhikapaÒÒo paÒÒÈpabhedakusalo pabhinnaÒÈÓo adhigatapaÔisambhidappatto catuvesÈrajjappatto dasabaladhÈrÊ purisÈsabho purisasÊho purisanÈgo purisÈjaÒÒo purisadhorayho anantaÒÈÓo anantatejo anantayaso aÉÉho mahaddhano dhanavÈ netÈ vinetÈ anunetÈ paÒÒÈpetÈ nijjhÈpetÈ pekkhetÈ pasÈdetÈ. So hi BhagavÈ anuppannassa maggassa uppÈdetÈ, asaÒjÈtassa maggassa saÒjanetÈ, anakkhÈtassa maggassa akkhÈtÈ, maggaÒÒ| maggavid| maggakovido maggÈnugÈ ca pana etarahi sÈvakÈ viharanti pacchÈ samannÈgatÈ.

So hi BhagavÈ jÈnaÑ jÈnÈti, passaÑ passati, cakkubh|to ÒÈÓabh|to dhammabh|to brahmabh|to vattÈ pavattÈ atthassa ninnetÈ amatassa dÈtÈ dhammassÈmÊ1 TathÈgato. Natthi tassa Bhagavato aÒÒÈtaÑ adiÔÔhaÑ aviditaÑ asacchikataÑ aphassitaÑ2 paÒÒÈya, atÊtaÑ anÈgataÑ paccuppannaÑ3 upÈdÈya sabbe dhammÈ sabbÈkÈrena Buddhassa Bhagavato ÒÈÓamukhe ÈpÈthaÑ Ègacchanti. YaÑ kiÒci neyyaÑ nÈma atthi jÈnitabbaÑ4 attattho vÈ parattho vÈ ubhayattho vÈ diÔÔhidhammmiko vÈ attho samparÈyiko vÈ attho uttÈno vÈ attho gambhÊro vÈ attho guÄho vÈ attho paÔicchanno vÈ attho neyyo vÈ attho nÊto vÈ attho anavajjo vÈ attho nikkileso vÈ attho vodÈno vÈ attho paramattho vÈ attho5, sabbaÑ taÑ anto BuddhaÒÈÓe parivattati, sabbaÑ kÈyakammaÑ Buddhassa Bhagavato ÒÈÓÈnuparivatti, sabbaÑ vacÊkammaÑ ÒÈÓÈnuparivatti, sabbaÑ manokammaÑ ÒÈÓÈnuparivatti. AtÊte Buddhassa Bhagavato appaÔihataÑ ÒÈÓaÑ. AnÈgate appaÔihataÑ ÒÈÓaÑ, paccuppanne appaÔihataÑ ÒÈÓaÑ. YÈvatakaÑ neyyaÑ tÈvatakaÑ ÒÈÓaÑ. YÈvatakaÑ ÒÈÓaÑ tÈvatakaÑ neyyaÑ. NeyyapariyantikaÑ ÒÈÓaÑ, ÒÈÓapariyantikaÑ neyyaÑ, neyyaÑ atikkamitvÈ ÒÈÓaÑ nappavattati, ÒÈÓaÑ atikkamitvÈ neyyapatho natthi. AÒÒamaÒÒapariyantaÔÔhÈyino te dhammÈ, yathÈ dvinnaÑ samuggapaÔalÈnaÑ sammÈphusitÈnaÑ heÔÔhimaÑ samuggapaÔalaÑ ______________________________________________________________ 1. DhammasÈmi (SyÈ, Ka) 2. AphusitaÑ (SyÈ, Ka) 3. AtÊtÈnÈgatapaccuppannaÑ (SyÈ) 4. Atthi dhammaÑ jÈnitabbaÑ (Ka) 5. Paramattho vÈ attho (Ka)


uparimaÑ nÈtivattati. UparimaÑ samuggapaÔalaÑ heÔÔhimaÑ nÈtivattati. AÒÒamaÒÒapariyantaÔÔhÈyino. Evameva Buddhassa Bhagavato neyyaÒca ÒÈÓaÒca aÒÒamaÒÒapariyantaÔÔhÈyino. YÈvatakaÑ neyyaÑ tÈvatakaÑ ÒÈÓaÑ. YÈvatakaÑ ÒÈÓaÑ tÈvatakaÑ neyyaÑ. NeyyapariyantikaÑ ÒÈÓaÑ, ÒÈÓapariyantikaÑ neyyaÑ. NeyyaÑ atikkamitvÈ ÒÈÓaÑ nappavattati, ÒÈÓaÑ atikkamitvÈ neyyapatho natthi. AÒÒamaÒÒapariyantaÔÔhÈyino te dhammÈ. Sabbadhammesu Buddhassa Bhagavato ÒÈÓaÑ pavattati. Sabbe dhammÈ Buddhassa Bhagavato ÈvajjanapaÔibaddhÈ Èka~khapaÔibaddhÈ manasikÈrapaÔibaddhÈ cittuppÈdapaÔibaddhÈ. Sabbasattesu Buddhassa Bhagavato ÒÈÓaÑ pavattati. SabbesaÑ ca sattÈnaÑ BhagavÈ ÈsayaÑ jÈnÈti, anusayaÑ jÈnÈti, caritaÑ jÈnÈti, adhimuttiÑ jÈnÈti, apparajakkhe mahÈrajakkhe tikkhindriye mudindriye svÈkÈre dvÈkÈre suviÒÒÈpaye duviÒÒÈpaye bhabbÈbhabbe satte jÈnÈti. Sadevako loko samÈrako sabrahmako sassamaÓabrÈhmaÓÊ pajÈ sadevamanussÈ antobuddhaÒÈÓe parivattati.

YathÈ ye keci macchakacchapÈ antamaso timitimi~galaÑ1 upÈdÈya antomahÈsamudde parivattanti. Evameva sadevako loko samÈrako loko sabrahmako loko sassamaÓabrÈhmaÓÊ pajÈ sadevamanussÈ antobuddhaÒÈÓe parivattati. . YathÈ ye keci pakkhÊ antamaso garuÄaÑ venateyyaÑ upÈdÈya ÈkÈsassa padese parivattanti. Evameva yepi te SÈriputtasamÈ paÒÒÈya samannÈgatÈ, tepi BuddhaÒÈÓassa padese parivattanti. BuddhaÒÈÓaÑ devamanussÈnaÑ paÒÒaÑ pharitvÈ abhibhavitvÈ tiÔÔhati.

Yepi te khattiyapaÓÉitÈ brÈhmaÓapaÓÉitÈ gahapatipaÓÉitÈ samaÓapaÓÉitÈ nipuÓÈ kataparappavÈdÈ vÈlavedhir|pÈ vobhindantÈ2 maÒÒe caranti paÒÒÈgatena diÔÔhigatÈni, te paÒhe abhisa~kharitvÈ abhisa~kharitvÈ TathÈgataÑ upasa~kamitvÈ pucchanti g|ÄhÈni ca paÔicchannÈni. KathitÈ visajjitÈ ca te paÒhÈ BhagavatÈ3 honti niddiÔÔhakÈraÓÈ. UpakkhittakÈ ca te Bhagavato sampajjanti. Atha kho BhagavÈva tattha atirocati. YadidaÑ paÒÒÈyÈti, evaÑ BhagavÈ paÒÒÈcakkhunÈpi CakkhumÈ. ______________________________________________________________ 1. Timitipi~galaÑ (Ka) 2. Te bhindantÈ (SyÈ, Ka) 3. Bhagavato (Ka)


KathaÑ BhagavÈ BuddhacakkhunÈpi CakkhumÈ, BhagavÈ BuddhacakkhunÈ lokaÑ volokento1 addasa satte apparajakkhe mahÈrajakkhe tikkhindriye mudindriye svÈkÈre dvÈkÈre suviÒÒÈpaye duviÒÒÈpaye appekacce paralokavajjabhayadassÈvino2 viharante. SeyyathÈpi nÈma uppaliniyaÑ vÈ paduminiyaÑ vÈ puÓÉarÊkiniyaÑ vÈ appekaccÈni uppalÈni vÈ padumÈni vÈ puÓÉarÊkÈni vÈ udake jÈtÈni udake saÑvaÉÉhÈni udakÈnuggatÈni antonimuggaposÊni3, appekaccÈni uppalÈni vÈ padumÈni vÈ puÓÉarÊkÈni vÈ udake jÈtÈni udake saÑvaÉÉhÈni samodakaÑ ÔhitÈni, appekaccÈni uppalÈni vÈ padumÈni vÈ puÓÉarÊkÈni vÈ udake jÈtÈni udake saÑvaÉÉhÈni udakÈ accuggamma tiÔÔhanti anupalittÈni udakena. EvamevaÑ BhagavÈ BuddhacakkhunÈ lokaÑ volokento addasa satte apparajakkhe mahÈrajakkhe tikkhindriye mudindriye svÈkÈre dvÈkÈre suviÒÒÈpaye duviÒÒÈpaye appekacce paralokavajjabhayadassÈvino viharante. JÈnÈti BhagavÈ “ayaÑ puggalo rÈgacarito, ayaÑ dosacarito, ayaÑ mohacarito, ayaÑ vitakkacarito, ayaÑ saddhÈcarito, ayaÑ ÒÈÓacarito”ti. RÈgacaritassa BhagavÈ puggalassa asubhakathaÑ katheti. Dosacaritassa BhagavÈ puggalassa mettÈbhÈvanaÑ Ècikkhati. Mohacaritassa BhagavÈ puggalassa uddese paripucchÈya kÈlena dhammassavane kÈlena dhammasÈkacchÈya garusaÑvÈse niveseti. Vitakkacaritassa BhagavÈ puggalassa ÈnÈpÈnassatiÑ Ècikkhati. SaddhÈcaritassa BhagavÈ puggalassa pasÈdanÊyaÑ nimittaÑ Ècikkhati BuddhasubodhiÑ4 dhammasudhammataÑ saÑghasuppaÔipattiÑ sÊlÈni ca attano. ©ÈÓacaritassa BhagavÈ puggalassa vipassanÈnimittaÑ Ècikkhati aniccÈkÈraÑ dukkhÈkÈraÑ anattÈkÈraÑ.

“Sele yathÈ pabbatamuddhaniÔÔhito, YathÈpi passe janataÑ samantato. Tath|pamaÑ dhammamayaÑ Sumedha, PÈsÈdamÈruyha Samantacakkhu. SokÈvatiÓÓaÑ5 janatamapetasoko, Avekkhassu jÈtijarÈbhibh|tan”ti. ______________________________________________________________ 1. Olokento (Ka) 2. Para...dassÈvine (Ka) 3. AntonimmuggaposÊni (Ka) 4. BuddhasubuddhataÑ (Ka) 5. SokÈvakiÓÓaÑ (SyÈ)


EvaÑ BhagavÈ BuddhacakkhunÈpi CakkhumÈ.

KathaÑ BhagavÈ SamantacakkhunÈpi CakkhumÈ, Samantacakkhu vuccati sabbaÒÒutaÒÈÓaÑ, BhagavÈ sabbaÒÒutaÒÈÓena upeto samupeto upÈgato samupÈgato upapanno samupapanno samannÈgato.

“Na tassa addiÔÔhamidhatthi kiÒci, Atho aviÒÒÈtamajÈnitabbaÑ. SabbaÑ abhiÒÒÈsi yadatthi neyyaÑ, TathÈgato tena Samantacakkh|”ti.

EvaÑ BhagavÈ SamantacakkhunÈpi CakkhumÈti na me byÈkÈsi CakkhumÈ.

YÈvatatiyaÒca devÊsi, byÈkarotÊti me sutanti yÈvatatiyaÑ Buddho sahadhammikaÑ paÒhaÑ puÔÔho byÈkaroti no saÑsÈretÊti1 evaÑ mayÈ uggahitaÑ, evaÑ mayÈ upadhÈritaÑ, evaÑ mayÈ upalakkhitaÑ. DevÊsÊti BhagavÈ ceva isi cÈti devÊsi, yathÈ rÈjÈ pabbajitÈ vuccanti rÈjisayo, brÈhmaÓÈ pabbajitÈ vuccanti brÈhmaÓisayo, evameva BhagavÈ ceva isi cÈti devÊsi.

Atha vÈ BhagavÈ pabbajitotipi isi, mahantaÑ sÊlakkhandhaÑ esÊ gavesÊ pariyesÊtipi isi, mahantaÑ samÈdhikkhandhaÑ -pa- mahantaÑ paÒÒÈkkhandhaÑ. MahantaÑ vimuttikkhandhaÑ. MahantaÑ vimuttiÒÈÓadassanakkhandhaÑ esÊ gavesÊ pariyesÊtipi isi, mahato tamokÈyassa padÈlanaÑ esÊ gavesÊ pariyesÊtipi isi, mahato vipallÈsassa pabhedanaÑ esÊ gavesÊ pariyesÊtipi isi, mahato taÓhÈsallassa abbahanaÑ. Mahato diÔÔhisa~ghÈÔassa viniveÔhanaÑ. Mahato mÈnaddhajassa papÈtanaÑ. Mahato abhisa~khÈrassa v|pasamaÑ. Mahato oghassa nittharaÓaÑ. Mahato bhÈrassa nikkhepanaÑ. Mahato saÑsÈravaÔÔassa upacchedaÑ. Mahato santÈpassa nibbÈpanaÑ. Mahato pariÄÈhassa paÔippassaddhiÑ. Mahato dhammaddhajassa ussÈpanaÑ esÊ gavesÊ pariyesÊtipi isi, mahante satipaÔÔhÈne. Mahante sammappadhÈne. MahantÈni indriyÈni. MahantÈni balÈni. Mahante bojjha~ge. MahantaÑ ariyaÑ aÔÔha~gikaÑ maggaÑ. MahantaÑ paramatthaÑ amataÑ nibbÈnaÑ esÊ gavesÊ pariyesÊtipi isi, Mahesakkhehi vÈ sattehi esito gavesito pariyesito ______________________________________________________________ 1. SampÈyatÊti (SyÈ)


“KahaÑ Buddho, kahaÑ BhagavÈ, kahaÑ Devadevo, kahaÑ NarÈsabho”tipi isÊti yÈvatatiyaÒca devÊsi, byÈkarotÊti me sutaÑ. TenÈha so brÈhmaÓo–

DvÈhaÑ SakkaÑ apucchissaÑ, (iccÈyasmÈ MogharÈjÈ,) Na me byÈkÈsi CakkhumÈ. YÈvatatiyaÒca devÊsi, ByÈkarotÊti me sutanti. 86. AyaÑ loko paro loko, Brahmaloko sadevako. DiÔÔhiÑ te nÈbhijÈnÈti, Gotamassa yasassino. (2)

AyaÑ loko paro lokoti ayaÑ lokoti manussaloko. Paro lokoti manussalokaÑ ÔhapetvÈ sabbo paro lokoti ayaÑ loko paro loko.

Brahmaloko sadevakoti sadevako loko samÈrako sabrahmako sassamaÓabrÈhmaÓÊ pajÈ sadevamanussÈti brahmaloko sadevako.

DiÔÔhiÑ te nÈbhijÈnÈtÊti tuyhaÑ diÔÔhiÑ khantiÑ ruciÑ laddhiÑ ajjhÈsayaÑ adhippÈyaÑ loko na jÈnÈti, “ayaÑ evaÑdiÔÔhiko evaÑkhantiko evaÑruciko evaÑladdhiko evaÑajjhÈsayo evaÑadhippÈyo”ti na jÈnÈti na passati na dakkhati nÈdhigacchati na vindati na paÔilabhatÊti diÔÔhiÑ te nÈbhijÈnÈti.

Gotamassa yasassinoti BhagavÈ yasappattoti yasassÊ. Atha vÈ BhagavÈ sakkato garukato mÈnito p|jito apacito lÈbhÊ cÊvarapiÓÉapÈtasenÈsanagilÈna-paccayabhesajjaparikkhÈrÈnantipi yasassÊti Gotamassa yasassino. TenÈha so brÈhmaÓo–

AyaÑ loko paro loko, Brahmaloko sadevako. DiÔÔhiÑ te nÈbhijÈnÈti, Gotamassa yasassinoti.


87. EvaÑ abhikkanta dassÈviÑ, atthi paÒhena ÈgamaÑ. KathaÑ lokaÑ avekkhantaÑ, maccurÈjÈ na passati. (3)

EvaÑ abhikkantadassÈvinti evaÑ abhikkantadassÈviÑ aggadassÈviÑ seÔÔhadassÈviÑ viseÔÔhadassÈviÑ pÈmokkhadassÈviÑ uttamadassÈviÑ paramadassÈvinti evaÑ abhikkantadassÈviÑ.

Atthi paÒhena Ègamanti paÒhena atthiko Ègatomhi -pa- vahassetaÑ bhÈranti evampi atthi paÒhena ÈgamaÑ.

KathaÑ lokaÑ avekkhantanti kathaÑ lokaÑ avekkhantaÑ paccavekkhantaÑ tulayantaÑ tÊrayantaÑ vibhÈvayantaÑ vibh|taÑ karontanti kathaÑ lokaÑ avekkhantaÑ.

MaccurÈjÈ na passatÊti maccurÈjÈ na passati na dakkhati nÈdhigacchati na vindati na paÔilabhatÊti maccurÈjÈ na passati. TenÈha so brÈhmaÓo–

EvaÑ abhikkantadassÈviÑ, atthi paÒhena ÈgamaÑ. KathaÑ lokaÑ avekkhantaÑ, maccurÈjÈ na passatÊti. 88. SuÒÒato lokaÑ avekkhassu, MogharÈja sadÈ sato. AttÈnudiÔÔhiÑ |hacca, evaÑ maccutaro siyÈ. EvaÑ lokaÑ avekkhantaÑ, maccurÈjÈ na passati. (4)

SuÒÒato lokaÑ avekkhass|ti lokoti nirayaloko tiracchÈnaloko pettivisayaloko manussaloko devaloko khandhaloko dhÈtuloko Èyatanaloko ayaÑ loko paro loko brahmaloko sadevako1. AÒÒataro bhikkhu BhagavantaÑ etadavoca “loko loko”ti bhante vuccati, kittÈvatÈ nu kho bhante “loko”ti vuccatÊti. LujjatÊti kho bhikkhu tasmÈ “loko”ti vuccati. KiÒca lujjati. Cakkhu kho bhikkhu lujjati, r|pÈ lujjanti, cakkhuviÒÒÈÓaÑ lujjati, cakkhusamphasso lujjati, yampidaÑ2 cakkhusamphassapaccayÈ uppajjati vedayitaÑ sukhaÑ vÈ dukkhaÑ vÈ adukkhamasukhaÑ vÈ, tampi lujjati. SotaÑ lujjati, gandhÈ lujjanti -pa- kÈyo ______________________________________________________________ 1. Sadevako loko (Ka) 2. YamidaÑ (Ka) passa SaÑ 2. 278 piÔÔhe.


lujjati, phoÔÔhabbÈ lujjanti. Mano lujjati, dhammÈ lujjanti, manoviÒÒÈÓaÑ lujjati, manosamphasso lujjati, yampidaÑ manosamphassapaccayÈ uppajjati vedayitaÑ sukhaÑ vÈ dukkhaÑ vÈ adukkhamasukhaÑ vÈ, tampi lujjati. LujjatÊti kho bhikkhu tasmÈ “loko”ti vuccati.

SuÒÒato lokaÑ avekkhass|ti dvÊhi kÈraÓehi suÒÒato lokaÑ avekkhati avasiyapavattasallakkhaÓavasena1 vÈ tucchasa~khÈrasamanupassanÈvasena vÈ. KathaÑ avasiyapavattasallakkhaÓavasena suÒÒato lokaÑ avekkhati–r|pe vaso na labbhati. VedanÈya vaso na labbhati. SaÒÒÈya vaso na labbhati. Sa~khÈresu vaso na labbhati. ViÒÒÈÓe vaso na labbhati. VuttaÒhetaÑ BhagavatÈ2–r|paÑ bhikkhave anattÈ, r|paÒca hidaÑ bhikkhave attÈ abhavissa, nayidaÑ r|paÑ ÈbÈdhÈya saÑvatteyya, labbhetha ca r|pe “evaÑ me r|paÑ hotu, evaÑ me r|paÑ mÈ ahosÊ”ti. YasmÈ ca kho bhikkhave r|paÑ anattÈ, tasmÈ r|paÑ ÈbÈdhÈya saÑvattati. Na ca labbhati r|pe “evaÑ me r|paÑ hotu, evaÑ me r|paÑ mÈ ahosÊ”ti.

VedanÈ anattÈ, vedanÈ ca hidaÑ bhikkhave attÈ abhavissa, nayidaÑ vedanÈ ÈbÈdhÈya saÑvatteyya, labbhetha ca vedanÈya “evaÑ me vedanÈ hotu, evaÑ me vedanÈ mÈ ahosÊ”ti. YasmÈ ca kho bhikkhave vedanÈ anattÈ, tasmÈ vedanÈ ÈbÈdhÈya saÑvattati, na ca labbati vedanÈya “evaÑ me vedanÈ hotu, evaÑ me vedanÈ mÈ ahosÊ”ti.

SaÒÒÈ anattÈ, saÒÒÈ ca hidaÑ bhikkhave attÈ abhavissa, nayidaÑ saÒÒÈ ÈbÈdhÈya saÑvatteyya, labbhetha ca saÒÒÈya “evaÑ me saÒÒÈ hotu, evaÑ me saÒÒÈ mÈ ahosÊ”ti. YasmÈ ca kho bhikkhave saÒÒÈ anattÈ, tasmÈ saÒÒÈ ÈbÈdhÈya saÑvattati, na ca labbhati saÒÒÈya “evaÑ me saÒÒÈ hotu, evaÑ me saÒÒÈ mÈ ahosÊ”ti.

Sa~khÈrÈ anattÈ, sa~khÈrÈ ca hidaÑ bhikkhave attÈ abhavissaÑsu, nayidaÑ sa~khÈrÈ ÈbÈdhÈya saÑvatteyyuÑ, labbhetha ca sa~khÈresu “evaÑ me sa~khÈrÈ hontu, evaÑ me sa~khÈrÈ mÈ ahesun”ti. YasmÈ ca kho ______________________________________________________________ 1. Avassiyapavatta... (SyÈ) 2. Passa SaÑ 2. 55 piÔÔhesu.


bhikkhave sa~khÈrÈ anattÈ, tasmÈ sa~khÈrÈ ÈbÈdhÈya saÑvattanti, na ca labbhati sa~khÈresu “evaÑ me sa~khÈrÈ hontu, evaÑ me sa~khÈrÈ mÈ ahesun”ti.

ViÒÒÈÓaÑ anattÈ, viÒÒÈÓaÒca hidaÑ bhikkhave attÈ abhavissa, nayidaÑ viÒÒÈÓaÑ ÈbÈdhÈya saÑvatteyya, labbhetha ca viÒÒÈÓe “evaÑ me viÒÒÈÓaÑ hotu, evaÑ me viÒÒÈÓaÑ mÈ ahosÊ”ti. YasmÈ ca kho bhikkhave viÒÒÈÓaÑ anattÈ, tasmÈ viÒÒÈÓaÑ ÈbÈdhÈya saÑvattati, na ca labbhati viÒÒÈÓe “evaÑ me viÒÒÈÓaÑ hotu, evaÑ me viÒÒÈÓaÑ mÈ ahosÊ”ti.

VuttaÒhetaÑ BhagavatÈ–nÈyaÑ bhikkhave kÈyo tumhÈkaÑ napi aÒÒesaÑ1, purÈÓamidaÑ bhikkhave kammaÑ abhisa~khataÑ abhisaÒcetayitaÑ vedaniyaÑ daÔÔhabbaÑ. Tatra kho bhikkhave sutavÈ ariyasÈvako paÔiccasamuppÈdaÑyeva sÈdhukaÑ yoniso manasi karoti “iti imasmiÑ sati idaÑ hoti, imassuppÈdÈ idaÑ uppajjati. ImasmiÑ asati idaÑ na hoti, imassa nirodhÈ idaÑ nirujjhati. YadidaÑ avijjÈpaccayÈ sa~khÈrÈ, sa~khÈrapaccayÈ viÒÒÈÓaÑ, viÒÒÈÓapaccayÈ nÈmar|paÑ, nÈmar|papaccayÈ saÄÈyatanaÑ, saÄÈyatanapaccayÈ phasso, phassapaccayÈ vedanÈ, vedanÈpaccayÈ taÓhÈ, taÓhÈpaccayÈ upÈdÈnaÑ, upÈdÈnapaccayÈ bhavo, bhavapaccayÈ jÈti, jÈtipaccayÈ jarÈmaraÓaÑ sokaparidevadukkha-domanassupÈyÈsÈ sambhavanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

AvijjÈya tveva asesavirÈganirodhÈ sa~khÈranirodho, sa~khÈranirodhÈ viÒÒÈÓanirodho -pa- jÈtinirodhÈ jarÈmaraÓaÑ sokaparidevadukkha-domanassupÈyÈsÈ nirujjhanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotÊ”ti. EvaÑ avasiyapavattasallakkhaÓavasena suÒÒato lokaÑ avekkhati.

KathaÑ tucchasa~khÈrasamanupassanÈvasena suÒÒato lokaÑ avekkhati–r|pe sÈro na labbhati. VedanÈya sÈro na labbhati. SaÒÒÈya sÈro na labbhati. Sa~khÈresu sÈro na labbhati. ViÒÒÈÓe sÈro na labbhati. R|paÑ assÈraÑ nissÈraÑ sÈrÈpagataÑ niccasÈrasÈrena vÈ sukhasÈrasÈrena vÈ attasÈrasÈrena vÈ niccena vÈ dhuvena vÈ sassatena vÈ ______________________________________________________________ 1. ParesaÑ (SyÈ) passa SaÑ 1. 294 piÔÔhe.


avipariÓÈmadhammena vÈ. VedanÈ assÈrÈ nissÈrÈ sÈrÈpagatÈ. SaÒÒÈ assÈrÈ nissÈrÈ sÈrÈpagatÈ. Sa~khÈrÈ assÈrÈ nissÈrÈ sÈrÈpagatÈ. ViÒÒÈÓaÑ assÈraÑ nissÈraÑ sÈrÈpagataÑ niccasÈrasÈrena vÈ sukhasÈrasÈrena vÈ attasÈrasÈrena vÈ niccena vÈ dhuvena vÈ sassatena vÈ avipariÓÈmadhammena vÈ. YathÈ naÄo assÈro nissÈro sÈrÈpagato. YathÈ ca eraÓÉo -pa-. YathÈ ca udumbaro assÈro nissÈro sÈrÈpagato. YathÈ ca setakaccho1 assÈro nissÈro sÈrÈpagato. YathÈ ca pÈlibhaddako2 assÈro nissÈro sÈrÈpagato. YathÈ ca pheÓapiÓÉo3 assÈro nissÈro sÈrÈpagato. YathÈ ca udakapubbuÄaÑ4 assÈraÑ nissÈraÑ sÈrÈpagataÑ. YathÈ ca marÊci assÈrÈ nissÈrÈ sÈrÈpagatÈ. YathÈ kadalikkhandho assÈro nissÈro sÈrÈpagato. YathÈ mÈyÈ assÈrÈ nissÈrÈ sÈrÈpagatÈ. Evameva r|paÑ assÈraÑ nissÈraÑ sÈrÈpagataÑ niccasÈrasÈrena vÈ sukhasÈrasÈrena vÈ attasÈrasÈrena vÈ niccena vÈ dhuvena vÈ sassatena vÈ avipariÓÈmadhammena vÈ. VedanÈ assÈrÈ nissÈrÈ sÈrÈpagatÈ. SaÒÒÈ assÈrÈ nissÈrÈ sÈrÈpagatÈ. Sa~khÈrÈ assÈrÈ nissÈrÈ sÈrÈpagatÈ. ViÒÒÈÓaÑ assÈraÑ nissÈraÑ sÈrÈpagataÑ niccasÈrasÈrena vÈ sukhasÈrasÈrena vÈ attasÈrasÈrena vÈ niccena vÈ dhuvena vÈ sassatena vÈ avipariÓÈmadhammena vÈ. EvaÑ tucchasa~khÈrasamanupassanÈvasena suÒÒato lokaÑ avekkhati. Imehi dvÊhi kÈraÓehi suÒÒato lokaÑ avekkhati.

Api ca chahÈkÈrehi suÒÒato lokaÑ avekkhati. Cakkhu suÒÒaÑ5 attena vÈ attaniyena vÈ niccena vÈ dhuvena vÈ sassatena vÈ avipariÓÈmadhammena vÈ. SotaÑ suÒÒaÑ. GhÈnaÑ suÒÒaÑ. JivhÈ suÒÒÈ. KÈyo suÒÒo. Mano suÒÒo attena vÈ attaniyena vÈ niccena vÈ dhuvena vÈ sassatena vÈ avipariÓÈmadhammena vÈ. R|pÈ suÒÒÈ. SaddÈ suÒÒÈ. GandhÈ suÒÒÈ. RasÈ suÒÒÈ. PhoÔÔhabbÈ suÒÒÈ. DhammÈ suÒÒÈ attena vÈ attaniyena vÈ niccena vÈ dhuvena vÈ sassatena vÈ avipariÓÈmadhammena vÈ. CakkhuviÒÒÈÓaÑ suÒÒaÑ -pa-. ManoviÒÒÈÓaÑ suÒÒaÑ. Cakkhusamphasso ______________________________________________________________ 1. Setavaccho (Ka) 2. PÈÄibhaddako (Ka) 3. PheÓupiÓÉo (SyÈ) 4. PubbulakaÑ (SyÈ) 5. SyÈ...potthake imasmiÑ ÔhÈne aÒÒathÈ dissati.


suÒÒo -pa-. Manosamphasso suÒÒo. CakkhusamphassajÈ vedanÈ suÒÒÈ -pa-. ManosamphassajÈ vedanÈ suÒÒÈ. R|pasaÒÒÈ suÒÒÈ -pa-. DhammasaÒÒÈ suÒÒÈ. R|pasaÒcetanÈ suÒÒÈ -pa-. DhammasaÒcetanÈ suÒÒÈ. R|pataÓhÈ suÒÒÈ. R|pavitakko suÒÒo. R|pavicÈro suÒÒo -pa-. DhammavicÈro suÒÒo attena vÈ attaniyena vÈ niccena vÈ dhuvena vÈ sassatena vÈ avipariÓÈmadhammena vÈ. EvaÑ chahÈkÈrehi suÒÒato lokaÑ avekkhati.

Api ca dasahÈkÈrehi suÒÒato lokaÑ avekkhati, r|paÑ rittato tucchato suÒÒato anattato asÈrakato vadhakato vibhavato agham|lato sÈsavato sa~khatato. VedanaÑ. SaÒÒaÑ. Sa~khÈre. ViÒÒÈÓaÑ. CutiÑ. UpapattiÑ. PaÔisandhiÑ. BhavaÑ. SaÑsÈravaÔÔaÑ rittato tucchato suÒÒato anattato asÈrakato vadhakato vibhavato agham|lato sÈsavato sa~khatato. EvaÑ dasahÈkÈrehi suÒÒato lokaÑ avekkhati.

Api ca dvÈdasahÈkÈrehi suÒÒato lokaÑ avekkhati. R|paÑ na satto, na jÊvo, na naro, na mÈnavo, na itthÊ, na puriso, na attÈ, na attaniyaÑ, nÈhaÑ, na mama, na koci, na kassaci. VedanÈ. SaÒÒÈ. Sa~khÈrÈ. ViÒÒÈÓaÑ na satto, na jÊvo, na naro, na mÈnavo, na itthÊ, na puriso, na attÈ, na attaniyaÑ, nÈhaÑ, na mama, na koci, na kassaci. EvaÑ dvÈdasahÈkÈrehi suÒÒato lokaÑ avekkhati.

VuttaÒhetaÑ BhagavatÈ–“yaÑ bhikkhave na tumhÈkaÑ, taÑ pajahatha, taÑ vo pahÊnaÑ dÊgharattaÑ hitÈya sukhÈya bhavissati. KiÒca bhikkhave na tumhÈkaÑ. R|paÑ bhikkhave na tumhÈkaÑ, taÑ pajahatha. TaÑ vo pahÊnaÑ dÊgharattaÑ hitÈya sukhÈya bhavissati. VedanÈ bhikkhave na tumhÈkaÑ, taÑ pajahatha, sÈ vo pahÊnÈ dÊgharattaÑ hitÈya sukhÈya bhavissati. SaÒÒÈ bhikkhave na tumhÈkaÑ, taÑ pajahatha, sÈ vo pahÊnÈ dÊgharattaÑ hitÈya sukhÈya bhavissati. Sa~khÈrÈ bhikkhave na tumhÈkaÑ, te pajahatha, te vo pahÊnÈ dÊgharattaÑ hitÈya sukhÈya bhavissanti. ViÒÒÈÓaÑ bhikkhave na tumhÈkaÑ, taÑ pajahatha, taÑ vo pahÊnaÑ dÊgharattaÑ hitÈya sukhÈya bhavissati.


SeyyathÈpi1 bhikkhave yaÑ imasmiÑ jetavane tiÓakaÔÔhasÈkhÈpalÈsaÑ, taÑ jano hareyya vÈ Éaheyya vÈ yathÈpaccayaÑ vÈ kareyya, api nu tumhÈkaÑ evamassa ‘amhe jano tarati vÈ Éahati vÈ yathÈpaccayaÑ vÈ karotÊ’ti. No hetaÑ bhante. TaÑ kissa hetu, na hi no etaÑ bhante attÈ vÈ attaniyaÑ vÈti. Evameva kho bhikkhave yaÑ na tumhÈkaÑ, taÑ pajahatha, taÑ vo pahÊnaÑ dÊgharattaÑ hitÈya sukhÈya bhavissati. KiÒca bhikkhave na tumhÈkaÑ. R|paÑ bhikkhave na tumhÈkaÑ, taÑ pajahatha, taÑ vo pahÊnaÑ dÊgharattaÑ hitÈya sukhÈya bhavissati. VedanÈ. SaÒÒÈ. Sa~khÈrÈ. ViÒÒÈÓaÑ bhikkhave na tumhÈkaÑ, taÑ pajahatha, taÑ vo pahÊnaÑ dÊgharattaÑ hitÈya sukhÈya bhavissatÊ”ti. Evampi suÒÒato lokaÑ avekkhati.

ŒyasmÈ Œnando BhagavantaÑ etadavoca “suÒÒo2 loko suÒÒo loko”ti bhante vuccati, kittÈvatÈ nu kho bhante “suÒÒo loko”ti vuccatÊti. YasmÈ ca kho Œnanda suÒÒaÑ attena vÈ attaniyena vÈ, tasmÈ “suÒÒo loko”ti vuccati. KiÒcÈnanda suÒÒaÑ attena vÈ attaniyena vÈ. Cakkhu kho Œnanda suÒÒaÑ attena vÈ attaniyena vÈ. R|pÈ suÒÒÈ. CakkhuviÒÒÈÓaÑ suÒÒaÑ. Cakkhusamphasso suÒÒo, yampidaÑ cakkhusamphassapaccayÈ uppajjati vedayitaÑ sukhaÑ vÈ dukkhaÑ vÈ adukkhamasukhaÑ vÈ. Tampi suÒÒaÑ attena vÈ attaniyena vÈ. SotaÑ suÒÒaÑ. SaddÈ suÒÒÈ. GhÈnaÑ suÒÒaÑ. GandhÈ suÒÒÈ. JivhÈ suÒÒÈ. RasÈ suÒÒÈ. KÈyo suÒÒo. PhoÔÔhabbÈ suÒÒÈ. Mano suÒÒo. DhammÈ suÒÒÈ. ManoviÒÒÈÓaÑ suÒÒaÑ. Manosamphasso suÒÒo, yampidaÑ suÒÒaÑ manosamphassapaccayÈ uppajjati vedayitaÑ sukhaÑ vÈ dukhaÑ vÈ adukkhamasukhaÑ vÈ, tampi suÒÒaÑ attena vÈ attaniyena vÈ. YasmÈ ca kho Œnanda suÒÒaÑ attena vÈ attaniyena vÈ, tasmÈ “suÒÒo loko”ti vuccatÊti. Evampi suÒÒato lokaÑ avekkhati.

“SuddhaÑ dhammasamuppÈdaÑ, suddhasa~khÈrasantatiÑ. Passantassa yathÈbh|taÑ, na bhayaÑ hoti GÈmaÓi. ______________________________________________________________ 1. TaÑ kiÑ maÒÒatha (SyÈ, Ka) passa SaÑ 2. 28 piÔÔhe. 2. SuÒÒato (Ka) passa SaÑ 2. 280 piÔÔhe.


TiÓakaÔÔhasamaÑ lokaÑ, yadÈ paÒÒÈya passati. NÈÒÒaÑ1 patthayate kiÒci, aÒÒatrappaÔisandhiyÈ”ti.

Evampi suÒÒato lokaÑ avekkhati.

VuttaÒhetaÑ BhagavatÈ2–evameva kho bhikkhave bhikkhu r|paÑ samannesati yÈvatÈ r|passa gati, vedanaÑ samannesati yÈvatÈ vedanÈya gati, saÒÒaÑ samannesati yÈvatÈ saÒÒÈya gati, sa~khÈre samannesati yÈvatÈ sa~khÈrÈnaÑ gati, viÒÒÈÓaÑ samannesati yÈvatÈ viÒÒÈÓassa gati, tassa r|paÑ3 samannesato yÈvatÈ r|passa gati. VedanaÑ -pa-. SaÒÒaÑ. Sa~khÈre. ViÒÒÈÓaÑ samannesato yÈvatÈ viÒÒÈÓassa gati, yampissa taÑ hoti “ahan”ti vÈ “maman”ti vÈ “asmÊ”ti vÈ, tampi tassa na hotÊti. Evampi suÒÒato lokaÑ avekkhati.

SuÒÒato lokaÑ avekkhass|ti suÒÒato lokaÑ avekkhassu paccavekkhassu dakkhassu tulehi tÊrehi vibhÈvehi vibh|taÑ karohÊti suÒÒato lokaÑ avekkhassu.

MogharÈja sadÈ satoti MogharÈjÈti BhagavÈ taÑ brÈhmaÓaÑ nÈmena Èlapati. SadÈti sabbakÈlaÑ -pa- sacchime vayokhandhe. Satoti cat|hi kÈraÓehi sato. KÈye kÈyÈnupassanÈsatipaÔÔhÈnaÑ bhÈvento sato -pa- so vuccati satoti MogharÈja sadÈ sato.

AttÈnudiÔÔhiÑ |haccÈti attÈnudiÔÔhi vuccati vÊsativatthukÈ sakkÈyadiÔÔhi. Idha assutavÈ puthujjano ariyÈnaÑ adassÈvÊ ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinÊto, sappurisÈnaÑ adassÈvÊ sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinÊto r|paÑ attato samanupassati, r|pavantaÑ vÈ attÈnaÑ, attani vÈ r|paÑ, r|pasmiÑ vÈ attÈnaÑ. VedanaÑ. SaÒÒaÑ. Sa~khÈre. ViÒÒÈÓaÑ attato samanupassati, viÒÒÈÓavantaÑ vÈ attÈnaÑ, attani vÈ viÒÒÈÓaÑ, viÒÒÈÓasmiÑ vÈ attÈnaÑ. YÈ evar|pÈ diÔÔhi diÔÔhigataÑ diÔÔhigahanaÑ diÔÔhikantÈro diÔÔhivis|kÈyikaÑ diÔÔhivipphanditaÑ diÔÔhisaÑyojanaÑ gÈho paÔiggÈho abhiniveso parÈmÈso kummaggo micchÈpatho micchattaÑ titthÈyatanaÑ vipariyÈsaggÈho viparÊtaggÈho vipallÈsaggÈho micchÈgÈho ______________________________________________________________ 1. Na aÒÒaÑ (SÊ, SyÈ, Ka) 2. Passa SaÑ 2. 401 piÔÔhe. 3. Tassa bhikkhuno r|paÑ (SyÈ)


ayÈthÈvakasmiÑ yÈthÈvakanti gÈho yÈvatÈ dvÈsaÔÔhi diÔÔhigatÈni, ayaÑ attÈnudiÔÔhi. AttÈnudiÔÔhiÑ |haccÈti attÈnudiÔÔhiÑ |hacca sam|hacca1 uddharitvÈ samuddharitvÈ uppÈÔayitvÈ samuppÈÔayitvÈ pajahitvÈ vinodetvÈ byantÊkaritvÈ anabhÈvaÑ gametvÈti attÈnudiÔÔhiÑ |hacca.

EvaÑ maccutaro siyÈti evaÑ maccupi tareyyÈsi, jarÈpi tareyyÈsi, maraÓampi tareyyÈsi uttareyyÈsi patareyyÈsi samatikkameyyÈsi vÊtivatteyyÈsÊti evaÑ maccutaro siyÈ.

EvaÑ lokaÑ avekkhantanti evaÑ lokaÑ avekkhantaÑ paccavekkhantaÑ ulayantaÑ tÊrayantaÑ vibhÈvayantaÑ vibh|taÑ karontanti evaÑ lokaÑ avekkhantaÑ.

Maccu rÈjÈ na passatÊti maccupi maccurÈjÈ, mÈropi maccurÈjÈ, maraÓampi maccurÈjÈ. Na passatÊti maccurÈjÈ na passati na dakkhati nÈdhigacchati na vindati na paÔilabhati. VuttaÒhetaÑ BhagavatÈ–“seyyathÈpi bhikkhave ÈraÒÒiko migo araÒÒe pavane caramÈno vissattho gacchati, vissattho2 tiÔÔhati, vissattho nisÊdati, vissattho seyyaÑ kappeti. TaÑ kissa hetu. AnÈpÈthagato3 bhikkhave luddassa. Evameva kho bhikkhave bhikkhu vivicceva kÈmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaÑ savicÈraÑ vivekajaÑ pÊtisukhaÑ paÔhamaÑ jhÈnaÑ upasampajja viharati. AyaÑ vuccati bhikkhave bhikkhu andhamakÈsi4, mÈraÑ apadaÑ vadhitvÈ mÈracakkhuÑ adassanaÑ gato pÈpimato.

Puna caparaÑ bhikkhave bhikkhu vitakkavicÈrÈnaÑ v|pasamÈ ajjhattaÑ sampasÈdanaÑ cetaso ekodibhÈvaÑ avitakkaÑ avicÈraÑ samÈdhijaÑ pÊtisukhaÑ dutiyaÑ jhÈnaÑ -pa- tatiyaÑ jhÈnaÑ. CatutthaÑ jhÈnaÑ upasampajja viharati. AyaÑ vuccati bhikkhave bhikkhu andhamakÈsi mÈraÑ, apadaÑ vadhitvÈ mÈracakkhuÑ adassanaÑ gato pÈpimato.

Puna caparaÑ bhikkhave bhikkhu sabbaso r|pasaÒÒÈnaÑ samatikkamÈ paÔighasaÒÒÈnaÑ attha~gamÈ nÈnattasaÒÒÈnaÑ amanasikÈrÈ “ananto ÈkÈso”ti ÈkÈsÈnaÒcÈyatanaÑ upasampajja viharati. AyaÑ vuccati bhikkhave ______________________________________________________________ 1. Uhacca samuhacca (Ka) saddanÊtiyÈ pana sameti. 2. VissaÔÔho (Ka) 3. AnÈpÈtagato (Ka) 4. AntamakÈsi (Ka) passa Ma 1. 214 piÔÔhe.


bhikkhu andhamakÈsi mÈraÑ, apadaÑ vadhitvÈ mÈracakkhuÑ adassanaÑ gato pÈpimato.

Puna caparaÑ bhikkhave bhikkhu sabbaso ÈkÈsÈnaÒcÈyatanaÑ samatikkamma “anantaÑ viÒÒÈÓan”ti viÒÒÈÓaÒcÈyatanaÑ upasampajja viharati -pa-.

Puna caparaÑ bhikkhave sabbaso viÒÒÈÓaÒcÈyatanaÑ samatikkamma “natthi kiÒcÊ”ti ÈkiÒcaÒÒÈyatanaÑ upasampajja viharati -pa-.

Puna caparaÑ bhikkhave sabbaso ÈkiÒcaÒÒÈyatanaÑ samatikkamma nevasaÒÒÈnÈsaÒÒÈyatanaÑ upasampajja viharati -pa-.

Puna caparaÑ bhikkhave sabbaso nevasaÒÒÈnÈsaÒÒÈyatanaÑ samatikkamma saÒÒÈvedayitanirodhaÑ upasampajja viharati. PaÒÒÈya cassa disvÈ ÈsavÈ parikkhÊÓÈ honti. AyaÑ vuccati bhikkhave bhikkhu andhamakÈsi mÈraÑ, apadaÑ vadhitvÈ mÈracakkhuÑ adassanaÑ gato pÈpimato, tiÓÓo loke visattikan”ti. So vissattho gacchati, vissattho tiÔÔhati, vissattho nisÊdati, vissattho seyyaÑ kappeti. TaÑ kissa hetu, anÈpÈthagato bhikkhu pÈpimatoti maccurÈjÈ na passati. TenÈha BhagavÈ–

SuÒÒato lokaÑ avekkhassu, MogharÈja sadÈ sato. AttÈnudiÔÔhiÑ |hacca, evaÑ maccutaro siyÈ. EvaÑ lokaÑ avekkhantaÑ, maccurÈjÈ na passatÊti.


MogharÈjamÈÓavapucchÈniddeso pannarasamo. _____

16. Pi~giyamÈÓavapucchÈniddesa

89. JiÓÓohamasmi abalo vÊtavaÓÓo1, (iccÈyasmÈ Pi~giyo,) NettÈ na suddhÈ savanaÑ na phÈsu. MÈhaÑ nassaÑ momuho antarÈva2, Œcikkha dhammaÑ yamahaÑ vijaÒÒaÑ. JÈtijarÈya idha vippahÈnaÑ. (1) ______________________________________________________________ 1. VivaÓÓo (SyÈ) 2. AntarÈya (SyÈ, Ka)

16. Pi~giyamÈÓavapucchÈniddesa 189

JiÓÓohamasmi abalo vÊtavaÓÓoti jiÓÓohamasmÊti jiÓÓo vuÉÉho mahallako addhagato vayo-anuppatto vÊsavassasatiko jÈtiyo. Abaloti dubbalo appabalo appathÈmo. VÊtavaÓÓoti vÊtavaÓÓo vigatavaÓÓo vigacchitavaÓÓo, yÈ sÈ purimÈ subhÈ vaÓÓanibhÈ, sÈ antarahitÈ ÈdÊnavo pÈtubh|toti jiÓÓohamasmi abalo vÊtavaÓÓo.

IccÈyasmÈ Pi~giyoti iccÈti padasaddhi -pa-. ŒyasmÈti piyavacanaÑ -pa-. Pi~giyoti tassa brÈhmaÓassa nÈmaÑ -pa- abhilÈpoti iccÈyasmÈ Pi~giyo.

NettÈ na suddhÈ savanaÑ na phÈs|ti nettÈ asuddhÈ avisuddhÈ aparisuddhÈ avodÈtÈ, no tathÈ cakkhunÈ r|pe passÈmÊti nettÈ na suddhÈ. SavanaÑ na phÈs|ti sotaÑ asuddhaÑ avisuddhaÑ aparisuddhaÑ avodÈtaÑ, no tathÈ sotena saddaÑ suÓomÊti nettÈ na suddhÈ savanaÑ na phÈsu.

MÈhaÑ nassaÑ momuho antarÈvÈti mÈhaÑ nassanti mÈhaÑ nassaÑ mÈhaÑ vinassaÑ mÈhaÑ panassaÑ. Momuhoti mohamuho avijjÈgato aÒÒÈÓÊ avibhÈvÊ duppaÒÒo. AntarÈvÈti tuyhaÑ dhammaÑ diÔÔhiÑ paÔipadaÑ maggaÑ anaÒÒÈya anadhigantvÈ aviditvÈ appaÔilabhitvÈ aphassayitvÈ asacchikaritvÈ antarÈyeva kÈlaÑ kareyyanti mÈhaÑ nassaÑ momuho antarÈva.

Œcikkha dhammaÑ yamahaÑ vijaÒÒanti dhammanti ÈdikalyÈÓaÑ majjhekalyÈÓaÑ pariyosÈnakalyÈÓaÑ sÈtthaÑ sabyaÒjanaÑ kevalaparipuÓÓaÑ parisuddhaÑ brahmacariyaÑ cattÈro satipaÔÔhÈne cattÈro sammappad.hÈne cattÈro iddhipÈde paÒcindriyÈni paÒca balÈni satta bojjha~ge ariyaÑ aÔÔha~gikaÑ maggaÑ nibbÈnaÒca nibbÈnagÈminiÒca paÔipadaÑ ÈcikkhÈhi desehi paÒÒapehi paÔÔhapehi vivarÈhi vibhajÈhi uttÈnÊkarohi pakÈsehÊti Ècikkha dhammaÑ. YamahaÑ vijaÒÒanti yamahaÑ jÈneyyaÑ ÈjÈneyyaÑ vijÈneyyaÑ paÔivijÈneyyaÑ paÔivijjheyyaÑ adhigaccheyyaÑ phasseyyaÑ sacchikareyyanti Ècikkha dhammaÑ yamahaÑ vijaÒÒaÑ.

JÈtijarÈya idha vippahÈnanti idheva jÈtijarÈmaraÓassa pahÈnaÑ v|pasamaÑ paÔinissaggaÑ paÔippassaddhiÑ amataÑ nibbÈnanti jÈtijarÈya idha vippahÈnaÑ. TenÈha so brÈhmaÓo–


JiÓÓohamasmi abalo vÊtavaÓÓo, (iccÈyasmÈ Pi~giyo,) NettÈ na suddhÈ savanaÑ na phÈsu. MÈhaÑ nassaÑ momuho antarÈva, Œcikkha dhammaÑ yamahaÑ vijaÒÒaÑ. JÈtijarÈya idha vippahÈnanti. 90. DisvÈna r|pesu vihaÒÒamÈne, (Pi~giyÈti BhagavÈ,) Ruppanti r|pesu janÈ pamattÈ. TasmÈ tuvaÑ Pi~giya appamatto, Jahassu r|paÑ apunabbhavÈya. (2)

DisvÈna r|pesu vihaÒÒamÈneti r|panti cattÈro ca mahÈbh|tÈ catunnaÒca mahÈbh|tÈnaÑ upÈdÈya r|paÑ, sattÈ r|pahetu r|pappaccayÈ r|pakÈraÓÈ haÒÒanti vihaÒÒanti upahaÒÒanti upaghÈtiyanti1, r|pe sati vividhakammakÈraÓÈ2 kÈrenti, kasÈhipi tÈÄenti, vettehipi tÈÄenti, aÉÉhadaÓÉakehipi tÈÄenti, hatthampi chindanti, pÈdampi chindanti, hatthapÈdampi chindanti, kaÓÓampi chindanti, nÈsampi chindanti, kaÓÓanÈsampi chindanti, bila~gathÈlikampi karonti, sa~khamuÓÉikampi karonti, rÈhumukhampi karonti, jotimÈlikampi karonti, hatthapajjotikampi karonti, erakavattikampi karonti, cÊrakavÈsikampi karonti, eÓeyyakampi karonti, baÄisamaÑsikampi karonti, kahÈpaÓikampi karonti, khÈrÈpatacchikampi3 karonti, palighaparivattikampi karonti, palÈlapÊÔhakampi karonti, tattenapi telena osiÒcanti, sunakhehipi khÈdÈpenti, jÊvantampi s|le uttÈsenti, asinÈpi sÊsaÑ chindanti, evaÑ sattÈ r|pahetu r|pappaccayÈ r|pakÈraÓÈ haÒÒanti vihaÒÒanti upahaÒÒanti upaghÈtiyanti. EvaÑ haÒÒamÈne vihaÒÒamÈne upahaÒÒamÈne upaghÈtiyamÈne disvÈ passitvÈ tulayitvÈ tÊrayitvÈ vibhÈvayitvÈ vibh|taÑ katvÈti disvÈna r|pesu vihaÒÒamÈne.

Pi~giyÈti BhagavÈti Pi~giyÈti BhagavÈ taÑ brÈhmaÓaÑ nÈmena Èlapati. BhagavÈti gÈravÈdhivacanametaÑ -pa- sacchikÈ paÒÒatti, yadidaÑ BhagavÈti Pi~giyÈti BhagavÈ. ______________________________________________________________ 1. UpaghÈtayanti (SyÈ, Ka) 2. VividhakammakaraÓÈni (Ka) 3. KhÈrÈpaÔicchikampi (Ka)


Ruppanti r|pesu janÈ pamattÈti ruppantÊti ruppanti kuppanti pÊÄayanti1 ghaÔÔayanti, byÈdhitÈ domanassitÈ honti. Cakkhurogena ruppanti kuppanti pÊÄayanti ghaÔÔayanti, byÈdhitÈ domanassitÈ honti. Sotarogena -pa-. KÈyarogena -pa-. �aÑsamakasavÈtÈtapasarÊsapasamphassehi ruppanti kuppanti pÊÄayanti ghaÔÔayanti, byÈdhitÈ domanassitÈ hontÊti ruppanti r|pesu.

Atha vÈ cakkhusmiÑ hÊyamÈne hÈyamÈne parihÈyamÈne vemÈne2 vigacchamÈne antÈradhÈyamÈne ruppanti -pa- domanassitÈ honti. SotasmiÑ. GhÈnasmiÑ. JivhÈya. KÈyasmiÑ. R|pasmiÑ. SaddasmiÑ. GandhasmiÑ. RasasmiÑ. PhoÔÔhabbasmiÑ. KulasmiÑ. GaÓasmiÑ. ŒvÈsasmiÑ. LÈbhasmiÑ. YasasmiÑ. PasaÑsÈya. SukhasmiÑ. CÊvarasmiÑ. PiÓÉapÈtasmiÑ. SenÈsanasmiÑ. GilÈnapaccayabhesajjaparikkhÈrasmiÑ hÊyamÈne hÈyamÈne parihÈyamÈne vemÈne vigacchamÈne antaradhÈyamÈne ruppanti kuppanti pÊÄayanti ghaÔÔayanti, byÈdhitÈ domanassitÈ hontÊti evampi ruppanti r|pesu.

JanÈti khattiyÈ ca brÈhmaÓÈ ca vessÈ ca suddÈ ca gahaÔÔhÈ ca pabbajitÈ ca devÈ ca manussÈ ca. PamattÈti pamÈdo vattabbo kÈyaduccaritena vÈ vacÊduccaritena vÈ manoduccaritena vÈ paÒcasu kÈmaguÓesu cittassa vosaggo vosaggÈnuppadÈnaÑ kusalÈnaÑ vÈ dhammÈnaÑ bhÈvanÈya asakkaccakiriyatÈ asÈtaccakiriyatÈ anaÔÔhitakiriyatÈ olÊnavuttitÈ nikkhittacchandatÈ nikkhittadhuratÈ anÈsevanÈ abhÈvanÈ abahulÊkammaÑ3 anadhiÔÔhÈnaÑ ananuyogo pamÈdo, yo evar|po pamÈdo pamajjanÈ pamajjitattaÑ, ayaÑ vuccati pamÈdo, iminÈ pamÈdena samannÈgatÈ janÈ pamattÈti ruppanti r|pesu janÈ pamattÈ.

TasmÈ tuvaÑ Pi~giya appamattoti tasmÈti tasmÈ taÑkÈraÓÈ taÑhetu tappaccayÈ taÑnidÈnaÑ evaÑ ÈdÊnavaÑ sampassamÈno r|pes|ti tasmÈ tuvaÑ Pi~giya. Appamattoti sakkaccakÈrÊ sÈtaccakÈrÊ -pa- appamÈdo kusalesu dhammes|ti tasmÈ tuvaÑ Pi~giya appamatto.

Jahassu r|paÑ apunabbhavÈyÈti r|panti cattÈro ca mahÈbh|tÈ catunnaÒca mahÈbh|tÈnaÑ upÈdÈya r|paÑ. Jahassu r|panti jahassu r|paÑ, pajahassu r|paÑ, vinodehi r|paÑ, byantÊkarohi r|paÑ, anabhÈvaÑ gamehi r|paÑ. Apunabbha ______________________________________________________________ 1. PÊÄiyanti (SyÈ, Ka) 2. VihÈyamÈne (Ka) 3. AbahulikammaÑ (Ka)


vÈyÈti yathÈ te r|paÑ idheva nirujjheyya, puna paÔisandhiko bhavo na nibbatteyya kÈmadhÈtuyÈ vÈ r|padhÈtuyÈ vÈ ar|padhÈtuyÈ vÈ, kÈmabhave vÈ r|pabhave vÈ ar|pabhave vÈ, saÒÒÈbhave vÈ asaÒÒÈbhave vÈ nevasaÒÒÈnÈsaÒÒÈbhave vÈ, ekavokÈrabhave vÈ catuvokÈrabhave vÈ paÒcavokÈrabhave vÈ, puna gatiyÈ vÈ upapattiyÈ vÈ paÔisandhiyÈ vÈ bhave vÈ saÑsÈre vÈ vaÔÔe vÈ na janeyya na saÒjaneyya na nibbatteyya nÈbhinibbatteyya idheva nirujjheya v|pasameyya atthaÑ gaccheyya paÔippassambheyyÈti jahassu r|paÑ apunabbhavÈya. TenÈha BhagavÈ–

DisvÈna r|pesu vihaÒÒamÈne, (Pi~giyÈti BhagavÈ,) Ruppanti r|pesu janÈ pamattÈ. TasmÈ tuvaÑ Pi~giya appamatto, Jahassu r|paÑ apunabbhavÈyÈti. 91. DisÈ catasso vidisÈ catasso, UddhaÑ adho dasa disÈ imÈyo. Na tuyhaÑ adiÔÔhaÑ asutaÑ amutaÑ, Atho aviÒÒÈtaÑ kiÒcanamatthi loke. Œcikkha dhammaÑ yamahaÑ vijaÒÒaÑ, JÈtijarÈya idha vippahÈnaÑ. (3)

DisÈcatasso vidisÈ catasso, uddhaÑ adho dasa disÈ imÈyoti dasa disÈ.

Na tuyhaÑ adiÔÔhaÑ asutaÑ amutaÑ, atho aviÒÒÈtaÑ kiÒcanamatthi loketi na tuyhaÑ adiÔÔhaÑ asutaÑ amutaÑ aviÒÒÈtaÑ kiÒci attattho vÈ parattho vÈ ubhayattho vÈ diÔÔhadhammiko vÈ attho samparÈyiko vÈ attho uttÈno vÈ attho gambhÊro vÈ attho g|Äho vÈ attho paÔicchanno vÈ attho neyyo vÈ attho nÊto vÈ attho anavajjo vÈ attho nikkileso vÈ attho vodÈno vÈ attho paramattho vÈ attho natthi na atthi na saÑvijjati nupalabbhatÊti na tuyhaÑ adiÔÔhaÑ asutaÑ amutaÑ atho aviÒÒÈtaÑ kiÒcanamatthi loke.

Œcikkha dhammaÑ yamahaÑ vijaÒÒanti dhammanti ÈdikalyÈÓaÑ -pa- nibbÈnaÒca nibbÈnagÈminiÒca paÔipadaÑ ÈcikkhÈhi desehi paÒÒapehi paÔÔhapehi vivarÈhi vibhajÈhi


uttÈnÊkarohi pakÈsehi. YamahaÑ vijaÒÒanti yamahaÑ jÈneyyaÑ ÈjÈneyyaÑ vijÈneyyaÑ paÔivijÈneyyaÑ paÔivijjheyyaÑ adhigaccheyyaÑ phasseyyaÑ sacchikareyyanti Ècikkha dhammaÑ yamahaÑ vijaÒÒaÑ.

JÈtijarÈya idha vippahÈnanti idheva jÈtijarÈmaraÓassa pahÈnaÑ v|pasamaÑ paÔinissaggaÑ paÔippassaddhiÑ amataÑ nibbÈnanti jÈtijarÈya idha vippahÈnaÑ. TenÈha so brÈhmaÓo–

DisÈ catasso vidisÈ catasso, UddhaÑ adho dasa disÈ imÈyo. Na tuyhaÑ adiÔÔhaÑ asutaÑ amutaÑ, Atho aviÒÒÈtaÑ kiÒcanamatthi loke. Œcikkha dhammaÑ yamahaÑ vijaÒÒaÑ, JÈtijarÈya idha vippahÈnanti. 92. TaÓhÈdhipanne manuje pekkhamÈno, (Pi~giyÈti BhagavÈ,) SantÈpajÈte jarasÈ parete. TasmÈ tuvaÑ Pi~giya appamatto, Jahassu taÓhaÑ apunabbhavÈya. (4)

TaÓÈdhipanne manuje pekkhamÈnoti taÓhÈti r|pataÓhÈ -pa- dhammataÓhÈ. TaÓhÈdhipanneti taÓhÈdhipanne1 taÓhÈnuge taÓhÈnugate taÓhÈnusaÔe taÓhÈya panne paÔipanne abhibh|te pariyÈdinnacitte. Manujeti sattÈdhivacanaÑ. PekkhamÈnoti pekkhamÈno dakkhamÈno olokayamÈno nijjhÈyamÈno upaparikkhamÈnoti taÓhÈdhipanne manuje pekkhamÈno. Pi~giyÈti BhagavÈti Pi~giyÈti BhagavÈ taÑ brÈhmaÓaÑ nÈmena Èlapati. BhagavÈti gÈravÈdhivacanametaÑ -pa- sacchikÈ paÒÒatti, yadidaÑ BhagavÈti Pi~giyÈti BhagavÈ.

SantÈpajÈte jarasÈ pareteti santÈpajÈteti jÈtiyÈ santÈpajÈte, jarÈya santÈpajÈte, byÈdhinÈ santÈpajÈte, maraÓena santÈpajÈte, sokaparidevadukkhadomanassupÈyÈsehi santÈpajÈte, nerayikena dukkhena santÈpajÈte -pa- diÔÔhibyasanena dukkhena santÈpajÈte ______________________________________________________________ 1. TaÓhÈya adhipanne (Ka)


ÊtijÈte upaddavajÈte upasaggajÈteti santÈpajÈte. JarasÈ pareteti jarÈya phuÔÔhe parete samohite samannÈgate. JÈtiyÈ anugate jarÈya anusaÔe byÈdhinÈ abhibh|te maraÓena abbhÈhate atÈÓe aleÓe asaraÓe asaraÓÊbh|teti santÈpajÈte jarasÈ parete.

TasmÈ tuvaÑ Pi~giya appamattoti tasmÈti tasmÈ taÑkÈraÓÈ taÑhetu tappaccayÈ taÑnidÈnÈ evaÑ ÈdÊnavaÑ sampassamÈno taÓhÈyÈti tasmÈ tuvaÑ Pi~giya. Appamattoti sakkaccakÈrÊ -pa- appamÈdo kusalesu dhammes|ti tasmÈ tuvaÑ Pi~giya appamatto.

Jahassu taÓhaÑ apunabbhavÈyÈti taÓhÈti r|pataÓhÈ -pa- dhammataÓhÈ. Jahassu taÓhanti jahassu taÓhaÑ, pajahassu taÓhaÑ, vinodehi taÓhaÑ, byantÊkarohi taÓhaÑ, anabhÈvaÑ gamehi taÓhaÑ. ApunabbhavÈyÈti yathÈ te -pa- punapaÔisandhiko bhavo na nibbatteyya kÈmadhÈtuyÈ vÈ r|padhÈtuyÈ vÈ ar|padhÈtuyÈ vÈ kÈmabhave vÈ r|pabhave vÈ ar|pabhave vÈ saÒÒÈbhave vÈ asaÒÒÈbhave vÈ nevasaÒÒÈnÈsaÒÒÈbhave vÈ, ekavokÈrabhave vÈ catuvokÈrabhave vÈ paÒcavokÈrabhave vÈ, punagatiyÈ vÈ upapattiyÈ vÈ paÔisandhiyÈ vÈ bhave vÈ saÑsÈre vÈ vaÔÔe vÈ na janeyya na saÒjaneyya na nibbatteyya nÈbhinibbatteyya idheva nirujjheyya v|pasameyya atthaÑ gaccheyya paÔippassambheyyÈti jahassu taÓhaÑ apunabbhavÈya. TenÈha BhagavÈ–

TaÓhÈdhipanne manuje pekkhamÈno, (Pi~giyÈti BhagavÈ,) SantÈpajÈte jarasÈ parete. TasmÈ tuvaÑ Pi~giya appamatto, Jahassu taÓhaÑ apunabbhavÈyÈti.

Saha gÈthÈpariyosÈnÈ ye te brÈhmaÓena saddhiÑ ekacchandÈ ekapayogÈ ekÈdhippÈyÈ ekavÈsanavÈsitÈ, tesaÑ anekapÈÓasahassÈnaÑ virajaÑ vÊtamalaÑ dhammacakkhuÑ udapÈdi “yaÑ kiÒci samudayadhammaÑ, sabbaÑ taÑ nirodhadhamman”ti. Tassa ca brÈhmaÓassa virajaÑ vÊtamalaÑ dhammacakkhuÑ udapÈdi “yaÑ kiÒci samudayadhammaÑ, sabbaÑ taÑ nirodhadhamman”ti, saha dhammacakkhussa paÔilÈbhÈ ajinajaÔÈvÈkacÊratidaÓÉakamaÓÉalukesÈ ca mass| ca antarahitÈ.

17. PÈrÈyanatthutigÈthÈniddesa 195

BhaÓÉukÈsÈyavatthavasano sa~ghÈÔipattacÊvaradharo anvatthapaÔipattiyÈ paÒjaliko BhagavantaÑ namassamÈno nisinno hoti “SatthÈ me bhante BhagavÈ, sÈvakohamasmÊ”ti.

Pi~giyamÈÓavapucchÈniddeso1 soÄasamo. _____

17. PÈrÈyanatthutigÈthÈniddesa

93. Idamavoca BhagavÈ Magadhesu viharanto pÈsÈÓake cetiye, paricÈrakasoÄasÈnaÑ2 brÈhmaÓÈnaÑ ajjhiÔÔho puÔÔho puÔÔho paÒhaÑ byÈkÈsi.

Idamavoca BhagavÈti idaÑ pÈrÈyanaÑ avoca. BhagavÈti gÈravÈdhivacanametaÑ -pa- sacchikÈ paÒÒatti, yadidaÑ BhagavÈti idamavoca BhagavÈ. Magadhesu viharantoti MagadhanÈmake janapade viharanto iriyato vattento pÈlento yapento yÈpento. PÈsÈÓake cetiyeti pÈsÈÓakacetiyaÑ vuccati BuddhÈsananti Magadhesu viharanto pÈsÈÓake cetiye. ParicÈrakasoÄasÈnaÑ brÈhmaÓÈnanti Pi~giyo3 brÈhmaÓo BÈvarissa brÈhmaÓassa paddhopaddhacaro paricÈrako4 sisso, Pi~giyena5 te soÄasÈti evampi paricÈrakasoÄasÈnaÑ brÈhmaÓÈnaÑ. Atha vÈ te soÄasa brÈhmaÓÈ Buddhassa Bhagavato paddhÈ paddhacarÈ paricÈrakÈ sissÈti evampi paricÈrakasoÄasÈnaÑ brÈhmaÓÈnaÑ.

AjjhiÔÔho puÔÔho puÔÔho paÒhaÑ byÈkÈsÊti ajjhiÔÔhoti ajjhiÔÔho ajjhesito. PuÔÔho puÔÔhoti puÔÔho puÔÔho pucchito pucchito yÈcito yÈcito ajjhesito ajjhesito pasÈdito pasÈdito. PaÒhaÑ byÈkÈsÊti paÒhaÑ byÈkÈsi Ècikkhi desesi paÒÒapesi paÔÔhapesi vivari vibhaji uttÈnÊ-ÈkÈsi pakÈsesÊti ajjhiÔÔho puÔÔho puÔÔho paÒhaÑ byÈkÈsi. TenetaÑ vuccati– Idamavoca BhagavÈ Magadhesu viharanto pÈsÈÓake cetiye, paricÈrakasoÄasÈnaÑ brÈhmaÓÈnaÑ ajjhiÔÔho puÔÔho puÔÔho paÒhaÑ byÈkÈsÊti. ______________________________________________________________ 1. Si~giyapaÒhaÑ (Ka) 2. ParicÈrikasoÄasannaÑ (SyÈ, Ka) 3. Si~giyo (Ka) 4. ParicÈriko (SyÈ, Ka) 5. Tena (Ka)


94. Ekamekassa cepi paÒhassa atthamaÒÒÈya dhammamaÒÒÈya dhammÈnudhammaÑ paÔipajjeyya, gaccheyyeva jarÈmaraÓassa pÈraÑ, pÈra~gamanÊyÈ ime dhammÈti, tasmÈ imassa dhammapariyÈyassa pÈrÈyananteva adhivacanaÑ.

Ekamekassa cepi paÒhassÈti ekamekassa cepi AjitapaÒhassa ekamekassa cepi TissametteyyapaÒhassa ekamekassa cepi PuÓÓakapaÒhassa ekamekassa cepi Mettag|paÒhassa ekamekassa cepi DhotakapaÒhassa ekamekassa cepi UpasÊvapaÒhassa ekamekassa cepi NandakapaÒhassa ekamekassa cepi HemakapaÒhassa ekamekassa cepi TodeyyapaÒhassa ekamekassa cepi KappapaÒhassa ekamekassa cepi JatukaÓÓikapaÒhassa ekamekassa cepi BhadrÈvudhapaÒhassa ekamekassa cepi UdayapaÒhassa ekamekassa cepi PosÈlapaÒhassa ekamekassa cepi MogharÈjapaÒhassa ekamekassa cepi Pi~giyapaÒhassÈti ekamekassa cepi paÒhassa.

AtthamaÒÒÈya dhammamaÒÒÈyÈti sveva paÒho dhammo, visajjanaÑ1 atthoti atthaÑ aÒÒÈya jÈnitvÈ tulayitvÈ tÊrayitvÈ vibhÈvayitvÈ vibh|taÑ katvÈti atthamaÒÒÈya. DhammamaÒÒÈyÈti dhammaÑ aÒÒÈya jÈnitvÈ tulayitvÈ tÊrayitvÈ vibhÈvayitvÈ vibh|taÑ katvÈti dhammamaÒÒÈyÈti atthamaÒÒÈya dhammamaÒÒÈya. DhammÈnudhammaÑ paÔipajjeyyÈti sammÈpaÔipadaÑ anulomapaÔipadaÑ apaccanÊkapaÔipadaÑ anvatthapaÔipadaÑ dhammÈnudhammapaÔipadaÑ paÔipajjeyyÈti dhammÈnudhammaÑ paÔipajjeyya. Gaccheyyeva jarÈmaraÓassa pÈranti jarÈmaraÓassa pÈraÑ vuccati amataÑ nibbÈnaÑ. Yo so sabbasa~khÈrasamatho sabb|padhippaÔinissaggo taÓhakkhayo virÈgo nirodho nibbÈnaÑ. Gaccheyyeva jarÈmaraÓassa pÈranti jarÈmaraÓassa pÈraÑ gaccheyya, pÈraÑ adhigaccheyya, pÈraÑ adhiphasseyya, pÈraÑ sacchikareyyÈti gaccheyyeva jarÈmaraÓassa pÈraÑ. PÈra~gamanÊyÈ ime dhammÈti ime dhammÈ pÈra~gamanÊyÈ, pÈraÑ pÈpenti, pÈraÑ sampÈpenti, pÈraÑ samanupÈpenti, jarÈmaraÓassa taraÓÈya2 saÑvattantÊti pÈra~gamanÊyÈ ime dhammÈti.

TasmÈ imassa dhammapariyÈyassÈti tasmÈti tasmÈ taÑkÈraÓÈ taÑhetu tappaccayÈ taÑnidÈnÈti tasmÈ. Imassa dhammapariyÈyassÈti ______________________________________________________________ 1. VissajjanaÑ (Ka) 2. TÈraÓÈya (SyÈ)


imassa pÈrÈyanassÈti tasmÈ imassa dhammapariyÈyassa. PÈrÈyananteva adhivacananti pÈraÑ vuccati amataÑ nibbÈnaÑ -panirodho nibbÈnaÑ. AyanaÑ vuccati maggo. SeyyathidaÑ, sammÈdiÔÔhi -pa- sammÈsamÈdhi. Adhivacananti sa~khÈ samaÒÒÈ paÒÒatti vohÈro nÈmaÑ nÈmakammaÑ nÈmadheyyaÑ nirutti byaÒjanaÑ abhilÈpoti pÈrÈyananteva adhivacanaÑ. TenetaÑ vuccati–

Ekamekassa cepi paÒhassa, atthamaÒÒÈya dhammamaÒÒÈya dhammÈnudhammaÑ paÔipajjeyya, gaccheyyeva jarÈmaraÓassa pÈraÑ, pÈra~gamanÊyÈ ime dhammÈti, tasmÈ imassa dhammapariyÈyassa pÈrÈyananteva adhivacananti. 95. Ajito Tissametteyyo, PuÓÓako atha Mettag|. Dhotako UpasÊvo ca, Nando ca atha Hemako. (1) 96. Todeyya-kappÈ Dubhayo, JatukaÓÓÊ ca paÓÉito. BhadrÈvudho Udayo ca, PosÈlo cÈpi brÈhmaÓo. MogharÈjÈ ca medhÈvÊ, Pi~giyo ca mahÈ-isi. (2) 97. Ete BuddhaÑ upÈgacchuÑ, sampannacaraÓaÑ isiÑ. PucchantÈ nipuÓe paÒhe, BuddhaseÔÔhaÑ upÈgamuÑ. (3)

Ete BuddhaÑ upÈgacchunti eteti soÄasa pÈrÈyaniyÈ brÈhmaÓÈ. Buddhoti yo so BhagavÈ Sayambh| anÈcariyako pubbe ananussutesu dhammesu sÈmaÑ saccÈni abhisambujjhi, tattha ca sabbaÒÒutaÑ patto balesu ca vasÊbhÈvaÑ. Buddhoti kenaÔÔhena Buddho, bujjhitÈ saccÈnÊti Buddho, bodhetÈ pajÈyÈti Buddho, sabbaÒÒutÈya Buddho, sabbadassÈvitÈya Buddho, abhiÒÒeyyatÈya Buddho, visavitÈya Buddho, khÊÓÈsavasa~khÈtena Buddho, nirupakkilesasa~khÈtena Buddho, ekantavÊtarÈgoti Buddho, ekantavÊtadosoti Buddho, ekantavÊtamohoti Buddho, ekantanikkilesoti Buddho, ekÈyanamaggaÑ gatoti Buddho, eko anuttaraÑ sammÈsambodhiÑ abhisambuddhoti Buddho, abuddhivihatattÈ buddhipaÔilÈbhÈti Buddho. Buddhoti netaÑ nÈmaÑ mÈtarÈ kataÑ, na pitarÈ kataÑ, na bhÈtarÈ kataÑ, na bhaginiyÈ kataÑ, na mittÈmaccehi kataÑ, na ÒÈtisÈlohitehi kataÑ, na samaÓabrÈhmaÓehi kataÑ, na devatÈhi kataÑ, vimokkhantikametaÑ BuddhÈnaÑ BhagavantÈnaÑ bodhiyÈ m|le saha sabbaÒÒutaÒÈÓassa paÔilÈbhÈ sacchikÈ


paÒÒatti, yadidaÑ Buddhoti. Ete BuddhaÑ upÈgacchunti ete BuddhaÑ upÈgamiÑsu upasa~kamiÑsu payirupÈsiÑsu paripucchiÑsu paripaÒhiÑs|ti ete BuddhaÑ upÈgacchuÑ.

SampannacaraÓaÑ isinti caraÓaÑ vuccati sÊlÈcÈranibbatti. SÊlasaÑvaropi caraÓaÑ, indriyasaÑvaropi caraÓaÑ, bhojane mattaÒÒutÈpi caraÓaÑ, jÈgariyÈnuyogopi caraÓaÑ, sattapi saddhammÈ caraÓaÑ, cattÈripi jhÈnÈni caraÓaÑ. SampannacaraÓanti sampannacaraÓaÑ seÔÔhacaraÓaÑ viseÔÔhacaraÓaÑ1 pÈmokkhacaraÓaÑ uttamacaraÓaÑ pavaracaraÓaÑ. IsÊti isi, BhagavÈ mahantaÑ sÊlakkhandhaÑ esÊ gavesÊ pariyesÊti isi -pa- mahesakkhehi vÈ sattehi esito gavesito pariyesito “kahaÑ Buddho kahaÑ BhagavÈ kahaÑ Devadevo kahaÑ NarÈsabho”ti isÊti sampannacaraÓaÑ isiÑ.

PucchantÈ nipuÓe paÒheti pucchantÈti pucchantÈ yÈcantÈ ajjhesantÈ pasÈdentÈ. NipuÓe paÒheti gambhÊre duddase duranubodhe sante paÓÊte atakkÈvacare nipuÓe paÓÉitavedanÊye paÒheti pucchantÈ nipuÓe paÒhe.

BuddhaseÔÔhaÑ upÈgamunti Buddhoti yo so BhagavÈ -pa- sacchikÈ paÒÒatti, yadidaÑ Buddhoti. SeÔÔhanti aggaÑ seÔÔhaÑ viseÔÔhaÑ pÈmokkhaÑ uttamaÑ pavaraÑ BuddhaÑ upÈgamuÑ upÈgamiÑsu upasa~kamiÑsu payirupÈsiÑsu paripucchiÑsu paripaÒhiÑs|ti BuddhaseÔÔhaÑ upÈgamuÑ. TenetaÑ vuccati–

Ete BuddhaÑ upÈgacchuÑ, sampannacaraÓaÑ isiÑ. PucchantÈ nipuÓe paÒhe, BuddhaseÔÔhaÑ upÈgamunti. 98. TesaÑ Buddho pabyÈkÈsi, paÒhaÑ puÔÔho yathÈtathaÑ. PaÒhÈnaÑ veyyÈkaraÓena, tosesi brÈhmaÓe Muni. (4)

TesaÑ Buddho pabyÈkÈsÊti tesanti soÄasÈnaÑ pÈrÈyaniyÈnaÑ brÈhmaÓÈnaÑ. Buddhoti yo so BhagavÈ -pa- sacchikÈ paÒÒatti, yadidaÑ Buddhoti. PabyÈkÈsÊti tesaÑ Buddho pabyÈkÈsi Ècikkhi desesi paÒÒapesi paÔÔhapesi vivari vibhaji uttÈnÊ-akÈsi pakÈsesÊti tesaÑ Buddho pabyÈkÈsi.

PaÒhaÑ puÔÔho yathÈtathanti paÒhaÑ puÔÔhoti paÒhaÑ puÔÔho pucchito yÈcito ajjhesito pasÈdito. YathÈtathanti yathÈ ÈcikkhitabbaÑ, tathÈ ______________________________________________________________ 1. VisiÔÔhacaraÓaÑ (Ka)


Ècikkhi. YathÈ desitabbaÑ, tathÈ desesi. YathÈ paÒÒapetabbaÑ, tathÈ paÒÒapesi. YathÈ paÔÔhapetabbaÑ, tathÈ paÔÔhapesi. YathÈ vivaritabbaÑ, tathÈ vivari. YathÈ vibhajitabbaÑ, tathÈ vibhaji. YathÈ uttÈnÊkÈtabbaÑ, tathÈ uttÈnÊ-akÈsi. YathÈ pakÈsitabbaÑ, tathÈ pakÈsesÊti paÒhaÑ puÔÔho yathÈtathaÑ.

PaÒhÈnaÑ veyyÈkaraÓenÈti paÒhÈnaÑ veyyÈkaraÓena Ècikkhanena desanena paÒÒapanena paÔÔhapanena vivaraÓena vibhajanena uttÈnÊkammena pakÈsanenÈti paÒhÈnaÑ veyyÈkaraÓena.

Tosesi brÈhmaÓe munÊti tosesÊti tosesi vitosesi pasÈdesi ÈrÈdhesi attamane akÈsi. BrÈhmaÓeti soÄasa pÈrÈyaniye brÈhmaÓe. MunÊti monaÑ vuccati ÒÈÓaÑ -pasa~gajÈlamaticca so munÊti tosesi brÈhmaÓe Muni. TenetaÑ vuccati–

TesaÑ Buddho pabyÈkÈsi, paÒhaÑ puÔÔho yathÈtathaÑ. PaÒhÈnaÑ veyyÈkaraÓena, tosesi brÈhmaÓe MunÊti. 99. Te tositÈ CakkhumatÈ, BuddhenÈdiccabandhunÈ. BrahmacariyamacariÑsu, varapaÒÒassa santike. (5)

Te tositÈ CakkhumatÈti teti soÄasa pÈrÈyaniyÈ brÈhmaÓÈ. TositÈti tositÈ vitositÈ pasÈditÈ ÈrÈdhitÈ attamanÈ katÈti te tositÈ. CakkhumatÈti BhagavÈ paÒcahi cakkh|hi CakkhumÈ, maÑsacakkhunÈpi CakkhumÈ, dibbacakkhunÈpi CakkhumÈ, paÒÒÈcakkhunÈpi CakkhumÈ, BuddhacakkhunÈpi CakkhumÈ, SamantacakkhunÈpi CakkhumÈ. KathaÑ BhagavÈ maÑsacakkhunÈpi CakkhumÈ -pa-. EvaÑ BhagavÈ SamantacakkhunÈpi CakkhumÈti te tositÈ CakkhumatÈ.

BuddhenÈdiccabandhunÈti Buddhoti yo so BhagavÈ -pa- sacchikÈ paÒÒatti, yadidaÑ Buddhoti. ŒdiccabandhunÈti Èdicco vuccati s|riyo, so Gotamo gottena, BhagavÈpi Gotamo gottena, BhagavÈ s|riyassa gottaÒÈtako gottabandhu, tasmÈ Buddho Œdiccabandh|ti BuddhenÈdiccabandhunÈ.


BrahmacariyamacariÑs|ti brahmacariyaÑ vuccati asaddhammasamÈpattiyÈ Èrati virati paÔivirati veramaÓÊ viramaÓaÑ akiriyÈ akaraÓaÑ anajjhÈpatti velÈ-anatikkamo setughÈto. Api ca nippariyÈyavasena brahmacariyaÑ vuccati ariyo aÔÔha~giko maggo. SeyyathidaÑ, sammÈdiÔÔhi sammÈsa~kappo sammÈvÈcÈ sammÈkammanto sammÈ-ÈjÊvo sammÈvÈyÈmo sammÈsati sammÈsamÈdhi. BrahmacariyamacariÑs|ti brahmacariyaÑ cariÑsu acariÑsu samÈdÈya vattiÑs|ti brahmacariyamacariÑsu.

VarapaÒÒassa santiketi varapaÒÒassa aggapaÒÒassa seÔÔhapaÒÒassa viseÔÔhapaÒÒassa pÈmokkhapaÒÒassa uttamapaÒÒassa pavarapaÒÒassa. Santiketi santike sÈmantÈ Èsanne avid|re upakaÔÔheti varapaÒÒassa santike. TenetaÑ vuccati–

Te tositÈ CakkhumatÈ, BuddhenÈdiccabandhunÈ. BrahmacariyamacariÑsu, varapaÒÒassa santiketi. 100. Ekamekassa paÒhassa, yathÈ Buddhena desitaÑ. TathÈ yo paÔipajjeyya, gacche pÈraÑ apÈrato. (6)

Ekamekassa paÒhassÈti ekamekassa AjitapaÒhassa ekamekassa TissametteyyapaÒhassa -pa- ekamekassa Pi~giyapaÒhassÈti ekamekassa paÒhassa.

YathÈ Buddhena desitanti Buddhoti yo so BhagavÈ Sayambh| -pa- sacchikÈ paÒÒatti, yadidaÑ Buddhoti. YathÈ Buddhena desitanti yathÈ Buddhena ÈcikkhitaÑ desitaÑ paÒÒapitaÑ paÔÔhapitaÑ vivaritaÑ vibhajitaÑ1 uttÈnÊkataÑ pakÈsitanti yathÈ Buddhena desitaÑ.

TathÈ yo paÔipajjeyyÈti sammÈpaÔipadaÑ anulomapaÔipadaÑ apaccanÊkapaÔipadaÑ anvatthapaÔipadaÑ dhammÈnudhammapaÔipadaÑ paÔipajjeyyÈti tathÈ yo paÔipajjeyya.

Gacche pÈraÑ apÈratoti pÈraÑ vuccati amataÑ nibbÈnaÑ -panirodho nibbÈnaÑ. ApÈraÑ vuccanti kilesÈ ca khandhÈ ca abhisa~khÈrÈ ca. Gacche pÈraÑ ______________________________________________________________ 1. VibhattaÑ (SyÈ)


ApÈratoti apÈrato pÈraÑ gaccheyya, pÈraÑ adhigaccheyya, pÈraÑ phasseyya, pÈraÑ sacchikareyyÈti gacche pÈraÑ apÈrato. TenetaÑ vuccati–

Ekamekassa paÒhassa, yathÈ Buddhena desitaÑ. TathÈ yo paÔipajjeyya, gacche pÈraÑ apÈratoti. 101. ApÈrÈ pÈraÑ gaccheyya, bhÈvento maggamuttamaÑ. Maggo so pÈraÑ gamanÈya, tasmÈ pÈrÈyanaÑ iti. (7)

ApÈrÈ pÈraÑ gaccheyyÈti apÈraÑ vuccanti kilesÈ ca khandhÈ ca abhisa~khÈrÈ ca. PÈraÑ vuccati amataÑ nibbÈnaÑ -pa- taÓhakkhayo virÈgo nirodho nibbÈnaÑ. ApÈrÈ pÈraÑ gaccheyyÈti apÈrÈ pÈraÑ gaccheyya pÈraÑ adhigaccheyya, pÈraÑ phasseyya, pÈraÑ sacchikareyyÈti apÈrÈ pÈraÑ gaccheyya.

BhÈvento maggamuttamanti maggamuttamaÑ vuccati ariyo aÔÔha~giko maggo, seyyathidaÑ, sammÈdiÔÔhi -pa- sammÈsamÈdhi. Maggamuttamanti maggaÑ aggaÑ seÔÔhaÑ viseÔÔhaÑ pÈmokkhaÑ uttamaÑ pavaraÑ. BhÈventoti bhÈvento Èsevanto bahulÊkarontoti bhÈvento maggamuttamaÑ.

Maggo so pÈraÑ gamanÈyÈti–

Maggo pantho patho pajjo1, aÒjasaÑ vaÔumÈ’yanaÑ. NÈvÈ uttarasetu ca, kullo ca bhisi sa~kamo2.

PÈraÑ gamanÈyÈti pÈraÑ gamanÈya pÈraÑ sampÈpanÈya pÈraÑ samanupÈpanÈya jarÈmaraÓassa taraÓÈyÈti maggo so pÈraÑ gamanÈya.

TasmÈ pÈrÈyanaÑ itÊti tasmÈti tasmÈ taÑkÈraÓÈ taÑhetu tappaccayÈ taÑnidÈnÈ. PÈraÑ vuccati amataÑ nibbÈnaÑ -panirodho nibbÈnaÑ. AyanaÑ vuccati maggo. ItÊti padasandhi -pa- padÈnupubbatÈpetaÑ itÊti tasmÈ pÈrÈyanaÑ iti. TenetaÑ vuccati–

ApÈrÈ pÈraÑ gaccheyya, bhÈvento maggamuttamaÑ. Maggo so pÈraÑ gamanÈya, tasmÈ pÈrÈyanaÑ itÊti.

PÈrÈyanatthutigÈthÈniddeso sattarasamo. ______________________________________________________________ 1. Addho (Ka) 2. Sa~gamo (SyÈ, Ka) passa DhÈtumÈlÈyaÑ maggadhÈtuvaÓÓanÈyaÑ passitabbaÑ.


18. PÈrÈyanÈnugÊtigÈthÈniddesa

102. PÈrÈyanamanugÈyissaÑ, (iccÈyasmÈ Pi~giyo,) YathÈ’ddakkhi tathÈ’kkhÈsi, vimalo Bh|rimedhaso. NikkÈmo nibbano nÈgo, kissa hetu musÈ bhaÓe. (1)

PÈrÈyanamanugÈyissanti gÊtamanugÈyissaÑ, kathitamanukathayissaÑ1, bhaÓitamanubhaÓissaÑ, lapitamanulapissaÑ, bhÈsitamanubhÈsissanti pÈrÈyanamanugÈyissaÑ. IccÈyasmÈ Pi~giyoti iccÈti padasandhi -pa- padÈnupubbatÈpetaÑ iccÈti. ÈyasmÈti piyavacanaÑ garuvacanaÑ sagÈravasappatissÈdhivacanametaÑ ÈyasmÈti. Pi~giyoti tassa therassa nÈmaÑ sa~khÈ samaÒÒÈ paÒÒatti vohÈro nÈmaÑ nÈmakammaÑ nÈmadheyyaÑ nirutti byaÒjanaÑ abhilÈpoti iccÈyasmÈ Pi~giyo.

YathÈ’ddakkhi tathÈ’kkhÈsÊti yathÈ addakkhi, tathÈ akkhÈsi Ècikkhi desesi paÒÒapesi paÔÔhapesi vivari vibhaji uttÈnÊ-akÈsi pakÈsesi. “Sabbe sa~khÈrÈ aniccÈ”ti yathÈ addakkhi, tathÈ akkhÈsi Ècikkhi desesi paÒÒapesi paÔÔhapesi vivari vibhaji uttÈnÊ-akÈsi pakÈsesi. “Sabbe sa~khÈrÈ dukkhÈ”ti -pa-. “Sabbe dhammÈ anattÈ”ti. “YaÑ kiÒci samudayadhammaÑ, sabbaÑ taÑ nirodhadhamman”ti yathÈ addakkhi, tathÈ akkhÈsi Ècikkhi desesi paÒÒapesi paÔÔhapesi vivari vibhaji uttÈnÊ-akÈsi pakÈsesÊti yathÈ’ddakkhi tathÈ’kkhÈsi.

Vimalo Bh|rimedhasoti vimaloti rÈgo malaÑ, doso malaÑ, moho malaÑ, kodho, upanÈho -pa- sabbÈkusalÈbhisa~khÈrÈ malÈ. Te malÈ Buddhassa Bhagavato pahÊnÈ ucchinnam|lÈ tÈlÈvatthukatÈ anabhÈvaÑkatÈ ÈyatiÑ anuppÈdadhammÈ. Amalo Buddho vimalo nimmalo malÈpagato malavippahÊno malavimutto sabbamalavÊtivatto, bh|ri vuccati pathavÊ. BhagavÈ tÈya2 pathavisamÈya paÒÒÈya vipulÈya vitthatÈya samannÈgato, medhÈ vuccati paÒÒÈ, yÈ paÒÒÈ pajÈnanÈ -pa- amoho dhammavicayo sammÈdiÔÔhi. BhagavÈ imÈya medhÈya paÒÒÈya upeto ______________________________________________________________ 1. KathitamanugÈyissaÑ (SyÈ) evaÑ sabbapadesu anugÈyissanti ÈgataÑ. 2. BhagavÈ imÈya (SyÈ)

18. PÈrÈyanÈnugÊtigÈthÈniddesa 203

samupeto upÈgato samupÈgato upapanno samupapanno samannÈgato, tasmÈ Buddho sumedhasoti vimalo Bh|rimedhaso.

NikkÈmo nibbano nÈgoti kÈmÈti uddÈnato dve kÈmÈ vatthukÈmÈ ca kilesakÈmÈ ca -pa-. Ime vuccanti vatthukÈmÈ -pa-. Ime vuccanti kilesakÈmÈ. Buddhassa Bhagavato vatthukÈmÈ pariÒÒÈtÈ, kilesakÈmÈ pahÊnÈ. VatthukÈmÈnaÑ pariÒÒÈtattÈ kilesakÈmÈnaÑ pahÊnattÈ BhagavÈ na kÈme kÈmeti, na kÈme icchati, na kÈme pattheti, na kÈme piheti, na kÈme abhijappati. Ye kÈme kÈmenti, kÈme icchanti, kÈme patthenti, kÈme pihenti, kÈme abhijappanti, te kÈmakÈmino rÈgarÈgino saÒÒasaÒÒino. BhagavÈ na kÈme kÈmeti, na kÈme icchati, na kÈme pattheti, na kÈme piheti, na kÈme abhijappati. TasmÈ Buddho akÈmo nikkÈmo cattakÈmo vantakÈmo muttakÈmo pahÊnakÈmo paÔinissaÔÔhakÈmo vÊtarÈgo vigatarÈgo cattarÈgo vantarÈgo muttarÈgo pahÊnarÈgo paÔinissaÔÔharÈgo nicchÈto nibbuto sÊtibh|to sukhappaÔisaÑvedÊ brahmabh|tena attanÈ viharatÊti nikkÈmo.

Nibbanoti rÈgo vanaÑ, doso vanaÑ, moho vanaÑ, kodho vanaÑ, upanÈho vanaÑ -pa- sabbÈkusalÈbhisa~khÈrÈ vanÈ. Te vanÈ Buddhassa Bhagavato pahÊnÈ ucchinnam|lÈ tÈlÈvatthukatÈ anabhÈvaÑkatÈ ÈyatiÑ anuppÈdadhammÈ. TasmÈ Buddho avano vivano nibbano vanÈpagato vanavippahÊno vanavimutto sabbavanavÊtivattoti nibbano. NÈgoti nÈgo, BhagavÈ ÈguÑ na karotÊti nÈgo. Na gacchatÊti nÈgo. Na ÈgacchatÊti nÈgo -pa-. EvaÑ BhagavÈ na ÈgacchatÊti nÈgoti nikkÈmo nibbano nÈgo.

Kissa hetu musÈ bhaÓeti kissa het|ti kissa hetu kiÑhetu kiÑkÈraÓÈ kiÑnidÈnÈ kiÑpaccayÈti kissa hetu. MusÈ bhaÓeti musÈ bhaÓeyya katheyya dÊpeyya vohareyya. MusÈ bhaÓeti mosavajjaÑ bhaÓeyya. MusÈvÈdaÑ bhaÓeyya. AnariyavÈdaÑ bhaÓeyya. Idhekacco sabhÈgato1 vÈ parisÈgato2 vÈ ÒÈtimajjhagato vÈ p|gamajjhagato vÈ rÈjakulamajjhagato vÈ abhinÊto sakkhipuÔÔho “ehambho3 purisa yaÑ jÈnÈsi, taÑ vadehÊ”ti so ajÈnaÑ vÈ Èha ______________________________________________________________ 1. Sabhaggato (SyÈ) 2. Parisaggato (SyÈ) 3. Ehi bho (SyÈ) passa Ma 3. 95 piÔÔhe.


“jÈnÈmÊ”ti, jÈnaÑ vÈ Èha “na jÈnÈmÊ”ti. ApassaÑ vÈ Èha “passÈmÊ”ti, passaÑ vÈ Èha “na passÈmÊ”ti iti attahetu vÈ parahetu vÈ ÈmisakiÒcikkhahetu vÈ sampajÈnamusÈ bhÈsati. IdaÑ vuccati mosavajjaÑ.

Api ca tÊhÈkÈrehi musÈvÈdo hoti, pubbevassa hoti “musÈ bhaÓissan”ti. BhaÓantassa hoti “musÈ bhaÓÈmÊ”ti. BhaÓitassa hoti “musÈ mayÈ bhaÓitan”ti. Imehi tÊhÈkÈrehi musÈvÈdo hoti. . Api ca cat|hÈkÈrehi musÈvÈdo hoti pubbevassa hoti “musÈ bhaÓissan”ti. BhaÓantassa hoti “musÈ bhaÓÈmÊ”ti. BhaÓitassa hoti “musÈ mayÈ bhaÓitan”ti vinidhÈya diÔÔhiÑ. Imehi cat|hÈkÈrehi musÈvÈdo hoti. . Api ca paÒcahÈkÈrehi. ChahÈkÈrehi. SattahÈkÈrehi. AÔÔhahÈkÈrehi musÈvÈdo hoti, pubbevassa hoti “musÈ bhaÓissan”ti. BhaÓantassa hoti “musÈ bhaÓÈmÊ”ti. BhaÓitassa hoti “musÈ mayÈ bhaÓitan”ti vinidhÈya diÔÔhiÑ, vinidhÈya khantiÑ, vinidhÈya ruciÑ, vinidhÈya saÒÒaÑ, vinidhÈya bhÈvaÑ. Imehi aÔÔhahÈkÈrehi musÈvÈdo hoti. MosavajjaÑ kissa hetu musÈ bhaÓeyya kathÈyya dÊpeyya vohareyyÈti kissa hetu musÈ bhaÓe. TenÈha thero Pi~giyo–

PÈrÈyanamanugÈyissaÑ, (iccÈyasmÈ Pi~giyo,) YathÈ’ddakkhi tathÈ’kkhÈsi, vimalo Bh|rimedhaso. NikkÈmo nibbano nÈgo, kissa hetu musÈ bhaÓeti. 103. PahÊnamalamohassa, mÈnamakkhappahÈyino. HandÈhaÑ kittayissÈmi, giraÑ vaÓÓ|pasaÑhitaÑ. (2)

PahÊnamalamohassÈti malanti rÈgo malaÑ, doso malaÑ, moho malaÑ, mÈno malaÑ, diÔÔhi malaÑ, kileso malaÑ, sabbaduccaritaÑ malaÑ, sabbabhavagÈmikammaÑ malaÑ.

Mohoti yaÑ dukkhe aÒÒÈÓaÑ -pa- avijjÈla~gÊ moho akusalam|laÑ. AyaÑ vuccati moho. MalaÒca moho ca Buddhassa Bhagavato pahÊnÈ ucchinnam|lÈ tÈlÈvatthukatÈ anabhÈvaÑkatÈ


ÈyatiÑ anuppÈdadhammÈ. TasmÈ Buddho pahÊnamalamohoti pahÊnamalamohassa.

MÈnamakkhappahÈyinoti mÈnoti ekavidhena mÈno, yÈ cittassa unnati1. Duvidhena mÈno, attukkaÑsanamÈno, paravambhanamÈno. Tividhena mÈno, “seyyohamasmÊ”ti mÈno, “sadisohamasmÊ”ti mÈno, “hÊnohamasmÊ”ti mÈno. Catubbidhena mÈno, lÈbhena mÈnaÑ janeti, yasena mÈnaÑ janeti, pasaÑsÈya mÈnaÑ janeti, sukhena mÈnaÑ janeti. PaÒcavidhena mÈno, “lÈbhimhi manÈpikÈnaÑ r|pÈnan”ti mÈnaÑ janeti, “lÈbhimhi manÈpikÈnaÑ saddÈnaÑ. GandhÈnaÑ. RasÈnaÑ. PhoÔÔhabbÈnan”ti mÈnaÑ janeti. Chabbidhena mÈno, cakkhusampadÈya mÈnaÑ janeti, sotasampadÈya. GhÈnasampadÈya. JivhÈsampadÈya. KÈyasampadÈya. ManosampadÈya mÈnaÑ janeti. Sattavidhena mÈno, mÈno atimÈno mÈnÈtimÈno omÈno avamÈno asmimÈno micchÈmÈno. AÔÔhavidhena mÈno, lÈbhena mÈnaÑ janeti, alÈbhena omÈnaÑ janeti, yasena mÈnaÑ janeti, ayasena omÈnaÑ janeti, pasaÑsÈya mÈnaÑ janeti, nindÈya omÈnaÑ janeti, sukhena mÈnaÑ janeti, dukkhena omÈnaÑ janeti. Navavidhena mÈno, seyyassa “seyyohamasmÊ”ti mÈno, seyyassa “sadisohamasmÊ”ti mÈno, seyyassa “hÊnohamasmÊ”ti mÈno. Sadisassa “seyyohamasmÊ”ti mÈno, sadisassa “sadisohamasmÊ”ti mÈno, sadisassa “hÊnohamasmÊ”ti mÈno. HÊnassa “seyyohamasmÊ”ti mÈno. HÊnassa “sadisohamasmÊ”ti mÈno, hÊnassa “hÊnohamasmÊ”ti mÈno. Dasavidhena mÈno, idhekacco mÈnaÑ janeti jÈtiyÈ vÈ gottena vÈ kolaputtiyena vÈ vaÓÓapokkharatÈya vÈ dhanena vÈ ajjhenena vÈ kammÈyatanena vÈ sippÈyatanena vÈ vijjÈÔÔhÈnena2 vÈ sutena vÈ paÔibhÈnena vÈ aÒÒataraÒÒatarena vÈ vatthunÈ. Yo evar|po mÈno maÒÒanÈ maÒÒitattaÑ unnati unnamo dhajo sampaggÈho ketukamyatÈ cittassa. AyaÑ vuccati mÈno.

Makkhoti yo makkho makkhÈyanÈ makkhÈyitattaÑ niÔÔhuriyaÑ niÔÔhuriyakammaÑ3. AyaÑ vuccati makkho. Buddhassa Bhagavato mÈno ca makkho ca pahÊnÈ ______________________________________________________________ 1. UÓÓati (SyÈ, Ka) 2. VijjÈÔhÈnena (Ka) 3. NitthuriyakammaÑ (Ka) passa Abhi 2. 371 piÔÔhe.


ucchinnam|lÈ tÈlÈvatthukatÈ anabhÈvaÑkatÈ ÈyatiÑ anuppÈdadhammÈ. TasmÈ Buddho mÈnamakkhappahÈyÊti mÈnamakkhappahÈyino.

HandÈhaÑ kittayissÈmi, giraÑ vaÓÓ|pasaÒhitanti handÈhanti padasandhi padasaÑsaggo padapÈrip|rÊ akkharasamavÈyo byaÒjanasiliÔÔhatÈ padÈnupubbatÈpetaÑ handÈhanti. KittayissÈmi giraÑ vaÓÓ|pasaÑhitanti vaÓÓena upetaÑ samupetaÑ upÈgataÑ samupÈgataÑ upapannaÑ samupapannaÑ samannÈgataÑ vÈcaÑ giraÑ byappathaÑ udÊraÓaÑ1 kittayissÈmi desessÈmi paÒÒapessÈmi paÔÔhapessÈmi vivarissÈmi vibhajissÈmi uttÈnÊkarissÈmi pakÈsessÈmÊti handÈhaÑ kittayissÈmi, giraÑ vaÓÓ|pasaÑhitaÑ. TenÈha thero Pi~giyo–

PahÊnamalamohassa, mÈnamakkhappahÈyino. HandÈhaÑ kittayissÈmi, giraÑ vaÓÓ|pasaÒhitanti. 104. Tamonudo Buddho Samantacakkhu, Lokantag| sabbabhavÈtivatto. AnÈsavo sabbadukkhappahÊno, Saccavhayo brahme upÈsito me. (3)

Tamonudo Buddho Samantacakkh|ti tamonudoti rÈgatamaÑ dosatamaÑ mohatamaÑ mÈnatamaÑ diÔÔhitamaÑ kilesatamaÑ duccaritatamaÑ andhakaraÓaÑ aÒÒÈÓakaraÓaÑ paÒÒÈnirodhikaÑ vighÈtapakkhikaÑ anibbÈnasaÑvattanikaÑ nudi panudi pajahi vinodesi byantÊ-akÈsi anabhÈvaÑ gamesi. Buddhoti yo so BhagavÈ -pa- sacchikÈ paÒÒatti, yadidaÑ Buddhoti. Samantacakkhu vuccati sabbaÒÒutaÒÈÓaÑ -pa- TathÈgato tena Samantacakkh|ti tamonudo Buddho Samantacakkhu.

Lokantag| sabbabhavÈtivattoti lokoti eko loko, bhavaloko. Dve lokÈ, bhavaloko ca sambhavaloko ca. Sampattibhavaloko ca sampattisambhavaloko ca. Vipattibhavaloko ca vipattisambhavaloko ca2. Tayo lokÈ. tisso vedanÈ. CattÈro lokÈ, cattÈro ÈhÈrÈ. PaÒca lokÈ, paÒcupÈdÈnakkhandhÈ. Cha lokÈ, cha ajjhattikÈni ÈyatanÈni. Satta lokÈ, ______________________________________________________________ 1. OdÊraÓaÑ (SyÈ) 2. Dve lokÈ sampatti ca bhavaloko vipatti ca bhavaloko (SyÈ)


sattaviÒÒÈÓaÔÔhitiyo. AÔÔha lokÈ, aÔÔha lokadhammÈ. Nava lokÈ, nava sattÈvÈsÈ. Dasa lokÈ, dasa ÈyatanÈni. DvÈdasa lokÈ, dvÈdasÈyatanÈni. AÔÔhÈrasa lokÈ, aÔÔhÈrasa dhÈtuyo. Lokantag|ti BhagavÈ lokassa antagato antappatto koÔigato koÔippatto -pa- nibbÈnagato nibbÈnappatto. So vutthavÈso ciÓÓacaraÓo -pa- jÈtimaraÓasaÑsÈro, natthi tassa punabbhavoti lokantag|.

SabbabhavÈtivattoti bhavÈti dve bhavÈ kammabhavo ca paÔisandhiko ca punabbhavo. Katamo kammabhavo. PuÒÒÈbhisa~khÈro apuÒÒÈbhisa~khÈro ÈneÒjÈbhisa~khÈro, ayaÑ kammabhavo. Katamo paÔisandhiko punabbhavo. PaÔisandhikÈ r|pÈ vedanÈ saÒÒÈ sa~khÈrÈ viÒÒÈÓaÑ, ayaÑ paÔisandhiko punabbhavo. BhagavÈ kammabhavaÒca paÔisandhikaÒca punabbhavaÑ ativatto1 atikkanto vÊtivattoti lokantag| sabbabhavÈtivatto.

AnÈsavo sabbadukkhappahÊnoti anÈsavoti cattÈro ÈsavÈ kÈmÈsavo bhavÈsavo diÔÔhÈsavo avijjÈsavo. Te ÈsavÈ Buddhassa Bhagavato pahÊnÈ ucchinnam|lÈ tÈlÈvatthukatÈ anabhÈvaÑkatÈ ÈyatiÑ anuppÈdadhammÈ. TasmÈ Buddho anÈsavo. SabbadukkhappahÊnoti sabbaÑ tassa paÔisandhikaÑ jÈtidukkhaÑ jarÈdukkhaÑ byÈdhidukkhaÑ maraÓadukkhaÑ sokaparidevadukkhadomanassupÈyÈsadukkhaÑ -pa- diÔÔhibyasanadukkhaÑ pahÊnaÑ samucchinnaÑ v|pasantaÑ paÔippassaddhaÑ abhabbuppattikaÑ ÒÈÓagginÈ daÉÉhaÑ. TasmÈ Buddho sabbadukkhappahÊnoti anÈsavo sabbadukkhappahÊno.

Saccavhayo brahme upÈsito meti saccavhayoti saccavhayo sadisanÈmo sadisavhayo saccasadisavhayo. VipassÊ BhagavÈ SikhÊ BhagavÈ Vessabh| BhagavÈ Kakusandho BhagavÈ KoÓÈgamano BhagavÈ Kassapo BhagavÈ. Te BuddhÈ Bhagavanto sadisanÈmÈ sadisavhayÈ. BhagavÈpi Sakyamuni tesaÑ BuddhÈnaÑ BhagavantÈnaÑ sadisanÈmo sadisavhayoti tasmÈ Buddho saccavhayo.

Brahme upÈsito meti so mayÈ BhagavÈ Èsito upÈsito payirupÈsito paripucchito paripaÒhitoti saccavhayo brahme upÈsito me. TenÈha thero Pi~giyo– ______________________________________________________________ 1. UpÈtivatto (Ka)


Tamonudo Buddho Samantacakkhu, Lokantag| sabbabhavÈtivatto. AnÈsavo sabbadukkhappahÊno, Saccavhayo brahme upÈsito meti. 105. Dijo yathÈ kubbanakaÑ pahÈya, BahupphalaÑ kÈnanamÈvaseyya. EvamahaÑ appadasse pahÈya, MahodadhiÑ haÑsoriva ajjhapatto1. (4)

Dijo yathÈ kubbanakaÑ pahÈya, bahupphalaÑ kÈnanamÈvaseyyÈti dijo vuccati pakkhÊ. KiÑkÈraÓÈ dijo vuccati pakkhÊ, dvikkhattuÑ jÈyatÊti dijo mÈtukucchimhÈ ca aÓÉakosamhÈ ca. TaÑkÈraÓÈ dijo vuccati pakkhÊti dijo. YathÈ kubbanakaÑ pahÈyÈti yathÈ dijo kubbanakaÑ parittavanakaÑ appaphalaÑ appabhakkhaÑ appodakaÑ pahÈya jahitvÈ atikkamitvÈ samatikkamitvÈ vÊtivattetvÈ aÒÒaÑ bahupphalaÑ bahubhakkhaÑ bah|dakaÑ2 mahantaÑ kÈnanaÑ vanasaÓÉaÑ adhigaccheyya vindeyya paÔilabheyya tasmiÑ ca vanasaÓÉe vÈsaÑ kappeyyÈti dijo yathÈ kubbanakaÑ pahÈya, bahupphalaÑ kÈnanaÑ Èvaseyya.

EvamahaÑ appadasse pahÈya, mahodadhiÑ haÑsoriva ajjhapattoti evanti opammasampaÔipÈdanaÑ. Appadasse pahÈyÈti yo ca BÈvarÊ brÈhmaÓo ye caÒÒe tassa ÈcariyÈ BuddhaÑ BhagavantaÑ upÈdÈya appadassÈ parittadassÈ thokadassÈ omakadassÈ lÈmakadassÈ chatukkadassÈ3 vÈ. Te appadasse parittadasse thokadasse omakadasse lÈmakadasse chatukkadasse pahÈya pajahitvÈ atikkamitvÈ samatikkamitvÈ vÊtivattetvÈ BuddhaÑ BhagavantaÑ AppamÈÓadassaÑ AggadassaÑ SeÔÔhadassaÑ ViseÔÔhadassaÑ PÈmokkhadassaÑ UttamadassaÑ PavaradassaÑ AsamaÑ AsamasamaÑ AppaÔisamaÑ AppaÔibhÈgaÑ AppaÔipuggalaÑ DevÈtidevaÑ NarÈsabhaÑ PurisasÊhaÑ PurisanÈgaÑ PurisÈjaÒÒaÑ PurisanisabhaÑ PurisadhorayhaÑ DasabaladhÈriÑ4 adhigacchiÑ vindiÑ paÔilabhiÑ. YathÈ ca haÑso ______________________________________________________________ 1. Ajja patto (Ka) 2. BahurukkhaÑ (SyÈ) 3. JatukkadassÈ (SyÈ), jatukadassÈ (SÊ-ÔÔha) 4. DasabalaÑ tÈdiÑ (SyÈ)


mahantaÑ mÈnasakaÑ1 vÈ saraÑ anotattaÑ vÈ dahaÑ mahÈsamuddaÑ vÈ akkhobhaÑ amitodakaÑ jalarÈsiÑ adhigaccheyya vindeyya paÔilabheyya, evameva BuddhaÑ BhagavantaÑ akkhobhaÑ amitatejaÑ pabhinnaÒÈÓaÑ vivaÔacakkhuÑ paÒÒÈpabhedakusalaÑ adhigatapaÔisambhidaÑ catuvesÈrajjappattaÑ suddhÈdhimuttaÑ setapaccattaÑ advayabhÈÓiÑ tÈdiÑ tathÈpaÔiÒÒaÑ aparittaÑ mahantaÑ gambhÊraÑ appameyyaÑ duppariyogÈhaÑ pah|taratanaÑ sÈgarasamaÑ chaÄa~gupekkhÈya samannÈgataÑ atulaÑ vipulaÑ appameyyaÑ, taÑ tÈdisaÑ pavadataÑ maggavÈdinaÑ2 merumiva nagÈnaÑ garuÄamiva dijÈnaÑ sÊhamiva migÈnaÑ udadhimiva aÓÓavÈnaÑ adhigacchiÑ, taÑ satthÈraÑ jinapavaraÑ Mahesinti evamahaÑ appadasse pahÈya, mahodadhiÑ haÑsoriva ajjhapatto. TenÈha thero Pi~giyo–

Dijo yathÈ kubbanakaÑ pahÈya, BahupphalaÑ kÈnanamÈvaseyya. EvamahaÑ appadasse pahÈya, MahodadhiÑ haÑsoriva ajjhapattoti. 106. Ye me pubbe viyÈkaÑsu, HuraÑ GotamasÈsanÈ, “iccÈsi iti bhavissati.” SabbaÑ taÑ itihÊtihaÑ, sabbaÑ taÑ takkavaÉÉhanaÑ. (5)

Ye me pubbe viyÈkaÑs|ti yeti yo ca BÈvarÊ brÈhmaÓo ye caÒÒe tassa ÈcariyÈ, te sakaÑ diÔÔhiÑ sakaÑ khantiÑ sakaÑ ruciÑ sakaÑ laddhiÑ sakaÑ ajjhÈsayaÑ sakaÑ adhippÈyaÑ byÈkaÑsu ÈcikkhiÑsu desayiÑsu paÒÒapiÑsu paÔÔhapiÑsu vivariÑsu vibhajiÑsu uttÈnÊ-akaÑsu pakÈsesunti ye me pubbe viyÈkaÑsu.

HuraÑ GotamasÈsanÈti huraÑ GotamasÈsanÈ paraÑ GotamasÈsanÈ pure GotamasÈsanÈ paÔhamataraÑ GotamasÈsanÈ BuddhasÈsanÈ JinasÈsanÈ TathÈgatasÈsanÈ3 ArahantasÈsanÈti huraÑ GotamasÈsanÈ.

IccÈsi iti bhavissatÊti evaÑ kira Èsi, evaÑ kira bhavissatÊti iccÈsi iti bhavissati. ______________________________________________________________ 1. MÈnusakataÑ (SyÈ) 2. PavaramaggavÈdinaÑ (Ka) 3. TathÈgatasÈsanÈ devasÈsanÈ (SyÈ, Ka)


SabbaÑ taÑ itihÊtihanti sabbaÑ taÑ itihÊtihaÑ itikirÈya paramparÈya piÔakasampadÈya takkahetu nayahetu ÈkÈraparivitakkena diÔÔhinijjhÈnakkhantiyÈ na sÈmaÑ sayamabhiÒÒÈtaÑ na attapaccakkhaÑ dhammaÑ yaÑ kathayiÑs|ti sabbaÑ taÑ itihÊtihaÑ.

SabbaÑ taÑ takkavaÉÉhananti sabbaÑ taÑ takkavaÉÉhanaÑ vitakkavaÉÉhanaÑ sa~kappavaÉÉhanaÑ kÈmavitakkavaÉÉhanaÑ byÈpÈdavitakkavaÉÉhanaÑ vihiÑsÈvitakkavaÉÉhanaÑ ÒÈtivitakkavaÉÉhanaÑ janapadavitakkavaÉÉhanaÑ amarÈvitakkavaÉÉhanaÑ parÈnudayatÈpaÔisaÑyuttavitakkavaÉÉhanaÑ lÈbhasakkÈrasiloka-paÔisaÑyuttavitakkavaÉÉhanaÑ anavaÒÒattipaÔisaÑyuttavitakkavaÉÉhananti sabbaÑ taÑ takkavaÉÉhanaÑ. TenÈha thero Pi~giyo–

Ye me pubbe viyÈkaÑsu, HuraÑ GotamasÈsanÈ, “iccÈsi iti bhavissati.” SabbaÑ taÑ itihÊtihaÑ, sabbaÑ taÑ takkavaÉÉhananti. 107. Eko tamonudÈsÊno, jutimÈ so pabha~karo. Gotamo Bh|ripaÒÒÈÓo, Gotamo Bh|rimedhaso. (6)

Eko tamonudÈsÊnoti ekoti BhagavÈ pabbajjasa~khÈtena eko, adutiyaÔÔhena eko, taÓhÈya pahÈnaÔÔhena eko, ekantavÊtarÈgoti eko, ekantavÊtadosoti eko, ekantavÊtamohoti eko, ekantanikkilesoti eko, ekÈyanamaggaÑ gatoti eko, eko anuttaraÑ sammÈsambodhiÑ abhisambuddhoti eko.

KathaÑ BhagavÈ pabbajjasa~khÈtena eko, BhagavÈ daharova samÈno susu kÈÄakeso bhadrena yobbanena samannÈgato paÔhamena vayasÈ akÈmakÈnaÑ mÈtÈpit|naÑ assumukhÈnaÑ rodantÈnaÑ vilapantÈnaÑ ÒÈtisaÑghaÑsabbaÑ gharÈvÈsapalibodhaÑ chinditvÈ puttadÈrapalibodhaÑ chinditvÈ ÒÈtipalibodhaÑ chinditvÈ mittÈmaccapalibodhaÑ chinditvÈ sannidhipalibodhaÑ chinditvÈ kesamassuÑ ohÈretvÈ kÈsÈyÈni vatthÈni acchÈdetvÈ agÈrasmÈ anagÈriyaÑ pabbajitvÈ akiÒcanabhÈvaÑ upagantvÈ eko carati viharati iriyati vatteti pÈleti yapeti yÈpeti. EvaÑ BhagavÈ pabbajjasa~khÈtena eko.

KathaÑ BhagavÈ adutiyaÔÔhena eko, evaÑ pabbajito samÈno eko araÒÒavanapatthÈni pantÈni senÈsanÈni paÔisevati appasaddÈni


appanigghosÈni vijanavÈtÈni manussarÈhasseyyakÈni1 paÔisallÈnasÈruppÈni2,

so eko gacchati, eko tiÔÔhati, eko nisÊdati, eko seyyaÑ kappeti, eko gÈmaÑ

piÓÉÈya pavisati, eko abhikkamati, eko paÔikkamati, eko raho nisÊdati, eko

ca~kamaÑ adhiÔÔhÈti, eko carati viharati iriyati vatteti pÈleti yapeti yÈpeti

evaÑ BhagavÈ adutiyaÔÔhena eko.

KathaÑ BhagavÈ taÓhÈya pahÈnaÔÔhena eko, so evaÑ eko adutiyo

appamatto ÈtÈpÊ pahitatto viharanto najjÈ NeraÒjarÈya tÊre Bodhirukkham|le

mahÈpadhÈnaÑ padahanto mÈraÑ sasenaÑ kaÓhaÑ namuciÑ

pamattabandhuÑ vidhamitvÈ taÓhÈjÈliniÑ3 visaÔaÑ4 visattikaÑ pajahi

vinodesi byantÊ-akÈsi anabhÈvaÑ gamesi.

“TaÓhÈdutiyo puriso, dÊghamaddhÈna saÑsaraÑ.

ItthabhÈvaÒÒathÈbhÈvaÑ, saÑsÈraÑ nÈtivattati.

EtamÈdÊnavaÑ5 Òa tvÈ, taÓhaÑ6 dukkhassa sambhavaÑ.

VÊtataÓho anÈdÈno, sato bhikkhu paribbaje”ti.

EvaÑ BhagavÈ taÓhÈya pahÈnaÔÔhena eko.

KathaÑ BhagavÈ ekantavÊtarÈgoti eko, rÈgassa pahÊnattÈ

ekantavÊtarÈgoti eko, dosassa pahÊnattÈ ekantavÊtadosoti eko, mohassa

pahÊnattÈ ekantÈvÊtamohoti eko, kilesÈnaÑ pahÊnattÈ ekantanikkilesoti eko.

KathaÑ BhagavÈ ekÈyanamaggaÑ gatoti eko, ekÈyanamaggo vuccati

cattÈro satipaÔÔhÈnÈ -pa- ariyo aÔÔha~giko maggo.

______________________________________________________________ 1. ManussarÈhaseyyakÈni (SyÈ, Ka) 2. PaÔisallÈÓasÈruppÈni (Ka)

3. TaÓhaÑ jÈliniÑ (SyÈ) 4. SaritaÑ (SyÈ) Khu 7. 362 piÔÔhepi.

5. EvamÈdÊnavaÑ (Ka) passa Khu 1. 201 piÔÔhe.

6. TaÓhÈ (SyÈ, Ka) Khu 7. 362 piÔÔhe.


“EkÈyanaÑ jÈtikhayantadassÊ, MaggaÑ pajÈnÈti hitÈnukampÊ. Etena maggena tariÑsu1 pubbe, Tarissanti ye ca taranti oghan”ti.

EvaÑ BhagavÈ ekÈyanamaggaÑ gatoti eko.

KathaÑ BhagavÈ eko anuttaraÑ sammÈsambodhiÑ abhisambuddhoti eko. Bodhi vuccati cat|su maggesu ÒÈÓaÑ, paÒÒÈ paÒÒindriyaÑ paÒÒÈbalaÑ dhammavicayasambojjha~go vÊmaÑsÈ vipassanÈ sammÈdiÔÔhi, BhagavÈ tena bodhiÒÈÓena “sabbe sa~khÈrÈ aniccÈ”ti bujjhi, “sabbe sa~khÈrÈ dukkhÈ”ti bujjhi -pa- “sabbe dhammÈ anattÈ”ti bujjhi,. “YaÑ kiÒci samudayadhammaÑ, sabbaÑ taÑ nirodhadhamman”ti bujjhi. Atha vÈ yaÑ bujjhitabbaÑ anubujjhitabbaÑ paÔibujjhitabbaÑ sambujjhitabbaÑ adhigantabbaÑ phassitabbaÑ sacchikÈtabbaÑ, sabbaÑ taÑ tena bodhiÒÈÓena bujjhi anubujjhi paÔibujjhi sambujjhi adhigacchi phassesi sacchÈkÈsi. EvaÑ BhagavÈ eko anuttaraÑ sammÈsambodhiÑ abhisambuddhoti eko.

Tamonudoti BhagavÈ rÈgatamaÑ dosatamaÑ mohatamaÑ diÔÔhitamaÑ kilesatamaÑ duccaritatamaÑ andhakaraÓaÑ acakkhukaraÓaÑ aÒÒÈÓakaraÓaÑ paÒÒÈnirodhikaÑ vighÈtapakkhikaÑ anibbÈnasaÑvattanikaÑ nudi panudi pajahi vinodesi byantÊ-akÈsi anabhÈvaÑ gamesi. ŒsÊnoti nisinno BhagavÈ pÈsÈÓake cetiyeti ÈsÊno2.

Nagassa passe ÈsÊnaÑ, MuniÑ dukkhassa pÈraguÑ. SÈvakÈ payirupÈsanti, tevijjÈ maccuhÈyinoti.

Evampi BhagavÈ ÈsÊno. . Atha vÈ BhagavÈ sabbossukkapaÔippassaddhattÈ ÈsÊno, so vutthavÈso ciÓÓacaraÓo -pa- jÈtimaraÓasaÑsÈro, natthi tassa punabbhavoti. Evampi BhagavÈ ÈsÊnoti eko tamonudÈsÊno.

JutimÈ so pabha~karoti jutimÈti jutimÈ matimÈ paÓÉito paÒÒavÈ buddhimÈ ÒÈÓÊ vibhÈvÊ medhÈvi. Pabha~karoti pabha~karo Èlokakaro obhÈsakaro dÊpa~karo padÊpakaro ujjotakaro pajjotakaroti jutimÈ so pabha~karo. ______________________________________________________________ 1. AtariÑsu (Ka) passa SaÑ 3. 162 piÔÔhe, Khu 7. 362 piÔÔhe ca. 2. Œsino (Ka)


Gotamo Bh|ripaÒÒÈÓoti Gotamo Bh|ripaÒÒÈÓo ÒÈÓapaÒÒÈÓo paÒÒÈdhajo paÒÒÈketu paÒÒÈdhipateyyo vicayabahulo pavicayabahulo okkhÈyanabahulo samokkhÈyanadhammo vibh|tavihÈrÊ taccarito tabbahulo taggaruko tanninno tappoÓo tappabbhÈro tadadhimutto tadadhipateyyo.

Dhajo rathassa paÒÒÈÓaÑ, dh|mo1 paÒÒÈÓamaggino. RÈjÈ raÔÔhassa paÒÒÈÓaÑ, bhattÈ paÒÒÈÓamitthiyÈti.

Evameva Gotamo Bh|ripaÒÒÈÓo ÒÈÓapaÒÒÈÓo paÒÒÈdhajo paÒÒÈketu paÒÒÈdhipateyyo vicayabahulo pavicayabahulo okkhÈyanabahulo samokkhÈyanadhammo vibh|tavihÈrÊ taccarito tabbahulo taggar|ko tanninno tappoÓo tappabbhÈro tadadhimutto tadadhipateyyoti Gotamo Bh|ripaÒÒÈÓo.

Gotamo Bh|rimedhasoti bh|ri vuccati pathavÊ, BhagavÈ tÈya pathavisamÈya paÒÒÈya vipulÈya vitthatÈya samannÈgato. MedhÈ vuccati paÒÒÈ, yÈ paÒÒÈ pajÈnanÈ -pa- amoho dhammavicayo sammÈdiÔÔhi. BhagavÈ imÈya medhÈya upeto samupeto upÈgato samupÈgato upapanno samupapanno samannÈgato, tasmÈ Buddho sumedhasoti2 Gotamo Bh|rimedhaso. TenÈha thero Pi~giyo–

Eko tamonudÈsÊno, jutimÈ so pabha~karo. Gotamo Bh|ripaÒÒÈÓo, Gotamo Bh|rimedhasoti. 108. Yo me dhammamadesesi, sandiÔÔhikamakÈlikaÑ. TaÓhakkhayamanÊtikaÑ, yassa natthi upamÈ kvaci. (7)

Yo me dhammamadesesÊti yoti yo so BhagavÈ Sayambh| anÈcariyako pubbe ananussutesu dhammesu sÈmaÑ saccÈni abhisambujjhi, tattha ca SabbaÒÒutaÑ patto balesu ca vasÊbhÈvaÑ. DhammamadesesÊti dhammanti ÈdikalyÈÓaÑ majjhekalyÈÓaÑ pariyosÈnakalyÈÓaÑ sÈtthaÑ sabyaÒjanaÑ kevalaparipuÓÓaÑ parisuddhaÑ brahmacariyaÑ cattÈro satipaÔÔhane -pa- ariyaÑ aÔÔha~gikaÑ maggaÑ nibbÈnaÒca nibbÈnagÈminiÒca paÔipadaÑ Ècikkhi desesi paÒÒapesi ______________________________________________________________ 1. Dhumo (SyÈ) 2. Bh|rimedhasoti (SyÈ) evamuparipi.


paÔÔhapesi vivari vibhaji uttÈnÊ-akÈsi pakÈsesÊti yo me dhammamadesesi.

SandiÔÔhikamakÈlikanti sandiÔÔhikaÑ akÈlikaÑ ehipassikaÑ opaneyyikaÑ paccattaÑ veditabbaÑ viÒÒ|hÊti evaÑ sandiÔÔhikaÑ. Atha vÈ yo diÔÔheva dhamme ariyaÑ aÔÔha~gikaÑ maggaÑ bhÈveti, tassa maggassa anantarÈ samanantarÈ adhigacchateva phalaÑ vindati paÔilabhatÊti evampi sandiÔÔhikamakÈlikaÑ. YathÈ manussÈ kÈlikaÑ dhanaÑ datvÈ anantarÈ na labhanti kÈlaÑ Ègamenti, nevÈyaÑ dhammo. Yo diÔÔheva dhamme ariyaÑ aÔÔha~gikaÑ maggaÑ bhÈveti, tassa maggassa anantarÈ samanantarÈ adhigacchateva phalaÑ vindati paÔilabhati, na parattha na paraloke, evaÑ akÈlikanti sandiÔÔhikamakÈlikaÑ.

TaÓhakkhayamanÊtikanti taÓhÈti r|pataÓhÈ -pa- dhammataÓhÈ. TaÓhakkhayanti taÓhakkhayaÑ rÈgakkhayaÑ dosakkhayaÑ mohakkhayaÑ gatikkhayaÑ upapattikkhayaÑ paÔisandhikkhayaÑ bhavakkhayaÑ saÑsÈrakkhayaÑ vaÔÔakkhayaÑ. AnÊtikanti Êtivuccanti kilesÈ ca khandhÈ ca abhisa~khÈrÈ ca. ¢tippahÈnaÑ Êtiv|pasamaÑ ÊtipaÔinissaggaÑ ÊtipaÔippassaddhiÑ amataÑ nibbÈnanti taÓhakkhayamanÊtikaÑ.

Yassa natthi upamÈ kvacÊti yassÈti nibbÈnassa. Natthi upamÈti upamÈ natthi, upanidhÈ natthi, sadisaÑ natthi, paÔibhÈgo natthi na atthi na saÑvijjati nupalabbhati. KvacÊti kvaci kimhici katthaci ajjhattaÑ vÈ bahiddhÈ vÈ ajjhattabahiddhÈ vÈti yassa natthi upamÈ kvaci. TenÈha thero Pi~giyo–

Yo me dhammamadesesi, sandiÔÔhikamakÈlikaÑ. TaÓhakkhayamanÊtikaÑ, yassa natthi upamÈ kvacÊti. 109. KiÑ nu tamhÈ vippavasasi, muhuttamapi Pi~giya. GotamÈ Bh|ripaÒÒÈÓÈ, GotamÈ Bh|rimeso. (8)

KiÑnu tamhÈ vippavasasÊti kiÑnu BuddhamhÈ vippavasasi apesi apagacchasi1 vinÈ hosÊti kiÑnu tamhÈ vippavasasi.

Muhuttamapi Pi~giyÈti muhuttampi khaÓampi layampi vayampi addhampÊti muhuttamapi. Pi~giyÈti BÈvarÊ taÑ nattÈraÑ nÈmena Èlapati. ______________________________________________________________ 1. Apagacchi (SÊ)


GotamÈ Bh|ripaÒÒÈÓÈti GotamÈ Bh|ripaÒÒÈÓÈ ÒÈÓapaÒÒÈÓÈ paÒÒÈdhajÈ paÒÒÈketumhÈ paÒÒÈdhipateyyamhÈ vicayabahulÈ pavicayabahulÈ okkhÈyanabahulÈ samokkhÈyanadhammÈ vibh|tavihÈrimhÈ taccaritÈ tabbahulÈ taggarukÈ tanninnÈ tappoÓÈ tappabbhÈrÈ tadadhimuttÈ tadadhipateyyamhÈti GotamÈ Bh|ripaÒÒÈÓÈ.

GotamÈ Bh|rimedhasati bh|ri vuccati pathavÊ, BhagavÈ tÈya pathavisamÈya paÒÒÈya vipulÈya vitthatÈya samannÈgato. MedhÈ vuccati paÒÒÈ, yÈ paÒÒÈ pajÈnanÈ -pa- amoho dhammavicayo sammÈdiÔÔhi. BhagavÈ imÈya medhÈya paÒÒÈya upeto samupeto upÈgato samupÈgato upapanno samupapanno samannÈgato, tasmÈ Buddho Sumedhasoti GotamÈ Bh|rimedhasa. TenÈha so brÈhmaÓo–

KiÑnu tamhÈ vippavasi, muhuttamapi Pi~giya. GotamÈ Bh|ripaÒÒÈÓÈ, GotamÈ Bh|rimedhasÈti. 110. Yo te dhammamadesesi, sandiÔÔhikamakÈlikaÑ. TaÓhakkhayamanÊtikaÑ, yassa natthi upamÈ kvaci. (9)

Yo te dhammamadesesÊti yo so BhagavÈ -pa- tattha ca SabbaÒÒutaÑ patto balesu ca vasÊbhÈvaÑ. DhammamadesesÊti dhammanti ÈdikalyÈÓaÑ majjhekalyÈÓaÑ -pa- nibbÈnaÒca nibbÈnagÈminiÒca paÔipadaÑ Ècikkhi desesi paÒÒapesi paÔÔhapesi vivari vibhaji uttÈnÊ-akÈsi pakÈsesÊti yo te dhammamadesesi.

SandiÔÔhikamakÈlikanti sandiÔÔhikaÑ akÈlikaÑ ehipassikaÑ opaneyyikaÑ paccattaÑ veditabbaÑ viÒÒ|hÊti evaÑ sandiÔÔhikaÑ. Atha vÈ yo diÔÔheva dhamme ariyaÑ aÔÔha~gikaÑ maggaÑ bhÈveti, tassa maggassa anantarÈ samanantarÈ adhigacchateva phalaÑ vindati paÔilabhatÊti evampi sandiÔÔhikaÑ. AkÈlikanti yathÈ manussÈ kÈlikaÑ dhanaÑ datvÈ anantarÈ na labhanti, kÈlaÑ Ègamenti, nevÈyaÑ dhammo. Yo diÔÔheva dhamme ariyaÑ aÔÔha~gikaÑ maggaÑ bhÈveti. Tassa maggassa anantarÈ samanantarÈ adhigacchateva phalaÑ vindati paÔilabhati, na parattha na paraloke, evaÑ akÈlikanti sandiÔÔhikamakÈlikaÑ.


TaÓhakkhayamanÊtikanti taÓhÈti r|pataÓhÈ -pa- dhammataÓhÈ. TaÓhakkhayanti taÓhakkhayaÑ rÈgakkhayaÑ dosakkhayaÑ mohakkhayaÑ gatikkhayaÑ upapattikkhayaÑ paÔisandhikkhayaÑ bhavakkhayaÑ saÑsÈrakkhayaÑ vaÔÔakkhayaÑ. AnÊtikanti Êti vuccanti kilesÈ ca khandhÈ ca abhisa~khÈrÈ ca. ¢tippahÈnaÑ Êtiv|pasamaÑ ÊtipaÔinissaggaÑ ÊtipaÔippassaddhiÑ amataÑ nibbÈnanti taÓhakkhayamanÊtikaÑ.

Yassa natthi upamÈ kvacÊti yassÈti nibbÈnassa. Natthi upamÈti upamÈ natthi, upanidhÈ natthi, sadisaÑ natthi, paÔibhÈgo natthi na sati na saÑvijjati nupalabbhati. KvacÊti kvaci kimhici katthaci ajjhattaÑ vÈ bahiddhÈ vÈ ajjhattabahiddhÈ vÈti yassa natthi upamÈ kvaci. TenÈha so brÈhmaÓo–

Yo te dhammamadesesi, sandiÔÔhikamakÈlikaÑ. TaÓhakkhayamanÊtikaÑ, yassa natthi upamÈ kvacÊti. 111. NÈhaÑ tamhÈ vippavasÈmi, muhuttamapi brÈhmaÓa. GotamÈ Bh|ripaÒÒÈÓÈ, GotamÈ Bh|rimedhasÈ. (10)

NÈhaÑ tamhÈ vippavasÈmÊti nÈhaÑ BuddhamhÈ vippavasÈmi apemi apagacchÈmi vinÈ homÊti nÈhaÑ tamhÈ vippavasÈmi.

Muhuttamapi brÈhmaÓÈti muhuttampi khaÓampi layampi vayampi addhampÊti muhuttamapi. BrÈhmaÓÈti gÈravena mÈtulaÑ Èlapati.

GotamÈ Bh|ripaÒÒÈÓÈti GotamÈ Bh|ripaÒÒÈÓÈ ÒÈÓapaÒÒÈÓÈ paÒÒÈdhajÈ paÒÒÈketumhÈ paÒÒÈdhipateyyamhÈ vicayabahulÈ pavicayabahulÈ okkhÈyanabahulÈ samokkhÈyanadhammÈ vibh|tavihÈrimhÈ taccaritÈ tabbahulÈ taggarukÈ tanninnÈ tappoÓÈ tappabbhÈrÈ tadadhimuttÈ tadadhipateyyamhÈti GotamÈ Bh|ripaÒÒÈÓÈ.

GotamÈ Bh|rimedhasÈti bh|ri vuccati pathavÊ, BhagavÈ tÈya pathavisamÈya paÒÒÈya vipulÈya vitthatÈya samannÈgato. MedhÈ vuccati paÒÒÈ, yÈ paÒÒÈ pajÈnanÈ -pa- amoho dhammavicayo sammÈdiÔÔhi. BhagavÈ imÈya medhÈya paÒÒÈya upeto samupeto upÈgato samupÈgato upapanno samupapanno samannÈgato, tasmÈ Buddho Sumedhasoti GotamÈ Bh|rimedhasÈ. TenÈha thero Pi~giyo–


NÈhaÑ tamhÈ vippavasÈmi, muhuttamapi brÈhmaÓa. GotamÈ Bh|ripaÒÒÈÓÈ, GotamÈ Bh|rimedhasÈti. 112. Yo me dhammamadesesi, sandiÔÔhikamakÈlikaÑ. TaÓhakkhayamanÊtikaÑ, yassa natthi upamÈ kvaci. (11)

Yo me dhammamadesesÊti yo so BhagavÈ Sayambh| anÈcariyako pubbe ananussutesu dhammesu sÈmaÑ saccÈni abhisambujjhi, tattha ca SabbaÒÒutaÑ patto balesu ca vasÊbhÈvaÑ. DhammamadesesÊti dhammanti ÈdikalyÈÓaÑ majjhekalyÈÓaÑ pariyosÈnakalyÈÓaÑ sÈtthaÑ sabyaÒjanaÑ kevalaparipuÓÓaÑ parisuddhaÑ brahmacariyaÑ cattÈro satipaÔÔhÈne cattÈro sammappadhÈne cattÈro iddhipÈde paÒcindriyÈni paÒca balÈni satta bojjha~ge ariyaÑ aÔÔha~gikaÑ maggaÑ nibbÈnaÒca nibbÈnagÈminiÒca paÔipadaÑ Ècikkhi desesi paÒÒapesi paÔÔhapesi vivari vibhaji uttÈnÊ-akÈsi pakÈsesÊti yo me dhammamadesesi.

SandiÔÔhikamakÈlikanti sandiÔÔhikaÑ akÈlikaÑ ehipassikaÑ opaneyyikaÑ paccattaÑ veditabbaÑ viÒÒ|hÊti evaÑ sandiÔÔhikaÑ. Atha vÈ yo diÔÔheva dhamme ariyaÑ aÔÔha~gikaÑ maggaÑ bhÈveti, tassa maggassa anantarÈ samanantarÈ adhigacchateva phalaÑ vindati paÔilabhatÊti evampi sandiÔÔhikaÑ. AkÈlikanti yathÈ manussÈ kÈlikaÑ dhanaÑ datvÈ anantarÈ na labhanti, kÈlaÑ Ègamenti, nevÈyaÑ dhammo. Yo diÔÔheva dhamme ariyaÑ aÔÔha~gikaÑ maggaÑ bhÈveti, tassa maggassa anantarÈ samanantarÈ adhigacchateva phalaÑ vindati paÔilabhati, na parattha na paraloke, evaÑ akÈlikanti sandiÔÔhikamakÈlikaÑ.

TaÓhakkhayamanÊtikanti taÓhÈti r|pataÓhÈ -pa- dhammataÓhÈ. TaÓhakkhayanti taÓhakkhayaÑ rÈgakkhayaÑ dosakkhayaÑ mohakkhayaÑ gatikkhayaÑ upapattikkhayaÑ paÔisandhikkhayaÑ bhavakkhayaÑ saÑsÈrakkhayaÑ vaÔÔakkhayaÑ. AnÊtikanti Êti vuccanti kilesÈ ca khandhÈ ca abhisa~khÈrÈ ca. ¢tippahÈnaÑ Êtiv|pasamaÑ ÊtipaÔippassaddhiÑ amataÑ nibbÈnanti taÓhakkhayamanÊtikaÑ.

Yassa natthi upamÈ kvacÊti yassÈti nibbÈnassa. Natthi upamÈti upamÈ natthi, upanidhÈ natthi, sadisaÑ natthi, paÔibhÈgo natthi na sati na saÑvijjati nupalabbhati. KvacÊti kvaci kimhici katthaci ajjhattaÑ vÈ bahiddhÈ vÈ ajjhattabahiddhÈ vÈti yassa natthi upamÈ kvaci. TenÈha thero Pi~giyo–


Yo me dhammamadesesi, sandiÔÔhikamakÈlikaÑ. TaÓhakkhayamanÊtikaÑ, yassa natthi upamÈ kvacÊti. 113. PassÈmi naÑ manasÈ cakkhunÈva, RattindivaÑ brÈhmaÓa appamatto. NamassamÈno vivasemi1 rattiÑ, Teneva maÒÒÈmi avippavÈsaÑ. (12)

PassÈmi naÑ manasÈ cakkhunÈvÈti yathÈ CakkhumÈ puriso Èloke r|pagatÈni passeyya dakkheyya olokeyya nijjhÈyeyya upaparikkheyya, evamevÈhaÑ BuddhaÑ BhagavantaÑ manasÈ passÈmi dakkhÈmi olokemi nijjhÈyÈmi upaparikkhÈmÊti passÈmi naÑ manasÈ cakkhunÈva.

RattindivaÑ brÈhmaÓa appamattoti rattiÒca divÈ ca BuddhÈnussatiÑ manasÈ bhÈvento appamattoti rattindivaÑ brÈhmaÓa appamatto.

NamassamÈno vivasemi rattinti namassamÈnoti kÈyena vÈ namassamÈno, vÈcÈya vÈ namassamÈno, cittena vÈ namassamÈno, anvatthapaÔipattiyÈ vÈ namassamÈno, dhammÈnudhammapaÔipattiyÈ vÈ namassamÈno sakkÈramÈno garukÈramÈno mÈnayamÈno p|jayamÈno rattindivaÑ vivasemi atinÈmemi atikkamemÊti namassamÈno vivasemi rattiÑ.

Teneva maÒÒÈmi avippavÈsanti tÈya BuddhÈnussatiyÈ bhÈvento avippavÈsoti taÑ maÒÒÈmi, avippavuÔÔhoti taÑ maÒÒÈmi jÈnÈmi, evaÑ jÈnÈmi evaÑ ÈjÈnÈmi evaÑ vijÈnÈmi evaÑ paÔivijÈnÈmi evaÑ paÔivijjhÈmÊti teneva maÒÒÈmi avippavÈsaÑ. TenÈha thero Pi~giyo–

PassÈmi naÑ manasÈ cakkhunÈva, RattindivaÑ brÈhmaÓa appamatto. NamassamÈno vivasemi rattiÑ, Teneva maÒÒÈmi avippavÈsanti. ______________________________________________________________ 1. NamassamÈnova vasemi (SÊ-®Ôha) ...vivasÈmi (SyÈ)


114. SaddhÈ ca pÊti ca mano sati ca,

NÈ’penti’me GotamasÈsanamhÈ.

YaÑ yaÑ disaÑ vajati Bh|ripaÒÒo,

Sa tena teneva natohamasmi. (13)

SaddhÈ ca pÊti ca mano sati cÈti saddhÈti yÈ ca BhagavantaÑ Èrabbha

saddhÈ saddahanÈ1 okappanÈ abhippasÈdo saddhÈ saddhindriyaÑ

saddhÈbalaÑ. PÊtÊti yÈ BhagavantaÑ Èrabbha pÊti pÈmojjaÑ2 modanÈ

ÈmodanÈ pamodanÈ hÈso pahÈso vitti tuÔÔhi odagyaÑ attamanatÈ cittassa.

Manoti yaÒca BhagavantaÑ Èrabbha cittaÑ mano mÈnasaÑ hadayaÑ

paÓÉaraÑ mano manÈyatanaÑ manindriyaÑ viÒÒÈÓaÑ viÒÒÈÓakkhandho

tajjÈ manoviÒÒÈÓadhÈtu. SatÊti yÈ BhagavantaÑ Èrabbha sati anussati

sammÈsatÊti saddhÈ ca pÊti ca mano sati ca.

NÈ’penti’me GotamasÈsanamhÈti ime cattÈro dhammÈ GotamasÈsanÈ

BuddhasÈsanÈ JinasÈsanÈ TathÈgatasÈsanÈ ArahantasÈsanÈ nÈpenti na

gacchanti na vijahanti na vinÈsentÊti nÈpentime GotamasÈsanamhÈ.

YaÑ yaÑ disaÑ vajati Bh|ripaÒÒoti yaÑ yaÑ disanti puratthimaÑ vÈ

disaÑ pacchimaÑ vÈ disaÑ dakkhiÓaÑ vÈ disaÑ uttaraÑ vÈ disaÑ vajati

gacchati kamati abhikkamati. Bh|ripaÒÒoti Bh|ripaÒÒo mahÈpaÒÒo

tikkhapaÒÒo puthupaÒÒo hÈsapaÒÒo javanapaÒÒo nibbedhikapaÒÒo. Bh|ri

vuccati pathavÊ, BhagavÈ tÈya pathavisamÈya paÒÒÈya vipulÈya vitthatÈya

samannÈgatoti yaÑ yaÑ disaÑ vajati Bh|ripaÒÒo.

Sa tena teneva natohamasmÊti so yena Buddho tena teneva nato

tanninno tappoÓo tappabbhÈro tadadhimutto tadadhipateyyoti sa tena teneva

natohamasmi. TenÈha thero Pi~giyo–

______________________________________________________________ 1. SaddhahanÈ (Ka) 2. PÈmujjaÑ (SyÈ)


SaddhÈ ca pÊti ca mano sati ca, NÈ’penti’me GotamasÈsanamhÈ. YaÑ yaÑ disaÑ vajati Bh|ripaÒÒo, Sa tena teneva natohamasmÊti. 115. JiÓÓassa me dubbalathÈmakassa, Teneva kÈyo na paleti tattha. Sa~kappayantÈya vajÈmi niccaÑ, Mano hi me brÈhmaÓa tena yutto. (14)

JiÓÓassa me dubbalathÈmakassÈti jiÓÓassa vuÉÉhassa mahallakassa addhagatassa vayo-anuppattassa. DubbalathÈmakassÈti dubbalathÈmakassa appathÈmakassa parittathÈmakassÈti jiÓÓassa me dubbalathÈmakassa.

Teneva kÈyo na paleti tatthÈti kÈyo yena Buddho, tena na paleti na vajati na gacchati nÈtikkamatÊti teneva kÈyo na paleti tattha.

Sa~kappayantÈya vajÈmi niccanti sa~kappagamanena vitakkagamanena ÒÈÓagamanena paÒÒÈgamanena buddhigamanena vajÈmi gacchÈmi atikkamÈmÊti sa~kappayantÈya vajÈmi niccaÑ.

Mano hi me brÈhmaÓa tena yuttoti manoti yaÑ cittaÑ mano mÈnasaÑ -pa- tajjÈ manoviÒÒÈÓadhÈtu. Mano hi me brÈhmaÓa tena yuttoti mano yena Buddho tena yutto payutto saÑyuttoti mano hi me brÈhmaÓa tena yutto. TenÈha thero Pi~giyo–

JiÓÓassa me dubbalathÈmakassa, Teneva kÈyo na paleti tattha. Sa~kappayantÈya vajÈmi niccaÑ, Mano hi me brÈhmaÓa tena yuttoti. 116. Pa~ke sayÈno pariphandamÈno, dÊpÈ dÊpaÑ upallaviÑ. AthaddasÈsiÑ SambuddhaÑ, oghatiÓÓamanÈsavaÑ. (15)


Pa~ke sayÈno pariphandamÈnoti pa~ke sayÈnoti kÈmapa~ke kÈmakaddame kÈmakilese kÈmabaÄise kÈmapariÄÈhe kÈmapalibodhe semÈno sayamÈno vasamÈno ÈvasamÈno parivasamÈno1ti pa~ke sayÈno. PariphandamÈnoti taÓhÈphandanÈya phandamÈno, diÔÔhiphandanÈya phandamÈno, kilesaphandanÈya phandamÈno, payogaphandanÈya phandamÈno, vipÈkaphandanÈya phandamÈno, manoduccaritaphandanÈya phandamÈno, ratto rÈgena phandamÈno, duÔÔho dosena phandamÈno, m|Äho mohena phandamÈno, vinibandho mÈnena phandamÈno, parÈmaÔÔho diÔÔhiyÈ phandamÈno, vikkhepagato uddhaccena phandamÈno, aniÔÔha~gato vicikicchÈya phandamÈno, thÈmagato anusayehi phandamÈno, lÈbhena phandamÈno, alÈbhena phandamÈno, yasena phandamÈno, ayasena phandamÈno, pasaÑsÈya phandamÈno, nindÈya phandamÈno, sukhena phandamÈno, dukkhena phandamÈno, jÈtiyÈ phandamÈno, jarÈya phandamÈno, byÈdhinÈ phandamÈno, maraÓena phandamÈno, sokaparidevadukkhadomanassupÈyÈsehi phandamÈno, nerayikena dukkhena phandamÈno, tiracchÈnayonikena dukkhena phandamÈno, pettivisayikena dukkhena phandamÈno, mÈnusikena dukkhena. Gabbhokkantim|lakena dukkhena. GabbhaÔÔhitim|lakena dukkhena. GabbhavuÔÔhÈnam|lakena dukkhena. JÈtass|panibandhakena dukkhena. JÈtassa parÈdheyyakena dukkhena. Att|pakkamena dukkhena. Par|pakkamena dukkhena. Sa~khÈradukkhena. VipariÓÈmadukkhena. Cakkhurogena dukkhena. Sotarogena dukkhena. GhÈnarogena dukkhena. JivhÈrogena dukkhena. KÈyarogena dukkhena. SÊsarogena dukkhena. KaÓÓarogena dukkhena. Mukharogena dukkhena. Dantarogena dukkhena. OÔÔharogena dukkhena. KÈsena. SÈsena. PinÈsena. �Èhena2. Jarena. Kucchirogena. MucchÈya. PakkhandikÈya. S|lÈya. Vis|cikÈya. KuÔÔhena. GaÓÉena. KilÈsena. Sosena. ApamÈrena. DadduyÈ. KaÓÉuyÈ. KacchuyÈ. RakhasÈya. VitacchikÈya. Lohitapittena3. Madhumehena. AÑsÈya. PiÄakÈya. BhagandalÈya4. PittasamuÔÔhÈnena ÈbÈdhena. SemhasamuÔÔhÈnena ÈbÈdhena. VÈtasamuÔÔhÈnena ÈbÈdhena. SannipÈtikena ÈbÈdhena. UtupariÓÈmajena ÈbÈdhena. VisamaparihÈrajena ÈbÈdhena. Opakkamikena ÈbÈdhena. KammavipÈkajena ÈbÈdhena. SÊtena. UÓhena. ______________________________________________________________ 1. AvasemÈno parisemÈno (SyÈ) 2. DÈhena (Ka) Khu 7. 35 piÔÔhepi. 3. Lohitena. Pittena (SyÈ, Ka) 4. BhagandalÈya (SyÈ)


JighacchÈya. PipÈsÈya. UccÈrena. PassÈvena. �aÑsamakasavÈtÈtapasarÊsapasamphassena dukkhena. MÈtumaraÓena dukkhena. PitumaraÓena dukkhena. PuttamaraÓena dukkhena. DhÊtumaraÓena dukkhena. ©Ètibyasanena dukkhena. Bhogabyasanena dukkhena. Rogabyasanena dukkhena. SÊlabyasanena dukkhena. DiÔÔhibyanena dukkhena phandamÈno pariphandamÈno pavedhamÈno sampavedhamÈnoti pa~ke sayÈno pariphandamÈno.

DÊpÈ dÊpaÑ upallavinti SatthÈrato SatthÈraÑ dhammakkhÈnato dhammakkhÈnaÑ gaÓato gaÓaÑ diÔÔhiyÈ diÔÔhiÑ paÔipadÈya paÔipadaÑ maggato maggaÑ pallaviÑ upallaviÑ sampallavinti dÊpÈ dÊpaÑ upallaviÑ.

AthaddasÈsiÑ Sambuddhanti athÈti padasandhi padasaÑsaggo padapÈrip|rÊ akkharasamavÈyo byaÒjanasiliÔÔhatÈ padÈnupubbatÈpetaÑ athÈti. AddasÈsinti addasaÑ addakkhiÑ apassiÑ paÔivijjhiÑ. Buddhoti yo so BhagavÈ Sayambh| anÈcariyako -pa- sacchikÈ paÒÒatti, yadidaÑ Buddhoti athaddasÈsiÑ SambuddhaÑ.

OghatiÓÓamanÈsavanti oghatiÓÓanti BhagavÈ kÈmoghaÑ tiÓÓo, bhavoghaÑ tiÓÓo, diÔÔhoghaÑ tiÓÓo, avijjoghaÑ tiÓÓo, sabbasaÑsÈrapathaÑ tiÓÓo uttiÓÓo nitthiÓÓo atikkanto samatikkanto vÊtivatto, so vutthavÈso ciÓÓacaraÓo -pa- jÈtimaraÓasaÑsÈro, natthi tassa punabbhavoti oghatiÓÓaÑ. AnÈsavanti cattÈro ÈsavÈ kÈmÈsavo bhavÈsavo diÔÔhÈsavo avijjÈsavo, te ÈsavÈ Buddhassa Bhagavato pahÊnÈ ucchinnam|lÈ tÈlÈvatthukatÈ anabhÈvaÑkatÈ ÈyatiÑ anuppÈdadhammÈ, tasmÈ Buddho anÈsavoti oghatiÓÓamanÈsavaÑ. TenÈha thero Pi~giyo–

Pa~ke sayÈno pariphandamÈno, dÊpÈ dÊpaÑ upallaviÑ. AthaddasÈsiÑ SambuddhaÑ, oghatiÓÓamanÈsavanti. 117. YathÈ ah| Vakkali muttasaddho, BhadrÈvudho ŒÄavigotamo ca. Evameva tvampi pamuÒcassu saddhaÑ, Gamissasi tvaÑ Pi~giya maccudheyyassa pÈraÑ. (16)


YathÈ ah| Vakkali muttasaddho, BhadrÈvudho ŒÄavigotamo cÈti yathÈ Vakkalitthero1 saddho saddhÈgaruko saddhÈpubba~gamo saddhÈdhimutto saddhÈdhipateyyo arahattappatto, yathÈ BhadrÈvudho thero saddho saddhÈgaruko saddhÈpubba~gamo saddhÈdhimutto saddhÈdhipateyyo arahattappatto, yathÈ ŒÄavigotamo thero saddho saddhÈgaruko saddhÈpubba~gamo saddhÈdhimutto saddhÈdhipateyyo arahattappattoti yathÈ ah| Vakkali muttasaddho, BhadrÈvudho ŒÄavigotamo ca.

Evameva tvampi pamuÒcassu saddhanti evameva tvaÑ saddhaÑ muÒcassu pamuÒcassu sampamuÒcassu adhimuÒcassu okappehi. “Sabbe sa~khÈrÈ aniccÈ”ti saddhaÑ muÒcassu pamuÒcassu sampamuÒcassu adhimuÒcassu okappehi. “Sabbe sa~khÈrÈ dukkhÈ”ti. “Sabbe dhammÈ anattÈ”ti saddhaÑ muÒcassu pamuÒcassu sampamuÒcassu adhimuÒcassu okappehi -pa-. “YaÑ kiÒci samudayadhammaÑ, sabbaÑ taÑ nirodhadhamman”ti saddhaÑ muÒcassu pamuÒcassu sampamuÒcassu adhimuÒcassu okappehÊti evameva tvampi pamuÒcassu saddhaÑ.

Gamissasi tvaÑ Pi~giya maccudheyyassa pÈranti maccudheyyaÑ vuccanti kilesÈ ca khandhÈ ca abhisa~khÈrÈ ca. Maccudheyyassa pÈraÑ vuccati amataÑ nibbÈnaÑ, yo so sabbasa~khÈrasamatho sabb|padhipaÔinissaggo taÓhakkhayo virÈgo nirodho nibbÈnaÑ. Gamissasi tvaÑ Pi~giya maccudheyyassa pÈranti tvaÑ pÈraÑ gamissasi, pÈraÑ adhigamissasi, pÈraÑ phassissasi, pÈraÑ sacchikarissasÊti gamissasi tvaÑ Pi~giya maccudheyyassa pÈraÑ. TenÈha BhagavÈ–

YathÈ ah| Vakkali muttasaddho, BhadrÈvudho ŒÄavigotamo ca. Evameva tvampi pamuÒcassu saddhaÑ, Gamissasi tvaÑ Pi~giya maccudheyyassa pÈranti. 118. Esa bhiyyo pasÊdÈmi, sutvÈna Munino vaco. VivaÔÔacchado2 Sambuddho, akhilo paÔibhÈnavÈ3. (17)

Esa bhiyyo pasÊdÈmÊti esa bhiyyo pasÊdÈmi, bhiyyo bhiyyo saddahÈmi, bhiyyo bhiyyo okappemi, bhiyyo bhiyyo adhimuccÈmi, “sabbe sa~khÈrÈ aniccÈ”ti bhiyyo bhiyyo pasÊdÈmi, bhiyyo bhiyyo ______________________________________________________________ 1. Vakkali (SyÈ) 2. VivaÔacchadano (Ka) saddanÊtipadamÈlÈ oloketabbÈ. 3. PaÔibhÈÓavÈ (SyÈ)


saddahÈmi, bhiyyo bhiyyo okappemi, bhiyyo bhiyyo adhimuccÈmi, “sabbe sa~khÈrÈ dukkhÈ”ti bhiyyo bhiyyo pasÊdÈmi -pa- “sabbe dhammÈ anattÈ”ti bhiyyo bhiyyo pasÊdÈmi -pa-. “YaÑ kiÒci samudayadhammaÑ, sabbaÑ taÑ nirodhadhamman”ti bhiyyo bhiyyo pasÊdÈmi, bhiyyo bhiyyo saddahÈmi, bhiyyo bhiyyo okappemi, bhiyyo bhiyyo adhimuccÈmÊti esa bhiyyo pasÊdÈmi.

SutvÈna Munino vacoti MunÊti monaÑ vuccati ÒÈÓaÑ -pasa~gajÈlamaticca so Muni. SutvÈna Munino vacoti tuyhaÑ vacanaÑ byappathaÑ desanaÑ anusÈsanaÑ anusiÔÔhaÑ sutvÈna uggahetvÈna upadhÈrayitvÈna upalakkhayitvÈnÈti sutvÈna Munino vaco.

VivaÔÔacchado Sambuddhoti chadananti paÒca chadanÈni taÓhÈchadanaÑ diÔÔhichadanaÑ kilesachadanaÑ duccaritachadanaÑ avijjÈchadanaÑ, tÈni chadanÈni Buddhassa Bhagavato vivaÔÈni viddhaÑsitÈni samugghÈÔitÈni pahÊnÈni samucchinnÈni v|pasantÈni paÔippassaddhÈni abhabbuppattikÈni ÒÈÓagginÈ daÉÉhÈni, tasmÈ Buddho vivaÔÔacchado. Buddhoti yo so BhagavÈ -pa- sacchikÈ paÒÒatti, yadidaÑ Buddhoti vivaÔÔacchado Sambuddho.

Akhilo paÔibhÈnavÈti akhiloti rÈgo khilo, doso khilo, moho khilo, kodho khilo, upanÈho -pa- sabbÈkusalÈbhisa~khÈrÈ khilÈ, te khilÈ Buddhassa Bhagavato pahÊnÈ ucchinnam|lÈ tÈlÈvatthukatÈ anabhÈvaÑkatÈ ÈyatiÑ anuppÈdadhammÈ, tasmÈ Buddho akhilo.

PaÔibhÈnavÈti tayo paÔibhÈnavanto pariyatti paÔibhÈnavÈ paripucchÈpaÔibhÈnavÈ adhigamapaÔibhÈnavÈ. Katamo pariyattipaÔibhÈnavÈ, idhekaccassa BuddhavacanaÑ1 pariyÈputaÑ2 hoti SuttaÑ GeyyaÑ VeyyÈkaraÓaÑ GÈthÈ UdÈnaÑ ItivuttakaÑ JÈtakaÑ AbbhutadhammaÑ VedallaÑ, tassa pariyattiÑ nissÈya paÔibhÈti3, ayaÑ pariyattipaÔibhÈnavÈ.

Katamo paripucchÈpaÔibhÈnavÈ, idhekacco paripucchitÈ hoti atthe ca ÒÈye ca lakkhaÓe ca kÈraÓe ca ÔhÈnÈÔhÈne ca, tassa paripucchaÑ nissÈya paÔibhÈti, ayaÑ paripucchÈpaÔibhÈnavÈ. ______________________________________________________________ 1. PakatiyÈ (Ka) 2. PariyÈpuÔaÑ (SyÈ, Ka) 3. PaÔibhÈyati (Ka)


Katamo adhigamapaÔibhÈnavÈ, idhekaccassa adhigatÈ honti cattÈro satipaÔÔhÈnÈ cattÈro sammappadhÈnÈ cattÈro iddhipÈdÈ paÒcindriyÈni paÒca balÈni satta bojjha~gÈ ariyo aÔÔha~giko maggo cattÈro ariyamaggÈ cattÈri sÈmaÒÒaphalÈni catasso paÔisambhidÈyo cha abhiÒÒÈyo, tassa attho ÒÈto dhammo ÒÈto nirutti ÒÈtÈ, atthe ÒÈte attho paÔibhÈti, dhamme ÒÈte dhammo paÔibhÈti, niruttiyÈ ÒÈtÈya nirutti paÔibhÈti, imesu tÊsu ÒÈÓesu ÒÈÓaÑ paÔibhÈnapaÔisambhidÈ. BhagavÈ imÈya paÔibhÈnapaÔisambhidÈya upeto samupeto upÈgato samupÈgato upapanno samupapanno samannÈgato, tasmÈ Buddho paÔibhÈnavÈ. Yassa pariyatti natthi, paripucchÈ natthi, adhigamo natthi, kiÑ tassa paÔibhÈyissatÊti akhilo paÔibhÈnavÈ. TenÈha thero Pi~giyo–

Esa bhiyyo pasÊdÈmi, sutvÈna Munino vaco. VivaÔÔacchado Sambuddho, akhilo paÔibhÈnavÈti. 119. Adhideve1 abhiÒÒÈya, sabbaÑ vedi paroparaÑ2. PaÒhÈnantakaro SatthÈ, ka~khÊnaÑ paÔijÈnataÑ. (18)

Adhideve abhiÒÒÈyÈti devÈti tayo devÈ sammutidevÈ3 upapattidevÈ visuddhidevÈ. Katame sammutidevÈ, sammutidevÈ vuccanti rÈjÈno4 ca rÈjakumÈrÈ ca deviyo ca, ime vuccanti sammutidevÈ. Katame upapattidevÈ, upapattidevÈ vuccanti CÈtumahÈrÈjikÈ devÈ TÈvatiÑsÈ devÈ -pa- brahmakÈyikÈ devÈ, ye ca devÈ taduttari, ime vuccanti upapattidevÈ. Katame visuddhidevÈ, visuddhidevÈ vuccanti TathÈgatÈ TathÈgatasÈvakÈ arahanto khÊÓÈsavÈ, ye ca PaccekasambuddhÈ, ime vuccanti visuddhidevÈ. BhagavÈ sammutideve adhidevÈti abhiÒÒÈya, upapattideve adhidevÈti abhiÒÒÈya, visuddhideve adhidevÈti abhiÒÒÈya jÈnitvÈ tulayitvÈ tÊrayitvÈ vibhÈvayitvÈ vibh|taÑ katvÈti adhideve abhiÒÒÈya. ______________________________________________________________ 1. Atideve (Ka) 2. ParovaraÑ (SÊ-®Ôha) 3. SammatidevÈ (SyÈ) 85 piÔÔhepi. 4. Katame sammatidevÈ rÈjÈno (SyÈ) evamuparipi.


SabbaÑ vedi paroparanti BhagavÈ attano ca paresaÒca adhidevakare dhamme vedi aÒÒÈsi aphassi paÔivijjhi. Katame attano adhidevakarÈ dhammÈ, sammÈpaÔipadÈ anulomapaÔipadÈ apaccanÊkapaÔipadÈ anvatthapaÔipadÈ dhammÈnudhammapaÔipadÈ sÊlesu parip|rakÈritÈ indriyesu guttadvÈratÈ bhojane mattaÒÒutÈ jÈgariyÈnuyogo satisampajaÒÒaÑ cattÈro satipaÔÔhÈnÈ -pa- ariyo aÔÔha~giko maggo, ime vuccanti attano adhidevakarÈ dhammÈ.

Katame paresaÑ adhidevakarÈ dhammÈ, sammÈpaÔipadÈ -pa- ariyo aÔÔha~giko maggo, ime vuccanti paresaÑ adhidevakarÈ dhammÈ. EvaÑ BhagavÈ attano ca paresaÒca adhidevakare dhamme vedi aÒÒÈsi aphassi paÔivijjhÊti sabbaÑ vedi paroparaÑ.

PaÒhÈnantakaro SatthÈti BhagavÈ PÈrÈyanikapaÒhÈnaÑ antakaro pariyantakaro paricchedakaro parivaÔumakaro. SabhiyapaÒhÈnaÑ1 antakaro pariyantakaro paricchedakaro parivaÔumakaro. SakkapaÒhÈnaÑ. SuyÈmapaÒhÈnaÑ. BhikkhupaÒhÈnaÑ. BhikkhunÊpaÒhÈnaÑ. UpÈsakapaÒhÈnaÑ. UpÈsikÈpaÒhÈnaÑ. RÈjapaÒhÈnaÑ. KhattiyapaÒhÈnaÑ. BrÈhmaÓapaÒhÈnaÑ. VessapaÒhÈnaÑ. SuddapaÒhÈnaÑ. DevapaÒhÈnaÑ. BrahmapaÒhÈnaÑ antakaro pariyantakaro paricchedakaro parivaÔumakaroti paÒhÈnantakaro. SatthÈti BhagavÈ satthavÈho. YathÈ satthavÈho satthe kantÈraÑ tÈreti, corakantÈraÑ tÈreti, vÈÄakantÈraÑ tÈreti, dubbhikkhakantÈraÑ tÈreti, nirudakakantÈraÑ tÈreti uttÈreti nittÈreti2 patÈreti, khemantabh|miÑ sampÈpeti. Evameva BhagavÈ satthavÈho satte kantÈraÑ tÈreti. JÈtikantÈraÑ tÈreti. JarÈkantÈraÑ. ByÈdhikantÈraÑ. MaraÓakantÈraÑ. SokaparidevadukkhadomanassupÈyÈsakantÈraÑ tÈreti, rÈgakantÈraÑ tÈreti, dosakantÈraÑ. MohakantÈraÑ. MÈnakantÈraÑ. DiÔÔhikantÈraÑ. KilesakantÈraÑ. DuccaritakantÈraÑ tÈreti, rÈgagahanaÑ tÈreti, dosagahanaÑ. MohagahanaÑ. DiÔÔhigahanaÑ. KilesagahanaÑ. DuccaritagahanaÑ tÈreti uttÈreti nittÈreti patÈreti, khemantaÑ amataÑ nibbÈnaÑ sampÈpetÊti evampi BhagavÈ satthavÈho.

Atha vÈ BhagavÈ netÈ vinetÈ anunetÈ paÒÒÈpetÈ nijjhÈpetÈ pekkhatÈ pasÈdetÈti evaÑ BhagavÈ satthavÈho. . Atha vÈ BhagavÈ ______________________________________________________________ 1. ParisapaÒhÈnaÑ (SyÈ), Pi~giyapaÒhÈnaÑ (Ka) 2. NitthÈreti (SyÈ, Ka)


anuppannassa maggassa uppÈdetÈ, asaÒjÈtassa maggassa saÒjanetÈ, anakkhÈtassa maggassa akkhÈtÈ, maggaÒÒ| maggavid| maggakovido maggÈnugÈ ca pana etarahi sÈvakÈ viharanti pacchÈ samannÈgatÈti evampi BhagavÈ satthavÈhoti paÒhÈnantakaro satthÈ.

Ka~khÊnaÑ paÔijÈnatanti saka~khÈ ÈgantvÈ nikka~khÈ sampajjanti, sallekhÈ ÈgantvÈ nillekhÈ sampajjanti, sadveÄhakÈ ÈgantvÈ nidveÄhakÈ sampajjanti, savicikicchÈ ÈgantvÈ nibbicikicchÈ sampajjanti, sarÈgÈ ÈgantvÈ vÊtarÈgÈ sampajjanti, sadosÈ ÈgantvÈ vÊtadosÈ sampajjanti, samohÈ ÈgantvÈ vÊtamohÈ sampajjanti, sakilesÈ ÈgantvÈ nikkilesÈ sampajjantÊti ka~khÊnaÑ paÔijÈnataÑ. TenÈha thero Pi~giyo–

Adhideve abhiÒÒÈya, sabbaÑ vedi paroparaÑ. PaÒhÈnantakaro satthÈ, ka~khÊnaÑ paÔijÈnatanti. 120. AsaÑhÊraÑ asaÑkuppaÑ, Yassa natthi upamÈ kvaci. AddhÈ gamissÈmi na mettha ka~khÈ, EvaÑ maÑ dhÈrehi adhimuttacittaÑ. (19)

AsaÑhÊraÑ asaÑkuppanti asaÑhÊraÑ vuccati amataÑ nibbÈnaÑ. Yo so sabbasa~khÈrasamatho sabb|padhipaÔinissaggo taÓhakkhayo virÈgo nirodho nibbÈnaÑ. AsaÑhÊranti rÈgena dosena mohena kodhena upanÈhena makkhena paÄÈsena issÈya macchariyena mÈyÈya sÈÔheyyena thambhena sÈrambhena mÈnena atimÈnena madena pamÈdena sabbakilesehi sabbaduccaritehi sabbapariÄÈhehi sabbÈsavehi sabbadarathehi sabbasantÈpehi sabbÈkusalÈbhisa~khÈrehi asaÑhÈriyaÑ nibbÈnaÑ niccaÑ dhuvaÑ sassataÑ avipariÓÈmadhammanti asaÑhÊraÑ.

AsaÑkuppanti asaÑkuppaÑ vuccati amataÑ nibbÈnaÑ. Yo so sabbasa~khÈrasamatho -panirodho nibbÈnaÑ. NibbÈnassa1 na uppÈdo paÒÒÈyati, vayo natthi, na tassa aÒÒathattaÑ2 paÒÒÈyati, nibbÈnaÑ niccaÑ dhuvaÑ sassataÑ avipariÓÈmadhammanti asaÑhÊraÑ asaÑkuppaÑ. ______________________________________________________________ 1. Yassa (SyÈ) 2. Tassa aÒÒadatthu (SyÈ)


Yassa natthi upamÈ kvacÊti yassÈti nibbÈnassa. Natthi upamÈti upamÈ natthi, upanidhÈ natthi, sadisaÑ natthi, paÔibhÈgo natthi na sati na saÑvijjati nupalabbhati. KvacÊti kvaci kimhici katthaci ajjhattaÑ vÈ bahiddhÈ vÈ ajjhattabahiddhÈ vÈti yassa natthi upamÈ kvaci.

AddhÈ gamissÈmi na mettha ka~khÈti addhÈti ekaÑsavacanaÑ nissaÑsayavacanaÑ nikka~khavacanaÑ advejjhavacanaÑ adveÄhakavacanaÑ niyogavacanaÑ apaÓÓakavacanaÑ aviraddhavacanaÑ avatthÈpanavacanametaÑ addhÈti. GamissÈmÊti gamissÈmi adhigamissÈmi phassissÈmi sacchikarissÈmÊti addhÈ gamissÈmi. Na mettha ka~khÈti etthÈti nibbÈne ka~khÈ natthi, vicikicchÈ natthi, dveÄhakaÑ natthi, saÑsayo natthi na atthi na saÑvijjati nupalabbhati, pahÊno samucchinno v|pasanto paÔippassaddho abhabbuppattiko ÒÈÓagginÈ daÉÉhoti addhÈ gamissÈmi na mettha ka~khÈ.

EvaÑ maÑ dhÈrehi adhimuttacittanti evaÑ maÑ dhÈrehÊti evaÑ maÑ upalakkhehi. Adhimuttacittanti nibbÈnaninnaÑ nibbÈnapoÓaÑ nibbÈnapabbhÈraÑ NibbÈnÈdhimuttanti evaÑ maÑ dhÈrehi adhimuttacittanti. TenÈha thero Pi~giyo–

AsaÑhÊraÑ asaÑkuppaÑ, Yassa natthi upamÈ kvaci. AddhÈ gamissÈmi na mettha ka~khÈ, EvaÑ maÑ dhÈrehi adhimuttacittanti.

PÈrÈyanÈnugÊtigÈthÈniddeso aÔÔhÈrasamo.

PÈrÈyanavaggo samatto.

19. KhaggavisÈÓasuttaniddesa

PaÔhamavagga

211. Sabbesu bh|tesu nidhÈya daÓÉaÑ, AviheÔhayaÑ aÒÒatarampi tesaÑ. Na puttamiccheyya kuto sahÈyaÑ, Eko care khaggavisÈÓakappo. (1)

Sabbesu bh|tesu nidhÈya daÓÉanti sabbes|ti sabbena sabbaÑ sabbathÈ sabbaÑ asesaÑ nissesaÑ pariyÈdiyanavacanametaÑ sabbes|ti. Bh|tes|ti bh|tÈ vuccanti tasÈ ca thÈvarÈ ca. TasÈti yesaÑ tasitataÓhÈ appahÊnÈ, yesaÒca bhayabheravÈ appahÊnÈ. KiÑkÈraÓÈ vuccanti tasÈ, te tasanti uttasanti paritasanti bhÈyanti santÈsaÑ Èpajjanti, taÑkÈraÓÈ vuccanti tasÈ. ThÈvarÈti yesaÑ tasitataÓhÈ pahÊnÈ, yesaÒca bhayabheravÈ pahÊnÈ. KiÑkÈraÓÈ vuccanti thÈvarÈ, te na tasanti na uttasanti na paritasanti na bhÈyanti na santÈsaÑ Èpajjanti, taÑkÈraÓÈ vuccanti thÈvarÈ. DaÓÉanti tayo daÓÉÈ kÈyadaÓÉo vacÊdaÓÉo manodaÓÉo. TividhaÑ kÈyaduccaritaÑ kÈyadaÓÉo, catubbidhaÑ vacÊduccaritaÑ vacÊdaÓÉo, tividhaÑ manoduccaritaÑ manodaÓÉo. Sabbesu bh|tesu nidhÈya daÓÉanti sabbesu bh|tesu daÓÉaÑ nidhÈya nidahitvÈ oropayitvÈ samoropayitvÈ nikkhipitvÈ paÔippassambhitvÈti sabbesu bh|tesu nidhÈya daÓÉaÑ.

AviheÔhayaÑ aÒÒatarampi tesanti ekamekampi sattaÑ pÈÓinÈ vÈ leÉÉunÈ vÈ daÓÉena vÈ satthena vÈ anduyÈ1 vÈ rajjuyÈ vÈ aviheÔhayanto, sabbepi satte pÈÓinÈ vÈ leÉÉunÈ vÈ daÓÉena vÈ satthena vÈ anduyÈ vÈ rajjuyÈ vÈ aviheÔhayantoti aviheÔhayaÑ aÒÒatarampi tesaÑ.

Na puttamiccheyya kuto sahÈyanti nÈti paÔikkhepo. PuttÈti cattÈro puttÈ atrajo putto khettajo putto dinnako putto antevÈsiko putto. SahÈyanti sahÈyÈ vuccanti yehi saha ÈgamanaÑ phÈsu, gamanaÑ phÈsu, gamanÈgamanaÑ phÈsu, ÔhÈnaÑ phÈsu, nisajjanaÑ phÈsu, sayanaÑ2 phÈsu, ÈlapanaÑ phÈsu, sallapanaÑ phÈsu, ullapanaÑ phÈsu, samullapanaÑ ______________________________________________________________ 1. AruyÈ (SyÈ), adduyÈ (Ka) 2. NipajjanaÑ (SyÈ)


phÈsu. Na puttamiccheyya kuto sahÈyanti puttampi na iccheyya na sÈdiyeyya na patthayeyya na pihayeyya nÈbhijappeyya, kuto mittaÑ vÈ sandiÔÔhaÑ vÈ sambhattaÑ vÈ sahÈyaÑ vÈ iccheyya1 sÈdiyeyya patthayeyya pihayeyya abhijappeyyÈti na puttamiccheyya kuto sahÈyaÑ.

Eko care khaggavisÈÓakappoti ekoti so Paccekasambuddho pabbajjÈsa~khÈtena eko, adutiyaÔÔhena eko, taÓhÈya pahÈnaÔÔhena2 eko, ekantavÊtarÈgoti eko, ekantavÊtadosoti eko, ekantavÊtamohoti eko, ekantanikkilesoti eko, ekÈyanamaggaÑ gatoti eko, eko anuttaraÑ paccekasambodhiÑ abhisambuddhoti eko.

KathaÑ so Paccekasambuddho pabbajjÈsa~khÈtena eko, so Paccekasambuddho sabbaÑ gharÈvÈsapalibodhaÑ chinditvÈ puttadÈrapalibodhaÑ chinditvÈ ÒÈtibalibodhaÑ chinditvÈ sannidhipalibodhaÑ chinditvÈ kesamassuÑ ohÈretvÈ kÈsÈyÈni vatthÈni acchÈdetvÈ agÈrasmÈ anagÈriyaÑ pabbajitvÈ akiÒcanabhÈvaÑ upagantvÈ eko carati viharati iriyati vatteti pÈleti yapeti yÈpetÊti evaÑ so Paccekasambuddho pabbajjÈsa~khÈtena eko.

KathaÑ so Paccekasambuddho adutiyaÔÔhena eko, so evaÑ pabbajito samÈno eko araÒÒavanapatthÈni pantÈni senÈsanÈni paÔisevati appasaddÈni appanigghosÈni vijanavÈtÈni manussarÈhasseyyakÈni paÔisallÈnasÈruppÈni, so eko gacchati, eko tiÔÔhati, eko nisÊdati, eko seyyaÑ kappeti, eko gÈmaÑ piÓÉÈya pavisati, eko abhikkamati, eko paÔikkamati, eko raho nisÊdati, eko ca~kamaÑ adhiÔÔhÈti, eko carati viharati iriyati vatteti pÈleti yapeti yÈpetÊti evaÑ so Paccekasambuddho adutiyaÔÔhena eko.

KathaÑ so Paccekasambuddho taÓhÈya pahÈnaÔÔhena eko, so evaÑ eko adutiyo appamatto ÈtÈpÊ pahitatto viharanto mahÈpadhÈnaÑ padahanto mÈraÑ sasenakaÑ namuciÑ kaÓhaÑ pamattabandhuÑ vidhametvÈ ca taÓhÈjÈliniÑ visaritaÑ visattikaÑ pajahi vinodesi byantÊ-akÈsi anabhÈvaÑgamesi. ______________________________________________________________ 1. Icchissati (SyÈ) evamÊdisesu padesu anÈgatavibhattiyÈ. 2. TaÓhÈpahÈnaÔÔhena (SyÈ) Khu 7. 361 piÔÔhe.

19. KhaggavisÈÓasuttaniddesa 231

“TaÓhÈdutiyo puriso, dÊghamaddhÈna saÑsaraÑ. ItthabhÈvaÒÒathÈbhÈvaÑ, saÑsÈraÑ nÈtivattati. EtamÈdÊnavaÑ Òa tvÈ, taÓhaÑ dukkhassa sambhavaÑ. VÊtataÓho anÈdÈno, sato bhikkhu paribbaje”ti.

EvaÑ so Paccekasambuddho taÓhÈya pahÈnaÔÔhena eko.

KathaÑ so Paccekasambuddho ekantavÊtarÈgoti eko, rÈgassa pahÊnattÈ ekantavÊtarÈgoti eko, dosassa pahÊnattÈ ekantavÊtadosoti eko, mohassa pahÊnattÈ ekantavÊtamohoti eko, kilesÈnaÑ pahÊnattÈ ekantanikkilesoti eko, evaÑ so Paccekasambuddho ekantavÊtarÈgoti eko.

KathaÑ so Paccekasambuddho ekÈyanamaggaÑ gatoti eko, ekÈyanamaggo vuccati cattÈro satipaÔÔhÈnÈ cattÈro sammappadhÈnÈ cattÈro iddhipÈdÈ paÒcindriyÈni paÒca balÈni satta bojjha~gÈ ariyo aÔÔha~giko maggo.

“EkÈyanaÑ jÈtikhayantadassÊ, MaggaÑ pajÈnÈti hitÈnukampÊ. Etena maggena tariÑsu pubbe, Tarissanti ye ca taranti oghan”ti.

EvaÑ so Paccekasambuddho ekÈyanamaggaÑ gatoti eko.

KathaÑ so Paccekasambuddho eko anuttaraÑ paccekasambodhiÑ abhisambuddhoti eko, bodhi vuccati cat|su maggesu ÒÈÓaÑ. PaÒÒÈ paÒÒindriyaÑ paÒÒÈbalaÑ dhammavicayasambojjha~go vÊmaÑsÈ vipassanÈ sammÈdiÔÔhi. So Paccekasambuddho maggapaccekasambuddho ÒÈÓapaccekasambuddho “sabbe sa~khÈrÈ aniccÈ”ti bujjhi, “sabbe sa~khÈrÈ dukkhÈ”ti bujjhi, “sabbe dhammÈ anattÈ”ti bujjhi. “AvijjÈpaccayÈ sa~khÈrÈ”ti bujjhi, “sa~khÈrapaccayÈ viÒÒÈÓan”ti bujjhi, “viÒÒÈÓapaccayÈ nÈmar|pan”ti bujjhi, “nÈmar|papaccayÈ saÄÈyatanan”ti bujjhi, “saÄÈyatanapaccayÈ phasso”ti bujjhi, “phassapaccayÈ vedanÈ”ti bujjhi, “vedanÈpaccayÈ taÓhÈ”ti bujjhi, “taÓhÈpaccayÈ upÈdÈnan”ti bujjhi, “upÈdÈnapaccayÈ bhavo”ti bujjhi, “bhavapaccayÈ jÈtÊ”ti bujjhi,


“jÈtipaccayÈ jarÈmaraÓan”ti bujjhi. “AvijjÈnirodhÈ sa~khÈranirodho”ti bujjhi, “sa~khÈranirodhÈ viÒÒÈÓanirodho”ti bujjhi, “viÒÒÈÓanirodhÈ nÈmar|panirodho”ti bujjhi, “nÈmar|panirodhÈ saÄÈyatananirodho”ti bujjhi, “saÄÈyatananirodhÈ phassanirodho”ti bujjhi, “phassanirodhÈ vedanÈnirodho”ti bujjhi, “vedanÈnirodhÈ taÓhÈnirodho”ti bujjhi, “taÓhÈnirodhÈ upÈdÈnanirodho”ti bujjhi, “upÈdÈnanirodhÈ bhavanirodho”ti bujjhi, “bhavanirodhÈ jÈtinirodho”ti bujjhi, “jÈtinirodhÈ jarÈmaraÓanirodho”ti bujjhi. “IdaÑ dukkhan”ti bujjhi, “ayaÑ dukkhasamudayo”ti bujjhi, “ayaÑ dukkhanirodho”ti bujjhi, “ayaÑ dukkhanirodhagÈminÊ paÔipadÈ”ti bujjhi. “Ime ÈsavÈ”ti bujjhi, “ayaÑ Èsavasamudayo”ti bujjhi -pa- “ayaÑ ÈsavanirodhagÈminÊ paÔipadÈ”ti bujjhi. “Ime dhammÈ abhiÒÒeyyÈ”ti bujjhi, “ime dhammÈ pahÈtabbÈ”ti bujjhi, “ime dhammÈ sacchikÈtabbÈ”ti bujjhi, “ime dhammÈ bhÈvetabbÈ”ti bujjhi. ChannaÑ phassÈyatanÈnaÑ samudayaÒca attha~gamaÒca assÈdaÒca ÈdÊnavaÒca nissaraÓaÒca bujjhi, paÒcannaÑ upÈdÈnakkhandhÈnaÑ samudayaÒca -pa- nissaraÓaÒca bujjhi, catunnaÑ mahÈbh|tÈnaÑ samudayaÒca attha~gamaÒca assÈdaÒca ÈdÊnavaÒca nissaraÓaÒca bujjhi, “yaÑ kiÒci samudayadhammaÑ, sabbaÑ taÑ nirodhadhamman”ti bujjhi.

Atha vÈ yaÑ bujjhitabbaÑ anubujjhitabbaÑ paÔibujjhitabbaÑ sambujjhitabbaÑ adhigantabbaÑ phassitabbaÑ sacchikÈtabbaÑ, sabbaÑ taÑ tena paccekabodhiÒÈÓena bujjhi anubujjhi paÔibujjhi sambujjhi adhigacchi phassesi sacchÈkÈsÊti evaÑ so Paccekasambuddho eko anuttaraÑ paccekasambodhiÑ abhisambuddhoti eko.

Careti aÔÔha cariyÈyo iriyÈpathacariyÈ ÈyatanacariyÈ saticariyÈ samÈdhicariyÈ ÒÈÓacariyÈ maggacariyÈ patticariyÈ lokatthacariyÈ. IriyÈpathacariyÈti cat|su iriyÈpathesu. ŒyatanacariyÈti chasu ajjhattikabÈhiresu Èyatanesu. SaticariyÈti cat|su satipaÔÔhÈnesu. SamÈdhicariyÈti cat|su jhÈnesu. ©ÈÓacariyÈti cat|su ariyasaccesu. MaggacariyÈti cat|su ariyamaggesu. PatticariyÈti cat|su sÈmaÒÒaphalesu. LokatthacariyÈti TathÈgatesu Arahantesu SammÈsambuddhesu padesato Paccekasambuddhesu padesato sÈvakesu. IriyÈpathacariyÈ ca paÓidhisampannÈnaÑ, ÈyatanacariyÈ ca indriyesu


guttadvÈrÈnaÑ, saticariyÈ ca appamÈdavihÈrÊnaÑ, samÈdhicariyÈ ca adhicittamanuyuttÈnaÑ, ÒÈÓacariyÈ ca buddhisampannÈnaÑ, maggacariyÈ ca sammÈpaÔipannÈnaÑ, patticariyÈ ca adhigataphalÈnaÑ, lokatthacariyÈ ca TathÈgatÈnaÑ ArahantÈnaÑ SammÈsambuddhÈnaÑ padesato PaccekabuddhÈnaÑ padesato sÈvakÈnaÑ, imÈ aÔÔha cariyÈyo. AparÈpi aÔÔha cariyÈyo adhimuccanto saddhÈya carati, paggaÓhanto vÊriyena carati, upaÔÔhÈpento satiyÈ carati, avikkhepaÑ karonto samÈdhinÈ carati, pajÈnanto paÒÒÈya carati, vijÈnanto viÒÒÈÓacariyÈya carati. “EvaÑ paÔipannassa kusalÈ dhammÈ ÈyÈpentÊ”ti ÈyatanacariyÈya carati. “EvaÑ paÔipanno visesamadhigacchatÊ”ti visesacariyÈya carati. ImÈ aÔÔha cariyÈyo.

AparÈpi aÔÔha cariyÈyo dassanacariyÈ ca sammÈdiÔÔhiyÈ, abhiniropanacariyÈ ca sammÈsa~kappassa, pariggahacariyÈ ca sammÈvÈcÈya, samuÔÔhÈnacariyÈ ca sammÈkammantassa, vodÈnacariyÈ ca sammÈ-ÈjÊvassa, paggahacariyÈ ca sammÈvÈyÈmassa, upaÔÔhÈnacariyÈ ca sammÈsatiyÈ, avikkhepacariyÈ ca sammÈsamÈdhissa, imÈ aÔÔha cariyÈyo.

KhaggavisÈÓakappoti yathÈ khaggassa nÈma visÈÓaÑ ekaÑ hoti adutiyaÑ, evameva so Paccekasambuddho takkappo tassadiso tappaÔibhÈgo. YathÈ atiloÓaÑ vuccati loÓakappo, atitittakaÑ vuccati tittakappo, atimadhuraÑ vuccati madhurakappo, ati-uÓhaÑ vuccati aggikappo, atisÊtalaÑ vuccati himakappo, mahÈ-udakakkhandho vuccati samuddakappo, mahÈbhiÒÒÈbalappatto sÈvako vuccati satthukappoti. Evameva so Paccekasambuddho tattha takkappo tassadiso tappaÔibhÈgo eko adutiyo muttabandhano sammÈ loke carati viharati iriyati vatteti pÈleti yapeti yÈpetÊti eko care khaggavisÈÓakappo. TenÈha so Paccekasambuddho–

Sabbesu bh|tesu nidhÈya daÓÉaÑ, AviheÔhayaÑ aÒÒatarampi tesaÑ. Na puttamiccheyya kuto sahÈyaÑ, Eko care khaggavisÈÓakappoti.


122. SaÑsaggajÈtassa bhavanti snehÈ, SnehanvayaÑ dukkhamidaÑ pahoti. ŒdÊnavaÑ snehajaÑ pekkhamÈno, Eko care khaggavisÈÓakappo. (2)

SaÑsaggajÈtassa bhavanti snehÈti saÑsaggÈti dve saÑsaggÈ dassanasaÑsaggo ca savanasaÑsaggo ca. Katamo dassanasaÑsaggo, idhekacco passati itthiÑ vÈ kumÈriÑ vÈ abhir|paÑ dassanÊyaÑ pÈsÈdikaÑ paramÈya vaÓÓapokkharatÈya samannÈgataÑ, disvÈ passitvÈ anubyaÒjanaso nimittaÑ gaÓhÈti kesÈ vÈ sobhanÈ1, mukhaÑ vÈ sobhanaÑ, akkhÊ vÈ sobhanÈ, kaÓÓÈ vÈ sobhanÈ, nÈsÈ vÈ sobhanÈ, oÔÔhÈ vÈ sobhanÈ, dantÈ vÈ sobhanÈ, mukhaÑ vÈ sobhanaÑ, gÊvÈ vÈ sobhanÈ, thanÈ vÈ sobhanÈ, uraÑ vÈ sobhanaÑ, udaraÑ vÈ sobhanaÑ, kaÔi vÈ sobhanÈ, |r| vÈ sobhanÈ, ja~ghÈ vÈ sobhanÈ, hatthÈ vÈ sobhanÈ, pÈdÈ vÈ sobhanÈ, a~guliyo vÈ sobhanÈ, nakhÈ vÈ sobhanÈti disvÈ passitvÈ abhinandati abhivadati abhipattheti anuppÈdeti2 anubandhati rÈgabandhanaÑ, ayaÑ dassanasaÑsaggo.

Katamo savanasaÑsaggo, idhekacco suÓÈti “asukasmiÑ nÈma gÈme vÈ nigame vÈ itthÊ vÈ kumÈrÊ vÈ abhir|pÈ dassanÊyÈ pÈsÈdikÈ paramÈya vaÓÓapokkharatÈya samannÈgatÈ”ti sutvÈ suÓitvÈ abhinandati abhivadati abhipattheti anuppÈdeti anubandhati rÈgabandhanaÑ, ayaÑ savanasaÑsaggo.

SnehÈti dve snehÈ taÓhÈsneho ca diÔÔhisneho ca. Katamo taÓhÈsneho, yÈvatÈ taÓhÈsa~khÈtena sÊmakataÑ mariyÈdikataÑ odhikataÑ pariyantakataÑ pariggahitaÑ mamÈyitaÑ, idaÑ mama, etaÑ mama, ettakaÑ mama, ettÈvatÈ mama, mama r|pÈ saddÈ gandhÈ rasÈ phoÔÔhabbÈ attharaÓÈ pÈvuraÓÈ dÈsidÈsÈ ajeÄakÈ kukkuÔas|karÈ hatthigavÈssavaÄavÈ khettaÑ vatthu hiraÒÒaÑ suvaÓÓaÑ gÈmanigamarÈjadhÈniyo raÔÔhaÒca janapado ca koso ca koÔÔhÈgÈraÒca kevalampi mahÈpathaviÑ taÓhÈvasena mamÈyati, yÈvatÈ aÔÔhasataÑ taÓhÈvicaritaÑ, ayaÑ taÓhÈsneho. ______________________________________________________________ 1. SobhaÓÈ (SyÈ) 2. Anussarati (Ka) 3. SÊmikataÑ mariyadikataÑ (SyÈ)


Katamo diÔÔhisneho, vÊsativatthukÈ sakkÈyadiÔÔhi, dasavatthukÈ micchÈdiÔÔhi, dasavatthukÈ antaggÈhikÈ diÔÔhi. YÈ evar|pÈ diÔÔhi diÔÔhigataÑ diÔÔhigahanaÑ diÔÔhikantÈro diÔÔhivis|kÈyikaÑ diÔÔhivipphanditaÑ diÔÔhisaÑyojanaÑ gÈho paÔiggÈho1 abhiniveso parÈmÈso kummaggo micchÈpatho micchattaÑ titthÈyatanaÑ vipariyÈsaggÈho viparÊtaggÈho vipallÈsaggÈho micchÈgÈho ayÈthÈvakasmiÑ “yÈthÈvakan”ti gÈho yÈvatÈ dvÈsaÔÔhi diÔÔhigatÈni. AyaÑ diÔÔhisneho.

SaÑsaggajÈtassa bhavanti snehÈti dassanasaÑsaggapaccayÈ ca savanasaÑsaggapaccayÈ ca taÓhÈsneho ca diÔÔhisneho ca bhavanti sambhavanti jÈyanti saÒjÈyanti nibbattanti abhinibbattanti pÈtubhavantÊti saÑsaggajÈtassa bhavanti snehÈ.

SnehanvayaÑ dukkhamidaÑ pahotÊti snehoti dve snehÈ taÓhÈsneyo ca diÔÔhisneho ca -pa- ayaÑ taÓhÈsneho -pa- ayaÑ diÔÔhisneho. DukkhamidaÑ pahotÊti idhekacco kÈyena duccaritaÑ carati, vÈcÈya duccaritaÑ carati, manasÈ duccaritaÑ carati, pÈÓampi hanati, adinnampi Èdiyati, sandhimpi chindati, nillopampi2 harati, ekÈgÈrikampi karoti, paripanthepi tiÔÔhati, paradÈrampi gacchati, musÈpi bhaÓati, tamenaÑ gahetvÈ raÒÒo dassenti “ayaÑ deva coro ÈgucÈrÊ, imassa yaÑ icchasi, taÑ daÓÉaÑ paÓehÊ”ti. TamenaÑ rÈjÈ taÑ paribhÈsati, so paribhÈsapaccayÈpi dukkhaÑ domanassaÑ3 paÔisaÑvedeti. EtaÑ bhayaÑ dukkhaÑ domanassaÑ kuto jÈtaÑ, tassa snehapaccayÈ ca nandipaccayÈ ca rÈgapaccayÈ ca nandirÈgapaccayÈ ca jÈtaÑ.

Ettakenapi rÈjÈ na tussati, tamenaÑ rÈjÈ bandhÈpeti andubandhanena vÈ rajjubandhanena vÈ sa~khÈlikabandhanena vÈ vettabandhanena vÈ latÈbandhanena vÈ pakkhepabandhanena vÈ parikkhepabandhanena vÈ gÈmabandhanena vÈ nigamabandhanena vÈ raÔÔhabandhanena vÈ janapadabandhanena vÈ antamaso savacanÊyampi karoti “na te labbhÈ ito pakkamitun”ti, so bandhanapaccayÈpi dukkhaÑ domanassaÑ paÔisaÑvedeti. EtaÑ bhayaÑ dukkhaÑ domanassaÑ kuto jÈtaÑ, tassa snehapaccayÈ ca nandipaccayÈ ca rÈgapaccayÈ ca nandirÈgapaccayÈ ca jÈtaÑ. ______________________________________________________________ 1. PatiÔÔhÈho (Ka) 2. Vilopampi (SyÈ) passa Khu 7. 315 piÔÔhe. 3. DukkhadomanassaÑ (SyÈ)


Ettakenapi rÈjÈ na tussati, tamenaÑ rÈjÈ tasseva1 dhanaÑ ÈharÈpeti sataÑ vÈ sahassaÑ vÈ satasahassaÑ vÈ, so dhanajÈnipaccayÈpi dukkhaÑ domanassaÑ paÔisaÑvedeti. EtaÑ bhayaÑ dukkhaÑ domanassaÑ kutojÈtaÑ, tassa snehapaccayÈ ca nandipaccayÈ ca rÈgapaccayÈ ca nandirÈgapaccayÈ ca jÈtaÑ.

Ettakenapi rÈjÈ na tussati, tamenaÑ rÈjÈ vividhÈ kammakÈraÓÈ2 kÈrÈpeti, kasÈhipi tÈÄeti, vettehipi tÈÄeti, aÉÉhadaÓÉehipi tÈÄeti, hatthampi chindati, pÈdampi chindati, hatthapÈdampi chindati, kaÓÓampi chindati, nÈsampi chindati, kaÓÓanÈsampi chindati, bila~gathÈlikampi karoti, sa~khamuÓÉikampi karoti, rÈhumukhampi karoti, jotimÈlikampi karoti, hatthapajjotikampi karoti, erakavattikampi3 karoti, cÊrakavÈsikampi karoti, eÓeyyakampi karoti, baÄisamaÑsikampi karoti, kahÈpaÓikampi karoti, khÈrÈpatacchikampi4 karoti, palighaparivattikampi karoti, palÈlapÊÔhakampi karoti, tattenapi telena osiÒcati, sunakhehipi khÈdÈpeti, jÊvantampi s|le uttÈseti, asinÈpi sÊsaÑ chindati, so kammakÈraÓapaccayÈpi dukkhaÑ domanassaÑ paÔisaÑvedeti. EtaÑ bhayaÑ dukkhaÑ domanassaÑ kuto jÈtaÑ, tassa snehapaccayÈ ca nandipaccayÈ ca rÈgapaccayÈ ca nandirÈgapaccayÈ ca jÈtaÑ. RÈjÈ imesaÑ catunnaÑ daÓÉÈnaÑ issaro.

So sakena kammena kÈyassa bhedÈ paraÑ maraÓÈ apÈyaÑ duggatiÑ vinipÈtaÑ nirayaÑ upapajjati. TamenaÑ nirayapÈlÈ paÒcavidhabandhanaÑ nÈma kammakÈraÓaÑ karonti5, tattaÑ ayokhilaÑ hatthe gamenti, tattaÑ ayokhilaÑ dutiye hatthe gamenti, tattaÑ ayokhilaÑ pÈde gamenti, tattaÑ ayokhilaÑ dutiye pÈde gamenti, tattaÑ ayokhilaÑ majjhe urasmiÑ gamenti. So tattha dukkhÈ tibbÈ6 kharÈ kaÔukÈ vedanÈ vedeti, na ca tÈva kÈlaÑ karoti, yÈva na taÑ pÈpakammaÑ byantÊhoti. EtaÑ bhayaÑ dukkhaÑ domanassaÑ kuto jÈtaÑ, tassa snehapaccayÈ ca nandipaccayÈ ca rÈgapaccayÈ ca nandirÈgapaccayÈ ca jÈtaÑ. ______________________________________________________________ 1. Tassa (SyÈ) 2. VividhÈni kammakaraÓÈni (Ka) 3. ErakavaÔÔikampi (SyÈ, Ka) passa Ma 1. 122 piÔÔhe. 4. KhÈrÈpaÔicchikampi (Ka) heÔÔhÈ 190 piÔÔhe. 5. KÈrenti (SyÈ, Ka) passa Ma 3. 221 piÔÔhe. 6. TippÈ (SyÈ)


TamenaÑ nirayapÈlÈ saÑvesetvÈ1 kuÔhÈrÊhi2 tacchanti -pa-. TamenaÑ nirayapÈlÈ uddhaÑpÈdaÑ adhosiraÑ gahetvÈ vÈsÊhi tacchanti. TamenaÑ nirayapÈlÈ rathe yojetvÈ ÈdittÈya pathaviyÈ sampajjalitÈya sajotibh|tÈya3 sÈrentipi paccÈsÈrentipi. TamenaÑ nirayapÈlÈ mahantaÑ a~gÈrapabbataÑ ÈdittaÑ sampajjalitaÑ sajotibh|taÑ Èropentipi oropentipi. TamenaÑ nirayapÈlÈ uddhaÑpÈdaÑ adhosiraÑ gahetvÈ tattÈya lohakumbhiyÈ pakkhipanti ÈdittÈya sampajjalitÈya sajotibh|tÈya, so tattha pheÓuddehakaÑ paccati, so tattha pheÓuddehakaÑ paccamÈno sakimpi uddhaÑ gacchati, sakimpi adho gacchati, sakimpi tiriyaÑ gacchati. So tattha dukkhÈ tibbÈ kharÈ kaÔukÈ vedanÈ vedeti, na ca tÈva kÈlaÑ karoti, yÈva na taÑ pÈpakammaÑ byantÊhoti. EtaÑ bhayaÑ dukkhaÑ domanassaÑ kuto jÈtaÑ, tassa snehapaccayÈ ca nandipaccayÈ ca rÈgapaccayÈ ca nandirÈgapaccayÈ ca jÈtaÑ.

TamenaÑ nirayapÈlÈ mahÈniraye pakkhipanti, so kho pana mahÈnirayo–

CatukkaÓÓo catudvÈro, vibhatto bhÈgaso mito. AyopÈkÈrapariyanto, ayasÈ paÔikujjito.

Tassa ayomayÈ bh|mi, jalitÈ tejasÈ yutÈ. SamantÈ yojanasataÑ, pharitvÈ tiÔÔhati sabbadÈ.

KadariyÈtapanÈ4 ghorÈ, accimanto durÈsadÈ. LomahaÑsanar|pÈ ca, bhesmÈ paÔibhayÈ dukhÈ.

PuratthimÈya ca bhittiyÈ, accikkhandho samuÔÔhito. �ahanto pÈpakammante, pacchimÈya paÔihaÒÒati.

PacchimÈya ca bhittiyÈ, accikkhandho samuÔÔhito. �ahanto pÈpakammante, purimÈya paÔihaÒÒati.

DakkhiÓÈya ca bhittiyÈ, accikkhandho samuÔÔhito. �ahanto pÈpakammante, uttarÈya paÔihaÒÒati. ______________________________________________________________ 1. SaÑvesitvÈ (SyÈ, Ka) passa Ma 3. 221 piÔÔhe. 2. KudhÈrÊhi (SyÈ, Ka) 3. SaÒjotibh|tÈya (SyÈ) 4. KadariyÈ tÈpanÈ (Ka) Khu 7. 317 piÔÔhepi.


UttarÈya ca bhittiyÈ, accikkhandho samuÔÔhito. �ahanto pÈpakammante, dakkhiÓÈya paÔihaÒÒati.

HeÔÔhato ca samuÔÔhÈya, accikkhandho bhayÈnako. �ahanto pÈpakammante, chadanasmiÑ paÔihaÒÒati.

ChadanamhÈ samuÔÔhÈya, accikkhandho bhayÈnako. �ahanto pÈpakammante, bh|miyaÑ paÔihaÒÒati.

AyokapÈlamÈdittaÑ, santattaÑ jalitaÑ yathÈ. EvaÑ avÊcinirayo, heÔÔhÈ upari passato.

Tattha sattÈ mahÈluddÈ, mahÈkibbisakÈrino. AccantapÈpakammantÈ, paccanti na ca miyyare1.

JÈtavedasamo kÈyo, tesaÑ nirayavÈsinaÑ. Passa kammÈnaÑ daÄhattaÑ, na bhasmÈ hoti napi masi.

Puratthimenapi dhÈvanti, tato dhÈvanti pacchimaÑ. Uttarenapi dhÈvanti, tato dhÈvanti dakkhiÓaÑ.

YaÑ yaÑ disaÑ padhÈvanti, taÑ taÑ dvÈraÑ pidhÊyati. AbhinikkhamitÈsÈ te, sattÈ mokkhagavesino.

Na te tato nikkhamituÑ, labhanti kammapaccayÈ. TesaÒca pÈpakammantaÑ, avipakkaÑ kataÑ bahunti.

EtaÑ bhayaÑ dukkhaÑ domanassaÑ kuto jÈtaÑ, tassa snehapaccayÈ ca nandipaccayÈ ca rÈgapaccayÈ ca nandirÈgapaccayÈ ca jÈtaÑ.

YÈni ca nerayikÈni dukkhÈni yÈni ca tiracchÈnayonikÈni dukkhÈni yÈni ca pettivisayikÈni dukkhÈni yÈni ca mÈnusikÈni dukkhÈni, tÈni kuto jÈtÈni kuto saÒjÈtÈni kuto nibbattÈni kuto abhinibbattÈni kuto pÈtubh|tÈni. Tassa snehapaccayÈ ca nandipaccayÈ ca rÈgapaccayÈ ca nandirÈgapaccayÈ ca bhavanti sambhavanti jÈyanti saÒjÈyanti nibbattanti abhinibbattanti pÈtubhavantÊti snehanvayaÑ dukkhamidaÑ pahoti. ______________________________________________________________ 1. MÊyare (Ka)


ŒdÊnavaÑ snehajaÑ pekkhamÈnoti snehoti dve snehÈ taÓhÈsneho ca diÔÔhisneho ca -pa- ayaÑ taÓhÈsneho -pa- ayaÑ diÔÔhisneho. ŒdÊnavaÑ snehajaÑ pekkhamÈnoti taÓhÈsneho ca diÔÔhisneho ca ÈdÊnavaÑ snehajaÑ pekkhamÈno dakkhamÈno olokayamÈno nijjhÈyamÈno upaparikkhamÈnoti ÈdÊnavaÑ snehajaÑ pekkhamÈno, eko care khaggavisÈÓakappo. TenÈha so Paccekasambuddho–

SaÑsaggajÈtassa bhavanti snehÈ, SnehanvayaÑ dukkhamidaÑ pahoti. ŒdÊnavaÑ snehajaÑ pekkhamÈno, Eko care khaggavisÈÓakappoti. 123. Mitte suhajje anukampamÈno, HÈpeti atthaÑ paÔibaddhacitto1. EtaÑ bhayaÑ santhave2 pekkhamÈno, Eko care khaggavisÈÓakappo. (3)

Mitte suhajje anukampamÈno, hÈpeti atthaÑ paÔibaddhacittoti mittÈti dve mittÈ agÈrikamitto ca anÈgÈrikamitto3 ca. Katamo agÈrikamitto, idhekacco duddadaÑ dadÈti, duccajaÑ cajati, dukkaraÑ karoti, dukkhamaÑ khamati, guyhamassa Ècikkhati, guyhamassa parig|hati4, ÈpadÈsu na vijahati, jÊvitampissa atthÈya pariccattaÑ hoti, khÊÓe nÈtimaÒÒati. AyaÑ agÈrikamitto.

Katamo anÈgÈrikamitto, idha bhikkhu piyo ca hoti manÈpo ca garu ca bhÈvanÊyo ca vattÈ ca vacanakkhamo ca gambhÊraÒca kathaÑ kattÈ no ca aÔÔhÈne niyojeti, adhisÊle samÈdapeti, catunnaÑ satipaÔÔhÈnÈnaÑ bhÈvanÈnuyoge samÈdapeti, catunnaÑ sammappadhÈnÈnaÑ -pa- catunnaÑ iddhipÈdÈnaÑ. PaÒcannaÑ indriyÈnaÑ. PaÒcannaÑ balÈnaÑ. SattannaÑ bojjha~gÈnaÑ. Ariyassa aÔÔha~gikassa maggassa bhÈvanÈnuyoge samÈdapeti. AyaÑ anÈgÈrikamitto. ______________________________________________________________ 1. PaÔibandhacitto (Ka) 2. Sandhave (Ka) 3. Pabbajitamitto (Ka) evamuparipi. 4. Pariguyhati (SyÈ, Ka)


SuhajjÈ vuccanti yehi saha ÈgamanaÑ phÈsu, gamanaÑ phÈsu, ÔhÈnaÑ phÈsu, nisajjanaÑ1 phÈsu, sayanaÑ phÈsu, ÈlapanaÑ phÈsu, sallapanaÑ phÈsu, ullapanaÑ phÈsu, samullapanaÑ phÈsu. Mitte suhajje anukampamÈno hÈpeti atthanti mitte ca suhajje ca sandiÔÔhe ca sambhatte ca sahÈye ca anukampamÈno anupekkhamÈno anugayhamÈno attatthampi paratthampi ubhayatthampi hÈpeti, diÔÔhadhammikampi atthaÑ hÈpeti, samparÈyikampi atthaÑ hÈpeti, paramatthampi hÈpeti pahÈpeti parihÈpeti paridhaÑseti parivajjeti2 antaradhÈpetÊti mitte suhajje anukampamÈno hÈpeti atthaÑ.

PaÔibaddhacittoti dvÊhi kÈraÓehi paÔibaddhacitto hoti attÈnaÑ vÈ nÊcaÑ Ôhapento paraÑ uccaÑ Ôhapento paÔibaddhacitto hoti, attÈnaÑ vÈ uccaÑ Ôhapento paraÑ nÊcaÑ Ôhapento paÔibaddhacitto hoti. KathaÑ attÈnaÑ nÊcaÑ Ôhapento paraÑ uccaÑ Ôhapento paÔibaddhacitto hoti, tumhe me bah|pakÈrÈ, ahaÑ tumhe nissÈya labhÈmi cÊvara piÓÉapÈta senÈsanagilÈna paccaya bhesajja parikkhÈraÑ, yampi3 me aÒÒe dÈtuÑ vÈ kÈtuÑ vÈ maÒÒanti tumhe nissÈya tumhe sampassantÈ, yampi me porÈÓaÑ mÈtÈpettikaÑ nÈmagottaÑ, tampi me antarahitaÑ, tumhehi ahaÑ ÒÈyÈmi “asukassa kulupako asukÈya kulupako”ti. EvaÑ attÈnaÑ nÊcaÑ Ôhapento paraÑ uccaÑ Ôhapento paÔibaddhacitto hoti.

KathaÑ attÈnaÑ uccaÑ Ôhapento paraÑ nÊcaÑ Ôhapento paÔibaddhacitto hoti, ahaÑ tumhÈkaÑ bah|pakÈro, tumhe maÑ Ègamma BuddhaÑ saraÓaÑ gatÈ, dhammaÑ saraÓaÑ gatÈ, SaÑghaÑ saraÓaÑ gatÈ, pÈÓÈtipÈtÈ paÔiviratÈ, adinnÈdÈnÈ paÔiviratÈ, kÈmesumicchÈcÈrÈ paÔiviratÈ, musÈvÈdÈ paÔiviratÈ, surÈmerayamajjapamÈdaÔÔhÈnÈ paÔiviratÈ, ahaÑ tumhÈkaÑ uddesaÑ demi, paripucchaÑ demi, uposathaÑ ÈcikkhÈmi, navakammaÑ adhiÔÔhÈmi, atha pana tumhe maÑ ujjhitvÈ4 aÒÒe sakkarotha garuÑ karotha mÈnetha p|jethÈti evaÑ attÈnaÑ uccaÑ Ôhapento paraÑ nÊcaÑ Ôhapento paÔibaddhacitto hotÊti mitte suhajje anukampamÈno, hÈpeti atthaÑ paÔibaddhacitto.

EtaÑ bhayaÑ santhave pekkhamÈnoti bhayanti jÈtibhayaÑ jarÈbhayaÑ byÈdhibhayaÑ maraÓabhayaÑ rÈjabhayaÑ corabhayaÑ aggibhayaÑ udakabhayaÑ ______________________________________________________________ 1. NisajjÈ (Ka) 2. Parisajjeti (SyÈ) 3. Yepi (Ka) evaÑ 293 piÔÔhepi. 4. PariccajitvÈ (SyÈ)


attÈnuvÈdabhayaÑ parÈnuvÈdabhayaÑ daÓÉabhayaÑ duggatibhayaÑ |mibhayaÑ kumbhilabhayaÑ ÈvaÔÔabhayaÑ susumÈrabhayaÑ1 ÈjÊvikabhayaÑ asilokabhayaÑ parisasÈrajjabhayaÑ madanabhayaÑ bhayÈnakaÑ chambhitattaÑ lomahaÑso cetaso ubbego utrÈso. Santhaveti dve santhavÈ taÓhÈsanthavo ca diÔÔhisanthavo ca -pa- ayaÑ taÓhÈsanthavo -pa- ayaÑ diÔÔhisanthavo. EtaÑ bhayaÑ santhave pekkhamÈnoti etaÑ bhayaÑ santhave pekkhamÈno dakkhamÈno olokayamÈno nijjhÈyamÈno upaparikkhamÈnoti etaÑ bhayaÑ santhave pekkhamÈno, eko care khaggavisÈÓakappo. TenÈha so Paccekasambuddho–

Mitte suhajje anukampamÈno, HÈpeti atthaÑ paÔibaddhacitto. EtaÑ bhayaÑ santhave pekkhamÈno, Eko care khaggavisÈÓakappoti. 124. VaÑso visÈlova yathÈ visatto, Puttesu dÈresu ca yÈ apekkhÈ. VaÑsakkaÄÊrova2 asajjamÈno, Eko care khaggavisÈÓakappo. (4)

VaÑso visÈlova yathÈ visattoti vaÑso vuccati veÄugumbo. YathÈ veÄugumbasmiÑ porÈÓakÈ vaÑsÈ sattÈ3 visattÈ ÈsattÈ laggÈ laggitÈ palibuddhÈ, evameva visattikÈ vuccati taÓhÈ. Yo rÈgo sÈrÈgo anunayo anurodho nandÊ nandirÈgo cittassa sÈrÈgo icchÈ mucchÈ ajjhosÈnaÑ gedho paligedho sa~go pa~ko ejÈ mÈyÈ janikÈ saÒjananÊ sibbinÊ jÈlinÊ saritÈ visattikÈ suttaÑ visaÔÈ Èy|hanÊ dutiyÈ paÓidhi bhavanetti vanaÑ vanatho santhavo sineho apekkhÈ paÔibandhu ÈsÈ ÈsÊsanÈ ÈsÊsitattaÑ r|pÈsÈ saddÈsÈ gandhÈsÈ rasÈsÈ phoÔÔhabbÈsÈ lÈbhÈsÈ dhanÈsÈ puttÈsÈ jÊvitÈsÈ jappÈ pajappÈ abhijappÈ jappanÈ jappitattaÑ loluppaÑ loluppÈyanÈ loluppÈyitattaÑ pucchaÒjikatÈ sÈdhukamyatÈ adhammarÈgo visamalobho nikanti nikÈmanÈ patthanÈ pihanÈ sampatthanÈ kÈmataÓhÈ ______________________________________________________________ 1. SuÑsumÈrabhayaÑ (SyÈ) 2. VaÑse kaÄÊrova (Ka) 3. VeÄugumbasmiÑ kaÓÔakÈ jaÔitÈ saÑsibbitÈ (SyÈ)


bhavataÓhÈ vibhavataÓhÈ r|pataÓhÈ ar|pataÓhÈ nirodhataÓhÈ r|pataÓhÈ

saddataÓhÈ gandhataÓhÈ rasataÓhÈ phoÔÔhabbataÓhÈ dhammataÓhÈ ogho

yogo gantho upÈdÈnaÑ ÈvaraÓaÑ nÊvaraÓaÑ chadanaÑ bandhanaÑ

upakkileso anusayo pariyuÔÔhÈnaÑ latÈ vevicchaÑ dukkham|laÑ

dukkhanidÈnaÑ dukkhappabhavo mÈrapÈso mÈrabaÄisaÑ mÈravisayo

mÈranivÈso mÈrabandhanaÑ taÓhÈnadÊ taÓhÈjÈlaÑ taÓhÈgaddulaÑ

taÓhÈsamuddo abhijjhÈ lobho akusalam|laÑ.

VisattikÈti kenaÔÔhena visattikÈ, visÈlÈti visattikÈ, visatÈti visattikÈ,

visaÔÈti visattikÈ, visamÈti visattikÈ, visakkatÊti visattikÈ, visaÑharatÊti

visattikÈ, visaÑvÈdikÈti visattikÈ, visam|lÈti visattikÈ, visaphalÈti visattikÈ,

visaparibhogÈti visattikÈ, visÈlÈ vÈ pana taÓhÈ r|pe sadde gandhe rase

phoÔÔhabbe kule gaÓe ÈvÈse lÈbhe yase pasaÑsÈya sukhe cÊvare piÓÉapÈte

senÈsane gilÈnapaccayabhesajjaparikkhÈre kÈmadhÈtuyÈ r|padhÈtuyÈ

ar|padhÈtuyÈ kÈmabhave r|pabhave ar|pabhave saÒÒÈbhave asaÒÒÈbhave

nevasaÒÒÈnÈsaÒÒÈbhave ekavokÈrabhave catuvokÈrabhave

paÒcavokÈrabhave atÊte anÈgate paccuppanne diÔÔhasutamutaviÒÒÈtabbesu

dhammesu visatÈ vitthatÈti visattikÈti vaÑso visÈlova yathÈ visatto.

Puttesu dÈresu ca yÈ apekkhÈti puttÈti cattÈro puttÈ atrajo putto khettajo

putto dinnako putto antevÈsiko putto. DÈrÈ vuccanti bhariyÈyo. ApekkhÈ

vuccanti taÓhÈ. Yo rÈgo sÈrÈgo -pa- abhijjhÈ lobho akusalam|lanti puttesu

dÈresu ca yÈ apekkhÈ.

VaÑsakkaÄÊrova asajjamÈnoti vaÑso vuccati veÄugumbo. YathÈ

veÄugumbasmiÑ taruÓakÈ kaÄÊrakÈ1 asattÈ alaggÈ agadhitÈ2 apalibuddhÈ

nikkhantÈ nissaÔÈ vippamuttÈ evameva. SajjÈti dve sajjanÈ taÓhÈsajjanÈ ca

diÔÔhisajjanÈ ca -pa- ayaÑ taÓhÈsajjanÈ -pa- ayaÑ diÔÔhisajjanÈ. Tassa

______________________________________________________________

1. TaruÓakaÄÊrÈ (SyÈ) 2. ApaliveÔÔhitÈ (SyÈ)


Paccekasambuddhassa taÓhÈsajjanÈ pahÊnÈ, diÔÔhisajjanÈ paÔinissaÔÔhÈ. TaÓhÈsajjanÈya pahÊnattÈ diÔÔhisajjanÈya paÔinissaÔÔhattÈ so Paccekasambuddho r|pe na sajjati. Sadde na sajjati. Gandhe na sajjati. Rase na sajjati. PhoÔÔhabbe na sajjati. Kule. GaÓe. ŒvÈse. LÈbhe. Yase. PasaÑsÈya. Sukhe. CÊvare. PiÓÉapÈte. SenÈsane. GilÈnapaccayabhesajjaparikkhÈre. KÈmadhÈtuyÈ. R|padhÈtuyÈ. Ar|padhÈtuyÈ. KÈmabhave. R|pabhave. Ar|pabhave. SaÒÒÈbhave. AsaÒÒÈbhave. NevasaÒÒÈnÈsaÒÒÈbhave. EkavokÈrabhave. CatuvokÈrabhave. PaÒcavokÈrabhave. AtÊte. AnÈgate. Paccuppanne. DiÔÔhasutamutaviÒÒÈtabbesu dhammesu na sajjati na gaÓhÈti na bajjhati na palibajjhati na mucchati nikkhanto nissaÔo vippamutto visaÒÒutto vimariyÈdikatena cetasÈ viharatÊti vaÑsakkaÄÊrova asajjamÈno, eko care khaggavisÈÓakappo. TenÈha so Paccekasambuddho–

VaÑso visÈlova yathÈ visatto, Puttesu dÈresu ca yÈ apekkhÈ. VaÑsakkaÄÊrova asajjamÈno, Eko care khaggavisÈÓakappoti. 125. Migo araÒÒamhi yathÈ abaddho1, YenicchakaÑ gacchati gocarÈya. ViÒÒ| naro seritaÑ pekkhamÈno. Eko care khaggavisÈÓakappo. (5)

Migo araÒÒamhi yathÈ abaddho, yenicchakaÑ gacchati gocarÈyÈti migoti dve migÈ eÓimigo ca pasadamigo ca. YathÈ ÈraÒÒiko2 migo araÒÒe pavane caramÈno3 vissattho gacchati, vissattho tiÔÔhati, vissattho nisÊdati, vissattho seyyaÑ kappeti.

VuttaÑhetaÑ BhagavatÈ–seyyathÈpi bhikkhave ÈraÒÒiko migo araÒÒe pavane caramÈno vissattho gacchati, vissattho tiÔÔhati, vissattho nisÊdati, vissattho seyyaÑ kappeti. TaÑ kissa hetu, anÈpÈthagato bhikkhave luddassa. Evameva kho bhikkhave bhikkhu ______________________________________________________________ 1. Abandho (SyÈ, Ka) 2. ŒraÒÒako (SyÈ, Ka) 3. AraÒÒe vasamÈno (SyÈ)


vivicceva kÈmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaÑ savicÈraÑ vivekajaÑ pÊtisukhaÑ paÔhamaÑ jhÈnaÑ upasampajja viharati. AyaÑ vuccati bhikkhave bhikkhu andhamakÈsi mÈraÑ, apadaÑ1 vadhitvÈ mÈracakkhuÑ adassanaÑ gato pÈpimato.

Puna caparaÑ bhikkhave bhikkhu vitakkavicÈrÈnaÑ v|pasamÈ ajjhattaÑ sampasÈdanaÑ cetaso ekodibhÈvaÑ avitakkaÑ avicÈraÑ samÈdhijaÑ pÊtisukhaÑ dutiyaÑ jhÈnaÑ upasampajja viharati. AyaÑ vuccati bhikkhave bhikkhu andhamakÈsi mÈraÑ, apadaÑ vadhitvÈ mÈracakkhuÑ adassanaÑ gato pÈpimato.

Puna caparaÑ bhikkhave bhikkhu pÊtiyÈ ca virÈgÈ upekkhako ca viharati, sato ca sampajÈno sukhaÒca kÈyena paÔisaÑvedeti. YaÑ taÑ ariyÈ Ècikkhanti “upekkhako satimÈ sukhavihÈrÊ”ti tatiyaÑ jhÈnaÑ upasampajja viharati, ayaÑ vuccati bhikkhave bhikkhu andhamakÈsi mÈraÑ, apadaÑ vadhitvÈ mÈracakkhuÑ adassanaÑ gato pÈpimato.

Puna caparaÑ bhikkhave bhikkhu sukhassa ca pahÈnÈ dukkhassa ca pahÈnÈ pubbeva somanassadomanassÈnaÑ attha~gamÈ adukkhamasukhaÑ upekkhÈsatipÈrisuddhiÑ catutthaÑ jhÈnaÑ upasampajja viharati, ayaÑ vuccati bhikkhave bhikkhu andhamakÈsi mÈraÑ, apadaÑ vadhitvÈ mÈracakkhuÑ adassanaÑ gato pÈpimato.

Puna caparaÑ bhikkhave bhikkhu sabbaso r|pasaÒÒÈnaÑ samatikkamÈ paÔighasaÒÒÈnaÑ attha~gamÈ nÈnattasaÒÒÈnaÑ amanasikÈrÈ “ananto ÈkÈso”ti ÈkÈsÈnaÒcÈyatanaÑ upasampajja viharati, ayaÑ vuccati bhikkhave bhikkhu andhamakÈsi mÈraÑ, apadaÑ vadhitvÈ mÈracakkhuÑ adassanaÑ gato pÈpimato.

Puna caparaÑ bhikkhave bhikkhu sabbaso ÈkÈsÈnaÒcÈyatanaÑ samatikkamma “anantaÑ viÒÒÈÓan”ti viÒÒÈÓaÒcÈyatanaÑ upasampajja viharati -pa-.

Puna caparaÑ bhikkhave sabbaso viÒÒÈÓaÒcÈyatanaÑ samatikkamma “natthi kiÒcÊ”ti ÈkiÒcaÒÒÈyatanaÑ upasampajja viharati -pa-.

Puna caparaÑ bhikkhave sabbaso ÈkiÒcaÒÒÈyatanaÑ samatikkamma nevasaÒÒÈnÈsaÒÒÈyatanaÑ upasampajja viharati -pa-. ______________________________________________________________ 1. ParaÑ (Ka) Ma 1. 214 piÔÔhe.


Puna caparaÑ bhikkhave sabbaso nevasaÒÒÈnÈsaÒÒÈyatanaÑ samatikkamma saÒÒÈvedayitanirodhaÑ upasampajja viharati. PaÒÒÈya cassa disvÈ ÈsavÈ parikkhÊÓÈ honti. AyaÑ vuccati bhikkhave bhikkhu andhamakÈsi mÈraÑ, apadaÑ vadhitvÈ mÈracakkhuÑ adassanaÑ gato pÈpimato, tiÓÓo loke visattikaÑ, so vissattho gacchati, vissattho tiÔÔhati, vissattho nisÊdati, vissattho seyyaÑ kappeti. TaÑ kissa hetu, anÈpÈthagato bhikkhave pÈpimatoti migo araÒÒamhi yathÈ abaddho, yenicchakaÑ gacchati gocarÈya.

ViÒÒ| naro seritaÑ pekkhamÈnoti viÒÒ|ti paÓÉito paÒÒavÈ buddhimÈ ÒÈÓÊ vibhÈvÊ medhÈvÊ. Naroti satto mÈnavo poso puggalo jÊvo jÈgu jantu indagu manujo. SerÊti dve serÊ dhammopi serÊ puggalopi serÊ. Katamo dhammo serÊ, cattÈro satipaÔÔhÈnÈ cattÈro sammappadhÈnÈ cattÈro iddhipÈdÈ paÒcindriyÈni paÒca balÈni satta bojjha~gÈ ariyo aÔÔha~giko maggo. AyaÑ dhammo serÊ. Katamo puggalo serÊ. Yo iminÈ serinÈ dhammena samannÈgato. So vuccati puggalo serÊ. VÊÒÒ| naro seritaÑ pekkhamÈnoti viÒÒ| naro seritaÑ dhammaÑ pekkhamÈno dakkhamÈno olokayamÈno nijjhÈyamÈno upaparikkhamÈnoti viÒÒ| naro seritaÑ pekkhamÈno, eko care khaggavisÈÓakappo. TenÈha so Paccekasambuddho–

Migo araÒÒamhi yathÈ abaddho, YenicchakaÑ gacchati gocarÈya. ViÒÒ| naro seritaÑ pekkhamÈno, Eko care khaggavisÈÓakappoti. 126. ŒmantanÈ hoti sahÈyamajjhe, VÈse ÔhÈne gamane cÈrikÈya. AnabhijjhitaÑ seritaÑ pekkhamÈno, Eko care khaggavisÈÓakappo. (6)

ŒmantanÈ hoti sahÈyamajjhe, vÈse ÔhÈne gamane cÈrikÈyÈti sahÈyÈ vuccanti yehi saha ÈgamanaÑ phÈsu, gamanaÑ phÈsu, gamanÈgamanaÑ phÈsu, ÔhÈnaÑ phÈsu, nisajjanaÑ phÈsu, sayanaÑ phÈsu, ÈlapanaÑ


phÈsu, sallapanaÑ phÈsu, ullapanaÑ phÈsu, samullapanaÑ phÈsu. ŒmantanÈ hoti sahÈyamajjhe, vÈse ÔhÈne gamane cÈrikÈyÈti sahÈyamajjhe vÈsepi ÔhÈnepi gamanepi cÈrikÈyapi attatthamantanÈ paratthamantanÈ ubhayatthamantanÈ diÔÔhadhammikatthamantanÈ samparÈyikatthamantanÈ paramatthamantanÈ1ti ÈmantanÈ hoti sahÈyamajjhe, vÈse ÔhÈne gamane cÈrikÈya.

AnabhijjhitaÑ seritaÑ pekkhamÈnoti anabhijjhitaÑ etaÑ vatthu bÈlÈnaÑ asappurisÈnaÑ titthiyÈnaÑ titthiyasÈvakÈnaÑ, yadidaÑ bhaÓÉukÈsÈyavatthavasanatÈ. AbhijjhitaÑ etaÑ vatthu paÓÉitÈnaÑ sappurisÈnaÑ BuddhasÈvakÈnaÑ PaccekabuddhÈnaÑ, yadidaÑ bhaÓÉukÈsÈyavatthavasanatÈ. SerÊti dve serÊ dhammopi serÊ puggalopi serÊ. Katamo dhammo serÊ. CattÈro satipaÔÔhÈnÈ -pa- ariyo aÔÔha~giko maggo, ayaÑ dhammo serÊ. Katamo puggalo serÊ. Yo iminÈ serinÈ dhammena samannÈgato, so vuccati puggalo serÊ. AnabhijjhitaÑ seritaÑ pekkhamÈnoti seritaÑ dhammaÑ pekkhamÈno dakkhamÈno olokayamÈno nijjhÈyamÈno upaparikkhamÈnoti anabhijjhitaÑ seritaÑ pekkhamÈno, eko care khaggavisÈÓakappo. TenÈha so Paccekasambuddho–

ŒmantanÈ hoti sahÈyamajjhe, VÈse ÔhÈne gamane cÈrikÈya. AnabhijjhitaÑ seritaÑ pekkhamÈno, Eko care khaggavisÈÓakappoti. 127. KhiÉÉÈ2 ratÊ hoti sahÈyamajjhe, Puttesu ca vipulaÑ hoti pemaÑ. PiyavippayogaÑ3 vijigucchamÈno, Eko care khaggavisÈÓakappo. (7)

KhiÉÉÈ ratÊ hoti sahÈyamajjheti khiÉÉÈti dve khiÉÉÈ kÈyikÈ ca khiÔÔÈ vÈcasikÈ ca khiÉÉÈ. KatamÈ kÈyikÈ khiÉÉÈ. HatthÊhipi kÊÄanti, assehipi kÊÄanti, rathehipi kÊÄanti, dhanuhipi kÊÄanti, thar|hipi kÊÄanti, aÔÔhapadehipi kÊÄanti, dasapadehipi kÊÄanti, ÈkÈsepi kÊÄanti, parihÈrapathepi kÊÄanti, santikÈyapi kÊÄanti, khalikÈyapi kÊÄanti, ______________________________________________________________ 1. UbhayatthamantanÈ (Ka) 2. KhiÔÔÈ (Ka) 3. Vippayogampi (Ka)


ghaÔikÈyapi kÊÄanti, salÈkahatthenapi kÊÄanti, akkhenapi kÊÄanti, pa~gacÊrenapi kÊÄanti, va~kakenapi kÊÄanti, mokkhacikÈyapi kÊÄanti, ci~gulakenapi kÊÄanti, pattÈÄhakenapi kÊÄanti, rathakenapi kÊÄanti, dhanukenapi kÊÄanti, akkharikÈyapi kÊÄanti, manesikÈyapi kÊÄanti, yathÈvajjenapi kÊÄanti, ayaÑ kÈyikÈ khiÉÉÈ.

KatamÈ vÈcasikÈ khiÉÉÈ. MukhabherikaÑ mukhÈlambaraÑ mukhaÉiÓÉimakaÑ1 mukhacalimakaÑ mukhakerakaÑ2 mukhadaddarikaÑ nÈÔakaÑ lÈsaÑ gÊtaÑ davakammaÑ. AyaÑ vÈcasikÈ khiÉÉÈ.

RatÊti anukkaÓÔhitÈdhivacanametaÑ ratÊti. SahÈyÈ vuccanti yehi saha ÈgamanaÑ phÈsu, gamanaÑ phÈsu, gamanÈgamanaÑ phÈsu, ÔhÈnaÑ phÈsu, nisajjanaÑ phÈsu, sayanaÑ phÈsu, ÈlapanaÑ phÈsu, sallapanaÑ phÈsu, ullapanaÑ phÈsu, samullapanaÑ phÈsu. KhiÉÉÈ ratÊ hoti sahÈyamajjheti khiÉÉÈ ca rati ca sahÈyamajjhe hotÊti khiÉÉÈ ratÊ hoti sahÈyamajjhe.

Puttesu ca vipulaÑ hoti pemanti puttÈti cattÈro puttÈ atrajo putto khettajo putto dinnako putto antevÈsiko putto. Puttesu ca vipulaÑ hoti pemanti puttesu ca adhimattaÑ hoti pemanti puttesu ca vipulaÑ hoti pemaÑ.

PiyavippayogaÑ vijigucchamÈnoti dve piyÈ sattÈ vÈ sa~khÈrÈ vÈ. Katame sattÈ piyÈ. Idha ya’ssa te honti atthakÈmÈ hitakÈmÈ phÈsukÈmÈ yogakkhemakÈmÈ mÈtÈ vÈ pitÈ vÈ bhÈtÈ vÈ bhaginÊ vÈ putto vÈ dhÊtÈ vÈ mittÈ vÈ amaccÈ vÈ ÒÈtÊ vÈ sÈlohitÈ vÈ. Ime sattÈ piyÈ.

Katame sa~khÈrÈ piyÈ. ManÈpikÈ r|pÈ manÈpikÈ saddÈ manÈpikÈ gandhÈ manÈpikÈ rasÈ manÈpikÈ phoÔÔhabbÈ. Ime sa~khÈrÈ piyÈ. PiyavippayogaÑ vijigucchamÈnoti piyÈnaÑ vippayogaÑ vijigucchamÈno aÔÔiyamÈno harÈyamÈnoti piyavippayogaÑ vijigucchamÈno, eko care khaggavisÈÓakappo. TenÈha so Paccekasambuddho– ______________________________________________________________ 1. MukhadeÓÉimakaÑ (SyÈ), mukhadindimakaÑ (Ka) 2. MukhabherukaÑ (SyÈ)


KhiÉÉÈ ratÊ hoti sahÈyamajjhe, Puttesu ca vipulaÑ hoti pemaÑ. PiyavippayogaÑ vijigucchamÈno, Eko care khaggavisÈÓakappoti. 128. CÈtuddiso appaÔigho ca hoti, SantussamÈno itarÊtarena. ParissayÈnaÑ sahitÈ achambhÊ, Eko care khaggavisÈÓakappo. (8)

CÈtuddiso appaÔigho ca hotÊti cÈtuddisoti so Paccekasambuddho mettÈsahagatena cetasÈ ekaÑ disaÑ pharitvÈ viharati. TathÈ dutiyaÑ. TathÈ tatiyaÑ. TathÈ catutthaÑ. Iti uddhamadho tiriyaÑ sabbadhi sabbattatÈya sabbÈvantaÑ lokaÑ mettÈsahagatena cetasÈ vipulena mahaggatena appamÈÓena averena abyÈpajjena1 pharitvÈ viharati. KaruÓÈsahagatena -pa-. MuditÈsahagatena -pa-. UpekkhÈsahagatena cetasÈ ekaÑ disaÑ pharitvÈ viharati. TathÈ dutiyaÑ. TathÈ tatiyaÑ -pa- abyÈpajjena pharitvÈ viharati. CÈtuddiso appaÔigho ca hotÊti mettÈya bhÈvitattÈ ye puratthimÈya disÈya sattÈ, te appaÔik|lÈ2 honti, ye dakkhiÓÈya disÈya sattÈ, te appaÔik|lÈ honti. Ye pacchimÈya disÈya sattÈ, te appaÔik|lÈ honti. Ye uttarÈya disÈya sattÈ, te appaÔik|lÈ honti. Ye puratthimÈya anudisÈya sattÈ, te appaÔik|lÈ honti. Ye dakkhiÓÈya anudisÈya sattÈ, te appaÔik|lÈ honti. Ye pacchimÈya anudisÈya sattÈ, te appaÔik|lÈ honti. Ye uttarÈya anudisÈya sattÈ, te appaÔik|lÈ honti. Ye heÔÔhimÈya disÈya sattÈ, te appaÔik|lÈ honti. Ye uparimÈya disÈya sattÈ, te appaÔik|lÈ honti. Ye disÈsu vidisÈsu sattÈ, te appaÔik|lÈ honti. KaruÓÈya bhÈvitattÈ. MuditÈya bhÈvitattÈ. UpekkhÈya bhÈvitattÈ ye puratthimÈya disÈya sattÈ, te appaÔik|lÈ honti -pa-. Ye disÈsu vidisÈsu sattÈ, te appaÔik|lÈ hontÊti cÈtuddiso appaÔigho ca hoti. ______________________________________________________________ 1. AbyÈpajjhena (SyÈ) passa DÊ 3. 187 piÔÔhe. 2. AppaÔikulÈ (bah|su)


SantussamÈno itarÊtarenÈti so Paccekasambuddho santuÔÔho hoti itarÊtarena cÊvarena, itarÊtaracÊvarasantuÔÔhiyÈ ca vaÓÓavÈdÊ, na ca cÊvarahetu anesanaÑ appatir|paÑ1 Èpajjati. AladdhÈ ca cÊvaraÑ na paritassati, laddhÈ ca cÊvaraÑ agadhito amucchito anajjhosanno2 ÈdÊnavadassÈvÊ nissaraÓapaÒÒo paribhuÒjati. TÈya ca pana itarÊtaracÊvarasantuÔÔhiyÈ nevattÈnukkaÑseti, na paraÑ vambheti, yo hi tattha dakkho analaso sampajÈno patissato. AyaÑ vuccati Paccekasambuddho porÈÓe aggaÒÒe ariyavaÑse Ôhito. SantuÔÔho hoti itarÊtarena piÓÉapÈtena -pa-. SantuÔÔho hoti itarÊtarena senÈsanena -pa-. SantuÔÔho hoti itarÊtarena gilÈnapaccayabhesajjaparikkhÈrena. ItarÊtaragilÈnapaccayabhesajja-parikkhÈrasantuÔÔhiyÈ ca vaÓÓavÈdÊ, na ca gilÈnapaccayabhesajja-parikkhÈrahetu anesanaÑ appatir|paÑ Èpajjati. AladdhÈ ca gilÈnapaccayabhesajjaparikkhÈrÈnaÑ na paritassati, laddhÈ ca gilÈnapaccayabhesajjaparikkhÈraÑ agadhito amucchito anajjhosanno ÈdÊnavadassÈvÊ nissaraÓapaÒÒo paribhuÒjati. TÈya ca itarÊtaragilÈnapaccayabhesajjaparikkhÈrasantuÔÔhiyÈ nevattÈnukkaÑseti, na paraÑ vambheti, yo hi tattha dakkho analaso sampajÈno patissato. AyaÑ vuccati Paccekasambuddho porÈÓe aggaÒÒe ariyavaÑse Ôhitoti santussamÈno itarÊtarena.

ParissayÈnaÑ sahitÈ achambhÊti parissayÈti dve parissayÈ pÈkaÔaparissayÈ ca paÔicchannaparissayÈ ca. Katame pÈkaÔaparissayÈ. SÊhÈ byagghÈdÊpÊ acchÈ taracchÈ kokÈ mahiÑsÈ3 hatthÊ ahÊ vicchikÈ satapadÊ corÈ vÈ assu mÈnavÈ vÈ katakammÈ vÈ akatakammÈ vÈ, cakkhurogo sotarogo ghÈnarogo jivhÈrogo kÈyarogo sÊsarogo kaÓÓarogo mukharogo dantarogo kÈso sÈso pinÈso ÉÈho jaro kucchirogo mucchÈ pakkhandikÈ s|lÈ vis|cikÈ kuÔÔhaÑ gaÓÉo kilÈso soso apamÈro daddu kaÓÉu kacchu rakhasÈ vitacchikÈ lohitapittaÑ madhumeho aÑsÈ piÄakÈ bhagandalÈ pittasamuÔÔhÈnÈ ÈbÈdhÈ, semhasamuÔÔhÈnÈ ÈbÈdhÈ, vÈtasamuÔÔhÈnÈ ÈbÈdhÈ, sannipÈtikÈ ÈbÈdhÈ, utupariÓÈmajÈ ÈbÈdhÈ, ______________________________________________________________ 1. AppaÔir|paÑ (SyÈ) 2. Anajjhopanno (SyÈ) 3. GomahisÈ (SyÈ) Khu 7. 10 piÔÔhesupi.


visamaparihÈrajÈ ÈbÈdhÈ, opakkamikÈ ÈbÈdhÈ kammavipÈkajÈ ÈbÈdhÈ, sÊtaÑ uÓhaÑ jighacchÈ pipÈsÈ uccÈro passÈvo ÉaÑsamakasavÈtÈtapasarÊsapasamphassÈ iti vÈ, ime vuccanti pÈkaÔaparissÈya.

Katame paÔicchannaparissayÈ. KÈyaduccaritaÑ vacÊduccaritaÑ manoduccaritaÑ kÈmacchandanÊvaraÓaÑ byÈpÈdanÊvaraÓaÑ thinamiddhanÊvaraÓaÑ uddhaccakukkuccanÊvaraÓaÑ vicikicchÈnÊvaraÓaÑ rÈgo doso moho kodho upanÈho makkho paÄÈso issÈ macchariyaÑ mÈyÈ sÈÔheyyaÑ thambho sÈrambho mÈno atimÈno mado pamÈdo sabbe kilesÈ sabbe duccaritÈ sabbe darathÈ sabbe pariÄÈhÈ sabbe santÈpÈ sabbÈkusalÈbhisa~khÈrÈ, ime vuccanti paÔicchannaparissayÈ.

ParissayÈti kenaÔÔhena parissayÈ, parisahantÊti parissayÈ, parihÈnÈya saÑvattantÊti parissayÈ, tatrÈsayÈti parissayÈ. KathaÑ parisahantÊti parissayÈ, te parissayÈ taÑ puggalaÑ sahanti parisahanti abhibhavanti ajjhottharanti pariyÈdiyanti maddanti, evaÑ parisahantÊti parissayÈ.

KathaÑ parihÈnÈya saÑvattantÊti parissayÈ, te parissayÈ kusalÈnaÑ dhammÈnaÑ antarÈyÈya parihÈnÈya saÑvattanti, katamesaÑ kusalÈnaÑ dhammÈnaÑ, sammÈpaÔipadÈya anulomapaÔipadÈya apaccanÊkapaÔÊpadÈya anvatthapaÔipadÈya dhammÈnudhammapaÔipadÈya sÊlesu parip|rakÈritÈya indriyesu guttadvÈratÈya bhojane mattaÒÒutÈya jÈgariyÈnuyogassa satisampajaÒÒassa catunnaÑ satipaÔÔhÈnÈnaÑ bhÈvanÈnuyogassa catunnaÑ sammappadhÈnÈnaÑ. CatunnaÑ iddhipÈdÈnaÑ. PaÒcannaÑ indriyÈnaÑ. PaÒcannaÑ balÈnaÑ. SattannaÑ bojjha~gÈnaÑ. Ariyassa aÔÔha~gikassa maggassa bhÈvanÈnuyogassa imesaÑ kusalÈnaÑ dhammÈnaÑ antarÈyÈya parihÈnÈya saÑvattanti, evaÑ parihÈnÈya saÑvattantÊti parissayÈ.

KathaÑ tatrÈsayÈti parissayÈ, tatthete1 pÈpakÈ akusalÈ dhammÈ uppajjanti attabhÈvasannissayÈ, yathÈ bile bilÈsayÈ pÈÓÈ sayanti, dake dakÈsayÈ2 pÈÓÈ sayanti, vane vanÈsayÈ pÈÓÈ sayanti, rukkhe rukkhÈsayÈ pÈÓÈ sayanti. Evameva tatthete pÈpakÈ akusalÈ dhammÈ uppajjanti attabhÈvasannissayÈti, evampi tatrasayÈti parissayÈ. ______________________________________________________________ 1. Tatra te (Ka) 2. Udake udakÈsayÈ (SyÈ)


vuttaÑhetaÑ BhagavatÈ–sÈntevÈsiko bhikkhave bhikkhu sÈcariyako dukkhaÑ na phÈsu viharati. KathaÒca bhikkhave bhikkhu sÈntevÈsiko sÈcariyako dukkhaÑ na phÈsu viharati. Idha bhikkhave cakkhunÈ r|paÑ disvÈ uppajjanti ye pÈpakÈ akusalÈ dhammÈ sarasa~kappÈ saÒÒojanÊyÈ1, tyassa anto vasanti anvÈssavanti pÈpakÈ akusalÈ dhammÈti tasmÈ sÈntevÈsiko vuccati, tena samudÈcarena samudÈcaranti naÑ “pÈpakÈ akusalÈ dhammÈ”ti tasmÈ “sÈcariyako”ti vuccati.

Puna caparaÑ bhikkhave bhikkhuno sotena saddaÑ sutvÈ -pa- ghÈnena gandhaÑ ghÈyitvÈ -pa- jivhÈya rasaÑ sÈyitvÈ -pa- kÈyena phoÔÔhabbaÑ phusitvÈ -pa- manasÈ dhammaÑ viÒÒÈya uppajjanti ye pÈpakÈ akusalÈ dhammÈ sarasa~kappÈ saÒÒojanÊyÈ. Tyassa anto vasanti anvÈssavanti pÈpakÈ akusalÈ dhammÈti tasmÈ “sÈntevÈsiko”ti vuccati. Tena samudÈcarena samudÈcaranti naÑ “pÈpakÈ akusalÈ dhammÈ”ti tasmÈ “sÈcariyako”ti vuccati. EvaÑ kho bhikkhave bhikkhu sÈntevÈsiko sÈcariyako dukkhaÑ na phÈsu viharatÊti. Evampi tatrÈsayÈti parissayÈ.

VuttaÑ hetaÑ BhagavatÈ–tayome bhikkhave antarÈmalÈ antarÈ-amittÈ antarÈsapattÈ antarÈvadhakÈ antarÈpaccatthikÈ. Katame tayo. Lobho bhikkhave antarÈmalo2 antarÈ-amitto antarÈsapatto antarÈvadhako antarÈpaccatthiko, doso bhikkhave -pamoho bhikkhave antarÈmalo antarÈ-amitto antarÈsapatto antarÈvadhako antarÈpaccatthiko. Ime kho bhikkhave tayo antarÈmalÈ antarÈ-amittÈ antÈrÈsapattÈ antarÈvadhakÈ antarÈpaccatthikÈti.

Anatthajanano lobho, lobho cittappakopano. Bhayamantarato jÈtaÑ, taÑ jano nÈvabujjhati.

Luddho atthaÑ na jÈnÈti, luddho dhammaÑ na passati. AndhatamaÑ tadÈ hoti, yaÑ lobho sahate naraÑ.

Anatthajanano doso, doso cittappakopano. Bhayamantarato jÈtaÑ, taÑ jano nÈvabujjhati. ______________________________________________________________ 1. SaÒÒojanikÈ (Ka) 2. AntarÈmalaÑ (SyÈ, Ka) passa Khu 1. 252 piÔÔhe.


DuÔÔho atthaÑ na jÈnÈti, duÔÔho dhammaÑ na passati. AndhatamaÑ tadÈ hoti, yaÑ doso sahate naraÑ.

Anatthajanano moho, moho cittappakopano. Bhayamantarato jÈtaÑ, taÑ jano nÈvabujjhati.

M|Äho atthaÑ na jÈnÈti, m|Äho dhammaÑ na passati. AndhatamaÑ tadÈ hoti, yaÑ moho sahate naranti.

Evampi tatrÈsayÈti parissayÈ.

VuttaÒhetaÑ BhagavatÈ–tayo kho mahÈrÈja purisassa dhammÈ ajjhattaÑ uppajjamÈnÈ uppajjanti ahitÈya dukkhÈya aphÈsuvihÈrÈya. Katame tayo, lobho kho mahÈrÈja purisassa dhammo ajjhattaÑ uppajjamÈno uppajjati ahitÈya dukkhÈya aphÈsuvihÈrÈya, doso kho mahÈrÈja -pamoho kho mahÈrÈja purisassa dhammo ajjhattaÑ uppajjamÈno uppajjati ahitÈya dukkhÈya aphÈsuvihÈrÈya, ime kho mahÈrÈja tayo purisassa dhammÈ ajjhattaÑ uppajjamÈnÈ uppajjanti ahitÈya dukkhÈya aphÈsuvihÈrÈya.

Lobho doso ca moho ca, purisaÑ pÈpacetasaÑ. HiÑsanti attasambh|tÈ, tacasÈraÑva samphalanti1.


VuttaÒhetaÑ BhagavatÈ–

RÈgo ca doso ca itonidÈnÈ, AratÊ ratÊ lomahaÑso itojÈ. Ito samuÔÔhÈya manovitakkÈ, KumÈrakÈ dha~kamivossajantÊti2.


ParissayÈnaÑ sahitÈti parissaye sahitÈ ÈrÈdhitÈ ajjhottharitÈ pariyÈditÈ paÔinissatÈti parissayÈnaÑ sahitÈ. AchambhÊti so ______________________________________________________________ 1. Saphalanti (Ka) Khu 1. 226 piÔÔhe. 2. Dha~kamivossajjantÊti (SyÈ, Ka) passa Khu 1. 320 piÔÔhe.


Paccekasambuddho abhÊr| acchambhÊ anutrÈsÊ apalÈyÊ pahÊnabhayabheravo vigatalomahaÑso viharatÊti parissayÈnaÑ sahitÈ achambhÊ, eko care khaggavisÈÓakappo. TenÈha so Paccekasambuddho–

CÈtuddiso appaÔigho ca hoti, SantussamÈno itarÊtarena. ParissayÈnaÑ sahitÈ achambhÊ, Eko care khaggavisÈÓakappoti. 129. Dussa~gahÈ pabbajitÈpi eke, Atho gahaÔÔhÈ gharamÈvasantÈ. Appossukko paraputtesu hutvÈ, Eko care khaggavisÈÓakappo. (9)

Dussa~gahÈ pabbajitÈpi eketi pabbajitÈpi idhekacce nissayepi diyyamÈne uddesepi diyyamÈne paripucchÈyapi1 diyyamÈne cÊvarepi diyyamÈne pattepi diyyamÈne lohathÈlakepi diyyamÈne dhammakaraÓepi2 diyyamÈne parissÈvanepi diyyamÈne thavikepi diyyamÈne upÈhanepi diyyamÈne kÈyabandhanepi diyyamÈne na suÓanti, na sotaÑ odahanti, na aÒÒÈ cittaÑ upaÔÔhapenti, anassavÈ avacanakarÈ paÔilomavuttino aÒÒeneva mukhaÑ karontÊti dussa~gahÈ pabbajitÈpi eke.

Atho gahaÔÔhÈ gharamÈvasantÈti gahaÔÔhÈpi idhekacce hatthimhipi diyyamÈne -pa-. Rathepi. Khettepi. Vatthumhipi. HiraÒÒepi. SuvaÓÓepi diyyamÈne gÈmepi. Nigamepi. Nagarepi. RaÔÔhepi. Janapadepi diyyamÈne na suÓanti na sotaÑ odahanti, na aÒÒÈcittaÑ upaÔÔhapenti, anassavÈ avacanakarÈ paÔilomavuttino aÒÒeneva mukhaÑ karontÊti atho gahaÔÔhÈ gharamÈvasantÈ.

Appossukko paraputtesu hutvÈti attÈnaÑ ÔhapetvÈ sabbe imasmiÑ atthe paraputtÈ tesu paraputtesu appossukko hutvÈ abyÈvaÔo hutvÈ anapekkho hutvÈti appossukko paraputtesu hutvÈ, eko care khaggavisÈÓakappo. TenÈha so Paccekasambuddho– ______________________________________________________________ 1. Paripucchepi (Ka) 2. Dhammakarakepi (SyÈ)


Dussa~gahÈ pabbajitÈpi eke, Atho gahaÔÔhÈ gharamÈvasantÈ. Appossukko paraputtesu hutvÈ, Eko care khaggavisÈÓakappoti. 130. OropayitvÈ1 gihibyaÒjanÈni, SaÒchinnapatto2 yathÈ koviÄÈro. ChetvÈna vÊro gihibandhanÈni, Eko care khaggavisÈÓakappo. (10)

OropayitvÈ gihibyaÒjanÈnÊti gihibyaÒjanÈni vuccanti kesÈ ca mass| ca mÈlÈ ca gandhaÒca vilepanaÒca ÈbharaÓaÒca pilandhanaÒca vatthaÒca pÈrupanaÒca veÔhanaÒca ucchÈdanaÑ parimaddanaÑ nhÈpanaÑ3 sambÈhanaÑ ÈdÈsaÑ aÒjanaÑ mÈlÈgandhavilepanaÑ mukhacuÓÓaÑ mukhalepanaÑ hatthabandhaÑ sikhÈbandhaÑ daÓÉaÑ nÈÄikaÑ4 khaggaÑ chattaÑ citr|pÈhanaÑ uÓhÊsaÑ maÓiÑ vÈlabÊjaniÑ odÈtÈni vatthÈni dÊghadasÈni5 iti vÈ. OropayitvÈ gihibyaÒjanÈnÊti gihibyaÒjanÈni oropayitvÈ samoropayitvÈ nikkhipitvÈ paÔipassambhayitvÈti oropayitvÈ gihibyaÒjanÈni.

SaÒchinnapatto yathÈ koviÄÈroti yathÈ koviÄÈrassa pattÈni chinnÈni saÒchinnÈni patitÈni paripatitÈni, evameva tassa Paccekasambuddhassa gihibyaÒjanÈni chinnÈni saÒchinnÈni patitÈnÊti saÒchinnapatto yathÈ koviÄÈro.

ChetvÈna vÊro gihibandhanÈnÊti vÊroti vÊriyavÈti vÊro, pah|ti vÊro, visavÊti vÊro, alamattoti vÊro, s|roti vÊro, vikkanto abhir| acchambhÊ anutrÈsÊ apalÈyÊ pahÊnabhayabheravoti vÊro, vigatalomahaÑsoti vÊro.

Virato idha6 sabbapÈkehi, NirayadukkhaÑ aticca vÊriyavÈso. So vÊriyavÈ padhÈnavÈ, DhÊro7 tÈdi pavuccate tathattÈ. ______________________________________________________________ 1. VoropayitvÈ (SyÈ) 2. SaÑsÊnapatto (SÊ-®Ôha) 3. NahÈpanaÑ (SyÈ) 4. NÈlikaÑ (Ka) passa DÊ 1. 7 piÔÔhe. 5. DÊgharassÈni (SyÈ) 6. Œrato idheva (SyÈ) passa Khu 1. 360 piÔÔhe. 7. VÊro (SyÈ, Ka) passa Khu 1. 360 piÔÔhe.


GihibandhanÈni vuccanti puttÈ ca bhariyÈ ca dÈsÈ ca dÈsÊ ca ajeÄakÈ ca kukkuÔas|karÈ ca hatthigavÈssavaÄavÈ ca khettaÒca vatthu ca hiraÒÒaÒca suvaÓÓaÒca gÈmanigamarÈjadhÈniyo ca raÔÔhaÒca janapado ca koso ca koÔÔhÈgÈraÒca yaÑ kiÒci rajanÊyavatthu.

ChetvÈna vÊro gihibandhanÈnÊti so Paccekasambuddho vÊro gihibandhanÈni chinditvÈ samucchinditvÈ jahitvÈ vinodetvÈ byantÊkaritvÈ anabhÈvaÑ gametvÈti chetvÈna vÊro gihibandhanÈni, eko care khaggavisÈÓakappo. TenÈha so Paccekasambuddho–

OropayitvÈ gihibyaÒjanÈni, SaÒchinnapatto yathÈ koviÄÈro. ChetvÈna vÊro gihibandhanÈni, Eko care khaggavisÈÓakappoti.

PaÔhamo vaggo. _____

Dutiyavagga

131. Sace labhetha nipakaÑ sahÈyaÑ, SaddhiÑ caraÑ sÈdhuvihÈri dhÊraÑ. Abhibhuyya sabbÈni parissayÈni, Careyya tena’ttamano satÊmÈ. (1)

Sace labhetha nipakaÑ sahÈyanti sace nipakaÑ paÓÉitaÑ paÒÒavantaÑ buddhimantaÑ ÒÈÓiÑ vibhÈviÑ medhÈviÑ sahÈyaÑ labheyya paÔilabheyya adhigaccheyya vindeyyÈti sace labhetha nipakaÑ sahÈyaÑ.

SaddhiÑcaraÑ sÈdhuvihÈri dhÊranti saddhiÑcaranti ekato caraÑ. SÈdhuvihÈrinti paÔhamenapi jhÈnena sÈdhuvihÈriÑ. Dutiyenapi jhÈnena. Tatiyenapi jhÈnena. Catutthenapi jhÈnena sÈdhuvihÈriÑ. MettÈyapi cetovimuttiyÈ sÈdhuvihÈriÑ. KaruÓÈyapi. MuditÈyapi. UpekkhÈyapi cetovimuttiyÈ sÈdhuvihÈriÑ. ŒkÈsÈnaÒcÈyatanasamÈpattiyÈpi sÈdhuvihÈriÑ. ViÒÒÈÓaÒcÈyatanasamÈpattiyÈpi -pa-. ŒkiÒcaÒÒÈyatanasamÈpattiyÈpi -pa-.


NevasaÒÒÈnÈsaÒÒÈyatanasamÈpattiyÈpi sÈdhuvihÈriÑ nirodhasamÈpattiyÈpi sÈdhuvihÈriÑ. PhalasamÈpattiyÈpi sÈdhuvihÈriÑ. DhÊranti dhÊraÑ paÓÉitaÑ paÒÒavantaÑ buddhimantaÑ ÒÈÓiÑ vibhÈviÑ medhÈvinti saddhiÑcaraÑ sÈdhuvihÈri dhÊraÑ.

Abhibhuyya sabbÈni parissayÈnÊti parissayÈti dve parissayÈ pÈkaÔaparissayÈ ca paÔicchannaparissayÈ ca -pa- ime vuccanti pÈkaÔaparissayÈ -pa- ime vuccanti paÔicchannaparissayÈ -pa-. Evampi tatrÈsayÈti parissayÈ. Abhibhuyya sabbÈni parissayÈnÊti sabbe parissaye abhibhuyya abhibhavitvÈ ajjhottharitvÈ pariyÈdiyitvÈ madditvÈti abhibhuyya sabbÈni parissayÈni.

Careyya tena’ttamano satÊmÈti so Paccekasambuddho tena nipakena paÓÉitena paÒÒavantena buddhimantena ÒÈÓinÈ vibhÈvinÈ medhÈvinÈ sahÈyena saddhiÑ attamano tuÔÔhamano haÔÔhamano pahaÔÔhamano udaggamano muditamano careyya vihareyya iriyeyya vatteyya pÈleyya yapeyya yÈpeyyÈti careyya tenattamano. SatÊmÈti so Paccekasambuddho satimÈ hoti paramena satinepakkena samannÈgato cirakatampi cirabhÈsitampi saritÈ anussaritÈti careyya tena’ttamano satÊmÈ. TenÈha so Paccekasambuddho–

Sace labhetha nipakaÑ sahÈyaÑ, SaddhiÑcaraÑ sÈdhuvihÈri dhÊraÑ. Abhibhuyya sabbÈni parissayÈni, Careyya tenattamano satÊmÈti. 132. No ce labhetha nipakaÑ sahÈyaÑ, SaddhiÑcaraÑ sÈdhuvihÈri dhÊraÑ. RÈjÈva raÔÔhaÑ vijitaÑ pahÈya, Eko care khaggavisÈÓakappo. (2)

No ce labhetha nipakaÑ sahÈyanti no ce nipakaÑ paÓÉitaÑ paÒÒavantaÑ buddhimantaÑ ÒÈÓiÑ vibhÈviÑ medhÈviÑ sahÈyaÑ labheyya paÔilabheyya adhigaccheyya vindeyyÈti no ce labhetha nipakaÑ sahÈyaÑ.


SaddhiÑcaraÑ sÈdhuvihÈri dhÊranti saddhiÑcaranti ekato caraÑ. SÈdhuvihÈrinti paÔhamenapi jhÈnena sÈdhuvihÈriÑ -pa- nirodhasamÈpattiyÈpi sÈdhuvihÈriÑ phalasamÈpattiyÈpi sÈdhuvihÈriÑ. DhÊranti dhÊraÑ paÓÉitaÑ paÒÒavantaÑ buddhimantaÑ ÒÈÓiÑ vibhÈviÑ medhÈvinti saddhiÑcaraÑ sÈdhuvihÈri dhÊraÑ.

RÈjÈva raÔÔhaÑ vijitaÑ pahÈyÈti rÈjÈ khattiyo muddhÈbhisitto vijitasa~gÈmo nihatapaccÈmitto laddhÈdhippÈyo paripuÓÓakosakoÔÔhÈgÈro raÔÔhaÒca janapadaÒca kosaÒca koÔÔhÈgÈraÒca pah|tahiraÒÒasuvaÓÓaÑ nagaraÒca pariccajitvÈ kesamassuÑ ohÈretvÈ kÈsÈyÈni vatthÈni acchÈdetvÈ agÈrasmÈ anagÈriyaÑ pabbajitvÈ akiÒcanabhÈvaÑ upagantvÈ eko carati viharati iriyati vatteti pÈleti yapeti yÈpeti. EvaÑ Paccekasambuddhopi sabbaÑ gharÈvÈsapalibodhaÑ chinditvÈ puttadÈrapalibodhaÑ chinditvÈ ÒÈtipalibodhaÑ chinditvÈ mittÈmaccapalibodhaÑ chinditvÈ kesamassuÑ ohÈretvÈ kÈsÈyÈni vatthÈni acchÈdetvÈ agÈrasmÈ anagÈriyaÑ pabbajitvÈ akiÒcanabhÈvaÑ upagantvÈ eko carati viharati iriyati vatteti pÈleti yapeti yÈpetÊti rÈjÈva raÔÔhaÑ vijitaÑ pahÈya, eko care khaggavisÈÓakappo. TenÈha so Paccekasambuddho–

No ce labhetha nipakaÑ sahÈyaÑ, SaddhiÑcaraÑ sÈdhuvihÈri dhÊraÑ. RÈjÈva raÔÔhaÑ vijitaÑ pahÈya, Eko care khaggavisÈÓakappoti. 133. AddhÈ pasaÑsÈma sahÈyasampadaÑ, SeÔÔhÈ samÈ sevitabbÈ sahÈyÈ. Ete aladdhÈ anavajjabhojÊ, Eko care khaggavisÈÓakappo. (3)

AddhÈ pasaÑsÈma sahÈyasampadanti addhÈti ekaÑsavacanaÑ nissaÑsayavacanaÑ nikka~khavacanaÑ advejjhavacanaÑ adveÄhakavacanaÑ niyogavacanaÑ apaÓÓakavacanaÑ aviraddhavacanaÑ avatthÈpanavacanametaÑ addhÈti. SahÈyasampadanti sahÈyasampadÈ vuccati yo so sahÈyo asekkhena sÊlakkhandhena samannÈgato hoti. Asekkhena samÈdhikkhandhena. Asekkhena


paÒÒÈkkhandhena. Asekkhena vimuttikkhandhena. Asekkhena vimuttiÒÈÓadassanakkhandhena samannÈgato hoti. AddhÈ pasaÑsÈma sahÈyasampadanti sahÈyasampadaÑ pasaÑsÈma thomema kittema vaÓÓemÈti addhÈ pasaÑsÈma sahÈyasampadaÑ.

SeÔÔhÈ samÈ sevitabbÈ sahÈyÈti seÔÔhÈ honti sahÈyÈ sÊlena samÈdhinÈ paÒÒÈya vimuttiyÈ vimuttiÒÈÓadassanena, samÈ sadisÈ honti sahÈya sÊlena samÈdhinÈ paÒÒÈya vimuttiyÈ vimuttiÒÈÓadassanena, seÔÔhÈ vÈ sahÈyÈ sadisÈ vÈ sahÈyÈ sevitabbÈ bhajitabbÈ payirupÈsitabbÈ paripucchitabbÈ paripaÒhitabbÈti seÔÔhÈ samÈ sevitabbÈ sahÈyÈ.

Ete aladdhÈ anavajjabhojÊti atthi puggalo sÈvajjabhojÊ atthi puggalo anavajjabhojÊti. Katamo ca puggalo sÈvajjabhojÊ. Idhekacco puggalo kuhanÈya lapanÈya nemittikatÈya nippesikatÈya lÈbhena lÈbhaÑ nijigÊsanatÈya1 dÈrudÈnena veÄudÈnena pattadÈnena pupphadÈnena phaladÈnena sinÈnadÈnena cuÓÓadÈnena mattikÈdÈnena dantakaÔÔhadÈnena mukhodakadÈnena cÈÔukamyatÈya2 muggas|pyatÈya3 pÈribhaÔyatÈya pÊÔhamaddikatÈya vatthuvijjÈya tiracchÈnavijjÈya a~gavijjÈya nakkhattavijjÈya d|tagamanena pahiÓagamanena ja~ghapesaniyena vejjakammena navakammena4 piÓÉapaÔipiÓÉakena dÈnÈnuppadÈnena adhammena visamena laddhÈ labhitvÈ adhigantvÈ vinditvÈ paÔilabhitvÈ jÊvikaÑ5 kappeti. AyaÑ vuccati puggalo sÈvajjabhojÊ.

Katamo ca puggalo anavajjabhojÊ. Idhekacco puggalo na kuhanÈya na lapanÈya na nemittikatÈya na nippesikatÈya na lÈbhena lÈbhaÑ nijigÊsanatÈya na dÈrudÈnena na veÄudÈnena na pattadÈnena na pupphadÈnena na phaladÈnena na sinÈnadÈnena na cuÓÓadÈnena na mattikÈdÈnena na dantakaÔÔhadÈnena na mukhodakadÈnena na cÈÔukamyatÈya na muggas|pyatÈya na pÈribhaÔyatÈya na pÊÔhamaddikatÈya na vatthuvijjÈya na tiracchÈnavijjÈya ______________________________________________________________ 1. NijigiÑsanatÈya (SyÈ) 2. PÈtukamyatÈya (SyÈ) Khu 7. 290 piÔÔhepi. 3. Muggas|patÈya (SyÈ) 4. D|takammena (SyÈ, Ka) Khu 7. 290 piÔÔhe. 5. JÊvitaÑ (Ka)


na a~gavijjÈya na nakkhattavijjÈya na d|tagamanena na pahiÓagamanena na ja~ghapesaniyena na vejjakammena na navakammena na piÓÉapaÔipiÓÉakena na dÈnÈnuppadÈnena dhammena samena laddhÈ labhitvÈ adhigantvÈ vinditvÈ paÔilabhitvÈ jÊvikaÑ kappeti. AyaÑ vuccati puggalo anavajjabhojÊ.

Ete aladdhÈ anavajjabhojÊti ete anavajjabhojÊ aladdhÈ alabhitvÈ anadhigantvÈ avinditvÈ appaÔilabhitvÈti ete aladdhÈ anavajjabhojÊ, eko care khaggavisÈÓakappo. TenÈha so Paccekasambuddho–

AddhÈ pasaÑsÈma sahÈyasampadaÑ, SeÔÔhÈ samÈ sevitabbÈ sahÈyÈ. Ete aladdhÈ anavajjabhojÊ, Eko care khaggavisÈÓakappoti. 134. DisvÈ suvaÓÓassa pabhassarÈni, KammÈraputtena suniÔÔhitÈni. SaÑghaÔÔayantÈni1 duve bhujasmiÑ, Eko care khaggavisÈÓakappo. (4)

DisvÈ suvaÓÓassa pabhassarÈnÊti disvÈ passitvÈ tulayitvÈ tÊrayitvÈ vibhÈvayitvÈ vibh|taÑ katvÈ. SuvaÓÓassÈti jÈtar|passa. PabhassarÈnÊti parisuddhÈni pariyodÈtÈnÊti disvÈ suvaÓÓassa pabhassarÈni.

KammÈraputtena suniÔÔhitÈnÊti kammÈraputto vuccati suvaÓÓakÈro. KammÈraputtena suniÔÔhitÈnÊti kammÈraputtena suniÔÔhitÈni sukatÈni suparikammakatÈnÊti kammÈraputtena suniÔÔhitÈni.

SaÑghaÔÔayantÈni duve bhujasminti bhujo vuccati hattho. YathÈ ekasmiÑ hatthe dve n|purÈni2 ghaÔÔenti3, evameva sattÈ taÓhÈvasena diÔÔhivasena niraye ghaÔÔenti, tiracchÈnayoniyaÑ ghaÔÔenti, pettivisaye ghaÔÔenti, manussÈloke ghaÔÔenti, devaloke ghaÔÔenti, gatiyÈ gatiÑ ______________________________________________________________ 1. SaÑghaÔÔamÈnÈni (Khu 1. 286 piÔÔhe.) 2. DhuvarÈni (SyÈ) 3. GhaÔenti (SyÈ)


upapattiyÈ upapattiÑ paÔisandhiyÈ paÔisandhiÑ bhavena bhavaÑ saÑsÈrena saÑsÈraÑ vaÔÔena vaÔÔaÑ ghaÔÔenti saÑghaÔÔenti saÑghaÔÔentÈ caranti viharanti iriyanti vattenti pÈlenti yapenti yÈpentÊti saÑghaÔÔayantÈni duve bhujasmiÑ, eko care khaggavisÈÓakappo. TenÈha so Paccekasambuddho–

DisvÈ suvaÓÓassa pabhassarÈni, KammÈraputtena suniÔÔhitÈni. SaÑghaÔÔayantÈni duve bhujasmiÑ, Eko care khaggavisÈÓakappo. 135. EvaÑ dutÊyena saha mamassa, VÈcÈbhilÈpo abhisajjanÈ vÈ. EtaÑ bhayaÑ ÈyatiÑ pekkhamÈno, Eko care khaggavisÈÓakappo. (5)

EvaÑ dutÊyena saha mamassÈti taÓhÈdutiyo vÈ hoti puggaladutiyo vÈ. KathaÑ taÓhÈdutiyo hoti, taÓhÈti r|pataÓhÈ -pa- dhammataÓhÈ. YassesÈ taÓhÈ appahÊnÈ, so vuccati taÓhÈdutiyo.

TaÓhÈdutiyo puriso, dÊghamaddhÈna saÑsaraÑ. ItthabhÈvaÒÒathÈbhÈvaÑ, saÑsÈraÑ nÈtivattatÊti.

EvaÑ taÓhÈdutiyo vÈ hoti.

KathaÑ puggaladutiyo hoti, idhekacco na atthahetu1 na kÈraÓahetu uddhato av|pasantacitto ekassa vÈ dutiyo hoti dvinnaÑ vÈ tatiyo hoti, tiÓÓaÑ vÈ catuttho hoti. Tattha bahuÑ samphappalÈpaÑ palapati. SeyyathidaÑ, rÈjakathaÑ corakathaÑ mahÈmattakathaÑ senÈkathaÑ bhayakathaÑ yuddhakathaÑ annakathaÑ pÈnakathaÑ vatthakathaÑ sayanakathaÑ mÈlÈkathaÑ gandhakathaÑ ÒÈtikathaÑ yÈnakathaÑ gÈmakathaÑ nigamakathaÑ nagarakathaÑ janapadakathaÑ itthikathaÑ2 s|rakathaÑ visikhÈkathaÑ kumbhaÔÔhÈnakathaÑ pubbapetakathaÑ ______________________________________________________________ 1. Attahetu (SyÈ) 2. ItthikathaÑ purisakathaÑ (SyÈ, Ka) DÊ 1. 7, 62 piÔÔhe; SaÑ 3. 368 piÔÔhe ca

passitabbaÑ.


nÈnattakathaÑ lokakkhÈyikaÑ samuddakkhÈyikaÑ itibhavÈbhavakathaÑ katheti. EvaÑ puggaladutiyo hotÊti evaÑ dutÊyena saha mamassa.

VÈcÈbhilÈpo abhisajjanÈ vÈti vÈcÈbhilÈpo vuccati bÈttiÑsatiracchÈnakathÈ. SeyyathidaÑ, rÈjakathaÑ -pa- itibhavÈbhavakathaÑ. AbhisajjanÈ vÈti dve sajjanÈ, taÓhÈsajjanÈ ca diÔÔhisajjanÈ ca -pa- ayaÑ taÓhÈsajjanÈ -pa- ayaÑ diÔÔhisajjanÈti vÈcÈbhilÈpo abhisajjanÈ vÈ.

EtaÑ bhayaÑ ÈyatiÑ pekkhamÈnoti bhayanti jÈtibhayaÑ jarÈbhayaÑ byÈdhibhayaÑ maraÓabhayaÑ rÈjabhayaÑ corabhayaÑ aggibhayaÑ udakabhayaÑ attÈnuvÈdabhayaÑ parÈnuvÈdabhayaÑ daÓÉabhayaÑ duggatibhayaÑ |mibhayaÑ kumbhilabhayaÑ ÈvaÔÔabhayaÑ susumÈrabhayaÑ ÈjÊvikabhayaÑ asilokabhayaÑ parisasÈrajjabhayaÑ madanabhayaÑ bhayÈnakaÑ chambhitattaÑ lomahaÑso cetaso ubbego utrÈso. . EtaÑ bhayaÑ ÈyatiÑ pekkhamÈnoti etaÑ bhayaÑ ÈyatiÑ pekkhamÈno dakkhamÈno olokayamÈno nijjhÈyamÈno upaparikkhamÈnoti etaÑ bhayaÑ ÈyatiÑ pekkhamÈno, eko care khaggavisÈÓakappo. TenÈha so Paccekasambuddho–

EvaÑ dutÊyena saha mamassa, VÈcÈbhilÈpo abhisajjanÈ vÈ. EtaÑ bhayaÑ ÈyatiÑ pekkhamÈno, Eko care khaggavisÈÓakappo. 136. KÈmÈ hi citrÈ madhurÈ manoramÈ, Vir|par|pena mathenti cittaÑ. ŒdÊnavaÑ kÈmaguÓesu disvÈ, Eko care khaggavisÈÓakappo. (6)

KÈmÈ hi citrÈ madhurÈ manoramÈti kÈmÈti uddÈnato dve kÈmÈ vatthukÈmÈ ca kilesakÈmÈ ca -pa-. Ime vuccanti vatthukÈmÈ -pa-. Ime vuccanti kilesakÈmÈ. CitrÈti nÈnÈvaÓÓÈ r|pÈ nÈnÈvaÓÓÈ saddÈ nÈnÈvaÓÓÈ gandhÈ nÈnÈvaÓÓÈ rasÈ nÈnÈvaÓÓÈ phoÔÔhabbÈ iÔÔhÈ kantÈ manÈpÈ piyar|pÈ kÈm|pasaÑhitÈ rajanÊyÈ. MadhurÈti vuttaÑ hetaÑ BhagavatÈ1 ______________________________________________________________ 1. Ma 1. 120 piÔÔhe; Ma 3. 276 piÔÔhe ca passitabbaÑ.


paÒcime bhikkhave kÈmaguÓÈ. Katame paÒca, cakkhuviÒÒeyyÈ r|pÈ iÔÔhÈ kantÈ manÈpÈ piyar|pÈ kÈm|pasaÑhitÈ rajanÊyÈ. SotaviÒÒeyyÈ saddÈ -pa-. GhÈnaviÒÒeyyÈ gandhÈ. JivhÈviÒÒeyyÈ rasÈ. KÈyaviÒÒeyyÈ phoÔÔhabbÈ iÔÔhÈ kantÈ manÈpÈ piyar|pÈ kÈm|pasaÑhitÈ rajanÊyÈ. Ime kho bhikkhave paÒca kÈmaguÓÈ. YaÑ kho bhikkhave ime paÒca kÈmaguÓe paÔicca uppajjati sukhaÑ somanassaÑ, idaÑ vuccati kÈmasukhaÑ miÄhasukhaÑ1 puthujjanasukhaÑ anariyasukhaÑ “na sevitabbaÑ na bhÈvetabbaÑ na bahulÊkÈtabbaÑ bhÈyitabbaÑ etassa sukhassÈ”ti vadÈmÊti kÈmÈ hi citrÈ madhurÈ. ManoramÈti manoti yaÑ cittaÑ -pa- tajjÈ manoviÒÒÈÓadhÈtu, mano ramenti thomenti tosenti pahÈsentÊti kÈmÈ hi citrÈ madhurÈ manoramÈ.

Vir|par|pena mathenti cittanti nÈnÈvaÓÓehi r|pehi -pa- nÈnÈvaÓÓehi phoÔÔhabbehi cittaÑ mathenti tosenti pahÈsentÊti vir|par|pena mathenti cittaÑ.

ŒdÊnavaÑ kÈmaguÓesu disvÈti vuttaÑ hetaÑ BhagavatÈ–ko ca bhikkhave kÈmÈnaÑ ÈdÊnavo. Idha bhikkhave kulaputto yena sippaÔÔhÈnena jÊvikaÑ kappeti, yadi muddÈya, yadi gaÓanÈya, yadi sa~khÈnena, yadi kasiyÈ, yadi vaÓijjÈya, yadi gorakkhena, yadi issatthena,2 yadi rÈjaporisena, yadi sippaÒÒatarena, sÊtassa purakkhato uÓhassa purakkhato ÉaÑsamakasavÈtÈtapasarÊsapasamphassehi samphassamÈno3 khuppipÈsÈya mÊyamÈno, ayaÑ bhikkhave kÈmÈnaÑ ÈdÊnavo sandiÔÔhiko dukkhakkhandho kÈmahetu kÈmanidÈnaÑ kÈmÈdhikaraÓaÑ kÈmÈnameva hetu.

Tassa ce bhikkhave kulaputtassa evaÑ uÔÔhahato ghaÔato vÈyamato te bhogÈ nÈbhinipphajjanti, so socati kilamati paridevati, urattÈÄiÑ kandati, sammohaÑ Èpajjati “moghaÑ vata me uÔÔhÈnaÑ, aphalo vata me vÈyÈmo”ti, ayampi bhikkhave kÈmÈnaÑ ÈdÊnavo sandiÔÔhiko dukkhakkhandho kÈmahetu kÈmanidÈnaÑ kÈmÈdhikaraÓaÑ kÈmÈnameva hetu. ______________________________________________________________ 1. MÊÄhasukhaÑ (passa-Ma 3. 276 piÔÔhe.) 2. IssaÔÔhena (SyÈ), issattena (Ka) passa Ma 1. 120 piÔÔhe. 3. RissamÈno (Ma 1. 120 piÔÔhe.)


Tassa ce bhikkhave kulaputtassa evaÑ uÔÔhahato ghaÔato vÈyamato te bhogÈ abhinipphajjanti, so tesaÑ bhogÈnaÑ ÈrakkhÈdhikaraÓaÑ dukkhaÑ domanassaÑ1 paÔisaÑvedeti “kinti me bhoge neva rÈjÈno hareyyuÑ, na corÈ hareyyuÑ, na aggi Éaheyya, na udakaÑ vaheyya, na appiyÈ dÈyÈdÈ hareyyun”ti. Tassa evaÑ Èrakkhato gopayato te bhoge rÈjÈno vÈ haranti, corÈ vÈ haranti, aggi vÈ Éahati, udakaÑ vÈ vahati, appiyÈ vÈ dÈyÈdÈ haranti, so socati -pa- sammohaÑ Èpajjati “yampi me ahosi, tampi no natthÊ”ti. Ayampi bhikkhave kÈmÈnaÑ ÈdÊnavo sandiÔÔhiko dukkhakkhandho kÈmahetu kÈmanidÈnaÑ kÈmÈdhikaraÓaÑ kÈmanameva hetu.

Puna caparaÑ bhikkhave kÈmahetu kÈmanidÈnaÑ kÈmÈdhikaraÓaÑ kÈmÈnameva hetu rÈjÈnopi rÈj|hi vivadanti, khattiyÈpi khattiyehi vivadanti, brÈhmaÓÈpi brÈhmaÓehi vivadanti, gahapatÊpi gahapatÊhi vivadanti, mÈtÈpi puttena vivadati, puttopi mÈtarÈ vivadati, pitÈpi puttena vivadati, puttopi pitarÈ vivadati, bhÈtÈpi bhaginiyÈ vivadati, bhaginÊpi bhÈtarÈ vivadati, sahÈyopi sahÈyena vivadati. Te tattha kalahaviggahavivÈdÈpannÈ aÒÒamaÒÒaÑ pÈÓÊhipi upakkamanti, leÉÉ|hipi upakkamanti, daÓÉehipi upakkamanti, satthehipi upakkamanti, te tattha maraÓampi nigacchanti maraÓamattampi dukkhaÑ. Ayampi bhikkhave kÈmÈnaÑ ÈdÊnavo sandiÔÔhiko dukkhakkhandho kÈmahetu kÈmanidÈnaÑ kÈmÈdhikaraÓaÑ kÈmÈnameva hetu.

Puna caparaÑ bhikkhave kÈmahetu kÈmanidÈnaÑ kÈmÈdhikaraÓaÑ kÈmÈnameva hetu asicammaÑ gahetvÈ dhanukalÈpaÑ sannayhitvÈ ubhatoby|ÄhaÑ2 sa~gÈmaÑ pakkhandanti us|supi khippamÈnesu sattÊsupi khippamÈnÈsu asÊsupi vijjotalantesu, te tattha us|hipi vijjhanti, sattÊhipi3 vijjhanti, asinÈpi sÊsaÑ chindanti. Te tattha maraÓampi nigacchanti maraÓamattampi dukkhaÑ. Ayampi bhikkhave kÈmÈnaÑ ÈdÊnavo sandiÔÔhiko dukkhakkhandho kÈmahetu kÈmanidÈnaÑ kÈmÈdhikaraÓaÑ kÈmÈnameva hetu.

Puna caparaÑ bhikkhave kÈmahetu kÈmanidÈnaÑ kÈmÈdhikaraÓaÑ kÈmÈnameva hetu asicammaÑ gahetvÈ dhanukalÈpaÑ sannayhitvÈ addÈvalepanÈ4 ______________________________________________________________ 1. DukkhadomanassaÑ (SyÈ, Ka) 2. Ubhatoviy|ÄhaÑ (SyÈ) passa Ma 1. 121 piÔÔhe. 3. SattiyÈpi (Ma 1. 121, 128 piÔÔhe.) 4. AddhÈvalepanÈ (SyÈ)


upakÈriyo pakkhandanti us|supi khippamÈnesu sattÊsupi khippamÈnÈsu asÊsupi vijjotalantesu. Te tattha us|hipi vijjhanti, sattÊhipi vijjhanti, chakaÓakÈyapi1 osiÒcanti. Abhivaggenapi omaddanti, asinÈpi sÊsaÑ chindanti. Te tattha maraÓampi nigacchanti maraÓamattampi dukkhaÑ. Ayampi bhikkhave kÈmÈnaÑ ÈdÊnavo sandiÔÔhiko dukkhakkhandho kÈmahetu kÈmanidÈnaÑ kÈmÈdhikaraÓaÑ kÈmÈnameva hetu.

Puna caparaÑ bhikkhave kÈmahetu kÈmanidÈnaÑ kÈmÈdhikaraÓaÑ kÈmÈnameva hetu sandhimpi chindanti, nillopampi haranti, ekÈgÈrikampi karonti, paripanthepi tiÔÔhanti, paradÈrampi gacchanti. TamenaÑ rÈjÈno gahetvÈ vividhÈ kammakÈraÓÈ kÈrenti, kasÈhipi tÈÄenti, vattehipi tÈÄenti, aÉÉhadaÓÉakehipi tÈÄenti, hatthampi chindanti -pa- asinÈpi sÊsaÑ chindanti. Te tattha maraÓampi nigacchanti maraÓamattampi dukkhaÑ. Ayampi bhikkhave kÈmÈnaÑ ÈdÊnavo sandiÔÔhiko dukkhakkhandho kÈmahetu kÈmanidÈnaÑ kÈmÈdhikaraÓaÑ kÈmÈnameva hetu.

Puna caparaÑ bhikkhave kÈmahetu kÈmanidÈnaÑ kÈmÈdhikaraÓaÑ kÈmÈnameva hetu kÈyena duccaritaÑ caranti, vÈcÈya duccaritaÑ caranti, manasÈ duccaritaÑ caranti. Te kÈyena duccaritaÑ caritvÈ vÈcÈya duccaritaÑ caritvÈ manasÈ duccaritaÑ caritvÈ kÈyassa bhedÈ paraÑ maraÓÈ apÈyaÑ duggatiÑ vinipÈtaÑ nirayaÑ upapajjanti. Ayampi bhikkhave kÈmÈnaÑ ÈdÊnavo samparÈyiko dukkhakkhandho kÈmahetu kÈmanidÈnaÑ kÈmÈdhikaraÓaÑ kÈmÈnameva hetu.

ŒdÊnavaÑ kÈmaguÓesu disvÈti kÈmaguÓesu ÈdÊnavaÑ disvÈ passitvÈ tulayitvÈ tÊrayitvÈ vibhÈvayitvÈ vibh|taÑ katvÈti ÈdÊnavaÑ kÈmaguÓesu disvÈ, eko care khaggavisÈÓakappo. TenÈha so Paccekasambuddho–

KÈmÈ hi citrÈ madhurÈ manoramÈ, Vir|par|pena mathenti cittaÑ. ŒdÊnavaÑ kÈmaguÓesu disvÈ, Eko care khaggavisÈÓakappoti. ______________________________________________________________ 1. ChakaÓaÔiyÈpi (SyÈ), pakkaÔÔhiyÈ (SÊ-®Ôha) passa Ma 1. 121 piÔÔhe.


137. ¢tÊ ca gaÓÉo ca upaddavo ca, Rogo ca sallaÒca bhayaÒca metaÑ. EtaÑ bhayaÑ kÈmaguÓesu disvÈ, Eko care khaggavisÈÓakappo. (7)

¢tÊ ca gaÓÉo ca upaddavo ca, rogo ca sallaÒca bhayaÒca metanti vuttaÑ hetaÑ BhagavatÈ– “bhayan”ti bhikkhave kÈmÈnametaÑ adhivacanaÑ, “dukkhan”ti bhikkhave kÈmÈnametaÑ adhivacanaÑ, “rogo”ti bhikkhave kÈmÈnametaÑ adhivacanaÑ, “gaÓÉo”ti bhikkhave kÈmÈnametaÑ adhivacanaÑ. “Sallan”ti bhikkhave kÈmÈnametaÑ adhivacanaÑ, “sa~go”ti bhikkhave kÈmÈnametaÑ adhivacanaÑ, “pa~ko”ti bhikkhave kÈmÈnametaÑ adhivacanaÑ, “gabbho”ti bhikkhave kÈmÈnametaÑ adhivacanaÑ. KasmÈ ca bhikkhave “bhayan”ti kÈmÈnametaÑ adhivacanaÑ. YasmÈ ca kÈmarÈgarattÈyaÑ bhikkhave chandarÈgavinibaddho1 diÔÔhadhammikÈpi bhayÈ na parimuccati, samparÈyikÈpi bhayÈ na parimuccati, tasmÈ “bhayan”ti kÈmÈnametaÑ adhivacanaÑ. KasmÈ ca bhikkhave “dukkhan”ti. “Rogo”ti. “GaÓÉo”ti. “Sallan”ti. “Sa~go”ti. “Pa~ko”ti. “Gabbho”ti kÈmÈnametaÑ adhivacanaÑ. YasmÈ ca kÈmarÈgarattÈyaÑ bhikkhave chandarÈgavinibaddho diÔÔhadhammikÈpi gabbhÈ na parimuccati, samparÈyikÈpi gabbhÈ na parimuccati, tasmÈ “gabbho”ti kÈmÈnametaÑ adhivacananti.

BhayaÑ dukkhaÒca rogo ca, gaÓÉo sallaÒca sa~go ca. Pa~ko gabbho ca ubhayaÑ, ete kÈmÈ pavuccanti.

Yattha satto puthujjano.

OtiÓÓo sÈtar|pena, puna gabbhÈya gacchati. Yato ca bhikkhu ÈtÈpÊ, sampajaÒÒaÑ na riccati2.

So imaÑ palipathaÑ duggaÑ, atikkamma tathÈvidho. PajaÑ jÈtijar|petaÑ, phandamÈnaÑ avekkhatÊti– ¢tÊ ca gaÓÉo ca upaddavo ca, Rogo ca sallaÒca bhayaÒca metaÑ. ______________________________________________________________ 1. ChandarÈgavinibandho (SyÈ, Ka) passa AÑ 3. 114 piÔÔhe. 2. Na riÒcati (SyÈ, Ka) SaÑ 2. 408 piÔÔhepi.


EtaÑ bhayaÑ kÈmaguÓesu disvÈti etaÑ bhayaÑ kÈmaguÓesu disvÈ passitvÈ tulayitvÈ tÊrayitvÈ vibhÈvayitvÈ vibh|taÑ katvÈti etaÑ bhayaÑ kÈmaguÓesu disvÈ, eko care khaggavisÈÓakappo. TenÈha so Paccekasambuddho–

¢tÊ ca gaÓÉo ca upaddavo ca, Rogo ca sallaÒca bhayaÒca metaÑ. EtaÑ bhayaÑ kÈmaguÓesu disvÈ, Eko care khaggavisÈÓakappoti. 138. SÊtaÒca uÓhaÒca khudaÑ pipÈsaÑ, VÈtÈtape ÉaÑsasarÊsape1 ca. SabbÈnipe’tÈni abhisambhavitvÈ, Eko care khaggavisÈÓakappo. (8)

SÊtaÒca uÓhaÒca khudaÑ pipÈsanti sÊtanti dvÊhi kÈraÓehi sÊtaÑ hoti, abbhantaradhÈtuppakopavasena vÈ sÊtaÑ hoti, bahiddhÈ utuvasena vÈ sÊtaÑ hoti. UÓhanti dvÊhi kÈraÓehi uÓhaÑ hoti, abbhantaradhÈtuppakopavasena vÈ uÓhaÑ hoti, bahiddhÈ utuvasena vÈ uÓhaÑ hoti. KhudÈ2 vuccati chÈtako. PipÈsÈ vuccati udakapipÈsÈti sÊtaÒca uÓhaÒca khudaÑ pipÈsaÑ.

VÈtÈtape ÉaÑsasarÊsape cÈti vÈtÈti puratthimÈ vÈtÈ pacchimÈ vÈtÈ uttarÈ vÈtÈ dakkhiÓÈ vÈtÈ sarajÈ vÈtÈ arajÈ vÈtÈ sÊtÈ vÈtÈ uÓhÈ vÈtÈ parittÈ vÈtÈ adhimattÈ vÈtÈ verambhavÈtÈ pakkhavÈtÈ supaÓÓavÈtÈ tÈlapaÓÓavÈtÈ3 vidh|panavÈtÈ. Œtapo vuccati s|riyasantÈpo. �aÑsÈ vuccanti pi~galamakkhikÈ. SarÊsapÈ vuccanti ahÊti vÈtÈtape ÉaÑsasarÊsape ca.

SabbÈnipe’tÈni abhisambhavitvÈti abhibhavitvÈ ajjhottharitvÈ pariyÈdiyitvÈ madditvÈti sabbÈnipe’tÈni abhisambhavitvÈ, eko care khaggavisÈÓakappo. TenÈha so Paccekasambuddho– ______________________________________________________________ 1. �aÑsasiriÑsape (SyÈ), ÉaÑsamakasasarÊsape (Ka) 2. KhuddÈ (SyÈ, Ka) 3. TÈlavaÓÉavÈtÈ (Ka) 109 piÔÔhe natthi pÈÔhanÈnattaÑ.


SÊtaÒca uÓhaÒca khudaÑ pipÈsaÑ, VÈtÈtape ÉaÑsasarÊsape ca. SabbÈnipe’tÈni abhisambhavitvÈ, Eko care khaggavisÈÓakappoti. 139. NÈgova y|thÈni vivajjayitvÈ, SaÒjÈtakhandho padumÊ uÄÈro. YathÈbhirantaÑ vihare1 araÒÒe, Eko care khaggavisÈÓakappo. (9)

NÈgova y|thÈni vivajjayitvÈti nÈgo vuccati hatthinÈgo, Paccekasambuddhopi nÈgo. KiÑkÈraÓÈ Paccekasambuddho nÈgo. ŒguÑ na karotÊti nÈgo. Na gacchatÊti nÈgo. Na ÈgacchatÊti nÈgo. KathaÑ so Paccekasambuddho ÈguÑ na karotÊti nÈgo. Œgu vuccati pÈpakÈ akusalÈ dhammÈ saÑkilesikÈ ponobhavikÈ sadarÈ dukkhavipÈkÈ ÈyatiÑ jÈtijarÈmaraÓiyÈ.

ŒguÑ na karoti kiÒci loke, SabbasaÑyoge visajja bandhanÈni. Sabbattha na sajjatÊ vimutto, NÈgo tÈdi pavuccate tathattÈ.

EvaÑ so Paccekasambuddho ÈguÑ na karotÊti nÈgo.

KathaÑ so Paccekasambuddho na gacchatÊti nÈgo, so Paccekasambuddho na chandÈgatiÑ gacchati, na dosÈgatiÑ gacchati, na mohÈgatiÑ gacchati, na bhayÈgatiÑ gacchati, na rÈgavasena gacchati, na dosavasena gacchati, na mohavasena gacchati, na mÈnavasena gacchati, na diÔÔhivasena gacchati, na uddhaccavasena gacchati, na vicikicchÈvasena gacchati, na anusayavasena gacchati, na vaggehi kappehi yÈyati nÊyati2 vuyhati saÑharÊyati. EvaÑ so Paccekasambuddho na gacchatÊti nÈgo. ______________________________________________________________ 1. VÊharaÑ (Khu 1. 287 piÔÔhe.) 2. Niyyati (SyÈ, Ka)


KathaÑ so Paccekasambuddho na ÈgacchatÊti nÈgo, sotÈpatti maggena ye kilesÈ pahÊnÈ, te kilese na puneti na pacceti na paccÈgacchati. SakadÈgÈmimaggena -pa- anÈgÈmimaggena -pa- arahattamaggena ye kilesÈ pahÊnÈ, te kilese na puneti na pacceti na paccÈgacchati. EvaÑ so Paccekasambuddho na ÈgacchatÊti nÈgo.

NÈgova y|thÈni vivajjayitvÈti yathÈ so hatthinÈgo y|thÈni vivajjetvÈ parivajjetvÈ abhinivajjetvÈ ekova araÒÒavanamajjhogÈhetvÈ1 carati viharati iriyati vatteti pÈleti yapeti yÈpeti. Paccekasambuddhopi gaÓaÑ vivajjetvÈ parivajjetvÈ abhivajjetvÈ eko2 araÒÒavanapatthÈni pantÈni senÈsanÈni paÔisevati appasaddÈni appanigghosÈni vijanavÈtÈni manussarÈhasseyyakÈni paÔisallÈnasÈruppÈni. So eko gacchati, eko tiÔÔhati, eko nisÊdati, eko seyyaÑ kappeti, eko gÈmaÑ piÓÉÈya pavisati, eko paÔikkamati, eko raho nisÊdati, eko ca~kamaÑ adhiÔÔhÈti, eko carati viharati iriyati vatteti pÈleti yapeti yÈpetÊti nÈgova y|thÈni vivajjayitvÈ.

SaÒjÈtakhandho padumÊ uÄÈroti yathÈ so hatthinÈgo saÒjÈtakkhandho sattaratano vÈ hoti aÔÔharatano vÈ. Paccekasambuddhopi saÒjÈtakkhandho asekkhena sÊlakkhandhena, asekkhena samÈdhikkhandhena, asekkhena paÒÒÈkkhandhena, asekkhena vimuttikkhandhena, asekkhena vimuttiÒÈÓadassanakkhandhena. YathÈ so hatthinÈgo padumÊ, Paccekasambuddhopi sattahi bojjha~gapupphehi padumÊ satisambojjha~gapupphena dhammavicayasambojjha~gapupphena vÊriyasambojjha~gapupphena pÊtisambojjha~gapupphena passaddhisambojjha~gapupphena samÈdhisambojjha~gapupphena upekkhÈsambojjha~gapupphena. YathÈ so hatthinÈgo uÄÈro thÈmena balena javena s|rena, Paccekasambuddhopi uÄÈro sÊlena samÈdhinÈ paÒÒÈya vimuttiyÈ vimuttiÒÈÓadassanenÈti saÒjÈtakhandho padumÊ uÄÈro.

YathÈbhirantaÑ vihare araÒÒeti yathÈ so hatthinÈgo yathÈbhirantaÑ araÒÒe viharati. Paccekasambuddhopi yathÈbhirantaÑ araÒÒe viharati. ______________________________________________________________ 1. AraÒÒe vanamajjhassa ajjhogÈhetvÈ (SyÈ) 2. Eko care khaggavisÈÓakappo (SyÈ)


PaÔhamenapi jhÈnena yathÈbhirantaÑ araÒÒe viharati. Dutiyenapi jhÈnena. Tatiyenapi jhÈnena. Catutthenapi jhÈnena yathÈbhirantaÑ araÒÒe viharati. MettÈyapi cetovimuttiyÈ yathÈbhirantaÑ araÒÒe viharati. KaruÓÈyapi cetovimuttiyÈ. MuditÈyapi cetovimuttiyÈ. UpekkhÈyapi cetovimuttiyÈ yathÈbhirantaÑ araÒÒe viharati. ŒkÈsÈnaÒcÈyatanamÈpattiyÈpi yathÈbhirantaÑ araÒÒe viharati. ViÒÒÈÓaÒcÈyatanasamÈpattiyÈpi. ŒkiÒcaÒÒÈyatanasamÈpattiyÈpi. NevasaÒÒÈnÈsaÒÒÈyatanasamÈpattiyÈpi. NirodhasamÈpattiyÈpi. PhalasamÈpattiyÈpi yathÈbhirantaÑ araÒÒe viharatÊti yathÈbhirantaÑ vihare araÒÒe, eko care khaggavisÈÓakappo. TenÈha so Paccekasambuddho–

NÈgova y|thÈni vivajjayitvÈ, SaÒjÈtakhandho padumÊ uÄÈro. YathÈbhirantaÑ vihare araÒÒe, Eko care khaggavisÈÓakappoti. 140. AÔÔhÈna’taÑ sa~gaÓikÈratassa, YaÑ phassaye1 sÈmayikaÑ2 vimuttiÑ. Œdiccabandhussa vaco nisamma, Eko care khaggavisÈÓakappo. (10)

AÔÔhÈna’taÑ sa~gaÓikÈratassa, yaÑ phassaye sÈmayikaÑ vimuttinti vuttaÑ hetaÑ BhagavatÈ–yÈvatÈnanda3 bhikkhu sa~gaÓikÈrÈmo sa~gaÓikarato sa~gaÓikÈrÈmataÑ anuyutto gaÓÈrÈmo gaÓarato gaÓasammudito (gaÓÈrÈmataÑ anuyutto)4, yaÑ taÑ nekkhammasukhaÑ pavivekasukhaÑ upasamasukhaÑ sambodhisukhaÑ, tassa sukhassa nikÈmalÈbhÊ bhavissati akicchalÈbhÊ akasiralÈbhÊti netaÑ ÔhÈnaÑ vijjati. Yo ca kho so Ènanda bhikkhu eko gaÓasmÈ v|pakaÔÔho viharati, tassetaÑ bhikkhuno pÈÔika~khaÑ. YaÑ taÑ nekkhammasukhaÑ pavivekasukhaÑ upasamasukhaÑ sambodhisukhaÑ, tassa sukhassa nikÈmalÈbhÊ bhavissati akicchalÈbhÊ akasiralÈbhÊti ÔhÈnametaÑ vijjati. YÈvatÈnanda bhikkhu sa~gaÓikÈrÈmo sa~gaÓikarato ______________________________________________________________ 1. Phussaye (SyÈ, Ka) 2. ŒsÈmÈyikaÑ (Ka) 3. So vatÈnanda (Ma 3. 152 piÔÔhe.) 4. ( ) Natthi Ma 3. 152 piÔÔhe.


sa~gaÓikÈrÈmataÑ anuyutto gaÓÈrÈmo gaÓarato gaÓasammudito (gaÓÈrÈmataÑ anuyutto,) sÈmÈyikaÑ1 vÈ kantaÑ cetovimuttiÑ upasampajja viharissati, asÈmÈyikaÑ vÈ akuppanti netaÑ ÔhÈnaÑ vijjati. Yo ca kho so Œnanda bhikkhu eko gaÓasmÈ v|pakaÔÔho viharati, tassetaÑ bhikkhuno pÈÔika~khaÑ sÈmÈyikaÑ vÈ kantaÑ cetovimuttiÑ upasampajja viharissati, asÈmÈyikaÑ vÈ akuppanti ÔhÈnametaÑ vijjatÊti aÔÔhÈna’taÑ sa~gaÓikÈratassa, yaÑ phassaye sÈmayikaÑ vimuttiÑ.

Œdiccabandhussa vaco nisammÈti Èdicco vuccati s|riyo, so Gotamo gottena. Paccekasambuddhopi Gotamo gottena. So Paccekasambuddho s|riyassa gottaÒÈtako gottabandhu, tasmÈ Paccekasambuddho Èdiccabandhu. Œdiccabandhussa vaco nisammÈti Èdiccabandhussa vacanaÑ byappathaÑ desanaÑ anusÈsanaÑ anusiÔÔhaÑ sutvÈ suÓitvÈ uggahetvÈ upadhÈrayitvÈ upalakkhayitvÈti Èdiccabandhussa vaco nisamma, eko care khaggavisÈÓakappo. TenÈha so Paccekasambuddho–

AÔÔhÈna’taÑ sa~gaÓikÈratassa, YaÑ phassaye sÈmayikaÑ vimuttiÑ. Œdiccabandhussa vaco nisamma, Eko care khaggavisÈÓakappoti.

Dutiyo vaggo. _____

Tatiyavagga

141. DiÔÔhÊvis|kÈni upÈtivatto, Patto niyÈmaÑ paÔiladdhamaggo. UppannaÒÈÓomhi anaÒÒaneyyo, Eko care khaggavisÈÓakappo. (1)

DiÔÔhÊvis|kÈni upÈtivattoti diÔÔhivis|kÈni vuccanti vÊsati vatthukÈ sakkÈyadiÔÔhÊ. Idha assutavÈ puthujjano ariyÈnaÑ adassÈvÊ ariyadhammassa ______________________________________________________________ 1. SÈmayikaÑ (SyÈ, Ka)


akovido ariyadhamme avinÊto sappurisÈnaÑ adassÈvÊ sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinÊto r|paÑ attato samanupassati r|pavantaÑ vÈ attÈnaÑ, attani vÈ r|paÑ, r|pasmiÑ vÈ attÈnaÑ. VedanaÑ. SaÒÒaÑ. Sa~khÈre. ViÒÒÈÓaÑ attato samanupassati, viÒÒÈÓavantaÑ vÈ attÈnaÑ, attani vÈ viÒÒÈÓaÑ, viÒÒÈÓasmiÑ vÈ attanaÑ. YÈ evar|pÈ diÔÔhi diÔÔhigataÑ diÔÔhigahanaÑ diÔÔhikantÈro diÔÔhivis|kÈyikaÑ diÔÔhivipphanditaÑ diÔÔhisaÑyojanaÑ gÈho paÔiggÈho abhiniveso parÈmÈso kummaggo micchÈpatho micchattaÑ titthÈyatanaÑ vipariyesaggÈho viparÊtaggÈho vipallÈsaggÈho micchÈgÈho ayÈthÈvakasmiÑ “yÈthÈvakan”ti gÈho, yÈvatÈ dvÈsaÔÔhi diÔÔhigatÈni, imÈni diÔÔhivis|kÈni. DiÔÔhÊvis|kÈni upÈtivattoti diÔÔhivis|kÈni upÈtivatto atikkanto samatikkanto vÊtivattoti diÔÔhÊvis|kÈni upÈtivatto.

Patto niyÈmaÑ paÔiladdhamaggoti niyÈmÈ vuccanti cattÈro maggÈ. Ariyo aÔÔha~giko maggo. SeyyathidaÑ, sammÈdiÔÔhisammÈsa~kappo sammÈvÈcÈ sammÈkammanto sammÈ-ÈjÊvo sammÈvÈyÈmo sammÈsati sammÈsamÈdhi. Cat|hi ariyamaggehi samannÈgato niyÈmaÑ patto sampatto adhigato phassito sacchikatoti patto niyÈmaÑ. PaÔiladdhamaggoti laddhamaggo paÔiladdhamaggo adhigatamaggo phassitamaggo sacchikatamaggoti patto niyÈmaÑ paÔiladdhamaggo.

UppannaÒÈÓomhi anaÒÒaneyyoti tassa Paccekasambuddhassa ÒÈÓaÑ uppannaÑ samuppannaÑ nibbattaÑ abhinibbattaÑ pÈtubh|taÑ “sabbe sa~khÈrÈ aniccÈ”ti ÒÈÓaÑ uppannaÑ samuppannaÑ nibbattaÑ abhinibbattaÑ pÈtubh|taÑ. “Sabbe sa~khÈrÈ dukkhÈ”ti -pa-. “Sabbe dhammÈ anattÈ”ti -pa-. “YaÑ kiÒci samudayadhammaÑ, sabbaÑ taÑ nirodhadhamman”ti ÒÈÓaÑ uppannaÑ samuppannaÑ nibbattaÑ abhinibbattaÑ pÈtubh|tanti uppannaÒÈÓomhi. AnaÒÒaneyyoti so Paccekasambuddho na paraneyyo na parappattiyo na parappaccayo na parapaÔibaddhag|, yathÈbh|taÑ1 jÈnÈti passati asamm|Äho sampajÈno paÔissato. “Sabbe sa~khÈrÈ aniccÈ”ti na paraneyyo na parappattiyo na parappaccayo na parapaÔibaddhag|, yathÈbh|taÑ1 jÈnÈti passati asamm|Äho sampajÈno paÔissato. “Sabbe sa~khÈrÈ dukkhÈ”ti -pa-. “Sabbe dhammÈ anattÈ”ti -pa-. “YaÑ kiÒci samudayadhammaÑ, sabbaÑ taÑ nirodhadhamman”ti na paraneyyo ______________________________________________________________ 1. TaÑ (Ka)


na parappattiyo na parappaccayo na parapaÔibaddhag|, yathÈbh|taÑ1 jÈnÈti passati asamm|Äho sampajÈno paÔissatoti uppannaÒÈÓomhi anaÒÒaneyyo, eko care khaggavisÈÓakappo. TenÈha so Paccekasambuddho–

DÊÔÔhÊvis|kÈni upÈtivatto, Patto niyÈmaÑ paÔiladdhamaggo. UppannaÒÈÓomhi anaÒÒaneyyo, Eko care khaggavisÈÓakappoti. 142. Nillolupo nikkuho nippipÈso, Nimmakkho niddhantakasÈvamoho. NirÈsaso1 sabbaloke bhavitvÈ, Eko care khaggavisÈÓakappo. (2)

Nillolupo nikkuho nippipÈsoti loluppaÑ vuccati taÓhÈ. Yo rÈgo sÈrÈgo -pa- abhijjhÈ lobho akusalam|laÑ. SÈ loluppÈ taÓhÈ tassa Paccekasambuddhassa pahÊnÈ ucchinnam|lÈ tÈlÈvatthukatÈ anabhÈvaÑkatÈ ÈyatiÑ anuppÈdadhammÈ. TasmÈ Paccekasambuddho nillolupo.

Nikkuhoti tÊÓi kuhanavatth|ni paccayapaÔisevanasa~khÈtaÑ kuhanavatthu iriyÈpathasa~khÈtaÑ kuhanavatthu sÈmantajappanasa~khÈtaÑ kuhanavatthu.

KatamaÑ paccayapaÔisevanasa~khÈtaÑ kuhanavatthu, idha gahapatikÈ bhikkhuÑ2 nimantenti cÊvarapiÓÉapÈtasenÈsanagilÈnapaccayabhesajja-parikkhÈrehi, so pÈpiccho icchÈpakato atthiko cÊvarapiÓÉapÈtasenÈsanagilÈnapaccayabhesajjaparikkhÈrÈnaÑ bhiyyokamyataÑ upÈdÈya cÊvaraÑ paccakkhÈti, piÓÉapÈtaÑ paccakkhÈti, senÈsanaÑ paccakkhÈti, gilÈnapaccayabhesajjaparikkhÈraÑ paccakkhÈti, so evamÈha “kiÑ samaÓassa mahagghena cÊvarena, etaÑ sÈruppaÑ, yaÑ samaÓo susÈnÈ vÈ sa~kÈrak|ÔÈ vÈ pÈpaÓikÈ vÈ nantakÈni uccinitvÈ sa~ghÈÔikaÑ karitvÈ dhÈreyya. KiÑ samaÓassa mahagghena piÓÉapÈtena, etaÑ sÈruppaÑ yaÑ samaÓo uÒchÈcariyÈya piÓÉiyÈlopena jÊvikaÑ kappeyya. KiÑ samaÓassa mahagghena senÈsanena, etaÑ sÈruppaÑ, yaÑ samaÓo ______________________________________________________________ 1. NirÈsayo (SÊ-®Ôha) Khu 1. 288 piÔÔhepi. 2. Bhikkh| (Ka) Khu 7. 172 piÔÔhe.


rukkham|liko vÈ assa sosÈniko vÈ abbhokÈsiko vÈ, kiÑ samaÓassa mahagghena gilÈnapaccayabhesajjaparikkhÈrena, etaÑ sÈruppaÑ, yaÑ samaÓo p|timuttena vÈ haritakÊkhaÓÉena vÈ osadhaÑ kareyyÈ”ti. TadupÈdÈya l|khaÑ cÊvaraÑ dhÈreti, l|khaÑ piÓÉapÈtaÑ paribhuÒjati, l|khaÑ senÈsanaÑ paÔisevati, l|khaÑ gilÈnapaccayabhesajjaparikkhÈraÑ paÔisevati. TamenaÑ gahapatikÈ evaÑ jÈnanti “ayaÑ samaÓo appiccho santuÔÔho pavivitto asaÑsaÔÔho ÈraddhavÊriyo dhutavÈdo”ti bhiyyo bhiyyo nimantenti cÊvarapiÓÉapÈtasenÈsanagilÈna paccaya bhesajja parikkhÈrehi, so evamÈha “tiÓÓaÑ sammukhÊbhÈvÈ saddho kulaputto bahuÑ puÒÒaÑ pasavati, saddhÈya sammukhÊbhÈvÈ saddho kulaputto bahuÑ puÒÒaÑ pasavati, deyyadhammassa sammukhÊbhÈvÈ saddho kulaputto bahuÑ puÒÒaÑ pasavati, dakkhiÓeyyÈnaÑ sammukhÊbhÈvÈ saddho kulaputto bahuÑ puÒÒaÑ pasavati. TumhÈkaÒcevÈyaÑ saddhÈ atthi, deyyadhammo ca saÑvijjati, ahaÒca paÔiggÈhako. SacehaÑ na paÔiggahessÈmi, evaÑ tumhe puÒÒena paribÈhirÈ bhavissatha1, na mayhaÑ iminÈ attho, api ca tumhÈkaÑyeva anukampÈya paÔiggaÓhÈmÊ”ti tadupÈdÈya bahumpi cÊvaraÑ paÔiggaÓhÈti, bahumpi piÓÉapÈtaÑ paÔiggaÓhÈti, bahumpi senÈsanaÑ paÔiggaÓhÈti, bahumpi gilÈnapaccayabhesajjaparikkhÈraÑ paÔiggaÓhÈti. YÈ evar|pÈ bhÈkuÔikÈ bhÈkuÔiyaÑ kuhanÈ kuhÈyanÈ kuhitattaÑ, idaÑ paccayapaÔisevanasa~khÈtaÑ kuhanavatthu.

KatamaÑ iriyÈpathasa~khÈtaÑ kuhanavatthu, idhekacco pÈpiccho icchÈpakato sambhÈvanÈdhippÈyo “evaÑ maÑ jano sambhÈvessatÊ”ti gamanaÑ saÓÔhapeti, ÔhÈnaÑ saÓÔhapeti, nisajjaÑ2 saÓÔhapeti, sayanaÑ saÓÔhapeti. PaÓidhÈya gacchati, paÓidhÈya tiÔÔhati, paÓidhÈya nisÊdati, paÓidhÈya seyyaÑ kappeti. SamÈhito viya gacchati, samÈhito viya tiÔÔhati, samÈhito viya nisÊdati, samÈhito viya seyyaÑ kappeti. ŒpÈthakajjhÈyÊva3 hoti. YÈ evar|pÈ iriyÈpathassa ÈÔhapanÈ ÔhapanÈ saÓÔhapanÈ bhÈkuÔikÈ bhÈkuÔiyaÑ kuhanÈ kuhÈyanÈ kuhitattaÑ4. IdaÑ iriyÈpathasa~khÈtaÑ kuhanavatthu. ______________________________________________________________ 1. Bhavissanti (Khu 7. 173 piÔÔhe) 2. NisajjanaÑ (Ka) 3. ŒpÈtakajhÈyÊ ca (Ka) 4. KuhÈyitattaÑ (SyÈ, Ka), VisuddhimaggaÔÔhakathÈ oloketabbÈ.


KatamaÑ sÈmantajappanasa~khÈtaÑ kuhanavatthu, idhekacco pÈpiccho icchÈpakato sambhÈvanÈdhippÈyo “evaÑ maÑ jano sambhÈvessatÊ”ti ariyadhamme sannissitavÈcaÑ bhÈsati, “yo evar|paÑ cÊvaraÑ dhÈreti, so samaÓo mahesakkho”ti bhaÓati, “yo evar|paÑ pattaÑ dhÈreti, lohathÈlakaÑ dhÈreti, dhammakaraÓaÑ dhÈreti. ParissÈvanaÑ dhÈreti, kuÒcikaÑ dhÈreti, upÈhanaÑ dhÈreti, kÈyabandhanaÑ dhÈreti, ÈyogaÑ1 dhÈreti, so samaÓo mahesakkho”ti bhaÓati. “Yassa evar|po upajjhÈyo, so samaÓo mahesakkho”ti bhaÓati. “Yassa evar|po Ècariyo. Evar|pÈ samÈnupajjhÈyakÈ. SamÈnÈcariyakÈ. MittÈ. SandiÔÔhÈ. SambhattÈ. SahÈyÈ, so samaÓo mahesakkho”ti bhaÓati. “Yo evar|pe vihÈre vasati. AÉÉhayoge vasati. PÈsÈde vasati. Hammiye vasati. GuhÈyaÑ vasati. LeÓe vasati. KuÔiyaÑ vasati. K|ÔÈgÈre vasati. AÔÔe vasati. MÈÄe vasati. UddaÓÉe2 vasati. UpaÔÔhÈnasÈlÈyaÑ vasati. MaÓÉape vasati. Rukkham|le vasati. So samaÓo mahesakkho”ti bhaÓati.

Atha vÈ korajikakorajiko bhÈkuÔikabhÈkuÔiko kuhakakuhako lapakalapako mukhasambhÈviko “ayaÑ samaÓo imÈsaÑ evar|pÈnaÑ santÈnaÑ vihÈrasamÈpattÊnaÑ lÈbhÊ”ti tÈdisaÑ gambhÊraÑ g|ÄhaÑ nipuÓaÑ paÔicchannaÑ lokuttaraÑ suÒÒatÈpaÔisaÒÒuttaÑ kathaÑ katheti. YÈ evar|pÈ bhÈkuÔikÈ bhÈkuÔiyaÑ kuhanÈ kuhÈyanÈ kuhitattaÑ, idaÑ sÈmantajappanasa~khÈtaÑ kuhanavatthu. Tassa Paccekasambuddhassa imÈni tÊÓi kuhanavatthuni pahÊnÈni samucchinnÈni v|pasantÈni paÔippassaddhÈni abhabbuppattikÈni ÒÈÓagginÈ daÉÉhÈni. TasmÈ so Paccekasambuddho nikkuho.

NippipÈsoti pipÈsÈ vuccati taÓhÈ. Yo rÈgo sÈrÈgo -pa- abhijjhÈ lobho akusalam|laÑ. SÈ pipÈsÈ taÓhÈ tassa Paccekasambuddhassa pahÊnÈ ucchinnam|lÈ tÈlÈvatthukatÈ anabhÈvaÑkatÈ ÈyatiÑ anuppÈdadhammÈ. TasmÈ Paccekasambuddho nippipÈsoti nillolupo nikkuho nippipÈso. ______________________________________________________________ 1. ŒyogabandhanaÑ (SyÈ, Ka) passa Khu 7. 173 piÔÔhe. 2. UÔÔaÓÉe (Ka)


Nimmakkho niddhantakasÈvamohoti makkhoti yo makkho makkhÈyanÈ1 makkhÈyitattaÑ niÔÔhuriyaÑ niÔÔhuriyakammaÑ. KasÈvoti rÈgo kasÈvo, doso kasÈvo, moho kasÈvo, kodho. UpanÈho. Makkho. PaÄÈso -pa- sabbÈkusalÈbhisa~khÈrÈ kasÈvÈ. Mohoti dukkhe aÒÒÈÓaÑ, dukkhasamudaye aÒÒÈÓaÑ, dukkhanirodhe aÒÒÈÓaÑ, dukkhanirodhagÈminiyÈ paÔipadÈya aÒÒÈÓaÑ, pubbante aÒÒÈÓaÑ, aparante aÒÒÈÓaÑ, pubbantÈparante aÒÒÈÓaÑ. IdappaccayatÈpaÔiccasamuppanneyu dhammesu aÒÒÈÓaÑ. YaÑ evar|paÑ aÒÒÈÓaÑ adassanaÑ anabhisamayo ananubodho appaÔivedho asaÑgÈhanÈ apariyogÈhanÈ asamapekkhanÈ apaccavekkhaÓÈ apaccakkhakammaÑ dummejjhaÑ bÈlyaÑ asampajaÒÒaÑ moho pamoho sammoho avijjÈ avijjogho avijjÈyogo avijjÈnusayo avijjÈpariyuÔÔhÈnaÑ avijjÈla~gÊ moho akusalam|laÑ. Tassa Paccekasambuddhassa makkho ca kasÈvo ca moho ca vantÈ saÑvantÈ niddhantÈ pahÊnÈ samucchinnÈ v|pasantÈ paÔippassaddhÈ abhabbuppattikÈ ÒÈÓagginÈ daÉÉhÈti so Paccekasambuddho nimmakkho niddhantakasÈvamoho.

NirÈsaso sabbaloke bhavitvÈti ÈsÈ vuccati taÓhÈ. Yo rÈgo sÈrÈgo -pa- abhijjhÈ lobho akusalam|laÑ. Sabbaloketi sabba-apÈyaloke sabbamanussaloke sabbadevaloke sabbakhandhaloke sabbadhÈtuloke sabba-Èyatanaloke. NirÈsaso sabbaloke bhavitvÈti sabbaloke nirÈsaso bhavitvÈ nittaÓho bhavitvÈ nippipÈso bhavitvÈti nirÈsaso sabbaloke bhavitvÈ, eko care khaggavisÈÓakappo. TenÈha so Paccekasambuddho–

Nillolupo nikkuho nippipÈso, Nimmakkho niddhantakasÈvamoho. NirÈsaso sabbaloke bhavitvÈ, Eko care khaggavisÈÓakappoti. 143. PÈpaÑ sahÈyaÑ parivajjayetha, AnatthadassiÑ visame niviÔÔhaÑ. SayaÑ na seve pasutaÑ pamattaÑ, Eko care khaggavisÈÓakappo. (3) ______________________________________________________________ 1. MakkhiyanÈ (Ka) passa Abhi 2. 371 piÔÔhe.


PÈpaÑ sahÈyaÑ parivajjayethÈti pÈpasahÈyo vuccati yo so sahÈyo dasavatthukÈya micchÈdiÔÔhiyÈ samannÈgato “natthi dinnaÑ, natthi yiÔÔhaÑ, natthi hutaÑ, natthi sukatadukkaÔÈnaÑ kammÈnaÑ phalaÑ vipÈko, natthi ayaÑ loko, natthi paro loko, natthi mÈtÈ, natthi pitÈ, natthi sattÈ opapÈtikÈ, natthi loke samaÓabrÈhmaÓÈ sammaggatÈ sammÈpaÔipannÈ. Ye imaÒca lokaÑ paraÒca lokaÑ sayaÑ abhiÒÒÈ sacchikatvÈ pavedentÊ”ti. AyaÑ pÈpasahÈyo, pÈpaÑ sahayaÑ parivajjayethÈti pÈpaÑ sahÈyaÑ vajjeyya parivajjeyyÈti pÈpaÑ sahÈyaÑ parivajjayetha.

AnatthadassiÑ visame niviÔÔhanti anatthadassÊ vuccati yo so sahÈyo dasavatthukÈya micchÈdiÔÔhiyÈ samannÈgato “natthi dinnaÑ, natthi yiÔÔhaÑ -pa-. Ye imaÒca lokaÑ paraÒca lokaÑ sayaÑ abhiÒÒÈ sacchikatvÈ pavedentÊ”ti. Visame niviÔÔhanti visame kÈyakamme niviÔÔhaÑ. Visame vacÊkamme niviÔÔhaÑ. Visame manokamme niviÔÔhaÑ. Visame pÈÓÈtipÈte niviÔÔhaÑ. Visame adinnÈdÈne niviÔÔhaÑ. Visame kÈmesumicchÈcÈre niviÔÔhaÑ. Visame musÈvÈde niviÔÔhaÑ. VisamÈya pisuÓÈya vÈcÈya1 niviÔÔhaÑ. VisamÈya pharusÈya vÈcÈya2 niviÔÔhaÑ. Visame samphappalÈpe niviÔÔhaÑ. VisamÈya abhijjhÈya niviÔÔhaÑ. Visame byÈpÈde niviÔÔhaÑ. VisamÈya micchÈdiÔÔhiyÈ niviÔÔhaÑ. Visamesu sa~khÈresu niviÔÔhaÑ. Visamesu paÒcasu kÈmaguÓesu niviÔÔhaÑ. Visamesu paÒcasu nÊvaraÓesu niviÔÔhaÑ viniviÔÔhaÑ sattaÑ allÊnaÑ upagataÑ ajjhositaÑ adhimuttanti anatthadassiÑ visame niviÔÔhaÑ.

SayaÑ na seve pasutaÑ pamattanti pasutanti yopi kÈme esati gavesati pariyesati taccarito tabbahulo taggaruko tanninno tappoÓo tappabbhÈro tadadhimutto tadadhipateyyo, sopi kÈmappasuto. Yopi taÓhÈvasena r|pe pariyesati, sadde. Gandhe. Rase. PhoÔÔhabbe pariyesati taccarito tabbahulo taggaruko tanninno tappoÓo tappabbhÈro tadadhimutto tadadhipateyyo, sopi kÈmappasuto. Yopi taÓhÈvasena r|pe paÔilabhati, sadde. Gandhe. Rase. PhoÔÔhabbe paÔilabhati taccarito tabbahulo taggaruko tanninno tappoÓo tappabbhÈro tadadhimutto tadadhipateyyo, sopi kÈmappasuto. Yopi taÓhÈvasena r|pe paribhuÒjati, sadde. Gandhe. Rase. ______________________________________________________________ 1. PisuÓavÈcÈya (Ka) 2. PharusavÈcÈya (Ka)


PhoÔÔhabbe paribhuÒjati taccarito tabbahulo taggaruko tanninno tappoÓo tappabbhÈro tadadhimutto tadadhipateyyo, sopi kÈmappasuto. YathÈ kalahakÈrako kalahappasuto kammakÈrako kammappasuto gocare caranto gocarappasuto jhÈyÊ jhÈnappasuto, evameva yo kÈme esati gavesati pariyesati taccarito tabbahulo taggaruko tanninno tappoÓo tappabbhÈro tadadhimutto tadadhipateyyo, sopi kÈmappasuto. Yopi taÓhÈvasena r|pe pariyesati -pa-. Yopi taÓhÈvasena r|pe paÔilabhati -pa-. Yopi taÓhÈvasena r|pe paribhuÒjati, sadde. Gandhe. Rase. PhoÔÔhabbe paribhuÒjati taccarito tabbahulo taggaruko tanninno tappoÓo tappabbhÈro tadadhimutto tadadhipateyyo, sopi kÈmappasuto. Pamattanti pamÈdo vattabbo kÈyaduccarite vÈ vacÊduccarite vÈ manoduccarite vÈ paÒcasu kÈmaguÓesu vÈ cittassa vosaggo vosaggÈnuppadÈnaÑ kusalÈnaÑ dhammÈnaÑ bhÈvanÈya asakkaccakiriyatÈ asÈtaccakiriyatÈ anaÔÔhitakiriyatÈ olÊnavuttitÈ nikkhittacchandatÈ nikkhittadhuratÈ anÈsevanÈ abhÈvanÈ abahulÊkammaÑ anadhiÔÔhÈnaÑ ananuyogo, yo evar|po mÈdo pamajjanÈ pamajjitattaÑ, ayaÑ vuccati pamÈdo.

SayaÑ na seve pasutaÑ pamattanti pasutaÑ na seveyya pamattaÒca sayaÑ na seveyya sÈmaÑ na seveyya na niseveyya na saÑseveyya na parisaÑseveyya na Ècareyya na samÈcareyya na samÈdÈya vatteyyÈti sayaÑ na seve pasutaÑ pamattaÑ, eko care khaggavisÈÓakappo. TenÈha so Paccekasambuddho–

PÈpaÑ sahÈyaÑ parivajjayetha, AnatthadassiÑ visame niviÔÔhaÑ. SayaÑ na seve pasutaÑ pamattaÑ, Eko care khaggavisÈÓakappoti. 144. BahussutaÑ dhammadharaÑ bhajetha, MittaÑ uÄÈraÑ paÔibhÈnavantaÑ. AÒÒÈya atthÈni vineyya ka~khaÑ, Eko care khaggavisÈÓakappo. (4)


BahussutaÑ dhammadharaÑ bhajethÈti bahussuto hoti mitto sutadharo sutasannicayo, ye te dhammÈ ÈdikalyÈÓÈ majjhekalyÈÓÈ pariyosÈnakalyÈÓÈ sÈtthaÑ sabyaÒjanaÑ1 kevalaparipuÓÓaÑ parisuddhaÑ brahmacariyaÑ abhivadanti, tathÈr|pÈssa dhammÈ bahussutÈ honti dhÈtÈ2 vacasÈ paricitÈ manasÈnupekkhitÈ diÔÔhiyÈ suppaÔividdhÈ. Dhammadharanti dhammaÑ dhÈrentaÑ3 SuttaÑ GeyyaÑ VeyyÈkaraÓaÑ GÈthaÑ UdÈnaÑ ItivuttakaÑ JÈtakaÑ AbbhutadhammaÑ VedallaÑ. BahussutaÑ dhammadharaÑbhajethÈti bahussutaÒca dhammadharaÒca mittaÑ bhajeyya saÑbhajeyya seveyya niseveyya saÑseveyya paÔiseveyyÈti bahussutaÑ dhammadharaÑ bhajetha.

MittaÑ uÄÈraÑ paÔibhÈnavantanti uÄÈro hoti mitto sÊlena samÈdhinÈ paÒÒÈya vimuttiyÈ vimuttiÒÈÓadassanena. PaÔibhÈnavantanti tayo paÔibhÈnavanto pariyattipaÔibhÈnavÈ paripucchÈpaÔibhÈnavÈ adhigamapaÔibhÈnavÈ. Katamo pariyattipaÔibhÈnavÈ, idhekaccassa BuddhavacanaÑ pariyÈputaÑ4 hoti SuttaÑ GeyyaÑ VeyyÈkaraÓaÑ GÈthÈ UdÈnaÑ ItivuttakaÑ JÈtakaÑ AbbhutadhammaÑ VedallaÑ, tassa pariyattiÑ nissÈya paÔibhÈti, ayaÑ pariyattipaÔibhÈnavÈ.

Katamo paripucchÈpaÔibhÈnavÈ, idhekacco paripucchitopi hoti atthe ca ÒÈye ca lakkhaÓe ca kÈraÓe ca ÔhÈnÈÔÔhÈne ca, tassa paripucchaÑ nissÈya paÔibhÈti, ayaÑ paripucchÈpaÔibhÈnavÈ.

Katamo adhigamapaÔibhÈnavÈ, idhekaccassa adhigatÈ honti cattÈro satipaÔÔhÈnÈ cattÈro sammappadhÈnÈ cattÈro iddhipÈdÈ paÒcindriyÈni paÒca balÈni satta bojjha~gÈ ariyo aÔÔha~giko maggo cattÈro ariyamaggÈ cattÈri sÈmaÒÒaphalÈni catasso paÔisambhi dÈyo cha abhiÒÒÈyo5. Tassa attho ÒÈto, dhammo ÒÈto, nirutti ÒÈtÈ. Atthe ÒÈte attho paÔibhÈti, dhamme ÒÈte dhammo paÔibhÈti, niruttiyÈ ÒÈtÈya nirutti paÔibhÈti, imesu tÊsu ÒÈÓaÑ paÔibhÈnapaÔisambhidÈ. So Paccekasambuddho imÈya paÔibhÈnapaÔisambhidÈya upeto samupeto upÈgato samupÈgato upapanno samupapanno samannÈgato, tasmÈ Paccekasambuddho ______________________________________________________________ 1. SatthÈ sabyaÒjanÈ (SyÈ) passa Ma 3. 62 piÔÔhe. 2. DhatÈ (SyÈ) 3. DhÈreti (Ka) 4. PariyÈpuÔaÑ (SyÈ, Ka) passa DÊ 3. 164piÔÔhe. 5. ChaÄabhiÒÒÈyo (SyÈ)


paÔibhÈnavÈ. Yassa pariyatti natthi paripucchÈ natthi adhigamo natthi, kiÑ tassa paÔibhÈyissatÊti mittaÑ uÄÈraÑ paÔibhÈnavantaÑ.

AÒÒÈya atthÈni vineyya ka~khanti attatthaÑ aÒÒÈya paratthaÑ aÒÒÈya ubhayatthaÑ aÒÒÈya diÔÔhadhammikatthaÑ aÒÒÈya samparÈyikatthaÑ aÒÒÈya paramatthaÑ aÒÒÈya abhiÒÒÈya jÈnitvÈ tulayitvÈ tÊrayitvÈ vibhÈvayitvÈ vibh|taÑ katvÈ ka~khaÑ vineyya paÔivineyya pajaheyya vinodeyya byantÊkareyya anabhÈvaÑ gameyyÈti aÒÒÈya atthÈni vineyya ka~khaÑ, eko care khaggavisÈÓakappo. TenÈha so Paccekasambuddho–

BahussutaÑ dhammadharaÑ bhajetha, MittaÑ uÄÈraÑ paÔibhÈnavantaÑ. AÒÒÈya atthÈni vineyya ka~khaÑ, Eko care khaggavisÈÓakappoti. 145. KhiÉÉaÑ ratiÑ1 kÈmasukhaÒca loke, Anala~karitvÈ anapekkhamÈno. Vibh|saÔÔhÈnÈ2 virato saccavÈdÊ, Eko care khaggavisÈÓakappo. (5)

KhiÉÉaÑratiÑ kÈmasukhaÒca loketi khiÉÉÈti dve khiÉÉÈ, kÈyikÈ khiÉÉÈ ca vÈcasikÈ khiÉÉÈ ca -pa- ayaÑ kÈyikÈ khiÉÉÈ -pa- ayaÑ vÈcasikÈ khiÉÉÈ. RatÊti anukkaÓÔhitÈdhivacanametaÑ ratÊti. KÈmasukhanti vuttaÑ hetaÑ BhagavatÈ3–paÒcime bhikkhave kÈmaguÓÈ. Katame paÒca, cakkhuviÒÒeyyÈ r|pÈ iÔÔhÈ kantÈ manÈpÈ piyar|pÈ kÈm|pasaÑhitÈ rajanÊyÈ, sotaviÒÒeyyÈ saddÈ -pa- ghÈnaviÒÒeyyÈ gandhÈ. JivhÈviÒÒeyyÈ rasÈ. KÈyaviÒÒeyyÈ phoÔÔhabbÈ iÔÔhÈ kantÈ manÈpÈ piyar|pÈ kÈm|pasaÑhitÈ rajanÊyÈ, ime kho bhikkhave paÒca kÈmaguÓÈ. YaÑ kho bhikkhave ime paÒca kÈmaguÓe paÔicca uppajjati sukhaÑ somanassaÑ, idaÑ vuccati kÈmasukhaÑ. Loketi manussaloketi khiÉÉaÑ ratiÑ kÈmasukhaÒca loke. ______________________________________________________________ 1. RatÊ (SyÈ) 2. Vibh|sanaÔÔhÈnÈ (SyÈ, Ka), vibh|saÓaÔÔhÈnÈ (SÊ-®Ôha) 3. Passa Ma 2. 233 piÔÔhe.


Anala~karitvÈ anapekkhamÈnoti khiÉÉaÒca ratiÒca kÈmasukhaÒca loke anala~karitvÈ anapekkho hutvÈ pajahitvÈ vinodetvÈ byantÊkaritvÈ anabhÈvaÑ gametvÈti anala~karitvÈ anapekkhamÈno.

Vibh|saÔÔhÈnÈ virato saccavÈdÊti vibh|sÈti dve vibh|sÈ, atthi agÈrikavibh|sÈ1, atthi anÈgÈrikavibh|sÈ. KatamÈ agÈrikavibh|sÈ, kesÈ ca mass| ca mÈlÈgandhaÒca vilepanaÒca ÈbharaÓaÒca pilandhanaÒca vatthaÒca pÈrupanaÒca2 veÔhanaÒca ucchÈdanaÑ parimaddanaÑ nhÈpanaÑ sambÈhanaÑ ÈdÈsaÑ aÒjanaÑ mÈlÈgandhavilepanaÑ mukhacuÓÓaÑ mukhalepanaÑ hatthabandhaÑ sikhÈbandhaÑ daÓÉaÑ nÈÄikaÑ khaggaÑ chattaÑ citrupÈhanaÑ uÓhÊsaÑ maÓiÑ vÈÄabÊjaniÑ odÈtÈni vatthÈni dÊghadasÈni iti vÈ, ayaÑ agÈrikavibh|sÈ.

KatamÈ anÈgÈrikavibh|sÈ, cÊvaramaÓÉanÈ pattamaÓÉanÈ senÈsanamaÓÉanÈ imassa vÈ p|tikÈyassa bÈhirÈnaÑ vÈ parikkhÈrÈnaÑ maÓÉanÈ vibh|sanÈ keÄanÈ parikeÄanÈ gaddhikatÈ gaddhikattaÑ3 capalatÈ4 cÈpalyaÑ, ayaÑ anÈgÈrikavibh|sÈ.

SaccavÈdÊti so Paccekasambuddho saccavÈdÊ saccasandho theto paccayiko avisaÑvÈdako lokassa vibh|saÔÔhÈnÈ Èrato virato paÔivirato nikkhanto nissaÔo vippamutto visaÒÒutto vimariyÈdikatena cetasÈ viharatÊti vibh|saÔÔhÈnÈ virato saccavÈdÊ, eko care khaggavisÈÓakappo. TenÈha so Paccekasambuddho–

KhiÉÉaÑ ratiÑ kÈmasukhaÒca loke, Anala~karitvÈ anapekkhamÈno. Vibh|saÔÔhÈnÈ virato saccavÈdÊ, Eko care khaggavisÈÓakappoti. 146. PuttaÒca dÈraÑ pitaraÒca mÈtaraÑ, DhanÈni dhaÒÒÈni ca bandhavÈni. HitvÈna kÈmÈni yathodhikÈni, Eko care khaggavisÈÓakappo. (6) ______________________________________________________________ 1. AgÈrikassa vibh|sÈ (Ka) evamuparipi. 2. PasÈdhanaÒca (SyÈ), sayanÈsanaÒca (Ka) 254 piÔÔhe natthi pÈÔhanÈnattaÑ. 3. GedhikatÈ gedhikattaÑ (SyÈ) passa Abhi 2. 365 piÔÔhe. 4. CapalanÈ (SyÈ)


PuttaÒca dÈraÑ pitaraÒca mÈtaranti puttÈti cattÈro puttÈ atrajo putto

khettajo1 putto dinnako putto antevÈsiko putto. DÈrÈ vuccanti bhariyÈyo.

PitÈti yo so janako. MÈtÈti yÈ sÈ janikÈti puttaÒca dÈraÑ pitaraÒca mÈtaraÑ.

DhanÈni dhaÒÒÈni ca bandhavÈnÊti dhanÈni vuccanti hiraÒÒaÑ

suvaÓÓaÑ muttÈ maÓi veÄuriyo sa~kho silÈ pavÈÄaÑ rajataÑ jÈtar|paÑ

lohita~go2 masÈragallaÑ. DhaÒÒÈni vuccanti pubbaÓÓaÑ aparaÓÓaÑ.

PubbaÓÓaÑ nÈma sÈli vÊhi yavo godhumo ka~gu varako kudr|sako3.

AparaÓÓaÑ nÈma s|peyyaÑ. BandhavÈnÊti cattÈro bandhavÈ ÒÈtibandhavÈpi

bandhu gottabandhavÈpi bandhu mittabandhavÈpi bandhu sippabandhavÈpi

bandh|ti dhanÈni dhaÒÒÈni ca bandhavÈni.

HitvÈna kÈmÈni yathodhikÈnÊti kÈmÈti uddÈnato dve kÈmÈ vatthukÈmÈ

ca kilesakÈmÈ ca -pa-. Ime vuccanti vatthukÈmÈ -pa-. Ime vuccanti

kilesakÈmÈ. HitvÈna kÈmÈnÊti vatthukÈme parijÈnitvÈ kilesakÈme pahÈyÈ

pajahitvÈ vinodetvÈ byantÊkaritvÈ anabhÈvaÑ gametvÈ. HitvÈna kÈmÈni

yathodhikÈnÊti sotÈpattimaggena ye kilesÈ pahÊnÈ, te kilese na puneti na

pacceti na paccÈgacchati. SakadÈgÈmimaggena ye kilesÈ pahÊnÈ.

AnÈgÈmimaggena ye kilesÈ pahÊnÈ. Arahattamaggena ye kilesÈ pahÊnÈ, te

kilese na puneti na pacceti na paccÈgacchatÊti hitvÈna kÈmÈni yathodhikÈni,

eko care khaggavisÈÓakappo. TenÈha so Paccekasambuddho–

PuttaÒca dÈraÑ pitaraÒca mÈtaraÑ,

DhanÈni dhaÒÒÈni ca bandhavÈni.

HitvÈna kÈmÈni yathodhikÈni,

Eko care khaggavisÈÓakappoti.

______________________________________________________________ 1. Khetrajo (SyÈ, Ka) 2. Lohitako (?) 3. Kudrusako (SyÈ)


147. Sa~go eso parittamettha sokhyaÑ, AppassÈdo dukkhamettha bhiyyo. GaÄo eso iti Òa tvÈ matimÈ1, Eko care khaggavisÈÓakappo. (7)

Sa~go eso parittamettha sokhyanti sa~goti vÈ baÄisanti vÈ Èmisanti vÈ laggananti vÈ palibodhoti vÈ paÒcannetaÑ kÈmaguÓÈnaÑ adhivacanaÑ. Parittamettha sokhyanti vuttaÑ hetaÑ BhagavatÈ–“paÒcime bhikkhave kÈmaguÓÈ. Katame paÒca, cakkhuviÒÒeyyÈ r|pÈ iÔÔhÈ kantÈ manÈpÈ piyar|pÈ kÈm|pasaÑhitÈ rajanÊyÈ -pa- kÈyaviÒÒeyyÈ phoÔÔhabbÈ iÔÔhÈ kantÈ manÈpÈ piyar|pÈ kÈm|pasaÑhitÈ rajanÊyÈ, ime kho bhikkhave paÒca kÈmaguÓÈ. YaÑ kho bhikkhave ime paÒca kÈmaguÓe paÔicca uppajjati sukhaÑ somanassaÑ, idaÑ vuccati kÈmasukhaÑ. AppakaÑ etaÑ sukhaÑ, parittakaÑ etaÑ sukhaÑ, thokakaÑ etaÑ sukhaÑ, omakaÑ etaÑ sukhaÑ, lÈmakaÑ etaÑ sukhaÑ, chatukkaÑ etaÑ sukhan”ti sa~go eso parittamettha sokhyaÑ.

AppassÈdo dukkhamettha bhiyyoti appassÈdÈ kÈmÈ vuttÈ BhagavatÈ2 bahudukkhÈ bahupÈyÈsÈ3, ÈdÊnavo ettha bhiyyo. AÔÔhika~kal|pamÈ kÈmÈ vuttÈ BhagavatÈ. MaÑsapes|pamÈ kÈmÈ vuttÈ BhagavatÈ. TiÓukk|pamÈ kÈmÈ vuttÈ BhagavatÈ. A~gÈrakÈs|pamÈ kÈmÈ vuttÈ BhagavatÈ. Supinak|pamÈ kÈmÈ vuttÈ BhagavatÈ. YÈcitak|pamÈ kÈmÈ vuttÈ BhagavatÈ. Rukkhaphal|pamÈ kÈmÈ vuttÈ BhagavatÈ. Asis|n|pamÈ kÈmÈ vuttÈ BhagavatÈ, sattis|l|pamÈ kÈmÈ vuttÈ BhagavatÈ. Sappasir|pamÈ kÈmÈ vuttÈ BhagavatÈ bahudukkhÈ bahupÈyÈsÈ. ŒdÊnavo ettha bhiyyoti appassÈdo dukkhamettha bhiyyo.

GaÄo eso iti Òa tvÈ matimÈti gaÄoti vÈ baÄisanti vÈ Èmisanti vÈ laggananti vÈ bandhananti vÈ palibodhoti vÈ paÒcannetaÑ kÈmaguÓÈnaÑ adhivacanaÑ. ItÊti padasandhi padasaÑsaggo padapÈrip|rÊ akkharasamavÈyo byaÒjanasiliÔÔhatÈ padÈnupubbatÈpetaÑ itÊti. MatimÈti paÓÉito paÒÒavÈ buddhimÈ ÒÈÓÊ vibhÈvÊ medhÈvÊ. GaÄo eso iti Òa tvÈ matimÈti matimÈ gaÄoti Òa tvÈ baÄisanti Òa tvÈ Èmisanti ______________________________________________________________ 1. MutÊmÈ (Khu 1. 288 piÔÔhe). 2. Passa Ma 1. 185 piÔÔhe. 3. Bah|pÈyÈsÈ (SyÈ)


ÒatvÈ laggananti Òa tvÈ bandhananti Òa tvÈ palibodhoti Òa tvÈ jÈnitvÈ tulayitvÈ tÊrayitvÈ vibhÈvayitvÈ vibh|taÑ katvÈti gaÄo eso iti Òa tvÈ matimÈ, eko care khaggavisÈÓakappo. TenÈha so Paccekasambuddho–

Sa~go eso parittamettha sokhyaÑ, AppassÈdo dukkhamettha bhiyyo. GaÄo eso iti ÒatvÈ matimÈ, Eko care khaggavisÈÓakappoti. 148. SandÈlayitvÈna saÒÒojanÈni, JÈlaÑva bhetvÈ salilambucÈrÊ. AggÊva daÉÉhaÑ anivattamÈno, Eko care khaggavisÈÓakappo. (8)

SandÈlayitvÈna saÒÒojanÈnÊti dasa saÒÒojanÈni, kÈmarÈgasaÒÒojanaÑ paÔighasaÒÒojanaÑ mÈnasaÒÒojanaÑ diÔÔhisaÒÒojanaÑ vicikicchÈsaÒÒojanaÑ sÊlabbataparÈmÈsasaÒÒojanaÑ bhavarÈgasaÒÒojanaÑ issÈsaÒÒojanaÑ macchariyasaÒÒojanaÑ avijjÈsaÒÒojanaÑ. SandÈlayitvÈna saÒÒojanÈnÊti dasa saÒÒojanÈni dÈlayitvÈ sandÈlayitvÈ pajahitvÈ vinodetvÈ byantÊkaritvÈ anabhÈvaÑ gametvÈti sandÈlayitvÈna saÒÒojanÈni.

JÈlaÑva bhetvÈ salilambucÈrÊti jÈlaÑ vuccati suttajÈlaÑ. SalilaÑ vuccati udakaÑ, ambucÈrÊ vuccati maccho, yathÈ maccho jÈlaÑ bhinditvÈ pabhinditvÈ dÈlayitvÈ padÈlayitvÈ sampadÈlayitvÈ carati viharati iriyati vatteti pÈleti yapeti yÈpeti, evameva dve jÈlÈ taÓhÈjÈlaÒca diÔÔhijÈlaÒca -pa- idaÑ taÓhÈjÈlaÑ -pa- idaÑ diÔÔhijÈlaÑ. Tassa Paccekasambuddhassa taÓhÈjÈlaÑ pahÊnaÑ, diÔÔhijÈlaÑ paÔinissaÔÔhaÑ. TaÓhÈjÈlassa pahÊnattÈ diÔÔhijÈlassa paÔinissaÔÔhattÈ so Paccekasambuddho r|pe na sajjati, sadde na sajjati, gandhe na sajjati -pa- diÔÔhasutamutaviÒÒÈtabbesu dhammesu na sajjati na gaÓhÈti na bajjhati na palibajjhati nikkhanto nissaÔo vippamutto visaÒÒutto vimariyÈdikatena cetasÈ viharatÊti jÈlaÑva bhetvÈ salilambucÈrÊ.


AggÊva daÉÉhaÑ anivattamÈnoti yathÈ aggi tiÓakaÔÔhupÈdÈnaÑ dahanto gacchati anivattanto, evameva tassa Paccekasambuddhassa sotÈpattimaggena ye kilesÈ pahÊnÈ, te kilese na puneti na pacceti na paccÈgacchati. SakadÈgÈmimaggena. AnÈgÈmimaggena. Arahattamaggena ye kilesÈ pahÊnÈ, te kilese na puneti na pacceti na paccÈgacchatÊti aggÊva daÉÉhaÑ anivattamÈno, eko care khaggavisÈÓakappo. TenÈha so Paccekasambuddho–

SandÈlayitvÈna saÒÒojanÈni, JÈlaÑva bhetvÈ salilambucÈrÊ. AggÊva daÉÉhaÑ anivattamÈno, Eko care khaggavisÈÓakappoti. 149. Okkhittacakkhu na ca pÈdalolo, Guttindriyo rakkhitamÈnasÈno. Anavassuto apariÉayhamÈno1, Eko care khaggavisÈÓakappo. (9)

Okkhittacakkhu na ca pÈdaloloti kathaÑ khittacakkhu hoti. Idhekacco bhikkhu2 cakkhulolo cakkhuloliyena samannÈgato hoti, “adiÔÔhaÑ dakkhitabbaÑ, diÔÔhaÑ samatikkamitabban”ti ÈrÈmena ÈrÈmaÑ uyyÈnena uyyÈnaÑ gÈmena gÈmaÑ nigamena nigamaÑ nagarena nagaraÑ raÔÔhena raÔÔhaÑ janapadena janapadaÑ dÊghacÈrikaÑ anavaÔÔhitacÈrikaÑ3 anuyutto hoti r|padassanÈya, evaÑ khittacakkhu hoti.

Atha vÈ bhikkhu antaragharaÑ paviÔÔho vÊthiÑ paÔipanno asaÑvuto gacchati, hatthiÑ olokento assaÑ olokento rathaÑ olokento pattiÑ olokento kumÈrake olokento kumÈrikÈyo olokento itthiyo olokento purise olokento antarÈpaÓaÑ olokento gharamukhÈni olokento uddhaÑ olokento adho olokento disÈvidisaÑ vipekkhamÈno4 gacchati, evampi khittacakkhu hoti. ______________________________________________________________ 1. AparidayhamÈno (Ka) 2. Natthi SyÈ-potthake, Khu 7. 285 piÔÔhe ca. 3. AnavatthacÈrikaÑ (SyÈ) 4. PekkhamÈno (SyÈ, Ka)


Atha vÈ bhikkhu cakkhunÈ r|paÑ disvÈ nimittaggÈhÊ hoti anubyaÒjanaggÈhÊ, yatvÈdhikaraÓamenaÑ cakkhundriyaÑ asaÑvutaÑ viharantaÑ abhijjhÈdomanassÈ pÈpakÈ akusalÈ dhammÈ anvÈssaveyyuÑ, tassa saÑvarÈya na paÔipajjati, na rakkhati cakkhundriyaÑ, cakkhundriye na saÑvaraÑ Èpajjati, evampi khittacakkhu hoti.

YathÈ vÈ paneke bhonto samaÓabrÈhmaÓÈ saddhÈdeyyÈni bhojanÈni bhuÒjitvÈ te evar|paÑ vis|kadassanaÑ anuyuttÈ viharanti. SeyyathidaÑ, naccaÑ gÊtaÑ vÈditaÑ pekkhaÑ akkhÈnaÑ pÈÓissaraÑ vetÈÄaÑ kumbhath|ÓaÑ sobhanakaÑ1 caÓÉÈlaÑ vaÑsaÑ dhovanaÑ hatthiyuddhaÑ assayuddhaÑ mahiÑsayuddhaÑ2 usabhayuddhaÑ ajayuddhaÑ meÓÉayuddhaÑ kukkuÔayuddhaÑ vaÔÔakayuddhaÑ daÓÉayuddhaÑ muÔÔhiyuddhaÑ nibbuddhaÑ uyyodhikaÑ balaggaÑ senÈby|haÑ anÊkadassanaÑ iti vÈ, iti evar|paÑ vis|kadassanaÑ anuyutto hoti, evampi khittacakkhu hoti.

KathaÑ okkhittacakkhu hoti. Idhekacco bhikkhu na cakkhulolo na cakkhuloliyena samannÈgato hoti, “adiÔÔhaÑ dakkhitabbaÑ, diÔÔhaÑ samatikkamitabban”ti na ÈrÈmena ÈrÈmaÑ na uyyÈnena uyyÈnaÑ na gÈmena gÈmaÑ na nigamena nigamaÑ na nagarena nagaraÑ na raÔÔhena raÔÔhaÑ na janapadena janapadaÑ dÊghacÈrikaÑ anavaÔÔhitacÈrÊkaÑ anuyutto hoti r|padassanÈya, evaÑ okkhittacakkhu hoti.

Atha vÈ bhikkhu antaragharaÑ paviÔÔho vÊthiÑ paÔipanno saÑvuto gacchati, na hatthiÑ olokento na assaÑ olokento na rathaÑ olokento na pattiÑ olokento na kumÈrake olokento na kumÈrikÈyo olokento na itthiyo olokento na purise olokento na antarÈpaÓaÑ olokento na gharamukhÈni olokento na uddhaÑ olokento na adho olokento na disÈvidisaÑ vipekkhamÈno gacchati, evampi okkhittacakkhu hoti.

Atha vÈ bhikkhu cakkhunÈ r|paÑ disvÈ na nimittaggÈhÊ hoti nÈnubyaÒjanaggÈhÊ, yatvÈdhikaraÓamenaÑ cakkhundriyaÑ asaÑvutaÑ viharantaÑ abhijjhÈdomanassÈ pÈpakÈ akusalÈ dhammÈ anvÈssaveyyuÑ, tassa saÑvarÈya paÔipajjati, rakkhati cakkhundriyaÑ, cakkhundriye saÑvaraÑ Èpajjati, evampi okkhittacakkhu hoti. ______________________________________________________________ 1. SobhanagarakaÑ (SyÈ), sobhanakaraÓaÑ (Ka) 2. MahisayuddhaÑ (SyÈ)


YathÈ vÈ paneke bhonto samaÓabrÈhmaÓÈ saddhÈdeyyÈni bhojanÈni bhuÒjitvÈ te evar|paÑ vis|kadassanaÑ anuyuttÈ viharanti. SeyyathidaÑ, naccaÑ gÊtaÑ vÈditaÑ -pa- anÊkadassanaÑ iti vÈ, iti evar|pÈ vis|kadassanÈ paÔivirato, evampi okkhittacakkhu hoti.

Na ca pÈdaloloti kathaÑ pÈdalolo hoti. Idhekacco bhikkhu pÈdalolo pÈdaloliyena samannÈgato hoti, ÈrÈmena ÈrÈmaÑ uyyÈnena uyyÈnaÑ gÈmena gÈmaÑ nigamena nigamaÑ nagarena nagaraÑ raÔÔhena raÔÔhaÑ janapadena janapadaÑ dÊghacÈrikaÑ anavaÔÔhitacÈrikaÑ anuyutto hoti, evampi pÈdalolo hoti.

Atha vÈ bhikkhu antosaÑghÈrÈme1 pÈdalolo pÈdaloliyena samannÈgato hoti, na atthahetu na kÈraÓahetu uddhato av|pasantacitto pariveÓato pariveÓaÑ gacchati, vihÈrato vihÈraÑ gacchati, aÉÉhayogato aÉÉhayogaÑ gacchati, pÈsÈdato pÈsÈdaÑ gacchati, hammiyato hammiyaÑ gacchati, guhato guhaÑ gacchati, leÓato leÓaÑ gacchati, kuÔiyÈ kuÔiÑ gacchati, k|ÔÈgÈrato k|ÔÈgÈraÑ gacchati, aÔÔato aÔÔaÑ gacchati, mÈÄato mÈÄaÑ gacchati, uddaÓÉato uddaÓÉaÑ gacchati2, upaÔÔhÈnasÈlato upaÔÔhÈnasÈlaÑ gacchati, maÓÉapato maÓÉapaÑ gacchati, rukkham|lato rukkham|laÑ gacchati. Yattha vÈ pana bhikkh| nisÊdanti vÈ gacchanti vÈ, tattha ekassa vÈ dutiyo hoti, dvinnaÑ vÈ tatiyo hoti, tiÓÓaÑ vÈ catuttho hoti, tattha bahuÑ samphappalÈpaÑ palapati. SeyyathidaÑ, rÈjakathaÑ corakathaÑ -pa- itibhavÈbhavakathaÑ katheti, evampi pÈdalolo hoti.

Na ca pÈdaloloti so Paccekasambuddho pÈdaloliyÈ Èrato virato paÔivirato nikkhanto nissaÔo vippamutto visaÒÒutto vimariyÈdikatena cetasÈ, paÔisallÈnÈrÈmo hoti paÔisallÈnarato ajjhattaÑ cetosamathamanuyutto anirÈkatajjhÈno vipassanÈya samannÈgato br|hetÈ suÒÒÈgÈraÑ jhÈyÊ jhÈnarato ekattamanuyutto sadatthagarukoti okkhittacakkhu na ca pÈdalolo. ______________________________________________________________ 1. Antopi saÑghÈrÈme (Ka) 2. UddaÓÉaÑ gacchati, uddhositato uddhositaÑ gacchati (SyÈ) passa Khu 7. 51 piÔÔhe.


Guttindriyo rakkhitamÈnasÈnoti guttindriyoti so Paccekasambuddho cakkhunÈ r|paÑ disvÈ na nimittaggÈhÊ hoti nÈnubyaÒjanaggÈhÊ, yatvÈdhikaraÓamenaÑ cakkhundriyaÑ asaÑvutaÑ viharantaÑ abhijjhÈdomanassÈ pÈpakÈ akusalÈ dhammÈ anvÈssaveyyuÑ, tassa saÑvarÈya paÔipajjati, rakkhati cakkhundriyaÑ, cakkhundriye saÑvaraÑ Èpajjati, sotena saddaÑ sutvÈ -pa- ghÈnena gandhaÑ ghÈyitvÈ. JivhÈya rasaÑ sÈyitvÈ. KÈyena phoÔÔhabbaÑ phusitvÈ. ManasÈ dhammaÑ viÒÒÈya na nimittaggÈhÊ hoti nÈnubyaÒjanaggÈhÊ, yatvÈdhikaraÓamenaÑ manindriyaÑ asaÑvutaÑ viharantaÑ abhijjhÈdomanassÈ pÈpakÈ akusalÈ dhammÈ anvÈssaveyyuÑ, tassa saÑvarÈya paÔipajjati, rakkhati manindriyaÑ, manindriye saÑvaraÑ ÈpajjatÊti guttindriyo. RakkhitamÈnasÈnoti gopitamÈnasÈnoti guttindriyo rakkhitamÈnasÈno.

Anavassuto pariÉayhamÈnoti vuttaÑ hetaÑ ÈyasmatÈ MahÈmoggallÈnena–avassutapariyÈyaÒca1 vo Èvuso desessÈmi anavassutapariyÈyaÒca, taÑ suÓÈtha sÈdhukaÑ manasikarotha, bhÈsissÈmÊti. “EvamÈvuso”ti kho te bhikkh| Èyasmato mahÈmoggallÈnassa paccassosuÑ. ŒyasmÈ MahÈmoggallÈno2 etadavoca–

KathaÒcÈvuso avassuto hoti, idhÈvuso bhikkhu cakkhunÈ r|paÑ disvÈ piyar|pe r|pe adhimuccati, appiyar|pe r|pe byÈpajjati, anupaÔÔhitakÈyassati3 ca viharati parittacetaso, taÒca cetovimuttiÑ paÒÒÈvimuttiÑ yathÈbh|taÑ nappajÈnÈti, yatthassa4 te uppannÈ pÈpakÈ akusalÈ dhammÈ aparisesÈ nirujjhanti. Sotena saddaÑ sutvÈ -pa-. ManasÈ dhammaÑ viÒÒÈya piyar|pe dhamme adhimuccati, appiyar|pe dhamme byÈpajjati, anupaÔÔhitakÈyassati ca viharati parittacetaso, taÒca cetovimuttiÑ paÒÒÈvimuttiÑ yathÈbh|taÑ nappajÈnÈti, yatthassa te uppannÈ pÈpakÈ akusalÈ dhammÈ aparisesÈ nirujjhanti. AyaÑ vuccatÈvuso bhikkhu avassuto cakkhuviÒÒeyyesu r|pesu -pa- avassuto manoviÒÒeyyesu dhammesu evaÑvihÈriÑ cÈvuso bhikkhuÑ cakkhuto cepi naÑ mÈro upasa~kamati, labhetheva5 mÈro ______________________________________________________________ 1. Passa SaÑ 2. 390 piÔÔhe. 2. MahÈmoggalÈno (Ka) 3. AnupaÔÔhitakÈyasati (SyÈ, Ka) 4. Tattha ye (Ka) SaÑ 2. 390 piÔÔhe. 5. Labhateva (SyÈ, Ka) evamuparipi.


otÈraÑ, labhetha1 mÈro ÈrammaÓaÑ. Sotato cepi naÑ -pa-. Manato cepi naÑ mÈro upasa~kamati, labhetheva mÈro otÈraÑ, labhetha mÈro ÈrammaÓaÑ.

SeyyathÈpi Èvuso naÄÈgÈraÑ vÈ tiÓÈgÈraÑ vÈ sukkhaÑ koÄÈpaÑ2 terovassikaÑ. PuratthimÈya cepi naÑ disÈya puriso ÈdittÈya tiÓukkÈya upasa~kameyya, labhetheva aggi otÈraÑ, lebhetha aggi ÈrammaÓaÑ. PacchimÈya cepi naÑ disÈya -pa-. UttarÈya cepi naÑ disÈya. DakkhiÓÈya cepi naÑ disÈya. HeÔÔhimato3 cepi naÑ disÈya. Uparimato4 cepi naÑ disÈya. Yato kutoci cepi naÑ puriso ÈdittÈya tiÓukkÈya upasa~kameyya, labhetheva aggi otÈraÑ. Labhetha aggi ÈrammaÓaÑ. Evameva kho Èvuso evaÑvihÈriÑ bhikkhuÑ cakkhuto cepi naÑ mÈro upasa~kamati. Labhetheva mÈro otÈraÑ, labhetha mÈro ÈrammaÓaÑ. Sotato cepi naÑ -pa-. Manato cepi naÑ mÈro upasa~kamati, labhetheva mÈro otÈraÑ, labhetha mÈro ÈrammaÓaÑ.

EvaÑvihÈriÑ cÈvuso bhikkhuÑ r|pÈ adhibhaÑsu5, na bhikkhu r|pe adhibhosi. SaddÈ bhikkhuÑ adhibhaÑsu, na bhikkhu sadde adhibhosi. GandhÈ bhikkhuÑ adhibhaÑsu, na bhikkhu gandhe adhibhosi. RasÈ bhikkhuÑ adhibhaÑsu, na bhikkhu rase adhibhosi. PhoÔÔhabbÈ bhikkhuÑ adhibhaÑsu, na bhikkhu phoÔÔhabbe adhibhosi. DhammÈ bhikkhuÑ adhibhaÑsu, na bhikkhu dhamme adhibhosi. AyaÑ vuccatÈvuso bhikkhu r|pÈdhibh|to saddÈdhibh|to gandhÈdhibh|to rasÈdhibh|to phoÔÔhabbÈdhibh|to dhammÈdhibh|to adhibh|to anadhibh|, adhibhaÑsu naÑ pÈpakÈ akusalÈ dhammÈ saÑkilesikÈ ponobhavikÈ sadarÈ dukkhavipÈkÈ ÈyatiÑ jÈtijarÈmaraÓiyÈ, evaÑ kho Èvuso avassuto hoti.

KathaÒcÈvuso anavassuto hoti. IdhÈvuso bhikkhu cakkhunÈ r|paÑ disvÈ piyar|pe r|pe nÈdhimuccati, appiyar|pe r|pe na byÈpajjati, upaÔÔhitakÈyassati ca viharati appamÈÓacetaso. TaÒca cetovimuttiÑ ______________________________________________________________ 1. Labhati (SyÈ, Ka) evamuparipi. 2. KolÈpaÑ (SyÈ) SaÑ 2. 391 piÔÔhepi. 3. Pacchato (SyÈ), heÔÔhimÈya (Ka) 4. Uparito (SyÈ), uparimÈya (Ka) 5. AbhibhaviÑsu (SyÈ), abhibhaÑsu (Ka) evamuparipi.


paÒÒÈvimuttiÑ yathÈbh|taÑ pajÈnÈti, yatthassa te uppannÈ pÈpakÈ akusalÈ dhammÈ aparisesÈ nirujjhanti. Sotena saddaÑ sutvÈ -pa-. ManasÈ dhammaÑ viÒÒÈya piyar|pe dhamme nÈdhimuccati, appiyar|pe dhamme na byÈpajjati, upaÔÔhitakÈyassati ca viharati appamÈÓacetaso. TaÒca cetovimuttiÑ paÒÒÈvimuttiÑ yathÈbh|taÑ pajÈnÈti. Yatthassa te uppannÈ pÈpakÈ akusalÈ dhammÈ aparisesÈ nirujjhanti. AyaÑ vuccatÈvuso bhikkhu anavassuto cakkhuviÒÒeyyesu r|pesu -pa- anavassuto manoviÒÒeyyesu dhammesu. EvaÑvihÈriÑ cÈvuso bhikkhuÑ cakkhuto cepi naÑ mÈro upasa~kamati, neva labhetha mÈro otÈraÑ, na labhetha mÈro ÈrammaÓaÑ. Sotato cepi naÑ -pa-. Manato cepi naÑ mÈro upasa~kamati, neva labhetha mÈro otÈraÑ, na labhetha mÈro ÈrammaÓaÑ.

SeyyathÈpi Èvuso k|ÔÈgÈrÈ vÈ k|ÔÈgÈrasÈlÈ1 vÈ bahalamattikÈ addÈvalepanÈ2. PuratthimÈya cepi naÑ disÈya puriso ÈdittÈya tiÓukkÈya upasa~kameyya, neva labhetha aggi otÈraÑ, na labhetha aggi ÈrammaÓaÑ. PacchimÈya cepi naÑ disÈya. UttarÈya cepi naÑ disÈya. DakkhiÓÈya cepi naÑ disÈya. HeÔÔhimato cepi naÑ disÈya. Uparimato cepi naÑ disÈya. Yato kutoci cepi naÑ puriso ÈdittÈya tiÓukkÈya upasa~kameyya, neva labhetha aggi otÈraÑ, na labhetha aggi ÈrammaÓaÑ. Evameva kho Èvuso evaÑvihÈriÑ bhikkhuÑ cakkhuto cepi naÑ mÈro upasa~kamati, neva labhetha mÈro otÈraÑ, na labhetha mÈro ÈrammaÓaÑ. Sotato cepi naÑ -pa-. Manato cepi naÑ mÈro upasa~kamati, neva labhetha mÈro otÈraÑ, na labhetha mÈro ÈrammaÓaÑ.

EvaÑvihÈrÊ cÈvuso bhikkhu r|pe adhibhosi3, na r|pÈ bhikkhuÑ adhibhaÑsu. Sadde bhikkhu adhibhosi, na saddÈ bhikkhuÑ adhibhaÑsu. Gandhe bhikkhu adhibhosi, na gandhÈ bhikkhuÑ adhibhaÑsu. Rase bhikkhu adhibhosi, na rasÈ bhikkhuÑ adhibhaÑsu. PhoÔÔhabbe bhikkhu adhibhosi, na phoÔÔhabbÈ bhikkhuÑ adhibhaÑsu. Dhamme bhikkhu adhibhosi, na dhammÈ bhikkhuÑ adhibhaÑsu. AyaÑ ______________________________________________________________ 1. SanthÈgÈrasÈlÈ (SyÈ) passa SaÑ 2. 392 piÔÔhe. 2. AllÈvalepanÈ (SyÈ) 3. AbhibhaviÑsu (SyÈ), abhibhosi (Ka) passa SaÑ 2. 392 piÔÔhe.


vuccatÈvuso bhikkhu r|pÈdhibh| saddÈdhibh| gandhÈdhibh| rasÈdhibh| phoÔÔhabbÈdhibh| dhammÈdhibh| adhibh| anadhibh|to1 adhibhosi te pÈpake akusale dhamme saÑkilesike ponobhavike sadare dukkhavipÈke ÈyatiÑ jÈtijarÈmaraÓiye. EvaÑ kho Èvuso anavassuto hotÊti anavassuto.

ApariÉayhamÈnoti rÈgajena pariÄÈhena apariÉayhamÈno, dosajena pariÄÈhena apariÉayhamÈno, mohajena pariÄÈhena apariÉayhamÈnoti anavassuto apariÉayhamÈno, eko care khaggavisÈÓakappo. TenÈha so Paccekasambuddho–

Okkhittacakkhu na ca pÈdalolo, Guttindriyo rakkhitamÈnasÈno. Anavassuto apariÉayhamÈno, Eko care khaggavisÈÓakappoti. 150. OhÈrayitvÈ gihibyaÒjanÈni, SaÒchannapatto yathÈ pÈrichattako. KÈsÈyavattho abhinikkhamitvÈ, Eko care khaggavisÈÓakappo. (10)

OhÈrayitvÈ gihibyaÒjanÈnÊti gihibyaÒjanÈni vuccanti kesÈ ca mass| ca -pa- dÊghadasÈni iti vÈ. OhÈrayitvÈ gihibyaÒjanÈnÊti gihibyaÒjanÈni oropayitvÈ samoropayitvÈ nikkhipitvÈ paÔippassambhitvÈti ohÈrayitvÈ gihibyaÒjanÈni.

SaÒchannapatto yathÈ pÈrichattakoti yathÈ so pÈricchattako koviÄÈro bahalapattapalÈso2 sandacchÈyo3. Evameva so Paccekasambuddho paripuÓÓapattacÊvaradharoti saÒchannapatto yathÈ pÈrichattako. ______________________________________________________________ 1. Anabhibh|to kehi ci kilesehi (Ka) passa SaÑ 2. 392 piÔÔhe. 2. SÈkhapattapalÈso (Ka) 3. SaÓÉacchÈyo (SyÈ), santacchÈyo (Ka) passa Ma 1. 108 piÔÔhe.


KÈsÈyavattho abhinikkhamitvÈti so Paccekasambuddho sabbaÑ gharÈvÈsapalibodhaÑ chinditvÈ puttadÈrapalibodhaÑ chinditvÈ ÒÈtipalibodhaÑ chinditvÈ mittÈmaccapalibodhaÑ chinditvÈ sannidhipalibodhaÑ chinditvÈ kesamassuÑ ohÈretvÈ1 kÈsÈyÈni vatthÈni acchÈdetvÈ agÈrasmÈ anagÈriyaÑ pabbajitvÈ akiÒcanabhÈvaÑ upagantvÈ eko carati viharati iriyati vatteti pÈleti yapeti yÈpetÊti kÈsÈyavattho abhinikkhamitvÈ, eko care khaggavisÈÓakappo. TenÈha so Paccekasambuddho–

OhÈrayitvÈ gihibyaÒjanÈni, SaÒchannapatto yathÈ pÈrichattako. KÈsÈyavattho abhinikkhamitvÈ, Eko care khaggavisÈÓakappoti. 151. Rasesu gedhaÑ akaraÑ alolo, AnaÒÒaposÊ sapadÈnacÈrÊ. Kule kule appaÔibaddhacitto, Eko care khaggavisÈÓakappo. (11)

Rasesu gedhaÑ akaraÑ aloloti rasoti m|laraso khandharaso tacaraso pattaraso puppharaso phalaraso ambilaÑ madhuraÑ tittakaÑ kaÔukaÑ loÓikaÑ khÈrikaÑ lambikaÑ2 kasÈvo sÈdu asÈdu sÊtaÑ uÓhaÑ. Santeke samaÓabrÈhmaÓÈ rasagiddhÈ, te jivhaggena rasaggÈni pariyesantÈ ÈhiÓÉanti, te ambilaÑ labhitvÈ anambilaÑ pariyesanti, anambilaÑ labhitvÈ ambilaÑ pariyesanti, madhuraÑ labhitvÈ amadhuraÑ pariyesanti, amadhuraÑ labhitvÈ madhuraÑ pariyesanti, tittakaÑ labhitvÈ atittakaÑ pariyesanti, atikkakaÑ labhitvÈ tittakaÑ pariyesanti, kaÔukaÑ labhitvÈ akaÔukaÑ pariyesanti, akaÔukaÑ labhitvÈ kaÔukaÑ pariyesanti, loÓikaÑ labhitvÈ aloÓikaÑ pariyesanti, aloÓikaÑ labhitvÈ loÓikaÑ pariyesanti, khÈrikaÑ labhitvÈ akhÈrikaÑ pariyesanti, akhÈrikaÑ labhitvÈ khÈrikaÑ pariyesanti, kasÈvaÑ labhitvÈ akasÈvaÑ pariyesanti, akasÈvaÑ labhitvÈ kasÈvaÑ pariyesanti, lambikaÑ labhitvÈ alambikaÑ pariyesanti, alambikaÑ labhitvÈ lambikaÑ pariyesanti, sÈdhuÑ labhitvÈ asÈduÑ pariyesanti, asÈduÑ ______________________________________________________________ 1. OhÈrayitvÈ (SyÈ, Ka) 2. LambilaÑ (SyÈ, Ka) passa Œyatanavibha~ge 73 piÔÔhe.


labhitvÈ sÈduÑ pariyesanti, sÊtaÑ labhitvÈ uÓhaÑ pariyesanti, uÓhaÑ labhitvÈ sÊtaÑ pariyesanti. Te yaÑ yaÑ labhanti tena tena na tussanti, aparÈparaÑ pariyesanti manÈpikesu rasesu rattÈ giddhÈ gathitÈ mucchitÈ ajjhosannÈ laggÈ laggitÈ palibuddhÈ. SÈ rasataÓhÈ tassa Paccekasambuddhassa pahÊnÈ ucchinnam|lÈ tÈlÈvatthukatÈ anabhÈvaÑkatÈ ÈyatiÑ anuppÈdammo, tasmÈ so Paccekasambuddho paÔisa~khÈ yoniso ÈhÈraÑ ÈhÈreti “neva davÈya, na madÈya, na maÓÉanÈya, na vibh|sanÈya, yÈvadeva imassa kÈyassa ÔhitiyÈ, yÈpanÈya, vihiÑs|paratiyÈ, brahmacariyÈnuggahÈya, iti purÈÓaÒca vedanaÑ paÔiha~khÈmi, navaÒca vedanaÑ na uppÈdessÈmi, yÈtrÈ ca me bhavissati anavajjatÈ ca phÈsuvihÈro cÈ”ti.

YathÈ vaÓaÑ Èlimpeyya yÈvadeva ÈruhaÓatthÈya1, yathÈ vÈ akkhaÑ abbhaÒjeyya yÈvadeva bhÈrassa nittharaÓatthÈya, yathÈ puttamaÑsaÑ ÈhÈraÑ ÈhÈreyya yÈvadeva kantÈrassa nittharaÓatthÈya. Evameva so Paccekasambuddho paÔisa~khÈ yoniso ÈhÈraÑ ÈhÈreti “neva davÈya, na madÈya, na maÓÉanÈya, na vibh|sanÈya, yÈvadeva imassa kÈyassa ÔhitiyÈ, yÈpanÈya, vihiÑs|paratiyÈ, brahmacariyÈnuggahÈya, iti purÈÓaÒca vedanaÑ paÔiha~khÈmi, navaÒca vedanaÑ na uppÈdessÈmi, yÈtrÈ ca me bhavissati anavajjatÈ ca phÈsuvihÈro cÈ”ti. RasataÓhÈya Èrato virato paÔivirato nikkhanto nissaÔo vippamutto visaÒÒutto vimariyÈdikatena cetasÈ viharatÊti rasesu gedhaÑ akaraÑ.

Aloloti loluppaÑ vuccati taÓhÈ, yo rÈgo sÈrÈgo -pa- abhijjhÈ lobho akusalam|laÑ. SÈ loluppÈ taÓhÈ tassa Paccekasambuddhassa pahÊnÈ ucchinnam|lÈ tÈlÈvatthukatÈ anabhÈvaÑkatÈ ÈyatiÑ anuppÈdadhammÈ, tasmÈ Paccekasambuddho aloloti rasesu gedhaÑ akaraÑ alolo.

AnaÒÒaposÊ sapadÈnacÈrÊti anaÒÒaposÊti so Paccekasambuddho attÈnaÒÒeva poseti na paranti. ______________________________________________________________ 1. RopanatthÈya (SyÈ)


AnaÒÒaposi’maÒÒÈtaÑ, dantaÑ sÈre patiÔÔhitaÑ1. KhÊÓÈsavaÑ vantadosaÑ, tamahaÑ br|mi brÈhmaÓanti.

AnaÒÒaposÊ sapadÈnacÈrÊti so Paccekasambuddho pubbaÓhasamayaÑ2 nivÈsetvÈ pattacÊvaramÈdÈya gÈmaÑ vÈ nigamaÑ vÈ piÓÉÈya pavisati, rakkhiteneva kÈyena rakkhitÈya vÈcÈya rakkhitena cittena upaÔÔhitÈya satiyÈ saÑvutehi indriyehi okkhittacakkhu iriyÈpathasampanno kulÈ kulaÑ anatikkamanto piÓÉÈya caratÊti anaÒÒaposÊ sapadÈnacÈrÊ.

Kule kule appaÔibaddhacittoti dvÊhi kÈraÓehi paÔibaddhacitto hoti, attÈnaÑ vÈ nÊcaÑ Ôhapento paraÑ uccaÑ Ôhapento paÔibaddhacitto hoti, attÈnaÑ vÈ uccaÑ Ôhapento paraÑ nÊcaÑ Ôhapento paÔibaddhacitto hoti. KathaÑ attÈnaÑ nÊcaÑ Ôhapento paraÑ uccaÑ Ôhapento paÔibaddhacitto hoti, tumhe me bah|pakÈrÈ, ahaÑ tumhe nissÈya labhÈmi cÊvarapiÓÉapÈtasenÈsanagilÈnapaccayabhesajjaparikkhÈraÑ. Yampi me aÒÒe dÈtuÑ vÈ kÈtuÑ vÈ maÒÒanti tumhe nissÈya tumhe passantÈ. Yampi me porÈÓaÑ mÈtÈpettikaÑ nÈmagottaÑ, tampi me antarahitaÑ tumhehi ahaÑ ÒÈyÈmi “asukassa kulupako, asukÈya kulupako”ti, evaÑ attÈnaÑ nÊcaÑ Ôhapento paraÑ uccaÑ Ôhapento paÔibaddhacitto hoti.

KathaÑ attÈnaÑ uccaÑ Ôhapento paraÑ nÊcaÑ Ôhapento paÔibaddhacitto hoti, ahaÑ tumhÈkaÑ bah|pakÈro, tumhe maÑ Ègamma BuddhaÑ saraÓaÑ gatÈ, dhammaÑ saraÓaÑ gatÈ, saÑghaÑ saraÓaÑ gatÈ, pÈÓÈtipÈtÈ paÔiviratÈ, adinnÈdÈnÈ paÔiviratÈ, kÈmesumicchÈcÈrÈ paÔiviratÈ, musÈvÈdÈ paÔiviratÈ, surÈmerayamajjapamÈdaÔÔhÈnÈ paÔiviratÈ. TumhÈkaÑ ahaÑ uddesaÑ demi, paripucchaÑ demi, uposathaÑ ÈcikkhÈmi, navakammaÑ adhiÔÔhÈmi. Atha ca pana tumhe maÑ ujjhitvÈ aÒÒe sakkarotha garuÑ karotha mÈnetha p|jethÈti evaÑ attÈnaÑ uccaÑ Ôhapento paraÑ nÊcaÑ Ôhapento paÔibaddhacitto hoti.

Kule kule appaÔibaddhacittoti so Paccekasambuddho kulapalibodhena appaÔibaddhacitto hoti, gaÓapalibodhena appaÔibaddhacitto hoti, ÈvÈsapalibodhena appaÔibaddhacitto hoti, cÊvarapalibodhena appaÔibaddhacitto hoti, piÓÉapÈtapalibodhena appaÔibaddhacitto hoti, ______________________________________________________________ 1. SÈresu supatiÔÔhitaÑ (SyÈ, Ka) passa Khu 1. 81 piÔÔhe. 2. PubbanhasamayaÑ (Ka)


senÈsanapalibodhena appaÔibaddhacitto hoti, gilÈnapaccayabhesajjaparikkhÈrapalibodhena appaÔibaddhacitto hotÊti kule kule appaÔibaddhacitto hoti, eko care khaggavisÈÓakappo. TenÈha so Paccekasambuddho–

Rasesu gedhaÑ akaraÑ alolo, AnaÒÒaposÊ sapadÈnacÈrÊ. Kule kule appaÔibaddhacitto, Eko care khaggavisÈÓakappoti.

Tatiyo vaggo. _____

Catutthavagga

152. PahÈya paÒcÈvaraÓÈni cetaso, Upakkilese byapanujja sabbe. Anissito chetva1 sinehadosaÑ2, Eko care khaggavisÈÓakappo. (1)

PahÈya paÒcÈvaraÓÈni cetasoti so Paccekasambuddho kÈmacchandanÊvaraÓaÑ pahÈya pajahitvÈ vinodetvÈ byantÊkaritvÈ anabhÈvaÑ gametvÈ, byÈpÈdanÊvaraÓaÑ. ThinamiddhanÊvaraÓaÑ. UddhaccakukkuccanÊvaraÓaÑ. VicikicchÈnÊvaraÓaÑ pahÈya pajahitvÈ vinodetvÈ byantÊkaritvÈ anabhÈvaÑ gametvÈ, vivicceva kÈmehi, vivicca akusalehi dhammehi savitakkaÑ savicÈraÑ vivekajaÑ pÊtisukhaÑ paÔhamaÑ jhÈnaÑ upasampajja viharatÊti pahÈya paÒcÈvaraÓÈni cetaso.

Upakkilese byapanujja sabbeti rÈgo cittassa upakkileso, doso cittassa upakkileso, moho cittassa upakkileso, kodho. UpanÈho -pa- SabbÈkusalÈbhisa~khÈrÈ cittassa upakkilesÈ. Upakkilese byapanujja sabbeti sabbe cittassa upakkilese byapanujja panuditvÈ pajahitvÈ vinodetvÈ byantÊkaritvÈ anabhÈvaÑ gametvÈti upakkilese byapanujja sabbe. ______________________________________________________________ 1. ChetvÈ (SyÈ, Ka) 2. SnehadosaÑ (SyÈ, Ka)


Anissito chetva sinehadosanti anissitoti dve nissayÈ taÓhÈnissayo ca diÔÔhinissayo ca -pa- ayaÑ taÓhÈnissayo -pa- ayaÑ diÔÔhinissayo. Sinehoti dve snehÈ taÓhÈsneho ca diÔÔhisneho ca -pa- ayaÑ taÓhÈsneho -pa- ayaÑ diÔÔhisneho. Dosoti yo cittassa ÈghÈto paÔighÈto paÔighaÑ paÔivirodho kopo pakopo sampakopo doso padoso sampadoso cittassa byÈpatti manopadoso kodho kujjhanÈ kujjhitattaÑ doso dussanÈ dussitattaÑ byÈpatti byÈpajjanÈ byÈpajjitattaÑ caÓÉikkaÑ asuropo anattamanatÈ cittassa. Anissito chetva sinehadosanti so Paccekasambuddho taÓhÈsnehaÒca diÔÔhisnehaÒca dosaÒca chetvÈ ucchinditvÈ samucchinditvÈ pajahitvÈ vinodetvÈ byantÊkaritvÈ anabhÈvaÑ gametvÈ cakkhuÑ anissito, sotaÑ anissito -pa-. diÔÔhasutamutaviÒÒÈtabbe dhamme anissito anallÊno anupagato anajjhosito anadhimutto nikkhanto nissaÔo vippamutto visaÒÒutto vimariyÈdikatena cetasÈ viharatÊti anissito chetva sinehadosaÑ, eko care khaggavisÈÓakappo. TenÈha so Paccekasambuddho–

PahÈya paÒcÈvaraÓÈni cetaso, Upakkilese byapanujja sabbe. Anissito chetva sinehadosaÑ, Eko care khaggavisÈÓakappoti. 153. VipiÔÔhikatvÈna sukhaÑ dukhaÒca, Pubbeva ca somanassadomanassaÑ. LaddhÈnupekkhaÑ samathaÑ visuddhaÑ, Eko care khaggavisÈÓakappo. (2)

VipiÔÔhikatvÈna sukhaÑ dukhaÒca, pubbeva ca somanassadomanassanti so Paccekasambuddho sukhassa ca pahÈnÈ dukkhassa ca pahÈnÈ pubbeva somanassadomanassÈnaÑ attha~gamÈ adukkhamasukhaÑ upekkhÈsatipÈrisuddhiÑ catutthaÑ jhÈnaÑ upasampajja viharatÊti vipiÔÔhikatvÈna sukhaÑ dukhaÒca, pubbeva ca somanassadomanassaÑ.


LaddhÈnupekkhaÑ samathaÑ visuddhanti upekkhÈti yÈ catutthajjhÈne upekkhÈ upekkhanÈ ajjhupekkhanÈ cittasamatÈ cittappassaddhatÈ1 majjhattatÈ cittassa. Samathoti yÈ cittassa Ôhiti saÓÔhiti avaÔÔhiti avisÈhÈro2 avikkhepo avisÈhaÔamÈnasatÈ3 samatho samÈdhindriyaÑ samÈdhibalaÑ sammÈsamÈdhi, catutthajjhÈne upekkhÈ ca samatho ca suddhÈ honti visuddhÈ pariyodÈtÈ ana~gaÓÈ vigat|pakkilesÈ mudubh|tÈ kammaniyÈ ÔhitÈ ÈneÒjappattÈ. LaddhÈnupekkhaÑ samathaÑ visuddhanti catutthajjhÈnaÑ upekkhaÒca samathaÒca laddhÈ labhitvÈ vinditvÈ paÔilabhitvÈti laddhÈnupekkhaÑ samathaÑ visuddhaÑ, eko care khaggavisÈÓakappo. TenÈha so Paccekasambuddho–

VipiÔÔhikatvÈna sukhaÑ dukhaÒca, Pubbeva ca somanassadomanassaÑ. LaddhÈnupekkhaÑ samathaÑ visuddhaÑ, Eko care khaggavisÈÓakappoti. 154. Œraddhaviriyo paramatthapattiyÈ, AlÊnacitto akusÊtavutti. DaÄhanikkamo thÈmabal|papanno, Eko care khaggavisÈÓakappo.(3)

Œraddhaviriyo paramattapattiyÈti paramatthaÑ vuccati amataÑ nibbÈnaÑ. Yo so sabbasa~khÈrasamatho sabb|padhipaÔinissaggo taÓhakkhayo virÈgo nirodho nibbÈnaÑ. Paramatthassa pattiyÈ lÈbhÈya paÔilÈbhÈya adhigamÈya phassanÈya sacchikiriyÈya ÈraddhavÊriyo viharati, akusalÈnaÑ dhammÈnaÑ pahÈnÈya kusalÈnaÑ dhammÈnaÑ sampadÈya thÈmavÈ4 daÄhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammes|ti Èraddhaviriyo paramatthapattiyÈ.

AlÊnacitto akusÊtavuttÊti so Paccekasambuddho anuppannÈnaÑ pÈpakÈnaÑ akusalÈnaÑ dhammÈnaÑ anuppÈdÈya chandaÑ janeti vÈyamati, vÊriyaÑ Èrabhati, cittaÑ paggaÓhÈti padahati. UppannÈnaÑ pÈpakÈnaÑ akusalÈnaÑ dhammÈnaÑ pahÈnÈya -pa-. AnuppannÈnaÑ kusalÈnaÑ dhammÈnaÑ uppÈdÈya -pa-. UppannÈnaÑ ______________________________________________________________ 1. CittavisaÔatÈ (Ka) passa Khu 7. 402 piÔÔhe. 2. AvisaÑhÈro (Ka) passa Abhi 1. 19 piÔÔhe. 3. AvisaÑhaÔamÈnasatÈ (Ka) 4. ThÈmasÈ (Ka)


kusalÈnaÑ dhammÈnaÑ ÔhitiyÈ asammosÈya bhiyyobhÈvÈya vepullÈya bhÈvanÈya pÈrip|riyÈ1 chandaÑ janeti vÈyamati, vÊriyaÑ Èrabhati, cittaÑ paggaÓhÈti padahatÊti, evaÑ alÊnacitto akusÊtavutti.

Atha vÈ “kÈmaÑ taco ca nhÈru ca aÔÔhi ca avasissatu2, sarÊre upasussatu maÑsalohitaÑ. YaÑ taÑ purisathÈmena purisabalena purisavÊriyena purisaparakkamena pattabbaÑ, na taÑ apÈpuÓitvÈ vÊriyassa saÓÔhÈnaÑ3 bhavissatÊ”ti cittaÑ paggaÓhÈti padahati, evampi alÊnacitto akusÊtavutti.

“NÈsissaÑ na pivissÈmi, vihÈrato na nikkhame. Napi passaÑ nipÈtessaÑ, taÓhÈsalle an|hate”ti.

CittaÑ paggaÓhÈti padahati, evampi alÊnacitto akusÊtavutti.

“Na tÈvÈhaÑ imaÑ palla~kaÑ bhindissÈmi, yÈva me na anupÈdÈya Èsavehi cittaÑ vimuccissatÊ”ti cittaÑ paggaÓhÈti padahati, evampi alÊnacitto akusÊtavutti.a tÈvÈhaÑ imamhÈ ÈsanÈ vuÔÔhahissÈmi, yÈva me na anupÈdÈya Èsavehi cittaÑ vimuccissÈtÊ”ti cittaÑ paggaÓhÈti padahati, evampi alÊnacitto akusÊtavutti.

“Na tÈvÈhaÑ imamhÈ ca~kamÈ orohissÈmi. VihÈrÈ nikkhamissÈmi. AÉÉhayogÈ nikkhamissÈmi. PÈsÈdÈ nikkhamissÈmi. HammiyÈ nikkhamissÈmi. GuhÈya nikkhamissÈmi. LeÓÈ nikkhamissÈmi. KuÔiyÈ nikkhamissÈmi. K|ÔÈgÈrÈ nikkhamissÈmi. AÔÔÈ nikkhamissÈmi. MÈÄÈ nikkhamissÈmi. UddaÓÉÈ nikkhamissÈmi. UpaÔÔhÈnasÈlÈya nikkhamissÈmi. MaÓÉapÈ nikkhamissÈmi. Rukkham|lÈ nikkhamissÈmi, yÈva me na anupÈdÈya Èsavehi cittaÑ vimuccissatÊ”ti cittaÑ paggaÓhÈti padahati, evampi alÊnacitto akusÊtavutti.

“ImasmiÑ yeva pubbaÓhasamaye4 ariyadhammaÑ ÈharissÈmi samÈharissÈmi adhigacchissÈmi phassayissÈmi sacchikarissÈmÊti cittaÑ paggaÓhÈti padahati, evampi alÊnacitto akusÊtavutti. ImasmiÑ yeva majjhanhikasamaye -pa-. ______________________________________________________________ 1. BhÈvanÈpÈrip|riyÈ (SyÈ) 2. Avasussatu (SyÈ) Ma 2. 146 piÔÔhe; SaÑ 1. 267 piÔÔhe ca passitabbaÑ. 3. Viriyassa ÔhÈnaÑ (SyÈ) 4. PubbaÓhasamayaÑ (Ka) Khu 7. 51 piÔÔhepi.


SÈyanhasamaye. PurebhattaÑ. PacchÈbhattaÑ. PurimayÈmaÑ. MajjhimayÈmaÑ. PacchimayÈmaÑ. KÈÄe. JuÓhe. Vasse. Hemante. Gimhe. Purime vayokhandhe. Majjhime vayokhandhe. Pacchime vayokhandhe ariyadhammaÑ ÈharissÈmi samÈharissÈmi adhigacchissÈmi phassayissÈmi sacchikarissÈmÊ”ti cittaÑ paggaÓhÈti padahati, evampi alÊnacitto akusÊtavutti.

DaÄhanikkamo thÈmabal|papannoti so Paccekasambuddho daÄhasamÈdÈno ahosi kusalesu dhammesu avaÔÔhitasamÈdÈno kÈyasucarite vacÊsucarite manosucarite dÈnasaÑvibhÈge sÊlasamÈdÈne uposathupavÈse matteyyatÈya1 petteyyatÈya sÈmaÒÒatÈya brahmaÒÒatÈya kulejeÔÔhÈpacÈyitÈya aÒÒataraÒÒataresu adhikusalesu dhammes|ti daÄhanikkamo. ThÈmabal|papannoti so Paccekasambuddho thÈmena ca balena ca vÊriyena ca parakkamena ca paÒÒÈya ca upeto hoti samupeto upÈgato samupÈgato upapanno samupapanno samannÈgatoti daÄhanikkamo thÈmabal|papanno, eko care khaggavisÈÓakappo. TenÈha so Paccekasambuddho–

Œraddhaviriyo paramatthapattiyÈ, AlÊnacitto akusÊtavutti. DaÄhanikkamo thÈmabal|papanno, Eko care khaggavisÈÓakappoti. 155. PaÔisallÈnaÑ jhÈnamariÒcamÈno, Dhammesu niccaÑ anudhammacÈrÊ. ŒdÊnavaÑ sammasitÈ bhavesu, Eko care khaggavisÈÓakappo. (4)

PaÔisallÈnaÑ jhÈnamariÒcamÈnoti so Paccekasambuddho paÔisallÈnÈrÈmo hoti paÔisallÈnarato ajjhattaÑ cetosamathamanuyutto anirÈkatajjhÈno vipassanÈya samannÈgato br|hetÈ suÒÒÈgÈraÑ jhÈyÊ jhÈnarato ekattamanuyutto sadatthagarukoti paÔisallÈnaÑ. JhÈnamariÒcamÈnoti so Paccekasambuddho dvÊhi kÈraÓehi jhÈnaÑ na riÒcati anuppannassa vÈ paÔhamassa jhÈnassa uppÈdÈya yutto payutto ______________________________________________________________ 1. MetteyyatÈya (SyÈ, Ka) MoggallÈnabyÈkaraÓe 4. 39 suttaÑ oloketabbaÑ.


saÑyutto Èyutto samÈyutto, anuppannassa vÈ dutiyassa jhÈnassa. Anuppannassa vÈ tatiyassa jhÈnassa. Anuppannassa vÈ catutthassa jhÈnassa uppÈdÈya yutto payutto saÑyutto Èyutto samÈyuttoti evampi jhÈnaÑ na riÒcati.

Atha vÈ uppannaÑ vÈ paÔhamaÑ jhÈnaÑ Èsevati bhÈveti bahulÊkaroti, uppannaÑ vÈ dutiyaÑ jhÈnaÑ. UppannaÑ vÈ tatiyaÑ jhÈnaÑ. UppannaÑ vÈ catutthaÑ jhÈnaÑ Èsevati bhÈveti bahulÊkaroti, evampi jhÈnaÑ na riÒcatÊti paÔisallÈnaÑ jhÈnamariÒcamÈno.

Dhammesu niccaÑ anudhammacÈrÊti dhammÈ vuccanti cattÈro satipaÔÔhÈnÈ -pa- ariyo aÔÔha~giko maggo. Katame anudhammÈ, sammÈpaÔipadÈ apaccanÊkapaÔipadÈ anvatthapaÔipadÈ dhammÈnudhammapaÔipadÈ sÊlesu parip|rakÈritÈ indriyesu guttadvÈratÈ bhojane mattaÒÒutÈ jÈgariyÈnuyogo satisampajaÒÒaÑ, ime vuccanti anudhammÈ. Dhammesu niccaÑ anudhammacÈrÊti dhammesu niccakÈlaÑ dhuvakÈlaÑ satataÑ samitaÑ avokiÓÓaÑ po~khÈnupo~khaÑ udak|mikajÈtaÑ1 avÊci santati sahitaÑ phassitaÑ purebhattaÑ pacchÈbhattaÑ purimayÈmaÑ majjhimayÈmaÑ pacchimayÈmaÑ kÈÄe juÓhe vasse hemante gimhe purime vayokhandhe majjhime vayokhandhe pacchime vayokhandhe carati viharati iriyati vatteti pÈleti yapeti yÈpetÊti dhammesu niccaÑ anudhammacÈrÊ.

ŒdÊnavaÑ sammasitÈ bhaves|ti “sabbe sa~khÈrÈ aniccÈ”ti ÈdÊnavaÑ sammasitÈ bhavesu, “sabbe sa~khÈrÈ dukkhÈ”ti. “Sabbe dhammÈ anattÈ”ti -pa-. “YaÑ kiÒci samudayadhammaÑ, sabbaÑ taÑ nirodhadhamman”ti ÈdÊnavaÑ sammasitÈ bhaves|ti ÈdÊnavaÑ sammasitÈ bhavesu, eko care khaggavisÈÓakappo. TenÈha so Paccekasambuddho–

PaÔisallÈnaÑ jhÈnamariÒcamÈno, Dhammesu niccaÑ anudhammacÈrÊ. ŒdÊnavaÑ sammasitÈ bhavesu, Eko care khaggavisÈÓakappoti. ______________________________________________________________ 1. UdakummijÈtaÑ (SyÈ), udakummikajÈtaÑ (Ka) 43 piÔÔhepi.


156. TaÓhakkhayaÑ patthayamappamatto, AneÄam|go1 sutavÈ satÊmÈ. Sa~khÈtadhammo niyato padhÈnavÈ, Eko care khaggavisÈÓakappo. (5)

TaÓhakkhayaÑ patthayamappamattoti taÓhÈti r|pataÓhÈ -pa- dhammataÓhÈ. TaÓhakkhayanti rÈgakkhayaÑ dosakkhayaÑ mohakkhayaÑ gatikkhayaÑ upapattikkhayaÑ paÔisandhikkhayaÑ bhavakkhayaÑ saÑsÈrakkhayaÑ vaÔÔakkhayaÑ patthayanto icchanto sÈdiyanto pihayanto abhijappantoti taÓhakkhayaÑ patthayaÑ. Appamattoti so Paccekasambuddho sakkaccakÈrÊ sÈtaccakÈrÊ -pa- appamÈdo kusalesu dhammes|ti taÓhakkhayaÑ patthayamappamatto.

AneÄam|go sutavÈ satÊmÈti aneÄam|goti so Paccekasambuddho paÓÉito paÒÒavÈ buddhimÈ ÒÈÓÊ vibhÈvÊ medhÈvÊ. SutavÈti so Paccekasambuddho bahussuto hoti sutadharo sutasanniccayo, ye te dhammÈ ÈdikalyÈÓÈ majjhekalyÈÓÈ pariyosÈnakalyÈÓÈ sÈtthaÑ sabyaÒjanaÑ kevalaparipuÓÓaÑ parisuddhaÑ brahmacariyaÑ abhivadanti, tathÈr|pÈssa dhammÈ bahussutÈ honti dhÈtÈ vacasÈ paricitÈ manasÈnupekkhitÈ diÔÔhiyÈ suppaÔividdhÈ. SatÊmÈti so Paccekasambuddho satimÈ hoti paramena satinepakkena samannÈgatattÈ cirakatampi cirabhÈsitampi saritÈ anussaritÈti aneÄam|go sutavÈ satÊmÈ.

Sa~khÈtadhammo niyato padhÈnavÈti sa~khÈtadhammo vuccati ÒÈÓaÑ. YÈ paÒÒÈ pajÈnanÈ -pa- amoho dhammavicayo sammÈdiÔÔhi. Sa~khÈtadhammoti so Paccekasambuddho sa~khÈtadhammo ÒÈtadhammo tulitadhammo tÊritadhammo vibh|tadhammo vibhÈvitadhammo “sabbe sa~khÈrÈ aniccÈ”ti sa~khÈtadhammo -pa-. “YaÑ kiÒci samudayadhammaÑ, sabbaÑ taÑ nirodhadhamman”ti sa~khÈtadhammo ÒÈtadhammo tulitadhammo tÊritadhammo vibh|tadhammo vibhÈvitadhammo. Atha vÈ tassa Paccekasambuddhassa ca khandhÈ saÑkhittÈ, dhÈtuyo saÑkhittÈ, ÈyatanÈni saÑkhittÈni, gatiyo saÑkhittÈ, upapattiyo saÑkhittÈ, paÔisandhiyo saÑkhittÈ, bhavÈ saÑkhittÈ, saÑsÈrÈ saÑkhittÈ, vaÔÔÈ saÑkhittÈ. Atha vÈ so Paccekasambuddho khandhapariyante Ôhito, ______________________________________________________________ 1. Anelam|go (SyÈ, Ka)


dhÈtupariyante Ôhito, Èyatanapariyante Ôhito, gatipariyante Ôhito, upapattipariyante Ôhito, paÔisandhipariyante Ôhito, bhavapariyante Ôhito, saÑsÈrapariyante Ôhito, vaÔÔapariyante Ôhito, sa~khÈrapariyante Ôhito, antimabhave1 Ôhito, antimasamussaye Ôhito antimadehadharo Paccekasambuddho.

TassÈyaÑ pacchimako bhavo, carimoyaÑ samussayo. JÈtimaraÓasaÑsÈro2, natthi tassa punabbhavoti.

TaÑkÈraÓÈ Paccekasambuddho sa~khÈtadhammo. Niyatoti niyÈmÈ vuccanti cattÈro ariyamaggÈ. Cat|hi ariyamaggehi samannÈgatoti niyato, niyÈmaÑ patto sampatto adhigato phassito sacchikato patto niyÈmaÑ. PadhÈnavÈti padhÈnaÑ vuccati vÊriyaÑ, so cetaso vÊriyÈrambho nikkamo parakkamo uyyÈmo vÈyÈmo ussÈho ussoÄhÊ thÈmo dhiti asithilaparakkamo anikkhittacchandatÈ anikkhittadhuratÈ dhurasampaggÈho vÊriyaÑ vÊriyindriyaÑ vÊriyabalaÑ sammÈvÈyÈmo. So Paccekasambuddho iminÈ padhÈnena upeto samupeto upÈgato samupÈgato upapanno samupapanno samannÈgato, tasmÈ so Paccekasambuddho padhÈnavÈti sa~khÈtadhammo niyato padhÈnavÈ, eko care khaggavisÈÓakappo. TenÈha so Paccekasambuddho–

TaÓhakkhayaÑ patthayamappamatto, AneÄam|go sutavÈ satÊmÈ. Sa~khÈtadhammo niyato padhÈnavÈ, Eko care khaggavisÈÓakappoti. 157. SÊhova saddesu asantasanto, VÈtova jÈlamhi asajjamÈno. PadumaÑva toyena alimpamÈno3, Eko care khaggavisÈÓakappo. (6)

SÊhova saddesu asantasantoti yathÈ sÊho migarÈjÈ saddesu asantÈsÊ aparisantÈsÊ anutrÈsÊ anubbiggo anussa~kÊ4 ______________________________________________________________ 1. Antime bhave (Ka) 86 piÔÔhepi. 2. JÈtijarÈmaraÓasaÑsÈro (SyÈ) evamÊdisesu ÔhÈnesu. 3. AlippamÈno Khu 1. 290 piÔÔhe. 4. AnussukÊ (SyÈ)


anutrÈso abhÊr| acchambhÊ anutrÈsÊ apalÈyÊ. Paccekasambuddhopi saddesu asantÈsÊ aparisantÈsÊ anutrÈsÊ anubbiggo anussa~kÊ anutrÈso abhÊr| acchambhÊ anutrÈsÊ apalÈyÊ pahÊnabhayabheravo vigatalomahaÑso viharatÊti sÊhova saddesu asantasanto.

VÈtova jÈlamhi asajjamÈnoti vÈtoti puratthimÈvÈtÈ pacchimÈ vÈtÈ uttÈrÈ vÈtÈ dakkhiÓÈ vÈtÈ sarajÈ vÈtÈ arajÈ vÈtÈ sÊtÈ vÈtÈ uÓhÈ vÈtÈ parittÈ vÈtÈ adhimattÈ vÈtÈ verambhavÈtÈ pakkhavÈtÈ1 supaÓÓavÈtÈ tÈlapaÓÓavÈtÈ vidh|panavÈtÈ. JÈlaÑ vuccati suttajÈlaÑ. YathÈ vÈto jÈlamhi na sajjati na gaÓhÈti na bajjhati na palibajjhati, evameva dve jÈlÈ taÓhÈjÈlaÒca diÔÔhijÈlaÒca -pa- idaÑ taÓhÈjÈlaÑ -pa- idaÑ diÔÔhijÈlaÑ. Tassa Paccekasambuddhassa taÓhÈjÈlaÑ pahÊnaÑ, diÔÔhijÈlaÑ paÔinissaÔÔhaÑ, taÓhÈjÈlassa pahÊnattÈ diÔÔhijÈlassa paÔinissaÔÔhattÈ so Paccekasambuddho r|pe na sajjati, sadde na sajjati -pa- DiÔÔhasutamutaviÒÒÈtabbesu dhammesu na sajjati na gaÓhÈti na bajjhati na palibajjhati nikkhanto nissaÔo vippamutto visaÒÒutto vimariyÈdikatena cetasÈ viharatÊti vÈtova jÈlamhi asajjamÈno.

PadumaÑva toyena alimpamÈnoti padumaÑ vuccati padumapupphaÑ. ToyaÑ vuccati udakaÑ. YathÈ padumapupphaÑ toyena na lippati na palippati na upalippati, alittaÑ apalittaÑ anupalittaÑ, evameva dve lepÈ taÓhÈlepo ca diÔÔhilepo ca -pa- ayaÑ taÓhÈlepo -pa- ayaÑ diÔÔhilepo. Tassa Paccekasambuddhassa taÓhÈlepo pahÊno, diÔÔhilepo paÔinissaÔÔho, taÓhÈlepassa pahÊnattÈ diÔÔhilepassa paÔinissaÔÔhattÈ so Paccekasambuddho r|pe na limpati, sadde na limpati -pa- DiÔÔhasutamutaviÒÒÈtabbesu dhammesu na limpati na palimpati na upalimpati, alitto apalitto anupalitto nikkhanto nissaÔo vippamutto visaÒÒutto vimariyÈdikatena cetasÈ viharatÊti padumaÑva toyena alimpamÈno, eko care khaggavisÈÓakappo. TenÈha so Paccekasambuddho– ______________________________________________________________ 1. PakkhivÈtÈ (SyÈ) 109, 266 piÔÔhe, natthi pÈÔhanÈnattaÑ.


SÊhova saddesu asantasanto, VÈtova jÈlamhi asajjamÈno. PadumaÑva toyena alimpamÈno, Eko care khaggavisÈÓakappoti. 158. SÊho yathÈ dÈÔhabalÊ pasayha, RÈjÈ migÈnaÑ abhibhuyya cÈrÊ. Sevetha pantÈni senÈsanÈni, Eko care khaggavisÈÓakappo. (7)

SÊho yathÈ dÈÔhabalÊ pasayha, rÈjÈ migÈnaÑ abhibhuyya cÈrÊti yathÈ sÊho migarÈjÈ dÈÔhabalÊ dÈÔhÈvudho sabbe tiracchÈnagate pÈÓe abhibhuyya abhibhavitvÈ ajjhottharitvÈ pariyÈdiyitvÈ madditvÈ carati viharati iriyati vatteti pÈleti yapeti yÈpeti, Paccekasambuddhopi paÒÒÈbalÊ paÒÒÈvudho sabbapÈÓabh|te puggale paÒÒÈya abhibhuyya abhibhavitvÈ ajjhottharitvÈ pariyÈdiyitvÈ madditvÈ carati viharati iriyati vatteti pÈleti yapeti yÈpetÊti sÊho yathÈ dÈÔhabalÊ pasayha, rÈjÈ migÈnaÑ abhibhuyya cÈrÊ.

Sevetha pantÈni senÈsanÈnÊti yathÈ sÊho migarÈjÈ araÒÒavanamajjhogÈhetvÈ carati viharati iriyati vatteti pÈleti yapeti yÈpeti, Paccekasambuddhopi araÒÒavanapatthÈni pantÈni senÈsanÈni paÔisevati appasaddÈni appanigghosÈni vijanavÈtÈni manussarÈhasseyyakÈni paÔisallÈnasÈruppÈni, so eko gacchati, eko tiÔÔhati, eko nisÊdati, eko seyyaÑ kappeti, eko gÈmaÑ piÓÉÈya pavisati, eko paÔikkamati, eko raho nisÊdati, eko ca~kamaÑ adhiÔÔhÈti, eko carati viharati iriyati vatteti pÈleti yapeti yÈpetÊti sevetha pantÈni senÈsanÈni, eko care khaggavisÈÓakappo. TenÈha so Paccekasambuddho–

SÊho yathÈ dÈÔhabalÊ pasayha, RÈjÈ migÈnaÑ abhibh|yya cÈrÊ. Sevetha pantÈni senÈsanÈni, Eko care khaggavisÈÓakappoti.


159. MettaÑ upekkhaÑ karuÓaÑ vimuttiÑ, ŒsevamÈno muditaÒca kÈle. Sabbena lokena avirujjhamÈno, Eko care khaggavisÈÓakappo. (8)

MettaÑ upekkhaÑ karuÓaÑ vimuttiÑ, ÈsevamÈno muditaÒca kÈleti so Paccekasambuddho mettÈsahagatena cetasÈ ekaÑ disaÑ pharitvÈ viharati. TathÈ dutiyaÑ. TathÈ tatiyaÑ. TathÈ catutthaÑ. Iti uddhamadho tiriyaÑ sabbadhi sabbattatÈya sabbÈvantaÑ lokaÑ mettÈsahagatena cetasÈ vipulena mahaggatena appamÈÓena averena abyÈpajjena pharitvÈ viharati. KaruÓÈsahagatena cetasÈ -pa-. MuditÈsahagatena cetasÈ -pa-. UpekkhÈsahagatena cetasÈ vipulena mahaggatena appamÈÓena averena abyÈpajjena pharitvÈ viharatÊti mettaÑ upekkhaÑ karuÓaÑ vimuttiÑ, ÈsevamÈno muditaÒca kÈle.

Sabbena lokena avirujjhamÈnoti mettÈya bhÈvitattÈ ye puratthimÈya disÈya sattÈ, te appaÔik|lÈ honti. Ye pacchimÈya disÈya sattÈ. Ye uttarÈya disÈya sattÈ. Ye dakkhiÓÈya disÈya sattÈ. Ye puratthimÈya anudisÈya sattÈ. Ye pacchimÈya anudisÈya sattÈ. Ye uttarÈya anudisÈya sattÈ. Ye dakkhiÓÈya anudisÈya sattÈ. Ye heÔÔhimÈya1 disÈya sattÈ. Ye uparimÈya disÈya sattÈ. Ye dasasu disÈsu sattÈ, te appaÔik|lÈ honti. KaruÓÈya bhÈvitattÈ. MuditÈya bhÈvitattÈ. UpekkhÈya bhÈvitattÈ ye puratthimÈya disÈya sattÈ -paye dasasu disÈsu sattÈ, te appaÔik|lÈ honti. Sabbena lokena avirujjhamÈnoti sabbena lokena avirujjhamÈno appaÔivirujjhamÈno anÈghÈtiyamÈno2 appaÔihaÒÒamÈnoti sabbena lokena avirujjhamÈno, eko care khaggavisÈÓakappo. TenÈha so Paccekasambuddho–

MettaÑ upekkhaÑ karuÓaÑ vimuttiÑ, ŒsevamÈno muditaÒca kÈle. Sabbena lokena avirujjhamÈno, Eko care khaggavisÈÓakappoti. ______________________________________________________________ 1. AdhogamÈya (SyÈ) 2. AghaÔÔiyamÈno (SyÈ)


160. RÈgaÒca dosaÒca pahÈya mohaÑ, SandÈlayitvÈna saÒÒojanÈni1. AsantasaÑ jÊvitasa~khayamhi, Eko care khaggavisÈÓakappo. (9)

RÈgaÒca dosaÒca pahÈya mohanti rÈgoti yo rÈgo sÈrÈgo -pa- abhijjhÈ lobho akusalam|laÑ. Dosoti yo cittassa ÈghÈto -pa- caÓÉikkaÑ asuropo anattamanatÈ cittassa. Mohoti dukkhe aÒÒÈÓaÑ -pa- avijjÈla~gÊ moho akusalam|laÑ. RÈgaÒca dosaÒca pahÈya mohanti so Paccekasambuddho rÈgaÒca dosaÒca mohaÒca pahÈya pajahitvÈ vinodetvÈ byantÊkaritvÈ anabhÈvaÑ gametvÈti rÈgaÒca dosaÒca pahÈya mohaÑ.

SandÈlayitvÈna saÒÒojanÈnÊti dasa saÒÒojanÈni kÈmarÈgasaÒÒojanaÑ paÔighasaÒÒojanaÑ -pa- avijjÈsaÒÒojanaÑ. SandÈlayitvÈna saÒÒojanÈnÊti dasa saÒÒojanÈni sandÈlayitvÈ padÈlayitvÈ sampadÈlayitvÈ pajahitvÈ vinodetvÈ byantÊkaritvÈ anabhÈvaÑ gametvÈti sandÈlayitvÈna saÒÒojanÈni.

AsantasaÑ jÊvitasa~khayamhÊti so Paccekasambuddho jÊvitapariyosÈne asantÈsÊ anutrÈsÊ anubbiggo anussa~kÊ anutrÈso abhÊr| acchambhÊ anutrÈsÊ apalÈyÊ pahÊnabhayabheravo vigatalomahaÑso viharatÊti asantasaÑ jÊvitasa~khayamhi, eko care khaggavisÈÓakappo. TenÈha so Paccekasambuddho–

RÈgaÒca dosaÒca pahÈya mohaÑ, SandÈlayitvÈna saÒÒojanÈni. AsantasaÑ jÊvitasa~khayamhi, Eko care khaggavisÈÓakappoti. 161. Bhajanti sevanti ca kÈraÓatthÈ, NikkÈraÓÈ dullabhÈ ajja mittÈ, AttatthapaÒÒÈ2 asucÊ manussÈ, Eko care khaggavisÈÓakappo. (10) ______________________________________________________________ 1. SaÑyojanÈni (Ka) 2. AttaÔÔhapaÒÒÈ (Ka)


Bhajanti sevanti ca kÈraÓatthÈti attatthakÈraÓÈ paratthakÈraÓÈ ubhayatthakÈraÓÈ diÔÔhadhammikatthakÈraÓÈ samparÈyikatthakÈraÓÈ paramatthakÈraÓÈ bhajanti sambhajanti sevanti nisevanti saÑsevanti paÔisevantÊti bhajanti sevanti ca kÈraÓatthÈ.

NikkÈraÓÈ dullabhÈ ajja mittÈti dve mittÈ agÈrikamitto ca anÈgÈrikamitto ca -pa- ayaÑ agÈrikamitto -pa- ayaÑ anÈgÈrikamitto. NikkÈraÓÈ dullabhÈ ajja mittÈti ime dve mittÈ akÈraÓÈ nikkÈraÓÈ ahet| appaccayÈ dullabhÈ (dulladdhÈ sudulladdhÈ)1ti nikkÈraÓÈ dullabhÈ ajja mittÈ.

AttatthapaÒÒÈ asucÊ manussÈti attatthapaÒÒÈti attano atthÈya attano hetu attano paccayÈ attano kÈraÓÈ bhajanti sambhajanti sevanti nisevanti saÑsevanti paÔisevanti Ècaranti samÈcaranti payirupÈsanti paripucchanti paripaÒhantÊti attatthapaÒÒÈ. AsucÊ manussÈti asucinÈ kÈyakammena samannÈgatÈti asucÊ manussÈ, asucinÈ vacÊkammena samannÈgatÈti asucÊ manussÈ, asucinÈ manokammena samannÈgatÈti asucÊ manussÈ, asucinÈ pÈÓÈtipÈtena. AsucinÈ adinnÈdÈnena -pa-. AsucinÈ kÈmesumicchÈcÈrena. AsucinÈ musÈvÈdena. AsuciyÈ pisuÓÈya vÈcÈya samannÈgatÈ. AsuciyÈ pharusÈya vÈcÈya samannÈgatÈ. AsucinÈ samphappalÈpena samannÈgatÈ. AsuciyÈ abhijjhÈya samannÈgatÈ asucinÈ byÈpÈdena samannÈgatÈti asucÊ manussÈ, asuciyÈ micchÈdiÔÔhiyÈ samannÈgatÈti asucÊ manussÈ, asuciyÈ cetanÈya samannÈgatÈti asucÊ manussÈ, asuciyÈ patthanÈya samannÈgatÈti asucÊ manussÈ, asucinÈ paÓidhinÈ samannÈgatÈti asucÊ manussÈ, asucÊ hÊnÈ nihÊnÈ omakÈ lÈmakÈ chatukkÈ parittÈti attatthapaÒÒÈ asucÊ manussÈ.

Eko care khaggavisÈÓakappoti ekoti so Paccekasambuddho pabbajjÈsa~khÈtena eko -pa-. Careti aÔÔha cariyÈyo -pa-. KhaggavisÈÓakappoti yathÈ khaggassa nÈma visÈÓaÑ ekaÑ hoti adutiyaÑ -pa- eko care khaggavisÈÓakappo. TenÈha so Paccekasambuddho– ______________________________________________________________ 1. ( ) Natthi SyÈ-potthake.


Bhajanti sevanti ca kÈraÓatthÈ, NikkÈraÓÈ dullabhÈ ajja mittÈ. AttatthapaÒÒÈ asucÊ manussÈ, Eko care khaggavisÈÓakappoti.

Catuttho vaggo.

KhaggavisÈÓasuttaniddeso ek|navÊsatimo.

Ajito Tissametteyyo, PuÓÓako atha Mettag|. Dhotako UpasÊvo ca, Nando ca atha Hemako.

TodeyyakappÈ dubhayo, JatukaÓÓÊ ca paÓÉito. BhadrÈvudho Udayo ca, PosÈlo cÈpi brÈhmaÓo. MogharÈjÈ ca medhÈvÊ, Pi~giyo ca mahÈ-isi.

SoÄasÈnaÑ1 panetesaÑ, brÈhmaÓÈnaÑva sÈsanaÑ. PÈrÈyanÈnaÑ niddesÈ, tatthakÈ ca bhavanti hi2.

KhaggavisÈÓasuttÈnaÑ, niddesÈpi tatheva ca. NiddesÈ duvidhÈ ÒeyyÈ, paripuÓÓÈ sulakkhitÈti.

C|ÄaniddesapÈÄi niÔÔhitÈ. ______________________________________________________________ 1. SoÄasannaÑ (SyÈ, Ka) 2. VÈ (Ka)


KhuddakanikÈye aÔÔhamabhÈgapotthake

C|ÄaniddesapÈÄiyaÑ

LakkhitabbapadÈnaÑ anukkamaÓikÈ

PadÈnukkamo PiÔÔha~ko

[ A ] Aka~kho 86 AkÈmakÈmiÑ 141 AkÈmamÈgamaÑ 142 AkÈlikaÑ 215 AkiÒcanaÑ 84, 92, 133 AkiÒcanaÑ anÈdÈnaÑ 139 AkiÒcanaÑ kÈmabhave 134 AkittayÊ no 71 Akhilo 86, 224 AggÊva daÉÉhaÑ 284 AchambhÊ 252 AjitÈ 25 Ajito 24 AjjhattaÒca 161 AjjhiÔÔho 195 AÒÒÈya 128 AÒÒÈya atthÈni 279 AÒÒÈvimokkhaÑ 156 AÒÒaÑ taÑ 72 AÔÔhÈna’taÑ 269 AÔÔhitaÑ ovadeyya 82 AttatthapaÒÒÈ 306 AntarÈvÈ 189 AttÈnudiÔÔhiÑ |hacca 186 AtÈrÊ 85 AtÈri so 61


[ A ] AtÈru jÈtiÒca 54, 116 AtÊtaÑ Èdisati 163 Atha ko carahi 120 Attha~gatassa 111 Attha~gato 110 AtthamaÒÒÈya 196 Atthi paÒhena 48, 156 Atthi paÒhena ÈgamaÑ 165 Atho gahaÔÔhÈ 253 AtthaÑ paleti 109 AddasÈsiÑ 222 AddhÈ 228 AddhÈ pasaÑsÈma 257 AdhivacanaÑ 197 Adho 78 AnaÒÒaneyyo 271 AnaÒÒaposÊ 292 AnaÒÒaposÊ sapadÈnacÈrÊ 293 AnatthadassiÑ 276 AnabhijjhitaÑ seritaÑ 246 Anala~karitvÈ 280 Anavassuto 287 AnÈnuyÈyÊ 106 AnÈsavÈ 122 AnÈsavo 207 Anissito no 102

KhuddakanikÈye aÔÔhamabhÈgapotthake 310


[ A ] AnÊtikaÑ 214 AnÊgho 61 AnÊtihaÑ 75, 98 AnusÈsa brahme 96 Anekar|pampi pahÈya 121 Anekar|pÈ 68 Anekar|pena 116 Anejo 148, 165 AnejaÑ 46 AneÄam|go 300 Appadasse pahÈya 208 AppamattÈ 54 Appamatto 80, 191 ApariÉayhamÈno 290 AppassÈdo 282 ApÈrÈ pÈraÑ 201 Apucchi 33 ApunabbhavÈya 191 Appeva maÑ 83 Appossukko 253 Abalo 189 Abhika~khamÈnÈ 150 AbhijaÒÒÈ 84 Abhijappanti 56 AbhijÈnaÑ 168 AbhinibbutÈ 129 Abhibhuyya sabbÈni 256 AbhiyÈce 149 AlÊnacitto 296


[ A ] Alolo 292 AvijjÈ 25, 159 AvijjÈya pabhedanaÑ 156 AviheÔhayaÑ 229 Asito 97 AsucÊ manussÈ 306 AsesaÑ 33 AsaÑkuppaÑ 227 AsaÑhÊraÑ 227

[ Œ ] ŒkiÒcaÒÒÈsambhavaÑ 171 ŒkiÒcaÒÒaÑ 103 ŒkiÒcaÒÒaÑ nissito 105 Œcikkha dhammaÑ 144, 189 Œcikkha dhammaÑ yamahaÑ 192 ŒdÈnataÓhaÑ 151 ŒdÈnasatte 153 ŒdiccabandhunÈ 199 Œdiccabandhussa 270 Œdiccova pathaviÑ 143 ŒdÊnavaÑ 262 ŒdÊnavaÑ sammasitÈ 299 ŒdÊnavaÑ snehajaÑ 239 ŒmantanÈ 245 ŒyasmÈ 24 Œraddhaviriyo 296 ŒrammaÓaÑ br|hi 102 ŒsavÈ 147 ŒsÈ 275

LakkhitabbapadÈnaÑ anukkamaÓikÈ 311


[ Œ ] ŒsÊno 212 ŒsÊnaÑ 155 ŒsÊsanti 55

[ I ] IccÈ 24 IccÈsi iti 125 IÒjitÈ 43 IÒjitaÑ 59 Ito sutvÈna 91 Idha 35, 91 Idha loke 50 Idheva santo 97 Imassa dhammapariyÈyassa 196 IriyamÈnaÑ 93 Isayo 49, 52

[ ¢ ] ¢tÊ 265

[ U ] UggahitaÑ 145 UttamaÑ 99 UdÈhu 110, 113 UddhaÑ 78 Upakkilese 294 UpadhinidÈnÈ 69 UpadhiÑ karoti 70 UpadhiÑ na kayirÈ 71 UppannaÒÈÓomhi 271


[ U ] Uparujjhati 33 UpasantÈ 129 Upasanto 146 UpasÊvÈ 104 UpekkhÈsatisaÑsuddhaÑ 159

[ E ] Ekamekassa 196 Eko 210, 230 Eko ahaÑ 102 EtÈbhi nandÈmi 123 Ete 197 Ete aladdhÈ 259 Ete BuddhaÑ 198 Etesu 79 EtaÑ 81, 128 EtaÑ ÒÈÓaÑ 171 EtaÑ dÊpaÑ 139 EtaÑ bhayaÑ 261 EtaÑ me 32 EtaÑ viditvÈ 101 EvametaÑ 171 Evameva tvampi 223 EvaÑ abhikkantadassÈviÑ 180 EvaÑ tuvaÑ 96 EvaÑ dutÊyena 260 EvaÑ maccutaro 187 EvaÑ MunÊ 109 EvaÑvihÈrÊ 80 Esa bhiyyo 223



[ O ] OkaÒjahaÑ 148 Okkhittacakkhu 284 OghatiÓÓamanÈsavaÑ 222 OghatiÓÓaÑ 149 OghÈtigaÑ 142 Oghe jÈte 137 OghaÑ 72, 85 OropayitvÈ 254 OhÈrayitvÈ 290

[ Ka ] Ka~khÊnaÑ paÔijÈnataÑ 227 Kaccisu 54 Kaccissu te BhagavÈ 116 KaÒci 95 KatakiccaÑ anÈsavaÑ 155 KatthetaÑ 32 KathaÑ kathiÑ 95 KathaÑ kathÈ ca 130 KathaÑ nu 72 KathaÑ neyyo 166 KathaÑ lokaÑ 180 KathaÑ satassa carato 161 KappaÒcahaÑ 149 KappÈ 149 Kassa no 41 KÈmasukhaÑ 279 KÈmÈ 42, 84 KÈmÈbhijappanti 56 KÈmÈ hi citrÈ 261 KÈme pahÈya 104


[ Ka ] KÈmesu 105 KÈmesu nÈbhigijjheyya 36 KÈmesu brahmacariyavÈ 42 KÈmesu vinaya gedhaÑ 145 KÈsÈyavattho 291 KiÒcanaÑ 153 KittayissÈmi 75 KittayissÈmi giraÑ 206 KittayissÈmi te santi 98 Kissassa vippahÈnena 160 Kissa hetu 203 KissÈbhilepanaÑ 24 KukkuccÈnaÑ nivÈraÓaÑ 158 KukkuccaÑ 157 Kuto nu 67 Kule kule appÔibaddhacitto 293 KusalÈ 113 Kusalo 38 KuhiÒci 59 Kenassu nappakÈsati 24 Kena sotÈ 29 Ko idha 41 Ko ubhanta 41 Kodha Santusito 40 KaÑ br|si 41 KiÑnu tamhÈ 214 KiÑsu tassa mahabbhayaÑ 25 KiÑsu tassa vicÈraÓaÑ 160 KiÑsu saÑyojano 160 Kvaci 214



[ Kha ] KhaggavisÈÓakappo 233 KhattiyÈ 49 KhiÉÉÈ 246 KhiÉÉaÑ ratiÑ 279

[ Ga ] Gacche pÈraÑ 200 Gaccheyyeva 196 Gamissasi tvaÑ 223 GamissÈmi 228 GaÄo eso 282 Guttindriyo 287 Gotaman|padhÊkaÑ 81 Gotamassa yasassino 179 Gotamo bh|ripaÒÒÈÓo 213 Gotamo bh|rimedhaso 213

[ Ca ] CakkhumatÈ 199 CarantÈ 116 Care 232 Careyya 256 CareyyaÑ 97 CaraÑ 76, 78 CÈtuddiso 248

[ Cha ] ChadanaÑ 224 ChandarÈgavinodanaÑ 128 ChinnasaÑsayo 165 ChetvÈna VÊro 254


[ Ja ] JatukaÓÓi 142 JantuÑ 152 Janapadehi sa~gatÈ 150 JanÈ 113, 191 JappÈbhilepanaÑ 27 JarÈ 61, 72 JarÈmaccuparikkhayaÑ 140 JarÈmaccuparetÈnaÑ 137 JaraÑ sitÈ 53 Jahassu r|paÑ 191 JÈti 61, 72 JÈtijarÈya 144, 189 JÈtiÑ jaraÑ 81 JÈlaÑva bhetvÈ 283 JiÓÓassa me 220 JiÓÓohamasmi 189 JutimÈ 212 Juhanti 56

[ Jha ] JhÈnamariÒcamÈno 298 JhÈyiÑ 154

[ ©a ] ©atvÈ matimÈ 282 ©ÈÓ|papannaÑ Muni 113 ©ÈÓaÑ SakkÈ’ 166

[ Ta ] TaÒcÈhaÑ 99 TaÓhakkhayaÑ 214, 300



[ Ta ] TaÓhacchidaÑ 148 TaÓhÈ 88 TaÓhÈnigghÈtanaÑ Muni 126 TaÓhÈya 160 TaÓhÈ yassa 130 TaÓhaÑ pariÒÒÈya 121 Tato tattha 171 Tattha 116 TathÈ yo 200 TathÈvidhassa 108 TathÈ hi 74 TathÈ hi te 110, 151 Tattheva so sÊtisiyÈ 108 Tamonudo 206, 212 TayidaÑ kathaÑsu 113 Tare loke 76 Tava VÊra vÈkyaÑ 150 Tava sutvÈna 90 Tassa 43 TasmÈ pajÈnaÑ 70, 152 TasmÈ pÈrÈyanaÑ 201 TiÔÔhantamenaÑ 169 TiÔÔhe ceso 107 TiÔÔhe nu 106 TiÔÔheyya so 107 TiÓÓÈ loke 129 TiÓÓo 85 TiÓÓo ca pÈraÑ 86 TiriyaÒcÈpi 78 Te 129


[ Ta ] Te cÈpi 82 TenahÈtappaÑ 91 Teneva kÈyo 220 Teneva maÒÒÈmi 218 Teneva mÈro 152 Te ve narÈ 122 TesaÑ 150, 198 TositÈ 199 Tosesi 199 TaÑ 73, 76 TaÑ taÑ namassÈmi 93 TaÑ me MunÊ 110 TaÑ br|mi 45 TvaÑ 126

[ Tha ] ThÈmabal|papanno 298 ThinaÑ 157 Thomayanti 55

[ Da ] DaÓÉaÑ 229 DaÄhanikkamo 298 Dijo 208 DiÔÔhadhammÈbhinibbutÈ 140 DiÔÔhassutenÈpi 115 DiÔÔhÊvis|kÈni 270 DiÔÔhe dhamme 75, 98 DiÔÔhaÑ 127



[ Da ] DiÔÔhiÑ te 179 DisvÈna r|pesu 190 DÊpamakkhÈhi 137 DÊpÈ dÊpaÑ upallaviÑ 222 DÊpaÑ pabr|hi 137 DukkhamidaÑ pahoti 235 Dukkhassa 68 DukkhÈ 67 DukkhaÑ 28 DubbalathÈmakassa 220 Dussa~gahÈ pabbajitÈpi 253 Deva 92, 225 DevatÈnaÑ 49, 52 DevÊsi 178 Domanassa 157 DvÈhaÑ SakkaÑ 172

[ Dha ] DhanÈni 281 DhammaÒca 95 DhammatakkapurejavaÑ 159 DhammadharaÑ 278 DhammamaÒÒÈya 196 DhammamakkhÈhi 126 Dhammamadesesi 213 Dhamma’muttamaÑ 77 DhammÈnudhammaÑ 196 Dhammesu niccaÑ 299 DhammaÑ 75 DhimuttaÑ tapparÈyaÓaÑ 170 DhÊrÈ 72


[ Dha ] DhÊraÑ 256 Dhotako 89

[ Na ] Na upÈdiyetha 152 Na upeti sa~khaÑ 109 Na ca pÈdalolo 286 Na ÒÈÓena 113 Na tuyhaÑ adiÔÔhaÑ 192 Na te mÈra vasÈnugÈ 140 Na te mÈrassa paddhag| 141 Natthi upamÈ 214 Natthi kiÒci 166 NatthÊti nissÈya 104 NandÈmi 76 Na diÔÔhiyÈ 113 NandisaÑyojano 160 NandisaÑyojanaÑ 171 NandiÒjahaÑ 149 Na puttamiccheyya 229 NamassamÈno 218 NamassÈmi 82 Na me byÈkÈsi 173 Na mettha ka~khÈ 228 Naro 88 Na vijjanti 147 Na sutiyÈ 113 NÈgassa 149 NÈgo 203 NÈgova y|thÈni 267



[ Na ] NÈgaÑ 83 NÈtariÑsu 57 NÈtariÑsu jÈtijaranti 118 NÈnÈjanÈ 150 NÈ’penti’me 219 NÈmakÈyÈ vimutto 109 NÈmaÑ 32, 33 NÈhaÑ tattha abhiramiÑ 126 NÈhaÑ sahissÈmi 94 NÈhaÑ sabbe 121 NikkÈmo 203 NikkÈraÓÈ 306 Nikkuho 272 Nipako 91 NippipÈso 274 NipuÓe paÒhe 198 NibbÈnamattano 90 NibbÈnapadamaccutaÑ 128 NibbÈnaÑ iti naÑ 139 Nibbuto 43 Nimmakkho 275 Niyato 301 NirattaÑ 145 NirÈsaso sabbaloke 275 NirÈsaso so 132 NirÈsÈ 115 NirÈso 61 Nillolupo 272 NivesanaÑ 79 NekkhammaÑ 145


[ Na ] NettÈ na suddhÈ 189 No ce labhetha 256

[ Pa ] Pa~ke sayÈno 221 PacchÈ te mÈhu 146 PajÈ 153 PajaheyyuÑ 82 PaÒÒÈ 30 PaÒÒaÓavÈ so 132 PaÒhÈnantakaro 226 PaÒhÈnaÑ veyyÈkaraÓena 199 PaÒhaÑ puÔÔho 198 PaÒhaÑ byÈkÈsi 195 PaÔibaddhacitto 240 PaÔibhÈnavantaÑ 278 PaÔibhÈnavÈ 224 PaÔisallÈnaÑ 298 Patto niyÈmaÑ 271 PadumaÑva toyena 302 PadhÈnavÈ 301 Panujja viÒÒÈÓaÑ 79 Pan|danaÑ 157 PabyÈkÈsi 198 Pabr|hi 32 Pabha~karo 212 PabhavÈnupassÊ 71 PabhavaÑ 68 PabhassarÈni 259 PabhedanaÑ 159



[ Pa ] PamattÈ 191 PamattaÑ 277 PamuÒca maÑ 94 ParicÈrakasoÄasÈnaÑ 195 ParittapaÒÒassa 144 Parittametthasokhya 282 Paridevo 72 PariphandamÈno 221 ParissayÈ 250 ParissayÈnaÑ 249 ParissayÈnaÑ sahitÈ 252 Paro loko 179 PassÈmahaÑ 92 PassÈmi naÑ manasÈ 218 PasutaÑ 276 PahÈnaÑ kÈmacchandÈnaÑ 157 PahÈya paÒcÈvaraÓÈni 294 PahÈsi dukkhaÑ 82 PÈpaÑ sahÈyaÑ 276 PÈra~gamanÊyÈ 196 PÈraguÑ sabbadhammÈnaÑ 155 165 PÈrÈyanamanugÈyissaÑ 202 Pi~giya 190 PitÈ 281 Piyar|pesu 127 PiyavippayogaÑ 247 PÊti 219 PucchantÈ 198 PucchÈ 50 PucchÈmi 62


[ Pa ] PucchÈmi taÑ 51, 63 PucchÈmi taÑ BhagavÈ 89 PuÔÔho puÔÔho 195 PuÓÓaka itthattaÑ 53 PuÓÓakÈ 59 PuttaÒca dÈraÑ 281 PuttÈ 229, 242 PunappunaÑ 70 P|gampi vassÈni 108 PekkhamÈno 153 PosÈlÈti 168

[ Ba ] BandhavÈni 281 BahussutaÑ 278 BuddhaseÔÔhaÑ upÈgamuÑ 198 Buddho 197 Byapanujja sabbe 194 BrahmacariyamacariÑsu 200 Brahmaloko 179 Brahme upÈsito 207 BrÈhmaÓassa vusÊmato 172 BrÈhmaÓo 84, 92 Br|mi 140 Br|si anoghatiÓÓe 119 Br|hi metaÑ 51, 116

[ Bha ] BhagavantaÑ puÔÔhu mÈgamÈ 161 BhagavÈ 25 Bhajanti sevanti 306



[ Bha ] BhayaÑ 240 BhavarÈgarattÈ 56 BhavÈ 79, 84 BhavÈbhavÈya 101 BhavÈbhave 88 Bhave na tiÔÔhe 79 BhÈvento 201 Bhikkhu 39 Bhikkhu sato 153 Bh|tesu 229 Bh|ripaÒÒo 219

[ Ma ] Makkho 205 Magadhesu viharanto 195 MaggamuttamaÑ 201 MaccurÈjÈ 180 MaccurÈjÈ na passati 187 Majjhe ce no 146 Majjhe mantÈ 41 Majjhe sarasmiÑ 134, 138 MatimÈ 282 Mando 70 MadhurÈ 261 ManasÈ’nÈvilo 37 ManujÈ 49, 52 Manuje 193 Mano 219 ManoramÈ 262 Mano hi me 220


[ Ma ] MamattÈ 80 MalaÑ 204 Mahabbhaye 137 Mahesino 81 MahesÊ 77, 90 MÈtÈ 281 MÈ te vijjittha kiÒcanaÑ 145 MÈno 205 MÈrisa 32, 54 MÈro 140 MÈhaÑ nassa 189 Migo 243 Mitte suhajje 240 MittaÑ uÄÈraÑ 278 Muni 73, 82 MuniÑ ahaÑ Sakka 132 MusÈ bhaÓe 203 Muhuttamapi 214 M|ladassÈviÑ 47 Mettag| 68 Metteyyo 41 MettaÑ upekkhaÑ 304 MogharÈjÈ 186 Momuho 189 Moho 204

[ Ya ] YaÒÒapathe 54 YaÒÒamakappayiÑsu 49, 52 YaÒÒehi 58



[ Ya ] YatÈ 116 YathÈ ah| vakkali 223 YathÈ kubbanakaÑ 208 YathÈtacchaÑ 143 YathÈtathaÑ 198 YathÈ’ddakkhi 202 YathÈ Buddhena 200 YathÈbhirantaÑ 268 YathÈyidaÑ nÈparaÑ 137 YathÈhaÑ 96 YamahaÑ vijaÒÒaÑ 144 YametaÑ 33 YasmiÑ kÈmÈ 130 Yassa 59 Yassa natthi upamÈ kvaci 228 YÈjayogÈ 56 YÈni sotÈni 30 YÈvatatiyaÒca 178 Ye 82 Ye keci 52, 68 Ye ca sa~khÈtadhammÈse 34 Yena naÑ vajjuÑ 111 Ye me pubbe 125, 209 Ye sÊdha diÔÔhaÑ 121, 123 Yehi maccuvasaÑ 147 Yo 163, 213 Yo ve avidvÈ 70 YaÑ nissito 103 YaÑ pubbe taÑ 146 YaÑ viditvÈ 75


[ Ya ] YaÑ viditvÈ sato 98 YaÑ yaÑ disaÑ 219

[ Ra ] RakkhitamÈnasÈno 287 Rati 279 RatÊ 246 RattindivaÑ 218 Raso 291 RÈjÈva raÔÔhaÑ 257 Ruppanti r|pesu 191 R|paÑ 32-33

[ La ] LaddhÈnupekkhaÑ 296 LepÈ 44 Lokantag| 206 LokasmiÑ 30, 68 Loke 76, 279 Loko 25 Lokoti 180

[ Va ] Vadanti 113 VadÈmi 33 VarapaÒÒassa 200 VÈcÈbhika~khÈmi 90 VÈcÈbhilÈpo 261 VÈtavegena khittÈ 108 VÈtÈ 108



[ Va ] VÈtÈtape 266 VÈto 302 ViÒÒÈÓaÔÔhitiyo 167 ViÒÒÈÓaÑ uparujjhati 161 ViÒÒÈtaÑ 127 ViÒÒ| 245 Vitakkassa vicÈraÓÈ 160 VidvÈ 81 Vidh|mo 59 VipiÔÔhikatvÈna 295 Vibh|tar|pasaÒÒissa 166 Vibh|saÔÔhÈnÈ 279 Vibh|sÈ 280 Vimalo bh|rimedhaso 202 VimuttaÑ 149 Vimokkho tassa 130 ViyÈcikkha 133 VirajaÑ 154 Virato kathÈhi 104 Vir|par|pena 262 VivaÔacchado 224 VivekadhammaÑ 96 Visajja 88 VisattikÈ 242, 76 Visame niviÔÔhaÑ 276 VisenikatvÈ 114 VÊtataÓho sadÈ 42 VÊtavaÓÓo 189 Vedag| 87 VevicchÈ pamÈdÈ 26


[ Va ] VaÑsakkaÄÊrova 242 VaÑso 241

[ Sa ] Sakka 93 SakkaÑ 172 Sa~kappayantÈya 220 Sa~khÈtadhammo 300 Sa~khÈya 43 Sa~khÈya lokasmiÑ 58 Sa~gÈ 88 Sa~go 282 SaccavÈdÊ 280 Saccavhayo 207 Sace labhetha 255 SaÒchinnapatto 254, 290 SajjÈ 242 SaÒjÈtakhandho 268 SaÒÒÈvimokkhe 105 SaÒÒojanÈni 283 SantÈpajÈte 193 Sati 30, 219 SatimÈ 104 Santi 142 Santi’muttamaÑ 99 Santi loke 112 Santike 200 Sa tena teneva 219 SantussamÈno 249



[ Sa ] Sato 75 Sato bhikkhu 38 Santhave 241 SadÈ 129 SandÈlayitvÈna 283 SandiÔÔhikamakÈlikaÑ 214 SaddhÈ 219 SaddhiÑ caraÑ 255 SampannacaraÓaÑ 198 SabbakÈyappahÈyino 166 SabbadukkhappahÊno 207 Sabbadhi 29 SabbabhavÈtivatto 207 Sabbaso 147 SabbÈnipe’tÈni 266 Sabbena lokena 304 Sabbesu 229, 105 Sabbesu dhammesu 111 SabbaÑ taÑ 125 SabbaÑ taÑ itihÊtihaÑ 210 SabbaÑ taÑ takkavaÉÉhanaÑ 210 SabbaÑ vedi paroparaÑ 226 Samantacakkhu 93 Samatho 296 Sam|hatÈ vÈdapathÈpi 112 Samecca 83 SayaÑ na seve 276 SavanaÑ na phÈsu 189


[ Sa ] Savanti 29 SahajanettÈ 143 SahÈyasampadaÑ 257 SahÈyaÑ 229 SÈdhu viyÈkarohi 74 SÈdhuvihÈriÑ 255 SikkhÈ 90 Sineho 295 SÊtaÒca uÓhaÒca 266 SÊlabbatenÈpi 116 SÊho yathÈ 303 SÊhova 301 SukittitaÑ 81 SukittitaÑ GotamaÑ 123 SuÒÒato 381 SutavÈ 300 SutvÈna munino 224 SutvÈnahaÑ 141 SutaÑ 127 SuvaÓÓassa 259 SeÔÔhÈ samÈ 258 SeÔÔhaÑ 95 SerÊ 245 SnehÈ 234 Sneho 235 Sevetha pantÈni 303 So idha 46 So ubhantamabhiÒÒÈya 45 Soko 72


PadÈnukkamo PiÔÔha~ko PadÈnukkamo PiÔÔha~ko

[ Sa ] [ Ha ] SotÈnaÑ kiÑ 29 HandÈhaÑ 206 SotÈnaÑ saÑvaraÑ 29 HitvÈna kÈmÈni 281 SaÑghaÔÔayantÈni 259 HuraÑ 209 SaÑsaggÈ 234 HuraÑ GotamasÈsanÈ 125

KhuddakanikÈye aÔÔhamabhÈgapotthake

C|ÄaniddesapÈÄiyaÑ

NÈnÈpÈÔhÈ

PaÔhamo m|lapÈÔho, SÊ = SÊhaÄapotthakaÑ, SyÈ = SyÈmapotthakaÑ, KaÑ = KambojapotthakaÑ, I = I~galisapotthakaÑ, Ka = kesuci Marammapotthakesu dissamÈnapÈÔho, Ka-SÊ = kesuci SÊhaÄapotthakesu dissamÈnapÈÔho, ®Ôha = AÔÔhakathÈ.

KhuddakanikÈye

NÈnÈpÈÔhÈ PiÔÔha~kÈ

[ A ] AkilissamÈnoti = AkiliyamÈno (SyÈ) 96 AgaÓhamÈno = Natthi... SyÈ...potthake. 96 AgadhitÈ = ApaliveÔÔhitÈ (SyÈ) 242 AgÈrikavibh|sÈ = AgÈrikassa vibh|sÈ (Ka) 280 Ajjhapatto = Ajja patto (Ka) 208 Ajjhesasi = Ajjhesi (Ka) 33 AÒÒathattaÑ = Tassa aÒÒadatthu (SyÈ) 227 AÒÒesaÑ = ParesaÑ (SyÈ) passa SaÑ 1. 294 piÔÔhe. 182 AÉÉho = Addho (SyÈ, Ka) 93 AddiÔÔhamidhatthi = AdiÔÔhamidhatthi (SyÈ, Ka) Khu 7. 280 piÔÔhepi. 93 AttatthapaÒÒÈ = AttaÔÔhapaÒÒÈ (Ka) 305 AttanÈhi = AttanÈva (bah|su) Khu 1. 1, 38 piÔÔhe. 95 AtammayatÈya = AkammaÒÒatÈya (SyÈ) 86 AntarÈmalo = AntarÈmalaÑ (SyÈ, Ka) passa Khu 1. 252 piÔÔhe. 251 AntarÈva = AntarÈya (SyÈ, Ka) 188 AtÈru = AtÈruÑ (SyÈ, Ka) 54 Ativatto = UpÈtivatto (Ka) 207 Antimabhave = Antime bhave (Ka) 301 AtÊtaÑ anÈgataÑ paccuppannaÑ = AtÊtÈnÈgatapaccuppannaÑ (SyÈ) 175



[ A ] AntonimuggaposÊni = AntonimmuggaposÊni (Ka) 177 AntosaÑghÈrÈme = Antopi saÑghÈrÈme (Ka) 286 Attha~gato = Attha~gamito (SyÈ, Ka) 173 Atthahetu = Attahetu (SyÈ) 260 Atthi jÈnitabbaÑ = Atthi dhammaÑ jÈnitabbaÑ (Ka) 175 Attho paramattho vÈ = Paramattho vÈ attho (Ka) 175 AddÈriÔÔhakasamÈnaÑ = AÄÈriÔÔhakasamÈnaÑ (SyÈ) 173 AddÈvalepanÈ = AddhÈvalepanÈ (SyÈ) 263 AddÈvalepanÈ = AllÈvalepanÈ (SyÈ) 289 AnduyÈ = AruyÈ (SyÈ) AdduyÈ (Ka) 229 Addhuvato = Adhuvato (Ka) Khu 7. 40 piÔÔhepi. 38 AndhamakÈsi = AntamakÈsi (Ka) 187 Adhideve = Atideve (Ka) 225 Adhibhosi = AbhibhaviÑsu (SyÈ) Abhibhosi (Ka) passa SaÑ 2. 392 piÔÔhe. 289 AdhibhaÑsu = AbhibhaviÑsu (SyÈ) AbhibhaÑsu (Ka) 288 AnajjhÈpanno = Anajjhopanno (SyÈ) 37, 249 AnaÔÔhitakiriyatÈ = AniÔÔhitakiriyatÈ (Ka) Abhi 2. 363 piÔÔhe. 27 Anadhibh|to = Anabhibh|to kehi ci kilesehi (Ka) 290 AnabhÈvaÑkato = AnabhÈva~gato (SyÈ) 38 AnavaÔÔhitacÈrikaÑ = AnavatthacÈrikaÑ (SyÈ) 284 AnÈgÈrikamitto = Pabbajitamitto (Ka) 239 AnÈghÈtiyamÈno = AghaÔÔiyamÈno (SyÈ) 304 AnÈnuyÈyÊ = AnÈnuvÈyÊ (SyÈ, Ka) 12 AnÈpÈthagato = AnÈpÈtagato (Ka) 187 “AniÔÔha~gato”ti = AniÔÔhÈ gatoti (Ka) 111 AnudayamÈno = AnuddayamÈno (bah|su) 96 AnupaÔÔhitakÈyassati = AnupaÔÔhitakÈyasati (SyÈ, Ka) 287 AnuppÈdeti = Anussarati (Ka) 234 Anussa~kÊ = AnussukÊ (SyÈ) 301

NÈnÈpÈÔhÈ 325


[ A ] AnusÈsanaÑ anusiÔÔhaÑ = DesanaÑ anusandhiÑ (SyÈ) 76 An|payo = Anupayo (SyÈ) Anusayo (Ka) Khu 7. 187 piÔÔhe. 65 Anekavidhakot|halama~galena = Anekavidhavatta kut|halama~galena (SyÈ) 116 AneÄam|go = Anelam|go (SyÈ, Ka) 300 AnolÊnavuttÊ = AnolÊnavuttiko (Ka) Khu 7. 45 piÔÔhepi. 80 Apagacchi = Apagacchasi (SyÈ, Ka) 214 ApaccavekkhaÓÈ = ApaccavekkhanÈ (SyÈ) 25 AppaÔik|lÈ = AppaÔikulÈ (bah|su) 248 AppaÔivÈnÊ = AppaÔivÈni (Ka) Khu 7. 45 piÔÔhepi. 80 AppatiÔÔhitacitto = AppatiÔÔhÊnacitto (SyÈ) 65 Appatir|paÑ = AppaÔir|paÑ (SyÈ) 249 ApadaÑ = ParaÑ (Ka) Ma 1. 214 piÔÔhe. 244 Apanamissanti = Apagamissanti (Ka) 148 ApariÉayhamÈno = AparidayhamÈno (Ka) 284 AphassitaÑ = AphusitaÑ (SyÈ, Ka) 175 Abaddho = Abandho (SyÈ, Ka) 243 AbbahanaÑ = Abb|hanaÑ (bah|su) Abb|haÑ (SÊ-®Ôha) 77 AbahulÊkammaÑ = AbahulikammaÑ (Ka) 191 AbÊjaÑ = AvÊjaÑ (SyÈ) 146 AbyÈpajjamÈno = AbyÈpajjhamÈno (SyÈ) 96 AbyÈpajjena = AbyÈpajjhena (SyÈ) passa DÊ 3. 187 piÔÔhe. 248 AbhijÈnamÈno = ŒjÈnamÈno (SÊ, SyÈ, I) 11 AraÒÒavanamajjhogÈhetvÈ = AraÒÒe vanamajjhassa ajjhogÈhetvÈ (SyÈ) 268 AraÒÒe pavane caramÈno = AraÒÒe vasamÈno (SyÈ) 243 AlimpamÈno = AlippamÈno (Khu 1. 290 piÔÔhe) 301 AlÊnamanaso = Œdinamanaso (SyÈ) Khu 7. 186 piÔÔhepi. 65 AvasiyapavattasallakkhaÓavasena = Avassiya... (SyÈ) 181



[ A ] Avasissatu = Avasussatu (SyÈ) Ma 2. 146 piÔÔhe, SaÑ 1. 267 piÔÔhe ca passitabbaÑ. 297 AviruddhakasÈvakÈnaÑ aviruddhakÈ = AvaruddhakasÈvakÈnaÑ avaruddhakÈ (SyÈ) 49 AviccamÈno = AvedhamÈno (SyÈ) 106 AvisÈhaÔamÈnasatÈ = AvisaÑhaÔamÈnasatÈ (Ka) 296 AvisÈhÈro = AvisaÑhÈro (Ka) passa Abhi 1. 19 piÔÔhe. 296 AvÊcisantatisahitaÑ = AvÊci sama~gisahitaÑ (SyÈ) Khu 7. 14 piÔÔhepi. 43 AsammuÔÔhattÈ = AppamuÔÔhattÈ (SyÈ) 39 Asito = Anissito (SyÈ) Khu 1. 358 piÔÔhepi. 84 AsutaÑ amutaÑ = AsutaÑ amutaÑ vÈ (SÊ) AsutÈmutaÑ vÈ (SyÈ) AsutaÑ’mutaÑ vÈ (I) 20 Asuropo = Assuropo (SyÈ) 60

[ Œ ] ŒkÈsova = ŒkÈso ca (SyÈ) 96 ŒjÈnÊyÈ ca = ŒjÈniyÈva (SyÈ) Khu 1. 59 piÔÔhe. 66 ŒpÈthakajjhÈyÊva = ŒpÈtakajhÈyÊ ca (Ka) 273 ŒyogaÑ = ŒyogabandhanaÑ (SyÈ, Ka) passa Khu 7. 173 piÔÔhe. 274 ŒraÒÒiko = ŒraÒÒako (SyÈ, Ka) 243 ŒrammaÓaÑ = ŒramaÓaÑ (Ka) 101 Œrato = Œrato assa (Ka) Khu 7. 54 piÔÔhe. 37 ŒruhaÓatthÈya = RopanatthÈya (SyÈ) 292 ŒvasamÈno parivasamÈno = AvasemÈno parisemÈno (SyÈ) 221 ŒsasÈno = ŒsayÈno (Ka) 15 ŒsÊsati = ŒsiÑsati (SyÈ) 132 ŒsÊsanti = ŒsiÑsanti (SyÈ) 55 ŒsÊno = Œsino (Ka) 212 ŒsÊsanÈ = ŒsiÑsanÈ (SyÈ) 27

NÈnÈpÈÔhÈ 327


[ I ] Iccheyya = Icchissati (SyÈ) 230 ItthattaÑ = ItthataÑ (SyÈ) ItthabhÈvaÑ (Ka) 52 ItthikathaÑ = ItthikathaÑ purisakathaÑ (SyÈ, Ka) DÊ 1. 7, 62 piÔÔhe. SaÑ 3. 368 piÔÔhe ca passitabbaÑ. 260 IdaÑ kiÒcanaÑ = Ime kiÒcanÈ (Ka) 145 Indagu = Indag| (SyÈ) 88 IndriyaparopariyattaÒÈÓaÑ = IndriyaparopariyattiÒÈÓaÑ (Ka) AÔÔhakathÈ oloketabbÈ. 165 IdhatthaÒÒeva = IdhaÔÔhaÒÒeva (SyÈ) 169 Issatthena = IssaÔÔhena (SyÈ) Issattena (Ka) passa Ma 1. 120 piÔÔhe. 262 [ U ] UjjhitvÈ = PariccajitvÈ (SyÈ) 240 UttÈnÊkarosi = UttÈniÑ karosi (Ka) 24 UdakapubbuÄaÑ = PubbulakaÑ (SyÈ) 183 Udak|mikajÈtaÑ = UdakummijÈtaÑ (SyÈ) UdakummikajÈtaÑ (Ka) 299 UddaÓÉe = UÔÔaÓÉe (Ka) 274 UddaÓÉaÑ gacchati = KhuddaÓÉaÑ gacchati, uddhositato uddhositaÑ gacchati (SyÈ) passa Khu 7. 51 piÔÔhe. 286 UdÊraÓaÑ = OdÊraÓaÑ (SyÈ) 206 Uddhanti anÈgataÑ = UddhaÑ vuccati anÈgataÑ (SyÈ, Ka) 78 Unnati = UÓÓati (SyÈ, Ka) 205 UpaghÈtiyanti = UpaghÈtayanti (SyÈ, Ka) 190 Uparimato = Uparito (SyÈ) UparimÈya (Ka) 288 UpÈyupÈdÈnÈ = UpayupÈdÈnÈ (Ka) 148 Ubhatoby|ÄhaÑ = Ubhatoviy|ÄhaÑ (SyÈ) passa Ma 1. 121 piÔÔhe. 263 UmÈpupphasamÈnaÑ = UmmÈrapupphasamÈnaÑ (SyÈ) Khu 7. 276 piÔÔhepi. 173 [ � ] �hacca sam|hacca = Uhacca samuhacca (Ka) SaddanÊtiyÈ pana sameti. 187



[ E ] Eko = Eko care khaggavisÈÓakappo (SyÈ) 268 EtamÈdÊnavaÑ = EvamÈdÊnavaÑ (Ka) passa Khu 1. 201 piÔÔhe. 211 EtaÑ = EvaÑ (SyÈ, Ka) 18 Erakavattikampi = ErakavaÔÔikampi (SyÈ, Ka) passa Ma 1. 122 piÔÔhe. 236 EsÈ namuci te senÈ = EsÈ te namuci senÈ (SyÈ, Ka) Khu 1. 434 piÔÔhe. 114 EsÊ gavesÊ = Esi gavesi (SyÈ) Khu 7. 266 piÔÔhe. 77 Ehambho = Ehi bho (SyÈ) passa Ma 3. 95 piÔÔhe. 203

[ O ] OpaneyyikaÑ = OpanayikaÑ (SyÈ, Ka) 98 OropayitvÈ = VoropayitvÈ (SyÈ) 254 Ovuto = Ophuto (SyÈ) 24 OhÈretvÈ = OhÈrayitvÈ (SyÈ, Ka) 291

[ Ka ] KaÒci = KiÒci (Ka) Khu 7. 165 piÔÔhe. 60 KaÔasÊ vaÉÉhitÈ = KasÊvavaÉÉhitaÑ (SyÈ) passa SaÑ 1. 387 piÔÔhe. 136 Katame -pa- rÈjÈno = Katame sammatidevÈ rÈjÈno (SyÈ) 225 KathÈhaÑ = KadÈhaÑ (SyÈ) 80 KathitamanukathayissaÑ = KathitamanugÈyissaÑ (SyÈ) 202 KathaÑ = KaÔaÑ (SyÈ) 85 KathaÑ tena = Kathamassa (SyÈ) 166 KadariyÈtapanÈ = KadariyÈ tÈpanÈ (Ka) Khu 7. 317 piÔÔhe. 237 Karonti = KÈrenti (SyÈ, Ka) passa Ma 3. 221 piÔÔhe. 236 KÈÄamegho = AkÈlamegho (SyÈ, KaÑ) passa Khu 7. 276 piÔÔhe. 173 KiÒcanapaÔinissaggaÑ = KiÒcanapaÔinissaggo (SyÈ) 139 KiÒcana’matthi = KaÒci matthi (SyÈ) KiÒci natthi (I) KiÒcinamatthi (Ka) 20 KiÒcanav|pasamaÑ = KiÒcanav|pasamo (SyÈ) 139

NÈnÈpÈÔhÈ 329


[ Ka ] KiÒcanÈni = KiÒcanÈ (SyÈ) 134 KittitaÑ = Akitti taÑ (SyÈ) 71 KuÒjarÈ ca = KuÒjarÈva (SyÈ) 66 KuÔhÈrÊhi = KudhÈrÊhi (SyÈ, Ka) 237 Kudr|sako = Kudrusako (SyÈ) 281 KuhitattaÑ = KuhÈyitattaÑ (SyÈ, Ka) VisuddhimaggaÔÔhakathÈ oloketabbÈ. 273 K|ÔÈgÈrasÈlÈ = SanthÈgÈrasÈlÈ (SyÈ) passa SaÑ 2. 392 piÔÔhe. 289 Ko carahi = Yo carati (Ka) 2 KoÄÈpaÑ = KolÈpaÑ (SyÈ) SaÑ 2. 391 piÔÔhepi. 288

[ Kha ] KhÈrÈpatacchikampi = KhÈrÈpaÔicchikampi (Ka) 190, 236 KhiÉÉÈ = KhiÔÔÈ (Ka) 246 KhudÈ = KhuddÈ (SyÈ, Ka) 266 Khettajo = Khetrajo (SyÈ, Ka) 281

[ Ga ] Gaganapathe = Gamanapathe (SyÈ) AÔÔhakathÈ oloketabbÈ. 144 (GaÓÈrÈmataÑ anuyutto) = ( ) Natthi Ma 3. 152 piÔÔhe. 269 GatiÑ parÈyanaÑ = GatiparÈyanaÑ (SyÈ) 137 GaddhikattaÑ = GedhikatÈ gedhikattaÑ (SyÈ) passa Abhi 2. 365 piÔÔhe. 280 GabbhaÔÔhitim|lakaÑ = GabbheÔÔhitim|lakaÑ (SyÈ, Ka) 28 GaruÑ karomi = Garukaromi (SyÈ) 83

[ Gha ] GhaÔÔenti = GhaÔenti (SyÈ) 259

[ Ca ] Cakkhu = CakkhuÑ (SyÈ, Ka) 127 Cakkhu ceva = CakkhuÒceva (Ka) 38 CattÈlÊsÈya = DvÈcattÈÄÊsÈya (SyÈ) 162



[ Ca ] CatutthÊ = CatutthÈ (SyÈ) passa AÑ 2. 428 piÔÔhe. 168 CapalatÈ = CapalanÈ (SyÈ) 280 CÈÔukamyatÈya = PÈtukamyatÈya (SyÈ) Khu 7. 290 piÔÔhepi. 258 CÈtumahÈrÈjikesu = CÈtummahÈrÈjikesu (SyÈ) 53 CÈyaÑ = YÈyaÑ (Ka) 34 CittappassaddhatÈ = CittavisaÔatÈ (Ka) passa Khu. 402 piÔÔhe. 296 CittasamatÈ = Cittasamatho (SyÈ) Khu 7. 402 piÔÔhe. 159 CetiyamhÈ ca = CetiyamhÈ ca sÈgaramhÈ ca (SyÈ) 150

[ Cha ] Cha abhiÒÒÈyo = ChaÄabhiÒÒÈyo (SyÈ) 278 ChakaÓakÈyapi = ChakaÓaÔiyÈpi (SyÈ) PakkaÔÔhiyÈ (SÊ-®Ôha) passa Ma 1. 121 piÔÔhe. 264 ChaÔÔhÊ = ChaÔÔhÈ (SyÈ) 168 ChatukkadassÈ = JatukkadassÈ (SyÈ) JatukadasÈ (SÊ-®Ôha) 208 ChandarÈgavinibaddho = ChandarÈgavinibandho (SyÈ, Ka) passa AÑ 3. 114 piÔÔhe. 265 Chetva = ChetvÈ (SyÈ, Ka) 294

[ Ja ] JagatÊ = JarÈ (SyÈ) 143 JÈgu = JÈtu (SyÈ) 88 JÈnÈti = PajÈnÈti (SyÈ) ParijÈnÈti (Ka) Khu 7. 40 piÔÔhepi. 121 JinÈnaÑ hettha = JanÈnaÒhettha (Ka) 2 JÊvikaÑ = JÊvitaÑ (Ka) 258 JÊvitÈvoropano = JÊvitapanÈsano (SyÈ) Khu 7. 166 piÔÔhe. 61 JÊviten|papannaÑ = JÊviken|papannaÑ (SyÈ) 112

[ �a ] �Èhena = DÈhena (Ka) Khu 7. 35 piÔÔhepi. 221 �Èho = �aho (SyÈ) 28 �aÑsasarÊsape = �aÑsasiriÑsape (SyÈ) �aÑsamakasasarÊsape (Ka) 266

NÈnÈpÈÔhÈ 331


[ Ta ] TaÓhacchida = Ka~khacchida (Ka) 5 TaÓhÈjÈliniÑ = TaÓhaÑ jÈliniÑ (SyÈ) 211 TaÓhÈdhipanne = TaÓhÈya adhipanne (Ka) 193 TaÓhÈya pahÈnaÔÔhena = TaÓhÈpahÈnaÔÔhena (SyÈ) Khu 7. 361 piÔÔhe. 230 TaÓhaÑ = TaÓhÈ (SyÈ, Ka) Khu 7. 362 piÔÔhepi. 211 TathÈgatasÈsanÈ = TathÈgatasÈsanÈ devasÈsanÈ (SyÈ, Ka) 209 Tatthete = Tatra te (Ka) 250 Tada~gaÑ samatikkamÈ = Tada~gaÑ samatikkamma (Ka) 109 TadantarÈ = CakkhusamanantarÈ (SyÈ) 172 TadÈ = SadÈ (Ka) 4 Taduttari = Tatrupari (SyÈ) 92 TaraÓÈya = TÈraÓÈya (SyÈ) 196 TaruÓakÈ kaÄÊrakÈ = TaruÓakaÄÊrÈ (SyÈ) 242 TariÑsu = AtariÑsu (Ka) passa SaÑ 3. 162 piÔÔhe. Khu 7. 362 piÔÔhe ca. 212 Tassa r|paÑ = Tassa bhikkhuno r|paÑ (SyÈ) 186 Tasito = Tassito (Ka) 1 Tasseva = Tassa (SyÈ) 236 Tasseva = TaÑyeva (Ka) AÔÔhakathÈ oloketabbÈ. 1 TÈlapaÓÓavÈtÈ = TÈlavaÓÉavÈtÈ (Ka) 266 TiÔÔheyya = TiÔÔhati (SyÈ, Ka) 167 TibbÈ = TippÈ (SyÈ) 236 Timitimi~galaÑ = Timitipi~galaÑ (Ka) 176 TÊraÓapariÒÒÈya = TiraÓapariÒÒÈya (SyÈ) 123

[ Tha ] ThÈmavÈ = ThÈmasÈ (Ka) 296 Thinassa = ThÊnassa (SyÈ) 157 ThinaÑ thiyanÈ = ThÊnaÑ thÊyanÈ (SyÈ) 157



[ Da ] DasabaladhÈriÑ = DasabalaÑ tÈdiÑ (SyÈ) 208 DiÔÔhasutamutaviÒÒÈtabbe = DiÔÔhaÑ, s|taÑ -pa- sabbe. Khu 7. 103 piÔÔhe, 189 piÔÔhepi passitabbaÑ. 97 DibbasakkhunÈpi = Dibbena cakkhunÈpi (Ka) 173 DÊghadasÈni = DÊgharassÈni (SyÈ) 254 DukkhamanaÔÔhena = DukkhaÔÔhena (SyÈ) 69 DukkhaÑ domanassaÑ = DukkhadomanassaÑ (SyÈ, Ka) 235, 263 [ DulladdhÈ sudulladdhÈ ] = [ ] Natthi SyÈ-potthake. 306 DussanÊye = DosanÊye (SyÈ, Ka) Khu 7. 186 piÔÔhepi. 65 DevÊsi = Devisi (SyÈ) 172

[ Dha ] Dha~kamivossajantÊti = Cha~kamivossajjantÊti (SyÈ, Ka) passa Khu 1. 320 piÔÔhe. 252 DhammakaraÓepi = DhammakÈrakepi (SyÈ) 253 DhammassÈmÊ = DhammasÈmi (SyÈ, Ka) 175 DhÈtÈ = DhatÈ (SyÈ) 278 DhÈrentaÑ = DhÈreti (Ka) 278 DhÊro = VÊro (SyÈ, Ka) passa Khu 1. 360 piÔÔhe. 254 Dh|mo = Dhumo (SyÈ) 213

[ Na ] Na ajjhoseti = Na ajjhosÈya tiÔÔhati (SyÈ) 161 Nagassa = Nagarassa (Ka) AyaÑgÈthÈ Khu 2. 372 TheragÈthÈyaÑ dissati. 155 NattamahÈ’bhipassa = RattamahÈbhipassa (SyÈ) 103 NamassamÈno vivasemi = NamassamÈnova vasemi (SÊ-®Ôha) ...vivasÈmi (SyÈ) 218 Na riccati = Na riÒcati (SyÈ, Ka) SaÑ 2. 408 piÔÔhepi. 265 NandÊ = Nandi (SyÈ) 27 Navakammena = D|takammena (SyÈ, Ka) Khu 7. 290 piÔÔhe. 258

NÈnÈpÈÔhÈ 333


[ Na ] NapiÔakasampadÈya = NapiÔakasampadÈnena (Ka) Khu 7. 280 piÔÔhe. 69 Na lippati = Na limpati (bah|su) 7 NÈÒÒaÑ = Na aÒÒaÑ (SÊ, SyÈ, Ka) 186 NÈbhihaÑsati = NÈbhipihayati (SyÈ) Khu 7. 186 piÔÔhe. 65 NÈsissaÑ = AyaÑ gÈthÈ Khu 2. 263 TikanipÈte dissati. 297 NÈÄikaÑ = NÈlikaÑ (Ka) passa DÊ 1. 7 piÔÔhe. 254 NijigÊsanatÈya = NijigiÑsanatÈya (SyÈ) 258 NiÔÔhuriyakammaÑ = NitthuriyakammaÑ (Ka) passa Abhi 2. 371 piÔÔhe. 205 NitthÈreti = NittÈreti (SyÈ, Ka) 226 NitthiÓÓo = NittiÓÓo (SyÈ) 85 Nibbano = Nibbuto (SyÈ) 21 NibbÈnassa = Yassa (SyÈ) 227 NirÈsaso = NirÈsayo (SÊ-®Ôha) Khu 1. 288 piÔÔhepi. 272 Nillopampi = Vilopampi (SyÈ) passa Khu 7. 315 piÔÔhe. 235 NisajjanaÑ = NisajjÈ (Ka) 240 NisajjaÑ = NisajjanaÑ (Ka) 273 NissaÔo = NissaÔÔho (SyÈ) 97 NÊyati = Niyyati (SyÈ, Ka) 83, 267 NÊliyÈ = NÊlena (SyÈ) 96 N|purÈni = DhuvarÈni (SyÈ) 259 NhÈpanaÑ = NahÈpanaÑ (SyÈ) 254

[ Pa ] PakkhavÈtÈ = PakkhivÈtÈ (SyÈ) 302 PaÒcamÊ = PaÒcamÈ (SyÈ) 168 Pajjena katena = Pajjotakatena (Ka) Khu 1. 357 piÔÔhe. 39 Pajjo = Addho (Ka) 201 PaÒÒapitaÑ = PaÒÒÈpitaÑ (Ka) 72 PaÒÒapesi = PaÒÒÈpesi (Ka) 24 PaÒhena atthiko Ègatomhi = PaÒhatthikÈmha ÈgatÈ (bah|su) passa Khu 7. 369 piÔÔhe. 48



[ Pa ] PaÒhaÑ = PaÒhe (SÊ, I) 21 PaÔiggÈho = PatiÔÔhÈho (Ka) 235 PaÔibaddhacitto = PaÔibandhacitto (Ka) 239 PaÔibhÈti = PaÔibhÈyati (Ka) 224 PaÔibhÈnavÈ = PaÔibhÈÓavÈ (SyÈ) 223 PaÔiladdhassa = LÈbhissa (SyÈ) 166 PaÔisenikarÈ = ViseniÑkatvÈ (Ka) Khu 7. 135 piÔÔhe. 114 PaÔÔhag|ti = Paddhag| (SÊ) 16 PatilÊyati = PatiÔÔhiyati (Ka) 97 PathavimaÓÉale = PuthavimaÓÉale (SÊ) 2 Padassati = Padessati (Ka) 2 PadÈnupubbatÈpetaÑ = PadÈnupubbatÈmetaÑ (bah|su) 24 Paddhag| = PaÔÔhag| (SyÈ, Ka) 140 PaddhÈ paddhacarÈ = PaÔÔhÈ paÔÔhacarÈ (SyÈ, Ka) 141 PanuÓÓapaccekasacco = PaÓunnapaccekasacco (Ka) 85 ParamatthamantanÈ = UbhayatthamantanÈ (Ka) 246 ParalokavajjabhayadassÈvino = Para -pa- dassÈvine (Ka) 177 Parig|hati = Pariguyhati (SyÈ, Ka) 239 ParicÈrakasoÄasÈnaÑ = ParicÈrikasoÄasannaÑ (SyÈ, Ka) 195 ParicÈrako = ParicÈriko (SyÈ, Ka) 195 ParipucchÈyapi = Paripucchepi (Ka) 253 Parip|raÑ = PÈrip|riÑ (SÊ, SyÈ) 4 PariyÈputaÑ = PariyÈpuÔaÑ (SyÈ, Ka) passa DÊ 3. 164 piÔÔhe. 278 PariyÈdiyanavacanametaÑ = PariyÈdÈyavacanametaÑ (SyÈ, Ka) 33 Parivajjeti = Parisajjeti (SyÈ) 240 ParisÈgato = Parisaggato (SyÈ) 203 ParoparaÑ = ParovaraÑ (SÊ-®Ôha) 225 PalÈpo = LÈpo palÈpo (SyÈ) Abhi 1. 105 piÔÔhepi. 72 Palibundheyya = Palibujjheyya (SyÈ) 37 PÈmojjaÑ = PÈmujjaÑ (SyÈ) 219

NÈnÈpÈÔhÈ 335


[ Pa ] PÈrag| = PÈrage (SyÈ) 3 PÈraguÑ = PÈrag| (SyÈ, Ka) 163 PÈrÈyananteva = PÈrÈyaÓaÑtveva (SÊ-®Ôha) 21 PÈrupanaÒca = PasÈdhanaÒca (SyÈ) SayanÈsanaÒca (Ka) 280 PÈlibhaddako = PÈÄibhaddako (Ka) 183 PÈvuraÓÈ = PÈpuraÓÈ (SyÈ) 36 Pi~giyamÈÓavakapucchÈniddeso = Si~giyapaÒhaÑ (Ka) 195 Pi~giyena = Tena (Ka) 195 PidhÊyare = Pithiyyare (SyÈ) PithÊyare (SÊ-®Ôha) 29 PiyavippayogaÑ = Vippayogampi (Ka) 246 PisuÓÈ vÈcÈ = PisuÓavÈcÈ (Ka) 158 PisuÓÈya vÈcÈya = PisuÓavÈcÈya (Ka) 276 PÊtaraÑsiÑva = JitaraÑsiÑ sÊtaraÑsiÑ (Ka) VÊtaraÑsiÑ (SÊ, SyÈ) 4 PÊÄayanti = PÊÄiyanti (SyÈ, Ka) 191 PuthujjanakalyÈÓako = KalyÈÓaputhujjano (SyÈ) 80 PubbaÓhasamaye = PubbaÓhasamayaÑ (Ka) Khu 7. 51 piÔÔhepi. 297 PubbaÓhasamayaÑ = PubbanhasamayaÑ (Ka) 293 PuramÈhissatiÑ = PuramÈhiyati (Ka) 4 P|janÊyo = P|jito (SyÈ, Ka) Khu 7. 45 piÔÔhepi. 74 PonobhavikÈ = PonobbhavikÈ (SyÈ, Ka) 39 Po~khÈnupo~khaÑ = PokhÈnupokhaÑ (SyÈ) 43

[ Pha ] PharusavÈcaÑ nicchÈraÓo = PharusavÈcanicchÈraÓo (SyÈ) 60 Phassaye = Phussaye (SyÈ, Ka) 269 PhassitaÑ = PhusitaÑ (SyÈ) 43 PharusÈya vÈcÈya = PharusavÈcÈya (Ka) 276 PheÓapiÓÉo = PheÓupiÓÉo (SyÈ) 183 PhoÔayitvÈ = MocayitvÈ (SyÈ) 88



[ Ba ] Balappatto = Phalappatto (Ka) 2 BahalapattapalÈso = SÈkhapattapalÈso (Ka) 290 BahupÈyÈsÈ = Bah|pÈyÈsÈ (SyÈ) 282 Bah|dakaÑ = BahurukkhaÑ (SyÈ) 208 Bah|ni vassÈni = BahunnaÑ vassÈnaÑ (SyÈ) 108 BuddhavacanaÑ = PakatiyÈ (Ka) 224 BuddhasubodhiÑ = BuddhasubuddhataÑ (Ka) 177 ByantÊkataÑ = ByantikataÑ (Ka) 59 ByantÊkareyya = ByantiÑ kareyya (Ka) 37 ByappathaÑ = ByapathaÑ (SyÈ, Ka) 76 Br|si = Br|hi (SyÈ) 24

[ Bha ] Bhagandalena = BhagandalÈya (SyÈ) 221 BhagavatÈ = Bhagavato (Ka) 176 Bhagavato = BhagavatÈ (SyÈ) Khu 7. 187 piÔÔhe. 66 Bhavissatha = Bhavissanti (Khu 7. 173 piÔÔhe) 273 Bhasmani = Gammani (SyÈ) 60 BhÈvanÈya pÈrip|riyÈ = BhÈvanÈpÈrip|riyÈ (SyÈ) 297 BhÈvitasÊlo, BhÈvitacitto, = BhÈvita -pa- bhÈvitacittoti (SyÈ) 26 BhÈvento = BhavitattÈ (Ka) 140 BhikkhuÑ = Bhikkh| (Ka) Khu 7. 172 piÔÔhe. 272 Bh|rÊ = Bh|ri (Ka) 32 BhotÊ = Bhoti (Ka) 2

[ Ma ] MakkhÈyanÈ = MakkhiyanÈ (Ka) passa Abhi 2. 371 piÔÔhe. 275 MaggavÈdinaÑ = PavaramaggavÈdinaÑ (Ka) 209 Maccudheyyassa pÈraÑ = MaccudheyyapÈraÑ (SÊ) 23 MatimÈ = MutÊmÈ (Khu 1. 288 piÔÔhe) 282 MatteyyatÈya = MetteyyatÈya (SyÈ, Ka) 298

NÈnÈpÈÔhÈ 337


[ Ma ] ManussarÈhasseyyakÈni = ManussarÈhaseyyakÈni (SyÈ, Ka) 26, 211 MahÈpadÈniyasuttantaÑ = MahÈdhaniyasuttaÑ (SyÈ) 164 MahÈmoggallÈno = MahÈmoggalÈno (Ka) 287 MahÈsahassimpi = TisahassiÑ mahÈsahassampi (Ka) 174 MahiÑsayuddhaÑ = MahisayuddhaÑ (SyÈ) 285 MahiÑsÈ = GomahisÈ (SyÈ) Khu 7. 10 piÔÔhepi. 249 MaÄakassa = AÄakassa (Khu 1. 429 piÔÔhe) MuÄakassa (SyÈ) M|Ähakassa (Ka) 1 MÈ janesi = MÈjanehi (SyÈ) 146 MÈÓavaÑ = MÈnavaÑ (SyÈ) 152 MÈnasakaÑ = MÈnusakataÑ (SyÈ) 209 MÈrabaÄisaÒca = MÈrabalisaÒca (Ka) 140 MÈlÈgandhavilepanaÑ = MÈlÈgandhaÑ vilepanaÑ (SyÈ) Khu 1. 240 piÔÔhe. 49 Miyyare = MÊyare (Ka) 238 MukhakerakaÑ = MukhabherukaÑ (SyÈ) 247 MukhaÉiÓÉimakaÑ = MukhadeÓÉimakaÑ (SyÈ) MukhadindimakaÑ (Ka) 247 Muggas|pyatÈya = Muggas|patÈya (SyÈ) 258 Mucceyyunti = MuÒceyyunti (SyÈ) 95 Muddhani muddhapÈte = MuddhanimmuddhapÈte (Ka) 2 MuddhÈdhipÈtaÒca = MuddhÈtipÈtaÒca (Ka) 2 Munino = Munayo (SyÈ) Khu 7. 44 piÔÔhepi. 74 MunÊ = Muni (SyÈ, Ka) Khu 1. 51 piÔÔhe. 74

[ Ya ] YaÒÒayÈjakÈ = YaÒÒayajakÈ (SyÈ) 50 YattÈ paÔiyattÈ = YatÈ paÔiyatÈ (SyÈ) 116 Yatthassa = Tattha ye (Ka) passa SaÑ 2. 390 piÔÔhe. 287 YathÈbh|taÑ = TaÑ (Ka) 271 Yampi = Yepi (Ka) 240 YampidaÑ = YamidaÑ (Ka) passa SaÑ 2. 278 piÔÔhe. 180 YamakapÈÔihire ÒÈÓaÑ = YamakapÈÔihiriyaÒÈÓaÑ (SyÈ) 165



[ Ya ] Yassa ca visatÈ = Yassa paripatÈ (SyÈ) passa Khu 1. 390 piÔÔhe. 155 YassetÈni = Yassete (SyÈ) 133 YÈnÊdhatthi = YÈni patthi (SyÈ) YÈni atthi (Ka) Khu 1. 360 piÔÔhe. 64 YÈvatakaÑ vÈ = YÈvatÈ (SÊ, Ka) 174 YÈvatÈnanda = So vatÈnanda (Ma 3. 152 piÔÔhe) 269 Yena taÑ rÈgena = Yena rÈgena (SyÈ, Ka) Khu 7. 192 piÔÔhe. 111 YonÈ = YonakÈ (Ka) Khu 7. 120 piÔÔhepi. 150

[ Ra ] RakhasÈ = RakkhasÈ (Ka) 28 RatiÑ = RatÊ (SyÈ) 279 RamaÓÊyaÔÔhena = ( ) Natthi SyÈ-potthake. 36 RÈjadhÈniyo = RÈjaÔhÈniyo (Ka) 36 R|pupayaÑ = R|p|pÈyaÑ (SyÈ, Ka) passa SaÑ 2. 43 piÔÔhe. 167

[ La ] LambikaÑ = LambilaÑ (SyÈ, Ka) passa Œyatanavibha~ge 73 piÔÔhe. 291 Labhetha = Labhati (SyÈ, Ka) 288 Labhetheva = Labhateva (SyÈ, Ka) 287 LÈlappanÈ lÈlappitattaÑ = LÈlappÈyanÈ lÈlappÈyitattaÑ (bah|su) 72 Lokasmi = LokasmiÑ (SyÈ, Ka) 58 Loke vesÈ visattikÈ, = YÈ sÈ loke visattikÈ (SyÈ) 76 Lohita~go = Lohitako (?) 281 Lohitapittena = Lohitena. Pittena (SyÈ, Ka) 221 LohitapittaÑ = LohitaÑ pittaÑ (bah|su) 28

[ Va ] Vakkalitthero = Vakkali (SyÈ) 223 Vacanamabravi = Vacanamabruvi (SÊ) 1

NÈnÈpÈÔhÈ 339


[ Va ] VacÊmuniÑ = VÈcÈmuniÑ (bah|su) Khu 1. 234 piÔÔhe. 73 VanibbakayÈcakÈ = VaÓibbakasÈvakÈ (SyÈ) 50 VÈssÈni = VassÈnaÑ (SyÈ, Ka) 107 VijjÈÔÔhÈnena = VijjÈÔhÈnena (Ka) 205 VijjhÈtattÈ = NijjhÈtattÈ (Ka) Khu 7. 53 piÔÔhe. 59 Vipattisambhavaloko ca = Dve -pa- bhavaloko (SyÈ) 206 VipariyÈsaggÈho = VipariyesaggÈho (bah|su) 45 VippaluggÈ = VippaluggatÈ (SyÈ) passa Khu 7. 74 piÔÔhe. 114 VipekkhamÈno = PekkhamÈno (SyÈ, Ka) 284 VibhajitÈni = VibhattÈni (Ka) 30 VibhajitaÑ = VibhattaÑ (SyÈ) 200 Vibh|saÔÔhÈnÈ = Vibh|sanaÔÔhÈnÈ (SyÈ, Ka) Vibh|saÓaÔÔhÈnÈ (SÊ-®Ôha) 279 Vimutto = Dhimutto (Ka) 12 Vimokkho = VimokkhÈ (Ka) 105 Virato idha = Œrato idheva (SyÈ) passa Khu 1. 360 piÔÔhe. 254 VivaÔacchado = VivaÔacchadano (Ka) 223 VivaÔÔacchado = Vivattacchaddo (SÊ) 3 VivarÈhi vibhajÈhi = Vivarehi vibhajehi (Ka) 32 VividhakammakÈraÓÈ = VividhakammakaraÓÈni (Ka) 190 VividhÈ kammakÈraÓÈ = VividhÈni kammakaraÓÈni (Ka) 236 VisajjanaÑ = VissajjanaÑ (Ka) 196 Visajjissati = Vissajissati (Ka) 3 Visajjeti = Vissajjeti (Ka) 51 VisajjetuÑ vahassetaÑ bhÈranti = VisajjetuÑ sandassetuÑ bhaÓitunti (SyÈ) Vahassu*etaÑ. 48

VisaÔaÑ = SaritaÑ (SyÈ) Khu 7. 362 piÔÔhepi. 211 Vissattho = VissaÔÔho (Ka) 187 ViseÔÔhacaraÓaÑ = VisiÔÔhacaraÓaÑ (Ka) 198 VisenikatvÈ = ViseniÑkatvÈ (Ka) Khu 7. 135 piÔÔhe. 113 Vihare = VÊharaÑ (Khu 1. 287 piÔÔhe) 267



[ Va ] VÊtavaÓÓo = VivaÓÓo (SyÈ) 188 VÊtivattayi = VÊtivatti (Ka) 58 VÊriyavÈ = ViriyavÈ (SyÈ) Khu 1. 360 piÔÔhepi. 141 VÊriyaÑ = ViriyaÑ (SyÈ) 35 VÊriyassa saÓÔhÈnaÑ = Viriyassa ÔhÈnaÑ (SyÈ) 297 VuttavÈso = VuÔÔhavÈso (SyÈ) Khu 7. 16 piÔÔhepi. 85 VedanÈnupassÊ = [ ] Natthi SyÈ-potthake. 162 VemÈne = VihÈyamÈne (Ka) 191 VeÄugumbasmiÑ -pa- sattÈ = VeÄagumbasmiÑ -pa- saÑsibbitÈ (SyÈ) 241 VobhindantÈ = Te bhindantÈ (SyÈ, Ka) 176 Volokento = Olokento (Ka) 177 Vosaggo = Vossaggo (bah|su) 27 VaÑsakkaÄÊrova = VaÑse kaÄÊrova (Ka) 241

[ Sa ] Sa~kamo = Sa~gamo (SyÈ, Ka) 201 Sa~gajÈlamaticca = Sa~gaÑ jÈlamaticca (Khu 1. 360 piÔÔhe) 74 Sajotibh|tÈya = SaÒjotibh|tÈya (SyÈ) 237 SaÒÒojanÈni = SaÑyojanÈni (Ka) 305 SaÒÒojanÊyÈ = SaÒÒojanikÈ (Ka) 251 SaÒchinnapatto = SaÑsÊnapatto (SÊ-®Ôha) 254 SattamÊ = SattamÈ (SyÈ) 168 SatÈnusÈriÒÈÓaÑ = SatÈnussariyaÒÈÓaÑ (Ka) passa DÊ 3. 111 piÔÔhe. 164 Sati cÈpi = SatÊ ceva (SÊ) 6 SatiparibandhÈnaÑ = SatipaÔipakkhÈnaÑ (SyÈ) Khu 7. 7 piÔÔhe. 39 Santipadampi = Santipadanti (Ka) 142 SattÊhipi = SattiyÈpi (Ma 1. 120, 128 piÔÔhe.) 263 Santhave = Sandhave (Ka) 239 Santhavo = Sandhavo (Ka) Abhi 2. 376 piÔÔhe. 27

NÈnÈpÈÔhÈ 341


[ Sa ] Sa danto”ti = Sudantoti (SyÈ) Khu 1. 358 piÔÔhe; Khu 7. 188 piÔÔhepi. 67 SaddahanÈ = SaddhahanÈ (Ka) 219 SandacchÈyo = SaÓÉacchÈyo (SyÈ) SantacchÈyo (Ka) Ma 1. 108 piÔÔhe. 290 Sadevako = Sadevako loko (Ka) 180 SampaÔipÈdayitvÈ = PaÔipÈdayitvÈ (SyÈ) 85 Samphalanti = Saphalanti (Ka) passa Khu 1. 226 piÔÔhe. 252 SabbasaÑyoge = Sabbayoge (Ka) Khu 1. 359 piÔÔhe. 83 SabhÈgato = Sabhaggato (SyÈ) 203 SabhiyapaÒhÈnaÑ = ParisapaÒhÈnaÑ (SyÈ) Pi~giyapaÒhÈnaÑ (Ka) 226 SammÈdiÔÔhi = ©ÈÓaÑ -pa- sabbavedamaticca vedag| soti (SyÈ) passa Khu 7. 158 piÔÔhe. 87 SamÈsane = SamÈsanne (Ka) 1 SammutidevÈ = SammatidevÈ (SyÈ) 225 Samupapanno = Sampanno (Ka) 39 SayanaÑ = NipajjanaÑ (SyÈ) 229 SahissÈmi = SamÊhÈmi (Ka) 94 SÈgar|pamo = SÈgarasamo (Ka) 64 SÈtthaÑ sabyaÒjanaÑ = SatthÈ sabyaÒjanÈ (SyÈ) passa Ma 3. 62 piÔÔhe. 278 SÈmayikaÑ = ŒsÈmÈyikaÑ (Ka) 269 SÈmÈyikaÑ = SÈmayikaÑ (SyÈ, Ka) 270 SÈriputto = (Passa SaÑ 3. 137 piÔÔhe) 45 SÈre patiÔÔhitaÑ = SÈresu supatiÔÔhitaÑ (SyÈ, Ka) passa Khu 1. 81 piÔÔhe. 293 SibbinimaccagÈti = SibbanimaccagÈ (SÊ, SyÈ) 7 SinehadosaÑ = SnehadosaÑ (SyÈ, Ka) 294 SÊmakataÑ odhikataÑ = MariyÈdikataÑ odhikataÑ (SyÈ) 44 SÊmakataÑ = SÊmakataÑ mariyÈdikataÑ (SyÈ) 234 SuÈcikkhitaÑ = SvÈcikkhitaÑ (Ka) 123



[ Sa ] SuciÑ dinnaÑ = PiyaÑ dinnaÑ (SyÈ) 55 SuÒÒo = SuÒÒato (Ka) passa SaÑ 2. 280 piÔÔhe. 185 SuttaÑ visaÔÈ = SottaÑ visatÈ (SyÈ) 27 Sumedhasoti = Bh|rimedhasoti (SyÈ) 213 SusumÈrabhayaÑ = SuÑsumÈrabhayaÑ (SyÈ) 241 S|riyo = Suriyo (SyÈ) 143 Sekhamunino = Sekkhamunino (SyÈ, Ka) 74 SekhÈ = SekkhÈ (SyÈ, Ka) 6, 34 Setagaccho = Setavaccho (Ka) 183 SeyyathÈpi = TaÑ kiÑ maÒÒatha (SyÈ, Ka) passa SaÑ 2. 28 piÔÔhe. 185 SeyyathidaÑ = SeyyathÊdaÑ (SyÈ) 30 SokÈvatiÓÓaÑ = SokÈvakiÓÓaÑ (SyÈ) 177 SobhanÈ = SobhaÓÈ (SyÈ) 234 SoÄasÈnaÑ = SoÄasannaÑ (SyÈ, Ka) 307 SobhanakaÑ = SobhanagarakaÑ (SyÈ) SobhanakaraÓaÑ (Ka) 285 SaÑkappayantÈya = SaÑkappayattÈya (SÊ) 23 SaÑghaÔÔayantÈni = SaÑghaÔÔamÈnÈni (Khu 1. 286 piÔÔhe) 259 SaÑvesetvÈ = SaÑvesitvÈ (SyÈ, Ka) passa Ma 3. 221 piÔÔhe. 237 SaÑsayapakkhando = SaÑsayapakkhanno (SyÈ) 50 SaÑsÈretÊti = SampÈyatÊti (SyÈ) 178

[ Ha ] HadayaÑ = Tapparassa (SyÈ) 60 HaliddiyÈ = Haliddena (SyÈ) 96 Hi = VÈ (Ka) 307 HeÔÔhimato = Pacchato (SyÈ) HeÔÔhimÈya (Ka) 288 HeÔÔhimÈya = AdhogamÈya (SyÈ) 304

Documents

C £ANIDDESAPŒ£Ibtmar.org/files/cspitaka/Pali/25Khu08.pdfTHE PŒ£I ALPHABET IN BURMESE AND ROMAN CHARACTERS ____ VOWELS t a tm È Ä £ i þ Ê O u OD | {e Mo o CONSONANTS WITH