C1001- BAHAN & BINAAN KEJURUTERAAN DKA 1B

C1001- BAHAN & BINAAN C1001- BAHAN & BINAAN KEJURUTERAANKEJURUTERAAN

DKA 1BDKA 1B

JabatanKejuruteraan Awam , PMMJabatanKejuruteraan Awam , PMM

TOPIK 3 TOPIK 3

LOGAMLOGAM

The FlintstonesThe Flintstones

44

Early Human Civilization Development

Paleolithic

Modern

Bronze / Iron Age

Neolithic

-Language

-Fire making

-Hunting & Gathering

-Domestication of animals

-Cultivation: starting permanent settlements

-Creation of great irrigation civilizations

-Cities, governments

-Greeks, Roman, Asian, Islamic Civilizations

-The middle Ages

-European Renaissance

-Industrial Age

-Modern Era

Bronze And Iron AgeBronze And Iron Age

Started around 4000 years bc.Started around 4000 years bc. Stayed in a cave and near the river. Stayed in a cave and near the river. CultureCulture

Tulang mawas

Menghasilkan alat logam daripada Menghasilkan alat logam daripada gangsa dan besi. gangsa dan besi.

Bercucuk tanam, menangkap ikan, Bercucuk tanam, menangkap ikan, berburu, menternak binatang, dan berburu, menternak binatang, dan menjalankan kegiatan perdagangan menjalankan kegiatan perdagangan secara tukar barang. secara tukar barang.

Mempunyai kepercayaan dan Mempunyai kepercayaan dan pegangang hidup yang tertentu. pegangang hidup yang tertentu.

Menjalankan pengebumian Menjalankan pengebumian menggunakan kepingan batu. menggunakan kepingan batu.

Peralatan logam yang digunakan Peralatan logam yang digunakan oleh manusia Zaman Logam. oleh manusia Zaman Logam.

PENGENALANPENGENALAN Antara logam yang paling banyak digunakan- Antara logam yang paling banyak digunakan-

senang diperolehi, kekuatan tinggi, tahan lasak senang diperolehi, kekuatan tinggi, tahan lasak dan mudah dikerjakandan mudah dikerjakan

Cara keluarkan besi dari bijihnya telah ditemui Cara keluarkan besi dari bijihnya telah ditemui secara tdk sengaja pada tahun 1400 sblm Masihi .secara tdk sengaja pada tahun 1400 sblm Masihi .

Besi tempa yang dihasilkan lagi dengan bahan Besi tempa yang dihasilkan lagi dengan bahan berkarbon akan menghasilkan keluli (lebih kuat berkarbon akan menghasilkan keluli (lebih kuat dan keras) yang digunakan untuk membuat dan keras) yang digunakan untuk membuat pedang pada zaman dahulu.pedang pada zaman dahulu.

Pada tahun 1728, besi waja gulung dihasilkanPada tahun 1728, besi waja gulung dihasilkan Pada tahun 1783, besi waja dalam bentuk rod dan Pada tahun 1783, besi waja dalam bentuk rod dan

bar digulung pula dihasilkan.bar digulung pula dihasilkan. Besi tuang pula dihasilkan setelah penukar Besi tuang pula dihasilkan setelah penukar

bessemer dicipta dalam tahun 1855. bessemer dicipta dalam tahun 1855.

Logam Logam FerusFerus

Logam yang mengandungi unsur karbon – logam Logam yang mengandungi unsur karbon – logam lebih kuat ,tahan lasak, ekonomi dan murahlebih kuat ,tahan lasak, ekonomi dan murah

Terbahagi kpd 2 jenis , besi (besi tuang, besi Terbahagi kpd 2 jenis , besi (besi tuang, besi tempa dan besi jongkong) dan keluli.tempa dan besi jongkong) dan keluli.

di proses daripada bijih besi - besi oksida, sulfida, di proses daripada bijih besi - besi oksida, sulfida, klorida, silikat dan karbonat.klorida, silikat dan karbonat.

proses: melombong, membersih bijih, proses: melombong, membersih bijih, mengeluarkan besi daripada bijih dan menulenkan mengeluarkan besi daripada bijih dan menulenkan besi.besi.

9


Melombong: mengeluarkan bijih daripada Melombong: mengeluarkan bijih daripada kerak bumi.kerak bumi.

Membersih bijih: mengeluarkan bahan asing Membersih bijih: mengeluarkan bahan asing daripada bijih seperti sulfur, karbon dan lain-daripada bijih seperti sulfur, karbon dan lain-lain.lain.

Mengeluarkan besi daripada bijih: proses kimia Mengeluarkan besi daripada bijih: proses kimia menukarkan oksida besi menjadi logam besi menukarkan oksida besi menjadi logam besi dan bercampur karbon.dan bercampur karbon.

Antara proses-proses: pairometalurgi, Antara proses-proses: pairometalurgi, elektrometalurgi dan hidrometalurgielektrometalurgi dan hidrometalurgi

Penulenan besi: proses mengurangkan Penulenan besi: proses mengurangkan kandungan karbon - besi tuang, tempa , keluli.kandungan karbon - besi tuang, tempa , keluli.1

0


Pairometalurgi- proses mengeluarkan besi Pairometalurgi- proses mengeluarkan besi jongkong dengan cara memanaskan nya jongkong dengan cara memanaskan nya dalam relau.dalam relau.

60% bijih besi dicampurkan dengan 25% kok 60% bijih besi dicampurkan dengan 25% kok (arang batu) dan 15% batu kapur dipanaskan (arang batu) dan 15% batu kapur dipanaskan dalam relau Bagas pada suhu 500 - 600dalam relau Bagas pada suhu 500 - 600ooC oleh C oleh udara panas dan pada tekanan 0.1MN/mudara panas dan pada tekanan 0.1MN/m22..

Apabila kok terbakar - suhu naik mencapai Apabila kok terbakar - suhu naik mencapai 16001600ooC. Besi cair dan mendap ke bawah.C. Besi cair dan mendap ke bawah.

karbon menjadi karbon dioksida, sulfur karbon menjadi karbon dioksida, sulfur bercantum dgn. batu kapur dan terasing bercantum dgn. batu kapur dan terasing menjadi slag.menjadi slag. 1

1

Logam Logam FerusFerusBesi jongkong

dikeluarkan dan disejukkan dalam bentuk jongkong 50kg.

Besi ini masih belum tulen mengandungi kandungan karbon yang tinggi.

Besi ini ditulenkan menjadi besi tuang, besi tempa dan keluli.

12


Besi Tuang (cast Besi Tuang (cast iron)iron)– besi jongkong besi jongkong

dipanaskan semula dipanaskan semula dalam relau Kupola dalam relau Kupola untuk menulenkan untuk menulenkan besi/mengurangkan besi/mengurangkan kandungan karbon.kandungan karbon.

– 20% kok, 80% besi 20% kok, 80% besi jongkong.jongkong.

– Kandungan karbon : Kandungan karbon : 1.5% - 4%1.5% - 4%


Besi tuang yang lebih tulen (kurang Besi tuang yang lebih tulen (kurang kandungan karbon) dikeluarkan oleh relau kandungan karbon) dikeluarkan oleh relau bergema.bergema.

Slag yang timbul atas besi cair menututp Slag yang timbul atas besi cair menututp permukaan dan mengelakkan berlaku permukaan dan mengelakkan berlaku pengoksidan semula.pengoksidan semula.

14

Logam FerusLogam Ferus

15


Jenis-Jenis Besi TuangJenis-Jenis Besi Tuang– Besi cair yang keluar dari relau kupola atau relau Besi cair yang keluar dari relau kupola atau relau

bergema apabila dikawal proses penyejukannya bergema apabila dikawal proses penyejukannya menghasilkan besi tuang berbeza ciri-cirinya.menghasilkan besi tuang berbeza ciri-cirinya.

– Apabila dilakukan rawatan semula seperti proses Apabila dilakukan rawatan semula seperti proses sepuh-lindap (annealing) atau sepuh-lindap sepuh-lindap (annealing) atau sepuh-lindap lanjutan - ciri-ciri mekanikal berbeza berbanding lanjutan - ciri-ciri mekanikal berbeza berbanding dengan yang tanpa melalui proses ini.dengan yang tanpa melalui proses ini.

– Besi tuang biasa (susah ditempa), besi tuang Besi tuang biasa (susah ditempa), besi tuang putih (sangat kuat dan rapuh), besi tuang kelabu putih (sangat kuat dan rapuh), besi tuang kelabu (kekuatan lebih rendah tetapi lebih mulur).(kekuatan lebih rendah tetapi lebih mulur).

– Dengan penambahan logam asing: 0.5% - 3% Dengan penambahan logam asing: 0.5% - 3% nikel- meningkatkan kekuatannya.nikel- meningkatkan kekuatannya.

16


Kecacatan Besi TuangKecacatan Besi Tuang– Besi ini kebiasaannya wujud kecacatanBesi ini kebiasaannya wujud kecacatan– i. Gelembong-gelembong terperangkap i. Gelembong-gelembong terperangkap

ketika proses penyejukan.ketika proses penyejukan.– ii. Mengalami rekahan.ii. Mengalami rekahan.– iii. Berlaku pengasingan benda asing ke iii. Berlaku pengasingan benda asing ke

dalam kelompok-kelompok - melemahkan/ dalam kelompok-kelompok - melemahkan/ merapuhkan besi.merapuhkan besi.

– iv. Struktur ira yang kasar - besi lebih lemah iv. Struktur ira yang kasar - besi lebih lemah di satah berkenaan.di satah berkenaan.

17

Logam FerusLogam FerusBesi Tempa (Wrought Iron)Besi Tempa (Wrought Iron)

besi paling tulen dihasilkan besi paling tulen dihasilkan dengan kandungan karbon dengan kandungan karbon kurang daripada 0.12%.kurang daripada 0.12%.

dalam relau, besi jongkong dalam relau, besi jongkong lebih tulen digunakan dan lebih tulen digunakan dan karbon yang terbakar karbon yang terbakar menjadi karbon monoksida.menjadi karbon monoksida.

bendasing yang terbakar bendasing yang terbakar dielakkan terperangkap dielakkan terperangkap dengan menggunakan dengan menggunakan Penukar Bessemer, i.e. besi Penukar Bessemer, i.e. besi cair disejukkan dengan cair disejukkan dengan menuang menjadi bebola besi menuang menjadi bebola besi kecil.kecil.

18


Sifat-sifat Besi TempaSifat-sifat Besi Tempa– Kemuluran sangat tinggi- pemanjangan 25% Kemuluran sangat tinggi- pemanjangan 25%

- 30% panjang asal sebelum gagal.- 30% panjang asal sebelum gagal.– Kekuatan tegangan maksimum ~355 Kekuatan tegangan maksimum ~355

N/mmN/mm22..– Mencapai 415 N/mmMencapai 415 N/mm22 apabila dicampurkan apabila dicampurkan

sedikit nikel.sedikit nikel.– Ketumpatan ~7690 kg/mKetumpatan ~7690 kg/m33

– senang dikerjakan, mudah kimpal.senang dikerjakan, mudah kimpal.– Tahan hentaman dan tahan kakisan.Tahan hentaman dan tahan kakisan.

19

Logam Ferus- Kegunaan Besi TempaLogam Ferus- Kegunaan Besi Tempa

20

Logam FerusLogam Ferus Peranan Karbon dalam logam FerusPeranan Karbon dalam logam Ferus

14


Keluli (Steels)Keluli (Steels)– logam ferus (besi) yang mengandungi karbon logam ferus (besi) yang mengandungi karbon

antara 0.12% - 1.8% dan beberapa unsur lain antara 0.12% - 1.8% dan beberapa unsur lain bagi meningkatkan mutunya.bagi meningkatkan mutunya.

– Keluli karbon rendah (0.12% - 0.15%)Keluli karbon rendah (0.12% - 0.15%)– keluli karbon sedikit (mild steels) (0.15 - keluli karbon sedikit (mild steels) (0.15 -

0.25%)0.25%)– keluli karbon sederhana (0.20% - 0.50%)keluli karbon sederhana (0.20% - 0.50%)– keluli karbon tinggi (0.50% - 1.50%)keluli karbon tinggi (0.50% - 1.50%)– Perbezaan karbon ~ logam-logam ini berbeza Perbezaan karbon ~ logam-logam ini berbeza

ciri-cirinyaciri-cirinya– unsur lain: silikon, fosforus, mangganam unsur lain: silikon, fosforus, mangganam

membantu meningkatkan kekuatan membantu meningkatkan kekuatan muktamad, menjadi lebih keras.muktamad, menjadi lebih keras. 22


Proses PengeluaranProses Pengeluaran– Antaranya: Relau lantai Perapian, Proses Bessemer, Antaranya: Relau lantai Perapian, Proses Bessemer,

Proses Asas Oksigen, Proses Relau Elektrik.Proses Asas Oksigen, Proses Relau Elektrik.– Pilihan proses bergantung pada jumlah keluli dan Pilihan proses bergantung pada jumlah keluli dan

keperluan pengkhususan keluli yang akan keperluan pengkhususan keluli yang akan dihasilkan.dihasilkan.

– Proses ini : proses pengeluaran kandungan karbon Proses ini : proses pengeluaran kandungan karbon daripada besi jongkong (biasanya sebanyak daripada besi jongkong (biasanya sebanyak mungkin) dan kemudian memasukkan unsur-unsur mungkin) dan kemudian memasukkan unsur-unsur aloi.aloi.

– Pembentukan keluli ke dalam bentuk pengeluaran Pembentukan keluli ke dalam bentuk pengeluaran tertentu seperti rod, kepingan, paip, dawai dan tertentu seperti rod, kepingan, paip, dawai dan sebagainya.sebagainya.

23


Keluli struktur~0.2%C, Maks. 0.27%Keluli struktur~0.2%C, Maks. 0.27%

Kod ASTM Jenis Keluli Kegunaan

A36 Keluli karbon terbentuk spt plat danbatang

Binaan melibatkan kimpalan, rivetdan bolt. Seperti jambatan, menara,bangunan dan sturktur kegunaanumum.

A53 Paip terkimpal, hitam atau

galvanised

Binaan melibatkan kimpalan, rivetdan bolt. Penggunaan utama dalamtiang dan truss.

A242 Kekuatan Tinggi, aloi rendah, platdan batang

Sama seperti di atas tetapi tahankakisan udara 4 kali ganda kelulikarbon biasa.

A440 Kekuatan Tinggi, terbentuk spt platdan batang

Binaan rivet dan bolt sepertijambatan, bangunan, menara danstruktur lain bersifat tahan kakisanudara 2 kali ganda keluli karbonbiasa.

A500 Tiub dibentuk sejuk bulat,empatsegi, empatsegi tepat danbentuk khas

Binaan melibatkan kimpalan, rivetdan bolt seperti jambatan, bangunandan binaan struktur kegunaanumum.

A501 Tiub dibentuk panas bulat,empatsegi, empat segi tepat danbentuk khas.

Sama seperti pada A500

A529 Plat dan batang keluli karbon tebalsehingga ½ inci.

Binaan bangunan melibatkankimpalan, rivet dan bolt terutamabentuk piawai.

A606 Kepingan /lapisan keluli kekuatantinggi, aloi rendah, digilis sejuk danpanas.

Kegunaan struktur dan lain yangkhusus dimana pengurangan beratdan penambahan tahanlasakdiutamakan.

Logam Ferus - Logam Ferus - Keluli Struktur BSKeluli Struktur BS

Antara Piawai British untuk keluliAntara Piawai British untuk keluliBS4360:1979 Keluli Struktur boleh Kimpal(Weldable)BS4360:1979 Keluli Struktur boleh Kimpal(Weldable)

BS4848:1975 Bahagian Keluli Struktur Gilis Panas (Hot-rolled)BS4848:1975 Bahagian Keluli Struktur Gilis Panas (Hot-rolled)

BS2994:1976 Bahagian Keluli Struktur Gilis Sejuk (Cold rolled)BS2994:1976 Bahagian Keluli Struktur Gilis Sejuk (Cold rolled)

BS6363:1983 Bhg. Keluli Struktur berlubang terkimpal tempa BS6363:1983 Bhg. Keluli Struktur berlubang terkimpal tempa sejuk (Welded Cold formed-hollow sections)sejuk (Welded Cold formed-hollow sections)

BS1449:1983 Keluli Plat, kepingan dan lapisan (steel plate, sheet BS1449:1983 Keluli Plat, kepingan dan lapisan (steel plate, sheet and strips)and strips)

BS5950:1985 Penggunaan Struktur keluli dalam bangunanBS5950:1985 Penggunaan Struktur keluli dalam bangunan

Piawaian British menyatakan gred keluli ini ~40, 43, 50 dan 55Piawaian British menyatakan gred keluli ini ~40, 43, 50 dan 55

dengan Gred40 ~kekuatan tegangannya : 400 - 480 N/mmdengan Gred40 ~kekuatan tegangannya : 400 - 480 N/mm22,,

Gred 43 ~430 - 510 N/mmGred 43 ~430 - 510 N/mm22

Gred 50 dan 55 ~490 - 700 N/mmGred 50 dan 55 ~490 - 700 N/mm22

25

Logam Ferus - Keluli TetulangLogam Ferus - Keluli Tetulang

Jadual ASTM - Saiz dan dimensi keluli tetulangNo. Jenis Berat Nominal

kg/mGarispusat (mm) Luas Keratan Rentas Perimeter(mm)

34567891011

14*18*

0.5600.9941.5522.2353.0423.9735.0596.4037.906

11.38420.238

9.5212.7015.8819.0522.2225.4028.6532.2635.8143.0057.33

0.711.292.002.843.875.106.458.1910.0614.5225.81

29.939.949.959.869.879.890.0 101.4112.5135.1180.1

*: Terdapat dalam bentuk keluli billet 26

Logam Logam Ferus - Ferus - Keluli Keluli

TetulangTetulang

Jadual Gred Keluli tetulangJenis Keluli &ASTM Spec.

Gred No. Saiz Had Alah Minimum(MPa)

Kekuatan TeganganMinimum (MPa)

PemanjanganMinimum dlm203mm (%)

Keluli BilletA615

Keluli RelA616

Keluli PaksiA617

40

60

50

60

40

60

34, 5

6789

1011

14, 183, 4, 5

67, 8

9, 10,1114,18

34, 5, 6

78

9, 10, 113

4, 5, 678

9, 10, 113

4, 56789

1011

3, 4, 5678

9,10,11

276

415

345

415

275

415

483

621

550

620

480

620

1112121110987-9987767655665

4.54.511121211109878878727

KeluliKeluli

28

Logam Ferus - Aloi KeluliLogam Ferus - Aloi Keluli

Dua Kategori KumpulanDua Kategori Kumpulan– yang bercantum dengan karbon - membentuk yang bercantum dengan karbon - membentuk

sebatian karbida - Nikel, Silikon dan kuprum.sebatian karbida - Nikel, Silikon dan kuprum.– yang tidak bercantum dengan karbon -yang tidak bercantum dengan karbon -

Mangganam, Kromium, Tungsten, Mangganam, Kromium, Tungsten, Molybdenum, dan Vanadium.Molybdenum, dan Vanadium.

Aloi Keluli KromiumAloi Keluli Kromium Aloi Keluli Nikel-KromiumAloi Keluli Nikel-Kromium Aloi Keluli MolybdenumAloi Keluli Molybdenum Aloi Keluli SilikonAloi Keluli Silikon Aloi Keluli TungstenAloi Keluli Tungsten Aloi Keluli KuprumAloi Keluli Kuprum 29

LOGAM BUKAN FERUSLOGAM BUKAN FERUS

Logam yang tidak mengandungi Logam yang tidak mengandungi karbon dalam struktur jisimnyakarbon dalam struktur jisimnya

Untuk tujuan pembinaan, banyak Untuk tujuan pembinaan, banyak digunakan dalam pembinaan digunakan dalam pembinaan tingkap, pintu, kemasan lantai, tingkap, pintu, kemasan lantai, peralatan ruang dapur, ruang tamu peralatan ruang dapur, ruang tamu dlldll

Empat jenis yang utama, Aluminium, Empat jenis yang utama, Aluminium, Tembaga, Zink dan GangsaTembaga, Zink dan Gangsa

Logam Bukan FerusLogam Bukan Ferus

AluminiumAluminium– logam lain daripada besi yang banyak logam lain daripada besi yang banyak

digunakan dalam industri pembinaan.digunakan dalam industri pembinaan.– logam ini digunakan dalam bentuk aloi logam ini digunakan dalam bentuk aloi

dengan kuprum, magnesium, zink, dengan kuprum, magnesium, zink, silikon, dan mangganam.silikon, dan mangganam.

– kebaikannya ialah lebih ringan dan lebih kebaikannya ialah lebih ringan dan lebih menarik tetapi masalahnya mudah menarik tetapi masalahnya mudah diserang asid, alkali dan larutan garam diserang asid, alkali dan larutan garam serta mudah terbentuk lapisan nipis serta mudah terbentuk lapisan nipis aluminium oksida di permukaan.aluminium oksida di permukaan.

31

Logam Bukan FerusLogam Bukan Ferus AluminiumAluminium

– aluminium tempa (wrought): 99.0% aluminium tempa (wrought): 99.0% tulen, lembut dan mulur.tulen, lembut dan mulur.

– aluminium tuang:aluminium tuang:berciri mekanikal tertentu dengan berciri mekanikal tertentu dengan

penambahan bahan aloi.penambahan bahan aloi.berciri tertentu dipertingkat dengan berciri tertentu dipertingkat dengan

proses rawatan haba.proses rawatan haba.

– AloiAloi

32

Logam Bukan FerusLogam Bukan Ferus Pengenalan Aluminium Tempa dengan siri 4 digitPengenalan Aluminium Tempa dengan siri 4 digit

– contoh Aluminium 1035: 1=aluminium tulen 99.0%, contoh Aluminium 1035: 1=aluminium tulen 99.0%, 35=peratus sebenar aluminium ialah 99.35%. Digit “0” 35=peratus sebenar aluminium ialah 99.35%. Digit “0” bermakna tiada kawalan khas ke atas benda asing. Jika bermakna tiada kawalan khas ke atas benda asing. Jika digit ini 1 - 9 memberi erti bilangan benda asing yang ada digit ini 1 - 9 memberi erti bilangan benda asing yang ada dalam aloi yang peratusnya dikawal.dalam aloi yang peratusnya dikawal.

Logam/bahan aloi Nombor siriAluminium tulen 99.00% 1xxx+ Kuprum 2xxx+ manganis 3xxx+ silikon 4xxx+ magnesium 5xxx+ Mg & Si 6xxx+ Zink 7xxx+ lain-lain logam 8xxx

33

Logam Bukan FerusLogam Bukan Ferus Contoh: Aluminium 7075Contoh: Aluminium 7075

– Aloi aluminium dengan logam zink benda asing utama.Aloi aluminium dengan logam zink benda asing utama.– Digit kedua sifar = tiada kawalan pada peratus benda Digit kedua sifar = tiada kawalan pada peratus benda

asing.asing.– 75 bermakna logam aloi lain yang didaftarkan ialah 75 bermakna logam aloi lain yang didaftarkan ialah

zink dan magnesium.zink dan magnesium. Aluminium TuangAluminium Tuang

– Penamaan siri XXX.X dengan digit pertama Penamaan siri XXX.X dengan digit pertama merupakan kandungan logam aloi. Digit kedua dan merupakan kandungan logam aloi. Digit kedua dan ketiga ialah peratus aluminium dan digit terakhir ketiga ialah peratus aluminium dan digit terakhir bermakna aluminium tuang.bermakna aluminium tuang.

– 1xx.x = tulen 99% atau lebih, 2xx.x=aloi kuprum, 1xx.x = tulen 99% atau lebih, 2xx.x=aloi kuprum, 3xx.x=aloi silikon dengan kuprum atau mangganam, 3xx.x=aloi silikon dengan kuprum atau mangganam, 4xx.x=aloi silikon, 5xx.x=aloi magnesium, 6xx.x= 4xx.x=aloi silikon, 5xx.x=aloi magnesium, 6xx.x= tidak digunakan. 7xx.x=zink, 8xx.x=timah, 9xx.x=laintidak digunakan. 7xx.x=zink, 8xx.x=timah, 9xx.x=lain22 logam.logam. 34

Aloi AluminiumAloi Aluminium

35

Logam Bukan FerusLogam Bukan Ferus Kuprum-Kuprum-terbahagi kepada 4 kategoriterbahagi kepada 4 kategori

kuprum- termasuk kuprum ETP (electrolytic kuprum- termasuk kuprum ETP (electrolytic tough pitch), kuprum disfosforan, kuprum bebas tough pitch), kuprum disfosforan, kuprum bebas oksigen, kuprum perak, kuprum potongan bebas oksigen, kuprum perak, kuprum potongan bebas (free cutting) dan kuprum rawatan haba. (free cutting) dan kuprum rawatan haba. Kandungan kuprumnya 99%Kandungan kuprumnya 99%

loyang (brass) - zink merupakan bahan aloi loyang (brass) - zink merupakan bahan aloi utama: aloi Cu & Zn; Cu, Zn & Pb; Cu, Zn & utama: aloi Cu & Zn; Cu, Zn & Pb; Cu, Zn & logam lain (selain Pb)logam lain (selain Pb)

gangsa (bronze) - timah sebagai bahan aloi gangsa (bronze) - timah sebagai bahan aloi utama., terdapat juga Cu & Si (gangsa Silikon) utama., terdapat juga Cu & Si (gangsa Silikon) dan Cu & Al (gangsa Aluminium).dan Cu & Al (gangsa Aluminium).

Aloi nikel (Cu & Ni) - Cupronickel (10 - 30% Ni) Aloi nikel (Cu & Ni) - Cupronickel (10 - 30% Ni) dan Aloi German Silver - Cu, Ni & Zn.dan Aloi German Silver - Cu, Ni & Zn. 36

Aloi KuprumAloi Kuprum

37

Logam Bukan FerusLogam Bukan Ferus

Zink & aloi ZinkZink & aloi Zink– ciri kekuatannya sederhana dan ciri kekuatannya sederhana dan

kemuluran yang tinggi.kemuluran yang tinggi.– Terdedah dalam udara akan diselaputi Terdedah dalam udara akan diselaputi

lapisan zink karbonat berwarna kelabu lapisan zink karbonat berwarna kelabu (dalam tempoh 3 -6 bulan). Menjadi (dalam tempoh 3 -6 bulan). Menjadi lebih tahan lasak.lebih tahan lasak.

– Mudah diserang asid sulfurik.Mudah diserang asid sulfurik.– Aloi Zink dicampur dgn kuprum dan Aloi Zink dicampur dgn kuprum dan

magnesium dipasarkan dalam bentuk magnesium dipasarkan dalam bentuk kepingan atau lapisan, tiub dan rod.kepingan atau lapisan, tiub dan rod.

38

Logam Bukan FerusLogam Bukan Ferus PlumbumPlumbum

– kekuatan rendah tetapi aloi dengan antimoni kekuatan rendah tetapi aloi dengan antimoni dan timah meningkatkan kekuatannya.dan timah meningkatkan kekuatannya.

– (a) aloi kosong (b) aloi pematri (c ) aloi (a) aloi kosong (b) aloi pematri (c ) aloi antimoni (d) logam babit.antimoni (d) logam babit.

– Aloi kosong banyak digunakan dalam industri Aloi kosong banyak digunakan dalam industri kimia, pelapis kabel dan dalam bateri.kimia, pelapis kabel dan dalam bateri.

– Aloi pematri - kerja penyambungan antara dua Aloi pematri - kerja penyambungan antara dua logam sebagai “filler”.logam sebagai “filler”.

– Aloi antimoni - pelapisan kabel, grid bateri, Aloi antimoni - pelapisan kabel, grid bateri, paip, “rolled sheet”.paip, “rolled sheet”.

– Logam babit - pengalas (bearing)Logam babit - pengalas (bearing)– logam ini toksiklogam ini toksik 39

Aloi PlumbumAloi Plumbum

40

Logam Bukan FerusLogam Bukan Ferus Nikel, Timah, Kobalt & KromiumNikel, Timah, Kobalt & Kromium

– Nikel dan aloiNikel dan aloi nya bersifat sangat tahan nya bersifat sangat tahan terhadap kakisan. Nikel 99.4% bersama koblat - terhadap kakisan. Nikel 99.4% bersama koblat - tahan kakisan, pengoksidanan dan tahan panas. tahan kakisan, pengoksidanan dan tahan panas.

– Aloi Nikel tahan kakisan:Aloi Nikel tahan kakisan: Aloi Monel (campuran Nikel & Kuprum, sedikit silikon)Aloi Monel (campuran Nikel & Kuprum, sedikit silikon) Aloi haste (aloi nikel dgn kromium, molybdenum dan Aloi haste (aloi nikel dgn kromium, molybdenum dan

besi)besi) Aloi Inconel (aloi nikel dgn kromium dan besi)Aloi Inconel (aloi nikel dgn kromium dan besi)

– TimahTimah - lembut digunakan sebagai bahan pematri - lembut digunakan sebagai bahan pematri dan bahan aloi untuk logam lain.dan bahan aloi untuk logam lain.

– Kobalt dan kromiumKobalt dan kromium tidak banyak digunakan tidak banyak digunakan sebagai logam bersendirian kecuali sebagai bahan sebagai logam bersendirian kecuali sebagai bahan aloi logam lain kerana kos nya yang tinggi dan aloi logam lain kerana kos nya yang tinggi dan sifat tahan hakisan.sifat tahan hakisan. 41

Aloi NikelAloi Nikel

42

SekianSekian

Documents

C1001- BAHAN & BINAAN KEJURUTERAAN DKA 1B