ARC151 เทคโนโลยการกอสรางและอปกรณอาคาร 1 Construction Technology and Building Equipments 1

(ฉบบปรบปรงครงท 1) ปการศกษา 2557

คณะสถาปตยกรรมศาสตร หลกสตรสถาปตยกรรมศาสตรบณฑต

ผชวยศาสตราจารย ธราดล เสารชย

3

ต ำรำเรอง ARC151 เทคโนโลยกำรกอสรำงและอปกรณอำคำร 1 เลมนไดพฒนำขนมำจำกเอกสำรประกอบกำรสอนในรำยวชำ ARC121 วสดและกำรกอสรำง ARC122 วสดและกำรกอสรำง 2 ซงไดพฒนำปรบปรงมำโดยตลอดตงแต ป 2536 ควำมรดำนเทคโนโลยกำรกอสรำง มควำมส ำคญตอวชำชพสถำปตยกรรมเปนอยำงยง เนองจำกเปนองคประกอบพนฐำนทจะตองน ำมำพจำรณำประกอบกำรออกแบบเพอใหควำมคดทสรำงสรรคไว สำมำรถน ำมำสควำมเปนจรงได อนประกอบดวยโครงสรำงของสถำปตยกรรมทมควำมมนคงแขงแรง มกำรเลอกใชวสดทเหมำะสมตำมประโยชนใชสอย สวยงำม และคมคำ เนอหำในเลมมงหมำยใหผอำนไดรบควำมรพนฐำนในดำนวสด อปกรณอำคำร และเทคโนโลยในกำรกอสรำง เพอสรำงฐำนควำมรกอนกำรเรยนรดำนเทคโนโลยกำรกอสรำงในระดบสงตอไป โดยเนนควำมรเบองตนในดำนคณสมบต กำรแบงชนด ประเภท และกำรเลอกน ำไปใชงำน เนอหำในเลมจงมควำมหลำกหลำยและมจะปรมำณของขอมลจ ำนวนมำกหำกตองแสดงในรำยละเอยดทลกซง ท ำใหผอำนทยงไมมควำมรพนฐำนสบสนและขำดควำมเขำใจไดอยำงถกตอง ดงนนเนอหำในเลมจงตองมควำมกระชบ เขำใจงำย ดงนนผอำนควรศกษำคนควำเพมเตมในประเดนทสนใจในแหลงขอมลอนๆ ตอไป ผเรยบเรยงขอขอบพระคณคณำจำรย ผทรงคณวฒทเขยนเอกสำร ต ำรำ หนงสอ และผผลตเอกสำรประกอบผลตภณฑในงำนกอสรำงตำมทอำงองไวทำยเลม

ผชวยศำสตรำจำรย ธรำดล เสำรชย

ค าน า

4

สารบญ

บทท 1. วสดกบงำนสถำปตยกรรม 9

1.1. มำตรฐำนในงำนวสดกอสรำง 10

1.2. เกณฑทวไปในกำรเลอกใชวสด 11

1.3. บทบำทของสถำปนกกบนวตกรรม 12

1.4. ควำมสมพนธระหวำงภมอำกำศวฒนธรรมในภมภำค

อำเซยนกบวสดกอสรำง

เทคโนโลยวสดในงำนสถำปตยกรรม 12

บทท 2. ไมและผลตภณฑจำกไม 19

2.1. ควำมรเบองตนเรองวสดกอสรำงไม 20

2.2. ธรรมชำต ประเภท กำรแปรรปไม 22

2.3. คณสมบตและกำรใชงำน 22

2.4. กำรบ ำรงรกษำ 25

2.5. ผลตภณฑจำกไม 26

บทท 3. ปนซเมนต 32

3.1. คณสมบต และควำมเปนมำของปนซเมนต 33

3.2. ประเภทของปนซเมนต 33

5

สารบญ (ตอ 2)

บทท 4. คอนกรต 39

4.1. สวนผสมคอนกรต 40

4.2. อตรำสวนผสม 41

4.3. คอนกรตอดแรง 41

4.4. คอนกรตมวลเบำ 43

บทท 5. โลหะ 46

5.1. ควำมเปนมำ 47

5.2. ประเภทของเหลก และคณสมบต 49

5.3. ประเภทของเหลกตำมรปพรรณ 49

5.4.เหลกไลทเกจ 50

5.5.โลหะอนๆ 50

บทท 6. กระจก 55

6.1. ชนดของกระจกแยกตำมกระบวนกำรผลต 56

6.2. ชนดของกระจกแยกตำมคณสมบต 56

6

สารบญ (ตอ 3)

บทท 7. วสดกอสรำงจำกดน อฐ และเซรำมค 64

7.1. อฐ 65

7.2. อฐบลอคประสำน 69

7.3. ผนงคอนกรตบลอก 69

7.4. เซรำมค 70

บทท 8. วสดสงเครำะหตำงๆ 75

8.1. ควำมหมำย 76

8.2. ประเภทของวสดสงเครำะห 76

8.3. พลำสตก 76

8.4. กระเบองยำง 77

8.5. พนลำมเนท 77

8.6. พนพวซ 77

8.7. หนเทยม 77

7

สารบญ (ตอ 4)

บทท 9. พลำสตก 81

9.1.เทอรโมพลำสตก 82

9.2.เทอรโมเซตตงพลำสตก 83

บทท 10. หนำตำง ประต 88

10.1. หนำตำง 89

10.2. ประต 90

บทท 11. วสดปองกนควำมรอน ปองกนเสยง กำรรวซมตำงๆ 98

11.1.วสดปองกนควำมรอน 99

11.2.วสดปองกนเสยง 101

11.3.วสดปองกนกำรรวซม 102

บทท 12. สและเคมภณฑ 106

12.1.สในงำนกอสรำง 107

12.2.เคมภณฑ 108

8

สารบญ (ตอ 5)

บทท 13. วสดระบบอปกรณอำคำรในงำนไฟฟำ 113

13.1. ควำมรเบองตนเกยวกบระบบไฟฟำ 114

13.2. วสดกอสรำงในงำนระบบไฟฟำ 116

บทท 14. วสดระบบในงำนระบบสขำภบำล 124

14.1. ระบบสขำภบำลในบำนพกอำศย 125

14.2. ระบบน ำประปำ (Water Supply System) 125

14.3. ระบบน ำทง (Waste water system) 125

14.4. ระบบบ ำบดน ำเสย (Wastewater treatment system) 127

บทท 15. กำรทดสอบวสด 134

15.1. กำรทดสอบวสด 135

15.2. วธกำรทดสอบวสด 136

บรรณำนกรม 145

9

1 วสดกบงานสถาปตยกรรม

10

1.1. มาตรฐานในงานวสดกอสราง มำตรฐำนวดสดกอสรำงคอ เกณฑ วธกำรตรวจสอบ คณสมบต สวนผสม และหรอกระบวนกำรผลต ทซงถกก ำหนดโดยหนวยงำน ของรฐ สถำบนทำงวชำกำร และวชำชพใชในกำรควบคมคณภำพของวสดกอสรำง ซงในประเทศไทยนยมใชมำตรฐำนตำงๆดงน 1.1.1.มำตรฐำนสำกล 1) ISO (International Standardization Organization) มำตรฐำนสำกล เปนมำตรฐำนกลำง ทใชอำงองทวโลก หนวยนบเปนเมตรก 2) JIS (Japanese Industrial Standard) มำตรฐำนของญปน หนวยนบเปน เมตรก 3) DIN (Deutsches Institut Fur Normung) มำตรฐำนของ เยอรมน หนวย นบเปนเมตรก 4) BS/BSI (British Standard / British Standard Institute) มำตรฐำนของ องกฤษ หนวยนบเปนนว และเมตรก 5) ASTM (American Society for Testing and Material) สมำคมเพอกำรทดสอบและวสดแหงอเมรกำ 6) NCS (National CAD Standard) มำตรฐำน กำรเขยนแบบ ดวยคอมพวเตอร ของสหรฐอเมรกำ 1.1.2. มำตรฐำนทใชในประเทศ 1) TIS (Thai Industrial Standard) ตวยอคอ ม.อ.ก.มำตรฐำน ของไทย ในงำนสถำปตยกรรมใชหนวยวดเปนเมตรก 2) วสท. วศวกรรมสถำนแหงประเทศไทย เปนหนวยงำนดำน วชำชพวศวกร มกำรตพมพคมอ มำตรฐำนเกยวกบวสด และวธกำรออกแบบ กอสรำงส ำหรบอำงองในเชงวศวกรรม 3) คมอมำตรฐำนกำรเขยนแบบกอสรำง ฉบบ 2549 สมำคม สถำปนกสยำมในพระบรมรำชปถมภ

11

1.2. เกณฑทวไปในการเลอกใชวสด นอกจำกนกออกแบบจะค ำนงถงมำตรฐำนดงกลำวแลว ยงมสงทเกยว ซงมผลกระทบตอกำรกอสรำงทตองพจำรณำ ประกอบดวยเกณฑตำงๆดงน 1.2.1. ดำนสถำปตยกรรม 1) ควำมงำม ควำมคดสรำงสรรค 2) ขนำด ประโยชนใชสอย และ ผใช คนพกำร 3) ควำมเหมำะสมกบสภำพแวดลอมทมนษยสรำงขนและ สภำพแวดลอมธรรมชำต หรอ สถำปตยกรรมทองถน 1.2.2. สภำวะแวดลอม 1) แสงแดด ลม ฝน ควำมชน ลกษณะทำงธรณวทยำ 2) เสยง 3) ควำมปลอดภย อคคภย ภยธรรมชำต 1.2.3.ดำนกำรกอสรำง 1) กำรขนสงวสด และชนสวนของโครงสรำง 2) กำรผลต 3) กำรบ ำรงรกษำ 4) สงอ ำนวยควำมสะดวกเพอกำรกอสรำงตำงๆ 5) กฎหมำยทเกยวของ 1.2.4.ดำนเศรษฐกจ 1) รำคำทเหมำะสม 2) ระยะเวลำ ควำมสะดวก

12

1.3. บทบาทของสถาปนกกบนวตกรรม นวตกรรม (Innovation) หมำยถง กำรสรำงสงใหมๆขนโดยวธกำรใหมๆ หรอปรบปรงจำกวธกำร หรอสงตำงๆทมอยเดม และมประโยชนในเชงเศรษฐกจและสงคม ในดำนวสดกอสรำงในงำนสถำปตยกรรม มวสดจำกนวตกรรมผลตออกมำมำกมำย แตยงมควำมตองกำรวสดทมลกษณะพเศษชนดใหมๆ และยงมปญหำทรอกำรแกไขจำกนวตกรรมทำงกำรผลตอกมำก ดงนนในมมมองของสถำปนกจงควรพจำรณำในเรองของนวตกรรมในกำรสรำงสรรควสดกอสรำงใหมๆ เพอตอบสนองควำมตองกำรและแกไขปญหำดงกลำว ประเภทของวสดกอสรำงในงำนนวตกรรม 1) วสดธรรมชำต 2) วสดสงเครำะห 3) วสด Recycle 1.4. ความสมพนธระหวางภมอากาศ วฒนธรรม ในภมภาคอาเซยน กบวสดกอสราง และเทคโนโลยวสดในงานสถาปตยกรรม อำเซยน (ASEAN) คอ สมำคมประชำชำตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต Association of South East Asian Nations เปนองคกรทจดตงขนเพอ สงเสรม และรวมมอในดำน สนตภำพ ควำมมนคง เศรษฐกจ องคควำมร สงคม และวฒนธรรม บนพนฐำนควำมเทำเทยมกนและผลประโยชนรวมกนของประเทศสมำชก 10 ประเทศประกอบดวย ไทย สงคโปร มำเลเซย ฟลปปนส อนโดนเซย บรไนดำรสซำลำม สปป.ลำว กมพชำ และจำก ขอตกลงรวมกนของสมำชก ใหมกำรรวมมอกนในดำนเศรษกจกำรคำ กำรบรกำรทเรยกวำ AEC (Asean Economics Community) ในป 2558 ซงกำรบรกำรดำนสถำปตยกรรม เปนกำรบรกำรแขนงหนงซงตองเปดรบกำรบรกำรจำกตำงชำต

13

และสถำปนกไทยกสำมำรถออกไปใหบรกำร ณ ประเทศสมำชกไดดวย จงมควำมจ ำเปนอยำงยงทสถำปนก นกออกแบบควรเขำใจควำมสมพนธระหวำงภมอำกำศ วฒนธรรม ในภมภำคอำเซยน กบวสดกอสรำง และเทคโนโลยกอสรำงในงำนสถำปตยกรรม ในระดบพนฐำน พอสรปประเดนส ำคญไดดงน

1.4.1. ดำนภมอำกำศ

ประเทศในภมภำคอำเซยนสวนใหญตงอยบรเวณทมภมอำกำศ รอนชน ฝนตกชก และบำง พนทมอำกำศหนำวเยน ลกษณะทำงสถำปตยกรรม จงมควำมแตกตำงกน เชนภมภำคทมฝนตกชก อำกำศรอน หลงคำจะมควำม ลำดชนสงเพอระบำยน ำฝนทมปรมำณสง และเพมพนทหลงคำเพอลด ควำม รอน ลกษณะ อำคำรโลงโปรง เพอระบำยควำมรอน ควำมชนออกจำก ตวบำน ในบรเวณทมน ำทวมบอยจงยกใตถนสงเชน เรอนไทยใน ลมน ำภำคกลำงของ ประเทศไทย หรอ Batak Toba house ในตอนเหนอ ของสมำตรำ ประเทศ อนโดนเซย และเฮอนเชยงมวน เมองหลวงพระบำง สปป.ลำว

สวนบรเวณทมอำกำศหนำวเยนมำก เชนทำงตอนเหนอของ ประเทศไทย ลำว พมำ เวยดนำม พบวำมอำคำรทใชอฐ อฐดนดบ กอผนง หนำ มหนำตำงนอย เพอเกบควำมอบอน

นอกจำกนภมอำกำศยงมผลตอวสดทนยมน ำมำใชเชน กำรนยม ใชไม ในกำรกอสรำงเนองจำกกลมประเทศในยำนนมปำไมเขตรอนชนทอดม สมบรณจงมไมในปรมำณมำก และมคณภำพด

14

1.4.2. ดำนวฒนธรรม

1) วถชวต ในภมภำคอำเซยนมพฤตกรรม กจวตรในกำรด ำรงชวต ตำมกลมชำตพนธทหลำกหลำย จำกพฤตกรรมดงกลำวน ำมำสประโยชนใชสอย วสด และกำรกอสรำง เชน กำรมพนทใตถนโลงเพอใชท ำกำรผลตหตถกรรม หรอผลตภณฑดำนกำรเกษตร พฤตกรรมทำงสงคมทท ำใหตองมลำนบำน หรอ ลำนของหมบำน

2) ศำสนำ ประเทศในกลมอำเซยนมศำสนประจ ำชำต มคตควำม เชอทหลำกหลำย สถำปตยกรรมจงมควำมแตกตำงกนไป เพอกจกรรมทำง ศำสนำ และควำมเชอ ตวอยำงเชน ลกษณะของโบสถ วหำร มสยด

3) ประวตศำสตร ขนบธรรมเนยม ภมภำคอำเซยนมควำมเปนมำ ยำวนำนหลำยพนป มอำณำจกรโบรำณทยงปรำกฎซำกโบรำณสถำนอยมำ จนถงปจจบน ซงมกำรยดถอเปนแนวทำงปฎบตสบทอด ตอเนองกนมำจนถง ปจจบน โดยเฉพำะแบบแผนในงำนชำง เชน กำรใชวสด เทคนคในกำรกอสรำง รวมทงกำร ประดบตกแตงในงำนสถำปตยกรรมอกดวย

15

ภำพท 1.1. เฮอนเชยงมวน เมองหลวงพระบำง (ภำพโดย ปยะ ไลหลกพำล)

วดทศน 1.1. สถำปยกรรมอำเซยน “chapter1-A Bridge Over Time- A Film On The Mekong-Ganga Cooperation Part II” (Ministry of External Affairs Government of India, 2011)

16

ค าถามทายบท

1.จงยกตวอยำง หนวยงำนทก ำหนดมำตรฐำนในงำนวสดกอสรำง ทใชในประเทศไทยมำ 2 องคกร

2. ทำนมเกณฑในกำรเลอกใชวสดกอสรำงอยำงไร

3. นวตกรรม (Innovation) เกยวของกบวสดกอสรำงอยำงไร

4. เหตผลทนกออกแบบควรเรยนรควำมสมพนธระหวำงภมอำกำศ วฒนธรรม ในภมภำคอำเซยน กบวสดกอสรำง และเทคโนโลยวสดในงำนสถำปตยกรรม คออะไร

17

1.จงยกตวอยำง หนวยงำนทก ำหนดมำตรฐำนในงำนวสดกอสรำง ทใชในประเทศไทยมำ 2 องคกร

เลอก 2 องคกร จำกหนวยงำนดงน

1) TIS (Thai Industrial Standard) ตวยอคอ ม.อ.ก.มำตรฐำนของไทย

2) วสท. วศวกรรมสถำนแหงประเทศไทย

3) สมำคมสถำปนกสยำมในพระบรมรำชปถมภ

2. ทำนมเกณฑในกำรเลอกใชวสดกอสรำงอยำงไร

1) ดำนสถำปตยกรรม

2) สภำวะแวดลอม

3) ดำนกำรกอสรำง

4) สงอ ำนวยควำมสะดวกเพอกำรกอสรำงตำงๆ

5) กฎหมำยทเกยวของ

6) ดำนเศรษฐกจ

3. นวตกรรม (Innovation) เกยวของกบวสดกอสรำงอยำงไร

วสดกอสรำงในงำนสถำปตยกรรม มวสดจำกนวตกรรมผลตออกมำมำกมำย แตยงมควำมตองกำรวสดทมลกษณะพเศษชนดใหมๆ และยงมปญหำทรอกำรแกไขจำกนวตกรรมทำงกำรผลตอกมำก ดงนนในมมมองของสถำปนกจงควรพจำรณำในเรองของนวตกรรมในกำรสรำงสรรควสดกอสรำงใหมๆ เพอตอบสนองควำมตองกำรและแกไขปญหำดงกลำว

ค าตอบ

18

4. เหตผลทนกออกแบบควรเรยนรควำมสมพนธระหวำงภมอำกำศ วฒนธรรม ในภมภำคอำเซยน กบวสดกอสรำง และเทคโนโลยวสดในงำนสถำปตยกรรม คออะไร

จำกขอตกลงรวมกนของสมำชกในกลม Asean ใหมกำรรวมมอกนในดำนเศรษกจกำรคำ กำรบรกำรทเรยกวำ AEC (Asean Economics Community) ในป 2558 ซงกำรบรกำรดำนสถำปตยกรรม เปนกำรบรกำรแขนงหนงซงตองเปดรบกำรบรกำรจำกตำงชำต และสถำปนกไทยกสำมำรถออกไปใหบรกำร ณ ประเทศสมำชกไดดวย จงมควำมจ ำเปนอยำงยงทสถำปนก นกออกแบบควรเขำใจควำมสมพนธระหวำงภมอำกำศ วฒนธรรม ในภมภำคอำเซยน กบวสดกอสรำง และเทคโนโลยกอสรำงในงำนสถำปตยกรรม

ค าตอบ

19

2 ไม (Woods)

20

ไมเปนวสดทมคณคำสง มคณสมบตทเหมำะสมในกำรน ำมำใชในงำนสถำปตยกรรมในประเทศไทย เนองจำกคณสมบตพเศษตำงๆ อนไดแกควำมสวยงำมของ ส ลวดลำย ควำมยดหยน ไมแขงกระดำงเมอสมผส ควำมเปนฉนวนกนควำมรอน ลดควำมสนสะเทอนจำกคลนเสยง ไมบำงชนดมกลนหอมชวยสรำงบรรยำกำศเฉพำะทในบำนไมเทำนน เมอน ำไมมำใชในงำนโครงสรำง ไมมน ำหนกเบำ แขงแรง ทนทำน รบน ำหนกไดด มควำมยดหยนทเหมำะสมกบสภำพภมอำกำศ ตด ตกแตงไดงำย แตมรำคำแพง ดงนนเพอกำรน ำไมมำใชประโยชนไดอยำงคมคำ จงตองเขำใจองคประกอบของตนไม ชนดของไม และกำรแปรรปเพองำนกอสรำง

2.1. สวนตางๆทส าคญในหนาตดไม

ภำพท 2.1. แสดงองคประกอบในหนำตดไม

21

1) เยอเจรญ (Cambium layer inside of Inner bark ) เปนชนทถดจำกเปลอกชนใน มลกษณะบำงมำกตอง ใชกำรขยำยภำพดวยกลองจลทรรศน จงจะเหนรปทรงทชดเจน

2) เปลอกชนใน (Inner bark) เปนชนทถดจำกเปลอกชนนอกท ำหนำทเหมอนทอสงอำหำรทปรงแลวจำกใบไป สวนตำงๆของล ำตน มควำมชนและออนตว4) กระพ (Sapwood)

3) เปลอกนอก (Outer bark) หรอเรยกวำ Epidermis and Cortex เปนเซลลสวนนอกสดของล ำตน เปน เซลลท ตำยแลว มหนำทปองกนเนอไมภำยในไมใหถกท ำลำยจำกสงมชวต และสภำพแวดลอมภำยนอก

4) กระพ (Sapwood) หรอ Xylem เปนชนของเปลอกทท ำหนำทล ำเลยงอำหำรไปตำมสวนตำงๆ ของตนไม อยดำนนอกของวงปไปจนถงชนเปลอกใน มควำมออนตว ไมเหมำะสมกบกำรน ำมำใชในงำนกอสรำง

5) แกน (Heartwood) เปนเซลลไมทหยดกำรท ำงำนแลว เปนสวนทแขงแนน มสเขม แขงแรงทนทำน น ำมำใชในงำนโครงสรำงไดด

6) ใจ (Pitch) คอสวนทอยในต ำแหนงกลำงของตนไมตำมหนำตด เดมเปนวงปล ำตนของตนไมชวงเรมตนๆ ในไมทมอำยมำกๆจะมลกษณะเปนโพรง

7) วงป (Wood rays) หรอเรยกวำ Annual Rings หรอ Growth Rings มลกษณะเปนวงซอนกนจำกใจไม แกนไมจนไปถงกระพ น ำมำใชในงำนโครงสรำงได 1 วงคอกำรเตลโตของตนไมในรอบ 1 ป

22

2.2. ประเภทของไม

ไมแบงออกไดเปน 3 ประเภท โดยถอเอำคำกำรรบแรงอดของไมแหง (กโลกรมตอตำรำงเซนตเมตร) และควำมทนทำนตำมธรรมชำต (ป) เปนเกณฑ (ขอก ำหนดเกยวกบไมทใชในกำรกอสรำงในสวนรำชกำรกรมปำไม) ไดแก

1.) ไมเนอแขง มควำมแขงแรงรบแรงอดไดสงกวำ 1,000 กโลกรมตอตำรำงเซนตเมตร มควำมทนทำนสงกวำ 6 ป เชน ไมเตง รง แดง ประด สกหน สกขควำย มะคำโมง ตะเคยนทอง ชงชน พะยง และยมหน เปนตน

2.) ไมเนอแขงปำนกลำง มควำมแขงแรง 600 ถง 1,000 กโลกรมตอตำรำงเซนตเมตร มควำมทนทำนไมเกน 6 ป เชน ไมสกทอง ไมตะแบก ไมมะคำแต ไมนนทร

3.) ไมเนอออน มควำมแขงแรงต ำกวำ 600 กโลกรมตอตำรำงเซนตเมตร มควำมทนทำนต ำกวำ 2 ป ไดแก ไมยำง ไมสน ไมกะบำก ไมอนทนล ไมพะยอม

2.3. คณสมบตและการใชงาน

2.3.1. คณสมบตและกำรใชงำนแยกตำมประเภทของไม

1) ไมเนอแขง ใชเปนไมโครงสรำง เชน

ไมเสำ ขนำด 6” x 6” , 8” x 8”, 10” x 10”

คำน อเส ขนำด 2” x 8”, 2” x 10”

ตง จนทน ขอ ดง ขนำด 1-1/2” x 6”, 2” x 6”

ครำว 1-1/2” x 3”

23

2) ไมเนอแขงปำนกลำง นยมใชเปนไมพน หรอผนง เชนไมสกทอง ตะแบก ขนำดทนยมใชไดแก พนไม ขนำด 1” x 2”, 1” x 4”, 1” x 6” (ไมเนอแขงเชน ไมมะคำ ไมแดง กนยมใชท ำพนไมได)

3) ไมเนอออน นยมใชเปนไมฝำ คว เชน ไมยำงใชเปนฝำไม นยมใชขนำด 1/2” x 6” หรอ 3/4” x 6” ไมเนอออนมำกเชนไมสน ไมยคำลปตส น ำมำใชเปนเสำเขม ส ำหรบสถำปตยกรรมขนำดเลก อำคำรชวครำว อำคำรรำคำถก เชนก ำแพง รว เปนตน

ภำพท 2.2. โครงสรำงบำนไม

24

2.3.2. กำรเขำไมลกษณะตำงๆ

ภำพท 2.3.แสดงกำรเขำไมลกษณะตำงๆ

ภำพท 2.4. แสดงกำรเขำมมไมลกษณะตำงๆ

25

2.4. การบ ารงรกษา

ไมมอำยกำรใชงำนต ำเมอเทยบกบวสดกอสรำงอนๆ เชนคอนกรต หรอโลหะ แตหำกมกำรบ ำรงรกษำทดจะยดอำยกำรใชงำนไดนำนขน บำงอำคำรปจจบนมอำยเกน 100 ป ซงมวธกำร และเทคโนโลยทใชในกำรบ ำรงรกษำตำงๆดงน

1) กำรแชน ำ กำรแชน ำเปนระยะเวลำนำน ๆ จะท ำใหแปงและน ำตำลทมในไมสลำยตวไป เมอน ำไมมำใชงำน ถงแมจะมกระพตดอย มอดกจะไมเขำรบกวน

2) กำรอบหรอนง จะท ำใหสำรประกอบทำงเคมบำงประเภทซงดดและคำยน ำไดมำกสลำยตวไป ท ำใหกำรพองและกำรหดตวของไมลดลง

3) กำรอบน ำยำ เปนกำรทำ ชบ แช หรออดน ำยำเขำไปในไมดวยแรงอดสง ซงเปนวธทมประสทธภำพสงสด โดยกำรน ำไมเขำหองอบ ปดฝำจนสนท ท ำกำรดดอำกำศในไมและในหองอบออกจนหมด แลวจงปลอยน ำยำเขำไป ขณะเดยวกนกจะเพมควำมกดดนของอำกำศในทอใหสงขนถงระดบทตองกำร ทงไวระยะหนงแลวจงลดควำมดนลง ไมทท ำกำรอำบน ำยำแลวจะมควำมทนทำนสงกวำไมธรรมชำตหลำยเทำ

4) กำรอดไมดวยควำมรอน ท ำใหไมมปรมำตรเลกลงและคงรปไดภำยหลงกำรอดและท ำใหไมแขงและทนทำนขน

5) กำรอดพลำสตก โดยกำรอดสำรทเปนพลำสตกเหลวเขำไปในเนอไม แลวท ำใหมนรวมตวจบกนเปนเนอพลำสตก กลำยเปนของแขงในภำยหลง อำจท ำไดโดยอำศยตวเรงทำงเคมหรอฉำยรงส

6) กำรกองไม เปนกำรกองไมใหโปรงไมชดตดตอกน นอกจำกจะท ำใหไมแหงเรวแลว ยงปองกนกำรเกดเชอรำทท ำใหไมผไดเปนอยำงดดวย สวนไมทเปนกระพหรอไมทไมทนทำน ในขณะทแปรรปสด ๆ แลวกองไมชดตดกนเพยงวนสองวน กจะเกดรำขนเตม อำจเสยหำยถงกบท ำใหไมใชกำรไมไดตลอดไป

26

2.5. ผลตภณฑจากไม

2.5.1. ไมอด (Plywood)

ไมอดเปนวสดกอสรำงชนดแผน ใชในงำนภำยในอำคำร เชน ใชท ำบำนประต กำรท ำฝำผนง ท ำฝำเพดำน ท ำเครองเรอน กำรผลตไมอดท ำจำกกำรฝำนไมเปนแผนบำงน ำมำซอนชนสลบเสยนอดกำว ขนำดทท ำออกจ ำหนำยคอ 1,200 x 2,400 ม.ม. (หรอ 4 ฟต X 8 ฟต) หนำ 4/6/8/10/15/20 ม.ม.

2.5.2. แผนไมอดคอมโพสทส (Wood Composites Board)

ไดแกไมซงผลตจำกองคประกอบของไม เชน เศษไม ชนไม แผนไมบำงๆ มลกษณะตำงๆ ดงน

1) แผนไมประกบ (Glulam) คอกำรยดอดตดไมเขำดวยกนโดยใชกำวประสำนส ำหรบงำนไม เพอเพมขนำดหนำตดไมใหใหญขน

2) แผนใยไมอดควำมหนำแนนปลำนกลำง (Medium Density Fiber Board) หรอเรยกกนวำ MDF board ท ำมำจำกเสนใยของเนอไมน ำมำผสมกำวแลวอดเปนแผนดวยควำมรอน จนประสำนเชอมเปนเนอเดยวกน ม เมอถกน ำหรอมควำมชนจะบวม เมอแชในน ำจะเปอยยย จงนยมน ำมำใชส ำหรบงำนในรม เชน เฟอรนเจอร พนโตะ ต

3) แผนใยไมอดควำมหนำแนนสง(High Density Fiberboard ,HDF) มลกษณะเหมอน MDF แตมเนอละเอยดกวำ มควำมหนำแนน 800 กก./ลบม. เหมำะส ำหรบงำนพน หรอประต เพรำะ มควำมแขงแรงมำกกวำ MDF

4) แผนไมอดปดทบดวยไมบำง (Laminated Veneer Lumber ,LVL) คอกำรน ำแผนไมบำงๆ (Veneer) มำปดผวหนำของไมอดโดยมลกษณะของเสยนไมกลมกลนกน โดยใชกำวเปนตวเชอมประสำน

27

5) แผนเกลดไมอด (Oriented Strand Board, OSB) คอกำรใชเกลดไมมำเรยงชน อดดวยกำว

6) แผนชนไมอด (Particle Board) คอกำรน ำเศษไมขนำดเลก ชำนออย อดดวยกำวและควำมรอน มกปดผวดวยลำมเนตลำยไม ใชท ำเฟอรนเจอร ชนวำงของตเสอผำ รำคำถก กวำไมอด และ MDF เมอถกน ำแลวเปอยยยงำยกวำไมอด และ MDF และมเชอรำเมอถกควำมชน

7) แผนใยไมอดแขง (Hard Board) ผลตจำกใยไม อดเปนแผนโดยไมใชกำวแตใชสำรลกนนทมอยในเสนใยตำมธรรมชำตเปนตวเชอม มควำมหนำแนนสง

8) ซเมนตบอรด Cement Board ซเมนตบอรด หรอเรยกวำไมอดซเมนต ผลตจำกกำรกำรน ำเศษไมชนเลกๆผสมกบซเมนต และน ำยำเคม อดเปนแผนดวยแรงดนสง เชนแผนววำบอรด มน ำหนกเบำ มควำมยดหยนสง ตดเลอยไดงำย สะดวกในกำรตดตง และมคณสมบตเปนฉนวนกนควำมรอน กนเสยงสะทอน แขงแรงทนทำนคงทนตอสภำพอำกำศ ปลอดภยจำก ปลวก แมลง เชอรำ พนผวดเหมอนผนงคอนกรตขดมน ขนำดควำมหนำมำตรฐำน 5/6/8/10/12/16/18/20/24 ม.ม. ควำมหนำพเศษ 28/32/36/40 ม.ม. ขนำดมำตรฐำน 1,200x2,400 ม.ม. เฉพำะควำมหนำ 5 ม.ม. 1,200x1,200 ม.ม. ขนำดพเศษ 1,200x2,650 ม.ม./1,200x3,000 ม.ม.

2.5.3. แผนพนไม (Wood plank) คอไมทมลกษณะเปนแผนกระดำน คลำยพนบำนไมมขนำดทหลำกหลำย แตทนยมใชมขนำด ½” x 6” หรอ 3/4” x 6”

28

2.5.4. ปารเกไม คอ ไมทประกอบดวยไมชนเลกเขำดวยกนนยมตอกนดวยรำงลน มขนำดตำมมำตรฐำน ในทองตลำดดงน

หนำ 15 มม. ขนำด 1 3/4 นว x 8 1/2 นว

หนำ 19 มม. ขนำด 1 3/4 นว x 10 นว

หนำ 19 มม. ขนำด 1 3/4 นว x 12 นว

หนำ 19 มม. ขนำด 1 3/4 นว x 14 นว

วดทศน 2.1. กำรแปรรปไม French Oak sawmills at work.mp4 (vastoak's channel, 2012)

29

ค าถามทายบท

1. ไมมกประเภท จงยกตวอยำงกำรน ำมำใชงำน

2. กำรบ ำรงรกษำไม มวธกำรอยำงไร จงยกตวอยำงมำ 3 วธ

3. จงยกตวอยำงขนำดของไมในงำนกอสรำงมำ 3 ขนำด

4. กำรเขำไม กำรเพำะไม กำรตอไมคออะไร จงเขยนภำพประกอบ

30

ค าตอบ

1. ไมมกประเภท จงยกตวอยำงกำรน ำมำใชงำน

3 ประเภท ไดแก 1.) ไมเนอแขง 2.) ไมเนอแขงปำนกลำง 3.) ไมเนอออน

2. กำรบ ำรงรกษำไม มวธกำรอยำงไร จงยกตวอยำงมำ 3 วธ

เลอกจำกวธกำรดงนมำ 3 วธ

1) กำรแชน ำ 2) กำรอบหรอนง 3) กำรอบน ำยำ 4) กำรอดไมดวยควำมรอน 5) กำรอดพลำสตก 6) กำรกองไม ทถกหลกกำร

3. จงยกตวอยำงขนำดของไมในงำนกอสรำงมำ 3 ขนำด

เลอกจำกคณสมบตดงน

1) ไมเนอแขง ใชเปนไมโครงสรำง เชน

ไมเสำ ขนำด 6” x 6” , 8” x 8”, 10” x 10”

คำน อเส ขนำด 2” x 8”, 2” x 10”

ตง จนทน ขอ ดง ขนำด 1-1/2” x 6”, 2” x 6”

ครำว 1-1/2” x 3”

2) ไมเนอแขงปำนกลำง นยมใชเปนไมพน หรอผนง เชนไมสกทอง ตะแบก ขนำดทนยมใช ไดแก พนไม ขนำด 1” x 2”, 1” x 4”, 1” x 6” (ไมเนอแขงเชน ไมมะคำ ไมแดง กนยมใชท ำพนไมได)

3) ไมเนอออน นยมใชเปนไมฝำ คว เชน ไมยำงใชเปนฝำไม นยมใชขนำด 1/2” x 6” หรอ 3/4” x 6” ไมเนอออนมำกเชนไมสน ไมยคำลปตส น ำมำใชเปนเสำเขม ส ำหรบสถำปตยกรรมขนำด เลก อำคำรชวครำว อำคำรรำคำถก เชนก ำแพง รว เปนตน

31

4. กำรเขำไม กำรเพลำะไม กำรตอไมคออะไร จงเขยนภำพประกอบ

กำรเขำไม คอกำรน ำไมแตละชนมำประกอบกน กำรเพลำะไมคอกำรใชไมชนเลกมำประกอบ กนเพอใหไมมขนำดใหญ กำรตอไมคอกำรประกอบกนของชนไมใหเกดควำมยำวมำกขน (ดภำพ ตวอยำงในหวขอ 2.3.2. กำรเขำไมลกษณะตำงๆ)

32

3 ปนซเมนต

33

3.1. คณสมบต และความเปนมาของปนซเมนต

ปนซเมนตท ำหนำทเปนตวประสำน ยดมวลละเอยด หรอมวลหยำบเขำดวยกน เมอบมจนไดก ำลงแลวจะมคณสมบตทเหมำะสมเพอใชในงำนคอนกรต หรอปนฉำบตอไป

ปนซเมนตเปนวสดกอสรำงทมควำมเปนมำยำวนำน จำกหลกฐำนทำงโบรำณคดพบกำรใชซเมนต ในโบรำณสถำนทประเทศอยปต ซงเกำแกกวำ 7,000 ป ตอมำพบมำกในกรก และโรมนซงมกำรผสมเถำภเขำไฟบดรวมกบปนขำว ทรำย และน ำ เรยกวำ ปอซโซลำนคซเมนต (Pozzolanic Cement)

เดมปนซเมนตผลตจำกหนปน ดน เผำแลวบดละเอยดผสมเขำกบทรำย ยปซม เถำภเขำไฟ อลมนำ สนแรเหลก และสำรเพมพเศษอนๆ ใชเปนวสดประสำนกบมวลรวม (ทรำย และหน) เพอใชในงำนกอสรำงเชน กำรเทพน กอผนงก ำแพง เปนตน

ปนซเมนต ปจจบน เรยกวำ ปนซเมนตปอรตแลนด คดคนขนโดยโจเซฟ แอสปดน (Joseph Aspdin) ชำวองกฤษ เมอแขงตวแลวมสเหมอนหนทมำจำกเหมองในเมองปอรตแลนด (Portland) ประเทศองกฤษ จงเรยกชอวำ ปนซเมนตปอรตแลนด

3.2. ประเภทของชองปนซเมนต

ประเภทของซเมนตแบงตำมมำตรฐำน ASTM ของอเมรกน และ มอก. ไดเปน 5 ประเภทดงน

1) ปนซเมนตปอรตแลนดธรรมดำ Normal Portland cement (ปนซเมนตปอรตแลนดประเภทหนง) คอปนซเมนตปอรตแลนดทใชกบงำนโครงสรำงทวไป ตำมมำตรฐำน Ordinary Portland Cement ตำมมำตรฐำนองกฤษชนด 1 ใชท ำเสำ คำน พนคอนกรตอำคำรทวไป ถนน สะพำน ฯลฯ ปนซเมนตประเภทนในทองตลำดไดแก ปนซเมนตตรำชำง ปนตรำอนทรเพชร ปนตรำบวภเขำ ปนตรำทพไอ (สแดง)

34

ภำพท 3.1. ปนซเมนตปอรตแลนดธรรมดำ

Photo Credit : http://http://www.trachang.co.th , http://www.siamcitycement.com/ , http://www.asiacement.co.th/

2) ปนซเมนตปอรตแลนดดดแปลง Modified Portland cement (ปนซเมนตปอรตแลนดประเภทสอง) เปนปนซเมนตทมควำมทนทำนตอเกลอซลเฟตปำนกลำง มควำมรอนต ำและกำรเพมควำมรอนชำจำกปฏกรยำระหวำงกำรบมปนชำกวำประเภทท 1 ใชกบกำรกอสรำงโครงสรำงงำนสมผสน ำใตดน หรอสมผสดน เชนงำนตอมอ ฐำนรำกขนำดใหญ คลองคอนกรต ทำเทยบเรอ ก ำแพงกนดนขนำดใหญ ปนประเภทนในทองตลำดไดแก ปนตรำอนทรเพชร ½

3) ปนซเมนตปอรตแลนดชนดแขงตวเรว High – Early Strength Portland cement (ปนซเมนตปอรตแลนดประเภทสำม) เปนปนซเมนตปอรตแลนดทมเนอปนละเอยดเปนพเศษ มผลท ำใหปนแขงตวและรบแรง ไดเรวกวำปนซเมนตปอรตแลนดประเภทอน มกใชกบงำนทตองกำรควำมเรงดวนหรอตองกำรถอด รอแบบเรวกวำปกต เชน งำนท ำเสำเขม

35

พนส ำเรจรป เปนตนปนซเมนตประเภทนทพบเหนในทองตลำด ควรบมน ำอยำงนอย 3 วน โดยใชน ำฉดหรอ กระสอบเปยกคลม ปนประเภทนไดแก ปนตรำชำงสมวง ตรำอนทรด ำ ตรำดอกบวด ำ ตรำทพไอ (สด ำ)

4) ปนซเมนตปอรตแลนดชนดเกดควำมรอนต ำ Low-heat Portland cement (ปนซเมนตปอรตแลนดประเภทส) เปนปนซเมนตปอรตแลนดท ตองควบคมควำมรอนทเกดขนจำกปฏกรยำระหวำง ปนซเมนตกบน ำในชวงทปนก ำลงแขงตวไมใหมมำกจนเกนไป เพรำะอำจกอใหเกดกำรแตกรำวหรอ เสยหำย จงตองใชปนซเมนตชนดเกดควำมรอนต ำ เหมำะกบงำนสรำงเขอนขนำดใหญ ปนซเมนตประเภทนในประเทศไทยยงไมมกำรผลตจ ำหนำยปลก

5) ปนซเมนตปอรตแลนดชนดตำนทำนซลเฟตไดสง Sulfate-Resistant Portland cement (ปนซเมนตปอรตแลนดประเภทหำ) ปอรตแลนดชนดทมควำมตำนทำนตอซลเฟตสง ใชกบงำนกอสรำงในบรเวณทมซลเฟตสง เชน พนทบรเวณชำยทะเล ปนซเมนตประเภทนในทองตลำด ไดแก ปนตรำชำงสฟำ ตรำปลำฉลำม บวฉลำม ปนตรำทพไอสฟำ

ภำพท 3.2. ปนซเมนตปอรตแลนดชนดตำนทำนซลเฟตไดสง

Photo Credit : http://www.trachang.co.th

36

นอกจำกนยงมปนซเมนตชนดอนๆ เชน

1) ปนซเมนตซลกำ ไดจำกกำรน ำเอำทรำยหรอหนปน บดละเอยดผสมเขำกบปนซเมนตปอรตแลนดธรรมดำซงท ำใหมคณสมบตแขงตวชำ ใชกบงำนปนกอ ปนฉำบ ปนตกแตง และงำนคอนกรตทไมตองรบแรงมำกอยำงไรกตำม ปนซเมนตชนดนกยงคงมผน ำมำใชกบงำนโครงสรำงทวไป เชน กำรท ำเสำและคำน เนองจำกมรำคำถก แตกสำมำรถใชไดกบโครงสรำงขนำดเลกเทำนน ปนซเมนตชนดนทพบเหนในทองตลำด ไดแก ปนซเมนตตรำเสอ ตรำงเหำ ตรำนกอนทร และตรำทพไอ ( สเขยว )

2) ซเมนตขำว ไดแกปนปอรตแลนดทผสมสขำว เมอแขงตวแลวมสขำวเนอละเอยด แขงแรงสวยงำมนยมใชในงำนตกแตง เชน งำนหนลำง หนขด

วดทศน 3.1 กำรใชหนปน ในกำรผลตปนซเมนต (The Fuse School - Global Education, 2014, https://youtu.be/i97FZevqcPw)

37

ค าถามทายบท

1. ปนซเมนตมประโยชนอยำงไร

2. ปนซเมนต มกประเภท อะไรบำง แตละประเภทน ำไปใชงำนอยำงไร

3. จงยกตวอยำงปนชนดอนนอกจำกปนตำมมำตรฐำนปนปอรตแลนด

38

ค าตอบ

1. ปนซเมนตมประโยชนอยำงไร

ปนซเมนตท ำหนำทเปนตวประสำน ยดมวลละเอยด หรอมวลหยำบเขำดวยกน เมอบมจนไดก ำลงแลวจะมคณสมบตทเหมำะสมเพอใชในงำนคอนกรต หรอปนฉำบตอไป

2. ปนซเมนต มกประเภท อะไรบำง แตละประเภทน ำไปใชงำนอยำงไร

ปนซเมนตแบงตำมมำตรฐำน ASTM ของอเมรกน และ มอก. ไดเปน 5 ประเภทดงน

1) ปนซเมนตปอรตแลนดธรรมดำ Normal Portland cement

2) ปนซเมนตปอรตแลนดดดแปลง Modified Portland cement

3) ปนซเมนตปอรตแลนดชนดแขงตวเรว High – Early Strength Portland cement

4) ปนซเมนตปอรตแลนดชนดเกดควำมรอนต ำ Low-heat Portland cement (ปนซเมนต

5) ปนซเมนตปอรตแลนดชนดตำนทำนซลเฟตไดสง Sulfate-Resistant Portland cem

3. จงยกตวอยำงปนชนดอนนอกจำกปนตำมมำตรฐำนปนปอรตแลนด

1) ปนซเมนตซลกำ ไดจำกกำรน ำเอำทรำยหรอหนปน บดละเอยดผสมเขำกบปนซเมนตปอรตแลนดธรรมดำซงท ำใหมคณสมบตแขงตวชำ ใชกบงำนปนกอ ปนฉำบ ปนตกแตง และงำนคอนกรตทไมตองรบแรงมำกอยำงไรกตำม ปนซเมนตชนดนกยงคงมผน ำมำใชกบงำนโครงสรำงทวไป เชน กำรท ำเสำและคำน เนองจำกมรำคำถก แตกสำมำรถใชไดกบโครงสรำงขนำดเลกเทำนน ปนซเมนตชนดนทพบเหนในทองตลำด ไดแก ปนซเมนตตรำเสอ ตรำงเหำ ตรำนกอนทร และตรำทพไอ ( สเขยว )

2) ซเมนตขำว ไดแกปนปอรตแลนดทผสมสขำว เมอแขงตวแลวมสขำวเนอละเอยด แขงแรงสวยงำมนยมใชในงำนตกแตง เชน งำนหนลำง หนขด

39

4 คอนกรต

40

4.1. สวนผสมคอนกรต (Concrete Ingredients)

คอนกรตมสวนผสมส ำคญ ไดแก ปนซเมนต น ำ และมวลรวม ซงมหนำทและคณสมบตดงน

4.1.1. ปนซเมนต (Cement) ท ำหนำทประสำนมวลรวมเขำดวยกน และเพมก ำลงของของคอนกรต โดยท ำปฏกรยำไฮเดรชนกบน ำเกดเปนของเหลว เรยกวำซเมนตเพสต ยดผสำนทรำยและหนเขำดวยกนเมอแขงตวจะให ก ำลงกบคอนกรต

4.1.2. น า หนำทผสมกบปนซเมนตท ำใหเกดปฏกรยำไฮเดรชนท ำใหคอนกรตอยในสภำพเหลวกอนแขงตวในภำยหลงอตรำสวนของน ำมผลตอก ำลงของคอนกรต น ำ ทใชตองมควำมสะอำด มคณสมบตทำงกำยภำพคอ มควำมใส ปรำศจำกสงเจอปน ไมมส กลน รส เจอปน และ มคณสมบตทำงเคมคอ ไมมสภำพเปนกรด ดำง หรอสำรเคมเจอปน ไมใชน ำทะเล หรอน ำกรอย

4.1.3. มวลรวม (Aggregate) ประกอบดวยมวลละเอยด (Fine aggregate) ไดแก ทรำย และมวลหยำบ (Coarse aggregate) ไดแกหน ซงมวลรวมนจะท ำหนำทรบแรงอดในคอนกรต ลดกำรยดหดตวของคอนกรตชวยใหคอนกรตมแขงแรงควำมทนทำน นอกจำกนยงมวสดทใชเปนมวลรวมไดเชน ผงหนทไดจำกกำรยอยหน

นอกจำกนยงมกำรผสมสำรอนๆเชนน ำยำผสมคอนกรต ใชในกำรเพมคณสมบตเฉพำะบำงอยำงใหกบคอนกรต เชน กำรผสมน ำยำกนซมในพนบนดำดฟำ หรอกำรใชเถำถำนหน หรอ เรยกวำเถำลอย (Fly ash) ผสมรวมกบปนซเมนตในงำนคอนกรต ในโครงสรำงขนำดใหญทท ำใหเกดควำมรอนนอยกวำ

41

4.2. อตราสวนผสม

อตรำสวนผสมในงำนคอนกรตโดยทวไปมดงน

คอนกรตโครงสรำงทวไป (ปนซเมนต : ทรำย : หน) 1:2:4

คอนกรตหยำบ (ปนซเมนต : ทรำย : หน) 1:3:5

โดย น ำจะใช 30 ลตร / ปน 1 ถง

ปนฉำบ (ปนซเมนต : ปนขำว : ทรำยละเอยด) 1 : 1 : 5

ส ำหรบปนซงมสวนผสมพเศษหลำยชนด ควรดอตรำสวนกำรผส ทเหมำะสมตำมค ำแนะน ำจำกผผลต

4.3.คอนกรตอดแรง (Prestressed concrete)

คอวธกำรกอสรำงในงำนคอนกรตเสรมเหลก โดยกำรดงเหลกเสรมหรอ ลวดเพอเสรมแรงของคอนกรตเสรมเหลกใหรบก ำลงไดมำกขน แบงเปน 2 ประเภทคอ

1) คอนกรตอดแรงกอน (Pre-tensioned concrete) คอ กำรกอสรำงงำนคอนกรตโดยกำรดงเหลกเสรมหรอ ลวดอดแรงกอน ทจะเทคอนกรตลงในแบบหลอ เมอคอนกรตรบก ำลงไดแลวจงตดปลำยลวดเมอลวดหดตวกลบจะดงคอนกรตใหอดตวกนท ำใหรบแรงไดมำกขน ใชในงำนหลอเสำเขมคอนกรต เสำไฟฟำคอนกรต พนส ำเรจรป เสำ คำนส ำเรจรป และ งำน Precast concrete (Precast concrete คองำนคอนกรตซงหลอจำกนอกต ำแหนงทกอสรำง เชน หลอจำกโรงงำนหลอคอนกรตแลวน ำมำประกอบกนในสถำนทกอสรำง)

42

2) คอนกรตอดแรงภำยหลง (Post-tensioned concrete) คอกำรดงลวดเสรมรบแรงดงสง (Strand) หลงกำรเทคอนกรต โดยมลวดอยในทอชท (Sheath) แบงเปน 2 ประเภทคอ

2.1. Bonded system เปนระบบทมกำรเกำะยดระหวำง Strand กบพนคอนกรต โดยมลวดสอดอยในทอชท ซงมลกษณะเปนปลองเพอเพมแรงยดเกำะ และมกำรอดน ำปนลงไปในทอเพอยด Strand กบทอชทเขำไวดวยกน ระบบนเหมำะกบ อำคำรทมโครงสรำงขนำดใหญ และอำคำรทมกำรเปลยนแปลงกำรใชงำน มกำรเจำะพนบอยๆ

2.2. Unbonded System เปนระบบทไมมกำรเกำะยดระหวำง Strand กบพนคอนกรต แตสรมแรงโดยใชสมอ (Anchorage) ยดทปลำยทงสองขำง เหมำะกบอำคำรขนำดเลกกวำและไมมกำรเปลยนแปลงกำรใชงำน เนองจำกหำกมกำรเจำะพนไปโดนลวดรบแรงจะท ำใหพนเสยก ำลงไปมำก อำคำรเสยหำยได

ภำพท 4.1. คอนกรตอดแรง แสดงกำรวำงลวดเสรมรบแรงดงสง

Photo Credit : http://en.wikipedia.org/wiki/Prestressed_concrete

43

4.4. คอนกรตมวลเบา

คอคอนกรตทมฟองอำกำศแทรกตวอยในสวนผสมเมอแขงตวแลวจะมน ำหนกเบำลงกวำคอนกรตทวไป ดดซบเสยงไดด กนควำมรอน และทนไฟ ในประเทศไทยทใชกนแพรหลำยม 2 ประเภทตำมวธกำรผลตดงน

1) ผลตโดยผำนกำรอบไอน ำ ควำมดนสง คอคอนกรตทมสวนผสมของสำรเคมบำงชนด รวมกบกำรอบไอน ำในสภำวะแรงดนอำกำศสงท ำใหเกดฟองอำกำศ เรำเรยกคอนกรตมวลเบำชนดนวำ Autoclaved Aerated Concrete หรอ AAC

2) ผลตโดยไมผำนกระบวนกำรอบไอน ำ เปนคอนกรตทมมวลรวมใชสวนประกอบน ำหนกเบำเปนสวนผสม เศษไม เมดโฟม เถำถำนหน

นอกจำกนยงมคอนกรตมวลเบำอกชนดหนงซงรยกวำ Cellular Lightweight Concrete (CLC) ผลตโดยกำรใชโฟมผสมกบคอนกรตท ำใหเกดฟองอำกำศ เมอแขงตวแลวจงมน ำหนกเบำ

วดทศน 4.1. กำรเทคอนกรต S&S Marine's Concrete Pour For The Riverside Ave. Service Dock (Paul Tortora, 2013)

44

ค าถามทายบท

1. สวนผสมคอนกรต ประกอบดวยอะไรบำง

2. คอนกรตทวไป คอนกรตหยำบ และปนฉำบ มอตรำสวนผสมอยำงไร

3. คอนกรตอดแรง คออะไร ตำงจำกคอนกรตทวไปอยำงไร

4. คอนกรตมวลเบำ คออะไร ตำงจำกคอนกรตทวไปอยำงไร

45

ค าตอบ

1. สวนผสมคอนกรต ประกอบดวยอะไรบำง

คอนกรตมสวนผสมส ำคญ ไดแก ปนซเมนต น ำ และมวลรวม (ทรำย หน)

2. คอนกรตทวไป คอนกรตหยำบ และปนฉำบ มอตรำสวนผสมอยำงไร

อตรำสวนผสมในงำนคอนกรตโดยทวไปมดงน

คอนกรตโครงสรำงทวไป (ปนซเมนต : ทรำย : หน) 1:2:4

คอนกรตหยำบ (ปนซเมนต : ทรำย : หน) 1:3:5

โดย น ำจะใช 30 ลตร / ปน 1 ถง

ปนฉำบ (ปนซเมนต : ปนขำว : ทรำยละเอยด) 1 : 1 : 5

3. คอนกรตอดแรง คออะไร ตำงจำกคอนกรตทวไปอยำงไร

งำนคอนกรตเสรมเหลก โดยกำรดงเหลกเสรมหรอ ลวดเพอเสรมแรงของคอนกรตเสรมเหลกใหรบก ำลงไดมำกขน

4. คอนกรตมวลเบำ คออะไร ตำงจำกคอนกรตทวไปอยำงไร

คอคอนกรตทมฟองอำกำศแทรกตวอยในสวนผสมเมอแขงตวแลวจะมน ำหนกเบำลงกวำคอนกรตทวไป ดดซบเสยงไดด กนควำมรอน และทนไฟ

46

5 โลหะ

47

โลหะ (Metal) คอธำตตำงๆ ทมคณสมบต น ำไฟฟำไดด มนวำว แขงแรงเมอแขงตว มควำมเหนยวสำมำรถดงจนกลำยเปนเสนลวดได โลหะ ทนยมน ำมำใขในงำนวสดกอสรำง ไดแก เหลก อลมเนยม ทองแดง ทองเหลอง

5.1. ความเปนมา

โลหะถกน ำมำใชในงำนกอสรำงมำนำนแลว ในสมยกรก โรมนพบวำมกำรใชเหลกเปนโครงยดหน ในสมยเรเนสซอง ใชทอนเหลก โซเหลก ในกำรยดโครงสรำง มกำรใชเหลกในงำนกอสรำงนอยมำก เนองจำกเปนงำนทตองใชชำงเหลก แตมแรงงำนทมฝมอในดำนนนอย สวนใหญใชในกำรผลตอำวธมำกกวำ

หลงป ค.ศ.1750 มกำรใชเหลกหลอเพอใชเปนโครงสรำงมำกขน เชนใชในอำคำรโรงงำน สะพำน Coalbrookdale Bridge, 1779 หลงป ค.ศ.1850 เกดควำมกำวหนำในอตสำหกรรมเหลก มกระบวนกำรผลตชนสวนเหลกทมขนำดใหญได ทเรยกวำ Bessemer process จงมอำคำรเหลกทมขนำดใหญเกดขน ตวอยำงอำคำรทมชอเสยงไดแก Crystal Palace สรำงขนในป 1851

หลงสงครำมกลำงเมองในสหรฐอเมรกำ มกำรผลตเหลกปรมำณมำกขน และน ำมำใชในงำนโครงสรำงอำคำรเตมรปแบบเปนครงแรกในสหรฐอเมรกำ ตวอยำงอำคำรทมชอเสยงไดแก อำคำร Home Insurance Company Building สรำงในป 1885 และ Eiffel Tower สรำงขนในป 1889

48

ภำพท 5.1. Crystal Palace

(Photo Credit : http://en.wikipedia.org/wiki/File:Crystal_Palace.PNG)

ภำพท 5.2. Home Insurance Company Building

(Photo Credit : http://en.wikipedia. org/wiki/File:Home_Insurance_ Building.JPG)

49

5.2. ประเภทของเหลก และคณสมบต

เหลกแบงประเภทไดตำมสวนผสมของเหลกกบคำรบอนซงมผลตอคณสมบตของเหลก จงแบงประเภทของเหลก ตำมสดสวนผสมของคำรบอน และคณสมบตของเหลกประเภทตำงๆไดดงน

1) เหลกผสมคำรบอน Cast iron มสวนผสมของคำรบอน 2% – 4% รบแรงอดไดสง แตทนแรงดงไดนอย มควำมเปรำะ

2) เหลกบรสทธ Wrought iron ไมม หรอผสมของคำรบอนนอยมำก รบแรงดงไดมำก รบแรงอดไดนอย เหนยว ขนรปรดเปนเสนหรอแผนไดงำย

3) เหลกทวไป Steel มสวนผสมของคำรบอน นอยกวำ 2% รบแรงอด และแรงดงไดด เหนยว ขนรป รดเปนเสนหรอแผนไดงำย

4) เหลกผสมคำรบอนต ำ Mild steel (low carbon steel) ใชเปนเหลกโครงสรำง มสวนผสมของคำรบอน 0.3% มสวนผสมของ nickel chromium, molybdenum manganese vanadium silicon เพอเพมประสทธภำพของเหลก ไดมำกขน รบแรงอด และแรงดงไดเหมำะสมกบงำนโครงสรำง เหนยว ขนรป รดเปนเสนหรอแผนไดงำย

5.3. ประเภทของเหลกตามรปพรรณ

1) Wide-Flange (W-Shape)

2) I-beam

3) Channels, angles, tees

50

5.4.เหลกไลทเกจ (Light Gauge Steels)

คอเหลกทมขนำดเลก น ำหนกเบำ ควำมหนำนอย ใชในโครงสรำงทรบน ำหนกไมมำก เชน ฝำผนง ฝำเพดำน ม รปทรงตำงๆ เชน C-Line U-Shape L-Shape เหลกชนดนตองเพมประสทธภำพในกำรกนสนมดวยกำรเคลอบสงกะส หรอทเรยกวำ เหลกกลวำไนซ (Galvanized)

นอกจำกนในประเทศไทยมกำรใชเหลกทใชในงำนโครงสรำงอำคำรขนำดเลก ทเรยกวำ เหลกกลอง แปบโปรง เหลกทอเหลยม มควำมหนำทนยมใชระหวำง 1.4 – 6 ม.ม. มรปทรงหลำยหลำย เชน สเหลยมจตรส สเหลยมผนผำ เหลกทอ C-Line U-Shape Channels, angles, tees มทงเหลกธรรมดำและเหลกเคลอบสงกะส

5.5.โลหะอนๆ

1) อะลมเนยม Aluminium (หรอ Aluminum ในอเมรกำเหนอ) เปนโลหะทมควำมแขงแรง น ำหนกเบำ ผวมนวำว ขนรปงำย เปนสนมไดยำก ในงำนกอสรำงนยมใชท ำโครงสรำงประต หนำตำง

2) โลหะเจอ โลหะผสม หรอ อลลอย (องกฤษ: Alloy) คอวสดทเกดจำกกำรรวมกนของโลหะตงแต 2 ชนดขนไป โดยวสดโลหะเจอทไดจะมคณสมบตแตกตำงจำกเดม โลหะเจอถำเกดจำกโลหะ 2 ชนด เรยกวำ ไบนำรอลลอย (Binary alloy), 3 ชนด เรยกวำ เทอรนำรอลลอย (Ternary alloy), 4 ชนด เรยกวำ ควอเทอรนำรอลลอย (Quaternary alloy) นยมใชในงำนทตองกำรหลอขนรปใหสวยงำมเชน ประต รว ชองแสง เปนตน

51

3) เหลกไรสนม หรอ สเตนเลส (Stainless steel) คอโลหะเหลกผสมโครเมยม มคณสมบตไมเปนสนมเนองจำกปฏกรยำระหวำง ออกซเจนในอำกำศกบโครเมยมในสเตนเลส เกดเปนฟลมบำงๆเคลอบผวเหลกไว ปองกนสนม กำรกดกรอน และไมช ำรดหรอสกกรอนงำยอยำงโลหะทวไป นยมใชท ำอปกรณในครว ลกบดประต กลอน รำงน ำ รำวกนตก

4) ทองแดง (Copper) มคณสมบตในกำรยดหยน และน ำไฟฟำไดด จงน ำมำใชเปนสำยไฟฟำ

สำยลอฟำ นอกจำกนในอดตยงใชเปนแผนกวน ำรวซม หรอใชมงหลงไดดวย

5) ทองเหลอง (Brass) เปนโลหะผสมระหวำงทองแดงและสงกะส ทองเหลองยงเคยเปนโลหะทเชอกนวำแขงแกรงทสดในยคส ำรด ทองเหลองตำนทำนสนมไดด จงนยมน ำมำท ำเปนวำลวน ำ กอกน ำ

6) ไทเทเนยม (Titanium) เปนโลหะทมควำมแขงแรงตอน ำหนกสง กลำวคอ แขงแรงแตน ำหนกเบำ ทนทำนตอสำรเคมตำงๆ แตมรำคำแพง จงน ำมำใชในงำนประดบตกแตง เชน ลกบด มอจบประต เปนตน

วดทศน 5.1. กำรใชโครงเหลก ในกำรกอสรำง, http://youtu.be/jJk_e7EMDu0 (Javier Chavez Lozano, 2012)

52

ค าถามทายบท 1. ในอดตเรำใชโลหะในกำรกอสรำงอยำงไร 2. เหลกมกประเภท และแตละประเภทมคณสมบตอยำงไร 3. เหลกตำมรปพรรณทใชในกำรกอสรำงมรปแบบอยำงไรบำง 4.เหลกไลทเกจ คออะไร น ำไปใชในงำนกอสรำงอยำงไร 5.โลหะอนๆทใชในงำนกอสรำงมอะไรบำงและสวนใหญนยมน ำไปใชใน

งำนอะไร

53

ค าตอบ 1. ในอดตเรำใชโลหะในกำรกอสรำงอยำงไร โลหะถกน ำมำใชในงำนกอสรำงมำนำนแลว ในสมยกรก โรมน

พบวำมกำรใชเหลกเปนโครงยดหน ในสมยเรเนสซอง ใชทอนเหลก โซเหลก ในกำรยดโครงสรำง มกำรใชเหลกในงำนกอสรำงนอยมำก เนองจำกเปนงำนทตองใชชำงเหลก แตมแรงงำนทมฝมอในดำนนนอย สวนใหญใชในกำรผลตอำวธมำกกวำ

หลงป ค.ศ.1750 มกำรใชเหลกหลอเพอใชเปนโครงสรำงมำกขน เชนใชในอำคำรโรงงำน สะพำน Coalbrookdale Bridge, 1779 หลงป ค.ศ.1850 เกดควำมกำวหนำในอตสำหกรรมเหลก มกระบวนกำรผลตชนสวนเหลกทมขนำดใหญได ทเรยกวำ Bessemer process จงมอำคำรเหลกทมขนำดใหญเกดขน

2. เหลกมกประเภท (แบงตำมสวนผสม) สวนผสมของเหลกกบคำรบอนมผลตอคณสมบตของเหลก จงแบงประเภท

ของเหลก ตำมสดสวนผสมของคำรบอน และคณสมบตของเหลกประเภทตำงๆไดดงน

1) เหลกผสมคำรบอน Cast iron 2) เหลกบรสทธ Wrought iron 3) เหลกทวไป Steel 4) เหลกผสมคำรบอนต ำ Mild steel (low carbon steel)

54

3. เหลกตำมรปพรรณทใชในกำรกอสรำงมรปแบบอยำงไรบำง 1) Wide-Flange (W-Shape) 2) I-beam 3) Channels, angles, tees 4. เหลกไลทเกจ คออะไร น ำไปใชในงำนกอสรำงอยำงไร คอเหลกทมขนำดเลก น ำหนกเบำ ควำมหนำนอย ใชในโครงสรำงท

รบน ำหนกไมมำก เชน ฝำผนง ฝำเพดำน ม รปทรงตำงๆ เชน C-Line U-Shape L-Shape เหลกชนดนตองเพมประสทธภำพในกำรกนสนมดวยกำรเคลอบสงกะส หรอทเรยกวำ เหลกกลวำไนซ (Galvanized)

5. โลหะอนๆทใชในงำนกอสรำงมอะไรบำงและสวนใหญนยมน ำไปใชในงำนอะไร

1) อะลมเนยม Aluminium (หรอ Aluminum ในอเมรกำเหนอ) ในงำนกอสรำงนยมใชท ำโครงสรำงประต หนำตำง

2) โลหะอลลอย (องกฤษ: Alloy) นยมใชในงำนทตองกำรหลอขนรปใหสวยงำมเชน ประต รว ชองแสง เปนตน

3) เหลกไรสนม หรอ สเตนเลส (Stainless steel) ใชท ำอปกรณในครว ลกบดประต กลอน รำงน ำ รำวกนตก

4) ทองแดง (Copper) มคณสมบตในกำรยดหยน และน ำไฟฟำไดด จงน ำมำใชเปนสำยไฟฟำ สำยลอฟำ นอกจำกนในอดตยงใชเปนแผนกวน ำรวซม หรอใชมงหลงไดดวย

5) ทองเหลอง (Brass) เปนโลหะตำนทำนสนมไดด จงนยมน ำมำท ำเปนวำลวน ำ กอกน ำ

6) ไทเทเนยม (Titanium) เปนโลหะทมควำมแขงแรงตอน ำหนกสง กลำวคอ แขงแรงแตน ำหนกเบำ ทนทำนตอสำรเคมตำงๆ แตมรำคำแพง จงน ำมำใชในงำนประดบตกแตง เชน ลกบด มอจบประต เปนตน

55

6 กระจก

56

6.1. ชนดของกระจกแยกตามกระบวนการผลต

1) กระจกโฟลต (Float glass) ไดมำจำกกระบวนกำรผลตคณภำพสงดวยกระบวนกำรเทกระจกหลอมเหลวลงบนดบกหลอมเหลวท ำใหกระจกเยนตวลงอยำงชำๆ จงไดกระจกทมคณภำพดมำก ผวมควำมเรยบสนท เปนกระจกทมควำมโปรงใส ทนทำนตอกำรขดขดเปนรอยไดด

2) กระจกชต (Sheet glass) คอกระจกจำกกระบวนกำรหลอมกระจกผำนรำงรด ผวกระจกมไมเรยบ แนวกำรหกเหแสงไมเปนเสนตรง ควำมแขงแรงต ำ เปนรอยขดขดไดงำย มรำคำถก

3) กระจกเพลท (Plate glass) คอกระจกทมรปทรงเปนแผนจำกกำรหลอมกระจกลงบนแบบหลอโลหะบำงๆ แลวท ำกำรขดผวกระจกใหเปนเรยบในภำยหลง

6.2. ชนดของกระจกแยกตามคณสมบต

1) กระจกโฟลท (Float Glass) คอกระจกธรรมดำ (Annealed Glass) ทท ำกำรหลอมแลวเทบนโลหะหลอมลำยเชนดบก ท ำใหแขงตวลงอยำงชำๆ ผวเรยบ แขงแรง เมอแตกมลกษณะเปนปำกฉลำม แบงเปน

1.1) กระจกใส (Clear Glass)

1.2) กระจกส (Tinted Glass)

2) กระจกอบควำมรอน (Heat Treated Glass)

คอกระจกธรรมดำทน ำมำผำนกระบวนกำรอบดวยควำมรอนเพอเพมประสทธภำพของกระจก แบงเปน 2 ชนดไดแก

57

2.1) กระจกนรภยเทมเปอร (Tempered Glass) คอกำรน ำกระจกไปผำนกระบวนกำรTempering เพอเพมควำมแขงแรง โดยใชหลกกำรสรำงชนของแรงอดทพนผวกระจกโดยกำรใหควำมรอนกบกระจกท 650-700 องศำเซลเซยส แลวจงใชลมเยนเปำทผวกระจกท ำใหผวแขงตวลงอยำงรวดเรว เกดแรงอดขนทผวของกระจกทงสองดำนท ำใหกระจกแขงแรงขนมำก (3 – 4 เทำ)

กระจกนรภยเทมเปอร มคณสมบตทดกวำ กระจกธรรมดำ คอ ทนแรงกระแทกไดมำกกวำ ทนตออณหภมทเปลยนแปลงไดมำกกวำ และเมอแตกแลวมลกษณะเปนเกลดเลกๆ มอนตรำยนอยกวำ

ขอเสยคอ เจำะร บำก หรอพนทรำยไมได

2.2) กระจกฮตสเตรงเทน (Heat-strengthened Glass) คอกำรใชกระจกธรรมดำผำนกระบวนกำรอบดวยควำมรอนจนถงจดออนตวแลวปลอยใหเยนลงอยำงชำๆ กระจกชนดนมควำมแขงแรงกวำกระจกนภยเทมเปอร แตหำกแตกแลวจะมลกษณะเปนปำกฉลำม ทนตอแรงกระแทก แรงลมในอำคำรสง และทนควำมรอนสงนยมใช แทนกระจกธรรมดำทตองกำรลดควำมหนำกระจกลง

3) กระจกเคลอบผว (Surface Coated Glass) คอกระจกทน ำไปผำนกระบวนกำรเคลอบโลหะบนผวกระจก เชนไททำเนยม หรอดบก เพอใหเกดกำรสะทอนแสง และควำมรอน เพมประสทธภำพในกำรสะทอนแสง และลดควำมรอนเขำสอำคำร แบงเปน 2 ชนดตำมวธกำรเคลอบไดแก

3.1) กำรเคลอบแบบสญญำกำศ (Vacuum Deposition Soft Coating)โดยใชกระบวนกำรพนโลหะและกระแสไฟฟำท ำปฏกรยำเคลอบตดกบกระจก

58

3.2) กำรเคลอบแบบไพโรลทค (Pyrolytic coating or Hard Coating) คอเคลอบกระจกในขณะทเปนของเหลว โดยโลหะทเคลอบจะแทรกซมลงในเนอกระจกมำกกวำแบบสญญำกำศ และมควำมแขงแรงทนทำนมำกกวำ

4) กระจกชนดอนๆ คอกระจกทผลตขนเพอเพมคณสมบตพเศษ ในกำรใชงำน หรอควำมงำม

4.1) กระจกลำมเนต (Laminated Glass) คอกระจกทน ำมำประกบกนเอยำงนอยสองชน โดยระหวำงกลำงจะเปนแผน PVB บำงๆยดตดระหวำงกน ซงมคณสมบตชวยปองกนเสยง กรองแสง และเสรมควำมแขงแกรง เมอแตกแลวจะไมเปนอนตรำยเพรำะยงยดตดดวยแผนบำงๆน กระจกทตองกำรควำมแขงแกรงนยมใชกระจก Heat Strengthen หำกเสรมหลำยชนขนจะมควำมแขงแกรงมำกขนนยมใชท ำสวนหลงคำ บำงชนดมควำมแขงแกรงใชเปนกระจกกนกระสนได

4.2) กระจกฉนวนกนควำมรอน (Insulating Glass) หรอ กระจก 2 ชนมลกษณะคลำยกระจกลำมเนตแตมชองวำง (Space) ระหวำงกระจก 2 แผน มสำรดดควำมชน (Desiccant) ตดตงอยในชองวำงนน เพอเปนชนปองกนควำมรอน บำงชนดเรยกวำกระจก Low – E เปนกระจกหนำ 2-3 ชน กระจกแตละฃนท ำหนำทแตกตำงกน ชนแรกกรองแสง ชนทสองสะทอนรงส ชนทสำมควบคณอณหภม มชองวำงระหวำงกระจก 2 ชวง

59

4.3) กระจกลวดลำย (Rolled plate Glass) คอกระจกทสรำงลวดลำย ระหวำงทกระจกทยงไมแขงตวโดยเคลอนตวผำนลกกลง เพอสรำงลวดลำยลงบนกระจก

4.4) กระจกเสรมลวด (Wired Glass) ไดแกกระจกทเสรมตำขำยลวดลงในกระจกขณะทกระจกยงหลอมเหลว เพอปองกนอำคำรภำยในจำกกำรท ำลำยกระจก

ภำพท 6.1. อนตรำยจำกกระจกธรรมดำ (Annealed Glass) ภำพถำยหลงเหต

อคคภย (วสท.,2009) ภำพท 6.2. กระจกนรภยเทมเปอร (Tempered Glass) ภำพถำยหลงเหต

อคคภย (วสท.,2009)

60

วดทศน 6.1. Low- E Glass Commercial Film, http://youtu.be/NTPpK9ljDzE (Stewrart Chien, 2012)

61

ค าถามทายบท 1. ชนดของกระจกมกประเภทแยกตำมกระบวนกำรผลต 2. ชนดของกระจกมกประเภทแยกตำมคณสมบต 3. จงยกตวอยำงอนตรำยทเกดจำกกำรเลอกใชกระจกในงำนสถำปตยกรรม 4. กระจกชนดใดเมอแตกแลวจะมลกษณะเปนเกลดเลกๆ 5. กระจกชนดใดมคณสมบตในกำรปองกนควำมรอน

62

ค าตอบ 1.ชนดของกระจกมกประเภทแยกตำมกระบวนกำรผลต

1) กระจกโฟลต (Float glass) ) แบงเป2) กระจกชต (Sheet glass) 3) กระจกเพลท (Plate glass)

2. ชนดของกระจกมกประเภทแยกตำมคณสมบต 1) กระจกโฟลท (Float Glass) 1.1) กระจกใส (Clear Glass) 1.2) กระจกส (Tinted Glass) 2) กระจกอบควำมรอน (Heat Treated Glass) 2.1) กระจกนรภยเทมเปอร (Tempered Glass) 2.2) กระจกฮตสเตรงเทน (Heat-strengthened Glass) 3) กระจกเคลอบผว (Surface Coated Glassน 2 ชนดตำมวธกำรเคลอบ

ไดแก 3.1) กำรเคลอบแบบสญญำกำศ (Vacuum Deposition Soft

Coating) 3.2) กำรเคลอบแบบไพโรลทค (Pyrolytic coating or Hard

Coating) 4) กระจกชนดอนๆ คอกระจกทผลตโดยวธกำรอนๆ เพอเพมคณสมบต

พเศษในกำรใชงำน 4.1) กระจกลำมเนต (Laminated Glass) 4.2) กระจกฉนวนกนควำมรอน (Insulating Glass) 4.3) กระจกลวดลำย (Rolled plate Glass)

4.4) กระจกเสรมลวด (Wired Glass)

63

3. จงยกตวอยำงอนตรำยทเกดจำกกำรเลอกใชกระจกในงำนสถำปตยกรรม กระจกธรรมดำเมอแตกแลวจะมลกษณะเปนฟนฉลำม แหลมคม

อำจท ำใหผใชอำคำรบำดเจบได 4. กระจกชนดใดเมอแตกแลวจะมลกษณะเปนเกลดเลกๆ

กระจกนรภยเทมเปอร (Tempered Glass) 5. กระจกชนดใดมคณสมบตในกำรปองกนควำมรอน

กระจกฉนวนกนควำมรอน (Insulating Glass)

64

7 วสดจากดน อฐ และเซรามค

65

7.1. อฐ

อฐเปนวสดกอสรำงทมใชกนมำยำวนำนทวโลก มสวนผสมของดนเหนยวทรำย แลวน ำมำเผำ อฐมสแดง น ำตำล สน ำตำลออน สเหลอง ขนอยกบ สวนผสมเชนทรำย ปนขำว ออกไซดของเหลกในดน

กำรผลตอฐ มวธกำรผลต 3 วธคอ

1) วธกำรโคลนออน (Soft mud process) ใชดนเหนยวผสมน ำใหเหลวและเทใสพมพ

2) วธโคลนหมำด (Stiff mud process) ใสน ำพอใหหมำด แลวจงกดอดลงในแมพมพ

3) วธกำรอดแหง (Dry press process) ใชก ำลงไฮดรอลกอดดนดวยแรงดนจนแนน เปนอฐทมควำมแขงแรงมำก

ในประเทศไทยนยมใช อฐทเรำเรยกวำอฐมอญ ท ำจำกดนเหนยวเผำ โดยน ำดนเทอดลงในแบบหลอ ขนรปเปนกอนแลวน ำไปผงใหแหงอยำงชำๆ กอนน ำไปเขำเตำเผำ ในอฐมอญมกำรผสมแกลบชวยใหดนเกำะกนแนนท ำใหอฐทไดไมแตกหกงำย

แหลงผลตอฐทส ำคญของไทยในปจจบน สวนใหญอยในบรเวณทรำบลม ภำคกลำง เชน จงหวดนนทบร พระนครศรอยธยำ อำงทอง ปทมธำน รำชบร และสพรรณบร เปนตน

ลกษณะกำรกออฐ อำจกอไดทงแบบฉำบปนและโชวแนว โดยเฉพำะกำรกออฐเพอโชวแนว อำจมวธกำรกอไดหลำยแบบดวยกน เชน

66

1) แบบ Stretching Bond

ภำพท 7.1. กำรกออฐแบบ Stretching Bond

2) แบบ Flemish Bond

ภำพท 7.2. กำรกออฐแบบ Flemish Bond

67

3) แบบ English Bond

ภำพท 7.3. กำรกออฐแบบ English Bond

68

4. แบบ English Garden Wall Bond

ภำพท 7.4. กำรกออฐแบบ English Garden Wall Bond

กำรกออฐตองใช ปนกอ และปนฉำบ (Motar) ในงำนกอดงนนจงตองท ำควำมเขำใจในเรองของปนกอดงน

ปนกอ ท ำหนำทยดอฐเขำดวยกน ท ำหนำทกระจำยน ำหนก ถำยทอดน ำหนก เชอมรอยตอไมใหเกดร โพรงระหวำงอฐ ซงมสวนผสมดงน

ปนขำว 1: ทรำย 3

ซเมนต 1: ทรำย 3

ซเมนต 1: ปนขำว 1: ทรำย 3

69

7.2. อฐบลอคประสาน (Clay Block Masonry Walls)

อฐทน ำมำใชในกำรกอสรำง นอกจำกอฐมอญแลว ในปจจบนไดมกำรผลตอฐขนอกชนดหนงโดยใชเครองมอเครองจกรในกำรนวดดน ผสมดน อดดน และตดดนออกมำเปนกอนไดขนำดตำมมำตรฐำนทตองกำรมกำรเผำโดยใชเตำเผำซงมกำรควบคมอณหภมอยำงด ท ำเปนกอนใหญกวำอฐมอญธรรมดำแตมกำรเจำะรเพอลดน ำหนก มขนำดเหมำะและสะดวกรวดเรวในกำรท ำงำนกอสรำงมำกกวำอฐมอฐเรยกวำ อฐบลอกประสำน

อฐบลอกประสำนน เมอเปรยบเทยบกบอฐมอญแลว จะมคณสมบตกวำอฐมอญหลำยประกำร คอ อฐบลอกมขนำดกอนโต สะดวกรวดเรวในกำรกอสรำงท ำใหประหยดคำแรงในกำรกอสรำง มน ำหนกนอยกวำ ดดซมน ำนอยกวำ มรองลดน ำหนกและมสวนเปนฉนวนกนควำมรอนของผวตอผวอกทงบำงขนำดยงใชกอเปนผนงรบน ำหนกได

โดยทว ๆ ไป อฐบลอกประสำนจะแบงไดเปน 2 ชนด คอ ชนดทน ำมำกอเปนผนงไมรบน ำหนกและผนงรบน ำหนก กำรน ำอฐบลอกมำใชในกำรกอสรำงมกจะน ำไปใชคลำย ๆ กบอฐมอญทว ๆไป แตอฐบลอกสำมำรถสอดเหลกจำกเสำเขำไปในชองของอฐแลวอดดวยปนกอใหแนน แทนเสำและเสำเอนเปนกำรตดปญหำเรองรอยรำวระหวำงเสำกบผนงไดอกดวย

7.3. ผนงคอนกรตบลอก (Concrete Block Masonry Wall)

คอนกรตบลอก เปนวสดกอสรำงอกชนดหนง คลำยอฐบลอก ผลตขนดวยเครองจกร โดยใชคอนกรตทผสมคอนขำงแหง และมสวนคละของหนเกลด หรอหนชนดอนตำมแตผผลตจะน ำไปผสมใหเกดเปนสของ

70

วสดและผวลกษณะตำง ๆ โดยมสวนผสมของปนซเมนตปอรตแลนด หรอซปเปอรซเมนตกไดผสมและเขยำใหเขำกนอยำงดดวยเครองจกร บรรจอดเขำในแบบมำตรฐำนเหลกรปตำง ๆ ตำมตองกำร กดอดเพอใหมควำมหนำแนนโดยเครองอดแรงสง ฉะนนกำรผลตจงสำมำรถท ำไดขนำดสม ำเสมอเทำกนทกดำน กำรผลตคอนกรตบลอกจะไมมกำรเผำ ลกษณะของผวและสจงเปนสของวสดทน ำมำผสมจรงกบสเกำของปนซเมนตเทำนน หลกจำกผลตออกมำเปนกอนตำมแบบลกษณะตำง ๆ แลว จะตองน ำไปบมดวยน ำหรอไอน ำกอนน ำไปใชท ำกำรกอสรำงฉนนในกอคอนกรตบลอกจงไมจ ำเปนตองน ำไปแชน ำ หรอสำดน ำกอนฉำบ ทงนเพอปองกนกำรยดหดตวของบลอก เนองจำกกำรเปลยนแปลงควำมชนในเนอของคอนกรตบลอก

7.4. เซรามค (Ceramic)

คอดนเผำ ซงประกอบดวยดนเหนยว ดนขำว และดนประเภทอนๆ ผสมผสำนกนกอนน ำมำขนรป กอนเขำเตำผำ เชนกระเบองเคลอบปพน ผนง สขภณฑ วสดตกแตง เซรำมคมเนอละเอยด จงมกำรดดซมน ำต ำ จงนยมใชเปนกระเบองปในหองน ำ สระวำยน ำ เซรำมคทนควำมรอนไดสงจงใชปพน ผนงในหองครว

71

วดทศน 7.1. กำรผลตกระเบองเซรำมค, Ceramic tiles manufacturing process by Ceratec - How it's made, http://youtu.be/-

6UHfRXLwGI (CeratecChannel, 2012)

72

ค าถามทายบท

1. อฐ คอท ำมำจำกอะไร มกระบวนกำรผลตอยำงไร ยกตวอยำงมำ 1 ชนด

2. ลกษณะกำรกออฐมหลำยรปแบบ จงเขยนภำพประกอบมำ 2 แบบ

3. คอนกรตบลอก คออะไร น ำไปใชในงำนกอสรำงอยำงไร

4. เซรำมค คออะไร น ำไปใชในงำนกอสรำงอยำงไร

73

ค าตอบ

คอท ำมำจำกอะไร มกระบวนกำรผลตอยำงไร ยกตวอยำงมำ 1 ชนด

อฐเปนวสดกอสรำงทมใชกนมำยำวนำนทวโลก มสวนผสมของดนเหนยว ทรำย แลวน ำมำเผำ อฐมสแดง น ำตำล สน ำตำลออน สเหลอง ขนอยกบ สวนผสมเชนทรำย ปนขำว ออกไซดของเหลกในดน

กำรผลตอฐ มวธกำรผลต 3 วธคอ

1. วธกำรโคลนออน (Soft mud process) ใชดนเหนยวผสมน ำใหเหลวและเทใสพมพ

2. วธโคลนหมำด (Stiff mud process) ใสน ำพอใหหมำด แลวจงกดอดลงในแมพมพ

3. วธกำรอดแหง (Dry press process) ใชก ำลงไฮดรอลกอดดนดวยแรงดนจนแนน เปนอฐทมควำมแขงแรงมำก

เมอขนรปเปนกอนแลว น ำไปผงใหแหงอยำงชำๆ กอนน ำไปเขำเตำเผำ ในอฐมอญมกำรผสมแกลบชวยใหดนเกำะกนแนนท ำใหอฐทไดไมแตกหกงำย

2. ลกษณะกำรกออฐมหลำยรปแบบ จงยกตวอยำงมำ 2 แบบ

เลอกจำกรปแบบใด ดงน

1. แบบ Stretching Bond

2. แบบ Flemish Bond

3. แบบ English Bond

4. แบบ English Garden Wall Bond

74

3. คอนกรตบลอก คออะไร น ำไปใชในงำนกอสรำงอยำงไร

คอนกรตบลอก เปนวสดกอสรำงอกชนดหนง คลำยอฐบลอก ผลตขนดวยเครองจกร โดยใชคอนกรตทผสมคอนขำงแหง และมสวนคละของหนเกลด หรอหนชนดอนตำมแตผผลตจะน ำไปผสมใหเกดเปนสของวสดและผวลกษณะตำง ๆ โดยมสวนผสมของปนซเมนตปอรตแลนด หรอซปเปอรซเมนตกไดผสมและเขยำใหเขำกนอยำงดดวยเครองจกร บรรจอดเขำในแบบมำตรฐำนเหลกรปตำง ๆ ตำมตองกำร กดอดเพอใหมควำมหนำแนนโดยเครองอดแรงสง ฉะนนกำรผลตจงสำมำรถท ำไดขนำดสม ำเสมอเทำกนทกดำน

4. เซรำมค คออะไร น ำไปใชในงำนกอสรำงอยำงไร

คอดนเผำ ซงประกอบดวยดนเหนยว ดนขำว และดนประเภทอนๆ ผสมผสำนกนกอนน ำมำขนรป กอนเขำเตำผำ เชนกระเบองเคลอบปพน ผนง สขภณฑ วสดตกแตง เซรำมคมเนอละเอยด จงมกำรดดซมน ำต ำ จงนยมใชเปนกระเบองปในหองน ำ สระวำยน ำ เซรำมคทนควำมรอนไดสงจงใชปพน ผนงในหองครว

75

8 วสดสงเคราะห

76

8.1.ความหมาย

วสดสงเครำะหคอ กำรน ำวสดธรรมชำตอนไดแก แรธำต หรอสำรเคมมำผำนกระบวนกำรทำงวทยำศำสตร เชนกระบวนกวนกำรทำงกำยภำพ กระบวนกำรทำงเคม หรอกระบวนกำรทำงชวภำพ เพอใหเกดเปนวสดชนดใหมขน มคณสมบตทพเศษมำกขนกวำวสดจำกธรรมชำต เชน สวยงำมขน ทนทำน มำกขน น ำหนกเบำลง หรอรำคำถกลง รวมทงคณสมบตเฉพำะบำงอยำงทผใชตองกำร

8.2.ประเภทของวสดสงเคราะห

วสดสงเครำะห ทใชเปนวสดกอสรำงทมใชในทองตลำดปจจบนมหลำยประเภทดงน

1. พลำสตก

2.กระเบองยำง

3. พนลำมเนท

4. พนพวซ

5. หนเทยม

6. ยพวซ

8.3.พลาสตก

คอ สำรไฮโดรคำรบอนทไดจำกกระบวนกำรปโตรเคม เปนสำรประกอบอนทรย ท ำใหไดวสดทมคนสมบตเฉพำะทใชทดแทนวสดธรรมชำตไดด เชนกำรขนรปไดอยำงอสระ ดดโคงงำย มทงชนดโปรงแสงและทบแสง เปนฉนวนกนควำมรอน (ดเนอหำเพมเตมในบทตอไป)

77

8.4.กระเบองยาง กระเบองยำง คอโพลเมอร พลำสตคชนดหนงทมควำมยดหยนสงคลำยยำง มคณสมบตทนมนวลตอกำรสมผส ท ำควำมสะอำดงำยรำคำถก แตอำยใชงำนนอย เกดรอย และหลดลอนไดงำย 8.5.พนลามเนท คอพนทผลตจำก HDF (High Density Fiber) ทซอนกนหลำยชน โดยชนบนสดมหนำทปกปองผวชนตอมำทมลวดลำยตำงๆ เชนลำยพนไม 8.6.พนพวซ คอพนสงเครำะหทผลตจำกพวซ (Polyvinylchloride) มควำมยดหยน นมนวล กวำกระเบองยำง แตหลด โปงงำย รำคำถกมำกตดตงงำย 8.7. หนเทยม คอผลตภณฑเลยนแบบหน ทผลตจำกวสดสงเครำะห มหลำยชนดขนอยกบผผลต บำงชนดเปนเศษหนเลกๆ บำงชนดเปนเซรำมคเหมำะกบงำนรบน ำหนกมำกเชนวสดปพน บำงชนดเปนพลำสตกใชตดตงเปนทอปบนเฟอรนเจอร

78

ภำพท 8.1. พนไมเทยมตรำชำง (เอสซจ ผลตภณฑกอสรำง, 2557)

วดทศน 8.1. พนไมเทยมระบบแหง (Vusta Flooring, Kenton Floors, 2013.)

79

ค าถามทายบท 1. วสดสงเครำะห คออะไร 2. กระเบองยำง เหมำะกบงำนสถำปตยกรรมอยำงไร 3. พนลำมเนท คออะไร แตกตำงจำกพนไมธรรมชำตอยำงไร 4. พนพวซ เหมำะกบอำคำรทมงบประมำณในกำรกอสรำงระดบใด จงอธบำยเหตผลประกอบ 5. หนเทยม ผลตจำกอะไร มคณสมบตอยำงไร

80

ค าถามตอบ 1. วสดสงเครำะห คออะไร วสดสงเครำะหคอ กำรน ำวสดธรรมชำตอนไดแก แรธำต หรอสำรเคมมำผำนกระบวนกำรทำงวทยำศำสตร เชนกระบวนกวนกำรทำงกำยภำพ กระบวนกำรทำงเคม หรอกระบวนกำรทำงชวภำพ เพอใหเกดเปนวสดชนดใหมขน มคณสมบตทพเศษมำกขนกวำวสดจำกธรรมชำต เชน สวยงำมขน ทนทำน มำกขน น ำหนกเบำลง หรอรำคำถกลง รวมทงคณสมบตเฉพำะบำงอยำงทผใชตองกำร 2. กระเบองยำง เหมำะกบงำนสถำปตยกรรมอยำงไร กระเบองยำง คอโพลเมอร พลำสตคชนดหนงทมควำมยดหยนสงคลำยยำง มคณสมบตทนมนวลตอกำรสมผส ท ำควำมสะอำดงำยรำคำถก แตอำยใชงำนนอย เกดรอย และหลดลอนไดงำย 3. พนลำมเนท คออะไร แตกตำงจำกพนไมธรรมชำตอยำงไร คอพนทผลตจำก HDF (High Density Fiber) ทซอนกนหลำยชน โดยชนบนสดมหนำทปกปองผวชนตอมำทมลวดลำยตำงๆ เชนลำยพนไม 4. พนพวซ เหมำะกบอำคำรทมงบประมำณในกำรกอสรำงระดบใด จงอธบำยเหตผลประกอบ มงบประมำณนอย เพรำะรำคำถก มควำมยดหยน นมนวล กวำกระเบองยำง แตหลด โปงงำย 5. หนเทยม ผลตจำกอะไร มคณสมบตอยำงไร หนเทยมผลตจำกวสดสงเครำะห มหลำยชนดขนอยกบผผลต บำงชนดเปนเศษหนเลกๆ บำงชนดเปนเซรำมคเหมำะกบงำนรบน ำหนกมำกเชนวสดปพน บำงชนดเปนพลำสตกใชตดตงเปนทอปบนเฟอรนเจอร

81

9 พลาสตก

82

พลำสตกคอสำรทไดจำกกระบวนกำรปโตรเคม จนไดสำรอนทรยประเภทไฮโดรคำรบอนซงขนรปไดงำยเมอถกควำมรอน จงถกน ำมำใชผลตทดแทนวสดธรรมชำต ในงำนกอสรำงนยมน ำพลำสตกมำใชอยำงหลำกหลำย เนองจำกพลำสตกขนรปไดอยำงอสระ เปนฉนวนกนควำมรอน บำงชนดมควำมยดหยน แตแขงแรงตอกำรใชงำน และสวยงำม พลำสตกแบงเปน 2 ประเภทคอ เทอรโมพลำสตก (Thermoplastic) และ เทอรโมเซตตงพลำสตก (Thermosetting plastic) 9.1.เทอรโมพลาสตก (Thermoplastic) เปนพลำสตกทนยมใชมำก มคณสมบตคอ เมอไดรบควำมรอนจะออนตว และแขงตวเมอเยนลง สำมำรถเปลยนรปได เมอขนรปแลวสำมำรถน ำกลบหลอมละลำยเพอใชงำนใหมไดอก ชนดของพลำสตกทเปนเทอรโมพลำสตก ไดแก 1) โพลเอทลน (Polyethylene: PE) คอพลำสตกทผลตมำจำกสำรตงตนเอทลน (ผลผลตจำกปโตรเลยม) มคณสมบตคอ มควำมเหนยว โคงงอไดด ทนแสงแดด ตวอยำงวสดกอสรำง ทเปน PE ไดแก ถงเกบน ำพลำสตก ทอน ำ หลงคำเมมเบรน 2) โพลโพรพลน (Polypropylene: PP) เปนพลำสตกทไอน ำซมผำนไดเลกนอย แขงกวำพอลเอทลนทนตอสำรไขมนและควำมรอนสงใชท ำเคลอบวสดตกแตง เปนตน 3) โพลสไตรน (Polystyrene: PS) มลกษณะโปรงใส เปรำะ ทนตอกรดและดำง ไอน ำและอำกำศซมผำนได พอควร ใชท ำชนสวนอปกรณไฟฟำและอเลกทรอนกส เครองใชส ำนกงำน เปนตน 4) SAN (Styrene-Acrylonitrile) เปนพลำสตกโปรงใส ใชผลตชนสวน เครองใชไฟฟำ ชนสวนยำนยนต เปนตน

83

5) ABS (Acrylonitrile-Butadiene-Styrene) สมบตคลำยพอลสไตรน แตทนสำรเคมดกวำ เหนยวกวำ โปรงแสง ใชผลตถวย ถำด เปนตน 6) โพลไวนลคลอไรด (Polyvinylchloride: PVC) ไอน ำและอำกำศซมผำนไดพอควร แตปองกนไขมนไดดม ลกษณะใส ใชท ำขวดบรรจน ำมนและไขมนปรงอำหำร ขวดบรรจเครองดมทมแอลกอฮอล เชน ไวน เบยร ใชท ำแผนพลำสตก หอเนยแขง ท ำแผนแลมเนตชนในของถงพลำสตก 7) ไนลอน (Nylon) เปนพลำสตกทมควำมเหนยวมำก คงทนตอกำรเพมอณหภม ท ำแผนแลมเนตส ำหรบท ำถงพลำสตกบรรจอำหำรแบบสญญำกำศ 8) โพลเอทลนเทเรฟทำเลต (Polyethylene Terephthalate: PET) เหนยวมำกโปรงใส รำคำแพง ใชท ำ แผนฟลมบำงๆ บรรจอำหำร ขวดทนแรงดนสง 9) โพลคำรบอเนต (Polycarbonate: PC) มลกษณะโปรงใส แขง ทนแรงยดและแรงกระแทกไดด ทนควำมรอน สง ทนกรด แตไมทนดำง เปนรอยหรอครำบอำหำร จบยำก ใชท ำถวย จำน ชำม ขวดนม เดก และขวดบรรจอำหำรเดก 9.2.เทอรโมเซตตงพลาสตก (Thermosetting Plastic) เทอรโมเซตตงพลำสตก เปนพลำสตกทมสมบตพเศษ คอทนทำนตอกำรเปลยนแปลงอณหภมและทนปฏกรยำเคมไดด เกดครำบและรอยเปอนไดยำก คงรปหลงกำรผำนควำมรอนหรอแรงดนเพยงครงเดยว เมอเยนลงจะแขงมำก ทนควำมรอนและควำมดน ไมออนตวและเปลยนรปรำงไมได แตถำอณหภมสงกจะแตกและไหมเปนขเถำสด ำ พลำสตกประเภทนโมเลกลจะเชอมโยงกนเปน

84

รำงแหจบกนแนน แรงยดเหนยวระหวำงโมเลกลแขงแรงมำก จงไมสำมำรถน ำมำหลอมเหลวได กลำวคอ เกดกำรเชอมตอขำมไปมำระหวำงสำยโซของโมเลกลของพอลเมอร (Cross Linking Among Polymer Chains) เหตนหลงจำก พลำสตกเยนจนแขงตวแลว จะไมสำมำรถท ำใหออนไดอกโดยใชควำมรอน หำกแตจะสลำยตวทนททอณหภมสงถงระดบ ไมสำมำรถน ำกลบมำรไซเคลไดอก กำรท ำพลำสตกชนดนใหเปนรปลกษณะตำง ๆ ตองใชควำมรอนสง และโดยมำกตองกำรแรงอดดวย ตวอยำงของเทอรโมเซตตงพลำสตก ไดแก 1) เมลำมน ฟอรมำลดไฮด (Melamine Formaldehyde) มสมบตทำงเคมทนแรงดนได 7,000-135,000 ปอนดตอตำรำงนว ทนแรงอดได 25,000-50,000 ปอนดตอตำรำงนว ทนแรงกระแทกได 0.25-0.35 ทนทำนตอกำรเปลยนแปลง อณหภม ทนควำมรอนไดถง 140 องศำเซลเซยส และทนปฏกรยำเคมไดด เกดครำบและรอยเปอนยำก เมลำมนใชท ำภำชนะบรรจอำหำรหลำยชนด และนยมใชกนมำก มทงทเปนสเรยบและลวดลำยสวยงำม ขอเสยคอ น ำสมสำยชจะซมเขำเนอพลำสตกไดงำย ท ำใหเกดรอยดำง แตไมมพษภยเพรำะไมมปฏกรยำกบสำรเคม 2) ฟนอลฟอรมำดไฮต (Phenol-formaldehyde) มควำมตำนทำนตอตวท ำละลำยสำรละลำยเกลอและน ำมน แตพลำสตก อำจพองบวมไดเนองจำกน ำหรอแอลกอฮอลพลำสตกชนดนใชท ำฝำจกขวดและหมอ 3) อพอกซ (epoxy) ใชเคลอบผวของอปกรณภำยในบำนเรอน และทอเกบกำซ ใชในกำรเชอมสวนประกอบโลหะ แกว และเซรำมก ใชในกำรหลออปกรณทท ำจำกโลหะและเคลอบผวอปกรณ ใชใสในสวนประกอบของอปกรณไฟฟำ เสนใยของทอ และทอควำมดน ใชเคลอบผวของพนและผนง ใชเปนวสดของแผนก ำบงนวตรอน ซเมนต และปนขำว ใชเคลอบผวถนน เพอกนลน ใชท ำโฟมแขง ใชเปนสำรในกำรท ำสของแกว ใชเปนพนหองปฏบตกำร หรอ โรงงำนอตสำหกรรมทตองปองกน ปฏกรยำทำงเคม หรอ ไฟฟำสถตย

85

ภำพท 9.1. พนอพอกซ ในโรงงำนอตสำหกรรม (Photo Credit : http://instrumentepoxyflooring.blogspot.com /2013/10/epoxy-flooring-grit.html)

วดทศน 9.1. กำรใข Epoxy Mortar (Westcoat Epoxy Mortar System Training Video, 2011)

86

ค าถามทายบท 1.พลำสตก คออะไร 2.เทอรโมพลำสตก น ำมำใชในผลตภณฑอะไรบำง จงยกตวอยำงมำ 2 ชนด 3.เทอรโมเซตตงพลำสตก น ำมำใชในผลตภณฑอะไรบำง จงยกตวอยำงมำ 2 ชนด 4.วสดกอสรำงอะไรบำงท ำมำจำกพลำสตก จงยกตวอยำงมำ 2 ชนด 5. ลกษณะพเศษของพลำสตกเหมำะกบงำนสถำปตยกรรมอยำงไร

87

ค าตอบ 1.พลำสตก คออะไร สำรทไดจำกกระบวนกำรปโตรเคม จนไดสำรอนทรยประเภทไฮโดรคำรบอนซงขนรปไดงำยเมอถกควำมรอน จงถกน ำมำใชผลตทดแทนวสดธรรมชำต 2.เทอรโมพลำสตก น ำมำใชในผลตภณฑอะไรบำง จงยกตวอยำงมำ 2 ชนด 1) ทอน ำโพลเอทลน (Polyethylene: PE) 2) ชนสวนอปกรณไฟฟำโพลสไตรน (Polystyrene: PS) 3.เทอรโมเซตตงพลำสตก น ำมำใชในผลตภณฑอะไรบำง จงยกตวอยำงมำ 2 ชนด 1) เคลอบผวถนน เพอกนลน 2) พนอพอกซ ในโรงงำนอตสำหกรรม 4.วสดกอสรำงอะไรบำงท ำมำจำกพลำสตก จงยกตวอยำงมำ 2 ชนด 1) ทอน ำ PVC 2) ประต หนำตำง UPVC 5. ลกษณะพเศษของพลำสตกเหมำะกบงำนสถำปตยกรรมอยำงไร ในงำนกอสรำงนยมน ำพลำสตกมำใช เนองจำกพลำสตกขนรปไดอยำงอสระ เปนฉนวนกนควำมรอน บำงชนดมควำมยดหยน แตแขงแรงตอกำรใชงำน และสวยงำม

88

10 หนาตาง ประต

89

10.1. หนาตาง

หนำตำง เปนชองวำงของผนง เพอถำยเทอำกำศ เพอน ำแสงสวำงเขำมำสภำยใน รวมทงเพอเชอมโยงทวำงภำยในกบบรบทภำยนอก

10.1.1. สวนประกอบของหนำตำง

1) วงกบ คอกรอบของบำนหนำตำง บรเวณขอบเซำะรอง เพอกนน ำ และฝงกรอบบำนไดสนทเมอมองจำกภำยนอก องคประกอบของวงกบประกอบดวย วงกบบน (Head หรอ Yoke) วงกบขำง (Jamb) วงกบลำง

2) กรอบบำน คอตวบำนหนำตำง ทอำจมองคประกอบภำยในเปนแผนทเรยกวำลกฟก ซงนยมใช กระจก หรอไมจรง มกำรตกแตงดวยควรวมดวยกได กรอบบำนมองคประกรอบคอ บำนกรอบบน (Top Rail) และบำน (Bottom Rail)

3) ลกฟก (Panel) คอ แผนทอยในต ำแหนงตรงกลำงหนำตำงทถกยดดวยกรอบบำน นยมใช กระจก หรอไมจรง

10.1.2. ชนดของหนำตำงและลกษณะกำรใช

หนำตำง แบงเปนหลำยรปแบบดงน

1) หนำตำงบำนเปด คอหนำตำงบำนทเปดโดยมกรอบบำนยดกบวงกบดวยบำนพบ มทงแบบบำนเดยวและบำนค

2) หนำตำงบำนเกลด (Louver) แบงเปน 2 แบบ คอ

2.1) บำนเกลดตดตำย (Fixed Louver) คอบำนเกลดทยดตดกบวงกบ หรอ กรอบบำนดวยควไม หรอ โลหะส ำเรจรปอนๆ กได

90

2.2) หนำตำงบำนเกลดปรบมม (Adjustable Louver) เปนหนำตำงทปรบมมได โดยบำนเกลดตดอยกบโครงอลมเนยมปรบมมดวยมอหมน

3) หนำตำงบำนกระทง (Awning) คอหนำตำงทมบำนพบอยดำนบน หรอ มแกนหมนอยดำนขำง เปดโดยกำรผลกดำนลำงออกไป

4) หนำตำงบำนเลอนขน (Sash) คอหนำตำงทมรำงดำนขำง ตวบำนเลอนขนตำมแนวตง นยมใชในยโรป และ อเมรกำ

5) หนำตำงบำนเลอน (Sliding Windows) คอหนำตำงชนดนเลอนไปมำทำงแนวนอน โดยกำรวำงรำงเลอนไวดำนวงกบบนโดยมไมบวบงรำงไว ดำนลำงมเดอยตดกบบำนกรอบดำนลำง อยระหวำงแนวรองของวงกบลำง เพอบงคบตวบำนไมใหหลดออกจำกแนว

10.1.3. กบและบำนกรอบ

วงกบไมทนยมใชจะเปนไมเนอแขงเชน ไมแดง ไมคะเคยน และไมเนอแขงปำนกลำงเชนไมสก ขนำด ทไดรบควำมนยม และมนคงแขงแรง คอ 2”x4” , 2”x5” วงกบตองมกำรบงใบขนำดลก 1 ซม. กวำง 1 ½”

10.2. ประต (Door)

ประต คอ ชองเปดของอำคำรเพอควบคมกำรสญจรภำยใน หรอภำยนอกอำคำรบำงออกเปน 2 ชนด คอ

1) ประตภำยนอก คอประตทใชเพอควบคมกำรสญจรระหวำงภำยนอกกบภำยในอำคำร

2) ประตภำยใน คอประตทใชเพอควบคมกำรสญจรภำยในอำคำร

91

10.2.1. สวนประกอบของประต

วงกบ คอ กรอบของบำนประต ควบคมกำรปดลอคระหวำงหอง โดยปกตม 3 ดำนคอวงกบบน และวงกบ 2 ขำง แตในบำงกรณ มวงกบลำง เพอใชกนน ำเขำในบำน วงกบตองมกำรบงใบ เพอปดฃองวำง และกนน ำ

กรอบบำน (Rail) คอ องคประกอบของบำนประต ประกอบดวย

กรอบบำนบน (Top Rail) ท ำหนำทส ำหรบตด กลอน

กรอบบำนกลำง (Middle Rail หรอ Lock Rail)

กรอบบำนลำง (Bottom Rail

กรอบบำนตกแตง (Muntin)

ลกฟก (Panel)

10.2.2. ชนดของประต และกำรใชงำน

1) ประตลกฟก (Panel Door) คอประตทมลกษณะเปนบำนกรอบทง 4 ดำน และมลกฟกบรรจอยตรงกลำง มรปแบบ และจ ำนวน ของลกฟกแตกตำงกนไปตำมกำรออกแบบซงใชเปนลกฟกไม หรอ กระจก โดยใชกรอบบำนเสรมชวยแบงสวนลกฟก

2) ประตไมอดแผนเรยบ (Flush) คอประตท มลกษณะคลำยไมจรง แตมโครงสรำงภำยในเปนไมอดกำวขนำดเลกวำงเวนชอง อดกำวดวยแผนไมบำง (Veneer) ดำนหนำและดำนหลง แผนไมบำงนท ำนยมใช ไมมะคำ ไมสก และไมยำงเปนตน มทงชนดทใชภำยในอำคำร และภำยนอกอำคำร ขอดของประต ชนดนคอ มรำคำประหยด ขอเสยคอไมทนน ำ

92

3) ประตบำนเกลด (Louvered Door) คอประตทมลกษณะของลกฟกเปนบำนเกลด เพอชวยในกำรระบำยอำกำศ ใชในหองทมชองระบำยอำกำศนอย หรอหองน ำ

4) ประตบำนเลอน (Sliding door) คอประตทเลอนไดโดยระบบรำง โดยมรำงเลอนตดอยกบวงกบดำนบน มไมบวปดเพอซอนรำงไวทงสองดำน ดำนลำงมเดอย และรำง หรอรอง เพอควบคมแนวเลอนของบำน

ภำพท 10.1 ประตบำนเลอน

93

ภำพท 10.2 รำงเลอนประตบำนเลอน

ภำพท 10.3 รองกรอบบำนดำนลำงของประตบำนเลอน

94

5) ประตดทช (Dutch Door) คอประตทมรปแบบประต ทแบงเปนชวงบนและลำงโดยไมตองเปดพรอมกนกได ใชประโยชนไดด ส ำหรบหรบควำมตองกำรใชเปนประตหรอหนำตำงกได เชน ในหองครว 6) ประตฝรงเศล (French Door) คอประตทมลกฟกหลำยชองโดยใชควยดลกฟก แทนบำนกรอบ

7) ประตบำนเฟยม (Accordion Door หรอ Folding Door) คอประตทมลกษณะของบำนกรอบทพบไปมำสลบดำน คลำยกำรหบเพลง จงเรยกวำ Accordion Door มรำงเลอนอยดำนบนคลำยบำนเลอน นยมใชกนระหวำงหองเพอบงตำ หรอแบงสดสวนกำรใชสอยชวครำว

ภำพท 10.4. กำรใชประตบำนเฟยมเพอแบงสดสวนกำรใชสอยชวครำว

95

8) ประตหมน (Revolving Door) เปนประตทควบคมสภำวะแวดลอมภำยนอกไมใหเขำสภำยในมำกเกนไป ดวยกำรเปลยนลกษณะแนวเปดเปนกำรหมน ทมลกษณะบำนเปดเปนเครองหมำย + ในแปลน ใชควบคณอณหภม กนเสยง และฝนไดด ขอเสยคอ ปรมำณกำรระบำยคนเขำออกไดชำ มอนตรำยเมอเกดเหตฉกเฉนทตองอพยพผคน

9) ประตบำนมวน (Rolling Door) คอประตโลหะ ทนยมใชเหลก มวนขนลงทตองกำรชองเปดประตขนำดใหญ โดยมวนเกบไวดำนบนของประต โดยใชแรงมวนเกบดวยระบบสปรง หรอมอเตอรไฟฟำหมนแกนมวน ดำนขำงมรำงคมแนวบำนทงสองขำง

วดทศน 10.1. หนำตำง UPVC Corawindows. (UPVC windows, 2012)

96

ค าถามทายบท

1.จงยกตวอยำงรปแบบของหนำตำง ทไดรบควำมนยมในประเทศไทยมำ 2 รปแบบ

2. จงยกตวอยำงรปแบบของประต ทไดรบควำมนยมในประเทศไทยมำ 2 รปแบบ

3. ประตบำนเลอนท ำงำนอยำงไร

97

ค าตอบ

1. จงยกตวอยำงรปแบบของหนำตำง ทไดรบควำมนยมในประเทศไทยมำ 2 รปแบบ

1) หนำตำงบำนเปด

2) หนำตำงบำนเกลด

2. จงยกตวอยำงรปแบบของประต ทไดรบควำมนยมในประเทศไทยมำ 2 รปแบบ

1) ประตบำนเลอน

2) ประตบำนเฟยม

3. ประตบำนเลอนท ำงำนอยำงไร

ประตทเลอนไดโดยระบบรำง โดยมรำงเลอนตดอยกบวงกบดำนบน มไมบวปดเพอซอนรำงไวทงสองดำน ดำนลำงมเดอย และรำง หรอรอง เพอควบคมแนวเลอนของบำน

98

11 วสดปองกนความรอน ปองกนเสยง

ปองกนการรวซมตางๆ

99

11.1.วสดปองกนความรอน

วสดปองกนควำมรอน หรอ ฉนวนกนควำมรอน (Thermal Insulation) แบงประเภทตำมวสดไดดงน

1. วสดใยแร (Mineral Fibrous Material) ไดแก เศษโลหะทไดจำกกำรถลงโลหะ (Slag) ใยแกว (Fiber Glass or Glass Wool)

2. วสดเสนใยธรรมชำต (Organic Fibrous material) เชน ไม (Wood) ชำนออย (Cane) ฝำย(Cotton) ขนสตว (Hair) เสนใยเซลลโลส (Cellulose) ใยสงเครำะห (Synthetic Fiber)

3. วสดประเภทเซลลธรรมชำต(Organic Cellular Material) เชน ไมกอก (Cork) โฟมยำง (Foamed Rubber)

4.วสดประเภทเซลลแร (Mineral Cellular Material) เชนแคลเซยมซลเกต(Calcium Silicate) เพอรไลท(Perlite) เวอรมคไลท(Vermiculite) โฟมคอนกรต(Foamed Concrete)

5.วสดสงเครำะห เชน พลำสตกบำงชนดทมคณสมบตเปนฉนวน เชนโพลสไตรน (Polystyrene) โพลยรเทน (Poly Urethane)

ฉนวนกนควำมรอน จำกวสดดงกลำวถกผลตขนมำใชในงำนกอสรำง ผออกแบบตองค ำนงถงคณสมบตของวสด ทมควำมหลำกหลำย สำมำรถแบงเปนประเภทไดดงน

1) ฉนวนกนควำมรอนส ำเรจรป

2) ฉนวนกนควำมรอนแบบพน

3) ระบบฉนวนกนควำมรอนภำยนอกอำคำร Exterior Insulation and Finish System (EIFS)

100

4) ฉนวนกนควำมรอนระหวำงผนง (Insulation in CMU cores)

5) ฉนวนกนควำมรอนแบบแผน

5.1) ไมอดซเมนต /ซเมนตบอรด / ไฟเบอรซเมนต

5.2) ยบซมบอรด (Gypsum Board) ผลตดวยยปซมซงเปนสำรททนไฟไดด มคณสมบตเปนฉนนวนกนควำมรอนดดซบเสยงไดพอควร และตดตงงำย เหมำะส ำหรบท ำฝำเพดำนและฝำภำยใน มขนำดมำตรฐำน 120 X 240 ซ.ม. ควำมหนำ 9 ม.ม. หนำ 12 ม.ม. และหลำยชนด หลำยลวดลำย บำงชนดมอะลมเนยมฟอยล เพอปองกนควำมรอน

ภำพท 11.1 ยบซมบอรดหลงฉำบรอยตอกอนท ำงำนส

http://en.wikipedia.org/wiki/File:Drywall.jpg

101

11.2. วสดปองกนเสยง

วสดปองกนเสยง หรอวสดดดซบเสยง (Sound Absorption) คอวสดทมคณสมบตในกำรปองกำรกำรสะทอนของคลนเสยง ดดซบแรงสนสะเทอนจำกคลนเสยง มลกษณะยดหยน มรพรนขนำดเลก ซงโดยปกตวสดทใชเปนฉนวนกนควำมรอน จะมคณสมบตดงกลำวอยในระดบหนงยงไมสำมำรถปองกนเสยงไดอยำงสมบรณโดยเฉพำะในอำคำรทมประโยชนใชสอยเปนพเศษเชน หองประชม โรงภำพยนตร คอนเสรตฮอลล หองอดเสยง หองซอมดนตร ทตองกำรวสดทมประสทธภำพในกำรดดซบเสยงไดสง ตวอยำงวสดดงกลำวไดแก

1) กลำสวล (Glass wool) หรอแผนใยแกวควำมหนำแนนสง

2) แผนคอรก (Cork Tile) ท ำจำกเศษไมกอกชนเลกๆผสมน ำมนลนสด ส และ Whiting ซงไดแก Chalk บดละเอยด ผสมแลวบดอดเปนแผน หรอตดบนผำใบ พนทปดวยวสดนนม หยนและลดเสยงในเวลำเดนไดมำก แผนคอรกนอกจำกจะปพนแลวยงท ำส ำหรบกรผนงในททตองกำรฉนวนดวย เชน ในหองเยน เมอไมคอรกถกท ำใหรอน สวนตำง ๆ จะตดกนและยดหยนได กำรท ำใหรอนตองใชเวลำหลำยชวโมง แผนไมคอรกมกจะมสน ำตำลแกและน ำตำลออน ควำมหนำ 1/8 นว, 3/16 นว และ ½ นว ขนำดสเหลยมจตรส 6X6 นว,9X9 นว บำงชนดออกมำเปนรปสเหลยมผนผำกม

3) ฟองน ำซบเสยง ผลตจำก Poly Urethane โฟม

102

11.3.วสดปองกนการรวซม

กำรเลอกใชวสดกอสรำงตองค ำนงถงกำรปองกนควำมชน กำรรวซมทเกดจำกฝน ถงน ำ สระวำยน ำ หรอ น ำใตดน จงมกำรผลตวสดปองกนกำรรวซมหลำยชนด ดงน

1) วสดกนซมชนดทำ (Painting)

1.1) ซเมนตเบสช คอวสดทสวนประกอบจำกซเมนตและน ำยำโพลเมอร เมอผสมเขำกนแลวจะมควำมยดหยนสงกนน ำ กนซมได

1.2) ชนดตกผลก มสวนผสมของทรำย (ซลกำ) ปนซเมนต และสำรเคมทท ำใหเกดกระบวนกำรตกผลกบรเวณผวคอนกรต จนปดรพรนภำยในผวคอนกรตทน ำเคยซมผำนได เมอแหงแลวจะมลกษณะเปนเนอเดยวกบคอนกรต

1.3) ชนดอะครลค มลกษณะเปนของเหลวเมอแหงแลวจะมคณสมบตเหมอนฟลมบำงๆเคลอบทบพนผว มควำมยดหยนสงปองกนกำรรวซมไดด

2) วสดกนซมชนดแผน (Flashings)

1) วสดกนซมชนดแผนโลหะ เชน แผนทองแดง (Copper) และแผนเหลกชปสงกะส(Galvanized / zinc-coated) เปนตน เปนเทคนคกำรปองกนรวทใชกนมำยำวนำนแลว โดยใชหลกกำรกนน ำโดยดกทำงไหลของน ำไมใหเขำไปภำยในอำคำร ขอเสยคออำยใชงำนต ำ เกดสนมและผกรอนงำย

103

2) วสดกนซมชนดแผนบำง (Membrane) มลกษณะเปนแผนยำงปทบพนผว บำงชนดมสวนประกอบจำกโพลเมอร ชนดเสนใยโพลเอสเตอร (Polyester) บำงชนดมสวนประกอบของ โพลไวนลคลอไรคพ (PVC-P) ทเสรมดวยไฟเบอรเพอเพมควำมทนทำนตอรงส UV เมอปแลวตองใชควำมรอนพน สำมำรถเท Topping ทบได เหมำะกบงำนกนซมบนดำดฟำ

วดทศน 11.1. กำรตดตงระบบกนซมแบบเมมเบรน (Australian Waterproofing Company, 2014)

104

ค าถามทายบท

1.วสดปองกนควำมรอน ผลตจำกวสดอะไรไดบำง จงยกตวอยำงมำ 2 วสด

2.วสดปองกนเสยง มลกษณะอยำงไรจงท ำใหดดซบเสยงได

3.วสดปองกนกำรรวซมทมใชในประเทศไทยแบงเปน 2 ประเภทอะไรบำง

105

ค าตอบ

1.วสดปองกนควำมรอน ผลตจำกวสดอะไรไดบำง จงยกตวอยำงมำ 2 วสด

1) วสดเสนใยธรรมชำต (Organic Fibrous material) เชน ไม (Wood) ชำนออย (Cane) ฝำย(Cotton) ขนสตว (Hair) เสนใยเซลลโลส (Cellulose) ใยสงเครำะห (Synthetic Fiber)

2) วสดประเภทเซลลธรรมชำต(Organic Cellular Material) เชน ไมกอก (Cork) โฟมยำง (Foamed Rubber)

2.วสดปองกนเสยง มลกษณะอยำงไรจงท ำใหดดซบเสยงได

วสดปองกนเสยง หรอวสดดดซบเสยง (Sound Absorption) คอวสดทมคณสมบตในกำรปองกำรกำรสะทอนของคลนเสยง ดดซบแรงสนสะเทอนจำกคลนเสยง มลกษณะยดหยน มรพรนขนำดเลก ซงโดยปกตวสดทใชเปนฉนวนกนควำมรอน จะมคณสมบตดงกลำวอยในระดบหนงยงไมสำมำรถปองกนเสยงไดอยำงสมบรณโดยเฉพำะในอำคำรทมประโยชนใชสอยเปนพเศษเชน หองประชม โรงภำพยนตร คอนเสรตฮอลล หองอดเสยง หองซอมดนตร ทตองกำรวสดทมประสทธภำพในกำรดดซบเสยงไดสง

3.วสดปองกนกำรรวซมทมใชในประเทศไทยแบงเปน 2 ประเภทอะไรบำง

1) วสดกนซมชนดทำ (Painting)

2) วสดกนซมชนดแผน (Flashings)

106

12 ส และเคมภณฑ

107

12.1. สในงำนกอสรำง

สมหนำทเคลอบพนผวอำคำรทงภำยนอกภำยใน เพอปองกนควำมชน เชอรำ ครำบสกปรก และยงชวยสรำงควำมงำมและบรรยำกำศ ตำมทนกออกแบบตองกำร นอกจำกนยงชวยยดอำยกำรใชงำนของวสดกอสรำงตำงๆ ได เชนกำรใชสยอมไม กำรใชสกนสนม

ส ทใชในงำนกอสรำงหลำยชนด แตละชนดมคณสมบตทตอบสนองควำมตองกำร และประโยชนใชสอยทแตกตำงกน ดงน

1) สน ำ (Water Paint) คอสทใชน ำผสม มสวนผสมจำก ไลโทโพนหรอไททำเนยมออกไซด และสำรกนดำงจำกปน เหมำะกบงำนสพนผวฉำปปน หรองำนคอนกรต มรำคำถก ปจจบนมกำรผสมสำรพลำสตกซงเพมประสทธภำพดำนกำรยดหยน และปองกนควำมชนมำกขนทเรยกวำ สพลำสตก แตชำงสวนใหญยงเรยกวำ สน ำ เนองจำกยงตองมสวนผสมของน ำอย

2) สพลำสตก คอสทมสวนผสมของสำรพลำสตกโพลเมอร (Polymer) จ ำพวก อะครลค (Acrylic) หรอ ไวนล (Vinyl) กำรใชงำนคอน ำสมำผสมกบน ำ เมอแหงแลวจะมลกษณะเปนฟลมบำงๆ คณสมบตกนน ำไดและเปนสทตดแนนทนนำน คงทนตอสภำพดนฟำอำกำศ ใชไดดกบงำนไม งำนคอนกรต ปนฉำบ แตไมเหมำะกบงำนโลหะ เพรำะมสวนผสมของน ำท ำใหเกดออกไซดในโลหะได สอมลชน (Emulsion Paint) กจดอยในสประเภทน

3) สน ำมน คอสซงประกอบดวยสำรส (Pigment) ทลำยผสมกบน ำมนระเหย (Drying oil) เชนน ำมนลนซด (Linseed) มคณสมบตเคลอบยดตดพนผวไดด แหงชำ ใชทำโลหะไดดเพรำะไมมสวนผสมของน ำทท ำให

108

เกดสนม เชนเหลก อลลอย หรอใชทำผนงฉำบปนทตองกำรผวมนเพอใหท ำควำมสะอำดไดงำย แตมรำคำแพงกวำสน ำ

12.2. เคมภณฑ

1) วำนช มคณสมบตซมเขำผวไมไดด ทนทำนตอรอยขดขด สำมำรถใชภำยนอกอำคำรไดเนองจำกทนตอ แสงแดด และควำมชนอกทงยงมควำมเงำงำมแบบแลคเกอรดงนนเมอใชวำนชแลวจงไมจ ำเปนตองลงแลคเกอรทบ

2) แลคเกอร (Lacquer) คอวำนชชนดหนงใชส ำหรบงำนเคลอบเงำทวๆไปทงงำนโลหะและงำนไม แลคเกอรในญปน และจนท ำมำจำกยำงไมชนดหนง สรำงควำมเงำงำมใหกบเนอไม มสออน ไมทนทำน สำมำรถท ำใหเจอจำงไดโดยผสมทนเนอร

3) ชแลค (Shellac) คอน ำยำเคลอบไมซงท ำมำจำกครง ซงผลตจ ำหนำยเปนแบบแผนบำงและผง เวลำใชงำนจะผสมดวยแอลกอฮอล มสน ำตำลเขมกวำแลคเกอร มควำมใส

4) โพลยรเทรน คอน ำยำเคลอบผวไมใหทนตอกรดดำงและสำรเคม มคณสมบต แหงเรว ใหควำมเงำงำม ไมตองลงลงแลคเกอรทบ แตขอเสยคอไมทนทำนตอแสงแดดและควำมชน ใชทำภำยในอำคำร

5) น ำมนสน (Turpentine)

คอน ำมนซงสกดจำกสนชนดหนง เปนสำรประกอบพวกไฮโดรคำรบอน ใชผสมน ำมนวำนชเพอเคลอบผวไม หรอผสมสน ำมนทำวถ ใหสเงำงำมกวำกำรใชทนเนอรผสม มอตรำกำรระเหยตวชำ ไมเหมำะส ำหรบพวกสแหงเรวเชนสแลกเกอรหรอสพนอตสำหกรรม มกลนเหมน

109

6) แอลกอฮอล (Alcohol) เปนแอลกอฮอลชนด เมทลแอลกอฮอลใชผสมในแชลก แลกเกอร

7) ทนเนอร มหนำทเดยวกบน ำมนสน เปนตวท ำละลำยท ำใหเนอสโดยรวมไมขนเกนไป แตแหงเรวกวำ กลนจะหมดไปหลงกำรแหงของสแลว

8) โซลกนม มคณสมบตซมเขำผวไมไดด ทนทำนตอรอยขดขด สำมำรถใชภำยนอกอำคำรไดเนองจำกทนตอ แสงแดด และควำมชนอกทงยงมควำมเงำงำมแบบแลคเกอรดงนนเมอใชวำนชแลวจงไมจ ำเปนตองลงแลคเกอรทบ

9) ครโอโสต (creosote) เปนน ำมนจำกกระบวนกำรกลนจำกถำนหน น ำมนปโตรเลยม ไม และกำสหงตม เคมภณนใชปองกนมอด ปลวก เชอรำ

10) สอพอกซ หรอเรยกวำสอตสำหกรรม มคณสมบตทนควำมรอนสง ทนตอกำรกดกรอน ทนตอควำมชน ทนตอสำรเคม มควำมแขง นยมใชทำพนโรงงำนอตสำหกรรม และหองปฏบตกำรทำงวทยำศำสตร

11) สโพลยรเทน เหมำะส ำหรบใชงำนทงภำยใน และภำยนอก สโพลยรเทนส ำหรบใชภำยใน ใชกบงำน เฟอรนเจอร พนไมปำรเก เมอทำแลว จะมลกษณะเหมอนฟลมเคลอบพนผว ไมทไดจะมควำมแขงแรงและเงำมำก ทนตอแรงกระแทกและรบน ำหนกไดด สโพลยรเทนส ำหรบใชภำยในมกจะใส ไมมส กำรใชงำนงำยและแหงเรว แตไมทนทำนตอแสงแดด ควรใชสโพลยรเทนส ำหรบใชภำยนอกซงมควำมทนทำนสง ทนแดด และควำมชนสง

12) สรองพนปนเกำ ใชส ำหรบทำรองพนปนทมอำยกำรใชงำนยำวนำน มสภำพหลดหลอน เปนฝนผง สชนดนจะชวยผสำนพนผวเดม ใหทำสใหมทบลงไดอยำงมประสทธภำพ มทงสตรน ำ และน ำมน มลกษณะใส เมอทำแลวเหมอนเปนฟลมเคลอบผวปนเดม

110

ภำพท 12.1. ภำพผนงเมอทำสรองพนปนเกำ

วดทศนท 12.1. กำรทำสพเศษทไมตองฉำบปน และรองพน (Airtightpaint. Elite, 2011)

111

ค าถามทายบท

1.สในงำนกอสรำงมหนำทอยำงไร

2.เคมภณฑใดใชในกำรเคลอบและยดอำยกำรใชงำนของไม จงยกตวอยำงมำ 2 ชนด

112

ค าตอบ

1.สในงำนกอสรำงมหนำทอยำงไร

สมหนำทเคลอบพนผวอำคำรทงภำยนอกภำยใน เพอปองกนควำมชน เชอรำ ครำบสกปรก และยงชวยสรำงควำมงำมและบรรยำกำศ ตำมทนกออกแบบตองกำร นอกจำกนยงชวยยดอำยกำรใชงำนของวสดกอสรำงตำงๆ ได เชนกำรใชสยอมไม กำรใชสกนสนม

2.เคมภณฑใดใชในกำรเคลอบและยดอำยกำรใชงำนของไม จงยกตวอยำงมำ 2 ชนด

1) ชแลค (Shellac) คอน ำยำเคลอบไมซงท ำมำจำกครง ซงผลตจ ำหนำยเปนแบบแผนบำงและผง เวลำใชงำนจะผสมดวยแอลกอฮอล มสน ำตำลเขมกวำแลคเกอร มควำมใส

2) โพลยรเทรน คอน ำยำเคลอบผวไมใหทนตอกรดดำงและสำรเคม มคณสมบต แหงเรว ใหควำมเงำงำม ไมตองลงลงแลคเกอรทบ แตขอเสยคอไมทนทำนตอแสงแดดและควำมชน ใชทำภำยในอำคำร

113

13 วสดกอสรางในงานระบบไฟฟา

114

13.1.ความรเบองตนเกยวกบระบบไฟฟา

สถำปนก วศวกร ตองมควำมรควำมเขำใจ ในเรองของผลตภณฑในงำนไฟฟำเพอกำร

ออกแบบระบบไฟฟำในอำคำรไดอยำงเหมำะสมกบประโยชนใชสอย ประหยดคำใชจำย สรำงบรรยำกำศ

ควำมงำม รวมทงมควำมปลอดภย

13..1.1. ความรพนฐานเกยวกบระบบไฟฟา

1) ไฟฟำ คอพลงงำนอยำงหนงทเกดจำกกำรเคลอนทของอเลกตรอนออกมำจำกอะตอมของวตถน ำไฟฟำทถกขบเคลอนโดยคลนแมเหลก อยำงตอเนอง ซงอเลคตรอนนสำมำรถเคลอนทไปไดโดยผำนตวน ำไฟฟำ

2) หนวยวดคำในระบบไฟฟำ ทใชในกำรออกแบบงำนระบบไฟฟำซงมควำมส ำคญ และตองมควำมรควำมเขำใจ มหนวยวดตำงๆ ดงน

2.1. โวลท (Volt.) คอ หนวยวดแรงดนไฟฟำ

2.2. แอมแปร ( Amp.) คอ หนวยวดกระแสไฟฟำ

2.3. วตต (Watt.) คอ หนวยของก ำลงไฟฟำทใชจรง

2.4. หนวย (Unit) คอ หนวยของก ำลงไฟฟำทใช ตอ ชวโมง มอปกรณ ทใชวด คอ กโลวตตอำวรมเตอร Kilowatt- hour Meter (Kwh.)

115

3) มำตรฐำนกำรออกแบบระบบไฟฟำ คอเกณฑ มำตรกำร หลกกำร ในกำรออกแบบ และตดตงงำนระบบไฟฟำ เพอควำมเหมำะสมกบกำรใชงำน ควำมประหยด และควำมปลอดภย โดยมหนวยงำนทก ำหนดมำตรฐำนเหลำนในตำงประเทศทไดรบควำมเชอถอมำก ไดแก American National Standard Institute (ANSI) National Electric Code (NEC) และ International Electro technical Commission (IEC) เปนตน สวนหนวยงำนในประเทศไทยไดแก สมำคมวศวกรรมสถำนแหงประเทศไทยในพระบรมรำชปถมภ (วสท.) กำรไฟฟำนครหลวง กำรไฟฟำสวนภมภำค กรมพฒนำและสงเสรมพลงงำน และส ำนกผลตภณฑอตสำหกรรม กระทรวงอตสำหกรรม (มอก./TSI)

13.1.2. ระบบการผลตไฟฟา และการสงก าลงไฟฟา กอนเขาสตวอาคาร

กำรไฟฟำฝำยผลตแหงประเทศไทย (EGAT) เปนหนวยงำนทรบผดชอบดำนกำรผลตและ โดยมกำรไฟฟำนครหลวง และกำรไฟฟำสวนภมภำค มหนำทจดกำร และวำงระบบตอจำกกำรไฟฟำฝำยผลตไปยงอำคำร และจ ำหนำยไฟฟำ

โดยสวนของโรงผลตกระแสไฟฟำจะผลตไฟฟำท 10-20 kv แลวแปลงเปน 230, 500 kv ผำนสำยสงไฟฟำแรงสง ไปสสถำนไฟฟำยอยของกำรไฟฟำสวนภมภำค แลวแปลงเปน 22, 33 kv หรอสถำนไฟฟำยอยของกำรไฟฟำนครหลวง แลวแปลงเปน 12, 24 kv กอนสงไปยงโรงงำนอตสำหกรรม อำคำรธรกจชนำดใหญ หรอบำนพกอำศย โดยมหมอแปลงไฟฟำ แปลงไฟฟำเปน 400/230 (กำรไฟฟำสวนภมภำค ) หรอ 416/240 v (กำรไฟฟำนครหลวง)

116

อนง ระบบไฟฟำแรงสง คอ ระบบไฟฟำทมแรงดนไฟฟำ เกน 1,000 โวลท ระบบไฟฟำแรงต ำ คอ ระบบไฟฟำทมแรงดนไฟฟำไมเกน 1,000 โวลท

13.1.3. ระบบการแปลงไฟฟา

คออปกรณเพอแปลงแรงดนไฟฟำใหสงขน หรอต ำลง หรอทเรยกวำ หมอแปลงไฟฟำ (Transformer) เพอใหมแรงดนไฟฟำเหมำะสมกบกำรใชงำน ตำมประเภทของอำคำร

13.2. วสดกอสรางในงานระบบไฟฟา

13.2.1. ระบบไฟฟาก าลง (Electric Power System) ไดแก ผลตภณฑ และวสดกอสรำงในงำน

ระบบไฟฟำทใชสงพลงงำนไฟฟำไปยง เตำเสยบ (Outlet) อปกรณไฟฟำในอำคำรเชนเครองปรบอำกำศ เครอง

ท ำน ำอน เครองปมน ำ อปกรณอำคำรเชน ลฟต บนไดเลอน หรอเครองจกรกลอนๆในโรงงำนอตสำหกรรม ซงม

ผลตภณฑ และวสดกอสรำง ทเกยวของดงน

1) สำยไฟฟำ แบงออกเปน 2 ประเภทคอ

1.1) สำยไฟฟำทใชในอำคำร (Building Wire)

- สำย VAF เปนสำยทใชในบำนพกอำศย

- สำย THW เปนสำยทใชโรงงำนอตสำหกรรม

117

- สำย VFF เปนสำยทภำยในประกอบดวย ลวดทองแดงขนำดเลก เปนสำยออนเหมำะกบ กำรวำงสำยสอปกรณทมกำรสนสะเทอน

1.2) สำยไฟฟำทใชกบเครองใชไฟฟำ (Home Appliances Wire) เปนสำยไฟฟำชนดแรงดนต ำ โดยมอณหภมทฉนวนทนได 60 องศำ C, 70 องศำ C, 90 องศำ C, 105 องศำ C เปนสำยไฟฟำทใชกบตเยน, ทว, เตำรด, แอร เปนตน เชนสำยไฟฟำชนดชนด VFF, VTF, VSF

2) แผงควบคมไฟฟำ (Load Panel) หรอเรยกวำ แผงรวมไฟฟำ ตรวมไฟฟำ ซงแบงออกเปน 2 แบบคอ

- Consumer Unit / CU ส ำหรบ ระบบไฟฟำ 1 เฟส

- Load Center / LP ส ำหรบ ระบบไฟฟำ 3 เฟส

แผงควบคมไฟฟำ (Load Panel) คอตควบคมระบบไฟฟำภำยในบำน ทตอไฟฟำมำจำก มเตอร เพอจำยไฟฟำไปยง ระบบไฟฟำก ำลง ระบบไฟฟำแสงสวำง และอปกรณไฟฟำตำงๆ ภำยในบำน ซงภำยในแผงประกอบดวย Circuit Breaker หลำยชำอง เพอตดตอวงจรไฟฟำยอยส ำหรบระบบตำงๆดงกลำวในอำคำรขนำดใหญ จะใชแผงควบคมไฟฟำขนำดใหญทเรยกวำ Main Distribution Board (MDB)

118

13.2.2. ระบบไฟฟำแสงสวำง ไดแก ผลตภณฑ และวสดกอสรำงในงำนระบบไฟฟำทเกยวของกบกำรใหแสงสวำงใหกบอำคำร ไดแกดวงโคมชนดตำงๆ แบงเปนประเภทไดดงน

1) หลอดไส (Incandescent Lamps) แบงออกเปน 2 ประเภทคอ

- หลอดไสแบบธรรมดำ (Normal Incandescent Lamp) คอหลอดไฟทใหแสงสวำงจำกไส โดยมหลกกำรคอ กำรใหกระแสไฟฟำไหลผำนเสนลวดเลกๆ ทอยในหลอดซงมแรงตำนทำนทท ำใหเกดควำมรอนแลวท ำใหเกดประกำยไฟ และใหแสงสวำง ไสหลอดนมกท ำโลหะทใหแสงสวำงเมอเกดควำมรอน มอำยกำรใชงำนต ำ ปจจบนไมนยมใชในงำนอำคำรเนองจำก อำยกำรใชงำนดงกลำว และ สนเปลองพลงงำนมำกกวำดวงโคมประเภทอน

- หลอดทงสเตนฮำโลเจน (Tungsten Halogen Lamp) เปนหลอดไฟทประกอบดวยไสทงสเตน เมอเทยบกบหลอดไฟทวไปแลวหลอดไฟฮำโลเจนมอำยกำรใชงำนทนำนกวำ เนองจำกสำมำรถทนตอควำมรอนไดดกวำไสหลอดทวไป โดยมอำยกำรใชงำนเฉลยประมำณ 1,500 - 3,000 ชวโมง นอกจำกนใหระดบควำมสวำง และควำมถกตองของสทมำกกวำหลอดแบบอน ๆ ดงนนสวนมำกจงนยมน ำมำใชกบพนทส ำหรบกำรแสดงสนคำเปนสวนใหญ แตทงนสำมำรถน ำมำใชในบำนไดเชนกน เหมำะกบบรเวณทตองกำรแสงสวำงเปนพเศษ อยำงเชน มมอบ หองท ำงำน เปนตน

119

2) หลอดฟลออเรสเซนต (Fluorescent Lamp) คอหลอดไฟประเภทหนงทใชหลกกำรรวมๆทเรยกวำ หลอดดสชำรจ (Discharge Lamps) หลอดฟลออเรสเซนต เปนหลอดไฟฟำท ใหแสงจำกกำรกระตนกำซทอยภำยในหลอด โดยกำรสงผำนประจอเลคตรอนซงเกดจำกขวลบผำนสำรเรองแสงทใชเคลอบหลอดไฟไปยงขวบวก นยมน ำมำใชงำนในอำคำรทวไป หลอดไฟประเภทนมกระบวนกำรใหแสงสวำงคอ เปนจดเปนเปนหลอดประเภท T12 หรอทเรยกกนทวไปวำหลอดอวน ขอเสยคอใชพลงงำนไฟฟำมำก ปจจบนมกำรผลตหลอดหลอดหลอดฟลออเรสเซนต ทเรยกกนวำผอม หรอหลอดแบบ T8 หรอ T5 ทมขนำดของหลอดเลกกวำ แตใหคำควำมสวำงเทำกน ซงประหยดพลงงำนไฟฟำไดมำกกวำ

3) หลอดไฟ LED (Light-Emitting Diode) คอหลอดไฟไดโอดเปลงแสง (อปกรณทท ำจำกสำรกงตวน ำ Semiconductor ซงสำมำรถเปลงแสงออกมำได) เมอมกระแสไฟฟำไหลผำนจะเปลงแสง ออกมำ โดยหลอด LED สำมำรถเปลงแสงไดเมอมกระแสไฟฟำไหลเขำเพยงเลกนอยเทำนน ประสทธภำพในกำรใหแสงสวำงดกวำหลอดไฟทวๆ ไป จงประหยดพลงงำนไดมำกกวำหลอดไสและหลอดฟลออเรสเซนต นอกจำกนยงมอำยกำรใชงำนทยำวนำนมำก

120

ภำพท 13.1. แสดงกำรเขยนผงงำนระบบไฟฟำ

121

วดทศน 13.1. เทคโนโลย OLED (SmartLightLiving, 2012)

122

ค าถามทายบท

1. หนวยวดคำในระบบไฟฟำ มอะไรบำง

2. หลอดไส (Incandescent Lamps) และ หลอดฟลออเรสเซนต (Fluorescent Lamp) ตำงกนอยำงไร จงอธบำย

123

ค าตอบ

1. หนวยวดคำในระบบไฟฟำ มอะไรบำง

1) โวลท (Volt.) คอ หนวยวดแรงดนไฟฟำ

2) แอมแปร ( Amp.) คอ หนวยวดกระแสไฟฟำ

3) วตต (Watt.) คอ หนวยของก ำลงไฟฟำทใชจรง

4) หนวย (Unit) คอ หนวยของก ำลงไฟฟำทใช ตอชวโมง

2. หลอดไส (Incandescent Lamps) และ หลอดฟลออเรสเซนต (Fluorescent Lamp) ตำงกนอยำงไร จงอธบำย

หลอดไส (Incandescent Lamps) คอหลอดไฟทใหแสงสวำงจำกไส โดยมหลกกำรคอ กำรใหกระแสไฟฟำไหลผำนเสนลวดเลกๆ ทอยในหลอดซงมแรงตำนทำนทท ำใหเกดควำมรอนแลวท ำใหเกดประกำยไฟ และใหแสงสวำง สวนหลอดฟลออเรสเซนต (Fluorescent Lamp) คอหลอดไฟทใชหลกกำรทเรยกวำ หลอดดสชำรจ (Discharge Lamps) หลอดฟลออเรสเซนต เปนหลอดไฟฟำท ใหแสงจำกกำรกระตนกำซทอยภำยในหลอด โดยกำรสงผำนประจอเลคตรอนซงเกดจำกขวลบผำนสำรเรองแสงทใชเคลอบหลอดไฟไปยงขวบวก

124

14 วสดกอสรางในงานระบบสขาภบาล

125

14.1. ระบบสขาภบาลในบานพกอาศย

ระบบสขำภบำล (Sanitary System) คอระบบทเกยวของกบน ำและกำรจดกำรน ำเพอใชงำนในอำคำร

กำรระบำยน ำทง และกำรบ ำบดน ำกอนทง น ำทใชในโครงกำร ตองเปนน ำทสะอำด มคณภำพและปรมำณ

เพยงพอแกกำรใชสอยในอำคำร น ำเหลอใช หรอน ำเสยทผำนกำรใชงำน ตองไดรบกำรบ ำบดใหมคณภำพ

เพยงพอส ำหรบกำรระบำยกลบคนสทอระบำยน ำสำธำรณะ ประกอบดวย

1) ระบบประปำ (Water Supply System)

2) ระบบทอระบำยน ำเสย (Wastewater Drainage System)

3) ระบบบ ำบดน ำเสย (Wastewater Treatment System)

14.2. ระบบน าประปา (Water Supply System)

ระบบน ำประปำจะตองจดใหมปรมำณเพยงพอ มควำมดนน ำทเหมำะสมตอกำรใชงำน มควำมสะอำด

มน ำส ำรองเพยงพอเมอมเหตฉกเฉน

14.3. ระบบน าทง (Waste water system)

คอระบบเพอกำรน ำน ำทใชแลวระบำยลงสระบบระบำยน ำสำธำรณะ หรอระบบบ ำบดน ำเสย

ประกอบดวย

126

ภำพท 14.1. รปตดภำยในบอดกไขมน

1) ทอน ำฝน น ำทงจำกน ำฝนเปนน ำทสะอำดพอสมควร เพยงแยกขยะของแขงเจอปน เชนเศษขยะ ใบไม ออกจำกน ำฝน กสำมำถระบำยน ำทงลงสระบบระบำยน ำสำธำรณะไดทนท หรอน ำกบมำเกบไวในถงเกบน ำเพอน ำมำรไซเคล เพอใชรดน ำตนไม และช ำระลำงถนน เปนตน

2) ทอน ำทง คอทอรบน ำทงจำกหองน ำ กำรซกลำง ซงสำมำรถระบำยลงสทอระบำยน ำไดโดยตรงแตควรแยกขยะเจอปนโดยบอพกเสยกอน นอกจำกนตองออกแบบระบบทอน ำเสยจำกครวผำนบอดกไขมน กอนระบำยสทอระบำยน ำ หรอแหลงน ำสำธำรณะภำยนอก นอกจำกน ยงตองจดวำงแนวทอระบำยน ำพรอมบอพก ภำยนอกอำคำร เพอรองรบน ำจำกภำยนอกอำคำร เชนจำกสวน ถนน ทจอดรถ และน ำฝนจำกชำยคำ

127

กำรตกตะกอน (Sedimentation)

กำรลอยของฝำไข (Skimming)

กำรหมกแบบไรอำกำศ (Anaerobic Digester)

ภำพท 14.2. ถงเกรอะ

3) ทอโสโครก

14.4. ระบบบ าบดน าเสย (Wastewater treatment system)

น ำทงกอนระบำยลงสระบบระบำยน ำสำธำรณะ ตองผำนกระบวนกำรลดควำมสกปรกของน ำเสยกอนประกอบดวย บอดกไขมน และ บอบ ำบดน ำเสย

1) บอดกไขมน ใชในกำรบ ำบดน ำจำกครว หรอน ำเสยทมไขมนเจอปน โดยมหลกกำรคอ กำรแยกขยะ เศษอำหำรออกจำกน ำเสยกอน แลวจงปลอยใหไขมนทผสมอยในน ำจบตวเปนครำบไข เพอลดปรมำณไขมนทระบำยลงไปสแหลงน ำสำธำรณะ

128

ภำพท 14.3. รปตดภำยในถงบ ำบดน ำเสยส ำเรจรป แบบบอกรองไรอำกำศ

2) ถงบ ำบดน ำเสย

คออปกรณทใชบ ำบดน ำเสยจำกทอโสโครก กอนระบำยน ำเสยลงสทอระบำยน ำสำธำรณะ ในอดตนยมใชถงบ ำบดแบบบอเกรอะ บอซม ปจจบนนยมใชถงบ ำบดน ำเสยส ำเรจรป ถงบ ำบดน ำเสย

ใชกระบวนกำรในกำรบ ำบดโดยจลลนทรยท ำหนำทยอยสลำยน ำเสยน ำเสยหรอทเรยกวำ กระบวนกำรหมก จดเปนวธกำรบ ำบดทำงชวภำพ (Biological Treatment) โดยใชจลนทรย ในกำรก ำจดสงเจอปนในน ำเสยโดยเฉพำะสำรคำรบอนอนทรย ไนโตรเจน และฟอสฟอรสเพอใหน ำโสโครกมควำมสกปรกลดลง ถงบ ำบดทใชกระบวนกำรทำงชวภำพ แบงเปน

129

1.ใชออกซเจน (Aerobic Organisms)

2.ไมใชออกซเจน (Anaerobic Organisms)

ถงบ ำบดน ำเสยส ำเรจรป ส ำหรบอำคำรพกอำศยในทองตลำด มหลำยประเภทตำมกระบวนกำรบ ำบดขำงตน ซงแบงของถงทมจ ำหนำยไดแก ไดแก ถงเกรอะ ถงบ ำบดแบบกรองไรอำกำศ และ ถงบ ำบดแบบเตมอำศ

2.1) ถงเกรอะ (Septic Tank)

ถงเกรอะใชกระบวนกำรบ ำบดน ำโสโครกโดยใชจลนทรยแบบไรอำกำศ (Anaerobic microorganisms) ในกำรยอยสลำยสำรอนทรยทมอยในน ำทง ท ำใหลด BOD ของน ำลง ภำยในบอเกรอะจะมกำรบ ำบดอย 3 รปแบบคอ

กำรหำปรมำตรถงเกรอะ

ปรมำตรถงเกรอะ ของบำนพกอำศย หำขนำดไดจำกสตร ดงน

1. กรณจ ำนวนคนนอยกวำ 5 คน ใหใชปรมำตรบอขนำดตงแต 1.5 ลกบำศกเมตรขนไป

2. กรณจ ำนวนคนตงแต 5 คนขนไป

ปรมำตรบอ (ลบ.ม.) = 1.5 + 0.1 x (จ ำนวนคน -5)

แตปจจบนผผลตจะมกำรระบประเภทของกำรใชงำน จ ำนวนคน ทเหมำะสมกบถงรนตำงๆ เพอใหผออกแบบ เลอกใชไดโดยสะดวก

130

2.2) ถงบ ำบดแบบกรองไรอำกำศ

ใชหลกกำรของกำรใหน ำเสยผำนวสดทมรพรน (ตวกลำง) ทบรรจอยภำยในถง วงเกบกกตะกอนจลนทรย น ำทผำนตวกลำง จะปลอยใหตกตะกอน สวนทเปนน ำใสจะถกระบำยออกสแหลงระบำยน ำสำธำรณะ โดยทวไประบบบ ำบดน ำเสยแบบถงกรองไรอำกำศ(Anaerobic Filter)สำมำรถก ำจด BOD ใหลดลงไดไมต ำกวำ 30 มลลกรม/ลตร ซงมประสทธภำพดกวำ บอเกรอะ

2.3) ถงบ ำบดแบบเตมอำกำศ

เปนถงทรวมกำรบ ำบดระบบเตมอำกำศกบระบบกรองโดยใชตวกลำงพลำสตก Plastic Media เพอเพมประสทธภำพในกำรบ ำบด ระบบนตองตดตงเครองปมอำกำศเขำไปในถงเพอใหจลนทรยแบบใชออกซเจน (Aerobic Organisms) ท ำกำรยอยสลำยของเสยในน ำไดอยำงมประสทธภำพ

ภำพท 14.4. รปตดภำยในถงบ ำบดน ำเสยส ำเรจรป แบบเตมอำศ

131

วดทศน 14.1. แนวทำงกำรประหยดน ำ (Friends Cedar River Watershed, 2011)

132

ค าถามทายบท

1. ระบบสขำภบำลในบำนพกอำศย ประกอบดวยระบบยอยๆ อะไรบำง

2. หลกกำรออกแบบระบบน ำประปำ (Water Supply System) ทส ำคญคออะไรบำง

3. ระบบน ำทง (Waste water system) มหนำทอยำงไรจงอธบำย

4. ถงบ ำบดแบบกรองไรอำกำศ คอ มหลกำรท ำงำนอยำงไร

133

ค าตอบ

1. ระบบสขำภบำลในบำนพกอำศย ประกอบดวยระบบยอยๆ อะไรบำง

1) ระบบประปำ (Water Supply System)

2) ระบบทอระบำยน ำเสย (Wastewater Drainage System)

3) ระบบบ ำบดน ำเสย (Wastewater Treatment System)

2. หลกกำรออกแบบระบบน ำประปำ (Water Supply System) ทส ำคญคออะไรบำง

หลกกำรออกแบบระบบน ำประปำ จะตองจดใหมปรมำณน ำใชใหเพยงพอ สะอำด มควำมดนน ำทเหมำะสมตอกำรใชงำน มน ำส ำรองเพยงพอเมอมเหตฉกเฉน เชนอคคภย หรอ ระบบน ำจำกสำธำรณะขดของ

3.ระบบน ำทง (Waste water system) มหนำทอยำงไรจงอธบำย

คอระบบเพอกำรน ำน ำทใชแลวระบำยลงสระบบระบำยน ำสำธำรณะ หรอระบบบ ำบดน ำเสย

4. ถงบ ำบดแบบกรองไรอำกำศ คอ มหลกำรท ำงำนอยำงไร

ใชหลกกำรของกำรใหน ำเสยผำนวสดทมรพรน (ตวกลำง) ทบรรจอยภำยในถง วงเกบกกตะกอนจลนทรย น ำทผำนตวกลำง จะปลอยใหตกตะกอน สวนทเปนน ำใสจะถกระบำยออกสแหลงระบำยน ำสำธำรณะ

134

15 การทดสอบวสด

135

15.1. การทดสอบวสด

กำรทดสอบวสดคอ กำรตรวจวดคณภำพของวสดกอสรำง วำมคณสมบตถกตองตรงตำมมำตรฐำนท

ก ำหนดไวโดยองคกรตำงๆ หรอไม และจดเปนกระบวนกำรในกำรควบคมคณภำพทตองด ำเนนกำรในงำน

กอสรำงอำคำร และสำธำรณปกำรตำงๆ เพอควำมปลอดภยตอชวต และทรพยสนของผใช โดยมหนวยงำนท

ก ำหนดมำตรฐำนทใชในงำนกอสรำงในประเทศไทยไดแก

1) กรมโยธำธกำรและผงเมอง (มยธ. มยผ.)

2) กรมทำงหลวง กรมทำงหลวงชนบท (ทล.-ม. ทช. มทช.)

3) ส ำนกงำนมำตรฐำนผลตภณฑอตสำหกรรม (TIS ม.อ.ก.)

4) วศวกรรมสถำนแหงประเทศไทย (วสท.)

กรมโยธำธกำรและผงเมอง (2543 : 7) ไดก ำหนดประเภทของวสดกอสรำงตำมตำรำงกำรเกบตวอยำงวสดเพอน ำมำทดสอบไว 8 ประเภทไดแก

1) กรวด หน ทรำย ใชผสมคอนกรต

2) ลกรง หนคลก ทรำยถม ดนถม

3) เหลกเสมคอนกรต

4) คอนกรตตวอยำง

5) Mixed Design : กรวด หน ทรำย ปนซเมนต

136

5) Mixed Design : กรวด หน ทรำย ปนซเมนต

6) ไม

7) อฐกอสรำง (อฐมอญ)

8) คอนกรตบลอก

15.2. วธการทดสอบวสด

วธกำรทดสอบวสดกอสรำง มหลำกหลำยวธกำรทใชกบวสดประเภทตำงๆทกลำวมำแลว ซงสำมำรถตวอยำงของกำรทดสอบทส ำคญทนกออกแบบควรทรำบไดดงน

13.2.1. กำรทดสอบคอนกรต

กำรทดสอบคอนกรต คอ กำรประเมนประสทธภำพ กำรตรวจสอบคณภำพ และวดคำตำงๆ ของคอนกรตวำมคำตำมมำตรฐำนหรอไม กำรทดสอบทควรเขำใจ และมควำมส ำคญในงำนกอสรำง ไดแก

1) กำรวดคำกำรยบตวของคอนกรต (Slump Test) คอ กำรวดคำกำรสญเสยควำมเหลวของคอนกรตตำมระยะเวลำ หรอทเรำเรยกวำ กำรยบตว ซงเกดจำกกำรสญเสยน ำ ทไมไดถกดดซมจำกมวลหยำบมวลละเอยด และน ำทมกระบวนกำรทำงเคมกบคอนกรต

137

ภำพท 15.1. กำรวดคำกำรยบตวของคอนกรต (Slump Test) (กรมโยธำธกำรและผงเมอง, 2543)

138

ภำพท 15.2. กำรทดสอบก ำลงอด (กรมโยธำธกำรและผงเมอง, 2543)

139

2) กำรทดสอบก ำลงอด และก ำลงดงของคอนกรต (Compressive Strength and Tensile Strength of Concrete)

3) กำรทดสอบระยะเวลำกำรกอตวของคอนกรต (Setting Time of Concrete) กำรทดสอบควำมสำมำรถเทได (Workability)

4) กำรทดสอบหำคำหนวยน ำหนกของคอนกรตและปรมำณอำกำศ (Unit Weight and Air Content of Concrete)

5) กำรทดสอบกำรเยมน ำ (Bleeding)

6) กำรทดสอบหำคำโมดลสยดหยน และคำอตรำสวนปวซอง (Modulus of Elasticity and Poisson's Ratio)

7) กำรทดสอบแรงยดเหนยวของคอนกรตตอเหลก (Bond Strength)

8) กำรทดสอบแรงดงของเหลกเสรม (Tensile Strength of Steel Bar)

140

ภำพท 15.3. กำรทดสอบแรงดงของเหลกเสรม (กรมโยธำธกำรและผงเมอง, 2543)

141

15.2.2. กำรทดสอบสวนผสมคอนกรต

1) กำรทดสอบหำคำควำมถวงจ ำเพำะ กำรดดซมน ำและควำมชนผวของมวลรวม

(Specific Gravity, Absorption and Surface Moisture of Aggregate)

2) กำรทดสอบหำหนวยน ำหนก และชองวำงระหวำงมวลรวม 25 (Bulk Unit Weight and Voids)

3) กำรทดสอบหำขนำดคละของมวลรวม คำโมดลสควำมละเอยด และขนำดใหญทสดของมวลรวม (Sieve Analysis, Fineness Modulus and Maximum Size of Aggregate)

4) กำรทดสอบควำมตำนทำนกำรสกกรอนของหนโดยเครองทดสอบลอสแองเจลส (Abrasion Test by Los Angeles Machine)

5) กำรทดสอบหำดชนควำมแบน และดชนควำมยำวของ (Flakiness and Elongation Index)

6) กำรทดสอบสำรอนทรยทเจอปนใน (Organic Impurities in Fine Aggregate)

7) กำรทดสอบควำมคงทนของมวลรวม (Soundness)

142

วดทศน 15.1. กำรทดสอบกำรยบตวของคอนกรต (Hemsath, Tim. Concrete, 2014.)

143

ค าถามทายบท

1. หนวยงำนทก ำหนดมำตรฐำนคณภำพของวสดทใชในงำนกอสรำงในประเทศไทย ไดแกหนวยงำนใด

2. กำรวดคำกำรยบตวของคอนกรต (Slump Test) มขนตอนกำรปฏบตอยำงไร จงอธบำยมำโดยสงเขป

3. จงยกตวอยำงกำรทดสอบวสดในงำนคอนกรต มำ 3 วธ

144

ค าตอบ

1. หนวยงำนทก ำหนดมำตรฐำนคณภำพของวสดทใชในงำนกอสรำงในประเทศไทย ไดแกหนวยงำนใด

1) กรมโยธำธกำรและผงเมอง (มยธ. มยผ.)

2) กรมทำงหลวง กรมทำงหลวงชนบท (ทล.-ม. ทช. มทช.)

3) ส ำนกงำนมำตรฐำนผลตภณฑอตสำหกรรม (TIS ม.อ.ก.)

4) วศวกรรมสถำนแหงประเทศไทย (วสท.)

2. กำรวดคำกำรยบตวของคอนกรต (Slump Test) มขนตอนกำรปฏบตอยำงไร จงอธบำยมำโดยสงเขป

1) เทคอนกรตใสกรวยตด

2) แบงเปน 3 ชนแลวกระทง

3) ตกแตงผว

4) ดงกรวยขนและวดคำกำรยบตว

3. จงยกตวอยำงกำรทดสอบวสดในงำนคอนกรต มำ 3 วธ

1) กำรวดคำกำรยบตวของคอนกรต (Slump Test)

2) กำรทดสอบก ำลงอด และก ำลงดงของคอนกรต (Compressive Strength and Tensile Strength of Concrete)

3) กำรทดสอบระยะเวลำกำรกอตวของคอนกรต (Setting Time of Concrete)

145

บรรณานกรม

146

กระเบองหลงคำซแพค จ ำกด, บรษท. กระเบองซแพคโมเนย. ม.ป.ท., ม.ป.ป.

กระเบองกระดำษไทย จ ำกด, บรษท. กระเบองใยหนแบบลอนตรำชำง. ม.ป.ท., ม.ป.ป.

เฉลม สจรต. วสดและกำรกอสรำงสถำปตยกรรม. พมพครงท 4. กรงเทพฯ : โรงพมพแหงจฬำลงกรณมหำวทยำลย, 2543.

เผำ สวรรณศกดศร และ รฐวฒ จนทรศรตระกล. กำรเขยนแบบ 3 มตโครงสรำงไม. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : โรงพมพแหงจฬำลงกรณมหำวทยำลย, 2545.

พงศพน วรสนทโรสถ. วสดกอสรำง. กรงเทพฯ : ซเอดยเคชน, 2538.

พภพ สนทรสมย. เทคนคกำรกอสรำงอำคำรคอนกรตเสรมเหลก. กรงเทพฯ : สสท., 2542.

-----------------. คอนกรตคอนสตคชน และเขยนแบบอำคำรสง. กรงเทพฯ : สสท., 2528.

โยธำธกำรและผงเมอง, กรม. กำรควบคมคณภำพวสด. กรงเทพฯ : โรงพมพชมนมสหกรณกำรเกษตรแหงประเทศไทย, 2543.

147

-----------------. คมอปฏบตกำรควบคมคณภำพวสด. กรงเทพฯ : โรงพมพชมนมสหกรณกำรเกษตรแหงประเทศไทย, 2543.

รตนำ พงษธำ. เขยนแบบชำงกอสรำง. กรงเทพฯ : วทยำเขตอเทนถวำย, 2528.

สทธโชค สนทรโอภำส. เทคโนโลยอำคำร. กรงเทพฯ : สกำยบคส, 2543.

เอสซจ ผลตภณฑกอสรำง, เอกสำรรำยละเอยดผลตภณฑ, ม.ป.ท., ม.ป.ป.

Allen, Edward. Fundamentals of Building Construction. New York : John Wiley & Son, 1985.

Ching, Francis D.K. Building Construction Illustrated. New York : Van Nostrand Reinhold, 1975.

Ramsey, Charles George and others. Architectural Graphic Standards. 10th Edition. U.S.A. : John Wiley & Son, 2000.

Green Gold Industrial Co., Ltd. About woods: general properties. n.d. Available: http://www.ggi-myanmar.com/wood [Accessed December 10,2003]

148

Wikipedia. Crystal_Palace. n.d. Available: http://en.wikipedia.org/wiki/File:Crystal_Palace.PNG [Accessed December 10, 2003]

-----------------. Home Insurance Building. n.d. Available: http://en.wikipedia.org/wiki/File:Home_ Insurance_ Building.JPG [Accessed December 13, 2003]

149

สอภาพวดโอ

(ล ำดบตำมบท)

1.1. Ministry of External Affairs Government of India. A Bridge Over Time- A Film On The Mekong-Ganga Cooperation Part II. 2011. Available: http://youtu.be/FdqsJsLxKcY [Accessed April 10, 2014]

2.1. Vastoak's channel. French Oak sawmills at work. 2012. Available: http://youtu.be/ FdqsJsLxKcY [Accessed April 15, 2014]

3.1. The Fuse School - Global Education. Uses of Limestone in cement, mortar and concrete. 2014. Available: https://youtu.be/i97FZevqcPwhttps:/youtu.be /i97FZevqcPw

4.1. Tortora, Paul. S&S Marine's Concrete Pour For The Riverside Ave. Service Dock. 2013. Available: http://youtu.be/0tYv1h-OAKc [Accessed April 15, 2014]

5.1. Lozano, Javier Chavez. USG Framing Practicasa Dulbech. 2012. Available: http://youtu.be/jJk_e7EMDu0 [Accessed April 21, 2014]

150

6.1. Chien, Stewrart. Low- E Glass Commercial Film. 2012. Available: http://youtu.be/NTPpK9ljDzE [Accessed April 21, 2014]

7.1. Ceratec Channel. Ceramic tiles manufacturing process by Ceratec How it's made. 2010. Available: http://youtu.be/-6UHfRXLwGI [Accessed April 21, 2014]

8.1. Kenton Floors, Vusta Vitesse demonstration. 2013. Available:

https://youtu.be/1BSZRKcNVGc [Accessed March 28, 2015]

9.1. Westcoatscs. Westcoat Epoxy Mortar System Training Video. 2011. Available: http://youtu.be/jzf6P2qcglw [Accessed April 18, 2014]

10.1. Corawindows. UPVC windows - Cora Performance Windows. 2012. Available: http://youtu.be/3eh9ww8vGLQ [Accessed March 28, 2014]

151

11.1. Australian Waterproofing Company. Melbourne Roof Top Garden Waterproofing Membrane System from Australian Waterproofing Company. 2014. Available: http://youtu.be/S9-ANQC9C6I [Accessed April 20, 2014]

12.1. Airtightpaint. Elite Airtight Paint for Blockwalls. 2011. Available: http://youtu.be/nXpB7Z9LtYM [Accessed March 29, 2014]

13.1. SmartLightLivingOLED. Wall Living Shades Trendforum 013. 2012. Available: http://youtu.be/1Fij_own6jg [Accessed March 30, 2014]

14.1. Friends Cedar River Watershed. Net Zero Water. 2011. Available: http://youtu.be/ IqNZVRep_VE [Accessed March 29, 2014]

15.1. Hemsath, Tim. Concrete Slump Test. 2011. Available: http://youtu.be/Aa5t2O9dH4I [Accessed March 29, 2014]