Samenvatting en conclusies, EWI focus, 13/04/2015

“Key Enabling Technology (KET)” Industriële Biotechnologie: een

roadmap voor Vlaanderen

Oproep Vlaamse roadmapping voor KETs, IWT, juni 2013

Wat: één van de hoekstenen van het Europees innovatiebeleid en van Horizon 2020

Waarom: cruciaal voor de her-industrialisatie in Europa + bijdrage aan oplossingen voor de maatschappelijke uitdagingen

Welke: micro- en nano-electronica, fotonica, nanotechnologie, industriële biotechnologie, geavanceerde materialen, geavanceerde fabricatie-systemen en –processen

Doelstelling: Ontwikkeling van eigen Vlaamse strategie op basis van onderbouwde strategische keuzes en de bepaling van prioriteiten voor

• Bepalen van Vlaamse inzet in Europese programma’s• Bijdragen tot een Vlaamse innovatie- en industrialisatie-strategie

CINBIOS: een essentiële link tussen bedrijven uit verschillende industriële sectoren, en tussen bedrijven en onderzoeksinstituten

CINBIOS – cluster industriële biotechnologie enbiogebaseerde economie

Een gemeenschappelijk initiatief van:

Financieel ondersteund door IWT en AO

Page 3

CINBIOS – cluster industriële biotechnologie enbiogebaseerde economie

Industriële Biotechnologie omvat de toepassing van modernebiotechnologie voor de productie van chemische stoffen, materialen enenergie. Zij steunt voornamelijk op twee grote pijlers, namelijk debiokatalyse (gebruik van enzymen om chemische reacties tekatalyseren) en de fermentatietechnologie (gericht gebruik van nuttigemicro-organismen in industriële processen).

« Value » of « Technology » Roadmapping proces

Vanuit Markt (drivers, trends) Mogelijke Technologie-oplossingen geen Technology Push

Grotendeels gebaseerd op input van experten tijdens interactieve activiteiten geen Studie

Referentie studies• Haalbaarheidsstudie Industriële Biotechnologie, 2007• Haalbaarheidsstudie FISCH, 2009• EWI studie: Duurzaam gebruik van en waardecreatie uit hernieuwbare grondstoffen voor de bio-

gebaseerde industriële productie zoals biomaterialen en groene chemicaliën in Vlaanderen; Opties en aanbevelingen voor een geïntegreerd economisch en innovatiebeleid, in coherentie met andere beleidsdomeinen en EU regio’s; Oktober 2012

• FISCH roadmap Hernieuwbare chemicaliën• KET Industrial Biotechnology, Working Group Report, June 2011• The Knowledge Based Bio-Economy (KBBE) in Europe: Achievements and challenges, September

2010• “Joint European Biorefinery Vision for 2030” en “European Biorefinery Joint Strategic Research

Roadmap for 2020” (Star Colibri)• European Commission staff working document (2012). Innovating for Sustainable Growth: A

Bioeconomy for Europe. • OECD (2011). Future prospects of industrial biotechnology.

« Value » of « Technology » Roadmapping proces

timeBusiness /Market

Product /Service

Technology

Markt

Waardeketen

Technologie

« Value » of « Technology » Roadmapping proces

timeBusiness /Market

Product /Service

Technology

Groepsinterviews

Individuele interviews

Brede bevraging

Grote workshop

Studie en aftoetsing

Voorstudie door CleverConsult (afbakening domein, trends & drivers, elementen SWOT, Europees speelveld)

Groepsinterviews per marktsegment Bulk-chemicaliën en Bio-brandstoffen (6) Fijn-chemicaliën (inclusief nutraceuticals, food/feed additives, farma-productie,…) (7) Agro- en Voedingsproducten (7) Bioplastics, vezels en biomaterialen (7)

Individuele interviews (5)

Brede online bevraging (120, 50% bedrijven en 30% KI’s)

Workshop (50, 50% bedrijven en 25% KI’s)

Desktop literatuurstudie

Review door experten

« Value » of « Technology » Roadmapping proces

Conclusies

Een aanzienlijke specialisatie voor Industriële Biotechnologie Patentanalyse in samenwerking met ECOOM op basis van patent-klassen

relevant voor het domein van de IB Belangrijke onderzoekscompetenties in alle relevante technologiedomeinen

Sterk op vlak van industrie en logistiek Belangrijke chemische industrie Havens van Gent en Antwerpen Toenemende vraag naar verduurzaming, zowel van producten als van

processen

STERKTES

Conclusies

Productie van fijnchemicaliën uit suikers, zetmeel en andere hernieuwbare grondstoffen Eén van de belangrijkste toepassingsdomeinen van IB Negatieve factoren zoals prijsconcurrentie, moeilijke toegang tot grondstoffen en

investeringskost spelen minder dan voor bulkchemie Kansen voor nieuwe functionaliteiten en nieuwe markttoepassingen

4 KANSRIJKE WAARDEKETENS VOOR VLAANDEREN

→ 2 KANSRIJKE WAARDEKETENS OP KORTE TOT MIDDELLANGE TERMIJN

Het gebruik van tweede generatie suikers als grondstof Aantal technologieën beschikbaar op pilootschaal, maar logistiek, infrastructuur

en economische haalbaarheid blijven belangrijke uitdagingen VISIONS project

Conclusies

Ligninerijke grondstoffen voor hoogwaardige materialen en chemicaliën Theoretisch enorme hoeveelheden ligninerijke grondstoffen beschikbaar Groot en divers potentieel aan toepassingen Waardeketen dient nog volledig uitgebouwd te worden op basis van nieuwe

technologische ontwikkelingen

4 KANSRIJKE WAARDEKETENS VOOR VLAANDEREN

→ 2 KANSRIJKE WAARDEKETENS OP MIDDELLANGE TOT LANGE TERMIJN

Conversie van (afval)-gas in chemicaliën Theoretisch enorme hoeveelheden grondstoffen beschikbaar Uitbouw logistiek en opzuivering nodig Conversietechnologieën dienen nog grotendeels ontwikkeld te worden Groot en divers potentieel aan toepassingen

Horizontale technologiedomeinen

Nieuwe (milde) ontsluitingstechnologieën Houden rekening met de verwaarding van alle componenten (bioraffinage-

concept) Zo breed mogelijke waaier van producten

Logistiek van de grondstof Haalbaarheid van 2de generatie grondstoffen in belangrijke mate bepaald door

logistieke kost Locaties waar de grondstof in hoge concentratie aanwezig is of kan aangevoerd

worden Economische haalbaarheid van de mobilisatie

→ Meer interdisciplinaire samenwerking nodig

Lopende acties en initiatieven

Bio-aromaten geselecteerd als strategisch initiatief binnen FISCH en BIG-C Pre-proposel Interreg VL-NL Bio-HArT “Bio-aromaten-fabriek” ingediend

Pilootinstallatie voor de fermentatie van syngas Bio Base Europe Pilot Plant

Sectoroverschrijdend onderzoek naar potentieel van korrelmaïsstro Ingediend als VIS-traject bij IWT

→ Bottom-up initiatieven die op relatief korte termijn een belangrijke stimulans kunnen vormen voor de verdere uitbouw van de geïdentificeerde waardeketens

→ Ondersteuning vanuit het Vlaamse beleid voor deze initiatieven + voor het creëren van de noodzakelijke “enabling” randvoorwaarden

Noodzakelijke “enabling” randvoorwaarden

Een duidelijke langetermijnvisie voor de transitie naar een duurzame biogebaseerde economie Coherent beleid over de verschillende beleidsdomeinen (onderzoek & innovatie,

landbouw, energie, leefmilieu,…)

Een gelijk speelveld voor de verschillende toepassingsdomeinen van biogebaseerde grondstoffen Energiebeleid versus “resource efficiency” beleid

Bio-economie als slimme specialisatie Investeringen van EIB en EFRO zouden makkelijker moeten worden

Een coherent en transparant steunkader voor de hele innovatieketen Vraaggedreven strategisch basisonderzoek Demonstratie - en pilootprojecten

Noodzakelijke “enabling” randvoorwaarden

Bevorderen van transnationale en transregionale samenwerking Analyse complementaire sterktes met andere clusters Aanpassen subsidiekanalen en ondersteunen initiatieven

Ondersteunen van een gedragen kennisplatform en centraal aanspreekpunt Rekening houdend met eigenheid van de cluster: hoog kennisniveau, verhoogde

kennisdiffusie, sectoroverschrijdend karakter Vertrekkend vanuit expertise en netwerk CINBIOS

Lessons learned

Roadmapping proces als dusdanig zeer waardevol voor clusterwerking

Spanningsveld tussen methodologie “Value roadmapping” en de opdracht vertrekkende vanuit een “Technologie”

Patentanalyse ECOOM niet evident, maar waardevol; interactie noodzakelijk

Gelijkaardige economische analyse ontbreekt; zou ook waardevol zijn

Beschikbare tijd en budget ruimschoots ontoereikend voor beoogde doelstellingen (zeer grote in kind bijdrage van de drie organisaties)

Ten Slotte

Deze roadmap oefening werd uitgevoerd op vraag van de VlaamseOverheid met als doelstelling de noodzakelijke data aan te leveren terondersteuning en onderbouwing van een nieuwe innovatie- enindustrialisatie-strategie voor de Vlaamse economie. Deze studieverzamelde input van meer dan 150 stakeholders uit de industrie,kennisinstellingen en de Vlaamse administraties. Uit de studie blijkt datVlaanderen een aantal duidelijke troeven heeft om in de bio gebaseerdeeconomie een rol van betekenis te spelen. Er is ook een duidelijkeinteresse en wil van het Vlaamse bedrijfsleven om hier aan mee te werkenen te investeren. Het is evenwel aan de Vlaamse Overheid om deconclusies en aanbevelingen uit deze studie ter harte te nemen en tevertalen in concrete beleidsmaatregelen.

KET-IB – contact details

Page 19

Tine Schaerlaekens,

Program manager, FISCHEmail: TSchaerlaekens@fi-sch.be

Sofie Dobbelaere,

Managing Director, Ghent Bio-Economy ValleyEmail: Sofie.Dobbelaere@gbev.org

Willem Dhooge,

Project manager Industrial Biotechnology, FlandersBioEmail: Willem.Dhooge@FlandersBio.be