284

แผนภาพโครงสรางระบบเมอเสรจสมบรณการควบคมการทางานรายวนโดยคอมพวเตอรดานซายมอบน

การคานวณคาตางๆ จะปฏบตการโดยเครอง Simulation Server บรเวณตรงกลางดานลางของภาพ

285

การใชงานระบบแบงออกเปน 3 ขนตอน

1. การจดเตรยมขอมลจากการวดจรง 2. ทาการคานวณ 3. ตรวจสอบหนาจอแสดงผล

เจาหนาทตองทาการอพโหลดขอมลระดบนา ปรมาณนา เขอน ปรมาณนาฝน โดยใชซอฟทแวรเฉพาะ และอพโหลดไปยง Simulation Server แบบแมนนวล

สวน ปรมาณนาฝนคาดการณ สามารถดาวนโหลดอตโนมตผานทางอนเทอรเนตได

เมอไดขอมลทจาเปนครบแลว ระบบจะเรมการคานวณ (สามารถตงคาใหระบบเรมทาการคานวณตามเวลาทต งไวโดยอตโนมตได)

ภายหลงการคานวณ ระบบจะสงผลไปยงระบบแสดงผล (สามารถตงคาใหระบบเรมสงขอมลตามเวลาทต งไวโดยอตโนมตได)

286

ปอนขอมลจากการวดจรง 4 ขอมลทจาเปนสาหรบการคานวณในแตละวน ไดแก ปรมาณนาฝน ระดบนา อตราการไหลของนา และเขอน โดยมวธการรบขอมลทงการดาวนโหลดจากเวบไซตภายนอก และการรบขอมลทางอเมลจากกรมอตนยมวทยา (TMD) ซงรปแบบขอมลยงไมเปนรปแบบเดยวกน ดงนน จงตองใชโปรแกรมสาหรบแปลงขอมลใหเปนรปแบบทกาหนดไว แลวสงไปยง Simulation Server

287

ในการใชงานโปรแกรมสนบสนนการเกบรวบรวมขอมล ตองกาหนดวนทจดทาขอมล ดาวนโหลดโฟลเดอร และสรางโฟลเดอรสาหรบจดเกบขอมลหลงจากแปลงรปแบบขอมลแลว

288

การใชขอมลดาวเทยม GISTDA มวตถประสงคเพอตรวจสอบขอมลและพนทนาทวมซงไดจากการคานวณในแตละวน และจดทาแผนทแสดงพนทนาทวมทเหมาะสม

ดาวนโหลดขอมลพนทนาทวมในรปแบบไฟล shp จากเวบไซตของ GISTDA

สามารถแปลงขอมลเปนขอมลฟดแบคทปรากฏตาแหนง โดยใชซอฟทแวร (FloodMesh) สาหรบการแปลงขอมลใหเปนรปแบบทสามารถคานวณในรปแบบ shp ได

289

อพโหลดขอมลทจาเปนสาหรบการคานวณในแตละวนไปยง Simulation Server

วธการอพโหลด - อพโหลดโดยใชฟรซอฟทแวร WinSCP

290

สาหรบการคานวณจะปฏบตการดวยการสงการซงใช TerminalSoft

TeraTerm เปนฟรซอฟทแวรทชวยในการเขาส Simulation Server ดวยวธแบบ SSH

291

การใชงานกรณทเขาส (Log on) Simulation Server แลว

ยายไดเรคทอรปจจบน ไปยง /rri_online/

ดานลางไดเรคทอรจะปรากฏโฟลเดอรปฏบตงานของโมเดล RRI ใน Simulation Server

ไฟลทมนามสกล sh เปนไฟลของสครปตทสามารถใชคานวณได (สเขยว)

292

ไฟลเดฟนชนของเวลาการคานวณ จะถกอพเดทอตโนมตทเวลา AM 06:00 ของทกวน

→ ไฟล def_time.sh จะทางานโดยอตโนมต

ดงนน การปฏบตงานในแตละวน คอ การตรวจสอบใหแนใจวาไฟลไดถกอพเดทเรยบรอยแลว

→ ในกรณไฟลไมมการอพเดทตามปกต สนนษฐานไดวา ระบบอาจเสยหายหรอขดของในชวงเวลาทระบไวดานบน (ใหอพเดทขอมลโดยเปด def_time.sh หรออพเดทแบบแมนนวลโดยใช Editor เชน vi)

สาหรบขอมล JMA ใหตงคาดาวนโหลดอตโนมตเชนกน (วนละ 3 ครง คอ AM06:15 AM07:15 และ AM08:15 เนองจากอาจมกรณทระบบลมเหลวได)

→ jma_down.sh จะทางานเองอตโนมต

→ หากระบบทางานปกตจะมการสรางไฟลขอมลของวนกอนหนาทงหมด 8 ไฟล (หากไมมการสรางไฟล ใหสรางไฟลโดยวธแมนนวลดวย jma_down.sh)

293

การทางานอตโนมตของ def_time.sh จะสาเรจเกอบ 100%

ทวาอาจมบางกรณทการดาวนโหลด jma_down.sh อาจลมเหลวได

การดาวนโหลดขอมล JMA เปนการดาวนโหลดขอมลขนาดประมาณ 30MB จานวน 8 ไฟลจากเวบไซตตางๆ ในประเทศญปน

และแมวาระบบอนเทอรเนตในแตละพนทจะมความเรวแตกตางกน แตโดยปกตแลวจะใชเวลาดาวนโหลดราวๆ 30 นาท

294

ระดบนาบรเวณทราบนาทวมถงหรอในคคลองนน จาเปนตองทาการคานวณโดยใชขอมลจากการคานวณครงกอนหนา

ชวงเวลาปกตทไมมเหตการณนาทวม ระบบจะคานวณในวนจนทร-พธ-ศกร ดงนน ระยะเวลาการคานวณแตละครงจงไมเทากน ซงจาเปนตองเตรยมอนเชยลไฟลเอาไวมากกวาหนงไฟล

กรณทคานวณทกวน สามารถใช initi_copy_1dya_ago.sh ได

295

ไฟลสครปทสาหรบการคานวณหลก คอ rri_calc.sh

ใชเวลาประมาณ 30 นาทในการคานวณโมเดลตนนา 3 ประเภท (max/min/mid) และโมเดลทายนา 3 ประเภท (max/min/mid)

หลงจากคานวณเสรจ ระบบจะสงผลการคาดการณไปยง data processing server โดยใชสครปตสงผลการคานวณ scp-zip,sh

ขนตอนนใชเวลาประมาณ 5 ถง 15 วนาท

296

ตรวจสอบผลการคานวณทปรากฏบนระบบเวบไซต

การแสดงขอมลอตราการไหลของนา (Flow rate) คาดวาขอมลจะอพเดทภายในเวลา 5 นาท หลงจากสงผลการคานวณ และการแสดงพนทนาทวม (Flood Area) คาดวาขอมลจะอพเดทภายในเวลาประมาณ 30 นาท (เนองจากพนทนาทวมมขอมลจานวนมากซงจาเปนตองมการจดการขอมลในเซรฟเวอรทใชสงขอมล จงทาใหใชเวลามาก)

297

การจดทาขอมลทวดจรงอาจมกรณความผดพลาดเกดขน เชน การปรบคาศนยเสาระดบ โดยกราฟจะแสดงขอมลทผดปกต

298

เนองจากวธการใชงานโปรแกรมเปนการใชงานบนเครอง Terminal ซงผท สามารถใชงานโปรแกรมนตองมความรเกยวกบคาสง unix ซงยงไมเปนทแพรหลายมากนก

ดงนน จงไดมการพฒนาแอพพลเคชน GUI สาหรบการใชงานในสวนน

299

ระบบควบคมการทางานอยระหวางการพฒนาแอพพลเคชนของซอฟทแวรใหสามารถทางานบนระบบ Windows พรอมกบสามารถตรวจดความเคลอนไหวของสครปตตางๆ บน Simulation Server ได

สามารถสบเปลยนระหวางการรนสครปตอตโนมตหรอรนแบบแมนนวลได และสามารถแสดงสถานการณ ณ เวลาปจจบนแบบเรยลไทมได

เนองจากโดยหลกแลวซอฟทแวรจะถกใชงานสาหรบการตรวจสอบสถานการณ จงไมจาเปนตองเปดใชงานอยตลอดเวลา

300

โปรแกรมตรวจสอบการปฏบตงานในเซรฟเวอร Linux นน พฒนาดวย JAVA ซงเปนซอฟทแวรทอยในหนวยความจา

โปรแกรมทปฏบตการในระบบ Windows จะพฒนาเปนแอพพลเคชนของซอฟทแวรททางานบน NET Framework

โปรแกรมทงสองนจะทางานรวมกน แตเนองจาก Windows เปนซอฟทแวรสาหรบการตรวจสอบ จงไมจาเปนตองเปดใชงานไวตลอดเวลา

301

แสดงวธการตรวจสอบผลการคานวณของแบบจาลอง

โดยเรมจากการดาวนโหลดเงอนไขและผลจากการคานวณใน Simulation Server มายงเครองทเจาหนาทใชงาน

302

เปด RRI simulator แลวเลอกไฟลการคานวณทตองการตรวจสอบ

303

ในการตรวจสอบผลลพธของ Simulation เมอกดปม play จะปรากฏภาพเคลอนไหวแสดงผลการคานวณในชวง 2 สปดาหบนหนาจอ

304

เมอคลก Mesh ของเสนทางนาทวม จะปรากฏไฮโดรกราฟแสดงระดบนาและปรมาณนาใน Mesh ของเสนทางนาทวมบนหนาจอ

นอกจากนนแลวยงสามารถตรวจสอบระดบนาและปรมาณนาโดยเลอกจากรายนามสถานไดเชนกน

305

306

307

11-1 การตรวจสอบระบบ11-1-1 สาระสาคญเกยวกบการตรวจสอบระบบ

(1) การตรวจสอบระบบหมายถงการใชโปรแกรมตรวจสอบสภาพการทางานโดยรวมของระบบ ไดแก สถานะการทางานของฮารดแวร เชน เซรฟเวอรตางๆ อปกรณเชอมตอ และอปกรณอนๆ ทเปนโครงสรางของระบบ รวมถงสภาพแอพพลเคชนททางานในระบบ สภาพเนตเวรค และประสทธภาพการทางานของเซรฟเวอร โดยจะอธบายรายละเอยดการตรวจสอบทงหมดนในหนาถดไป

โปรแกรมตรวจสอบการทางานของระบบทใชใน Flood Risk Information System เปนโปรแกรมทมชอวา 「Systemwalker Centric Manager」

(2) ภาพแสดงการตรวจสอบการทางานของระบบ

ประกอบดวย เซรฟเวอรททาการตรวจสอบการทางานของระบบ (System Monitoring Server) ซงไดตดตงฟงคชน Manager โดยเซรฟเวอรนจะเฝาดการทางานของเซรฟเวอรทตดตงฟงคชน Agent และอปกรณอนๆ

นอกจากน ผปฏบตงานยงสามารถตรวจสอบการทางานของอปกรณตางๆ ไดดวยสายตา โดยไมตองใชโปรแกรม

308

11-1-2 สภาพการทางานของระบบทตองตรวจสอบ (ใชโปรแกรมในการตรวจสอบ)

(1) การตรวจสอบฮารดแวรตรวจสอบสภาพการทางานของฮารดแวร (Dead or Alive) เซรฟเวอรททาการตรวจสอบระบบจะสงสญญาณ Polling (Ping) ไปยงอปกรณทกาลงตรวจสอบอย เพอดสภาพการทางาน และปฏกรยาโตตอบ อปกรณทตองตรวจสอบ ไดแก เซรฟเวอรและอปกรณเนตเวรค

(2) การตรวจสอบการทางานของลอคไฟลการตรวจสอบลอคไฟลเปนการตรวจสอบการทางานของซอฟตแวรการตรวจสอบขอความทแอพพลเคชนสงเปนไฟลในรปแบบตวอกษรอปกรณทตองตรวจสอบ ไดแก เซรฟเวอร

(3) การตรวจสอบแอพพลเคชนการตรวจสอบแอพพลเคชนเปนการตรวจสอบการทางานของซอฟตแวรการตรวจสอบสภาพการทางานของกระบวนการทางานบนเซรฟเวอรตาง ๆ (โปรแกรม Deamon และเซอรวส ฯลฯ) อปกรณทตองตรวจสอบ ไดแก เซรฟเวอร

(4) การตรวจสอบเนตเวรคการตรวจสอบสภาพของอปกรณเชอมตอการตรวจสอบสภาพอนเตอรเฟส (เชน Link Up/Down) ดวย SNMP trapอปกรณทตองตรวจสอบ ไดแก อปกรณเนตเวรค

(5) การตรวจสอบประสทธภาพการทางานการตรวจสอบประสทธภาพการทางานของเซรฟเวอร (อตราการใช CPU อตราการใชหนวยความจา และอตราการใชพนทดสก)อปกรณทตองตรวจสอบ ไดแก อปกรณเซรฟเวอร

309

11-2 การตรวจสอบทวไป11-2-1 ขนตอนพนฐานในการตรวจสอบในการตรวจสอบตองเรมจากการพจารณาสภาพการทางานของระบบดวยการใชสายตา หากพบวามอปกรณหยดทางาน ใหรบตเครองหากตรวจสอบโดยใชสายตาแลว พบวาอปกรณยงทางานปกต ใหทาการลอกอนเขาสโปรแกรมตรวจสอบการทางาน

สาหรบการตรวจสอบสภาพการทางานของระบบดวยโปรแกรม หากตรวจพบวาระบบมปญหา จะตองดาเนนการแกไข ซงจะอธบายในบทตอไป แตหากไมพบปญหา ใหลอกเอาตเพอจบการทางาน

310

11-2-2 วธตรวจสอบสภาพการทางานของระบบดวยสายตา ในกรณทไฟฟาดบเปนเวลานาน อาจทาใหเครองหยดทางานได จงจาเปนตองตรวจสอบวาอปกรณตางๆ หยดการทางานอยหรอไม

หากมความผดปกตทเซรฟเวอร ใหตรวจสอบไฟบนแผงดานหนาตวเครอง เพอดวาอปกรณหยดทางานอยหรอไม ซงหากไฟแสดงการเปดปดเครองกระพรบเปนสสม หมายความวาอปกรณหยดทางาน

นอกจากน ใหตรวจสอบไฟบนเซรฟเวอรอนๆ อปกรณจดเกบขอมล และอปกรณเนตเวรคในลกษณะเดยวกน เพอดวาอปกรณหยดทางานอยหรอไม หากพบวาอปกรณหยดทางานอย ใหกดสวตชเปดปดเพอรบตเครอง สาหรบรายละเอยดเกยวกบไฟอนๆ โปรดศกษาจากคมอการใช

311

11-2-3 วธตรวจสอบสภาพการทางานของระบบ (ดวยโปรแกรม)

(1) ลอกอน

ลาดบแรก เขาทเมน Windows ในคอมพวเตอร และเลอกโปรแกรม “Systemwalker” ซงจะปรากฏหนาจอแสดงการทางานดงภาพดานบน

ตอไปใหใส ชอ Host, User ID และ Password ของ System Monitoring Server จากนนกดปมลอกอน

312

11-2-3 วธตรวจสอบสภาพการทางานของระบบดวยโปรแกรม

(2) การตรวจสอบสภาพการทางาน

สามารถตรวจสอบสภาพการทางานของระบบโดยพจารณาจากขอมลทแสดงบนวนโดวสของโปรแกรม

1. ไอคอน “ไฟสญญาณเตอน”

เปนไอคอนทอยดานซายบนของหนาจอโปรแกรม Systemwalker

โดยสญญาณไฟจะกระพรบ เมอมรายการการทยงไมไดตรวจสอบ และสญญาณไฟเตอนจะดบลง เมอไมมรายการทตองตรวจสอบแลว

2. ผง “รายการหวขอ”

ผง “รายการหวขอ” เปนผงรายการอปกรณทตองตรวจสอบทงหมดบนหนาจอดโปรแกรม Systemwalker

ทงน หากมปญหาเกดขน โปรแกรมจะแสดงเครองหมาย “×” ทไฟลของอปกรณทมปญหา รวมทงทไฟลตนขวดวย

3. “ผงการตรวจสอบ”

“ผงการตรวจสอบ” จะแสดงรายการอปกรณทตองตรวจสอบทงหมดทอยในไฟล “รายการหวขอ”

หากมปญหาเกดขน โปรแกรมจะแสดงเครองหมาย “×” ทอปกรณทมปญหา

4. “รายการการตรวจสอบ”

ใน “รายการการตรวจสอบ” จะแสดงรายละเอยดหรอระดบความสาคญของการตรวจสอบอปกรณ ซงหากมปญหาเกดขน จะปรากฏเปนรายการทยงไมไดตรวจสอบในไฟลรายการการตรวจสอบ ทงน รายละเอยดของเนอหาจะอธบายในหนาถดไป

5. “รายละเอยดการตรวจสอบ”

ใน “รายละเอยดการตรวจสอบ” จะแสดงรายละเอยดเกยวกบรายการทเลอกจาก “รายการการตรวจสอบ”

สาหรบขอมลเพมเตม โปรดศกษาจากคมอการใชงาน

313

11-2-3 วธตรวจสอบสภาพการทางานของระบบดวยโปรแกรม

(2) การตรวจสอบสภาพการทางาน

รายการการตรวจสอบ

เมอเกดปญหาขน โปรแกรมจะปรากฎขอความแสดงรายละเอยดของรายการนนบน “รายการการตรวจสอบ” ซงหวขอทแสดงในขอความ ไดแก

1. ลาดบความสาคญ : สามารถตรวจสอบลาดบความสาคญของการตรวจสอบแตละรายการไดโดยใชไอคอน

2. สภาพ : สามารถตรวจสอบสภาพของการตรวจสอบแตละรายการได

3. หมายเลข : สามารถตรวจสอบหมายเลข (Serial Number) ของการตรวจสอบแตละรายการได

4. ประเภท : สามารถตรวจสอบประเภทของการตรวจสอบแตละรายการได

5. วนทและเวลา : สามารถตรวจสอบวนทและเวลาในการตรวจสอบแตละรายการได

6. ชอทแสดง : สามารถตรวจสอบจดทเกดขนของการตรวจสอบแตละรายการได

7. ขอความ : สามารถตรวจสอบขอความทสงออกมาจากการตรวจสอบแตละรายการได

314

11-3 การแกปญหา11-3-1 แผนภาพการดาเนนการเมอระบบมปญหา

(1) การแกปญหาใหแกปญหาตามวธทระบในคมอการใชงาน หากสามารถแกปญหาจนไมมความผดปกตหรอไฟสญญาณแจงความผดปกตดบแลว ใหกลบไปใชงานระบบ

ตามเดม

(2) รบตอปกรณหากยงไมสามารถแกปญหาได ใหรบตอปกรณ โปรดศกษาวธการรบตอปกรณชนดตางๆ จากคมอการใชงาน

(3) แจงวศวกรประจาเครองหากรบตอปกรณแลวยงไมสามารถแกปญหาความผดปกตได ขอใหแจงวศวกรประจาเครอง

315

11-3-2 วธแกไขปญหา (กรณตรวจพบปญหาดวยโปรแกรม)

(1) เรมจากการตรวจสอบรายละเอยดของปญหาจาก “รายการการตรวจสอบ” บนหนาจอของโปรแกรม Systemwalker และดวาเกดปญหาขนทเซรฟเวอรเครองไหน โดยดบเบลคลกรายการทตองการตรวจสอบ เพอแสดงหนาจอรายละเอยดการตรวจสอบการทางาน

316

11-3-2 วธแกไขปญหา (กรณตรวจพบปญหาดวยโปรแกรม)

(2) ตรวจสอบ “วธแกไขปญหา” หรอ “ความหมายของขอความ” ทปรากฏบน “คาอธบายขอความ”บนหนาจอ “รายละเอยดการตรวจสอบ”

<Note> หาก “คาอธบายขอความ” ไมปรากฏขนมา ใหทาเครองหมายเลอกทการ “แสดงรายละเอยดคาอธบายขอความ” บนหนาจอ “รายการการตรวจสอบ”

ตรวจสอบวธการแกไขปญหา

317

11-3-2 วธแกไขปญหา (กรณตรวจพบปญหาดวยโปรแกรม)

(3) การแกปญหาโดยพจารณา “ความหมายของขอความ” จาก “วธแกไขปญหา” ทไดจากการตรวจสอบ (2)

※ ยกตวอยาง กรณทปรากฏวธแกไขปญหาเมอ Service ของ Syslog หยดทางาน

อนดบแรก ใหสตารท “Putty” ของโปรแกรมตนขว แลวลอกอนดวยขอมลผควบคมเซรฟเวอรทใชในการตรวจสอบการทางานของระบบ

การดาเนนการบนเซรฟเวอรหลงการลอกอน

[1] ใชคาสง (Command) ในการตรวจสอบสภาพของแอพพลเคชน เพอดวาหยดทางานอยหรอไม

[2] ใชคาสง (Command) เพอเรมการทางาน (Start) ของแอพพลเคชน

[3] ใชคาสง (Command) ทาการตรวจสอบสภาพของแอพพลเคชนวาเรมการทางานปกตแลวหรอไม

<Note> ในกรณทยงไมเขาใจขอความวธแกไขปญหา โปรดศกษาจากคมอการใชงาน

318

11-3-2 วธแกไขปญหา (กรณตรวจพบปญหาดวยโปรแกรม)

(4) เมอแกไขปญหาเสรจเรยบรอยแลว ใหทาการเปลยนแปลงสภาพของรายการตรวจสอบเปน “แกไขแลว” เพอแสดงวาไดแกปญหาแลว

โดยอนดบแรก ใหคลกขวาทรายการซงไดทาการแกไขปญหาแลว จาก “รายการการตรวจสอบ” บนหนาจอโปรแกรม Systemwalker

จากนน คลก “เปลยนแปลงสภาพรายการ” บนปอบอพทปรากฏ

319

11-3-2 วธแกไขปญหา (กรณตรวจพบปญหาดวยโปรแกรม)

(4) กรอกชอลงในชอง “ผดาเนนการ” บนหนาจอเปลยนแปลงสภาพทปรากฏ และทาการเปลยน “สภาพ” เปนแกไขแลว หลงจากนนคลก “OK” เพอปดหนาจอโปรแกรม

320

11-3-2 วธแกไขปญหา (กรณตรวจพบปญหาดวยโปรแกรม)

(4) ตรวจสอบวารายการทไดแกไข อยในสภาพ “แกไขแลว” หรอไม จงจะเสรจสนการดาเนนการ

321

11-5 อนๆ11-5-1 การเปลยนหนาจอขณะทมการปรบปรงระบบกรณทระบบมปญหาขดของ และจาเปนตองใชเวลาในแกไข ซงอาจมผลตอการแสดงผลการคาดการณ จาเปนตองเปลยนหนาจอเปนโหมดปรบปรงระบบ เพอไมมเกดความสบสนของผใชงานสาหรบวธการเปลยนหนาจอ กรณาตรวจสอบในคมอการใชงาน

17322

323

เมอวเคราะหสถานการณนาทวม ป 2554 พบวา 4 ประเดนดงตอไปนสะทอนใหเหนถงความจาเปนในการจดทาระบบคาดการณนาทวม

・ สภาพทางกายภาพ

นาทไหลจากเขอนเจาพระยามายงอยธยาระยะทางทงสน 120 กม. จะใชเวลาในการเดนทาง 2 สปดาห ซงสามารถพยากรณการเกดนาทวมได

・ ขอมล

ความตองการขอมลทจาเปน (การเคลอนตวของนา) สาหรบการตดสนใจรบมอกบนาทวมเพอลดความเสยหาย

・ เทคโนโลยสารสนเทศ (IT)

การใชโซเชยลเนตเวรค แตพบวายงประสบปญหาทางดานความนาเชอถอของผใหขอมล

・ ความตองการขอมลจากภาครฐ

ความตองการขอมลสถานการณนาทวมทชดเจน โดยเฉพาะขอมลภาพกวางทงดานเวลาและพนท

324

ขอมลประกอบการตดสนใจในการบรรเทาความเสยหายสาหรบผใชขอมล

325

จากรปภาพดานบนทาใหทราบวาการนาเสนอขอมลการคาดการณนาทวมทถกตองทสดนน มวตถประสงคทสาคญ คอ การมขอมลประกอบการตดสนใจออกจากพนทหรอการเตรยมความพรอมรบมอกบสถานการณเพอใหไดรบความเสยหายนอยทสด

326

ผลการสารวจจากแบบสอบถาม (ขอมลใดทเปนประโยชนตอการดาเนนการเพอลดความเสยหาย และการเขาถงขอมลสถานการณนาทวม?)

กอนทจะเกดนาทวม ขอมลการคาดการณเปนขอมลทจาเปน ซงจะชวยใหทราบถงความเสยงทเหตการณจะเกดขน แตในความเปนจรงพบวา ขอมลทเผยแพรมเพยงขอมลสถานการณนา และขอมลของสถานการณทเกดขนในพนทหางไกลออกไป

หลงจากเกดนาทวมแลว ประชาชนจะใหความสนใจกบขอมลบรเวณทอยอาศยของตน เชน นาจะลดลงเมอไหร

ทงน สงเกตไดวา สอโทรทศนจะใหความสนใจเปนพเศษกบเหตการณทไดเรมเกดขนแลว

327

การเผยแพรขอมลคาดการณปรากฏการณธรรมชาตทมความไมแนนอนตองพจารณาภายใตเงอนไขการใหความสาคญตอการลดความเสยหายของผรบขอมลมาตรการลดความเสยหายสาหรบสงคมโดยรวมอาจมผลกระทบในทางบวกหรอลบตอระดบบคคลได ผทจะตดสนใจเลอกแนวทางการดาเนนการ คอรฐบาล ซงจาเปนตองพจารณาการเยยวยาผทไดรบผลกระทบทางลบ เชน การจายเงนชดเชย เปนตนนอกจากน ในระยะยาว (เมอดาเนนการตอเนองเปนเวลานาน) อาจเกดผลกระทบทงทางบวกและทางลบไดเชนกน ซงในกรณเชนนจาเปนตองพยายามหลกเลยงสถานการณทจะกอใหเกดกรณผลกระทบทางลบซาซอน และจาเปนตองทาใหเกดผลกระทบทางบวกใหไดมากทสด

328

ในการคาดการณอตราการไหลของแมนาจาเปนตองพจารณาลกษณะเฉพาะของแมนานน

ภาพดานบนแสดงอตราการไหลของนาทนครสวรรคและปรมาณฝนเฉลยรายวนทลมนาตอนบนระหวางทเกดนาทวมป 2554 (มถนายน – พฤศจกายน)

กราฟไดแสดงสถานการณนาทวมในชวง 2-3 เดอน โดยวงกลมเลกๆ แสดงอตราการไหลของนาทวดจรง (รายวน)

329

การคานวณขอมลคาดการณในวนท 23 กนยายน 2554 พบวา อตราการไหลของนา ณ วนท 30 กนยายน (1 สปดาหตอมา) เปนผลมาจาก (i) ปรมาณฝนระหวางวนท 23 – 29 กนยายน (ปรมาณฝนคาดการณ) (ii) ปรมาณฝนระหวางวนท 16 – 22 กนยายน (ปรมาณฝนทวดไดจรง) และ (iii) ปรมาณฝนทตกกอนวนท 16 กนยายน (อตราการไหลจรงของนาทลมนาตอนบน)

ปรมาณฝนทง 3 สวนซงมความสมพนธกนในรปแบบ (i) >< (ii) < (iii) และอตราการไหลของลมนาตอนบนเปนเวลานานมผลตออตราการไหลทนครสวรรค อกแงหนงสามารถอธบายไดวา การคานวณอตราการไหลทนครสวรรคมาจาก (i) ปรมาณฝนคาดการณจากการวเคราะหทางอตนยมวทยา < (ii) อตราการไหลคาดการณคานวณจากปรมาณฝนทวดจรง < (iii) อตราการไหลคาดการณทไดจากอตราการไหลจรงของลมนาตอนบน จากคาอธบายนแสดงใหเหนวา มความเปนไปไดทจะสามารถคาดการณอตราการไหลทแมนยาสาหรบลมนาเจาพระยาได

330

331

・ แผนผงแสดงภาพรวมของมาตรการบรหารจดการนาทวมแบบบรณาการ

・ แนวทางการบรหารจดการนาทวม ประกอบดวย มาตรการทสาคญ 3 มาตรการ ไดแก การปรบปรงแมนาลาคลอง มาตรการสาหรบพนทลมนา (Measures for river basins) และมาตรการเพอบรรเทาความเสยหายทเกดจากนาทวม (Measures to alleviate damage)

・ การนาเสนอตวอยางมาตรการบรหารจดการนาทวมในเขตเมองใหญอยางเปนรปธรรม

332

ขอมลประกอบการตดสนใจในการบรรเทาความเสยหายสาหรบผใชขอมล

333

หากขอมลไดรบการเผยแพรอยางเหมาะสมจะชวยใหประชาชนสามารถ “เตรยมพรอมรบมอกบนา (การอพยพ การวางแนวกระสอบทราย การยายรถไปยงทปลอดภย เปนตน)” “เกบเกยวผลผลตทางการเกษตรกอนไดรบความเสยหาย” “ขนยายสนคาในโรงงาน และรกษาความปลอดภยใหแกพนกงานได” ตวอยางขอมลทมประโยชน เชน “นาจะมาถงพนทอยอาศยเมอไร” “การคาดการณปรมาณนา” “มความเสยงทจะไดรบอนตรายในเรองใด” “เรองทตองระวงเปนพเศษ” “นาจะลดลงเมอไร”

สาหรบหนวยงานของรฐททาหนาทในการปองกนภยพบตกสามารถใชขอมลประกอบการวางแผนรบมอกบนาทวมไดอยางมประสทธภาพ เชน การวางแนวกระสอบทรายและการตดตงเครองสบนาฉกเฉน” “ควบคมการทางานของเขอนและประตระบายนาอยางมประสทธภาพ” “ประเมนความเสยหายทเกดจากการพงทลายของแนวคนกนนา” เปนตน ดงนน จงเปนเรองทจาเปนอยางยงทจะตองมการเผยแพรขอมลการคาดการณทเปนประโยชนแกประชาชนในวงกวาง

334

335

336

337

338

339

340

341

342

343

344

345

346

347

348

349

สามารถคานวณสถานการณการเกดนาทวมในหลากหลายรปแบบ เพอนาขอมลทไดไปใชในการสงการปฏบตการทเหมาะสมทสด และการดาเนนมาตราการทมประสทธภาพมากทสด

350

สวนท 2 ของการบรรยายจะเปนประเดนเกยวกบ “บทบาทของขอมลสาหรบการบรหารจดการนาทวม” ซงเกยวกบ

- การสรางความพรอมในการพฒนาระบบขอมล โดยคานงถงความตองการใหสงคมเปลยนแปลงไปในทศทางใดจากการพฒนาระบบการแบงปนขอมล

- ลกษณะเดนประการหนงของประเทศไทย คอ การทคนไทยใชชวตอยรวมกบธรรมชาตอยางกลมกลน ซงนอกจากธรรมชาตจะใหความอดมสมบรณแลวยงนามาซงภยพบต

- วตถประสงคของระบบคลองชลประทาน นอกจากเพอใชประโยชนจากนาแลว ยงมบทบาทในการบรรเทาปญหานาทวมของแมนาเจาพระยาดวย

- ความเออเฟอเผอแผและความมนาใจของคนไทย ซงเปนลกษณะเดนอกประการหนง

โดยการนาลกษณะเดนเหลานมาใชในการบรหารจดการนาทวม มรายละเอยดดงน

1．การชวยเหลอตนเอง การชวยเหลอผ อน และการรบความชวยเหลอจากภาครฐ

2．การผสมผสานมาตรการทใชสงกอสราง และมาตรการอนๆ ทไมใชสงกอสราง เชน การใหขอมลสาหรบการอพยพและการเตรยมตวอยางเหมาะสม

3．การบรหารจดการอทกภยทเหมาะกบการพฒนาสงคมอยางยงยน

แนวทางการบรหารจดการนาทวมในรปแบบของประเทศไทยสอดคลองกบลกษณะเฉพาะของประเทศไทยและแนวทางสากล จงสามารถเปนแนวทางททาใหสาเรจเปนรปธรรมได

อยางไรกตาม การดาเนนงานใหเกดขนจรงจาเปนตองมการรวบรวมขอมลอยางถกตองแมนยา และสามารถถายทอดใหเกดประโยชนตอประชาชนและการบรหารของรฐบาล รวมถงจาเปนอยางยงทจะตองมการแบงปนขอมลระหวางหนวยงานรฐและภายในสงคม อกทง การบรหารจดการดวยแนวทางนยงสามารถพฒนาใหเตบโตตอไปไดในอนาคต

351

ประการท 1 การชวยเหลอตนเอง การชวยเหลอผ อน และความชวยเหลอจากภาครฐ

ภาครฐไมควรรบภาระหนาททงหมดไวเพยงลาพง แตควรสงเสรมใหทองถนและประชาชนสามารถดาเนนบทบาทของตนเองไดอยางสมบรณ

รวมทง หากประเทศไทยสามารถรบมอกบภยพบตดวยตนทนทตาในเวลาอนรวดเรวแลว กจะทาใหสงคมไทยกลายเปน “สงคมทมความเขมแขงในการรบมอภยพบตตางๆ อยางแทจรง”

อยางไรกตาม ประเดนสาคญทละเลยไมได คอ ความสามารถในการแบงปนขอมลรวมกน

352

ประการท 2 การผสมผสานการใชงานสงกอสรางสาหรบปองกนอทกภยตางๆ (มาตรการเชงโครงสราง) และระบบขอมล และการใชประโยชนจากสภาพภมศาสตรรวมกน (มาตรการทไมใชเชงโครงสราง) อยางมศกยภาพ

353

การบรหารจดการนาทวมเพอสงเสรมการพฒนาสงคมทยงยน

กลาวคอ ในอนาคตอาจเกดเหตการณนาทวมทรนแรงกวาป 2554 จงจาเปนตองมการเตรยมระบบขอมลสาหรบใชในการบรรเทาใหความเสยหายเกดนอยทสด

นอกเหนอไปจากอทกภยแลว การเตรยมระบบขอมลเกยวกบนาอยางครอบคลมจะชวยรกษาความอดมสมบรณของทรพยากรนาไดอกทางหนง

อกทง ในการพฒนาระบบขอมลจาเปนจะตองมความรวมมอระหวางภาคอตสาหกรรม ภาคการศกษา และภาครฐ รวมถงความรวมมอระหวางประเทศ

354

11-5 อนๆ11-5-1 การเปลยนหนาจอขณะทมการปรบปรงระบบกรณทระบบมปญหาขดของ และจาเปนตองใชเวลาในแกไข ซงอาจมผลตอการแสดงผลการคาดการณ จาเปนตองเปลยนหนาจอเปนโหมดปรบปรงระบบ เพอไมมเกดความสบสนของผใชงานสาหรบวธการเปลยนหนาจอ กรณาตรวจสอบในคมอการใชงาน

355

356

เทคโนโลยทจะมาชวยสนบสนนระบบคาดการณนาทวมสาหรบลมนาเจาพระยาคอ โมเดล RRI และ CommonMP

CommonMP (Common Modeling Platform for water-material circulation analysis) คอเครองมอสาหรบจดทาและวเคราะหโมเดลเพอใชในการวเคราะหปรากฏการณธรรมชาตท

ซบซอน เชน ชลศาสตร อทกวทยา หรอนเวศวทยา ซงมคณสมบตเสมอนเปน OS แพลตฟอรมรวม และชวยในการใชงานโมเดลทมคณสมบตทแตกตางกน

3572

ระบบรวมสาหรบการจดทาโมเดลเพอการวเคราะห• ไมใชระบบทจดการใหโมเดลเพอการวเคราะหมลกษณะเหมอนกนหรอกลายเปนรปแบบเดยวกน แตเปนการเตรยมระบบรวมสาหรบสรางโมเดลขนมา• สามารถเปลยน เพม หรอลบโมเดลทเปนองคประกอบได ซงโมเดลทเปนองคประกอบในทนหมายถงแตละโมเดลทอยในแพลตฟอรมรวม เชน โมเดลองคประกอบทคานวณการไหลของนา โมเดลองคประกอบทคานวณลมนา เปนตน• คณสมบตททกโมเดลมรวมกนจะจดการใหเปนรปแบบเดยวกน

การพฒนาโมเดลใหโมเดลองคประกอบมประสทธภาพสง

• สามารถเขยนโปรแกรมลงไปทเครองมอ (engine) เพอวางโครงสรางของแตละโมเดลองคประกอบได

• หากตองการปรบแตงโมเดลทมอยแลว สามารถทาไดเพยงแคเขยนคณสมบตเพมเตมเทานน

3583

จดเดนสาคญของ CommonMP คอ ความพรอมดาน User Interface ทมประสทธภาพ

ใน CommonMP สามารถใชเมาสสบเปลยนโมเดลองคประกอบ สรางโมเดลพนทลมนา แกไขรปตดลานา และแสดงผลการวเคราะหเชงกราฟฟกไดโดยงาย

การท User Interface ใชงานไดงาย มวตถประสงคเพอใหผ เชยวชาญดานการบรหารจดการนา สามารถพจารณาแผนปฏบตการตางๆ ไดดวยตนเอง อนจะนาไปสการบรหารจดการขอมลและการพฒนาความสามารถในการบรหารจดการนาตอไป

3594

3605

361

362

363

364

365

366

36712

36813

36914

37015

โปรแกรมโมเดล RRI ม GUI สาหรบทาการจาลองโมเดล RRI ทใชวเคราะหแมนาและนาทวมรวมกน

สามารถตรวจสอบคาขอมล input ตงคาเงอนไขการพจารณา และตรวจสอบผลลพธไดโดยงาย

371

สามารถใชโมเดล RRI ในการตรวจสอบผลการคานวณ กอนทจะแสดงขอมลนน

372

นอกจากการใชงานปกตในแตละวนแลว โมเดล RRI ยงสามารถทาการจาลองเหตการณนาทวมในอดตไดดวย

โดยทมการบนทกชดคานวณจาลองป 2554 ไวเปนตวอยางการจาลอง (case 2011)

373

ผลการจาลองนาทวมในป 2549 2553 และ 2554 (โมเดลตนนา)

จากการเปรยบเทยบพนทนาทวมทใหญทสด พบวา มเพยงการคานวณพนทนาทวมของแมนายมทมขนาดเลกกวาทเกดจรง แตในลมนาอนๆ พบวา ผลการคานวณมความแมนยา

374

สามารถนาแผนปฏบตการบรหารจดการนาทวมในลมนาเจาพระยามาทาการจาลองสถานการณโดยเปลยนเงอนไขการคานวณในโปรแกรมโมเดล RRI และทดลองคานวณ เพอใหทราบผลลพธและผลกระทบจากการดาเนนการตามแผนดงกลาว

375

สามารถใชงานโมเดล RRI สาหรบพนทลมนาอนๆ นอกเหนอจากลมนาเจาพระยาได โดยทาการสรางโมเดลขนมา

ซง ArcGIS จะชวยใหการจดทาขอมล input เชน ความสง เสนทางนา (ขอมล input ของโมเดล RRI) สะดวกขน

สาหรบรายละเอยดโมเดล RRI จะอธบายในคมอทแนบมาดวยน

376

377

เมอวเคราะหสถานการณนาทวม ป 2554 พบวา 4 ประเดนดงตอไปนสะทอนใหเหนถงความจาเปนในการจดทาระบบคาดการณนาทวม

・ สภาพทางกายภาพ

นาทไหลจากเขอนเจาพระยามายงอยธยาระยะทางทงสน 120 กม. จะใชเวลาในการเดนทาง 2 สปดาห ซงสามารถพยากรณการเกดนาทวมได

・ ขอมล

ความตองการขอมลทจาเปน (การเคลอนตวของนา) สาหรบการตดสนใจรบมอกบนาทวมเพอลดความเสยหาย

・ เทคโนโลยสารสนเทศ (IT)

การใชโซเชยลเนตเวรค แตพบวายงประสบปญหาทางดานความนาเชอถอของผใหขอมล

・ ความตองการขอมลจากภาครฐ

ความตองการขอมลสถานการณนาทวมทชดเจน โดยเฉพาะขอมลภาพกวางทงดานเวลาและพนท

378

379

380

381

382

383

384

385

386

387

388

389

390

391

392

393

394

395

396

397

398

ไดมการจดตงศนยกลางในการรวบรวมและวเคราะหขอมลตางๆ เชน ระดบนา ปรมาณนา ปรมาณนาฝน และขอมลอนๆ รวมทงไดมการจดฝกอบรมและการอบรมเชงปฏบตการใหแกเจาหนาทรฐสวนทองถนทเขามารวมปฏบตการในศนยนดวย

399

・ มาตรการรบมอกบนาทวมระดบทองถนของประเทศญป น กาลงมการดาเนนการตดตง X-band radar ทมความแมนยาสง เพอรองรบสภาพอากาศทแปรปรวน ซงเปนผลกระทบจากปญหาโลกรอน โดยเฉพาะอยางยงปญหาฝนตกหนกมากในพนทเดยว (เชน 100mm/h) ซงเกดบอยขนในชวงไมกปทผานมา (ทญป นเรยกฝนแบบนวา “เกรลา โกอ”)

・ ประเทศญป นมการเตรยมการปองกนภย โดยการคาดการณกรณการเกดนาทวมในรปแบบตางๆ เชน กรณทเกดนาทวมครงใหญกวาขดจากดในการรองรบของมาตรการทมอย หรอกรณทไดรบความเสยหายจากภยนาทวมในระหวางดาเนนมาตรการ เปนตน

・ การดาเนนการทจาเปน มดงน

① การพฒนาเทคโนโลยสาหรบการคาดการณระดบนาในแมนาหรอการเกดนาทวมไดอยางถกตองแมนยามากยงขน

② การออกกฎหมายเพอการควบคมวกฤตตางๆ เชน การใชทดน การเตอนภย และการอพยพ เปนตน

400

・ เปนระบบททาใหประชาชนสามารถรบทราบขอมลเกยวกบสถานการณฝนตกทวประเทศ รวมถงการเปลยนแปลงของระดบนาในแมนาแบบเรยลไทม ผานทางโทรทศนและโทรศพทมอถอ

401

หนาจอแสดงขอมลบนโทรศพทเคลอนทมหลายรปแบบ

หนาจอดานซายจะแสดงขอมลปรมาณนาฝนดวยระบบโทรมาตร ในแตละสถานตรวจวด

× สามารถเลอกดขอมลนาฝนปจจบน รายชวโมง ราย 12 ชวโมง พรอมกบขอมลนาฝนสะสมของแตละสถาน

ขอมลตรงกลางหนาจอ คอ รายการขอมลระดบนาจากแตละสถานในลมนาทเลอกดขอมล

× สามารถเลอกดขอมลระดบนาปจจบน รายชวโมง ราย 12 ชวโมงของแตละสถานตรวจวด

เกณฑระดบนามาตรฐานทจาเปนสาหรบการใหสญญาณอพยพจะปรากฏขน เพอใหประชาชนทราบสถานการณปจจบน

402

403

404

405

406

407

408

Additional explanation

409

Flood Forecasting System aims to understand roughly how and where inundation area spreads at present and is likely to spread in the future. Therefore, simulation is performed with the 1×1 km mesh. 

1. Necessity of smoothing(1) It is necessary to display smooth changing of inundation depth because actual depth 

should change not drastically but gradually, even if inundation depth between adjacent meshes in simulation result differs greatly. 

(2) Inundation displayed by fine mesh may often lead to one’s misunderstanding as if information at a specific location is known to be very high accuracy. Actually, the information is indicated with coarse mesh as 1×1km. One might misunderstand that simulated result would occur certainly in spite of uncertainty with forecast of natural phenomena in fact. This might lead to wrong response to disaster.

(3) In many regions of the Chao Phraya River basin, residential areas are located along the river and second levee is located outside of residential area. Just a simulation result from 1×1km meshes shows that the mesh covered a location of levee along a river is the same elevation as levee. This would make calculated inundation depth 0 cm in the flood‐prone area located inside of second levee along a river or in the area located near and outside of mainlevee. Therefore, displayed inundation area is fitted to actual situation by smoothing and calibrating with GISTDA satellite data.

Smoothing of inundation area display

410

This information is NOT intended to check detailed situation at specific location by magnifying.

0.2

1.0

凡例

0.5

0.2

1.0

凡例

0.5

smoothing

m m

2. Method of smoothing

Sample1 : 3×3 mesh AveragingSample2 : 3×3 mesh WeightingSample3 : 5×5 mesh AveragingSample4 : 5×5 mesh Weighting

3×3 mesh 5×5 mesh

3. Results of smoothing

411

Hr : Inundation depth of a mesh after smoothingWi : Weight (refer to the following tables)Hi : Inundation depth of a mesh before smoothing

Sample 1

Sample 2

412

Sample 3

Sample 4

413