5S-Main

5S, A Basic Strategy for 5S, A Basic Strategy for Organizational ImprovementOrganizational Improvement

Farhad Zargari, MD, PhDFarhad Zargari, MD, PhD

Dr. Zargari

5S

حفظ آراستگی و بهسازي فردي از •نشانه هاي ایمان بوده که در آیین

دینی ما بسیار تاکید شده است.این مقوله در ابعاد سازمانی داراي جایگاه

ویژه اي می باشد بطوریکه ایجاد مدیریت کیفیت فراگیر در سازمان ،

در محیط 5Sنیازمند پایه ریزي نظام کار می باشد. بسیاري از اتالفهاي

زمانی و یا هزینه هاي پنهان سازمانی در نظام اداري از بی

محیط کار 5Sتوجهی به اصول نظام بوده که به نوبه خود بر کارایی و اثر بخشی سازمانها تاثیر گذار می باشد.

Dr. Zargari

5S

بعد از جنگ دوم جهانی، ژاپنی ها براي جبران •خسارت هاي ناشی از جنگ و آغاز زندگی نوین،

پذیرفته بودند که باید جهان و پدیده هاي مدیریتی و صنعتی را بهتر بشناسند. به همین خاطردر

مطالعات و بازدیدهاي خود، با پدیده خانه داري صنعتی در صنایع آشنا شدند. ژاپنی ها با مطالعه و رعایت این معیارها در این کارخانه ها متوجه تاثیر

قابل توجه آن نه تنها در حفظ ایمنی و بهداشت محصول بلکه در ایجاد ظاهري آراسته، نقل و

انتقال روان، صرفه جویی مکان و زمان و روي هم رفته محیط کاري آراسته و همکارانی با نظم و

انضباط شدند و از این رو تصمیم گرفتند آن را در همه صنایع و همه واحدهاي کوچک و بزرگ تولیدي

به کار گیرند.

Dr. Zargari

5S

ژاپنی ها از آنجا که دریافته •بودند این معیارها جهانی است و همه فرهنگ ها، ادیان و ملل

جهان اصولی براي رعایت اینگونه امور دارند، با مطالعه

اصل و 5در فرهنگ خود به اصطالح ژاپنی دست یافتند که

با کمک آنها تحقق این امر امکان می یافت و از آنجا که

در S اصل اتفاقا با تلفظ5این زبان ژاپنی شروع می شد آن

را به ژاپنی» گواس « یا به گویند. می5Sانگلیسی

Dr. Zargari

5S

• 5S was developed by Hiroyuki Hirano within his overall approach to production systems. Many Western managers coming across the approach for the first time found the experience one of enlightenment. They had perhaps always known the role of Housekeeping within optimized manufacturing performance and had always known the elements of best practice. However, Hirano provided a structure for improvement programes.

Dr. Zargari

5S

• 5S به عنوان یکی از موثرترينرهيافتهای شناخته شده در

حوزه عمليات اصالحي و بهبود بهره وري می باشد كه با

اجراي اين اصول در صنايع و سازمانهاي مختلف تجاري،

صنعتي و خدماتي شاهد ارتقاء بهره وري )افزايش كارايي و اثر بخشی(، استفاده بهينه از سرمايه های انساني، کاهش زمان انجام كار، و در نهايت

سودآوری بيشتر سازمان خواهیم بود.

Dr. Zargari

5S

يكي از 5Sامروزه نظام •مباحث عمده در در بهبود و توسعه سازمانی ميباشد كه در كشورهای مختلف به كار

گرفته شده است و نتايج بسيار خوبي را براي

واحدهاي تولیدي و خدماتي به ارمغان آورده است. هدف

5S به بياني ساده، سامان دادن، نظم و ترتيب، پاكيزه

سازي، هماهنگي و ايجاد انضباط در محيط كاري است.

Dr. Zargari

5S

• 5S تنها انجام یک سلسله اقدامات ظاهریو زیبا سازی فیزیکی نیست، بلکه اصالح

فرآیندهای سازمان مبتنی بر باور و مشارکت عملی همگانی، تعهد مدیریت،

کاراتر نمودن جریان فرآیندها، ارتقاء کیفیت و حد اکثر سازی سود آوری بنگاه

می باشد.The approach embodied with 5S will effect everyone

and everything within an organization.

Dr. Zargari

5S

با ایجاد و پایه ریزي دقیق این اصول می توان از •دوباره کاریها، اتالفات، بهم ریختگی ها،

تاخیرها ،نارضایتی ها و موارد دیگر که به دفعات در محیط هاي کاري مشاهده می شود بصورت

جدي جلوگیري نمود.

Dr. Zargari

5S

یکی از روشهاي ارتقا بهره •وري در هر سازمانی، بهبود

به روش انسان افزار می به عنوان 5Sباشد. نظام

یکی از زیر سیستم هاي انسان افزاري، محور تمامی

فعالیت ها را انسان قرار داده است. در این نظام،

فعالیت افراد است که باعث برپایی آن شده و استمرار

حضور کارکنان در پیاده موجب بقاي 5Sسازي مراحل

آن می گردد.

Dr. Zargari

5S

نگرش به انسان با نقش •محوري در پیاده سازي

5S موجب می شود که ضمیرناخودآگاه شخص تحت تاثیر

قرار گیرد و فرد را به سوي اهداف نظام سوق

دهد. اولین ثمره چنین حالتی تغییر ابتدایی در

رفتار انسان می باشد. این تغییر رفتار اندك باید از

طریق آموزش صحیح بارور شده و به تغییر پایدار در

تفکر بیانجامد.

Dr. Zargari

5S

در محیطی که کارکنان داراي عالیق و سالیق •مختلفی بوده و هریک داراي شخصیت و

رفتاري فردي می باشند، هنگامی که با یکدیگر در تعامل قرار می گیرند بر هم تاثیرگذاشته و در نهایت رفتارها و عادت هاي خاصی در بین آن ها حاکم می شود که از آن به عنوان فرهنگ سازمانی یاد می شود و تغییر آن، کار

بسیار دشواري را طلب می نماید. با کاربرد می توان فرایند تغییر را تسهیل نمود 5Sروش

و فرهنگ کارکنان را به سمت یک فرهنگ ایده آل که در آن کار گروهی از جایگاه ویژه اي

برخودار است، رهنمون ساخت.

Dr. Zargari

5S

•5S پایه اي ترین و اصولیترین ابزار ارتقاي بهره وري

است که در بسیاري از بنگاهها و کارخانجات پیاده

شده است و از آن به عنوان خانه داري خوب یاد می شود.

5S گام اول و الفباي فعالیتی توأم با سالمتی، راحتی و

بهره وري براي کلیه کارکنان 5Sیک سازمان است. در واقع

ابتدایی ترین اصل بهبود بهره وري می باشد که با

اجراي آن، تغییرات شگرفی در سازمان ایجاد خواهد شد.

Dr. Zargari

5S اهداف پیاده سازی نظام

ارتقاءبهره بهبود وري

كيفيت

کاهش هزینه ها

آماده سازي زمینه اجراي سایر

سیستمهاارتقاء عملکرد

عمومی سازمان

ایجاد نظم فراگیر

Dr. Zargari

5S اهداف پیاده سازی نظام

کاهش وابستگی امور به اشخاص

ایجاد جذابیت در محیط کاري

بهبود روابط و افزایش روحیه کارکنان

کاهش زمانانجام كار

ارتقاء ايمنيو سالمت

دسترسی آسانبه وسایل و منابع

Dr. Zargari

5S

• The foundation of all good manufacturing is 5S.Gardiner Nielsen Associates Inc.

Dr. Zargari

5S

آیا این عبارات توصیف •کننده کارکنان سازمان

شماست:کم )بی( انگیزگی–کم حوصله گی در –

محیط کارمقاومت در مقابل هر –

گونه بهبودغیبت های روزانه و –

ساعتی مکرربهره وری پایین–

Dr. Zargari

5S

آیا این عبارات توصیف •کننده محیط کار سازمان

شماست:وجود وسایل اضافی در –

محیط کار محیط شلوغ و در هم بر –

همچیدمان نامناسب اشیاء –

و وسایل و عدم تناسب آن با جریان فرآیند

کارهاگذاشتن وسایل در سر –

راه کارکنان

Dr. Zargari

5S

اگر پاسخ شما به این سئواالت مثبت است، •یکی از تکنیک های مهم که می تواند در

کنار سایر اقدامات بعنوان طالیه دار بهبود در سازمان مورد اجرا قرار گیرد، پیاده

است. 5S سازی نظام

Dr. Zargari

را 5Sمشاهده هر یک از شرایط زیر اجرای ضروری میسازد:

وجود مقدار زیادي اقالم غیر ضروري و سازماندهی نشده•جابه جایی هاي زیاد و عدم تمایز میان محیط کار، راهروها و •

گذرگاه هاانباشته شدن کاالهاي در جریان ساخت و ساخته شده و وقت گیر •

بودن جا به جایی آن هاوجود دوباره کاریهاي بسیار•تأخیر فراوان در سررسید کارها•وجود حجم باالي اضافه کار•پایین بودن بیش از اندازه روحیه کارکنان•انجام وظیفه به صورت اجباري و نبودن حس تعلق سازمانی•ایمن نبودن محیط کار و بروز صدمه ها و حادثه هاي بی شمار•عدم پاکیزگی تجهیزات اداري و ماشین آالت تولیدي و باال بردن •

سطح خرابیعدم پاکیزگی دیوارها، پنجره ها، راهروها و تجهیزات روشنایی و •

همچنین تاریکی عمومی اتاق هاغیربهداشتی بودن مکان هاي عمومی ازقبیل غذاخوري ها و •

دستشویی ها

Dr. Zargari

Physical (Appearance)

Psychological(Cultural)

5S

نیازمند توجه به ابعاد فرهنگی و فیزیکی سازمان می باشد. 5S پیاده سازی نظام

Dr. Zargari

Psychological (Cultural)1- ابعاد فرهنگی

وجود رهبری توانا و الیق برای ایجاد تغییر•ایجاد سیستم ارتباطی موثر در سازمان و جلب •

مشارکت همگاناعتقاد به کار گروهی و مداوم برای بهبود•اعتماد متقابل بین مدیریت و کار کنان•تناسب تغییرات با توان و امکانات سازمان•برقراری سیستمهای تشویقی در منافع حاصل از •

بهبودایجاد امنیت شغلی برای کارکنان•آموزش مداوم سطوح مختلف افراد سازمان•

به پیش نیازهای زیر احتیاج دارد: 5S مانند هر تغییر در سازمان، پیاده سازی نظام

Dr. Zargari

Physical (Appearance)2- ابعاد فیزیکی ابعاد فیزیکی معطوف به روانی فرآیندها •

و آراستگی محیط کار می باشد.

Dr. Zargari

5Sمراحل

: 5S مراحل پنجگانه در پیاده سازی نظام

Seiri Sorting Out Organization.Structurize ساماندهي

Seiton Systematic Arrangement

Neatness,Systematize

نظم و ترتيب

Seiso Spic and Span Cleanliness,Sanitize

پاكيزه سازي

Seiketsu Standardizing Standardize استانداردسازي

Shitsuke Self - discipline Discipline انضباط

Dr. Zargari

5Sمراحل

: 5S مراحل پنجگانه در پیاده سازی نظام

Seiri Standardization of what belongs in the factory .

Seiton Standardization of production flow .

Seiso Standardization of the physical conditions of manufacturing .

Seiketsu Standardization of the manufacturing processes .

Shitsuke Standardization of manufacturing systems and knowledge .

Dr. Zargari

5Sمراحل

SeiriSense of use: you just keep close to what is necessary, ie separating the useful from the useless. For what it is not necessary in the workplace or in the process only disturbs.

Seiton Sense of Ordination: keep your objects in order to work, or fix what is useful, defining a place for each object .

Seiso Sense of Clean: work in a clean environment, or save the clean working environment, machinery and equipment .

SeiketsuSense of Wellness: Take care of your physical and mental

health and personal appearance, for body, mind and healthy environment represent a face of success .

ShitsukeSense of Self-discipline: the 5S Practice daily, making it the

basis for their actions, because actions and examples that are most important and effective than words .

Dr. Zargari

5Sمراحل

Dr. Zargari

1-Seiri

Dr. Zargari

1-Seiri


ساماندهي به معناي تشخيص 5Sاز ديدگاه •ضرور از غيرضرور، اتخاذ تصميمات قاطع و اعمال مديريت اولويتها براي رهايي از غيرضروريها است. در ديدگاه »پنج اس«،

ساماندهي امري دشوارتر از قراردادن اشياء در گوشه اي مي باشد و هدف ايجاد

نظمي مطلوب و مناسب است. به منظور موفقيت در ساماندهي مي بايستي به

اولويت بندي پرداخت. به طور خالصه اين S به معني جدا كردن آنچه ضروري است از

غير ضروري ها مي باشد.

Dr. Zargari

1-Seiri


تاکنون تئوریهاي گوناگونی براي چگونگی •تفکیک و ساماندهی امور عنوان شده است. ولی اولین قدم در تمامی این

تئوریها، طبقه بندي اشیاء و کارها، و دسته بندي آنها بر اساس میزان اهمیت است.

در واقع، اولین گام، عبارت از تعیین اهمیت •هر چیز، و اعمال مدیریت اولویتهاست.

استفاده از نمودارپارتو، و حتی تهیه فهرست اقالم، همگی راههایی براي

ساماندهی امور، تعیین میزان اهمیت آنها، تشخیص موارد ضروري، و سپس، اعمال

مدیریت اولویتها است.

Dr. Zargari

1-Seiri


است و هدف دور ريختن در واقع هنر Sاین •از اجراي آن :

شناسايي اقالم ضروري از غير ضروري–)نهضت برچسب قرمز(

بكارگيري مديريت اولويت ها–طبقه بندي اشيا و دسته بندي–رفع عيوب و خرابيها–مبارزه با منشاء و علل آلودگيها–تعيين اولويت نگهداري براي اشيا–ذخيره سازي مناسب بر حسب نياز–

Dr. Zargari

1-Seiri

در سازمان، ترجمه خانم مهندس كاردان 5S مهندسي فعاليت هاي :بر گرفته از كتاب

Dr. Zargari

1-Seiri


• Organization (Seiri)• The objective of organization is to get rid of

unwanted items by focusing on the core items that are needed to fulfill the requirements of the job and discard items that are not needed. This could focus on the elimination of excess inventory affecting, warehouse space, transportation, labor costs, needed items, and redundant parts, for example.

Dr. Zargari

1-Seiri


Dr. Zargari

1-Seiri


• Sorting (Seiri)• Eliminate all unnecessary tools, parts, and

instructions. Go through all tools, materials, and so forth in the plant and work area. Keep only essential items and eliminate what is not required, prioritizing things as per requirements and keeping them in easily-accessible places. Everything else is stored or discarded.

Dr. Zargari

1-Seiri


: Seiriمفهوم و اجراي تفكيك و تعميرات،

ثبت وضعیت، سری کردن ،

طبقه بندی امور، کد بندی و الویت گذاری

Dr. Zargari

Seiri :1اسالید در دفتر كار يا محيط اداري 3از


-پرونده ها را به گونه اي مرتب سازيد كه 1•بتوان اطالعات الزم را در هنگام نياز به آنها

يافت و براي اين كار پرونده هايي را كه به آنها نياز نداريد دور بريزيد.

-دقيقا مشخص كنيد كه هر پرونده يا نوشته 2•به كجا تعلق دارد. براي هريك از طبقه ها يا

قفسه ها نوشته اي بگذاريد كه مشخص كند، آن چيست.

-پرونده ها را بر اساس واحد، قسمت، نوع 3•موضوع و يا مشتري ساماندهي كنيد ولي همه

افراد بايد از وضعيت پرونده ها مطلع باشند.

Dr. Zargari


-فقط نوشته ها و پرونده هايي را ذخيره كنيد 4•كه واقعا به آنها نياز داريد.

-استانداردها و معيارهايي براي ذخيره و 5•حفظ كردن و يا دور ريختن پرونده ها وضع

نماييد. از ايجاد عمليات پيچيده اجتناب نماييد. از فضاي كم حداكثر استفاده را نماييد.

-فردي را مسئول پرونده هايي كه بطور 6•مشترك مورد استفاده قرار مي گيرند، تعيين كنيد و نام او را روي پرونده ها بچسبانيد، هر فردي براي استفاده از پرونده بايد از طريق

شخص مسئول اقدام نمايد.


Dr. Zargari


-فهرست كنترل ساماندهي پرونده ها را زير 7•تهيه نماييد:

آيا اين نوشته يا مدرك الزاما بايد بعنوان –پرونده ذخيره گردد؟

آيا تمام صفحات و اوراق ضميمه موجود است؟–آيا نوشته هاي ديگري هم همراه هستند كه –

جاي آنها در پرونده نيست؟آيا واژه هاي كليدي و عنوان ها مشخص هستند؟–آيا شماره پرونده ها و تاريخ سررسيد مدت –

نگهداري آنها واضح و مشخص است؟- كارها را اولويت بندي كنيد و زمان تحويل 8•

كار را معين نموده و براي اينكار جدول رسم نماييد.


Dr. Zargari

2-Seiton

Dr. Zargari

2-Seiton

نظم و ترتيب به معني قرار دادن اشياء در •مكانهاي مناسب و مرتب به نحوي كه بتوان از آنها به بهترين وجه استفاده كرد. نظم و ترتيب راهي است براي يافتن و بكار بردن اشياي مورد نياز، بدون انجام جستجوهاي

بيهوده.




Dr. Zargari

2-Seiton

هنگامي كه هر چيز با توجه به كاركرد و در •نظر گرفتن كيفيت و ايمني كار در جاي

مناسب و مشخص قرار داشته باشد، محل كار همواره منظم و مرتب خواهد بود.




Dr. Zargari

2-Seiton

• Neatness (Seiton)• Neatness focuses on efficiency, with the main

objective being on how quickly one can get the things needed and how quickly those things can be put away. This is achieved through locating a specific place for specific items of a specific quantity, where needed.




Dr. Zargari

2-Seiton




Dr. Zargari

2-Seiton




• Straightening or setting in order / stabilize (Seiton)• There should be a place for everything and everything

should be in its place. The place for each item should be clearly labeled or demarcated. Items should be arranged in a manner that promotes efficient work flow, with equipment used most often being the most easily accessible. Each tool, part, supply, or piece of equipment should be kept close to where it will be used . Seiton is one of the features that distinguishes 5S from "standardized cleanup".

Dr. Zargari

2-Seiton

: Seitonمفهوم و اجراي ترتيب وتنظيم،

برقراری نظم عمومی،انضباط برای امور،آراستگی سازمان،

محیط و اشیاء و ابزار و تجهیزات، کارکنان




Dr. Zargari

3 از 1اسالید در محيطهای كاری: Seiton

به شرح زیر Sنمونه هايي از اجراي اين •است:

اشيايي را كه غالباً استفاده مي كنيم، در –محل كار قراردهيم )تجهيز ميزهاي افراد به

ملزومات اداري و كارگران به تجهيزات مورد نياز(

برچسب گذاري و شناسايي كليه زونكنها، –فايلها، قفسه ها )برچسب گذاري فايلها به

نحوي كه نشان دهنده محتويات آن باشد(استقرار هر چيز در جاي مشخص و –

مخصوص به خود )استفاده از فايلها و قرار دادن ملزومات در جاي خود، استقرار و

طبقه بندي وسايل در قفسه هاي مخصوص(




Dr. Zargari

3 از 2اسالید در محيطهای كاری : Seiton

بازگرداندن هر چيز در حداقل زمان –)بازگرداندن زونكن سوابق به محل بايگاني،

مرتب كردن اقالم و وسائلي كه روزانه با آن سر و كار داريم، قرار دادن صندلي پشت

ميز كار در هنگام ترك محل كار و ابزار در محل مخصوص خود(

عالمت گذاري محدوده ها و محل استقرار –اشياء و شناسايي افراد )تابلو هاي مشخص

كننده نام افراد، مشخص شدن محل استقرار خودروهاي شركت(.

نظم و ترتيب در تابلوي اعالنات ) نصب –پالكاردهاي تبليغاتي شركت در جاهاي

مناسب(.




Dr. Zargari

3از 3اسالید در محيطهای كاری : Seiton

طراحي اعالنات به نحوي كه خواندن آنها –آسان باشد )استقرار مناسب مانند در معرض ديد بودن، طراحي زيبا و خوانا

بودن(. اشيايي را كه غالباً استفاده مي كنيم، در –

محل كار قرارداده يا با خود حمل كنيم. ) نصب ابزار آالت بر روي بوردهاي

مخصوص در تعميرگاهها و ... (نظم و ترتيب در تابلوي اعالنات و نصب آنها –

در جاهاي مناسب... استقرار كاركردي مواد، قطعات در قفسه –

ها و نظم بخشي به ابزارها و تجهيزات. جدا نمودن قطعات معيوب از بقيه در –

انبارها، چيدن قطعاتها در پالتهاي انبار مطابق با اصول انبارداري، استفاده از

سامانه




Dr. Zargari

3-Seiso

Dr. Zargari

3-Seiso



پاكيزه سازي عبارت است از 5Sدر ديدگاه •دور ريختن زوائد و پاكيزه كردن اشياء از

آلودگيها و مواد خارجي. به عبارت ديگر پاكيزه سازي نوعي بازرسي محيطی است.

بازبيني و پاكيزگي محيط كار براي حذف 5Sآلودگي مورد تأكيد اين بخش از نظام

می باشد.

Dr. Zargari



به عبارت ديگر پيشگيري از كثيفي و پاكيزه •نگه داشتن مداوم محيط، اموال و افراد و

حذف و يا كنترل آلودگي و يادآوري اين نكته كه محل كار خود را همانند خانه خود بدانيم.

3-Seiso

Dr. Zargari



• Cleaning (Seiso)• The objective of cleaning is to identify abnormalities

and areas for improvement. This is achieved through a combination of cleaning the workplace and at the same time focusing on the identification of abnormalities or out of control conditions.

3-Seiso

Dr. Zargari



3-Seiso

Dr. Zargari



3-Seiso

• Sweeping or shining or cleanliness / systematic cleaning (Seiso)

• Keep the workplace tidy and organized. At the end of each shift, clean the work area and be sure everything is restored to its place. This makes it easy to know what goes where and ensures that everything is where it belongs. A key point is that maintaining cleanliness should be part of the daily work – not an occasional activity initiated when things get too messy.

Dr. Zargari

3-Seiso

: Seisoمفهوم و اجراي تميز كاري،

رفع آالینده ها،حفظ محیط زیست و تمیزی و پاکیزگی



Dr. Zargari



2 از 1اسالید در محيط صنعت : Seiso

را مي توان Sنمونه هايي از اجراي اين •بصورت زير فهرست نمود:

تعريف مسئوليتهاي تمامي افراد براي –پاكيزگي محل كار )حفظ نظافت و پاكيزگي

محيط كار هر يك از پرسنل، پاكيزگي و نظافت البسه پرسنل(.

انجام بازبيني و پاكيزه سازي مستمر توسط –مجري ارائه خدمات

شناسايي و رفع خرابيهايي كه در اثر –نشتي ها فرسايش ها، ترك ها و غيره

بوجود آمده استشناسايي منابع آلودگي و سعي در حذف و –

يا كنترل آن

Dr. Zargari

تميز كردن محل كار–حذف آلودگيهاي گرد و غبار–پاكيزه كردن محلهايي كه از چشم افراد به –

دور استانجام بازبيني و پاكيزه سازي مستمر جهت –

رفع مشكالت جزئيفعاليتهاي الزم توام با مسابقاتي براي تميز –

كردن هر چه بهتر



2 از 2اسالید در محيط صنعت : Seiso

Dr. Zargari

دفتر كار بايد هميشه پاكيزه و تميز باشد. –هرچيز در دفتر كار بايد در محل خود قرار –

داشته باشد. هيچ مورد آلودگي نبايد بر روي زمين، –

ديوارها، روي ميز و يا زير شيشه ميز وجود داشته باشد.

محيط كار زيبا باشد. –وظايف و مسئوليتها تقسيم شده باشد.–



Seiso در دفتر كار

Dr. Zargari

4-Seiketsu

Dr. Zargari

4-Seiketsu

استانداردسازي عبارت است از كنترل و •اصالح دائمي سازماندهي، نظم، ترتيب و پاكيزگي. تاكيد اصلي در استانداردسازي

متوجه مديريت است كه با استفاده از چك فهرستهاي مناسب و استاندارد كردن

مقررات با استفاده از نوآوري و خالقيت، محيط كار را به نحوي استاندارد و كنترل نمايد كه همواره همه عوامل با سرعت و

دقت الزم مورد استفاده قرار گيرند.


Dr. Zargari

4-Seiketsu

با استفاده از نوآوري و مدیریت دیداري، •شرایط و اوضاع در محیط کار به نحوي

استاندارد و کنترل می شوند که شما همواره می توانید با سرعت و دقت عمل

کنید.مدیریت دیداري )مدیریت عینی( شامل •

فنون و روشهاي کاربردي گوناگونی است. مانند روش برچسب قرمز، تابلوي راهنما،

مدیریت رنگها و عالمت گذاري با خط سفید و...که ماهیت آنها مدیریتی بوده و کاربرد

شان در شناخت مشکالت و اتالفها می باشد. این ابزارها، مستقیماً می توانند در

شناسایی مشکالت و اصالح امور مورد استفاده قرار گیرند.


Dr. Zargari

4-Seiketsu

• Standardization (Seiketsu)• The objective of standardization is to consolidate

the first 3 S’s by establishing standard procedures. This activity is carried out to determine the best work practices and find ways of ensuring that everyone carries out an individual activity the same ‘best’ way.


Dr. Zargari

4-Seiketsu


Dr. Zargari

4-Seiketsu


• Standardizing (Seiketsu)• Work practices should be consistent and

standardized. All work stations for a particular job should be identical. All employees doing the same job should be able to work in any station with the same tools that are in the same location in every station. Everyone should know exactly what his or her responsibilities are for adhering to the first 3 S's.

Dr. Zargari

4-Seiketsu

:Sekitsu مفهوم و اجراي تداوم وايمني،

روتین کردن امور، سیستم گذاری،

استاندارد سازی، هدایت و کنترل، حفاظت و ایمنی


Dr. Zargari

3از 1اسالید در محيطهای كاری: Seiketsu


بازبيني دوره اي )تشكيل کارگروه بازرسي، –بازرسي و بازديد از مجموعه تحت پوشش،

برگزاري مميزي داخلي(.عالمتگذاري محدوده هاي خطر و يا مراقبت –

خاص )در انبار مواد شيميايي، تجهيزات با فشار كاركرد باال(.

عاليم مربوط به تجهيزات خاموش كننده –)عالئم مربوط به زنگ خطر و وسايل ايمني و راهنماي سامانه اطفاي حريق، تابلوهاي

سيگار كشيدن ممنوع(.


Dr. Zargari

3از 2اسالید در محيطهای كاری : Seiketsu

تمهيدات پيشگيري از خطا و اشتباه –)آموزش کارکنان در خصوص بروز خطر،

تدوين دستورالعملهاي كاري براي استفاده از تجهيزات ويژه(.

برچسبهاي نشاندهنده ميزان دقت ابزار –)نصب ميزان دقت تجهيزات و تاريخ اعتبار و

كنترل براي آنها(.تدوين دستورالعمل اجراي سامانه–تشكيل جلسات کارگروه راهبري، بررسي –

نتايج بازرسي هاي دوره اي و اخذ تصميمات الزم براي پيشبرد اهداف »پنج اس«

استفاده از عالئم و نشانه ها ) در سالن –تعميرگاهها، انبار و دفاتر اداري... (.


Dr. Zargari

3از 3اسالید در محيطهای كاری : Seiketsu

عالئم نشاندهنده جهت و راهنما ) جهت –حركت خودروها در تعميرگاه و استفاده از تابلوي راهنماي واحدهاي طبقات در معابر

ورودي ساختمانها... (.برچسبهاي نشاندهنده قطعات اصلي –

) استفاده از برچسبهاي ويژه شركت از قبيل هولوگرام، باركد و...(.

رنگهاي هشدار دهنده.–برچسب مواد حساس. – استقرار اشياء به نحوي كه بتوان از آنها –

سريعاً استفاده نمود و آنها را كنترل كرد.


Dr. Zargari

Seiketsu در محيطهای كاری


در محيط كار يا محيط اداريS4اجرای •تقسيم مسئوليت افراد–تقسيم برنامه كاري و رسم فلوچارت براي –

انجام كارها و تقسيم كارها بر اساس اولويت زماني

استقرار اشياء به نحوي كه به آساني بتوان –آنها را يافت

درست كردن چك فهرست قبل از آغاز امور –اجرايي

نمايه گذاري پرونده ها–بكارگيري روش هاي اجرايي، دستورالعمل ها –

و دفترچه راهنما براي حفظ استانداردها

Dr. Zargari

5-Shitsuke

Dr. Zargari


5-Shitsuke

انضباط عبارت است از آموزش عادات و •توانايي هايي جهت انجام يك وظيفه خاص. نكته اصلي در اينجا ايجاد عادات درست به جاي عادات نادرست است. اين كار را بايد از طريق آموزش شيوه هاي درست انجام

كار به افراد و تمرين دادن آنان در اين زمينه آغاز نمود.

Dr. Zargari


5-Shitsuke

به عبارت ديگر انضباط فرآيند تكرار و •تمرين انجام يك كار است. مثالً كامالً

ضروري است كه رعايت مقررات ايمني براي افراد به صورت يك عادت درست

درآيد.

Dr. Zargari


5-Shitsuke

• Discipline (Shitsuke)• The objective of discipline is to sustain

improvements and make further improvements by encouraging effective use of the ‘Check-Act-Plan-Do’ cycles. This is achieved through strict adherence to current improvements and the development of an environment for future improvements.

Dr. Zargari


5-Shitsuke

Dr. Zargari


5-Shitsuke

• Sustaining the discipline or self-discipline (Shitsuke)• Maintain and review standards. Once the previous 4

S's have been established, they become the new way to operate. Maintain focus on this new way and do not allow a gradual decline back to the old ways. While thinking about the new way, also be thinking about yet better ways. When an issue arises such as a suggested improvement, a new way of working, a new tool or a new output requirement, review the first 4 S's and make changes as appropriate.

Dr. Zargari

5-Shitsuke

:Shitsuke مفهوم و اجراي تعليم و انضباط،

آموزش ضمن خدمت ، یادگیری کاربردی ، توسعه سازمانی

و بهبود و ارتقای فرهنگ سازمانی و جلب مشارکت


Dr. Zargari


2از 1اسالید در محيطهای كاری : Shitsuke


تمرين نظم و ترتيب )آموزش، نظارت –مستمر، ارزيابي و پاداش به کارکنان جهت

نظم و انضباط(.تمرين وقت شناسي )آموزش استفاده –

بهينه از زمان، بخصوص در بخش تعميرات در سالنها و برقراري جلسات(.

Dr. Zargari


2از 2اسالید در محيطهای كاری : Shitsuke

نگرش مديريت به فضاهاي عمومي )ايجاد –فضاهاي سبز و يا امكانات رفاهي در محل

كار(استفاده از تابلوهاي اعالنات و يا تابلو هاي –

عمومي براي درج پيامهاي آموزشي پنج استمرين اقدامات ضروري ) استفاده از –

تجهيزات ايمني ... (. توجه به زيباييها و رعايت ظواهر ) استفاده –

از لباسهاي كار مناسب در تعميرگاه وشركت ... (.

Dr. Zargari


Shitsuke در محيطهای كاری

هدف از اجراي این اصل: •مشاركت كامل در ايجاد عادات صحيح و –

پيروي از مقرراتعادت به برقراري ارتباط به نحو صحيح و –

كنترل نتايج آنعادت به انجام كارها به نحو سامان يافته–

Dr. Zargari

5S

Dr. Zargari

Dr. Zargari

5S عوامل موثر در موفقیت نظام آراستگیو ساماندهی

تعهد و پشتیبانی جدي و مداوم مدیران ارشد از نظام •ساماندهی

ثبات مدیریت تا قبل از نهادینه شدن نظام ساماندهی•قرار دادن تشکیالت نظام ساماندهی در نمودار رسمی •

سازمان و زیر نظر مدیر ارشداستفاده از تجربیات سازمان هاي موفق و مشاورین مطلع•ایجاد انگیزه در کارکنان و مدیران سازمان براي ایجاد •

بهبود مستمرگماردن دبیر اجرایی)مدیر( تمام وقت، عالقه مند، فعال و •

کارآمدانجام تبلیغات مناسب به منظور پررونق کردن نظام •

ساماندهی با هدف رسیدن به معیارهاي باالتر 5Sتکرار چرخه •

Dr. Zargari

5SOrganization

Dr. Zargari

5S ساختار سازمانی در پیاده سازی

Dr. Zargari

5S شرح وظايف بخشهاي مختلف در پیادهسازی

مديريت عاليترين مقام شركت مي باشد كه •الزم است با هدف هرچه بهتر انجام شدن

، باالترين مقام مسئول در 5Sتوصيه هاي نظارت و سياست گذاري عملكردها باشد. وی با مشارکت کلیه بخشها کمیته راهبري

5S را جهت درگیر نمودن همه ارکان بنگاه تشکیل می دهد.

Dr. Zargari


و بازرس مستقيماً تحت 5Sمدير اجرايي •نظر مديريت خواهند بود و الزم است در 5Sطول انجام پروژه و پياده سازي نظام

هرهفته و پس از استقرار، بصورت ماهانه گزارش خود را به شخص مديرعامل ارسال

دارند._ مدير اجرايي پس از مطالعه نظام نامه 3•

و دستورالعمل با آگاهي و بينش الزم و كافي، مسئولين زيرمجموعه خود را انتخاب و تا حصول نتيجه مطلوب، بطور مستمر بر

عملكرد آنها نظارت خواهد نمود.

Dr. Zargari


فردي است كه در محل تعيين 5Sرابط • و 5Sشده، مسئول پياده سازي اهداف

تقسيم وظايف به زيردستان مي باشد كه مستقيماً زير نظر مدير اجرايي به فعاليت

خواهد پرداخت.

Dr. Zargari


نظارت بر روند اجرا و پس از آن، حفظ •دستاوردها بر عهده شخصي است كه از

سوي مدير اجرايي انتخاب مي گردد. همچنين چك فهرستهاي تنظيم شده بر

اساس هر قسمت نيز بصورت هر دو هفته يكبار توسط شخص ناظر تكميل شده و به

رؤيت مدير اجرايي خواهد رسيد.

Dr. Zargari


از آنجا كه پيشرفت و تحقق طرح در گرو •همكاري كليه کارکنان بوده و اين امر در

سايه آموزش ثمربخش محقق خواهد شد، الزم است فردي كه داراي اطالعات كافي

و توانايي تعليم باشد، از سوي مدير اجرايي انتخاب شده تا در جهت آموزش

كليه کارکنان اقدام نمايد.

Dr. Zargari


شخصي به عنوان مسئول تبليغات توسط •مديراجرايي انتخاب خواهد شد تا در جهت فرهنگ سازی، اطالع رساني و تشويق و

اقدام 5Sترغيب کارکنان به انجام دستورات نمايد. اين فعاليت مي تواند بصورت تهيه

پوسترهاي آموزشي و هشداردهنده و همچنين برگزاري مسابقه و يا انتخاب

جهت تشويق، صورت 5Sبهترين ياوران پذيرد.

Dr. Zargari


فراتر از تيم اجرايي و فقط ، 5Sبازرس •تحت نظر مديريت شركت به ارزيابي روند پرو ژه پرداخته و مسئوليت مميزي داخلي

را برعهده دارد. تاييد حصول نتيجه مطلوب توسط ، 5Sو دستيابي به استانداردهاي

بازرس انجام مي شود.

Dr. Zargari

5SImplementation

Dr. Zargari

5S اجراي نظام فاز اول:•

بررسی وضعیت موجود سازمان از منظر –کارکنان، مشتریان.

همچنین تشکیل کمیته هاي نظام آراستگی–فاز دوم: پیاده سازي چرخه نظام آراستگی •

و مدیریت فرایندها در سازمانفاز سوم: تجزیه و تحلیل نتایج•

Dr. Zargari

5S اجراي نظام

صرفا بدست آوردن موافقت مديربراي اجراي •اين سيستم كافي نيست بلكه براي تحقق

كامل آن،مدير نيز بايد به اين سيستم ملحق شود.

ملحق شدن بايد توسط اختصاص دادن منابع •كافي براي اجراي سيستم ،ثابت گردد.لذاخود

وتمرين اين 5sمدير نيز بايدتحت آموزشهاي اصول قرارگيرند.

گام اول: بسیج همگانی و ملزم شدن مديريت به همكاري

Dr. Zargari


• The technique of 5S begins with a promotion plan for the sole purpose of promoting the establishment of the 5S’s. This incorporates everyone within the organization from the highest level to shop floor level consisting of a blame-free environment. To instill all viewpoints at each level a steering committee is formulated and is responsible for the implementation of 5S.

گام اول: بسیج همگانی و ملزم شدن مديريت به همكاري

Dr. Zargari


سازمان بايد سعي كند بطور فراگیر در •شركت كند براي اين 5Sدوره هاي آموزشي

منظور سازمان مي تواند بافراهم نمودن امكانات مورد نياز ،از هيئت مديره

شركتهائي كه اين سيستم را با موفقيت اجرا نموده اند جهت آموزش دعوت كند.

5S گام دوم:يادگيري

Dr. Zargari


• The next stage is Awareness Training focusing on the dissemination of the 5S plan and its objectives and incorporating suggestion schemes for the ‘buy-in’ of all employees. An Internal Audit highlighting areas for improvement.

5S گام دوم:يادگيري

Dr. Zargari


الزم است كليه افرادي كه دربخشهاي •به عنوان مسئول قرارمي 5Sمختلف

گيرندآموزش كافي ببينندتابتوانندفعاليتهاي صحيح ومناسب را انجام دهند.اين

افراددرمرحله بعدي به عنوان مسئول آموزش سايركاركنان قسمت خود بايد

ايفاي نقش نمايند.

گام سوم:آموزش به مربيان

Dr. Zargari


درراستاي كمك به مربيان آموزش ديده •تبليغات توصيه فرهنگ سازی و انجام امور

فرهنگ مي شود. شکل دهی مناسب به سازمانی از پیش نیازهای موفقیت در

می باشد. 5Sاجراي نظام

گام چهارم: فرهنگ سازی وتبليغات

Dr. Zargari


برنامه ريزي عمليات فشرده جهت تمرين و تشويق •5Sكاركنان به منظور اجراي صحيح وباسرعت اصول

يك جدول برنامه ريزي يك هفته اي براي فعاليتهائي كه •بايد انجام گيرد، تدوین می شود تادرتمام سازمان

بصورت يكسان اجرا گردد. به عنوان مثال:روزاول:دورانداختن وسايلي كه به آن نيازي نداريم.•روزدوم:مكان واسم هرچيزي رامشخص نمائيم.)صورت •

برداري وكدبندي(روزسوم:....•

5Sگام پنجم:برنامه ريزي عملياتي

Dr. Zargari


دراين مرحله اثر بخشی برنامه های اجرا •ارزيابي قرار گرفته و اشکاالت و شده مورد

به کاستی ها برطرف می گردد. همچنین منظورتشويق كاركنان، بخشي كه دراجراي

برنامه بهتر از سايربخشها عمل كرده است، شناسائي وموردتشويق وقدرداني

قرارمي گيرد.

5Sگام ششم:ارزيابي برنامه

Dr. Zargari


دراين مرحله اثر بخشی برنامه های اجرا •ارزيابي قرار گرفته و اشکاالت و شده مورد

به کاستی ها برطرف می گردد. همچنین منظورتشويق كاركنان، بخشي كه دراجراي

برنامه بهتر از سايربخشها عمل كرده است، شناسائي وموردتشويق وقدرداني

قرارمي گيرد.

5Sگام ششم: پایش و ارزيابي برنامه

Dr. Zargari

3از 1اسالید روش اجرا :

- هـدف : 1•نظافت و پاکیزگی قسمتها، تهيه تجهيزات مناسب

جهت ساماندهی ایستگاههاو جایگذاري مناسب ، جهت استفاده بهينه از فضاها و امكانات ونظافت

و كنترل آلودگي محيطي . - دامنـه : 2•

کلیه قسمتهاي اصلي، بخشهاي داخلي هر قسمت در سالن تولید ، از جمله سالن هاو ایستگاه های تولید ، بسته بندی ، و و انبار ها وبخصوص انبار

مواد اولیه تولید ،رختکن ها و سایر اماکن .

Dr. Zargari


- مسئوليتها : 3• حسن اجرا : - سرپرست توليد

اقدام كنندگان : - سرپرست توليد جـهت همكاري و تعيين بخـشهاي داخلي توليد، تعيين ميزان مجاز

نگهداري مواد اوليه در قسمتها، تعييـن مسيرهاي عبور و مرور، تعيين نحوة خط كـشي ، تعيين

روش چيدمان تجـهيزات در قسمتـها با توجه به فرآيندها، تعييـن نوع نيازمندي تجـهيزات و

ابزارآالت در ایستگاه ، كنترل نحوة نظافت قسمتها، كنترل نحوة چيدمان مواد در تجهيزات و قسمتها، كنترل نحوة استفاده از تجهيزات، تـهية برنامة نظافت بخشـها و ماشيـن آالت در راستای

توسط کارکنان GMPتحقق و رعایت اصول

Dr. Zargari


سرپرست کنترل کیفیت وبازرسین خط : –جهت تعيين روش و دورة نظافت، تهيه

استاندارد نظافت قسمتها و بخشها جهت بازديد دوره اي از سالنها و تجهيزات، كنترل و ثبت و تأييد نحوة نظافتها، صدور اقدامات

اصالحي و پيشگيرانه جهت موارد مقتضي

Documents

5S-Main