64
T-1 1 2 Sabbath School Lesson wD ;wd ef csif ;bmom yHkESdyfol yHkESdyfol yHkESdyfol yHkESdyfol yHkESdyfol OD;zkef;Edkif (00354) refae*sm uif;apmifhyHkESdyfwdkuf 206 a&Topömvrf;? &efuif;ûrdUe,f &efukefûrdU xkwfa0ol xkwfa0ol xkwfa0ol xkwfa0ol xkwfa0ol OD;apmxDrao (00589) OuúX jrefrmjynfow ÅraeYOykoftoif;awmf 68 OD;0dpm&vrf;? &efukefûrdU tkyfa& - 1200 "r®'ge yxrtBudrf Khangham Sabbath School Khangham Sabbath School Khangham Sabbath School Khangham Sabbath School Khangham Sabbath School Laisiangtho Sinna Laisiangtho Sinna Laisiangtho Sinna Laisiangtho Sinna Laisiangtho Sinna Making Friends for God: Making Friends for God: Making Friends for God: Making Friends for God: Making Friends for God: The Joy of Sharing in His Mission The Joy of Sharing in His Mission The Joy of Sharing in His Mission The Joy of Sharing in His Mission The Joy of Sharing in His Mission Mark Finley Mark Finley Mark Finley Mark Finley Mark Finley a&;om;aom a&;om;aom a&;om;aom a&;om;aom a&;om;aom Pasian Ading Lawmbawl: Pasian Ading Lawmbawl: Pasian Ading Lawmbawl: Pasian Ading Lawmbawl: Pasian Ading Lawmbawl: Ama’ Na Sepkhopna Sungah Lungnopna Ama’ Na Sepkhopna Sungah Lungnopna Ama’ Na Sepkhopna Sungah Lungnopna Ama’ Na Sepkhopna Sungah Lungnopna Ama’ Na Sepkhopna Sungah Lungnopna pmtkyftm; odu©mawmf"r®q&m OD;rdk;cdkifidkac:eefrS wD;wdefcsif;jyefqdkonf/ Jul Jul Jul Jul Jul y y y , A , A , A , A , A ugus ugus ugus ugus ugus t, Sep t, Sep t, Sep t, Sep t, Sep t t t ember ember ember ember ember 2020 2020 2020 2020 2020

3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

  • Upload
    others

  • View
    0

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

T-1

1 2

Sabbath School Lesson

wD;wdefcsif;bmom

yHkES dyfolyHkES dyfolyHkES dyfolyHkES dyfolyHkES dyfolOD;zkef;Edkif (00354)

refae*smuif;apmifhyHkESdyfwdkuf

206 a&Topömvrf;? &efuif;ûrdUe,f&efukefûrdU

xkwfa0olxkwfa0olxkwfa0olxkwfa0olxkwfa0olOD;apmxDrao (00589)

OuúXjrefrmjynfowÅraeYOykoftoif;awmf

68 OD;0dpm&vrf;?&efukefûrdU

tkyfa& - 1200

"r®'ge

yxrtBudrf

Khangham Sabbath SchoolKhangham Sabbath SchoolKhangham Sabbath SchoolKhangham Sabbath SchoolKhangham Sabbath SchoolLaisiangtho SinnaLaisiangtho SinnaLaisiangtho SinnaLaisiangtho SinnaLaisiangtho Sinna

Making Friends for God:Making Friends for God:Making Friends for God:Making Friends for God:Making Friends for God:

The Joy of Sharing in His MissionThe Joy of Sharing in His MissionThe Joy of Sharing in His MissionThe Joy of Sharing in His MissionThe Joy of Sharing in His Mission

Mark FinleyMark FinleyMark FinleyMark FinleyMark Finley

a&;om;aoma&;om;aoma&;om;aoma&;om;aoma&;om;aom

Pasian Ading Lawmbawl:Pasian Ading Lawmbawl:Pasian Ading Lawmbawl:Pasian Ading Lawmbawl:Pasian Ading Lawmbawl:

Ama’ Na Sepkhopna Sungah LungnopnaAma’ Na Sepkhopna Sungah LungnopnaAma’ Na Sepkhopna Sungah LungnopnaAma’ Na Sepkhopna Sungah LungnopnaAma’ Na Sepkhopna Sungah Lungnopna

pmtkyftm;

odu©mawmf"r®q&m OD;rdk;cdkifidkac:eefrS wD;wdefcsif;jyefqdkonf/

JulJulJulJulJulyyyyy, A, A, A, A, Augusugusugusugusugust, Sept, Sept, Sept, Sept, Septttttemberemberemberemberember

20202020202020202020

Page 2: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

3 4

AMA’ NA SEPKHOPNA SUNGAH LUNGNOPNA

Ngaihsutna neucik khat khawng in i nuntakzianasia takin hong khelsak theih hun om hi. Kum tawmkhatlai in, biakna vai kimuhkhopna khatah lawmte tawh katukhawm hi. Pasian’ nasepna sungah teci pang a, upnahopsawn ding ka kikum uhhi. Lawmte khatin angaihsutnahong sung a, “Gupkhiat nasep pen Pasian’ nasep hi a,vantung khempeuh zang in leitung hong gum hi. Eite’n, mimangthangte gupkhiat nasep i panpih ding hi” hong ci a,ka van zang pah hau hi. Leitung gupkhiat ding kei nasephi lo a, Pasian’ nasep ahi hi. Kei lam panin, Pasian’nasepnate ka panpih ding bekmah hilel hi.

Gupkhiat nasep limlim Pasian a cihpen Laisiangthoin genmah hi. Thuhilhsia 3:11 ah, Solomon in “Pasian in, eisungah mailam thu theihnopna hong guan hi” ci hi.Leitungah i piankhiat ciangin i mailam thu dingtheihnopna Pasianin hong guan hi. Augustine in “Topa aw,Nangma adingin kapiang uh a, nangma sunglo peuhmahtawldamna ka mu zokei uhhi” ci hi. Lungdamna John inzong, “Leitungah a piang mi khempeuh khuavak apia Zeisuhi” (John 1:9) ci hi. Pasianin, amah i lunggulh theihna hongguat banah, ama’ lamah hong kaai ding Khasiangtho zonghong sawl lai hi.

Gamtat hoihnopna, mawh kisikna cihte Khasiang-tho nasepna vive ahi hi. Hoihna, dikna le angkhual-lohnatepen, Khasiangtho hong tawhkuansak ahi hi. Bangmah iphawk kha hetkei ven, Khasiangtho in, Zeisu kiang lamahhong zolzol hi (John 16:7–15). Himah leh Zeisu mahin silpiaklianpen ahi hi.

Mihingte mawhna sungah lam-et bei in, tawntungsihna manawh i omlai in, Pasian itna in hong zolkik hi.

A SUNG A OM THUTE

1 Banghang Teci Pang? June 27-July 3 ......................... 6

2 A Gualzo Tecite: Mimal Teci panna VanglianJuly 4-10 .................................................................. 15

3 Zeisu’ Mit tawh Mite Mu July 11-17 ........................ 24

4 Thungetna’ Vang: Midangte ThuumsakJuly 18-24 ................................................................ 33

5 Kha Thahatsak –Teci panna July 25-31 ................ 42

6 Ciangtanh Omlo A Piangtheite August 1-7 .............. 51

7 Tua Thu Hawmsawn August 8-14 ........................... 60

8 Zeisu Bangin Na Sem August 15-21 ....................... 69

9 Zawhnopna Lungsim KhangsakAugust 22-28 ............................................................ 78

10 Kihel Theihna’ng Lampi HoihAugust 29-September 4............................................. 87

11 Zeisu’ Tangthu Hawmsawn September 5-11 .......... 96

12 A Hopsawntaak Thupuak September 12-18 .......... 105

13 Upna Sungah Kalkhat September 19-25 ............... 115

Page 3: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

5 6

LESSON 1 *June 27–July 3

BANGHANG TECI PANG?

SABBATH NITAKLAM June 27

TUKALSUNG SIMDING: James 5:19, 20; Luka 15:6; Zeph.3:17; John 7:37,38; 1 Timothy 2:3,4; 2 Corinth. 5:14, 15.

KAMNGAH: “Hih bang gamtatnate pen eite hong honPasian’ maiah ahoih akilawm thu ahi hi. Mikhempeuh in hotkhiatna ngahin thuman atheihkim ding Pasian in deih hi.” (1 Timothy2:3, 4).

Pasianin, mi khempeuhin Ama’ itna thukin, Ama’hehpihna sangin, Khasiangtho tawh kipuahpha in, Ama’gam sungah gupngah ding hong deihsak hi. Eite honghotkhiat nading sangin a lianzaw deihna dang neilo hi. Hongitna in ciangtanh omlo hi. Hong hehpihna zong kiteh theilohi. Hong thuakzawhna mong neilo hi. Hong maisaknacimtheilo hi. A vang liatna in mong neilo hi. Leitung pasianmaimaite in thoih ding vive hong nget kawmkal ah, eiPasian in hong thoihzaw hi. Eimah’n hotkhiatna deihkeiphialmah leng zong, Amah’n hong honkhia nuam zawkaanlai hi. “Hih bang gamtatnate pen eite hong hon Pasian’maiah ahoih akilawm thu ahi hi. Mi khempeuh inhotkhiatna ngahin thuman a theihkim ding Pasian in deihhi.” (1 Timothy 2:3, 4). Pasian lungsim sungah nang le keihotkhiat ding bekbek lunggulhpi in nei hi.

Luka in, “A mangthangte zong ding gum dingin, Mihing Tapahong pai hi” (Luke 19:10) ci hi. Sawltak Paul in zong “eitemawhna nei i hih laitakin, Khazih hong sihna tawh,Pasianin hong itna hong lakzo hi” (Rom. 5:8) ci hi. Ei honghotkhiat nadingin Pasian kalsuan masa hi. Khazih in zongvantung vangliatnate nusia in leitung khuamial sungahei hong gum dingin hong tuaksuk hi. Naungek kalkhat beeki suanma in, Amah, kal golpi hong suan masa hi. I nuntaknai piakkhiatma in, A nuntakna hong pia masa a, honghotkhiat na’ngin hong si phot hi. Ama’ galte i hih laitakin,i lawm hong hi hi. Amah i nungngat laitak in hong maingathi. I awlmawh kholloh laitakin, hong vei mahmah hi.

Luka 15 sungah, a tuumang azong tuucing hoihpa,summang azongkhia nupi nu le, tapa taimang hong ciahciangin adawn samsam Pateek cihte in hong lak hi.EGWhite in zong, “Leitung pianma in, hotkhiatna’ngngiimna lianpi omkhinzo a, Khazih in zong, mihing ahotkhiat na’ngin amah guak kipeek keei hi lo hi. Leitunga bawlma un, vantung thu kikupna om masa a, mihing inthumanlohna khat aneih khakleh, tua mawhna guu,Khazih in ka thuaksak ding hi ci in Pa tawh thukimna neikhinzo uh hi.”—The Advent Review and Sabbath Herald,November 15, 1898.

Ngaihsunpha lecin, Pasian’ maipha i ngahzia lehtua mawhpuak a liatzia, Khazih’ hotkhiat nasep sungah ikihel manin i ngah ding tawntung nopnate e; Tu quarterbuppi tua thute i sin ding hi.

Connecticut gamkee, USA ateeng, Mark Finley, Pasian nasemminthang mahmah hi a, 2005–2010 dong General Conferencevice president sema, kumcing in a khawlkhit ciangin, GeneralConference President pa ahuh sem leuleu, Pastor Finley in aziErnestine tawh ta thum nei uh a, tu nga nei uhhi.

Page 4: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

7 8

Teci pan dingin Zeisu’ thu bek ahi hi. Honghotkhiatna’ng a septe, i nuntakna hong khelsakzia, Amathuman thutak in Ama hoihna hong lakkhiatnate ahi hi.Banghangin teci pang sese ding? Hong hehpihna le hongitna i tel taktak ciangin, kigamdai theilo hi. Bang hanginteci pang ding? Amah tawh na i sepkhop ciangin, honghehpihna le hong itna in mite a hotkhiatna le a puahphatnasungah lungnopna i ngah hi.

SUNDAY June 28HOTKHIATNA’NG LAMPI HONG

Mun khempeuh pan mihingte’n, Amah a theihnadingin Pasian in lampi honsak hi. Amau lungsim sungahKhasiangtho nasemsak hi. Piansaksate sungah Ama’hoihna hong lak hi. A zai mahmah, a guicing mahmah vanpiin, Pasian’ pilna le a vangliatna ciangtanh omlohlam honghilh hi. I nuntak sungin Ama lamah hong kaih theihndingin lampi zong hi.

Amah a Khasiangtho tungtawnin hong kipulak denhimahleh, Ama’ minthanna, hong don hong kepna le hongitna pen, Zeisu nuntakzia le a nasepna sungah kicianpenhi. Midangte tungah Zeisu i hopsawn ciangin, amau adinghotkhiatna lampi a vaihawmsak i hihi.

Luke 19:10 le James 5:19, 20 simkaak in. Khazihleitungah hongp ailai a ngiimna bulpi, Luka in bang hi cihiam? Amangthangte hotkhiat nasepna ah koibang inKhazih tawh pangkhawm thei ding i hi hiam?

James in, “a khial mite lam manah a tunpihkikmipa in a khial mite asih nading panin, honkhia hi” (James5:20) ci hi. Rom laibu in tua thu zaizawsem saklai hi. Rome1 le 2 sungah, piansaknate sung pan Pasian thu pulakna angah Gentile mite le Laisiangtho hangin Pasian thupulakna a ngah Jew mite in, Zeisu lo in mangthang khawmdinguh ci hi. Rome 3-5 sungah, nungzuite in, hehpihnahangin upna tungtawnin hotkhiatna hong pai hi ci uh hi.Roman 6-8 sungah zong, thu-um mite hong diksakhehpihna mahin, hong siangthosak hi ci hi. Roman 10 ah,“Topa tungah huhna a ngen khempeuh in hotkhiatna angah ding uh hi” (Rom. 10:13) a cihteh, a umlo te’n samlo, azalo te’n umlo, a gen a omkei leh za theilo cizom hi. Pasian’hotkhiatna nasep sungah, lungdamthu in mite a batzawhnadingin eite in kizopna (link) i hihi.

Mite’n hotkhiatna a ngahtheih nadingun lamhilhbek i hi kei hi. Amau adingin lampi hoihpen mah azonpihte i hi hi. Hotkhiat nasep sungah, Pasianin eitebang munah hong pangsak nuam hiam? Nang’ muukpanin, hotkhiatna thu mi bangzah in zakhin hiam?

MONDAY June 29ZEISU LUNGDAMSAKNA

Mi khatpeuh in, “Tuni bang naci hiam? Na senpyihiam” ci in hong dong ngei hiam? Pasian kiangah, “Pasianaw, Tuni Na senpyi hiam?” Ci-in dongkha lecin, hong bangcidawn in na-um hiam? “Tuni bel lungkhamlua mai ing. Kakhitui tam luang lua. Refugee camp ah mi tampi khuadam,gilkial, naupangkap mu ing. Khuapi lianpente’ lampi tungahinn neilo, lam-etbei mi tampi mu ing. Numei naupangkhawng gualnop na’ng peuhin kizuak kamuh teh, ka

Page 5: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

9 10

lungsim na lua. Gal kisimnate, khuahun sia tawh gimnasihna tungte dahhuai theilua hi” cihpeuh tawh hongdawngin na-um hiam? “Pasian aw, Nang hong lungdamsaka omhiam? Hong lungnuamsak khatpeuh a omkha hiam?La hong sasak khatpeuh a omkha hiam” ci in dong lecin e.

Luke 15:6, 7, 9, 10 le 22–24, 32 simin. Hih tangthukoici tawp a, Pasian’ thu hong koici gen hiam?

A mangthangte kimuhkikna ah vantungbuplungdam uh hi. Natna, gimna le sihna leitungah hotkhiatna“lungdamthu” puakkhia leng Pasian lungdam hi. Khazihhong itna hopsawnna in Pasian lungnopna ngahsak hi. Amahong itna i pulak simin vantung in lasa hi.

Zephaniah 3:17 simin. Hong hehpihna i saanciangin hong bangci dawn hiam?

Nang teci panna tawh, mi pawlkhat in Zeisu, amauaituam Honpa in asaan uh ciangin, Zeisu lungdam mahmahhi. Vantung buppi in nasia takin lasa uh a, tua lasaknahangin Honpa zong lungdam mahmah hi. Dahna leitungah, nang tecipanna hangin Pasian lungdam ahihleh, tuasangin a lianzaw bang pahtawina omlai ding hiam?

TUESDAY June 30PIAKKHIATNA TAWH KHANTOHNA

`Si Tuipi in tuipi khempeuh maitang nuaiah pi 1,388niamzaw in om-a, tuipi niampen a hihi. Galilee tuipi paninJordan gun hong kipan a, Jordan gamkuam kantan in SiTuipi sungah lutsuk hi. Sat le keu kithuah khuahun, ni

lah sa mahmah ahihmanin atuite tuikhu in lengkhiamengmeng hi. Si Tuipi sungah ci-al 37.7% ahih manin,nuntak ding haksa hi. Ngasa omlo in, singno polo a; tuipitawah lungno tawmtawm bek om hi.

Ei Christian nuntakna sungah, Pasian hehpihnahong luangsuk pen, midangte kiangah a luankhiat kik keileh, a luangkhia theilo nuntakna neilo, Si Tuipi bang i hiding hi. Ei Christiante nuntakzia ding tua bang hilo hi.

John 7:37, 38 le Luke 6:38 simin. Si Tuipi tawhkitehkakna in, thu-um mite’n, Khazih kiang pannuntakna tui asaan uh ciangin, bangcih zel uh hiam?

“Pasian in hotkhiat nasepna ah, ei huhlohsa intangtun theilel hi; himahleh, Khazih sungah eite nuntakziaa khantoh theih nadingin, i seppih ding deih hi. Ama’nopsakna sung i luttheih na’ngin, Ama’ kipiakna tawh akigumkhia kha-te mu in, ama’ hotkhiat nasepna sungah ikihel ding hi” —Ellen G. White, The Desire of Ages, p. 142.

“Agualzo mi a hidingte in amau pumpi deihna nusiain; midangte hotkhiat nasepna sungah lunglut takin nasemding uh hi”—EGWhite, Fundamentals of Christian Education,p. 207.

Eimau tungah Khazih hong sepsaksate hopsawnnatawh khangto ding hihang. Khazih sungah hong kipiakhempeuh i ngaihsut ciangin, eima’ ginatlohna tawhhuaihamna bekin, i saansate hopsawn ding hong khaktanthei ding hiam? I saansa upna hawmsawn kik kei leng, iKha nuntakna in a taangtheilo Situipi bang ahi ding hi.

Mite tungah teci panna, mite tawh thunget khopnale mite kisap munah huhna hangin bang peuh na phukhahiam? Tuate in na-upna koici huzaap a, Topa tawh hongtonkhawm sakthei naci hiam?

Page 6: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

11 12

WEDNESDAY July 1KHAZIH’ THUPIAKTE TUNGAH CIHTAKNA

Khazih tungah cihtakna in ama’ deihbang semdinga kipiakna hi. Hong thupiakte zong man ding deih hi.Mangthangte hotkhiat nasepna ah amah tawh lungkituaksak hi. Khazih in thupi asakzawkte mah thupisakzaw pahhi.

1 Timothy 2:3, 4 leh 2 Peter 3:9 simin. Hih muntein Pasian’ lungsim koibang hi ci hiam? Pasian in bangthupisak hiam?

Pasian in mi gupkhiat nasep veilua hi. Tua sangathupizaw omsaklo hi. “Mi vekpi gupkhiat ahih banahthuman thutak hong theisak nuam hi” (1 Tim. 2:4). “Mikhatpeuh kisia lo in, kisikkik ding deih hi” (2 Pet. 3:9). TheSDA Bible Commentaryin zong hih thu tawh kisai in, “deih”cihna ahi, Greek kammal boulomai zang a, “lunggulhna,lunglutna” cihte ahi hi. Commentary in ahihhang cihkammal neucikkhat thupisak hi. Tua pen Greek pau in“alla” ahi hi. “ Pasian’ deihna taktak pen mi khempeuhhotkhiat ngah ding hi napi, telkhialhna tawh pawlkhat kisiathang phamawh salo cih a umte ading akizang ahi hi”—TheSDA Bible Commentary, vol. 7, p. 615. Khazih in hong itna,hehpihna le thuman teci pang ding hong sapna pen mikhempeuh hotkhiat ding a deihluat man ahi hi.

Sawltak 13:47 le Isaiah 49:6 simkak in. Hih thukua tungah a piak hiam? Paul in koici zat hiam?

Laisiangtholui genkholhna khatin khiatnakhatsang tamzaw nei thei zel hi. Paul in, Israel acihnopnahi masa napi Messiah cihnopna zong hi a, Laisiangthothak

pawlpi acihnopna thu gen hi (Isa. 41:8; 49:6, le Luka 2:32).Khazih hong thupiakte pawlpi in i neuseh khakleh,leitungah pawlpi hong koihna a deihna mansuah in, hongsapna a thu a-tello i hihi.

Pawlpi khat peuhpeuh in, ama’ sung thu bekmahbulphuh ngeungau in, ama omna ahang phawkkei lehbang lauhuai hiam?

THURSDAY July 2ITNA HANGIN LAWP

Tu kal sung teng “banghang teci pang” cih dotna idawng thapai hi. I upna i hopsawn ciangin, Pasian nasepnasungah nopsakna i thalawh hi. Eite’ teci panna in, mite inPasian’ hehpihna le thuman thutak theisak a, hotkhiat angah na’ng uh lampi honsak hi. Tua teci panna mahin,Khalam i khantoh na’ngin Pasian khutzat khat hi leuleuhi. Khazih in eite ading hong sepsaksate hopsawn zawhlohnain, i Kha nuntakna hong gawlmeeksak hi. Teci panna in,mihing khempeuh ahonkhia nuampa lungtang tawh hongkisukhasak hi. Tua in a thupiakte manna ahi hi. Tuni in,teci pantheih nading lawptheihna lianpen i sin ding hi.

2 Corinth 5:14, 15, 18–20 simin. Paul in,lungdamnathu hangin, zia-etna, bawlsiatna le haksatnatuamtuam thuakzo dingin bangin lawpsak hiam? Tualawpna mahin, Khazih a ding i nasepna hong lawpsaktheiding hiam?

Paul pen itna in lawpsak hi. Thudang hang peuhmahhi lo, itna bektawh na bawl na tampi om ding hi. Sawltakpain, “Khazih hong itna in hong zothawh hi” a cihteh, thumanthutak ahi hi. Zothawh cihciang, “hanthawn, sawlgawp,

Page 7: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

13 14

lawpsakgawp” cihna ahi hi. Khazih’ itna in, Paul’ nuntaknamakaih in, a teci panna lawpsak hi. Lau vetlo le lungluttakin, leisung tuipi kiim tengah hotkhiatna tangko hi.

“Lungsim sungah itna om ding hi. Christian diktakkhat in, ama’ nuntakzia limlim, a Topa’ itna lungsim sungpan a ngahkhiat ahi hi. Khazih a itna zungte tungtawnin asanggamte veina hong luangkhia ding hi”—Ellen G. White,The Adventist Home, p. 425.

Ei ading Khazih hong kipiakna i tel taktak ciangin,a itna in hong tuamcipta a, ama hong sepsaksate midanghopsawn nopna lungsim hong pumneihsak hi.

Vannuai leitung na khempeuh a piangsakpa in,singlamteh tungah eite adingin hong si hi. Tua thu in,Pasian i itthukna le tua itna hopsawn nopna lungsimbanghangin piangsak zolo ding hiam?

FRIDAY July 3

Ngaihsut Behding: EGWhite gelh, The Acts of the Apostlessung pan laimai 9-16 “God’s Purpose for His Church,” le TheDesire of Ages laimai. 822–828 simin. Laisiangthothakpawlpi in, ama’ omna a hangthu tel zolo hi.

EGWhite in, a lauhuai hih thu tawh kisai in:“Jerusalem pawlpi tunga piang bawlsiatna in lungdamthutangkona khantoh na’ng thapia mahmah hi. Tua lai ahlungdamthu in gualzo mahmah ahih manin, Topa’n leitungkhempeuh vak kawkawi ding hong vaikhakna mangngilhin,nungzuite’n zong sawt a taamluat khak uhleh lauhuainaomzaw phial hi. Atung a thapiakna mangngilh theihna’ngin,pawlpi in galnangin om thapai ahihmanun, tua Jerusalempawlpi galdalna sangin a thupizaw thudang om nawnlo zahinhong ngaihsun uhhi. Thu-um thakte in, mun dang thu-um

nailote kiangah teci pandan ding ahilh sangsikun, a omsapawlpilui kepcinna tawh alungkimziau khak ding uhlauhuai hi.”—The Acts of the Apostles, p. 105.

KIKUPDING DOTNATE:

1. Atunga Ellen G. White kammalte simpha inla,laigual nununglam simpha diakin. Tua lauhuainaeite’n zong banghangin kidophuai hiam? Pasiannasepna tona lianpi a-om kawmkal in, tua bangngaihsutna in, banghangin khial mahmah hiam?

2. Lungdamna Thubu khempeuh a thukhupna kibangna ci thei ding hiam? Mate 28:18–20; Maku 16:15,16; Luka 24:46–49; le John 20:21 simin. Kum zalommasa thu-um mite koici bang hi a, tulai eite koicibang hihtuak i hi hiam?

3. Teci panna le nasepna in Khalam cihtakna honghepsakthei ding hiam? Ahih zenzen leh tuathaangpan koici kidaal ding hiam?

4. Tuesday sinna ah dotna nunungpen kikumkik unla,teci panna leh nasepna in Khalam khantohnahuzaap theih cih thu lungngai dih un. Tua sinna panmi na huh theih na’ng bang na mu hiam?

5. Pasian in mikim hong it gai cihthu ngaihsun in.Bang acihnopna ahi diam? Vannuai leitungah athupipen hih thu in, nang nuntakzia koi banginhuzapthei ding hiam?

Page 8: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

15 16

LESSON 2 *July 4–10

ADEIHHUAI TECITE: MIMAL TECI-PANNA VANG

SABBATH NITAKLAM July 4

TUKALSUNG SIMDING: Maku 5:15–20; Maku 16:1–11;Sawltak 4:1–20; 1 John 1:1–3;Galati 2:20; Sawltak 26:1–32.

KAMNGAH: “Ka muhsa uh leh kazaksa thute genlo in kaom thei kei ding uh hi.” Sawltak 4:20.

Mimal teci-panna ah alamdang vangliatna omhi.Khazih’ itna tawh i lungsim hong lum ciangin a hehpihnain hong kheel in, ama’ thu gending thupi hong neisak hi.Zeisu in midang ading zong sepsak khin ahihna pulak in.Ei mimal ading hong sepsak ahihna zong pulak ding ahi hi.

Mimal phutkhak thute nial haksa hi. Mite’n,nang updan, nang khiatdan khawng hong nial mah ding uhhi. Ahih hangin mikhatin, “Khatvei lam-et ka bei a, tu’nlam-et ka nei hi; mawhna tawh ka kidim a, tu’n lungnopnatawh ka kidim hi; ngiimna neilo in ka omzo a, tu’n ngiimnaka neizo hi” ci thei hi. Thu um theilote nangawnlungdamthu in huzaap zo zen hi.

Pawlkhatin, Damascus lampi tunga Paul banginthakhatthu in pianthakna ngahtheiuh a, atamzaw in Zeisu’manphatna, a lamdang hong hehpihna, man ngenlo inhongpiak hong hotkhiatna a phawk manun pianthaknangah uh hi. Khazih eite’ nuntakna hong bulphuh hi. Leitungin nakpitak in a kisap pen tua teci panna ahi hi.

SUNDAY July 5LAM-ET OMLO TECI PANNATE

Maku 5:15–20 simin. Zeisu in, tua mipa ama’ upnakhangtosak lelpeuh dingin sawlziaulo a, a innkuanpih lelawmte kiangah pai in hih thute teci pangdingin,banghangin sawl hiam?

Decapolis pen kammal nih kigawm hi: deca insawm cihna, le polis in khuapite cihna ahi hi. Galilee tuiligei, Decapolis gamkuam teng pen, kum zalom masa sunginkhuapi sawm omkhawlna kuam ahi hi. Hih khuapi tenginkampau khat leh ngeina khat zangkhawm uh hi. Dawinasepna zong mitampi’n thei uh hi. Ngongtat lauhuainatehangin mite’n kihta mahmah hi. Tua mipa a lungsim hoihcih Zeisu in mu a, amah a bawlsia dawite’ khut sung pansuahtakna pia hi.

Khua sung mite in, a vokte’ sungvuah Zeisu indawite lutsak a, keenah tuakmang cih atheih uh ciangun,en dingin hong pai uh hi. Maku’ lungdam thubu in “Zeisukiang atun uh ciangin dawi tampi a veingei mipa zong amuuh hi. Tua mipa hoihtakin om a, a lungsim pilin, puansilhin a-om amuh uh ciangin lamdangsa in, lau mahmah uhhi” (Maku 5:15). Tua mipa a taksa, a lungsim le khalam ahcidam sitset hi. Lungdamthu a limna in mawhna suk siatsamite Khazih kiang tunin thaksuaksak kikna ahi hi.

Decapolis khuapite ava phak sangin, dawi bawlsiathih mipa damsak a, tua pa teci panna in khuapi khempeuhzelzo zaw hi lo hiam? EGWhite in, “Zeisu’ teci i hih manin,i theih i muhbang tangko ding ahi hi. Zeisu khekhap zuidiudeu hileng, ama hong makaihna bangin thuman thutak

Page 9: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

17 18

T-2

i genthei ding hi. Ama’ kamciam i ciamzo a, thuman ahihnai muzo hi. Khazih hehpihna i ciapsa bangin teci zong ipangthei hi. A kisia leitungah a kisampen in hih teci pannaahi hi.”—The Desire of Ages, p. 340. Pasian in hihbang alam-et omkhollo teci pannate zangin, Ama’ hehpihna tawhleitung lumlet zel hi.

Nang’tangthu zong e; napianthak dan khawng? Nathu-uptheihna koici gen ding? Nang hopsawn thute tawh,a piangthak nailo khat koici huhtheih ding nahiam?

MONDAY July 6A THOKIK ZEISU TANGKO

Sunday zingtungin, Mary tegel Khazih’ hanahnawhpai mahmah uh hi. Ama kiang pan nget ding bangmahneilo uh hi. Mi sisa in bangzong piazo peuhmah ding hiam?Amuh nunungpen lai in, ama’ pumpi in liamgawp in sisantawh kidim gawp hi. Amau lungsim sungvuah Singlamtehdipkuat huaina beitheilo hi. Asep ding peuh semlel uh hi.Dah mahmahsa in hanlam zuanin siluang sathau zuutponguh hi. Amau mailam peuhmah khuamial a, lungkiatna vivetawh kidim hi. Amailam dinguh lam-et tawm mahmah hi.

Han atun uh ciangin, han hawmpi bekmah mu uhhi. Mate in thawhkik ni zingsang tangthu a ciaptehna ah:“Vantungmi in numeite kiangah, ‘laukei un, singlamtehtunga kithat Zeisu zong nahih lamuh ka thei hi. Hihlai ahamah om nawnlo hi. Agensa bangin thokik khinta hi’”(Mate28:5, 6) ci in ciamteh hi. Numeite zong nuamlua uh hi.Thawhkikna zingsang nitang sungah, amau dahnakhuamial beimangta hi. Amau kahna khitui khempeuhlungdamna tawh kilaihta hi.

Maku 16:1–11 simin. Khazih thawhkiklam atheihteh Mary in banghih hiam?

Mary in a thokik Khazih a muhteh, tangko dingintaipah hi. Lungdamthu peuhmah hopsawn ding hi a, genlo-in om theilo hi. Khazih thokik ta! Ahan hawm leitunginthei tahen. E’n zong, a thokik Khazih i muh ciangin, lamliandungah pai in tua lungdamthu gen ding hi hang.

A haivai dan, Zeisu in a sih ding le a thawhkik dinga gengen a zaden nungzuite, ama teltuam sitset mite inumlo in, Mary tecipan nial tazen hi. “Zeisu a nuntakthu letua nu mahmah in a muhthu azak uh ciangin a thugenum zolo uh hi” (Maku 16:11). Zeisu’ nungzuite nangawninuphak a sak uh mahbangin, eite thugen zong mite’n auppak dinguh a haksa dingmah ahi hi.

Nang tecipanna hong kinialbak a nunungpen banghun hiam? Bangci in na dawngkik a, bang theihbeh tuampeuh na nei hiam?

TUESDAY July 7AKIKHEL NUNTAKNA IN KILAMDANGSAK

“Peter leh John a han mahmahna thu leh amautepilna sang neilo mi mawkmawk ahihna thu atheih uhciangin lamdangsa mahmah uh hi. Zeisu tawh kikhawlahihna thu aphawk uhhi” (Sawltak 4:13).

Laisiangthothak pawlpi in khangvat hi. Penticostni-in mi 3000 kituiphum uh hi (Sawl 2:41). Tua khit nipikaltawmno sungmah ah a tulsimin hong kibehlap uh hi (Sawl4:4). A sawtlo in ukpite’n hong theita uh hi. Amau nuntakzia

Page 10: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

19 20

kikhel uh hi. Pasian hehpihna tawh amau kidimuh a,amaute gamdai theilo uhhi.

Sawl. 4:1–20 simin. Bang thu piang hiam? Aanaaneite in Peter le John gamdai ding a sawl uh teh bangthu piang hiam? Amau te’n bangci dawnkik hiam?

Hih thu-umte in Khazih sungah mithak hi uh a,tua tangthu gending lawp mahmah uh hi. Awging bualbualngabeng Peter pen Pasian’ hehpihna in puahpha hi.Keektang’ tate a kici James le John zong Pasian’ hehpihnamahin puahpha hi. Thu umlopa Thomas zong Pasian’hehpihna mahin puahpha hi. Pawlpi masa mite in, agending uh thute gamdai hetlo in genkhia uhhi. Steps toChristlaimai 78 ah EGWhite in, “Amau lungsim sung panasuak tawm sangin, Zeisu lawmhoihpa a muhkhit uhnungsang, tua tangthu a gennuam tamzaw uhhi; hotkhiatnathuman in amau lungsim sungah kibilhcip theilo hi” ci hi.

Sawltak 4:16 ah, biakna makaite thugen lungngaiin.Tua nalamdang amau muhtangpi mahin piang a,cidampa zong amau mai ah ding gige hi. Tua nangawnamau lungsim kheelsawm peuhmahlo uhhi. Tuabanglangpanna lianpi lakmahah, Peter leh John in a teci pannauh nungkik sawm vetlo uhhi.

Khazih i theihna leh Khazih’thu hopsawnna koicikizop naci hiam? Ama’thu teci panna dingin, amah mimaltheihding banghangin thupi thei ding hiam?

WEDNESDAY July 8PHUTKHAKTHU KIHAWMSAWN

Sawltak 26 sungah, Sawltak Paul in Kumpi Agrippamai ah ding hi. Kumpipa tawh maitang kimu in, Paul in,

Zeisu’ nungzuite a bawlsiat bek hilo, a pianthak khitciangin, sihna pan Zeisu’ thawhkikna hangin lam-etna neiahihna teci pang hi (Sawl. 26:8).

Damascus lampi tung pan Paul pianthak lai in, Topain ama kiangah, “Keima’ na asem dingin ahong sawl dingin,nang tungah ahong kilang ka hi hi” (Sawltak26:16) ci hi. Iupnate hopsawnlel pen i nisim nasep ahi hi. Abeisa hunsungah hong sepsak sate, i nuntak sung hong sepsakte,mailam ading hong sepsaklai dingte pulakna ahi hi.

Eima’ thu teci pang i hikei hi. Ama’ thu bek ahi hi.I mawhna hong maisak a, i natna hong damsak a, itna lehehpihna tampi hong pia hi (Late 103:3-5) ci hi. Tecipangcihteh hong hehpihna tangthu hawmsawn ahi hi. Mimaltungah a lamdang Pasian hehpihna teci panna ahi hi.

1 John 1:1–3 leh Galati 2:20 saikak in. Akibatnabang omhiam? John’ phutkhakna leh Paul’ phutkhaknakoici kibat hiam?

John le Paul phutkhak thute kibanglo mahleh,Zeisu mah tawh mimal kizopna nei khawm uh hi. Amauphutkhakte pen munkhat hunkhat a piang hiselo a,nisimin Ama’ itna le khuavak sungah a tonkhoptawntungna pan ahi hi.

Kikhelna cihpen a beisate bek kikhel hiam?EGWhite in, abeisa a khatvei a kikhel ciangin na khempeuhhuampah cih a umte adingin: “Biakna khatvei a tel uhciangin, nisim in kikhelden zong kul tuanlo hi ci uh; Eite’nbel nisim in, a mimal in, kikhel dending cizaw hi hang”EGWhite, Manuscript Releases, vol. 4, p.46.

A beisa hun thute bangzah in thahat thupi mahlehmangngilh bawl inla, nisim in Topa tawh kizopden dingbanghangin thupi thei hiam? Na ngaihsutna Sabbathniciangin pulak in.

Page 11: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

21 22

THURSDAY July 9MIMAL TECIPANNA VANGLIAN

Agrippa mai ah Paul enkik dih in. Tua pa pen Herodsuanh, Maccabees nam, Jewte kumpi nunungpenpa hipahhi. Agrippa in ki-Jewsak mahmah ahihhang Roman namhizaw hi (The SDA Bible Commentary, vol. 6, p. 436). Sawltakputekpa, Pasian’ nasep khualzinna ah tawl dikdek, sia lepha kikal ah ding himahleh, a lungsim sungah Pasian’ itnale ama’ maitang ah Pasian’ hoihna kidim ngiat hi. Ama’tungah bang thu piangin, bawlsiat haksatna bangbang piangtaleh, Pasian’ hoihna bekmah amah’n pulak den hi.

Agrippa in mawhzon hat, thu-um theilo, lungsim-khauh, na hoih kici peuhmah a lehlak tawntungpa ahi hi.Paul leuleu bel upna kidim, thuman deih, thuman huudingin mi muan huaipa ahihi. Amau tegel saikaakna penkician mahmah hi. Amah thu akisit lai in zong, Agrippakiang pan pautheih na’ng phalna ngenngiat hi.

Sawltak 26:1–32 simin. Paul in Agrippa kiangahkoi bangin tecipang hiam? Ama’ kammalte pan bang pilnapeuh na ngah thei hiam?

Nialhat lungsim pen lungduaina in zo lel hi. Paul inzong Agrippa tungah hoihna lak hi. Paul in Agrippa kiangah,“Nangmah in Jew mite nuntakzia le amau thu kituh theihthute khempeuh limtak in na theihkhitsa ahih maninhampha ka kisa diak hi” (Sawl. 26:3) ci hi. Ama’ pianthaknatawh thu kikupna kipansak hi.

Paul’ pianthakna tangthu Sawl. 26:12–18 sungahsimin la, Agrippa tungah a gualzawhna Sawltak 26:26–28 sung pan simin. Banghangin Agrippa tua bang danindawng hiding hiam? Paul’ teci panna tawh kisai banginamah thuzawh hiam?

Zeisu in anuntakzia akikhelsakna Paul in teci apanna in, Pasian theilo kumpipa nasia takin huzaap hi.Nuntakzia kikhelna sangin a khauhzaw teci om theilo hi.Lungsim takpi tawh nuntakzia kikhelte in mite tungahhuzaap lamdang mahmah nei uh hi. Pasian theilotenangawn tua hehpihna in khelthei hi. Paul bangin tangthuhoih neikei mahleng, Zeisu i theihna le a sisan tawh honghotnathu i pulak thei veve hi.

FRIDAY July 10

Ngaisutbeh Ding: EGWhite lai, Acts of the Apostles laimai433–438, sungpan “Almost Thou Persuades Me” simin.

Christiante thusim pen Zeisu tawh tonkhawm intua nuntakzia hawmsawn ding ahihi. EGWhite in “Bangthupeuhmah in akhauh lungtang leh leitung itna angsungkhualnate phulet zolo dingcih Honpa in thei gige hi.Nungzuite in vantung thapiakna ngah in, thuman lampileh nuntakna ahi Topa theihtel mahmahna tawhlungdamthu muibun takin tangko ding kulsa hi.”—The Actsof the Apostles, p. 31. The Desire of Ages sungah zong a kizomin: “Upna thukhun maimaite in bangmah a tangtut zawhlohciangin, a lamdang Khazih hong itna in lungsimte huup intuisak ding hi.”—laimai 826.

Mi pawlkhatin, Pasian’thuthuk sungpan a maumuhkhiat thuman teci panna tawh midang thuzawh sawmmawkmawk uhhi. Pasian thuman hopsawn ding thupimahleh, i mimal teci panna tawh mawhnapan suahtaktheih na’ng, hehpihna, mawh maisakna, thahatna, lam-etna leh man ngenlo a hongpiakkhong tawntung nuntaknai hopsawn zawh ding kisamzaw kaanlai hi.

Page 12: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

23 24

KIKUP DING DOTNATE:

1. I mimal teci panna in, banghangin midangtethuzawh zo thei ding hiam? Midangte teci panna innang hong thuzawh zo naci hiam?

2. Wednesday dotna nunungpen kikumpha kik dih un.Topa tawh nisim i tonkhopna pen, i teci panna dingbek hi lo a, i upna khantoh nadingin banghanginthupi kici thei hiam?

3. Teci panna in thahat mahmah theimah ding himahleh, i teci panna dingin Pasian omzianuntakpihna banghangin thupi sese ding hiam?

4. Na mimal teci panna mi hawm in. Khazih in nangading bang hong sepsak a, nang adingin amahbanghiam cih hawmsawn nahihna phawkin. Zeisuin nangma nuntakzia bang hong kilamdangsakhiam?

LESSON 3 *July 11–17

ZEISU MIT TAWH MITE MU

SABBATH NITAKLAM July 11

TUKALSUNG SIMDING: Maku 8:22–26; John 4:3–34; John1:40,41; Maku 12:28–34; Luka23:39–43; Sawltak 8:26–38.

KAMNGAH: “Zeisu in amaute kiangah, ‘Kei hong zui un,ngasa mat bangin mimante kong suaksakding hi” aci hi. (Mate 4:19).

Zeisu in kha gumkhia Siapipa ahi hi. Mite lakahZeisu nasepzia enleng, Zeisu hangin hotkhiat theihnalampi hong musak hi. Mi akiphuliang Jerusalemkongzingte, leivuikhu adim Judea zingneute, lopa ahingdildial Galilee mualpangte ah zinkhawmin, ama’ gamin khazong ahihna hong theisak hi.

Zeisu in mi khempeuh ama’ gam ading in deih hi.Mi khempeuh Pasian’ mit tawh en hi. Peter bang penngongtat awging bualbual in mulo zaw-a, thuhilh siapikhatin muzaw hi. James le John zong sintom meikuangbangin mulozaw a, Pa’ hehpihna tangko dingin muzaw hi.Magadala khuami Mary, Samaria numeinu le siluangnatnanei numeinu sungah zong itna siangtho adeihnamuhsak hi. Thomas zong thu-umtheilo in mulo a, thumanthutak adeihna muhsak hi. Jew, Gentile, numei pasal,singlamteh tunga gutapa, galkapmangpa leh dawiveipacihte khawng zong hotkhiatna mit tawh a etciangin, Pasianpiak siamna nei cih muhsak hi.

Page 13: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

25 26

SUNDAY July 12NIHVEINA LAWNNA

Laisiangtho sung Zeisu’ nalamdang bawlna ah cialnih in a bawl khatbek om hi. Bethsaida bualtui gei mittaw-pa damsakna ahi hi. Khang tawntung adingin pilsinna khatsuak hi. Thu-ummite midang khat peuh Zeisu kiang tunpihtheih nading Pasian geelna lim ahi hi. Laisiangtho sungah“Zeisu kiangah mittaw khat hong paipih uh a, amah alawnna dingin a thuum uh hi” (Maku 8:22). Kammal nihte“paipih” le “thuum” cihte thupi hi. Mit-tawpa amah le amahhong paitheilo hi. Alawmte in ama’ kisapna thei uh a, hongpaipih uh hi. Amah’n upna aneihkhol loh hangin a lawmte’num uh hi. Zeisu’n hih mipa mit-tawtna damsak thei dinginum uhhi.

Laisiangthothak sungah Zeisu’ cina damsakna 25vei bang omhi. Alang valkhawngte pen, meltheih le lawmtehong paipih vive ahi uhhi. Upna nei mite’n paipih keileh,Zeisu kiang a tunglo ding mi tam mahmah hi. Tua ahihmanin eite’n mite Zeisu kiang i paipih ding ahi hi.

Kammal nihna pen Maku 8:22 ah thuum cih hi a,ngaihsut taak mahmah hi. Thuum ngaungau dante ahi hi.Awng lualua cihdan hilozaw-a, damtak a thuum hizaw hi.Cinapa’ lawmte’n, Zeisu in huhnopna a neihtheih nadinginthuumsak hizaw hi. Cinapa in upna nei kei phial mahleh,a lawmte’n um ngiat uh hi. Eite upna kha (wing) tawhmidangte Zeisu kiang i paipih ding hi.

Maku 8:22–26 simin. Banghangin, mittaw-pacialnih in bawl aitam? Tulai hunin Zeisu ading teci pannaah bang pilna khawng i ngah thei diam?

Mi khawng kician mialmual lo in i muthei hiam?Pasian’gammi dingin muhding sangsik in, singkung lampai

bangin i mukha diam? Mi khawng kician mial-muallo inmuhtheihna banghang khawng hiding hiam?

I sinna sate pan hi lo in, mite vaphak theihna’ngin, Pasian in ei hong bangci zat hiam? Pumpi cinateleh khalam cinate damsakna in, kha mangthangte zonnaah koibangin hong huhthei ding hiam?

MONDAY July 13SAANNA SUNGAH PILSINNA

Zeisu in, muhdan thak ahilh ciangin, mi khempeuhvantung mittang tawh muh dingin hilh hi. Ama’ muhdanpen tumdang hi. Tu laitak dinmun tawh mulozaw in, hongpiang laiding danin muhsak zaw hi. Mite tawh a kizopnapeuhmah, vangpia in zahtakna pia hi. A nungzuitenangawnin lamdang saliang zawsop uh hi. Samarianumeinu tawh a kihona ah kician mahmah hi.

Leisung tokikte in Jew le Samaria kikal omzia hihbangin mukhia kik uh hi: “Jew le Samaria kikhenkhiatnapen sawtsim ta hi. 2 Kumpi 17 sungah, Samaria minamtepen, Mesopotamia suante hi a, Assyria kumpipa in BC 772kiimkhawng in, Israel gam saklamah zawhthawhthu intengsak hi. Yahweh biakna le milim biakna a helzau gawpteahi uh hi.”—TheArchaeological Study Bible (ZondervanPublishing, 2005), p. 1727. Amau milim biakna adingin,siampite nei a, Gerizim mual tungah biakinn nei uh hi.Tua zah biakna kilamdanna om pipi mah, Zeisu in Galileepai ding khawng Samaria gam kantanin a painop citciat,nungzuite’n lamdangsa mahmah uh hi. Biakna vai kinialding Zeisu a ut-hetloh pen lamdangsa mahmah uh hi. Tuanumeinu itna le mawhmaina pia a, a ki-apna sangpah lelhi.

Page 14: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

27 28

John 4:3–34 simin. Zeisu in Samaria numeinu koibangin naih hiam? Khazih tawh a kihonate numeinu inkoi bangin dawng hiam? Nungzuite in e, koici muh uh a,Zeisu in amau ngaihsutna koibangin keeusakthei hiam?

Zeisu in nungzuite le eimahmah hong hilhnop pilnapen: “Khazih’ Kha anei mite peuhmah in, mi khempeuhPasian’ mittang tawh muding uh hi.”—Ellen G. White, theSigns of the Times, June 20, 1892.

A minam limlim in, na pimuh hetloh, kihhuainasak phial kuate om hiam? Na omzia le ngaihsutnabanghangin kikhel kul a, bangin hong khelsak thei dinghiam?

TUESDAY July 14NANG OMMUN PAN KIPANIN

Mi khatin, “I nuntakna pen ei ommun pan i kipana, tualo kipat na’ng mundang omtuanlo hi” ci hi. Zeisu inSawltak 1:8 ah, “Note tungah Khasiangtho hong tun ciangin,vangliatna tawh na kidim dinguh a, Jerusalem khua sung,Judea gam sung, Samaria gam sung le leimong dongin notein keima’ teci na hi ding uhhi,” ci hi.

Nungzuite tungah Zeisu thupiakna: Na omna munpan kipan in, a cih pen telhak veve hi. Pasian hong koihnamunah teci pangun. Mun hoihzaw na zonzon sangin, nangomna mun panmah kipan in. Na naihuai penpente Pasianmuh bangin muziau zaw in. Mipilpen, misiampen le miginapen nahih kul sese lo hi. Tuate zong zangsiam lecinhoihmah hi napi, Pasian na itna le kha na itna mahthupipen ding hi. Teci na pannop nakleh Pasian in lampihong honsak ding hi.

John 1:40, 41; John 6:5–11, le John 12:20–26simin. Hih munte ah Andrew Kha mit muhdan le ama’teci panna bangpeuh hong gen hiam?

Andrew nasepzia pen khauhpai mahmah hi. Amainnkuan pan kipan hi. A sangampa Peter le Zeisu kitheisakmasa phot hi. Zeisu in nalamdang a septheih nadinginkhangno khat paipih a, tua bangin Greek mite tungahnasem hi. Upna kinialnial sangin, amau kitangsapnatezongin Zeisu tawh kimusak zaw hi.

Kha gupkhiat siamna pen, midang tawh kikhawlhsiamna hilel hi. Na vengah Zeisu a theilote ngaihsun lecin,nang pen mi thukhual, amau a don ci in hong mu uh hiam?Amau lungnop apia le amau lunggulhna a tangtungsak ciin hong mu uh hiam? Nang nuntakzia in lungdamthu atangko beek hiam? Zeisu hopsawnna tawh Pasian adinglawm i zonsak hi. Amau Christiante lawm a suak khituhteh, hun nunung thuman thutak musak leng, Seventh-day Adventist zong hongsuak lai ding uhhi.

I innkuanpih le tanaute Zeisu kiang zuatpih dinga haksathei hiam? Na tanau le lawmte kiangah Zeisu nahawmsawn theikkhin hiam? Bangci sep ding cih nalawmte kiang hawmsawn in.

WEDNESDAY July 15MI GENHAKTE TAWH KITUAH CIANG

Zeisu in agenhak mite tawh kimuh siam mahmahhi. A meel le a tong mahmah tawh saanna lakngiat hi. Amaulunggulhna ngai in, dotna dongin, Pasian’ deihna hilh hi.Lung khauhpente lungsim sungtawng mu a, mawhnei pentesungah lam-etna muhsak hi. Zeisu a dingin lungdamthuin a phakzawhloh kuamah omlo hi. Zeisu muhna ah

Page 15: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

29 30

“Kuamah niamkiat lua lo, kuamah gilo lua lo in, Khazihsungah suahtakna ngahthei uh hi,”—Ellen G. White, TheDesire of Ages, p. 258. Zeisu in ei khempeuh in i zatloh mit-limlang tuam tawh mite en hi. Mihing khempeuh in,piancillai a bang lian piangkik ding cih hong muhsak hi.Amaute bang suakthei ding cih musak in, amau lam-etnakhangsak hi.

Mate 4:18, 19; Maku 12:28–34; le Luka 23:39–43 cihte simkak in. Peter le John, min pulakloh laitheipakhat le singlamteh tungah gutapa a hanthotna koi banginkibang hiam? Hih mite Khazih in koibangin naih hiam?Nang e leh?

Zeisu in a paina peuhah, Khalam thu hoih vive muhi; Mite a kibatloh uh hang Pasian gam tawh kilawm dinginmu hi. Tua pen “Pawlpi khantohna mittang” i ci hi. Pawlpikhantohna mittangte in midangte peuhmah Zeisu muhbangin muh kul a, Pasian gam adingin zawh kul hi. Tuabanah “Pawlpi khantohna bilte” nasemsak in, i kimkot aha kigenlo kitangsapnate zasak ding hi. Amau a genkhiatlohhangun, a lunggulh mahmahte i zaksak ding kisam hi.

Mite nuntakzia na veitheih nadingin, Topa tungaha Khasiangtho ngen un. Pasian in a nihveina hong lawnnading ngen unla, mite tungah upna hopsawn theihna hunhoih zong ngenun. Pasian kiangpan a khuamu mit, akhuaza lungsim leh Khazih itna a hawmsawn nuam utnangen unla, nanuntakzia hong nuammahmah lel ding hi.Nanuntakzia hong thak suak ding a, na muh ngeilohlungkimna le lungnopna nangah ding hi. Kha adingnasemte bek in tua lungkimna ngah thei ding uhhi.

THURSDAY July 16HUNHOIH HUNPHA GEELSIAM

Sawltak laibu sungah, nungzuite in hunhoihhunpha a geelsiamna tungtawnin Pasian’ gam a mainawtnatangthu tawh kidim hi. A kipat pan atawp dongin, langdonatampite lakmah ah, pawlpi masa in mainawt khangto vevecihthu kidim hi. 2 Corinth 2:12, 13 sungah, Paul in Troaskhua pan a phutkhak thu: “Troas khua ka tun ciangin tualai-ah nasep theih nadingin Topa in lampi hong honsakcih thu ka mu hi. Ahi zongin tualai ah i sanggampa Titusna omlo ahih manin ka lungsim omthei nawnlo hi. Tuaahih manin tua lai a om mite nusia in Macedonia gamahka pai hi” cihi. Europe gam lamah lungdamthu a tangkotheih nadingin, Paul nasepna ah Pasian in lampi ahonsakna hi a, zing khawng ciangin kikhakkik khadinghi. Tua hunhoih hunpha zatsiam sawmlua ahih manin,Paul in Macedonia gamah paipah vingveng hi.

Laisiangthothak Pasian in konghong Pasian hi a –upna hopsawn nadingin hunhoih hongpia pa ahi hi. Sawltaklaibu sung bupah Pasian in nasem hi. Khuapi liante sungah,gamkeete-ah, gampi te-ah le mimal lungsim sungah konghong honsak hi.

Sawltak 8:26–38 simin. Hih munah PasianinPhilip a makaihzia le ama dawnkikdan bangteng omhiam?

“Vantungmi khatin, khuavak zongin lungdamthu asangnuam khat kiangah Philip paipih hi. Tu hun ciangin,amau’ leii Khasiangtho in siansuah ding le a lungsim uhthapia ding a deihte, vantungmite in makaih ding hi. Philipkiang apai vantungmi in, Ethiopian mangpa tungah nasemtheilua himahleh, Pasian nasepzia hi lo hi. Mite’n mi adingmah sepding pen a deihna hizaw hi.”—Ellen G. White.TheActs of the Apostles, p. 109.

Page 16: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

31 32

Zakna’ng bil i neih a, muh na’ng mit i neihleh, muhtheihloh vanmite in Pasian gam le thuman a zong mitekiangah hong paipih ding uh hi.

Hih tangthu sungah Laisiangtho bangzah in vangnei nasa hiam? Laisiangtho a sim mite’n teltak in a theihdong hilhcian ding bangzahin thupi naci hiam?

FRIDAY July 17

NGAIHSUTBEH DING: EGWhite,Acts of the Apostles pan “TheGospel in Samaria,” laimai. 103–111, simin.

I kimkotah mite’n tawntung nate zongtek uhhi.Zeisu’n zong, “anlak ding tampi om napi in, nasem ding mitawmbek a om hi” (Matt. 9:37) ci hi. Lakding an tawh kibuailozaw hi. Pasian’ mit tawh a etciangin, Zeisu in anlak dingtamcih mu napi, nungzuite’n langdonate bekmah mu uhhi.Zeisu muh buaina koicih ding hiam? “Tua ahih manin anlading mi tampi an neipa in hongsawl nadingin thungen un”(Matt. 9:38) ci hi. Buaina ven na’ngin anla ding Pasian inhong sawl ding ngending hi ci hi.

Banghang hihbangin thu kingenlo hiam? “Topa aw,Nangma gam zai nadingin kei hong zangin. Nisim in kamai nong honsaknate ka muh theih na’ngin ka mit honghonsak in. Ka kimkot om mite hong veiisak in. Lam-etnahong pia kammalte pau in, nisim in nangma itna le thumantawh hong thahatsak tawntung in.” Hih bangin nisimthungen le ucin, Pasian in thulianpi nang nuntaknatungtawnin hong bawl ding hi.

KIKUPDING DOTNATE:

1. Zeisu kiangah Kha paipih ding hilecin theihhuaithukhat: baih hetlo hi. Ahihhang, Pasian in lungsimkhelthei a, tua nasep semdingin eite hong teel hi.Khakhat ading in hun, thatang le itna tampi zatkulhi. Khazih ading teci hoih na hih theih nadingin naangsung khualna sihsaktheih nading na bangcihding hiam?

2. Topa a theingeilo mi kuabang peuh tawh na kimukha ngei hiam? Na bangci hih a, bangcih lai ding a,bang cihih lai leng hoih tuak na sa hiam?

3. Tarsus khuami Saul lungngai in. A piangthaksa khatngaihsutna bang hihetlo kha ding hi. Ama’tungthupiang theikhin hihang. Mite puatham etbek tawhthukhen baihluatna bangzah lauhuai cih honglakhiam?

4. Saul tangthu lungngai inla, Matthew 7:6 sungah:“Uite tungah a siangtho nate pia kei un; Vokte maiah na suangmanphate lot kei un, amaute in sikciplel ding uhhi” acihpen bangci ngaihsut ih hi hiam?

Page 17: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

33 34

T-3

LESSON 4 *July 18–24

THUNGETNA’ VANG: MIDANGTE THUUMSAK

SABBATH NITAKLAM July 18

TUKALSUNG SIMDING: Mang. 12:7–9; Ephet 6:12; Hebia.7:25; Ephet 1:15–21; Daniel 10:10–14;1 John 5:14–16.

KAMNGAH: “Na ci uh adam nadingun khatleh khatnamawhna uh kipulak unla, thu nakingetsakun. Mihoihte thungetna in vangneia, nalianpi semzo hi” (James 5:16).

Laisiangthothak pawlpi mite in thunget a kisaplamuh thei uh hi. “Thu a nget khit uh ciangin amautekikhopna mun hong linggawp hi. Amaute khempeuhKhasiangtho tawh kidimuh a, hangtak in Pasian’ thu gending kipan uh hi” (Acts 4:31). Nungzuite’n thu anget uhciangin Khasiangtho tawh kidim uh a, Pasian’ thu hangsantakin gen uh hi.

Amaute lungsim kituak thungetna hanginKhasiangtho tawh kidim in, Pasian’ thu gen uh hi.“Nungzuite in amau ading thupha peuh ngenlel lo uh hi.Kha hotkhiat ding bekmah lunggulh uh hi. Lungdamthuleitung khempeuh puak ding hi a, Khazih hong piakvangliatna tawh kizo ding cih thei ta uh hi”—Ellen G. White,The Acts of the Apostles, p. 37.

Pasian i zon-a, mi ading thu i ngetsak ciangin,Pasianin ei’ lungsim sungah nasem a, ama’ kiang nai inama’ gam i tuntheih nadingin, vantung pilna hong pia hi

(James 1:5). Eite’n i muhzawhloh le i telzawhloh zah dongin,Pasianin a vanglianpi tawh nasem hi (1 John 5:14-17).

SUNDAY July 19VANNUAIBUP BUAI

Mangmuhna 12:7–9; Ephet 6:12 le 2 Corinth 10:4cihte simkak in. Hih munte in palaisep thungetsaknabangzah hong telzaw sak naci hiam?

Laisiangtho in muhtheih leitung le muhmawhleitung kidalna hong liipsak hi. Sia le pha, thuman lekhuamial, Khazih le Satan kikalah kidona zong omden hi.Hih vannuai kidona ah Pasianin mihingte suahtaknabulphuh hi. Pasianin zawhthawhthu in hong hihlo ding hi.Mihingte’ lungsim thuman a guan dingin a Khasiangthohong sawl hi (John 16:7, 8). Vangtungmite’n zong tawntungading mihingte huzap dingin kuankhia uh hi (Heb. 1:14).Pasianin zong mite’n amah a zuattheih nadingin lampi honsak hi.

Pasianin i ngaihsutna hong zawhthawh bawllo dinghi. Zawh-thawhna in Pasian ukna tawh kilehbulh hi.Zawhthawhna pen Pasian’ itna gam sungah lengla hilel hi.Thungetna in thupi mahmah hi. Ei thungetma nangawninPasian in na khempeuh sem in, mite vapha thei phialhimahleh, eite’ thungetna in Pasian vang kiamsak tuanlohi. Eima deihteelna tawh mite i thungetsaknate hongzawpsak a, thungetloh sangin, thungetna in, sia leh phakidona ah nasepna picing zawsak hi.

Hih kammal lungngai in, “I nget hetlohte hongpiakloh sasa mahin, nget sunsunte pen, upna thamaninhong piakding ama geelna ahi hi”—Ellen G. White, The GreatControversy, p. 525. Sia leh pha kidona lianpi sungahthungetna in kilamdangsak mahmah hi. Khazih a theilo

Page 18: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

35 36

mi khatpeuh ading i thungetna in, ama sungah thuphaluanna ding lampi honsak hi. Tuate a ding thungetsak dingi teelkhak pen Pasianin pakta mahmah a, nasep thahatsaksemsem hi. Midang a ding thungetsakna ah, Pasian’nasepziate eite’n i telkhit zawhloh hangin, eimah lemidangte ading thungetsakna khawl mahmah lodinghihang.

Thunget awlmawhloh sangin, thunget mahinmuibunzaw tham dingin i umhiam? A nasepzia telzokeiphial mahleng zong, Laisiangtho in mi ading thungetsakding banghangin hong sawl hamtang hiam?

MONDAY July 20ZEISU: VANGLIAN THUUMSAKPA

Luka 3:21, Luka 5:16 leh Luka 9:18 simin.Hihmunte in Zeisu thungetna le a nasep zawhdaan koicikizop ci uhhiam?

Zeisu in a Pa tawh kizom den hi. A kituiphum laiin, Messiah nasep kipan a, vantung ngiimna a tangtunnadingin thungen hi. Pa’ deihna a sepsaktheih na’ngin,Khasiangtho in amah thapia den hi. Mi tulnga akivaakna,miphakpa damsakna, dawi gilote hawlkhiatna cihte pen,sia le pha kidona ahih manin, thungetna bekin tua hellvangte nolhzo bek ding cih thei gige hi. Thungetna in, eite’thanemna le Pasian’ thahatna a kigawmkhopna vantungsepdan ahi hi. Mi’ lungsim alawng thei Pasian kiangaheimah hong lamto hi.

Luka 22:31–34 le Hebrew 7:25 simin. Peter in, asawtlo in a phutkhak ding zia-etna ading kiginkholhna aneihtheih nadingin Zeisu in bang lungmuanna hilh hiam?I mai a zia-etna thuakzawh na’ngin bang lungmuannahong pia hiam?

A muibun kha honkhiate in thungen mite ahi uhhi.Zeisu in Peter min lo in thungen hi. Peter in a lianpen zia-etna a thuak laitakin, thungetsak ding kamciam pia hi.Satanin, Pasian’ gam adingin Peter in siamna a neihlamtelkhia mahmah hi. Tua ahih manin, Christiante thapiaktheih na’ng ngiimna khempeuh suksiatsak hi. Peter in zia-etna a thuak laitakin, a Topa in thungetsakna picing laihi. Honpa in ei a ding thungen cihteh i hamphat daan.Amah bangin mi thungetsak in mi mawhna thuumpih dingamah’n hong zawn hi. Citak takin thungetna pen, Pasiantungah kinga tak tak i hihna hong theisak hi.

Kua ading khawng thu nangen hiam? Thukhatpeuh bangzah in haksa mahleh, lungkiat hetlo dingbanghangin thupi hiam?

TUESDAY July 21PAUL’ PALAAI THUNGETNATE

Laisiangtho sungah palai thungetsakna om hi. Paulin a nasep sung buppi ama pawlpi phuhte pan pawlpi mithakte a dingin thungen tawntung hi. Paul in thu a ngetleh, thukhat piang a, a ngetkei leh bangmah pianglo ci hi.A it mahmahte tawh a kikhenleh, thungetna hanginkimukik thei ding cih thei hi.

Ephet 1:15–21 simin. A nuaiah, Ephet mite adingin Paul thungetna tuamtuamte khentel in. Pasiankiangah bang ngettuam sak hiam?

___________________________________________________________________________

Ephet mite a ding Paul’ thungetna kician mahmahhi. Tua mite’n Pasian’ thuman theitel in a nuntak tawntung

Page 19: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

37 38

nadingin, Khasiangtho’ makaihna ngetsak tawntung hi.Tua Pasianin, vanglian lua, thahatlua a, a sisa Zeisu zongthokiksak a, amah hangin nuntak tawntungna i ngahtheihi. Paul’ thungetna sungah, “Khazih’ hauhna le minthannale ama’ gamhte” hong phawkkik sak hi. Paul thungetsaknahangin, Ephet khuami Christiante in, nakpi takin thadimtuam mahmah uhhi.

Philippi 1:3–11 leh Paul’ thungetna aw saikak in.Nangmah Philippian pawlpi mikhat hi lecin a, Paul’laikhak ngah lecin, thungetsak cih ciangbek hi lo in, athungetna kammalte ngiat simthei lecin, bang nacidiam? Bang kamciam leh hanthotnapeuh namu hiam?

Hih tengah thapiakna nasia mahmah a, kamciamtawh kidim, Zeisu hong itna leh amahmah theihtelna tawhPasian sungah i omtheih nading ahi hi.

WEDNESDAY July 22MUHTHEIHLOH VANGLIATNATE’ NASEP

Palai nasepna in “Kidona Lianpi” hun sungah siale pha khentel theih nading vanzat hoih khat ahi hi. Daniel10 sungah zong kician mahmah lel hi. Jeremiah in, Jewmite pen Babylonte khut sungah kum 70 saltang ding acihi phawkkik hi. Daniel ateek ciangin tua saltanna hun beihi. A mipihte saltan laimah in Jeremiah kammalte picingcih thu Daniel in phawk hi.

Babylon pen Medes le Persia te’n zo leuleu a, Jewte,amau sal in tang leuleu uh hi. Daniel zong nipikal thumantang in thungen hi. Amite mawhna thumsak hi. Nipikalthum a cinciangin vantungmi khat hong kilang hi.

Daniel 10:10–14 simin. Daniel’ thungetna koicikidawn a, bangin amau mailam khaklai hiam?

Hih munte lungluthuai hi. I teltheih nadingin, aomzia tawm i suut ding hi. Persia gam ukpi kua hiam?Cyrus pen kumpi hibek hi. Persia ukpipa taktak pen Satanahi hi. Zeisu in Satan pen “leitung ukpa” (John 12:31; John14:30) cihi. Ephet 2:2 sungah Paulin zong “huihlak ukpa” cihi. Persia ukpa pen Satan ahihleh, Michael eleh kua?Laisiangtho sungah Michael 5 vei omhi (Mang. 12:7; Jude9; Dan. 10:13, 21; Dan. 12:1). Deihtak aki-etciangin Michaela khiatna in “Pasian tawh a kibangpa” vantungmi mangpaZeisu in Satan tawh kido cihi. Khazih pen a om khinsa, lea om tawntung Pasian’ Tapa ahi hi. Vantungmi mangpa hia, Satan a beisiangdong a susia dingpa ahi hi.

Daniel 10 sungah sia le apha kidona hong kipulakhi. Daniel in thu anget ciangin, Michael ahi vanglian Zeisuin vantungpan hong tuaksuk in athahat saltanna tenghemkhia hi. Amau un, mu theihlo mahleh, Zeisu in tuathungetna tawh kizui in suahtakna’ng lampi honsak hi.Vanglian Honkhiapa hi a, i thungetnate khatzongmawksuak hetlo hi.

Tua sia le pha kidona in nang nuntakna sungahkoibangin nasem naci hiam? Tua galkidona in, nangteelsiam theihna ding thu bangpeuh honglak naci hiam?

THURSDAY July 23THUNGETNA BULPHUH

Laisiangtho buppi in, thungetna bulphuh mahmahhi. Thungetna pen a kician mialmual lo lungdeihna peuhhilo hi. Pasian kiangah deihna kician ngetna hizaw hi.Zeisu in zong nungzuite a mimal in minlo in ngetsak ngiathi. Paul in zong Ephet, Philippi le Colossia a Christianteading ngetsak hi. Anaseppih khangnote Timothy, Titus leJohn Mark adingin zong ngetsak hi.

Page 20: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

39 40

1 Samuel 12:22–24 le Job 16:21 simkak in. Akibang thu bang omhiam? Palai thungetsakna vaibangpeuh gen hiam?

Samuel le Job tegel in, lungsim takpi leh thu kiciantakin palaina gen uh hi. Samuel’ kammalte khauhpaimahmah a, “note ading Topa tungah thungetlohna tawh kana khial hetkei ding hi” (1 Sam. 12:23) ci hi. Tua Samuelthungetna mah Job kam panin, “mikhat in a lawmpa adingPasian kiangah a thumsak mah bangin” (Job 16:21) ci hi.Khazih a theilo mite ading thungetsakna a hihi.

1 John 5:14–16 simin. Mi ading thungetsakciangin bangpiang hiam?

Mi ading thungetsak leng, Pasian’ thupha luannazawi i suak hi. Vantung panin a thupha nuntakna guntuieitung tawnin hong luansuk hi. Tuabangin thungetsaknahangin Satan leh a pawlte patau mahmah uhhi. EGWhitein thungetna vang hibangin cihi, “Satanin ama’langdonavangte zang theilo liangin lau in patau mahmah hi. Deihtakthungetna awging hangin, Satan leh a pawlte liing in patauuhhi.”—Testimonies for the Church, vol. 1, p. 346.Khamangthangte a ding thunget sakna in, Vanglian Pasiantawh kizopna hong neisak hi.

Mate 18:18, 19 simin. Hihmunin palai thungetnatawh koici kizop a, Topa a theilo mite ading thungetsakdingin bangzah in hong hanthawn hiam?

FRIDAY July 24

Ngaihsutbeh Ding: EGWhite, Steps to Christ laimai 93-104 sung “The Privilege of Prayer,” le Testimoniesfor theChurch, vol. 7 laimai 19-24 “Work for Church Members,”cihte simin.

Mi ading thunget ciangin, Pasian in, ama tung i ki-aapnate hong pahtawi a, midangte i puahphatzawh na’nginama’ vanglian hong zangsak hi. I thungetnate Ama kiangatuntoh ciangin, Pasian’ sawlna bangbangin vanmitediangkhia ziahziah uh hi. “ASawltangzang vanmite in,thungetnate dawnna in Zeisu thupiak ding ngakin omdimdiam uhhi”—EG. White, Selected Messages, book 2, p.377. Thungetna neupen zong mangthang mawklo hi. Ahunding Pasianin telpen ahih manin khatvei teitei dawndinginvantungah kikhol hi. “Upna tawh kingen peuhmahmangthang mawkmawklo hi. I nget bangbangin hong kipiaziauziau lehbel, ei leh ei khawng hi kisakluatna khawngomkha thei ding hi.”—EGWhite, Testimonies for the Church,vol. 1, p. 231. Pasian a theilo zi le tate meltheih gimnamteading thungetsak ding bangzah in thupi hiam? Thungetnakhatbeek guaksuak ngeilo hi. Hong kidawng pahpahlo bangahih hang, Pasian in amau lungsim sungah nasem a;tawntung hun ciangin i thei na ding hi.

KIKUP DING DOTNATE:

1. Philippian 1:19; Colossian 4:2, 3; le 2 Thessalonians3:1, 2 simkak in. Paul in a thongkiat sungin Philippimite thungetsakna hangin bang phattuamna ngahhiam? Colossian le Thessalonian te’n, ama’ adingbang ngetsak dingin sawl hiam? Palai thungetsaknaleh Kha gupkhiatna koici kizop hiam?

Page 21: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

41 42

2. I leitung nuntakzia pen kidona lianpi tungah kingamahmah hi. Hih kidona nang theihzah cianginthungetna a thupitna bangzah hong lak hiam? Atawpna ah Zeisu mahin galzo ding cih i thei hi. Tulaitak hunin, thungetna tawh kha gupkhiat dingzonna pen bangzah in thupi hiam?

3. Palai thungetsakna hong khak hong hal theibangkhawng omhiam? Thunget kisam mite adingngetsakloh na’ng bang paulam peuh nazang hiam?

LESSON 5 *July 25–31

KHA THAHATSAK- TECI PANNA

SABBATH NITAKLAM July 25

TUKALSUNG SIMDING: John 15:26, 27; Sawl. 2:41, 42; 8:4;Hebrew 4:12; Sawl. 17:33, 34; 18:8.

KAMNGAH: “Tua bangin thu anget khit uh ciangin amautekikhopna mun hong liinggawp hi; amautekhempeuh Khasiangtho tawh kidim uh a,hangtakin Pasian’ thu gending hong kipanuhhi” (Sawltak 4:31).

Zeisu in thu-um masa mite thu pia a, “leitungkhempeuhah note paikawikawi unla, mikhempeuh tungahLungdamna Thu na hilh ta un” (Maku 16:15) acihteh apiangtheilo ding sawlna tawh kibang hi. Tuazah nasep lianpi koicisepzawh peuhmah ding hiam? Mi tawmlua mahmah uhhiven. Neih le lamh zong kicing peuhmah lo. Pilna sangnei zong om peuhmah lolai. Ahihhang, vangliatna a pia dingvanglian Pasian nei veve uhhi.

Zeisu in zong, “Note tungah Khasiangtho hong tunciangin, vangliatna tawh na kidim ding uh a, Jerusalemkhua, Judea gam, Samaria gam le leimong dongin note inkeima’ thu nagen ding uhhi” (Sawltak 1:8) ci hi. Khasiangthoin thapia ahih manin, lungdamthu in nuntak khel in,leitung kikhelsak hi. Khasiangtho in teci pannatemuibunsak hi. Hun tomno sungin lungdamthu in leitungbupzeelgawp pahhi. Sawltakte tangthu in “leitung lumlet hi”

Page 22: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

43 44

(Acts 17:6) cihi. Paul in zong lungdamthu pen “vannuaileitung khempeuhah kihilh” (Col. 1:23) cihi.

*Tukal sinna sungah, Khazih ading teci pangte Khasiangthoin vangliatna pia cihthu i sin ding uhhi.

SUNDAY July 26ZEISU LEH KHASIANGTHO KAMCIAM

Zeisu in vantung a kahtoh ding ciangin, Khasiangthosawl ding kamciam nutsiat hi. “Kei paikhia kei leng, notehong huhdingpa hong pailo ding a, kei paikhia leng notehong huh dingpa hongsawl ding ka hih manin, kava paikhiatding pen note adingin hoihzaw tham hi” (John 16:7). Greekpau in “huhpa” pen parakletos hi a, “midang khat huhdingin a paipa” cihna hi. A thupi mahmah Khasiangtho’nasep khat pen, thu-ummite thapia in teci pangsak dingahi hi. Zeisu’ thu teci i pan ciangin eiguakbek i hikei a,Khasiangtho in lungsim siangtho neite omna lamah hongmakaih hi. Tuate tawh i kimuhma in amau lungsimpuahkholsak hi. I kampau hong makaih a, mite lung simhuzaap in, Khasiangtho sapna dawngthei dingin thahatsakhi.

John 15:26, 27 le John 16:8 simin. Hih munte ahteci pangte Khasiangtho panpihna bangteng omci hiam?

Khasiangtho in Zeisu’ thu tecipang hi. Ama ngiimnapen Zeisu kiangah mitampi paipih ding ahihi. Ama naseppen Zeisu minthangsak ding ahi hi. Tua hangin thu-ummikhempeuh nasem sak hi. I mitte hong honsak in, ikimkotah lungdamthu a sangthei ding mite hong

puahphatsak hi. John genna kician mahmah hi, “Amahinleitung mite tungah mawhna a laktel ding hi” (John 16:8).Pasian nusia in lampial mite kisikkik sakdingin alungsimte khoihsak hi. “Thuman thutak” tawh leitung azogawp hi. Mawhna hong phawksak bek hilo in, thumanthutak hong hilhlai hi. Eite’ kihhuainate hangin Zeisu’thumanna hong musak hi. Khasiangtho in, eite siatna tenghong lak ding bek hi lo a, Zeisu pen eite tungah bangzahhoih, bangzah hehpihthei le bangzah hong it cih hongmusak hi. Teci pang cihteh Khasiangtho tawh kopin Zeisuminthangsak cihna hi. Khasiangtho’ vangliatna lemakaihna nuai ah, ei nuntakna hong khelsak Khazih’ thuteci hong pangsak hi.

Kha gupkhiatna nasep ah, eite in kikhelsakzolo a, Khasiangtho bekmah in khelzo thei cih bangzahtelphat kul naci hiam?

MONDAY July 27THA AKIPIA PAWLPI

Sawltakte tangthubu pen a taktakin, “Khasiangthonasepna” hizaw hi. Teci pannate, lung damthu tangkonatele pawlpi khantoh ziate pen lungluthuai mahmah hi. Thu-ummite Khasiangtho tawh a kidim a, leitung a huzaapzawhna tangthu ahi hi. Nalamdang lianpite Khasiangthohuhna tawh bawl uh hi. Khasiangtho tungah ki-aap ngiata, Ama nasepna lianpi a sepsakte ahi uhhi.

Sawl. 2:41, 42; Sawl. 4:4, 31; SAwl. 5:14, 42; Sawl.6:7; le Sawl. 16:5 cihte simkak in. Hihmunte in bang hongguan hiam? Laikungpu Luka in hihthute a ciaptehnatawh bang peuh hong hawmsawn nuam ahi tam?

Page 23: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

45 46

Luka inbel, pawlpi masa tungah Khasiangthonasepna honglak nuam phadiak hileh kilawm hi. Kumzalom masa sungin, Khasiangtho nasepna hangin pawlpimimal khantohzia zong pulak phadiak hi. A kituiphum mitezong sim hi. Sawltak 2:41 sungah, mi 3,000 nikhatinkituiphum cihi. Sawltak 4:4 sungah zong, mi 5,000kituiphumna gen leuleu hi. Sawltak 5:14 sungah mitampi’n Topa kiang zuan uh a kituiphum uh cihi.

Lydia, Philipian thongcingpa, dawivei numeinu,Ethiopia mangpa cihte lungsim sungah Khasiangthonasepziate Luka in ciamteh phadiak hi. Hih mimalte khatsim adingin, Zeisu sihna thu, a thupi ciapteh ding khatahi hi. Nambat tambel i deihtek hang, tecipanna taktakpen mimal nasepna pan ahi hi.

Laisiangthothak pawlpi manlangtak in a khantheihnadingin, pawlpithak kiphut pahpah hi. Pawlpi masamanlang in a khanna pen, pawlpithak a phuh pahpah hangahi hi. Eite a ding bangzah thupha ahi hiam?

Laisiangthothak thubulphuh in mission(gammial phutna) nasep ahi hi. I pawlpi’ nasepna laigilpiin mission ahihna i bangci tel ding hiam?

TUESDAY July 28KHASIANGTHO LE TECI PANNA

Sawltakbu buppi in Khasiangtho vangliatna pulakhi. Thu ummite zangin, lampi tuamtuam tawh Topa adingteci pangsak hi. Langdo thei mite sungah, zia-etnate

phutzawh na’ng tha pia hi. Thuman azong taktak mite omnaah makaih hi. Thu ummite a paima in, a paina ding khuamite’ lungsim puahphatsak hi. Amau lam-et ngeilohthangahnate adingin lampi honsak hi.

Sawl. 7:55; 8:29; 11:15;15:28, 29; le 16:6–10 cihtesimin. Hih munte ah, nungzuite teci panna ahKhasiangtho in bangzah nasem hiam? Khasiangtho inkoibangin nasem hiam?

Kum zalom masa lai a Khasiangtho in lampituamtuam tawh a nasepte lamdang mahmah hi. Tuate penetteh ding vive ahi uhhi. Stephen bang pen thapia a, tecipangsak ahih manin, mipi ngongtatte in suang tawhdenglum uh hi. Thuman a zong Ethiopia mangpa kiangahPhilip paipih a, Africa lamah lungdamthu zeelsak hi.Gentile mite in Pasian a up uhteh, Peter kiangah thukiplim khat lak hi. Vun-aat vai tawh ngaihsutna a kitukalhlaitakin, Paul’ lungdamthu hilhna hangin Europe gammite’lungsim honsak in, kipumkhatsak hi.

Laisiangthothak pawlpi sungah na asep mahbangin,tuhun pawlpi sungah zong nasem hi. Eite vanglian hongpia nuam a, tha hong pia in, hong thuhilh in, hong makaihin le hong kipumkhat sakin, midangte Zeisu le a thumansungah hong tutpih nuam hi. Nungzuite leh pawlpi masate’hunlai mahbangin, tuni mahmah in, Amah nungta a,nasem lai hi.

Eite sungah Khasiangtho in suakta takin na aseptheih na’ngin, nisimin bang i hih ding hiam? Eitesungleh ei tungtawnin na asep theihna dingin bangkhentatna hoih i kisam hiam?

Page 24: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

47 48

WEDNESDAY July 29KHASIANGTHO, THU LE TECI PANNA

Pasian’thu in, Liasiangthothak pawlpi tecipannathubulphuhpi ahihi. Penticost ni a Peter’ in, Laisiangtholuibulphuh in, Zeisu in Messiah hi cih kipsak hi. Stephen’sihna in Laisiangtholui sung a Israel tangthu thaksuaksakhi. Paul in, Pasian’ thu pen “Israel tate tungah kipuak” cinapi, (Sawltak 10:36), Cornelius tungah zong thawhkiknathu hawmsawn hi. Paul in, Laisiangtholui genkholhMessiah hongpai dingthu genphapha a, Philip in zong,Isaiah 53 sung a thute Ethiopia mangpa kiangahhawmsawn hi. Nungzuite’n Pasian’ kammal bekmah tangkouhhi. Khasiangtho humuapna mah bulphuhpi in nei uhhi.

Sawltak 4:4, 31; 8:4; 13:48, 49; 17:2; 18:24, 25simin. Hihmunte in Khasiangtho, Pasian’ kammal leLaisiangthothak pawlpi tecipanna koici kizop cihiam?

Pasian’ kammal a humuampa Khasiangtho mahin,nuntakna hong khelsak hi. Khasiangtho hangin Pasian’kammal in nungta a hih manin, nuntakna vang omhi.

2 Peter 1:21 le Hebrew 4:12 simin. Banghanginnuntakna khelzo dingin Pasian’ kammal vanglian hiam?

“Leitung a piangkhiasak vangliatna in Pasian’kammal ahi hi. Kammal in vanglian a; nuntakna pia hi.Sawlna khempeuh kamciam suak a; kha tawh a sangte,Pasianin nuntakna pia hi. Nuntakna puahpha in, kha zongPasian suunsakkik hi”—Ellen G. White, Education, p. 126.Laisiangtho in hibangin vangliatna tawh nuntak a khelsakpen, tua Laisiangtho pian nading a humuam Khasiangtho’nasepna mah ahi hi. Mite tungah Pasian’ kammal i

hopsawn ciangin, tua kammal a humuampa Khasiangthomah in a nuntakna khelsak hi. Pasianin eite kammal hilo, Ama’ kammal thupha a pia ding hi. Mite’ upmawhthuahi lo, Pasian’ kammal in vanglian hi.

THURSDAY July 30NUNTAKNA KHEL KHASIANGTHO’ VANG

Sawltak tangthubu sim suksuk leng, mihingtungtawnin Pasian’ Khasiangtho in nasem hi. Sawltak laibupen, lungdamthu in leitung ngeina tungah a gualzawhna,nuntakzia a puahphatna, gamtatzia a khelna le mikhempeuh kiangah Khazih thuman hilhna ahi hi.Khasiangtho in, mite a omna ah vapha a, mawk nutsiatlohi. Ama hangin kikhel uh a, nuntakzia ki puahpha uhhi.

Sawltak 16:11–15, 23–34; 17:33, 34; le 18:8 simin.Laisiangtho sungah nuntak kikhelte thu ciaptehna hi.Ciaptehna tuamtuamte in, muntuamtuam pan hongpaimituamtuamte nuntakzia a kheel Pasian’ vangliatnakoici gen hiam?

Mi tuamtuam himai. Lydia pen sumbawlnu mihaukhat hi a, Philipian thong ukpa pen Rome kumpi nasempakhat ahi hi. Khasiangtho in minamkim bankimzo hi. Ama’vangin numei pasal, ahau azawng le apil ahai pha lahlo hi.Anunung tegel ciaptehtaak hi. Sawltak 17:34 sungahAreopagite mi Dionysius kikhelna om hi. Athen gammiAreopagite-te pen, thukhenzum a thukhente ahi uh hi.Mite’n a zahtak mahmah Greek mite ahi hi.

Khasiangtho vangmah tawh, Paul thuhilhna ah,milian milal khempeuh zong vaphazo hi.

Crispus(Sawl. 18:8) pen Jew biakinn ukpa ahihi.Laisiangtholui biakna makaipi hi napi, ama sungah

Page 25: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

49 50

T-4

Khasiangtho in nasem in a nuntakna kikhel hiau hi. Hihtangthu in, Khazih ading tecipanna ah, Khasiangtho inmituamtuam, ngeina tuamtuam leh upna tuamtuam neitetungtawnin kician takin nasem cih hong theisak hi. I maihong suak mi peuhmah tungah teci i pang ding a, adangteng Topa’n hong semzom ding hi.

Khazih sihna in vannuai leitung huam, mikhempeuh ading ahi hi; Lam-etbei liangin kuamah omloi hihlam bangci theih ding i hi hiam?

FRIDAY July 31

NGAIHSUTBEH DING: EGWhite,The Acts of the Apostles,laimai 47-56,”The Gift of the Spirit” leh The Desire of Ageslaimai 667-672 “Let Not Your Heart Be Troubled” simin.

Hotkhiatna nasepna ah Khasiangtho in Pa le Tapatawh semkhawm uhhi. I teci panna ah zong, Amahmah inhong panpihlai hi. Lungsimte zothei a, lampi hong honsakhi. Pasian’ kammal tungtawnin mihing lungsim sungthuman taangsak hi. Hazatna kolte hong suksiatsak a,ngeina kibanglote in thuman musak in, gamtat hoihlokhempeuh panin hong khahkhia hi.

Zeisu ading tecipan laitak in, Khasiangtho tawhmapangkhawm i hihlam phawkin. Eite’ mai ah vapaikhola, lungdamthu a sangthei dingin lungsimte puahkhol hi. Iteci panna, Laisiangtho sinpihna, thuman laidal khatpeuhi hawmkhiat laitak le thugenna khatpeuh i neih laitakin,mi’ lungsim sungah Amah’n nasem hi. Ei paikhiat khitciang nangawn zong, Amah’n lungsimte sungah nasemsuaklai in, hotkhiatna teltheih nading in makaih lai hi.

KIKUP DING DOTNATE:

1. Nang tecipanna sungah Khasiangtho in vangliatnatawh nasem cih na lawmte kiangah hawmsawn in.

2. Na upna hopsawn lai in patauhna na thuakkha ngeihiam? Khasiangtho in hong huhthei cih theihna inpatauhna a vengsakzo hiam?

3. Tukal sinna sungah, Khasiangtho “nasepna” i sinzohi. Lampi tuamtuam tawh Khasiangtho nasepnatekikum dihun. Khasiangtho in eite tha hong guatmahbangin midangte zong tecipan na’ng koibanginthaguan hiam?

4. I sinna in tecipanna bulphuh mahmah hi.Banghangin laisiangtho in, upna leh tecipanna,thupisak sese hiam? Laisiangtho um napi, amasawlnate awlmawh lohnate koibangin i pelhthei dinghiam?

Page 26: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

51 52

LESSON 6 *August 1–7

CIANGTANH OMLO A PIANGTHEITE

SABBATH NITAKLAM August 1

TUKALSUNG SIMDING: 1 Kor. 12:12; Mate 3:16–18; 1 Kor.12:7; 1 Cor. 1:4–9; Mate 25:14–30.

KAMNGAH: “Hih siamna a tuamtuamte a hong pia penKhasiangtho a kibang khat bekmah hi a, miatuamtuamte tungah ama hoihsak bangin ahong piak ahi hi.” (1 Corinth 12:11).

Pasian in teci pang dingin hong sam hi (Sawl. 1:8;Isa. 43:10). Tecipanna pen, mitawmno teltuamte bekin aneihtheih Kha silpiak hi lo hi. Tecipang dingin Christiankhempeuh hong sam hi. Laisiangtho sungah Pasian hongsapdan a tuamtuam om hi. Eite in “leitung khuavak, Khazihaiawh” le “teltuam siampite” i hi hi (Mate 5:14; 2 Kor 5:20, 1Pet. 2:9). Tua bang dingin Pasianin hong sam a, tha hongguan hi. Thu um mite silpiak khattek hongpia hi. Apilasiamte samtuamlo hi. Asap mite pilna siamna guan hi.Thu-ummite khempeuh hotkhiatna manngenlo apiakmahbangin, manngenlo mahin silpiak pia hi.

Pasian le ama’ nasem ding i kipiak ciangin, tawploin septheih thu i neita hi. “A pumpi deihna hemkhia a, alungsim sungah Khasiangtho nasemsak in, Pasian tungaha kipumpiak mi in, ciangtanh neilo in kizangthei ding hi”—Ellen G. White, The Ministry of Healing, p. 159.

*Tukal sungteng, Khasiangtho silpiak hanginciangtanh omlo a eite septheihnate i sin ding hi.

SUNDAY August 2SILPIAK TUAMTUAM: NASEMKHAWM

Nungzuite khat le khat kibang hetlo cih nangaihsun ngei hiam? A pianna uh, a mimal, a lungsim puakle a silpiakngah uh kibanglo lua uhhi. Tuate in pawlpisungah phattuam pialo hi. Amau thahatna uh hibek hi.Siahdongpa Mate, kuhkal mahmah hi. Peter leuleu penkamtam, lung tom, ommawh himahleh makaih siamna neihi. John ahihleh lungnem in kamtam hi. Andrew pen akimkot khual mahmah hi. Thomas in lunghiangthei in,thudot hat hi. A mimal ciatun omzia tuam tek nei uh hinapi,Pasian ading tecipanna ah vangnei mahmah uhhi.

1 Corinth 12:12, 13, 18–22 simin. Hih mun tengpan, Khazih pawlpi sungah mi tuamtuamte in bang peuhkisam cih i muhthak a omhiam?

Pasianin mi omzia, mun le siamna silpiaktuamtuam pan telkhiat ding deih hi. Khazih pumpi in akibangteng kikaihkhop ngeingaina mun hihetlo hi.Ngaihsutna kibang kipawlna khat a omzong hituanlo hi.Tatdan heekdan tuamtek mah tawh, Khazih sungah ki-itnatawh nasemkhawm in, Khazih itna le thuman leitungahtangko dingte ahi uh hi (Rom. 12:4; 1 Cor. 12:12). Khazih’pumpi pawl ahite in silpiak tuamtek neimahleh, a vekpi inmanpha uh a; a vekpi mahun Khazih pumpi nasemsakuhhi. Mitte, bilte le nak in nasep tuamtek nei himahleh,pumpi adingin a kisam vive ahi uhhi (1 Cor. 12:21, 22).

Mihing’ pumpi enpha lecin, aneupen khat nangawna nasep thupi mahmah hi. Na mitmul ngaihsun in. Mitmulomkei zenleh, leivui hong kidalsaklo ding a, mit sungahleivui lutleh, bawl zawhloh dongin mittang kisia thei hi.

Page 27: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

53 54

Pawlpi mite lakah “a kicianlo pen” zong, Khazih adingin athupi mahmah munah Khasiangtho in zang thei hi. I sansilpiakte Pasian a dingin i zatnakleh, mimal siminnalamdang i semthei veve ding hi.

Bangzah in nasiam zongin, midangin asiammahmah, nang siamloh bangpeuh pawlpi sungah aomhiam? Tua in nangma munmah ah omlel dingin hongbangci hanthot hiam?

MONDAY August 3PASIAN:SILPIAK HOIH KHEMPEUH HONGPIA

1 Corinth 12:11, 18; Ephet 4:7, 8 le James 1:17sungah, Pasian pen silpiak khempeuh bulpi, le “silpiakhoih” khempeuh bul ahi hi. Amah in eite tawh a kituakpenpen ding sil khat hong pia in, ama’ min than nadinginhong zangsak thei lel hi.

Maku 13:34 le 1 Corinth 12:11 simin. Kua tungahPasian in silpiak pia hiam?

Pasianin, lungdamthu tangkona ah, mikim adingsiamna tuam hong koihsak khinkhian hi. Zeisu’ thugentehna ah, inn neipa in, a khualzin ding ciangin, anasemte sam a, nasep khattek a guan hi (Maku 13:34).Mikimin mawhpuak i neitek a, Pasianin Kha silpiakkhattek hong pia in a nasem dingin hongsawl hi. Khazihtungah kipumpiak in, kituiphumna tawh ama pumpi ahi,pawlpi mi i hih ciangin, Khasiangtho in silpha hongpia inleitungah teci hong pangsak kik hi.

1903 kumin EGWhite in laikhak khat tawh mi khathanthotna laikhak in, Pasian piaksa sil tawh ama nasemding hanthawn hi. “Pasian innkuante ihi a, alian aneu cilonasep khatciat hongpia a, sepkhiat ding ei mawhpuak hi.Lian a neu taleh i ngah talent pen Pasian a dingin zang

dingin, Pasian in silpiak khatciat zong hongpia khinzo hi. Ithatang, i pilna leh i kha a neupen zong a mawkna in zangkei in.”—Letter 260, December 2, 1903.

Sawl. 10:36–38; Mate 3:16–18 le Sawl. 2:38–42simin. Hih munte in kituiphumna ah Khasiangthokamciam bang peuh hong pulak hiam?

Zeisu a kituiphumlai in, leitungah nasepzawhnading Khasiangtho tawh a kidimsak mahbangin, eite zongkituiphum ciangin Khasiangtho tawh hong kidimsak hi.Pasian in a pawlpi leh leitung Khasiangtho silpiak hongguan cihthu kician takin i theih ding deih hi.

TUESDAY August 4KHASIANGTHO SILPIAKTE’ NGIMNA

1 Corinth 12:7 leh Ephet 4:11–16 simin.Banghangin Pasianin, thu-ummi khempeuh Kha silpiakhong pia hiam? Tua silpiakte bang ngiimna hang hiam?

Kha silpiakte in ngiimna nei hi. Pasian in a pawlpipattah nading le nasep picinsak nadingin hong piak ahi hi.Pawlpi kipumkhat sakin, leitungah Pasian’ nasepna tangtutzawh nading ahi hi. Laisiangtho laikungpute in pawlpi sungKha silpiakte hong hilhcianna ah, nasepna, tangkona, laihilhna, thapiakna le piakkhiatnate ci hi. Thusiamna,hehpihtheihna, huhsiamna le lungnopna cih khawng zonghelsuklai hi. A kicingzaw in Rome 12 le 1Corinth 12 sungsimin.

Kha silpiak le pianpih siamnate khawng i telkhialtheikha ding hi. Kha silpiak pen Pasian Khasiangtho in,

Page 28: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

55 56

thu-ummite Pasian’ na a septheih nadingin a piak ahi hi.Tuate lakah pianpih siamna khawngzong kihel theikhading a, Khasiangtho koppihna tawh Khazih adinginkizangthei veve hi. Pianpih siamna khempeuh Pasian hongpiak hinapi, Khazih a dingin kizangkhin lo hi.

“Kha silpiaktuamte pen thugentehna sunga omtebek hi tuanlo hi. Silpiak khempeuh, pianpih siamna ahi a,khalam ahi zongin kihelgai hi. Avekpi in Khazih adingin izang ding hi. A nungzuite i suah ciangin, pumpi le neihsakhempeuh amah i aapta hi. Tua i aapsate amah’n, ei hongzangsak kik a, lawm le gualte tungah thupha suaksak hi”—Ellen G. White, Christ’s Object Lessons, p. 328.

Pasianin zong, mailamthu genkholna silpiakte lepawlpi sung dinmunte, church pastor, church elderte lesangsiate hongpia a, Khazih pumpi ahi pawlpi mite pantahdingin hong koihsak hi (Ephet 4:11, 12). Pawlpi makaihnapen pawlpi mi khempeuh panpih ding, amau silpiak neihsuntheikhia a, Khazih pumpi ahi pawlpi puahphat nadinginzangsak ding hi.

Na pianpih siamna bang peuh a om a, nakimkot adingin zat takcing maw, pawlpi adingin thuphahizo ding hiam?

WEDNESDAY August 5NANEIH SILPIAK THEIKHIA

1 Corinth 1:4–9 leh 2 Corinth 1:20–22 simin.Hihmunte in, Zeisu hong kumsukkik madiak in Pasianhong kamciam Khasilpiak bangpeuh omding ci hiam?

Topa hong kumsukkik madiak in Kha silpiakkhempeuh kingah ding cih Pasianin a pawlpi kamciam khinhi. Tua kamciamte kip hi. Ama hongpiaksa silpiakte atelpha dingin, a Khasiangtho tawh hong makaihzo hi. Khasilpiakte hongpia in Khasiangtho tawh tuate hong lak AmahPasian mah ahi hi.

Luka 11:13; James 1:5 le Mate 7:7 simin. Pasianhong silpiakte i theihkhiat nopleh, bangcih ding hong cihiam?

Pasian kiangah i ki aap ciangin silpiakte i ngah a,tua silpiak banghiam cih zong hong lak ding ngenlai in.Eimah kipahtawi nopnate beisakin Zeisu zuanzaw leng,Ama Kha in, ei adingin a hoihpen kha silpiak hong pia dinghi. “Nungzuite zong, upna le thungetna tawh kipum-aapnaaneih masiah, Khasiangtho kibuak hetlo hi. Tua bangciangin vantungnate, Khazih’ nungzuite tungah kipia hi.Tua silpiakte Khazih hangin ei a hikhinzo mahleh, ineihtheih taktak nadingin, Pasian’ Kha i uptaktak dingkisamlai hi.”—Ellen G. White, Christ’s Object Lessons, p. 327.Khasilpiakte(1 Cor. 12:4–6) pen Pasian in, Ama nasep picinnadingin hong piak ahi hi. Eite Pasian nasep penkhasilpiakte zattaangna hi a, i gamtatnate tawh tuasilpiakte hong zangsak hi. Kha silpiakte picingta cihomtheilo hi. Khasiangtho in munkhat peuhpeuhah hongzatsakkhit ciangin, tua sangin a gamlazaw in hong zatsaklaidingin thungen zaw in.

Nangngah silpiak bang hi a, a thupizaw in, tuasilpiakte Topa’nasepna sung koibang in khangtosaktheiding nahi hiam?

Page 29: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

57 58

THURSDAY August 6I SILPIAKTE KHANGSAK

Mate 25:14–30 sungah talent gentehna simphain. Hih tangthu sungpan thupi nasakpenpen bang hiam?Nasem nihtegel thupha kipia a, nasem khatpa a kisamsiatbanghang hiam? Na talent zatdan bang hong kidawmsaknaci hiam? Mate 25:29 simpha in.

Topa in a nasemte amau “siamzah” tawh kizui intalent pia hi (Mate. 25:15). Mimal in sanzah kibanglo hi.Khatin talent nga, adangkhat in talent nih le adangkhat intalent khat sang uh hi. Nasem khatsimin a talent ngahzahuh khangsak thei uhhi. Ciapteh ding khatah, amau akipiak hangin, amau neihsa hipahlo hi. Apiapa in a zeekdingbekin a piak ahihi. A Topa in a siamzaw leh a siamlozawcihkhawng ngaihsut in neilo hi. Talent bangzah kipiacihpen a thupi hilozaw a, koici zat hiam cihpen thupizawhi.

2 Corinth 8:12 ah Paul in, “Piaknopna lungsim naneih nak-uhleh, na neihlohnate uh siksan hilo in, naneihna uh tawh kizui in napiakuh Pasianin hong sang dinghi” ci hi. “Utna lungsim neih nakleh, a neihbangin kisanga, a neihlohpi ki ngenlo hi.” Pasian a dingin bangzah tamneicih sangin naneihzah tawh bangsem cih thupizaw hi.Nasem nihgelte in a talente uh thuman takin zanginkhangsak uh a hihmanun thupha kipia hi. Nasem “gilopa”in a Topa piaksa talent zanglo in khang saklo hi. Tawntungthuman khatpen, “Nasepna thukhun in Pasian leh i lawmtetawh kikal ah hong kizomsak hi.”—Ellen G. White, Christ’s

Object Lessons, p. 326. A citaklo nasempa in, a ngah dinghamphatna zanglo in, Pasian nasep theihna’ng taanlawhhi.

Pasianin ama’ min than nadingin hongpiak silte penkhangsak punsak ding deih hi. Pasian hongpiak sil koicitheih ding nahiam? Kiniamkhiat inla, ama’n hong zatnopnamun dongin. Ama’n honghilh bangin gamtang in. Silpiaktenazat bangin khangding a, lungnopna nangah ding hi.

Hih thugentehna nuntakpih phot in. Pasianhongpiak sil khatpeuhpeuh tawh bang nasem hiam?(Silpiak khempeuh Pasian hongpiak cih phawkden in.)

FRIDAY August 7

NGAIHSUTBEH DING: EG White, Christ’s Object Lessonslaimai 325–365 ah, “Talents” simin.

Kha silpiak tawh kisai Laisiangtho hilhna mantakintelna in pawlpi ki pumkhatsak hi. Khat simin manpha a,Khazih’ pumpi sungah pumkhat hihlam telna in hongpumkhatsak hi. Pawlpimi mimal simin Khazih nasepnazawh nadingin kisam mahmah uhhi. Tua nasem dingin silhong kipia ciat hi.

“Mikim tungah Topa adingin sepding khattek hongkipia hi. Mikim tungah silpiak tuam leh talent hong kipiahi. ‘Khat tungah talen nga, khat tungah nih, khat tungahkhat, cih bangin amau septheihzah ding kipia hi.’ Nasepkhat simin mawhpuak khatciat nei uh a; amau siamnazui in mawh a pua uhhi.Tua silte a kihawm ciangin, Pasianin maipha piak nei tuanlo hi. A nasemte siamna zahtungtawnin pia a, hong kilehkik ding zong lam-en lai hi.”—Ellen G. White, Testimonies for the Church, vol. 2, p. 282.

Page 30: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

59 60

Kha silpiak khempeuh pen Pasian minthan nading bekinhong kipia ahi hi. Ama min thanna ding leh a nasepmainawt nading bekin hong piak ahihi.

KIKUPDING DOTNATE:

1. Pasian kiangpan silpiak sang ci in kingaihsunphotphot in. Khuatual pawlpi ading in nuntakpihpahding bang omhiam? Pawlpi mimalkim in nasepnaah kihel ciangin bang kilamdanna a piangsak theidiam?

2. Midangkhat in a saan silpiak nahamphatlawh uh aom hiam? Nangma saan silpiak namuhkhiatzia mihawmsawn in. Nang silpiak saante nakoici muh a,mitungah nakoici zat hiam?

3. I sil saante zangleng khangto cih sinzo hang. Nanuntakna enkik in. Pasian hongpiak silte, Ama’minthanna in nazatkik a omhiam? Thursday sinnasungpan, Pasian tungah nathumaanna bangzahomcih ngaihsun kik in.

Lesson 7 *August 8–14

TUA THU HAWMSAWN

SABBATH NITAKLAM August 8

TUKALSUNG SIMDING: Late 119:105; Jer. 23:29; Heb. 1:1–3; 2 Tim. 3:14–17; 1 John 1:7–9;Thuhilhsia 3:1; 2 Tim. 4:2.

KAMNGAH: “Keima kam pan a paikhia ka thu zongtuamah bang ding hi. A hawmpi in keikiangah hong tungkik lo ding a, keimangiimnasa bangin tangtung sakin, amah kasawlna thu tangtun ding hi.” (Isaiah 55:11).

Teci i pan ciangin Zeisu’ thu i gen hi. Laisiangthosimlopi in Zeisu’ thu i theizo kei hi. Sia le pha kidona,Pasian’ itna, hong suakna, a nuntakna, a nasep, a sihna, athawhkikna le hong pai kik na’ng thute Laisiangtho lo in itheizo kei hi.

Piansaknate in Pasian vangliatna lak himahleh,hotkhiatna ngiimna laklo hi. Khasiangtho tungtawnin Zeisupen, “khuavak taktak hong tungkhin a, mi khempeuh ataankhin hi” (John 1:9) cihi. Pasian’ kammal omloh in,Khasiangtho honglakna bektawh i telzo kei hi. Pasiankammal pen Zeisu’ thu a kician penpen hi.

Biakna Makaite in Pasian’ thu simsim mahleh, athupuak bulpi mansuah zel uhhi. Zeisu in, “Nuntaktawntung ngahtheih nading lametna tawh Laisiangtho sung

Page 31: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

61 62

na limsim mahmaha, tua nasim uh Laisiangtho in keima’thu gen hi” (John 5:39). Telzo taktak leng, Laisiangtho in,Zeisu’ hoihna hong hilh hi. Pasian’ thu na gen ciangin, ingiimna bulpi ding pen, eite thumaan in, mi thu khial hicih lampang hi lo in; Zeisu le ama thumaan i muhsak dingthupi pen hi.

SUNDAY August 9PASIAN’ A LIMPUATE

Late 119:105; Jeremiah 23:29; Luka 8:11 le Mate4:4. Hih munte ah Pasian’thu bang limpuate tawh kizanghiam? Banghangin hih limpua ngate kiteel a hidiam?

Hih limpua a tuamtuamte pen, Laisiangtho sungaha gamtangte lim kipuasak zel hi. Mite tungah thuman ihopsawn ciangin, khuavak kici hi. Zeisu “leitung khuavak”in lungsim khuamial sungah taanin, Pasian le a omzia lakhi. Pasian omzia a tel mello te’ lungsim sungah Khasiangthoin Pasian kammal tawh khuavak taan hi.

Jeremiah in, Pasian’ kammal pen meikuang le sektawh genteh hi. Mawhna hangin keugaw in i lungsimkaangtum in, a sak i lungtang balkham hi. Laisiangthotungtawnin mite Zeisu i muhsak ciangin, a sak alungsimuh kitam a, hong itna meikuang in angkhualna,huaihamna le kiphatsakna kaangtum gawp hi.

Pasian’ kammal in khaici tawh kibang hi. Khaiciin nungtasak hi. Akhan ding hun zong piakkul hi. Khaicikhempeuh pokhat in polo hi. Khankhat in khangpahlo hi.Ahun a tun ciangin a sung a om nuntakna in, lei phulkhamhi. Ahih hangin mi’ lungsim sungah Pasian’ kammal i tuh

ciangin, hong popahlo a, a simtham in ahunzui in hongpokhia in, Khasiangtho a saannak vua leh, Pasian’ gamading anlak pawi omding hi.

Zeisu in ama’ kammal pen anlum cihi. Anlum inlungkimna hongpiak mah bangin, Pasian’ kammal in zongkha-gilkialte kha-gilvahsak hi. Tua kammalte i hopsawnciangin, mite’n Zeisu musakin, Zeisu’ hoihna in amaupuahpha a, a itna le a hehpihna in amau lungmuangsakhi.

Laisiangtho sung pan bekin i theihkhiat thumantengaihsunkik in. Tua thumante in bang honghilh cih iciapteh dingin bang hong gen hiam?

MONDAY August 10PASIAN’ KAMMAL IN PIANSAKNA VANG NEI

Hebrew 1:1–3; Hebrew 4:12 leLate 33:6, 9 simkakin. Pasian’ kammal in bang vangliatna nei ci hiam?

Pasian’ kammal in nungta hi. Hong paikhiat cianginvangliatna tawh tonpah hi. Mihing’ kam in a omsa bekmahgenkhia thei a, Pasianin a omnailote zong omsaktheipiangsakthei hi. Pasian’ kammal pen piansakna kammalahi hi. A gingkhia Pasian’ kammal in a genkhiat peuhpeuhpiangsak thei hi.

Piancil 1 sungah, “Pasian in cihi” cih kammalkizangpha mahmah hi (Pian. 1:3, 6, 11, 14, 20, 24, 26, 29).Pasianin a paukhiat ciangin, leikeu, singkungte pokhia,pakte pak, singkungte gah in gante zong hong piang hi.

Piancil 1 sungah Hebrew kammal hoih khat penbara hi a, a omlo pan in piangsak (omsak) cihna ahi hi.Pasian bekin bara thei cih kammal tawh piangsak thei hi.

Page 32: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

63 64

Pasianin, vannuai khempeuh a kammal tawh apiansak banah, a kammal mah tawh kemcing lai hi.Apaukhiat kammalte mahbangin a kigelh kammal te’n zongvanglian hi. Piansaklai a gam tang Khasiangtho mahin,Pasian’ kammalte humuam hi. Laisiangtho i simciang lehmi sinpih ciang in eitawh hong omkhawm hi. Pasian’kammal in nuntakna pia, nuntakna kheel in piansaknavang nei hi. “Leitung a omsak vangliatna in Pasian’ kammalsungah om a; tua kammal in nungtasak hi. Hong thupiakkhempeuh kamciam hipah a; deihna tawh khasungah sangleng, tawntungpa nunna hong guan hi. I pianzia puahphain Pasian hong suunsak kik hi.”—EGWhite, Education, p.126.

Pasian’ kammal sung a kamciamte i pomciangin,nuntakna hong kikheel a, midang zong pomsak leng,Khasiangtho mahin amau nuntakna kheelsak ding uhhi.

Ngaihsunin: Pasian paukhia in piang hi vaw.A cihnopna i telbaan hiam? Ama vangliatna koibanginhong lak hiam? Tua Pasian piansakna vanglian in, eikoibangin hong lungnuamsak thei hiam?

TUESDAY August 11PASIAN’ KAMMAL SIMNA PAN PHATTUAMNA

Pasian’ kammal simna tawh phattuamna tampiomhi. Sawltak Peter in Laisiangtho kam ciamte hangin“Pasian’ pianziate nei” (2 Pet. 1:4) hong ci hi. James leuleuin “Note lungsim sung a ahong koihthute zui un, tua thutein hong honkhia thei hi” (James 1:21) ci hi. Paul in “Pasiandikna in . . . note hong khangtosak thei a, thupha hongpiathei” (Sawl. 20:32) cihi. Laisiangtho in hotkhiatna’ngngiimna nei hi. Laisiangtho sung pan Zeisu a mute kikheel

uh hi. Ama’ kammal sung pan amah i muh ciangin, amahtawh kibangin i kikheel hi (2Cor. 3:18). “Ngaihsutna ahi a,kha lam ahi zongin, etna tungtawn in i kikheel hi. Lungsimin ama omna mun zui in kikheel pah hi”—EG. White, TheGreat Controversy, p. 555.

2 Timothy 3:14–17 le John 17:14–17 simin.Pasian’ kammal simna pan bang phattuamna omlai cihiam?

Paul in a lawm Khangno Timothy laikhak a,Laisiangtho sim cihtak ding le mite hopsawn ding hanthawnhi. Paul in Laisiangtho pen “thuman thutak hilh nadinghoih hi” ci hi. Thuman thutak honghilh in, thuzuau pholakhi. Hotkhiatna’ng Pasian ngiimna kidawksak hi. Mawhnahong hilh, ngaihsutna hoihlo hong puahsak in thumanthutak ah hong makaih hi. Laisiangtho in Zeisu dikna honghilh hi. Mawhna tawh a kidim eima hanciamnate, ama’dikna tawh hong sitsak hi. Angkhual hetlo hong itna i muhciangin, eite angsung khualnate zumhuailua hi.Laisiangtho sung panin hong itna thuk i muhciangin, inuntakna hong kheelsak hi. Ama’ kammal hawmsawnleuleu leng midangte zong hong kikheel uh hi. Athumaansungah amah i muh ciangin, amah i suunsemsem hi.Tecipanna lel pen thuman hopsawnna hinailo hi.Laisiangtho sung pan tawntung thumante pulakna hizawding hi. Pasian’ kammal in eite thupha tampi hong piakciangin, midangte tungah hopsawn ding zong tampi i neitahi.

Haksat mahmahna khat na tuahkhak lai in,Pasian’ kammal in nang hong thahat sak ahihleh, Bangpilna khawng nangah thei hiam?

Page 33: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

65 66

T-5

WEDNESDAY August 12PASIAN’ KAMMAL NUNTAKPIH

Laisiangtho sungah Pasian’ kamciam muntulthumval omhi kici hi. Tua kamciam khempeuh, hong itPasian’ lungtang pan hongpai hi a, “eite adingin na a hongsepsak, eite ngetzahval leh ngaihsut zawhloh dongin avangliatna tawh tampitak hong hihsak thei” (Ephet 3:20)hi. Tua kamciamte khempeuhpen eite ading hong ciamsavive ahi hi. Hih kamciamte midang hilhsawn leng, vantungthupha eitung hong luangsuksak hi. Paul in Rome 8sungah: “Ama’ Tapa nangawn siitlo in eite adingin hongpiakhia ahih manin, nadang khempeuh zong hong piazawkanlai ding” (Rom. 8:32) ci hi. Peter in zong “Ama minthannale hoihnate a neikhawm ding ahong sampa i theihnahangin Pasian’ deihna bangin biakna mantak i nuntaktheih nading”(2 Pet. 1:3) ci hi. Singlamteh tung Zeisu sihnale Satan tungah a galzawhna tawh Hell thahatna susiagawpzo a, Pasian’ deihbang nuntak theih na’ng lampi honghonsak zo hi. I pumpi kisapnate nangawn hongpia dingkamciamlai hi.

1 John 1:7–9 le Philippi 4:13, 19 simkak in. Hihkamciamte kibangkei phial mahleh, Pasian omzia banghonglak hiam? Tua kamciamte na nuntakpih thei diam?

Hih lai ah kamciamte tumdang pian uh himahleh, Pasianhonglak ahihna kibang veve hi. Itna kidim, a vanglian leeite hong don Pasian hong lahna ahi hi. Pasian in hong donmahmah ahihna thukip hong pia hi.

Hebrew 3:19; 4:1–3 le Mate 13:58 simin. Hihmunte’n upna kisapna koici gen hiam?

Laisiangtho sungah Pasian kamciam tampi om a,upna tawh i saan ciangin, a thuphate ei tungah hong tunghi. Pasian’ septheihna a ciangtanhsak pen, eima’ uplahnahang hizaw hi. Tukal sung teng Pasian kimakaihsak lecin,ama’ kamciam lam-etna kisamte kiang hong tunh ding hi.

THURSDAY August 13THU HAWMSAWN

Lungdamthu pen hopsawn kul hi. Lungdamthuhangin na lungnop mahmah hunte ngaihsun kik in. Na zineih ding ciang, na taneih ding ciang, nasep na ngah ciang,mawtaw thak inn thak peuh na lei ciang khawng e. Mitheisak nuamlua ngaklahliang ding hiteh. Lungdamthuhopsawnna in lungnuamsak mahmah a, thuhoihpen inZeisu’ tangthu mah ahi hi. Zeisu le hotkhiatna thuthakkhat peuh i zak ciangin i lungdamlua in mikiang igenkhiatkal ki ngaklah hi. Biakna makaite in nungzuitepen thugentheilo ding cih a kham uhciangin, Peter in,“Kote in kamuhsa uh le kazaksa uh thute genlo in kaomtheikei uhhi” (Sawltak 4:20) cihi.

“Zeisu sungah lawm manpha a muhphet in, alungsim sung pan mite kiangah pulak nopna hongpiangkhia pah hi; hotkhiatna thuman in lungsim sungahkiseelcip theilo hi. Khazih dikna puan i silh nakleh, aKhasiangtho ei sungah hong teng a, kimawk omthei nawnlota hi” —Ellen G. White, Steps to Christ, p. 78.

Rome 1:14-16 sungah Paul in: “Nuntakna sang(Greeks) le nuntakna niam (Barbarians) mite, mipilte,mihaite a kuamapeuh ka huh ding ka tavuan ahih manin,Rome khua a om note tungah zong lungdamna thu hilh ding

Page 34: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

67 68

ka lawp mahmah hi. Tua thu pen amasa in Jew-mi, tuazomin minam dangte, thu-ummi khempeuh a honkhia zoPasian’ vangliatna ahi hi” cihi. Paul in tua tangthu gennaah thadah ngei hethetlo hi. Zeisu hangin lungdamlua hi.Ama lungdamthu pen kemsim theilo ngiat hi.

Isaiah 50:4; Thuhilhsia 3:1 le 2Timothy 4:2sungah Pasian’ thu hopsawnna vai bang thukhun omhiam?

Khazih sungah i kipumpiak ciangin, “a kilawm akituak” le a hunlem lianlian in kam i pautheih na’ng lampihong honsak ding hi. I tecipanna peuhah, Laisiangthothukhun thum ciamteh in: bang gen, koici gen, cik in gen.

Kuateng tawh na kizom a, koici leh teci hoihtakna pangthei zawlai diam?

FRIDAY August 14

NGAIHSUTBEH DING: EGWhite, Steps to Christ; laimai 87-91 sungah “A Knowledge of God”; Gospel Workers;laimai192-193 “Bible Readings with Families,” leEvangelismlaimai 481-486 “Bible Work Techniques,” cihtesimin.

Pasian in lungsim sungah nasem hi. Pasian inkoitengah nasemkhin hiam cih pen kha’ mit tawh mu theihileng i thugen na’ng mun i theipah ding hi. Pasianin mi’lungsim a puahphat ciangin, eite’n zong lungdamthu vagenthei pah ding hihang. Khasiangtho in Nicodemus’lungsim a puahphat bangin, tuikhuk gei-a numeinu,siluang natna neinu, singlamteh tunga gutapa, Romegalkap mangpa bekthamlo midang tampi takte Zeisu tawha kimuhma in a puahphatsak hi. Amau nuntakzia tungtawnmahin Khasiangtho in Khazih thupuak a sangthei dinginpuahpha hi.

Mite tawh kimu khawmin thungetkhop ding,Laisiangtho kikup ding le laihawm khat peuh piakdingziakai thei ding hi hang. Mikhat peuh tungah upna thugending kiginkhol loh laitak khawng hikha sop ding hi. Tuapen Khasiangtho in thuman sang thei dingpa kiangah agending hong sehkhin hizaw hi.

KIKUPDING DOTNATE:

1. Mi khat mawh kisa mahmah a, Pasian kiang panmawhmaina ngahnuamin hong pai leh, bangngaihsutna pia in, bang Laisiangtho mun na sim dinghiam? Nang phutkhak Pasian’ mawhmaisaknavanglian bang peuh omhiam?

2. Khat veivei Pasian in a thuman a theihsaknop miteei kiangpeuh hong tun ek hi. Pasian makaihna nakoici ngaihsut hiam?

3. Piansaklai in Pasian kammalte in vanglian mahmahcih phawkkik in. Vannuai buppi zong nakliat mahmahcih ngaihsun in. Tuate a piangsakpa Pasianin tuatesangin lianzaw lai ding hi. I Pasian vanglian cih itheihmanin bang khamuanna i neituam hiam?Vanglian beklo in hong itlailai hi. Tua thute itheihmanin bang lam-etna i neithei diam? Tuatheihna in midang tungah teci panna’ng bang hongtheibeh sak hiam?

Page 35: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

69 70

LESSON 8 *August 15–21

ZEISU BANGIN NA SEM

SABBATH NITAKLAM August 15

TUKALSUNG SIMDING: Mat 5:13, 14; Phil. 2:15; Maku 12:34;Ephet 4:15; Mate 4:23–25; Mate25:31–46.

KAMNGAH: “Mihonte a muh ciangin, a cing neilo tuuhonbangin gimna ngahin lungkham in om uhahih manin hehpihhuai asa hi.” (Matt. 9:36).

Zeisu in mite don takpi hi. Ama’ vai sangin mite’vai lunglutzaw hi. A nuntakna mi tungah ngazaw hi. Itnale hehpihna tawh kidim hi. Pumpi kisapna, lungsim lethatang kisapnate donsak in, a lungsimuh a kihontehkhalam thu zong hilhbeh hi. Miphakte damsak, mittawtekhua musak, bengngongte khua zasak, dawi gilotehawlkhia, gilkialte anvak in mizawngte akhoi cianginlungsimte sukha a, nuntak kikheel hi.

Lungsim takpi tawh don ahihlam a theih uh ciangin,a kha’ mit uh kihong in thuman lut hi. “Khazih’ nasepdaanbekmah tawh mite kipha in nasep kizo ding hi. Mihingtehoihna ding deihsakna tawh amau lakah kihel hi.Hehpihna lak, kisapna panpih in amau muanna ngahzohi. Tua ciangin ‘Hong zui in’ cihi”— Ellen G. White, TheMinistry of Healing, p. 143.

Leitung mite tungah lungdamthu tangko dingbekhi lo in, lungdamthu limpha lakngiat ding kisam ahihna

Zeisu in thei hi. Khazih tawh a kibang nuntakna ahi,midangte ading sepsakna pen, i kampau bangin sepkhiatnahi a, i tecipanna thahatsak hi.

SUNDAY August 16MIPITE TUNGAH ZEISU’ LUNGSIM

Zeisu in mi hoih nading bek enden hi. Amauhoihpennate muhsak hi. Biakna makaipite’n Zeisu amawhsakpen na khatin “mawhneite tawh kikhawl in annekhawm” (Luke 15:2) ci uh hi. Pasian theilote khawng tawhkikhawl hi ci uh hi. Biakna lamah amau muhdan pen,kilem ding sangin tuam omding hizaw hi. Zeisu in, “Midiktesam dingin kong pai kei a, mawhneite kisikkik sakdingka hizaw hi” (Matt. 9:13) a cihteh lamdang sa uh hi.Laitheite, Pharisee le Sadduceete biakna pen zehtan hikinken hi. Amau upna pen “mawhna tawh kipelh na’ngin,tantheih khempeuh tangding” hi teta hi. Zeisu’ hilhna pentua tawh kilehbulh ek hi. Pelh ding sangin, hotkhiat dingsawmzaw hi. Amah in “leitung khuavak ahihi” (John 8:12).

Mate 5:13, 14 simin. Zeisu in ama nungzuihdannamnih koici lak hiam? Banghangin tuate zang aitam?John 1:9; John 12:46; Philipi 2:15 te simbeh in.

Ci pen tanglai in a thupi mahmah khat ahi hi.Manphalua mahmah ahihmanin Rome kumpi in sum inzangphial uh hi. Hauhna limkhat zong ahi hi. An kepna lelimsakna in kizang hi. Zeisu in nungzuite ci tawh a gentehciangin, leitung hauhna maantaktak pen mithahatte lesumhaute hituanlo hi cihi. Leitung hauhna taktak pen,Pasian gam tawh leitung a kilamdangsak zote ahi hi. Itnale angkhuallohna tawh leitung nuamsak hi.

Page 36: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

71 72

Zeisu’ thugentehna nihna (Mate 5:14) ah “leitungkhuavak” ahi hi. Khuavak in khuamial peelngeilo hi.Khuamial lakmahah taangzaw hi. Khuamial kiang pankiheemkhialo hi. Khuamial phulkham in, khuamialna munkhuavak suaksak hi. Zeisu nungzuite in khuamialphulkham ding a, a kimkot khuapi khuata lakah Pasian’minthanna taangsak ding uhhi.

John 17:15-18 sung Zeisu’ kammal ngaihsun inla,Leitung tawh kikhenin peeel ding cihteh na koici telhiam? Akibang mah ahi uh hiam? Zeisu in nungzuite penleitungah om uh a, leitung aa hilo acihteh bang cinuamhiam? Bang i cih tam?

MONDAY August 17ZEISU IN MITE A BAWLDAN

Zeisu ngiimna pen mi ading a hoihpen bawlding cihi. Tona khat peuhpeuh a omleh zong hehpihna tawhdawngkik zaw hi. Luka lungdamthu sungah “a thugensiamsa mahmah uh hi” (Luka 4:22), ci in ciamteh hi. Johnin zong “Zeisu Khazih tungtawnin itna le thumanna hongpai hi” ci hi (John 1:17). Mi anaih ciangin hiamzatte kihelngiatlo a, mite’ lungsim sungah ama’ aw khum ngiat hi.

Mate 8:5–10 leh Maku 12:34 simin. A kibanglomi nih, Rome galkap mangpa leh Jew biakna makaipakiangah Zeisu’kampau in bang lam-etna pia hiam?

Zeisu in Rome galkapmangpa a dawnna pen langdotheihna ahi hi. Hih bang upna Israel mi lakah zong omkeiacih thu ngaihsun lecin, galkap mangpa in bangci ngaihsutding. Jew makaipa kam a dawnna ah “Pasian’ gam tawh nakigamla kei hi” a cihteh Jew makaipa’n bangci ngaihsutding hiam? Zeisu in mite sung pan a hoihpente pulak theihi. Lungdamthu lut nading mi’ lungsim honsak ding tawm

mahmah hi. Na kimkot mite hoihna etsak inla napah-taklam theisak in.

Isaiah 42:3; Colosia 4:5, 6; leh Ephet 4:15 saikakin. Mite kiangah upna thukhunte i hop dingciangin, ikizop dingdan bangteng hong hilh hiam?

Eite kammal in thapia in itna a kidim ciangin, mitetungah huzaap zopan ding hi. Isaiah genna ah, “Amah in azawngkhal mite dopbawl ding a, a cimawh mite tungah migiding hi” cihi.

Thu khatpeuh ih genkhiat sangin, i genkhiatdaanin banghangin thupizaw thei hiam? “Thuman penthuman hilel a, mite’n pom maw, paaimaw cih hilel hi.”Hih kammal bang khialhna omhiam?

TUESDAY August 18ZEISU’ DAMSAK NASEP: Khen 1

I Topa’ nasepzia peuhmah pen, ngaihsut phakloh,gen phakloh hi a; hihdan hau mahmah lel hi. Nisim mahin;pumpi, lungsim, thatang le khalam ah kisapna neite tawhi kinawlden hi. Mi tagahte, a dahte in lungnopna, lam-etnale sunmang a neihtheih nadingin eite tungtawnin, Khazihin don nuam hi. Mite kisappen mun panin a huhtheihnadingin, tua mite tawh kikhawlngiat hi. Kisappen muncihteh amau le amau a sepzawhloh thute ahi hi. Zaa-ngawlna’ng, thauluatna khiam ding, anlim anhoih peuh lelungkhamna beisak na’ng peuh hiding hi. Nek le dawn, innle zatui zatang peuh hiding hi. Zi/Pasal neihna’ng ngaihsutpiakna peuh hiding hi. Mihingte’n a kisap penpen – Pasiantawh a kizom mi le tawntung nuntakna tawh kizom cihtheihna ahi hi. A kisia leitung pen Pasian tawh kilemsakkik ding kisam phapen hi.

Page 37: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

73 74

Mate 9:1-7 sungah pumlang zawpa thu le Maku5:25-34 sung pan siluang natna nei numeinu’ thu simin.Hih tangthu tegel panin, Pasian tawh kilemtheih na’ngin,Zeisu in taksa damsakna zang a hihna bang namu hiam?

Khazih damsak nasepna ah pumpi le lungsimdamsakna zang mahmah hi. Mawhna in a suksiatsa mitein picinna a ngahkik ding deihsak hi. Khazih adingin,khalam damsakna lo tawh pumpi damsakna in picinglo hi.Pasian’ itna in, pumpi le lungsim cidam ding hong huh mahbangin, khalam cidam ding zong hong panpih in, tu hun letawntung hun dongin hong nungtasak ding hi. Zeisu in adamsaksa mite sikik veve uh ahihteh, amau kisap taktakthu pen khalam thubek ahi hi.

Pawlpi in, i kimkot a mite don takpi cihtheihnadingin, bangpeuh i hih ding hiam? Na veng sung mitengaihsun in. Mite nuntakna kilamdansak na’ng pawlpiin bang abawl hiam?

WEDNESDAY August 19ZEISU’ DAMSAK NASEPNA: Khen 2

Mate 4:23–25 leh Mate 9:35 simin. Khazih in anasepna ah bulphuh nam thum in bangteng hiam? Mitekitangsapna bangci huh a, mite’n koici nuntakpih theihiam?

Zeisu in nasepna ah pilna hilh, Pasian’ thu hilh innatna damsak hi. Khiatna nei nuntakzia i neihtheihnadingin, tawntung thukhunte hong hilhzo hi. Zeisu in,“Tuute a nungtasak maimaibek hi loin, nuntakna cingtaaka neihtheih nadingun a hongpai kahi hi” (John 10:10).Anasepna ah hehpihna a dimletin hong lakzo hi. Tua mahbangin hehpihna dimleet nuntakzia anei dingin eite hongdeih hi.

Maku 1:32–39 simin. Zeisu in hunbit in cinadamsakin, dawi gilo hawlkhia hi. Thu tampi a nget khit azingciangin, a damnuam mi tampi hong paibeh a, Amah’nkhua dangah paisan hi. Banghang damsaklo aitam?Apaulamte aneu 38 leh 39 simin.

………………………………………………………………………………………………………

Hih tangthu in pilna khangsak hi. Mi tampi adamsak khit a zingciangin, Zeisu in a cidam nuam mipitaisan hi. Hih leitung hong paisukna thu in lungdamthuhilh ding ahi hi. Zeisu in mitphial lak siapa peuh hi lo hi.Hotkhiatna pia ding hong pai Pasian’ Tapa ahi hi. Pumpidamsakna lel tawh lungkim zolo a, tawntung nuntakna angah dinguh deihsak hi. Ama hong paina vai hih bangingen hi: “Amangthangte a zong ding le a honkhia dinginmihing’ Tapa hong pai ahi hi”(Luke 19:10) ci hi. Damsaknakhat simin, Pasian’ omzia hilhcianna hi a, thuaknatenoptuamsakna in tawntung nuntakna lampi honsak hi.

Zawngin cinatna akidim mi in, Zeisu hong piak acingtaak nuntak a nungta thei diam? Zeisu in pumpicidamna sang a thukzaw bang bawl hiam? Khalamthuman lampi ah mite i paipih theih na’ngin, bang lampipeuh i neikha hiam?

THURSDAY August 20ZEISU IN THUPI ASAKTE

Mate 24 sung a Zeisu’ thupuakte in, Jerusalemkhuapi kisuksiat ding le, 25 sunga hong paisukma athupiangdingte helsa in gensuk hi. Hih thugentehnate inZeisu hong kumding a ngak mite omzia ding honglak hi.

Page 38: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

75 76

Nungak siangtho sawm gentehna in a picing, Khasiangthotawh kidim taktak cihna hi. Talent sawm thugentehna in,Pasian hong piak silpiak thumantak a zang acihnopna ahihi. Tuu le keel gentehna zong Christian man taktakte in,Pasian hong puak mi kitasamte hoihtak don cihna ahi hi.

Mate 25:31–46 simin. Zeisu in Christian mantaktak koici genhiam? Hih Laisiangtho gendan bangingualsuk diudeu dih ve.

Hih gentehna in, mite’ pumpi kisapna gengenhimahleh- mangngilhloh ding khatin- hihlo thudang khatpeuh a om thei diam? A simtham khalam gilkialna khatpeuh omthei kha ding hi (John 6:35; John 4:13, 14). Inn ciahding khualzinmi i hi a, Khazih’ mi taktak i hihi (Eph. 2:12,13, 19). Ama’ dikna tawh hong tuam masiah khalamtangguak in i omhi (Rev. 3:18; Rev. 19:7, 8).

Laisiangtholui kamsangte in lam-etbei cinate tawhhong genteh den hi (Isa. 1:5, Jer. 30:12–15). Mawhna in sihnahi a, kamsangpa in damkikna hong lak hi. “Note kong cidamsakkik ding hi” (Jer. 30:17, NKJV). Natna a kidim i kha acidamkikna dingin Zeisu zatui ahihi.

Tuu le keel gentehna pen, i kimkot a pumpi kisapnaneite don ding banah tampi omlai hi. Khazih in a kisappennate vaihawmsak a, i kimkotah tuabangin nasemdingin hongsam hi. Ang-khualna tawh pumpi, lungsim,khalam kisapnate awlmawh lohna in tawntung supna ahihi. Tua gentehna sungah, nadang khempeuh sangin amaupumpi a kipiakhia nuamzawte, Topa in tawntung gam adingin deih hi. Amau angsung a dingbek a zongte a hihleh,Topa in mawhsak hi.

FRIDAY August 21

NGAIHSUTBEH DING: “Mi tampi in Pasian um nawnlo inmi zong muangzolo mah taleh, hehpih thusiamna penthupisak mahmah zel uhhi. Mite’ pahtawi ding lunggulhnaom hetlo in cina don, gilkialte anvak, puansilh piakhia, adahte hehnem in, Pasian’mintawh huhna nasep asepuhciangin, mi’lungsim sukha mahmah uhhi. Nuamluamahmah uh a, upna piangsak hi. Pasian in amau don cihmu uh a, A Kammal ngai nuam uhhi”—Ellen G. White, TheMinistry of Healing, p. 145.

Angkhuallo Zeisu’ nasepna in lungsimte hong a,hazatna beisak, lungdamthu sang siamsak hi. Pawlpi inmun khempeuh ah Khazih’ itna lakding hi. Ama’ min tawhkikheelna bawl dingin hong sawl hi. Leitung kihhuainatetawh i kibual khakding lauhuai mahmah hi mah taleh,mihingte om nana ah i vaphak kul a, amau omna lui panin,omna thakah paipih dingin, Pasianin hongsam hi.

KIKUPDING DOTNATE:1. Itna tawh Khazih’ nasepna in, mihing’ lungsimte

kha thuman ading in hongzo dingin banghanginthahat hiam? Zeisu bangin, angkhuallo in tecipangleng bangzah muibun dingin na-umhiam?

2. A hoih, a dik a kisam mahmah khatkhawng hoihkeinacih tentan lai khawng ngaihsunpha kik lecin;kam ki iipleng hoihzaw mahding hiven ci in, napilnaKhanna khawng a omkha hiam?

3. Cina damkikte leh misi thokikte khempeuh sikikding cih theisa hi. I kimkot a mite i vaphak cianginbangcih ding i hihiam?

Page 39: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

77 78

4. Tulaitaka nang ngaihsut hetloh kha na pawlpi insepding a geelpeuh a omkha hiam?

5. Kitangsam taktakte huhtheih nadingin, kha lamlampi khatpeuh koici honsak theih ding hiam?

LESSON 9 *August 22–28

ZAWHNOPNA LUNGSIM KHANGSAK

SABBATH NITAKLAM August 22

TUKALSUNG SIMDING: John 4:27–30, 39–42; Mate 15:21–28; 2 Thess. 1:1–4; Rome 15:7;Ephet 4:32;1 Peter 3:15.

KAMNGAH: “Na lungsim sung uhah Khazih zahtakbawlun la, amah Topa-in nei un. Note' lametnathu a hong dong a omkhak leh hoihtakin agenthei dingin kiging tawntung un la, ahizongin lungnemna le zahtakna lim tawh genun.” (1 Peter 3:15).

Zeisu’ tangthu sin behbeh ciangin, Ama siamna lemite a sandan pen lamdanglua hi. Biakna makaipitedeihtak taigawp napi, mawhna tawh kido a, lamet beite penlungdam takin sangzaw hi. Mawhnei pente nangawn it-inhehpih hi. Ama’ mawh maisakna in, mite’ mawhna sanginthukzaw thampek hi. Ama’ itna in ciangtanh nei vetlo hi.

Zeisu in kiliatsakna peuhmah lak ngeilo hi. Mihingkhempeuh pen Pasian’ piansaksa hi napi mawhna in asuksiat, agum dingin Pasian hongpai cih muhpih hi. Pasian’itna pualamah kuamah om theilo hi. Ama’ itna in a batzawhloh ding zahin kuamah niamkiatlualo uhhi. Ama’hotkhiat ding mite zong akilawm bangin zahtakna pia vevehi. Mihingte a muanna tawh, ama’ ukna gam adingin zolhi. Amah’n donlua ahih manin, amau nuntakna kikheelzohi. Zeisu’ deihna tangtungsak dingin kipansak uhhi.

Page 40: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

79 80

*Tukal sinna sungah, mihingte ading, a thuk mah-mah Zeisu’ itna pen eima nuntakna sungah zongnuntakpih ding cih i sinding hi.

SUNDAY August 23LUNGDAMTHU SAAN THEIHNA

John 4:27–30, 39–42 simin. Zeisu le Samarianumeinu kihonate in, lungdamthu sang dingin mikhempeuh ading, lametlohna mun nangawn ah kongkihong hi.

Nungzuite in lungdamthu lawptakin asang a muhnunungpen Samariate ahi hi. Samariate le Jewte in biaknale upna tawh kisai in kinial den uh hi. Hih kihuatna thubulpen sawtpipek pan ahi hi. Samaria-te’n biakinnthaklamkiklai in huhnuam napi’n, lawki-te tawh kiteengzauahih manun, huhsaklo uh hi. Tua ciangin Samaritan-te’nzong Gerizim mual tungah biakinn lam uh hi. Tua hanginnungzuite’n, lungdamthu sang thei dingin ngaihsun zolouh hi.

Nungzuite muhloh Zeisu in mu hi: a sangsiamlungsim ahi hi. Tuikhuk gei numeinu’ thu John ciaptehnaah: “Judea gam pan paikhia a Galilee ah apai hi. Tua apainaah Samaria gam a nawk kul hi (John 4:3, 4). Zeisu in apainalampi ah Samaria gam akantan “kul” a, Khasiangtho inzong a sangthei lungsimte omding cih theisak hi. I mitteKhasiangtho tawh kidimleh, mite’ haksatna kimuhsak theihi. Midangin keugaw gam bek a muhna vuah Pasian’ gamading anlakna lianpi omthei hi.

Sawl. 8:4, 5, 14 simin. Samaria ah Zeisu’ nasepnapan bangthu piang hiam?

Nungzuite’n bel, Pasian’ thuman zaksak ding ngiimvetlo in Samaria gam kantan ziau kha ding uh hi. Amaumuhlohte Zeisu’n mu hi. Khasiangtho in, numei khatlungsim thuman sangthei dingin puahpha khol hi. Amakikheelna in a khuazaangbup zo hi. I nasepna pan thakhatin agah lopah theilo mahleng, a sangthei lungsimte inkhatvei teitei hong minin, Pasian’ minthanna hi ding hi.

I tat i heek le kampaute in mi tungah huzaap-thei cih kingaihsun ngei khollo hi. Tua ahih manin i tati heek, kampaute banghangin kidophuai naci hiam?

MONDAY August 24LUNGSIMPUAK PUAHPHA

I lungsim puakzia tawh mi kihuzaap zel hi. A gilo,mawhzong, pawlbawl theilo lungsim tawh thuman thutakbangzah na gen zongin, mi taikhia lel ding hi. Tua banghilo in, lungsim hoih tawh hileh, mite kihuupzo zaw dinghi. Ki lawmtaatna piangsak hi. Zeisu in “Nasemte in Tote’nasepna bangmah theihpihlo ahih manin, note pen nasemka hong ci nawnkei ding hi. Ka Pa kiang pan ka zak thukhempeuh note kiangah hong genkhin ka hih manin, notelawm ka hong ci zaw ding hi” (John 15:15). Lawmtate inthanemna khialhnate kimaisak in lungdamkhawmdahkhawm zaw uh hi.

Mate 15:21–28 le Maku 14:6–9 simin. Hih muntein a kibanglo numei nih’ thu gen hi. Zeisu in khatnutungah gilo bang hi a, khatnu tungah migi bang ahi hi.Zeisu in hotkhiat nasepna ah, mi khatsim tungah a hihdante na bangci muhsak hiam?

Page 41: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

81 82

T-6

Zeisu’ khe paknamtui a zuutnu in Jew numei hi a,numei ginalo, mawhna bawlden napi a kimaisaksa, anuntakzia a kipuahphasa ahi hi. Mite’n a mawh na’ng zongtaleh, Zeisu’ saanna in amah thumansak lel hi. Zeisu in“Lungdamnathu a kihilhna leitung khempeuh ah hih nuthu kiphawk in leitungah hong sepnate khempeuhkigengen ding hi” aci hi. (Mark 14:9).

Atunga tangthu nihte i simteh, zawhnalungsimpuak in, bang kisam hiam? Teci panna dingbekhi lo in, a limlim in koibang lungsimpuak neih huai hiam?

TUESDAY August 25ITNA SUNGAH THUMAN THUTAK PUAK

Kilawmtaatna bekin Khazih kiang hong tun zolo hi.Lawm zong haumah lel ni-in, kikholh nuam i sakpihte leei tawh kikholh nuam a sate, Zeisu tangthu i genpih keileh,ei kilawmtaatna in bangmah semzolo ding hi. Gualnuamtheilel mah ni in, tua khengval dingin Pasian in hong samhi. Kilawmtaatna bekin Khazih kiangah mi tunlo a,lawmtaat theihlohna in Khazih kiang pan mi honghawlkhiatsak hi. Sawltak Paul in “itna lungsim tawh thutakgen” (Eph. 4:15) ci hi. Kilawmtaatna pen mite tawhkithukimna, kisaanna leh ki huhnopna a omciang bekinpiangthei hi. Mihingte a hoihlam a muhtheih ding bangzahin thupi hiam?

2 Thessaloni 1:1–4 simin. Paul in Thessaloni-te aphatna bangteng hiam?

Mite khialhkhak khawng ciangin a nuam mahmahzong omthei hi. Mikhatpeuh in gamta khialkha lehnuamtuak mahmah lel hi. Sawltak Paul leuleu a lehlamhizaw hi.A pawlpi mite ading a hoih theithei deihsakhi.Amah’n bel, khialhnate hilh in, mawhna suaksaklo a,

tuabang tawh pawl pi kipsak ding ngiimna ahi hi. Amauhoihna khat peuh zong lapsangsak hi.

EGWhite in zong kilawmtaatna thupizia a genna ah,“Pasian’ mai ah kiniamkhiat in, lungsim dik in hehpihsiamleng, mikhatbek omna munah, mi zakhat bang hongkikheel ding uh hi” EGW.—Testimonies for the Church, vol. 9,p. 189.

Atunga thute ngaihsunpha in. Na pawlpi mite inthusiamna, dikna, lungduaina leh hehpihna neileh banga ci tam? Tua bang ahi pawlpi bangtawh a kibang diam?Nangma lungsim enpha inla, tua bang na hih theih nadingna hih dingdaan ngaihsun in.

WEDNESDAY August 26SAANTHEIHNA THUBULPI

Rome 15:7 le Ephet 4:32 simin. Saantheihnathubulpi koici pulak ding na hi hiam? Saantheihnalungsim thu thukpi in bang hiam?

Hih mun nihte ah Paul in, khat le khat i kisaan-theihna thubulpi pulak hi. Khazih in mawhna hong maisakin hong sang ahih manin, eite khat le khat mawhmaisakding le kisaan ding niallai ding i hi hiam? Zeisu in eitehong sang ahih manin, mi’ mawhnate en selo in kisaangthei hi hang.

Hih thu hoihtak ngaihsun in. Nangmah kingaihsuninla, nahihsa thute leh hong tung ding a sulzuite, nangbekmah in natheih khak, midangte’n hong theihsak dinglauhuai nasak mahmahte e.

Himah taleh, midangte’n hong theihpihloh thute, atheikhin gai, Zeisu in, upna hangin hong sangkhin hi.Amah’n theikhin napi, hongsang veve hi. Nang hoih hanghi lo, ama’ hoih hang hizaw.

Page 42: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

83 84

Tua ahihleh, midang tungah nang’ lungsimpuak eleh?

Mi pawlkhat ading a telhak saandan omhi. Adiksaanna pen a hibangbang, mawhnapi mahtawh, Pasian’ limle meel suun mi hi ci a saanna ahi hi. “Mawhnei i hihlaitak” Zeisu’n eita’ng hongsi in, galte i hih laitak mahin“Pasian tawh hong kilemsak” ahih manin, eite’n zongmidangte mawhna maisak in sang ding hihang. Eite hongitna pen, eite’n midangte mawhna maisakin i saan theihnading thubulpi hongsuak hi (Rom. 5:6–10).

Tua bangin saanna le lawmtaatna neihkhit ciangin,midangdangte zong Laisiangtho itna thuman mah tawh iva kuanzel kullai hi. Tuabang i hihkhak keileh itlo i hi lelhi. Lawmta i hihmanin, thuman thutak tawh nuntakziahilhlai ding hihang. Zeisu lungsimpuak sungah “Na hihnoppeuh hihlel in, hoih lel hi. Hong sang veve ding hi’ng” cihbang omlo hi. Ama’ lungsimpuak sungah “Bangbang hihtalecin, hong maisak in hong puahpha nuam ing” cih hizawhi. Khazih lungsim pua in itna tawh laisiangtho thumanagente in, mi’lungsim zo a. nuntakzia kheelzo thei hi.

Mikhat a mawhtheih ngeina sangzo lopikhawngin amah koici saantheih ding i hihiam? Amawhnathuakzo lopi in i koici saantheih ding hiam?

THURSDAY August 27ITNA TAWH THUMAN TANGKO

Zeisu in, “itna” tawh thuman tangko ding mangngilhngeilo hi. Itna in mi ading ahoih deih sakngiat hi. Itna lethuman kitukalh ngeilo hi. Kiniamkhiatna le migitna tawhthuman tangkote itna neite ahi uhhi. Zeisu in “Keimah inlampi le thuman thutak ka hi hi” (John 14:6) ci hi. Zeisubekmah in gupna hong pia hi (Sawl. 4:12). Hong hehpihna

tawh hong honkhia in a thuman ei sungah nungtasak hi.Itna lo tawh thuman gen kenkun hangin khemna peuh hia, khasisak leltak hi. Thu man omlo “itna” zonglah, ngiimnaomlo thubulphuh hilelpeuh a, tuipi tunga mawklamlam tawhkibang lel hi. Itna tak tawh thuman pulakna in Christiantaktak piangsak a, ngiimna, tupna kician neisak hi.

1 Peter 3:15; 2 Timothy 4:2; le Titus 3:4, 5 simin.Anuai a munte in, Laisiangtho thuman le kiniamkhiat asaantheihna koici tehkaak hiam?

Laisiangthothak laikungpute’n itna pen thumantungsiah ah koih ngeilo hi. Thuman le itna, hehpihna lethukham, deihsakna le hoihna kizomsakden uh hi. Peterin thu-umte peuhmah “Note lametna thu ahong dong a omkhakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in,banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi. Dotnakhempeuh dawngai thei ding cihbang hipah samlo a, nangup thute midangte in sang siam ding cihnopna hizaw hi.“Kiniamkhiatna le launa” tawh nangma upna genkhia inkidalsiam ding cihnopna hizaw hi. Paul in, khangnoTimothy kiangah “Hunhoih hunsia cih khen tuanlo in,Pasian’ thu hilh ding kin ngaihsun in. Lungduaina tawhmite lungsim zo in mite taai in hanthawn in” (2 Tim. 4:2)cihi. Titus zong “Pasian’ hoihna le itna in, Ama’ sungahhong piangthaksak in hong gum hi” (Titus 3:5) ci hi.

Eite zong itna le lungduaina tawh thuman tangkodingin hong sam hi. I Topa in Khazih a theilo a siding a omleitung ah, itna tawh Topa’ thu tangko dingin hongsam hi.

Mi khatin, “Nang banghangin Christian hi” ci’nhong dot leh, nang koici dawnkik ding?

Page 43: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

85 86

FRIDAY August 28

NGAIHSUTBEH DING: “Khazih in tuucingte lungnemna neia, Nu le Pa itna, Gumpa hehpihna cihte om hi. Athuphate’n mi hupzo mahmah hi. A thuphate pengenbeklo in a lawphuai thei penpen ding le mite’n adeih mahmah dingin pulak hi. Anasemte’n zong a lianmahmah silpiakte zang ding uh hi. Upna thukhuntein bangmah sem zolo ding a, Khazih hong itna in mitelungsim tuisuaksak in huupding hi. ‘Ka mitehehnemun, Pasian in ci hi. Jerusalem aw, mualsangdawnah kahto in, lungdamnathu kiko in, Zion aw,nakpi takin awng inla, lungdamnathu tangko in. Nakpitakin kiko inla, laukei in. Judah gam khuapitekiangah na Pasian uh hong pai ta hi ci-in genta un.Topa Pasian hong pai a, vangliatna tawh hong ukdinghi. Ama septhaman hong pua a, a gualzawhnathamante hong masuan hi. Amah in tuucingpa bangintuuhonte anvak ding a, ama’ tuuhonte kikaikhawmina angsungah pua ding a tuuno ngeklai a neitedamtakin paipih ding hi.” Isaiah 40:1, 9-11. —Ellen G.White, The Desire of Ages, pp. 826, 827.

KIKUPDING DOTNATE:

1. Mi pawlkhatte’n midangte mawhna kawk khawngnuamsa lel uhhi. Tua bang lungsim khawng i neihkhakloh ding bangci kikep ding hiam?

2. Hih thu lungngai dih in: Mikhat misi vuina pan hongciah a: “Ka ni in vantung panin kei hong ensuk a, kalung nuam lua,” ci leh e. Tu kalbup sinna tawh kizuiin na koici dawnkik tam maw? Misite thu pen upna

thupi mahmah khat ahihphial hang, tuahun laitaktuapa pen misite’ thu kikuppi ding hun hi lo deuhhi.

3. Anuai a thute deihtak kikum un: “Mikhat’khantohna a sialam in amuhsakpa in tua pa adinginthusia a bawlhi. Mite’ mawhna peuh i muhsak lelciangin, tua lam mah ah a kikheel i hi hi. Zeisu enin, hong itna le a hoihna na muhsak leh, Ama’ meelsunin na kikheel hi. A sang pen ngiimna eite’ maiahhong khiatsuk ciangin, ama’ hong ngiimsaksa a sangmahmah dinmunte le Pasian’ mai ah hong lamtohizaw hi. Tua sungah belh ciangin, eite kizoppihtekiangah eima’ khuavak tezialzialte in vataanpheihi.” —Ellen G. White, Gospel Workers, p. 479.

Page 44: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

87 88

LESSON 10 *August 29–September 4

KIHEL THEIHNA’NG LAMPI HOIH

SABBATH NITAKLAM August 29

TUKALSUNG SIMDING: Pian. 1:1, 2, 26; Pai. 18:21–25; 1Cor. 12:12–25; Sawl. 16:11–15, 40;Sawl. 4:31; Sawl. 12:12.

KAMNGAH: “Anlak ding tampi om napi in, anlak na a semding mi tawmbek om hi. Tua ahih manin,ama’ an la dingin, annei Topa in nasem tampihong sawl nadingin thugen un’ aci hi”( Mate9:37, 38).

Mikhatin “mimal tam leh thahat hi” ci hi. Lam khatpan himah hi. Eiguak khawng exercise ih bawl sangin,mitam tawh bawl leng lawphuai zaw hi lo hiam? Cidamna’ngkimawlna gym ah mi tampi pai uhhi. Mi tampi kikhawlngeingai leh cidamhuai zaw ci uhhi. Pasianin zong pawl lelawm hong bawlsak hi. Kikhawl dinga, thuthak tampi isinbehbeh ding hi. Pawl le lawm tawh hileh hoihzawthampek hi. Khalamah zong tua mahbang ahi hi.

Laisiangtho in, pawlkhen neu thupisak mahmah hi.Pasian in upna a khantoh sakna hi a, thunget nuntaknaah hong thuklutsak in tecipan theihna hong neisak hi. PaPasian, Tapa le Khasiangtho in zong pawlkhenneu tawhomkhawm hi. Moses zong pawl khenneu makaipa ahi hi.Zeisu in nungzuite tawh pawlkhenneu bawl a, Paul zong, apawlkhenneu mah tawh Rome lamah Pasian nasem dinginvapai hi.

SUNDAY August 30PAWLKHENNEU: PASIAN’ DEIHNA MASA

Piancil 1:1, 2, 26; Hebrew 1:1, 2; le Ephet 3:8, 9simin. Hihmunte in Thumgawm Pasian a kipumkhatnahong koici lak hiam?

Pa, Tapa le Khasiangtho in, piansaklai in semkhawmuhhi. A nasep uh a tuamtuam himah leh, akikhen theiloin nasemkhawm uh hi. Pa in, limgeelpipa ahi hi. A geelsakhempeuh Tapa Zeisu aap a, Tapa in Khasiangtho tawhnasemkhawm uh hi. Tua vangliatna in mite’ ngaihsutphakhilo hi. Ei theihtheih ciang bel, a nasepzia hilo a, Pasian inbawl cih ciang hibek hi (Rom. 1:18–20).

Pawlkhenneu pen Pasian deihna hi masa hi. Pasianthu thukpite peuhmah, limtakin ngaihsut kul a,“Pawlkhenneu” masapen zong Pa, Ta, Khasiangtho mahinpiangsak ahihna phawk ciat ni. Amau tengmah insemkhawm uh a, mawhna lut khit hotkhiatna’ng ngiimnazong semkhawm uhhi.

John 10:17, 18; Rome 8:11; le 1 Corinth 15:15simkak in. Khazih’ thawhkikna in hotkhiatna ngiimnasungah Pa, Tapa leh Khasiangtho lim puathei hiam?

Pa, Tapa le Khasiangtho in pawlkhenneu khatinkipumkhat uh a, hotkhiatna’ng ngiimna geel uh hi.“Hotkhiat na’ng ngiimna in, a tawntungin a om ahi hi”—Ellen G. White, Fundamentals of Christian Education, p. 186.Mihing hotkhiat ding sangin a thupizaw thudang Pasian inneilo hi (1 Tim. 2:4; 2 Pet. 3:9). Pawlkhenneu in bel ngiimnatampi zong neikha sop ding a, aih hang a thupi pen inmihingte’n Zeisu kiang a zuat theihna’ng uh ahi hi.Pawlkhenneu tawh na a kisep nakleh eima’ na bek thamlomidang zong i huhthei ding hi. Bangbang hileh,

Page 45: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

89 90

pawlkhenneu ngiimna bulpi in kha gupkhiat ding mah hipen hi.

Pasian kipumkhat cih i thei hi. Telsiang zo keimah leng zong upna muanna i nei thei diam? Hih thukhunin Christiante ading a thupi upna ahi thei diam?

MONDAY August 31LAISIANGTHO SUNGAH PAWLKHENNEU

Laisiangtho sungah, thungen pawl, kikholhna,kihanthotna le nasemkhawm pawlkhenneute om zeizai hi.Hih pawlte in, Pasian’ mite khempeuh nasep dingmawhpuak neisak ciat a, amau sil saanzah tawh semsakhi. Pawlkhenneu in, Topa ading nasepna ah kiheltheihnahong ngahsak hi.

Paikhiatna 18:21–25 simin. Moses’ sunghpa in amakpa vaihawm siamna ding a kician mahmah bang thuhilh hiam? Banghangin thupi nasa hiam?

Israelte giahphual sungah mi sawmta in kipawlin,thu-ummi in makaih hi. Pawlkhenneu in a ki-uk nadingbek hi lo a, thusia pianloh na’ngin kidalkholhna zong hilaihi. Amau ading Pasian’ ngiimna khempeuh a kikuptheihnading zong hilai hi. Tua pawlsung mahah kinaitakinkikholhna tawh mailam thupiang peuhmah phukhawmgeelkhawm thei uh hi. Thukhat peuh a omleh kipanpihngeingai theipah uh hi. Khalum takin kikhawl uh a, khalamkhantohna zong omzaw hi. Pawlkhenneu siamte genna ah,mi guk pan sawmlenih kikal hoihpen ci uhhi. Moses leZeisu in a zat mi phazah mah hipah lel hi.

Luka 6:12, 13; Mate 10:1; le Maku 3:13–15 simin.Zeisu in nungzuite a sapna thu nam nih bangteng peuhahi diam?

Zeisu in nungzuite pen, khalam ahi a, pumpi lamahi zongin leitung mite kiangah nasem dingin deihin teelhi. Kikhawl diamdiamin hehpihna sungah khang ding uhhi. Pawlkhenneu sungah nasepna apicin nading kisin dinguh hi. Nisimin Zeisu in mihingte’ kisapnate a sepsak muden in, amau zongun, nasep a kisin nadinguh ahi hi. Zeisu’pawlkhenneu pen khalam le mi vaphak nading ahi hi.

Pawlkhenneu khat sungah om lecin, bangbanghileh, khat le khat kidonzek in, ngiimna khat neihkhopa kul hi. Tua in pawlkhenneu a thupitna bangkhawng tenghong telzaw sak hiam?

TUESDAY September 1NASEP NA’NGIN KIPAWLKHAWM

1 Corinth 12:12–25 simin. I pumpi sungnatenasepzia in pawlkhenneu omzia koibangin hong telzawsakthei hiam?

Paul in kha silpiak a thupitna banah, a kipawlkhoptheih nading zong hong hilh hi. Khazih pumpi i hihna leKha silpiakte zatna zong amah’n gen hi. Mihing pumpikhenneu thu sinna ah nasep tuamtuam tawh akizomkhenneute ahi uh hi. Gentehna in, an-gawina, sihuite,husanna le guh tangte pumpi khat sungah omkhawm uhhi. Kha silpiak zong pumpi sung khenneute mahbang ahihi. Kipawlkhawm in nasepna hoihpen hi. Khat guakinnasem theilo uh hi. Amau ut bangin gamta ngeingai theilouh hi. Pumpi sung a tuate khempeuh, kinai takin kizomdimdiam uh a, ngiimna khat neikhawm uhhi.

Hihte khempeuh in, i kha silpiakte ahoihpeninzattheih ding hong theisak hi. Eibek gamtang leng kilungkia baih mahmah a, ngiimna kibang anei pawlkhatsungah omkhawm leng, i ngiimna hoihtak ki tangtun

Page 46: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

91 92

theizaw cih hong theisak hi. Pawlkhenneu in kimkotnuamsak a, kha silpiakte zong midang vaphak nadinginhong zangthei sak hi.

EGWhite in Pawlkhenneu’ thu a genna ah:“Christiante’n kipawlnaneu tawh kipawl dingin a khialngeilopa in kei hong lak hi. Pawlpimi a tam leh, khenneu inkikhen uh henla, pawlpi sung bek hi lo in, pawlpua lamahzong nasem tahen. Mun khat ah thuman a thei nih le thuma omnak leh, kipawlna nei tahen. Tua kipawlna kitamsakkei ta uh hen. Itna, kipumkhatna le kithapiakna tawhmainawt in khat le khat tha kilakna nei ciat ta uh hen”—Testimonies for the Church, vol. 7, pp. 21, 22.

Pawlkhenneu pen, pawlpi mite khalam khantohna,kikhalumsakna le silpiakte zatsiamna a neih theihna’ngun, Pasian piak ahi hi.

Atung a EGWhite kammalte hoihtak ngaihsun un.Agual agual in simpha unla, na pawlpi sungvuah na koicizatsawm uh hiam?

Wednesday September 2LAISIANGTHOTHAK SUNG PAWLKHENNEUTE

Laisiangthothak pawlpi khanglua mahmah hi. Kumtawmno sungin, mi tawmnocik pan, tul tampi hong pha uhhi. Tua bang manlang takin a khantheihna thu tampi omhi.Zeisu in lungdamthu tampitak na vawh khin a, nungzuite’nthuhilh in mi tampi takin saangthei pah uhhi. Zeisu van akahtoh khit ciangin, Penticost-ni a thungen a om, nungzuitetungah Khasiangtho kibua hi. Laisiangthothak pawlpi khanbaihna thute lakpan khat pen, pawlkhenneu hang ahi hi.

Sawl. 18:1–5 le Sawl. 20:1–4 simin. Luka in, Paul’naseppihte a gualhsuk deudau pen banghang hidinghiam?

Luka in Paul’ naseppihte’ min pawlkhat gualsukdeudau hi. Amah’n misim mahin thupisa a, amin uh tawhtheikim hi. Midangte a vaphakna vuah kipanpih tek uh hi.Ama’ gen min teng bel tawmno khat bekmah ahih hang,mi tawmno kilomkhatin nasep a thupitzia hong lak hi. Tuamite khat simin silpiak tuamtek nei uh hi. Amaute in munle ngeina tuamtuam pan hong pai uh ahi hi. Ngaihsutdanpeuhmah kibang theilo ahihhang, Khazih ading nasepnaah manpha lua uh hi. Silpiak le mun tuamtuamte in pawlpikhangto sakmahmah hi.

Sawl. 16:11–15, 40; le12:11, 12 simkakin. Lydiain a kikheel khinphet Paul kiangah bang sapna pia hiam?Paul le Peter te’n, thongpan suakta khinphetin koi ahpai uh hiam?

Laisiangthothak pawlpi mite in mi’ inn ah kikhawmzel uh hi. Christian innkuante in, mi huzaapna ahpawlkhenneu phual hongsuak hi.

Pawlkhenneu kipan dingin, na-innkuanpan ahi a,mi khatpeuh innkuan pan ahi zongin, kipat ding nangaihsun ngei hiam? Pawlkhenneu khatpeuh tawh nakizopkhit aleh, Sabbath School khanpihte kiangahhopsawn ding bang khawng na nei diam?

Page 47: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

93 94

THURSDAY September 3PAWLKHENNEU THAHATNA

Pawlkhenneu pen, pawlpi khantohna’ng Pasian’khutzat ahi hi. Mihingte’n amau buaina le haksatnate akikup theihna mun ahi hi. Kikholhkhopna tungtawnin khalam khantohna ngahthei uh hi. Christian lote in, biakinnpisungkhawngah kikhop sangin, pawlkhenneute tawh mi’inn khatpeuh khawngah kikhop nuamsa zaw ding hi.

Sawl. 4:31, 12:12, le Sawl. 20:17–19, 27–32 cihtesimin. Hih muntengah pawlkhente gualsuk in.Bangkhawng peuh semuh hiam?

Christian masate in khat le khat thu kingetsak,khalum takin kikhawl, Pasian kammal sim, Pasian’ nasemding kiging, khat le khat galkidalsak in midangtevaphakhawm uh hi. Pawlkhenneu in thuthak piangsak hi.Amau silsaante zangkhawm uh a, Khasiangtho tawhmidang vapha in, Topa’ khut sungah hiamhoih inkizangthei uh hi.

Mate 9:37, 38 simin. Zeisu in anlak hun thu koicigen a, Amah’n bang hih hiam?

Nungzuite in lungdamthu khan na’ng piangtheisaphalo uh a, Zeisu in piangthei lua ding in mu hi. Amah’n“Anlak ding tampi omhi” ci a: “Anla ding mi tawm hi” (Matt.9:37) cihi. Zeisu in “Annei Topa in anla ding nasem mi hong

sawl ding thungen un” (Matt. 9:38) ci hi. Pawlkhenneu pen,Zeisu thungetna kidawnna hi a, Khazih ading anla nasemtekhangsak hi. Pawlkhenneu a muibunsak pen in tecipannaahi hi. Apualam a paikei a, a sunglambek a khual lel lehpawlkhenneu pukbaih ding hi. Pawlkhenneu in amau adingbek semin, thu kikup khawng a-omsak kei leh omsuakzolo ding hi. Zeisu kiangah mite paipih dinga, a upna uhkipsak ding le Zeisu ading tecipang dingin kigingsak dinguhhi.

Pasian in, nang innsung pan pawlkhenneu kipandingin hongsam thei diam? Pasian hongsawlna peuhahihkhak leh banghang thungen loding na hiam?

FRIDAY September 4

NGAIHSUTBEH DING: Khatvei lai in, Europe ah khuapi khatin Topa ading a thupi nasep ding khat vaihawm hi. Pawlpibel omhithiat lel. Tuiphum zong nei mello. Tua bang ahihden ding aleh pawlpi mailam bel lungkhamhuai hi. Pastorpale churchboard in nasia takin ngaihsut ding neita uh hi.Laisiangtho a simuh ciangin, pawlkhenneu bawl dingthukim uh hi. Pawlpimi 9 in thu telthei uh hi. Amau kipiangiat in, pawlkhen bawlin, thungen, Laisiangtho sim uhhi. A innciat uh, thugenna phual suaksak uhhi. Tuapawlkhenneu in amau neih silpiaktek kikum uhhi.Thungetna tawh mite zol in, veng sung tengah lawm zonguh hi. Amau innkuan, a lawmte le Adventist masate vaphauh hi. A pawlkhenneu in mi-inn 9 ah Laisiangtho hilh uha, mi 40 bang hongkah thei uh hi. Khasiangtho nasepnalamdang mahmah hi. Mi 40 lakpan 17 ki tuiphum uh hi. Aihmu pawlpi ah, tua pawlkhenneu in thuthak piangsak hi.Pawlpi sungah mi tampi a lut nadingin Pasian khutzat hongsuak uhhi.

Page 48: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

95 96

KIKUPDING DOTNATE:

1. Na khan sung vuah, Thursday sinna pan, pawlkhen-neu ading akisamte genkik in. Pawlkhenneu inthudang bangkhawng bawlthei lai ding hiam?Pawlkhenneu khatin, silpiaktuam neite nidangsangin a hoihzaw in koici bangin zangthei dinghiam?

2. Pawlkhenneu in apualam a vaphak ding bangzahthupi hiam? Pawlkhen in ama sung zong puahphatding kisam mah leh, lungdamthu vapuakkhiat dingmah banghangin thupizaw hiam? Bulpi pawlpi tawhkizop dending banghang kisam hiam? Banghanginthupi hiam?

3. A sidektak nasem mello pawlkhenneu khat sungahna kihelkha ngei hiam? Bang hangin tua bang thupiangthei hiding hiam?

4. Europe a piang atunga tangthu ngaihsun kikin.Banghangin a nasep daupai hiam? Lamdang seplualo napi’n banghangin muibun mahmah se hiam?“Galmuang” inn pan sepna pen, langdona adimbiakinn khawngah sep sangin, banghangin vengsungah muibun zaw thei hi ding hiam?

LESSON 11 *September 5–11

ZEISU’ TANGTHU HAWMSAWN

Sabbath Nitaklam September 5

TUKALSUNG SIMDING: Ephet 2:1–10; 1 John 4:7–11; Maku5:1–20; Hebrew 10:19–22; Galati2:20; 1 Corinth. 1:30.

KAMNGAH: “Pasian’ Tapa a um mite in nuntaktawntungna nei nahih lamtak uh na theihnadingun, hih lai a hong gelh ka hi hi” (1John 5:13).

Abeisa sinnate sung pan, lungdamthu sanginnuntakzia a kheeltheizaw thudang omlo cih kicianmahmah hi. Upna theology le doctrine khawng hongnialmah in teh. Zeisu in nang nuntakna sungah bang tenghong sepsak cihbel hong dong khollo kha ding hi. Tecipangi cih pen Zeisu’ thu i theih zahzah hawmkhiatkikna hi.Amah’n ei ading bangteng hong sepsak cih thu, mite theihsakna ahi hi. Tecipan ciangin, ei’ upna dik a, mi’ upnadiklo cihciang leltawh i pan peuhmah leh, langdona lianpiphu pahlian ding hihang.

I teci panna pen, Zeisu’ itna, hehpihna le a thumantawh a piangthaksa lungsim tawh ahih nakleh, nang’nuntakzia hong kheelsak tua thuman in, tua mite’ huzaapin sangthei ding uhhi. Nang nuntakzia a kheelzo thumanin midang nuntakzia zong kilamdangsak ding hi.

Khazih in, upna doctrine khempeuh’ laigil ahihnakleh, Laisiangtho in Ama’ nuntakzia hong musak dinga, i hopsawn lungdamthu sangthei ding uhhi.

Page 49: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

97 98

T-7

SUNDAY September 6ZEISU: I Tecipanna Thubulpi

Christian i hi a, eima’ tangthu i neiciat hi. Zeisuin, nang’ nuntakzia hong puahphatna le nang ading hongsepsak thute na gending omlua hi.

Ephet 2:1–10 simin. Khazih i theihma in i bangciom hiam? I theihkhit ciang e leh koici?

Khazih i theihma in (Ephet 2:1–3).

………………………………………………………………………………………

I theihkhit ciangin (Ephet 2:4–10).

………………………………………………………………………………………..

A lamdang pianthakna! Khazih i theihma in“mawhna sungah si”, “leitung lampi tawn” “ci le sa deihnazui” “mawhna’tate” i hi hi. Tomgen leng, Khazih i theihmain, ngiimna lam-etna nei meello in vakzau lel hihang.

Leitung nopna ngah ding bang kihi napi, picing zoloin lungkiatna vive in hongtuam zaw hi. Khazih leh hongitna i zuat ciangin kilamdangta hi. Tu’n Khazih sungah i“nungta” takpi hi. Tehpih omlo hong hehpihna hangin,hotkhiatna i ngahthei ta hi. Zeisu in hong lamto a “vangtungah Amahtawh i ukkhawm theihna dingin, sihna paninPasianin a hong thokhawmsak hi” (Ephet 2:6). John in “Amasungah nuntakna om a, tua nuntakna in mihingte adinginkhuavak ahi hi” (John 1:4) a cih mah bangin, Khazih sungahnuntakna in khiatna thak le ngiimna thak anei hi.

Ephet 2:10 simin. Christian upna sungah gamtathoihna ki bulphuh mahmah ahihna hih munin hong koicilak hiam? Upna hangin hotkhiatna cih tawh kisai in,“thukham zuih zawhna hang hi lo” (Rom. 3:28) cih thukoici teltheih ding i hihiam?

Khazih in nang’ nuntak hong koici kheelsak a,tua kikheelna in mi khatpeuh a ding Zeisu theihlawhnaa piangthei diam?

Monday September 7KIKHEELZAWHNA VANGNEI MIMAL TECIPANNA

John le James, Zebedee tapate, “Keektang Tate”kici hi (Maku 3:17). Tua minneu pen Zeisu phuahngiat ahihi. Samaria gamsung a kantan lai in, John hehluat gawpphawkna ahi hi. Lampi ah zangiak na’ng a zon vualeh,Samariate in Jewte mudah uh a hihmanun, na langdo uhhi. Inn hoihlopen nangawnah kisang zolo hi. John le Jamesin bel tua vai baihsak mahmah lel uh hi. “A nungzuite sungpan James le John in hihthu atheih uhciangin, Zeisukiangah, ‘Topa aw vantung panin meikuang ngenin, amautekangtumsak le ung nong awi hiam” (Luke 9:54) ci uh hi.Zeisu in unau tegel taiisuk pah in, tua khua pan paikhiauh hi. Zeisu in, ngongtatpa hi lo a itna bek zang hi.

Zeisu’ itna sungah, John lungtomna tengin, itnahehpihna le hoihna tawh kilaihta hi. John’ laikhakbukhatna sungah zong itna cih bekbek 40 vei kigelh a, thudang tuamtuam tawh 50 veival bang om hi.

1 John 1:1–4; 1 John 3:1; 1 John 4:7–11 le 1 John5:1–5 simin. Hih munte in, John pen Zeisu tawh a kikholhmanin, ama nuntakzia a kikheeldan bangteng gen hiam?

Vannuai thukip tawntung khat omgige a, EGWhitegenna ah: “Zawhthawhbawl limlim pen Pasian ukna le

Page 50: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

99 100

thukham langdona hi a; itna tawh sepna bekmah amah’ndeih hi; itna pen kisawl theilo; zawhthawhthu tawh kisawltheilo hi. Itna bekmah in itna khanglosak thei hi”—TheDesire of Ages, p. 22.

Khazih sungah ki aapkhit ciangin, hong itna in eitungtawnin mite taan hi. Christiante’ tecipanna lianpenin a kikheel nuntakna ahi hi. Khial theilo cihna zong hipahsamlo a, hong itna le hehpihna luanna tuizawlpi kisuakpahsamlo hi. Ahih hangin Khazih hong itna in, ei nuntakziapan kilangin, i kimkot mite ading thupha i hi thei hi.

Midangte tungah Khazih hong itna bangzah nalengsak hiam? Na dawnna in nang tungah bangzah nasemtakpi cih ngaihsun in.

TUESDAY September 8ZEISU’ TANGTHU GEN

Zeisu in Pasian nasem a sawl masakpente kuatehiam? Nungzuite hi lo hi. Ama nung sawtpi a zuite zong hilo hi. A sawl masakte mihaite, dawivei a khuasung khuapuaa buaisak mahmahte ahi uh hi. Dawiveipa khatin dawivangliatna tawh sikkhaute botsat in, awging lualua in taugamgam a, amahmah suangzum khawng tawh kikui gawphi. Ama tauna awte in, amau’ khate gimthuak mahmahcih hong lak hi (Mate 8:28, 29; Maku 5:1–5). Zeisu tawh akimuh uhteh, a nuntak kikheel uhhi. Angei ngei nawnlouhhi. Amau’ pumpi a bawlsia den dawite hawlkhiatsak in,vok sungah lut sak a, tua vokte keen ah kiagai uh hi (Mate8:32–34; Maku 5:13, 14).

Maku 5:1–17 simin. Hih mite tungah bang thupiang a, khuasung mite in hong et uh ciangin bang muuh hiam?

Tua dawiveite Khazih’ vang tawh mi-thak hong suakuh hi. Khuapihte in tuagel Zeisu’ khephung ah tu a, Topa’kammalte ngai cih mu uh hi. Mate lungdamthu sung pandawivei nih kikhahkhia ci a, Maku lungdam laibu in tua nihtelak pan khatpa’ thu bek ciamteh hi. Bangbang hileh Zeisuin a pumpi, lungsim le kha cidamsak hi limlim hi.

Maku 5:18–20 simin. Hih dawivei damkik, thu-umthak tegel, Zeisu kiangah omsuak nuam mahtaleh, Zeisuin koiah paisak hiam?

“Hih mite in Khazih thugenna tawmvei sung bekngaikha man uh hi. Sermon khat beek limtakin ngai ngeilouh hi. Khazih in nungzuite midang a pantah theiding in ahilh bangin, amau te’n hih thei lo uh hi. Zeisu in Messiahcih thu a lungsim sungah kiptakin lenpeuh uhhi. A theihthu uh gen thei hi; amau mitmuh, bilzak le vangliatna amuh uh ahi hi. Pasian’ itna in i lungtang hong lawn nakleh,mi kimin hihthei hi”—Ellen G. White, The Desire of Ages, p.340. Amau teci panna in Decapolis kici, Galilee bualtuigei a khuapi sawmteng Zeisu sang dingin kigingsakzo hi.Tua in mimal teci panna vangliatna ahi hi.

WEDNESDAY September 9KHAMUANNA TAWH TECIPANG

1 John 5:11–13; Hebrew 10:19–22; le 1 Corinth15:1, 2 simin. Laisiangtho in nuntak tawntung na’ngkhamuanna bang hong pia a, Khazih sungah zong koicibangin hong lungmuangsak hiam?

Zeisu sungah hotkhiat khamuanna i neih keileh,mite tungah i hawmsawn theikei ding hi. I neihlohpi lah ihawmtheikei ding hi. Christian thu-ummi pawlkhat in,gupngah theihnadingin a hoihkhop gamtat kul ci in um uh

Page 51: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

101 102

hi. Mipilpa khatin “Keimah ka ki-en a, gupkhiat theih dinginka kimu kei hi. Zeisu ka-en a, mangthang theihna ka mukei hi” ci hi. Topa’ kammal kiptakin gingden a “Leitung mikhempeuh aw, Kei lamah hong kihei unla, hotkhiatna ngahun! Banghanghiam cihleh Kei pen Pasian ka hi a, kuamahdang omlo hi”(Isa. 45:22).

I Topa in hong piakkhong hotkhiatna sungahnuamsa dingin hong deih hi. Ama’ diksakna ciamkhadingin, mawhna’ gu thuak na’ng pan suaktak ding hongdeihsak hi. Paul in Rome 5 sungah “Upna hangin Pasiantawh kipawlkhin i hihmanin i Topa Zeisu hangin Pasiantawh a kilemkikta i hi hi” (Rome 5:1). “Tu in ahihleh, KhazihZeisu tawh kipawlin, a nungta mite pen mawhnathukhenna tawh kipelh hi” (Rome 8:1) cilai hi. Sawltak Johnin zong “Pasian Tapa tawh a kipawl peuhmah in nuntaktawntungna nei a, Pasian Tapa tawh a kipawllote in, nuntaktawntungna neilo uhhi” (1 John 5:12, NKJV).

Upna tawh Zeisu i san leh, a Khasiangtho tawh eitelungsim sungah hong teng a, tawntung nuntakna in ei’ aahipah hi. Pasian’ hehpihna le Zeisu’ gupna khatvei i saannakleh, khahsuah thei nawnlo cih bangin up ding hi lo hi(2 Pet. 2:18–22; Heb. 3:6; Mang. 3:5). Ama kiang pan paikhianuam leng ei thu ahihteei hang, Ama’ itna tel a, hongthuaksakna a telte in, Ama kiang pan paikhiat dingngaihsun ngeilo uhhi. Nisim in Zeisu hong itna i hopsawntheih ding mite zong tawntung ding hihang.

Zeisu sungah gupna na khamuang zo hiam? Bangpeuh nasiksan hiam? Banghang tua bangin nalungmuang thei hiam? Koi pan na ngah hiam? Na kiciatmelkei leh zong banghang kicianlo? Tua khamuannakoici neihtheih ding na hiam?

THURSDAY September 10TECI PANTAAK THUKHAT

“Tu hun a ka nuntakzia pen kei hang hinawnlo inka sungah ahong om Khazih hang ahi hi. Keima adinganuntakna hong pia Pasian’ Tapa ka muanna tawh tu laitaka nungta ka hi hi” (Gal. 2:20).

Khazih i saan khitleh kipiakna ciang khat bel omding hi. Nutsiat ding pawlkhat hong ngen hi. Ama’ nungzuiding i hihleh: “mi khatpeuh in kei hong zuihnopleh, ama’deihna bangin gamta nawnlo in, nisimin a singlamteh puain hongzui ding hi” (Luke 9:23). Singlamteh tungahsihmawk bel nasialua hi. Khazih sungah i nuntakna aapkhit teh “milui” pen singlamteh tungah kikhai hi (Rome6:6). I lunggulhte le i zongsatnate nutsiat peuhmah bel namahmah ding a, aih hang i san ding thaman bel leek zoloding hi.

Nuntakzia khel a, a muibun tecipanna pen Khazihin eite a ding bang hong sepsakzo cih hi a, e’n Khazih bangpiazo cih hilozaw hi. Ei kipiakna hang hilo a, Ama hongkipiakna hang hizaw hi. Eima phattuamna ding thutekhempeuh nusia khin ding zong hong ci tuanlo hi.

Christiante tangthu sungah Khazih adingkipiakhiatna thu tampitak om hi. Hih mite in angsungkhual hetlo in kipia mahleh, amau nasep tawh gupna zonghi tuanlo uhhi. A tamzaw peuhmah Khazih in amau adinga sepsaksate hangin, amau un zong Pasian’ sapna dungzuiin biakna tau tungah a kipiakhia ahi uh hi.

John 1:12; John 10:10; John 14:27 le 1 Corinth1:30 simin. Eite tecipanna peuhmah Khazih in ei adinghong sepsaknate kibulphuh ngiat hi. I sinsate lakpaninhong hehpihna a omsunteng gualsuk dih ve.

Page 52: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

103 104

Atung ate lakpan, nang ading Khazih hong sepsakthute ngaihsun in. Na nuntaksung a kipia ngam Christiankhatpeuh na hikha ding a, a piangthak mahmah khatpeuhzong na hi ding hi. Zeisu in nang tungah bang zahin hoih a,lungnopna le nuamna hong piakte ngaihsun kik in. Nanuntak sung haksatnate kantan zawhna’ng tha hong guatzel hunte zong ngaihsun phapha in.

Khazih adingin bang kipiakkhiatna peuh hongkingen hiam? Midangte tungah thupha ahi thei dingin,bang peuh na sinkha hiam?

FRIDAY September 11

NGAIHSUTBEH DING: Maku 5:25–34 simin.

“Khazih’ nung a zui ngeingai mipite in vangliatnapeuhmah phawkkha lo uh hi. Numei damlonu in dam dingcih lametna tawh, a lawnciangin, damna ngah takpi hi. Tuapen khalam thu ahi hi. Biakna vai genleng, kha gilkiallo leupna nungta lopi in thungetna in tang tunglo hi. Khazih inleitung gumpa hi cihciang lel upna in, kha cidamnabangmah om zolo hi. Gupna dong hongtun upna in, thumanupna ciangbek hi lo hi . . . Khazih up ziauna in kicing zolohi; Amah sungah upna nei in. Nangma aituam hong gumpa;Ama’ kipiakna hangin gupna ngah cih upna kisam hi.”

“Ama cihtakna i saanna in, leitungah Khazih tangkonading Pasian geelna ahi hi. Ama’ itna taang misiangtekiang pan i ngahsuk a; eimah teekin teci i pan lehbekmuibun ding hi. Pasian’ vangliatna sungah i nasepna tawhteci i pansak thei hi. Mi kimin i kilamdang a, phutkhakthute zong kilamdanglai hi. Pasian in phatding hong deiha, mimal in phatding ahi hi. Khazih tawh kibang nuntakzia

nungta a, Pasian’ itna theitel in i phat ciangin, kha agumkhiazo kuama do zawhloh vangliatna in nasem dinghi”—EGWhite, the Desire of Ages, p. 347.

KIKUP DING DOTNATE:

1. Lohtheihloh a tecipan a kul theihna bang khawngteng hiam? Agrippa’ maiah Paul tecipanna simin.Sawl. 26:1–23. Amah’n bang bulphuh hiam?

2. Khazih hongsepsakte tecipanna in banghanginthahat thei hiam? Hih dotnate na dawngkha hiam:Nang tungah hibang hong tung mahleh, ke’n tuabang kaphutkhak ngeilohpi, bangcih ding? Nangtuahkhak thute in, Zeisu’ nung zuihtheih na’ng banghong hilh hiam?

3. Mi tungah teci na pan ciangin bang khawng pelhhuainaci hiam?

4. Gupngah kitel cih tungtang ah: Christiantenuntakzia ahih ding banghang thupi hiam?Uplahlohna tawh koibangin gupngah kitelcian theiding i hi hiam?

Page 53: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

105 106

LESSON 12 *September 12–18

A HOPSAWNTAAK THUPUAK

SABBATH NITAKLAM September 12

TUKALSUNG SIMDING: 2 Pet. 1:12, 16–21; Mang. 19:11–18;Mang. 14:14–20; Thuhilhsia 12:13,14; Mang. 14:6–12.

KAMNGAH: “Leitung vantungah ateng mi namkim, paunamkim azang mite tungah a tawntunginlungdam nading thu gending anei vantung-mi khat van kimlai ah leng ka mu hi. Amahnakpi takin kiko a, Amah in mihingte thu akhending hun hong tungta ahih manin,Pasian kihta unla amah phatun. Van le leituinak le tuipite abawlpa hong bia ta un acihi.” (Mangmuhna 14:6, 7 NKJV).

Khazih hong sihna bel vannuaibup huam a; koi hun,koilai cilo mihing nungta ngei khempeuh huam gai hi.Lungdamthu zong pau nam, ngeina le omna mun khempeuhading ahi hi. Minam kideidansa teng kizomkik sak hi. Zeisuin a nuntakna, a sihna le a thawhkikna tawh hellvangliatna teng zogawp hi. Lungdamthu in Zeisu’ tangthuahi hi. Eite adingin si a, ei ading mahin nungta hi. Mawhnadaan pan hong hon dingin hong paikhin a, mawhna omnawnlohna ah hong honkhia dingin hong pai kik ding hi.Ei thuak ding a kilawm sihna hong thuaksak a, ama’ nuntakding kilawm nuntakzia, ei hong nungtasak hi. Khazihsungah dikna, sianthona i ngah a, khatvei ciang minthannai ngahlai ding hi.

Laisiangtho in Zeisu hong paina a nihvei tuak mahun thupisak hi. Hong gum dingin hongpai masa a, mangenzawhloh tawh hong tatsate inn ah ciahpih dingin hongpai kik ding hi. Mangmuhna laibu pen, Zeisu hong paikiknading leitung kigingsak dingin a kigelh hi phadiak hi. Tuhun adingin thupuak phamawh khat ahi hi.

Tu kal sung tengin, kum zalom 21 sung adingMangmuhna laibu gensa teng i sin ding uhhi. Pawlpi inhun nunung thupuak hawmsawn dingin Zeisu hong sapnai sin ding hi.

SUNDAY September 13PETER’ THUPUAK - TULAI THUMAN

Hotkhiatna tangthu sungah, Pasian in, mailamthupiangte telzawh na’ngin thupuak tuamvilvel hong puakhi. Pasian in guallel ngeilo hi (Isa. 46:9, 10). Thukhennakhat peuhpeuh a tun ma in, kamsangte sawl in thupuakkhat peuh pia masa hi (Amos 3:7). Tuiciin tun madiak in,tuiciin tun ding Noah sawl in tangkosak khol hi. Egypt ahzong Joseph paikhol sakin, kialpi dozawh na’ng kum sagihsung hauhna tawh kigingkhol sak hi. Jew kamsangte in,Babylonte in Jerusalem a suksiat ding Israel makaitekiangah genkholsak hi. Kisikkik nading tuiphumpa Johnthupuak in zong Zeisu hongpai masaklai in mi tampikigingsak hi.

2 Peter 1:12 simin. Peter in Pasian thupuak koicipulak hiam? 2 Peter 1:16–21simin. Peter leh nungzuite’na tangko uh “tulai thuman” in bang a hiam?

Kum zalom masa ading thupuak thupipen in Khazihhong pai khin cih thu ahi hi. Pa’ hong itna pen Khazih insinglamteh tungah kipiakna tawh honglak hi. “Mawhna

Page 54: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

107 108

thaman in sihna” hi a, Khazih hangin mi khempeuh intawntung nuntakna ngah uh hi. Upna tawh i saan hiphialtaleh, eima teelsiamna bang ahi hi (Rom. 3:23; Rom. 6:23;Eph. 2:8). Zeisu sungah hotkhiatna thu cih pen aniciangtanh bei ngeilo hi. Khangsim adingin tulai thumanhiden hi. Laisiangtho laibu nunungpen Mangmuhna laibuin, a sawtlo in Zeisu hong paikik in tawntung hotkhiatnahong pia ding cih gen hi. Mihing’ ngeina in a khialhna leangkhual biakpiakna cihte pholak hi. Zeisu in mihingteading hong sepsak thute Mangmuhna in a kipatpan atawpdongin pulak hi. Zeisu in, a Pa’ teci maan hi a, “leitungkumpite a ukpa” ahi hi. Amah in “eite hong it a, ama’ sisanmah tawh i mawhna hong sawp in, a Pa Pasian maiah kumpile siampi hong suaksak hi” (Mang. 1:1–6 en in). Mangmuhnalaibu pen Zeisu le ama hun nunung thupuakte tawh amite,ama hong paikik na’ng a kigin kholhsakna ahi hi.

Mangmuhna laibu na simteh bangpeuh na phawkkha hiam? Genkholhna Sapite khawng le lim atuamtuamte peuh maw le? Zeisu in, genkholhnatebanghangin Mangmuhna laibu sungah hong pia hiam?Mihingte a itna thu hihte in koibangin pulak uh hiam?

MONDAY September 14MANGMUHNA’ IE HUN NUNUNG BULPHUH

Lungdamthu bute in Khazih hong pai masaknabulphuh hi. Asuahna, a nasepna, a sihna le a thawhkiknathute gen hi. Hong paikik na’ng thu zong gen mahleh, abulphuhpi hi lo hi. Mungmuhna laibu in, a khangkhanginkidona thute bulphuhpen hi. Genkholhna khempeuh inTopa hong pai kikding thu vive gen uh hi.

Mang. 1:7; 11:15; 14:14–20 le Mang. 19:11–18simin. A thukhupna koici kibang uh hiam?

Mangmuhna apat pan atawp dongin Zeisu hongpaikik ding thu gen suksuk hi. “A kigo Tuu no” (Mang. 5:12)in kumpite’ Kumpi le topate’ Topa (Mang. 19:16) ahi hi. Ama’mite a bawlsia galte khempeuh susia khin ding hi (Rev.17:14). Mawhna lauhuaina pan honkhia in minthang innahciah pih ding hi. Sia le pha kidona lianpi zong tawp ta dinghi. Leitung thaksuak ding a, misiangthote in a Topa tawhmangkhawm tawntung ding uh hi (Mang. 21:1–4).

Mangmuhna 22:7 (12, 17 leh 20 zong), Zeisu in, “Kahong paibaih tading hi. Hih laibu sung a kigelhthu a zuimite mi hampha ahi hi” ci hi. Zeisu in mihingte kiang panhong nget nunung penin amah it thukkik, a hehpihnasangsiam leh ama’ thumaante zui in, hong kumkik nadingzong a kigingsa in om ding cihte ahi hi. Zeisu hong sapnaaw Mangmuhna sungah, “Khasiangtho le Mothak in Zeisukiangah, ‘Hongpai in’ a ci uhhi” (Mang. 22:17).

Tawntung nuntakna zong mite khempeuh i Topa inhong sam hi. Hong hotkhiatna thupuak a sangsa khempeuhin, hong kumsukkik ding thupuak a sangthei dinginmidangte zawnding hong deih hi. Hong paikik ciang leitungkigingsak dingin thupuak puakding ei hong sawl hi.Leitungah Zeisu tawh Pasian’ na sepkhopna sangin thamana tamzaw nasep omlo hi. Hun nunung in hotkhiatna’ngngiimna sungah kihelna sangin tangtutzawk ding nasepomlo hi.

Khazih, hong paibaih ding hiam? John in tunungkum 2000 lai pekin gelh khin hi. Misite omzia i theihsa hia, Zeisu hong kumkik ding cih pen, mikim in i muh dinghi a, i sihkhit peuh ahi diam kitheilo hi. Zeisu bangzah inhong paibaih taktak ding hiam?

Page 55: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

109 110

TUESDAY September 15MANGMUHNA SUNG HUN NUNUNG THUPUAK

Mangmuhna laibu’ laigilpi in alian 14 ahi hi. Hunnunung a nungta Pasian mite adingin thupi phadiak hi.Mihingte adingin hun nunung Pasian’ thupuakte om hi.Hih hun nunung thupuak in Pasian’ mite bek hi lo, mihingkhempeuh ading thupi mahmah hi.

Mang. 14:14–20 simin. Topa hong paikikna banglimpua tawh kilak hiam?

Anlakna pen Laisiangtho in Zeisu hong paikiknalimpua in zang hi (Mate 13:37–43; Maku 4:29). Mangmuhna14, an minte lakna pen, misiangthote aki hotkhiatna hi a,an minkikte in migilote a kisuksiatna limpua ahi hi.Mangmuhna 14:6 -12 sungah, numei pasal khempeuh hunnunung thupuak tawh anlak hun ading kigingkhol ding cihhong hanthawn hi.

Mang. 14:6, 7 simin. Hih tengah bang thugil namu hiam? Ei Seventh-day Adventistte’n i teltheihnadingin hong bangci huhthei hiam?

Mangmuhna 14, vantungmi khatna’ thupuak in, kumzalom 21 sunga mite’ nuntakpih ding hi phadiak hi. Pasian’hehpihna in mawhmaina hong pia cih lungdamthu ahi hi.Mawhna gu pan hong suaktasak a, gualzawhna hong pia hi.Hih thupuak in Khazih hong piansakna leh hong tatkiknatawh kiphu thei dingin hong vaihawmsak hi. Pasian’ thukhenni ciangin thumanlohna khempeuh tawp ta ding cih hong lakhi. Thumanlo peuhmah om paisuak ngeilo ding cih hong theisakhi.

“SDA-te pen kulhcing leh khuavakpuate in hongkikoih ahi hi. Leitung a kisia tading cih a nunungpenhilhkholna hong pia hi. Pasian’ kammal khuavak banginamau tungah tang hi. Vantungmi khatna, nihna, thumnathupuak khempeuh tangko dingin hong sawl hi. Tua sanga thupi zaw nasep dang omlo hi. Thudang a thupitsakzawkding kiphal hetlo hi.”—EGWhite, Evangelism, pp. 119,120.

I pawlpi in ahi a, mimal in i hizongin, hih thu koicileng thupi ngaihsut thei ding i hi hiam?

WEDNESDAY September 16PASIAN THUPUAK AKICINGZAW IN TEL

Mangmuhna hun nunung thupuak in, Zeisuhotkhiatna a picingzaw in hong hilh hi (Mang. 14:6). Pasian“kihta” zahtak dingin hong sawl a, Ama’ thukhenna telphain a thukhamna mang dingin zong hong sawl hi (Mang. 14:7).“Pasian kihta” cih pen ei ngaihsut ding ahi hi. Pasianlungdam sak, amah masasak ding cihna hi. Athu manginamah suunin nungta ding (Paunak 3:7; Sawl. 9:31; 1 Pet.2:17) ci hi. Pasian “pahtawi ding” cilai hi. Pahtawi cihteh inuntakna tawh pahtawi ding hi.

Thuhilhsia 12:13, 14 leh 1 Corinth 6:19, 20 simin.Hih munte in Pasian kihta a pahtawi cihthu koibanginhong telzaw sakthei ding hiam?

Midang kibuaipih noploh hun, mi awn tampi in amauangbek a khual hunin, hih thukhenna thupuakin mikhempeuh tungah mawhpuak i neihlam hong phawksakhi. Pasian zahtakna, athu manna leh thukhenna cihtekizom dimdiam uh hi. Thumanhna zong Zeisu tawh kizopnapan agah ahi hi. Ama’ dikna bekin, thukhenna pan suahtak

Page 56: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

111 112

na’ng kicing a, ama’ dikna bekin eite hong sungzo hi. Ama’dikna tungtawnin ama’ min pahtawina i nuntakpih theiding hi.

Mang. 14:7; 4:11; Piancil 2:1–3 leh Paikhiat 20:8–11 simin. Pasian biakpiakna maan taktak koi pan kipana, Sabbath in tua thu tel i hihna koici lak hiam?

Sabbath in biakpiakna thulaigil hi cih Satanin telluaahih manin langpan mahmah hi. Khazih pen piangsakpaahihna hong lak a, mi khempeuh in “van le lei a piangsakpabia-un” (Rev. 14:7) ci’n hong sawl hi. Ama ut thu in namawkpian cih upna a laan hun in, piangsakpa Zeisu inbiak-taakcingpa hi ci in hong zol hi.

Sabbath pen, Pasianin hong piangsakpa hi cihphawkna hi a, amah bekmah biak- taakcing hi. Pasian inhong piaksa i hunte khempeuh lak pan khen 7 khen- khenkhat Amah eite hong piangsakpa ahihna phawk ding hongdeih hi.

THURSDAY September 17A NUNUNGPEN PASIAN’ SAPNA

Mangmuhna 14:8; 17:3–6; 18:1–4 simin. Hihmunteng ah Khalam Babylon tangthu bang om hiam?

Mangmuhna sungah “Babylon” cih limlim mihingnasepna kibulphuh biakna manlo, mite’ ngeina tungah ading upna khial cihna ahi hi. Mihing pahtawi a, amauhoihnate, mawhbanglo Zeisu nuntakzia sang pahtawi zawhi. Pasian thupiakte tungah biakna makaite thupiak koihtouh hi. Tua Babylon in milim leh Ni biakna phualpi hi a,kha lam ginatlohna phualpi ahi hi. Hih biakna manlongeinate pen tanglai Babylonte biakna tuamtuamte’n

zangsuksuk uh hi. Hih leitung ading Pasian’ hun nunungthupuakpi pen Zeisu leh a dikna ahi hi. Vantung’ hong sapna“Babylon, a cimhzo hi, a cimhzo hi . . . Ama sung pan hongpaikhia ta-un” (Mang. 18:2, 4). Khazih’ hun nunungthupuakte a pahtawi dingin, Pasianin SDAte hong sawl hi.Zeisu thuhilhnate i laptoh ciangin, Amah a lamto i hi hi.“Lampi, thumaan leh nuntakna” ahipa pahtawi ding ahi hi(John 14:6). Zeisu’ thuman hangin Babylon khialhnakidawksak ding hihang.

Mangmuhna 14:7, 9–11 simin. Biak dingin bangteng kipulak hiam?

Manguhna 14 in, biakding nam nih hong pulaak hi– piangsakpa biakna leh Sapi biakna ahi uh hi. Hih biaknanam nih in Pasian’ Sabbath maan tungah kinga te leh,phuaktawm Sabbath maanlo tungah kinga uh hi. Sabbathin tawlngakna, khamuanna leh piangsakpa, Gumpa le hongpai ding Kumpipa cihte limpua ahi hi. Langdona Ni in,mihingte bawlsa, thukimna tawh a kipsak uh thute cihnahi.

Mangmuhna 14:12 simin. Hih mun in banggennuam a, amai ah hongpai masa thutawh kisai in e?Hihtengah thukham leh hehpihna omkhawm a, tuagelkikhen theilo cihthu koibangin hong hilhcian hiam?

Friday September 18

NGAIHSUTBEH DING: “Pasianin tanglai Israelte a saptuambangin, leitung khuavak hi dingin tuhun a pawlpihong samtuam hi. Vantungmi thumte thupuak tawh-a pawlpi leh leitung hong khenkhia in, amah tawhsiangtho kinaihna hong pia hi. Ama’ thukhamna lehtulai thuman genkholhna kemcing dingin eite hong

Page 57: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

113 114

T-8

teel hi. Tanglai Israelte tungah Laisiangtho a piakmahbangin, leitungah tuate puakkik dingin eitehongsawl hi.”

“Mangmuhna 14 a Vantungmi thumte in,Pasian thupuak leh khuavak a sangsa mite hi a,leitung khempeuhah tua thute a puak dingin hongsawl hi. Khazih in a nungzuite kiangah: ‘Leitungkhuavak na hi uh hi’ (Mate 5:14) ci hi. Zeisu asangthei kha khempeuh kiangah Calvarysinglamteh in: ‘Kha manphatna enin. “Leitungkhempeuhah pai kawikawi unla, mi khempeuhtungah lungdamthu vahilh un” (Maku 16:15) ci hi.Hih nasep bangmahin dalsak kei ta-un. Tulai hunading nasep thupi penpen hi a: a tawntung kip dinghi. Mikhempeuh a gupkhiat nading hong itna in anungzuite khanglosak ding hi.”

“Ama tungah a kipia peuhmah Khazih inlungdamtakin sang hi. Mi leh Pasian kilemsak in,Zeisu hong sunglutna tawh leitung hopih hi. Gen in,thungen in, la in sa in la, ama thuman leitungdimsak in, mainawt pih in.” EGWhite, Counsels forthe Church, pp. 58, 59.

KIKUPDING DOTNATE:

1. Mangmuhna 14, vantungmi thumte thupuak in,SDAte koibangin limpua thei hiam?

2. Sabbath leh ama’ limpuak a thupitzia ngaihsun in.Pasianin hong piaksa hun lak pan, khen 7 lak pankhen khat, amah phawkkik na’ng hong ngenkik cih

sin hi hang. Mual siangtho peuh, khuasiangtho peuhpaai bang in paai ding hisamlo hi. Kal khat khat veitabek Sabbath hong tung hi. Tua ni a thupitna leh adeihna koibangin i telthei ding hiam?

3. Babylon a cipna thu leh Sapi ciaptehna thute misukhalo in koibangin hilhcian thei ding hiam? Mi asukkhakna ciangciang ommah taleh, a tawmtheipenin, koici hilhcian ding i hi hiam?

Page 58: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

115 116

LESSON 13 *September 19–25

UPNA SUNGAH KAL KHAT

SABBATH NITAKLAM September 19

TUKALSUNG SIMDING: Fil. 2:5–11; Mate 4:18–20; Sawl. 9:3–6, 10–20; John 21:15–19; 1 John3:16–18.

KAMNGAH: “Zeisu Khazih lungsim puakzia na nei un:Pasian pianzia nei napi in, Pasian tawh akizakim theih nadingin, thatang hatthuasuang kei hi. Amah kiniamkhiat tawmzawa, nasemlim a hongpua hi. Mihing banginamah hong kibawl a, mihing teekteek mahahong sun hi.” (Filippi 2:5–7).

Vantung vangliatna ahi, vanmite’ biakpiakna, Patawh kikholhkhopna cihte nutsiatna in ngaihsut zawhlohkipiakkhiatna ahi hi.Pasian’ itna lakding leh leimikhempeuh tankik dingin, gimna thuak liangin leitungahhong tuaksuk hi. “Pasian’ tokhom maiah gupngahte i dintheih masiah gupkhiatna manzah i telzo nai kei ding hi.Minthang tawntung innpi vangliatna i muh ciangin, Zeisuin hih teng khempeuh nusia zen maw i ci ding hi. Vantungpan hawlkhiat bangbek hi lo in, ei adingin supnamanthannate hong thuaksak hi. Ama’ khe phungah khamlukhu khiasuk in, “A kigo Tuuno in vangliatna le hauhna,pilna le thahatna, pahtawina, minthanna le phatna a ngahdingin kilawm hi” (Rev. 5:12) aci uhhi. —Ellen G. White,The Desire of Ages, p. 131.

Zeisu hong gupna in tehpih ding omlo hi. Amamakaihna zui in, a thupiak mangin, ama’ gam sung omding mite i zon ciangin, kipiakkhiat kul hi. Eite kipiaknaleh Ama’ hong kipiakna in tehpih theih hi lo mahleh, khagupkhiatna pen, upna sungah kalkhat hibek hi. Masuannei mello i omna panin hong lakhia hi. Kipiakkhiat dingzong hong ngenphial mah taleh hong piak ding nopna inlianzaw kanlai hi.

SUNDAY September 20KIPIAKKHIAT ZAHDONG ZEISU’ ITNA

Sawltak Paul in Zeisu’ lungsim bang “neih ding” honghanthawn hi. Tua in dotna tawmkha omsak hi. Zeisulungsim koibang hi hiam? Ama ngaihsutna koibang hiam?A lungsimthuk koibang hiam?

Filippi 2:5–11 simin. Zeisu lungsim leh ama’nuntakzia koibang hi cihiam?

Khang tawntungin Zeisu in Pasian tawh kikim hi.Paul in “Pasian pianzia nei napi in, Pasian tawh a kizakimtheih nadingin, thatang hatthu asuang kei hi (Fil. 2:6).Pianzia a cih pen Greek pau in morphe hi. Nakhat peuhie bulpi cihna hi. A kikim na nih kizomsak hi. The SDABible Commentary sungah: “Khazih pen Pa tawh kikim inkoih a, vanglian dangte tungsiah pekah omsak hi. Paul in,kiniamkhiatna tawh Khazih hong kipiakna a pulak nuamahi hi.”—Volume 7, p. 154. Ama’ tawntung pianzia a pulaknaah Ellen G. White in, “Khazih’ nuntakna in a bulpi hi a,kawmtawm hi lo, bul dang neilo” ci hi.”—The Desire of Ages,p. 530.

Khangtawntungin Zeisu in Pasian tawh kikim hinapi, “Amah kiliantawm saklo” hi. Greek kammal tawh

Page 59: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

117 118

lungluthuai sem hi. “Hawmsak” zong kici thei hi. Pasian’zia a neih khempeuh nusia in mihing bangin kiniamkhiattawm in “Amah kihawmtawm sak” hi. Sila hikawmin,vantung’ itna thukham pulak a, singlamteh tungah asangpen itna hong lak hi. Eite tawntung nuntak nadingina nuntakna hong kipia hi.

Zeisu lungsim sungah kipiakkhiat dong itna om hi.Zeisu nungzuihna pen, amah bangin itna, ama sep banginsepna, ahi hi. kihawmsak dingin A Khasiangtho tungtawninZeisu kipia lecin piakkkhiatna hong om ding hi. Zeisu adingna khempeuh piakkhiat kul hi. Laisiangtho in zong “Hihthu hangin Pasianin alianpen in amah koih a, min liandang khempeuh sangin, min lianzaw in a koih hi”(Fil. 2:9).Vantung ahihleh leitungah i piakkhiat khempeuh tawhkiman lel hi. Piakkhiat om zelzel mahleh, nopna in leekzawden lel hi. Tua tawntung nopsakna in Khazih tawh maangkhawm tawntung ding hi’ng a, hih lei ah i piakkhiatte ingen taaklo luazaw hi.

Khazih adingin na pumpi na sihsak nunungpenbang hun hiam? Na Christian khualzinna in koi banginhong dawngsak hiam?

MONDAY September 21KI AAPDING TONA

Nang Peter leh John in ki ngaihsun in. Galilee gamzingsang nisuak tung in zan huihvot teng hawlkhia khinhi. Ngaihsut khatbek na nei a: nga tampi man ding. Ngamanpha mahmah in, mailam ah zong manpha lai ding. Zingnisuak tungin Nazareth khuami Zeisu hong pai na mu hi.Na nundan kikhel ding cih thei peuhmah nailo? Na ngeina bang ngeinawn peuhmah lkei ding hi.

Mate 4:18–20 simin. Peter le John in Khazihnungzuih ding banghangin khentat uh ahi tam? Zeisu inngabeng sangin a sangzaw bang ngiimna khat adinginsam hiam?

John lungdamthu panin, hihte in abeisa kum khatvaldeuh khawng pan kipan Zeisu thei uh a, ki-aap nailobek hihtuak uh hi. Tat le heek, kampau tawh a zolna zongom tuak mah hi. A gunkuang uh leh a phual uh nusialiangin Zeisu’ nung a zuih uh pen, sapna lianpi cih atheihman uh ahi hi. Hih ngabeng lelte in, ngiimna lianpikhat adingin amau kisam cih phawkuh hi. Pasian in nasiamnate nusia liang dingin hong samlo a, ngeina khengvalngiimna khat ading hong sam hi a, hong itna gen sawnding leh ama minthanna dingin a thuman tecipang dinghong sam hi.

Siahdongpa Mate a kisapna ngaihsunin, Matthew9:9 simin. A ciaptehhuai bangthu namu hiam?

Rome gam siahdong peuhmah in kumpi aana tawhlauthawngsakin mipi nengniam mahmah uh hi. Israellakah zong muhdahpen leh kihpen a thuakpawl ahi uh hi.Khazih sapna ah “Hongzui in” ciziau a, Mate in Zeisu’ thutheikholkhin a, zuinuam giauguau ahihna kidawk hi.Sapna a ngah phet leh, a kigingsa hipah hi. Khazih in anungzui dingin a saantheih lamdang saluazaw hi. I lungsimtawngah a sangzaw lunggulhna i neiden hi. A manphakhatpeuh, a lianzaw, a sangzaw a dingin nungta nuamtekhihang. Mate mahbangin, Khazih in anungzui dingin hongsam hi.

Zeisu nungzui dinga kipiakhiate ngaihsun in.Atawpna ah mawksuaklo ding naci ngam hiam?

Page 60: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

119 120

TUESDAY September 22PAUL: PASIAN TEELSA BEEL

Paul in Khazih a saanphet in, a nuntakzia kikheelsiang hi. Khazih in masuan thak pia hi. Ama’ nopsaknamun pan lakhia in, ama ngaihsut khakloh thute phu dinginpaipih hi. Khasiangtho in makaih in, Mediteranian tuipikiim teng ah Pasian’ kammal tangko hi. Ama’ tecipannain Christian pawlpi leh leitung’ tangthu lumletzo hi.

Sawl. 9:3–6, 10–20 simin. Hihte panin Zeisu in,Paul nuntakna ah ngiimna sangmah mah nei ahihna koicipulak hiam?

Zeisu in, mi’ deihloh penpente khawng ama’ tecidingin teel ziauzizau hi. Dawiveipa, numei ginalo, Samarianumeinu, siahdongpa, Galilee ngabengte leh, Christian abawlsia galgilo penpa cihte ngaihsun in. Ama’ itna in tuatekhempeuh kikheelsak in, amau ading Khazih bawlsaksathute tecipang dingin paikhiasak zen hi. Tua tangthu gencim theilo uh hi. Alamdang Khazih sepsaksate hawmsawnuh hi. Omkhong theilo uhhi.

Sawltak 28:28–31 leh 2 Timothy 4:5–8 simkak in.Paul in kha gupkhiatna’ng nasepna ah ama kipiaknatungah lunghiang hetlo ahihna hihmunte in bang genhiam?

Ama’ hun nunung lamin, Rome ah kiman in a omsungin, Paul in “Gentile mite tungah Pasian hotkhiatnathu kigen ta dinga, maute in za ding uh hi”(Sawl. 28:28) cihi. Amah’n ahawh khempeuh saang a Pasian’ thu genpihhi (Sawl. 28:30, 31). Anunung lam ciangin, na semzom dingTimothy sawl a, amah bel “Kidemna ah ka hattawp in katai khin a, upna thu kho takin lenin ka zo khin hi” ci hi (2Tim. 4:7). Paul banglian in hong kisapkhak loh hang, Pasian

in leitung lumlet dingin eite hong sam gige hi. Akumakumin a thuak haksatna khempeuh kawmkal pan (2 Cor.11:25–30), Topa sapna sung mahah thuman tite hi. Zeisu’nungzuite a bawlsia penpa in, Christian’ upna sungah akipkho penpa leh Topa ading kipia nuamte ading ettehtakcing penpa hong suak hi.

Pasian in bang dingin nang hong sam hiam? Nahih beek hiam?

WEDNESDAY September 23ITNA IN HONG SAWLTE

Itna peuhmah gamtatna ah kilang hi. Khazih i itnain amangthangte adingin seploh phamawh sak hi. Paul inCorinth pawlpi tungah “Khazih’ itna in kote’ nuntakna honguk hi” (2 Cor. 5:14) ci hi. Christian biakna limlim gup ngahnading asia khempeuh nutsiat bek tawh kicinglo hi. Zeisuin vantungah “a sia” peuh nusialo a, a hoih khempeuhnusia zaw hi. Zeisu in i hunte, siamnate, neihsa cihte hongngen bek hilo a; i nuntakna mahmah hong ngen hi.Zingsang khat, Galilee bualtui geiah nungzuite tawh akimuhkhopna vuah, Pasian’ itna in sawl ahihna gen hi.

John 21:15–19 simin. Zeisu in Peter kiangah bangdotna thumvei dong a, Peter in koici dawn hiam?Banghangin Zeisu in hih dotna khat thumveivei donghiam?

Peter in a Topa thumvei nial ahih manin, itna alohkik na’ng Peter kamteek tawh thumvei dawngkik sakhi. Nungzuite mai ah, Zeisu in Peter’ mawhna maisak a,amah ngiat puahpha in, mailamah na lianpi semsak laiding hi.

Page 61: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

121 122

John 21:15–19 simkik lecin, tutung ciang bel,Peter in ama itna a gen ciangin Zeisu in koici dawnkikhiam? Bang hihdingin Zeisu in sawl hiam?

Pasian’ itna in nungta hi. Itna taktak cih penlungnopsak ciang hibeklo a, kipiakna kul hi. Itna in honggamtangsak hi. Amangthang Pasian’ tate omna khempeuhhong phasak hi. Zeisu in Peter kiangah “Ka tuunote vaakin”acih teh, thupiakna leh lungnopsakna ahi hi. Topa in itthuk ding deih hi. Peter in a zumhuai mahmah in, Zeisu akimat ding ciangin, kisamsiatna tawh a Topa nial himahtaleh, Zeisu in, amah masuan lianpi khat neisak lai nuamhi. Cihnopna in, tat le hek tawh na Topa nialkha ci ni.Lungdamthu panin, hehpihna om veve lai a, Pasianin hongpaai pahlo hi. Na ut nakleh, Ama’ ading nang sep theih omveve lai ding hi.

Peter bangin Topa “na nial” ngei hiam? Na nialngei leh, nang’ tangthu e leh, Peter a bek hi lo, Petertungah Khazih kammalte in nang bang hong gen hiam?

THURSDAY September 24ITNA HANGA KIPIAKNA

Peter le Zeisu’ kihona a tawp lamah, mi nih tuigeiah lampai uh hi. Tuihual in tuinawl a sat kawm, Zeisu innungzui cih pen kipiakpian kul cih gen hi. Zeisu’ sapna asaan nakleh, a masuan in “Ka tuute vakin” cih theisaknuam hi.

John 21:18, 19 simin. Zeisu in, ama nungzui ihihleh bang kipiak kul cihiam? Zeisu in Peter lauhthawnpian nasa hiam? Banghang maw?

Khatvei teitei Peter in galhangsih ding cih a genkholnuam ahi hi. Singlamteh tungah a khut zankha ding hi.Hihtengah Peter in a deihteel dingin Zeisu in sawl hi.Lungnopna lianpen kamciam a: Pasian’ gam adingin khatampi hotkhiatna hi. Penticost ni-in mi a tulsim in Khazihhong zuat mu ding hi. Nalamdang pipite Zeisu’ min tawhlak dinga, mi tulsimte’ maiah Zeisu pahtawi ding hi. Khazihtawh kikholhna hangin tawntung nopsakna ngah ding hi.

Ahih hangin manpiakhun hong tung ding hi.Kipumpiakna hiding hi. Tua kipiakna pen Peter mit-hakgega sa mahin kingen mai hi. Tu in Peter in Zeisu’nungzuihna sang a lianzaw kipiakna om nawnlo hi cihtheikhia ta hi.

1 John 3:16–18 simin. John in itna kician mellote,koibangin gen hiam? Kipumpiak itna koibangin hilhcianhiam?

Khangtawntungin ei’ sepkhiatte in kipiakkhiatnacin zolo hi. I hunzat dan, i nuntakziate pen ngah dingakilawmlo zah in thupha ngah hi hang. Itna in a gamtatciang, bangzah in nuam a, lawpna in kipiakna piang sakhi. Pasian’ itna peuhmah siit neilo in itthuk leng, mite lehKhazih kikal palaite i suak a, lungnopna sangpen i ngahding hi. Zeisu in “Hih thu thei in na zuih uh leh na lung uhnuam mahmah ding hi” (John 13:17) ci hi. I nuntakzia tawhPasian i pahtawi a, ama itna leh thuman midang i hopsawnciangin lungnopna sangpen leh lungdamna kingah hi.

Khangtawntung cih thu telhak veve a, ei theihciang pen themcik hilel hi. Himahleh na hih theihzah inngaihsun lecin, a hoih tawntung nuntakna- leitungnuntakna sang hoihzaw tham –hih leitungah hun tomnobek i neih sungin Zeisu sungah kamciam ahi tawntungnuntakna mansuah leng e?

Page 62: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

123 124

FRIDAY September 25

NGAIHSUTBEH DING: “Kha lamah khuamu zawdeuhte in,pawlpi mite Pasian’ na a septheih nading danvaihawmpih tawntung ding kisam hi. Abeisa huninki-awlmawh khalo hi. Siamna neite in asepkhoptheih nadingin, ngiimna kician kibawlsak mello hi.Tua hangin mi bangzah mangthangkhin cih zong aphawk tawm mahmah hi.”

“Pasian’ nasem makaite, mipil vive hi uh a,masuan ding geelna nei sitset ding hi. A geelna vuahpawlpi mite leh veng le paamin a septheih dinguhmunte limtakin etsak in geelta uh hen. Pawlpiminumei pasal kikhenlo in, siate le upate tawh kilungtuak takin a sepkhop keingal leh, Pasian’ nasepkizo thei ngeilo ding hi.”

“Mawhneite hotkhiat nadingin, lungsim taktawh sep ding kisam hi. Nuntakna thu amaukiangah i hilh dinga, amau hong pai ding i ngak keiding uh hi. Mihingte’ lungsim a khanglo saktheidingin kampau thei nuam si’ng maw! I hun tawmluata hi. Leitung beikuan among ah i omta hi. Hunmawk beisak ke’n. Hun in kham hi a, eima angsungkhualna lel dingin paamaih lua hi. Kua in Pasianzong taktak a, ama nasem dingin, ama kiang panmahin thala ding hiam?”

“Pawlpi simin siamna neitek uh a, munmaan takin semsak peuhleng, i mavang tuammahmah ding hi. I pawlpi i phuhna dingin, siamnanei nasem pilte, siamna khangto sak dingin i kisammahmah hi. Tuate pen Topa zatdingin kihilhpil theiding hi”—Ellen G. White, Testimonies for the Church,vol. 9, pp. 116, 117.

KIKUPDING DOTNATE:

1. Atung a EGWhite kammal i deihna bulpi bang ahiam? Na mimal teci panna leh pawlpi nasepna ahhong koici huzaap thei tam maw?

2. Itna diktaktak i cih koibang hiam? Itna khem e lehkoibang dan a hia?

3. Topa a dingin a nuntakna nangawn a pia ngam mite’thu kikum dih un. Bang pilna ih ngahthei ding hiam?

4. Sunday ni dotna nunung ahi Khazih ading nakipiakna tawh kisai bangci dawn na hiam, ngaihsunkik in. Kipiakhia takpi na hiam? Bngci sep na hiam?Kituak (worth) na sa hiam? Thu-umlo khat kiang

koici hilhcian thei ding na hiam?

Page 63: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

125 126MORNING WATCHJuly, 2020

1. Nithum Ni 2 Korinth 10:122. Nili Ni Late 66:203. Ninga Ni Late 51:104. Sabbath Sawltak 11:23

5. Thawhkik Ni Late 18:26. Nikhat Ni John 3:167. Nihnih Ni John 3:178. Nithum Ni Matt 5:39. Nili Ni 2 Timothy 3:16

10. Ninga Ni Matt 5:9 11. Sabbath Sawltak 2:37,38

12. Thawhkik Ni Jame 4:7 13. Nikhat Ni Matt 8:19 14. Nihnih Ni Mangmuhna 19:9 15. Nithum Ni 1 Korinth 3:16 16. Nili Ni 1 John 5:18 17. Ninga Ni Late 86:12 18. Sabbath Late 107:1,2

19. Thawhkik Ni Rome 10:17 20. Nikhat Ni Late 27:10 21. Nihnih Ni Mark 6:31 22. Nithum Ni Late 9:1 23. Nili Ni 1 John 1:9 24. Ninga Ni 1 John 4:7 25. Sabbath Luke 18:17

26. Thawhkik Ni Filippi 2:5 27. Nikhat Ni Late 86:15 28. Nihnih Ni Ephet 3:14,15 29. Nithum Ni John 14:27 30. Nili Ni 1 Timothy 4:12 31. Ninga Ni 1 Korinth 13:3

MORNING WATCHAugust, 2020

1. Sabbath Isaiah 53:3

2. Thawhkik Ni Matthew 15:63. Nikhat Ni Sawltak 15:94. Nihnih Ni 2 Korinth 7:35. Nithum Ni Rom 13:76. Nili Ni Late 71:57. Ninga Ni Isaiah 1:188. Sabbath Late 23:1,6

9. Thawhkik Ni John 17:23 10. Nikhat Ni Late 127:3 12. Nithum Ni Thuhilhna 9:10 13. Nili Ni Rom 2:1 14. Ninga Ni Kolose 3:15 15. Sabbath Late 9:1,2

16. Thawhkik Ni Late 72:17 17. Nikhat Ni Mark 10:44 18. Nihnih Ni Late 51:11 19. Nithum Ni John 16:32 20. Nili Ni 1 Peter 1:7 21. Ninga Ni 1 John 1:9 22. Sabbath Late 10:16

23. Thawhkik Ni Luke 12:12 24. Nikhat Ni Hebru 12:3 25. Nihnih Ni Matt 16:24 26. Nithum Ni Sawltak 4:12 27. Nili Ni Paikhiatna 20:8 28. Ninga Ni 1 Korinth 15:14 29. Sabbath Rom 8:16,17

30. Thawhkik Ni Late 67:4 31. Nikhat Ni Rom 4:3

Page 64: 3.20 Tedim · khakleh hoih takin genthei dingin kiging tawntung un” (1 Pet. 3:15) ci in vaikhak hi. Lamkhat pan, na upthu thei in, banghang um, a hangthu gentel thei ding cihi

127MORNING WATCHSeptember 2020

1. Nihnih Ni 1 Korinth 13:42. Nithum Ni Matt 6:93. Nili Ni Late 72:194. Ninga Ni 1 Korinth 2:135. Sabbath 1 John 3:9

6. Thawhkik Ni Late 119:11 7. Nikhat Ni Late 95:7,8 8. Nihnih Ni Hebru 13:14

9. Nithum Ni Joshua 24:15 10. Nili Ni Late 27:14 11. Ninga Ni Ephet 4:15 12. Sabbath Luke 6:37

13. Thawhkik Ni Hebru 12:28 14. Nikhat Ni Paunak 22:6 15. Nihnih Ni Late 92:12 16. Nithum Ni Isaiah 33:6 17. Nili Ni Matt 15:14 18. Ninga Ni Late 119:130 19. Sabbath Hebru 2:1

20. Thawhkik Ni Late 77:6 21. Nikhat Ni Luke 6:23 22. Nihnih Ni Late 119:14 23. Nithum Ni Rom 10:16 24. Nili Ni Late 119:14 25. Ninga Ni Late 88:13 26. Sabbath Rom 12:3

27. Thawhkik Ni Late 8:4 28. Nikhat Ni Late 62:6 29. Nihnih Ni Jeremiah 50:6 30. Nithum Ni Luke 19:10