ÐÙÓ ÐÇÑÅ ÔÏ ÏÍÏÌÁ ÔÏÕ ÔÏ PISAURUMlyk-kalavr.ach.sch.gr/docs/lessons/latin/keimena21-34.pdf · 3 tum ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü (ô üôå) diu

1

ÌÁÈÇÌÁ XXI

Brenno duce Galli, apud Alliam flumen deletis legionibus Romanorum,

everterunt urbem Romam praeter Capitolium, pro quo immensam pecuniam

acceperunt. Tum Camillus, qui diu apud Ardeam in exilio fuerat propter

Veientanam praedam non aequo iure divisam, absens dictator est factus; is

Gallos iam abeuntes secutus est: quibus interemptis aurum omne recepit. Quod

illic appensum civitati nomen dedit: nam Pisaurum dicitur, quod illic aurum

pensatum est. Post hoc factum rediit in exilium, unde tamen rogatus reversus

est.

ËÅÎÉËÏÃÉÏ

Brennus -i (áñóåíéêü â’) = ÂñÝííïòdux, ducis (áñóåí. êáé èçëõêü ã’) = áñ÷çãüò, óôñáôçãüòGallus -i (áñóåíéêü â’) = ï ÃáëÜôçòapud (ðñüèåóç) + ÁéôéáôéêÞ = êïíôÜ

ôïðéêÜ ðëçóßïí)Allia -ae (èçëõêü á’) = Áëßáòflumen -inis (ïõäÝôåñï ã’) = ï ðïôáìüòdeleo, delevi, deletum, delere (2) = êáôáóôñÝöùlegio -onis (èçëõêü ã’) = ëåãåþíáRomani -orum (áñóåíéêü â’) = ïé Ñùìáßïéeverto, everti, eversum, evertere (3) = êáôáóôñÝöù åíôåëþòurbs -is (èçëõêü ã’) = ç ðüëçRoma -ae (èçëõêü á’) = ç Ñþìçpraeter (ðñüèåóç) + ÁéôéáôéêÞ = åêôüòCapitolium -ii/-i (ïõäÝôåñï â’) = Êáðéôþëéïpro (ðñüèåóç) + ÁöáéñåôéêÞ = óáí áíôÜëëáãìáqui, quae, quod (áíáöïñéêÞ áíôùíõìßá)= ï ïðïßïòimmensus -a -um (åðßèåôï â’) = ôåñÜóôéïòpecunia -ae (èçëõêü á’) = ôá ÷ñÞìáôáaccipio, accepi, acceptum, accipere(3)(15-io)= äÝ÷ïìáétum (÷ñïíéêü åðßññçìá) = ôüôåCamillus -i (áñóåíéêü â’) = ï ÊÜìéëëïòdiu (÷ñïíéêü åðßññçìá) = ãéá ðïëýArdea -ae (èçëõêü á’) = ÁñäÝáin (ðñüèåóç ) + ÁöáéñåôéêÞ (óôÜóç óå ôüðï)=óå...exilium -ii/-i (ïõäÝôåñï â’) = åîïñßápropter (ðñüèåóç) + ÁéôéáôéêÞ = åîáéôßáò

(åîùôåñéêü áíáãêáóôéêü áßôï)

ÐÙÓ ÐÇÑÅ ÔÏ ÏÍÏÌÁ ÔÏÕ ÔÏ PISAURUM

ÊÅÉÌÅÍÁ ËÁÔÉÍÉÊÙÍ Ã’ ËÕÊÅÉÏÕ

2

Veientanus -a -um (åðßèåôï â’) = ï ôùí Âçßùípráeda -ae (èçëõêü á’) = ëåßáaequus -a -um (åðßèåôï â’) = ßóïò, äßêáéïòius, iuris (ïõäÝôåñï ã’) = ôï äßêáéï

aequo iure = áêñéâïäßêáéádivido-divisi-divisum-dividere(3) = ìïéñÜæùabsens: ìåôï÷Þ åíåóôþôá ôïõ ñÞìáôïò:

absum, abfui Þ afui, abesse = áðïõóéÜæùdictator -oris (áñóåíéêü ã’) = äéêôÜôïñáò, áñ÷éóôñÜôçãïòfio, factus sum, fieri (áíþìáëï) = ãßíïìáéiam (÷ñïíéêü åðßññçìá) = Þäç, ðéáabeo, abi(v)i, abitum, abire (4) = öåýãùsequor, secutus sum, sequi (áðïèåô. 3) = áêïëïõèþinterimo, interemi, interemptum,interimere= åîïëïèñåýù

(inter + emo)(3)aurum -i (ïõäÝôåñï â’) = ÷ñõóÜöéomnis -is -e (åðßèåôï ã’) = üëïòrecipio, recepi, receptum, recipere (3) = åðáíáêôþ

(re + capio) ( 15 óå -io)illic (ôïðéêü åðßññçìá) = åêåßappendo, appendi, appensum, appendere (3)=æõãßæùcivitas -atis (èçëõêü ã’) = ðïëéôåßá

(ãåíéêÞ ðëçèõíôéêïý -um / -ium)nomen -inis (ïõäÝôåñï ã’) = üíïìádo, dedi, datum, dare (1) = äßíùnam (áéôéïëïãéêüò óýíäåóìïò)=ãéáôß, ãáñ

(åäþ: äéáóáöçôéêüò) = äçëáäÞPisaurum -i (ïõäÝôåñï â’) = Ðßóáõñïdico, dixi, dictum, dicere = ëÝãù, êáëþ, ïíïìÜæùquod (áéôéïëïãéêüò óýíäåóìïò) = åðåéäÞ

(åéóÜãåé äåýôåñ. áéôéïëïãéêÞ ðñüôáóç)penso, pensavi, pensatum, pensare (1) = æõãßæù

(èáìéóôéêü ôïõ pendo 3)factum -i (ïõäÝôåñï â’) = ðñÜîçredeo, redi(v)i, reditum, redire (4) = åðéóôñÝöùunde (áíáöïñéêü ôïðéêü åðßññçìá) = áð' üðïõtamen (áíôéèåôéêüò óýíäåóìïò) = üìùòrogo, rogavi, rogatum, rogare (1) = ðáñáêáëþrevertor, reverti (reversus sum), reverti

(çìéáðïèåôéêü & áðïèåôéêü 3 )= åðéóôñÝöù

immensus, -a, -um immensior, -ior, -ius immensissimus, -a,-um(áìÝôñçôïò, ôåñÜóôéïò)Veientanus, -a, -um ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(ï ôùí Âçßùí, ï áðü ôïõò Âçßïõò)aequus, -a, -um aequior, -ior, -ius aequissimus, -a, -um(ßóïò, äßêáéïò)

ÐÁÑÁÈÅÔÉÊÁ ÅÐÉÈÅÔÙÍ

3

tum ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(ôüôå)diu diutius diutissime(ãéá ðïëý ÷ñïíéêü äéÜóôçìá)iam ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(Þäç, ðéá)illic ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(åêåß)

ÌÅÔÁÖÑÁÓÇ

¼ôáí Þôáí áñ÷çãüò ï ÂñÝííïò, ïé ÃáëÜôåò, áöïý êáôáôñüðùóáí ôéòëåãåþíåò ôùí Ñùìáßùí êïíôÜ óôïí Áëßá ôïí ðïôáìü, êáôÝóôñåøáí åíôåëþò ôçÑþìç åêôüò áðü ôï Êáðéôþëéï, ãéá ôï ïðïßï äÝ÷ôçêáí óáí áíôÜëëáãìá ôåñÜóôéï÷ñçìáôéêü ðïóü. Ôüôå ï ÊÜìéëëïò, ï ïðïßïò åß÷å ðáñáìåßíåé åîüñéóôïò ãéá ðïëýêáéñü óôçí ÁñäÝá åîáéôßáò ôçò ëåßáò áðü ôïõò Âçßïõò, ç ïðïßá äåí ìïéñÜóôçêåáêñéâïäßêáéá, áí êáé Þôáí áðþí áíáãïñåýôçêå äéêôÜôïñáò· áõôüò áêïëïýèçóå(êáôáäßùîå) ôïõò ÃáëÜôåò ðïõ Þäç Ýöåõãáí· áöïý ôïõò åîïëüèñåõóå, ðÞñå ðßóùüëï ôï ÷ñõóÜöé. ÅðåéäÞ áõôü æõãßóôçêå åêåß, Ýäùóå ôï üíïìÜ ôïõ óôçí ðïëéôåßá:ïíïìÜæåôáé äçëáäÞ Ðßóáõñï, ãéáôß åêåß æõãßóôçêå ôï ÷ñõóÜöé. ÌåôÜ áðü áõôÞôçí ðñÜîç åðÝóôñåøå óôçí åîïñßá, áð' üðïõ üìùò, áöïý ôïí ðáñáêÜëåóáí,ãýñéóå ðßóù.

ÌÁÈÇÌÁ XXII

Imitemur nostros Brutos, Camillos, Decios, Curios, Fabricios, Scipiones,

innumerabiles alios qui hanc rem publicam stabiliverunt; quos equidem in deorum

immortalium coetu ac numero repono. Amemus patriam, pareamus senatui,

consulamus bonis; praesentes fructus neglegamus, posteritatis gloriae serviamus;

id esse optimum putemus, quod est rectissimum; speremus quae volumus, sed

feramus quod acciderit; arbitremur denique corpus virorum fortium magnorumque

hominum esse mortale, animi vero motus et virtutis gloriam sempiternam esse.

ÐÑÏÔÑÏÐÅÓ ÐÑÏÓ ÔÏÕÓ ÑÙÌÁÉÏÕÓ



4

ËÅÎÉËÏÃÉÏ

Brutus, i (áñóåíéêü â’) = ï ÂñïýôïòCamillus, i (áñóåíéêü â’) = ï ÊÜìéëëïòDecius, i(i) (áñóåíéêü â’) = ï ÄÝêéïòScipio, Scipionis (áñóåíéêü ã’) = ï ÓêéðßùíáòCurius, i(i) (áñóåíéêü â’) = ï ÊïýñéïòFabricius, i(i) (áñóåíéêü â’) = ï Öáâñßêéïòimitor, imitatus sum, imitari (áðïè.1) = ìéìïýìáéinnumerabilis -is -e (åðßèåôï ã’) = áíáñßèìçôïòstabilio, stabili(v)i, stabilitum, stabilire(4) = óôåñåþíù, óôáèåñïðïéþequidem (ôñïð. åðßññçìá) = åãþ âÝâáéádeus -i (áñóåíéêü â’) = ï èåüòimmortalis -is -e (åðßèåôï ã’) = ï áèÜíáôïòcoetus -us (áñóåíéêü ä’) = ç óõãêÝíôñùóçnumerus -i (áñóåíéêü â’) = ï áñéèìüòrepono, reposui, repositum, reponere (3) = ôïðïèåôþ

repono in numero deorum = ëïãáñéÜæù óôïõò èåïýòpareo, parui, paritum, parere (2) = õðáêïýù

+ äïôéêÞsenatus -us (áñóåíéêü ä’)(sing.tantum) = ç óýãêëçôïòconsulo, consului, consultum, consulere(3) = åíäéáöÝñïìáé, ðñïóÝ÷ù

(+ äïôéêÞ ÷áñéóôéêÞ)boni -orum (áñóåíéêü â’)(plur. tantum) = ïé êáëïß ðïëßôåòpraesens -ntis = ôùñéíüò, ðáñþí

(ìåôï÷Þ åíåóôþôá ôïõ ñ. praesum ðïõ Ý÷åé áðïêôÞóåé åðéèåôéêÞóçìáóßá êáé ÷ñÞóç)fructus -us (áñóåíéêü ä’) = üöåëïò, êáñðüòneglego (Þ: negligo), neglexi, neglectum, neglegere (Þ: negligere) (3)

= áäéáöïñþ ãéá...servio, servi(v)i, servitum, servire (4) = õðçñåôþ

(+ äïôéêÞ)posteritas -atis (èçëõêü ã’) = ôï ìÝëëïí, ïé áðüãïíïégloria -ae (èçëõêü á’) = ç äüîáoptimus -a -um (åðßèåôï â’) = ÜñéóôïòÕðåñèåôéêüò âáèìüò ôïõ bonus -a -um(åðßèåôï â’)=êáëüòputo (1) = íïìßæùrectus -a -um (åðßèåôï â’) = åõèýò, ïñèüòspero (1) = åëðßæùvolo, volui, -- , velle (áíþìáëï ñÞìá) = èÝëùfero, tuli, latum, ferre (3) = öÝñù, ìåôáöÝñù, õðïöÝñùarbitror, arbitratus sum, arbitrari (áðïè.1)= íïìßæùdenique (÷ñïíéêü åðßññçìá) = ôåëéêÜcorpus -oris (ïõäÝôåñï ã’) = ôï óþìáfortis -is -e (åðßèåôï ã’) = ãåííáßïòmortalis -is -e (åðßèåôï ã’) = èíçôüòanimi motus = ïé äõíÜìåéò ôçò øõ÷Þò, ïé

ðíåõìáôéêÝò éäéüôçôåòmotus -us (áñóåíéêü ä’) = êßíçóçvirtus -utis (èçëõêü ã’) = áíäñåßá, áñåôÞsempiternus -a -um(åðßèåôï â’) = áéþíéïòvero (áíôéèåôéêüò óõíä.) = üìùò

5

innumerabilis, -is, -e ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(áìÝôñçôïò)publicus, -a, -um ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(äçìüóéïò)immortalis, -is, -e ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(áèÜíáôïò)bonus, -a, -um melior, -ior, -ius optimus, -a, -um(êáëüò)rectus, -a, -um rectior, -ior, -ius rectissimus, -a, -um(ïñèüò)fortis, -is, -e fortior, -ior, -ius fortissimus, -a, -um(äõíáôüò, áíäñåßïò)magnus, -a, -um maior, -ior, -ius maximus, -a, -um(ìåãÜëïò)mortalis, -is, -e ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(èíçôüò)sempiternus, -a, -um ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(áéþíéïò)

equidem ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(åãþ âÝâáéá)denique ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(óôï ôÝëïò)

ÌÅÔÁÖÑÁÓÇ

Áò ìéìçèïýìå ôïõò äéêïýò ìáò Âñïýôïõò, ôïõò Êáìßëëïõò, ôïõò Äåêßïõò,ôïõò Êïõñßïõò, ôïõò Öáâñéêßïõò, ôïõò Óêéðßùíåò, ôïõò áíáñßèìçôïõò ôïõòÜëëïõò, ïé ïðïßïé áõôÞ ôçí ðïëéôåßá óôåñÝùóáí· óå áõôïýò åãþ âÝâáéá äßíù ìéáèÝóç áíÜìåóá óôïõò áèáíÜôïõò èåïýò. Íá áãáðÜìå ôçí ðáôñßäá ìáò, íáõðáêïýìå óôç Óýãêëçôï, áò öñïíôßæïõìå ãéá êáëïýò ðïëßôåò, áò áäéáöïñïýìåãéá ôá ïöÝëç ôçò óôéãìÞò, áò õðçñåôïýìå ôç äüîá (öÞìç) ôùí ìåôáãåíÝóôåñùí·íá èåùñïýìå üôé åßíáé Üñéóôï áõôü ðïõ åßíáé ôï ðéï óùóôü· áò åëðßæïõìå áõôÜðïõ èÝëïõìå, áëëÜ áò õðïìÝíïõìå ïôéäÞðïôå (áíôßîïï) óõìâåß· áò åëðßæïõìåôåëéêÜ üôé ôï óþìá ôùí ãåííáßùí áíäñþí êáé ôùí ìåãÜëùí áíèñþðùí åßíáéèíçôü, ïé äõíÜìåéò üìùò ôçò øõxÞò êáé ç äüîá ôçò áñåôÞò åßíáé áéþíéá.

ÌÁÈÇÌÁ XXIII


ÅÍÁÓ ÕÐÅÑÏ×ÏÓ ÁÍÈÑÙÐÏÓ

ÐÁÑÁÈÅÔÉÊÁ ÅÐÉÑÑÇÌÁÔÙÍ


6

Aegrotabat Caecina Paetus, maritus Arriae, aegrotabat et filius. Filius

mortuus est. Huic Arria funus ita paravit, ut ignoraretur a marito; quin immo

cum illa cubiculum mariti intraverat, vivere filium simulabat, ac marito

persaepe interroganti, quid ageret puer, respondebat: «Bene quievit, libenter

cibum sumpsit». Deinde, cum lacrimae suae, diu cohibitae, vincerent

prorumperentque, egrediebatur; tum se dolori dabat et paulo post siccis oculis

redibat. Scribonianus arma in Illyrico contra Claudium moverat; fuerat Paetus

in partibus eius et, occiso Scriboniano, Romam trahebatur. Erat ascensurus

navem; Arria milites orabat, ut simul imponeretur. Non impetravit: conduxit

piscatoriam naviculam ingentemque navem secuta est.

ËEÎÉËÏÃÉÏ

aegroto (1) = áóèåíþ, åßìáé Üññùóôïòmaritus -i (áñóåíéêü â’) = óýæõãïòmorior, mortuus sum , mori(áðïè.3) = ðåèáßíù

(ìô÷. ìÝëëïíôá moriturus -a -um)funus -eris (ïõäÝôåñï ã’) = êçäåßáignoro (1) = áãíïþquin immo (áíôéè. óýíä.) = ü÷é ìüíï áõôü áëëÜ áêüìçcubiculum -i (ïõäÝôåñï â’) = êñåââáôïêÜìáñáintro (1) = åéóÝñ÷ïìáé, ìðáßíùvivo, vixi, victum, vivere (3) = æùsimulo (1) (+ åéä. áðáñÝìö.) = ðñïóðïéïýìáépersaepe (åðßññçìá ÷ñïíéêü) = ðïëý óõ÷íÜinterrogo (1) = ñùôþ, æçôþ íá ìÜèùquis, quid? (åñùôçì. ïõó. áíôùí.) = ðïéïò,ðïéá, ðïéï;ago, egi, actum, agere (3) = ðñÜôôù, ðïéþ, ïäçãþpuer -eri (áñóåíéêü â’) = ðáéäßrespondeo -ndi -nsum -ere (2) = áðáíôþbene (ôñïðéêü åðßññçìá) = êáëÜquiesco, quievi, quietum, quiescere(3) = çóõ÷Üæùlibenter (ôñïðéêü åðßññçìá) = ðñüèõìácibus -i (áñóåíéêü â’) = ôñïöÞsumo, sumpsi, sumptum, sumere (3) = ðáßñíù, êáôáíáëßóêùdeinde (ôñïðéêü åðßññçìá) = Ýðåéôálacrima -ae (èçëõêü á’) = ôï äÜêñõcohibeo-cohibui-cohibitum-cohibere(2) = óõãêñáôþvinco, vici, victum, vincere (3) = íéêþprorumpo-prorupi-proruptum-prorumpere(3)=îåóðþ

7

(pro + rumpo)egredior, egressus sum, egredi(áðïè.3)(15-io)=âãáßíù Ýîùdolor, doloris (áñóåíéêü ã’) = èëßøç

do me dolori = èëßâïìáé, ëõðÜìáésiccus -a -um (åðßèåôï â’) = óôåãíüò, îåñüòoculus -i (áñóåíéêü â’) = ïöèáëìüò, ìÜôéredeo, redi(v)i, reditum, redire (4) = åðáíÝñ÷ïìáéarma -orum (ïõäÝôåñï â’)(plur. tantum) = ôá üðëámoveo, movi, motum, movere (2) = êéíþ, ìåôáêéíþ

arma moveo = óôáóéÜæù, ðáßñíù ôá üðëápars, partis (èçëõêü ã’) = ìÝñïò

åôåñüóçìï:partes, partium = ðïëéôéêÞ Þ óôñáôéùôéêÞ ðáñÜôáîçoccido, occidi, occisum, occidere(3) = óêïôþíùtraho, traxi, tractum, trahere (3) = óýñù, ôñáâþascendo, ascendi, ascensum, ascendere(3) = áíåâáßíù, åðéâéâÜæïìáénavis, navis (èçëõêü ã’) = ðëïßïoro (1) = ðáñáêáëþsimul = ìáæßut (âïõëçôéêüò óýíäåóìïò)= íáimpono, imposui, impositum, imponere(3) = ôïðïèåôþimpetro (1) = ðåôõ÷áßíùconduco -duxi -ductum -ducere (3) = íïéêéÜæùpiscatorius -a -um (åðßèåôï â’) = øáñÜäéêïònavicula -ae (èçëõêü á’) = ç ìéêñÞ âÜñêáingens -ntis (åðßèåôï ã’) = ðåëþñéïònavis, navis (èçëõêü ã’) = ðëïßï

(áöáéñ. åíéêïý: nave êáé navi)sequor, secutus sum, sequi (áðïè. 3) = áêïëïõèþ, êáôáäéþêù

siccus, -a, -um siccior, -ior, -ius siccissimus, -a, -um(îåñüò, óôåãíüò)piscatorius, -a, -um ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(áëéåõôéêüò)ingens (-ntis) ingentior, -ior, -ius ingentissimus, -a, -um(ðåëþñéïò)

ita ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(Ýôóé, ôüóï)persaepe ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(óõ÷íüôáôá)bene melius optime(êáëÜ)libenter libentius libentissime(åõ÷áñßóôùò, ðñüèõìá)deinde ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(Ýðåéôá)diu diutius diutissime




8

(ãéá ðïëý êáéñü)tum ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(ôüôå)post ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(ýóôåñá, ìåôÜ)simul ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(ìáæß ìå, óõã÷ñüíùò)

ÌÅÔÁÖÑÁÓÇ

¹ôáí Üññùóôïò ï Êáéêßíáò Ðáßôïò, ï óýæõãïò ôçò Áññßáò· áóèåíïýóå êé ïãéïò (ôïõò). Ï ãéïò ðÝèáíå. Áõôüí ç Áññßá Ýôóé êÞäåõóå þóôå íá áãíïåßôáé áðüôï óýæõãï· ü÷é ìüíï áõôü, áëëÜ üôáí åêåßíç Ýìðáéíå óôçí êñåâáôïêÜìáñá ôïõóõæýãïõ, ðñïóðïéüôáí üôé ï ãéïò æïýóå êáé óôï óýæõãï ðïõ ðïëý óõ÷íÜ ôçñùôïýóå ôé Ýêáíå ôï ðáéäß áðáíôïýóå: «êïéìÞèçêå êáëÜ, ðñüèõìá ðÞñå ôçíôñïöÞ». ¸ðåéôá, üôáí ôá äÜêñõÜ ôçò, ðïõ ãéá ðïëý Þôáí óõãêñáôçìÝíá,íéêïýóáí êáé îÝóðáãáí, Ýâãáéíå Ýîù· ôüôå ðáñáäéíüôáí óôç èëßøç êáé ìåôÜ áðüëßãï ìå óôåãíÜ ìÜôéá îáíáãýñéæå. Ï Óêñéâùíéáíüò åß÷å óôáóéÜóåé óôçí ÉëëõñßáåíÜíôéá óôïí Êëáýäéï· ï Ðáßôïò åß÷å ðÜåé ìå ôï ìÝñïò ôïõ, êáé ìåôÜ ôï öüíï ôïõÓêñéâùíéáíïý, óôç Ñþìç ôïí ïäçãïýóáí óéäçñïäÝóìéï. Åðñüêåéôï íá áíÝâåé óôïðëïßï· ç Áññßá ôïõò óôñáôéþôåò ðáñáêáëïýóå íá åðéâéâáóôåß ìáæß ôïõ. Äåí ôïðÝôõ÷å· íïßêéáóå (Ýíá) øáñïêÜúêï êáé ôï ìåãÜëï ðëïßï áêïëïýèçóå.

ÌÁÈÇÌÁ XXIV

Cum P. Cornelius Nasica ad Ennium poetam venisset eique ab ostio quaerenti

Ennium ancilla dixisset eum domi non esse, Nasica sensit illam domini iussu id

dixisse et illum intus esse. Accipe nunc quid postea Nasica fecerit. Paucis post

diebus cum Ennius ad Nasicam venisset et eum a ianua quaereret, exclamavit

Nasica se domi non esse, etsi domi erat. Tum Ennius indignatus quod Nasica

tam aperte mentiebatur: «Quid?» inquit «Ego non cognosco vocem tuam?» Visne

scire quid Nasica responderit?» Homo es impudens. Ego cum te quaererem,

ancillae tuae credidi te domi non esse; tu mihi ipsi non credis?»

ËÅÎÉËÏÃÉÏ

Poplius -i(i)(êëçô. Popli)(áñóåíéêü â’) = ï ÐüðëéïòNasica -ae (áñóåíéêü á’) = ï ÍáóéêÜòCornelius -i(i)(êëçô. Corneli)(áñóåíéêü â’)= ï ÊïñíÞëéïòEnnius -i(i)(êëçô.Enni)(áñóåíéêü â’) = ï ¸ííéïòpoeta -ae (áñóåíéêü á’) = ðïéçôÞò

ÔÏ ÐÁÈÇÌÁ ÅÍÏÓ ØÅÕÔÇ

9

venio, veni, ventum, venire (4) = Ýñ÷ïìáé, öôÜíùostium -ii (ïõäÝôåñï â’) = ðüñôá, åîþèõñáquaero, quaesivi, quaesitum, quaerere(3) = æçôþ, ñùôþ íá ìÜèùancilla -ae (èçëõêü á’) = õðçñÝôñéádico, dixi, dictum, dicere (3) = ëÝãùsentio, sensi, sensum, sentire (4) = áíôéëáìâÜíïìáédominus -i (áñóåíéêü â’) = êýñéïòiubeo, iussi, iussum, iubere (2) = äéáôÜæùiussus -us (áñóåíéêü ä’) = äéáôáãÞintus (ôïðéêü åðßññçìá) = åíôüòaccipio, accepi, acceptum, accipere(3)(15-io)= ìáèáßíùnunc (÷ñïíéêü åðßññçìá) = ôþñápostea (÷ñïíéêü åðßññçìá) = Ýðåéôáfacio, feci, factum, facere (3)(15-io) = êÜíù, ðñÜôôùpaucus -a -um (åðßèåôï â’) = ëßãïòianua -ae (èçëõêü á’) = ðüñôáexclamo (1) = öùíÜæù, áíáöùíþetsi (åíáíôéùìáôéêüò óýíäåóìïò) = áí êáéindignatus -a um (ìô÷. ðáèçô.ðáñê.) = áãáíáêôéóìÝíïòindignor, indignatus sum, indignari(áðïè.1)= áãáíáêôþaperte (åðßññçìá ôñïðéêü) = öáíåñÜ, îåêÜèáñámentior, mentitus sum, mentiri(áðïè.4) = øåýäïìáéinquit (ã' åíéêü ðáñáêåéì.)(åëëåéðô.) = åßðåcognosco, cognovi, cognitum, cognoscere(3)= ãíùñßæùvox, vocis (èçëõêü ã’) = öùíÞvolo, volui, --- , velle (áíþìáëï) = èÝëù

ÏñéóôéêÞ Åíåóôþôá ôïõ volo

volovis (vis-ne = èÝëåéò Üñáãå;)vult ne: åãêëéôéêü åñùôçìáôéêü ìüñéï ðïõ åéóÜãåé åõèåßåò åñùôÞóåéò

volumus ïëéêÞò áãíïßáò áðëÝò óôéò ïðïßåò äå ãíùñßæïõìå ôçí áðÜíôçóçvultis (ðñáãìáôéêÝò åñùôÞóåéò)volunt

scio, scivi, scitum, scire (4) = ãíùñßæùrespondeo, respondi, responsum, respondere (2)

= áðáíôþhomo -inis (áñóåíéêü ã’) = Üíèñùðïòimpudens -ntis (åðßèåôï ã’) = áíáéäÞòcredo, credidi, creditum, credere (3) = ðéóôåýù

+ äïôéêÞ + áðáñÝìö.

paucus, -a, -um paucior, -ior, -ius paucissimus, -a, -um(ëßãïò)impudens (-entis), impudentior, -ior, -ius impudentissimus -a -um(áíáéäÞò)




10

intus ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(ìÝóá)nunc ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(ôþñá)post ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(ìåôÜ)postea ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(Ýðåéôá, ýóôåñá)tum ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(ôüôå)tam ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(ôüóï)aperte apertius apertissime(áíïéêôÜ, öáíåñÜ)

ÌÅÔÁÖÑÁÓÇ

¼ôáí ï Ðüðëéïò ÊïñíÞëéïò ÍáóéêÜò åß÷å Ýñèåé óôïí ðïéçôÞ ¸ííéï êáé ó'áõôüí ðïõ áðü ôçí ðüñôá æçôïýóå ôïí ¸ííéï, ç õðçñÝôñéá áðÜíôçóå üôé áõôüòäåí Þôáí óôï óðßôé. Ï ÍáóéêÜò êáôÜëáâå üôé åêåßíç åßðå áõôü ìå äéáôáãÞ ôïõáöåíôéêïý ôçò êáé üôé åêåßíïò Þôáí ìÝóá. ÌÜèå ôþñá ôé Ýðåéôá ï ÍáóéêÜò Ýêáíå.ÌåôÜ áðü ëßãåò ìÝñåò, üôáí ï ¸ííéïò Þñèå óôï ÍáóéêÜ êáé æçôïýóå áõôüí áðüôçí ðüñôá, öþíáîå ï ÍáóéêÜò üôé åêåßíïò äåí Þôáí óôï óðßôé, ìïëïíüôé ÞôáíìÝóá. Ôüôå ï ¸ííéïò áãáíáêôéóìÝíïò, åðåéäÞ ï ÍáóéêÜò ôüóï öáíåñÜ ÝëåãåøÝìáôá, åßðå: « Ôé åßíáé (óõìâáßíåé); Åãþ äå ãíùñßæù ôç öùíÞ óïõ;» ÈÝëåéò Üñáãåíá ìÜèåéò ôé ï ÍáóéêÜò áðÜíôçóå; «Åßóáé Üíèñùðïò áíáéäÞò. Åãþ, üôáí óåæçôïýóá, ðßóôåøá ôçí õðçñÝôñéÜ óïõ üôé äåí Þóïõí óðßôé. Åóý åìÝíá ôïí ßäéï äåíðéóôåýåéò;»

ÌÁÈÇÌÁ XXV

Cato attulit quodam die in curiam ficum praecocem ex Carthagine

ostendensque patribus «Interrogo vos» inquit «quando hanc ficum decerptam esse

putetis ex arbore». Cum omnes recentem esse dixissent, «Atqui ante tertium diem»

inquit «scitote decerptam esse Carthagine. Tam prope a muris habemus hostem!

Itaque cavete periculum, tutamini patriam. Opibus urbis nolite confidere. Fiduciam,

quae nimia vobis est, deponite. Neminem credideritis patriae consulturum esse, nisi

vos ipsi patriae consulueritis. Mementote rem publicam in extremo discrimine

ÐÙÓ ÅÍÁ ÓÕÊÏ ÓÔÁÈÇÊÅ ÁÖÏÑÌÇ ÍÁÊÁÔÁÓÔÑÁÖÅÉ Ç ÊÁÑ×ÇÄÏÍÁ

11

quondam fuisse!» Statimque sumptum est Punicum bellum tertium, quo Carthago

deleta est.

ËÅÎÉËÏÃÉÏ

Cato -onis (áñóåíéêü ã’) = ï ÊÜôùíáòaffero, attuli, allatum, afferre(3) = ìåôáöÝñù ðñïò, öÝñíù êÜðïõcuria -ae (èçëõêü á’) = ÂïõëåõôÞñéï (ôï êôßñéï ôçò

ÓõãêëÞôïõ, ç Óýãêëçôïò)ficus -i (èçëõêü â’)& ficus-us (èçëõêü ä’) (åôåñüêë.) = ç óõêéÜ/ôï óýêïpraecox -cocis (åðßèåôï ã’) = öñåóêïêïììÝíïò, ðñþéìïòCarthago -inis (èçëõêü ã’) = ç Êáñ÷çäüíáostendo -ndi-nsum (Þ -ntum)-ere(3)

(obs + tendo) +áéô. +äïô. = äåß÷íùpatres -um (áñóåíéêü ã’) (plur.tant.)= Óõãêëçôéêïßinterrogo (1) = ñùôþquando (åñùôçì. ÷ñïí. åðßññ.) = ðüôå;decerpo -psi -ptum -ere (3) = êüâù

(de + carpo)puto (1) = íïìßæùarbor(-os) -oris (èçëõêü ã’) = äÝíôñïrecens -ntis (åðßèåôï ã’) = ðñüóöáôïò, öñÝóêïòatqui (áíôéè.óýíä.) = üìùòante (ðñüèåóç) + ÁéôéáôéêÞ= ðñéítertius -a -um (ôáêôéêü áñéèì.) = ôñßôïòscio, sci(v)i, scitum, scire (4) = ãíùñßæùprope (ôïðéêü åðßññçìá) = êïíôÜmurus -i (áñóåíéêü â’) = ôåß÷ïò & ôïß÷ïò

óõíÞèùò: muri -orum = ôá ôåß÷çhabeo, habui, habitum, habere (2) = Ý÷ù, èåùñþhostis -is (áñóåíéêü ã’ ) = å÷èñüòitaque (óõìðåñáóìáôéêüò óýíäåóìïò) = åðïìÝíùò, ëïéðüí

[óå êýñéåò ðñïôÜóåéò] = ãéáõôücaveo, cavi, cautum, cavere (2) = ðñïóÝ÷ù, öõëÜãïìáépericulum -i (ïõäÝôåñï â’) = êßíäõíïòtutor, tutatus sum, tutari(áðïè.1) = ðñïóÝ÷ù, ðñïóôáôåýùurbs, urbis (èçëõêü ã’) = ðüëçnolo, nolui,--,nolle(áíùì.) = äå èÝëù

ÏñéóôéêÞ Åíåóôþôá ôïõ nolonolo

non visnon vultnolumusnon vultis

nolunt

opes, opum (èçëõêü ã’) = äõíÜìåéò(áäüêéìïé ôýðïé åíéêïý:ãåí. opis,áéô.opem,áöáéñ.ope)= âïÞèåéá (åôåñüóçìï)


12

confido, confisus sum, confidere (3) = Ý÷ù åìðéóôïóýíç(çìéáðïèåôéêü) + ÁöáéñåôéêÞ

fiducia -ae (èçëõêü á’) (singul. tant)= åìðéóôïóýíçnimius -a -um (åðßèåôï â’ ) = õðåñâïëéêüòdepono,deposui,depositum,deponere(3) = áðïèÝôù, áðïâÜëëù

(de +pono)credo, credidi, creditum, credere (3) = ðéóôåýù

+äïôéêÞconsulo -lui -ltum -ere (3)+äïô.÷áñéóô. = öñïíôßæù, åíäéáöÝñïìáémemini, meminisse = èõìÜìáé

(åëëåéðôéêü ñÞìá ðáñáêåéìÝíïõ ìå óçìáóßá åíåóôþôá)exterus -a -um (åðßèåôï â’) = o Ýîù

Óõãêñéô.: exterior -ior -iusÕðåñèåô.: extremus -a -um & extimus

discrimen -inis (ïõäÝôåñï ã’) = êßíäõíïòquondam (÷ñïíéêü åðßññçìá) = êÜðïôåstatim (åðßññçìá ÷ñïíéêü) = áìÝóùòsumo, sumpsi, sumptum, sumere (3) = áñ÷ßæù

sumo bellum = áñ÷ßæù ðüëåìïPunicus -a -um (åðßèåôï â’) = Êáñ÷çäïíéáêüò

praecox, -ocis ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(ðñüùñïò, ðñþéìïò)recens, (ãåí. -ntis) recentior, -ior, -ius recentissimus, -a, -um(ðñüóöáôïò, öñÝóêïò)nimius, -a, -um (magis nimius, -a, -um maxime nimius, -a, -um)(õðåñâïëéêüò)exterus, -a, -um exterior, -ior, -ius extremus, -a, -um(êáé exter: o Ýîù)

extimus, -a, -um

quando ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(ðüôå)tam ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(ôüóï)prope propius proxime(ðëçóßïí)statim ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(áìÝóùò)quondam ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(êÜðïôå)

ÌÅÔÁÖÑÁÓÇ



13

ÊÜðïéá ìÝñá ï ÊÜôùíáò Ýöåñå óôï ÂïõëåõôÞñéï Ýíá ðñþéìï óýêï áðü ôçíÊáñ÷çäüíá êáé äåß÷íïíôáò ôï óôïõò Óõãêëçôéêïýò, åßðå: “Óáò ñùôþ, ðüôåíïìßæåôå üôé áõôü ôï óýêï êüðçêå áðü ôï äÝíôñï”. ¼ôáí üëïé áðÜíôçóáí üôéÞôáí öñÝóêï, åßðå: “Êé üìùò, ìÜèåôå üôé êüðçêå óôçí Êáñ÷çäüíá ðñéí ôñåéòìÝñåò. Ôüóï êïíôÜ óôá ôåß÷ç Ý÷ïõìå ôïí å÷èñü! Öõëá÷ôåßôå ëïéðüí áðü ôïíêßíäõíï, ðñïóôáôÝøôå ôçí ðáôñßäá. Ìçí Ý÷åôå åìðéóôïóýíç óôéò äõíÜìåéò ôçòðüëçò. ÁðïâÜëåôå ôçí áõôïðåðïßèçóç, ðïõ åßíáé õðåñâïëéêÞ óå óáò. ÌçíðéóôÝøåôå üôé èá åíäéáöåñèåß êáíåßò ãéá ôçí ðáôñßäá, åÜí óåéò ïé ßäéïé äåíöñïíôßóåôå ãé’ áõôÞí. Èõìçèåßôå üôé êÜðïôå ç ðáôñßäá âñÝèçêå óôïí Ýó÷áôïêßíäõíï!” Êé áìÝóùò îÝóðáóå ï ôñßôïò Êáñ÷çäïíéáêüò ðüëåìïò, êáôÜ ôïí ïðïßïêáôáóôñÜöçêå ç Êáñ÷çäüíá.

ÌÁÈÇÌÁ XXVI

C. Plinius Marcellino suo salutem.

Tristissimus haec tibi scribo: Fundani nostri filia minor mortua est. Ea puella

nihil umquam festivius, nihil amabilius nec longiore vita dignius vidi. Nondum

annos XIII impleverat, et iam illi anilis prudentia, matronalis gravitas erat et

tamen suavitas puellaris. Ut illa patris cervicibus inhaerebat! ut nos amicos

paternos et amanter et modeste complectebatur! ut nutrices, ut paedagogos, ut

praeceptores diligebat! quam studiose, quam intellegenter lectitabat! ut parce

ludebat! Qua illa patientia, qua etiam constantia novissimam valetudinem tulit!

ËÅÎÉËÏÃÉÏ

Plinius -ii/i (áñóåíéêü â’) = ÐëßíéïòMarcellinus -i (áñóåíéêü â’) = Ìáñêåëëßíïòsalus -utis (èçëõêü ã’) = ÷áéñåôéóìüò, óùôçñßátristis -is -e (åðßèåôï ã’) = èëéììÝíïòscribo, scripsi, scriptum, scribere (3) = ãñÜöùFundanus -i (áñóåíéêü â’) = Öïõíäáíüòminor, minus óõãêñéôéêüò âáèìüò ôïõ parvus -a -um

ÈÅÔÉÊÏÓ: parvus -a -um (åðßè. â’)= ï ìéêñüòÓÕÃÊÑÉÔ: minor - minor -minusÕÐÅÑÈÅÔ: minimus -a -um

morior, mortuus sum, mori (áðïè.3)(15-io)= ðåèáßíù(Ìåôï÷Þ ÌÝëëïíôá: moriturus -a -um)

puella -ae (èçëõêü á’) = êïðÝëëá

Ï ÐËÉÍÉÏÓ ÁÍÁÃÃÅËËÅÉ ÅÍÁ ÈËÉÂÅÑÏ ÃÅÃÏÍÏÓ


14

nihil ( áüñéóôç ïõó. áíôùí. ïõä. ãÝíïõò) = ôßðïôá

singularis ( pluralisnihil nullae resnullius rei nullarum rerumnulli rei nullis rebusnihil nullas res--- ---nulla re nullis rebus)

umquam (÷ñïíéêü åðßññçìá) = ðïôÝ, êÜðïôådignus -a -um (åðßèåôï â’) = Üîéïòfestivus -a -um (åðßèåôï â’) = ðñüó÷áñïònec Þ neque (óõìðëåêô. óýíä. óå áñíçô. óýìðëåîç)= ïýôåamabilis -is -e (åðßèåôï ã’) = áîéáãÜðçôïòlongus -a -um (åðßèåôï â’) = ìáêñýò, ìáêñï÷ñüíéïòvita -ae (èçëõêü á’) = ç æùÞvideo, vidi, visum, videre (2) = âëÝðùnondum (÷ñïíéêü åðßññçìá) = ü÷é áêüìá, áêüìá äåí...annus -i (áñóåíéêü â’) = ôï ÝôïòXIII [tredecim] (Üêë. áðüëõôï áñéèìçôéêü)= 13impleo, implevi, impletum, implere (2) = ãåìßæù, óõìðëçñþíùiam (÷ñïíéêü åðßññçìá) = Þäçanilis -is -e (åðßèåôï ã’) = ãåñïíôéêüòprudentia -ae (èçëõêü á’)(sing.tant.) = óýíåóçmatronalis -is -e (åðßèåôï ã’) =áõôüò ðïõ ôáéñéÜæåé óå äÝóðïéíágravitas -atis (èçëõêü ã’)(sing.tant.) = óåìíüôçôá, óïâáñüôçôásuavitas -atis (èçëõêü ã’) = ãëõêýôçôápuellaris -is -e (åðßèåôï ã’) = êïñéôóßóôéêïòpater, patris (áñóåíéêü ã’) = ðáôÝñáòcervices -um (èçëõêü ã’)(plur. tant.) = ôñÜ÷çëïò, ëáéìüòinhaereo, inhaesi, inhaesum, inhaerere (2) = ðñïóêïëëéÝìáé, êñåìéÝìáé áðü ...

(+ äïôéêÞ)amicus - i (áñóåíéêü â’) = ößëïòpaternus -a -um (åðßèåôï â’) = ðáôñéêüòamanter (ôñïðéêü åðßññçìá) = ìå áãÜðçmodeste (ôñïðéêü åðßññçìá) = ìå óåìíüôçôácomplector, complexus sum, complecti = áãêáëéÜæù

(áðïè. 3 )studiose (ôñïðéêü åðßññçìá) = ìå öñïíôßäánutrix -icis (èçëõêü ã’) = ç ôñïöüòpaedagogus -i (áñóåíéêü â’) = ðáéäáãùãüòpraeceptor -oris (áñóåíéêü ã’) = äÜóêáëïòdiligo, dilexi, dilectum, diligere (3) = áãáðþ

(dis + lego)quam (ðïóïôéêü åðßññçìá) = ðüóïintellegenter (ôñïðéêü åðßññçìá) = ìå åîõðíÜäá, ìå íüçìálectito (1) (èáìéóôéêü ôïõ lego) = äéáâÜæù óõ÷íÜ ìå íüçìáparce (ôñïðéêü åðßññçìá) = óõãêñáôçìÝíáludo, lusi, lusum, ludere (3) = ðáßæù

ludus -i (áñóåíéêü â’) = ôï ðáé÷íßäéqui, quae, quod (åñùô. åðéè. áíôùí.) = ðïéoò;

15

patientia -ae (èçëõêü á’)(sing.tant.) = õðïìïíÞconstantia -ae (èçëõêü á’)(sing.tant.) = åãêáñôÝñçóçnovus -a -um (åðßèåôï â’) = íÝïò, ðñüóöáôïòvaletudo -inis (èçëõêü ã’) = áññþóôéáfero, tuli, latum, ferre (3) = õðïìÝíù

tristis, -is, -e tristior, -ior, -ius tristissimus, -a, -um(ëõðçìÝíïò)parvus, -a, -um minor, -or, -us minimus, -a, -um(ìéêñüò)festivus, -a, -um festivior, -ior, -ius festivissimus, -a, -um(ðñüó÷áñïò)amabilis, -is, -e amabilior, -ior, -ius amabilissimus, -a, -um(áîéáãÜðçôïò)longus, -a, -um longior, -ior, -ius longissimus, -a, -um(ìáêñýò, ìáêñü÷ñïíïò)dignus, -a, -um dignior, -ior, -ius dignissimus, -a, -um(Üîéïò)anilis, -is, -e ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(ãåñïíôéêüò)matronalis, -is, -e ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(ðïõ ôáéñéÜæåé óå äÝóðïéíá)puellaris, -is, -e ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(êïñéôóßóôéêïò)paternus, -a, -um ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(ðáôñéêüò)novus, -a, -um recentior, -ior, -ius novissimus, -a, -um(íÝïò, ðñüóöáôïò) êáé magis novus, -a, -um

umquam ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(ðïôÝ, ðþðïôå)nondum ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(ü÷é áêüìç)iam ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(ðéá, Þäç, êéüëáò)ut ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(üðùò)amanter amantius amantissime(ìå áãÜðç)modeste modestius modestissime(óåìíïðñåðþò, ìå óåìíüôçôá)quam ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(ðüóï)studiose studiosius studiosissime(ìå åðéìÝëåéá, ðñüèõìá)intellegenter intellegentius intellegentissime




16

(Ýîõðíá, óõíåôÜ)parce parcius parcissime(öåéäùëÜ, óõãêñáôçìÝíá)

ÌÅÔÁÖÑÁÓÇ

Ï ÃÜéïò Ðëßíéïò óôÝëíåé ôïõò ÷áéñåôéóìïýò ôïõ óôï ößëï ôïõ Ìáñêåëëßíï.Óïõ ãñÜöù áõôÜ ôá ðáñáêÜôù ðÜñá ðïëý èëéììÝíïò: ç ìéêñüôåñç êüñç ôïõÖïõíäáíïý ìáò ðÝèáíå. ÐïôÝ ìïõ äåí åßäá ôßðïôá ðéï ðñüó÷áñï, ðéï áîéáãÜðçôïêáé ðéï Üîéï ìáêñïæùßáò áð’ áõôÞ ôçí êïðÝëëá. Äåí åß÷å áêüìç óõìðëçñþóåé ôáäåêáôñßá ôçò ÷ñüíéá êáé Þäç äéÝèåôå ãåñïíôéêÞ óýíåóç, óïâáñüôçôá ðïõôáéñéÜæåé óå äÝóðïéíá êé üìùò êïñéôóßóôéêç ãëõêýôçôá. Ðþò êñåìüôáí áðü ôïëáéìü ôïõ ðáôÝñá ôçò! Ðþò áãêÜëéáæå ìå áãÜðç êáé óåìíüôçôá åìÜò, ôïõòðáôñéêïýò ößëïõò! Ðþò áãáðïýóå ôéò ôñïöïýò, ôïõò ðáéäáãùãïýò êáé ôïõòäáóêÜëïõò ôçò! Ìå ðüóç åðéìÝëåéá êáé ìå ðüóï íüçìá äéÜâáæå! ÐüóïóõãêñáôçìÝíá Ýðáéæå! Ìå ðüóç õðïìïíÞ, ìå ðüóç áêüìç åãêáñôÝñçóç õðÝìåéíåôçí ôåëåõôáßá ôçò áññþóôéá!

ÌÁÈÇÌÁ XXVII

Cum Accius ex urbe Roma Tarentum venisset, ubi Pacuvius grandi iam aetate

recesserat, devertit ad eum. Accius, qui multo minor natu erat, tragoediam suam,

cui “Atreus" nomen est, ei desideranti legit. Tum Pacuvius dixit sonora quidem esse

et grandia quae scripsisset, sed videri tamen ea sibi duriora et acerbiora. “Ita est"

inquit Accius “ut dicis; neque id me sane paenitet; meliora enim fore spero, quae

deinceps scribam. Nam quod in pomis est, idem esse aiunt in ingeniis: quae dura et

acerba nascuntur, post fiunt mitia et iucunda; sed quae gignuntur statim vieta et

mollia, non matura mox fiunt sed putria".

ËÅÎÉËÏÃÉÏ

cum (historicum Þ narrativum)(÷ñïí.óýíä.)= áöïý, üôáíAccius -ii/i (áñóåíéêü â’) = ¶êêéïòex (e) + áöáéñåôéêÞ = áðüurbs, urbis (èçëõêü ã’) = ç ðüëçTarentum -i (ïõäÝôåñï â’) = ï ÔÜñáíôáòvenio, veni, ventum, venire (4) = Ýñ÷ïìáé, öôÜíùubi (áíáöïñéêü ôïðéêü åðßññçìá) = üðïõPacuvius -ii/i (áñóåíéêü â’) = ÐáêïýâéïòAtreus -i (-os) (áñóåíéêü â’) = ÁôñÝáò(áéô. -um & -a, êëçô. -u)grandis -is -e (åðßèåôï ã’) = ìåãÜëïòaetas -atis (èçëõêü ã’) = çëéêßá

ÔÏ ÐÍÅÕÌÁ ÙÑÉÌÁÆÅÉ ÏÐÙÓ ÏÉ ÊÁÑÐÏÉ

17

(ãåí. ðëçè. -ium/-um)recedo, recessi, recessum, recedere(3) = êáôáöåýãù, áðïóýñïìáédeverto, deverti, deversum, devertere (3) = êáôáëýù

(êáé devertor, deverti, deverti) (çìéáðïè.3)natus -us (áñóåíéêü ä’) = çëéêßá

multo minor natu = ðïëý ìéêñüôåñïò óôçí çëéêßátragoedia -ae (èçëõêü á’) = ôñáãùäßádesidero (1) = åðéèõìþquidem (ôñïðéêü åðßñ.) = âÝâáéálego, legi, lectum, legere (3) = äéáâÜæù

(+ áéô. + äïô.)sonorus -a -um (åðßèåôï â’) = ç÷çñüòscribo, scripsi, scriptum, scribere (3) = ãñÜöùvideor, visus sum, videri (2) = öáßíïìáé

(+ äïô. ðñïóùðéêÞ êñßíïíôïò & åéä. áðáñ.)durus -a -um (åðßèåôo â’) = óêëçñüò, ôñáxýòacerbus -a -um (åðßèåôï â’) = óôõöüò, ðéêñüò, Üãïõñïòinquam (åëëåéðôéêü ñÞìá) = ëÝùsane (âåâáéùôéêü åðßñ.) = âÝâáéápaenitet, paenituit, --- , paenitere(áðñüó.2)= ìåôáíéþíù

(+áéô. ðñïóþðïõ + ãåí. áéôßáò Þ ïõäÝôåñï áíôùíõìßáò Þ áðáñÝìöáôï )bonus -a -um (åðßèåôï â’) = êáëüò, áãáèüòspero (1) = åëðßæùdeinceps (÷ñïíéêü åðßñ.) = óôç óõíÝ÷åéá, áñãüôåñápomum -i (ïõäÝôåñï â’) = êáñðüòaio (åëëåéðôéêü) = ëÝãùingenium -ii/i (ïõäÝôåñï â’) = ðíåýìáfio, factus sum, fieri = ãßíïìáé

(ðáèçôéêü ôïõ ñ. facio)nascor, natus sum, nasci (áðïè.3) = ãåííéÝìáé

(Ìô÷. ÌÝëë.: nasciturus -a -um)mitis -is -e (åðßèåôï ã’) = ãéíùìÝíïò, ãëõêüòiucundus -a -um (åðßèåôï â’) = åõ÷Üñéóôïò, ãëõêüògigno, genui, genitum, gignere (3) = ãåííþstatim (÷ñïí. åðéñ.) = áðü ôçí áñ÷Þvietus -a -um (åðßèåôï â’) = ìáñáìÝíïòmollis -is -e (åðßèåôï ã’) = ìáëáêüòmaturus -a -um (åðßèåôï â’) = þñéìïòmox (÷ñïíéêü åðßññçìá) = ìåôÜ áðü ëßãïputer(-tris) - tris -tre (åðßèåôï ã’) = óÜðéïò

grandis, -is, -e grandior, -ior, -ius grandissimus, -a, -um(ìåãÜëïò, -ç, -ï)multus, -a, -um plus (ïõä.) plurimus, -a, -um(ðïëýò)parvus, -a, -um minor, -or, -us minimus, -a, -um(ìéêñüò)sonorus, -a, -um ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü



18

(ç÷çñüò)durus, -a, -um durior, -ior, -ius durissimus, -a, -um(óêëçñüò, ôñá÷ýò)acerbus, -a, -um acerbior, -ior, -ius acerbissimus, -a, -um(äõóÜñåóôïò óôç ãåýóç, óôõöüò, Üãïõñïò)bonus, -a, -um melior, -ior, -ius optimus, -a, -um(êáëüò)mitis, -is, -e mitior, -ior, -ius mitissimus, -a, -um(ìáëáêüò, (ãéá êáñðïýò), ãëõêýò)iucundus, -a, -um iucundior, -ior, -ius iucundissimus, -a, -um(åõ÷Üñéóôïò)vietus, -a, -um ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(ìáñáìÝíïò)mollis, -is, -e mollior, -ior, -ius mollissimus, -a, -um(ìáëáêüò, áðáëüò)maturus, -a, -um maturior, -ior, -ius maturissimus, -a, -um(þñéìïò) maturrimus, -a, -umputer (-tris),-tris, -tre (putrior, -ior, -ius) (puterrimus, -a, -um(óáèñüò, óÜðéïò, ìáñáìÝíïò) êáé putrissimus, -a,-um)

ubi ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(üðïõ)iam ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(Þäç, ðéá)tum ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(ôüôå)quidem ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(ðñÜãìáôé)ita ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(Ýôóé)sane sanius äåí Ý÷åé(âÝâáéá, áíáìößâïëá)deinceps ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(óôï åîÞò, óôçí óõíÝ÷åéá, Ýðåéôá)post ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(Ýðåéôá)mox ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(Ýðåéôá, áñãüôåñá)statim ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(áð'ôçí áñ÷Þ, áìÝóùò)

ÌÅÔÁÖÑÁÓÇ

¼ôáí ï ¶êêéïò Þñèå áðü ôç Ñþìç óôïí ÔÜñáíôá, üðïõ ï Ðáêïýâéïò åß÷åáðïóõñèåß óå ìåãÜëç Þäç çëéêßá, êáôÝëõóå óôï óðßôé ôïõ. Ï ¶êêéïò, ðïõ Þôáíðïëý ìéêñüôåñïò óôçí çëéêßá, äéÜâáóå ó' áõôüí, ðïõ ôï åðéèõìïýóå, ôçíôñáãùäßá ôïõ, ôçò ïðïßáò ôï üíïìá åßíáé «ÁôñÝáò». Ôüôå ï Ðáêïýâéïò åßðå üôé,üóá åß÷å ãñÜøåé, Þôáí âÝâáéá ç÷çñÜ êáé ìåãáëüðñåðá, áëë' üìùò ôïõ öáßíïíôáíêÜðùò ôñá÷éÜ êáé óôõöÜ. “¸ôóé åßíáé" åßðå ï ¶êêéïò “üðùò ôá ëåò· êé ïýôå


19

âÝâáéá ìåôáíéþíù ãé' áõôü· ãéáôß, áõôÜ ðïõ èá ãñÜøù áñãüôåñá, åëðßæù ðùò èáåßíáé êáëýôåñá. ËÝíå, áëÞèåéá, üôé áõôü ðïõ óõìâáßíåé ìå ôïõò êáñðïýò, ôï ßäéïóõìâáßíåé êáé ìå ôï ðíåýìá: áõôïß ðïõ ãåííéïýíôáé óêëçñïß êáé ðéêñïß, ãßíïíôáéìåôÜ ãéíùìÝíïé êáé åõ÷Üñéóôïé, üóïé üìùò âãáßíïõí áð' ôçí áñ÷Þ ìáñáìÝíïé êáéìáëáêïß, áñãüôåñá äåí ùñéìÜæïõí, áëëÜ óáðßæïõí".

ÌÁÈÇÌÁ XXVIII

Aesopi nostri Licinus servus tibi notus Roma Athenas fugit. Is Athenis

apud Patronem Epicureum paucos menses pro libero fuit, inde in Asiam abiit.

Postea Plato quidam Sardianus, cum eum fugitivum esse ex Aesopi litteris

cognovisset, hominem comprehendit et in custodiam Ephesi tradidit. Tu,

hominem investiga, quaeso, summaque diligentia vel Romam mitte vel Epheso

rediens tecum deduc. Noli spectare quanti homo sit. Parvi enim preti est, qui tam

nihili est. Sed, propter servi scelus et audaciam, tanto dolore Aesopus est adfectus,

ut nihil ei gratius possit esse quam recuperatio fugitivi.

ËÅÎÉËÏÃÉÏ

Aesopus -i (áñóåíéêü â’) = ÁßóùðïòLicinus -i (áñóåíéêü â’) = Ëßêéíïòservus -i (áñóåíéêü â’) = äïýëïò, õðçñÝôçònotus -a -um (ìô÷. ðèô. Ðñêì.) = ãíùóôüò

<nosco, novi, notum, noscere (3) = ãíùñßæù, åîåôÜæùAthenae -arum (èçëõêü á’ - plur. tant.) = ÁèÞíáfugio, fugi, fugitum, fugere(3)(15-io) = êáôáöåýãùapud (ðñüèåóç)+ áéôéáôéêÞ = ðëçóßïí, êïíôÜPatro(n) -onis (áñóåíéêü ã’)

αιτ. Patronem & Patrona΄Ομοια κλίνονται τα Plato & Zeno = ÐάôñùíáòEpicureus -a -um (åðßèåôï â’)Kλητ. εν. Epicurie αντί Epicuree = Åðéêïýñåéïòpaucus -a -um (åðßèåôï â’) = ëßãïòmensis -is (áñóåíéêü ã’)Γεν. πληθ. mensum & mensium = ìÞíáòpro (ðñüèåóç) + áöáéñåôéêÞ = åìðñüò, åíþðéïí, óáí, ùò, óôç èÝóçliber -era -erum (åðßèåôï â’) = åëåýèåñïòinde (ôïðéêü åðßññçìá) = áðü åêåßabeo, abi(v)i, abitum, abire (áíùì.) = áðÝñ÷ïìáépostea (÷ñïíéêü åðßññçìá) = Ýðåéôá

ÓÔÁ É×ÍÇ ÅÍÏÓ ÄÑÁÐÅÔÇ ÄÏÕËÏÕ


20

Plato(n), -onis (áñóåíéêü ã’) = ï ÐëÜôùíáòSardianus -a -um (åðßèåôï â’) = ï áðü ôéò ÓÜñäåéòfugitivus -i (áñóåíéêü â’) = äñáðÝôçòlitterae -arum (èçëõêü á’) = ãñÜììáôá, åðéóôÞìåò, ëïãïôå÷íßá

littera -ae = ôï ãñÜììá (óáí óôïé÷åßï ôïõáëöáâÞôïõ)

homo -inis (áñóåíéêü ã’) = Üíèñùðïòcompre(he)ndo, -ndi, -nsum, -ndere (3) = óõëëáìâÜíùcustodia -ae (èçëõêü á’) = öõëáêÞcognosco, -gnovi, -gnitum, -gnoscere(3) = ãíùñßæù, áíáãíùñßæùEphesus -i (èçëõêü â’) = ç ¸öåóïòtrado -idi -itum -ere (3) = ðáñáäßäùinvestigo (1) = áíáæçôþ ôá ß÷íçquaeso, -- , -- , quaesere (3) (åëëåéðô. ρ.) = ðáñáêáëþsummus -a -um (åðßèåôï â') = áíþôáôïò, ðÜñá ðïëý ìåãÜëïò

[Õðåñè. ôïõ superus -a -um]diligentia -ae (èçëõêü á’) = åíäéáöÝñïí, öñïíôßäável ... vel (äéáæåõêôéêüò óýíä.) = åßôå ... åßôåmitto, misi, missum, mittere (3) = óôÝëíùredeo, redi(v)i, reditum, redire(áíþì.) = åðéóôñÝöù

(red + eo)tecum (cum te) (:áíáóôñïöÞ ðñüèåóçò)deduco, deduxi, deductum, deducere(3) = ïäçãþ ðñïò, ìåôáöÝñù, ðñïóÜãù

(de + duco)nolo, nolui, -- , nolle (áíþìáëï ñÞìá) = äåí èÝëùspecto (1) = êïéôÜæù, ðñïóÝ÷ùquantus -a -um (åñùôçì. áíôùí.) = ðüóïòparvus -a -um (åðßèåôï â’) = ìéêñüòpretium -ii(i) (ïõäÝôåñï â’) = ç áîßánihilum -i (ïõäÝôåñï â’)(sing.tant.)= áóÞìáíôï, ìçäáìéíü, ôßðïôápropter (ðñüèåóç)+ áéôéáôéêÞ = åîáéôßáòscelus -eris (ïõäÝôåñï ã’) = έãêëçìá, áíïóéïýñãçìáaudacia -ae (èçëõêü á’) = ôüëìçtantus -a -um (äåéêôéêÞ συσχετ. αíôùí.) = ôüóïònihil (áüñ. ïõóéáóô. áíô) = ôßðïôádolor -oris (áñóåíéêü ã’) = èëßøç, ïäýíç, ëýðçgratus -a -um (åðßèåôï â’) = åõ÷Üñéóôïòrecuperatio -onis (èçëõêü ã’) = åðáíÜêôçóçquam (åéóÜãåé ôï â’ üñï óýãêñéóçò) = ðáñÜ, áðü

paucus, -a, -um paucior, -ior, -ius paucissimus, -a, -um(ëßãïò)Epicureus, -a, -um ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(Eðéêïýñåéïò)liber, -era, -erum liberior, -ior, -ius liberrimus, -a, -um(åëåýèåñïò)Sardianus, -a, -um ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(Óáñäéáíüò, áðü ôéò ÓÜñäåéò)


21

superus, -a, -um superior, -ior, -ius supremus, -a, -um(ï åðÜíù) summus, -a, -umparvus, -a, -um minor, -or, -us minimus, -a, -um(ìéêñüò)gratus, -a, -um gratior, -ior, -ius gratissimus, -a, -um(åõ÷Üñéóôïò)

inde ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(áð' åêåß)postea ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(ìåôÜ, ýóôåñá)tam ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(ôüóï)

ÌÅÔÁÖÑÁÓÇ

Ï äïýëïò ôïõ Áéóþðïõ ìáò, ï Ëßêéíïò, ðïõ óïõ åßíáé ãíùóôüò, äñáðÝôåõóåáðü ôç Ñþìç óôçí ÁèÞíá. Áõôüò Ýìåéíå ãéá ëßãïõò ìÞíåò óôçí ÁèÞíá êïíôÜ óôïíÐÜôñùíá ôïí Åðéêïýñåéï óáí åëåýèåñïò êé áðü êåé ðÞãå óôçí Áóßá. Áñãüôåñá,êÜðïéïò ÐëÜôùíáò áðü ôéò ÓÜñäåéò, ìüëéò Ýìáèå áðü ôçí åðéóôïëÞ ôïõ Áéóþðïõüôé áõôüò Þôáí äñáðÝôçò, ôïí Ýðéáóå êáé ôïí ðáñÝäùóå óôç öõëáêÞ óôçí Åöåóï.Óõ, áíáæÞôçóå ôá ß÷íç ôïõ Üíäñá, óå ðáñáêáëþ, êáé ìå ôçí ðéï ìåãÜëç öñïíôßäáåßôå óôåßëå ôïí óôçí Ñþìç åßôå öÝñå ôïí ìáæß åðéóôñÝöïíôáò áðü ôçí ¸öåóï. Ìçóå áðáó÷ïëÞóåé, ðüóï êïóôßæåé. Ãéáôß Ý÷åé ìéêñÞ áîßá, üðïéïò åßíáé ôüóïáóÞìáíôïò. ÁëëÜ ï Áßóùðïò ïñãßóôçêå ôüóï ðïëý áðü ôçí åëååéíÞ ðñÜîç êáé ôïèñÜóïò ôïõ äïýëïõ, þóôå ôßðïôá äåí èá ìðïñïýóå íá åßíáé ðéï åõ÷Üñéóôï ó'áõôüí áðü ôçí åðáíÜêôçóç ôïõ äñáðÝôç.

ÌÁÈÇÌÁ XXIX

Cum Octavianus post victoriam Actiacam Romam rediret, homo quidam ei

occurrit corvum tenens; eum instituerat haec dicere: “Ave, Caesar, victor

imperator". Caesaris multum interfuit corvum emere; itaque viginti milibus

sestertium eum emit. Id exemplum sutorem quendam incitavit, ut corvum doceret

parem salutationem. Diu operam frustra impendebat; quotiescumque avis non

Ï ÏÊÔÁÂÉÁÍÏÓ, Ï ÐÁÐÏÕÔÓÇÓ ÊÁÉ ÔÏ ÊÏÑÁÊÉ



22

respondebat, sutor dicere solebat “Oleum et operam perdidi". Tandem corvus

salutationem didicit et sutor, cupidus pecuniae, eum Caesari attulit. Audita

salutatione Caesar dixit: “Domi satis salutationum talium audio". Tum venit

corvo in mentem verborum domini sui: “Oleum et operam perdidi". Ad haec verba

Augustus risit emitque avem tanti, quanti nullam adhuc emerat.

ËÅÎÉËÏÃÉÏ

victoria -ae (èçëõêü á’) = íßêçActiacus -a -um (åðίèåôï â’) = ï ôïõ Áêôßïõredeo, redi(v)i, reditum, redire (áíþì.ρ.) = åðéóôñÝöù, åðáíÝñ÷ïìáéquidam, quaedam, quoddam = êάðïéïò

(áüñéóôç åðéèåôéêÞ áíôùíõìßá)occurro,occurri (& occucurri), occursum, -ere (3)= ôñÝ÷ù íá óõíáíôÞóù

(+ äïôéêÞ)corvus -i (áñóåíéêü â’) = êïñÜêéteneo, tenui, tentum, tenere (2) = êñáôþ, óõãêñáôþinstituo, institui, institutum, instituere (3) = äéäάóêù êάðïéïí êάôé...

( + áéôéáô. ðñïó. + ôåë. áðñìö.)ave (β΄εν.), avete (β΄ πληθ.) [aveo, -- , -- , avere] (2) =÷áßñå, χαίρετεvictor -oris (áñóåíéêü ã’) = íéêçôÞòimperator -oris (áñóåíéêü ã’) = óôñáôçãüòinterest, interfuit, --, interesse(áðñüó. ρ.) = åíäéáöέñåé

[Ôï ñÞìá óõíôάóóåôáé ìå ãåíéêÞ ðñïóþðïõ ðïõ öáíåñþíåé ôï åíäéáöåñüìåíïðñüóùðï, êáé ôï áíôéêåßìåíï ôïõ åíäéáöέñïíôïò åêöñάæåôáé ìå áðáñέìöáôï Þονοματ. ïõóéáóôéêÞ ðñüôáóç (ùò Õðïê.)]emo, emi, emptum, emere (3) = áãïñÜæùitaque (óõìðåñáóì. óýíä.) = åðïìÝíùò, ëïéðüí

[Âñßóêåôáé óå êýñéåò ðñïôÜóåéò]viginti (áñéèìçôéêü áðüëõôï Üêëéôï)= 20 (åßêïóé)milia -ium (áñéèìçôéêü) = ÷éëéÜäåò,

[êëßíåôáé ìüíï óôïí ðëçèõíôéêü êáôÜ ôï tria êáé åìöáíßæåé áêë.ôýðï mille]sestertius -ii (áñóåíéêü â’) = óçóôÝñôéïò (íüìéóìá)

(ãåí. ðëçè. sestertium)exemplum -i (ïõäÝôåñï â’) &

exemplar -aris (ïõäÝôåñï ã’) = ðáñÜäåéãìásutor -oris (áñóåíéêü ã’) = ðáðïõôóÞòincito(1) (+ áéô. ðñïó.+ âïõë.ðñüô) = ðáñáêéíþdoceo, docui, doctum, docere (2) = äéäÜóêù, åîçãþ

( + 2 áéôéáôéêÝò)par -ris (åðßèåôï ã’)

Ως ουσιαστικό σχηματίζει αφαιρ. εν. σε -e = ßóïò, üìïéïò, ßäéïòsalutatio -onis (èçëõêü ã’) = ÷áéñåôéóìüòdiu (÷ñïíéêü åðßñ.) = ãéá ðïëý êáéñüopera -ae (èçëõêü á’) = êüðïò, öñïíôßäá, Ýñãï

åôåñüóçìï: operae- arum = ïé ìéóèùôïß åñãÜôåòfrustra (ôñïðéêü åðßñ.) = ìÜôáéá

23

impendo, impendi, impensum, impendere (3)= îïäåýù(in + pendo)

quotiescumque = êÜèå öïñÜ ðïõ( + ÏñéóôéêÞ cum, åðáíáë.)

avis -is (èçëõêü ã’) = ðôçíü(áöáéñ. åí. -i & -e)

respondeo, -ndi, -nsum, -ere (2) = áðáíôþsoleo, solitus sum, solere (çìéáð. 2) = óõíçèßæù íá...oleum -i (ïõäέôåñï â’) (sing.tant.)= ëάäéperdo, perdidi, perditum, perdere (3) = ÷άíù

[Ôï ñÞìá èåùñåßôáé åíåñãçôéêü ôïõ pereo, perii, peritum, perire]tandem (÷ñïíéêü åðßñ.) = ôåëéêÜ, åðéôÝëïõòdisco, didici, -- , discere (3)

Μετ. μέλλ. disciturus = ìáèáßíùcupidus -a -um (åðßèåôï â’) = áõôüò ðïõ åðéèõìåßpecunia -ae (èçëõêü á’) (sing. tant.)= ÷ñÞìáaffero & adfero, attuli, allatum, afferre & adferre(3) = öÝñíù óå êÜðïéïí êÜôé

(< ad + fero)(+ áéôéáô. + äïôéêÞ)satis (ðïóïôéêü åðßñ.)

Συγκριτ. β. satius, υπερθετ. β. ελλείπει = áñêåôÜtalis -is -e (äåéêôéêÞ áíôùí.) = ôÝôïéïòvenit mihi in mentem (+ ãåíéêÞ) = ìïõ Ýñ÷åôáé óôï íïõ êάôémens -ntis (èçëõêü ã’) = íïõò, óêÝøçverbum -i (ïõäέôåñï â’) = ëüãïòdominus -i (áñóåíéêü â’) = êýñéïò, áöÝíôçòrideo, risi, risum, ridere (2) = ãåëþnullus -a -um (áüñ. åðßè. áíôùí.) = êáíåßòadhuc (÷ñïíéêü åðßñ.) = ìÝ÷ñé ôüôå

Actiacus, -a, -um ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(Áêôéáêüò)par (ãåí. paris) ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(ßóïò)cupidus, -a, -um cupidior, -ior, -ius cupidissimus, -a, -um(ï åðéèõìþí)

multum plus plurimum(ðïëý)diu diutius diutissime(ðïëý ÷ñüíï, ãéá ðïëý êáéñüfrustra ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(ìÜôáéá)tandem ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü




24

(åðéôÝëïõò)satis satius äåí Ý÷åé(áñêåôÜ)tum ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(ôüôå)

ÌÅÔÁÖÑÁÓÇ

¼ôáí ï Ïêôáâéáíüò åðÝóôñåöå óôç Ñþìç ìåôÜ ôç íßêç (ôïõ) óôï ¢êôéïÝôñåîå ðñïò áõôüí êÜðïéïò Üíäñáò ðïõ êñáôïýóå (Ýíá) êïñÜêé· ôï åß÷å äéäÜîåéíá ëÝåé ôá åîÞò: “×áßñå, Êáßóáñá, íéêçôÞ (êáé) óôñáôçãÝ!". Ï ÊáßóáñáòåíäéáöÝñèçêå ðïëý í' áãïñÜóåé ôï êïñÜêé· ôï áãüñáóå ëïéðüí ãéá åßêïóé ÷éëéÜäåòóçóôåñôßïõò. Ôï ðáñÜäåéãìá áõôü ðáñáêßíçóå êÜðïéïí ðáðïõôóÞ íá ìÜèåé ôïíßäéï ÷áéñåôéóìü ó' Ýíá êïñÜêé. Ãéá ðïëý êáéñü ìáôáéïðïíïýóå· êÜèå öïñÜ ðïõ ôïðïõëß äåí áðáíôïýóå, ï ðáðïõôóÞò óõíÞèéæå íá ëÝåé: “Êñßìá óôïí êüðï ìïõ!".ÅðéôÝëïõò ôï êïñÜêé Ýìáèå ôï ÷áéñåôéóìü êé ï ðáðïõôóÞò, åðéèõìþíôáò ôá÷ñÞìáôá, ôï Ýöåñå óôïí Êáßóáñá. Áöïý Üêïõóå ôï ÷áéñåôéóìü, ï Êáßóáñáò åßðå:“Óôï óðßôé ìïõ áêïýù ðïëëïýò ôÝôïéïõò ÷áéñåôéóìïýò". Ôüôå ôï êïñÜêéèõìÞèçêå ôá ëüãéá ôïõ êõñßïõ ôïõ: “Êñßìá óôïí êüðï ìïõ!". Ï ÁýãïõóôïòãÝëáóå ì' áõôÜ ôá ëüãéá êé áãüñáóå ôï ðïõëß ãéá ôüóï ìåãÜëï ðïóü, üóï äåí åß÷åáãïñÜóåé êáíÝíá ìÝ÷ñé ôüôå.

ÌÁÈÇÌÁ XXX

Hic vero, iudices, et fuit in Asia et viro fortissimo, patri suo, magno

adiumento in periculis, solacio in laboribus, gratulationi in victoria fuit. Et si

habet Asia suspicionem quandam luxuriae, Murenam laudare debemus, quod

Asiam vidit sed in Asia continenter vixit. Quam ob rem accusatores non Asiae

nomen Murenae obiecerunt, ex qua laus familiae, memoria generi, honos et

gloria nomini constituta est, sed aliquod flagitium ac dedecus aut in Asia

susceptum aut ex Asia deportatum. Meruisse vero stipendia in eo bello virtutis

fuit; patre imperatore libentissime meruisse pietatis fuit; finem stipendiorum patris

victoriam ac triumphum fuisse felicitatis fuit.

ËÅÎÉËÏÃÉÏ

iudex -icis (áñóåíéêü ã’) = äéêáóôÞò

Ï ËÉÊÉÍÉÏÓ ÌÏÕÑÇÍÁÓ ÊÁÉ ÔÁ ÇÈÇ ÔÇÓ ÁÍÁÔÏËÇÓ

25

vir -i (áñóåíéêü â’) = άíäñáòfortis -is -e (åðßèåôï ã’) = ãåííáßïòpater -tris (áñóåíéêü ã’) = ðáôÝñáò

patres -um = ðáôέñåò, ðáôñßêéïé, óõãêëçôéêïßadiumentum -i (ïõäέôåñï â’) = âïÞèåéápericulum -i (ïõäέôåñï â’) = êßíäõíïòsolacium -ii/i (ïõäέôåñï â’) = ðáñçãïñéάlabor (& labos)-oris(áñóåíéêü ã’) = ìü÷èïògratulatio -onis (èçëõêü ã’) = óõã÷áñçôÞñéá (Ýêöñáóç

óõã÷áñçôçñßùí)suspicio -onis (èçëõêü ã’) = õðïøßáluxuria -ae (èçëõêü á’) = ôñõöÞ, ðïëõôÝëåéá

& luxuries -ei(èçëõêü å’) (áíÞêåé óôá “áöèïíïýíôá”)laudo (1) = åðáéíþdebeo, debui, debitum, debere (2) = ïöåßëù, ðñÝðåévideo, vidi, visum, videre (2) = âëÝðùcontinenter (ôñïðéêü åðßñ.) = ìå åãêñÜôåéávivo, vixi, victum, vivere (3) = æùob (ðñüè.) + áéôéáôéêÞ = åîáéôßáòres, rei (èçëõêü å’) = ôï ðñÜãìáaccusator -oris (áñóåíéêü ã’) = êáôÞãïñïò

[accuso (1)] = êáôçãïñþ]nomen -inis (ïõäÝôåñï ã’) = üíïìáobicio, obieci, obiectum, obicere (3)(15-io)= ìέìöïìáé ãéá ...laus -udis (èçëõêü ã’)

γεν. πληθ. laudum & laudium = έðáéíïòfamilia -ae (èçëõêü á’)

γεν. πληθ. familiarum και ανώμαλα familias = ïéêïãέíåéámemoria -ae (èçëõêü á’) = ìíÞìç, õóôåñïöçìßágenus -eris (ïõäÝôåñï ã’) = ãέíïòhonos(& honor)-oris(áñóåíéêü ã’) = ôéìÞgloria -ae (èçëõêü á’) = äüîáconstituo, constitui, constitutum, constituere(3)= äçìéïõñãþaliqui, aliqua, aliquod(áüñ. åðéè. áíôùí.) = êάðïéïòflagitium -ii/i (ïõäέôåñï â’) = üíåéäïòdedecus -oris (ïõäέôåñï ã’) = íôñïðÞsuscipio, suscepi, susceptum,-ere (3)(15-io) = áðïêôþ, äέ÷ïìáédeporto (1) = ìåôáöέñùstipendium -ii/i (ïõäÝôåñï â’) = ìéóèüò

stipendia -orum = óôñáôéùôéêÞ èçôåßá («åôåñüóçìï»)mereo stipendia = õðçñåôþ ôç óôñáôéùôéêÞ èçôåßá

mereo, merui, meritum, merere (2) = áîßæùlibenter (ôñïðéêü åðßññ.< libens-ntis) = ðñüèõìápietas -atis (èçëõêü ã’) (sing. tant.)= åõóÝâåéáfinis -is (áñóåíéêü ã’) = ôέëïò, üñéï

fines -finium = óýíïñá, üñéá («åôåñüóçìï»)triumphus -i (áñóåíéêü â’) = èñßáìâïòfelicitas -atis (èçëõêü ã’) = êáëÞ ôý÷ç, åõôõ÷ßá


26

fortis, -is, -e fortior, -ior, -ius fortissimus, -a, -um(äõíáôüò, áíäñåßïò)magnus, -a, -um maior, -ior, -ius maximus, -a, -um(ìåãÜëïò)

continenter continentius continentissime(ìå åãêñÜôåéá)libenter libentius libentissime(ðñüèõìá)

ÌÅÔÁÖÑÁÓÇ

Áõôüò (ï Üíèñùðïò) üìùò, êýñéïé äéêáóôÝò, êáé óôçí Áóßá Ýìåéíå (âñÝèçêå)êáé Üíäñá ãåííáéüôáôï, ôïí ðáôÝñá ôïõ, ðïëý âïÞèçóå óôïõò êéíäýíïõò,ðáñçãüñçóå óôïõò ìü÷èïõò, óõã÷Üñçêå óôç íßêç. Êáé, åÜí Ý÷åé ç Áóßá êÜðïéáõðïøßá ôñõöÞò (ðïëõôÝëåéáò), ïöåßëïõìå íá åðáéíïýìå ôïí ÌïõñÞíá, ãéáôß åßäåôçí Áóßá áëëÜ Ýæçóå óôçí Áóßá ìå åãêñÜôåéá. Åîáéôßáò áõôïý ïé êáôÞãïñïß ôïõäåí êáôçãüñçóáí ôï ÌïõñÞíá ãéá ôï üíïìá Áóßá, áðü ôçí ïðïßá äçìéïõñãÞèçêåÝðáéíïò ãéá ôçí ïéêïãÝíåéá, õóôåñïöçìßá ãéá ôï ãÝíïò, ôéìÞ êáé äüîá ãéá ôïüíïìá, áëëÜ ãéá êÜðïéï Üëëï üíåéäïò êáé íôñïðÞ, ðïõ åßôå áðïêôÞèçêå óôçíÁóßá, åßôå ìåôáöÝñèçêå áðü ôçí Áóßá. Ôï üôé õðçñÝôçóå ôç óôñáôéùôéêÞ ôïõèçôåßá óôç äéÜñêåéá áõôïý ôïõ ðïëÝìïõ, õðÞñîå äåßãìá áíäñåßáò· ôï üôéõðçñÝôçóå ìå ìåãÜëç ðñïèõìßá êÜôù áðü ôéò äéáôáãÝò ôïõ ðáôÝñá ôïõ (Þ: üôáí ïðáôÝñáò ôïõ Þôáí óôñáôçãüò) õðÞñîå äåßãìá åõóÝâåéáò· ôï üôé óõíÝðåóå ôï ôÝëïòôçò èçôåßáò ìå ôç íßêç êáé ôï èñßáìâï ôïõ ðáôÝñá õðÞñîå äåßãìá êáëÞò ôý÷çò.

ÌÁÈÇÌÁ XXXI

Bello Latino T. Manlius consul nobili genere natus exercitui Romanorum

praefuit. Is cum aliquando castris abiret, edixit ut omnes pugna abstinerent. Sed


Ç ÃÅÍÍÁÉÏÔÇÔÁ ÄÅ ÂÃÁÉÍÅÉ ÐÁÍÔÁ ÓÅ ÊÁËÏ


27

paulo post filius eius castra hostium preaterequitavit et a duce hostium his verbis

proelio lacessitus est: “Congrediamur, ut singularis proelii eventu cernatur, quanto

miles Latinus Romano virtute antecellat". Tum adulescens, viribus suis confisus et

cupiditate pugnandi permotus, iniussu consulis in certamen ruit; et fortior hoste,

hasta eum transfixit et armis spoliavit. Statim hostes fuga salutem petiverunt. Sed

consul, cum in castra revertisset, adulescentem, cuius opera hostes fugati erant,

morte multavit.

ËÅÎÉËÏÃÉÏ

bellum -i (ïõäÝôåñï â’) = ðüëåìïòLatinus -a -um (åðßèåôï â’) = ËáôéíéêüòManlius -ii/i (áñóåíéêü â’) = ÌÜíëéïò

(êëçô. åí. -i)consul -lis (áñóåíéêü ã’) = ýðáôïònobilis -is -e (åðßèåôï ã’) = åðéöáíÞò, áñéóôïêñáôéêüònascor, natus sum, nasci (áðïè.3) = êáôÜãïìáé

(ìô÷. ìåë: nasciturus,-a, -um)genus -eris (ïõäÝôåñï ã’) = ãÝíïò, êáôáãùãÞexercitus -us (áñóåíéêü ä’) = óôñáôüòpraesum, praefui, -- , praeesse = ðñïÀóôáìáé, Ý÷ù ôçí áñ÷çãßá

(+ äïôéêÞ)aliquando (÷ñïíéêü åðßñ.) = êÜðïôåabeo, abi(v)i, abitum, abire(4) = áðÝñ÷ïìáé

(ab + eo)edico, edixi, edictum, edicere (3) = äéáôÜæù

(+ âïõëçôéêÞ ðñüôáóç) (e + dico)pugna -ae (èçëõêü á’) = ìÜ÷çabstineo, abstinui, abstentum, abstinere (2) = áðÝ÷ù

(abs + teneo) (+ áöáéñ.)praeterequito (1) = ðåñíþ Ýöéððïò

(praeter + equito) (+ áéôéáô.)dux, ducis (áñóåíéêü ã’) = óôñáôçãüòhostis -is (áñóåíéêü ã’) = å÷èñüòverbum -i (ïõäÝôåñï â’) = ëüãïòproelium -ii/i (ïõäÝôåñï â’) = ìÜ÷çeventus -us (áñóåíéêü ä’) = Ýêâáóçlacesso, lacessivi, lacessitum, -ere (3) = ðñïêáëþ êÜðïéïí óå...

(+ áéôéáôéêÞ + äïôéêÞ)congredior, congressus sum, congredi (áðïè.3)(15-io)= óõãêñïýïìáé, ìïíïìá÷þ

(cum + gradior) (15 óå -io )singularis -is -e (åðßèåôï ã’) = ìïíáäéêüò

singulare proelium = ìïíïìá÷ßácerno, crevi, cretum, cernere (3) = êñßíù, áðïöáóßæùáëëÜ: cernor, conspectus sum, cerni


28

miles -itis (áñóåíéêü ã’) = óôñáôéþôçòquantus -a -um (åñùô. áíôùí.) = ðüóïò, ðüóïò ìåãÜëïòvirtus -utis (èçëõêü ã’) = áíäñåßá, áñåôÞantecello, -- , -- , antecellere(3) = õðåñÝ÷ù, îåðåñíþ êÜðïéïí óå êÜôé

( + áöáéñåôéêÞ + äïôéêÞ)adulescens -ntis áñóåíéêü & èçëõêü ã’) = íÝïòvis (åëëåéðô. èçëõêü ã’) = äýíáìçconfido, confisus sum, confidere (çìéáðïè. 3)= Ý÷ù åìðéóôïóýíç

(+ áöáéñåôéêÞ ìÝóïõ)cupiditas -atis (èçëõêü ã’) = åðéèõìßápugno (1) = ìÜ÷ïìáépermoveo, permovi, permotum, -ere (2) = ðáñáêéíþ

(per + moveo)certamen -inis (ïõäÝôåñï ã’) = áãþíáòiniussu + ãåíéêÞ ðñïóþðïõ = áíôßèåôá ìå ôç äéáôáãÞ êÜðïéïõruo, rui, rutum, ruere (3) = ïñìþ

(ìô÷. ÌÝëë.: ruiturus -a -um)hasta -ae (èçëõêü á’) = äüñõtransfigo, transfixi, transfixum, transfigere (3)

[ trans + figo = êáñöþíù] = äéáðåñíþarma -orum (ïõäÝôåñï â’) (plur. tant.)= üðëáspolio (1) = óêõëåýù, ëáöõñáãùãþ

(+ áéô. + áöáéñ.)statim (÷ñïíéêü åðßñ.) = áìÝóùòfuga -ae (èçëõêü á’) = öõãÞfugo (1) = ôñÝðù óå öõãÞsalus -utis (èçëõêü ã’) = óùôçñßápeto, peti(v)i, petitum, petere (3) = æçôþ, åðéäéþêùrevertor, reverti (reversus sum), reverti = åðéóôñÝöù

(çìéáðïèåôéêü ê´áðïèåôéêü 3)mors, mortis (èçëõêü ã’) = èÜíáôïòmulto (1) = ôéìùñþ

(+ áöáéñåôéêÞ ôçò ðïéíÞò)

Latinus, -a, -um ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(ï Ëáôéíéêüò)nobilis, -is, -e nobilior, -ior, -ius nobilissimus, -a, -um(åõãåíÞò)paulus, -a, -um ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(ëßãï ìéêñüò)singularis, -is, -e ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(ìüíïò, ìïíá÷éêüò)Romanus, -a, -um ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(Ñùìáßïò, Ñùìáéêüò)fortis, -is, -e fortior, -ior, -ius fortissimus, -a, -um(äõíáôüò, áíäñåßïò)adulescens (-ntis) adulescentior, -ior, -ius ä å í Ý ÷ å é(íåáñüò - åäþ åßíáé ïõóéáóôéêïðïéçìÝíï åðßèåôï).


29

aliquando ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(êÜðïôå)post ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(Ýðåéôá)tum ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(ôüôå)statim ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(áìÝóùò)

ÌÅÔÁÖÑÁÓÇ

Óôç äéÜñêåéá ôïõ Ëáôéíéêïý ðïëÝìïõ ï Ôßôïò ÌÜíëéïò, ï ýðáôïò,êáôáãüìåíïò áðü áñéóôïêñáôéêÞ ãåíéÜ, åß÷å ôçí áñ÷çãßá ôïõ óôñáôïý ôùíÑùìáßùí. Áõôüò, üôáí êÜðïôå Ýöåõãå áðü ôï óôñáôüðåäï, äéÝôáîå íá áðüó÷ïõíüëïé áðü ôç ìÜ÷ç. ÁëëÜ ìåôÜ áðü ëßãï ï ãéïò ôïõ ðÝñáóå Ýöéððïò ìðñïóôÜ áð'ôï óôñáôüðåäï ôùí å÷èñþí êáé áðü ôïí áñ÷çãü ôùí å÷èñþí ì' áõôÜ ôá ëüãéáðñïêëÞèçêå óå ìÜ÷ç: "Áò óõãêñïõóôïýìå, ãéá íá êñéèåß áðü ôçí Ýêâáóç ôçòìïíïìá÷ßáò, ðüóï ï Ëáôßíïò óôñáôéþôçò õðåñÝ÷åé ôïõ Ñùìáßïõ óôçí áíäñåßá".Ôüôå ï íÝïò, Ý÷ïíôáò åìðéóôïóýíç (åðåéäÞ åß÷å åìðéóôïóýíç) óôéò äõíÜìåéò ôïõêáé ðáñáêéíçìÝíïò (åðåéäÞ ðáñáêéíÞèçêå) áðü ôçí åðéèõìßá ôçò ìÜ÷çò, ðáñÜôçí åíôïëÞ ôïõ õðÜôïõ üñìçóå óôïí áãþíá· êáé (üíôáò) ãåííáéüôåñïò áðü ôïíå÷èñü, ôïí äéáðÝñáóå ìå ôï äüñõ êáé ôïí ãýìíùóå áð'ôá üðëá ôïõ. ÁìÝóùò ïéå÷èñïß æÞôçóáí ôç óùôçñßá óôç öõãÞ. ÁëëÜ ï ýðáôïò, üôáí åðÝóôñåøå óôïóôñáôüðåäï, ôéìþñçóå ìå èÜíáôï ôï íåáñü, ìå ôç âïÞèåéá ôïõ ïðïßïõ åß÷áíôñáðåß óå öõãÞ ïé å÷èñïß.

ÌÁÈÇÌÁ XXXII

Pleni omnes sunt libri, plenae sapientium voces, plena exemplorum vetustas;

quae iacerent in tenebris omnia, nisi litterarum lumen accederet. Quam multas

imagines fortissimorum virorum - non solum ad intuendum, verum etiam ad

ÅÍÁÓ ÐÁÍÇÃÕÑÉÊÏÓ ÔÇÓ ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁÓ



30

imitandum - scriptores et Graeci et Latini nobis reliquerunt! Quas ego, cupidus

bene gerendi et administrandi rem publicam, semper mihi proponebam. Colendo

et cogitando homines excellentes animum et mentem meam conformabam. Sic

enim - laudem et honestatem solum expetendo, omnes cruciatus corporis et

omnia pericula mortis parvi esse ducendo - me pro salute vestra in tot ac tantas

dimicationes obicere potui.

ËÅÎÉËÏÃÉÏ

plenus -a -um (åðßèåôï â’) = ãåìÜôïò, ðëÞñçòliber -bri (áñóåíéêü â’) = âéâëßïsapiens -ntis (áñóåíéêü ã’) = óïöüòvox, vocis (èçëõêü ã’) = öùíÞ, ëüãïò (åäþ)exemplum -i (ïõäÝôåñï â’) = ðáñÜäåéãìá

& exemplar-is(ïõäÝôåñï ã’) (áíÞêåé óôá áöèïíïýíôá)vetustas -atis (èçëõêü ã’) = áñ÷áéüôçôáiaceo, iacui, iacitum, iacere (2) = âñßóêïìáé

[ iacio, ieci, iactum, iacere (3) (15-io)= ñß÷íùtenebrae -arum (èçëõêü á’)( plur. tant.)= óêïôÜäé, áöÜíåéálitterae -arum (èçëõêü á’) = ëïãïôå÷íßá, ôá ãñÜììáôá

littera -ae = ãñÜììá (óôïé÷åßï ôçò áëöáâÞôïõ)lumen -inis (ïõäÝôåñï ã’) = öùòaccedo, accessi, accessum, accedere (3) = óõíïäåýùimago -inis (èçëõêü ã’) = åéêüíánon solum ... sed etiam (áíôéè. åðéä. óýíäåóç)= ü÷é ìüíï ... áëëÜ êáénon solum ... verum etiam (áíôéè. åðéä. óýíä.)= ü÷é ìüíï ... áëëÜ êáéintueor, intuitus sum, intueri (áðïè.2) = áôåíßæù

(in + tueror)imitor, imitatus sum, imitari (áðïè. 1) = ìéìïýìáéscriptor -oris (áñóåíéêü ã’) = óõããñáöÝáòrelinquo, reliqui, relictum, relinquere (3) = áöÞíù, åãêáôáëåßðù, êëçñïäïôþ

(+äïôéêÞ +áéôéáôéêÞ)cupidus -a -um (åðßèåôï â’) = áõôüò ðïõ åðéèõìåßgero, gessi, gestum, gerere (3) = äéåîÜãù

bene gero = äéïéêþ óùóôÜadministro (1) = äéá÷åéñßæïìáéres publica = ðïëéôåßásemper (÷ñïíéêü åðßñ.) = ðÜíôïôåpropono, proposui, propositum, proponere (3)= âÜæù ìðñïóôÜ ìïõ óáí

ðáñÜäåéãìá(pro + pono) (+ áéô. + äïô.)

colo, colui, cultum, colere (3) = êáëëéåñãþ, ëáôñåýù, êáôïéêþcogito (1) = óêÝöôïìáéexcellens -ntis = åðéöáíÞò

(ìô÷. ôïõ ñ. excello) = åîÝ÷ù, õðåñÝ÷ù, äéáöÝñù)

31

animus -i (áñóåíéêü â’) = ðíåýìá, øõ÷Þmens -ntis (èçëõêü ã’) = íïõòconformo (1) = äéáðëÜèùlaus, laudis (èçëõêü ã’) = Ýðáéíïòhonestas -atis (èçëõêü ã’) = ôéìÞ, äüîáexpeto, expetivi/ii, expetitum, expetere (3) = åðéäéþêùcruciatus -us (áñóåíéêü ä’) = âáóáíéóôÞñéï, âÜóáíïcorpus -oris (ïõäÝôåñï ã’) = óþìápericulum -i (ïõäÝôåñï â’) = êßíäõíïòmors -rtis (èçëõêü ã’) = èÜíáôïòparvus -a -um (åðßèåôï â’) = ìéêñüòsalus -utis (èçëõêü ã’) = óùôçñßáduco, duxi, ductum, ducere (3) = èåùñþpro (ðñüèåóç) + áöáéñ. = ãéá ÷Üñçtot (Üêëéôç äåéêô. áíôùí.) = ôüóïé ðïëëïß

[áðáíôÜ ìüíï óôïí ðëçèõíôéêü]dimicatio -onis (èçëõêü ã’) = áãþíáòtantus -a -um (äåéêô. áíôùí.) = ôüóï ìåãÜëïòobicio -ieci -iectum -ere (3)(15-io) = ñß÷íù

plenus, -a, -um plenior, -ior, -ius plenissimus, -a, -um(ðëÞñçò, ãåìÜôïò)cupidus, -a, -um cupidior, -ior, -ius cupidissimus, -a, -um(áõôüò ðïõ åðéèõìåß)excellens (-entis) excellentior, -ior, -ius excellentissimus, -a,-um(Ýîï÷ïò)parvus, -a, -um minor, -or, -us minimus, -a, -um(ìéêñüò)

quam ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(ðüóï)solum ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(ìüíï)etiam ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(åðéðëÝïí)bene melius optime(êáëÜ)semper ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(ðÜíôïôå)sic ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(Ýôóé)

ÌÅÔÁÖÑÁÓÇ




32

ÃåìÜôá åßíáé üëá ôá âéâëßá, ãåìÜôïé (åßíáé) ïé ëüãïé ôùí óïöþí, ãåìÜôç ìåðáñáäåßãìáôá (åßíáé) ç áñ÷áéüôçôá· áõôÜ èá âñßóêïíôáí üëá óôçí áöÜíåéá, áíäåí ôá óõíüäåõå ôï öùò ôùí ÃñáììÜôùí. Ðüóï ðïëëÝò åéêüíåò ãåííáéüôáôùíáíäñþí - ü÷é ìüíï ãéá íá ôéò áôåíßæïõìå áëëÜ êáé ãéá íá ôéò ìéìïýìáóôå - ìáòêëçñïäüôçóáí ïé ¸ëëçíåò êáé ïé Ëáôßíïé óõããñáöåßò! ÁõôÝò åãþ, åðéèõìþíôáòôçí êáëÞ äéïßêçóç êáé äéá÷åßñçóç ôçò ðïëéôåßáò, Ýâáæá ðÜíôïôå ìðñïóôÜ ìïõóáí (ðñüôõðï) ðáñÜäåéãìá. Ìå ôï íá ëáôñåýù êáé íá óêÝöôïìáé ôïõò åðéöáíåßòÜíäñåò äéÝðëáèá ôçí øõ÷Þ êáé ôçí óêÝøç ìïõ. Ãéáôß Ýôóé - ìå ôï íá åðéäéþêùäçëáäÞ ôïí Ýðáéíï êáé ôçí ôéìÞ ìüíï, êáé ìå ôï íá èåùñþ üôé üëá ôá âÜóáíáôïõ óþìáôïò êáé üëïé ïé èáíÜóéìïé êßíäõíïé åßíáé áóÞìáíôïé - ìðüñåóá íá ñé÷ôþóå ôüóïõò ðïëëïýò êáé ôüóï ìåãÜëïõò áãþíåò ãéá ôç óùôçñßá óáò.

ÌÁÈÇÌÁ XXXIII

Omnia sunt excitanda tibi uni, C. Caesar, quae iacere sentis perculsa atque

prostrata impetu belli ipsius, quod necesse fuit: constituenda iudicia, revocanda

fides, comprimendae libidines, propaganda suboles; omnia quae dilapsa iam

diffluxerunt, severis legibus vincienda sunt. In tanto civili bello, in tanto ardore

animorum et armorum, quassata res publica multa perdidit et ornamenta

dignitatis et praesidia stabilitatis suae; multaque uterque dux fecit armatus, quae

idem togatus fieri prohibuisset. Quare subveniendum reipublicae est et omnia nunc

belli vulnera tibi sananda sunt, quibus praeter te mederi nemo potest.

ËÅÎÉËÏÃÉÏ

excito (1) = áðïêáèéóôþ, áíáóõãêñïôþunus -a -um (áñéèìçô. áðüëõôï) = Ýíáò

singularis pluralisunus una unum uni unae unaunius unius unius unorum unarum unorumuni uni uni unis unis unisunum unam unum unos unas una-- -- -- -- -- --uno una uno unis unis unis

ÐÑÏÓÏ×Ç! Ï ðëçèõíôéêüò ÷ñçóéìïðïéåßôáé:á) ìå ôç óçìáóßá : ìüíïò, áõôüò, ßäéïò

ÊÁÉÑÏÓ ÃÉÁ ÁÍÁÓÕÃÊÑÏÔÇÓÇ

33

â) üôáí óõíïäåýåé ïíüìáôá pluralia tantumsentio, sensi, sensum, sentire(4) = ãíùñßæù, îÝñùpercello, perculi, perculsum, percellere(3) = áíáôñÝðù

(per + cello)prosterno, prostravi, prostratum, -ere (3) = êáôáëýù

(pro + sterno)impetus -us (áñóåíéêü ä’) = Ýöïäïò, ïñìÞ, ëáßëáðánecesse (åðßèåôï Üêëéôï) = áíáãêáßï, áíáðüöåõêôïconstituo, constitui, constitutum, -ere (3) = áíáäéïñãáíþíù

(cum + statuo)iudicium -ii/i (ïõäÝôåñï â’) = äéêáóôÞñéï, äéêáéïóýíçrevoco (1) = áíáêáëþ, áðïêáèéóôþ

(re + voco)fides -ei (èçëõêü å’) = ðßóôç (åäþ) åìðïñéêÞcomprimo, compressi, compressum -ere (3)= ðéÝæù, ðåñéïñßæù, ÷áëéíáãùãþ

(cum + premo)libido -inis (èçëõêü ã’) = ðÜèïòpropago (1) = áöÞíù áðïãüíïõò, äéáéùíßæù ôï

åßäïòsuboles -is (èçëõêü ã’) = áðüãïíïédilabor, dilapsus sum, dilabi (áðïè.3) = êáôáññÝù

(dis + labor)iam (÷ñïíéêü åðßñ.) = Þäçdiffluo, diffluxi, diffluctum, -ere (3) = äéáññÝù, êáôáëýïìáé

(dis + fluo)severus -a -um (åðßèåôï â’) = áõóôçñüò, óïâáñüòlex -gis (èçëõêü ã’) = ï íüìïòvincio, vinxi, vinctum, vincire (4) = óôåñåþíù, äÝíùcivilis -is -e (åðßèåôï ã’) = åìöýëéïòardor -oris (áñóåíéêü ã’) = ðÜèïòarma -orum (ïõäÝôåñï â’)(plur.tant.)= üðëáquasso, quassavi, quassatum, quassare (1) = óõíôñßâùperdo, perdidi, perditum, perdere (3) = ÷Üíù

(per + do)ornamentum -i (ïõäÝôåñï â’) = óôïëßäé, êüóìçìá, äéáêñéôéêü

(orno = óôïëßæù)dignitas -atis (èçëõêü ã’) = áîßá, êýñïò

(ãåí. ðëçè. -um & -ium)praesidium -ii/i (ïõäÝôåñï â’) = óôÞñéãìá, âïÞèåéástabilitas -atis (èçëõêü ã’) = óôáèåñüôçôáuterque, utraque, utrumque (áíôùí. åðßèåôï)= êáé ï Ýíáò êáé ï Üëëïòfacio, feci, factum, facere (3) (15 óå -io) = êÜíù, ðñÜôôùarmatus -a -um = ïðëéóìÝíïò

ìô÷. ðáèçô. ðáñáêåéìÝíïõ ôïõ armo (1)=åîïðëßæù (ìå åðéèåôéêÞ ÷ñÞóç &óçìáóßá)

togatus -a -um (åðßèåôï â') = ôçâåííïöüñïò, óôçí åéñÞíçtoga -ae (èçëõêü á’) =ôÞâåííïò

prohibeo, prohibui, prohibitum, -ere (2) = åìðïäßæù(pro + habeo)

quare (óõìðåñ. óýíä. óå êýñéåò ðñïôÜóåéò)= åðïìÝíùò, ãéáõôüsubvenio, subveni, subventum, -ire (4) = âïçèþ

( + äïôéêÞ) (sub + venio)


34

vulnus -eris (ïõäÝôåñï ã’) = ôñáýìásano (1) = èåñáðåýùpraeter (ðñüèåóç) + áéôéáôéêÞ = åêôüòmedeor, -- , -- , mederi (áðïè. 2) = ãéáôñåýù

(+ äïôéêÞ)(Ðñê.: sanavi áðü ôï ñ. sano)

severus, -a, -um severior, -ior, -ius severissimus, -a, -um(óïâáñüò, áõóôçñüò)civilis, -is, -e ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(åìöýëéïò)armatus, -a, -um ä å í Ý ÷ å é armatissimus, -a, -um(ïðëéóìÝíïò)togatus, -a, -um ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(ôçâåííïöüñïò)

iam ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(Þäç, ðéá)nunc ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(ôþñá)

ÌÅÔÁÖÑÁÓÇ

ÃÜéå Êáßóáñá, ðñÝðåé åóý ìüíï íá áðïêáôáóôÞóåéò (üëá ðñÝðåé íááðïêáôáóôáèïýí áðü óÝíá ìüíï) üëá, üóá îÝñåéò üôé âñßóêïíôáé áíáôñáìÝíáêáé êáôáëõìÝíá áðü ôç ëáßëáðá áõôïý ôïõ ßäéïõ ôïõ ðïëÝìïõ, ï ïðïßïò õðÞñîåáíáðüöåõêôïò· ðñÝðåé íá áíáäéïñãáíùèåß ç äéêáéïóýíç, ðñÝðåé íááðïêáôáóôáèåß ç åìðïñéêÞ ðßóôç, ðñÝðåé íá ÷áëéíáãùãçèïýí ôá ðÜèç, ðñÝðåé íáåðéäéù÷èåß ç áýîçóç ôïõ ðëçèõóìïý (ðñÝðåé íá áíáäéïñãáíþóåéò ôç äéêáéïóýíç,íá áðïêáôáóôÞóåéò ôçí åìðïñéêÞ ðßóôç, íá ÷áëéíáãùãÞóåéò ôá ðÜèç, íáåðéäéþîåéò ôçí áýîçóç ôïõ ðëçèõóìïý): üëá, üóá Þäç Ý÷ïõí êáôáññåýóåé êáéêáôáëõèåß, ðñÝðåé íá óôåñåùèïýí (ðñÝðåé íá óôåñåþóåéò) ìå áõóôçñïýò íüìïõò.Ó' Ýíá ôüóï öïâåñü åìöýëéï ðüëåìï, óå ôüóï ìåãÜëï ðÜèïò øõ÷þí êáé üðëùí, çñçìáãìÝíç ðïëéôåßá Ý÷áóå êáé ðïëëÜ óôïëßäéá ôïõ êýñïõò ôçò êáé ðïëëÜóôçñßãìáôá ôçò óôáèåñüôçôÜò ôçò· êáé ðïëëÜ Ýêáíå óôïí ðüëåìï êáé ï Ýíáò êáéï Üëëïò óôñáôçãüò, ôá ïðïßá ï ßäéïò óå ðåñßïäï åéñÞíçò èá åß÷å åìðïäßóåé íáãßíïõí. ÐñÝðåé ëïéðüí íá âïçèÞóåéò ôçí ðïëéôåßá êáé íá èåñáðåýóåéò ôþñá üëåòôéò ðëçãÝò ôïõ ðïëÝìïõ, ôéò ïðïßåò åêôüò áðü óÝíá êáíåßò äå ìðïñåß íáãéáôñÝøåé.

ÌÁÈÇÌÁ XXXIV



35

Cum Africanus in Literno esset, complures praedonum duces forte

salutatum ad eum venerunt. Tum Scipio, cum se ipsum captum venisse eos

existimasset, praesidium domesticorum in tecto conlocavit. Quod ut praedones

animadverterunt, abiectis armis ianuae appropinquaverunt et clara voce Scipioni

nuntiaverunt (incredibile auditu!) virtutem eius admiratum se venisse. Haec

postquam domestici Scipioni rettulerunt, is fores reserari eosque intromitti iussit.

Praedones postes ianuae tamquam sanctum templum venerati sunt et cupide

Scipionis dextram osculati sunt. Cum ante vestibulum dona posuissent, quae

homines deis immortalibus consecrare solent, domum reverterunt.

ËÅÎÉËÏÃÉÏ

Liternum -i (ïõäÝôåñï â’) = Ëßôåñíïcomplures-es -a(-ia) (åðßèåôï ã’) = ðÜñá ðïëëïß

(ãåí. ðëçè. -ium)[åðßèåôï ÷ùñßò óõãêñéôéêÞ Ýííïéá]praedo -onis (áñóåíêü ã’) = ëçóôÞò

praeda -ae (èçëõêü á’) = ëåßáforte (ôñïðéêü åðßñ.) = ôõ÷áßásaluto (1) = ÷áéñåôßæù åðßóçìá, ðñïóáãïñåýùvenio, veni, ventum, venire (4) = öôÜíùcapio, cepi, captum, capere (3) (15 óå -io) = êáôáëáìâÜíùexistimo (1) = íïìßæùpraesidium -ii/-i (ïõäÝôåñï â’) = öñïõñÜdomestici -orum (áñóåíéêü â’)( plur. tant.)= äïýëïé ôïõ óðéôéïýtectum -i (ïõäÝôåñï â’) = óðßôé

[tego, texi, tectum, tegere (3) =óôåãÜæù, êáëýðôù]conloco (1) = åãêáèéóôþ, ôïðïèåôþanimadverto -verti -versum -ere (3) = ðñïóÝ÷ù, ðáñáôçñþabicio, abieci, abiectum, abicere (3)(15-io) = áðïññßðôù, ðåôþ ìáêñéÜianua -ae (èçëõêü á’) = ðüñôáappropinquo (1) = ðëçóéÜæùclarus -a -um (åðßèåôï â’) = Ýíäïîïò, êáèáñüò, äõíáôüòvox, vocis (èçëõêü ã’) = öùíÞnuntio (1) = áíáããÝëëùincredibilis -is -e (åðßèåôï ã’) = áðßóôåõôïòvirtus -utis (èçëõêü ã’) = áíäñåßá

[ãåí. ðëçè. -um & -ium]admiror, admiratus sum, admirari (áðïè.1)= èáõìÜæù

Ï ÓÊÉÐÉÙÍÁÓ Ï ÁÖÑÉÊÁÍÏÓ ÊÁÉ ÏÉ ËÇÓÔÁÑ×ÏÉ


36

[ad + miror]postquam (÷ñïíéêüò óýíä.) = üôáí, áöïýforis -is (èçëõêü ã’) = ðüñôárefero, re(t)tuli, relatum, referre = ìåôáöÝñù ðñïò, åðáíáöÝñù

[ áíþìáëï ]resero (1) = áíïßãùintromitto, intromisi, intromissum, -ere (3)= âÜæù ìÝóá

[intra + mitto]iubeo, iussi, iussum, -ere(2) = äéáôÜæù

(+áéôéáôéêÞ +ôåëéêü áðáñÝìöáôï)postis -is (áñóåíéêü ã’) = ðáñáóôÜäásanctus -a -um (åðßèåôï â’) = éåñüòtamquam (ðáñáâïëéêü åðßñ.) = üðùò, êáèþòtemplum -i (ïõäÝôåñï â’) = íáüòveneror, veneratus sum, venerari (áðïè.1) = ðñïóêõíþ, ëáôñåýùcupide (ôñïðéêü åðßñ.) = ìå ðÜèïò, åðéèõìßádexter -tra -trum (åðßèåôï â’) = äåîéüòosculor, osculatus sum, osculari (áðïè. 1) = öéëþante (ðñüèåóç) + áéôéáô. = ðñéí, ìðñïóôÜvestibulum -i (ïõäÝôåñï â’) = åßóïäïò, ðñüäñïìïòdonum -i (ïõäÝôñï â’) = äþñïpono, posui, positum, ponere (3) = èÝôù, ôïðïèåôþimmortalis -is -e (åðßèåôï ã’) = áèÜíáôïòconsecro (1) = áöéåñþíù, ðñïóöÝñùsoleo, solitus sum, solere (çìéáðïè. 2) = óõíçèßæùrevertor, reverti (reversus sum), reverti = åðéóôñÝöù

(çìéáðïè. ê´ áðïè. 3)

complures, -es, -(i)a ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(ðïëëïß, êÜìðïóïé)clarus, -a, -um clarior, -ior, ius, clarissimus, -a, -um(êáèáñüò, ç÷çñüò, ëáìðñüò)incredibilis, -is, -e ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(áðßóôåõôïò)sanctus, -a, -um sanctior, -ior, ius sanctissimus, -a, -um(éåñüò)dexter, -t(e)ra, -t(e)rum dexterior, -ior, -ius dextimus, -a, -um(äåîéüò)immortalis, -is, -e ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(áèÜíáôïò)

forte ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(ôõ÷áßá)tum ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(ôüôå)



37

tamquam ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü(üðùò, óáí)cupide cupidius cupidissime(ìå ðÜèïò)

ÌÅÔÁÖÑÁÓÇ

¼ôáí ï Áöñéêáíüò Þôáí óôï Ëßôåñíï, ðïëëïß áñ÷çãïß ëçóôþí Þñèáí êáôÜóýìðôùóç ó' áõôüí ãéá íá ôïí ÷áéñåôßóïõí åðßóçìá. Ôüôå ï Óêéðßùíáò, åðåéäÞíüìéóå üôé áõôïß åß÷áí Ýñèåé ãéá íá óõëëÜâïõí áõôüí ôïí ßäéï, åãêáôÝóôçóåöñïõñÜ áðü äïýëïõò óôï óðßôé ôïõ. ¼ôáí ïé ëçóôÝò ôï ðáñáôÞñçóáí, áöïýðÝôáîáí ôá üðëá, ðëçóßáóáí ôçí ðüñôá êáé ìå äõíáôÞ öùíÞ áíÜããåéëáí óôïÓêéðßùíá (áðßóôåõôï óôï íá ô' áêïýò) üôé åß÷áí Ýñèåé ãéá íá èáõìÜóïõí ôçíáíäñåßá ôïõ. ¼ôáí ïé õðçñÝôåò ìåôÝöåñáí áõôÜ óôï Óêéðßùíá, áõôüò äéÝôáîå í'áíïé÷ôïýí ïé ðüñôåò êáé íá ìðïõí áõôïß ìÝóá. Ïé ëçóôÝò ðñïóêýíçóáí ôéòðáñáóôÜäåò ôçò ðüñôáò óáí éåñü íáü êáé ößëçóáí ìå ðÜèïò (ìå ëá÷ôÜñá,óåâáóìü) ôï äåîß ÷Ýñé ôïõ Óêéðßùíá. Áöïý ôïðïèÝôçóáí ìðñïóôÜ óôçí åßóïäïäþñá, ôá ïðïßá óõíçèßæïõí ïé Üíèñùðïé íá ðñïóöÝñïõí óôïõò áèÜíáôïõò èåïýò,åðÝóôñåøáí óôá ëçìÝñéá ôïõò.

Documents

ÐÙÓ ÐÇÑÅ ÔÏ ÏÍÏÌÁ ÔÏÕ ÔÏ PISAURUMlyk-kalavr.ach.sch.gr/docs/lessons/latin/keimena21-34.pdf · 3 tum ÷ ù ñ ß ò ð á ñ á è å ô é ê Ü (ô üôå) diu