_วารสารปีที่ 7 ฉบับที่ 3

ปท 7 ฉบบท 3 ประจ�ำเดอนกนยำยน - ธนวำคม 2554 1

ทปรกษา คณะกรรมการกลนกรอง (Peer Review)

รองศำสตรำจำรย ดร. ศโรจน ผลพนธน ศำสตรำจำรย ดร. ตน ปรชญพฤทธ จฬำลงกรณมหำวทยำลย

รองศำสตรำจำรย ดร. ณฏฐำรมณ จฑำภทร รองศำสตรำจำรย ดร. สนำนจตร สคนธทรพย จฬำลงกรณมหำวทยำลย

ดร. ปำรชำต นตมำนพ รองศำสตรำจำรย ปยกล เลำวณยศร มหำวทยำลยธรรมศำสตร

บรรณาธการ รองศำสตรำจำรย ดร. สพชำ พำณชยปฐม มหำวทยำลยธรรมศำสตร

ผชวยศำสตรำจำรย ดร. ณฏฐพนธ เขจรนนทน รองศำสตรำจำรย ดร. สมชำย ภคภำสนววฒน มหำวทยำลยธรรมศำสตร

กองบรรณาธการ รองศำสตรำจำรย ดร. พชต สขเจรญพงษ มหำวทยำลยเกษตรศำสตร

ศำสตรำจำรย ดร. สมบรณ สขส�ำรำญ รำชบณฑต รองศำสตรำจำรย ดร. วลลภ ล�ำพำย มหำวทยำลยเกษตรศำสตร

ผชวยศำสตรำจำรย ดร. ฐำนะวฒนำ สขวงศ รองศำสตรำจำรย ดร. รงสรรค ประเสรฐศร มหำวทยำลยสโขทยธรรมำธรำช

ผชวยศำสตรำจำรย ดร. เรณมำศ กละศรมำ รองศำสตรำจำรย ดร. กลำ ทองขำว มหำวทยำลยสโขทยธรรมำธรำช

ดร. ดเรก วรรณเศยร รองศำสตรำจำรย ดร. กงพร ทองใบ มหำวทยำลยสโขทยธรรมำธรำช

ดร. อำภำศร สวรรณำนนท รองศำสตรำจำรย ดร. เฉลมพงศ มสมนย มหำวทยำลยสโขทยธรรมำธรำช

ดร. พชรพมล สขสมจตร ฟอกซ รองศำสตรำจำรย ดร. รำณ อสชยกล มหำวทยำลยสโขทยธรรมำธรำช

ดร. นธพฒน สทธธรรม รองศำสตรำจำรย ดร. ธญธร อนศร มหำวทยำลยมหดล

ดร. ผสด วฒนสำคร รองศำสตรำจำรย ดร. อทย บญประเสรฐ มหำวทยำลยธรกจบณฑตย

ดร. ชำตชำย มหำคตะ รองศำสตรำจำรย ดร. พงศ หรดำล มหำวทยำลยรำชภฏพระนคร

นำยยทธภม ภไพบลย รองศำสตรำจำรย ดร. เดน ชะเนตยง มหำวทยำลยเวสเทรน

นำงสำวจำรภำ ยมละมย ผชวยศำสตรำจำรย ดร. ชวนะ ภวกำนนท มหำวทยำลยธรรมศำสตร

นำงสำวสคนธทพย หนองโทน ผชวยศำสตรำจำรย ดร. ธนวรรณ แสงสวรรณ จฬำลงกรณมหำวทยำลย

นำงสำวรงทพย วงศมำนพกล ดร. บญลอ ทองอย กระทรวงศกษำธกำร

นำยณฐรฐนนท กำนตรวกลธนำ ดร. ธชพล อภมนตบตร กระทรวงพำณชย

ดร. ศรเชษฐ สงขะมำน จฬำลงกรณมหำวทยำลย

ดร. อำรยน ตระหงำน มหำวทยำลยมหดล

ดร. มำนต บญประเสรฐ มหำวทยำลยรงสต

ดร. นตนย ตนพำนช มหำวทยำลยศรปทม

ดร. ไพฑรย บญวฒน มหำวทยำลยปทมธำน

ว า ร ส า ร ว ช า ก า ร

ISSN 1686-0650 ปท 7 ฉบบท 3 (กนยำยน - ธนวำคม 2554)

วารสารวชาการ บณฑตวทยาลยสวนดสต เปนวำรสำรรำย 4 เดอน จดท�ำขนปละ 3 ฉบบ เพอสงเสรมให

คณำจำรย นกวชำกำร และนกศกษำ ไดเผยแพรผลงำนแกสำธำรณชน อนจะเปนประโยชนตอกำรเพมพนองคควำมรและ

แนวปฏบตเพอประสทธภำพและประสทธผลขององคกำร

ทศนะและขอคดเหนใดๆ ทปรำกฏในวำรสำรฉบบน เปนควำมคดเหนสวนตวของผเขยนแตละทำน ทำงกอง

บรรณำธกำร เปดเสรดำนควำมคด และไมถอวำเปนควำมรบผดชอบของกองบรรณำธกำร

บณฑตวทยำลย มหำวทยำลยรำชภฏสวนดสต 2

บ ท บ ร ร ณ า ธ ก า ร

วารสารวชาการ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต ด�าเนนการ

ตอเนองเปนเวลาถง 7 ปเตม และก�าลงจะเขาสปท 8 โดยมวสยทศน

และพนธกจหลกใน การสรางมาตรฐาน และยกระดบคณภาพงานวชาการ

ใหเปนทยอมรบในระดบประเทศ และนานาชาตพรอมทงเผยแพรผลงาน

และชอเสยงของสถาบนออกสภายนอก ซงทางกองบรรณาธการพยายาม

ด�าเนนการอยางเปนระบบ ใหมความหลากหลายทงในเชงเนอหา รปแบบ

และแหลงทมาของบทความ โดยมงใหมบทความวชาการในรปแบบ

อนๆ เพมเตมจากบทความวจย (Research Article) ซงเปนบทความ

หลกในวารสาร ตลอดชวงหลายปทผานมา ขณะเดยวกนกเปดโอกาส

ใหผเขยนจากหลายๆ สถาบน ทงสถาบนการศกษา องคกรภาครฐและ

เอกชนตางๆ ใหรวมสงผลงานมาเผยแพรวารสารเพอความหลากหลาย

ซงในปท 8 ทจะมาถงน กองบรรณาธการพยายามสรางมาตรฐาน และ

พฒนาความกาวหนาดานเทคโนโลยการประชาสมพนธและเผยแพร

ผลงานตางๆ ใหกวางขวางและครอบคลมขน ขณะเดยวกนกยนดใหผ

เกยวของแสดงความเหน และขอเสนอแนะในการปรบปรงวารสารให

สมบรณและเปนสากลยงขน

(ผชวยศาสตราจารย ดร. ณฏฐพนธ เขจรนนทน)

บรรณาธการวารสารวชาการบณฑตวทยาลยสวนดสต

มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต


ส า ร บ ญ

ความพงพอใจของผปกครองทมตอการจดการศกษาของเดกทมความตองการพเศษเรยนรวมในโรงเรยนสาธตละอออทศ มหาวทยาลยราชภฏสวนดสตนางสาวเนตรชนก โคตรบงแก และรองศาสตราจารย ดร. ประกฤต พลพฒน 5

สภาพความเปนเมองของกรงเทพมหานครกบการกระท�าผดคดอกฉกรรจของเดกและเยาวชนพนต�ารวจเอก อดร ยอมเจรญ และรองศาสตราจารย ดร. โสภา (ชพกลชย) ชปลมนน ราชบณฑต 13

แนวทางการสรางความไดเปรยบในการแขงขนกอนเรมโครงการอสงหารมทรพย : ศกษาธรกจอาคารพาณชยในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล นางสาววไล จระรตนกล และผชวยศาสตราจารย ดร. ณฏฐพนธ เขจรนนทน 26

แนวทางการจดการดานความปลอดภยในการท�างานเพอสงเสรมคณภาพชวตการท�างานของพนกงานในสถานประกอบการอตสาหกรรมเครองท�าความเยนไทยนายเฉดศกด สบทรพย และผชวยศาสตราจารย ดร. ณฏฐพนธ เขจรนนทน 33

กลยทธการจดการในภาวะวกฤต ในภาคอสงหารมทรพย: ศกษาธรกจบานจดสรร และคอนโดมเนยมนายอทธศกด ชตมาวรพนธ และผชวยศาสตราจารย ดร. ณฏฐพนธ เขจรนนทน 45

มาตรการเพมประสทธภาพในการแสวงหาพยานหลกฐานเพมเตมในคดอาญาชนพนกงานอยการนายฉตรชย ใจด และดร. อาภาศร สวรรณานนท 54

การพฒนาสมรรถนะหลกในการเปนผน�าเชงกลยทธของผจดการสาขาธนาคารพาณชยในจงหวดเชยงใหมนายชาครต สนทราย และผชวยศาสตราจารย ดร. ณฏฐพนธ เขจรนนทน 64

กลยทธการสรางความสามารถในการแขงขนของวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมในอตสาหกรรมผลไมแปรรปนายศภชย ผองแผว และผชวยศาสตราจารย ดร. ณฏฐพนธ เขจรนนทน 70

ความคดเหนของผปกครองนกเรยนตอการจดการศกษาศนยพฒนาเดกเลกขององคการบรหารสวนต�าบลในอ�าเภอส�าโรง จงหวดอบลราชธานนางมชฌประภา มนการ และผชวยศาสตราจารย ดร. ทองสข วนแสน 79

ยทธศาสตรการจดการการเรยนการสอนนเทศศาสตรในระดบปรญญาโท ในประเทศไทยกรณศกษา : มหาวทยาลยของรฐและมหาวทยาลยเอกชนนายจราย อครวบลยกจ และรองศาสตราจารย ดร. สขม เฉลยทรพย 88


ความพงพอใจทมตอการเขารวมกจกรรมนนทนาการของนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน ภายในสถานศกษาส�าหรบผบกพรองทางการไดยน เขตกรงเทพมหานครนายสรยงค บราณทวคณ และผชวยศาสตราจารย ชยโรจน สายพนธ 100

ภาวะผน�าของมหาวทยาลยเอกชนดานทรพยากรมนษยและยทธศาสตรการพฒนาความเปนเลศทางวชาการแบบเครอขายเพอเสรมสรางสงคมอดมปญญาทยงยนของประเทศไทยนางสาวบษรนทร มหาเจษฎา และ รศ.ดร.ธญยธรณ/กนลา สขพานช-ขนทปราบ 107

ภาวะผน�าองคกรอจฉรยะและยทธศาสตร SMEs เพอการบรหารแบบสรางสรรคและยงยน : ศกษาเฉพาะกรณ ส�านกงานสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมของประเทศไทยนายเรวต ฟนด และรองศาสตราจารย ดร. ธญยธรณ/กนลา สขพานช-ขนทปราบ 116

การพฒนาการบรหารจดการส�านกงานอยการสงสดตามเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐนางสภาวด มาศพงศ และรองศาสตราจารย ดร. สเทพ เชาวลต 127

ผน�าตนแบบส�าหรบการบรหารราชการตามหลกธรรมาภบาลกรณศกษาสวนราชการส�านกนายกรฐมนตรนางสาวณฐจรยา แสงสวาง และรองศาสตราจารย ดร. สเทพ เชาวลต 137

การน�านโยบายธรรมาภบาลไปปฏบตในองคกรปกครองสวนทองถน วเคราะหกรณองคกรปกครองสวนทองถน อ�าเภอเมอง จงหวดปราจนบรรอยโทหญง สรกาญจน เอยมอาจหาญ และ ดร.หควณ ชเพญ 146

ความคดเหนของผปกครองตอการจดบรการของศนยพฒนาเดกเลก ในเขตเทศบาลต�าบลวงผาง อ�าเภอเวยงหนองลอง จงหวดล�าพนนายอภรกษ ไชยศรหา และรองศาสตราจารย ดร. พยอม วงศสารศร 155

การพฒนานวตกรรมกระบวนการจดการวตถดบหลกของโรงงานน�าตาลในประเทศไทยนายบรรพต ดวงชนะ และผชวยศาสตราจารย ดร. ณฏฐพนธ เขจรนนทน 166

ศกยภาพของชมชนในพนทต�าบลโคกโคเฒาในการจดการการเปลยนแปลงทางสงคมแบบพงตนเองดร.จนทรแรม เรอนแปน และ ดร.ดวงกมล อศวมาศ 177


ความพงพอใจของผปกครองทมตอการจดการศกษาของเดกทมความตองการพเศษเรยนรวม

ในโรงเรยนสาธตละอออทศ มหาวทยาลยราชภฏสวนดสตSatisfaction of Parents towards the Education Management

for Children who Specially Demand to Study in La-orutis

Demonstration School, Suan Dusit Rajabhat University

นางสาวเนตรชนก โคตรบงแก และรองศาสตราจารย ดร. ประกฤต พลพฒน

โรงเรยนสาธตละอออทศ มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต

บทคดยอการวจยเรองน มวตถประสงคเพอศกษาและเปรยบเทยบความพงพอใจของผปกครองทมตอ

การจดการศกษาของเดกทมความตองการพเศษเรยนรวมในโรงเรยนสาธตละอออทศ มหาวทยาลยราชภฏ

สวนดสต จ�าแนกตามภมหลงของผปกครอง ใชวธการวจยเชงส�ารวจจากประชากรทเปนผปกครองเดกระดบ

ชนอนบาลปท 1-3 และระดบชนประถมศกษาปท 1-6 จ�านวน 63 คน เครองมอทใชในการรวบรวมขอมล คอ

แบบสอบถามทผวจยสรางขน มคาความเชอมนเทากบ 0.98 สถตทใชในการวเคราะหขอมล คอ คารอยละ

คาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐาน

ผลการวจย พบวา

1) ผปกครองทเปนประชากรสวนใหญเปนเพศหญง รอยละ 73.02 มอาย 31-35 ป รอยละ 98.41

ระดบการศกษาปรญญาตร รอยละ 68.26 อาชพกจกรรมสวนตวรอยละ 58.73 รายไดตอเดอนมากกวา

25,000 บาท รอยละ 71.43

2) ความพงพอใจของผปกครองทมตอการจดการศกษาของเดกทมความตองการพเศษเรยนรวมใน

โรงเรยนสาธตละอออทศ มหาวทยาลยราชภฏสวนดสตในภาพรวมอยในระดบมาก และเมอพจารณาเปน

รายดาน พบวา มความพงพอใจอยในระดบมากทสดดานครผสอน เปนอนดบทหนง รองลงมามความพงพอใจ

อยในระดบมากดานอาคารสถานท และสภาพแวดลอม ดานสงอ�านวยความสะดวก และบรการ ดานกจกรรม

การเรยนร ดานวสดอปกรณ และดานความสมพนธระหวางผปกครองกบโรงเรยน ตามล�าดบ

3) ผลการเปรยบเทยบความพงพอใจของผปกครองทมตอการจดการศกษาของเดกทมความตองการ

พเศษเรยนรวมในโรงเรยนสาธตละอออทศ มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต พบวา ผปกครองทเปนเพศหญง

มความพงพอใจตอการจดการศกษาของเดกทมความตองการพเศษเรยนรวมในโรงเรยนสาธตละอออทศ

มหาวทยาลยราชภฏสวนดสตในภาพรวมมากกวาผปกครองทเปนเพศชาย ผปกครองทมอาย 25-30 ป

มความพงพอใจตอการจดการศกษาของเดกทมความตองการพเศษเรยนรวมในโรงเรยนสาธตละอออทศ


มหาวทยาลยราชภฏสวนดสตในภาพรวมมากกวาผปกครองทมอาย 31-35 ป ผปกครองทมระดบการศกษา

สงกวาปรญญาตร มความพงพอใจตอการจดการศกษาของเดกทมความตองการพเศษเรยนรวมในโรงเรยนสาธต

ละอออทศ มหาวทยาลยราชภฏสวนดสตในภาพรวมมากกวาผปกครองทมระดบการศกษาต�ากวาปรญญาตร

และปรญญาตร ผปกครองทมอาชพลกจาง มความพงพอใจตอการจดการศกษาของเดกทมความตองการพเศษ

เรยนรวมในโรงเรยนสาธตละอออทศ มหาวทยาลยราชภฏสวนดสตในภาพรวมมากกวาผปกครองทมอาชพ

รบราชการ/รฐวสาหกจ และกจกรรมสวนตว ผปกครองทมรายไดตอเดอน 15,001-20,000 บาท มความพงพอใจ

ตอการจดการศกษาของเดกทมความตองการพเศษเรยนรวมในโรงเรยนสาธตละอออทศ มหาวทยาลยราชภฏ

สวนดสตในภาพรวมมากกวาผปกครองทมรายไดตอเดอน 5,000-10,000 บาท 10,001-15,000 บาท 20,001-

25,000 บาท และมากกวา 25,000 บาท

AbstractThe objective of this research was to study and compare the satisfaction of parents

towards the education management for children who specially demand to study in La-orutis

Demonstration School, Suan Dusit Rajabhat University. The parents were categorized by their

background. The research methodology was done by demographic survey with 63 parents of

1st-3rd kindergarten children, and 1st-6th primary school children. The tool used for data collection

was a questionnaire created by the researcher with the confidence of 0.98. The statistics used

for data analysis were percentage, means, and standard deviation.

The research result found that

1) Most of parents were female at 73.02%, aged between 31-35 years old by 98.41%, with

bachelor degree education at 68.26%. They had their own business at 58.73%and their salary was

more than 25,000 baht at 71.43%.

2) The parents satisfaction towards the education management for children who specially

demand to study in La-orutis Demonstration School, Suan Dusit Rajabhat University was high in

overall. When considering each factor, it found that teacher was the highest satisfied factor, followed

by building and environment, facilities and services, learning activities, materials and equipment,

and relationship between parents and school, respectively.

3) The comparison result on the parents satisfaction towards the education management for

the children who specially demand to study in La-orutis Demonstration School, Suan Dusit Rajabhat,

showed that in overall the female parents was satisfied towards the education management for the

children who specially demand to study in La-orutis Demonstration School, Suan Dusit Rajabhat, more

than male parents. The parents aged between 25-30 years old in overall were satisfied towards the

education management for the children who specially demand to study in La-orutis Demonstration

School, Suan Dusit Rajabhat, more than parents aged between 31-35 years old. The parents whose

education was higher than bachelor degree was satisfied towards the education management for


more than the parents whose education was lower than bachelor degree and bachelor degree. The


parents who were employees was satisfied towards the education management for the children who

specially demand to study in La-orutis Demonstration School, Suan Dusit Rajabhat, more than the

parents who worked in governmental agency/state enterprise, and personal business. The parents

whose salary was between 15,001-20,000 baht was satisfied towards the education management for


more than the parents whose salary was between 5,000-10,000 baht, 10,001-15,000 baht, 20,001-

25,000 baht, and more than 25,000 baht.

บทน�ำในปจจบนของสงคม การจดการศกษามความส�าคญและจ�าเปนส�าหรบเดกทกคนรวมถงเดกทม

ความตองการพเศษ ปจจยส�าคญทเปนตวบงชความเทาเทยม คอ สทธทางการศกษา โดยรฐไดก�าหนดสทธ

ทางการศกษา ซงเปนสทธขนพนฐานของบคคลไวในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2540 มาตรา

43 “บคคลยอมมสทธเสมอกน ในการรบการศกษาขนพนฐานไมนอยกวา 12 ป” ดงนนจงถอเปนหนาทของรฐ

ทตองด�าเนนการชวยเหลอและสงเสรมใหเกดความเสมอภาคแกคนพการ หรอคนดอยโอกาส เพอใหมคณภาพ

ชวตทด และพงพาตนเองได (มาตรา 55 และมาตรา 80) จงไดมการด�าเนนการออกพระราชบญญตการศกษา

แหงชาต พ.ศ. 2542 ซงเปนกฎหมายแมบททางการศกษาและไดก�าหนดสทธการศกษาของบคคลใหสอดคลอง

กบรฐธรรมนญ

แนวคดในการจดการศกษาเพอคนพการในปจจบน มแนวโนมทจะจดการศกษาในลกษณะของ

การเรยนรวม โดยจดบคคลทมความบกพรองเขาเรยนรวมในหองเรยนเดยวกนกบเดกปกต และพยายาม

มงจดในลกษณะการศกษาแบบเรยนรวม (Inclusive Education) คอ การจดการศกษาใหกบเดกทกคนไดศกษา

ในระบบการศกษาเดยวกน โดยไมแยกวาเดกพการตองไปอยในสถานศกษาเฉพาะทาง รวมทงเดกนนตอง

ไดรบการสนบสนนทกดาน ทงดานการแพทย วชาการ สอสงอ�านวยความสะดวก บรการ และความชวยเหลอ

อนทางการศกษา (เบญจา ชลธารนนท, 2543, หนา 2)

มลวลย ธรรมแสง (2547, หนา 4) กลาววา การจดการศกษาส�าหรบบคคลทมความตองการพเศษตอง

จดดวยรปแบบทเหมาะสม โดยค�านงถงความสามารถของบคคลนนๆ หนวยงานของรฐตองจดใหคนพการมสทธ

ไดรบการศกษาตามศกยภาพ โดยมสทธไดเขาศกษารวมกบคนปกตตามความเหมาะสมแกสภาพของ

ความพการ เนองจากความพการบางประเภท คนพการตองใชชวตรวมกบคนปกตจงจะสามารถมพฒนาการ

ไดดกวาการจดใหคนพการศกษาอยดวยกน นอกจากนยงก�าหนดใหรฐตองจดสถานศกษาเฉพาะความพการ

และเพอเปนการแบงเบาภาระในการจดการศกษาโดยรฐ หนวยงานของรฐอาจสงเสรมสนบสนนภาคเอกชน

และชมชนรวมจดการศกษาเพอคนพการดวย

ผปกครองมบทบาทส�าคญในการจดการศกษาของเดกทมความตองการพเศษ ตามพระราชบญญต

การจดการศกษาส�าหรบคนพการ พ.ศ. 2551 มาตรา 8 ใหสถานศกษาหรอหนวยงานทเกยวของสนบสนน

ผดแลคนพการและประสานความรวมมอจากชมชนหรอนกวชาชพเพอใหคนพการไดรบการศกษาทกระดบ หรอ

บรการทางการศกษาทสอดคลองกบความตองการจ�าเปนพเศษของคนพการ

ครอบครวเปนสถาบนทกอใหเกดจดเรมตนของแตละชวต พอแมจงเปนครคนแรกและครทดทสดในโลก

ของลก เปนครตลอดเวลาและตลอดชวตของลก เปนบคคลทใกลชดและลอมรอบตวเดกทสด เปนผชโลกกวาง

เปนผสรางภมคมกนทงรางกายและจตใจ พอแมผปกครองมหนาทเตรยมความพรอมใหลกเขาสสงคมภายนอก


ไดอยางมนใจ จดบรรยากาศทบานใหเกดการเรยนร ทกเวลา ทกสถานท ท�าใหสงคมมแหลงการเรยนรเกดขน

มากมายเพอท�าใหเกดสงคมแหงการเรยนรหรอสงคมแหงปญญาทผเรยนสามารถแสวงหาความรดวยตนเอง

ไดตลอดเวลา ปลกฝงนสยการเรยนรตลอดชวตใหกบลก และเปนยทธศาสตรในการระดมทรพยากรทกสวน

ของสงคมเพอการจดการศกษาการปฏรปการศกษาของไทยตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาตจะส�าเรจได

กเพราะการมสวนรวมของผปกครองในการจดการศกษาของโรงเรยนนมสวนส�าคญอยางยง

ผวจยจงมความสนใจทจะท�าการวจยเรอง ความพงพอใจของผปกครองทมความตองการพเศษเรยน

รวมในโรงเรยนสาธตละอออทศ มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต เพอเปนขอมลส�าหรบใชเปนแนวทางในการจด

การศกษาส�าหรบเดกทมความตองการพเศษเรยนรวมในโรงเรยนปกต ใหใกลเคยงกบความพงพอใจของ

ผปกครองตอโรงเรยนปกตและการจดการศกษาของโรงเรยนปกตเพอทจะไดพฒนาใหกาวหนาอกตอไป

วตถประสงคกำรวจย1. เพอศกษาความพงพอใจของผปกครองตอการจดการศกษาของเดกทมความตองการพเศษเรยนรวม

ในโรงเรยนสาธตละอออทศ มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต

2. เพอเปรยบเทยบความพงพอใจของผปกครองตอการจดการศกษาของเดกทมความตองการพเศษ

เรยนรวมในโรงเรยนสาธตละอออทศ มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต จ�าแนกตามภมหลงของผปกครอง ไดแก

เพศ อาย ระดบการศกษา อาชพ รายได

1. ขอบเขตดานเนอหา

ผศกษามงศกษาตวแปร ดงน

1. ตวแปรอสระ คอ ภมหลงของผปกครองจ�าแนกตาม เพศ อาย ระดบการศกษา อาชพ รายได

2. ตวแปรตาม คอ ความพงพอใจของผปกครองตอการจดการศกษาของเดกทมความตองการ

พเศษเรยนรวมในโรงเรยนสาธตละอออทศ มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต โดยจ�าแนกเปน 6 ดาน ไดแก

ดานกจกรรม การเรยนร ดานครผสอน ดานวสดอปกรณ ดานอาคารสถานทและสภาพแวดลอม ดานสงอ�านวย

ความสะดวกและบรการ และดานความสมพนธระหวางผปกครองกบโรงเรยน

2. ขอบเขตประชากร

คอ ประชากรทใชศกษา คอ ผปกครองของเดกทมความตองการพเศษเรยนรวมอยในโรงเรยนสาธต

ละอออทศ ตงแตระดบชนอนบาลจนถงชนประถมศกษาปท 6 ของโรงเรยนสาธตละอออทศ มหาวทยาลยราชภฏ

สวนดสต ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2552 จ�านวน 63 คน

3. ขอบเขตระยะเวลา

ด�าเนนการวจยในปการศกษา 2552

ประชากร และกลมตวอยาง

ประชากรทใชในการวจยครงนไดแก ผปกครองเดกระดบชนอนบาลปท 1-3 และระดบชนประถม

ศกษาปท 1-6 โรงเรยนสาธตละอออทศ มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2552 จ�านวน

63 คน

กลมตวอยาง ใชการค�านวณตามสตรการหาคาสมประสทธแอลฟา (Alpha Coefficient) ของ

ครอนบาค (Cronbach Method) ไดคาความเชอมน 0.97

เครองมอทใชในการวจย เปนแบบสอบถามความพงพอใจของผปกครองทมตอการจดการศกษา

ของเดกทมความตองการพเศษเรยนรวมในโรงเรยนสาธตละอออทศ มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต


วธการเกบรวบรวมขอมล

1. ผวจยขอหนงสอรบรองจากบณฑตวทยาลย ถงผอ�านวยการโรงเรยนสาธตละอออทศ เพอขอ

ความรวมมอและอ�านวยความสะดวกจากโรงเรยนสาธตละอออทศ ในการเขาเกบรวบรวมขอมล จากผปกครอง

เดกนกเรยนระดบชนอนบาล 1-3 และระดบชนประถมศกษาปท 1-6 โรงเรยนสาธตละอออทศ มหาวทยาลย

ราชภฏสวนดสต

2. ผวจยน�าแบบสอบถามไปแจกและเกบรวบรวมแบบสอบถามดวยตนเองไดรบกลบคน 63 ฉบบ

การวเคราะหขอมลและสถตทใช คอ โปรแกรมส�าเรจรปคอมพวเตอร สถตทใช ไดแก

1) ความถ คารอยละ

2) คาเฉลย (μ)

3) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (σ)

ผลกำรวเครำะหขอมลการวจยเรอง ความพงพอใจของผปกครองทมตอการจดการศกษาของเดกทมความตองการพเศษ

เรยนรวมในโรงเรยนสาธตละอออทศ มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต ผวจยแจกแบบสอบถาม จ�านวน 63 ฉบบ

ไดรบกลบคน 63 ฉบบ คดเปนรอยละ 100.00 ขอเสนอผลการวเคราะหดงน

1. สถานภาพของผปกครอง

2. ความพงพอใจของผปกครองทมตอการจดการศกษาของเดกทมความตองการพเศษเรยนรวมใน

โรงเรยนสาธตละอออทศ มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต

3. การเปรยบเทยบความพงพอใจของผปกครองทมตอการจดการศกษาของเดกทมความตองการพเศษ

เรยนรวมในโรงเรยนสาธตละอออทศ มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต

1. สถานภาพของผปกครอง

ผปกครองทเปนประชากรสวนใหญเปนเพศหญง จ�านวน 46 คน คดเปนรอยละ 73.02 มอาย

31-35 ป จ�านวน 62 คดเปนรอยละ 98.41 ระดบการศกษาปรญญาตร จ�านวน 43 คน คดเปนรอยละ 68.26

อาชพกจการสวนตว จ�านวน 37 คน คดเปนรอยละ 58.73 รายไดตอเดอนมากกวา 25,000 บาท จ�านวน 45 คน

คดเปน รอยละ 71.43 รายละเอยดดงตารางท 1

ตารางท 1 สถานภาพของผปกครอง

สถานภาพของผปกครอง จ�านวน (N = 63) รอยละ

1. เพศ

- ชาย 17 26.98

- หญง 46 73.02

2. อาย

- ต�ากวา 25 ป 0 0.00

- 25-30 ป 1 1.59

- 31-35 ป 62 98.41

- มากกวา 35 ป 0 0.00


สรป อภปรำยผล และขอเสนอแนะสถานภาพของผปกครอง

ผปกครองทเปนประชากรสวนใหญเปนเพศหญง จ�านวน 46 คน คดเปนรอยละ 73.02 มอาย 31-35 ป

จ�านวน 62 คดเปนรอยละ 98.41 ระดบการศกษาปรญญาตร จ�านวน 43 คน คดเปนรอยละ 68.26 อาชพ

กจกรรมสวนตว จ�านวน 37 คน คดเปนรอยละ 58.73 รายไดตอเดอนมากกวา 25,000 บาท จ�านวน 45 คน

คดเปนรอยละ 71.43

1. ความพงพอใจของผปกครองทมตอการจดการศกษาของเดกทมความตองการพเศษเรยนรวมใน

โรงเรยนสาธตละอออทศ มหาวทยาลยราชภฏสวนดสตในภาพรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดาน

พบวา ความพงพอใจอยในระดบมากทสดดานครผสอน เปนอนดบทหนง รองลงมามความพงพอใจอยในระดบ

มาก ดานอาคารสถานท และสภาพแวดลอม ดานสงอ�านวยความสะดวก และบรการ ดานกจกรรมการเรยนร

ดานวสดอปกรณ และดานความสมพนธระหวางผปกครองกบโรงเรยน ตามล�าดบ

2. การเปรยบเทยบความพงพอใจของผปกครองทมตอการจดการศกษาของเดกทมความตองการพเศษ

เรยนรวมในโรงเรยนสาธตละอออทศ มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต จ�าแนกตามเพศ

ผปกครองเพศหญงมความพงพอใจในภาพรวมสงกวาผปกครองเพศชาย และเมอพจารณาเปนราย

ดานพบวา ผปกครองเพศหญงมความพงพอใจสงกวาผปกครองเพศชายทกดาน โดยผปกครองเพศหญงมความ

พงพอใจสงสดในดานครผสอน และมความพงพอใจต�าสดในดานความสมพนธระหวางผปกครองกบโรงเรยน

ขณะทผปกครองเพศชายมความพงพอใจสงสดในดานอาคารสถานท และสภาพแวดลอม และมความพงพอใจ

ต�าสดในดานความสมพนธระหวางผปกครองกบโรงเรยน

ความพงพอใจของผปกครองทมตอการจดการศกษาของเดกทมความตองการพเศษเรยนรวมใน

โรงเรยนสาธตละอออทศ มหาวทยาลยราชภฏสวนดสตในภาพรวมอยในระดบมาก อาจเปนเพราะโรงเรยนสาธต

สถานภาพของผปกครอง จ�านวน (N = 63) รอยละ

3. ระดบการศกษา

- ต�ากวาปรญญาตร 10 15.87

- ปรญญาตร 43 68.26

- สงกวาปรญญาตร 10 15.87

4. อาชพ

- รบราชการ / รฐวสาหกจ 17 26.98

- ลกจาง 9 14.29

- กจการสวนตว 37 58.73

5. รายไดตอเดอน

- ต�ากวา 10,001 บาท 1 1.59

- 10,001-15,000 บาท 8 12.70

- 15,001-20,000 บาท 4 6.35

- 20,001-25,000 บาท 5 7.94

- มากกวา 25,000 บาท 45 71.43

ตารางท 1 (ตอ)


ละอออทศ ไดมการจดการเรยนการสอนแบบชนเรยนปกตเตมเวลา และโรงเรยนยงจดบรการหองสอนเสรม

โดยมครการศกษาพเศษท�าหนาทสอนเสรม และบรการดานการศกษา จงชวยใหเดกเกดความคนเคยกบสภาพ

แวดลอม และไดรบการดแลเมออยในโรงเรยนเปนอยางด ซงจะชวยใหเดกทมความตองการพเศษสามารถ

เรยนรไดเหมอนกบเดกปกตทวๆ ไปสอดคลองกบแนวคดของ เบญจา ชลธารนนท (2548, หนา 5) ทกลาววา

การเรยนรวมเปนการจดการศกษาทใหเดกพเศษทกคนมโอกาสไดรบการศกษาโดยเทาเทยมกบเดกทวไปและ

เหมาะสมตามความตองการพเศษของแตละบคคลโดยมขดจ�ากดนอยทสด ตามแผนการศกษารายบคคล เมอ

พจารณาเปนรายดาน พบวา ความพงพอใจอยในระดบมากทสด ดานครผสอน เปนอนดบทหนง รองลงมาม

ความพงพอใจอยในระดบมากดานอาคารสถานท และสภาพแวดลอม ดานสงอ�านวยความสะดวก และบรการ

ดานกจกรรมการเรยนร ดานวสดอปกรณ และดานความสมพนธระหวางผปกครองกบโรงเรยน ตามล�าดบ โดย

สอดคลองกบงานวจยของ กานดา โตะถม (2550) ไดศกษาความพงพอใจของผปกครองทมตอการเรยนการสอน

ของโรงเรยนสาธตอนบาลละอออทศ (ฝายสาธตการศกษาพเศษ) คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต

ผลการวจยพบวา ผปกครองมความพงพอใจในดานบคลากรมากทสด

ขอเสนอแนะ1) ดานกจกรรมการเรยนร จากผลการศกษาทพบวา ผปกครองมความพงพอใจการจดกจกรรมการเรยน

การสอนโดยเนนความสามารถทแตกตางกนของแตละบคคล การจดกจกรรมการเรยนการสอนใหสอดคลอง

กบแผนการศกษาเฉพาะบคคล (IEP) และแผนการสอนเฉพาะบคคล (IIP) และการจดตามแผนการศกษา

เฉพาะบคคล (IEP) และแผนการสอนเฉพาะบคคล (IPP) เปน 3 อนดบสดทาย จงควรสนบสนนใหครผสอนจด

ท�าแผนการศกษาเฉพาะบคคล (IEP) และแผนการสอนเฉพาะบคคล (IPP) โดยรวมกบผปกครองคนหาความ

สามารถของบตรหลานตนกอนน�ามาเขยนแผนการจดกจกรรมการเรยนการสอน และรวมกนด�าเนนการตาม

แผนการสอนทเขยนขน รวมถงการประเมนผลการด�าเนนการตามแผนเปนระยะๆ

2) ดานวสดอปกรณ จากผลการศกษาทพบวา ผปกครองมความพงพอใจสอการเรยนการสอนมความ

คงทนสามารถใชจดกจกรรมไดหลายครง และไมเสอมสภาพหรอช�ารดไดงาย สอการเรยนการสอนมความ

เหมาะสมกบพฒนาการเฉพาะดานของเดกแตละบคคล และการใชสอการเรยนการสอนค�านงถงสวสดภาพ

ความปลอดภยของเดกพเศษ เปน 3 อนดบสดทาย จงควรพฒนาและปรบปรงสอการสอนอยางตอเนองเพอให

มความเหมาะสม และสามารถพฒนาการเรยนรของเดกไดอยางตอเนอง

3) ดานอาคารสถานท และสภาพแวดลอม จากผลการศกษาทพบวา ผปกครองมความพงพอใจโรงเรยน

จดเครองเลนสนามททนสมยเพยงพอ และสงเสรมพฒนาการของเดก เครองเลนในสนามมความปลอดภยตอ

เดก และสภาพแวดลอมของโรงเรยนเปนระเบยบสวยงามรมรนสะดวกกบการเคลอนไหวของเดก เปน 3 อนดบ

สดทาย จงควรมการจดหาสถานทเพอเปนสนามส�าหรบใหเดกใชเปนทเลน หรอส�าหรบการออกก�าลงกายเพอ

พฒนากลามเนอ และพฒนารางกายของเดก ปรบสภาพแวดลอมของโรงเรยนใหมความสวยงามอยเสมอ

4) ดานครผสอน จากผลการศกษาทพบวา ผปกครองมความพงพอใจ ครมการรายงานพฒนาการของ

เดก แกผปกครองสม�าเสมอ และตอเนอง ครมความรอบร และทนตอเหตการณการศกษาพเศษตลอดเวลา และ

ครเปนผทศตน และมความรความเขาใจตอเดกทมความตองการพเศษเรยนรวม เปน 3 อนดบสดทาย จงควร

จดท�าสมดประจ�าตวนกเรยนเพอรายงานผลพฒนาการของเดกรวมกบผปกครอง โดยขอความรวมมอผปกครอง

ใหชวยประเมนพฒนาการเพอเทยบกบการประเมนจากคร เพอใหครสามารถรบรการเปลยนแปลงของเดกทงท

บานและทโรงเรยนไดอยตลอดเวลา


5) ดานสงอ�านวยความสะดวก และบรการ จากผลการศกษาทพบวา ผปกครองมความพงพอใจการจด

ครดแลความปลอดภยใหกบนกเรยนในขณะเลนเครองเลนทสนาม มบรการตรวจสขภาพ และสรางภมคมกนให

นกเรยนจากอาจารยพยาบาลทเชยวชาญ และจดครดแล และอ�านวยความสะดวกแกผปกครองระหวางรบ-สง

เดก เปน 3 อนดบสดทาย จงควรมการเพมพเลยงใหมากขนในบรเวณพนทสนามเพอชวยกนดแลความปลอดภย

ใหกบเดกขณะเลนทสนาม และอ�านวยความสะดวกในเวลารบสงนกเรยน

6) ดานความสมพนธระหวางผปกครองกบโรงเรยน จากผลการศกษาทพบวา ผปกครองมความพงพอใจ

ตอการทผปกครองมสวนรวมในการวางแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล IEP ผปกครองมสวนรวมใหขอเสนอ

แนะเรองกจกรรม และสอการเรยนการสอนในหองเรยน และผปกครองมสวนรวมในกจกรรมของโรงเรยน เปน

3 อนดบสดทาย จงควรมการเชญผปกครองเขารวมในการวางแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล IEP โดยเรม

ตนอบรมใหความรกบทงผปกครอง และครผสอนเพอใหเกดแนวคดรวมกนกอนลงมอการวางแผนการจดการ

ศกษาเฉพาะบคคล IEP รวมกน

เอกสำรอำงองกลมงานปฏรปการศกษาขนพนฐาน. (2543). การสรางเครอขายพอแมผปกครองทมบทบาทในการศกษา

ตาม แนวพระราชบญญตการศกษาแหงชาต. กรงเทพฯ : ส�านกงานคณะกรรมการการศกษา แหงชาต.

กานดา โตะถม. (2550). ศกษาความพงพอใจของผปกครองทมตอการเรยนการสอนของโรงเรยนสาธตอนบาล ละอออทศ (ฝายสาธตการศกษาพเศษ) คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต. ภาคนพนธ ศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาการศกษาพเศษ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต.

เกยร วงศกอม. (2548). ความรทวไปเกยวกบการศกษาพเศษ. กรงเทพฯ : เพทายการพมพ.

คณะกรรมการฟนฟสมรรถภาพคนพการ, ส�านกงาน. (2540). พระราชบญญตฟนฟสมรรถภาพคนพการ พ.ศ. 2534. กรงเทพฯ : ส�านกงานคณะกรรมการฟนฟสมรรถภาพคนพการกรมประชาสงเคราะห.

ดวงใจ ทาประเสรฐ. (2550). การศกษาความพงพอใจของครทมตอการจดการเรยนรวมในโรงเรยน แกนน�าส�านกงานเขตพนทการศกษาสมทรสาคร. ภาคนพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขา การศกษาพเศษ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏสวดสต.

เบญจา ชลธารนนท. (2545). เอกสารทางวชาการการสอนเสรมเดกทมความตองการพเศษ. กรงเทพฯ : สถาบน ราชภฏสวนดสต.

ผดง อารยวญญ. (2523). การศกษาพเศษในปจจบน. เอกสารประกอบค�าบรรยาย. เอกสารอดส�าเนา.

________ . (2542). การจดการศกษาส�าหรบเดกทมความตองการพเศษ. กรงเทพฯ : ร�าไทเพลส.

มลวลย ธรรมแสง. (2547). ความจ�าเปนทตองจดการศกษาใหกบบคคลพการ. แปลและเรยบเรยงจาก เอกสารยเนสโก. เอกสารอดส�าเนา.

ราชภฏสวนดสต, มหาวทยาลย. (2553). เอกสารประกอบการอบรมโครงการอบรมเชงปฏบตการ เรอง การเรยนรวมส�าหรบเดกทมความตองการพเศษ “ฝนเราเทากน 2”. เอกสารอดส�าเนา.

ศกษาธการ, กระทรวง. (2541). แผนพฒนาการศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ระยะท 8 (พ.ศ. 2540-2544). กรงเทพฯ : กระทรวงศกษาธการ.

________ . (2542). แนวทางการด�าเนนงานการปฏรปการศกษาของกระทรวงศกษาธการ. กรงเทพฯ : กระทรวงศกษาธการ.


สภาพความเปนเมองของกรงเทพมหานครกบการกระท�าผดคดอกฉกรรจของเดกและเยาวชน

Bangkok’ Urbanization and Juvenile Felony

พนต�ารวจเอก อดร ยอมเจรญ และรองศาสตราจารย ดร. โสภา (ชพกลชย) ชปลมนน

ราชบณฑต

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต

บทคดยอการวจยเรองนมวตถประสงคเพอศกษาสภาพความเปนเมองของกรงเทพมหานครทมผลตอการกระท�า

ความผดคดอกฉกรรจของเดกและเยาวชน (ฐานความผดฆาผอนโดยเจตนา) ซงการศกษาครงนเปนการ

ศกษาแบบผสมผสานระหวางการวจยเชงคณภาพและการวจยเชงปรมาณ ในการศกษาเชงคณภาพผวจยได

ทบทวนวรรณกรรม แนวคดตางๆ รวมทงบทความทงในและตางประเทศ มการสมภาษณเชงลกจากผเชยวชาญ

นกวชาการทกสาขาทเกยวของกบเรองน และในการศกษาเชงปรมาณนนผวจยใชวธการวจยเชงส�ารวจจากกลม

ตวอยาง จากผก�ากบการสถานต�ารวจนครบาล ผอ�านวยการเขตกรงเทพมานคร ขาราชการคร ประธานชมชน

หมบาน และเดกและเยาวชนในศนยฝกและอบรมของสถานพนจ รวม 509 ตวอยาง โดยเครองมอทใชส�าหรบ

การรวบรวมขอมล คอ แบบสอบถามทผวจยสรางขน มคาความเชอมนเทากบ 0.95 และสถตทใชส�าหรบ

การวเคราะหขอมล คอ คาสมการถดถอย

ซงในการศกษาวจยครงนเปนไปตามสมมตฐาน คอ

1. สภาพความเปนเมองของกรงเทพมหานครมผลกบสงคมขาดความเปนระเบยบ

2. สภาพความเปนเมองของกรงเทพมหานครมผลกบการเกดวฒนธรรมรอง

3. สภาพความเปนเมองของกรงเทพมหานครมผลกบการควบคมทางสงคมทขาดประสทธภาพ

4. สงคมขาดความเปนระเบยบของกรงเทพมหานครมผลกบการกระท�าความผดของเดกและเยาวชน

5. การเกดวฒนธรรมรองมผลกบการกระท�าความผดของเดกและเยาวชน

6. การควบคมทางสงคมทขาดประสทธภาพมผลกบการกระท�าความผดของเดกและเยาวชน

และเมอจดล�าดบความส�าคญของตวแปรยอยตางๆ ของสภาพสงคมขาดความเปนระเบยบ การเกด

วฒนธรรมรอง และการควบคมทางสงคมทขาดประสทธภาพ ทเกดจากสภาพความเปนเมองของกรงเทพมหานคร

แลว พบวา ปญหาครอบครวแตกแยกมความส�าคญหรอสงผลตอการกระท�าความผดฐานฆาผอนโดยเจตนาของ

เดกและเยาวชนมากทสดเปนล�าดบท 1 โดยท คา R2 อยท 0.336 และมผลของความส�าคญของตวแปรยอย

ตางๆ ตามมาเปนล�าดบ คอ ปญหาความยากจน การอพยพยายถน การเลยนแบบจากสอ การรวมกลมของ

วยรน เจาหนาทต�ารวจมก�าลงไมเพยงพอ การลอกเลยนแบบจากเพอน การเลยนแบบจากอนเตอรเนต เครอขาย


ในชมชนไมเขมแขง ผน�าชมชนขาดความเขมแขง ปญหายาเสพตด เจาหนาทของรฐยงเขาไมถงชมชน ปญหา

พนทลอแหลม และปญหาชมชนแออด มผลนยส�าคญทางสถต ตามล�าดบ และ ล�าดบทายสดคอ ปญหา

ความหลากหลายทางเชอชาต โดยทคา R2 อยท 0.082 ทไมผลนยส�าคญทางสถต ซงกเปนไปตามค�าถามของ

การวจยทไดตงไวในการศกษาครงน คอ สภาพความเปนเมองของกรงเทพมหานคร มผลกบการกระท�าความผด

คดอกฉกรรจของเดกและเยาวชน และยงสอดคลองกบแนวคดทฤษฎสงคมไรระเบยบทผวจยไดน�ามาเปนหลกใน

การศกษาครงน คอ เมอมสภาพครอบครวแตกแยก ปญหาความยากจน การอพยพยายถน ในกรงเทพมหานคร

สง และเมอกลไกควบคมทางสงคมทขาดประสทธภาพ ยอมสงผลตออาชญากรรมหรอ การกระท�าความผด

ของเดกและเยาวชนสงขนตามไปดวย

AbstractThis study investigated the factors in the urbanization of Bangkok Metropolitan which contribute

to the juvenile delinquency (intentional murder). This study is a mixed method between qualitative

and quantitative research. The qualitative research part had reviewed various literature, ideas, and

articles, including in-depth interview of the experts involved in juvenile delinquency. The hypotheses

then led to quantitative survey covered key decision makers (N=509), including police district chiefs,

Bangkok Metropolitan district director generals, teachers, community leaders, as well as convicted

members in juvenile halls. The survey gained 0.95 in confidence level. The regression analysis indicated

1) Urbanization of Bangkok Metropolitan affected in social disorganization,

2) Urbanization of Bangkok Metropolitan affected in youth subculture formation,

3) Urbanization of Bangkok Metropolitan affected in inefficient social control,

4) Social disorganization in Bangkok Metropolitan contribute in rising juvenile delinquency,

5) Youth subculture formation contribute in juvenile delinquency,

6) Inefficient social control contributed in juvenile delinquency,

The analysis further rank a set of variables within these factors; social disorganization,

subculture formation, and inefficient social control, from the urbanization of Bangkok Metropolitan. The

analyses found that broken family is the most contributing factor to juvenile intentional murder, with

the highest significant value R2 of 0.336. The next significant factors are poverty, migration, media

influences, street gangs, insufficient police force, influence from peer group and internet media, weak

community ties and leaders, drug abuse, unattended community from authority, criminal hot-spots,

and congested area conditions respectively. But ethnic diversity is not significant with R2 of 0.082.

The findings resonate in accord with the hypotheses that the urbanization of Bangkok contributes

in juvenile delinquency. The findings also confirm social disorganization theories which is the main

theory of this study; when there were broken families, poverty, and migration increase in Bangkok

Metropolitan, they would inevitably encourage growing juvenile delinquency.


บทน�ำเนองจากอดตถงปจจบนสภาพความเปนเมองของกรงเทพฯ มความเจรญเตบโต ทงทางเศรษฐกจและ

สงคม แตเปน เพราะกรงเทพฯ ไมมระบบการจดวางผงเมองทดตงแตอดต ประกอบกบมการเพมขนของจ�านวน

ประชากรจากการอพยพยายถนเขามาในเมองจนเกนระดบ ท�าใหกรงเทพฯ กลายเปนเมองโตเดยวตลอดกาล

กรงเทพฯ มความเปนศนยกลางความเจรญในทกๆ ดาน ประชาชนทกสาขาอาชพมงหนาเขามาพกอาศยหรอ

ท�างานในกรงเทพฯ จนมสภาพของความแออดทงทางดานกายภาพของเมองและจ�านวนประชากร เมองขยาย

ออกไปแบบไรทศทาง ขาดการควบคมการใชประโยชนของทดนอยางมประสทธภาพ จนเมองเกดสภาพทไร

ระเบยบ เกดปญหาสงคมตางๆ ตามมามากมาย เชน ท�าใหเกดความขาดแคลนในระบบสาธารณปโภค และ

สาธารณปการ มการบกรกทดนทงทสาธารณของรฐและเอกชนเปนทอยอาศยแบบชมชนแออด มการฝาฝน

ระเบยบ กฎหมาย วฒนธรรมอนดของสงคม การควบคมทางสงคมขาดประสทธภาพ เปนตน

ปญหาอาชญากรรมเปนปญหาหนงทมความส�าคญทเกดคกบสงคมเมองกรงเทพฯ เหนไดจากสถตคด

อาญาตางๆ หลายประเภทมแนวโนมสงขน โดยเฉพาะอยางยงเมอผกระท�าผดเปนเดกและเยาวชนซงเปนก�าลง

ของชาตในอนาคต กลบมากระท�าความผดทรนแรงถงกบฆาผอนฯ ซงเปนประเภทคดอกฉกรรจและสะเทอน

ขวญ มผลกระทบกบสงคมและความรสกของคนอยางสง จากการศกษาในอดตทผานมา เราไดพยายามหา

สาเหตการกระท�าผดของเดกและเยาวชนมาเปนจ�านวนมาก แตกยงพบวาสถตการกระท�าความผดของเดก

และเยาวชนในเมองมแนวโนมสงขน นนแสดงวาเรายงไมไดผลการศกษาทเปนแกนแทของปญหา หรอการน�า

ผลการศกษาไปปฏบตยงไมเกดประสทธภาพ ส�าหรบการศกษาสภาพความเปนเมองกบการกระท�าความผด

ของเดกและเยาวชน เคยมการศกษาวจย โดยคลฟฟอรท ชอร และเฮนร แมคเคย (Clifford Shaw and Henry

Mckay) นกสงคมศาสตรและอาชญาวทยาของมหาวทยาลยชคาโก ประเทศสหรฐอเมรกา ในป 1969 โดยศกษา

เกยวกบการกระท�าผดของเดกและเยาวชนกบเขตชมชนเมอง (Juvenile Delinquency and Urban Areas) อน

เปนผลงานเกยวกบความสมพนธระหวาง การกระท�าความผดของเดกและเยาวชนกบสภาพความเปนเมอง

ในเขตชมชนทอาศยอยเฉพาะในเมองชคาโก โดยมการศกษาปจจยทเปนตวแปรเพอทดสอบสมมตฐานไวอย

หลายประเดน คอ สภาพครอบครวแตกแยก ปญหาความยากจน การอพยพยายถน และความหลากหลายของ

เชอชาต โดยมการตงสมมตฐานการศกษาไววา เมอสถตตวเลขทแสดงถงปจจยทเปนตวแปรมสง นนแสดงถง

การเจรญเตบโตและการเปลยนแปลงของเมองนนเปนไปอยางรวดเรว สภาพสงคมขาดความเปนระเบยบ จน

กลไกควบคมทางสงคมนนออนแอ จะสงผลใหการกระท�าความผดของเดกและเยาวชนในสงคมนนสงตามไป

ดวย ซงในอดตไดเคยมการทดสอบในหลายรฐของอเมรกาหรอในประเทศอนๆ แตส�าหรบประเทศไทยนนยง

ไมเคยพบมการศกษาในลกษณะนมากอน ซงในทสดแนวความคดนกไดพฒนาจากนกอาชญาวทยาของประเทศ

สหรฐอเมรกาและไดปรบปรงจนเปนทฤษฎสงคมไรระเบยบ (Social Disorganization Theory) ดงนน สาเหต

ของพฤตกรรมอาชญากรรมตามทฤษฎนจะมสาเหตมาจากเมองทมการเจรญเตบโต น�าไปสสภาพชมชนทไมเปน

ระเบยบและมการเปลยนแปลงของสงคมและวฒนธรรมอยตลอดเวลา กลไกควบคมทางสงคมออนแอ เปนเหต

ใหชมชนหรอเมองนนจะมอตราการเกดอาชญากรรมสง ดงไดแสดงใหเหนตามแผนภมดงน


จากทฤษฎและประเดนขอสรปของงานวจยในตางประเทศดงกลาวขางตนถอเปนตวอยางหนงเกยวกบ

การศกษาวจยทมงประเดนการศกษาไปทสภาพความเปนเมอง หรอกระบวนการเปนเมองทเปนลกษณะทเรยก

วาสงคมไรระเบยบ ซงเปนงานวจยทมเหตผลในเชงตรรกวทยาและไดรบความเชอถอ และการยอมรบตลอดมา

จนถงปจจบน แตยงไมมการน�ามาปรบใชในประเทศไทยและกรงเทพมหานคร ซงแนนอนสภาพความเปนเมอง

ของกรงเทพมหานครยอมมเงอนไข ตวแปร ปจจย ทแตกตางออกไปจากเมองชคาโก ฉะนนการศกษาวจยใน

ครงน ผวจยจงไดน�าเอาแนวคดทฤษฎสงคมไรระเบยบ ทฤษฎอาชญาวทยาอนๆ และงานวจยทเกยวของทเคยม

ผศกษาวจยมาแลวมาท�าการประยกตใชใหเหมาะสมกบสภาพสงคมของกรงเทพฯ ตอไป

วตถประสงคกำรวจยเพอศกษาสภาพความเปนเมองของกรงเทพมหานครทมผลตอการกระท�าความผดคดอกฉกรรจของเดก

และเยาวชน

ขอบเขตกำรวจยการศกษาวจยในเรองนผวจยตองการศกษาเฉพาะคดความผดฐานฆาผอนโดยเจตนาเทานน เนองจาก

คดทเดกและเยาวชนกระท�าผดนนมหลากหลายฐานความผด โดยคดฆาผอนฯนนเปนหนงในประเภทคด

อกฉกรรจและสะเทอนขวญ ซงคด มผลกระทบตอความรสกของประชาชนในสงคมอยางสง ฉะนนในอนาคต

หากไมมการศกษาวจยปญหาดงกลาวนไว อาจจะเปนการสายเกนไปส�าหรบเดกและเยาวชน ซงจะตองเตบโต

เปนอนาคตของชาตตอไป

วรรณกรรมทเกยวของการศกษาเรองสภาพความเปนเมองของกรงเทพมหานคร กบการกระท�าความผดคดอกฉกรรจของเดก

และเยาวชนในครงนผวจยไดประมวลแนวคด ทฤษฎ และวรรณกรรมทเกยวของกบการวจย โดยเนอหาใน

วรรณกรรมทเกยวของจะครอบคลม แนวคดและทฤษฎเกยวกบเมองและสภาพความเปนเมอง แนวคดและ

ประเดนปญหาสงคม ทฤษฎสงคมไรระเบยบ รวมทงทฤษฎทส�าคญทางอาชญาวทยา โดยมปจจยทเปนตวแปร

ทเกยวของในบรบทของกรงเทพฯเปนกรอบแนวคดของการวจยครงน

Growth & Change of the City Unsettle Conditions of Community Criminal Behavior

(การเจรญเตบโตของเมอง) (สภาพสงคมทเปลยนแปลง) (พฤตกรรมอาชญากรรม)


กรอบแนวคดในกำรวจย

เดกและเยาวชนกระท�าผดคดอกฉกรรจ

สงคมขาดความเปนระเบยบ- ปญหาความยากจน- สภาพครอบครวแตกแยก- การอพยพยายถน- ความหลากหลายทางเชอชาต- สภาพชมชนแออด- พนทลอแหลม- ปญหายาเสพตด

สภาพความเปนเมองของกรงเทพมหานคร

- ขาดการวางผงเมองทด- ขาดการควบคมการใช ประโยชนทดน- กระจกตวของเมอง

การเกดวฒนธรรมรอง- พฤตกรรมการรวมกลมของ วยรน- การลอกเลยนแบบจากเพอน- แรงกระตนทางลบจากสอ- อทธพลของอนเตอรเนต

การควบคมทางสงคมทขาดประสทธภาพ

- เจาหนาทต�ารวจมก�าลงไม เพยงพอ- ผน�าชมชนขาดความเขมแขง - เครอขายในชมชนไมเขมแขง - เจาหนาทของรฐยงเขาไมถง ชมชน

สมมตฐำนกำรวจยในการวจยครงน ผวจยไดตงสมมตฐานเพอตรวจสอบผลการวจย ดงตอไปน

1. สภาพความเปนเมองของกรงเทพมหานครมผลกบสงคมขาดความเปนระเบยบ

2. สภาพความเปนเมองของกรงเทพมหานครมผลกบการเกดวฒนธรรมรอง

3. สภาพความเปนเมองของกรงเทพมหานครมผลกบการควบคมทางสงคมทขาดประสทธภาพ

4. สงคมขาดความเปนระเบยบของกรงเทพมหานครมผลกบการกระท�าความผดของเดกและเยาวชน

5. การเกดวฒนธรรมรองมผลกบการกระท�าความผดของเดกและเยาวชน

6. การควบคมทางสงคมทขาดประสทธภาพมผลกบการกระท�าความผดของเดกและเยาวชน


ระเบยบวธกำรวจยการวจยครงนนนเปนการวจยแบบผสมผสาน (Mixed Method) ทงการวจยในเชงคณภาพ (Qualitative

Research) และการวจยในเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยในภาพรวมของการศกษา จะใช

การวจยเชงคณภาพเปนหลกในการทดสอบสมมตฐานทงหมด และใชการวจยเชงปรมาณเขามาสนบสนน

การทดสอบสมมตฐานในมตปญหาสภาพความความเปนเมองของกรงเทพฯ กบสงคมขาดความเปนระเบยบ

การเกดวฒนธรรมรอง และการควบคมทางสงคมทขาดประสทธภาพทสงผลตอ การกระท�าความผดคดอกฉกรรจ

ของเดกและเยาวชน

กำรวจยเชงคณภำพ เพอใหไดขอมลทสอดคลองกบ ค�าถามและวตถประสงคการวจย ผวจยไดก�าหนดบคคลทจะใหขอมล

ในฐานะผใหขอมลส�าคญ (Key informant) โดยใชวธการสมภาษณเชงลก (In-depth Interview) 6 กลม จ�านวน

38 คน โดยประเดนการสมภาษณครอบคลมเรองตางๆ ดงน 1. สภาพความเปนเมองกรงเทพมหานคร และสาเหต

ของความไรระเบยบของกรงเทพมหานคร 2. สาเหตของการกระท�าความผดในคดอกฉกรรจของเดกและเยาวชน

ในกรงเทพมหานคร (ฐานความผดฆาผอนโดยเจตนา) 3. ปจจยทสงเสรมและการกระท�าความผดทรนแรงขน

ของเดกและเยาวชน (ปจจยสวนตว ปจจยทางสงคม ปจจยสงแวดลอม และกลไกควบคมทางสงคม) และ

4. กลไกควบคมทางสงคมทเกยวของกบเดกและเยาวชนกระท�าความผด ซงกลมทง 6 กลม ในการสมภาษณ

ไดแก

1) กลมท 1 กลมผบรหารระดบสงของกรงเทพมหานคร ไดแก ผแทนปลดกรงเทพมหานคร ผอ�านวยการ

ส�านกบรหารการศกษา และผอ�านวยการกองนโยบายและแผนส�านกผงเมองกรงเทพมหานคร จ�านวน

ทงสน 3 คน

2) กลมท 2 กลมตวแทนภาครฐทเกยวของกบกรงเทพมหานคร ไดแก ผอ�านวยการเขตในกรงเทพมหานคร,

ผแทนปลดกระทรวงศกษาธการ, ผอ�านวยการโรงเรยนในเขตกรงเทพมหานคร จ�านวนทงสน 7 คน

3) กลมท 3 กลมตวแทนภาครฐทเกยวของกบการกระท�าผดของเดกและเยาวชน ไดแก ผแทนผบญชาการ

ต�ารวจ นครบาล, ผก�ากบการสถานต�ารวจฯ, อธบดกรมพนจ, อธบดกรมคมประพฤต, ผแทนศาลเยาวชนและ

ครอบครวกลาง กรงเทพมหานคร และผอ�านวยศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชนในเขตกรงเทพมหานคร จ�านวน

ทงสน 17 คน

4) กลมท 4 กลมตวแทนนกวชาการทอยในเขตกรงเทพมหานคร ไดแก คณบดคณะสงคมสงเคราะห

มหาวทยาลยธรรมศาสตร, ทปรกษาอาวโสคณะสงคมสงเคราะหและสถาปตยกรรมศาสตร จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย และสอมวลชนในกรงเทพมหานคร จ�านวนทงสน 3 คน

5) กลมท 5 กลมตวแทนองคกรอสระทอยในเขตกรงเทพมหานคร ไดแก ผอ�านวยการมลนธตางๆ ในเขต

กรงเทพมหานคร จ�านวน 3 คน

6) กลมท 6 กลม เดกและเยาวชนทกระท�าผด (ฐานความผดฆาผอนโดยเจตนา) ในศนยฝกและอบรมฯ

จ�านวนทงสน 5 คน

กำรวจยเชงปรมำณการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research)โดยวธการใชแบบสอบถาม (Questionnaire) เพอน�าผล

วจยทไดมาสนบสนนการวจยเชงคณภาพ ในประเดนของสภาพความเปนเมองของกรงเทพมหานครทมผลกบ


การกระท�าความผดคดอกฉกรรจของเดกและเยาวชน (ฐานความผดฆาผอนโดยเจตนา) โดยประเภทของ

กลมตวอยางทใชในงานวจยครงน ผวจยใชวธการเลอก กลมตวอยางแบบเจาะจง (Purposive Sampling)

ในสตรของทาโร ยามาเน กบประชากรทเกยวของ ซงจะไดกลมตวอยางทใชในการวจยครงนจ�านวนทงสน

509 คน ซงผวจยเหนวากลมตวอยางตอไปนจะเปนตวแทนทดของประชากรในการวจย ไดแก 1. ผก�ากบการ

สถานต�ารวจในเขตกองบญชาการต�ารวจนครบาล 2. ผอ�านวยการเขตในเขตกรงเทพมหานคร 3. ประธานชมชน

ในเขตกรงเทพมหานคร 4. ขาราชการครในเขตกรงเทพมหานครและ 5. เดกทอยในระหวางการบ�าบดฟนฟใน

ศนยฝกและอบรมของสถานพนจ เฉพาะฐานความผดฆาผอนโดยเจตนา

สรปผลกำรวจยและอภปรำยผล1. สภาพความเปนเมองของกรงเทพมหานครมผลตอสงคมขาดความเปนระเบยบและการกระท�า

ความผดในคดอกฉกรรจของเดกและเยาวชน

2. สภาพความเปนเมองของกรงเทพมหานครมผลตอการเกดวฒนธรรมรองและการกระท�าความผดใน

คดอกฉกรรจของเดกและเยาวชน

3. สภาพความเปนเมองของกรงเทพมหานครมผลตอการควบคมทางสงคมทขาดประสทธภาพและ

การกระท�าความผดในคดอกฉกรรจของเดกและเยาวชน

โดยมประเดนทสอดคลองกบแนวคดของทฤษฎสงคมไรระเบยบทท�าการศกษาในเมองชคาโก ดงน

ปญหาความยากจน หากสงคมกรงเทพฯ ยงคงมปญหาความยากจนของครอบครว ทท�าใหครอบครวตอง

ดนรนตอสเพอหารายไดเลยงสมาชกในครอบครว การท�างานโดยทไมมเวลาใหครอบครว ยงผลใหเกดปญหา

การอบรมเลยงดลก เดกและเยาวชนขาดซงความรกและความใกลชด ขาดการอบรมสงสอนใหเปนคนด เดกม

โอกาสทจะหลงผดหรอไปกระท�าความผด

สภาพครอบครวแตกแยก และเมอมการหยารางเกดภาวะครอบครวแตกแยก ภาวะผน�าหรอการเปนตน

แบบของพอหรอแมหายไป เกดปมดอยในตวเดก ไมมตวอยางในการเจรญเตบโต เดกถกทอดทง เดกตองไป

หาความสขนอกบาน โดยการคบเพอน มวสมในสถานบรการหรอตดยาเสพตด

การอพยพยายถน หลงจากทมการอพยพจากตางจงหวดเขามาหางานท�าแลว วถชวตจากเดมจะถก

เปลยนแปลงไป ชวตตองมการปรบตวเพออยรอดกบสงคมกรงเทพฯ ทมการแขงขนสง หากตอสไดหรอพอจะ

ไดกสามารถอยไดโดยทไมสรางปญหา หากตอสไมไดและหาทางออกโดยผดวธยอมสงผลทงตวผใหญและเดก

เหลานนอยางหลกเลยงไมได ซงกลมคนเหลานจะเปนกลมทเสยงตอการกระท�าผดมากทสด

การควบคมทางสงคมทขาดประสทธภาพ ยงกลไกทคอยควบคมเบองตนคอครอบครวไดพงทลายลงไป

แลวดวยปจจยขางตน กยากทจะเยยวยา หรอคาดหวงคนในสงคมหรอชมชนทไมมความเขมแขงทงความเปน

ผน�าหรอเครอขายในชมชนทจะคอยชวยเหลอหรอใหค�าแนะน�าเดกและเยาวชน ความผกพนของคนในชมชน

หรอสงคมละแวกบานทจะคอยชวยเหลอเกอกลระหวางสมาชกในชมชน เพอใหรอดพนจากความทกขหรอได

มาซงความตองการเพออยรอด เดกและเยาวชนทอยในกลมนจงตองไปสรางวฒนธรรมรองเพอตอสหรอเอาชนะ

กบสงคม เพอใหไดมาซงความตองการของตนเองหรอกลม ประกอบกบเมอเจาหนาทของรฐทมหนาทเกยวของ

ไมไดท�าหนาทอยางมประสทธภาพและยงเขาไมถงชมชนอยางแทจรงดวยแลว การกระท�าผดตางๆ ยอมเกด

ขน ซงกสายเกนไปแลว

2. ประเดนใหมทพบจากการศกษา

สงคมกรงเทพฯ ถงแมจะไมไดเปนสงคมอตสาหกรรมทชดเจนเหมอนนครชคาโกทเปนพนทการศกษา


แตสภาพตางๆ โดยเฉพาะกระบวนการเปนเมองหรอสภาพความเปนเมองของกรงเทพฯนน คอนขางจะชดเจน

ถงความไมเปนระเบยบ อาจจะดวยปจจยหลายสาเหต เชน ปญหาทางดานกายภาพทขาดการจดระบบทด

การโตแบบไรทศทางและกระจกตวเฉพาะในเมองหลวง การขาดการควบคมการใชประโยชนของทดน เปนตน

ซงยงสงผลใหเกดปญหาสงคมควบคไปกบการเปลยนแปลงของเมองมาโดยตลอด โดยเฉพาะในชวงระยะเวลา

40-50 ป ทผานมา สงคมกรงเทพฯ ตองพบกบปญหาสงคมมากมาย ซงอาจจะแตกตางจากเมองชคาโก ประเทศ

สหรฐอเมรกา เชน

พนทลอแหลม สถานบรการหรอสถานประกอบการตางๆ ในสงคมกรงเทพฯ มใหเหนมากมายทวทก

บรเวณในความเปนเมองของกรงเทพฯ ตงอยในบรเวณทไมเหมาะสม ไมไดมแนวโนมทจะลดจ�านวนลงหรอถก

จ�ากดบรเวณ มการปลอยใหเดกและเยาวชนเขาไปใชบรการเปนจ�านวนมาก จนกลายเปนแหลงมวสมจนชนตา

ของคนในกรงเทพฯ ไปแลว

ปญหายาเสพตด การแพรระบาดของยาเสพตดเปนสงทคกบสงคมไทยและสงคมกรงเทพฯ ชดเจน

อกปญหาหนง มการกระท�าผดในลกษณะของผคาและผเสพอยางตอเนอง ไมมททาวาจะลดจ�านวนลงแตอยางใด

บคคลทไดรบผลกระทบจากปญหายาเสพตดมมาก ทงระดบบคคล ผใหญหรอเดกและเยาวชน หรอสถาบน

ครอบครวตองแตกสลายเมอมผหนงผใดตองเขาไปเกยวของกบยาเสพตด เดกและเยาวชนทกระท�าผดสวนใหญ

กระท�าผดเกยวกบยาเสพตดมากทสดอยางตอเนองมาทกป นนแสดงวาปญหายาเสพตดยงอยคกบคนในสงคม

กรงเทพฯ

สอมวลชน สอตางๆ มหลากหลายรปแบบในสงคมกรงเทพฯ คอนขางมอสรเสรในการน�าเสนอ โดย

สวนใหญจะเนนไปในทางเพอธรกจ ไมไดชวยสรางสรรคเพอสงคมสวนรวม สอมวลชนสามารถเขาถงตวเดก

และเยาวชนไดงายและโดยตรง เดกและเยาวชนเหลานจะเกดการเรยนรหรอเกดพฤตกรรมลอกเลยนแบบ โดย

เฉพาะเดกในกลมเสยงจากปญหารอบตวในสงคมหรอชมชนทอยอาศย สดทายเดกและเยาวชนเหลาน จงตก

เปนเหยอในการกระท�าผดหรอเปนผกระท�าผดเสยเอง

การบรณาการ กรงเทพมหานครมกฎหมาย ระเบยบตางๆ ทมความเกยวของหรอซ�าซอนกบหนวยงาน

อนๆ ทจะตองปฏบตกบเดกและเยาวชนทงโดยตรงหรอโดยออม หากมการบรณาการการท�างานรวมกน หรอ

การเปนเจาภาพในเรองใดเรองหนง ยอมท�าใหการท�างานส�าเรจลลวงหรอมประสทธภาพมากยงขน

3. ประเดนทไมสอดคลองกบสมมตฐานเดม

ความหลากหลายทางเชอชาต ของคนในสงคมกรงเทพฯ ทไมสงผลตอการกระท�าผดของเดกและ

เยาวชน เนองจากมจ�านวนไมมาก การเขามาของคนตางสญชาตในประเทศไทยหรอสงคมกรงเทพฯ ทเขามา

อยอาศยหรอเขามาประกอบอาชพมจ�านวนนอยเมอเทยบกบจ�านวนประชากรสวนใหญ ถงแมจะมากระท�าผด

บางแตกไมสงไดผลกระทบตอวถชวตของคนในสงคมและของเดกและเยาวชนแตอยางใด

จากประเดนทเปนปจจยตวแปรในการศกษาโดยประยกตใชทฤษฎสงคมไรระเบยบของเมองชคาโก

ประเทศสหรฐอเมรกา กบ เมองกรงเทพมหานคร สามารถสรปประเดนความสอดคลองตามตาราง


ผลจากการศกษาเรองสภาพความเปนเมองของกรงเทพมหานครกบการกระท�าความผดในคดอกฉกรรจของเดกและเยาวชน (ฐานความผดฆาผอนโดยเจตนา) ผวจยมความเหนวา ปจจยตางๆ ทเกดขนจากความเปนเมองของกรงเทพฯ นนสามารถหาทางปองกนแกไขได หากทกฝายหรอทกหนวยชวยกนอยางจรงจง ปจจยตางๆ เหลานนถงแมจะไมใชสาเหตทท�าใหเดกและเยาวชนไปฆาผอนไดโดยตรง แตผลจากปญหาเหลานสงผลตอเดกและเยาวชนโดยตรง ฉะนนเมอปญหาหรอปจจยทเกยวของกบความเปนเมองหรอเกดจากความเปนเมองไดรบการปองกนหรอแกไข สงเหลานกถอวาเปนมาตรการในการปองกนไมใหเดกและเยาวชนกบการกระท�าผดในคดอกฉกรรจ (ฐานความผดฆาผอนโดยเจตนา) ไดเหมอนกน ฉะนนกอนทกลมองคกรภาคเอกชน กลมนกวชาการ กลมภาครฐ คร เจาหนาททเกยวของกบกระบวนการยตธรรมเดกและเยาวชนทมบทบาทและหนาททเกยวของ กบเดกและเยาวชน ตองมองประเดนทปญหาในแบบองครวมอยางเขาใจและตรงกนเสยกอนวาทานหรอ หนวยงานเหลานของทาน มความหมายและความส�าคญในการปองกนไมใหเดกและเยาวชนไปกระท�าผดไดเหมอนกน ผวจยจงขอเสนอแนะมมมองทไดจากการศกษาในครงนในลกษณะแบบองครวมเพอการมองหรอ

จะปองกนปญหานไมใหเกดขนหรอหมดไปอยางเปนระบบ

ตาราง เปรยบเทยบผลการศกษาระหวางเมองชคาโกและกรงเทพมหานคร

ประเดนใหมจากการศกษาประเดนเดมทสอดคลอง ประเดนทไมสอดคลอง

ความยากจน ความหลากหลายของเชอชาต พนทลอแหลม

สภาพครอบครวแตกแยก สอมวลชน

การอพยพยายถน ยาเสพตด

สภาพชมชนแออด การบรณาการ

การควบคมทางสงคมทขาด

ประสทธภาพ

การควบคมสงคมทมประสทธภาพ- ทกฝายนอมน�าพระราชด�ารสในเรอง เขาใจ เขาถง และ พฒนา เพอเดกอยางแทจรง- เจาหนาทรฐ ปฏบตหนาทดวยความโปรงใส สจรต และยตธรรม

สงคมเมองทมความเปนระเบยบ- นอมน�าพระราชด�ารสในเรองเศรษฐกจพอเพยงมาใช- สงเสรมความเขมแขงของสถาบนครอบครว- สงเสรมและสนบสนนศนยพฒนาเดกกอนวยเรยนในชมชน- กระจายความเจรญไปยงชานเมองกรงเทพฯ- การบงคบใชกฎหมายอยางเครงครด

การใชชวตตามวฒนธรรมหลกของสงคม- ชมชนสอดสองดแลพฤตกรรมวยรน- สนบสนนกจกรรมเยาวชน เชน ลานกฬา- จดระเบยบการควบคมสอมวลชน- กวดขน บงคบใชกฎหมายกบสถานประกอบการ ทผดประเภท

การควบคมสงคมทมประสทธภาพ- โรงเรยนในสงกด กทม.สงเสรมหลกสตรทสราง คณภาพคน เชน หลกสตรลกเสอ

รปแบบหรอแนวทางการพฒนาสภาพเมองกรงเทพมหานครทมผลตอการปองกนการกระท�าความผด

ของเดกและเยาวชน

บรณาการ


บรณาการบรณาการ


สงคมเมองทมความเปนระเบยบ

การควบคมสงคมทมประสทธภาพ

การใชชวตตามวฒนธรรมหลกของสงคม


ขอเสนอแนะ

1. เมองกรงเทพมหานคร

เมองกรงเทพฯ เปนเมองทเปนไปดวยหลมด�าพรางเอาไวใหเดกและเยาวชนทดอยโอกาสตางๆ

สามารถเดนตกหลมโดยไมรตว จากการทเมองโตเรวแบบกระจกตว ขาดการวางผงเมองแตเรมแรกสงผลตอ

ความเปนระเบยบในเมอง ขาดการบงคบใชกฎหมาย ท�าใหขาดสมดล มการอพยพและเกดชมชนแออดมาอยาง

ตอเนองนน เมองกรงเทพฯ เปนเมองทเตมไปดวยแหลงอบายมข พนทลอแหลม เดกและเยาวชนใหมโอกาส

เสยคน เสยอนาคตและเสยโอกาสในการเจรญเตบโต กรงเทพมหานครควรจะแกไขปญหาเมอง ดงน

1.1 การควบคมการใชประโยชนของทดนอยางจรงจงของเจาหนาทกรงเทพฯ เพอการสรางเมองท

เปนระเบยบ ควบคมได ไมใหมหรอไมใหเกดสถานทตางๆ ทเกนความตองการของคนในชมชนหรอสงคม ตอง

ดงประชาชนเขามามสวนรวมในการวางผงเมองหรอชมชนทตองการอยางแทจรง เพอปองกนไมใหสงคมมปญหา

ตามมาจากเมองทเกนระดบ ทงปญหากายภาพเมอง ปญหาชมชนบกรก ปญหาการอพยพยายถนของประชากร

และปญหาสงคมอนๆ เปนตน

1.2 จดเจาหนาทกวดขน จดระเบยบหรอด�าเนนการทางกฎหมายอยางจรงจงกบสถานท อาคาร

สถานบรการ สถานประกอบการตางๆ ทฝาฝนกฎหมายตามอ�านาจหนาท

1.3 การเปนเจาภาพในการบรณาการรวมกนปองกนหรอแกไขปญหาเดกและเยาวชนในกรงเทพฯ ใน

ทกมต ถงแมจะมกฎหมายหรอระเบยบกฏเกณฑทตางกนมากมายกตาม โดยน�าแนวคด “เขาใจ เขาถง พฒนา”

ของพระบาทสมเดจ พระเจาอยหว มาเปนหลกปฏบต

2. ครอบครว

2.1 ความยากจนของครอบครวอาจจะไมสามารถแกไขไดอยางรวดเรว คงตองใหเปนหนาทของรฐท

ตองแกไขหรอเพมรายไดใหกบคนยากจนตอไป แตสงทสามารถท�าไดไมยากกคอการด�าเนนรอยตามเบองพระ

ยคลบาทเกยวกบปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ

2.2 รณรงคสรางความเขมแขง ลดความรนแรงในครอบครว เพอครอบครวจะไดเปนสถาบนสราง

ภมคมกน กอนทครอบครวจะแตกสลาย อนจะน�าไปสพฤตกรรมทเบยงเบนของเดกและเยาวชน

3. สถานการศกษา

3.1 ถงแมเดกและเยาวชนในกรงเทพฯ จะมทสถานทเรยนอยางแนนอนตามความตองการ แตโรงเรยน

ในสงกดกรงเทพฯ ควรเนนหลกสตรทมอยแลว เชน หลกสตรลกเสอ เพอสอนใหเดกมพฒนาการความคดและ

จตใจตามวยและตามหลกสตร สรางเสรมประสบการณชวต ความซอสตย ความสามคค และการมสวนรวมใน

ชมชนในลกษณะของจตอาสา สามารถจะใชชวตหรอตอสกบโลกภายนอกโรงเรยนไดอยางแขงแกรง โรงเรยน

สามารถสรางเดกใหเปนคนทมคณภาพในอนาคตจากการศกษา

3.2 กรงเทพมหานครควรเนนและสนบสนนการมสวนรวมของผปกครองใหมากขน เพราะครมบทบาท

ส�าคญอยางมากกบเดกและเยาวชนเมอเดกมาอยทโรงเรยน การใชความสามารถของครหรอโรงเรยนเขามาม

สวนในการปองกนปญหาตางๆ ทจะเกดกบเดกกอนทเดกจะไปกระท�าผดนนจะมผลอยางมาก

4. กลมเพอน

จากการศกษาวจยพบวาเพอนมอทธพลตอการกอคดฆาผอนโดยเจตนาเปนอยางมาก เพราะเดกและ

เยาวชนถกทอดทง มเวลาอยกบพอแมนอยมาก จงใชชวตอยกบเพอนเปนสวนใหญ และยงรวมตวเปนกลมใน

การกอคดอาชญากรรม ดงนน

4.1 ชมชนโดยบทบาทของผน�าหรอกรรมการชมชนและเครอขายในชมชนควรสอดสองดแลไมใหเดก


และเยาวชนจบกลม และตองมความเขาใจในธรรมชาตของเดกวยรนเพอ สนบสนนการเจรญเตบโตพฒนาการ

ตามวย

4.2 กรงเทพมหานครและเจาหนาทต�ารวจตองรวมมอกวดขนไมใหเดกจบกลม ตามสถานบรการ

สถานประกอบการ หรอกวดขนไมใหเขาไปใชบรการ ซงอาจเปนบอเกดในการกระท�าผดตอไป

4.3 การสรางกจกรรมดๆ ใหกบเดกในชมชนหรอสงคมกรงเทพฯ เชน ลานกฬา เปนตน เพอใหเดก

ใชเวลาวาง ใหเปนประโยชน

5. สอมวลชน

กรงเทพฯ และรฐบาลจะตองมมาตรการควบคมและตรวจสอบสอทกประเภทอยางจรงจง สอท

ไหลเวยนในระบบสงคมควรจะเปนสอทสรางสรรค ไมกอใหเกดความรนแรง กาวราว อนน�าไปสพฤตกรรมเลยนแบบ

6. ปญหายาเสพตด

นโยบายของรฐในการปราบปรามยาเสพตดตองจรงจง เดดขาดและตอเนอง ประเทศไทยเคยประกาศ

การตอสสงครามยาเสพตดอยางไดผลในชวงระยะเวลาหนงมาแลว แตพอผลดเปลยนรฐบาลบอยๆ การปราบ

ปรามยาเสพตดไดชะงกไป จนสงผลใหยาบาทะลกเขาประเทศไทยและลงไปสเดกและเยาวชนไทยในทสด

ฉะนนเจาหนาททกฝายในกรงเทพมหานครทเกยวของกบการปราบปรามคงตองท�างานใหหนกมากกวาทเปน

อยน เพราะปจจบนปญหายาเสพตดนไดเลงเปาหมายมาทเดกและเยาวชน

7. การมสวนรวมในชมชน และการสรางชมชนเขมแขง

7.1 กรงเทพมหานครตองใหความส�าคญในบทบาทของผน�าชมชน กรรมการชมชนและ เครอขาย

ชมชน เพอใหท�าหนาทอยางมประสทธภาพ ท�าหนาทตรวจสอบความเคลอนไหวของชมชนหรอบคคล

อยางแทจรง เพอยบยง หรอแจงขาวสารใหผทเกยวของทราบ กอนทจะมเหตเกดขนโดยเฉพาะเดกและเยาวชน

ทเปนกลมเสยง

7.2 กรงเทพมหานครและชมชนควรใหความส�าคญของศนยพฒนาเดกกอนวยเรยนในชมชน ทงทม

อยแลวหรอยงไมไดเกดขน เพราะศนยฯ นสามารถชวยเหลอพอแมทไมมเวลาเลยงดลก การใหศนยฯ ในชมชน

มสวนชวยในการดแลเดก จะท�าใหเดกและเยาวชนไมถกทอดทง และโตตามวยไดกอนเขาสวยเรยน

7.3 เจาหนาททกฝายตองเขาใหถงชมชนอยางแทจรง ตามแนวพระราชด�ารสในการ เขาใจ เขาถง

และพฒนา เพอเปนการสรางความเขมแขงใหกบชมชน บคคล และเดกและเยาวชน

8. การปองกนและปราบปรามอาชญากรรม

8.1 มการกวดขนและจบกมสถานบรการ สถานประกอบการ ทผดกฎหมายอยางจรงจงโดยไม

เกรงกลวตออทธพลใดๆ โดยมบรณาการการปฏบตรวมกบหนวยตางๆ ทเกยวของอยางมประสทธภาพ

8.2 เนนการปองกนน�าการปราบปรามเดกและเยาวชน โดยตองเขาถงและสมผสกบเดกและเยาวชน

โดยเฉพาะเดกกลมเสยงในชมชน เพอการพฒนาเดกอยางถกตอง

9. การสรางคนใหมคณภาพ

จะเหนวาคณภาพของคนในสงคมไทยถกพดถงมากทสด ไมวาจะเปนในบทบาทของผรกษากฎหมาย

หรอผปฏบตตามกฎหมาย เพอสรางสงคมทมคณภาพ ภายใตกรอบกฏหมายหรอกตการวมกนอยางแทจรง ซง

ในแนวทางการปฏบตนไดถกก�าหนดใหเปนวาระแหงชาตมาโดยตลอด ในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม

แหงชาต ตงแตฉบบท 8-10 ฉะนนเพอใหการด�าเนนกจกรรมทกอยางเปนไปดวยความเรยบรอยและ

มประสทธภาพ กรงเทพมหานคร ตองใหความส�าคญกบมาตรการตางๆ ทถกก�าหนดไว เพอน�าไปสแนวทางหรอ

การพฒนาเพอการสรางคนทมคณภาพในกรงเทพฯ ตอไป


ขอเสนอแนะส�ำหรบกำรวจยครงตอไป1. จากการศกษาในครงน ผวจยไดศกษาถงปจจยตวแปรจากทฤษฎสงคมไรระเบยบและตวแปรท

เชอวาจะเกยวของกบปญหาการกระท�าผดคดฆาผอนของเดกและเยาวชนในกรงเทพฯ แตในการศกษาครง

ตอไปนน ควรมการเจาะลกลงไปเปน รายประเดนๆ ปจจย

2. น�าปจจยทเกยวของไปศกษายงจงหวดใกลเคยง เพอน�าปจจยทเปนผลตอการกระท�าผดฯ รวมทง

ก�าหนดเปนมาตรการทมประสทธภาพในการปองกนเดกและเยาวชนกระท�าผดตอไป

เอกสำรอำงองกฤช เพมทนจตต. (2536). ทฤษฎและแนวคดเกยวกบกระบวนการเกดเปนเมอง. กรงเทพฯ : รเอทฟ พบลชชง.

กาญจนา ตงชลทพย. (2550). กรงเทพมหานคร : เมองโตเดยวตลอดกาลของประเทศไทย. กรงเทพฯ : สถาบนวจยประชากรและสงคม มหาวทยาลยมหดล.

การพฒนาชมชน, กอง. (2553) คมอประกอบการบรรยาย โครงการปฐมนเทศคณะกรรมการชมชนและเจาหนาทผปฏบตงานชมชน. กรงเทพฯ : ส�านกพฒนาสงคม.

คณะสถาปตยกรรมศาสตร. (2552) รายงานฉบบสมบรณโครงการจดท�ามาตรฐานดานผงเมองของกรงเทพมหานคร. กรงเทพฯ : คณะสถาปตยกรรมศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

จตรลดา อารยสนตชย และคณะ. (2551). พฤตกรรมการกระท�าผดทเกยวของกบการใชสารเสพตดของเยาวชนในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชน. นครปฐม : สมาคมนกประชากรไทย.

จฑารตน เอออ�านวย. (2551). สงคมวทยา อาชญากรรม. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ดารณ บญชรเทวกล. (2551). กระบวนการเปนเมองกบการเปลยนแปลงทางสงคมในประเทศก�าลงพฒนา. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

บงคบการอ�านวยการ, กอง. (2552). สถตการจดระเบยบสงคม. กรงเทพฯ : กองบญชาการต�ารวจนครบาล

บญชาการตรวจคนเขาเมอง, กอง. (2552). สถตการขออยตอของชาวตางดาวในกรงเทพมหานคร. กรงเทพฯ : ศนยขอมลสารสนเทศ.

ปกรณ มณปกรณ. (2552). อาชญาวทยา และทณฑวทยา. กรงเทพฯ : เวลดเทรดประเทศไทย.

ปองกนและปราบปรามยาเสพตดกรงเทพมหานคร, ส�านกงาน. (2549). สวนวชาการดานยาเสพตด ส�านกพฒนาการปองกนและแกไขปญหายาเสพตด กระทรวงยตธรรม. กรงเทพ ฯ : กระทรวงยตธรรม.

พรชย ขนต, ธชชย ปตะนละบตร และอศวน วฒนวบลย. (2543). ทฤษฎและงานวจยทางอาชญาวทยา. กรงเทพ ฯ : บคเนท.

พชราวลย วงศบญสน. (2552). การยายถน : ทฤษฎและความเปนไปในเอเชย. กรงเทพฯ : วทยาลยประชากรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ยงธนศร พมลเสถยร. (2552). 225 ป กรงรตนโกสนทร. ส�านกผงเมอง. กรงเทพฯ : อมรนทรพรนตงแอนดพบลชซง.

วชา มหาคณ. (2551). การปองกนและแกไขปญหายาเสพตด. การสรางเครอขาย การสงตอ การตดตามและประเมนผล เดก เยาวชน ครอบครว ชมชน และสงคม. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย.


โศจวจน บญประดษฐ, วนเพญ ปรตยาธร และลดดาวลย รตนเสถยร. (2547). การสอสารกบการสรางความเขมแขงของชมชน บานครว ในกรณพพาทโครงการกอสรางถนนรวมและกระจายการจราจร. กรงเทพฯ : ส�านกงานกองทนสนบสนน การวจย.

สมพงษ จตระดบ สองคะวาทน. (2550). กรงเทพมหานคร : เมองสเทาของเดกและเยาวชน. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

_________. (2553). สถานการณยาเสพตดในพนทกรงเทพมหานคร. กรงเทพฯ : กระทรวงยตธรรม.

ส�านกผงเมอง. (2549). การประเมนผลผงเมองรวมกรงเทพมหานคร. กรงเทพฯ : ส�านกผงเมอง.

Clifford Shaw and Henry Mckay. (1942). Juvenile Delinquency and Urban Area. Chicago : University of Chicago.

Cohen, A.E. and Marcus Felson. (1955). Delinquent Boys : The Culture of the Gang. New York : Free.

Cohen, Lawrence E. & Felson Marcus. (1979). Social Change and Crime rate trends : A routine activ-ity approach. American Sociological Review, 46, pp. 505-524.

Douglass,C.Michael. (1993). “Urban Powerty and Policy Alternatives,” in State of Urbanization in Asia and the Pacific 1993. New York : The United Nations Economic and Social Commission for Asia and the Pacific.

Hirschi, T.W. (1969). Cause of Delinquency Berkeley, California. Cad University of California.

James D. Orcutt. (1983). Analyzing Deviance. Homewood, IL : Dorsey.

Kornhauser, R.R. (1978). Social Sources of Delinquency. Chicago, IL : University of Chicago.

Merton, Robert K. (1995). “Opportunity Structure.” In The Legacy of Anomie Theory, edited by Freda Adler and William Laufer. New Brunswick. New Jersey : Transaction.

Park, R.E. (1952). Human Communities. New York : The Free.

Sampson, R.J., and Groves, W.B. (1989). Community structure and crime: Testing social- disorganization theory. American Journal of Sociology, 94 (4), pp. 774-802.

Sharpe, E. G. & Litzelfelner, P. (2004). Juvenile case characteristics and risk factors as predictors of re-offences. Journal of Juvenile Justice Services, 19 (1/2), pp. 73-84.

Stacy L. Smith, Ken Lachlan, Katherine L. Pieper, Aaron R. Boyson, Barbara J. Wilson, Ron Tamborini & Rene Weber. (2004) “Brandishing guns in American media: Two studies examining how often and in what context firearms appear on television and in popular video games.” Journal of Broadcasting & Electronic Media, 48 (4).


บทคดยอการศกษาเรองน มวตถประสงคเพอศกษาปญหาและอปสรรค กลยทธ และแสวงหารปแบบทเหมาะสม

ในการสรางความไดเปรยบทางการแขงขน ในขนตอนกอนด�าเนนโครงการกอสรางอาคารพาณชย โดยใชวธ

การวจย แบบผสม ซงเครองมอทใชในการวจยประกอบดวย แบบสอบถาม และแบบสมภาษณแบบมโครงสราง

ผลการศกษาพบวาปญหาและอปสรรคของผประกอบการ ทพบสามารถแบงออกเปน 3 ดานหลก ประกอบ

ดวย ดานการแขงขน ดานสนเชอ และสภาวะเศรษฐกจ โดยผประกอบการมงเนนกลยทธในการสรางความ

ไดเปรยบเพอแกไขปญหาทเกดขนจากวธ การเลอกท�าเลทตงของโครงการ การลดตนทนจากคาวสดการกอสราง

การจดท�าสญญาจดซอจดจางในระยะเวลาการกอสราง การออกแบบสถาปตยกรรม วเคราะหกลมตลาด

ความตองการ และการวางเทคนคทาง การตลาด แตยงขาดการน�าเทคโนโลยททนสมยโดยเฉพาะคอมพวเตอร

เขามาชวยในการปฏบตงานขนตอนตางๆ โดยสามารถสรางรปแบบในการจดการบรหารด�าเนนโครงการกอน

การเรมโครงการทเหมาะสมไดจาก จดแขง จดออน โอกาส และอปสรรค ของโครงการอสงหารมทรพยใน

ประเทศไทย

AbstractThe objective of this study was study the problems and obstacles, strategies and seek the

appropriate format for entrepreneur to create competitive advantage before beginning real estate

projects. The mixed method was use to collect data, witch questionnaires and structured interview as

research tools. The result of this study shows that.. The problem and obstacle of the entrepreneurs

can category to 3 group, there are competitive, credit and economic. The strategies that entrepre-

neurs use to create advantages include, project location, material cost cutting, construction contract

period, design & architecture, marketing research and market plan, but lack of applies modern

แนวทางการสรางความไดเปรยบในการแขงขนกอนเรมโครงการอสงหารมทรพย :

ศกษาธรกจอาคารพาณชยในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล Competitive Advantages Development Creation Approaches

Before Beginning Real Estate Projects : A Study of

Commercial Businesses in Bangkok and Suburban Areas

นางสาววไล จระรตนกล และผชวยศาสตราจารย ดร. ณฏฐพนธ เขจรนนทน



technology, especially the computer, which help in all work practice step. The appropriate model

of Administration for Competitive Advantage Analysis before beginning real estate project can be

created by Strength, Weakness, Opportunities and Threat (SWOT) of Real Estate Project in Thailand

บทน�ำธรกจอสงหารมทรพย (Real Estate Business) เปนธรกจทมความส�าคญตอระบบเศรษฐกจของประเทศ

กลาวคอ มมลคาธรกจเทากบ 25% ของจดพของประเทศและยงเกยวเนองกบธรกจอกหลายประเภท (ธนาคาร

แหงประเทศไทย, 2549) เชน ธรกจการเงนการธนาคาร ธรกจรบเหมากอสราง สถาปนก ธรกจคาวสดกอสราง

ธรกจเฟอรนเจอรตกแตง ธรกจโฆษณาประชาสมพนธ เปนตน ซงความเกยวเนองเหลานยอมสงผลตอตลาด

แรงงาน รายไดของประชาชนและผประกอบการ การบรโภคของประชาชน การออมหรอการลงทน และน�าไป

สการสะทอนถงภาพรวมของเศรษฐกจในประเทศดวยวาจะเปนไปในทศทางใด

สถานการณสภาพปญหาของธรกจอสงหารมทรพยประเภทอาคารพาณชยสวนใหญเกดขนจาก

การขาดแคลนการวเคราะหความเปนไปของอตสาหกรรมไดอยางถกตองสงผลใหเกดปญหา อาท จ�านวนของ

อาคารพาณชยทงระบบทอยในตลาด จ�านวนของอาคารพาณชยในสวนทเกนจากความตองการของตลาด

ความตองการทแทจรงของประชาชนหรอผบรโภคตอสงปลกสรางประเภทน รปแบบ สถาปตยกรรมของอาคาร

พาณชยทเปนทเปนทตองการของตลาด การก�าหนดราคาทเหมาะสมทงกบผประกอบการและผซอ และ

ความรนแรงของสภาวะการแขงขนของธรกจในปจจบน เปนตน ซงผประกอบการอสงหารมทรพยประเภท

อาคารพาณชยสวนใหญจะเปนชาวบานในละแวกนน หรอนกธรกจในชนบททไมคอยมความร ทกษะ และ

ประสบการณในการด�าเนนธรกจเทาใดนก ซงแตกตางจากผประกอบการขนาดกลางและขนาดใหญทมความร

ทกษะ ประสบการณ ความช�านาญในการประกอบธรกจ ท�าใหเกดความไดเปรยบ และขอแตกตางในโครงการท

กอสรางขน ดวยเหตนจงสงผลให ตงแตป พ.ศ. 2547 เปนตนมา อปทานคงเหลอในภาคอสงหารมทรพยประเภท

อาคารพาณชยของไทยไดเพมขนอยางตอเนอง (ศนยวจยกสกรไทย, 2551) และเกดปญหาสนเชอผประกอบ

การประเภทอาคารพาณชยคงคางของธนาคารพาณชยเพมสงขน

ดงนนการวเคราะหการสรางความไดเปรยบทางการแขงขนนน จงเปนการลดความเสยงทอาจจะเกดขน

จากการด�าเนนธรกจ การประเมนความเสยงเปนเรองสลบซบซอน เนองจากมหลายปจจย ทเกยวของมากมาย

แตกตางกนไปตามการลงทนทงผลกระทบจากภายนอกและภายในประเทศ ผลงทนตองท�าความเขาใจและ

วเคราะหหลายแงหลายมม รวมถงตองเรยนรจตวทยาของตวเองดวยวา ตนเปนคนกลาไดกลาเสยเพยงใด ซงม

ความส�าคญอยางยงในธรกจอสงหารมทรพยซงตองใชเงนลงทนสง (ตะวน ณ ระนอง, 2537) จากสภาพปญหา

ในการประกอบธรกจอาคารพาณชย จงจ�าเปนตองมการศกษาเพอสรางความไดเปรยบในการแขงขนกอนด�าเนน

โครงการกอสรางอาคารพาณชย เพอลดความเสยงทอาจจะเกดขนจากการประกอบธรกจใหเหลอนอยทสด

ดวยเหตน ผวจยจงเหนความส�าคญ ความจ�าเปน และมความสนใจทจะศกษาแนวทางการสรางความได

เปรยบในการแขงขนกอนเรมโครงการอสงหารมทรพย : ศกษาธรกจอาคารพาณชยในเขตกรงเทพมหานครและ

ปรมณฑล ซงเปนพนททมประชากรสงทสดและมมลคาในการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจมากทสดเปนรากฐาน

ตวอยางในการเกบรวบรวมขอมล เพอคนหาแนวทางในการลดปญหาเกยวกบอสงหารมทรพยทมแนวโนมเพม

สงขนอยางตอเนอง


วตถประสงคกำรวจยในการวจยครงนสามารถสรปผลทชดเจนเปนรปธรรม และเปนประโยชนตอการใชงาน ผวจยจงก�าหนด

วตถประสงคในการวจยดงน

1. เพอศกษาปญหาและอปสรรคทแทจรงของผประกอบการในการสรางความไดเปรยบทางการแขงขน

กอนด�าเนนโครงการกอสรางอาคารพาณชย

2. เพอศกษากลยทธของผประกอบการเพอสรางความไดเปรยบทางการแขงขนเกยวกบการประเมน

สภาวะการแขงขน การวเคราะหการจดการองคการ การจดการโครงการกอสราง และสมรรถนะผจดการโครงการ

กอสราง กอนด�าเนนโครงการกอสรางอาคารพาณชย

3. เพอแสวงหารปแบบทเหมาะสมของผประกอบการเพอสรางความไดเปรยบทางการแขงขนกอนด�าเนน

โครงการกอสรางอาคารพาณชย

วธกำรวจยส�าหรบความนาเชอถอ และความสอดคลองของขอมลงานวจย ผวจยไดก�าหนดวธการศกษาเปน

การศกษาแบบผสม โดยใชวธการศกษาเชงปรมาณรวมกบวธการศกษาเชงคณภาพ ดงน

1. การศกษาเชงปรมาณ ผวจยศกษาถงแนวทางในปจจบนทผประกอบการธรกจอสงหารมทรพยประเภท

อาคารพาณชยใชในการสรางความไดเปรยบทางการแขงขน และศกษาการน�ากลยทธการสรางความไดเปรยบ

ไปใชในธรกจทมขอมลสถานภาพของผประกอบการแตกตางกน โดยใชแบบสอบถามเปนเครองมอใน การเกบ

รวบรวมขอมล ซงคดเลอกกลมตวอยางจากประชากรผประกอบการธรกจอาคารพาณชยในเขตกรงเทพมหานคร

และปรมณฑลทลงทะเบยนขออนญาตกอสรางอาคารและไดรบการอนมตและก�าลงด�าเนนกจการในขณะ

ทท�าการวจยทงหมดจ�านวน 250 ราย (ส�านกงานสถตแหงชาต, 2551) โดยก�าหนดขนาดกลมตวอยางดวยวธ

การของทาโรห ยามาเน ไดจ�านวนกลมตวอยางทงสน 154 ราย ซงท�าการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง

โดยใชวธการสมอยางงาย จากรายชอของผประกอบการ สถตทใชในการวเคราะหขอมลประกอบดวย สถต เชง

พรรณนา คอ คาความถ (Frequency) คารอยละ (percentage) คาเฉลย (mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน

(standard deviation) และสถตเชงอนมาน คอ การทดสอบสถต F - test โดยวธการทดสอบ ANOVA (Analysis

of Variance)

2. การศกษาเชงคณภาพ ผวจยใชการศกษาวเคราะห และสงเคราะหจากเอกสาร งานวจยทเกยวของ

รวมถงการสมภาษณเชงลกผใหขอมลหลก ซงเปนผทเกยวของกบธรกจอสงหารมทรพยโดยตรง ไดแก ผอ�านวย

การส�านกสงเสรมธรกจอสงหารมทรพย 1 ทาน นกวชาการทดน ๘ ว ส�านกสงเสรมธรกจอสงหารมทรพย 1 ทาน

ผประกอบการธรกจอสงหารมทรพยประเภทอาคารพาณชย จ�านวน 20 ทาน และผซออสงหารมทรพยประเภท

อาคารพาณชย จ�านวน 20 ทาน ซงผวจยไดน�าขอมลทไดรบทงหมดมาวเคราะหและตความ โดยน�ากรอบทฤษฎ

ทางการบรหาร และเศรษฐศาสตร มาเปนเครองมอเพอใหไดขอสรปทมความนาเชอถอมากขน

ผลกำรวจยผลการศกษาพบวา ระดบปฏบตในการวเคราะหความไดเปรยบทางการแขงขนกอนด�าเนนโครงการของ

ผประกอบการธรกจอสงหารมทรพยประเภทอาคารพาณชยโดยภาพรวมอยในระดบมากในทกดานการวเคราะห

เมอน�ามาเรยงล�าดบ พบวาล�าดบการวเคราะหความไดเปรยบทางการแขงขนทผประกอบการมการปฏบตมาก

ทสด ดงตอไปน


ตาราง การจดล�าดบของการปฏบตเกยวกบการวเคราะหความไดเปรยบทางการแขงขนกอนด�าเนน

โครงการกอสรางอาคารพาณชย ของกลมตวอยาง

1. ดานความเปนไปไดของโครงการ 4.02 0.32 มาก

2. ดานสมรรถนะผจดการโครงการ 3.96 0.25 มาก

3. ดานกฎหมายและผลกระทบทางสงแวดลอม 3.86 0.35 มาก

4. ดานโครงสรางพนฐานของบรษท 3.84 0.42 มาก

5. ดานวศวกรรม เทคโนโลย และนวตกรรม 3.81 0.35 มาก

6. ดานสภาวะการแขงขนและกลยทธขององคการ 3.76 0.48 มาก

7. ดานสญญาการจดซอจดจาง 3.75 0.48 มาก

8. ดานการจดการตลาดและความตองการของลกคา 3.74 0.41 มาก

9. ดานการจดหาแหลงเงนทนและการขอสนเชอ 3.66 0.55 มาก

โดยรวมทกดาน 3.82 0.31 มาก

ล�าดบการวเคราะหความไดเปรยบทางการแขงขน

กอนด�าเนนโครงการ

ระดบการปฏบต

S.D.X

เมอทดสอบสมมตฐานเกยวกบขอมลสถานภาพทวไปของผ ประกอบการพบวา ขนาดของธรกจ

ทนจดทะเบยน จ�านวนแรงงาน และประสบการณในการด�าเนนธรกจ สงผลตอการวเคราะหความไดเปรยบทาง

การแขงขนกอนการด�าเนนโครงการทแตกตางกน

ปญหาและอปสรรคของผประกอบการ ทพบสามารถจ�าแนกออกเปน 3 ดาน ไดแก ดานการแขงขน

จากการเพมขนของจ�านวนผประกอบการ ปรมาณคงเหลอของอาคารเกา การแขงขนเรองราคาขาย ดาน

เศรษฐกจโดยภาพรวมของประเทศจากวกฤตการสภาวะเศรษฐกจตกต�าจากปญหาวกฤตซบไพรมในประเทศ

สหรฐอเมรกาและวกฤตการณทางการเงนในภาคพนยโรปและเอเชย และดานความมนคงทางการเมอง จาก

การขาดเสถยรภาพของรฐบาล การชมนมประทวงของกลมพลงทางการเมอง

เมอวเคราะหถงปจจยภายในและภายนอกเพอสรางกลยทธในการเพมความไดเปรยบทางการแขงขน

ทเหมาะสมของผประกอบการอาคารพาณชยประเภทอสงหารมทรพย ปจจยภายในนนพบวา จดแขงของผ

ประกอบการอาคารพาณชย ไดแก การคดเลอกแหลงท�าเลทตงกอนการด�าเนนการกอสราง การควบคมคณภาพ

งานกอสราง อยางสม�าเสมอ การศกษาถงรปแบบความตองการของผซอเพอเจาะกลมเปาหมาย การศกษา

ประเมนตนทนรวมถงราคาขายกอนการตดสนใจด�าเนนโครงการ การประสานงานภายในมระบบการตดตอท

มประสทธภาพรวดเรว และการจดหาแหลงเงนทนในการด�าเนนการกอสรางอยางเปนระบบและถกตองตาม

ระเบยบกฎหมาย เนองจากผประกอบการอสงหารมทรพยประเภทอาคารพาณชยนนสวนใหญเปนผประกอบ

การรายยอยจงสงผลใหเกดผลดในเรองของ การควบคมดแลงาน และการตดสนใจทไมตองผานกระบวนการ

หรอขนตอนหลายขน

แตจดออนทพบจากผประกอบการอสงหารมทรพยประเภทอาคารพาณชย กเปนปญหาส�าคญทสง


ผลใหสญเสยความสามารถในการแขงขน ไดแก ขาดการวางแผนและการควบคมราคาวสดการกอสรางทด

พอ ขาด การพจารณาความคมคาของโครงการอยางเปนระบบ ขาดการดแลทางดานกฎหมายและผลกระทบ

ตอสงแวดลอม และขาดการประเมนสภาวะการแขงขน บคลากรท�างานหลายหนาท การท�างานเปนทมไมม

ประสทธภาพ บคลากร ไมเพยงพอตอการปฏบตงาน โครงสรางของบรษทไมมความแนนอน และการหาแหลง

เงนทนกยมยากเนองจาก ไมผานการพจารณา

ในขณะเดยวกน เมอวเคราะหจากปจจยภายนอก โอกาสทจะเพมความสามารถในการแขงขนของผ

ประกอบการธรกจอสงหารมทรพยในประเทศไทย ไดแก การปรบลดขนตอนความยงยากในการขอสนเชอ การ

ก�าหนดนโยบายของภาครฐทชวยเหลอแกผลงทนในการกอสราง คาเงนบาททออนของประเทศไทยสงผลใหชาว

ตางชาต เลอกทจะเขามาลงทนในประเทศไทย การไมไดรบผลกระทบจากธรกจสนคาทดแทน เชนอาคารธรกจ

เพอเชา และการใชคอมพวเตอรชวยในการสรางแบบจ�าลอง Model เพอใชในการกอสราง ซงถอวาเปนปจจย

ชวยเหลอในการพฒนาธรกจองหารมทรพยทด โดยอปสรรคในการพฒนาธรกจสงหารมทรพย ไดแก ภาษวสด

กอสรางยงอยในเกณฑสง การเพมกฎเกณฑในการอนมตสนเชอ วกฤตเศรษฐกจทชะลอตว ปรมาณผแขงขน

ในธรกจอาคารพาณชยมเพมมากขน และการก�าหนดใหดแลสภาวะแวดลอมในทกขนตอนการกอสรางรวม

ถงภายหลง การกอสราง

สรปผลกำรวจยจากการวจยพบวา ระดบการปฏบตเกยวกบวเคราะหความไดเปรยบทางการแขงขนกอนด�าเนนโครงการ

กอสรางอาคารพาณชย ผประกอบการธรกจอสงหารมทรพยประเภทอาคารพาณชย โดยรวมอยในระดบมาก ซง

จากผลการเกบรวบรวมขอมลทางสถตพบวายงคงมสนเชอคงคางของผประกอบกจการอาคารพาณชยอยเปน

จ�านวนมาก ประมาณ 10,000 ลานบาทในชวง พ.ศ. 2549-พ.ศ. 2551 ทงๆ ทมการวเคราะหความไดเปรยบ

ทางการแขงขนของผประกอบการอยในระดบมากจากผลการส�ารวจดวยแบบสอบถาม แสดงใหเหนวารปแบบ

การวเคราะหความไดเปรยบทางการแขงขนทผประกอบการใชอยในปจจบนขาดความเหมาะสมในการแกไข

ปญหาทเกดขน และสมควรทจะคนหารปแบบใหมทมความเหมาะสมตอสภาพสงคมและเศรษฐกจในปจจบน

โดยการวเคราะหความไดเปรยบทางการแขงขนในรปแบบเดมจะเนนการวเคราะหดานความเปนไปไดมากทสด

รองลงมาคอดานสมรรถนะผจดการโครงการ ทงนเพราะการวเคราะหความเปนไปไดของโครงการเปรยบเสมอน

ปจจยหลกทส�าคญใน การตดสนใจทจะด�าเนนโครงการตอหรอไม และท�าใหเกดผลตอบแทนจากโครงการสง

ทสด (สนทร สขไทย, 2547) ซงส�าหรบผประกอบการรายยอยมมมองของความเปนไปไดของโครงการจะพจารณา

เพยงเรองของผลก�าไรทจะไดรบจงสงผลใหเกดความผดพลาดในโครงการขนไดโดยงาย เมอเปรยบเทยบตาม

ปจจยขนาด ทนจดทะเบยน จ�านวนแรงงาน และประสบการณในการด�าเนนธรกจ จะพบวาผประกอบการทม

ปจจยทง 4 ขนาดเลกหรอนอยกวา จะใหความส�าคญในการวเคราะหความไดเปรยบทางการแขงขนกอนการ

ด�าเนนโครงการนอยกวา ผประกอบการทมปจจยทง 4 ขนาดใหญหรอมากกวา

จากการวเคราะหสภาพแวดลอมสงผลใหผวจยสามารถสรปกลยทธในการสรางความไดเปรยบทาง การ

แขงขนกอนการด�าเนนโครงการ ซงประกอบดวย 5 กลยทธ ไดแก กลยทธการจดการบรหารด�าเนนการ กลยทธ

การบรหารจดการภายใน กลยทธบรบททางการแขงขน และกลยทธกฎหมายและแหลงเงนทน เทคโนโลยและ

การพฒนา ซงผประกอบการอสงหารมทรพยประเภทอาคารพาณชยจะตองน�ากลยทธไปปรบใชในขนตอน การ

ด�าเนนโครงการใหเหมาะสมกบองคการของตนเพอเพมความสามารถในการแขงขนของโครงการทจดตงขน โดย

จะตองปรบปรงเปลยนแปลงใหแผนกลยทธมความทนสมยเหมาะสมกบการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอม


ทงภายใน และภายนอกองคการอยตลอดเวลา ซงรปแบบและขนตอนทเหมาะสมในการเพมความสามารถใน

การแขงขนในขนตอนกอนการเรมโครงการกอสราง ผวจยไดสรางขนจากแนวคดทฤษฎทเกยวของกบการพฒนา

อสงหารมทรพย จดการเชงกลยทธ และการสรางความสามารถในแขงขน ซงแสดงองคประกอบดงภาพตอไปน

แผนภาพ รปแบบการสรางความไดเปรยบทางการแขงขนกอนด�าเนนโครงการกอสรางอาคารพาณชย

สภาวะภายในอตสาหกรรมสภาวะปจจย

วเคราะหสภาวะการแขงขน

ภาย

ใน

องค

กร

ความไดเปรยบ

ทางการแขงขน

กอนด�าเนนการ

กอสราง

อาคารพาณชย

ลกคา

กฎหมายและผลกระทบทางสงแวดลอม

โครงสรางพนฐานของบรษท

ความเปนไปไดของโครงการ

สมรรถนะผจดการโครงการ

วศวกรรมเทคโนโลย และนวตกรรม

สญญ

าจดซอ/จดจาง

สวนผจดจ�าหนวย/ผประกอบการ

การจดการตลาดและความตองการของลกคา

สภาวะประเทศบรบททางการแขงขน

บรบททางการแขงขน สภาวะอปสงคสภาวะอปทาน

การจดหาแหลงเงนทนและการขอสนเชอ

สภาวะการแขงขนและกลยทธขององคกร

โดยรปแบบทพฒนาขนจะพจารณาถงปจจยภายในและภายนอกของธรกจอสงหารมทรพย อยางรอบคอบ

ตงแตปจจยภายใน ไดแก การจดระเบยบโครงสรางขององคกร การพจารณาความเปนไปไดขององคกร

การโฆษณาและการจดจ�าหนาย จนกระทงการบรหารความสมพนธลกคา โดยขนตอนตางๆ จะมความเกยวเนอง

กนในบรบททางดานเวลา สมควรด�าเนนการตามล�าดบขนตอนจากซายไปขวา ซงรปแบบทงหมดจะถกกระท�า

ภายใตการประเมนปจจยภายนอกทมความเปลยนแปลงอยตลอดเวลาตามยคสมย ไดแก บรบทของการแขงขน

อปสงคและอปทาน ท�าใหรปแบบการสรางความไดเปรยบทางการแขงขนกอนด�าเนนโครงการกอสรางอาคาร

พาณชยทผวจยพฒนาขนสามารถน�าไปประยกตใชกบธรกจอสงหารมทรพยไดทกยคทกสมย

ขอเสนอแนะ1. การศกษาครงตอไปควรศกษาปญหาของผประกอบธรกจอาคารพาณชย ในเขตการปกครองพเศษ

ของประเทศไทย นอกเหนอจากกรงเทพ เชน พทยา เพอรบทราบถงปญหาของผประกอบการเมอมความแตกตาง

กนทางสภาพสงคม และกฎหมายเฉพาะเขตพนท


2. การศกษาครงตอไปควรศกษาวธการการสรางศกยภาพในการแขงขนธรกจอาคารพาณชยของธรกจ

อาคารพาณชยในตางประเทศ และน�ามาประยกตใชกบรปแบบธรกจอาคารของประเทศไทย

3. ควรศกษาธรกจอสงหารมทรพยรปแบบอน เชน อาคารทพกอาศยแบบเดยว และแบบชด อาคาร

พาณชยเดยวและอาคารพาณชยสง ฯลฯ เปรยบเทยบถงรปแบบปญหาทพบในธรกจอสงหารมทรพยโดย

ภาพรวม เพอคนหาแนวทางในการปองกนและแกไขปญหาทเกดขนอยางถกตองยงยน

4. ควรศกษาเพมเตมถงการวเคราะหความเปนไปไดของโครงการ และการประยกตใชวธการวเคราะห

ความเปนไปไดของโครงการใหมความเหมาะสมกบธรกจอสงหารมทรพย

5. ควรศกษาแนวทางการพฒนารปแบบขนตอนการบรหารของผกอสรางใหมความเปนระบบตามรป

แบบการบรหารงานเชงกลยทธ และพจารณาเปรยบเทยบถงขอดและขอเสย

6. ควรศกษาเพมเตมในเรองความตองการของผซออสงหารมทรพยทหลายหลาย ในแตละพนท เกยวกบ

รปแบบสถาปตยกรรม ระบบสาธารณปโภค บรการหลงการขาย ฯลฯ รวมถงวเคราะหแนวทางการเพมคณคา

สนคาตามรปแบบหวงโซคณคา

7. ควรศกษาเพมเตมในเรองของปจจยภายนอกทเกยวของกบธรกจโดยตรง ไดแก นโยบายของภาครฐ

อตราภาษ แนวโนมรปแบบการอนมตสนเชอของภาครฐและเอกชน รวมถงทศทางแนวโนมของเศรษฐกจ

8. ควรศกษาการพฒนาคณภาพของตวอาคารทงเชงโครงสรางทางวศวกรรม และสถาปตยกรรม

เอกสำรอำงองตะวน ณ ระนอง. (2537). การศกษาปจจย ทสงผลตอความเปนผประกอบการในธรกจทอยอาศย. วารสาร

วชาการ พระจอมเกลาพระนครเหนอ, 8 (6), หนา 24 - 29.

ธนาคารแหงประเทศไทย. (2549). ฐานขอมลเศรษฐกจ, การเงนและการธนาคาร : เครองชธรกจอสงหารมทรพย. [Online]. Available: http://www.bot.or.th/Thai/Statistics.

ศนยวจยกสกรไทย. (2551). แนวโนมตลาดทอยอาศยปหน : จบตาปจจยลบกระทบการฟนตวของเศรษฐกจ, 14 (2027).

สถตแหงชาต, ส�านกงาน. (2551). สนเชอธรกจอสงหารมทรพยคงคาง. กรมโยธาธการและผงเมอง. กรงเทพฯ : ส�านกงานสถตแหงชาต.

สนทร สขไทย. (2547). การวางแผนและบรหารโครงการ. อตรดตถ : คณะวทยาการจดการ สถาบนราชภฏอตรดตถ.


บทคดยอ การวจยเรอง “แนวทางการจดการดานความปลอดภยในการท�างานเพอสงเสรมคณภาพชวตการท�างาน

ของพนกงานในสถานประกอบการอตสาหกรรมเครองท�าความเยนไทย” มวตถประสงคเพอศกษาประเดนปญหา

อปสรรค และแนวทางการจดการดานความปลอดภยในการท�างานเพอสงเสรมคณภาพชวตของพนกงานใน

สถานประกอบการอตสาหกรรมเครองท�าความเยนไทย โดยใชวธการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research)

ซงเกบรวบรวมขอมลจากการวเคราะหเอกสารและการสมภาษณเชงลก โดยมผใหขอมลส�าคญ คอ กลมภาครฐ

กลมนกวชาการ และกลมผประกอบการ กลมละ 9 คน รวมจ�านวน 27 คน จากนนท�าการตรวจสอบขอมล

ทไดโดยการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยแจกแบบสอบถามและไดรบกลบคนมาจ�านวน

400 ชดแกกลมตวอยางซงไดแก พนกงาน หวหนางานและเจาหนาทความปลอดภยวชาชพเพยงบางสวนจาก

สถานประกอบการทเปนสมาชกในสมาคมเครองท�าความเยนไทย ซงผลการวจยไดมาออกเปนแนวทาง

การจดการดานความปลอดภยคอ KRUNGTHEP Model

Abstract The objective of this research was to investigate problems, obstacles, and safety

management guideline in the workplace of Thai Refrigeration Industry. In order to improve life

quality for employees in this industry, the qualitative research was performed by data analysis

and in-depth interview. The interviewees were the people from government, academic, and

private entrepreneur sectors. Each group contains 9 people and there are 27 people in total.

Furthermore, the quantitative research was also applied by using comprehensive questionnaires

and there are 400 papers of responsive questionnaires in the process. All the papers were fed back

from various sampling groups in Thai Refrigeration Industry such as operators, group leaders, and

แนวทางการจดการดานความปลอดภยในการท�างานเพอสงเสรมคณภาพชวตการท�างานของพนกงานในสถานประกอบการ

อตสาหกรรมเครองท�าความเยนไทยGuidelines on Operational Safety Management to Enhance

the Quality of Work Life for Employees

in the Workplace of Thai Refrigeration Industry

นายเฉดศกด สบทรพย และผชวยศาสตราจารย ดร.ณฏฐพนธ เขจรนนทน



safety officers. The data was analyzed and the guidelines of safety management namely KRUNGTHEP

were developed as the output of this work.

บทน�ำประเทศไทยตงแตอดตทยาวนานมาเปนหลายรอยปเปนประเทศทมทงอขาวและอน�า สามารถเลยง

พลเมองไดทงประเทศสมกบค�าเลาลอกนวา “ในน�ามปลาในนามขาว เกษตรกรรมสมบรณ ประชาชนมสข

ทกครวเรอน” และจากฐานขอมลของกรมสงเสรมการสงออกแหงประเทศไทยยอนหลงไปประมาณ 30-40 ป

จะพบวาประเทศไทยเปนผสงออกสนคาดานการเกษตรเปนล�าดบตนๆ ของโลก โดยสนคาทสงออกไดแก ขาว

ขาวโพด มนส�าปะหลง ไม ยางพารา แรดบก เปนตน แตมลคาการสงออกมมลคาคอนขางต�าเพราะเปนสนคา

ดานการเกษตรทยงไมไดแปรรปใหมมลคาเพมขน รวมถงทรพยากรบางประเภทยอมจะหมดไปตามกาลเวลา

เชน ไมสก แรดบก สนแรตางๆ และไม เปนตน

ดานแผนพฒนาเศรษฐกจของประเทศไทยหลายฉบบไดก�าหนดกรอบใหทกรฐบาลน�าไปใชเปนแนวทาง

ในการก�าหนดเปนแนวนโยบายเพอความเจรญกาวหนา ความมงคงของประเทศและประชาชนใหกระจายไปทว

ทกภาคสวนของประเทศไทย โดยเฉพาะการเชญชวนใหผลงทนตางชาตเขามาลงทนภายในประเทศไทย โดยม

สงจงใจตางๆ เชน อ�านวยความสะดวกทกกรณ การลดภาษตางๆ รวมถงสามารถน�าก�าไรจากการประกอบธรกจ

ในประเทศไทยสงกลบไปยงประเทศของผลงทนได

ตลอดระยะ 20-30 ปทผานมา ประเทศไทยมการลงทนทงจากภายนอกประเทศและภายในประเทศ

อยางมากมายมหาศาล รฐบาลไทยทกรฐบาลกมนโยบายในการสงเสรมการลงทนตอผลงทนทกสาขาอาชพ

ท�าใหประเทศไทยมมลคาการสงออกสนคาประเภทตางๆ รวมถงสนคาการเกษตร เกษตรแปรรปและสนคา

อตสาหกรรมสงขนมากโดยอตราการขยายตวเฉลยอยท 7-8% เกอบทกป ซงท�าใหสดสวนมลคาการสงออก

สนคาการเกษตรทเคยมมลคาสงในอดต ปจจบนสดสวนการสงออกสนคาการเกษตรลดลงแตในทางกลบกน

สนคาอตสาหกรรมการแปรรปมสดสวนเพมขนจนปจจบนอยในล�าดบตน ซงสนคาการเกษตรและเกษตรแปรรป

เปนสนคาเพอการบรโภคของมนษยและสตวเลยงยงคงมความส�าคญตลอดไปและในอนาคตคาดวาจะม

ความส�าคญมากยงขนเพราะการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมและความสมดลของภมอากาศของโลกเปลยนไป

ดงนนยอมสงผลกระทบตอการผลตสนคาการเกษตรอยางหลกเลยงไมได ซงราคาสนคาการเกษตรเพอ

การบรโภคของมนษยและสตวเลยงจะมแนวโนมราคาสงขนอยางแนนอน

ภายในป พ.ศ. 2551-พ.ศ. 2552 เกดวกฤตเศรษฐกจโลก แตอตสาหกรรมเครองท�าความเยนของไทย

ซงเปนหนงในสามสบเกากลมอตสาหกรรมของประเทศไทยกลบมแนวโนมเตบโตอยางตอเนองตามการขยายตว

ของอตสาหกรรมอาหารและเครองดม รวมทงธรกจรานอาหารซงเปนปจจยส�าคญในการด�ารงชวตมนษย

นอกจากนนอตสาหกรรมเครองท�าความเยนยงมสวนส�าคญในการสนบสนนการด�าเนนธรกจคาปลกทกระดบ

ไมวาจะเปนมนมารท รานสะดวกซอ ซปเปอรมารเกตและไฮเปอรมารเกต ซงเปนชองทางการจ�าหนายผลตภณฑ

อาหารทสามารถเขาถงผบรโภคอยางกวางขวางในปจจบน

ดานการวจยและพฒนาเทคโนโลยระบบท�าความเยน ประเทศไทยยงใหความส�าคญกบการวจยและ

พฒนาเทคโนโลยระบบท�าความเยนอยางไมหยดยง โดยเฉพาะระบบแชเยอกแขงซงเปนหวใจของอตสาหกรรม

อาหาร แชแขง ทก�าลงไดรบความนยมอยางสงในประเทศ เนองจากการเปลยนแปลงพฤตกรรมการบรโภคเพอ

ใหสอดคลองกบวถการด�ารงชวตสมยใหมทเรงรบ ประกอบกบการกระจายสนคาผานชองทางตางๆ ซงเขาถง

ผบรโภคมากขน เชนเดยวกบตลาดตางประเทศทตลาดอาหารแชแขงยงคงขยายตวตลอดเวลา จากรายงาน


ยอดการสงออกอาหารแชแขงของไทยในป พ.ศ. 2551 พบวายอดการสงออกอาหารแชแขงในตลาดหลก อาท

สหภาพยโรป และอเมรกา ปรบตวสงขนจากปกอนมาก เนองจากในภาวะวกฤตเศรษฐกจ ผบรโภคไดหนมา

บรโภคอาหารแชแขงแทนการบรโภคอาหารนอกบาน

นอกจากนนการสงออกอปกรณและระบบเครองท�าความเยนประเภทตางๆ ทชวยรกษาความสดและ

คณภาพของอาหารตลอดกระบวนการแชแขงอาหาร (Cold Chain) ตงแตการเกบเกยวผลผลตจนถงมอผบรโภค

ยงคงเตบโต ทงในสวนของเครองผลตน�าแขงแผน (Plate Ice) ทใชในการแชอาหารสดซงผลตดวยเทคโนโลย

ใหมลาสดประสทธภาพสง ประหยดพลงงานและบ�ารงรกษางาย เครองผลตน�าแขงแบบเกลดซงใชในรานอาหาร

และรานสะดวกซอ เครองบรรจน�าแขงอตโนมต รวมทงผลตภณฑอนๆ ซงนอกจากผประกอบการอตสาหกรรม

อาหารและเครองดม และอตสาหกรรมคาปลกในประเทศแลว ยงมกลมลกคาหลกในหลายๆ ตลาดทวโลก

อาท หมเกาะมารแชล ปากสถาน มลดฟส บงกลาเทศ และอาเซยน อกทงอตสาหกรรมเครองท�าความเยนใน

ประเทศไทยยงมความพรอมในดานบคลากรทางเทคนคทมความเชยวชาญในการพฒนาเทคโนโลยและระบบ

ท�าความเยน ทสามารถออกแบบและพฒนาเทคโนโลยใหสามารถตอบสนองตอความตองการอนหลากหลาย

ของผซอเฉพาะกลม โดยประเทศไทยไดใหความส�าคญกบการพฒนาศกยภาพบคลากรในดานน ซงนบเปน

อกหนงปจจยส�าคญในการผลกดนประเทศไทยสการเปนผน�าในอตสาหกรรมเครองท�าความเยนของอาเซยน

ตลอดจนสรางความไดเปรยบและเพมขดความสามารถในการแขงขนของไทยในตลาดโลก (สเมธ เจยมบตร,

2552)

ค�ำถำมกำรวจย1. ปญหาและอปสรรคทส�าคญของการจดการความปลอดภยในการท�างานของสถานประกอบการ

อตสาหกรรมเครองท�าความเยนไทยคออะไร ?

2. แนวทางในการแกไขปญหาของการจดการความปลอดภยในการท�างานของสถานประกอบการ

อตสาหกรรมเครองท�าความเยนไทยควรเปนอยางไร ?

3. แนวทางการจดการดานความปลอดภยในการท�างานเพอสงเสรมคณภาพชวตการท�างานของ

พนกงานในสถานประกอบการอตสาหกรรมเครองท�าความเยนไทยเปนอยางไร ?

วตถประสงคกำรวจย1. เพอศกษาขอเทจจรงถงสภาพแวดลอมในการท�างานภายใตมาตรการความปลอดภยในการท�างาน

อนจะสงผลกระทบตอการด�าเนนงานของสถานประกอบการอตสาหกรรมเครองท�าความเยนไทย

2. เพอศกษาถงประเดนปญหาและอปสรรคของการจดการดานความปลอดภยในการท�างานและเปน

แนวทางในการลดอบตเหตในการท�างานของพนกงานในอตสาหกรรมเครองท�าความเยนไทย

3. เพอน�าเสนอแนวทางการจดการดานความปลอดภยในการท�างานเพอสงเสรมคณภาพชวตของ

พนกงานในสถานประกอบอตสาหกรรมเครองท�าความเยนไทย

4. เพอน�าผลงานทไดจากการวจยไปทดลองใชและเผยแพรในกลมอตสาหกรรมเครองท�าความเยนและ

กลมอตสาหกรรมอนๆ


ขอบเขตกำรวจย1. ขอบเขตดานเนอหา

ผวจยไดน�าเสนอแนวคดและทฤษฎเกยวกบการจดการดานความปลอดภย เพอวเคราะหหา แนวทาง

การจดการดานความปลอดภยในการท�างานเพอสงเสรมคณภาพชวตของพนกงานในสถานประกอบการ

อตสาหกรรมเครองท�าความเยนไทย

2. ขอบเขตดานประชากร

การวจยเชงคณภาพกบผใหขอมลส�าคญ ไดแก เจาพนกงานภาครฐทเกยวของดานความปลอดภย

และอาชวอนามย, นกวชาการดานความปลอดภยและอาชวอนามย และกลมผประกอบการทเปนสมาชก

ในกลมอตสาหกรรมเครองท�าความเยนไทย รวม 3 กลม กลมละ 9 คน รวมจ�านวนประชากรทท�าการศกษา

27 คน โดย ท�าการสมภาษณเชงลกเพอใหไดขอมลส�าคญ

การวจยเชงปรมาณ ประชากร คอ พนกงานทปฏบตงานและเจาหนาทความปลอดภยใน

สถานประกอบการทเปนสมาชกในกลมอตสาหกรรมเครองท�าความเยนไทย จ�านวน 90 บรษท รวมประชากร

9,634 คน เกบขอมลโดยใชแบบสอบถาม

การทดสอบปฏบต โดยผวจยไดน�าผลการวจยทไดจากการวจยเชงคณภาพและการวจยเชงปรมาณ

มาท�าการทดลองปฏบตจรงกบสถานประกอบการทเปนสมาชกของสมาคมเครองท�าความเยนไทย เพอใหได

มา ซงพฤตกรรมการจดการดานความปลอดภยตอการปฏบตงานของพนกงานในสถานประกอบการทท�าการ

ทดลอง

3. ขอบเขตดานระยะเวลา ตงแตเดอนพฤษภาคม 2551 ถงเดอนกนยายน 2553

กรอบแนวคดในกำรวจย

ความส�าคญของความปลอดภย

1. ระดบสากล ● การสรางและ รกษาวฒนธรรม ความปลอดภย ระดบชาต ● ระบบการจดการ ความปลอดภย และอาชวอนามย2. ระดบประเทศ ● มาตรฐานระบบ การจดการดาน ความปลอดภย ● มาตรการสนบสนน การสงออกผลตภณฑ

แนวคดทฤษฎความปลอดภย

แนวคดทฤษฎพฤตกรรมมนษย

แนวคดทฤษฎคณภาพชวต

การสงเสรมคณภาพชวตการท�างาน

แนวทาง

การจดการ

ดานความ

ปลอดภยใน

การท�างาน

บทบาทภาครฐ

● หนวยงานทดแลรบผดชอบ

ดานความปลอดภย

● ความร ความสามารถของ

บคลากรภาครฐ

● การควบคม การตรวจสอบ

และการบงคบใชกฎหมาย

บทบาทผประกอบการ

● นโยบายขององคกร

● การปฏบตตามกฎหมาย

● การพฒนาบคลากรดาน

ความปลอดภย


ระเบยบวธวจยการศกษาครงนใชระเบยบวธวจยแบบผสม ((Mixed Methods Methodology) ดงน

ขนตอนท 1 ทบทวนแนวความคด ทฤษฎทเกยวของกบประเดนการวจย เพอน�ามาสกรอบแนว

ความคดในการท�าวจย

ขนตอนท 2 การวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) เพอเกบรวบรวมขอมลเชงลกจากบคคล

กลมตางๆ ทเกยวของกบดานความปลอดภย อาชวอนามยและคณภาพชวตในการท�างาน จากนนไดท�า

การวเคราะหขอมลโดยวธการวเคราะหเนอหา (Content Analysis) ของ Miles และ Huberman (1994)

ขนตอนท 3 การวจยเชงปรมาณ (Qualitative Research) เครองมอทใชในการศกษา คอ แบบสอบถาม

(Questionnaire) โดยผวจยไดแจกแบบสอบถามแกกลมตวอยางและไดรบแบบสอบถามกลบคนมาจ�านวน

400 คน และ จากนนไดท�าการวเคราะหขอมลดวยวธสถตวเคราะหจากการใชโปรแกรมส�าเรจรป SPSS V.16

ขนตอนท 4 จดท�ารางรปแบบและน�าไปท�าการทดลอง (Experiment) ใชจรงกบบรษท โอ.อ. เอนจเนยรง

จ�ากด ซงเปนสถานประกอบการตวอยางทเปนสมาชกของสมาคมเครองท�าความเยนไทย

แนวทางการจดการ

สถานการณปจจบนและแนวโนม

ปญหาและอปสรรค

แนวทางการแกไขปญหา

K

R

U

N

G

T

H

E

P

G

ขนตอนท 5 สรปน�าเสนอรปแบบของการจดการดานความปลอดภยในการท�างานเพอสงเสรมคณภาพ

ชวตของพนกงานในสถานประกอบการอตสาหกรรมเครองท�าความเยน

สรปผลกำรวจย1. สภาพขอเทจจรงดานการจดการความปลอดภยทสงผลกระทบตอคณภาพชวตการท�างานใน

สถานประกอบการอตสาหกรรมเครองท�าความเยนไทย สรปไดดงน

1) บคลากรภาครฐทมความรและความเขาใจมไมเพยงพอ ซงท�าใหบางครงผประกอบการเกด

ความสบสนในการขอค�าปรกษากบบคลากรภาครฐ ทใหค�าแนะน�าทไมเปนไปในแนวทางเดยวกน รวมทง

กฎหมายดานความปลอดภยยงไมครอบคลมกจกรรมปฏบตการในสถานประกอบการและกฎหมายยงไมม

ความชดเจน นอกจากนนกฎหมายทประกาศใชในปจจบนไมสามารถครอบคลมการน�าไปบงคบใชไดอยาง

เขมงวดและทวถง ภาครฐเองยงขาดมาตรการสนบสนนดานความปลอดภยไมวาจะเปนหลกสตรการฝกอบรม

สวสดการพเศษส�าหรบสถานประกอบการทประสบผลส�าเรจดานการจดการความปลอดภย การสรางระบบ


ขอมลสารสนเทศส�าหรบการจดการความปลอดภย การจดกจกรรมเสรมสรางความปลอดภยจากการปฏบตงาน

เปนตน จะเหนไดวากฎหมายดานความปลอดภยถกกระจายไปยงหนวยงานราชการหลายหนวยงาน ซงท�าให

ผประกอบการตองตดตอหลายหนวยงานราชการถงจะท�าใหบรรลผลตามเปาประสงคทวางไว

2) ผประกอบการยงไมไดใหความส�าคญเทาทควร โดยสถานประกอบการยงขาดการสอสารนโยบาย

บรหารความปลอดภย การสรางความตระหนกดานความปลอดภยสพนกงาน การจดกจกรรมรณรงคดาน

อาชวอนามยและสงเสรมความปลอดภยตองไดรบการสนบสนนจากผน�าองคกรเพอพฒนาเพมขนอยางมาก

ในขณะทอปกรณสวนตวดานความปลอดภยในการปฏบตงานยงไมไดมาตรฐานขนพนฐานและทหนกกวานน

คอบางองคกรยงไมจดเตรยมอปกรณสวนตวดานความปลอดภยใหกบพนกงานทงๆ ทลกษณะงานทตองปฏบต

มโอกาสสมเสยงตอการเกดอบตเหตในระดบสง ส�าหรบพนทปฏบตงานจะพบวา สถานประกอบการสวนใหญ

ไมไดก�าหนดเขตควบคมพนทการท�างานทเปนพนทอนตราย รวมทงไมไดก�าหนดระเบยบการเขาพนทท�างาน

ทมโอกาสเกดอบตเหต แตจะใชความเคยชนของการปฏบตงานและความสมพนธสวนบคคลเขาพนทอนตราย

ดงกลาว สงผลใหเกดเปนพฤตกรรมการท�างานทไมมความปลอดภยของพนกงานในสถานประกอบการ

3) สาเหตของการเกดอบตเหตหลกๆ จะเปนประเดนความรดานความปลอดภยทใชอยในปจจบน

ไมมความสอดคลองกบกฎหมายทใชอยในปจจบนและไมสอดคลองกบการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอม

ทางอตสาหกรรมและธรกจ ประเดนหลกอกประการคอดานจตส�านกและพฤตกรรมของผปฏบตงานทขาด

ความตระหนกเรองความปลอดภย แตท�างานตามความเคยชนและความสะดวกสบายของการปฏบตงานของ

แตละบคคล คณะกรรมการความปลอดภยทองคกรตงขนมาสวนใหญจะเปนบคลากรทมความรดานการบรหาร

ความปลอดภยไมครบถวน แตจะเปนการแตงตงจากหวหนาหนวยงานตางๆ ตามต�าแหนงหนาทการงานมากกวา

ความรทมในแตละบคคล ในประเดนการประชาสมพนธเพอสอสารกจกรรมและขาวสารดานความปลอดภย

ไมวาจะเปนสถตการเกดอบตเหต ประโยชนและโทษทไดรบจากจ�านวนและระดบความรนแรงของอบตเหตท

เกดขน เปนตน ยงไมไดรบการสอสารมากเทาทควรและเมอเกดอบตเหตขนแลวการวเคราะหถงสาเหตทเกดขน

และหาวธการปองกนการเกดอบตเหตซ�าขนอกถกน�ามาปฏบตตามระเบยบทระบไวเทานน แตไมไดวเคราะห

สาเหตทแทจรงและระดมสมองหาวธปองกนการเกดอบตเหตอยางจรงจงท�าใหอบตเหตมโอกาสสงในการเกด

ซ�าขนอก

2. ปญหาและอปสรรคการจดการความปลอดภยในการท�างานและแนวทางในการลดอบตเหตใน

การท�างานของพนกงานในอตสาหกรรมเครองท�าความเยนไทย

พบวา หลกสตรการฝกอบรมพนกงานและหลกสตรการปฐมนเทศพนกงานใหมเขาท�างานในองคกร

หวขอการบรหารความปลอดภยไมไดถกใหความส�าคญมากเทาทควร หนวยงานทงภาครฐและผประกอบการ

ขาดการใหความรดานความปลอดภยใหกบผบรหารและพนกงาน หนวยงานภาควชาการทผลตบคลากรดาน

ความปลอดภยยงมจ�านวนนอยไมเพยงพอตอความตองการของสถานประกอบการ ในการดานลงทนเพอ

ความปลอดภยยงคงขาดการวดผลตอบแทนการลงทนทเกดขนทงผลตอบแทนในรปตวเงนและทไมใชเงน

ทแสดงผลในรปของตวเลขทสถานประกอบการจะไดรบและสามารถน�าไปใชประโยชนทางการเงนได

สถานประกอบการยงขาดการจดท�าแผนบรรเทาอบตเหตทเกดขนรวมถงไมไดมการซอมแผนกภยทอาจจะ

เกดขนตามสถานการณตางๆ อยางเปนระบบ ทส�าคญของปญหาและอปสรรคคอการทไมไดรบการสงเสรม

และสนบสนนการจดการความปลอดภยจากผบรหารองคกรเทาทควร เพราะผบรหารสถานประกอบการยงคง

คดวาการบรหารความปลอดภยเปนคาใชจายทเกดขนเทานน แตไมมองวาการบรหารความปลอดภยเปนการ

ลงทนประเภทหนงทใหผลตอบแทนทคมคากบองคกรธรกจ


3. แนวทางการจดการดานความปลอดภยในการท�างานเพอสงเสรมคณภาพชวตของพนกงานใน

สถานประกอบการอตสาหกรรมเครองท�าความเยนไทย

ผวจยไดสงเคราะหและวเคราะหขอมลเพอใหไดมาซงรปแบบความปลอดภยในการท�างานเพอสง

เสรมคณภาพชวตของพนกงานในสถานประกอบการอตสาหกรรมเครองท�าความเยนไทย จนไดออกมาเปน

“KRUNGTHEP Model” ดงน

K : Knowledge / Know-How หมายถง การสรางใหองคกรอตสาหกรรมเครองท�าความเยนไทยเปนองคกร

ทบรหารดวยองคความรทงความรดานทฤษฎและดานการปฏบต โดยการบรหารองคกรดวยขอมลสารสนเทศท

ถกจดอยางเปนระบบและสามารถน�ามาใชไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล

R : Renovation หมายถง อตสาหกรรมเครองท�าความเยนไทยตองเกดการเปลยนแปลงการบรหารองคกร

โดยการใหความส�าคญกบการบรหารความปลอดภย โดยทผบรหารองคกรตองกลาทจะเปลยนแปลงครงใหญ

หรอปฏวตการท�างานใหมความปลอดภย ตองน�าเครองมอการบรหารความปลอดภยทสอดคลองกบ การด�าเนน

การขององคกรมาใชอยางเปนระบบ ไมวาจะเปนเครองมอทางสถต เครองมอดานระเบยบ การปฏบตงาน เปนตน

U : Utilization หมายถง การประเมนผลการใชเครองมอ อปกรณ และทรพยากรตางๆ ในการบรหาร

ความปลอดภย เพอใหเกดประโยชนสงสดตอองคกรทงในมมมองทางการเงน (ผลตอบแทนการลงทน) และ

มมมองทไมใชทางการเงน (ภาพลกษณองคกร ชอเสยงองคกร เปนตน) นอกจากนนตองพจารณาผลกระทบท

เกดขนจากการท�างานทไมปลอดภยดวย

N : Networking หมายถง การสรางเครอขายทมประสทธภาพและมงผลสมฤทธตองสรางเครอขายทง

ภายในองคกรและภายนอกองคกร โดยเครอขายภายในองคกรเปนการเรมตนสรางเครอขายจากองคกรไปส

เครอขายภายนอกองคกร หมายถง การสรางความสมพนธระหวางกลมองคกรธรกจเดยวกน องคกรธรกจกบ

หนวยงานอสระดานความปลอดภย องคกรธรกจกบหนวยภาครฐ ซงการสรางเครอขายควรจะตองครอบคลม

P : Policy

การด�าเนนงานตามนโยบายความปลอดภย

R: Renovation

การปฏวตการท�างานทมความปลอดภย

K : Knowledge การบรหารองคความร

U: Utilization การใชประโยชนสงสด

จากการท�างานทมความปลอดภย

N : Networking

การท�างานแบบเครอขาย

G : Governance

การบรหารความปลอดภยแบบบรรษทภบาล

T : Teamwork

การสรางจตส�านกดานความปลอดภยรวมกน

H : Holistic

การบรหารองคกรโดยภาพรวม

E : Environmentการจดสภาพแวดลอมในการท�างาน

KRUNGTHEP


ทงเครอขายดานองคความร ดานการบรหารจดการและดานเครองมออปกรณทเกยวของกบการบรหาร

ความปลอดภย

G : Governance หมายถง การสรางใหองคกรบรหารตามหลกธรรมาภบาล มความโปรงใสในการด�าเนน

การ ตงแตกระบวนการเรมตนจนกระทงกระบวนการสดทายของอตสาหกรรมเครองท�าความเยนไทย จะท�าให

พนกงานและผทเกยวของเกดความมนใจในการปฏบตงาน ซงเปนจดเรมตนของการชกจงใหพนกงานท�างาน

อยางปลอดภยสงผลใหเกดคณภาพชวตการท�างานทดขน

T : Teamwork หมายถง การสรางทมเปนหนงในปจจยแหงความส�าเรจของการบรหารความปลอดภย

เนองจากการท�าใหการบรหารความปลอดภยบรรลตามเปาหมายขององคกรและเปาหมายของคคาทก�าหนดไว

ตองอาศยพนกงานทกคนในองคกรรวมมอกน โดยทพนกงานทกคนในองคกรตองมสวนรวมในการปฏบตงาน

ตองมเปาหมายรวมกนและตองมการขบเคลอนไปในทศทางการพฒนาความปลอดภยเดยวกน

H : Holistic หมายถง สงทท�าใหการบรหารความปลอดภยขององคกรเปนไปอยางเกดประโยชนตอ

ผทเกยวของทกฝาย คอ การบรหารองคกรโดยภาพรวม การพจารณากจกรรมขององคกรตงแตกจกรรมตนน�า

จนกระทงถงกจกรรมปลายน�าขององคกร หรอตองพจารณาถงผทมสวนไดเสยตอองคกรภายนอกดวย เพอท�าให

การบรหารความปลอดภยสามารถเดนไปขางหนาโดยไดรบการสนบสนนการผทมสวนไดเสยทกองคกรทงภายใน

และภายนอก อนสงผลใหแนวทางการบรหารปลอดภยเกดการขบเคลอนอยางตอเนอง

E : Environment หมายถง ประเดนสงแวดลอมเปนเรองทไดรบความสนใจในการด�าเนนธรกจในปจจบน

ผประกอบการตองบรหารองคกรโดยค�านงถงผลกระทบตอสงแวดลอม เพอท�าใหองคกรสามารถด�าเนนไป

ขางหนาโดยไดรบการยอมรบจากทกภาคสวน ไมวาจะเปน ชมชนทองคกรตงอย หนวยงานราชการทก�ากบดแล

ลกคาและผทคาดวาจะเปนลกคา สถาบนการเงน เปนตน องคกรทจดการสงแวดลอมไดดควบคกบ การด�าเนน

ธรกจอยางมออาชพ จะเปนองคกรธรกจทเจรญเตบโตอยางยงยน

P : Policy หมายถง นโยบายการด�าเนนธรกจเสมอนเปนเขมทศขององคกรธรกจ ดงนนการสรางให

การจดการความปลอดภยเกดขนในองคกร นโยบายของบรษททก�าหนดขนมาจ�าเปนอยางยงทจะตองระบถง

การจดการความปลอดภยอยางชดเจน นอกจากนนนโยบายดานความปลอดภยขององคกรจะตองก�าหนด

หนวยงานหรอบคคลผรบผดชอบดานความปลอดภยไวดวย และนโยบายทก�าหนดขนมาตองจดสรรงบประมาณ

สนบสนนกจกรรมดานความปลอดภยในการปฏบตงานอยางพอเพยง

จากการน�า KRUNGTHEP Model ไปทดลองใชในสถานประกอบการตวอยางในอตสาหกรรมเครองท�า

ความเยนไทย ไดผลวา KRUNGTHEP Model สรางผลการปฏบตงานขององคกรใหดขน ท�าใหผวจยเชอวา

KRUNGTHEP Model สามารถเปนหนงในหลกการบรหารความปลอดภยทองคกรสามารถน�าไปใชใหเกดเปน

รปธรรมและเปนรปแบบทสรางผลตอบแทนโดยรวมตอองคกรได

4. แนวทางการพฒนาการจดการความปลอดภยของสถานประกอบการทจะน�าไปสมาตรฐานระดบ

สากล สถานประกอบการตองด�าเนนการในประเดนตางๆ ตอไปน

1) สถานประกอบการตองจดอบรมใหความรดานการบรหารความปลอดภยใหกบพนกงานทเกยวของ

อยางสม�าเสมอ เพอสรางความตระหนกและปลกฝงจตส�านกดานความปลอดภยใหเกดขนในองคกร

2) ผบรหารระดบสงตองใหความส�าคญและมการสอสารนโยบายดานความปลอดภยในลกษณะ

การมสวนรวม โดยการบรหารองคกรแบบองคกรแหงการเรยนร

3) สถานประกอบการตองตระเตรยมความพรอมดานเครองมอ อปกรณในการท�างานททนสมยและ

เกดความปลอดภยอยางเปนรปธรรม


4) สถานประกอบการตองไดรบการสนบสนนจากภาครฐในการใหค�าแนะน�าดานการปองกน

การประเมนความเสยงทอาจจะเกดขนจากการปฏบตงานมากกวาการเฝาจบผดตามกฎหมาย

5) สถานประกอบการตองไดรบการสนบสนนอยางจรงจงทกดาน เพอท�าใหการบรหารความปลอดภย

บรรลตามเปาประสงคหลกขององคกร

6) สถานประกอบการตองสรางมาตรการความปลอดภยใหมความสอดคลองกบหลกการบรหาร

ความปลอดภยทไดรบมาตรฐานนานาชาต

5. ผลการน�า “KRUNGTHEP Model” ไปทดลองใชกบบรษท โอ.อ.เอนจเนยรง จ�ากด ซงเปน

สถานประกอบการตวอยางจากกลมสมาชกสมาคมเครองท�าความเยนไทย

ผวจยไดน�า “KRUNGTHEP Model” ไปก�าหนดเปนกจกรรมเพอวดผลของรปแบบแนวทาง การจดการ

ดานความปลอดภยในการท�างานเพอสงเสรมคณภาพชวตของพนกงานในสถานประกอบการอตสาหกรรม

เครองท�าความเยนไทย ดงน

K- Knowledge / Know-How Coaching Program

R- Renovation Re-landscaping

U-Utilization Benchmarking

N-Networking Strategic Partner

G-Governance Corporate Social Responsibility (CSR)

T-Teamwork กจกรรม KYT

H-Holistic PDCA Cycle

E-Environment กจกรรม 5 ส.

P-Policy 3E

แบบจ�าลอง กจกรรม

จากการประเมนผลจากกจกรรมดงกลาวขางตน จะเหนไดวา KRUNGTHEP Model สามารถสนบสนน

และผลกดนดานคณภาพชวตและอาชวอนามยขององคกรใหมประสทธภาพมากขนไดอยางเปนรปธรรม ไมวา

จะเปนจ�านวนอบตเหตทลดลง จ�านวนชวโมงเครองจกรทหยดท�างานระหวางการผลตทลดลง มลคาการรกษา

พยาบาลทเกดจากการปฏบตงานและไมไดเกดจากการปฏบตงานทลดลง มลคาผลตภณฑจากผลผลตทเพม

ขนและจ�านวนวนขาดงานของพนกงานทลดลง

ขอเสนอแนะ1. ขอเสนอแนะในการน�าไปใชประโยชน ผวจยเสนอแนะดงน

1) ภาครฐควรมการปรบปรงกฎหมายเชงบรณการ โดยมหนวยงานรฐเพยงหนวยงานเดยวท�าหนาท

ก�ากบดแล เพอเปนการลดขนตอนการตดตอและลดความสบสนในการตดตอของผประกอบการ

2) สถาบนการศกษาควรเพมหลกสตรการสอนในสาขาการจดการความปลอดภยเพมขน เพอผลต

บคลากรดานความปลอดภยใหเพยงพอกบความตองการของอตสาหกรรม


3) กจกรรมทเสรมแนวทางการจดการดานความปลอดภย ควรไดรบการปฏบตอยางตอเนองและ

ควรปรบเปลยนใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงของอตสาหกรรม

4) สถาบนการศกษา ผประกอบการอตสาหกรรมเครองท�าความเยนไทยและผทเกยวของ ควรสราง

ผลตอบแทนการลงทนของการจดการความปลอดภย ทงรปของตวเงนและทไมใชตวเงนใหเปนทยอมรบใน

อตสาหกรรม

5) ผประกอบการอตสาหกรรมเครองท�าความเยนไทย นกศกษา และผสนใจ สามารถน�าขอมลจาก

การศกษาไปใชประโยชนในการประเมน การปองกน และการตดสนใจดานการบรหารความเสยง

2. ขอเสนอแนะเพอการวจยครงตอไปน

1) ศกษารปแบบการสอสารกระบวนการบรหารความปลอดภย ในสอตางๆ ทหลากหลายมากขน

เพอใหเกดเปนวฒนธรรมการท�างานอยางปลอดภย

2) ศกษาการจดท�าตวชวดมาตรฐานดานความปลอดภยในการท�างานของอตสาหกรรมเครองท�า

ความเยนไทย โดยตวชวดมาตรฐานดงกลาวตองไดรบการยอมรบอยางแพรหลาย

3) ศกษาการบรหารความปลอดภยในอตสาหกรรมอนๆ โดยใหขอมลจากการศกษานเปนฐานขอมล

ในการท�าวจยตอไป

เอกสำรอำงองกองทนเงนทดแทน กระทรวงแรงงาน. (2551). รายงานผลการส�ารวจการประสบอนตรายเนองจาก

การท�างาน. นนทบร : ม.ป.ท.

คอนโทรล รสอรซ (บจก.). (2553). วธการท�างานภายในโรงงานอตสาหกรรมการเพอความปลอดภย [Online]. Available: http:www.controlresource.co.th/INDEX/itr99_156.htm.

เฉลมชย ชยกตตภรณ. (2533). การบรหารงานความปลอดภย. เอกสารประกอบการสอนชดวทยาศาสตรสขภาพ (พมพครงท 13). นนทบร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

ชตมา พนละมาย, ธาน แกวธรรมานกล และวนเพญ ทรงค�า. (2551). พฤตกรรมเสยงตอการเกดอบตเหตและปจจยทเกยวของในพนกงานอสาหกรรมอาหารทะเลบรรจกระปอง. มหาวทยาลยเชยงใหม : ส�านกงานประกนสงคม กระทรวงแรงงานและ China Medical Board (CMB) (วารสารวชาการสาธารณสข, 2551 หนา 129).

ชยยทธ ชวลตนธกล. (2530). คมอเจาหนาทความปลอดภยในการท�างาน เลม 1. กรงเทพฯ : สถาบน ความ ปลอดภยในการท�างาน กรมแรงงาน.

__________. (2532). ความปลอดภยในการท�างานส�าหรบเจาหนาทความปลอดภยในการท�างาน เลม 1. กรงเทพฯ : เมฆาเพรส.

__________. (2532). โครงการศกษาวจยการจดการดานความปลอดภยในการท�างานของ สถานประกอบการ. กรงเทพฯ : กรมสวสดการและคมครองแรงงาน กระทรวงแรงงาน.

ธารทพย มหาวนา, ส.ม. (2543). งานวจยเรองพฤตกรรมความปลอดภยของผประกอบการในโรงงานอตสาหกรรม เครองกระปอง. เชยงใหมเวชสาร, 39 (3-4), หนา 85-93.

ธ�ารงศกด ภรต. (2543). งานวจยเรองกลไกของรฐในดานความปลอดภยในสถานประกอบการ. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยรามค�าแหง.


ประสงค รณะนนท. (2536). สถานการณการประสบอนตรายในรอบป. เอกสารการบรรยายสปดาห ความปลอดภยในการท�างานแหงชาต ครงท 7. กรงเทพฯ : สถาบนความปลอดภยในการท�างาน กรมแรงงาน กระทรวงมหาดไทย.

ผจญ เฉลมสาร. (2553). คณภาพชวตการท�างาน. [Online]. Available: http://www.msociety.go.th/ document/article/article_3489.doc.

พยอม วงศสารศร. (2545). การธ�ารงรกษา : สขภาพ และความปลอดภย. การบรหารทรพยากรมนษย, หนา 223-225.

พรดา พงพงพก. (2542). พฤตกรรมความปลอดภยของคนงานในโรงงานในนคมอตสาหกรรมภาคเหนอ. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาการศกษาและการแนะแนว มหาวทยาลย เชยงใหม.

วนเฉลม พลอนทร. (2549). งานวจยเรองการสนบสนนเรองความปลอดภยและอนามยในการท�างานขององคการ พฤตกรรมความปลอดภยและคณภาพชวตในการท�างานของพนกงานบรษท ปนซเมนตไทย ทงสง จ�ากด. กรงเทพฯ : สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ.

วฑรย สมะโชคด และวรพงษ เฉลมจระรตน. (2544). วศวกรรมและการบรหารความปลอดภยในโรงงาน (พมพครงท 14). กรงเทพฯ : สมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน) ส�านกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม.

วภาว ศรเพยร. (2553). การประสบอนตรายเนองจากการท�างาน. สขภาพคนไทย, หนา 22-23.

วรมลล ละอองศรวงศ. (2541). ปจจยทมผลตอการรบรสภาพการท�างานทเปนอนตรายและพฤตกรรม การท�างาน อยางปลอดภยของพนกงานปฏบตการในโรงงานอตสาหกรรมผลตแผนเหลก. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ศนยการแพทยอนเตอรเมด. (2553). ความปลอดภยในการท�างาน. [Online]. Available: http://www. intermedthai.com.

ศนยวจยกสกรไทย. (2553). FTA ป 2553...ปจจยหนนการสงออกไทยไปตลาดประเทศคเจรจา. วนท 7 พฤษภาคม 2553. กรงเทพธรกจ.

เศรษฐกจอตสาหกรรม, ส�านกงาน. อตสาหกรรม, กระทรวง. (2551). ดชนผลผลตอตสาหกรรมเครองใชไฟฟาของประเทศญปนไตรมาสท 1 ป 2551. [Online]. Available: http://www.oie.go.th/industryinter_th.asp.

สวสดการและคมครองแรงงาน, กรม. มหาดไทย, กระทรวง. (2553). คณะกรรมการความปลอดภย อาชวอนามย และสภาพแวดลอมในการท�างาน. [Online]. Available:http://www.law.siamhrm.com/?name =law_safty&file=law-safty-17.

สโขทยธรรมาธราช, มหาวทยาลย. (2551). พฤตกรรมมนษยและพฤตกรรมความปลอดภยในการท�างาน. การบรหารงานอาชวอนามยและความปลอดภย 54102 หนวยท 7. เอกสารอดส�าเนา. [Online]. Available: http://www.thaiblogonline.com/manasu.blog?PostID=3342.

สชาดา ภยหลกล. (2544). งานวจยเรอง พฤตกรรมการออกก�าลงกายเพอสขภาพของประชากรวยแรงงานในเขต เทศบาลนครขอนแกน. งานวจยสวนบคคล ไดรบทนอดหนนการวจยจากฝายวจย มหาวทยาลยขอนแกน.


สรพนธ ฑฆะธรกล. (2543). สภาพและการด�าเนนงานตามแผนงานความปลอดภย อาชวอนามย สงแวดลอมใน สถานไฟฟาแรงสง เขตนครหลวง การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

หองเรยนสทธมนษยชน. (2553). องคการแรงงานระหวางประเทศ. [Online]. Available: http://www.thaingo.org/writer/view.php?id=161.

หสกร หาญสมบรณ. (2548). อบตการณของการบาดเจบจากการท�างานทไมถงแกชวต และปจจยทเกยวของใน ชาวประมงทะเล ประเภททใชเรอมเครองยนตภายในเรอ และน�าเรอมาเทยบทาททาเรอแสมสาร อ�าเภอ สตหบ จงหวดชลบร. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

Adebiji, Charles-Owaba and Waheed. (2009).“Application of Fractal Analysis in Evaluating the Pores in Heat Treated Samples of Al-20%wtMg”. Pacific Journal of Science and Technology, 10 (2), pp. 136-141.

Arezes, P., & Miguel, A.S. (2005). Hearing protection use in industry: The role of risk perception. Journal of Safety Science, 43 (4), 253-267.

Colin Fuller. (1999). “Benchmarking health and safety performance through company Safety competitions.” Benchmarking : An International Journal, 6 (4), pp. 325-337.

Eric W. Marchant. (2000). “Fire safety systems-interaction and integration” Facilities, 18 (10/11/12), pp. 444-455.

Heinrich, H.W. (1959). Industrial Accident Prevention : A Scientific Approach. New York : McGraw-Hill.

Hermanus M, and Sullivan T, (2002). Keynote-statements-Political and institutional aspects of prevention Proceeding XVIth Wold Congress on Safety and Health at Work, 26-31 May 2002 (Vienna, 2002 CD-Rom).

L.H. Massie and C.W. Fuller. (2003). “Assessing the inputs and outputs of partnerships arrangement for health and safety management.” Employee Relations, 25 (5), pp. 490-501.

Miles, M. B. and Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis (2nd edition). Thousand Oaks, CA : Sage.

Ron Z. Goetzel, Ronald J. Ozminkowski, jennie Bowen and Maryam J. Tabrizi. (2008). “Employer integration of health promotion and protection programs.” International Journal of Workplace Health Management, 1 (2), pp. 109-122.

Salaheldin l. Salaheldin and Mohamed Zain. (2007). “How quality control circles enhance Work safety: a case study.” The TQM Magazine, 19 (3), pp. 229-244.

Stephen C.-K. Yu and Bob Hunt. (2004). “A fresh approach to safety management systems in Hong Kong.” The TQM Magazine, 16 (3), pp. 210-215.

Tarcisio Abreu Saurin, Carlos Torres Formoso and Fabricio Borges Cambraia. (2005). “Analysis of a safety planning and control model from the human error perspective.” Engineering, Construction and Architectural Management, 12 (3), pp. 283-298.


บทคดยอการวจยเรองนมวตถประสงคเพอศกษาสภาพแวดลอมทมอทธพลตอความส�าเรจ ลมเหลว ของผประกอบการ

ธรกจบานจดสรรและคอนโดมเนยมในประเทศไทย และเพอศกษากลยทธการจดการธรกจบานจดสรรและ

คอนโดมเนยมของผประกอบการในประเทศไทย ในชวงวกฤตเศรษฐกจ เนองจากทผานมาไดเกดวกฤตเศรษฐกจ

ขนหลายครงจากหลายๆ ประเทศทวโลก และสงผลกระทบสประเทศไทย และปญหาทเกดขนจากประเทศไทย

เอง ซงสงผลใหผ ประกอบการธรกจบานจดสรรและคอนโดมเนยมตลอดจนธรกจอนๆ ทเกยวของไดรบ

ความเสยหายนบเปนมลคาหลายแสนลานบาท ซงสงผลกระทบโดยตรงตอเศรษฐกจไทยในภาพรวม ในการวจย

ครงน เปนการด�าเนนการโดยใชระเบยบวธวจยเชงคณภาพ ซงมงศกษาถงสภาพแวดลอมทมอทธพลตอ

ความส�าเรจ ลมเหลว และศกษาถงกลยทธการจดการในภาวะวกฤต เพอก�าหนดการจดการเชงบรณาการของ

ธรกจบานจดสรร และคอนโดมเนยมของผประกอบการในประเทศไทย

ผลการศกษาพบวา การจดการในภาคอสงหารมทรพย โดยเฉพาะธรกจบานจดสรรและคอนโดมเนยม

เปนธรกจทมความสลบซบซอนจงจ�าเปนตองศกษาอยางถองแทบนพนฐานของความไมประมาท โดยผประกอบ

การจะตองมการศกษาท�าการวจยตลาด และความตองการของลกคา มนวตกรรมใหมๆ ตลอดเวลา รวมทง

การวางแผนการจดการเงน และการลงทน บคลากร การตลาด การกอสราง การบรหารความเสยงทด และ

ทส�าคญทสดจะตองสรางบานทมคณภาพ รวมทงการบรการกอนและหลงการขาย เพอใหลกคาไดรบ

ความพงพอใจสงสด ผวจยจงไดสรางกลยทธการจดการในภาวะวกฤตในภาคอสงหารมทรพย: ศกษาธรกจ

บานจดสรร และคอนโดมเนยม ซงเปนตวแบบทสามารถน�าไปใชใหเหนผลไดจรง โดยใชชอตวแบบ “F I M M A”

มาใชในการจดการธรกจ

กลยทธการจดการในภาวะวกฤต ในภาคอสงหารมทรพย: ศกษาธรกจบานจดสรร และคอนโดมเนยม

The Strategic Crisis Management in Real Estate Sector:

A Study of Housing Development and

condominium Business

นายอทธศกด ชตมาวรพนธ และผชวยศาสตราจารย ดร. ณฏฐพนธ เขจรนนทน



AbstractThe Purposes of this study were to determine factor influencing the successful and failure of

real estate entrepreneurs in Thailand and to investigate the strategies of real estate management

used by local real estate entrepreneurs since economic crisis occurred many times in various

countries around the world, including Thailand, and it had negative impact on housing and

condominium projects and related businesses in Thailand The qualitative methodology was used

in this study in order to establish an integrated housing and condominium project management for

Thai real estate entrepreneurs.

From the result of the study, it has shown that the management in real estate sector,

especially housing and condominium development business, is a complex matter; which requires

a very careful study and understanding. Entrepreneurs should continually study the market and

customer’s demands/needs. There should be new innovations invented at all times which may

include financial administration plan and strategies, investment, personnel marketing, construction,

risk management, as well as pre and post-sale services in order to meet customer’s expectations

and gain their highest satisfactions. As a result of this, the researchers have created the strategic

crisis management in the real estate sector. This is abbreviated as “F I M M A”.

บทน�ำประเทศไทยเปนประเทศหนงในหลายๆ ประเทศทวโลกทไดเผชญกบปญหาวกฤตเศรษฐกจ (Economic

Crisis) มาหลายครง โดยครงทรนแรงทสดคอ ป 2540 ทเกดวกฤตเศรษฐกจขนและลกลามไปยงหลายหลาย

ประเทศในแถบทวปเอเชยจนเรยกกนวา วกฤตตมย�ากง (Tomyumkung Crisis) ซงเปนผลมาจากภาวะวกฤต

เศรษฐกจฟองสบ (Bubble Economy) ทแตกออกโดยเรมตนจากธรกจอสงหารมทรพย (Real Estate) และระบบ

สถาบนการเงน (Financial Institution) ท�าใหมการปดสถาบนการเงนถง 56 แหง ซงสวนหนงเกดขนจากรฐบาล

ทมเงนไปในการปกปองคาเงนบาทมากเกนไป ท�าใหเศรษฐกจของประเทศไดรบความเสยหายอยางใหญหลวง

โดยเฉพาะธรกจอสงหารมทรพยทผประกอบการสวนใหญไดรบผลกระทบแทบทงสน ท�าใหรฐบาลในสมยนน

ออกมาตรการตางๆ เขามาชวยเหลอ แตกเปนการแกปญหาทปลายเหตเทานน ไมมการวางมาตรการปองกน

ระยะยาว ซงในอนาคต ถาหากเกดขนประเทศไทยจะไดรบความเสยหายเปนอยางมาก (ศนยวจยกสกรไทย,

2546)

อยางไรกตาม การทภาคธรกจและภาคสงคมจะรอใหภาครฐเขามาวางมาตรการปองกนไมใหเกดวกฤต

ขนนนนบวาเปนเรองยาก เพราะยงไมมหนวยงานใดไดรบผดชอบในเรองนอยางแทจรง และวกฤตทเกดขน

นนอาจจะเกดขนจากภายนอกประเทศไทยไดลกลามเขามาในประเทศไทย หรออาจเกดขนจากปจจยภายใน

ประเทศแลวขยายตวอยางตอเนองเชอมตอไปทวระบบ ซงมหลายสาเหตดวยกน เพราะฉะนนผประกอบการ

ธรกจอสงหารมทรพย จงมความจ�าเปนอยางยงทจะตองหามาตรการปองกนตนเอง โดยศกษาถงปจจยภายนอก

ทสงผลกระทบตอธรกจ และปจจยภายในเพอสงเสรมความแขงแกรงของธรกจ เมอเกดวกฤตเศรษฐกจขนใน

อนาคต (รากฐานไทย, 2547)

จากเหตการณวกฤตการณอสงหารมทรพย ทเกดขนในประเทศไทย สวนใหญเกดขนเนองจากการขาด

การชน�าในการพฒนาธรกจอสงหารมทรพย เนองจากธรกจนมความผนผวน และความเสยงคอนขางมาก และ


จากปจจยตางๆ ทไดกลาวมาแลวขางตน จนกลายมาเปนปญหาสะสมมาตลอด ปจจบนธรกจอสงหารมทรพย

ก�าลงเตบโตอยางรวดเรวท�าใหมนกธรกจทงรายเกาและรายใหมเขามามาก เกดการแขงขนทรนแรงมากขน

รวมทงปจจยทางดานเศรษฐกจมหภาค กก�าลงเผชญปญหาตางๆ ทเกดขน ซงสวนใหญเปนปจจยลบแทบ

ทงสน และเสยงตอการเกดวกฤตการณเศรษฐกจขนอกครง หากเกดวกฤตขนอกจรง จะท�าใหวงการธรกจ

“อสงหารมทรพย” ในประเทศไทย ซงมมลคาหลายแสนลานบาท ไดรบความเสยหายอกดวย (รากฐานไทย,

2547)

ดงนนจงมความส�าคญและจ�าเปนทผ วจยตองรวบรวม และศกษาสภาพแวดลอมทมอทธพลตอ

การด�าเนนธรกจทจะสงผลตอความส�าเรจ และความลมเหลว รวมทงศกษากลยทธการจดการของผประกอบการ

ในภาวะวกฤต เพอน�ามาวเคราะห และสงเคราะห เพอก�าหนดรปแบบกลยทธการจดการเชงบรณาการ เพอน�า

ไปใชใหเกดประโยชนของผประกอบการธรกจอสงหารมทรพย โดยเฉพาะธรกจบานจดสรร และคอนโดมเนยม

ตลอดจนวงการธรกจอสงหารมทรพยโดยทวไปในอนาคตได

วตถประสงค1. เพอศกษาสภาพแวดลอมในภาวะวกฤต ทมอทธพลตอการจดการธรกจบานจดสรร และคอนโดมเนยม

ในประเทศไทย

2. เพอศกษาปจจยภายใน ทมอทธพลตอการจดการธรกจบานจดสรร และคอนโดมเนยมในภาวะวกฤต

ของผประกอบการในประเทศไทย

3. เพอก�าหนดรปแบบกลยทธการจดการ ในภาวะวกฤตส�าหรบธรกจบานจดสรร และคอนโดมเนยมของ

ผประกอบการในประเทศไทย เพอใชเปนยทธศาสตรในการจดการใหมนคง และยงยนตอไป

4. เพอก�าหนดขอจ�ากดของรปแบบกลยทธการจดการในภาวะวกฤต เพอใชเปนขอมลในการศกษา

กลยทธในภาวะดงกลาวในประเทศไทย

วรรณกรรมทเกยวของกลยทธ (Strategic) หมายถง วธการด�าเนนงานทมนใจไดวาจะน�าไปสความส�าเรจ ตามวตถประสงค

ขององคกร (วฒนา วงศเกยรตรตน, 2548)

ภาวะวกฤต (Crisis) หมายถง เหตการณส�าคญ หรอจดของการตดสนใจซงหากไมจดการอยางเหมาะสม

และทนเวลา หรอถาไมจดการเลยอาจจะเปลยนเปนความสญเสยทยากจะแกไข (Ramee, 1997)

การจดการ (Management) หมายถง การด�าเนนงานตามโครงสรางองคกร และการประสานงาน เพอ

ใหประสบความส�าเรจ ตามวตถประสงคและรกษาไวซงนโยบาย การจดการเปนการรวมปจจยของการผลตกบ

เครองจกร วสดอปกรณ และการเงน (วฒนา วงศเกยรตรตน, 2548)

กลยทธการจดการในภาวะวกฤต (Strategic Crisis Management) หมายถง การก�าหนดปญหาเพอ

การตดสนใจอยางเหมาะสมตอเหตการณส�าคญ เพอจ�ากดขอบเขตความเสยหายอยางเปนขนเปนตอน รวมทง

ระบบ การวเคราะห ปจจยตางๆ ทเกยวของกบลกคา และคแขงขน (ปจจยภายนอก) และตวองคกร (ปจจย

ภายใน) เพอใหเปนบรรทดฐานส�าหรบการคดใหมท�าใหมในการบรหาร โดยมวตถประสงคเพอการวางแผน

ตลอดจนการก�าหนดแนวทางของนโยบายทสงผลดตอองคกร และสอดคลองกบกลยทธขององคกร ซงบรษท

ทเผชญกบวกฤตควรจะพสจนความจรงในสภาพแวดลอม ซงประกอบดวยการก�าหนดวกฤตและผลกระทบ โดย

พยายามเรมตนจดการกบวกฤต เทคนคการจดการกบวกฤตนน ประกอบดวย (1) มอบหมายใหทมบรหารทม


ประสบการณในดานกฎหมายธรกจ การจดการดานการเงน บคคล และการด�าเนนงาน (2) จ�าแนกแยกแยะ

มอบหมายใหท�ากอนในประเดนทแทจรงของวกฤต (3) แบงประเดนของวกฤต หาสาเหตทแฝงอย (4) วเคราะห

วางโครงรางการจดการวกฤตจากกจกรรมการจดการของบรษท

นงเยาว นวรตน (2548) วจยเรอง Rethinking Institutional Responses to the 1997 Economic

Crisis: A Survival Crisis for Marginalized Workers in Thailand ผลการวจยพบวา วกฤตเศรษฐกจในป 1997

เกดจากความผดพลาดในการด�าเนนงานของภาครฐ และสงผลกระทบอยางรนแรงกระทบเปนวงกวาง กอให

เกดความหดตวของแรงงานในภาคการกอสราง และอตสาหกรรมการผลต โดยภาคเอกชนตองศกษาวเคราะห

สถานการณ และปองกนกบตนเองดวยความไมประมาท

สนธยา วานชวฒนา (2550) วจยเรอง Thailand real estate market cycles: Case study of 1997

economic crisis ผลการวจยท�าใหเราทราบวาสงทนกพฒนา และนกลงทนดาน “อสงหารมทรพย” จะตองระวง

คอ จะตองมการศกษาธรกจดานนอยางถองแท ควรจะมการท�าวจยตลอดเวลา เพอใหทราบถงความตองการ

ของลกคา อกทงตองตดตามสภาวะทางเศรษฐกจทงในและตางประเทศ อกทงเตรยมหาวธปองกนเหตอน

ไมคาดคด เพอทจะไดไมใหเกดความผดพลาดเชนในอดตทผานมา

Ranko Bon, Jay F. Mc Mahan และ Paul Carder (2005) วจยเรอง Property Performance

Measurement: From Theory to Management Practice ผลการวจยพบวา หลกในการประกอบธรกจ

อสงหารมทรพย ผประกอบการตองมการเรยนรขอผดพลาดทงของตนเอง และของผประกอบรายอน ทงทเหมอน

และแตกตางกน เพอน�ามาพฒนาธรกจของตนเองใหดขน และทส�าคญผประกอบการตองยดหลกปฏบตตาม

หลกการ และโครงสรางทไดวางไวอยางเครงครด เพอความเจรญกาวหนาในธรกจ

William B Gwinner (2008) วจยเรอง The Sub Prime Crisis: Implications for Emerging Markets

จากการวจยพบวา ในระยะเวลา 10 ปทผานมา ราคาทรพยสนตางๆ สงขนน�าไปสการมองภาพในแงดของ

นกลงทน และสถาบนการเงน ท�าใหเกดสนเชอซบไพรมขน โดยมวตถประสงคใหครวเรอนทมรายไดนอย สามารถ

กซอบานได ท�าใหมประชาชนจ�านวนมากเขามาซอบานสงผลใหราคาบานสงขนจนกระทงเกดการเกงก�าไร

รวมทงสถาบนการเงนหละหลวมในการปลอยก ท�าใหคณภาพสนเชอต�า และการท�า Securitization ของผใหก

ทไมใชสถาบนการเงนทขาดจรรยาบรรณ สงผลใหเกดความเสยหายลกลามไปทวโลก

วธกำรศกษำการวจยเรองกลยทธการจดการในภาวะวกฤตในภาคอสงหารมทรพย ศกษาธรกจบานจดสรรและ

คอนโดมเนยม ในครงน ผวจยใชการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) โดยใชการวจยเอกสาร (Docu-

mentary Research) การสมภาษณแบบเจาะลก (In - Depth Interview) เปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล

และใชการประชมกลมยอย (Focus Group) เพออภปรายและปรบปรง เปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล

โดยผวจยไดก�าหนดขอบเขตการวจยไว 3 ขอบเขตดวยกน ซงมรายละเอยดดงน

1. ขอบเขตเนอหา การวจยครงนผ วจยม งศกษาถง กลยทธการจดการในภาวะวกฤตในภาค

อสงหารมทรพย : ศกษาธรกจบานจดสรร และคอนโดมเนยมโดยมงเนนศกษาทฤษฎของกลยทธการจดการ

ในภาวะวกฤต (Strategic Crisis Management) โดยการก�าหนดปญหาเพอการตดสนใจอยางเหมาะสมตอ

เหตการณส�าคญ เพอจ�ากดขอบเขตความเสยหาย อยางเปนขนเปนตอน รวมทงระบบ การวเคราะห ปจจยตางๆ

ทเกยวของกบลกคา และคแขงขน (ปจจยภายนอก) และตวองคกร (ปจจยภายใน) ศกษากลยทธการจดการใน

ภาวะวกฤต รวมทงรปแบบทมอทธพลตอการก�าหนดกลยทธ และความเหมาะสมกบสภาพบรษท


2. ขอบเขตผใหขอมลและแหลงขอมล เนองจากการศกษาครงนแบงการเกบรวบรวม และการวเคราะห

ขอมลออกเปนหลายขนตอน แตละขนตอนจะเกยวของกบประชากร และกลมเปาหมายผใหขอมลส�าคญ

แตกตางกนตามวธด�าเนนงานและวตถประสงคในการศกษา โดยเลอกกลมเปาหมายผใหขอมลในเขต

กรงเทพฯ ปรมณฑล และจงหวดใกลเคยง ซงเปนกลมทมรายไดสวนใหญรอยละ 60 ของรายไดรวมทงประเทศ

เปนตวก�าหนด โดยมขนตอนการวจยดงน คอ 1. การวจยเอกสาร 2. การสมภาษณเชงลก 3. การประชม

กลมยอย โดยการวจยเอกสารไดแหลงขอมลจากรายงานประจ�าป (Annual Report) ผลประกอบการ และ

กลยทธการบรหารงานของบรษททมผลประกอบการดทสดตดอนดบ 1-10 ของประเทศไทยยอนหลงตงแตป

2539-2552 รวม 14 ป จ�านวน 7 บรษท และเอกสารงานวจยของธนาคารแหงประเทศไทย เอกสารงานวจย

ของศนยวจยกสกรไทย เอกสารงานวจยของศนยวจยไทยพาณชย สวนการสมภาษณเชงลก และการประชม

กลมยอยไดแหลงขอมลจากผใหขอมลส�าคญ คอ ผประกอบการธรกจบานจดสรร และคอนโดมเนยม ผบรหาร

สถาบนการเงน นกวชาการดานอสงหารมทรพย จ�านวน 20 คน และ 8 คนตามล�าดบ

3. ขอบเขตระยะเวลาทศกษา ไดด�าเนนการศกษาตงแตเดอนตลาคม-เมษายน 2553 สวนขอมลทไดจาก

แหลงขอมลไดน�ามาวเคราะหตรวจสอบขอมลแบบสามเสา (Triangulation) โดยการวเคราะหขอมลเชงคณภาพ

แบบพรรณนาวเคราะห (Analysis Description) และน�าผลงานวจยทไดโดยจดประชมกลมยอย (Focus Group)

เพออภปรายผลและปรบปรงเปนกลยทธการจดการในภาวะวกฤต ส�าหรบธรกจบานจดสรร และคอนโดมเนยม

เชงบรณาการ

ผลกำรวจยผลการวจยน ประกอบดวยประเดนทเปนปจจยเกยวกบสภาพแวดลอมภายนอกทเปนโอกาส และ

อปสรรคภายนอกองคกร ทงทางดานเศรษฐกจ การเมอง และสภาพแวดลอมภายในทเปนจดแขงและจดออน

ของผประกอบการธรกจอสงหารมทรพย ซงผวจยน�าขอมลจากทกแหลงมามาสงเคราะหพบวา ในการจดการ

ธรกจอสงหารมทรพยนน ปจจยภายนอกและปจจยภายใน นบวาเปนสงทจ�าเปนทผประกอบการจะละเลย

เสยมได เชน ในอดตทผานมาการวเคราะหดานเศรษฐกจ ดชนชวดตางๆ ทงในประเทศและตางประเทศ รวมทง

การบรหาร ดานการลงทน ซงมผลกระทบตอผประกอบการธรกจอสงหารมทรพยแทบทงสน โดยเฉพาะใน

ชวงวกฤตเศรษฐกจป 2540

โดยโอกาสของผประกอบการทมแหลงเงนทนของตนเองไมตองพงพาสถาบนการเงน เมอเกดวกฤต

เศรษฐกจจะสามารถบรหารโครงการตอไปไดโดยไมตองหยดชะงก จะสามารถขายไดเรวขน เพราะโครงการ

อนทพงพาสถาบนการเงนจะมปญหาแทบทงสน จะเปนทรจกของลกคา และสามารถสรางชอเสยงไดในชวงน

อปสรรคของผประกอบการคอ สถาบนการเงนระงบสนเชอโครงการ และอาจระงบถงสนเชอรายยอย

ท�าใหโครงการหยดชะงก ไมสามารถช�าระหนคนสถาบนการเงนได ท�าใหผประกอบการถกฟองรอง หรอตอง

ปรบปรงโครงสรางหน มผลกระทบตอผรบเหมากอสราง ซพพลายเออร และลกคาทซอบานแตไมไดบาน

รวมทงอตราดอกเบยทสงขน สงผลใหลกคาขาดความเชอมนไมกลาซอบาน

จดแขงของผประกอบการตองรกษาสดสวนหนสนตอทน Debt & Equity (D/E Ratio) ประมาณ 1 ตอ 1

ไมลงทนหมด 100 % ตองมเงนส�ารอง รจกพอเพยงไมโลภ ท�าทละโครงการ ไมบมบามในการท�าธรกจ ยดถอ

นโยบายเศรษฐกจพอเพยงเปนทตง

การบรการลกคากอนและหลงการขาย แมลกคาซอบานไปหลายปแลว มความซอสตยตอลกคา

ไมโกหกหลอกลวง ไมเอาเปรยบลกคา ตองมความจรงใจ ท�าใหลกคาเกดความพงพอใจสงสด การกอสรางและ


การออกแบบบานทอยอาศยอาจตองมคณภาพทด มเอกลกษณโดดเดน มการควบคมดแลใกลชด พฒนา

เทคนคการกอสรางใหทนสมย รวดเรว ประหยดคาใชจาย ลดตนทน สงมอบบานใหกบลกคาไดเรวขน

สรางทศนคตทดมจดยน เมอเกดวกฤตไมตนตระหนก ตองมสตคดหาทางแกไข สรางความเชอมนให

องคกรและลกคา ยอมเสยสวนนอยเพอรกษาสวนใหญ น�าพาองคกรใหผานพนวกฤตใหได บคลากรตองม

คณภาพ ตองมการพฒนา และฝกอบรมเปนอยางด รวมทงการจดการดานการกอสราง การเงนบญช และรจก

วเคราะหระบบงาน รอบรสถานการณ จบจงหวะเขา-ออก ในการท�าธรกจได ตดตามขาวสารดานเศรษฐกจ

นโยบายธนาคาร

จดออนของผประกอบการคอ ท�าโครงการใหญเกนตว โลภมาก ไมรจกประมาณตนเอง ไมระมดระวง

มองโลกในแงดไปหมด ลงทนหมด 100 % ไมสามารถหาแหลงเงนทนได ใชเงนกดอกเบยสง การบรหารงานไมด

ขาดความรและทกษะ ขยายงานมากดแลไมทวถง ขาดความรอบคอบ ขาดการวเคราะหตลาด มองสถานการณ

ไมออก มองผดพลาด ไมมวนยดานการเงน ใชเงนนอกระบบไมไดวางแผนการเงนท ไมเอาใจใสลกคา เมอลกคา

มปญหาไมไดรบการแกไข การกอสรางบานไมมคณภาพ ขาดการควบคมดแล ท�าใหลกคาขาดความเชอมน

พดปากตอปาก ท�าใหเสยชอเสยง

ส�าหรบการวจยเอกสาร (Documentary Research) 7 บรษททมผลประกอบการดทสดตดอนดบ

1-10 นน พบวา กลยทธทน�ามาใชนน มทงเหมอนกนและแตกตางกน โดยในชวงทเจอปญหาวกฤตเศรษฐกจ

จะใชวธปรบปรงโครงสรางหน โดยเจรจากบสถาบนการเงน ลดราคาบาน ขายสนทรพยทมอยเปนเงนสด

เพอเสรมสภาพคลอง ลดภาระหนสน สรางรายได โดยมงเนนพฒนาสนคา และบรการทมคณภาพตอบสนอง

ความตองการของลกคา สรางความแตกตางจากคแขงขน โดยใชกลยทธสรางบานพรอมขาย และสราง

ความประทบใจ (First Impression)

โดยแตละบรษทมการวางต�าแหนงผลตภณฑ (Product Positioning) ไวอยางชดเจน ใชกลยทธ

การตลาดสรางฐานขอมลลกคา ศกษาพฤตกรรมผบรโภค มงเนนการสรางแบรนด เพอใหเกดภาพพจนทด

เนนกระจายโครงการทวทกทศในกรงเทพฯ และปรมณฑล โดยมงเนนท�าเลทด ใกลแหลงสาธารณปโภค

รวมทงการศกษาวจยการออกแบบผลตภณฑใหตรงกบความตองการของลกคา มการพฒนา Design Center

การหาชองทางการตลาดใหมๆ (Blue Ocean Strategy) การเขาถงกลมลกคาเปาหมายดวยระบบลกคาสมพนธ

CRM (Customer Relationship Management) รวมทงการน�านวตกรรมการกอสรางผนงส�าเรจรป (Rc Lord

Bearing Wall Prefabrication) มาใชในการกอสราง มการตรวจสอบการกอสรางทกขนตอน และมสตกเกอร

ตรวจสอบคณภาพ (QC Sticker) เปนตน

จากขอมลทผ วจยเกบรวบรวม และสงเคราะหขอมลทงหมด ผวจยขอเสนอกลยทธการจดการใน

ภาวะวกฤต ในภาคอสงหารมทรพย: ศกษาธรกจบานจดสรร และคอนโดมเนยม โดยใชชอตวแบบ “F I M M A”

มาใชในการจดการธรกจ คอ F = Finance (ดานการเงน) I = Innovation (ดานนวตกรรม) M = Management

(การจดการ) M = Marketing (การตลาด) A = Accountality (ความนาเชอถอ, ความไววางใจ)

สรป อภปรำยผล และขอเสนอแนะสภาพแวดลอมในภาวะวกฤต ทมอทธพลตอการจดการธรกจบานจดสรร และคอนโดมเนยมใน

ประเทศไทย จากผลการวจยพบวา สถาบนการเงนสวนใหญจะชลอหรอระงบสนเชอ ท�าใหธรกจอสงหารมทรพย

ในชวงนนหยดชะงก ผประกอบการไมสามารถช�าระหนคน ท�าใหถกฟองรองหรอตองปรบปรงโครงสรางหน ม

ผลกระทบตอธรกจทเกยวของ อตราดอกเบยสง ลกคาขาดความเชอมน ส�าหรบผประกอบการทมแหลงเงนทด


ไมตองพงพาสถาบนการเงน จะสามารถบรหารโครงการตอไปได เปนทยอมรบของลกคา

ปจจยภายในในภาวะวกฤต ทมอทธพลตอการจดการธรกจบานจดสรร และคอนโดมเนยมในประเทศไทย

จากผลการวจยพบวา ผประกอบการทลมเหลวเกดขนเนองจากการท�าโครงการใหญเกนตว ไมระมดระวง ไมม

เงนส�ารอง เมอธนาคารระงบสนเชอท�าใหโครงการลมไมสามารถหาแหลงเงนทนได การบรหารงานไมดขาด

ความรและทกษะ ขาดการวเคราะหและวจยตลาด ไมมวนยทางการเงน ไมเอาใจใสลกคา การกอสรางบาน

ไมมคณภาพ ผประกอบการทประสบความส�าเรจจะไมท�าเกนตว รจกพอเพยงไมโลภมาก มการบรการทดทง

กอนและหลง การขาย ซอสตยไมเอาเปรยบลกคา การกอสรางและการออกแบบบานทอยอาศยตองมคณภาพ

มการจดการภายใน ทด สรางความเชอมนใหกบองคกรและลกคา รอบรสถานการณ

รปแบบกลยทธการจดการในภาวะวกฤต ส�าหรบธรกจบานจดสรร และคอนโดมเนยมของผประกอบการ

ในประเทศไทย จากผลการวจยสามารถสรปเปนรปแบบกลยทธการจดการในภาวะวกฤต ทชอวา 3PA2IHC

ดงมรายละเอยดดงน

P = Planning (การวางแผน) ตองมการจดท�าแผนงานโครงการในดานพฒนาโครงการ การเงน

การขาย และการบรหาร (แสนสร, 2544) ตองก�าหนดนโยบายและวางแผนงานใหด หลงจากนนเดนตาม

แผนงาน ไมลงหมดตว ตองมเงนส�ารอง และมแหลงเงนทนเผอฉกเฉน (ผใหขอมลทานท 2)

P = Process (กระบวนการจดการ) มระบบการบรหารงานทด ผบรหารตองมประสบการณ และ

ความช�านาญในการท�าธรกจอสงหารมทรพย (Property Perfect, 2549) เจาของกจการ หรอผบรหารตองศกษา

และท�าความเขาใจในกระบวนการการท�างานทงหมด เชน งานกอสราง งานจดซอ งานดานบญชและการเงน

ดานบคลากร ตองเขาใจ และรจกวางแผนโครงการ (ผใหขอมลทานท 8)

P = Product Positioning (การวางต�าแหนงผลตภณฑ) การแสวงหาตลาดใหมๆ ทมการแขงขนนอย

หรอปราศจากการแขงขน (Blue Ocean Strategy) ใชกลยทธหลกในการแขงขน หาชองวางการตลาด และเพอ

ก�าหนดต�าแหนงทางการตลาด (แสนสร, 2545) กลยทธคอ การเจาะกลมลกคาระดบลาง เงนเดอน 4,000-5,000

บาท เขากสามารถผอนได เพราะเขาอยากมบานอย (ผใหขอมลทานท 5)

A = Analysis (การวเคราะห) ใหฝายวจยมสวนรวมกบฝายการด�าเนนการทกฝาย ทงฝายการตลาด

ฝายบรการลกคา ฝายกอสราง และฝายการเงน (แสนสร, 2546) รจกวเคราะหตดตามสถานการณบานเมอง

ดแนวโนมเศรษฐกจ หรอดเรองใกลตว เชน ตลาดหน นโยบายธนาคาร สรางทมวจย เพอตอบสนองลกคา

ใหตรงกบความตองการ (ผใหขอมลทานท 5)

I = Investment (การลงทน) การเลอกขนาดทดน และท�าโครงการทเหมาะสมกบก�าลงความสามารถ

ในการลงทน โดยมสดสวนหนสนตอทน Debt/Equity 1:1 สามารลดความเสยงได (Quality House, 2549)

ผประกอบการควรมแหลงเงนทนของตวเอง ไมพงพาสถาบนการเงนมากจนเกนไป โดยเพาะในชวงวกฤต

เศรษฐกจ โดยการลงทนตองรกษาสดสวนหนสนตอทนใหเหมาะสม ไมลงหมดตว 100% จะลงทนสดสวน

1 ตอ 1 หรอ 2 ตอ 1 เทานน (ผใหขอมลทานท 3)

I = Innovation (นวตกรรม) นวตกรรมการกอสราง (Construction Innovation) การพฒนาการกอสราง

โดยการพฒนาระบบส�าเรจรปตางๆ เชน ระบบ Precast เพอยนระยะเวลาการกอสรางใหแลวเสรจกอนก�าหนด

สามารถสงมอบบานใหลกคาไดเรวขน และลดตนทนการด�าเนนงานตางๆ เชน ดานการเงน (พฤกษา, 2548)

H = Human (ดานบคลากร) เรงพฒนาและฝกอบรมบคลากรใหมความร ความสามารถสงขน เพอ

รองรบปรมาณงานทเพมขน และไดน�าระบบ Balance Scorecard และ KPI มาใชกระตนใหปฏบตงานม

ประสทธภาพมากขน และเนนการเพมศกยภาพใหกบบคลากรมากกวาเพมคน พรอมทงดแลโครงสรางเงนเดอน


ปรบปรงสวสดภาพ และสวสดการตางๆ ใหเหมาะสม (L.P.N., 2547) พนกงานทกคนตองไดรบการฝกอบรม

ใหมความช�านาญในหนาทรบผดชอบ รกและภกดตอองคกร (ผใหขอมลทานท 2)

C = Customer Satisfaction (ความพงพอใจของลกคา) มทมงานขายทมประสทธภาพ และมหนวยงาน

เฉพาะทใหบรการกอนและหลงการขาย ดแลลกคาอยางใกลชด และสรางการบรการทเหนอความคาดหมาย

ตลอดเวลา เพอสรางความเชอมน และภาพลกษณทดตอองคกร และใชระบบการจดการลกคาสมพนธ (Land

& House, 2546) ลกคาคอ พระเจา ลกคาตองมากอน ตองบรการใหดทงกอนและหลงการขาย ตองม

ความซอสตย ไมโกหกหลอกลวง ไมเอาเปรยบลกคา และตองมความจรงใจเปนส�าคญ หากลกคามปญหาตอง

รบแกไขบานทขายไปแลวแมหมดรบประกน ถามปญหาตองเขาไปดแลเพอผกมดใจลกคา (ผใหขอมลทานท 1)

จากการวเคราะหขอมลตางๆ จนสามารถก�าหนดกลยทธการจดการในภาวะวกฤต ในภาคอสงหารมทรพย

ศกษาธรกจบานจดสรร และคอนโดมเนยม 3PA2IHC พรอมทงรายละเอยดของ กลยทธทจะน�าไปใชแลว

ผวจยไดจดประชมกลมยอย (Focus Group) เพอรบขอเสนอแนะ อภปรายผล จากผทรงคณวฒ เพอน�าไป

ปรบปรง กลยทธการจดการในภาวะวกฤตในธรกจบานจดสรร และคอนโดมเนยม ใหมประสทธภาพ และ

ประสทธผลมากยงขน สะดวกตอการน�าไปใช และเปนสากล โดยเสนอกระบวนทศน (FIMMA Strategic Crisis

Management) หรอกลยทธการจดการในภาวะวกฤต FIMMA ซงเปนกลยทธทสามารถน�าไปใชจดการในภาวะ

วกฤตไดอยางสะดวกเขาใจงาย เปนรปธรรม โดยก�าหนดเรยงล�าดบกระบวนการ เพอด�าเนนการตามตวอกษร

จาก F →I →M →M →A แตทงนขนอยกบผทน�ากลยทธไปใช หากมความพรอมในกลยทธใดกอน กสามารถ

ผานไปใชกลยทธถดไปได หรอสามารถใชกลยทธหลายตวในเวลาเดยวกนขนอยกบความพรอมของผน�าไปใช

สวนหนงดวย

ขอเสนอแนะการวจยในครงนจะเกดประโยชนโดยตรงตอผ ประกอบการธรกจบานจดสรร และคอนโดมเนยม

ผประกอบการอสงหารมทรพยอนๆ นกวชาการดานอสงหารมทรพย รวมทงเศรษฐกจไทย โดยสามารถน�า

ผลการศกษามาใชในการวางแผนการจดการธรกจใหสามารถอยรอดเตบโต และเปนประโยชนในวงการธรกจ

นกวชาการดานอสงหารมทรพยตลอดจนเปนผลดตอเศรษฐกจไทยโดยรวม ทงพจารณาใหขอเสนอแนะตอ

ภาครฐ เพอน�าผลการวจยไปใชรวมทงขอเสนอแนะในการวจยครงตอไปดงตอไปน

ขอเสนอแนะตอภาครฐ และเพอการน�าผลการวจยไปใช 1. ผประกอบการธรกจบานจดสรร และ

คอนโดมเนยม สามารถน�ากลยทธการจดการในภาวะวกฤตไปใชในการวางแผนการจดการธรกจ เตรยมการ

ตงรบปองกนวกฤตเศรษฐกจทจะมผลกระทบตอผประกอบการ และเพอการบรหารงานทมประสทธภาพ

2. กลมธรกจบานจดสรร และคอนโดมเนยม สามารถน�ากลยทธการจดการในภาวะวกฤตเศรษฐกจมาใชเปน

แนวทางในการวางแผนการจดการธรกจ เตรยมการตงรบ ปองกนวกฤตเศรษฐกจทจะมผลกระทบตอกลมธรกจ

บานจดสรร และคอนโดมเนยม รวมทงสมาคมบานจดสรรและอาคารชด 3. กลมธรกจอสงหารมทรพยโดยรวม

สามารถน�ากลยทธการจดการในภาวะวกฤต มาประยกตใชกบธรกจอสงหารมทรพยอนๆ โดยใชเปนแนวทางใน

การบรหารงานทวไป และในภาวะวกฤต 4. กลมวชาการดานอสงหารมทรพย สามารถน�ากลยทธการจดการใน

ภาวะวกฤต ไปศกษาเปนแนวทาง เพอการวจยและเปนองคความรทางดานวชาการ 5. เศรษฐกจไทยไดรบผล

กระทบนอยลงท�าใหเศรษฐกจของประเทศมนคง 6. ภาครฐควรจดตงศนยควบคมธรกจดานอสงหารมทรพย เพอ

เกบรวบรวมขอมลก�ากบดแลธรกจดานน โดยตรง โดยเฉพาะธรกจบานจดสรร และคอนโดมเนยม แบงประเภท

ของบาน และจ�านวนใหตรงกบความตองการของแตละพนท รวมทงการออกใบอนญาตตางๆ เพอควบคมไมให


เกดอปทานลนตลาด (Over Supplies) อนเปนสาเหตของวกฤตเศรษฐกจทผานมา

ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป 1. ควรวจยเรองนในภมภาคอนๆ ในหลายประเทศทวโลกทเกด และ

ไมเกดปญหาวกฤตเศรษฐกจ หรอสามารถปองกนวกฤตเศรษฐกจทจะเกดขนได เพอน�ามาศกษาเปรยบเทยบ

และตอยอดกบการวจยครงน 2. ควรวจยเกยวกบการสงเสรมธรกจอสงหารมทรพย ทงภาครฐ และ

ภาคสถาบนการเงน เพอเปนแนวทางก�าหนดยทธศาสตร และวางแผนแกปญหา การควบคมธรกจ

อสงหารมทรพย ปญหาดานอปทาน ลนตลาด (Over Supplies) รวมทงปญหาหนเสย ซงเปนจดเรมตนของ

วกฤตเศรษฐกจแบบยงยนตอไป

เอกสำรอำงองควอลต เฮาส. (2549). รายงานประจ�าป. กรงเทพมหานคร : ควอลต เฮาส.

นงเยาว นวรตน. (2548). Rethinking Institutional Responses to the 1997 Economic Crisis: A Survival Crisis for Marginalized Workers in Thailand. โพสต ทเดย, หนา 6.

พรอพเพอรต เพอรเฟค. (2549). รายงานประจ�าป. กรงเทพมหานคร : พรอพเพอรต เพอรเฟค.

พฤกษา เรยลเอสเตท. (2548). รายงานประจ�าป. กรงเทพมหานคร : พฤกษา เรยลเอสเตท.

รากฐานไทย. (2547). ธปท. และนกวชาการฟนธง อสงหาฯ ฟนถงควตลาดกลางแจงเกด. กรงเทพมหานคร : รกบานเกด.

แลนด แอนด เฮาส. (2546). รายงานประจ�าป. กรงเทพมหานคร : แลนด แอนด เฮาส.

วฒนา วงศเกยรตรตน. (2548). การวางแผนกลยทธ ศลปะการวางแผนองคกรส ความเปนเลศ. กรงเทพมหานคร : อนโนกราฟฟกส.

ศนยวจยกสกรไทย. (2546). ความเสยงตอภาวะฟองสบ ยงมขอบเขตจ�ากด. กรงเทพมหานคร : อสงหารมทรพยและการกอสราง.

แสนสร. (2544-2546). รายงานประจ�าป. กรงเทพมหานคร : แสนสร.

แอล.พ.เอน. ดเวลลอปเมนท. (2547). รายงานประจ�าป. กรงเทพมหานคร : แอล.พ.เอน. ดเวลลอปเมนท.

Bon, R, et al. (2005). Property performance measurement: from theory to management Practice, Facilities.

Ramee. (1997). Human Resources and Labor Relations. American Management Association.

William, B. (2008). The Sub Prime Crisis, Institute of international Finance Research : USA.


บทคดยอการวจยเรองน มวตถประสงคเพอน�าเสนอมาตรการเพมประสทธภาพการแสวงหาพยานหลกฐาน

เพมเตมในคดอาญาในชนพนกงานอยการ ขอมลทใชในการวจยมาจากการสมภาษณเชงลกจากผเชยวชาญ

แตละสาขาทเกยวของกบกระบวนการยตธรรม 11 คน และแบบสอบถามพนกงานอยการซงปฏบตหนาทอ�านวย

ความยตธรรมทางอาญา 303 ผลการวจย พบวา 1) ดานกฎหมายวธพจารณาความอาญาทมประสทธภาพ

พบวา ป.ว.อาญา มาตรา 143 ทใหอ�านาจพนกงานอยการสงใหพนกงานสอบสวนท�าการสอบสวนเพมเตม เปน

อปสรรคปจจยทท�าใหส�านวนคดอาญาคางมากทสด และพนกงานสอบสวนใชเวลาตาม ป.ว.อาญา มาตรา

87 เกอบทงหมด จงควรเพมชองทางในการแสวงหาพยานหลกฐาน โดยก�าหนดใน ป.ว.อาญา มาตรา 143

ใหพนกงานอยการเขารวมสอบสวนกบพนกงานสอบสวนในคดอาญาทมความส�าคญ คดอกฉกรรจ และคด

ทมความยงยากซบซอน 2) ดานการพฒนา คณภาพ/บคลากร พบวา การพฒนาพนกงานอยการทด เรมตน

ควรตองมการฝกอบรม หลกสตรการสบสวนสอบสวนตงแตแรกเรมเปนพนกงานอยการและมระบบบรหาร

ความรถายทอดซงกนและกนใหผปฏบตงานรจกการท�างานเปนทม 3) ดานความรวมมอในการแสวงหาพยาน

หลกฐานรวมกน พบวา ในคดอาญาส�าคญคดอกฉกรรจ หรอคดมขอยงยากซบซอน พนกงานสอบสวนอาจรองขอ

หรอพนกงานอยการเหนควรเองในการเขารวมการสอบสวน และพนกงานสอบสวนควรท�ารายงานการสอบสวน

เปนหนงสอใหพนกงานอยการทราบในขนตอนของการสอบสวนตงแตเรมตนคด 4) ดานการปรบเปลยนทศนคต

การแบงแยกอ�านาจสอบสวนออกจากอ�านาจ การฟองคด พบวา ควรมการจดสมมนาและเสวนาทางวชาการ

ระหวางองคกรในกระบวนการยตธรรมชนกอนฟองคดในระดบจลภาคระหวาง พนกงานอยการ และพนกงาน

สอบสวน และจดใหมโครงการแลกเปลยนบคลากรเพอเขาอบรมในหลกสตรส�าคญๆ ระหวางส�านกงานต�ารวจ

แหงชาตและส�านกงานอยการสงสด 5) ดานกฎหมายทใหอ�านาจแกการแสวงหาพยานหลกฐานเพมเตม พบวา

ควรแกไขประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาใหพนกงานอยการเขารวมสอบสวนกบพนกงานสอบสวน

ตงแตเรมตนในคดอาญาส�าคญๆ คดอกฉกรรจ คดทมขอยงยากซบซอน สวนวธปฏบตสอบสวนควรยกราง

เปนขอก�าหนดตามกฎกระทรวง 6) มาตรฐานมาตรการเพมประสทธภาพในการแสวงหาพยานหลกฐาน

เพมเตมในคดอาญาชนพนกงานอยการในภาพรวมอยในระดบเหนดวยมาก และเมอพจารณาเปนรายดาน

มาตรการเพมประสทธภาพในการแสวงหาพยานหลกฐานเพมเตมในคดอาญาชนพนกงานอยการ

Efficiency for Enhancing Measures on Evidence Gathering

by Public Prosecutors in Criminal Cases

นายฉตรชย ใจด และดร. อาภาศร สวรรณานนท



พบวา มความคดเหนอย ในระดบเหนดวยมากทสดดานการพฒนาคณภาพ/บคลากรเปนอนดบทหนง

รองลงมามความคดเหน อยในระดบเหนดวยมากดานกฎหมายทใหอ�านาจแกการแสวงหาพยานหลกฐาน

เพมเตม ดานกฎหมายวธพจารณาความอาญาทมประสทธภาพ ดานการปรบเปลยนทศนคต การแบงแยกอ�านาจ

สอบสวนออกจากอ�านาจการฟองคด และดานความรวมมอในการแสวงหาพยานหลกฐานรวมกน ตามล�าดบ

AbstractThe research aimed to provide a measure to efficiently seeking additional evidence in criminal

cases at prosecutorial level. The data was obtained from in-depth interviews of 11 specialists in the

fields related to criminal justice procedure and conducting questionnaire with 303 experience public

prosecutor. The result of the research that 1) The study on effective Law of Criminal Procedure found

that Section 143 of the Criminal Procedure Code, which has empowered the public prosecutor to

instruct the officers to investigate further was the main factor contributing to the unfinished criminal

case files and the investigation officers almost spended the time as permitted by Section 87 of

the Criminal Procedure Code, therefore there should increase channel in the pursuit of evidence,

by amending Criminal Procedure Code section 143 to allow the public prosecutor to hold

joint investigation in the important criminal and complicated cases with the investigation officers.

2) The study on quality improvement/staff development found that the process of improving the

public prosecutors should begin with the training. The training programme on investigation should

be given to the public prosecutor from the beginning. There should also be the sharing or transfer

of knowledge between the practitioners in order to introduce the teamwork skills. 3) The study on

cooperation in the pursuit of evidence illustrated that in the important criminal case, cases which

impose public threat or cases which were complicated. The investigation officers may request,

or if the public prosecutors deemed appropriate, to take part in the investigation. The investigation

officers should conduct an investigation report in writing to be forwarded to the public prosecutor,

to inform them of the investigation process since the beginning of the case. 4) The study on the

change of attitudes. In the separation between the investigative power and the prosecutorial power

found that there should be a seminar and the academic discussion amongst the organization within

the criminal justice procedure prior to the prosecution at micro level between the public prosecu-

tors and the investigation officer. Also, there should be exchange of personnel between the Royal

Thai Police, Office of the Attorney General to be trained in important curriculum. 5) The law on legal

empowerment to seek additional evidence should be amended, especially the Criminal Procedure

Code. The aim was to enable to public prosecutors to jointly investigate with the investigation

officers since the beginning in the important criminal case, cases which impose public threat and

complicated cases. The practical steps should be drafted under the Ministerial Regulation. 6) The

majority agreed with the standard of the measures to increase efficiency in the pursuit of additional

evidence in criminal prosecutorial level. When considering at individual level, the result found that the

opinion was most positive on the aspect of improving the quality of personnel; follow by the aspect


on improving the law to empower the officials in the process of seeking the evidence; The effective

law of Criminal Procedure; The change of attitude in the separation between the investigation power

and the preseatorial power; and the cooperation in the pursuit of evidence respectively.

บทน�ำการแสวงหาพยานหลกฐานเพมเตมในคดอาญาชนพนกงานอยการทควรจะเปนคอรปแบบซงควร

สอดคลองกบอ�านาจหนาทของพนกงานอยการในระบบสากล การจะเปนรปแบบการแสวงหาพยานหลกฐาน

เพมเตมในคดอาญาชนพนกงานอยการในระบบสากลได จ�าตองมการปรบปรงแกไขเปลยนแปลงกฎระเบยบ

เกยวกบการด�าเนนคดอาญาและกฎหมายทเกยวของ และอยการตองปรบปรงทศนคตและบทบาทในการเขาไป

มสวนรวมในการคมครองสทธของผเสยหาย ผตองหา และบคคลทเขามาเกยวของในคดอาญา องคกรอยการ

ตองมหลกประกนถงความเปนอสระและความมนคงในสถานภาพความเปน “องคกรกงตลาการ” (Semi-Judicial

organization) และตองมความเปนอสระในการปฏบตหนาทภายใตการตรวจสอบควบคมทเหมาะสมตามหลก

ประชาธปไตย แตการพฒนาปรบปรงบทบาทขององคกรหนงองคกรใดเพยงองคกรเดยวไมอาจแกไขปญหาท

เกดขนในกระบวนการยตธรรมได นอกจากตองกระท�าทงระบบ (integrated approach) โดยการวางแนวทาง

ในการปรบปรงใหเปนไปในทศทางเดยวกน

ปญหาส�าคญทมผลกระทบถงสทธเสรภาพของประชาชนโดยตรง คอ ปญหาในเรองอ�านาจสอบสวน

คดอาญา และปญหาวาองคกรใดควรเปนผมอ�านาจสอบสวน และดวยความส�าคญอยางยงของอ�านาจสอบสวน

จงตองมการสรางระบบการตรวจสอบถวงดล (Check and Balance) ขน เพอใหหลายองคกรเขามารวมกนใช

อ�านาจน ไมปลอยใหอยภายใตอ�านาจขององคกรหนงองคกรใดโดยเฉพาะ เพราะความส�าเรจของการสอบสวน

จงมไดอยทผลของการสอบสวนนนสมบรณในความรสกของพนกงานสอบสวนแตเพยงหนวยงานเดยว แตขนอย

กบอยการดวยวามความมนใจในพยานหลกฐานทรวบรวมมานนวามความเพยงพอทจะฟองคดตอศาลหรอไม

และตองขนอยกบศาลดวยวาจะเชอในพยานหลกฐานทอยการโจทกน�าสบและพพากษาลงโทษจ�าเลยตามฟอง

หรอไม ดงนน การแยกการสอบสวนกบการฟองรองออกจากกนจงท�าใหเกดปญหาในทางปฏบตสบเนองตอมา

หลายประการ อาท ปญหาการคมครองสทธของผตองหาและผเสยหาย ปญหาการบดเบอนรปคด ปญหา

การซ�าซอนและความลาชาในการด�าเนนคด และปญหาเกยวกบประสทธภาพในการด�าเนนคด

การแบงแยกความรบผดชอบในการด�าเนนคดอาญาชนสอบสวนและฟองรองออกจากกน ท�าใหอยการ

ท�างานตามส�านวนการสอบสวนเทานน แมตาม ป.ว.อาญา มาตรา 143 ใหอ�านาจพนกงานอยการอาจสง

สอบสวนเพมเตมหรอสงใหสงพยานมาเพอซกถามได แตในทางปฏบตบอยครงทอยการไมไดรบความรวมมอ

จากพนกงานสอบสวนตามสมควร (กรมอยการ, ม.ป.ป., เลม 1 และเลม 2) ท�าใหเกดปญหาส�านวนคดคงคาง

เปนจ�านวนมากในชนการสอบสวนเพมเตม เพราะอยการไมอาจเขาไปมบทบาทในการคมครองสทธของผถก

กลาวหาไดอยางเตมท การทเงอนไขใหอ�านาจด�าเนนคดหรอเงอนไขระงบคดไดรบการพจารณาลาชาไป เพราะ

ตองผานขนตอนของพนกงานสอบสวนจนเสรจสนกระแสความกอนกด การทอยการไมอาจวนจฉยไดแตตนมอ

วาการกระท�าทกลาวหานนเปนความผดตอกฎหมายหรอไมกด เหลานท�าใหผถกกลาวหาอาจจะตองถกควบคม

หรอขงโดยไมจ�าเปนหรอนานเกนความจ�าเปนได

อยางไรกดยงไมมความจ�าเปนทอยการตองเขาไปรวมการสอบสวนในทกๆ เรอง แตเฉพาะในคดทยงยาก

ซบซอน หรอในคดทมการรองเรยนวาไมไดรบความเปนธรรมเทานนทอยการควรมอ�านาจทจะเขาไปรวม

ดแลการสอบสวนอยางใกลชดยงขนตงแตเรมแรก และควรมก�าหนดระยะเวลาใหพนกงานสอบสวนสงส�านวน


การสอบสวนมาใหอยการพจารณาพอสมควร หรอหากยงไมพรอมทจะสงส�านวนกตองมก�าหนดระยะเวลาท

พนกงานสอบสวนจะตองแจงใหอยการทราบแตเนนๆ ถงคดทเกดขน รวมทงอยการควรมอ�านาจทจะท�า

การสอบสวนเพมเตม หรอปรบปรงเปลยนแปลงขอหาทเหมาะสมไดดวยตนเองดวย

นอกจากน ตองสรางระบบตรวจสอบและถวงดลมใหองคกรหนงองคกรใดมอ�านาจมากเกนไป และตอง

สรางมาตรการในการควบคมและตรวจสอบอยการทมประสทธภาพดวย (กตตพงษ กตยารกษ, 2541, หนา 229)

ซงการศกษาวจยนจงกาวไปสทศทางทชอบดวยระบบสากล เพราะความรวดเรวของคดนนคอจดมงหมายของ

กฎหมายวธพจารณาความอาญาอยางหนง และจะน�ามาซงมาตรการทมประสทธภาพในการแสวงหาพยาน

หลกฐานในชนอ�านาจหนาทของพนกงานอยการทเหมาะสมตอไป

วตถประสงคกำรวจย เพอน�าเสนอมาตรการทมประสทธภาพในการแสวงหาพยานหลกฐานในชนอ�านาจหนาทของพนกงาน

อยการทเหมาะสม

วธกำรวจยการศกษาวจยนเปนการศกษาวจยแบบผสม (Mixed Methods Research) ระหวางการวจยเชงคณภาพ

(Documentary Research) และการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) ดงน

การวจยเชงคณภาพ ผวจยเลอกใชทฤษฎทางดานการควบคมอาชญากรรม (The Crime Control Model)

และทฤษฎกระบวนการนตธรรม (The Due Process Model) โดยการวเคราะหเอกสารคอกฎหมายไทยกฎหมาย

ตางประเทศ รวมทงเอกสารของส�านกงานอยการสงสด และการสมภาษณผเชยวชาญแตละสาขาทเกยวของกบ

กระบวนการยตธรรม ดวยแบบสมภาษณเชงลก (In-depth Interview) ซงถกตรวจสอบความตรงและสมบรณ

โดยผทรงคณวฒ และเกบรวบรวมขอมลดวยการจดบนทกและบนทกเสยงพรอมทงถายภาพดวยตวผวจยเอง

น�ามาตรวจสอบความถกตองแบบสามเสา (Triangulation) ดวยวธจดระบบขอมลใหเปนหมวดหม หาตาราง

สรป ขอคนพบตามประเดนศกษา และเขยนรายงานดวยการบรรยายและพรรณาตามวตถประสงคการวจยและ

กรอบแนวคดในรปแบบของดษฎนพนธ

การวจยเชงปรมาณ ใชวธวจยเชงส�ารวจ จากพนกงานอยการกลมตวอยางจ�านวน 333 คน ไดรบแบบ

สอบถามกลบคน 303 คน คดเปนรอยละ 90.99 โดยค�านวณขนาดของกลมตวอยางดวยสตรยามาเน (Yamane)

ทระดบนยส�าคญทางสถต .05 ความคลาดเคลอนรอยละ 5 ดวยวธการสมอยางงาย (Simple Random

Sampling) เครองมอทใชในการรวบรวมขอมลคอแบบสอบถามทสรางขนจากการสงเคราะหขอมลเชงคณภาพ

ซงถกตรวจสอบความเทยงตรงโดยผเชยวชาญ และน�าไปทดสอบกบกลมตวอยางทมลกษณะคลายคลงกบ

กลมตวอยางทก�าหนด จ�านวน 30 ราย ค�านวณคาเชอมนดวยวธการหาคาสมประสทธแอลฝาของครอนบาค

(Cronbach’s Alpha Coefficient) คาความเชอมนเทากบ 0.95 และเกบรวบรวมขอมลโดยขอความรวมมอไป

ยงอธบดอยการฝายตางๆ น�ามาประมวลผลโดยใชโปรแกรมส�าเรจรปส�าหรบแบบสอบถามทเปนมาตราสวน

ประมาณคา (Rating Scale) และวเคราะหขอมลดวยสถตพรรณนาและสถตอางอง ดวยคารอยละ คาเฉลย

สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคา T การวเคราะหความแปรปรวนทางเดยวและการใชการเปรยบเทยบ

คาเฉลยรายคดวยวธเชฟเฟ


ผลกำรวจยเชงคณภำพประเดนส�าคญในภาพรวมทไดจากการสมภาษณเชงคณภาพประชากรกลมเปาหมายนน สภาพปญหา

อปสรรคและแนวทางแกไข มาตรการเพมประสทธภาพในการแสวงหาพยานหลกฐานเพมเตมในคดอาญา

ชนพนกงานอยการ พบวา มเหตปจจยหลายประการทสงผลกระทบตอการปฏบตงานอ�านวยความยตธรรมทาง

อาญาของพนกงานอยการและพนกงานสอบสวน

ปจจยทสงผลกระทบตอการแสวงหาพยานหลกฐานเพมเตมในคดอาญาทงของพนกงานอยการและ

พนกงานสอบสวน ไดแก

1. เหตปจจยทเกยวของกบตวบทกฎหมาย ป.ว.อาญา ซงเปนเครองมอทมประสทธภาพ ซงผปฏบต

ตองน�าไปใช มผลใหกระบวนการอ�านวยความยตธรรมทางอาญามประสทธภาพ เกดความคลองตวและเปน

ประโยชนตอการอ�านวยความยตธรรมแกประชาชนอยางแทจรง

2. เหตปจจยดานตวบคคล เชน การฝกอบรม ปรมาณบคลากร/ จ�านวนคด อตราคาตอบแทน แรงจงใจ

และจตส�านกตอการปฏบตหนาท

3. เหตปจจยเรองวธการและความรวมมอระหวางกนของพนกงานสอบสวนและพนกงานอยการใน

กระบวนการแสวงหาขอเทจจรงและพยานหลกฐานเพอใหเกดประสทธภาพสงสด

4. เหตปจจยภายใน เรองแนวคด ทศนคต ขอทเหนดวยและขอโตแยงทมมานาน และเปาหมายของ

แตละองคกรในการอ�านวยความยตธรรมทางอาญา

5. เหตปจจยเรองรปแบบการแกไขปญหาและอ�านาจด�าเนนการ ควรด�าเนนการดวยวธการออกกฎหมาย

ทงกฎหมายแมบท กฎหมายล�าดบรอง หรอรปแบบของบนทกความตกลงเรองความรวมมอระหวางกนของ

บคลากรในกระบวนการกอนฟองคด

ผลกำรวจยเชงปรมำณภมหลงของพนกงานอยการสวนใหญเปนเพศชาย จ�านวน 234 คน คดเปนรอยละ 77.23 มอาย 36-45

ป จ�านวน 99 คน คดเปนรอยละ 32.67 สถานภาพสมรส จ�านวน 187 คน คดเปนรอยละ 61.72 ระดบการศกษา

ปรญญาตรจ�านวน 194 คน คดเปนรอยละ 64.03 อตราเงนเดอน 50,000 บาทขนไป จ�านวน 155 คน คดเปน

รอยละ 51.16 ประสบการณการท�างานต�ากวา 10 ป จ�านวน 140 คน คดเปนรอยละ 46.20

จากการทดสอบดวยสถต t-test พบวา พนกงานอยการทมเพศตางกนมมาตรการเพมประสทธภาพใน

การแสวงหาพยานหลกฐานเพมเตมในคดอาญาในภาพรวมแตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ

.05 สวนพนกงานอยการทมประสบการณการท�างานตางกนและมระดบการศกษาตางกน มมาตรการเพม

ประสทธภาพในการแสวงหาพยานหลกฐานเพมเตมในคดอาญาในภาพรวมไมแตกตางกน

จากการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One-way ANOVA) พบวา พนกงานอยการทมอายตางกน

และสถานภาพตางกน มมาตรการเพมประสทธภาพในการแสวงหาพยานหลกฐานเพมเตมในคดอาญาใน

ภาพรวมไมแตกตางกน แตพนกงานอยการทมอตราเงนเดอนตางกนมมาตราการเพมประสทธภาพใน

การแสวงหาพยานหลกฐานเพมเตมในคดอาญาในภาพรวมแตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05

จากการเปรยบเทยบมาตการเพมประสทธภาพในการแสวงหาพยานหลกฐานเพมเตมในคดอาญา ชน

พนกงานอยการดานกฎหมายวธพจารณาความอาญาทมประสทธภาพ จ�าแนกตามสถานภาพ อตราเงนเดอน

เปนรายคโดยวธเชฟเฟ ไมพบรายคใดทแตกตางกน แตพนกงานอยการทมประสบการณการท�างาน 10-20 ป

มมาตรการเพมประสทธภาพในการแสวงหาพยานหลกฐานเพมเตมในคดอาญาแตกตางจากพนกงานอยการ


ทมประสบการณการท�างาน 21-30 ป อยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .01

มาตรการเพมประสทธภาพในการแสวงหาพยานหลกฐานเพมเตมในคดอาญาชนพนกงานอยการ

พบวา มาตรฐานมาตรการเพมประสทธภาพในการแสวงหาพยานหลกฐานเพมเตมในคดอาญาชนพนกงาน

อยการ ในภาพรวมอยในระดบเหนดวยมาก คาเฉลย 4.09 สวนเบยงเบนมาตรฐาน 0.46 เมอพจารณาเปน

รายดาน พบวา เหนดวยมากทสดดานการพฒนาคณภาพ/บคลากรเปนอนดบทหนง อยในระดบเหนดวย

มากทสด คาเฉลย 4.27 สวนเบยงเบนมาตรฐาน 0.54 รองลงมาเหนดวยมากดานกฎหมายทใหอ�านาจแก

การแสวงหาพยานหลกฐานเพมเตม อยในระดบเหนดวยมาก คาเฉลย 4.12 สวนเบยงเบนมาตรฐาน 0.75

ดานกฎหมายวธพจารณาความอาญาทมประสทธภาพ อยในระดบเหนดวยมาก คาเฉลย 4.08 สวนเบยงเบน

มาตรฐาน 0.49 ดานการปรบเปลยนทศนคต การแบงแยกอ�านาจสอบสวนออกจากอ�านาจการฟองคด อยใน

ระดบเหนดวยมาก คาเฉลย 4.04 สวนเบยงเบนมาตรฐาน 0.65 และดานความรวมมอในการแสวงหาพยาน

หลกฐานรวมกน อยในระดบเหนดวยมาก คาเฉลย 3.97 สวนเบยงเบนมาตรฐาน 0.64 ตามล�าดบ

สรปผลกำรวจยการอภปรายผลเชงคณภาพ

การแสวงหาพยานหลกฐานในกระบวนการกอนฟองคดอาญาของไทยในชนพนกงานอยการนน

มขอจ�ากดทสงผลกระทบตอปญหาการคมครองสทธของคความในคด ปญหาการบดเบอนรปคด ปญหา

ความซ�าซอนและความลาชาในการด�าเนนคด และปญหาประสทธภาพในการด�าเนนคด ระบบการแสวงหา

พยานหลกฐานของอยการไทย มความตางจากระบบอยการสากลเรองแบงแยกอ�านาจการสอบสวนออกจาก

การฟองรอง และทางทฤษฎ Due Process และทฤษฎ Crime Control ประสทธภาพของกระบวนการยตธรรม

กอนฟองคดนน อยทความตอเนอง ไมสะดดชะงก การสบสวน สอบสวน ตองพสจนแสวงหาใหไดความชดแจง

โดยปราศจากขอสงสย การจบกม การเตรยมคดกอนฟอง ตองเปนกระบวนการทชอบดวยกฎหมาย สะดวกและ

รวดเรว โปรงใส และมงใหความเปนธรรมและคมครองสทธเสรภาพของประชาชน มาตรการเพมประสทธภาพ

ในการแสวงหาพยานหลกฐานเพมเตมในคดอาญาชนพนกงานอยการ รปแบบทเหมาะควรเปนเชนไร จงเปน

ประเดนใหศกษาวจย

การศกษาวจยเชงคณภาพทไดจากการสมภาษณเชงลก (In-depth Interview) มาตรการทมประสทธภาพ

ในการแสวงหาพยานหลกฐานเพมเตมในคดอาญาชนพนกงานอยการขนอยกบการท�าส�านวนการสอบสวนของ

พนกงานสอบสวนทตองพสจนแสวงหาขอเทจจรงใหไดความชดแจง ดวยความรอบคอบ เทยงตรง ชอบดวยวธ

การ โดยปราศจากขอสงสยในการรบฟงค�าพยาน และควรใหระยะเวลาพอสมควร เพอใหอยการไดใชดลพนจ

ในการพจารณากลนกรอง และไมใหเกดขอจ�ากดในการใชดลพนจสงคด ป.ว.อาญา มาตรา 87 ทเปนปญหา

อปสรรค ควรไดรบการแกไขโดยทงสองหนวยงาน พนกงานสอบสวนกบพนกงานอยการตองรวมมอกนบรหาร

เวลา เรองผลดฟอง ฝากขง หากเปนคดยงยาก ควรมกฎหมายใหยนค�ารองขอขยายระยะเวลาออกไป เพอให

เกดประสทธภาพในการแสวงหาขอเทจจรง และควรเพมชองทาง ดวยการแกไขกฎหมายใหพนกงานอยการ

เขารวมสอบสวนในคดอาญาทส�าคญๆ คดอกฉกรรจ คดทมขอยงยาก รปแบบการสอบสวนทมประสทธภาพ

อกประการหนงในการขจดขอระแวงสงสย คอ การสอบสวนในรปแบบสหวชาชพ เชน การสอบสวนด�าเนนคด

เดกและเยาวชน ทงนเพราะการใหต�ารวจจบเอง สอบสวนเอง และท�าความเหนเอง โดยไมมการตรวจสอบจาก

องคกรภายนอก (External Control) อาจเกดปญหาการกลนแกลงกนได

ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 143 ทพนกงานสอบสวนไมสงผลการสอบสวน หรอ


สงผลการสอบสวนใหลาชา ควรมมาตรการบงคบ (Sanction) เพอเปนการเรงรดการด�าเนนคดใหกระบวนการ

ยตธรรมเกดความรวดเรว เปนหลกประกนใหกบคความและผเกยวของในคดทกฝาย ซงผลการวจยในประเดน

นสอดคลองกบแนวคดการควบคมอาชญากรรม (The Crime Control Model) ทมงเนนประสทธภาพของ

กระบวนการยตธรรมคดอาญาทตองด�าเนนการตามขนตอนซงก�าหนดไวอยางตอเนองไมสะดดหยดชะงกม

ความแนนอน ชดเจนและรวดเรว การสงสอบสวนเพมเตม โดยเรยกพยานมาพบเพอซกถาม พนกงานอยการ

ตองกลาทจะด�าเนนการดวยความรอบคอบ เทยง เพราะเปนการใชอ�านาจตามกรอบกฎหมายทมอย และขจด

ทศนคตเรองการแบงแยกอ�านาจสอบสวนออกจากอ�านาจการฟองคด มาเปนความรวมมอระหวางพนกงาน

สอบสวนกบพนกงานอยการ โดยยดเอาประโยชนของประชาชนเปนทตง

การแกไขประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 87 มาตรา 140 และมาตรา 143 ใหม

ประสทธภาพ ควรมรปแบบทดเชนเดยวกบ ป.ว.อาญา มาตรา 20 มาตรา 155/1 การสอบสวนคดเดกทบงคบ

ใชในปจจบน หรอตาม พ.ร.บ. กรมสอบสวนคดพเศษฯ เปนตน กจะท�าใหกระบวนการแสวงหาพยานหลกฐาน

ในคดอาญามประสทธภาพเพมมากขน สงผลถงการประหยดเวลา การคมคากบงบประมาณของรฐทตองใช

จายเพอการน และการคมครองสทธ เสรภาพ ของประชาชน รวมถงความยตธรรมทรวดเรวใหเกดมขนในสงคม

การฝกอบรม พฒนาบคลากร ขององคกรอยการ เรองการสบสวนสอบสวน แสวงหาพยานหลกฐานตอง

รบด�าเนนการตงแตหลกสตรแรกทเปนพนกงานอยการเพอใหเปนอยการในรปแบบทพงประสงค จงตองรบจดตง

หนวยงานทท�าหนาทรบผดชอบเรองการสบสวนสอบสวนคด เพอรองรบแนวทางและทศทางการพฒนากฎหมาย

เรองการแสวงหาพยานหลกฐาน รวมถงจดออนเรองจ�านวนบคลากรขององคกรอยการกบภารกจทเพมมากขนใน

ปจจบนและอนาคต การพฒนาบคลากรควรมวทยากรจากทกหนวยงานใหความร ชแนะขอบกพรองของส�านวน

การสอบสวนรวมกน สวนปญหาทควรไดรบการแกไขโดยเรวคอเรองส�านวนคาง เพราะความยตธรรมทลาชาคอ

ความไมเปนธรรมในสงคม นอกจากนนหลกประกนการใชดลพนจของพนกงานอยการ ดลพนจตองตงอยบน

พนฐานทกอรปไปดวยความรอบรในวทยาการ จตส�านก ความรบผดชอบตอสงคม และเปนไปตามหลกจรยธรรม

(Morality) ขององคกรอยางมศกดศร ส�านกงานอยการสงสดควรออกระเบยบการด�าเนนคดอาญาของพนกงาน

อยการเพอคมครองการใชดลพนจดงกลาว แมจะตองเสยงกบการทผตองหาหลบหนกตาม

การอภปรายผลเชงปรมาณ

ภมหลงของพนกงานอยการ พบวา มนยส�าคญทางสถต คอ อยการทมเพศตางกน มมาตรการเพม

ประสทธภาพในการแสวงหาพยานหลกฐานเพมเตมในคดอาญาตางกน อธบายไดวาอาจเปนเพราะอยการชาย

มความพรอมทจะรวมงานสอบสวนกบพนกงานสอบสวนซงสวนใหญเปนผชายไดดและโดยสรระ ความคลอง

ตวในการท�างานนอกสถานท รวมถงความมนคงปลอดภยอยการหญงอาจไมถนดเมอเทยบกบการท�างานใน

ส�านกงานได

พนกงานอยการทมอายตางกน ตามปกตยอมมประสบการณการท�างานตางกน หากเขาท�างานตามเกณฑ

อาย 25 ป (กอนเขาสต�าแหนง) พนกงานอยการทมประสบการณมากกวาเหนปญหาเรองการแสวงหาพยาน

หลกฐานเพมเตมในคดอาญาชนพนกงานอยการตงแตอดตจนปจจบนวามขอจ�ากด มอปสรรค ปจจยเรอง

ส�านวน เรองกระบวนการมายาวนาน เหนดวยมากกบมาตรการเพมประสทธภาพ ในขณะทอยการรนใหมๆ

หากมการศกษาตางกนโดยเฉพาะหากจบการศกษาระดบปรญญาทสงขน เหนดวยมากกบรปแบบอยการสากล

กบมาตรการเพมประสทธภาพในการแสวงหาพยานหลกฐานเพมเตมในคดอาญาชนพนกงานอยการตามหวขอ

ทท�าการวจย

มาตรการเพมประสทธภาพในการแสวงหาพยานหลกฐานเพมเตมในคดอาญาชนพนกงาน


อยการในภาพรวมจากสถตวจยพบวา พนกงานอยการซงปฏบตหนาทอ�านวยความยตธรรมทางอาญา เหนดวย

มากกบมาตรการเพมประสทธภาพในการแสวงหาพยานหลกฐานเพมเตมในคดอาญาชนพนกงานอยการ ดงน

ดานการพฒนาคณภาพ / บคลากร เหนดวยมากทสดเปนล�าดบแรกซงอภปรายผลไดวา เนองจาก

ในปจจบนความรเรองสบสวนสอบสวนเปนความรทางทฤษฎศกษา ป.ว.อาญา เปนวชาหนงซงใชทดสอบ

การเขาสต�าแหนงของพนกงานอยการ แตการศกษาอบรมเรองการสบสวนสอบสวนในส�านกงานอยการสงสด

มเพยงประปราย ยงไมใชเปนหลกสตรหลกเรมตนในการฝกอบรมศกษากอนปฏบตงานจรง เมอกฎหมายม

แนวโนมและทศทางการพฒนาใหเขาสระบบสากลในอนาคตหลายเรอง จงเปนเรองวตกกงวลอยบางใน

การปฏบตการอ�านวยความยตธรรมตามหนาทรบผดชอบ ดงนนจ�าเปนทส�านกงานอยการสงสดตองมนโยบาย

และตระเตรยมทงหลกสตรการศกษาอบรมตงแตหลกสตรแรก และก�าหนดหนวยงานตามทตองรวมสบสวน

สอบสวนกบพนกงานสอบสวนดวยในอนาคต

ดานกฎหมายทใหอ�านาจแกการแสวงหาพยานหลกฐานเพมเตมเปนล�าดบรองทเหนดวยมาก เพราะ

การท�างานอ�านวยความยตธรรมทางอาญา กระทบตอสทธ เสรภาพของประชาชน การปฏบตหนาทจงมกฎหมาย

รองรบ โดยตองบญญตไวดวย กฎหมายหลกคอ ป.ว.อาญา เทานน

ดาน ป.ว.อาญา ทมประสทธภาพ เหนดวยมากล�าดบสาม ขอทไดคะแนนสงสดในดานน คอ

หลกประกนการใชดลพนจของพนกงานอยการ เนองจากความเสยงในการปฏบตหนาทราชการตามขนตอน

ป.ว.อาญา มาตรา 87, 143 ในปจจบน สรางแรงกดดนและเปนขอจ�ากดในการใชดลพนจ การใชดลพนจสงคด

ในเวลาอนจ�ากดเพราะพนกงานสอบสวนใชระยะเวลาไปมาก และยงเปนไปตามกรอบทพนกงานสอบสวน

เรมตนไว มความเสยงทจะเกดขอผดพลาด และเปนเหตใหศาลพพากษายกฟอง หากพนกงานอยการใชดลพนจ

ตางไปจากกรอบของพนกงานสอบสวน จงเหนดวยวาองคกรตองวางระเบยบเพอเปนหลกประกนการท�างาน

ไว และสามารถอธบายใหประชาชนเขาใจได และเหนดวยมากกบการแกไข ป.ว.อาญา มาตรา 87 ระยะเวลา

ในการสอบสวน ฟองรอง อยางนอยควรใหระยะเวลากบพนกงานอยการ 1 ชวงระยะเวลาฝากขง และก�าหนด

ไวโดยกฎหมาย เพอใหพนกงานอยการมเวลาเพยงพอในการตรวจสอบกลนกรอง หรอแสวงหาพยานหลกฐาน

ใหชดเจนสมบรณ นอกจากนยงเหนดวยมากทใหพนกงานอยการเขารวมสอบสวนตงแตเรมตนในคดทม

ความส�าคญ คดอกฉกรรจ หรอคดยงยากซบซอน เพอประหยดเวลา และเพมประสทธภาพในการท�าคด

ลดปญหาปรมาณคดคางเพราะเหตการณสอบสวนเพมเตมดวย

ดานการปรบเปลยนทศนคต การแบงแยกอ�านาจสอบสวนออกจากอ�านาจการฟองคด ในเรองน

พนกงานอยการเหนดวยมากเปนอนดบทหนงวา ควรมการจดเสวนาแลกเปลยนและอบรมเกยวกบการด�าเนน

การสอบสวนคดอาญาโดยวทยากรผเชยวชาญจากทกองคกร ทงศาล อยการและต�ารวจ ทงนเนองจากปจจบน

อาชญากรรมประเภทตางๆ มความสลบซบซอนมากยงขน ดงนนการท�างานรวมกนของหนวยงานทมหนาท

สบสวนสอบสวนในคดอาญาจงไมควรมการแบงแยกอ�านาจแตจะตองรวมมอและแลกเปลยนความคดเหน

รวมกนอยางตอเนอง

ดานความรวมมอในการแสวงหาพยานหลกฐานรวมกนนน พนกงานอยการเหนดวยมากในล�าดบ

หนง คอคดอาญาส�าคญ คดอกฉกรรจ หรอคดทมความสลบซบซอนตามทกฎหมายก�าหนด พนกงานอยการ

ควรรวมเปนผก�าหนดทศทางการสอบสวน ใหค�าปรกษาแนะน�าในการด�าเนนการสอบสวนตงแตเรมตนคด เพอ

เพมประสทธภาพในการด�าเนนคดชนกอนฟอง สงผลใหการพสจนพยานหลกฐานในชนพจารณามความสมบรณ

ตามค�าฟองของพนกงานอยการโจทก และรปแบบกฎหมาย ป.ว.อาญา ทถกแกไขโดยสภานตบญญตและบงคบ

ใชในปจจบนแลว คอ มาตรา 155/1 การสอบสวนในคดวสามญฆาตกรรม ซงมผลกระทบตอการคมครองสทธ


เสรภาพ ของประชาชน เหนดวยเปนล�าดบรองลงมา พนกงานอยการกลมตวอยางจงเหนดวยมากวาควรแกไข

ใหเปนกฎหมาย มใชเพยงค�าแนะน�าตามระเบยบการด�าเนนคดฯ ภายใน ซงไมมผลบงคบเชนเดยวกบกฎหมาย

ตอพนกงานสอบสวน

มำตรกำรและขอเสนอแนะ จากการวจยพบวา มาตรการแสวงหาพยานหลกฐานเพมเตมในคดอาญาชนพนกงานอยการ ควรม

รปแบบดงน

ดานกฎหมายวธพจารณาความอาญาทมประสทธภาพ

ป.ว.อาญา ฉบบปจจบน มาตรา 143 ทใหอ�านาจพนกงานอยการสงใหพนกงานสอบสวน ท�าการสอบสวน

เพมเตมนน ในทางปฏบตบอยครงพนกงานสอบสวนไมสอบสวนเพมเตมให สอบสวนเพมเตมลาชา หรอไมตรง

ประเดน นอกจากมาตรการทใหพนกงานอยการเตอนเปนหนงสอแลว ผบงคบบญชาควรใชเปนหลกฐานประกอบ

การพจารณาเลอนขนในกรณพเศษดวย

ดานการพฒนา คณภาพ / บคลากร

การพฒนาพนกงานอยการทด ตองมระบบบรหารความรใหผปฏบตงานรจกการท�างานเปนทม ถายทอด

ความร แนวทางแกไขปญหาจากระดบลางสบน ดวยวธการท�า Knowledge Management

ดานความรวมมอในการแสวงหาพยานหลกฐานรวมกน

ควรก�าหนดโดยกฎหมายใหพนกงานสอบสวนท�ารายงานการสอบสวนเปนหนงสอเสนอพนกงานอยการ

ทราบในขนตอนของการสอบสวนตงแตเรมตนคด และควรจดใหมองคกรสอบสวนกลางทเปนความรวมมอใน

การแสวงหาพยานหลกฐานรวมกนของพนกงานอยการและพนกงานสอบสวนตามประมวลกฎหมายวธพจารณา

ความอาญา

ดานการปรบเปลยนทศนคต การแบงแยกอ�านาจสอบสวนออกจากอ�านาจการฟองคด

ควรจดใหมการสมมนาและเสวนาทางวชาการระหวางองคกรในกระบวนการยตธรรมชนกอนฟองคด

ในระดบจลภาคระหวางพนกงานอยการและพนกงานสอบสวน โดยแบงออกเปน สวนกลาง/ สวนภมภาค เพอ

ปรบเปลยนทศนคตในการใหความรวมมอเกยวกบการด�าเนนคดอาญา โดยเฉพาะในเรองการสอบสวน

นอกจากน ควรจดใหมโครงการแลกเปลยนบคลากรเพอเขาอบรมในหลกสตรส�าคญๆ ระหวางส�านกงานต�ารวจ

แหงชาตและส�านกงานอยการสงสด

ดานกฎหมายทใหอ�านาจแกการแสวงหาพยานหลกฐานเพมเตม

วธปฏบตสอบสวน ควรยกรางเปนขอก�าหนดตามกฎกระทรวง เพอใหพนกงานอยการเขารวมสอบสวน

กบพนกงานสอบสวนตงแตเรมตนในคดอาญาส�าคญๆ คดอกฉกรรจ คดทมขอยงยากซบซอน

มำตรกำรและขอเสนอแนะในกำรวจยตอไปมาตรการเพมประสทธภาพในการแสวงหาพยานหลกฐานเพมเตมในคดอาญาชนพนกงานอยการเมอถก

น�ามาใชระยะเวลาหนงแลว ควรตองมการวจยเพอประเมนผลสมฤทธของประสทธภาพทบงคบใช และการวจย

นเปนการวจยเฉพาะในดานพนกงานอยการ จงควรมการวจยในดานของบคลากรซงท�าหนาทสอบสวนอนๆ ดวย


เอกสำรอำงองกตตพงษ กตยารกษ. (2541). กระบวนการยตธรรมบนเสนทางของการเปลยนแปลง. กรงเทพมหานคร :

วญญชน.

โกเมน ภทรภรมย. (ม.ป.ป.). “การแกไขกฎหมายวธพจารณาอาญาเกยวกบอ�านาจการสอบสวน.” อยการกบ การสอบสวนคดอาญา. ศนยบรการเอกสารและวชาการ กรมอยการ. กรงเทพมหานคร : ชตมาการพมพ.

__________. (ม.ป.ป.). “อยการฝรงเศส.” อยการกบการสอบสวนคดอาญา. ศนยบรการเอกสารและวชาการ กรมอยการ. กรงเทพมหานคร : ชตมาการพมพ.

คณต ณ นคร. (2519). อยการกบการสอบสวนคดอาญา. อยการนเทศ, 4, หนา 405.

__________. (2523). ความสมพนธระหวางอยการกบต�ารวจในเยอรมน. วารสารอยการ, 3, หนา 49.

__________. (2525, กนยายน). ปญหาในการใชดลพนจของอยการ. วารสารอยการ, 5, หนา 36.

อยการ, กรม. (ม.ป.ป.). หนงสอประมวลระเบยบขอบงคบและหลกปฏบตราชการของกรมอยการ. เลมท 1. ม.ป.ท.

__________. (ม.ป.ป.). หนงสอประมวลระเบยบขอบงคบและหลกปฏบตราชการของกรมอยการ. เลมท 2. ม.ป.ท.

Margers, L. (1964). The American Legal System. New York : Harper & Row.


บทคดยอการศกษานมวตถประสงคเพอศกษาสภาพปญหาและอปสรรคในปจจบน แนวทางการพฒนา และ

ศกษาคนหารปแบบการพฒนาความเปนผน�าเชงกลยทธของผจดการสาขาธนาคารพาณชย โดยผวจยใชวธการ

วจยแบบผสม เครองมอทใชในการวจยประกอบดวย แบบสอบถาม และแบบสมภาษณแบบมโครงสราง

ผลการศกษาพบวาแนวทางในการพฒนาสมรรถนะของผจดการสาขาธนาคารพาณชย ประกอบดวยดาน

ความเปนผน�า การวางแผนยทธศาสตร การใหบรการทมผรบเปนศนยกลาง การใหความส�าคญแกผปฏบตงาน

การบรหารกระบวนการ และการวดผลในการด�าเนนการ ซงแตละดานยงขาดความเหมาะสม ประกอบกบ

ปจจยดานการตงนโยบายและเปาหมายทแนชดของธนาคาร และปจจยภายนอก ไดแก องคกรทม

ความเกยวของ สภาพเศรษฐกจและการแขงขนทางธรกจ และสภาพสงคมและวฒนธรรม สงผลใหเกด

อปสรรคในการพฒนาสมรรถนะของผจดการสาขา โดยผลการวจยสามารถน�าประยกตใชในการสรางตวแบบ

ใหมในการพฒนาสมรรถนะหลกการเปนผน�าเชงกลยทธของผจดการสาขาธนาคารพาณชย ทเรยกวา ตวแบบ

SUPERS (SUPERS model)

AbstractThe objectives of this study were to study the problems and obstacles, development and

finding development model of strategic leadership for commercial bank branch manager. The

mixed method was use to collect data, witch questionnaires and structured interview as research

tools. The study result found, the way that commercial bank use to improve strategic leadership are

Leadership, Strategic Planning, The central of delivered services, The important of employee, and

The result practice measurement, which commercial bank lack in all of it. Otherwise the commercial

bank also hasn’t appropriate policy, fixed policy/target and external factor problems, include relevant

organization, Economic, The competitive of business and The Social & Culture. This All of threat is

obstacle to development the core competency for commercial bank branch manager. According to

the result of the study can be apply to crate the model to development core competency, that calls

SUPERS model.

การพฒนาสมรรถนะหลกในการเปนผน�าเชงกลยทธของผจดการสาขาธนาคารพาณชยในจงหวดเชยงใหม

The Strategic Leadership Core Competency Development

For Commercial Bank Branch Manager In Chiangmai

นายชาครต สนทราย และผชวยศาสตราจารย ดร. ณฏฐพนธ เขจรนนทน



บทน�ำจากกระแสการเปลยนแปลงในยคเทคโนโลยสารสนเทศทกาวรดหนาอยางรวดเรวนน มผลใหองคการ

ตองมการปรบเปลยนหรอเปลยนแปลงตวเองใหสามารถอยรอด การเปลยนแปลงองคการตองอาศยความรวมมอ

จากทกฝายดวยเชนกน ตวแปรหรอปจจยทจะมอทธพลตอผลการปฏบตงานของพนกงาน แรงจงใจและ

ความพงพอใจในการท�างานของพนกงาน หรอของกลมท�างาน รวมถงการพฒนาสมรรถนะ (Competency)

และศกยภาพของพนกงาน (Employee Potential) อกปจจยหนงทส�าคญซงไดรบการยอมรบวามอทธพลมาก

ตอการบรหารจดการองคการ คอ ภาวะผน�า หรอความเปนผน�า (Leadership) ซงถอเปนกญแจส�าคญทน�า

ไปสความส�าเรจขององคการ แตกไมใชทกองคการทผน�า มความสามารถทจะน�าพาองคการใหไปสเปาหมาย

และประสบความส�าเรจไดเสมอไป แตจะตองอาศยความรวมมอรวมใจจากบคลากรในองคการเปนส�าคญ ถา

ตองการใหองคการประสบความส�าเรจ (Topping, 2001, p. 79)

ธนาคารพาณชยเปนสถาบนการเงนทมบทบาทตอการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ และไดรบผลกระทบ

จากกระแสการเปลยนแปลงในยคเทคโนโลยสารสนเทศทกาวรดหนาอยางรวดเรวเหมอนกบองคกรอน

มการเปลยนแปลงและปรบตวในเรองของนวตกรรมทางการเงนประเภทใหมๆ การขยายสาขาของธนาคาร

พาณชยตางประเทศ และความเชอมโยงของระบบการเงนระหวางประเทศทเพมขน สงผลใหเกดการแขงขน

ในระบบธนาคารพาณชยทเพมขน และธนาคารพาณชยตองพยายามทจะพฒนาตนเองตลอดเวลาเพอทจะ

รกษาขดความสามารถในการแขงขนของตน (กลยาน ภาคอต, 2549, หนา 12) ซงธนาคารพาณชยเปนองคการ

ทผจดการสาขา (Branch Manager) มบทบาทสงในการบรหารองคการในเรองของ การผลกดนใหสาขาทตนรบ

ผดชอบใหบรรลเปาหมายและการจงใจสมาชกองคการ ซงเปนกลไกหลกในการบรหารองคการ ดงนนผจดการ

สาขาจงมบทบาททส�าคญมากตอสาขาของธนาคาร รวมถงผลงานของสาขาดวย (พจนา เหมราช, 2546)

ดวยเหตน ผวจยจงเหนความส�าคญ ความจ�าเปน และมความสนใจทจะศกษาการพฒนาสมรรถนะหลก

ในการเปนผน�าเชงกลยทธของผจดการสาขาธนาคารพาณชยในจงหวดเชยงใหม ซงสามารถน�าไปเปนขอมล

ประกอบการบรหารจดการของธรกจธนาคารพาณชยเกยวกบแนวทางการเปนผน�าเชงกลยทธทางดานบรหาร

จดการ เพอสรางความไดเปรยบทางการแขงขน พรอมสามารถใชเปนแนวทางการสรางศกยภาพทนมนษยและ

ดานภาวะผน�าของผจดการสาขาธนาคารพาณชยของธรกจการเงนการธนาคารในประเทศไทย

วตถประสงคกำรวจยผวจยไดก�าหนดวตถประสงคการวจย เพอก�าหนดเปนแนวทางการศกษาใหไดรบค�าตอบทตองการ ดงน

1. เพอศกษาสภาพปญหาและอปสรรคในปจจบนการเปนผน�าเชงกลยทธของผจดการสาขาธนาคาร

พาณชยในจงหวดเชยงใหม

2. เพอศกษาแนวทางการพฒนาสมรรถนะหลกการเปนผน�าเชงกลยทธของผจดการสาขาธนาคาร

พาณชยในจงหวดเชยงใหม

3. เพอศกษารปแบบการพฒนาสมรรถนะหลกการเปนผน�าเชงกลยทธของผจดการสาขาธนาคารพาณชย

ในจงหวดเชยงใหม

วธด�ำเนนกำรวจยผวจยไดใชวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) เพอศกษาถงขดสมรรถนะความสามารถ

หลกของผจดการสาขาธนาคารพาณชยในจงหวดเชยงใหม แลวเกบรวบรวมขอมลน�าผลทไดมาผสมผสานกบ


การวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) เพอสรางเปนแบบสมภาษณกลมผใหขอมลส�าคญ (Key Inform-

ants) เพอวเคราะหในเรองทเกยวของกบการพฒนะสมรรถนะการเปนผน�าเชงกลยทธ โดยมรายระเอยดดงน

1. วธวจยเชงปรมาณ เครองมอทใชคอแบบสอบถามแบบมาตราสวนประมาณคาประชากรในการวจย

คอบคลากรผซงปฏบตงานภายในธนาคารพาณชยในจงหวดเชยงใหม 15 แหง ประชากรทงสน 1,883 คน โดย

ก�าหนดขนาดกลมตวอยางดวยวธการของทาโรห ยามาเน ไดจ�านวนกลมตวอยางทงสน 400 คน ท�าการเกบ

รวมรวมขอมลดวยวธการสมเลอกตวอยางแบบงายจากประชากร สถตทใชในการวเคราะหขอมลประกอบดวย

สถตพรรณนา คอ ความถ (Frequency) คารอยละ (Percentage) คาเฉลย (Mean) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(Standard Deviation) สถตอนมาน คอ คาสถต t (t-test) การวเคราะหคาความแปรปรวนทางเดยว (One - way

Analysis of Variance) การทดสอบเปรยบเทยบพหคณโดยวธ LSD (Least Significance Different)

2. วธวจยเชงคณภาพ เครองมอทใชคอแบบสมภาษณแบบมโครงราง โดยก�าหนดขอบเขตของกลม

ผใหขอมลส�าคญ แบงออกเปน 3 กลม คอ 1) นกบรหารดานการพฒนาทรพยากรมนษยของธนาคารพาณชย

ในจงหวดเชยงใหม จ�านวน 4 คน 2) ผจดการเขตทดแลผจดการสาขาของธนาคารพาณชยในจงหวดเชยงใหม

จ�านวน 5 คน 3) ผจดการสาขาธนาคารพาณชยในจงหวดเชยงใหมจ�านวน 15 คน โดยท�าการขออนญาตเพอ

บนทกเสยงเพอใชในการตรวจสอบความถกตองและความครบถวนของเนอหา วเคราะหขอมลทไดรบโดย

การจดกลมขอมลและเรยบเรยงขอมล ตลอดจนจดล�าดบของขอมลตามเนอหาทตองการศกษาและวเคราะห

เนอหา (Content Analysis) เปรยบเทยบกบการทบทวนวรรณกรรม

ผลกำรวจยผลการศกษาพบวาระดบความส�าคญเกยวกบการบรหารจดการของธนาคารในการพฒนาสมรรถนะ

หลกการเปนผน�าเชงกลยทธของผจดการสาขาธนาคารพาณชย ทกดานโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณา

รายดานยอยพบวา ระดบความส�าคญดานงบประมาณสงทสด รองลงมาคอ ดานวสดอปกรณ

ตาราง ระดบความส�าคญเกยวกบการบรหารจดการของธนาคารในการพฒนาสมรรถนะหลกการเปน

ผน�าเชงกลยทธของผจดการสาขาธนาคารพาณชย

ดานการก�าหนดนโยบาย 3.95 0.56 มาก 4

ดานการบรหารจดการ 3.95 0.38 มาก 4

ดานบคลากร 3.97 0.49 มาก 3

ดานงบประมาณ 4.18 0.62 มาก 1

ดานวสดอปกรณ 4.00 0.62 มาก 2

การบรหารจดการของธนาคารฯ โดยรวม 4.01 0.45 มาก

การบรหารจดการของธนาคารฯ ระดบความส�าคญ ล�าดบS.D.X


เมอศกษาถงความส�าคญในการพฒนาสมรรถนะหลกในการเปนผน�าเชงกลยทธของผจดการธนาคาร

พาณชย พบวา ทกดานโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดานยอยพบวาระดบความส�าคญดานการให

บรการทมลกคาเปนศนยกลางสงทสด รองลงมาคอ ดานความเปนผน�า

ตาราง ระดบความส�าคญในการพฒนาสมรรถนะหลกในการเปนผน�าเชงกลยทธของ

ผจดการธนาคารพาณชย

ดานความเปนผน�า 4.05 0.51 มาก 2

ดานการวางแผนยทธศาสตร 3.95 0.57 มาก 6

ดานการใหบรการทมลกคาเปนศนยกลาง 4.26 0.57 มากทสด 1

ดานการใหความส�าคญแกผปฏบตงาน 4.03 0.64 มาก 4

ดานการบรหารกระบวนการ 3.99 0.55 มาก 5

ดานการวดผลและผลลพธในการด�าเนนงาน 4.04 0.54 มาก 3

สมรรถนะหลกในการเปนผน�าเชงกลยทธ โดยรวม 4.06 0.50 มาก

สมรรถนะหลกในการเปนผน�าเชงกลยทธ ระดบความส�าคญ ล�าดบS.D.X

จากนนน�าขอมลมาทดสอบสมมตฐานเพอคนหาการพฒนาสมรรถนะหลกในการเปนผน�าเชงกลยทธ

ของผจดการสาขาธนาคารพาณชยในจงหวดเชยงใหม เกยวกบปจจยในดานตางๆ ไดแก เพศ อาย ระดบ

การศกษา รายไดเฉลยตอเดอน สถานภาพการสมรส และระยะเวลาในการท�างานธนาคาร พบวา เพศ อาย

และสถานภาพสมรส สงผลตอความคดเหนเกยวกบสมรรถนะหลกในการเปนผน�าเชงกลยทธไมแตกตางกน

สวนระดบการศกษา รายไดเฉลยตอเดอน และประสบการณในต�าแหนงผจดการสาขาสงผลตอความคดเหน

เกยวกบสมรรถนะหลกในการเปนผน�าเชงกลยทธแตกตางกน

จากการวเคราะหสภาพปญหาและอปสรรค ในการพฒนาสมรรถนะหลกการเปนผน�าเชงกลยทธของ

ผจดการสาขาธนาคารพาณชยเกยวกบการบรหารจดการ พบวา ในทกขนตอนของการบรหารจดการของธนาคาร

ไดแก การก�าหนดนโยบาย การบรหารจดการ บคลากร งบประมาณ และวสดอปกรณ เกดปญหาขนเปน

จ�านวนมากทเปนอปสรรคในการพฒนาสมรรถหลกของผจดการสาขา อาทเชน การก�าหนดกรอบนโยบายทม

ความแนนอนขาดความยดหยน การมงเปาหมายทเปนตวเลขผลก�าไรมากเกนควร การจดการกระจายอ�านาจ

รปแบบการอบรมทขาดความเหมาะสม งบประมาณทมอยอยางจ�ากด และวสดอปกรณทมความลาสมย

ซงสงเหลาเปนสวนหนงของปญหาและอปสรรคทเกดขนในปจจบน

ในเรองของแนวทางในการพฒนาสมรรถนะหลกการเปนผน�าเชงกลยทธของผจดการสาขาธนาคาร

พาณชยทง 6 ดาน คอ ดานความเปนผน�า ดานการวางแผนยทธศาสตร ดานการใหบรการทมลกคาเปน

ศนยกลาง ดานการใหความส�าคญแกผปฏบตงาน ดานการบรหารกระบวนการ และดานการวดผลและผลลพธ

ในการด�าเนนงาน พบวา ธนาคารพาณชยใหความส�าคญในการพฒนาสมรรถนะหลกของผจดการสาขาให

แตละดานในเกณฑสง มนโยบายการปฏบตและตรวจสอบทเปนรปธรรม แตยงคงขาดรปแบบของการพฒนา

สมรรถนะของผจดการสาขาทส�าคญหลายรปแบบ เชน ขาดการเปดโอกาสทางความคดใหสามารถแสดงออก

ทางความคดไดอยางทวถง การไมเปดโอกาสใหก�าหนดยทธวธในการแกปญหาทเหมาะสมในแตละสาขา


ขาดการคดเลอกบคลากรหวหนาสาขาทมความสามารถอยางแทจรง การขาดการเอาใจใสบคลากรทปฏบตงาน

และขาดการสรางตวแบบวดประเมนผลทถกตองและมประสทธภาพ สอดคลองกบงานวจยของ ปรญาพชญ

ขจรไพศาลสน (2550) ส�ารวย แกวตา และคณะ (2551) พจนา เหมราช (2546) และอารรตน โมพนดง (2544)

อภปรำยผลจากผลการวจย ทงในเชงปรมาณ และคณภาพ สามารถน�ามาสรางกลยทธเพอเปนแนวทางในการปฏบต

ในการพฒนาสมรรถนะหลกการเปนผน�าเชงกลยทธของผจดการสาขาธนาคารพาณชย โดยสามารถแบงได

6 กลยทธหลกตามแนวทางในการพฒนาสมรรถนะหลก ไดแก กลยทธดานความเปนผน�า ดานการวางแผน

ยทธศาสตร ดานการใหบรการทมลกคาเปนศนยกลาง ดานการใหความส�าคญแกผปฏบตงาน ดานการบรหาร

กระบวนการ และดานการวดผลและผลลพธในการด�าเนนงาน ซงเปนรปแบบแนวทางในการปฏบตพรอม

รปแบบการด�าเนนการและตวชวดรวมทงสนจ�านวน 32 ขอ นอกจากนผลการวจยสามารถน�ามาสรางตวแบบ

“SUPERS” (SUPERS Model) เพอจดท�ายทธศาสตรหลกและก�าหนดกลยทธแนวทางในการพฒนาสมรรถนะ

หลกของผจดการสาขาธนาคารพาณชยทเหมาะสมในแตละองคการได ซงมรายละเอยดดงน

ตว S หมายถง การวางแผนยทธศาสตร (Strategy) เปนการเพมและพฒนาศกยภาพผจดการสาขา

ของธนาคารพาณชยในจงหวดเชยงใหม โดยการก�าหนดนโยบายทางดานยทธศาสตรเปนตวแบบพนฐานใน

การน�าไปประยกตใชในแตละสาขาเพอรองรบการขยายตวธรกจ

ตว U หมายถง การใหบรการทมผรบบรการเปนศนยกลาง (User) เปนการเพมและพฒนาศกยภาพ

ผจดการสาขาของธนาคารพาณชยในจงหวดเชยงใหม โดยการพฒนารปแบบการรบขอเสนอแนะจากผเขารบ

บรการ

ตว P หมายถง การบรหารกระบวนการ (Process) เปนการเพมและพฒนาศกยภาพผจดการสาขา

ของธนาคารพาณชยในจงหวดเชยงใหม โดยการจดอบรมการพฒนาสมรรถนะผจดการสาขาดานการค�านงถง

ผปฏบตงานโดยอาศยแนวความคดสมยใหม

ตว E หมายถง การใหความส�าคญแกผปฏบตงาน (Employee) เปนการเพมและพฒนาศกยภาพ

ผจดการสาขาของธนาคารพาณชยในจงหวดเชยงใหม โดยการเพมกฎระเบยบขอบงคบในการคดเลอกบคลากร

ทจะเขามาเปนผจดการสาขามากขน

ตว R หมายถง รางวลตอบแทน (Reward) เปนการเพมแรงจงใจและความกระตอรอรนใหแกผจดการ

สาขาของธนาคารพาณชย โดยการจดตงรางวลหรอสงตอบแทนขนเมอผจดการสาขาสามารถปฏบตหนาทได

ตามเปาหมายทตงไว

ตว S หมายถง ผน�า (Superior) เปนการเพมและพฒนาศกยภาพผจดการสาขาของธนาคารพาณชย

ในจงหวดเชยงใหม โดยการพฒนารปแบบวธการฝกอบรมสมรรถนะของผจดการสาขาในดานความเปนผน�า

โดยขอความรวมมอจากหนวยงานทเกยวของ

ขอเสนอแนะจากการวจยเรอง การพฒนาสมรรถนะหลกในการเปนผน�าเชงกลยทธของผจดการสาขาธนาคารพาณชย

ในจงหวดเชยงใหม ผวจยมขอเสนอแนะในครงตอไป ดงน

1. ควรเกบรวบรวมขอมลและศกษาถงรปแบบการพฒนาสมรรถนะหลกในการเปนผน�าเชง กลยทธของ

ผจดการสาขาธนาคารพาณชย จากผทรงคณวฒทหลากหลายทปฏบตงานอยในธนาคารพาณชยตางๆ เพอ


เปรยบเทยบคนหารปแบบทเหมาะสมทสดทงในเรองประสทธภาพ ระยะเวลา และคาใชจาย ทจะน�าไปเปน

แนวทางปฏบตเพอพฒนาสมรรถนะของผจดการสาขา

2. ควรศกษาเพมเตมถงปญหาและวธการด�าเนนการแกไขปญหาของธนาคารในกรณเรงดวนเมอประสบ

กบปญหาผจดการสาขาขาดประสทธภาพ

3. ควรมการทดสอบน�ากลยทธทไดรบไปประยกตใชจรงเพอวดผลระหวางกอนการประยกตใชและหลง

การประยกตใช

4. ควรศกษาเปรยบเทยบรปแบบวธการพฒนาศกยภาพของผ จดการสาขาธนาคารพาณชยใน

ตางประเทศ ทเปนประเทศผน�าในดานการใหบรการของธนาคารทดเยยม

เอกสำรอำงองกลยาน ภาคอต. (2546). Month of the Year and Day-of-the-Week Effect ในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย.

วารสารพาณชยศาสตรบรพาปรทรรศน, 2 (1).

ปรญาพชญ ขจรไพศาลสน. (2550). ทศนคตของพนกงานบรษท ไทย ตรนตร จ�ากด ทมตอภาวะผน�า. สารนพนธบรหารธรกจมหาบณฑต สาขาวชาบรหารธรกจ วทยาลยเซาธอสทบางกอก.

พจนา เหมราช. (2546). ภาวะผน�าของผจดการสาขากบบรรยากาศองคการของธนาคารกสกรไทย จ�ากด (มหาชน) ในเขต 24 และเขต 25. วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยราชภฏก�าแพงเพชร.

ส�ารวย แกวตา และคณะ (2551). ผลกระทบของบทบาทของผบรหารทมตอความสามารถในการแขงขนของธนาคารออมสน. วทยานพนธสาขาการจดการ มหาวทยาลยมหาสารคาม.

อารรตน โมพนดง. (2544). การศกษาภาวะผน�าของผบรหารธนาคารพาณชย ในเขตอ�าเภอเมอง จงหวดนครราชสมา. ภาคนพนธหลกสตรบรหารธรกจมหาบณฑต มหาวทยาลยวงษชวลตกล.

Topping P. (2001). Managerial Leadership. New York, NY : McGraw-Hill.


บทคดยอ

การศกษาเรอง กลยทธการสรางความสามารถในการแขงขนของวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม

ในอตสาหกรรมผลไมแปรรป มวตถประสงคเพอศกษาปจจยแวดลอมทางธรกจในการแขงขนของ SME ใน

อตสาหกรรมผลไมแปรรปของไทย ปจจยส�าคญเพอพฒนาขดความสามารถการแขงขนของอตสาหกรรมผลไม

แปรรป และเพอก�าหนดแนวทางการพฒนาและขอเสนอแนะเกยวกบยทธศาสตร โดยใชวธการศกษา การวจย

เชงคณภาพทมการตรวจสอบผลโดยวธการวจยเชงปรมาณโดยใชแบบสอบถาม

ผลการวจยพบวา 1. ปจจยแวดลอมของธรกจ 4 ดานใน Diamond Model พบวา 1) ปจจยการผลตอย

ระดบเพยงพอ โครงสรางพนฐานอยในระดบด มปญหาดานเทคโนโลยสารสนเทศ แรงงานดอยคณภาพ

ตลาดทนออนแอ 2) อตสาหกรรมเชอมโยงและสนบสนน มหวงโซอปทานทงตนน�า ถงปลายน�า 3) เงอนไขดาน

อปสงค - อปสงคผบรโภคในและตางประเทศ ใหความส�าคญกบคณภาพ และมาตรฐานสนคา พอควร - 4) สภาพ

แวดลอมการแขงขนและกลยทธธรกจ - อยในระดบรนแรง 2. ปจจยส�าคญ พบวา 1) ขาดการบรหารจดการทด

2) ตองพฒนาดานความปลอดภยของอาหาร 3) ภาครฐบาลตองมบทบาทมากขน 3. ปจจยแวดลอมพบวา

1) ปจจยการผลตมความพรอม 2) การเชอมโยงมหวงโซอปทานทงตนน�า ถงปลายน�า 3) อปสงคพบวาลกคา

ตางประเทศใหความส�าคญดานคณภาพและความปลอดภยในการบรโภค 4) กลยทธทางธรกจ พบวา การแขงขน

เนนทงคณภาพและบรการ ชองทางจ�าหนายในหลายชองทาง และคาดวามแนวโนมตลาดเพมขน 10 - 15 ตอป

AbstractThe research of The Strategic Competitiveness Development of Thai SME for Fruits Processed

Industry. There is the objective for study surround way business factor in the competition of, SME,

in fruit industry processes of Thailand, study the important factor for develop competition capability

of fruit industry processes, compose and for fix development trend and the suggestion about the

strategy, how is in the competition of fruit industry processes of Thailand should. By use the way

studies to are, use the way researches quality manner that has checking by the way researches

quantity manner or, using questionnaire for, research manner quality result has the reliability and

กลยทธการสรางความสามารถในการแขงขนของวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมในอตสาหกรรมผลไมแปรรป

The Strategic Competitiveness Development of Thai SME

for Fruits Processed Industry

นายศภชย ผองแผว และผชวยศาสตราจารย ดร. ณฏฐพนธ เขจรนนทน



are correct more and more

The research result meets that,

1. surround factor of a business, be 4 element both of inside analysis, Diamond Model, meet

that, 1) condition production factor side, Thailand has natural fertile resources, the infrastructure

generally is in good level, get into trouble information technology side, the labor deteriorates, asset

frail market. 2) the industry affects and support, there is chain imagination both of source of a river

ring, arrive at the river mouth, business network still get into trouble 3) very side demand condition,

in-house demand of a consumer, no give precedence with the quality, and goods standard, and serve

as expected, the factor that a business adjusts the efficiency and the standard, be from 4) imported

goods environment competition demand and business strategy, adopt build the competition tends

tall go up, make a business has the competition very, -, law enforcement competes commercial still

get into trouble and under the belt,

2. the important factor for develop competition capability s of fruit industry s process,

meet that, 1) torn the administration manages that good through 2) chain food safety rings of

3) government sector foods.

3. surround factor of capability development s in the competition s of, SME, can summarize

that, 1) condition production factor side, there is the readiness in 2) affecting developments and the

cooperation within, meet that, there is chain imagination both of source of a river ring, arrive at 3) river

condition demand mouths, meet that,, foreign countries customer has until punctiliousness pushes

forward is born the producer in the country improves quality standard that is accepted 4) universal

strategy way business levels, meet that, the competition emphasizes both of the quality and serve, be

goods that ranked that, be of good quality /, the price is high-level, be goods that have sale standard

follows high-level and many the way, and suppose tend increase between 10 - 15 percentages build

year.

บทน�ำรากฐานของการพฒนาทยงยนนนระบบเศรษฐกจจะตองสามารถสรางใหเกดเสถยรภาพและมภมคมกน

ทเออตอการปรบตวเมอไดรบผลกระทบจากภาวะผนผวนของระบบเศรษฐกจโลก จะตองมสมรรถนะและ

ขดความสามารถใน การแขงขนสง และตองใหความส�าคญตอการเชอมโยงเศรษฐกจภายในประเทศและภายนอก

ประเทศอยางมประสทธภาพและรเทาทน มการปรบโครงสรางการผลต โดยใชเทคโนโลยและวทยาการสมยใหม

เพอเพมผลผลต (Productivity) แทน การเพมการใชปจจยการผลต กอใหเกดการเชอมโยงกจกรรมในภาคเกษตร

อตสาหกรรมและบรการ รวมทงเชอมโยงธรกจขนาดใหญกบธรกจขนาดกลางและขนาดยอมอยางสมดล เพอ

สรางมลคาเพมของภาคการผลตทตรงกบความตองการของตลาดภายในและภายนอกประเทศตลอดจนสราง

ความแปลกใหมเพอน�าตลาด น�าไปสการเพมการจางงาน การยกระดบรายไดทแทจรงและคณภาพชวตของ

คนในประเทศ (ส�านกงานคณะกรรมการการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2549)

ผลไมไทยสามารถท�ารายไดเขาประเทศปละหลายหมนลานบาท จากแนวโนมของผบรโภคใหความสนใจ

ดานสขภาพมมากขน เนองจากไทยมผลไมนานาชนดและมปรมาณมากเกนความตองการของตลาดผบรโภคใน


ประเทศ สงผลใหราคาผลผลตทออกสทองตลาดนนมราคาตกต�า และประสบปญหาสนคาเนาเสยเนองจาก

เกบไดไมนาน ดงนน เพอเปนการแกปญหาและสรางมลคาเพม จงจ�าเปนตองมการแปรรปผลไมทเกน

ความตองการของตลาดเพอเกบไวบรโภค นอกฤดกาล ภาครฐไดพยายามสนบสนนสงเสรมใหผประกอบการ

สามารถยนหยดในธรกจของตนได ในป พ.ศ. 2552 ผลไมแปรรปไดสงออกไปยง 190 ประเทศเปนจ�านวน

2,148,655 ตน คดเปนรายไดเขาประเทศถง 61,305 ลานบาท (สถาบนอาหาร, 2553)

จากการศกษาการพฒนาขดความสามารถในการแขงขนของไทยและทมงานของ Porter ป ค.ศ. 1998

พบวา 1 ใน 5 ของอตสาหกรรมทมศกยภาพของไทย คอ อตสาหกรรมในกลมอาหาร ขอไดเปรยบของประเทศไทย

มสภาพพนท และภมอากาศทเหมาะสมตอการผลตผลไมเมองรอนหลากหลายชนดทมรสชาตอนเปนเอกลกษณ

แตพบขอดอยคอ 1. ปญหา ในการวางแผนผลผลตออกสตลาด การรกษาระดบคณภาพวตถดบ ระบบ การคม

Stock สนคา และขบวนการผลตสนคาผลไมแปรรปในเชงอตสาหกรรมยงไมมมาตรฐานทด 2. ตนทนการผลต

สงขนทกดาน 3. ปญหามาตรการกดกนทางการคา ดานมาตรฐาน สขอนามย และสงแวดลอมในตลาด

ตางประเทศ 4. โรงงานขนาดเลกยงขาดมาตรฐานในการแปรรป 5. ขาดการบรณาการทด ของหนวยงาน

ภาครฐ และเอกชน (ส�านกงานคณะกรรมการ การพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2546)

ดงนนการน�าพาอตสาหกรรมผลไมแปรรปเขาสการแขงขนทางการคาโดยเฉพาะในตลาดตางประเทศท

มการแขงขนกนอยางรนแรง มความจ�าเปนตองเพมขดความสามารถในการแขงขนแกวสาหกจผลไมแปรรปให

สามารถพฒนาผลตภณฑผลไมแปรรปใหมความหลากหลายและมคณภาพมาตรฐานทสากลยอมรบ

วตถประสงค1. เพอศกษาปจจยแวดลอมทางธรกจในการแขงขนของ SME ในอตสาหกรรมผลไมแปรรปของไทย

2. เพอศกษาปจจยส�าคญเพอพฒนาขดความสามารถการแขงขนของอตสาหกรรมผลไมแปรรป

3. เพอก�าหนดแนวทางการพฒนาและขอเสนอแนะเกยวกบยทธศาสตร ในการแขงขนของอตสาหกรรม

ผลไมแปรรปของไทย

วรรณกรรมทเกยวของทรงสดา ยนตนยม (2550) การวเคราะหความสามารถในการแขงขนของผกและผลไมสงออกของไทย

ในตลาดทส�าคญ จากการศกษาพบวาไทยมความไดเปรยบ ในการสงออกผกและผลไมในตลาดสหภาพยโรป

ญปน และจน ในขณะทไมมความไดเปรยบในตลาดสหรฐอเมรกา เมอเปรยบเทยบกบประเทศคแขงในแตละ

ตลาด พบวา ในตลาดสหภาพยโรปเปนตลาดเดยวทประเทศไทยมความไดเปรยบ มสวนแบงตลาดนอยในสหรฐฯ

สหภาพยโรปและญปน แตมสวนแบงตลาดมากในตลาดจน ดานอปสรรคการสงออกผกและผลไม พบวา

หลายประเทศมการใชมาตรการทางการคาทไมใชภาษ (Non-Tariff Barrier) มากขน สวนภาคการผลตในระดบ

ชมชน ณฎฐพนธ เขจรนนน และคณะ (2546) ไดศกษาเรอง ปจจยทมอทธพลตอการพฒนาขดความสามารถ

เชงพาณชยของสนคาชมชน จงหวดเชยงราย ผลการศกษาพบวา สภาพในการประกอบวสาหกจชมชนใน

จงหวดเชยงรายสวนใหญอยในสถานะเพงกอตวยงประกอบกจการแบบตงรบท�าเปนอาชพเสรมรอการสนบสนน

หรอกระตนจากภายนอก มไดเกดขนจากแรงขบเคลอนจากภายในชมชน Mika Widgren (2004) ศกษา

ความสามารถในการแขงขนในตลาดภายในองคกร โดยศกษาพฒนาการและความสามารถในการแขงขน

ในตลาดภายในองคกรของประเทศทวปเอเชย ทวปอเมรกาและทวปยโรป ระหวางป พ.ศ. 2539-2545 โดย

วเคราะหคาดชน ความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบทปรากฏเปรยบเทยบกบหลายประเทศ ซงแบงขอมลตาม

ระบบฮารโมไนซ (Harmonized) ยกระดบ 4 Digit โดยการศกษานมงเนนศกษาดานปจจยหลกของคาดชน


ความไดเปรยบของกลมประเทศทศกษาและสวนทมผลตอการแขงขนของตลาดภายในของแตละประเทศ

พบวา มบางปจจยทเกยวเนองกนระหวางประเทศในทวปเอเชยและ 15 ประเทศในกลม EU ของทวปยโรป

โดยคาดชนความไดเปรยบของ 15 ประเทศในกลม EU มแนวโนมสงขนเรอยๆ เนองจากพฤตกรรมประชากร

ในแตละประเทศมรสนยมในการบรโภคสงขน

ศนยเทคโนโลย Emilia-Romagna (2000) - ศนย Centuria Science Technology Park (สหพนธวสาหกจ

ขนาดเลกและขนาดกลางของอตาล : CONFAPI) เปนองคกรทมความช�านาญทางดานอตสาหกรรมเกษตรทใช

เทคโนโลยขนสง โดยเนนเรองนวตกรรม (Innovation) เปนปจจยส�าคญทก�าหนดความส�าเรจในการผลตสนคา

ทท�าใหสามารถแขงขนได รวมทงเทคโนโลยสารสนเทศทชวยกระจายขอมลขาวสารในเรองวตถดบการผลตทด

มราคาถก และดานการตลาด การผลตเครองจกรใชแทนคน เทคโนโลยการเกบรกษาความเยนเพอใหสนคาม

ความสดใหม และการบรรจหบหอส�าหรบสนคาการเกษตรและเกษตรแปรรปใหนาสนใจ

สดใจ ผองแผว (2549) ไดท�าการศกษาเรองการตอบสนองของผบรโภคตอองคประกอบบนบรรจภณฑ

ผลไมแปรรป พบวา ขอมลบนบรรจภณฑชวยใหผบรโภคทราบถงรายละเอยดตางๆ เกยวกบสนคาไดอยางด

และชวยในการตดสนใจซอของผบรโภคได ดงนนขอมลบนบรรจภณฑจงท�าใหเกดความไววางใจ ท�าใหเกด

ความคดนาจะซอ และการออกแบบทสะดดตาท�าใหเกดความดงดดใจได สอดคลองกบงานวจยของ ซเคอร,

ลว, เทนน, และมาธว (Schucker, Levy, Tenny, & Mathew, 1992, p. 24) ทพบวา การตดปายฉลากโภชนาการ

บนชนผลตภณฑอาหารมผลตอพฤตกรรม การซอของผบรโภค และ ผลตภณฑทมปายฉลากโภชนาการก�ากบ

จะมการซอจากผบรโภคเพมขนรอยละ 12 และสอดคลองกบ Food and Drug Administration, U.S.

Department of Health, Education, and Welfare, U.S. Department Agriculture, Federal Trade Com-

mission (2002) ทพบวา ผบรโภคมความตระหนกในระดบสง ในเรองขอมลทเกยวกบสวนประกอบ/ สวนผสม

ของอาหารรอยละ 64 ใชขอมลทางโภชนาการรอยละ 90 ของผบรโภคใหความสนใจในขอมลทปรากฏบน

ฉลากอาหาร ผบรโภคเหนวาเครองหมาย GMP เปนเกณฑและขอก�าหนดพนฐานทจ�าเปนในการผลตและ

ควบคม เพอจะไดมความรสกไววางใจในความปลอดภยและรบประทานไดอยางสบายใจ สอดคลองกบประกาศ

กระทรวงอตสาหกรรมฉบบท 2276 (พ.ศ. 2540) ทวาผผลตอาหารจ�าเปนตองม GMP จเอมพ (GMP)

ในผลตภณฑ เพราะถอวาเปนเกณฑหรอขอก�าหนดขนพนฐานทจ�าเปนในการผลตและการควบคม สวน

เอชเอซซพ (HACCP) ประกาศกระทรวงอตสาหกรรมฉบบท 2276 (พ.ศ. 2540) กลาววา ระบบการวเคราะห

อนตรายและจดวกฤตทตองควบคม เปนระบบปองกนอนตรายในอาหารทไดออกแบบมาเพอค มครอง

ผบรโภคใหไดรบความปลอดภยจากการบรโภคนอกจากน ศาสตราจารย สตเวน คง ปรมาจารยทางการตลาด

ไดกลาวไววา “สนคาหรอสงทผลตในโรงงาน ตรายหอคอสงทผบรโภคเลอกซอ สนคาคอสงทผบรโภคใช”

ค�ากลาวประโยคนสะทอนสจธรรมทางการตลาดถงความส�าคญของตรายหอสนคาทผลตจากโรงงานเดยวกน

แตยหอตางกน ความนยมชมชอบของผบรโภคยอมแตกตางกนดวย Assael (1998) กลาวไววาผบรโภคจะ

เกด การตดสนใจซอ ณ จดขาย จงตองมกลยทธการตลาดเพอดงดดใจผบรโภค และบรรจภณฑกเปนสวนหนง

ทท�าใหสนคาโดดเดน และแตกตาง

กรอบแนวคดในกำรวจย การวจยครงนประกอบดวยกรอบแนวคดในการวจย ดงน 1. กลยทธการสรางขอไดเปรยบทาง

การแขงขน แบบจ�าลองแรงกดดน 5 ประการ (The Five Forces Model For Competition) ของ Michael

E.Porter (1998) 2. การประเมน ปจจยแวดลอมทางธรกจ (Assessing Business Environment) โดยใชแบบ

จ�าลองเพชร (Diamond Model) ของ Michael E. Porter 3. การวเคราะห SWOT

ขดความสามารถ


ภาพท 1 กรอบแนวคดในการวจย

วธกำรศกษำเปนการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) และเพมความนาเชอถอโดยการวจยเชงปรมาณ

(Quantitative Research) ไดก�าหนดขอบเขตการวจยไว 4 ขอบเขตดวยกน ซงมรายละเอยดดงน

1. ขอบเขตเนอหา ไดก�าหนดวธวจยออกเปน 2 วธ ไดแก การวจยเชงคณภาพโดยใชเครองมอใน

การเกบขอมลเปนการสมภาษณเชงลก (In-depth Interview)ใชขอค�าถามแบบมโครงสราง โดยการสมภาษณ

แบบตวตอตวและโดยการสงขอค�าถามทางไปรณยพรอมแนบซองตดแสตมป ส�าหรบสงกลบ เมอไดรบท�า

การตรวจสอบขอมลวเคราะหขอมลแบบ Content Analysis น�าเสนอผลการวเคราะหในเชงพรรณนาความ

(Descriptive) สวนการวจยเชงปรมาณ ไดน�าแบบสอบถามของส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจ

และสงคมแหงชาต (TDRI ) 2549 มาดดแปลงโดยพจารณาจากประเดนทไดจากการวจยเชงคณภาพและ

หลกทฤษฎมาก�าหนดประเดนแบบสอบถาม วเคราะหขอมลแบบสถต ขอมลเกยวกบสถานภาพของผตอบ

แบบประเมน ใชการแจกแจงความถ และค�านวณคารอยละดวยเครองคอมพวเตอร โดยใชโปรแกรม

ส�าเรจรป ขอมลประเมนดวยคาจ�านวนรอยละ และการวเคราะหหาคาความสมพนธระหวางตวแปร (Pearson

Correlation) โดยก�าหนดระดบนยส�าคญทางสถตทระดบ 0.05 แลวจงแปรผลในลกษณะการบรรยาย

2. ขอบเขตดานประชากร ในครงนใชประชากรทเปน SME ผผลตผลไมแปรรปจ�านวน 322 ราย

(ทมา : กรม เศษฐกจการพาณชย) กลมตวอยาง เลอกแบบเจาะจง 5 ราย (รายทเปนผน�าตลาดพจารณาจาก

เงนลงทน-ระยะเวลาด�าเนนการ 3 ปขนไป-ขนาดการลงทน-สดสวนในตลาด) โดยใชขนาดของกลมตวอยาง

กรอบแนวคดการวจย

ความสามารถในการแขงขน

ผประกอบการผลไมแปรรป

The Five Forces Model For Competitionทมา : Michael E. Porter

ทมา : Diamond Model : Michael E. Porterปจจยภายนอก- ประเมนสภาพแวดลอม ภายนอกของอตสาหกรรม1. ปจจยการผลต2. สภาพตลาด3. ความตองการของ ผบรโภค4. สภาพการแขงขน

กลยทธความไดเปรยบ1. เงอนไขของปจจยการผลต

2. อตสาหกรรมทเกยวโยงและ

สนบสนนกน

3. เงอนไขทางดานอปสงค

4. บรบทของการแขงขนและ

กลยทธทางธรกจ

ปจจยภายใน- ประเมนสภาพแวดลอม ภายในของอตสาหกรรม

พฒนาจากแนวคด Michae E. Porter ศกษาการพฒนาความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรมในประเทศไทย ป 2544

SWOT ANALYSIS


ใหเปนไปตามสตรของยามาเน (Yamane, 1973) ทระดบนยส�าคญ 0 .05 ไดจ�านวนกลมตวอยาง 180 คน

3. ขอบเขตดานกลมผใหขอมลในงานวจยครงน ผวจยไดแบงเปน 2 กลมไดแก ผใหขอมลส�าคญ (Key

Informants) คอ นกวชาการทมประสบการณในการเปนทปรกษาใหกบอตสาหกรรมผลไมแปรรป จ�านวน 8 คน

ตวแทนเกษตรกร จ�านวน 9 คน ตวแทนจากสถานประกอบการอตสาหกรรมผลไมแปร รป จ�านวน 5 คน

4. ขอบเขตระยะเวลาทศกษา การศกษาครงนมก�าหนด 3 ป เรมตงแตป 2550 ถง ป 2552

ผลกำรวจยการศกษาเรอง “กลยทธการสรางความสามารถในการแขงขนของวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม

ในอตสาหกรรมผลไมแปรรป” ในครงน ผวจยไดศกษาโดยการสมภาษณเชงลกและใชแบบสอบถาม รวมทง

การตรวจสอบโดยผเชยวชาญเปนขนตอนสดทาย

จากการวจยเชงคณภาพ พบวา ดานการศกษาปจจยแวดลอมทางธรกจในการแขงขนของ SME ใน

อตสาหกรรมผลไมแปรรปของไทย เงอนไขปจจยการผลต (Factor conditions) วธการแกปญหาคณภาพดน

และน�า (สงแวดลอม) เสอมโทรมลง พบวา ตองพฒนาดานมาตรฐานสากลเกษตรอนทรย ดานการขาดแคลน

แรงงาน พบวา ปญหาเรองแรงงาน การขาดเทคโนโลยและเครองจกร พบวา มการใชเครองจกรทางการเกษตร

ททนสมยในอยในระดบนอยเนองจากมราคาแพงมาก การไดรบการสนบสนน (Related and Supporting

Industries) ไดรบการสนบสนนจากภาครฐในสวนองคความร และการตลาดทงในประเทศและตางประเทศ

แตยงไมครอบคลม วตถดบและปจจยสนบสนน พบวา แหลงน�าไมเพยงพอ มการสนบสนนโครงการ GAP

(Good Agricultural Practice) ดานเงอนไขทางดานอปสงค (Demand Conditions) คณภาพ สะอาด และ

ความปลอดภย ของผลตภณฑ พบวา เรมใหความส�าคญมมมองดานความตองการของตลาดในการวางแผน

การปลกและแปรรปบรบทของการแขงขนและกลยทธทางธรกจ (Context for Firm Strategy and Rivalry)

กลยทธการเนนผลตสนคาทสรางมลคาเพม พบวา ตวสนคาตองมคณภาพ และควรมบรรจภณฑทสวยงาม

จะสามารถสรางมลคาเพมแกสนคาได การใชกลยทธการผลตทเนนคณภาพ พบวา การแขงขนในระดบโลก

ควรใชเทคโนโลย ทงตนน�าจนถงปลายน�า เปนเครองมอสรางมาตรฐานสนคาใหเกดคณภาพ ระดบมาตรฐาน

การจดจ�าหนายและการบรโภคในประเทศเรมมแนวโนมสงขน พบวา ผประกอบการตองยกระดบมาตรฐาน

การผลตเพอ ใหสามารถฝาขอการกดกนทางการคาในตลาดสากลได ปญหาและอปสรรคขาดเกณฑมาตรฐาน

ดานคณภาพ

ปจจยส�าคญ (Critical Issues) เพอพฒนาขดความสามารถการแขงขนของอตสาหกรรมผลไมแปรรป

การวเคราะหการบรหารจดการทดตลอดหวงโซอาหาร พบวา การขาดความรวมมอทดระหวางผผลตตลอด

หวงโซอาหาร ท�าใหเกดปญหาอยางตอเนองในทกขนตอนของหวงโซอาหาร ประกอบดวย วตถดบ กระบวนการ

ผลต โลจสตกส การตลาด และผบรโภค ดานวตถดบ พบวา เกษตรกรตองเขาใจความตองการของผบรโภค และ

แนวโนมของตลาดดาน Food Safety ทสงผลถงคณภาพสนคาใหตรงตามก�าหนดมาตรฐานของประเทศคคา

กระบวนผลต การแขงขนในระดบสากล เทคโนโลยการปลกและแปรรปเปนเครองมอทจ�าเปน อยางยง ดาน

โลจสตกส พบวา ขาดระบบกระจายและการขนสงสนคาผลไมทมประสทธภาพ ท�าใหเกดความสญเสยทง

น�าหนกและคณภาพ ตนทนสวนใหญจงตกอยทบรรจภณฑและการขนสง ดาน การตลาด พบวา มการแขงขน

ดานราคารนแรงและอปสรรคจากขอกดกนทางการคา ดานผบรโภค พบวา ผบรโภคในประเทศมความพถพถน

ในการเลอกบรโภคมากขน ดานความปลอดภยของอาหาร พบวา เกษตรกรและผประกอบการ แปรรปเขาใจ

แนวโนมของตลาดดานความปลอดภย สวนผบรโภคมความพถพถนในการเลอกซอมากขน ภาครฐบาล พบ


วา ภาครฐไดใหการสงเสรมดานความรความปลอดภยตงแตตนน�าถงปลายน�า แตยงไมคลอบคลม จงจ�าเปน

ตองมการเพมความพยายามขยายฐานองคความรใหทวถง การประสานงานดานนโยบาย และการด�าเนนงาน

ของหนวยงานภาครฐ มความสอดคลองกบนโยบายของภาครฐ เปนผลใหการพฒนาอตสาหกรรมอาหารเปน

ไปอยางมประสทธภาพ และเปนไปในทศทางเดยว

จากการทดสอบทางสถต พบวา ความสมพนธระหวางระยะเวลาด�าเนนกจการ ประเภทกจการ ลกษณะ

ของกจการ กบ ปจจยแวดลอมของการพฒนาขดความสามารถในการแขงขนของ SME จ�าแนกตามเงอนไข

ปจจยการผลต พบวา ความสามารถในการบรหารจดการ (ขาดทงระบบและบคลากร-มทงระบบและบคลากร)

มความสมพนธกบระยะด�าเนนกจการในทศทางบวก มคาความสมพนธเทากบ .146 (p < 0.50) นอกนนไมม

ความสมพนธกน ความสมพนธระหวางระยะเวลาด�าเนนกจการ ประเภทกจการ ลกษณะของกจการ กบ ปจจย

แวดลอมของการพฒนาขดความสามารถในการแขงขนของ SME จ�าแนกตามการเชอมโยงและความรวมมอ

ภายใน เงอนไขอปสงค กลยทธธรกจพบวา ไมมความสมพนธกนเลย ความสมพนธระหวางระยะเวลาด�าเนน

กจการ ประเภทกจการลกษณะของกจการกบปจจยแวดลอมการพฒนา ขดความสามารถในการแขงขนของ

SME จ�าแนกตามโอกาสทางการตลาดพบวาสวนแบงตลาดในประเทศของอตสาหกรรมผลไมแปรรปมความ

สมพนธลกษณะของกจการ นอกนนไมมความสมพนธกนเลย

สรป อภปรำยผล และขอเสนอแนะการศกษาเรอง กลยทธการสรางความสามารถในการแขงขนของวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม

ในอตสาหกรรมผลไมแปรรป ในครงน จากขอมลทผวจยเกบรวบรวมและการสงเคราะหขอมลทงหมดขางตน

ผนวกเขากบขอมลทตยภม เชน ขาวสารในหนงสอพมพ บทความ ขอมลทงจากภาครฐและเอกชนทงในและ

ตางประเทศ อกทงจากประสบการณจรงทผวจยไดรบรจากสถานการณจรงในการท�าธรกจในอตสาหกรรม

ผลไมแปรรปทงในและตางประเทศยาวนานถง 20 ป ดงนนเพอมงเนนใหวสาหกจSMEในอตสาหกรรมผลไม

แปรรปของไทยสามารถแขงขนในตลาดระดบสากลได ผวจยขอเสนอ EMP Model ซงม 3 องคประกอบหลก

ทเปนหวใจส�าคญ มรายละเอยดดงน

1. ความเปนผประกอบการ (Entrepreneurship )ประกอบดวย S: Satisfaction สรางความพงพอใจแก

ลกคา U :Update ทนตอเหตการณ P: Professionalism ความเปนมออาชพ A : Art Management ศลปะใน

การบรหาร C : Commitment ความมงมน H :Honest ความซอตรงA :Adaptation ปรบตวอยางเหมาะสม I :

Innovation มนวตกรรม

2. มมมองตลาด (Market View) M: Marketing First ใชการตลาดน�าการผลต A: Attractiveness

Products สนคาโดดเดนนาสนใจ R : Returns ผลตอบแทนจากการลงทน K : Known Customer ตองรจก

เขาใจลกคา E: Excellent sale ยอดขายยอดเยยม T: Time ชวงเวลาทเหมาะสม

3. ตวผลตภณฑ (Products) ประกอบดวย F: Food safety ความปลอดภยดานอาหาร R : Reasonable

Price ราคาเหมาะสม U : Upbuid สรางสงใหมๆ I : Identity มเอกลกษณ T :Trends ศกษาแนวโนมตลาด

S: Standards มมาตรฐาน


ภาพท 2 EMP Model กลยทธสรางความสามารถในการแขงขนในอตสาหกรรมผลไมแปรรปในเวทสากล

การเขาสตลาดในเวทระดบสากลนนจ�าเปนตองม 3 องคประกอบทส�าคญคอความเปนผประกอบการ

มออาชพ ทมมมมองดานการตลาด คดแบบลกคา เพอตอบโจทยความตองการของลกคาเปาหมายใหได วางแผน

สรางผลตภณฑใหตรงความตองการของตลาด สรรหาวตถดบทมคณภาพผานกระบวนการผลตทปลอดภยและ

มมาตรฐานซงเปนทมาของสนคาคณภาพทตรงตอความตองการของลกคาเปาหมาย เมอสนคาเขาสตลาด

ในชวงเวลาทเหมาะสม สนคาทโดดเดนทงดานกายภาพของตวเนอสนคา รวมถงบรรจภณฑทสะดดตาและ

เปนเอกลกษณยอมไดรบการตอบรบจากผบรโภคสดทายเปนอยางด สนคาทมคณภาพนนยอมมการซอซ�า

นนหมายถงยอดขายทเตบโตจะสามารถ สรางรายไดแกคคา ในตางประเทศ และผลดกลบสผประกอบการ

แปรรปผลไม รวมถงเกดการขยายการสรางงานกลบสชมชน ทองถน ภมภาค ประเทศไทย ท�าใหเกดผลตอบแทน

การลงทนมความคมคา ทายสดจะสามารถท�าใหวสาหกจ SME ในอตสาหกรรมแปรรปผลไมมความสามารถ

ในการแขงขนบนเวทสากลและเตบโตในทสด

ขอเสนอแนะขอเสนอแนะในการน�าไปใชประโยชน

1. ศกษาเชงตรวจสอบกลยทธการสรางความสามารถในการแขงขนของ SME ในสภาพจรง เพอใหได

ผลลพธทมความครอบคลมในทกสวน

2. ประยกตการศกษาในสวนของอตสาหกรรมผลไมประเภทอน รวมถงอตสาหกรรมอน ๆ เชน กลมผลไม


สด กลมอาหารพรอมรบประทาน ฯลฯ โดยการน�าปจจยทกระตนใหเกดนวตกรรมทางการพฒนาความสามารถ

ในการแขงขน ไปประยกตเพอใหเกดประสทธผล

ขอเสนอแนะเพอกำรวจยครงตอไปควรขยายขอบเขตการวจยไปยงตลาดเปาหมายทส�าคญ เชน ระดบทวป เอเชย ยโรป อเมรกา

ตะวนออกกลาง ศกษาความจ�าเปน ความส�าคญ และรปแบบการสรางกลยทธความสามารถในการแขงขนใน

ประเดนอนๆ ของธรกจ เพอใหเกดประสทธภาพและประสทธผลสงสด

เอกสำรอำงองไกรสห ศรรงษ, บรษท เชยงใหมฟดแคนนง จ�ากด. กลยทธการเพมศกยภาพการแขงขนของไทยในตลาดโลก

(เอกสารวจยสวนบคคล ตามหลกสตรการปองกนราชอาณาจกรภาครฐรวมเอกชน รนท 12 ประจ�าปการศกษา พทธศกราช 2542 - 2543).

คณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, ส�านกงาน. (2549). แนวทางการด�าเนนงานและกรณตวอยาง : บทเรยนการพฒนาอตสาหกรรมผลไมแปรรปในประเทศไทย. กรงเทพฯ : ส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต.

ณฏฐพนธ เขจรนนทและคณะ. (2547). Academic Business Conference 2004 รายงานการวจยปจจยทมอทธพลตอการพฒนาขดความสามารถเชงพาณชยของสนคาชมชน จงหวดเชยงราย. เชยงใหม : ม.ป.พ.

เบญจวรรณ รกษสธ, บษยา วงศชวลตกล และณฏฐพนธ เขจรนนทน. (2547). Academic Business Conference 2004. รายงานการวจยการพฒนาการเชอมโยงของกลมอตสาหกรรมผาไหมจงหวดนครราชสมา. เชยงใหม : ม.ป.พ.

พรทพย ภวโรดม. (2542). ศกยภาพการแขงขนสนคาเกษตรส�าคญของไทย ภายใตกฎเกณฑการคาโลก. คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

พฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต, ส�านกงาน. (2546). นวตกรรม : กลยทธสการแขงขนระดบโลก. กรงเทพฯ : ส�านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต.

รชน พนธรงจตต. (2547, กรกฎาคม). กลยทธ แจคโคนยกษ. วารสาร MBA, หนา 136-139.

สดใจ ผองแผว. (2549). การตอบสนองของผบรโภคตอองคประกอบบนบรรจภณฑ กรณศกษาบรรจภณฑ ผลไมแปรรปชนดแหงทจ�าหนายในรานสะดวกซอ. งานนพนธปรญญาบรหารธรกจ มหาบณฑต สาขาการตลาด วทยาลยพาณชยศาสตร มหาวทยาลยบรพา.

Bateman, Thomas S. and Scott A. Snell. (1999). Management Building Competitive Advantage 4th ed. Boston : McGraw-Hill.

Contractor, F. J., & Lorange, P. (1988). Cooperative strategies in international business. Lexington, MA: Heath.

Nicole P. Hoffman. (2000). “An Examination of the “ Sustainable Competitive Advantage” Concept: Past, Present, and Future. “Academy of Marketing Science Review 2000 (4) Available: http://www.amsreview.org/articles/hoffman04-2000.pdf.

Porter, M. E. (1998). On Competition. A Harvard Business Review. Boston, MA : Harvard Business School.


บทคดยอการวจยเรอง ความคดเหนของผปกครองนกเรยนตอการจดการศกษาศนยพฒนาเดกเลกขององคการ

บรหารสวนต�าบลในอ�าเภอส�าโรง จงหวดอบลราชธาน มวตถประสงคเพอ 1) ศกษาความคดเหนของผปกครอง

นกเรยนตอการจดการศกษาศนยพฒนาเดกเลก 2) เพอเปรยบเทยบความคดเหนของผปกครองนกเรยนตอ

การจดการศกษาศนยพฒนาเดกเลก จ�าแนกตามภมหลงของผปกครอง ไดแก เพศ อาย ความเกยวของกบ

นกเรยน ระดบการศกษา อาชพ และรายได 3) เพอศกษาขอเสนอแนะเกยวกบการจดการศกษาศนยพฒนา

เดกเลกใน 5 ดาน คอ ดานบคลากร ดานวชาการ ดานอาคารสถานทและสงแวดลอม ดานคาใชจาย และ

ดานความสมพนธกบหนวยงานและชมชน การด�าเนนงานวจย ใชวธการวจยเชงส�ารวจจากกลมตวอยางทเปน

ผปกครองนกเรยน 275 คน เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล คอ แบบสอบถาม มคาความเชอมนเทากบ

0.90 วเคราะหขอมลโดยใชโปรแกรมคอมพวเตอร สถตทใชในการวเคราะหขอมล คอ คารอยละ คาเฉลย

คาเบยงเบนมาตรฐาน ทดสอบความแตกตางความคดเหนของผปกครองตามเพศโดยการทดสอบคา t-test

ทดสอบความแตกตาง ความคดเหนของผปกครองตามอาย ความเกยวของ ระดบการศกษา อาชพและรายได

โดยใชคา F-test และทดสอบรายค ดวยวธการของเชฟเฟ และวธของ LSD

ผลการวจยพบวา

1. ผปกครองทเปนกลมตวอยางสวนใหญเปนเพศหญง จ�านวน 187 คน คดเปนรอยละ 68 มอายระหวาง

25-35 ป จ�านวน 170 คน คดเปนรอยละ 61.8 มความเกยวของเปนมารดา จ�านวน 176 คน คดเปนรอยละ 64

มระดบการศกษาประถมศกษา จ�านวน 158 คน คดเปนรอยละ 57.5 มอาชพเกษตรกรรม จ�านวน 175 คน

คดเปนรอยละ 63.6 มรายไดของครอบครวตอเดอนต�ากวา 3,000 บาท คดเปนรอยละ 43.6

2. ผปกครองนกเรยนมความคดเหนตอการจดการศกษาศนยพฒนาเดกเลกในภาพรวมอยในระดบด

เมอพจารณาเปนรายดานพบวาอยในระดบด 4 ดาน คอดานบคลากร ดานวชาการ ดานคาใชจาย ดานอาคาร

สถานทและสงแวดลอม ตามล�าดบ และศนยพฒนาเดกเลกสามารถจดการศกษาอยในระดบปานกลาง 1 ดาน

ความคดเหนของผปกครองนกเรยนตอการจดการศกษาศนยพฒนาเดกเลกขององคการบรหารสวนต�าบล ในอ�าเภอส�าโรง จงหวดอบลราชธาน

Parent’s Opinion toward the Educational Administration of

Child Development Center of

Sub-district Administration Organization

Samrong District, Ubon Ratchathani Province

นางมชฌประภา มนการ และผชวยศาสตราจารย ดร. ทองสข วนแสน



คอ ดานความสมพนธกบหนวยงานและชมชน

3. ผลการทดสอบสมมตฐาน เปรยบเทยบความคดเหนของผปกครองนกเรยนตอการจดการศกษา

ศนยพฒนาเดกเลกขององคการบรหารสวนต�าบลในอ�าเภอส�าโรง จงหวดอบลราชธาน พบวา ผปกครองทม

เพศ อาย ระดบการศกษา อาชพ และรายได ตางกนมความคดเหนตอการจดการศกษาศนยพฒนาเดกเลก

ในภาพรวมแตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 สวนผปกครองทมความเกยวของกบนกเรยน

ตางกนมความคดเหนตอการจดการศกษาของศนยพฒนาเดกเลกในภาพรวมไมแตกตางกน

4. ขอเสนอแนะตอการจดการศกษาศนยพฒนาเดกเลก ดานบคลากร พบวา ควรเพมจ�านวนบคลากร

ใหเพยงพอและควรมการสงเสรมใหครผดแลเดกไดรบการอบรมเพอเพมประสบการณและขดความรความสามารถ

ในการจดการเรยนการสอนพรอมทงควรสงเสรมครผดแลเดกใหไดรบการศกษาตอทางดานปฐมวยโดยตรง

ดานวชาการ พบวา ศนยพฒนาเดกเลกควรมการจดประสบการณการเรยน แบบบรณาการทงดานทกษะสาระ

การเรยนร รวมทงจดมมประสบการณเพอใหเดกนกเรยนไดพฒนาการเตมตามวยและวฒภาวะ และควรม

การปรบปรงอปกรณการเรยนใหหลากหลาย ควรมการประเมนผลพฒนาการของเดกนกเรยนอยางสม�าเสมอ

และรายงานใหผปกครองทราบ ดานอาคารสถานทและสงแวดลอมควรสรางอาคารเรยนเพมขนและมการแยก

หองเรยน หองอาหาร หองน�าใหเปนสดสวนพรอมทงดแลใหสะอาดอยเสมอบรเวณภายนอกอาคารควรปรบปรง

ภมทศนใหรมรน และควรจดใหมสนามเดกเลน และเครองเลนทปลอดภยส�าหรบนกเรยน ดานคาใชจายควรม

การจดท�าบญชคาใชจายพรอมทงแจงใหผปกครองทราบเปนระยะ ดานความสมพนธกบหนวยงานและชมชน

ควรใหผปกครองเขามามสวนรวมในการด�าเนนงานของศนยพฒนาเดกเลกใหมากขน ควรมการตดตามและ

ประเมนผลของการจดการศกษาเพอประสทธภาพมากขน

AbstractsThe objective of this research were 1) to study parents’s opinion toward the educational

administration of Child Development Center 2) to compare parents’s opinion toward the educational

administration of Child Development Center classifying according to parent’s background including

gender, age, relation with student, educational background, occupation and income 3) to study the

recommendation of educational administration of Child Development Center in 5 aspects including

personal, academic, building and context, expenditure and relation with institute and community. The

methodology selected the survey research. The sample group were 275 student’s parents. The tool

of data collection was the survey questionnaire with reliability 0.90. The statistic for data collection is

consisted of The statistic for data analysis consisted of Percentage, Mean, Standard Deviation, tested

the difference of parents’s opinion according to gender via t-test, tested the difference of parents’s

opinion according to age, relation with the child, educational background, occupation and income

via F-test, One-way ANOVA and Scheffe’s Method and LSD.

The research finding were as the following:

1. The majority of parents as sample group were female for 187 persons (68%), 170 persons

of their age were between 25-35 years (61.8%) and 176 persons of them were the mother (64%) and

158 persons of them had the education background at Pratomsuksa (57.5%), 175 persons of them

were agriculturists (63.6%), their income per household were under 3,000 baht (43.6%).


2. Student’s parents expressed the overall of their opinion toward the educational

administration of Child Development Center was at good level and when consider in facets level,

it was found that all 4 aspects were at good level including personal, academic, expenditure and

building and context, respectively, and Child Development Center could manage the education at

middle level in single aspect including the relation between institution and community.

3. The test of hypothesis compared the parents’s opinions toward the educational

administration of Child Development Center of Samrong Sub-District Administration Organization

Ubon Ratchathani found that parents with different in sex, age, educational background,

occupation and income expressed the overall of their opinion toward the educational administration

of Child Development Center were different significantly at .05. Parents with different relation to the

students, they expressed the overall of their opinion toward the educational administration of Child

Development Center were not different significant.

4. The study of recommendation relating personal factor found that it should increased the

number of personal to respond the requirement and it also should promote the teachers to be trained

in order to increase their experience and skills according to seniority and qualification and it should

increase the variety of education tools, it should evaluate the result of student improvement

consistently and reported the result to their parents. As for building facility and environment, it should

built the building increasingly and separated the classroom, cafeteria, restroom as proper and it

should also take care the cleanness of such building and context, the surrounding area of building

should be maintained and adjust to be look shady, the playground should be built as proper and

the plaything should be save for children. As for expenditure, it should make the income-expense

account and inform to student’s parent periodically. As for relationship with institute and community,

it should open the opportunity for parent to participate the operation of Child Care Center

increasingly, it should follow up and evaluate the educational administration for increasing the

efficiency and it should inform the school record and other information to their parents periodically.

บทน�ำการจดการศกษาในรปศนยพฒนาเดกเลก เปนนโยบายหนงทองคการบรหารสวนต�าบลไดด�าเนนการ

ใหเปนไปตามกฎหมายรฐธรรมนญ พทธศกราช 2550 มาตรา 80 (4) พระราชก�าหนดแผนและขนตอน

การกระจายอ�านาจใหกบองคกรปกครองสวนทองถน มาตรา 30 พระราชบญญตการศกษาแหงชาตมาตรา 41

และพระราชบญญตสภาต�าบลและองคการบรหารสวนต�าบล พ.ศ. 2537 มาตรา 67(5) องคการบรหารสวนต�าบล

ไดรบภารกจถายโอนการด�าเนนงานของศนยพฒนาเดกเลกจากกรมพฒนาชมชนในป พ.ศ. 2544 และจะตอง

ด�าเนนการจดตงศนยพฒนาเดกเลกขององคการบรหารสวนต�าบลขนเองในกรณทมความพรอมจะด�าเนนการ

ภายหลงจากถายโอนการจดการมาใหองคการบรหารสวนต�าบลท�าใหองคการบรหารสวนต�าบล

หลายแหงทไมเคยจดการศกษาในระดบน ประสบปญหาหลายๆ ดาน เชน บญเทยม องสวสด (2542, หนา 11)

ไดศกษาการมสวนรวมของชมชนในการด�าเนนงานของศนยอบรมเดกกอนเกณฑในวด พบวา สภาพการม

สวนรวมของชมชนในการด�าเนนงานศนยอบรมเดก กอนเกณฑในวด โดยภาพรวมอยในระดบนอย เมอพจารณา


รายดาน พบวา ชมชนมสวนรวมดานการประสานงาน อยในระดบปานกลาง อก 4 ดานอยในระดบนอย ไดแก

ดานการจดสรรทรพยากร ดานการจดการเรยนการสอน ดานการวางแผน และดานการตดตามประเมนผล

การปฏบตงาน อ�าเภอส�าโรง จงหวดอบลราชธาน มศนยพฒนาเดกเลก จ�านวน 8 ศนย ไดด�าเนนการจดการ

ศกษาใหสอดคลองตามมาตรฐานของกรมสงเสรมการปกครองทองถน ท�าใหมการเปลยนแปลงไป หลายฝาย

ทเกยวของกบการจดการศกษาของศนยพฒนาเดกเลกเกดความไมแนใจในวธการจดการศกษาในบรบทตางๆ

โดยเฉพาะผปกครองนกเรยนทมความสนใจในการจดกจกรรมการเรยนการสอน และเขาใจวาการจดกจกรรม

การเรยน การสอนเปนหนาทของครเทานน ซงความเขาใจดงกลาวยงไมถกตองและหากผปกครองยงไมเขาใจ

ตอการจดกจกรรม การเรยนการสอนของศนยพฒนาเดกเลกกคงเปนเรองทยากทจะไดรบความรวมมอ

อยางเตมตามศกยภาพทมอย ดงนน ถาทราบความคดเหนของผปกครองทมตอการจดการศกษาแลวกนาทจะ

น�ามาเปนแนวทางสรางความเขาใจใหตรงกนระหวางผปกครองนกเรยนกบศนยพฒนาเดกเลก อนจะสงผลด

ตอการจดการศกษาของศนยพฒนาเดกเลกและผลผลตทางการศกษาจะบรรลตรงตามเจตนารมณและ

วตถประสงคของศนยพฒนาเดกเลก ดงนนผศกษาจงมความสนใจทจะท�าการวจยเกยวความคดเหนของ

ผปกครองนกเรยนตอการจดการศกษาศนยพฒนาเดกเลกขององคการบรหารสวนต�าบล ในอ�าเภอส�าโรง

จงหวดอบลราชธาน เพอใชเปนแนวทางในการวางแผน นโยบายการบรหารจดการตางๆในศนยพฒนา

เดกเลกในอ�าเภอส�าโรง จงหวดอบลราชธาน ตลอดจนเตรยมระบบการจดการตางๆ ใหรองรบตอผปกครอง

และนกเรยนทเขามารบการบรการทงดานปรมาณและคณภาพตอไป

วตถประสงคกำรวจย1. เพอศกษาความคดเหนของผปกครองนกเรยนตอการจดการศกษาศนยพฒนาเดกเลกขององคการ

บรหาร สวนต�าบลในอ�าเภอส�าโรง จงหวดอบลราชธาน

2. เพอเปรยบเทยบความคดเหนของผปกครองนกเรยนตอการจดการศกษาศนยพฒนาเดกเลกของ

องคการบรหารสวนต�าบลในอ�าเภอส�าโรง จงหวดอบลราชธาน จ�าแนกตามภมหลงของผปกครอง

3. เพอศกษาขอเสนอแนะเกยวกบการจดการศกษาศนยพฒนาเดกเลกขององคการบรหารสวนต�าบล

ในอ�าเภอส�าโรง จงหวดอบลราชธาน

วธด�ำเนนกำรวจยเปนการวจยเชงส�ารวจ ประชากรทใชในการวจยครงนคอผปกครองนกเรยนของศนยพฒนาเดกเลกใน

อ�าเภอส�าโรง จงหวดอบลราชธาน จ�านวน 345 คนจาก 8 ศนย ผวจยก�าหนดจ�านวนกลมตวอยางโดยคดเปน

80% ของกลมประชากรแลวสมตวอยางโดยใชวธสมแบบแบงชนอยางเปนสดสวน (Proportional Stratified

Simple Random Sampling) ไดกลมตวอยาง จ�านวน 275 คน

เครองมอทใชในการวจยเปนแบบสอบถามทสรางขน ผานการตรวจสอบคณภาพจากผเชยวชาญ จ�านวน

3 ทาน และน�าไปทดลองใชเพอหาคาความเชอมน โดยมคาความเชอมนเทากบ 0.90 แบงออกเปน 3 ตอน

ตอนท 1 สอบถามเกยวกบขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม คอ เพศ อาย ความเกยวของกบนกเรยน

ระดบการศกษา อาชพ และรายได เปนชนดตรวจสอบรายการ

ตอนท 2 สอบถามเกยวกบความคดเหนของผปกครองนกเรยนตอการจดการศกษาศนยพฒนาเดกเลก

ขององคการบรหารสวนต�าบลในอ�าเภอส�าโรง จงหวดอบลราชธานจ�านวน 5 ดาน ไดแก ดานบคลากร ดาน

วชาการ ดานอาคารสถานทและสงแวดลอม ดานคาใชจาย ดานความสมพนธกบหนวยงานและชมชน เปน


ชนดมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ

ตอนท 3 เปนแบบสอบถามปลายเปดใหผปกครองไดแสดงความคดเหนเพมเตมใน 5 ดาน ไดแก ดาน

บคลากร ดานวชาการ ดานอาคารสถานทและสงแวดลอม ดานคาใชจาย ดานความสมพนธกบหนวยงานและ

ชมชน

วธเกบรวบรวมขอมลผวจยเกบรวบรวมขอมลจากผปกครองนกเรยนทเปนกลมตวอยางในศนยพฒนาเดกเลก ในอ�าเภอส�าโรง

จงหวดอบลราชธาน โดยน�าแบบสอบถามไปมอบใหหวหนาศนยพฒนาเดกเลกแตละแหงเปนผชวยเหลอใน

การแจกและเกบรวบรวมแบบสอบถามในระหวางวนท 15 พฤศจกายน 2551 ถงวนท 30 พฤศจกายน 2551

รวมระยะเวลา 15 วน ไดรบแบบสอบถามกลบคน เปนฉบบสมบรณ 275 ฉบบ คดเปนรอยละ 100

กำรวเครำะหขอมลและสถตทใชสถตทใชในการวเคราะหขอมล คอ คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน ทดสอบความแตกตาง

ความคดเหนของผปกครองตามเพศโดยการทดสอบคา t-test ทดสอบความแตกตางความคดเหนของผปกครอง

ตามอาย ความเกยวของ ระดบการศกษา อาชพและรายได โดยใชคา F-test และทดสอบรายคดวยวธการของ

เชฟเฟ และวธของ LSD

ผลกำรวเครำะหขอมลความคดเหนของผ ปกครองนกเรยนตอการจดการศกษาศนยพฒนาเดกเลกขององคการบรหาร

สวนต�าบลในอ�าเภอส�าโรง จงหวดอบลราชธาน ในภาพรวม พบวา ศนยพฒนาเดกเลกสามารถจดการศกษา

ไดอยในระดบด (คาเฉลย 3.67 สวนเบยงเบนมาตรฐาน 0.53) เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ศนยพฒนา

เดกเลกสามารถจดการศกษาไดอยในระดบด 4 ดาน และระดบปานกลาง 1 ดาน ไดแก ดานบคลากร

ดานวชาการ ดานคาใชจายและอนดบสดทายดานอาคารสถานทและสงแวดลอม สวนระดบปานกลาง 1 ดาน

ไดแก ดานความสมพนธกบหนวยงานและชมชน

สรปและอภปรำยผลกำรวจยจากผลการวจยเมอพจารณาเปนรายดาน สรปผลไดดงน

1) ดานบคลากร พบวา ผปกครองมความคดเหนในภาพรวมอยในระดบด (คาเฉลย = 3.91 สวนเบยงเบน

มาตรฐาน = 0.41) เมอพจารณาดานยอยของแตละดาน พบวา อยในระดบด ไดแกดานคณลกษณะบคลากร

ความรความสามารถของบคลากร ทกษะประสบการณของบคลากร และความเพยงพอของบคลากร ซงแสดง

วาผปกครองมองเหนวาครมทกษะและเทคนคในการสอนระดบปฐมวยเปนอยางด ครมประสบการณ ดแลเดก

ปฏบตตอเดกดวยความออนโยนและเอาใจใสอยางใกลชด ยมแยม แจมใสและมมนษยสมพนธทดมการประสาน

สมพนธกบผปกครองท�าใหผปกครองทราบถงพฒนาการ การเปลยนแปลงไดของเดก ซงผปกครองเองตระหนก

ถงความส�าคญของเดกมากทสด โดยมงใหเดกมความร ความสามารถ และสามารถชวยเหลอตวเองได ผปกครอง

จงมองเหนงานในดานนชดเจน ซงสอดคลองกบแนวคดของ เยาวพา เดชะคปต (2542, หนา 110) ทกลาววา

การยมแยม แจมใส ยมงาย นาพด นาคบหาสมาคมดวย จะท�าใหเดกๆ รสกมความอบอน และโดยเฉพาะใน

การจดกจกรรมการเรยนการสอนใหแกเดกนน ครผสอนควรใหความเปนกนเองกบเดกใหมากทสด สอดคลอง


กบผลงานวจยของ นยนา ยงสกล (2545) ไดศกษาความคาดหวงของผปกครองตอการจดสถานบรบาลเดก

กอนวยเรยนของเอกชน กรงเทพมหานคร พบวา ผปกครองสวนใหญมความคาดหวงใหครและพเลยงเดกเปน

คนด รกเดก มเมตตากรณา สภาพ ออนโยนและซอสตย ครและพเลยงมความรความเขาใจในจตวทยาเดก

2) ดานวชาการ พบวา ผปกครองมความคดเหนในภาพรวมอยในระดบด (คาเฉลย = 3.72 สวนเบยง

เบนมาตรฐาน = 0.55) เมอพจารณาดานยอยของแตละดาน พบวา หลกสตร การวดและประเมนผล สอและ

แหลงเรยนร การนเทศ การประกนคณภาพ อยในระดบด ซงแสดงวาผปกครองมองเหนวาศนยพฒนาเดกเลก

มแผนการจดประสบการณและกจกรรมการเตรยมความพรอมทสงเสรมการเรยนรและพฒนาการของเดก

มการจดประสบการณทมงเนนใหเดก ฝกปฏบตดวยตนเองและศนยพฒนาเดกเลกมการจดเนอหาหลกสตร

ทครอบคลมพฒนาการเดกทง 4 ดาน คอ ดานรางกาย อารมณ จตใจ สงคมและสตปญญา ซงสอดคลองกบ

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ทก�าหนดใหการศกษา เปนกระบวนการเรยนรเพอความเจรญ

งอกงามของบคคลและสงคม พรอมพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกาย จตใจ สตปญญา มความร

มคณธรรม จรยธรรม และวฒนธรรมในการด�ารงชวต สอดคลองกบผลการศกษาของรงสมา ทวศร (2545) ทศกษา

การบรหารงานโรงเรยนเอกชนจงหวดนนทบร ทพบวา ผบรหารโรงเรยนสวนใหญมแนวการจดประสบการณ

ใหแกนกเรยน โดยการเตรยมความพรอมทางรางกาย อารมณ จตใจ สงคม และสตปญญา ควบคกบวชาการ

3) ดานอาคารสถานทและสงแวดลอมโดยภาพรวม พบวา อยในระดบด (คาเฉลย 3.57 สวนเบยงเบน

มาตรฐาน 0.64) เมอพจารณาดานยอยพบวาอยในระดบด 3 ดานคอ ดานสงแวดลอมและความปลอดภย ดาน

อาคารสถานทอาคารเรยน ดานสงแวดลอมบรเวณภายนอกอาคาร และอยในระดบปานกลาง 1 ดาน คอ อาคาร

ประกอบ ซงแสดงวา ผปกครองมองเหนความส�าคญของการจดการศกษาของศนยพฒนาเดกเลก อาจเปน

เพราะวาความหวงใยในความปลอดภยและความสะดวกสบายของตวเดกทยงอายนอย ไมสามารถทจะ

ชวยเหลอตวเองไดมากเหมอนผใหญ ท�าใหผปกครองใหความส�าคญเกยวกบตวอาคารทจะตองมโครงสราง

ทแขงแรง มนคง วสดอปกรณทใชในการกอสรางอาคารจะตองปองกนและสามารถคมครองแดด ฝน ใหบตร

หลานของเขาไดและตวอาคารตองแขงแรงไมมการช�ารด หองเรยนมขนาดพนทเหมาะสมใน การจดกจกรรม

และพกผอนเพยงพอ บรเวณศนยพฒนาเดกเลกสะอาดรมรน และสวยงาม มการจดอาคารเรยน หองเรยนตางๆ

ใหมพนทส�าหรบท�ากจกรรมอยางเหมาะสมกบจ�านวนนกเรยนและจดหาโตะและเกาอของเดกใหมขนาดและ

สดสวน ทเหมาะสมกบเดกปฐมวยเพอเดกๆ จะไดท�ากจกรรมไดตามศกยภาพ สอดคลองกบพระราชบญญต

การศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 โดยในการจดกระบวนการเรยนรนนใหสถานศกษาสงเรมสนบสนนใหผสอน

สามารถจดบรรยากาศ สภาพแวดลอม สอการเรยน และอ�านวยความสะดวกเพอใหผเรยนเกดการเรยนร

และมความร สอดคลองกบซงสอดคลองกบแนวคดของ เยาวพา เดชะคปต (2542, หนา 164-165) หลกใน

การพจารณาการจดอาคารสถานทส�าหรบ ศนยเดกปฐมวยใน ขอ 4 กลาววา อาคารตองแขงแรง ปลอดภย

สะอาด มอากาศถายเทไดด มแสงสวางเพยงพอ สวนดานอาคารสถานทเรองอาคารประกอบ อยในระดบ

ปานกลาง อาจเปนเพราะศนยพฒนาเดกเลกยงไมมการจดหองพยาบาล หองครว หองน�าเพยงพอเทาทควร

ผบรหารองคการปกครองสวนทองถน อาจยงไมมหลกการบรหารศนยพฒนาเดกเลกในดานอาคารประกอบ

ของศนยพฒนาเดกเลก สวนใหญมงปรบปรงบรเวณหองเรยน สนามเดกเลนมากกวาผปกครองจงมองเหน

งานดานนไมชดเจน สอดคลองกบผลการศกษาของเวฬวรรณ สมทรพย (2543) ไดศกษาศกยภาพและ

ความเปนไปไดขององคการบรหาร สวนต�าบลในการจดการศกษาระดบกอนประถมศกษาของอ�าเภอ

ราศไศล จงหวดศรสะเกษ พบวา องคการบรหารสวนต�าบลมศกยภาพในการจดการศกษากอนประถมศกษา

ในดานโครงสรางอ�านาจหนาท แตพฤตกรรมการบรหารยงไมมความร ความเขาใจในการงานและบคลากรยง


ไมกระตอรอรนในการแสดงบทบาทดานการจดการศกษาระดบกอนประถมศกษา

4) ดานคาใชจาย โดยภาพรวม พบวาอยในระดบด (คาเฉลย 3.60 สวนเบยงเบนมาตรฐาน 0.66) เมอ

พจารณา เปนรายขอพบวาอยในระดบดทกขอ อาจเปนเพราะวาศนยพฒนาเดกเลกมงบประมาณเพยงพอ

และเหมาะสมส�าหรบ การจดการเรยนการสอน ผบรหารองคกรปกครองสวนทองถนมการก�าหนดโครงการและ

งบประมาณในการสงเสรมและสนบสนนศนยพฒนาเดกเลกอยางตอเนอง ศนยพฒนาเดกเลกมการก�าหนด

คาธรรมเนยมรายเดอนใหชดเจนและแนนอน ซงสอดคลองกบ เชาวรตน โทณผลน (2539) ไดศกษาเรองปจจย

ทผ ปกครองนกเรยนตดสนใจสงบตรหลานเขาเรยนในโรงเรยนอนบาลเอกชน พบวา ผปกครองสวนใหญ

ตดสนใจสงบตรหลานเขาเรยน เนองจากคาธรรมเนยมการเรยนตางๆ มความเหมาะสมและคาใชจายเกยวกบ

กจกรรมพเศษอนๆ มความเหมาะสม

5) ดานความสมพนธกบหนวยงานและชมชน พบวา อยในระดบปานกลาง (คาเฉลย 3.50 สวนเบยงเบน

มาตรฐาน 0.69) เมอพจารณารายดานพบวาสวนใหญอย ในระดบปานกลางซงยงไมดเทาทควร สวน

การประชาสมพนธ อยในระดบด อาจเปนเพราะวาผปกครองยงไมเขาใจในกระบวนการด�าเนนงานของศนย

พฒนาเดกเลกและผปกครอง เหนความส�าคญของการจดการศกษาในศนยพฒนาเดกเลก โดยอยากเขามาม

สวนรวมในการจดการศกษาใหมากโดยอาจใหขอเสนอแนะและแนวคดในการจดการศกษาของศนย เพอพฒนา

เดกใหมคณลกษณะทพงประสงคไมวาจะเปนรางกาย อารมณ สงคมและสตปญญา และอกสาเหตหนงคอ

ศนยพฒนาเดกเลกยงมการตดตอประสานงานกบชมชนนอย ท�าใหชมชนไมทราบการด�าเนนงานของศนยพฒนา

เดกเลก และผปกครองและชมชนเองอาจมปญหาทางดานเศรษฐกจ สงคม ซงสอดคลองกบผลการวจยของ

ระว เฉตาไทย (2545) ทศกษาบทบาทของผบรหารโรงเรยนในการน�าชมชนเขามามสวนรวมในการจดการศกษา

ในโรงเรยนประถมศกษา สงกดส�านกงานประถมศกษา จงหวดกระบ พบวา ปญหาของการน�าชมชนเขามาม

สวนรวมในการจดการศกษาอยในระดบปานกลาง ปญหาดงกลาวไดแก สภาพเศรษฐกจของชมชน ขาดบคลากร

ดานวชาชพทจะเปนวทยากรใหกบชมชน การโอนอ�านาจ การจดการ โครงการอาหารกลางวน และอาหาร

เสรมนม การจดสรร วสดทขาดคณภาพ ขาดงบประมาณในการจดพมพเอกสารและการสรรหาวสดอปกรณเพอ

บรการชมชน สอดคลองกบ ค�ากลาวของ พวงผกา จตตยศรา (2543, หนา 26) ทวา “การสรางความสมพนธอนด

กบชมชน เพอความเขาใจซงกนและกนระหวางโรงเรยนกบชมชน จะชวยเสรมสรางการจดการเรยนการสอนของ

โรงเรยนใหมประสทธภาพยงขน ชมชนและโรงเรยน ไมสามารถแยกจากกนได ตองพงพาอาศยซงกนและกน”

กำรทดสอบสมตฐำนผปกครองทมเพศตางกน มความคดเหนตอการจดการศกษาของศนยพฒนาเดกเลกในภาพรวมแตกตาง

กนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ.05 และเมอพจารณารายดาน พบวา แตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถต

ทระดบ .05 3 ดาน คอ ดานบคลากร ดานอาคารสถานทและสงแวดลอมและดานความสมพนธกบหนวยงาน

และชมชน และอก 2 ดานไมแตกตางกน คอ ดานวชาการและดานคาใชจาย

ผปกครองทมอายตางกน มความคดเหนตอการจดการศกษาของศนยพฒนาเดกเลกในภาพรวม

แตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ และเมอพจารณาเปนรายดาน พบวา แตกตางกนอยางมนยส�าคญ

ทางสถตทระดบ .05 4 ดาน คอ ดานวชาการ ดานอาคารสถานทและสงแวดลอม ดานคาใชจายและดาน

ความสมพนธกบหนวยงานและชมชน และอก 1 ดานไมแตกตาง คอ ดานบคลากร

ผปกครองทมความเกยวของกบนกเรยนตางกน มความคดเหนตอการจดการศกษาของศนยพฒนาเดก

เลกในภาพรวมไมแตกตางกน และเมอพจารณาเปนรายดาน พบวา แตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตท


ระดบ.05 3 ดานคอ ดานบคลากร ดานอาคารสถานทและสงแวดลอมและดานความสมพนธกบหนวยงานและ

ชมชน สวนอก 2 ดานไมแตกตางกน คอ ดานวชาการและดานคาใชจาย

ผปกครองทมระดบการศกษาตางกน มความคดเหนตอการจดการศกษาของศนยพฒนาเดกเลกใน

ภาพรวมแตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ.05 เมอพจารณารายดาน พบวา แตกตางกนอยางม

นยส�าคญทางสถตทระดบ .05 ทกดาน

ผปกครองทมอาชพตางกน มความคดเหนตอการจดการศกษาของศนยพฒนาเดกเลกในภาพรวม

แตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ.05 และเมอพจารณาเปนรายดาน พบวาแตกตางกนอยางม


ผปกครองทมรายไดตางกน มความคดเหนตอการจดการศกษาของศนยพฒนาเดกเลกในภาพรวม

แตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ.05 และเมอพจารณาเปนรายดาน พบวาแตกตางกนอยางม


ขอเสนอแนะ1. ดานบคลากร ควรเพมจ�านวนบคลากรใหเพยงพอและควรสงเสรมใหครผดแลเดกไดรบการอบรม

เพอเพมประสบการณและขดความรความสามารถในการจดการเรยนการสอน และสงเสรมครผดแลเดก

ไดรบการศกษาตอทางดานปฐมวยโดยตรง และครตองมสขภาพแขงแรง มความประพฤตด แตงกายสะอาด

มความกระตอรอรนในการท�างาน มบคลกภาพด และรกเดก

2. ดานวชาการ ควรมการจดประสบการณการเรยน แบบบรณาการทงดานทกษะสาระการเรยนร

รวมทงจดมมประสบการณเพอใหเดกนกเรยนไดพฒนาการเตมตามวยและวฒภาวะ

3. ดานอาคารสถานทและสงแวดลอม ในภาพรวมพบวา ควรมหองเรยน หองครว หองน�าใหเปนสดสวน

ใหเพยงพอส�าหรบเดกพรอมทงดแลใหสะอาดอยเสมอ

4. ดานคาใชจายควรมการจดท�าบญชคาใชจายของเดกพรอมทงแจงใหผปกครองทราบเปนระยะ

5. ดานความสมพนธกบหนวยงานและชมชนในภาพรวมพบวาควรใหผปกครองเขามามสวนรวมใน

การด�าเนนงาน มการตดตามและประเมนผลเพอประสทธภาพมากขน

ขอเสนอแนะในกำรท�ำวจยครงตอไปจากผลการศกษา ความคดเหนของผปกครองนกเรยนตอการจดการศกษาศนยพฒนาเดกเลกขององคการ

บรหารสวนต�าบลในอ�าเภอส�าโรง จงหวดอบลราชธาน ผวจยขอเสนอแนะส�าหรบการวจยในครงตอไปดงน

1. ควรศกษาสภาพปญหา และแนวทางการแกไข การจดการศกษาศนยพฒนาเดกเลกขององคการ

บรหาร สวนต�าบลในอ�าเภอส�าโรง จงหวดอบลราชธาน

2. ควรศกษาและพฒนาศนยพฒนาเดกเลกตนแบบในอ�าเภอส�าโรง จงหวดอบลราชธาน

3. ควรศกษาปจจยทสงผลตอประสทธผลในการจดการศกษาของศนยพฒนาเดกเลกขององคกรปกครอง

สวนทองถน


เอกสำรอำงองคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2545). พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไข

เพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545. กรงเทพฯ : พรกหวานกราฟฟค.

คณะวชาการ. (2551). รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 (ฉบบแกไขเพมเตม 2551). กรงเทพ ฯ : พรภาส.

เยาวพา เดชะคปต. (2542). การศกษาปฐมวย. กรงเทพฯ : เอพ กราฟฟคส ดไซน.

เชาวรตน โทณผลน. (2539). ปจจยทผปกครองนกเรยนตดสนใจสงบตรหลานเขาเรยนใน โรงเรยนอนบาลเอกชน เขตจตจกร กรงเทพมหานคร. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาการบรหาร การศกษา มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

นยนา ขนอนเวช. (2540). คณลกษณะทพงประสงคของครอนบาลในทศนะของผบรหารโรงเรยน ครอนบาล และผปกครองนกเรยน โรงเรยนอนบาลสงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน เขตการศกษา. ปรญญานพนธ การศกษามหาบณฑต สาขาการศกษาปฐมวย บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

บญเทยม องสวสด. (2542). การมสวนรวมของชมชนในการด�าเนนงานของศนยอบรมเดกกอนเกณฑในวด จงหวดประจวบครขนธ. วทยานพนธการศกษามหาบณฑต มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

พวงผกา จตตยศรา. (2543). สภาพและปญหาการบรหารงานระดบกอนประถมศกษาของโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

รงสมา ทวศร. (2545). สภาพและปญหาการบรหารงานโรงเรยนอนบาลเอกชน จงหวดนนทบร. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ระว เฉตาไทย. (2545). บทบาทของผบรหารโรงเรยนในการน�าชมชนเขามามสวนรวมในการจดการศกษาในโรงเรยนประถมศกษา สงกดส�านกงานการประถมศกษาจงหวดกระบ. วทยานพนธศกษา ศาสตรมหาบณฑต สาขาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

เวฬวรรณ สมทรพย. (2543). ศกยภาพและความเปนไปไดในการจดการศกษาระดบกอนประถมศกษาขององคการบรหารสวนต�าบล : ศกษาเฉพาะกรณอ�าเภอราษไศล จงหวดศรสะเกษ. ภาคนพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการจดการการพฒนาสงคม คณะพฒนาสงคม สถาบน

บณฑตพฒนบรหารศาสตร.


บทคดยอการศกษาเรอง “ยทธศาสตรการจดการ การเรยนการสอนนเทศศาสตรในระดบปรญญาโท

ในประเทศไทย กรณศกษา มหาวทยาลยของรฐ และมหาวทยาลยเอกชน” มวตถประสงคเพอวเคราะห

1) ภาพรวมสถานการณ การจดการ การเรยนการสอนนเทศศาสตรในระดบปรญญาโทฯ 2) แนวทางการจดการ

คณภาพรวมหลกสตร การจดการการเรยน การสอนนเทศศาสตรในระดบปรญญาโทฯ และ 3) สงเคราะห

แนวทางการสรางยทธศาสตรการจดการคณภาพรวมของการจดการการเรยน การสอนนเทศศาสตรในระดบ

ปรญญาโทฯ การวจยนเปนการวจยเชงคณภาพ โดยวธการสมภาษณแบบเจาะลก โดยมบคคลทเปนผใหขอมล

ส�าคญคอผบรหารหลกสตร หรอ อาจารยประจ�าหลกสตรทเปนมหาวทยาลยของรฐ จ�านวน 2 คน โดยคดเลอก

แบบเจาะจงจ�านวน 4 มหาวทยาลย รวมผใหขอมลหลกในดานผบรหารหลกสตร หรออาจารยประจ�าหลกสตร

เปนจ�านวนทงสน 8 คน และเปนนกศกษาทก�าลงศกษา จ�านวน 2 คน ดงนน ในการศกษาครงนจงได

กลมตวอยางทเปนผใหขอมลหลก โดยการใหการสมภาษณ (In-depth Interviews) ซงรวมทงหมดส�าหรบ

ผใหขอมลหลก (Key Informant) ในครงน รวมทงสน 32 คน และระเบยบวธวจยเชงปรมาณ โดยวธการ

วจยเชงส�ารวจ ใชกลมตวอยางจ�านวน 450 คน เพอตรวจสอบความเปนไปไดในการประยกตใชแนวทาง

การสรางยทธศาสตรการจดการการเรยน การสอนนเทศศาสตรในระดบปรญญาโทในประเทศไทย กรณศกษา

มหาวทยาลยของรฐ และมหาวทยาลยเอกชน

ผลการวจยคณภาพ (จากการสมภาษณแบบเจาะลก) พบวา ในดานมาตรฐานคณภาพของผเรยน เนน

ทางดานความมคณธรรม จรยธรรม และความมศลธรรมจรรยา รวมทงการอนรกษขนบธรรมเนยมประเพณทด

ของสงคมไทย การน�าความรไปใชในทกษะการท�างาน ทสามารถน�าองคความรไปคด วเคราะหเสรมสรางความร

ในการแสวงหาความรของผเรยน สวนมาตรฐานคณภาพอาจารยผสอนไดมการเนนในเรองคณวฒทเหมาะสม

และความรทเตมไปดวยประสบการณทางวชาการและวชาชพ โดยน�าความรทงหมดมงใหมการเนนผเรยนเปน

ส�าคญ สวนมาตรฐานทางดานผบรหารและการจดการเนนความเปนผน�า ในการจดการองคการ โดยใช

ยทธศาสตรการจดการการเรยนการสอนนเทศศาสตรในระดบปรญญาโท ในประเทศไทย

กรณศกษา : มหาวทยาลยของรฐและมหาวทยาลยเอกชนStrategies in managing of studying and teaching Graduate

School of Communication Arts in Thailand Case Studies :

Public University and Private University

นายจราย อครวบลยกจ และรองศาสตราจารย ดร. สขม เฉลยทรพย



การบรหารงานทมงเนนผเรยนเปนส�าคญ และการทมกจกรรมทหลากหลายทเหมาะสมกบสภาพแวดลอม

รวมทงทางดานมาตรฐานการพฒนาชมชนสงคม และประเทศชาต

ผวจยไดน�าผลการวจยเชงคณภาพขางตนมาเปนแนวทางการสรางยทธศาสตรการจดการการเรยน

การสอนนเทศศาสตรในระดบปรญญาโทฯ ซงเรยกวา “MORAL MODEL” แนวทางทงหมด 5 ปจจยคอ (1) M

หมายถง Mindfulness of Management ประกอบไปดวย Mindfulness of TQM, Mindfulness of Integration

Management Curriculum , Mindfulness of Culture Cultivation, Mindfulness of Human Development,

Mindfulness of Social Entrepreneur Wisdom. (2) O หมายถง Organization ประกอบไปดวย Organiza-

tion of Intellectual Incubator, Organization of Center of Excellence, Organization of Moral Spiritual,

organization of CSR. (3) R หมายถง result ประกอบไปดวย Result of Practice, Result of Sustainable,

Result in Responsiveness, Result of Social Exists. (4) A หมายถง Action ประกอบไปดวย Action in

Brand Identity, Action in TQM Policy, Action in Knowledge Management, Action in Marketing, Action

in Social Responsibility. (5) L หมายถง Leverage ประกอบไปดวย Leverage of Learning, Leverage of

Organization, Leverage of Change Management และ Leverage of Social Entrepreneur.

จากนนผวจยไดตรวจสอบความเปนไปไดในการประยกตแนวทางการสรางยทธศาสตรการจดการ

การเรยนการสอนนเทศศาสตรในระดบปรญญาโทฯ ซงเรยกวา “MORAL MODEL” ผลการวจยเชงปรมาณ (จาก

การใชแบบสอบถาม) พบวา ภาพรวมมคาเฉลยเทากบ 3.41 อยในระดบเหนดวยมากทสด โดยระดบความคด

เหนของกลมตวอยาง 5 อนดบแรก อยในระดบเหนดวยมากทสด เรยงล�าดบจากมากไปหานอยคอ (1) ควรม

ยทธศาสตรการจดการการเรยนการสอนในระดบปรญญาโททมอทธพลตอการเปนผประกอบการทางสงคมท

ดได (2) ควรมการเนนผลลพธทไดในการน�าความรทางดานนเทศศาสตร ไปปฏบตอยางจรงใจและจรงจง และ

สามารถด�ารงใหสงคมอยไดอยางปกตสข ควรมขอปฏบตแหงความรบผดชอบตอสงคมมาใชรวมกบการจดการ

การเรยนการสอนในระดบปรญญาโทอยางเหมาะสม (3) ควรมการปลกฝงทางวฒนธรรมในหลกสตรปรญญาโท

ทางนเทศศาสตร และ ควรมยทธศาสตรการจดการการเรยนการสอนทสามารถสงผลหรอมอทธพลตอองคการ

ทางดานนเทศศาสตรอยางเหมาะสม (4) ควรมยทธศาสตรการจดการการเรยนการสอนนเทศศาสตรในระดบ

ปรญญาโททมอทธพลตอการเรยนรไปสประชาชน และ (5) ควรมการบรหารจดการหลกสตรนเทศศาสตรอยางม

นวตกรรมใหมๆ และมหาวทยาลยของรฐและมหาวทยาลยเอกชน ควรมยทธศาสตรการจดการการเรยนการสอน

ทมอทธพลตอ การจดการ การเปลยนแปลงของสงคมได ในขณะทระดบความคดเหนเกยวกบมหาวทยาลยของรฐ

และมหาวทยาลยเอกชน ควรมคณคาแหงความเปนตวตน และเอกลกษณเฉพาะตนโดยใชนโยบายการบรหาร

จดการแบบองครวม ดงนนสรปไดวา แนวทางในการสรางยทธศาสตรการจดการการเรยน การสอนนเทศศาสตร

ในระดบปรญญาโทฯ ซงเรยกวา “MORAL MODEL” มประสทธภาพ และสามารถน�าไปใชได

ค�าส�าคญ : ยทธศาสตร การจดการ การเรยนการสอนนเทศศาสตรในระดบปรญญาโท มหาวทยาลยของ

รฐ มหาวทยาลยเอกชน การจดการคณภาพรวม มาตรฐานคณภาพของผเรยน มาตรฐานคณภาพอาจารยผสอน

มาตรฐานผบรหารและการจดการ มาตรฐานพฒนาสงคม และประเทศชาต และศลธรรมจรรยา

AbstractThe Research on “Strategic in managing of studying and teaching in Graduate school

of Communication Arts in Thailand, Case studies : Public universities And Private universities”

Aims 1) to analyze the whole situation, management, teaching supervision SHED board’s master’s


degree in Thailand’s public universities and private universities and 2) to analyze approaches

to quality management including program management. Study Teaching Communication Arts

graduate of the University of the Thai Public And Private Universities and 3) was synthesized

to create a strategic approach to quality management of learning management. Teaching

Communication Arts graduate of the University in Thailand for public and private universities. This

study is a qualitative research. By way of interview. The people who are important contributors to

the staff. Executive-level courses or lecturers, the public universities of two persons selected from

a specified number of four universities, universities of the state total is the master in the field. For a

total of eight people, so that is the only university in this study has a sample of key informants. By

the interview (In-depth Interviews) The total for the primary data (Key Informant) that this is a state

university and a total of 32 private universities and quantitative research methods. By survey research.

The sample of 450 people to examine the feasibility of applying a strategic approach to management

learning. Teaching Communication Arts .. (From interview) were the standard in the quality of learning

through an emphasis on the moral ethics and MORAL. Including conservation of great traditions of

Thai society, including the ability to bring knowledge to the job skills. Quality of teachers has focused

on the appropriate qualifications and knowledge with low academic and professional experience.

By bringing all knowledge to enable a learner is essential. As well as the standards development

community, social and the nation. A source that must be learned in the use of local knowledge with

emphasis on the cooperation of the community is important. The researcher used the qualitative

research mentioned above is a strategic approach to management learning. Teaching a master’s

degree in Mass Communication, which is called “MORAL MODEL” All of the five factors (1) M. Refers

to the Mindfulness of Management consists of Mindfulness of TQM, Mindfulness of Integration

Management Curriculum, Mindfulness of Culture Cultivation, Mindfulness of Human Development,

Mindfulness of Social Entrepreneur Wisdom. (2) O refers Organization consists Organization of

Intellectual Incubator, Organization. of Center of Excellence, Organization of Moral Spiritual,

organization of CSR. (3) R means the result contains a Result of Practice, Result of Sustainable,

Result in Responsiveness, Result of Social Exists. (4) A means Action in business. with Action

in Brand Identity, Action in TQM Policy, Action in Knowledge Management, Action in Marketing,

Action in Social Responsibility. (5) L refers to Leverage include Leverage of Learning, Leverage

of Organization, Leverage of Change Management and Leverage. of Social Entrepreneur. Then,

researchers have examined the feasibility of applying a strategic approach to management

learning. Teaching Communication Arts graduate in Thailand A case study of public and

private universities, which is called “MORAL MODEL” The results of quantitative research. (From

questionnaires) showed that the overall average was 3.41 in the class with the most. The opinions of

the samples at the top 5 in class level with the most Ordered from most to least: (1) public universities

and private universities. Management strategy should be teaching a master’s degree at influencing

the operation of a social good (2) Results should be highlighted in the knowledge of the Arts. And


be able to maintain a normal society in the health and public universities and private universities.

There should be guidelines for the social responsibility shared with management, teaching graduate

properly (3) Should cultivate the culture in the Master’s program in communication arts. Management

strategy should be teaching that can affect or influence the organization of appropriate

communication arts (4) Management strategy should be teaching Communication Arts gradu-

ate with influencing people to learn and (5) Should have equal management science course with

new innovations. Management strategy should be teaching that influence management. Teaching

Communication Arts graduate in a case study of Thailand’s public and private universities, which is

called “MORAL MODEL” is effective. It can be valid.

บทน�ำการบรหารหรอการจดการหลกสตรปรญญาโทของมหาวทยาลย หรอสถาบนการศกษาในระดบ

อดมศกษาปจจบนตกอยภายใตสภาวะการแขงขนทรนแรงเปนผลท�าให บรรดาผบรหารสถาบนอดมศกษา

คณาจารย เจาหนาท และผทเกยวของทกฝายตองเรงปรบตว ปรบกลยทธใหรองรบกระบวนการการเปลยนแปลง

ตางๆ ทจะเกดขนในอนาคต การเอาชนะ และการไดเปรยบเชงการแขงขนในการบรหารจดการหลกสตรปรญญา

โทนเทศศาสตรใหเกดประโยชนสงสดแกชอเสยงมหาวทยาลยและความอยรอดท�าใหเกดการแขงขนทรนแรง

จากสภาพแหงปญหาดงกลาวมาขางตนท�าใหประเทศไทยมความจ�าเปนตองสรางยทธศาสตรใหมท

ไมตองตกอยในภาวการณชน�าของกลมอ�านาจตางๆ ทมอทธพลตอแวดวงนเทศศาสตร หรอแวดวงสอสารมวลชน

ไทย เพอทจะใหนกนเทศศาสตร และบรรดานกสอสารมวลชนไทยไดท�าหนาทในการเพมพนความร และ

สรางความประเทองปญญาใหกบประชาชน ท�าหนาทจรรโลงสงคมทอดมปญญา สรางความเปนปกแผน

สมครสมานสามคคของคนในชาต ด�ารงไวซงเอกลกษณของชาต ความภาคภมใจในการเกดมาเปนคนไทย และ

เผยแพรสงทเปนประโยชนในการมงพฒนาทงทางดานเศรษฐกจและสงคม ดวยเหตนจงมความจ�าเปนอยางยง

ในการแสวงหาทางเลอกใหม และการสรางยทธศาสตรใหมๆ

ความจ�าเปนดงกลาวทจะตองแสวงหาแนวทางเพอใหหลกสตรนเทศศาสตรในระดบปรญญาโทฯ

สามารถบรรล พนธะกจ และสามารถตอบสนองความตองการของตลาดตอไป หรอใหมความสอดคลองกบ

การเปลยนแปลงรปแบบการด�าเนนชวต หรอเปนการปลกฝง หรอเสรมสรางสตปญญาใหกบประชาชนหรอ สงคม

จงจะตองมการระดมแนวความคดตางๆ จากบรรดาผร ผมประสบการณ นกวชาการทางดานนเทศศาสตรในทกๆ

สาขาทเกยวของ ไมวาจะเปนจากทางดานนกวชาการทางดานนเทศศาสตรเองนกวชาการทางดานวารสารศาสตร

เศรษฐศาสตร สงคมศาสตร พฤตกรรมศาสตร และศกษาศาสตร เพราะบรรดาแขนงขององควชาความรทางดาน

นเทศศาสตรไทยยงตองพงพาหรอการสนบสนนจากองคความรทเปนพนฐานตางๆ เพอทจะสามารถตอบสนอง

และบรการใหกบสงคม ดานการน�าเสนอขอมลขาวสาร การปอนองคความรตางๆ สสงคม ดงนน หนาทตลอดจน

บทบาทตางๆ ทพงมใหกบสงคมในฐานะนกนเทศศาสตร จะตองสามารถท�าหนาทดงกลาวอยางไมขาดตก

บกพรอง หนาทในการสรางองคความรใหสงคม เปนสงคมอดมปญญา และ เพอพฒนาคณภาพสงคมไทยให

เกดพฤตกรรมทดงาม กอใหเกดการเรยนรเพอน�าเอากระบวนการการเรยนรนนไปใชเปนแนวทางในการก�าหนด

บทบาท และหนาทของผคนในสงคม รวมทงการเพมขดความสามารถในการแขงขน หรอ เพมศกยภาพใน

การแขงขนใหกบประเทศไทยในเวททอยภายใตโลกไรพรมแดนเปนการสบไป

ดวยเหตดงกลาวจงเปนมลเหตจงใจ ผวจยสนใจศกษาเกยวกบ ยทธศาสตรการจดการการเรยน


การสอนนเทศศาสตรในระดบปรญญาโทฯ ซงผลจากการศกษาทไดจะน�าไปเปนแนวทางสการสรางยทธศาสตร

การจดการการเรยนการสอนนเทศศาสตรในระดบปรญญาโทฯ ตลอดจนเพอใหผบรหารและผมสวนเกยวของ

กบการจดการการเรยน การสอนนเทศศาสตรระดบปรญญาโทของมหาวทยาลยรฐและเอกชนเพอจะไดเปน

แนวทางน�าไปใชเปนยทธศาสตรหรอแผนปฏบตการไดตอไปอยางมประสทธผล และประสทธภาพ

วตถประสงคกำรวจย1. เพอวเคราะหภาพรวมสถานการณการจดการการเรยน การสอนนเทศศาสตรในระดบปรญญาโทใน

ประเทศไทยของมหาวทยาลยของรฐและมหาวทยาลยเอกชน

2. เพอวเคราะหแนวทางการจดการคณภาพรวมหลกสตรการจดการการเรยนการสอนนเทศศาสตรใน

ระดบปรญญาโทในประเทศไทยของมหาวทยาลยของรฐและมหาวทยาลยเอกชน

3. เพอสงเคราะหใหไดแนวทางการสรางยทธศาสตรการจดการคณภาพรวมของการจดการการเรยน

การสอนนเทศศาสตรในระดบปรญญาโทในประเทศไทยของมหาวทยาลยของรฐและมหาวทยาลยเอกชน

วธกำรวจยระเบยบวธวจยเชงคณภาพ(Qualitative Research) เปนการน�าเสนอผลการวจยแบบเชงพรรณนา (De-

scriptive Research) จากวธการสมภาษณแบบเจาะลก (In-depth Interview) และระเบยบวธวจยเชงปรมาณ

(Quantitative Research) โดยการใชการวจยเชงส�ารวจ ดงตอไปน

ระเบยบวธวจยเชงคณภำพ1. กลมผใหขอมลส�าคญ ไดแก ผบรหาร คณาจารยรวมทงนสตนกศกษา ทมการเรยนการสอนในระดบ

ปรญญาโททางดานนเทศศาสตร

2. แหลงขอมลทใชในการศกษา มหาวทยาลยทท�าการเปด การเรยนการสอนนเทศศาสตรในระดบ

ปรญญาโทในประเทศไทย ทงมหาวทยาลยของรฐ และมหาวทยาลยเอกชน ทอาศยอยรอบๆ กรงเทพ และ

ปรมณฑล

3. การคดเลอกกลมตวอยาง ใชการสมตวอยางแบบชนภม แยกเปน เขตกรงเทพชนใน คอ เขตปทมวน

ไดแก จฬาลงกรณมหาวทยาลย เขตกรงเทพชนกลาง คอ เขตบางเขนไดแก มหาวทยาลยเกรก และ เขตกรงเทพฯ

ชนนอกและปรมณฑล คอ เขตหลกส ไดแก มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

วธรวบรวมขอมลบทสมภาษณแบบกงโครงสราง เพอใชสมภาษณ ผบรหาร คณาจารยรวมทงนสตนกศกษาทมการเรยน

การสอนในระดบปรญญาโททางดานนเทศศาสตร เพอใหไดขอมลและขอเทจจรงมาประกอบการวเคราะห และ

สงเคราะห เพอท�าการสรางแนวทางในการจดการการเรยนการสอนนเทศศาสตรในระดบปรญญาโทฯ จากนน

กน�าแนวทางทไดมาท�าการทดสอบดวยการสรางเปนแบบสอบถาม เพอตรวจสอบกระบวนทศนทได น�ามาหา

คา Reliability และท�าการตรวจสอบคณภาพเครองมอ ในการวจย

กำรวเครำะหขอมลและสถตทใชน�าแนวทางทไดมาท�าการทดสอบดวยการสรางเปนแบบสอบถาม เพอตรวจสอบกระบวนทศนทได น�า


มาหาคา Reliability และท�าการตรวจสอบคณภาพเครองมอ แลวหาคาสดสวน เฉลย จ�านวนรอยละ และ

คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน แลวน�ามาอธบายคาทไดโดยสถตเชงพรรณนา

ผลกำรวจย1. ดานมาตรฐานคณภาพของผเรยน ในดานมาตรฐานของผเรยนนนในการจดการการเรยนการสอนใน

ระดบปรญญาโทฯ ไดมการเนน ความมคณธรรมประจ�าใจ คณธรรม ในดานการประกอบการวชาชพ การอย

รวมกนในสงคม ความมศลธรรมจรรยา ในฐานะทนกนเทศศาสตร ทมระดบการศกษาในระดบปรญญาโทควร

จะเปนผทสามารถท�าการวเคราะหไตรตรอง มเหต มผลและสามารถอนรกษขนบธรรมเนยมประเพณทดงามท

เปนของสงคมไทย และมขดความสามารถทจะพฒนาทกษะทางดานการท�างานตามวชาชพไดอยางมความคด

มการวเคราะห ใหรอบดาน สามารถสรางเสรมความรใหกบประชาชนหรอผคนสงคมมความตระหนกในบทบาท

หนาทของตนเองรวมทง เพมชองทางใหประชาชนทวไปสามารถน�ามาปรบใชกบชวตประจ�าวน และสามารถม

ความพรอมในดานการเปนนกนเทศศาสตร ทตองมการตดตอสอสารกบผคนตลอดเวลา และทกษะทางดาน

การสอสาร บคลกภาพ การเขาสงคม การปรบตว ความอยากรอยากเหน ความสามารถพเศษเฉพาะดาน

2. ดานมาตรฐานคณภาพของอาจารยผสอน มาตรฐานทางดานคณวฒ กมความส�าคญ ประสบการณ

ทางดานวชาการ และประสบการณทางดานวชาชพ ควรจะมมาอยางคขนานกนกนทงสองดาน อกรวมทงจะ

ตองมคณธรรม จรยธรรม หรอ ศลธรรมจรรยาทดทสามารถเนนในเรองของผเรยนเปนส�าคญ หรอ เนนศกยภาพ

ในการสามารถน�าความรตางๆ ทเปดท�าการเรยนการสอนในดานนเทศศาสตรในระดบปรญญาโทฯ สามารถ

ตอบสนองความตองการของตลาดแรงงาน ตอบสนองตอความตองการ และการรบใชสงคมในบทบาทตางๆ

อยางครบถวน อกทงจะตอง มมมมองใน 2 มต ดวยกน ไดแก (1) มมมองทางดานการรบใชตอสงคม (2) มมมอง

ทางดานธรกจ น�าหลกการบรหารการจดการในทกๆ ดานทางการรบใชสงคมรวมทงการบรหารการจดการ

ทางดานการตลาดหรอมมมองทางดานธรกจ ภายใตการแขงขน ในธรกจการศกษาในยคปจจบน ในดาน

การบรหาร การจดการในดานการเรยนการสอนใหสอดคลองกบความตองการของตลาด ดงเหนไดจากชอ

หลกสตรกบรายวชาทสอน และการสรางแบรนดจากหลกสตรและตวมหาลย ซงหลกสตรปรญญาโททาง

นเทศศาสตรกตกอยภายใตสภาวการณดงกลาว เปนตน

3. ดานมาตรฐานผบรหารและการจดการ ในดานมาตรฐานของผบรหารและการจดการเองตองค�านง

ถง การเนน ความเปนผน�า ในทนหมายถงความเปนผน�าของสงคมตอการเปนปากเปนเสยงแทนประชาชนใน

สงคม ผน�าทจะตองน�าหลกของการบรหาร การจดการ มาใชใหกอประโยชน และประสทธภาพสงสดในดาน

การจดการ การเรยนการสอนนเทศศาสตรในระดบปรญญาโทฯ โดยการบรหารงานดงกลาวจะตองมการบรหาร

จดการในการสรางศนยบมเพาะนกนเทศศาสตรทงสายวชาการและสายวชาชพอยางรอบดาน ทมงเนนผเรยน

เปนส�าคญ และจะตองมการจดกจกรรมทเกยวของและสอดคลองกบ การจดการ การเรยนการสอนนเทศศาสตร

ในระดบปรญญาโทฯ ในปจจบนทสอดคลองกบความเปนไปของสภาพเศรษฐกจ และสงคม ภายใตสภาวะ

การแขงขนทรนแรงเปนผลท�าให บรรดาผบรหารสถาบนอดมศกษา คณาจารย เจาหนาท และผทเกยวของ

ทกฝายตองเรงปรบตว ปรบกลยทธใหรองรบกระบวนการการเปลยนแปลงตางๆทจะเกดขนในอนาคต

การเอาชนะ และการไดเปรยบเชงการแขงขนในการบรหารจดการหลกสตรปรญญาโทนเทศศาสตรใหเกด

ประโยชนสงสดแกชอเสยงมหาวทยาลย

4. ดานมาตรฐานพฒนาชมชน สงคม และประเทศชาต จะตองเรงเสรมสรางแหลงเรยนรตางๆ ในดาน

การจดการ การเรยนการสอนนเทศศาสตรในประเทศไทย ทสามารถน�าเอาภมปญญาของทองถนมาปรบใชให


สอดคลองและเหมาะสมกบสถานการณโดยตองอาศยความรวมมอของชมชน ในการผลตนกนเทศศาสตรออก

มารบใชสงคมและประเทศชาตทตางคนตางตองมการเรยนรรวมกน จากสภาพแหงปญหาดงกลาวมาขางตน

ท�าใหประเทศไทยมความจ�าเปนตองสรางยทธศาสตรใหมทไมตองตกอยในภาวการณชน�าของกลมอ�านาจตางๆ

ทมอทธพลตอแวดวงนเทศศาสตร หรอ แวดวงสอสารมวลชนไทย ไดท�าหนาทในการเพมพนความร และสราง

ความประเทองปญญาใหกบประชาชน ท�าหนาทจรรโลงสงคม และเผยแพรสงทเปนประโยชนในการมงพฒนา

ทงทางดานเศรษฐกจและสงคม

กระบวนทศนแหงศลธรรมจรรยา

- Mindfulness of TQM (Total Quality of Management) จตใจทเตมเปยมไปดวยการบรหารจดการแบบองครวม- Mindfulness of Integrations Curriculum Management จตใจทเตมเปยมไปดวยการทมใหกบการบรหารจดการ แบบบรณาการของหลกสตร- Mindfulness of Innovation Management จตใจทเตมเปยมไปดวยการจดการนวตกรรม- Mindfulness of Culture Cultivations จตใจทเตมเปยมไปดวยการปลกฝงทางวฒนธรรม- Mindfulness of Human Development จตใจทเตมเปยมไปดวยการพฒนาทรพยากรมนษย- Mindfulness of Social Entrepreneur Wisdom จตใจทเตมเปยมไปดวยภมปญญาของผประกอบการทางสงคม

- Organization of Intellectual Incubator การจดการองคการดวยการบมเพาะอยางเฉลยวฉลาด- Organization of Center of Excellent การจดการองคการในรปแบบของศนยกลางแหงความเปนเลศ- Organization of Moral Spiritual การจดองคการในดานจตวญญาณแหงศลธรรมปญญา- Organization of Corporate Social Responsibility (CSR) การจดองคการในดานความรบผดชอบตอสงคม

- Result Practice ผลลพธทไดจากการน�าไปปฏบต- Result of Sustainable ผลลพธทไดอยางยงยน- Result in Responsiveness ผลลพธทไดจากความรบผดชอบ- Result in Social Exists ผลลพธทไดจากการด�ารงอยของสงคม

Mindfulness of Management

จตเตมเปยมดวยหวใจการบรหารจดการ

M

Organizationการจดองคการ

O

R Resultผลลพธทได


สรปผลการตรวจสอบความเปนไปไดในการประยกตใชแนวทางในการสรางยทธศาสตร

การจดการการเรยน การสอนนเทศศาสตรในระดบปรญญาโทในประเทศไทย “MORAL MODEL”

จากแนวทางการสรางยทธศาสตร การจดการ การเรยนการสอนนเทศศาสตรในระดบปรญญาโทฯ ซง

เรยกวา “MORAL MODEL” ตามรายละเอยดทกลาวมาขางตน ผวจยไดน�าแนวทางในการสรางยทธศาสตร

การจดการ การเรยนการสอนนเทศศาสตรในระดบปรญญาโทฯ ดงกลาวมาสรางเปนแบบสอบถามโดยใชวธวจย

เชงปรมาณ (Quantitative Research) และใชวธวจยแบบส�ารวจ แบบเกบขอมลรวดเดยว (One Shot Studies)

จากกลมตวอยาง จ�านวน 450 คน ซงเปนประชาชนในเขตกรงเทพมหานคร และปรมณฑล ตามทไดกลาวอาง

มาแลว เพอตรวจสอบขอมลทไดจากระเบยบวธวจยเชงคณภาพใหมความนาเชอถอมากขน ผลการศกษาพบวา

1. กลมตวอยางเปนเพศหญงมากกวาเพศชาย โดยเพศหญงมจ�านวน 231 คน ซงคดเปนรอยละ 57.7

โดยกลมตวอยางสวนใหญจะมอายอยในชวง 20-30 ป โดยมจ�านวนถง 220 คน คดเปนรอยละ 55.0

หากพจารณาระดบการศกษาจะพบวา กลมตวอยางเกนครงของกลมตวอยางทงหมด มการศกษา

อยในระดบปรญญาตร ซงมจ�านวนทงสน 289 คน คดเปนรอยละ 72

เมอพจารณาถงรายไดตอเดอน พบวา กลมตวอยางสวนใหญมรายไดตอเดอนนอยกวา 10,000 บาท

มจ�านวน 311 คน คดเปนรอยละ 77.7

2. ระดบความคดเหนของกลมตวอยางตอแนวทางในการสรางยทธศาสตรการจดการ การเรยน

การสอนนเทศศาสตรในระดบปรญญาโทฯ 5 อนดบแรก โดยเรยงล�าดบจากคาเฉลยมากไปหานอย ไดดงน

- Action in Brand Identity ขอปฏบตแหงความเปนตวตนของตราสนคา- Action in TQM Policy ขอปฏบตแหงนโยบายการบรหารจดการแบบองครวม- Action in Knowledge Management ขอปฏบตแหงการจดการดานองคความร- Action in Marketing ขอปฏบตแหงทศทางทางดานการตลาด- Action in Social Responsibility ขอปฏบตแหงความรบผดชอบตอสงคม

- Leverage of Learning การมอทธพลตอการเรยนร- Leverage of Organization การมอทธพลตอองคการ- Leverage of Change Management การมอทธพลตอการจดการการเปลยนแปลง- Leverage of Crisis การมอทธพลตอการการจดการในภาวะวกฤต- Leverage of Social Entrepreneur การมอทธพลตอการเปนผประกอบการทางสงคม

Action inขอปฏบตในดานตางๆ

A

L Leverageการมอทธพล


(1) ควรมยทธศาสตรการจดการการเรยนการสอนในระดบปรญญาโทฯ ทมอทธพลตอการเปนผประกอบการ

ทางสงคมทดได (คาเฉลยเทากบ 3.41) (2) ควรมการเนนผลลพธทไดในการน�าความรทางดานนเทศศาสตร

ไปปฏบตอยางจรงใจและจรงจง และสามารถด�ารงใหสงคมอยได อยางปกตสข และควรมขอปฏบตแหง

ความรบผดชอบตอสงคมมาใชรวมกบการจดการการเรยนการสอนในระดบปรญญาโทอยางเหมาะสม

(คาเฉลยเทากบ 3.38) (3) ควรมการปลกฝงทางวฒนธรรมในหลกสตรปรญญาโททางนเทศศาสตร และ

ควรมยทธศาสตรการจดการการเรยนการสอนทสามารถสงผลหรอมอทธพลตอองคการทางดานนเทศศาสตร

อยางเหมาะสม (คาเฉลยเทากบ 3.36) (4) ควรมยทธศาสตรการจดการการเรยนการสอนนเทศศาสตรในระดบ

ปรญญาโทฯ ทมอทธพลตอการเรยนรไปสประชาชน (คาเฉลยเทากบ 3.35) และ (5) ควรมการบรหารจดการ

หลกสตรนเทศาสตรอยางมนวตกรรมใหมๆ และควรมยทธศาสตรการจดการการเรยนการสอนทมอทธพลตอ

การจดการ การเปลยนแปลงของสงคมได (คาเฉลยเทากบ 3.33) ในขณะทระดบความคดเหนเกยวกบ

มหาวทยาลยของรฐและมหาวทยาลยเอกชน ควรมคณคาแหงความเปนตวตน และเอกลกษณเฉพาะตนโดย

ใชนโยบายการบรหารจดการแบบองครวม มคาเฉลยเปนล�าดบสดทายคอ คาเฉลยเทากบ 3.26

3. คาเฉลยของความคดเหนตอแนวทางในการสรางยทธศาสตรการจดการการเรยนการสอนนเทศศาสตร

ในระดบปรญญาโทฯ ในภาพรวมของกลมตวอยางเพศหญงและเพศชาย อยในระดบ “เหนดวยมากทสด” โดย

เพศหญง จ�านวน 231 คน มความคดเหนอยในระดบคาเฉลย 3.47 เมอจ�าแนกตามอาย พบวา กลมตวอยาง

ในทกชวงอายมความคดเหนตอแนวทางในการสรางยทธศาสตรการจดการการเรยนการสอนนเทศศาสตรใน

ระดบปรญญาโทในภาพรวมอยในระดบ “เหนดวยมากทสด” โดยกลมตวอยางทมอาย 31-40 ป จ�านวน 17 คน

มความคดเหนอยในระดบคาเฉลย 4.00

เมอจ�าแนกตามระดบการศกษา พบวา กลมตวอยางในทกชวงระดบการศกษามความคดเหนตอ

แนวทางในการสรางยทธศาสตรการจดการการเรยนการสอนนเทศศาสตรในระดบปรญญาโทฯ ในภาพรวม

อยในระดบ “เหนดวยมากทสด” โดยกลมตวอยางทมการศกษาอยในระดบสงกวาปรญญาตร จ�านวน 4 คน

มความคดเหนอยในระดบคาเฉลย 4.00

เมอจ�าแนกตามรายไดตอเดอน พบวา กลมตวอยางในทกระดบรายไดตอเดอนมความคดเหนตอ

แนวทางในการสรางยทธศาสตรการจดการการเรยนการสอนนเทศศาสตรในระดบปรญญาโทฯ ในภาพรวม

อยในระดบ “เหนดวยมากทสด” เชนเดยวกน โดยกลมตวอยางทมรายไดตอเดอนมากกวา 50,000 บาท จ�านวน

2 คน และรายไดตอเดอนระหวาง 20,001 - 30,000 บาท จ�านวน 14 คน มความคดเหนอยในระดบคาเฉลย

เทากนคอ 4.00

4. กลมตวอยางมขอเสนอแนะตอแนวทางการสรางยทธศาสตรการจดการเรยนการสอนนเทศศาสตรใน

ระดบปรญญาโทฯ ดงตอไปน 1) ควรมการจดการเรยนการสอนนเทศศาสตรอยางเปนระบบและมระเบยบตอง

มเครองมอและการเรยนการสอนทใหมๆ ควรน�าเสนอความจรงสสงคม และรจกรบผดชอบตอสงคมสวนรวม

รกษาจรรยาบรรณอยางเครงครดการปลกฝงจตส�านกและหนาทคอสงส�าคญ 6) ควรปลกฝงจตส�านกทงดาน

คณธรรม และจรยธรรม คอพนฐานทควรสงเสรมมนษย มการรวมมอกนเพอใหทนไปศกษาดงานทตางประเทศ

ควรเอา คนในวงการนเทศศาสตรดวยกน เพอผท�างานดานวชาการ และดานการปฏบต ควรเพมสาขาใหมากขน

และเพมในทกมหาวทยาลย เพราะปจจบนมผศกษาดานนเทศศาสตรในระดบปรญญาตรจ�านวนมาก เพอทจะ

ไดรบรองบคคลเหลานในอนาคต ควรมหลกสตรการสอนใหเปนไปในทศทางเดยวกนระหวางรฐและเอกชน ควร

สรางจดเดนของแตละมหาวทยาลยใหตลาดแรงงานไดเลอกสรรบคคลทมความสามารถอยางแทจรงได ควรให

มหาวทยาลยเอกชน จดมาตรฐานใหทดเทยมกบมหาวทยาลยของรฐ ในการจดการเรยนการสอน ควรใหสาขา


หรอคณะมสวนรวมในการจดการเรยนการสอน เพราะถอวาเปนการแลกเปลยนความคดเกยวกบการเรยน

การสอน

ขอเสนอแนะในกำรน�ำผลวจยไปใช1) ควรน�าความคดเหนทไดจากการวจยสามารถน�าไปประยกตใชใหเปนประโยชนในการจดการ

การเรยนการสอนนเทศศาสตร หรอทางดานการสอสารใหเกดประโยชนตอตนเอง ตอสงคมสวนรวม และ

ประเทศชาต รวมทงตอสากลดวย

2) ควรเพมสาขาใหมากขน และเพมในทกมหาวทยาลย เพราะปจจบนมผศกษาดานนเทศศาสตรใน

ระดบปรญญาตรจ�านวนมาก เพอทจะไดรบรองบคคลเหลานในอนาคต และควรเพมสาขา แบงออกเปนแขนง

ตางๆ หรอหลกสตรใหหลากหลายมากขนกวาน

3) ควรดสภาพแวดลอมทางดานเศรษฐกจ และสงคมของประเทศตลอดจนสภาวการณตางๆ เพอน�า

องคความรทางดานการจดการ การเรยนการสอนนเทศศาสตรในระดบปรญญาโทน�าไปสการพฒนาใหเปน

ไปตามรปแบบสภาพความเปนจรงของสงคมไทย อยางไมหลงผดและสามารถน�าไปประยกตในการใชชวตใน

การท�างานใหสอดคลองกบสถานการณในปจจบน

4) ควรจดการเรยนการสอนใหเหมาะสมกบเนอหา ครอบคลมตามทตลาดแรงงานตองการ ปลกจตส�านก

ในการใชความรในทางสจรต ควรมหลกสตรการสอนใหเปนไปในทศทางเดยวกนระหวางรฐและเอกชน

ควรสรางจดเดนของแตละมหาวทยาลยใหตลาดแรงงานไดเลอกสรรบคคลทมความสามารถอยางแทจรงได

อยางเหมาะสม

5) ในทกๆ มหาวทยาลยทงรฐและเอกชนควรจดหลกสตรใหเหมอนกน เพอความงายตอการเทยบโอน

ของนกศกษา สามารถเรยนรวมกนและควรใหสาขาหรอคณะมสวนรวมในการจดการเรยนการสอน เพราะ

ถอวาเปนการแลกเปลยนความคดเกยวกบการเรยนการสอนเพอจะไดน�าไปจดการภาวะวกฤตของสงคม และ

สามารถสรางความตระหนกถงการมสวนรวมกบสงคมเปนหลก เพราะนเทศศาสตรนาจะเปนศาสตรทดทสดใน

การน�าพาสงคมไปสการปรองดองในสงคม และใหสอดคลองปรบเขากบกระแสโลกาภวตนใหมากทสด

6) ควรใหมหาวทยาลยเอกชน จดมาตรฐานใหทดเทยมกบมหาวทยาลยของรฐในการจดการเรยน

การสอนทางดานนเทศศาสตรในระดบปรญญาโท หรอในทกๆ ระดบ ตงแตปรญญาตร โท และเอกใหสอดคลอง

เปนไปในทศทางเดยวกน

ขอเสนอแนะในกำรวจยครงตอไป1. เนองจากในการวจยครงน เปนการวจยทเปนกรณศกษา เพอเปรยบเทยบระหวาง มหาวทยาลย

ของรฐ และ มหาวทยาลยเอกชน ทท�าการเปด หรอ ท�าการด�าเนนการ จดการ การเรยนการสอนนเทศศาสตร

ในระดบปรญญาโทในประเทศไทย เพอแสวงหาแนวทางในการสรางยทธศาสตร การจดการการเรยนการสอน

นเทศศาสตรในระดบปรญญาโทในประเทศไทยเทานน ในครงตอไปควรมการศกษาใหครอบคลมทงในดาน

การจดการ การเรยนการสอนนเทศศาสตรในทกระดบ ตงแตระดบปรญญาตร ปรญญาโท และปรญญาเอกให

ครบถวน เพอจะไดแนวทางในการสรางยทธศาสตร ในการจดการ การเรยน การสอนนเทศศาสตรในทกระดบ

เปนนโยบายระดบชาตตอไป

2. ควรท�าการศกษาในรปแบบอนๆ อาท การศกษาวจยในรปแบบกลมสนทนา (Focus Group

Discussions) ในเรองหรอประเดนทเกยวของอนๆ ในดานการจดการการเรยนการสอน หรอการพฒนาหลกสตร


หรอ การพฒนาตลาดของการเรยนการสอนนเทศศาสตรในประเทศไทย

3. ควรมการศกษาเปรยบเทยบการจดการการเรยนการสอนนเทศศาสตรในทกระดบ และท�า

การเปรยบเทยบในการจดการ การเรยน การสอนนเทศศาสตร ในประเทศไทย และในตางประเทศเพอมอง

หาความแตกตางในการน�าไปส กระบวนการพฒนาในเชงวชาการตอไป

เอกสำรอำงองกลยาณ สงสมบต. (2551). เทคนคการจดการสมยใหม. (Modern Management Techniques). กรงเทพฯ

: มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลพระนคร.

กาญจนา แกวเทพ. (2545). สอสารมวลชน ทฤษฎและแนวทางการศกษา (พมพครงท 3). กรงเทพฯ : ศาลาแดง.

คณาจารยจฬาลงกรณมหาวทยาลย. (2548). อนาคตอดมศกษาไทย ภายใตกระแสการคาเสรขามชาต (พมพครงท 1). กรงเทพฯ : แอคทฟ พรนท.

ชษณะ เตชคณา. (2548). การสอสารของมนษยชาต : ทฤษฎและปฏบต. กรงเทพฯ : ธรรมสาร.

เดวด บอรสตน. (2551). ผประกอบการสงคม พลงความคดใหมเพอการเปลยนแปลงโลก (พมพครงท 2). กรงเทพฯ : แปลนพรนทตง.

รจ ภสาระ และคณะ. (2545). การบรหารหลกสตรในสถานศกษา. กรงเทพฯ : บคพอยท.

วชย ตนศร. (2548). โฉมหนาการศกษาไทยในอนาคต (พมพครงท 3). กรงเทพฯ : ศนยหนงสอแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย

วฑรย สมะโชคด . (2550). TQM คมอพฒนาองคกรสความเปนเลศ (ฉบบปรบปรงใหม) (พมพครงท 5).

กรงเทพฯ : เนชนบคส.

สมาน อศวภม. (2550). เสนทางสคณภาพและมาตรฐานการศกษา (พมพครงท4). กรงเทพฯ : อบลกจ ออฟเซท การพมพ.

Chaichanapanich, P. (1998). Learning of Leadership in Thai Higher Education: Career Paths of Public

University Presidents Volume I. Michigan State University.

Ettling, D. (2006). Ethical demands of transformative learning. New Directions for Adult and Continuing Education. New Directions for Adult and Continuing Education, 109 (Spring), pp. 59-67.

Gravett. S. (20 04). Action research and transformative learning in teaching development. Educational Action Research, 12 (2), pp. 259-272.

Kamolmasratana, J. (2002). An Application of Marketing in Higher Education in Thailand : A case Study of Private Universities. Oklahoma State University.

Khruasuwan, M. (2000). The Impact of Thai Culture on Participative Management Theory and Practices. Nova Southeastern University.

Kuptarnond, W. (2000). Implementing Faculty Development Programs in Thailand Private Higher Education Institutions : Roles and Responsibilities of Deans and Department Chairs University of Pittsburgh.


Lacey, B. E. (2004). Cognitive Content and Communication. University of Michigan.

Moore, J. (2005). Is higher education ready for transformative learning?: A question explored in the study of sustainability. Journal of Transformative Education, 3 (1), pp. 76-91.

Petsangsri, S. (2002). The Effects of Embedded Scaffolding Strategy on Knowledge Acquisition in a

Cognitive Flexibility – Based Computer Learning Environment. Chulalongkorn University.

Wattananimitkul, W. (2002). An Analysis of University Mission Statements : a case Study of two Private Universities in Thailand. Oklahoma State University.


บทคดยอการวจยครงน เพอศกษาความพงพอใจทมตอการเขารวมกจกรรมนนทนาการของนกเรยนทม

ความบกพรองทางการไดยนภายในสถานศกษาส�าหรบผบกพรองทางการไดยนเขตกรงเทพมหานคร ประจ�าป

2253 ใน 5 ดาน คอ ดานการจดกจกรรมนนทนาการ และบคลากร ดานเสรมความรและวชาการ ดานสถานท

อปกรณในการจดกจกรรมนนทนาการ ดานกจกรรมนนทนาการ ดานชมชนและสงคม กลมตวอยางทใช

ในการวจยครงน ไดแก นกเรยนทมความบกพรองทางการไดยนในโรงเรยนเศรษฐเสถยร จ�านวน 132 คน โดย

การสมแบบงาย (Simple Random Sampling) เครองมอทใชในการศกษาคนควาครงนคอ แบบสอบถามท

ผวจยสรางขนมา มคาความเชอมน .87 วเคราะหขอมลโดยวธแจกแจงความถ และหาคารอยละ แลวน�าเสนอ

ในรปตารางประกอบความเรยง

ผลการวจยพบวา

ดานการจดกจกรรมนนทนาการ และบคลากร โดยรวมมความพงพอใจอยในระดบมาก คดเปนรอยละ

42.76 เมอพจารณาเปนรายขอพบวา มระดบความพงพอใจในระดบมาก คอ ฝายการจดกจกรรมหรอ

ผจดกจกรรมมความรความสามารถ ท�าใหนกเรยนไดรบประโยชนจากการเขารวมกจกรรรม คดเปนรอยละ 48

มระดบ ความพงพอใจ อยในระดบปานกลาง คอ มบคคลากรทดแลความปลอดภยอยางรดกมและทวถง คด

เปนรอยละ 46.5 มระดบความพงพอใจ อยในระดบปานกลาง คอ มบคลากรทางกจกรรมชวยเหลอในการเขา

รวมกจกรรมไดด คดเปนรอยละ 45.7

ดานเสรมความรและวชาการ โดยรวมมความพงพอใจ อยในระดบมาก คดเปนรอยละ 42.76 เมอ

พจารณาเปนรายขอพบวา มระดบความพงพอใจ ในระดบมาก คอ การเขารวมกจกรรมท�าใหนกเรยนไดรบ

ความรเพมเตมมากขนจากการเรยนรในหองเรยน คดเปนรอยละ 49.6 มระดบความพงพอใจ อยในระดบมาก

คอ การเขารวมกจกรรมนกเรยน จะท�าใหนกเรยนมความรความสามารถ น�ากจกรรมทเขารวมไปใชประโยชนใน

การศกษาตอ คดเปนรอยละ 45.7 มระดบความพงพอใจ อยในระดบปานกลาง คอ การเขารวมกจกรรมท�าให

ความพงพอใจทมตอการเขารวมกจกรรมนนทนาการของนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน

ภายในสถานศกษาส�าหรบผบกพรองทางการไดยน เขตกรงเทพมหานครAppreciation of Hearing Disabled Students toward

Recreation Activities Organizing at Educational Institutes

for Hearing Disabled Persons in Bangkok Metropolitan

นายสรยงค บราณทวคณ และผชวยศาสตราจารย ชยโรจน สายพนธ

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ


นกเรยนสามารถน�าไปเปนแนวทางในการน�าความรทไดรบไปใชในชวตประจ�าวน คดเปนรอยละ 45.7

ดานสถานท อปกรณในการจดกจกรรมนนทนาการ โดยรวมมความพงพอใจ อยในระดบมาก คดเปน

รอยละ 40.24 เมอพจารณาเปนรายขอพบวา มระดบความพงพอใจในระดบมาก คอ สถานทจดกจกรรม

นนทนาการในรมเพยงพอ คดเปนรอยละ 51.2 มระดบความพงพอใจอยในระดบมาก คอ สถานทจดกจกรรม

นนทนาการในรมเพยงพอ คดเปนรอยละ 45.7 มระดบความพงพอใจอยในระดบมาก คอ สถานทในการจด

กจกรรมนนทนาการมความเหมาะสมกบจ�านวนนกเรยน ไมใหญ หรอคบแคบจนเกนไป คดเปนรอยละ 47.2

ดานกจกรรมนนทนาการ โดยรวมมความพงพอใจอยในระดบมาก คดเปนรอยละ 39.29 เมอพจารณา

เปนรายขอพบวา มระดบความพงพอใจในระดบมากทสด คอ กจกรรมวนแมแหงชาต คดเปนรอยละ 52.8

มระดบความพงพอใจอยในระดบมากทสด คอ กจกรรมวนเกดของโรงเรยน คดเปนรอยละ 51.2 มระดบ

ความพงพอใจอยในระดบมาก คอ กจกรรมวนพอแหงชาต คดเปนรอยละ 48

ดานชมชนและสงคม โดยรวมมความพงพอใจอยในระดบมาก คดเปนรอยละ 44.44 เมอพจารณาเปน

รายขอพบวา มระดบความพงพอใจในระดบมาก คอ การเขารวมกจกรรมไดรบความยอมรบนบถอจากเพอน

และคนรอบขาง คดเปนรอยละ 59.1 มระดบความพงพอใจ อยในระดบมาก คอ การเขารวมกจกรรม นกเรยน

ไดมสวนรวม และเปนสวนหนงของชมชน/สงคม คดเปนรอยละ 53.5 มระดบความพงพอใจ อยในระดบมาก

คอ การเขารวมกจกรรม นกเรยนไดรบการยกยองจากสงคม คดเปนรอยละ 48.8

AbstractThis research was conducted to study the appreciation of hearing disabled students toward

recreational activities organizing at educational institutes for hearing disabled persons in Bangkok

Metropolitan in the year of 2010 in 5 different aspects, i.e. the operation of the recreational activities

and crews, the promotion of knowledge and education, the locations and venues and equipments

for the activities, the recreational activities, and the distribution to local communities and society. The

sample of this research is 132 hearing disabled students from Setsatian School by simple random

sampling. The researcher used the questionnaire created by the researcher having the reliability rate

at .87 as a material for this research. The raw data has been projected and analyzed by means of

frequency distribution and percentage summarization and presented in table schedule and article.

Result of the Research

The sample has high appreciation regarding the operation of the recreational activities

and crews at the rate of 42.76%. The consideration of each subject showed that 48% of the sample

had a high appreciate rate regarding the activities operators because the students benefitted from

attending the activities. 46.5% of the sample had an average appreciation rate toward the crews

who have ascertained the safety of the attendees and the activities and 45.7% of the group has an

average appreciation rate to the crews who have facilitated in the activities.

The promotion of knowledge and education aspect received a high appreciation rate

from 42.76% of the total attendees being 49.6% of high appreciation rate of the participating in the

activities which resulted in additional educational knowledge of the students. 45.7% of the group

has a high appreciation in participating in the activities which the students benefitted from such


activities for higher education. 45.7% of the students reached an average appreciate rate regarding

the participation of the activities and usability in daily life.

The group of samples highly appreciated the locations and venues and equipments for the

activities at the rate of 40.24%. 51.2% of the students have a high appreciation rate in relevant

with sufficient indoor locations. 45.7% of all participants highly appreciated of the sufficient

indoor locations and 47.2% has an average appreciation of the appropriate locations and venues

concerning number of students.

Generally, the group has a high appreciation rate of 39.29% regarding the recreational

activities. The group has a high appreciation rate of 52.8% toward the Mother’s Day activities and

very high appreciation rate of 51.2% toward the School Establishment Day activities which 48% of

the group highly appreciated the activities on the Father’s Day.

In common, the sample of this research has a high appreciation rate of 44% of the total

participants regarding the distribution to local communities and society. 59.1% of all students highly

appreciated that the participation of this activity leads to respect from friends and surroundings.

53.5% highly appreciated that the students have distributed and became part of the community

and society after participating in the activities and 48.8& highly appreciated that the participants are

accepted and admired from the society.

บทน�ำมนษยเปนทรพยากรทส�าคญมากทสดของประชากรโลก ในประเทศใดกตามทมประชากรทม

ประสทธภาพ และมคณภาพ ประเทศนนกจะมการพฒนาไปอยางรวดเรว ในทกประเทศ จงพยายามพฒนา

ประชากรของตนเองใหมคณภาพมากทสด การพฒนาทรพยากรมนษย หรอพฒนาคณภาพชวตของประชากร

นนนอกจากการใหการศกษาทดแลว ประชากรทมสขภาพรางกายทด มวนย และมคณธรรม ยอมสงผลไปถง

คณภาพของประชากรของประเทศนนใหดขนไปดวย

การศกษาเปนสวนส�าคญทสดประกาศหนงในการพฒนาทรพยากรมนษย ซงสอดคลองกบ แนว

พระราชด�ารดานการพฒนาทรพยากรมนษยของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทไดทรงชแนะไววา

การพฒนาบานเมองใหเจรญยงขนไปนน ยอมตองพฒนาบคคลกอน เพราะถาบคคลอนเปนองคประกอบ

ของสวนรวม ไมไดรบการพฒนาแลว สวนรวมจะเจรญและมนคงไดยากยง การทบคคลจะพฒนาได กดวยปจจย

ประการเดยวคอ การศกษา (พระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพล อดลยเดช, 2542, หนา 17)

จากแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 10 ซงใชอยในชวงปจจบน คอ ระหวางป 2550 - 2554

โดยยทธศาสตรการพฒนา ใหความส�าคญล�าดบสงกบการพฒนาคณภาพคนในทกมตอยางสมดล ทงทางจตใจ

รางกาย ความร และทกษะความสามารถ โดยในสวนของการพฒนาเดกและเยาวชนนน มงเนนเตรยมเดกและ

เยาวชนทงดานจตใจ ทกษะชวตและความรพนฐานในการด�ารงชวต การพฒนาสมรรถนะและทกษะแรงงาน

และเรงผลตก�าลงคนเพอตอบสนองการพฒนาประเทศ

เดกทมความบกพรองทางการไดยนหรอสญเสยการไดยน เปนเดกพการประเภทหนงทดลกษณะภายนอก

เหมอนเดกปกตทวไป แตเมอมการพดคยสอสารจงจะทราบวาพวกเขาสญเสยการไดยน เนองจากเดกทม

ความบกพรองทางการไดยนไมสามารถสอสารกบผอนไดดวยค�าพด จงท�าใหมปญหาในการสอความหมาย


สงผลใหเดกมพฒนาการทางสงคมและบคลกภาพแตกตางจากเดกปกต และมปญหาในการด�ารงชวตมากกวา

เดกปกต กลาวคอ เดกกลมนจะเตบโตมาในสงคมดวยความรสกทโดดเดยว ชอบแยกตวออกจากสงคม ม

ความล�าบากในการปรบตวเขากบสงคม และไมไดรบการยอมรบจากผอน นอกจากนยงมผศกษาพบวา เดกกลมน

มแนวโนมทจะยดความคดเหนของตนเองเปนใหญ และมจตใจออนไหว โลเลอกดวย แตอยางไรกตามเดกทม

ความบกพรองทางการไดยน กเปนเดกกลมหนงทเปนพลเมองของชาตทมสทธในการไดรบการศกษาเชนเดยว

กบเดกทวไป และเดกทมบกพรองทางการไดยน กเปนทรพยากรทส�าคญของประเทศกลมหนงในสงคม ซงคง

ปฏเสธไมไดวาในปจจบนมบคคลทมความบกพรองทางการไดยนไดสรางชอเสยง ในระดบประเทศ และในระดบ

โลกจ�านวนไมนอย ดงนนเพอใหเดกกลมน ไดรบการพฒนาใหเปนทรพยากรทมคณคา มคณภาพ สามารถท�า

ประโยชนแกครอบครวและสงคมได การจดการศกษาจงมความส�าคญและจ�าเปนอยางยง ส�าหรบการพฒนา

ความสามารถตามศกยภาพทมอย สนองความตองการทงดานรางกาย สตปญญา อารมณ และสงคม เพอให

เดกทมความบกพรองเหลานไดเรยนรตามความสามารถ สนองความตองการของแตละบคคลและด�ารงชวตอย

รวมกบผอนในสงคมไดอยางมความสข ไมเปนภาระของครอบครว พอแมผปกครอง ชมชน หรอประเทศชาต

นอกจากโรงเรยนจะใหการศกษาแกเดกแลว ยงจะตองตระเตรยมกจกรรมเพอสรางเสรมความคด และ

ความสมบรณ กจกรรมทควรท�า และควรแกการสงเสรมอยางยงคอ กจกรรมนนทนาการ โดยการจดกจกรรม

นนทนาการในโรงเรยน คอการจดกจกรรมเสรมสรางประสบการณ และลกษณะนสยทพงประสงคในรปแบบ

ตางๆ เพอสนองความตองการของเดกนกเรยน หรอเพอชดเชยใหแกเดกนกเรยน ทงในดานการออกก�าลงกาย

และเพอความสนกสนานรนเรงนอกเวลาเรยน หรอเปนกจกรรมพเศษ (บนเทง เกดปรางค และเจษฎา เจยระไน,

2546, หนา 87)

นนทนาการส�าหรบเดกพการ หมายถง กจกรรมนนทนาการ หรอการจดกจกรรมในเวลาวาง เพอให

เดกพการไดมโอกาสเขารวม ไดแสดงความสามารถตามศกยภาพของเขา เพอใหเขาไดรบความสนกสนาน

ความเพลดเพลน หรอความพงพอใจของตน ลกษณะการจดนนทนาการใหกบเดกพการจดได 2 ลกษณะ คอ

นนทนาการบ�าบด มจดมงหมายเพอปรบปรง แกไขในสวนทบกพรองของรางกายใหดขน นนทนาการศกษา

มจดมงหมายเพอใหเดกไดเรยนรกจกรรมนนทนาการพฒนาทกษะทางสงคม เพอใหเดกไดรจกแหลงและ

สงอ�านวยความสะดวกทางนนทนาการ ใชกจกรรมในเวลาวางและการรจกตนเอง การเขารวมกจกรรม

นนทนาการมจดมงหมาย เพอใหเดกไดมความสนกสนานในกจกรรมทเลอกสรรแลวโดยตงใจ (พมพวไล

ศภวบลย, 2542, หนา 29)

ในปจจบนมผ ทเกยวของไดใหความส�าคญในการจดกจกรรมนนทนาการ ในสถานศกษาส�าหรบ

ผบกพรองทางการไดยนมากขน ซงถาหากสถานศกษาส�าหรบผบกพรองทางการไดยน มการจดกจกรรม

นนทนาการใหกบเดกอยางเหมาะสมแลว จะชวยสรางบรรยากาศใหเดกทมความบกพรองทางการไดยน เกด

ความสนกสนาน เพลดเพลน มความรกและซาบซงกบกจกรรม รจกใชเวลาวางใหเกดประโยชน ซงสงผลให

เกดการพฒนาทางดานรางกาย สตปญญา อารมณ และสงคมไปในทางทด ใกลเคยงกบเดกปกต ไดเตมก�าลง

ความสามารถของแตละบคคล

ความส�าคญขางตน ท�าใหผวจยเลงเหนความส�าคญในการจดกจกรรมนนทนาการ ใหแก นกเรยนทม

ความบกพรองทางการไดยน จงมความสนใจทจะส�ารวจความพงพอใจทมตอการเขารวมกจกรรมนนทนาการของ

นกเรยนทมความบกพรองทางการไดยนภายในสถานศกษาส�าหรบผบกพรองทางการไดยนเขตกรงเทพมหานคร

การวจยครงนจงมสวนส�าคญในการศกษาสภาพปจจบนของการจดกจกรรมนนทนาการ ใหกบนกเรยนทม

ความบกพรองทางการไดยน เพอเปนแนวทางใหกบบคลากรทเกยวของ น�าไปปรบใชในการพฒนากจกรรม


นนทนาการใหกบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน ไดอยางสมบรณตอไป

วตถประสงคกำรวจยเพอศกษาความพงพอใจในการเขารวมกจกรรมนนทนาการของผมความบกพรอง ทางการไดยนในเขต

กรงเทพมหานคร

วธกำรศกษำ1. ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากรทใชในการวจยครงน ไดแก นกเรยนทมความบกพรองทางการไดยนในโรงเรยนเศรษฐเสถยร

จ�านวน 191 คน เปนเพศชาย จ�านวน 58 คน เปนเพศหญง จ�านวน 139 คน ปการศกษา 2553 (สถตจ�านวน

นกเรยนจากส�านกงานการกระทรวงศกษาธการ) โดยกลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก นกเรยนทม

ความบกพรองทางการไดยนในโรงเรยนเศรษฐเสถยร พจารณาจากตารางของ ทาโร ยามาเน (Taro Yamane,

1967, p.125) ทระดบความเชอมน 95% และความคลาดเคลอนไมเกน 5% จะไดขนาดกลมตวอยาง 127 คน

โดยการสมแบบงาย (Simple Random Sampling)

2. เครองมอทใชในการวจย

ผวจยใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการรวบรวมขอมล โดยแบงแบบสอบถามเปน 3 ตอน คอ

ตอนท 1 เปนแบบสอบถามเกยวกบสถานภาพของผตอบแบบสอบถาม มลกษณะเปนแบบตรวจสอบรายการ

(Check List) ตอนท 2 เปนแบบสอบถามเกยวกบความพงพอใจทมตอการเขารวมกจกรรมนนทนาการของ

นกเรยนทมความบกพรองทางการไดยนภายในสถานศกษาส�าหรบผบกพรองทางการไดยนเขตกรงเทพมหานคร

ประกอบดวย ดานการจดกจกรรมนนทนาการและบคลากร ดานเสรมความรและวชาการ ดานสถานท อปกรณ

ในการจดกจกรรมนนทนาการ ดานกจกรรมนนทนาการดานชมชนและสงคม และตอนท 3 เปนแบบสอบถาม

ปลายเปด (Open End) เกยวกบความคดเหนหรอขอเสนอแนะ เพอเสรมสรางความพงพอใจในการจดกจกรรม

นนทนาการ

3. วธการเกบรวบรวมขอมล

ในการด�าเนนการวจยครงน ผวจยไดด�าเนนการเกบรวบรวมขอมลดงน

3.1 ขอหนงสอจากบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร เพอขอหนงสอ

อนเคราะหในการเกบรวมรวมขอมลจากโรงเรยนเศรษฐเสถยร

3.2 ผวจยตดตอผบรหารของโรงเรยนเศรษฐเสถยร เพอขอความรวมมอในการแจกแบบสอบถาม

แกนกเรยน

3.3 ผวจยด�าเนนการเกบรวบรวมขอมลดวยตวเอง โดยน�าแบบสอบถามไปใหกลมตวอยางกรอก

แบบสอบถามแลวเกบรวบรวมคนทงหมด

3.4 รวบรวมแบบสอบถามทงหมดมาตรวจสอบความเรยบรอยแลวด�าเนนการจดขอมลเพอวเคราะห

ขอมลตอไป

4. การวเคราะหขอมลและสถตทใช

วเคราะหขอมลโดยใชโปรแกรมส�าเรจรป สถตทใชในการเกบรวบรวมขอมล คอ คารอยละ


ผลกำรศกษำ1. ลกษณะทางประชากรศาสตรของกลมตวอยาง

จากการศกษากลมตวอยางซงเปนนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยนในสถานศกษาส�าหรบ

ผบกพรองทางการไดยนเขตกรงเทพมหานคร จ�านวน 127 คน พบวาสวนใหญเปนเพศหญง จ�านวน 84 คน

รอยละ 66.1 ระดบชนมธยมตอนตน จ�านวน 53 คนรอยละ 41.7 และเปนคนหหนวกจ�านวน 104 คน รอยละ

81.9

2. ความพงพอใจทมตอการเขารวมกจกรรมนนทนาการของนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน

ภายในสถานศกษาส�าหรบผบกพรองทางการไดยนเขตกรงเทพมหานคร

2.1 ดานการจดกจกรรมนนทนาการ และบคลากร โดยรวมมความพงพอใจอยในระดบมาก คดเปน

รอยละ 42.76 เมอพจารณาเปนรายขอพบวา มระดบความพงพอใจ ในระดบมาก คอ ฝายการจดกจกรรมหรอ

ผจดกจกรรมมความรความสามารถ ท�าใหนกเรยนไดรบประโยชนจากการเขารวมกจกรรรม คดเปนรอยละ

48 มระดบความพงพอใจ อยในระดบปานกลาง คอ มบคคลากรทดแลความปลอดภยอยางรดกมและทวถง

คดเปนรอยละ 46.5 มระดบความพงพอใจ อยในระดบปานกลาง คอ มบคลากรทางกจกรรมชวยเหลอ ใน

การเขารวมกจกรรมไดด คดเปนรอยละ 45.7

2.2 ดานเสรมความรและวชาการ โดยรวมมความพงพอใจอยในระดบมาก คดเปนรอยละ 42.76

เมอพจารณาเปนรายขอพบวา มระดบความพงพอใจในระดบมาก คอ การเขารวมกจกรรมท�าใหนกเรยนไดรบ

ความรเพมเตมมากขนจากการเรยนรในหองเรยน คดเปนรอยละ 49.6 มระดบความพงพอใจอยในระดบมาก

คอ การเขารวมกจกรรมนกเรยน จะท�าใหนกเรยนมความรความสามารถ น�ากจกรรมทเขารวมไปใชประโยชนใน

การศกษาตอ คดเปนรอยละ 45.7 มระดบความพงพอใจ อยในระดบปานกลาง คอ การเขารวมกจกรรมท�าให

นกเรยนสามารถน�าไปเปนแนวทางในการน�าความรทไดรบไปใชในชวตประจ�าวน คดเปนรอยละ 45.7

2.3 ดานสถานท อปกรณในการจดกจกรรมนนทนาการ โดยรวมมความพงพอใจอยในระดบมาก

คดเปนรอยละ 40.24 เมอพจารณาเปนรายขอพบวา มระดบความพงพอใจในระดบมาก คอ สถานทจด

กจกรรมนนทนาการในรมเพยงพอ คดเปนรอยละ 51.2 มระดบความพงพอใจอยในระดบมาก คอ สถานทจด

กจกรรมนนทนาการในรมเพยงพอ คดเปนรอยละ 45.7 มระดบความพงพอใจอยในระดบมาก คอ สถานท

ในการจดกจกรรมนนทนาการมความเหมาะสมกบจ�านวนนกเรยน ไมใหญ หรอคบแคบจนเกนไป คดเปน

รอยละ 47.2

2.4 ดานกจกรรมนนทนาการ โดยรวมมความพงพอใจอยในระดบมาก คดเปนรอยละ 39.29

เมอพจารณาเปนรายขอพบวา มระดบความพงพอใจ ในระดบมากทสด คอ กจกรรมวนแมแหงชาต คดเปน

รอยละ 52.8 มระดบความพงพอใจ อยในระดบมากทสด คอ กจกรรมวนเกดของโรงเรยน คดเปนรอยละ 51.2

มระดบความพงพอใจ อยในระดบมาก คอ กจกรรมวนพอแหงชาต คดเปนรอยละ 48

2.5 ดานชมชนและสงคม โดยรวมมความพงพอใจอยในระดบมาก คดเปนรอยละ 44.44 เมอ

พจารณาเปนรายขอพบวา มระดบความพงพอใจในระดบมาก คอ การเขารวมกจกรรมไดรบความยอมรบ

นบถอจากเพอนและคนรอบขาง คดเปนรอยละ 59.1 มระดบความพงพอใจอยในระดบมาก คอ การเขา

รวมกจกรรม นกเรยนไดมสวนรวม และเปนสวนหนงของชมชน/สงคม คดเปนรอยละ 53.5 มระดบความพงพอใจ

อยในระดบมาก คอ การเขารวมกจกรรม นกเรยนไดรบการยกยองจากสงคม คดเปนรอยละ 48.8


ขอเสนอแนะจากการศกษาความพงพอใจทมตอการเขารวมกจกรรมนนทนาการของนกเรยนทมความบกพรองทาง

การไดยนภายในสถานศกษาส�าหรบผบกพรองทางการไดยนเขตกรงเทพมหานคร ผวจยขอเสนอแนะดงน

1. ดานชมชนและสงคม ควรมกจกรรมนนทนาการทเปดโอกาสใหนกเรยนไดออกชมชนในพนทรอบ

บรเวณของสถานศกษาส�าหรบผบกพรองทางการไดยนเขตกรงเทพมหานคร

2. กจกรรมนนทนาการ ควรมการจดกจกรรมแสดงผลงานนกเรยน อาจจดประจ�าภาคเรยนหรอประจ�า

ปการศกษา

ขอเสนอแนะส�าหรบการท�าวจยตอไป

1. ดานกจกรรมนนทนาการและบคลากร ควรมเจาหนาทพยาบาลอยใกลชดขณะมการจดกจกรรม

นนทนาการ

2. ดานสถานท อปกรณในการจดกจกรรมนนทนาการ ควรมอปกรณทหลากหลาย และอปกรณเหมาะ

สมกบกจกรรมตางๆ

เอกสำรอำงองกนร. (2542, มกราคม). วารสารรายเดอนบรษท การบนไทย จ�ากด (มหาชน). ม.ป.ท.

ทบวงมหาวทยาลย. (2545). สรปผลการประเมนโครงการพฒนาศกยภาพนสตนกศกษา ทบวงมหาวทยาลย พ.ศ. 2544. กรงเทพฯ : ทบวงฯ.

บนเทง เกดปรางค และเจษฎา เจยระนย. (2546). นนทนาการเพอคณภาพชวต. กรงเทพฯ : ศนยสงเสรมวชาการ.

พระมหาสวฒน ปรอปรง. (2548). ทศนะของนสตมหาวทยาลยจฬาลงกรณหาวทยาลยทมตอการจดด�าเนนงานกจกรรมนสต กศ.ม. (การอดมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

พมพวไล ศภวบลย. (2542). นนทนาการส�าหรบเดกพการ. กรงเทพฯ : กรมการศกษานอกโรงเรยน กระทรวง ศกษาธการ.

สมบต กาญจนกจ. (2533). นนทนาการชมชนและโรงเรยน. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย.


บทคดยอวตถประสงคหลกของดษฎนพนธเรองการศกษา “ภาวะผน�าของมหาวทยาลยเอกชนดานทรพยากร

มนษยและยทธศาสตรการพฒนาความเปนเลศทางวชาการแบบเครอขายเพอเสรมสรางสงคมอดมปญญาท

ยงยนของประเทศไทย” คอ การศกษาภาวะผน�าเชงทรพยากรมนษยและยทธศาสตรการพฒนาความเปนเลศ

ทางวชาการแบบเครอขายของมหาวทยาลยเอกชนทตงอยในกรงเทพมหานคร อาท มหาวทยาลยหอการคาไทย

และมหาวทยาลยธรกจบณฑตย การวจยคนพบวา ส�าหรบภาวะผน�าเชงยทธศาสตรของมหาวทยาลยเอกชน

ในกรงเทพมหานคร 2 แหง จะตองเปดกวางใหมกจกรรมทางวชาการแบบมสวนรวมใหมากขน เสรมสราง

การท�างานรวมกนแบบเครอขายระนาบขอบฟา มความรวมมอเชงโลกาภวตนกบมหาวทยาลยตางๆ เชนเดยวกน

จะตองมบทบาทเพมสงขน ในการอทศตนเพอกจกรรมดานความรบผดชอบธรกจตอสงคม มหาวทยาลยดงกลาว

จะตองด�าเนนการดานภาวะผน�าเชงยทธศาสตร โดยจะตองมงเนนในบทบาทดานทรพยากรมนษย ดานความรบ

ผดชอบของธรกจตอสงคมและการสรางเครอขายเชงวชาการ ใหหลดพนบทบาทดงเดมทเคยเปนเพยงผแขงขน

ดานวชาการใหกลายเปนผสงเสรมใหเกดความดงานอนสงสง ซงจะมสวนชวยสรางสงคมไทยในอนาคตใหเปน

สงคมแหงองคความรทยงยนไดด ดงนน รปแบบงานวจยของดษฎนพนธสามารถสรปไดคอ จาก “ผแขงขนดาน

วชาการเพอความไดเปรยบ” “The Academic Competitors” ส “ผสงเสรมใหเกดความดงามอนสงสง” หรอ

“The Benevolent Instigator”

ภาวะผน�าของมหาวทยาลยเอกชนดานทรพยากรมนษยและยทธศาสตรการพฒนาความเปนเลศทางวชาการแบบเครอขาย

เพอเสรมสรางสงคมอดมปญญาทยงยนของประเทศไทยThe Human Resource Leadership of The Private Universities

and Network Academic Excellence Development Strategy

for The Strengthening of Sustainable Knowledge.

Based Society of Thailand, 2010 AD.

นางสาวบษรนทร มหาเจษฎา และ รศ.ดร.ธญยธรณ/กนลา สขพานช-ขนทปราบ



AbstractThe main purpose of thus doctoral dissertation,entitled. “The Human Resource Leadership

of The Private Universities and Network Academic Excellence Development Strategy for The

Strengthening of Sustainable Knowledge. Based Society of Thailand, 2010 AD.”, is to study the

human resource leadership and the strategy in network academic excellent development of the

Bangkok-based private universities,i.e., The Chamber of Commerce University and Dhurakij

Pundit University. In conclusion, the research findings reveal that, with regard to the future

strategic leadership of the Bangkok-based private Universities. They certainly have to welcome

more participative academic activities, horizontal networking team works, inter-university globalized

cooperations, as well as dedicating more on CSRs’ roles, aiming at the life long learning and

sustainable knowledge based-society for the Thai society as a whole. They inescapably have to

pursue the strategic leadership roles, both in HR, and CSR, as well as academic network, shifting away

from the previous roles as “Academic Competitors” towards the “Benevolent Instigator”, contributing

more for the sustainable knowledge of the future Thai society. Therefore, The “Research Model” of

this doctoral dissertation can be summed up as the following : From The “Academic Competitors” ”

To The “Benevolent Instigator”

บทน�ำการศกษามความส�าคญตอการพฒนาประเทศเปนอยางมาก การพฒนาประเทศไมวาจะเปนการพฒนา

ในดานเศรษฐกจ การเมอง สงคมและวฒนธรรม ตองอาศยก�าลงคนเปนหลก ประเทศตางๆ สวนใหญจะให

ความส�าคญการพฒนาการศกษาของประเทศมากกวาการพฒนาดานอนๆ โทมส (Thomas, 1968, p. 28)

สถาบนอดมศกษาหรอมหาวทยาลยมบทบาทโดยตรงในการผลตบคลากรในสาขาวชาตางๆ เพอเขารวม

ในกระบวนการการพฒนาประเทศแลว ยงมภาระหนาทส�าคญในการวจยอกทงการใหบรการวชาการแกสงคม

ตลอดจนการทะนบ�ารงศลปวฒนธรรมของชาตอกดวย ซงสถาบนอดมศกษาจ�าเปนตองปรบตวสอดคลองกบ

ภาวการณโลก เพอใหการตอบสนองทนตอการเปลยนแปลงตางๆ การจดท�าแผนพฒนาการอดมศกษา

ไดก�าหนดมาตรการทมงพฒนาทรพยากรมนษย (Weiss, David S. & Molinaro, V., 2005 หนา 31-40) ใหม

ความเหมาะสมกบสงคมยคใหมหลายประการ ดงน

ดานการสอน ปรบใหมพลวต มความหลากหลายมากขน ใหความส�าคญตอการศกษาตอเนอง พฒนา

เครอขายการเรยนร การถายทอดขอมลขาวสารระหวางสถาบนอดมศกษา พฒนาหลกสตรใหมๆ การเรยน

การสอนเนนใหผเรยนคดและใชเหตผลทางวทยาศาสตร มความคดสรางสรรค มความสามารถในการวพากษ

วจารณ มทกษะในการแสวงหาความร ทกษะในการสอสาร ทกษะในการใชเทคโนโลยสารสนเทศ และทกษะ

ดานการจดการ

ดานการวจย มนโยบายใหจดองคการ และก�าลงคนขนรองรบการวจยอยางเพยงพอ มงเนนการวจย

พนฐานใหสามารถพงตนเอง การวจยประยกตเพอเพมประสทธภาพในการใชทรพยากร และการวจยพฒนา

เทคโนโลย จดใหมการบรณาการการสอน การวจยและ การบรการวชาการ สนองตอบความตองการของสงคม

มากขน

ดานการพฒนาบคลากรในมหาวทยาลยใหมความร ความเขาใจในศาสตรใหม ทเปลยนแปลงไปอยาง


รวดเรวและเพมพนทกษะความสามารถในภาษาองกฤษในระดบทสามารถใชงานไดอยางคลองแคลว

การศกษายทธศาสตรการพฒนามหาวทยาลยธรกจบณฑตย และมหาวทยาลยหอการคาไทย ทงสอง

มหาวทยาลยนตางกเปนมหาวทยาลยชนน�าทางดานธรกจของประเทศไทย และมการพฒนามหาวทยาลยไป

สความเปนเลศดวยกนทง 2 สถาบน

วตถประสงค 1. เพอศกษายทธศาสตรของมหาวทยาลยเอกชน เพอน�าไปสความเปนเลศทางวชาการ

2. เพอศกษาวสยทศนของมหาวทยาลยเอกชน เพอน�าไปสความเปนเลศทางวชาการ

3. เพอศกษาภาวะผน�าของมหาวทยาลยเอกชน เพอน�าไปสความเปนเลศทางวชาการ

4. เพอศกษาการด�าเนนงานขององคกรของมหาวทยาลยเอกชน เพอน�าไปสความเปนเลศทางวชาการ

วธกำรวจย1. การวจยเชงคณภาพ

ผใหขอมลส�าคญ เปนคณาจารยผทรงคณวฒของสถาบนอดมศกษา นกวชาการ นกการเมอง ผน�า

องคกรทงภาครฐ เอกชนและองคกรอสระ รวมทงผน�าทางศาสนา จ�านวน 38 คน โดยใชการสมภาษณเชงลก ซง

ใชแบบสมภาษณทผานการตรวจสอบความนาเชอถอของขอค�าถามตามเนอหา โดยอาจารยทปรกษา และหาคา

ความเทยง (Reliability) จากผเชยวชาญจ�านวน 5 ทาน เปนเครองมอในการรวบรวมขอมล หลงจากสมภาษณ

แลวไดขอมลทไดน�ามาวเคราะห (Analysis) สงเคราะห (Synthesis) และตความ (Interpretation) และสราง

ขอสรปเชงนามธรรม (Analytic induction) ตามวตถประสงคของการวจย

2. การวจยเชงปรมาณ

กลมตวอยางในการวจยครงน ไดแก คณาจารยและนกศกษา มหาวทยาลยเอกชน โดยใชวธการ

เลอกกลมตวอยางแบบทเปนไปตามโอกาสทางสถต (Probability Sample) จากกลมประชากรจ�านวน 45,972

คน ตามวธ ของ ทาโร ยามาเน (Taro Yamane, 1973, p. 125) ไดกลมตวอยาง จ�านวน 398 คน และใช

การสมแบบงาย (Simple Random Sampling) โดยใชแบบสอบถาม (Questionnaire) เปนเครองมอวจย

โดยแบงแบบสอบถามออกเปน 2 ตอน คอ

ตอนท 1 ขอมลเกยวกบลกษณะพนฐานของผใหขอมล ลกษณะแบบสอบถามเปนแบบตรวจสอบ

รายการ (Check - List) มจ�านวน 13 ขอ

ตอนท 2 กลยทธการบรหารสความเปนเลศของมหาวทยาลยเอกชน ลกษณะแบบสอบถามเปนแบบ

มาตราสวนประเมนคา 5 ระดบ (Rating Scale) ตามแนวคดของ ลเคอรท (Likert’s อางถงใน บญชม ศรสะอาด,

2535) จ�านวน 41 ขอ

โดยแบบสอบถามถาผวจยไดท�าการตรวจสอบคณภาพเครองมอวจย โดยผเชยวชาญ จ�านวน 5 คน

ตรวจสอบความตรงดานเนอหา และดานภาษาทใชในขอค�าถามใหสอดคลองกบจดมงหมายทตองการวด (Index

of Item-Objective Congruence: IOC) และสงแบบสอบถามใหกลมตวอยางจ�านวน 398 ชด และวเคราะห

ขอมลดวยโปรแกรมคอมพวเตอรส�าเรจรป ดวยสถตเชงพรรณนา (Descriptive Statistics) เปนการหาคาสถต

พนฐาน ไดแก คารอยละ (Percentage) คาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)


ผลกำรวจย1. ผลการวจยเชงคณภาพ

การวจยนสามารถสรปผลการวจยโดยสมภาษณแบบมโครงสราง (Structured Interview) โดยแบง

เปนประเดนตางๆ และผศกษาไดท�าการสมภาษณกลมตวอยางจากบคคลทมความรความเขาใจอยางถองแท

แลวรวบรวมขอมลเชงคณภาพน�ามาจดล�าดบและน�าเสนอผลการศกษา ดงน

ยทธศาสตรของมหาวทยาลยเอกชน ทบวงมหาวทยาลยสรปภารกจหลกของมหาวทยาลยไว

4 ประการ คอ การจดการเรยนการสอน การวจย การใหบรการวชาการแกสงคมและการอนรกษสงเสรมวฒนธรรม

(ปรชญา เวสารชช, 2546, หนา 5) การบรหารมหาวทยาลยเอกชนจะตองก�าหนดภารกจและตองมยทธศาสตร

การบรหารทชดเจนในการพฒนามหาวทยาลย ใหสอดคลองกบยทธศาสตรการพฒนาการศกษาในระดบโลก

และภมภาค โดยเฉพาะภมภาคอาเซยนทเนนการพฒนาศกยภาพในการจดการอดมศกษาใหมคณภาพ (Thai

Higher education review, July-September 2010 : 7)

การแขงขนของมหาวทยาลย

สภาพการแขงขนการใหบรการระดบอดมศกษามความเขมขนมากขนทกขณะ ทงทเปนการแขงขน

ระหวางมหาวทยาลยรฐและเอกชนในประเทศ และคแขงขน (Competitor) จากมหาวทยาลยจากตางประเทศ

ยงสภาพทไทยตองเปดเสรทางการศกษา ยงท�าใหการแขงขน (Race) รนแรงมากขน ประกอบกบสภาพ

ความตองการของผเรยนหรอลกคาทตองการบรการทมคณภาพ หลากหลายและสอดคลองกบความตองการ

เฉพาะบคคลมากขน สภาพการณทกลาวมานผลกดนใหผบรหารมหาวทยาลย ซงเปนบคคลส�าคญในการน�า

ทศทาง จะตองพฒนาและปรบบทบาทใหสอดคลองและสามารถรองรบแนวโนมการจดการอดมศกษาใน

อนาคต ไมอยนงกบท (Placid) เพอสามารถบรหารการจดการศกษาไดอยางมคณภาพ สามารถอยรอดและ

แขงขนได

ภาวะผน�าในการบรหารมหาวทยาลยเอกชน ภาวะผน�าในการบรหารการศกษากบภาวะผน�าเตมพกด

Maximum leadership ผบรหารแนวหนาของโลก ชารลส เอม ฟารคส และฟลป เดอร แบคเคอร (Charles M.

Farkas and Philippe Der Backer) กลาววา ผน�าทประสบความส�าเรจทวโลกจะเลอกใชแนวคดภาวะผน�าของ

ตนใหสอดคลองกบความตองการองคการมากกวาตามลกษณะบคลกภาพสวนตน จากผลการสมภาษณผน�า

สงสด 161 คนของบรษทชนน�าใน 6 ทวป ฟารคสและเดอ แบคเคอรไดคนพบวา ผน�าเหลานเลอกใชแนวคด

ส�าคญ เพอเพมคณคาใหกบองคการของตน แนวทางเหลานอาจมแนวปฏบตบางสวนซ�าซอนอยบาง โดยผน�า

สวนใหญจะเลอกใชแนวคดดงกลาวเพยงหนงหรอสองประการเทานน ไมวาผน�าจะมบคลกภาพสวนตน

แบบใดกตาม ผน�าจะมความเชยวชาญ (Expert) และสามารถเลอกใชแบบภาวะผน�าไดอยางเหมาะสมกบ

สภาพแวดลอมองคการของตนจากแนวคดทางภาวะผน�า

การบรหารจดการของมหาวทยาลยเอกชน การสงเสรมกระบวนการเชงสรางสรรค (Innovative

Approach) เปนการสงเสรมใหการเรยนการสอนเนนทการเรยนรดวยตวเอง รวมทงการสรางความคดและ

สงของใหมๆ โดย การด�าเนนการสอนอยางสรางสรรคตองเปลยนการสอนใหผเรยนไดรบประสบการณตรง

(Experiential Learning) ใหมากขน (Samuel C. Certo, 2000) เรยนรดวยตวเอง และใหผเรยนรจกสรางและ

พฒนาความรขน และทส�าคญคอ ตองใหผเรยนรจกคด วเคราะห วพากษความรตางๆ อยางเขมขนจรงจง

เตมท (Critical Based Learning) สงเสรมการเรยนรตลอดชวต (จรวฒน รจนาวรรณ 2546, หนา 66-67)


สรปงานวจยเปน Model คอ

From The “Academic Competitors” To The “Benevolent Instigator” (จาก “ผแขงขนดานวชาการ

เพอความไดเปรยบ” ส “ผสงเสรมใหเกดความดงามอนสงสง”) ประกอบดวยรายละเอยดดงตอไปน

From “The Academic Competitors” To “The Benevolent Instigator”

B Belief

E Excellence

N Network

E Experiential Learning/Empowerment

Decision

V Value/Vision

A Apparent/Adaptable/Activity

L Liberalism/Leadership

E Ethic

N Naturally

T Trust

I Innovative Approach/Innovation

N Noteworthy to try hard

S Streamlined/Stand point/Support/Skill/

Syllabus/Self-sacrifice

T Transparency/Technology

I Interdependence

G Globe

A Ability/Adaptable /Assured

T Teamwork

O Outcome/Open minded

R Relationship

A Advertisement

C Conflict

A Advantage

D Develop to earning center

E Executive

M Manage Learning

I Image

C Competitor

C Complicate

O Old-fashioned/Obsolescent

/Overshadow

M Maintenance

P Policy/Profit

E Experience/Executive

T Thorny

I Individual/Intact

T Training

O Old-fashioned/Obsolescent

R Race

S Society

ยทธศาสตรการบรหารสความเปนเลศของมหาวทยาลยเอกชน จากผลการวจยยทธศาสตรการบรหาร

ไปสความเปนเลศ 7 มต มความสมพนธซงกนและกน โดยพจารณาวาภาวะผน�าของมหาวทยาลยเปน

ตวผลกดนใหยทธศาสตรสามารถท�างานไดอยางมประสทธภาพ และเปนกระบวนการทมงเนนไปในทศทาง

เดยวกนเพอเปาหมายโดยรวมขององคกรคอการทมหาวทยาลยไดรบการยอมรบวาเปนมหาวทยาลยทเปนเลศ

สามารถสะทอนไดจากผลผลต และผลลพธของมหาวทยาลยกคอ คณภาพของนกเรยนทก�าหนดไวในมาตรฐาน

และประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน) โดยมดานการจดการสารสนเทศและความรเปนพนฐานของ

ระบบ เพอน�าขอมลจรงมาใชในการบรหารและเพอการตดสนใจ โดยมกลยทธการบรหารสความเปนเลศของ

มหาวทยาลยเอกชน ดงน


1. มตการมงเนนทรพยากรบคคล สถานศกษาควรใหความส�าคญกบการสรรหาและการพฒนา

บคลกรซงถอไดวาเปนบคคลทไดถายทอดความรสนกเรยน และจดท�าเครองมอประเมนผลการปฏบตงานของ

บคลากรทกคน สงเสรมใหทนการศกษาแกอาจารยและบคคลกร ก�าหนดความกาวหนาในต�าแหนงอาชพไว

อยางชดเจน เพอใหบคลากรมขวญและก�าลงใจในการท�างาน มความรสกมนคง ซงสอดคลองกบงานวจย

ของ ศานตย เชยชม (2543) เรอง “แนวทางการบรหารงานเพอความเปนเลศของโรงเรยนเอกชน” ทพบวา

โรงเรยนเอกชนทไดรบรางวลพระราชทานและโรงเรยนเอกชนทวไปมความแตกตางกนอย 2 องคประกอบ คอ

ดานบคลากรและดานทกษะ ซงแสดงใหเหนวาสถานศกษาเอกชนทมงเนนความเปนเลศนนตองใหความส�าคญ

กบองคประกอบดานน

2. มตการบรหารงานวชาการ ควรมการจดกจกรรมพฒนาผเรยนใหมการน�าเทคโนโลยเขามาใชใน

การเรยนการสอน ขณะเดยวกนในการบรหารวชาการโดยใชเทคโนโลยแลวยงเนนใหนกศกษาเปนคนด

มคณธรรม จรยธรรม รบผดชอบตอสงคม รวมถงการสงเสรมและพฒนาศกยภาพของผสอนในดานวชาการ

การเรยนการสอน คณธรรมและจรยธรรมอยางตอเนอง โดยสอดคลองกบผลการวจยของส�านกงาน

คณะกรรมการการศกษาเอกชน (2545) ทพบวา พฤตกรรมการสอนทสงผลตอคณภาพของโรงเรยนเอกชน คอ

มการวดและประเมนผลพฒนาการของผเรยนดวยวธการทหลากหลายและตอเนอง โดยน�าผลการประเมน

มาใชในการพฒนาผเรยน ประเมนการใช ปรบปรงและพฒนา โดยก�าหนดผลสมฤทธทางการเรยนในทกกลม

วชาสงขนทกปการศกษา

3. มตการบรหารงานทวไป ซงสอดคลองกบงานวจยของ จนตนา ศกดภอราม (2546) สรปไดวา

งานบรหารทวไป ประกอบดวย งานการจดโครงสรางองคกรงานความสมพนธระหวางโรงเรยนกบชมชน

งานกจการนกเรยน งานอาคารสถานท และสถานศกษาควรใหความส�าคญกบการบรหารการเงนทเปนระบบ

โปรงใสและตรวจสอบได ซงสอดคลองกบ กระทรวงศกษาธการ (2546) ไดกลาวถง งานการบรหารทวไปวาเปน

งานทครอบคลมถงงานตางๆ ทนอกเหนอและเปนงานทสนบสนนงาน บคลากร งานการเงน โดยทสถานศกษา

ทมคณภาพตองมสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนร สงเสรมสขภาพอนามย และความปลอดภย อาคาร

สถานทพอเพยง มงคง แขงแรงและปลอดภย

4. มตดานภาวะผน�าของผบรหารสถานศกษา ผบรหารมการกระจายอ�านาจและสงเสรมการมสวนรวม

ของบคลากรภายในเพอใหเกดการมสวนรวมในทกสวนงาน มการพฒนาคณะท�างานและผบรหารระดบรองเพอ

ใหมความร ความสามารถในงานทไดรบมอบหมาย ซงสอดคลองกบงานวจยของ รนจตต ตรนรกษ (2545)

ทวจยเรอง “การบรหารงานโรงเรยนเอกชนเพอมงสความเปนเลศในจงหวดนครปฐม” คนพบวา โรงเรยนท

มความเปนเลศตงความคาดหวงในความส�าเรจของนกเรยนสง และโรงเรยนมการปฏบตงานดานการสราง

ความสมพนธระหวางโรงเรยน บาน ชมชน อยในระดบปานกลาง

5. มตดานการจดโครงสรางองคกร โดยมการจดโครงสรางองคกรใหมความคลองตว และสนบสนน

การจดการการศกษาอยางมประสทธภาพและประสทธผล มการท�างานในลกษณะขามสายงาน มการก�าหนด

ใหบคลากรท�างานสองสวน คอ งานในหนาทตามทไดรบมอบหมายและงานในสวนปรบปรงและพฒนาองคกร

ซงสอดคลองกบงานวจยของส�านกงานคณะกรรมการศกษาเอกชน (2545) เรอง “ปจจยและคณลกษณะของ

ปจจยทสงผลตอคณภาพของการศกษาเอกชนในทศวรรษหนา” ทคนพบวา พฤตกรรมการบรหารจดการทสงผล

ตอคณภาพการจดการศกษาเอกชนในทศวรรษหนา คอ มการจดโครงสรางการบรหารทชดเจน มคณะกรรมการ

บรหาร มการท�างานเปนทม โครงสรางองคกรควรมลกษณะแนวราบมากกวาแนวดงซงสะดวกตอการสอสาร

ภายในและการประสานงาน


6. มตเครอขายการมงเนนนกเรยน ผปกครอง และผเกยวของ สถานศกษาควรมการสรางและการจดการ

ความสมพนธกบนกเรยน ผปกครอง และผเกยวของ โดยมกลไกเพอใหนกเรยน ผปกครอง และผเกยวของ เกด

ความรกและผกพนสถานศกษา มสวนรวมในการพฒนาอยางตอเนอง โดยสถานศกษาจะตองมการประเมน

ความพงพอใจของนกเรยน ผปกครอง และผเกยวของซงสอดคลองกบงานวจยของรนจตต ตรนรกษ (2545)

ทพบวา การตดตามความกาวหนาของนกเรยน การสงเสรมความรบผดชอบและสทธของนกเรยน และ

ความคาดหวงในความส�าเรจของนกเรยนสง เปนสวนเหนงของการบรหารสถานศกษาอนบาลเอกชนเพอมงส

ความเปนเลศในจงหวดนครปฐม

7. มตการจดการเทคโนโลยสารสนเทศและความร สถานศกษาควรมมบคลากรเปนผรวบรวมขอมลเพอ

เปนฐานขอมลของโรงเรยน มศนยเทคโนโลยสารสนเทศทจดเกบขอมลเพอใชในงานดานวชาการและการบรหาร

โดยททกหนวยงานสามารถเขาถงขอมลไดโดยงาย มระบบพฒนาหองสมด แหลงเรยนรททนสมย หลากหลาย

และเพยงพอตอความตองการของผเรยน การจดการระบบสารสนเทศจะสนบสนนการตดสนใจในทกระดบของ

องคกร มการเปรยบเทยบขอมลส�าคญกบสถานศกษาอนทเปนเลศหรอสถานศกษาอนทเปนทยอมรบของสงคม/

ชมชน ซงสอดคลองกบงานวจยของ รงชดดาพร เวหะชาต (2548) ทพบวา การวเคราะหการประเมน และ

การจดการเรยนร เปนองคประกอบส�าคญของรปแบบการบรหารคณภาพทงองคกรของสถานศกษาขนพนฐาน

และสถานศกษาม การจดการความร

สรปการบรหารมหาวทยาลยเอกชนไปสความเปนเลศ ภาพรวมของความคดเหน ผตอบเหนดวยมคา

เฉลยอยในระดบปานกลาง ( = 3.49) และมสวนเบยงเบนมาตรฐาน 1.00 ประเดนมตทกมตตางสมพนธกนใน

การพฒนามหาวทยาลยเอกชน มตทมความสมพนธมคาเฉลยสง เชน มตการสรางเครอขายนกเรยน ผปกครอง

และผเกยวของ มคาเฉลยระดบสง ( = 3.81) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน 1.03 รองลงมาคอ ความเหนดาน

การจดการโครงสรางองคกร มความเหนดวย คาเฉลยระดบสง ( = 3.77) และมสวนเบยงเบนมาตรฐาน

1.30 สวนประเดนทผตอบแบบสอบถามความเหนดวยระดบปานกลางม 5 ประเดน คอ ดานการบรหารทวไป

มคาเฉลย ( = 3.60) มสวนเบยงเบนมาตรฐาน 1.07 ดานการจดการสารสนเทศและความร มคาเฉลย

( = 3.50) มสวนเบยงเบนมาตรฐาน 0.57 ดานภาวะผน�าเชงทรพยากรมนษย มคาเฉลย ( = 3.30) มสวน

เบยงเบนมาตรฐาน .78 การบรหารมงเนนทรพยากร มคาเฉลย ( = 3.27) มสวนเบยงเบนมาตรฐาน 1.27

และดานการบรหารวชาการ มคาเฉลย ( =3.21) มสวนเบยงเบนมาตรฐาน 1.24 ตามล�าดบ

สรปผลกำรวจยภาวะผน�ามความส�าคญอยางยงตอการบรหารมหาวทยาลยเอกชน คณลกษณะส�าคญในดานวสยทศน

ผน�าจะตองมความชดเจนมความมงมน ความคลองตวในการปฏบตงาน มการบรหารจดการทเปนระบบ

มการพฒนาตนเองอยางตอเนอง มการตดตามความกาวหนาทางการศกษาและทนตอเหตการณอยเสมอ

มความสามารถในดานวชาการ ใหการสนบสนนและชวยเหลอใหบคลากรภายในสถานศกษาปฏบตหนาทบรรล

เปาหมาย และเปนแบบอยางทดใหกบบคลากรภายในสถานศกษามการน�าเทคโนโลยสารสนเทศและความร

มาเพมประสทธภาพในการบรหาร

จากผลการวจยพบวา ผบรหารมหาวทยาลยมสวนชวยผลกดนและขบเคลอนใหมหาวทยาลยกาวไปส

ความเปนเลศ โดยอาศยการท�างานทเปนระบบ ซงเรมตงแตการวางแผนยทธศาสตร การตดตาม การตรวจสอบ

และประเมน การสรางบรรยากาศการท�างานแบบม สวนรวม โดยการรวมคด รวมท�า รวมแกปญหา ซงเปน

การประสานงานในลกษณะแนวราบ เนนการท�างานเปนทม แตในขณะเดยวกนผบรหารตองใหความส�าคญ


กบงานวชาการดวย เพราะสามารถใหค�าปรกษาและความชวยเหลอกบอาจารยผสอนไดทงในสวนงานวชาการ

และการนเทศตดตาม

การบรหารงานและการด�าเนนงาน การวจยครงนพบวา มหาวทยาลยเอกชน ตองบรหารงานอยางรวดเรว

มความเปนอสระ และยดหยนพรอมทจะปรบยทธศาสตรตามกระแสการเปลยนแปลงของตลาด เพมสดสวน

คณภาพอาจารยและบคลากร และมงเนนการวจยและ การบรการสงคม การบรหารวชาการทใชเทคโนโลยทง

การสอนและประเมน การบรหารทเตมไปดวยการทาทายและแขงขนจะตองน�าพามหาวทยาลยเขาส

มหาวทยาลยแหงความเปนสากลในกระแสโลกใหได ตองมเครอขายนานาชาตและมสอสารสนเทศใน

การน�าพาการเรยนการสอนทไปสเปาหมายคอการเรยนรตลอดชวต

ขอเสนอแนะ1. ผบรหารมหาวทยาลยเอกชนหรอผทเกยวของควรพจารณาเลอกใชกลยทธในแตละดานทไดจาก

การวจยน เพอไปปรบใชใหเขากบสภาพปจจบนของมหาวทยาลยเอกชนแตละแหงเพอความอยรอดและ

ความยงยนสบไป

2. ผ บรหารมหาวทยาลยเอกชนตองมความมงมนอยางจรงจงในการพฒนามหาวทยาลย โดยม

การเตรยมความพรอมดานงบประมาณ บคลากร และความรวมมอกบมหาวทยาลยนานาชาต

3. มหาวทยาลยเอกชนควรพฒนาระบบฐานขอมลกลาง (Data Base Center) ในฐานขอมลนต/นกศกษา

ฐานขอมลอาจารยและฐานขอมลเรองหลกสตร โดยใหมองคประกอบรายละเอยด

4. การพฒนาความเปนสากลของอดมศกษาในชวงทศวรรษทผานมาการแลกเปลยนนกศกษาและ

นกวชาการระหวางประเทศตางๆ ทวโลกไดทวจ�านวนเพมขนโดยล�าดบและจะเพมขนตอไปในอนาคต

เอกสำรอำงองกระทรวงศกษาธการ. (2546). คมอการบรหารสถานศกษาขนพนฐานทเปนนตบคคล. กรงเทพฯ : องคการ

รบสงสนคาและพสดภณฑ (ร.ส.พ.).กระทรวงศกษาธการ.

คณะกรรมการการศกษาเอกชน, ส�านกงาน. (2546). คมอการจดประสบการณการเรยนรส�าหรบเดกปฐมวย. กรงเทพฯ : ครสภาลาดพราว.

คณะกรรมการการศกษาแหงชาต, ส�านกงาน. (2535). แผนการศกษาแหงชาต 2535 - 2539. กรงเทพฯ : กระทรวงศกษาธการ.

จรวฒน รจนาวรรณ. (2546). 10 สดยอดมหาวทยาลยเอกชน กรงเทพฯ : วรรณสาสน.

บญชม ศรสะอาด. (2535). การวจยเบองตน. กรงเทพฯ : สวรยสาสน.

ปรชญา เวสารชช. (2545). ชดฝกอบรมคร : ประมวลสาระหลกการจดการศกษา. กรงเทพฯ : ภาพพมพ.

รงชดดาพร เวหะชาต (2548) การพฒนารปแบบการบรหารคณภาพทงองคกรของสถานศกษาขนพนฐาน ดษฎนพนธคณะครศาสตร มหาวทยาลยวงศชวลตกล.

รนจตต ตรนรกษ. (2545). การบรหารโรงเรยนอนบาลเอกชนเพอมงสความเปนเลศในจงหวดนครปฐม. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.


ศานตย เชยชม. (2543). แนวทางการบรหารงานเพอความเปนเลศของโรงเรยนเอกชน. วทยานพนธ ศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร.

Certo, Samuel C. (2000). Modern Management : diversity, quality, ethics and the global management (8th ed). New Jersey : Prentice-Hall.

Davies, Brent. Ellison, Linda. (2003). The New Strategic Direction and Development of the School (2nd ed). London : RoutledgeFalmer.

Evans, James R. (2005). Total Quality Management, Organization, and Strategy. Ohio : Thomson/South-Western.

Jones, Jeff. (2005). Management Skills in Schools. London : Paul Chapman.

Kaplan, Robert S, Norton. David P. (1996). The Balanced Scorecard : Translating Strategy into Action. Boston : Harvard Business School.

Lunenburg. Fred C. and Orinstein, Allan C. (2004). Educational administration : Concepts and Practices. Belmont : Thomson Learning.

Mukhopadhyay, Marmar. (2005). Total Quality Management in Education. New Delhi : Sage.

Owens, Robert G. (2004). Organizational Behavior in Education (8thed). Boston : Pearson.

Peter, Thomas J. (1968). In search of Excellence. New York : Harper & Row.

Preedy M., Glatter R. & Wise C. (2003). Strategic Leadership and Educational Improvement. London : Paul Chapman.

Reinhartz, J. & Beach, Don M. (2004). Educational Leadership : Changing School, Changing Roles. Boston : Pearson.

Robere, P. J. (2000). Benchmarking : a System Approach for Continual Improvement. Bangkok : Durakitbundit University.

Yamane, Taro. (1973). Statistics : An introductory analysis (3rded.). New York : Harper & Row.


บทคดยอวตถประสงคหลกของดษฎนพนธปรญญาเอกฉบบนคอ การศกษาภาวะผน�าองคกรอจฉรยะของ

ส�านกงานสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (สสว.) ในดานการน�าเอายทธศาสตรธรรมาภบาลมาใช

ในการบรหารจดการ นอกจากนยทธศาสตร SMEs ของ สสว. ซงมเปาหมายเพอความยงยนขององคกร และ

การบรหารจดการ เพอความสรางสรรค ยงไดมการน�ามาวเคราะหในเชงวชาการอยางละเอยดดวย

วธการศกษาคอ ระเบยบวธวจยแบบผสมผสาน ดวยวธเชงปรมาณ (Quantitative Research) ท�าการ

ส�ารวจโดยใชแบบสอบถาม (Questionnaire) ตอกลมเปาหมาย (Focus group) ดวยแบบสอบถาม กลม

ผประกอบการ SMEs จ�านวน 374 คน ทเขามารวมงานไทยเขมแขง ตามจงหวดตางๆ จากทกภาคทวประเทศ

นอกเหนอจากน ไดใชวธเชงคณภาพ (Qualitative Research) ดวยการสมภาษณเชงลก (In-depth-interview)

ตอ Key informants จ�านวน 38 คน

โดยสรปการวจยคนพบวา ภาวะผน�าองคกรเชงยทธศาสตรอจฉรยะของ ส�านกงานสงเสรมวสาหกจ

ขนาดกลางและขนาดยอม (สสว.) ในการใชยทธศาสตรธรรมาภบาล ไดน�าไปปฏบตใชอยางเขมขนและม

ประสทธภาพในการฝกสอนอาชพใหผประกอบการ SMEs ทวทงประเทศ นอกเหนอจากนองคกร สสว. จะตอง

เรงรบในการบรหารจดการเพอเอาชนะความไมพอเพยงดานงบประมาณ และการใชเทคโนโลยทไมเหมาะสม

ในอดต เชนเดยวกนกบการทตองเอาชนะการบรหารจดการทไรประสทธภาพ ซงสวนหนงเกดจากการมภารกจ

ทมากลนเกนก�าลง เปรยบเสมอนกบเตยอมคอม ในทางตรงกนขาม ภาวะผน�าเชงยทธศาสตรของ สสว. ใน

อนาคต...เพอทจะสามารถบรหารจดการในเชงสรางสรรคและยงยนในการทมเท สนบสนนอยางจรงจงใหกบ

ผประกอบการ SMEs ดวยสาเหตดงกลาวน บทบาทใหมนในอนาคตของ สสว. ควรมการปรบเปลยนองคกรเพอ

ภาวะผน�าองคกรอจฉรยะและยทธศาสตร SMEs เพอการบรหารแบบสรางสรรคและยงยน :

ศกษาเฉพาะกรณ ส�านกงานสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมของประเทศไทย

The Intelligent Organization Leadership and SMEs’

Good Governance Strategy for the Creative and Sustainable

Management : A Case Study of the Office of SMEs Promotion

of Thailand, 2010 AD.

นายเรวต ฟนด และรองศาสตราจารย ดร. ธญยธรณ/กนลา สขพานช-ขนทปราบ



สรางเครอขายใหเขมแขงทงในระดบประเทศ ภมภาค และระดบโลก เชนเดยวกนกบการทตองปรบปรงการ

ใชเทคโนโลยระดบสงใหมากขน รวมถงตองเปนมออาชพทสงขนและเปนผสรางสรรคทสงขนดวย เปรยบไดดง

“กร ผสรางสรรคททรงพลงเยยงเฮอรควลส”

ดงนน โมเดลของงานวจยดษฎนพนธเรองน สามารถน�ามาสรปไดดงน From The “.Haunch back

Tutor”…To The “Hercules Creator”. จาก... “กนซอผพร�าสอนทแบกภาระอนหนกองเยยงเตยอมคอม”....ส.....

“กร..ผสรางสรรคททรงพลงเยยงเฮอรควลส.”

AbstractThe main purpose of this doctoral dissertation, entitled. “ The Intelligent Organization

Leadership and SMEs’ Good Governance Strategy For The Creative and Sustainable Management :

A Case Study of The Office of SMEs’ Promotion of Thailand (OSMEP), 2010 A.D.,” is to study

the intelligent organization leadership with regards to the SMEs’ good governance strategy of

the OSMEP. In addition, the OSMEP SMEs’ strategy, aiming at the organization’s sustainable and

creative management is also academically and thoroughly analyzed.

Methodologically speaking, the study employs both the Qualitative and Quantitative Researches

in this academic attempt. In addition, Mixed Methods Research, Documentary Research, and Survey

Research have considerably been implemented. Besides, the research of focus group questionnaire

samplings of 374 SMEs’ stakeholders have been quantitatively, but carefully, implemented and

academically analyzed. In addition, the qualitative and intensive in-depth interviews of 38 key

informants of significant leadership from all walks of life, specifically from the various socio-political-

economic affairs, have also meticulously been conducted.

In conclusion, the research findings reveal that, with regard to the future strategic intelligent

organization leadership of the OSMEP, it’s good governance strategy has to be seriously and

effectively implemented in the course of career trainings to the SMEs’ entrepreneurs throughout the

country. In addition, the OSMEP has to urgently overcome it’s past insufficient funds and improper

technology, as well as to win over the inefficient management, partly due the overburden missions,

similar to the so-called “haunch back tutors”. In addition the OSMEP future strategic leadership to be

creative and sustainable, must focuse it’s attention on having to unconditionally support the masses

of the SMEs’ stakeholders. Consequently, the OSMEP’s future role should be reengineered towards

more networking, nationally, regionally, and globally, as well as towards more high-technicality and

more professionalism, similar to the so-called “Hercules Creator”.

Therefore, the “Research Model” of this doctoral dissertation can be summed up as the

following: From The “Haunchback Tutor”.... To The “Hercules Creator”.


บทน�ำยคโลกาภวตนไดเปลยนรปแบบความสมพนธทางเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรมของคนในโลก ทงใน

ดานการรบร และในดานการกระท�าทมตอกน ใหไดมความใกลชดกนมากขนอยางไมเคยมมากอน จาก

ความผนผวนทางเศรษฐกจทวโลก ระบบทนนยมเรมเสอมลง สงคมตางๆ จงหนมาพฒนาเศรษฐกจกนใหม

จากเดมทเคยไดใหความส�าคญกบวสาหกจขนาดใหญ ปรบเปลยนมาใหความส�าคญกบกจกรรมทางเศรษฐกจ

ขนาดกลางและขนาดยอม ซงเปนวสาหกจทฝงตวอยในชมชนตางๆ ทวประเทศ และเปนวสาหกจกลมใหญของ

ประเทศ ใหมาเปนตวขบเคลอนเศรษฐกจของประเทศ

วสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) ซงมอยถงรอยละ 99.5 ของวสาหกจทงหมด เปนหนวยยอย

ทางเศรษฐกจทส�าคญอยางยง การสราง การสงสมเพมมลคาของวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม โดย

เสรมสรางความสามารถในการแขงขนระดบโลก เปนการยกระดบเศรษฐกจโดยรวมของประเทศ ส�าหรบ

ประเทศไทยในความอยรอดของวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม หรอทรจกกนในนามโดยยอวา “SMEs”

(Small and Medium Enterprises) เปนตวก�าหนดความเขมแขงทางเศรษฐกจ สงคม และการเมองของ

การด�าเนนธรกจในยคปจจบน ทมการแขงขนทรนแรง ภายใตกระแสปจจบน นบวาเปนกลไกส�าคญใน

การขบเคลอนเศรษฐกจของประเทศใหเจรญเตบโตขน เนองจากเปนธรกจของคนไทย เปนแหลงสรางงาน

สรางรายไดใหแกประเทศ และเปนรากฐานของเศรษฐกจชมชน

ในภาระหนาทการท�างานเพอพฒนาประเทศ และตอบสนองความตองการแกประชาชนของหนวยงาน

ภาครฐ คงไมสามารถหยดนงได ภาครฐยงคงตองใหความส�าคญและมงมนในการพฒนาประเทศชาตกนตอ

ไปอยางตอเนอง ซงการทจะชวยใหประเทศชาตกาวหนาพฒนาไปไดอยางมประสทธภาพนน “ภาวะผน�า”

ของบคลากรในองคกรภาครฐถอเปนเรองส�าคญมาก เพราะเมอบคลากรมภาวะผน�าทด กจะสามารถรบมอ

กบการเปลยนแปลงของปจจยภายนอกและภายใน ทเขากระทบตอทงตนเอง หนวยงาน และองคกรไดอยางม

ประสทธภาพดวยเชนเดยวกน การศกษาภาวะผน�าในการบรหารจดการแบบสรางสรรคของส�านกงานสงเสรม

วสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม เพอใหส�านกงานสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม ไดเปนองคกร

อจฉรยะ สามารถใชยทธศาสตร SMEs ไดอยางมประสทธภาพสง ซงจะชวยใหเศรษฐกจของชาตเจรญกาวหนา

อยางยงยนตอไป

วตถประสงค 1. เพอศกษาแนวคดและทศนะทมตอภาวะผน�าองคกรอจฉรยะ ของส�านกงานสงเสรมวสาหกจ

ขนาดกลางและขนาดยอม วามลกษณะแบบใด มองคประกอบและความส�าคญอยางไร ทจะน�าพาส�านกงาน

สงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม และ SMEs ของไทย เจรญเตบโตอยางกาวหนา

2. เพอศกษาแนวคดและทศนะทมตอยทธศาสตร SMEs ของส�านกงานสงเสรมวสาหกจแบบใดทสามารถ

ท�าให SMEs ซงเปนวสาหกจกลมใหญของประเทศ ประสบความส�าเรจ ชวยใหเศรษฐกจของประเทศเจรญ

รงเรองอยางยงยนสบไป

3. เพอศกษาแนวคดและทศนะตอการบรหารแบบสรางสรรคและยงยนของส�านกงานสงเสรมวสาหกจ

ขนาดกลางและขนาดยอม มลกษณะอยางไร มจดแขง จดออน โอกาส และขอจ�ากด อยางไรในอดต และปจจบน

4. เพอศกษาแนวคดและทศนะตอภาวะผน�าองคกรอจฉรยะในการใชยทธศาสตร SMEs เพอการบรหาร

แบบสรางสรรคและยงยนของ ส�านกงานสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม และจะมพฒนาการใน

อนาคตเปนอยางไร


วธกำรวจย1. การวจยเชงคณภาพ

กลมผใหขอมลส�าคญ Key informants รวม 38 ทาน โดยแบงเปน 5 กลม กลาวคอ กลมผน�า

นกบรหารผแทนกลมของแตละ คอ ภาคการเมอง จ�านวน 6 ทาน ภาคขาราชการ จ�านวน 10 ทาน ภาควชาการ/

ผทรงคณวฒ จ�านวน 5 ทาน ภาครฐ / รฐวสาหกจ จ�านวน 4 ทาน และกลมอนๆ ประกอบดวย ผน�านกธรกจ

ผน�าชมชน ผน�าสอมวลชน อกจ�านวน 13 ทาน

ผวจยใชวธการสมภาษณเจาะลก (In-depth interview) ในประเดนค�าถามการวจย ดวยการสอบถาม

แนวคดและทศนะทมตอภาวะผน�าองคกรอจฉรยะของส�านกงานสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม วา

มลกษณะแบบใด มองคประกอบและความส�าคญอยางไร ทจะน�าพาส�านกงานสงเสรมวสาหกจขนาดกลาง

และขนาดยอม และ SMEs ของไทย เจรญเตบโตอยางกาวหนา นอกจากนยงไดสอบถามเกยวกบยทธศาสตร

SMEs ของส�านกงานสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม แบบใดทสามารถท�าให SMEs ซงเปนวสาหกจ

กลมใหญของประเทศ ประสบความส�าเรจ ทชวยใหเศรษฐกจของประเทศ เจรญรงเรองอยางยงยนสบไป สวน

การบรหารองคกรแบบสรางสรรคและยงยนของส�านกงานสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม ทม

สหสมพนธกบภาวะผน�าองคกรอจฉรยะในการใชยทธศาสตร SMEs เพอการบรหาร แบบสรางสรรคและยงยน

ของส�านกงานสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม ไดน�ามาสอบถามแนวคดและทศนะทเปนของในอดต

ปจจบนและอนาคต จากนนไดน�าเนอหาค�าตอบจากการสมภาษณ เขาประเดนทไดสอบถาม รวบรวมประเดน

และสรปผลการสมภาษณ

2. การวจยเชงปรมาณ

การส�ารวจโดยใชแบบสอบถาม (Questionnaire) ตอกลมเปาหมาย (Focus group) จ�านวน 400 คน

โดยขนาดตวอยางก�าหนดทระดบความเชอมน 95% และใหคาความคลาดเคลอนไมเกน 5 % การสมตวอยาง

ของผใหขอมลแบบสอบถาม โดยแจกแบบสอบถามสมแจกแยกเพศชาย และเพศหญง ใหกบผทเขามา

รวมงานไทยเขมแขงตามจงหวดตางๆ จากทกภาคทวประเทศ อาท จากจงหวดชลบร บรรมย สงขลา ฉะเชงเทรา

ราชบร นครราชสมา นครศรธรรมราช เชยงใหม ล�าปาง กระบ ซงเปนศนยของแตละภมภาค และไดรบ

แบบสอบถามจากกลมตวอยางจ�านวน 374 ชด ซงน�ามาวเคราะหแยกความคดเหน เพอน�าเสนอผลการวเคราะห

ขอมลและรายงานผลเปนตารางแจกแจงความถ และขยายความแตละตาราง

สวนท 1 สอบถามเกยวกบขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ประกอบดวย เพศ อาย อาชพ รายได

เฉลยตอเดอน อายการท�างาน วฒการศกษา และระดบความร ความเขาใจในงาน SMEs มค�าถามรวม 7 ขอ

สวนท 2-5 เปนแบบสอบถามแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating scale) วดระดบความคดเหน

ประกอบดวย 5 ระดบ คอ ระดบ 5 หมายถงเหนดวยอยางยง ระดบ 4 หมายถงเหนดวย ระดบ 3 หมายถง

ปานกลาง ระดบ 2 หมายถง ไมเหนดวย ระดบ 1 หมายถง ไมเหนดวยอยางยงโดย สวนท 2-5 มแนวค�าถาม

และจ�านวนขอดงน

สวนท 2 สอบถามเกยวกบแนวคดและทศนะตอภาวะผน�าองคกรอจฉรยะของสสว. จ�านวน 14 ขอ

สวนท 3 สอบถามเกยวกบแนวคดและทศนะตอยทธศาสตร SMEs ของ สสว.จ�านวน 13 ขอ

สวนท 4 สอบถามเกยวกบแนวคดและทศนะตอการบรหารแบบสรางสรรคและยงยนของ สสว.

จ�านวน 11 ขอ

สวนท 5 สอบถามเกยวกบแนวคดและทศนะตอความสมพนธระหวางภาวะผน�าองคกรอจฉรยะและ

ยทธศาสตร SMEs เพอการบรหารแบบสรางสรรคและยงยนของ สสว. จ�านวน 17 ขอ


สรปผลกำรวจยและขอเสนอแนะสรปผลการวจย

1. ผลการวจยเชงคณภาพ

ในการคนหาค�าตอบจากวตถประสงคในการวจยขางตนนน ผวจยไดค�าตอบจากแนวคดผใหขอมล

ส�าคญจ�านวน 38 ทาน แบงเปน 5 กลม คอ กลมผน�านกบรหารผแทนกลมภาคการเมอง จ�านวน 6 ทาน ภาค

ขาราชการ จ�านวน 10 ทาน ภาควชาการ / ผทรงคณวฒ จ�านวน 5 ทาน ภาครฐ / รฐวสาหกจ จ�านวน 4 ทาน

และกลมอนๆ ประกอบดวย ผน�านกธรกจ ผน�าชมชน ผน�าสอมวลชน อกจ�านวน 13 ทาน

1.1 ผลการศกษาภาวะผน�าองคกรอจฉรยะ ส�านกงานสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม

(สสว.)

ในการคนหาค�าตอบทมตอภาวะผน�าองคกรอจฉรยะ ส�านกงานสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและ

ขนาดยอม (สสว.) สรปไดดงน คอ

1) ดานภาวะผน�า สรปไดวา ผน�าตองมวสยทศนทด มบารม มความอดทน ซอสตย ม

ความกระตอรอรน ไมนงดดาย มความคดรเรม มองเหนปญหากอนเกด เตรยมตวรบสถานการณทม

ความเปลยนแปลงไดดในอนาคต

2) ดานนวตกรรม สรปไดวา ตองสรางสรรคความรใหมๆ สรางเสรมนวตกรรมและเทคโนโลย

เพอสงเสรมให SMEs เตบโตกาวหนาในอนาคต

3) ดานองคความร สรปไดวา ตองมอบความรคคณธรรมใหกบผประกอบอาชพ SMEs

4) ดานการบรหารขอมล สรปไดวา ฐานขอมลมความจ�าเปนตอการบรหารจดการฉนทใด

ความถกตองเปนจรงของขอมล SMEs กส�าคญฉนทนน

1.2 ผลการศกษายทธศาสตร SMEs ส�านกงานสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (สสว.)

ในการคนหาค�าตอบทมตอยทธศาสตร SMEs ของ ส�านกงานสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและ

ขนาดยอม (สสว.) สรปไดดงน คอ

1) ดานความคดสรางสรรค สรปไดวาความคดสรางสรรค เปนสงทตองท�าใหกอเกดเปนรปธรรม

ตองวางยทธศาสตรน�าเขาสผประกอบการ SMEs เพอความเจรญกาวหนาของ SMEs และของประเทศ

2) ดานการเตบโตของ SMEs สรปไดวา มมมองของผน�าตอการเจรญเตบโตของ SMEs

สงผลใหประเทศมรายไดเพมขนจากวสาหกจรายกลางและรายยอยซงเปนฐานเศรษฐกจและมจ�านวนมากกวา

รอยละ 99.5 ของวสาหกจทงประเทศ

3) ดานปรชญาเศรษฐกจพอเพยง สรปไดวาปรชญาทเปนสจจธรรมและทนสมยเสมอ ตางชาต

น�าไปประยกตปรบใชใหเหมาะสมกบภมประชากร และภมประเทศ ซงเปนการพอเพยง พอประมาณ พอดวย

เหตและผล ควรน�าสการปฏบตอยางจรงจง เพอความอยรอดของ SMEs

4) ดานแผนและนโยบาย สรปไดวา แผนท มความจ�าเปนตอการเดนทางฉนทใด แผนงานกม

ความจ�าเปนตอการบรหารจดการสความส�าเรจเชนกน ผก�าหนดนโยบายและดแล SMEs ตองมความชดเจน

บรณาการใหหนวยงานทเกยวของ น�าสการปฏบตใหเปนรปธรรมอยางจรงจง และปรบปรงแกไขปญหาโดย

ฉบพลน เพอ SMEs ของประเทศ และสรางเครอขายเพอเปนเสนเลอดหลอเลยงผอน และใหผอนสงตอกลบ

มาตามเสนทางเดมนนๆ

5) ดานการประสานงาน สรปไดวา การท สสว. ไดรบหนาทตาม พรบ. สงเสรมวสาหกจ

ขนาดกลางและขนาดยอม เปนผประสานงานกบหนวยงานทเกยวของกบ SMEs โดย สสว. เปนผถองบประมาณ


ตองมเทคนคสอประสานใหเกดงาน เกดผลในการใชเงนใหไดประโยชนสงสดตอ SMEs

6) ดานการน�าเสนอรฐบาลในการสงเสรม SMEs สรปไดวา ให สสว. เปนหนวยงานกลางใน

การไดรบงบ SMEs และบรหารจดการงบอยางสมดลเหมาะสม เปนผใหงบ เปนผตรวจสอบและตดตามการใช

เงนงบประมาณสนบสนนใหมประสทธภาพอยางใกลชด เพออนาคตของ SMEs

1.3 ผลการศกษาการบรหารแบบสรางสรรคและยงยนของส�านกงานสงเสรมวสาหกจขนาดกลาง

และขนาดยอม (สสว.)

ในการคนหาค�าตอบทมตอการบรหารแบบสรางสรรคและยงยนของ ส�านกงานสงเสรมวสาหกจ

ขนาดกลางและขนาดยอม (สสว.) สรปไดดงนคอ

1) ดานการตลาด สรปไดวา ตลาดเปนกลไกส�าคญในการกระจายสนคาและบรการสผบรโภค

ทงในและตางประเทศ ผลตมาแลวจะขายใคร ผลตมาแลวขายไมได จะไปขายทไหน การผลตจะท�าอยางไรให

มคณภาพ เปนทยอมรบของสงคมประเทศและสงคมโลก กลมผประกอบควรมเครอขายชวยกน เออประโยชน

ตอกน ซอและแลกเปลยนสนคาระหวางกน ธรกจขนาดใหญ ชวยซอชนสวนอปกรณจากธรกจขนาดเลก หรอ

รฐบาลออกมาตรการใหหนวยงานของรฐซอสนคาหรอใชบรการจาก SMEs ในอตราไมนอยกวา 1 ใน 3 ของ

งบประมาณจดซอ แตทงนคณภาพตองไดมาตรฐาน มเชนนนจะเปนนโยบายทรฐบาลรงแกผประกอบการ

SMEs โดยไมไดชวยให SMEs ไดพฒนาคณภาพ กลาวคอ ผลตอยางใด รฐบาลกซอหมดตามขอตกลง

ระยะยาว ดงนนถามการจดซอทงระบบเปนการชวยกนเสรมแรงการตลาดให SMEs ผลตแลวสามารถมเงน

กลบเขาระบบการผลตหมนเวยน เปนวงจรรายไดกลบเขารฐในรปภาษอากรตอไป

2) ดานการบญชและการเงน สรปไดวา การบรหารจดการในเรองบญชเปนเรองส�าคญ เพราะ

ผประกอบการ SMEs ตองรตนทนตนเอง ควรขายราคาเทาไร ยอมรบในผลก�าไรเทาไร มคาใชจายอนๆ ทควร

ตองน�ามาค�านวณหรอไม อยางไร ตองรอตราสวนเงนลงทน ของตนเองเทาไร จากภายนอกเทาไร ระยะใชคน

เปนอยางไร ระยะคนทนตองใชเวลากป กเดอน เปนตน ดงนน ตองมระบบบญชทเปนสากล มใชเปนการไดมา

ใชไป ไมรตนทนทแทจรง ไมรก�าไรทควรไดรบ หรอไดรบจรงเทาไร ไมมจ�านวนแนชด ซง SMEs อาจประสบ

ปญหา การใชเงนของอนาคต ทเปนอนตรายตอระบบการบรหารทางการเงนอยางทสด

3) ดานความรอบรในวชาชพ สรปไดวา องคความรเปนสงจ�าเปนและมความส�าคญตอการเตบโต

ของ SMEs และ สสว. ความรเปนตวก�าหนดความเจรญขององคกร ถาพนกงานของผประกอบการ SMEs หรอ

พนกงานของ สสว. ขาดความรเปนเครองน�าทาง งานทปฏบตไมมการพฒนา ถาผรไมมการถายทอดจากรนส

รนแลว ความร ความช�านาญจากผมประสบการณ กจะไมไดขยายสทายาทขององคกรนนๆ ตอไป เปนการเสย

โอกาสทางความคด และไมสามารถตกผลกความคดสรางสรรคทดๆ ใหเกดกบองคกรและหมคณะในอนาคตได

4) ดานธรรมาภบาล สรปไดวา ธรรมาภบาลเปนสงทดและตองใชใหถกทาง ถกเวลา ถกสถานท

ผประกอบการ SMEs และหนวยงานทก�ากบดแล SMEs ตองมเพอปลกจตส�านกในการท�าธรกจ ทตองค�านงถง

สงคมโดยรวม คดประโยชนสวนรวมเหนอประโยชนสวนตน

5) ดานงบประมาณ สรปไดวา ระบบงบประมาณมระบบการจดการตางๆ กน อาท จดสรรดวย

การเมอง จดสรรดวยพนทเชงสงคม และขนอยกบความสามารถของรฐบาลในการจดเกบรายได เพอน�ามา

เปนรายจายงบประมาณใหหนวยงานราชการและหนวยงานของรฐด�าเนนการตามทตง เปาหมายของงานไว

ลวงหนา แตถาขาดเงนงบประมาณผลของงานทตงไวเพอจะใหเกดผลตอสงคมโดยรวมนนกไมเกด งบประมาณ

จงมความส�าคญตอการบรหารจดการ SMEs และ สสว.ทมผลกระทบในอดต มผลในปจจบนและจะสงผลใน

อนาคตตอไป ซงขนอยกบนโยบายและผบรหารทจะเหนความส�าคญของการบรหารเงนงบประมาณในเกณฑ


ใด เพอความอยรอดของ SMEs และเศรษฐกจของประเทศในอนาคต

6) ดานแนวคดการบรหารจดการ SMEs ของ สสว. สรปไดวา หนวยงานทเกยวของของ สสว.

ทมสวนในการตดตอดแล SMEs ตองใหความส�าคญตอการสอนการบรหารจดการใหกบ ผประกอบการ SMEs

ใหรบรและไดรการบรหารตนทน บรหารคณภาพผลตภณฑ การเพมคณคาบรการ รวมทงความรวดเรวในบรการ

เหนอคแขง นนเพอความอยรอดของธรกจขนาดกลางและขนาดยอม ตลอดจนการเรยนรภาวะผน�าองคกร ภาวะ

ผน�าประเทศมอทธพลตอการบรหารจดการเพยงไร การไดรบความรวมมอ ไดมาดวยอ�านาจ หรอไดมาดวย

ความเตมใจ ซงความสมพนธแบบประนประนอมนนยอมกอใหงานเกดความส�าเรจตามเปาประสงคได

7) ดานการสนบสนนอยางตอเนอง สรปไดวา การใหสทธประโยชนอนทดแทนการชวยเงน

งบประมาณสนบสนน เปนการบรหารจดการทสดเงนน�าเขา (เงนอดหนน) และประหยดเงนสงออก (ลดคาภาษ

ทตองจายลง) ซงเปนการชดเชยในดานความภาคภมใจของผประกอบการดวย

8) ดานการใหค�าปรกษาแกผประกอบการ SMEs สรปไดวา สสว. ในฐานะผน�าองคกรทดแล

SMEs ตองเปนผร เปนพเลยง เปนครทอบรม บมเพาะความรแกไขปญหา ชทางออกทถกตองใหกบผประกอบ

การ SMEs ดงนน การใหค�าปรกษาจงตองทราบทมา ประวตผประกอบการ ถาเปรยบกบนกเรยน คณคร กตอง

รทมาทไป ประวตของนกเรยน พนฐานครอบครว ซงจะมผลตอการเรยนการสอนถาเปรยบผประกอบการเปน

คนไข สสว. เปนหมอทคนไขขอพบ ขอตรวจไข หมอจ�าเปนตองรประวตคนไข เพอผลทางการรกษา และตองเกบ

ประวตการรกษาไวเพอวเคราะหและตรวจสอบตอไปในอนาคต ดงนน สสว.เปรยบเสมอนพเลยงทตอง

ใหการดแล เลยงดผประกอบการ SMEs ถาไมรทมา ไมรพฤตกรรม ไมรขอมลประวตสวนตวแลว และไมม

การจดบนทกเปนเรองราวจากอดตถงปจจบน จงเปนการสญเปลาของการพฒนา และไมสามารถหาขอมลเพอ

วเคราะหการเตบโตและกาวหนาของผประกอบการรายนนๆ ไดถกตอง

9) ดานมาตรฐานการผลต สรปไดวา ผประกอบการตองมมาตรฐานและรกษามาตรฐานใหคงท

หรอใหมการพฒนามาตรฐานผลตภณฑใหสงกวามาตรฐานทวไป เพอความกาวหนาในธรกจของตน

1.4 ผลการศกษาความสมพนธระหวางภาวะผน�าองคกรอจฉรยะและการใชยทธศาสตรการบรหาร

SMEs แบบสรางสรรคและยงยนของ ส�านกงานสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (สสว.)

ในการคนหาค�าตอบทมตอภาวะผน�าองคกรอจฉรยะและยทธศาสตรการบรหาร SMEs แบบ

สรางสรรคและยงยนของ ส�านกงานสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (สสว.) สรปไดดงน คอ

1) ดานเสนอแนะใหรฐบาลสนบสนนเงนกองทนผานธนาคารเฉพาะ สรปไดวา ควรเสนอแนวคด

การบรหารแบบมสวนรวมใหกบ โดยก�าหนดรปแบบสหกรณ คอ รวมคด รวมท�า รวมรบผลประโยชน โดยม

ธนาคารเฉพาะกจ ทมความร ความเขาใจระบบ SMEs ทราบ SWOT ของธรกจ SMEs นาจะเปนทางเลอกใหม

ของการบรหาร SMEs ในอนาคต ซงปรบเปลยนรปแบบการให ปรบเปลยนเปนการใหสมาชกทกคนมสวนรวม

ในความส�าเรจ สการเตบโตในอนาคตเปนล�าดบ

2) ดานการใหความชวยเหลอ SMEs สรปไดวา เปนแนวคดทเปนคณสมบตของผมความเหน

อกเหนใจผประกอบการ SMEs เขาใจและตองการดแลทกขสขของ SMEs ประสงคใหคลายความทกข โดย

สสว.เขาไปชวยเหลอใหเขาขายของทผลตขนมาได มเงนหมนเวยนเปนรายได สครอบครว สงผลใหเงนเขาระบบ

หมบาน ต�าบล จงหวดและสประเทศชาตตอไป

3) ดานความตองการให สสว.เปนเจาภาพทแทจรง สรปไดวา สสว. ตองมความเปนเอกภาพ

ตาม พรบ. ทก�าหนดขอบเขตหนาท ความรบผดชอบในการบรหารจดการ SMEs ของชาต

จากความคดเหนของผใหขอมลส�าคญ และจากผลการวเคราะหขอมลจากแบบสอบถามงานวจย


เรอง “ภาวะผน�าองคกรอจฉรยะและยทธศาสตร SMEs เพอการบรหารแบบสรางสรรคและยงยน : ศกษาเฉพาะ

กรณ ส�านกงานสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมของประเทศไทย” (The Intelligent Organization

Leadership and SMEs’ Good Governance Strategy for the Creative and Sustainable Management: A

Case Study of the Office of SMEs Promotion of Thailand, 2010 AD.) ซงขอสรปขอมลงานวจยเปนโมเดล

(Model) และขยายความดงตอไปนคอ

From The “Haunchback Tutor” To The “Hercules Creator”

H = Holistic

A = Adversity Quotient

U = Utility

N = Networking

C = Community

H = Human Resource

B = Business

A = Assistance

C = Competency

K = Knowledge

......

T = Training

U = Unanimous

T = Training

O = Overwhelming

R = Rule& Regulations

H = Honor

E = Ethics

R = Reference

C = Compelling Vision

U = Utility, Unity

L = Learning Organization

E = Empowerment

S = Sustainable Development

.....

C = Change Management

R = Recognition and Appreciation

E = Efficiency

A = Active Learner

T = Technical Assistance Development

O = Originator

R = Relationships and communication

2. ผลการวจยเชงปรมาณ

โดยสรป ภาวะผน�าทเหมาะสมของ สสว.ในยคน ตองเปนผน�าทสามารถปรบตวเขากบสถานการณ

ของการเปลยนแปลงทเกดขนได ซงสอดรบกบทฤษฎแนวคดของ คอตเลอร (Kottler, 1999) เกยวกบ

ความหมายของภาวะผน�า และทฤษฎภาวะผน�าเชงสถานการณ (Situational Contingency Theory) ของ

ฟดเลอร กลาวคอ จากความหมายของภาวะผน�า คอ ความสามารถในการเผชญกบสภาวการณเปลยนแปลง

ได เปนผสรางวสยทศนใหเปนตวก�ากบทศทางขององคกรในอนาคต จดวางคนพรอมทงสอความหมายให

เขาใจวสยและสรางแรงดลใจใหผตาม และตามทฤษฎภาวะผน�าเชงสถานการณของฟดเลอร (Fiedler) ซง

ประกอบดวยหลกส�าคญ 3 ประการคอ 1) ภาวะผน�าถกก�าหนดโดยระบบแรงจงใจของผน�า 2) การควบคม

สถานการณ ในดานโครงสราง บรรยากาศรวมถงอ�านาจในต�าแหนงของผน�า และ 3) ประสทธผลของการจบค

ของกลม

นอกจากแนวคดดงกลาวขางตนแลว ภาวะผน�าองคกรอจฉรยะของ สสว. ตองเนนการท�างานเปน


ทม มจตส�านกในหนาท และจตบรการ ท�างานมากกวาการพด กลาตดสนใจ มศกยภาพสงในดานวสยทศน

แกปญหาอยางรวดเรว

ส�าหรบยทธศาสตร SMEs ของ สสว. นน ธรกจขนาดเลกควรรวมตวกนเพอมพลงขบเคลอนทแขงแกรง

และรฐบาลควรมมาตรการชวยสนบสนน ใหหนวยงานภาครฐใชสนคาท SMEs ผลตขนและมอบนโยบาย

ให สสว.ดแลใหมการจดซออยางจรงจง หรอ ก�าหนดใหหนวยงานภาครฐตองซอสนคา SMEs รอยละ 30 ของ

การจดซอสนคาใชในหนวยงานของรฐนน ๆ

ดงนน การบรหารแบบสรางสรรคและยงยนของ สสว.เพอให SMEs เตบโตอยางมนคงในอนาคต

นน ตองผลตสนคาทมคณภาพและเปนทตองการของตลาด ตรงความตองการของตลาดผบรโภค มการส�ารวจ

ความตองการกอนการผลต ตองรจกตลาด เพอตอบสนองความตองการของตลาดไดตรงตามเปาหมาย SMEs

เอง ตองขวนขวายหาความร ในการบรหารจดการ และบรหารการผลต รวมทงการถายทอดความรจากรนสรน

ไดรบความรและสามารถน�ามาแยกสวนตอยอดสการพฒนาทยงยนตอไป ในดานการด�าเนนธรกจตองตงอย

บนพนฐานหลกเศรษฐกจพอเพยง มจรรยาบรรณ และธรรมาภบาลทด เปนภมคมกนใหเตบโตอยางยงยนและ

มคณภาพ พรอมดวยการน�าเทคโนโลย คนคดนวตกรรม มาชวยใหการผลตสมาตรฐานสากล เพอการแขงขน

กบตลาดโลกไดอยางมนใจและน�ารายไดและความเจรญรงเรองสประเทศไทยใหกาวหนาในอนาคตสบไป.

2. ขอเสนอแนะ

ในดานงบประมาณ รฐควรใหส�านกงานสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมเปนเจาภาพ และ

เปนผเสนอของบประมาณ รวมถงใหเปนผบรหารงบประมาณ ของ SMEs แตเพยงผเดยว รวมทงมหนาทใน

การตดตามงบประมาณและแจงปญหาการของบประมาณทไดรบในแตละปนน ไมเพยงพอ และไมตอเนอง

ท�าใหโครงการสนบสนน สงเสรม SMEs ไมเตบโตอยางตอเนอง ในดานการขอรบการสนบสนนจากภาครฐ

เสนอใหรฐบาลออกมาตรการสงเสรม สนบสนน SMEs ในประเทศ โดยใหรฐซอสนคาหรอใชบรการจาก SMEs

ของไทยในอตราไมนอยกวา 1 ใน 3 ของงบประมาณจดซอ

ในดานการใหเงนสนบสนน รฐหรอหนวยงานของรฐทสนบสนน SMEs ควรมการจดล�าดบ SMEs

ทสมควรไดรบการสนบสนน โดยมเกณฑการพจารณาจาก ผประกอบการ SMEs ทมผลงาน และผลงานเปน

ทประจกษ เปนอนาคต SMEs ของประเทศไทยในอนาคตไดในระยะเวลาทรวดเรว เพอเปนการแขงขนใน

การพฒนาสนคาและบรการระหวางกน เพอเพมศกยภาพผผลตในอนาคตตอไป

สรปผลการวจยในครงน ไดขอมลเปนทประจกษอยางแจงชดและสมเหตสมผลวา วสาหกจขนาดกลาง

และขนาดยอม สรางรายไดใหกบประชาชนทงประเทศปละ 159,155.9 ลานบาท (ขอมลตามอางไวใน หนา 6)

จงเปนการสมควรอยางยงทรฐบาลใดๆ ทจะตองใสใจ สรางและพฒนา SMEs ใหมศกยภาพและประสทธผล

ยงยนคกบสงคมไทยตลอดไป และตลอดไป

เอกสำรอำงองกว วงศพฒ. (2539). ภาวะผน�า (พมพครงท 4). กรงเทพฯ : ธนาคารแหงประเทศไทย.

ก.พ., ส�านกงาน. (2553). นกบรหารระดบสง, 1 (5), หนา 19.

กมลวรรณ แกวฟา. (2553). ภาวะผน�าของบคลากรในองคกรภาครฐ. วารสารความรเพอพฒนาองคความร ส�าหรบองคกรภาครฐ, หนา 1.

คณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, ส�านกงาน. (2547) การพฒนาเครอขายวสาหกจ. กรงเทพฯ.


คณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, ส�านกงาน. (2551). แนวคดทฤษฎภาวะผน�า. [Online]. Available : http://school.obec.go.th/sup br.3/Vision%20 4.html.

เครนเนอร, สจวต. (2544). ไอเดยเปลยนโลก. (แปลจาก Key Management Ideas โดย อานภาพ อทธบนลอ). กรงเทพฯ : AR Business.

โคเฮน มารแชล, วลเลยม. (2545). ผน�าแบบพอนาย. (แปลจาก The New Art of The Leader โดย เกยรตชย พงษพาณชย). กรงเทพฯ : AR Business.

จตราภรณ เตชาชาญ (ผใหสมภาษณ) . (2553). สรางอยางไรให ผประกอบการ SMEs เตบโตอยางกาวหนา (บนทกเทปล�าดบ 4.2). กรงเทพฯ : สสว.

ดรคเกอร, ปเตอร เอฟ. (2546). การบรหารการจดการสงคมแหงอนาคต. (แปลจาก Managing in the Next Society โดย กนลา สขพานช-ขนทปราบ, รศ.ดร.). กรงเทพฯ : AR Business.

ตน ปรชญพฤทธ ศ. (2543). ภาวะผน�า-และการมสวนรวม. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

ทอฟเลอร อลวน, เฮด. (2538). สงครามและสนตภาพแหงศตวรรษท 21 (แปลจาก War and Anti-War โดย สกญญา สดบณฑต, ศ.). กรงเทพฯ : นานมบคส.

เทยนฉาย กระนนทน. (2544). สงคมศาสตรวจย (พมพครงท 5). กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ธรรมศาสตร, มหาวทยาลย. (2551). รายงานฉบบสมบรณ โครงการจดท�ายทธศาสตรการสงเสรม SMEs รายสาขา ตลาคม 2551. กรงเทพฯ : สมศกด แตมบญเลศชย และคณะ.

บญลอ ทองอย. (2551). การวจยทางสงคมศาสตรระดบบณฑตศกษา. อางจาก R. V. Krejcie และ R. W. Morgan

ประพนธ ผาสกยด. (2547). การจดการความรฉบบมอใหม. กรงเทพฯ : ใยไหม.

แมคเวล, จอหน. (2543). 21 กฎเหลกแหงการเปนผน�า. (แปลจาก The 21 Irrefutable Laws of Leadership โดย นทศน วเทศ). กรงเทพฯ : AR Business.

__________. (2545). ผน�าคณกเปนได. (แปลจาก Developing the Leader within You โดย เครอวลย เทยงธรรม). กรงเทพฯ : น�าฝน.

แมนเฟรด, ฟรส, ฟลอเรนต. (2544). ตนแบบผน�าโลกธรกจศตวรรษท 21. (แปลจาก The New Global Leaders โดย สายฟา พลวาย). กรงเทพฯ : AR Business.

ยค ศรอารยะ. (2545). ภมปญญาบรณาการ. กรงเทพฯ : สถาบนวถทศน.

รงสรรค ธนะพรพนธ. (2531). บทบาทของรฐกบการสนองตอบของประชาชนในกระบวนการพฒนาเศรษฐกจไทย. ศนยศกษาการพฒนาสงคม คณะรฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ระวง เนตรโพธแกว. (2542). มนษยสมพนธในองคกร. กรงเทพฯ : พทกษอกษร.

ราชบณฑตสถาน. (2546). พจนานกรม ฉบบราชบณฑตสถาน พ.ศ. 2542. กรงเทพฯ : นานมบคส.

วจารณ พานช ศ.น.พ. (2551). ผบรหารองคกรอจฉรยะ. กรงเทพฯ : สถาบนสงเสรมการจดการความรเพอสงคม.

วระวฒน ปนนตามย. (2544). ผน�าการเปลยนแปลง. กรงเทพฯ : เอกซเปอรเนท.

สงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม, ส�านกงาน. (2549). ฉลองครบรอบ 5 ป สสว. กรงเทพฯ. อดส�าเนา.

สงเสรมอตสาหกรรม, กรม. (2543). พระราชบญญตสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม พ.ศ. 2543. กรงเทพฯ : กราฟคฟอรแมท.


สมชาย หรญกตต และศรวรรณ เสรรตน. (2542). การบรหารธรกจขนาดยอม (พมพครงท 2) กรงเทพฯ : ธระฟลมและไซเทกซ.

สชาต ประสทธรฐสนธ และกรรณการ สขเกษม. (2547). วธวทยาการวจยเชงคณภาพ. กรงเทพฯ : เฟองฟา.

อรณ รกธรรม. (2533). มนษยสมพนธกบการบรหาร. กรงเทพฯ : ป.สมพนธพาณชย.

__________. (2534). การพฒนาองคกร แนวความคดและการประยกตใชในระบบสงคมไทย. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร.

เอส.เอม.อ. (2552) เศรษฐกจไทยกบ SME. [Online]. Available : http:www.geocities.com/chan_la4/ SMEs_htm?200914 [2552, ตลาคม 14].

Bennis, Warren. (1989). On Becoming A Leader. MA. : Addison-Wesley.

Covey ,Steven. (2004). The 8 Habit: From Effectiveness to Greatness. New York : Free.

Dubrin, J. A. (1998). Leadership Research Findings, Practice, and Skills. Houghton Mifflin.

Fiedler, F.E. (1967). A Theory of Leadership Effectiveness. New York : McGraw-Hill.

James C. Hunter. (2004).The world most powerful leadership principle : how to be come a servant leader. New York : Crown Business.

House, R.J. (1968). Leadership Training. New York : McGraw-Hill.

Imai, M. (1977). A Common sense Low-Cost Approach to Management. New York : McGraw-Hill.

Leithwood, K. and Jantzi, D. (2000). The Effects of Transformational Leadership. Organizational Conditions and Student Engagement with School Journal of Educational Administration, 38 (2).

Likert, R. (1961). The Human Organization: Its Management and Value. New York : McGraw-Hill.

Longenecker, J. G. C. W. Moore. (2006). Small Business Management: An Entrepreneurial Emphasis. South Western, Australia : Thomson.

Louise, C. (1996). Leadership & Organization Development Journal. Chicago : Aldin.

Michael E. Porter. (1980). Competitive Strategy. London : Macmillan.

Maxwell, John. (2005). Developing The Leader Within You. Boston : Harvard Business School.

Moorhead, G. and Griffin, R.W. (1995). Organizational behavior : Managing people and organizations. Boston : Houghton Mifflin.

Senge, Peter. (1990). The Fifth Discipline; The Art and Practiced of the Learning Organization, London : Century Business.

Simic. (1998). Transformational Leadership-The Key to Successful Management of Transformational Organization Changes. Facta University.

Steger, Manfred B. (2006). Globalization : A very Short Introductions. Oxford University.

Stogdill Ralph M. (1974). Personal Factors Associated with Leadership: A Survey of Literature. Journal of Psychology, vol. 25. New York : The Free.

Tofflers, Alvin and Heidi. (1995). Creating A New Civilization. Georgia : Turner.

Warren Bennis and Burt Nanus. (1997). Leaders : The Strategies for Taking Change. New York : Harper Business.

Yukl, Gary. A. (1989) Leadership in Organization. New Jersey : Prentice-Hall.


บทคดยอการวจยนมวตถประสงคเพอศกษาวเคราะหการด�าเนนงานพฒนาการบรหารจดการ รวมทงปญหา

อปสรรคและแนวทางการพฒนาการบรหารจดการส�านกงานอยการสงสดตามเกณฑคณภาพการบรหาร

จดการภาครฐ ใชการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) จากการศกษาเอกสารและการสมภาษณ

เชงลกขาราชการฝายอยการ ขาราชการฝายธรการ เจาหนาทของส�านกงานอยการสงสด นกวชาการและผทรง

คณวฒ จ�านวน 33 คน ใชวธวจย เชงปรมาณส�ารวจความคดเหนของขาราชการฝายอยการ ขาราชการฝาย

ธรการและเจาหนาทของส�านกงานอยการสงสดทมตอแนวทางจ�านวน 370 คนโดยใชคารอยละ คาเฉลยและ

คาเบยงเบนมาตรฐาน ผลการวจยพบวา 1) ส�านกงานอยการสงสดไดมการพฒนาการบรหารจดการตามเกณฑ

คณภาพการบรหารจดการภาครฐมาอยางตอเนอง 2) ปญหาอปสรรคทส�าคญ คอ บคลากรทงฝายอยการและ

ธรการไมเพยงพอกบโครงสรางของหนวยงาน ระบบเทคโนโลยสารสนเทศไมทนสมยและไมเพยงพอกบบคลากร

บคลากรสวนใหญยงขาดความรและทกษะทางเทคโนโลยสารสนเทศ 3) ส�าหรบแนวทางการพฒนาการบรหาร

จดการส�านกงานอยการสงสดทสอดคลองกบเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐใชค�าวา CHAIN เปน

ตวก�าหนดประกอบดวย 5 ดาน ดงน 1) C (CUSTOMER SERVICE) การใหบรการแกประชาชน 2) H (HUMAN

RESOURCE MANAGEMENT) การจดการทรพยากรมนษย 3) A (AUTONOMOUS ORGANIZATION)

องคกรอสระ 4) I (IMFORMATION TECHNOLOGY) เทคโนโลยสารสนเทศ 5) N (NETWORKING) การให

ความรวมมอภายในและภายนอกองคกร

AbstractThe objective of this research was to investigate and determine the development of

management for office of the Attorney General toward Public Sector Management Quality Award.

Qualitative and quatitative methodologies were implemented in the study.According to qualitative

approach, data was collected through 33 key informants data interviews. Then the data was

การพฒนาการบรหารจดการส�านกงานอยการสงสดตามเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐ

The Development of Management for Office of

the Attorney General toward

Public Sector Management Quality Award (PMQA)

นางสภาวด มาศพงศ และรองศาสตราจารย ดร. สเทพ เชาวลต



analyzed descriptively. As for qualitative approach, population and sampling technique was executed.

Three hundread seventy samples were taken from public prosecutor and officer of the Office of the

Attorney General. The investigation revealed that the management development follow public sector

management quality award was progressively developed. There were the problems and many current

obstacles which include lack of human resource, information technology knowledge. The approach

of management development for Office of the Attorney General was consisted of the 5 factors as

follows: 1) C-Customer Service 2) H-Human Resource Management 3) A-Autonomy Organization

4) I- Information Technology 5) N- Networking. Recommendations for success are: 1) understanding

customer cover the mission of the Office of the Attorney General. 2) comparing the operations with

similar role organization. 3) public and understanding public sector management quality award

toward personnel throughly, successively and evenly. 4) emphasizing on Change Management. The

next research suggestion should: 1) compare study on the approach of the development of similar

organization toward public sector management quality award. 2) analyze and evaluate operation

toward public sector management quality award in the Office of the Attorney General. 3) study public

sector management quality award in the Office of the Attorney General by interviewing and sampling

the people outside the Office of the Attorney General.

บทน�ำภายใตกระแสการเปลยนแปลงของสงคมโลกในชวงศตวรรษท 21 กระแสประชาธปไตย และการม

สวนรวม ประกอบกบปญหาความลมเหลวของภาครฐ และความไมมประสทธภาพของระบบราชการใน

การด�าเนนงานเพอตอบสนองความตองการของประชาชน ท�าใหเกดกระแสแนวความคดใหมในการบรหาร

จดการบานเมองทมงเนนในการปรบลดบทบาทและขนาดของภาครฐ หรอการปรบเปลยนรปแบบวธการท�างาน

ใหม ซง ท�าใหเกดการปฏรประบบราชการ

เมอป พ.ศ. 2542 คณะรฐมนตรไดมมตก�าหนดแผนปฏรประบบบรหารภาครฐ ซงประกอบดวยแผน

แมบทและยทธศาสตร แสดงวสยทศนทชดเจน ทงแนวทางวธการและเปาหมายการเปลยนแปลงองคกรภาครฐ

การปฏรประบบราชการมการเปลยนแปลงอยางตอเนอง ตอมาคณะรฐมนตรไดมมตเมอวนท 28 มถนายน

พ.ศ. 2548 เหนชอบใหน�าการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ทเรยกวา เกณฑคณภาพการบรหาร

จดการภาครฐ (Public Sector Management Quality Award: PMQA) มาใช เพอเปนเครองมอผลกดนให

การพฒนาระบบราชการมประสทธภาพและยงยนตงแตปงบประมาณ พ.ศ. 2549 เปนตนมา ในปงบประมาณ

พ.ศ. 2550 ส�านกงาน ก.พ.ร. ไดก�าหนดตวชวด “ระดบความส�าเรจของการพฒนาคณภาพการบรหารจดการ

ภาครฐ” เปนตวชวดบงคบในมตดาน การพฒนาองคกร

ส�านกงานอยการสงสด เปนหนวยงานทจดตงเพออ�านวยความยตธรรมใหแกประชาชน ซงมพนธกจ

หลก และบทบาทอ�านาจหนาทในการบรการประชาชน ส�านกงานอยการสงสดไดก�าหนดใหเกณฑการบรหาร

จดการภาครฐ มาใชเปนกรอบแนวทางในการบรหารจดการส�านกงานอยการสงสด โดยก�าหนดเปนตวชวดท

26 “ระดบความส�าเรจของการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ” ในค�ารบรองการปฏบตราชการประจ�า

ปงบประมาณ พ.ศ. 2550 ซงตวชวดดงกลาวมความสอดคลองกบยทธศาสตรท 4 ของส�านกงานอยการสงสด

คอ การพฒนาองคกรดวยดวยแนวทางการบรหารจดการสมยใหม ตอมาไดมการประกาศใชรฐธรรมนญแหง


ราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 มาตรา 255 ไดก�าหนดให ส�านกงานอยการสงสดเปนหนวยงานองคกรอนตาม

รฐธรรมนญ ซงมอสระในการบรหารงานบคคล งานงบประมาณ และการด�าเนนการอน ซงมผลใหไมตองท�า

ค�ารบรองการปฏบตราชการตามทส�านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการก�าหนด แตส�านกงานอยการ

สงสดเหนความส�าคญของเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐจงยงคงใชเกณฑคณภาพการบรหารจดภาค

รฐ (PMAQ) ในการตรวจสอบการการบรหารจดการและการด�าเนนงานของส�านกงานอยการสงสด นอกจากน

ส�านกงานอยการสงสดตองเผชญกบการแกไขปญหาอาชญากรรม ซงมแนวโนมทจะเปลยนแปลงรปแบบและ

ทวความรนแรง รวมทงมความสลบซบซอนมากขน เชน อาชญากรรมขามชาต อาชญากรรมทด�าเนนการเปน

องคกร การกอการรายเปนตน และมแนวโนมเพมขนทกป ประชาชนบางสวนยงเหนวาส�านกงานอยการสงสด

บรหารงานขาดความโปรงใส และบางครงการใชดลพนจในการสงคดของพนกงานอยการขาดความยอมรบจาก

สงคม และชมชน (ส�านกงานอยการสงสด, 2551) ส�านกงานอยการสงสดเปนองคกรภาครฐทตองพฒนา

การบรหารตามแนวทางการปฏรประบบราชการ จงจ�าเปนทตองศกษาสถานภาพ การด�าเนนการบรหารจดการ

ของส�านกงานอยการสงสดตามเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐในปจจบนวาเปนอยางไร ปญหา

อปสรรค ในการด�าเนนงานบรหารจดการของส�านกงานอยการสงสดคออะไร และแนวทางพฒนาการบรหาร

จดการส�านกงานอยการสงสดทสอดคลองกบเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐควรเปนอยางไรเพอใช

ในการวางแผน ปรบปรงการด�าเนนการขององคกร ในการพฒนาองคกรใหบรรลเปาหมายตามวสยทศนของ

องคกร อนเปนประโยชนสงสดตอประเทศชาตและประชาชน

วตถประสงคกำรวจยเปาหมายหลกในการวจย คอ การศกษาการพฒนาการบรหารจดการส�านกงานอยการสงสดตามเกณฑ

คณภาพการบรหารจดการภาครฐ สามารถก�าหนดเปนวตถประสงคของการวจยดงน

1. เพอศกษาสถานภาพการด�าเนนการบรหารจดการภาครฐของส�านกงานอยการสงสดตามเกณฑ

คณภาพการบรหารจดการภาครฐในปจจบน

2. เพอวเคราะห ปญหา อปสรรค ในการด�าเนนงานบรหารจดการภาครฐของส�านกงานอยการสงสด

3. เพอแสวงหาแนวทางการพฒนาการบรหารจดการส�านกงานอยการสงสดทสอดคลองกบเกณฑ

คณภาพการบรหารจดการภาครฐ

กำรตรวจสอบเอกสำร1. แนวคดเกยวกบการพฒนาการบรหาร

ปฐม มณโรจน (2518) ไดกลาวถง การพฒนาการบรหาร (Administrative development or

development of administration) คอ

1.1 การเพมพนสมรรถนะหรอความสามารถของระบบบรหารเพอรองรบปญหาตางๆ ทเกดจาก

ความเปลยนแปลงของสงคมเพอใหบรรลเปาหมายปลายทางในการสรางความกาวหนาทางการเมอง เศรษฐกจ

และสงคม

1.2 ความเปนสมยใหมทางการบรหาร (Administrative modernization) การสรางเสรมสมรรถนะ

ทางการบรหารในอนทจะน�าเอาความรความเชยวชาญทางการบรหาร ความรบผดชอบ และหลกเหตผลมา

ผสมผสานกบเจตจ�านงของประชาชน (popular will) ในอนทจะด�าเนนการใหไดมาซงความเสมอภาคและ

ยตธรรมในสงคม


1.3 การปฏรปการบรหาร (Administrative reform) การประยกตแนวความคดใหมๆ หรอการผสม

ผสานแนวความคดใหมๆ เพอปรบปรงระบบบรหารใหเออตอเปาหมายของการพฒนาประเทศ

2. แนวคดเกยวกบการบรหารจดการภาครฐแนวใหม

สเทพ เชาวลต (2548) ไดกลาวถง ลกษณะของการบรหารจดการภาครฐแนวใหม ไวดงนคอ

1. ยดหลกการ การสรางระบบบรหารบานเมองทด (Good Governance) เปนกรอบความคดและ

กระบวนการท�างาน

2. มการทบทวนและภาระหนาทใหม เลอกและสรางเครอขายเปนพนธมตรกบงานเฉพาะบทบาทท

รฐจ�าเปนตองท�าเทานนกบภาคเอกชน และภาคประชาชนอยางประสานสมพนธกนเพอเปาหมายการพฒนา

และความเจรญของประเทศรวมกน

3. มการบรหารงานโดยมงผลสมฤทธ (Result Based Management) มดชนวดความส�าเรจ

(Critical Success Factors) ของแผนงาน และดชนวดผลการปฏบตงาน (Key Performance Indicator)

ในระดบองคการและบคคล

4. มประชาชนเปนเปาหมายในการท�างาน คอ ประชาชนเปนหลก (Customer Oriented) โดยให

บรการอยางหลากหลายตามสภาพธรรมชาตของทองถนและชมชน

5. เพมความคลองตวแกหนวยงานในระดบลาง และระดบปฏบตการ โดยการบรการประชาชนทม

คณภาพสง

6. เปดกวางตอแนวคดเรองการแขงขนการใหบรการทงระหวางหนวยงานของรฐดวยกนและระหวาง

หนวยงานของรฐและเอกชน เพอยกมาตรฐานงานใหสงไดมาตรฐานมากทสด

7. มการวดความพงพอใจลกคา ความพงพอใจของประชาชน และเจาหนาท โดยการวดประสทธภาพ

และความคมทน

8. มการจดการดานการเงน การคลง และระบบการตดสนใจทโปรงใส

9. มระบบการบงคบบญชาทสน คลองตว และเนนการท�างานแบบแนวนอนมากกวาแนวดง

10. มบคลากรทมคณภาพสง มรายไดมาตรฐานเดยวกบภาคเอกชน

11. ผมสวนไดสวนเสยทกฝายมสวนรวมในการบรหารจดการเพอใหการปรบปรงคณภาพการบรการ

มการพฒนาทยงยน

12. ไดรบการยอมรบจากสงคมในการมมาตรฐานสงในการปฏบตงาน

3. แนวคดเกยวกบหลกการบรหารกจการบานเมองทด หรอ หลกธรรมาภบาล (Good Governance)

หลกการบรหารกจการบานเมองทด หรอหลกธรรมาภบาลเปนแนวทางการบรหารกจการบานเมอง

ตามพระราชกฤษฎกาวาดวยการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. 2546 ซงเกดขนเนองจากการบรหารบานเมอง

ในอดตทผานมากอใหเกดปญหาวกฤตทางเศรษฐกจทมผลมาจากการบรหารราชการดวยวธการดงเดมทกอให

เกดปญหาดานทจรต คอรปชน ความไมโปรงใส ไมสามารถตรวจสอบไดทงภาครฐและภาคเอกชน และดวยเหต

ทระบบราชการเปนกลไกส�าคญในการขบเคลอนการด�าเนนการกจการตางๆของรฐ จงตองปรบเปลยนระบบ

ราชการใหเปนไปตามแนวทางการบรหารกจการบานเมองทด โดยการบรณาการทงภาครฐและภาคเอกชนเพอ

มใหเกดใหปญหาวกฤตการณของประเทศทงทางดานเศรษฐกจ สงคม โดยตองด�าเนนการบรหารจดการภาครฐ

ดวยความโปรงใสและสรางความมสวนรวมของประชาชนเพอทจะรวมมอรวมใจกนใหการบรหารกจการบาน

เมองของประเทศเปนไปอยางถกตองตามกฎหมายตามศลธรรม จรยธรรม โปรงใสตรวจสอบได โดยใชแนวทาง

การบรหารกจการบานเมองทด มนกวชาการและผรไดใหความหมายของการบรหารกจการบานเมองทด หรอ


หลกธรรมาภบาล ดงน

ศนยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ศทก. สป.ศธ. (2550) ใหความหมายค�าวา

ธรรมาภบาล คอ การปกครอง การบรหาร การจดการ การควบคม ดแลใหเปนไปตามครรลองธรรม

นอกจากนยงหมายถง การบรหารจดการทด ซงสามารถน�าไปใชไดทงภาครฐและเอกชน ธรรมาภบาลเปน

หลกการทน�ามาใชบรหารงานในปจจบนอยางแพรหลาย ดวยเหตเพราะชวยสรางสรรคและสงเสรมองคกรให

มศกยภาพและประสทธภาพ นอกจากนยงท�าใหบคคลภายนอกทเกยวของ ศรทธาและเชอมนในองคกรนนๆ

อนจะท�าใหเกด การพฒนาอยางตอเนอง

4. แนวคดเกยวกบการพฒนาการบรหารจดการภาครฐดวยเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐ

ส�านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (2549) ไดสรปวา “รางวลคณภาพการบรหารจดการ

ภาครฐ (Public Sector Management Quality Award: PMQA) พฒนามาจาก Malcolm Baldrige National

Quality Award (MBNQA) ซงเปนรางวลท รฐบาลประเทศสหรฐอเมรกาจงตองการกระตนใหมการพฒนา

มาตรฐานและคณภาพการบรหารจดการอยางตอเนอง เพอท�าใหสนคาทผลตขนในประเทศสหรฐอเมรกาม

คณภาพทดสามารถสกบสนคาทน�าเขาจากประเทศอนๆ และสามารถครองตลาดในประเทศสหรฐอเมรกาได

ซงเกณฑรางวลคณภาพแหงชาต(MBNQA)นไดสรางผลส�าเรจใหกบการบรหารจดการองคกรภาคเอกชนใน

ประเทศสหรฐอเมรกาไดอยางมากมาย”

สมบต อศรานรกษ (2549) กลาววา “ส�านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการไดรวมมอกบ

สถาบนเพมผลผลต แหงชาตอบรมใหหนวยราชการเขาใจและด�าเนนการใชเกณฑคณภาพการบรหารจดการ

ภาครฐเปนแนวทางใหหนวยงานราชการตรวจสอบและประเมนวาองคกรมการด�าเนนการในเรองตางๆ หรอไม

อยางไร หากไมมองคกรกจะปรบปรงและพฒนาองคกรตามเกณฑค�าถามทก�าหนด หนวยราชการใดทสามารถ

ปฏบตตามเกณฑค�าถามทก�าหนดซงส�านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการและสถาบนเพมผลผลต

แหงชาตถอวาหนวยราชการทปฏบตตามเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐครบถวนเปนองคกรสมรรถนะสง

สามารถขอรบรางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ (Public Sector Management Quality Award : PMQA)

ได การก�าหนดรางวลดงกลาวเพอใหหนวยงานราชการไดพฒนาและปรบปรงการบรหารจดการองคกรใหเปน

องคกรทวางแผนงาน และปฏบตงานใหไดผลงานทมประสทธภาพบรรลตามเปาหมายหรอวสยทศนขององคกร

การตรวจสอบองคกรดวยค�าถามเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐเปนกรอบแนวทางในการใหองคกร

ท�าการตรวจประเมนองคกรดวยตนเองหากพบวาองคกรยงไมมการบรหารจดการอยางเปนระบบในเรองใด

องคกรกจะวเคราะหผลการด�าเนนงานของตนแลวจงน�าผลการตรวจสอบและการวเคราะหผลการด�าเนนงาน

มาวางแผน ปรบปรงผลการด�าเนนงานขององคกรใหเปนองคกรสมรรถนะสง”

วธด�ำเนนกำรวจยการวจยการพฒนาการบรหารจดการส�านกงานอยการสงสดตามเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐ

เปนการวจย เชงคณภาพ ผวจยไดใชขอค�าถามเกณฑการบรหารจดการภาครฐ เปนแนวทางในการสมภาษณ

ผใหขอมลส�าคญโดยก�าหนดผใหขอมลส�าคญในการวจยครงนเปนผทเกยวของกบการบรหารจดการภาครฐและ

การบรหารจดการส�านกงานอยการสงสด จ�านวน 2 กลม ไดแก กลมผบรหารและเจาหนาทส�านกงานอยการ

สงสด กลมนกวชาการและผทรงคณวฒ จากนนน�าผลการวจยเชงคณภาพมาท�าการวจยเชงปรมาณโดยใช

แบบสอบถาม ถามความคดเหนจากประชากรและกลมตวอยางไดแก บคลากรทปฏบตงานในส�านกงานอยการ

สงสด ประจ�าปงบประมาณ พ.ศ. 2551 จ�านวน 5,135 คน กลมตวอยางไดมาโดย ใชสตรของ ยามาเน ไดกลม


ตวอยาง 370 คน ระยะเวลาทใชในการวจยการด�าเนนการในระหวางเดอนเมษายน 2551 ถงธนวาคม 2552

เครองมอทใชในกำรวจย

เครองมอทใชในการวจยเชงคณภาพคอ

1. การศกษาเอกสาร (Documentary Study) เปนการศกษาขอมลจากเอกสารโดยการรวบรวมจาก

เอกสารทางวชาการ ต�ารา หนงสอ เอกสาร รายงานวจยทเกยวของ วทยานพนธ ผลงานวชาการ เอกสารของ

ทางราชการ ขอมล และสงพมพทเกยวของกบการบรหารจดการภาครฐ และการบรหารจดการส�านกงานอยการ

สงสด

2 การสมภาษณเจาะลก (In-depth Interview) เปนการเกบรวบรวมขอมลตามแนวทางการวจย

เชงคณภาพโดยใชแบบการสมภาษณ การสมภาษณเจาะลกเปนการสมภาษณอยางไมเปนทางการ เพอตองการ

ขอมลลกซงเกยวกบเรองนนๆ

เครองมอในการวจยเชงปรมาณคอ

การน�าผลการวจยเชงคณภาพไปส�ารวจความคดเหนของขาราชการฝายอยการและขาราชการฝายธรการ

รวมทงเจาหนาทของส�านกงานอยการสงสดดวยการแจกแบบสอบถาม (Questionnaire) โดยมเครองมอทใชใน

การวจยในสวนนคอแบบสอบถาม (Questionnaire) ทผวจยสรางขน

วธกำรเกบรวบรวมขอมล (Data Collections)การเกบรวบรวมขอมลในการวจยเชงคณภาพ ดงน

1. รวบรวมขอมลจากเอกสารทเกยวของ ประกอบดวย การบรหารจดการของส�านกงานอยการสงสด

แผนยทธศาสตรส�านกงานอยการสงสด โดยขอมลทรวบรวมน เพอใชในการวเคราะหแนวทางการพฒนาการ

บรหารจดการส�านกงานอยการสงสดตามเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐ

2. ท�าการสมภาษณเชงลก กบผทเกยวของกบส�านกงานอยการสงสด ไดแก กลมผบรหารงานและ

เจาหนาทของส�านกงานอยการสงสด นกวชาการและผทรงคณวฒ

การเกบรวบรวมขอมลในการวจยเชงปรมาณโดยผวจยไดเตรยมผชวยผวจยดวยการฝกอบรมและ

กระจายแบบสอบถามตามกลมตวอยางทก�าหนดไวแลวนดวนไปรบแบบสอบถาม

กำรวเครำะหขอมล การวเคราะหขอมลเชงคณภาพ (Qualitative Data) ทไดมาจากการเกบรวบรวมขอมล คอ ขอมล

ทตยภมคอจากเอกสารตางๆ ทเกยวของ (Documentary) และขอมลปฐมภมคอจากการวจยเชงคณภาพ โดย

การสมภาษณเจาะลก (In-depth Interview) โดยมตวแทนจากขาราชการฝายอยการซงผบรหารระดบสงจนถง

ผบรหารระดบตน ซงเปนผมประสบการณในการท�างานและเปนผมความรเชยวชาญในงานของส�านกงานอยการ

สงสดรวมทงเจาหนาทฝายธรการและกลมนกวชาการและผทรงคณวฒ เปนผใหขอมลส�าคญ น�ามาวเคราะห

เนอหา (Content Analysis) แลวใชการพรรณนาความ (Descriptive) ผลของการวเคราะหขอมล

การวเคราะหขอมลเชงปรมาณเปนการประมวลผลและวเคราะหขอมลใชโปรแกรมส�าเรจรป สถต ทใชใน

การวเคราะห คอ รอยละ (Percentage) คาเฉลย (Mean) และคาความเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)


สรปผลกำรวจยการวจยเรองการพฒนาบรหารจดการส�านกงานอยการสงสด ตามเกณฑคณภาพการบรหารจดการ

ภาครฐ ท�าการวจยพบวาแนวทางการพฒนาการบรหารจดการส�านกงานอยการสงสด ทสอดคลองกบเกณฑ

คณภาพ การบรหารจดการภาครฐ ใช CHAIN APPROACH FOR OAG เปนตวแทนหวงโซแหงความยตธรรม

ซงประกอบดวย

1. การใหบรการแกประชาชน (C : Customer Service)

หมายถง การใหบรการทจะสรางความพงพอใจใหแกผรบบรการ การวจยพบวา ส�านกงานอยการ

สงสดสามารถด�าเนนการใหความส�าคญกบผรบบรการเพอสรางความพงพอใจใหผรบบรการตามเกณฑคณภาพ

การบรหารจดการภาครฐในหมวด 3 การใหความส�าคญกบผรบบรการและผมสวนไดเสยไดโดย จดตงหนวย

เคลอนททางดานกฎหมายใหประชาชนซงเปนการใหบรการในเชงรกในพนธกจการใหความคมครองชวยเหลอ

ทางกฎหมายแกประชาชนโดยตงหนวยเคลอนทใหค�าปรกษาปญหากฎหมายและใหความรทางดานกฎหมายแก

ประชาชนในทองทตางๆเปนการใหบรการทท�าใหประชาชนไดรบประโยชนมากขน นอกจากนการด�าเนนงานของ

ส�านกงานอยการสงสดเปนการอ�านวยความยตธรรมแกประชาชนจงควรใหประชาชนมสวนรวมในการตดตาม

ผลการด�าเนนงานของส�านกงานอยการสงสดท�าใหสามารถตรวจสอบการด�าเนนงานของส�านกงานอยการสงสด

ใหเกดความโปรงใสและความยตธรรมอนจะเปนการสรางความเชอมนใหผรบบรการ และในการรบฟงความคด

เหนของผรบบรการของส�านกงานอยการสงสด ควรค�านงถงหลกกฎหมายและความยตธรรมเพราะส�านกงาน

อยการสงสดเปนหนวยงานทตองปฏบตตามกฎหมายและบงคบใชกฎหมาย การรบฟงความคดเหนของผรบ

บรการจงขดแยงกบกฎหมายและความยตธรรมไมได

2. การจดการทรพยากรมนษย (H : Human Resource Management)

หมายถง การบรหารจดการบคลากรในดานตางๆ ใหเหมาะสมกบงานของส�านกงานอยการสงสด

ส�านกงานอยการสงสดควรบรหารจดการใหสอดคลองกบเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐในหมวด 5

การมงเนนทรพยากรบคคล ดงนคอ ควรก�าหนดปรมาณงานใหเหมาะสมกบต�าแหนงงานเพอมใหเกดภาวะงาน

มากจนเกนไปท�าใหคนขอยายงานไปอยส�านกงานทมงานนอยกวา จงควรก�าหนดคนใหเพยงพอกบงานอยาง

เหมาะสม ก�าหนดระบบเงนเดอนทเหมาะสมส�าหรบขาราชการธรการและเจาหนาทซงไดรบเงนเดอนไมเหมาะสม

กบสภาวะเศรษฐกจในปจจบน ควรเพมสวสดการใหกบบคลากรสายธรการเปนการสรางก�าลงใจและแรงจงใจ

ใน การปฏบตงานของบคลากรสายธรการใหมก�าลงใจทดในการปฏบตงาน ควรรอบรมใหความรและทกษะใน

การปฏบตงานใหเพยงพอชวยใหบคลากรสามารถปฏบตงานในหนาททไดรบมอบหมายไดอยางดสามารถเปน

ไปตามยทธศาสตรและบรรลวสยทศนขององคกรซงท�าใหประชาชนไดรบบรการทด นอกจากนการลดอตราก�าลง

คนภาครฐท�าใหพนกงานธรการและฝายสนบสนนการด�าเนนงานไมเพยงพอจงควรด�าเนนการเพมอตราก�าลง

ของพนกงานธรการและฝายสนบสนนการด�าเนนงาน และควรใชระบบประเมนขนทเหมาะสม เพอใหบคลากร

มก�าลงใจและแรงจงใจในการปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ

3. องคการแหงความเปนอสระ (A : Autonomus Organization)

หมายถง การด�าเนนงานและบรการจดการส�านกงานอยการสงสดไมใหถกแทรกแซงจากฝายการเมอง

ส�านกงานอยการสงสดเปนหนวยงานอ�านวยความยตธรรมทางอาญา ปกปองผลประโยชนของรฐ ดงนนใน

การด�าเนนงานของส�านกงานอยการสงสดตองด�าเนนงานตามหลกนตธรรม ตองค�านงถงหลกกฎหมายและ

ความยตธรรมเปนส�าคญ และรฐไดตระหนกถงความส�าคญดงกลาว รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

พ.ศ. 2550 มาตรา 255 จงก�าหนดใหส�านกงานอยการสงสดเปนองคกรอนตามรฐธรรมนญ และใหมความอสระ


ในการบรหารงาน บรหารงานบคคลและบรหารงานงบประมาณ และในการพจารณาสงคดใหเปนไปโดย

เทยงธรรมแตอยางไรกตามในบทบญญตดงกลาวยงก�าหนดใหการแตงตงหรอถอดถอนอยการสงสดตองไดรบ

ความเหนชอบจากวฒสภา เปนเหตใหการเมองเขามาแทรกแซงในการด�าเนนงานของส�านกงานอยการสงสด

ความเปนอสระของส�านกงานอยการ สงสดจงยงไมเปนอสระอยางแทจรง ดงนนในการบรหารจดการส�านกงาน

อยการสงสดจงควรเสรมสรางส�านกงานอยการสงสดใหมอสระในการบรหารงานดานความยตธรรม การบรหาร

งานบคคล และการบรหารงานงบประมาณ ไดอยางแทจรง จะท�าใหส�านกงานอยการสงสดด�าเนนงานไดอยาง

มประสทธภาพ และบรรลพนธกจขององคกรในการเสรมสรางความอ�านวยความยตธรรมใหแกประชาชน

4. การพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศ (I : Information Technology)

หมายถง การพฒนาทางดานเทคโนโลยสารสนเทศเพอใหการด�าเนนงานและการบรหารจดการ

ส�านกงานอยการสงสดมประสทธภาพ ในการพฒนาการบรหารจดการส�านกงานสงสดใหสอดคลองกบเกณฑ

คณภาพการบรหารจดการภาครฐ ส�านกงานอยการสงสดควรด�าเนนการจดสรรคอมพวเตอรใหเพยงพอเพอ

น�ามาใชในการปฏบตงาน ท�าใหการบรการสะดวกรวดเรวขนและควรท�าการวจยและพฒนาระบบฐานขอมล

เกยวกบการบรหารจดการส�านกงานอยการสงสดท�าใหสามารถน�าขอมลททนสมยมาใชวดวเคราะหตรวจสอบ

การท�างานและบรหารงานขององคกร ควรอบรมบคลากรใหไดรบความรและเทคโนโลยสารสนเทศใหเพยงพอ

ตอการปฏบตงานเพอใหบคลากรสามารถท�างานไดงายและสะดวกขน และส�านกงานอยการสงสดควรม

บคลากรทมความช�านาญทางดานเทคโนโลยสารสนเทศ ทสามารถปฏบตงานและแกปญหาทางดานเทคโนโลย

สารสนเทศเพอพฒนาองคกร

5. การสรางเครอขายความรวมมอ (N : Networking)

หมายถง การสรางความสมพนธอนดและรวมมอกนภายในส�านกงานอยการสงสดและสราง

ความสมพนธอนดและรวมมอกนภายนอกหนวยงานกบองคกรทตองตดตอประสานงานกน ในการปฏบตงาน

ของส�านกงานอยการสงสดตองใชบคลากรหลายฝายในการปฏบตงานเพอใหงานส�าเรจลลวงไป การสรางระบบ

การท�างานใหมความสามคค รวมมอกนท�างาน สรางระบบการสอสารระหวางบคลากรในองคกรท�าใหสามารถ

ตดตอสอสารกนไดงายและท�าใหการบรการประชาชนส�าเรจลลวงไปอยางรวดเรวและมประสทธภาพ นอกจาก

การประสานงานและท�างานรวมกนเปนทมภายในองคกรแลวส�านกงานอยการสงสดยงมการประสานงาน

กบหนวยงานภายนอกองคกรทตองสงมอบงานใหกนคอองคกรในกระบวนการยตธรรมไดแก ส�านกงานต�ารวจ

แหงชาต ศาล ราชทณฑ การสรางความรวมมอกบหนวยงานภายนอกตางๆ ทเกยวของกนจะสามารถท�าให

การด�าเนนงานของส�านกงานอยการสงสดเกดผลสมฤทธตามภารกจขององคกรและสามารถบรรลวสยทศนของ

องคกร ดงนนส�านกงานอยการสงสดสามารถพฒนาการบรหารจดการองคกรตามเกณฑคณภาพการบรหาร

จดการภาครฐในหมวด 6 การจดกระบวนการใหมประสทธภาพโดยการสรางและพฒนาความเปนทมงานระหวาง

บคลากรและสรางและพฒนาความรวมมอทงภายในหนวยงานและหนวยงานภายนอกส�านกงานอยการสงสด

ขอเสนอแนะส�ำหรบกำรน�ำผลกำรวจยไปใช1. ส�านกงานอยการสงสดควรจดตงหนวยเคลอนททางดานกฎหมายใหประชาชน ก�าหนดการม

สวนรวมของประชาชนในการตดตามผลการด�าเนนงานของส�านกงานอยการสงสด และรบฟงความคดเหนของ

ผรบบรการของส�านกงานอยการสงสด โดยค�านงถงหลกกฎหมายและความยตธรรม

2. ส�านกงานอยการสงสดควรด�าเนนงานดงนคอ ก�าหนดปรมาณงานใหเหมาะสมกบต�าแหนงงาน

ก�าหนดระบบเงนเดอนทเหมาะสม เพมสวสดการใหกบบคลากร จดอบรมความรและทกษะในการปฏบตงาน


ใหเพยงพอตอการปฏบตงาน เพมอตราก�าลงของพนกงานธรการหรอฝายสนบสนนการด�าเนนงาน และใชระบบ

ประเมนขนทเหมาะสม เพอใหบคลากรสามารถปรบตวและปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ

3. ส�านกงานอยการสงสดควรมความอสระในการบรหารงานดานความยตธรรม การบรหารงานบคคล

และการบรหารงานงบประมาณ ไมใหการเมองเขาแทรกแซง จะท�าใหส�านกงานอยการสงสดด�าเนนงานไดอยางม

ประสทธภาพ และบรรลพนธกจขององคกรในการเสรมสรางความอ�านวยความยตธรรมใหแกประชาชน

4. ส�านกงานอยการสงสดควรพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศโดยการจดสรรคอมพวเตอรใหเพยงพอ ท�า

การวจยและพฒนาระบบฐานขอมลเกยวกบการบรหารจดการส�านกงานอยการสงสด ด�าเนนการใหบคลากร

ไดรบการอบรมดานความรและเทคโนโลยสารสนเทศใหเพยงพอตอการปฏบตงาน และส�านกงานอยการสงสด

ควรมบคลากรทมความช�านาญทางดานเทคโนโลยสารสนเทศ

5. ส�านกงานอยการสงสดควรพฒนาความรวมมอโดยการสรางและพฒนาความเปนทมงานระหวาง

บคลากร และ การสรางและพฒนาความรวมมอภายในหนวยงานและหนวยงานภายนอกส�านกงานอยการสงสด

ขอเสนอแนะส�ำหรบกำรวจยครงตอไป1. ควรศกษาเปรยบเทยบแนวทางการพฒนาองคกรตามเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐกบ

หนวยงานภาครฐทมภารกจใกลเคยงกน เชน กระทรวงยตธรรม ส�านกงานอยการสงสด เปนตน

2. ควรศกษาวเคราะหประเมนผลการด�าเนนงานผลตามกระบวนการเกณฑคณภาพการบรหารจดการ

ภาครฐในส�านกงานอยการสงสด

3. ควรศกษาแนวทางการพฒนาองคกรตามเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐของส�านกงาน

อยการสงสดโดยสอบถามความคดเหนจากบคคลภายนอกองคกร

เอกสำรอำงองคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ, ส�านกงาน. (2546). คมอค�าอธบายและแนวทางปฏบตตาม. พระราช

กฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. 2546.

__________. (2549). การพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ (Public Sector Management Quality Awaed : PMQA). เกณฑคณภาพการบรหารการจดการภาครฐ พ.ศ. 2550.

__________. (2550). เกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐ พ.ศ. 2550. กรงเทพฯ : วชนพรนท แอนดมเดย.

พฒนชย กลสรสวสด. (2551). ชดเครองมอการพฒนาองคกรตามแนวทางการพฒนาคณภาพการบรหารการจดการภาครฐ (Organization Improvement Toolkits) หมวด 1 การน�าองคกร. กรงเทพฯ : วชน พรนท แอนดมเดย.

__________. (2551). ชดเครองมอการพฒนาองคกรตามแนวทางการพฒนาคณภาพการบรหารการจดการภาครฐ (Organization Improvement Toolkits)หมวด 2 การวางแผนเชงยทธศาสตร. กรงเทพฯ : วชน พรนท แอนดมเดย.

พฒนชย กลสรสวสด และสงวร รตนวงษ. (2551). ชดเครองมอการพฒนาองคกรตามแนวทางการพฒนาคณภาพการบรหาร การจดการภาครฐ (Organization Improvement Toolkits) ลกษณะส�าคญขององคกร. กรงเทพฯ : วชน พรนท แอนดมเดย.


รชตวรรณ กาญจนปญญาคม. (2551). ชดเครองมอการพฒนาองคกรตามแนวทางการพฒนาคณภาพ การบรหารการจดการภาครฐ (Organization Improvement Toolkits) หมวด 6 การจดกระบวนการ. กรงเทพฯ : วชน พรนท แอนดมเดย.

วพธ อองสกล. (2551). ชดเครองมอการพฒนาองคกรตามแนวทางการพฒนาคณภาพการบรหาร การจดการภาครฐ (Organization Improvement Toolkits) หมวด 3 การให ความส�าคญกบ ผรบบรการและผมสวนไดเสย. กรงเทพฯ : วชนพรนท แอนดมเดย.

Lau, Zhao. & Xiao. (2004). Assessing quality management in China with MBNQA Criteria in International Journal of Quality and Reliability Management.

Mark L. Blazey. (2004). Insights to Performance Excellence 2007. The United States of America : American Society for Quality. Quality Press, Milwaukee.

__________. (2004). Insights to Performance Excellence 2004. The United States Of America : Society for Quality, Quality Press, Milwaukee.

__________. (2007). Insights to Performance Excellence 2007. The United States of Amercia : American Society for Quality, Quality7 Press, Milwaukee.

National Institute of Standards and Technology. (1995). Application Guidelines, Malcom Baldrige

National Quality Award. Gaithersburg, Md : National Institute of Standards and Technology.


บทคดยอ การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาคณลกษณะและบทบาทของผน�าตนแบบส�าหรบการบรหาร

ราชการตามลกธรรมาภบาล วเคราะหปญหาอปสรรคและปจจยสงเสรมสนบสนนการเปนผน�าตนแบบส�าหรบ

การบรหารราชการตามหลกธรรมาภบาล และแสวงหาตวแบบผน�าตนแบบส�าหรบการบรหารราชการตามหลก

ธรรมาภบาล สวนราชการส�านกนายกรฐมนตร โดยใชวธวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) ประกอบ

ดวย การศกษาเอกสารทเกยวของและการสมภาษณเชงลก (In-depth Interview) และวธการวจยเชงปรมาณ

(Quantitative Research) ผลการศกษามดงน 1) คณลกษณะของผน�าประกอบดวยความซอสตย มวสยทศน

มภาวะผน�ามความรอบร มความสามารถเฉพาะในงานอาชพ มความคดรเรมสรางสรรค มสมรรถนะ ม

ความคดทเปนสากล มคณธรรม จรยธรรม มความมงมนประสานงานไดทงฝายการเมองและขาราชการประจ�า

2) บทบาทของผน�า ประกอบดวย การเปนตนแบบทด ความเปนมออาชพ และบทบาทในการบรหารราชการตาม

หลกธรรมาภบาล 3) ปญหาและอปสรรคตอการเปนผน�าตนแบบส�าหรบการบรหารราชการตามหลกธรรมาภบาล

ไดแก ผน�าขาดคณสมบตของการเปนผน�ามการแทรกแซงจากฝายการเมอง กฎ ระเบยบ ขาดความคลองตวและ

ขาดความยดหยน คานยมแบบไทยๆ ซงสวนทางกบหลกธรรมาภบาล การขดกนระหวางผลประโยชนสวนรวม

และผลประโยชนสวนตวขาดการวางแผนและการสรางใหเปนผน�าทชดเจน ขาดการพฒนาทเปนระบบและ

ตอเนองการบรหารยงใชระบบอปถมภและความเปนสงคมเครอญาต 4) ปจจยสงเสรมและสนบสนนการเปนผน�า

ตนแบบส�าหรบการบรหารราชการตามหลก ธรรมาภบาลทส�าคญ ไดแก การมตนแบบทด คอ พระบาทสมเดจ

พระเจาอยหว การมคณลกษณะการเปนผน�าทด มกฎระเบยบทเออตอการบรหารจดการใหโปรงใส การม

ธรรมาภบาล รวมถงการมลกษณะงานทมความเสยงนอยกบการทจรตคอรรปชน 5) ตวแบบผน�าตนแบบส�าหรบ

การบรหารราชการตามหลกธรรมาภบาล คอ “PRIME Model”

ผน�าตนแบบส�าหรบการบรหารราชการตามหลกธรรมาภบาลกรณศกษาสวนราชการส�านกนายกรฐมนตร

The Leader’s Role Model for

Good Governance Administration :

Case Study of the Office of the Prime Minister

นางสาวณฐจรยา แสงสวาง และรองศาสตราจารย ดร. สเทพ เชาวลต



AbstractThe research aimed to investigate in 4 objectives: 1) to study personal’s attributes of leaders,

2) to study the leader’s role model, 3) to study problems’ factors to obstacle the leader for good

governance and supporting’ factors to be leader for good governance, and 4) to determine the

factors that would create and enhance the model of the leader for good governance administration:

case study on The Office of The Prime Minister. Data collecting was undertaken through

documentary research and in-depth interview. The research had found as the following : 1) The

personal’s attributes of leaders have: honest, vision, leadership, knowledge, creative thinking,

competency, morality, coordinate between politician and civil servant the leaders. 2) The roles of

leader are good role model, professional and administrate on good governance. 3) The investigation

revealed that the role model of The Office of The Prime Minister’s leaders had many current obstacles.

For instances lack of the leader’s qualities, sanction by politician, inflexible rule, Thai values which are

good governance against conflict of interest, lack of leadership’s planning and development system

and still using patronage and nepotism system. 4) The supporting factors to good governance are

the manner of His Majestic, the qualities of good leadership, the suitable rule for good governance,

less corruption. And 5) The results of this study found that the role model’s leader has to be created

in accordance to the “PRIME” principle

บทน�ำในป พ.ศ. 2540 ประเทศไทยเกดภาวะวกฤตเศรษฐกจสงผลกระทบตอทกภาคสวนของสงคม สาเหต

ส�าคญ เกดจากความบกพรอง ความออนแอ และหยอนประสทธภาพของกลไกในการบรหารจดการในระดบชาต

และระดบองคกร ทงในภาครฐและเอกชน รวมไปถงการทจรต และการกระท�าผดจรยธรรมในวชาชพ เปนตนวา

ขาดกลไกและกฎเกณฑทดพอในการบรหารกจการบานเมองและสงคม ขณะทกลไกทมอยบกพรองไมสามารถ

เตอนภยทเคลอนตวเขามากระทบระบบเศรษฐกจและการเงนอยางรวดเรวได รวมทงเมอถกกระทบแลว ยงไม

สามารถปรบเปลยนกลไกและฟนเฟองการบรหารจดการตางๆ ของภาครฐและภาคเอกชนใหทนตอสถานการณ

ความออนดอยถดถอยของกลมขาราชการ นกวชาการ ระบบการตดสนใจและการบรหารจดการทงของภาครฐ

และภาคธรกจเอกชนมลกษณะทขาดความโปรงใสบรสทธและยตธรรม สงผลใหตวระบบไมมประสทธภาพ ขณะ

เดยวกนกเปดโอกาสหรอชองทางใหเกดการทจรตประพฤตมชอบทงในภาครฐและเอกชน ซงเรยกไดวาองคกร

และสถาบนตางๆ ขาดธรรมาภบาล (ประเวศ วะส, 2550)

การทจะแกปญหาดงกลาวไดอยางยงยน กคอ การขจดสาเหตของปญหาโดยการสรางธรรมาภบาลเพอ

การบรหารกจการบานเมองและสงคม ซงไดรบอทธพลทางความคดจากธนาคารโลกทเนนการสรางธรรมาภบาล

(Good Governance) เพอเปนวถทางของการใชอ�านาจทางการเมองเพอจดการงานตางๆ ของประเทศ โดย

เฉพาะการจดการงานทางเศรษฐกจและสงคมเพอการพฒนาประเทศ ธรรมาภบาลจะท�าหนาทฟนฟเศรษฐกจ

และผลกดนใหรฐบาลใชอ�านาจอยางเปนธรรม ระบบราชการมความยตธรรมโปรงใส รบผดชอบและตรวจสอบ

ได (ชยอนนต สมทวณช, 2550) รฐบาลไทยไดแสดงเจตจ�านงและใหค�ามนวาจะตองสราง “Good Governance”

ในระบบราชการ ซงตอมาคณะรฐมนตรไดมมตเหนชอบวาระแหงชาตส�าหรบการสรางระบบบรหารกจการ

บานเมองและสงคมทด โดยก�าหนดเปนระเบยบส�านกนายกรฐมนตร วาดวยการสรางระบบการบรหารกจการ


บานเมองและสงคมทด พ.ศ. 2542 ซงมผลใชบงคบตงแต 11 สงหาคม 2542 โดยทกสวนราชการตองถอ

ปฏบตและรายงานผลการปฏบตตอคณะรฐมนตรและรฐสภา (ชนะศกด ยวบรณ, 2543)

สวนราชการส�านกนายกรฐมนตร นบเปนหนวยงานทมความส�าคญอยางยงตอการบรหารราชการ ใน

ภาพรวมของประเทศ มหนาทเสนอแนะและใหค�าปรกษารฐบาลในดานกฎหมาย ความมนคง สงคม เศรษฐกจ

งบประมาณ ระบบราชการ และดานการบรหารทรพยากรบคคล ซงถอเปนหวใจหลกในการบรหารประเทศ

ดงนน ผน�าสวนราชการส�านกนายกรฐมนตร ควรทจะตองปฏบตงานโดยยดหลกธรรมาภบาลทเปดกวางใหทก

ภาคสวน ทเกยวของมสวนรวมโดยตองมการปรบระบบบรหารจดการใหมประสทธภาพ โปรงใส เนนบทบาท

ในการอ�านวย ความสะดวก ก�ากบดแลแทนการควบคมและสงการ เนนการท�างานรวมกบภาคสวนตางๆ ใน

ลกษณะหนสวน การพฒนา รวมทงตองลดบทบาทอ�านาจของราชการในสวนกลางและเพมบทบาทมอบอ�านาจ

และกระจายอ�านาจการตดสนใจ การกระจายการจดสรรทรพยากรใหแกราชการสวนภมภาค สวนทองถนและ

ชมชนใหมศกยภาพความสามารถรบผดชอบไดอยางสอดคลองกบความตองการของประชาชน

การทสวนราชการส�านกนายกรฐมนตรจะเปนองคกรทประสบความส�าเรจมประสทธภาพ ประสทธผล

มภมคมกนทจรตจะตองเรมจากผน�า เพราะผน�าถอเปนบคคลทมอทธพลอยางสงตอองคกรเปนผสรางแรงบนดาล

ใหผใตบงคบบญชาหรอผปฏบตงานเกดจนตนาการ เกดความรสกผกพนตอองคการ และเกดความรสกม

สวนรวมทจะปฏบตงานใหบรรลเปาหมายตามทก�าหนดไว (รตตกรณ จงวศาล, 2544, หนา 31) ถงแมวาองคกร

จะมผน�าทมภาวะผน�าเขมแขง มการบรหารจดการทด แตจะประสบผลส�าเรจไมได ถาผน�าหรอผบรหารไมม

คณธรรมและจรยธรรม (ส�านกงาน ก.พ., 2551) ผน�าจงนบเปนปจจยทมความส�าคญยงตอการสงเสรมคณธรรม

จรยธรรมและธรรมาภบาลในองคกร การทผน�าปฏบตตนอยางมศลธรรม คณธรรมและจรยธรรม จะเปน

แบบอยางทดตอผใตบงคบบญชา ดงนน ส�านกนายกรฐมนตรจะตองผลกดนใหผน�าเปนผน�าทด เกง มคณธรรม

จรยธรรม ผน�าจะตองบรหารราชการใหเปนไปตามหลกธรรมาภบาล จากทกลาวมาขางตนจงท�าใหผเขยนสนใจ

ทจะศกษาเรองผน�าตนแบบส�าหรบการบรหารราชการตามหลกธรรมาภบาล กรณศกษาสวนราชการส�านก

นายกรฐมนตร เพอจะไดน�าไปใชเปนแนวทางในการสรรหาและพฒนาใหผน�าส�านกนายกรฐมนตรเปนผน�า

ตนแบบส�าหรบการบรหารราชการตามหลกธรรมาภบาลตอไป

วตถประสงคกำรวจย 1. เพอศกษาและวเคราะหคณลกษณะผน�าตนแบบส�าหรบการบรหารราชการตามหลกธรรมาภบาล

สวนราชการ ส�านกนายกรฐมนตร

2. เพอศกษาและวเคราะหบทบาทผน�าตนแบบส�าหรบการบรหารราชการตามหลกธรรมาภบาล สวน

ราชการส�านกนายกรฐมนตร

3. เพอศกษาและวเคราะหปจจยทเปนปญหาและอปสรรคตอการเปนผน�าตนแบบส�าหรบการบรหาร

ราชการตามหลกธรรมาภบาล และปจจยทสงเสรมและสนบสนนการเปนผน�าตนแบบส�าหรบการบรหารราชการ

ตามหลกธรรมาภบาล สวนราชการส�านกนายกรฐมนตร

4. เพอหาตวแบบผน�าตนแบบส�าหรบการบรหารราชการตามหลกธรรมาภบาลสวนราชการ ส�านกนายก

รฐมนตร


แนวคดและงำนวจยทเกยวของ1) คณลกษณะของผน�า

Kouzes and Posner (2002) ไดกลาวถง คณลกษณะของผน�า 5 ประการ ไดแก

1. ความซอสตย ผน�าทมความซอสตยตอตนเอง ตอองคกรและตอสงคมจะสงผลใหบคลากรเกด

ความเชอถอ และสรางคณคาใหบคลากรพรอมทจะท�าตาม

2. วสยทศน ผน�าจะตองสอสารใหบคลากรไดทราบถงวสยทศน โดยใหบคลากรรวมคด และรวมรบ

รทศทางขององคกร

3. ความสามารถ ผน�าตองแสดงใหเหนวาตนเปนผมความสามารถ ซงจะชวยท�าใหบคลากรเกด

ความเชอมนในตวผน�า

4. แรงบนดาลใจ จะตองสรางแรงบนดาลใจใหเกดขนและชวยใหบคลากรมสวนรวม

5. ความเฉลยวฉลาด ผน�าตองแสดงใหบคลากรเหนความเฉลยวฉลาดของตน และชวยใหบคลากร

ไดเรยนร

2) บทบาทหนาทของผน�า

Yulk (อางถงใน สเทพ เชาวลต, 2548, หนา 139-140) ไดกลาวถง บทบาท หนาทของผน�า

การเปลยนแปลงไว 4 บทบาท คอ

1. บทบาทในการสรางความสมพนธ เชน การเขาสงคมเพอจะไดพบกบบคคลทเปนแหลงขอมล

และสรางเครอขายสมพนธซงจะเปนประโยชนตอการปฏบตงาน

2. บทบาทในการใหและแสวงหาขอมล โดยตดตามการเปลยนแปลงทเกดขนและมผลกระทบตอ

องคกร

3. บทบาทการตดสนใจในเรองของการวางแผนและจดองคการ การปรกษามอบหมายงาน ตลอด

จน การแกปญหาทเกดขน

4. บทบาทการใชอทธพลในการสรางแรงจงใจ

3) การบรหารจดการ

ศรวรรณ เสรรตน และคณะ (2546, หนา 22) กลาวถง การบรหารจดการวาประกอบดวย

1. การวางแผน (Planning) การวางแผนจะชวยใหองคกรปรบตวสการเปลยนแปลงและสามารถ

ก�าหนดเปาหมายได

2. การจดการองคกร (Organization) คอ การก�าหนดงานและความส�าคญของอ�านาจหนาท เพอให

สามารถด�าเนนการใหสอดคลองกบการวางแผน เปาหมายและวตถประสงคทก�าหนดไว

3. การน�าหรอการสงการ (Leading/Directing) เปนกจกรรมทผบรหารด�าเนนการเพอใหแผนงาน

และบคลากรตางๆ ทไดรบมอบหมายงานด�าเนนกจการตางๆ ใหประสบความส�าเรจ

4. การควบคมองคกร (Controlling) เปนกจกรรมการควบคมการปฏบตงานของบคลากรตางๆ ใน

องคกรใหเปนไปตามแผนงานตางๆ ทก�าหนดไว

4) แนวคดเกยวกบธรรมาภบาล

ส�านกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน (2546, หนา 3) กลาวถง หลกธรรมาภบาลวาประกอบ

ดวย 6 หลก ไดแก

1. หลกนตธรรม เปนการตรากฎหมายทถกตอง เปนธรรม การบงคบใหเปนไปตามกฎหมาย กฎ กตกา

2. หลกคณธรรม เปนการยดมนในความถกตองดงาม


3. หลกความโปรงใส คอ การเปดโอกาสใหสาธารณชนไดรบรขอมลขาวสารเกยวกบนโยบายและ

กระบวนวธปฏบตดานตางๆ

4. หลกความมสวนรวม เปนการเปดโอกาสใหผเกยวของมสวนรวมรบรและเสนอความเหน

5. หลกความรบผดชอบ เปนการตระหนกในสทธหนาท ความส�านกในความรบผดชอบตอสงคม กลา

ทจะยอมรบผลจากการกระท�าของตน

6. หลกความคมคา เปนการบรหารจดการและ ใชทรพยากรทมจ�ากดเพอใหเกดประโยชนสงสดแก

สวนรวม

วธกำรศกษำผวจยไดใชขอมลจากการศกษาเอกสารแนวคดทฤษฎทเกยวของมาเปนแนวทางในการสมภาษณผให

ขอมลส�าคญ โดยก�าหนดผใหขอมลส�าคญประกอบดวย ผทรงคณวฒ ผบรหาร และขาราชการ สวนราชการ

ส�านกนายกรฐมนตร จากนนน�าผลการวจยเชงคณภาพมาท�าการวจยเชงปรมาณโดยใชแบบสอบถาม ถาม

ความคดเหนจากประชากรและกลมตวอยาง ไดแกขาราชการสวนราชการ สวนราชการส�านกนายกรฐมนตร

จ�านวน 4,235 คน กลมตวอยางไดมาโดยใชสตรของยามาเน ไดกลมตวอยาง จ�านวน 353 คน

เครองมอทใชในกำรวจยเครองมอทใชในการวจยเชงคณภาพ คอ 1) การศกษาเอกสาร (Documentary Study) เปนการศกษา

ขอมลจากเอกสารต�าราวชาการ หนงสอและงานวจยทเกยวของ 2) การสมภาษณเจาะลก (In-depth Interview)

เปนการเกบรวบรวมขอมล ตามแนวทางการวจยเชงคณภาพ โดยใชแบบสมภาษณ การสมภาษณเจาะลก

เปนการสมภาษณ อยางไมเปนทางการเพอตองการขอมลลกซงเกยวกบเรองนนๆ

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ การน�าผลการวจยเชงคณภาพไปส�ารวจความคดเหนของ

ขาราชการ สวนราชการส�านกนายกรฐมนตรโดยใชแบบสอบถาม (Questionnaire) ทผวจยสรางขน

กำรเกบรวบรวมขอมล (Data Collections)การเกบรวบรวมขอมลในการวจย แบงออกเปน 3 ขนตอน ดงน 1) เกบรวบรวมขอมลจากเอกสาร

และงานวจยทเกยวของ 2) การสมภาษณเชงลกกบผทรงคณวฒ ผบรหารและขาราชการ สวนราชการส�านก

นายกรฐมนตร 3) การใชแบบสอบถาม สอบถามกบกลมตวอยาง

กำรวเครำะหขอมลการวเคราะหขอมลเชงคณภาพ (Qualitative Data) ด�าเนนการวเคราะหขอมลจากเทปบนทก

การสมภาษณ สรปประเดนส�าคญๆ และน�าแตละประเดนมาประมวลเขาดวยกน แลวสรปเปนภาพรวมของ

ตวแบบผน�าตนแบบส�าหรบการบรหารราชการตามหลกธรรมาภบาลสวนราชการส�านกนายกรฐมนตร

การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ (Quantitative Data) เปนการประมวลผลและวเคราะหขอมลโดยใช

โปรแกรมส�าเรจรป สถตทใชในการวเคราะห คอ รอยละ (Percentage) คาเฉลย (Mean) สวนเบยงเบนมาตรฐาน

(Standard Deviation)


ผลกำรศกษำการวจยเรองผน�าตนแบบส�าหรบการบรหารราชการตามหลกธรรมาภบาล สวนราชการส�านกนายก

รฐมนตร ไดตวแบบของผน�าตนแบบส�าหรบการบรหารราชการ คอ “PRIME”

P แทนค�าวา Professional หมายถง ความเปนมออาชพของผน�าตนแบบส�าหรบการบรหารราชการตาม

หลกธรรมาภบาลในสวนราชการส�านกนายกรฐมนตร ประกอบดวย

1. ความรอบร รลก รจรง มความคดรเรม ท�างานเชงรก มความเปนผน�ามออาชพโดยเฉพาะอยางยง

ในยคโลกาภวตน ซงเทคโนโลยสารสนเทศเขามามบทบาทตอชวตประจ�าวนและตอองคกร ขอมลขาวสาร

วชาความรตางๆ เปลยนแปลงไปอยางรวดเรว ผน�ามออาชพจะตองมความรเกยวกบสภาพแวดลอมทงภายใน

และภายนอกองคการ จะตองรจกวเคราะหจดแขง จดออน โอกาสและอปสรรค ตองรสภาพสงคม การเมอง

เศรษฐกจ ผน�าจะตองมความรอยางลกซงในภารกจและหนาทขององคกร รวมทงตองศกษาหาความรอยเสมอ

จะไดเกดความคดดๆ ใหมๆ และน�ามาใชใหการท�างานเปนไปในเชงรกใหมากยงขน

2. ความสามารถในการบรหารเชงยทธศาสตร (Strategic Management) มงผลสมฤทธในการบรหาร

อยางมประสทธภาพ (Results Based Management) ผน�าหรอผบรหารจะตองบรหารจดการโดยการก�าหนด

พนธกจ วตถประสงคและเปาหมายใหชดเจน รวมทงค�านงถงการบรหาร โดยการใชทรพยากรอยางประหยด

เกดประสทธภาพและบรรลเปาหมายทวางไว มงเนนการบรหารผลผลตและผลลพธแทนทการบรหารปจจย

น�าเขาและกระบวนงานดงเชนในอดต

3. ความสามารถในการบรหารโดยการประยกตใชแนวความคดและระบบทเปนสากลใหเขากบ

วฒนธรรมและสภาพแวดลอมของราชการไทยได

4. ความช�านาญเปนพเศษในการบรหารจดการแบบบรณาการ ผน�าจะตองสามารถบรหารจดการ

โดยบรณาการการท�างานของทกภาคสวนทเกยวของ โดยการสรางความเปนหนสวน (Partnership) และ

การท�างานในลกษณะเครอขาย (Networking) สามารถตอบสนองความตองการของผมสวนเกยวของ

5. ความสามารถสรางและพฒนานวตกรรมทางการบรหาร ผน�าทดตองคดโครงการ กจกรรม และ

กระบวนการท�างานแนวใหม โดยน�าเทคโนโลยททนสมยและระบบการบรหารจดการแบบใหมมาใชใหเกด

ประโยชน

6. ความสามารถสรางวฒนธรรมการท�างานทยดผลงานเปนหลก ซงจะชวยสรางขวญก�าลงใจและ

จงใจใหบคลากรสรางสรรคผลงานทมคณภาพ ประสทธภาพขน

7. ความตระหนกและปฏบตตนโดยวางตวเปนกลางในทางการเมองสามารถท�างานไดกบทกฝายทง

ฝายขาราชการการเมองและขาราชการประจ�า การบรหารราชการในหนวยงานส�านกนายกรฐมนตรจะประสบ

ความส�าเรจไดตองอาศยความสมพนธทเหมาะสมและราบรนระหวางกนทงสองฝาย

R แทนค�าวา Role Model หมายถง ผน�าตนแบบตองเปนแบบอยางทด ไดแก

1. เปนแบบอยางทดในการปฏบตงานและในการปฏบตตนทงในเรองความขยนขนแขง ความซอสตย

โปรงใส ไมหาประโยชนจากต�าแหนงหนาท

2. เปนผน�าททนสมย มคณธรรม จรยธรรม มความรบผดชอบตอหนาท ตอประชาชน ตอประเทศชาต

3. มภาพลกษณ บคลกภาพ การแตงกายและการวางตวทเหมาะสม รจกออนนอมถอมตน ผน�าตองม

มารยาททางกาย มความประพฤตและปฏบตทด ทางวาจา คอ ไมใชถอยค�ารนแรง ดดาหยาบคาย แสดงอ�านาจ

บารม และทางใจ คอ การคดด คดชอบ การใหอภย และการคดเชงบวก

4. ใชหลกเมตตาธรรมในการบรหาร ไมมการอคต ล�าเอยง


5. มความกลา คอ กลาคด กลาท�า กลาตดสนใจบนหลกของความถกตองชอบธรรมยดหลกวชาและ

จรรยาวชาชพ ไมยอมโอนออนตามอทธพลใดๆ

6. มพลง ความมงมน ความกระตอรอรนในการท�างานและแสวงหาความรใหมๆ

7. มจตสาธารณะรจกการให การเสยสละประโยชนสวนตนเพอประโยชนสวนรวม

8. มการก�าหนดกฎ กตกา มารยาท เพอสรางการยอมรบจากทกฝาย

9. มการยกยองคนทท�าด และลงโทษคนทท�าไมด

10. มการน�าหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการบรหารจดการและการด�าเนนชวต

I แทนค�าวา Intelligence หมายถง สตปญญา ความเฉลยวฉลาดของผน�าตนแบบ ซงประกอบดวย

1. มไหวพรบปฏภาณในการคด วนจฉยสงตางๆ

2. มความสามารถในการสรางมลคาเพม (Value Added)

3. มความสามารถในการคดและมองภาพแบบองครวม (Conceptual Thinking)

4. มทกษะในการคดวเคราะหอยางเปนระบบ (Analytical and Systematic Thinking)

5. มความเขาใจในเชงนโยบายและผลกระทบทอาจจะเกดขน

6. มความสามารถในการประเมนสถานการณในระดบยทธศาสตร

7. มวฒภาวะทางอารมณสง

M แทนค�าวา Morality หมายถง คณธรรม และธรรมาภบาล เปนสงทผน�า ตนแบบจะตองใหความส�าคญ

โดยน�าระบบคณธรรมและหลกธรรมาภบาลมาใช เพอใหการบรหารงานเปนไปอยางมประสทธภาพ ผน�าจงควร

ตองบรหารโดยค�านงถงเรองตางๆ ดงตอไปน

1. บรหารใหเปนไปตามขอกฎหมาย กฎ และระเบยบตางๆ อยางเปนธรรม

2. บรหารโดยมมาตรฐานเดยวกน ไมมการบรหารแบบสองมาตรฐาน (Double Standard)

3. การใหความดความชอบ การเลอนขน เลอนต�าแหนงจะตองค�านงถงหลกความร ความสามารถ

และผลงาน

4. บรหารดวยความเสมอภาค ไมเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรม

5. บรหารจดการโดยยดหลกการมสวนรวมจากทกภาคสวนทเกยวของ

6. บรหารโดยใชทรพยากรอยางประหยดและเกดประโยชนสงสด

7. บรหารโดยไมมผลประโยชนขดกนระหวางผลประโยชนของทางราชการและผลประโยชนสวนตว

(Conflict of Interest)

8. มจตส�านกในการปฏบตงานตอประเทศชาตและประชาชน

9. ดแลสงเสรมใหผใตบงคบบญชายดมนและปฏบตตามหลกคณธรรมและหลกธรรมาภบาล

E แทนค�าวา Executive Competency หมายถง สมรรถนะของผน�าจากการศกษาผน�าตนแบบส�าหรบ

การบรหารราชการตามหลกธรรมาภบาล สวนราชการส�านกนายกรฐมนตรพบวา ผน�า มสมรรถนะดงตอไปน

1. มวสยทศน มความสามารถในการก�าหนดทศทาง ภารกจและเปาหมายการท�างานทชดเจน

2. มความเปนผน�า สามารถสรางใหทมงานเกดความรวมแรงรวมใจในการปฏบตภารกจใหส�าเรจ

ลลวง

3. มการวเคราะหสภาพแวดลอม คดคาดคะเนและคาดหมายความเปลยนแปลงในอนาคต รวมถง

สามารถกระตนและสรางแรงจงใจใหบคลากรเหนความส�าคญของการบรหารการเปลยนแปลงและบรหารให

เกดการเปลยนแปลงอยางมประสทธภาพ


4. มความสามารถและมทกษะในการสอสาร ถายทอดความคดและโนมนาวบคลากรใหด�าเนนการ

ใหบรรลภารกจตามทไดวางแผนไว

5. มการประสานความสมพนธและการท�างานรวมกบทกฝายทเกยวของเพอสรางความเขาใจและ

สรางความสมพนธทดในการท�างาน

6. มความสามารถในการปรบตวและยดหยนเพอใหเขากบสถานการณ รวมถงรบฟงขอคดเหนใน

มมมองทแตกตางกน

สรปผลกำรศกษำตวแบบ PRIME ดงกลาวขางตนสอดคลองกบงานวจยของรชตกาญจน ดษฐอวม (2543) ทศกษาเรอง

ตวแบบผน�าองคการในทศวรรษหนา : กรณศกษา บรษทวทยการบนแหงประเทศไทย จ�ากด พบวา คณลกษณะท

พงมของผน�าทมความส�าคญและจ�าเปนสงสด 10 อนดบแรก คอ มลกษณะความเปนผน�า มคณธรรม จรยธรรม

มความคดรเรมสรางสรรค มวสยทศน มความสามารถในการเรยนรสงใหมๆ มการพฒนาตนเองอยเสมอ มการ

ยดหยน และปรบตว มการวางแผนการท�างาน มวฒภาวะและมความยตธรรม และงานวจยของนนทวรรณ

อสรานวฒนชย (2550) ทศกษาภาวะผน�าทพงประสงคในยคโลกาภวตน ศกษาจากหลกพทธธรรม พบวา

บทบาทผน�าทดตามแนวคดทฤษฎตะวนตกประกอบดวยบทบาทพนฐานทส�าคญ 4 ประการ คอ การก�าหนด

ทศทาง (Path finding) เปนการก�าหนดทศทางขององคกรใหเปนไปตามวสยทศนทวางไว การจดระบบการท�างาน

(Alignment) การมอบอ�านาจ (Empowerment) เปนการมอบหมายความรบผดชอบใหแกบคคลทเหมาะสมเพอ

ใหการท�างานเปนไปอยางมประสทธภาพ แบบอยางการเปนผน�า (Modeling) ส�าหรบภาวะผน�าทดตามหลก

พทธธรรม ผน�าทดตองยดหลกธรรม สภตรา วมลสมบต (2549) ไดศกษาเรอง ธรรมาภบาลกบองคกรปกครอง

สวนทองถน: ศกษากรณองคการบรหารสวนต�าบลเกยไชย อ�าเภอชมแสง จงหวดนครสวรรค พบวา ปจจยทสง

ผลใหองคการบรหารสวนต�าบลเกยไชย ประสบความส�าเรจไดเกดจากปจจย 3 ประการ ไดแก ปจจยดานผน�า

หรอผบรหาร ปจจยดานทมงานหรอองคกร และปจจยดานการมสวนรวมของประชาชน ซงในการด�าเนนงาน

ของทง 3 ปจจยมการน�าหลกการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาลมาก�าหนดเปนนโยบายในการปฏบต ไดแก

หลกนตธรรม คณธรรม ความโปรงใส การมสวนรวม ความรบผดชอบและความคมคา นอกจากนยงเนนในเรอง

ของความซอสตยและโปรงใสในการบรหาร

ขอเสนอแนะ1. สวนราชการส�านกนายกรฐมนตร เปนหนวยงานกลางทปฏบตงานในดานใหค�าปรกษาและสนบสนน

การท�างานของรฐบาล มลกษณะงานเปนมนสมองของรฐบาลในดานงบประมาณ บคคล ยทธศาสตร การสราง

นวตกรรมในการบรหารราชการแผนดน ฯลฯ ผน�าในสวนราชการนจะมผบรหารทเปนนกการเมอง ซงอาจสงผล

ใหผน�าองการเมองเพอเขาสต�าแหนง เพอความดความชอบ ท�าใหเกดปญหาการแบงพรรคแบงพวกทเปนความ

ลมเหลวขององคกร ดงนน สวนราชการจะตองมนโยบายและระบบการบรหารทรพยากรบคคลทชดเจนเปนธรรม

ทงในเรองการสรรหา พฒนา แตงตง โยกยาย

2. ผน�าสวนราชการส�านกนายกรฐมนตร ควรมความเปนกลางทางการเมอง และสามารถประสาน

ประโยชนทงฝายการเมองและฝายขาราชการประจ�า

3. ผน�าสวนราชการส�านกนายกรฐมนตร ควรใหความส�าคญในเรองของการพฒนาหลกสตรการฝกอบรม

เพอเตรยมบคคลใหมความพรอม ส�าหรบเปนผบรหารอยางตอเนองตงแตผบรหารระดบตนจนถงผบรหารระดบ


สง ทงทางดานการบรหาร และดานคณธรรม จรยธรรม

4. ผน�าสวนราชการส�านกนายกรฐมนตร ควรใหความส�าคญในเรองของการปรบปรง แกไข กฎ ระเบยบ

กตกาใหมความคลองตว เออตอการบรหารงาน เนองจากกฎ ระเบยบ กตกาทใชอยอาจบนทอนการเปนผน�าท

ดโดยไมรตว สงผลใหผน�าไมกลาคด ไมกลาท�า ซงจะกระทบตอประสทธภาพในการบรหารงานได

5. ผน�าส�านกนายกรฐมนตร ควรจะใหความส�าคญกบวฒนธรรมและคานยมองคกรทเออตอการบรหาร

ราชการตามหลกธรรมาภบาลอยางเปนรปธรรม

6. ผ น�าส�านกนายกรฐมนตร ควรไดรบการพฒนาใหเปนมออาชพ เปนผ น�าตนแบบทด เปนผ ม

ความเฉลยวฉลาดทงดานสตปญญา และอารมณ เปนผมคณธรรม และสมรรถนะหลกส�าหรบผบรหาร

7. ควรมการท�าวจย และประเมนผลการบรหารของผน�าตามหลกธรรมาภบาล อยางเปนระบบและ

ตอเนอง

เอกสำรอำงองก.พ., ส�านกงาน. (2551). ขาราชการ ขาของแผนดน. กรงเทพฯ : ส�านกงาน ก.พ.

__________. (2546). การบรหารกจการบานเมองและสงคมทด (Good Governance). กรงเทพฯ : ส�านกงาน ก.พ.

ชยอนนต สมทวณช. (2550) ธรรมาภบาล การมสวนรวมของประชาชนและกระบวนการทางดานสงแวดลอม. กรงเทพฯ : สายธาร.

ชนะศกด ยวบรณ. (2543). กระทรวงมหาดไทยกบการบรหารจดการทด (Good Governance). กรงเทพฯ : บพตร การพมพ.

ประเวศ วะส. (2542). ยทธศาสตรชาต. กรงเทพฯ : ส�านกงานกองทนเพอสงคมธนาคารออมสน.

รตตกรณ จงวศาล. (2544). ภาวะผน�าการเปลยนแปลง (Transformational Leadership) วารสารสงคมศาสตร. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ศรวรรณ เสรรตน และคณะ. (2546). การบรหารเชงกลยทธและกรณศกษา. กรงเทพฯ : ธระฟลม.

สเทพ เชาวลต. (2548). การนกบรหารจดการภาครฐแนวใหม. กรงเทพฯ : เสมาธรรม.

Kouzes, J.M. and B.Z. Posner. (2002). The Leadership Challenge : How to keep getting extraordinary things done in organizations. San Francisco : Jossey-Bass.


บทคดยอการวจยเรอง “การน�านโยบายธรรมาภบาลไปปฏบตในองคกรปกครองสวนทองถน: วเคราะหกรณองคกร

ปกครองสวนทองถน อ.เมอง จ.ปราจนบร” มวตถประสงคเพอศกษาถงระดบการปฏบตและปจจยทมอทธพลตอ

การน�าหลกธรรมาภบาลมาใชในองคกรปกครองสวนทองถน โดยมกลมตวอยางไดแก (1) ขาราชการขององคกร

ปกครองสวนทองถน 108 คน และ (2) ประชาชน 398 คน เกบขอมลโดยใชแบบสอบถามและวเคราะหขอมล

โดยวธทางสถต ผลการศกษาพบวา องคกรปกครองสวนทองถน มการด�าเนนการตามหลกธรรมาภบาลทกดาน

ซงไดแก หลกนตธรรม คณธรรม ความโปรงใส การมสวนรวม ความรบผดชอบ และความคมคา ในระดบมาก

การทดสอบสมมตฐานพบวา ปจจยดานนโยบาย ดานการก�าหนดภารกจและการมอบหมายงาน ดาน

ผบรหารและบคลากรผปฏบตงาน ดานการบรหารงานบคคล ดานสมรรถนะองคการ และดานการมสวนรวม

ของประชาชน มอทธพลตอการน�าหลกธรรมาภบาลไปปฏบต

AbstractThis research on the implementation of the good governance policy in local administrative

organizations, a case study of Muang district, Prachin Buri province, has the objectives to study the

levels and influential factors affecting such implementation. The selected groups are (1) 108 local

government officials and (2) 398 residents from 14 local administrative organizations. The data are

collected with the use of the questionnaires, then analyzed by statistical methodology. Findings can

be summarized that the achieved in policy implementation of good governance are at good levels

in all six variables: (1) the rule of law, (2) ethics and morality, (3) transparency, (4) participation,

(5) accountability and (6) value for money.

The hypothesis test shows that the policy, task assignments, executives as well as

การน�านโยบายธรรมาภบาลไปปฏบตในองคกรปกครองสวนทองถน วเคราะหกรณองคกรปกครองสวนทองถน อ�าเภอเมอง จงหวดปราจนบรImplementation Of The Good Governance Policy In Local

Administrative Organization :

A Case Analysis of Maung District, Prachin Buri Province

รอยโทหญง สรกาญจน เอยมอาจหาญ และดร.หควณ ชเพญ

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรปทม


implementers, personnel administration, capacity and organizational aspects, and citizens’

participation are affecting good governance policy implementation.

บทน�ำวกฤตเศรษฐกจทรนแรงทไดเกดขนในประเทศไทยและประเทศอนๆ ในชวงป พ.ศ. 2540 ท�าใหหลาย

ภาคสวนมองหาสาเหตและเรมหาแนวคดทจะแกไขปญหาและปองกนการเกดขนอกของวงจรปญหาดงกลาว

ในทสดจงไดเกดแนวคดเรองการสรางการบรหารจดการทดขน อยางเปนรปธรรมจากมการประกาศใช

รฐธรรมนญฉบบป พ.ศ. 2540 โดยในรฐธรรมนญฉบบดงกลาว มแนวคดทางการบรหารทมงใหภาครฐและ

ภาคประชาชนมปฏสมพนธกนมากขน ใหประชาชนมสวนรวมมากขน ทงรวมคด รวมท�า และรวมตรวจสอบ

ซงถอไดวาเปนหลกการบรหารจดการซงน�าไปสระบบการบรหารกจการบานเมองทด หรอ ธรรมาภบาล (Good

Governance)

หลกธรรมาภบาล เปนหลกการทองคกรทงภายในและภายนอกประเทศ เหนพองตองกนวา สามารถน�า

มาใชเพอแกไขปรบปรงและพฒนาระบบบรหารจดการบานเมองใหมประสทธภาพและประสทธผล ซงจะเปน

หนทางน�าพาให ประสบความส�าเรจในการบรหารจดการบานเมอง หลกธรรมาภบาลจงเปนเสมอน ยาวเศษ ท

ทกคนตางใหความหวงวาเมอน�ามาใชแลว สภาพปญหาตางๆ ทรางกายตองเผชญ จะหายเปนปกตและสามารถ

พฒนาใหแขงแรงได แตความเปนจรงทเกดขนคอ หลงจากทมการสนบสนนใหน�าหลกธรรมาภบาลนนมาใช

ในชวงระยะเวลาหนงแลว ปญหาหลายๆ ประการทประเทศตองประสบอย กยงไมสามารถคลคลายได และใน

บางประเดน ยงสามารถเหนไดถงความรนแรงทมมากขนกวาเดมอกดวย

จงเกดเปนประเดนความสงสยและมการตงค�าถามถง ขนตอนการน�านโยบายธรรมาภบาลไปปฏบต

เพราะเมอมความเหนพองกนวา ธรรมาภบาล เปนหลกการทดทไดเกดขนจรงจากความสนบสนนจากหลายๆ

สวน แตเมอถงระยะหนงแลว ยงไมสามารถเหนผลจากการปฏบตไดอยางชดเจนและเปนทพอใจ ดงเชนขอมลท

ไดจากการศกษาของบรษททปรกษาดานความเสยงทางการเมองและเศรษฐกจ (Political and Economic Risk

Consultancy : PERC) ประจ�าป พ.ศ. 2550 ระบถงอนดบการคอรรปชนในประเทศไทยเมอเปรยบเทยบกบ

ประเทศอนๆ ในเอเซย พบวา ประเทศไทยมคะแนนความเสยงตอการทจรตคอรรปชนอยในระดบมาก (โกวทย

พวงงาม, 2553, หนา 5) ซงแสดงใหเหนไดวา แมวาประเทศไทยจะมนโยบายในการบรหารงานโดยใชหลก

ธรรมาภบาลกตาม แตอตราความเสยงตอการเกดขนของกระบวนการคอรรปชนยงมอยในระดบมาก

ทงนอาจเปนไปไดวา การสงเสรมการน�าหลกธรรมาภบาลมาใชในประเทศไทย ในชวงแรกจะเนนไปท

การบรหารราชการแผนดนทงสวนกลางและสวนภมภาค ทงทการบรหารราชการสวนทองถนนนนบวนจะยงม

ความส�าคญมากขนเปนล�าดบ ประเทศตางๆ ทวโลก โดยเฉพาะประเทศทขนชอวาเปนประเทศทพฒนาแลว

มกจะกลาวอางถงความเปนประชาธปไตยของตนโดยผานการมองไปยงโครงสรางทถอเปนพนฐานของอ�านาจ

นนคอมงเนนใหเหนถงแนวคดการกระจายอ�านาจวาไดหยงรากลกลงไปในโครงสรางการเมองการปกครองและ

การบรหารในทองถนหรอไม และยงไดผลกดนใหรปแบบการกระจายอ�านาจนนกลายเปนกฎเกณฑมาตรฐาน

ททกประเทศทวโลก ควรจะยอมรบเพอน�าไปใชปรบปรงระบบโครงสรางของตวเองเพอใหสามารถขนชอไดวา

เปนหนงในประเทศทพฒนาแลว เพอใหไดรบการยอมรบจากนานาชาตอกดวย

และโดยเหตผลทวา ประชาชนสวนใหญของประเทศอยภายใตการปกครองสวนทองถน ตองพงพา

การจดการและใหบรการขององคกรปกครองสวนทองถน และเชอวาประชาชนจะไดรบประโยชนเตมทหากองคกร

ปกครองสวนทองถนบรหารงานตามหลกธรรมาภบาล จงมความพยายามกลาวถงการน�าหลกธรรมาภบาลมา


ปรบใชในการบรหารงานในบรบทของทองถน โดยพยายามคนหาโอกาสทจะด�าเนนการดงกลาวพรอมๆ กบ

การถายโอนภารกจหนาทไปยงสวนทองถน เพราะในทองถนยงคงมเรองเกยวกบการทจรตคอรรปชนทเกดขน

อยางมากมาย เชน ขอมลการกลาวหาและเรองรองเรยนบคลากรขององคกรปกครองสวนทองถน ทถกกลาว

หาตอคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต วามการกระท�าการทจรต ระหวาง พ.ศ. 2543

- 2550 รวม 8 ป พบวา มเรองทถกกลาวหาถง 5,508 เรอง โดยเกยวของกบผถกกลาวหาจ�านวน 9,267 คน

(โกวทย พวงงาม, 2553, หนา 8-9)

จากกรณขางตน ผวจย จงเหนวา ถงเวลาทเราจะตองหนกลบมาทบทวนกระบวนการดงกลาวกนใหม

โดยมงเนนและใหความส�าคญกบขนตอนการน�าไปปฏบต (Policy Implementation) เปนส�าคญวา ในการน�า

นโยบายไปปฏบตนน มปญหา อปสรรค และมแนวทางในการแกไขปญหาดงกลาวอยางไร รวมถงมงศกษาวา

หนวยงานมการสงเสรม สนบสนนและรวมมอจากบคลากรในหนวยงานปฏบต อยางจรงจง หรอไม อยางไร

งานวจยน จงมความมงหมายทจะศกษาและวเคราะหประเดนทเกยวของกบหลกเกณฑและวธการบรหาร

กจการบานเมองทดตามแนวทางทรฐบาลสงเสรม ภายในขอบเขตขององคกรปกครองสวนทองถนโดยคาดหวงวา

ผลจากการศกษาจะเปนขอมลในเชงประจกษทรฐบาลจะสามารถใชเปนแนวทางการสงเสรมใหทองถนพฒนา

โดยยดหลกธรรมาภบาลเปนเครองมอ

วตถประสงคกำรวจย1. เพอศกษาถงระดบการน�านโยบายธรรมาภบาลมาใชในการบรหารงานในองคกรปกครองสวนทองถน

2. เพอศกษาถงปจจยทมอทธพลตอการน�านโยบายธรรมาภบาลมาใชในองคกรปกครองสวนทองถน

3. เพอวเคราะหถงปญหา อปสรรค ตอการน�านโยบายธรรมาภบาลมาใชในการบรหารราชการสวนทองถน

4. น�าเสนอแนวทางการแกไขปญหาและเพมประสทธภาพในการน�านโยบายธรรมาภบาลมาใชในองคกร

ปกครองสวนทองถน

วธกำรวจยงานวจยน เปนการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยใชวธการวจย 2 สวน ไดแก วธการ

วจย เชงปรมาณและวธการวจยเชงคณภาพ แบบ Mix Methods โดยมรายละเอยด ดงน

1. ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจย ไดแก

1.1 กลมตวอยางทเปนตวแทนของประชากรขององคกรปกครองสวนทองถน จ�านวนทงหมด 14 แหง

ไดแก ขาราชการทปฏบตงานอยในส�านกงานองคกรปกครองสวนทองถน ดวยวธการสมตวอยางอยางงาย ไม

อาศยความนาจะเปน โดยสมจากขาราชการทกหนวยงานทมอยในองคกรปกครองสวนทองถน หนวยงานละ

2 คน รวมทงสน 108 คน และประชากรทงหมดในสวนผบรหารองคกรปกครองสวนทองถนทง 14 แหง เพอ

ท�าการสมภาษณเชงลก (In-Dept Interview)

1.2 กลมตวอยางทเปนตวแทนประชากรของผมสทธเลอกตงจ�านวน 79,746 คน โดยการแทนคา

ประชากร ดวยสตรการค�านวณขนาดกลมตวอยางของ Taro Yamane ทระดบนยส�าคญ 0.05 ความคลาดเคลอน

รอยละ 5 ท�าใหไดขนาดกลมตวอยางจ�านวน 398 คน และท�าการสมตวอยางแบบไมอาศยความนาจะเปน โดย

วธการสมแบบบงเอญ (Accidental Sampling) จากผมาตดตอกบองคกรปกครองสวนทองถนในเวลาทท�าการ

เกบขอมล

2. เครองมอทใชในการวจย เปนแบบสอบถามเพอใชสอบถามความคดเหนขาราชการผปฏบตงานใน


องคกรปกครองสวนทองถน เกยวกบการด�าเนนงานตามหลกธรรมาภบาลและปจจยทมอทธพลตอการน�าหลก

ธรรมาภบาลมาใช และแบบสอบถามเพอใชสอบถามความคดเหนประชาชน เกยวกบการบรรลเปาหมายตาม

พระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. 2546 รวมถงแบบสมภาษณ

ผบรหารองคกรปกครองสวนทองถนเกยวกบการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาลและปญหา อปสรรคทพบใน

การบรหารงาน โดยมการตรวจสอบคณภาพเครองมอในการวจยดวยการตรวจสอบความตรงเชงเนอหา (Content

Validity) จากผเชยวชาญจ�านวน 5 ทาน และตรวจสอบคาความเทยง (Reliability) ไดคา IOC ผานในระดบ 0.873

จากแบบสอบถามส�าหรบขาราชการ และไดคา IOC ผานในระดบ 0.89 จากแบบสอบถามส�าหรบประชาชน

3. การวเคราะหขอมลและสถตทใช แบงเปน 4 สวนเพอตอบค�าถามตามวตถประสงค คอ

3.1 การวเคราะหขอมลเกยวกบระดบธรรมาภบาล และการวเคราะหขอมลเกยวกบระดบของปจจย

ทมอทธพลตอระดบการน�านโยบายธรรมาภบาลไปปฏบต ในการด�าเนนงานขององคกรปกครองสวนทองถน

ใชวธการหาความถ (Frequency Distribution) เปนคารอยละ (Percentage) คาเฉลย ( ) คาสวนเบยงเบน

มาตรฐาน (SD)

3.2 การวเคราะหขอมลในการทดสอบสมมตฐาน เกยวกบการวเคราะหความสมพนธระหวางปจจย

ทสงผลตอการน�านโยบายไปปฏบตกบผลการด�าเนนงานตามหลกธรรมาภบาลในองคกรปกครองสวนทองถน

โดยการทดสอบจากคาสมประสทธสหสมพนธแบบเพยรสน

3.3 การวเคราะหแบบถดถอยพหคณ ระหวางปจจยทสงผลตอการน�านโยบายไปปฏบตกบผล

การด�าเนนงานตามหลกธรรมาภบาลในองคกรปกครองสวนทองถนเพอท�านายความเปนไปไดของปจจยทมผล

ตอการน�านโยบายไปปฏบตทง 6 ดานทมอทธพลตอผลการด�าเนนงานตามหลกธรรมาภบาลในองคกรปกครอง

สวนทองถน

3.4 การสมภาษณเชงลก (In-Depth Interview) แบงเปน การสมภาษณผบรหารองคกรปกครอง

สวนทองถน และการสมภาษณขาราชการขององคการ ทถอไดวาเปน ผใหขอมลส�าคญ (Key informants)

เปนการสมภาษณ ถงความคดเหนเกยวกบปจจยทเปน ปญหา อปสรรค ทมตอการน�านโยบายธรรมาภบาล

มาปฏบตในองคกรปกครองสวนทองถน

ผลกำรวจย1. ผลการด�าเนนงานตามหลกธรรมาภบาลในองคกรปกครองสวนทองถนมคาคะแนนอยในระดบสง

ทกหลกการ ไดแก หลกนตธรรม หลกคณธรรม หลกความโปรงใส หลกการมสวนรวม หลกความรบผดชอบ

และหลกความคมคา

2. การวเคราะหความสมพนธระหวางปจจยทสงผลตอการน�านโยบายธรรมาภบาลไปปฏบต พบวา

ปจจยทง 6 ดาน มความสมพนธกบผลการด�าเนนงานตามหลกธรรมาภบาล โดยปจจยดานผบรหารและบคลากร

ผปฏบตงาน มความสมพนธกบผลการด�าเนนงานตามหลกธรรมาภบาลมากทสด และปจจยดานสมรรถนะ

องคการมความสมพนธเชงบวกกบผลการด�าเนนงานตามหลกธรรมาภบาลนอยทสด

3. การสรางสมการท�านายระหวางปจจยทสงผลตอการน�านโยบายไปปฏบตกบผลการด�าเนนงาน

ตามหลกธรรมาภบาล พบวา มเพยง 2 ปจจยเทานนคอ ปจจยดานผบรหารและบคลากรผปฏบตหนาท และ

ปจจยดานการบรหารงานบคคล ทสามารถท�านายความเปนไปได (มนยส�าคญทางสถต) ทมผลตอการน�าหลก

ธรรมาภบาลไปปฏบตในองคกรปกครองสวนทองถนทกดาน

4. ผลการศกษาความคดเหนของประชาชนตอการบรรลเปาหมายของพระราชากฤษฎกาวาดวย


หลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. 2546 พบวา ประชาชนเหนวาการบรรลเปาหมายจาก

การปฏบตงานขององคกรปกครองสวนทองถนทกขออยในระดบปานกลาง

5. ปญหาและอปสรรคทพบในการน�าหลกธรรมาภบาลมาใช คอ ปญหาดานบคลากรในองคกร ระบบ

อปถมภทเกดขนในองคกร การไมปฏบตตามหลกธรรมาภบาลอยางเตมรปแบบ การขาดแคลนงบประมาณ

มการเปลยน กฎ ระเบยบ ขอกฎหมายอยบอยครง ท�าใหผปฏบตงานสบสน การประเมนผลการปฏบตงาน

ไมถกตอง การขาดแคลน วสด อปกรณเครองใช ซงไมเพยงพอกบงานทตองปฏบต ประชาชนขาดความเขาใจ

ในหลกการมสวนรวม ขาดการใหความส�าคญกบเทคโนโลย ขาดความรวมมอกนของทกภาคสวน ทงในและ

นอกองคกร และ ปญหาอนๆ เชน สถานทการปฏบตงานไมเพยงพอ โครงสรางองคกรเลก เปนตน

อภปรำยผล1. ผลการศกษาระดบการน�านโยบายธรรมาภบาลไปปฏบตในองคกรปกครองสวนทองถน พบวา

การด�าเนนงานตามหลกธรรมาภบาลในองคกรปกครองสวนทองถนในภาพรวมมคาเฉลยอยในระดบสง

โดยเรยงล�าดบตามคาคะแนนเฉลยดงน หลกการมสวนรวม มคาคะแนนสงทสดอยในระดบสง รองลงมาคอ

หลกนตธรรม หลกความโปรงใส หลกความรบผดชอบ หลกคณธรรม และคาคะแนนต�าทสด คอ หลกความคมคา

ซงการน�าหลกธรรมาภบาลมาปฏบตในองคกรปกครองสวนทองถนในทกหลกการมคะแนนอยในระดบสงทงสน

เมอน�าผลการวจยมาเปรยบกบงานวจยอนๆ ทเกยวของ พบวา ผลการวจยทไดมความสอดคลองกบงาน

วจยของ สามารถ อนตามล (2548) สทธชย รงศรทอง (2551) เสกสรรค นสยกลา (2550) และวรพจน ทรพย

สนทรกล (2548) ทสวนใหญพบวา องคกรปกครองสวนทองถนมผลการน�านโยบายธรรมาภบาลไปปฏบตอย

ในระดบมาก

ผลจากการศกษาโดยวธการเชงปรมาณยงมความสอดคลองกบผลการศกษาเชงคณภาพ ทพบวา ผให

ขอมลสวนใหญ เหนวา ธรรมาภบาลเปนหลกการทส�าคญตอองคกรปกครองสวนทองถน เพราะสามารถสราง

ความนาเชอถอทงยงสงผลใหเกดการปรบตวเพอกอใหเกดการเปลยนแปลง ทงในเรองการก�าหนดวสยทศน

พนธกจ นโยบาย กลยทธ กจกรรม และโครงการ รวมถงการปรบพฤตกรรมของผปฏบตในการท�างาน และยง

สงผลใหเกดการกระตนจตส�านกของประชาชนในการเขารวมกจกรรมการแกไขปญหาของตนเอง ซงชวยให

ประชาชนเกดการยอมรบและน�าไปสการใหความรวมมอในระดบสงอยางตอเนอง รวมถงเกดสงคมทเขมแขง

และมคณภาพ

2. ผลการศกษาถงปจจยทมอทธพลตอการน�าหลกธรรมาภบาลมาใชในองคกรปกครองสวนทองถน

สามารถอภปรายผลไดวา

2.1 ปจจยดานนโยบาย พบวา มอทธพลตอระดบการน�านโยบายธรรมาภบาลไปปฏบตในองคกร

ปกครองสวนทองถน แตกตางกน ซงมความสอดคลองกบงานวจยของ อาภรณ ชยออน (2551) ศรส�าอาง

หวงด (2547) เสกสรรค นสยกลา (2550) ทพบวา ปจจยทเกยวของกบนโยบาย มอทธพลตอการน�านโยบาย

ธรรมาภบาลไปปฏบตในองคการ และยงสอดคลองกบ ตวแบบการวเคราะหการบรหารทสมบรณ ตามแนวคด

ของ C. Hood (1976) ทไดก�าหนดใหนโยบายเปนปจจยหนงทมผลตอการน�านโยบายไปสการปฏบตทสมฤทธ

ผล และสอดคลองกบ Sabatier และ Mazmanian (1979) ทใหความส�าคญกบนโยบายทมวตถประสงคท

ชดเจนเชนกน

2.2 ปจจยดานการมอบหมายงาน พบวา มอทธพลตอระดบการน�านโยบายธรรมาภบาลไปปฏบตใน

องคกรปกครองสวนทองถน แตกตางกน ซงสอดคลองกบงานวจยของ เสกสรรค นสยกลา (2550) กรมพนจและ


คมครองเดกและเยาวชน (2551) อาภรณ ชยออน (2551) และวศลยา พพฒนานรกษ (2549) ทพบวา ปจจยท

จดอยในกลมของการมอบหมายงาน ลวนสงผลตอการน�านโยบายไปปฏบต

ซงเปนไปตามความส�าคญของการมอบหมายงาน ทกลาวไดวา การมอบหมายงาน เปนปจจยประการ

หนงทมผลตอความส�าเรจในการด�าเนนการขององคกร เนองจาก เปนการแบงเบาภาระของผบงคบบญชา ซง

เปนขนตอนทจะเปนสวนสนบสนนใหการปฏบตงานประสบความส�าเรจและมประสทธผลและประสทธภาพ

2.3 ปจจยดานผ บรหารและบคลากรผปฏบตงาน พบวา มอทธพลตอระดบการน�านโยบาย

ธรรมาภบาลไปปฏบตในองคกรปกครองสวนทองถน แตกตางกน ซงมความสอดคลองกบงานวจยของ อาภรณ

ชยออน (2551) ศรส�าอาง หวงด (2547) วศลยา พพฒนานรกษ (2549) คณากร กรสงห สภตรา วมลสมบต

(2548) เสกสรรค นสยกลา (2550) ทลวนพบวา ปจจยดานผบรหารและบคลากรผปฏบตงาน มอทธพลตอ

การน�านโยบายธรรมาภบาลไปปฏบตในองคกร และสธดา สมานพนธ (2548) นรตน สงจน (2548) จรศกด

ศรสมล (2549) ทตางพบวา ภาวะผน�าการเปลยนแปลง และภาวะผน�าแบบแลกเปลยน มความสมพนธเชงบวก

กบประสทธผลในการปฏบตงานขององคกรปกครองสวนทองถน

2.4 ปจจยดานการบรหารงานบคคล พบวา มอทธพลตอระดบการน�านโยบายธรรมาภบาลไปปฏบต

ในองคกรปกครองสวนทองถน แตกตางกน ซงมความสอดคลองกบงานวจยของ อาภรณ ชยออน (2551)

วศลยา พพฒนานรกษ (2549) เสกสรรค นสยกลา (2550) ทพบวา ปจจยทเกยวของกบการบรหารงานบคคล

มอทธพลตอการน�านโยบายธรรมาภบาลไปปฏบตในองคการ ทงนเพราะการบรหารงานบคคล ประกอบไปดวย

หลากหลายขนตอนในกระบวนการ ทงการจดหาบคลากร การจดสรรบคลากร การพฒนาบคลากร และ

การควบคมบคลากร ตางมความส�าคญเปนอยางยงตอการปฏบตงานในองคกร

2.5 ปจจยดานปจจยดานสมรรถนะองคการ มอทธพลตอระดบการน�านโยบายธรรมาภบาลไปปฏบต

ในองคกรปกครองสวนทองถน พบวา มคา Sig นอยกวาระดบนยส�าคญทางสถตทระดบ 0.05 จงสรปไดวา ปจจย

ดานสมรรถนะองคการ มอทธพลตอระดบการน�านโยบาย ธรรมาภบาลไปปฏบตในองคกรปกครองสวนทองถน

แตกตางกน ซงมความสอดคลองกบงานวจยของ กรมพนจและคมครองเดกและเยาวชน (2551) อาภรณ

ชยออน (2551) ศรส�าอาง หวงด (2547) วศลยา พพฒนานรกษ (2549) คณากร กรสงห (2550) สภตรา

วมลสมบต (2548) นพพล สรนคครนทร (2547) ทพบวา ปจจยตางๆ ในบรบทของสมรรถนะองคการมผล

ตอการน�านโยบายไปปฏบต

นอกจากนยงมความสอดคลองกบ ตวแบบการวเคราะหทางดานการจดการของ Walter Williams

(1975) C.Hood (1976) และ P. Sabatier and D. Mazmanian (1979) ทลวนใหความส�าคญกบสมรรถนะ

องคการทงสน

2.6 ปจจยดานการมสวนรวมของประชาชน พบวา มอทธพลตอระดบการน�านโยบายธรรมาภบาล

ไปปฏบตในองคกรปกครองสวนทองถน แตกตางกน ซงมความสอดคลองกบงานวจยของ อาภรณ ชยออน

(2551) สภตรา วมลสมบต (2548) นพพล สรนครนทร (2547) ทพบวา การมสวนรวมและความรความเขาใจ

ของประชาชน สงผลใหการน�านโยบายไปปฏบตประสบความส�าเรจ ทงน เนองจากการใหประชาชนเขามาม

สวนรวมทางการเมองจะชวยปรบปรงคณภาพของการตดสนใจใหดขน ชวยลดคาใชจายและความลาชา สามารถ

น�าผลจากการมสวนรวมไปปฏบตงานไดดกวา หลกเลยงการเผชญหนาและยงท�าใหเจาหนาทผปฏบตงานม

ความใกลชดกบประชาชนมากยงขน ซงจะเปนการสงผลดตอการปฏบตงานขององคกรปกครองสวนทองถน

เปนอยางยง และหากเมอการมสวนรวมของประชาชนมระดบการมสวนรวมทสงขน กจะยงท�าใหการด�าเนน

นโยบายขององคกรปกครองสวนทองถนมประสทธภาพและประสทธผลยงขน


โดยสรปแลวจากขอมลทได พบวา ในทรรศนะของบคลากรขององคกรปกครองสวนทองถน เหนวา

องคกรปกครองสวนทองถนทตนไดปฏบตงานอยนน ไดมความพยายามด�าเนนงานตามหลกธรรมาภบาลอย

แลว แตการด�าเนนงานดงกลาว บางสวนประสบปญหาและขอจ�ากดบางประการ ซงถอเปนอปสรรคทท�าให

การด�าเนนการตามนโยบายดงกลาวยงไมสมฤทธผลอยางสมบรณ และทางองคกรปกครองสวนทองถน

สวนใหญทราบถงปญหา และขอจ�ากดทเปนอปสรรคขดขวางขององคกรทตนปฏบตงานอย ซงถอวาเปนทศทาง

ทดทจะสามารถหาทางแกไขอปสรรคดงกลาวไดในอนาคต

จากผลการวเคราะหขอมลแบบถดถอยพหคณ ยงสามารถท�านายไดวา ผบรหารและบคลากรผปฏบต

งาน และการบรหารงานบคคลมอทธพลตอการน�าหลกธรรมาภบาลไปปฏบตเกอบทกหลกการ ซงอาจสรปไดวา

ผบรหารองคกรมกเปนผทมอ�านาจสงสดในองคกร ทจะมอ�านาจในการตดสนใจเลอกทจะท�าหรอไมท�าสงใดใน

องคกร ซงเปนการก�าหนดทศทางการปฏบตงานขององคกรอยางส�าคญ โดยเฉพาะผบรหารในองคกรปกครอง

สวนทองถนในปจจบนทไดรบการเลอกตงโดยตรงจากประชาชน ท�าใหอยในสถานะของ “ฝายบรหารเขมแขง”

3. ความแตกตางระหวางผลการศกษาระดบการน�านโยบายธรรมาภบาลไปปฏบตในองคกรปกครอง

สวนทองถนท ทพบวาอยในระดบสง กบผลการศกษาถงการบรรลเปาหมายตามพระราชกฤษฎกาวาดวย

หลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด ทพบวา มคาเฉลยอยในระดบปานกลาง สามารถอภปรายผลได

วา อาจเกดจากความคาดหวงของประชาชนทมสงเนองจากวา ในชวงเวลาทผานมามการกลาวถงองคกรปกครอง

สวนทองถนวามหนาทบรหารงานทองถน โดยมงบประมาณจ�านวนมหาศาล ท�าใหประชาชนทไดรบขาวสาร

ตางมความคาดหวงกบผลงานในระดบสง แตเมอผลงานทเปนรปธรรมทออกมายงไมสามารถสอใหประชาชน

เหนไดอยางชดเจนวาองคกรปกครองสวนทองถนไดด�าเนนการอะไรเพอทองถนบาง ยอมท�าใหประชาชนม

การประเมนผลการปฏบตหนาทขององคกรปกครองสวนทองถนอยในระดบไมสงมากนกนนเอง

ขอเสนอแนะเชงวชำกำรควรมการศกษาถงวธการในการน�าหลกธรรมาภบาลมาปฏบตดงกลาวในเชงลกเพอใหทราบถง

รายละเอยดการปฏบต และขนตอนตางๆ ในการปฏบตเพอใหบรรลผลส�าเรจ โดยสรางเปนตวแบบใน

การน�าหลกธรรมาภบาลมาใชในองคกรปกครองสวนทองถนเพอใหองคกรปกครองสวนทองถนอนๆ ไดศกษา

และน�าไปใชประโยชนในการปรบปรงด�าเนนงานขององคกรปกครองสวนทองถนนนๆ ตอไป

ขอเสนอแนะเชงนโยบำย1. ปจจยทมคาคะแนนอยในระดบต�าทสด คอ ดานนโยบาย ดงนน รฐบาลหรอผทเกยวของ จงควร

ใหความสนใจอยางจรงจงโดยการก�าหนด หลกเกณฑและวธการ รวมถงกฎหมาย ระเบยบทเกยวของกบ

การด�าเนนงานขององคกรปกครองสวนทองถนใหมความสอดคลองไปกนไดกบหลกธรรมาภบาล และอาจม

การจดอบรมการน�าหลกธรรมาภบาลไปใชในองคกรปกครองสวนทองถน เพอเปนแนวทางใหองคกรปกครอง

สวนทองถนทอาจยงไมเขาใจและไมสามารถปรบใชหลกการดงกลาวในการบรหารงานไดเอง ใชเปนตวแบบ

ไปพลางกอนทจะเกดการเรยนรไดดวยตนเอง

2. หลกธรรมาภบาล ทมคาต�าทสดคอ หลกความคมคา องคกรปกครองสวนทองถนจงควรตองม

การปรบปรงแผนการใชทรพยากรขององคการใหเกดประโยชนสงสด โดยเฉพาะผลตอบแทน เชน เงนเดอน

และอนๆ ของขาราชการทไดคาคะแนนต�าทสด ซงอาจเปนเหตผลทท�าใหขาราชการบางคนไมใหความทมเท

ใน การท�างานอยางเตมก�าลงความสามารถ และยงอาจมการประพฤตมชอบหรอทจรตตอหนาท ดงนน รฐบาล


ควรมการพจารณาถงอตราคาตอบแทนทเหมาะสมทงกบงานทตองรบผดชอบและคาครองชพของขาราชการ

เพอเปนการสรางขวญและก�าลงใจทดใหกบขาราชการผปฏบตงานตามหลกการของการจงใจ เพราะนอกจากจะ

สามารถลดการทจรตตอหนาทไดแลว ยงเปนการกระตนความทมเทในการท�างานใหเกดขนไดอกทางหนงดวย

3. จากการศกษาทพบวาผบรหารและบคลากรผปฏบตงานมความส�าคญอยางมาก ดงนนการคดเลอก

ผบรหารองคกรปกครองสวนทองถนจงเปนเรองส�าคญ รฐบาลในฐานะผรางกฎหมาย จ�าเปนตองท�าการศกษา

คณสมบตทดส�าหรบผบรหารองคกรปกครองสวนทองถน และก�าหนดเปนกฎหมายเพอกลนกรองคณสมบต

ของผบรหารในขนตน กอนทจะมการใหประชาชนเปนผออกเสยงเลอกตง เนองจากการตดสนใจเลอกของ

ประชาชน อาจมปจจยทเขามาเกยวของหลายประการทอาจน�าไปสการเลอกตงทมไดค�านงถงคณธรรมของ

ผสมคร ประชาชนเองกควรมความตระหนกและท�าความเขาใจถงการปกครองในระบอบประชาธปไตย

อยางถองแท มฉะนนแลว ไมวาจะมการปรบปรงแกไของคประกอบอนๆ เทาใด กจะยงไมสามารถท�าให

การบรหารงานของทองถนสมฤทธผลได

4. บคลากรขององคกรปกครองสวนทองถน นอกจากทจะตองมความรความสามารถทเกยวของกบ

งานทตองรบผดชอบแลว จ�าเปนตองมความรเกยวกบลกษณะทางภมศาสตร ประวตศาสตร วฒนธรรมและ

ความเปนอยของทองถนทตองปฏบตงาน เพอใหสามารถปฏบตงานไดอยางถกตองตรงกบความตองการของ

ประชาชนในทองถนนนอยางจรงจง ดงนน วธการทจะท�าใหขาราชการมคณสมบตดงกลาวได จ�าเปนตองม

การใหความรโดยการฝกอบรมและประเมนผลในเรองดงกลาว หรออาจเปนการใหมบรรจแตงตงบคลากรท

เปนบคคลในทองถนนน เพราะนอกจากจะขอดในเชงความรในเชงพนทแลว ยงมขอดทคนในทองถนยอมตอง

มความรก หวงแหนและตองการพฒนาทองถนของตนเองใหมความเจรญ ซงเปนไปตามหลกของการปกครอง

สวนทองถนอยางแทจรง

5. การบรหารงานบคคลเปนอกปจจยหนงทมอทธพลตอการน�าหลกธรรมาภบาลไปปฏบตในองคกร

ปกครองสวนทองถน ดงนน ควรมการปองกนการใชระบบอปถมภเปนหลกในการบรหารงานบคคล เพราะ

สามารถ เปนการสรางขวญและก�าลงใจใหกบขาราชการเพอใหมก�าลงใจในการปฏบตงานอยางจรงจง เปน

การสรางภาพลกษณทดในสายตาประชาชนและหนวยงานตางๆ ท�าใหเกดความนาเชอถอและสามารถสราง

ความรวมมอและลดแรงเสยดทานได เปนการปองกนการทจรต คอรรปชนในการด�าเนนงานของขาราชการ

เอกสำรอำงองกรมพนจและคมครองเดกและเยาวชน กระทรวงยตธรรม. (2551). การประเมนผลการน�านโยบายการบรหาร

กจการบานเมองทดไปปฏบตของกรมพนจและคมครองเดกและเยาวชน. กรงเทพฯ : กรมพนจและคมครองเดกและเยาวชน กระทรวงยตธรรม.

โกวทย พวงงาม. (2553). ธรรมาภบาลทองถน : วาดวยการมสวนรวมและความโปรงใส. กรงเทพฯ : มสเตอร กอปป.

คณากร กรสงห. (2550). การศกษาเปรยบเทยบการน�าหลกธรรมาภบาล มาใชในองคการบรหารสวนต�าบล จงหวดนครสวรรค. วทยานพนธรฐศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม.

จรศกด ศรสมล. (2549). ภาวะผน�าการเปลยนแปลงกบประสทธผลขององคการบรหารสวนต�าบล : ศกษาเฉพาะกรณองคการบรหารสวนต�าบลในจงหวดนราธวาส. ภาคนพนธศลปศาสตรมหาบณฑต คณะพฒนาสงคมและสงแวดลอม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.


นพพล สรนคครนทร. (2547). การน�าหลกธรรมาภบาลมาปรบใชในองคการบรหารสวนต�าบล ตามทศนะของประชาชน จงหวดเชยงใหม. วทยานพนธรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม.

นรตน สงขจน. (2548). ภาวะผน�าการเปลยนแปลงกบประสทธผลในการปฏบตงานของนายกเทศมนตร: ศกษากรณเทศบาลในจงหวดปตตาน. ภาคนพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาพฒนาสงคม คณะพฒนาสงคม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

วรพจน ทรพยสนทรกล. (2548). การด�าเนนงานตามหลกเกณฑและวธการวาดวยการบรหารกจการบานเมองทด ของพนกงานเทศบาล: ศกษากรณเทศบาลในจงหวดภเกต. วทยานพนธรฐประศาสนศาสตร มหาบณฑต แขนงวชาบรหารรฐกจ สาขาวทยาการจดการ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

วศลยา พพฒนานรกษ. (2549). ปจจยทสงผลตอความพรอมในการปฏบตหนาทในยคปฏรประบบราชการของพนกงานเทศบาล: กรณศกษาเทศบาลนครพษณโลก เทศบาลนครอดรธาน และเทศบาลนครตรง. วทยานพนธรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวทยาการจดการ แขนงวชา รฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

ศรส�าอาง หวงด. (2547). ปจจยทมผลตอความพงพอใจในการปฏบตงานของขาราชการส�านกงานปลดส�านกนายกรฐมนตรหลงการปฏรประบบราชการ. บรหารธรกจมหาบณฑต มหาวทยาลยราชภฏพระนคร.

สทธชย รงศรทอง. (2551). ความส�าเรจในการสรางระบบการบรหารกจการบานเมองทด ขององคการบรหารสวนต�าบล ในอ�าเภอจอมทอง จงหวดเชยงใหม. การคนควาแบบอสระรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชารฐประศาสนศาสตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม.

สามารถ อนตามล. (2548). การใชธรรมาภบาลในการบรหารงานของผบรหารสถานศกษาในส�านกงานเขตพนทการศกษาเชยงใหม เขต 5. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม.

สธดา สมานพนธ. (2548). ภาวะผน�าการเปลยนแปลงกบประสทธผลขององคการบรหารสวนต�าบล: ศกษากรณองคการบรหารสวนต�าบลในจงหวดยะลา. ภาคนพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาพฒนาสงคม คณะพฒนาสงคม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

สภตรา วมลสมบต. (2548). ธรรมาภบาลกบองคกรปกครองสวนทองถน: ศกษากรณองคการบรหาร สวนต�าบล เกยไชย อ�าเภอชมแสง จงหวดนครสวรรค. ปรญญานพนธรฐศาสตรมหาบณฑต สาขารฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

เสกสรรค นสยกลา. (2550). การน�านโยบายธรรมาภบาลไปปฏบต: กรณศกษากรงเทพมหานคร. ดษฎนพนธปรชญาดษฎบณฑต สาขารฐประศาสนศาสตร มหาวทยาลยรามค�าแหง.

อาภรณ ชยออน. (2551). การประเมนผลการด�าเนนงานตามยทธศาสตรการบรหารกจการบานเมองทดของเทศบาลต�าบลในจงหวดเชยงใหม. การคนควาแบบอสระรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชารฐประศาสนศาสตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม.

Hood, Christopher C. (1976). The Limits of Administration. London : Wiley.

Sabatier, Pual, A. & Mazmanian, D. (1979). The Conditions of Effective Implementation: A Guide to Accomplishing Policy Objectives. Policy Analysis, 5 (4).

Williams, Walter. (1975). Implementation Analysis and Assessment. Policy Analysis.1, 3 (summer).


บทคดยอการวจยครงน มวตถประสงคเพอศกษาและเปรยบเทยบความคดเหนของผปกครองตอการจดบรการ

ของศนยพฒนาเดกเลก ในเขตเทศบาลต�าบลวงผาง อ�าเภอเวยงหนองลอง จงหวดล�าพน จ�าแนกตามภมหลง

ของผปกครอง ใชวธการวจยเชงส�ารวจจากกลมตวอยางทเปนผปกครองของเดกทเขามารบการบรการใน

ศนยพฒนาเดกเลก เทศบาลต�าบลวงผาง อ�าเภอเวยงหนองลอง จงหวดล�าพน จ�านวน 105 คน เครองมอทใช

ในการเกบรวบรวมขอมลเปนแบบสอบถาม มคาความเชอมนเทากบ .8997 สถตทใชในการวเคราะหขอมล คอ

คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคาท (t-test) การวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว

(One-way ANOVA) และเปรยบเทยบรายคดวยวธเชฟเฟ (Scheffe) ผลการวจยพบวา ผปกครองเดกศนยพฒนา

เดกเลก ในเขตเทศบาลต�าบลวงผาง อ�าเภอ เวยงหนองลอง จงหวดล�าพน ทตอบแบบสอบถามเปนเพศหญง

รอยละ 63.80 อายระหวาง 25-35 ป รอยละ 49.50 ส�าเรจการศกษาระดบชนประถมศกษา รอยละ 56.20

อาชพรบจางทวไป รอยละ 51.40 และมรายไดตอเดอนต�ากวา 5,000 บาท รอยละ 60.00 ความคดเหนของ

ผปกครองตอการจดบรการของศนยพฒนาเดกเลก ในเขตเทศบาลต�าบล วงผาง อ�าเภอเวยงหนองลอง จงหวด

ล�าพน ในภาพรวมอยในระดบเหนดวยมาก โดยเหนดวยมากทสดอนดบหนงในดานการดแลสขภาพและ

โภชนาการ รองลงมาดานสภาพแวดลอมและความปลอดภย และเหนดวยมากดานวชาการและการจดกจกรรม

ตามหลกสตร ดานบคลากรและการบรหารจดการ และดานการมสวนรวมของครอบครวและชมชนเปนอนดบ

3, 4 และ 5 ตามล�าดบ ผลการทดสอบสมมตฐานพบวา ผปกครองทมอาย ระดบการศกษา และอาชพตางกน

มความคดเหนตอการจดบรการของศนยพฒนาเดกเลกในภาพรวมแตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถต ท

ระดบ .001 สวนผปกครองทมเพศ และรายไดตอเดอนตางกน มความคดเหนตอการจดบรการของศนยพฒนา

เดกเลกในภาพรวมไมแตกตางกน

ความคดเหนของผปกครองตอการจดบรการของศนยพฒนาเดกเลก ในเขตเทศบาลต�าบลวงผาง อ�าเภอเวยงหนองลอง จงหวดล�าพน

Opinion of guardian per Service of Small the

Young Children Development Centers in Municipality

Tumbol Wangpang, Wiang-Nong-Long District,

Lamphun Province

นายอภรกษ ไชยศรหา และรองศาสตราจารย ดร. พยอม วงศสารศร



AbstractThis research aimed to study and to compare the opinion of guardian per Service of Small

The Young Children Development Centers in Municipality Tumbol Wangpang, Wiang-Nong-Long

District, Lamphun Province classified by gender, age, educational level, occupation, and income.

It was a survey research, conducted among a sample group of 105 parents of children at The

Young Children Development Centers in Municipality Tumbol Wangpang, Wiang-Nong-Long District,

Lamphun Province. The instrument used for data collection was a questionnaire with the reliability of

.8997. The statistics use for data analysis were percentage, mean, standard deviation, t-test, One-way

ANOVA, and Scheffe’ matched pair comparison. The research found that: Most of the guardian at

Young Children Development Centers in Municipality Tumbol Wangpang, Wiang-Nong-Long District,

Lamphun Province who responded to the questionnaire or 63.80% were female, while 49.50% were

between 25-35 years of age, and 56.20% had educational level of elementary education. Out of all,

51.40% worked for wages, and 60% had lower 5,000 Baht monthly income. As a whole, the opinion

of guardian per Service of Small The Young Children Development Centers in Municipality Tumbol

Wangpang, Wiang-Nong-Long District, Lamphun Province was at abundantly level. The opinion that

came first was on the aspect of to take care of health&nutrition. It was followed by the opinion on the

aspects of environment&safety and opinion on academic&matteractivity respectively. However, the

opinion on the aspect of participation of family&community came last. The hypothesis testing found

that, parents with different age, educational level and occupation as a whole, had different opinion of

guardian per Service of Small The Young Children Development Centers at statistical significance of

.001. Parents with different gender, and income had similar opinion of guardian per Service of Small

The Young Children Development.

บทน�ำเดกวย 0-5 ป คอ ชวงอายทส�าคญทสดของชวต เปนรากฐานของการพฒนาทงรางกาย จตใจ อารมณ

สงคม และสตปญญา เปนชวงวยทเหมาะสมทสดในการปพนฐานเพอยกระดบคณภาพชวตนอกเหนอจาก

การอยรอดปลอดภย โดยเฉพาะระยะ 2 ปแรกของชวงชวตเปนระยะทรางกาย และสมองมการเจรญเตบโต

อยางรวดเรว จ�าเปนตองไดรบการเลยงดทดทสดและมคณคาทงทางรางกายและสมอง เพอสงเสรมพฒนาการ

รอบดาน รวมทงการกระตนใหเกดการพฒนาไดเตมศกยภาพ หากเดกในวยนไดรบการดแลอยางถกตอง โดย

มครอบครวเปนหลก เดกจะเตบโตเปนก�าลงส�าคญในการพฒนาสงคมและประเทศชาตตอไป ดวยเหตน

พอแม ผปกครอง คร และผเลยงดเดกจงตองมความรความเขาใจในการจดประสบการณเพอพฒนาเดกใหเกด

การเรยนรและพฒนาอยางเตมศกยภาพในทกๆ ดาน (พวงนอย พนธาภรตน, 2543, หนา 4)

แนวคดดงกลาวก�าลงสวนกระแสกบสภาพความเปนจรงในปจจบน เนองจากประเทศไทยก�าลงประสบ

ปญหาวกฤตในเดกปฐมวย จากการส�ารวจสขภาพประชาชนไทยครงท 2 พ.ศ. 2539-2540 (นตยา คชภกด

และคณะ, 2543, หนา 3) พบวา ในภาพรวมเดกกอนประถมศกษามแนวโนมพฒนาการลาชาใน 4 ดาน คอ

1. พฒนาการทางกาย พบปญหาโภชนาการ น�าหนกและสวนสงตามวยนอยกวาเกณฑ อกทงม

ความบกพรองดานการใชกลามเนอมดใหญและมดเลก


2. พฒนาการทางอารมณ มปญหาในการควบคมอารมณ และการตอบสนองทางอารมณตอบคคลและ

สงเราตางๆ

3. พฒนาการทางสตปญญา มปญหาดานการใชภาษา และพฒนาการดานจรยธรรมมนอย

4. พฒนาการทางสงคม มปญหาดานการสรางทกษะทางสงคม การมสวนรวมกบผอน การตอบสนอง

ทางสงคมและการชวยเหลอตวเอง

สภาพการณทกลาวมาขางตน เปนประเดนทรฐบาลใหความส�าคญอยางมากดวยตระหนกวาการอบรม

เลยงดเดกกอนประถมศกษานนมผลตอคณภาพของคนตลอดชวต ดงนน กระทรวงศกษาธการ จงไดก�าหนด

นโยบายและแผนการศกษาส�าหรบเดกปฐมวย (0-5 ป) พ.ศ. 2545-2549 ขน (ส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาแหงชาต, 2544, หนา 12) โดยมยทธศาสตรและหลกคดส�าคญ คอ

1. ในเดกอายต�ากวา 3 ป ใชหลกการ “บานเปนฐานในการเลยงด (home based approach) ซงบคคล

ส�าคญคอ พอแม ผปกครองและสมาชกในครอบครว

2. ในเดกอาย 3-5 ป ใชสถานพฒนาเดกหรอรปแบบอนทเปนทงในระบบ นอกระบบ และตามอธยาศย

โดยใหผดแลเดก ฯลฯ มลกษณะเปน “มออาชพ” และรวมมอกบพอแม ผปกครองและครอบครว

3. การพฒนาเดกอาย 0-5 ป ทดและมคณภาพตองมระบบการสงตอเพอเชอมโยงจากบานไปศนยพฒนา

เดกปฐมวย และโรงเรยน

4. พฒนาความรและทกษะแกผทเกยวของกบเดกอาย 0-5 ป

5. สรางความพรอมใหชมชนและทองถนสามารถด�าเนนการจดการศกษาและพฒนาเดกไดอยางม

ประสทธภาพ

6. สงคมรวมรบผดชอบในการพฒนาเดกปฐมวยอยางครบวงจร ตงแตวางแผนปฏบตการเฝาระวง

ตรวจสอบ และประเมนผล

7. เมอชมชนและทองถนมความเขมแขงพอทงดานเศรษฐกจและความร ความสามารถ ใหรฐกระจาย

ความรบผดชอบไปยงชมชน ทองถน ครอบครว ชมชน อบต. เทศบาล องคกร และอนๆ ด�าเนนการเตมทใน

ทกดาน รฐจ�ากดบทบาทของตนเอง ใหเปนผก�าหนดนโยบาย รปแบบ การตรวจสอบมาตรฐาน การประเมนผล

และการชวยเหลอผดอยโอกาสกลมตางๆ

จากยทธศาสตรดงกลาว จะเหนวารฐมงเนนใหชมชนและทองถนมบทบาทส�าคญในการจดบรการ

ส�าหรบเดกปฐมวยภายใตการก�ากบดแลของรฐ ดวยตระหนกวา ชมชนและทองถนเปนผทรจกสภาพปญหาและ

ความตองการของตนดทสด เพอตอบสนองเจตนารมณดงกลาวของรฐบาลและเพอตอบสนองความตองการ

ของทองถน เทศบาลต�าบลวงผาง อ�าเภอเวยงหนองลอง จงหวดล�าพน จงไดรวมศนยพฒนาเดกเลกในเขต

รบผดชอบทง 5 แหง ไวดวยกน จากเดมทเคยบรหารจดการแยกสวน สงผลใหการจดบรการส�าหรบเดกเลก

ในเขตเทศบาลต�าบลวงผางขาดความเปนเอกภาพและมาตรฐาน อกทงสนเปลองคาใชจายโดยไมจ�าเปนจาก

การบรหารจดการทซ�าซอน

จากการรวมศนยพฒนาเดกเลกในเขตรบผดชอบทง 5 แหงไวดวยกน เทศบาลต�าบลวงผางตระหนก

ดวาผทไดรบผลกระทบมากทสดคอ ผปกครองของเดก ดงนน การศกษาความคดเหนของผปกครองตอการจด

บรการของศนยพฒนาเดกเลกเทศบาลต�าบลวงผาง อ�าเภอเวยงหนองลอง จงหวดล�าพน จงเปนกลไกส�าคญท

จะชวยใหเทศบาลต�าบลวงผาง ไดน�าขอมลพนฐานมาพฒนาและปรบปรงการจดบรการศนยพฒนาเดกเลกให

สอดคลองกบบรบทและความตองการของชมชนตอไป


วตถประสงคกำรวจย1. เพอศกษาความคดเหนของผปกครองตอการจดบรการของศนยพฒนาเดกเลก ในเขตเทศบาลต�าบล

วงผาง อ�าเภอเวยงหนองลอง จงหวดล�าพน

2. เพอเปรยบเทยบความคดเหนของผปกครองตอการจดบรการของศนยพฒนาเดกเลก ในเขตเทศบาล

ต�าบลวงผาง อ�าเภอเวยงหนองลอง จงหวดล�าพน จ�าแนกตามภมหลงของผปกครอง

วธกำรวจยการวจยครงนเปนการวจยเชงปรมาณเกยวกบความคดเหนของผปกครองตอการจดบรการของ

ศนยพฒนาเดกเลก ในเขตเทศบาลต�าบลวงผาง อ�าเภอเวยงหนองลอง จงหวดล�าพน โดยใชแบบสอบถามเปน

เครองมอในการเกบรวบรวมขอมลในการศกษา กลมตวอยางคอ ผปกครองของเดกทเขามารบการบรการใน

ศนยพฒนาเดกเลก เทศบาลต�าบลวงผาง อ�าเภอเวยงหนองลอง จงหวดล�าพน ค�านวณหากลมตวอยางโดยใช

สตรของยามาเน (Yamane) ทระดบนยส�าคญ .05 ไดจ�านวนตวอยาง 105 คน สรางแบบสอบถามโดยศกษา

ทฤษฎ แนวคด และเอกสารทเกยวกบความคดเหนของผปกครองตอการจดบรการของศนยพฒนาเดกเลก

รวมทงศกษาวตถประสงค กรอบแนวคด สมมตฐาน และนยามปฏบตการ แลวจงสรางแบบสอบถามเสนอ

อาจารยทปรกษา และใหผเชยวชาญตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา น�าแบบสอบถามทผานการตรวจสอบ

ความเทยงตรงเชงเนอหา ไปหาคาความเชอมน (Reliability) กบ กลมตวอยางทไมไดรบการสมมากบ

การวจยครงน จ�านวน 30 คน โดยใชสตรสมประสทธแอลฟาของครอนบาค (Cronbach’s Alpha Coefficient)

ไดคาความเชอมน 0.8997 แลวจงน�าแบบสอบถามไปใชจรงโดยผวจยเกบรวบรวมขอมลจากผปกครองเดก

ศนยพฒนาเดกเลก ในเขตเทศบาลต�าบลวงผาง อ�าเภอเวยงหนองลอง จงหวดล�าพน ดวยตนเอง หลงจาก

ไดรบแบบสอบถามกลบคนมา ผวจยจะตรวจสอบความเรยบรอยและความสมบรณของแบบสอบถาม และ

ท�าการบนทกรหสตามคมอทไดก�าหนดไว เพอประมวลผลดวยโปรแกรมส�าเรจรป สถตทใชในการวเคราะหขอมล

คอ คารอยละ (Percentage) คาเฉลย (Mean) คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) คาสถตท t-test

ความแปรปรวนทางเดยว (One-way ANOVA) และการเปรยบเทยบรายคดวยวธเชฟเฟ (Scheffe)

ผลกำรวจยผลการวจยพบวา ผตอบแบบสอบถามสวนใหญเปนหญง รอยละ 63.80 มอายระหวาง 25-35 ป

รอยละ 49.50 ส�าเรจการศกษาในระดบชนประถมศกษา รอยละ 56.20 มอาชพรบจางทวไป รอยละ 51.40

และมรายไดตอเดอน ต�ากวา 5,000 บาท รอยละ 60.00

ความคดเหนของผปกครองตอการจดบรการของศนยพฒนาเดกเลก ในเขตเทศบาลต�าบลวงผาง อ�าเภอ

เวยงหนองลอง จงหวดล�าพน ในภาพรวมอยในระดบเหนดวยมาก คาเฉลย 3.90 โดยมความคดเหนเหนดวย

มากทสดเปนอนดบหนง ในดานการดแลสขภาพและโภชนาการ คาเฉลย 4.44 รองลงมา ดานสภาพแวดลอม

และความปลอดภย คาเฉลย 4.30 ดานวชาการและการจดกจกรรมตามหลกสตร คาเฉลย 3.61 ดานบคลากร

และการบรหารจดการ คาเฉลย 3.55 และดานการมสวนรวมของครอบครวและชมชน คาเฉลย 3.46 ตามล�าดบ

ผลการทดสอบสมมตฐานพบวา

1. ผปกครองทมเพศตางกน มความคดเหนตอการจดบรการของศนยพฒนาเดกเลกเทศบาลต�าบล

วงผาง แตกตางกน ผวจยด�าเนนการเปรยบเทยบคาเฉลยดวยสถตท (t-test) พบวา ความคดเหนตอการจด

บรการศนยพฒนาเดกเลกไมแตกตางกน เมอจ�าแนกตามเพศ (t=1.949, p=.056) เมอพจารณารายดาน


พบวา ความคดเหนดานการดแลสขภาพและโภชนาการแตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .01

สวนความคดเหนดานสภาพแวดลอมและความปลอดภย ดานวชาการและการจดกจกรรมตามหลกสตร ดาน

บคลากรและการบรหารจดการ และดานการมสวนรวมของครอบครวและชมชนไมแตกตางกน

2. ผปกครองทมอายตางกน มความคดเหนตอการจดบรการของศนยพฒนาเดกเลกเทศบาลต�าบลวงผาง

แตกตางกน ผวจยด�าเนนการทดสอบความแปรปรวนทางเดยว (One-way ANOVA) พบวา ความคดเหนของ

ผปกครองตอการจดบรการของศนยพฒนาเดกเลกแตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .001 เมอจ�าแนก

ตามอาย (F=39.486, p=.000) เมอพจารณารายดานพบวา ดานสภาพแวดลอมและความปลอดภย ดานการ

ดแลสขภาพและโภชนาการ ดานวชาการและการจดกจกรรมตามหลกสตร ดานบคลากรและการบรหารจดการ

และดานการมสวนรวมของครอบครวและชมชน แตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .001

3. ผปกครองทมระดบการศกษาตางกน มความคดเหนตอการจดบรการของศนยพฒนาเดกเลกเทศบาล

ต�าบลวงผาง แตกตางกน ผวจยด�าเนนการทดสอบความแปรปรวนทางเดยว (One-way ANOVA) พบวา

ความคดเหนของผปกครองตอการจดบรการของศนยพฒนาเดกเลกแตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตท

ระดบ .001 เมอจ�าแนกตามระดบการศกษา (F = 29.070, p = .000) เมอพจารณารายดานพบวา ดานสภาพ

แวดลอมและความปลอดภย ดานการดแลสขภาพและโภชนาการ และดานวชาการและการจดกจกรรมตาม

หลกสตร แตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .001 ดานบคลากรและการบรหารจดการ และดาน

การมสวนรวมของครอบครวและชมชนแตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05

4. ผปกครองทมอาชพตางกน มความคดเหนตอการจดบรการของศนยพฒนาเดกเลกเทศบาลต�าบล

วงผางแตกตางกน ผวจยด�าเนนการทดสอบความแปรปรวนทางเดยว (One-way ANOVA) พบวา ความคดเหน

ของผปกครองตอการจดบรการของศนยพฒนาเดกเลกแตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .001 เมอ

จ�าแนกตามอาชพ (F = 13.036, p = .000) เมอพจารณารายดานพบวา ดานสภาพแวดลอมและความปลอดภย

ดานการดแลสขภาพและโภชนาการ และดานบคลากรและการบรหารจดการแตกตางกนอยางมนยส�าคญทาง

สถตทระดบ .001 สวนดานวชาการและการจดกจกรรมตามหลกสตร และดานการมสวนรวมของครอบครวและ

ชมชนไมแตกตางกน

5. ผปกครองทมรายไดตอเดอนตางกน มความคดเหนตอการจดบรการของศนยพฒนาเดกเลกเทศบาล

ต�าบลวงผาง แตกตางกน ผวจยด�าเนนการทดสอบความแปรปรวนทางเดยว (One-way ANOVA) พบวา

ความคดเหนของผปกครองตอการจดบรการของศนยพฒนาเดกเลกไมแตกตางกน เมอจ�าแนกตามรายได

(F = 1.014, p = .366)

อภปรำยผลความคดเหนของผปกครองตอการจดบรการของศนยพฒนาเดกเลกเทศบาลต�าบลวงผาง อ�าเภอ

เวยงหนองลอง จงหวดล�าพน ดานสภาพแวดลอมและความปลอดภย ดานการดแลสขภาพและโภชนาการ

ดานวชาการและการจดกจกรรมตามหลกสตร ดานบคลากรและการบรหารจดการ และดานการมสวนรวม

ของครอบครวและชมชน ในภาพรวมอยในระดบเหนดวยมาก แตเมอจ�าแนกเปนรายดานแตละดานสามารถ

น�าเสนอผลการวจยมาอภปรายผลไดดงน

1. ดานการดแลสขภาพและโภชนาการ ผลการวจยพบวา ผปกครองมความคดตอการจดบรการของ

ศนยพฒนาเดกเลกในระดบเหนดวยมากทสด และมความคดเหนมากกวาทกดาน ซงสอดคลองกบผลการศกษา

ของ ร�าเพย แดงประไพ (2550) ทไดศกษาความตองการของผปกครองตอบรการในศนยพฒนาเดกเลก สงกด


เทศบาลต�าบล อ�าเภอเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน พบวา ผปกครองมความตองการตอบรการในศนยพฒนา

เดกเลกในระดบเหนดวยมาก โดยเฉพาะอยางยง 3 อนดบแรก คอ การบรการดานโภชนาการ ดานบคลากร และ

ดานสขภาพ และยงสอดคลองกบแนวคดเกยวกบการจดการบรการของสถานพฒนาเดกเลก ทกลาวไววาการจด

บรการของสถานพฒนาเดกเลกควรมการจดการบรการ 5 สวน คอ การจดบรการดานสภาพแวดลอมและ

ความปลอดภยในสวนของหองรบประทานอาหาร การสงเสรมสขภาพและโภชนาการในสวนของการมน�าดม

ทสะอาดและเพยงพอตอความตองการ วชาการและกจกรรมตามหลกสตรในสวนของการจดตารางกจกรรม

ประจ�าวนส�าหรบเดกและปฏบตตามตารางนนอยางสม�าเสมอ บคลากรและการบรหารจดการ ในสวนของ

การมชดแจกฟร และการมสวนรวมของครอบครวและชมชน ในสวนของศนยพฒนาเดกเลก (กรมวชาการ, 2540)

2. ดานสภาพแวดลอมและความปลอดภย ผลการวจยพบวา ผปกครองมความคดเหนตอการจดบรการ

ของศนยพฒนาเดกเลกในระดบเหนดวยมากทสด ซงสอดคลองกบผลการศกษาของกมลา ล�าพน (อางถงใน

วชราภรณ เอยมวไล, 2549) ทไดศกษาความตองการของผปกครองเดกวยกอนอนบาลในการจดบรการดแล

เดกวยกอนอนบาลโรงเรยนสาธตของราชภฏ พบวา ผปกครองตองการการจดบรการในดานสภาพแวดลอม

ดานการจดกจกรรม ดานโภชนาการ ดานสขภาพ ดานความปลอดภย ดานครและพเลยงเดก และดาน

การสงเสรมจรยธรรม ซงผปกครองทมระดบการศกษา และฐานะทางเศรษฐกจดกยงใหความส�าคญตอการจด

บรการดแลเดกวยกอนอนบาลมากขน

3. ดานวชาการและการจดกจกรรมตามหลกสตร ผลการวจยพบวา ผปกครองมความคดเหนตอ

การจดบรการของศนยพฒนาเดกเลกในระดบเหนดวยมาก ซงสอดคลองกบผลการศกษาของมณฑนา รสตานนท

(2544) ทไดศกษาความคดเหนของผปกครองนกเรยนระดบกอนประถมศกษาตอการจดการเรยนการสอนท

พงประสงคของโรงเรยนชมชนวดพชตปตยาราม ผลการวจยพบวา ผปกครองตองการใหโรงเรยนเนนเรอง

การเตรยมความพรอมและวชาการควบคกน

4. ดานบคลากรและการบรหารจดการ ผลการวจยพบวา ผปกครองมความคดเหนตอการจดบรการ

ของศนยพฒนาเดกเลกในระดบเหนดวยมาก ซงสอดคลองกบผลการศกษาของพรพมล แซซ (2540) ทได

ศกษาความคดเหนของผปกครองตอการจดการศกษาของศนยพฒนาเดกเลกโชคชยลาดพราว เขตลาดพราว

กรงเทพมหานคร พบวา ผปกครองสวนใหญมความเหนดวยมากทสดในดานบคลากร

5. ดานการมสวนรวมของครอบครวและชมชน ผลการวจยพบวา ผปกครองมความคดเหนตอการจด

บรการของศนยพฒนาเดกเลกในระดบเหนดวยมาก แตมความคดเหนนอยกวาทกดาน ซงสอดคลองกบผล

การศกษาของเพชรรตน เบยเลยม (2547) ทไดศกษาสภาพและปญหาของการจดการศกษาปฐมวยในสถาน

พฒนาเดกปฐมวย กรมพฒนาสงคมและสวสดการ กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

ผลการศกษาพบวา ในการจดการศกษาดานทปฏบตมากทสด คอ การจดประสบการณ สวนดานทปฏบตนอย

ทสด คอ ดานการมสวนรวมของผปกครอง

จากการทดสอบสมมตฐาน สามารถอภปรายผลไดดงตอไปน

1. การเปรยบเทยบความคดเหนของผปกครองทมเพศตางกน มความคดเหนตอการจดบรการของ

ศนยพฒนาเดกเลกเทศบาลต�าบลวงผาง แตกตางกน พบวา ความคดเหนตอการจดบรการศนยพฒนาเดกเลก

ไมแตกตางกน เมอจ�าแนกตามเพศ ซงสอดคลองกบงานวจยของ สพจน ศรนารายณ (2548) พบวา ผปกครอง

ทงเพศชายและเพศหญง มความพงพอใจตอการจดการศกษาระดบปฐมวยในโรงเรยนสงกดเทศบาล จงหวด

สมทรสาคร ทงในภาพรวม ไมแตกตางกน เชนเดยวกบ ณรงคฤทธ อดมรตนโยธน (2550) ทพบวา ดานเพศของ

ผปกครองทมตองานบรการดานตางๆ ของศนยพฒนาเดกเลก ไมแตกตางกน และพงษพจน เพยรศลป (2550)


พบวา เพศของประชาชนไมมผลตอความพงพอใจตอการด�าเนนงานของศนยพฒนาเดกเลกเทศบาลต�าบล

แมสรวย อ�าเภอแมสรวย จงหวดเชยงราย แตเมอพจารณารายดานพบวา ความคดเหนดานการดแลสขภาพและ

โภชนาการแตกตางกน ทงนอาจเปนเพราะผปกครองทงชายและหญงเหนวาศนยพฒนาเดกเลกเทศบาลต�าบล

วงผางใหความส�าคญกบการดแลสขภาพและโภชนาการส�าหรบเดกปฐมวยเปนอยางด โดยมการจดอาหารหลก

อาหารเสรมอยางเพยงพอ และมความหลากหลายและทส�าคญอาหารมสารอาหารครบ 5 หม

2. การเปรยบเทยบความคดเหนของผปกครองทมอายตางกน มความคดเหนตอการจดบรการของ

ศนยพฒนาเดกเลกเทศบาลต�าบลวงผาง แตกตางกน พบวา ความคดเหนของผปกครองตอการจดบรการของ

ศนยพฒนาเดกเลกแตกตางกน เมอจ�าแนกตามอาย ซงสอดคลองกบงานวจยของ ร�าเพย แดงประไพ (2550)

พบวา ความตองการของผปกครองตอบรการในศนยพฒนาเดกเลก จ�าแนกตามอาย แตกตางกนอยางมนย

ส�าคญทางสถตทระดบ .05 เชนเดยวกบงานวจยของ ภรธช มแกว (2546) ผลการวจยพบวา ความพงพอใจของ

ผปกครอง จ�าแนกตามอาย สงผลใหผปกครองมความพงพอใจทแตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถต ทงนอาจ

เปนเพราะผปกครองทอายมากกวานน มประสบการณในการอบรมเลยงดเดกมากกวา ดงนนประสบการณท

สะสมตามชวงอายของผปกครองแตละคนกอาจสงผลตอความตองการหรอความคดเหนตอการจดบรการท

ตางกน ดวยเหตน นาจะเปนสงทท�าใหความตองการของผปกครองทมอายตางกนนนแตกตางกน ซงการจด

บรการทส�าคญของศนยพฒนาเดกเลกเทศบาลต�าบลวงผาง มการก�าจดขยะและสงปฏกลอยางเหมาะสม

มการจดอาหารหลกและอาหารเสรมอยางเพยงพอ อาหารมสารอาหารครบ 5 หม และมความหลากหลาย

มการจดตารางกจกรรมประจ�าวนส�าหรบเดกและปฏบตตามตารางนนอยางสม�าเสมอ มศนยตดตอสอบถาม

และเจาหนาททกคนใหบรการอยางเปนมตร และเปดโอกาสใหครอบครวและชมชนมสวนรวมในการวางนโยบาย

และแผนงานของศนยพฒนาเดกเลก

3. การเปรยบเทยบความคดเหนของผปกครองทมระดบการศกษาตางกน มความคดเหนตอการจด

บรการของศนยพฒนาเดกเลกเทศบาลต�าบลวงผาง แตกตางกน พบวา ความคดเหนของผ ปกครอง

ตอการจดบรการของศนยพฒนาเดกเลกแตกตางกน เมอจ�าแนกตามระดบการศกษา ซงสอดคลองกบ

งานวจยของ ธราลกษณ เนตรนลวรโชต (2553) ไดศกษาผลการเปรยบเทยบความพงพอใจของผปกครอง

ในการรบบรการของสถานรบเลยงเดกกอนวยเรยนเอกชนทมวฒการศกษาแตกตางกนมความพงพอใจ

โดยรวมแตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 เชนเดยวกบ พรหมพสษฐ รกษาพราหมณ (2550) พบวา

ผทมระดบการศกษาทแตกตางกน มความพงพอใจตอการบรหารจดการศนยพฒนาเดกเลกขององคการ

บรหารสวนต�าบลผาจก ดานวชาการ และดานสภาพแวดลอมแตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05

สวน ณรงคฤทธ อดมรตนโยธน (2550) พบวา ระดบการศกษาทแตกตางกนกบความพงพอใจตองานบรการดาน

ตางๆ และสภาพแวดลอมของศนย มความแตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .01 สวนการศกษาผล

การเปรยบเทยบความแตกตางของระดบความคดเหนของผปกครอง ตอคณภาพของโรงเรยนอนบาลเอกชน

จงหวดหนองคาย ตามระดบการศกษาของผปกครองโดยรวมของ เสาวลกษณ พนธม (2548) พบวา ผปกครอง

นกเรยนทมระดบการศกษาทแตกตางกนมความคดเหนทแตกตางกนเกยวกบคณภาพของโรงเรยนอนบาล

เอกชน จงหวดหนองคาย โดยภาพรวมมความคดเหนทแตกตางกนอยางมนยส�าคญทระดบ .01 จ�านวน 2 ดาน

คอ ดานกระบวนการ และดานผเรยน และการศกษาของอรยะ สพรณเภษช (2550) พบวา ผปกครองทมวฒ

การศกษาตางกน มความพงพอใจตอการจดการศกษาระดบปฐมวย โรงเรยนถนอมพศวทยาแตกตางกน

อยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 ทงนอาจเปนเพราะผปกครองทมระดบการศกษาสงมความรความเขาใจ

เกยวกบการอมรมเลยงดเดกและการใหค�าแนะน�าไดดกวาผปกครองทมระดบการศกษาต�ากวา ซงในการ


อมรมเลยงดเดกนนตองใหความรก ความอบอน และความจ�าเปนทจะตองรบการพฒนาทงทางดานรางกาย

อารมณ สงคม และสตปญญาอยางสมดลและตอเนอง พรอมทงการจดประสบการณทหลากหลายเหมาะสม

กบบรบททางสงคมของเดก ดงนนระดบการศกษาจงมความส�าคญกบผปกครองในการสงเสรมทกษะการอบรม

เลยงดใหกบเดก

4. การเปรยบเทยบความคดเหนของผปกครองทมอาชพตางกน มความคดเหนตอการจดบรการของ

ศนยพฒนาเดกเลกเทศบาลต�าบลวงผาง แตกตางกน พบวา ความคดเหนของผปกครองตอการจดบรการของ

ศนยพฒนาเดกเลกแตกตางกน เมอจ�าแนกตามอาชพ ซงสอดคลองกบงานวจยของ ธราลกษณ เนตรนลวรโชต

(2553) พบวา ผปกครองทมอาชพแตกตางกนมความพงพอใจโดยรวมแตกตางกนอยางมนยส�าคญทาง

สถตทระดบ .05 เชนเดยวกบ ณรงคฤทธ อดมรตนโยธน (2550) พบวา อาชพทแตกตางกนของผปกครองและ

ประชาชนกบความพงพอใจตองานบรการดานตางๆ และสภาพแวดลอมของศนย มความแตกตางกนอยางม

นยส�าคญทางสถตทระดบ .01 และงานวจยของเสาวลกษณ พนธม (2548) พบวา ผปกครองนกเรยนทมอาชพ

แตกตางกน มความคดเหนทแตกตางกนเกยวกบคณภาพของโรงเรยนอนบาลเอกชน จงหวดหนองคาย โดยรวม

มความคดเหนทแตกตางกนอยางมนยส�าคญทระดบ .05 จ�านวน 1 ดาน คอ ดานผเรยน ทงนอาจเนองมา

จากอาชพท�าใหเกดรายไดในการด�ารงชวตของผปกครอง ซงนบวามความส�าคญและมสวนชวยสนบสนน

การพฒนาการเรยนร และวธการจดการเรยนร ดานตางๆ ใหกบเดก โดยผ ปกครองหรอผ ทเกยวของใน

การเสรมสรางและการจดกระบวนการเรยนร ตองรวมมอกนในการพฒนาศกยภาพของเดก และปจจยทจะ

สนบสนนการเรยนรใหไดผลดในดานทนทรพยกคอ อาชพของผปกครอง ซงจะใชใน การสนบสนนการจดซอ

อปกรณการเรยนตางๆ ดงนนอาชพจงมความส�าคญตอสถานภาพทางสงคมของผปกครอง

5. การเปรยบเทยบความคดเหนของผปกครองทมรายไดตอเดอนตางกน มความคดเหนตอการจดบรการ

ของศนยพฒนาเดกเลกเทศบาลต�าบลวงผาง แตกตางกน พบวา ความคดเหนของผปกครองตอการจดบรการของ

ศนยพฒนาเดกเลกไมแตกตางกน เมอจ�าแนกตามรายได ซงสอดคลองกบงานวจยของ อมพร ยศหลา (2549)

พบวา การเปรยบเทยบความคาดหวงของผปกครองทมรายไดแตกตางกน มความคาดหวงตอการจดการศกษา

ในโรงเรยนอนบาลเอกชน ในเขตหวยขวาง ในภาพรวมไมแตกตางกน เชนเดยวกบ นตยา ศรญาณลกษณ และ

คณะ (2549) ทศกษาเปรยบเทยบความพงพอใจของผปกครองตอคณภาพการบรการในศนยพฒนาเดกกอน

วยเรยนวทยาลยพยาบาลบรมราชชนน สงขลา ซงมความแตกตางกนในดานรายไดครอบครว พบวา โดยภาพรวม

และรายองคประกอบไมแตกตางกน สวนประยทธ พวงทอง (2549) และอรพรรณ นพพล (2550) ทศกษา

เปรยบเทยบ ความพงพอใจของผปกครองนกเรยนทมตอการจดการศกษาในระดบปฐมวย จ�าแนกตามรายได

ของผปกครองตอเดอน โดยภาพรวมพบวา ไมแตกตางกน และการศกษาของพงษพจน เพยรศลป (2550) ท

ศกษาการเปรยบเทยบ ความแตกตางระหวางลกษณะทวไปของประชาชนกบความพงพอใจตอการด�าเนนงาน

ของศนยพฒนาเดกเลกเทศบาลต�าบลแมสรวย อ�าเภอแมสรวย จงหวดเชยงราย พบวา ระดบรายไดตอเดอน

ของประชาชนไมมผลตอความพงพอใจตอการด�าเนนงานของศนยพฒนาเดกเลกเทศบาลต�าบลแมสรวย อ�าเภอ

แมสรวย จงหวดเชยงราย ทงนอาจเปนเพราะผปกครองนกเรยน ใหความส�าคญกบการศกษา จงสงบตรหลาน

เขาเรยนในศนยพฒนาเดกเลก ดวยมความมงหวงวาศนยพฒนาเดกเลกจะจดการศกษาและรวมทงจดบรการ

ดานอนๆ เชน ดานการดแลสขภาพและโภชนาการ ดานสภาพแวดลอมและความปลอดภย ดานวชาการและ

การจดกจกรรมตามหลกสตร ดานบคลากรและการบรหารจดการ และดานการม สวนรวมของครอบครวและ

ชมชน ไดอยางเตมศกยภาพ เรองคาใชจายจงไมเปนปญหาส�าคญ


ขอเสนอแนะ1. ดานสภาพแวดลอมและความปลอดภย ควรมการก�าจดขยะและสงปฏกลอยางเหมาะสม และ

มการจดบรเวณทพกเดกปวยอยางเปนสดสวนและสะอาด และมมาตรการปองกนความปลอดภยแกเดก

เปนอยางด เชน ปพนดวยแผนกนกระแทก มฝาครอบปลกไฟ (ปลกไฟถาอยต�า) มเครองดบเพลง มการเกบ

สงของอนตรายใหพนมอเดก ปกนลนในหองน�า สนามไมมหลม หรอ บอน�า ทอาจเปนอนตรายตอเดก ฯลฯ

2. ดานการดแลสขภาพและโภชนาการ ควรมการจดอาหารหลกและอาหารเสรมอยางเพยงพอ และ

อาหารมสารอาหารครบ 5 หม และมความหลากหลาย ใหความส�าคญในการฝกวนยและสขนสยทดใน

การรบประทานอาหารแกเดก และพฒนาครและผดแลเดกใหมความรในการดแลจตใจเดก เขาใจธรรมชาต

ของเดก วางตวใหเดกรสกปลอดภย รจกสรางบรรยากาศทไมท�าใหเดกเกดความเครยด และไมบงคบหรอ

ลงโทษเดก

3. ดานวชาการและการจดกจกรรมตามหลกสตร ควรมการสนบสนนงบประมาณในการจดซอวสด

อปกรณ สอการเรยนการสอน ใหกบศนยพฒนาเดกเลกเพอการพฒนาดานตางๆ ควรมการสงเสรมใหผดแล

เดกพฒนาการจดการเรยนการสอนใหเหมาะสมกบวยและพฒนาการของเดก ควรมการสรางองคความรหรอ

นวตกรรมใหมๆ ภายในศนยพฒนาเดกเลกเพอใหสามารถแขงขนกบหนวยงานของเอกชนได

4. ดานบคลากรและการบรหารจดการ ควรมการจดตารางกจกรรมประจ�าวนส�าหรบเดก โดยมกจกรรม

ทนาสนใจส�าหรบเดกและมความหลากหลาย ทงกจกรรมในหองและนอกหองเรยน ทงกจกรรมทเปนรายบคคล

กลมยอย และกลมใหญ กจกรรมทจดส�าหรบเดกเปนเรองราวรอบตวเดก เนนวถชวตในชมชนเดก เนนใหเดกได

เรยนรจากของจรงและลงมอปฏบตจรง

5. ดานการมสวนรวมของครอบครวและชมชน กควรมศนยตดตอสอบถาม และเจาหนาททกคนใหบรการ

อยางเปนมตร ครและผดแลเดกแตงกายเหมาะสมและวางตวเปนแบบอยางทดแกเดก คร/ผดแลเดกมความร

ความเขาใจเรองการดแลเดก และมการศกษาความรเพมเตมอยเสมอ

เอกสำรอำงองคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, ส�านกงาน. (2544). นโยบายและแผนการศกษาส�าหรบเดกปฐมวย (0-5

ป) พ.ศ. 2545-2549 (พมพครงท 1). กรงเทพฯ : พรกหวานกราฟฟค.

ธราลกษณ เนตรนลวรโชต. (2553). ความพงพอใจของผปกครองในการรบบรการของสถานรบเลยงเดก กอนวยเรยนเอกชน จงหวดชลบร. งานนพนธการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการบรหาร การศกษา มหาวทยาลยบรพา.

ณรงคฤทธ อดมรตนโยธน. (2550). ความพงพอใจของผปกครองและประชาชนทมตอศนยพฒนาเดกเลก เทศบาลต�าบลบานโตนด อ�าเภอครมาศ จงหวดสโขทย. รายงานการศกษาอสระรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการปกครองทองถน วทยาลยการปกครองทองถน มหาวทยาลยขอนแกน.

นตยา คชภกด และคณะ. (2543). การศกษาระดบปฐมวย. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร.

นตยา ศรญาณลกษณ, นงนช ทองจนทร, ภสรา เหมกาญ และอญชล ปองหลกค�า. (2549). ความพงพอใจของ ผปกครองตอคณภาพการบรการในศนยพฒนาเดกกอนวยเรยนวทยาลยพยาบาลบรมราชชนน สงขลา ประจ�าปการศกษา 2549. สงขลา : วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน สงขลา.


ประยทธ พวงทอง. (2549). ความพงพอใจของผปกครองนกเรยนทมตอการจดการศกษาในระดบปฐมวยของโรงเรยนอนทโมลประทาน อ�าเภอเมอง จงหวดสงหบร. ปรญญาครศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยราชภฏเทพสตร.

พงษพจน เพยรศลป. (2550). ความพงพอใจของประชาชนตอการด�าเนนงานของศนยพฒนาเดกเลกเทศบาลต�าบล แมสรวย อ�าเภอแมสรวย จงหวดเชยงราย. รายงานการศกษาอสระรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการปกครองทองถน วทยาลยปกครองทองถน มหาวทยาลยขอนแกน.

พรหมพสษฐ รกษาพราหมณ. (2550) ความพงพอใจของผปกครอง ผน�าชมชนและบคลากรตอการบรหารจดการ ศนยพฒนาเดกเลกขององคการบรหารสวนต�าบลผาจก อ�าเภอเมอง จงหวดอตรดตถ. ปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยราชภฏอตรดตถ.

พรพมล แซซ. (2540). ความคดเหนของผปกครองตอการจดการศกษาของศนยพฒนาเดกเลกโชคชยลาดพราว เขตลาดพราว กรงเทพมหานคร. วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชา การบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย สถาบนราชภฏสวนดสต.

พวงนอย พนธาภรตน. (2543, มกราคม). ทศนะการศกษาปฐมวย : ทศทางการศกษาอนบาลตาม พ.ร.บ. วารสารการศกษาปฐมวย, 4 (1), หนา 8-9.

เพชรรตน เบยเลยม. (2547). การศกษาปญหาและการจดการศกษาปฐมวยในสถานพฒนาเดกปฐมวย กรมพฒนาสงคมและสวสดการ กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ภรธช มแกว. (2546). ความพงพอใจของผปกครองในการใหบรการของสถานรบเลยงเดกกอนวยเรยนศกษาเฉพาะกรณภายในเขตพนทจงหวดจนทบร. ปญหาพเศษรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารทวไป มหาวทยาลยบรพา.

มณฑนา รสตานนท. (2544). ความคดเหนของผปกครองนกเรยนระดบกอนประถมศกษาตอการจดการเรยน การสอนทพงประสงคของโรงเรยนชมชนวดพชตปตยาราม. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาเทคโนโลยการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ร�าเพย แดงประไพ. (2550). ความตองการของผปกครองตอบรการในศนยพฒนาเดกเลกสงกดเทศบาลต�าบลเกาะสมย จงหวดสราษฏรธาน. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการศกษาปฐมวย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ.

วชราภรณ เอยมวไล. (2549). ความเปนไปไดของธรกจสถานรบเลยงเดกในเขตอ�าเภอเมอง จงหวดนครสวรรค. วทยานพนธการจดการมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร.

วชาการ, กรม. (2540). การบรหารจดการสถานศกษาระดบปฐมวย. กรงเทพฯ : ครสภา.

สพจน ศรนารายณ. (2548). ความพงพอใจของผปกครองตอการจดการศกษาปฐมวยในโรงเรยนสงกดเทศบาลจงหวดสมทรสาคร. วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม.

เสาวลกษณ พนธม. (2548). ความคดเหนของผปกครองนกเรยนตอคณภาพของโรงเรยนอนบาลเอกชน จงหวดหนองคาย. ปรญญาครศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร.


อรพรรณ นพพล. (2550). ความพงพอใจของผปกครองตอการจดการศกษาปฐมวยโรงเรยนตนตวตรเขตพนทการศกษานครศรธรรมราช เขต 2. วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต สาขาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏนครศรธรรมราช.

อรยะ สพรณเภษช. (2550). ความพงพอใจของผปกครองทมตอการจดการศกษาปฐมวย โรงเรยนถนอมพศวทยาเขต วงทองหลาง จงหวดกรงเทพมหานคร. ปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยเซนตจอหน.

อมพร ยศหลา. (2549). ความคาดหวงของผปกครองตอการจดการศกษาในโรงเรยนอนบาลเอกชนในเขตหวยขวาง กรงเทพมหานคร. วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต สาขาการบรหารการศกษา

มหาวทยาลยราชภฏจนทรเกษม.


บทคดยอการวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษา สภาพปญหาอปสรรคในการจดการออย ปจจยความส�าเรจ

แนวทางการพฒนาการจดการออย และรปแบบการจดการออยของโรงงานน�าตาลในประเทศไทย วธการศกษา

ใชการวจยแบบผสมผสาน (Mixed Methodology) โดยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research)

ซงใชแบบค�าถาม ปลายปด(Close Ended Question) แบบค�าถามปลายเปด (Open Ended Question) และ

แบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) เกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยางทเปนชาวไรออยคสญญาของ

โรงงานน�าตาลในประเทศไทย จ�านวน 892 ราย และวธการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) ซงใชวธ

การวเคราะหเอกสาร การสมภาษณแบบเจาะลก (In-depth Interview) ผใหขอมลส�าคญจากกลมนกวชาการ

ผบรหารโรงงานน�าตาล และผบรหารสมาคมชาวไรออย จ�านวน 28 ราย นอกจากนยงมการสนทนากลม (Focus

Group Discussion) กบผบรหารวตถดบโรงงานน�าตาล 12 ราย ผลการศกษา พบวา สภาพปญหาอปสรรค

ปจจยความส�าเรจ แนวทางการพฒนาการจดการออย สามารถน�ามาสรางรปแบการจดการวตถดบหลกของ

โรงงานน�าตาลในประเทศไทยทเรยกวา “CRYSTAL Model” ซงประกอบดวย C = Cooperative, Collaboration

R = Reasonable Income, Risk Management, Responsibility Y = Yield Development S = Sufficiency

Economy, Sustainability T = Trust, Technology, A = Alliance, Accuracy, L = Long term loan Project,

Loyalty

AbstractThe purposes of this research were 1) to study states and problems of sugarcane management

of Thai sugar factories, 2) to investigate the factors of its implementation which were successful,

3) to explore the directions for its development and, 4) to formulate its sugarcane management model.

Mixed methodology was used. the quantitative method was applied and data were collected by means

of close ended question , open ended question and rating scale questionnaires with 892 sugar mills’

contract cane growers. The qualitative method was collected by means of in-depth interview with 28

การพฒนานวตกรรมกระบวนการจดการวตถดบหลกของโรงงานน�าตาลในประเทศไทย

An Innovative Process Development of Major Raw Material

Management of Thai Sugar Factories

นายบรรพต ดวงชนะ และผชวยศาสตราจารย ดร. ณฏฐพนธ เขจรนนทน



key informants from 3 parties, specialist, sugar mills manager and director of the sugarcane plant-

ers’ association.. Focus group discussion with 12 cane procurement managers was also employed.

The study finds that the results of the research were formulated “CRYSTAL Model” comprised the

following elements: C = Cooperative, Collaboration R = Reasonable Income, Risk Management and

Responsibility Y = Yield Development S = Sufficiency Economy, Sustainability T = Trust, Technology,

Training A = Alliance, Accuracy L = Long term loan Project, Loyalty

บทน�ำ ออย (Sugarcane) เปนวตถดบหลกทส�าคญในอตสาหกรรมออยและน�าตาลทราย (Sugarcane and

Sugar Industry) ซงเปนอตสาหกรรมหนงทมความส�าคญตอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ โดย

เปนแหลงสรางงานแกชาวไรออย และแรงงานเกบเกยวออยในชนบทมากกวา 1,000,000 คน สามารถสราง

รายไดจากการจ�าหนายน�าตาลทงในประเทศ และสงออกมลคามากกวาปละ 70,000 ลานบาท โดยในสวนน

เปนมลคาออยประมาณกวา 50,000 ลานบาท (ส�านกงานคณะกรรมการออยและน�าตาลทราย, 2551) ส�าหรบ

น�าตาลทรายเปนสนคาสงออกทน�าเงนตราเขาประเทศอยในอนดบตนของสนคาอตสาหกรรมการเกษตรทส�าคญ

ของไทย โดยในป 2550 น�าตาลทรายมมลคาสงออกถง 43,806.66 ลานบาทอยในอนดบสองรองจากอาหาร

ทะเลกระปองและแปรรป (ศนยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ส�านกงานปลดกระทรวงพาณชย, 2552)

ประเทศไทยสามารถผลตน�าตาลไดปละประมาณ 5.0-7.0 ลานตน ใชบรโภคภายในประเทศประมาณ 1.85-

2.00 ลานตน น�าตาลทเหลอสงออกทงหมด ท�าใหประเทศไทยเปนผผลตน�าตาลอยในอนดบท 5 ของโลกรอง

จากบราซล อนเดย สหภาพยโรป และจน และสงออกน�าตาลอยในอนดบท 2 ของโลกรองจากประเทศบราซล

(ISO, 2010) ตามตารางท 1

ตารางท 1 ประเทศผผลตและสงออกน�าตาลทส�าคญของโลก ป 2552

ทมา : International Sugar Organization (2010)

อนดบและปรมาณประเทศผผลตน�าตาลทราย อนดบและปรมาณประเทศผสงออกน�าตาลทราย

อนดบ อนดบประเทศ ประเทศปรมาณน�าตาล(ลานเมตรกตน)

ปรมาณน�าตาล(ลานเมตรกตน)

1 บราซล 35,914

2 สหภาพยโรป 16,949

3 อนเดย 16,305

4 จน 12,054

5 ไทย 7,782

6 สหรฐอเมรกา 6,868

7 กลมประเทศอฟรกาใต 5,505

8 เมกซโก 5,100

9 ออสเตรเลย 4,789

10 รสเซย 3,495

1 บราซล 27,579

4 สหภาพยโรป 2,609

- อนเดย -

- จน -

2 ไทย 5,658

- สหรฐอเมรกา -

5 กลมประเทศอฟรกาใต 1,951

13 เมกซโก 0,326

3 ออสเตรเลย 4,017

- รสเซย -


โรงงานน�าตาลในประเทศไทยสวนใหญจดวาเปนโรงงานทมก�าลงการผลตสงและทนสมย แตเนองจาก

โครงสรางของอตสาหกรรมออยและน�าตาลทรายขาดความสมดลดานพนทเพาะปลกออย ผลผลตตอไร

ก�าลงการผลตของโรงงาน และขาดการพฒนาดานการจดการออย จงเกดการขาดแคลนปรมาณ และคณภาพ

ออย จงกอใหเกดการแขงขนจดหาออยเขาหบดวยวธพเศษตางๆ ของโรงงานน�าตาล สงผลใหตนทนการผลต

น�าตาลสง และประสทธภาพการผลตต�า เมอเปรยบเทยบกบประเทศคแขงอยาง บราซล และออสเตรเลย ซง

มการพฒนาประสทธภาพการจดการดานวตถดบอยางจรงจงและตอเนอง ดงนนหากเรายงไมมการเรงแกไข

ปญหาดงกลาว ประเทศไทยอาจสญเสยความสามารถการแขงขนในตลาดน�าตาลโลก โดยเฉพาะบราซลทเรม

เขามาท�าตลาดในภมภาคเอเชยแขงกบไทย

วตถประสงคกำรวจยในการวจยครงน ผวจยไดก�าหนดวตถประสงคของการวจยไวดงน

1. เพอศกษาสภาพและปญหาอปสรรคของกระบวนการจดการออยของโรงงานน�าตาลในประเทศไทย

2. เพอศกษาแนวทางการพฒนานวตกรรมการจดการออยของโรงงานน�าตาลในประเทศไทย

3. เพอศกษาปจจยแหงความส�าเรจในการพฒนาการจดการออยของโรงงานน�าตาลในประเทศไทย

4. เพอน�าเสนอรปแบบการจดการออยของโรงงานน�าตาลในประเทศไทย

วธกำรศกษำวธการศกษาในครงนเปนการวจยแบบผสมผสาน (Mixed Methodology) โดยใชวธการศกษาทง

เชงปรมาณ (Quantitative Method) และเชงคณภาพ (Qualitative Method) ประมวลขอมลทไดจากการศกษา

ทง 2 วธ เพอน�าไปสการสรางรปแบบการจดการวตถดบหลกของโรงงานน�าตาลในประเทศไทย โดยมขนตอน

ในการศกษาดงตอไปน

1. วธการศกษาเชงปรมาณ ใชแบบสอบถาม (Questionnaire) ทผวจยไดสรางขน โดยใหอาจารยท

ปรกษาตรวจสอบความถกตองของเนอหาและตรงตามวตถประสงคในการศกษา น�าแบบสอบถามทไดปรบปรง

แกไขแลวใหผทรงคณวฒ จ�านวน 5 ทาน ตรวจสอบเบองตน โดยการหาคา IOC (Item-Objective Congruence

Index) แลวน�าแบบสอบถามมาปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญ และน�าไปทดลองใช (Try-out)

กบกลมตวอยางทมลกษณะคลายกลมตวอยางจรง จ�านวน 30 คน และน�ามาหาคาสมประสทธสหสมพนธของ

แอลฟา (Alpha Coefficient) ตามวธของครอนบาค (Cronbach) ไดคาความเชอมนทงฉบบ 0.8880 จงน�าไป

สอบถามกลมตวอยางทเปนชาวไรออยคสญญาโรงงานน�าตาลในประเทศไทย 892 ราย ดวยวธการสมตวอยาง

แบบแบงชน (Stratified Random Sampling) โดยกระจายตวอยางไปตามขนาดปรมาณการสงออยของชาวไร

(Farm Size) และขนาดก�าลง การผลตของโรงงานน�าตาล (TCD: Ton Cane- crushed per Day) ในพนท

ทง 4 ภาค ในการวเคราะหขอมลใชสถต เชงพรรณนา ไดแก คารอยละ (Percentage) คาเฉลย (Mean) และ

สวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

2. วธการศกษาเชงคณภาพ ใชการสมภาษณแบบเจาะลก (In-depth Interview) โดยใชแบบสมภาษณ

กงโครงสราง (Semi-structure Interview Form) กบผใหขอมลส�าคญทมความรและประสบการณทเกยวของกบ

งานวจยโดยตรง จ�านวน 28 ราย โดยคดเลอกจากกลมนกวชาการ 12 ราย กลมผบรหารโรงงานน�าตาล 8 ราย

และกลมผบรหารสมาคมชาวไรออย จ�านวน 8 ราย นอกจากนยงไดน�าผลการวจยทไดไปจดการสนทนากลม

(Focus Group Discussion) กบผบรหารวตถดบของโรงงานน�าตาลในเขต 7 จ�านวน 12 ราย


ผวจยไดท�าการวเคราะหและสงเคราะห ขอมลทไดจากวธการศกษา ท�าใหทราบถงสภาพปญหาอปสรรค

ปจจยความส�าเรจ และแนวทางการพฒนากระบวนการจดการวตถดบหลกทน�าไปสกรอบแนวคดใน การวจย

ดงแผนภาพท 1

แผนภาพท 1 กรอบแนวคดในการวจย

- โครงสรางอตสาหกรรมออยและน�าตาลทราย- พรบ. ออยและน�าตาลทราย ป พ.ศ.2527- ระเบยบวาระออยแหงชาต- ระบบการจดการออยของโรงงานน�าตาล

- สภาพและปญหาอปสรรคการจดการออย- การพฒนารปแบบการจดการออยของโรงงานน�าตาล - ปจจยแหงความส�าเรจในการพฒนารปแบบการจดการออย

แนวทางการพฒนารปแบบกระบวนการจดการออย

ปจจยแหงความส�าเรจในการพฒนาการจดการออย

- โรงงานน�าตาลมความไว วางใจกน- โรงงานน�าตาลสงเสรม และพฒนาออยรวมกน- โรงงานน�าตาลและชาวไร ออยปฏบตเสมอนเปน หนสวนกน

ทฤษฎ และแนวคด ในการจดการออย

- การจดระบบการสงเสรม ออยทมประสทธภาพ- การจดการขนสงออยท รวดเรวและลดคาใชจาย- การสงเสรมในพนทท เหมาะสม- การใชเทคโนโลยใน การส�ารวจพนท และสอสาร

การพฒนานวตกรรมกระบวนการจดการวตถดบหลกของโรงงานน�าตาลในประเทศไทย

รปแบบกระบวนการจดการวตถดบหลกของโรงงานน�าตาลในประเทศไทย

ผลกำรศกษำ1. สภาพและปญหาอปสรรคของการจดการออยของโรงงานน�าตาลในประเทศไทย พบวา โรงงานน�าตาล

ในประเทศไทยขาดแคลนวตถดบ (ออย) ซงเกดจากสาเหตตางๆ ทสมพนธกน ดงน

1.1 โครงสรางของอตสาหกรรมออยและน�าตาลทราย และระบบการจดการออยของโรงงานน�าตาล

โดยทประเทศไทยมจ�านวนโรงงานน�าตาล สถานทตง และพนทเพาะปลกออย ขาดความสมดล นอกจากน

พระราชบญญตออยและน�าตาลทรายป 2527 ทใชอยปจจบนยงไมมการปรบแกไขใหเหมาะสมกบสถานการณ

นอกจากน ระบบการจดการวตถดบของโรงงานน�าตาลสวนใหญยงมขอบกพรองในดานนโยบาย ดานการให

บรการ และดานบคลากรทท�าหนาทสงเสรมออย


1.2 ผลจากการทปรมาณออยไมเพยงพอกบก�าลงการผลตของโรงงานน�าตาล สงผลกระทบหลก

2 ดาน ดานแรกสงผลใหประสทธภาพการผลตน�าตาลต�า เนองจากโรงงานใชก�าลงการผลตไดไมเตมท สวน

ผลกระทบ ดานทสองท�าใหโรงงานแขงขนแยงซอออย หรอจดหาออยเขาหบดวยวธพเศษตางๆ ซงสงผลให

ตนทนการจดหาออยสงขน ไดออยคณภาพต�า

1.3 การทประสทธภาพการผลตน�าตาลต�า ตนทนการผลตสง และยงไดคณภาพน�าตาลต�า สงผลให

อตสาหกรรมน�าตาลของไทยขาดความสามารถในการแขงขนในตลาดน�าตาลโลก และอาจสญเสยตลาดน�าตาล

ในภมภาคเอเชยทไดเปรยบเรองระยะทางขนสงน�าตาลใหกบประเทศคแขงอยางประเทศบราซล ทมตนทน

การผลตน�าตาลต�ากวาแมจะอยหางไกลจากภมภาคน

1.4 การทโรงงานน�าตาลแขงขนจดหาออยดวยวธพเศษตางๆ จะท�าใหเกดกล มพอคาออย

(Broker) เพมขนจ�านวนมาก ซงสงผลใหโรงงานน�าตาลขาดความไววางใจกน (Trust) ซงกนและกน และสงผล

ตอประสทธภาพการสงเสรมออย และขาดความรวมมอในการพฒนาวตถดบรวมกน ลวนมผลกระทบโดยตรง

กบผลผลต ตนทน และรายไดของชาวไรออยคสญญา นอกจากนเมอพจารณาจากปจจยอนๆ ทชาวไรออยก�าลง

ประสบอย เชน การไมมทดนของตนเองทเพยงพอ การขาดแคลนแรงงาน ราคาออยทไมสะทอนถงตนทนท

แทจรง และขาดผทจะมาสบทอดดแลกจการไรออยตอแลว ปจจยดงกลาวอาจสงผลใหชาวไรออยลดพนท

เพาะปลกออย หรอเปลยนไปปลกพชอนทใหผลตอบแทนสงกวา ดงนน ยอมสงผลกระทบตอการขาดแคลน

ปรมาณวตถดบอยางหลกเลยงไมได

การขาดแคลนวตถดบ (ออย) ของโรงงานน�าตาล และผลกระทบตอเศรษฐกจของประเทศทกลาวมาขาง

ตน สามารถแสดงดวยแผนภาพท 2

แผนภาพท 2 วงจรการขาดแคลนวตถดบ (ออย) ของโรงงานน�าตาล และผลกระทบตอระบบเศรษฐกจ

- พรบ.ออยฯ และโครงสรางอตสาหกรรม- ระบบการจดการออยของโรงงานน�าตาล

ราคาออย ขาดทายาทท�าไรออยตอ

พนทปลกออยลด ปลกพชอน หรอเลกปลกออย

ผลผลตออยต�า ตนทนการปลกออยสง (รายได)

ปญหาการขาดแคลนแรงงาน

กลมตอรองกลมพอคาออย

การสญเสยสวนแบงตลาดน�าตาลในภมภาคเอเชย

การสงเสรมออยไมเตมประสทธภาพ

โรงงานน�าตาลขาดความไววางใจซงกนและกน

ขาดความรวมมอในการสงเสรมออย

โรงงานแขงขนจดหาออยวธพเศษ

ตนทนการผลตน�าตาลสงคณภาพน�าตาลต�า

ขาดการพฒนาความสามารถในการแขงขนในตลาดโลก

ปรมาณผลผลตออยไมเพยงพอกบก�าลงการผลตของโรงงาน

การไมมทดนเปนของตนเอง

ประสทธภาพการผลตน�าตาลต�า

รายไดและระบบ

เศรษฐกจของประเทศ


2. แนวทางการพฒนานวตกรรมการจดการออยของโรงงานน�าตาลในประเทศไทย การศกษาสภาพ

ปญหากระบวนการจดการออยพบวาทง 3 ดาน คอ 1) การสงเสรมออย 2) การจดออยเขาหบ และ 3) ดาน

การใหบรการ วามคาเฉลยมากทกดาน โดยดานการจดออยเขาหบทมคาเฉลยสงสด รองลงมาเปนดาน

การสงเสรมออย และการใหบรการตามล�าดบ เมอพจารณาองคประกอบดานตางๆ เปนรายขอพบวาทกขอทม

ระดบความคดเหนทอยในระดบมาก ซงสามารถเรยงล�าดบจากคาเฉลยมากทสดถงนอยทสดของแตละดาน ดงน

2.1 ดานการสงเสรมการปลกออยของโรงงานน�าตาล เรยงตามล�าดบองคประกอบตางๆ ดงน 1) อตรา

วงเงนสงเสรม (เงนเกยว) ทไดรบ 2) ขนตอนและหลกเกณฑในการท�าสญญารบเงน 3) การจายเงนสงเสรมตรง

เวลา และทนฤดกาล 4) การตรวจเยยมชาวไรออยอยางสม�าเสมอ 5) ความรความสามารถและประสบการณ

ของนก และ 6) หลกทรพยทใชค�าประกนเงนเกยว

2.2 ดานการจดออยเขาหบออยของโรงงานน�าตาล เรยงตามล�าดบองคประกอบตางๆ ดงน

1) ความเทยงตรงของเครองชง 2) ความเทยงตรงของระบบการสงตวอยางออยเพอวดคาความหวาน (CCS)

3) คอ ความเปนธรรมและความเสมอภาคในการจดสรรควออย 4) ระบบการจดควออยทสอดคลองกบ

สถานการณ 5) คอ ความราบรนของเครองจกรหบออย 6) สงอ�านวยความสะดวกระหวางการรอลงออยทโรงงาน

2.3 ดานการใหบรการของโรงงานน�าตาล เรยงตามล�าดบองคประกอบตางๆ ดงน 1) ความเปนธรรม

และเสมอภาคในการใหบรการ 2) การใหบรการทรวดเรวประทบใจ 3) การใหค�าปรกษาชาวไรออยในทกๆ ปญหา

4) ความสม�าเสมอในการตรวจเยยมของฝายสงเสรมออย 5) การใชระบบการสอสารททนสมย รวดเรว และ

6) การอบรมแนะน�าใหความรใหมแกชาวไรออยอยางตอเนอง

เมอน�าผลการศกษาเชงคณภาพมาวเคราะหและสงเคราะหรวมกบการศกษาเชงปรมาณแลวได

แนวทางในการพฒนารปแบบกระบวนการจดการออย ในดานการสงเสรมและการจดออยเขาหบ ดงน

แนวทางดานการสงเสรมออย

(1) จดหาแหลงเงนทนโครงการระยะยาวเพอ (1.1) พฒนาผลผลตออยของชาวไรคสญญา

ใหสงขนในแนวตง ไดแก การพฒนาใหชาวไรออยมพนทใหน�าออยและจดซอเครองมออปกรณตามสดสวนท

เหมาะสมกบสภาพพนทสงเสรม (1.2) พฒนาปรบพนทแปลงออยเพอรองรบเครองมออปกรณ และรถตดออย

และ (1.3) สงเสรมใหชาวไรออยมทดนเพาะปลกออยเปนของตนเองแทนการเชาพนทผอน

(2) จดตงศนยพฒนาพนธออยประจ�าพนทสงเสรมของโรงงาน

(3) จดตงศนยเครองมออปกรณการเตรยมดน การปลกออย และการบ�ารงรกษาออยประจ�า

พนทสงเสรม เพอบรการชาวไรออยในรปแบบตางๆ เชน การเชายม

(4) สงเสรมชาวไรออยเสมอนกบเปนหนสวนกบโรงงานน�าตาล เพอใหเปนปลกออยสงโรงงาน

อยางยงยนโดย

(4.1) สนบสนนเงนทนอยางเตมความสามารถของชาวไรออยในสภาพพนททวเคราะห

อยางรอบคอบแลว และ

(4.2) ใหค�าแนะน�า อบรมใหความรการจดการไรออย เพอใหมการลงทนเพอเพมผลผลต

อยางเหมาะสม และมการพฒนาอยางตอเนองตลอดเวลา

(5) ใหโรงงานน�าตาลแบงเขตพนทสงเสรมออยเพอแบงปนออยและลดตนทนการขนสงออย

ของชาวไรโดยเนนการสงเสรมออยทอยใกลโรงงานของตนเปนหลก

(6) ใหโรงงานน�าตาลทอยใกลเคยงกน รวมมอสงเสรมออยในแนวทางเดยวกน และแลกเปลยน

ขอมลสงเสรมซงกนและกน


(7) สงเสรมและสนบสนนใหชาวไรพกดนโดยปลกพชบ�ารงดนเพอปรบโครงสรางและเพม

ความสมบรณใหดน เปนการพฒนาผลผลตออย

แนวทางดานการจดออยเขาหบ

(1) ใหมการแจงน�าหนก และคา CCS ของออยทสงเขาหบแตละเทยวดวยความรวดเรว โดยใช

ระบบสอสารททนสมย

(2) ใหชาวไรรวมกลมกนจดออยเขาหบตามปรมาณและคณภาพ สวนโรงงานหบออยใหไดตาม

ก�าลงการผลตอยางสม�าเสมอและตอเนอง ตามก�าหนดวนหบทเหนชอบรวมกน

(3) ใหการน�าระบบการตดตอสอสารสมยใหม มาใชเพอส�ารวจพนท ตรวจคณภาพออย

เตอนภย และจดออยคณภาพดเขาหบตลอดฤดการผลต

(4) ท�าความเขาใจ และใหความรแกชาวไรออยเกยวกบระบบการสงตวอยางออยและการวด

คา CCS

(5) สงเสรมใหชาวไรรายทมปญหาแรงงาน จดระบบรวมแปลงปลกออย เพอน�ารถตดออยมา

ใชรวมกนได

3. ปจจยแหงความส�าเรจในการพฒนารปแบบกระบวนการจดการออย ของโรงงานน�าตาลใน

ประเทศไทย จากการวเคราะหการศกษาเชงปรมาณและเชงคณภาพ ไดผลการวจยทสอดคลองกน ซงจะท�าให

สามารถพฒนารปแบบการจดการออยได ดงน

3.1 โรงงานน�าตาลและชาวไรออยตองไววางใจ และซอสตยตอกน

3.2 โรงงานน�าตาล ชาวไรออยและชมชนมแนวคดรวมกนทจะรกษาสงแวดลอม

3.3 โรงงานน�าตาลควรรวมกนพฒนาสงเสรมและแบงปนออยกน และควรก�าหนดเขตพนทสงเสรม

ออยของแตละโรงงานใหชดเจน

3.4 โรงงานน�าตาลและชาวไรออยควรด�าเนนธรกจรวมกนเสมอนเปนหนสวนกน

3.5 ชาวไรออยและโรงงานน�าตาลควรมแนวคดในการในการพงพาตนเองใหมากทสดโดยยด

การเกษตรทฤษฎใหมและหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของในหลวง

3.6 ชาวไรออยตองมงพฒนาคณภาพและผลผลตออยใหสง รวมทงการลดตนทนใหต�า เพอใหม

รายไดเพยงพอในสภาวะทราคาออยมความไมแนนอน หรอไมควรคาดหวงกบราคาออยจนเกนไป

3.7 โรงงานน�าตาลควรพจารณาราคาออยทสะทอนกบตนทนของชาวไรออย และควรใหการสนบสนน

ชาวไรเปนกรณพเศษในรปแบบการพฒนาผลผลตในสภาวะทราคาออยตกต�ามาก หรออาจตองพจารณาประกน

รายไดในบางปการผลต

3.8 โรงงานน�าตาลและชาวไรออยจะตองวางแผนการเพาะปลกออย และบรหารความเสยงรวมกน

ในแตละสภาพพนท

3.9 โรงงานน�าตาลและชาวไรออยจะตองใหความส�าคญตอการรกษาสภาพแวดลอม และความอดม

สมบรณของพนทดนทใชปลกออย เพอรกษาและพฒนาผลผลตอยางยงยน

4. รปแบบการจดการวตถดบหลกของโรงงานน�าตาลในประเทศไทย

จากการวเคราะหขอมลเชงคณภาพ การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ และจากการศกษาแนวคด ทฤษฎ

และงานวจยทเกยวของ ซงในการพฒนารปแบบกระบวนการจดการออย ของโรงงานน�าตาลในประเทศไทยนน

ปจจย และองคประกอบตางๆ ทโรงงานน�าตาลและชาวไรออย จะตองน�ามาประยกตใชทกๆ ปจจยตาม

ความเหมาะสมกบภมภาค สภาพพนท และโครงสรางชาวไรออยของแตละโรงงานน�าตาล เพอใหเกด


การพฒนาการจดการออย ทจะสงผลใหเกดการพฒนาคณภาพและผลผลต และการลดตนทนการผลตของ

ชาวไรออยและโรงงานน�าตาล เพอทจะท�าใหทงสองฝายประกอบธรกจรวมกนอยางยงยน และผลทจะตามมา

คอการพฒนาความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรมออยและน�าตาลในตลาดโลก ดงนน ผวจยจงขอ

น�าเสนอรปแบบกระบวนการจดการวตถดบหลกของโรงงานน�าตาลในประเทศไทย ทชอวา “CRYSTAL Model”

ทยดหลกการพฒนาวตถดบหลกรวมกนของโรงงานน�าตาล เพอใหมออยทงคณภาพและปรมาณทเพยงพอใน

ตนทนทเหมาะสม ใหชาวไรออยไดรบผลตอบแทนทด มคณภาพชวตทดขน และประกอบอาชพการท�าไรออย

อยางยงยน โดยการเชอมโยงกจกรรมในโซอปทานกบชาวไรออยแบบครบวงจร ซงจะท�าใหเกดการเพมผลผลต

ของชาวไรออยและของกลมโรงงานน�าตาลโดยรวม โดยจะท�าใหพฒนาขดความสามารถในการแขงขนของ

อตสาหกรรมออยและน�าตาลไทย ดงน

C = Cooperative: โรงงานน�าตาลและชาวไรออยจะตองด�าเนนการรวมกน และเปนหนสวนกน

จงจะท�าใหทงสองฝายตางไดรบผลประโยชนรวมกน ซงจะมผลใหเกดความมนคงของวตถดบ (ออย) และ

การประกอบธรกจรวมกนแบบยงยน

= Collaboration: การใชความรวมมอและชวยเหลอเพอพฒนาผลผลตและคณภาพออย

รวมกนระหวางโรงงานน�าตาลแทนการแขงขนแยงซอออย โดยค�านงถงความเปนผรวมอาชพเดยวกนและเพอ

ความอยรอดของอตสาหกรรมออยและน�าตาลทราย ซงจะชวยแกปญหาการขาดแคลนออย การลดตนทนการ

จดหาออย และเพอใหมออยทมคณภาพเพยงพอส�าหรบทกๆ โรงงาน

R = Reasonable Income): การค�านงถงความเหมาะสมของผลตอบแทนทชาวไรออยควรจะได

รบ ราคาออยทเหมาะสมจะเปนตวกระตนใหชาวไรออยเกดการพฒนาผลผลตออย รายรบหรอก�าไรทเพมสงขน

จะเปนสงจงใจใหชาวไรออยเพมผลผลตออยโดยการเพมพนทเพาะปลก และ/หรอเพมผลผลตตอไรดวยการใส

ปยเพมขน หรอดแลเอาใจใสบ�ารงรกษาออยมากขน

= Risk Management: การบรหารความเสยงในการเพาะปลกออย ในการผลตวตถดบ (ออย)

ตองเกยวของกบปจจยหลายอยางทงทสามารถควบคมไดและไมสามารถควบคมได ดงนน การบรหารความเสยง

ในการเพาะปลกออยเพอใหไดผลผลตและคณภาพ โดยลดอตราความสญเสยจากปจจยทไมสามารถควบคมได

เชน การพฒนาแหลงน�าส�าหรบออย การจดหาออยพนธดทเจรญเตบโตเรว ทนแลง ตานทานตอโรคและแมลง

และการจดหาเครองมออปกรณใหพรอมเพอทจะสามารถปลกและบ�ารงรกษาออยไดทนฤดกาล โดยค�านงถง

การลงทนและผลตอบแทน จงมความส�าคญอยางยง

= Responsibility: ความรบผดชอบ อตสาหกรรมออยและน�าตาลทรายแมจะสรางรายไดใหกบ

ประเทศปละหลายหมนลานบาท แตกอใหเกดผลกระทบตอชมชนและสงแวดลอม ไดแก ฝนละอองและไอเสย

จากโรงงาน รถบรรทกออย และการจดไฟเผาออย เสยงและควนจากโรงงานและรถบรรทกออย ดงนน โรงงาน

น�าตาลและชาวไรออยจะตองมความรบผดชอบตอชมชนและสงแวดลอมรวมกน โดยหาทางลดมลภาวะดงกลาว

เพอใหอตสาหกรรมออยและน�าตาลทรายด�าเนนธรกจอยางเปนมตรกบชมชนและสงแวดลอมตลอดไป

Y = Yield Development: การพฒนาผลผลตและคณภาพออยอยางตอเนอง เนองจากออยเปน

วตถดบทส�าคญและมตนทนในการผลตน�าตาลสงถงรอยละ 65-70 ดงนนการพฒนาผลผลตและคณภาพออย

เพอใหมปรมาณเพยงพอจงเปนสงส�าคญ ซงแนวทางในการพฒนาผลผลตและคณภาพออย เชน การพฒนาและ

คดเลอกพนธออยทเหมาะสมกบพนท พฒนาแหลงน�า และการบ�ารงรกษาตอออยใหมผลผลตสงและยาวนาน

เปนตน

S = Sufficiency Economy: การน�าหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของพระบาทสมเดจ


พระเจาอยหวมาปรบใช เพอการพงพาตนเองไดในระยะยาว เศรษฐกจพอเพยงเปนแนวทางการด�าเนนชวตของ

คนทกระดบ ไมวาจะเปนเจาของโรงงานน�าตาล หรอชาวไรออยกตาม การน�าหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมา

ใชจงเปนวธการจดสรรทรพยากรทมอยอยางชาญฉลาด เพอการพงพาตนเองและเตบโตอยางยงยน

= Sustainability: ความยงยนของวตถดบ (ออย) เนองจากออยเปนวตถดบหลกทส�าคญทสด

ของอตสาหกรรมน�าตาล การพฒนาอตสาหกรรมน�าตาลทรายจ�าเปนตองกระท�าใหถกจดคอพฒนาวตถดบ

ไดแก ออยใหเกดความยงยนใหไดเปนอนดบแรก ซงแนวทางในการสรางความยงยนใหแกวตถดบ (ออย) เชน

ปรบปรงพนธออยใหเหมาะสม บ�ารงรกษาแหลงน�า เพมสดสวนการตดออยสด การบ�ารงรกษาความอดมสมบรณ

ของพนทโดย การปลกพชบ�ารงดนสลบกบการปลกออย เปนตน

T = Trust: การใหความไววางใจซงกนและกนระหวางโรงงานน�าตาล จากการทโรงงานน�าตาล

ประสบกบการแคลนวตถดบ (ออย) ท�าใหเกดการแขงขนแยงชงออยเขาหบกนตลอดมา ท�าใหตนทนการผลต

น�าตาลสง และขาดประสทธภาพการสงเสรมการปลกออย ถาโรงงานน�าตาลใหความเชอถอและใหความ

ไววางใจกนและกน โดยไมแขงขนแยงซอออยกนจะชวยกนสงเสรมออย และลดคาใชจายทไมจ�าเปน

= Technology: การน�าเทคโนโลยมาปรบใชเพอการพฒนาผลผลตออยและน�าตาลอยางตอเนอง

เทคโนโลย คอ สงทเกยวของกบการผลตน�าตาล และการเพาะปลกออยทน�ามาประยกตใชเพอเพมประสทธภาพ

การเพมผลผลต การสรางมลคาเพม และการลดตนทน ดงนน เทคโนโลยจงมความจ�าเปนตออตสาหกรรมออย

และน�าตาล

= Training: การฝกอบรมชาวไรออยใหมความรและพฒนาอยางตอเนอง และการฝกอบรม

ทายาทชาวไรออยใหมความรในการจดการไรออย เพอสบตออาชพการท�าไรออย ซงจะท�าใหชาวไรออยและ

โรงงานน�าตาลประกอบธรกจรวมกนอยาง

A = Alliance: การสรางพนธมตรอตสาหกรรมตนน�ารวมกนระหวางโรงงานน�าตาลและชาวไรออย

และการรวมกนเปนพนธมตรของโรงงานน�าตาลในพนทใกลเคยงเพอรวมสงเสรมและพฒนาออยใหมเพยงพอ

ทงปรมาณและคณภาพในระยะยาว

= Accuracy: ความเทยงตรงในกระบวนการจดการออย ไดแก นโยบายการสงเสรมออยทชดเจน

รวดเรวทนฤดกาล จดควออยเขาหบออยดวยความยตธรรม มความเทยงตรงในการชงน�าหนกออยและวดคา

CCS และการใหบรการแกชาวไรออยทกรายอยางเสมอภาค

L = Long Term Loan Providing: การจดหาแหลงเงนลงทนระยะยาวเพอใหชาวไรออยไดมโอกาส

พฒนาผลผลตแทนระบบการสงเสรมดวยการสนบสนนเงนเกยวปตอป จะท�าใหชาวไรออยสามารถพฒนาและ

ปรบปรงพนทเพอขยายหรอเพมผลผลตออยได

= Loyalty: ชาวไรออยและโรงงานน�าตาลมความจงรกภกดและซอสตยตอกน ในการด�าเนน

ธรกรรมระหวางโรงงานน�าตาลและชาวไรออย ทงสองฝายจะตองยดหลกจรยธรรมตอตนเองและผเกยวของ

ดงนนความจงรกภกดและความซอสตยจงเปนคณสมบตทตองมอยกบทงสองฝายตลอดเวลา

สรปผลกำรศกษำและขอเสนอแนะจากการศกษาสภาพและปญหาอปสรรคของกระบวนการจดการออยของโรงงานน�าตาลในประเทศไทย

พบวา โรงงานน�าตาลขาดความไววางใจซงกนและกน ท�าใหขาดความรวมมอในการสงเสรมและพฒนาผลผลต

ออย สงผลใหปรมาณออยมไมเพยงพอ เกดการแขงขนแยงซอออย ซงท�าใหตนทนการผลตน�าตาลสง

แนวทางในการพฒนารปแบบกระบวนการจดการออยของโรงงานน�าตาลในประเทศไทย ผวจยให


ความส�าคญกบการศกษาสงทเปนขอคดเหน และขอเสนอแนะจากชาวไรออยคสญญา และผใหขอมลหลก

โดยน�าเสนอรปแบบการพฒนากระบวนการจดการออย เพอเปนแบบอยางใหโรงงานน�าตาลทจะน�าไปปรบใช

ใหเขากบสภาพพนทการปลกออย นโยบายการสงเสรม และการประสานความรวมมอในการพฒนาผลผลต

ออยระหวางโรงงานน�าตาลดวยกน เพอใหการด�าเนนธรกจระหวางชาวไรออยและโรงงานน�าตาลเปนไป

อยางยงยน

ในการศกษาปจจยแหงความส�าเรจในการพฒนารปแบบกระบวนการจดการออยของโรงงานน�าตาล

ในประเทศไทย ผวจยใหความส�าคญกบ ขอคดเหน และขอเสนอแนะจากชาวไรออยคสญญา ทตองการใหม

การปรบแนวความคดจากการทโรงงานน�าตาลเปนเพยงคสญญาการซอขายออยกบชาวไร มาด�าเนนการเสมอน

เปนหนสวนกน และการเปลยนแนวคดทโรงงานน�าตาลตองแยงจดหาออยเขาหบดวยวธพเศษตางๆ ทมตนทน

สง และท�าใหการสงเสรมออยขาดประสทธภาพมาเปนการแบงปนออยกนโดยรวมมอกนสงเสรมอยางจรงจงให

ชาวไรพฒนาผลผลตและ คณภาพออย เพอใหโรงงานน�าตาลทกโรงงานมออยหบอยางเพยงพอ ซงจะสงผลให

โรงงานน�าตาลและชาวไรออยประกอบธรกจรวมกนอยางยงยน

ขอเสนอแนะในกำรน�ำผลกำรวจยไปใชประโยชนผลการวจยครงนจะเปนประโยชนตอการน�าไปประยกต หรอปรบใชในการจดการวตถดบ (ออย) กบ

ชาวไรออยคสญญาของโรงงานน�าตาล เพอพฒนาศกยภาพในการเพมผลผลตและคณภาพออย รวมทงเปน

การปลกฝงชาวไรออยใหมความจงรกภกดและมจตส�านกถงความเปนห นสวนกบโรงงานน�าตาล เพอ

การประกอบอาชพการท�าไรออยอยคกบธรกจโรงงานน�าตาลอยางยงยน ซงโรงงานน�าตาลสามารถน�าขอมลท

ไดจากการศกษาไปใชประโยชนใหเกดผลอยางเปนรปธรรมในกระบวนการจดการออยใหประสบความส�าเรจ

ไดตามแนวทาง การพฒนานวตกรรมกระบวนการจดการวตถดบหลกของโรงงานน�าตาลในประเทศไทย โดย

สามารถน�าขอมลทไดจากการศกษาไปประกอบการพจารณาด�าเนนงาน ในลกษณะ ดงตอไปน

1. โรงงานน�าตาลทจะน�า “CRYSTAL Model” ไปปรบใชในกระบวนการจดการออย ควรพจารณาถง

ปจจยตางๆ ไดแก โครงสรางชาวไรออยคสญญา และสถานทตงโรงงาน

2. เนองจากขอมลผลการวจยเชงปรมาณทไดจากแบบสอบถาม เปนเพยงขอมลของภาพรวมของชาวไร

ออยคสญญาโรงงานน�าตาลทงประเทศในชวงระยะเวลาหนงเทานน ซงไมอาจใชเปนตวแทนของโรงงานน�าตาล

โรงใดโรงหนงได ทศนคตของชาวไรออยคสญญาทมตอการสงเสรมการปลกออยของโรงงานแตละขนาดปรมาณ

การสงออย (Farm Size) และภมภาคมความแตกตางกน จงควรศกษาหรอท�าการวจยเชงส�ารวจอกครง กอนจะ

น�ารปแบบการจดการออยไปปรบใชใหเหมาะสม

3. CRYSTAL Model เปนผลจากงานทผวจยไดรวบรวมองคประกอบทครอบคลมกระบวนการจดการ

ออยของโรงงานน�าตาลในประเทศไทย ในทกๆ ดาน ในการน�ารปแบบการจดการออยไปประยกตใช โรงงาน

น�าตาลแตละพนทควรมงเนน (Focus) เฉพาะการน�าองคประกอบทยงขาดไปปรบใช หรอเตมเตมองคประกอบ

ทมอยแลวแตยงไมสมบรณ นอกจากนควรพจารณาถงอนดบความจ�าเปนขององคประกอบแตละตวดวย จะ

ท�าใหประหยดในดานงบประมาณและเวลา

4. ทผานมาขอมลชาวไรออยคสญญา และขอมลพนทการสงเสรมออยของโรงงานน�าตาลยงไมม

การเปดเผย หรอแลกเปลยนกน ดงนน การน�า CRYSTAL Model ไปปรบใช โรงงานน�าตาลควรมการสราง

เครอขายระหวางโรงงานน�าตาล เพอแลกเปลยนขอมลการสงเสรมออยระหวางกน ซงจะท�าใหมจดแขงเสรม

ในกระบวนการจดการออยของกนและกน


เอกสำรอำงองคณะกรรมการออยและน�าตาลทราย, ส�านกงาน. (2551). ระเบยบวาระออยแหงชาต. กรงเทพฯ. เอกสาร

อดส�าเนา.

ประเสรฐ ตปนยางกร. (2552, สงหาคม 7). ไทยเลงเพมมาตรฐานน�าตาลสงออก รวมบราซลกดดนมะกนน�าเขาเพม. มตชนออนไลน. [Online]. Available: http://.webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:d0HbF7-w_mgJ:WWW.matichon.co.th/r

ศนยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ส�านกงานปลดกระทรวงพาณชย. (2552). สถตการคาสนคาเกษตรไทยกบตางประเทศ ป 2551. กรงเทพฯ. เอกสารอดส�าเนา.

International Sugar Organization. (2010, June 2). Statistical Bulletin, International Sugar Organization Publications. [Online]. Available: http://www.sugaronline.com.


บทคดยอการวจย เรอง ศกยภาพของชมชนในพนทต�าบลโคกโคเฒาในการจดการการเปลยนแปลงทางสงคม

แบบพงตนเองครงน เปนการวจยเชงคณภาพ มวตถประสงคเพอ 1) ศกษาการด�ารงอยของปจจยทมผล

ตอความสามารถในการจดการการเปลยนแปลงทางสงคมแบบพงตนเองของชมชนในพนทต�าบลโคกโคเฒา

2) ประเมนศกยภาพของชมชนในพนทต�าบลโคกโคเฒาในการจดการการเปลยนแปลงทางสงคมแบบพงตนเอง

และ 3) เสนอแนะแนวทางการเสรมสรางศกยภาพของชมชนในต�าบลโคกโคเฒาในการจดการการเปลยนแปลง

ทางสงคมแบบพงตนเอง กลมเปาหมายของการวจย คอ ชาวบานในต�าบลโคกโคเฒา อ�าเภอเมอง จงหวด

สพรรณบร ผน�าชมชนและกลม แกนน�าในชมชน รวมทงบคลากรองคการบรหารสวนต�าบลโคกโคเฒา ผให

ขอมลส�าคญ มจ�านวนทงสน 42 คน ไดมาจากการคดเลอกแบบเจาะจง เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล

ประกอบดวย แบบส�ารวจขอมลชมชน แนวการสมภาษณเชงลก การบนทกภาพภายในชมชน การบนทกเสยง

การสมภาษณ และการจดบนทกขอสงเกต ตางๆ การเกบขอมลภาคสนามและการวเคราะหขอมลดวยวธการ

เชงคณภาพไดด�าเนนการควบคกนระหวางเดอนตลาคม 2553 - เดอนพฤษภาคม 2554

ผลการวจย พบวา ในชมชนโคกโคเฒามปจจยส�าคญทมผลตอความสามารถในการจดการ

การเปลยนแปลงทางสงคมแบบพงตนเองของชมชนทง 7 ประการ อนไดแก 1) ศกยภาพของผน�าชมชน 2) ความ

สมพนธภายในชมชน 3) การแลกเปลยนเรยนรภายในชมชน 4) ฐานทรพยากรในชมชน 5) การรวมกลมของ

สมาชกในชมชน 6) การมคานยมการพงตนเอง และ 7) ความสมพนธภายนอกชมชน แตระดบความมากนอย

ในการมอยของปจจย แตละประการจะแตกตางกนไป หากพจารณาในภาพรวมทงต�าบล จะพบวา ปจจยทมอย

ในระดบมาก คอ ศกยภาพของผน�าชมชน ความสมพนธภายในชมชน และการมคานยมการพงตนเอง ปจจยทม

อยในระดบปานกลาง คอ ฐานทรพยากรในชมชน การรวมกลมของสมาชกในชมชน และความสมพนธภายนอก

ชมชน สวนปจจยทมอยในระดบนอย คอ การแลกเปลยนเรยนรภายในชมชน

จากระดบความมากนอยในการด�ารงอยของปจจยแตละประการ สงผลใหชมชนโคกโคเฒาไดรบ

การประเมนวามศกยภาพในการจดการการเปลยนแปลงทางสงคมแบบพงตนเองในระดบปานกลาง โดย

ปจจยทเปนจดแขงของต�าบลโคกโคเฒา คอ การทผน�าสวนใหญสามารถสรางการยอมรบจากลกบานได ทงใน

ศกยภาพของชมชนในพนทต�าบลโคกโคเฒาในการจดการการเปลยนแปลงทางสงคมแบบพงตนเอง

Potential of Communities in Khokkotao Subdistrict for

Self-reliance in Social Change Management

ดร.จนทรแรม เรอนแปน และ ดร.ดวงกมล อศวมาศ



ความเปนคนด ความสามารถในการน�า และการท�าใหคนในชมชนอยรวมกนไดอยางสงบสข การทความสมพนธ

ของคนในชมชนเปนไปอยางใกลชด เหนยวแนน ปราศจากความขดแยงรนแรง ซงมผลใหเกดความรวมมอ

รวมใจ การชวยเหลอเกอกลกน และการมคานยมการพงตนเอง ทคนในชมชนจะรวมมอกนแกไขปญหาใหลลวง

ไปไดทกครงในยามวกฤต คบขน สวนปจจยเปนจดออนของต�าบลโคกโคเฒา จะไดแก การแลกเปลยนเรยนร

ภายในชมชน ทแมจะปรากฏอย แตยงมไดเปนภาพรวมของทงต�าบล

ส�าหรบแนวทางการเสรมสรางศกยภาพของชมชนในพนทต�าบลโคกโคเฒาในการจดการการเปลยนแปลง

ทางสงคมแบบพงตนเองทเสนอแนะในการวจยครงน ประกอบดวย 1) แนวทางเสรมสรางการแลกเปลยนเรยน

รภายในชมชน โดยการใชประโยชนจากหอกระจายขาว การจดเวทในการแลกเปลยนเรยนรของคนในชมชน

อยางตอเนอง การประสานความรวมมอและใชประโยชนจากสถาบนอดมศกษาในพนท 2) แนวทางเสรมสราง

ฐานทรพยากรในชมชน โดยการรกษาความอดมสมบรณของผนดน แหลงน�า และทรพยากรสตวน�า การน�า

แนวทางการใชชวตตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสการปฏบตอยางจรงจง การสรางงาน/สรางอาชพ

ในชมชน การพฒนาทรพยากรมนษยและใชประโยชนจากทรพยากรมนษยในชมชน 3) แนวทางเสรมสราง

การรวมกล มของสมาชกในชมชน โดยการสนบสนนใหกลมทประสบความส�าเรจไดสรปบทเรยนจาก

การท�างาน การเชอมโยงกจกรรมของกลมตางๆ ในลกษณะเครอขาย การพฒนาระบบบรหารจดการทดตามหลก

ธรรมาภบาล และการจดตงกลมหรอกจกรรมใหมจากความตองการทแทจรงของชมชน 4) แนวทางเสรมสราง

ความสมพนธภายนอกชมชน โดยการสรางความสมพนธอนดกบหนวยงานในพนท และใชการมอยของ

หนวยงานเหลานใหเกดประโยชนสงสดแกชมชนโดยยดหลกการท�างานแบบมสวนรวม 5) แนวทางเสรมสราง

ศกยภาพของผน�าชมชน โดยการสรางเครอขายการเรยนรและการพฒนาระหวางผน�าในแตละหมบาน

การสรางทมงานและการท�างานเปนทม การคนหาและเรยนรเทคนควธการทมประสทธภาพในการบรหารจดการ

และการท�างานพฒนาในทองถน การยกยองคนดเพอเปนแบบอยางแกคนในชมชน

AbstractThe objectives of this qualitative research entitled “Potential of Communities in Khokkotao

Subdistrict for Self-reliance in Social Change Management” were to 1) study the existence of

factors affecting the ability of communities in Khokkotao subdistrict for self-reliance in social change

management 2) evaluate the potential of communities in Khokkotao subdistrict for self-reliance in

social change management and 3) recommend the ways to promote potential of communities in

Khokkotao subdistrict for self-reliance in social change management. The target groups were people

living in Khokkotao subdistrict communities, Muang district, Suphanburi province; leaders and

core leader groups including Khokkotao subdistrict administrative organization’s personnel. There

were 42 key informants selected by purposive random. Research instruments consisted of in-depth

interview guidelines, community photo taking, interview recording, and note-taking of observances.

Field data collecting and qualitative data analysis were done at the same time during October 2010

-May 2011.

The findings revealed that there were existing of 7 key factors affecting the ability of

communities in Khokkotao subdistrict for self-reliance in social change management namely:

1) potential of community leaders; 2) intercommunity relations 3) learning within the community;


4) community’s resources based; 5) assembly of community members; 6) self-reliant value and

7) community’s external relations. High and low levels of existence were different in each factor.

Overall, it showed that potential of community leaders, intercommunity relations and self-reliant value

factors were existing at high level, whereas, community’s resources based, assembly of community

members and community’s external relations factors were existing at moderate level; while, learning

within the community factor was existing at low level.

Levels of existance among these factors affected the evaluation of potential of communities in

Khokkotao subdistrict for self-reliance in social change management at moderate level. The “strengths”

of communities in Khokkotao subdistrict relied on potential of community leaders to generate an

acceptance of their goodness, their leadership capacity and making people in the community

live peacefully together. Close relationships without seriously conflicts of people in the community

resulting collaboration, supporting, and self-reliant value which help them in problem solving ever time

in crisis. The “weakness” of communities in Khokkotao subdistrict was learning within the community

which existing very low and could not make any generalization of the whole subdistrict.

Recommended guidelines for promoting the potential of Khokkotao subdistrict’s

communities for self-reliance in social change management were as follows: 1) promoting learning

within the community by usage of community’s news broadcasting tower, organizing of continuous

learning stage for people in the community, cooperating with local higher education institutions;

2) building resource bases in the community by reserving the prosperity of the land, water resources,

fishery resource and actively induce philosophy of sufficient economy into practice; job/profession

creation in community, human resources development and utilization of human resources within

the community; 3) promoting an assembly of community members by supporting the successful

working group to conclude lessons learnt from their work, relating various groups’ activities

as networks, developing management system in accordance with good governance principles and

establishing new groups or activities according to the actual needs of the communities; 4) enhancing

external community relations by establishing good relationship with local organizations and

utilized them to make the most benefit to the communities by following the participatory action

principles; 5) enhancing community leaders’ potential by building learning networks and

developing leaders in each village, team building and team working, searching and learning of

efficient techniques in management and local development, praising good man as a role model for

people in the community.

บทน�ำกระบวนการพฒนาประเทศโดยเนนการเตบโตทางเศรษฐกจตามแนวคดทนนยมอตสาหกรรมนยมใน

ระยะ 50 ปทผานมา ไดลดทอนความสามารถของชมชนในการจดระเบยบทางสงคมภายในชมชนของตนให

เออตอการอยรวมกนอยางสนตสขและเออเฟอเกอกล ในปจจบน กลไกในการจดการกบภาวะวกฤตหรอสงท

เปนภยคกคามสนตสขของชมชนเหลอนอยลง ชมชนเรมหมดความสามารถทจะระดมความรวมมอของสมาชก


เพอแกปญหาทมอยรวมกน โดยฝากความหวงในการแกปญหาตางๆ ไวกบหนวยงานภาครฐ และรอคอย

ความชวยเหลอจากภายนอกมากกวาการจดการกบปญหาตางๆ ดวยตวเอง (นภาภรณ หะวานนท เพญสร

จระเดชากล และสรวฒ ปดไธสง, 2550)

อาจกลาวไดวา สภาวะทกลาวขางตน คอความออนแอทางการเมอง ทมผลใหชมชนจ�านวนมากตกอย

ในสภาวะพงพาและถกครอบง�า ดวยเหตน จงมความพยายามจากทกภาคสวนทจะฟนคนความสามารถของ

ชมชนในการจดการกบสภาพแวดลอมทางสงคมทเปลยนไป รวมทงปญหานานาประการทชมชนก�าลงเผชญ

อยางไรกตาม แมจะมการน�าเสนอแนวคดและแนวปฏบตจ�านวนมากทเชอวามพลงในการขบเคลอนใหบคคล

และชมชน น�าศกยภาพของตนเองและภมปญญาของชมชนมาใชในการแกไขปญหาและพฒนาชมชนของตน

แตจากประสบการณของนกพฒนา (ศนยขอมลชมชน, 2552) พบวา ปจจยส�าคญทมผลใหวธการทใชประสบ

ผลส�าเรจตามทมงหวง คอ ความพรอมของชมชนทจะเขาสกระบวนการเพอพฒนาตนเองอยางตงใจและ

เตมใจ โดยมเงอนไขทจ�าเปนตางๆ เพยงพอทจะเอออ�านวยใหกระบวนการด�าเนนไปอยางมประสทธภาพ จาก

การสงเคราะหแนวคดของนกวชาการทปรากฏอยในปจจบน (สมพนธ เตชะอธก ปรชา อยตระกล และชน

ศรสวสด, 2533; สรรเสรญ วงศชะอม, 2546; เพญสร จระเดชากล, 2550; สลาภรณ บวสาย, 2552) พบวา

ความสามารถของชมชนในการจดการกบการเปลยนแปลงและสภาพไมพงปรารถนาทเกดขนภายในชมชน

ของตนไดอยางมประสทธภาพดวยตนเอง จะเปนผลมาจากการมอยของปจจยทส�าคญ 7 ประการ อนไดแก

1) ศกยภาพของผน�าชมชน 2) ความสมพนธภายในชมชน 3) การแลกเปลยนเรยนรภายในชมชน 4) ฐาน

ทรพยากรในชมชน 5) การรวมกลมของสมาชกในชมชน 6) การมคานยมการพงตนเอง และ 7) ความสมพนธ

ภายนอกชมชน โดยชมชนทมปจจยทง 7 ประการทกลาวนอยในระดบมาก ยอมเปนชมชนทมศกยภาพใน

การจดการกบการเปลยนแปลง ตางๆ ไดมากดวยเชนกน

ต�าบลโคกโคเฒา เปนชมชนหนงทตงอยในอ�าเภอเมองสพรรณบร จงหวดสพรรณบร พนทชมชน สวน

ใหญเปนพนทเกษตรกรรมทอดมสมบรณ โดยคนในชมชนกวารอยละ 70 ของทงหมดเปนเกษตรกร แมสภาพ

ชมชนโดยรวมจะยงคงเปนชมชนชนบททมวถการด�าเนนชวตเรยบงายกตาม แตกเรมมการเปลยนแปลง

หลายๆ อยางเกดขนในชมชน โดยการเปลยนแปลงบางอยางเปนไปในทางทดขน สะดวกสบายขน ในขณะท

การเปลยนแปลงบางอยางเรมสรางปญหาใหมๆ ใหแกชมชน แมปญหาของชมชนโคกโคเฒาทกวนนจะยงไม

รนแรงเทาใดนก แตหากชมชนไมสามารถจดการกบการเปลยนแปลงและปญหาทเกดขนไดอยางมประสทธภาพ

แลว ยอมมโอกาสทปญหาจะขยายตวและสงผลกระทบรนแรงมากขนเรอยๆ นอกจากนน ความเปนจรงประการ

หนง คอ ชมชนโคกโคเฒายงจะตองเผชญกบการเปลยนแปลงใหมๆ อกหลายประการทจะเขามาในชมชนอยาง

ตอเนอง ดวยเหตน การมค�าตอบทชดเจนเกยวกบศกยภาพของชมชนในการจดการการเปลยนแปลงทางสงคม

แบบพงตนเอง จะเปนเสมอนกระจกเงาทชวยสะทอนภาพใหชมชนเขาใจตนเองดขน ซงจะเปนประโยชนใน

การเตรยมตวใหพรอมทจะรบมอกบการเปลยนแปลงในอนาคตขางหนา

วตถประสงค1. เพอศกษาการด�ารงอยของปจจยทมผลตอความสามารถในการจดการการเปลยนแปลงทางสงคม

แบบพงตนเองของชมชนในพนทต�าบลโคกโคเฒา

2. เพอประเมนศกยภาพของชมชนในพนทต�าบลโคกโคเฒาในการจดการการเปลยนแปลงทางสงคม

แบบพงตนเอง

3. เพอเสนอแนะแนวทางการเสรมสรางศกยภาพของชมชนในพนทต�าบลโคกโคเฒาในการจดการ


การเปลยนแปลงทางสงคมแบบพงตนเอง

วธด�ำเนนงำนกลมเปาหมายของการวจย คอ ชาวบานในต�าบลโคกโคเฒา อ�าเภอเมอง จงหวดสพรรณบร ผน�าชมชน

และกลมแกนน�าในชมชนโคกโคเฒา รวมทงบคลากรองคการบรหารสวนต�าบลโคกโคเฒา ผใหขอมลส�าคญจะ

ไดมาจากการคดเลอกแบบเจาะจงเพอเปนตวแทนของคนทกกลมและทกชมชนภายในพนทวจย การท�างานภาค

สนาม จะเรมตนดวยการสรางความรจกคนเคยกบคนในพนทวจย พรอมกบส�ารวจขอมลภายในชมชนทจ�าเปน

ส�าหรบการท�าความเขาใจปรากฏการณ หลงจากสรางความคนเคยกบคนในพนทวจย และเขาใจสภาพปจจบน

ของชมชนอยางชดเจนแลว จงเรมเกบขอมลดวยการสมภาษณเชงลกผใหขอมลส�าคญ โดยใชแนวการสมภาษณ

เชงลกทสรางขน รวมกบการสงเกตการณแบบมสวนรวมในกจกรรมตางๆ ทเกดขนในชมชน โดยมการบนทก

ภาพ บนทกเสยง และจดบนทกขอสงเกตและแงมมในการวเคราะหทปรากฏขนระหวางการท�างานภาคสนาม

การวเคราะหขอมลดวยวธการเชงคณภาพจะด�าเนนการควบคกบการเกบขอมลภาคสนาม

ผลกำรวจย1. สภาพทวไปของต�าบลโคกโคเฒา

ต�าบลโคกโคเฒา ตงอยในอ�าเภอเมองสพรรณบร หางจากทวาการอ�าเภอไปทางทศตะวนออก

ประมาณ 8 กโลเมตร มพนทประมาณ 26 ตารางกโลเมตร ลกษณะเปนทราบลมเกอบทงต�าบล จากการส�ารวจ

ขอมลระหวางเดอนธนวาคม 2553 ถง เดอนกมภาพนธ 2554 พบวา ต�าบลโคกโคเฒายงคงมลกษณะเปน

ชมชนชนบททมความ อดมสมบรณเหมาะแกการเกษตรกรรม ซงเปนผลมาจากการมน�าทวมบรเวณพนทลม

ในชวงเวลาสนๆ เปนประจ�าทกป รวมทงการมแหลงน�าทงคลองธรรมชาตและคลองขดหลายแหง การปกครอง

ในต�าบลโคกโคเฒา อยในความรบผดชอบขององคการบรหารสวนต�าบล (อบต.) โคกโคเฒา ซงมโครงสราง

การท�างานประกอบดวยบคลากร 2 ฝาย คอ ฝายบรหาร และฝายนตบญญต ซงท�าหนาทตรวจสอบการท�างาน

ของฝายบรหาร บทบาทหนาทของ อบต. คอ การบรหารจดการโดยใชงบประมาณทไดรบ เพอจดบรการสาธารณะ

พนฐานและการพฒนาชมชนตามความตองการจ�าเปนในแตละชมชน ภายในต�าบลโคกโคเฒา แบงพนทการ

ปกครองเปน 4 หมบาน ประกอบดวย ชมชนหม 1 บานโคกโคเฒา มนายวโรจน คงด เปนผใหญบาน ชมชนหม

2 บานล�ายาง มนายประมล ยนยงค เปนผใหญบาน ชมชนหม 3 บานสามหนอ มนายอรณ พานทอง เปนผใหญ

บาน และไดรบเลอกใหท�าหนาทก�านนต�าบลโคกโคเฒา และชมชนหม 4 บานลาดบวขาว มนายส�ารวม อจฉร

ยาการณ เปนผใหญบาน ในปจจบน บทบาทหนาทของก�านน/ผใหญบาน คอ การรวบรวมความเดอดรอนของ

คนในชมชนเพอน�าเสนอตอทางราชการ การเปนผไกลเกลยความขดแยงทเกดขนในชมชน การเปนผน�าทาง

ความคดและสรางความสามคคในชมชน ในต�าบลโคกโคเฒา มประชากร ทงสน 3,833 คน หรอ 1,162 ครวเรอน

โดยประชากรเพศชายและเพศหญงมสดสวนใกลเคยงกน ประชากรสวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรม และ

ประมาณรอยละ 80 ของผประกอบอาชพเกษตรกรรมเปนชาวนา ในพนทหม 1 บรเวณรมถนนสพรรณบร-ปาโมก

มอาคารพาณชยและการประกอบธรกจตางๆ ธรกจทพบสวนใหญ เปนการคาหรอการบรการทเกยวเนองกบ

การเกษตรกรรมและชวตความเปนอยของคนในพนท ภายในชมชนจะมรานคา รานช�า และรานขายอาหารเลกๆ

กระจายอยในพนท โดยมกตงอยบรเวณชมนมชน หนวยงานและสถานทส�าคญในต�าบลโคกโคเฒา ไดแกศนย

พฒนาเดกเลก 2 แหงโรงเรยนประถมศกษา 1 แหง โรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา 1 แหง มหาวทยาลย 1

แหง วด 2 แหง โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพระดบต�าบล 2 แหง ภายในต�าบลโคกโคเฒามไฟฟาและน�าประปา


ใหบรการครบทกหมบาน การคมนาคมและการตดตอสอสารของคนในต�าบลเปนไปอยางสะดวกรวดเรว โดยม

หอกระจายขาวเพอประโยชนในการประชาสมพนธขอมลขาวสารในวงกวาง ในต�าบลโคกโคเฒามการรวมกลม

ของคนในชมชนเพอท�ากจกรรมตางๆ รวมกน โดยสวนใหญเปนกลมทเกดจากการจดตงตามนโยบายภาครฐใน

ทกหมบานโดยมรปแบบและวธการท�างานทคลายคลงกน

2. การด�ารงอยของปจจยทมผลตอความสามารถในการจดการการเปลยนแปลงทางสงคมแบบพงตนเอง

ของชมชนในต�าบลโคกโคเฒา

2.1 ฐานทรพยากรในชมชน

ในชวงเวลาของการท�างานวจยภาคสนาม แมต�าบลโคกโคเฒายงคงมความเปนชมชนชนบท

ทมการด�าเนนชวตเรยบงายผกพนอยกบธรรมชาตและวถการผลตแบบเกษตรกรรมปรากฏอยทวไป แตกเรม

มการเปลยนแปลงเกดขนดวยเชนกน การเปลยนแปลงประการหนงทถกระบถงอยางกวางขวาง คอ สภาพ

การถอครองทดนเพอการเกษตรกรรม ทพบวา ชาวนากวาครงของทงหมดตองเชาทท�านา โดยทนาทเชานน

สวนใหญเคยเปนทดนของตนเอง แตไดขายใหแกนายทนในระยะททดนมราคาสง ในปจจบน ตนทนของการท�า

นาไดเพมสงขนกวาเดม โดยชาวนาไมวาจะมทนาเปนของตนเองหรอไมม จะตองมคาใชจายเปนคาปย คายา

ฆาแมลง คาจางแรงงานรบจางในกจกรรมทชาวนาไมสามารถท�าเอง รวมทงคาจางเครองจกรในการไถดน เกบ

เกยว และขนสงผลผลตไปยงโรงส ตนทนทสงขนมสวนท�าใหชาวนายคใหมขาดปยและยาฆาแมลงไมได เพราะ

เปนเสมอนหลกประกนวา การลงทนลงแรงในการท�านาแตละรอบจะไดผลคมทนแมจะตองแลกดวยพษภยตอ

สขภาพ ชาวนายคใหมไดผกพนตนเองเขากบกระบวนการผลตเพอการคาและการพงพาตลาดภายนอกในการ

ขายผลผลตอยางแนบแนน อยางไรกตาม ชาวนาบางสวนไดเรยนรเลหเหลยมทางธรกจจนสามารถสรางอ�านาจ

ตอรองไดในระดบทไมเสยเปรยบจนเกนไป แมการท�านาในปจจบนจะอาศยเครองทนแรงจ�านวนมากและการ

จางแรงงาน แตชาวนายงคงตองท�างานหนกตลอดฤดกาลในลกษณะของการตรวจตราและเฝาระวงเพอใหได

ผลผลตคมกบการลงทนลงแรง ความยากล�าบากของอาชพชาวนา เรมสงผลกระทบตอชมชนหลายประการ

โดยเฉพาะการทคนรนใหมเรมรงเกยจอาชพชาวนาและหนไปประกอบอาชพอนตามศกยภาพของแตละบคคล

ซงมกเกดขนพรอมกบการยายถนฐานของคนวยท�างานออกไปจากชมชน ในปจจบน ภาพรวมของคนในต�าบล

โคกโคเฒาจงเปนผสงอายเสยเปนสวนใหญ และพบวา มผสงอายเพศหญงจ�านวนมากทยงคงท�าหนาทในการ

ดแลไรนาโดยอาศยการจางแรงงานในกจกรรมทตองใชแรง ในขณะทสามและลกหญง-ชายวยแรงงานเดน

ทางไปท�างานในเมองหรอในกรงเทพมหานคร ส�าหรบผสงอายทมไดท�างานใดๆ แลวนน มกเลอกทจะเขารวม

กจกรรมทางสงคมหลายๆ อยางทเปดโอกาสใหไดพบปะพดคย รบฟงขอมลขาวสารตางๆ แทนการอยบานตาม

ล�าพง นอกจากกลมผสงอายแลว ภายในชมชนยงม คนหนมสาวทสรางครอบครวและลงหลกปกฐานท�ามาหากน

อยในพนท โดยคนหนมสาวเหลาน จะมทงคนในพนทและคนถนอนทเขามาอาศยในฐานะเขย-สะใภ ลกษณะ

ทส�าคญประการหนงของต�าบลโคกโคเฒา คอ ความเปน เครอญาตของคนในชมชนทงโดยสายเลอดและโดย

การสมรส ซงมผลทางบวกตอการอยรวมกนภายในชมชน หลายประการ อาทเชน การเปนหเปนตาระวงภยให

กน การหลกเลยงทจะสรางความเดอดรอนใหแกกน หรอความสามารถในการคลคลายความขดแยงระหวางกน

ไดโดยงาย อยางไรกตาม การอยรวมกนในลกษณะกลม เครอญาต เรมลดนอยลงในพนททใกลความเจรญ โดย

เฉพาะบรเวณรมถนนสพรรณบร-ปาโมก ในพนทหม 1 ซงมหองเชาจ�านวนมากเพอรองรบก�าลงแรงงานจากถน

อนทเขามาท�างานในชมชน สมาชกในชมชนลกษณะน จะมความแตกตางหลากหลายคอนขางมาก ทงในดาน

การศกษา อาชพ ฐานะทางเศรษฐกจ ไปจนถงภมล�าเนาเดม โดยจะมลกษณะการด�าเนนชวตแบบตางคนตาง

อย และมความผกพนใกลชดหรอความรสกเปนสวนหนงของชมชนทอาศยอยนอยกวาชมชนในพนททหางไกล


ความเจรญ ในความเหนของคนในชมชน ต�าบลโคกโคเฒาทกวนน ไดเปลยนแปลงไปจากในอดตอยางมาก โดย

ตวการส�าคญทน�าการเปลยนแปลงมาสชมชน คอ การตดถนน ซงแมจะน�ามาซงความสะดวกสบายในการเดน

ทาง และเปนชองทางใหความเจรญอยางอนๆ เขามาในชมชนไดกตาม แตกน�ามาซงผลเสยบางประการดวยเชน

กน เชน การเกดขนของปญหาใหมๆ ทไมเคยมในอดต อยางไรกตาม คนในชมชนสวนใหญยงอยากเหนความ

เจรญของชมชนมากขนไปอก และพรอมทจะเผชญกบผลทางลบทอาจมาพรอมกบ ความเจรญ เนองจากเหน

วา ไมวาในสภาพปจจบนหรอสภาพทเจรญขนกวาเดม ลวนมปญหาเกดขนไดทงสน โดยควรหาวธแกปญหา

มากกวาการหยดนงอยกบทเพราะกลวปญหาทจะตามมา อาจกลาวไดวา การปรากฏขนของมหาวทยาลย

ราชภฏสวนดสต ศนยสพรรณบร จดเปนความเจรญอยางหนงทคนในชมชนพงพอใจและมความคาดหวงหลาย

ประการตอทางมหาวทยาลย อยางไรกตาม วธการท�างานจะตองเกดขนอยางเขาใจธรรมชาตของคนในชมชน

ดวย การเปลยนแปลงทเกดขนกบชมชนโคกโคเฒา แมจะด “เยอะ” ในการรบรของคนในชมชน แตสวนใหญ

เปนการเปลยนแปลงในทางทดขน สะดวกสบายขน และมไดสงผลกระทบรนแรงจนความเปนชมชนชนบทท

ผกพนแนบแนนอยกบธรรมชาตและวถการผลตแบบเกษตรกรรมสญหายไป ทรพยากรธรรมชาตทส�าคญภายใน

ชมชน คอ พนทเกษตรกรรมทยงคงความอดมสมบรณ การมแหลงน�าทงล�าคลองตามธรรมชาตและคลองขด

เพอ การชลประทาน อยางไรกตาม ผลกระทบของการเกษตรกรรมเพอการคาทตองพงพาปยและยาฆาแมลง

จ�านวนมาก ไดสงผลใหปลาหลากชนดทเคยมชกชมในล�าน�าและสภาพความเปนอยทชาวบานเกบผกหาปลา

ตามล�าคลองมาท�ากนโดยไมตองใชเงนซอหาลดนอยลง อยางไรกตาม การเปลยนแปลงของสงคมปจจบน เรม

ท�าใหความตองการของคนในชมชนมไดจ�ากดอยเฉพาะเรองปากทองเทานน หากแตขยายไปสสงจ�าเปนอยาง

อนทลวนตองใชเงนในการซอหา ความตองการจ�าเปนทเพมมากขน ท�าให การมรายไดเปนเรองส�าคญในการ

ด�าเนนชวตของคนในชมชน แตแมจะมความพยายามทจะน�าแนวคดการสรางรายไดใหคนในชมชนสการปฏบต

จรง แตการด�าเนนการทผานมายงไมประสบผลส�าเรจเทาทควร

2.2 ศกยภาพของผน�าชมชน

การท�างานเพอสวนรวมในฐานะผน�าชมชนนน จะตองมคณลกษณะส�าคญบางประการทสามารถ

สรางการยอมรบจากชาวบานได เชน ความซอสตย ความเสยสละ มความรบผดชอบ กลาคดกลาท�าโดยยด

ประโยชนของคนในชมชนเปนทตง และสามารถสนองความตองการของคนในชมชนไดอยางทวถง นอกจาก

คณลกษณะ สวนบคคลทสงผลใหเกดการยอมรบในตวผน�าชมชนแลว วธการท�างานของผน�าชมชน มผลตอ

ความส�าเรจในการระดมความรวมมอจากชาวบานและการท�างานรวมกนจนบรรลเปาหมาย โดยผน�าชมชน

ในต�าบลโคกโคเฒา แตละคน จะมคณลกษณะสวนบคคลและวธการท�างานทแตกตางกนไป ซงสงผลถงความ

แตกตางในระดบความสมพนธระหวางผน�าชมชนกบชาวบานและกระบวนการพฒนาทเกดขนภายในหมบาน

แตละแหง หากพจารณาในภาพรวมระดบต�าบล ผน�าในต�าบลโคกโคเฒาสวนใหญสามารถสรางการยอมรบ

จากลกบานได ทงในความเปนคนด ความสามารถในการน�า และการท�าใหคนในชมชนอยรวมกนไดอยางสงบ

สข อยางไรกตาม ในการเผชญกบการเปลยนแปลงและปญหาใหมๆ ทจะเกดขนในอนาคตขางหนานน เฉพาะ

ความรและประสบการณเดมเทาทมอยอาจไมเพยงพอทจะรบมอกบสงใหม ดวยเหตน คณลกษณะทจ�าเปน

อกประการหนงของผน�า เพอใหสามารถน�าพาชมชนกาวสอนาคตขางหนาไดอยางมประสทธภาพ คอ ความ

สามารถในการเปนผน�าทางความคด และเปนผน�า การเปลยนแปลง ซงพบวา คณลกษณะทจ�าเปนของผน�า

ยคใหมเชนทกลาวน แมจะมอย แตมไดมอยางเทาเทยมกนในตวผน�าทกคน

2.3 ความสมพนธภายในชมชน

จากขอมลทไดพบวา ความขดแยงของคนในชมชนโคกโคเฒามนอย อนเนองมาจากการทคนใน


ชมชนลวนแลวแตเปนเครอญาตกนทงสน และหากจะมความขดแยงเกดขนบาง ความเปนเครอญาตกชวยให

ความขดแยงคลคลายไปไดโดยงาย นอกจากความสมพนธระหวางชาวบานภายในชมชนเดยวกนแลว ความ

สมพนธระหวางผน�าชมชนกบชาวบาน เปนอกประเดนหนง ทมความส�าคญและมบทบาทตอการอยรวมกน

ภายในชมชน ความสมพนธอนดระหวางผน�าชมชนและลกบาน จะเปนผลมาจากความสามารถของผน�าทจะ

ท�างานเพอชมชนจนเปนผลส�าเรจ กอใหเกดการยอมรบและเชอมนศรทธาในตวผน�า ซงมผลใหคนในชมชนยนด

ทจะใหความรวมมอแกผน�าอยางเตมก�าลง ขณะเดยวกน การมขอสงสยในความเทยงธรรมและความซอสตย

สจรตในการท�างานของผน�า ยอมน�าไปสผลลพธในทางตรงกนขาม โดยความแตกตางทกลาวน จะเหนไดอยาง

ชดเจนเมอแยกพจารณาเปนรายหมบาน

2.4 การแลกเปลยนเรยนรภายในชมชน

กระบวนการแลกเปลยนเรยนรทเปดโอกาสใหคนสวนใหญมโอกาสเรยนรในสงทตองการ

สามารถสรางสรรคสงดงามใหเกดขนในชมชนไดหลายประการ อยางไรกตาม กระบวนการแลกเปลยนเรยนรใน

ชมชนจะเกดขนได ตองอาศยองคประกอบหนนเสรมหลายประการ ตงแตตวผน�าชมชนทตองเหนความส�าคญ

ของการเรยนร และพยายามทจะสรางการเรยนรใหแกคนในชมชนควบคไปกบการท�างานพฒนา การมเวทแหง

การเรยนรทเปดกวางใหทกคนไดเขารวมรบรขอมลขาวสารและแลกเปลยนเรยนรระหวางกน การมก�าหนดเวลา

การจดเวท ฯ ทชดเจนใหทกคนไดรบรตรงกน เพอใหสามารถบรหารจดการตนเองใหวางทจะมาเขารวม การจด

เวทฯ เปนประจ�าสม�าเสมอจนเกดเปนวตรปฏบตทตองกระท�ารวมกนเปนประจ�า รวมทงการมสถานทจดเวทฯ

อยางเปนหลกเปนฐาน จนเปนเสมอนจดศนยรวมของคนในชมชน ซงเมอแยกพจารณาเปนรายหมบาน จะพบ

วา องคประกอบหนนเสรมใหเกดการเรยนรของคนในชมชนทกลาวน มอยในแตละหมบานในระดบมากนอย

แตกตางกนไป

2.5 การรวมกลมของคนในชมชน

ในต�าบลโคกโคเฒา มกจกรรมทกอใหเกดการรวมตวของคนในชมชน และสรางการเรยนร

ผานการท�างานรวมกน โดยกจกรรมสวนใหญจะเกยวของกบการท�ามาหากนและการสรางรายได เชน สถาบน

การเงนชมชน กลมอาชพสตรแมบาน กลมจกสาน กลมเกษตรกร กลมปยอนทรย กลมสจจะออมทรพย เปนตน

กจกรรมเหลาน สวนใหญเกดขนจากการจดตงตามนโยบายภาครฐ ซงจะมอยทกหมบานโดยมรปแบบและวธ

การท�างานทคลายคลงกน อยางไรกตาม แมจะเปนกลมทเกดจากการจดตง แตเมอเกดขนแลวและมการท�างาน

รวมกนอยางจรงจงเปนขนเปนตอนตามทออกแบบไวแลว จะสามารถกอใหเกดผลทางบวกทน�าไปสการเรยนร

และ การพฒนารวมกนของคนในชมชนไดเชนกน ซงทสดแลว การเรยนรทเกดขนจะชวยปรบสภาพจากการเปน

กลมจดตง สการเปนกลมทรวมตวกนอยางเขมแขงเหนยวแนน ดวยความเตมใจทจะท�ากจกรรมของกลมใหเจรญ

กาวหนายงๆ ขนไป เพราะเลงเหนถงประโยชนทจะไดรบรวมกน อยางไรกตาม ความส�าเรจของการท�างานรวม

กน มไดเกดขนกบทกกลมในทกชมชนเหมอนกนเสมอไป นอกจากปจจยดานลกษณะนสยของคน เชน ความ

ไมเอาจรงเอาจง การแตกสามคค การเอาเปรยบซงกนและกน ฯลฯ และการทกจกรรมบางอยางมไดด�าเนนการ

อยางครบวงจรโดยเฉพาะชองทางการตลาด นอกจากนน ปจจยส�าคญอกประการหนงทมผลตอความส�าเรจของ

กลม คอ การทกจกรรมของกลมเกยวของสมพนธโดยตรงกบวถการท�ามาหากนของสมาชก ซงท�าใหสมาชก

ไดรบประโยชนเตมทจากการเขารวมกจกรรม และไมรสกวา “เสยเวลาท�ามาหากน” ในการเขารวม นอกจาก

การรวมกลมอยางเปนทางการทกลาวขางตน การรวมกลมอยางไมเปนทางการตามแหลงชมนมชนตางๆ เชน

ตลาด รานกาแฟ ศาลาวด ฯลฯ จดเปนชองทางการแลกเปลยนขอมลขาวสาร ความทกขรอน คบของหมองใจ

ซงจะน�าไปสการชวยเหลอเกอกลกนตามควรแกกรณ นอกจากนน การรวมกลมอยางไมเปนทางการเหลาน ยง


มลกษณะไมจ�ากดดวยเวลาและสถานท ซงสงผลใหสมาชกในชมชนสามารถตอบสนองความตองการซงกน

และกนไดอยางรวดเรวทนการณ ในต�าบลโคกโคเฒาทกวนน ยงคงมพนทส�าหรบการพบปะสงสรรคเสวนารวม

กนอยางไมเปนทางการของคนในชมชนปรากฏอย โดยกลมผสงอายทปลอดพนจากภาระหนาทใดๆ โดยเฉพาะ

การท�างานในไรนา จะมเวลามากพอทจะพบปะพดคยหรอท�ากจกรรมรวมกนตามจดตางๆ เชน รานคา สถาน

อนามย วดใกลบาน ฯลฯ มากกวากลมอน

2.6 การมคานยมการพงตนเอง

ความสามารถในการพงพาตนเองของคนในชมชน เพอใหสามารถจดการกบสภาวะไมพง

ปรารถนาทเกดขนภายในชมชนไดดวยตวเอง คอตวบงชทเปนรปธรรมของความเขมแขงของชมชน ปจจยส�าคญ

ประการหนงทมสวนสงเสรมใหชมชนขบเคลอนไปสสภาวะทพงปรารถนานได คอ การมคานยมการพงตนเอง ซง

หมายถง สภาพชมชนทสมาชกสวนใหญมความเชอมนในการท�างานรวมกนเพอแกไขปญหาหรอพฒนาชมชน

ดวยตนเอง แทนการรอคอยความชวยเหลอจากภายนอกโดยไมรจะจดการกบตนเองอยางไร อยางไรกตาม สง

ส�าคญประการหนงทไมอาจมองขามได คอการทชมชนในปจจบนไมอาจหลดพนไปจากความสมพนธกบหนวย

การปกครอง ในระดบทองถนไดโดยสนเชง อนเปนผลมาจากระบบการปกครองทองถนทออกแบบใหผน�าชมชน

และองคการบรหารสวนต�าบล ตองท�างานรวมกนอยางสอดประสานกลมกลนและสงเสรมซงกนและกน โดยผน�า

ชมชนจะเปนผระบปญหาและความตองการในการพฒนาทไดมาโดยการมสวนรวมของคนในชมชน ในขณะท

องคการบรหาร สวนต�าบลจะเปนผน�าปญหาและความตองการของชมชนสการด�าเนนการอยางเปนระบบดวย

งบประมาณทมเพอตอบสนองความตองการอยางเปนรปธรรม จากขอมลทได พบวา แมการรวมตวของคนใน

ชมชนเพอแกไขปญหาตางๆ จะลดนอยลง อนเปนผลมาจากการม “เจาภาพ” รบผดชอบการแกไขปญหาตางๆ

อยแลวอยางชดเจนกตาม แตเมอชมชนตกอยในสภาวะวกฤตจนไมสามารถรอคอยความชวยเหลอจากภายนอก

ได คนในชมชนจะสามารถรวมตวกนเพอคลคลายวกฤตการณทเกดขนจนลลวงไปได

2.7 ความสมพนธภายนอกชมชน

หากพจารณาโดยใชพนทเปนตวตง อาจกลาวไดวา ในต�าบลโคกโคเฒายงไมปรากฏความ

สมพนธกบหนวยงานหรอองคการทตงอยภายนอกต�าบลโคกโคเฒาในระดบทสามารถระบถงหนวยงาน/องคการ

ทเปนคความสมพนธไดอยางชดเจน อยางไรกตาม หากใชมมมองของคนในชมชนเปนตวตง จะพบวา สภาวะ

“ภายนอกชมชน” มไดจ�ากดเฉพาะหนวยงานหรอองคการทตงอยนอกพนทต�าบลโคกโคเฒาเทานน หากแต

หนวยงานหรอองคการทตงอยในพนทต�าบลโคกโคเฒา กอาจมสภาวะ “ภายนอกชมชน” ไดเชนกน หากการ

ด�าเนนงานตามวตถประสงคของหนวยงาน/องคการนนๆ มไดสอดประสานกลมกลนเปนอนหนงอนเดยวกนกบ

วถการด�าเนนชวตทกเมอเชอวนของคนในชมชน หากใชมมมองของคนในชมชนเปนตวตง ปจจย “ความสมพนธ

ภายนอกชมชน” ในการวจยครงน จะพจารณาไดจากความสมพนธระหวางชมชนในต�าบลโคกโคเฒากบ อบต.

โคกโคเฒา และความสมพนธระหวางชมชนในต�าบลโคกโคเฒากบมหาวทยาลยราชภฏสวนดสต ศนยสพรรณบร

ในประเดนทเกยวของกบบทบาทของหนวยงานเหลานในการพฒนา การแลกเปลยนขอมลประสบการณ และ

การชวยเหลอเกอกลกน ส�าหรบความสมพนธระหวางชมชนในต�าบลโคกโคเฒากบ อบต. โคกโคเฒานน อาจ

กลาวไดวา อยในระดบ ปานกลาง อนเนองมาจากการท�างานตามบทบาทหนาทของ อบต. ยงไมสามารถตอบ

สนองความตองการของ คนในชมชนไดอยางนาพอใจ ส�าหรบความสมพนธระหวางชมชนในต�าบลโคกโคเฒา

กบมหาวทยาลยราชภฏ สวนดสต ศนยสพรรณบร ซงเปนหนวยงานทเพงปรากฏขนในต�าบลโคกโคเฒาไมนาน

นกนน จะอยในระดบ ปานกลางเชนกน อนเปนผลมาจาก “ความรสกแปลกหนา” อนเนองมาจากการด�าเนนงาน

ตามภารกจของสถาบนอดมศกษา เปนสงทแปลกแยกแตกตางไปจากวถการด�าเนนชวตของชาวไรชาวนาโดย


สนเชง

3. การประเมนศกยภาพของชมชนในต�าบลโคกโคเฒาในการจดการการเปลยนแปลงทางสงคม แบบ

พงตนเอง

การด�ารงอยของปจจยแตละประการทมผลตอความสามารถในการจดการการเปลยนแปลงทาง

สงคมแบบพงตนเองของชมชนในพนทต�าบลโคกโคเฒาแตละหมบาน จะมระดบความมากนอยแตกตางกนไป

หากพจารณาในภาพรวมของทงต�าบล โดยเกณฑประเมนการด�ารงอยของปจจยแตละประการ จะไดแก ระดบ

“มาก” หมายถงการมอยของปจจยทระบถงในหมบานอยางนอย 3 ใน 4 แหง ระดบ “ปานกลาง” หมายถงการ

มอยของปจจยทระบถงในหมบานอยางนอย 2 ใน 4 แหง และระดบ “นอย” หมายถงการมอยของปจจยทระบ

ถงในหมบานเพยง 1 ใน 4 แหง หรอไมปรากฏการมอยของปจจยดงกลาวในชวงเวลาทเกบขอมล สามารถสรป

การด�ารงอยของปจจยแตละประการ ดงตารางท 1

ตารางท 1 สรปการด�ารงอยของปจจยทมผลตอความสามารถในการจดการการเปลยนแปลงทาง

สงคมแบบพงตนเองของชมชนในต�าบลโคกโคเฒา

ปจจยทมผลตอความสามารถ

ในการจดการการเปลยนแปลงทางสงคมแบบพงตนเอง

ปรมาณการด�ารงอยของปจจยฯ

นอยมาก ปานกลาง

ศกยภาพของผน�าชมชน

● ความสามารถในการสรางการยอมรบ

● ความส�าเรจในการตอบสนองความตองการของลกบาน

● การเปนผน�าทางความคด / ผน�าการเปลยนแปลง

ความสมพนธภายในชมชน

● ความเปนเครอญาต

● ปราศจากความขดแยงของคนในชมชน

● ปราศจากความขดแยงของคนในชมชนกบผน�าชมชน

การแลกเปลยนเรยนรภายในชมชน

● บทบาทของผน�าชมชนในการสงเสรมการเรยนรภายในชมชน

● องคประกอบหนนเสรมใหเกดการเรยนร

● การเรยนรทเกดขนจรงแกคนในชมชน

ฐานทรพยากรในชมชน

● การถอครองทดนของชาวนา

● ความอดมสมบรณของผนดน

● ความอดมสมบรณของแหลงน�า

● ความอดมสมบรณของสตวน�า


จากตารางท 1 ศกยภาพของชมชนในต�าบลโคกโคเฒาในการจดการการเปลยนแปลงทางสงคมแบบ

พงตนเองอยในระดบปานกลาง โดยปจจยทเปนจดแขงของต�าบลโคกโคเฒา มอย 3 ปจจย ไดแก ศกยภาพของ

ผน�าชมชน ความสมพนธทดภายในชมชน และการมคานยมการพงตนเอง ในขณะทปจจยทเปนจดออนของ

ต�าบล โคกโคเฒา ม 1 ปจจย คอ การแลกเปลยนเรยนรภายในชมชน ทพบวา ปรากฏอยจรงในหมบานเพยงแหง

เดยว ซง ไมกวางขวางและเพยงพอทจะรองรบการเปลยนแปลงในอนาคตขางหนา อยางไรกตาม การด�ารงอย

ของปจจยอก 3 ประการ อนไดแก ฐานทรพยากรในชมชน การรวมกลมของสมาชกในชมชน และความสมพนธ

ภายนอกชมชน ไดรบการประเมนในระดบปานกลาง

4. แนวทางเสรมสรางศกยภาพของชมชนในพนทต�าบลโคกโคเฒาในการจดการการเปลยนแปลงทาง

สงคมแบบพงตนเอง

ในการเสรมสรางศกยภาพของชมชนในต�าบลโคกโคเฒาในการจดการการเปลยนแปลงทางสงคม

แบบพงตนเองนน สงทจ�าเปนตองไดรบการปรบปรงพฒนาเปนล�าดบแรก คอ ปจจยทเปน “จดออน” อนไดแก

การแลกเปลยนเรยนรภายในชมชน ในขณะทปจจยซงไดรบการประเมนในระดบ “ปานกลาง” อนไดแก ฐาน

ทรพยากรในชมชน การรวมกลมของสมาชกในชมชน และความสมพนธภายนอกชมชน มความจ�าเปนทจะ

ตองปรบปรงพฒนาเปนล�าดบถดไปเพอยกระดบใหปจจยเหลาน กลายเปนจดแขงของชมชนในวนขางหนา

ตารางท 1 (ตอ)

ปจจยทมผลตอความสามารถ

ในการจดการการเปลยนแปลงทางสงคมแบบพงตนเอง

ปรมาณการด�ารงอยของปจจยฯ

นอยมาก ปานกลาง

● การคงอยของคนวยแรงงานในชมชน

● ความหลากหลายดานอาชพของคนในชมชน

● สาธารณปโภคทเปนตวน�าการเปลยนแปลง เชน ถนน ไฟฟา ฯลฯ

● ปรมาณเทคนควธการสมยใหมในการเพมผลผลตทางการเกษตร

● ความสามารถในการใชเทคนควธการสมยใหมในการเพมผลผลต

ทางการเกษตรอยางถกวธ

การรวมกลมของสมาชกในชมชน

● ความเขาใจขอจ�ากดของคนในชมชนในการท�ากจกรรมรวมกน

● การมสวนรวมของคนในชมชนในกจกรรมทเปนทางการ

● ความยงยนของการรวมกลมเพอท�ากจกรรมทสนใจรวมกน

คานยมการพงตนเอง

● ความสามารถในการรวมตวเพอแกปญหาเฉพาะหนา

ของคนในชมชน

ความสมพนธภายนอกชมชน

● ความสมพนธกบองคการบรหารสวนต�าบล

● ความสมพนธกบสถาบนอดมศกษาในพนท


ส�าหรบศกยภาพของผน�าชมชน ซงเปนปจจยทไดรบการประเมนในระดบมากและถอเปน “จดแขง” ของชมชน

นน เนองจากประเดน “การเปนผน�าทางความคด/ผน�าการเปลยนแปลงในชมชน” เปนคณลกษณะทมเฉพาะ

ในตวผน�าเพยงบางคน ยงมใชภาพรวมทงต�าบล จงมความจ�าเปนทจะตองปรบปรงพฒนาสวนทยงขาดอยน

เปนล�าดบสดทาย แนวทางใน การเสรมสรางศกยภาพของชมชนในพนทต�าบลโคกโคเฒาในการจดการการ

เปลยนแปลงทางสงคมแบบพงตนเอง มดงน

4.1 แนวทางเสรมสรางการแลกเปลยนเรยนรภายในชมชน

1) ใชหอกระจายขาวใหเปนประโยชนในการแลกเปลยนเรยนร ภายในชมชน โดยปรบ

กระบวนการสงสารใหสอดคลองกบการด�าเนนชวตของคนในชมชน ปรบวธสงสารใหนาสนใจนาตดตามการน�า

เสนอขอมลขาวสารทเปนประโยชนแกคนกลมตางๆ ภายในชมชน

2) จดใหมเวทในการแลกเปลยนเรยนรของคนในชมชนอยางตอเนอง โดยใชประชาคมหมบาน

ซงเปนกลไกทมอยแลวใหเกดประโยชนสงสดตามวตถประสงค เนนการสอสารสองทาง การเปดโอกาสใหไดรบ

ขอมลขาวสารอยางหลากหลาย และการแสดงความคดเหนอยางทวถงและเทาเทยมกน

3) ประสานความรวมมอและใชประโยชนจากการมอยของสถาบนอดมศกษาในพนทเพอเสรม

พลง (Empowerment) ในดานตางๆ ตามความตองการของชมชน

4.2 แนวทางเสรมสรางฐานทรพยากรในชมชน

1) รกษาความอดมสมบรณของผนดนและแหลงน�า รวมทงทรพยากรสตวน�า เพอเปนฐานท

มนคงในการประกอบอาชพและการหาอยหากนในชมชน โดยหาวธการทชวยใหสามารถลดเลก หรอใชสารเคม

เพอการเกษตรอยางเหมาะสมและถกวธ การแสวงหาความรและเทคนควธทางเลอกทปลอดภย มประสทธภาพ

และสามารถลดตนทนการผลตเพอจงใจใหเกดการเปลยนแปลง

2) น�าแนวทางการใชชวตตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสการปฏบตอยางจรงจงใน

ระดบครวเรอน เพอใหมผลในทางลดรายจาย และเปนหลกประกนความอยรอดโดยไมตองผกตดกบรายไดจาก

อาชพหลกเพยงอยางเดยว

3) สรางงาน/สรางอาชพในชมชน โดยเนนงาน/อาชพเพอสนองความตองการจ�าเปนภายใน

ชมชน เพอเพมรายไดและเพมทางเลอกในการประกอบอาชพซงมผลตอการคงอยของคนวยแรงงานในชมชน

4) ใหความส�าคญกบการพฒนาทรพยากรมนษยและใชประโยชนจากทรพยากรมนษยในชมชน

การจดการศกษาเรยนรทกระดบ ทกประเภทภายในชมชน ควรมผลในทางเสรมสรางความรกถนเกด ความเปน

พลเมอง ความภาคภมใจในอาชพเกษตรกรรม การมองเหนโอกาสของเกษตรกรในสงคมอนาคต และเทคนควธ

การเพอยกระดบการเกษตรกรรมใหเปนอาชพทสามารถสรางความส�าเรจในชวต

4.3 แนวทางเสรมสรางการรวมกลมของสมาชกในชมชน

1) สนบสนนใหกลมทประสบความส�าเรจ ไดสรปบทเรยนจากการท�างานในลกษณะ การจดการ

ความรในรปแบบเขาถงและเรยนรไดโดยงาย

2) เชอมโยงกจกรรมของกลมตางๆ ในลกษณะเครอขาย เพอใหเกดการพฒนาอยางครบวงจร

และเสรมเตมเตมซงกนและกน

3) พฒนาระบบบรหารจดการทดตามหลกธรรมาภบาล ทงภายในกลมและภายในเครอขาย

เพอใหการด�าเนนงานของกลมเปนไปอยางราบรนและยงยน

4) การจดตงกลมใหม หรอกจกรรมใหมๆ ควรเกดจากความตองการทแทจรงของสมาชกหรอ

ความตองการจ�าเปนภายในชมชน


4.4 แนวทางเสรมสรางความสมพนธภายนอกชมชน

1) สรางความสมพนธอนดกบหนวยงานตางๆ ในพนท และใชการมอยของหนวยงานเหลาน ให

เกดประโยชนสงสดแกชมชน

2) ยดหลกการท�างานแบบมสวนรวมดวยความเขาใจอยางแทจรงในทกขนตอนของกระบวนการ

ท�างานรวมกน

4.5 แนวทางเสรมสรางศกยภาพของผน�าชมชน

1) สรางเครอขายการเรยนรและการพฒนาระหวางผน�า/แกนน�าในแตละหมบาน เพอใหเกด

ความเปนอนหนงอนเดยวกน และสามารถเชอมโยงประเดนการพฒนาใหเปนภาพรวมในระดบต�าบล

2) สรางทมงานและการท�างานเปนทม โดยใชกระบวนการท�างานรวมกน เปนเครองมอฝกฝน

ผน�ารนใหมใหมศกยภาพในการท�างานเพอสวนรวม และสงเสรมสนบสนนใหผน�ารนใหมทมศกยภาพใหเขา

ไปมบทบาทในกระบวนการปกครองทองถนเพอผลกดนใหเกดการบรหารจดการทมประสทธภาพตามหลก

ธรรมาภบาล และเกดการพฒนาทสอดคลองสนองตอบความตองการของชมชน

3) คนหาและเรยนรเทคนควธการทมประสทธภาพในการบรหารจดการและการท�างานพฒนา

ในทองถน ทดลองประยกตสงใหมทไดเรยนรสการปฏบตจรงในชมชนอยางเปนรปธรรมโดยใชกระบวนการ

ท�างานแบบมสวนรวม และขยายผลใหเกดการเรยนรและประยกตใชอยางกวางขวางทงในระดบหมบานและ

ระดบต�าบล

4) ยกยองคนด การท�าความด และการมจตอาสาในการท�างานสวนรวมเพอเสรมสรางขวญ

ก�าลงใจ และเปนแบบอยางทดแกคนในชมชน

อภปรำยผล การวจยครงนชใหเหนวา ผลกระทบจากการพฒนาทองถนทเนนการสรางรายไดและการน�าความเจรญ

เขาสชมชนเพอสรางชวตความเปนอยทดตามมาตรฐานสงคมเมอง ไดสงผลกระทบตอชมชนโคกโคเฒา ใน

รปแบบทคลายคลงกบชมชนโดยทวไปในสงคมไทย อยางไรกตาม ปรากฏการณทเกดขนในชมชนโคกโคเฒา

ไดใหมมมองและค�าอธบายในบางประเดนทแตกตางไปจากแนวคดเชงทฤษฎทปรากฏอย อาทเชน สาเหต

ส�าคญของการสญเสยทดนท�ากนของชาวนาในต�าบลโคกโคเฒา มไดมาจากการทชมชนไดกลายเปนผทออนแอ

ไรอ�านาจตอรองในระบบเศรษฐกจแบบใหม (นภาภรณ หะวานนท, เพญสร จระเดชากล และสรวฒ ปดไธสง,

2550) หากแตเปนเพราะวธคดทมงประโยชนเฉพาะหนาโดยขาดการไตรตรองอยางถถวนถงผลกระทบ ทจะเกด

ขนในระยะยาว รวมทงการขาดความสามารถในการบรหารจดการเพอใช “เงน” ทไดมาจากการขายทดนใหเกด

ประโยชนอยางยงยน อยางไรกตาม แนวคดทฤษฎทปรากฏอย ลวนเปนประโยชนในการท�างานภาคสนาม โดย

เฉพาะการใหทศทางทชดเจนในการท�าความเขาใจปรากฏการณในชมชน นอกจากนน ยงพบวา ปรากฏการณ

เชงประจกษในชมชนสวนใหญ ลวนเปนไปในทศทางทชวยยนยนความถกตองของแนวคดทฤษฎ

จากผลการวจยครงน ทศทางการพฒนาชมชนโคกโคเฒาในระยะตอไปนน ควรเนนทตนทนและพลงท

มอยภายในชมชน เชน ความสมพนธเหนยวแนนใกลชดแบบเครอญาต การมทรพยากรทอดมสมบรณ การม

ผน�าทมศกยภาพ โดยเสรมสรางสงเหลานใหแขงแกรง และน�ามาใชใหเปนประโยชนในการพฒนาชมชนของ

ตนดวยตวเองอยางเหมาะสม ในทศทางอนเปนทยอมรบโดยทวกนวา เปนหนทางทจะชวยใหชมชนอยรอดได

อยางยงยน อาทเชน วถการพฒนาทมรากฐานมาจากวฒนธรรมทองถน โดยเนนวถชวตทเรยบงาย กลมกลน

กบธรรมชาต และมระบบสงคมทชวยเหลอเกอกลกน (เสร พงศพศ, 2549) การสงเสรมแนวคดการพงตนเอง


เพอใหชมชนมพลงอ�านาจในการตดสนใจดวยตนเอง เปนตวของตวเองทางความคด สามารถก�าหนดแบบแผน

การผลตในแบบของตวเองโดยเนนการผลตเพอบรโภคแทนการผลตเพอการคา และมศกยภาพทจะด�าเนนชวต

ตามรากฐานแหงวฒนธรรมของตน (อภชาต ทองอย และคณะ, 2530) อยางไรกตาม การพฒนาชมชนทามกลาง

การเปลยนแปลงของสงคมปจจบน ไมจ�าเปนตองปฏเสธความเจรญกาวหนาสมยใหม หากแตการเปดรบความ

เจรญจะตองเกดขนอยางรเทาทน โดยใชความพอเพยงเปนตวก�ากบทศทางการพฒนาใหอยในระดบทสามารถ

สรางความอยเยนเปนสข ในการใชชวตรวมกนของคนในชมชน แนวทางการพฒนาทเหมาะสม อาจเปนไปตาม

แนวคดของ ประพนธ ภกดกลและคณะ (2549) ทเหนวา การพฒนาส�าคญทควรเกดขนในชมชน จะไดแก การ

พฒนาระบบสาธารณปโภคใหเปนไปในทศทางทดขน เพอใหชมชนมความนาอยทางกายภาพ และการพฒนา

ดานอาชพเพอใหคนในชมชนมงานท�า มรายไดเพยงพอตอเนองตลอดทงป จนไมจ�าเปนตองโยกยายถนฐานเขา

เมอง แนวทางเสรมสรางศกยภาพของชมชนในการจดการ การเปลยนแปลงทางสงคมแบบพงตนเองทเสนอ

แนะในการวจยครงน จะเนนการใชชมชนเปนตวตง และใช “ตนทน” ทมอยภายในชมชนเปนเครองมอในการ

พฒนา เพอใหชมชนเปนผมบทบาทหลกในการลงมอปรบปรงพฒนาสงทเปนจดออนดวยตนเองในทกประเดน

ซงนอกจากจะมผลใหสามารถน�าแนวทางทเสนอแนะส การปฏบตจรงไดทนทโดยไมตองรอความชวยเหลอจาก

ภายนอกแลว ความส�าเรจทเกดขนจะสงผลใหชมชน เกดความเชอมนในตนเองซงเปนเงอนไขส�าคญของการพง

ตนเอง อนเปนแนวทางพฒนาทเชอวา จะมผลใหชมชน มอ�านาจในการตดสนใจดวยตนเอง เปนตวของตวเอง

ทางความคด และสามารถด�าเนนชวตตามรากฐานแหงวฒนธรรมของตนอยางยงยนตอไป (อภชาต ทองอย

และคณะ, 2530) การพฒนาโดยยดชมชนเปนตวตงน จะน�าไปสความเขมแขงทางการเมองการปกครองของ

ชมชน ท “คดเปน ท�าเปน แกปญหาเปน” ซงเปนลกษณะของชมชนทมศกยภาพในการพงพาตนเองสง สามารถ

พฒนาตนเองไดอยางตอเนอง มความเปนปกแผน สามารถควบคมและบรหารจดการกบปญหาตางๆ ทเกดขน

ไดดวยตนเอง (ประเวศ วะส, 2549)

ขอเสนอแนะ1. น�าเสนอผลการวจยใหชมชนในต�าบลโคกโคเฒาและผทมสวนเกยวของไดรบทราบ เพอสราง ความ

ตระหนกและมองเหนแนวทางในการเสรมสรางศกยภาพของชมชน

2. การน�าแนวทางเสรมสรางศกยภาพของชมชนสการปฏบตจรงจะตองเกดขนอยางเปนองครวม โดย

บรณาการประเดนการพฒนาทกประเดนใหเชอมโยงสมพนธและมผลในทางสงเสรมซงกนและกน

3. กระบวนการพฒนาทเกดขนตองเนนการมสวนรวม และการแลกเปลยนเรยนรระหวางกนในรปแบบ

ทสอดคลองกบวถการด�าเนนชวตของคนในชมชน

4. หนวยงานทตงอยภายในชมชนตองปฏบตภารกจดวยความรบผดชอบเสมอนเปนสมาชกสวนหนงของ

ชมชน การก�าหนดนโยบายและทศทางการปฏบตงานจะตองเปนไปดวยความรอบคอบระมดระวง เพอปองกน

มใหเกดผลกระทบทางลบแกชมชน


เอกสำรอำงองนภาภรณ หะวานนท เพญสร จระเดชากล และสรวฒ ปดไธสง. (2550). ทฤษฎฐานรากในเรองความเขมแขง

ของชมชน. กรงเทพมหานคร : ส�านกงานกองทนสนบสนนการวจย.

ประพนธ ภกดกลและคณะ. (2549). รปแบบและปจจยในการเสรมสรางความเขมแขงของชมชนดวยศกยภาพและภมปญญาทองถนเพอการพฒนาทยงยน. กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยราชภฏจนทรเกษม.

ประเวศ วะส. (2539). หนทางรอดสงคมไทย. กรงเทพมหานคร : พมพด.

เพญสร จระเดชากล. (2550). อบตการณความเขมแขงของชมชนในสงคมไทย. กรงเทพมหานคร : ส�านกงานกองทนสนบสนนการวจย.

ศนยขอมลชมชน. (2552). ประชาพจย (PR&D). [Online]. Available : http://www.nu.ac.th/nice/infor mation _people.php. [2554, มนาคม 5].

สมพนธ เตชะอธก ปรชา อยตระกล และชน ศรสวสด. (2533). ศกยภาพและเครอขายผน�าทองถน. กรงเทพมหานคร : เจรญวทยการพมพ.

สรรเสรญ วงศชะอม. (2546). การพฒนาประเทศ. กรงเทพมหานคร : จฬาลงกรณมหาวทยาลย

สลาภรณ บวสาย. (2552). พลงทองถน บทสงเคราะหงานวจยดานชมชน. วารสารสงคมศาสตรมหาวทยาลยวลยลกษณ, 3 (3).

เสร พงศพศ. (2549). เศรษฐกจพอเพยง การพฒนายงยน. กรงเทพมหานคร : พลงปญญา.

อภชาต ทองอย. (2554). แนวทางสสงคมพงตนเอง. [Online]. Available : HYPERLINK “http://sawasdee.

bu.ac.th/article /” http://sawasdee.bu.ac.th/article/ ssd2804.htm. [2554, มนาคม 5].


กระบวนการจดทำาวารสารวชาการบณฑตวทยาลยมหาวทยาลยราชภฏสวนดสต

วำรสำรวชำกำรบณฑตวทยำลย มหำวทยำลยรำชภฏสวนดสต เปนวำรสำรทำงวชำกำรทมวตถประสงคเพอเผยแพรผลงำนวจยในลกษณะนพนธตนฉบบ (Original Article) และเพอเปนกำรแลกเปลยนควำมรแนวคดทเกยวของกบผลงำนวจย จดพมพออกเผยแพรปละ 3 ฉบบ (ประจ�ำเดอนมกรำคม ถงเดอนเมษำยน เดอนพฤษภำคม ถงเดอนสงหำคม และเดอนกนยำยนถงเดอนธนวำคม โดยมขนตอนกำรด�ำเนนงำนจดท�ำวำรสำรวชำกำร บณฑตวทยำลย มหำวทยำลยรำชภฏสวนดสต ดงตอไปน

1. ประกำศรบตนฉบบจำกนกวจย

2. กองบรรณำธกำรวำรสำรฯ ตรวจสอบควำมสมบรณและถกตองของตนฉบบ

3. กองบรรณำธกำรวำรสำรฯ จดสงตนฉบบใหผทรงคณวฒ (Peer Review) ในสำขำวชำนนๆ อำนประเมนตนฉบบ จ�ำนวน 3 ทำนตอเรอง

4. สงใหผเขยนแกไขตำมผลกำรอำนประเมนของผทรงคณวฒ (Peer Review)

5. กองบรรณำธกำรวำรสำรฯ ตรวจสอบควำมถกตอง และจดพมพตนฉบบวำรสำรวจยวชำกำรบณฑตวทยำลย มหำวทยำลยรำชภฏสวนดสต

6. จดสงตนฉบบ ด�ำเนนกำรจดท�ำรปเลม

7. กองบรรณำธกำรวำรสำรฯ ด�ำเนนกำรเผยแพรวำรสำร

หลกเกณฑในการลงตพมพตนฉบบของวารสารวชาการบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต

1. ตนฉบบทผเขยนสงมำเพอกำรพจำรณำจะตองไมเคยตพมพในวำรสำรใดวำรสำรหนงมำกอน

2. ตนฉบบทผเขยนสงมำเพอกำรพจำรณำตองไมอยระหวำงเสนอขอตพมพในวำรสำรอน

3. เนอหำในตนฉบบควรเกดจำกกำรสงเครำะหควำมคดขน โดยผเขยนเองไมไดลอกเลยนหรอตดทอน มำจำกผลงำนวจยของผอน หรอจำกบทควำมอนโดยไมไดรบอนญำต หรอปรำศจำกกำรอำงองทเหมำะสม

4. ผเขยนตองเขยนตนฉบบตำมรปแบบของตนฉบบตำมขอก�ำหนดในระเบยบกำรสงตนฉบบ

5. ผเขยนไดแกไขควำมถกตองของเรองทสงมำตพมพ ตำมขอเสนอแนะของคณะกรรมกำรผทรงคณวฒ (Peer Review) แลว

6. หลงจำกผเขยนไดแกไขเรองแลว กองบรรณำธกำรไดท�ำกำรตรวจสอบควำมถกตองอกครงหนง


ระเบยบการสงตนฉบบ

กองบรรณำธกำรไดก�ำหนดระเบยบกำรสงตนฉบบไวใหผเขยนยดเปนแนวทำงในกำรสงตนฉบบส�ำหรบ กำรตพมพลงวำรสำรวชำกำรบณฑตวทยำลย มหำวทยำลยรำชภฏสวนดสต และกองบรรณำธกำรสำมำรถตรวจสอบตนฉบบกอนกำรตพมพ เพอใหวำรสำรมคณภำพสำมำรถน�ำไปใชอำงองได

1. การเตรยมตนฉบบ มรำยละเอยดดงน

1.1 ขนาดของตนฉบบ พมพหนำเดยวบนกระดำษสนขนำดเอ 4 โดยเวนระยะหำงระหวำงขอบกระดำษดำนบนและซำยมอ 3.5 เซนตเมตร ดำนลำงและขวำมอ 2.5 เซนตเมตร

1.2 รปแบบอกษรและการจดวางตำาแหนง ใชรปแบบอกษร Angsana New พมพดวยโปรแกรมไมโครซอฟทเวรด โดยใชขนำด ชนดของตวอกษร รวมทงกำรจดวำงต�ำแหนงดงน

1.2.1 ทายกระดาษ ประกอบดวย

- ชอเรองตนฉบบของผเขยน ขนำด 14 ชนดตวธรรมดำ ต�ำแหนงชดขอบกระดำษดำนซำย

- เลขหนำ ขนำด 14 ชนดตวธรรมดำ ต�ำแหนงชดขอบกระดำษดำนขวำ

1.2.2 ชอเรอง (ภำษำไทย) ขนำด 16 ชนดตวหนำ ต�ำแหนงกงกลำงหนำกระดำษ

1.2.3 ชอเรอง (ภำษำองกฤษ) ขนำด 16 ชนดตวหนำ ต�ำแหนงกงกลำงหนำกระดำษ

1.2.4 ชอผเขยน ขนำด 14 ชนดตวหนำ ต�ำแหนงกงกลำงหนำกระดำษใตชอเรอง (ในกรณทมอำจำรยทปรกษำใหลงชออำจำรยทปรกษำดวย)

1.2.5 ทอยหรอหนวยงานสงกดของผเขยน ขนำด 14 ชนดตวหนำ ต�ำแหนงกงกลำงหนำกระดำษใตชอผเขยน

1.2.6 หวขอของบทคดยอไทย/องกฤษ ขนำด 14 ชนดตวหนำ ต�ำแหนงชดขอบกระดำษดำนซำยใตทอย/หนวยงำนสงกดของผเขยน

1.2.7 เนอหาบทคดยอไทย/องกฤษ ขนำด 14 ชนดตวธรรมดำ จดพมพเปน 1 คอลมน บรรทดแรกเวน 1 Tab จำกขอบกระดำษดำนซำย และพมพใหชดขอบทงสองดำน

1.2.8 หวขอเรอง ขนำด 14 ชนดตวหนำ ต�ำแหนงชดขอบกระดำษดำนซำย

1.2.9 หวขอยอย ขนำด 14 ชนดตวธรรมดำ ระบหมำยเลขหนำหวขอยอยโดยเรยงตำมล�ำดบหมำยเลขต�ำแหนงเวน 1 Tab จำกขอบกระดำษดำนซำย

1.2.10 เนอหา ขนำด 14 ชนดตวธรรมดำ จดพมพเปน 1 คอลมน และพมพใหชดขอบทงสองดำน

1.3 จำานวนหนาตนฉบบ ควรมควำมยำวไมเกน 10 หนำ

2. การเรยงลำาดบเนอหาตนฉบบ

เนอหำภำษำไทยทมค�ำศพทภำษำองกฤษ ควรแปลเปนภำษำไทยใหมำกทสด (ในกรณทค�ำศพทภำษำองกฤษเปนค�ำเฉพำะทแปลไมได หรอแปลแลวไมไดควำมหมำยชดเจนใหทบศพทได) และควรใชภำษำทผอำนเขำใจงำย ชดเจน หำกใชค�ำยอตองเขยนค�ำเตมไวครงแรกกอนเนอหำตองเรยงล�ำดบดงน

2.1 ชอเรอง ควรสน และกะทดรด ควำมยำวไมควรเกน 100 ตวอกษร ชอเรองตองมทงภำษำไทยและภำษำองกฤษ โดยใหน�ำชอเรองภำษำไทยขนกอน


2.2 ชอผเขยน เปนภำษำไทย และระบต�ำแหนงทำงวชำกำร

2.3 ทอย ระบชอหนวยงำน หรอสถำบน และ E-mail ของผเขยน

2.4 บทคดยอ เขยนทงภำษำไทย และภำษำองกฤษ เขยนสรปสำระส�ำคญของเรอง อำนและเขำใจงำย ควำมยำวไมควรเกน 250 ค�ำ หรอ 15 บรรทด โดยใหน�ำบทคดยอภำษำไทยขนกอน บทคดยอภำษำองกฤษ (Abstract) ซงแปลจำกบทคดยอภำษำไทยเปนภำษำองกฤษตองมเนอหำตรงกน ใชอกษรตวตรง จะใชตวเอนเฉพำะศพทวทยำศำสตร

2.5 บทนำา เปนสวนของเนอหำทบอกควำมเปนมำ และเหตผลน�ำไปสกำรศกษำวจย และควรอำงองงำนวจยอนทเกยวของประกอบดวย

2.6 วตถประสงค ใหชแจงถงจดมงหมำยของกำรศกษำ

2.7 วธการศกษา

2.7.1 ตนฉบบดำนวทยำศำสตร ควรอธบำยเกยวกบเครองมอ อปกรณ สำรเคม และวธกำรทใชในกำรวจย

2.7.2 ตนฉบบดำนสงคมศำสตร ควรอธบำยวธด�ำเนนกำรวจย โดยกลำวถงวธกำรสมกลมตวอยำง ทมำของกลมตวอยำง แหลงทมำของขอมล กำรเกบและรวบรวมขอมล กำรใชเครองมอ สถตทใชในกำรวจยและกำรวเครำะหขอมล

2.8 ผลการศกษา เปนกำรเสนอสงทไดจำกกำรวจยเปนล�ำดบอำจแสดงดวยตำรำงกรำฟ แผนภำพประกอบกำรอธบำย ทงนถำแสดงดวยตำรำง ควรเปนตำรำงแบบไมมเสน ขอบตำรำงดำนซำยและขวำ หวตำรำงแบบธรรมดำไมมส ตำรำงควรมเฉพำะทจ�ำเปน ไมควรมเกน 5 ตำรำง ส�ำหรบรปภำพประกอบควรเปนรปภำพขำว-ด�ำ ทชดเจนและมค�ำบรรยำยใตรป กรณทจ�ำเปนอำจใชภำพสได

2.9 สรป อภปรำยผลกำรศกษำ และขอเสนอแนะ เปนกำรสรปผลทไดจำกกำรวจย ควรมกำรอภปรำยผลกำรวจยวำเปนไปตำมสมมตฐำนทตงไว หรอไมเพยงใด และควรอำงทฤษฎหรอเปรยบเทยบกำรทดลองของ ผอนทเกยวของประกอบ เพอใหผอำนเหนดวยตำมหลกกำร หรอคดคำนทฤษฎทมอยเดม รวมทงแสดงใหเหนถงกำรน�ำผลไปใชประโยชน และกำรใหขอเสนอแนะส�ำหรบกำรวจยในอนำคต

2.10 เอกสารอางอง เปนกำรอำงองเอกสำรในเนอหำใหใชระบบ APA Style (American Psy-chological Association Style) ใหเรมตนดวยเอกสำรอำงองภำษำไทยกอนแลวตำมดวยเอกสำรภำษำตำงประเทศ หำกผเขยนมมำกกวำ 3 คน ใหใสชอ 3 คนแรกแลวตำมดวย และคณะหรอ et al.

ตวอยางการเขยนเอกสารอางอง

● หนงสอ

ชอ-นำมสกลผเขยน. (ปทพมพ). ชอหนงสอ. เมองทพมพ : ส�ำนกพมพ.

● รำยงำนทำงวชำกำร

ชอ-นำมสกลผเขยน. (ปทพมพ). ชองานวจย. เมองทพมพ : หนวยงำนทเผยแพร.

● วทยำนพนธ

ชอ-นำมสกลผเขยน. (ปทพมพ). ชอวทยานพนธ. วทยำนพนธมหำบณฑต/วทยำนพนธดษฎบณฑต. ชอสถำนศกษำ.


● รำยงำนกำรประชม

ชอ-นำมสกลผเขยน. (ปทพมพ). ชอเอกสารรวมเรองทไดจากรายงานการประชม. วนเดอนป ทจด. สถำนทจด. เลขหนำ.

● วำรสำร

ชอ-นำมสกลผเขยน. (ปทพมพ). ชอบทความ. ชอวำรสำร, ปทพมพ (ฉบบทพมพ), เลขหนำแรก- หนำสดทำย.

● หนงสอพมพ

ชอ-นำมสกลผเขยน. (ป เดอน วนทพมพ). ชอบทความ. ชอหนงสอพมพ, เลขหนำแรก- หนำสดทำย.

● สออนเตอรเนต

ชอ-นำมสกลผเผยแพร. (ป เดอน วนทอำงอง). ชอเรอง. จ�ำนวนหนำ. แหลงทมำ URL : http://. กำรอำงองภำษำองกฤษใชเชนเดยวกบภำษำไทย

3. การสงตนฉบบ

ผเขยนสงตนฉบบทพมพตำมขอก�ำหนดของรปแบบวำรสำร จ�ำนวน 3 ชด พรอมแผนดสก สงดวยตนเอง หรอทำงไปรษณยลงทะเบยนมำท

กองบรรณำธกำรวำรสำรวชำกำรบณฑตวทยำลย มหำวทยำลยรำชภฏสวนดสต เลขท 145/9 ถนนสโขทย อำคำรเฉลมพระเกยรต 50 พรรษำวชรำลงกรณ เขตดสต กรงเทพมหำนคร 10300

4. การอานประเมนตนฉบบ

ตนฉบบจะไดรบกำรอำนประเมน โดยผทรงคณวฒ (Peer Review) จำกภำยนอกมหำวทยำลยในสำขำวชำนนๆ จ�ำนวน 3 ทำนตอเรองและสงผลกำรอำนประเมนคน ผเขยนใหเพมเตม แกไข หรอพมพตนฉบบใหมแลวแตกรณ

5. ลขสทธ

ตนฉบบทไดรบกำรตพมพในวำรสำรวชำกำรบณฑตวทยำลย มหำวทยำลยรำชภฏสวนดสต ถอเปนกรรมสทธของมหำวทยำลยรำชภฏสวนดสต หำมน�ำขอควำมทงหมดหรอบำงสวนไปพมพซ�ำ เวนเสยแตวำจะไดรบอนญำตจำกมหำวทยำลยฯ เปนลำยลกษณอกษร

6. ความรบผดชอบ

เนอหำตนฉบบทปรำกฏในวำรสำรเปนควำมรบผดชอบของผเขยน ทงนไมรวมควำมผดพลำด อนเกดจำกเทคนคกำรพมพ


แบบฟอรมการสงตนฉบบเพอพจารณานำาลงวารสารวชาการบณฑตวทยาลย


วนท...............เดอน..............................พ.ศ..................

1. ขำพเจำ (นำย/นำง/น.ส.)................................................................................................................................................

2. วฒกำรศกษำขนสงสด.................................................. ต�ำแหนงวชำกำร (ถำม).....................................................

3. สถำนภำพผเขยน

อำจำรยในสถำบนกำรศกษำ (ชอสถำบน)..............................................................................................................

โปรแกรม........................................................................ คณะ......................................................................................

บคคลทวไป (ชอหนวยงำน) .......................................................................................................................................

4. ขอสง

นพนธตนฉบบ (Original Article) เรอง..................................................................................................................

5. ชอผเขยนรวม (ถำม) ......................................................................................................................................................

6. ทอยทสำมำรถตดตอไดสะดวก เลขท ............................................ ถนน..................................................................

แขวง/ต�ำบล........................................................... เขต/อ�ำเภอ....................................................................................

จงหวด................................................................................... รหสไปรษณย..................................................................

โทรศพท...........................................โทรศพทมอถอ..........................................โทรสำร.............................................

E-mail ................................................................................................................................................................................

7. สงทสงมำดวย แผนดสกขอมลตนฉบบ ชอแฟมขอมล..........................................................................................

เอกสำรพมพตนฉบบ จ�ำนวน 3 ชด

ขำพเจำขอรบรองวำบทควำมนยงไมเคยลงตพมพในวำรสำรใดมำกอน และไมอยระหวำงกำรพจำรณำ

ของวำรสำรอน

ลงนำม.................................................ผเขยน

(.......................................................)

วนท........./........../.............

ลงนำม.................................................อำจำรยทปรกษำ

(.......................................................)

วนท........./........../.............

วนท........................เดอน............................................................พ.ศ................................

ขอมลสวนตว

สมครในนำมหนวยงำน...................................................................................................................................................................................................................................

สมครในนำมบคคล ชอ-สกล....................................................................................................................................................................................................................

อำย..................................ป อำชพ.......................................................................ต�ำแหนง......................................................................................

กำรศกษำ................................................................................. โทรศพท......................................................อเมล..........................................................................

สถานทจดสงวารสารบณฑตวทยาลยฯ

■ ทท�ำงำนปจจบน ........................................................................................................................................................................................................................

เลขท..........................................................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................................................................

■ ทอยปจจบน ..................................................................................................................................................................................................................................

เลขท..........................................................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................................................................

การสมครสมาชก ■ 1 ป 2 ฉบบ 500 บำท ■ 2 ป 4 ฉ บ บ 9 0 0 บ ำ ท

การชำาระคาสมาชก ■ เงนสด

■ โอนเงนผำนธนำคำรกรงศรอยธยำ สำขำยอย มหำวทยำลยรำชภฏสวนดสต

ในนำม โครงกำรวำรสำรวชำกำรระดบบณฑตศกษำ

มหำวทยำลยรำชภฏสวนดสต

บญชออมทรพย เลขท 420-1-54904-8 (ไมรบโอนผำนต ATM)

(กรณำแนบส�ำเนำกำรโอนเงนพรอมใบสมคร หรอสงแฟกซ 0-2243-3408)

สอบถามรายละเอยดไดท :

บณฑตวทยำลย มหำวทยำลยรำชภฏสวนดสต 145/9 อำคำรเฉลมพระเกยรต 50 พรรษำ มหำวชรำลงกรณ ถนนสโขทย เขตดสต กรงเทพฯ 10300 โทร. 0-2241-7191-5 โทรสำร 0-2243-3408 http://www.graduate.dusit.ac.th

✄

Documents

_วารสารปีที่ 7 ฉบับที่ 3