"Ολομάγμα": σημειώσεις

QUAD Research Network

http://qutopia.quad-nrg.net/holomagma

July 11, 2010

Σκέφτομαι δεν σημαίνει οικοδομώ Παρθενώνες ή συνθέτω συμφωνίες. Τη συμφωνία, αν υπάρχει, πρέπεινα την δημιουργήσει ο αναγνώστης μέσα στα ίδια του τ' αυτιά, (Κορνήλιος Καστοριάδης, Πρόλογος

στην Φαντασιακή Θέσμιση της Κοινωνίας, σ.12)

1 Το Παρμενίδειο Ον: ο εγκλωβισμός του Είναι στην Ταυτότητα!

Ποιος είναι πραγματικά ο πυρήνας της Παρμενίδειας οντολογίας; Μα ο εγκλωβισμός του Είναι στην Ταυτότητα! Από τη

στιγμή που κάτι για να είναι πρέπει να είναι ταυτό δεν μπορεί παρά να είναι στατικό και αμετάβλητο! Το πρόβλημα δεν

είναι στην κατάληξη της διαδικασίας της μεταβολής, δηλ. στην μεταμόρφωση αυτού το όντος σε ένα άλλο ον. Το πρόβλημα

είναι η ίδια η διαδικασία! Γιατί το πυρηνικό ερώτημα της Παρμενίδειας οντολογίας είναι: τί είναι το Ον στην μεταβολή

του; Αφού είναι να γίνει κάτι άλλο θα πρέπει αναγκαστικά να διαρρηχθεί η ταυτότητα με τον εαυτό του στη διαδικασία

της μεταβολής και συνεπώς το ον να μετατραπεί σε μη-ον.

Και φυσικά αφού κάτι για να είναι πρέπει να παραμένει σε ταυτότητα με αυτό που είναι, να παραμένει ταυτό, το Ον δεν

μπορεί παρά να είναι Ένα αφού δεν μπορεί να διαφοροποιηθεί. Η "Ενότητα" του Παρμενίδειου Όντος είναι λοιπόν απλά μια

άλλη έκφραση της Αρχής της Ταυτότητας του Είναι.

Έτσι εξορίζεται η διαδικασία μεταβολής, το γίγνεσθαι αφού αν κάτι γίγνεται αυτό ισοδυναμεί με τον άτοπο και χιμαιρικόμετασχηματισμό του Όντος σε Μή-Ον και τούμπαλιν.

• Χρονικότητα ως υποδοχέας διαφοροποίησης του Όντος

• Η μη-νοητότητα της μεταβολής για τον Παρμενίδη: πιθανόν να μην είναι ένα πρόβλημα για την Παρμενίδεια

οντολογία! Απλά γιατί η μη-νοητότητα δεν σημαίνει κατανάγκην και μη-πραγματικότητα! Το ότι ο ρευστός κόσμος

δεν είναι νοητός δεν σημαίνει απαραίτητα ότι δεν είναι πραγματικός αλλά μάλλον ότι αντιφάσκει με την νοητική

παράσταση που έχουμε γι αυτόν ή ότι δεν μπορεί να γίνει νοητός από μας!

2 Πλάτων και η ιεράρχηση των Όντων:

Κατά τον Σαμαρτζή λοιπόν (Εισαγωγή στο "Το Ον και η Ουσία" του Ετιέν Ζιλσόν), ο Πλάτων αποδέχεται την παρμενίδεια

προτερότητα της σκέψης επί της εμπειρίας αλλά χωρίς να καταδικάζει τον κόσμος της εμπειρίας σε μη-πραγματικό. Αντίθετα

εισάγει μιαν οντολογική ιεραρχία που αντιστοιχεί και αντανακλά την εγγύτητα προς το νοητό! Όμως στην ουσία αυτό

που συμβαίνει είναι ότι πίσω από την ιεραρχία αυτή συσκοτίζεται το αληθινό πρόβλημα και πυρήνας, όπως είπαμε, της

Παρμενίδειας οντολογίας, δηλ. το "Ον ως Ταυτό"

Ή μάλλον εν μέρει το συσκοτίζει αφού στη συνέχεια ο Πλάτωνας επιχειρεί να απαντήσει τις θεμειλώδεις αντιφάσεις που

απορρέουν από τις σχέσεις: όντος-ενότητας, όντος-ταυτότητας για να καταλήξει στην άρνηση των παραδοχών του-

τουλάχιστον κατά τον Σαμαρτζή στους διαλόγους Παρμενίδης και Σοφιστής: το Ον είναι ον και μη-ον, είναι και δεν είναι,

εισάγοντας έτσι ήδη πρώιμα τις αρχές μιας "διαλεκτικής".

Έτσι το νεοπλατωνικό ρεύμα [Πλωτίνος] θα έρθει προσπαθώντας να άρει τις θεμελιώδεις αυτές αντιφάσεις με τον εξής

δραματικό τρόπο: όχι μόνο νομιμοποιεί το μη-ον, το μη-νοητό, το άρρητο αλλά στην πραγματικότητα το θέτει ως την

πηγή εκπόρευσης του νοητού, του Όντος! Αυτή την ιδιότυπη διαλεκτική θα ακολουθήσουν κατά τον Σαμαρτζή και άλλοι

από τον Βολφ έως τον Χέγκελ.

1

3 Αριστοτέλης: αντιστροφή της Πλατωνικής οντολογίας αλλά και διάσωση της Αρχής της Ταυτότητας!

Ο Αριστοτέλης είναι πραγματιστής με την έννοια ότι κάνει την θεμελιώδη παραδοχή ότι πραγματικά είναι τα πράγματα.

Εγκαινιάζει όμως ένα λογικό σχήμα αποσκοπώντας όχι μόνο στην σύλληψη του νοητού αλλά και του τρόπου που τα

πράγματα μετέχουν της σκέψης.

Η σκέψη λοιπόν προσεγγίζει τα πράγματα κατεξοχήν μέσω του αποφατικού λόγου, με άλλα λόγια αποδίδοντας ιδιότητες

στα πράγματα ή με λογικούς όρους αποφαινόμενη για τα κατηγορήματα των υποκειμένων.

Και εδώ είναι το λεπτό σημείο, το οποίο διαφεύγει στην ανάλυση του Σαμαρτζή. Αν και αφαιρεί την προνομιακή θέση από τις

Ιδέες, ο Αριστοτέλης επίσης ενσωματώνει και διατηρεί την Αρχή της Ταυτότητας στον πυρήνα της οντολογίας του: οι ουσίες,

τα υποκείμενα είναι ακριβώς αυτά που υπόκεινται σε κατηγόρηση ενώ τα ίδια δεν μπορούν να είναι κατηγορήματα άλλων

πραγμάτων! Με άλλα λογια είναι τα έσχατα υποκείμενα κατηγόρησης, αφού μπορούν να αποδωθούν ως κατηγορήματα

μόνο στον εαυτό τους, είναι ταυτιστικά κατηγορήματα! (τα έσχατα κατηγορήματα, που δεν μπορούν να είναι υποκείμενα

κατηγόρησης, είναι τα έσχατα γένη).

Αυτή η αρχή κατηγορικής ταυτότητας είναι ο πυρήνας της αριστοτελικής οντολογίας: τα έσχατα υποκείμενα κατηγόρησης

είναι τα πράγματα, τα μη-έσχατα υποκείμενα κατηγόρησης είναι οι ιδιότητες των πραγμάτων. Και αυτά είναι τα όντα.

Αλλά οι ιδιότητες είναι τρόπον τινά υποδεέστερες αφού δεν μπορούν να υφίστανται αυτοτελώς παρά μόνο ως γενικές και

καθολικές ιδιότητες που "ενυπάρχουν" εξατομικευόμενα στα πράγματα-φορείς τους.

• Το πράγμα καθ' εαυτό και οι ιδιότητές του. Το πράγμα ως υποκείμενο και το σύνολο των ιδιοτήτων του. Το

πράγμα καθ' εαυτό είναι τελικά ένας "κενός φορέας"! Οι ιδιότητες είναι νοητές αλλά όχι αυθύπαρκτες, το πράγμα είναι

αυθύπαρκτο αλλά όχι προσδιορίσιμο ή νοητό καθ' εαυτό!

4 Η αριστοτελική ουσία προσπαθεί να απαντήσει το σκάνδαλο της Ταυτότητας μέσα στην Μεταβολή!

Ο Αριστοτέλης εισάγει λοιπόν την έννοια δτης ουσίας ακριβώς για να διασώσει την Αρχή της Ταυτότητας-που όπως είπαμε

διατέμνει ούτως ή άλλως την οντολογία του υπό το σχήμα των έσχατων υποκειμένων κατηγόρησης-και να άρει την θεμελιώδη

"αντίφαση" που είναι ο πυρήνας της οντολογικής αναζήτησης: πώς κάτι αλλάζει μένοντας το ίδιο; Τι δεν αλλάζει λοιπόν

καθώς το πράγμα μεταβάλλετα ή απογυμνώνεται από τις ιδιότητές του; [Που είναι μια ενδιαφέρουσα adjoint διαδικασία

ίσως!!!]; Μα η ουσία του! Η ουσία συγκροτεί τρόπον τινά την ταυτότητα του πράγματος. Σε πρώτη προσέγγιση λοιπόν

θα μπορούσαμε να γράψουμε αυτή την οντολογική εξίσωση!

Πράγμα=Υποκείμενο+Ιδιότητες

Αυτό όμως μάλλον περιπλέκει τα πράγματα. Γιατί;

5 Η εισαγωγή της ουσίας απλά δημιουργεί νέες διχοτομήσεις!

Ας σκεφθούμε προς στιγμήν: είναι η ουσία πράγμα; Προφανώς όχι γιατί αυτό θα οδηγούσε σε μια ατέρμονη αναδρομή, με ένα

πράγμα στο εσωτερικό του πράγματος που προσπαθούμε να νοήσουμε καθ' εαυτό και άρα την εισαγωγή της ουσίας της

ουσίας ad infinitum! Να γιατί ο Αριστοτέλης αναγκάζεται να θεωρήσει ότι η ουσία δεν είναι βέβαια πράγμα αλλά ιδιότητα

ή κάποιες ιδιότητες του πράγματος που το καθιστούν "αυτό που είναι". Έτσι για να αποφύγει μια προφανή ασυνέπεια

αναγκάζεται να εισάγει μια καινούρια οντολογική διαίρεση στο "σύνολο των ιδιοτήτων": να τις διαχωρίσει σε ουσιώδεις και

σε συμβεβηκότα! Οι ουσιώδεις συγκροτούν την ουσία του πράγματος, τα συμβεβηκότα είναι "δευτερεύουσες" ιδιότητες που

με μια έννοια το υποκείμενο τυχαίνει (συμβαίνει) να φέρει! Έτσι η αρχική μας "εξίσωση" θα πρέπει να πάρει την μορφή:

Πράγμα=Υποκείμενο+Ουσία+Συμβεβηκότα

και με μια έννοια: Πράγμα καθ' εαυτό=Υποκείμενο+Ουσία! Αυτό είναι που τελικά μένει αναλλοίωτο στη μεταβολή και

προσδιορίζει το ον ως αυτό το ον που είναι.

2

6 Το Είναι είναι μια καθολική τομή του Γίγνεσθαι

• η αντιστροφή του ταυτιστικού οντολογικού σχήματος (το Ον Είναι μόνο ως Ταυτό!): ο πυρήνας του Οντος δεν είναι

η ταυτότητα με τον εαυτό του αλλά η μη-ταυτότητα, το διαφορίσιμο της διαδικασίας που το κάνει να Είναι! Τα

Όντα είναι (οι) διαδικασίες!

• Η διαδικασία ως εσωτερικοποίηση της αρχής της μεταβολής και της κίνησης. Η διαδικασία που αλλάζει ένα Ον δεν

είναι έξω από το Ον, είναι το Ον!

• Το παράδοξο του Ζήνωνος δεν στοχεύει τόσο στην ανάδειξη του μη-νοητού της κίνησης στον χώρο, αλλά της κίνησης

στο οντολογικό επίπεδο, δηλ. της αλλαγής/μεταβολής, που αποτελεί το θεμελιώδες σκάνδαλο για την Παρμενίδεια

οντολογία, και έτσι πρέπει να "απαντηθεί"! Ο "λαγός" και η "χελώνα" του Ζήνωνα είναι στην ουσία δυο οποιεσδήποτε

οντότητες που θα μπορούσαν να "συνδέονται" μέσω μιας μεταβολής. Κι αυτό που ο Ζήνων θέλει να αποδείξει είναι

ότι δεν μπορεί να νοηθεί η μεταβολή του λαγού σε χελώνα!

• O απειροστικός λογισμός αποτελεί μια (μέχρις στιγμής την επιτυχέστερη;) προσπάθεια απάντησης του Παραδόξου.

Η έννοια της απειροστικής μεταβολής αποτελεί το εύρημα που επιτρέπει σε κάτι να μεταβάλλεται αλλά μόνον

απειροελάχιστα, παραμένοντας ταυτό στην διάρκεια αυτής της απειροστικής μεταβολής! Ως εκ θαύματος, όμως, στο

πέρας της διαδικασίας μια άλλη οντότητα έχει προκύψει! Δίνει λοιπόν για μιαν απάντηση του Παραδόξου όχι

ικανοποιητική αφού στην ουσία πρόκειται για προσπάθεια τεχνασματικής παράκαμψης που όχι μόνο αμφισβητεί

αλλά επανεπιβεβαιώνει τον πυρήνα του Παραδόξου, δηλ. την ταυτιστική σύλληψη του Όντος.

• Being is a global cross-section of Becoming-Το Είναι είναι μια καθολική τομή του Γίγνεσθαι: ή αλλιώς το στατικό

"Ον" της ταυτιστικής οντολογίας είναι μια καθολική τομή στον κοσμικό σωλήνα της διαδικασίας που το Ον είναι στην

Ολοκίνηση (αυτό που ο Bohm αναφέρει ως "αφαίρεση" από την Ολοκίνηση). Το "Ον" είναι sheaf ή stack!

• και αυτό διανοίγει την πρόκληση της κατηγορικής αναπαράστασης μιας μη-ταυτιστικής οντολογίας στο πλαίσιο του

Ολομάγματος!

7 Η Καρτεσιανή αναθεώρηση: από το Πράγμα στο Υποκείμενο

Μέρος 2ο: εμβαθύνοντας στις οντολογικές πρότερες

8 Για την Αρχή της Ταυτότητας

Ότι έτσι είναι όντως, ότι δηλ. η αρχή της ταυτότητας συνέχει την Παρμενίδεια και την πλατωνική σκέψη/οντολογία, δες

Ζιλσόν, Κεφ. 1: "Το Ον και το Εν".Ο Πλάτων εισάγει (κατά τον Ζιλσόν) αυτή την εξαιρετική "αντιστροφή" του ρεαλισμού: οι Ιδέες είναι χωρίς κατανάγκην να

υπάρχουν, τα πράγματα της εμπείρίας υπάρχουν χωρίς όμως να είναι! Το αληθινό είναι διχάζεται από την ύπαρξη στον

αισθητό κόσμο.

3

9 Αβικέννας: προς μια οντολογία της ουσίας (ανάγνωση Ζιλσόν, κεφ. 4)

Η ερμηνεία του Ζιλσόν για την φιλοσοφική προσπάθεια του Αβικέννα είναι αυτή ενός πλατωνίζοντος αριστοτελικού κόσμουμέσα στον οποίον η μορφή ως το πραγματικό θεμέλιο της ύπαρξης/υπόστασης αυτονομείται τρόπον τινά χωρίς βέβαια να

τρέπεται σε μια Πλατωνική Ιδέα. Όμως η οντολογία παίρνει την διαδρομή μιας οντολογίας τηςουσίας και όχι της ύπαρξης.Το πρόβλημα των "καθεαυτών" ουσιών στον Αβικέννα (σκιές των πλατωνικών Ιδεών, όπως λέει ο Ζιλσόν). Ένας υπόδηλος

"ψυχολογισμός" παρασύρει τον Αβικέννα τη στιγμή που λέει ότι οι ουσίες βρίσκονται στα πράγματα ή στον νού, να τις

θεωρεί και "καθεαυτές"! Είναι όμως διαζευκτικό το σχήμα στα πράγματα ή στους νόες; Και τελικά η καθεαυτή σύλληψη της

ουσίας δεν είναι εντός ενός νοός;Η ύπαρξη ως συμβεβηκός της ουσίας: και εδώ είναι η λεπτή θέση του Αβικέννα που θέλει την ενότητα και το είναι να

επισυμβαίνουν στην ουσία αφού η ουσία καθευατήν και δεν εμπεριέχει ούτε την ενότητα ούτε την ύπαρξη!

Υπάρχει όμως-όπως τελικά σε κάθε συνολο-ταυτιστική οντολογία, ένα Ον που είναι το όντως ΟΝ θα λέγαμε, αυτό που

ικανοποιεί την θεμελιώδη αρχή της ταυτότητας του Είναι, αυτό το οποίο "δεν έχει την ενότητα ή την ύπαρξη αλλά είναι ηενότητα και η ύπαρξη"! Ο Αβικέννας καλεί αυτό το ον αναγκαίο Είναι/necesse esse! ο Θεός.

Η κυριαρχία της ουσίας επί της ύπαρξης οδηγεί σε μια καταπληκτική "αριθμητική" της Δημιουργίας, με ριζική διαφοροποίηση,

στον Θωμά και τον Ιωάννη τον Σκώτο. Έτσι ενώ για τον Θωμά (τον Ακινάτη) ο Θεός είναι μοναδική πηγή δημιουργίας

γιατί μόνον αυτός διαθέτει την άπειρη ενέργεια του υπάρχειν που απαιτεί η δημιουργία της ενέργειας του υπάρχειν-του

esse-ακόμα και ενός πεπερασμένου όντος. Όχι όμως και για τον Σκώτο ο οποίος τοποθετώντας στον πυρήνα του όντος την

ουσία, θα υποστηρίξει ότι το είναι ενός πεπερασμένου όντος όχι μόνο δεν είναι άπειρο, αλλά αντίθετα ποσοτικοποιήσιμο και

πεπερασμένο, έτσι που η απόσταση ανάμεσα στο μηδέν του όντος-την μη ύπαρξη-και το ον να είναι πεπερασμένη, ανάλογη

της "ποσότητας" του είναι που "περιέχει" η ουσία του! (Βέβαια, ο Ζιλσόν δεν εξηγεί πού θεμελιώνεται τελικά στον Σκώτο η

μοναδικότητα της δημιουργικής ενέργειας του Θεού).

Οι εσωτερικές τροπικότητες της ουσίας! Βαθμοί πραγμάτωσης της ουσίας που δεν την μεταβάλλουν ως τέτοια, δεν

αλλοιώνουν-κατά τον Ζιλσόν-τον μορφικό της λόγο! Το παράδειγμα του λευκού φωτός-διαβαθμίσεις της "λευκότητας"-είναι

χαρακτηριστικό και παραπέμπει σαφώς στην έννοια ενός "οντολογικού φάσματος"! Και πραγματικά, έτσι, δηλ. εσωτερικοί

τρόποι του όντος, θεωρούνται το πεπερασμένο και το άπειρο! Και τελικά η ύπαρξη ως συμβεβηκός είναι μια τροπικότητατης ουσίας σε συμφωνία με την θέση του Αβικέννα για την υπαρκτική ουδετερότητα της ουσίας!

10 Σουάρεθ και οι αρχές της "σύγχρονης οντολογίας"

Η θεμελιακή διάκριση του "όντος" ως μετοχής και του "όντος" ως ουσιαστικού!

Η μετατροπή της πρώτης φιλοσοφίας-της οντολογίας-σε ουσιολογία από τους Σχολαστικούς, η δραματική ανατροπή της

αναδυόμενης επιστήμης του "υπαρκτού", η αδυναμία οντολογικής πρόσδεσής της σε αυτήν την ξεπερασμένη ουσιλογία αλλά

και η αδυναμία της να παράξει μια δική της μεταφυσική. Ο Ντεκάρτ μαθητής μαθητών του Σουάρεθ.

Η ταύτιση της ύπαρξης με την ουσία, σε όποιον φιλόσοφο κι αν εμφανιστεί, συνοδεύεται πάντοτε από το

πρωτείο της ουσίας έναντι της ύπαρξης... (Ζιλσόν, σελ.)

Ο όρος οντολογία μοιάζει να πρωτοεμφανίζεται στο έργο του καρτεσιανού Κλάουμπεργκ (Ζιλσόν, σελ. 313) και μάλιστα και

ως οντοσοφία! Και λέει ο Ζιλσόν, κάτω από την επίδραση της ουσιολογίας των Σουάρεθ και των Σχολαστικών "η οντολογία

είναι η επιστήμη του ολοκληρωτικά αποϋπαρκτοποιημένου όντος.

11 Καντ: ο κριτικός ιδεαλισμός μεταξύ του σκεπτικισμού του Hume και του ιδεαλισμού του Ντεκάρτ!

ο εμπειρισμός του Hume: "(ο σκεπτικισμός του Hume) δεν εκφράζει τίποτα άλλο παρά το γεγονός ότι είναι αδύνατον να

ανακαλύψουμε μέσα στα ίδια τα πράγματα τη νοητότητα εκείνη που μόνο το πνεύμα μπορεί να τους προσδώσει"

(Ζιλσόν, σελ. 348)

ο καθαρός ιδεαλισμός του Descartes:

η ανανέωση της μεταφυσικής από τον Καντ(?)

12 Hegel: προς μια διαλεκτική του Είναι

Η ολομαγματική θεώρηση θέτει ακριβώς αυτό το στοίχημα: την θεμελίωση (μιας οντολογίας) του Γιγνεσθαι σε ένα

θεμέλιο λεπτότερο από το κλασσικό διαλεκτικό ορισμό του ως της ενότητας του Είναι και του Μη-Είναι!!!Το γίγνεσθαι είναι η πρώτη εγελιανή έννοια, όπως παρατηρεί ο Ζιλσόν, από την στιγμή που το Είναι και το Μη-Είναι είναι

καθαρές αφαιρέσεις! Και πρόκειται εδώ για την απόλυτη δικαίωση του Αριστοτέλη, αφού:

...ο εγελιανός ορισμός του γίγνεσθαι δεν είναι παρά μια μετάθεση, κάνοντας χρήση των όρων είναι καιμη είναι, του αριστοτελικού ορισμού της κίνησης, ο οποίος διατυπώνεται με τη χρήση των όρων ενέργεια και

δύναμη (Ζιλσόν, σελ. 367)

4

Μέρος 3ο: η θεωρία της Ολοκίνησης

13 Ολοκίνηση: πρώτος ορισμός

Ορίζουμε ως Ολοκίνηση την διαρκή κίνηση από το χαοτικό "επίπεδο" της δυνάμει ύπαρξης, το καστοριαδικό Μάγμα, στο

επίπεδο της ενεργεία ύπαρξης, του όντος ως ens actu και αντίστροφα, δηλ. την διάλυση ενός ενεργού όντος σε καθαρή

δυνατότητα. Με άλλα λόγια την κίνηση από το ΧΑΟΣ στο ΟΝ και αντίστροφα. (Συνέπεια 1η: το διαλεκτικό αντίθετο του

όντος δεν είναι το μηδέν αλλά το χάος!)

Είναι προφανές λοιπόν ότι η Ολοκίνηση δεν αποτελεί υπόστρωμα από το οποίο αναδύεται το ενεργές ον, αλλά αντίθετα

κίνηση, για την ακρίβεια κίνηση ενδίπλωσης και εκδίπλωσης από το υπόδηλο (δυνάμει) στο έκδηλο (ενεργεία). Είναι το

ριζικό γίγνεσθαι, η Μπομιανή Αδιαίρετη κίνηση σε διαρκή ροή, η Υπόδηλη τάξη σε κίνηση.

Στον βαθμό που "αντικειμενοποιούμε" αυτή τη ριζική διαδικασία και αφαιρούμε από αυτήν τις "στιγμές" ή αλλιώς τα επίπεδα

της Υπόδηλης τάξης μπορούμε να μιλήσουμε για το Ολομάγμα, το χαοτικό δηλαδή "υπόστρωμα" των εξαντικειμενοποιημένων,

"πραγμοποιημένων" όντων.

14 Ζιλσόν, κεφ. 9: "Η Γνώση της Ύπαρξης", όπου αρχίζει η σοβαρή δουλειά!

Η αρχή της ταυτότητας παρουσιάζεται από τον Ζιλσόν με την πιο εναργή διαύγεια! Το ον αποκλείει εξ ορισμού το

γίγνεσθαι αποκλείοντας το "άλλο"! (δες ιδιαίτερα σελ. 418!)

Η ρήξη που το "υπάρχον" εισάγει όμως προσφέρει ίσως μια προκλητική ατραπό διαφυγής από τον εναγκαλισμό της Αρχής

της Ταυτότητας!

Η ουσία της ανάλυσης του Ζιλσόν μπορεί να συνοψιστεί, σε πρώτη ανάγνωση τουλάχιστον, ως εξής:

• Το ον είναι η σύνθεση της ενέργειας του υπάρχειν και της ουσίας, που η ενέργεια αυτή "ενσταλάζει" στο ον!Ως ενέργεια στο επέκεινα της ουσίας, αυτή η πρώτη ενέργεια του υπάρχειν δεν μπορεί να αποτελεί αντικείμενο

εννοιολόγησης, δεν υπάρχει έννοια που να της αντιστοιχεί.

• Αυτή η θεμελιώδης σύνθεση που είναι το ον εκφράζεται ακριβώς μέσω των υπαρκτικών κρίσεων που είναι αυθεντικές

κρίσεις εφόσον αποτελούν επίσης σύνθεση μιας έννοιας με "κάτι άλλο" (σελ. 460), την ενέργεια που είναι στην ουσία του

το υπαρκτικό ρήμα είναι. Οι προτάσεις αυτές δεν αποτελούν κατηγορικές κρίσεις απόδοσης κάποιου κατηγορουμένου

στο υποκείμενο, αφού το είναι εκφράζοντας την ίδια την ενέργεια του υπάρχειν βρίσκεται στο επέκεινα οποιασδήποτε

έννοιας ή κατηγόρησης. "Η υπαρκτική κρίση είναι λοιπόν μια ενέργεια που βεβαιώνει μια ενέργεια" (σελ. 459).

Τίποτα δεν συνοψίζει καλλίτερα την πρωτότυπη αυτή προσέγγιση από το κλείσιμο του κεφαλαίου αυτού:

"Η υπαρκτική κρίση βεβαιώνει τη σύνθεση του υποκειμένου με την ενέργεια του υπάρχειν του, ενώνοντας

τα μέσα στη σκέψη, όπως είναι ήδη ενωμένα στην πραγματικότητα" (σελ. 460)

15 Ζιλσόν: πέρα από τον ρεαλισμό της ουσίας και τον ρεαλισμό του πράγματος, ένας ρεαλισμός του

όντος και της ύπαρξης!

Η πραγματικά πρωτότυπη, ρηξικέλευθη και θεμελιακή συνεισφορά του Ζιλσόν στην μεταφυσική του όντος έγκειται λοιπόν

σε τούτο:

Η ύπαρξη, η ενέργεια του υπάρχειν για την ακρίβεια, είναι η ενέργεια ακριβώς που διαρρηγνύει την απόλυτη ισχύ τηςΑρχής της Ταυτότητας, που ελευθερώνει το ον από την ταυτότητα και το ανοίγει στο "έτερο".Αν το ον ήταν μόνο καθαρή ουσία τότε θα ήταν αναγκαστικά εγκλωβισμένο στην αδήριτη ισχύ της Αρχής της Ταυτότητας.

Αλλά είναι η ίδια η σύνθεση της ουσίας με την ενέργεια του υπάρχειν-που κάθε ον πραγματώνει-που τελικά διαρρηγνύει

τον συνολο-ταυτιστικό εγκλεισμό του όντος.

16 Ολοκίνηση και "ενέργεια του υπάρχειν"

Η Ολοκίνηση, κοιτίδα και ρίζα της υπαρκτικής ενέργειας των όντων, είναι λοιπόν η κίνηση αυτή η ίδια που τα καθιστάόντα! Είναι η "μήτρα" των όντων αλλά όχι ως το στατικό, αφηρημένο, καθαρό "Ον", ούτε ως "Δημιουργός" γιατί δεν είναι

κάτι, δεν έχει καμμιά ουσία, δεν είναι "ένα Ον"! Είναι η ριζική ενέργεια του υπάρχειν νοούμενη και γιγνωσκόμενη-όπως θα

έλεγε και ο Ζιλσόν-ως καθολική και συγκεκριμένη ενέργεια/διαδικασία του υπάρχειν! Είναι, με άλλα λόγια, η καθολική

κίνηση που μετασχηματίζει το Χάος σε ον, που οντοποιεί τα όντα από το μαγματικό, αδιαμόρφωτο υπόβαθρο του μη-είναι,

δηλ. της καθαρής δυνατότητας του είναι

5