ÅÊÖÑÁÓÇ - WordPress.com · 2016-01-03 · protosel.qxd 9/21/08 10:21 am Óåëßäá 5 ìéÜò áðü ôéò ôÝóóåñéò âáóéêÝò åíüôçôåò ôïõ ó÷ïëéêïý

ÌÌ ÁÁ ÑÑ ÉÉ ÁÁ ÓÓ ÐÐ ÕÕ ÑÑ ÏÏ ÃÃ ÉÉ ÁÁ ÍÍ ÍÍ ÇÇ –– ÁÁ ÃÃ ÃÃ ÅÅ ËË ÉÉ ÊÊ ÇÇ ÌÌ ÐÐ ÅÅ ÊÊ ÏÏ ÕÕ

Å Ê Ö Ñ Á Ó Ç

Å Ê È Å Ó Ç

Á ´ Ë õ ê å ß ï õ

• Ç èåùñßá ôïõ ó÷ïëéêïý âéâëßïõ

óå ó÷åäéáãñÜììáôá êáé óå áíáëõôéêÞ ìïñöÞ

• ÁðáíôÞóåéò óôéò ó÷ïëéêÝò áóêÞóåéò

• Ðñïôåéíüìåíåò áóêÞóåéò

• ÊñéôÞñéá áîéïëüãçóçò

• Åðßìåôñï áðáíôÞóåùí

ÅÊÄÏÓÅÉÓ ÂÏËÏÍÁÊÇ

PROTOSEL.QXD 9/21/08 10:21 AM Óåëßäá 1

ÊÜèå ãíÞóéï áíôßôõðï öÝñåé ôçí óöñáãßäá ôùí åêäüóåùí ÂÏËÏÍÁÊÇ

© Copyright

ÅÊÄÏÓÅÉÓ ÂÏËÏÍÁÊÇ

Ìáõñïìé÷Üëç 41 êáé Âáëôåôóßïõ

ÔÇË. 210 3608065 - 210 3608197

FAX 210 3608197

ÁÈÇÍÁ

Óôïé÷åéïèåóßá - Óåëéäïðïßçóç

Í. Áëåîüðïõëïò

ôçë.: 210 3606826 - 210 3606760

ISBN: 960 - 381 - 273 - 0

Å Ê Ä Ï Ó Å É Ó

ÂÏËÏÍÁÊÇ


Ð Å Ñ É Å × Ï Ì Å Í Á

• ÊÅÖÁËÁÉÏ ÐÑÙÔÏ Óåëßäá

ÈÅÙÑÉÁ

ÃËÙÓÓÁ ÊÁÉ ÃËÙÓÓÉÊÅÓ ÐÏÉÊÉËÉÅÓ

É. Ôá üñéá ôçò ãëþóóáò . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11

ÉÉ. Ðïéêéëßåò ôçò ãëþóóáò . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12

ÉÉÉ. ÏðôéêÝò ôçò ãëþóóáò . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14

ÉV. Äçìéïõñãéêüôçôá ôçò ãëþóóáò . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15

V. ÐáñáãùãÞ êåéìÝíùí . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16

VÉ. ÅéäéêÝò ãëþóóåò . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17

VÉÉ. ÏñãÜíùóç ôïõ ëüãïõ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .18

VÉÉÉ.ÈÝìáôá ãéá óõæÞôçóç êáé Ýêöñáóç – Ýêèåóç . . . . . . . . . . . . . . . .21

Ï ËÏÃÏÓ

É. Ðñïöïñéêüò êáé ãñáðôüò ëüãïò . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .24

ÉÉ. ÄéÜëïãïò . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28

ÐÅÑÉÃÑÁÖÇ

É. ÃåíéêÝò ðáñáôçñÞóåéò . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33

ÉÉ. ÄéÜöïñá èÝìáôá/áíôéêåßìåíá ôçò ðåñéãñáöÞò . . . . . . . . . . . . . . .37

ÉÉÉ. ¸êöñáóç – Ýêèåóç . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .40

ÉV. ÏñãÜíùóç ôïõ ëüãïõ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .40

ÁÖÇÃÇÓÇ

É. ÁöÞãçóç . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42

ÉÉ. ÐåñéãñáöÞ êáé áöÞãçóç . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .49

ÉÉÉ. ÏñãÜíùóç ôïõ ëüãïõ. Óõíï÷Þ êåéìÝíïõ . . . . . . . . . . . . . . . . . . .50

×ÑÏÍÏÃÑÁÖÇÌÁ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .52


• ÊÅÖÁËÁÉÏ ÄÅÕÔÅÑÏ

ÁÐÁÍÔÇÓÅÉÓ ÓÔÉÓ ÁÓÊÇÓÅÉÓ ÔÏÕ Ó×ÏËÉÊÏÕ ÂÉÂËÉÏÕ

– Ãëþóóá êáé ãëùóóéêÝò ðïéêéëßåò . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .57

– Ï ëüãïò . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .117

– ÐåñéãñáöÞ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .153

– ÁöÞãçóç . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .207

– XñïíïãñÜöçìá . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .281

• ÊÅÖÁËÁÉÏ ÔÑÉÔÏ

ÐÑÏÔÅÉÍÏÌÅÍÅÓ ÁÓÊÇÓÅÉÓ

– Ãëþóóá êáé ãëùóóéêÝò ðïéêéëßåò . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .293

– Ï ëüãïò . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .310

– ÐåñéãñáöÞ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .319

– ÁöÞãçóç . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .329

– XñïíïãñÜöçìá . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .335

• ÊÅÖÁËÁÉÏ ÔÅÔÁÑÔÏ

ÊÑÉÔÇÑÉÁ ÁÎÉOËÏÃÇÓÇÓ

– Ãëþóóá êáé ãëùóóéêÝò ðïéêéëßåò . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .341

– Ï ëüãïò . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .343

– ÐåñéãñáöÞ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .344

– ÁöÞãçóç . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .348

• ÅÐÉÌÅÔÑÏ ÁÐÁÍÔÇÓÅÙÍ

– ÁðáíôÞóåéò óôéò ðñïôåéíüìåíåò áóêÞóåéò . . . . . . . . . . . . . . . . . . .355

– ÁðáíôÞóåéò óôá êñéôÞñéá áîéïëüãçóçò . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .387

Âéâëéïãñáößá . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .397


Ð Ñ Ï Ë Ï Ã Ï Ó

Óôü÷ïò ôïõ âéâëßïõ “ÅÊÖÑÁÓÇ – ÅÊÈÅÓÇ ãéá ôçí Á´ Ëõêåßïõ” åßíáé íá

óõìâÜëåé áðïôåëåóìáôéêÜ óôçí ïñãÜíùóç ôçò ìåëÝôçò ôçò ¸êöñáóçò -

¸êèåóçò óôï ðëáßóéï ôïõ ìáèÞìáôïò ÍåïåëëçíéêÞ ãëþóóá ãéá ôçí ðñþôç ôÜîç

ôïõ åíéáßïõ ëõêåßïõ. Ôï áíôßóôïé÷ï ó÷ïëéêü âéâëßï ðñïóðáèåß íá åðéôý÷åé ôçí

åîïéêåßùóç ôùí ìáèçôþí ìå ãåíéêüôåñåò Ýííïéåò áõôïý ôïõ äéäáêôéêïý áíôé-

êåéìÝíïõ (ïé äõíáôüôçôåò êáé ïé ðïéêéëßåò ôçò áíèñþðéíçò ãëþóóáò, ç ðñïöï-

ñéêÞ êáé ç ãñáðôÞ åöáñìïãÞ ôïõò óôçí ðåñéãñáöÞ, óôçí áöÞãçóç êáé óôï ÷ñï-

íïãñÜöçìá).

Ôï ðáñüí âéâëßï ðñïôåßíåé ôç ìåèüäåõóç ôçò áðüðåéñáò áõôÞò, ðáñÝ÷ïíôáò

ìéá ðéï åðéìåëçìÝíç äïìÞ óôá ãíùóôéêÜ äåäïìÝíá ðïõ ðåñéÝ÷åé ôï ó÷ïëéêü

âéâëßï. Ðéï óõãêåêñéìÝíá, ç ýëç ôïõ êáôáíÝìåôáé óå ôÝóóåñá êåöÜëáéá

(Èåùñßá, ÁðáíôÞóåéò óôéò áóêÞóåéò ôïõ ó÷ïëéêïý âéâëßïõ, Ðñïôåéíüìåíåò áóêÞ-

óåéò êáé ÊñéôÞñéá áîéïëüãçóçò) åíþ óôï ôÝëïò ðáñáôßèåôáé Ýíá Åðßìåôñï.

ÊáèÝíá áðü ôá êåöÜëáéá ôïõ ðáñüíôïò âéâëßïõ ÷ùñßæåôáé óå åíüôçôåò êáé õðï-

åíüôçôåò óýìöùíá ìå ôç äïìÞ ôïõ ó÷ïëéêïý âéâëßïõ, ãéá íá åíôïðßæåé åýêïëá

ï áíáãíþóôçò ôá óçìåßá ðïõ ôïí åíäéáöÝñïõí.

Áíáëõôéêüôåñá, óôç óõãêåêñéìÝíç Ýêäïóç ðåñéëáìâÜíïíôáé:

á) ÊåöÜëáéï ðñþôï, Èåùñßá: ç èåùñßá ôïõ ó÷ïëéêïý âéâëßïõ ðáñïõóéÜ-

æåôáé óõãêåíôñùìÝíç óå Ýíá êåöÜëáéï êáé äïóìÝíç óå ó÷åäéáãñÜììáôá êáé óå

áíáëõôéêÞ ìïñöÞ (áíÜ åíüôçôåò), þóôå íá äéåõêïëýíåôáé ï ìáèçôÞò óôç ìåëÝ-

ôç ôïõ, áöïý åîáóöáëßæåôáé ç ôá÷ýôåñç åýñåóç ôïõ èÝìáôïò ðïõ áíáæçôåß.

â) ÊåöÜëáéï äåýôåñï, ÁðáíôÞóåéò óôéò áóêÞóåéò ôïõ ó÷ïëéêïý âéâëß-

ïõ: Ïé ó÷ïëéêÝò áóêÞóåéò áðáíôþíôáé óýíôïìá Þ áíáëõôéêÜ (áíÜëïãá ìå ôéò

áðáéôÞóåéò ôçò åêÜóôïôå åñãáóßáò), äßíïíôáé åðåîçãÞóåéò êáé åñìçíåßá äõó-

íüçôùí üñùí êáèþò êáé ó÷åäéáãñÜììáôá, ìå óêïðü íá ëåéôïõñãÞóïõí ùò õðü-

äåéãìá, ðáñÝ÷ïíôáò ðëçñïöïñßåò ãéá ôá èÝìáôá ðïõ ðñáãìáôåýåôáé ôï ó÷ïëé-

êü âéâëßï êáé ðñïóöÝñïíôáò éäÝåò ãéá ôïí ôñüðï áíÜðôõîÞò ôïõò.

ã) ÊåöÜëáéï ôñßôï, Ðñïôåéíüìåíåò áóêÞóåéò: Åñãáóßåò ðïõ ðñïôåßíïõ-

ìå ãéá ôçí ðåñáéôÝñù åîÜóêçóç ôùí ìáèçôþí, þóôå íá êáôáíïÞóïõí êáé íá

åöáñìüóïõí ôéò Ýííïéåò êáé ôéò ìåèüäïõò áíÜðôõîçò åõñýôåñùí êåéìÝíùí

(åêèÝóåùí). Ïé áóêÞóåéò áõôÝò -áõôïýóéåò Þ ìå êÜðïéåò ôñïðïðïéÞóåéò- ìðï-

ñïýí íá ÷ñçóéìïðïéçèïýí ãéá ôç äçìéïõñãßá êñéôçñßùí áîéïëüãçóçò ôçò ðñï-

üäïõ ôùí ìáèçôþí óôï óõãêåêñéìÝíï ãíùóôéêü áíôéêåßìåíï.

ä) ÊåöÜëáéï ôÝôáñôï, ÊñéôÞñéá áîéïëüãçóçò: ÅíäåéêôéêÜ äéáãùíßóìáôá

ãéá ìïíüùñç Þ äßùñç åîÝôáóç ôùí ìáèçôþí ðÜíù óôç äéäá÷èåßóá ýëç êáèå-


ìéÜò áðü ôéò ôÝóóåñéò âáóéêÝò åíüôçôåò ôïõ ó÷ïëéêïý âéâëßïõ (Ãëþóóá êáé

ãëùóóéêÝò ðïéêéëßåò, Ï ëüãïò, ÐåñéãñáöÞ, ÁöÞãçóç). Ôá êñéôÞñéá áîéïëüãç-

óçò áðü ðëåõñÜò ìïñöÞò êáé ðåñéå÷ïìÝíïõ Ý÷ïõí ó÷åäéáóôåß óýìöùíá ìå ôï

íÝï óýóôçìá äéäáóêáëßáò ôïõ ìáèÞìáôïò êáé áîéïëüãçóçò ôùí ìáèçôþí.

å) Åðßìåôñï áðáíôÞóåùí: ÐåñéëáìâÜíåé ôéò áðáíôÞóåéò ôùí ðñïôåéíüìå-

íùí áóêÞóåùí êáé ôùí êñéôçñßùí áîéïëüãçóçò.

ÁããåëéêÞ ÌðÝêïõ

Ìáñßá ÓðõñïãéÜííç


ÊÊÅÅÖÖÁÁËËÁÁÉÉÏÏ ÐÐÑÑÙÙÔÔÏÏ

ÈÈÅÅÙÙÑÑÉÉÁÁ


ÃÃëëþþóóóóáá

êêááéé

ããëëùùóóóóééêêÝÝòò ððïïééêêééëëßßååòò


Ó÷åäéÜãñáììá:

Áíáëõôéêüôåñá:

1. Ç áðåñáíôïóýíç ôçò ãëþóóáò: Ç ãëþóóá äåí áðïôåëåß óýóôçìá ðåðåñáóìÝíï.

Áíôßèåôá, åìðëïõôßæåôáé óõíå÷þò, óõìâáäßæåé ìå ôçí áíèñþðéíç åîÝëéîç· áðïôåëåß, êá-

ôÜ êÜðïéï ôñüðï, æùíôáíü ïñãáíéóìü. Äßíåé ôç äõíáôüôçôá óôïõò áíèñþðïõò íá åê-

öñÜæïíôáé ìå óõíôïìßá Þ ìå ëåðôïìåñåéáêÞ Ýêèåóç ðëçñïöïñéþí, ìå ðõêíüôçôá ëü-

ãïõ êáé Ýììåóç äÞëùóç åííïéþí Þ ìå áðüëõôç óáöÞíåéá êáé áêñßâåéá. Åîåëßóóåôáé

êáé äßíåé óôïí Üíèñùðï áðåñéüñéóôåò åðéëïãÝò óå ü,ôé áöïñÜ óôç ÷ñÞóç ôçò.

2. Ç ðïëõìïñößá ôçò ãëþóóáò: Ç ãëþóóá åßíáé ðñùôåúêÞ, äçëáäÞ ðïëýìïñöç,

ìðïñåß êáé íá áëëÜæåé ðïëý óõ÷íÜ ìïñöÞ Þ éäÝåò êáé óçìáóßá. ¼ðùò ðñïáíáöÝñèç-

êå, ç ãëþóóá åßíáé áðÝñáíôç, ãéáôß åîåëßóóåôáé üðùò áêñéâþò êáé ï ßäéïò ï Üíèñù-

ðïò. ÅðåéäÞ ëïéðüí ç êïéíùíéêÞ æùÞ ôùí áíèñþðùí ðáñïõóéÜæåé ðïëõðëïêüôçôá êáé

ðïëõìïñößá óôéò åêöÜíóåéò ôçò, áíáëüãùò äéáìïñöþíåôáé êáé ç ãëùóóéêÞ åðéêïéíù-

íßá ôïõò, ðñïêåéìÝíïõ íá ìðïñåß íá êáëýðôåé ôéò áíÜãêåò ôïõò êáé íá ôïõò åîõðçñå-

ôåß óå êÜèå äõíáôÞ ðåñßóôáóç. ¸ôóé, Ýíá Üôïìï ìðïñåß íá ñùôÞóåé, íá áðïñÞóåé, íá

êñßíåé, íá äéáôÜîåé, íá ó÷åäéÜóåé ôï ìÝëëïí, íá ðåñéãñÜøåé ôï ìÝëëïí ê.ô.ë.

Ïé ôñüðïé (ïé «ìïñöÝò») ìå ôïõò ïðïßïõò èá åêöñáóôåß óå üëåò áõôÝò ôéò ðéèáíÝò

êáôáóôÜóåéò ïñéïèåôïýíôáé áðü óõãêåêñéìÝíïõò êáíüíåò («êþäéêåò») ðïõ âñßóêïíôáé

óôï Óõíôáêôéêü êáé óôç ÃñáììáôéêÞ. Ôá âéâëßá áõôÜ ðåñéÝ÷ïõí ôá óõíôáêôéêÜ êáé ãñáì-

ìáôéêÜ öáéíüìåíá ðïõ ðáñïõóéÜæïíôáé óýìöùíá ìå ôïõò êáíüíåò· äåí ðåñéëáìâÜíïõí

üëåò ôéò ðéèáíÝò åêöñÜóåéò ðïõ ìðïñåß íá äçìéïõñãÞóåé ï Üíèñùðïò, ðñïêåéìÝíïõ íá

åðéêïéíùíÞóåé· äåí ðåñéÝ÷ïõí äçëáäÞ ôç ãëþóóá óôï óýíïëü ôçò, ãéáôß åßíáé áðÝñáíôç

êáé óõíå÷þò åìðëïõôéæüìåíç· ðåñéÝ÷ïõí ôïõò íüìïõò, ôïõò êáíüíåò ìå âÜóç ôïõò ïðïß-

ïõò äïìïýìå óùóôÜ ïôéäÞðïôå èÝëïõìå íá ðïýìå Þ íá ãñÜøïõìå.

Èá ðñÝðåé íá óçìåéùèåß üôé ïé åéäéêïß õðïóôçñßæïõí ðùò ï Üíèñùðïò ìáèáßíåé ôç

ãëþóóá êáôÜ ôá ðÝíôå ðñþôá ÷ñüíéá ôçò æùÞò ôïõ, ðïëý ðñéí Ýñèåé äçëáäÞ óå åðá-

öÞ ìå ôçí ïñãáíùìÝíç äéäáóêáëßá ôïõ Óõíôáêôéêïý êáé ôçò ÃñáììáôéêÞò. Ç ðñùôï-

ãåíÞò áõôÞ åêìÜèçóç ôçò ãëþóóáò óôçñßæåôáé óôçí áíôßäñáóç ôùí ãëùóóéêþí ìç-

÷áíéóìþí ôïõ áíèñþðïõ óôá ãëùóóéêÜ åñåèßóìáôá ðïõ äÝ÷åôáé áðü ôá Üôïìá ôïõ Ü-

ìåóïõ êïéíùíéêïý ðåñéâÜëëïíôüò ôïõ (êõñßùò áðü ôçí ïéêïãÝíåéá êáé Ýðåéôá áðü ôïõò

H ãëþóóá äéáèÝôåé:

1. áðåñáíôïóýíç 2. ðïëõìïñößá 3. ðáíôïäõíáìßá

É . Ô Á Ï Ñ É Á Ô Ç Ó Ã Ë Ù Ó Ó Á Ó

È Å Ù Ñ É Á ( Ã ë þ ó ó á ê á é ã ë ù ó ó é ê Ý ò ð ï é ê é ë ß å ò ) 1 1

00.qxd 9/21/08 10:23 AM Óåëßäá 11

ößëïõò, ôïõò óõããåíåßò êáé ôïõò ãíùóôïýò). ÓôáäéáêÜ, êáôáöÝñíåé íá êáôáíïåß êáé

íá ÷ñçóéìïðïéåß ôáõôü÷ñïíá ÷éëéÜäåò äéáöïñåôéêÜ åßäç ïìéëßáò, ìåôáâÜëëïíôáò Þ

ðñïóáñìüæïíôáò ôçí ïìéëßá ôïõ óôá íÝá äåäïìÝíá êÜèå öïñÜ. Ôï óçìáíôéêü åßíáé

üôé ç éêáíüôçôÜ ôïõ áõôÞ áíáðôýóóåôáé ÷ùñßò íá ôï óõíåéäçôïðïéåß· åßíáé Ýìöõôç êáé

áõôüìáôç ç ëåéôïõñãßá ôçò åêìÜèçóçò ôçò ìçôñéêÞò ãëþóóáò.

3. Ç ðáíôïäõíáìßá ôçò ãëþóóáò: Ç ôåñÜóôéá äýíáìç ôçò ãëþóóáò áðïôõðþíå-

ôáé êáé óôçí ðáñïéìßá «ç ãëþóóá êüêáëá äåí Ý÷åé êáé êüêáëá ôóáêßæåé». Ðáíôï-

äýíáìïò êáèßóôáôáé êáé ï óùóôüò ÷ñÞóôçò ôçò. ÐñïêåéìÝíïõ üìùò íá ÷ñçóéìïðïé-

Þóåé êÜðïéïò ïñèÜ ôç ãëþóóá, èá ðñÝðåé íá Ý÷åé ðíåõìáôéêÞ êáëëéÝñãåéá (ìÝóù

ôçò ìüñöùóçò) êáé êïéíùíéêÞ êáôáîßùóç (ìÝóù ôçò óõììüñöùóçò ìå ôïõò êáíïíé-

óìïýò êïéíùíéêÞò áãùãÞò ôïõ áôüìïõ).

Ç êïéíùíéêÞ äýíáìç êÜðïéùí áôüìùí ãßíåôáé ìÝóï åêìåôÜëëåõóçò óôá ÷Ýñéá

ôïõò, áöïý ôç ÷ñçóéìïðïéïýí áðïêëåéóôéêÜ, ãéá íá åðéâÜëëïõí ôéò áðüøåéò Þ ôéò å-

ðéèõìßåò ôïõò óôïõò õðüëïéðïõò. ×ñçóéìïðïéïýí ëïéðüí óôçí ïìéëßá ôïõò óõãêå-

êñéìÝíïõò ôñüðïõò åðéâïëÞò Þ Üëëçò óõìðåñéöïñÜò ðïõ åýêïëá ìðïñïýí íá ãß-

íïõí áíôéëçðôïß êáé íá ïäçãÞóïõí óôçí ðñïóÝããéóç Þ óôçí áðïìÜêñõíóç ôùí

óõíäéáëåãïìÝíùí.


(ÊÏÉÍÙÍÉÊÏÉ ÐÁÑÁÃÏÍÔÅÓ ÄÇÌÉÏÕÑÃÉÁÓ ÔÏÕÓ)

Ïé ðïéêéëßåò ôçò ãëþóóáò

1. ÃåùãñáöéêÝò ãëùóóéêÝò ðïéêéëßåò

Ïñéæüíôéá äéáßñåóç:

Iäßùìá êáé äéÜëåêôïò

2. ÊïéíùíéêÝò ãëùóóéêÝò ðïéêéëßåò

ÊÜèåôç äéáßñåóç:

ÊïéíùíéêÝò äéÜëåêôïé:

Ãëþóóá êáé

çëéêßá

Ãëþóóá êáé

ìüñöùóç

Ãëþóóá êáé

êïéíùíéêÞ

ïìÜäá

Ãëþóóá êáé

öýëï

Êïéíùíéêü êáé

õöïëïãéêü

åðßðåäï

Ãëþóóá êáé

ðåñßóôáóç

É É . Ï É Ð Ï É Ê É Ë É Å Ó Ô Ç Ó Ã Ë Ù Ó Ó Á Ó

(ÁÐÏÔÅËÅÓÌÁÔÉÊÏÔÅÑÇ ÃËÙÓÓÁ)

1 2 Å Ê Ö Ñ Á Ó Ç – Å Ê È Å Ó Ç ã é á ô ç í Á ´ Ë õ ê å ß ï õ

00.qxd 9/21/08 10:23 AM Óåëßäá 12


Ðñüëïãïò

Ç ãëþóóá åßíáé ðïëõêýìáíôç, üðùò ðïëõêýìáíôç åßíáé êáé ç ãëùóóéêÞ êïéíüôçôá

ðïõ ôç ìéëÜåé.

Ç ãëþóóá åßíáé ðïëýìïñöç êáé ðïëýðëïêç, üðùò åßíáé êáé ç ãëùóóéêÞ êïéíüôçôá

ðïõ ôç ÷ñçóéìïðïéåß· åßíáé äçëáäÞ êïéíùíéêü ðñïúüí, áöïý áíáäýåôáé áðü ôçí êïéíù-

íßá êáé õößóôáôáé, ãéá íá ôçí åêöñÜæåé êáé íá ôçí õðçñåôåß. Ïé ïìéëçôÝò ôçò ãëùóóé-

êÞò êïéíüôçôáò äå ÷ñçóéìïðïéïýí ôïõò ßäéïõò ãëùóóéêïýò ôñüðïõò, ìå áðïôÝëåóìá íá

åðéêñáôåß ìéá ãëùóóéêÞ ðïëõìïñößá/ åôåñïãÝíåéá óôïí ôñüðï ðïõ åêöñÜæïíôáé êáé

åðéêïéíùíïýí. Êáô’ áõôüí ôïí ôñüðï, ç ãëþóóá óõíå÷þò åìðëïõôßæåôáé êáé êáôÜ óõ-

íÝðåéá ëåéôïõñãåß åíåñãÜ. Áðïôåëåß ìÜëéóôá ôç óõíéóôáìÝíç (ôï áðïôÝëåóìá) ðïëëþí

êáé ðïéêßëùí óõíéóôùóþí (ðáñáãüíôùí).

¸ôóé, äéáöïñåôéêÝò ïìÜäåò ïìéëçôþí ÷ñçóéìïðïéïýí äéáöïñåôéêÝò ãëùóóéêÝò ðïéêé-

ëßåò/äéáëÝêôïõò ðïõ ôá êïéíÜ ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôïõò ôéò äéáêñßíïõí áðü Üëëåò ðïéêé-

ëßåò/äéáëÝêôïõò ôçò ßäéáò ãëþóóáò. Ïé ðïéêéëßåò áõôÝò äéáêñßíïíôáé óå ãåùãñáöéêÝò

ðïéêéëßåò/äéáëÝêôïõò (ïñéæüíôéá êáôÜôáîç) êáé óå êïéíùíéêÝò ðïéêéëßåò/ äéáëÝêôïõò

(êÜèåôç êáôÜôáîç). Ôá êñéôÞñéá ðïõ ïñßæïõí ôç äéÜêñéóç áõôÞ åßíáé ç ãåùãñáöéêÞ êá-

ôáãùãÞ ôïõ ïìéëçôÞ êáé ç êïéíùíéêÞ/ ãëùóóéêÞ óõìðåñéöïñÜ ôïõ áíôéóôïß÷ùò. ¼-

ëåò üìùò ìáæß ïé ãëùóóéêÝò ðïéêéëßåò óõíáðïôåëïýí ôçí åèíéêÞ ìáò ãëþóóá.

1. ÃåùãñáöéêÝò ãëùóóéêÝò ðïéêéëßåò

(ïñéæüíôéá äéáßñåóç): éäßùìá êáé äéÜëåêôïò

ÁíÜëïãá ìå ôç ãåùãñáöéêÞ ôïõò êáôáãùãÞ ïé Üíèñùðïé äéáìïñöþíïõí ôç ãëþó-

óá ôïõò, ðñïêáëþíôáò óôçí êïéíÞ ãëþóóá ôçò ÷þñáò ôïõò ôïðéêÝò Þ éäéùìáôéêÝò ðá-

ñáëëáãÝò. Ïé ðáñáëëáãÝò áõôÝò äéáêñßíïíôáé óå: éäéþìáôá, äéáëÝêôïõò, éäéùìáôé-

óìïýò êáé éäéùôéóìïýò.

• Éäßùìá = Ç ðáñáëëáãÞ ôçò ãëþóóáò áðü ôüðï óå ôüðï.

• ÄéÜëåêôïò = Ç éäéáéôåñüôçôá ôçò ãëþóóáò êÜðïéïõ ôüðïõ óå ìåãáëýôåñç

Ýêôáóç. ¸÷åé ìåãáëýôåñç ãåùãñáöéêÞ Ýêôáóç áðü ôï éäßùìá.

• Éäéùìáôéóìüò = Óõíäõáóìüò ëÝîåùí Þ öñÜóåùí ðïõ Ý÷ïõí éäéÜæïõóá óçìáóßá,

óõíÞèùò áëëçãïñéêÞ Þ ìåôáöïñéêÞ.

• Éäéùôéóìüò = ¸êöñáóç ðïõ áðáíôÜôáé ìüíï óôç ãëþóóá ìéáò óõãêåêñéìÝíçò

÷þñáò êáé Ý÷åé ðÜñåé îå÷ùñéóôÞ óçìáóßá.

Ôá éäéþìáôá (êáé ôéò äéáëÝêôïõò) ôá ïíïìÜæïõìå áðü ôéò ðåñéï÷Ýò óôéò ïðïßåò óõ-

íçèßæïíôáé: á) âüñåéá (èñáêéþôéêá, ìáêåäïíéêÜ, çðåéñþôéêá, èåóóáëéêÜ, óôåñåïåëëáäß-

ôéêá ê.ô.ë.), êáé íüôéá (ðåëïðïííçóéáêÜ, êñçôéêÜ ê.ô.ë.) êáé â) áíáôïëéêÜ (êõðñéáêÜ,


00.qxd 9/21/08 10:23 AM Óåëßäá 13

÷éþôéêá, ðïíôéáêÜ, êáððáäïêéêÜ ê.ô.ë.) êáé äõôéêÜ (êáôùéôáëéêÜ, åöôáíçóéþôéêá, êñçôé-

êïêõêëáäéêÜ). Áðü áõôÜ, ôá ðïíôéáêÜ, ôá êáððáäïêéêÜ, ôá ôóáêþíéêá êáé ôá êáôùéôá-

ëéêÜ èåùñïýíôáé áðü ðïëëïýò äéÜëåêôïé. ¼ëá ìáæß, éäéþìáôá êáé äéÜëåêôïé, áðïôåëïýí

ôç ÍåïåëëçíéêÞ ãëþóóá.

Ïé ãåùãñáöéêÝò ãëùóóéêÝò ðïéêéëßåò ðáñïõóéÜæïíôáé óå ðåñéüäïõò êáôÜ ôéò ï-

ðïßåò ïé äéÜöïñåò ïìÜäåò ôùí ïìéëçôþí ìéáò ãëùóóéêÞò êïéíüôçôáò (ãéá äéÜöïñïõò ãå-

ùãñáöéêïýò, ïéêïíïìéêïýò, ðïëéôéêïýò, äéïéêçôéêïýò Þ Üëëïõò ëüãïõò) åðéêïéíùíïýí ü-

ëï êáé ëéãüôåñï ìåôáîý ôïõò. Áõôü óõíÝâáéíå óå ðáëáéüôåñåò åðï÷Ýò. ÓÞìåñá, ôá ìÝëç

ôçò åëëçíéêÞò ãëùóóéêÞò êïéíüôçôáò åðéêïéíùíïýí ìå üëá ôá ãíùóôÜ ìÝóá åðéêïéíù-

íßáò (ôçëÝöùíï, ñáäéüöùíï, ôçëåüñáóç, ôýðï êáé êÜèå åßäïõò óõãêïéíùíßåò) êáé Ýôóé

ïé ãåùãñáöéêÝò ãëùóóéêÝò ðïéêéëßåò (äéÜëåêôïé) ôåßíïõí íá åîáöáíéóôïýí ìå ôçí å-

ðßäñáóç ôçò ÊïéíÞò ÍåïåëëçíéêÞò, üðùò Ý÷åé äéáìïñöùèåß Þ åîáêïëïõèåß íá äéá-

ìïñöþíåôáé óôá áóôéêÜ êÝíôñá ôçò ÷þñáò ìáò, êáé üðùò äéäÜóêåôáé óôá ó÷ïëåßá ìáò.

2. ÊïéíùíéêÝò ãëùóóéêÝò ðïéêéëßåò

(êÜèåôç äéáßñåóç): êïéíùíéêÝò äéÜëåêôïé

Ïé êïéíùíéêÝò äéÜëåêôïé êÜíïõí ðÜíôïôå áéóèçôÞ ôçí ðáñïõóßá ôïõò óôç ãëùó-

óéêÞ êïéíüôçôá, áöïý äçìéïõñãïýíôáé áðü ðïéêßëïõò êïéíùíéêïýò ðáñÜãïíôåò üðùò ç

çëéêßá, ç ìüñöùóç, ç êïéíùíéêÞ ôÜîç, ôï öýëï, ç éäåïëïãßá, ôï åðÜããåëìá, ç êá-

ôáãùãÞ ôùí ïìéëçôþí ðïõ óõíèÝôïõí ôçí êïéíüôçôá áõôÞ. Ïé äéÜöïñåò ãëùóóéêÝò

÷ñÞóåéò ôùí ìåëþí ôçò Üëëùóôå áíáêëïýí êáé Üëëïõò áêüìç ðáñÜãïíôåò ðïõ óõíá-

ðïôåëïýí ôçí ðïëýìïñöç êáé óõíåðþò ðïéêéëþíõìç êïéíïôéêÞ æùÞ ôùí áôüìùí áõôþí.


Ïé (äéáöïñåôéêÝò) ïðôéêÝò ôçò ãëþóóáò

á) ÄéáöïñåôéêÝò ëÝîåéò

ãéá ôçí ßäéá êáôÜóôáóç

(áðü äéáöïñåôéêïõò

ïìéëçôÝò)

â) ÄéáöïñåôéêÝò áðï÷ñþóåéò

óçìáóßáò ãéá ôçí ßäéá ëÝîç

(áðü äéáöïñåôéêïýò ïìéëçôÝò)

ã) ÄéáöïñåôéêÝò ëÝîåéò êáé ýöïò

ãéá ôï ßäéï áíôéêåßìåíï

óå äéáöïñåôéêÞ ðåñßóôáóç

(áðü ôïí ßäéï ïìéëçôÞ)

É É É . Ï É Ï Ð Ô É Ê Å Ó Ô Ç Ó Ã Ë Ù Ó Ó Á Ó


00.qxd 9/21/08 10:23 AM Óåëßäá 14

Áíáëõôéêüôåñá:Ðñüëïãïò

Ç ãëþóóá êáëýðôåé êáé áðïêáëýðôåé

Ïé Üíèñùðïé óõíçèßæïõí íá âéþíïõí, íá åííïïýí êáé íá áîéïëïãïýí ðñÜãìáôá, ãå-

ãïíüôá êáé êáôáóôÜóåéò ìå Ýíáí éäéáßôåñï, ðñïóùðéêü ôñüðï ï êáèÝíáò. Ôï äéáöïñå-

ôéêü áõôü ôñüðï êáëýðôåé Þ áðïêáëýðôåé ç ãëùóóéêÞ ÷ñÞóç ôçò åðéëïãÞò ôïõò êÜèå

öïñÜ. Áõôü óõìâáßíåé ãéáôß:

á) Äéáöïñåôéêïß ïìéëçôÝò ÷ñçóéìïðïéïýí äéáöïñåôéêÝò ëÝîåéò, ãéá íá ïíïìÜ-

óïõí/÷áñáêôçñßóïõí ôá ßäéá ðñÜãìáôá áíÜëïãá ìå ôï ðþò âéþíåé ï êáèÝíáò ôïõò ôç

óõãêåêñéìÝíç êáôÜóôáóç.

â) Äéáöïñåôéêïß ïìéëçôÝò öïñôßæïõí ìå äéáöïñåôéêÝò áðï÷ñþóåéò ôçò ßäéáò Ýííïéáò

ôçí ßäéá ëÝîç áíÜëïãá ìå ôï ðüóï Ýíôïíá ôç âéþíåé ï êáèÝíáò.

ã) Ï ßäéïò ïìéëçôÞò ÷ñçóéìïðïéåß äéáöïñåôéêÝò ëÝîåéò ãéá ôï ßäéï ãåãïíüò áíÜëï-

ãá ìå ôçí ðåñßóôáóç, ôï ðñüóùðï ìå ôï ïðïßï óõíïìéëåß (ôçí çëéêßá ôïõ áôüìïõ áõ-

ôïý, ôçí êïéíùíéêÞ ôïõ èÝóç óå ó÷Ýóç ìå ôïí ßäéï, ôçí ïéêåéüôçôá ðïõ Ý÷åé ìå ôïí ß-

äéï ê.ô.ë.) êáé ôçí Üìåóç Þ Ýììåóç åðéññïÞ ðïõ áóêåß óôïí ßäéï ôï áíôéêåßìåíï, ôï ãå-

ãïíüò Þ ç êáôÜóôáóç ãéá ôçí ïðïßá óõæçôÜ.



Ðñüëïãïò

Ç ãëþóóá ìå ôéò ëÝîåéò êáé ôïõò êáíüíåò ôçò áðïôåëåß Ýíá åíåñãü åñãáóôÞñéï ðïõ

ðáñÜãåé ëüãï. ¼óï ðéï ðéóôÜ ôçñïýíôáé ïé êáíïíéóìïß, ôüóï ðéï ïìáëÞ åßíáé ç ëåé-

ôïõñãßá êáé ðéï ðëïýóéá ç ðáñáãùãÞ.

Óõ÷íÜ, üìùò, óôç ëïãïôå÷íßá (éäéáßôåñá óôçí ðïßçóç), ÷ñçóéìïðïéåßôáé ç ãëþóóá ìå

ôÝôïéï ôñüðï, þóôå íá äçìéïõñãåßôáé ç åíôýðùóç üôé ðáñáâáßíïíôáé ïé êáíïíéóìïß. Ïé

ðïéçôÝò äçëáäÞ, ãéá íá åêöñáóôïýí, ðëÜèïõí ìÝóá óôçí åõñýôåñç ãëþóóá ìéá äéêÞ

ôïõò ãëþóóá ðïõ áêïëïõèåß ôïõò êáíüíåò ìéáò äéêÞò ôïõò «ÐïéçôéêÞò ÃñáììáôéêÞò».

¸ôóé, ç ãëþóóá ëåéôïõñãåß ìå ðïëëïýò ôñüðïõò, ãéá íá êáëýøåé ôéò ðïëëÝò áíÜãêåò

ôïõ áíèñþðïõ. Áðü ôïõò ôñüðïõò áõôïýò ïé ëïãïôÝ÷íåò êáé ïé ãëùóóïëüãïé åðéóçìáßíïõí

êõñßùò äýï: ôçí áíáöïñéêÞ ëåéôïõñãßá ôçò ãëþóóáò êáé ôçí ðïéçôéêÞ ôçò ëåéôïõñãßá.

Ïé ëåéôïõñãßåò ôçò ãëþóóáò

áíáöïñéêÞ ðïéçôéêÞ

I V . Ç Ä Ç Ì É Ï Õ Ñ Ã É Ê Ï Ô Ç Ô Á Ô Ç Ó Ã Ë Ù Ó Ó Á Ó


00.qxd 9/21/08 10:23 AM Óåëßäá 15

ÁíáöïñéêÞ ëåéôïõñãßá ôçò ãëþóóáò

Óôçí áíáöïñéêÞ ëåéôïõñãßá ç ðñÜîç åðéêïéíùíßáò áíáöÝñåôáé êõñßùò óôïí ðñáã-

ìáôéêü êüóìï Þ óôçí áíôßëçøç ðïõ Ý÷ïõìå ãé’ áõôüí. Ï äÝêôçò äçëáäÞ ôïõ ìç-

íýìáôïò äÝ÷åôáé êÜðïéá ðëçñïöïñßá áðü ôïí ðïìðü, ï ïðïßïò, ìÝóù ôçò ãëþóóáò ðïõ

÷ñçóéìïðïéåß, ðáñïõóéÜæåé ìéá ðñáãìáôéêüôçôá êáé ôçí áíôßëçøç ðïõ Ý÷åé ãé’ áõôÞí.

Ç áíáöïñéêÞ ëåéôïõñãßá ôçò ãëþóóáò ëïéðüí áðåõèýíåôáé óôç ëïãéêÞ ìáò, üðùò å-

ðéóçìáßíåé êáé ï Ã. ÓåöÝñçò.

ÐïéçôéêÞ ëåéôïõñãßá ôçò ãëþóóáò

Óôçí ðïéçôéêÞ ëåéôïõñãßá ç ðñÜîç åðéêïéíùíßáò áíáöÝñåôáé êõñßùò óôïí åáõôü ôçò,

óôï ßäéï ôï ìÞíõìá, êáé ìÜëéóôá óôç ìïñöÞ ôïõ. Åäþ, ôçí ðñïóï÷Þ ôïõ äÝêôç äåí ôçí

åëêýåé ôüóï ç ðëçñïöïñßá ðïõ öÝñíåé ôï ìÞíõìá, üóï ôï ßäéï ôï ìÞíõìá ãéá ôç ìïñöÞ

ðïõ ðáßñíåé: Þ÷ïé ëÝîåùí, ìåôáöïñéêÞ ôïõò ÷ñÞóç, åðáíáëÞøåéò, óõíç÷Þóåéò, ìÝôñï, ñõè-

ìüò ê.ô.ë. Ç ëåéôïõñãßá áõôÞ ôçò ãëþóóáò áðåõèýíåôáé óôï óõíáßóèçìá ôïõ äÝêôç,

óôïí ïðïßï ðñïóöÝñåé ôçí ßäéá ôçò ôç ìïñöÞ ãéá áéóèçôéêÞ áðüëáõóç. Ç ãëþóóá äç-

ëáäÞ ëåéôïõñãåß ìå óõãêéíçóéáêü ôñüðï, üðùò åðéóçìáßíåé êáé ï Ã. ÓåöÝñçò.

[Óçì.: Óôçí õðïåíüôçôá áõôÞ èá äïèåß ç åñìçíåßá êÜðïéùí ëÝîåùí áðü áõôÝò ðïõ äß-

íïíôáé óôá ëåîéëüãéá óõãêåêñéìÝíùí ó÷ïëéêþí áóêÞóåùí].

Åñìçíåßá óõãêåêñéìÝíùí üñùí ëåîéëïãßïõ ôçò Üóêçóçò

óåë. 48 – 49

• ãíùóôïðïßçóç: ç áíáêïßíùóç

• êïéíïðïßçóç: ç áíáêïßíùóç, ç åðßäïóç äçìïóßïõ åããñÜöïõ (ð.÷. êïéíï-

ðïßçóç áðüëõóçò åñãáæïìÝíïõ)

• äéáöùôéóôéêÞ: äéåõêñéíéóôéêÞ, áõôÞ ðïõ ðëçñïöïñåß ìå óáöÞíåéá êáé áðï-

êáëýðôåé ôçí áëÞèåéá

• êïéíïëïãþ: äéáäßäù óôï êïéíü, äéáëáëþ êÜôé

• öéëïðïíþ: åñãÜæïìáé ìå éäéáßôåñç ðñïèõìßá

• öéëïôå÷íþ: êáôáóêåõÜæù êÜôé ìå ðïëëÞ ôÝ÷íç

• ëåðôïõñãþ: êáôáóêåõÜæù ìå ðïëëÞ ôÝ÷íç êÜôé óõíÞèùò áðü îýëï

• áñéóôïôÝ÷íçìá: êáëëéôå÷íéêü Ýñãï öôéáãìÝíï ìå åîáéñåôéêü ôñüðï

• öïõôïõñéóôéêÞ: ç ôÝ÷íç ðïõ åêöñÜæåé ìå ìïíôÝñíá ìÝóá ôï äõíáìéóìü ôçò

óýã÷ñïíçò æùÞò

V . Ð Á Ñ Á Ã Ù Ã Ç Ê Å É Ì Å Í Ù Í


00.qxd 9/21/08 10:23 AM Óåëßäá 16

• áêïõáñÝëá: õäáôïãñáößá, ðßíáêáò æùãñáöéêÞò ìå ÷ñþìáôá äéáëõìÝíá óå

íåñü

• èáëáóóïãñáößá: æùãñáöéêüò ðßíáêáò ìå èÝìáôá ôçò èÜëáóóáò

• íùðïãñáößá: æùãñáöéêÞ ðÜíù óå öñåóêïöôéáãìÝíï ìåßãìá áóâÝóôç êáé

Üììïõ ìå ÷ñþìáôá äéáëõìÝíá óôï íåñü

• óêçíïãñáößá: ç æùãñáöéêÞ áðüäïóç ôïõ âÜèïõò ìå ôçí áðåéêüíéóç ôïõ ôü-

ðïõ óôïí ïðïßï äéáäñáìáôßæåôáé Ýíá Ýñãï

• ôïðéïãñáößá: æùãñáöéêÞ ðïõ Ý÷åé ùò èÝìá ôçò ôá ôïðßá êáé óêçíÝò ôçò

õðáßèñéáò æùÞò

Åñìçíåßá óõãêåêñéìÝíùí üñùí ëåîéëïãßïõ êáé

ëåêôéêïý õëéêïý ôçò Üóêçóçò óåë. 51 – 52

• åðéâïÞèåéá: ðñüóèåôç âïÞèåéá

• áíõóôåñüâïõëç: áíéäéïôåëÞò, ðïõ äåí áðïóêïðåß óå ðñïóùðéêÜ, êõñßùò õëéêÜ

ïöÝëç

• ÷ïñÞãçóç: åöïäéáóìüò, ðñïìÞèåéá

• áðþôåñïò: ìáêñéíüò, Üäçëïò, óêïôåéíüò (ìôö.)

• óõíçììÝíïò: åíùìÝíïò ìáæß, ðñïóáñôçìÝíïò, óõíïäåõôéêüò


ÊïéíùíéêÝò ãëùóóéêÝò ðïéêéëßåò

ÊïéíùíéêÝò äéÜëåêôïé

ÅÍÁÓ ÁÐÏ ÔÏÕÓ ÐÁÑÁÃÏÍÔÅÓ

ÐÏÕ ÔÉÓ ÄÉÁÌÏÑÖÙÍÅÉ

ÊïéíùíéêÞ/åðáããåëìáôéêÞ

äñáóôçñéüôçôá

ÅéäéêÝò ãëþóóåò

V I . Å É Ä É Ê Å Ó Ã Ë Ù Ó Ó Å Ó


00.qxd 9/21/08 10:23 AM Óåëßäá 17


ÁíÜìåóá óôéò ãëùóóéêÝò ðïéêéëßåò óõãêáôáëÝãïíôáé êáé åêåßíåò ðïõ óõíäÝïíôáé ìå

ôïí êáôáìåñéóìü ôçò êïéíùíéêÞò/ åðáããåëìáôéêÞò äñáóôçñéüôçôáò. Ðñüêåéôáé ãéá

êïéíùíéêÝò ãëùóóéêÝò ðïéêéëßåò ðïõ äçìéïõñãïýíôáé áðü ôéò äéÜöïñåò åðáããåëìá-

ôéêÝò ïìÜäåò.

Ïé åðáããåëìáôéêÝò ïìÜäåò, ãéá íá åîõðçñåôÞóïõí ôïõò åðáããåëìáôéêïýò ôïõò óêï-

ðïýò, äéáìïñöþíïõí óôï ðëáßóéï ôçò åèíéêÞò ôïõò ãëþóóáò ôéò äéêÝò ôïõò ãëùóóéêÝò

ðïéêéëßåò ìå éäéüôõðïõò üñïõò ôçò åéäéêüôçôÜò ôïõò. Ïé ãëùóóéêÝò áõôÝò ðïéêéëßåò

÷áñáêôçñßæïíôáé êõñßùò áðü ëåîéëïãéêÝò äéáöïñÝò ðïõ ïöåßëïíôáé åßôå óôç ÷ñÞóç åé-

äéêþí üñùí åßôå óôç ÷ñÞóç êáèçìåñéíþí ëÝîåùí ðïõ öïñôßæïíôáé üìùò êáôÜ ðå-

ñßðôùóç ìå éäéáßôåñï óçìáóéïëïãéêü öïñôßï. ÏíïìÜæïíôáé åéäéêÝò ãëþóóåò êáé ëåé-

ôïõñãïýí ìå ëÝîåéò-üñïõò üðùò áõôÝò ðïõ ðñïáíáöÝñèçêáí. ¸ôóé, ó÷åäüí êÜèå

åðÜããåëìá Þ åðéóôÞìç Ý÷åé ôï äéêü ôçò åéäéêü ëåîéëüãéï, ôï óýíïëï äçëáäÞ ôùí

äéêþí ôçò ëÝîåùí-üñùí.



á) Ç ïñãÜíùóç ôïõ ëüãïõ êáé ïé åéäéêÝò ãëþóóåò

Ôá êåßìåíá ðïõ ÷ñçóéìïðïéïýí ôéò åéäéêÝò ãëþóóåò Ý÷ïõí ÷áñáêôÞñá ðëçñïöï-

ñéáêü áëëÜ äåí åßíáé ãñáììÝíá üëá óôçí ßäéá ãëùóóéêÞ ðïéêéëßá. ¼ëá ó÷åäüí, Üëëï

ðåñéóóüôåñï êáé Üëëï ëéãüôåñï, äéáöïñïðïéïýíôáé ìåôáîý ôïõò ãëùóóéêÜ, áíÜëïãá

Ç ïñãÜíùóç ôïõ ëüãïõ

á) Ç ïñãÜíùóç

ôïõ ëüãïõ

êáé ïé

åéäéêÝò

ãëþóóåò

â) Ç ïñãÜíùóç

ôïõ ëüãïõ

êáé ç ðåéèþ

ã) Ç ïñãÜíùóç

ôïõ ëüãïõ

êáé ôï

åðé÷åßñçìá

ä) Ç ïñãÜíùóç

ôïõ ëüãïõ

êáé ç áéôéïëüãçóç

å) ÏñãÜíùóç åõñýôåñïõ

êåéìÝíïõ (Ýêèåóçò)

ìå áéôéïëüãçóç

Ôï åðé÷åßñçìá

Åßäç Óõëëïãéóìþí

(1) ¢ìåóïé (2) ¸ììåóïé (3) Ðáñáãùãéêüò (4) Åðáãùãéêüò (5) Áíáëïãéêüò

V I I . Ï Ñ Ã Á Í Ù Ó Ç Ô Ï Õ Ë Ï Ã Ï Õ


00.qxd 9/21/08 10:23 AM Óåëßäá 18

ìå ôçí éäéáéôåñüôçôá ôçò ðëçñïöüñçóÞò ôïõò, áíÜëïãá äçëáäÞ ìå ôï ðåñéå÷üìåíï

ôïõ èÝìáôüò ôïõò êáé ôïí éäéáßôåñï óôü÷ï ôïõò.

Óå êÜðïéá êåßìåíá, äçëáäÞ, ï óõíôÜêôçò ôïõò ðáñïõóéÜæåé ìå ôñüðï ëïãéêü, á-

ðïäåéêôéêü êáé äéäáêôéêü ìéá åðéóôçìïíéêÞ áëÞèåéá, ÷ñçóéìïðïéþíôáò ôç ãëþóóá

Ýôóé ðïõ íá öáíåñþíåé ìå ôç ìåãáëýôåñç äõíáôÞ áêñßâåéá ôéò ó÷Ýóåéò ôùí ðñáãìÜôùí.

Ãé’ áõôü êáé üëåò ïé ëÝîåéò êáé ïé ðñïôÜóåéò åßíáé öïñôéóìÝíåò ìå ôá áíáãêáßá

ìüíï óçìáóéïëïãéêÜ ôïõò öïñôßá, þóôå íá áðïäßäïõí ìå ðéóôüôçôá ôçí áëÞèåéá. Ç

ãëþóóá åßíáé áíÜëïãá ìå ôéò áðáéôÞóåéò ôùí ðñáãìÜôùí: áðñüóùðç, á÷ñùìÜôéóôç

óõíáéóèçìáôéêÜ, áíôéêåéìåíéêÞ, ìå ëïãéêÞ óôåñåüôçôá êáé áðïäåéêôéêüôçôá.

Óå êÜðïéá Üëëá êåßìåíá üìùò ìå äéáöïñåôéêü èÝìá êáé óôü÷ï ï óõíôÜêôçò ôïõò äå

äéåñåõíÜ ôï èÝìá, áëëÜ ôï áðïêáëýðôåé ÷ñçóéìïðïéþíôáò ôïõò ãëùóóéêïýò ìç÷á-

íéóìïýò ôçò áöÞãçóçò êáé ôçò ðåñéãñáöÞò åíüò ãåãïíüôïò Þ ìéáò êáôÜóôáóçò.

â) Ç ïñãÜíùóç ôïõ ëüãïõ êáé ç ðåéèþ

ÐïëëÝò öïñÝò óôçí êáèçìåñéíÞ æùÞ æçôåßôáé áðü ôïõò áíèñþðïõò üëùí ôùí çëéêéþí,

öýëùí, êïéíùíéêþí èÝóåùí Þ åðáããåëìÜôùí íá åêöñÜóïõí êáé íá óôçñßîïõí ôç äéêÞ

ôïõò èÝóç, ôçí Üðïøç ðïõ Ý÷ïõí ó÷çìáôßóåé ãéá äéÜöïñá èÝìáôá. Áêïëïýèùò, êáëïýíôáé

íá ðáñïõóéÜóïõí ôéò ðåðïéèÞóåéò ôïõò, êïéôÜæïíôáò êáé åîåôÜæïíôáò ôá èÝìáôá/ðñÜãìá-

ôá/ðñïâëÞìáôá áðü ôç äéêÞ ôïõò ïðôéêÞ ãùíßá. ÐñÝðåé ðáñÜëëçëá íá åßíáé óå èÝóç íá

óôçñßîïõí ôéò áðüøåéò ôïõò êáé íá ðåßèïõí ãéá ôçí ïñèüôçôÜ ôïõò, íá ðåßèïõí äçëáäÞ

ôïõò áêñïáôÝò Þ ôïõò áíáãíþóôåò ôïõò ãéá ðïéïõò ëüãïõò áõôÜ ðïõ õðïóôçñßæïõí åßíáé

üðùò ôá áíôéëáìâÜíïíôáé ïé ßäéïé. ÐñÝðåé ëïéðüí íá áéôéïëïãïýí ôéò èÝóåéò ôïõò.

Óå ìéá ôÝôïéá ðåñßðôùóç èá ðñÝðåé íá âñïõí ôï áðïäåéêôéêü ôïõò õëéêü (óêÝøåéò,

åðé÷åéñÞìáôá, óõëëïãéóìïýò, ðáñáäåßãìáôá, ãåãïíüôá, ðåñéóôáôéêÜ ê.ô.ë.) êáé ýóôåñá

íá ôï êáôáôÜóóïõí ïñãáíþíïíôÜò ôï ðåéóôéêÜ ðÜíù óå Ýíá (ïéêï)äïìéêü ó÷Ýäéï.

Ç ôÝ÷íç íá ðåßèåéò ãéá ôéò áðüøåéò óïõ åßíáé ðáíÜñ÷áéá êáé öôÜíåé ùò åìÜò áðü

ôçí áñ÷áßá ÅëëÜäá.

ã) Ç ïñãÜíùóç ôïõ ëüãïõ êáé ôï åðé÷åßñçìá

Ç óõãêåêñéìÝíç ïñãÜíùóç ôïõ ëüãïõ óôçñßæåôáé óå Ýíá óôáèåñü äïìéêü ðñüôõ-

ðï, ôï ïðïßï ðåñéëáìâÜíåé: 1. ôçí ðñïâïëÞ ôçò èÝóçò (áðüöáíóçò) ôïõ ïìéëçôÞ Þ

ôïõ óõããñáöÝá, 2. ôç äéåõêñßíéóç (åðåîÞãçóç) ôçò èÝóçò ôïõ, 3. ôçí áðüäåéîç ôçò

ïñèüôçôáò ôùí áðüøåþí ôïõ (áéôéïëüãçóç) ìÝóù åðé÷åéñçìÜôùí êáé 4. ôï óõìðÝ-

ñáóìá ôùí ëåãïìÝíùí Þ ãñáöïìÝíùí ôïõ.

Ôï åðé÷åßñçìá

Åðé÷åßñçìá, óýìöùíá ìå ôçí åðéóôÞìç ôçò ËïãéêÞò, åßíáé ìéá óåéñÜ áðü ðñïôÜóåéò

ðïõ óõíäÝïíôáé ìåôáîý ôïõò ÷ùñßò ÷Üóìáôá êáé êáôáëÞãïõí óå ìéá ôåëéêÞ ðñüôáóç,

ðïõ ëÝãåôáé óõìðÝñáóìá. Óêïðüò ôïõ åðé÷åéñÞìáôïò åßíáé íá õðïäåßîåé ôçí áëÞèåéá


00.qxd 9/21/08 10:23 AM Óåëßäá 19

ìéáò èÝóçò/áðüöáíóçò. Ãéá íá åðéôåõ÷èåß ï óêïðüò áõôüò, ïé ðñïôÜóåéò ðïõ ïäç-

ãïýí óôï óõìðÝñáóìá ðñÝðåé íá âñßóêïíôáé óå ëïãéêÝò ó÷Ýóåéò ìåôáîý ôïõò (ç å-

ðüìåíç ðñüôáóç åßíáé ëïãéêÞ áêïëïõèßá ôçò ðñïçãïýìåíçò). Ãé’ áõôü êáé Ý÷ïõí êÜ-

ðïéïõò üñïõò, ëÝîåéò Þ öñÜóåéò êïéíÝò (äéáñèñùôéêÝò), ðïõ ãßíïíôáé ç ãÝöõñá ãéá ôç

ìåôÜâáóç áðü ôç ìéá (ðñüôáóç) óôçí Üëëç.

ÅÉÄÇ ÓÕËËÏÃÉÓÌÙÍ

Ç äéáäéêáóßá ðïõ áêïëïõèåß ï áíèñþðéíïò íïõò, ãéá íá êáôáóôñþóåé Ýíá åðé÷åß-

ñçìá, ëÝãåôáé óõëëïãéóìüò. Ïé óõëëïãéóìïß äéáêñßíïíôáé óå: (1) Üìåóïõò, (2) Ýììå-

óïõò, (3) ðáñáãùãéêïýò, (4) åðáãùãéêïýò, (5) áíáëïãéêïýò.

(1) ¢ìåóïé: åßíáé ïé óõëëïãéóìïß ôùí ïðïßùí ôï óõìðÝñáóìá ðñïêýðôåé

áðü ìéá ìüíï ðñüôáóç-êñßóç.

(2) ¸ììåóïé: åßíáé ïé óõëëïãéóìïß ôùí ïðïßùí ôï óõìðÝñáóìá ðñïêýðôåé

áðü äýï Þ ðåñéóóüôåñåò ðñïôÜóåéò-êñßóåéò.

(3) Ðáñáãùãéêüò: óôï óõëëïãéóìü áõôü óõìðåñáßíïõìå áðü ôï ãåíéêü (ôï üëïí)

ãéá ôï ìåñéêü (ôá åðéìÝñïõò)

(4) Åðáãùãéêüò: óôï óõëëïãéóìü áõôü óõìðåñáßíïõìå áðü ôï ìåñéêü (ôá åðéìÝ-

ñïõò) ãéá ôï ãåíéêü (ôï üëïí).

(5) Áíáëïãéêüò: óôï óõëëïãéóìü áõôü óõìðåñáßíïõìå áðü ôï ìåñéêü (ôá åðéìÝ-

ñïõò) ðÜëé ãéá ôï ìåñéêü.

ä) Ç ïñãÜíùóç ôïõ ëüãïõ êáé ç áéô éïëüãçóç

¼ôáí Ýíá êåßìåíï Þ ìéá ïìéëßá ðñïóðáèåß íá ðåßóåé êáé ç èåìáôéêÞ ôïõ ðåñßïäïò Þ ç

åéóáãùãÞ ôïõ ìáò ðáñáêéíåß íá ñùôÞóïõìå «ãéáôß», ç ìÝèïäïò áíÜðôõîçò (ôïõ êåéìÝ-

íïõ Þ ôçò ïìéëßáò) èá ðñÝðåé íá åßíáé ç áéôéïëüãçóç. Áñ÷éêÜ ëïéðüí ðñïâÜëëåôáé ìéá

èÝóç êáé ýóôåñá áíáæçôþíôáé ôá õðïóôçñßãìáôÜ ôçò, ðñïêåéìÝíïõ íá áéôéïëïãÞóïõí ôçí

ïñèüôçôá ôçò èÝóçò/Üðïøçò. Ç Üðïøç áõôÞ ìðïñåß íá ðñïçãåßôáé áðü ôéò áðïäåßîåéò, íá

ôéò áêïëïõèåß Þ íá åìðåñéÝ÷åôáé ìÝóá óôï õðïóôçñéêôéêü õëéêü (óôá åðé÷åéñÞìáôá).

Ç õðïóôÞñéîç ôçò èÝóçò ìðïñåß íá ãßíåé ìå ðïéêßëïõò ôñüðïõò áéôéïëüãçóçò êáé ðåé-

èïýò, üðùò åßíáé ïé óõëëïãéóìïß, ïé óôáôéóôéêÝò åíäåßîåéò, ïé ìáñôõñßåò ôùí åéäéêþí å-

ðß ôïõ óõãêåêñéìÝíïõ èÝìáôïò. Ïé ôñüðïé áõôïß åêöñÜæïíôáé ìå áéôéïëïãéêÝò ðñïôÜóåéò

(ðïõ åéóÜãïíôáé ìå ôïõò óõíäÝóìïõò: ãéáôß, äéüôé, åðåéäÞ, áöïý, ðïõ, êáèþò ê.ô.ë.), ìå õ-

ðïèåôéêïýò ëüãïõò (üôáí óôçí õðüèåóç åêöñÜæåôáé ôï áßôéï åêåßíïõ ðïõ ðåñéÝ÷åôáé óôçí

áðüäïóç), ìå ÷ñïíéêÝò ðñïôÜóåéò ðïõ åéóÜãïíôáé ìå ôï óýíäåóìï áöïý, ìå åìðñüèåôïõò

ðñïóäéïñéóìïýò ôçò áéôßáò Þ ìå åðéññçìáôéêïýò ðñïóäéïñéóìïýò ðïõ äçëþíïõí áéôßá.

å) ÏñãÜíùóç åõñýôåñïõ êåéìÝíïõ (Ýêèåóçò) ìå áéôéïëüãçóç

Ç Ýêèåóç (åõñýôåñï êåßìåíï) ìðïñåß íá ðáñáëëçëéóôåß ìå ôçí ðáñÜãñáöï, ãéáôß ôá

ìÝñç ôïõò âñßóêïíôáé óå áíôéóôïé÷ßá:


00.qxd 9/21/08 10:23 AM Óåëßäá 20

èåìáôéêÞ ðåñßïäïò ôçò ðáñáãñÜöïõ → ðñüëïãïò Ýêèåóçò

ó÷üëéá ðáñáãñÜöïõ → êýñéï ìÝñïò Ýêèåóçò

êáôáêëåßäá ðáñáãñÜöïõ → åðßëïãïò Ýêèåóçò

Ôüóï ç ðáñÜãñáöïò üóï êáé ç Ýêèåóç ÷ôßæïíôáé ìå ôçí êïéíÞ ëïãéêÞ: ðáñïõóéÜ-

æïõí ìéá èÝóç êáé óôç óõíÝ÷åéá ðñïóðáèïýí íá ôç óôçñßîïõí áíáðôýóóïíôáò ìéá åðé-

÷åéñçìáôïëïãßá. ÅðïìÝíùò, èá ìðïñïýóáìå íá ðïýìå üôé ç ðáñÜãñáöïò åßíáé ìéêñï-

ãñáößá ôçò Ýêèåóçò ìå ôï èÝìá ôçò, ôï áðïäåéêôéêü ôçò õëéêü êáé ôïí åðßëïãü ôçò.

Ç ðáñÜãñáöïò âÝâáéá äåí Ý÷åé ôçí áõôïôÝëåéá ôçò Ýêèåóçò, ãéáôß åîáñôÜôáé

íïçìáôéêÜ áðü ôçí ðñïçãïýìåíç ðáñÜãñáöï Þ ðñïåôïéìÜæåé ôçí åðüìåíç. ¸÷åé üìùò

áíÜëïãç äïìÞ êáé ïñãÜíùóç. ÅîÜëëïõ, ðïëëÝò ðáñÜãñáöïé ìáæß ïñãáíùìÝíåò ëïãé-

êÜ ãýñù áðü Ýíá íïçìáôéêü êÝíôñï óõíáðïôåëïýí ôçí Ýêèåóç.

ÅðïìÝíùò, ìéá Ýêèåóç ìå áéôéïëüãçóç ôçí ïñãáíþíïõìå, üðùò ïñãáíþíïõìå ìéá

ðáñÜãñáöï ìå áéôéïëüãçóç: äÞëùóç ðñïóùðéêÞò èÝóçò (áðüöáíóçò) óôïí ðñüëïãï,

áéôéïëüãçóç ôçò èÝóçò (åðé÷åéñçìáôïëïãßá) óôï êýñéï èÝìá, äéáôýðùóç óõìðåñÜ-

óìáôïò óôïí åðßëïãï.

[Óçì.: Óôçí õðïåíüôçôá áõôÞ èá äïèïýí âïçèçôéêÜ óôïé÷åßá äïìÞò êáé ïñéóìïß óõ-

ãêåêñéìÝíùí åííïéþí, ðïõ åßíáé áðáñáßôçôåò äéåõêñéíßóåéò ãéá ôçí áðÜíôçóç

ôùí áíôßóôïé÷ùí ó÷ïëéêþí áóêÞóåùí].

ÂïçèçôéêÜ óôïé÷åßá ãéá ôïí ôñüðï ãñáöÞò/óýíèåóçò

ôùí äéáöçìßóåùí êáé ôïõò ôñüðïõò ðåéèïýò

óôïõò ïðïßïõò óôçñßæïíôáé, Üóêçóç óåë. 83 – 85

Ï óõíôÜêôçò ôçò äéáöÞìéóçò, áíÜëïãá ìå ôï óêïðü ðïõ åðéäéþêåé, äßíåé óôï êåß-

ìåíü ôïõ ôÝôïéá ìïñöÞ, þóôå íá ôïíßæåé åêåßíï ðïõ åðéèõìåß íá ðñïùèÞóåé êáé ðá-

ñÜëëçëá íá áããßîåé ôçí åõáéóèçóßá êáé ôá åíäéáöÝñïíôá, ôéò åðéèõìßåò ôïõ áãï-

ñáóôéêïý êïéíïý. Ãé’ áõôü äå óôçñßæåôáé óôçí ðáñÜèåóç åðé÷åéñçìÜôùí, áíôéèÝôùò,

äçìéïõñãåß êåßìåíá óýíôïìá êáé ðåñéåêôéêÜ ðïõ áðïóêïðïýí óôïí åíôõðùóéáóìü

ôùí êáôáíáëùôþí êáé óôçí êÜìøç ôçò âïýëçóÞò ôïõò. ÃåíéêÜ, ï ëüãïò ôçò äéáöÞ-

ìéóçò Ý÷åé äéêü ôïõ ôñüðï ðåéèïýò, ï ïðïßïò áíôëåß ôç äýíáìÞ ôïõ áðü ôï êëßìá ôÞò

óýã÷ñïíçò êáôáíáëùôéêÞò êïéíùíßáò, ôçí éäéÜæïõóá øõ÷ïóýíèåóç ôïõ áãïñáóôÞ, ôçí

éêáíüôçôá ôïõ äéáöçìéóôÞ ðïõ óôçñßæåôáé óôçí Üøïãç ãíþóç êÜèå ôÝ÷íçò ôïõ ëüãïõ

êáé êÜèå åðéóôÞìçò óõíáöïýò ìå ôçí åðéäßùîç ôïõ óêïðïý ôïõ.

V I I I . È Å Ì Á Ô Á Ã É Á Ó Õ Æ Ç Ô Ç Ó Ç Ê Á É

Å Ê Ö Ñ Á Ó Ç - Å Ê È Å Ó Ç


00.qxd 9/21/08 10:23 AM Óåëßäá 21

Ï ëüãïò ôùí äéáöçìéóôéêþí êåéìÝíùí öáéíïìåíéêÜ ìüíï åßíáé áôçìÝëçôïò (á-

öïý åßíáé åëëéðÞò áðü Üðïøç óõíï÷Þò, åíüôçôáò, ïñèüäïîçò äïìÞò ê.ô.ë.), åíþ óôçí

ðñáãìáôéêüôçôá åßíáé Ýíáò ëüãïò ðåñßôå÷íá óôçìÝíïò/ïñãáíùìÝíïò, þóôå íá åë-

êýåé êáé íá ðåßèåé ôïí áíáãíþóôç/êáôáíáëùôÞ.

Ïñéóìïß åííïéþí ó÷åôéêþí ìå ôçí Üóêçóç óåë 87

• ÄÞëùóç: ç êõñéïëåêôéêÞ, áðñüóùðç êáé óôáèåñÞ óçìáóßá ìå ôçí ïðïßá ÷ñçóéìï-

ðïéïýìå ôéò ëÝîåéò êáé ç ïðïßá åßíáé óýìöùíç ìå ïëüêëçñç ôç ãëùóóéêÞ êïéíüôçôá.

• ÌåôáöïñÜ Þ óõíõðïäÞëùóç: Ç óõíåéñìéêÞ óçìáóßá ôùí ëÝîåùí ðïõ ðïéêßë-

ëåé óå áõôÝò áíÜëïãá ìå ôéò åìðåéñßåò ôïõ ïìéëçôÞ.


00.qxd 9/21/08 10:23 AM Óåëßäá 22

ÏÏ ËËüüããïïòò

00.qxd 9/21/08 10:23 AM Óåëßäá 23




1. ÅðéóÞìáíóç ôùí óôïé÷åßùí ôçò ïìéëßáòÏ ðñïöïñéêüò ëüãïò åßíáé åöÞìåñïò, ãéáôß ôá áêïõóôéêÜ áéóèÞìáôá ðïõ ðñïêáëåß

åíáëëÜóóïíôáé ìå ãñÞãïñï ñõèìü, ìÝíïíôáò ôüóï ìüíï, üóï ôá óõãêñáôïýí ôï áêïõ-

óôéêü ìáò áéóèçôÞñéï Þ ç óõíåßäçóÞ ìáò Þ ç ìíÞìç ìáò. Ãé’ áõôü êáé õðïóôçñßæåôáé

üôé ï ðñïöïñéêüò ëüãïò ãßíåôáé áèÜíáôïò ìå ôï ãñáðôü ëüãï. Ôá óýã÷ñïíá ìÝóá

ôçò ìáãíçôïöþíçóçò êáé ôçò ìáãíçôïóêüðçóçò/ êéíçìáôïãñÜöçóçò ìÜò äßíïõí ôç

äõíáôüôçôá íá «äåóìåýïõìå» ôïí ðñïöïñéêü ëüãï êáé Ýôóé íá ðáñáôåßíïõìå ôçí åöÞ-

ìåñç «æùÞ» ôïõ.

Ï êáëýôåñïò ôñüðïò, ãéá íá ðáñáôçñÞóïõìå ôïí ðñïöïñéêü ëüãï êáé íá ìåëåôÞ-

óïõìå ôé áêñéâþò åéðþèçêå êáé ìå ðïéïí ôñüðï, åßíáé íá ôïí áðïìáãíçôïöùíÞóïõìå

áðïôõðþíïíôÜò ôïí ãñáðôÜ ëÝîç ðñïò ëÝîç êáé ðñïóðáèþíôáò ìå êÜðïéá óýìâïëá* íá

áðïäþóïõìå êáé ïñéóìÝíá Üëëá ãíùñßóìáôÜ ôïõ, üðùò åßíáé ïé ðáýóåéò, ç áíïäéêÞ êáé

êáèïäéêÞ êßíçóç ôçò öùíÞò ê.ô.ë.

Ðéï óõãêåêñéìÝíá, ôá õðüëïéðá ãíùñßóìáôá ôçò ïìéëßáò (åêôüò áðü ôï ëåêôéêü åê-

öþíçìá) åßíáé:

Ðñïöïñéêüò êáé ãñáðôüò ëüãïò

ÅðéóÞìáíóç

ôùí óôïé÷åßùí

ôçò ïìéëßáò

Óýãêñéóç ðñïöïñéêïý

êáé ãñáðôïý ëüãïõ

á. Ï ðñïöïñéêüò

êáé ãñáðôüò o

ëüãïò ùò ìÝóá

åðéêïéíùíßáò

â. ÄéáöïñÝò ôïõ

ðñïöïñéêïý ëüãïõ

áðü ôï ãñáðôü

ã. Áðñïó÷åäßáóôïò

êáé ðñïó÷åäéáóìÝíïò

ëüãïò

ä. Áðüäïóç ôïõ

ðñïöïñéêïý

óå ãñáðôü

å. Ôï öáíåñü

êáé ôï

ëáíèÜíïí

íüçìá

óô. Ôåëåóôéêüò

ëüãïò

1. 2.

I . Ð Ñ Ï Ö Ï Ñ É Ê Ï Ó Ê Á É Ã Ñ Á Ð Ô Ï Ó Ë Ï Ã Ï Ó

* Ôá óçìåßá ðïõ ÷ñçóéìïðïéïýíôáé óõíÞèùò óôçí áðïìáãíçôïöþíçóç åßíáé

– = ìéêñÞ ðáýóç

+ = ìÝôñéá ðáýóç

++ ðáñáôåôáìÝíç ðáýóç

�� = áíïäéêÞ êßíçóç öùíÞò

�� = êáèïäéêÞ êßíçóç öùíÞò

01.qxd 9/21/08 10:24 AM Óåëßäá 24

– ôá ðáñáãëùóóéêÜ ãíùñßóìáôá (åðéôïíéóìüò*, ðáýóåéò, ðñïöïñÜ, Ýíôáóç öùíÞò)

– ôá åîùãëùóóéêÜ ãíùñßóìáôá (÷åéñïíïìßåò, êéíÞóåéò, Ýêöñáóç ðñïóþðïõ,

âëÝììá, äéÜèåóç)

Åñìçíåßá üñùí

* Åðéôïíéóìüò åßíáé ç êýìáíóç (ôï áíåâïêáôÝâáóìá) ôçò öùíÞò ðïõ ÷áñáêôçñßæåé

ìéá ïëüêëçñç åêöþíçóç, ìéá öñÜóç Þ ðñüôáóç. ÅðïìÝíùò, äéáêñßíåôáé áðü ôïí ôüíï,

ðïõ ÷áñáêôçñßæåé ìéá ìüíï ëÝîç.

Ï åðéôïíéóìüò ðëçñïöïñåß: á) ó÷åôéêÜ ìå ôç äéÜèåóç Þ ôç óôÜóç ôïõ ïìéëçôÞ: ïñ-

ãÞ, óêþììá, åéñùíåßá ê.ô.ë. â) ó÷åôéêÜ ìå ôï åßäïò ôùí ðñïôÜóåùí: åñùôçìáôéêÞ, åðé-

öùíçìáôéêÞ ê.ô.ë. ÅðïìÝíùò, ï åðéôïíéóìüò ìå ôçí êýìáíóç ôçò öùíÞò äéáìïñöþíåé

óçìáóßåò.

2. Óýãêñéóç ðñïöïñéêïý ìå ôï ãñáðôü ëüãï

á) Ï ðñïöïñéêüò êáé ï ãñáðôüò ëüãïò ùò ìÝóá åðéêïéíùíßáò

Óôçí åðéêïéíùíßá ìå ðñïöïñéêü ëüãï ôï ìÞíõìá åêðÝìðåôáé áðü ôïí ðïìðü êáé ôçí

ßäéá óôéãìÞ ðñïóëáìâÜíåôáé áðü ôï äÝêôç, ðïõ âñßóêåôáé (óõíÞèùò) óôïí ßäéï ÷þñï.

Áíôßèåôá, óôçí åðéêïéíùíßá ìå ãñáðôü ëüãï ï ðïìðüò áðåõèýíåôáé óå äÝêôç áðüíôá

ðïõ ðñïóëáìâÜíåé ôï ìÞíõìá ýóôåñá áðü Ýíá ÷ñïíéêü äéÜóôçìá.

â) ÄéáöïñÝò ôïõ ðñïöïñéêïý ëüãïõ áðü ôï ãñáðôü (óýíôáîç,

äéáôýðùóç, ëåîéëüãéï, íïçìáôéêÞ ðõêíüôçôá, óõíï÷Þ)

Óôï ãñáðôü ëüãï ï ðïìðüò Ý÷åé ôï ÷ñüíï íá ðñïó÷åäéÜóåé êáé íá åðéìåëçèåß ôï

ëüãï ôïõ, åíþ áõôü äå óõìâáßíåé óôçí åðéêïéíùíßá ìå ðñïöïñéêü ëüãï, ï ïðïßïò åß-

íáé ãåíéêÜ áõèüñìçôïò êáé áðñïó÷åäßáóôïò.

ÓõãêåêñéìÝíá, óôïí ðñïöïñéêü ëüãï ðáñïõóéÜæïíôáé óõ÷íÜ åëëåéðôéêÝò ðñïôÜ-

óåéò Þ áíïëïêëÞñùôåò öñÜóåéò, ðïëëÜ «ãåìßóìáôá» (÷ì, åå, áò ðïýìå ê.ô.ë.), ðáý-

óåéò, ðñï÷åéñüôçôá óôçí Ýêöñáóç Þ åìöáíÞò ðñïóðÜèåéá ôïõ ïìéëçôÞ íá áëëÜ-

îåé Þ íá âåëôéþóåé ìéá öñÜóç ðïõ ÷ñçóéìïðïßçóå. ÅîÜëëïõ, ÷ñçóéìïðïéåßôáé óõíÞ-

èùò ç ðáñáôáêôéêÞ óýíôáîç êáé óõíçèßæïíôáé ïé ó÷åôéêÜ ìéêñÝò öñÜóåéò.

Áíôßèåôá, óôï ãñáðôü ëüãï ï óõããñáöÝáò äåí Ý÷åé ôçí åõêáéñßá íá âåëôéþóåé ôï

êåßìåíï, áöïý áõôü Ý÷åé ìéá ìüíï ôåëéêÞ ìïñöÞ. Ï ßäéïò ï ãñáðôüò ëüãïò ðñÝðåé íá

åßíáé óáöÞò êáé áêñéâÞò, ãéáôß ÷ñåéÜæåôáé íá ðñïâëÝðåé ôéò áðïñßåò ôïõ äÝêôç, ðïõ åß-

íáé óõíÞèùò áðþí, êáé åðßóçò åßíáé ðõêíüò óôá íïÞìáôá êáé ôéò éäÝåò ôïõ, áöïý

äåí ðñÝðåé íá êïõñÜæåé ôïí áíáãíþóôç. Ãåíéêüôåñá, ôï ëåîéëüãéü ôïõ åßíáé éäéáßôåñá

åðåîåñãáóìÝíï, åíþ ç óýíôáîç ïöåßëåé íá åßíáé öñïíôéóìÝíç êáé íá ðåñéëáìâÜíåé

ôçí õðïôáêôéêÞ óýíäåóç ôùí ðñïôÜóåùí êáé ôï ìáêñïðåñßïäï ëüãï. ÅðéðëÝïí, ç

È Å Ù Ñ É Á ( Ï ë ü ã ï ò ) 2 5

01.qxd 9/21/08 10:24 AM Óåëßäá 25


óõíï÷Þ êáé ç óõíåêôéêüôçôá åßíáé åðéìåëçìÝíç êáé ÷ñçóéìïðïéåßôáé ìåãáëýôåñïò á-

ñéèìüò êáé ðïéêéëßá ìåôáâáôéêþí ëÝîåùí/öñÜóåùí. ÔÝëïò, ç ïñãÜíùóç ôïõ ãñá-

ðôïý ëüãïõ åßíáé åîáéñåôéêÜ öñïíôéóìÝíç, ãéáôß ï ðïìðüò Ý÷åé ôï ÷ñüíï íá ïñãáíþ-

óåé ôï êåßìåíü ôïõ, ðñïêåéìÝíïõ íá ðáñïõóéÜóåé ìå ëïãéêÞ óåéñÜ ôéò éäÝåò ôïõ.

Áí êáé ï ãñáðôüò ëüãïò åßíáé ðéï åðéìåëçìÝíïò áðü ôïí ðñïöïñéêü, ôá äýï åßäç

ëüãïõ åßíáé åîßóïõ óçìáíôéêÜ, ãéáôß åîáéôßáò ôçò äéáöïñåôéêüôçôÜò ôïõò äßíïõí ôçí åõ-

êáéñßá óôïí åêÜóôïôå ðïìðü íá åðéëÝîåé ôïí áðïôåëåóìáôéêüôåñï ôñüðï åðéêïéíùíßáò

óå êÜèå ðåñßóôáóç.

ã) Áðñïó÷åäßáóôïò êáé ðñïó÷åäéáóìÝíïò ëüãïò

¸íá ìåéêôü åßäïò ëüãïõ áíÜìåóá óôïí ðñïöïñéêü êáé óôï ãñáðôü ëüãï

Ï ðñïöïñéêüò ëüãïò åßíáé ëéãüôåñï åðéìåëçìÝíïò áðü ôï ãñáðôü, áöïý ÷áñáêôç-

ñßæåôáé áðü áõèïñìçôéóìü êáé åßíáé ôéò ðåñéóóüôåñåò öïñÝò áðñïó÷åäßáóôïò, åíþ ï

ãñáðôüò ëüãïò åßíáé ó÷åäüí ðÜíôá ðñïó÷åäéáóìÝíïò. Ùóôüóï, õðÜñ÷ïõí êáé ðåñé-

ðôþóåéò ðñïó÷åäéáóìÝíïõ ðñïöïñéêïý ëüãïõ (äéÜëåîç, ðïëéôéêüò ëüãïò). Óôéò ðå-

ñéðôþóåéò áõôÝò ðñüêåéôáé ãéá Ýíá ìåéêôü åßäïò ëüãïõ, áíÜìåóá óôïí ðñïöïñéêü êáé

óôï ãñáðôü ëüãï.

ä) Áðüäïóç ôïõ ðñïöïñéêïý ëüãïõ óå ãñáðôü

ÄéåõèÝôçóç áðïìáãíçôïöùíçìÝíïõ êåéìÝíïõ

Ï ìáãíçôïöùíçìÝíïò ðñïöïñéêüò ëüãïò óõ÷íÜ áðïìáãíçôïöùíåßôáé êáé äçìïóé-

åýåôáé, üôáí áõôü êñßíåôáé óêüðéìï ãéá ôçí åíçìÝñùóç ôïõ åõñýôåñïõ êïéíïý (äçìï-

óßåõóç ôùí ðñáêôéêþí åíüò óõíåäñßïõ). Óôçí ðåñßðôùóç áõôÞ Ý÷ïõìå ìéá ìåôáãñáöÞ,

üðïõ ôï ìáãíçôïöùíçìÝíï êåßìåíï äéåõèåôåßôáé, ãéá íá ãßíåé åõêïëüôåñá ðñïóéôü óôï

áíáãíùóôéêü êïéíü. Áõôü óçìáßíåé üôé ÷ñçóéìïðïéåßôáé óôßîç êáé üôé ïñãáíþíåôáé ï ëü-

ãïò óå ðáñáãñÜöïõò, åíþ åîáëåßöïíôáé ïñéóìÝíá ãíùñßóìáôá ôïõ ðñïöïñéêïý ëüãïõ

(åðáíáëÞøåéò, «ãåìßóìáôá», áíïëïêëÞñùôåò öñÜóåéò).

×ñÞóéìç ðëçñïöïñßá: Óôç äéåõèÝôçóç ôïõ êåéìÝíïõ ìðïñïýìå íá áíôéêáôáóôÞóïõ-

ìå ôç ìéêñÞ ðáýóç (-) êáé ôç ìÝôñéá (+) ìå ôåëåßá, åíþ áíôéêáèéóôïýìå ìå áëëáãÞ

ðáñáãñÜöïõ ôç ìåãÜëç (++) êáé ïñéóìÝíåò öïñÝò êáé ôç ìÝôñéá (+). Åííïåßôáé üôé áõ-

ôÜ éó÷ýïõí, üôáí ïé ðáýóåéò äåí ïöåßëïíôáé óôçí ðñïóðÜèåéá ôïõ ïìéëçôÞ íá êåñäßóåé

÷ñüíï. ÅîÜëëïõ, ôï áíÝâáóìá ôçò öùíÞò (�) óçìáôïäïôåß óõíÞèùò ôçí áñ÷Þ ìéáò

ðñüôáóçò/ðåñéüäïõ/ðáñáãñÜöïõ, åíþ ôï êáôÝâáóìá (�) ôï ôÝëïò ôïõò.

å) Ôï öáíåñü êáé ôï ëáíèÜíïí íüçìá

Óõ÷íÜ óôç ãëþóóá ðßóù áðü ôï öáíåñü íüçìá ìéáò öñÜóçò êñýâåôáé Ýíá «ëáí-

èÜíïí» íüçìá, ôï ïðïßï åêöñÜæåé ôçí ðñáãìáôéêÞ ðñüèåóç ôïõ ðïìðïý. Ìéá öñÜ-

óç ìðïñåß íá åêöñÜæåé ìéá áðëÞ äéáðßóôùóç (öáíåñü íüçìá), áëëÜ óå ïñéóìÝíåò ðå-

01.qxd 9/21/08 10:24 AM Óåëßäá 26

ñéðôþóåéò ç öñÜóç ìðïñåß íá åêöñÜæåé êáé ìéá Ýììåóç ðáñÜêëçóç, ãéá ðáñÜäåéãìá.

Ìéá ðñüôáóç, ðïõ óýìöùíá ìå ôï óõíôáêôéêü èá ÷áñáêôçñéæüôáí ðñüôáóç êñßóçò,

ëåéôïõñãåß ïõóéáóôéêÜ ùò ðñüôáóç åðéèõìßáò. Óôéò ðåñéðôþóåéò áõôÝò ï äÝêôçò ìðï-

ñåß íá óõëëÜâåé ôï ëáíèÜíïí íüçìá êáé ôçí ðñáãìáôéêÞ ðñüèåóç ôïõ ðïìðïý, áí ëÜ-

âåé õðüøç ôïõ ôéò êïéíùíéêÝò óõìâÜóåéò êáé ôçí êïéíÞ åìðåéñßá ôïõ ìå ôïí ðï-

ìðü.

óô) Ôåëåóôéêüò ëüãïò (ðñïöïñéêüò êáé ãñáðôüò)

Óôïí ðñïöïñéêü ëüãï åêöùíþíôáò ïñéóìÝíåò ëÝîåéò (êõñßùò ñÞìáôá) Þ öñÜóåéò

ðñáãìáôïðïéïýìå ôáõôü÷ñïíá êáé ìßá ðñÜîç. Ç ðñÜîç áõôÞ ðïõ óõíôåëåßôáé ìÝóù

ôïõ ëüãïõ ïíïìÜæåôáé ëåêôéêÞ ðñÜîç. Óå ïñéóìÝíåò ðåñéðôþóåéò, ãéá íá åêôåëåóôåß

ìéá ëåêôéêÞ ðñÜîç, ðñÝðåé ôï ðñüóùðï ðïõ ôçí åêôåëåß íá åßíáé áñìüäéï/ åîïõóéï-

äïôçìÝíï íá ôçí åêôåëÝóåé (éåñÝáò óå âÜðôéóç, ðñüåäñïò ôïõ äéêáóôçñßïõ ê.ô.ë.).

ÁíÜëïãï öáéíüìåíï ðáñïõóéÜæåôáé êáé óôï ãñáðôü ëüãï. ÏñéóìÝíá êåßìåíá äå ìáò

ãíùóôïðïéïýí áðëþò Ýíá ãåãïíüò, áëëÜ Ý÷ïõí êáé ìéá ðñüóèåôç ëåéôïõñãßá (ðé-

óôïðïéçôéêü óðïõäþí, ìéá âåâáßùóç, ìéá äÞëùóç ê.ô.ë.).

Ï ëüãïò, ðñïöïñéêüò Þ ãñáðôüò, ìÝóù ôïõ ïðïßïõ óõíôåëåßôáé ìéá «ðñÜîç», ïíï-

ìÜæåôáé ôåëåóôéêüò ëüãïò.

ÈÝìáôá ãéá óõæÞôçóç êáé Ýêöñáóç/Ýêèåóç ó÷åôéêÜ ìå ôïí

ðñïöïñéêü êáé ôï ãñáðôü ëüãï

[Óçì.: Óôçí õðïåíüôçôá áõôÞ èá äïèåß Ýíá óõãêåíôñùôéêü ó÷åäéÜãñáììá ìå ôá ðëåï-

íåêôÞìáôá ôïõ ãñáðôïý ëüãïõ, üðùò ôá ðáñáèÝôåé ôï ó÷ïëéêü âéâëßï óåë. 107]

ÐëåïíåêôÞìáôá ãñáðôïý ëüãïõ

– áðïôåëåß óôáèìü óôçí áíÜðôõîç ôïõ ðïëéôéóìïý - åîÜëëïõ åßíáé ãíùóôü üôé äéá-

êñßíåé ôçí éóôïñéêÞ áðü ôçí ðñïúóôïñéêÞ ðåñßïäï ôïõ áíèñþðïõ

– áðïèçêåýåé ãíþóåéò, âïçèÜåé ôçí áíÜðôõîç ôùí åðéóôçìþí êáé ôùí ôå÷íþí êáé

åðéôá÷ýíåé Ýôóé ôçí åîÝëéîç ôçò áíèñþðéíçò êïéíüôçôáò

– äéÝäùóå ôç ãíþóç êáôÜ ôçí áñ÷áéüôçôá êáé ðåñéüñéóå ôç äýíáìç ôïõ éåñáôåßïõ

ðïõ ôüôå ôç ìïíïðùëïýóå (ôç ãíþóç), áöïý Þôáí ôï ìüíï ðïõ ÷ñçóéìïðïéïýóå

áíÜãíùóç êáé ãñáöÞ

– áðïôõðþíïíôáò ôïõò íüìïõò, ôïõò êÜíåé ãíùóôïýò óå üëïõò êáé óõìâÜëëåé óôïí

åêäçìïêñáôéóìü

– õðï÷ñåþíåé óå áõóôçñÞ êáé ëïãéêÞ ÷ñÞóç ôçò ãëþóóáò

– êÜíåé ôï ãëùóóéêü ìÞíõìá áíåîÜñôçôï áðü ôï äçìéïõñãü ôïõ êáé ôï êáèéóôÜ

áèÜíáôï.

È Å Ù Ñ É Á ( Ï ë ü ã ï ò ) 2 7

01.qxd 9/21/08 10:24 AM Óåëßäá 27



1. Ç ó÷Ýóç ôïõ ëüãïõ ìå ôï óþìá, ôï ÷ñüíï êáé ôï ÷þñï• Ìå ôï óþìá

Ï ëüãïò óõíïäåýåôáé êáé áðü ôá åîùãëùóóéêÜ óôïé÷åßá ôçò ïìéëßáò, äçëáäÞ á-

ðü ôéò ÷åéñïíïìßåò ôïõ ïìéëçôÞ, ôéò åêöñÜóåéò ôïõ ðñïóþðïõ ôïõ, ôï âëÝììá ôïõ êáé

ôïí ôñüðï ðïõ åðçñåÜæåé áõôü ç åðéêïéíùíßá, ôá áðïôåëÝóìáôá ðïõ ðñïêáëåß ç óùìá-

ôéêÞ êüðùóç óôï ëüãï ê.ô.ë.

• Ìå ôï ÷ñüíï

Ôçí åðéêïéíùíßá ìÝóù ôïõ ëüãïõ åðçñåÜæåé êáé ï áñãüò Þ ï ãñÞãïñïò ñõèìüò ôÞò

ïìéëßáò ôïõ ðïìðïý, ãéáôß, áíÜëïãá ìå ôçí åðéâñÜäõíóç Þ ôçí åðéôÜ÷õíóÞ ôçò,

áðïêáëýðôïíôáé ïé âáèýôåñïé óôü÷ïé ôïõ ëüãïõ êáèþò êáé ôá óõíáéóèÞìáôá ôïõ ïìé-

ëçôÞ. Åðßóçò, ç êáôáíïìÞ ôïõ ÷ñüíïõ ôçò ïìéëßáò áíÜìåóá óôïõò óõæçôçôÝò ìðï-

ñåß íá áíáäåßîåé Þ áíôéèÝôùò íá ðåñéïñßóåé ôçí éêáíüôçôÜ ôïõò íá åêèÝóïõí ðëÞñùò

êáé óáöþò ôéò áðüøåéò ôïõò. Óå áõôü âÝâáéá åðéäñÜ êáé ï óõíôïíéóôÞò ôçò óõæÞôç-

óçò. Åöüóïí õðÜñ÷åé, åðçñåÜæåé êáé ôçí øõ÷ïëïãßá êáé óõíåðþò ôçí áðüäïóç êáé ôï

ýöïò ôùí óõæçôçôþí. Óå ðåñßðôùóç ðïõ äåí ðáñßóôáôáé óõíôïíéóôÞò, ç äéáäï÷Þ ôùí

ïìéëéþí ôùí äýï ðëåõñþí êáèïñßæåôáé áðü ãëùóóéêÜ (äéáêïðÞ ôïõ åíüò óõæçôçôÞ á-

ðü ôïí Üëëï) êáé åîùãëùóóéêÜ óÞìáôá (÷åéñïíïìßåò áíôéäéáëåãüìåíùí ïìéëçôþí, áë-

ëáãÞ ôïõ ýöïõò êáé ôùí åêöñÜóåùí ôïõ ðñïóþðïõ ôïõò ê.ô.ë.). ÊÜðïéåò öïñÝò âÝâáéá

ï Ýíáò óõæçôçôÞò ìïíïðùëåß ôï ëüãï èÝëïíôáò íá åðéâÜëåé ôéò ðñïóùðéêÝò ôïõ áðü-

øåéò óå êÜèå ðéèáíü áðïäÝêôç ôùí ìçíõìÜôùí ôïõ. Óå Üëëåò ðåñéðôþóåéò, äýï Þ ðå-

ÄéÜëïãïò

Ç ó÷Ýóç ôïõ ëüãïõ

ìå ôï óþìá, ôï

÷ñüíï êáé ôï ÷þñï

ÐñïûðïèÝóåéò

ãéá ôçí åðéôõ÷ßá

åíüò äéáëüãïõ

3. Ëïãïôå÷íéêüò

äéÜëïãïò

á. Ï äéÜëïãïò óôá

áöçãçìáôéêÜ

ëïãïôå÷íéêÜ

êåßìåíá

â. Ï èåáôñéêüò

äéÜëïãïò

ã. Ç öõóéêüôçôá

óôï äéÜëïãï

1. 2.

I I . Ä É Á Ë Ï Ã Ï Ó


01.qxd 9/21/08 10:24 AM Óåëßäá 28

ñéóóüôåñá Üôïìá ìéëïýí ôáõôü÷ñïíá åßôå ãéáôß äåí õðÜñ÷åé óõíôïíéóôÞò åßôå ãéáôß äå

óÝâïíôáé ôïõò óõíïìéëçôÝò ôïõò åßôå ðñïêåéìÝíïõ íá áðïäåßîåé ï êáèÝíáò ôïõò ôç ñç-

ôïñéêÞ ôïõ õðåñï÷Þ.

ÁñêåôÜ óõíçèéóìÝíï åßíáé êáé ôï öáéíüìåíï íá ìçí áðåõèýíåôáé ï ëüãïò óå êÜ-

ðïéï ðñüóùðï êáôÜ ôç äéÜñêåéá åíüò äéáëüãïõ. Áõôü ìðïñåß íá êÜìøåé ôç èÝëçóç ôïõ

óõãêåêñéìÝíïõ áôüìïõ íá óõììåôÝ÷åé óôç óõæÞôçóç, íá ìåéþóåé ôçí åôïéìüôçôÜ ôïõ

óôçí áíôéìåôþðéóç ìéáò åñþôçóçò ðïõ èá ôïõ áðåõèõíèåß êÜðïéá óôéãìÞ Þ íá ôïí ï-

äçãÞóåé óå áðñåðÞ Ýêñçîç åêíåõñéóìïý. Ç áðï÷Þ âÝâáéá êÜðïéïõ áðü ìéá óõæÞôçóç

åßíáé äõíáôü íá åßíáé ïéêåéïèåëÞò ëüãù Ýëëåéøçò åíäéáöÝñïíôïò ãéá ôï èÝìá, Üãíïéáò

ôùí áðáñáßôçôùí ëåðôïìåñåéþí ãéá ôçí ïëïêëçñùìÝíç áíÜëõóÞ ôïõò Þ äéáöùíßáò ìå

ôçí åðéëïãÞ ôùí áôüìùí ìå ôá ïðïßá êáëåßôáé íá óõæçôåß.

• Ìå ôï ÷þñï

Ôï ðåñéâÜëëïí, ï ÷þñïò ìÝóá óôïí ïðïßï åêôõëßóóåôáé ìéá óõæÞôçóç, ìðïñåß íá å-

ðçñåÜóåé ôçí øõ÷ïëïãßá ôùí óõíäéáëåãüìåíùí, áöïý ìðïñåß íá ôïõò êÜíåé íá íéþ-

óïõí ìåãÜëç ïéêåéüôçôá êáé Üíåóç, þóôå íá êéíçèïýí êáé íá åêöñáóôïýí åëåýèåñá Þ

íá ôïõò ðñïêáëÝóåé áìç÷áíßá êáé óõíåðþò äõóêïëßá íá ìéëÞóïõí ìå áðïôåëåóìáôéêü

êáé ðåéóôéêü ôñüðï.

2. ÐñïûðïèÝóåéò ãéá ôçí åðéôõ÷ßá åíüò äéáëüãïõ/

ìéáò óõíïìéëßáò¸íáò äéÜëïãïò/ìéá óõíïìéëßá äéåîÜãåôáé ìå åðéôõ÷ßá üôáí:

• åðéôñÝðåé óôï äÝêôç íá ðñïóëÜâåé êáé íá êáôáíïÞóåé ôï ìÞíõìá ôïõ ðïìðïý, êáé

íá áíôáðïêñéèåß áíÜëïãá

• ï ëüãïò êáé ôùí äýï ïìéëçôþí åßíáé åéëéêñéíÞò, óáöÞò, ó÷åôéêüò ìå ôï èÝìá óõ-

æÞôçóçò, äéáöùôéóôéêüò, åðáñêÞò êáé áêñéâÞò ùò ðñïò ôéò ðëçñïöïñßåò ðïõ äß-

íåé ãéá ôï èÝìá

• ðñïùèåß ôç óõíåñãáóßá ôùí äýï ïìéëçôþí

Áí Ýóôù êáé ìßá áðü ôéò ðáñáðÜíù ðñïûðïèÝóåéò äåí éó÷ýåé, ç åðéêïéíùíßá ôùí óõ-

íïìéëçôþí äéáôáñÜóóåôáé Þ êáé äéáêüðôåôáé êáé ï äéÜëïãïò êáèßóôáôáé áíåðéôõ÷Þò.

3. Ï ëïãïôå÷íéêüò äéÜëïãïò

Ðñüëïãïò

Åßíáé äýóêïëï íá áðïäïèåß áðüëõôá ï ðñïöïñéêüò ëüãïò ìå Ýíá ãñáðôü êåßìåíï.

Ùóôüóï, óôç ëïãïôå÷íßá óõ÷íÜ ÷ñçóéìïðïéåßôáé ï äéÜëïãïò ôüóï óôá áöçãçìáôéêÜ êåß-

ìåíá üóï êáé óôá èåáôñéêÜ ìå ôÝôïéï ôñüðï, þóôå íá äßíåé ôçí åíôýðùóç åíüò áõèå-

íôéêïý ðñïöïñéêïý ëüãïõ, åíþ ðñüêåéôáé áðëþò ãéá ôçí áíáðáñÜóôáóÞ ôïõ.

È Å Ù Ñ É Á ( Ï ë ü ã ï ò ) 2 9

01.qxd 9/21/08 10:24 AM Óåëßäá 29

á) Ï äéÜëïãïò óôá áöçãçìáôéêÜ ëïãïôå÷íéêÜ êåßìåíá

Óôá áöçãçìáôéêÜ ëïãïôå÷íéêÜ êåßìåíá (äéÞãçìá, ìõèéóôüñçìá ê.ô.ë.) ï óõããñáöÝ-

áò äåí ðåñéïñßæåôáé óôçí ðåñéãñáöÞ ôùí ãåãïíüôùí, áëëÜ óõ÷íÜ ôá ðáñïõóéÜæåé íá îå-

ôõëßãïíôáé ìðñïóôÜ óôïõò áíáãíþóôåò. ÐñïêåéìÝíïõ íá åðéôåõ÷èåß êÜôé ôÝôïéï, ï óõã-

ãñáöÝáò ÷ñçóéìïðïéåß ôï ìïíüëïãï êáé ôï äéÜëïãï· Ýôóé åðéôõã÷Üíåôáé ç áíáðáñÜ-

óôáóç ôùí ãåãïíüôùí (äñáìáôéêüôçôá) ìå æùíôÜíéá óôçí áöÞãçóç.

â) Ï èåáôñéêüò äéÜëïãïò

Óôá èåáôñéêÜ êåßìåíá ïé äéÜëïãïé äå óõíïäåýïíôáé áðü ëåðôïìåñÞ ðåñéãñáöÞ ôùí

åîùãëùóóéêþí êáé ôùí ðáñáãëùóóéêþí óôïé÷åßùí (üðùò óôá áöçãçìáôéêÜ êåßìåíá),

ãéáôß áöåíüò ðñïïñßæïíôáé ãéá äñáìáôïðïßçóÞ óå èåáôñéêÞ óêçíÞ áðü åðáããåëìáôßåò

çèïðïéïýò ðïõ êáëïýíôáé íá ìåôáäþóïõí ôç æùíôÜíéá ôïõ äéáëüãïõ ìÝóù ôïõ ôáëÝ-

íôïõ êáé ôçò ðáñïõóßáò ôïõò êáé áöåôÝñïõ ôá äéáëïãéêÜ ìÝñç åßíáé åêôåíÝóôåñá óå

áõôü êé Ýôóé êáèßóôáôáé ðïëý ðéï óáöÝò (óå ó÷Ýóç ìå ôá áöçãçìáôéêÜ êåßìåíá) ôï ðå-

ñéå÷üìåíü ôïõ êáé ôá óõíáéóèÞìáôá ðïõ ôï áêïëïõèïýí êáé ðáñÜëëçëá ôï êáèïñßæïõí.

ã) Ç öõóéêüôçôá óôï äéÜëïãï

Ç öõóéêüôçôá áðïôåëåß ìéá áðü ôéò êýñéåò áñåôÝò åíüò äéáëüãïõ óå ãñáðôü êåß-

ìåíï. Ãéá íá äþóåé ï óõããñáöÝáò öõóéêüôçôá óôï ëüãï ôùí çñþùí ôïõ, ÷ñçóéìïðïé-

åß óôï äéÜëïãü ôïõò êÜðïéá áðü ôá ãíùñßóìáôá ôïõ ðñïöïñéêïý ëüãïõ (óýíôïìåò Þ

ìéóïôåëåéùìÝíåò öñÜóåéò, ðáýóåéò ê.ô.ë.). ÅðéðëÝïí, öñïíôßæåé ç éäéüëåêôïò êÜèå ðñï-

óþðïõ íá ðáñïõóéÜæåé óõíÝðåéá ìå üëá ôá Üëëá ãíùñßóìáôÜ ôïõ, äçëáäÞ ôçí êïéíù-

íéêÞ ôïõ ðñïÝëåõóç, ôï ÷áñáêôÞñá ôïõ ê.ô.ë.


01.qxd 9/21/08 10:24 AM Óåëßäá 30

ÐÐååññééããññááööÞÞ

01.qxd 9/21/08 10:24 AM Óåëßäá 31


ÃÅÍÉÊÏ Ó×ÅÄÉÁÃÑÁÌÌÁ ÊÅÖÁËÁÉÏÕ

ÐÅÑÉÃÑÁÖÇ

É. ÃÅÍÉÊÁ

1. ìåèüäåõóç ðåñéãñáöÞò

2. ãëþóóá ðåñéãñáöÞò

3. ôï ó÷üëéï êáé ç ïðôéêÞ

ãùíßá óôçí ðåñéãñáöÞ

á. åðéëïãÞ êáé ïñãÜíùóç

ëåðôïìåñåéþí

â. áêñßâåéá êáé óáöÞíåéá

á. åðéëïãÞ êáôÜëëçëùí ëÝîåùí

êáé öñÜóåùí

â. äçëùôéêÞ êáé óõíõðïäçëùôéêÞ

÷ñÞóç ôçò ãëþóóáò

á. åìöáíÝò Þ Ýììåóï

ó÷üëéï

â. ïðôéêÞ ãùíßá áõôïý

ðïõ ðåñéãñÜöåé

ÉÉ. ÄÉÁÖÏÑÁ

ÈÅÌÁÔÁ/

ÁÍÔÉÊÅÉÌÅÍÁ

ÐÅÑÉÃÑÁÖÇÓ

1. ÐåñéãñáöÞ ÷þñïõ/êôéñßïõ

2. ÐåñéãñáöÞ ðñïóþðïõ

/áôüìïõ

3. ÐåñéãñáöÞ Ýñãïõ ôÝ÷íçò

4. ÐåñéãñáöÞ ëåéôïõñãßáò/

äéáäéêáóßáò ãéá ôçí

êáôáóêåõÞ Þ ôç ÷ñÞóç

áíôéêåéìÝíïõ

â. ó÷üëéï êáé ïðôéêÞ

ãùíßá áõôïý ðïõ

ðåñéãñÜöåé

á. ôõðéêÜ êáé éäéáßôåñá

÷áñáêôçñéóôéêÜ

02.qxd 9/21/08 10:26 AM Óåëßäá 32



� Ãåíéêüò óôü÷ïò ôçò ðåñéãñáöÞò åßíáé íá áíáðáñáóôÞóåé Ýíá ïñéóìÝíï

«áíôéêåßìåíï».

� Åéäéêüôåñïò óêïðüò ôçò ðåñéãñáöÞò ìðïñåß íá åßíáé:

• íá êáëýøåé ôçí áíÜãêç ð.÷. ôïõ óõããñáöÝá ãéá Ýêöñáóç êáé åðéêïéíùíßá

• ç øõ÷áãùãßá ôïõ êïéíïý

• ç ðëçñïöüñçóç êáé ç åîõðçñÝôçóç áíáãêþí ôçò êáèçìåñéíÞò æùÞò

� ÐåñéãñáöéêÜ êåßìåíá ðïõ åîõðçñåôïýí ðñáêôéêïýò óêïðïýò ìðïñïýìå íá âñïýìå:

• óå åöçìåñßäåò (ìéêñÝò áããåëßåò, áíáêïéíþóåéò êëð)

• óå åíçìåñùôéêÜ öõëëÜäéá

• óå äéáöçìéóôéêÜ öõëëÜäéá

ÐåñéãñáöÞ åßíáé ç áðüäïóç (ìå ëüãï ðñïöïñéêü Þ ãñáðôü Þ ìå êéíÞ-

óåéò) åíüò ðñïóþðïõ, ðñÜãìáôïò, ãåãïíüôïò, ìéáò åíÝñãåéáò, êáôÜóôá-

óçò êëð.

Ç ðåñéãñáöÞ Ý÷åé

åéäéêüôåñï óêïðü: • Ýêöñáóç êáé åðéêïéíùíßá

ãåíéêü óôü÷ï: íá áíáðáñáóôÞóåé Ýíá

ïñéóìÝíï "áíôéêåßìåíï"ãåíéêü óêïðü:

• øõ÷áãùãßá

• ðëçñïöüñçóç

• åîõðçñÝôçóç ðñáêôéêþí

áíáãêþí óôçí

êáèçìåñéíÞ æùÞ

•

•

ÐåñéãñÜöù = áðïäßäù• ìå ëüãéá

• ìå ãñáðôü

• êåßìåíï

• ìå êéíÞóåéò

ðñüóùðï

áíôéêåßìåíï

ãåãïíüò

åíÝñãåéá

êáôÜóôáóç

É . Ã Å Í É Ê Å Ó Ð Á Ñ Á Ô Ç Ñ Ç Ó Å É Ó

È Å Ù Ñ É Á ( Ð å ñ é ã ñ á ö Þ ) 3 3

02.qxd 9/21/08 10:26 AM Óåëßäá 33


• óå Ýíôõðá ìå ïäçãßåò ãéá ôçí êáôáóêåõÞ, ôç ëåéôïõñãßá Þ ôç ÷ñÞóç åíüò

áíôéêåéìÝíïõ (óõóêåõÞò, ðáé÷íéäéïý êëð.)

• óå ó÷ïëéêÜ åã÷åéñßäéá (ðåñéãñáöÞ åíüò ðåéñÜìáôïò êëð.)

• óå êáôáëüãïõò ìïõóåßùí (ðåñéãñáöÞ ôùí åêèåìÜôùí)

• óå ðñáêôéêïýò ïäçãïýò (ð.÷. ôïõñéóôéêüò ïäçãüò)

• óå åðßóçìá Ýããñáöá (äéêüãñáöá, óõìâüëáéá êëð.)

� Ç ãëþóóá ðïõ ÷ñçóéìïðïéïýìå óôçí ðåñéãñáöÞ äéáöÝñåé êÜèå öïñÜ êáé åßíáé

áíÜëïãç ìå ôï óêïðü ôçò ðåñéãñáöÞò· ðïéêßëëåé áðü ôï ðéï áðëü êáé êáèçìå-

ñéíü ýöïò Ýùò ôï ðéï åðßóçìï êáé åðéôçäåõìÝíï.

1. Ìåèüäåõóç ôçò ðåñéãñáöÞòÓ÷åäéÜãñáììá:

ÐÅÑÉÃÑÁÖÇ

ÂáóéêÜ óôÜäéá

ðåñéãñáöÞò

á. åðéëÝãïõìå ôá âáóéêÜ

ãíùñßóìáôá/ëåðôïìÝñåéåò

ôïõ áíôéêåìÝíïõ

â. ôá éåñáñ÷ïýìå

ã. ôá ïñãáíþíïõìå

ÂáóéêÜ ÷áñáêôçñéóôéêÜ


ÌÝèïäïé


ðáñáãùãéêÞ

ðÜíù

Ýîù

êÜôù

ìÝóá

ãåíéêÞ åéêüíá

áíôéêåéìÝíïõ

åðéìÝñïõò

óôïé÷åßá /

Documents

ÅÊÖÑÁÓÇ - WordPress.com · 2016-01-03 · protosel.qxd 9/21/08 10:21 am Óåëßäá 5 ìéÜò áðü ôéò ôÝóóåñéò âáóéêÝò åíüôçôåò ôïõ ó÷ïëéêïý