“Let’s say you pick up a rock and you throw it. And in midflight you give that rock consciousness and a rational mind. That little rock will think it has free will and will give you a highly rational account of why it has decided to take the route it is taking”

Tom Wolfe

Wie is het meest competent?

Ons gedrag wordt gestuurd door allerlei processen waarvan we ons niet bewust zijn

Wat zijn de implicaties voor verandering van gedrag?

Bewustwording of gedrag?

Als je gedrag wilt veranderen, moet je gedrag aanpakken. Dit doe je vooral onbewust.

Als je bewustwording wilt, moet je het bewustzijn beinvloeden.

Als je gedrag wilt veranderen, moet je je NIET op bewustwording richten (behalve als je extreem veel geduld hebt).

Een case study: Burger’s Zoo (i.s.m. Good Food Alliance).

Doel: Reduceren vleesconsumptie. Twee simpele manipulaties…

Vlees versus vegetarische soep

25

75

125

175

225

275

325

375

425

zonder pijl met pijl

vlees

soep

Saucijzenbroodje versus quiche

25

35

45

55

65

75

85

95

105

quiche links quiche rechts

saucijz.

quiche

Beslissen

Percentage dat het beste apartement kiest.Percentage dat het beste apartement kiest.

Uit: Dijksterhuis (2004). JPSP, 87, 586-599.

25

30

35

40

45

50

55

60

conditie

onmiddelijk

bewust

onbewust

Belastingdienst MKBBelastingdienst MKB

Controleurs houden een dagboek bij tijdens Controleurs houden een dagboek bij tijdens een controle en schatten eventuele een controle en schatten eventuele fraude in:fraude in:

1.1. Tijdens de voorbereiding van het Tijdens de voorbereiding van het gesprekgesprek

2.2. Na het gesprekNa het gesprek3.3. Aan het begin van de volgende weekAan het begin van de volgende week

Percentages correcte classificatie foute aangiftenPercentages correcte classificatie foute aangiften

20

30

40

50

60

70

80

non-experts experts

voor na week

Woning A: 160 m2, geen tuinWoning A: 160 m2, geen tuin

Woning B: 120 m2, tuin 40m2Woning B: 120 m2, tuin 40m2

Woning A: 160 m2, geen tuinWoning A: 160 m2, geen tuin

Woning B: 120 m2, tuin 40m2Woning B: 120 m2, tuin 40m2

Woning C: 80 m2, tuin 80m2Woning C: 80 m2, tuin 80m2

Welke stad is groter?Welke stad is groter?

DetroitDetroit MilwaukeeMilwaukee

NijmegenNijmegen ArnhemArnhem

OxfordOxford LeicesterLeicester

Gedragsbeïnvloeding doe je onbewust

Commitment!

Mensen beslissen het beste na onbewust nadenken, maar dit

kost wel tijd. Mensen willen geen haast

Keuzes kan je afdwingen

Meer informatie is niet altijd goedTeveel keuzemogelijkheden leidt

tot besluiteloosheid