หน่วยที่ 1...

1

2

สารสนเทศศาสตร (information science)

สารสนเทศ (information)

3

สารสนเทศศาสตร (information science) เปนสาขาวชาทเปนสหวทยาการ (interdisciplinary) แบงพฒนาการเปน 2 ระยะ คอ

1. พฒนาการกอนสงครามโลกคร งทสอง(ค.ศ.1895-1945)

- สารสนเทศทวมทน

- ปญหาเกยวกบการคนสารสนเทศ

- เกดแนวคดและแนวทางการใช IT for information searching เพอแกปญหาเกยวกบการคนสารสนเทศ มการด าเนนการงานอกสาร การควบคมและการคนคนเอกสาร

พฒนาการของสารสนเทศศาสตร

4

2. พฒนาการหลงสงครามโลกคร งทสอง (ค.ศ.1945 เปนตนมา)

2.1 พฒนาการดานงานวชาชพสารสนเทศศาสตร ผลจากพฒนาการดานเครองพมพเจรญกาวหนา (Johannes Gensfleisch zur Laden zum Gutenberg)คดเครองพมพส าเรจเปนรายแรกของโลก) จงเกดปญหาจากสารสนเทศทวมทน (Flood of Information) หรอการทะลกทลายของสารสนเทศ (Information Explosion) ท าใหเกดความพยายามใชเทคโนโลยสารสนเทศในการแกปญหา

พฒนาการของสารสนเทศศาสตร

5

Johannes Gensfleisch zur Laden zum Gutenberg And his invention

6

- มแนวคดจากบทความชอ “As We May Think” ซงกลาวถงการใชอปกรณเมมเมกซ (Memex) ในการจดเกบและคนคนสารสนเทศ ถอเปนยคของการพฒนาสาขาวชาเทคโนโลยคอมพวเตอรและโทรคมนาคม มแนวคดใหม ๆ ในการจดเกบและคนคนสารสนเทศ

พฒนาการหลงสงครามโลกคร งทสอง

7

2. พฒนาการหลงสงครามโลกครงทสอง (ค.ศ.1945 เปนตนมา)

2.1 พฒนาการดานงานวชาชพสารสนเทศศาสตร (ตอ)

- มการใชคอมพวเตอรจดท าเครองมอคนหาทเรยกวา การท าดรรชนแบบควก (KWIC) และแบบควอก (KWOC)

- มการเชอมโยงสารสนเทศตาง ๆ บนเครอขายอนเทอรเนต

พฒนาการของสารสนเทศศาสตร

8

9

10

2.2 พฒนาการดานการจดการศกษาสารสนเทศศาสตรในสหรฐอเมรกา

ใน ค.ศ.1955 มการเปดสอนวชาแรกดานสารสนเทศ

ศาสตร ในมหาวทยาลยเคสเวสเทรนรเสรฟ (Case Western Reserve University-CWRU

พฒนาการจดการเรยนการสอนเปนหลกสตรสารสนเทศศาสตรในมหาวทยาลยตาง ๆ โดยมแนวโนมทจะขยายเนอหาหลกสตรทเนนสภาพแวดลอมทางสารสนเทศและเนนผใชเปนศนยกลาง

พฒนาการของสารสนเทศศาสตร (ตอ)

11

3. ยคของสงคมฐานความรหรอยคสารนเทศ

ปจจบนเปนยคของสงคมฐานความร (knowledge based society) หรอสงคมเศรษฐกจกจฐานความร (knowledge based economy society) ซงอาศยเศรษฐกจเชงสรางสรรค (Creative Economy) เปนตวขบเคลอน จะเหนไดชดวา พฤตกรรมการแสวงหาสารสนเทศของผใชไดเปลยนแปลงไปจากเดม โดยหนมานยมใช search engines ททนสมย เชน Yahoo!, Google, Bing ในการคนคนสารสนเทศบนอนเทอรเนตมากขน

พฒนาการของสารสนเทศศาสตร (ตอ)

อนาคตของสารสนเทศศาสตร

บรรณารกษศาสตร กบ สารสนเทศศาสตร มทงความ

เหมอนและความแตกตางกน แตสารสนเทศศาสตร จะมความเปนสหวทยาการ(Interdisplinary) มากกวา แตเมอเทยบกบวทยาการคอมพวเตอรแลว สารสนเทศศาสตรเปนเพยงสวนหนงของการศกษาดานเทคโนโลยคอมพวเตอร โดยจะเนนการจดการเนอหา และค านงถงผใชมากกวา ตวอยางเชน การสรางระบบผเชยวชาญ การสรางฐานความร การสรางไฮเปอรเทกซ ปฏสมพนธระหวางมนษยและระบบคอมพวเตอร และระบบหองสมดดจทล

12

อนาคตของสารสนเทศศาสตร

information science เปนศาสตรทมความเกยวของกบ data, information และ knowledge ทง 3 ค ามความเชอมโยงซงกนและกน

information science จะมงเนนสารสนเทศในแงของวตถ แต knowledge science จะมงเนนจตใจและการรบร ของมนษยผรบสารมากกวา

สวนระบบสารสารเทศ (information systems) นน ครอบคลมเฉพาะการสราง จดเกบ และเผยแพรสารสนเทศ (information) จงเกดแนวคดใหม เสนอใหเปลยนมาใชค าวา knowledge science แทน

13

14

สารสนเทศศาสตรและศาสตรทเก ยวของ

15

1. สมาคมหองสมดอเมรกน (ALA) จ าแนกดงน

1.1 สารสนเทศ เชน ธรรมชาตของสารสนเทศ การใช การจดการสารสนเทศ ระบบ เทคนค สถาบน เครองมอในการใชสารสนเทศ และปจจยตาง ๆ ในบรบทของสงคม เศรษฐกจ การเมอง และเทคโนโลย

1.2 การจดการทรพยากรสารสนเทศ เชน การควบคม การจดเกบ และการถายโอนสารสนเทศแกผ คน

1.3 การเขาถงสารสนเทศ เชน การบรการสารสนเทศ พฤตกรรมการคนหาสารสนเทศของผใช ระบบสารสนเทศ และมาตรฐานการท างานดานสารสนเทศ

เนอหาของสารสนเทศศาสตร

16

2. สหพนธสากลระหวางชาตของสมาคมหองสมดและสถาบน (IFLA) จ าแนกดงน

2.1 สภาพแวดลอมดานสารสนเทศ นโยบาย จรยธรรม และประวตของสารสนเทศศาสตร

2.2 พฒนาการสารสนเทศ การสอสาร และการใช

สารสนเทศ

2.3 การประเมนความตองการใช และการออกแบบการบรการตามความตองการ

2.4 กระบวนการถายโอนสารสนเทศ

เนอหาของสารสนเทศศาสตร (ตอ)

17

2.5 การจดโครงสรางควบคมสารสนเทศ การคนคน และการอนรกษสารสนเทศ

2.6 การวจย และการวเคราะห

2.7 การใชสารสนเทศ และเทคโนโลยการสอสาร

2.8 การจดการทรพยากรสารสนเทศ และการจดการความร

2.9 การจดการหนวยงานสารสนเทศ

2.10 การประเมนเชงปรมาณและคณภาพ

2. จ าแนกตามสหพนธสากลระหวางชาตของสมาคมหองสมดและสถาบน (IFLA) ตอ

18