EXOCRINE GLAND

EXOCRINE GLAND

ต่�อมม�ท่�อโดยท่��วๆ ไป ประกอบด�วย 2 ส่�วน คื�อ 

1. Secretory units 2. Excretory units

EXOCRINE GLAND

1. Secretory units คื�อ (หน�วยการส่ร�างส่ารคื�ดหลั่��ง) ประกอบด�วย acinus (secretory) cells รวมก�นเป นกลั่!�ม อาจม�ร#ปร�างหลั่ายแบบ เช่�น ท่�อ (tubules) กระเปาะ (acinus) (ภาพท่�� 17) หร�อปนก�นท่�(งท่�อ แลั่ะกระเปาะ (tubulo-alveolar shape) พวกเซลั่ลั่*เหลั่�าน�(ส่ร�างน+(าคื�ดหลั่��งออก ซ,�งม�ลั่�กษณะแลั่ะ ช่น/ดต่�างก�น เร�ยก secretory products หร�อ granules

(ภาพท่�� 17)

EXOCRINE GLAND

2. Excretory units คื�อ(หน�วยท่�อน+าส่ารคื�ดหลั่��งผ่�านออก) ประกอบ

ด�วยท่�อท่��แต่กแขนงเป น ระด�บข�(น ออกจาก secretory units แบ�งช่น/ดท่�อออกเป น 4 ระด�บข�(น ซ,�งแต่�ลั่ะส่�วนจะม�คืวามยาว คืวามกว�าง แลั่ะปร/มาณการแต่กแขนง ไม�เท่�าก�น ข,(นอย#�ก�บช่น/ดของต่�อม เร/�มจาก

EXOCRINE GLAND

2.1 Intercalary (intercalated) duct เป นท่�อขนาดเลั่2กส่!ด แลั่ะเป นท่�อส่�วนต่�น ออกต่รง มาจาก secretory unit เน�(อผ่/วท่��ดาดเป นช่น/ด simple low cuboidal epithelium แลั่ะม�ใย reticular ท่��ลั่ะเอ�ยดรองร�บ

2.2 Intralobular duct (striated duct) ท่�อท่��ต่�อเน��องมาจาก intercalary duct ม�ขนาดใหญ่�ข,(น พบอย#�ภายในกลั่�บเลั่2กของเน�(อต่�อม เน�(อผ่/วท่��ดาดท่�อเป นช่น/ด simple cuboidal or low columnar epithelium

EXOCRINE GLAND 2.3 Interlobar duct ม�ขนาดใหญ่�ข,(น พบระหว�างกลั่�บเลั่2กของเน�(อต่�อม เน�(อผ่/วของท่�อ ดาดด�วย simple columnar cells

2.4 Main (excretory) duct ท่�อขนาดใหญ่� เพราะเก/ดมาจาก interlobular ducts มารวมก�น แลั่ะผ่�านออกมาจากยอดของกลั่�บใหญ่�ของเน�(อต่�อม ท่�อช่น/ดน�(ดาดด�วย stratified columnar or squamous epithelium (ภาพท่�� 11)

(ภาพท่�� 11)

EXOCRINE GLAND

การแบ�งช่น/ดของ exocrine glands ม�หลั่ายประเภท่ข,(นอย#�ก�บว/ธี�การแบ�ง I. แบ�งต่ามจ+านวนเซลั่ลั่*ของเน�(อต่�อม ได�แก� 1. Unicellular glands ประกอบด�วยเซลั่ลั่*ช่น/ดเด�ยว เช่�น พวก goblet cells (ภาพท่�� 19)

(ภาพท่�� 19)

EXOCRINE GLAND

2. Multicellular glands เป นช่น/ดของต่�อมท่��พบมากท่��ส่!ด เพราะเน�(อต่�อมประกอบด�วยเซลั่ลั่* มากกว�าหน,�งช่น/ด เช่�น ต่�อมน+(าลั่ายขนาดใหญ่�ท่�(ง 3 ช่น/ด (ภาพท่�� 18)

(ภาพท่�� 18)

EXOCRINE GLAND

II. แบ�งต่ามว/ธี�การคื�ดหลั่��งส่ารออกมา ได�แก�1. Cytogenic gland (ภาพท่�� 20) ต่�อมช่น/ด

น�(ส่ร�างแลั่ะหลั่��งพวก sex cells หร�อ spermatozoa เช่�น seminiferous tubules ในลั่#กอ�ณฑะ

(ภาพท่�� 20)

EXOCRINE GLAND

2. Holocrine gland (ภาพท่�� 21) ส่/�งท่��เซลั่ลั่*ต่�อมส่ร�างแลั่ะคื�ดหลั่��งออกมา ม�ต่�วเซลั่ลั่*ร�วม ออกมาด�วย เช่�น ต่�อมไขม�น (sebaceous glands) ต่�อมเปลั่�อกต่า (Tarsal gland) เป นต่�น

(ภาพท่�� 21)

EXOCRINE GLAND

3. Apocrine gland (ภาพท่�� 22) ในอด�ต่เช่��อว�าส่/�งท่��พวกเซลั่ลั่*ส่ร�าง แลั่ะคื�ดหลั่��งออกมา ม�ส่�วนของ cytoplasm ปะปนด�วย แต่�ในป7จจ!บ�น ได�ม�การศึ,กษาจาก กลั่�องจ!ลั่ท่รรศึน*อ/เลั่คืต่รอน แลั่ะไม�พบส่�วนของ cytoplasm แต่�ย�งคืงเร�ยกเหม�อนเด/ม เช่�น ต่�อมเหง��อช่น/ด apocrine พบบร/เวณร�กแร�

(ภาพท่�� 22)

EXOCRINE GLAND

4. Merocrine gland (ภาพท่�� 18) เซลั่ลั่*ต่�อมส่ร�างแลั่ะคื�ดหลั่��งส่/�งท่��คื�ดหลั่��งเท่�าน�(น ท่��ส่�งผ่�านออกมาท่างท่�อ ได�แก� ต่�อมน+(าลั่ายขนาดใหญ่�ท่�(ง 3 ช่น/ด แลั่ะต่�บอ�อน ส่�วนท่��ม�ท่�อ (exocrine pancreas)

(ภาพท่�� 18)

EXOCRINE GLAND

III. แบ�งต่ามจ+านวนการแต่กแขนงของท่�อคื�ดหลั่��ง ได�แก�

1.Simple glands ต่�อมช่น/ดน�(ม�ท่�อต่รง หร�อขมวดม�วน (coiled) แต่�ไม�ม�การแต่กแขนง เช่�น intestinal gland (ภาพท่�� 23)

(ภาพท่�� 23)

EXOCRINE GLAND

2. Compound glands ท่�อของต่�อม แต่กแขนงหลั่ายลั่+าด�บข�(น ได�แก� ต่�อมน+(าลั่าย (ภาพท่�� 18) secretory units ของต่�อมเหลั่�าน�( อาจม�ลั่�กษณะเป น tube หร�อ flask น��นคื�อร#ป flask เร�ยก alveolar or acinar secretory unit แต่�ถ้�าพบลั่�กษณะ tube ปน เร�ยกรวมว�า tubulo-alveolar secretory unit

(ภาพท่�� 18)

EXOCRINE GLAND

IV. แบ�งต่�อมต่ามลั่�กษณะแลั่ะคื!ณส่มบ�ต่/ของส่/�งคื�ดหลั่��ง ได�แก� 1. mucous gland ส่/�งท่��เซลั่ลั่*ส่ร�าง ม�ลั่�กษณะข�นเหน�ยวเป นเม�อก (mucous) เช่�น sublingual salivary gland (ภาพท่�� 25)

(ภาพท่�� 25)

EXOCRINE GLAND

2. serous gland ส่/�งท่��เซลั่ลั่*ส่ร�าง ม�ลั่�กษณะใส่ (serous) เช่�น parotid salivary gland (ภาพท่�� 24)

(ภาพท่�� 24)

EXOCRINE GLAND

3. mixed sero-mucous gland ส่/�งท่��ส่ร�างแลั่ะคื�ดหลั่��งออก ม�ท่�(งใส่แลั่ะเม�อกปนก�น เช่�น ต่�อมน+(าลั่ายช่น/ด submandibular gland (ภาพท่�� 26)

(ภาพท่�� 26)

อ้�างอ้�ง

http://www.cai.md.chula.ac.th/lesson/histology/unit02/exocrine.htm