Upload
krijn-poppe
View
346
Download
2
Embed Size (px)
Citation preview
Over verbinden en samenwerken in de
agrarische sector – het nieuwe boeren?
Krijn J. Poppe
Dalfsen, april 2016
LEI Wageningen UR
Plant Sciences Group
Animal Sciences Group
Agro-technology and Food Sciences Group
Environ-mental
Sciences Group
Social Sciences Group
Wageningen University Social Sciences Department
Research Institutes (DLO) LEI
Applied Research
Inhoud presentatie
Waar komen we economisch gezien vandaan ?
Wat gebeurt er momenteel in markt en maatschappij – de lange golf en de ict-revolutie
3 Toekomst-scenario’s
Naar nieuwe samenwerkingsvormen in het landelijkgebied
Klassieke Nederlandse model
Kostprijsgedreven: bij de boer en in de winkel
op basis van hoog kennisniveau met hoge opbrengsten
Intensivering daar waar bedrijven te weinig grondhebben
Ook gebaseerd op geimporteerd veevoer
Zeer lastig om dit te veranderen naar een systeemgebaseerd op meer waarde-creatie per ha of kg product via beleving.
Cochrane’s Tredmolen
Bedrijvenstoppen niet
maar verlagenkostprijs
Toeleveran-ciers en
onderzoekmakennieuwe
technologie
Eerstetoepassers
hebbentijdelijkvoordeel
Hun lagerekostprijsleidt tot lagere
marktprijs
Disruptive ICT Trends:
Mobile/Cloud Computing – smart phones, wearables, incl. sensors
Internet of Things – everything gets connected in the internet (virtualisation, M2M, autonomous devices)
Location-based monitoring - satellite and remote sensing technology, geo information, drones, etc.
Social media - Facebook, Twitter, Wiki, etc.
Big Data - Web of Data, Linked Open Data, Big data algorithms
High Potential for unprecedented innovations!
everywhere
anything
anywhere
everybody
tijd
Mate van verspreiding
van technologische revolutie
Installatie periode
Volgende
golf
Uitrol periode
Draai-
punt
INDRINGER
EXTASE
SYNERGIE
RIJPHEID
Door-
braak
Werkeloosheid
Stilstand oude bedrijfstakken
Kapitaal zoekt nieuwe techniek
Financiele bubble
Onevenwichtigheden
Polarisatie arm en rijk
Gouden eeuw
Coherente groei
Toenemende externalities
Techniek bereikt grenzen
Marktverzadiging
Teleurstelling en gemakzucht
crash
Institutionele
innovatie
Naar Perez, 2002
1771 water , textiel
1829 stoom, spoor
1875 staal
1908 auto, olie, massaproductie
1971 ICT chip
17971847189319292008
Drones, Big Data and Agriculture
8
Internet der Dingen (IoT) in Smart Farming
cloud-based event and data
management
smart sensing& monitoring
smart analysis & planning
smart control
Virtual Box
Location A Location B
Location
& State
update
Location &
State
update Location
& State
update
Internet der dingen in ketens
9Drones, Big Data and Agriculture
Internet der dingen en de consument
10Drones, Big Data and Agriculture
Source: Hisense.com
Smart Farming
Smart Logisticstracking/& tracing
Domotics Health Fitness/Well-being
www.eurodish.eu07/04/201
6p. 11
Big data for smart food and health services
11
Lifestyle
Health
Food
Ketenorganisatie verandert: nieuwe verbindingen (©Gereffi et al., 2005)
Gro
ndsto
f
Ein
dpro
duct
PRIJS
Groenteboer Volledige
IntegratieLeidendeonderneming
Leidendeonderneming
Turnkey leverancier
Relatieleverancier
Markt Modulair Relationeel Gevangen Hierarchie
Laag Mate van coördinatie en machtsverschillen Hoog
Leidendeonderneming
Boeren
3 Toekomst-scenario’s (©AKIS)
HighTech: sterke invloed van technologie in eigendom van multinationals. Zelfrijdende tractor, contract boeren, leegloop
platteland. V.S. van Europa. Rijke samenleving met veel
ongelijkheid. Duurzaamheidsproblemen opgelost. Bio-boom.
Self-organisation: Europa van de regio’s waar nieuwe ICT technologie met disruptieve business modellen leidt tot zelf-
organisatie, bottom-up democratie, korte ketens, multi-
functionele landbouw. Europese instituties zwak, regio’s en
steden machtig. Ongelijkheid tussen regio’s (situationeel).
Collapse: Grote klimaat effecten, massa migratie, politieke onrust leidt tot ineenstorten van Europese integratie en
instituties. Regionale and lokale gemeenschappen kijken naar
zelfvoorziening. Bio-schaarste en arbeidsntensieve landbouw.
Technologie ontwikkeling afhankelijk van China, India, Brazil.
Scenario 1: High Tech
multinational bedrijfsleven, geavanceerde technologie, sterke EU
© Toshiba
Scenario 2: Self organisation
gevarieerde agro en food, diversificatie, regio’s + steden leidend
Tempelhof, Berlin © Kasper Jensen
Scenario 3: Collapse
klimaatverandering, migratie, politieke spanning, EU valt uiteen
De strategische keuzes (van boeren en..):
komt er meer ruimte voor Anders?
17
BETER GROTER
ANDERSELDERS
Het landelijk gebied & duurzame ontwikkeling
Governance
Probleem
• Economische leegloop
• Regievacuüm
Uitdagingen:
• 3P waardecreatie
• Coördinatie & sturing
Gebied
Veranderingen• Sturingsinstituties• Sturingsfilosofie
Veranderingen:• Gebruikers• Gebruiken
Het landelijk gebied
Gebruiker Economie van het landelijkgebied
Nieuwe verdien-mogelijk-
heden
Nieuwe geldstromen
Anders organiseren
Waarde-creatie in het landelijk gebied
GebruikersLandelijk gebied - verzameling
producenten: Boeren en tuinders Recreatiebedrijven Terrein-beherende rganisaties Loonwerkers Verpachters Etc.
Bestaande verdienmodellen: Product verkoop (food, fuel etc) Diensten verkoop (B&B, kamperen) Subsidies voor collectieve goederen
(natuur, biodiversiteit)
Producten: de 7 F’s:• Food• Feed• Fibre• Fuel• Flowers• Forests and nature• Fun in recreation
Nieuwe producten en verdienmodellen
GebruikersLandelijk gebied: verzameling
producenten: Boeren en tuinders Recreatiebedrijven Terrein-beherende organisaties Loonwerkers Verpachters Etc.
Producten vermarkten met duurzaamheid: bv. Veldleeuwerik
Zorglandbouw, B & B’s Streekproducten Festivals Natuur met belevenis-recreatie Maar ook ongewenste zoals drugs labs in lege stallen
Coordination
“Handshake”
-Mutual adjustment
-Reciprocity
-Common values and
norms
“Invisible hand”
-Price
Coordination
Mechanisms
“Visible hand”
-Authority
-Direct supervision
“Handbook”
-Rules
-Directives, Safeguards
Coordinatie mechanismes beschikbaar:
Gebiedsorganisatie hangt af van behoefte
Markt:
Veel specialisatie
Hierarchie:
Veel organisatie
Producten en diensten
weinig divers
Producten en diensten
zeer divers
Kampereiland
Veluwe anno nu (maar
overheid nodig voor regels! )
• R.IJ.P. in Flevoland
• 20.000 ha bedrijf O.
Europa
• Klassieke landgoederen
Achterhoek
• Schiphol Airport N.V.
Conclusies
Klassieke verdienmodel van de Nederlandse landbouwlijkt nog steeds dominant
Maar de wereld is weer eens aan het veranderen, ditkeer o.a. door ICT-ontwikkelingen, groei van de wereldbevolking en klimaatsverandering
Dat leidt tot nieuwe kansen en bedreigingen: HighTech, Self-Organisation en Collapse scenario’s.
Met veranderingen in ketenorganisatie: meerafstemming (wie heeft de data?)
En in landelijk gebied: kansen uit verwevenheidbenutten via nieuwe (zelf-)organisatievormen