HYDRO POWER

STATIONPRESENTERS:

Shuana mohammad

Polytechnic university in SulaimanyahTechnical institute in SulaimanyahElectrical departmen

پێڕست

. زەوی لەسەر ژیان مانەوەی و پەیدابون هۆکاری تەنها ئاو. کارەبا هێنانی بەرهەم بۆ ئاو هێزی بەکارهێنانی ئامێرو کارکردن، چۆنێتی کارەبا، بەرهەمهێنانی ئاویەکانی وێستگە

پێویستیەکانی.. کارکردنیان شێوازی و تۆربایین جۆرەکانی. کوردستان لە کارەبا هێنانی بەرهەم بەمەبەستی ئاو هێزی بەکارهێنانی چەن و کارەبا بەرهەمهێنانی لەبواری ئاویەکان وێستگە زیانەکانی

شێوازەی ئەم زیانەکانی کەمکردنەوەی و بۆباشترکردن پێشنیارێک. کارەبا بەرهەمهێنانی

.دەرئەنجام

لەسەر ژیان مانەوەی و پەیدابون هۆکاری تەنها ئاوزەوی

: ژیان سوڕی ئاو سوڕی

کارەبا هێنانی بەرهەم بۆ ئاو هێزی بەکارهێنانی

وێستگە لە ئاو بەکارهێنانیهێنانی بەرهەم ئەتۆمیەکانی

کارەبادا

لە ئاو بەکارهێنانی چۆنێتیبەرهەمهێنانی سیستمی

شانە لەڕێی کارەباخۆریەکانەوە

کەشێکی دەریاچەکانهەوا جوڵەی بۆ گونجاو

زیانەکانی و دروستەکەنبە کارەبا هێنانی بەرهەم

هەوا بەڕێگەیکەمدەکەنەوە

جوڵەیەکی ئاو جوڵەیکە دروستەکات میکانیکی

ەوە Generator)بەهۆی )ووزەی بۆ دەگۆڕێت

کارەبا

کارکردن، چۆنێتی کارەبا، بەرهەمهێنانی ئاویەکانی وێستگەپێویستیەکانی ئامێرو

: بەنداوەکان

) سودەکانی ) تایبەتمەندیەکانی

. دروستئەکرێت بەنداو جارێک تەنها زیانی نیەو پاشەڕۆیەکی هیچ کە بەجۆرێک ئەهێنێت بەرهەم بەردەوام پاکو ووزەیەکی

. نابێت ژینگە بۆ بایەخی زیاتر خۆریەکان شانە وێستگەی ناوکیو هەواییو وێستگە وەک لەوێستگەکانیتری

. متمانەیە جێگەی زیاتریش هەیەو. هەیە زیاتری لەسودێک بەمڕێگایە ئاو گلدانەوەی

More than 100 MW feeding into a large electricity grid

15 - 100 MW usually feeding a grid

Capacity above 1MW

Small HP

Micro HP

Large

Medium HP

Mini HP

Capacity 300kW to

1MWCapacity 0kW to 300kW

Sizes of Hydropower Plantsئاوییەکانی وێستگە لە بەرهەمهێنراو کارەبای ڕێژەی

کارەبادا بەرهەمهێنانی

P = Power Q = Rate of water flow

H = head = efficiency

P = n x g x Q x H

4/5H

PNN s

N = Turbine speed

The dam across Fox River in Appleton, Wisconsin, the site of the first hydroelectric power plant in the worldCREDIT: “Dam across river, Appleton, Wis.,” 1880-1889. Prints and Photographs Division, Library of Congress. Reproduction Number LC-D4-4783 DLC .

کارکردن، چۆنێتی کارەبا، بەرهەمهێنانی ئاویەکانی وێستگەپێویستیەکانی ئامێرو

کارکردن، چۆنێتی کارەبا، بەرهەمهێنانی ئاویەکانی وێستگەپێویستیەکانی ئامێرو

کارکردن، چۆنێتی کارەبا، بەرهەمهێنانی ئاویەکانی وێستگەپێویستیەکانی ئامێرو

کارکردنیان شێوازی و تۆربایین جۆرەکانی

( پێڵتۆن جۆری مەتر(١٣٠٠مەتر – 40تۆرباینی

( فرانسیس جۆری (٣٥٠مەتر – ١٠تۆرباینی مەتر

( کاپڵان جۆری - ٢تۆرباینی (٤٠مەتر مەتر

کارکردنیان شێوازی و تۆربایین جۆرەکانی

Pelton Wheel

TurbineBoyle

کارکردنیان شێوازی و تۆربایین جۆرەکانی

Schematic of Francis Turbine

کارکردنیان شێوازی و تۆربایین جۆرەکانی

Small Francis Turbine &

Generator

کارکردنیان شێوازی و تۆربایین جۆرەکانی

Francis Turbine –Grand Coulee Dam

کارکردنیان شێوازی و تۆربایین جۆرەکانی

Kaplan Turbine

Schematic

کارکردنیان شێوازی و تۆربایین جۆرەکانی

کارکردنیان شێوازی و تۆربایین جۆرەکانی

Horizontal Kaplan TurbineVertical Kaplan Turbine Setup

کارەبا بەرهەمهێنانی بۆ ئاویەکان وێستگە جۆرێکیتری چەند

کارەبا بەرهەمهێنانی بۆ ئاویەکان وێستگە جۆرێکیتری چەند

کارەبا بەرهەمهێنانی بۆ ئاویەکان وێستگە جۆرێکیتری چەند

کارەبا بەرهەمهێنانی بۆ ئاویەکان وێستگە جۆرێکیتری چەند

لە کارەبا هێنانی بەرهەم بەمەبەستی ئاو هێزی بەکارهێنانی

کوردستان.

.... دووکان بەنداوی

ساڵانی لە دوکان زێی ١٩٥٩تا ١٩٥٤بەنداوی ڕووباری لەسەربەنداوە ئەم کراوە، دروست سلێمانیی پارێزگای لە ٦٠بچووک

نزیکەی و سلێمانی شاری لە لەشاری ١٠٠کیلۆمەتر کیلۆمەتر. دوورە کەرکووکەوە

: دەھێنرێ بەکار خوارەوە مەبەستانەی ئەم بۆ دووکان بەنداوی . باراناو ئاوی ھەڵگرتنی بڕی بە کارەبا وزەی بەھۆی ٤٠٠بەرھەمھێنانی ٥مێگاوات

تۆرباینەوە. بڕی بە زەوی ڕووبەرێکی لە ١،٥٠٠،٠٠٠ئاودانی دۆنم

. کەرکووک ھەولێرو ناوچەی دەشتەکانی. ماسی بەخێوکردنی الفاو مەترسی کردنەوەی کەم

لە کارەبا هێنانی بەرهەم بەمەبەستی ئاو هێزی بەکارهێنانی

کوردستان.

ئەم ھونەریەکانی شێوازەبەنداوە:

بەنداوەکە دیواری ١١٦.بەرزی ٥ بەنداوەکە . درێژی مەترە .٢٦٠مەترە

ڕووی ئاستی لە بەنداوەکە بەرزیمەترە .٥١٦زەریاوە

بەنداوەکە کە زەوییەی ئەو ڕووبەریئەدات دووجایە .١١٦٩٠ئاوی کیلۆمەتر

بڕی ھەڵگرتنی ٦.توانای مەتر ٨ ملیاردھەیە . ئاوی جا سێ

بنکەکەیدا لە بەنداوەکە ٥٤ئەستووراییسەرەوەی بەشی لە و ٦.مەترە ٢٠

مەترە . کارەبای وزەی بەرھەمھێنانی وێستگەی

کۆمپانیای الیەن لە کراوە دروست تێداH.P.S) Hydro Power Station )

ساڵی لە ١٩٧٠ڕووسیاوە

ساڵی • لە بەنداوە ئەم بناغەی مەلیکی ١٩٥٤بەردی الیەن لەمەلیک بەنداوەدا ئەم بناغەی لە دانرا، فەیسەڵەوە مەلیک عیراقسەردەمە ئەو بۆ ھێمایەک وەک دانا عێراقی فلسێکی فەیسەڵ   ساڵی لە بەنداوە ئەم بوو، ئەوسەردەمە دراوی بچووکترین کە

ساڵی ١٩٥٤ لە و کرد پێ لەالیەن ١٩٥٩دەستی کە بوو تەواوبە درا ئەنجام فەرەنسییەوە بالوتی دۆمیز کۆمپانیای

. بەنداوە ئەم کۆرلی و دیکن بنی کۆمپانیای ھەردوو سەرپەرشتیکە ١٤بڕی کاتێکا لە چوو تێ سەردەمەی ئەو دیناری ملیۆن

سەردەمە ئەو کرێکارێکی بوو ٢٥ڕۆژانەی فلس

دەربەندیخان ..بەنداوی

سلێمانی پارێزگای لە سیروان روباری لەسەر بەنداوە ئەمساڵی . لە هەمەجۆر مەبەستی بۆ کراوە تاوەکو ١٩٥٦دروست

کرا .١٩٦١ساڵی بەنداوە لەم کار

بەکار خوارەوە مەبەستانەی ئەم بۆ دەربەندیخان بەنداویدەھێنرێ:

. ئاو گلدانەوەی. الفاو ئاوی دەستبەسەراگرتنی. ئاودێری کاری. کارەبا وزەی هێنانی بەرهەم

لە کارەبا هێنانی بەرهەم بەمەبەستی ئاو هێزی بەکارهێنانی

کوردستان.

ئەم ھونەریەکانی شێوازەبەنداوە:

لە پڕکراوەیە جۆری لە بەنداوە ئەمگڵی ) ناواخنی Rock fill)بەردوdam - core clay لەگەڵ و

کۆنکرێتی ) ( .spillwayئاوڕێژێکی دەکاتە بەنداوەکە مەتر .٤٤٥درێژی دەکاتە لوتکەدا لە مەتر .١٧پانیەکەی دەکاتە بەنداوەکەش ١٢٨بەرزی

مەتر . ئاو ٣نزیکەی سێجا مەتر ملیار

گلدەداتەوە . بەرهەم ٢٤٩بڕی کارەبا مێگاوات

دەهێنێت .

جێبەجێکردندان بواری لە کوردستان لە بەنداوانەی ئەو

•: هەولێر لە دوین رەزگە و جەلی ئاقۆیان، بەنداوەکانی•: سلێمانی لە  و سورقاوشان ئاوەسپی، کۆیە، لە دێگەڵە و تاڵەبان بانووی

دیوانە•: کەرکووک لە شیوەسوور گەرمیان، لە قادرکەرەم و خۆرنەوازان•: دهۆک لە بێدوهی و خەنەس

دەرئەنجام

هەموو بۆ ژیانە مانای جیهانەیەو ئەم سامانی گرنگترین ئاولێبکرێ زیندوێتی گومانی ئەگەر هەسارەیە ئەم لەسەر شتێک

....... وەک ژیانیلێنەکرێ گومانی یان گیانلەبەرانیتر مرۆڤو وەکیان ڕادیۆیەک وەک بێگیان پێیانئەڵێین خۆمان کە ئەوشتانە

.... دارێک ئاسنێک تەلەفزیۆنێک

گرنگو داهێنانە لە یەکێک کارەبا بەرهەمهێنانی ئاویەکانی وێستگەووزەیەکی لەڕێگەیانەوە ئەتوانرێ کە مرۆڤن پڕبایەخەکانی

. دەستبکەوێ بەردەواممان پاکو