NA
TIO
NA
L G
EO
GR
APH
ICฉบบท 159 ตลาคม 2557
สไปโนซอรส การปฏวตเข
ยวครงใหม ตะลยแดนนวเค
ลยร ภยแลงแดนตะวนตก ศาสนาเช
น นตยสารคณภาพ
ในเครอ
อมรน
ทร
W W W. N G T H A I. C O M ต ล า ค ม 2 5 5 7 1 2 0 บ า ท
ท. เรกซ
หลบไป
ไกลๆ!
ศาสนาเชน: ตามหานกพรตนงลมหมฟาวนนทเชยรโนบล: เทยวแดนนวเคลยรภยแลงแดนตะวนตก: เมอหมะไมมาตามนด
เผยโฉมไดโนเสารนกลาขนาดใหญทสดและรายกาจทสดทเคยทองพนพภพ
เมอโลกตองการการปฏวตเขยวครงใหมอาหาร
ตวอยาง
O F F I C I A L J O U R N A L O F T H E N AT I O N A L G E O G R A P H I C S O C I E T Y
ฉบบภาษาไทย
28 ไดโนเสารเจานท
พบกบ สไปโนซอรส สตวกนเนอขนาดใหญทสดทเคยทองพนพภพและครองสายนาเรอง ทอม มลเลอร ภาพถาย ไมก เฮตตเวอร
เชน วถแหงอหงสา ทานปรมะ ปชยะ มน ศร เอกซออาฐ ศานต สาคร มหาราช (บน) ขณะรบบณฑบาตจากฆราวาส นกบวชเชนนกายทคมพรจะฉนอาหารเพยงมอเดยว หลงจากนนจะไมฉนอะไรอกเลยแมแตนาดม
114
48 การปฏวตเขยวครงใหม
วทยาศาสตรเคยกโลกจากวกฤตอาหารมาแลวครงหนง มาคราวนเราจะยงฝากความหวงไวไดอกหรอไมเรอง ทม ฟอลเจอร ภาพถาย เครก คตเลอร
76ตะลยแดนนวเคลยร
หลงเกดอบตเหตเมอ 28 ปกอน วนนเมองและหมบานรอบเชยรโนบลกลายเปนแหลงทองเทยวยอดฮต
เรอง จอรจ จอหนสน ภาพถาย เกรด ลดวก
94เมอหมะไมมาตามนด
ผคนในดนแดนแถบตะวนตกของสหรฐฯจะพลกวกฤตเปนโอกาสจากภยแลงทยดเยอยาวนานไดอยางไร
เรอง มเชลล ไนฮสภาพถาย ปเตอร เอสสก
72 เสบยงภาคสนามขนเหลา คาพดทวา “กองทพเดนดวยทอง” เปนจรงเสมอ แตถาเปนอาหารอรอยๆ ดวยกยงด
อาหาร
ป ท 1 4 • ฉ บ บ ท 1 5 9
ตวอยาง
สำ�รวจโลก
0 กม. 600
แคนาดา
สหรฐอเมรกา มหาสมทร
แอตแลนตก
มหาสมทรแปซฟก มนนโซตา
ความเหมาะสมของ
สภาพภมอากาศ
ตลอดทงปฤดรอน(จบคผสมพนธ)
ฤดหนาว
มากกวา
นอยกวา
สตวป�
วหคพายโลกรอนงานวจยชนใหมของสมาคมออดบอน ซงเนนศกษานก ในภาคพนทวปของสหรฐฯ และแคนาดา ระบวา การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศจะท�าใหนก 314 ชนด ตองละทงถนกระจายพนธสวนใหญในปจจบนเมอถง ปลายศตวรรษน นกทเสยงตอการสญพนธเกอบ 200
ชนดอาจพบสภาพภมอากาศทเอออ�านวยตอการอยอาศย ในพนทอน ๆ ซงมอณหภม หยาดน�าฟา และความ ผนผวนตามฤดกาลทเหมาะสม แตนกอก 126 ชนด จะตกอยในสถานะไรทไป แมจะเปนการพยากรณ ในแงราย ซงไมไดน�าปจจยเรองการเปลยนแปลงทางกายภาพของถนอาศยเมอ ทวปแหงนอบอนขนมาพจารณารวมดวย แตแกร แลงแฮม หวหนานกวทยาศาสตรของออดบอน ยนยน วา การท�าแผนทถนกระจายพนธทมภมอากาศเหมาะสมส�าหรบนกแตละชนด และก�าหนดระดบความเสยง “จะชวยใหเราอนรกษนกเหลานไวได ยงไมสายเกนไป ทจะลงมอท�าอะไรสกอยางครบ” — เรเชล ฮารตแกน เชย
นกลนใหญ เปนนกประจ�ารฐมนนโซตา แตดนแดนแหงทะเลสาบ 10,000 แหงอาจมนกเปดน�านอยลงเพราะการเปลยนแปลงสภาพ ภมอากาศ ขณะทสภาพอากาศในแคนาดาอาจเหมาะกบพวกมน มากกวา ถนอาศยในฤดรอนของนกชนดนอาจขยายขนไปทางเหนอ ถาแมนพวกมนสามารถหาถนอาศยทเหมาะสมโดยเฉพาะทะเลสาบได
ป 2050
ป 2000
ตวอยาง
สญหายแต ไมสญเปลา
ตวอย�งตนแบบของ สไปโนซอรส ทชโตรเมอรพบในอยปตเมอป 1912 ถกเผ�เปนจณจ�ก
ก�รทงระเบดเมองมวนกของฝ�ยสมพนธมตรในชวงสงคร�มโลกครงทสอง นกบรรพชวนวทย�
ใชภ�พถ�ยห�ย�กเหล�นสร�งกระดกทข�ดห�ยไปขนม�ใหมดวยวธดจทล เมอนำ�ภ�พทไดม�
ประมวลเข�กบก�รคนพบในระยะหลงๆ ผลทไดคอโครงกระดกย�ว 15 เมตร ซงนบว�มขน�ด
ใหญทสดในบรรด�ไดโนเส�รกนเนอทงหมด
นซ�ร อบรอฮม, UNIVERSITY OF CHICAGO; ภ�พถ�ยตนฉบบท BAVARIAN STATE COLLECTION FOR PALEONTOLOGY AND GEOLOGY, มวนก
ตวอยาง
เพลยไกแจสมขนาดสามมลลเมตรกำาลงกนกงสม แมลงชนดนเปนพาหะของโรคกรนนงในพชตระกลสม (Citrus greening disease) ทเกดจากเชอแบคทเรยและกำาลงแพรระบาด ไปทวไรสมในรฐฟลอรดา ตนสม ทถกเพลยลงจะใหผลสเขยวมลกษณะผดรปผดราง และมรสขม ทางซายคอตนกลาทไดรบการดดแปรพนธกรรมใหสามารถตานทานโรคดงกลาวไดUSGS BEE INVENTORY AND MONITORINGLABORATORY (ขวา)
ตวอยาง
ก า ร ป ฏ ว ต เ ข ย ว ค ร ง ใ ห ม 65
ตรงเชงเขา ถดจากจดทเราอยลงไป 900 เมตร ผหญงทน
ไมใชแคลกจางขนของ เพราะธรรมเนยมของชนเผาลกร
มอยวา สทธถอครองทดนสบทอดทางฝายหญง
เธอจอดรถทบานอฐขนาดหนงหองนอน ผนงบางสวน
ฉาบปน และหลงคามงสงกะส ฮาบจา คบวานา เชอเชญ
เรากบเพอนบานอกสองคนใหนงคยกนบนชานบาน
คบวานากบเพอนบานไมเหมอนเกษตรกรทวไปใน
บากาโมโย เพราะพวกเธอปลกพชผลหลากหลาย ทง
กลวย อะโวคาโด และเสาวรสซงอย ในฤดเกบเกยว และ
ไมชากจะปลกแครอต ผกโขม และผกใบตาง ๆ เพอใช
บรโภคในทองถน การปลกพชผสมผสานทาใหมทางเลอก
หากพชชนดใดชนดหนงเกดเสยหาย และยงชวยลดแมลง
ศตรพช เกษตรกรทนเรยนรการปลกพชอยางมกลยทธ
โดยกนพนทสวนหน ง เปนแปลงดอกทานตะวนปาท
แมลงหวขาวชนชอบ เพอลอแมลงออกไปจากไรมน-
สาปะหลง การใชปยหมกแทนปยเคมชวยบารงดนได
อยางมากจนถงขนทเกษตรกชอ ไพอส พอลน สามารถ
เกบผกโขมไดมากกวาเดมสองเทา
บางทผลลพธของการทาเกษตรอนทรยทพลกชวต
ทสดคอการปลดหน แมรฐบาล
ขาวไออาร8 (IR8) ในแปลงนาสาธตทสถาบนวจยขาวนานาชาต (ไออารอารไอ) ในฟลปปนส
เปนทรจกกนในชอ ขาวฮอนดาในเวยดนาม เพราะเปนขาวใหผลผลตสงทชวยใหเกษตรกรมเงน
ซอรถจกรยานยนตได ยอนหลงไปเมอป 1966 นคอขาวทจดชนวนการปฏวตเขยวซงชวยให
ชาวนาในเอเชยเพมผลผลตไดทวคณและมรายไดเปนกอบเปนกำา
(อานตอหนา 70)
ตวอยาง
77
ตะลยแดนนวเคลยรมรดกทคาดไมถง
ของหายนะทเชยรโนบล
ตวอยาง
ต ะ ล ย แ ด น น ว เ ค ล ย ร 89
เตยงเดกอนวางเปลา และหองผาตด
ทเกลอนกลนไปดวยขยะ เดนยาไปบนกองหนงสอเกา
คราคราตามทางเดนในโรงเรยน
อกหองหนง มหนากากปองกนแกสพษหอยลงมาจาก
เพดานและวางเปนกองพะเนนอยบนพน มคคเทศกของ
เราบอกวา เปนไปไดวาเหลา ”นกสะกดรอย„ หรอผท
แอบเขามาในเขตกดกน เปนผทงหนากากเหลานไว ใน
ตอนแรกพวกเขาอาจเขามาเพอคยหาของจากกองขยะ และ
ตอมากเพอความตนเตน คนเหลานดมนาจากแมนา
ปรเปยต ลงวายนาในอาวปรเปยต ทาทายรงสและ
เจาหนาทรกษาความปลอดภย นกสะกดรอยคนหนงทผม
พบในเวลาตอมาทกรงเคยฟเลาวา เขาเขาไปทเชยรโนบล
รวมรอยครงแลว ”ผมนกจนตนาการวา เขตกดกนนตอง
กวางใหญไพศาล ถกทาลายยอยยบ วางเปลา แลวกนา
สยดสยองมาก„ แตสงทเขาพบเหนกลบเปนปาไมและแมนา
ทงหมดนคอความงดงามทปนเปอน
คณะทวรของเราเดนไปตามขอบสระวายนาสาธารณะ
อนแหงผาก พนโรงยมทผกรอน และตกแลวตกเลาท
ลวนทรดโทรมผพงไปตามกาลเวลาและจากการถกทงราง
เราแวะชมซากปรกของศนยวฒนธรรม พลางนกจนตนาการ
ถงเสยงดนตรและเสยงหวเราะทเคยทาใหสถานทแหงน
เปยมชวตชวา และแวะไปทสวนสนกเลก ๆ ทมชงชาสวรรค
สเหลอง พวกเราเดนขนบนได 16 ขน ยาไปบนเศษ
กระจกแตก ๆ ไปจนถงชนบนสดของอพารตเมนตทสงทสด
แหงหนงของเมอง ราวบนไดเหลกถกถอดออกเพอการกภย
ประตหลายบานทถกชะแลงงดเปดออกสชองลฟตโลง ๆ
จากบนหลงคา เรามองออกไปยงสงทเคยยงใหญ
ถนนสายหลกทมตนไมขนาบสองขางและสวนสาธารณะท
ไดรบการออกแบบภมทศนเปนอยางด ทวาบดนกลบรกชฏ
เมองปรเปยตทครงหนงเคยไดรบการยกยองในฐานะเมอง
ตนแบบของโซเวยต เปนสวรรคของคนงาน กาลงถก
ผนดนกลนกนและกลบฝงอยางชา ๆ
เราใชเวลาของคำาคนนนในตวเมองเชยรโนบล เมองท
เกาแกกวาปรเปยตถง 800 ป แตปจจบนดเหมอนคาย
ทหารยคสงครามเยน เมองนเปนศนยกลางของปฏบตการ
ทาความสะอาดทดเหมอนไมมวนสนสด หองพกในโรงแรม
ของผมกบเครองเรอนและขาวของเครองใชดราวกบฉาก
แสดงภาพชวตยคโซเวยตทพบเหนในพพธภณฑ ระดบ
รงสในหองของผมไมไดมากไปกวาทวดไดทบานเลย
พอถงเชาวนรงขน พวกเรากแทบไมเหลอความกงวล
เรองความเสยงของการสมผสรงส ขณะยนอยใตซากของ
หอหลอเยนแหงหนง มคคเทศกกเรงพวกเราและรอง
ตะโกนวา ”น ๆ จดทมรงสสงอยทางน! ไปดกนเถอะ!„
เธอยกไมกระดานทปดบรเวณทมรงสสงขนมา แลวพวกเรา
กกมลงไปพลางถอมาตรวดรงสทสงเสยงดงเปนบาเปนหลง
แขงกนเพอดวา ใครจะวดไดสงทสด เครองของผมอานคา
ได 112 ไมโครซเวรตตอชวโมง หรอสงเปน 30 เทาจากท
วดไดตอนอยบนเครองบน พวกเราอยทนนกนเพยงนาท
เดยวเทานน
จดทวดรงสไดสงสดในวนนนคอบรเวณใบตกสนม
เขรอะของรถไถดนทไถกลบดนชนบนทปนเปอนกมมนต-
รงส เราวดคาได 186 ไมโครซเวรตตอชวโมง สงเกนกวา
จะออยองอยแถวนน แตยงเทยบไมไดเลยกบปรมาณทนก
ดบเพลงและเจาหนาทเคลยรพนทผนาสงสารไดรบในคนนน
ระหวางนงรถกลบกรงเคยฟ มคคเทศกรวมคาปรมาณ
รงสสะสมของพวกเราไดเทากบสบไมโครซเวรตตลอดชวง
สดสปดาหของเราในเชยรโนบล
เผลอ ๆ ผมอาจไดรบรงสปรมาณมากกวานนระหวาง
บนกลบบานกเปนได
เมองปรเปยตทเคยเปนสวรรคของคนงาน บดนกลบรกชฏ และกำาลงถกผนดนกลนกนและกลบฝงอยางชาๆ
(ตอจากหนา 83)
ชมภาพถายเพมเตม
ตวอยาง
เรา และเราสามารถเพกเฉยตอขอจำากดทางธรรมชาตของ
ภมภาคเหลานกนมาไดหลายขวบป แตปจจบนจำานวน
ประชากรทเพมขน ผนวกกบสภาพภมอากาศทกำาลง
เปลยนแปลง ทำาใหขอจำากดเหลานนสำาแดงตวอยางชดเจน
ชนดไมเคยปรากฏมากอน
กระนน เซนทรลแวลลยกยงเปนสวรรคทางการเกษตร
ในหลายแงมม ดนทนอดมสมบรณ อากาศกอบอน พชผล
มากกวา 300 ชนด ตงแตขาวและหนอไมฝรง ไปจนถง
ทบทมและสม ลวนเจรญงอกงามบนกนหบเขาอนราบเรยบ
และกวางใหญไพศาล อลมอนด มะกอก และวอลนต
เกอบทงหมดทปลกในสหรฐฯ ลวนมาจากเซนทรลแวลลย
ทวาแมจะอดมสมบรณเพยงใด หนาตาของหบเขาแหงน
ชางหางไกลจากสวรรคลบลบ และในปทแหงแลงเชนปน
ปญหาในพนทยงปรากฏใหเหนเดนชดจนนาทอใจ
ในหบเขาแหงน สายฝนเปนเพยงโชคทนาน ๆ ทฟาจะ
ประทานมาใหสกครง เกษตรกร (อานตอหนา 104)
เ ม อ ห ม ะ ไ ม ม า ต า ม น ด 99
ตวอยาง
ถนอาศย
ประเทศจน
สถานะ
เสยงตอการสญพนธ
ขอมลนาสนใจ
แพนดาจอมตะกละกนไผเฉลย วนละมากกวา 25 กโลกรม
ดวยนสยในการ
ผสมพนธของพวกมน
จงไมนาแปลกใจท
แพนดายกษอยในสถานะ
เสยงตอการสญพนธ
140
แพนดายกษตวนถายภาพ ทสวนสตวแอตแลนตา ในรฐจอรเจย
โจเอล ซารโทร
สตวกมหวใจ
เสวนาแสนสภาพวาดวยเรองรกๆ ใครๆ ในอาณาจกรสตว
เธอพรอม ฉนกพรอม
รจกกบแพนดายกษ (Ailuropoda melanoleuca) เพศผซงตองฝาฟน อปสรรคนานปการกวาจะไดแอมสาว สาวทวาคอแพนดายกษเพศเมยซงจะตดสดปละหนงครง แตละครง กนเวลาเพยง 24 ถง 72 ชวโมง จงไมนาแปลกใจทแพนดาอยในสถานะเสยงตอการสญพนธ ระยะตดสดของแพนดาเพศเมยอาจเกดขนในเวลาใดกได ตงแตเดอนกมภาพนธถงเดอนพฤษภาคม เพอเตรยมตวสำาหรบชวงเวลานน แพนดาเพศผจะเรมผลตฮอรโมนมากเปนพเศษในฤดใบไมรวง ชวงสเดอนทแพนดา เพศเมย “อาจเปนสด” อณฑะของเพศผอาจมขนาดใหญขนสองหรอสามเทา นกวทยาศาสตรในเมองเฉงต ประเทศจน พบวา สเปรมของแพนดาเพศผมปรมาณมากขนและเคลอนทวองไวขนในชวงทเพศเมยเปนสดมากกวา ชวงเวลาอนของป นจงเปนชวงเวลาทองทพวกเขาเกบรวบรวมสเปรมจากพวกมนเพอใชสำาหรบการเพาะพนธแพนดาในสถานเพาะเลยง อยางไรกตาม แพนดาหนมทกำาลง “อนเลฟ” จะอยในสภาพพรอมเตมท ไดเพยงชวระยะเวลาหนงเทานน พอถงเดอนมถนายนหรอกรกฎาคม อวยวะสรางเซลลสบพนธของพวกมนจะหยดผลตฮอรโมนจนกวาจะถง ฤดผสมพนธปตอไป —.แพทรเซย เอดมนดส
ตวอยาง