De KredietcrisisEen Ramp?
OfNieuwe kansen?
Hoe ontstaan?
• In 2001sterke renteverlagingen van 6,5%tot 1%
• Toename van liquiditeit in financieel systeem
• Toename van aantal hypotheekvormen
Low-doc loanNow-doc loanPiggyback loanStep-up loanNegative amortization loan
Sub-Prime
Search for Yield
Overschot aan geld en lage rente
• Hypotheken werden eenvoudig verstrekt en de vastgoedprijzen stegen
• Consumentenkredieten • Bedrijfsleningen en emissies• Effecten kopen met geleend geld
Meer risico in het financiële systeemEn de prijs voor risico daalde!
En in Nederland?
• Iedereen op zoek naar rendement• WOL syndroom• Beleggen in vastgoed CV’s• Aanvangsrendementen vastgoed onder 6%• Easy Life, IceSafe, Palm Invest etc.
Securisatie het nieuwe woord
Alle risico’s worden opnieuw verdeeld
Banken herverzekeren
• Bundelen van verschillende leningen
• Verdelen in fictieve tranches
• Colleterialized debt obligation:
The Good-AAA--------- AAA The not so Good------- BBB The Ugly----------------- eigen beheer
• Leningen worden verzekerd- AIG
Bundeling door Zakenbanken
• Vragen Rating aan bij S&P of Moody”s
• Niet op eigen balance sheet maar op een SIV op de kaaimaneilanden
• Verkoop aan banken all over the World
• Verkoop aan particulieren/pensioenfondsen/high grade investors
Was de eerste zakenbank2007 Eigen hedgefunds onderuit2008 Overname door JP Morgan
Securisatie buiten zicht toezichthouders
Originate-to-distribute model
Hypotheekleningen verdwenen direct in een speciaal vehikel.
Voordeel: door securisatie neemt draagkracht van financieel systeem toe.
Nadeel: niemand weet meer waar de uiteindelijke risico’s liggen
Subprime veroorzaakte negatieve spiraal
Afnemen onderling bankvertrouwen
• Banken enorme afwaarderingen moeten nemen op bedrijfsleningen
• Afwaarderingen op hypotheken en door hypotheek gegarandeerd papier
• Afwaardering van consumentenkredieten en verzekerde kredieten
Crisis wordt versterkt door ratingbureaus
Credit Default Swaps
Meerkoppig monster
• Huizencrisis• Kredietcrisis• Bankencrisis• Grondstoffencrisis
Paniek op Europese beurzen
Wereldwijd paniek na razendsnel dalen beurzen
Gekkenhuis voor handelaren. Ook op de Aziatische beurzen
financiële coaching www.willemfokker.nl
Beurscrisis
Nog een keer op een rijtje
•Kredietcrisis•Grondstoffenprijzen•Staats steun, Fortis, ING, Aegon, SNS Reaal•Garantieregeling spaargelden, Icesave•Schikking woekerpolissen•Madoff
Weten niet wat er nog gaat komen
Uitwerking op economie zal nog moeten blijken(is een feit)
Veel sussende woorden
Recessie
Hoe is het nu?
• Investeringsklimaat
• Ict/Business Intelligence
• Service is the Key!
• Kostenreductie dmv innovatie/nieuwe technologie
Kansen
Voordelen Kredietcrisis
• Auto’s en huizen twee voor de prijs van één• Olieprijs lager• Beleggen interessant • Rente gaat omlaag• Inflatie lager meer koopkracht
• Lagere aanslag vermogensbelasting!!!!
Nieuwe kansen 2009
Groter aanbod van personeel en stimuleren economie
• Infrastructurele werken worden eerder gedaan• Geld wordt geinversteerd in onderwijs en zorg• Meer investeringen in groen• Amerikaanse woningmarkt bereikt bodem• Invoeren van een ‘bad bank’
Risico’s 2009
• Oplopen van de staatsschulden en rente• Hernieuwde stijging olieprijs• Weinig vertrouwen in de economie• Hogere werkloosheid• Tekort pensioenen
Kansrijke aandelen 2009
• Aalberts• Ordina• Innoconcepts• AMG• TomTom• Vopak• Bam
Om te onthouden