WOMEN SUPPORTING WOMEN · 1 ¡ vufwGJvrf;n¸efr_ vufpGJpmtkyf ¢ WOMEN SUPPORTING WOMEN MYANMAR WOMEN PARLIAMENTARIANS MENTORING PILOT PROGRAM MENTORING HANDBOOK 2017 “Effective

1 ¡ vufwGJvrf;n¸efr_ vufpGJpmtkyf ¢

WOMEN SUPPORTING WOMEN MYANMAR WOMEN PARLIAMENTARIANS MENTORING PILOT PROGRAM

MENTORING HANDBOOK 2017

“Effective mentoring involves an exchange of skills and experience firmly based on mutual respect”

LEONIE MORGAN AND CHEERY ZAHAU

vufwGJvSrf;ul

'dk@trsKd;orD;rsm; twlwl

jrefrmtrsKd;orD;v$wfawmftrwfrsm;twGuf

vufwGJvrf;n¸efr_ tpDtpOf

vufwGJvrf;n¸efr_ vufpGJpmtkyf - 2019 ckESpf

LEONIE MORGAN AND CHEERY ZAHAU

“ထေရာကေအာငျမငမႈရတ လကတြလမးညႊနမႈဆတာ အျပနအလနေလးစား ယၾကညမႈ အေပၚ အေျခတညၿပး အေတြ႔အႀကႏင ကၽြမးကငမႈက ဖလယၾကျခငးျဖစပါတယ။”

အထကလႊတေတာအမတ ကလရ မးရ၊ လကတြလမးညႊနမႈေရ႔ေျပး အစအစဥတြင ပါဝငခသည လကတြလမးညႊနသ

စာအပမကႏာဖး ဓာတပ။ ေဒၚနနးေထြးသ၊ လႊတေတာအမတႏင Penny Wright၊ အထကလႊတေတာအမတေဟာငး။ ဓာတပ - ေရႊ၀တမႈ


a&;om;jyKpkol

LEONIE MORGAN AM

ဤစာအပက ဦးေဆာငေရးသားသ Leonie Morgan သည ဤလမးညႊနမႈအစအစဥ၏ အမးသမးမားႏင ႏငငေရးဆငရာ အႀကေပးတစဦးျဖစသည။ သမသည အမးသမးမား၏ ဦးေဆာငမႈ၊ လမးညႊနမႈ၊ လ႔စြမးအားအရငးအျမစႏင အပခပမႈက႑ ပငးဆငရာ အႀကေပးလညးျဖစသည။

Leonie သည ဝနထမးအေနျဖငလညးေကာငး၊ အခမဝနေဆာငမႈေပး၍လညးေကာငး အတငပငခ အႀကေပးအေနျဖင လကတြလမးညႊနသည အေတြ႔အႀကမားစြာရသျဖစသည။ ႏငငေတာအစးရ၏ ရးတြငး ရာထးေနရာမားတြင အမးသမးမား ပမ၍ ေရြးေကာကခလာရသညက ျမငလသည ဆႏၵျပငးျပသတစဥးလညးျဖစပါသည။ သမ၏ လကတြလမးညႊနမႈမားက ၾသစေၾတးလႏငငတြငးသာမက ပစဖတႏင အာရေဒသႏငငမားတြငလညး အဓက အာရစက လပေဆာငခပါသည။ Leonie ၏ အမးသမးမားအတြက ထးျခားစြာ ကညလပေဆာငေပးမႈမား၊ ႏငငေရးက႑တြင အမးသမးမား တနးတညမ ကယစား ျပပါဝငလာေစေရးအတြက လပေဆာငေပးခမႈမားေၾကာင ၂၀၁၇ ခႏစတြင ၾသစေၾတးလနငင၏ ဂဏထးေဆာငအဖြ႔ဝင (Member of the Order of Australia) အျဖစဂဏျပဆႏငအတ ခးေျမႇာကျခငး ခခရသည။

CHEERY ZAHAU

ခယရဇာေဟာငး (Cheery Zahau) သည ဤလကတြလမးညႊနမႈ အစအစဥတြင အမးသမးႏင ႏငငေရးက႑ဆငရာ အႀကေပးအျဖစ နညးပညာပငးတြငပပးအႀကေနသျဖစပါသည။ ခယရသည အမးသမးမား ႏငငေရးက႑တြင ပမတးျမႇင ပါ၀ငလာေစရန လပေဆာငရာတြင အေတြ႔အႀကရသည လ႔အခြငအေရး လႈပရားသအျဖစ ႏငငတကာမ အသအမတျပ ခထားရသျဖစပါသည။

ခယရသည ၂၀၁၅ ခႏစ ေရြးေကာကပြတြင ျပညသ႔လႊတေတာအတြက ခငးျပညနယ၊ ဖလမးၿမ႕နယကယစားလယအျဖစ ခငးတးတကေရးပါတမ ဝငေရာကယဥၿပငခသည။ သမသည မၾကာမက ေပါငးစညးလကၿပျဖစေသာ ခငးႏငငေရးပါတႀကး တြင ပါဝငသည ႏငငေရးပါတႏစချဖစသည ခငးတးတကေရးပါတႏင ခငးအမးသားဒမကေရစအဖြ႔ခပတ႔တြင ဘ႑ာေရးမး အျဖစ တာဝနယ ေဆာငရြကလကရပါသည။

သမသည ၂၀၁၇ ခႏစတြင ကလသမဂၢဖြ႔ၿဖးေရးအစအစဥ (UNDP) ၏ N-Peace ၿငမးခမးေရးဆကလညးေကာငး၊ ၂၀၁၈ ခႏစတြင ဥေရာပသမဂၢမ ေပးအပသည လ႔အခြငအေရးဆျဖစသည Schuman ဆကလညးေကာငး ေပးအပခးျမႇငျခငးခရသ ျဖစပါသည။

aus;Zl;wifv¸m

လကတြလမးညႊနမႈ အစအစဥတြင ေတြ႔ႀကခရသမ အေတြ႔အႀကမားက စတေစတနာအျပညျဖင မေဝေပးခၾကပါေသာ အမးသမးမားအားလးက အထးပင ေကးဇးတငေၾကာငး ေဖာျပလပါသည။• ေဒၚနနးမး၊ လႊတေတာကယစားလယ၊ ျပညသ႔လႊတေတာ၊ ျမနမာႏငင။• ေဒၚခငေစာေဝ၊ လႊတေတာကယစားလယ၊ အမးသားလႊတေတာ၊ ျမနမာႏငင။ • ခယရဇာေဟာငး၊ အမးသမးႏင ႏငငေရးက႑ဆငရာ အႀကေပး၊ အခရာအမးသမးအဖြ႔။• လႊတေတာအမတ အနး ဆြတမာလ၊ ၾသစေၾတးလ ပါလမနလႊတေတာ။• လႊတေတာအမတ ကလရ မးရ၊ ကြငးစလနးဒ၊ ၾသစေၾတးလ ပါလမနလႊတေတာ။• ဂးဒစ ဂရာေလး၊ လႊတေတာအမတေဟာငး၊ ဗစတးရးယား ပါလမန၊ ၾသစေၾတးလ။

ဤအစအစဥသည ၾသစေၾတးလေလဘာပါတမ အမးသမးလႊတေတာကယစားလယမားႏင အသစေရြးေကာကခလႊတေတာ ကယစားလယမားအၾကား လကတြလမးညႊနမႈက စစဥေဆာငရြကေပးပါေသာ EMILY’s List အဖြ႔ထမ အမားအျပား ေလလာ သငယ၍ အေျခခထားျခငးျဖစပါေသာေၾကာင ၾသစေၾတးလႏငငမ EMILY’s List အဖြ႔အား အထးပငေကးဇးတငရပါသည။


အမးသမးမားအတြက အခြငအလမးႏင ေခါငးေဆာငမႈဆငရာ ေထာကပမႈ အစအစဥမတဆင ရပေငြ ပပးေပးပါေသာ နယသာလန ႏငငအစးရႏင ၾသစေၾတးလအစးရတ႔အား အထးပငေကးဇးတငရေၾကာငး ေဖာျပလပါသည။

ျမနမာအမးသမးလႊတေတာအမတမားအတြက လကတြလမးညႊနေပးမႈ အစအစဥသည IWDA ၏ အမးသမးမားအသႏင စြမးေဆာငရညျမႇငတငေရး အစအစဥ (WAVE) ၏ အစတအပငးတစချဖစသည။ WAVE သည အာရႈႏင ပစဖတေဒသ အတြငး အမးသမးမား၊ အဖြ႔အစညးမားႏင လႈပရားမႈမားက စစညးေစျခငးႏင ေထာကကပပးေပးျခငးတ႔ျဖင နယပယအသး သးတြင အမးသမးမား၏ ကယစားျပမႈ ျမငမားလာေစရနအတြက အပျမစခေပးသည အမးသမးေခါငးေဆာငမႈအစအစဥ ျဖစသည။

ႏငငေပါငး ၅ ႏငငရ အမးသမးအခြငအေရးအဖြ႔အစညး ၁၈ ဖြ႔တ႔မ ၎တ႔၏ စေပါငးအသမား တးခ႔ရနႏင အမးသမး ေခါငးေဆာငမႈ ျဖစေပၚေစသည ပတ၀နးကင အခငးအကငးတ႔က ဖနတးႏငရန WAVE မ ၎တ႔အဖြ႔အစညးမား လအပ ေသာ အရငးအျမစမား၊ စြမးေဆာငရညမားႏင ကြနယကမားက ေထာကပလာလကရသည။


trSmpum;

လကတြလမးျပျခငးနညးလမးက အခရာ၏ စမကနးမားႏင လႈပရားမႈမားတြင (၂၀၁၁) မ စတငအသးျပခသည။ ယငးအေတြ႕အၾကမားအရ လကတြလမးျပျခငး၏ အစြမး ထကၿပး သဘာဝကေသာ ထေရာကမႈရသည အကးေကးဇးမားက ေလလာေတြႊရ ခသည။ ႏငငေရးနယပယတြင အမးသမးမားအတြက ေခါငးေဆာငမႈ ျမႇငတငျခငးႏင အမးသမးႏငငေရးေခါငးေဆာငမားအတြက စြမးရညတညေဆာကေပးျခငးတ႔ႏင သကဆငသည လကတြလမးညႊနမႈဟသည ေတြ႕ရခၿပး ေလလာအတယစရာ အခကအလကမား ရာေဖြရနခကခသည။

ျမနမာသငယမႈဆငရာ လမႈအသကအဝနးတြငမ လကတြလမးျပျခငးနညးလမးသည ေနာကဆးေပၚ နညးလမးတစရပပင ျဖစသည။ ျမနမာယဥေကးမႈ ဓေလထးတမးမား အရ လကတြလမးျပျခငးနညးလမးက နားလညေအာင ရငးရပါမ ကၽြနမက အပငစက ျခငးက ဝါသနာပါသည ဆပါစ႕။ ကၽြနမသည အပငစကျခငးတြင မကြ မးကငပါ။ သ႔ေသာ ကၽြနမအသမတေဆြတစေယာကက အပငစကျခငး ဥယာဥျပစျခငးတြင ကၽြမးကငသည ဆပါက သမႏင အတတကြ အပငစကျခငး ဥယာဥျပစျခငးျဖင သမအား နညးလမး ျပသရန အကအညေတာငးခမည ျဖစသည။ အဆပါ လမးညႊနမႈတြင ဥယာဥျပစျခငး ႏငပတသကေသာ ဗဒယမား၊ အပငမးစတကြမား၏ မးေစမား၊ ဥယာဥစကျခငး၏ ေကာငးကးႏင အခကအခ မား၊ ဥယာဥစကပးျခငးက မသားစဘဝႏငမညသ႕ ဆကစပမႈရၿပး မညသ႔ အကး သကေရာကမႈရျခငး အစရသည အေၾကာငးအရာမား အား ႏးေႏာတငပငေဆြးေႏြး ျခငးတ႔ ပါဝငမညျဖစသည။ ယငးနညးလမးျဖင လမးညႊန မႈ ခယသသည ကယတင အေတြ႔အႀကမတဆင သငယခြငရရမညျဖစသည။

ကၽြနမတ႔၏ လကတြလမးညႊနမႈ အစအစဥတြင လမးညႊနမႈခယသ အမးသမး လႊတေတာ ကယစားလယမား၏ စြမးေဆာငရည တးတကမႈႏင သာလြနေကာငးမြနေသာ အကး သကေရာကမႈတ႔က ျမငေတြ႕ရျခငးေၾကာင လကတြလမးျပျခငး နညးလမးသည ျမနမာအမးသမးလႊတေတာအမတမားအတြက အထေရာကဆး နညးလမးလညးျဖစသညဟ ယဆႏငသည။ လကတြလမးျပျခငး ပထမအပတ စဥတြင ပါဝငခေသာ အမးသမး လႊတေတာကယစားလယ (၆) ဥးမာ ၎တ႔၏ လႊတေတာမား၊ ပါတမားႏင ရပရြာ ေဒသမားထတြင ပမဥးေဆာငႏငလာသညကလညး ေတြ႔ရသည။ ၎တ႔၏ လႊတေတာ တြငး အဆတငသြငးမႈမားႏင ရပတညမႈမားမာ ပမခငမာလာၿပး ထငရားလာခသညက လညး ေတြ႔ရသည။

အခရာအဖြ႕၏ တညေထာငသတစဥးအေနႏငလညးေကာငး၊ ဒါရကတာတစဥးအျဖစ လညးေကာငး ဤကသ႔ လကတြလမးျပျခငး အစအစဥက စတငႏငချခငးအတြက ဂဏယဝမးေျမာကသကသ႕ ျမနမာလႊတေတာ၊ ႏငငတကာအမးသမး ဖြ႔ၿဖးတးတက ေရး ေအဂငစႏငတကြ အစအစဥတြင ပါဝငေဆာငရြကခေသာ ႀကခငၿပး အရညအခငး ရသည ထးျခားေသာ အမးသမးေခါငေဆာငမားႏင လကတြလပေဆာငရျခငးအတြက လညး အထးဂဏယ ဝမးေျမာကပါသည။ ကၽြနမအေနျဖင ဤျမနမာအမးသမး လႊတေတာကယစားလယမားအား လကတြလမးျပျခငး အစအစဥသည ျမနမာအမး သမးမားအားလးက ကယစားျပၿပး အေျပာငး အလက ေဖာေဆာငေပးႏငမည စစမန ေသာ အမးသမးေခါငးေဆာငမား ေပၚထြကေစမညဟ အခငအမာယၾကညပါသည။

အျခားေဒသတြငးႏင ႏငငတကာ လမႈအဖြ႕အစညးမားအေနျဖငလညး ဤလကတြ လမးျပျခငးနညးလမးက ၎တ႔၏ ေဆာငရြကမႈမားတြင အသးျပျခငးျဖင လမႈ လပငနးမားသ႔ ေကာငးမြနေသာ ရလာဒမား သယေဆာငေပးႏငျခငးမတဆင ႏငငအေျပာငးအလက ေဆာငကဥးေပးႏငရန ေမာလငပါသည။

ထားထားတညေထာငသႏင ဒါရကတာ၊ အခရာျမနမာအမးသမးအဖြ႕

ထားထား


IWDA ႏင အခရာ အမးသမးအဖြ႔တ႔တြင တညသည ႏငငတကာအဆင ေမာမနး ခက တစရပရပါသည။ ထေမာမနးခကမာ ႏငငေရးက႑မာ အမးသမးမား၏ ေခါငးေဆာငျဖစမႈတ႔အတြက တးျမႇငလပေဆာငရနအတြကျဖစသည။

ဤလကတြလမးညႊနသည အစအစဥသည ျမနမာႏငငႏင ၾသစေၾတးလႏငင၏ အပခပေရးမ႑ငတြင ပါဝငေနၾကသည အမးသမးအခငးခငး ႏငငတကာအဆင ေရရညလကတြ သြားေစႏငမည မဟာဗဟာတစချဖစပါသည။

ကၽြနမတ႔ ႏစႏငငအၾကား ယခကသ႕ ႏငငေရးက႑တြင ဖလယ၍ သငယ ေလလာရျခငးေၾကာင ယေန႔အပခပေရး မ႑ငတြငရေနသည အစးရအသသး ထက ေကာလြန၍ အကးသကေရာကမႈမား ရလာေစရန ေမာလငပါသည။

ကၽြနမတ႔၏ လကတြလမးညႊနသည ဆကဆေရးအရနအဟနရလာသညႏငအမ အမးသမးလႊတေတာကယစားလယမားမ ေခါငးေဆာငသစမား ေပၚေပါကလာေန သညကလညး ေတြ႔ျမငေနရပါသည။ ဤသ႕ဥးစးေဆာငရြကလာသည မကႏာသစ မားသည ေရြးေကာကပြတြင မေပးၾကသည ျပညသမားအတြက အားတကစရာႏင ယၾကညစတခမႈ ေပးေစပါသည။ အေရးႀကးဆးအခကအေနျဖင အမးသမး လႊတေတာအမတမား ကယေရးကယတာအရ ႏင လပငနးပငးဆငရာအရ အဆင ေျပ ေပာရႊငမႈရေစယမမက ဆကလကေဆာငရြကရန ခြနအားျဖစေစပါသည။

အမးသမးမား ေခါငးေဆာငျဖစမႈက အားေပးျခငးသည ထအမးသမးေခါငးေဆာင မားက အမးသမးအခြငအေရးအတြက လပေဆာငၾကမညျဖစပါသည။ (၂၀၁၇) ခႏစ လကတြလမးညႊနမႈ စမးသပအစအစဥ၏ ျပနလညသးသပခကေတြက ထအခကက သကေသျပလကရပါသည။ လႊတေတာအမတမားမ အမးသမး လႈပရားမႈမားႏင ဆကစပမႈမား တညေဆာကရာ ကားမတနးတညေရးအတြက စညးရးလႈ႔ေဆာငမႈမား ခငမာေစခပါသည။ ကားမတနးတညေရးအတြက ေဆာင ရြကရန စတဆႏၵရျခငးက အမးသမးျဖစရျခငး အေတြ႔အႀကအေပၚ အေျခခၿပး ၎တ႔ ႏငငေရးပါတမလပေဆာငလကရသည ႏငငေရးလပငနးမားထက ကယျပန႔ပါတယ။

ဤအစအစဥကလညး ယခထကမက အာရ-ပစဖတေဒသတခလးတြင တးခ႔ ေဆာငရြကရန အလားအလာျမငေတြ႔ေနရပါသည။ လာမည (၂၀၁၉) ခႏစ တြင ဤအစအစဥက တေမာႏငငမာလညး စတငေဆာငရြကသြားမညက ကမတ႔ ၀မးေျမႇာက၀မးသာ ျဖစမပါသည။

Bettina BaldeschiCEO, IWDA

Bettina Baldeschi


rmwdum

နဒါနး ၇

လကတြလမးညႊနမႈဆတာ ဘယလမးလ။ ၉

ျမနမာအမးသမး လႊတေတာကယစားလယမားအတြက သေကာငးစရာမား ၁၀

ျမနမာအမးသမး လႊတေတာကယစားလယမားအတြက လကတြလမးညႊနမႈ အစအစဥတြင ဘာေၾကာင ပါဝငသငပါသလ။ ၁၀

အစအစဥတြင မပါဝငမ မမကယက ဆနးစစသငသည ေမးခြနးမား ၁၁

လကတြလမးညႊနမႈခယသည ကာလတစေလာက အျပညအဝသငယႏငရန လပေဆာငရမည အဆငမားႏင အႀကျပခကမား ၁၄

ၾသစေၾတးလ လႊတေတာကယစားလယမားအတြက သတငးအခကအလကမား ၁၇

လကတြလမးညႊနမႈေပးသအျဖစ သငလပေဆာငရမည အရာမား။ ၁၇

မစတငမ မမကယက ဆနးစစသငသည ေမးခြနးမား ၁၇

ထေရာကမႈရသည လကတြလမးညႊနသေကာငးတစေယာကျဖစရန အႀကျပခကမား ၂၀

ဤအစအစဥအေၾကာငး သလသည ေမးခြနးမား ၂၃

လကတြလမးညႊနမႈဆငရာ ႏစဥးသေဘာတညခက ၂၄



ed'gef;

၂၀၁၅ခႏစ၊ ႏဝငဘာလတြင ကငးပခသည အေထြေထြ ေရြးေကာကပြအၿပး စတငသည လႊတေတာတြင အမးသမး လႊတေတာကယစားလယ (MPs) မား ႏစဆ တးလာချခငး သည ႀကးမားသည ေအာငျမငမႈတစရပျဖစသလ၊ ျမနမာ အမးသမးမား၏ အသပမအားေကာငးလာေစႏငမည အေရးပါေသာ ေျခလမးတစခလျဖစပါသည။ ျမနမာႏငင၏ ျပညေထာငစအဆင လႊတေတာတြင အမးသမး ပါဝငမႈ ႏစဆ ျမငတကခၿပး ယခအခါတြင လႊတေတာကယစား လယ စစေပါငး၏ ၁၀.၂% အထ ရလာၿပျဖစပါသည။၁ သ႔ေသာလညး အာဆယႏငငမား ထတြင ျပညေထာငစ အဆငလႊတေတာအတြငး အမးသမးကယစားျပ ပါဝငမႈ ရာခငႏႈနးတြင ျမနမာႏငငသည ဒတယ အနညးဆးအဆင တြငသာ ရပါေသးသည။ ထငးႏငငသည အမးသမးပါဝငမႈ ႏႈနး အနမ႔ဆးျဖင ရပတညေနသည။

ေရြးေကာကခ အမးသမးလႊတေတာကယစားလယ အမားစ သည ႏငငေရးက႑သ႔ ဝငေရာကရန လမႈအသငးအဝငး တြင အတားအဆးေပါငးမားစြာက ေကာလႊာခရၿပး ၎တ႔၏ သကဆငရာ လမႈဝနးကငတြင အျပသေဘာေဆာငသည အေျပာငးအလမားျဖစ ေအာငလပေပးရန ၎တ႔အတြက တြနးအားျဖစေစခပါသည။ အဆပါ အမးသမးမား၏ ရညမနးခကမား ျပညမေစရန ပပးမႈအေနျဖင အခရာ အမးသမးအဖြ႔ႏင ၾသစေၾတးလႏငငမ ႏငငတကာ အမး သမးမား ဖြ႔ၿဖးတးတကေရး ေအဂငစ (IWDA) တ႔ ပးေပါငး ၍ ေဒသတြငး အမးသမးမားအသႏင စြမးေဆာငရညျမႇင တငေရးအစအစဥ (WAVE) ၏ အစတအပငးအေနျဖင လကတြလမးညႊနမႈ အစအစဥက ၂၀၁၇/၂၀၁၈ ခႏစတြင ေရ႕ေျပးအစအစဥျဖင ေဆာငရြကခပါသည။

ကား၊မ တနးတညမေရးအတြက မဝါဒမားႏင ဥပေဒမား ထြကေပၚလာၿပး ပမအားေကာငးလာေစရန ခယခက အျပညျဖင ေဆာငရြကလသည ျမနမာႏငငရ ႏငငေရးပါတ စမ ေရြးေကာကခ အမးသမးလႊတေတာကယစားလယ (၆)ဥးႏင တညသည ခယခကရထားသည ၾသစေၾတးလႏငငမ အမးသမးလႊတေတာကယစားလယ (၆) ဥးတ႔က လကတြ လမးညႊနမႈအတြက တြဖကေပးခပါသည။

1 IPU, Women in National Parliaments, 1 November 2018: http://archive.ipu.org/wmn-e/classif.htm. 2 Newstone Global Consulting, Myanmar Women Parliamentarians Mentoring Pilot Learning Review, August 2018,

www.iwda.org.au/resource/myanmar-women-parliamentarians-mentoring-pilot-learning-review/.

၂၀၁၈ ခႏစတြင ျပလပခသည ေရ႕ေျပးလကတြလမးညႊနမႈ အစအစဥအား ျပငပမ အကျဖတခရာတြင၂ ဤအစအစဥ၏ ရလဒမားအေနျဖင ျမနမာအမးသမး လႊတေတာကယစား လယမားသည -

• ျပညသလထေရ႔တြင ဆကသြယေျပာဆသည အရည အခငး ပတးလာျခငးႏင မမတ႔၏ ယၾကညမႈမား ပရလာျခငး။

• ကား၊ မ တနးတညမေရး အေရးကစၥမားအတြက ၎တ႔၏ မဆႏၵနယႏင ခတဆကေဆာငရြကမႈ ပတးလာျခငး။

• အမးသမးအေရးလႈပရားမႈမား၊ ကား၊ မ တနးတညမ ေရး ေဆာငရြကမႈမားႏင ခတဆကမႈပမားလာျခငး။

• လကတြလမးညႊနမႈအေၾကာငးက ပမနားလည သေဘာ ေပါကလာျခငး။

• ပါတတြငးႏင မဆႏၵနယအတြငး လသျမငသာမႈ ပရလာျခငး။

• ျမနမာႏငငႏင ၾသစေၾတးလႏငငအၾကား ခတဆကမႈ ပမအားေကာငးလာျခငး။

ေရ႕ေျပးအစအစဥတြင ေတြ႔ႀကခရသည သငခနးစာမား အေပၚတြင အေျခခ၍ ၂၀၁၉ ခႏစ၏ လကတြလမးညႊနမႈ အစအစဥက ေရးဆြထားပါသည။ ၂၀၁၉ ခႏစအတြက ျမနမာ အမးသမးလႊတေတာကယစားလယ အသစ (၆) ဥး ႏင ယခငေရ႔ေျပးအစအစဥတြင ပါဝငခသညသ အမားစ ပါ ဝငသည ၾသစေၾတးလမ လႊတေတာကယစားလယ (၆) ဥး တ႔က တြဖကသြားမည ျဖစပါသည။

၂၀၁၉ ခႏစ၏ လကတြလမးညႊနမႈအစအစဥအားျဖင ျမနမာ အမးသမးလႊတေတာကယစားလယမားအား ေအာကပါ အတငး ပပးေပးႏငရန ရညမနးထားပါသည။

• လႊတေတာတြငး လပေဆာငမႈမားတြင ပမထေရာက ေအာငျမငမႈ ရလာေစရန။ အထးသျဖင ေခါငးေဆာငမႈ ဆသညမာ အမးသားမားႏငသာ သငေတာသည ဆသည လမႈအသငးအဝငးတြင အျမစစြလကခထား သည သေဘာထားအျမငမားက စနေခၚရန။


• လႊတေတာ လပငနးတာဝနမားအျပင မသားစအေရး၊ လမႈေရးႏင အျခားႏငငေရး တာဝနမားအၾကားတြင ဟနခကညည ေဆာငရြကႏငေစမည အသးဝငေသာ လမးညႊနမႈမားရရလာေစရန။

• ၂၀၂၀ အေထြေထြေရြးေကာကပြတြင ျပနလည ေရြးေကာကခရႏငေျခ မားလာေစရန။

• ပါတတြငး အမးသမးမား၏ အခနးက႑က ပမျမႇငတင ႏငေစရန အပါအဝင မမတ႔၏ ပါတတြငး လပငနး တာဝနမားက ထထေရာကေရာက ေဆာငရြကႏငလာ ေစရန။

• ကား၊ မ တနးတညမေရး မဝါဒမားႏင ဥပေဒျပေရးတ႔ အတြက စညးရးလႈေဆာရန လပေဆာငေနသည အမး သမး အေရးလႈပရားမႈမားတြင အနးကပပါဝင လပေဆာင လာေစရန။

ဤ လကစြစာအပ၏ ရညရြယခက

ဒတယအႀကမ တညးျဖတထားသည ဤလကစြစာအပ သည ၂၀၁၉ ခႏစတြင ျပလပမည အစအစဥတြင ပါဝငၾက မည သမားအတြက လကတြလမးညႊနမႈမ အေကာငးဆး အေတြ႔အႀကမား ရရသြားေစရန ေရးသားထားျခငး ျဖစပါ သည။ ေရ႕ေျပးအစအစဥတြင ပါဝငခၾကသည အမးသမး လႊတေတာကယစားလယမား၏ အေၾကာငးမား၊ မေဝခက မားႏင လကေတြ႔ကသည အႀကျပခကမား ယခလကစြ စာအပတြင ပါဝငပါသည။

လကတြလမးညႊနမႈအေၾကာငး အကဥးခပ နဒါနးပးၿပး ေနာက ဤလကစြစာအပတြင အပငး (၂) ပငးပါဝငပါသည။ တစပငးမာ လကတြလမးညႊနမႈ ခယမညသမားအတြက ျဖစၿပး ေနာကတစပငးမာ လကတြလမးညႊနမႈေပမညသမား အတြက ျဖစပါသည။ ထအျပငတစဥးခငးစအတြက အကက ညဆးျဖစမည လကတြလမးညႊနမႈ အစအစဥက ေရးဆြႏင ရန ပပးေပးႏငသည လကတြလမးညႊနမႈဆငရာ သေဘာ တညခက ပစတစခကလညး ထညေပးထားပါသည။

၂၀၁၇ ခႏစ ေရ႕ေျပးအစအစဥတြင ပါ၀ငခေသာ ျမနမာႏငငႏင ၾသစေၾတးလႏငငမ လႊတေတာအမတမား။ ဓာတပ - ေရႊ၀တမႈ


၁ဆကဆေရး

တညေဆာကပါ။

၃ဆကဆေရးက

တးတကလာေစပါ။

၂ဆကဆေရး၏

ဥးတညခကမားႏင သတမတခကမား

အေပၚ သေဘာတည ခကရယပါ။

၄ျပနလညသးသပ၍

ဆနးစစပါ။

လကတြလမးညႊနမႈ (Mentoring) ဆသညမာ ရညမနးခက ႏင စတဝငစားမႈတညသည လႏစဥးၾကား ပပးမႈေပးသည ဆကဆေရး တစချဖစပါသည။ လကတြလမးညႊနမႈ ခယသ ၏ ရညမနးခကပနးတငသ႔ ေရာကႏငရန လမးညႊနျပသ ေပးမညသက နားေထာငေပးၿပး လအပသည လမးညႊနမႈ၊ အႀကျပခကမား ေပးရပါသည။ လကတြလမးညႊနရာတြင အျပနအလနေလးစားမႈ၊ ယၾကညမႈမားအေပၚ အေျခတည၍ ႏစဥးႏစဖက ဖလယၾကျခငးျဖစပါသည။

အခ႔လကတြလမးညႊနမႈ ပစမားတြင စးပြားေရး သ႔မဟတ ကမၸဏႀကးမားအတြက အဓက လပေဆာငၾကပါသည။ ယခ လကတြ လမးညႊနမႈပစမာ ႏငငေရးက႑အတြက အဓက ေဆာငရြကျခငး ျဖစပါသည။ ႏငငေရးအရ လကတြ လမးညႊနမႈေပးသည အခါတြင လႊတေတာကယစားလယ ေလာငး သ႔မဟတ အသစေရြးေကာကခထားရသည လႊတေတာကယစားလယမား၏ တစဥးခငး ဥးစားေပးမႈ အေပၚ မႈတည၍ ပပးမႈေပးျခငးျဖစပါသည။ ႏငငေရးက႑ တြင လကတြလမးျပေပးသမားသည အမားအားျဖင မမ တ႔၏ အေတြ႔အႀကမား၊ အတတပညာမားႏင ကြနယကမား က မေဝးေပးလသည ႏငငေရးပါတမားမ တာဝနရသမား၊ ႏငငေရးကမပနးမားအတြက စညးရးလႈေဆာေပးသမား သ႔မဟတ လႊတေတာကယစားလယမား ျဖစတတပါသည။

လကတြလမးညႊနရာတြင လပေဆာငရသည ပစႏစမးရ ပါသည - • ပဂၢလေရးအရ ကညပပးေပးျခငး - လကတြလမးညႊနမႈ

သည လပငနးသေဘာႏင တြလကေနသည ရငးႏး ကၽြမးဝငမႈျဖစသည။ လကတြလမးညႊနသသည စာနာ

vufwGJvrf;n¸efr_qkdwm b,fvkdrsKd;vJ?

စတျဖင နားေထာငေပးၿပး အကျဖတ အႀကေပးရမည ျဖစသလ၊ ဆးျဖတခကမား ခသညအခါတြင အားရ ေစရန အားေပးရပါမည။

• လပငနးကၽြမးကငမႈတြင ပတးတကလာေစျခငး - လကတြလမးညႊနေပးသသည အႀကေပးျခငး၊ အေတြ႔ အႀက ဗဟသတမား မေဝျခငး၊ ရငးျမစအသစမား၊ ခဥးကပနညးအသစမား ရပါက ေျပာျပေပးျခငး၊ ပမ ကယျပန႔သည ကြနယကမားႏင ခတဆကေပးျခငး စသညတ႔က ေဆာငရြကေပးျခငးျဖင လမးညႊနမႈခယသ ၏ ႏငငေရးက႑တြငး လပငနးေဆာငရြကမႈမားတြင ပမတးတကလာေစရပါမည။

လကတြလမးညႊနမႈေၾကာင လမးညႊနျပသေပးသ (Mentor) အတြကအသပညာ၊ ဗဟသတအသစမားႏင အျမငအသစ မား ရလာျခငး၊ နားေထာငႏငစြမး ပေကာငးလာၿပး၊ လမးညႊန ျပသရာတြင ပမကၽြမးကငလာျခငး၊ မမတ႔၏ ကယပင ရညမနးခကမား၊ အေတြ႔အႀကမားက ျပနလညသးသပႏင သည အခြငအလမးမား ရလာျခငး စသည ပမတးတကေစ သည အခြငအလမးမားက ဖနတးေပးႏငပါသည။ လမးညႊနျပသသ (mentor) အေတြ႔အႀက၊ ကၽြမးကငမႈႏင လမးညႊနျပသမႈ ခယသ (Mentee) လခငသည ရညမနး ခကတ႔အေပၚတြင မတည၍ လကတြလမးညႊနမႈ ပစမား သည ကြျပားႏငပါသည။ သ႔ေသာ လကတြလမးညႊနမႈ အတြက တြဖကေဆာငရြကရာတြင ပမထေရာကမႈရေစရန အတြက အားလးလပေဆာငရမည အဆငအခ႔ ရပါသည။ ထအဆငမားက ေအာကပါပအတငး ေဖာျပထားၿပး အေသး စတအဆငမားက ဤလကစြစာအပထတြင ထပ၍ ေဖာျပ ေပးထားပါသည။


jrefrmtrsKd;orD; v$wfawmfudk,fpm;vS,frsm;twGuf

odaumif;p&mrsm;

ျမနမာအမးသမး လႊတေတာကယစားလယမား အတြက လကတြလမးညႊနမႈ အစအစဥတြင ဘာေၾကာင ပါဝငသငပါသလ။

အမးသမး လႊတေတာကယစားလယတစေယာကအေနျဖင ယခလႊတေတာကယစားလယမားအတြက လကတြ လမးညႊနမႈ အစအစဥတြင ပါဝငျခငးျဖင ေအာကပါအကး ေကးဇးမား ရရႏငပါသည။

ပဂၢလေရးအရပပးကညျခငး

လပငနးမတဆင ရငးႏးကၽြမးဝငရသ ျဖစသည သင၏ လမးညႊနျပေပးသသည - • သ႔အေတြ႔အႀကမားက သငႏငအတ မေဝေပးျခငးျဖင

သငအား မမကယကနဖးထားတတလာၿပး ယၾကညမႈ ပမ အားေကာငးလာေစ မညျဖစသည။ ထအျပင မမ ကယက ျပနလညသးသပတတလာေစရန ကညေပးပါ လမမည။

• အမားတကာမ ဝငး၍ ေဝဖနစကားေျပာသည အခါတြင ခႏငရည အားေကာငးလာေစရန ပပးေပးပါလမမည။

• သငလႊတေတာတြငး လပငနးတာဝနမားႏင သင မသားစအေရးကစၥမား၊ ရပရြာအတြငး လပေဆာငရန ရသည အရာမားအၾကား မညသ႔ အလြယတက ဟနခကထနးညႇ လပေဆာငသြားႏငမလဆသည နညးလမးအပါအဝင မမကယက ဂရစကသည နညးစနစမားက ေဆြးေႏြးေပးျခငး။

• သးျခားလြတလပသည သတစဥးထမ စာနာနားလည ေပးမႈက သငလအပလာပါက သငေျပာလသညမားက နားေထာငေပးျခငး။

လပငနးပငးကၽြမးကငမႈတြင ပမတးတကလာေစျခငး

သငအတြက လအပသညမားက သရၿပဆပါက လကတြ လမးညႊနေပးသသည • ေအာကပါ အခကမားအား မညသ႔ လပေဆာငရမညက

အႀကျပေပး ႏငပါလမမည -

- သငေရးဆြေစလသည သ႔မဟတ အေကာငအထည ေဖာလသည ဥပေဒမား၊ မဝါဒမားအတြက အေကာငးဆးနညးျဖင စညးရးလႈေဆာျခငး

- ႏငငေရးက႑တြင ရေနသည အမးသားမားႏင ထထေရာကေရာက လကတြေဆာငရြကျခငး။

- သငမဆႏၵနယေျမႏင လႊတေတာအတြငး သငပရပ က ျမႇငတငျခငး။

- အျခား အမးသမး လႊတေတာကယစားလယမားႏင မဟာမတဖြ႔ျခငး၊ ပမကယျပန႔သည အမးသမးအေရး လႈပရားမႈမားႏင မတဖကေဆာငရြကျခငး။

- ပ၍ ထထေရာကေရာက မဆြယစညးရးျခငး။ • အေရးကစၥတစခအား အေျဖရာရာတြင အျခားနညးဗ

ဟာမားက ထညသြငးစဥးစားလာေစၿပး၊ ကြျပားသည အျမငရႈေထာငျဖင ရႈျမငတတလာေစရန အားေပးသည ေမးခြနးမားျဖင သငအား စနေခၚေပးျခငး။

• သငလႊတေတာတြငး လပငနးတာဝနမားအတြက ျဖစေစ၊ သငအနာဂတ မဆြယစညးရးေရးဆငးသည အခါမားအတြကျဖစေစ အသးဝငႏငသည ရငးျမစမား အား အႀကျပေပးျခငး။

• ေဒသတြငး အျခားႏငငမားမ ကြနယကမားႏင ခတဆကေပးျခငး။

ျပနလညသးသပ၍ အေျပာငးအလကဖနတး

လႊတေတာကယစားလယအျဖစ လပကငစဥအဆး၊ အေကာငးမနသမ ႀကေတြ႔ခရဖးသည သျဖစသညအတြက သင၏ လကတြလမးညႊနေပးသသည - • ေကာငးသညအေတြ႔အႀက၊ ဆးသည အေတြ႔အႀကမား

က ျပနလညသးသပတတလာေစၿပး ထအေတြ႔အႀက မားမ သငခနးစာယတတေစရန ကညေပးႏငပါသည။

• သငေျပာငးလေစလသည အရာအတြက သငတတႏင သည နယပယအတြငးမ အားလးက ရေအာင လပလာ ရန အားေပးျခငး။ သငလကတြလမးျပသသညလညး လႊတေတာအတြငး ရေနသည ကာလတြငး ေန႔စဥရက တငးသည အေရးႀကးေၾကာငးက အေတြ႔အႀကအရ သထားသျဖစပါသည။


အစအစဥတြင မပါဝငမ မမကယကဆနးစစ သငသည ေမးခြနးမား

မမသည ပမထေရာကေအာငျမငေသာ လႊတေတာ ကယစားလယတစဦးျဖစခငသ တစေယာက ဟတပါသလား။

မမသည ေမးခြနးမားေမးျမနးရန၊ အႀကျပခကမား ရယရန အဆငသငျဖစၿပဟခစားရပါသလား။

မမက လကတြလမးညႊနေပးမညသအား ကၽြနမ၏ ပဂၢလေရးကစၥမအစ ႏငငေရးကစၥမားအဆး ေမးျမနး တငပငရန မမကယက ယၾကညမႈရပါၿပလား။

မမတ႔၏ ေဆြးေႏြးမႈ အေၾကာငးအရာအားလးက လၿခစြာ လ႕၀ကထနးသမးထားရန ျပငဆငၿပး ၿပလား။

ကၽြနမ၏ အေတြ႔အႀကမားက လကတြလမးညႊနေပး မညသႏင မေဝရန၊ သမထမ ျပန၍ သငယရန စတထတြင အဆငေျပသညဟ ခစားရပါသလား။

မမသည အျခားသ၏ အႀကျပခကမားက လကခႏင သညဟ ထငပါသလား။

သတျပရနအခကမာ သငသည သငလမးညႊနမႈ ေပးသ အႀကျပသမအရာ အားလးက လကလပရန မလပါ။ သ႔ေသာ သေျပာသည အခကမားက ေရ႔ဆက လပေဆာငရမည လပငနးမားတြင ထညသြငး စဥးစားေပးႏငလင အေကာငးဆးျဖစသည။

?

?

?

?

?

?

?

အထကေဖာျပပါ ေမးခြနးမားအားလးက သငအတြက အဆငေျပသညဟ ေျဖဆပါက ယခလကတြ လမးညႊနမႈ အစအစဥတြင ပါဝငျခငးေၾကာင သင အတြက အကးေကးဇးမားစြာ ရရပါလမမည။

အားလးအဆငေျပသည။

vufwGJvrf;n¸efay;ol&Sdjcif;.

tusKd;aus;Zl;

ေဒၚနနးမးသည တအာငးအမးသားပါတဝင တစေယာကျဖစၿပး ရမးျပညနယ၊ မနတၿမ႕နယ ကယစားျပ၍ ၂၀၁၅ ခႏစတြင ျပညသ႔ လႊတေတာ ကယစားလယအျဖစ ေရြးေကာကခခရသ ျဖစပါသည။ လကတြလမးညႊနမႈ၏ ေရ႕ေျပးအစအစဥတြင သမသည ဗစတးရးယနး လႊတေတာကယစားလယ ျဖစသ Judith Graley ႏင တြေပးရန ေတာငးဆခပါ သည။ ေရ႕ေျပးလကတြလမးညႊနမႈ အစအစဥ၏ ရလဒ ျဖစသည သမကယတင ေတြ႔ႀကရသည ထးျခားေသာ အေျပာငးအလမားက ျပနလညသးသပေျပာျပထား ျခငး ျဖစပါသည။၃

နဂကပင စကားေျပာျမနၿပး သမ၏ မဆႏၵနယတြင လ႔အခြင အေရး မရရမႈ အေၾကာငးေျပာလင စတခစားခကျပငးထန စြာ ေျပာဆတတသတစဥးျဖစသည အားေလာစြာ လႊတေတာတြင သမ၏ ပထမဥးဆး အမားေရ႕ေျပာဆ ေဆြးေႏြးမႈမာ မေခာေမြ႔ခေပ။ သမစတခစားမႈအေပၚ ေမးခြနး ထတႏငသည လႊတေတာကယစားလယေပါငး ၄၀၀ ေကာ ရေနသညဆသည အခကက သမအား စးထတေစခသည။

ထအေတြ႔အႀကက သမ ၏ လကတြလမးျပသ Judith

Graley ႏင ေဆြးေႏြးခၿပး Judith မ လအမားေရ႕တြင စကားေျပာဆျခငး ဆငရာလကေတြ႔ အသးခႏငသည နညးလမးမားက ရငးလငးသငျပေပးခသည။ ဥပမာ - စကား မေျပာမ အသကဝေအာငရႈျခငး၊ ေရအနညးငယ ေသာက ျခငးႏင မမေပးလသည သတငးအခကအလက မားက ထထေရာကေရာက ေပးႏငေအာင ျပငဆငျခငးတ႔ျဖစသည။ ဤအခကမားသည အျခားသမားအတြက သာမနအႀကျပ ခကမားသာ ျဖစေနႏငေသာလညး သမအတြကမ ႏငငေရး တြင အေၾကာငးအရာအမားစက ေလလာသငယၿပး ကၽြမးကငေအာငလပႏငေၾကာငး သရရျခငးသည အားတကစရာပင ျဖစပါသည။ ဤလကေတြ႔အခကမား အား သမ၏ လကတြလမးျပသျဖစသည အေတြ႔အႀကရင လႊတေတာကယစားလယတစဥးျဖစသ Judith Graley ထမ ရရချခငးေၾကာင သမသညလညး ေအာငျမငႏငသ တစေယာကျဖစသညဟ ယၾကညမႈျဖစ ေပၚလာေစခပါ

3 Newstone Global Consulting, Myanmar Women Parlia-mentarians Mentoring Pilot Learning Review, August 2018, p 9, www.iwda.org.au/resource/myanmar-wom-en-parliamentarians-mentoring-pilot-learning-review/.


သည။ ထသ႔ စကားေျပာဆျခငးအတြက အႀကျပခကမားက ေလကငၿပးေနာက လႊတေတာတြင သမ၏ ေဆာငရြကခကမား တးတကလာသညဟ အျခားကယစားလယမားမ သတထားမလာ ၾကသည။

ဤလကတြလမးညႊနျခငး အစအစဥေၾကာင ေနာကထပ သသာထငရားဆး အေျပာငးအလတစခမာ စဥဆကမျပတ မဆြယစညးရးျခငး၏ အေရးပါမႈပငျဖစသည။ ဥပေဒျပလႊတေတာ ကယစားလယ တစဥးအေနျဖင ရပတန႔ေနရမည အခနမရဟ သမ၏ လကတြလမးျပသက ညႊနျပခသည။ မဆႏၵရင ျပညသမား၏ အသက နားေထာငရန၊ ၎တ႔၏ ျပနာရပမားက သရႏငရနႏင ျပညသမားႏင ထေတြ႔ႏငရနအတြက ရႏငသည အခြငအလမးတငးက ဖမးဆပထားရမညဟ လမးညႊနျပခသည။ ဤအခကသည တ႔ျပနအႀကျပခက ရယသည လပငနးစဥေကာငးတစချဖစရမက လႊတေတာ ကယစားလယ၏ မဝါဒႏင ဥးတညရညမနးခကမားက ရငးလငးခငမာလာေစပါသည။ ယခအခါ လႊတေတာအစညးအေဝးမား မရခနတြင သမ၏ မဆႏၵနယက ျပနသညအခါတငး မဆႏၵရငမားႏင ေတြ႔ဆကာ ၎တ႔၏ အသမားႏင အခကအခမားအတြက ထထေရာကေရာက ကယစားျပ ေဆာငရြကႏငရန ပမအားစကထတ နားေထာငေပးေနၿပျဖစပါသည။

Judith Graley ႏင ေဒၚနနးမ၊ လႊတေတာအမတ။ ဓာတပ - Kira Sharkie


vufwGJvrf;n¸efjcif; - aumif;rGefonfh tkyfcsKyfa&;

ta=umif;ykdI oif,ljcif;

ေဒၚခငေစာေဝသည ရခငျပညနယ၊ ရေသေတာငၿမ႕နယမ ဒတယသကတမးတြင ကယစားျပ ေရြးေကာကခရသည လႊတေတာကယစားလယ တစေယာကျဖစပါသည။ ေဒၚခငေစာေဝသည ကြငးစလနး လႊတေတာကယစားလယျဖစသ ေဒါကတာ Lesley Clark ႏငတြေပးရန ေတာငးဆခ ပါသည။ ေရ႕ေျပးအစအစဥေၾကာင သမႀကေတြ႔ခရသည ထးျခားေသာ အေျပာငးအလမား အေၾကာငးက ျပနလညသးသပေျပာျပထားျခငး ျဖစပါသည။၄

ေဒၚခငေစာေဝသည ကား၊မဆငရာ ထညသြငးစဥးစားမႈရေသာ ကနးမာေရး/ပညာေရး/လမႈဖလေရး မဝါဒမား အေၾကာငး ပမသရနားလညလသညအတြက လကတြလမးညႊနျခငး အစအစဥတြင ပါဝငခပါသည။ သမ အတြက သသာထငရားမႈ အရဆး ေျပာငးလမႈမာ ၾသစေၾတးလ ေလလာေရးခရးစဥမ သမရရခသည အေတြ႔ အႀကမားႏင သငယေလလာမႈတ႔ပင ျဖစပါသည။ ခရးစဥတြင သမ၏ လကတြလမးျပသျဖစသည ေဒါကတာ Clark က ယခငမဆႏၵနယျဖစေသာ Barron River၊ Cairns သ႔ သြားေရာကေလလာခြငရခပါသည။ အဆပါ မဆႏၵနယေျမသည ပငလယကမးရးတနးတစေလာကတြင တညရၿပး သဘာဝသယဇာတ ကြယဝသည သမ၏ မဆႏၵနယေျမႏင ပထဝအေနအထားအရ ဆငတပါသည။

သမသည ျပညနယအလက အခြနဘ႑ာေငြရရမႈ မဝါဒမားအေၾကာငးႏင သဘာဝသယဇာတမား (ဥပမာ - သစေတာမား၊ ကမးေျခမား၊ ေရေအာကေရေနသကရသတဝါမား) အား မညသ႔ ကာကြယထနးသမးရမညအေၾကာငးတ႔က သငယေလလာခရသည။ တးတကလာေသာ စးပြားေရး အေျချပခရးသြား လပငနးမားသည Cairn ေဒသ၏ စးပြားေရးက အဓကအေထာကအကျဖစေနေၾကာငးက သမျမငေတြ႔ခရပါသည။ ထအျပင ေဒသႏရအစးရ၏ ေဆာငရြကခကမားက ေလလာခရသညအတြက ပတဝနးကင ေရရညတညတေရးႏငဆင သည အစးရ၏ အခနးက႑အေပၚတြင သမ၏ ရႈျမငသးသပပသည ထးျခားစြာ ေျပာငးလလာခပါသည။ ရခငျပညနယတြငလညး မပကစးေသးသည ရညလားေသာ ကမးေျခရၿပး ေရနကဆပကမးတစခလညး တညရေနပါသည။ စးပြားေရးအေျချပ ခရးသြားလပငနးက ေဆာငရြကႏငပါက ရခငျပညနယအတြငး ဝငေငြ တးေစႏငၿပး လမႈဖြ႔ၿဖးေရးအတြက အသးျပႏငရမက အျခားေဒသမားအတြကလညး အသးျပႏငမည ျဖစပါ သည။ ဤသ႔ မဝါဒဆငရာ ေလလာခြငရရချခငးေၾကာင တငးေဒသႀကးႏင ျပညနယမားအၾကား ရငးျမစမား မေဝေရးတြင စမအပခပမႈေကာငးလအပသည အေၾကာငးက သမမပသရနားလညလာခပါသည။

4 Newstone Global Consulting, Myanmar Women Parliamentarians Mentoring Pilot Learning Review, August 2018, p 8, www.iwda.org.au/resource/myanmar-women-parliamentarians-mentoring-pilot-learning-review/.

Dr Lesley Clark ႏင ေဒၚခငေစာေ၀၊ လႊတေတာအမတ။


လကတြလမးညႊနမႈခယသည ကာလတစေလာက အျပညအဝ သငယႏငရန လပေဆာငရမည အဆငမားႏင အႀကျပခကမား

အဆင (၁) ဆကဆေရးတစခတညေဆာကပါ

• တစေယာကအေၾကာငး တစေယာကသေစရန အခန ယပါ။ သငအေတြ႔အႀကမား၊ အႀကဥာဏမားႏင ႏငငေရး ရညမနးခကမားက သင၏ လကတြလမးညႊန မည သႏင ေဝမပါ။ (ၾသစေၾတးလႏငငႏင အလြန ကြာျခားပါသျဖင) သငမဆႏၵနယေျမႏင လႊတေတာ အေၾကာငးေျပာျပေပးပါ။

• သငဘာေၾကာင ႏငငေရးတြင ပါဝငလာရသညက ေျပာ ေပးပါ။ လႊတေတာကယစားလယ တစေယာကအေန ျဖင မညသညအေျပာငးအလမားက ေဆာငရြကခၿပး ေၾကာငး အျပငအနာဂတတြင သငလပေဆာငလသည အေျပာငးအလမားအေၾကာငး ေျပာျပေပးပါ။

• သငအား လကတြလမးညႊနျပေပးမညသအေၾကာငးက ပသေအာငလပပါ။ သမ၏ ႏငငေရးအေတြ႔အႀကမား၊ သမ၏ မဆႏၵနယေျမအေၾကာငး၊ သမႏငငေရးတြင ပါဝငလာရသညအေၾကာငးႏင မညသည ႏငငေရး ျပနာမားတြင သမ စတဝငစားထကသနမႈ ရေၾကာငး ေမးျမနးပါ။

အဆင (၂) ဆကဆေရး၏ ဥးတညခကမားႏင သတ မတခကမားအတြက သေဘာတညခကရယပါ။

• ဤေလလာသငယသည လပငနးစဥမ သငလအပခက ႏင ကကညမႈရေစရနအတြက ဤလကတြလမးညႊနမႈ အစအစဥမ သငဘာရရလသညက စဥးစားထားရပါ မည။ ဤအစအစဥအား ပါဝငရန ဘာေၾကာင သေဘာ တညခပါသလ။

• သငအစပငးတြင ခမတထားခသည ရညမနးခကမား က လကတြလမးညႊနမႈ ျပလပရငး ျပငဆငေျပာငးလ သြားႏငပါသည။ ေရ႔ေျပးအစအစဥတြင ပါဝငခသမား၏ အေတြ႔အႀကအရ အစအစဥအစပငးတြင ရးရငးေသာ ရညမနးခကမား ခမတပါက ပ၍ အလပျဖစႏငေၾကာငး ေလလာေတြ႔ရခပါသည။ ဤအစအစဥမ သငဘာေတြ ရရခငသလ ဆသညက ခေရးပါ။ သငအတြက အခန တစႏစ သတမတခကရပါသည။ ထေၾကာင ရးရငးၿပး အမနတကယ လကေတြ႔တြင ျပညမႏငသည ရညမနး ခကမားက ခေရးပါ။

• သငရညမနးခက ျပညမရန သမအေနျဖင မညသ႔ ပပးေပးႏငမညက ေဖာထတႏငေစရနအတြက အဆပါ ရညမနးခကမားက သင၏ လကတြလမးျပသႏင ေဆြးေႏြးပါ။ ယခ လကတြလမးျပမႈမတဆင ရရရန

သင၏ လကတြလမးျပသ ေမာမနးထားသည အရာမား က ေမးျမနးပါ။

• ဆကဆေရးအတြက သတမတခကမားက ႏစဥး သေဘာတညမႈ ရယပါ။ ဥပမာ မညသညအခနတြင မညသ႔ နညးလမးျဖင ႀကမေရ မညမဆကသြယမည အေၾကာငး ေဆြးေႏြးပါ။ ထအျပင အခနကြာဟခကက သတျပပါ။ ျမနမာႏငင၏ အခနသည ၾသစေၾတးလ ႏငင၏ အခနထက ၄ နာရ ေနာကကပါသည။ ေရ႔ေျပး အစအစဥတြင ပါဝငခသမားသည ေဖဘြတ မကေဆဂာ မတဆင ဆကသြယျခငးသည အေကာငးဆးျဖစ ေၾကာငး သရခၾကသည။ အခ႔အေျခအေနမားတြင အခရာအဖြ႔၏ အကအညျဖင မကေဆမားက ဘာသာ ျပနေပးခရပါသည။ သင၏ လကတြလမးျပသသည ျမနမာဘာသာစကားျဖင ဆကသြယေျပာဆႏငမည မဟတပါ။

စာမကႏာ (၂၃) တြငပါဝငသည လကတြလမးျပမႈဆငရာ သေဘာတညခကစာရြကပစက အသးျပ၍ သငႏင သင လကတြလမးျပသတ႔ အၾကားတြင ပ၍ စနစကသည ရညမနးခကပနးတငမားႏင သတမတခကမားက အတ တကြေဖာေဆာငႏင ပါလမမည။

အဆင (၃) ဆကဆေရးက တးတကလာေစ။

• လကတြလမးညႊနမႈ၏ ဆကဆေရးက တညေဆာကရန ယၾကညမႈႏင အခနယရနလသညက သမတပါ။

• လကတြလမးညႊနမႈသည မတဖကေဆာငရြကမႈတစခ ျဖစၿပး ပါဝငသႏစဥးလးသည အသပညာ၊ ကၽြမးကငမႈ၊ အေတြ႔အႀကမားက မေဝေပးရမည ျဖစပါသည။ သင၏ လကတြလမးျပသထမ သသငယေနျခငး မဟတပ သႏင အတတ ေလလာသငယပါ။ သင၏ လကတြ လမးျပသသညလ သငထမ သငယ စရာအမားအျပား ရေနပါလမမည။

ခတဆကေဆာငရြကျခငး

• သင၏ လကတြလမးျပသႏင ပမနခတဆကေဆာင ရြကပါ။ လကတြလမးညႊနမႈ၏ အကးေကးဇးက ရရရန ထအတြက ဥးစားေပးရနလၿပး ပမနဆကသြယရန ခယခကမျပတ လပေဆာငပါ။ သင၏ လကတြလမးျပ သမ ဆကသြယလာသညက ေစာငမေနပါႏင။

• သင၏ လကတြလမးညႊနမႈတြင ဆကသြယေျပာဆရန အတြကျဖစေစ၊ စာျဖငေရးသားဆကသြယရာတြင ျဖစေစ ပ၍ထေရာကမႈရေစရန ဘာသာျပနေပးရန လအပပါက အခနမေရြး ေတာငးဆႏငပါသည။


အခရာအမးသမးအဖြ႔မ ကညေပးပါလမမည။ ေရ႕ေျပး အစအစဥတြင ပါဝငခသအမားစသညလညး ဆက သြယမႈ အဆငေျပေစရန ဘာသာျပနက အသးျပခ ၾကပါသည။

• လကတြလမးညႊနမႈ ခယရန ခနးဆထားသည အခန တငးအတြက ႀကတငျပငဆငထားပါ။ ဥပမာ - သင ေဆြးေႏြးလသည ေခါငးစဥမားႏင ေမးခြနးမားက စာရငးျပစထားျခငး။ လကတြလမးညႊနရန ေတြ႔ဆ ေဆြးေႏြးမႈ မစတငမ ထေမးခြနးမားႏင ေဆြးေႏြးလ သည ေခါငးစဥမားက သင၏ လကတြလမးျပသထ ႀကတငပ႔ထားျခငးျဖင သမသညလညး ႀကတငျပငဆင ထားႏငပါသည။ ထသ႔ စာရငးျပစထားျခငးျဖင သင အမနတကယရယလသည အရာက ဤလကတြ လမးညႊနမႈ အစအစဥမ ရရလာရန ေသခာေစပါသည။

• မတတမးေရးထားပါ။ သငလကတြလမးျပသႏင ေဆြးေႏြးၿပးတငး အနာဂတတြင သငမညသ႔ ေျပာငးလ လပေဆာငမညက မတတမးတင သးသပႏငပါလမ မည။

• ထအျပင သင၏ လကတြလမးျပမညသႏင ဤအစ အစဥ ကာလတစေလာကတြင အနညးဆး ႏစႀကမ လခငး ေတြ႔ဆခြင ရပါလမမည။ ပထမအႀကမမာ ျမနမာႏငငတြငျဖစၿပး ေနာကတစႀကမမာ အစအစဥ၏ ေလလာေရးခရးစဥအျဖစ ၾသစေၾတးလသ႔ သြားရသည အခါတြင ျဖစပါသည။

အႀကျပခကမားက တ႔ျပနျခငး

• အေတြးအေခၚ အႀကဥာဏအသစမားက လကခႏငရန လမးဖြငထားပါ။ သင၏ လကတြလမးညႊနသမ အႀကျပ ခကမားက နားေထာငၿပး သငအတြက မညသ႔ အသး ဝငႏငမညက စဥးစားပါ။ ထအႀကဥာဏအေပၚ သငထငျမငခကကလညး ျပနရန ေျပာျပေပးပါ။ ျမနမာ ႏငင၏ အေျခအေနႏင ကကညမႈရသည အႀကဥာဏ ဟတမဟတ၊ သငႏငင၏ ႏငငေရးအခငးအကငးတြင အလပျဖစႏင၊ မျဖစႏငစသည အခကမားက သငသညသာ အသဆး ျဖစပါသည။

• အႀကျပ၊ တ႔ျပနခကမားကလညး နားေထာငၿပး ထည သြငး စဥးစားေပးပါ။ လကတြလမးညႊနသမားသည သင၏ အေရးကစၥ ျပနာမားက အမားျပညသေရ႕ တြင မျဖစေပၚလာခင စနေခၚရန အားေပးသည အေရး ပါေသာ မတေဆြမားျဖစပါသည။

လကတြလမးညႊနမႈအတြငး ေဆြးေႏြးခကမားက လ႕ဝကထနးသမးထားျခငး။

• သငႏင သငလကတြလမးညႊနသတ႔အၾကား ေဆြးေႏြးမႈ မားက လ႕ဝကထနးသမးေပးထားပါ။ သငတ႔ ႏစဥး ၾကား လကတြလမးညႊနမႈ ဆကဆေရး ေအာငျမငေစရန အတြက သငတ႔ အခငးခငး မေဝေသာ သတငး

အခကအလကမားသည လၿခမႈရၿပး သငတ႔ ႏစဥးသာ သေၾကာငး စတခမႈရေနရန အေရးႀကးပါသည။ အကယ၍ လကတြလမးျပမႈ အေၾကာငးအခ႔က အျခား သႏင ေျပာလပါက ဥပမာ - လကတြလမးညႊနမႈမ တဆင သငအတြက ရရလာသည အကးေကးဇးမား က အျခားသမားႏင ေဝမလပါက သင၏ လကတြ လမးညႊနသႏင ပထမဥးစြာတငပငပါ။

အဆင (၄) – ျပနလညသးသပ၍ ဆနးစစပါ။

• သင၏ လကတြလမးညႊနမႈ ဆကဆေရးက ပမန ျပနလည၍ သးသပပါ။ သငေမာမနးထားသည ေတြ႔ဆ ေဆြးေႏြးမႈ ပစဟတပါသလားဆသညႏင သငတ႔ႏစဥး အတတ ခမတထားသည လကတြလမးညႊနမႈဆငရာသေဘာတညခကတြင ပါဝငသည ရညမနးခကမား ျပညမေစႏငမည လမးေၾကာငးမနေပၚတြင ရမရ စသညတ႔က ျပနလညသးသပပါ။ အဆပါ ရညမနးခက မားက အခနၾကာလာသညႏငအမ ျပနလညျပငဆငရ သညလညး ျဖစႏငပါသည။ သငသးသပခကမားက သင၏ လကတြလမးညႊနသႏင မေဝေပးပါ။

• လကတြလမးညႊနမႈ၏ မညသညအပငးသည သငအတြက အသးဝငမႈရၿပး မညသညအပငးတြင ပမေကာငးမြနလာရန လအပေနသည ဆသည အခကက သငလကတြလမးညႊနသအား အျပသေဘာ ေဆာငသည အႀကျပခကမားေပးပါ။

ျမနမာ အမးသမးလႊတေတာအမတမားအတြက လကတြ လမးညႊနမႈ အစအစဥ၏ အေရးအႀကးဆးအခကမားထမ တစခမာ ဤလကတြလမးညႊနမႈကာလတြင အေတြ႔အႀက ေကာငးမားျဖင ေပာရႊငစြာ ျဖတသနးသြားႏငရန ျဖစပါသည။

အၿမတမးမတမေနရန အခကမား -• သငသညလညး ဤလကတြလမးညႊနမႈ

ဆကဆေရးတြင အသပညာ၊ အေတြ႔အႀကမား မေဝေပးႏငသ ျဖစပါသည။ သငထမသင၏ လကတြ လမးျပသသည အမားအျပား သငယရရပါလမမည။

• သငလကတြလမးျပသမ ဆကသြယလာသညက ေစာငမေနပါႏင။ သငအတြက အကအညလအပပါက သမထသ႔ မကေဆပ႔လကပါ။

• ဤလကတြလမးညႊနမႈ ဆကဆေရးတြင သင အတြက စးရမစရာ သ႔မဟတ အခကအခ တစ တရာ ႀကေတြ႔ရပါက အခရာအမးသမးအဖြ႔သ႔ ဆကသြယေပးပါ။


ခယရ ဇာေဟာငး

oifhtwGuf vufwGJvrf;n¸efr_ tvkyfjzpf

ap&ef rnfokd@ vkyfaqmif&rnfenf;

ခယရဇာေဟာငးသည အခရာအမးသမးအဖြ႔၏ အမးသမးႏင ႏငငေရး က႑ဆငရာ အႀကေပးျဖစၿပး ယခလကတြ လမးညႊနမႈ အစအစဥတြင နညးပညာပငး ပပးကညေနသ ျဖစပါသည

• သငလကတြလမးညႊနသအား ေမးျမနးလသညေမးခြနးမားက စာရငးျပစထားပါ

o သငလႊတေတာတြငးလပငနးမား အတြကလအပသည သတငးအခက အလကမားက ေမးျမနးလပါသလား

o သငအတြက မရငးလငး၊ မေသခာျဖစေနသည အရာအတြက မညသ႔ လပေဆာငရမညဆသည ရငးလငးေသာ အႀကျပခကက ေမးျမနးလပါ သလား။

o သငအေတြးမားက တစတေယာကႏင မေဝေပးရန သငအားနားေထာင ေပးရနလလအပေနပါသလား။

o သငလမးေပာကေနသည၊ ေမာလငခကမေနသည သ႔မဟတ အကအညမေနသညဟ ခစားေနရ၍ စတ ခြနအားျဖစေစမည အရာက ရာေဖြေနပါသလား။

• သငအားလကတြလမးညႊနေပးမညသက ယၾကညေပးပါ။ ထနညးျဖင သငတ႔ ႏစဥး၏ ေရရညဆကဆေရးတြင အေထာကအကျဖစေစႏငပါသည။

• သင၏ လကတြလမးညႊနေပးမညသႏင ေတြ႔ဆရန လေလာကသည အခနက ေပးပါ။ အခြငရပါက ေကာဖ/လကဖကရညေသာကရငး အခန တစနာရ သ႔မဟတ ႏစနာရခန႔ ယႏငပါက ပ၍ေကာငးပါသည။ စတေအးလကေအး ရသည အခနတြင စညးေဝးေတြ႔ဆျခငးသည အႀကဥာဏေကာငးမား ထြကလာ ေစရန အေကာငးဆးနညးတစခ ျဖစပါသည။

• သငလကတြလမးညႊနသႏင ဆကသြယေျပာဆသညအခါတြင ႏစဥးႏစဖက အျပနအလန ေဆြးေႏြးေပးပါက ပ၍ အေထာကအကျဖစႏငပါသည။ (ေမးခြနးမား အျပနအလန ေမးေပးပါ။)


=oapa=w;vsv$wfawmfudk,fpm;vS,frsm;twGuf

owif;tcsuftvufrsm;

မစတငမ မမကယက ဆနးစစသငသည ေမးခြနးမား

ႏငငေရးက႑အပါအဝင အမးသမးမား၏ ေခါငးေဆာငမႈ အေပၚတြင သကေရာကမႈ ရေနႏင သည အေရးကစၥမား အေၾကာငးမားႏငပတသက၍ မမသည အသပညာ ဗဟသတရၿပး စတဝငစားမႈ ရသ ဟတပါသလား။

ႏငငေရး က႑တြင လပကငေနသည အျခား အမးသမးမားက မမသည ကညေပးလစတ ရပါ သလား။

မမသည အျခားယဥေကးမႈ အသငးအဝငးမ အမးသမးမားႏင လကတြလပဖးသည အေတြ႔အႀက ရပါသလား။ အျခား ယဥေကးမႈ အသငးအဝငးမ အမးသမးမားႏင ခတဆက လပေဆာငရျခငးက ပမသငယ၊ သလစတရသပါလား။

မမကယက ေကာငးမြနသည စျပပဂၢလျဖစသညဟ ခယထားပါသလား။

မမကယတင လကတြလမးျပမႈခယခဖးျခငး သ႔ မဟတ လကတြလမးျပသ လပခဖးျခငးႏင လကတြ လမးျပမႈ အေၾကာငးထပမ၍ သငယလစတရသ ဟတပါသလား။

မမသည ေျပာဆဆကဆေရး ေကာငးသညသအျဖစ မမကယက မတယပါသလား။

မမသည တဖကသတ ထငျမငယဆခကမားႏင တဖကသားက တငစးေသာ ေျပာဆဆကဆမႈမား မလပပါပအျပ သေဘာေဆာငသည အႀကျပခက မားေပးျခငး၊ ပပေပးျခငး၊ အားေပးျခငး၊ နားေထာင ေပးျခငးတ႔ လပေပးႏငမညသ ဟတပါသလား။

?

?

?

?

?

?

?

လကတြလမးညႊနမႈေပးသအျဖစ သငလပေဆာငရမည အရာမား

သငလကတြလမးညႊနမႈေပးသည အခါတြင သငအေတြ႔ အႀကႏင ကၽြမးကငမႈအေပၚ အေျခခ၍ လညးေကာငးသင ႏင တြဖကရသည ျမနမာအမးသမး လႊတေတာကယစား လယ၏ လအပခကႏင သငထမ သငယလသည အခက မားအေပၚတြင မတည၍ လညးေကာငး အေျခအေနမား ကြျပားသြားႏငပါသည။

သ႔ေသာ သငသမအတြက ပပးေပးရမည အရာအမားစမာ ေအာကပါအခကမားအား မညသ႔ လပေဆာငရမလဆသည နညးလမး၊ အႀကျပခကမား ျဖစပါလမမည -

• ျပညသလထ၏ ေဝဖနေထာကျပေျပာဆမႈမားက ခႏငရညရရန။

• လႊတေတာတြငးပ၍ ထေရာကစြာ လပေဆာငႏငရန။• ႏငငေရးပါတတြငး ပ၍ ထေရာကစြာ လပေဆာငႏငရန။• ႏငငေရးက႑ရ အမးသားမားႏင အကးရရ မတဖက

ေဆာငရြကႏငရန။ • သေရးဆြေစလသည သ႔မဟတ အေကာငအထညေဖာ

ေစလသည မဝါဒမားအတြက စညးရးလႈ႔ေဆာတတရန။• သမ၏ မဆႏၵနယတြင လအပသည ဝနေဆာငမႈမား

သ႔မဟတ အစးရ၏ ကတအာမခခကမား ရေအာင လပေပးျခငးျဖင မဆႏၵရငမားႏင ပမနခတဆကမႈ ရေစပါ။ ထနညးျဖင ေနာကတႀကမ ျပနလည ေရြးေကာကခရႏငေျခက တးျမႇငျခငးႏင ရပရြာလထ က ထထေရာကေရာက ကယစားျပမႈရေသာ လႊတေတာကယစားလယ ျဖစလာေစရန။

• ျပနလညေရြးေကာကခရႏငေစရန အားေကာငးသည မဆြယ စညးရးေရးလပရန။

• မမ၏ ႏငငေရး တာဝနဝတရားမားႏင အျခား မမ၏ မသားစ၊ လမႈဘဝ၊ ပတဝနးကင အၾကား ဟနခကမတ သည ပစျဖင “မမကယက ဂရစက” ျခငးက လပေဆာငတတလာေစရန။

• ပမအားေကာငးသည ကြနယကခတဆကမႈမားႏင မဟာမတဆကဆေရးမား တညေဆာက၍ အျခား အမးသမးမားက ပပးေပးရန။

• မမကယက ယၾကညမႈပ မားလာေစရန။

သငသည အထကပါေမးခြနးမား အားလးက လပႏငပါသည ဟ ေျဖဆပါက သငသည လကတြ လမးျပသေကာငး တစေယာက ျဖစလာပါလမမည။

လပႏငပါသည


vufwGJvrf;jyol wpfa,muf bma=umifh jzpfoifhovJ?

Ann Sudmalis သည Gilmore ျပညနယကယစားျပ ၾသစေၾတးလ လႊတေတာကယစားလယ တစေယာက ျဖစပါသည။ လကတြလမးျပမႈ ေရ႕ေျပးအစအစဥတြင ကရငျပညနယရ မဆႏၵနယေျမ ၇ မ အမးသား ဒမကေရစ အဖြ႔ခပ၏ လႊတေတာအမတ ေဒၚခရစထြနးႏင ပးတြခသည။ ယခအစအစဥတြင ပါဝငချခငး ေၾကာင သမရရခသည အကးေကးဇးမားက မေဝေပးထားပါသည။

“နညးပညာက အသးျပၿပးဆကသြယရျခငးသည အျခားႏငငတစခတြင ရေနသည သနင အလပတြလပရသညႏင အတတပငျဖစပါသည။

ကၽြနမတ႔ တြလပရတအခါမာ တညတ အခကေတြ အမားအျပားရၿပး ရလဒေကာငးေတြ ထြကလာႏငတ အလား အလာေတြမားေသာလညး ကၽြမးကငမႈ၊ ေမာမနးခကန႔ စတရညသညးခမႈ မမတရင ဒအစအစဥေအာငျမငမာ မဟတပါဘး။

ျမနမာအမးသမး လႊတေတာကယစားလယမားအတြက လကတြလမးညႊနရသည အစအစဥမာေတာ ကၽြမးကငမႈ သငယရာတြင လညးေကာငး၊ ကၽြနမတ႔ရ႕ သဟဇာတမမ ခတဆကႏငမႈတြငလညးေကာငး၊ ႏငငေရး၊ လမႈေရး က႑တြင မမတတ လပေဆာငႏငမႈ အပါအဝင က႑ရႈေထာင ေပါငးစမာ ေအာငျမငခပါသည။

လကတြလမးျပမႈဆသညမာ ဘယေသာအခါမ တစဖကတညးက သငယ၍ မရပါ။ ဤအစအစဥ၏ ထေရာကမႈက ၾကညပါက ထအခကက ျမငႏငပါသည။

အျခားႏငငတစခမ အစးရ၏ လပငနးယႏရားလညပတပ၊ အျမငရႈေထာငေတြ ကြျပားစလငပတ႔က ျမငခရသညမာ အၾသအားကစရာ ေကာငးပါသည။ ထအျပင လေလာကသည ပပးမႈ အထးသျဖင ေနရာထငခငးႏင ပပးေပးမည ဝနထမးမား မရေသာလညး တတႏငသမ ပပးမႈက ရာေဖြၿပး ရနးကန လပကငၾကရေသာ ဖြ႔ၿဖးဆႏငငတစခမ ႏငငေရးသမားမား၏ အေျခအေနကလ ႏႈငးယဥမခပါသည။

ယခလ အေတြ႔အႀကမားက မေဝခြငရခသညအတြက ကၽြနမအေနျဖင အထးပင ေကးဇးတငရပါသည။ ၂၀၁၉ ခႏစတြငလ ထထပပ၍ သငယခြငႏင ပပးကညခြငရရရန ေမာလငပါသည။”

Ann Sudmalis လႊတေတာအမတ ႏင ေဒၚခရစထြနး၊ လႊတေတာအမတ။ ဓာတပ - Jen Clark


usr trSefwu,f bmvkyfay;rSmvJ?

အမတျဖစသ ကလရမးရ Claire Moore သည ၂၀၀၁ ခႏစမ စတင၍ ကြငးစလနး ျပညနယအတြက လႊတေတာအမတအျဖစ ေရြးေကာကခခရၿပး အစးရက ေစာငၾကပထနးေကာငးရသည အတကအခပါတ ဖကမ အမးသမးမားေရးရာ ဝနႀကးရာထး အပါအဝင အႀကးတနး ရာထးေနရာမားတြင အႀကမေပါငး မားစြာ လပကငခဖးသျဖစပါသည။ သမသည ယခအခါတြင ႏငငတကာဖြ႔ၿဖးေရးႏင ပစဖတေဒသဆငရာ အေရး ကစၥမားအတြက အတကအခပါတဖကမ ေစာငၾကပထနးေကာငးရေသာ ဝနႀကးရာထးက တာဝန ယထားပါသည။ လကတြလမးျပသအျဖစ ႏစေပါငးမားစြာ အေတြ႔အႀကရထားသ ကလရသည ေရ႕ေျပး အစအစဥတြင အမးသားဒမကေရစအဖြ႔ခပ (NLD) ၏ ခငးျပညနယ၊ မဆႏၵနယအမတ (၉) မ လႊတေတာ ကယစားလယ ေဒၚခငေဆြလြငႏင လကတြလပခြင ရခသျဖစပါသည။

လကတြလမးျပသသည ပပးမႈလညး ေပးသလ စနေခၚမႈလညးေပးရပါသည။ ႏငငေရးလပငနးခြငသည လတစဥးခငး ၏ ေအာငျမငမႈအေပၚ အေျခခသလ အမားျပညသ ေရ႕ချပႏငသည ေအာငျမငမႈမားအေပၚတြငလညး အေျခတည ေနပါသည။ စစမနသည ယၾကညမႈအေပၚ အေျခတညၿပး ရးသား၊ စတခရမႈရသည တစဥးခငး ပပးကညမႈမးက ရာေတြ႔ရန ခကခသည ယဥၿပငမႈ ျပငးထနေသာ ဝနးကငတစခလညးျဖစပါသည။

ထေရာကေအာငျမငမႈရသည လကတြလမးညႊနမႈဆသညမာ အျပနအလနေလးစားယၾကညမႈအေပၚ အေျခခ၍ အေတြ႔အႀကႏင ကၽြမးကငမႈမားက ဖလယၾကျခငးျဖစပါသည။ လတစေယာကႏင တစေယာကၾကား ဆကသြယ ရငးႏးမႈက တညေဆာကေပးရန အေရးႀကးသလ တဖတသကထငျမင ယဆခကေတြ၊ တကခကမႈေတြ မပါဘ စနေခၚခကေပးရင မမကယက ယၾကညမႈ တးလာေစရန လပေဆာငေပးဖ႔ အေရးႀကးပါသည။

ကၽြနမစတထတြငျဖစေနသည မေသခာမႈမား၊ စးရမမႈမား၊ စတပက အားမရမႈမားက တျခားသအား ျပနေျပာလက ျခငး သ႔မဟတ အမားျပညသက ဖြငခလကျခငးမး လးဝဥမရေၾကာငး အာမခႏငသည လၿခစတခရမႈမးက ကၽြနမတနဖးထားပါသည။ ထခကခစားလြယစရာမလဘ လြတလပရးသားစြာ တငပငေျပာႏငဖ႔ အေရးႀကးပါသည။

အျခားႏငငမ အမးသမးမား ႏင လကတြ လပရသညအခါတြင အထးသျဖင ဘာသာစကားအခကအခေၾကာင စနေခၚခကမားစြာ ႀကေတြ႔ရပါသည။ သ႔ေသာ အေရးႀကးဆးအခကမာ ဤဆကဆေရးသည စစမနသည တစဥးခငးရငးႏးဆကသြယမႈျဖစသည ဆသညအခကပင ျဖစပါသည။ စတခရသည ဘာသာျပန ဝနေဆာငမႈေကာငးတစခက အားကးရန လအပသညမလြ၍ မမတ႔၏ အေတြ႔အႀကမား ေဝမရန၊ မမလအပသည အခနတငး ေဆြးေႏြးေျပာ ဆလသညမားက ေျပာႏငသည အခြငအလမးမားမတဆင အကးေကးဇးမား ရေစႏငပါသည။ လကတြလမးညႊန မႈ၏ ဆကဆေရးပစမားသည တစေယာကႏင တစေယာကမတညႏငပါ။ သ႔ေသာ မမလအပသည အခနတြင ဆက သြယႏငျခငးေၾကာင မမက ဂရတစက ေဆြးေႏြးနားေထာငေပးမညသရေၾကာငး လၿခစတခရမႈႏင မမကယက ယၾကညမႈ ရလာေစပါသည။ ထေၾကာင အျမတမး ေပာေပာေနပါ၊ ရယေမာေပာရႊငစရာေတြ မေဝေပးရန အျမသတရပါ။

Senator Claire Moore ႏင ေဒၚခငေဆြလြင၊ လႊတေတာအမတ။ ဓာတပ - ေရႊ၀တမႈ


ထေရာကမႈရသည လကတြလမးညႊနသေကာငး တစေယာကျဖစရန အႀကျပခကမား

အဆင (၁) – ဆကဆေရးတစခတညေဆာကပါ။

• သငလကတြလမးျပေပးရမညသႏင မေတြ႔မ ျမနမာ ႏငင၏ ႏငငေရး အေျခအေနအေၾကာငး သႏငသမ မားမားသေအာင ေလလာပါ။ DFAT မလညး သင လပငနး မစတငမကနဥး မတဆကအစအစဥ အေနျဖင လအပသည ဖတစရာမားက ေပးပါလမမည။ လကတြ လမးညႊနမႈ၏ ေရ႔ေျပးအစအစဥအား ျပနလညသးသပ ျခငးတြငလညး လပငနးမစတငမ အကဥးခပ သမတ စရာမားက ေသေသခာခာ ေလလာျခငး၏ အကး ေကးဇးက ေဖာျပေပးထားပါသည။

• သငတ႔ ႏစဥး၏ ပထမဆး ေတြ႔ဆမႈတြင တစဥးႏင တစဥး ရငးႏးလာေစရန အခနယပါ။ - သင၏ လကတြလမးျပမႈခယမည သအား

ဘာေၾကာင ေရြးေကာကပြတြင ဝငေရာကယဥၿပင ခသည၊ လႊတေတာကယစားလယအေနျဖင မည သည အရာမားက ေအာငျမငစြာ လပေဆာငႏငခၿပး အနာဂတတြင မညသညအရာမားက လပခင ေၾကာငးႏင ႏငငေရးကစၥရပမားတြင မညသည အရာက သမ စတအားထကသနမႈရသညတ႔က ေမးျမနးပါ။ သမ၏ ႏငငေရးပါတႏင မဆႏၵနယ အေၾကာငး တငးရငးသားလမးႏင ေထာကခမႈ အမားစရသည အေျခခအခက မားက ေမးျမနးပါ။

- သငအေၾကာငးကလညး အနညးငယမေဝေပးပါ။ သငရပရြာဝနးကငအေၾကာငး၊ သငမဆႏၵနယ အေၾကာငး၊ သင စတဝငစားမႈရသည ႏငငေရး နယပယအေၾကာငးႏင သငေအာငျမငစြာ လပ ေဆာငႏငခသည အေၾကာငးမားအျပင အေရးအႀကး ဆးမာ သင၏ လကတြ လမးျပမႈ ခယမညသက သငအေတြ႔အႀကမားမတဆင မညသ႔ကည ေပးႏင မညက ေျပာျပေပးပါ။

• ထအျပင ဆကသြယေဆြးေႏြးမႈအားလးက လ႔ဝက ထနးသမးထားမညျဖစေၾကာငး အေလးေပး ေျပာျပေပး ပါ။ အျပသေဘာေဆာငသည လကတြလမးညႊနမႈ ဆကဆေရးျဖစေစရနအတြက ယၾကညမႈရရန အေရး ႀကးပါသည။

အဆင (၂) ဆကဆေရး၏ ဥးတညခကမားႏင သတမတခကမားအတြက သေဘာတညခကရယပါ

• ဤလကတြလမးညႊနမႈ အစအစဥတြင ပါဝငရာမ ရရလာရန ေမာမနးထားသည သငႏင သင၏ လကတြ လမးျပမႈခယမညသတ႔၏ ေမာမနးခကမားအား

ေဆြးေႏြးပါ။ ပထမ အႀကမႏစဥးသားလခငး ေတြ႔ဆရ သည အခနတြင ေဆြးေႏြးရမည အရာျဖစၿပး ေနာက ပငးတြင ျပနလည၍ သးသပသြားရမည ျဖစပါသည။ ဤလကတြလမးညႊနမႈ အစအစဥေၾကာင (ေသြးစညး ညညႊတမႈ၊ ရငးႏခငမငမႈ စသညတ႔က ေပးႏငေသာ) လမႈစတပငးဆငရာ အကးေကးဇးမားစြာရႏငသညက အမတရပါ။

• ဤလကတြလမးျပမႈ အစအစဥတြင ပါဝငျခငးမတဆင မညသညအရာမားက ရရလာရန ေမာမနးထားေၾကာငး က သင၏ လကတြလမးျပမႈ ခယမညသ ကယတင ေဖာထတသရလာရန အားေပးပါ။ သင၏ လကတြ လမးညႊနမႈက ခယမညသ ေဖာထတသရလာသည နယပယတြငသင ကညပပးေပးႏငမည အရာမားက စာရငးျပစၾကညပါ။ ထေနာကတစႏစအတြငး လပ ေဆာငမည ရငးလငးေသာ ရညမနးခက ပနးတငမား က အၾကမးခမတပါ။ ထရညမနးခကပနးတငမားက လကတြ လမးညႊနမႈ ျပလပရငး ျပငဆငသြားႏငပါ သည။ အစအစဥ စတငသညအခါတြင ရးရငးသည ရညမနးခကပနးတငမား ခမတထားပါက ပ၍ အလပ ျဖစေၾကာငးက ေရ႕ေျပးအစအစဥတြင ပါဝငခသမားမ သရခၾကသည။

• ဤအစအစဥမ သငတ႔ ႏစဥးလး ရယလသည အခက မားက ခေရးပါ။ သငတ႔ ခမတလကသည ရညမနး ခကပနးတငသည ရးရငးၿပး တရားဝင သတမတထား သည တစႏစတာကာလအတြငး လကေတြ႔ကက လပေဆာငႏငမည ရညမနးခကပနးတငမား ျဖစေစပါ။

• ဆကဆေရးအတြက သတမတခကမားက ႏစဥး သေဘာတညမႈ ရယပါ။ ဥပမာ - မညသည အခနတြင မညသ႔နညးလမးျဖင ႀကမေရမညမ ဆကသြယမည အေၾကာငးေဆြးေႏြးပါ။ သင၏ လကတြလမးျပမႈ ခယသ သည တခါတရတြင သငထမ တ႔ျပနခကက အလင အျမနရယလသည အခနလရႏငသညက သတရပါ။ ထအျပင အခနကြာဟခကက သတျပပါ။ ျမနမာႏငင ၏ အခနသည ၾသစေၾတးလႏငင၏ အခနထက ၄ နာရေနာကကပါသည။

• ေရ႕ေျပးအစအစဥတြင ပါဝငခသမားသည ေဖဘြတ မကေဆဂာမ တဆငဆကသြယျခငးသည အေကာငး ဆးျဖစေၾကာငး သရခၾကသည။ အခ႔အေျခအေနမား တြင အခရာအဖြ႔၏ အကအညျဖင မကေဆမားက ဘာသာျပနေပးခရပါသည။ သငသညလညး ျမနမာ စကားမေျပာႏငသလ သင၏ လကတြ လမးျပမႈ ခယသ သညလညး အနညးဆးအစပငးတြင အဂၤလပဘာသာ ျဖင ဆကသြယရန ယၾကညမႈ မရျဖစေနႏငပါသည။

စာမကႏာ (၂၃) တြငပါဝငသည လကတြလမးျပမႈဆငရာ သေဘာတညခက စာရြကပစက အသးျပ၍ သငႏင သင၏ လကတြလမးျပမႈ ခယသတ႔ အၾကားတြင ပ၍ စနစကသည ရညမနးခကပနးတငမားႏင သတမတခကမားက အတ တကြ ေဖာေဆာငႏငပါလမမည။


အဆင(၃) ဆကဆေရးက တးတကလာေစပါ။

• ယၾကညမႈပါသည လကတြလမးညႊနမႈ ဆကဆေရး တစခ ျဖစလာေစရန အခနယပါသည။

• သင၏ လကတြလမးျပမႈ ခယမညသ၏ လအပခကက နားလညသေဘာေပါကလာေစရန အခနယပါ။ သငတ႔ ႏစဥး အတတကြခမတခသည လကတြလမးညႊနမႈ သေဘာတညခကမ ရညမနးခကမားက အေျခတည၍ ဤလကတြလမးညႊနမႈ အစအစဥမ သင၏ လကတြ လမးညႊနမႈ ခယသသည မညသ႔ ေမာမနးထားေၾကာငး က ဥးတညေဆြးေႏြးေပးပါ။ ထရညမနးခကမားသည အခနၾကာလာလင ေျပာငးလသြားႏငသညက အမတ ရပါ။

• သင၏ လကတြလမးျပမႈ ခယသအား ဘာလပသင ေၾကာငး ေျပာသည ပစမးက ေရာငပါ။ သငအေတြ႔ အႀကအေပၚ အေျခခ၍သာ အႀကဥာဏမားေပးပါ။ ထသ႔ေပးသည အခါတြငလညး ျမနမာႏငင၏ ႏငငေရး အေျခအေနသည ၾသစေၾတးလႏငငႏင မားစြာ ကြာျခားသညက မတသားထားပါ။

• ေမးခြနးတစခ၏ အေျဖက သငမသပါက အျခား အေျဖ သႏငေခရသ သ႔မဟတ သတငးအခကအလကရႏင သည ရငးျမစမားႏင တငပငေဆြးေႏြးပါ။

• ဤအစအစဥတစေလာကတြင သင၏ လကတြလမးျပ မႈ ခယသႏင လခငး အနညးဆးႏစႀကမ ေတြ႔ႏငပါလမ မည။ ပထမတစႀကမမာ ျမနမာႏငငတြငျဖစၿပး ဒတယ တစႀကမမာ အစအစဥတြင ပါဝငသည ခရးစဥတစခ ျဖစသည ၾသစေၾတးလႏငငသ႔ လာေရာကေလလာ သည အခါတြင ျဖစပါသည။

ခတဆကေဆာငရြကျခငး

• ပမန ဆကသြယေျပာဆမႈလပေပးပါ။ သင၏ လကတြ လမးျပမႈ ခယသမ သငထသ႔ မဆကသြယလာပါက သငဖကမ စတင၍ ဆကသြယေပးပါ။ သမ၏ ေဖဘြတ မကေဆဂာမတဆင မကေဆပ႔ျခငး သ႔မဟတ ဖနးေခၚ ျခငးျဖင သမ၏ အေျခအေနက ေမးျမနးပါ။

• အေသအခာ နားေထာငေပးသည နညးလမးက အသး ျပ၍ မရငးသည အခကမားက သမႏင ျပန၍ အတည ျပေပးပါ။ တတဆတေနပါကလညး ထအခနက ေလးစားပါ။

• ေရ႕ေျပးလကတြ လမးညႊနမႈ အစအစဥတြင ပါဝငခၾက သ အမားစသည လကတြလမးညႊနရန ေဆြးေႏြးရာ တြင ပ၍ ထေရာကေစရနအတြက ဘာသာျပနက အသးျပခၾကပါသည။ ဘာသာျပန လအပပါက ေတာငး ဆရန တ႔ဆငးမေနပါႏင။ အခရာ အမးသမး အဖြ႔ႏင IWDA တ႔မကည ေပးပါလမမည။

• သငတ႔ ေဆြးေႏြးသည အခါတြင အဖြငေမးခြနးမား သ႔မဟတ အခကအလကက ထပေဖာထတသည

ေမးခြနးမးက ေမး၍ ျပနာရပတစခ အေၾကာငးက ပသေအာငလပပါ။

- ျဖစစဥရ႕ ဥပမာတစခေလာက ေျပာျပေပးပါလား။

- ဘာေတြျဖစခသလ တတကက ေျပာျပေပးပါလား။

- ဘယလ ရလဒေတြ ထြကေပၚလာသလ။

- သငဘယလ ကငတြယလကသလ။

- ဘယလ နညးန႔ ေျပလညသြားသလ။

- ဘယအခကေၾကာင အဆငေျပသြားတာလ။

- ဘယလလပရင ပေကာငးႏငမလ။

- အအေတြ႔အႀကကေန ဘာေတြ သငယရရခသလ။

- ေနာကတစခါဆ ဘယလမး ကြျပားစြာ လပေဆာင မယ ထငသလ။

• ဆကဆေရးက လမးေၾကာငးမနေပၚတြင ရေစၿပးအျခား ကယျပန႔သည အေၾကာငးအရာမားက ေဆြးေႏြးလာ ေအာင လပေပးႏငသည စကားအစအျဖစ အသးဝင ႏငေသာ အျခားအဖြငေမးခြနးမားမာ

- ဘယလေနလ။ ေနလ႔ေကာငးလား။

- ကၽြနမတ႔ ေနာကဆး ေတြ႔ၿပး/စကားေျပာၿပး ေနာက ပငး ဘာေတြ ထပျဖစေသးလ။

- သငဘာေတြ သငယေလလာခရသလ။

- သငမာ ဘာေတြ စးရမေနရတာ ရလ။

- အႀကဥာဏတစခအေနန႔ စဥးစားလ႔ရတာက

- ဒရလဒေတြ ရလာေအာင ဘယလအစအစဥေတြန႔ လပေဆာငမယ စဥးစားထားသလ။

အဆင (၄) ျပနလညသးသပ၍ ဆနးစစပါ။

• ဤလကတြလမးညႊနမႈ လပငနးအစအစဥမားအား သးသပျခငးက စလပေပးပါ။ သင၏ လကတြလမးျပမႈ က ခယသသည သင၏ လမးညႊနျပမႈ ပစႏင ပတသက ၍ သငအား တကရက ပြငပြငလငးလငး တ႔ျပနခက မား ေျပာရန အားနာေနႏငပါသည။ ထအခါ အခရာ အမးသမးအဖြ႔ထသ႔ တ႔ျပနခကမား ေျပာေစၿပး ထအဖြ႔မ တဆငသငထသ႔ မေဝေပးႏငေၾကာငးက အႀကေပးပါ။

• သင၏ လကတြလမးညႊနမႈက ခယသႏင သငသည ရညမနးခက လမးေၾကာငးမနေပၚတြင ရေနသလား ဆသညက ျပနလညစဥးစားသးသပပါ။ လအပပါက ရညမနးခကပနးတငမားအား ျပနလညျပငဆငရန အႀကေပးပါ။


• လကတြလမးညႊနရန ေတြ႔ဆေဆြးေႏြးမႈမားသည သင ရညမနးခကမားအတငး ျဖစပါသလားဆသညႏင ဤ ေတြ႔ဆေဆြးေႏြးမႈမားမ သငေလလာသငယရသည အခကမားက ျပနလညသးသပပါ။ သငထငျမငခက မားက သင၏ လကတြ လမးျပခယသႏင မေဝပါ။

• သငတ႔ ႏစဥးၾကား ေျပာဆဆကဆေရးတြင ဘာသာျပန သ ရရနလအပပါသလား ဆသညက အၿမမျပတ သးသပ စဥးစားေပးပါ။

အေရးအႀကးဆးအေနႏင ေပာရႊငစရာ လကတြလမးညႊန ျခငး အေတြ႔အႀကမား

အၿမတမး သတရေနရမည အခက - ေသေသခာခာ နားေထာငေပးပါ။- ကြျပားသည အခကမားက လကခေပးပါ။- သငတြင ျဖစေပၚလာသည ဝေရာဓစတမားႏင ယဆ

ခကမားက မမကယက သတျပမပါေစ။

vufwGJvrf;n¸efr_wGif qufqHa&;onf ta&;}uD;ygonf?

ေဒၚနနးမးသည ရမးျပညနယရ မနတၿမ႕နယ ကယစား ျပ ျပညသ႔လႊတေတာ ကယစားလယတစဥးျဖစၿပး ေရ႔ေျပး အစအစဥတြင ဗစတးရးယနး ပါလမတ လႊတေတာအမတ ျဖစသ Judith Graley ႏင တြဖကချခငးျဖစပါသည။ သတ႔၏ လကတြလမးညႊနရငးရခသည ထးျခားေသာ ဆကဆေရးအေၾကာငးက ေျပာျပထားပါသည။

“ႏငငေရးမာ တခါတေလကရငအား အေကာငးဆးပပးမႈဆတာ ကယကနားလညေပးႏင တသဆကလာပါတယ။ ေဒၚနနးမး အတြက တကယအစစအမန ႏငငေရးအေတြ႔အႀကရတ သလညးျဖစ၊ သမက စာနာေပးႏငသ တစေယာကအျဖစ ရေန ေပးၿပး ႏငငေရးႏင လမႈေရးက႑ေတြမာ ကညပပးေပးႏငသရဖ႔ တကယအေရးႀကးပါတယ။ ေဒၚနနးမးက နဂကတညးက တကကြတသ တစေယာက ျဖစတယ။ ကၽြနမကလ ပြငလငးတ သတစေယာကျဖစေတာ ကၽြနမတ႔ေတြ စကားေျပာတအခါ တစေယာကက တစေယာကနားလညႏငၾကတယ။ ၿပးေတာ အတတ ရယေမာခရတ အခနေတြလ ရတာေပါ။” ဟ Judith

Graley မ သတ႔၏ လကတြလမးညႊနမႈ ဆကဆေရးအေၾကာငး ေျပာျပပါသည။

ေဒၚနနးမးကလသတ႔ ႏစဥးၾကား ဆကဆေရးသည အလ အေလာက ျဖစသြားခေၾကာငး သေဘာတညခပါသည။ “ကၽြနမတ႔ ႏစေယာကလးက အမးသမးႏငငေရးသမားေတြလ ျဖစၾကေတာ တစေယာကန႔ တစေယာက ပြငလငးတ ဆကဆ ေရးရလာဖ႔၊ ယၾကညမႈ တညေဆာကဖ႔ သပအခနမယလကရ ပါဘး။ Judith ကလညး လငခြျခားမႈႀကးတ ပတဝနးကငမာ ရးကနေနရတာျဖစတအခါကေတာ ကၽြနမရ႕ အေျခအေနန႔ ဆငတပါတယ။ Judith က ကၽြနမေနာကကေနၿပး ပပးအားေပး ခပါတယ။ ကၽြနမတ႔ အမးသမးလႊတေတာ ကယစားလယေတြ အတြကအလ ေနာကကေန ရေနေပးၿပးပပးေပးႏငမယ သေတြ လပါတယ။ ကၽြနမလ တစခနကရင ကၽြနမက လအပမယ သအတြက လကတြလမးညႊနေပးႏငတသ ျဖစလာခင ပါတယ။” ဟ ေျပာျပခပါသည။

ေဒၚနနးမးႏင Judith Graley၊ ျမနမာ ၂၀၁၇ ခႏစ


TtpDtpOfta=umif; odvkdonfh ar;cGef;rsm;

ေမးခြနး။ လကတြလမးညႊနသႏင လကတြလမးညႊနမႈ ခယမညသမားက မညသ႔ ေရြးခယပါမညနညး။

ယခ အစအစဥတြင လပေပးမည လကတြလမးညႊနေပးသ (Mentors) အမားစသည ယခငေရ႕ေျပး အစအစဥတြငပါဝင ခဖးၾကသည သမားျဖစၿပး ထပမပါဝငရန စတအားထကသန ေနၾကပါသည။ Mentors မားသည ႏငငေရးပါတ အသးသး မ အေတြ႔အႀကရင လႊတေတာကယစားလယမား ျဖစၾက သလ ကား၊ မ တနးတညမေရးအတြက ခယခကထား လပ ေဆာငၾကသမားလညး ျဖစပါသည။ အနညးဆး တစႀကမခန႔လကတြလမးညႊနဖးသမား ျဖစၾကပါသည။

ျမနမာႏငငဖကမ လႊတေတာကယစားလယမားက လႊတေတာ ဖကမ တာဝနရသမားမ ေရြးခယေပးျခငးျဖစပါသည။ သတ႔ သည မတညသည ႏငငေရးပါတ၊ တငးရငးသားလမးစႏင ပထဝအေနအထားအမးမးမ လာၾကၿပး ကား၊မေရးရာအတြက ခယခကထား ေဆာငရြကလစတရသမား ျဖစၾက ပါသည။

ေမးခြနး။ ကၽြနမႏငတြ၍ လကတြလမးျပမႈ လပမညတြဖကက မညသ႔ ေရြးခယရမညနညး။

အစအစဥ၏ အစတြင ျမနမာႏငင၌ ျပလပသည ေတြ႔ဆပြ တြင အားလးလခငး ေတြ႔ဆခြင ရၾကမညျဖစပါသည။ ထအခါ တြင တစဥးခငးစ၏ အေတြ႔အႀကမား၊ စတဝငစားမႈမားက ေျပာခြငရၾကမညျဖစၿပး ဤအစအစဥအေပၚတြင မညသ႔ ေမာမနးထားသညက ေျပာျပခြငရၾကပါလမမည။

ထေနာက ျမနမာလႊတေတာကယစားလယမားမ သတ႔၏ မဝါဒေရးရာ စတဝငစားမႈ၊ ဥးစားေပးမႈအေပၚတြင အေျခတည ၍ သတ႔ တြဖကလသည သက ေရြးခယပါလမမည။

ေမးခြနး။ လကတြလမးညႊနမညသ/လမးညႊနမႈ ခယမညသ ႏင ဘယလ ဆကသြယလ႔ ရမလ။

လကတြလမးညႊနမႈ အစအစဥ၏ အစ၌ ျမနမာႏငငတြင ျပ လပမည အစအစဥတြင အားလးလခငး ေတြ႔ဆခြငရပါလမ မည။ ထေနာက အစအစဥ (၆) လခန႔ၾကာသည အခနတြင ျမနမာလႊတေတာကယစားလယမားသည ၾသစေၾတးလႏငင သ႔ ေလလာေရးခရးစဥ လာေရာကသည အခါတြင ဒတယ အႀကမေျမာကလခငး ေတြ႔ဆခြငရပါလမမည။

ဆကသြယမႈမားသည အမားအားျဖင တယလဖနး သ႔မဟတ အငတာနကမ တဆင ဥပမာ အးေမးလ၊ ေဖစဘြတ၊ မကေဆ ဂာ၊ Skype သ႔မဟတ အျခား တယလဖနးဆကသြယေရး Application မားျဖစသည (WhatsApp စသညတ႔မ တဆင) ဆကသြယႏငပါသည။ လအပသည ဆပါက ဆကသြယေျပာ ဆမႈမားႏင ေရးသားထားသညစာမားက ဘာသာျပနေပးပါ မည။ သငအတြက ဘာသာျပနေပးရန အကအည လအပ ပါက အခရာ အမးသမးအဖြ႔ သ႔မဟတ IWDA ထသ႔ ဆကသြယႏငပါသည။

ေမးခြနး။ လကတြလမးညႊနမညသ/လမးညႊနမႈ ခယမညသ ႏင ဘယႏစႀကမေလာက ဆကသြယသငပါသလ။

ထအခကသည ႏစဥးႏစဖက သေဘာတညခကရယၿပး လကတြလမးညႊနမႈဆငရာ သေဘာတညခကတြင ထည သြငးေရးဆြ ရမညျဖစပါသည။ ပမနအားျဖင ႏစပတတစႀကမ သ႔မဟတ တစ လတစႀကမျဖစႏငပါသည။ သငဆကသြယ ေဆြးေႏြးရန လအပသည ျပနာရပမား ေပၚေပါကလာပါက ဆကသြယႏငေၾကာငးက သေဘာတညခကထားရ ထားသင ပါသည။ ျမနမာႏငငႏင ၾသစေၾတးလႏငင ႏစႏငငၾကားတြင ရသည အခနကြာဟခကက သတျပရနသာလပါ သည။

ခတဆကေဆြးေႏြးမႈက ပမန ထနးသမးထားရန အေရးႀကး ေၾကာငးေရ႕ေျပးအစအစဥအား သးသပရာတြငေတြ႔ရခရပါသည။

ေမးခြနး။ ဆကသြယေဆြးေႏြးရရန အကအညလအပ လာပါက ဘယလလပေဆာငရပါမလ။

ဆကသြယမႈအမားစသည တယလဖနး သ႔မဟတ အငတာ နကမတဆင ဥပမာ အးေမးလ၊ ေဖစဘြတ၊ မကေဆဂာ၊ Skype သ႔မဟတ အျခား တယလဖနးဆကသြယေရး Application မားမတဆင ဆကသြယရမာျဖစပါသည။

ၾသစေၾတးလ လႊတေတာအမတမားသည ျမနမာစကား မေျပာႏငသညအတြက ဘာသာျပန လအပပါလမမည။ ထအတြက အခရာ အမးသမးအဖြ႔မ ကညေပးပါမည။

ေမးခြနး။ လကတြလမးညႊနမညသ/လမးညႊနမႈ ခယမည သႏင အဆကအသြယမျပတေစရန ဘယလလပရမလ။

လကတြေဆာငရြကမႈ အစပငးတြင ဘယသကစ၍ ဆကသြယ မည၊ မညသ႔ဆကသြယမည စသည အခကမားက ေဆြးေႏြး ၍ သေဘာတညမႈ ယထားရပါမည။ ထသေဘာတညခက အေသးစတက လကတြလမးညႊနမႈဆငရာ ႏစဥး သေဘာ တညခကတြင ထညသြငးထားရပါမည။

ေမးခြနး။ လကတြလမးညႊနမႈသည အလပမျဖစေနပါက ဘယလလပသငပါသလ။

လကတြလမးညႊနမႈအတြက ဆကဆေရးသည အသးဝင၊ အလပျဖစေနသလားဆသညက ႏစဖကစလးမ ပမနသးသပ ေနလင အကအညျဖစေစပါသည။ တစဥးႏင တစဥး မည သည အရာသည အလပျဖစၿပး မညသညအရာသည ပေကာငးရနလအပ ေနသညက အျပနအလန မတခကေပး အႀကျပႏငပါသည။

အခကအခႀကရ၍ ေျဖရငးရန လအပပါက အခရာအမးသမး အဖြ႔ သ႔မဟတ IWDA ထသ႔ အကအည ေတာငးႏငပါသည။ ထနညးျဖငလညး မေျပလညေသးပါက ေနာကထပ လကတြ လမးညႊန ေပးမညသ အသစက တြဖကေပးပါမည။


ေမးခြနး။ လကတြလမးညႊနမညသ/လမးညႊနမႈ ခယမည သကမဆကသြယလာပါက ဘယလလပရမလ။လကတြလမးညႊနမႈသည ႏစဖကဆကသြယရမည အလပ ျဖစၿပး တဖကမ မဆကသြယလာပါက တျခားတဖကမ စတင ဆကသြယေပးဖ႔လပါသည။ အေရးႀကးဆးအခကမာ အဆက အသြယ မျပတေစဖ႔ျဖစပါသည။ သေဘာတညထားသညအတငး ႏစဖကလးမ ဆကသြယမႈ မျပလပၾကပါက အခရာအမးသမးအဖြ႔ သ႔မဟတ IWDA ထ သ႔ ဆကသြယ၍ ျပနာက ေျဖရငးေပးရန အကအည ေတာငးႏငပါသည။

ေမးခြနး။ ကၽြနမတ႔ရ႕ လကတြလမးညႊနမႈ အတြက ဆက ဆေရးသည ဘယအခနတြင ရပတန႔သငပါသလ။

အစအစဥ၏ တရားဝင သတမတခနသည ၁၂ လ ျဖစၿပး ၁၂ လ ျပညၿပးသည အခနတြင ယခအစအစဥ၏ အကးသက ေရာကမႈမားက ျပနလညသးသပရန ပါဝငၾကသမား အားလး က ေမးျမနးမည ျဖစပါသည။ ထေနာက လကတြလမးညႊနသ ႏင လမးညႊနမႈခယသမားသည ၂၀၁၉ ေနာကပငးတြငလညး သးျခား အလြတသေဘာဆကလက၍ လမးညႊနမႈ လပသြား မလားဆသညက အတတကြ ဆးျဖတႏငပါသည။

vufwGJvrf;n¸efr_qkdif&m ESpfOD; oabmwlnDcsuf

လကတြလမးညႊနေပးမညသႏင လမးညႊနမႈခယသ ႏစဥးလး၏ တာဝနႏင အခနးက႑မား ရငးလငးသြားေစျခငးျဖင ၎တ႔ ႏစဥး၏ ေမာမနးခကမား ျပညမလာေစရန လကတြလမးညႊနမႈဆငရာ ႏစဥးသေဘာတညခကမ ကညေပးပါလမမည။ ဤသေဘာတညခကက အစအစဥ၏ အစပငးတြင ေရးသားရမညျဖစေသာလညး ဆကဆေရးႏင ယၾကညမႈမား တးပြားလာ သညႏငအမ ပမနျပနလညသးသပေနဖ႔လပါသည။

လကတြလမးညႊနမႈဆငရာ ႏစဥးသေဘာတညခကက ေအာကပါအတငး ေဖာျပထားပါသည။ သငတ႔ႏစဥး၏ လကတြ လမးညႊနမႈတစေလာက သေဘာတသတမတရမည အခနးက႑ႏင တာဝနမားအတြက မတတမးတငရနႏင ေဆြးေႏြးရန အေျခခေပးမညအရာအျဖစ အသးျပႏငပါသည။

ဤသေဘာတညခကၿပးလင သငတ႔၏ ေဆြးေႏြးမႈတြင အႀကဥာဏမား ထြကေပၚလာေစရန အကအညျဖစေစႏငမည သေဘာတညခက စနမနာတစခက ထညသြငးေပးထားပါသည။

ျမနမာအမးသမး လႊတေတာကယစားလယမားအတြက လကတြလမးညႊနသည အစအစဥ ႏစဥးသေဘာတ လကတြမႈ သေဘာတညခက ပစစာရြက။

ကြနမတ႔သည လမးညႊနမႈ မတဖကေဆာငရြကျခငးအတြက ေအာကေဖာျပပါ ရညမနးခကပနးတငမားက သေဘာတညခၾကပါသည။၁။၂။၃။

ကၽြနမတ႔ မညသ႔ အတတ လကတြလပေဆာငမညက သေဘာတညခပါသည။ ကၽြနမတ႔ ႏစဥးလးအတြက လကတြ ေဆာငရြကမႈသည အျပနအလန အကးျဖစေစႏငၿပး ေကနပမႈရေစႏငရနအတြက ေအာကပါအတငး သေဘာတည ပါသည။

၁။ ပမန ဆကသြယပါမည။ ကၽြနမတ႔ ပမနဆကသြယၾကမည အခနဇယားမာ ေအာကပါအတငး ျဖစပါသည။

ႀကမေရ - နညးလမး - စတငဆကသြယမညသ -


၂။ ကၽြနမတ႔၏ ဆကဆေရးတြင လ႔ဝကထနးသမးအပသညမားက လ႔ဝကထနးသမးထားပါမည။ ကၽြနမတ႔အတြက လ႔ဝကထနးသမးျခငးဆသညမာ -

၃။ လကတြလမးညႊနမႈအတြက ေဆာငရြကသည အခါတြင အေျခခစညးမဥးမားက ေလးစားလကနာပါမည။ ကၽြနမတ႔ သတမတထားသည အေျခခစညးမဥးမားမာ -

•

•

•

၄။ တစဥးႏငတစဥး အျပနအလနမတခကေပး အႀကျပေပးၿပး လပငနးစဥ၏ တးတကမႈက ေစာငၾကညေလလာ ပါမည။ ထသ႔ ေအာငျမငစြာလပႏငရန ေအာကပါနညးလမးမားျဖင လပေဆာငပါမည။

•

•

•

ကၽြနမတ႔သည အနမဆးသတမတခက (၁၂) လအတြငး ပမနဆကသြယသြားပါမည။ ထကာလ ကနဆးသည အခါ တြင ဤသေဘာတညခကႏင ကၽြနမတ႔၏ တးတကမႈမားက ျပနလညသးသပသြားပါမည။ ထေနာကတြငမ တရားဝင လကတြလမးညႊနမႈ အစအစဥ ၿပးဆးပါမည။ ကၽြနမတ႔ သည ႏစဥးသေဘာတ အလြတသေဘာ လကတြလမးညႊနမႈ က ဆကထနးသမးထားလပါက ဆကလကလပေဆာငရန အေျခခအခကမားက ညႇႏႈငးသြားပါမည။

ထ ၁၂ လ တာကာလအတြငး ကၽြနမတ႔ ႏစေယာကထမ တစေယာကသည ဤလကတြလမးညႊနမႈက ဆကလပ၍ အကးမျဖစဟ ယၾကညယဆပါက တစဥးႏငတစဥး ဆကသြယေျပာဆၿပး အခရာ အမးသမးအဖြ႔ သ႔မဟတ IWDA ထသ႔ အကအညေတာငးပါမည။

လကတြ လမးညႊနေပးသ၏ လကမတ ..............................

ေန႔စြ ............../........................./..................

လကတြလမးညႊနမႈအတြက ဆကသြယရန အခကအလက အျပညအစ -

....................................................................................

....................................................................................

လကတြလမးညႊနမႈ ခယသ၏ လကမတ ..............................

ေန႔စြ ............../........................./..................


....................................................................................

....................................................................................


ျမနမာအမးသမး လႊတေတာကယစားလယမား အတြကလကတြလမးညႊနသည အစအစဥႏစဥးသေဘာတ လကတြမႈ သေဘာတညခက စနမနာ

ကၽြနမတ႔သည လမးညႊနမႈ မတဖကေဆာငရြကျခငးအတြက ေအာကေဖာျပပါ ရညမနးခကပနးတငမားက သေဘာ တညခၾကပါသည။ ၁။ တစေယာကအေၾကာငး တစေယာကသရန ႀကးစားၿပး ေနာကကၽြနမတ႔ ႀကေတြ႔ႏငသည အခကအခမားႏင

ထအခကအလမားက မညသ႔ ေကာလႊားႏငမညအေၾကာငးက အေျဖရာသြားပါမည။၂။ ဥပမာ - မဝါဒတစခ သ႔မဟတ အစအစဥတစခအတြက လႊတေတာတြငးရ အျခားသမား၏ ပပးကညမႈ ရယႏင

မည နညးလမးမား သရေစရနအတြက ကၽြနမတ႔၏ လႊတေတာအတြငး အျခားသမားႏင ပးေပါငးေဆာငရြကသညအေတြ႔အႀကမားက မေဝသြားပါမည။

၃။ လာမည အေထြေထြေရြးေကာကပြအတြက ထေရာကမႈရသည မဆြယစညးရးေရး နညးဗဟာမား အထးသျဖင လမႈကြနယကက မညသ႔ အကးရရ အသးခႏငသညဆသည အေၾကာငးမားက တစေယာကဆမ တစေယာက သငယ ေလလာသြားပါမည။

၄။ မမ၏ မဆႏၵနယေျမႏင ခတဆကမႈ ပမအားေကာငးလာေစႏငမည လကေတြ႔ကေသာ နညးဗဟာမားက ေနရာ တက အသးခတတေစရန မေဝေပးသြားပါမည။

၅။ ႏငငေရးက႑ရ အမးသားမားႏင ပ၍ အကးရရ ခတဆကေဆာငရြကႏငမည လကေတြ႔ကေသာ နညးဗဟာ မားက အတတကြ ေဆြးေႏြးေဖာထတၾကပါမည။

ကၽြနမတ႔ မညသ႔ အတတ လကတြလပေဆာငမညက သေဘာတညခပါသည။ ကၽြနမတ႔ ႏစဥးလးအတြက လကတြ ေဆာငရြကမႈသည အျပနအလန အကးျဖစေစႏငၿပး ေကနပမႈရေစႏငရနအတြက ေအာကပါအတငး သေဘာတည ပါသည။

၁။ ပမနဆကသြယပါမည။ ကၽြနမတ႔ ပမနဆကသြယၾကမည အခနဇယားမာေအာကပါ အတငးျဖစပါသည။ • ႀကမေရ - တစလတစႀကမ (လတစလ၏ ပထမဆးရက)• နညးလမး - ေဖစဘြတ မကေဆဂာ ႏင WhatsApp မ ဖနးေခၚျခငး။• စတငဆကသြယမညသ - သေဘာတညထားသည အခနတြင လကတြလမးညႊနမႈ ခယသမ စတငဆကသြယ

ပါမည။

၂။ ကၽြနမတ႔၏ ဆကဆေရးတြင လ႔ဝကထနးသမးအပသညမားက လ႔ဝကထနးသမးထားပါမည။ ကၽြနမတ႔ အတြက လ႔ဝကထနးသမးျခငးဆသညမာ • အျခားသ တစစတစေယာကႏင သတငးအခကအလကမား မေဝလပါက မမေဝခင ကၽြနမတ႔ ႏစဥးၾကားတြင

သေဘာတညမႈ အရငရယပါမည။

၃။ လကတြလမးညႊနမႈအတြက ေဆာငရြကသည အခါတြင အေျခခစညးမဥးမားက ေလးစားလကနာပါမည။ ကၽြနမ တ႔ သတမတထားသည အေျခခစညးမဥးမားမာ • ကၽြနမတ႔သည အခငးခငး အျပနအလနေလးစားမႈျဖင ဆကဆၿပး ကၽြနမတ႔ ႏစဥးလးတြင မတညသည

အရညအခငးႏင အေတြ႔အႀကမားရသညအတြက ဤလကတြ လမးညႊနမႈတြင မေဝေပးႏငသမား ျဖစ ေၾကာငးက အသအမတျပပါသည။

• ဤလကတြလမးညႊနမႈ အစအစဥမ ႏစဥးလး သငယေလလာမညျဖစေၾကာငး အသအမတျပပါမည။• အထကတြင ေဖာျပသည အတငး ကၽြနမတ႔သည ပမနဆကသြယ ေဆြးေႏြးပါမည။ • သေဘာတညထားသည အခနမတငမ တရကအလတြင ထသေဘာတညထားသည အခနအတငး

ဆကသြယရန အဆငေျပႏငေၾကာငးက လကတြလမးညႊနမႈ ခယသမ အတညျပေပးရပါမည။ (ျမနမာႏငငႏင ၾသစေၾတးလႏငင၏ အခနကြာဟခကက ထညသြငးစဥးစားပါမည။)

• ကၽြနမတ႔ ႏစေယာကလးသည မမ၏ လကတြလမးညႊနမႈ အေတြ႔အႀကမားက မတတမးတငထားမည ဂာနယ မတတမးေရးသားထားပါမည။

• ေဆြးေႏြးေတြ႔ဆမႈတစခ အဆးသတခါနးတြင ေနာကတစႀကမတြင ေဆြးေႏြးတငပငမည ေခါငးစဥမားက သေဘာတညခကရယပါမည။


၄။ တစဥးႏငတစဥး အျပနအလန မတခကေပး အႀကျပေပးၿပး လပငနးစဥ၏ တးတကမႈက ေစာငၾကည ေလလာ ပါမည။ ထသ႔ ေအာငျမငစြာ လပႏငရန ေအာကပါနညးလမးမားျဖင လပေဆာငပါမည။• ေဆြးေႏြးမႈတစခ ၿပးဆးသညအခါတငး ကၽြနမတ႔ ရညမနးထားသည ေဆြးေႏြးခကမားအတငး ျဖစပါသလား

ဆသညက ေမးျမနးပါမည။ • ကၽြနမတ႔ ခမတခသည ရညမနးခကမား ျပညမရန တးတကလာမႈမား ရပါသလားဆသညက ပမန ေဆြးေႏြး

သြားပါမည။ • လကတြလမးညႊနမႈ၏ ရညမနးခကမား ျပညမေနပါသလားဆသညႏင (သ႔မဟတ) ထရညမနးခကမားက

ျပနလညသးသပရန လပါသလားဆသညက အခနကာလအလက အခငးခငး ျပနလနသးသပေမးျမနးသြား ပါမည။

• ကၽြနမတ႔၏ ဆကသြယေဆြးေႏြးမႈမားသည ထေရာကမႈရပါသလား သ႔မဟတ ထထကပေကာငးဖ႔ လေနပါ သလားဆသညတ႔က ပြငပြငလငးလငး ေျပာဆေဆြးေႏြးၾကပါမည။

ကၽြနမတ႔သည အနမဆးသတမတခက (၁၂) လအတြငး ပမနဆကသြယသြားပါမည။ ထကာလ ကနဆးသည အခါ တြင ဤသေဘာတညခကႏင ကၽြနမတ႔၏ တးတကမႈမားက ျပနလညသးသပသြားပါမည။ ထေနာကတြငမ တရားဝင လကတြလမးညႊနမႈ အစအစဥ ၿပးဆးပါမည။ ကၽြနမတ႔သည ႏစဥးသေဘာတ အလြတသေဘာ လကတြလမးညႊနမႈက ဆကထနးသမးထားလပါက ဆကလကလပေဆာငရန အေျခခအခကမားက ညႇႏႈငးသြားပါမည။

ထ ၁၂ လတာကာလအတြငး ကၽြနမတ႔ ႏစေယာကထမ တစေယာကသည ဤလကတြလမးညႊနမႈက ဆကလပ၍ အကးမျဖစဟ ယၾကညယဆပါက တစဥးႏငတစဥး ဆကသြယေျပာဆၿပး အခရာ အမးသမးအဖြ႔ သ႔မဟတ IWDA ထသ႔ အကအည ေတာငးပါမည။

လကတြ လမးညႊနေပးသ၏ လကမတ ..............................

ေန႔စြ ............../........................./..................


....................................................................................

....................................................................................

လကတြလမးညႊနမႈ ခယသ၏ လကမတ ..............................

ေန႔စြ ............../........................./..................


....................................................................................

....................................................................................

IWDA Head Office Level 1, 250 Queen StreetMelbourne VIC 30001300 661 [email protected] 19 242 959 685ACN 126 216 165

Akhaya Office No.8, Block72,Nawaday Garden City, Yangon-Pathein Road (no.5 Road), Hlaing Thar Yar Township, Yangon, Myanmarwww.akhaya.org

၂၀၁၉ ခႏစ ဇနန၀ါရလ

Documents

WOMEN SUPPORTING WOMEN · 1 ¡ vufwGJvrf;n¸efr_ vufpGJpmtkyf ¢ WOMEN SUPPORTING WOMEN MYANMAR WOMEN PARLIAMENTARIANS MENTORING PILOT PROGRAM MENTORING HANDBOOK 2017 “Effective