CAPITVLVMQVINTVM CAP.V

c rwn: serv rwm

is: I lius

t rum: ancill rwmta: Aemilia

- - :in hort , in v llacum M rcdj cum I li

-w;wihortts, in vflltscwmservts, cum ancillfr

rosa

t : hort pulcher -chra -chrum:hortus pulcher (m)rosa pulchm (/)lllium pulchrMm(«)

ews: Syraefoedus -a -um <- pulcher

hortus v lla

VILLA ET HORTVS

Ecce v llaet hortus I lil. I lius in magn v ll habitat. /Pater et m ter et tr s l beri in v ll habitant. I lius etAemilia tr s l ber s habent: du s f li s et nam f liam

— n n du s fili s.

In v ll mult servl habitant. Dominus e rum est I - 5

lius: is mult s serv s habet. Ancillae quoque multae inv ll habitant. Domina e rum est Aemilia: ea mult sancill s habet.

Iulius in v ll su habitat cum magn famili . Pater etm ter habitant cum M rc et Qu nt et I li . I lius et 10Aemilia in v ll habitant cum l beris et serv set ancill s.

V lla I li in magn hort est. In Itali sunt multae

v llae cum magn s hortls. In hort s sunt rosae et l lia.I lius mult s ros s et multa l lia in hort su habet.

Hortus I li pulcher est, quia in e sunt multae et pul- 15chrae rosae llliaque.

Aemilia femina pulchra est. Syra n n est femina pul­chra, neque pulcher est n sus eius, sed foedus est.

32

CARV

LTilMJ

Syra, quae bona ancilla est, n sum magnum et foedum20 habet. I lius est vir Aemiliae, feminae pulchrae. I lius

Aemiliam amat, quia ea pulchra et bona femina est.Aemilia I lium virum suum amat et cum e habitat.

Pater et m ter l ber s su s amant. I lius n n s lus, sed

cum Aemili et cum magn famili in v ll habitat.

25 In vlll sunt duo stia: stium magnum et stiumparvum. V lladuo stia et mult s fenestr s habet.

In v ll I li magnum trium est cum impluvi . Quidest in impluvi ? In e est aqua. In tri n llae fenestraesunt.

1. stium2. trium3. impluvium4. peristylum5. cubicula6. stium

stium et fenestra

trium

t : impluvid

33

CAP.V

peristylum

etiam = quoque: etiamperistylum = p. quoque

id : impluviwm

if (= e ;: servf

ca: cubicula

iiae: ancillac

c : Aemili

sine «- cum

Etiam peristylum magnum et pulchrum in v ll est. 30Teristylum' est voc bulum Graecum. In v ll sGraec s

et R m nls magna et pulchra peristyla sunt. Estne im­pluvium in peristyl ? Id n n in peristyl , sed in tri est. In peristyl parvus hortus est.

In v ll sunt multa cubicula. Qulntus in cubicul 35

parv dormit. Estne magnum cubiculum M rc ? Idquoque parvum est. I lius et Aemilia in cubicul magn dormiunt. Ubi dormiunt serv ? II quoque in cubicul sdormiunt. Suntne magna e rum cubicula? Ea n nmagna sunt, et mult serv in n cubicul dormiunt. 40Etiam ancillae multae in n cubicul dormiunt, nequecae magna cubicula habent. —

Aemilia in peristyl est. Estne s la? Aemilia s la n ncst: l ber cum e in peristyl adsunt. I lius abest. Ae­

milia sine vir su I li in v ll est. Ubi est I lius? In op- 45

pid luscul est sine Aemili , sed cum servls quattuon

34

// Aemilia cum M rc , Qu nt I li que in peristyl est.I lia ros s pulchr s in hort videt et ab Aemili disc ­dit. Iam ea cum Aemili n n est. Aemilia eam n n

50 videt. Puella in hort est.

Aemilia imperat: "M rce et Qu nte! I liam voc te!"M rcus et Qulntus I liam vocant: "I lia! Venl!" sed

I lia e s n n audit neque venit.I lia puer s vocat: "M rce et Qu nte! Ven te! HIc

55 multae rosae sunt."

Puer I liam audiunt, neque i ab Aemili disc dunt.Qu ntus: "Carpe ros s, I lia!"I lia ros s carpit et cum qu nque ros sex hort venit.

Iulia: "Vid , m ter! Vid te, pueri! Vid te ros s60 me s!" I lia laeta est, rosae eam d lectant.

Aemilia: "Ecce puella pulchra cum ros s pulchr s!"Verba Aemiliae I liam d lectant.

M rcus: "Rosae pulchrae sunt; puella sine rosls pul­chra n n est!" Verba M rc I liam n n d lectant!

65 Aemilia ( r ta): "Tac , puer improbe! I lia puellapulchra est — cum ros s et sine ros s."

CAP.V

>

I lia cumAemili est

• •—> I lia ab Aemili disc dit

t s: puerds

hortusI lia

I lia in hort est

I lia ex horto venit

I lia ros s carpit

35

CAP.V

its (= c s): pueru

e s: ros s

its: os s

t s: ancill s

t s: puer s

I lia: "Audlte, M rce et Qu nte!"M rcus: "M ter n n videt n sum tuum foedum!"

M rcus et Qulntus rident: "Hahahae!"I lia: "Aud , mamma: pueri etiam m rident!" 70I lia pl rat et cum Qn ros ab i sdisc dit.

Aemilia: "Tac te, pueri improb ! N sus I liae foedusn n est. Disc dite ex peristyl ! S mite c ter s ros s

e sque in aqu p nite!"Pueri c ter s quattuor ros s s munt et cum ils disc - 75

dunt.

Aemilia, quae iam s la est in peristyl , ancill s vocat:"D lia et Syra! Ven te!"

D lia et Syra ex tri veniunt. Aemilia e s interrogat:"Suntne pueri in tri ?" 80

D lia respondet: uIn tri sunt."Aemilia: "Quid agunt M rcus et Qu ntus?"D lia: "Puer aquam s munt ex impluvi ..."Syra: "...et ros s in aqu p nunt."Hlc domina et ancillae puer s audiunt ex tri : Qu n- 85

tus pl rat et M rcus r det.

Aemilia: "Quid iam agunt pueri? Age, D lia! disc deet interrog e s!" D lia ab Aemili et Syr disc dit.

Aemilia Syram interrogat: uUbi est D vus?"Syra respondet: uIn oppid est cum domin .w 90D lia ex tri venit et dominam vocat: "Ven > do­

mina! Ven !"

Aemilia: "Quid est, D lia?"

36

95

100

105

110

115

120

D lia: "Qu ntus est in impluvi !"Aemilia: "In impluvi ? Quid agit puer in impluvi ?"D lia: "Aquam pulsat et t vocat."

Aemilia: "Quid agit M rcus?"D lia: "Is r det, quia Qu ntus in aqu est!"Aemilia: " , puer improbus est M rcus! Agite! I ­

lium voc te, ancillae!"

Syra: "Sed dominus in oppid est."Aemilia: " , iam r rsus abest I lius!"D lia: "Age! Ven ,domina, et M rcum verber !"Quid agit domina? Domina Ir ta cum ancill sex peri­

styl disc dit.

GRAMMATICA LATINAAcc s t vus

[A] Mascullnum.I lius n n num f liwm,sed du s fili s habet'FTln/ro' est acc s t vus singul ris (vid cap. III). 'F li^s'

acc s t vus pl r lis est. Acc s t vus: singul ris -um (n min ­t vus -ws), pl r lis - s (n min t vus -t).[B] F min num.

I lius n n du s f li s, sed nam liam habet.^Filiam' est acc s t vus singul ris (vid cap. iii). 'Flli s'

acc s t vus pl r lis est. Acc s t vus: singul ris -am (n min ­tlvus -a), pl r lis ~ s (n min t vus -ae).[C] Neutrum.

V llan n num cubiculum, sed multa cubicuk habet.'Cubiculwm' acc s t vussingul ris est. 'Cubicuk' acc s t ­

vus pl r lis est. Acc s t vus: singul ris -um (= n min t vus),pl r lis -a (= n min t vus).

CARV

filium \i s

-um - s

ffliamfili s

-am - $

cubiculwmcubicula

~um -a

37

CAP.V

abl t vus (abl)

hort hortts

- - s

v lldvffl

- - s

oppid oppid

- - s

inexcumabsine

-o- -is

indic t vus (ind)

voc vocatvoc te vocam

[1]

[2]

[3]

[4]

sing.- -at

- -et

-e-it

-f-it

pl r.- te-ant

-ete-ent

-ite-unt

- te-iunt

Abl t vus[A] Mascul num.

In hort IQli . In hort s Italiae. 125^Hort *abl t vus singul ris est. 'Hortfs' abl tlvus pl r ­

lis est. Abl t vus: singul ris - y pl r lis -ts.[B] F min num.

In v ll I li . In v llfs R m nls.'V ll ' abl t vus singul ris est. 'V llts' abl t vus pl r lis est. 130

Abl t vus: singul ris ~ >pl r lis - s.[C] Neutrum.

In oppid^ Tuscul . In oppidts Graecls.'Oppid ' abl tlvus singul ris est. 'Oppidts* est abl t vus

pl r lis. Abl tlvus: singul ris - y pl r lis - s. 135In, exyaby cum, sine cum abl t v : in tri , in cubicults, ex

hort , ex Itali , ab Aemili , ab oppid , cum serv , cum Uber s,sine pec nia, sine ros s.

Imper t vus et indic t vusaD vum voc , serve!" Servus D vum vocaf."I liam voc ^, pueri!'* Puerl I liam vocawr.'Voc ' est imper t vus singul ris, Vocat' indic t vus singu­

l ris (vid cap. iv). 'Voc ^' imper tivus pl r lis est, 'vocanr'indic tlvus pl r lis. Imper t vus: singul ris -, pl r lis -te.Indic t vus: singul ris -t, pl r lis -nt.

Exempla:[1] - y - te; -at, -ant:Sal t dominum, serve!Servus dominum sal fctt.[2] - y - te; -et, -ent:Tac£, puer! Puer

140

145

Sal t te dominum, servl!Serv dominum s&l iant.

150

[3] -e, -ite; -ity -unt:Disc d^, serve!Servus disc dtt.[4] - , - te; -ity -iunt:Vem, I lia! I lia vemY.

Tac te, pueri! Pueri tacenr.

Disc df^ serv !Serv disc dwnr.

Ventte, pueri! Pueri veniunt.155

38

CAP.V

PENSVM AI lius et Aemilia in v ll-habit- cum l ber- et sery-. Dominusmult- serv- et mult- ancill- habet.

Aemilia in peristyl- est cum M rc- et Qulnt- et I li-. I liamult- ros- in hort- vid- et ab Aemili- disc d-. Iam Aemiliapuell- n n vid-, neque pueri eam vid-. Aemilia: "M rce etQu nte! Voc- I liam!" Pueri I li- voc-: "I lia! Ven-!" etI lia puer- voc-: "M rce et Qulnte, ven-!" I lia puer s n naud-, sed puer I li- aud-. I lia: "C r puer n n ven-?" I liaex hort- ven- cum v ros- pulchr-. I lia: "Vid- ros- me s,m ter! Vid-, pueri!" M rcus: "Rosae pulchrae sunt, puellasine ros- pulchra n n est!" I lia cum n- ros- disc d-. Puerlrid-. Aemilia: "Tac-, puer ! S m- ros- et disc d-!" Puer ros- s m- et disc d-; in tri- aqu- s m- ex impluvi- et ros­in aqu p n-.

PENSVM BI lius in magn . Aemilia cum — [: I li ] habitat. I liusAemiliam —, quia — [: Aemilia] bona et — femina est.

Aemilia in peristyl est — l ber s su s, sed — vir su .I lia — Aemili disc dit; iam puella in — est. I lia ros s —et — hort venit cum v —. Puella laeta est: rosae eam —.

Ubi est impluvium? — [: impluvium] est in —. In implu­vi — est. In tri n llae — sunt.

PENSVM CNum I lius s lus in v ll habitat?Quot f li s et quot f li shabent I lius et Aemilia?Ubi est impluvium?Ubi dormiunt serv ?Adestne I lius in peristyl cum Aemili ?Ubi est I lius?Estne Aemilia s la in peristyl ?Quid I lia agit in hort ?C r pueri I liam r dent?

Voc bulanava:v llahortusrosal liumn sus stiumfenestra triumimpluviumaquaperistylumcubiculumpulcherfoeduss lushabitatamatcarpitd lectatagitetiamcumsineabexeaide e i eaeeae se se rume rumi sabl t vus

39