t o p t r e n d s v o o r o n d e r n e m e r s

4

I n h o u d

Toptrends. voor jou, als ondernemer. 6

Toptrends – en waarom je er als ondernemer álles over wilt weten 9

deel 1 de wereld verandert, verander jij mee? 20

Interview met richard en Lieke Lamb 24

toptrend 1 digitale generatie en screenagers 27 De consument is online – altijd en overal

Interview met rené Boender en Jos Ahlers 39

toptrend 2 de realtime revolutie 43 Overal en altijd van alles op de hoogte

toptrend 3 de platformeconomie 57 Vraag en aanbod bij elkaar gebracht

Interview met Martijn Arets 61

deel 2 Innovatie, duurzaamheid, sociale vernieuwing 70

Interview met patrick van der pijl 74

toptrend 4 Groei door duurzame vernieuwing 79 Alle stappen helpen

Interview met patrick van Weerelt 83

toptrend 5 Robotisering 97 Er is altijd werk

Interview met Alexander Wijninga 106

Binnenwerk Toptrends.indd 4 31-08-17 11:09

5

toptrend 6 de opkomst van de digital Business nomad 111 Als er maar wifi is

Interview met esther Jacobs 121

deel 3 ondernemen in Society 3.0 124

Interview met ronald van den Hoff 130

toptrend 7 iPublish 135 Over de kracht van storytelling

Interview met Cor Hospes 139

toptrend 8 Blurring in business 149 Aandacht voor elkaar

Interview met Leen Zevenbergen 157

toptrend 9 Abonnementisering 161 De stap naar ‘as-a-service’

Interview met Céline doornink en Kristel Kuit 167

toptrend 10 Van internationaal naar hyperlokaal 171 Terug naar het vertrouwde

deel 4 doen 184

Trends toepassen. Zo doe je dat! 186 door Chantal Verweij – inspiratiebrigade.nl

nawoord 204 over de auteur 206 Bronnen 207

Binnenwerk Toptrends.indd 5 31-08-17 11:09

t o p t r e n d s v o o r o n d e r n e m e r s

6

Toptrends. Voor jou, als ondernemer.

Depraktijkvanhetondernemerschapisaanhetveranderen.Jeleesthetindekrant(oppapierofopjetablet),jehoorthetopderadio(ofalspodcast)enjeziethetoptelevisie(ofopFacebook).Alsondernemerdenkjeerongetwijfeldoverna.Jekijktwaterwaar-devolenbelangrijkis,enjezetopeenrijtjewatjezelfzoukunnenbijdragen.Endangajewatdóen.Diepraktischeinsteekiswatondernemersonderscheidtvanande-ren.Wijzienkansenenmogelijkheden.Wepraten,wisselenvangedachtenenpassenonshandelenaan.Wezijnmisschiengeenfull-timetrendwatchers,maarpassendetrendsweltoe.Hoehoudjehetoverzicht?Datisdaarbijvoorondernemersmis-schienweldebelangrijkstevraag.Hoehoudjekoers,waarwiljeheen,hoehoudjejemensen–jemedewerkers,jeklanten,jegezin–binnenboord?Trendszijnvaakabstractenalgemeen,delinkmetdepraktijkismeestalnietmeteenduidelijk.Goedreagerenoptrends,nadenkenoverjestrategieendeplekvanjebedrijfindesamenleving,datver-eistrustenfocus.Enjuistdiezijnindepraktijkvanalledagmeestalvertezoeken.

Ben jij ook nieuwsgierig naar wat de wereld allemaal te bieden heeft?

Binnenwerk Toptrends.indd 6 31-08-17 11:09

7

Ditboekhebikgeschrevenomjedaarbijtehelpen.Omtebeginnengeefikeenoverzichtvandebelangrijkstetrendswaarondernemersvandaagenmorgenmeetemakenkrijgen.Ikgeefbovendienaanhoejeeropkuntinspelenenwelkevragenjejezelfkuntstellenomdevertaalslagtemakennaarjeeigenbedrijf.Maarvooralwiliklatenzienhoeleukenspannenddienieuweont-wikkelingenzijn.Zebrengenuitdagingenmetzichmeeenerisstuurmanskunstnodigomermeeomtegaan.Maarisdatnuooknietwaaromweondernemerzijngeworden?Kom,latenwedietrendsgaantoepassen!Experimenteren,veranderenenvernieuwen.Zodatjijjezelfendemensenomjeheenkuntblijvenverrassenenopdiemaniereensteentjekuntbijdragenaandepositieveontwik-kelingenindemaatschappijendewereldomonsheen.Ondernemenindezetijdismooierdanooit.Ikhoopdatditboekjebehulpzaamistijdensjereis.Enwieweetkruisenindenabijetoekomstonzewegen,bijeenlezing,eennetwerkbijeenkomstofopsocialmedia,enkunnenwehieroverpersoonlijkvangedachtenwisselen.Watbetekenendezetrendsvoorjouwbedrijf?Hoepasjijzetoe?Wathebjijgedaanmetdeideeënuitditboek?Ikkijkernaaruit!WillemOverbosch

@Willemoverbosch#Toptrendsvoorondernemerswww.willemoverbosch.nl

Binnenwerk Toptrends.indd 7 31-08-17 11:09

t o p t r e n d s v o o r o n d e r n e m e r s

8

‘You’re thinking about where we are instead of where we’re heading’ President Frank Underwood in House of Cards

Binnenwerk Toptrends.indd 8 31-08-17 11:09

t o p t r e n d s – e n w a a r o m j e e r a l s o n d e r n e m e r á l l e s o v e r w i lt w e t e n

9

Toptrends – en waarom je er als ondernemer álles over wilt weten

Hoeblijfjealsondernemerjezelf,terwijljejetochontwikkelt?Welkekansenenuitdagingenliggener?Envooral:waaromishetleuk?Ditboekisbedoeldalsinspiratiebron.Misschienzijnerondernemersdietrendsalsbedreigingzien,maarwiedaaroverwillezenmoettochechtineenanderboekzijn.Technologischeontwikkelingengaannuzosneldathetnauwelijksvaltbijtehouden.Neemvirtualreality(VR).WaarschijnlijkdenkjedaarbijmeteenaanzeerprijzigeVR-brillenvoorgeavanceerdegames.Maarin2015presenteerdeGoogletijdenshaarjaarlijkseeventeenkartonnen‘doe-het-zelf’VR-bril,metdaarbijeengratisappendeont-werptekeningenenwerkbeschrijving.Iedereendiewilde,kondebrilvoortaanzelfmakenofvoordemarktproduceren.DaarmeemaakteGooglevirtualrealityinéénklapbereikbaarvoordemassa.Inmiddelskunjezo’nkartonnenbrilkopenvoornoggeen5euro.Opendeapp,plaatsjeeigenmobieletelefoonindeVR-brilenoff you go.DeeerstekeerdatikeenpaarVR-brilleninhuishaalde,warenmijnkinderenwildvanenthousiasmeenzelfvielikookbijnavanmijnstoel.Jestaptéchteenanderewereldbinnen.ViaGoogleMapskunjedoorBarcelonaslenteren.EenbezoekbrengenaanhetRijksmu-seum.Eentochtmakendoordejungle.Hetkanallemaal,gewoonvanafdebank,voorminderdan10euro.(overdeGoogleVR-bril:vr.google.com)

Binnenwerk Toptrends.indd 9 31-08-17 11:09

t o p t r e n d s v o o r o n d e r n e m e r s

10

Als er iets is waar een echte ondernemer zich druk over zou moeten maken, is het over de ontwikkelingen in de markt. En als je die een beetje goed kunt voorspellen, dan heeft je bedrijf een zonnige toekomst. En als je je een klein beetje verdiept in de toekomstige markt van jouw bedrijf, lig je over het algemeen net een stapje voor op je concurrenten. [...] Elke onderneming, groot of klein, zal het beter doen als er slim gebruik wordt gemaakt van de veranderingen in de markt. [...] Trends (her)kennen is geweldig! Tijdens dertig jaar ondernemen heb ik elke week een paar uur besteed aan trends, aan kansen voor bestaande en nieuwe business. Er is zo ontzettend veel te doen in de wereld – als je tenminste de trends wilt zien – dat je daar als ondernemer gewoon slapeloze nachten van zou krijgen. Wow!’Leen Zevenbergen, CEO Solarus en oprichter B-Corp Europe

Alsondernemerbeweegjejeineenwereldwaarinallescontinuver-andert.Veelvandieveranderingenzijnnietmeteenzichtbaar.Hetlastigeisdatonsbewustzijnkleineveranderingennauwelijksregis-treert,maargelukkigzijnerwelmanierenomzezichtbaartemaken.Jehebtmisschiennietelkedagindegatenhoeeenplantgroeit,maaropeentime-lapsevideoziejedebewegingversneldenismeteenduidelijkhoedenatuuruitbarstindelente,ofhoedonder-wolkenzichvormenbovendeGrandCanyon.Ikzougraagzo’ntime-lapsezienvoorNederlandendanvooralvoorhetondernemersklimaat.Kijkalleenalnaardeafgelopentienjaar.Facebookwerdgelanceerdinfebruari2004,YouTubeinfebruari2005,Twitterwerdgeïntroduceerdinjuli2006enInstagraminokto-ber2010.Computerswerdensneller,systemenkunnengekoppeldworden,dearbeidsmarktliberaliseerde.Hetnieuwstefenomeenheetblock chain technology.Ikdenkdathetovereenpaarjaarvolledigingeburgerdis,maarvooralsnogishetnetzolastiguitteleggenalsdemobieletelefoonwasin1998.DenkaandatberoemdeYouTu-be-filmpjewaarinmensenvolhieldendatzezo’ntelefoonéchtnietnodighadden.Wantzehaddentochaleengewonetelefoon?‘Hetlijktmehelemaalnietleukomaltijdbereikbaartezijn!’Datkunjejenunietmeervoorstellen,maarzogaatheteigenlijkmeestal.Groteontwikkelingenbeginnenbijnaongemerkt,maarze

Binnenwerk Toptrends.indd 10 31-08-17 11:09

t o p t r e n d s – e n w a a r o m j e e r a l s o n d e r n e m e r á l l e s o v e r w i lt w e t e n

11

zijnweldegelijkvaninvloedopjebedrijf,jegezinendemanierwaaropjeaanhetondernemenbent.Detrendswaarwenumid-deninzitten,hebbengevolgenvoorjeklantenkring(waarisjevasteklant?),maarookvoordemanierwaaropjeleidinggeeftaanjongewerknemersdieopgegroeidzijnmetschermenenvoorwieinternetnetzovanzelfsprekendisalswateruitdekraan.Zehebbenookgevol-genvoorhoejemetjeconcurrentieomgaat.Plotselingziejedatjeomgevingveranderdisenvoeljejegedwon-generietsmeetedoen.

Trends zijn geen luchtfietserij, het gaat om aantoonbaar gedrag. En jij kunt erop inspelen

Trends, nader beschouwdZoalsgezegd,eentrendisietsalgemeensenabstracts.Maartrendszijnookweergeenhocuspocus.Hetzijnnietsmeerofminderdanwaarneembaregedragingenofovertuigingen.Datziejeaandetop-trendsvoorondernemersdieinditboekvoorbijkomen.Jeziettrendsteruginwatmensenkopen,waaraanzetijdengeldbestedenenwaaroverzehetmetelkaarhebben(enmetwelkewoorden).Trendszijngeenluchtfietserij,hetgaatomaantoonbaargedrag.Enjijkunteropinspelen.

Trendszijnvoorondernemerseenonuitputtelijkebronvaninspiratie.Erzijnnamelijktelkensweernieuwetrends,opmaatschappelijk,markt-ofproductniveau.Bijproducttrendsisdeveranderingvaaksnelenopvallend:opeensis‘iedereen’indebanvanbijvoorbeeldbiermeteenlaagalcoholper-centageofverpakkingendieomtetoverenzijninkartonnenVR-bril-len.Bijmarkttrendsgaathetietslangzamer,maarziejedoorverschil-lendeimpulsenindeloopdertijdeenherkenbareverandering.Zoiser–eennogsteedsgroeiende–aandachtvoordeverkoopvanregio-producteninmaaltijdboxenenwordensteedsmeerproductenalsdienstofindevormvaneenabonnementaangeboden(vanscheer-

Binnenwerk Toptrends.indd 11 31-08-17 11:09

t o p t r e n d s v o o r o n d e r n e m e r s

12

mesjesenmaandverbandtotTesla’s).Maardaarovermeerinhoofd-stuk13en14.

Trendwatcherszijnvoorveel(grotere)bedrijveneenbelangrijkerich-tinggever.Zijhebbenerimmershunwerkvangemaaktomiederedag‘naarbuiten’en‘naarvoren’tekijken.Zehebbenmethodenomtrendsignalenoptevangen,teherkennenentegroepereneneennieuwetrendtebenoemen.Doordietrainingenervaringzijnzegoedinstaatgerichtetrend-adviezentegeven.Jekuntmetredelijkezekerheidzeggendatdewaarnemingvandetrendwatchergoedbeoordeeldenonderbouwdis.Aandeanderekant,trendwatchershebbengeenglazenbol.

Hetgoedenieuws:iedereendieregelmatigdekrantleestofdejuistesitesennieuwsbrievenbekijkt,kantrendswaarnemen.Nogmooierishetalsjezeopeenpresenteerblaadjekrijgtaangereikt,zoalsikvoorjoualslezerdoemetditboek.Ikpresenteerjeertien.Bijiederetrendlaatikpraktischevoorbeeldenzienvanhoeondernemersenorgani-satiesernualmeebezigzijn.Maarhetlaatstewatikwilisdatjeditboek–alshetuitis–terzijdelegtendenkt:‘Goh,interessant!Ennuweerovertotdeordevandedag…’Datzoujammerzijn!

Nee,ditboekisbedoeldomzelfaandeslagtegaan.Omdetrendsdieikjevoorleg(endiejemogelijkallangkent)ookdaadwerkelijktoetepassenopjeeigenbedrijf,productofdienst.Endaaromkaniknietandersdanje‘voorstellen’aanChantalVerweij,trendtoepasserbijdeInspiratiebrigade(datishaarbedrijf).Zijkomtindeel4aanhetwoord.Ikkwamhaartegentoenzeenkelejarengeledenmethaarcompagnonhetcommunicatiebureau7causeshadgevestigdineenhightechverbouwdeAmerikaanseschoolbus.Zewarenwerknoma-denavantlalettre.Zehadden,methungrootrijbewijsopzakeneenkantooropwielen,devrijheidomoveralkantoortehouden.HetideesprakmijzoaandatikvoormijnbedrijfMKBServicedeskhetmobielekantooruiteindelijkoverkocht.ChantalheeftinmiddelsmetdeInspiratiebrigadehetTrendcanvasontwikkeld.Leesdaaroverindeel4!

Binnenwerk Toptrends.indd 12 31-08-17 11:09

t o p t r e n d s – e n w a a r o m j e e r a l s o n d e r n e m e r á l l e s o v e r w i lt w e t e n

13

Waar liggen voor jou de kansen? Dekernvanmijnverhaalzithemindepraktischetoepasbaarheid.Ikwildemarkttrendsvertalennaarinstrumentenwaarjijietsmeekunt,alsondernemer.Dedraaivanvoorbeeldennaar:watbetekenthetvoorjou?Watzijndeinstrumentenomhetvoorjouwbedrijfpraktischtevertalen?

Ik wil in dit boek de toptrends vertalen naar instrumenten waar jij iets mee kunt, als ondernemer. De ingrediënten? Spelen. Klooien. Uitproberen. Leren. Maar vooral: durf!

Maarhetbelangrijksteis:durf!Inspelenoptrendsiseigenlijkheeleenvoudig.Probeerhet.Merkjedathetnietwerktvoorjouenjebedrijf,danstopjeermee.Jehebthetgeprobeerdenjekunterovermeepraten.Werkthetwel,gadandooropdeingeslagenweg.Jebesluitalsondernemeruiteindelijkaltijdzelfofenhoejeinspeeltopeentrend.Hetbelangrijksteisdestaptezettenvan‘horenzeggen’naar‘gedaan’.Destapvanstilstandnaarbeweging.Endatisaltijdvooruit-gang.

hoe zit dit boek in elkaar?TopTrends voor Ondernemersbestaatuitvierdelen.Indeeerstedriebeschrijfiksteedseenbelangrijkeontwikkeling,metdaarbinnendedrieofvierbelangrijkstetoptrends.Bijelketoptrendbehandelikdemogelijkeimpactopjouwbedrijfengeefikpraktischevoorbeeldenentipsomdetrends‘toetepassen’.Daarbijkomennietalleenexpertsaanhetwoord,maarookondernemersdieeenmanierhebbengevondenomopeencreatievemanieropeentrendintespelen.

Binnenwerk Toptrends.indd 13 31-08-17 11:09

t o p t r e n d s v o o r o n d e r n e m e r s

14

deel 1: de wereld verandert, verander jij mee?Indeel1gaathetoverdeachtergronden.Hiervindjehetantwoordopdevraagwaaromjejeeigenlijkietsaanzouwillentrekkenvantrends.Ikkijkvooralnaargrote,wereldwijdeontwikkelingen.Veran-deringenwaarjenietomheenkunt.Erkomennieuwegeneratiesaan–deMillennials/GeneratieYenGeneratieZ,jongerendiezijnopge-groeidmetinternetenwifi.Hetzijnnieuweklanten,dienieuweeisenstellen.Enerkomtnogmeerbij.Teneerste:doortechnologi-scheontwikkelingenishetmogelijkomdieklantenophunwenkentebedienen.Tentweede:digitaleplatformen,zoalsAirbnbenUber,gooiencompletesectorenoverhoop.Deskundigendieinditeerstedeelaanhetwoordkomen,zijnondermeertrendwatchersLiekeenRichardLamb,overderolvanonderne-meninde‘flexconomy’,RenéBoenderenJosAhlers,diealleswetenoverMillennialsendeGeneratieZ,enMartijnArets,dieallesweetvandeplatformeconomie.Dezegeneratieswordenvaakvooropper-vlakkigversleten,maarzekunnengoudzijnvoorjouwbedrijf,alsjenaarzeluistertensnaptwatzebeweegt.deel 2: Innovatie, duurzaamheid, sociale vernieuwing Indeel2,oversocialeinnovatieenduurzaamheid,probeerikaantegevenhoejedievernieuwingaankuntpakken.Alsjemetjebedrijfwiltgroeienenmetjetijdmeewiltgaan,opwatvoormanierdoejedatdan?Duurzaamheidensocialerechtvaardigheid,deontwikke-lingsdoelenvandeVerenigdeNaties,zuljesowiesoinjeplannenmeewillennemen.Maarhethelptookalsjemeerweetover‘nieuwe’werknemerszoalsdedigital nomads,dienietmeeraantijdenplaatsgebondenzijn–nogevenlosvandevoordelenvoorjóualsjenietmeeraaneenvastewerkplekgebondenbent.Enverder:gajegebruikmakenvandemogelijkhedendierobotsbieden,enhoedan?InditdeelkomtonderanderenPatrickvanWeereltaanhetwoord,diezichnamensdeVerenigdeNatiesbezighoudtmetdenieuwedoelstellingenvoorduurzameontwikkeling.Jeleestoverdespan-nendeontwikkelingenrondrobotica.PatrickvanderPijlverteltoverdekernvaardighedendienodigzijnomeenbeterebusinessteont-werpenenEstherJacobsneemtjemeeopreisalseenDigitalNomad.

Binnenwerk Toptrends.indd 14 31-08-17 11:09

t o p t r e n d s – e n w a a r o m j e e r a l s o n d e r n e m e r á l l e s o v e r w i lt w e t e n

15

deel 3: ondernemen in society 3.0Indeel3komtdevraagaandeordewatjealsondernemerconcreetkuntdoenomjebedrijftelatengroeienindezesnelveranderendetijd.Watzijndemogelijkheden,hoedoenanderenhetenwelkelessenkunjelerenvannieuwkomers?Erliggengenoegkansen!Ondermeerdoorhetverhaalvanjouwbedrijftevertellenopver-schillendeplatformen.Maarookdoordevastebegrenzingvanjedienstofassortimentlostelatenendoorjemarketinghyperlokaalteorganiseren.Trendwatcher(enoprichtervanSeats2Meet)RonaldvandenHofflegthieruitwaaromelkklantcontacteen‘momentvandewaarheid’isenCorHospes,auteurvandeContentbijbel,geeftprak-tischetipsoverhoejekuntlerendenkenendoenalseenuitgever.Wantjouwverhaal,daargaathetom.deel 4: doen: de InspiratiebrigadeDeel4is–zoalseerdergezegd–hetmeestpraktischegedeeltevanditboek.Hetbevatallenodigegereedschappenomjouwbedrijfnietalleenbovenwatertehouden,maarooknieuweimpulsentegeven.HiermaakikmeteendiepebuiginghetpodiumvrijvoorChantalVerweij.ZijbegeleidtbedrijvenbijdepraktischeuitvoeringvanideeënendoetdataandehandvanhetTrendcanvas:eenoverzichte-lijkestap-voor-staphandleidingomdenieuwekansenvooreenbedrijftebenutten.InTrends toepassenverteltChantalhoejedatdoetenwatjedaarvoornodighebt.

Chantal Verweij introduceerde een nieuw begrip: trendtoepasser. Hoe word jij als ondernemer een trendtoepasser?

Eerst nog even dit Inspelenoptrendsheeftaltijdkeerzijdenenpraktischebezwaren.Meteenbeetjefantasieziejetwintigberenopdeweg.Opdieberengaiknietaltediepin.Erzijnimmersaltijdredenenomdehakkeninhetzandtezetten.Mensendielangsdekantstaantemopperendathetallemaaltochnikswordtmetdiemoderneontwikkelingen,daar

Binnenwerk Toptrends.indd 15 31-08-17 11:09

t o p t r e n d s v o o r o n d e r n e m e r s

16

kunjedegrachtenmeedempen.Ikbennietvande‘jamaar’-school.Ikbenervoorjou,deondernemerdienietalleenkeihardwerkt,maarookmetoptimismenaardetoekomstkijkt.Alswegeluisterdhaddennaarde‘jamaar’-zeggers,zatenwenogsteedsineenmoerasmeteenberenvelomonzeschoudersvuurtemakenmettweenattehoutjes.Mijndoelisnujuistomjeteenthousiasmeren.Berenopdewegver-dwijnenvaakalsjedichterbijkomt.Hetallerleukstevandewereldwaarinwenuzijnbeland,isdatjedingenmágproberen.Jemagspelenenexperimenteren,zonderdatjeereerstdureconsultancy-bureausvoormoetinhuren.JekuntmorgenbeginnenjeverhaaltevertellenopFacebook.Jekuntvanavondbekijkenhoejejedienstalsabonnementzoukunnenaanbieden.Hetmooieisook:hoemeerjevertrouwdbentmetdezetrends,hoemeerjehetomjeheenechtzietgebeuren:devervagingvangrenzentussenhorecaendetailhandelendeopkomstvanrobotsenvannieuwegeneratiesdiemethunenthousiasmeietswaardevolswillenbijdragenaandewereld.Aldieontwikkelingenzijneenuitdagingeneenkans,datismijnovertuiging.Ikhebdeafgelopenjareningesprekkenmetonderne-mersgezienhoewaanzinnigleukhetisommeertelerenoverdietrends,entekijkenwatzevoorjouwbedrijfkunnenbetekenen.Jeleertervan,jeontwikkeltje,jegaatmeemetjetijdénjemaaktalshetgoedisnogmeerwinstook.Datisondernemen.

Uiteindelijkishetmijndoelomjoualsondernemerdekennisengereedschappenaantereikenomdebelangrijkstetrends‘toetepassen’binnenjouwbedrijf.Ikwensjedaarbijsucces,maarvooralookveelplezier!Enalsweelkaartegenkomenisdátwaaropikwilproosten.Opeenspannende,leerzameenhoedanookbijzonderereis!

Binnenwerk Toptrends.indd 16 31-08-17 11:09

t o p t r e n d s – e n w a a r o m j e e r a l s o n d e r n e m e r á l l e s o v e r w i lt w e t e n

17

de middenmoot geeft de doorslagWie of wat bepaalt of een trend doorzet? Psycholoog en auteur Tom Knies-meijer stelt in zijn boek Seizoenen van de tijdgeest dat de maatschappij bestaat uit 20% voorlopers, 50% middenmoot en 30% achterblijvers. De voor-lopers pikken nieuwe ontwikkelingen snel op en zetten veranderingen in gang. Maar het gaat erom of die nieuwe ontwikkelingen worden overgeno-men door de middenmoot. Zo ja, dan is er een beweging vooruit en zet een verandering door.Maar er is ook een tegengestelde golfbeweging. Daarbij hebben juist de achterblijvers, die veranderingen remmen of tegenhouden, meer invloed op de middenmoot en is er minder maatschappelijk draagvlak voor verande-ring. Tom Kniesmeijer voorspelt dat we tot pakweg 2020 in een positieve tijdgeest leven. Er is aandacht voor wat er allemaal mogelijk is, in plaats van voor wat er allemaal moet of niet kan. Positieve ontwikkelingen die de voorlopers inzetten, neemt de middenmoot snel over.

de seizoenen van de tijdgeest bron: tom kniesmeijer

Tijdgeest: volg de golven

OPEN

Aand

acht

voor

wat

kan

TIJD

GESL

OTEN

Aand

acht

voor

wat

moe

t

1970 1980 1990 2000 2010

Binnenwerk Toptrends.indd 17 31-08-17 11:09

t o p t r e n d s v o o r o n d e r n e m e r s

18

ondernemen doe je nooit alleenTrendshebbengevolgenvoorjebedrijf,maarookvoorjedirecteomgeving.Jestaateralsondernemermiddenin.Datgeldtookvoormijenmijngezin.Samenwerkenweopkantoorénaandekeukenta-fel.Alsikindeautoopeenvanmijnvierkinderenwacht,mailiknogevenmetdezaak.Inmijnbedrijfzieikdagelijkshoeandersnieuwegeneratiesomgaanmetdeconsumptievaninformatieenmedia.Ikzieookdatikdaaropmoetinspelen,wilmijnbedrijfoverleven.Afentoeduizelthetme.Maarvaakdenkikook:watmooi.Watveranderterveel,watkánerveelenwatzijnerveelkansen.

Ondernemen in NederlandNederland telt ruim 1,7 miljoen actieve ondernemers, bijna een verdubbeling ten opzichte van 2005. De groei is deels te verklaren doordat pakweg 400.000 ondernemers die minder dan 15 uur per week in hun bedrijf werken, meegeteld zijn.

groei ondernemerschap in nederland

Daarnaast zijn er ruim 1 miljoen zzp’ers (zelfstandigen zonder personeel). Het fenomeen van de zelfstandige professional, de vakman of -vrouw die onderneemt vanuit een beroep, heeft de afgelopen jaren een enorme vlucht genomen. Dan blijven er zo’n 300.000 ondernemers over met personeel, het merendeel met minder dan tien werknemers.

1.950.000

1.850.000

1.750.000

1.650.000

1.550.000

1.450.000

1.350.0002009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Binnenwerk Toptrends.indd 18 31-08-17 11:09

t o p t r e n d s – e n w a a r o m j e e r a l s o n d e r n e m e r á l l e s o v e r w i lt w e t e n

19

Die 300.000 ondernemers en hun medewerkers vormen samen 50% van de beroepsbevolking. Ruim 4 miljoen mensen werken voor een MKB-bedrijf. Stel dat die ondernemers allemaal twee mensen extra zouden kunnen aannemen. Ruim een half miljoen banen. Er zou geen ongewenste werk-loosheid meer zijn. Wat een impact!

mKB in beeld

Binnenwerk Toptrends.indd 19 31-08-17 11:09

t o p t r e n d s v o o r o n d e r n e m e r s

20

d E E l 1

de wereld verandert, verander jij mee?

‘The Stone Age didn’t end because they ran out of stones. It ended because they discovered more efficient ways of producing tools to hunt for food’Robert J.F. Kennedy jr

Binnenwerk Toptrends.indd 20 31-08-17 11:09

d e e l i – d e w e r e l d v e r a n d e r t, v e r a n d e r j i j m e e ?

21

“WEndBAARhEId En flExIBIlITEIT ZIjn ESSEnTIEEl. En BlIjf oPTIMISTISch!”

Waarom zou je je bedrijf willen veranderen en

verder ontwikkelen? omdat je klant is veranderd.

de klant (zeker de jonge generatie) is digitaal en

verwacht dat informatie wordt aangeboden op

een scherm. de klant verwacht bovendien dat

alles hier en nu beschikbaar is. Het zijn uitdagin-

gen, maar het biedt ook kansen.

Grenzen vervagen. Vast werk wordt flex. Klanten

verspreiden zich over social media. Hoe zorg je

ervoor dat je bedrijf floreert, in een wereld die zo

snel verandert?

Binnenwerk Toptrends.indd 21 31-08-17 11:09

t o p t r e n d s v o o r o n d e r n e m e r s

22

Hetverdwijnenvanvastegrenzen,daarovergaathetinditeerstedeelvanTopTrends.Alsjeeroplet,ziejehetoveralomjeheengebeuren.Vastemedewer-kerswordenzzp’ers.Klantenkomennietmeerpersoonlijklangsinjewinkel,maarzoekenonlinenaarhetgoedkoopsteenbesteproduct,datzehetliefstviaeenplatformafnemen.Doelgroepen?Vroegerdachtjedanintermenvanbrancheofleeftijd.Maarwaarzitjedoel-groeptegenwoordig?OpFacebook?Twitter?OftochopInstagram?Nietsligtmeervast,endieontwikkelingzaldekomendejarenalleenmaardoorzetten.Datheeftenormegevolgenvoordemaatschappijendeomgevingwaarinwijwonen,werkenenonzekinderenopvoe-den.Kinderendietrouwenshorenbijeennieuwegeneratie,voorwieinternetnetzovanzelfsprekendisalswateruitdekraan.Watdatvoorjoualsondernemerbetekent,merkjewaarschijnlijkalelkedag.Sluitingstijd?Eenwebshopis24uurperdagopen.Jedoel-groep?Diezitoveralennergens,maarvooralachtereenscherm.Adverteren?Vroegerzettejeeenadvertentieindeplaatselijkekrant,nukunjejeklantgerichtbenaderenalsdietijdenshetwachtenopeenafspraakevenopFacebookzit.Maarwieísdieklanteigenlijk?Watverwachtendenieuwegenera-ties,dieookjouwnieuweklantenzijn?Hoebenaderjeze?Gouden kansen voor ondernemersInditeerstedeelvanTopTrendsgaathetvooraloverdevraagwaaromjejebedrijfwiltveranderenenwaaromjejealsondernemerverderwiltontwikkelen.Internetisoveral,jeklantisoveralennergens,enerkomenjonge,veeleisendegeneratiesaandiedekomendejarendevraagnaarjedienstofproductgaanbepalen.Voorjoualsondernemerishetzaakjeflexibeloptestellenensnelintespelenopnieuweont-wikkelingen.Tevernieuwenalshetnodigis.Snelteschakelen.Goedintespelenopnieuwespelersindemarkt…Hetiseenuitdaging.Maarikwiljevooralooklatenziendathetkansenbiedt.Jongerenzijnnieuwsgierigenalsjezeweettebereikenenteraken,zullenzejehelpenjebedrijfgrotertemaken.Derealtimeeconomiezorgtvoortransparantie.Enviaplatformenkunjealsondernemerookeennieuwemarktaanboren.

Binnenwerk Toptrends.indd 22 31-08-17 11:09

23

d e e l i – d e w e r e l d v e r a n d e r t, v e r a n d e r j i j m e e ?

Goudenkansenvoordeondernemerdiezichflexibelopsteltensnelopnieuweontwikkelingenleertintespelen.Watkrijgjeervoorterug?Inelkgevalmeertransparantieinjebedrijfsvoering.Enalsgrenzenvervagen,zuljeookmerkendatjenietmeerinjeeentjeopeeneilandzit.Jewerktsamenmetjeklantenenmetandereonder-nemers.Daarkunnenmooiedingenuitvoortkomen.

Gouden kansen voor de ondernemer die zich flexibel opstelt en snel op nieuwe ontwikkelingen leert in te spelen.

Daarover,enovernogveelmeer,gaathetinditeerstedeelvanTop-Trends.

toptrend 1: digitale generatie en screenagersgeeftantwoordopdevraaghoejederelatiemetjeklantenkuntonderhouden,nuzijzichoversteedsmeermediaverspreiden.Dekernboodschap:verwachtnietdatdeklantbijjoublijft,maarblijfwelbijjeklant!

toptrend 2: de realtime revolutie.Klantenstellensteedshogereeisenalshetgaatomsnelheidenlevering.Datiseenuitdaging,maardezetrendheeftvoorjoualsondernemerookechtvoordelen.Slimmetechnologiewordtsteedsgoedkoperenkanjouwerkuithandennemen,bijvoorbeeldalshetgaatomvoorraadbeheer.Waarwedekomendetijdnogveelovergaanhoren,isblockchain.Inditdeel1legikuitwaaromdatzo’nbelangrijketechnologieis.

toptrend 3: de platformeconomiegaatdaarovernatuurlijk,enoverdegevolgendaarvan.Helesectorenzijnoverhoopgegooid.Maarplatformenbiedenookmogelijkheden.Zoujijjedienstenofproduc-tenkunnengaanaanbiedenopeenplatform?Danprofiteerjevanhetenormebereik.Ofgajedeuitdagingaanenbeginjezelfeenplatform?Hetiseenomschakelinginjemaniervandenken,maarhetopentdeurennaarnieuwekansen.

Binnenwerk Toptrends.indd 23 31-08-17 11:09

t o p t r e n d s v o o r o n d e r n e m e r s

24

Interview met Richard en lieke lambTrendexpertsMaareerstlaatikeenpaardeskundigenaanhetwoord.Ennietdeminste.Trendwatcherszijnerinvelesoortenenmaten,maarhetondernemersechtpaarLiekeenRichardLambisweleenheelbijzon-derstel.LiekeisvaakopradioentvenRichardlaatookoveralvanzichhorenalshetgaatovertrendsenontwikkelingen.Watmijaan-spreekt,ishunpraktijkgerichtebenaderingvantrends.Daaromhebikzevoorditeerstedeelgevraagdomhunvisietegevenopflexibili-sering.

richard en lieke lamb

Wat zijn de belangrijkste ontwikkelingen waar ondernemers de komende jaren mee te maken krijgen?LiekeLamb:‘Vanondernemersenwerknemerswordtdekomendejareneenextremewendbaarheidenflexibiliteitverwacht.Deecono-mietrektaan,datmerkenweduidelijk,maardatgaatnietineenkeurigopgaandelijn.Hetistweestappenvooruit,éénachteruit.Ineengrafiekzietheteruitalseenkartelrand,daaromhebbenwijhetinlezingenover“zaagtandherstel”.’

foto

: dut

ch n

etw

ork

grou

p

Binnenwerk Toptrends.indd 24 31-08-17 11:10

d e e l i – d e w e r e l d v e r a n d e r t, v e r a n d e r j i j m e e ?

25

RichardLamb:‘Dieschokkenontstaandoordatderente,deinflatie,degrondstofprijzenendeaandelenkoersenstijgentotblijktdaterteveelluchtinzit,waarnahetherstelweerinzakt.Datistijdelijk:ver-volgensgaatdelijntochweeromhoog.Hetiseenmacro-economi-schewisselwerking.Hetgaatdegoedekantopendanvaljeweerterug.’Lieke:‘Zo’nontwikkelinggeeftveelondernemerseenonrustiggevoel.Hetisbelangrijkomeroptevertrouwendathetdegoedekantopblijftgaan.Dusblijfvooraloptimistisch!Zaagtandherstelisspan-nend,maarhetgaatdegoedekantop.Wijvoorspeldenin2008aldatdievormvanhersteltot2020zoudurenenweziendatindepraktijkookgebeuren.’Wat betekent dat in de praktijk voor ondernemers?Lieke:‘Eengroteontwikkelingdiespeciaalvoorondernemersrelevantis,kunjesamenvattenals“zwermversusdino’s”.Metdino’sbedoelenwedegevestigdeorde:ministeries,vakbonden,werkgeversorganisa-ties,KamervanKoophandel,pensioenfondsen,sommigemultinatio-nals.Dino’szijnlog,zereagerenlangzaam.Zezullennietelkenieuwetrendmeteenomarmen,maarafwachtenofdiedoorzetvoordatzestappenondernemenomerinmeetegaan.Tussendiegrotespelersinontstaateenzwerm:eenverzamelingkleineinitiatievenenstart-ups,dieveranderingenindeomgevingrazendsnelvertaleninwatwijdisruptieveinnovatiesnoemen,vernieuwingendiedebestaandeordeomverwerpen.Zezijnwendbaarenspelengoedinopnieuweontwikkelingen.’Richard:‘Indezwermkunjesnelenkleinschaligproduceren.Datsluitookprimaaanopietsanders:deproductendieopdemarktkomen,hebbensteedsvakereenkorterelevensduur.Iemandwilietsopdemarktzetten,haalthetkapitaalbijelkaardoorcrowdfunding,decrowdbepaaltdeinhoud.Crowdfunding,crowdsourcingenwisdomofthecrowdbevorderenvrijheid,flexibiliteitenonafhankelijkheidvanhetoude(vaakvastgeroeste)denkenvandegevestigdeorde.’

TrendsVerwachting.nl

Binnenwerk Toptrends.indd 25 31-08-17 11:10

t o p t r e n d s v o o r o n d e r n e m e r s

26

‘Generatie Z: motiveren kun je ze bijna niet, maar inspireren des te meer.’René Boender, Brain agent, auteur en keynote speaker

Binnenwerk Toptrends.indd 26 31-08-17 11:10

t o p t r e n d 1 : d i g i ta l e g e n e r at i e e n s c r e e n a g e r s

27

T o P T R E n d 1

digitale generatie en screenagersd E c o n S u M E n T I S o n l I n E - A lT I j d E n oV E R A l

‘HebjijeigenlijkTwitteropjemobiel?’Alsikmensenspreek,stelikdievraagvrijwelaltijd,puuruitnieuws-gierigheid.Vaakkrijgikdanhetantwoord‘Nee,hoezo?Daardoeiktochniksmee.’‘Facebookdan?’‘Datgebruikikalleenprivé.’‘Instagram?’‘Nee,datisvoormijnkinderen.’‘EnLinkedIn?’‘Ja,daarzouikeigenlijkmeermeemoetendoen…’Daarsnapikechtniksvan.FacebookheeftalleeninNederlandalbijna10miljoengebruikers.Datisveel.Hetisrazendpopulairenschuiftbovendiensteedsmeerhetzakelijkedomeinin.DaarnaastgebruikensteedsmeermensenFacebookalsnieuwsmedium.Alsjewéétdatjeklantopsocialmediazit,zorgdandatjedaarookbent.Hetiszoeenvoudig:openeenaccountvoorjebedrijfenbeginmetadverteren.Hetgrotevoordeel:hetisgoedkoperdandetraditioneleadvertentieénjekuntnauwkeurigbepalentotwelkedoelgroepjejericht.

Hoevindjeaansluitingbijdejongeregeneratieszonderje‘oude’klantenteverliezen?Natuurlijk,dekansenliggenbijsocialmediaennieuwecommunicatievormen,datvoelenwewelaan.Maarhoegajedaarmeeom?Omtewetenhoejedeklantenvandetoekomstaanjekuntbinden,moetjeeerstmeervanzeweten.

Binnenwerk Toptrends.indd 27 31-08-17 11:10

t o p t r e n d s v o o r o n d e r n e m e r s

28

2016

2017

de tijd die we online besteden neemt toe. bron excelacom.com 2016

Binnenwerk Toptrends.indd 28 31-08-17 11:10

t o p t r e n d 1 : d i g i ta l e g e n e r at i e e n s c r e e n a g e r s

29

DaaromwilikindithoofdstukoverToptrend1omtebeginneneensgoedkijkennaardegeneratiesdieopditmomentde(arbeids)marktbetreden:deMillennials(geborentussen1980en2000),ookwelGeneratieY,enGeneratieZ(geborenvanafdeeeuwwisselingtotpakweg2012).Ditzijndejongerendiedekomendejarendevraagnaarproductenendienstengaanbepalen–hetzijnjouwnieuweklanten.Wiezijndezejongeren,hoedenkenze,hoecommunicerenzeenhoe(enwaar)kunjezebereiken?

millennials – wat drijft hen?Onderzoeksbureau Motivaction deed onder ruim 48.000 mensen in twintig landen onderzoek naar de Millennials en onderscheidt de volgende vijf segmenten op basis van gedeelde waarden en drijfveren: Socializers (11%) houden van vrijheid, entertainment en ook van familie-waarden. Conservatives (15%) houden van duidelijkheid, structuur, etiquette en tradities. Achievers (20%) zijn ondernemingslustige netwerkers, die behalve familie ook maatschappelijke vooruitgang zeer belangrijk vinden. Creatives (23%) zijn idealisten met een open geest voor wie zelfontplooiing cruciaal is. Challengers (32%) vertegenwoordigen een belangrijk nieuw marktsegment. Ze zijn competitief ingesteld, avontuurlijk, risicozoekend en gefascineerd door geld en vooruitgang.

Socializers (11%)Fr

eedom

Control

Belong explore

Conservatives (15%) Achievers

(20%)

Creatives (23%)

Challengers (32%)

bron: motivaction international bv

Binnenwerk Toptrends.indd 29 31-08-17 11:10

t o p t r e n d s v o o r o n d e r n e m e r s

30

Maarhetzijnnietalleenjongerendiezichverspreidenoververschil-lendemedia.Datgeldtinfeitevooraljeklanten.Zelopennietalleenindewinkelstraat,zezittenopFacebookenanderesocialmedia.Hoeziethetprofielvanjouwklanteneruit?Waaraanhebbenzebehoefte,waarliggendeinteressesenviawelkcommunicatiekanaalkunjezehetbestebereiken?Hoekomjemetzeincontactenhoehoudjehunaandachtvast?Hetbelangrijksteadviesindithoofdstukis:blijfbijjedoelgroep.Wantjeklantenzijnmisschienoveralennergens,maarerzijnweldegelijktechnischetoolsdiejekunnenhelpenommetzeincontactteblijven.

de millennials en generatie z, wie zijn dat precies en hoe herken je ze?

MillennialsMillennials (Generatie Y) werden volwassen rond de eeuwwisseling.Ze zijn minder gevoelig voor massamedia dan de generaties voor hen. Ze zoeken zelf actief naar informatie. Ze voelen zich uniek en willen op maat bediend worden. Ze stellen zich niet meer op als traditionele ‘klanten’, maar als gelijkwaar-dige gesprekspartners.Ze zijn gewend aan onmiddellijke behoeftebevrediging. Ze verwachten dan ook dat een product of dienst altijd en overal beschikbaar is, zowel online als offline. Ze willen dingen meemaken, de beleving is belangrijker dan het product.Ze willen meedoen en meetellen. Ze willen echt een positieve bijdrage leveren aan de maatschappij.

Generatie ZGeneratie Z bestaat uit de jongeren geboren vanaf de eeuwwisseling tot 2012.Ze zijn opgegroeid met een telefoon in de hand en internet is voor hen net zo vanzelfsprekend als water uit de kraan. Ze scannen informatie terwijl ze huiswerk maken en switchen moeiteloos tussen smartphone en tablet. Door Facebook en Pinterest hebben ze het idee allemaal uniek te zijn. Gemiddelden? Die bestaan eigenlijk niet meer.

Binnenwerk Toptrends.indd 30 31-08-17 11:10