TÜRK STANDARDI TASARISI

tst 13515

.... 2021

TS 13515: 2019 yerine

ICS 91.100.30; 91.080.40

TS EN 206'nın uygulanmasına yönelik tamamlayıcı standart

Complementary Turkish Standard for the implementation of TS EN 206

Mütalaa sayfası

TÜRKSTANDARDLARIENSTİTÜSÜ

Türk Standardı

tst 13515

.... 2021

TS 13515: 2019 yerine

ICS 91.100.30; 91.080.40

TS EN 206'nın uygulanmasına yönelik tamamlayıcı standart

Complementary Turkish Standard for the implementation of TS EN 206

2

TELİF HAKKI KORUMALI DOKÜMAN

© TSE 2020

Tüm hakları saklıdır. Aksi belirtilmedikçe bu yayının herhangi bir bölümü veya tamamı, TSE'nin yazılı izni olmaksızın fotokopi ve mikrofilm dâhil, elektronik ya da mekanik herhangi bir yolla çoğaltılamaz ya da kopyalanamaz.

TSE Standard Hazırlama Merkezi Başkanlığı

Necatibey Caddesi No: 112

06100 Bakanlıklar * ANKARA

Tel: + 90 312 416 68 30

Faks: + 90 312 416 64 39

E-posta: dokumansatis@tse.org.tr

Web: www.tse.org.tr

tst 13515:2019 TÜRK STANDARDI

vi© TSE – Tüm hakları saklıdır.

Önsöz

Bu standart, Türk Standartları Enstitüsü İnşaat İhtisas Kurulu’na bağlı TK09 İnşaat Teknik Komitesi tarafından TS 13515 (2019) ‘in revizyonu olarak hazırlanmış ve TSE Teknik Kurulu’nun …. …. ….tarihli toplantısında kabul edilerek yayımına karar verilmiştir.

Bu standardın daha önce yayımlanmış bulunan baskıları geçersizdir.

Bu standardın hazırlanmasında, milli ihtiyaç ve imkânlarımız ön planda olmak üzere, milletlerarası standartlar ve ekonomik ilişkilerimiz bulunan yabancı ülkelerin standartlarındaki esaslar da göz önünde bulundurularak; yarar görülen hallerde, olabilen yakınlık ve benzerliklerin sağlanmasına ve bu esasların, ülkemiz şartları ile bağdaştırılmasına çalışılmıştır.

Bu standart, TS EN 206+A1 standardı ile bağlantılı olarak kullanılır ve binalarda ve inşaat mühendisliği alanına giren yapılarda kullanılan, yerinde döküm ve ön yapımlı (prefabrik) yapılar ile öndökümlü yapısal elemanlarda kullanılan betonlara uygulanır.

Bu standart son şeklini almadan önce; bilimsel kuruluşlar, üretici/imalatçı ve tüketici durumundaki konunun ilgilileri ile gerekli iş birliği yapılmış ve alınan görüşlere göre olgunlaştırılmıştır.

Bu standartta kullanılan bazı kelime veya ifadeler patent haklarına konu olabilir. Böyle bir patent hakkının belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.

TÜRK STANDARDI TASARISItst 13515

© TSE – Tüm hakları saklıdır. v

İçindekiler

Sayfa

Girişvii

1Kapsam1

2Bağlayıcı atıflar1

3Terimler, tanımlar, semboller ve kısaltmalar3

3.1Terimler ve tanımlar3

3.2Semboller ve kısaltmalar5

4Sınıflandırma5

4.1Çevresel faktörlerle ilgili etki sınıfları5

5Beton özellikleri ve doğrulama yöntemleri10

5.1Bileşen malzemeler için temel gereklilikler10

5.2Beton bileşimi için temel özellikler11

5.3Etki sınıflarına ilişkin gerekler21

5.4Taze beton gerekleri25

5.5Sertleşmiş beton gereklilikleri25

6Beton şartnamesi36

6.1 Genel36

6.2Tasarlanmış betonun şartnamesi36

6.3Tarif edilmiş betonun şartnamesi36

6.4Standarda göre tarif edilmiş betonun şartnamesi37

7Taze betonun teslimi37

7.1Beton kullanıcısı (müşteri) tarafından imalatçıya verilecek bilgiler37

7.2Beton imalatçısı tarafından kullanıcıya verilecek bilgiler37

7.3Hazır beton için teslim belgesi (irsaliye)37

7.4Şantiyede imal edilen beton için teslim belgesi bilgileri38

7.5Ana karıştırma işleminden sonraki ve boşaltımdan önceki karışım ayarlamaları38

7.6Betonun şantiyeye nakliyesi38

8Uygunluk kontrolü ve uygunluk kriterleri38

8.1Genel38

8.2Tasarlanmış betonun uygunluk kontrolü38

8.3Standarda göre tarif edilmiş beton dâhil tarif edilmiş betonun uygunluk kontrolü40

8.3.1Mamulün uygun olmaması durumunda yapılacak işlemler41

9İmalat kontrolü41

9.1Genel41

9.2İmalat kontrol sistemleri41

9.3Kaydedilmiş veriler ve diğer belgeler41

9.4Deneyler41

9.5Beton bileşim oranları ve başlangıç deneyleri41

9.6Personel, donanım ve tesis42

9.7Bileşen malzemelerinin harmanlanması42

9.8Betonun karıştırılması42

9.9İmalat kontrol işlemleri42

10gunluk değerlendirmesi44

10.1Genel44

10.2İmalat kontrolünün değerlendirilmesi, gözetimi ve belgelendirilmesi44

11Tasarlanmış betonun kısa gösterilişi44

Ek A (bağlayıcı) Başlangıç deneyleri45

Ek B (bağlayıcı) Tanımlama deneyleri46

B.1Genel46

Ek B1 (bağlayıcı) Betonda yerinde nitelik denetimi ve kabul koşulları47

Ek C (bağlayıcı) İmalat kontrolünün değerlendirmesi, gözetimi ve belgelendirilmesi için hükümler54

Ek E (bağlayıcı) Agregaların kullanımı için gerekler56

Ek F (bağlayıcı) Beton karışımı için sınır değerlerle ilgili öneriler59

Ek M(bilgi için) Kullanım Yerinde Geçerli Hükümlerle İlgili Kılavuz68

Ek N(bilgi için) Agrega tane dağılımının seçilmesi69

Ek P(bilgi için) Betonda alkali silika reaksiyonu (ASR) için ilave öneriler70

Ek R(bilgi için) Betonun imalatı ve uygunluk kontrolü için beton ailesi kavramının kullanılması74

Ek S(bilgi için) Beton ailesi kavramı kullanılmadan örtüşmeyen basınç dayanım deney sonuçlarının uygunluk kontrolü79

tst 13515 TÜRK STANDARDI

Giriş

TS EN 206: 2013+A1: 2016, “Beton - Özellik, performans, imalat ve uygunluk” standardında, iklimsel ve coğrafik şartlar, güvenlik seviyeleri ve yerleşmiş bölgesel uygulamalarda oluşan farklılıkları dikkate alınarak standardın birçok bölümünde milli uygulamaların kullanılmasına müsaade edilmiştir. Ülkemiz için geçerli milli uygulama kuralları bu standartta verilmiştir.

Bu standart, TS EN 206: 2013+A1: 2016 ile birlikte, bağlantılı olarak kullanılmalıdır. Bu standart, binalarda ve inşaat mühendisliği alanına giren yapılarda kullanılan yerinde döküm ve ön yapımlı (prefabrik) yapılar ile ön-dökümlü yapısal elemanlarda kullanılan betonları kapsar. Her iki standart birlikte, betonun sahip olması gerekli özelliklerini, imalatını, performansını ve uygunluğunu kapsayan standart grubunu oluşturur.

Bu standart hükümlerinin, uygun nitelikli, eğitimli ve deneyimli kişiler tarafından uygulanacağı kabul edilmiştir. Bu standart, her türlü beton sözleşmesi için gerekli hükümlerin tamamını içermeyebilir. Standardın doğru uygulanmasından kullanıcılar sorumludur.

Bu standartta, TS EN 206: 2013+A1: 2016 ile aynı madde numaraları ve başlıkları kullanılmıştır. TS EN 206: 2013+A1: 2016’dan ayrı olan değişiklikler (ilave metin, değiştirme, silme) standart metni içerisinde, Maddenin başında italik karakterde, ayrı paragraf halinde belirtilmiştir.

Bu standartta TS EN 206: 2013+A1’de verilmeyen Ek B’nin devamı niteliğinde Ek B1 ilave edilerek betondan numune alma ve nitelik denetimine yönelik olarak yeni bir bağlayıcı Ek getirilmiştir.

TS EN 206: 2013+A1’de verilen Ek F bu standart kapsamında bağlayıcı Ek haline dönüştürülmüştür.

Bu standardın ilgili diğer standartlarla olan ilişkisi Şekil 1’de gösterilmiştir.

Donatısız, donatılı ve ön gerilmeli beton yapılar

TS 500 ve TS EN 1992 serisi “Beton yapıların tasarımı”

TS EN 206 ve bu standart “Beton-Özellik, performans, imalat ve uygunluk”

TS EN 13670 “Beton yapıların inşası”

TS EN 12350 serisi “Taze beton deneyleri”

TS EN 12390 serisi “Sertleşmiş beton deneyleri”

TS EN 13791 ile TS 13685, TS 13543 ve TS EN 12504 serisi “Yapıdaki beton deneyleri”

Geri dönüşümlü agrega içeren beton, kuru karışımlı beton, alkaliye maruz beton, kendiliğinden yerleşen beton, su kirleticilere maruz beton, enjeksiyon betonu ve harcı, kütle betonu elemanları, su geçirimsiz beton

Çimento

TS EN 197-1, TS 21, TS EN 14216, TS 13353

TS 13353

Beton için uçucu kül

TS EN 450-1

Beton için silis dumanı

TS EN 13263-1

Doğal puzolan-Çimento ve beton için tras, TS 25

Beton, harç ve şerbet için katkılar

TS EN 934-1, TS EN 934-2

Beton agregaları, EN 12620, EN 13055

Çimento ve/veya kireç esaslı yapı malzemeleri için pigment, TS EN 12878

Beton karma suyu, TS EN 1008

Betonda kullanılan lifler, TS EN 14889-1,

TS EN 14889-2

Beton için öğütülmüş taneli (granüle) yüksek fırın cürufu (ÖYFC), TS EN 15167-1

tst 13515 TÜRK STANDARDI

TÜRK STANDARDI TASARISItst 13515

Şekil 1 - Bu standart ile beton yapıların hesaplama ve uygulama kuralları (code) standartları, tasarım ve işçilik standartları, bileşen malzemelere ait standartlar ve deney standartları arasındaki ilişki

viii© TSE – Tüm hakları saklıdır.

© TSE – Tüm hakları saklıdır.vii

Kapsam

Bu Standart, yerinde döküm ve ön dökümlü (prefabrik) yapılar ile binaların ve inşaat mühendisliği alanına giren yapıların ön dökümlü yapısal elemanlarında kullanılan betonların özellik, performans, imalat ve uygunluk değerlendirmesini kapsayan EN 206:2013+A1’in ülkemizde uygulanması esnasında dikkate alınacak bazı hükümlere dairdir.

Bağlayıcı atıflar

TS EN 206+A1’de verilen, atıf yapılan standartlar listesine aşağıdakiler ilave edilmiştir.

Bu standartta diğer standart ve/veya dokümanlara atıf yapılmaktadır. Bu atıflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağıda liste halinde verilmiştir. Tarihli atıflarda, yalnızca alıntı yapılan baskı geçerlidir. Tarihli olmayan dokümanlar için, atıf yapılan dokümanın (tüm tadiller dâhil) son baskısı geçerlidir. * İşaretli olanlar bu standardın basıldığı tarihte İngilizce metin olarak yayımlanmış olan Türk Standartlarıdır.

TS No

Türkçe Adı

İngilizce Adı

TS 21

Çimento - Beyaz portland çimentosu - Bileşim, özellikler ve uygunluk kriterleri

Cement - Composition, specifications and conformity criteria for white portland cement

TS 25

Doğal puzolan (tras) - Çimento ve betonda kullanılan -Tarifler, gerekler ve uygunluk kriterler

Natural pozzolan (Trass) for use in cement and concrete - Definitions, requirements and conformity criteria

TS EN 480-1

Kimyasal katkılar - Beton, harç ve şerbet için - Deney yöntemleri - Bölüm 1: Deneyler için şahit beton ve şahit harç

Admixtures for concrete, mortar and grout - Test methods – Part 1: Reference concrete and reference mortar for testing

TS EN 480-11

Kimyasal katkılar - Beton, harç ve şerbet için - Deney metotları - bölüm 11: Sertleşmiş betonda hava boşluğu özelliklerinin tayini

Admixtures for concrete, mortar and grout – Test methods – Part 11 : Determination of air void characteristics in hardened concrete

TS 802

Beton karışım tasarımı hesap esasları

Calculation principles of concrete mix design

TS 706

EN 12620 + A1

Beton agregaları

Concrete aggregates

TS 13353

Borlu aktif belit (BAB) çimentosu - tarifler, bileşim, özellikler ve uygunluk kriterleri

Boron modified active belite cement - Definitions, composition, specifications and conformity criteria

TS 1247

Beton yapım, döküm ve bakım kuralları (normal hava koşullarında)

Mixing, Placing and Curing of Concrete (Normal Weather Conditions)

TS 1248

Betonun hazırlanması, dökümü ve bakım kuralları - Anormal hava şartlarında

Mixing, placing and curing of concrete - Abnormal weather conditions

TS 2517

Agregaların potansiyel alkali sillika reaktivitesinin tayini - Kimyasal yöntem

Determination of potential alkali silica reactivity of aggregates - Chemical method

TS 2987

Betonda priz süresinin penetrasyon direncinin ölçülmesi yöntemi ile tayini

Determination of the concrete setting time by measurement of penetration resistance

TS 3440

Betona zararlı etkileri olan su, zemin ve gazların değerlendirilmesi - Prensipler, sınır değerler, su ile zemin numunelerinin alınması ve analizleri

Assessment of water, soil and gases for their aggressiveness to concrete - Principles, limiting values, sampling and analysis of water and soil samples

TS 500

Betonarme yapıların tasarım ve yapım kuralları

Requirements for design and construction of reinforced concrete structures

TS EN 1992-1-1

Beton yapıların tasarımı - Bölüm 1-1: Genel kurallar ve binalara uygulanacak kurallar (eurocode 2)

Eurocode 2: Design of concrete structures - Part 1-1: General rules and rules for buildings

TS 13516

Agregaların potansiyel alkali reaktivitesinin tayini (harç çubuğu yöntemi)

Standard test method for potential alkali reactivity of aggregates (mortar bar method)

TS 13517

Bağlayıcı malzemeler ve agrega karışımlarının potansiyel alkali silika

reaktivitesinin tayini (Hızlandırılmış harç çubuğu yöntemi)

Standard test method for determining the potential alkali silica reactivity of combinations of cementitious materials and aggregate (accelerated mortar bar method)

TS 13518

Çimento agrega karışımlarının potansiyel alkali reaktivitesi (harç çubuğu yöntemi)

Standard test method for potential alkali reactivity of cement aggregate combinations (mortar bar method)

TS 13519

Alkali silika reaksiyonu nedeniyle betonda oluşan boy değişiminin tayin edilmesi

Standard test method for determination of length change of concrete due to alkali silica reaction

TS 13543

Betonarme yapılara uygulanabilecek tahribatsız muayene (NDT) yöntemleri

Non-destructive testing (NDT) methods applicable to reinforced concrete structures

TS 13685

Basınç dayanımının yapılar ve öndökümlü beton bileşenlerde yerinde tayini – TS EN 13791’in uygulanmasına yönelik tamamlayıcı standart

Assessment of in-situ compressive strength in structures and precast concrete components – Complementary guidance to that given in TS EN 13791

TS 13815

Kütle betonu tasarımı

Mix design for mass concrete

TS EN 13791

Basınç dayanımının yapılar ve öndökümlü beton bileşenlerde yerinde tayini

Assessment of in-situ compressive strength in structures and precast concrete components

TS 10088 EN 932-3

Agregaların genel özellikleri için deneyler kısım 3: Basitleştirilmiş petrografik tanımlama için işlem ve terminoloji

Tests for general properties of aggregates-Part 3: Procedure and terminology for simplified petrographic description

TSE CEN/TR 16369

Beton imalatında kontrol grafiklerinin kullanımı

Use of control charts in the production of concrete

TSE CEN/TR 16349

Betonda zararlı Alkali-Silika Reaksiyonundan (ASR) sakınmak için çerçeve şartname

Framework for a specification on the avoidance of a damaging Alkali-Silica Reaction (ASR) in concrete

TSE CEN/TR 16563

Eşdeğer dayanıklılık prosedürünün ilkeleri

Principles of the equivalent durability procedure

TSE CEN/TR 16639

k-değeri kavramı, eşdeğer beton performansı kavramı ve kombinasyonların eşdeğer performans kavramlarının kullanımı

Use of k-value concept, equivalent concrete performance concept and equivalent performance of combinations concept

TSE CEN/TS 12390-9

Beton - Sertleşmiş beton deneyleri - Bölüm 9: Donma çözülme direnci-Yüzeysel kabuk atma (yüzeysel yıpranma)

Testing hardened concrete - Part 9: Freeze-thaw resistance - Scaling

TSE CEN/TR 15177

Betonun donma-Çözülme direncinin tayini - Yapısal iç hasar

Testing the freeze-thaw resistance of concrete - Internal structural damage

TS ISO 16204

Dayanıklılık – Beton yapıların hizmet ömrü tasarımı

Durability — Service life design of concrete structures

TS ISO 7870-2

Kontrol grafikleri – Bölüm 2: Shewhart kontrol grafikleri

Control charts — Part 2: Shewhart control charts

TS ISO 7870-3

Kontrol grafikleri – Bölüm 3: Kabul kontrol grafikleri

Control charts — Part 3: Acceptance control charts

TS ISO 7870-4

Kontrol grafikleri – Bölüm 4: Birikimli toplam grafikleri

Control charts — Part 4: Cumulative sum charts

Terimler, tanımlar, semboller ve kısaltmalar3.1 Terimler ve tanımlar

TS EN 206+A1’de verilen tanımlara, aşağıdakiler ilave edilmiştir:

3.1.1

yapıdaki beton

yapıdaki konumuna taze beton olarak yerleştirilen ve bu konumda sertleşen beton.

3.1.1.1

tekil basınç dayanımı değeri (fti)

bir beton harmanı veya yükünden alınan bir adet küp veya silindir şekilli numune üzerinde yapılan basınç dayanımı tayini deneyinden elde edilen tekil bir değer.

3.1.1.2

basınç dayanımı deney sonucu (fci)

bir beton harmanı veya yükünden alınan en az üç adet küp veya silindir şekilli numune üzerinde yapılan basınç dayanımı tayini deneyinden elde edilen tekil basınç dayanımı değerlerinin ortalaması.

3.1.1.3

basınç dayanımı ortalama sonucu (fcm)

En az iki beton harmanı veya yüküne ait tüm basınç dayanımı deney sonuçlarının ortalaması.

3.1.2

alkali silika reaksiyonu

Beton bünyesindeki alkaliler ve silis arasında meydana gelen ve betonda tahribata yol açabilen reaksiyon.

3.1.2.1

alkali silika reaksiyonu etki sınıfı

alkali silika reaksiyonunun başlamasına ve hızlanmasına yol açabilen ve beton tahribatının meydana geldiği çevresel etki.

3.1.2.2

betonun alkali içeriği

bileşenlerin her birinin karışım oranlarından ve belirlenen alkali içeriğinden hesaplanan ve betonun alkali içeriğinin belirtilen sınırı aşmadığını doğrulamak için kullanılan değer.

3.1.3

yüksek dayanımlı beton

basınç dayanım sınıfı C 55/67’den daha yüksek dayanımı olan normal veya ağır beton ve basınç dayanım sınıfı LC 55/60’dan daha yüksek dayanımlı hafif beton

3.1.4

betonun teslim yeri

teslim yeri, taşıma işini kullanıcı üstleniyorsa, hazır beton santralinde taze beton özelliklerinin tayin edilmesini müteakip karıştırıcının boşaltma ağzı; taşıma işini beton imalatçısı üstleniyorsa önceden belirlenen yerde transmikser oluğunun ağzı veya beton pompa ile iletilecekse pompa borusunun ağzı

3.1.5

kimyasal katkı

TS EN 206+A1’de verilen tanıma aşağıdakiler ilave edilmiştir:

toz katkı

TS EN 933-1’e göre kuru eleme yapıldığında tane büyüklüğü 1 mm’den daha büyük olan kısmın oranı % 5’ten daha az olan katkı

taneli (granüler) katkı

TS EN 933-1’e göre kuru eleme yapıldığında tane büyüklüğü 4 mm’den daha büyük olan kısmın oranı %5’ten daha az olan katkı

3.1.6

geri kazanılan su

beton imalat tesisinde ortaya çıkan ve arıtma sonrasında beton imalatında tekrar kullanılabilen su

3.1.7

hafif agreganın tane yoğunluğu (ρG)

agreganın etüv kurusu kütlesinin, doygun haldeki (yüzeyleri ıslak ve erişilemeyen boşluk hacimleri dahil) hacmine oranı

3.1.7.1

hafif agreganın etkili tane yoğunluğu (ρR)

agreganın doygun kütlesinin doygun haldeki (yüzeyleri ıslak ve erişilemeyen boşluk hacimleri dahil) hacmine oranı

3.1.7.2

hafif agreganın su emme kapasitesi (wa)

hafif agreganın su emme miktarının kuru kütlesine oranı

3.2 Semboller ve kısaltmalar

Aşağıda verilen semboller ve kısaltmalar ilave edilmiştir:

fti

:

tekil basınç dayanımı değeri

fci

:

basınç dayanımı deney sonucu

fcm

:

basınç dayanımı ortalama sonucu

XM...

:

Betonda aşınmayı belirten etki sınıfı

XW...

:

Çizelge 1’deki alkali silika reaksiyonu etki sınıfı

c

:

Betonun çimento dozajı

:

Betonun uçucu kül içeriği

s

:

Betonun silis dumanı içeriği

cf

:

Betonun öğütülmüş taneli (granüle) yüksek fırın cürufu içeriği

kf

:

Uçucu kül için k değeri

ks

:

Silis dumanı için k değeri

kcf

:

Öğütülmüş taneli (granüle) yüksek fırın cürufu için k değeri

(w/c)eq

:

Eşdeğer su/çimento oranı

wa

:

Hafif agreganın su emme kapasitesi

ρG

:

Hafif agreganın tane yoğunluğu

ρR

:

Hafif agreganın etkili tane yoğunluğu

4 Sınıflandırma4.1 Çevresel faktörlerle ilgili etki sınıfları

(3). Paragraf ilave edilmiştir.

(3) Beton, Çizelge 1'de tarif edilen etkilerin birden daha fazlasına maruz kalabilir ve bu nedenle betonun maruz kaldığı çevre şartlarının, etki sınıflarının birleşimi olarak ifade edilmesi gerekli olabilir. Ancak, dışarıdan gelen klorür etkisine maruz kalan beton ve XD veya XS olarak sınıflandırılan çevre etki sınıfının olduğu yerde kullanılacak betonun, normal olarak karbonatlaşmadan kaynaklanan korozyon (XC) etkisi altında sınıflandırılması gerekli değildir. Önerilen beton kalitesi ve donatı için yeterli beton örtü tabakası kalınlığı (paspayı), karbonatlaşma kaynaklı korozyona karşı direnç için yeterlidir. Korozyonla ilgili çevresel etki sınıflarına (XC, XD ve XS) bağlı olarak beton dayanım sınıfları, uyulması önerilen w/c oranları ve en az çimento içeriği için gerekli en az beton örtü tabakası kalınlıklarının belirlenmesinde Çizelge 6 ve Çizelge 7 ile birlikte TS EN 1992-1-1’de belirtilen değerler kullanılmalıdır.

TS EN 206:2013+A1’de yer alan Çizelge 1 aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

Çevresel etki sınıflarına, aşınma etkilerinden ve alkali silika reaksiyonundan kaynaklanan bozulma etkileri de ilave edilmiştir.

Çizelge 1 - Çevresel etki sınıfları

Sınıf kısa gösterilişi

Çevrenin tanımı

Etki sınıflarının meydana gelebileceği yerlere ait bilgi mahiyetinde örnekler

1 Korozyon veya zararlı etki tehlikesi yok

Etki sınıfı X0 donatı veya gömülü metal içermeyen bileşenler için hiçbir zararlı etkinin olmadığı çevrelerde kullanılabilir.

X0

İçerisinde donatı veya gömülü metal bulunmayan betonlar:

Donma-çözülme, aşınma ve kimyasal etkiler haricindeki betona zarar vermeyecek diğer ortamlar.

Donatısız ve donma-çözülme etkilerine ve kimyasal tesirlere maruz kalmayan temel betonları; donatısız içyapı elemanları, Yıl boyunca sürekli olarak çok kuru şartlarda (Bağıl nem <%35) bulunan, içerisinde donatı veya gömülü metal bulunan betonlar

2 Karbonatlaşmanın sebep olduğu korozyon

İçerisinde donatı veya gömülü metal bulunan betonlarınhava ve nem etkisine maruz kaldığı etki, aşağıda verilen şekilde sınıflandırılır.

XC1

Kuru veya sürekli ıslak

Yüksek nemli yapıların boşluklu üst yapıları ve alanları hariç kapalı yapıların içindeki betonarme ve öngerilmeli beton yüzeyler, Sürekli olarak agresif olmayan su içinde kalmış betonarme ve öngerilmeli beton yüzeyler

XC2

Islak, ara sıra kuru

Su ile uzun süreli temas halinde olan beton bileşenler

Su depoları, çoğu temeller (Zararlı etkisi olmayan toprak içerisine tamamen gömülmüş donatılı ve ön gerilmeli beton)

XC3

Orta derecede rutubetli veya döngülü ıslak ve kuru şartlar

Orta derecede veya yüksek rutubetli havaya sahip binaların iç kısımlarındaki betonlar, yağmurdan korunmuş, açıkta bulunan betonlar (sundurma tipi binalar, ticari mutfaklar, banyolar, çamaşır odaları, içerdeki yüzme havuzlarının rutubetli odaları, zeminler)

Yağmura maruz kalan tüm harici beton elemanları

Islanma ve kurumaya maruz kalan betonarme ve öngerilmeli beton yüzeyler, Buz çözücü tuzlara maruz kalmayan yaya alt geçitlerinin iç beton yüzeyleri, boşluklu üst yapılar veya gözenekli köprü ayakları,

Su yalıtımı ile korunan betonarme veya öngerilmeli beton yüzeyler (Hizmet ömrü ile bağlantılı)

XC4

3 Deniz suyu haricindeki klorürlerin sebep olduğu korozyon

Donatı veya diğer gömülü metal ihtiva eden betonun, buz çözücü tuzları da ihtiva eden, deniz suyu haricindeki kaynaklardan gelen klorürleri ihtiva etmesi halindeki etki, aşağıda verilen şekilde sınıflandırılır.

XD1

Orta derecede rutubetli

Araç trafiğine açık alanlar nedeniyle hava ile taşınan klorürlere maruz kalan beton yüzeyler; özel garajlar.

Buz çözücü maddeler içeren doğrudan serpintilerden uzak olan kemer bölümlerindeki donatılı ve ön-gerilmeli beton yüzeyler. Betonarme ve öngerilmeli beton duvarlar ve bir anayoldan yatay olarak 10 metreden daha fazla mesafedeki istinat yapıları, yol üzerindeki, düşey olarak 5 m'den daha yüksek köprü tabliyesi altları, Çok az buz çözücü etkiye maruz kalan yapı bölümleri.

XD2

Islak, ara sıra kuru

Tuzlu su ve klorür içeren suya tamamen batan donatılı ve ön-gerilmeli beton yüzeyler, yüzme havuzları, klorür içeren endüstriyel sulara maruz kalan betonlar,

Taşıt yolunun hemen bitişiğinde 1 m’den daha fazla gömülü otoban yapıları

XD3

Döngülü ıslak ve kuru

Buz çözücüler veya buz çözücüler içeren serpintilerinden doğrudan etkilenen donatılı ve ön-gerilmeli beton yüzeyler (örneğin duvarlar, köprü ayakları, taşıt yolundan 10 m mesafedeki kolonlar, korkuluk kemerleri ve taşıt yolu seviyesinden 1 m aşağıda gömülü yapılar, donatılı zemin betonları ve otopark döşemeleri a)

4 Deniz suyundan kaynaklanan klorürlerin sebep olduğu korozyon

Donatı veya diğer gömülü metal ihtiva eden betonun deniz suyunda bulunan klorürlere veya deniz suyundan kaynaklanan tuz taşıyan hava ile temas etmesi halinde etki, aşağıda verilen şekilde sınıflandırılır.

XS1

Hava ile taşınan tuzlara maruz, ancak deniz suyu ile doğrudan temas etmeyen

Sahilde veya sahile yakın yerde bulunan beton yapılar.

XS2

Sürekli olarak su içerisinde

Suya tamamen daldırılmış ve sürekli doygun kalan betonarme ve ön gerilmeli beton; örneğin deniz suyu içerisinde sürekli kalan beton.

XS3

Gelgit, dalga ve serpinti bölgeleri

Yüksek gelgit bölgelerinde çamurlu ve serpinti bölgelerindeki, iskele duvarları gibi donatılı ve ön-gerilmeli beton bileşenler.

5 Buz çözücü maddenin de bulunduğu veya bulunmadığı donma/çözülme etkisi

Betonun, etkili donma/çözülme döngülerine, ıslak durumda maruz kalması halinde etki, aşağıda verilen şekilde sınıflandırılır.

XF1

Buz çözücü madde içermeyen suyla orta derecede doygun

Yağmura ve donmaya maruz kalan tüm dış yapı elemanları

Düşey olmayan, suya doygunluğu yüksek oranda olmayan beton yüzeyler, sadece donmaya, yağmura veya suya maruz kalan beton yüzeyler

XF2

Buz çözücü madde içeren suyla orta derecede doygun

Serpinti ve sıçrama yolu ile temas eden ve buz çözücü madde içeren sulara maruz kalan tüm beton yüzeyler.

XF3

Buz çözücü madde içermeyen suyla yüksek derecede doygun

Islak halde donmaya maruz kalan yatay veya yataya yakın beton yüzeyler.

Sık sık su sıçrayan ve donmaya maruz kalan beton yüzeyler.

XF4

Buz çözücü madde içeren su veya deniz suyu ile yüksek derecede doygun

Buz çözücü maddelere maruz yol ve köprü kaplamaları; Buz çözücü tuz ihtiva eden su serpintisine doğrudan ve donma etkisine maruz kalan beton yüzeyler; Deniz yapılarının dalga etkisi altındaki donmaya maruz bölgeleri.

Not 1 -Burada bahse konu olan nem şartları, donatı veya diğer gömülü metali saran beton örtü tabakası içerisindeki şartlardır. Ancak çoğu durumda beton örtü tabakası şartlarının betonun içerisinde bulunduğu çevre şartlarını yansıttığı kabul edilir. Bu durumda çevre şartlarının sınıflandırılması yeterli olabilir. Ancak, beton ve içerisinde bulunduğu çevre arasında yalıtım tabaka varsa bu şartlar geçerli olmayabilir.

Not 2 - Bir yüzeyi klorür içeren suya batmış, diğer yüzeyi ise açık havaya maruz kalan donatılı ve ön gerilmeli beton elemanları potansiyel olarak daha ciddi etki altındadır. Özellikle de kuru tarafın yüksek ortam ısısına maruz kaldığı durumlarda söz konusu etki daha da şiddetlidir. Karşılaşılacak muhtemel etkilere uygun bir şartname geliştirmek için, gerekli görüldüğünde, uzman tavsiyesine başvurulmalıdır.

6 Betonun kimyasal etkilere maruz kalması

Betonun, TS EN 206:2013+A1, Çizelge 2'de verilen tabii zeminler ve yer altı sularından kaynaklanan zararlı kimyasal etkilere maruz kalması durumunda etki, aşağıda verilen şekilde sınıflandırılır. Deniz suyu, coğrafik bölgeye göre sınıflandırılır, bu nedenle betonun kullanılacağı yerde geçerli sınıflandırma uygulanır.

Not 3 - XA3 etki sınıfı içinveya TS EN 206:2013+A1, Çizelge 2’de verilenlerden, geçerli etki sınıfının tayini için özel çalışma yapılmasına gerek duyulabilir: TS EN 206:2013+A1, Çizelge 2'de verilenler dışındaki sınır değerler, diğer zararlı kimyasal maddeler, kimyasal maddelerle kirlenmiş zemin veya su, TS EN 206, Çizelge 2'de verilen kimyasallarla birlikte yüksek hızda akan su bulunması.

XA1

TS EN 206:2013+A1, Çizelge 2'ye göre hafif derecede zararlı kimyasal ortam

Atık su arıtma tesislerinde bulunan depolar; sıvı gübre konteynerleri.

XA2

TS EN 206:2013+A1, Çizelge 2'ye göre orta derecede zararlı kimyasal ortam

Deniz suyu ile temas halindeki beton bileşenler; zararlı kimyasallar içeren zeminler üzerindeki beton bileşenler.

XA3

TS EN 206:2013+A1, Çizelge 2'ye göre yüksek derecede zararlı kimyasal ortam

Endüstriyel atık su arıtma tesisleri; hayvan besleme yemlikleri; baca gazı arıtma ile soğutma kuleleri.

7 Mekanik aşınma etkisi

Beton, kullanım esnasında önemli derecede mekanik aşınmaya maruz kalacaksa etki, aşağıda verilen şekilde sınıflandırılır.

XM1

Orta derecede aşınma

Üzerinde, şişme lastikli araçların hareket ettiği taşıyıcı zeminler veya sanayi tesisleine ait yüzeyi sertleştirilmiş zeminler.

XM2

yüksek derecede aşınma

Üzerinde, şişme lastikli veya içi dolu lastikli çatallı yükleyicilerin (forklift) hareket ettiği taşıyıcı zeminler veya sanayi tesislerine ait yüzeyi sertleştirilmiş zeminler.

XM3

Çok yüksek derecede aşınma

Üzerinde, içi dolu lastik veya çelik tekerli çatallı yükleyicilerin hareket ettiği taşıyıcı zeminler veya sanayi tesislerine ait yüzeyi sertleştirilmiş zeminler; üzerinde, sıklıklapaletli araçların hareket ettiği zeminler; hızlı ve türbülanslı akan sulardaki beton su yapıları (enerji kırıcı havuzlar vb.)

8 Alkali silika reaksiyonu nedeniyle betonun tahribatı

Betonda alkali silika reaksiyonunun oluşabileceği ortamlarda etki, aşağıda verilen şekilde sınıflandırılır.

XWO

Normal kür işleminin ardından çok kısa süreyle rutubetli kalma dışında, kullanımı boyunca büyük ölçüde kuru kalan beton

Bina içinde kullanılan yapı bileşenleri; yağmur, yüzey suyu, zemin rutubeti vb. ile temas halinde olmayan ve/veya bağıl nemi % 80’den daha fazla olan ortam şartlarına sürekli olmayan şekilde maruz kalan bina dışında kullanılan yapı bileşenleri.

XWF

Sık sık veya daha uzun süreyle rutubetli ortamlara maruz beton

Yağmur, yüzey suyu, zemin rutubeti vb. etkilere maruz kalan korumasız dış yapı bileşenleri; endüstriyel veya ticari binalarda bulunan ıslak mekânlar, iç mekân yüzme havuzları, çamaşır odaları ve ıslak odalar gibi % 80’den daha fazla rutubete sahip ortamlarda kullanılan yapı bileşenleri; sık sık çiğlenme noktasının altındaki sıcaklıklara maruz yapı elemanları (baca delikleri, ısı aktarım merkezleri, hayvan ahırları vb.), en küçük boyutu 0,9 m olan kütle betonu elemanları (herhangi bir rutubet dikkate alınmadan)

XWA

XWF sınıfındaki şartlara ilave olarak betonun, aynı şartlara, alkalilerin de bulunduğu şekilde maruz kalması

Deniz suyu ile temas halindeki yapı bileşenleri; herhangi ilave dinamik yüke maruz olmayan, ancak buz çözücü tuzlarla temas eden yapı bileşenleri (deniz suyunun çarptığı bölgeler; otopark zeminleri ve park için ayrılmış özel alan); alkalilerle temas halindeki endüstriyel veya tarımsal yapılarda kullanılan yapı bileşenleri (sıvı gübre konteyneri gibi)

XWS

Yüksek dinamik yüklerin olduğu ve alkalilerin doğrudan etki ettiği ortamlardaki beton

Deniz suyu ile temas halinde ve yüksek dinamik yüklere maruz beton bileşenler (beton yol yüzeyleri veya döşemeleri gibi)

a) İlave koruma (örneğin çatlak-köprüleme yöntemi ile kaplama) gerekli olabilir.

Not 5 - XW… sınıfları için ve alkali silika reaksiyonu riskini önlemek veya zararlı etkisini azaltmak için alınacak önlemler Ek P’de verilmektedir.

(3). Paragrafa aşağıdaki metin ilave edilmiştir.

Kimyasal olarak etkili zemin ve yeraltı suyunun durumuve beton üzerine olan etkileriyle ilgili detaylı bilgi ve alınacak önlemler için TS 3440 standardına başvurulmalıdır.

Çizelge 2 aşağıdaki gibi değiştirilmiştir. Not – 1 ve Not – 2 ilave edilmiştir.

Çizelge 2 - Doğal zeminler ve yer altı sularından kaynaklanan kimyasal etkiler için

etki sınıflarının sınır değerleri

Kimyasal özellik

Referans deney yöntemi

XA1

XA2

XA3

Yeraltı suyu

a mg/L

TS EN 196-2

≥ 200 ve ≤ 600

> 600 ve ≤ 3000

> 3000 ve ≤ 6000

TS ISO 4316

≤ 6,5 ve ≥ 5,5

< 5,5 ve ≥ 4,5

< 4,5 ve ≥ 4,0

mg/L

TS EN 13577

≥ 15 ve ≤ 40

> 40 ve ≤ 100

> 100 ve doygunluk seviyesine kadar

b mg/L

ISO 7150-1

≥ 15 ve ≤ 30

> 30 ve ≤ 60

> 60 ve ≤ 100

mg/L

TS 6228 EN ISO 7980

≥ 300 ve ≤ 1000

> 1000 ve ≤ 3000

> 3000 ve doygunluk seviyesine kadar

Zemin

mg/kg c (toplam)

EN 196-2 d

≥ 2000 ve ≤ 3000 e

> 3000 e ve

≤ 12000

> 12000 ve

≤ 24000

Baumann Gully’ye göre asitlik mL/kg

EN 16502

> 200

Uygulamada karşılaşılmaz

a) Yeraltı suyunun 600 mg/L’den daha fazla içerdiği durumlar, beton karışım tasarımında belirtilmelidir.

b) içeriğine bakılmadan, sıvı gübre XA1 çevre etki sınıfı olarak sınıflandırılabilir.

c) Geçirgenliği 10-5 m/s’den daha düşük olan kil zeminler bir alt etki sınıfına geçirilebilirler.

d) Deney metodunda, 'ün hidroklorik asitle ekstraksiyonu tarif edilmiştir; Alternatif olarak, betonun kullanılacağı yerde yapılıyorsa, su ile açığa çıkarma metodu da kullanılabilir.

e) Islanma kuruma döngüleri veya kılcal su emme nedeniyle, betonda sülfat iyonu birikimi tehlikesi olan yerlerde 3000 mg/kg olan sınır 2000 mg/kg'a indirilebilir.

Çizelgeye ait Not 1 - Donatının korozyonuyla ilgili ortamlar

Donatının korozyonuyla ilgili üç ortam mevcuttur: XC, XD ve XS (Çizelge 1'e bakılmalıdır). Beton donatı veya gömülü metal içeriyorsa, bu üç etki sınıfından biri tanımlanmalıdır. Deniz suyu, kimyasal olarak beton için korozif etkiye sahiptir ve buetkinin dikkate alınması gerekir. XC1 etki sınıfı için tek bir etki geçerli olabilir. XC1 etki sınıfında bulunan beton sürekli olarak ıslak durumdaysa ve donma-çözülme etkilerine de maruz kalıyorsa XC1 ile XF3 sınıfı birlikte düşünülmelidir. XC2, donma/çözülme etkisinin mevcut olduğu bölge dışındaki, zemine gömülü betonarmede tek başına etki gösterebilir. XC2, aynı zamanda, XF1 veya XF3 etki sınıfları veya kimyasal olarak korozif etki sınıflarından biriyle birlikte etki gösterebilir.

XC3 ile XC4 etki sınıfları birbiri ile ilişkilidir. Beton şartnamesinde, donatının korunması amacıyla en az beton örtü tabakası kalınlığının belirlenmesi için TS 500 ve/veya TS EN 1992-1-1’de belirtilen değerler, XC3 ve XC4 için de geçerlidir. XD ve XS etki sınıfları, kendi başlarına etki gösteremezler ve daima bir XC etki sınıfıyla birlikte etkin olurlar. Bu ikili sınıflandırma, bir XF etki sınıfıyla ve/veya bir XA etki sınıfıyla da bağlantılı olabilir.

Çizelgeye ait Not 2 - Donatısız beton için çevre etki sınıfları

Donatısız betonlar için çevre etkisinin sınıflandırılması X0, XA ve/veya XF etki sınıflarıyla sınırlıdır. XC, XD ve XS sınıfları, donatının korozyonu riskiyle özellikle ilişkili olduğu için donatısız betonlarda kullanılmaz. Donatısız beton herhangi bir gömülü metali içeriyorsa, söz konusu beton donatılı olarak sınıflandırılmalı ve XC, XD veya XS etki sınıflarıyla ilişkili uygun sınır değerleri seçilmelidir.

TS EN 206+A1 standardında belirtilen, betona zararlı etkisi olan kimyasal maddeler, Portland çimento tipleriyle yapılmış betona zarar verebilmektedir. Bu tür etkilere maruz kalan betonlarda öncelikle Portland çimentosuna ilave mineral katkılardan yararlanılmalı ve TS EN 12390-8 standardına uygun olarak yapılan deney sonucunda su işleme derinliği 30 mm’yi aşmamalıdır. Farklı kimyasal zararlı maddeler ve daha fazla detaylı bilgi için TS 3440 standardına bakılmalıdır.

5 Beton özellikleri ve doğrulama yöntemleri5.1 Bileşen malzemeler için temel gereklilikler5.1.1 Genel

(2). Paragraf aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

(2) Belirli bir bileşen malzemenin, özellikle bu standarda uygun bileşen malzemenin uygunluğu sadece aşağıda verilenlerin uygulanması yoluyla gösterilebilir:

· Bileşen malzemenin, özellikle bu standarda uygun betonda kullanımıyla ilişkili Avrupa Standardı,

· Bileşen malzemenin, özellikle bu standarda uygun betonda kullanımıyla ilişkili Avrupa Teknik Onayı,

· Bileşen malzemenin, özellikle bu standarda uygun betonda kullanımıyla ilişkili Milli Standart

Karma suyu hariç olmak üzere, beton bileşen malzemelerinin tamamının CE veya G işareti taşıması zorunludur. Yukarıda belirtilenler haricindeki bir bileşen malzemenin kullanımına müsaade edilmez.

5.1.2 Çimento

(3). Paragraf ilave edilmiştir.

(3) Gerekli olduğu durumlarda, kullanılması halinde “Beyaz çimento”nun TS 21’e ve “Borlu aktif belit çimentosu”nun TS 13353’e genel uygunluğu kanıtlanmış olmalıdır. Bu çimentolar için G uygunluk belgesi aranmalıdır.

5.1.3 Agregalar

Aşağıdaki maddeler, (1). Paragrafa ilave edilmiştir.

Agregaların, TS 706 EN 12620+A1’e ve TS EN 13055’e göre uygunluk teyit sistemi 2+’ya uygun CE işareti taşıması.

(2). Paragraftan sonra aşağıdaki (3). ve (4). Paragraflar ilave edilmiştir.

(3) Agregaların tane büyüklüğü dağılımı ve bileşimi için TS 802’den yararlanılmalıdır.

(4) TS 706 EN 12620+A1’de ve TS EN 13055’te belirtilen agregalar Ek E’de verilen gerekleri sağlamalıdır.

5.1.4 Karma suyu

TS EN 206:2013+A1’e bakılmalıdır.

5.1.5 Kimyasal katkı maddeleri

(3). Paragraf ilave edilmiştir.

(3) Kimyasal katkı maddelerinin TS EN 934-1 ve TS EN 934-2+A1’e uygunluklarının sağlanmasının ardından katkı maddesi üzerinde TS EN 480-6’ya uygun olarak kızıl ötesi analiz yapılarak referans spektrumu kaydedilmelidir. Şantiyeye veya hazır beton tesisine teslim edilen her katkı partisinden alınan numuneler üzerinde yapılan kızıl ötesi analizlerde elde edilen spektrumların gerek kimyasal madde esas alınarak ve gerekse de kimyasal maddenin karışım oranları esas alınarak elde edilen korelasyon katsayısının, referans spektruma göre karşılaştırmasında en az %98 şartı sağlanmalıdır.

5.1.6 Mineral katkılar (mineral dolgular ve boya maddeleri dâhil)

Aşağıdaki madde ve metin, (2). Paragrafa ilave edilmiştir.

Boyar maddeler, klorür oranı %0,1’in altında ise klorür yönünden incelemeye gerek duyulmaksızın betonda kullanılabilir. Bu değerin üzerindeki klorür iyonu oranlarına, betonda oluşan toplam klorür miktarının Çizelge 10’da verilen sınırı aşmaması şartıyla izin verilebilir.

5.1.7 Lifler

Aşağıdaki (3). (4). ve (5). Paragraflar ilave edilmiştir.

(3) Liflerin betona şantiyede ilave edilmesi durumunda, kıvam kaybının önlenmesi amacıyla betona ilave su azaltıcı/akışkanlaştırıcı kimyasal katkı ilave edilebilir.

(4) TS EN 14889-1’de tarif edilen ve betona ilave edilen çelik lifler, harman (tekli lif) şeklinde olmalıdır. Demet lifler, liflerde kullanılan yapıştırıcının zararsız olduğu konusunda satıcı ile kullanıcı arasında mutabakat sağlanması durumunda kullanılabilir.

(5) Karışık çelik lifler, ancak, satıcı ile kullanıcı arasında mutabakat sağlanması durumunda beton üretiminde kullanılabilir. TS EN 14889-1’de tarif edilen galvanizli çelik lifler, ön gerilmeli beton imalatında kullanılmamalıdır.

5.2 Beton bileşimi için temel özellikler5.2.1 Genel

(5). Paragrafa aşağıdaki cümle ilave edilmiştir.

Standarda göre tarif edilmiş betonun karışım bileşenleri aşağıdaki şekilde sınırlandırılmıştır.

5.2.2 Çimento seçimi

Aşağıdaki metin ilave edilmiştir.

En az çimento/bağlayıcı içeriği çevre etki sınıflarına bağlı olarak Ek F’de verilen Çizelge F.1.1 ve Çizelge F.1.2’ye göre veya özellikle donatının korozyonu dikkate alınması gerekli ise Çizelge 6 veya Çizelge 7’ye göre belirlenir. Farklı çevre etki sınıflarına göre çimento tipi, Çizelge F.2.1, F.2.2, F.2.3 ve F.2.4’ten veya Çizelge 6, Çizelge 7 ve Çizelge 8’den seçilebilir.

5.2.3 Agrega seçimi5.2.3.1 Genel

TS EN 206:2013+A1’e bakılmalıdır.

5.2.3.2 Tüvenan agrega

(2). Paragraf ilave edilmiştir.

Beton imalatında tüvenan agrega kullanılması planlandığında belirli miktarda malzeme ince agrega ve iri agrega kısımlarına bölünerek ayrı ayrı TS 706 EN 12620+A1 standardına göre uygunluk deneylerine tabi tutulmalıdır.

5.2.3.3 Geri kazanılmış agrega

TS EN 206: 2013+A1’e bakılmalıdır.

5.2.3.4 Geri dönüştürülmüş agrega

(2). Paragraf ilave edilmiştir.

(2) Geri dönüştürülmüş iri agrega belirtildiğinde, betondaki kullanımı, belirli bileşimi dikkate alınarak, duruma göre değerlendirilmelidir. TS 706 EN 12620+A1'e göre geri dönüştürülmüş agreganın asgari gereksinimleri, TS EN 206: 2013+A1, Çizelge E.3'te verildiği gibi olmalıdır.

Geri dönüştürülmüş iri agrega içeren betonun en yüksek klorür ve alkali içeriğini belirlerken, geri dönüştürülmüş iri agreganın klorür ve alkali içeriği ve değişkenliği belirlenmeli ve dikkate alınmalıdır.

5.2.3.5 Alkali silika reaksiyonuna direnç

(2). (3). ve (4). Paragraflar ilave edilmiştir.

(2) Alkali ile çözünebilen silika içerdiği bilinen veya belirli miktarda reaktif silis içerdiği bilinen agregaların, Ek P’de verilen yönergeler dikkate alınarak betonda kullanılıp kullanılmayacağına karar verilmelidir.

(3) Agreganın alkali-silika reaksiyonu direnci ile ilgili bir bilgi belirtilmediği durumlarda agreganın alkali reaktivite sınıfı “zararlı” olarak kabul edilmelidir.

(4) Yüksek dayanımlı beton imalatında sadece alkali reaktif olmadığı kesin bilinen agregalar kullanılmalıdır.

5.2.3.6 Hafif agregaların kullanımı

Aşağıdaki Madde ilave edilmiştir:

(1) TS EN 13055’e uygunluğu belirlenmiş aşağıda belirtilen hafif agregalar, hafif veya normal ağırlıkta beton yapımında kullanılabilir:

Volkanik cüruf, sünger taşı ve tüf gibi doğal agregalar,

Cam köpüğü, pullanmış kil minerali, genleşmiş perlit, genleştirilmiş sleyt, genleştirilmiş kil, sinterize olmuş pulverize uçucu kül, atık tuğladan yapılmış tuğla kırıkları gibi yan ürün agregalardan ve/veya doğal malzemelerden üretilmiş agregalar,

Granüle yüksek fırın cürufu gibi, endüstriyel işlemlerle ortaya çıkan yan ürünler.

(2) Hafif agregalar, aşağıdaki şartlar dikkate alınarak kullanılmalıdır;

Yukarıda verilen ve TS EN 13055’e uygun hafif agregalar, ön gerilmeli beton mamullerin imalatında kullanılmamalıdır.

TS EN 13055’e uygun olan hafif agregalar Çizelge E.3’te belirtilen gerekleri karşılamalıdır. Farklı çevre etkilerine maruz kalacak olan betonlarda kullanılması düşünülen hafif agregalar için Çizelge E.4’e bakılmalıdır.

Hafif agregaların ince malzeme içeriği bilinmelidir. Hafif agrega içindeki ince malzeme miktarı Çizelge E.3’te verilenden daha fazla olmamalıdır. TS EN 13055’e uygun hafif agregalar betonun priz alma süresini veya sertleşmesini etkileyecek miktarlarda organik madde veya zararlı bileşenler içeriyorsa kullanılmamalıdır.

Doğal hafif agregaların, TS EN 1744-1’de belirtildiği gibi betonun priz alma süresine ve basınç dayanımına olan etkileri açısından uygunlukları belirlenmiş olmalıdır.

Alkalilerle reaksiyon potansiyeli olan doğal hafif agregalar, alkali silika reaksiyonu yönünden zararsız olduklarının doğrulanmasının ardından yapısal elemanlarda kullanılabilirler. Tüf, sünger taşı ve volkanik cürufun bu amaç için uygunlukları kanıtlanmıştır.

TS EN 13055 standardına uygun taneli cam köpüğü, alkali silika reaksiyonu yönünden ancak zararsız olduğunun ispatlanması şartıyla kullanılabilir. Bir yıllık harç veya beton numunesinin basınç dayanımının, 28 günlük dayanım değerinden en fazla %15 daha düşük olması durumunda beton, alkali silika reaksiyonu yönünden yeterli kabul edilir.

TS EN 13055 standardına uygun taneli cam köpüğü, elastisite modülü, rötre ve sünme gibi betonun tasarım parametrelerinin başlangıç deneylerinde belirlenmesi ve ilgili şartların uygunluğunun sağlanmasından sonra hafif beton imalatında kullanılabilir. Cam köpüğünün doğrusal ısıl genleşme katsayısı yaklaşık 6x10-6 K-1 kabul edilebilir.

Not - Tasarım parametreleri, şartname hazırlayıcı ile birlikte belirlenmelidir.

TS EN 13055’e uygun sinterlenmiş pulverize uçucu kül topakları (pelletleri) ve granüle yüksek fırın cürufu, öğütülmüş taş kömürü veya sert kömür yakılarak işletilen termik santrallerden elde edilmesi durumunda kullanılabilir.

Yukarıda belirtilen yakıtlar dışında sıvı yakıtla çalışan termik santrallerden elde edilen sinterleşmiş pulverize uçucu kül ve taneli yüksek fırın cürufunun uygunluğunun nasıl ispatlanacağı karşılıklı mutabakatla belirlenmelidir.

Genleştirilmiş vermikulit, genleştirilmiş perlit, genleştirilmiş sleyt ve kil, atık tuğlanın kırılmasıyla elde edilmiş agrega, genleştirilmiş yüksek fırın cürufu dışındaki yapay agregaların biyo-uyumlu olduğunun nasıl ispatlanacağı karşılıklı mutabakat sağlanarak belirlenmelidir. Bu şart, sadece kömürle birlikte yardımcı yakıtın (ikincil yakıtın) kullanıldığı termik santrallerden elde edilen sinterleşmiş pulverize uçucu kül ve taneli fırın cürufu için aranmalıdır.

5.2.4 Karışım suyunun kullanımı

(2). ve (3). Paragraf ilave edilmiştir.

(2) Beton imalatından çıkan geri kazanılmış su, yüksek dayanımlı beton veya hava sürüklenmiş betonda kullanılmaz.

(3) Madde 5.4.1’de verilenlere uyulmalıdır.

5.2.5 Mineral katkıların kullanımı5.2.5.1 Genel

Aşağıdaki Paragraflar ilave edilmiştir.

(7) Madde 9.5 şartlarına tabi tip I ve tip II mineral katkılar, beton karışım denemelerinde belirlenen miktarlarda kullanılmalıdır.

(8) Silis dumanı, uçucu kül, öğütülmüş taneli (granüle) yüksek fırın cürufu ve tras, ana bileşen olarak kullanıldığında, beton içinde kullanılan mineral katkı miktarı, bu standartta verilen tip II mineral katkılara (bileşenler) ait k-değeri kavramı kuralları kullanılarak eşdeğer su/çimento oranı ve en az çimento miktarı hesaplamasında dikkate alınmalıdır.

(9) Silis dumanı katkılı çimento ana bileşen olarak kullanılırsa, betonda silis dumanı aynı zamanda katkı olarak kullanılmamalıdır.

(10) Ön germe çelik halatlarının betonla doğrudan temas halinde olduğu ön gerilmeli betonlarda, uçucu kül ve silis dumanı veya TS 706 EN 12620+A1’e uygun inert mineral dolgu ve ön gerilmeli çelik üzerine olumsuz etkiye sahip olmadığı ispatlanmış pigmentler katkı olarak kullanılabilir.

(11) Kızdırma kaybı kategorisi sadece A olan (TS EN 450-1) uçucu kül kullanılmalıdır. Ancak, uçucu külün çimento kütlesine göre %20’den daha düşük oranlarda kullanılması durumunda kızdırma kaybı kategorisi B olan uçucu külün, şahit betona kıyasla %2,0’dan daha fazla hava sürüklemediği sürece kullanılmasına müsaade edilebilir.

(12) Betonda, silikon metal veya ferrosilikon alaşımlarının üretiminden ortaya çıkan silis dumanı kullanılmalıdır. Yoğunlaştırılmış silis dumanı, yoğunluğu biliniyorsa ve beton karışımındaki silis dumanının üniform dağılımı sağlanabiliyorsa kullanılabilir. Homojen bir karışım elde edilmesini temin etmek için silis dumanı ile birlikte yüksek oranda su azaltıcı ve süper akışkanlaştırıcı bir kimyasal katkı da kullanılmalıdır.

(13) Ayrışmaya karşı hassas olduğu bilinen süspansiyon halindeki silis dumanı, beton karışımına ilave edilmeden önce şantiyede homojen hale getirilmek şartıyla kullanılabilir.

(14) Silis dumanı, donatılı veya ön gerilmeli betonda çeliğin korozyonuna sebep olması muhtemel miktarlarda zararlı bileşenler içermemesi şartıyla kullanılabilir.

(15) Silis dumanı içindeki element halinde bulunan silikon içeriği kütlece %0,4’ü geçerse oksihidrojen gazının (H2 ve O2 karışımı) oluşabileceğine dikkat edilmesi gereklidir.

(16) Ön gerilmeli betondaki silis dumanının klorür içeriği kütlece %0,2’den daha yüksek olduğu durumlarda TS EN 206+A1, Çizelge 15’de verilen şartlar sağlanmalıdır.

(17) Beton karışımının yeterince homojen olmasını sağlayabilmek için silis dumanının birim hacmi veya birim kütlesine tekabül eden tane yüzey alanlarının mümkün olduğu kadar üniform olması gereklidir.

5.2.5.2 Uçucu kül, silis dumanı ve öğütülmüş granüle yüksek fırın cürufu ve tras için k-değeri kavramı

Madde 5.2.5.2 aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

5.2.5.2.1Genel

(1) k-değeri kavramı tarif edilmiş bir kavramdır. k-değeri kavramında, bir A çimentosu kullanarak hazırlanan referans betonun dayanıklılık performansı (veya uygun olan yerde dayanıklılık için temsili kriter olarak dayanım) ile su/çimento oranı ve mineral katkı miktarına bağlı olarak A çimentosunun bir kısmının mineral katkı ile ikame edilmesi yoluyla elde edilen çimentonun kullanıldığı deney betonunun dayanıklılık performansının kıyaslanması esas alınır.

(2) k-değeri kavramı, tip II mineral katkılar için aşağıda verilen şartların dikkate alınmasına imkân sağlar.

“Su/çimento oranı” yerine “su/(çimento + k mineral katkı)" oranının kullanılması,

(Çimento + k mineral katkı) miktarı ilgili çevre etki sınıfı için gerekli en az eşdeğer çimento miktarından az olmamalıdır (Madde 5.3.2). En az çimento miktarı ile ilgili şartlar, Madde 5.3’de belirtilmiştir.

(3) k - değeri kavramının, TS EN 450-1'e uygun uçucu kül, TS EN 13263-1+A1'e uygun silis dumanı ve TS EN 15167-1’e uygun öğütülmüş granüle yüksek fırın cürufunun, TS EN 197-1’e uygun CEM I ve bazı CEM II çimento tipleri ile birlikte kullanılması durumundaki uygulama kuralları aşağıdaki maddelerde verilmiştir.

(4) TS EN 206 Madde 3.1.16’da tanımlanan su/çimento ifadesi yerine eşdeğer su/çimento oranı (w/c)eq ve hesaplanması için aşağıdaki bağıntıların kullanılması önerilmiştir.

(w/c)eq = su / (çimento + kf × f), (uçucu kül için),

(w/c)eq = su / (çimento + ks × s), (silis dumanı için),

(w/c)eq = su / (çimento + kf × f + ks × s), (uçucu kül ile birlikte silis dumanı için),

(w/c)eq = su / (çimento + kcf × cf), (cüruf için).

Burada;

kf: Uçucu küle ait k değeri

ks: Silis dumanına ait k değeri

kcf: Öğütülmüş taneli yüksek fırın cürufuna ait k değeri

f: Betonda kullanılan uçucu kül miktarı

s: Betonda kullanılan silis dumanı miktarı

cf: Betonda kullanılan cüruf miktarı

(5) k’ nın gerçek değeri, kullanılacak mineral katkıya bağlıdır. Uçucu kül (f), silis dumanı (s) ve öğütülmüş yüksek fırın cürufu (cf) için k değeri kavramının kullanımı aşağıda gösterilmiştir.

(6) Uçucu kül, silis dumanı, öğütülmüş granüle yüksek fırın cürufu ve tras Madde 5.2.5.2.2 ila Madde 5.2.5.2.6’da belirtilen şartlar uygulanarak hesaba dâhil edilirse, ilgili çevre etki sınıfının gereği olarak tip II mineral katkı kullanılması durumunda en düşük çimento içeriği, Madde 5.3.2 ve Çizelge F.1.1 ve Çizelge F.1.2’nin 3. satırında tanımlandığı üzere aynı Çizelgelerin 4. satırında verilen değere indirilebilir.

(7) Mineral katkılar kullanıldığında betonda yeterli alkaliniteyi sağlamak için en fazla uçucu kül içeriğini (Madde 5.2.5.2.2) belirlemede sentetik silisik asit veya silis dumanı içeriği dikkate alınmalıdır.

(8) k-değeri kavramının, TS EN 450-1'e uygun uçucu külün, TS EN 13263-1+A1'e uygun silis dumanının, TS EN 15167-1’e uygun yüksek fırın cürufunun veya TS 25’e uygun trasın, EN 197-1'e uygun farklı çimento tipleri ile birlikte kullanılması durumundaki uygulanması Madde 5.2.5.2.2 ila Madde 5.2.5.2.6'da verilmiştir.

5.2.5.2.2TS EN 450-1’e uygun uçucu kül için k - değeri kavramı

Aşağıdaki (5). Paragraf ilave edilmiştir.

(5) Yüksek derecede sülfata dirençli beton imal edilmek istenildiğinde, sülfata dayanıklı çimento kullanmak yerine, aşağıdaki şartlar sağlanması halinde çimento ve uçucu kül karışımı veya en az %50 oranında cüruflu çimento veya cüruf ile çimento karışımı ayrı ayrı kullanılabilir;

Minimum çimento içeriği hesaplanırken uçucu kül hesaba katılırsa, aşağıdaki çimento türlerinden birinin kullanılması koşuluyla, çimento miktarı Çizelge F.2.1 ve F.2.2'nin 4. satırında verilene indirilebilir:

Portland çimentosu (CEM I);

Portland silika dumanı çimentosu (CEM II / A-D);

Portland cüruflu çimentosu (CEM II / A-S veya CEM II / B-S);

Portland yanmış şeyl çimentosu (CEM II / A-T veya CEM II / B-T);

Portland kireçtaşı çimentosu (CEM II / A-LL);

Portland puzolan çimentosu (CEM II / A-P);

Portland uçucu küllü çimento (CEM II / A-V);

Çizelge F.3.2'deki gibi portland kompozit çimentolar (ana bileşenleri S, D, P, V, T ve LL ile CEM II/A-M);

Çizelge F.3.2'deki gibi portland kompozit çimentolar (CEM II/B-M (S-D, S-T, D-T));

Yüksek fırın cüruflu çimento (CEM III / A)2)

Yüksek fırın cüruflu çimento (CEM III/B) %70'e kadar (kütlece) bileşimi TS EN 197-12) 'de belirtildiği gibi oluşturulmuş olması koşuluyla,

Birleşik çimento ve uçucu kül içeriği (c + f), Çizelge F.2.1 ve F.2.2'nin 3. satırındaki eşdeğer çimento içeriğinden daha az olmamalıdır. Ayrı ayrı kullanılmaları durumunda çimento içeriği aynı çizelgelerin 4. Satırında verilenlerden daha az olmamalıdır.

Yukarıda belirtilen çimento türlerinin tamamı için, Çizelge F.2.1 ve F.2.2'deki izin verilen maksimum su/çimento oranı yerine kf = 0,4 kullanılarak izin verilen maksimum bir eşdeğer su/çimento oranı kullanılabilir.

Dikkate alınabilecek maksimum uçucu kül içeriği, f/c, ana bileşenleri P, V ve D içermeyen çimento için 0,33'ten, D bileşeni içermeyen P veya V bileşenliler için en fazla 0,25 ve D bileşenli çimento için en fazla 0,15.

Daha fazla miktarda uçucu kül kullanılıyorsa, eşdeğer su / çimento oranı hesaplanırken fazlalık dikkate alınmamalıdır.

Not - Uçucu külün diğer çimento türleri ile birlikte kullanımına ilişkin detaylar, yapı denetim kurulu onay belgelerinde belirtilmelidir. Yüksek sülfat direncine sahip beton tasarlanırken, aşağıdaki koşulların karşılanması şartıyla çimento ve uçucu kül karışımı kullanılabilir:

Yeraltı suyundan veya diğer bir kaynaktan gelen suyun sülfat içeriği 1500 mg/L’den daha az ise çimento tipi; CEM I, CEM II/A-S, CEM II/B-S, CEM II/A-V, CEM II/A-W1) , CEM II/A-T, CEM II/B-T, CEM II/A-LL, CEM II/A-L, CEM III/A ve ana bileşenleri S, V, W1) , T, L ve LL olan Portland kompozit çimentosu CEM II/A-M veya CEM II/B-M (Çizelge 8 veya Çizelge F.2.2)

Çimento ve uçucu kül (c+f) karışımının uçucu kül içeriği, CEM I, CEM II/A-S, CEM II/B-S, CEM II/A-V, CEM II/A-W, CEM II/A-L ve CEM II/A-LL çimento tipleri için ve ana bileşenleri S, V, W, T, L ve LL olan CEM II/A-M kompoze Portland çimentosu veya CEM II/B-M çimento tipleri için en az %20 (Çizelge 8 veya Çizelge F.2.2) ve CEM II/A-T, CEM II/B-T ve CEM III/A çimento tipleri için en az %10 olmalıdır.

Not -Betonun ciddi sülfat etkisine karşı dayanıklı olmasının istendiği durumlarda, TS EN 197-1 standardında belirtilen CEM I-SR 3 veya daha düşük C3A içeriğe sahip CEM I-SR 0, CEM III/B-SR veya CEM III/C-SR çimento tipleri kullanılması yeterlidir.

Su altında dökülecek betonlarda, uçucu kül Madde 5.3.4’e uygun olarak kullanılmalıdır.

5.2.5.2.3TS EN 13263-1+A1’e uygun sınıf 1 silis dumanı için k - değeri kavramı

(1, 2, 3 ve 4). Paragraflar aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir

(1) Eşdeğer su/çimento oranı hesaplanmasında dikkate alınacak silis dumanı miktarı, çimento miktarına oranla en fazla %11 olmalıdır. Daha fazla kullanılması durumunda, arta kalan kısım eşdeğer su/çimento oranı hesaplanmasında dikkate alınmaz.

(2) Silis dumanı kullanılan betonun, en düşük çimento içeriği, aşağıdaki çimento tiplerinden birinin kullanılması şartıyla, XF2 ve XF4 hariç tüm ilgili sınıflar için Çizelge F.1.1 ve Çizelge F.1.2’nin 4. satırında tanımlanan değere indirilebilir:

Portland çimentosu (CEM I )

Portland cüruflu çimento (CEM II/A-S veya CEM II/ B-S )

Portland pozalan çimentosu (CEM II/ A-P, CEM II/ B-P )

Portland uçucu kül çimentosu (CEM II/ A-V, CEM II/ A-W1)

Portland kalkerli çimento (CEM II / A-LL, CEM II / A-L)

Çizelge F.2.2’de yer alan kompoze çimentolar (CEM II/A-M ana bileşenleri S, D, P, V veya W1, L ve LL),

Çizelge F.2.2 de yer alan kompoze çimentolar (CEM II/B-M ana bileşenleri S, D, T, P, V veya W1) , L ve LL),

Yüksek fırın cüruflu çimento (CEM III/A, CEM III/B) 2)

(3) Betonda kullanılan çimento ve silis dumanı toplamının eşdeğer çimento karşılığı (c + ks s), Çizelge F.1.1 ve Çizelge F.1.2’nin 3. satırında verilen en düşük çimento miktarından daha az olmamalıdır.

(4) Belirlenen su/çimento oranının ≤0,45 olduğu durumlarda eşdeğer su/çimento oranı hesaplanmasında ks = 2,0 olarak alınmalı ve belirlenen su/çimento oranının > 0,45 olduğu durumlarda XC ve XF haricindeki tüm etki sınıfları için eşdeğer su/çimento oranı hesaplamasında ks = 1,0 kullanılmalıdır. XF2 ve XF4 haricindeki tüm etki sınıfları için, su/çimento oranının yerine eşdeğer su/çimento oranı hesaplanmasında ks =1,0 kullanılabilir.

1) Kalkersi uçucu kül (W) içeren bu tip çimentolar alkali silika reaksiyonu riski olan betonlarda kullanılmamalıdır.

2) XF4 çevre etki sınıfı ile ilgili şartlar için Çizelge F.2.1’e bakılmalıdır.

5.2.5.2.4TS EN 15167-1’e uygun öğütülmüş granüle yüksek fırın cürufu için k - değeri kavramı

(1). Paragraf aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir

(1) TS EN 197-1'e uygun CEM I ve çevre etki sınıfına bağlı olarak CEM II/A tipi çimentolar ile birlikte TS EN 15167-1’e uygun öğütülmüş taneli yüksek fırın cürufu kullanımında betonda eşdeğer su/çimento hesaplamasında izin verilen k değeri aşağıdaki şekilde alınmalıdır;

Aşağıdaki (2). Paragraf ilave edilmiştir

(2) Her iki tip çimento ile çimento kütlesine oranla %100’e kadar yüksek fırın cürufu kullanıldığında (w/c)eq hesaplanmasında CEM I çimentosu kullanıldığında k = 0,8 ve CEM II/A çimentosu kullanıldığında k = 0,6 olarak alınmalıdır. Daha yüksek kullanım oranları için k değeri (w/c)eq oranı hesaplanmasında ve Satır 3’ de verilen değerin hesaplanmasında daha fazla olan miktar dikkate alınmamalıdır. (c + kcf × cf) toplamı Ek F, Çizelge F.1.1 ve Çizelge F.1.2 deki satır 3’te verilen değerden daha düşük olmamalıdır. Kullanılacak çimento miktarı aynı Çizelgelerde verilen satır (4)’teki değerlere indirgenebilir.

Aşağıdaki 5.2.5.2.5 Maddesi ilave edilmiştir

5.2.5.2.5TS 25’e uygun doğal puzolan (tras) için k-değeri kavramı

(1) Doğal puzolan (tras) kullanılması durumunda (w/c)eq = su/(çimento + k × mineral katkı) oranının hesaplanmasında k değeri dikkate alınmamalıdır. Bunun yerine, betonda kullanılacak trasın TS EN 197-1’e uygun CEM I ve/veya CEM II/A ve CEM II/B çimentoları ile belirli oranlarda ikame edilmesi ile elde edilen bağlayıcı ve sadece CEM I ve/veya CEM II/A ve CEM II/B çimentoları ile yapılan betonların performanslarının birbirleri ile mukayese edilerek gerekli tras oranı, en az çimento miktarı ile toplam bağlayıcı ve eşdeğer (w/c) değeri belirlenmelidir.

(2) En düşük çimento miktarı hesaplanmasında trasın çimentoya göre kütlece oranı (t/c) < 0,20 ise k değeri dikkate alınmalıdır. Bu değer Madde 5.2.5.2.1’de belirtildiği şekilde CEM I tipi çimento ile yapılan beton performans çalışmalarına göre belirlenmelidir. En düşük çimento ile tras miktarı toplamı Ek F.1.1 ve Ek F.1.2 deki satır 3 ve tras ile birlikte kullanılacak çimento miktarı satır 4’te verilen değerden daha düşük olmamalıdır.

Aşağıdaki 5.2.5.2.6 Maddesi ilave edilmiştir

5.2.5.2.6Uçucu kül ile silis dumanı karışımları için k değeri kavramı

(1) Uçucu kül ve silis dumanı birlikte kullanılıyorsa, uçucu kül miktarı çimentonun % 33’ünden, silis dumanı miktarı ise çimentonun % 11’inden daha fazla olmamalıdır.

(2) En düşük çimento içeriğini hesaplarken hem uçucu kül, hem de silis dumanı dikkate alınırsa, karışım halindeki çimento, uçucu kül ve silis dumanı (c + kf f + ks s) Çizelge F.1.1 ve Çizelge F.1.2’nin 3. satırından alınan en düşük çimento içeriğinden daha az olmayacak şekilde XF2 ve XF4 haricinde tüm etki sınıfları için en az çimento miktarı ( c ) Çizelge F.1.1 ve Çizelge F.1.2’nin 4. satırında belirtilen miktara indirilebilir.

(3) XF2 ve XF4 haricindeki tüm etki sınıfları için eşdeğer su/çimento oranı, (w/c)eq = s/(c+kf×f+ks×s) olarak elde edilen en fazla uçucu kül içeriği, çimentonun % 33’ünden daha fazla olmamak ve en fazla silis dumanı toplam çimento kütlesinin % 11’inden daha yüksek olmamak kaydıyla su/çimento oranının yerine kullanılabilir.

(4) Daha fazla uçucu kül miktarı kullanılırsa, eşdeğer su/çimento oranları (w/c)eq, kf ve ks ile hesaplandığında, fazlalık hesaba dahil edilmemelidir.

(5) Beton boşluk çözeltisinin yeterli miktarda alkali içeriğini sağlayabilmek için CEM I çimentosu, uçucu kül ve silis dumanı kütlece oranları, f/c ≤ 3 x (0,22 - s/c ), en fazla uçucu kül içeriği sağlanacak şekilde ayarlanmalıdırne sahip olmalıdır.

(6) CEM II/A-S, CEM II/B-S, CEM II/A-T, CEM II/B-T, CEM II/A-LL, CEM II/A-L ,CEM II/A-M ( S-T, S-LL, ve T-LL ), CEM II/B-M ( S-T ) ve CEM III/A çimento tiplerinin kullanılması durumunda, kütlenin yüzdesi olarak ifade edilen en fazla uçucu kül miktarı, f/c ≤ 3 x (0,15 - s/c) olmalıdır.

(7) Uçucu kül ve silis dumanı karışımının kullanımına diğer çimento tipleri için müsaade edilmez.

5.2.5.3 Eşdeğer Beton Performansı Kavramının Prensipleri

Aşağıdaki paragraflar ilave edilmiştir.

(4) Eşdeğer beton performansının belirlenmesinde, çevresel etki sınıflarına göre en az aşağıda verilen deneylerin yapılarak performansın karşılaştırılmasına müsaade edilir.

- XC sınıfları için: Sertleşmiş betonda karbonatlaşma derinliğinin fenolftaleyn yöntemi ile tayini deneyi (EN 14630) ve basınç altında su işleme derinliği deneyi (EN 12390-8)

- XD ve XS sınıfları için: Klorür geçirgenliği katsayısı tayini deneyi veya hızlı klorür geçirgenliği deneyi

- XF sınıfı için: Donma çözülme direnci tayini deneyi TSE CEN/TS 12390-9, TSE CEN/TR 15177

(5) Yukarıda, Paragraf (4)’te belirtilen deneylerin yapılacağı laboratuvarın ilgili deney kapsamında TS EN ISO/IEC 17025 Standardına göre Türk Akreditasyon Kurumu veya Uluslararası Laboratuvar Akreditasyon İşbirliği Karşılıklı Tanınma Anlaşmasında yer alan akreditasyon kurumları tarafından akredite edilmiş olması zorunludur.

5.2.6 kimyasal katkıların kullanımı

(5). Paragraf ilave edilmiştir.

(5) Yüksek dayanımlı betonlar için, akışkanlaştırıcı katkıların izin verilen en fazla kullanım oranları çimento dozajına göre kütlece %7’den daha fazla olmamalıdır. Farklı performans gruplarında birden fazla sayıda katkı kullanıldığında toplam katkı içeriği toplam çimento dozajının kütlece %8’inden daha fazla olmamalıdır.

5.2.7 lif kullanımı

(3). Paragraf ilave edilmiştir.

(3) Betonda lif kullanılması durumunda taze betonun işlenebilirliği genelde düşmektedir. Bu durumlarda işlenebilirliği ve slamp değerini artırmak amacıyla uygun bir yüksek oranda su azaltıcı ve akışkanlaştırıcı kimyasal katkı maddesi kullanılması önerilmektedir. Bu tip betonlarda çimento dozajı, genellikle bir miktar daha yüksek olup kullanılan lif miktarı m3 beton içinde hacimce %1 ila %2 arasında değişmektedir. Ayrıca daha düşük agrega Dmaks kullanılması önerilmektedir.

5.2.8 Klorür içeriği

Çizelge 15’de yer alan c) dipnotu aşağıdaki gibi değiştirilmiştir.

c) CEM III çimento betonlar için veya öğütülmüş yüksek fırın cürufunun betona mineral katkı olarak ilavesi halinde (çimento dozajının en az %50’si oranda) Cl 0,40 sınıfına izin verilir. Diğer tüm kullanımlar için Cl 0,20 sınıfı seçilmelidir.

5.2.9 Beton sıcaklığı

(2). (3). (4). (5). ve (6). Paragraflar ilave edilmiştir.

(2) Olumsuz etkilerinin önlenmesi için herhangi bir tedbir alınmayan durumlarda, taze betonun sıcaklığı 35°C’u aşmamalıdır. Kullanılan çimentonun, betona ilave edildiği andaki sıcaklığı, herhangi bir tedbir alınmayan durumlarda 60 °C’u aşmamalıdır.

(3) Hava sıcaklığına bağlı olarak betonun yapımı, dökümü, bakımı, korunması ve kalıba yerleştirme şartları için TS 1247, TS EN 13670 ve TS 1248 standartlarının hükümleri geçerlidir.

(4) Şantiyede alınan beton numuneleri, kalıptan çıkarılıncaya kadar 1 gün süreyle sıcak ve soğuk hava etkilerinden korunacak ve su kayıpları önlenecek şekilde kapalı ortamda muhafaza edilmeli ve muhafaza edildiği ortamın sıcaklığı en az 15°C, en fazla 25°C olmalıdır.

(5) Betonun çimento dozajının 240 kg/m3’den daha düşük olduğu veya düşük hidratasyon ısılı çimento kullanıldığı durumlarda beton yerleştirme sıcaklığı 10 °C’un altına düşmemelidir.

(6) En küçük kesit kalınlığı 100 cm’nin üzerinde olan yekpare (monolitik) yapılar kütle betonu olarak dikkate alınmalı ve TS 13815’de belirtilen hükümler uygulanmalı, aşağıdaki önlemler alınmalıdır;

Bağlayıcı malzemenin hidratasyon ısısı TS EN 196-11’e veya diğer eşdeğer deney yöntemlere göre belirlendiğinde, 7 günde en fazla 52,5 Cal/g ve 28 günde ise en fazla 70 Cal/g olacak şekilde, düşük hidratasyon hızı ile toplamda daha düşük ısılı çimento veya çimento ile birlikte uygun mineral katkı kullanılmalı,

Beton tasarımında, kullanılacak bağlayıcı ve/veya çimento dozajı gerekli en az miktar olacak şekilde deneylerle belirlenmeli,

Beton, taze beton yerleştirme sıcaklığı en az 10°C ve en fazla 20°C sıcaklık aralığında olacak şekilde imal edilmeli, yerleştirilmeli ve gerekli durumlarda beton karışım suyu yerine, kısmen buz kısmen ikame edilmelidir,

Belirli bir anda, beton yapı elamanının içindeki beton sıcaklığının en yüksek olduğu nokta (kütlenin merkezi gibi) ile beton örtü tabakasındaki beton sıcaklığı arasındaki ve yapı elemanı yüzeylerindeki beton örtü tabakası ile beton dış yüzeyi arasındaki (örtü altı vb.) sıcaklık farkının hiçbir durumda donatılı betonda 25°C ve donatısız betonda 20°C’u aşmaması için gerekli tedbirler alınmalıdır. Alınacak bu tedbirler beton kullanıcısının (müşterinin) sorumluluğundadır,

Beton imalatında kullanılacak agreganın sıcaklığının yükselmemesi amacıyla agregalar, doğrudan güneş ışığı etkisinden korunmalı ve gerektiğinde soğutulmalıdır.

Not 1 -Kütle betonlarında 28 günlük basınç dayanımı sonuçları, toplam bağlayıcı miktarının ve dayanım gelişme hızının düşük olması nedeniyle istenilen beton sınıfını sağlamayabilir, bu nedenle 28 gün yerine karşılıklı mutabakat sağlanarak 56 günlük veya 90 günlük basınç dayanımı deney sonuçları dikkate alınabilir.

Not 2 -Gerekli durumlarda kütle betonu tasarımında ve imalatında toplam bağlayıcı miktarının azaltılması amacıyla agrega en büyük tane büyüklüğü beton pompa ile iletilecekse 31,5 mm veya uygun olduğunda 37,5 mm’ye kadar artırılabilir.

5.2.9.1Soğuk havada beton dökümü

Aşağıdaki madde ilave edilmiştir.

Soğuk havalarda, aşağıdakiler dikkate alınmalıdır:

a) Henüz olgunlaşmamış betonun donma tehlikesi;

b) Gecikmiş sertleşme süresi nedeniyle kalıplara gelen basınçlardaki artış,

c) Beton dayanım gelişiminin yavaşlaması nedeniyle kalıp alma gibi müteakip inşaat işlemlerindeki gecikmeler.

Soğuk havalarda beton dökümüne genel yaklaşımın bir parçası olarak, taze betonun yalıtılarak soğuktan korunması gibi adımların atılması da düşünülebilir. Aşağıdaki adımlar betonu soğuk hava etkisine karşı korumada yardımcıdır:

1. Hidratasyon ısısını ve erken dayanım hızını artırmak için çimento veya bağlayıcı içeriğinin arttırılması;

2. Çimento veya bağlayıcı tipinin, izin verilen yerlerde, hidratasyon ısısı daha yüksek olan bir diğeri ile değiştirilmesi;

3. Priz süresini azaltan ve/veya dayanım artış hızını arttıran kimyasal katkı maddesinin kullanılması;

4. Taze betonun, en az 3,5 MPa dayanıma ulaşıncaya kadar korunması,

5. Sürekli su ile temas halinde olan ve donma-çözülmeye maruz kalacak genç beton, en az 24 MPa dayanıma ulaşıncaya kadar dona karşı korunması.

Not – Bu durum bazı karışım bileşenlerinin veya betonun ısıtılmasını gerektirebilir. Betonu ısıtmak için buhar kullanılırsa, maksimum w/c oranı kriteri için bu durum dikkate alınmalıdır.

5.2.9.2Sıcak havada beton dökümü

Bu madde ilave edilmiştir.

Sıcak havalarda aşağıdakiler dikkate alınmalıdır:

a) Karışım suyunun buharlaşması ve hidratasyonun hızlanması sebepleriyle oluşan su kaybının taze beton işlenebilirliğinde düşmeye yol açmaması için, priz geciktirici özellikte katkı kullanımı ve daha yüksek akıcılıkta beton üretimi vb. gibi gerekli tedbirlerin alınması.

b) Taze betonda yüksek sıcaklık artışının önlenmesi. Sıcaklık yükselişinin kabul edilebilir seviyeden fazla olması, erken yaşta termal çatlamaya, betonun nihai kalitesinde azalmaya ve gecikmiş etrinjit oluşumuna yol açabilir.

Sıcak havalarda, sürüklenmiş hava boşluklarının stabilitesi, yaklaşık 35 °C'nin üzerindeki sıcaklıklarda azalır bu sebeple, hava sürüklenmiş beton sıcaklığı en fazla 35 °C olarak belirlenmelidir.

Aşağıdaki adımlar, betonu, sıcak hava etkilerine karşı korumada yardımcı tedbirlerdir :

1. Hidratasyon hızını yavaşlatmak ve geciktirmek için priz geciktirici ve/veya başlangıçtaki işlenebilirliği arttırmak için akışkanlaştırıcı katkı maddesi kullanımı. Tek başına priz geciktirici katkı kullanımı, nem kaybı sonucu oluşan katılaşmayı telafi etmez. Bunun yerine betonun sıcaklığını düşürmek için ilave tedbirler alınması en doğru yoldur.

2. Düşük ısı salınımına sahip bir çimento veya kombinasyon kullanımı.

Yüksek sıcaklıklar, betonda kıvam kaybı hızını arttırır. Potansiyel bir çözüm, betonun taşınma süresinin kısaltılmasıdır. Ancak birçok durumda bu işlemi başarmak zordur. Daha uygun bir çözüm, kimyasal reaksiyonu yavaşlatmak için priz geciktirici bir katkı kullanılması ve buharlaşma yoluyla su kaybını telafi etmek için beton kıvamının, döküm yerinde ayarlanabileceği bir işlem uygulanmasıdır.

5.3 Etki sınıflarına ilişkin gerekler5.3.1 Genel5.3.2 Beton bileşimi için sınır değerler

(5). Paragraf ve maddeler ilave edilmiştir.

(5) Betonun bileşimi ile ilgili gerekler Çizelge 6 ve Çizelge 7 ile Ek F’de Çizelge F.1.1 ve Çizelge F.1.2’de verilmiştir. Bunlara ilave olarak aşağıdaki şartlar uygulanmalıdır:

Çevre etki sınıflarına göre kullanılması tarif edilen çimentolar TS EN 197-1, TS EN 15167-1, TS EN 14216, TS 21, TS 13353’e uygun olan veya diğer uygun çimentoların kullanımı ile ilgilidir.

Çimentoların çevre etki sınıflarına göre kullanım alanları öncelikle Çizelge 6, Çizelge 7 ve Çizelge 8 ile Çizelge F.2.1, Çizelge F.2.2, Çizelge F.2.3 ve Çizelge F.2.4’te belirtilmiştir. Bu belirtilen çizelgelerde yer alanlardan farklı çimento tipleri, ilgili gerekleri karşılaması şartıyla belirli bir çevre etki sınıfına maruz kalacak betonda kullanılabilir.

Çizelge F.3.1’de beton sınıfları C50/60 ve LC50/55 ile daha düşük beton sınıfları ve XF ve XM çevre etki sınıflarına maruz kalacak betonlar ile Çizelge F.3.2’de ise C55/67 ile LC55/60 ve üzeri beton sınıflarında tüm çevre etki sınıflarına maruz kalacak betonlar için çok ince malzeme (<0,125 mm) içeriği ile ilgili sınır değerler verilmiştir. Diğer tüm beton sınıfları için çok ince malzeme içeriği 550 kg/m3 değerini aşmamalıdır.

Çimento dozajının 300 kg/m3 ila 350 kg/m3 olması durumunda, Çizelge F.3.1’de verilenlerden doğrusal enterpolasyon işlemi ile ara değerler belirlenebilir.

Çimento dozajının 400 kg/m3 ila 500 kg/m3 olması durumunda, Çizelge F.3.2’de verilenlerden doğrusal enterpolasyon işlemi ile ara değerler belirlenebilir.

Çizelge F.3.1’de çok ince malzeme içeriği için üst sınır değerler 50 kg/m3 değerini aşmayacak şekilde aşağıda verilen miktarlar kadar artırılabilir;

· Çimento dozajı 350 kg/m3’ten daha fazla olduğunda, 350 kg/m3’ten fazla olan miktar kadar,

· Betonda tip II puzolanik malzeme kullanılması durumunda, tip II katkı miktarı kadar,

· Betonda tip II puzolanik malzeme kullanılması durumunda, Çizelge F.3.2’de çok ince malzeme içeriği için üst sınır değer, 50 kg/m3 değerini aşmayacak şekilde ilave edilen tip II katkı miktarı kadar.

Çizelge F.3.1 ve Çizelge F.3.2’de 2. sütunda verilen sınır değerler, agrega en büyük tane büyüklüğünün 8 mm olması durumunda 50 kg/m3 kadar artırılabilir.

Beton, çevre etki sınıfı XA3 veya daha yüksek bir kimyasal etkiye maruz kaldığında veya yüksek hızda su ile birlikte kimyasal etkiye (TS EN 206: 2013+A1, Çizelge 2) maruz kaldığında gerekli koruyucu önlemler alınmalıdır (koruyucu kaplama yapılması gibi).

Daha zararlı kimyasal tesirlerin (TS EN 206: 2013+A1, Çizelge 2 dışındaki) olduğu durumlarda, betonun üzerine oturduğu zemin, kimyasal olarak kirlenmiş ise kimyasal etkinin tesiri incelenmeli ve gerekli olması halinde önlemler alınmalıdır.

5.3.3 Performansı esas alan tasarım yöntemleri

(2). Paragraf ilave edilmiştir.

(2) Performans ile ilgili tasarım yöntemlerinin seçimi, karşılıklı mutabakat sağlanması durumunda uygulanmalıdır.

5.3.4 Su içerisinde beton dökülmesi için gerekler

Bu Madde ilave edilmiştir.

(1) Yük taşıyıcı elemanların imalatı için su içerisinde dökülecek beton kohezif ve yumuşak kıvamda olmalıdır. Su/çimento oranı 0,55’den daha fazla olmamalı ve su haricinde farklı çevresel etkiler varsa (örneğin XA çevre etki sınıfları) bu oran 0,55’den daha düşük olmalıdır. Agrega en büyük tane büyüklüğü 32 mm ise çimento dozajı 350 kg/m3 den daha az olmamalıdır.

(2) Betona Madde 5.2.5.2.2’ye uygun olmak ve aşağıdaki gerekleri sağlamak şartıyla uçucu kül ilave edilebilir;

Çimento ve uçucu kül toplam dozajı (c + f) = 350 kg/m3 ’ten daha az olmamalıdır. Eşdeğer su/çimento oranı (w/c)eq = s / (c + 0,7f) bağıntısı ile hesaplandığında 0,55 değerinden daha fazla olmamalıdır.

(3) Beton, yerleştirilme esnasında, sıkıştırılmadan bile birbirinden ayrışmayan yoğun bir kütle şeklinde akarak yerleşebilmelidir. Betonun çok ince malzeme içeriği Madde 5.3.2’de belirtilen sınır değerlerden daha fazla olabilir.

5.3.5 Su kirletici maddelere maruz kalan beton

Bu Madde ilave edilmiştir.

(1) Sıvılar (sıvılaştırılmış gazlar da dâhil) veya koyu kıvamdaki su kirleticileri ile temas halindeki yüzeyi yalıtılmamış beton yapılar tehlike altındadır. Bu tip yapılar için tasarlanacak beton, ilgili standartlarda verilen şartlara uygun olmalıdır.

5.3.6 Yüksek sıcaklığa maruz beton

Bu Madde ilave edilmiştir.

(1) 250 °C’a kadar yüksek sıcaklığa maruz kalacak beton yapılarda kullanılacak olan agregaların uygunluk deneylerinin yaptırılması gerekir. Ayrıca yangına karşı beton direncinin artırılması için polimer liflerin kullanımına izin verilebilir.

5.3.7 Çok Yüksek dayanımlı beton

Bu Madde ilave edilmiştir.

(1) Basınç dayanımı sınıfı C90/105 ve C100/115 betonu ve basınç dayanımı sınıfı LC70/77 ve LC80/88 olan çok yüksek dayanımlı hafif beton uygulanmasından önce, müşteri ve imalatçı arasında karşılıklı mutabakata varılmalıdır. Yüksek dayanımlı betonun imalat kontrolü ile ilgili olarak Çizelge 3, Çizelge 4 ve Çizelge 5 uygulanmalıdır.

(2) Çok yüksek dayanımlı beton için, beton imalatı yapacak kuruluş ile birlikte bir kalite planı oluşturulmalıdır. Bu kalite planında, nelerin kontrol edileceği, kontrolün nasıl oluşturulacağı ve sıklığı, kontrolü hangi tarafın yapacağı ve sınır değerler belirtilmelidir. Uygun olmama durumunda, alınacak tedbirler ve tedbirlerin alınmasından sorumlu olanlar belirlenmelidir. Kontrollerin sonuçları, kalite planında açıkça tanımlanan sorumlular tarafından yazılı hale getirilmelidir.

Çizelge 3 – Çok yüksek dayanımlı beton bileşen malzemelerinin ilave kontrolleri

Bileşen Malzeme

Muayene/deney

Amaç

En az sıklık

Çimento

TS EN 196-3’e göre standart kıvam için su içeriği

Mutabık kalınan şartlara uygunluk

Beton dökümü veya imalatı öncesinde her sevkiyatta

TS EN 196-6’ya göre incelik

TS EN 196-2’ye göre sülfat içeriği

Referans numuneler

Dayanım doğrulanıncaya kadar veya karşılıklı olarak anlaşılan süreyle erteleme

Kimyasal katkılar

Yoğunluk

Mutabık kalınan şartlara uygunluk

Beton dökümü veya imalatı öncesinde her sevkiyatta

Referans numuneler

Dayanım doğrulanıncaya kadar veya karşılıklı olarak anlaşılan süreyle erteleme

Mineral katkılar

Uçucu kül: TS EN 196-3 veya eşdeğer yönteme göre standart kıvamı sağlamak için ilave edilen suyun miktarı

Mutabık kalınan şartlara uygunluk

Beton dökümü veya imalatı öncesinde her sevkiyatta

Silis dumanı süspansiyonu:

· Yoğunluk,

· Su içeriği

Referans numuneler

Dayanım doğrulanıncaya kadar veya karşılıklı olarak anlaşılan süreyle erteleme

Agrega

Her tane sınıfı için elek analizi

Mutabık kalınan şartlara uygunluk

Beton imalatından önce günde 1 kez

Çizelge 4 – Çok yüksek dayanımlı beton üretimi için donanımın ilave kontrolü

Donanım

Muayene/deney

Amaç

En az sıklık

Çimento, agrega ve mineral katkı için tartı donanımı

Tartım doğruluğunun kontrolü

Madde 9.6.6.2’deki hassasiyetin sağlandığının kontrolü

Beton üretiminden önce her gün

Kimyasal katkı dağıtıcısı

Hassasiyet kontrolü

Doğru dağılımın sağlandığının kontrolü

Beton üretiminden önce her gün

Karışım suyu ölçer

Hedef değerle ölçülen değerin karşılaştırılması

Problemsiz fonksiyon kontrolü

Beton üretiminden önce her gün

Cihazlar ve laboratuvar donanımı

Fonksiyon kontrolü

Problemsiz fonksiyon kontrolü

Beton üretiminden önce her gün

Karıştırma donanımı

Fonksiyon kontrolü

Problemsiz fonksiyon kontrolü

Beton üretiminden önce her gün

Transmikser

Gözle muayene

Tambur içerisinde temizlik maddesi kalmadığının kontrolü

Her yüklemeden önce

Çizelge 5 – Çok yüksek dayanımlı beton özellikleri ve imalat işlemleri için ilave kontrol

Özellik /kontrol

Muayene/deney

Amaç

En az sıklık

İnce agrega su içeriği

Kuruma deneyi

Kuru kütleyi ve gerekli su miktarını belirlemek

Sürekli olarak, üretimden önce her beton döküm gününde ölçüm

Taze betonun su içeriği

İlave edilecek miktarın kontrolü

Başlangıç deneyleri esnasında belirlenmiş değerlerle uyumluluk kontrolü

Dayanım deneyi için hazırlananlara ilave bir numune, ancak bir günlük beton dökümünde en fazla üç numune

Taze betonun kıvamı

TS EN 12350-5’e göre deney

Başlangıç deneyleri ve yerleştirme deneyi esnasında belirlenen kıvamın korunması için kontrol

Her karışım aracında, yüksek oranda su azaltıcı ve süper akışkanlaştırıcı katkının ilave edilmesinden hemen önce ve sonra ve santralden sevkedilmeden hemen önce

Karıştırma talimatları a

Gözle muayene

Karıştırma talimatları ile uyumluluk kontrolü

Her harman karıştırılmadan önce

a Hangi bileşen malzemelerin hangi sırada ilave edileceği ve karıştırma süresi, karıştırma talimatında belirtilmelidir. Yüksek oranda su azaltıcı ve süper akışkanlaştırıcı katkılar için karıştırma süreleri (müteakip ilave etme dahil) şantiyede beklenilen ilave etme süresine bağlı olarak başlangıç deneyleriyle belirlenmelidir.

5.4 Taze beton gerekleri5.4.1 Kıvam, viskozite, geçiş yeterliliği ve ayrışma direnci

(1). Paragrafa aşağıdaki metin ilave edilmiştir.

Deney yönteminin, belirli kıvamın değerlerinden daha yüksek kıvama sahip betonlarda yeterli hassasiyete sahip olmaması nedeniyle, aşağıda gösterilen deneylerin referans olarak verilen sınırlarda uygulanması gereklidir.

· TS EN 12350-2, Çökme ≥ 10 mm ve ≤ 210 mm,

· TS EN 12350-4, Sıkıştırılabilme derecesi ≥ 1,04 ve < 1,46,

· TS EN 12350-5, Yayılma çapı > 340 mm ve ≤ 620 mm,

· TS EN 12350-8, Çökme-yayılma çapı > 550 mm ve ≤ 850 mm,

5.4.2 Çimento içeriği ve su/çimento oranı

(5). Paragraf ilave edilmiştir.

(5) Çimento seçimi ve içeriği, betonun tasarlandığı hizmet koşulları, karışımda kullanılan diğer malzemelerin özellikleri veya yerleştirme sırasında veya kısa bir süre sonra gereken betonun performans özellikleri gibi birçok değişkene bağlıdır. Çimento seçimi, karışım oranlarının belirli proje gerekleri ve amaçlanan kullanım için belirlenmesi durumunda önemli bir husustur. Çimentolar için şartnamenin, projeye ve bölgedeki çimento tiplerine uygun olması önemlidir. Çevre etki şartları ve istenen özellikler gibi faktörler genellikle kimyasal veya fiziksel özelliklere dayanan özel çimento tipleri gerektirebilir. Performans gereklerinin normal Portland çimentosu ile elde edilemediği uygulamalarda özel çimentolar kullanılmalıdır. Bu nedenlerle, çimento tipinin seçimi, 1 m3 betonda kullanım miktarı ve en fazla su/çimento oranı gibi faktörler, Çizelge 1 ve Çizelge 2’de verilen çevre etki sınıflarına bağlı olarak öncelikle betonda donatı korozyonu söz konusu olduğunda Çizelge 6 ve Çizelge 7’den yararlanılarak ve genel olarak Ek F’deki kriterlere göre belirlenmelidir. Çevre etki sınıflarına göre çimento tipleri ise Çizelge 8’den ve/veya Çizelge F.2.1 ve Çizelge F.2.2’den seçilebilir.

5.4.3 Hava içeriği

(2). Paragraf ilave edilmiştir.

(2) Akıcı beton için en az hava içeriği, Çizelge F.1.2’den elde edilen en az hava içeriğinden %1,0 daha yüksek olabilir.

5.5 Sertleşmiş beton gereklilikleri5.5.1 Dayanım5.5.1.2 Basınç dayanımı

(1). Paragraf aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

(1) Beton dayanımının belirleneceği durumlarda, dayanım EN 12350-1'e uygun şekilde alınan taze beton numuneleriyle oluşturulan ve EN 12390-2'ye uygun olarak hazırlanıp bakım uygulanan, EN 12390-1'e uygun 150 mm kenar uzunluğuna sahip küp veya 150/300 mm boyutlarındaki silindir numuneler veya C25/30 ve üzerindeki beton sınıfları için 100 mm’lik küp veya 100x200 mm silindir şekilli numuneler kullanılarak basınç dayanımı belirlenir. Anlaşmazlık durumlarında 150 mm’lik küp veya L/D oranı 2 olan 150 mm çaplı silindir numuneler referans olarak esas alınmalıdır.

(2).