THE WORLD BANK GROUP 1818 H STREET NW - Yangon · Acquired Immune Deficiency Syndrome (ခုခံအားက်ဆင္းမႈကူးစက္ေရာဂါ) ARAP Abbreviated

ျမနမာႏငင အတြကအေရ႕ေတာငအာရ သဘာ၀ ေဘးအႏရာယ စမခန႔ခြေရး စမကနး

သဘာဝပတဝနးကငႏငလမႈေရးစမခန႔ခြမႈမေဘာင

THE WORLD BANK GROUP 1818 H STREET NW

WASHINGTON, DC, USA 20433 အတြက

ျပစသ

YANGON CITY DEVELOPMENT COMMITTEE NO. 420, KYAUK TA DA TOWNSHIP

YANGON, MYANMAR0951 ရနကနျမ႕ေတာ စညပငသာယာေရး ေကာမတ

အမတ ၄၂၀၊ ေကာကတတားျမ႕နယ၊ ရနကနျမ႕ ျမနမာႏငင ၀၉၅၁

ေဖေဖာဝါရ ၂၀၁၇

မာတကာ

ဇယားမား ….. ............................................................................................................................ iii အခကအလကမား. .................................................................................................................... .iv ေနာကဆကတြမား ...................................................................................................................... iv အတေကာကစာလးမားစာရငး ......................................................................................................... v ေကးဇးတငလႊာ ......................................................................................................................... viii ၁.၀ စမကနး ေဖာျပခက ......................................................................................................... ၁ A.A .......

SEA DRM Project - Myanmar i Environmental and Social Management Framework

ဇယားမား

ဇယား ၁ CBD ၿမ႕နယ (၆) ၿမ႕နယရ လဥးေရႏင ဧရယာအကယအဝနး စာရငးဇယား …………………….

ဇယား ၂ ကမာၻ႕ဘဏ၏ လပငနးအေကာငအထညေဖာေရး မဝါဒ အကဥးခပ ႏင စမကနးခြမားေပၚတြင ၄ငးမဝါဒမား၏ သကေရာကမႈ

ဇယား ၃ ျပညေထာငစသမၼတ ျမနမာႏငငေတာအစးရ၏ ဥပေဒ၊ နညးဥပေဒမေဘာငႏင ကမာၻ႔ဘဏ၏ (OP 4.01)တ႔အၾကား ကြာဟခကက ေလလာဆနးစစခက

ဇယား ၄ ျပညေထာငစသမၼတ ျမနမာႏငငေတာအစးရ၏ ဥပေဒ၊ နညးဥပေဒမေဘာငႏင ကမာၻ႔ဘဏ၏ (OP 4.04)တ႔အၾကား ကြာဟခကက ေလလာဆနးစစခက …………………………………………၂၆

ဇယား ၅ ျပညေထာငစသမၼတ ျမနမာႏငငေတာအစးရ၏ ဥပေဒ၊ နညးဥပေဒမေဘာငႏင ကမာၻ႔ဘဏ၏ (OP 4.11)တ႔အၾကား ကြာဟခကက ေလလာဆနးစစခက

ဇယား ၆ အဆျပစမကနးအပငး (၂)၏ စမကနးခြမား၏ လပငနးမားမစတငမ၊ ေဆာကလပဆႏင ေဆာကလပၿပးခနတြင ျဖစႏငေျခရေသာ ပတ၀နးကငအကးသကေရာကမႈမား………. ၃၅

ဇယား ၇ အဆျပစမကနးအပငး (၂)၏ စမကနးခြမား၏ လပငနးမားမစတငမ၊ ေဆာကလပဆႏင ေဆာကလပၿပးခနတြင ျဖစႏငေျခရေသာ လႈမႈေရးဆငရာ အကးသကေရာကမႈမား……….၃၉

ဇယား ၈ အဆျပစမကနးအပငး (၃)၏ စမကနးခြမား၏ လပငနးမားမစတငမ၊ ေဆာကလပဆႏင ေဆာကလပၿပးခနတြင ျဖစႏငေျခရေသာ ပတ၀နးကငဆငရာအကးသကေရာကမႈမား

ဇယား ၉ အဆျပစမကနးအပငး (၃)၏ စမကနးခြမား၏ လပငနးမားမစတငမ၊ ေဆာကလပဆႏင ေဆာကလပၿပးခနတြင ျဖစႏငေျခရေသာ လႈမႈေရးဆငရာ အကးသကေရာကမႈမား

ဇယား ၁၀ လမႈေရးဆငရာဆနးစစခကတြင ပါ၀ငရမည ကား၊ မေရးရာမား

ဇယား ၁၁ အမားျပညသအေျခခအေဆာကအအ၊ ျမ႕ျပဖြ႕ၿဖးေရးႏင သဘာ၀ေဘးအႏရာယ စမခန႔ခြမႈမား၏ အဓကကေသာ ကား၊ မ ေရးရာအေျခအေန၊ ကန႔သတခကမား နင အခြငအလမးမား

ဇယား ၁၂ သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာ စမခန႔ခြမႈ ေယဘယ အစအစဥ (EMP) သ႔မဟတ ECoP နမနာ

ဇယား ၁၃ ESMF အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကရာတြငအဓကကေသာတာ၀နမား

ဇယား ၁၄ ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတ အငဂငနယာဌာန (လမး ႏင တတား) ၏ ပညာအရညအခငး

ဇယား ၁၅ သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လမႈေရးစမခန႕ခြမႈ မေဘာင အေကာငအထညေဖာေရး ကနကစရတ

အခကအလကမား

ပ ၁ သဘာဝပတဝနးကငႏင လမႈေရး စမခန႔ခြမႈ ဖြ႔ စညးပ အစတအပငး ၂ ႏင ၃က အေကာငအထညေဖာရန အဖြ႔အစညး၏ အစအစဥမား .................................................. ၈၅ ပ ၂ ရနကနျမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတ၏ ဖြ႔စညးပ ဇယား ....................................... ၈၉

SEA DRM Project - Myanmar ii Environmental and Social Management Framework

ေနာကဆကတြမား

ေနာကဆကတြ (က - ၁) စမကနးေငြေၾကးေထာကပ႔မႈႏငအကးမ၀ငေသာလပငနးစဥမား

ေနာကဆကတြ (က - ၂) ကမာၻ႕ဘဏလပငနးအေကာငအထညေဖာေရးမ၀ါဒ ၄.၁၀ တငးရငးသားမားႏင သကဆငမႈ

ေနာကဆကတြ (က - ၃) အေထြေထြပတဝနးကင ထနးသမးေရးဆငရာ အကျဖတမႈ မဝါဒစာ႐ြကစာတမး - စစေဆးေရးပစ

ေနာကဆကတြ (က - ၄) စမကနးခြေနရာအတြက အေသးစတသဘာဝပတဝနးကငႏင လမႈေရးစစေဆးျခငး ေလာကလႊာပစ

ေနာကဆကတြ (က - ၅) အဓကပတသကဆကႏြယသမား

ေနာကဆကတြ (က - ၆) ပးေပါငးပါဝငေသာ လမႈအဖြ႕အစညး အကျဖတျခငးဆငရာ လမးညႊနခကမား

ေနာကဆကတြ (က - ၇) လထေဆြးေႏြး ညႏႈငးပြမား၏ ရည႐ြယခကမား

ေနာကဆကတြ (က - ၈) ေတြ႕ဆေဆြးေႏြးခေသာသကဆငရာပဂၢလမား၏စာရငး

ေနာကဆကတြ (က - ၉) ဆကႏြယပတသကသမားႏင ေဆြးေႏြးပြတ႔ျပနခကမား

ေနာကဆကတြ (က - ၁၀) ပထမအႀကမလထႏင ေဆြးေႏြးပြအစညးအေဝးတကေရာကသမားလကမတ

ေနာကဆကတြ (က - ၁၁) ဒတယအႀကမ ျပညသ႔ေတြ႕ဆေဆြးေႏြးပြတကေရာကသမားလကမတ

SEA DRM Project - Myanmar iii Environmental and Social Management Framework

အတေကာကစာလးမားစာရငး

ADB Asian Development Bank (အာရဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဘဏ) AIA AIDS

Advance Informed agreement (ၾကတငအသေပးထားသည သေဘာတညခက) Acquired Immune Deficiency Syndrome (ခခအားကဆငးမႈကးစကေရာဂါ)

ARAP Abbreviated Resettlement Action Plan (ယာယေနရာျပနလညခထားေရးလႈပရားမႈစမခက) ASEAN Association of Southeast Asian Nations (အေရေတာငအာရႏငငမားအဖြ႔) CBD Central Business District (ဗဟစးပြားေရးအခကအခာ ဧရယာ) CBO Community Based Organizations (လထအေျချပ အဖြ႔အစညးမား) CEDAW Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination Against Women

CERD (အမးသမးမားအေပၚနညးမးစျဖင ခြျခားဆကဆမႈအားလး ပေပာကေရး သေဘာတစာခပ) International Convention on the Elimination of All Forms of Racial Discrimination

CSO (လမးခြျခားဆကဆမႈ ပစအားလး ဖကသမးေရး ႏငငတကာ သေဘာတညမႈစာခပ) Civil Society Organizations (အရပဘက လ႔အဖြ႕အစညးမား)

DRM Disaster Risk Management (သဘာဝေဘးအႏရယေလာပါးေရးစမခန႔ခြမႈ) EA Environmental Assessment (သဘာဝပတဝနးကငဆငရာ စစတမးေကာကယခကမား) ECC Environmental Compliance Certificate

ECoP (သဘာဝပတဝနးကငဆငရာ စညးကမးလကနာမႈလကမတ) Environment Code of Practice (သဘာဝပတဝနးကငဆငရာ လကနာရမညကငဝတ)

ECA ECL ECR

Environmental Conservation Assessment (သဘာဝပတဝနးကငဆငရာ ထနးသမးေစာငေရာကေရး ေလလာဆနးစစခက) Environmental Conservation Law (သဘာဝပတဝနးကငဆငရာ ထနးသမးေစာငေရာကေရး ဥပေဒ) Environmental Conservation Rules (သဘာဝပတဝနးကငဆငရာ ထနးသမးေစာငေရာကေရး စညးမဥးမား)

EDRB Engineering Department (Roads and Bridges ) အငဂငနယာဌာန (လမးႏငတတား) EIA EMA

Environmental Impact Assessment (သဘာဝပတဝနးကငဆငရာ ထခကမႈ ေလလာဆနးစစခက) External Monitoring Agency (ျပငပ ေစာငၾကညေလလာေရး ေအဂငစ)

EMP Environmental Management Plan (သဘာဝပတဝနးကင စမခန႔ခြမႈ အစအစဥ) ESIA Environmental and Social Impact Assessment

ESMF (သဘာဝပတဝနးကင ႏင လမႈေရး ထခကမႈ စစတမးေကာကယခကမား) Environmental and Social Management Framework

ESMP (သဘာဝပတဝနးကငႏင လမႈေရး စမခန႔ခြမႈ ဖြ႔စညးပ) Environmental and Social Management Plan

ESOM

(သဘာဝပတဝနးကငႏင လမႈေရး စမခန႔ခြမႈ အစအစဥ) Environmental and Social Operation Manual

EMMP FGD

(သဘာဝပတဝနးကငႏင လမႈေရး လႈပရားမႈဆငရာ လကစြ) Excavated Material Management Plans (တးေဖာထားသည အရာဝတမား စမခန႔ခြသည အစအစဥ) Focus Group Discussion (ဥးတညအပစဖြ႔ ေဆြးေႏြးျခငး)

GAP Gender Action Plan (ကား၊ မအေရး တကၾကြလႈပရားမႈ အစအစဥ) GII Gender Inequality Index (ကား၊ မ မညမမႈ အညႊနးကနး)

SEA DRM Project - Myanmar iv Environmental and Social Management Framework

GRC Grievance Redress Committee (နစနာမႈမား ေျဖရငးေရး ေကာမတ) GRM Grievance Redress Mechanism (နစနာမႈမား ေျဖရငးေရး လပငနးစဥ) HIV Human Immunodeficiency Virus (ခခအားကဆငးမႈ ကးစကေရာဂါပး) ICCPR International Convention on Civil and Political Rights ICESCR

(အရပဖကႏင ႏငငေရး အခြငအေရးဆငရာႏငငတကာ သေဘာတညခက) International Convention on Economic, Social and Cultural Rights

IDA

(စးပြားေရး၊လမႈေရးႏင ယဥေကးမႈ အခြငအေရး ဆငရာႏငငတကာ သေဘာတညခက) International Development Association (ႏငငတကာဖြ႕ၿဖးတးတကေရးအဖြ႕)

IEE ILO

Initial Environmental Examination (ကနဥး သဘာဝပတဝနးကငဆငရာ စစေဆးစစစျခငး) International Labor Organization (ႏငငတကာ အလပသမား အဖြ႔အစညး)

IUCN JICA

International Union For Conservation of Nature (သဘာဝက ထနးသမးေစာငေရာကသည ႏငငတကာ သမဂၢ) Japan International Cooperation Agency

KfW

(ဂပနႏငငတကာ ပးေပါငးေဆာငရြကေရး ေအဂငစ) Kreditanstalt für Wiederaufbau Development Bank

Km2 LAE m mm M&E

(Kreditanstalt für Wiederaufbau ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဘဏ) Squaere Kilometre (စတရနးကလမတာ) Land Acquisition and Resettlement (ေျမယာသမးဆညးမႈႏင ျပနလညေနရာခထားေရး) Metre (မတာ) Millimetre (မလမတာ) Monitoring and Evaluation (ေစာငၾကညေလလာျခငး ႏင အကျဖတျခငး)

MoHA Ministry of Home Affairs (ျပညထေရး ဝနၾကးဌာန) MONREC Ministry of Natural Resources and Environmental Conservation

MoPF (သဘာဝအရငးအျမစႏင ပတဝနးကငထနးသမးေရး ဝနၾကးဌာန) Ministry of Planning and Finance (စမကနး ႏင ဘ႑ာေရး ဝနၾကးဌာန)

MOT Ministry of Transport and Communications (ပ႔ေဆာငေရးႏင ဆကသြယေရး ဝနၾကးဌာန) NGO Non-Government Organizations (အစးရမဟတေသာအဖြ႕အစညးမား) NLUP National Land Use Policy (အမးသားေျမအသးခမႈ မဝါဒ) NNDMC National Natural Disaster Management Committee

O&M (အမးသား သဘာဝေဘးအႏရယစမခန႔ခြေရး ေကာမတ) Operation and Maintenance (လပငနးလညပတျခငး ႏင ျပျပငထနးသမးမႈ)

OECD Organisation for Economic Co-operation and Development

OM (စးပြားေရးပးေပါငးေဆာငရြကေရးႏင ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈမားအတြက အဖြ႔အစညး) Operation Manual (လပငနးလညပတျခငး လကစြ)

OP/BP Operation Policy / Bank Policy (လပငနးလညပတျခငး ဥပေဒ / ဘဏဥပေဒ) PA Protected Area (ကာကြယထားသည ဧရယာ) PAH Project Affected Households (စမကနး အကးသကေရာကမႈ ခရသည အမေထာငစမား) PAP Project Affected Persons (စမကနး အကးသကေရာကမႈ ခရသမား) PCR ROI

Physical Cultural Resource (ရပပငးဆငရာ ယဥေကးမႈ အရငးအျမစ) Region of Influence (လႊမးမးခရသည အရပေဒသ)

RoUM ROW

Republic of the Union of Myanmar (ျပညေထာငစ သမၼတ ျမနမာႏငငေတာ) Right of Way (လမးႏင ေနအမအၾကားရ စညပငပငေျမ)

RPF Resettlement Policy Framework (ျပနလညေနရာခထားေရး မဝါဒ ဖြ႔စညးပ)

SEA DRM Project - Myanmar v Environmental and Social Management Framework

RSS Regional Safeguards Secretariat (ေဒသလျခေရး စမခန႔ခြသ) SCADA SEA DRM

Supervisory Control and Data Acquisition (ၾကးၾကပေရး ထနးသမးမႈႏင အခကအလကမား သမးဆညးျခငး) South East Asia Disaster Risk Management

SEADRIF (အေရ႕ေတာငအာရ သဘာဝေဘးအႏရယ စမခန႔ခြမႈ) Southeast Asia Disaster Resilience Insurance Facility

SIA (အေရ႕ေတာငအာရ သဘာဝေဘးအႏရာယခႏငသည ကညေပးေရး အာမခ) Social Impact Assessment (လမႈေရးသကေရာကမႈ စစတမးေကာကယခက)

SIGI Social Institutions and Gender Index (လမႈေရးအဖြ႕အစညးမား ႏင ကားမအညႊနးကနး) SMMP Social Management and Monitoring Plan

STI (လမႈေရး စမခန႔ခြမႈ ႏင ေစာငၾကညေလလာေရး အစအစဥ) Sexually Transmitted Infection (လငပငးဆငရာ ေရာဂါ ကးစကျခငး)

TA Technical Assistance (နညးပညာ အေထာကအက) TF Trust Fund (ရနပေငြ) TOR Terms of Reference (သတမတတာဝနႏင လပပငခြင) UNDP UNFPA TWG-G

United Nations Development Programme (ကလသမဂၢ ဖြ႕ၿဖးေရး အစအစဥ) United Nations Populaton Fund Association(ကသမဂၢ လဥးေရဆငရာ ရနပေငြအဖြ႔) Technical Working Group on Gender(ကား၊ မေရးရာအတြက နညးပညာဆငရာ လပငနးအဖြ႕)

USAID United States Agency for International Development

USD (အေမရကနျပညေထာငစ ႏငငတကာဖြ႕ျဖးတးတကေရး ေအဂငစ) United States Dollar (အေမရကနေဒၚလာ)

WA Ward Administrator (ရပကြကအပခပေရးမႉး) WBG World Bank Group (ကမာၻဘဏ အဖြ႕အစညး) YCDCPS Yangon City Development Committee Project Secretariat (ရနကနျမ႕ေတာစညပငသာယာေရး ေကာမတ စမကနးတြင ပါဝငသ) YHT Yangon Heritage Trust (ရနကနၿမ႕ျပအေမြအႏစထနးသမးေစာငေရာကေရးအဖြ႔) YPSC

Yangon Project Steering Committee (ရနကနစမကနးစမခန႔ခြမႈ ေကာမတ)

SEA DRM Project - Myanmar vi Environmental and Social Management Framework

ေကးဇးတငလႊာ

အေရ႕ေတာငအာရ သဘာဝေဘးအႏရယ ေလာပါးေရး စမခန႔ခြမႈ စမကနအစတအပငးတစခ အေနျဖင ႏငငတကာဖြ႕ျဖးတးတကေရးေခးေငြက ကေမာၻဒယားႏငင၊ လာအဒမခရကတစ ျပညသ႔သမၼတ ႏငငႏင ျမနမာႏငငတ႔အတြက ကမာၻဘဏအဖြ႕အစညးမ ေထာကပေပးမညအတြက ဤ ESMF အား ျပင ဆငေရးသားျခငးျဖစသည။ ESMF က ရနကနျမ႕ေတာ စညပငသာယာေရးေကာမတမ စစဥညႊနၾကားမႈျဖင ျပငဆငေရးသားပါသည။ ရနကနျမ႕ေတာ စညပငသာယာေရးေကာမတအတြက နညးပညာအကအညႏင လအပခကမားက Hatfield Consultants Mekong အဖြ႕မMr. Jim Webb, Mr. Grant Bruce ႏင Mr. Abigail Cruickshank တ႔ႏင Myanmar Institute for Integrated Development မ Mr. Bart Robertson, ေဒါကတာလြငလြငေဝ၊ ေဒၚေမပနးခတ႔မ ပါဝငကညေပးၾကပါသည။

စာေရးသမား အထးသျဖင လပငနးအဖြ႔ေခါငးေဆာင Dr. Henrike Brecht ႏင Mr. Michael Bonte Grapentin ၊ သဘာဝပတဝနးကငကာကြယေရး ကၽြမးကငသ Mr. Bunlong Leng ႏင Mr. Makathy Tep ႏင လမႈေရးပငးဆငရာ ကာကြယေရးကၽြမးကငသ Mr. Martin Henry Lenihan တ႔အျပင ကမာၻဘဏအဖြ႔အစညးတ႔၏ ကညပပးေပးမႈက အထးပငေကးဇးတငရပါသည။ ထ႔အျပင အဆျပ စမကနးအတြက အခနေပးတငပင ေဆြးေႏြးေပးခသည ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရး ေကာမတမ ဝနထမးမားႏင လသာႏင ဗလတေထာငျမ႕ နယမားရ တာဝနရသမား၊ ဝငးဝနးကညေဆြးေႏြးေပး သမားကလညး ေကးဇးတငရပါသည။

SEA DRM Project - Myanmar vii Environmental and Social Management Framework

၁.၀ စမကနး ေဖာျပခက ကမာၻဘဏ၏ IDA ေခးေငြ အေမရကနေဒၚလာ(၁၂၅)သနးျဖင ေဆာငရြကမည ျမနမာႏငင အတြက အေရ႕ေတာငအာရ သဘာဝေဘးအႏရာယ စမခန႔ခြေရး စမကနး၏ အဓကရညရြယခကမာ (၁) ေရၾကးေရလမႈေၾကာင ျဖစေပၚလာမည အကးဆကမားေလာကေစေရး (၂) သဘာဝေဘးအႏရာယ ေၾကာင ဘ႑ာေရးအေပၚ အကးသကေရာကမႈက ေလာခေရးႏင (၃) အေရးေပၚ အေျခအေနမား ျဖစေပၚလာပါက ျမနဆနထေရာကစြာ ေဆာငရြကႏငရနတ႔အတြက ျဖစပါသည။ စမကနးတစခလး၏အဓကရညရြယခကမာ တငးေဒသႀကးအဆငတြင သဘာဝေဘးအႏရာယ စမခန႔ခြ မႈက ဟနခကညည ပမေဆာငရြကႏငေစေရးျဖစပါသည။ ျမနမာႏငငအေနျဖင စမကနးလပငနးခြမား အတြက စစတမးမား ထပမ ေကာကယ၍ ေထာကပမႈမားေပးႏငရန ရနပေငြ ထေထာငႏငေရး ထညသြငးစဥးစားထားရၿပးျဖစပါသည။ ျမနမာႏငင သဘာဝေဘးအႏရာယ စမခန႔ခြေရး စမကနးတြငပါဝငသည က႑(၅)ခမာ

စမကနးအပငး ၁.၁ : သဘာ၀ေဘးအႏရာယ ဆငရာ ရနပေငြထေထာငျခငး (USD 20 million Counterpart Funding + USD 1 million Trust Fund [TF] Grant) ဤက႑၏ ရညရြယခကမာ စမကနးႏင ဘ႑ာေရးဝနႀကးဌာန၏ သဘာ၀ေဘးႏင ရာသဥတ ေဘးမ ျပနလညထေထာငေရး စြမးေဆာငရညက ျမငမားေစၿပး ေဘးအႏရာယကေရာကၿပးေနာက ေငြေၾကးလ အပခကမား ျဖညဆညးမည ျမနမာအစးရ၏ လပေဆာငခကက ျမႇငတငျခငးျဖင ျမနမာႏငင၏ သဘာဝေဘးအႏရာယ ျပနလညထေထာငႏငမႈက တးတကလာေစရနျဖစပါသည။ စမကနးအပငးခြ ၁.၁.၁ သဘာဝေဘးအႏရာယျပနလညထေထာငေရး ျမႇငတငရန အကအညေပးျခငး (USD 1 million Trust Fund [TF] Grant) ဤအပငးခြတြင စမကနးႏင ဘ႑ာေရးဝနႀကးဌာန၏ ေငြေၾကးစမကနးခန႔ခြမႈႏင တးတကမႈ နညးလမးမားက အျခားသကဆငရာ၀နႀကးဌာနမားႏင အမးသားသဘာ၀ေဘးအႏရာယစမခန႔ခြေရး ေကာမတ (NNDMC)တ႔ႏင ေပါငးစပညႇႏႈငးၿပး သဘာ၀ေဘးႏင ရာသဥတဒဏတ႔က စနစတက ျပနလညထေထာငရန ျဖစသည။ ဤအပငးခြသည စမကနးႏင ဘ႑ာေရးဝနႀကးဌာန၏ လသားအရငး အျမစမားအား သဘာ၀ေဘးအႏရာယကာကြယေရးအတြက ေငြေၾကးစမခန႔ခြျခငးႏင အာမခနညး လမးမား သရျခငးျဖင စြမးရညျမႇငတငၿပး၊ အေရ႕ေတာငအာရသဘာ၀ေဘးအႏရာယခႏငသည ကညေပးေရး အာမခ (SEADRIF)ကသ႔ ေဒသတြငးျဖစေပၚလာမည ေဘးအႏရာယ ကေရာကလင ျမနမာႏငင၏ ပါ၀င လပေဆာငႏငမႈကပါ လပေဆာငပါမည။ SEADRIF သည ပါ၀ငပတသကၿပး ႏငငမားအား ေဘးအႏရာယကေရာကၿပးေနာက လငျမနစြာ ေငြေၾကးစမေဆာငရြကမႈက ထထေရာက ေရာက လပေဆာငႏငမညျဖစ ပါသည။ စမကနးအပငးခြ ၁.၁.၂ သဘာဝေဘးအႏရာယ အာမခပရမယ (အေမရကနေဒၚလာ ၂၂ သနး Counterpart Funding) ဤအပငးခြသည ျပညေထာငစသမၼတျမနမာႏငငေတာအား ႏငင၏ သဘာ၀ေဘးအႏရာယအာမခ စစစျခငးက ကညေပးမညျဖစသည။ SEADRIF တြင တငျပထားသကသ႔ သဘာ၀ေဘးအႏရာယ အာမခပရမယက ေဒသတြငးေဘးအႏရာယအတြက သတမတထားသည အထမ (၃)ႏစစာ ေငြေၾကး စမထားရမညျဖစသည။

SEA DRM Project - Myanmar 1 Environmental and Social Management Framework

စမကနးအပငး ၁.၂: ၿမ႕ျပ ေရႀကးေရလေဘးအႏရာယ ဘကစစမခန႔ခြမႈ (အေမရကနေဒၚလာ ၇၈ သနး IDA Credit) ဤစမကနးအပငးသည ရနကနၿမ႕ေရစးေရလာအေျခခအေဆာကအအမား၏ စြမးေဆာငႏင ရညက ျမငတငေပးျခငးႏင ေရႀကးေရလဘကစ စမခန႔ခြမႈစနစက မတဆကေပးျခငးျဖင ေရစးေရလ ျပနာ က ေလာပါးေစမညျဖစပါသည။ စမကနးအပငးခြ ၁.၂.၁ ေရစးေရလာအဆငျမႇငတငမႈမား (အေမရကနေဒၚလာ ၇၃ သနး IDA Credit) ဤအပငးခြတြင ရနကနၿမ႕တြငး (၆)ၿမ႕နယ၊ (ပဇြနေတာင၊ ဗလတေထာင၊ ေကာကတတား၊ ပနးဘတနး၊ လသာႏင လမးမေတာ)တ႔တြင ေရႀကးေရလမႈ အဆးရြားဆးျဖစၿပး ေရႀကးေရလျဖစပြားမႈေၾကာင ေငြေၾကးဆး႐ႈးမႈအမားဆး ခစားရပါသည။ ရာသဥတဆးရြားမႈေၾကာင လကရအေျခအေနထကပ၍ ဆးရြားလာမညျဖစသည။ အကယ၍ ရပေငြခြငျပခက အတငးအတာေပၚ မတည၍ ပမနေရႀကးေရလ ျဖစေပၚေသာေနရာမားက ေရြးခယကာ စမကနးအေကာင အထညေဖာစဥတြင ထညသြငးစဥးစား မညျဖစသည။ စကတပဒေရတခါးမား၊ ပန႔မား၊ စကပစၥညးမား၊ အရမးစကမား ထညသြငးရန လအပသညေနမားကလညး ေရြးခယစဥးစားသြားမည။ အပငး(၂)ပငးျဖင ေဆာငရြကမညျဖစၿပး ပထမပငးတြင သတမတထားေသာ ေနရာမားက ေဆာငရြကမညျဖစၿပး ဒတယပငးတြင အကး သကေရာကမႈရမည ကနရေသာၿမ႕တြငး ေနရာမားတြင လပေဆာင မည။

စမကနးအပငးခြ ၁.၂.၂. သဘာဝေဘးအႏရာယကာကြယေရး အစအမတးျမႇငျခငး (USD 75 million IDA Credit) ဤအပငးခြတြင (က) အဓကကေသာေရေျမာငးမားက Supervisory Control and Data Acquisition(SCADA)စနစျဖင ဒဇငးေရးဆြျခငးႏင တပဆငျခငး (ခ) စြမးေဆာငရညျမႇငတငျခငး (ဂ) အျခားဥးစားေပး ေနရာမားတြင ေရေျမာငးမား အဆငျမႇငတငျခငးႏင တးခ႕ျခငးတ႔အတြက ရာသဥတ ေဘးဒဏ ကာကြယေရး အဆငျမႇငတငေဆာငရြကေရးတ႔အတြက အစအစဥမား အေသးစတေရး ဆြျခငးႏင Marster plan ေရးဆြၿပးေနာက ျဖစေပၚလာေသာ ေျပာငးလမႈမားကလညး ထညသြငးစဥးစား ထားရရမည။

စမကနးအပငး ၁. ၃: အမားျပညသ၀နေဆာငမႈအေဆာကအအမား ေဘးကငးလၿခေရးႏင ခငမာေသာ အေရးေပၚ စမခန႔ခြမႈ (အေမရကနေဒၚလာ ၂၂ သနး IDA Credit)

ဤစမကနးအပငးတြင (၁) အမားျပညသသး ၀နေဆာငမႈအေဆာကအအမားက သတမတထား ေသာ အဆငရ ငလငဒဏခႏငရညရေအာင ျပနလညျပျပငမြမးမျခငးႏင(၂) အေရးပါေသာ အေျခခအေဆာကအအမားက ပကစးႏငေျခက စစစႏငရန ပပးျခငးတ႔ျဖင ရနကနၿမ႕၏ ေဘးအႏရာယ က ေလာခႏငရနျဖစပါသည။

စမကနးအပငးခြ ၁.၃.၁. အမားျပညသ၀နေဆာငမႈ အေဆာကအအမား ေဘးအႏရာယ ေလာချခငး (အေမရကနေဒၚလာ ၁၉ သနး IDA Credit) ဤအပငးခြသည အမားျပညသ၀နေဆာငမႈ အေဆာကအအမား ၏ တညေဆာကမႈစြမးရည စနစက ျမငတငေပးျခငးျဖင ငလငေဘး အႏရာယက ေလာခႏငရနျဖစသည။

ဤအစအစဥ၏ အဓကျဖစေသာ အမားျပညသသး အေဆာကအအႏင ဝနေဆာငမႈမားတြင (၁) အေရးေပၚစမခန႔ခြမႈႏင သဘာဝေဘးအႏရာယအတြက အေရးပါသညလပေဆာငခကမား (၂) လထအေျချပ လပငနးမားႏင ျမ႕ေတာ၏လမႈေရးအတြက အေရးပါသညအခကမား (၃) အထးစဥးစား ရမညအခကမာ ျပညသမား အသကအႏရာယအတြက အမားဆးအသးျပေနသညပစၥညးမား ပါဝင သည။ ေ႐းေဟာငး အေမြအႏစမား ထနးသမးေစာငေ႐ာကေရးက႑တြင ႏငငအဆငဥပေဒမ႐


ေသးေသာလညး အဓကမကေသာ ကြာဟခကမားအတြက ကမာၻ႔ဘဏ၏ ႐ပပငးဆငရာယဥေကးမႈ အရငးအျမစမား အကာအကြယ မဝါဒကကငသးႏငသည။ဤအပငးခြ၌ အဆျပထားေသာ လပငနးမားတြင (၁) ဥးစားေပးအမား ျပညသသး အေဆာကအဥးမားႏင ဝနေဆာငမႈမားက ျပနလည ျပျပငမြမးမျခငးႏင (၂) ေရေပးေဝေရး အတြက အေရးေပၚမးစကမားထားရရနတ႔ ပါဝငပါသည။

စမကနးအပငးခြ ၁.၃.၂ ရနကနျမ႕တြင အေရးေပၚစမခန႔ခြမႈမားအဆငျမငတငျခငး (အေမရကနေဒၚလာ ၃.၀ သနး) မ႐မျဖစလအပသည အေျခခအေဆာကအဥးမား(ေရေပးေ၀ေရး၊ သယယပ႔ေဆာငေရး)၏ အႏရာယအမးမးက ဆနးစစျခငး (အေမရကနေဒၚလာ ၂.၅ သနး) အေျခခအေဆာကအဥးစနစ ေဘးအႏရာယဆနးစစခကသည ေရရညေဘးအႏရာယေလာခေရး အစအစဥတြင ပါဝငေသာ အေျခခ အေဆာကအဥ၏ အစတအပငးမားက လလယျခငး၊ မြမးမျပငဆငျခငး၊ ထပမ၍ လအပသညမားက ျဖညဆညးျခငးႏင အဆင ျမႇငျခငးမားက အစးရႏင ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးမတဖက အဖြ႔အစညးက ေထာကပႏငမည အခြငအေရးေပးျခငးႏင ေရရညအတြက ဥးစားေပး ရငးႏးျမပႏျခငးအစအစဥက တးတကေအာင လပေဆာငေပးႏငလမ မညျဖစၿပး သဘာ၀ေဘးအႏရာယ ျဖစေပၚေနစဥအတြငး အေျခခအေဆာကအဥး ၏ စြမးေဆာငရညႏင အသးျပႏငမႈက ထနးသမးထားႏငရန ျဖစသည။

သတငးအခကအလကမား သေလာငမႈတညေဆာကျခငးဆငရာအဖြ႔အစညး စြမးေဆာငရညျမႇင တငျခငး (အေမရကနေဒၚလာ ၀.၅ သနး) ရနကနျမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတအတြက ေထာကပေပးမည သတငးအခကအလကမားအေပၚအေျခခ၍ ဒဂစတယေဒတာေဘစက တညေဆာက ေပးႏငသည။ ဤအပငးတြင ဥးစားေပးအေဆာကအဥမား ဆနးစစျခငး(အမားျပညသ ဆငရာႏင ပဂၢလကႏစခလး)က အနာဂတတြင သဘာ၀ေဘးအႏရာယေလာခေရးလပငနးစဥမားအတြက အေထာကအကျပသည။ (အေမရကနေဒၚလာ ၀.၅ သနး)

စမကနးအပငး ၁. ၄ : စမကနး စမခန႔ခြမႈ (အေမရကနေဒၚလာ ၃.၀ သနး) IDA Credit ဤစမကနးအပငး၏ ရညရြယခကမာ စမကနးက အေကာငအထညေဖာမႈႏင ေန႔စဥ စမခန႔ခြမႈတ႔ က အေထာကအပျပေပးရန ျဖစသည။ ဤအပငးတြင စမကနးစမခန႔ခြျခငး၊ ေပါငးစပညႏႈငးေဆာငရြက ျခငး၊ ျဖညတငးျခငး၊ ေငြေရးေၾကးေရး စမခန႔ခြျခငး၊ နညးပညာႏင ေဘးကငးလၿခေရးတ႔က ေစာငၾကညေလလာ အကျဖတျခငးႏင အစရငချခငးတ႔အတြက အဖြ႔အစညးဆငရာ ပပးမႈႏင စြမးေဆာငရည ဖြ႔ၿဖးမႈတ႔အား ေငြေၾကးေထာကပေပးရန ပါ၀ငပါသည။ စမကနးအပငး ၁. ၅ : ျဖစေပၚလာႏငေသာ အေရးေပၚကစၥမားက တ႔ျပနျခငး

ဤစမကနးအပငးသည သဘာဝ (သ႔) လကျပလပသည ေဘးအႏရာယ ျဖစေပၚခနတြင လအပ ေသာေငြေၾကးက အျခားစမကနး အပငးမားမ အျမနလႊေျပာငး ေပးႏငရနျဖစသည။ ျပလပရမညစမကနး ၏ လငျမနစြာျပနလညေနရာခထားေရးက ေဖာေဆာငရန၊ အေရးေပၚအတြက အသးျပခြငေပးေသာေငြက အသးျပႏငရနအတြက အစးရမ အေရးေပၚေၾကျငာခကသ႔ ေရးသားေဖာျပခကတစခက ထတျပနေပး ရမည။

အေရးေပၚကယဆယေရး လပငနးလညပတျခငးလကစြတြင အေသးစတ ဘ႑ာေရးစမခန႔ခြမႈ၊ ဝယယျခငး၊ ကာကြယေရးႏင အျခားလအပေသာ အေကာငအထညေဖာေဆာငရမည အစအစဥမား ပါဝငသည။


၂.၀ သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လေနမႈေနာကခ အားနညးခကမားႏင ေဘးအႏရာယမား ၂.၁ သဘာ၀ပတ၀နးကငေနာကခ

ျမနမာႏငငသည ကမးရးတနးတေလာကတြင ဆနာမ၊ ေတာငတနးေဒသတြင ေျမၿပမႈမား၊ ဆင ကလနးႏင ေျမနမေဒသမားတြင ေရၾကးေရလမႈမားက ၾကေတြ႔ေနရသည။ ထ႔အျပင ျမနမာႏငငသည အဓက ငလငေၾကာေပၚတြင တညရေနၿပး ငလငအေသးစားမား၏ဒဏက ပမနအားျဖင ခစားရေလ ရသည။ ေရႏငပတသကေသာ ေဘးအႏရာယမားေၾကာင ရာသဥတေျပာငးလမႈႏင သဘာဝပတဝနး ကင ပကစးမႈမားၾကေတြ႔ႏငၿပး အကးဆကအားျဖင ဆးဆးရြားရြား ေရၾကးမႈမားႏင ေရ႐ားပါးျခငးမား ျဖစေပၚလာႏငသည။ ရာသဥတေျပာငးလမႈ စစတမးေကာကယခကမားအရ အပခနျမငတကျခငး၊ မးေရ ခနမားျခငးႏင မးေခါငျခငးမား၏ အကးဆကမားအျဖစ မၾကာခဏ အလြနအမငး မးေရခနမားျခငးႏင မးရာသတြင မးေခါငျခငးမား ျဖစေပၚႏငသည။ ဤအေျပာငးအလမားေၾကာင စကပးေရးပငးတြင ႀကး မားသည စးပြားေရးဆးရႈးမႈမားျဖစေပၚႏငၿပး အေျခခစားေသာကကနမား အဓကအားျဖင ဆနေစး ေစး တကသြားႏငသည။

လြနခေသာ ၂၅ ႏစအတြငး ျမနမာႏငငသည သဘာဝေဘးအႏရာယ ၂၄ ခ ခစားခရၿပး လေပါငး ၄ သနးေကာႏင အပကအစးတနဖး အေမရကနေဒၚလာ ၄.၇ သနးတနဖး ဆးရႈးခရသည။ ေဘးအႏရာယ ဘ႑ာေရး စစတမးမားအရ သဘာဝေဘးအႏရာယေၾကာင တစႏစလင အေမရကနေဒၚလာ ၁၈၄ သနး ဖး စးပြားေရး ဆး႐ႈးသညဟ ခန႔မနးၿပး ထဆး႐ႈးမႈသည GDP ၏ ၀.၉ ရာခငႏႈနးႏင ညမသည။

ဥပမာအားျဖင သဘာဝေဘးအႏရာယျဖစသည နာဂစဆငကလနးသည ၂၀၀၈ ခႏစ၊ ေမလ အေစာပငးတြင တကခတခၿပး လေပါငး ၁၃၀,၀၀၀ ေကာေသဆး(သ႔)ေပာကဆးခၿပး လေပါငး ၂.၄ သနး ခန႔သည အမႏင ပငဆငမႈမား ဆးရႈးခရသည။ ၂၀၁၅ ခႏစဇလငလႏင ၾသဂတလတြင ကမနဆငကလနး ေၾကာင ေရလႊမးမးမႈႏငေျမၿပမႈမားက တငးႏငျပညနယႀကး ၁၄ ခ အနက ၁၂ ခတြင ခစားခ႔ရၿပး လဥးေရ ၁,၆၇၆,၀၈၆ ခန႔ ၄ငးတ႔၏ အမရာမား ဆး႐ႈးခရၿပး ၁၃၂ ဥး ေသဆးခ႔သည။ ဤေရႀကးမႈမားႏင ေျမ ၿပမႈမားသည ျပညသႏင ပဂၢလက အေဆာကအအမားက ဖကဆးခၿပး စကပးေရးပငးတြင ႀကးမား သည ထခကမႈမားရခၿပး ႏငငေတာစးပြားေရးတးတကမႈ၏ ၀.၈ ရာခငႏႈနးက ေလာခခသည။ အဆးရြား ဆး ထခကခေသာေနရာမားမာ ႏငငအလယပငးႏင အေနာကပငးမားျဖစၿပး ယခငကတညးက ဆငးရ ႏြမးပါးေသာ လထမားရသည ေနရာမားက မမတစြာ ထခကခသည။ ၂၀၁၆ ခႏစ ဇလငလႏင ၾသဂတလတြင ဆးရြားၾကာရညသည မးရြာသြနးမႈေၾကာင ေရလႊမးမးမႈျဖစပြားၿပး၊ တငးႏင ျပညနယ ၁၁ ခမ လေပါငး ၄၇၇,၃၆၀ ခစားခရျပး လ ၈ ဥး ေသဆးခသည။

ရနကနျမ႕သည ပငလယေရမကနာျပငအထက ပမးမအျမင ၃၀ မတာရၿပး ျမစ၀ကၽြနးေပၚ ျမစ၀မးလြငျပငတြင တညရပါသည။ ေႏြ၊ မး၊ ေဆာငး ဥတ ၃ ပါးနင အပပငးမတသ ရာသဥတ ရပါသည။ ႏစစဥ မးေရခန ၂,၇၄၉ မလမတာနင လစဥမးေရခန အေနျဖင ၾသဂတလတြင ၅၉၁ မလမတာမ ဇနန၀ါရလနင ေဖေဖာ၀ါရလမားတြင ၃ မလမတာၾကား ေျပာငးလမႈရပါသည။ ရနကနၿမ႕သည အေနာကဘကတြင လႈငျမစ၊ ေတာငဘကတြင ရနကနျမစ၊ အေရ႕ဘကတြင ပခးျမစနင ပဇြနေတာငေခာငးတ႔သည ၿမ႕၏အေရ႕ဘကပငးေဒသမားတစေလာက ျဖတသနးစးဆငးေနပါသည။


အနဒမန (Andaman) ပငလယႏင နးကပစြာတညရေနျခငးေၾကာင ရနကနတစ၀ကရ ျမစေခာငးမား သည ဒေရတကပါသည။ မးသညးထနစြာရြာသြနးခနႏင ဒေရတကသညအခန တကဆငပါက ရနကနျမ႕ ၏ ေျမနမပငးေဒသမားသည တစခါတစရေရၾကးေရလျဖစတတေသာေၾကာင လကရ ေရႏႈတေျမာငးစနစ တညေဆာကပက အဆငျမႇငတငနငေရးရငးႏးျမပနမႈ လအပေနပါသည။ ရနကနျမ႕သည ႏနးေျမဆနေသာေျမေပၚတြငတညရၿပး စစကငးျပတေရြ႕ေၾကာငးနင အလြနနးကပစြာတညရေနပါသည။ ထ႔ေၾကာင ရနကနၿမ႕သည ငလငလႈပခတျခငးေၾကာင ျဖစေပၚလာမညေဘးအႏရာယမားခစားရမည အလား အလာအမားဆးရေနပါသည။

ျမနမာနငငတြင ေဂဟစနစမးစရကာ အပပငးအျမစမးသစေတာမား၊ ေျခာကေသြ႔ေတာမား၊ ရြက ျပတေတာမားနင မတသေတာမားပါ၀ငပါသည။ နငငတစ၀မးလးတြင ျခႏြယမား၊ သစေတာမား ေတြ႔ရရ ျပး ကမး႐းတနးေဒသအခ႕တြင သစေတာသစပငမား ေပါကေရာကေနပါသည။ ေပါကေရာကျပန႔ကေန ေသာ ေဂဟစနစမားအျပင ေျမနမေရ၀ပရႊ႕ညႊနေတာမား၊ လမပငမားနင ရာသအလက ေရၾကးမႈဒဏခ နငေသာ ျမကခငးျပငမားအပါအ၀င ထးျခားေသာ ေဒသအလကေပါကေရာကေလရေသာ သဘာ၀ေပါက ပငမားျဖစထြနးေအာငျမငမႈမားက ေတြ႕ရရပါသည။ ျမနမာနငငသည ဇ၀မးစ မးကြနယပယမားအၾကား ေတာေတာငေရေျမဆကစပမႈမား ထနးသမးရာတြင အဓကအခနးက႑မပါ၀ငေသာ ဇ၀မးစ မးကြ လမးေၾကာငး ၁၅ ခ၏အရငးအျမစလညး ျဖစပါသည။ သ႔ေသာလညး ျမ႕ျပ၀နးကငတစခအေနျဖင ရနကနျမ႕တြငး ေဂဟစနစမားစြာ ယယြငးပကစးလကရပါသည။ ရနကနၿမ႕ရေနရာအခ႕ သည သဘာ၀ပတ၀နးကငအေမြအနစအျဖစထညသြငး စဥးစားနငၿပး စးပြားေရးဗဟေဒသ CBD ေဒသမားတြင အထးသျဖင လဥးေရသပသညးဆ သသသာသာျမငတကေနျပး ေျမကြက အမားစသည လေနအမမား၊ သ႔မဟတ စးပြားေရးလပကငရနအသးျပသညေနရာမားျဖစပါသည။

၂.၂လေနမႈစနစ

ရနကနတငးေဒသႀကးသည ျမနမာနငင၏စးပြြားေရးအခကအခာကေသာ ၿမ႕ေတာျဖစသည။ ၂၀၁၄ ခနစသနးေခါငစာရငးအရ ရနကနတငးေဒသႀကးတြင ခ႐င (၄)ခ႐ငႏင ၿမ႕နယ (၄၅)ၿမ႕နယျဖင ဖြ႕စညးထားသည။ စစေပါငး လဥးေရ ၇,၃၆၀,၇၀၃ တြင ၅၂.၂၃% မာ အမးသမးမားျဖစသည။ စးပြားေရးဗဟေဒသ CBD ၿမ႕နယ ၆ ၿမ႕နယ၏ စစေပါငးလဥးေရသည ၂၂၄,၈၅၆ ျဖစကာ ရနကနတငးေဒသၾကး စစေပါငးလဥးေရ၏ ၃.၁% ခန႔ရပါသည။ ရနကနတငးေဒသၾကး၏ လဥးေရ သပသညးဆသည တစကလမတာတြင ၇၁၆ ဥးရသျဖင ျပညေထာငစအဆငလဥးေရ သပသညး ဆ တစကလမတာတြင ၇၆ ဥးထက ခန႔မနးေျခ ၉ ဆပျမငပါသည။ စးပြားေရးဗဟေဒသ CBD တြင ပမးမေနထငသတစစတရနးကလမတာတြငဥးေရ ၃၂,၆၀၀ ရၿပး တစစတရနးကလမတာတြင ေနထငသဥးေရ ၅၃,၀၀၀ ရေသာ လဥးေရအထထပဆး ပနးဘတနး ျမ႕နယနငတစစတရနး ကလမတာ တြငေနထငသဥးေရ ၁၅,၈၀၀ ရေသာ ဗလတေထာငျမ႕နယတ႔ကႏႈငးယဥပါက သသသာသာကြာ ျခားေနပါသည။(ဇယား-၁) ေကာငးမြနေသာ ေရဆးႏႈတစနစရ ကြနဒမနယမား၊ သ႔မဟတ တကခနးမား တြငေနထငေသာ လဥးေရ ၉၁.၁%၊ လပစစမးႏင ေနထငေသာလဥးေရ ၆၉.၃% ႏင ေကာငးမြနေသာ ေရသြယမႈစနစျဖင ေနထငသလဥးေရ ၇၇.၃% ရသျဖင စးပြားေရးဗဟေဒသ CBD တြင ေနထငသအမားစသည ၿမ႕ျပေနထငမႈဘ၀ကနစသကၾကပါသည။

လမးစနငဘာသာအယ၀ါဒနငပတသကသည သနးေခါငစာရငးကနးဂဏနးမားက တရား၀ငရရ ျခငး မရနငေသာလညး ေလလာေတြ႔ရခကမားအရသာမက စးပြားေရးဗဟေဒသ CBD တြင ဥးတည


အပစဖြ႔ေဆြးေႏြးမႈမား (Focus Group Discsussion) ျပလပခစဥ ေနထငသမားထမ ရရထားသည သတငးအခကအလကမားအရ လမးစနင ဘာသာေရးအပစအမးမး အလြနေရာေထြး ေနသညက ေတြ႕႐ရပါသည။ ဥပမာအားျဖင လသာၿမ႕နယလဥးေရ၏ အခးအဆအမားစမာ တ႐တလမး မားျဖစျပး ဗလတေထာငၿမ႕နယတြင ေနထငသမားသည အမားအားျဖင ဗမာမားႏင ေတာငအာရေဒသ သားမားျဖစပါသည။ စးပြားေရးဗဟေဒသ CBD တြင ေနထငေသာလနညးစအပစမားလညး လမးအလက ဘာသာေရးပြေတာမား (အထးသျဖင ဗဒၶတရားေတာမားရြတဆျခငးမား) ပမနကငးပေလ ရပါသည။ လနညးစ အပစမားသည စးပြားေရးအရေသာလညးေကာငး၊ ႏငငေရးအရေသာလညးေကာငး၊ လမႈေရးအရေသာ လညးေကာငး အျခားေသာလမးစမားႏင သးျခားရပတညမႈမရသညက ေတြ႕ရရ ပါသည။ ဇယားက(၆ - ၁) CBD ၿမ႕နယ ၆ ၿမ႕နယရ လဥးေရႏင ဧရယာအကယအ၀နးအေျချပဇယား

ၿမ ႕ျပ၀နးကငတြင အသကေမြး၀မးေၾကာငးမႈမားသည သဘာ၀အရငးအျမစမားႏင ဆကစပမႈမရ သကသ႔ ပထ၀၀ငအေနအထားႏငလညး ကကညမႈမရေခ။ ထ႔ေၾကာင CBD အတြငး ေနထငသမားသည CBD ျပငပတြင အလပလပကငၾကသကသ႔ ရနကနၿမ႕အၿခားေဒသမားတြင ေနထငသမားသညလညး CBD သ႔လာေရာကအလပလပကငၾကပါသည။ စမကနးဧရယာျပငပတြင ေနထငေသာ PAPs မားအား စစစရာ အဆပါအခကသည ဂယက႐ကေနဆပငျဖစေသာလညး ယငးတ႔ အသက ေမြး၀မးေၾကာငးမား တြင စမခကနငဆကစပေသာ သကေရာကမႈမားအား ခစားေနရဆပငျဖစပါသည။ CBD တြင လမးေဘး ေစးသညမားစြာရၿပး အခ႕မာ ရနကနတြငေနထငသမားျဖစၿပး အခ႕မာ ေ၀းကြာသညေနရာ မားမလာ ေရာကၾကရပါသည။ ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတ (YCDC)သည ကမးနားလမးတစ ေလာက ညေစးတစခအား မၾကာမကပင တညေထာငဖြငလစေပးချပး CBD ဧရယာတြငး ယာဥေၾကာ ရႈပေထြးမႈသကသာေစရန လမးေဘးေစးသညမားအား ေနရာေျပာငး ေရႊ႕ဖြငလစေပးချခငးျဖစပါသည။

ေရးေဟာငးယဥေကးမႈ အေဆာကအဥမားသည ရနကနၿမ႕၏ ယဥေကးမႈအေမြအနစက သက ေသျပလကရသည။ အဆပါအေဆာကအဥမားသည ၿဗတသအစးရလကထကကတညးက အပခပေရး အေဆာကအဥမားအျဖစ တညေဆာကချပး အျခားအေဆာကအဥမားမာ ဘာသာေရးအေဆာကအအ

ၿမ႕နယ လဥးေရ အကယအ၀နး

(စတရနးကလမတာ) လဥးေရသပသညးဆ

(ေနထငသမား/စတရနးကလမတာ) ပဇြနေတာင ၄၈, ၄၅၅ ၁.၀၇ ၄၅, ၃၀၀

ဗလတေထာင ၄၀ ,၉၉၅ ၂.၆ ၁၅ ,၈၀၀ ေကာကတတား ၂၉ ,၈၅၃ ၀.၇ ၄၂ ,၆၀၀

ပနးဘတနး ၃၃ ,၃၃၆ ၀.၆၂ ၅၃ ,၈၀၀ လမးမေတာ ၄၇ ,၁၆၀ ၁.၃၁ ၃၆ ,၀၀၀

လသာ ၂၅ ,၀၅၇ ၀.၆ ၄၁ ,၈၀၀ ပမးမ ၃၂ ,၆၀၀


မားျဖစေသာ ဘရားရခးေကာငးမား၊ ဗလမား၊ ဗဒၶဘာသာႏင ဟႏၵဘရားေကာငးမား အစရသည တ႔ၿဖစပါသည။ CBD တြင ယဥေကးမႈအေမြအႏစ ၈၉ ခရရာ ေကာကတတားၿမ႕နယတြင ၃၉ ခရပါသည။

၂.၃ ထခကလြယမႈမားႏငေဘးအႏရာယမား

ျမ႕ျပဖြ႔ျဖးတးတကမႈ အရနအဟနတးျမႇငလာမႈႏငအတ လကရတညရေနေသာ မလအေျခခ အေဆာကအအႏင ဝနေဆာငမႈမားတြင ႀကတငစမမထားသညကစၥမားေၾကာင ျပနာမား ျဖစေပၚလာသည။ ၿမ႕ျပတးတကလာမႈႏင သကဆငသည ေျမအသးခမႈပစေျပာငးလျခငးမားေၾကာင အရာမားေၾကာင ေရႀကးေရလမႈအမးမး ျဖစေပၚေစခသည။ ေျမယာမားထြနယကျခငး၊ အပငမားခတထြငရငးလငးျခငး၊ ေျမျပျပငအသးျပျခငးမားႏင ေရႏႈတေျမာငးကြနရကစနစ တညေဆာက ျခငးမားေၾကာင မးရြာခနတြင ေျမဆမေရစပယႏငျခငး ေလာကခၿပး မးေရပမာဏရ႐မႈ မားျပားချဖင ေရစးဆငးမႈပမျမနဆနလာပါသည။ အကးဆကအေနျဖင ေရစးဆငးမႈပမာဏပမမားျပားလာၿပး ေရႀကးေရလမႈမား အႀကမအေရ အတြကပမျဖစေပၚေစခသည။ ၿမ႕ျပဖြ႔ၿဖးတးတကမႈလပငနးမား ဆကလက လပေဆာငမႈႏငအတ မၾကာခဏ ေရႀကးေရလေလရသညေနရာမား၌ တညေဆာကထား ေသာလမးႏင အေဆာကအဥးမားသည ေရနစျမပမႈႏင ေရတကစားမႈမားပါဝငသည ေရႀကးေရလျဖစ ေပၚႏငေျခက ပမခစားရဖြယ႐ပါသည။

၂၀၁၆ ခႏစ၊ ဒဇငဘာ ၁၆ ရကႏင ၁၈ ရကေန႔မားအတြငး လမႈအဖြ႔အစညးမားႏင ေဆြးေႏြးခသည ေဆြးေႏြးပြမားတြင ေရႀကး ေရလခနအတြငး ေရလမႈေၾကာင လမးေဘးေစးသညမားႏင ဆငမားအား စးပြားေရးအရ ထခကနစနာမႈ၊ ေဆာကလပေရးလပငနးမားေၾကာင လမးပတျခငး၊ ေရႀကးေရလမႈျဖစေပၚေနစဥအတြငး လမးအႏရာယအား ထနးခပရနအတြက စမခန႔ခြမႈ၊ ဝနေဆာငမႈလပငနးမား (ဥပမာ - ေရပကလငး၊ မးလငး စသျဖင)ထခကအႏရာယ ျဖစေစမႈမားက ပါဝငေဆြးေႏြးခၾကသည။ ျမစထြကေပါကမားႏင ေရႏတေျမာငးမားမ ေရမားစြန႔ထတေသာ ၿမ႕ျပေရႏႈတေျမာငး စနစမားက ပမေကာငးမြနေအာင ျမႇငတငျခငးျဖင ေရႀကးေရလျပနာတ႔က ေလာခႏငေၾကာငး ေဆြးေႏြးခသည။ ေရဆး စြန႔ထတမႈ ပမာဏတးတကလာျခငးသည ေရႀကးေရလမႈ၏ ဆးကးမ ေလာခႏငေသာလညး ေရေျမာငးမားမ စြန႔ထတသည ေရဆး၏အရညအေသြးက ေကာငးမြနေစရန ေရဆးထတေျမာငးတစေလာက ေဂဟစနစဒဇငးမား ပါ၀ငေသာ ေရဆးသန႔စငေပး သညကနမား ထညသြငးတညေဆာကသည စမကနးခြကလညး ေရြးခယစရာတစခအျဖစ စဥးစားသင သည။

၃.၀ စညးမဥးစညးကမးမားႏင အဖြ႕အစညး မေဘာငမား ၃.၁ ျမနမာစညးမဥး မေဘာငမား

၃.၁.၁ ျမနမာႏငငဖြ႕စညးပ အေျခခဥပေဒ (၂၀၀၈)

ျပညေထာငစျမနမာႏငငေတာ ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒပဒမ ၃၇ (က) အရ “ႏငငေတာသည ႏငင ေတာရ ေျမအားလး ၊ ေျမေပၚေျမေအာက ၊ ေရေပၚေရေအာကႏင ေလထအတြငးရ သယဇာတပစၥညး အားလး၏ ပငရငးပငရငျဖစသည”။ အမေျမႏင သဘာ၀သယဇာတမား၏ ပငရငးပငရငျဖစသညအား ေလာစြာ ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒပဒမ ၄၅ တြင ထပမ၍ “ ႏငငေတာသည သဘာ၀ပတ၀နးကငက ကာ ကြယထနးသမးေစာငေ႐ာကရမည”ဟ နညးဥပေဒခမတထားသည။ ပဒမ ၃၉၀(ခ)တြငလညး သမငး၀င


ယဥေကးမႈအေမြအႏစမားႏင သဘာ၀ပတ၀နးကငတ႔အား ကာကြယထနးသမး ေစာငေရာကရာတြင အစးရအား အကအညေပးရန ႏငငသားတငး၌ တာ၀နရသညဟ နညးဥပေဒခမတထားသည။

ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒ အခနး ၈ တြင ပဒမ ၅၅ ချဖင ႏငငသားမား၏ မလအခြငအေရးႏင တာ၀နမားက ခမတထားသည။ ပဒမ ၃၅၄ သည အထးသျဖင လြတလပစြာ ဆႏၵထတေဖာခြင ၊ ျငမး ခမးစြာစေ၀းခြငႏင လြတလပစြာကးကြယယၾကညခြငမား႐ျပး “ႏငငေတာလျခေရးအရ ခမတထားေသာ တညဆဥပေဒမားက ဖလာဆန႔ကငျခငးမရေသးသ၍ အကး၀ငသည။ ပဒမ ၃၄၈ ျပဌာနးခကအရ ျပညေထာငစသမၼတ ျမနမာႏငငေတာ၏ မညသညႏငငသားကမ လမး၊ ဇာတ၊ ကးကြယရာဘာသာ၊ ရာထး ဌာနႏရ၊ အဆငအတနး၊ ယဥေကးမႈ၊ အမးသား၊ အမးသမး၊ ဆငးရခမးသာတ႔က အေၾကာငးျပ၍ ခြျခားမႈမရေစရဟ ေဖာျပထားပါသည။ ထ႔ေၾကာင ပဒမ ၃၄၈ သည လနညးစ၏ အခြငအေရးမားက ေဖာျပ ထားျခငးျဖစသည။

၃.၁.၂ သဘာဝပတ၀နးကငဆငရာ ဥပေဒ

မၾကာေသးမကအထ ျမနမာတရား၀ငဖြ႕စညးပစနစသည သဘာ၀ပတ၀နးကင ထနးသမးေရး လပငနး မားတြင ရငးႏးျမႇပႏမႈ စမကနးမားအတြက ညႊနၾကားခကအနညးငယ ျပလပထားခသည။ ဥပေဒအမား အျပားပါ၀ငေသာ ထနးသနးေစာငေရာကေရး အခကအလကမားသည အဆကအစပ မရျခငးႏင ႏငငအတြငးေတြ႕ရေသာ မတကြျပားသည ေဂဟစနစမားအတြက နညးစနစကစြာ၊ သ႔မဟတ ခငမာလ ေလာကေသာ ကာကြယမႈမေပးႏငေပ။ အစးရ၊ သ႔မဟတ ပဂၢလက က႑မားအတြက သဘာ၀ပတ၀နးကင ထခကမႈဆငရာ သသာထင႐ားသည လအပခကမားႏင လပငနးစဥမား စစတမးေကာကယခကမား လညးမ႐ေပ။ ၂၀၁၂ တြငျမနမာႏငငသည သဘာ၀ပတ၀နးကင ထနးသမး ေစာငေရာကမႈႈဥပေဒက အတညျပလကသည။ ထဥပေဒႏငတစပါတညး သဘာ၀ပတ၀နးကင ထနးသမး ျခငးဆငရာစညးမဥးမား (၂၀၁၄) ႏင သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာ ထခကမႈစစတမး ေကာကယမႈ လပငနးစဥ (၂၀၁၅) စသည အျပနအလနဆကႏြယေနေသာဥပေဒ ၂ ရပ အတညျပခသည။ ထဥပေဒရပမားသည သဘာ၀ပတ၀နးကင ထနးသမးေရးႏင ထလပငနးစဥမား အတြက သသာ ထငရား၍ လအပေသာအေထာကအပမားက တစစတစစညးတညး ျဖစေစရန ပပးေပးသည။

၃.၁.၂.၁ ပတ၀နးကငထနးသမးေရး ဥပေဒ (၂၀၁၂)

ပတ၀နးကင ထနးသမးေရးဆငရာ ဥပေဒ (ECL) သည ပတ၀နးကငထနးသမးေရးစညးမဥး ပတ ၀နးကငထခကမႈစစတမး လပငနးစဥမားက အေျခခ၍ ဖြ႕စညးတညေဆာကထားသည။ အပငး ၃ (က) (ခ) ႏင (ဂ) အရ ဤဥပေဒ၏ အဓကရညရြယခကမားမာ ေအာကပါအတငးျဖစသည-

“(က) ျမနမာႏငငအမးသားပတ၀နးကငေရးရာမ၀ါဒကအေကာငအထညေဖာေဆာင႐ြကႏငရန၊

(ခ) စဥဆကမျပတ ဖြ႕ျဖးေရးလပငနးစဥမားတြင ပတ၀နးကငထနးသမးေရးဆငရာ ကစၥရပမား စနစတက ေပါငးစပေဆာငရြကရနအလ႕ငာ အေျခခမမား ခမတႏငရနႏင လမးညႊနမႈမား ျပႏငရန၊

(ဂ) ပစၥပၸနႏင အနာဂတမးဆကမား၏ အကးအတြကေကာငးမြနျပး သန႔႐ငးသညပတ၀နးကင ျဖစေပၚလာေစရနႏင သဘာ၀ႏငယဥေကးမႈအေမြအႏစမားကထနးသမးေစာငေ႐ာကႏငရန၊“

အဆးတြင ပတဝနးကင ထနးသမးေရးဥပေဒ (ECL) သည ႏငငေတာအဆင ပတ၀နးကငထနး သမးေရးေကာမတႏင သဘာ၀ရငးျမစႏင ပတ၀နးကငထနးသမးေရး၀နၾကးဌာန (MONREC) တ႔၏ လပ


ပငခြငႏင တာ၀နမားက ခမတရနျဖစသည။ ေကာမတ၏တာ၀နမာ အမးသားပတ၀နးကငဆငရာ မ၀ါဒမား တးတကေစရန မဟာဗဟာကက ေဖာထတရနျဖစျပး MONREC ၏ တာ၀နမာ ထမ ၀ါဒမားအား လကေတြ႕အေကာငအထည ေဖာရနျဖစသည။ အထးျခားဆးအေနျဖင ECL အပငး ၇ (ဍ) တြင (MONREC) ႏငသကဆငသညတာ၀နအား “အစးရဌာန၊ အဖြ႕အစညး၊ သ႔မဟတ ပဂၢလ တစဥးဥးကျပလပမည စမခက၊ သ႔မဟတ လပေဆာငမႈသည ပတ၀နးကငက သသာထငရားစြာ ထခက ေစႏငျခငး ရ မရႏင စပလဥး၍ ပတ၀နးကငထခကမႈ ဆနးစစသညစနစႏင လမႈေရးအရထခကမႈ ဆနး စစသညစနစတစရပက ခမတေဆာငရြကေစျခငး“ ဟ ေဖာျပထားသည။

၃.၁.၂.၂ ပတ၀နးကငထနးသမးေရးစညးမဥးမား (၂၀၁၃)ႏင

ပတ၀နးကင ထခကမႈ ဆနးစစျခငးဆငရာ လပထးလပနညး(၂၀၁၅) သဘာ၀ရငးျမစႏင ပတ၀နးကငထနးသမးေရး ၀နၾကးဌာန (MONREC)၏ ပတ၀နးကငထနး

သမးေရးလပပငခြငႏင တာ၀နမားအား ပတဝနးကငထနးသမးေရး စညးမဥးမား (ECR)တြင ပ၍ တးျမႇင ေပးထားသည။ (ECR) ၏ပဒမ ၅၂ ႏင ၅၃ အရ ပတ၀နးကငထနးသမးေရးဌာန (ECD)သည ပတ ၀နးကငထခကမႈဆနးစစျခငးတ႔ အေကာငအထညေဖာ စမအပခပမည အဖြ႕အစညးျဖစသည။ ပတ၀နးကငထခကမႈဆနးစစျခငးဆငရာ လပထးလပနညး (၂၀၁၅) တြင ပတ၀နးကင ထခကမႈ ဆနးစစသည အေသးစတ အကယတ၀င ေဖာျပထားျပး သဘာဝပတ၀နးကငဆငရာ စညးကမးလကနာမႈ လကမတ (ECC) ကအစးရအဖြ႕အစညး မားႏင ပဂၢလကကမၸဏမားအေနျဖင မညက သ႔ ရရႏငမညက ေဖာျပထားသည။ ပတ၀နးကငထခကမႈဆနးစစျခငးဆငရာ လပထးလပနညး (၂၀၁၅) တြင (EIA) ႏင(IEE)တ႔၏ စစစဆလပငနးစဥမားကလညး ေဖာျပထားသည။ အဆးတြငျဖညစြကထားသည လပငနး စဥမား၌ မညသညစမကနးမားသည (EIA)ႏင (IEE)တ႔ လအပ ေၾကာငးေဖာျပထားသည။ ပတ၀နးကငထခကမႈဆနးစစျခငးဆငရာ လပထးလပနညး (၂၀၁၅) အပငး ၁၃ (က) ႏင (ခ) တြင ခမတထားသညမာ စမကနး ျဖစေျမာကမႈ ေအဂငစသည (EIA) ႏင (EEI) တ႔၏ ေျပာငးလပအဆငအဆငက အမားျပညသသ႔ ပြငလငးျမငသာမႈ႐ေစရမညျဖစျပး တငပငေဆြးေႏြးမႈမား လညး လပေဆာငရမညျဖစသည။ အမားျပညသအတြက ထတေဖာျပသျခငးႏင အတငပငခ အစညးအေ၀းမား ျပလပျခငးတ႔က ပတ၀နးကင ထခကမႈဆနးစစသညလပငနးစဥ အခကအလကမား ၏ ေနာကဆကတြအပငးမားတြင ထပမအားျဖည ေဖာျပထားသည။ လပထးလပနညး၏ အပငး ၁၀၂ (ခ) တြင စမကနးေၾကာင ထခကခစားရသမား လကရသ႔မဟတ စမကနးမေဆာငရြကမကာလထက မနမကေသာ လမႈစးပြားေရး တညၿငမခငမာမႈ ရရသညအထ ေဆာငရြကေပးရနႏင သကေမြး၀မးေၾကာငး လပငနးမား ျပနလညတညေထာငေရးႏင ျပနလညေနရာခထားေရးအစအစဥမားက စမကနးေၾကာင ထခကခစားရသမား၊ သကဆငရာအစးရဌာန၊ အဖြ႔အစညးမား၊ အျခားသကဆငသမားႏင တငပငေဆြး ေႏြး၍ လအပသလ ပပးေပးရန စစဥေဆာငရြကရမညဟ ေဖာျပထားသည။

၃.၁.၃ ေျမဥပေဒ

အမားပါ၀ငေသာ ေျမဥပေဒသညျမနမာႏငငတြင မရခေသာလညး အမးအစားမတေသာ ေျမ ယာမားအတြက မတညေသာဥပေဒမား ရသည။ အမးသားေျမအသးခမႈ မ၀ါဒ(မၾကမး)၂၀၁၄ အပဒ ၂၀ အရ ျမနမာႏငင႐ေျမအတနးအစားမားက ၁၀ မးခြျခားထားသည။ သဘာ၀ေဘးအႏရာယ ေလာ ပါးေရး စမခန႕ခြမႈစမကနးတြင ထညသြငးစဥးစားရသည ေျမယာအမးအစားက “ျမ႕ျပႏင ေကးလက လေနထငသည ေျမအမးအစားႏင အမားျပညသႏငဆငသည ေျမအမးအစား” ဟခြျခားသတမတသည။


ျမနမာႏငငတြင ေျမယာစမခန႔ခြမႈ တရားဥပေဒဆငရာ လပထးလပနညးမားတြင ဥပေဒေပါငး ၇၀ ေကာပါ၀ငျပး ၎တ႔မ အမားစသည လကေလာညေထြမႈရရန လအပေနပါသည။ ယခစမကနးအတြက အသငေတာဆးေသာဥပေဒမားမာ အကဥးခပ ေအာကပါအတငးျဖစသည။

၃.၁.၃.၁ ေျမသမးဆညးမႈ ဥပေဒ (၁၈၉၄)

ေျမသမးဆညးမႈ ဥပေဒ (၁၈၉၄)သည ကလနေခတဥပေဒျဖစျပး အပဒ ၄ (၁)အရ’’ မညသညအခနအဆ မညသညအရပေဒသမမဆ ေျမတစရပရပအား အမားျပညသအကး တစရပရပ အတြက လအပသည သ႔မဟတ လအပဖြယရာ ရသညဟ ႏငငေတာသမၼတက ထငျမငပါက ႏငငေတာျပနတမး တြင ယငးသ႔ လအပေၾကာငးက အမန႔ေၾကာျငာစာျဖင ထတျပနၿပး ေကာလေတာ အရာရက အဆပါ အမန႔ေၾကာျငာစာက အမားျပညသ သရေစရန အဆပါအရပရ သငေလာျမငသာသည ေနရာမားတြင စြကပေၾကာျငာရမညဟ ေဖာျပပါရပါသည။ ေျမတနဖး တြကခကမႈနညးလမးက အပငး ၂၃ တြင ေဖာျပထားသည။ ေျမ၏ကာလတနဖး၊ ေျမကလကေရာကသမးယခနတြင ေျမေပၚရ မရတသမးရေသးေသာ သးႏပင သ႔မဟတ ႏစရညသးႏပင တစရပရပပကစးသျဖင နစနာဆး႐ႈးမႈ၊ အျခား ေျမ ႏင ခြျခားရာမ(ရပါက) ေပၚေပါကေသာပကစးဆး႐ႈးမႈ၊ ေရႊ႕ေျပာငးႏငေသာသ႔မဟတ မေရႊ႔ေျပာငးႏငေသာ ပစၥညးမားက ထခကနစနာေစမႈ သ႔မဟတ အျခားထခကနစနာေစမႈမား (ရပါက)၊ လေနအမ သ႔မဟတ စးပြားေရးလပကငသညေနရာ ေျပာငးေရႊ႔ေပးရမႈမား(ရပါက)အတြက သငေလာမတ သည ကနကစရတမား ေျမႏင စပလဥးသည အကးအျမတမား(ရပါက) ေလာနညးဆး႐ႈးရသည အမန တကယ နစနာခကမားက ဆးျဖတရမည ေလာေၾကးပမာဏက ဆနးစစရာတြင တရား႐းအေနျဖင ဂ႐ျပရမည။ မညသ႔ပငဆေစကာမ ထအခကအလကမားသည တရား႐းတြကခကမႈအတြကသာ လအပေသာလညး လကေတြ႕တြင တနဖးတြကခကမႈ နညးလမးမား က အေျခခမထားေသာ ေလာေၾကး ေပးမႈမားလညး အသးျပႏငသည။

ဥပေဒ၏ အျခားေသာ အပငးမားတြင အသေပးကာလ၊ ကန႔ကြကရနလပငနးစဥမား ၊ ပငဆငရန လပထးလပနညးမားႏင အယခ၀ငျခငး လပထးလပနညးမားက အၾကမးဖငးေဖာျပထားသည။ ဥပေဒ သည အယခ၀ငျခငးႏင ေျမယာသမးဆညးျခငး ကစၥရပမားတြင အမားျပညသအား အသေပးရနလေသာ လညး အစးရႏင ပဂၢလကကမၸဏမားအား ေျမယာမားသမးဆညးရာတြင လေလာကေသာ ေလာေၾကး ေပးေဆာငစရာမလေသာ လပပငခြငမား ရရေစသည။ ၄ငးတြင တရားဥပေဒ၏ အကအညေတာငးချခငး အတြက ေရြးခယခြငမရသေလာက အနညးငယသာေပးထားေသာလညး ေျမယာႏငပတသကသည အခြငအေရးမား (ေလာေၾကး စသည ရပငခြင)က လလေလာကေလာက အေထာကအပမေပးထားေပ။

၃.၁.၃.၂ အမးသား ေျမအသးခမႈ မ၀ါဒ (၂၀၁၄)

အျပသေဘာေဆာငေသာ ေျမယာပငဆငခြငမားခငမာေစရန၊ တဖကသက ေျမသမးဆညးမႈမား အနညးဆးေလာခရနႏင ေျမယာသမးဆညးရနလအပလာပါက မနကနေသခာေသာ ေစာငေရာကမႈႏင ေလာေၾကးေပးရန မၾကာေသးမက အမးသားေျမအသးခမႈ မ၀ါဒ (NLUP) ကေရးဆြခသည။ မညသ႔ပငျဖစေစကာမ (NLUP) သညမဟာဗဟာေျမာက မ၀ါဒ ညႊနၾကားခကသာျဖစၿပး၊ ဥပေဒမဟတ ေၾကာငးက မတသားထားသငသည။ (NLUP) သည ေဖာေဆာငမည အမးသား ေျမယာဥပေဒ ႏင ဆကႏႊယသည တရားဥပေဒစရင ျပဌာနးျခငးတ႔တြင ပါ၀ငသငသညအခကမားထက သဘာ၀ အေလာက ႏစလဖြယရာမား၊ ဥပေဒတြင မပါရေသးေသာ ရပငခြငမား ဖြ႕စညးပမားျဖင ဖြ႕စညးတည ေဆာကထား သည။ ၎သည ေ႐႕ေလာက၍ ေျမယာစမခန႔ခြမႈအတြက ပမသငေလာေသာ ဥပေဒဆင


ရာ လပထးလပနညးမားက ဗဟာကက ခမတေပးသည။ သ႔ျဖစ၍ အမးသားေျမယာအသးခမႈမ၀ါဒ သည သဘာ၀ေဘးအႏရာယ ေလာပါးေရး စမခန႕ခြမႈအေပၚ တစခနတညးတြင တက႐ကအကးမသက ေရာကေသာလညး စမကနးကာလတြင ေျမယာျပနလညထေထာငမႈႏင ေနာကပငး ျပနလညအေကာင အထညေဖာမႈအဆငမားတြင မညသညတ႔က စဥးစားဆငခနရမညက ေဖာျပေပးသည။

အမးသားေျမအသးခမႈ မ၀ါဒအပငး(၅) အပဒ ၃၇ တြငျပဌာနးထားသညမာ လမႈေရးႏင စးပြားေရး ဖြ႔ၿဖးတးတကမႈအတြက ေျမသမးဆညးျခငးျပရာတြင ေနာငမးဆကမား အသးျပႏငေရး အတြက ေရရညတညတေသာ ေျမအသးခမႈမားက ထညသြငးစဥးစားရမညဟ၍ ျဖစသည။ ထအပငးတြငပင ညႊနျပထားသညမာ ေရႊ႕ေျပာငးရမညပဂၢလမားႏင နညးစနစတက ေဆြးေႏြးညႇႏႈငးျခငး၊ ဘကမလကေသာ ေနရာခ ထားမႈယႏရားမားႏင ေရႊ႕ေျပာငးခရသအတြက ျပနလညေနရာမခေသး ခငတြင တညသည၊ သ႔မဟတ ပမ ေကာငးမြနသညအမရာမား၊ သ႔မဟတ အေျခခအေဆာကဥးမား ၾကတငစမထားရမညဟ ညႊနၾကား ထားသည။ ထမမက အမးသားေျမအသးခမႈ မ၀ါဒ(မၾကမး)၂၀၁၄၊ အပငး ၄ တြင ေလာေၾကးက ေငြသားျဖငလညးေကာငး၊ သ႕မဟတ ေျမအစားထးျပနေပးျခငးျဖငလညး ေကာငး ေပးႏငသညဟ ညႊနၾကားထား သည။ အမးသားေျမ အသးခမႈ မ၀ါဒ(၂၀၁၆)အပဒ ၆၈ တြင တငးရငးသားလနညးစမ ပငဆငေသာေျမ၏ ႐းရာနညးစနစမားက အသအမတျပထားသည။ အပဒ ၇၂ တြင ႐းရာေျမအသးခမႈအခြငအေရးက အရပဘကလမႈအဖြ႔အစညးမားႏင အျခားအဖြ႔အစညးမားက ကညပပးႏငရန ေဆာငရြကရမညဟ ပါရပါသည။ အပဒ ၈ တြင ေျမအရငးအျမစမား ေျမလပပငခြငမား ႏငဆးျဖတျခငးမား ပးေပါငးပါ၀ငခမတရာတြင အမးသားႏင အမးသမးမားအား တနးတညမ အခြငအေရးေပးရန ပါရပါသည။ ၃.၁.၃.၃ ရနကနျမ႕ေတာ စညပငသာယာေရး ဥပေဒ (၂၀၁၃)

ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရး ဥပေဒ (၂၀၁၃) တြင အပခပေရး စမခန႔ခြမႈ ဖြ႕စညးတည ေဆာကပအဆငဆငျဖင ျမ႕ေတာအား အပခပရနႏင အခြငအာဏာက ေဖာျပထားသည။ ထဥပေဒတြင YCDC ၏ ရညရြယခကႏင တာ၀နမားအား ခမတထားသည။ ထအခြငအာဏာမားတြင (YCDC) ၏ အပခပမႈ ဖြ႕စညးပေရးဆြျခငးႏင ေ႐ြးေကာကျခငးမား၊ အခြနေကာကချခငးႏင အခြနေတာ သမးဆညး ျခငးမားႏင တာ၀န၀တရားမားက ေဖာျပထားသည။ အခနး ၆တြင အေဆာကအအမား ေဆာကလပျခငး၊ ေရေျမာငးမားႏင လမးမား ေဖာကလပျခငး အေၾကာငးအရာမားပါ၀ငသည။ အခနး ၆ အပဒ ၁၉ တြင YCDC သည ေရစြန႔ထတျခငး စနစသစတညေဆာကျခငး၊ သ႔မဟတ စနစေဟာငးက ျပျပငမြမးမႏငခြင ေပးထားသည။ ဤအပငးတြငပင YCDC သည စြန႔ထတေရမားအား ျမစ ေခာငးမား အတြငးသ႔ျဖစေစ ၿမ႕ေတာနယနမတအတြငးျဖစေစ၊ အျပင၌ျဖစေစ သငေလာေသာေနရာ၌ စြန႔ထတႏင သညဟ ေဖာျပ ထားသည။

ဤဥပေဒတြင YCDC အား ျမ႕ေတာနယနမတအတြငးတြင အျပညအ၀လပပငခြင ေပးထားသည။ အခနး ၇ တြင ယခ စမကနး ႏင အေသးစတပတသကခကမားရသည။ အတအကမာ အခနး ၇ အပဒ ၂၀(င) တြင ကးေကာေစးမားက ပယဖကျခငး၊ ပတသမးျခငး၊ စစေဆးၾကပမတျခငးႏင စမခန႔ခြျခငး တ႔က ေဆာငရြကရနျဖစသည။ ဤဥပေဒႏင အျခားေသာ ေျမယာဥပေဒမားအၾကား မညမမႈမားရ ေနေသာလညး DRM စမကနးက အေကာငအထညေဖာသညအခနတြင မညသညလပထးလပနညး အသးျပႏငမညက ေဖာျပ ရန လအပသည။ ယခငမတတမးမားအရမညသ႔ျဖစေစ ကးေကာမားႏင တရားမ၀ငအေျခခမႈမား အတြက ဤဥပေဒတြင ခငမာေသာ ပငဆငခြငမားႏင ေလာေၾကးေပးျခငးပစ မားက ခမတထား ျခငးမရေပ။


၃.၁.၄ သမငး၀ငအေမြအႏစမားကာကြယေစာငေ႐ာကေရး ယဥေကးမႈအေမြအႏစေဒသမား ကာကြယထနးသမးေရး ဥပေဒ ယဥေကးမႈအေမြအႏစ

ေဒသမား ကာကြယထနးသမးေရး ဥပေဒက ျပငဆငသည ဥပေဒ၊ နညးဥပေဒ (၁၉၉၈) တြင ယဥ ေကးမႈ၀နၾကးဌာန၏ လပပငခြငမားအား အၾကမးဖငးေဖာျပထားျပး အမညသတမတျခငး၊ လပငနးအမး အစား သတမတျခငး၊ သမငး၀ငယဥေကးမႈနယေျမမား တညေထာငျခငးႏင ကာကြယျခငးျဖစစဥမား ပါ၀ငပါသည။ ေဆာငရြကမႈ အဆငဆငအား သကဆငျခငးမရေစပါ။ အဆပါ ဥပေဒ အပဒ ၅ တြင ယဥေကးမႈ၀နႀကးဌာသည ယဥေကးမႈအေမြအႏစေဒသအတြငးတြင လအပလင မညသညေျမကမဆ သမးယေရးအတြက (က) အစးရဌာနသ႔မဟတ အစးရအဖြ႔အစညးတစခခ၏ စမခန႔ခြမႈ ေအာကတြင ျဖစပါက သကဆငရာအစးရဌာန သ႔မဟတ အစးရအဖြ႕အစညးၽႏင ႀကတငညႏႈငးေဆာငရြကျခငး၊ (ခ) ပဂၢလ သ႔မဟတ ပဂၢလကအဖြ႔အစညးက စကပးလပကငခြင၊ လက၀ယထားခြင၊ အသးျပခြင၊ အကးခစားခြင၊ ဆကခခြငသ႔မဟတ လႊေျပာငးခြငရေသာ ေျမျဖစပါက တညဆဥပေဒႏငအည သကဆင ရာ၀နႀကးဌာနႏင ႀကတငညႏႈငးေဆာငရြကျခငးတ႔က ေဆာငရြကႏငသည။ အပဒ ၆ တြင ယဥေကးမႈ ၀နႀကးဌာနသည ယဥေကးမႈေဒသအတြငးတြင ေရးေဟာငးအထမးအမတအေဆာကအအ၏ ျမငကြငးက လညးေကာငး၊ ပတ၀နကငသဘာ၀ျမငကြငးကလညးေကာငး၊ အဟန႔အတားအေႏာက အယကျဖစေစ သည ေရးေဟာငးအထမးအမတ အေဆာကအအမဟတေသာ အေဆာကအအက ျဖတသမးေစႏငသည။ ဤဥပေဒအပဒ ၁၃ တြငလညး ယဥေကးမႈနယေျမအတြငး အေဆာကအအတညေဆာကျခငး၊ တးခ႕ျခငး၊ လမး၊ တတား ဆညေျမာငးတာတမမား(သ႔မဟတ)ေျမထနးနရမား တညေဆာကျခငး သ႔မဟတ ယငးတ႔က တးခ႕ျခငး ျပလပလပါက ယဥေကးမႈ၀နၾကးဌာန၏ ခြငျပခကလအပေၾကာငး သတမတထား သည။

၁၉၉၆ တြင ရနကနျမ႕ေတာ စညပငသာယာေရးေကာမတမ ရနကနျမ႕၏ ထနးသမးေစာင ေရာကရမည သမငး၀ငအေဆာကအဥးမားစာရငးက ထတျပနခသည။ ထစာရငးတြင ၁၉၃၀ ခႏစ မတငခငက တညေဆာကခေသာ အေဆာကအဥး ၁၈၉ ခ ပါ၀ငသည။ ထ႔အျပင စးပြားေရးဗဟေဒသ အတြငးတြင ၉၄ ဟကတာရေသာ ရနကနေရးေဟာငးယဥေကးမႈဇန ပါ၀ငသည။

သမငး၀ငယဥေကးမႈနယေျမ ဥပေဒအရ (ECL) အပဒ ၁၉ တြင (MONREC) သည သဘာ၀ႏင သမငး၀င အေမြအႏစေနရာမား အစဥတစက တညျမေစေရးအတြက သကဆငရာအစးရဌာနမားႏင ဥပေဒႏငအည ပးေပါငးေဆာငရြကသငသညဟ ျပ႒ာနးထားသည။ ၄ငးက EIA လပငနးစဥတြငလညး (MONREC) မ ထတျပနထားသည (ECC) သည သမငး၀ငယဥေကးမႈ ေျမေနရာမားကာကြယျခငးႏင အလားအလာေကာငးမား ေဖာျပႏငေၾကာငး အပငး ၁၉ တြင ထပမအေထာကအပေပးထားသည။

၃.၂ ေဒသတြငးႏင ႏငငတကာ စညးမဥးမေဘာငမား

အထကတြငေဆြးေႏြးခ႔သည ျပ႒ာနးျပး ဥပေဒမားႏင လပထးလပနညးမားအရ ျပညေထာငစသမၼတ ျမနမာႏငငေတာအစးရအေနျဖင ႏငငတကာညလာခမားမ ျပလပေသာ အေျခခအေဆာကအအ ဖြ႕ျဖး တးတကမႈ စမကနးမားတြင သေဘာတညမႈ လကမတေရးထးခ႔သည။ ၄ငးတြင

အာဆယ သဘာ၀ႏင သဘာ၀ရငးျမစမား ထနးသနးေစာငေ႐ာကမႈ သေဘာတညခက (၁၉၈၅)။ ဤသေဘာတညခကအား လကမတေရးထးျခငးျဖင ျပညေထာငစသမၼတျမနမာႏငငေတာအစးရ အေနျဖင ဖြျဖးမႈစမခကမား တငျပျခငး၊ မးစတမား စဥဆကမျပတအသးျပမႈ၊ မးဗဇကြမားက ထနးသမးေစာငေရာကျခငး၊ အႏရာယျဖစေစသည မးစတမား၊ သစေတာရငးျမစမား၊ ေျမဆေျမ ႏစ၊ ေရ၊ ေလႏင ပတ၀နးကငညစညမးျခငးႏင အရညအေသြး နမ႔ကျခငးမားက တက႐က အစ ရငခရမည ျဖစသည။


ကမာၻ႕ယဥေကးမႈႏင သဘာ၀အေမြအႏစမား ကာကြယေရး ညလာခ (၁၉၇၂) Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage (1972)။ ျပညေထာငစသမၼတျမနမာႏငငေတာအစးရအေနျဖင သမငး၀င အေမြအႏစေျမေနရာမားအား သတမတျခငး၊ ကာကြယျခငး၊ ထနးသမးေစာငေရာကျခငး၊ ေနရာျပနေပးထားျခငးမားအတြက သငေတာေသာ တရား၀င၊ သပၸနညးက၊ နညးစနစတက၊ အပခပေရး၊ ဘ႑ာေရးႏင ဆငေသာ အခကအလက ေကာကယမႈအတြက သေဘာတညသည။

ဇ၀မးကြမားဆငရာ ကြျပားျခားနားမႈ ကလသမဂၢညလာခ (၁၉၉၆)UN Convention on Biological Diversity (1996)။ ဤညလာခအား သေဘာတညေသာအားျဖင ျပညေထာငစသမၼတ ျမနမာႏငငေတာအစးရသည-

ႏငငေတာအဆင ဇ၀မးစ မးကြမား ထနးသမးေစာငေရာကမႈ စဥဆကမျပတ နညးဗ ဟာမား ခမတျခငး။

ျခမးေျခာကခေနရသည မးစတမားတးပြားမႈႏင ကာကြယျခငးအတြက တရားဥပေဒမား စရင ျပဌာနးျခငး။

ဇ၀ေဗဒရငးျမစမား စဥဆကမျပတအသးခမႈႏင ျပးျပညစေသာ ကာကြယေစာငေ႐ာကမႈ မားက ႏငငေတာအဆင ျဖငဆးျဖတျခငး။

(EA)၏ စမကနး ဖြ႕ျဖးေရး ရည႐ြယခကမားကလကနာ၍ မလလားအပသည ထခက ပကစးမႈမားက အနညးဆးျဖစေစရန ျပမျခငး။

မးဗဇအရငးအျမစမား၏ သေတသနႏင ဖြ႕ျဖးေရးရလဒမားက ညတမတရ႐ႏငရန စစ ေဆးျခငး။

ႏငငျဖတေကာ ေရာငး၀ယေနသည အႏရာယႏင ရငဆငေနရသည တရစာၦနမားႏင ပနးမန မးစတမားဆငရာ ညလာခ(၂၀၀၄)Convention on International Trade in the Endangered Species of Fauna and Flora (2004)တြင အႏရာယသကေရာကေနသည တရစာၦနမားႏင ပနးမနမား ေရာငး၀ယေဖာကကားမႈ ထနးခပေရးနညးလမးမားက စမေဆာငရြကေပးထား သည။

ရမဆာညလာခ (1982) Ramsar Convention (1982). ျပညေထာငစသမၼတျမနမာႏငငေတာ အစးရအေနျဖင ညလာခသ႔ ၂၀၀၅ ခႏစတြင တရား၀င ၀ငေရာကခသည။ ထညလာခတြင စဥ ဆကမျပတ စမခန႔ခြမႈအေျခခမ၀ါဒ၊ တညတခငျမမႈ၊ ဖ႔ြျဖးတးတကမႈႏင ေျမအသးျပမႈတ႔အတြက အေျခခသေဘာတရားမားႏင အကျဖတမႈမားက ခမတခသည။

ကြျပားျခားနားေသာ ဇဝေဗဒဆငရာမားအတြက ဇဝလျခေရးေဆြးေႏြးပြ Cartagena လပထး လပနညး Cartagena Protocol on Biosafety to the Convention on Biological Diversity (2008). ျပညေထာငစသမၼတျမနမာႏငငေတာအစးရသည ၂၀၀၁ ခႏစတြင လပထးလပနညး သေဘာတညခကက လကမတေရးထးချပး ၂၀၀၈ ခႏစတြင စတငအကးသကေရာက မညက ျမနမာႏငငတြင ၂၀၀၈ ခႏစတြင အတညျပခ႔သည။ ေဒသတြငးရ သကရမားကသ႔ေသာ အေရးၾကးသည ဆးျဖတခကမားက သေဘာမတခင AIA လပထးလပနညးမားႏငအည ႏငငမားမ ေထာာကပေပးသည လအပေသာ သတငးအခကအလကမားကအေျခခ၍ ဆးျဖတမားက စတငရနႏင ျပျပငထားသာ သကရမား ၏ ရလဒေၾကာင ျဖစေပၚလာႏငသည ေဘးအႏရာယမားမ ဇဝမးကြမားက ကာကြယႏငမည နညးလမးက ဤ လပထးလပနညးမ ရာေဖြမည။


ရာသဥတေျပာငးလမႈ ကတလပထးလပနညးမားဆငရာ ကလသမဂၢမေဘာင ညလာခ Kyoto Protocol to the United Nations Framework Convention on Climate Change:၂၀၀၃ ခႏစ တြင ျမနမာႏငင၌ ကငသးျပး ၂၀၀၅ ခႏစတြင အရနအဟနရလာခသည။

ျမနမာႏငငသည ႏငငတကာစးပြားေရး၊ လမႈေရးႏင ယဥေကးမႈ ပငဆငခြငမား ညလာခ (ICESCR)အား သေဘာတလကမတေရးထးထားေသာႏငငျဖစသည။ ထ႔အတြက အငအားနညး ေသာ မးႏြယစမား၏ ရပငခြငမားက ၾကတငကာကြယေပးထားႏငသည။

ျမနမာႏငငသည ၁၉၉၇ ခႏစကတညးက အမးသမးမားအား ခြျခားဆကဆမႈ အားလး ပေပာက ေရးညလာခ (CEDAW) အား သေဘာတ လကမတေရးထးထားခသည။ ဤညလာခတြင အမး သမးမားအား ခြျခားဆကဆျခငးတြင ပါ၀ငသညကစၥရပမားႏင ႏငငေတာအဆင အာဏာစက မားျဖင ခြျခားဆကဆျခငးမား အဆးသတေစရန လႈပရားမႈမား ပါ၀ငသည။

၃.၃ အသးခႏငသည ကမၻာဘဏအကာအကြယမ၀ါဒ စမကနးမား စဥဆကမျပတ လညပတႏငေရးအား ေရး႐ႈ၍ ကမာၻ႔ဘဏ၏ သဘာ၀ပတ၀နးကင

ႏင လမႈဘ၀ အကာအကြယမ၀ါဒမားသည ေခးေငြရယသည ႏငငရ စမကနးမား၏ ပတ၀နးကငႏင ေကာငးမြနေသာ လမႈေရးအတြက လအပသညပစၥညးမားထားရရန လအပခကက အာမခေပးထား သည။ ျမနမာ DRM စမကနးအရ စမကနးခြေနရာႏင ပစထတေဖာျခငး တ႔က စမကနးတနဖး သတမတ ခနတြင တစပါတညး ဆးျဖတရန အေထာကအပေပးထားျပး ESMF သည ကာကြယေရးလပငနးစဥ (သ႔မဟတ) ကရယာတစချဖင ေခးေငြရယသည ႏငငအတြက ထခကပကစးမႈႏင ျဖစေပၚလာႏငသည စမကနးခြမား၏ သကေရာကမႈႏင အႏရာယမားအတြက ၾကတငစဥးစားေပးထား သည။

ဤစမကနးက ကမာၻ႕ဘဏအကာအကြယ မ၀ါဒမားမ Category(B) ဟသတမတသည။ ကန႔ သတခကေဘာငအတြငးမ အနညးငယမေသာ လမႈေရးႏင ပတ၀နးကငအတကအခမား ရမညျဖစျပး၊ ေယဘယအားျဖင ေျမအေနအထားသးျခားသတမတထားျပး၊ အျပနအလနအကးမားစြာရကာ ေလာေပါ တငးထြာမႈမားကလညး လြယကစြာတငျပထားသည။ ထ႔ေၾကာင လမႈဘ၀ႏင ပတ၀နးကငကေဖာျပ သည လပငနးမားတြင Category(B) ၏ စစတမးမားႏင ႏးႏြယ၍ အတညျပထားေသာ စမကနးခြမား ပါ၀ငရမညျဖစသည။

စမကနးခြမားသည ေအာကေဖာျပပါ ကမာၻ႔ဘဏ၏ သဘာဝပတ၀နးကငအကာအကြယ မ၀ါဒ မားႏင အစပးသငသည။ ပတ၀နးကငဆငရာ ဆနးစစခက (OP/BP4.01), သဘာ၀အသကအျမ (OP/BP 4.04) ၊ ႐ပပငးဆငရာ ယဥေကးမႈအရငးအျမစမား (OP/BP4.11)အျပင လမႈေရးဆငရာ ကာ ကြယမႈ မ၀ါတစချဖစသည - ဆႏၵမပါဘျပနလညေနရာခထားမႈ (OP/BP 4.12) အျခားေသာကာ ကြယေရးအစအမမားႏင လပငနးစဥမားက စမကနးခြ၏ ရည႐ြယခက၊ ရညမနးခက အတအကအေပၚ အေျခခ၍ သငေလာစြာ အသးခရမညျဖစသည။ ပထမဆးေသာ ျပညသလထႏင ေဆြးေႏြးပြႏင ဥးတည အပစေဆြးေႏြးျခငးတြင တငးရငးသား(OP 4.10)မားအတြက လမႈဘ၀ အကာအကြယမ၀ါဒမားက စညး ၾကပထားျပး စမကနးခြမားႏင မသကဆငေစရဟ မတယသည။


ဇယား ၂ ကမာၻ႕ဘဏ၏ လပငနးအေကာငအထညေဖာေရး မဝါဒ အကဥးခပ ႏင စမကနးခြမားေပၚတြင ၄ငးမဝါဒမား၏ သကေရာကမႈ

OP/BP No. လပငနးအေကာငအထညေဖာေရး မဝါဒ အကဥးခပ အကး၀ငမႈ Y/N ႏင ကးေၾကာငးေဖာျပခက သကေရာကမႈ

4.01 သဘာ၀ပတဝနးကငဆငရာဆနးစစျခငးသည- သဘာ၀ပတဝနးကင(ေလ၊ ေရႏင ေျမ)အေပၚ အကးသကေရာကမႈမား၊ ျပညသလထ၏ ကနးမာေရးႏင ေဘးအႏရာယကငးရငးေရး ဆငရာ အခကအလကမား၊ ႐ပပငးဆငရာႏင ယဥေကးမႈအရငးအျမစမား၊ နယစပျဖတေကာ ႏင ကမၻာပတ၀နးကငဆငရာ အခကအလက မားက လႊမးျခႏငရမည။ လမႈေရး အျမင (ဆႏၵမပါဘ ေျပာငးေရႊ႕ ေနရာ ခထားမႈႏင တငးရငးသားလမးစမား) ႏင တာတမမား လျခေရးက လအပခကမားႏင လပငနးစဥမား ပါ၀ငေသာ သးျခားမ၀ါဒမားျဖင ျပဌာနးေဆာငရြကပါမည။

Y စမကနးအပငး(၂)ႏင(၃)အရ အေျခခ အေဆာက အအမား အဆငျမငတငျခငးႏင မြမးမျပငဆငျခငး ေဆာငရြကရန ျဖစႏငစြမးဆနးစစေလလာျခငးႏင ပစမား ျပငဆငရာတြင ေဆာငရြကၿပး၊ ေဆာငရြကဆ၊ ေဆာငရြကမည အေျခအေနႏင လပငနးတငးတြင ပတ၀နးကငႏင လႈမႈေရး ဆငရာ အကးသကေရာကမႈမား တက႐ကျဖစေစ သြယ၀က၍ျဖစေစရႏငပါသည။ သ႔ျဖစ၍ ဤ OP/ BP ႏင အကး၀ငပါသည။

(၁) SEA DRM စမကနး၏အပငး (၂)ႏင(၃)တြင ပါ၀ငေသာ အေၾကာငးအရာမားအတြက ျဖစႏငစြမး ဆနးစစေလလာျခငးႏင ပစ ျပငဆငျခငးတ႔ ေဆာငရြကရာတြင Category B ႏင အကး၀င ပါသည။

(၂) စမကနး၏အပငး (၂)ႏင(၃)အတြက ESMP က ျဖစႏငစြမး ဆနးစစေလလာျခငး၏ တစစတတစပငး အျဖစ ထညသြငးေရးဆြမညျဖစၿပး လအပေသာ စမခန႔ခြမႈစမကနးမား (ဥပမာ-ARAP)လညး ပါ၀င မည ျဖစပါသည။

(၃) ESMP က PAPs ႏင CSOs မားအတြက ပြငလငး ျမငသာေအာင ေဆာငရြကေပးမညျဖစပါသည။

4.04 သဘာဝအသကအျမ- ကမာၻဘဏသည သဘာဝအသကအျမႏင ယငးတ႔၏ လပငနးစဥမားက ကာကြယ ထနးသမးေရးႏင ျပနလညထေထာငျခငး လပငနးမားဘကမ ရပတညေပးပါသည။ သဘာ၀အသကအၿမမား ထနးသမးျခငးသည စဥဆကမျပတဖြ႕ၿဖး တးတကေရးအတြက မရမျဖစလအပပါသည။ သဘာဝအသကအျမမားတြင (၁) ေဒသတြငး အပငႏငသတ၀ါမးစတမား၏ ဇ၀မးကြမား ပါ၀ငေသာ ေဂဟစနစမား (၂) လသားမား ျပျပငထားရျခငးမရေသးေသာပငမေဂဟစနစ ေဆာငတာမားရေသာ အခကမားျဖင ျပညစ ေသာ ေျမႏင ေရဧရယာမား ပါ၀ငသည။

Y စမကနးအပငး(၂)ႏင(၃)အတြက ျဖစႏငစြမး ဆနးစစေလလာျခငးႏင ပစမားျပငဆငရာ၌ ေဆာငရြကရသညလပငနးမားတြင IUCN ၏ Red List တြင Threatened species အေနျဖင ပါ၀င ေသာ မးစတမားရႏငသည အသကအျမ မား၊ ဒေရေတာႏင ေရလမးေၾကာငးမားအေပၚ သက ေရာကမႈမားပါ၀ငႏငသည။ ဤ OP/BP က ႀကတငကာကြယသည အေနျဖင အသးျပသည။

လကရေဆာငရြကေနေသာ စမကနးအပငး(၂)ႏင(၃)၏ စမကနးအပငးခြမား ျပငဆငျခငးႏင ရငးႏးျမပႏမႈ (ေရေျမာငးအဆငျမငတငျခငး၊ ေရတခါးႏင အေဆာက အအ မြမးမျပငဆငျခငး)အတြက (၁) စမကနးခြတငးတြင အၾကျပခကမားပါ၀ငေသာ လြတလပျပညစသည ESMP က ေဆာငရြကမညျဖစပါ သည။ အႀကျပခကမားတြင ဆးကးမားက တားဆး ေလာနညးေလာပါးပေပာကေစရနအတြက သငေတာ ေသာ အစအစဥမား၊ ဆးကးမားက ျပနလည အစားထး ေပးမည သငေတာေသာနညးလမးမား၊ ပါ၀ငပါသည။ ၎ အျပင သဘာ၀ပတ၀နးကင၏ လပေဆာငမႈမားက အဆငျမႇငမႈမား ပါ၀ငရမည။


ဇယား ၂ ဆကလက

OP/BP No. လပငနးအေကာငအထညေဖာေရး မဝါဒ အကဥးခပ အကး၀ငမႈ Y/N ႏင ကးေၾကာငးေဖာျပခက သကေရာကမႈ

4.11 ႐ပပငးဆငရာယဥေကးမႈအရငးအျမစမား- ဤ မ၀ါဒသည ရပပငးဆငရာယဥေကးမႈအရငး အျမစမားႏင သကဆငသည။ ၎တ႔မာ - ေရးေဟာငးသေတသန၊ ေကာကျဖစရပၾကြငး၊ သမငးဝင၊ ဗသကာ၊ ဘာသာေရးႏင အလအပ (သ႔) အျခားယဥေကးမႈအရ အေရးပါေသာ ေရႊ႕ေျပာငးႏငသည(သ႔) မေရႊ႕ေျပာငးႏငသည အရာ၀တမား၊ ေနရာမား၊ အေဆာကအအမား၊ အေဆာကအအစမားႏင သဘာ၀သြငျပငလကၡ ဏာႏင ႐ႈေမာခငးမား ပါ၀ငပါသည။

Y ေရေျမာငးလပငနးမားတြင ႐ပပငးဆငရာ ယဥေကးမႈေနရာမား ပါ၀ငျခငးမရပါ။ သ႔ရာတြင မဟာဗႏၶလလမးရ ေလမႈတစကအေဆာကအအ သည ေရးေဟာငးယဥေကးမႈအေမြအႏစ စာရငး၀င အေဆာကအအျဖစပါသည။ ထ႔အျပင စမကနးလပငနး ေဆာငရြကစဥ ႐ပပငးဆငရာ ယဥေကးမႈအရငးအျမစမား ေတြ႕ရႏငပါသည။ သ႔ျဖစပါ၍ ဤ OP/BP ႏင အကး၀ငပါသည။

ESMF တြင ရပပငးဆငရာယဥေကးမႈအရငးအျမစမား မေတာတဆေတြ႕ရပါက ေဆာငရြကရမည လပငနးစဥမား ပါ၀ငပါသည။

4.12 ဆႏၵမပါေသာေျပာငးေရႊ႕မႈမား- ဤမ၀ါဒသည အဆျပစမကနးခြမားေၾကာင ေဒသခမား အေနျဖင ႐ပပငးဆငရာ ေျပာငးေရႊ႕ ျခငး၊ ေျမယာႏင အျခားပငဆငမႈမား ဆး႐းျခငး၊ ၀ငေငြရလမးႏင အျခားအသကေမြး၀မးေကာငး မႈမား ဆး႐းျခငးတ႔က ေလာပါးေစရန ရညရြယ ပါသည။ ဤမ၀ါဒသည ေျပာငးေရႊ႕ခရသမားမာ တရား ၀ငကာကြယေတာမားႏင ဥယာဥမား အတြငး ၀ငေရာကခြငက ၎တ႔၏ဆႏၵမပါဘ ကန႔သတ ထားသျဖင ျဖစေပၚလာႏငသည အသကေမြး ၀မးေကာငးမႈမားအေပၚ ဆးကး သကေရာက ျခငးအတြကလညး အကး၀င ပါသည။

Y ေရေျမာငးအဆငျမငတငျခငး၊ ေရတခါးႏင ေရစပ စကတပဆငျခငးႏင အေဆာကအအျပျပငမြမးမ ျခငးစသည တညေဆာကေရးလပငနးမား ေၾကာင ေျမသမးဆညးျခငး၊ PAPs ႏင PAHs မား ျပနလညေနရာခထားျခငးႏင ေျပာငးေရႊ႕ျခငးတ႕ မားစြာျဖစမညဟ မခန႔မနးထားေသာလညး အနညးငယျဖစေပၚႏငပါသည။ အဆျပစမကနးခြ မားအတြက လမးညႊနခကအေနျဖင RPF က ျပငဆငထားပါသည။ သ႔ျဖစပါ၍ ဤ OP/BP ႏင အကး၀ငပါသည။

(၁) စမကနးအပငး(၂)ႏင(၃)၏ အဆျပစမကနးခြမား တြက RPF က ESMF ၏ ေနာကဆကတြအျဖစ ေဖာျပထားပါသည။

(၂) (ေပၚေပါကႏငေျခရ ေသာ) ေရႊ႕ေျပာငးေနရာခထား ျခငးႏင အဆျပစမကနးခြမားေၾကာင အကး သကေရာကခရမည လမႈအဖြ႕အစညးမားအတြက ေလာေၾကးတ႔ႏင သကဆငေသာ အေၾကာငးအရာ မားအတြက ARAPက စမကနးခြတငးအတြက ျပငဆငထားမညျဖစပါသည။

(၃) စမကနးခြေနရာတငးအတြက ေဒသအေျခအေနႏင ကကညသည GRM က ARAP ၏ တစစတတစပငး တြင ပါ၀ငရမည။

(၄) စမကနးခြတငးအတြက ARAP Instrument မားက YCDC ႏင World Bank ၏ Info Shop ၀ကဘဆကတြင ေဖာျပထားရမည။


၃.၄ ျပညေထာငစ သမၼတ ျမနမာႏငငေတာအစးရႏင ကမာၻ႔ဘဏမ၀ါဒမား ကြာဟမႈ ဆနးစစခက

ေအာကေဖာျပပါ အပဒခြမားမ ဆနးစစခကမားသည ကမာၻ႔ဘဏ (4.01, 4.04, ႏင 4.11)ႏင ပတ သက၍ စမကနးမစတငလကသည ျပညေထာငစသမၼတ ျမနမာႏငငေတာအစးရ၏ စညးမဥးမားႏင လပထး လပနညးမား ျဖစသည။ ျပညေထာငစသမၼတ ျမနမာႏငငေတာအစးရ၏ ကမာၻ႔ဘဏလပငနးအေကာင အထညေဖာသည မ၀ါဒ (OP 4.12) ဆႏၵမပါဘေနရာခထားျခငးအေပၚ ထားရသည တညဆဥပေဒႏင လပထးလပနညးမား၏ ကြာဟခက ဆနးစစမႈက RPF တြင ေဖာျပထားသည။

၃.၄.၁ လပငနးအေကာငအထညေဖာေရး မ၀ါဒ ၄.၀၁ ပတ၀နးကင ဆနးစစခက

ကမာၻ႔ဘဏ၏ ပတ၀နးကငႏင လမႈေရးအကာအကြယမ၀ါဒတြင ျပညေထာငစသမၼတ ျမနမာႏငင ေတာအစးရအေနျဖင ေျမသမးဆညးျခငး၊ ေလာေၾကးေငြေပးေချခငးႏင သကဆငသမားအတြက အေျခ ခအစအစဥမားတြင ျပနလညေနရာေပးေရးတ႔က သကဆငရာ ႏငငဥပေဒႏင စညးကမးခကမားႏင စပ လဥးျပး ဆနးစစ၍ ျခငေပးရန လအပေပသည။ ျပညေထာငစသမၼတျမနမာႏငငေတာအစးရအေနျဖင ထ ဥပေဒစညးကမးခကမားႏင ကမာၻ႔ဘဏ၏မ၀ါဒ အေျခခလအပခကမားႏငႏႈငးယဥ၍ ကြျပားခကက သရ ရမညျဖစသည။ ႏငငဥပေဒမားသည ကမာၻ႔ဘဏမ၀ါဒထက ပ၍ေယဘယကႏငသျဖင ထႏစခအၾကား ကြာ ဟခကက ျပညေထာငစသမၼတ ျမနမာႏငငေတာအစးရအေနျဖင ျပနလညေနရာခထားမႈအစအမက ကမာၻ႔ ဘဏမ တာ၀န႐အဖြ႕ေခါငးေဆာငႏင ေဆြးေႏြး၍ ကြာျခားခကမားက သငေလာေသာ နညးဗဟာမားခ မတရမညျဖစသည။ ကမာၻ႔ဘဏသည (OP 4.01)က အစပးရာတြင ျပညေထာငစသမၼတ ျမနမာႏငငေတာ အတြက တညဆဥပေဒ စညးမဥးမားႏင ႏႈငးဆၿပး ေအာကပါကြာဟခကမားက သတမတချပး ၄ငးတ႔က ဇယား ၃ တြင အကဥးခပေဖာျပထားသည။

EIA ျပနလညသးသပမႈ လပငနးစဥ စမကနး ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈအတြက အစားထးအကျဖတခကမား သည ျပညေထာငစသမၼတ ျမနမာႏငငေတာ၏ စညးမဥးမားတြင မပါဝငပါ။

သးျခားလြတလပေသာ ေစာငၾကညစစေဆးမႈ - အဖြ႔အတြငးႏင ျပငပ ေစာငၾကညႀကးၾကပမႈမား သည ျပညေထာငစသမၼတ ျမနမာႏငငေတာ၏ စညးမဥးမားတြင မပါဝငပါ။သငေလာၿပး စမကနးေဖာေဆာငမႈအဖြ႔ (The Project Secretariat)သည ေျမသမးဆညးမႈမားက (Internal) အဖြ႕တြငးတြငႀကးၾကပသးသပၿပး ESMP အေကာငအထညေဖာရနအတြက လအပခက မားက တငျပေပးရမည။

လထႏငေဆြးေႏြးပြမားႏင ေဖာထတျခငး - အမားျပညသႏင အရပဖကလ႔အဖြ႕အစညးမားသ႔ ေဖာ ထတျပသမည စမကနး၏လအပခကမားႏင ေဖာျပခကမားသည ျပညေထာငစသမၼတ ျမနမာႏငင ေတာ၏ စညးမဥးမားတြင ပါ၀ငသည။ လထသ႔တငျပသည စမကနးအေၾကာငးအရာမားတြင ႏငင စညးမဥးစညးကမးမားက ျပညသလထႏင ေဆြးေႏြးပြလပသည စမကနးအဆငတငးတြင ထည သြငးရမည။


ဇယား ၃ ျပညေထာငစသမၼတ ျမနမာႏငငေတာအစးရ၏ ဥပေဒ၊ နညးဥပေဒမေဘာငႏင ကမာၻ႔ဘဏ၏ (OP 4.01)တ႔အၾကား ကြာဟခကက ေလလာဆနးစစခက

အေၾကာငးအရာ OP 4.01 ျပညေထာငစသမၼတျမနမာႏငငေတာအစးရ ကြာဟခက(သ႔) စမကနးတြင ေဆာငရြကမႈနညးလမး

၁. ပတ၀နးကငဆငရာဆနးစစျခငးလပငနးစဥ

၁.၁ သဘာ၀ပတ၀နး ကငဆငရာ ဆနးစစ ခကတြငအမးသားေရးႏင အျပညျပညဆငရာ ကတက၀တ၊ ပဋဥာဥ ႏင သေဘာတညခက မားက ထညသြငး စဥးစားထားေသာ သဘာ၀ ႏင လမႈေရး ဆငရာအခကအလကမားက အေျခခ၍ ေပါငးစပ စဥးစား ထားပါသည။

သကဆငရာဥပေဒႏင ဖြ႕စညးပ မေဘာငသည အျပညျပညဆငရာ သေဘာတညခကမားက ၿခငႏငမႈ ေပၚ အေျခခ၍ ပးေပါငးေဆာငရြက ေသာ အစးရအေနႏင အဆပါ အျပညျပညဆငရာ သေဘာတည ခကမားႏင ေသြဖေသာစမကနးမား က ေငြေၾကးေထာကပမႈမျပႏငရန ပါ၀ငမႈရ/မရ စစစရမည။

ပတ၀နးကငထခကမႈ ဆနးစစျခငးဆငရာ လပထးလပနညး (၂၀၁၅) အပဒ (၇):

အမရာေျပာငးေရႊ႕ရမႈ သ႔ တငးရငးသားမးႏြယစမားအေပၚ ဆးကးသကေရာကမႈရႏငေသာ စမကနးမားဆငရာ သးသန႔ ကစၥမားႏငစပလဥး၍ သျခားလပထးလပနညး ထတျပန ျခငးမျပမ အမရာေျပာငးေရႊ႕ရမႈသ႔ တငးရငးသားမးႏြယစ မားအေပၚ ထခကမႈရႏငသည စမကနးမားသည သကဆင ရာဝနၾကးဌာနမားက သးျခားထတျပနသည လပထး လပနညးမားက လကနာေဆာငရြကရမည။ ယငးသ႔ သးျခား လပထးလပနညးမားမရလင၊ ယငးစမကနး အားလး သည ကမာၻဘဏအပစ၊ အာရဖြ႕ျဖးေရးဘဏ အပါအဝင အျပည ျပညဆငရာ ဘ႑ာေရး အဖြ႔အစညးမားက လကခထား ေသာ ဆႏၵမပါေသာ ေနရာေျပာငးေရႊ႕ရမႈႏင တငးရငးသား မးႏြယစမားဆငရာ၊ အျပညျပညဆငရာ အေလအကင ေကာငးမားက လကနာေဆာငရြကရမည။

ပတ၀နးကငဆငရာ ဆနးစစခက သည အမးသားေရး နညးဥပေဒမား အရ လအပမႈ ရသညျဖစေစ၊ မရ သညျဖစေစ စမကနးခြမားသည မညသည ကတက၀တ၊ ပဋဥာဥႏင သေဘာတညခကႏငမ ေသြဖမႈမရ ေစရန OP 4.01 က အသးျပပါ သည။


၁.၂ အစားထးရနျဖစ ႏငေျခရေသာ အျခား စမကနးမား ဆနးစစ ျခငး

ျဖစႏငေျခရေသာ ရငးႏးျမပႏမႈ၊ ေရြးခယႏငခြငရေသာ နညးပညာႏင ေျမေနရာမားအျပင လပငနးေဆာင ရြကမႈ မျပျခငး အေျခအေနတ႔က ေလလာဆနးစစရပါမည။ အဆပါ အေျခအေနတငးအတြက ျဖစႏငေျခ ရေသာ အကးသကေရာကမႈ၊ အဆပါ အကးသကေရာကမႈက ေလာပါး ေစႏငေသာ ေဆာငရြကႏငေျခ၊ ၎တ႔ အတြက ေငြအရငးႏးႏင လညပတေငြ၊ ေဒသအေျခအေနႏင ဆေလာမႈ၊ ၎ အတြက လအပေသာဖြ႕စညးပ၊ ေလကငသငၾကားမႈႏင လအပေသာ ေစာငၾကည ေလလာမႈမားျဖင ဆနးစစရနလအပပါသည။

မပါဝငပါ။ လပငနးေဆာငရြကမႈမရျခငး အပါ အ၀င အဆျပ စမကနးသည ေရြးခယရန နညးလမးအသးသး၏ အကးသကေရာကမႈမားက စစစႏင ရန OP 4.01 က အသးျပပါသည။ သ႔ရာတြင အဆပါနညးလမးအသြယ သြယက ယခစမကနးတြင အသးျပ ရနမလအပပါ။

ဇယား ၃ ဆကလက


၁. ပတ၀နးကငဆငရာဆနးစစျခငးလပငနးစဥ (အဆက)

၁.၃ စမကနး အၾကေပးထားရ ျခငး

ပတ၀နးကငႏင သကဆငေသာ စမကနးအစတအပငးကေဆာငရြကရာတြင ေငြေခးငားသသည သးျခား လြတလပသည ႏငငတကာ အသ မတျပ သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာ ကၽြမးကငေသာ အႀကေပးအဖြ႕က ငားရမး အသးျပရမည။

ပတ၀နးကငထနးသမးေရးနညးဥပေဒ (၂၀၁၄) အပဒ - ၁၂(က)

ေကာမတသည ပတဝနးကငထနးသမးေရးႏငျမငတငေရးတ႔အတြက-

(က) လအပေသာ အဆျပခက၊ အၾကျပခကႏင သေဘာထားမတခကမား ကသကဆငရာအစးရဌာန၊ အစးရအဖြ႔အစညးမားထမလညး ေကာငး၊ အျပညျပညဆငရာအဖြ႕အစညးမား၊ ျပညတြငးျပညပ အစးရမဟတ ေသာ အဖြ႕အစညးမား၊ လမႈအဖြ႔အစညးမား၊ ကၽြမးကငသမားႏင အမားျပညသတ႔ထမလညးေကာငးကစၥ တခခငးအလကျဖစေစ၊ ေယဘယျဖစေစ သငေလာေသာ နညးလမးျဖင ေတာငးခႏငသည။

ပတ၀နးကငထနးသမးေရးနညးဥပေဒ (၂၀၁၄) အပဒ - ၃၇(ခ)

ေငြေခးငားသသညသးျခားလြတလပေသာ ႏငငတကာအသအမတျပ သဘာ၀ ပတ၀နးကငဆငရာ ကၽြမးကငေသာ အႀကေပးအဖြ႕ငားရမးၿပး ေဆာငရြကရန အႀကျပလာလင OP 4.01 မ၀ါဒလပငနး စဥႏင သယဇာတႏငသဘာ၀ပတ၀နကင ထနးသမးေရး၀နႀကးဌာန၏ အမန႔ ၫႊနၾကားခကအမတ 8030/ MONREC အတငး လကနာေဆာငရြကရမည။


(ခ ) ပတဝနးကငဆငရာ အေရးေပၚ အေျခအေနေၾကာငျဖစေပၚေသာ (သ႔မဟတ) ျဖစေပၚႏငေသာ ပတဝနးကငထခကမႈမားက တားဆး ကာကြယႏငရန ျပညေထာငစအစးရအဖြ႔၏ လမးညႊနခကႏငအည သကဆငရာ အစးရဌာန၊ အစးရအဖြ႕အစညးမား၊ အစးရမဟတေသာ အဖြ႕အစညးမား၊ ကၽြမးကငသမားႏင လအပသလ ညႏႈငးပးေပါငး ေဆာငရြကရမည။


ဇယား ၃ ဆကလက ၂. အမားျပညသႏင တငပငေဆြးေႏြးျခငး၊ သတငးအခကအလကမား ထတေဖာတငျပျခငး

၂.၁ ပတ၀နးကငဆငရာ ဆနးစစျခငး လပငနးစဥ တြငအမားျပညသႏင တငပငေဆြးေႏြးျခငးႏငသတငးအခကအလက မားထတေဖာတငျပျခငးပါ၀ငရမည။

လအပပါက ကမၻာဘဏသည အမားျပညသႏငတငပငေဆြးေႏြး ျခငးႏင သတငးအခကအလက မား ထတေဖာ တငျပျခငးက ေတာငးဆႏငသည။ ေငြေခးယ သသည အစးရမဟတေသာ ေဒသခ အဖြ႕အစညးမား၏ အၾကဥာဏကရယ၍ စမကနး အကးသကေရာကမႈရေသာ အဖြ႕အစညးမားက ေဆြးေႏြးရ မည။

ပတ၀နးကငထခကမႈဆနးစစျခငးဆငရာလပထးလပနညး(၂၀၁၅)အပဒ(၁၃)

စမကနးအဆျပသသည-

(က) ဤလပထးလပနညး အပဒ၃၄၊ ၅၀၊ ၆၁ အရကနဥး ပတဝနးကင ဆနးစစျခငးႏင ပတဝနးကင ထခကမႈ ဆနးစစျခငး လပငနးစဥ၏ အဆငအားလးတြင အမားျပညသႏင သငေလာေသာ တငပင ေဆြးေႏြးမႈမားက စစဥေဆာငရြကရမည။

(ခ ) ဝနၾကးဌာနက အသေပးထားသည အမးသားလျခေရးဆငရာ ထပါး ေစႏငမညကစၥရပမားမတပါး အမားျပညသႏင သကဆငေသာ စမကနးဆငရာ သတငးအခကအလကမားက အခနႏငတစေျပးည ထတေဖာရသည။

ပတ၀နးကငထခကမႈဆနးစစျခငးဆငရာလပထးလပနညး(၂၀၁၅)အပဒ(၃၄) စမကနးအဆျပသသည -

ကနဥး ပတဝနးကငဆနးစစျခငးျပလပရန လအပသည စမကနး အမး အစားအတြက အမားျပညသႏင တငပငေဆြးေႏြးမႈဆငရာ ေအာကပါ လပငနးစဥမားက တာဝနယေဆာငရြကရမည-

စမကနးေၾကာင အကးသကေရာက မႈရေသာ အဖြ႕အစညးမားႏင အစးရ မဟတေသာ ေဒသခ အဖြ႕အစညး မားအား အသေပးႏငရန အမား ျပညသႏင တငပငေဆြးေႏြးျခငး၊ သတငးအခကအလကမားထတေဖာ တငျပျခငးတ႔က လမးညႊနခကျပႏင ရန OP4.01 ႏင EIA Procedures (2015)Article 13 တ႔က အေကာင အထညေဖာပါမည။




၂. အမားျပညသႏင တငပငေဆြးေႏြးျခငး၊ သတငးအခကအလကမား ထတေဖာတငျပျခငး (အဆက)

(က) ကနဥး ပတဝနးကငဆနးစစျခငးစတငသညႏင တစျပငနက အဆျပ စမကနးဆငရာ သတငးအခကအလကမားက အမားျပညသႏင လမႈ အဖြ႔အစညးမားက သရႏငရနစမကနးသ႔ စမကနးအဆျပသ၏ ဝကဘဆဒတြင တငျပျခငးႏင စမကနးေနရာမားတြင အမားျပညသ ျမငေတြ႔ႏငေစရန ဆငးဘတမား ထငရားစြာ စကထျခငးအပါအဝင ျပညတြငးမဒယာမားမတစဆင ထတေဖာျခငးႏင ဝနၾကးဌာနမ ထတ ျပနထားေသာ နညးပညာဆငရာ လမးညႊနခကႏငအည လကနာ ေဆာငရြကျခငး။

(ခ) ေဒသခလ႔အဖြ႕အစညးမား၊ စမကနးေၾကာင ထခကခစားရသမား၊ ေဒသဆငရာ အပခပေရးအဖြ႔အစညးမား၊ ရပရြာအေျချပ အဖြ႔အစညး မား၊ လမႈအဖြ႔အစညးမားႏင လအပသညတငပငေဆြးေႏြးပြမားက ဝနၾကးဌာနက အၾကျပသညအတငး စစဥျပလပျခငးႏင အခနႏင တစေျပးည သတငးစာရငးလငးပြမား၊ ေတြ႔ဆေဆြးေႏြးခနး (အငတာဗး)မား ျပလပ၍ ရငးလငးတငျပျခငး။




၂. အမားျပညသႏင တငပငေဆြးေႏြးျခငး၊ သတငးအခကအလကမား ထတေဖာတငျပျခငး (အဆက)

ပတ၀နးကငထခကမႈ ဆနးစစျခငးဆငရာ လပထးလပနညး (၂၀၁၅) အပဒ(၅၀)

စမကနးအဆျပသသည နယပယ အတငးအတာသတမတျခငး၏ အစတအပငးတရပအျဖစ အမားျပညသႏငတငပငေဆြးေႏြးျခငးႏင အမားျပညသ ပးေပါငးပါဝငျခငးဆငရာ ေအာကပါတငပင ေဆြးေႏြးမႈ လပငနးစဥက ေဆာငရြကရမည -

(က) အဆျပထားသည စမကနးဆငရာ သတငးအခကအလကမား က အမားျပညသႏင လမႈေရးအဖြ႕အစညးမားက သရႏငရန စမကနး(သ႔) စမကနးအဆျပသ၏ ဝကဘဆဒတြင တငျပျခငး ႏင စမကနးေနရာမားတြင အမားျပညသ ျမငေတြ႔ႏငသည ဆငးဘတမားႏင ေၾကျငာသငပနးမား ထငရားစြာ စကထျခငး အပါအဝင ျပညတြငး မဒယာမားမ ထတေဖာျခငး။

(ခ) ေဒသခလ႔အဖြ႕အစညးမား၊ စမကနးေၾကာင အဓက ထခကခစား ရမညသမား၊ ေဒသဆငရာ အပခပေရးအဖြ႔အစညးမား၊ ရပရြာ အေျချပအဖြ႔အစညးမား၊ လမႈအဖြ႔အစညးမားႏင လအပသည တငပငေဆြးေႏြးပြမားက ဝနၾကးဌာနက အၾကျပသညအတငး စစဥျပလပျခငး၊ သတငးစာရငးလငးပြမား၊ ေတြ႔ဆေဆြးေႏြးခနး (အငတာဗး)မားက အခနႏင တစေျပးညျပလပ၍ ရငးလငး တငျပျခငး။



အေၾကာငးအရာ OP 4.01 ျမနမာ ဥပေဒ မေဘာင ကြာဟခက(သ႔) စမကနးတြင ေဆာငရြကမႈနညးလမး

၂. အမားျပညသႏင တငပငေဆြးေႏြးျခငး၊ သတငးအခကအလကမား ထတေဖာတငျပျခငး (အဆက) အမးသားေျမအသးခမႈ မ၀ါဒ (မၾကမး) ၂၀၁၄

ဘကမလကေသာ ပတဝနးကငထနးသမးေရးႏင လမးေရး အကးသကေရာကမႈ ဆနးစစခကမား- ေျမယာခြေဝခထားျခငးႏင ျပနလညေနရာခထားျခငးတ႔အတြက စမကနးေရးဆြ အေကာငအထညေဖာရာ၌ ေနရာေျပာငးေရႊ႕ရ ေသာ အကးသကဆငသမားက စနစတကတငပငညႏႈငး၍ ကယတင ပါဝငေဆာငရြကေစရမည။

၃.ေစာငၾကညေလလာျခငး ႏင အကျဖတသးသပျခငး ၃.၁ အဖြ႕အစညး အတြငးႏင ျပငပမ လြတလပစြာေစာငၾကညေလလာျခငးႏင အက ျဖတျခငး လအပသည။

စမကနး အေကာငအထညေဖာစဥ အတြငး ေခးေငြေခးသသည (က) EMPအေကာငအထညေဖာျခငး ပါဝငသည EA ၏ ရာေဖြေတြ႕ရမႈႏင ရလဒမားက ဘဏႏငသေဘာတ ထားသညအတငး အစရငခစာ တငျပ ရမည။

မရပါ။ OP 4.01 မ၀ါဒလပငနးစဥမားက အေကာငအထညေဖာပါမည။ စမကနး အေကာငအထညေဖာေဆာငမႈ အဖြ႕ သည ေျမယာသမးဆညးမႈႏင ESMP အေကာငအထညေဖာမႈအတြက လအပ ခကမား ကေစာငၾကည ေလလာရပါ မည။ ၎ေစာငၾကညေလလာမႈတြင တးတကမႈ အစရငခစာမား၊ ေျမသမး ဆညးမႈ အေျခအေနႏင အကးသက ေရာကခရသညပဂၢလမား၏ တညေန ရာႏင အေရအတြက၊ ပစၥညးအမးအစား အလကေလာေၾကးေငြပမာဏႏင PAHs မားသ႔ေဆာငရြကေပးခသည ပပး မႈတ႔ ပါ၀ငရမည။ ၎ေစာငၾကညမႈ မတတမး အား(၃)လ တစႀကမ ျပငဆငတငျပရ


မည။

၃.၄.၂ လပငနးအေကာငအထညေဖာေရးမ၀ါဒ ၄.၀၄ သဘာ၀အသကအျမမား

(သကရသတ၀ါႏင အပငမား မတငးေနထငရာေဒသ) သဘာ၀အသကအျမမားက အေလးထား ေသာအားျဖင ပတ၀နးကငထနးသမးေရးဥပေဒ (၂၀၁၂)တြင ေဖာျပထားသည စမခန႔ခြျခငး၊ ေစာငၾကညစစ ေဆးျခငး၊ ျပနလညထနးသမးျခငးႏင အကာအကြယေပးျခငးဆငရာမမား၊ စညးမဥးမားႏင နညးလမးမား အတငး စမကနးနယေျမအတြငးရ သဘာ၀အသကအျမမားက အကာအကြယေပးရမည။ (သဘာ၀အသက အျမဟ၍ ေရြးထတခြျခားႏငရန) အေရးမႀကးလသည ကြာဟခကမားကမ ကမၻာဘဏလပငနး အေကာင အထညေဖာေရးမ၀ါဒ ၄.၀၄ (ဇယား ၄)က အသးျပျခငးျဖင လပငနးၿပးေျမာကႏငမညျဖစသည။

သဘာ၀ပတ၀နးကင စဥဆကမျပတ ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးက ျမႇငတငျခငး ထခကလြယေသာ သဘာ၀အသကအျမမားသည စမကနးခြမားေၾကာင အကးသကေရာကမႈမခ ရေသာလညး ထသဘာ၀အသကအျမမား၏ သသာထငရားစြာ ေျပာငးလျခငးႏင အရညအေသြးနမက ပကစးျခငးမားက ေရာငလြရနအတြက (မညသ႔မညပ ျပလပရမညဆသညက) စညးမဥးတြငေဖာျပ ထားျခငးမရပါ။ အသးျပရနျပျပငထားၿပးျဖစေသာ မလသဘာ၀ အသကအျမေျမမားက ထခကမႈအနညးဆးျဖစရန မညသ႔မညပ ေဆာငရြကသငသည ဆသညမား ကလညး စညးမဥးမား၌ ေဖာျပျခငးမရပါ။


ဇယား ၄ ျပညေထာငစ သမၼတ ျမနမာႏငငေတာအစးရ၏ ဥပေဒ၊ နညးဥပေဒမေဘာငႏင ကမာၻ႕ဘဏ၏ (OP 4.04) တ႔အၾကား ေလလာဆနးစစခက အေၾကာငးအရာ OP 4.04 ျပညေထာငစ သမၼတ ျမနမာႏငငေတာအစးရ ကြာဟခက(သ႔)စမကနးတြင

ေဆာငရြကမညနညးလမး ၁. စဥဆကမျပတ သဘာ၀ပတဝနးကငဆငရာ ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးက ျမငတငေပးျခငး ၁.၁ ပတဝနးကင စဥဆကမျပတ ဖြ႕ၿဖး တးတကေစရန သတ ႏငယဥေသာ ခဥးကပ မႈကအသးျပရမည။

ပတဝနးကငစဥဆကမျပတဖြ႕ၿဖးတးတကေရး အခြငအလမးမား ဆး႐းမႈ မရဘ ရရေစရန ေငြေခးငားသမား အေနျဖင သဘာ၀အရငးျမစ စမခန႔ခြ မႈတြင သတႏငယဥေသာ ခဥးကပမႈ က ေဆာငရြကႏငရန ကမၻာဘဏမ အားေပးပါသည။

ပတ၀နးကငထနးသမးေရးဥပေဒ(၂၀၁၂) အပဒ(၃)(ခ) ဤဥပေဒ၏ရညရြယခကမာ ေအာကပါအတငးျဖစသည- စဥဆကမျပတ ဖြ႕ၿဖးေရးလပငနးစဥမားတြင ပတဝနးကင ထနးသမးေရးဆငရာ ကစၥရပမား စနစတကေပါငးစပ ေဆာငရြက ရနအလ႔ငာ အေျခခမမား ခမတႏငရနႏင လမးညႊနမႈမားျပႏင ရန။

ကးေၾကာငးဆေလာမႈရၿပး စဥဆက မျပတေသာ ထနးသမးမႈ၊ ဖြ႕ၿဖး တးတကမႈ၊ စမခန႔ခြမႈႏင သဘာ၀အရငးအျမစအသးခ မႈမားႏငသကဆငသည ျမနမာႏငင၏ စညးမဥးမားက ပပးႏငမည သတႏင ယဥေသာ ခဥးကပမႈက အသးျပႏငရန OP 4.04 မ၀ါဒ လပငနးစဥမားက အေကာင အထည ေဖာပါမည။

၁.၂ ထခကလြယေသာ သဘာ၀အသကအျမ မားသသာေသာ ေျပာငးလမႈႏင အရည အေသြး ေလာကမႈ မားကေရာငရားရမည။

ကမၻာဘဏသည ယငး၏အျမင တြင သဘာ၀ အသကအျမမား သသာစြာ ေျပာငးလမႈႏင အရည အေသြး ေလာကမႈကျဖစေစမည စမကနးမားက အားမေပးပါ။

မရပါ။ စမကနးခြမားေဆာငရြကမည ေနရာမား တြင ထခကလြယေသာ အသကအျမမား ပါ၀ငရန မရေသာလညး စမကနးခြမား ေၾကာင တက႐က(သ႔) သြယ၀ကေသာ နညးျဖင အကးသကေရာကခရမည ထခကလြယ ေသာ သဘာ၀အသကအျမမား ေျပာငးလ ျခငး(သ႔) အရညအေသြး ေလာကျခငးက ေရာငရားႏငေရး လမးၫႊနခကမားေပးရန OP 4.04 မ၀ါဒ လပငနးစဥမားက အေကာင အထညေဖာပါမည။

၁.၃ အကးသကေရာက မႈေလာခႏငရနအတြက သဘာဝ အသကအျမ မားမ ျပျပငေျပာငးလ ၿပးျဖစေသာေျမကအသးခ ျခငး။

ျဖစႏငေခရပါက ကမၻာဘဏမ ေငြေၾကး ေထာကပေသာ စမကနး မားသည ေျပာငးလၿပးျဖစေသာ ေျမေပၚတြင တညရပါသည။

မရပါ။ စမကနးခြမားသည ျပျပငေျပာငးလ ၿပးျဖစေသာ ေျမေပၚတြင တညရႏငေရး ပစထတေဆာငရြကႏငရန OP 4.04 မ၀ါဒ လပငနးစဥမားက အေကာငအထညေဖာ ပါမည။


ဇယား ၄ (ဆကလက) အေၾကာငးအရာ OP 4.04 ျပညေထာငစ သမၼတ ျမနမာႏငငေတာအစးရ ကြာဟခက(သ႔)စမကနးတြင

ေဆာငရြကမညနညးလမး ၁. စဥဆကမျပတ သဘာ၀ပတဝနးကငဆငရာ ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးက ျမငတငေပးျခငး(အဆက) ၁.၄ ပစေရးဆြျခငးႏင အေကာငအထညေဖာ ျခငးမား ေဆာငရြက ရာတြင သငေလာ သည ကၽြမးကင ပညာရငမားက အသးျပရမည။

စမကနးတြင အမ းသားေရးႏင ေဒသ ဆငရာ အဖြ႕အစညးမားအတြငး စြမးေဆာငရညျပညမရန လအပပါက ထေရာကေသာ သဘာ၀ပတ၀နးကင စမကနးေရးဆြေရးႏင စမခန႔ခြေရး အတြက စြမးေဆာငရညျမႇငတင ေဆာငရြကေပးရန အစတအပငးမား ပါ၀ငပါသည။ စမကနးေဆာငရြကမည အကးသကေရာကမႈ ေလာနညးေရး နညးလမးမားသည အမးသားေရးႏင ေဒသဆငရာ အဖြ႕အစညးမား၏ လကေတြ႕ စြမးေဆာငရညက ျမႇငတင ေပးႏငရမည။

ပတ၀နးကငထနးသမးေရး နညးဥပေဒ (၂၀၁၄) အပဒ ၁၂၊ အပဒခြ (င) ၁၂။ ေကာမတသည ၊ ပတ၀နးကငထနးသမးေရးနင ျမႇငတငေရးတ႔ အတြက - (င) ျပညတြငးျပညပမ နညးပညာအကအညမားက သကဆငရာအစးရ

ဌာန၊ အစးရအဖြ႔အစညးမား ရယေစျခငးႏင ယငးသ႔ လကခရရ ႏငေစရန လအပေသာ အကအညေပးျခငးျပႏငသည။

ပတ၀နးကငထနးသမးေရး နညးဥပေဒ (၂၀၁၄) အပဒ ၃၇၊ အပဒခြ(ခ) ၃၇။ ၀နႀကးဌာနသည- (ခ) ပတ၀နးကငဆငရာ အေရးေပၚအေျခအေနေၾကာငျဖစေပၚေသာ

သ႔မဟတ ျဖစေပၚႏငေသာပတ၀နးကင ထခကမႈမားက တားဆး ကာကြယႏငရန ျပညေထာငစအစးရအဖြ႔၏ လမးညႊနခကႏငအည သကဆငရာ အစးရဌာန၊ အစးရအဖြ႔အစညးမား၊ အစးရမဟတ ေသာ အဖြ႔အစညးမား၊ ကၽြမးကငသမားႏင လအပသလ ညႏႈငး ပးေပါငး ေဆာငရြကရမည။

ေငြေခးငားသသည သးျခား လြတလပ ေသာ ႏငငတကာအသအမတျပ သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာကၽြမးကင ေသာ အႀကေပးအဖြ႕ ငားရမးၿပး ေဆာငရြကရန အႀကျပလာလင ႏငငေတာမ ျပဌာနးထားေသာ လပထး လပနညးမားႏင အညေဆာငရြကရ မည။ လအပလင OP 4.04 မ၀ါဒ လပငနးစဥမား ျဖညစြကအသးျပႏင သည။ စမကနးျပနလည သးသပရာ တြငသးျခားလြတလပသညႏငငတကာအသမတျပ သဘာ၀ပတ၀နးကငဆင ရာ ကၽြမးကငေသာအၾကေပး ပညာရင မား ပါ၀ငရန အၾကျပလာလင OP 4.04 မ၀ါဒႏင ႏငငေတာမ OP 4.04 စမခကျပနလညသးသပျခငးတြငအမခကငးလြတျပး၊ ႏငငတကာအသ အမတျပ သဘာ၀ပတ၀နးကငေရးရာ ကၽြမးကငသမားထမ အၾကျပခကမား ရယကာ၊ နငငေတာအဆင လမးညႊန ခကမားအားျဖညစြကပပးေပးနငရန မ၀ါဒ လပငနးစဥမားက အေကာင အထညေဖာပါမည။


ဇယား ၄ (ဆကလက)

အေၾကာငးအရာ OP 4.04 ျပညေထာငစ သမၼတ ျမနမာႏငငေတာအစးရ ကြာဟခက(သ႔)စမကနးတြင ေဆာငရြကမညနညးလမး

၂. အမားျပညသႏင တငပငေဆြးေႏြးျခငး၊ အခကအလကမား ထတေဖာတငျပျခငး

၂.၁ အကျဖတမႈ တရား ၀င မစတငမ ဆးကး သကေရာကမႈ ေလာပါး ေရးမၾကမးက အခနမ ထတျပနရမည။ အမား ျပညသသြားလာရန လြယကေသာေနရာတြင အမားနားလညႏငမည ဘာသာစကားႏင ပစက အသးျပ၍ အဓကပါ၀င ပတသကသမားႏင အစးရမဟတေသာ အဖြ႕အစညးမားႏင ေဆြးေႏြးရမည။

ကမၻာဘဏ၏ေခးေငြျဖင ေဆာငရြက ေသာ သဘာ၀အသကအျမမား ပါ၀ငသည စမကနး၏ အကးသက ေရာကမႈခရေသာ ေဒသခ လမႈအဖြ႕ အစညးမားႏင အစးရမဟတေသာ အဖြ႕အစညးမား၏ အျမင၊ အခနး က႑ႏင ရပငခြငမားက ေငြေခးငား သက ထညသြငးစဥးစားေပးရနႏင အဆပါအဖြ႕အစညးမားက စမကနး ေရးဆြျခငး၊ ပစေရးဆြျခငး၊ အေကာင အထညေဖာျခငး၊ေစာငၾကညေလလာ အကျဖတျခငးတ႔က ပးေပါငးပါ၀င ေဆာငရြကရနကမၻာဘဏမ ေမာလင ပါသည။

အမားျပညသႏင တငပငေဆြးေႏြးျခငး၊ အခကအလကမား ထတေဖာ တငျပျခငး - အပဒ ၇ တြငၾကညပါ။

စမကနးအကးသကေရာကခရေသာ အဖြ႕အစညးမားႏင အစးရမဟတ ေသာ ေဒသခ အဖြ႕အစညးမားအား အသေပးရန အမားျပညသႏင တငပငေဆြးေႏြးျခငး၊အခကအလက မားထတေဖာတငျပျခငးကလမးၫႊနမႈျပႏငရန OP4.04 မ၀ါဒလပငနးစဥ ႏင EIA Procedures (2015)က အသးျပမညျဖစပါသည။


၃.၄.၃ လပငနး အေကာငအထညေဖာေရး မ၀ါဒ ၄-၁၁ ႐ပပငးဆငရာ ယဥေကးမႈ အေမြအႏစ အရငးအျမစမား

႐ပပငးဆငရာ ယဥေကးမႈ အေမြအႏစရငးျမစမား (ဥပမာ - ေရးေဟာငးပစၥညးမား စသည)က ေဆာက လပေရးမား လပေနစဥအတြငး ေတြ႕႐ႏငေသာေၾကာင ကမာၻ႔ဘဏလပငနးအေကာငအထညေဖာေရး မဝါဒ ၄.၁၁ က အသးခႏငသည။ ထ႔အျပင အမားျပညသဝနေဆာငမႈ အေဆာကအအမား ျပနလညျပျပင မြမးမရာတြင အခနးက႑ (၃) ၏ အပငးတစပငးအျဖစ ေရးေဟာငးအေမြအႏစ အေဆာကအအမားလညး ပါဝငႏငပါသည။ သမငး၀ငအေမြအႏစမား ေစာငေ႐ာက ေရးဥပေဒ (၁၉၉၈)တြင အမညသတမတျခငး၊ လပငနးအမးအစား သတမတျခငး၊ ျမနမာႏငငအတြငးရသမငး၀ငယဥေကးမႈနယေျမမား တညေထာငျခငးႏင ကာကြယျခငးတ႔ ပါ၀ငသည။ ဤစမကနးဧရယာအတြငးရ သမငး၀ငနယေျမမား သတမတမႈက YCDC မ ေဆာငရြကမညျဖစသည။ မညသ႔ပငျဖစေစ လပငနးေဆာငရြကေနစဥအတြငး ျဖစေပၚလာသည အစးရ စညးမဥးမားႏင ကြာဟခကမားက ကမၻာဘဏ၏လပငနး အေကာငအထညေဖာမႈ မ၀ါဒ ၄-၁၁ တြင ေဖာျပထားသည။ ၎ကြာဟခကမားတြင

အရညအခငးျပညမသည ကၽြမးကငသမား အသးျပ၍ ကြငးဆငး စစတမးေကာကယျခငး။ ျမနမာႏငင ဖြ႔စညး ပအေျခခဥပဒ ၂၀၀၈ တြင ယဥေကးမႈ အေမြအႏစမား ထနးသမးျခငးသည ႏငငသားအား လး၏တာဝနျဖစသညဟ ေဖာျပထားေသာလညး အစးရဌာနအေနျဖင ယဥေကးမႈ အေမြအႏစမား ထနးသမး ေစာငေရာကျခငးတြင ပးေပါငးညႇႏႈငးပါဝငရမညဟ ျပဌာနးပါရသည။ ဤစညးမဥးမားတြင ကြငးဆငးစစတမး ေကာကယမႈမားက ညႊနၾကားခကမားႏင အစးရ အခပအခာ အာဏာႏငစပလဥး၍ တငပငေဆြးေႏြးရန အရညအခငးျပညမသည ကၽြမးကငသမားက အသး ျပျခငးမား မပါဝငပါ။

အခြငအေရးရာေဖြသည အစအစဥတးတကမႈ။ ေရးေဟာငးသေတသနႏင ဆကစပ၍ သဘာဝပတဝနး ကငဆငရာ လပထးလပနညးမားလကနာမႈအသအမတျပျခငး အစအစဥတြင ေဖာျပထားသည အေျခအေန မားက EIA အစအစဥ ၂၀၁၅ တြင ေဖာျပထားေသာလညး ရာေဖြေဆာငရြကမႈအစအစဥမားက တကစြာ ေဖာျပထားျခငးမရပါ။ ဤကသ႔ေသာ ကစၥရပမားတြင ကမာၻ႔ဘဏ၏ လပငနးအေကာင အထညေဖာေရး မဝါဒ ၄.၁၁ အမးသား သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာထခကမႈ ေလလာဆနးစစခက EIA လပငနးစဥမားက အသးခၿပး စမကနးခြမား၏ လပငနးေဆာငရြကေနစဥအတြငး ယဥေကးမႈအေမြအႏစမား ႐ာေဖြေတြ႕ရႏငေသာေၾကာင ႐ပပငးဆငရာ ယဥေကးမႈ အေမြအႏစမား (PCR) စမခန႔ခြမႈ အစအစဥက ျပငဆငရာတြင လမးညႊနခကအျဖစ အသးျပသငသည။

အပငးက႑(၃)ရ အစားထးျပျပငမႈ အေသးစတပစဒဇငး ေျဖရငးျခငးမားသည အေဆာကအဥးမားဆကလက အသးျပႏငေရး လၿခစတခရမႈက ထညသြငးစဥးစားရပါမည။ ထ႔အတ အဆာကအအမား၏ ဗသကာပငးဆငရာ၊ သမငးဆငရာ၊ အျမငပသာဒညညႊတျပညစမႈဆငရာ တ႔ကလညး ယဥေကးမႈအေမြအႏစ သမငးတနဖးထခကမႈ အနညးဆးျဖစေစရနထညသြငးစဥးစားရပါမည။


ဇယား ၅ ျပညေထာငစ သမၼတ ျမနမာႏငငေတာအစးရ၏ ဥပေဒ၊ နညးဥပေဒမေဘာငႏင ကမာၻ႕ဘဏ၏ (OP 4.11) တ႔အၾကား ေလလာဆနးစစခက


၁. ႐ပပငးဆငရာ ယဥေကးမႈ အရငးအျမစ ထနးသမးေစာငေ႐ာကျခငး ၁.၂သကဆငရာအစးရ အာဏာပငအဖြ႕အ စညးမား၊ အစးရ မဟတေသာ အဖြ႕ အစညးမား၊ အႀကေပး ပဂၢလမားႏင ေဒသခ ျပညသမားက ႐ပပငး ဆငရာအရငးအျမစ မား၏ တညရပႏင အေရးပါမႈက မတတမး တငျခငးႏင ပတသက ၍ အႀကျပႏငေရး အတြက အရညအခငး ျပည၀သည ကၽြမးကင သမားႏင ကြငးဆငး ေလလာျခငးက ပတ၀နးကငဆငရာ ေလလာဆနးစစခက၏ အစတအပငးတစခ အေနျဖင ထညသြငးရ မည။

ေငြေခးယသသည ကမၻာဘဏ၊ သကဆငရာအႀကေပးပဂၢလမား၊ စမကနးအကးသကေရာကခရေသာ အပစမားႏင ညႏႈငး၍ ျဖစႏငေခရ သည ႐ပပငးဆငရာယဥေကးမႈ အရငးအျမစႏင ဆကစပသည အေၾကာငးအရာမားရပါက ပတ၀နး ကငဆငရာ ေလလာဆနးစစခက တြင ထညသြငးႏငေရးအတြက TORs ျပငဆငေပးရမည။

ျပညေထာငစသမၼတျမနမာႏငငေတာဖြ႕စညးပ အေျခခဥပေဒ (၂၀၀၈)၊ အပဒ (၃၉၀)

၃၉၀။ ႏငငသားတငးသည ေအာကေဖာျပပါကစၥရပမားတြင ႏငငေတာအား ကညရနတာ၀နရသည -

(က) အမးသားယဥေကးမႈအေမြအႏစမားက ထနးသမးေစာငေရာကျခငး။ (ခ) သဘာ၀ပတ၀နးကငက ထနးသမးေစာငေရာကျခငး။ (ဂ) လစြမးအားအရငးအျမစ ဖြ႔ျဖးတးတကေရးျမငမားလာေစရနၾကးပမးျခငး။ (ဃ) အမားျပညသပင ပစၥညးမားကထနးသမး ေစာငေရာကျခငး။

ယဥေကးမႈအေမြအႏစေဒသမား ကာကြယထနးသမးေရးဥပေဒ ယဥေကးမႈအေမြ အႏစေဒသမား ကာကြယထနးသမးေရးဥပေဒက ျပငဆငသည ဥပေဒ/ နညးဥပေဒ (၁၉၉၈) ပဒမ ၄ ႏင ၁၂(ဂ) ၄။ ယဥေကးမႈ၀နၾကးဌာနသည အစးရအဖြ႕၏ သေဘာတညခကျဖင ယဥေကးမႈ

အေမြအႏစေဒသအျဖစ ေအာကပါဇန အမးအစား တစခခကျဖစေစ၊ တစခ ထကပ၍ျဖစေစ နယနမတေဖာျပ၍ အမန႔ေၾကာျငာစာထတျပန သတမတႏင သည- (က) ေရးေဟာငးအထမးအမတ အေဆာကအအ တညရရာဇန၊ (ခ ) ေရးေဟာငးေနရာတညရရာဇန၊ (ဂ ) ကာကြယထနးသမးထားေသာဇန၊

၁၂။ ယဥေကးမႈ၀နႀကးဌာန၏ လပငနးတာ၀နမားမာ ေအာကပါအတငးျဖစသည - (ဂ ) ယဥေကးမႈ အေမြအႏစေဒသအတြငး ယဥေကးမႈအေမြအႏစဟ သတမတ

သငေသာ ေရးေဟာငးအထမးအမတ အေဆာကအအႏင ေရးေဟာငးေနရာ မားက အစးရအဖြ႕၏ သေဘာတညခကျဖင သတမတျခငး။

ျဖစႏငေခရေသာ႐ပပငးဆငရာ ယဥေကးမႈအရငးအျမစမားက ေဖာထတႏငရနအတြက အမး သားဥပေဒေရးရာစညးမဥးစညး ကမးခကမားႏင OP 4.11 မ၀ါဒလပငနးစဥမားက ပးတြအသးျပပါမည။


ဇယား ၅ ဆကလက အေၾကာငးအရာ OP 4.11 ျပညေထာငစ သမၼတ ျမနမာႏငငေတာအစးရ ကြာဟခက(သ႔)စမကနးတြင

ေဆာငရြကမညနညးလမး ၁. ႐ပပငးဆငရာ ယဥေကးမႈ အရငးအျမစ ထနးသမးေစာငေ႐ာကျခငး (အဆက) ပတ၀နးကငထနးသမးေရး နညးဥပေဒ (၂၀၁၄) အပဒ ၄၈

၄၈။ ၀နႀကးဌာနသည တညဆဥပေဒ တစရပရပအရ သတမတ ထားသည ယဥေကးမႈအေမြအႏစေဒသမား သဘာ၀အေမြအႏစ ေဒသမား၊ ယဥေကးမႈအထမးအမတ အေဆာကအအမားႏင သဘာ၀ နယေျမမား အစဥတညတခငၿမေရးအတြက ပတ၀နးကငထနးသမး ေရးဆငရာကစၥရပမားတြင သကဆငရာ အစးရဌာနအစးရအဖြ႔အစညး မားႏင ပးေပါငးေဆာငရြကျခငး၊ ယငးသ႔ ပးေပါငးေဆာငရြကရန ဥးစးဌာနအား တာ၀နေပးအပျခငးျပႏငသည။ ပတ၀နးကငထနးသမးေရး ဥပေဒ (၂၀၁၂) အပဒ ၁၉ ၁၉။ ၀နႀကးဌာနသည တညဆဥပေဒတစရပရပအရ သတမတထား သည ယဥေကးမႈအေမြအႏစေဒသမား၊ သဘာ၀အေမြအႏစေဒသ မား၊ ယဥေကးမႈအထမးအမတ အေဆာကအအမားႏင သဘာ၀ နယေျမမား အစဥတညတ ခငၿမေရးအတြက ပတ၀နးကငထနးသမး ေရးဆငရာကစၥရပမားတြင သကဆငရာအစးရ၊ အစးရအဖြ႔အစညးမား ႏင ပေပါငး ေဆာငရြကရမည။

၁.၂ စမကနး အေကာင အထညေဖာေဆာငရြကစဥ ေတြ႕ရ သည အရာ ၀တမား အတြက PCR စမခန႔ခြ မႈစမကနး (သ႔) ပတ၀နး ကငစမခန႔ခြမႈ စမကနး ၏ PCR အစတ အပငး အတြငးရ Chance Find လပငနး စဥမား အတငး ေဆာင ရြကရမည။

႐ပပငးဆငရာယဥေကးမႈအရငးအျမစမားအေပၚ ဆးရြာေသာ အကးသက ေရာကမႈႈမား ေရာငရားရန(သ႔) ေလာ ပါးေစရန ေဆာငရြကမည နညးလမး မား၊ မေတာတဆေတြ႕ရေသာ အရာ ၀တမားအတြက စမခန႔ခြမႈ အစအမ မား၊ အဖြ႕အစညး၏ အရညအေသြး ျမငတငရန လအပမည နညးလမးမား ႏင အဆပါ လပေဆာငခကမား၏ တးတကမႈက ေစာငၾကပ ၾကည႐ႈမည စနစမားပါ၀ငသည ႐ပပငးဆငရာ ယဥေကးမႈအရငးအျမစမား စမခန႔ခြမႈ စမကနးကေငြေခးယသမေရးဆြရမည။

ပတ၀နးကငထခကမႈ ဆနးစစျခငးဆငရာ လပထးလပနညး (၂၀၁၅) အပဒ ၉၁ - ၀နႀကးဌာနက ထတေပးေသာ ပတ၀နးကငထနးသမးေရးဆငရာ လကနာေဆာငရြကမႈ သကေသခလကမတသကတမးသည ထတေပး သညေန႔မစ၍ ၅ႏစျဖစသည။ ၀နႀကးဌာနက ထတေပးေသာ ပတ၀နး ကငထနးသမးေရးဆငရာ လကနာေဆာငရြကမႈ သကေသခ လကမတႏင သကဆငသည စမကနး အဆျပသသည ပတ၀နးကင ထနးသမးေရးဆငရာ လကနာေဆာငရြကမႈ သကေသခလကမတ သကတမးမကနဆးမ ၆ လ ႀကတင၍ သကတမးတးရန ၀နႀကး ဌာနသ႔ ေလာကထားရမည။

စမကနးခြေဆာကလပေရးလပငနးမား ေဆာငရြကစဥ ယဥေကးမႈ အရငးအျမစ မားေတြ႕ရခပါက PCR စမခန႔ခြမႈ စမကနးက ျပငဆငရမည။ ထအျပင ျပငဆငမႈ က လမးၫႊနႏငရန OP 4.11 မ၀ါဒ လပငနးစဥမားက EIA (၂၀၁၅) လပငနးစဥမားႏင ပးတြ အေကာင အထညေဖာရပါမည။


ဇယား ၅ ဆကလက


၂. ျပညသလထ ႏင တငပငေဆြးေႏြးျခငး ႏင ေဖာထတျခငး

၂.၁ အကျဖတမႈ တရား ၀ငမစတငမ EA ၏ တစစတတစပငးျဖစ ေသာ ေလာပါးေရးမၾကမး (သ႔) အလားတလပငနး စဥ က အခနမ ထတျပန ႏင ရန ေဆာငရြကရမည အျပင အမားျပညသသြား လာရန လြယကေသာ ေနရာတြငအမားနားလည ႏငမည ဘာသာစကား ႏင ပစက အသးျပ၍ အဓကပါ၀င ပတသကသ မားသ႕ ချပေဆြးေႏြးရ မည။

ပမနအားျဖင သကဆငရာအစးရ အာဏာပငမားႏင အစးရမဟတ ေသာအဖြ႕အစညးမားသည ႐ပပငး ဆငရာယဥေကးမႈအေမြႏစမား တညရမႈႏင အေရးပါမႈက မတတမး တငျခငး၊ ေပၚေပါကလာႏငသာ အကးသကေရာကမႈမားက ဆနးစစျခငးႏင ေရာငရားေလာပါး ေစႏငေသာ နညးလမးမားက ရာေဖြေဖာထတ၍ ပတ၀နးကငဆငရာဆနးစစခကလပငနးစဥ၏ တစစတတစပငးအျဖစ ေဆာငရြကရမည။

အမားျပညသႏင တငပငေဆြးေႏြးျခငး၊ အခကအလကမား ထတေဖာတငျပျခငး - အပဒ ၇ တြင ၾကညပါ။

စမကနးအကးသကေရာကခရ ေသာ အပစမားႏင အစးရမဟတေသာ ေဒသခလမႈအဖြ႕အစညးမားအား အသေပးႏငရနအတြက အမားျပညသ တငပငေဆြးေႏြး ျခငးႏင ထတေဖာ ျခငးတြင လမးၫႊနမႈျပႏငေရး OP 4.11 ျဖင အေကာငအထည ေဖာပါမည။


၄.၀ ျဖစႏငေျခရေသာ သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လမႈေရးထခကမႈမား

စမကနးခြမားမ သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လမႈေရးအကးသကေရာကမႈမား၏ အလားအလာမာ စမကနးခြမား၏ ပဏာမေျခလမးႏင သ႔မဟတ ေဘးပတ၀နးကင၏ သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာ လမႈေရးေနာကခလႈပရား ႏႈငးယဥျခငးအားျဖငေျမမကႏာသြငျပငႏင လမႈဘ၀သတငး အခကအလက မားသည ဆငပြားအရငးအျမစမားႏင သငေလာေသာ အစအဖြ႔မားက အေျချပပါသည။

YCDC သည အဆငျမႇငတငရန လအပေနေသာ စမကနးခြအျဖစသကမတၿပးျဖစသည အမားျပညသသး ၀နေဆာငမႈတစခႏင ျမစထြကေပါကေရႏႈတေျမာငးေပါငး ၂၅ ခရေသာလညး ယခ စာတမးက ေရးသားျပစေနသည အခနကာလအထ အဆငျမႇငတငမည ျမစထြကေပါကေရႏတေျမာငးက တကစြာ သတမတရျခငး မရေသးပါ။ စမကနးခြ အေျခခအေဆာကအဥႏင တညေနရာတ႔က သတမတျပးပါက အကးသကေရာကမႈကသရမညျဖစၿပး လပငနးခြင အကာအကြယကရယာမား၊ (ဥပမာ- ESMP ႏင ARAP) ႏင တစျခားေသာ အကာအကြယတငးတာမႈတ႔က ကမၻာ႔ဘဏ၏ လပငနး အေကာငအထညေဖာေရး မ၀ါဒမားႏငအည ျပငဆငထားရမညျဖစသည။ (ဇယား ၂)

သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာႏင လမႈေရးအကးသကေရာကမႈ ၾကးၾကးမားမားက မေမာလငထား ေသာလညး အဆးရြားဆးျဖစေသာ တက႐ကထခကသကေရာကမႈသည အဆျပထားေသာ စမကနးခြ ႏင ေအာကပါတ႔သည ဆကစပလကရပါသည။ (၁) ေျမာငးဖးပါေသာ/ မပါေသာ ေရႏႈတေျမာငး တစေလာကရ ထခကလြယ ေသာ သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လမႈေရးဆငရာမား ဥပမာအားျဖင သဘာ၀အသကအျမမား၊ မျမငႏငေသာ႐ပပငးဆငရာ၊ ယဥေကးမႈအရငးအျမစမား။ (၂) ျဖစႏင ေခရေသာ အေသးစားေျမသမးဆညးျခငး၊ ေရႏႈတေျမာငးတစေလာက မသားစမား ေရႊ႕ေျပာငးျခငး ႏင အငယစားႏင အလတစား စးပြားေရးလပငနးမားတြင စးပြားေရးအရ သကေရာကမႈ ျဖစႏငေျခႏင၊ သ႔မဟတ သမား႐းကမဟတေသာ စးပြားေရး လပေဆာငမႈမား ( ၃) ေဆာကလပေရး လပသားမားႏင ေဒသခတ႔အၾကား ဆကႏြယဆကဆမႈ၊ ပဂၢလက ပငႏင လထအေျခခ အေဆာကအဥတ႔ ပကစးႏငေျခ အလားအလာႏင ေဆာကလပေရး လပေဆာငမႈမားေၾကာင ေဒသခ လမႈအဖြ႔အစညးမား အတြက စတညစညးရျခငး (၄) ေရႏႈတေျမာငးအတြငး ရႊ႕ဆယျခငးတ႔ အပါအ၀င ေဆာကလပေရးလပငနးမား ေၾကာင သဘာ၀ပတ၀နးကင အကးသကေရာကမႈႏင အမားျပညသသးအေဆာကအဥမား အားျဖညျပ ျပင တညေဆာကမႈ (၅) ေဆာကလပေရး လပငနးခြငမားအနး ျမ႕နယ၏အဓကကေသာ ေနရာမားတြင လမးအႏရာယကငး႐ငးေရး(၆) စကသးယာဥမဟတေသာ သယယပ႔ေဆာငေရး စမေဆာငရြကမႈ - (ဆကကားႏင ဂါလမား)

တညေဆာကဆကာလအတြငး ကားလမးႏင လသြားလမး အႏရာယကငးရငးေရး ျပနာရပ မားက ေဒသခလထအား လထႏင ေဆြးေႏြးညႏႈငးပြမား ကငးပေနစဥအတြငး အသေပး ေဆာငရြကသြား မည။

စမကနးခြမား၏ ျပးစးမႈတးတကေကာငးမြနေရးအတြက ေနာကထပအျမငတစခမာ စမကနးပစ ေရးဆြျခငးႏင ျဖစႏငေျခရမႈ၊ မရမႈတ႔က ေလလာဆနးစစရာတြင ကား၊ မ ေရးရာ တနးတညမျခငးက ထညသြငး စဥးစားျခငးျဖစသည။ စမကနးခြမားတြင ကား၊ မ ေရးရာ တနးတညမျခငးက နားလညထား ျခငးသည လအပေသာအခကတစချဖစျပး ကား၊ မ ေရးရာ တနးတညမျခငးက အေလးထားေသာ စမကနးပစ ျဖစသငသည။


၄.၁ အခနးက႑ ၂

၄.၁.၁ ပတဝနးကင ထခကမႈမား

အဆျပ စမကနးခြငယမားတြင ပတ၀နးကငႏင လမႈေရးရကခတမႈျဖစႏငေျခမားအကဥးခပက ဇယား ၆ တြင ေဖာျပထားသည။ ျမ႕ျပေရႏႈတေျမာငးစမကနးခြမသဘာဝပတဝနးကငထခကမႈအေပၚတြငျဖစႏငေျခရေသာေသာခကမား

ဆညမႈ ႏင ေလ အရညအေသြး ေဆာကလပေရးလပေဆာငမႈမား၏ ရလဒေၾကာင အကးသကေရာက မႈမား (ဥပမာအားျဖင ဖနမႈန႔မား) ျဖစေပၚပါလမမည။ ဤသ႔ျဖစေပၚရျခငး၏ အဓကအခကမား ေျမတး ေဖာျခငး၊ ေျမၾကးမားေရႊ႕ေျပာငးျခငးႏင လေလာကသည စြန႔ထတဓာတေငြ႔က တငးတာသည ကရယာမား တပဆငမထားသည အျခားတးေဖာေရးယႏရားမား အသးျပျခငးေၾကာငျဖစသည။ သ႔ေသာလညး ဆညမႈ ႏင ေလထညစညမးမႈမားသည တစခဏအတြကသာ ျဖစလမမည။ အဘယေၾကာငဆေသာ စမကနးခြမား ၏ သကတမးမာ တေတာငးသည သေဘာတရားရသညအတြက ျဖစသည။

ေဆာကလပေရးဧရယာမ ေရစးဆငးျခငး မး႐ြာေနစဥအတြငး အမႈကသ႐ကမား အနညအႏစမားႏင တျခားေသာ ညစညမးမႈမား(ဥပမာ- ဟကဒ႐ကာဘြနမား၊ ေကာကတးေကာကခမား စသျဖင) ျဖစႏငပါ သည။ မးနညးသြားသညအခါ၊ သ႔မဟတ မးတတသညအခါတြငေရႏႈတေျမာငးမားအတြငး အဆပသင ပစၥညးမား တးပြားလာႏငပါသည။

အစငအခ စြန႔ပစပစၥညးမား စမခန႔ခြျခငး အစငအခ စြန႔ပစပစၥညးမားတြင ေရထညစညမးမႈက ျဖစေပၚ ေစႏငမည ေဆာကလပေရးအတြငးအသးျပသည ေခာဆႏင ဓာတပစၥညးမား ပါဝငသည။ ဥးတညအပစ ေဆြးေႏြးရာတြင ပါဝငေဆြးေႏြးသမားက အစငအခစြန႔ ပစပစၥညးမား တးျမငလာျခငးသည ျပနာ တစရပျဖစသညဟ ေထာကျပေဆြးေႏြးခသည။

ေျမထညစညမးမႈ တးေဖာထားသည အရာဝတမားတြင ေရဆးမားႏင အျခားအရငးအျမစမားမ စြန႔ထတ ထားသည အႏရာယရႏငသည ပစၥညးမားပါဝငႏငသည။ ယာယထားသျခငး၊ သယယျခငးႏင စြန႔ပစျခငး မားျဖင အႏရာယရပစၥညးမားက ေရႊ႕ေျပာငးႏငေသာလညး အႏရာယရပစၥညးမားက မထနးသမး မျပျပင ပါက ေရေျမသဘာဝ ေဂဟစနစက ထခကႏငသည။

၄.၁.၂ သဘာဝပတဝနးကင ထခကမႈ ေလာခေရး တငးတာခကမား

အလားအလာရေသာ သဘာ၀ပတ၀နးကငထခကမႈမားက ျမနမာႏငင၏ သဘာ၀ႏင လမႈေရးတရား၀င မေဘာငမားက ခြျခားသတမတျခငးႏင ေသခာေစျခငးနညးတ႔ျဖင ေလာခႏငပါသည။ ထ႔အတ စမကနး အေကာငအထညေဖာသည အဆငမားတစေလာကႏင အေစာဆးအဆငျဖစသည စမကနးႀကတငျပငဆငျခငး၊ စမခကေရးဆြျခငးတ႔တြင ကမၻာဘဏ၏ အကာအကြယမ၀ါဒမားက အသးျပရမညျဖစပါသည။ ျဖစႏငေခရေသာ သဘာ၀ပတ၀နးကငထခကမႈ ေလာခေရးတငးတာခကမားတြင-

ဆညသႏင ေလထ အရညအေသြး၊ ECoP တြင ေဖာျပထားေသာ စသတမတထားသည လပေဆာငရမည ကငဝတမားအတငး လေနဧရယာမားႏင အထခကမခေသာ လမႈပတဝနးကငတြင ေဆာကလပေရး လပငနးမားက အေကာငအထညေဖာရာ၌ ဆညမႈေလာချခငးႏင ေလထညစညမးမႈေလာခရန အေကာငး ဆး လပေဆာငသငသည။ အေကာငးဆးလပေဆာငမႈ၊ သ႔မဟတ ဥပမာမားမာ (၁) ေရက အသးျပျခငး၊ သ႔မဟတ ေဆာကလပေရးလပကငေနစဥအတြငး ဖနသပေအာင အျခားေသာ နညးျဖငျပလပျခငး (၂) ဆညမႈနညးေစရန စကတပပစၥညးမား ထထေရာကေရာကႏင ပမနထနးသမးမႈမား ျပလပျခငး (၃)


ေဆာကလပ ေရးအျပး သငေတာေလာကပတေသာအခနတြင ခကျခငးပင အပငမားျပနလညစကပးျခငး၊ သ႔မဟတ ဖနထမႈေလာခရန ျမ ႔နယအတြငးေဆာကလပေရးလပကငသညအခါ လပငနးခြငအားကာရျခငး (၄) ေဆာကလပေရးလပစဥအတြငး အထခကလြယေသာ ဧရယာမားႏင ကန႔သတအလပခနမားတြင အသဆညမႈထနးခပေသာ ပစၥညးမား အသးျပျခငးမား ပါဝငသည။

ဇယား ၆ ေဆာကလပေရးမစခင၊ ေဆာကလပစဥႏင ေဆာကလပၿပးစဥတြင အဆျပ အေၾကာငးအရာ ၂ စမကနးခြ၏ ျဖစေပၚလာႏငသည သဘာဝပတဝနးကငဆငရာ ထခကမႈမား

စဥ စမကနးခြႏင သကဆငသည လပေဆာငခကမား

ျဖစေပၚလာႏငသည ပတဝနးကငႏင လမႈေရးဆငရာ အကးသကေရာကမႈ ျပနာမား

ျဖစႏင သည အေျခအေန

အပငးမား

ေဆာကလပေရးမစခင

ေဆာကလပစဥ

ေဆာကလပၿပး

1 အဖးပါႏင မပါေသာ ေရႏႈတေျမာငး မား တးတကမႈ

သဘာဝအသကအျမဆးရႈးမႈ နမ

ေလ (ဓာတေငြ႔ ထတလႊတမႈႏင ဖနမႈန႔မား) ဆညမႈ ညစညမးမႈ

အသင အတင

ေရထညစညမးမႈ (ေခာဆ၊ေလာငစာဆႏင ဟကဒ႐ကာဘြနမား)

အသင အတင

ေဆာကလပေရးမ စြန႔ပစပစၥညးမား အသင အတင

ေဘးထြကပစၥညးမားပါေသာ ေရႏင အနညမား ေရႊ႕ေျပာငးသယယျခငး

အသင အတင

ေရေျမာငးမား တးေဖာျခငးႏင တးေဖာထားေသာ အနညမားအား စြန႔ပစျခငး

အသင အတင

2 ကရယာမား

ေခာဆႏင ေလာငစာဆ ယဖတမႈမား နမ


အသင အတင

ယာဥေၾကာပတဆ႔ျခငးမ အကးသကေရာကမႈ

အသင အတင

အပငႏင သတဝါမား ကးေကာဝငေရာကျခငး

အသင အတင

3 လပငနးခြင ထနးသမးျခငး


မလာႏင အမႈကမားစြန႔ပစျခငး ေၾကာင ျဖစေပၚလာေသာ ေရထ ညစညမးမႈ

အသငအတင

4

ေရေျမာငး အတြငးမ တးေဖာထား သည ပစၥညး မားႏင ေျမၾကး မားက စြန႔ပစ ျခငး


သယယပ႔ေဆာငသည ယာဥမ ယဖတျခငး နမ

(ဓာတေငြ႔ထတလႊတမႈႏင ဖနမႈန႔မား အပါအဝင) ေလထညစညမးမႈ တးလာျခငး

နမ

5 ေဆာကလပေရးမ စြန႔ပစပစၥညး မား

အပငငယမားႏင သစကငးမား စြန႔ပစျခငး နမ

ေကာကတး၊ ေကာကခႏင အသင









အသးျပၿပးေသာ ဘလပေျမမား အတင

ေဆာကလပေရးလပငနးေဆာငရြကေနစဥအတြငး ေယဘယ ေလထအေရအေသြးမာ ကနးမာေရးထခကႏငေၾကာငး သတမတျခငးခရပါက ေလထညစညမးေနသညက တငးတာမပါက ေဆာကလပေနစဥ ကာလအတြငး ေမာတာပါဝငသည စကပစၥညးမားႏင စကမားအသးျပျခငးက ထညသြငးစဥးစား၍ ေနထငသမားအေပၚ သကေရာကမႈက ေလာခႏငပါသည။ ကားမားမ ထတလႊတ ေသာ ဓာတေငြ႕မားက ေလာကေစရန စမကနးခြ မားက ပငမေဆာကလပေရးႏင နးကပေအာငထားျခငး ျဖင ဓာတေငြ႕ထတလႊတမႈက ေလာခႏငေသာလညး ယာဥေၾကာပတဆ႔မႈေၾကာင ကားမားမ ထတလႊတ ေသာဓာတေငြ႔မား ျမငတကလာႏငသည။ ထ႔ျပင ေမာတာ စကပစၥညးယာဥမား သည အငဂငမပါဘ ေဆာငရြကျခငးျဖင အငဂငမား၏ ဓာတေငြ႔ထတလႊတမႈက ထနးခပ လညပတ ေစရမညျဖစပါသည။

ေဆာကလပေရးဧရယာမ ေရထတျခငး ေဆာကလပေရးလပငနးခြငမ ေရႏႈတေျမာငးအတြငးသ႔ တက ႐ကထတမႈျပလပရာတြင ECoP က သတမတထားေသာ စခနမလပေဆာငခကမားက ကငသးသငပါ သည။ ေဆာကလပေရးလပစဥအတြငး အဖးမပါေသာေရႏႈတေျမာငးမားတြင ေရအရညအေသြး ထနးသမးႏငရန ႏနးသရကမား ထနးျခငးလပေဆာငမႈမား (ဥပမာ- ႏနးတားနရမား၊ ေရဆငးေျမာငးတြင အပငစကျခငး စသျဖင) လပေဆာငရပါမည။

အစငအခ စြန႔ပစပစၥညးမားစမမႈ ေဆာကလပေရးတြငပါဝငသည စြန႔ပစေခာဆႏင ဓာတပစၥညးမားက စမကနး အတြငး ထားသျခငးႏင စမကနးျပငပ စြန႔ပစျခငးမားက ပတဝနးကငမလကခႏငသည ပစျဖင လပေဆာင သငသည။ စမကနးအတြငး စမခန႔ခြမႈႏင စမကနးျပငပ စြန႔ပစမႈအစအစဥမားက ECoP အတြငးတြင ေဖာျပ ရမည။ ဟကဒရကာဘြနဖတစငမႈမားအတြက ဖတစငမႈမားက သန႔ရငးႏငသည သန႔ရငးေရးပစၥညးမား ထညသညေသတာက စမကနးအတြငး ထားရေပးရမညျဖစၿပး ေဆာကလပေရးဝနထမးမားက ၄ငး ေသတာအား မညကသ႔ အသးျပရမညက သငတနးေပးရမည။

ေျမထညစညမးမႈ ညစညမးမႈဆငရာ ႏငငေတာအဆင စသတမတခကႏင သကဆငေသာ ေလးလသည သတမား၏သပသညးဆက DIA မစစေဆးရနအတြက အဖးမပါသည ေျမာငးအတြငးမ တးေဖာထားသည အနညမားပါဝငေသာ အရာဝတမားက စစေဆးရမည။ အကယ၍ စစေဆးခကသည စသတမတခက မားႏင ကကညပါက တးေဖာထားေသာ အနညမားက ေရာဂါျဖစေစႏငေသာ ပးမႊားမား ဖယရားရနႏင ေအာဂနစျဒပေပါငးမား တစစတတစပငးျပကြခြငျပရနအတြက ေျခာကေသြ႕ေသာေနရာတြင ေခတသ ေလာငထားျခငးျဖင လကရေျမျဖညတငးရနလအပေသာ ေနရာတြင အသးျပျခငးျဖင စြန႔ပစႏငသလ ျမ႕ျပသစပငစကပး ေရးႏင စကပးေရးလပငနးမားတြင ေျမၾသဇာအျဖစအသးျပႏငသည။ ဤစမကနး သည တးေဖာျခငး လပငနးႏင တးေဖာထားသည အရာဝတမားက စမခန႔ခြႏငသည DMMPs က ျပငဆငရမည။ ကနထ႐က တာ၏ တးေဖာမညနညးလမး၊ သယယပ႔ေဆာငေရး၊ အကနအကနညး၍ သငေတာေသာနညးလမးျဖင စြန႔ပစရနလအပခကမား၊ တးေဖာလကသညအနညမား၏ အေသးစတ သတငးအခကအလကႏင အနည အရညအေသြး အကျဖတခကေပၚမတည၍ အေသးစတပစ ေရးဆြစဥ DMMPs က အဆငျမႇငတငမည။ ေဆာကလပေရးကနထ႐ကႏင သကဆငေသာ တငဒါစာရြက စာတမး မားတြင DMMPs က ထညသြငးမည။


ေဆာကလပေရးလပငနး မတငမ ကနထ႐ကလပငနးမားသည တးေဖာထားေသာ ပစ၊ ဓာတ၊ ဇ၀စြန႔ပစ ပစၥညးမား၏ အရညအေသြး၊ တးေဖာထားသည ပမာဏ၊ တးေဖာသည အစအစဥ၊ တးေဖာထားသည အရာဝတမားက ယာယထားသျခငးႏင႔ ညစညမးႏငသည အရာဝတမားက ယာယစေပါငးျခငးႏင သယယရာတြင ထနးခပမညနညးလမးမား၊ ညစညမးမႈက ထနးခပျခငးႏင စြန႔ပစမညေနရာတြင ေတြ႔ရ ႏငသည အႏရာယမားက ေဖာျပထားသည သးသန႔ DMMP ကျပငဆငသငသည၊၊ တးေဖာထားသည အနညမားက သယယရာတြငလအပသည ပတဝနးကငကာကြယေရးႏင ဖတစငမႈမားမ ေရာငၾကဥရန စြန႔ ပစပစၥညးမားကသယယသည ကားမားသည ေသခာစြာ အလပတထားရနႏင သတမတထားသည ပမာဏထက မသယယရပါ။ တးေဖာထားသည စစြတေသာအနညမားက ျပးစလြယ စြန႔ပစျခငးက တားျမစ ထားသည။ ဟဒ႐ဂငဆာလဖက၊ မသနးႏင အျခားေသာ အန႔ထြကႏငသည ဓာတေငြ႔မားမ အန႔ထြကမႈက တားဆးရန ကနထ႐ကတာအေနျဖင (Microorganisms)မားက ေန႔စဥသးစြျခငးျဖင တးေဖာထားသည အရာဝတမားမ ထြကရေသာ အန႔မား၏ အကးသကေရာကမႈက ထနးခပႏငသည။

၄-၁-၃ လမႈေရးဆငရာ ထခကမႈမား

ေရစြန႔ထတမႈ ေျမေအာကစနစႏင သမား႐းက ေျမာငးမားတးေဖာျခငးတ႔က ဥးတည၍ အဓက ရငးႏးျမႇပႏျခငးျဖင ေျမသမးဆညးမႈႏင ျပနလညေနရာခထားမႈမားက သကေရာကမႈ အနညးဆးျဖစေစ ႏငသည။ ႐ပပငးဆငရာ ျပနလညေနရာခထားေရး၊ အမးအစားအလက လဥးေရကြျပားမႈ (ထခကလြယ ေသာ အဖြ႕မား-အမးသမးမား/လငယေယာကားေလးမား ကေလးငယမား၊ ေယာကားေလး/အမးသား-သကၾကးပငးႏင မသနစြမးမား စသည…)မားအေပၚ သသာစြာ အကးသကေရာကမည မဟတေပ။

CBD တြင ပမနမဟတေသာ အေျခခမႈမား ႐ခမညဆလင ျဂလတ ဓာတပမားမ အနညးငယ ျမငႏငမညျဖစသည။ အေသးစား အေျခခအေဆာကအအထခကမႈ၊ သ႔မဟတ အခ႕ေသာေနရာမားအား အသးျပမႈေၾကာင ေရေျမာငးမားႏင ယာယအညစအေၾကး စြန႔ပစေနရာမားသည အေဆာကအဥး၊ သ႔ မဟတ ေျမအား ေမာလငမထားေသာ အေသးစားထခကမႈမား ျဖစေပၚလာႏငသည။ မညသ႔ပငဆေစကာ မ ဒေရတခါးမား ေရဘဘငမားတပဆငရနအတြက အနညးငယေသာ ေျမယာသမးဆညးျခငးမား လအပ ေပမညျဖစသည။ အလားအလာ႐သည ေနရာအမားစမာ လကရ အေဆာကအဥမားႏင ေသာလညးေကာငး၊ လပငနးခြငေနရာမားႏင ေသာလညးေကာငး ေ၀းကြာသည ရနကနဆပကမးအတြငး တည႐ေသာေနရာမားျဖစသည။ ျဖစလာႏငသည လမႈ ေရး အကးသကေရာကမႈက ျမနမာတရား၀င လမႈေရးမေဘာငမားက ေသခာေစျခငးျဖင၊ ထ႔အျပင ကမာၻ႔ ဘဏ၏ အကာအကြယမ၀ါဒမားက စမကနးျပငဆငမႈ၏ အေစာဆးအဆငတြင စတင၍ အစအစဥျပလပ ျခငးႏင စမကနးအေကာင အထညေဖာေနသည အခနတစေလာကလး အသးချခငးျဖငလညးေကာငး၊ ျမနမာတရား၀င လမႈေရးမေဘာငမားက ေသခာေစျခငးျဖငလညးေကာငး၊ ျဖစေပၚလာႏငေသာလမႈေရး သကေရာကမႈမား က ေလာခႏငသည။ စမကနးခြမားေၾကာင ျဖစေပၚလာႏငေသာ လမႈေရးသကေရာကမႈမား အကဥးခပ က ဇယား ၇ တြင ေဖာျပထားသည။ အလားအလာရသည စမကနးခြမား၏သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာ အကးသကေရာကမႈမားတြင

ေျမသမးဆညးျခငးႏင ျပနလညေနရာခထားျခငး။ ေျမသမးဆညးျခငးႏင အေဆာကအဥမား ေနရာေျပာငး ေ႐ႊ႕တညေဆာကမႈမားမာ အနညးပါးဆးႏင ယာယသာျဖစပါလမမညဟ ေမာလငထားပါသည။ သ႔ေသာ လညး ေရထနးတခါးမား၊ ေရစပစကမားႏင အဖးမပါေသာေျမာငးမားက ပေကာငးေအာငလပႏငရန ေျမ အနညးငယသမးဆညးရနလအပေကာငးလအပပါလမမည။ အဆပါ ေျမအနညးငယသမးဆညးျခငး လအပခကက စမကနးအေကာငအထညေဖာျခငး အေသးစတပစ အခနးက႑မားတြင သတမတသြား ႏငပါသည။


ျပညသပငလမးႏငလသြားစၾကၤနမားအသးျပခြငကတားျမစျခငး။ ေဆာကလပေရးလပငနးခြငအတြငး ယာဥ မားႏင လမားသြားလာမႈ၌ လျခေစရန လေလာကေသာ လပငနးခြငေနရာရေစရန ေဆာကလပေရး လပငနးအေနျဖင လမးမားက အပငးအျခားႏင ပတဆ႔ႏငသည။ ယာဥရပရန ေနရာမားသည ယာဥမရပရ ေနရာမားျဖစသြားႏငျပး ထအရာက ေဆာကလပေရး ဧရယာအတြက ခြငျပထားသည။ ေျမေအာကေျမာငး မားသည လသြားစၾကၤနမားေအာကတြင ႐ေနေသာေၾကာင ထလသြားစၾကၤနမားသည အကး သကေရာကမႈရႏငသည။ ေျမာငးဖးမားဖယ႐ားျခငးတ႕ေၾကာင လမးေဘးေစးသညမား၏ ေနရာထငခငး စးပြားေရးႏင တညေနရာတ႔က အကးသကေရာကေစျပး ထအရာမားသညလညး တားျမစထားသည အခကမားတြင ပါဝငသည။

႐ပပငးဆငရာယဥေကးမႈပငဆငမႈမား။ ေဆာကလပေနစဥကာလတြင ႐ပပငးဆငရာ ယဥေကးမႈမား (ဥပမာ - ေ႐းေဟာငးပစၥညးမား စသည) ေတြ႕႐ႏငျပး ေတြ႕ရခ႔မႈမားကလညး ေဆာငရြကျပးစးခ႔ေသာ ေရႏႈတေျမာငး အဆငျမႇငတငေရးလပငနးမားတြင ေတြ႕ႏငသည။ မညသ႔ပငျဖစေစ ESMP အေသးစတ ေျမေနရာေ႐ြးခယမႈတြင စမကနးခြ၏ ျဖစလာႏငေသာ ဆန႔ကငဘက အကးသကေရာကမႈက ေလာခရန အခြငအေရးအျဖစ ေရးေဟာငးအေမြအႏစ သေတသနဆငရာ ၾကတငအစအမမား ပါ၀ငမညျဖစသည။

၄.၁.၄ လမႈေရးဆငရာ ထခကမႈေလာခေရး တငးတာခကမား

ျဖစလာႏငသည လမႈေရး အကးသကေရာကမႈ ေလာခေရးအစအမမားစာရငးတြင

ေျမသမးဆညးျခငးႏငျပနလညေနရာခထားျခငး - လပငနးခြမားအတြက ေျမလအပမႈႏင ေျမသမးဆညး ျခငးတ႔ ေလာနညးေစရန လပငနးအေကာငအထညေဖာျခငး၏ အေသးစတဒဇငးေရးဆြသည အဆငတြင သတမတချခငးျဖင ေျမရယျခငးမားႏင ရယသည ေျမပမာဏက ျဖစႏငသမ အနညးဆး ျဖစေစရန ေဆာငရြကႏငမညျဖစသည။

လမးႏင လသြားစၾကၤနမား အသးျပခြငက တားျမစျခငး- ေဆာကလပေရးမတငမတြင ေဆာကလပေရး ကစၥရပမား၏ အေသးစတ အခနစာရငးမားက ျမ႕နယအပခပေရးမႈးႏင တငပငျပး ေဆာကလပေရး အထးကစၥရပမားအေနျဖင မတငးေနထငသမားႏင စးပြားေရးလပငနး႐ငမားအား ဆငးဘတမားျဖင ေဖာျပထားရမညျဖစသည။ မတငးေနထငသမားႏင စးပြားေရးလပငနး႐ငမားအား လပငနး၏ ၀နထမးမား သည ေဆာကလပေရးလပငနးခြငတစေလာက အေဆာကအၪးတစခမတစခသ႔ အနညးဆး (၇) ရက မတငမအတြငး သြားေရာက အသေပးရမညျဖစသည။ ေဆာကလပဆကာလတြင စမကနး၏ ေလကင ထားေသာ ၀နထမးမားသည လပငနးခြငသ႔ ၀ငသညလမးမားႏင အ၀ငမားတြင ေနရာယ၍ ကးသနးသြား လာမႈအတြက ညႊနျပေပးရမညျဖစသည။ မတငးေနထငသမားအတြက အမႏင လပငနးခြငသ႔ ဆကသြယမႈ မလအတငးျဖစေစရနႏင (ေျမာငးဖးမားက လသြားလမးမ ဖယရားလက ေသာေၾကာင) အႏရာယကငးစြာ ျဖတသနးေရးအတြက လကတနးမား ပါ၀ငသည အသငလပထားျပး ေရႏတေျမာငးအဖးမား တပဆငရ မညျဖစသည။ မတငးေနထင သမားႏင စးပြားေရးလပငနး႐ငမားအား ၎တ႔၏ ေန႔စဥလပငနးေဆာငတာ မားႏင အေႏာငအယကမားက အနညးဆးျဖစေစရန ေဆာကလပေရး လပငနးခြင၏ အေစာပငး အသေပး မႈမား ျပလပသညအခါတြင ေသခာေဆြးေႏြးရမညျဖစသည။ ေဆာကလပေရးကာလအတြငး ယာယ ေလာကလမး အႏရာယကငးေရးသည အပစဖြ႕ေဆြးေႏြးျခငးတြင ေဒသတြငး မတငးေနထငသမား ၏ စးရမမႈအျဖစ ေဖာျပချပးျဖစသည။ အထးသျဖင မတငးေနထငသမားသည သတျပမသညမာ သတ ေပးခကမားမရသည လမးမားႏင ယာယေလာကလမးမားတြင ေရလႊမးသြားသညအခနတြင ေျမာငးဖး မား ဖယရားထားျခငးက မေတြ႕ျမငႏငျခငးျဖစသည။ ေဆာကလပေရးလပငနးမား မျပးဆးေသးခငတြင အႏရာယကငးရငးေရး အေကာငးဆးေသာ လကေတြ႕လပေဆာငမႈမာ ၀ငေပါကႏင ဖြငထားေသာ အဖးမရေသာေျမာငးမားက ကာကြယထားေသာ ႐ပ၀တပစၥညးမားႏင ေဆာကလပေရးလပငနးခြငက ရငးရငးလငးလငး ပငးျခားထားျခငးျဖစသည။


႐ပပငးဆငရာ ယဥေကးမႈ ပငဆငမႈမား - ESMP လပငနးႏင အေသးစတမားတြင ေရးေဟာငး သေတ သနဆငရာ အရငးအျမစမားကေတြ႔ရႏငမႈပါ၀ငျပး အဆပါ စမကနးခြငယမား၏ အကးသကေရာကႏငေျခ က ေလာပါးေစႏငပါသည။ အလပအမားမားသည ထကသ႔ ေတြ႕ရႏငေျခမားအား တ႔ျပနႏငရနႏင ေတြ႕ ရႏငေျခလကၡဏာမားက ျပနလညတငျပရန ေလကငထားရမညျဖစျပး မပကယြငးေစရန လပေဆာငခက မားက YCDCPS ႏင ေဆြးေႏြးရာတငပငရမညျဖစသည။

ဇယား ၇ ေဆာကလပေရးမစခင၊ ေဆာကလပစဥႏင ေဆာကလပၿပးစဥတြင အဆျပ အေၾကာငးအရာ ၂ စမကနးခြ၏ ျဖစေပၚလာႏငသည လမႈေရးဆငရာ ထခကမႈမား


ျဖစေပၚလာႏငသည ပတဝနးကငႏင လမႈေရးဆငရာ သကေရာကမႈ ျပနာမား






1

ေျမယာသမးဆညးမႈႏင ျပနလညေနရာခထားေရး ျပနာမား

စမကနးခြတညေဆာကရန ေျမယာသမးဆညးျခငး နမ

အေဆာကအအမား ေနရာေရႊ႕ေျပာငးျခငး (ယာယ)

အသင အတင

2 လပအား

ေဒသခမာအၾကား မေကနပမႈမား (အလပသမားခြေဝမႈ၊ အခြငအေရးႏင အကးေကးဇးမား)

အသင အတင

အလပသမားမားအၾကား မတညသည ယဥေကးမႈေၾကာင ျဖစေပၚလာေသာ ေဒသခမားအၾကား မေကနပမႈမား

အသင အတင

3 လပငနးခြင ထနးသမးျခငး

ယာဥလမးေၾကာပတဆ႔မႈအတြက လပေဆာငခကမား ကန႔သတျခငး

အသငအတင

အမႈကႏင ေဆာကလပေရး စြန႔ပစပစၥညး စြန႔ပစျခငး

အသင အတင

အလပသမားမား၏ ကနးမာေရးႏင လျခမႈအႏရာယ ေလာခရန

အသင အတင

ေဒသခမား၏ ကနးမာေရ ၊ လျခမႈ ႏင လမႈေနထငမႈဘဝ အကးသကေရာကမႈမား (ရျပးေသာ လမႈေရးပတသကမႈမားအေပၚတြင ေႏာငယကျခငးႏင ေရာဂါမား)

အသင အတင

4

ေရေျမာငးအတြငးမ တးေဖာထားေသာ အရာဝတမားႏင ေျမၾကးမားက စြန႔ပစျခငး

တးေဖာထားသည အရာဝတမားႏင ေျမၾကးအတြငးမ အဆပအေတာကမားက ျပညသသ႔ ေဖာျပျခငး

နမ

တးေဖာထားသည အရာဝတမားႏင ေျမၾကးအတြငးမ အဆပအေတာကမားက အလပသမားမားသ႔ ေဖာျပျခငး

အသင အတင

တးေဖာထားသည အရာဝတမားႏင ေျမၾကးမားက သယယမႈမား တးျမငျခငး

အသင အတင

5 ေဆာကလပေရး အသးမျပသည နမ









စြန႔ပစပစၥညးမား ေဆာကလပေရးလပငနးသး ပစၥညးမား

ဇယား ၇ (ဆကလက)



ျဖစႏင သည အေျခ အေန





6 တကသည လမႈေရး ျပနာမား

ေျမယာမလတနးစားမားအား ႏမခဆကဆမႈ တးျမငလာျခငး နမ

လမးအသးျပမႈႏင သြားလာရန ျပညသမားအတြက ခကခလာျခငး

အသင အတင

ယဥေကးမႈအေမြအႏစမား ဖကဆးခရျခငး

အသင အတင

အလပသမားဥးေရျမငမားလာသညအတြက HIV/ AIDS ကးစကမႈ ျမငမားလာျခငး

အသင အတင

အသကေမြးဝမးေၾကာငးမႈမား ဆးရႈးျခငး အသင အတင

ေရမကးစကသည ကးစကေရာဂါ ကးစကမႈ ျမငမားလာျခငး

အသင အတင

လမးေဘးေစးသညမား ေနရာေရႊ႕ေျပာငးခရျခငး ျမင

7 ကား/မေရးရာ ျပနာ

အမးသမးႏင ကေလးမား၏ အလပဝန ပလာျခငး

အသင အတင

၄.၂ အခနးက႑ ၃

အမားျပညသဆငရာေနရာႏင ဝနေဆာငမႈမားက အစားထးျပျပငျခငး။ ကးေကာေနထငမႈကငးသည ေနရာမားျဖစသညအတြက ေျမသမးဆညးႏင ျပနလညေနရာခထားျခငးတ႔သည ျဖစေပၚလာမည မဟတပါ။ ေဆာကလပေရးလပငနးခြငသည ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတပင ေျမေနရာတြင႐ေသာလညး ျပည သပငလမးေပၚတြငလညး ျဖစႏငသည။ အမားျပညသဆငရာေနရာႏင ဝနေဆာငမႈမားက ျပငဆငမြမးမျခငးေၾကာင အမားျပညသဆငရာေနရာႏင ဝနေဆာငမႈမား၏ ေန႔စဥလပေဆာငခကမားက အေႏာငအယကျဖစေစသည။ ဗလခပေအာငဆနးေစးကသ႔ေသာ အမားျပညသဆငရာ ေနရာႏင ဝနေဆာငမႈမားက စမကနးခြရငးႏးျမပႏမႈ အ တြက ေရြးခယရာတြင ကနသညမား၏ စးပြားေရးထခကမႈမားက အနညးဆးသ႔ ေလာခရနအတြက ဆငခနးပငရင မားႏင ေစးမားဌာနတ႔က တငပငေဆြး ေႏြး၍ အေကာငအထညေဖာသငသည။


၄.၂.၁ သဘာဝပတဝနးကင ထခကမႈမား ျမနမာသဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လမႈဆငရာ စညးကမးေဘာငမားက လကနာေဆာငရြကျခငးႏငအတ

ကမၻာဘဏက ခမတထားေသာ အကာအကြယ မ၀ါဒမားက စမကနးအတြက ျပငဆငျခငးႏင အစအစဥခမတစဥ အဆငကတညးကပင စတငသလ စမကနးအေကာငအထညေဖာသည အဆငတငးမာပင လကနာျခငးျဖင ပတ၀နး ကင အကးသကေရာကမႈအလားအလာက ေလာခႏငပါသည။ အဆျပထားေသာ စမကနးခြမား၏ ပတ၀နးကင ႏင လမႈေရး အကးသကေရာကႏငေျခမားက ဇယား(၈)တြင အႏစခပတငျပထားသည။ စမကနးခြမားတြင အမားျပညသဆငရာ အေဆာကအအ ျပျပငမြမးမျခငးမ ပတဝနးကငအေပၚ အကးသကေရာကႏငေသာ ျဖစႏငသညေသာ ခကမားတြင

ဆညမႈ၊ ေလထ အရညအေသြးႏင တနခါမႈမား။ အလပတထားေသာ ေနရာမားတြင ေဆာကလပ ေရးလပေဆာငမႈမား၏ ရလဒ(ဥပမာအားျဖငဖနမႈန႔မား)ေၾကာင ျဖစေပၚလာ ႏငဖြယရေသာ အကး သကေရာကမႈမား ျဖစေပၚပါလမမည။ ဓာတေငြ႔စြန႔ထတျခငးထနးခပမႈ တပဆငမထားေသာ စကတပအငဂငမား ေမာငးႏငမႈသ႔ ေဆာကလပၿပးေသာ အေဆာကအအမားက ျပငဆငျခငးေၾကာင ထြကေပၚလာေသာ အႏရာယရေသာဓာတေငြ႔မား၊ (သ႔) စကပစၥညးမားမထြကေပၚလာေသာ အမႈနမား ေၾကာငျဖစသည။ အေဆာကအဥမား ျပျပငမႈလပငနးေဆာငရြကေနစဥအတြငး တနခါမႈမား ျဖစေပၚလာႏင ပါသည။ သ႔ေသာလညး ဆညမႈ၊ တနခါမႈႏင ေလထညစညမးမႈမားသည တစခဏအတြကသာ ျဖစလမမည။ အဘယေၾကာငဆေသာ စမကနးခြမား၏ သကတမးမာ တေတာငးသည သေဘာတရားရသည အတြက ျဖစသည။

အစငအခ စြန႔ပစပစၥညးမား စမခန႔ခြျခငး ။ အစငအခ စြန႔ပစပစၥညးမားတြင ညစညမးမႈေရထ အရညအေသြး တကေရာကေစႏငသည ေဆာကလပေရးအတြငးအသးျပသည ေခာဆႏင ဓာတပစၥညးမား ပါဝငသည။ အစငအခစြန႔ပစ ပစၥညးမား ေပါမားလာျခငးသည ျပနာျဖစသညဟ ဥးတညအပစေဆြးေႏြးရာတြင ပါဝငေဆြးေႏြးသမားက ေထာကျပေဆြးေႏြးခသည။

ေရဆးစမခန႔ခြမႈ ။ ေဆာကလပေရး လပေဆာငမႈမားမ ထြကေပၚလာေသာ ေရဆးမားသည ေရေျမာငးမားႏင ေရစဆငးသည ေဂဟစနစကသ႔ေသာ သဘာဝပတဝနးကငက ထခကႏငသည။ အစငအခ စြန႔ပစပစၥညးမားက အလပတထားသည ေသတာမားတြင မထားျခငးႏင ေရေျမာငးအတြငး သ႔ကေရာကႏငျခငးမ မကာကြယထားလင သဘာဝပတဝနးကငက ထခကႏငသည။ ေဆာကလပေရး လပငနးအတြငး အသးျပသည ေခာဆႏင ေလာငစာဆကသ႔ေသာ အႏရာယရသည အရာဝတမား ဖတစငလငလညး သဘာဝပတဝနးကငက အကးသကေရာကႏငသည။

ဇယား ၈ ေဆာကလပေရးမစမ၊ ေဆာကလပစဥႏင ေဆာကလပၿပးခနတြင အဆျပ အေၾကာငးအရာ ၃ စမကနးခြ၏ ျဖစေပၚလာႏငသည ပတဝနးကငဆငရာ ထခကမႈမား





ေဆာကလပေရး

မစမ



၁

ေဆာကလပေရးလပငနးမားႏင သယယပ႔ေဆာင ေရး


အသင အတင

၂ ကရယာမား



အသင အတင







မစမ



ယာဥေၾကာပတဆ႔ျခငးမ အကးသကေရာကမႈ

အသင အတင

အပငႏင သတဝါမား ကးေကာဝငေရာကျခငး

အသင အတင

၃ လပငနးခြင ထနးသမးျခငး


မလာႏင အမႈကမားစြန႔ပစျခငးေၾကာင ျဖစေပၚလာေသာ ေရထညစညမးမႈ

အသင အတင

၄ ေဆာကလပေရးမ စြန႔ပစပစၥညး မား

အပငငယမားႏင သစကငးမား စြန႔ပစျခငး နမ

ေကာကတး၊ ေကာကခႏင အသးျပၿပးေသာ ဘလပေျမမား

အသင အတင

၄.၂.၂ သဘာဝပတဝနးကင ထခကမႈ ေလာခေရး တငးတာခကမား

စမကနးအစတအပငးမားအားလးက အေကာငအထညေဖာေနစဥအတြငး အေစာပငးအဆင စမကနး ျပငဆင ျခငးႏင စစဥျခငးႏင လကနာေဆာငရြကျခငးမားက ကမာၻဘဏ အကာအကြယမဝါဒႏင ျမနမာႏငင သဘာဝပတ ဝနးကငႏင လမႈေရးဆငရာဥပေဒမေဘာငမားက လကနာျခငးျဖင သဘာဝပတဝနးကငအေပၚ ျဖစေပၚလာႏငသည အကးသကေရာကမႈမားက ေလာခေပးႏငသည။ သဘာဝပတဝနးကငအေပၚ ျဖစေပၚလာႏငသည အကးသက ေရာကမႈမားက ေလာခေရး တငးတာရာတြင

ဆညမႈ၊ ေလထအရညအေသြးႏင တနခါမႈ။ အမားျပညသဆငရာအေဆာကအအမားက ျပျပငမြမးမရာ တြင ဆညမႈေလာချခငး၊ တနခါမႈေလာချခငး ႏင ေလထညစညမးမႈ ေလာချခငးတ႔က အေကာငးဆးလပေဆာငသငသည။ ECoP အတြငး လပငနးလပေဆာငမႈ စသတမတခကမားအရ (၁) ေဆာကလပေနစဥအတြငး လပငနးေနရာမားသည ေလဝငေလထြက ေကာငးမြနရမည။ (၂) ေဆာကလပေရးဧရယာႏင လပငနးဆက လကလညပတမည ေနရာမားအၾကား ဖနစစထတေပးေသာ အကာအကြယမား ထညသြငးကာကြယရ မည။ (၃) ဓာတေငြ႔ထတလႊတမႈ ေလာခရန စကတပပစၥညး မားက ပမနထနးသမးျပျပငရမည။ (၄) ထခကလြယေသာ ဧရယာမားတြင အသေလာခေပးသည အကာအကြယမား တပဆငရမည။ (၅) သာမနအလပ ခနျပငပတြင ဖန၊ ဆညသႏင တနခါမႈမား ထြကေပၚႏငသည ေဆာကလပေရးလပငနးမား ျပလပျခငးက တားျမစရမည။ (၆) ကန႔သတထားသည ေလထအတြငး စကတပပစၥညးမားက အသးမျပရပါ။

အစငအခစြန႔ပစပစၥညးမား။ ေဆာကလပေရးတြငပါဝငသည စြန႔ပစေခာဆႏင ဓာတပစၥညးမားက စမကနး အတြငး ထားသျခငးႏင စမကနးျပငပ စြန႔ပစျခငးမားက ပတဝနးကငမလကခႏငသည ပစျဖင လပေဆာင သငသည။ စမကနးအတြငး စမခန႔ခြမႈႏင စမကနးျပငပစြန႔ပစမႈ အစအစဥမားက ECoP အတြငးတြင ေဖာျပ ရမည။ ဟကဒရကာဘြနဖတစငမႈမားအတြက ဖတစငမႈမားက သန႔ရငးႏငသည သန႔ရငးေရးပစၥညးမား ထညသညေသတာက စမကနးအတြငး ထားရေပးရမညျဖစၿပး ေဆာကလပေရးဝနထမးမားက ၄ငး ေသတာအားမညကသ႔ အသးျပရမညက သငတနးေပးရမည။

ေရဆး စမခန႔ခြမႈ ECoP တြငပါသည လပငနးလပေဆာငမႈ စသတမတခကမားအရ ေဆာကလပေရး လပငနးမ ထြကေပၚလာေသာ ေရဆးမားက သမးဆညးရနႏင ျပနလညသန႔စငျခငးမားက အေကာင


အထညေဖာသငသည။ ေဆာကလပေရးလပငနး လပေဆာငေနစဥအတြငး ေရဆးသမးဆညးရန ေနရာက ေထာကပေပးရမည။

၄.၂.၃ လမႈေရးဆငရာ အကးသကေရာကမႈမား

ေဆာကလပေရးလပငနးႏင နးေသာေနရာတြငရေသာ အမားျပညသဆငရာအေဆာကအအဝငးအတြငး ေနထငမႈမား အတြက အေႏာငအယကမားႏင ယာယေရႊ႕ေျပာငးေနထငရျခငးမားရေသာလညး အမားျပညသဆင ရာ အေဆာကအအမားက ျပျပငမြမးမေနစဥအတြငး ေျမသမးဆညးမႈႏင ျပနလညေနရာ ခထားမႈမား ရမည မဟတပါ။ ဤအေၾကာငးအရာတြင အမားျပညသဆငရာ အေဆာကအအဆသညမာ ရနကနျမ႕ေတာ စညပင သာယာေရးေကာမတမ ပငဆငသည ေျမျဖစၿပး ၎ေျမေပၚတြင ျဖစေပၚသည လပေဆာငခကအားလးက ဆလသည။ ျဖစေပၚလာႏငသည လမႈ ေရးဆငရာ အကးသကေရာကမႈဆသညမာ အမားျပညသဆငရာ စမခန႔ခြမႈ ဥပမာအားျဖင ယဥေကးမႈအေမြအႏစသ႔မဟတ ဘာသာေရးအေဆာကအအကသ႔ အသအမတျပထားသည အေဆာကအအက အသးျပေနသည ျပညသႏင ဆငပငရငမား၏ ကနးမာေရးႏင လျခ ေရးႏင ၎တြင အလပလပသည ဝနထမးမား၏ ကနးမာေရးက ဆလသည။

စမကနးအစတအပငးမားအားလးက အေကာငအထညေဖာေနစဥအတြငး အေစာပငးအဆင စမကနး ျပငဆငျခငးႏင စစဥျခငးႏင လကနာေဆာငရြကျခငးမားက ကမာၻ႔ဘဏ အကာအကြယမဝါဒႏင ျမနမာႏငငသဘာဝ ပတဝနးကငႏင လမႈေရးဆငရာ ဥပေဒမေဘာငမားက လကနာျခငးျဖင သဘာဝပတဝနးကငအေပၚ ျဖစေပၚလာႏင သည အကးသကေရာကမႈမားက ေလာခေပးႏငသည။ ရပကြကအဆင အေထြေထြအပခပေရးဌာနႏင ရနကနျမ႕ ေတာ စညပငသာယာေရးေကာမတမ အငဂငနယာဌာန (အေဆာကအအ) တ႔ပးေပါငး၍ PAP ႏင PAH တ႔အတြက ယာယေနရာခထားမႈမားက ပြငပြငလငးလငးႏင ပြငလငးျမငသာမႈရေအာင ေဆာငရြကသငသည။ ယာယေနရာခ ထားျခငးက ဆးျဖတရာတြင တငပငေဆြးေႏြးမႈ အစအစဥ၏ သးျခားလြတလပၿပး ၾကတငအသေပးထားေသာ အေရး ပါသည တငပငေဆြးေႏြးမႈႏင စာရြကစာတမးမားႏင ရယထားေသာ သေဘာတညမႈမားအေပၚတြင မတည၍ ဆး ျဖတသငသည။ အဆျပစမကနးေၾကာင လမႈေရးဆငရာ ျဖစေပၚလာႏငသည အကးသကေရာကမႈမား အကဥးခပ က ဇယား ၉ တြင ေဖာျပသည။

စမကနးခြတြင ျဖစေပၚႏငသည လမႈေရးဆငရာ အကးသကေရာကမႈမားမာ-

ျပညသလထေနထငေသာေနရာမားႏင လပငနးမားက ေနရာေရႊ႕ေျပာငးျခငး။ ေရြးခယထားသည စမကနး ေနရာႏင ျပျပငမြမးမမႈ လပငနးစဥမားအတြငး ျပညသ႔အေဆာကအအရ ဝနထမးမား၏ ေနအမမားက စမကနးဝငးအတြငးတြင ေနရာေရႊ႕ေျပာငးရျခငးမား ရႏငသည။ ေစးအတြငးရ ဆငမားက လပငနး၏ သဘာဝႏင ဆင၏ေနရာအေပၚမတည၍ ေစးအတြငး အျခားေနရာသ႔ ေျပာငးေရႊ႕ရျခငးမား ရႏငသည။ ဤ အကးသကေရာကမႈသည ယာယသာျဖစၿပး ေနအမသ႔ ဆင၏ အနးနားဝနးကငတြင လပငနးလပေဆာင ေနခနအတြငးသာ ျဖစလမမည။

အႏရာယကငး႐ငးစြာ လမးအသးျပမႈ။ ဝနထမးၾကပ႔ယာဥမား၊ ေဆာကလပေရးအတြက ပစၥညးမား၊ ကရယာမားႏင စကပစၥညးမားက သယေဆာငေပးသညယာဥမားသည ျပညသပငလမးမားက အသးျပ ရျပး လမးပတဆ႔မႈမား၊ အေႏာငအယကမား ျဖစေပၚလာႏငသည။

ျပညသႏင ဝနထမးမား၏ ကနးမာေရးႏင လျခေရး။ ျပနလညမြမးမျပငဆငမႈမား လပေဆာငေနျခငး ေၾကာင ေဆာကလပေရးပစၥညးမားက သေလာငျခငးႏင ကငတြယျခငးမား၊ စကပစၥညးမားႏင ကရယာ မား ေရြ႕လားျခငးႏင တနခါမႈႏင ဆညသမား ျဖစေပၚျခငးေၾကာင သတမတထားသညေနရာတြင အလပ လပေနသည ျပညသမားႏင ဝနထမးမား၏ ကနးမာေရးႏင လျခေရးျပနာက ျဖစေပၚေစသည။ ဤ အကးသကေရာကမႈမာ ယာယဟ မတယႏငေသာလညး ျပညသႏင ဝနထမးမားက ကာကြယရနႏင အကးသကေရာကမႈက ေလာခရန ေလာခေရး တငးတာခကမား လအပေနဆ ျဖစသည။


႐ပပငးဆငရာ ယဥေကးမႈ ပငဆငမႈမား။ ျပးခသည ေရေျမာငးအဆငျမႇငတငေရးလပငနးအတြငး ေဆာက လပေရးလပငနးမား လပေဆာငေနစဥ ႐ပပငးဆငရာ ယဥေကးမႈ အရငးအျမစမား ႐ာေဖြေတြ႕႐ ႏငသည ကစၥမး ျဖစပကခပါသည။ ထ႔အျပင အခ႕ေသာ စမကနးခြ လပငနးခြငဧရယာမားတြင ယဥေကးမႈ (သ႔) ဘာသာေရး အေဆာကအအမားႏင ၄ငးတ႔၏ မရမျဖစ တနဖးထားမႈမားသည ျပနလညမြမးမေရး လပငနးမားေၾကာင ဆး႐ြားစြာ ထခကသြားႏငျခငးမား ရႏငေၾကာငး သတျပရပါမည။ အဆျပစမကနးခြမား၏ ျဖစေပၚလာႏငေသာ အကးသကေရာကမႈ မားကေလာခရန ေ႐းေဟာငး သေတသနဆငရာ အရငးအျမစမား အတြက အခြငအေရး႐ာေဖြေတြ႕႐ႏငသည ျပဌာနးခကမားသည အေသးစတႏင တကေသာ ESMF တြင ထညသြငးသငသည။


ဇယား ၉ ေဆာကလပေရးမစမ၊ ေဆာကလပစဥႏင ေဆာကလပၿပးခနတြင အဆျပ အေၾကာငးအရာ ၃ စမကနးခြ၏ ျဖစေပၚလာႏငသည လမႈေရးဆငရာ ထခကမႈမား






မစမ



၁

ျပညသ႔အေဆာကအအ ဝနထမးေနအမမားႏင လပငနးမား ေနရာေရႊ႕ေျပာငျခငး

ျပညသ႔အေဆာကအအ ဝနထမးမား၏ ေနအမမားေရႊ႕ေျပာငးျခငး (ယာယ)

အသင အတင

ျပညသပငေစးအတြငးရ ဆငပငရငမားႏင လပငနးမားေရႊ႕ေျပာငးျခငး (ယာယ)

အသင အတင

၂

ျပညသ႔အေဆာကအအမား ျပနလညျပျပင မြမးမျခငး

ပသ႑နႏင အႏပညာမားဆးရႈးျခငး နမ

ျပညသမား၏ ကနးမာေရးႏင လျခေရး နမ

တနခါမႈေၾကာင အနးအနားအေဆာကအအမား တနခါမႈ သကေရာကျခငး

အသင အတင

သမငးဝငႏင ေရးေဟာငးလကရာမား ဆးရႈးျခငး

အသင အတင

၃ လပအား

ေဒသခမာအၾကား မေကနပမႈမား (အလပသမားခြေဝမႈ၊ အခြငအေရးႏင အကးေကးဇးမား)

အသင အတင

အလပသမားမားအၾကား မတညသည ယဥေကးမႈေၾကာင ျဖစေပၚလာေသာ ေဒသခမားအၾကား မေကနပမႈမား

အသငအတင

၄ လပငနးခြင ထနးသမးျခငး

ယာဥလမးေၾကာပတဆ႔မႈအတြက လပေဆာငခကမား ကန႔သတျခငး

အသင အတင

အမႈကႏင ေဆာကလပေရး စြန႔ပစပစၥညး စြန႔ပစျခငး

အသင အတင

အလပသမားမား၏ ကနးမာေရး ႏင လျခမႈ အႏရာယ ေလာခရန

အသင အတင

ေဒသခမား၏ ကနးမာေရးႏင လမႈေနထငမႈဘဝ သကေရာကမႈမား (ရျပးေသာ လမႈေရးပတသကမႈမား အေပၚတြင ေႏာငယကျခငးႏငေရာဂါမား)

အသင အတင

၅ ေဆာကလပေရး စြန႔ပစပစၥညးမား

အသးမျပသည ေဆာကလပေရးလပငနးသး ပစၥညးမား နမ

၆ တကသည လမႈေရး ျပနာမား

အလပသမားဥးေရျမငမားလာသညအတြက HIV/ AIDS ကးစကမႈ ျမငမားလာျခငး

အသင အတင

၇ ကား/မေရးရာ ျပနာ

အမးသမးႏင ကေလးမား၏ အလပဝန ပလာျခငး

အသင အတင


၄.၂.၄ လမႈေရးဆငရာ ထခကမႈ ေလာခေရး တငးတာခကမား

ျဖစေပၚလာႏငေသာ လမႈေရးဆငရာ သကေရာကမႈမား ေလာခေရးတငးတာခကမားတြင-

ျပညသလထေနထငေသာေနရာမားႏင လပငနးမားက ေနရာေရႊ႕ေျပာငးျခငး ေစးဌာန၊ ေစးသာယာေရး ေကာမတအဖြ႔အစညးမားႏင တငပငေဆြးေႏြးျခငးျဖင ဆကသြယမႈေကာငးမည လပေဆာငခကမားႏင ေနထငသမားႏင လပငနးမားက ေႏာငယကမႈ အနညးဆးလပေဆာငႏငမည အခနဇယားတ႔က ေဖာေဆာငႏငမညျဖစသည။ ျပညသ႔ဝနထမးမားသည စမကနးခြအတြငးေနထငသညဆလင ထဝနထမး မား၏ ေနအမမားက အေႏာငအယကမျဖစေစဘ လပငနးမားက မညသ႔ေဆာငရြကႏငမညက ဆးျဖတရန ႏင ထသ႔ျပလပျခငးေၾကာင ဝနထမးမားက မလအပဘ ယာယေနရာေရႊ႕ေျပာငးမႈမားက ေလာခရပါမည။ ေစးအတြငး ျပနလညမြမးမမႈမားေဆာငရြကရလင ျဖစေပၚႏငေသာ အေႏာငအယက မားက ေလာခရန အလပခနျပငပတြင လပငနးမားက အေကာငအထညေဖာသည ခဥးကပျခငးနညး လမးက ထညသြငး စဥးစားရမည။

အႏရာယကငးရငးစြာ လမးအသးျပမႈ ဝနထမးၾကပ႔ယာဥမား၊ ေဆာကလပေရးအတြက ပစၥညးမား၊ ကရ ယာမားႏင စကပစၥညးမားက သယေဆာငေပးသညယာဥမားသည ျပညသပငလမးမားက အသးျပရျပး လမးပတဆ႔မႈမား ျဖစေပၚလာႏငသည။ သငတနးေပးထားသည စမကနးဝနထမးမားသည စမကနး၏ အဝငႏင အထြကေနရာမားတြင ေစာင၍ စကပစၥညး၊ ကရယာႏင အျခားေဆာကလပေရးပစၥညးမား သယ ေဆာငလာသည ယာဥမားက ယာဥေၾကာမပတဆ႔ေအာင စမခန႔ခြေပးမည။

ျပညသႏင ဝနထမးမား၏ ကနးမာေရးႏင လျခေရး ျပနလညမြမးမျပငဆငမႈမား လပေဆာငေနျခငး ေၾကာင ေဆာကလပေရးပစၥညးမားက သေလာငျခငးႏင ကငတြယျခငးမား၊ စကပစၥညးမားႏင ကရယာ မား ေရႊ႕လားျခငးႏင တနခါမႈႏင ဆညသမား ျဖစေပၚျခငးေၾကာင သတမတထားသညေနရာတြင အလပ လပေနသည ျပညသမားႏင ဝနထမးမား၏ ကနးမာေရးႏင လျခေရးျပနာက ျဖစေပၚေစသည။ ဤ အကးသကေရာကမႈမာ သဘာ၀အားျဖင ယာယဟ မတယႏငေသာလညး ျပညသႏင ဝနထမးမားက ကာကြယရနႏင သကေရာကမႈက ေလာခရနႏင ျပညသႏင ၀နထမးတ႔၏ ကာကြယရနတငးတာခကမား လအပေနဆ ျဖစသည။

႐ပပငးဆငရာယဥေကးမႈ ပငဆငမႈမား ျပးခသည ေရႏႈတေျမာငးမားအဆငျမငတငေရးလပငနးအတြငး ေဆာကလပေရးလပငနးမား လပေဆာငေနစဥ ႐ပပငးဆငရာယဥေကးမႈ အရငးအျမစမား ႐ာေဖြေတြ႕ ရႏငသညကစၥမး ျဖစပြားခပါသည။ YCDCPS မားႏင ေတြပဆေဆြးေႏြး၍ ရာေဖြေတြ႔ရမႈမားအား တ႔ျပနပ၊ သသာထငးရားမႈမားအား သတငးပ႔ျခငးႏင ထနးသမးျခငး လပငနးရပမားတ႔က လပေဆာငရပါမည။ ထ႔အျပင အခ႕ေသာ စမကနးခြ လပငနးခြငဧရယာမားတြင ယဥေကးမႈ (သ႔) ဘာသာေရး အေဆာကအအ မားႏင ၄ငးတ႔၏ မရမျဖစ တနဖးထားမႈမားသည ျပနလညမြနးမေရး လပငနးမားေၾကာင ဆး႐ြားစြာ ထခကသြားႏငျခငးမား ရႏငေၾကာငး သတျပရပါမည။ အဆျပစမကနးခြ မား၏ ျဖစေပၚလာႏငေသာ အကးသကေရာကမႈမားကေလာခရန ေ႐းေဟာငးသေတသနဆငရာ အရငးအျမစမားအတြက အခြငအ ေရး႐ာေဖြေတြ႕႐ႏငသည ျပဌာနးခကမားသည ESMP တြငအေသးစတႏင တကစြာထညသြငးသငသည။

၄.၃ အေထြေထြထညသြငးစဥးစားခကမား

၄.၃.၁ အလပသမား စခနစညႊနးမား

အမးအစားအလက ကြျပားေသာ လဥးေရမားသည ကနထ႐ကတာမား၊ ကနထ႐ကတာအခြမား၊ ကနပစၥညးႏင ဝနေဆာငမႈ လပငနးေဆာင႐ြကသမားမ လပသားမားအျဖစ တကတြနးစေဆာငးထားသ


မားျဖစရာ အဆပါလမားအေနျဖင ေဒသႏရႏင အမးသားအလပသမားဥပေဒမားႏင အခရာကေသာ အလပသမားႏင အမးသမးမား လပငနးခြငအေျခအေန၊ လပသားငားရမးရာတြင အမးသမးမားက ခြျခားျခငးမရေစရနႏင အမးသမးမားႏင အမးသားမားက တနးတလပခႏင တနးတအလပေပးေရးတ႔ ကသ႔ေသာ မညသညခြျခားမႈမးမမလပေစရန အလပသမားစခနစညႊနးမားက လကနာရနလသည။ အျခားေသာ အလပသမားေရးရာထညသြငးစဥးစားခကမားတြင အဆျပစမကနးခြငယမား ဖြျဖးမႈလပ ေဆာငရာတြင လသားအရငးအျမစမ၀ါဒတြငလညး အကးသကေရာကမႈ ရႏငပါသည။ (ဥပမာဆရေသာ အလပဆကဆေရး၊ လပငနးခြငအေျခအေနႏင အလပခန႔အပျခငးမား၊ အလပသမား အဖြ႔အစညးမား၊ ခြျခား မႈမျပျခငးႏင တနးတအခြငအေရးမား၊ စားရတေလာချခငးႏင မေကနပမႈမား)၊ လပသားအငအားစ က ကာကြယျခငး (ဥပမာ-ကေလးလပသားႏင အဓမၼလပအားေပးခငးေစျခငး)၊ အလပအကငဆငရာ ကနးမာေရးႏငေဘးကငးလျခမႈ၊ ျပငပဖြ႔အစညးမား၏ လပသားမားႏင ပစၥညးတငသြငးသညအဖြ႔မားက ေဒသႏရ လအပခကအေပၚ မတည၍ အသးျပႏငပါသည။

အေရးႀကးသတျပမတသားရမညအခကမာ ျမနမာႏငငသည အတငးအဓမၼ အလပခငးေစျခငး သေဘာတညခက (၁၉၃၀)၊ လြတလပစြာ စေ၀းခြငႏင လြတလပစြာ အဖြ႕အစညးဖြ႕ခြင သေဘာတည ခက (၁၉၄၈)၊ ဆးရြားေသာပစမားျဖင ကေလးလပသားမားအေပၚ ေခါငးပျဖတမႈ သေဘာတညခက (၁၉၉၉) တ႔အပါအဝင အဓကကေသာ ႏငငတကာ သေဘာတညခကတ႔က အတညျပခသည။ ရနကန သည ကယျပန႔ေသာ ၿမ႕ျပျဖစသညႏငအည ကၽြမးကငေသာအလပသမားမား၊ အသငအတင ကၽြမးကင ေသာ အလပသမားမားႏင မကၽြမးကငေသာအလပသမားမား မားစြာရေနျခငးေၾကာင စမကနးခြမား၏ လပငနးခြငသ႔ အလပသမားမား ဝငေရာကလာျခငးေၾကာင ျဖစလာႏငေသာ အကးသကေရာကမႈမား သည အနညးငယသာျဖစႏငပါသည။ မညသ႔ပငဆေစကာမ ကနထ႐ကတာမားသည အလပသမားမား ၏ ကငဝတႏင အေရးယမႈမားအျပင အလပသမားမား၏ ကငဝတႏငပတသက၍ ေနထငသမားမ မတပ တငတငၾကားႏငေသာ မေကနပမႈမား ေျဖရငးေရးယႏရားကသ႔ေသာ လကေတြ႕ခကခငး အသးခႏင ေသာ အားေကာငးသည ယႏရား (စနစ)တစခ ႐သငပါသည။

၄.၃.၂ ဘာသာေရးအေဆာကအဥးမား၏ ေနရာေျပာငးေ႐ြႊ႕မႈ

စးပြားေရးဗဟေဒသ CBD တစေလာက ဗဒၶဘာသာႏင နတကးကြယမႈဆငရာ တညထားမႈမား သည လမးႏငပလကေဖာငးေပၚတြင တညရေနၾကပါသည။ အခ႕အႀကးစား တညေဆာကမႈမား (ဥပမာ - နတစငအခ႕ စသည)သည လမးမေပၚထ ေနရာယထားၾကပါသည။ ၎တ႔သည ပမနအားျဖင ေညာငပင မားေအာကတြင သစ၊ သ႔မဟတ သတႏင ျပလပထားပါသည။ ေရႏႈတေျမာငးအဆငျမႇင တငျခငးတြငအခ႕ေသာ စငမားအား ဖယရားေပးရမညျဖစျပး အနညးဆး အားျဖင ယာယအသးျပခြင ကန႔ သတထားရမညျဖစပါသည။ ဤစမကနးသည အဆပါ ဘာသာေရး အေဆာကအဥးမား၏ တညရမႈအေပၚ သကေရာကမႈအတြက ထညသြငးစဥးစားသငပါသည။ ဤအေဆာကအဥ ေရႊ႕ေျပာငးမညေနရာမားတြင ေဒသခမား၊ ဘာသာေရးေခါငးေဆာငမားႏင ေလးစားမႈက ေရး႐ႈ၍ ညႇနႈငးေဆာငရြကသငျပး ေရႊ႕ေျပာငးျခငး၊ ေရြ႔ေျပာငးရာတြင ကသငမည ကနကစရတမားက စမကနးတညေဆာကမႈ ကနကစရတအတြငးမ အသးျပသငပါသည။


၄.၃.၃အနားယအပနးေျဖမႈဆငရာ အသးျပမႈမား

စးပြားေရးဗဟေဒသအတြငး ပနးျခမားႏင စမးလနးေသာ ဧရယာမားမာ အကန႔အသတရေသာ ေၾကာင အသကအရြယအမးမးရေသာ ကေလးမားသည လမးမားေပၚတြင ေဆာကစားၾကေၾကာငးFGD အဖြ႔၀ငမားမ ေတြ႕ရခသည။ ကယတငမကျမင ကယေတြ႕သြားေရာက ေလလာျခငး ျဖင ထအခကက အတညျပႏငခသည။ ထ႔အျပင ပ၍အသကႀကးေသာ ေယာကားေလးမား (ဆယေကာသကမတငမႏင ဆယေကာသကအရြယမား)သည ေန႔ခငးပငးထက ယာဥအသြားအလာ နညးပါးေသာ ညေနေစာငး အခန၌ လမးသြယမားထတြင ေဘာလးႏင ျခငးလးကစားၾကသကသ႔ လမးမႀကးမားေပၚတြငလညး ကစားၾကသည။

၄.၃.၄.အသကေမြး၀မးေကာငးမႈဆငရာမား

လမးေဘးေစးသညမားသညလညး ၎တ႔ တညရရာေနရာတြင ေရႏႈတေျမာငးလပငနးမား ေဆာငရြကပါက ယာယအားျဖင သကေရာကမႈ (ထခကမႈ)ခရမညျဖစသည။ လမးေဘးေစးသညမားႏင ေတြ႕ဆေမးျမနးမႈမားအရ ၄ငးတ႔သည ႏစေပါငးမားစြာအတြငး ပမနအားျဖင ေနရာတစေနရာ၊ သ႔မဟတ ႏစေနရာတညး၌သာ ဖြငလစလပကငလာခၾကေၾကာငး ဆၾကသည။ ထဆငမားတြင တရား၀ငပငဆငမႈ မရေသာလညး လမးေဘးေစးသညမားသည ေျခလငလမးသြားလမးလာမားျပားမႈႏင ပမနေဖာကသည မားအနး ၀နးကငတြငေနထငမႈ စသည ေျပာငးလႏငေသာအခကမားေပၚမတည၍ ၄ငးတ႔အတြက စးပြား ေရးအရ အဆငအေျပဆးေသာ “ကယပငေနရာမား”က ရယထားၾကသည။ ေရႏႈတေျမာငးလပငနးမား ေၾကာင လမးေဘးေစးသညမားက ယာယေနရာေျပာငးေရႊ႕မႈမား လပေဆာငပါက ၄ငးတ႔၏၀ငေငြက ဆး ရြားစြာ ထခကေစႏငၿပး ေနရာေရႊ႕ေျပာငးလကေသာေစးသညမာ အျခားေစးသည၏ “ကယပငေနရာ ေကာငး”တြင ၀ငေရာကေနရာယလကသကသ႔ျဖစသြားလင ၎တ႔အခငးခငးၾကား ထပတကေတြ႕မႈမား လညး ျဖစေပၚေစႏငသည။ သ႔ေသာလညး ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတသည လကရ အခနတြင CBD အတြငးမ လမးေဘးေစးသည အမားအျပားက ညေစးသ႔ ေနရာေရႊ႕ေျပာငး လကရသည။ သ႔ေသာ CBD ၏ အျခားအစတအပငးမားတြင လမးေဘး ေစးသညမားစြာ ဆကလက ဖြငလစေရာငးခေနၾကဆျဖစၿပးထလပငနးစဥမာ မၿပးဆးေသးေသာ လပေဆာငဆ လပငနးစဥ တစခ ျဖစသည။ ညေစးသည လသာၿမ႕နယတြငအေျချပလက ကမးနားလမးတစေလာက အမားအျပားေနရာ ယၿပး ဖြငလစထားသည။ ေရႏႈတေျမာငး ေရတခါးမားႏင ဆကစပေရေျမာငး တစေျမာငးမာ ကမးနားလမး တစေလာက သြယတနးထားသည။ လကရတညရ ေနၿပးေသာ ေရႏႈတ ေျမာငး အေဆာကအအမားက အဆငျမႇငတငမႈမားျပလပပါက ကမးနားလမးတစေလာကတြင တညေဆာကေရးလပငနးမား အမား အျပားလပေဆာငရမညျဖစၿပး ညေစး၏ အခ႕အပငးမားက ပတသမးရ ႏငေျခရသည။

ေရႏႈတေျမာငးလပငနးမား ေဆာငရြကပါက ဆငခနးမား၏ အေရ႕ဘကသ႔ လမးသြားလမးလာ မား သြားေရာကရန ခကခမႈမားလညး ယာယျဖစေပၚႏငသည။ ထ႔ေၾကာင အကးဆကအေနျဖင ဆငပငရင မားအတြက ေရာငးရသညပမာဏႏင ၀ငေငြကဆငးမႈမား ျဖစေပၚႏငသည။ လကေတြ႕ အေျခအေနတြင အမမားႏင လပငနးမား (ဥပမာ - စတးဆငမား စသည) ေ႐႕႐ ေရေျမာငးမား ေပၚတြင ေရႏႈတေျမာငး လပငနးမား ေဆာင႐ြကေနစဥအတြငး သြားလာမႈ အဆငေျပေစရနေဆာငရြကရပါမည။ တစခါတစရ လကရနးမပါေသာ ပဥျပားခပမားျဖင ယာယတတားငယေလးမားထးကာ ျဖတသနးသြား လာျခငး ေၾကာင အနညးငယ အႏရာယရႏငပါသည။


၄.၃.၅ ဘာသာေရးႏင ယဥေကးမႈပြေတာမား CBD အတြငးရ လမးမားက အမးမးေသာ ဘာသာေရးႏင ယဥေကးမႈ ဆငရာအဖြ႕မားက

ပြေတာအမးမးအတြက ကာလအပငးအျခားအလက အသးျပၾကသည။ တစခါတစရတြင ထသ႔ေသာပြမားမာ ခတကလမးေလာကပြမားျဖစၾကၿပး အျခားပြမားမာမ တစေနရာတညးတြင ျပ လပျခငးျဖစသည။ ပြေတာ၏သေဘာသဘာ၀မာ ထေနရာတြင တညရသည ဘာသာေရးႏင ယဥေကးမႈဆငရာအဖြ႕မားအေပၚတြင မတညသည။ ဥပမာအားျဖင လသာၿမ႕နယ အတြငး ေနထငသည လဥးေရ၏ မားျပားေသာအခးအစားမာ တရတလမးမားျဖစၾကၿပး ထေနရာတြင တ႐တႏစသစကး ကာလ၌ ေပာပြရႊငပြမား အမားအျပားျပလပေလရသည။ ထ႔အျပင ရနကနအပါအ၀င ျမနမာတစႏငငလးတြင ပမန အားျဖငျပလပၾကသည လမးအလက ဗဒၶဘာသာတရားပြမားေၾကာင လမးမားက ညေနပငးမစ၍ ရက အနညးငယခန႔ ဆကတကပတထားေလရသည။

၄.၃.၆ အေထြေထြလအပခကမား ဝနေဆာငမႈ (ဥပမာ - ေရ/မးပကလငး မား)

ဥးတညအပစဖြ႕ေဆြးေႏြးျခငး (FGD) မားတြင ပါ၀ငသမားႏင ရာအမမးမား၏ ေျပာဆခကမား အရ ေရႏတေျမာငးလပငနးမားသည ေရပကသြယတနးမႈတြင ယာယအေႏာငအယကမား ျဖစေပၚေစ သည။ အမမား၏ေရ႕ဘကသ႔ ၀ငေရာကေသာ ေရပကမားတြင အကာအရအဖးအအပ မရဘျဖစေနတတ ၿပး ေရႏတေျမာငးလပငနးမားေဆာငရြကစဥတြင ပကစးသြားတတသည (သ႔) ေရႊ႕ေျပာငးရန လအပ တတသည။ ပးမႊားအႏရာယကငးရငးေရးဆငရာ စသတမတခကမားတြင ေရႏတေျမာငးစနစအတြငး ေရပကမားက မထားရသငေၾကာငး ဆထားသည။ စမကနး၏ဒဇငးႏင ဘ႑ာေရးပငးတြင ေရပကမားက ေရႏတေျမာငးစနစျပငပ၌ ျပနလညသြယတနးရနအတြက ထညသြငးေဆာငရြကသငသည။

၄.၃.၇ ေဆာကလပေရးအမႈကမား စြန႔ပစျခငး ရနကန၏ စြန႔ပစပစၥညးမားက သတမတထားေသာ အေျခခကသည ေနရာတစခစအတြငး၌သာ

(သ႔) ခ႐ငမား (အေရ႕၊ အေနာက၊ ေတာင၊ ေျမာက) စသျဖင ခြျခားထားၿပး သတမတထားေသာ စြန႔ပစ ပစၥညး စြန႔ပစသည ေနရာမားရသည။ ဥပမာ- ပတဝနးကငထနးသမးေရးႏင သန႔႐ငးေရးဌာန အေနာက ပငးခ႐ငအတြငး႐ CBD ဧရယာတြင အမႈကမားက စေဆာငးရငးလငးၿပး ဖယရားရန အတြက လႈငသာယာၿမ႕နယအတြငး တညရေသာ ထနပငသသာနသ႔ သြားေရာကစြန႔ပစသည။ ထ သသာနသည ရနကနၿမ႕၏ အႀကးဆးသသာနတစချဖစသည။ CBD ဧရယာအတြငးရ ေရႏႈတေျမာငး အမားစအတြငးမ တးေဖာရ႐ေသာ ေျမႀကးမားက ဒဂေတာင-ေျမာက လမးဆအနးရ စမကနးေနရာ အသစသ႔ စြန႔ပစသည။ သတမတထားေသာ စြန႔ပစပစၥညး စြန႔ပစမညေနရာသည ESMF တြင ပါဝငရမည။ စြန႔ပစပစၥညးမား သြားေရာကစြန႔ပစေနသည လတစေယာကခငးစသည စသတမတထားသည ေဘးရန ကငးရငးေရးလမးညႊနခကမားက လကနာၿပး အထးသျဖင ေဘးဥပဒျဖစေစႏငေသာ ပစၥညးမားက ကင တြယရပါက အကာအကြယျဖစေစမည အ၀တအစားမား ၀တဆငရမညမာ အေရးႀကးေသာ အခကတစခ ျဖစသည။ ထ႔အျပင ေဆာကလပေရး စြန႔ပစပစၥညးမားက စြန႔ပစသညေနရာမားသည သငေလာမနကနမႈ ရၿပး သကရမား၏ သဘာ၀ေနထငစားေသာကမႈပစမားက ထခကေစျခငးမရေၾကာငး၊ စြန႔ပစပစၥညးမား က ေဘးပတ၀နးကငက ညစပတေစျခငးမရေၾကာငး ေသခာေစရန သငေလာေသာ ထပပးပစၥညးမားျဖင ထညသြငးထပပးလက စြန႔ပစရမညျဖစသည။ ေဆာကလပေရးစြန႔ပစပစၥညးအမားအျပား ထြကေပၚလာ လင ပတ၀နးကငေပၚ သကေရာကမႈက တငးတာရနလညး စဥးစားသငသည။


၅.၀ ကား၊ မ တနးတညမေရး ဆငရာက ထညသြငးစဥးစားျခငး စမကနးခြက ျပငဆငရာတြင ကား၊ မ တနးတညမေရးဆငရာႏင ဆကစပေနေသာ အခနးက႑

မားက ထညသြငးစဥးစားျခငးသည အေရးပါေသာ အခကအလကတစခအျဖစ ပါ၀ငသည။ အဆျပ ထားေသာ စမကနးခြ တညေနရာမားက သရၿပးလင ကား၊ မ တနးတညမေရး ဆငရာျပနာမားက ခြျခားေဖာထတႏငရန၊ ေဒသခတ႔၏ ပတ၀နးကငႏင ထေတြ႕ဆကဆႏငရနအတြက ကား၊ မ တနးတ ညမေရးဆငရာႏင လမႈေရးဆငရာ ဆကဆေရးမားႏငပတသကသည အေျခခအသပညာမားရရန အေရးႀကးသည။ ကား၊ မ တနးတညမေရးဆငရာက တ႔ျပနမႈရေသာ လမႈေရးအကျဖတခကသည ကြျပား ေသာ လအပစမား (ဥးေရနညးပါးေသာ တငးရငးသားမးႏြယစမားႏင ထခကလြယေသာ အပစမား - အမးသမးမားႏင အမးသား/အမးသမး လငယမားႏင ကေလးမား၊ သကႀကးရြယအမား၊ မသနစြမးသ မား)၏ ကနးမာေရး၊ ေဘးကငးလျခေရးႏင ေပာရႊငေရးတ႔အေပၚတြင ျဖစေပၚႏငေျခရသည အကးသက ေရာကမႈမားက ေဖာထတႏငရနအတြက အေရးပါသညသတငးအခကအလကမားက ေပးအပႏငသည။ ေအာကပါေခါငးစဥခြမား၌ အေျခခအသပညာမား ေဖာထတရနႏင ကား၊ မ တနးတညမေရးဆငရာ ခြျခမး စတျဖာမႈ လပေဆာငႏငရနအတြက ထညသြငးစဥးစားရမည အေရးပါေသာအေတြးအျမငမား ပါ၀ငသည။

၅.၁ ႏငငေတာအဆင ဥပေဒမားႏင ဥပေဒဆငရာ မေဘာင အဖြ႕အစညးဆငရာ ရႈေထာငမၾကညလင ျမနမာႏငင၏ လကရႏငငေရး၊ စပြားေရးႏင လမႈေရး

ျပျပငေျပာငးလမႈမားသည အမးသမးမား၏ အခြငအေရးက ျမႇငတငရနႏင ၎တ႔၏ အသကေမြး၀မး ေကာငးဆငရာႏင လမႈေရးဆငရာ အဆငအတနးက တးတကေစရနအတြက အလြနေကာငးမြနသည အလားအလာမားက ေပးစြမးႏငသည။ သ႔ေသာလညး ယဥေကးမႈအရ စြၿမစြာအျမစတြယေနသည သတ မတခကမား ကနရေနေသးၿပး စးပြားေရးအခြငအလမးမား၊ ပစၥညးပငဆငမႈ (ဥပမာ - ေျမယာ)၊ အမတြငး မႈကစၥမားတြင လႊမးမးမႈႏင ပါ၀ငေဆာငရြကမႈမား၊ လမႈအဖြ႕အစညးလက ဆးျဖတခကခမတမႈ စေသာ ကစၥရပမားတြင အမးသားႏင အမးသမးမားၾကားတြင လငကအေျခခလက ခြျခားဆကဆမႈမားက ျဖစ ေစသလ ေယဘယအားျဖင အမးသမးမား၏ အခြငအေရးက ဖႏပမႈမားလညး ဆကလကျဖစေပၚေစခ သည။

၂၀၁၆ ခႏစတြင အာရဖြ႕ၿဖးေရးဘဏ (ADB)၊ ကလသမဂၢ ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈအစအစဥ (UNDP)၊ ကလသမဂၢ လဥးေရရနပေငြအဖြ႕ (UNFPA)ႏင ကလသမဂၢ အမးသမးမားဆငရာအဖြ႕တ႔သည အေျခ အေန ခြျခမးစတျဖာမႈတစရပက အၿပးသတျပလပခၿပး ျမနမာႏငငတြင ကား မ တနးတညမေရးဆငရာ သာတညမမႈႏင အမးသမး အခြငအေရးဆငရာမားတြင အဓကကေသာစနေခၚမႈမား ရေနေသးေၾကာငး ေကာကခကခခသည။ ဥပေဒဆငရာ မေဘာငမားႏင ဥပေဒဆငရာစနစ၏ အဆငအမးမးၾကားတြင ဆကသြယေျပာဆမႈမားမာ ဆန႔ကငဘကျဖစေနျခငး၊ မ၀ါဒႏင လကေတြ႔အသးခမႈ ကြျပားေနျခငး၊ ဆက စပေနေသာ အပငးက႑မားတြင တးတကဖြ႕ၿဖးမႈအေျခအေနမား ဆန႔ကငဘကျဖစေနျခငး (ဥပမာ - ပညာေရးပငးတြင တးတကမႈမားျဖစေပၚေသာလညး အလပခန႔အပမႈအပငးတြင တးတကမႈ ေႏးေကြး ေနျခငး) မားက လမႈစးပြားေရး အေျပာငးအလမားတြင ကား၊ မ တနးတညမေရး ဆငရာသာတညမမႈႏင အမးသမး အခြငအေရးမားသည အျပညအ၀မျဖစေပၚေသးေၾကာငး ေဖာျပေနသည။ ျမနမာႏငငသည အမးသမးမားအေပၚ ခြျခားဆကဆမႈမား ပေပာကေရးအတြက ေရးဆြခမတရမည ဥပေဒမားႏင မ၀ါဒ မားအတြက စမားက သတမတေပးသည အျပညျပညဆငရာ သေဘာတညခကတစရပျဖစသည အမး


သမးမားအေပၚ နညးမးစျဖငခြျခားဆကဆမႈပေပာကေရး သေဘာတစာခပ (CEDAW) တြင သေဘာတ လကမတေရးထးထားၿပးျဖစသည။ ကေလးအခြငအေရးဆငရာ သေဘာတစာခပတြင ၁၉၉၁ ခႏစ၌ အဖြ႕ ၀ငႏငငျဖစလာခသလ လကနကးမႈမား၊ အထးသျဖင အမးသမးႏငကေလးမားက လကနကးမႈမားက ကာကြယတားဆးရန၊ ဖႏပရနႏင ျပစဒဏခမတရန သေဘာတညခကတြငလညး ၂၀၀၄ ခႏစတြင ပါ၀င လာခသည။ ျမနမာႏငငသည ေဘဂငးေၾကျငာခကႏင လကေတြ႕အေကာငအထညေဖာေရး အခြင အလမးမား (၁၉၉၅) ၊ ေထာငစႏစေၾကညာခကႏင ရညမနးခကပနးတငမား (၂၀၀၀)၊ ေရရညတညတ ေသာ ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈရညမနးခက ၁၇ ခက ပါ၀ငသည ၂၀၁၅ေနာကပငး ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈအစအစဥ တ႔ကလညး တရား၀ငေထာကခခသည။ အစးရသည အျပညျပညဆငရာ အလပသမားအဖြ႕ (ILO) ၏ အေျခခသေဘာတစာခပ(၂)ရပျဖစသည အတငးအကပခငးေစမႈ၊ ကေလးလပသားအသးျပမႈတ႔၏ အဆးရြားဆးနညးလမးမားကလညး လကမတေရးထးခသည။ အျပညျပညဆငရာ အလပသမားအဖြ႕၏ အဓကကသည သေဘာတစာခပမားျဖစေသာ မတစြာ လပခေပးေခမႈ၊ ခြျခားဆကဆမႈႏင အငယဆး အသကသတမတခကတ႔မာမ လကေတြ႕အသက၀ငလာျခငး မရေသးေပ။ ျမနမာႏငငသည အေရ႕ ေတာငအာရ ႏငငမားအဖြ႕ (ASEAN) အမးသမးမားေကာမတႏင အမးသမးမားႏငကေလးမား၏ အခြင အေရးက ကာကြယေရးႏင ျမငတငေရး ASEAN ေကာမရငတ႔တြင တကၾကြေသာအဖြ႕၀ငတစႏငငလညး ျဖစသည။

၂၀၀၈ ခႏစ ေမလတြင ႏငငသားအားလးဧ။ ဆႏၵခယပြမတစဆင ျမနမာနငငဧ။ လတတေလာ ဖြ႕စညးပ အေျခခဥပေဒေရြးခယမႈသည ၂၀၁၁ ခနစတြင အသကဝငခၿပး “ႏငငေတာသည မညသ႔ကမဆ ဥပေဒအရာတြင တနးတညမ အခြငအေရးရေစရမည။ ထ႔ျပင ဥပေဒ၏ အကာအကြယကလညး တနးတ ညမစြာ ရပငခြငေပးရမည” (အခနး ၈၊ အပဒ ၃၄၇) ႏင၊ “ ႏငငေတာသည ျပနေထာငစသမၼတ ႏငင ေတာ၏ မညသညႏငငသားကမ လမး၊ ဇာတ၊ ကးကြယရာဘာသာ၊ ရာထးဌာနႏရ၊ အဆငအတနး၊ ယဥေကးမႈ၊ အမးသား၊ အမးသမး၊ ဆငးရခမးသာတ႔က အေၾကာငးျပ၍ ခြျခားမႈ မရေစရ”(အခနး ၈၊ အပဒ ၃၄၈) ဟေဖာျပထားသည။ ဖြ႕စညးပေအာကတြငလညး အမးသမးမားက အမးသားမားကသ႔ တညေသာ အခြငအေရးနင လပအားခရရေစေရး “ အမးသမးမားသည တညေသာ အလပအတြက အမးသားမား ခစားခြငရေသာ အခြငအေရး ႏင လစာတ႔က ခစားခြငရသည” (အခနး ၇၊ အပဒ ၃၅၀) ဟ ေဖာျပထားသည။ CEDAW ေကာမတေလလာစစေဆးေရးအစရငခစာ(၂၀၀၈) တြင ေဖာျပခကသည ဖြ႔စညးပ အေျခခဥပေဒ (အခနး ၇ ၊ အပဒ ၃၅၂) တြင ေဖာျပထားေသာ “ ႏငငေတာသည အလပအကင ခန႔ထားရာတြင ျဖစေစ၊ ႏငငဝနထမး ေ႐ြးခယတာဝနေပးရာတြင ျဖစေစ၊ သတမတေသာ အရညအခငး ႏင ျပညစပါက ျပညေထာငစသမၼတ ျမနမာႏငငေတာ၏ မညသညႏငငသားကမ လမး၊ ဇာတ၊ ကးကြယ ရာ ဘာသာ၊ သာသနာ၊ အမးသား၊ အမးသမးက အေၾကာငးျပလက ရာထးေရြးခယခန႔ထားျခငးက ခြျခားမႈမျပရ။ သ႔ရာတြင အမးသားမားႏငသာ ေလာကနသငျမတသည ရာထးတာဝနမားအတြက အမး သားမားအား ေ႐ြးခယခန႔ထားျခငးက ဤပဒမအရ အဟန႔အတားမျဖစေစရ” ဟေသာ ေဖာျပခကသည ကြလြမႈရသညက ေတြ႕ရသည။

ကား၊ မေရးရာ တနးတညမမႈႏင အမးသမးမား၏လပပငခြငအစစဥမားက လမႈဝနထမး ကယ ဆယေရးႏင ျပနလညေနရာခထားေရး ဝနႀကးဌာန မ ဥးစးေဆာင႐ြကေနသည။ ၁၉၉၅ ေဘဂငးလႈပရား မႈစမကနးအရ ဧရယာ ၁၂ ခတြင အမးသမးမားစြမးရည ပမျမငတငေရးအတြက ဖြ႔ျဖးတးတကေရးအစ အစဥက ေအာကတဘာ ၂၀၁၃ ခႏစတြင မဟာဗဟာက အမးသားအဆင စမကနး (၂၀၁၃-၂၀၂၂) အျဖစ ဝနၾကးဌာနမ ေၾကျငာခသည။ လမႈဝနထမးကယဆယေရးႏင ျပနလညေနရာခထားေရး၀နႀကး မ သဘာပတအျဖစေဆာငရြကၿပး ၁၉၉၆ တြင တညေထာငခသည ျမနမာႏငင အမးသမးေရးရာေကာမတ


သည အမးသမးမားအဆင ထပဆငျမႇငတငေရးအတြက ဝနႀကးဌာနမားအတြငး မဝါဒ ႏင ဆးျဖတခက ခမတမႈမားအတြက တာဝနရေသာအဖြ႕ျဖစသည။ ထ႔အျပင အစးရ၏ ေရး႐ႈလပေဆာင ဥးတညခက အေနျဖင အမးသမးေရးရာအဖြ႕သည အစးရမဟတ ေသာအဖြ႕အစညးအေနျဖင ျမနမာအမးသမးေရးရာ အတြက အျခားေသာ ျပညတြငးႏင ႏငငတကာ အစးရမဟတေသာ အဖြ႕အစညးမားႏင နးနးကပကပ ပးေပါငးေဆာငရြကေနပါသည။

UNDP ကား၊ မ မညမမႈ ညႊနးကနးသည ႏငငေရးလပပငခြငလႊအပမ၊ ပညာေရး၊ အလပသမား အငအားႏင ကနးမာေရးအေပၚအေျခခေသာ ႏငငမားဧ။မညမမႈ တငးတာခကတစခပငျဖစသည။ ျမနမာ ႏငင၏ ကား၊ မ မညမမႈညႊနးကနး (GII) သည ၁၈၆ ႏငငတြင အဆင ၈၅ ႏင ၂၀၁၄ ခနစတြင အာဆယႏငငမားတြင အဆင ၅ ေနရာအျဖစ သတမတျခငးခရသည။ OECD ဖြ႕ၿဖးေရးဗဟ၏ လမႈေရးအဖြ႕ အစညးႏင ကား၊ မ အညႊနးကနး (SIGI) တြင ျမနမာနငငသည လမႈအဖြ႕အစညးမားတြင ကားမ ခြျခား ဆကဆသညအဆင (0.22<SIGI<0.35) တြင အျမငဆး ႏငငထတြင ပါဝငသညဟ သတမတခရသည။ ဤအေျခအေနသည ဓေလထးတမး ဥပေဒ၊ လမႈေရးစႏႈနးႏင လကေတြ႔ေဆာငရြက မႈတ႔တြင ခြျခားဆကဆျခငးမား ရေနေသာ ႏငငမားအတြက သတမတခကျဖစသည။

ျမနမာႏငငသည မလတနးအဆငနင အလယတနးအဆငမားတြင ကား၊ မ စာတတေျမာကမႈ ရၿပး ႏင ၂၀၁၂ ခနစတြင အမးသမးအမားစသည အဆငျမငပညာေရး၌ အမးသားမား ႏငယဥျပး ပါ၀င လာခသည။ သ႔ေသာ ထသ႔တးတကမႈမာ ပညာေရးက႑တြငသာ ရၿပး အလပအကငက႑ အလပရရမႈ၌ (အမးသမး ၅၃.၉ % ေအာက၊ အမးသား ၈၂.၁ %)၊ အလပလကမက႑၌(အမးသမး ၄၁ % ေကာ၊ အမးသား ၃၅% ခန႔)ရေနပါသည။ အမးသမးမားသည တရားမ၀ငအလပအကငေနရာမား၌ အမးသားမားထက ပမပါ၀ငလပကငရၿပး တရား၀ငအလပအကငမား၌လညး အလယအလတအဆင စမခန႔ခြမႈအဆငႏင ၎ထကနမေသာအဆငမားတြင လပကငရၿပး အဆငျမငစမခန႔ခြမႈ အဆငမား၌ အမးသမးအနညးစသာ လပကငရပါသည။ ထသ႔ ပညာေရး အခြငအလမးမတညမႈႏင အလပခန႔ထား မႈတြင တနးတအခြငအေရး မရ႐မႈတ႔ ျဖစေပၚရျခငးအေၾကာငးမာ ေရး႐းစြအယအဆအရ အမးသမးမား က အမးသားမားႏင ခြျခား႐ႈျမငၾကေသာေၾကာင ျဖစသည။ CEDAW ေကာမတသည ၂၀၀၈ ခနစ အဖြ႕အစညးတြင မားစြာေသာ အမးသမးမားအား အေမမားအျဖစ ေဖာျပခသည။ ADB, UNDP, UNFPA and UN Women (၂၀၁၆) စေသာ ကယျပန႔သည အစရငခစာမားတြင အမးသမးမားအေနျဖင စြမးေဆာငႏငမႈႏင ဆးျဖတခကချခငးမားတြင ပမအားနညးသညဟ ဓေလထးတမးမားက ယၾကညထား ေၾကာငး ေဖာျပခသည။ ထကသ႔ေသာယၾကညမႈမားက လထေဆြးေႏြးပြ ႏင ဆးျဖတခကချခငးမား တြင အမးသမးမားဧ။ ပါ၀ငမႈအား ကန႔သတခက ျဖစေစခပါသည။

၂၀၁၅ ခနစတြင ေဘဂငး လႈပရားမႈလပငနးစဥဧ။ သတမတခကျဖစေသာ အမးသမးမား ႏငင ေရးတြင ပါဝငမႈ ၃၀% ရေရးသည ျမနမာႏငငတြင ေ၀းကြာလကရပါသည။ ပါလမနအဆငအားလးတြင ေရြးေကာက ထားေသာေနရာမားအနက အမးသမးမား ပါဝငမႈသည ၂၀၁၃ ခႏစတြင ၄.၆% သာ႐ရာမ ၂၀၁၅ ခႏစတြင ၁၂.၉% အထ တးတကလာခသည။ ႏငငတစခ၏ ဥပေဒျပအဖြ႕ေလးပတစပသည အမးသားမားသာ အဓကပါဝငေသာ တပမေတာအတြက သးျခားထားရသည။ ၂၀၁၄ ခနစတြင ျပညနယႏင တငးေဒသႀကးမားတြင အမးသမး၀နႀကးေနရာ ၂.၄% ရခပါသည။ ၂၀၁၂ ခႏစ တြင ေကး႐ြာအပစေပါငး ႏင ရပကြက (၁၆၇၄၃) ၌ အပခပေရးမႈးရာထးမားတြင အမးသမး ၄၂ ေနရာ ရခေသာလညး ၿမ႕နယအပခပေရးမး ေနရာမားတြငမ ၂၀၁၃ ခႏစအထ အမးသမးအပခပေရးမးမား မရေသးပါ။


၂၀၁၄ ခႏစတြင ကလသမဂၢ အမးသမးအဖြ႔မ ေထာကပေသာ Justice Base ၏ လကေတြ႕ ပးေပါငးပါဝငေသာ သေတသနေတြ႕ရခကအရ ေယဘယအားျဖင အမးသမးမားသည မေကနပမႈမားက ဆးျဖတေပးမည ေယဘယအားျဖင အမးသားမားျဖစေသာ ရပကြကအပခပေရးမႈးမား (သ႔) ၎တ႔၏ လကေထာကမားထသ႔သာ သြားရေသာေၾကာင ေဒသဆငရာ အပခပေရးမားတြင အမးသမးကယစားျပ မႈ နညးပါးျခငးျဖစသညဟ ေဖာျပထားသည။ အျငငးပြားဖြယကစၥရပမားက ဥပေဒစနစအရ ေျဖရငးျခငး ထက ႐းရာဓေလအရ ျပနာေျဖရငးနညးမားက အသးျပၾကသညဟ ယဆရပါသည။

တညေသာသေတသနျပမႈတစခသညလညး အမတြငးအၾကမးဖကမႈ၊ လငအၾကမးဖကမႈႏင ေရးအစဥလာ အေမြဆကချခငးမားသည ျမနမာႏငငတြငအမးသမးမားရငဆငရမႈျဖစသည။ ျမနမာႏငငရ အမတြငးႏင လငပငးဆငရာ အၾကမးဖကမႈမားႏင လကနကကင ပဋပကၡေဒသမားတြင အမးသမးမား အဓမၼကငခရမႈမားႏင လငမႈဆငရာ အၾကမးဖကမႈမားဆကစပမႈ႐သညက CEDAW ေကာမတမ ၂၀၀၈ ခႏစတြင ေဖာျပခသည။ ADP, UNDP, UNFPA နင UN အမးသမးမား၏ ကား၊ မ တနးတအခြငအေရး ရေရးက ၂၀၁၃ တြင ရနကနျမ႕၏ ၿမ႕နယေပါငး ၅ ခမလ ၆၀၀ ႏင ေတြ႕ဆေမးျမနးမႈႏငျပညစစြာတငျပး ၁၉% ေသာ အမးသမးမားသည တက႐ကၾကမးဖကမႈခရျခငး၊ ၅၃% ေသာ အမးသမးမား၏ ေဆြမး မားႏင ပတ၀နးကငရလမားအၾကမးဖကခရမႈရၿပး၊ အဆပါ အၾကမးဖကခရသမား၏ ၄၀% သာလင တငျပခသည။

၅.၂ စမကနး စကဝနးအတြငး ကား၊ မ ေရးရာ တနးတညမမႈက ထညသြငးစဥးစားျခငး

လပငနးသကေရာကမႈ သးသပခကတြင ကား၊ မခြျခားမႈ လမႈစစတမးက စမကနးအဆငတငး (သ႔မဟတ) ကမၻာဘဏလပငနး အေကာငအထညေဖာေရး မဝါဒတ႔တြင ထညသြငးစဥးစားရမည။ ကယျပန႔ေသာ လမႈေရးအကျဖတဆနးစစမႈမား (အမးသားအဆင၊ တငးေဒသအဆင သ႔မဟတ က႑အလက) ပါ၀ငရမညအျပင လမႈေရးဆငရာ အကျဖတမႈက လပငနး၏ လအပေသာအစတအပငး တစခအေနျဖင လပငနးေဆာငရြကစဥကာလအတြငး ထညသြငးေဆာငရြကပါသည။

ၿမ႕ျပဆငရာ ေရႀကးေရလမႈ စမခန႔ခြမႈႏင ျပညသ႔အေျခခအေဆာကအဥမားက တးတကေအာင ျပမႈသည ဆးရြားေသာ ရာသဥတႏင သဘာ၀ေဘးအႏရာယ ကေရာကခနတြင ျပညသလထက ကာကြယရန ေသခာေစႏငယမမက ဖြ႕ၿဖးၿပးအေျခအေနမားကပါ ကာကြယၿပး ျဖစေစမည။ ေန႔စဥ ဘ၀တြင ကား၊ မ အလပသမားခြျခားမႈေၾကာင အမးသားႏင အမးသမးမားတြင သဘာ၀ေဘးအႏရာယ ႏင ေရႀကးေရလမႈေၾကာင ၾကေတြ႕ရေသာ အခကအခမား ကြျပားႏငပါသည။ လမႈေနထငမႈပစ မတညမႈ မား (ဥပမာ - မးဖြားျခငးဆငရာ ကစၥရပမားအတြက အမးသမးမားသာ သြားလာရမညေနရာမးရသည)။ အလပၿပးေျမာကႏငစြမး ကြျပားႏငမႈ၊ လမႈေရးကစၥရပမားတြင ပါဝငေဆာငရြကမႈပစမား ကြျပားႏငမႈ ေၾကာင သြားလာရမညေနရာမား မတညမႈႏင သြားလာမႈပစမား (ဥပမာ-ေျခလငေလာကသြားျခငး၊ အမားပငလငးကားျဖငသြားျခငး၊ ကယပငကားျဖငသြားျခငးအစရသျဖင) မတညမႈတ႔ရသည။ အမးသမး မားသည အမေထာငတာဝနမားက ေဆာငရြကသညအခနတြင လမးေလာကျခငးႏင အမားပင ျပညသ႔ သယယပ႔ေဆာငေရးစနစမားက ပမအသးျပခငၾကပါသည။ သြားလေသာေနရာတစခသ႔ တက႐ကသြား ျခငးအစားလမးတြင အမအတြက လပရမညတာဝနမားက တတႏငသမၿပးေအာင လပသြားခငၾကသည။ (ဥပမာ-ကေလးေကာငးသြားပ႔ရငး ေစးဝငဝယျခငး) ေရႀကးျခငးေၾကာင အသြားအလာျပတေတာကျခငး ႏင လမးပတျခငးမားတြင အျခားလမးေၾကာငး မ႐ာေဖြတတေသာ၊ ရာေတြ႕ႏငအားနညးေသာ အမးသမး မားေပၚတြင အခးမညမေသာ သကေရာကမႈ ပ႐ႏငပါသည။ အလားတပင ျပညသ႔အေျခခ အေဆာကအဥမား ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈႏင ဆကစပေသာ ယာဥေၾကာပတဆ႔မႈမားႏင၊ အမားျပညသဆငရာ


အေဆာကအအမား ျပနလညျပျပငမြမးမျခငးႏင အေရးေပၚစမကနးေဆာငရြကမႈမားႏင ဆကစပသည လမးပတဆ႔ မႈမားသည အလားတပင အမးသမးမားအေပၚ သကေရာကမႈပရႏငပါသည။ ျမနမာႏငင တြင ၿမ႕ျပရ အမးသမးမားသြားလာႏငမႈသည အမားျပညသသး ပ႔ေဆာငေရးက႑၏ ယၾကညစတခရမႈ၊ ႐းခန လသြားလလာမားခနမားတြင ေသခာေသာ လထပ႔ေဆာငေရးမားရမႈ ႏင ႐ပပငးဆငရာ ႏင ကာယေႁႏၵ၊ တစကယေရ လျခမႈေပၚတြင မတညေနသည။ ရနကနတြင တစႏစလင ၆ ႀကမ မ ၁၀ ႀကမအထ ေရႀကး ေရလမႈ ျဖစေပၚေလရသျဖင ေယဘယအားျဖင အမးသမးမား လပေဆာငေနေသာ ကနသြယမႈ (အေရာငးအဝယ)လပငနးမားႏင လမးေဘးေစးသည(အမးသမးမား)က အေႏာငအယက ျဖစေစသည။

၎တ႔၏သကဆငရာ အခနးက႑၊ လအပခကႏင ႐ႈေထာငမားအေပၚအေျခခၿပး အမးသမးမား သည အမားသး စမကနးဒဇငးႏင စြမးေဆာငရည(သ႔) အဓကထား လအပခကမားအေပၚ မတညေသာ ေတြရၾကပါသည။ အမးသမးမားသည အမေထာငရငမား ျဖစသညအတြက အမသးေရက အဓကထား သးစြရသည လပငနးမားျဖစသည အမတြငး သန႔ရငးေရးႏင အမတြငးကစၥမားက တာဝနယရပါသည။ ေရျပတေတာကျခငး၊ မလာႏင ေရဆးျပနာအျပင အစားအေသာက ေစးတကျခငး စသညမားသည အမးသမးမားအေပၚ ၀နထတ၀နပးျဖစေစပါသည။ ထ႔ေၾကာင ယခစမကနးက အေကာငအထညေဖာရာ တြင ကား၊ မ အခး မညမမႈမားႏင ကြျပားမႈမားက နားလညၿပး စမကနးအဆငတငးတြင ကား၊ မ ပါ၀င ႏငရန ထညသြငးစဥးစားၿပး၊ စမကနးက အေကာငအထည ေဖာရမညျဖစပါသည။

လပငနးခြငမားတြင ကား၊ မ ကြျပားမႈ ပေပာကေစရနမာ ကား၊ မ စစတမးတစခေကာကယ အသးချခငးမ စတငရမည။ ကား၊ မ ကြျပားမႈ စစတမးက ေကာကယရာတြင စမကနးမားေၾကာင အမးသား၊ အမးသမးမားအေပၚ မတညသည အကးသကေရာကမႈမား ျဖစေပၚလာႏငျခငး ရ/မရက စးစမးေလလာျခငးျဖငစတငရမည။ ဤစစတမးသည အမးသား၊ အမးသမးတ႔၏ မတညေသာ အခနး က႑ ရပငခြငႏင အခြငအေရးမားအျပင ၎တ႔ၾကားမ ဆကဆေရး(လအဖြ႕အစညးမ အစဥအလာ မားျဖင ဖြ႔စညးတညေဆာကထားသည စးပြားေရး၊ လမႈေရးအရ အမးသား၊ အမးသမးဆကဆ ေရး)မားက ေလလာရမည။ ထ႔သ႔ မတညမႈမား အဘယေၾကာငျဖစေပၚရသည မညကသ႔ ေအာငျမင ေအာင ေျဖရငးႏငမညတ႔က နားလညရန ႀကးပမးရမည။

စမကနးအသစတစခက ေရးဆြေနစဥ ကား၊ မ ေရးရာ တနးတညမမႈ စစတမးက ေကာကယျခငးက ေအာကပါအတငး အေထာကအကရမညျဖစသည။

စမကနးတြငပါ၀ငေသာ ကား၊ မ တနးတ ပါ၀ငႏငမႈ အခနးက႑က ခြျခမးစတျဖာျခငး၊ လကရ ရေနေသာ ကား၊ မ မညမမႈမား၏ အရငးအျမစမားက ခြျခားစတျဖာၿပး စမကနး ဒဇငး

ဆြရာ၌ ထညသြငးႏငျခငး၊ ယခလက႐ အေျခအေနတြငသာမက ေနာငတစခနတြငပါ လအပလာမည ကား၊ မ ဥးစားေပး

လအပခကမားက သတမတျခငး၊ ကားႏငမတ႔၏ မတညမႈက ဘကစသ႐ႏငရန ေမးျမနးေကာကယ စေဆာငးထားေသာ အခက

အလကမား၊ ထးတမးအစဥအလာ လပပငခြင မညမမႈ ေရာငရားေစျခငး၊ ခငမာ၍ ေရရညခမည စမကနး ရလဒတစခရရေအာင ႀကးပမးေဆာငရြကျခငး၊

ကား၊ မ ခြျပ စစတမးအခကအလကမားက လမႈ၀နးကငသးသပမႈ၏ အစတအပငးတစခအျဖစ ထညသြငးေကာကခရန အေရးပါၿပး ရာေဖြေတြ႕ရခကမားက အေျခခ၍ ကား၊ မ အေျချပလပငနး


အစအမ (GAP) ေဖာေဆာငရာတြင အသးျပရမညအျပင စမကနးခြ၏ လပငနးလညပတမႈဆငရာ လကစြ(OM) တြင အေရးပါေသာ အခကအလကမား ထညသြငးရာ၌လညး အသး၀ငေပမည။

လမႈေရးရာမားက ခြျခမးစတျဖာေလလာမႈလပကငေသာ လမႈသပၸပညာရငမားသည လပငနး လညပတမႈဆငရာ လကစြထြကေပၚလာေရး လပငနးစဥတြင ပါဝငေဆာငရြကရမညျဖစၿပး ၄ငးတ႔ေတြ႕ရ ခကမားႏင သးသပခကမားက လပငနးလညပတမႈဆငရာ လကစြတြင ထညသြငးရမည။

ဇယား ၁၀ တြငပါဝငေသာ ကား၊ မ တနးတညမေရးဆငရာႏင ၿမ႕ျပဖြ႔ၿဖးတးတကမႈဆငရာ စာရငးတြင အေသးစတ တကေသာ လမႈေရးအကျဖတမႈမား ပါဝငသငပါသည။

လထအေျခခအေဆာကအအမား ၿမ႕ျပဖြ႕ၿဖးမႈႏင သဘာ၀ေဘးအႏရာယ ႀကတငကာကြယ စမခကမား၌ ျဖစလာႏငေျခရေသာ ကား၊ မေရးရာ ကန႔သတခကမားႏင အခြငအလမးမား

လထအေျခခအေဆာကအအ ၿမ႕ျပဖြ႕ၿဖးမႈႏင သဘာ၀ေဘးအႏရာယ ၾကတငကာကြယေရး စမ

ခကမားအား တးတကေကာငးမြနေစရန ပစခမတထားေသာ အေကာငအထညေဖာ စမကနးမားသည

အမးသား၊ အမးသမးမားအေပၚ မၾကာခဏဆသလပင ကြျပားစြာအကးသကေရာကမႈရေစ၏။ ထသ႔

အကးသကေရာကမႈမားသည အေကာငးခညးသာ ျဖစေနျခငးမဟတပါ။ အကယ၍ စမကနးမားတြင

ကား၊ မ တနးတညမေရးႏင ၄ငးတ႔၏ ကြျပားေသာ လအပခကမားက အထးတလညထညသြငးစဥးစား

ျခငး မရမႈမားသည အမႈမအမတမျဖင တမငရညရြယထားျခငးမရေစဘ အခ႕အဖြ႕အစညးမားက

ျခြငးခန၍ ဖႏပခပခယသကသ႔ ျဖစေပၚေစပါသည။

အကယ၍ လကရတြင ရေနၿပးသားျဖစေသာ ကား၊ မတနးတအခြငအေရး မရမႈမားက ေသခာစြာ

ထညသြငးစဥးစားျခငး၊ ၎တ႔၏စြမးေဆာငရညက ျမႇငတငရနကစၥရပမားက ေထာကပကညျခငးတ႔

အျပင အသစ(သ႔)ပမေကာငးမြနေအာင ျပျပငထားေသာ လထအေျခခအေဆာကအအမားႏင ဝနေဆာင

မႈမားသည အမးသမးမားအတြက အကးေကးဇးမားလာေစပါမည။ အကးေကးဇးမားမာ ေဘးအႏရာယ

မား ေလာကျခငး၊ စးပြားေရးအခြငအလမးမားတးပြားလာျခငး (ဥပမာ - အလပအကင အခြငအလမး

မားလာျခငး၊ ခြျခားမႈမား ေလာကလာျခငး)၊ စတခယၾကညရေသာ လထအေဆာကအအ ႏင ဝနေဆာင

မႈမား တးတကလာေစျခငးတ႔ျဖစပါသည။ ကား၊ မ တနးတညမေရးက ေသခာထေရာကစြာ ထညသြငး

စဥးစားထားေသာ ပစေရးဆြထားေသာ စမကနးမားသည အမးသမးမားအေပၚ အကးေကးဇးရေစၿပး

အခြငလမးမား တးတကေကာငးမြနေစကာ အမးသမးမားအေပၚ ျဖစလာေစႏငေသာ အခကအခ

အႏရာယမားကလညး ေလာနညးသြားေစမညျဖစသည။

ကားမ ေရးရာ တနးတညမေရး လပေဆာငခကလမးစဥမား ကား၊ မ အေျချပလပငနး အစအမမာ ကား၊ မ တနးတညမေရး ပငမေရစးေၾကာငးတြင ထေတြ႔

စမးသပႏငၿပး ပြငလငးျမငသာမႈရေသာ စမကနး၏ပစႏင အေကာငထညေဖာမည ကရယာပငျဖစသည။

ကား၊ မ အေျချပလပငနး အစအမသည သးသန႔ရေနေသာအပငးမဟတပါ။ သ႔ေသာ စမကနး၏ ရလဒက

ထငဟပေစမည မ႐မျဖစ ပါ၀ငသငေသာ အပငးသာျဖစသငပါသည။ ထအစအမတြင တကျပတသား

ေသာ ရညရြယခက၊ ေဆာငပဒမား၊ ကား၊ မ သြငျပငအဂၤါရပမားႏင အမးသမးထ၏ ပါ၀ငဆငႏႊမႈႏင

အကးရလဒမားကေသခာစြာ တငးတာႏငသည သတမတခကမားလညး ပါ၀ငသငပါသည။ အဆျပထား


ၿပးေသာ စမကနးခြ၏ သတမတေနရာမား အတညျပၿပးသညႏင လပငနးလညပတျခငး လကစြႏင

အျခားစမကနး အစအစဥမားတြင ကား၊ မ အေျချပ ပါဝငရမညျဖစၿပး အေကာငအထညေဖာေနေသာ

ေအဂငစမား တာဝနယမႈ/ တာဝနခမႈ စညးမဥးစညးကမးမားႏင အျခားစမကနး ပးေပါငးေဆာငရြကသ

မား အတြက စညးကမးခကမားက တးျမႇငရမညျဖစသည။

ကား၊ မ အေျချပလပငနးအစအမ အစအစဥ (GAP) တြင ေအာကပါတ႔ပါဝငရန လအပသည။

• ကား၊ မ ခြျခားမႈျပနာမားက ထညသြငးေဖာျပႏငရန ႀကတငျပငဆငျခငး။

• အလပတာ၀နခြေ၀မႈ၊ လပငနးရညမနးခကမားသတမတျခငး၊ အစအစဥေရးဆြျခငးတ႔ေဆာငရြက

ရာတြင ကား၊ မ အေျချပ ထညသြငးစဥးစားျခငးျဖင အမးသမးတ႔အတြက အဆငေျပေစရန

ေဆာငရြကေပးျခငးႏင သ႔မဟတ အကးျဖစထြနးမႈရေစရနေသခာျခငး။

• ကား၊ မ တနးတညမေရး ပစအစတအပငးမားက ေသခာစြာ အေကာငအထညေဖာႏငမည

ယႏရား၊

• ကား၊ မ တနးတ ညမေရးေစာငၾကညေလလာျခငးႏင အကျဖတသးသပျခငး ညႊနးကနးမား

ဇယား ၁၀ လမႈေရးရာ အကျဖတဆနးစစခက၏ အစတအပငးတစခအေနျဖင ကား၊ မ ေရးရာ တနးတညမျခငး ျပနာက ထညသြငးစဥးစားရန

အမးအစား ကား၊ မ တနးတညမေရး ႏငပတသတေသာျပနာမား

ႏငင၏ လမႈေရးႏင ဥပေဒျပ

ေရးက႑ာမားအၾကားအဆက

အစပအေျဖအမားစမာ အျပ သေဘာ ေဆာငေနလင အဆျပထားေသာ စမကနး သည ႏငင အဆင ဆးျဖတ ပငခြငမားက ပပးေပး ႏငမည၊ မမတေသာ ကြာျခားခကမား က ေလာခရန အေထာက အက ျပႏငၿပး မတသည အကးေကးဇးမားက ျမႇငတငေပးႏငမည ခြျခားမႈဆင ရာ လမႈစစတမးမားက စစဥ ေရးဆြ ႏငမညျဖစသည။

ႏငငတြင ကား၊ မ တနးတညမေရး သာတညမမႈႏင မတစြာဆကဆခရမႈဆင ရာ မ၀ါဒႏင ဥေပဒမား ရပါသလား (အလပသမား ဥပေဒမား၊ ပစၥညးႏင စးပြား ေရးလပငနးပငဆငမႈ၊ ဘဏေငြစာရငးဖြငျခငး၊ ႏငငကးလကမတျပလပျခငး၊ ျပညသလထဆငရာ႐းခနးဖြငလစျခငး)

ျပညသလထဆငရာ အေျခခအေဆာကအအ၊ ၿမ႕ျပဖြ႕ၿဖးတးတကမႈႏင သဘာ၀ေဘးအႏရာယစမခန႔ခြမႈ က႑မားတြင ကား၊ မ တနးတညမေရး ျပနာက ေျဖရငးေပးႏငသည မညသညနညးဗဟာႏင မ၀ါဒမားရပါ သနညး။

ေရႀကးေသာအခါ အမးသမးမား၏ အႏရာယႀက ေတြ႕ႏငေျခႏင လငျမနစြာ ေရႊ႕ေျပာငးႏငစြမးသည အမးသားမား၏ အႏရာယႀက ေတြ႕ႏငေျခႏင ေရႊ႕ ေျပာငးႏငစြမးတ႔ႏင ႏႈငးယဥပါက မညသည အဓကကေသာ လမႈေရးဆင ရာ၊ ဓေလထးစဆငရာႏင ဥပေဒပငးဆငရာ ကန႔သတခကမား ရေနသနညး။ ထအခကမားသည အျခားလမႈေရးဆငရာ သြငျပငလကၡဏာမား (ဥးေရနညး ပါးေသာ လမးစ၊ ၿမ႕ျပ/ေကးလက ကြျပားမႈ၊ အသကအရြယ) စသညတ႔ ေၾကာင မညသ႔ ေျပာငးလမႈရႏငသနညး။

အမးသားႏင အမးသမးမားတြင ေျမယာပငဆငမႈအခြငအေရး တညပါ သလား၊ ပငဆငမႈပစၥညးမားက ထနးခပခြငတညစြာရရပါသလား။ အမး သမးမားတြင အမတြငးေငြေရးေၾကးေရးပငးဆငရာတြင မညသ႔ေသာ တည သည ဆးျဖတခကခမတ ပငခြငရပါသနညး။

အမားျပညသသး အေျခခအေဆာကအအႏင သဘာ၀ေဘးအႏရာယ စမ ခန႔ခြမႈ အစအမ၊ ၀နေဆာငမႈႏင အလပအကငမားက ရရပငခြငတြင အမး


သားႏင အမးသမးမားၾကားတြင မညသ႔ ကြာျခားမႈရပါသနညး။ အမးသမးမားတြင ျပညသ႔၀နထမးမား တညစြာ ေတြ႕ဆ ႏငခြငႏင တညစြာ

တငျပေဆာငရြကႏငခြင ရပါသလား။ အမးသမးမားသည စမကနးမ ေထာကပေပးထားေသာ လႈပရားမႈမားတြငပါ၀ငရန ၄ငးတ႔၏ ခငပြနး သ႔မဟတ အျခားသတစဥးဥး၏ ခြငျပခကလအပသလား။ အမးသမးမားႏင အမးသားမားသည စမကနးမ ေထာကပေပးထားေသာ လႈပရား မႈမားတြင ပါ၀ငရန အခန၊ ေငြေရးေၾကးေရးအရငးအျမစမား၊ အေတြ႕အႀကႏင ယၾကည မႈ မရဘ မညသ႔ ျဖစေနၾကပါသနညး။

စမကနးတြငပါ၀ငေသာ အမားျပညသႏင သကဆငေသာ ေအဂငစတြင အမးသမးမားႏင အမးသားမားက မညသ႔ကယစားျပေဖာျပထားသနညး။

ၿမ႕ျပဖြ႕ၿဖးတးတကမႈႏင သဘာ၀ေဘးအႏရာယ စမခန႔ခြမႈ လအပခကမား

လအပခကႏင ကန႔သတခက မားတြင လငေပၚအေျခခလက ကြျပားမႈမားရေနလင ျပညသ လထဆငရာ အေျခခအေဆာက အအႏင ၿမ႕ျပဖြ႕ၿဖးမႈက ပမနားလညၿပး ပစမတထားျခငး ျဖင စမကနး၏ ေကာငးကးမားက ျမငတငေပးႏငသည။

ျပညသလထဆငရာ အေျခခအေဆာကအအ၊ ၿမ႕ျပဖြ႕ၿဖးတးတကမႈႏင သဘာ၀ေဘးအႏရာယ စမခန႔ခြမႈတ႔တြင အမးသားႏငအမးသမးမားၾကား လအပခကႏင ဥးစားေပးသတမတခကမား မညသ႔ ကြာျခားေနသလား။

အမးသားႏငအမးသမးမားၾကား ေတြ႕ႀကရသညကန႔သတခကမား မညသ႔ ကြာျခားေနသနညး။ (ဥပမာ လြယကစြာေရႊ႕ေျပာငးႏငစြမးႏငပတသက၍) ထအခကမားသည အျခားလမႈေရးဆငရာ သြငျပငလကၡဏာမား (ဥးေရ နညးပါးေသာ လမးစ၊ ၿမ႕ျပ/ေကးလက ကြျပားမႈ၊ အသကအရြယ) စသည တ႔ေၾကာင ေျပာငးလမႈရႏငသနညး။ ထကန႔သတခကမားက ေရႏႈတေျမာငး အဆငျမႇင တငမႈမားျဖင ေျဖရငးႏငသနညး။

ၿမ႕ျပအစအမႏင အေျခခအေဆာကအအဆငရာ ဆးျဖတပငခြငမာ စညပင သာယာေရးဆငရာ တာ၀နရသမားတြငသာရၿပး အမားျပညသ ပါ၀ငႏငမႈမရ ဘ မညသ႔ ျဖစေနသနညး။

အမးသားမားႏငအမးသမးမားသည သတငးအခကအလကမားႏင အေစာ ပငး သတေပးခကမားက မညသ႔ရရၾကသနညး။ သတငးအခကအလကျဖန႔ ေ၀မႈႏင ဆကသြယမႈနညးလမးမားဟဆရာတြင ျဖန႔ေ၀မႈ၏ အဆငအတနး ႏင အခနတ႔သည ပညာေရး၊ သတငးအခကအလကရယမႈ နညးလမး၊ အစညးအေ၀းမား တကေရာကရန၊ ေရဒယနားေထာငရန ရရေသာအခန စသညတ႔ ကြျပားမႈေပၚမတည၍ ေျပာငးလမႈမား မညသ႔ လငျမနစြာျဖစေပၚ တတသနညး။

ေရႀကးမႈႏငဆကစပသည အမးသားႏင အမးသမးမား၏ အခန၊ ႀကးပမးမႈ၊ ေငြေၾကးႏင အခြငအေရးဆးရႈးမႈကနကစရတတ႔သည မညမရသနညး။

စးပြားေရးအခြငအလမးမား

အဆျပထားေသာ စမကနးတြင အမးသားႏငအမးသမးမား အတြက တညေသာ စးပြားေရး အခြငအလမးမား ေပးအပႏငရန လပေဆာငခကမားက မတဆကႏငသည။

စမကနးသည အလပအကငအခြငအလမးဖနတးမႈႏင ၀ငေငြရရမႈတ႔က အေထာကအကျပရန မညသ႔ ေမာလငထားသနညး။

စမကနးသည အေျခခအေဆာကအအတးတကမႈႏင ဥးစားေပး ျပညသလထ အေဆာကအအမားက ျပျပငမြမးမမႈအတြက ျပညတြငးလပသားမားက မညသ႔ အသးျပမညျဖစပါသနညး။

လပသားအငအားစတြင အမးသမးမားပါ၀ငႏငရနအတြက မညသ႔အတား အဆးမားရေနသနညး။ အဆပါ အတားအဆးမားသည ကၽြမးကငမႈ လအပ သည ရာထးမားမ မလအပသညရာထးမားအထ ေနရာအားလးႏင မညသ႔ သကဆငမႈရႏငသနညး။


ဇယား ၁၀ (ဆကလက)

အမးအစား ကား၊ မ တနးတညမေရး ႏငပတသတေသာျပနာမား

ကနမာေရးႏငပညာေရး ရ႐ႏငမႈအခြငအလမး

(တျပနခကမားသညအျပသေဘာေဆာငလင တငျပထားေသာစမခကသညအမနတကယပင

ကနးမာေရး ႏင ပညာေရးကတးတကေကာငးမြန

ေစပါသည

မခငမား အေသအေပာကႏႈနး မားမႈႏင သဘာ၀ေဘးအႏရာယမားေၾကာင မခငေသဆးမႈမား ပမျမငတကမႈမားရႏငပါသနညး။ လထအတြက ဥးစား ေပးလအပေသာ အေျခခ အေဆာက အအမားအတြက ျပငဆငမြမးမျခငးႏင ေရႏႈတေျမာငးမား ပမေကာငးမြနေအာင ေဆာငရြကျခငးအားျဖင ေရႀကးမႈႏင သဘာ၀ ေဘးအႏရာယေၾကာငျဖစလာေသာ ဆးကးမား အခကအခမားက ပမ ခႏငရည ရပါသနညး။

အမးသားႏင အမးသမးအၾကား သဘာ၀ေဘးအႏရာယမားေၾကာင ေသ ေပာကမႈႏႈနး ျခားနားျခငး႐ပါသလား။ ရခလင ထျခားနားမႈမားက လထ အတြက အေရးႀကး ဥးစားေပးလအပေသာ အေထာကအပ သ႔မဟတ အေျခခ အေဆာကအအမားက ပမေကာငးမြနေအာင ျပျခငးျဖင မညသ႔ နညးသြား ေစႏငပါသနညး။

အမးသမးတ႔သည အထးသျဖင အမေထာငစတစစ၌ မသားစက အဓက ျပစပးေထာငသမားျဖစ၍ ေရႀကးမႈျဖစစဥအတြက ကေလးသငယမား ေတြ႕ၾကရေသာ ကနးမာေရးျပနာမားႏင အမးသမးမား ေတြ႕ၾကရေသာ ကနးမာေရးျပနာမား မညသ႔ျခားနားပါသလ ေရႏႈတေျမာငးမားႏင အေျခခ အေဆာကအအမား တးတကေကာငးမြနေအာင ျပငဆငျခငးအားျဖင သဘာ၀ ေဘးအႏရာယမားေၾကာင ျဖစလာႏငေသာ ဆးကးမားက မညသ႔ ေလာက ေစႏငပါသနညး။ အေျခခအေဆာကအအမား ေကာငးမြနေစရန စမကနး မားႏင ဆငေသာ ကနးမာေရးျပနာမား ရပါသနညး။ ေကာငးမြနေသာ စမမႈမား ျပလပျခငးအားျဖင အဆပါျပနာမား မညသ႔ ေလာကေစႏငပါ သနညး။

ေရႀကးမႈႏငစပလဥးေနေသာေရသန႔ေထာကပမႈစနစႏငမလာေရဆးစနစတ႔ အေပၚ သကေရာကသည ဆးကးမားမာ မညသည တ႔ျဖစၾကသနညး။ အမးသားႏင အမးသမးတ႔သည အဆပါ ကစၥရပမားက တနးတ(သ႔) မညသ႔ ကြျပားစြာ ခစားရပါသနညး။ ေရႏႈတေျမာငးမားက ေကာငးမြန ေစျခငးႏင လထအေျချပ အေျခခ အေဆာကအအမားအား ျပျပငမြမးမ အားျဖင ေရသန႔ႏငမလာဆးစနစမားႏင ပတသကေသာ ျပနာမားအား မညသ႔ ကည ေျဖရငးေပးႏငပါသနညး။

ေရႀကးမႈျဖစစဥမား၌ ကေလးငယမားႏင အမးသမးမား ေကာငးတကေရာက ရန အခကအခမား႐ပါသနညး။ ေရႏႈတေျမာငးမားအား တးတကေကာငးမြန ေစျခငး လထအတြက အေရးႀကးေသာ ဥးစားေပးလအပေနေသာ အေျခခ အေဆာကအအမားက ျပျပင မြမးမေစျခငးတ႔ျဖင အဆပါျပနာအား မညသ႔ ကည ေျဖရငးေပးႏငပါသနညး။

တစကယရညလျခမႈႏငေဘးကငးမႈ တ႔ျပနခက

မား အျပသေဘာေဆာငလငအဆျပထားေသာ

စမကနးသညေဘးအႏရာယမားေလာကေစႏင

ရနေဆာငရြကေပးႏငပါသည

ေျခလင/အမားသးသယသပ႔ေဆာငေရးစနစျဖင ခရးသြားျခငးတြင ကား၊ မ ကြျပားမႈေပၚ အေျခခ၍ အၾကမးဖကမႈမားသည အျဖစမားေသာ ျပနာ တစရပ အျဖစလညးေကာင၊ တညေဆာကေရးအတြက ႀကးပမးေဆာငရြက ေနခနမားတြင လငအေပၚအေျခခ၍ အၾကမးဖကမႈမားေသာ ျပနာ တစရပျဖစပါသနညး။

လငပငးဆငရာ အနရယမား တ႔ျပနခကမား အျပသေဘာဆနလငအဆျပတငျပထားေသာ

စမကနးသည ေဘးအနရာယမား

HIV / AIDS ကးစကမႈမား ေယဘယအားျဖစလညးေကာငး လထအတြငး မညသ႔ ျမငမားမႈရပါသနညး။


ေလာကေစႏငရနေဆာငရြကေပးႏငပါသည

လကနကးမႈျပနာသညသာမနႏႈနးထက မညသ႔ ျမငတကမႈ ရပါသနညး။

ေဒသချပညသမားအေပၚ ကား မေရးရာ တနးတညမမႈျဖင ပတ သကေသာ မညသ႔ေသာ စမကနးမားရပါသနညး။

အဓကကသည ကား၊ မေရးရာ ေထာကပသမားသည စမကနးမ ေမာမနးထားသည ရလဒ တစခအေနျဖင ကား၊ မေရးရာ တနးတညမမႈက ေဖာျပႏငရနအတြက လပငနးလညပတျခငးလကစြ ႏင ေစာငၾကညေလလာျခငးႏင အကျဖတျခငးတ႔က ထညသြငးစဥးစားသငသည။ ကား၊ မေရးရာ လပေဆာင ျခငး ရညရြယခကႏင ၫႊနျပသမားက သငေလာေသာ စမကနးစက၀နး၏ မတညေသာ ေကာကခက မားႏင ေပါငးစညးထားသငပါသည။ (ဇယား ၈)

ကန႔သတထားသည ကား၊ မခြျပ စေပါငးသတငးအခကအလကမားသည စမကနးေၾကာင ေျပာငးလသြားေသာဘ၀မားက ေဖာျပရနႏင ကား၊ မေရးရာ တနးတညမေရး ရလဒရရနအတြက ညြႊနးဆ ႏငေသာအခကတစခအျဖစလညး ေထာကခရနလအပပါသည။ ကား၊ မေရးရာ တနးတညမေရး ပငမ ေရစးေၾကာငး၏အေရးပါမႈက စြမးေဆာငရညျမႇငတငျခငးသည ကား၊ မအေရး တကကြလႈပရားမႈ အစအစဥတြင ပါ၀ငရနလအပပါလမမည။

ကား၊ မ ေရးရာ တနးတညမေရး တ႔ျပနမႈ အညႊနးကနးမား

ကား၊ မေရးရာ တနးတညမေရးႏင ဆကစပေနသည လမႈေရးျပနာမားက စမကနးဒဇငးေရး ဆြရာတြင ထညသြငးတြကခက အေကာငအထညေဖာျခငး၊ လပငနးတးတကမႈက ေစာငၾကညျခငးႏင အကးသက ေရာကမႈမားက ျပနလညသးသပျခငးမား ေသခာစြာပါဝငေစရန ကားမတနးတညမမႈက ေစာငၾကညေလလာျခငးႏင အကျဖတသးသပျခငး လပငနးမားသည မရမျဖစလအပပါသည။ အၫႊနး ကနးမားသည ဖြ႕ၿဖးတးတကေရး ရညမနးခကမားႏင ခတဆကမႈ႐ေနၿပး စမကနး၏ရလဒကလညး တငး တာပါသည။ ကား၊ မေရးရာ အညႊနးကနးမားသည သဘာ၀ေဘးအႏရာယမား၊ ေ႐ႊ႕ေျပာငးသြားလာ ႏငျခငး၊ အလပကငအခြငလမးမားႏင စးပြားေရးအခြငအလမးမားတြင ကား၊ မေရးရာ မတညျခငးမားက ေလာခႏငေသာ ျဖစစဥလမးေၾကာငးက ညႊနျပေနပါသည။


ဇယား ၁၁ - အမားျပညသဆငရာ အေျခခအေဆာကအဥး၊ ျမ႕ျပတညေဆာကျခငး ႏင ေဘးအႏရာယ စမခန႔ခြမႈ မားတြင အဓကကေသာ ကား၊ မ လမႈစသတမတခကဆငရာ ကစၥရပမား၊ ကန႔သတခကမား နင အခြငအလမးမား

ကား၊ မ လမႈစသတမတခကဆငရာ

အဓကကစၥရပမား

ကစၥရပမား၊ ကန႔သတခကမားႏင အခြငအလမးမား

ေထာကခအၾကျပခကမား

အမားျပညသအေျခခ အေဆာက အအ၊ ၿမ႕ျပဖြ႔ၿဖးမႈႏင သဘာ၀ေဘး အႏရာယ စမခန႔ခြမႈမားတြင စးပြား ေရး အခြငအလမးမား

အမားျပညသအေျခခအေဆာကအအႏင ၿမ႕ျပဖြ႕ၿဖး ေရး အဆငျမငတငမႈ စမကနးမားမထြကေပၚ လာသည စးပြားေရးအခြငအလမးမားက အျပည အ၀ရယရန ေယဘယအားျဖင အမးသားမားႏင ယဥလင အမးသမးမားသည လေနမႈဓေလ စ႐ကႏငအခန ကန႔သတခကမားေၾကာငစြမးေဆာင ရညမရပါ။

အေျခခအေဆာကအအအဆငျမႇငတငျခငး အလပ အကငမားသည အမးသမးမားႏင မသငေလာဟ ခယၾကသည။

ေဆာကလပေရးလပငနး အလပအကငမားရရရန လမႈအဖြ႕အစညးမားအတြငးရ ေဒသခ အမးသမး မားအတြကခကခပါသည။ အေၾကာငးမာ လပငနး သဘာ၀အရ အမးသမး၊ အမးသား ခြျခား သတမတရန ခကချခငး၊ လအပေသာ ကၽြမးကငမႈ၊ လပငနးခြငသ႔အကြာအေ၀း၊ ကေလးထနးသမး ေစာငေရာကေပးသည ၀နေဆာငမႈမရျခငး၊ အလပ ခြငတြင ကာယေျႏၵ ပကျပားေစမႈမားေၾကာင ျဖစပါ သည။

တငဒါစညးမဥးစညးကမးမားတြင ကား၊ မ အခြငအေရးတနးတရရေရး အတြက အခကအလကမား ပါ၀ငရမညအျပင လပသားခႏႈနးထားမား တညရမည။

ကနထ႐ကတာမားက ကား၊မ တနးတအလပကငအခြငေရးရရေရးအတြက ေလကငေပးရမည။

က႑အလကအဖြ႕အစညးမား၏ ၀နထမးခန႔အပျခငး၊ ရာထးတးျခငး၊ ေလကငသငၾကားေပးျခငးႏင အမးသမးမား၏ လပငနးခြင အေျခအေန မားပါ၀ငသည အလပအကငဆငရာ မ၀ါဒႏင ကငထးမားက ျမႇငတင ေပးရမည။

အေျခခအေဆာကအအရငးႏးျမႇပႏမႈမားႏင အလပအကင အခြငအလမး မားဆငရာ သတငးအခကအလကမားက အမးသမးမားထေရာကရရန အေျခအေနက ျမႇငတငေပးရ မည။

အမားျပညသဆငရာအေျခခအေဆာကအအမားႏင ၿမ႕ျပဖြ႕ၿဖးေရး က႑ အဆငျမႇငအလပအကငမားတြင အမးသမးမားပါ၀ငလာႏငရန က႑ အလက အသကေမြး၀မးေကာငးမႈ ေလကငသငၾကားေရးဥးတညခကမား ခမတၿပးေဆာငရြကေပးရမည။

အမးသမးမားအတြက ေစာငၾကညေလလာေရးအဖြ႕မား၊ အလပအကင ရာေဖြေရးအဖြ႕မား ထေထာငေပးရမည။

စမကနးခြဧရယာအတြငးရ လမႈေရးအဖြ႕အစညးမားႏင ေဆြးေႏြးရရမႈ အေပၚမတည၍ ေစးကသ႔ေသာ အမားသး ေနရာမားက အမးသမးမား အတြက ရညရြယတညေဆာက ေပးရမည။

အဓကလမးမႀကးတေလာကေရႏတေျမာငးအဆငျမငတငျခငးလပငနးမား တြင အမးသမးမားသာမက အမးသားမားအတြကပါ အလပကငအခြင အလမးႏငဆငေသာ သတငးအခက အလကမား စေဆာငးေပးရမည။

SEA DRMProject - Myanmar 60 Environmental and Social Management Framework

လကရစးပြားေရးလပငနး (သမား႐း ကႏင သမား႐းက မဟတေသာ) မားအေပၚအကးသကေရာကမႈမား

အမားျပညသသး အေျခခအေဆာကအအမား အဆင ျမႇငတငျခငးသည စးပြားေရးလပငနး မားအေပၚ ေရႀကး ေရလမႈေၾကာင ျဖစေပၚႏငသည အကးသက ေရာကမႈ က ေလာခေပးႏငသည။ အမးသမး အမားစ ျဖစေသာ လမးေဘးေစးသညမား၏ ေန႔စဥ၀ငေငြသည ေရႀကး ေရလမႈျဖစခနတြင ေလာကေစႏင သည။

ျပျပငမြမးမမႈႏင ေဆာကလပေရးလပငနးမားေၾကာင သမား႐းကႏင သမား႐းကမဟတေသာ စးပြားေရး လပငနးသ႔ ၀င/ထြက လမးက ယာယကန႔သတျခငး (သ႔) ေျပာငးလျခငးျဖစေစႏငသည။ (ဥပမာ-လမးေဘးေစး သညမားရေသာ လမးက ပတဆ႔ျခငး)

ေရၾကးေရလကေရာကနငမႈေလာခႏငျခငးေၾကာင ေကာငးမြနလာေသာ ပတ၀နးကငမားက ရငးႏးျမပႏ သမားက ၀ယယစေဆာငးႏငမႈ ျမငတကလာႏငပါသည။

အဆငျမငတငျခငးသည ျပညသမားအားလးအတြကျဖစရန လအပပါ သည။ သ႔ပါ၍ မတညေသာလမႈစးပြားေရး၊ ကား၊ မ ႏင ယဥေကးမႈ အေျခအေနရေသာအပစမားအတြက ေနရာမား လာထားေပးႏငရန အမား ျပညသပါ၀ငေသာ စမကနးေရးဆြမႈ လအပပါသည။

အဆငျမငတငေရးလပငနးမားေၾကာင လကရလညပတလက ရေသာ စးပြားေရးလပငနးမားက ထခကမႈမရေစရနအတြက အဆပါလပငနးမား ပတ၀နးကငတြင ပမေကာငးမြနေသာ လမးညႊနမား၊ ယာဥရပနားရန ေနရာမားႏင ယာဥသြားလာမႈ စမခန႔ခြေရးလပငနးမားက ေဆာငရြက ေပးရမည။ ေဆာကလပေရးလပငနးမား ေဆာငရြကခနတြင လမးေဘး ေစးသညမားအတြက အစားထးေနရာမား လအပေကာငး လအပႏငမည ျဖစပါသည။

အမားျပညသ(လမး)ေဘးအႏရာယ ကငးရငးေရး၊ လျခေရးႏင သြားလာမႈ ကန႔သတခကမား

အမးသမးမားနငကေလးငယမားသည သြားလာရာတြင ေျခလင (သ႔) စကမပါသညယာဥမားက အသးျပေလ ရရာ ယာဥၾကးမားႏင လမးနယက အတတကြ အသးျပ ရသျဖင ပမ ထခကလြယသမားျဖစပါသည။ ၎တ႔သည ေန႔စဥေဆာငတာမားအား လမးသြယမားက အဓက အသးျပေသာေၾကာင လမးအေရအတြက ပမအသးျပသမားျဖစပါသည။

ျမ႕ျပမားတြင ကေလးမားသည လမးေပၚတြင ေဆာ ေလရၾကရာ အျခားလမးအသးျပသမားႏင ထခကမႈ ရျခငး၊ လမးမးမရျခငး၊ လမးတားတးမားမရျခငး၊ အဖး မရေသာ အေပါကမား ရျခငး၊ စနစတကေဆာငရြက ထားရျခငး မရေသာ ေရေျမာငးမားေၾကာင ပမထခက ေစပါသည။ အဆျပ စမကနးမား ေဆာငရြကမည ေနရာတြင ေနထငသမားႏင ေဆြးေႏြးခကမားအရ

ေရေျမာငး၊ အေျခခအေဆာကအအမား ဥးစားေပးေရြးခယရာတြင ထခက လြယေသာ လမးအသးျပသမားႏင အမးသမး၊ ကေလး၊ သမား႐းက မဟတေသာ စးပြားေရးလပငနးတ႔အတြက အေရးပါေသာ ၾကားလမးမားက ပါ ထညသြငးစဥးစားေပးရမည။

ေရေျမာငး၊ အေျခခအေဆာကအအမား၏ ပစေရးဆြရာတြင ထခက လြယေသားလမးအသးျပသမားအတြက ေဘးကငးလၿခေရးႏင အျခား လအပခကမားက ထညသြငးစဥးစားေပးရမည။ လမးၫႊနမားႏင အျခား နညးလမးမားကပါ ထညသြငးအသးျပ ရမည။

ေဆာကလပေရးကာလတြင လမးအသးျပသမား အဆငေျပေစရန ေလာကလမးႏင အလငးေရာင ရရႏငေသာေနရာမားက ထနးသမးထားရ ရမည။


လပငနးမား ေဆာငရြကခလင ၎တ႔ကေလးမား ေဘး အႏရာယ ကငးရငးေရးအတြက စတပပနမႈရပါ သည။

မသားစ၀ငမား လမးေပၚတြင မေတာတဆမႈ ျဖစပါက ထခကဒဏရာရရမႈအေပၚ အမးသမးမားမ ၾကည႐ႈ ေစာငေရာကရသျဖင စတဖစးမႈ လြနကစြာ သက ေရာကခရပါသည။

အမးသမးမား ကာယေျႏၵ ပကျပားေစရန ေႏာငယကမႈ မားေၾကာင အခ႕ေသာ အမားျပညသ သယယ ပ႔ေဆာငေရးလမးေၾကာငးမားက အသးျပရာတြင လျခမႈ အားနညးသညဟ ခစားရပါသည။

ေရႏငသန႔ရငးေရး လပငနးမား ျပတေတာကမႈ

ေရႏင သန႔ရငးေရး ျပတေတာကမႈမားသည အမမႈ ကစၥ ကတာ၀နယသမားျဖစသည အမးသမးမား အေပၚ သကေရာကမႈမားစြာ ရေနပါသည။

ေရေျမာငးစနစအဆငျမႈငတငျခငးႏင လကရ အမားျပညသ၀နေဆာငမႈ အေဆာကအအမား မြမးမျခငးမားေၾကာင ဆကစပ ေပၚေပါကႏငသည ေရႏငမလာျပတေတာကမႈမားမ အကးသကေရာကမႈ ေလာပါးေစမည နညးလမးက ေရးဆြရာတြင အမးသမးမား၏ လအပခကက ထညသြငး စဥးစားႏငရနအတြက အမးသားႏင အမးသမးမားႏငပါ ေဆြးေႏြး၍ စမကနးေရးဆြရမည။

ေရပကေခါငးႏင သန႔ရငးေရးစနစမားက ပမအသးျပႏငပါက အမးသမး မား၏ ေရစေဆာငရမညအခနမား ေလာပါးသြားပါမည။ ေရႀကးေရလ မႈေၾကာင ေရမျဖစေစသည ေရာဂါမား တးပြားလာမႈကလညး ကနးမာေရး အတြက ကာကြယေပးႏငရမည။

ဆငးရႏြမးပါးမႈေလာခေရးႏင အမးသမးမား၏ အခနးက႑ ျမႇငတငေရး အတြက အမးသမးအရာထမးမား ပါ၀ငေစရမည။

ကာယေျႏၵပကေစမႈ အမးသမးအၾကမးဖကမႈႏင ကာယေျႏၵ ပကေစမႈသည ျမနမာႏငငတြင အေလးထား ေဆာငရြကရန လအပပါ သည။ ျမနမာအမးသမးမားသည ဘတစကားမားေပၚ တြင ကာယေျႏၵပကေစမႈက ရဖနရခါ ႀကေတြ႕ရပါသည။

ျမနမာႏငငတြင အမးသမးအၾကမးဖကမႈႏင ကာယေျႏၵ

အမးသားသာမက အမးသမး အလပသမားမားအတြက သငတနးမား ေပးျခငးႏင ကနထ႐ကတာမားအား ျခြငးခကမရ ကာကြယေရးမ၀ါဒ ထားရေစျခငး။

အမးသမးနစနာမႈမားက တငၾကားရနအတြက လျခစတခၿပး လကလမး မေသာေနရာမား ေဖာေဆာငေပးရမည။


ပကေစမႈမားက ၾကေတြ႔ရသည အမးသမးမားသည ၎တ႔၏ အရကတရားေၾကာင အာဏာပငမားထ တငၾကားျခငးမျပၾကပါ။

အမးသမးအၾကမးဖကမႈႏင ကာယေျႏၵပကေစမႈအတြက ကယကယ ျပန႔ျပန႔သရေစရနႏင အလြယတက တငၾကားႏငေသာေနရာမားက သရႏငရန ေဆြးေႏြးပြမားျပလပေပးရမည။

အထကပါအေျခအေနမားအတြက မတဖကအဖြ႕အစညးမား၊ ေဒသခ အာဏာပငမား၊ အစးရမဟတေသာအဖြ႕စညးမားႏင ပးေပါငးေဆာငရြက ေပးရမည။

အမးသမးငယမားႏင လပငနးခြငအတြငး အရြယေရာကၿပး အမးသား မားက မျဖစသငသညကစၥရပမား မျဖစေပၚေစရန သတငးအခကအလက မားျဖင ကညေပးရမည။

ျပညသ႔၀နေဆာငမႈႏင နစနာမႈမား က ေျဖရငးျခငးမားက လကလမးမ ေစျခငး

အေရးေပၚအေျခအေနမားတြင လမႈေရးႏင အျခား ၀နေဆာငမႈလပငနးမားက လကလမးမေစရန အဆင ျမႇငတငျခငး။

အေရးေပၚခနားရနေနရာႏင အမားျပညသသး ၀နေဆာငမႈလပငနးမားတြင ကား၊ မ ခြျခားအသးျပ ေစျခငး။

ျပျပငမြမးမရန ဥးစားေပးေရြးခယထားေသာ ၀နေဆာငမႈ အေဆာကအအ မားသည မတညေသာလမႈေရး၊ ယဥေကးမႈႏင စးပြားေရးအဆငအတနး မားသည အမးသားႏင အမးသမး ႏစဥးလးအတြက ဥးစားေပးရန ေျဖေစရမည။

ျပနလညျပျပငမြမးမရန ပစျပနလညထတရနႏင ကား၊ မ အသးျပျခငးႏင ပတသက၍ သးျခားေဆာငရြက ေပးရမည။

HIV/ AIDS, STIs ႏင အျခား

ကးစကရာဂါမား

လပငနးႀကးမားေဆာငရြကရာတြင လပသားလအပမႈ

ေၾကာင အျခားေနရာမ ေရာကရလာေသာ ေရႊ႕ေျပာငး

အလပသမားအမားစသည အမးသားမားျဖစၾက

သည။ ပမန၀ငေငြရရသျဖင ေပာပါးမႈမား မားျပားရန

စးပြားေရး အေျခအေနမားရပါသည။

အထကပါအေျခအေနမားေၾကာင ကးစကေရာဂါမား

ျမငမားလာႏငေျခရ၍ အနးပတ၀နးကငရ ေနထင

သမား ထခကလာႏငပါသည။

ထခကရလြယႏငသည (ဆငးရေသာ၊ တငးရငးသား

လမးစ)အဖြ႕အစညးမားမ မနးကေလး၊ အမးသမး

ကနထ႐ကမားအတြက သငတနးနင ပညာေပးအစအစဥမား သးျခား

ေဆာငရြကေပးရန။

ကနထရကမား၏ လပငနးခြင ကနးမာေရးႏင ေဘးအႏရာယ ကငးရငးေရး

အစအစဥမားတြင HIV/AIDS ၊ STIs မား ကာကြယတားဆျခငးက ပါ၀င

ထညသြငး ေဆာငရြကရန။

လပငနးခြငမားတြငပညာေပးအစအစဥမား ေဆာငရြကေပးရန။

ကးစကႏငေျချမငမားသညအပစကပညာေပးအစအစဥမားေဆာငရြကေပး

ရန။

ေဆာကလပေရးလပငနးခြင၊ အမားသးသယယပ႔ေဆာငေရးလပငနး၊


မား ေနထငသည ေ၀းလေခါငသသည နယစြန

နယဖားမား တြင HIV ပမအျဖစ မားႏငသည။

ယာဥေမာငးႏင ေရႊ႕ေျပာငးလပသားအျဖစ လပကင

သည အမးသားမားမ တစဆင၎တ႔၏ ဇနးမားသ႔

လညးေရာဂါ ကးႏငပါသည။

ကးစကႏငေျချဖစသညေဒသမားတြင ပညာေပးစညး႐းေရးမားေဆာငရြက

ရမည။

ယာဥေမာငးမားႏင အမးသမးမား၊ ဇနးသညမားႏင ယာဥေမာငးမား၏

အမးသမးလပေဖာကငဖကမားက အၾကျပအား ေပးျခငးမားႏင ကသျခငး

မား ေဆာငရြကရမည။

ကးစကေရာဂါကသေရးအတြက အာဏာပငမားႏင ပးေပါငး ေဆာငရြကရ

မည။

ေဒသတြငးရ ကနးမာေရးေစာငေရာကမႈအဖြ႕မားႏင မတဖကအဖြ႕မား

အျဖစ ပးေပါငးကာ ေဒသအတြငး ပညာေပးစညး႐းရမည။ (HIV

prevention including development of guidelines)


ေအာကေဖာျပပါ စာရငးသည အမားျပညသသး အေျခခအေဆာကအဥစမကနး ရလဒမားအတြက ကား၊ မ တနးတညမေရးတ႔ျပနျခငးဆငရာ ညႊနးကနးမား ျဖစၾကသည။

ေရၾကးေရလကာကြယေရးစနစ ျမငတငျခငး

တးျမႇငထားသည ေရၾကးေရလကာကြယေရးမားမ အကးခစားမႈမားရရေသာ အမးသား၊ အမးသမးမားအေရအတြက

တးျမႇငထားသည ေရႏတေျမာငးစနစက အသးျပ၍ လေနမႈဘ၀အရညအေသြးျမငမားလာသည အမးသမး၊ အမးသားအေရအတြက

သတငးအခကအလကႏင ကနဥးသတေပးခကမား ရယႏငမႈအေျခအေနတးတကလာေသာ အမးသား၊ အမးသမး အေရအတြက

တးတကေကာငးမြနလာေသာ ေရေပးေ၀ေရးႏင သန႔ရငးေရးစနစ

အမးသားႏင အမးသမးမားအၾကား အမားျပညသ အေျခခအေဆာကအ အသးျပမႈႏင အသ ပညာေပးမႈအဆင (ဥပမာ- အသးျပပ၊ အသးျပခႏင ေကနပမႈရရသညအတငးအတာ)

ေရၾကးေရလကာလအတြငး လအပေသာေရအရငးျမစ ရယအသးျပႏငသည အမေထာငစ အေရ အတြက

ပမေကာငးမြနေသာ ၀နေဆာငမႈအတြက သန႔ရငးေရးဆငရာျပျပငမြမးမဆကာလတြင ေရခပ၊ ေရချခငးႏင အစားထးေျဖရငးမႈမား စမရျခငးအတြက အခနကနသကသာေစမႈ

ေရၾကးေရလကာလအတြငး ခငခမႈရျပး၊ အရညအေသြးျပည၀ေသာ သန႔ရငးေရးစနစမားက တး ျမငအသးျပလာႏငသည အမေထာငစအေရအတြက။

တးတကလာေသာ အမားျပညသအသးျပနငသည အေထာကအပမား

ေရၾကး ေရလကာလအတြငး အမားျပညသသး အေထာကအပမားက တးျမႇငအသးျပလာႏင သည အမးသား၊ အမးသမး အေရအတြက ႏင

ေရၾကး ေရလကာလအတြငး အမားျပညသအသးျပသည လမးေၾကာငးမားတြင စတခစြာ သြား လာအသးျပႏငသည အမနးနားျခငးအေရအတြက

စြန႔ဥးတထြငျခငး၊ အလပအကငႏင ၀ငေငြတးပြားလာမႈ

အမားျပညသအေျခခအေဆာကအဥး ႏင ၎တညေဆာကေရးလပငနးမား၊ ျမ႕ျပစမကနးနင တညေဆာကေရး ၀နေဆာငမႈလပငနးမား၊ အမားျပညသအေျခခအေဆာကအဥဆငရာ အစးရ ေအဂငစမားတြင အလပရရသည အမးသမးႏငအမးသားအေရအတြက။

ေရၾကးေရလကာလမားအတြငး သမားရးကနင သမား႐းကမဟတေသာ စးပြားေရးလပငနးမား လပကငႏငမႈ တးတကလာျခငးႏင

အမးသမးဥးစးဥးရြကျပေသာ ေစးကြကစးပြားေရးလပငနးအသစမား တးပြားလာမႈ ရာခငႏႈနး။


လမႈေရးႏင ကနးမာေရး နစနာမႈမားေလာချခငး

ေဘးအႏရာယကေရာကျခငးေၾကာင အးမအမမမား၊ ထခကဒဏရာမားႏင အေသအေပာကမား အေရအတြက။ ( ကား၊မ ၊ အသကအရြယ၊ ေဘးအႏရာယအမးစားအလက ခြျခားထားေသာ)

ေရမတဆငေပါကဖြားေသာေရာဂါေ၀ဒနာမား ျဖစေပၚမႈအေရအတြက (ကား၊ မ ။ အသက၊ အမ ေထာငစတညေနရာႏင ေဘးအႏရာယအလက ခြျခားထားေသာ)

ကား၊ မ အေျချပအၾကမးဖကမႈႏင လငပငးဆငရာ စတအေႏာငအယကျဖစပြားမႈအေရအတြက။

HIV/AIDS ၊ ကာလသားေရာဂါမားႏင ကးစကတတေသာေရာဂါမား၊ လကနကးမႈမားႏင လျခ စတ ခရေသာ ကာကြယတားဆးမႈမား၊ ေ၀ဒနာခစားရနငေျချမငမားေနသည အမးသား၊ အမးသမးမား လကလမးမနငေသာသငတနးမား သ႔မဟတ လထပညာေပးစညးရးပြမားျပလပျခငး အေရအတြက (ဥပမာ- လငလပသားမား၊ ပ႔ေဆာငေရးလပသားမား၊ အလပသမားမားႏင ထခကလြယလငယမား)

ကား၊ မ ေရးရာ တနးတညမမႈ တန႔ျပနသညအစအစဥ၊ ကားမ အေျချပအၾကမးဖကမႈႏင လငပငး ဆငရာ အၾကမးဖကမႈ၊ ခခအားကဆငးမႈနင ကာလသားေရာဂါမား၊ လကနကးမႈမား ၾက ေတြ႕ႏငျခငးဆငရာ သတငးအခကအလကနင ပညာေပးလပငနးမားတြင ပါ၀ငေဆာငရြကေသာ အမးသမး၊ အမးသား အစးရအရာရႏင ရ၀နထမးအေရအတြက။

ကား၊မ လမႈစသတမတခက ဆငရာ စြမးရညဖြ႔ျဖးေရး

အမားျပညသအေျခခအေဆာကအဥး၊ ျမ႕ျပတညေဆာကေရးႏင ေဘးအႏရာယစမခခြမႈက႑စမ ခကမားတြင ကား၊ မ လမႈစသတမတခကဆငရာ ထညသြငးသက၀ငမႈက ျမႇငတငရနအတြက လပငနး အေကာငထညေဖာ ေဆာငရြကေနသည ေအဂငစမားက ဂနဒါဆငရာ စြမးရညျမႇငတငမႈအေန ႏင ဂနဒါ ခြျခမးစတျဖာမႈတစခ ျပလပရန အေရးၾကးပါသည။ ထမ ထြကေပၚလာသည ရလာဒမားက ပ႔ေဆာငေရး က႑ျမႇငတငေဆာငရြကသည လပငနးမားဒဇငေရးဆြရာတြင ဂနဒါဆငရာတန႔ျပနမႈရေသာ ခဥးကပ နညးလမးမားထညသြငးအသးျပသြားမည။ GAP က ထေရာကစြာအေကာငထညေဖာရာတြငလညး ဂနဒါ ဆငရာ စြမးေဆာငရညမား ရေနရနလအပပါသည။ GAP အေကာငထညေဖာ ေဆာငရြကျခငး၊ ေစာငၾကညေလလာျခငးႏင အစရငခတငျပျခငးတ႔အတြက နညးပညာဆငရာအၾကေပးႏငသည ဂနဒါ ဆငရာ ကၽြမးကငအၾကေပးကလညး ခန႔အပထားရနလအပပါသည။1

စြမးရညဖြျဖးေရးဆငရာ ကညေထာကပမႈအတြက ေထာကခအၾကျပထားသည ဂနဒါ ဒဇငးအဂၤါရပမား

စမကနးစမခန႔ခြမႈ႐းတြင ဂနဒါကြ မးကငသတစဥးႏင ေတြ႔ဆခနးဆမႈ၊ သ႔မဟတ ရငးလငးျပတ သားေသာ အလပမေဘာငႏင သငတနးေရးရာအၾကေပးအဖြ႔။

ေစာငၾကညေလလာ သးသပျခငးမားအတြက ကား ႏင မ တ႔၏ မတညမႈက ဘကစသရႏငရန ေမးျမနးေကာကယ အခကအလကမား စစညးထားရျခငး။

စမကနးရး သ႔မဟတ သငတနးေရးရာအၾကေပးမားက ဂနဒါ ကစၥရပမားႏင ခြျခမးစတျဖာမႈမား အတြက တာ၀နယမႈမားတြင ၄ငးတ႔ကယတင ပါ၀ငသကေရာကေနသည သေဘာတရားက နား လညေအာင တညေဆာကထားျခငး။


ဂနဒါ ပညာေပးႏင စမကနး၀နထမးမားအားလးအတြက GAP အေကာငအထညေဖာသည သင တနးမား ျပဠာနးထားရျခငး။

ကနဥးအခကအလကမားႏင အစရငခတငျပသညအခကအလကမားက ကား ႏင မ တ႔၏ မတ ညမႈက ဘကစသရႏငရန ေမးျမနးေကာကယ အခကအလကမား ေဖာျပထားရနလအပျခငး။

အသစငားရမးလကေသာ လပငနးအေကာငအထညေဖာ ေဆာငရြကေရးေအဂငစ၀နထမးမား အတြက အမးသမးမား ပမပါ၀ငရန ဥးတညထားျခငး။

DIA သ႔မဟတ အဆးျဖတေပးရမည အဆငမား နညးပညာဆငရာႏင သကေမြး၀မးေကာငး ကၽြမးကငမႈဆငရာ အဆငမား၌ အမးသမးမားက ပမပါ၀ငႏငရန ဥးတညးျခငး။

GAP အေကာငထညေဖာေဆာငေရးသငတနးႏင ဂနဒါပညာေပး အသးေဆာငပစၥညးမား ထား ရမႈ။

လပငနးအေကာငထညေဖာေဆာငရြကသညေအဂငစ၏ စြမးရညဖြ႔ျဖးေရးသငတနး လႈပရားမႈ မား အားလးတြင ပါ၀ငတကေရာကသမားက ကား ႏင မ တ႔၏ မတညမႈက ဘကစသရႏငရန ေမးျမနး ေကာကယ အခကအလကမားေဖာျပထားျခငး။

သငတနးတြင အမးသမး၀နထမးမား တကေရာကမႈအတြက သငတငေလာကပတစြာ ဥးတည သတမတထားျခငး။


၆.၀ သဘာ၀ပတ၀နးကငနင လမႈေရးစမခန႔ခြမႈ မေဘာင ကမၻာဘဏမ ရနပေငြမတညေပးထားသည SEA DRM စမခက “သဘာ၀ေဘးအႏရာယ

ေရရညစမခန႔ခြမႈ၊ ဆငးရႏြမးပါးမႈေလာခေရးႏင သဘာ၀ေဘးအႏရာယကေရာကနငမႈမားတြင အဓက ေရေဘးစမခန႔ခြမႈအတြက ရနပေငြေထာကပသြားပါမည။” (ကမၻာဘဏ SEA DRM စမခက၊ ESMP လပငနးမေဘာင သတမတခက)။ CBD အတြငး (လသာ၊ ဗလတေထာင၊ ပစြနေထာင၊ ေကာကတတား၊ ပနးပတနး၊ႏင လမးမေတာ) ၆ ျမ႕နယအတြငးမ စမကနးငယမား အဆျပတငသြငးရရမႈက ကမၻာဘဏနင ရနကနျမ႕စညပငသာယာေရးေကာမတ ၀နထမးမားအစညးအေ၀းပြက အတညျပခပါ သည။ ၎စမခကခြမား အားလးမ သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လမႈေရးဆငရာ သကေရာကမႈမားေလာခ ျခငးအပါအ၀င စႏႈနးမားနငပတသကျပး ဆကလကထပမ ေလလာသးသပ သြားမညျဖစပါသည။ ဥပမာ- ကမၻာဘဏလပငနးအဖြ႕ သဘာဝပတဝနးကင ဆနးစစေလလာခက Environmental Assessment (OP/BP 4.01)ႏင အတအကအားျဖင လပငနးအေကာင အထညေဖာ ေရးမ၀ါဒ (OP/BP 4.04 ႏင 4.12) တ႔သည ESMF အတြက လမးညႊနခကျဖစသည။ ထ႔အျပင အမးသား အကးစးပြားကာကြယေရး မဝါဒကလညး ထညသြငးစဥးစားၿပး မတတမးတငမည ျဖစပါသည။ ESMF ၏ ရညရြယခကမာ ရနကနျမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတႏင ၀နၾကးဌာန၊ ဌာနဆငရာမား အျပနအလန သေဘာ တညထားသည သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာႏင လမႈဘ၀လျခေရး လပငနးစဥမား၊ စႏႈနး မားအေၾကာငး လမးညႊနမတတမးေရးဆြရာတြင ရရလာနငသည ဆန႔ကငဘက ဆးကးသကေရာကမႈ မားက စမခန႔ခြရနျဖစသည။ ESMF သည အဆျပထားေသာ SEA DRM မ ဘ႑ာေရး ေထာကပႏငဖြယရေသာ စမကနးခြမားအတြက မရမျဖစ လအပေသာ သဘာဝပတဝနးကငႏင လမႈအကးသကေရာကမႈ အႏရာယစမခန႔ခြမႈအပါအဝင သဘာဝပတဝနးကငႏင လမႈစမခန႔ခြမႈ၊ လပထး လပနညးမားႏင တငးတာခကမားက ပပးကညေပးပါလမမည။ ေရရာသည အေျခခ အေဆာကအအ ပစႏင တညေနရာမားက မသေသးသညအတြက စမကနး အေကာငအထညေဖာေသာ ကာလ အတြငး ေျပာငးလႏငပါလမမည။ အေသးစတ နညးပညာပစမား ရရႏငေသာအခါ စမကနး အကျဖတမႈႏင တြကခကမႈတ႔က အျခားစစဥရမည အစတအပငးမား (ဥပမာ - ARAP (သ႔) RAP) မားအေပၚတြင အသးချခငးႏင ျဖစေပၚလာႏငေသာ အကးသကေရာကမႈအခးအစားသည ႐ႈပေထြးပါက ESMF တြင ESMP (သ႔) ကန႔သတခကရေသာ သဘာဝပတဝနးကငႏင လမႈအကးသကေရာကမႈ ဆနးစစခက (ESIA) တ႔အတြက လအပေသာ လမးညႊနစာ႐ြကစာတမးပါ၀ငၿပးျဖစသည။ ESMF သည လသာႏင ဗလတေထာငၿမ႕နယမားအတြငး ဥးတညအပစဖြ႕ေဆြးေႏြးျခငး လထပါဝငေသာ ေဆြးေႏြးျခငးျဖင ျပငဆငချခငးျဖစၿပး အမးမးေသာ လဥးေရမား၊ ဆကႏြယပတသကသမားႏင ပတသကၿပး YCDC အတြက လမးညႊနခက သဖြယဆးျဖတရန အေထာကအပေပးသည အရာျဖစပါသည။ ESMF ႏင RPF က ျပညသလထမားႏင ေဒသခလထတ႔ အၾကားတြင လသရငၾကား ထတေဖာျပသပါလမမည။

ကယျပန႔လသည လမးညႊနခကတစခအေနျဖင၊ ESMF အေနျဖငအာမခခကေပးႏငသညမားမာ-

ဤစမခကသည ျဖစလာႏငေခရသည သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာ၊ လမႈေရးဆငရာ ကစၥရပ မား၊ အထးသျဖင တက႐ကသကေရာကမႈ ခစားရသည မတညသည လဥးေရက ထညသြငး စဥးစားပါသည။


ဤစမခကသည အဆျပထားသညစမခက အေကာငအထညေဖာမည ေနရာေဒသအတြငး လ႔ေဘာငယဥေကးမႈဆငရာ ဂနဒါ ထခကလြယမႈမားႏင သဘာ၀ပတ၀နးကင တနဖးမားကပါ ထညသြငးစဥးစားသည။

စမခကေရးဆြေနစဥအတြငး တညေဆာကေရးလပငနးမား လပကငေနဆကာလတြငး ရရလာ ႏငေသာ သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာ၊ လမႈေရးဆငရာ သကေရာကမႈမား ျမငတကလာ ႏငပါ၍ လပငနးခြငအလက လျခေရးအေဆာငအေယာငမား လကေတြ႕အသးခမႈရမရက ေစာငၾကည ေလလာေရးအစစဥအျပင သငေလာသည ေလာခမႈ၊ တငးတာခကမားက ဒဇငးထညသြငး ေရးဆြရမညျဖစပါသည။

သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာႏင လမႈေရးဆငရာ အကာအကြယေပးေရး နညးစနစ မားျဖစသည ESMP သ႔မဟတ ECoP ႏင AEAP တ႔က သငေလာသလ ျပငဆငၿပးသညအျပင အကာအကြယ ကရယာမားသည ကမၻာဘဏ၏ အကာအကြယ မ၀ါဒမားႏင ႏငငေတာအဆင ဥပေဒျပေရး လပထးလပနညးမားက လကနာပါသည။

ESMF သည ဤက႑၏ သတေပးခက တစခအေနျဖင ပါဝငပါသည။

၆.၁ ခြငျပခကနင စစစျခငး

သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာႏင လမႈေရးဆငရာ စစစျခငးသည အဆျပစမကနးမားမ ထြကေပၚ လာနငသည ဆန႔ကငဘက အကးသကေရာကမႈမားက ခြျခားသတမတ၍ မတတမးတငထားႏငရန ဒဇငးေရးဆြထားျခငးျဖစပါသည။ သဘာဝပတ၀နးကငဆငရာႏင လမႈေရးဆငရာ စစစျခငးသည ဆးျဖတ ခက ခမတရသမားထသ႔ ေရာငရားရမညမား၊ ေလာခရမညမား၊ အကးသကေရာကမႈမားအတြက ေလာေၾကးေပးရမညမားက သရေစပါသည။ စမခကအရြယအစား၊ ထခကလြယမႈ၊ ေနရာေဒသႏင စမခကအမးအစား၊ ရရလာနငသည လမႈေရးႏငသဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာ အကးသကေရာကမႈမား၏ ပမဏအလက စမခကခြမားက စစစေရြးခယကာ အမးအစားခြစစညးထားပါမည။ သဘာ၀ပတ၀နးကင ဆငရာႏင လမႈေရးဆငရာ စစေဆးျခငးပစ နမနာက ေနာကဆကတြ (က - ၃) တြင ေဖာျပထားပါသည။

အခနး ၃.၃ တြငေဖာျပထားသညအတငး၊ အမးအစား A သည လမႈေရး သ႔မဟတ သဘာ၀ ပတ၀နးကငဆငရာ သသာေသာအကးသကေရာကမႈမားရျခငး သ႔မဟတ ေဖာျပထားသည ေနရာထကေကာ၍ ေရႏတေျမာငးအဆငျမငတငခပါက ရပေငြအတြက ေလာကထားခြငမရပါ။ စမကနး အမးအစား A အေနျဖင အခနႏင အၾကျပ ေဆြးေႏြးပြမား ထပေလာငး လအပသည ESIAs အျဖစေပၚထြကလာၿပး၊ အေရးေပၚ ေဘးအႏရာယစမခန႔ခြ တန႔ျပနမႈအေနျဖင ရညရြယေဖာေဆာငထား ေသာ စမကနးျဖစသည။

ေနရာေဒသကခြျခမးစတျဖာျပးသညႏင တစျပငနက လပငနးခြငအလက ESMP ႏင ARAP/RAP တ႔က ၾကတငျပငဆငထားနငျပျဖစပါသည။ လကရပတေနေသာ၊ ေရႏတေျမာငးမား အားအဆငျမႇငတင ေဆာငရြကျခငးအတြကသာ စမခကအမးအစား B အေနန႔ ေငြေၾကးရယနငပါမည (အခနး ၃.၃ ကၾကည ပါ)။ ရနကနျမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတအေနန႔ အဆျပစမကနးမားက စစစေရြးခယရန တာ၀နရသည စမကနးေရြးခယေရး တာ၀နရသႏငအတ ပဏာမအဆင စစစျခငး ျပးဆးျပျဖစသည (ေနာကဆကတြ A3 ကၾကညပါ)။ လမႈေရးႏင သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာ လျခေရးမားေဆာငရြကျခငး


အေကာငထညေဖာ လပေဆာငျခငးရမရကလညး ေသခာစြာစစစထားၿပး ျဖစသည။ စမကနးေနရာမား သတမတျပးသညႏင တစျပငနက စမကနးေရြးခယစစစေရးက အဆျပ စမကနးမား၏ ေဖာျပရငးလငး ခကမားက ျပငဆငေဆာငရြကပါလမမည။ အဆျပစမကနးမားအတြက လအပသည လမႈေရးႏင သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာမား စစစျခငးႏင လမႈေရးႏငသဘာ၀ ပတ၀နးကင ဆငရာစမခန႔ခြမႈစႏႈနး မားႏင အစစဥမားတြက လအပသညမားက ရာေဖြေဆာငရြကျခငးမားက လပေဆာငၾကသည။ အေကာငအထညေဖာသည က႑တြင YCDC မ တာ၀နရသအား ကညရန ေဒသခအၾကေပးႏစဥး ငားရမးၿပး ခြငျပခကႏင စစစျခငးက အတညျပရမည။

၆.၂ လမႈေရးႏငသဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာ ကစၥရပမားက ျခငသးသပျခငး

ျမ႕နယ ၆ ျမ႕နယမ အဆျပစမခကမားတြင အဖးပါႏင အဖးမပါေသာ ေရႏတေျမာငးမား လမး ေၾကာငးမား အဆငျမႇငတငျခငးႏင အမားျပညသအေျခခအေဆာကအဥးမား ျပျပငမြမးမျခငးမား ပါ၀ငပါ သည။ သ႔ေသာလညး စမကနးေနရာမားခမတရာတြင တကစြာ မသရေသးပါ။ လမႈေရးႏင သဘာ၀ ပတ၀နးကငဆငရာကစၥရပမားက အဆျပထားစမကနးအဆငဆငတငးတြင အဆျပထားသညအတငး ကကညမႈ ရ/မရက စစေဆးရမညမာ ရနကနျမ႕ေတာ စညပငသာယာေရးေကာမတ၏ တာ၀နျဖစၿပး၊ အဆျပထားေသာ စမခကခြသည လမႈေရးႏငသဘာ၀ပတ၀နးကငက တက႐ကေသာလညးေကာငး သြယ၀က၍ေသာလညးေကာငး သကေရာကမႈျဖစေပၚႏငသည အလားအလာရပါက အေရးယေဆာငရြက ရမည စမကနးအား စစစစဥ စမကနးခြမား၏ သကဆငရာ စမကနးေဒသတြငး အလားအလာရေသာ သကေရာကမႈမား(အျပသေဘာ၊ အပကသေဘာ ႏစခစလး)၏ သေဘာသဘာ၀က ခြျခမးစတျဖာသးသပ သြားမညျဖစပါသည။ အလားလာရေသာ သကေရာကမႈမားက ပမအေသးစတကက ဆနးစစရာတြင လ အပမည လျခေရး တနဆာပလာမားေရြးခယျခငးက ေဖာေဆာငေပးပါလမမည။ ထေရြးခယမႈသည ေမာမနးထားသည သဘာ၀၀နကငႏင လမႈေရးဆငရာ ျပနာမားေပၚ မတညသည။

ျခငသးသပျခငးအေနျဖင စစစေရးလပငနးစဥအတြငး ခြျခမးစတျဖာထားသည လမႈေရးႏင သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာကစၥရပမား၊ နစနာႏငေခမားႏင အလားလာရေသာ သကေရာကမႈမားက အတညျပေပးပါသည။ ျခငသးသပျခငးအဆငသည အဆျပစမကနးအေကာငထညေဖာသည ကနဥး ကာလတြငပင ျဖစေပၚလာနငသည ကစၥရပမားက မးေမာငးထးျပပါသည။ ထ႔အတြကေၾကာင စမကနး ေနရာ အေလးေပးသတမတျခငးအပါအ၀င အလားလာရေသာ လမႈေရးႏင သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာ သကေရာကမႈမားေလာခႏငမည စမကနးဆငရာ ဒဇငးျပျပငေျပာငးလေရးဆြခြငက စစဥသမားအတြက ခြငျပထားပါသည။

၆.၂.၁ ေယဘယလမႈေရးႏင သဘာ၀ပတ၀နးကင စမခန႔ခြမႈအစအစဥ၊ သ႔မဟတ ECoP

စမခကအခြမား၏ လပငနးမားအားလးသည လျခေရးဆငရာအစအမမားျဖစသည ESIAs၊ ESMPs၊ ႏင ARSPs မားကလအပလာပါလမမည။ ျမနမာႏငင DRM စမကနးအတြက စမခကအခြ တစချခငးစသည ESMP တစခ ကလအပပါလမမည။ ESMP က ျပငဆငရာတြင (၂၀၁၅) ႏငင EIA လပထးလပနညးမား၊ ကမာၻ႔ဘဏ၏ အကာအကြယ လပထးလပနညးမားႏင သဘာဝပတဝနးကင၊ ကနး မာေရးႏင လျခေရး (EHS) လမးညႊနခကမားက လကနာရန ထညသြငးျပငဆငခပါသည။ စမကနးခြ လပငနးမားမ ေပၚေပါကလာႏငသည ညစညမးမႈမားက လပငနးျပငဆငေနစဥ၊ ေဆာကလပေရး မားေဆာင႐ြကေနစဥႏင လပငနးမားအေကာငအထညေဖာေနစဥ အဆငမားအတြငး သဘာဝပတဝနး


ကငႏင လမႈ၀နးကငအေပၚ ဆးကးမသကေရာကေစရန ESMP က ေသခာစြာ တးတကေအာင ျပလပ ထားရန လအပပါသည။ ESMP ၏ ႀကတငျပငဆငထားႏငသည အခကအလကမား သည ဇယား ၁၂ တြငပါ႐ေသာ နမနာ ECops ေပၚတြင အေျခခထားပါသည။ ESMP သည ျမ႕ျပတည ေဆာကေရး၊ ေရႏတေျမာငး အဆငျမႇငတငမႈႏင ျပနလညမြမးမေရးကနထ႐က၏ အစတအပငးတစချဖစ လာပါလမ မည။ ESMP သည သဘာ၀ပတ၀နးကငစမခန႔ခြျခငး ေယဘယအစစဥ (EMP) က အေျခခထားပါသည။ (ေနာကဆကတြ က - ၅) ESMP သည ျပနလညမြမးမျခငး၊ ေရႏတေျမာငး အဆငျမႇင တညေဆာကျခငး၊ ျမ႕ျပတညေဆာကေရးစမခကခြမား ေဆာငရြကေနစဥအတြငး လမႈေရးႏင သဘာ၀ ပတ၀နးကငဆငရာ လကနာသငသညမားက ၾကးၾကပကြပက၍ တြနးအားေပးသည စာခပစာတမး အေျချပအေနျဖင ေဆာငရြကပါမည။ ESMP ၏ စစေဆးရမည စာရငးမားက သငေလာေသာ ဂ႐ျပေဆာငရြကရမည တနဆာပလာမားပစအျဖစ ဇယား ၁၂ တြင ေဖာျပထားပါသည။

ေရႏတေျမာငးတးေဖာေရးလမးေၾကာငးမားႏင အမားျပညသသး အေဆာကအအမားက ခြျခမး စတျဖာၿပးသညအခါတြင ေဆာကလပေရးလပငနး မစတငခငကာလ၊ တညေဆာကဆႏင လပငနး လညပတေနစဥအတြငး ျဖစေပၚလာနငသညသကေရာကမႈမား ကဆနးစစႏငရန လပငနးခြငအလက ESMP က ျပငဆငပါလမမည။ အဆျပစမခက ၁ ခစအတြက သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာဆနးစစခက၊ ဒဇငးႏင ESMP ၾကတငျပငဆငျခငးတ႔က ေဆာကလပေရးဒဇငးႏင လြယကစြာေခာေမြ႕မႈရေစရန က ခတဆကစဥးစားေဆာငရြကရပါမည။ ဆနးစစေလလာမႈသည ေရစးေရလာလမးေၾကာငးမား အမား ျပညသသး အေဆာကအအမားႏင ႏးႏြယေနသည လမႈေရးႏင သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာကစၥရပမား အေပၚ အာ႐စကသငပါသည။

လမႈေရးႏငသဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာ စစစရာတြင ေယဘယ လဥးေရႏႈနးထားမားႏင သက ဆငသည သတငးအခကအလကမား၊ ၀ငေငြနညးပါးေသာ လထမား၊ ေရေျမာငးဧရယာသ႔ ကးေကာ ၀ငေရာကႏငသည အေနအထားမား၊ ထခကလြယ၍ အဓကကေသာ သဘာ၀အသကအျမ မား၊ အသကအျမျဖစေစသည ေရအရငးျမစမား၊ မတတမး၀င ယဥေကးမႈအေမြအႏစတညရရာေနရာ မားႏင အျခားေသာ ထခကလြယေနရာမား (မၾကာေသးမက ေကာကခခေသာ သနးေခါငစာရငး၊ အေသးစတ သြားေရာကေလလာမႈမားအပါအ၀င အရပဘကလမႈေရးအဖြ႔အစညးမားမရရသည တရား၀ငအခက အလကမားႏင သတငးအခကအလကမား) ပါ၀ငပါမည။ စစေဆးခက ပစစာရြကမားက ေနာကဆက တြ (က-၃) ႏင (က-၄) တြင ၾကည႐ႈႏငၿပး ပါ၀ငသညမားမာ- (၁) အမားျပညသသး အေဆာကအအ ေဘးရ ေရႏတေျမာငးမားႏင အတပါရေနသည ႐ပပငးဆငရာ၊ လမႈေရးႏင သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာ ကစၥရပမားကဆနးစစျခငး (၂) အမားျပညသအသးျပသည အေဆာကအအမားႏင ေရထြကေပါကမား အနးရ အႏရာယရေစႏငမည အေျခအေနမားက အေဆာကအအမ ကြာေ၀းမႈႏငတကြ ေလလာ ဆနးစစျခငး (၃) အကာအကြယ ကရယာမားတြင အႏရာယရမည ဆးကးမား ေလာကေရး စႏႈနး တငးတာမႈမား ပါ၀ငသည။ (ဥပမာ- ဒဇငး၊ ျပနလညတညေဆာကေရးအစအစဥ၊ ေဆာကလပေရးဆငရာ ခြျခမးစတျဖာမႈမား၊ ေလလစာရြကစာတမးမား၊ လထဆကဆေရးအစစဥမား) (၄) အေကာငထညေဖာ ေဆာငရြကျခငးအတြက တာ၀နရသည ေအဂငစ (၅) ဆးကးမား ေလာေစမည စႏႈနးမားႏငအည အေကာငထညေဖာ ေဆာငရြကျခငးအတြက အခနကကမႈ (ေဆာကလပေရး မစတင ခငကာလ၊ ေဆာကလပဆကာလ၊ စစဥေရး ကာလ။ စသျဖင…) (၆) ဆးကးမား ေလာကေစမည စႏႈနးမားႏငအည အေကာငထညေဖာ ေဆာငရြကႏငရန ရနပေငြအခြငအလမးမားႏင အေသးစတစစေဆးရာ၌ အသးျပမည စစေဆးခကစာရြကတြင ေဖာျပလသည ကစၥရပအလက ေရးဆြထားေသာ အကဥးခပ ဇယားမား၊ သငေလာသည အရြယအစား ေျမပမားပါ၀ငပါမည။ (ဥပမာ - ေဒသအလက ျဖစတတေသာ


သဘာ၀ေဘးအႏရာယမား၊ ေျမတကစားခရမႈအေျခအေနမား၊ ဒေရတခါးဂတႏင strom pump တပဆင ေရးမား၊ လမႈေရး၊ သ႔မဟတ သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာ ထညသြငးစဥးစားရ လအပသညမားက ဆနးစစခက စာရြကထတြင ထညသြငးေရးဆြရမညျဖစသည။ ေလာခေရး စႏႈနးတငးတာခကမားလညး ခြျခမးေလလာရမညျဖစျပး၊ ECoP တြင ေဆြးေႏြးထားသည လျခေရးလပငနးစဥမားႏင လထ ဆကဆေရးအစစဥမားက ေအာကတြင ေဖာျပထားမညျဖစသည။

ေရႏတေျမာငးလမးေၾကာငးမား အဆငျမႇငတငျခငးေၾကာင လထအေနျဖင ၄ငးတ႔အနးတစ၀က တြင အလပသမားမား ထေျပာလာျခငး၊ ၾကးမားေသာ စကယႏရားမားေၾကာင လမးပတဆ႔မႈမား တးျမင တကလာျခငးေၾကာင ပငဆငမႈမား ပကဆးဆး႐ႈးရန အလားအလာအျပင ေဒသခလထနင ပဋပကၡမား ျဖစပြားႏငပါသည။ ေဆာကလပေရးကာလတြငး လမႈေရးကစၥရပမား ေဖာထတနငရန ESMP အေနျဖင လထပါ၀ငႏငသည လပငနးစဥမားက ေလလာထတေဖာသငပါသည။ ဥပမာ- မတညေသာ လထအလႊာ ေခါငးေဆာငမား ပါ၀ငသည ကယစားလယေကာမတ)

ESMP သ႔မဟတ ECoP ၏ရညရြယခကမားမာ- (၁) ရနကနရ စမကနးခြ ေနရာမားအတြက တကေသခာေသာ လမႈေရးႏင သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာ စႏႈနးမားထားရနငရန (၂) နညးပညာ အေထာကအပေပးရန (၃) လမႈေရးႏင သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာ သကေရာကမႈမားက နားလညၿပး ဆးကးမား နညးပါးေစရန ထညသြငးစဥစားျခငး (၄) စမခကခြလပငနးမားေဆာငရြကေနစဥအတြငး မညသညျပသနာမးမဆ ေပၚေပါကလာပါက ေရႏတေျမာငးနငေဆာကလပေရးအငဂငနယာမားႏင နညးပညာကၽြမးကငသမားမ အေျဖရာေပးႏငသညက ေသခာေစရန (၅) စမကနးခြမားအတြက လမႈေရး ႏင သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာ ဆနး စစေကာကယမႈမားျပလပရာတြင ပပးကညေပးရနတ႔ ျဖစၾက သည။

လပငနးအေကာငအထညေဖာေနစဥအတြငး စမကနးခြတစခစအတြက ကကညေစရန မနာပစ ECoP က ဇယား ၁၂ တြငေဖာျပထားပါသည။ စမကနးခြ ေဆာကလပေရးလပငနးမားအတြက ငားထား ေသာ ကနထ႐ကတာသည ECoP တြငပါဝငေသာ ႀကတငျပငဆငထားႏငသည အခကအလကမာက အေကာငအထညေဖာရနအတြက တာဝန႐ပါသည။ စမကနးငားရမးမႈမား ဆငရာကၽြမးကငသ ႏင YCDC ၏ ကၽြမးကငသသည ကနထ႐ကတာမားက ႀကးၾကပရနအတြက တာဝန႐ပါသည။ ECoP က ကနထ႐က တာႏင လပငနးအကာအကြယကၽြမးကငသမားမ အသးျပ၍ ထေရာကစြာ လပငနးအေကာငအထည ေဖာချခငး ရ/မ႐ ပမနေစာငၾကညႀကးၾကပသည လပငနးစဥတြငအသးျပႏငပါသည။


ဇယား ၁၂ သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာ စမခန႔ခြမႈ ေယဘယ အစအစဥ (EMP) သ႔မဟတ ECoP နမနာ သဘာဝပတဝနးကင(သ႔) ျဖစႏငေခ႐ေသာ လမႈေရး သကေရာကမႈျပနာမား

ႀကတငျပငဆငထားႏငသည လပငနးစဥမား

အလပခြင စမခန႔ခြမႈ: လမးေပၚတြငႏင လပ

ငနးခြငတြင လပငနး သးပစၥညးမား သ ေလာငထားျခငး

ေဆာကလပေရးထတ ကနမားေၾကာငျဖစလာ ႏငေသာ ေရထညစ ညမးမႈ

အလပမားသည ေရမး ေပးေဝေရးလငးမားက ပကစးေစႏငသည

ေနထငသမား၏ ဘဝအရညအေသြးက ဆငးေစသည။

ေျမ ႏင ေရညစညမးျခငး (အမႈကမားစပျခငး၊ ဆယဖတျခငး)

ေဆာင႐ြကမညလပငနးတငးအတြက လပငနးခြင စမခန႔ခြမႈ အစအစဥမားက ယာဥထနးရအပါအဝင ၿမ႕နယအတြငး႐ အာဏာပငအဖြ႕အစညးမားႏင တငပငေဆြးေႏြးၿပးမ ျပငဆငျခငးႏင အျပးသတေရးဆြျခငးေဆာငရြကရန။

လပငနးခြငတြင လေလာကေသာ ေရသန႔၊ စြမးအား (လပစစ စသည) ႏင သန႔႐ငးေရး ဝနေဆာငမႈမားက တညေဆာကထားရန။ အလပသမား ၂၅ ေယာက (အမးသမး ႏင အမးသား ခြျခားထားေသာ) အတြက အနညးဆး အမသာ တစလးႏႈနးထားရန။

ပတဝနးကင ႏင လပငနးခြငအနးတစဝကတြင ေနထငေသာ လမားအေပၚတြင အကးသကေရာကမႈ အနညးဆးျဖစေစရန ေ႐ြးခယထားေသာ အလပသမား ဝနေဆာငမႈမား ႏင လပငနးခြငအတြငး ႐းခနးထားရန ။

႐းခနးမားႏင ေဆာကလပေရး လပငနးခြငတြင လျခေသာ မးႀကးမားတပဆငရန ႏင မးပလပခမားက ေျမႀကးႏင ေရမကႏာျပငေပၚတြင လးဝမထားရန။ ပစၥညးမား သေလာငမႈအတြက သငေတာေသာေနရာ႐ာရန၊ မး႐ြာေနစဥအတြငး ပစၥညးမားေ႐ႊ႕ေျပာငးျခငးက ကန႔သတထားရနႏင ေဆာကလပေရးပစၥညးမား

ေရႏႈတေျမာငးထကေရာကမည မေတာတဆျဖစမႈမားမ ကာကြယရန။ ဓါတဆ ႏင ဓာတပစၥညးမားက မေခာေအာငလပထားေသာ ၾကမးခငး၊ အမးအကာ လျခစြာျဖင သမးဆညးထားၿပး လျခေရး အမတအသားမားက လပငနးခြင

တညေနရာ ႏင အနညးဆး မတာ ၂၀ အကြာ၌ ထားရန။ မညသညေနရာတြငမဆ ဆျဖညသညေနရာသည ေရႏႈတေျမာငးႏင ေဝးရာတြင ထားရမညျဖစၿပး ဆယဖတမႈ ထနးခပေရး အစအမက ဆျဖညသညေနရာႏင

ေရႏႈတေျမာငးၾကားတြငထားရန ။ ယဖတထားသည ဆမားက ႐ငးလငးသညေသတာမားက စမကနးခြတငး၌ ထား႐ၿပး စမကနးဝနထမးမားအား အသးျပပက သငေပးထားရန ။ အလပခနတစခန သ႔ တစေန႔ၿပးဆးတငး သတမတထားသည ေနရာတြင ေဆာကလပေရး ပစၥညးမား ႏင အမႈကမားက စေဆာငးၿပး ေနရာတကျပနထားရန ။ စတခရေသာ လပစစအကာအကြယ ႏင ေရေပးေဝေရး ပကလငးမားက လပငနးမစခငမာပင ေသခာစစရနႏင ျပတေတာကျခငးမားမျဖစရန လေလာကေသာ

ကာကြယမႈထားရန၊ ပကစးမႈမား ျဖစေပၚလင ကနထ႐ကတာသည ေနထငသ (သ႔) လပငနး ႏင ဆကသြယရမညျဖစၿပး ဆန႔ကငဘက အကးသကေရာကမႈ မားက ေလာခရန ျပငဆငမႈမားက အ႐နအဟနျဖင ျပလပေပးရန။

အထကေဖာျပပါ လျခေရးဆငရာ မေတာတဆမႈမား (သ႔) အလပသမားမားအား ေဆးကသမႈျပလပရသညအထ ျပငးထနေသာ ထခကမႈမားျဖစေပၚလင (သ႔) မနတငး ႏင မး သညးထနစြာ၊ အခနၾကာျမငစြာ႐ြာလင ေဆာကလပေရး အလပအားလးရပဆငးထားရန။

အထးသျဖင အလပသမားမားသည လေနသညဧရယာမား ျဖစေသာ ၿမ႕နယတြငးသ႔ေရာကေနလင၊ ဆညသ ႏင တနခါမႈမားက ထနးခပရန မလအပလင စကပစၥညးမား၏ အငဂငက ပတထားရန ။

သစပင ႏင အျခားေသာ ဟငးသးဟငး႐ြကပငမားက တတႏငသေလာက ထနးသမးထားရန။ အမႈကမား ႏင ေဆာကလပေရးပစၥညးမားက မး႐ႈ႕ျခငးက လပငနးခြငတြင ခြငမျပရန။ လပငနးၿပးဆးသြားလင လပငနးခြငေနရာက နဂမလအေျခအေနအတငး ျပနလညထားေပးရန။


အႏရာယကငး႐ငးစြာလမး အသးျပမႈႏင လမးပတဆ႔မႈ စမခန႔ခြျခငး

လေလာကမႈမ႐ေသာ ဆငးဘတမား၊ အမတအသားမား ႏင ယာဥမား၏အ႐နက ထနးခပျခငး

ေဆာကလပေရးပစၥညး မား သယယပ႔ေဆာင သည ယာဥမားမ ေလထ ညစညမးမႈ ႏင ဆညသ

လျခေသာ လမးပတဆ႔မႈထနးခပေရး ႀကတငျပငဆငထားရန ႏင ေဆာကလပေရးေၾကာင မဟတေသာ ပတဆ႔မႈမားက ကန႔သတရန။ ယာဥမား၏ အ႐နႏင ကနခနမားက ကန႔သတရန။ သယယပ႔ေဆာငေနစဥအတြငး ပယခခရျခငးမားမ ကာကြယရန တစေနရာ မ တစေနရာသ႔ သယပ႔ရာတြင လျခစတခရေသာ ကနခနျဖစရန။ မညသညေနရာတြငမဆ သယယပ႔ေဆာငရသည အကြာအေဝးက ေလာခရန ျပညတြငးျဖစ ေဆာကလပေရးပစၥညးမားသာသးရန။ ယာဥ ႏင အသးအေဆာငမား စကအေျခအေန ေကာငးမြနေစရန ပမနစစေဆးမႈ ႏင အငဂငစကမားမ မလအပေသာ ညစညမးမႈမား ေလာခမႈတ႔က ထထေရာက

ေရာက ျပလပရန။ ေဆာကလပေရးအတြက ပစၥညးမား သယယပ႔ေဆာငျခငးက ႐းတက ႐းဆငး ယာဥေၾကာပတဆ႔ခနအတြငး ေ႐ာငၾကဥရန။ ေဆာကလပေရးျပလပေနစဥကာလအတြငး လပငနးခြငဧရယာ၏ တစဖကတစခကစတြင လမးအႏရာယကငး႐ငးေရး အမတအသားမားက တပဆငထားရန။ လမး

အႏရာယကငး႐ငးေရး အေထြေထြႏင ကၽြမးကငသည လမးညႊနမားက ခန႔အပရန။ လမးကလးဝပတထားျခငးမးက ေ႐ာငရန။ ေဆာကလပေရးပစၥညးမား လပငနးခြငသ႔ သယယပ႔ေဆာငသညအခနတြင ေလကငေပးထားေသာ ကယပငလမးေၾကာငးညႊနျပသက ခန႔အပရန။ အလပခနတစခန သ႔ တစေန႔ၿပးဆးတငး သတမတထားသည ေနရာတြင ေဆာကလပေရး ပစၥညးမား ႏင အမႈကမားက စေဆာငးၿပး ေနရာတကျပနထားရန။ ေစးဆငပင႐ငမား အေႏာငအယကျဖစမႈက ေလာခရနအတြက မြမးမျပငဆငမႈမားျပလပရာတြင အပငးလက အေကာငအထညေဖာရန ႏင အလပခနက ႐းခနၿပးမ

စရန အပါအဝင ေ႐ြးခယစရာမား သးသပထားရန။ အစငအခ ႏင အႏရာယ

႐ေသာ စြန႔ပစပစၥညးမား စမခန႔ခြမႈ

လပငနးခြငတြင အႏရာယ႐ေသာ ပစၥညးမား သေလာငမႈ

ေဆာကလပေရးအမႈက မားႏင အႏရာယ႐ေသာ ပစၥညးမားက ဖယ႐ား႐ငးလငးေရး

ညစညမးေသာ ပစၥညးမားက ကငတြယရျခငး

ေရႏႈတေျမာငးမား၏ ျဖစႏငေခ႐ေသာ ညစညမးမႈမား

ေဆာကလပေရးလပငနးမစခင အစငအခ ႐ေသာ စြန႔ပစပစၥညးမား ထနးခပေရး လပငနးစဥ (သေလာငျခငး၊ အမႈကကနထားျခငး၊ လပငနးခြငသန႔႐ငးေရးဇယား၊ အမႈကကနသန႔႐ငးေရးဇယား စသျဖင) က ကနထ႐ကတာမားက ျပငဆငရမည၊ ထ႔အျပင ေဆာကလပေရးလပငနးမားေဆာင႐ြကေနစဥအတြငး ကရျပလကနာရန။

ေဆာကလပေရးလပငနးမစခင လအပေသာ အမႈကစြန႔ပစေရး ခြငျပခက (သ႔) လငစင ႐ရမညျဖစၿပး အမႈကစြန႔ပစရနေနရာေသခာစြာ သတမတထားရန။ သငတနးမားေပးျခငး ႏင တးေဖာျခငး၊ သယယပ႔ေဆာငျခငး ႏင ဖယ႐ား႐ငးလငးရေသာ ပစၥညးမား ႏင ေျမႀကး တးျခငးမား စသညလပငနးမား လပေသာ

အလပသမားမားက ကယပငကာကြယေရးကရယာမား ေထာကပရန။ မညသညေနရာတြငမဆ ဆျဖညသညေနရာသည ေရႏႈတေျမာငးႏင ေဝးရာတြင ထားရမညျဖစၿပး ဆယဖတမႈ ထနးခပေရး အစအမ ထား႐ရန။ ညစညမးမႈမား ျဖစလာႏငေစသည တးေဖာထားေသာ ပစၥညးမား ႏင ႐ြ႕မားက လးဝေျခာကသြားေအာင လပရန။ အားလးေသာ အမႈကမားႏင အႏရာယ႐ေသာ ပစၥညးမားသည လပငနးခြင ႐ေနသည ေနရာေပၚမတည၍ YCDC ၏ လက႐ အမႈကစြန႔ပစရမညေနရာမားတြင

စခနစညႊနးအတငး စြန႔ပစရန ႏင ျပညသလထ အသးျပေသာ အမႈကစြန႔ပစရန ေနရာမားတြင ပစျခငးအား တားျမစထားရန။


ဇယား ၁၂ (ဆကလက) သဘာဝပတဝနးကင(သ႔) ျဖစႏငေခ႐ေသာ လမႈေရး သကေရာကမႈျပနာမား

ႀကတငျပငဆငထားႏငသည လပငနးစဥမား

အလပသမားမား ၏ ကနးမာ ေရးႏငလျခေရးစမခန႔ခြမႈ:

ေနထငသမား ႏင ပဋပကၡ မား

မသငေလာေသာ အျပအမ မားအတြက ႀကတငျပင ဆငႏငရန သငတနးမား

ကနးမာေရးႏင လျခေရး အႏရယမားအတြက ႀကတငျပငဆငႏငသည သငတနးမား

ကယပငကာကြယေရး အသး အေဆာငမား အသးျပျခငး

႐း႐ငးေသာ တာဝနမားအတြက ေဒသခအလပသမားမား ခန႔အပရန၊ ေဆာကလပေရးလပငနးမားမစတငခငမာပင ပတဝနးကင ျပနာမား၊ လျခေရးႏင ကနးမာေရးတ႔ႏင ပတသက၍ အလပသမားမားက သငၾကားျပသရန၊ ေဒသခလထ ႏင ပဋပကၡျဖစျခငးမ ေရာင႐ားရန ေ႐ြ႕ေျပာငးလပသားမားက ေဒသဓေလ၊ အေလအကင ႏင အမအကငမားက သငၾကားျပသေပးရန။

လမႈလျခေရး၊ ေရာဂါမား ႏင ပ႕ႏ႔ပမား၊ လငလပသားမားႏင မးယစေဆးသးစြျခငး၊ ပတဝနးကင၊ လျခေရး ႏင ကနးမာေရး၊ HIV/AIDS ႏင ကးစကတတေသာ ေရာဂါမားအေၾကာငးက ၆ လအထ အနညးဆးခေသာ ေဆာကလပေရးသးပစၥညးမား ႏင အတ ႏစပါတအတြငး သငတနးေပးရန။

အလပသေဘာသဘာဝေပၚမတည၍ ပစၥညးကရယာမား နင လပရေသာ လပသားမားက မကႏာဖး၊ ဥးထပ၊ ဖနပႏင မကမနမား စေသာ လျခေရး ပစၥညးမားက သငေလာသလ ေပးရန။

ေဆာကလပေရး လပငနးခြငအတြငး မးသတဘးမား၊ ေ႐းဥးသနာျပစသည အတ ႏင ေဒသတြငး ျဖစတတေသာ ေရာဂါမားအတြက လေလာကေသာ ေဆးမားပါဝငသည ေဆး ေသတာက ေထာကပေပးရန။

အကယ၍ ယာယ အလပသမား တနးလား (သ႔) တ မားေထာကပပါက ျခငမတစဆငကးစကတကသည ေရာဂါမားက ကာကြယရနအတြက အပရာမားႏငအတ ျခငေထာင မားကပါ ေပးရန။

ျပညသ႔ကနးမာေရး ႏင လျခေရး: ေဆာကလပေရး

အႏရာယမားမ လျခေရး ေဆာကလပေရး လပငနးခြင

အနးမ လသြားစၾကၤနမား လျခေရး

ဆညသ၊ ဖန၊ စကပစၥညး မ ထတလပေသာ အေငြ႕မား ႏင တနခါမႈမားေၾကာင ျဖစေသာ ကနးမာေရး အကးသကေရာကမႈမား

တးပြားလာေသာ လမးပတ ဆ႔မႈမားေၾကာင ျဖစေသာ

ေဆာကလပေရးလပငနးမား မစတငမ ျပညသလထက အနညးဆး ႏစပတႀကတင၍ အသေပးအေၾကာငးၾကားရမည။ မး ႏင ေရေပးေဝေရးမား အေႏာငအယကျဖစမညဆပါက YCDC အေနျဖင မညသညျဖတေတာကမႈမ မျပလပခင PAHs မားအား အနညးဆး ႏစရကႀက၍ အေၾကာငးၾကားရမည။

ေကာငးမားအနးတြင ေဆာကလပေရးလပငနး ေဆာင႐ြကေနစဥအတြငး ေကာငးတက၊ ေကာငးဆငးခနအတြငး ပတဆ႔မႈျဖစေစရနႏင ေကာငးဆငးခနၿပးမသာ

အလပသမားမား သြားလာရန။ လသြားစႀကၤနမားမ ေဆာကလပေရးဧရယာအတြငးသ႔ အဝင (အထးသျဖင ညအခနမား ႏင မး႐ြာေနသညအခနမား) ၌ ျဖစလာႏငသည အႏရာယမား

ေလာခရနအတြက အတားအဆးမား ႏင ဆငးဘတမားက ေဆာကလပေရးဧရယာအတြငး ထား႐ေပးရန။

အကယ၍ လျပလပထားေသာ အေပါကမား သ႔ တးေဖာမႈမားသည ဆင/အမမားေ႐႕တြင တည႐ေနပါက ၁) လငျမနစြာ ဖးအပေပးျခငး(သ႔) ထေနရာက ေ႐ာင႐ားႏငရန ထငရားေသာ အမတအသားမားစကထျခငး (အထးသျဖင ညအခနမားတြင) ၂) အျခားအသးျပႏငေသာ ယာယလမးမားက ေစးဆငမား/ အမမား၎တ႔ စးပြားေရးဆကလကလပကငေစရန ေန႔စဥသြားလာမႈ အေႏာငအယကမျဖစေစရန ျပလပေပးျခငး ၃) ဘးတပတြနးလညး သြားလာႏငရနႏင လကရမးမား တပဆငရန ကနထ႐ကမားမ ျပလပေပးရပါမည။ အေကာငအထညေဖာမႈ ရလဒမားသည အခနႏင တစေျပးည အစရငခမႈ။


ျပညသ႔လျခမႈ အႏရာယ ေကာငးမားအနးတြင ေဆာကလပေရးလပငနး ေဆာင႐ြကေနစဥအတြငး ေကာငးတက၊ ေကာငးဆငးခနအတြငး ပတဆ႔မႈျဖစေစရနႏင ေကာငးဆငးခနၿပးမသာ အလပသမားမား သြားလာရန။

လသြားစႀကၤနမားမ ေဆာကလပေရးဧရယာအတြငးသ႔ အဝင (အထးသျဖင ညအခနမား ႏင မး႐ြာေနသညအခနမား) ၌ ျဖစလာႏငသည အႏရာယမား ေလာခရနအတြက အတားအဆးမား ႏင ဆငးဘတမားက ေဆာကလပေရးဧရယာအတြငး ထား႐ေပးရန။

အကယ၍ လျပလပထားေသာ အေပါကမား သ႔ တးေဖာမႈမားသည ဆင/အမမားေ႐႕တြင တည႐ေနပါက ၁) လငျမနစြာ ဖးအပေပးျခငး(သ႔) ထေနရာက

ေ႐ာင႐ားႏငရန ထငရားေသာ အမတအသားမားစကထျခငး (အထးသျဖင ညအခနမားတြင) ၂) အျခားအသးျပႏငေသာ ယာယလမးမားက ေစးဆငမား/ အမမား၎တ႔ စးပြားေရးဆကလကလပကငေစရန ေန႔စဥသြားလာမႈ အေႏာငအယကမျဖစေစရန ျပလပေပးျခငး ၃) ဘးတပတြနးလညး သြားလာႏငရနႏင လကရမးမား တပဆငရန ကနထ႐ကမားမ ျပလပေပးရပါမည။ အေကာငအထညေဖာမႈ ရလဒမားသည အခနႏင တစေျပးည အစရငခမႈ


ECoP အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကရာတြင ပတ၀နးကငနင လထက အႏရာယ မကေရာကေစႏင ေအာင ေသခာေဆာငရြကရပါမည။ ECoP လကနာခကတြင ပါ၀ငသည ဖနမႈန႔ႏင ပတသကေသာ နမနာ ေျပာရလင-

၁. ပစၥညးကရယာမား အစလကအျပလကထားရျခငးမ ဖနမားထြကေပၚလာႏငၿပး၊ ၎ဖနမႈန႔ မားသည လေနအမႏငေ၀းရာတြငသာ ရေနသငပါသည။

၂. ေဆာကလပေရးလပငနးမား ေဆာငရြကရာတြင သငေလာသည ဖနမႈန႔ေလာခေရးနညး ပညာမားက အသးျပသငပါသည။

၃. အပကအစးမား၊ ေျမၾကးတးေဖာေရးပစၥညးမားနင အျခားေသာ စြန႔ပစပစၥညမားမလညး ဖနမႈန႔မားထြကေပၚလာႏငျပး ၎ဖနမႈန႔မားက ပမန ေရေလာငးျခငးအားျဖင ကငတြယေျဖ ရငးသငပါသည။ ေမာေတာယာဥျဖင သယယပ႔ေဆာငသညအခါတြငလညး ၎ပစၥညမားက ဖးအပကာ ေသခာခညေႏာင၍ ေဆာငရြကသငပါသည။

အခြငအေရး ႐ာေဖြျခငး လပထးလပနညး

အဆျပစမခကခြမားတြင တစခါတစရ အထးသျဖင ေရႏတေျမာငး အဆငျမႇငတငျခငးမားတြင အေသးအမႊားေတြ႔ရခကမားျဖစသည ကမတအပငးအစမားကသ႔ေသာ ဗသကာဆငရာ၊ နခါတကေဗဒ (ေကာကျဖစ႐ပၾကြငး) သ႔မဟတ ယဥေကးမႈဆငရာ ေတြ႔ရခကမား ပါ၀ငနငပါသည။ လပငနးခြငေနရာ မားတြင ေဒသဆငရာထငရားသည ယဥေကးမႈမား ကနရေနနငပါသည (ဥပမာ- သခၤ ငးေနရာမား၊ ဘာသာေရးဆငရာအထြဋအျမတေနရာမား)၊ လကရလပငနးခြင နယပယအတြငး ဗသကာအေဆာကအ ေနရာမား ကနရေနနငပါသည။ ရနကနျမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတအေနနင ကနထ႐ကႏင ေလလေဆာငရြကျခငးမားတြင ရာေဖြေတြ႕ရမႈမားႏင ပတသကေသာ ေဖာျပခကမားထညသြငးေရးဆြ သငျပး ေအာကပါစႏႈနးတငးတာခကမား ပါ၀ငသငပါသည။ (၁) ရာေဖြေဖာထတရန လအပသည ေနရာ မားတြင စမခကလပငနးမားက ရပတန႔ထားရန။ (၂) ရာေဖြေတြ႕ရထားသည နယပယနင ပတသကျပး အေသးစတချပရန။ (၃) ဖယရားလကသညအရာမား တစစတစရာ ထခကပကစး ဆရႈးမႈမးမရေအာင ေသခာေစရန။ (၄) သကဆငရာအာဏာပငမားက အေၾကာငးၾကားမည ၾကးၾကပ အငဂငနယာထသ႔ အသေပးရန။ (၅) သကဆငရာ အာဏာပငအေနျဖင အလရသ၊ သမငး၀ငမႈ၊ သပၸနညးကမႈ၊ သေတသန၊ လမႈစးပြားတနးဖးမား အစရသည စႏႈနးအမးမးအရ ထငရားျပး အေရးၾကးသညမားက တတကၽြမးသည ပညာရငမားႏင အၾကဆနးစစ သးသပျခငးမားျပလပရန။ (၆) သကဆငရာ တာ၀နရသမားအေနျဖင ေတြ႔ရခကမားက အျပငအဆငမား၊ ျပျပငထနးသမးျခငးမား၊ ပကတအတငး ျပနလညထားရျခငးမား၊ ဆယယျခငးမားတ႔တြင ထညသြငးစဥးစား ေျဖရငးေဆာငရြကႏငရန တာ၀နရသည။ (၇) ေလလာေတြ႕ရ ခကမားအရ အေကာငအထညေဖာမႈက စမခန႔ခြရာ၌ စာျဖငသာ ေရးသားဆကသြယျခငးႏင (၈) ယဥေကးမႈအေမြအႏစမား ထနးသမးျခငးဆငရာမားက ေဆာငရြကျပး သကဆငရာ ေဒသခအာဏာပင ထမ ခြငျပခကျပနရသညအခါမသာ ေဆာကလပေရးလပငနးက ျပနလည လပေဆာငနငပါမည။ ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရး ေကာမတစမကနး ေဖာေဆာငမႈအဖြ႔ YCDCPS မ ထရာေဖြ႔ေတြ႕ရ ထားသညေနရာမားတြင လပငနးအေကာငအထညေဖာေဆာငရြကေနမႈမား၊ ျပးေျမာကမႈမားက ေလလာ ေစာငၾကညပါမည။


၆.၂.၂ ယာယ ျပနလညေနရာခထားေရး ေဆာငရြကမည လပငနးအစအစဥ အကဥးခပ

စမကနးခြမားမ သကေရာကမႈသည လ ၂၀၀ ေအာကျဖစပါက လကနာရမည သငေတာသည ကာကြယေရး ေဆာငရြကခကမားမာ ျပနလညေနရာခထားေရး မေဘာင (RPF) တြင ပမျပညစစြာ ေဖာျပထားသည ယာယျပနလညေနရာခထားေရးလႈပရားမႈ စမခက(ARAP) ျဖစသည။

ယာယျပနလညေနရာခထားေရး လႈပရားမႈစမခက (ARAP)တြင (၁)စမကနးခြမား ကယတင ႏငတကြ ျပလပမညေနရာ၊ သကေရာကႏငသညအခကမားက အကဥးခပေဖာျပခက (၂) ျပနလည ေနရာခထားေရးႏင လပငနးအေကာငအထညေဖာေရးအတြက သတမတထားရေသာ အေျခခအခက မားႏင ရညရြယခကမား (၃) ဥပေဒဆငရာ လပထးလပနညးမား (၄) စမကနးအကးသကေရာကမႈ ခရသမား(PAP)ႏင စမကနးအကးသကေရာကမႈခရသည အမေထာငစမား(PAH)၏ အေျခခအခက အလကမား (၅) သကေရာကမႈအမးအစားႏင ပမာဏအလက ခြျခားထားေသာ PAP ႏင PAH စာရငး (၆) သကေရာကသည ပမာဏအလက သတမတထားေသာ အခးအစားႏငအည နစနာေၾကး၊ ေထာကပေငြႏင ျပနလညထေထာငေရးအေထာကအပမားက ခစားပငခြင (၇) PAP၊ PAH ႏင ေဒသခ လထ၏ ကနးမာေရး၊စးပြားေရး အေျခအေနမားႏငအတ ျပနလညေနရာခထားေပးမည ေဒသ၏ သတငး အခကအလကမား (၈) စမကနးခမတ အေကာငအထညေဖာျခငး အတြက သကဆငရာအဖြ႕အစညး၏ စမေဆာငရြကမႈမား (၉) စမကနး ခမတအေကာငအထညေဖာေနစဥကာလအတြငး ပါ၀ငေဆာငရြကမည သမား လပေဆာငရမညလပငနးေဆာငတာမား (၁၀) လပငနးေဆာငတာမားႏငပတသကၿပး မေကနပ ခကမား (၁၁) ျပနလညေနရာခထားေရး ခန႕မနးကနကေငြႏင ႏစစဥဘတဂက (၁၂) သတမတကာလ အတြငး ျပးစးေအာငေဆာငရြကရမည လပငနးစဥမား (၁၃) ျပငပေစာငၾကညအကျဖတျခငးအတြက သတမတတာ၀နႏငလပပငခြင (TOR) အပါအ၀င အတြငးအျပင ေစာငၾကညေလလာသတငးပ႔ျခငး လပ ငနးေဆာငတာမား စသညတ႔ ပါ၀ငသည။

၇.၀ ေဆြးေႏြးညႏႈငးျခငး ႏင အခကအလကထတေဖာျခငး

စမကနးခြမားမ မတညေသာ လထ (ဥပမာ - လနညးစတငးရငးသားမား၊ အေရးပါေသာ လ႔ အဖြ႕အစညး၊ အမးသမးႏင လငယမားႏင ကေလးသငယမား၊ အမးသား၊ သကႀကးရြယအမားႏင မသန စြမးသမား စသည) ၊ အရပဖကလမႈအဖြ႕အစညးမား (CSOs) ၊ လထအေျချပအဖြ႕အစညးမား (CBOs) ႏင အျခားသကဆငရာ လပဂၢလ၊ အဖြ႕အစညးမား စသညတ႔ႏင ထေရာကေသာ ေဆြးေႏြးပြမားပါ၀င သည ပးေပါငးပါ၀င ေဆြးေႏြးညႏႈငးေသာ ခဥးကပနညးမး က အားေပးေထာကခသည။ (ျပလပေပး သည) အဆပါခဥးကပနညးသည ပငရငမားႏင ဆကဆေရး ပမေကာငးမြနေစရနႏင သဘာ၀ပတ၀နး ကငႏင လမႈေရးစမခန႔ခြမႈမေဘာငႏင ကာကြယေရး စမေဆာငရြကမႈလပထးလပနညးမား (ဥပမာ - လ အပပါက ESMP - သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လမႈေရးစမခန႕ခြမႈ အစအစဥႏင ARAP - ယာယေနရာ ျပန လညခထားေရးလႈပရားမႈစမခက)၊ အခနးက႑ႏင တာ၀နမားအေပၚ လထမ သတငးအခကအလကမား ရယႏငရနႏင လအမား ေယဘယ နားလညႏငေစရန ရညရြယသည။ ထ႔အျပင စမကနးခြမား၏ ရညရြယခကမား ေအာငျမငေစေရးႏင ပးေပါငးေဆာငရြကမႈအား ပမေကာငးမြနလာေစရန သေဘာ ထားမား ေကာကယရနလညး ျဖစသည။ ပးေပါငးပါ၀ငေဆြးေႏြးညႇႏႈငးေသာ ခဥးကပနညးက ႏငငေတာ အဆငႏင ကြထြကေဒသအဆငအထပါ မတညေသာ လမးအသးသးႏင ပါ၀ငပတသကသ/အဖြ႕အစညး မားအားလး အတတကြပးေပါငးေဆာငရြကျခငးႏင ထေရာကေသာ ဆကဆေရးမားရရေအာင ေဆာင ရြကသငသည။


ျမနမာႏငင၏ စမကနးခြမားက အစးရ၏အေရးပါေသာဆးျဖတခကမား ခမတႏငသည ပဂၢလ မား၊ ကမၻာဘဏႏင အတငပငခမား က ၂၀၁၆ ခႏစ၊ ဒဇငဘာလ ၂ ရကေန႔တြင ရနကနၿမ႕၌ ပထမဆး ျပလပခေသာ အစညးအေ၀းတြင စတငေဆြးေႏြးခပါသည။ သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လမႈေရးစမခန႔ခြမႈ မေဘာင (ESMF)ႏင ျပနလညေနရာခထားေရး မေဘာင (RPF) မၾကမးအတြက ညႇႏႈငးေဆြးေႏြးမႈ မားက ၂၀၁၆ ခႏစ၊ ဒဇငဘာလ ၁၆ ရကေန႔မ ၁၈ ရကေန႔အတြငး လသာႏင ဗလတေထာငၿမ႕နယ မားတြင ကငးပျပလပခၿပး ေနာကဆကတြ (က - ၈)၊ (က - ၉) ႏင (က - ၁၀) တ႔တြင ပမျပညစစြာ ေဖာျပထားပါသည။ ပါ၀ငပတသကသ အစးရအဖြ႕အစညးမားႏင မတညေသာ လပဂၢလအဖြ႕အစညးမား စမကနးရညမနးခကမား၊ စမကနးခြမားထားရမႈအေျခအေနႏင ပဏာမလပငနးစဥမား၊ ျဖစႏငေျခရေသာ သကေရာကမႈ (ေကာငးကးဆးကးမား) စသည သတငးအခကအလကမားက ေပးအပခသည။ ျပညသ႔ အကးစးပြားက ကာကြယေပးမည သေဘာတညခကရယျခငး မတငမမာပင လထႏင ေဆြးေႏြးတငပင ျခငး အစညးအေ၀းက ၂၀၁၇ ခႏစ၊ ေဖေဖာ၀ါရလ (သ႔) မတလ အေစာပငးတြင ကငးပမညျဖစၿပး ESMF ႏင RPF မၾကမးမားက ေဆြးေႏြးသြားမညျဖစသည။ အဆပါ အၾကမးဖဥးေရးဆြထားသည စာရြက စာတမးမားက ျမနမာဘာသာျဖင ျပနဆခၿပးျဖစၿပး၊ ႏငငေတာအဆင၊ ျပညနယ၊ တငးအဆငႏင ေဒသခအဆငအပခပသမား၊ အဓကကေသာ ပါ၀ငပတသကေနသမား၊ အရပဘက လမႈအဖြ႕အစညး မားႏင အမးမးေသာ လမးမားက အစညးအေ၀းမတငခင ၂ ပတ ႀကတင၍ ေ၀မ ေပးၿပးျဖစသည။ အဓကကေသာ သအမားစႏင အမးမးေသာ လပဂၢလအဖြ႕မားမ အဆတငသြငးထားေသာ စမကနးခြ မားက ေထာကခၾကေၾကာငး ကနဥးစစတမး ေကာကယခကမားအရ သရရသည။ စမကနးခြမား ထြကေပၚလာသညႏငအမ အဆတငသြငးထားေသာ စမကနးခြမားမ တက႐က(သ႔)သြယ၀ကၿပး အကး ခစားရမည။ လပဂၢလအဖြ႕မားႏင ေဒသခအာဏာပငမားက ညႇႏႈငးေဆြးေႏြးမႈမား ပမျပလပရမည ျဖစသည။ ညႇႏႈငးေဆြးေႏြးပြမား၏မတတမးမားအား ေနာကဆကတြ (က - ၁၀ ) ႏင (က - ၁၁) တြငေဖာျပထားသည။

၈.၀ နစနာမႈမား ေျဖရငးျခငး လပငနးစဥ

ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတ (YCDC) သည အေထြေထြ အပခပေရး ဥးစးဌာန ႏင ပးေပါငးၿပး ျပညထေရးဝနႀကးဌာန၏လကေအာကတြင ျမနမာႏငငသားမား ပါ၀ငေသာ နစနာမႈမား ေျဖရငးေရးေကာမတ (GRC)က ၿမ႕နယအဆင၊ ခ႐ငအဆငမ ႏငငေတာအဆငအထ အဆငဆင ဖြ႕စညးသြားရန ေမာလငထားသည။ ၿမ႕နယႏင ခ႐ငအဆငမားတြင နစနာမႈမား ေျဖရငးေရး ေကာမတအဖြ႕၀ငမားက စမကနးအကးသကေရာကမႈခရသမားထမ ေရြးခယတငေျမႇာကရမည ျဖစ သည။ ႏငငေတာအဆငတြင နစနာမႈမား ေျဖရငးေရးေကာမတက ရနကနၿမ႕ေတာ၀နမ ဥးေဆာင သြားရမညျဖစၿပး ေကာမတအတြက အတြငးေရးမး ႏင လကေထာကအတြငးေရးမးတ႔က အစးရမ ေရြးခယတငေျမႇာကရမညျဖစသည။ အတြငးေရးမး အျဖစတင ေျမႇာကခရသမာ ဌာနတစခ ၏ အႀကးအကျဖစရမည။ ႏငငေတာအဆင နစနာမႈမား ေျဖရငးေရးေကာမတမ ၿမ႕ေတာ၀နသ႔ တက႐ကအစ ရငခရမညျဖစသည။ ေကာမတမ ေျပာငးေ႐ႊ႕ခရသမား၏ စးရမပပနမႈ၊ တငၾကားခကမား ႏင နစနာမႈမားက လကခစစေဆး ေဆာငရြကေပးရမည။ နစနာမႈမားေျဖရငးေရး ေကာမတသည စမကနးခြမား ျပလပေနစဥကာလတစေလာက ေျပာငးေ႐ႊ႕ခရသမား၏အကးက ေရး႐ႈၿပး လပေဆာငရ မညျဖစသည။ ေဆာကလပေရးလပငနးမား လပေဆာငေနစဥအတြငး ဆကသြယရမည လအမညႏင ဖနးနပါတက ေရးသားထားသည သတေပးဆငးဘတမားက ေဆာကလပေရးလပေနသည ေနရာ၏


တစဖကတစခကစတြင ေထာငထားရမညအျပင ေန႔စဥ ေဆာကလပေရးလပငနးမား လပေန သည ေနရာ၌လညး ေထာငထားရပါမည။

ျပနလညေနရာခထားေရး အစအစဥႏငပတသကၿပး ေျပာငးေ႐ႊ႕ခရသမားမ နစနာမႈမားရပါက အမားဆႏၵႏင ကကညေအာင ညႇႏႈငးကငတြယေဆာငရြက ေပးရမညျဖစသည။ တငၾကားခကမားက ေနာကဆးအဆငျဖစသညတရားခြငတြင တရားရငဆငေသာ အေျခအေနသ႔ မေရာကမ ေအာကတြင ေဖာျပထားေသာ အဆင(၄)ဆငက ျဖတေကာေဆာငရြကရမညျဖစသည။

ကနဥးအဆင၊ ရာအမမႈးအဆင မေကနပေသာ PAP (သ႔) PAH သည ၎တ႔၏ မေကနပခကမားက ရာအမမႈးႏင ခန႔အပထားေသာ ၄ငးၿမ႕နယမ တာဝန႐ YCDC မပဂၢလထသ႔ ဆကလကတငျပႏငသည။ ကနဥးအဆင ထား႐ရျခငး၏ ရညရြယခကမာ မေကနပမႈျဖစျဖစခငး ခကခငး တ႔ျပနေပးႏငၿပး မလလားအပေသာ စးရမမႈမား ျမငတကလာျခငးက ေလာခေပးႏငသည။ မေကနပမႈမားႏင ေျဖရငးေပးခကမားက မတတမးတင ထားၿပး YCDCPS ထသ႔ အခကအလက ေပးပ႔ႏငသည။ ဤခဥးကပမႈသညျဖစပကခေသာ ယခင ကစၥရပမား ႏႈငးယဥ၍ေလာပါးေစရန အသးျပႏငသညစမခန႔ခြမႈနညးလမး တစခအျဖစ ေနာကဆကတြ စမကနးခြမားတြငအသးခႏငပါလမမည။

ပထမအဆင၊ ၿမ႕နယအဆင နစနာေသာ စမကနးအကးသကေရာကမႈက ခစားရသတစဥးမ သ/သမ၏ တငၾကားစာက

ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတ၏ လကေအာကတြင ဖြ႕စညးထားေသာ ၿမ႕နယအဆင တငၾကားစာလကခေရးေကာမတသ႕ ေပးပ႔တငၾကားႏငပါသည။ ေကာမတမ နစနာသဘကမ တငၾကား ထားေသာအေၾကာငးအရာက ၁၀ ရကအတြငး ေျဖရငးေပးႏငရန ေဆာငရြကေပးရပါမည။ ေကာမတက ဖြ႕စညးရာတြင အေၾကာငးအရာေပၚမတညၿပး အဖြ႕ဖြ႕စညးပက ေျပာငးလႏငေသာလညး လြတလပျခငး၊ ဥးစားေပး အသေပး တငပငျခငးမား ေဆာငရြကေပးမည။ ကား၊ မ ခြျခားမႈမရဘ အသကအရြယ အားျဖငလညး မတေသာ အဖြ႕ျဖစရမည။ သတမတကာလ ၁၀ ရကေကာလြနေသာ လညး တငၾကားထားသဘကမ အေၾကာငးၾကားမႈ တစစတစရာမရရ၍ေသာ လညးေကာငး (သ႔) တငၾကားသမ ပထမအဆင ဆးျဖတခကက ေကနပမႈမရ၍ေသာလညးေကာငး တငၾကားစာက ခ႐င႐းသ႔ ႏႈတအား ျဖငျဖစေစ၊ စာအားျဖငျဖစေစ ထပမတငၾကားႏငသည။

ဒတယအဆင၊ ခ႐ငအဆင နစနာသတစဥးမ ပထမအဆင ဆးျဖတခကက ေကနပမႈမရ၍ေသာလညးေကာငး၊ ေဆာင

ရြကမႈတစစတစရာက မေတြ႕ရ၍ေသာလညးေကာငး သ/သမ ၏ တငၾကားစာက ခ႐ငအဆငသ႔ တကေရာကတငၾကားႏငပါသည။ ခ႐ငအပခပသမ နစနာမႈမား ေျဖရငးေရးေကာမတ (GRC) အစညးအေ၀းက ေခၚယၿပး နစနာသဘကမ တငၾကားထားသည အေၾကာငးအရာက (၂)ပတအတြငး ေျဖရငး ေဆာငရြကေပးႏငရနဆးျဖတရမည။ ခရငအပခပသသည လပကငေဆာငရြကလကရေသာ တင ၾကားစာမားက စစညးထနးသမးထားရန တာ၀နရသည။ (၂)ပတၾကာပါက တငၾကားထားသ အေနျဖင ခရငအာဏာပငမားထမ အေၾကာငးတစစတစရာ မၾကားရ၍ေသာလညးေကာငး၊ တငၾကား သမ ဒတယအဆငတြင ခမတလကေသာ ဆးျဖတခကက ေကနပမႈမရ၍ေသာလညးေကာငး တငၾကား ျခငးက ျပညနယ/ တငးေဒသႀကး႐းသ႔ စာျဖငျဖစေစ၊ ႏႈတျဖငျဖစေစ ထပမေပးပ႔တငၾကားႏငသည။


တတယအဆင၊ ျပညနယ/တငးေဒသႀကးအဆင နစနာသတစဥးမ ဒတယအဆငဆးျဖတခကက ေကနပမႈမရ၍ ေသာလညးေကာငး (သ႔)

ေဆာငရြကမႈတစစတစရာက မေတြ႕ရ၍ေသာလညးေကာငး ထ႔သ၏ တငၾကားစာက ျပညနယ/ တငးေဒသႀကး အဆငသ႔ ေပးပ႔တငၾကားႏငသည။ နစနာမႈမားေျဖရငးေရး ေကာမတ အစညးအေ၀း က ရနကနၿမ႕ေတာ ၀နမ ဥးေဆာငသြားမညျဖစၿပး အစးရမ ေကာမတအတြက အတြငးေရးမးႏင လကေထာက အတြငးေရးမႈး(၂)ဥးက ေရြးခယသြားမညျဖစၿပး အတြငးေရးမး အျဖစ ေရြးခယခ ရသမာ ဌာနမးျဖစရမညျဖစသည။ ေကာမတဥကဌမ နစနာမႈမားေျဖရငးေရး ေကာမတအစညးအေ၀းက ေခၚယၿပး နစနာသ၏ တငၾကားခကပါ အေၾကာငးအရာက ႏစပတအတြြငး ေျဖရငးႏငရန ေဆြးေႏြး ဆးျဖတသြားရမည ျဖစသည။ ျပညနယ/တငးေဒသႀကးအဆင မေကနပမႈမား ေျဖရငးေရးေကာမတ ေခါငးေဆာငသည ေဆာငရြကဆျဖစေသာ တငၾကားစာမား အားလးက စစညးထနးသမးထားရန တာ၀နရသည။ လပငနးေဆာငရြကသညကာလ ရက ၂၀ ေကာ ေသာလညး တငၾကားထားေသာ နစနာသမ ျပညနယ/တငးေဒသႀကးအဆင အာဏာပငမားထမ အေၾကာငးျပနၾကား ခက တစစတစရာက မရရ၍ေသာလညးေကာငး၊ သ႔မဟတ နစနာသမ တတယအဆင ဆးျဖတခကက ေကနပမႈမရ၍ေသာ လညးေကာငး တငၾကားစာက သမၼတ ထသ႔ ႏႈတျဖငျဖစေစ၊ စာျဖငျဖစေစ ထပမ တငၾကားႏငသည။

စတတအဆင၊ သမၼတ႐း ရနကနၿမ႕ေတာ၀နမ ေကာမတဥကဌအျဖစ ပါ၀ငေဆာငရြကၿပး သကဆငရာဌာနမ အစးရ

၀နထမး ညႊနၾကားေရးမးတစဥး ပါ၀ငေသာ ျပညနယ/တငးေဒသႀကးအဆင နစနာမႈမား ေျဖရငး ေရးေကာမတမ တငၾကားထားေသာ နစနာသႏငေတြ႕ဆၿပး တငၾကားမႈက ေျဖရငးေပးရမည။ သမၼတမ ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတ စမကနးေဖာေဆာငမႈအဖြ႔က ျပငပေစာငၾကည ေလလာ ေရး ေအဂငစ၏ အေသးစတတငးတာမႈေလလာခက DMS အား ျပနလညသးသပေပးရန ေတာငးဆႏင သည။ သမၼတ႐း သ႔ နစနာသ၏ တငၾကားခကေရာကရၿပး ရကေပါငး ၂၀ အတြငး စာျဖငေရးသားထား ေသာ ဆးျဖတခကတစခက မျဖစမေနျပလပရမညျဖစၿပး မတက ရနကနၿမ႕ေတာ စညပငသာယာေရး ေကာမတႏင တငၾကားထားေသာ နစနာသထသ႔ ေပးပ႔ရမည။

နစနာမႈျဖငတငၾကားထားသသည သမၼတ႐းမ ေျဖရငးေပးမႈႏငပတသကၿပး နစနာမႈမရပါက ေကာမတမ နစနာသအတြက ဥပေဒဆငရာလပထးမားႏငအည စမေဆာငရြကေပးရမည။ အမႈက ခ႐ငတရားခြငသ႔ တငသြငးၿပး တရားခြငဆငရာစညးမဥးစညးကမးမားအတငး တရားစြဆေပးရမည ျဖစသည။ တစခနတညးမာပ နစနာမႈျဖငတငၾကားထားသက ခ႐ငတရား႐းသ႔ အမႈတငၾကားႏငသည။ အမႈျဖစေနစဥ ကာလအတြငး ျပညေထာငစသမၼတ ျမနမာႏငငေတာအစးရက အမႈၾကားနာေနစဥ ကာလအတြငး စမကနးက ဆကလကေဆာငရြကခြငျပပါရန ေလာကထားမည။ ျပညေထာငစ ျမနမာႏငငေတာအစးရက တရား႐း၏ ဆးျဖတခကအတငး ေဆာငရြကမည။

အထကပါလပထးလပနညးမားတြင ထပမျဖညစြကရနႏင ေျပာငးေ႐ႊ႕ခရသမား၏ လပပငခြင အရ နစနာသမားအား လႊတေတာအမတတစဥးကသ႔ေသာ ေျပလညမႈရေအာငေဆာငရြကေပးႏငသည အျခားဖနေျဖေပးႏငသတစဥးတစေယာကထသ႔ ေခၚေဆာငသြားျခငး (သ႔) တငၾကားစာက သမၼတ႐း သ႔ တက႐ကေပးပ႔ တငၾကားျခငးတ႔က ျပလပႏငမညျဖစသည။


၉.၀ ေစာငၾကညစစေဆးျခငးႏင အစရငချခငး ေစာငၾကညစစေဆးျခငးသည သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လမႈေရးစမခန႔ခြမႈ မေဘာငအတြက အဓကကေသာ အစတအပငးတစချဖစၿပး စမကနးခြမား အေကာငအထညေဖာေနစဥကာလအတြငး သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လမႈကာကြယေရး သတမတခကမားႏင ကကညမႈရေစရန၊ ဆးကးအနညးဆး ျဖင အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကရနႏင ထေရာကမႈရေစရန အဓကအစတအပငးျဖစသည။ သဘာဝ ပတဝနးကငႏင လမႈအကာအကြယကၽြမးကငသ၏ ေထာကပေပးမႈျဖင YCDC သည ဇယား ၁၂ ရ EcoP က အသးျပႏငသည (သ႔) ESMF စမကနးခြ၏ ကနထ႐ကတာမား၏ ေစာငၾကညစစေဆးျခငးႏင အစရငချခငးက ျပငဆငရာတြင ကနထ႐ကတာမား လကနာရမည အကာအကြယ အျဖစ ထညသြငးႏင သည။ လစဥ၊ ႏစ၀က၊ ႏစခပ အစရငခစာမားတြင အေျခအေနအလက

သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လမႈေရးစမခန႕ခြမႈ အေလအထမား အဆငျမငလာေစရန။

သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လမႈ၀နးကငဆငရာ ေစာငၾကညအကျဖတမႈလပငနးစဥမား တကၿပး အရညအေသြး ေကာငးမြနေစရန ျပလပျခငး။

စမကနးခြမားအတြက ခငလေသာအေထာကအထားႏင ရလဒက အေျချပေသာ သဘာ၀ပတ ၀နးကငႏင လမႈ၀နးကင ေစာငၾကညအကျဖတမႈမား ျပလပေပးရန။

လပငနးအေကာငအထညေဖာေနစဥ ဆးရြားစြာထခကမႈမား မရေစရန အေကာငအထညေဖာ ေဆာငရြကျခငး၊ အကာအကြယေပးျခငး၊ အကးဆကမား၏ရလဒက သတငးေပးပ႔ႏငျခငးတ႔ႏင ဆကစပသည အခြငအလမးတစခ ထားရေပးရန လအပပါမည။

စမကနးခြမား အေကာငအထညေဖာ ေဆာငရြကေနစဥကာလအတြငး ရနကနၿမ႕ေတာ စညပင သာယာေရး စမကနးေဖာေဆာငမႈအဖြ႔မ အစအစဥမားအေကာငအထညေဖာေနမႈ၊ ျဖစႏငေျခရေသာ ေလလာမႈမားႏင သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လမႈေရးစမခန႔ခြမႈ အစအစဥမားအား ဌာနအတြငး၌ ေစာငၾကညေလလာျခငးမား ျပလပသြားမညျဖစၿပး ဆးကးနညးစြာ အေကာငအထညေဖာႏငျခငး ရ/မရ ကပါ စစေဆးမညျဖစသည။ ေစာငၾကညစစေဆးျခငးမားက အေရးပါေသာ ေဒသ(၃)ခတြင အဓကထား ျပလပသြားမညျဖစၿပး ေအာကပါအခကမားအတငး ေဆာငရြကသြားမညျဖစသည။

(က) သတမတခကမား ျပညမမႈရမရ ေစာငၾကညစစေဆးျခငး - လအပေသာ ဆးရြားစြာ ထခကမႈ မရမည နညးလမးမား တငးတာျခငးမားက ထညသြငးစဥးစား ေဆာငရြကထားျခငးရ မရက ေသခာေစရန စမကနးခြမား ႀကတငျပငဆငေနစဥကာလအတြငး သတမတ ခကမား ျပညမမႈ ရ မရ ေစာငၾကညစစေဆးျခငး လႈပရားမႈမားက သဘာ၀ပတ ၀နးကငႏင လမႈေရး စမခန႕ခြမႈ မေဘာငမားအတငး ထေရာကစြာ ေဆာငရြကျခငးရမရႏင လပငနးစဥမားက ေလးစား လကနာျခငး ရ မရစသည အခကႏစခကအေပၚ အဓကထားၿပး လပေဆာငသြား မညျဖစသည။ စမကနးခြ ေလလာမႈမားသည ESMF ႏင RPF တ႔အတငး လကနာ၍ စနစ တကႏင အျမနဆး ေဆာင႐ြကေနရန ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတ စမကနး ေဖာေဆာငမႈအဖြ႔႐းမ သဘာဝပတဝနးကငႏင လမႈကၽြမးကငသဝနထမးက ေသခာစြာ စစေဆးရ မညျဖစသည။

စမကနးခြ၏ ဒဇငးမားတြင ေအာကပါယာယျပနလညေနရာခထားေရး လႈပရားမႈစမခကႏင သကဆင ေသာ အေျခအေနမားက ထညသြငးအေကာငအထညေဖာ စဥးစားသြားမည။


အထးသျဖင ေဒသအဆငတြင ေျဖရငးေပးႏငျခငးမရေသးဘ ပျမငေသာအဆငမားတြင ဆးျဖတ ခကခမတေပးဖ႔ လအပေနသာ နစနာခကမားက သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လမႈေရးစမခန႔ခြမႈ မ ေဘာငအတငး ESMF တြင ထညသြငးထားေသာ အေျခအေနမား။

ျဖစႏငေျခရေသာ ယာယ/ရာသကပန ဆးရးမႈအားလးအပါအ၀င ျပနလညေနရာခထားေပးျခငး ႏင နစနာေၾကးေပးျခငး စမကနးမား ေဆာငရြကၿပးစးမႈက မတတမးတငျခငး။

ေလာေၾကး၏ အရညအေသြးအေပၚ အကျဖတသးသပထားျခငး (သ႔) အျခားေသာ အသးျပမည ဆးကးေလာခႏငမည နညးလမးမားသည အသကေမြးဝမးေကာငးမႈ အေပၚထခကႏငသည အကးဆကမားအပါအ၀င ကနဥးတြကခကထားၿပးျဖစသည ျဖစႏငေျခရေသာ အနာဂတရငးႏး ျမႇပႏမႈ စမကနးမား၏ လအပခကမားႏင အည အသးခႏငရမည။

ဥပမာအေနျဖင မတညေသာ လပဂၢလအဖြ႕အစညးမား(တငးရငးသားမားႏင အေရးပါေသာ လမးစ - အမးသမးမားႏင လငယ(ကား၊ မ)မားႏင ကေလးသငယမား၊ အမးသားမား၊ သကႀကးရြယအမားႏင မသနမစြမး မား၊ အမေျခယာမမားႏင ဆငးရႏြမးပါးသမား စသည) အား စမကနးခြမားမ လေလာကေသာ ေထာကပမႈမရရခလင စနစကေသာ ၾကား၀ငဖနေျဖျခငးမား လအပႏငသည အဓကကေသာ ျပျပငေျပာငးလမႈမား ျဖစေပၚခလင ဆးရြာစြာထခကမႈ ေလာနညးေစမည နညးလမးမား လအပသည။

လပငနးအေကာငအထညေဖာေနစဥအဆငတြင စမကနးခြမား ပဏာမေဆာငရြကရာတြင မညသည အေျခအေနအတငးအတာအထ လပပငခြငမား ခမတေပးရနက သတမတခကမား လကနာမႈရမရ စစေဆးျခငးမားတြင ထညသြငးစဥးစားရလမမည။ ထေရာကေသာ စမကနးေဖာေဆာငျခငး၊ လပငနး လညပတျခငးႏင ပတသမးျခငးအဆငဆငက ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတမ အျပည အ၀တာ၀နယမညျဖစၿပး လကနာေဆာငရြကျခငး ရမရက စမကနးအတြငး ၀နမ ေစာငၾကညစစေဆး ရမညျဖစသည။

အကးသကေရာကမႈမားက ေစာငၾကညေလလာျခငး - စမကနး အေကာငအထညေဖာေနစဥ ကာလ အတြငး စမကနးခြမား၏ ပဏာမေဆာငရြကမႈမားႏင ဆးရြားစြာထခကမႈရမရ တငးတာျခငးမားက ေစာငၾကညစစေဆးရနမာ ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတႏင စမကနးစမခန႕ခြမႈတ႔၏ တာ၀နျဖစသည။ ESMP စာခပထတြင ကနထ႐ကတာသည ESMP အတငးလကနာရန ထညသြငး သငပါသည။ ESMP/ESMF ၏ ဆးရြားစြာထခကမႈ မရေစရန တငးတာျခငးဆငရာ သေဘာတည ခကမားႏင ကကညစြာေဆာငရြကထားျခငးမရက ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတမ ေစာင ၾကညစစေဆးမည ျဖစသည။

လမႈေရးဆငရာ အကးသကေရာကမႈမားႏင ပကသကၿပး ေစာငၾကညစစေဆးျခငးႏင အကျဖတျခငးမား က ေအာကပါသတမတခကမားႏင တငးတာမည။

စမကနးေၾကာင ထခကခရေသာ သတစဥးခငးစ၊ အျခားေနထငသမား၊ အမေထာငစမားႏင သး သန႔လနညးစမားက စမကနးမတငမအေျခအေန၊ သ႔မဟတ ပမေကာငးမြနေသာအေျခအေနမး ျပနလညရရေအာငေဆာငရြကေပးျခငး။

ကား၊မ ခြျခားေသာ အကးရလဒမားက ေရာငရားျခငး သ႔မဟတ နညးႏငသမနညးေအာင ျပလပ၍ ကငတြယေျဖရငးျခငး။


သေဘာထားကြလြမႈမား (သ႔) ပဋပကၡမားအေပၚ ကငတြယေျဖရငးမႈ

အဆပါ အကးသကေရာကမႈမားက တငးတာႏငေစရန ႀကတငေလလာမႈမားမတစဆင ေအာကပါတ႔က စနမနာထားႏငသည-

ကား၊ မ သးျခားအခကအလကမားက ေစာငၾကည စစေဆးႏငမည တကေသာသတမတခက မား၊

အေျခခအခကအလကမားအေပၚ ခြျခားသတမတတငးတာႏငမည နညးလမးမား

အဓကထား ေစာငၾကညစစေဆးရမည သတမတခကမားအား ခမတျခငး ( ဥပမာ - လအပပါက ယာယျပနလညေနရာခထားေရးလႈပရားမႈ စမခကမား ျပလပေနစဥကာလအတြငး)

သးျခား လြတလပေသာ ေစာငၾကညစစေဆးမညသမားအား ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရး ေကာမတမ စစညးၿပး အကးသကေရာကမႈမား ျဖစပြားေစသည အေၾကာငးအရာႏင သကေရာကမႈ ပမာဏ အေပၚမတညကာ စမကနးခြမားႏင သကဆငေသာ အကးသကေရာကမႈမားက အကျဖတေစ မည။

(ဂ) ဆငပြားလာေသာ အကးသကေရာကမႈမား ေစာငၾကညစစေဆးျခငး - စမကနးခြမား၏ ကနဥး ေဆာငရြကမႈမားေၾကာင ၿမ႕နယ ၆ ၿမ႕နယအေပၚ သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လမႈေရးဆငရာ အကး သကေရာကမႈမား ျဖစေပၚျခငးက အျခားေသာ ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈလပငနးမား လပေဆာငရန လအပမႈရမရ အေပၚ မတညၿပး ေစာငၾကညစစေဆးသြားမည။

၁၀.၀ သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လမႈေရးစမခန႕ခြမႈ မေဘာင

ခမတအေကာငအထညေဖာျခငး

၁၀.၁ စမကနးခြမား အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကျခငးအတြက အဖြ႕အစညးဆငရာ သေဘာ တညခကမား

ESMF အေကာငအထညေဖာရာတြင စမကနးအေကာငအထညေဖာျခငး အစအစဥက လကနာရ လမမည။ ျပညေထာငစအဆငတြင ျမနမာ DRM စမကနးသည စမကနးႏင ဘ႑ာေရး၀နႀကးဌာန၏ စမမႈေအာကတြငရၿပး အမးသားသဘာ၀ေဘးအႏရာယစမခန႔ခြေရးေကာမတ (NNDMC)၏ စနစကေသာ လမးညႊနမႈမားႏင အတတကြ ပးေပါငးေဆာငရြကသြားမည ျဖစသည။ ေဒသအဆငတြင စမကနးမ ရနကနစမခန႕ခြမႈေကာမတ(YPSC)က ဖြ႕စညးမည။ YPSC တြင ရနကနတငးေဒသႀကး၀နႀကးခပမ ဥက႒ အျဖစေဆာငရြကၿပး ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတမ ကယစားလယမားႏငအျခား အစးရ ကယစားလယမား မ စမကနး အေကာငအထညေဖာျခငးမားတြင ပါ၀ငမညျဖစသည။

စမကနးႏင ဘ႑ာေရး ၀နႀကးဌာန လကေအာကတြင ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာ မတ (YCDC) မ စမကနး အပငး၂၊ ၃ ႏင ၄ တ႔တြင ေရြးခယသတမတထားေသာ အေကာငအထည ေဖာေဆာငေရးေအဂငစအျဖစ ပါ၀ငမညျဖစသည။


ပ ၁ သဘာ၀ပတ၀နးကင နင လမႈေရးစမခန႕ခြမႈမေဘာင

YCDC အတြငးတြင စမကနးအပငး ၂ က အငဂငနယာဌာန(လမးတတား)မ အေကာငအထည ေဖာ ေဆာငရြကမညျဖစၿပး စမကနးအပငး ၃ က အငဂငနယာဌာန(အေဆာကအအ)မ အေကာငအထည ေဖာေဆာငရြကမည ျဖစသည။ ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတ အတြငးေရးမးႏငအတ အငဂငနယာဌာန(လမးႏငတတား) ႏင အငဂငနယာဌာန(အေဆာကအအ)တ႔မ ဌာနမးမားႏင YCDC ၏ ဌာနအသးသးတ႔ႏင ညႏႈငးေဆာငရြကရမည ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတ စမကနး ေဖာေဆာငမႈအဖြ႔ (YCDCPS)က ေရြးေကာကတငေျမႇာကမညျဖစသည။ ဌာနမးမားအေနျဖင ေနာကဆကတြ စမခန႔ခြမႈမားႏင နညးပညာအရ ပးေပါငးေဆာငရြကရနတာ၀နရသကသ႔ မမတ႔၏ သကဆငရာ က႑အလက သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လမႈေရးေစာငေရာကမႈ ဆငရာမ၀ါဒမား ခမတ လကနာ ေဆာငရြကသြားရမညျဖစသည။ တာဝနေပးထားေသာ အကာအကြယ ကၽြမးကငသသည စမကနးမ အငဂငနယာဌာန(လမးႏငတတား)ႏင အငဂငနယာဌာန(အေဆာကအအ)၀နထမးမားက ESMF အတငးလကနာ၍ အေကာငအထညေဖာျခငး၊ ေစာငၾကညႀကးၾကပျခငးႏင အစရငချခငးတ႔တြင ကညရန သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လမႈ၀နးကငေစာငေရာကမႈ ကြ မးကငပညာရငမားက ႏငငတကာမ တစဥးႏင ျပညတြငးမ ႏစဥးက ငားရမးရမည ျဖစသည။

ျပညထေရး၀နႀကးဌာန(MoHA)လကေအာကတြငရေသာ အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာန(GAD) သည လထသတေပးခကႏင မေကနပခကမားႏင ပကသကၿပး စမကနးမားတြင အဓကေနရာမ ပါ၀ငသည။ အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာနအတြငးတြင ရပကြကအပခပေရးမႈးမား(WA)က တရား၀င ေရြးေကာက တငေျမႇာကၿပး အဆပါရပကြကအပခပေရးမးမားမ ၿမ႕တြငးေဒသမားတြင ရပကြကအလက အပခပမႈ ဆငရာကစၥရပမားက စမခန႔ခြရသည။ ရပကြကအပခပေရးမးမား လကေအာကတြင ေဒသခ တစဥးအား ရာအမမးအျဖစ လထႏင အစးရၾကားေပါငးကးတတား အျဖစေဆာငရြကေပးရန ေရြးခယ သည။ ရပကြကအပခပေရးမးႏင ရာအမမးတ႔သည ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတႏင ၿပးဆးသြားေသာ စမကနးမားတြင အတေဆာငရြကၿပး ထပမျပလပမည စမကနးမားအတြက ေဒသခ မားက အသေပးအေၾကာငးၾကားျခငးႏင ျဖစေပၚလာမည မေကနပခကမားက ကငတြယရာတြင ကည ေဆာငရြကေပးသည လပငနးႏစခစလးအား လပေဆာငသည။ ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရး ေကာမတႏင သးျခားအပခပမႈေအာကတြင အဆပါ အရပသား ကယစားလယမားရေနသညအခကက


စမကနးအတြငး အသေပး အေၾကာငးၾကားျခငးႏင နစနာမႈမားတငၾကားျခငး လပငနးစဥမားႏင ပကသကၿပး ပမေကာငးမြနေသာ နညးစနစမား ျဖစေပၚလာေစကာ တာ၀နပမႈမားအား ေလာကသြား ေစၿပး ပါ၀ငေသာ လပဂၢလအဖြ႕ အစညးအားလးအတြက အဆငဆငစမအပခပမႈမား ျဖစေပၚလာေစ သည။


ဇယား (၁၃) ESMF အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကရာတြငအဓကကေသာတာ၀နမား

စမကနး(ခြ)မား လညပတပ

ေလာကလြာပစ လပငနးေဖာျပခက တာဝနယမႈ ႀကးၾကပျခငးး

စစေဆးျခငး သဘာဝပတဝနးကငႏင လမႈ အကာအကြယ စစေဆးျခငး ေလာကလြာပစ

ျပငဆငျခငးအဆင အေစာပငးမာပင ျဖစႏငေျခ႐ေသာ မညသည သဘာဝ ပတဝနးကငႏင လမႈအကာအကြယ ျပနာမားကမဆ ျပနလညသးသပျခငး

အကာအကြယစစေဆး ျခငးေလာကလႊာပစ တြငျဖစႏငေျခ႐ေသာ အကာအကြယျပနာ မားကေဖာျပ၍စမကနးခြအဆျပခကမားတြငတြရန

စမကနးမ ဌားရမးထားေသာ အကာအကြယ တငပငခႏင အငဂငနယာဌာန (လမးတတား) ႏင (အေဆာကအအ)တ႔မ သဘာဝပတဝနး ကငႏင လမႈ အကာအကြယ ပဂၢလ

ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတ စမကနးေဖာ ေဆာငမႈအဖြ႔

ႀကတငျပငဆင ျခငး

အခနး (၆) တြင ေယဘယ ESMP or ECOP ကေဖာျပထားပါသည။

အခကအလကမား စေဆာငးျခငးႏင၊ သ႔ ေဒသခလထႏငေဆြးေႏြး ညႏႈငးျခငးကသ႔ေသာ လအပသည အကာ အကြယ ျပငဆငျခငး လႈပ႐ားမႈ တာဝနယရန

အကာအကြယဆငရာလႈပ႐ားမႈအစအစဥေရးဆြရန (ESMP, ARAP, etc.) အခနး(၆)တြင ေဖာျပ ထားသညအတငး

စမကနးမ ဌားရမးထားေသာ အကာအကြယ တငပငခ ႏင အငဂငနယာဌာန (လမးတတား) ႏင (အေဆာကအအ)တ႔မ သဘာဝပတဝနး ကငႏင လမႈအကာ အကြယ ပဂၢလ

YCDC မ စမကနး အတြငးေရးမႈး အဖြ႕

ျပနလညသး သပျခငးႏင ခြငျပျခငး

အကာအကြယ စစေဆးျခငး ေလာကလႊာပစႏင ေယဘယ ESMP

သေဘာတညထား သညအတငးအကာ အကြယဆငရာလႈပ႐ားမႈအစအစဥႏငအကာ အကြယစစေဆးျခငး ေလာကလႊာပစတ႔ပါဝင ေသာစမကနးခြအဆျပ လႊာတငသြငးရန

စမကနးမ ဌားရမးထားေသာ အကာအကြယ တငပငခႏင အငဂငနယာဌာန (လမးတတား) ႏင (အေဆာကအအ)တ႔မ သဘာဝပတဝနး ကငႏင လမႈ အကာ အကြယ ပဂၢလ



YCDC အေနျဖင စမကနးခြ အခ႕၏ လပငနးေနရာႏင ပတသကၿပး ညႇႏႈငးေဆြးေႏြးရန ဆပကမးအာဏာပင(PA)မားႏင ပြငလငးေသာ ဆကဆေရးမးထားရရန လအပသည။ လကရ ရနကန ျမစအတြငးသ႔ စြန႔ထတေနေသာ ေရႏတေျမာငးမားမာ ဆပကမးအာဏာပငမား၏ ဧရယာအတြငး တညရ ေနသည။ ဤအပငးတြင ေျမအစတအပငး ၁၀၀ မတာခန႔ ကယ၀နးသည စးပြားေရးဗဟေဒသ၏ ရနကနျမစ မကႏာစာ အရညတစေလာကပါ၀ငပါသည။

၁၀.၂ စြမးေဆာငရည အကျဖတခက ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတတြင ၿမ႕ေတာဝနသည ဥက႒အျဖစေဆာင႐ြကၿပး

အတြငးေရးမႈး၊ တြဖကအတြငးေရးမႈးႏင အျခားေကာမတအဖြ႕ဝငမား ပါဝငသည။ YCDC တြင ဌာနေပါငး (၂၀) ႐ၿပး ဌာနတငးတြင ဌာနမႈးမား႐သည။ ျမနမာ DRM စမကနးႏင အဆကစပဆး ဌာနမားမာ အငဂငနယာဌာန (လမးႏငတတား)၊ အငဂငနယာဌာန(အေဆာကအအ)၊ အငဂငနယာဌာန(ေရႏင သန႔ရငးမႈ) ၊ စမေရးရာဌာနႏင ဘတဂကႏင ေငြစာရငးဌာနတ႔ ျဖစၾကသည။ (ဇယား ၂)

အေကာငအ ထညေဖာ ေဆာငရြကျခငး

ESMP အကာအကြယဆငရာ လႈပ႐ားမႈ အစအစဥ၏ အေကာငအထညေဖာမႈ မတတမးႏင ေစာင ၾကညႀကးၾကပျခငး (ESMP and ARAP)

ပးေပါငးပါဝငေသာ ေစာငၾကညႀကးၾကပ ျခငးႏင အကျဖတ သးသပျခငးတြင လထ ကယစားလယမား ပါဝငရန

ကနထ႐ကတာ စမကနးမ ဌားရမးထား ေသာ အကာ အကြယ တင ပငခႏင အင ဂငနယာဌာန (လမးတတား) ႏင(အေဆာက အအ)တ႔မ သဘာဝပတ ဝနးကငႏင လမႈအကာ အကြယ ပဂၢလ


သးသပအက ျဖတျခငး

ESMP ESMP ႏင ARAP တ႔၏ အေကာငအထညေဖာမႈ ႏငရလဒမားကအက ျဖတသးသပျခငး

ပးေပါငးပါဝငေသာ အကျဖတသးသပျခငးအစအစဥတြငလထကယစားလယမားပါဝင ေစျခငး

စမကနးမ ငားရမး ထားေသာ အကာ အကြယ တငပငခႏင အငဂငနယာဌာန (လမးတတား)ႏင (အေဆာကအအ)တ႔မ သဘာဝပတဝနးကင ႏင လမႈအကာအကြယ ပဂၢလ




ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတ စမကနးေဖာေဆာငမႈအဖြ႔သည ၂၀၁၄-၁၅ JICA စမကနး၏ ကန႔သတခက႐ေသာ အေတြ႕အႀကမားမလြ၍ သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လမႈကာကြယေရး လပငနးစဥမားႏင သကဆငေသာ အေတြ႕အႀကမား ေကာငးစြာမရေသးေပ၊ ယခငက ရခဖး ေသာ သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လမႈကာကြယေရး အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကျခငးႏင ေစာငၾကည စစေဆးျခငးဆငရာ ကြ မးကငအေတြ႕အႀကမားႏင သငတနးတ႔အေပၚမတညကာ အဆပါ၀နထမးမားက သငတနးႏင အကအညမား ထပမေပးအပရန လအပသည။ ထ၀နထမးမားအား သဘာ၀ႏင လမႈ ၀နးကင ကာကြယေရးအေၾကာငးအရာမားႏင ပတသကၿပး သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လမႈေရးစမခန႔ခြမႈ မေဘာငလအပခကမားက အေကာငအထညေဖာရနအတြက ငားရမးထားသည နညးပညာ အႀကေပး အဖြ႕မ အကအညေပးမညျဖစသည။ သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လမႈေရးစမခန႕ခြမႈ မေဘာငအား အေကာင အထညေဖာရာတြင အဓကကေသာ တာ၀နမားက ဇယား ၁၄ တြင ျပသထားသည။

ဇယား ၂ ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရး ေကာမတ ဖြ႕စညးပအေျချပဇယား ႏင ဌာနမား

ႀကတငရညရြယထားသည စမကနးခြမားအတြက သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လမႈေရးစဥဆကမျပတ ထနးသမးျခငးလပငနးမား ေဖာထတျခငးသည လပငနးမားလကေတြ႕ အေကာငအထညေဖာသမားထမ စမကနးေရးဆြသမား၊ ႀကးၾကပသမားႏင အတလပငနးစဥမား အေကာငအထညေဖာသည အစးရ ဌာနမားမ ပးေပါငးေဆာငရြကမႈ စြမးေဆာငရညေပၚတြင မားစြာမတညသည။ ၂၀၁၄-၁၅ ခႏစ ဂပန ႏငငတကာ ပးေပါငးေဆာငရြကေရးေအဂငစ၏ the Strategic Urban Development Plan of the Greater Yangon စမကနးအပါအ၀င အလရငမားႏင ႏငငတကာ ေထာကပေရးအစအစဥျဖင စမကနးအေကာင အထညေဖာမႈႏငပတသကၿပး ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတသည ႏငငတကာ


အဖြ႕အစညးမားႏင ပးေပါငးေဆာငရြကလကရပါသည။ ထ႔ေၾကာင YCDC အေနျဖင သဘာ၀ ပတ၀နးကငႏင လမႈေရးအေထာကအပမားစသည ကမၻာဘဏ၏ လမးညႊနခကမားႏင အျခားသကဆင ေသာ လပထးလပနညးမား၊ ညႊနၾကားခကမားႏင အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကရာတြင လအပေသာ အသပညာ၊ အေတြ႕အၾကႏင စြမးရညျမႇငမားလကရေအာင ေဆာငရြကလကရပါသည။ အႀက ေဆာကလပေရးလပငနးမား၊ ေဆာကလပေရးလပငနးမားႏင စမကနးကာလအတြငး စမကနးေရးရာတြင ေဘးအႏရာယကာကြယေရးအတြက ေသခာထေရာကေသာ အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကျခငးမား ရရေစရနအတြက အရညအခငးရၿပး ေကာငးစြာေလကငေပးထားေသာ ၀နထမးမားက ေနရာခထားေပး ႏငရန အေရးႀကးပါသည။ သဘာ၀ပတ၀နးကငကာကြယေရး၏အေရးပါမႈႏင ေဘးအႏရာယျဖစေစတတ ေသာ လမႈေရးအကးသကေရာကမႈမားက ေရာငရားျခငး၊ ေလာချခငး၊ ေလာေၾကးေပးျခငးတ႔မာ ကမၻာ႔ဘဏ၏ ေငြေၾကး အေထာကအပရရေရးအတြက အေရးပါသကသ႔ အဆပါ ရလဒေကာငးမား ေပၚထြကလာေစရနအတြက အဖြ႕အစညး၏ အရညအေသြးႏင အတြငးပငး လပငနးေဆာငတာမား ပမ တးတကေကာငးမြနလာေစရန မျဖစမေနလအပေၾကာငး ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတမ နားလညထားၿပးျဖစသည။ ထ႔ေၾကာင အဆပါစမကနးအတြက ဥပေဒေၾကာငးဆငရာ၊ အဖြ႕အစညးဆငရာ ခငမာေစေရး အရညအေသြးျမႇငတငေရးအတြက လကေတြ႕လပငနးခြငသငတနးမား၊ အလပရေဆြးေႏြးပြ မား၊ ေလလာေရး ခရးစဥမားႏင ျပငပသငတနးတကေရာကခြငမားပါ၀ငမည။

ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတအတြငး ပညာအရညအခငးသတမတခကအေနျဖင အငဂငနယာဌာန(လမးႏငတတား)ႏင အငဂငနယာဌာန(အေဆာကအအ)မ ၀နထမးမား၏ ပညာ အရညအခငးသတမတခကအား ပညာအရညအခငး၊ ဗဟသတ၊ သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လမႈေရး ကာကြယမႈလပငနးမားဆငရာ ေလလာအေကာငအထညေဖာျခငးႏင လကေတြ႕အသးချခငး ကၽြမးကင ပါရဂ(အတငပငခ)မားက အကျဖတသည။ အငဂငနယာဌာန(လမးႏငတတား)ရ ၀နထမးမား၏ ပညာ အရညအခငးစစတမးအရ ၄၉.၇ % ေသာ ၀နထမးမားမာ အဆငျမငပညာေရးက သငၾကားခရေသာ အငဂငနယာမားျဖစၾကၿပး စစေပါငး ၆၃.၈ % ေသာ ၀နထမးမားမာ အနညးဆး ဘြ႕ႀကပညာေရးစနစ (ဇယား ၁၄)က သငၾကားတတေျမာကထားၿပးျဖစၾကသည။ အငဂငနယာဌာန(အေဆာကအအ) ၀နထမးမား၏ ပညာအရညအခငးစစတမးအရ ၅၇.၄ % သည အဆငျမင ပညာေရးသငၾကားခရၿပး ၇၁.၄ % ေသာ ဝနထမးမားသည အနညးဆး အထကတနးအဆင ေအာငျမငထားၾကသမား ျဖစၾက သည။ အရညအေသြးျမႇငတငျခငးတြင သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လမႈကာကြယေရးႏငပတသကေသာ အသပညာသညလညး လအပေသာေၾကာင အျခားေသာအလရငေထာကပသည စမကနးမားတြင ပါ၀င လပေဆာငဖးသည အေတြ႕အႀက ရေသာဝနထမးမားႏင အေရးပါေသာ ၀နထမးမားအား ဌာနအတြငး သငတနးမားႏင အသပညာျဖန႔ေ၀ျခငးမားက လပကငေစရမည။


ဇယား ၁၄. ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတ အငဂငနယာဌာန (လမး ႏင တတား) ၏ ပညာအရညအခငး

ဌာန ပညာအရညအခငး လဥးေရ မတခက

အငဂငနယာဌာန (လမးႏငတတား)

M.E ၈

အငဂငနယာမား(၁၇၇) B.E ၃၉

A.G.T.I ၁၃၀

B.A/B.Sc ၅၀

ဘြ႕မရသ ၁၂၉

စစေပါငး ၃၅၆

အငဂငနယာဌာန (အေဆာကအအ)

M.E ၁၇

အငဂငနယာမား(၂၂၉) B.E ၁၁၃

A.G.T.I ၉၉

B. Tech ၄

B.A/B.Sc ၅၂

ဘြ႕မရသ ၁၁၄

စစေပါငး ၃၉၉

၁၀.၃ အဖြ႕အစညးပမအားေကာငးလာေစျခငး/ ခငမာေသာ အဖြ႕အစညး ဖြ႔စညးျခငး

သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လမႈကာကြယေရး လပငနးစဥမားတြင ဗဟသတ အေတြ႕အၾက နညးပါးျခငးမာ ပညာအရညအခငးႏင မသကဆငဘ ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတ ၀နထမးမားအေနျဖင သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လမႈကာကြယေရးလပငနးစဥမားပါ၀ငေသာ အလရငမား ၏ ေငြေၾကးေထာကပမႈျဖင ၿမ႕ျပဖြ႕ၿဖးတးတကေရးအေဆာကအအမား ေဆာကလပသည စမကနးမား ႏငပတသကၿပး အေတြ႕အႀကမား မလေလာက၍သာ ျဖစသည။ ၿပးခေသာ အပငး (၁၀.၂) မ အကျဖတ ခကမားအရ အလပခြငတြငး သငတနးမားေပးျခငး၊ ေစာငၾကညႀကးၾကပျခငးႏင သဘာဝပတဝနးကင ႏင လမႈအကာအကြယ တနဆာပလာမား (ESMF ႏင RPF) တ႔က ကညေပးမည သဘာဝပတဝနးကင ႏင လမႈအကာအကြယ အတငပငခက စမကနးအေကာငအထညေဖာေနစဥအတြငး ေသခာစြာ ေစာငၾကညႀကးၾကပျခငးႏင အစရငချခငးမားျပလပႏငရန စမကနးမ အကာအကြယ ဘ႑ာေငြတစခ ထညသြငးသတမတကာ (အပဒ ၁၀.၄ တြငၾကညရန) လာထားငားရမးရပါမည။

အဖြ႕အစညးႏင စြမးေဆာငရည အရညအေသြးျမငတငေရး သငတနးမားက သဘာ၀ ပတ၀နးကငႏင လမႈကာကြယေရးလမးညႊနခကမား၊ သဘာ၀ႏငလမႈ၀နးကင ကာကြယေရး သတမတ ခကမား၊ အရညအခငးျမႇငတငျခငးသငတနးမား၊ မတညေသာ အစးရဌာနအသးသးႏင အစးရ


အဖြ႕အစညးမား ပးေပါငးေဆာငရြကျခငး၊ အသပညာေပး စညးရးလႈ႕ေဆာျခငးမား တတကက ျပလပ ေဆာငရြကသြားႏငရန ရညရြယသကသ႔ စမကနးခြမား၏ လကေတြ႕လပေဆာငျခငးႏင ဒဇငး အဆငတ႔အပါအဝင အျခားေသာအဆငမား ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးအတြက ၀နထမးမားအၾကား ဗဟသတ ကြာျခားျခငးမားက တတႏငသေလာက အျမနဆးႏင အထေရာကဆး ကငတြယေျဖရငးသြားရနကပါ ရညရြယသည။

အထကတြင ညႊနျပထားသညအတငး ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတနင ၀နႀကး ဌာနမား (ဥပမာ - စမကနးႏင ဘ႑ာေရးဝနႀကးဌာန) ပးေပါငးလပေဆာငျခငးက ေရရညထနးသမး ထားႏငပါက အသပညာကြာျခားျခငးျပနာက ေျဖရငးေပးႏငမညျဖစၿပး ပမထေရာကေသာ သဘာ၀ ပတ၀နးကငႏင လမႈကာကြယေရး ေစာငၾကညေလလာျခငးႏင အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကျခငး တ႔က လပေဆာငႏငမညျဖစပါသည။

ျမနမာစမကနးခြမားကသ႔ ျပငပအကအညျဖင ျပလပေသာ စမကနး အစအစဥမားတြင ပးေပါငး ပါ၀ငျခငးသည ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတအတြက အဖြ႕အစညး ပမ အားေကာငးလာ ေစျခငးႏင အရညအေသြးျမငတငျခငးစသည အေရးပါေသာ အကးေကးဇးမား ရရလာ ေစႏငမညျဖစပါသည။ စမကနးခြမားမ ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတ၏ မလစြမးအား က အေျခခကာ အျခားဗဟသတ တးပြားေစျခငး၊ သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လမႈကာကြယေရး လပေဆာင ခကမားအတြက နညးပညာအရညအေသြးမားတးတကေစျခငး၊ စမကနးမားက ေရရညထနးသမးရာတြင အေထာကအပ ေပးျခငးႏင တစကမၻာလးဆငရာ မ၀ါဒမားႏငအည ၿမ႕ျပဖြ႕ၿဖး တးတကေရးစမကနးမား အတြက လမႈေရးႏင သဘာ၀ရငးျမစမား ကာကြယျခငးတ႔က လပေဆာငေစျခငးျဖင YCDC ၏ စြမးေဆာငရညက ပမအားေကာငးလာေစမည ျဖစပါသည။

၁၀.၄ သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လမႈေရးစမခန႔ခြမႈမေဘာင အေကာငအထညေဖာေရးႏင စြမးေဆာငရညျမႇငတငျခငးအသးစရတ

သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လမႈေရးစမခန႕ခြမႈ မေဘာငအေကာငအထညေဖာ ေဆာငရြကေရး အတြက ကနကေငြတြင ၀နထမးစရတမား၊ ခရးစရတမား၊ အလပ႐ေဆြးေႏြးပြမား၊ ဘာသာျပန ျခငးမားႏင သငတနးကနကစရတမားအပါအ၀င သတမတလပငနးခြငတြင ကြယေရး လပေဆာငမႈမား ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးတ႔ပါ၀ငသည။ စစေပါငး ကနကစရတမာ အၾကမးဖငးအားျဖင အေမရကန ေဒၚလာ ၂၇၂၂၅၀ ျဖစၿပး ႏငငတကာဖြ႕ၿဖးတးတကေရးအဖြ႕ႏင အျခားတစဖကမ စမကနးစမခန႔ခြမႈ အပငးတ႔မ စေပါငးေထာကပေပးမည ျဖစပါသည။


ဇယား ၁၅ သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လမႈေရးစမခန႕ခြမႈ မေဘာင အေကာငအထညေဖာေရး ကနကစရတ

No. Description Indicative Cost (USD)

1 YCDC သဘာ၀ပတ၀နးကင အကာအကြယ ကြမးကငသ 85,000

2 YCDC လမႈေရး အကာအကြယ ကြမးကငသ 85,000

3 ႏငငတကာ အဖြ႕အစညးႏင အကာအကြယ အရာရမား (safeguard officers) အတြက စြမးေဆာငရညျမႇငတငျခငး

45,000

4 အကာအကြယ တနဆာပလာမား/ကရယာမား/လပငနးမား (safeguard instrument)အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကျခငးအတြက ေစာငၾကညေလလာျခငးႏင အကျဖတသးသပျခငး

10,000

5 ၿမ႕နယ ၆ ခတြင ကာကြယေရး တနဆာပလာမား/ကရယာမား/လပငနးမား (safeguard instrument)အတြက လထႏင ညႏႈငးေဆြးေႏြးျခငး

2,500

6 အကာအကြယ တနဆာပလာမား/ကရယာမား/လပငနးမား (safeguard instrument)က ဘာသာျပနျခငး

15,000

7 ရနကနၿမ႕တြင ျပလပမည အလပ႐ေဆြးေႏြးပြ သငတနး 5,000

9 အေရးေပၚအသးစရတ (၁၀%) 24,750

TOTAL စစေပါငး 272,250


ေနာကဆကတြမား

ေနာကဆကတြ (က - ၁) စမကနးေငြေၾကးေထာကပ႔မႈႏငအကး

မ၀ငေသာလပငနးစဥမား

ေနာကဆကတြ(က - ၁) စမကနးလပငနးခြ၏ေငြေၾကးေထာကပမႈတြငအကးမ၀ငေသာလပငနးစဥမား

သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင ျပညသအေပၚ ထခကနစနာမညအကးသကေရာကမႈမား မျဖစေပၚေစ

ရန ေအာကပါအခကမားက စမကနးလပငနးခြ၏ေငြေၾကးေထာကပမႈရရႏငသည လပငနးစဥတြင ထည

သြငးထားျခငးမရပါ။

စမကနးေၾကာင အကးသကေရာကသည လပဂၢလ ၂၀၀ ဥး (သ႔) အမေထာငစ ၅၀ အထက၏

အးအမမားၿဖဖကၿခငး (သ႔)ေနရာေရႊ႕ေျပာငးၿခငး။

ၿမ႕ခလထ(တငးရငးသားအပါအ၀င)တ႔လကခမညမဟတေသာ၊ဆးရြားေသာအကးသကေရာက

မႈၿဖစတတေသာလပငနးစဥ၊ ဆးရြားေသာထခကမႈက ေလာကေစမညနညးလမးပါ၀ငျခငး။

ယဥေကးမႈအေဆာကအအမား(ေရးေခတပစၥညးအၾကြငးအကန၊ ေရးေခတအေဆာကအဥးမား၊

႐းရာယဥေကးမႈ၊ တနဖးၾကးေသာအရာပစၥညးမား) ထခကျခငး (သ႔) ပကစးေစျခငး။

ျမနမာ DRM စမကနးခြက မကလး (သ႔) ကရယာအၿဖစ အသးျပၿပး၊ ေဒသချပညသလထ၏ ဆႏၵ

အေလာကမဟတေသာ ျပနလညေနရာခထားေရးက အေကာငအထညေဖာျခငးႏင ေကးရြာ

စစညးျခငး။

ေသနတမား၊ ကြငးဆကလႊ၊ ေကာကဂြမး၊ ဒငးနမက၊ ပတ၀နးကငကထခကနစနာမည အမလက

ျခငးႏင ငါးဖမးကရယာ၀ယယျခငးႏင ပတ၀နးကငက ထခကေသာ အျခားရငးႏးျမႇပႏမႈမား။

ပးကးစကေသာဧရယာက ထေရာကစြာကသရန ပးသတေဆး၊ အပငေပါငးသတေဆးႏင အျခား

ဓာတေဗဒပစၥညးမားအား လအပေသာ ပမာဏထက ပမ၀ယယျခငး၊ (အကယ၍ စမကနး

အတြက ပးသတေဆးအသးျပရန လအပပါက၊ ESMF တြင ပးသတေဆးျဖနးျခငး စမခန႔ခြသည

အစအစဥအား ထညသြငးေရးဆြရန စမကနးအတြငးေရးမးအား အေၾကာငးထားမည။)

သဘာ၀သယဇာတမားအား ေရရညတညတေအာင မစဥးစားဘ အလြနအကြ ထတယသးစြျခငး။

သဘာဝအတငးျဖစေနေသာေနရာမားအား ပကစးေစျခငး (သ႔) ေျပာငးလေစျခငး။

ႏငငေတာဥပေဒ (သ႔) စညးမဥးစညးကမး (သ႔) ႏငငတကာမ ပတပငထားေသာ (သ႔) အျပည

ျပညဆငရာသေဘာတညခကမားႏင မကကညေသာ၊ တရားမ၀ငေသာပစၥညးမား၊ ထတကန

မား ေရာငးချခငး။

အလပသမားမားအား ေခါငးပျဖတျခငး၊ အႏရာယမားေသာ လပငနးခြငတြင ခငးေစျခငး၊ ဆႏၵ

အေလာကမဟတဘ မလပမေနရပစျဖင အလပမားအား အတငးအဓမၼေစခငးျခငး၊ ကေလး

အလပသမားမားအသးျပျခငး၊ ကနးမာေရးႏင လျခေရးအရ သသာစြာ ဆးရြားသည လပငနးခြင

အေျခအေနမားတြင ခငးေစျခငး။

ဆငးရေသာ (သ႔) လနညးစအပစမားအား ထညသြငးမစဥးစားျခငး။

SEA DRM Project- Myanmar A1-1 Environmental and Social Management Framework

ကား၊ မ တနးတညမလစာ (သ႔) ခစားခြငမားမေပးျခငး။

ကမာၻ႔ဘဏေငြေၾကးေထာကပ႔မႈ (သ႔) အျခားအစးရအဖြ႔အစညးမတစဆငေျမ (သ႔) ပငဆငမႈဆး

႐ႈးျခငးအတြက နစနာေၾကးလကခရရျခငး။

အစးရ (သ႔) အျခားအဖြ႔အစညးမားမေငြေခးေထာကပ႔မႈရျခငး (သ႔) ရရရနစစဥ ေဆာငရြကေန

ျခငး။

သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လမေရးကထခကႏငေသာ စးပြားေရးလပငနးမား လပေဆာငျခငးႏင

ထတကနမားကေရာငးချခငး။

သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လမႈေရးအကးသကေရာကမႈအကျဖတျခငး၊ အျပညအစျပလပရန

လအပေသာ စမကနးခြမားျဖစျခငး။ (ESIA)


ေနာကဆကတြ (က - ၂) ကမာၻ႔ဘဏလပငနး

အေကာငအထညေဖာေရး မဝါဒ ၄.၁၀ တငးရငးသားမားႏငသကဆငမႈ


ေနာကဆကတြ(က - ၂) ကမာၻ႔ဘဏလပငနး အေကာငအထညေဖာေရး ၄.၁၀ တငးရငးသားမားႏင သကဆငမႈ

ကမာၻ႔ဘဏမ ေငြေၾကးေထာကပသည စမကနးအားလးသည ပတ၀နးကငႏင လမႈေရးထခကမႈ ရ/မရ စစစျခငး လပငနးစဥက စစေဆးခရမညျဖစၿပး လပငနးလညပတမႈမ၀ါဒႏင ကကညမႈရမရက ဆးျဖတရမည။ ၂၀၁၆ခႏစ၊ ဒဇငဘာ(၁၃)ရကေန႔ စမကနး သးသပခက မတတမးမၾကမး (PAD) အရ တငးရငးသားမားသညလညး (OP4.10) ႏင ကကညသည ထခကမႈမားရလာရန အလားအလာရသည။ ထ႔အျပင စမကနး သးသပခက မတတမးမၾကမးမ အဆပါလပငနးအေကာငအထညေဖာေရး မ၀ါဒအား ပဏာမပတ၀နးကငႏင လမႈေရးအကးသကေရာကမႈအကျဖတၿခငးႏင ESMF တ႔မ အတညျပလမမည ပာ ေဖာၿပထားသည။

စပြားေရးဗပာေဒသ(CBD)သည ၿမ႕ျပဖြ႕ၿဖးမႈျမငမားသည ၿမ႕နယ(၆)ၿမ႕နယျဖင ဖြ႕စညးထား သည။ ၂၀၁၄ခႏစသနးေခါငစာရငးအခကအလကအရ (CBD) တြငလဥးေရ ၂၂၇၆၈၂ ရသည။ သနးေခါင စာရငးကနးဂဏနးသည ၿမ႕နယ၏ လမးစႏင ဘာသာအလက လဥးေရအေရအတြကက လသရငၾကား ေဖာျပထားျခငးမရေသာလညး(CBD)တြငေနထငေသာသမားႏင လေတြ႕ေဆြးေႏြးျခငး၊ မကျမငသးသပ မႈအရ လမးစမးစ ဘာသာေပါငးစ ေရာေႏာေနထငေနသည ကသရထားသည။ ဥပမာ-လသာၿမ႕နယ ၏ လဥးေရအမားစမာ တ႐တလမးမားျဖစၿပး ဗလတေထာင ၿမ႕နယ၏ လဥးေရအမားစမာ ဗမာလမး ႏင ေတာငအာရလမးမားၿဖစသည။

ေအာကေဖာၿပပါဇယားတြငရေသာ (OP 4.10) သတမတခက ၄ ခကကေလလာျခငးၿဖင တငး ရငးသား အပစသည မ၀ါဒႏငကကညမႈ ရ၊ မရက သရႏငသည။ ထ႔အျပင အဆပါသတမတခက ၄ ခက ၏ စမကနးႏငသကဆငမႈမားကလညး ဇယားတြငရငးျပထားသည။

OP 4.10 သတမတခက ကကညမႈရမရ အေၾကာငးအရငး

(က)ကြျပားေသာ တငးရငးသား လမးအပစျဖစ ေၾကာငး ကယတငသတမတျခငးႏင အျခားသမားမ အသအမတျပၿခငး

တစတတပငး CBD တြငေနထငေသာ လအမားစသည ကြျပား ေသာ တငးရငးသားလမးအပစျဖစေၾကာငး ကယ တငသတမတၾကသည။

(ခ)စမကနးဧရယာတြငရေသာဘးဘြားပငေျမတြင ေနထငေနျခငးႏင သဘာ၀သယဇာတမားအား မခ လပကငေနၿခငး

မရ CBD တြင ေနထငေသာလမားသည အျခားေနရာ မ ေရႊ႕ေျပာငးလာေသာသမားၿဖစၿပး၊ အဆပါေနရာ တြငလညး သဘာ၀သယဇာတမရ။ ထ႔ေၾကာင အဆပါေနရာ၏ သဘာ၀သယဇာတက မချခငး လညးမရပါ။

ဂ)အဓကအသငးအ၀ငး၏ယဥေကးမႈ၊ဓေလထးစ၊ စးပြားေရး၊လမႈေရး၊ႏငငေရးအဖြ႔အစညးႏငကြၿပားၿခားနားၿခငး

မရ CBD သည ႏငငေတာ၏ၿမ႕ျပအဆနဆးေသာ ဧရယာတစခၿဖစသည။ ဤေနရာတြင ေနထင ေသာသမားသည ၎တ႔၏ ႐းရာဓေလထးစမား က ဆကလကကငသးေနေသာလညး၊ ေခတမ ေစးကြကစးပြားေရးႏင ႏငငေရးအဖြ႕အစညး (အင စတကးရငး)မား၌လညး တကတကၾကြၾကြ ပါ၀င လႈပရားၾကသည။

ဃ)တငးရငးသားဘာသာစကား၊ႏငငေတာ(သ႔)ေဒသခမား၏တရား၀ငစကားႏငမတညၿခငး

တစစတတစပငး ေနရာတြင တငးရငးသားဘာသာစကားအမးမး ရ ေသာလညး၊ ေနထငေနေသာလမားသည ျမနမာ စကားက အဓကအသးျပၾကသည။ ထ႔အျပင CBD တြငသးေသာ တငးရငးသားစကားသညလညး လ နညးစသးေသာ စကားမဟတပါ။


ESMF ကေလလာျခငးျဖင စမကနးေၾကာင OP 4.10 ျဖစေပၚလာႏငျခငးျခငးမရပါ။ ကြျပားျခားနား ေသာ တငးရငးသား လနညးစမားသည CBD တြင ေနထငေနေသာလညး၊ အဆပါလမားသည ႏငငေတာ တြငရေသာ အျခားလမးမားႏင စးပြားေရး၊ ႏငငေရးႏင လမေရးအရေပါငးစပၿပး ေနထငပါသည။ ထ႔အျပင CBD တြင ေနထငေနေသာ တငးရငးသားအမားစသည ဘးဘြားပငေဒသမားမ ရနကနၿမ႕သ႔ ေျပာငးေရႊ႕ေနထငေသာ လမားျဖစသည။ ထ႔ေၾကာင ၎တ႔အား ရနကနၿမ႕၏ တငးရငးသား လနညး စဟ အခငအမာ မေျပာဆႏငပါ။


ေနာကဆကတြ (က - ၃) အေထြေထြပတ၀နးကငထနးသမးေရး

ဆငရာအကျဖတမႈ မ၀ါဒစာရြကစာတမး- စစေဆးေရးပစ

ေနာကဆကတြ (က - ၃) အေထြေထြပတ၀နးကငထနးသမးေရးဆငရာ အကျဖတမႈမ၀ါဒ - စစေဆးေရးပစ

စမကနးအေကာငအထညေဖာမည ေအဂငစမစမကနးခြေၾကာငျဖစႏငေသာ ပတ၀နးကငႏင လမႈေရး ျပနာမား စစေဆးရန၊ ကမာၻ႔ဘဏမ၀ါဒမားႏငကကညေသာ အကးသကေရာကမႈ အမးအစားခြျခား သတမတရနႏင စမကနးခြအတြက ကရယာမား ျပငဆငရန စသညတ႔က လပေဆာငရာတြင အဆပါ ပစက အသးျပရမည။

စမကနးအခြအမည

စမကနးအခြတညေနရာ

စမကနးအခြေထာကခအားေပးသ

စမကနးအခြအမးအစား/က႑

ခန႔မနးေၿခရငးႏးၿမပႏမႈ

စတင/ၿပးဆးမညေန႔

ေမးခြနး အေျဖ အကယ၍ရခပါက

ကမာၻ႔ဘဏမႈ၀ါဒႏင ကကည

အကယ၍ရခပါကလအပေသာ

စာရြကစာတမး မဆင ရ မရ

စမကနးခြမ မညကသ႔ေသာ သဘာ၀ပတ၀နးကငအေပၚ သသာထငရားေသာ၊ ထခကလြယေသာ၊ဆးရြားေသာ၊ အစဥအလာ ထးစမဟတေသာအကးသကေရာကမႈမား ၿဖစေပၚလာ ႏငမညနညး။ (ေရႏတေၿမာငးလမးေၾကာငး (သ႔) အမားျပညသပင အေဆာကအဥးေနရာထက ေကာလြနၿပး)

ေကးဇးျပ၍အကဥးခပေဖာျပရန

OP 4.01

ပတ၀နးကင ထနးသမးေရး အကၿဖတၿခငး

အမးအစား (က)

ျမနမာႏငင DRM စမကနးမ

ရနပေငြရႏင မညမဟတ

စမကနးခြမသဘာ၀ပတ၀နးကငအေပၚ သသာထငရား ေသာ၊ ထခကလြယေသာ၊ ဆးရြားေသာ၊ အစဥအလာ ထးစမဟတေသာ အကးသကေရာကမႈမား ျဖစေပၚလာ ႏငမညနညး?

ေကးဇးျပ၍ အကဥးခပေဖာျပရန

OP 4.01 ပတ၀နးကင ေရးဆငရာ

အကျဖတၿခငး


ျမနမာႏငင DRM စမကနး ရနပေငြတြင

အကးခစားခြငမရ






လကရေရေျမာငး လမး ေၾကာငး (သ႔) အေဆာကအဥ ထကေကာၿပး မညကသ႔ ေသာအကးသကေရာကမႈ ျဖစႏငမညနညး။ ပတ၀နး ကငအေပၚ သသာထငရားၿပး ဆးရြားေသာ အကး သကေရာကမႈသည နဂအတငး ျပနလညမေရာကရသညအထ ဆးရြားႏငပါသလား။ (ေကးဇးျပ၍ အကဥး ခပ ေဖာျပရန)

OP 4.01 ပတ၀နးကင ေရးဆငရာ

အကျဖတၿခငး




အဆျပထားေသာ စမကနးခြသည ပတ၀နးကင (သ႔) လမႈေရးအေပၚ အနညးငယ (သ႔) လး၀ဆးရြားေသာ အကးသကေရာကမမရဆသညမာ မနပါသလား။

ေကးဇးျပ၍အကဥးခပေဖာၿပရန

OP 4.01 ပတ၀နးကင

အက ၿဖတၿခငး

အမးအစား (ဂ)

စစစေရးလပ ငနးအဆငအထ

သာ လပ ေဆာငရန

စမကနးခြသညအထကတြငေဖာၿပထားေသာအမးအစား(က)ႏငအမးအစား (ဂ)ႏစခလးႏငမကကညပါ။

ေကးဇးျပ၍ အကဥးခပေဖာျပရန။

OP 4.01 ပတ၀နးကင အကျဖတၿခငး

အမးအစား (ခ)

ကန႔သတသညအတငးအတာ ESIA or IEE

or ESMP

စမကနးခြသည ထနးခပရန လြယကၿပး အကနအကမ မားသည ေသးငယေသာ ကန႔သတေဒသငယေလးတြင ေနထငေသာ လသားႏင သဘာ၀ပတ၀နးကငအေပၚ ယာယ(သ႔)ေခတမ ဆးရြားေသာ အကးသကေရာကမႈ မား ျဖစေပၚေစႏငပါသလား။

OP 4.01 ပတ၀နးကင အကၿဖတၿခငး



or ESMP

စမကနးခြတြင ေရႏတေၿမာငးအသစ (သ႔) အေဆာက အဥးသစ တညေဆာကမႈမရဟ ထငရားစြာေဖာျပထားပါ သလား။




or ESMP

စမကနးခြတြင အႏရာယမားေသာ စြန႔ပစပစၥညးမား လး၀အသးျပမည မဟတဟ ေဖာျပထားပါသလား။




or ESMP

စမကနးခြမ စြန႔ပစပစၥညးမားက အျခားနယေျမ (သ႔) ႏငငတြင သြားေရာကစြန႔ပစျခငး ပါဝငပါသလား။



ESMP အမႈကပေနရာ

တြငအကး သကေရာကမႈအလားအလာရ






စမကနးခြသည စြန႔ပစပစၥညးမားက တျခားႏငင၊ နယ ေျမတြင သြားေရာကစြန႔ပစျခငးသညအႏရာယမားေသာ ပစၥညးႏင အမႈကမားအား နယနမတၿဖတေကာ စြန႔ပစ ျခငးႏင ဆကစပေသာ ႏငငတကာ သေဘာတညခက က လကနာပါမညလား။



ၿမနမာႏငင DRM စမကနး ရနပေငြတြငအကးခစားခြငမရ

စမကနးေၾကာငအေရးမၾကးေသာသဘာ၀သကရတ႔၏

ေနရာမားပကစးျခငးႏင ေျပာငးလျခငးမား ျဖစေပၚႏင မညလား။

(ေကးဇးျပ၍ အကဥးခပေဖာၿပရန)

OP 4.04

သဘာ၀သကရ တ႔၏ေနရာ


or ESMP

စမကနးေၾကာငအေရးၾကးေသာ သဘာ၀သကရတ႔၏

ေနရာမားပကစးျခငးႏင ေျပာငးလျခငးမား ျဖစေပၚႏင မညလား။

OP 4.04

သဘာ၀သကရ တ႔၏ေနရာ




စမကနးခြေၾကာင ႐ပပငးဆငရာယဥေကးမႈအရငးအျမစ မား ဆးရြားစြာပကစးျခငး။

(ေကးဇးျပ၍ အကဥးခပအေၾကာငးျပခကမားေပးရန။)

OP 4.11

ရပပငးဆငရာယဥေကးမႈအရငး

အျမစမား




စမကနးတြင အတငးအဓမၼေျမယာသမးဆညးျခငး၊ ပငဆငမႈဆး႐ႈးျခငး (သ႔) ပငဆငမႈရျခငး၊၀ငေငြဆး႐ႈး ျခငး(သ႔)အသကေမြး၀မးေကာငးနညးလမး ဆး႐ႈးျခငး စသညအခကမား ပါ၀ငပါသလား။

အကဥးခပအေၾကာငးျပခက ေဖာၿပရန။

OP 4.12

အတငးအဓမၼျပနလညေနရာခ

ထားၿခငး

ျပနလညေနရာခထားေရး

လပငနးစဥ၏ အတေကာက

စမကနးခြသည သစေတာကနးမာေရးႏင အရည အေသြးအေပၚ (သ႔) လတ႔၏ အခြငအေရးႏင ဖလေရး အေပၚ (သ႔) လတ႔၏ သစေတာအေပၚ မခေနမႈ (သ႔) သစေတာႏင အျပနအလနအကးျပေနမႈအေပၚ အကး သကေရာက ႏငေျခမားရပါသလား။ သ႔မဟတ သစေတာစမခန႔ခြမႈ၊ ေစာငေရာကမႈ (သ႔) သဘာ၀ သစေတာႏင စကခငးအား စနစတက အသးျပႏငျခငး အေပၚ ေျပာငးလႏငမႈမား ျဖစေပၚေစႏငပါသလား။

(အကဥးခပအေၾကာငးျပခကေဖာၿပရန။)

OP4.36

သစေတာ




စမကနးေၾကာငသဘာ၀သစေတာ(သ႔)အၿခားသဘာ၀သကရေနရာမားအားပကစးျခငး(သ႔)သသာထငရားစြာေျပာငးလၿခငး(သ႔)သသာထငရားစြာ အကးသက

ေရာကျခငးမား မညကသ႔ ျဖစေစႏငမညနညး။

OP4.36

သစေတာ





ေနာကဆကတြ (က - ၄) စမကနးခြေနရာအတြက

အေသးစတသဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လမႈေရးစစေဆးျခငးေလာကလႊာပစ

ေနာကဆကတြ (က)၊ (၄) သဘာ၀ပတ၀နးကငႏငလမေရးဆငရာ အကာအကြယစစေဆးျခငး ေလာကလႊာပစ

တစႏစစာလပငနးစမခက တစစတတစပငးျဖစေသာ စမကနးခြအားေဖာထတသတမတရာတြင YCDC မ အဆပါ ေလာကလႊာက ျဖညစြကေပးမည။ သဘာဝပတဝနးကငႏင လမႈေရးဆငရာ အကာအကြယစစေဆးျခငး ေလာက လြာပစတြင ေသခာစြာျဖညစြက၍ လကမတထးၿပး YCDC ႏင/သ႔မဟတ MoPF မ ျပနလညေလလာဆနးစစမည စမကနး အဆျပအစရငခစာႏင ပးတြတငၿပရမည။

ပစ က: စမကနး၏ေစာငေရာကကာကြယေရးအတြကစစေဆးရမညစာရငး

ရပကြက:

ၿမ႕နယ:

ေနရာ – ေၿမပၾကမးပးတြတငၿပရန

( အမတျခစေပးရန )

ရ မရ

လမးအမည: လမးနပါတ: ထငရားေသာအညႊနး (အၿပညအစ):

လပငနးစဥအမးအစား ( အမတျခစေပးရန)

ေရႏတေၿမာငးလမးေၾကာငးတးတကေကာငးမြနရန အမားၿပညသအေဆာကအအတးတကေကာငးမြနရန

Open channel (ေျမာငးဖးအပြင) Closed channel

(ေျမာငးပတ) အေရးၾကးေသာယဥေကးမႈေနရာတြငတညရၿခငး

ရနကနဆပကမးနယေျမတြင တညရျခငး သဘာဝစားကကႏင အနးတြင (သ႔) အတြငးတြငတညရၿခငး

လပငနးစဥ/အလပမား၏ အကဥးခပေဖာၿပခက - (ေရႏတေၿမာငးလမးေၾကာငးအရည၊ အမားျပညသ အေဆာကအအအရြယအစား၊ လပ ငနးလပေဆာငရၿခငး၏ရညရြယခက၊ အဆၿပထားေသာလပငနး၊ ၿမ႕နယအေရအတြက၊ (ခန႔မနးေၿခလဥးေရအေပၚအကးသကေရာကမႈ)

စစေဆးရမညစာရငးမား ရ မရ ရငးၿပခက/ထငၿမငခက

(၁) အမ၊ဆငအေသး၊ အဖထတထားျခငးမား အပါအ၀င ေရႏတ ေျမာငး လမးေၾကာငးခနညမႈအတြက မညသညအမေထာငစမားက မဆ ဖြ႕စညးပေၿပာငးရနလအပၿခငးရမရ။

(၂) လပငနးသည ယဥေကးမ၊ ေရးေဟာငးအေမြအႏစ ေနရာအနး တြင (သ႔) အတြငးတြင ရမရ။

(၃) လပငနးသညကာကြယထားေသာဧရယာႏင (သ႔) ကာကြယ ထားေသာ ဧရယာ၏ ၾကားခဇန နးသညေနရာတြင ႐မ႐၊

(၄) လပငနးေၾကာငဖနထၿခငး(သ႔)ဖနထၿခငးၿဖစလာႏငမညလား။

ရခ႔ပါက ၾကာခနႏင ဘယရာသတြငျဖစႏငမညနညး။

(၅) လပငနးသည ေရႏတေျမာငးအသစတညေဆာကရန လအပ ျခငး ရ/မရ။

(၆) လပငနးစဥသည လပငနးခြငဧရယာတြင႐ေသာ တရစာၦနမား ႏင အပငမးစတမား၏ ေနရာက ကးေကာျခငး ႐၊ မ႐။

(၇) လပငနးစဥသည ျမစ၊ ေခာငး၊ ေရစးရာလမးေၾကာငးအနးတြင တညရ/မရ။

(၈) အျမငအာ႐အရ (သ႔) ရ႐ႏငေသာသတငးအခကအလကေပၚ တညၿပး အဆပါလပငနးတညေနရာသည ဘမေဗဒဆငရာ (သ႔) ေျမဆလႊာ မတညၿငမမႈမားရ/မရ။


(၉) လပငနးစဥေၾကာင လမးပတဆ႔ျခငး ေျပာငးလမႈမား (သ႔) ပမ ပတဆ႔မႈမား ျဖစေပၚလာႏငပါသလား။

(၁၀) လပငနးစဥတြင ဓါတေဗဒဆငရာ အဆပအေတာကျဖစေစ ေသာ ပစၥညးမားသးစြရနလပါသလား။

(၁၁) အျခားအခကအလကမား - ေျမပ, ေနာကထပကစၥရပမား (သ႔) အကးသကေရာကမႈမားက ပးတြစာမကႏာတြငေဖာျပရန။ ပးတြစာမကႏာစာရငး -

ကနဥး ESMF စစစျခငးပစအား ျဖန႔ေ၀ျခငး

ျဖန႔ေ၀ျခငး ရ မရ ရကစြ

ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရး ေကာမတ

စမကနးႏင ဘ႑ာေရးဝနႀကးဌာန

အငဂငနယာဌာန(အေဆာကအအ)

အငဂငနယာဌာန(လမးႏငတတား)

အျခားဌာနမား (ေဖာျပရန)

ကနဥး ESMF စစေဆးျခငးပစ လကနာသ

အမည - ရာထး -

လကမတ - ရကစြ -

ကနဥး ESMF စစေဆးျခငးပစ အတညၿပသ

အမည - ရာထး -


ပးတြတငျပခကမား ေျမပ၊ ပၾကမး၊ အျခားသတငးအခကအလကမား၊ ကစၥရပမား၊ အကးသကေရာကႏငေျခမား၊ စသညတ႔က အပငး ၁၁ တြငရညညႊနးခ သညအတငး။

လအပခကမား ။


ပစ (ခ): ေရေျမာငးစနစႏင ျပညသ႔အေဆာကအအတးတကမႈအတြက ေျမယာသမးဆညးမႈႏင ျပနလညေနရာခထား ေရး (LAR) စစေဆးၿခငးပစ

ရပကြက -

ၿမ႕နယ -

ေနရာ – ေၿမပၾကမးပးတြတငၿပရန

(အမတျခစေပးရန )

ရ မရ

လမးအမည - လမးနပါတ - ထငရားေသာအညႊနး (အျပညအစ) -

လပငနးစဥအမးအစား (အမတျခစေပးရန )

ေရႏတေၿမာငးလမးေၾကာငးတးတကေကာငးမြနရန

အမားၿပညသအေဆာကအအတးတကေကာငးမြနရန

လပငနးစဥ၊အလပမား၏အတခပေဖာျပခက - (ေရႏတေၿမာငးလမးေၾကာငးအရည၊ ျပညသ႔အေဆာကအအအရြယအစား၊ လပငနးလပေဆာငရျခငး၏ရညရြယခက၊အဆၿပထားေသာလပငနး၊ ၿမ႕နယအေရအတြက၊(ခန႔မနးေျခလဥးေရအေပၚအကး သကေရာကမႈ)

ေျမယာသမးဆညးမႈႏင ျပနလညေနရာခထားေရး(LAR) စစေဆးၿခငး

ေမးခြနးမား ရ မရ ေျဖရငးခက၊ ထငျမငခက

(၁) ေျမယာသမးဆညးျခငး လအပပါသလား။

(၂) သမးဆညးမညေနရာမားက အမားျပညသသပါသလား။

(၃) ေျမပငဆငသႏင လကရသးစြေနသကသပါသလား။

(၄) စမကနးခြေနရာ၀ငေရာကဖ႔ခြငၿပခကလအပပါသလား။

(၅) အဆငျမငတငမည ျပညသ႔အေဆာကအအတြင (သ႔) လပငနးခြငဧရယာတြင ကးေကာေနထငသမား (သ႔) အသကေမြး၀မးေကာငးလပကငေနသမားရပါသလား။

(၆) အမရာဆးရႈးမႈမား ျဖစေပၚႏငမညလား။

(၇) ျမနမာဆပကမးနယေျမဆး႐ႈးမႈမား ျဖစေပၚႏငမညလား။

(၈) မကႏာစာရ လပငနးမား (သ႔) စတးဆငမား စပြားေရးအရဆး႐ႈးမႈမား ျဖစေပၚလာ ႏငမညလား။

(၉) လမးေဘးေစးသညမား စးပြားေရးအရဆးရႈးမႈမား ျဖစေပၚႏငမညလား။

(၁၀) အေဆာကအဥး၊ ၀နေဆာငမႈ (သ႔)သဘာ၀သယဇာတသးစြခြင ဆး႐ႈးႏငမည လား။

(၁၁) ေျမကြကအားသးစြျခငးႏငဆကစပေသာ ေျပာငးလမႈမားေၾကာင လမႈေရး (သ႔) စးပြားေရးအရ ထခကနစနာမႈမား ၿဖစေပၚႏငမညလား။

(၁၂) အကယ၍ ျပနလညေနရာခထားျခငးက သေဘာမတေသာ အကးသကေရာက

မမားရလာခပါက


(က)အစးရအဖြ႔အစညးအၿခငးၿခငးၾကားေၿမယာသမးဆညးေရးအတြကညႏႈငးမႈမားၿပလပရနလအပႏငမည။

(ခ)ၿပနလညေနရာခထားေရး၏စမခကႏငအေကာငအထညေဖာမႈမားလပေဆာငရန တာ၀နယထားေသာေအဂငစတြင အရညအခငးျပညဝေသာ ကၽြမးကငဝနထမးမား ရပါသလား။

(ဂ)ၿပနလညေနရာခထားေရး၏စမခကႏငအေကာငအထညေဖာမႈမားမလပေဆာငခင

သငတနးမား၊ စြမးေဆာငရညၿမငတငၿခငးအစအစဥလပေပးရနလအပပါသလား။

ထခကနစနာေသာသမား၏သတငးအခကအလက

စမကနးခြေၾကာင ထခကနစနာမညခန႔မနးေျခအမေျခအေရအတြက ရပါသလား? [ ] ရ [ ] မရ

အကယ၍ ရခ႔ပါက၊ ခန႔မနးေျခ အမေျခအေရအတြကေဖာျပရန။

ထခကနစနာေသာ အမေျခတြင အားနညးေသာ၊ ထခကလြယေသာ အမေျခရပါသလား။ (က) ၀ငေငြနညးၿပး၊ အမးသမး အမေထာငဥးစးေသာ အမေျခ၊ (ခ) မသနစြမး (သ႔) ေရာဂါဖစးသမား (ဂ) ဆငးရသား (သ႔) အးမအမမသမား (ဃ)သကၾကးရြယအမား

[ ] Yes [ ] No

ခန႔မနးေျခ အမေျခအေရအတြကေဖာျပရန။

အကယ၍ရခပါက၊ ထသမား၏ အေျခအေနအား အတခပေဖာျပရန။

ထခကနစနာေသာ အမေျခတြင တငးရငးသားလနညးစပါေသာ အမေျခမားရပါသလား။ [ ] ရ [ ] မရ

အကယ၍ရခပါက၊ ထသမား၏အေျခအေနအား အတခပေဖာျပရန။

ျပနလညေနရာခထားေရးအတြက စမကနးအမးအစားမား

ပတ၀နးကငႏင လမေရးလပငနးလညပတမႈ လမးညႊနမ ညႊနၾကားခကအရဖြငဆထားသည အကးသကေရာကမႈ၏ အဓပၸာယအရ အကးသကေရာကမႈအမးအစားဆသညမာ အဘယနညး။

[ ] အမးအစား က – သသာထငရားေသာ အကးသကေရာကမႈရျခငး၊ ျမနမာ DRM စမကနးမေထာကပေငြခစားခြင မရႏငေသာ အမးအစား

[ ] အမးအစား ခ – မၿဖစစေလာက (သ႔) သသာထငရားေသာ အကးသကေရာကမႈမရ၊ ARAP လအပသည။

[ ] အမးအစား ဂ – အနညးဆး (သ႔) ျပနလညေနရာခထားေရး၏ အကးသကေရာကမႈမ႐၊ ၿပနလညေနရာခထား ရနမလအပ၊ ေယဘယ လမႈေရးသကေရာကမႈ သတမတခကမားက ေလာပါးေစရန အသးခႏငမည။

ျဖန႔ေ၀ၿခငး ရ မရ ရကစြ

ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရး ေကာမတ

စမကနးႏင ဘ႑ာေရးဝနႀကးဌာန


အငဂငနယာဌာန (အေဆာကအအ)

အငဂငနယာဌာန (လမးႏငတတား)

အျခားဌာနမား (ေဖာျပရန)

ေျမရာသမးဆညးမႈႏင ျပနလညေနရာခထားေရး စစေဆးျခငးပစလကနာသ

အမည - တာ၀န -


ေျမယာသမးဆညးမႈႏင ျပနလညေနရာခထားေရး စစေဆးျခငး အတညၿပသ:

အမည - တာ၀န -



ေနာကဆကတြ (က - ၅)

အဓကပတသကဆကႏႊယသမား

ေနာကဆကတြ (က)၊ (၅) အဓကပတသကဆကႏႊယသမား

YCDC သညျမနမာႏငင၏ DRM စမကနးကေထာကအကျပၿပး စမကနးႏငပတသကေသာ သတငးအခက အလကမား အားထတေဖာျခငး၊ အမားျပညသႏင ေဆြးေႏြးပြျပလပၿခငး၊ ပါ၀ငေဆာငရြကမမား တးတကေအာင လပေဆာငျခငးကလညး ေထာကခသည။ ျမနမာႏငငတြငျပဌာနးထားေသာ ဥပေဒစညးမဥးစညးကမးႏငအည လကရကငသးေနေသာ လပထးလပနညး၊ မဟာဗဟာက အေျချပၿပး စမကနးက အေကာငအထညေဖာရာတြင ပတ၀နးကငႏင လမေရး ထနးသမးကာကြယေစာငေရာကမႈအပငးအား ကမာၻ႔ဘဏ၏ စမကနးခြဆငရာ ေစာငေရာက ကာကြယေရးမ၀ါဒ (ESMF) က ကငသးၿပးအမားၿပညသမားသရရန၊ ေဆြးေႏြးပြမားအား လအပသလ လပေဆာင သြားပါမည။ ျပနလညေနရာခထားေရးကလညး RPF က အမျပၿပး လပေဆာငသြားပါမည။

စမကနး၏အပငး ၁ ႏင ၂ ကအေကာငအထညေဖာေသာအခါတြငလညး သကဆငရာပတသက ဆကႏႊယ သႏင ေဒသခ (သ႔) ႏငငေတာအစးရမားအၾကား အႏစသာရရသည ေဆြးေႏြးမႈမားက ျပလပသြားပါမည။ ထနညးအတ၊ စမကနးခြသတမတသညႏငအမ အဆပါစမကနးခြ၏ ပတ၀နးကငႏင လမႈေရးထနးသမးေရး သတငး အခကအလကမားအား အမားျပညသတ႔သရရန ေဆြးေႏြးပြမားျပလပေပးပါမည။ ထမတစဆင အေရးပါ ေသာ သတငးအခကအလကမားျဖစေသာ အကးသကေရာကမညရပရြာလထ၊ လဥးေရအေရအတြက စာရငး ေကာကချခငး၊ ကား၊ မေရးရာခြျခားမႈ ပေပာကေရး လပေဆာငျခငးမား ေဆာငရြကရပါမည။ ဇယား (က)၊ (၅.၁)တြင စမကနးႏငပတသကဆကႏႊယေသာ ႏငငေတာႏင ေဒသခအစးရအဖြ႔အစညး၊ မတညသည အမားပင အဖြ႔အစညးမားႏင လပဂၢလအဖြ႕မား အခနးက႑ (၂ ႏင ၃)တ႔က တက႐က၍ ေသာလညးေကာငး၊ သြယ၀က၍ ေသာလညးေကာငး ဆကႏြယေသာ လဥးေရမားက ေဖာျပထားသည။

ဇယား (က)၊ (၅.၁) ဆကႏႊယေသာပဂၢလႏင အျခားအမားပငအဖြ႕အစညးမား

နပါတ အဖြ႔အစညး အဓကဆကႏႊယေသာပဂၢလ

၁ အစးရႏငၾကးၾကပ ေရးေအဂငစ

MoPF, MoHA/GAD, YCDC/DRB & DPB, MoT/PA, ရနကနတငးေဒသႀကးအစးရ, MONREC/ECD

၃ အရပဘကလမႈအဖြ႔ အစညးမား

ႏငငတကာ၊ ျပညတြငး၊ ႏငေဒသဆငရာအစးရမဟတေသာ အဖြ႔အစညးမား (ဥပမာ - UN Habitat, Yangon Heritage Trust, Turquoise Mountain, CDIA, YMCA, WMCA, and Salvation Army).

၄ ေဒသခဆကႏႊယ ေသာပဂၢလမား

လထအေျချပလမႈအဖြ႔အစညးမား (CBOs), ရပကြကႏင ၿမ႕နယအဆငေကာမတ, ရာအမမး, ဆယအမမး, လမးစမခန႔ခြမႈေကာမတ, ဘာသာေရးအဖြ႔အစညးႏင အျခားအပစမား

၅ ပညာေရးႏငသေတသနအဖြ႔အစညးမား

ပတ၀နးကငထနးသမးေရးဆငရာသေတသနအဖြ႔မား,တကသလမားႏင နညးပညာဌာန

၆ အကးခစားခြငရသ မားႏငသကေရာကခလထႏငအမေထာင စမား

ျပငဆငေရးအဆငတြင စမကနးခြမ အကးခစားခြငရသမားအား ရပရြာအသငးအ၀ငး အဆငတြင ေဆြးေႏြးမည။ အကးသကေရာကမႈရလာႏငမည အမေထာငစမားအား၊ အကးသကေရာကမအလားအလာႏင ဆးကးေလာခႏငမႈႏင ပတသကၿပး၊ အေၾကာငး ၾကားတငပငေဆြးေႏြးပါမည။ တငးရငးသားလနညးစ၊ ထခကလြယေသာ အပစမား ျဖစေသာ- (အမးသမး၊ ကား၊ မ လငယႏငကေလး၊ မသနစြမးသမား၊ သကၾကးရြယအ မားက ရသငရထကေသာ အကးခစားခြငရရနႏင ဆးကးသကေရာကမႈ အနညးဆး ျဖစေအာင အထးအာ႐စကၿပး တငပင ေဆြးေႏြးေပးပါမည။

ေနာကဆကတြ (က - ၆) ပးေပါငးပါ၀ငေသာလမႈအဖြ႕အစညး

အကျဖတျခငးဆငရာ လမးညႊနခကမား

ေနာကဆကတြ - က (၆) ပးေပါငးပါ၀ငေသာ လမႈအဖြ႕အစညးအကျဖတျခငးဆငရာ လမးညႊနခကမား

လထႏင တငပငေဆြးေႏြးပြ ျပလပရာတြင လြတလပၿပး ႀကတငအသေပး ကငးပမည ေဆြးေႏြးပြ မားအေပၚ အေျခခ၍ အဆျပစမခကခြမားအတြကမညသ႕ေထာကပကညေပးႏငမညက ေဆြးေႏြးၾကပါ မည။ အသငးအဖြ႕အလက ေစစပေဆြးေႏြးညႇႏႈငးမႈ၏ ရညရြယခကမားမာ- (၁) စမခကတြငပါ၀ငမည အဖြ႕အစညးမားနင ကြျပားျခားနားေသာ လဥးေရစသညတ႔က စမကနး၏ ေနာကခသမငးေၾကာငး သတငးအခကအလကမားက ေပးအပရန၊ (၂) အစးရမဟတေသာ အဖြ႕အစညးမား၊ ရပရြာအေျချပ လမႈအဖြ႕အစညးမား၊ ရပမရပဖမားႏင အျခားအရပဘကအဖြ႕အစညးမားအပါအ၀င ျပညသမား၏ ျပနာမားအေပၚ ႐ႈျမငသည ထငျမငသးသပခကမားရယရနႏင (၃) လပငနးမားက အျပညအ၀ဆး အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကႏငရန တ႔ျဖစၿပး သဘာ၀ပတ၀နးကငနင လမႈေရးလပငနးစဥမားက ပမ ထနးသမးႏငမည။

လမႈ၀နးကငဆငရာ စစေဆးေတြ႕ရခကမား၊ ကား၊ မ အေျချပျဖစစဥမားကလညး စမကနးခြ၏ အဆငတငး(သ႔) စမကနးလညပတမႈအဆငတငးတြင စမကနးေၾကာင ျဖစေပၚလာသည သကေရာကမႈ မား တြကခကရာ၌ ထညသြငးတြကခကရမည။ စမကနးေနရာ ေသခာစြာ သတမတၿပးသညႏင ကား၊ မ ခြျခားမရေစရန လအပမည ကား၊ မ ဆငရာ သတငးအခကအလကမားက စတငေကာကခရမည။ ကား၊ မ ဆငရာ သတငးအခကအလကတြင စမကနးေၾကာင ျဖစလာႏငသည အမးသား၊ အမးသမးမား အေပၚ အကးသကေရာကမႈမား၊ ကား၊ မ ခြျခားမႈဆငရာအခကအလကမား ပါ၀ငသည။ ကား၊ မ ဆငရာ အေသးစတစစေဆးမႈတြင အမးသား၊ အမးသမးမား၏ မတညေသာ အခြငအေရး၊ အခနးက႑ ပါ၀ငမႈ မားအျပင ဆကစပေနမႈမား၊ (အမးသား၊ အမးသမးမားအၾကား ဆကစပေနသည လမႈ၀နးကငႏင အစဥအလာေၾကာငျဖစ ေပၚလာသည စးပြားေရး၊ လမႈေရး ဆကစပမႈမား)လညး ပါသည။ မတကြျပား ကြာဟခကမားႏင ၎တ႔ေပၚေပါကလာရသည အေၾကာငးရငးမားက ေအာငျမငစြာ ေျဖရငးႏငမည နညးလမးမားကလညး ရာေဖြရမည။ SMART ပစက အသးျပ၍ စမကနးေၾကာင ေပၚလာမည အကး ရလဒမား ဆးကးမားက မညသ႔ ကယတြယႏငမညက အျခားနညးလမးမားႏငအတ ထညသြငးအဆျပရ မည။

စမခကအသစ၊ သ႔မဟတ လပေဆာငခကတစခအား ဒဇငးေရးဆြရာတြင ကား၊ မ ေလလာဆနး

စစမႈတစချပလပျခငးသည ေအာကပါတ႔က အကအည အေထာကအပျဖစေစပါသည- - စမခကဒဇငးတြငကား၊ မအခနးက႑အားခြျခမးစတျဖာရန၊ - ယခငရၿပးျဖစေသာ ကား၊ မ တနးတညမမႈမရျခငးမား၏ အေျခခအရငးအျမစမားအား

စစစရန၊ (သ႔မသာ ယငးအေၾကာငးအရာႏင စပလဥးၿပးစမခကအသစတြင ေျဖရငးႏင မညျဖစပါသည။)

- ေရတ/ေရရည ကာလနစခစလးတြင အမးသား/အမးသမးမား၏ လအပခကမားနင ဥးစားေပးနယပယမားကစစစသတမတရန၊

- ကား၊ မခြျခားထားသည အေျခခကသညအခကအလကမားကစေဆာငးရန၊ - ေ႐း႐းစဥလာၾကးႏငငယညငးကစၥမား ေရာငရားရန၊ - အားေကာငးၿပး ေရရညအကးျဖစထြနးေသာ စမခကရလာဒမားရရေရး ပမတးျမႇင

ေဆာငရြကရန၊ ညႊနးဆထားသညအတငး SEA DRM project သည သမား႐းကႏင သမား႐းကမဟတေသာ ရငးႏးျမႇပႏ မႈမား ေပါငးစပျခငးမတစဆင ထခကခရေသာ ျပညသမားႏင သဘာ၀ေဘးဒဏေၾကာင ပကစးဆးရႈးမႈ

မား ေလာခရနျဖစပါသည။ SEA DRM Project Concept Summary မၾကမးအရ စမခက၏ ရညမနးခကမာ ေအာကပါအတငးျဖစပါသည-

“စစစေရြးခယထားေသာ ျပညသပငအေဆာကအဥမားအား ထနးသမးျခငး၊ ေရႏတ ေျမာငးမား အဆငျမႇငျခငးျဖင ရနကနတြင ရာသဥတဒဏခႏငေသာ အေဆာက အဥမား တညေဆာကရန၊ သဘာ၀ေဘးဒဏတ႔ျပနရာတြင ျမနမာႏငင၏စြမးရညတးျမႇငရနႏင အေရးေပၚအကအည၊ သ႔မဟတ အေရးေပၚအေျခအေနတစခ ၾကေတြ႕ရာတြင ထေရာက သည တ႔ျပနမႈ ခကခငးေပးအပရန”

စမကနးခြမားအားယခခနထစစစနငျခငးမရေသာလညး “ၿမ႕ျပ ေရႀကးေရလမႈ ေလာခေရး ေပါငးစညးစမ ခန႔ခြျခငး” “Integrated Urban Flood Risk Management” စမခကပါအပငး ၂ သည ရနကနျမ႕တြငး ေရၾကးေရလမႈ သဘာ၀ေဘးအႏရာယမားေလာခရနႏင ေရဆးေျမာငးစနစ ေကာငးမြနတးတကရနကည ေပးမညျဖစပါသည။ တစဆကတညးပင “ပမလျခေသာ ျပညသ႔ဝနေဆာငမႈမား” “ Safer Public Facilities“ စမခက၏ အပငး ၃ သည ရနကနၿမ႕၏ သဘာ၀ေဘးဒဏအႏရာယ ေလာခရနႏင ရနကန ၿမ႕၏ အေရးၾကးေသာ အမားျပညသဆငရာအေဆာကအအမား ျပငဆငမြမးမရနႏင အဆငျမႇငတငရာ တြင ေျပာငး လလာသည ေခတမနညးလမးမားျဖင အေထာကအပေပးရနျဖစပါသည။

ျပညတြငးႏင ႏငငတကာမအၾကေပးမားျဖင ပါ၀ငဖြ႕စညးထားေသာ ျမနမာ DRM စမခကအဖြ႕ အေနျဖင ၁၈-၁၂-၂၀၁၆ ရကေန႔တြင အဖြ႕၀ငအားလးပါ၀ငေသာ ကနဥးေဆြးေႏြးပြတစခအား ျပလပခ ပါသည။ အဆပါအဖြ႕အား အပစ ၂ ခခြလကၿပး တစဖြ႕မာ လသာၿမ႕နယအတြငး ေစစပေဆြးေႏြးမႈမား ျပလပချပး အျခားအဖြ႕မာ ဗလတေထာငၿမ႕နယတြင ေစစပေဆြးေႏြးမႈမား ျပလပခၾကပါသည။ CBD ပါ ၿမ႕နယ ၆ ၿမ႕နယအနက ယခေဖာျပပါၿမ႕နယ ၂ ခအား လဥးေရသပသညးဆႏင လမးစပါ၀ငမႈ ကြျပား ခကေၾကာင ေစစပေဆြးေႏြးမႈမား ျပလပရနေရြးခယလကျခငးျဖစပါသည။ ၿမ႕နယ ၂ ၿမ႕နယစလးသည လမး စမား ေရာေထြးေနေသာလညး လသာၿမ႕နယရ လဥးေရအမားစသည တ႐တလမးမားျဖစကာ ဗလ တေထာငၿမ႕နယတြင ဗမာမားႏင ေတာငအာရမားအမားဆးျဖစပါသည။ ဗလတေထာငၿမ႕နယတြင ဟႏၵ ႏင မြတဆလင စသည ဘာသာကြျပားသညလမးစ ၂ စ ေနထငပါသည။ စမကနးခြမားအား ၿမ႕ျပအ၀နး အ၀ငးတြင လပေဆာငမညျဖစေသာေၾကာင ၿမ႕နယတြင အလပလပကငေနေသာ လမားသည ၿမ႕နယ ေန ျပညသမဟတေၾကာငးက နားလညသေဘာေပါကရန အေရးၾကးပါသည။ ထ႔ေၾကာင ၿမ႕နယအတြငး ေနထငသမားမ အၾကဥာဏေပးႏငသလ အဆပါၿမ႕နယတြင အလပလပေနသမားကပါ ေဆြးေႏြးရမည ျဖစပါသည။ ၿမ႕နယ ၂ ခစလး တြင ေစစပေဆြးေႏြးမႈမားအား ၿမ႕နယအတြငးေနထငသ အမးသမးအပစ၊ အမးသားအပစႏင ၿမ႕နယအတြငးသ႔ အလပလာေရာကလပေနေသာ အမးသား/ အမးသမး အပစမား ဟ၍ အပစ ၃ စ ခြျခားလပ ေဆာငခပါသည။

WBG လအပခကမားႏငအည လြတလပ၍ ႀကတငအသေပးထားေသာ အသငးအဖြ႕အလက ေစစပေဆြးေႏြးညႇႏႈငးမႈျဖစေစေရးအတြက အစးရ၀နထမးမားအေနျဖင အဆပါေဆြးေႏြးပြမားတြင ပါ၀ငမႈ မရေစေရး လပေဆာငရပါမည။ လသာၿမ႕နယတြင အၾကျပေဆြးေႏြးပြမားက ရပကြကအပခပေရးမးအမ တြင ကငးပခပါသည။ ဗလတေထာငၿမ႕နယတြင အၾကျပေဆြးေႏြးပြမားက ရပကြကအပခပေရးမး ႐းတြင ကငးပခပါသည။ ၿမ႕ျပေရၾကးမႈအႏရာယ စမခန႕ခြမႈအတြက အဆျပထားေသာ ကနဥးေဆာငရြက ခကမားသည ေယဘယအားျဖင အေထာကအကျပသညက စစတမးမားအရသရရေသာလညး

အေကာင အထညေဖာ ေဆာငရြကေနစဥအတြငး PAH အခ႕သည ယာယ၊ သ႔မဟတ အျမတမးသသ သာသာ အကးသကေရာကမႈရမညအေၾကာငး နားလညသေဘာေပါကခပါသည။

ေနာကဆကတြ (က - ၇)

လထေဆြးေႏြးညႏႈငးပြမား၏ ရည႐ြယခကမား

ေနာကဆကတြက (၇) လထေဆြးေႏြးညႏႈငးပြမား၊ လထေဆြးေႏြးညႇႏႈငးပြမား၏ ရညရြယခကမား စမကနးခြမား ၾကတငျပငဆငျခငးႏင ေလလာေတြ႕ရခကမားအား စမခကေရးဆြျခငးႏင

အေသး စတ ဒဇငးေရးဆြျခငးအဆငအားလးတြင ျပညသလထႏင ေစစပေဆြးေႏြးျခငးမား ျပလပခပါသည။ တစဥးခငး၊ အပစလက၊ သ႔မဟတ အဖြ႕အစညးအလက အစညးအေ၀းမားျပလပျခငးျဖင ျပညသလထ ပးေပါငးပါ၀ငမႈႏင ေစစပေဆြးေႏြးပြမား ကငးပျပလပပါသည။ ထ႔အျပင သတငးအခကအလကမား ျဖန႔ေ၀ရာတြင မဒယာပစအမးမး (ဥပမာအားျဖင ေၾကာျငာဘတမား၊ တရား၀ငဖတၾကားစာမား၊ အငတာနက၀ကဘဆကမား၊ အးေမးလ (သ႔မဟတ) ဆလဖနးမားအပါအ၀င အလကထေရာနစ ဆကသြယေရးစနစတ႔အား အသးျပခပါသည။ ကမာၻ႔ဘဏေစစပေဆြးေႏြးမႈႏင ထတျပနခကမ၀ါဒမား သေဘာေပါက နားလညရနအလ႔ငာ PAP ႏင စမခကနယပယရ လမႈအဖြ႕အစညးမားအား လြတလပ၍ ႀကတင အသေပးထားမႈအေပၚ အေျခခ၍ စမကနးအေပၚ လကခလာေစရန ေဆြးေႏြးၾကပါသည။ ထနညး လမးမားသး၍ ဆကႏြယ ပတသကသမား၊ ျပညသလထႏင လမးစမားသည စမခကခြမား ၾကတင ျပငဆငေရးအဆငတငးတြင ေအာကပါတ႔က ညႇႏႈငးေဆြးေႏြးၾကပါသည-

စမကနးခြျခားစစစျခငး - Myanmar DRM Project သည ႏငငေတာအဆငဆငရာမ၀ါဒမားႏင ဥပေဒမေဘာငမား၊ က႑အလကႏင ေဒသဆငရာ အစအမမားႏင မဟာဗဟာမားႏငအညျဖစေစေရး ကနဥးေစစပေဆြးေႏြးျခငးမားက စမကနးအပငး ၁ ႏင ၂ ခြျခားၿပး၊ အမးသားအဆင ေဒသအဆင၊ အာဏာပငမားႏင ေဆြးေႏြးမႈမား လပေဆာငခပါသည။ သကဆငရာ ဆကႏြယပတသကသမား အေနျဖင ESMF ေဖာေဆာငေရးအတြငး ေစစပေဆြးေႏြးခပါသည။ လသာႏင ဗလတေထာငၿမ႕နယမား အတြက ေစစပ ေဆြးေႏြးမႈမားႏင ၾကား၀ငေစစပမႈမတတမးအေထာကအထားမားအား ေနာကဆကတြ (၇-က) - ဆကႏြယပတသကေနသမား ေစစပေဆြးေႏြးျခငးတြင ေဖာျပထားပါသည။ အလားတ ေစစပ ေဆြးေႏြးပြမားအား စစစၿပးျဖစသည စမခကခြတစခခငးစအတြက လပေဆာငသြားမညျဖစပါသည။

စမခကၾကတငျပငဆငျခငး - ေဖာထတေလလာေတြ႕ရခကမားအား စမခကေရးဆြျခငးႏင ဒဇငးေရး ဆြစဥကာလအတြငး

(၁) အေသးစတ ေနာကခသမငးေၾကာငး သတငးအခကအလကမား ရယရန (၂) သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လမႈ၀နးကငဆငရာစစတမးမား ေကာကယရနႏင (၃) အလားအလာရေသာ သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လမႈ၀နးကငဆငရာ အကးဆကမားႏင

စပလဥးၿပး အဓကကေသာ ဆကႏႊယပတသကသမား၊ အရပဘကအဖြ႕အစညးမားႏင လမးစမားထမ အျမငမားရယ စေဆာငးျခငး သာမက သတငးေပးျခငးမားအတြက ေစစပေဆြးေႏြးမႈမား ျပလပသြားမည ျဖစပါသည။

စမခကအေကာငအထညေဖာေဆာငရြကျခငး ကမၻာဘဏအခနး (၁) -

အမးသားအဆင အျငငးပြားဖြယ ျဖစလာႏငဖြယရေသာ စမခကခြမားအတြက ဆကသြယ ဆကဆေရးစမခကတစခ (မေကနပခက ထတေဖာေရးလပငနးစဥတစရပအပါအ၀င)အား အဆျပ စမခကခြမားအတြက ေဖာေဆာင ရမညျဖစၿပး အေကာငအထညေဖာေရးလပငနးစဥ မတငမအေကာင အထညေဖာ ေဆာငရြကရမညျဖစပါသည။ သတငးအခကအလကမား ျဖန႔ေ၀ျခငးႏင အျငငးပြားမႈ တစစတစရာအား ေျဖရငးရာတြင ေဒသဆငရာ ေခါငးေဆာငမား ပါ၀ငျခငးသည အေရးၾကးလပါသည။


သ႔ေသာလညး အဆျပစမကနးခြမားအား ကမၻာဘဏ၏ အမးအစားခြျခားသတမတခကအရ Category (B)ထအကးဝငမသာ ေထာကပႏငမညျဖစၿပး၊ Category (A) စမကနးမားကမ SEA DRM Project အရရနပေငြကခေပးမညမဟတေၾကာငး သရမတ သားထားရန လအပပါသည။

ေစာငၾကညျခငးနငအစရငချခငး - ႏငငေတာအဆင/ ေဒသအဆငအစးရမား/ ဆကႏႊယပတသကသ မား/ အရပဘကအဖြ႕အစညးမားႏင လမးစမားအေနျဖင အဆျပထားသည စမခကခြမားေဖာေဆာင ေရး၊ အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကေရးႏင စမခကစတငလပေဆာငသညအခန တစေလာကလး ပါ၀ငသငပါသည။ ပးေပါငးပါ၀ငေရးလပငနးစဥမားအား ေလလာေတြ႕ရခကႏင ဒဇငးေရးဆြစဥအဆင အတြငး အကျဖတသငပါသည။

လပငနးခြငႏင ဆကစပသည ကား၊ မအခကအလကမား အသငးအဖြ႕အေနျဖင ၾကညမညဆပါက လကရ ျမနမာႏငင၏ ႏငငေရး၊ စးပြားေရးႏင လမႈေရး

ျပျပငေျပာငးလမႈသည အမးသမးမား၏အခြငအေရးတးျမႇငရနႏင ယငးတ႔ အသကေမြး၀မးေကာငးႏင လမႈဘ၀အေျခအေနတးတကမႈအတြက ထးျခားေကာငးမြနေသာ အလားအလာက ေပးစြမးေနေသာလညး ေရး႐းစြလာေသာ ယဥေကးမႈစခနစညႊနးမား ကနေနေသးသညအတြက စးပြားေရး အခြငအလမးမား၊ လယေျမပငဆငမႈမား၊ မသားစႏင ပတ၀နးကငတြင ပါ၀ငပတသကေဆာငရြကရန ခကခလကရၿပး အမးသမးအခြငအေရးမားႏငပတ သကၿပး ဆကလကဖႏပမႈမားရ ေနဆျဖစသည။

၂၀၁၆ ခနစတြင ADB, UNDP, UNFPA and UN Women တ႔ ပးေပါငးၿပး “ Gender Equality and Women’s Rights in Myanmar : A Situation Analysis” က ေရးသားခပါသည။ အဆပါစာ တမးတြင ကား၊ မ အေျခခသည ကြာဟခကႏငစပလဥးျပး ေနာကထပ အေသးစတအခကအလကမား ေဖာျပထားပါသည။ ျမနမာႏငငအေနျဖင မလတနး၊ အလယတနးေကာငး အဆငမားႏင စာေပနယ ဘကတြင ကား၊ မ တနးတရညတရရေသာလညး အဆငျမငပညာေရးတြင အမးသမးပါ၀ငမႈအခးသည အားနညးေနဆျဖစပါသည။ အသကေမြး၀မးေကာငးအရ လပသားအငအားပးေပါငးပါ၀ငမႈႏႈနး နမပါးမႈႏင အမးသားမားထက အမးသမးမား၏အလပလကမနႈနး ပမျမငမားေနေၾကာငး ဖြငဆေနပါသည။ အမး သမးမားအေနျဖင အမးသားမားထက တရားမ၀ငက႑မားတြင အလပရနငေခ ပမရေသာလညး တရား ၀ငအလပခြငတြင အလယအလတစမခန႔ခြမႈအဆငမားႏင အလယအလတအဆငေအာကေနရာမားတြင အလပရရမႈ အနညးငယသာရပါသည။ ေယဘယအားျဖင အမးသမးမားက ဥာဏရညနမပါးသညႏင ဆးျဖတခကခမတရမညက႑မားတြင အမးသားမားကသ႔ စြမးေဆာငႏငမႈမရႏငသညက ျခငးသည ေရး႐းစြ မ႐းဖလာယၾကညမႈနငေပါငးစပကာ လ႔စြမးအားအရငးအျမစမား ေလကငပးေထာင ရာတြင ကား၊ မ ညမမႈ အေျခအေနကငးမလကရပါသည။ အလားတအျမငမးသည အရပဘကေဆြး ေႏြးပြ မားႏင ဆးျဖတခကခမတျခငးအခနးက႑တြင အမးသမးမားပါ၀ငမႈအတြက အဟန႔အတား ျဖစေစပါ သည။ စမကနးေၾကာင လငကြျပားမႈအေပၚ သကေရာကလာႏငသည ဆးကးမားက ေျဖရငးမည အစစဥ ေရးဆြရာတြင အဆပါ အခကမားက ထညသြငးစဥးစားရမည။

ဤသ႔ အေရးတယ ထညသြငးစဥးစားၿပး၊ လမးေၾကာငးမနေရာကေအာင ပ႔ေဆာငျခငးသည အထးသျဖင အမးသားမားႏင အမးသမးမား ႏစမးစလးအတြက မေကနပခကမား ေျဖရငးေရး လပငနးစဥတစရပ ေဖာေဆာငရာ၌ အသး၀ငလာႏငသလ စမခကေၾကာင အျပနအလန အကး သကေရာကမႈ ခစားရဖြယရသမားအားလးက အစဥေျပေစပါသည။ ၁၈-၁၂-၂၀၁၆ ရကေန႔တြင လသာႏင ဗလတေထာငၿမ႕နယမားတြင ဆကႏႊယပတသကသမားပါ၀ငေသာ ကနဥးေစစပ ေဆြးေႏြးပြတစခ


ျပလပခပါသည။ ကား ၊ မ အဓကကေသာ စမခကျပနာမားက မနကနစြာ စေဆာငး ႏငရန အလ႔ငာ ၿမ႕နယလထမားႏင ေဆြးေႏြးရာတြင ကား၊ မ ခြျခားေဆြးေႏြးခရသည။ ေယဘယအားျဖင စစတမးအရေျဖၾကားသ အမးသမးမားသည ယခ စမခကအားေထာကခၾကဆခၿပး ယငးတ႔ဘ၀အရည အေသြးက တးတကေစမညဟ ယၾကညခပါသည။ အလားအလာရေသာ စမကနးခြလပငနးခြငမားအနး ေနထငသည ၎တ႔၏ ကေလးမား ေဘးကငးလျခေရးသည အၾကးမားဆးစးရမစရာ ျဖစပါသည။ YCDC မ ယခငျပလပခေသာ ေရႏႈတေျမာငးစမခကမားတြင ေသခာစြာ နယနမတပငးျခားသတမတချခငး မရသျဖင ေရၾကးသညမးရာသတြင လပငနးခြငေနရာမား ေပာကေနတတၿပး ကေလးသငယမားသည ေျမာငးေပါကထသ႔ ျပတကႏငပါသည။ အလားတစြာပင ၎တ႔ေျပာၾကားခကအရ ၿမ႕လယေခါငတြင ပနးျခမားနညးပါးေသာေၾကာင ကေလးမားႏင လငယမားသည လမးေပၚတကေဆာကစားၾကပါသည။ ထ႔ေၾကာင မညသည ေရႏႈတေျမာငးလပငနးမဆ သငေလာေသာ လျခမႈစခနစညႊနးမားမရပါက ၎တ႔ ၏ ကေလးမားအား အႏရာယျဖစေစႏငပါ သည။ ယငးတ႔မတသားခကအရ ေရႏႈတေျမာငးေဖာေဆာငေန စဥ လပငနးခြငႏင အမအား ကးလးႏငရန သစသားပဥခငးမားအား ေရေျမာငးအေပါကေပၚတြင တငထားေပး ေလ ရပါသည။ ထသစသားပဥခငးမားသည ကဥးေျမာငးျပး စစြတပါက ေခာကႏငပါသည။ ထ႔ေၾကာင ေရႏႈတေျမာငးလပငနးမားအား ေႏြရာသတြငသာ ျပလပရနႏင ၾကးမားေသာ ပဥခငးမားအသး ျပရန တကတြနးထားပါသည။

စစတမးေကာကယရာတြင ေဆာကလပေရးလပငနးခြငမားတြင ပါ၀ငေသာ ေရြ႕ေျပာငးအလပ သမားမားမ အမးသမးမားက ႐ပပငးဆငရာၿခမးေျခာကမႈမား၊ သ႔မဟတ ေႏာငယကတကခကခရမႈမား ႏင ညအခနအျပငထြကပါက လျခစတခမႈ ရ/ မရ စသညမားက အမးသမးမားအား ေမးျမနးခပါသည။ ၎တ႔၏ ေျပာဆခကအရ ညအခနလၿခမႈႏင လငပငးဆငရာ ေႏာငယကတကခကမႈမားသည ျပနာ တစရပမဟတေသးေသာလညး ျမနမာနငငလမႈေရး ရႈ႕ေထာငအျဖစ စဥစားရာတြင ေသေသခာခာ ထညသြငးစဥးစားသငေၾကာငး ေဖာျပထားသည။ အထကေဖာျပပါ အေျခအေန အကျဖတသးသပခက အရ လငပငးဆငရာေႏာငယကတကခကမႈ ကား၊ မ အေျခခသည အၾကမးဖကမႈသည ျမနမာႏငငတြင အထးထညသြငး စဥးစားရမည ျပနာၾကးတစရပအျဖစ ဆကလကတညရေနပါသည။ ယဥေကးမႈအရ ႏႈတဆတေနေလရျခငးေၾကာင ျပစမႈကးလြနသမားသည အျပစေပးခရျခငးမ ကငးလြတေနျပး ျပနာ အတမအနကအား ဆးျဖတရနခကခလပါသည။ ကးလြနခရသ၏ ႏႈတဆတေနမႈေၾကာင ျပစမႈကးလြနမႈ မရဟ မဆႏငသငသညအျပင ထကသ႔ ထခကလြယေသာ ေခါငးစဥမား က ပြငပြငလငးလငး ေဆြးေႏြး လာရန အားေပးရပါမည။ ရနကနၿမ႕တြငေနထငေသာ အမးသမးမားပါ၀ငသည ျပညတြငးသေတသန အဖြ႕၏ အတညျပခကအရ ေရႊ႕ေျပာငးေဆာကလပေရးအလပသမားမားမ လငပငး ဆငရာေႏာငယကမႈ ျဖစစဥမား ျဖစပြားမႈမား ရေနပါသည။ စမခကအားစစေဆးျခငး၊ ဒဇငးေရး ဆြျခငး၊ စမကနးေရးဆြျခငး၊ အေကာငအထညေဖာ ေဆာငရြကျခငးႏင ေစာငၾကညျခငးမားတြင အဆပါအခကအား ထညသြငး စဥးစားရမညျဖစေၾကာငး ယငးတ႔က အၾကျပထားပါသည။

အထကေဖာျပပါ ကား၊ မ ႏင ဆကစပသညေတြ႕ရခကမားအား ထပမ၍ရငးလငးေျပာၾကားႏငသလ စမခကခြမားအတြက ေအာကပါတ႔အပါအ၀င ဥပေဒေၾကာငးအရ ျခငသးသပခကမားထညသြငးသငပါ သည-

- စမကနးအေစာပငးအဆငမား၌ ကား၊ မဆငရာ ထညသြငးစဥးစားခကမား ပမပါ၀ငႏငေရး တက တြနးရမည။ အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကေရးအဖြ႕တြင စမခကဒဇငးဆြရာ၌ ကား၊ မ ကၽြမးကငသတစဥး ခန႔ထားေရးဆြျခငးျဖင၊ ယငးအခကအား လပေဆာငႏငပါသည။ YCDC ၊


CBOs ႏင အမးသားအဆငနင ျပညနယအစးရအဖြ႕အစညးမားမ ကား၊ မ ဆငရာ အဓက ဆကသြယဆကဆေရး ပဂၢလမားအၾကား ခတဆကေဆာငရြကျခငးျဖင သတငးအခကအလက ဖလယျခငးမား တးျမႇငေဆာငရြကသငပါသည။ အဆျပစမကနးခြတညေနရာမား စစစသတမတ ၿပးပါက လေလာကေသာအခနႏင ဘတဂကအား ကား၊ မ ႏင သကဆငသည ခြျခမးစတျဖာမႈ မားျပလပရန သးျခားခနလကထားသငသည။

- စမကနးေရးဆြျခငးလပငနးစဥတြင အမးသားမားႏင အမးသမးမား တနးတညမပါ၀ငျခငးသည စမကနးခြမား ေဖာေဆာငရာ၌ အဓကကပါသည။ လမႈအသကအ၀နးႏင ေစစပေဆြးေႏြးရာတြင ျပညသမား သတၾကးၾကးထား၍ ကငတြယသငပါသည။ လမႈအသကအ၀နးအား စမကနးခြ အေကာငအထညေဖာ ေဆာငရြကေနပ၊ ရလာဒမားႏင ေမာမနးထားေသာ အကးေကးဇးမား အေၾကာငး ေကာငးစြာအသေပး အေၾကာငးၾကားရမည။

- ဆးျဖတခကခသည အခနးက႑ႏင အာဏာမေ၀မႈမားတြင အမးသား၊ အမးသမး အခးကလာ ေစရနမာ စြမးေဆာငရည ျမႇငတငမႈမား၊ အမးသမးမားၾကား အသေပးပညာေပးျခငးမားက ေရရညျပလပရမညျဖစၿပး၊ ထ႔သ႔ေဆာငရြကရာ၌ အမးသားမားကပါ ပါ၀ငေစ၍ ကား၊ မ ႏစဖကလး ပါ၀ငသည ဆးျဖတခကမား ခမတသညျဖစစဥက အမးသားမား ေထာကခလာရန ေဆာငရြကရာ၌ အေရးပါသည။ စမကနးခြမားသည အမးသား/အမးသမး အခးမမႈႏင အမးသမး စြမးေဆာငရည ျမႇငတငရာတြင အေရးပါေသာ အခနး၌ ပါ၀ငလာႏငသည။

- ေစစပေဆြးေႏြးေရး အစညးအေ၀းမားအတြငး ေဆာကလပေရးလပသားမားမ အမးသမးမားအား ညႇငးပနးႏပစကမႈ ျပနာရပမားၾကားသခရပါသည။ ထ႔ေၾကာင လမႈအသကအ၀နးမ ၀ငး၀နး ေစာငၾကညျခငးႏင အစရငချခငး (အထးသျဖင အမးသမးမား ပတသကမႈအလားအလာမား) အခနးက႑က ကနထ႐ကတာမား၏ လပပငခြငႏင တာ၀နမား စာခပခပရာ၌ ထညသြငး ေဖာျပၿပး လမႈအသကအ၀နးဆငရာ ျပနာမားအားေျဖရငးရန မးေမာငးထးျပ သငေၾကာငး အၾကျပလပါသည။


ေနာကဆကတြ (က - ၈)

ေတြ႕ဆေဆြးေႏြးခ႔ေသာ သကဆငရာ ပဂၢလမား၏ စာရငး


ဇယား (က)၊(၈.၁) ေတြ႔ဆေဆြးေႏြးခ႔ေသာသကဆငရာပဂၢလမား

ရကစြ ဆကႏြယေသာပဂၢလ နညးစနစ ေနရာ

၁၆၊

ဒဇငဘာ

၊ ၂၀၁၆

YCDC

အငဂငနယာဌာန(လမးႏငတ

တား) မအရာရႏင ရာအမမး

မကျမငကြငးဆငးေလ႔လာေရးႏင

ေရေျမာငးစနစကေဆြးေႏြးျခငး၊

လမးေဘးအသးျပမႈ၊ ေဆာကလပ

ေရးအေလ႔အကငႏင ျဖစႏငေသာ

လမေရးအကးသကေရာကမႈ

လသာၿမ႕နယ

YCDC

အငဂငနယာဌာန(အေဆာက

အအ)အရာရႏင ရာအမမႈး

မကျမငကြငးဆငးေလ႔လာေရးႏင

ေရေျမာငးစနစကေဆြးေႏြးၿခငး၊

လမးေဘးအသးျပမႈ၊ေဆာကလပ

ေရးအေလ႔အကငႏင ျဖစႏငေသာ

လမေရးအကးသကေရာကမႈ

ဗလတေထာင

ၿမ႕နယ

ေစးသာယာေရးေကာမတအဖြ႔

ေခါငးေဆာငႏင

သမၾကးေစးေကာမတ

အဖြ႔၀ငမား

သမၾကးေစးအေဆကအအႏင

ေရေျမာငးစနစအားေတြ႔ဆေမးျမနးၿခငး

သမၾကးေစး

YCDC အငဂငနယာဌာန

(လမးႏငတတား၊)အေဆာက

အအ) (ေရႏငသန႔ရငးမ)

ဌာနမအရာရမား

ေရတြနးစက႐၏အသး၀ငမႈ၊ စြမးရည၊ ဖြ႔စညး

တညေဆာကပ၊ ပတ၀နးကငတြင ေနထငေသာ

သအေၾကာငး ေမးျမနး၊ ေဆြးေႏြးျခငး


ၿမ႕နယ,

ေရတြနးစက႐

၁၇၊

ဒဇင

ဘာ၊

၂၀၁၆

YCDC

အငဂငနယာဌာန(လမးႏငတ

တား)မ အငဂငနယာ

စဥ႔အးတနးဆပကမး၊ (လသာ ၿမ႕နယ)မ

ရြာသစေခာငး (အလၿမ႕နယအထ) ရနကနျမစ

တစေလာက စကေလစးၿပး၊ ျမစ၀ထြကေပါက

စစေပါငး ၆ ခကေလလာျခငး

ရနကနျမစ

၁၈၊

ဒဇင

ဘာ၊

၂၀၁၆

စမကနးခြအေကာငအထည

ေဖာမည CBD ဧရယာတြင

ေနထငေသာ သ(သ႔) အလပ

လပေနေသာသ

အပစ ၃ စအား ဥးတညအပစေဆြးေႏြးျခငး

၁. ၿမ႕နယတြငေနထင ေသာအမးသားအပစ၊

၂. ၿမ႕နယတြငေနထငေသာ အမးသမးအပစ

၃. ၿမ႕နယတြင လာေရာကအလပလပေနေသာ

ကား၊ မ အပစ။ ေဆြးေႏြးေသာသအား ရာအမမး

မလမးစႏငစးပြားေရးအရ ကြျပားျခားနားေသာ

လက ေရြးျခယေပးျခငး

လသာၿမ႕နယ

SEA DRM Project- Myanmar A8-1 Preliminary Environmental and Social Assessment

စမကနးခြအေကာငအထညေဖာ

မည CBD ဧရယာတြင ေနထင

ေသာ သ(သ႔)အလပလပေန

ေသာသ

အပစ ၃ စအား ဥးတညအပစေဆြးေႏြးျခငး

၁. ၿမ႕နယတြငေနထင ေသာအမးသားအပစ၊

၂. ၿမ႕နယတြငေန ထငေသာ အမးသမးအပစ

၃. ၿမ႕ နယတြင လာေရာကအလပလပေနေသာ

ကား၊ မ အပစ။ေဆြးေႏြးေသာသအား ရာအမ

မးမလမးစႏင စးပြားေရးအရ ကြျပားျခားနား

ေသာလက ေရြးျခယေပးၿခငး


ၿမ႕နယ

၁၈၊

ဒဇင

ဘာ၊

၂၀၁၆

လမးေဘးေစးသည ရနကနညေစးတနးမ ေစးသည(၆)ဥးအား

ေမးျမနးျခငး (သစသးသည၊ အစားအေသာက

ေရာငးသ)

ရနကန

ညေစးတနး

(လသာၿမ႕

နယ)

SEA DRM Project- Myanmar A8-2 Preliminary Environmental and Social Assessment

ေနာကဆကတြ (က - ၉)

ဆကႏြယပတသကသမား အကးဆငသမားေဆြးေႏြးပြ၏

တ႔ျပနခကမား

ေနာကဆကတြ (က) (၉) ဆကႏြယပကသကသမားႏင ေဆြးေႏြးတန႔ျပနျခငး

ဗလတေထာငၿမ႕နယတြင သကဆငရာပဂၢလႏင ေဆြးေႏြးတငပငၿခငး

ညႏႈငးတငပငအစညးအေ၀းႏင ျပညသလထအား အေျချပေသာ ေတြ႔ဆေဆြးေႏြးမႈအား အေရး ၾကး တကေသာေမးခြနးျဖင စစေပါငး ငါးနာရၾကာေဆြးေႏြးခသည။ ညႇႏႈငးတငပငအစညးအေ၀းကငးပ တငး၊ ကစၥရပမားစြာ ေဆြးေႏြးခ႔ေသာလညး၊ ေအာကပါ(ဇယား က - ၉.၁)ရ အခကမားသည ပတ၀နးကငႏင လမေရး၊ ေစာငေရာကကာကြယေရးမ လပငနးစဥႏငဆငေသာ အဓကျပနာမား ျဖစပါသည။ ရပရြာလထအဆငတြင၊ အမးသမးအေျချပေသာ ေဆြးေႏြးပြတြင ၈ ဥး၊ အမးသားအေျချပ ေဆြးေႏြးပြတြင ၆ ဥး၊ ကား၊မ ေရာေႏာေသာ လမးေဘးေစးသညမား ေဆြးေႏြးပြတြင ၄ ဥး၊ စစေပါငး ၁၈ ဥးအား ေတြ႔ဆေမးျမနးခသည။ အမးသမးေဆြးေႏြးပြတြင ဗမာဗဒၶဘာသာလမးႏင ေတာငအာရ မြတဆလငလမးမား တကေရာက ေဆြးေႏြးခသည။

ဇယား (က)(၉.၁) ဗလတေထာငၿမ႕နယမ သကဆငသ (သ႔မဟတ) အကးဆငသမား၏ မတခကမား

ေမးခြနးမား တန႔ၿပနခက

သင၏ရပကြကႏင ပတ၀နးကင အတြငးေရၾကးျခငးေၾကာင သင အား မညသ႔ အကးသကေရာက ေစခ႔သညနညး။

ေနထငသ၏ ရပကြကတြင ေရၾကးေရလမႈ လြနစြာဆးရြားျခငးမရပါ။ သ႔ေသာ အျခားၿမ႕လယေနရာမားျဖစေသာ Ghandi ေဆး႐ႏင မဟာ ဗႏၶလလမးတစ၀ကတြင ေရႀကးေရလမႈ ပၿပးဆးရြားသည။

ေရလႊမးမးျခငးေၾကာင မဟာဗႏၶလမးေပၚတြငယာဥမားပတဆ႔မႈ ျဖစ ေပၚပါသည။

လမးမားေရလႊမးမးေနခနတြင ၾကးမားေသာတြငးမား၊ ခငမား (သ႔)ေဆာကလပ ေရး လပငနးခြငအတြငးသ႔ ကေရာကျခငးက စးရမေနရသည။

ေရၾကးခနသည အနညးဆး မနစ ၂၀ မ ၁ နာရထ ၾကာျမငပါသည။

ေကာငးအနးအနားတြငရေသာ ေရေျမာငးသည မေကာငးပါ။ ထ႔ေၾကာင ကေလးမား လမးေပၚသြားလာရာတြငလညး အႏရာယ မားပါသည။ ေရၾကးျခငးေၾကာင ယာဥမား စကရပၿပး လမးမေပၚတြင ပတဆ႔မႈ အႏရာယ ျဖစေပၚႏငပါသည။

ျမစ၀ထြကေပါကမားတြင အမႈကပတဆ႔ေနေသာေၾကာင ေရစးေရလာ မေကာငးပါ။

ဗလတေထာငေလမႈတစက႐ရ Ejector စနစသညလညး ေကာငးစြာ အလပမလပပါ။ တခ႕အခနတြင မလာရညသည အမ၏ေနာကေဖး တြင လထြက စးဆငးေနသည။ ထအခနတြင ပဂၢလကကမၸဏမားအား ငားရမးၿပး ၎တ႔၏ မလာ ကနစနစအား သန႔ရငးမႈမားျပလပၾကသည။

ယခငကာလတြငေရၾကးေရလမႈ မားအားမညကသ႔စမခန႔ခြထား သညနညး။

မးရာသတြငအစးရႏင ျပညသလထပးေပါငး၍ ေရေျမာငးမအမႈက သ႐ကမားက သန႔ရငးသည။ (သ႔) ေငြေၾကးကနကခၿပး သန႔ရငးေရး အပငးက လပေဆာငသည။

YCDC မ အမႈကသ႐ကမားက အပတစဥလကသမးဆညးျခငးသည လညး ေရေျမာငးမားက သန႔ရငးေစသည။

SEA DRM Project - Myanmar A9-1 Preliminary Environmental and Social Assessment


ျပညသလထမလညး ေရေျမာငးမားက သန႔ရငးေရးလပျခငးျဖင ေရ လႊမးမႈမားက စမခန႔ခြသည။

ေရၾကးေရလျခငးေၾကာငစပြားေရးလပငနးမားအားမညက႔သ႔အကးသကေရာကေစခ႔သညနညး။

အမႈကသ႐ကမားသည ေရေျမာငးထသ႔စး၀ငၿပး ပတဆ႔မႈမား ျဖစေပၚ ျခငးေၾကာင ေရၾကးေရလမႈမား ျဖစေပၚေစၿပး ကားမားသြားလာျခငးက အခကအချဖစေစသည။

ေရၾကးေရလေသာအခနတြင လပစစဓာတအားျပတေတာကမႈမား မၾကာခဏျဖစတတၿပး၊ မးေရထတြငလမးေလာကေသာအခါတြင ဓာတလကမႈမားလညး ျဖစေပၚတတသည။

ေရၾကးေရလေနေသာကာလတြင လမးေပၚ၌ ေရမားညစညမးေန ေသာေၾကာင ေစး၀ယသမားသည ေစး၀ယျခငးမားမျပလပၾကပါ။

အဌားယာဥမားသညလညး ေရၾကးခနတြင စကပကစးမႈ မျဖစေပၚ ေစရန ေျပးဆြမႈအား ရပဆငးထားရသည။

ေရၾကးခနတြင တာယာဆငမားလညး ပတထားရပါသည။

ေရေျမာငးကယမားေပၚတြင အလြနကဥးေျမာငးေသာ ပလကေဖာငးမ သြားလာရေသာေၾကာင လျခမႈမရပါ။


ဇယား (က)(၉.၁) ဆကလကၿပး


အဆျပထားေသာစမကနးခြအား သင ဘယလၿမငသလ?

ေျဖၾကားသမစမကနးကၾကဆပါသည။ သ႔ေသာ ေရၾကးမႈေလာခရန ေရေျမာငးမား၏ အကယကခ႕မညအစား၊ ပၿပးနက႐ႈငးေအာငတးသင သည။

ကမးနားလမးတြငရေသာ ေရေၿမာငးမားက တးခ႕(သ႔)နကရႈငးေအာင လပေဆာငသငသည။

ေရေျမာငးစနစ ပမတးတကေကာငးမြနရနအတြက နညးပညာမား လ အပသည။ ေရေျမာငးမား၏ ေအာကပငးတြင လကရစနစျဖစေသာ သမားအစား ကြနကရစျဖင တညေဆာကသငသည။

ယခငမလပေဆာငခ႔သည ေရေျမာငးစမကနး၏အေတြ႔အၾက မားက ေျပာၿပေပးပါ။

ေျဖၾကားသ ေယဘယအားျဖင လပငနးစဥႏငပတသကၿပး စတေက နပမႈရပါသည။

အကယ၍လပစစဓာတအားႏင အျခား ေထာကပမႈမား ျဖတေတာက ရနလအပပါက YCDC မ အမားျပညသမားသ႔ ၾကတငအေၾကာငးၾကား ထားပါသည။

ေရေျမာငးလပငနးလပေနေသာအခနတြင YCDC (သ႔) အမပငရငမား က အမတြငးသ႔၀ငေရာကရန ေသးငယေသာေျမာငးအဖးမားသာ တည ေဆာကထားတတသျဖင ေခာကတတၿပး ကေလးငယမားအတြက အႏရာယမားပါသည။ ကယ၀နးေသာေျမာငးအဖးမား လအပပါသည။

ေဆာကလပေရးလပငနးမားက ေျခာကေသြ႕ရာသတြင လပေဆာငပါ က ေယဘယအားျဖင ေဘးကငးသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ၊ မး ရာသတြင ေရႀကးေရလမႈေၾကာင ေဆာကလပေရးလပငနးခြငမ ကငး မားအတြငး ေရ၀ငၿပး၊ အႏရာယျဖစႏငပါသည။

ေရေျမာငးတးခ႕သညလပငနးေၾကာင ေရပကမားထခကမႈျဖစေပၚ တတၿပး၊ ေရျပတေတာကမႈမား မၾကာခဏၿဖစတတသည။

သန႔ရငးမႈ မရျခငးေၾကာင အမသြယေရပကမားက ေရေျမာငးမား အတြငးမ သြယတနးျခငးက ေျပာၾကားသအမားစက မႏစၿခကပါ။

ျပနာတစရပျဖစေသာ ဆညသက လကရအစးရလကထကတြင ပမေကာငးမြနေအာင စမခန႔ခြထားပါသည။ ဥပမာ - ယခငအစးရ လကထကတြင ေျမေအာကဆကသြယေရးလငးမား ထပ ဆငရန ပဂၢလကကမၸဏမားက တငဒါေပးၿပး လပေဆာငေစခသည။ အဆပါ ကမၸဏမားသည ညလးေပါကအလပလပၿပး ဆညသမားျဖစေပၚခ သည။ သ႔ရာတြင တငျပတငၾကားရန အခြငမရခပါ။

ေနထငသမားအေနျဖင တစခါတစရ ညအခနတြငပင ကားမား ေရႊ႕ေပးခရပါသည။

သငရပကြကထတြင အလပလပ ေနေသာ ေဆာကလပေရး လပသားႏငပတသကေသာ သငရ႕အေတြ႔အၾကမားကေျပာျပ

ေရေျမာငးလမးေၾကာငးက သန႔ရငးေရးလပရနအတြက YCDC မ လပသားမားအားေန႔စားခေပးၿပး၊ ေဒသခလမးေကာမတမ အစား အေသာကမားက စစဥေပးသည။



ေပးပါ။

ေဆာကလပေရးလပငနးအတြက YCDC မ ေခၚလာေသာ လပသားမား

သည ေဒသခေနထငသမားႏင သဟဇာတမျဖစပါ။

ေနထငသႏစဥးက ယခရပကြကတြင အမးသမးမား အႏရာယကငးစြာ သြားလာႏငသညဟ ေျပာၾကားခေသာလညး၊ ေရႊ႕ေျပာငးအလပသမား မားေၾကာင ညအခနတြင အမးသမးမားက ကာယေႁႏၵပကေအာင စေနာကမႈမား ရေၾကာငး အျခားတစဥးက ေျပာၾကားပါသည။

တခ႕စမကနးမားတြင YCDC လပသားမားသည ည ၉နာရမ မနက ၂ နာရ အထ အလပလပေသာလညး ဆညမႈ အနညးငယသာရသျဖင ျပနာ မရပါ။ေျပာၾကားသမားသည

မေကနပခကမားက ေျဖရငးေပး ေသာ ယႏရားႏင စနစရသညက သငသပါသလား။

တငၾကားရနအတြကစနစတစခရသညက မသခပါ။ ပမနအားျဖင တငၾကားမႈမားမလပခပါ။ မေကနပမႈမားရခလငလညး YCDC သ႔ တက႐ကအေၾကာငးၾကားသည။

တခ႕တကေရာကလာေသာသမားသည မေကနပမႈမားက ပမနအား ျဖင ရပကြကလၾကးကသာ အေၾကာငးၾကားသည။ အကယ၍သာ မေကနပမႈမားက ေျဖရငးေသာယႏရားႏင စနစက ဖြ႔စညးခပါက YCDC မ တာ၀နရသ ၿမ႕နယအရာရ, ရပကြကလၾကး, လမး ေကာမတႏင ရပကြကတြငၾသဇာရသည ရပမရပဖမားႏင ဖြ႔စညးသင သည။


ဇယား (က)(၉.၁) ဆကလကၿပး

ေမးခြနး တန႔ၿပနခက

ျပနာမားကေလာခရန၊ (အဆျပ စမကနးခြႏင ပတသက ၿပး သင ဘာအၾကေတြေပးခငပါ ေသးသလ။)

YCDC သည ေရပကလငးမားက အထးသတျပၿပး ၎တ႔၏လပငနးက လပေဆာငသငသည။ ေရပကလငးပကစးျခငးသည ခဏခဏျဖစေပၚ ေနေသာ ျပနာတစခၿဖစသည။

စမကနးမစခင၊ ၃-၄ ရကေလာက ၾကတငအေၾကာငးၾကားသငသည။ စမကနးအၾကးစားဆရင၊ ၁ ပတ ၾကတငအေၾကာငးၾကားသငသည။

လမးေကာမတမတာ၀နယၿပး ျပညသလထအား အေၾကာငးၾကားျခငး သည အေကာငးဆးယႏရားတစခၿဖစသည။

စမကနးခြက နားလညရနအတြက သငအားမညသည သတငး အခက အလကမားကရငးျပသင သလ။

အသး၀ငေသာသတငးအခကအလက:

စမကနးဒဇငး

သးမညပစၥညးကရယာမား

ၾကးၾကပေရမးအမည

စမကနးအားအပငးအလကအခနသတမတၿပးလပသငသည။

လကရအေျခအေနအရ၊ ျပညသမားသည စမကနးအေၾကာငးအား ၾကတင သထားျခငးမရပါ။ တစခါတစရတြင ၾကးမားေသာ စမကနး အေၾကာငးအား YCDC မ ရာအမမးကသာ အေၾကာငးၾကားေသာ ေၾကာင ေနထငသမားသည စမကနးႏငပတသကေသာ သတငး အခကအလကမားကမရရပါ။

ရပကြကလၾကးသည ျပညသမားသရရန(၁)ပတၾကတင အေၾကာငး ၾကားသငၿပး အနညးဆး (၃) ၾကမ အသခ႕စကျဖင ေၾကညာသင သည။

ပါ၀ငသမား၏အေထြေထြအၾက ေပးခကမား

လမးတငးတြငအမႈကပး (၃)ခရသည။ အမႈကမားကလညး ပမနသမး ေသာလညး အမႈကမား မားလြနးသျဖင အမႈကပးမားတြင မၾကာခဏ လကေနတတသည။ အမႈကပးမား ပမလအပသည။

လမးသြားလမးလာမားသည အမႈကမားက ေျမေပၚသ႔ လႊငပစၾက သည။ ေဒသခမားမ အမႈကပစေသာလအား ဒဏေငြေဆာငခငးေသာ စနစတစခ လပေဆာငေစခငေသာလညး ကငသးရန ခကခလမမည ဟ ယၾကညပါသည။

ျပညသမားသည စနစတက အမႈကမပစျခငး၏ ဆးကးမားက နားလညရန သငၾကားေပးရမည။

အမႈကမားက အတျဖငအမႈကပးထသ႔ စနစတက ထညေသာလညး ဆငးရေသာေလလြင လမးေဘးကေလးမားသည အဆပါ အတမားက ဖြငၿပး သးႏငေသာ ပစၥညးမားအား ရာယၾကသျဖင ေျမေပၚတြင အမႈကမား ျပန႔ကေနပါသည။ ဤကစၥသည ဆငးရမြေတမႈထက ပေသာ ကစၥရပျဖစသျဖင မညသ႔ေျဖရငးရမညက

ကေလးမားကစားႏငေသာ ပနးၿခ(သ႔) Green Area မားက ဥးစားေပးၿပး ေဆာကလပသငသည။


ေမးခြနး တန႔ၿပနခက

ေရပပေရဆးမားအားလးသည ရနကနျမစအတြငးသ႔စး၀ငေသာေၾကာင ေရ၏ အရညအေသြးသညလညး တစေန႔ထကတစေန႔ ပမဆးရြားလာ သည။

အနညထငမႈေၾကာင ေရတခါးမားပတရန အဆငမေျပ၊ ျပငဆငရနလ အပသည။

ေရတခါးအားအလအေလာကထနးခပစနစျဖငအသးျပပါကပမေကာငးမြနမည။

အစးရသကဆငရာဌာနမားအၾကား ေကာငးမြနေသာ ညႇႏႈငးမႈမား လအပသည။

YCDC သည ေရေျမာငးသန႔ရငးေရးအား ပဂၢလကကမၸဏက ကန ထ႐ကေပးၿပး လပေဆာငေစသည။ ကမၸဏသည ေရေျမာငးက ရငး လငးေသာလညး၊ ေျမျပငတြငရေသာ အမႈကမားကမသမးဆညးဘ ၎အတငး ထားရခသည။ အမႈကအမားစသည ေရေျမာငးထ ျပနက ျခငး(သ႔) လမးေဘးလသြားလမးတြင ရေနၿပး အန႔ဆးမားၿဖစေပၚေစ သည။

ေရရညအတြကဆလင YCDC မ ပမေကာငးမြနေသာ ျပျပငထနးသမး ေရးစနစတစခ လအပမည။ အေျခခေဆာကအအမားက ျပျပငထနး သမးေစာငေရာကရန လအပသည။


လသာၿမ႕နယတြင သကဆငရာပဂၢလႏင ေဆြးေႏြးတငပငျခငး

ညႏႈငးတငပင အစညးအေ၀းႏင ျပညသလထအားအေျချပေသာ ေတြ႔ဆေဆြးေႏြးမႈအား အေရးႀကး တကေသာ ေမးခြနးျဖင စစေပါငး ငါးနာရၾကာေဆြးေႏြးခသည။ ညႇႏႈငးတငပငအစညးအေ၀းကငးပတငး၊ ကစၥမားစြာ ေဆြးေႏြးခ႔ေသာလညး၊ ေအာကပါ(ဇယားက ၁၀.၂)အခကမားသည ပတ၀နး ကငႏင လမေရး၊ ေစာငေရာကကာကြယေရး လပငနးစဥႏငဆငေသာ ေဆြးေႏြးမႈမားျဖစပါသည။ ရပရြာ လထ အဆငတြင၊ အမးသမးအေျချပေသာ ေဆြးေႏြးပြတြင ၆ ဥး၊ အမးသားအေျချပေဆြးေႏြးပြတြင ၆ ဥး၊ ကား၊ မ ေရာေႏာေသာ ေဆြးေႏြးပြတြင ၅ ဥး စစေပါငး ၁၇ ဥးအား ေတြ႔ဆေမးျမနးခသည။ အမးသမးႏင အမးသားက အေျချပေသာေဆြးေႏြးပြအား တ႐တလမးမားအမားစ တကေရာက ေဆြးေႏြးခသည။

ဇယား (က)(၉.၂) လသာၿမ႕နယမသကဆငသမား၏ ေျဖၾကားခက


သင၏ရပကြကအတြငးေရႀကးျခငး သညသငအားဘယလအကး သကေရာကေစခ႔သညနညး။

မးသညးထနစြာ ရြာသြနးေသာအခနႏင ဒေရတကေသာအခနၾကေသာ အခါတြင ေရလႊမးမးမား ျဖစေပၚလာသည။ မးသညးထနစြာ ရြာသြနး ေသာ ကာလတြင ေရၾကးမႈသည ေျခကငး၀တမ ဒးျမပသညအထ ျဖစေပၚ တတသည။ အေျခအေနေပၚ မတညၿပး ျမစထရ ေရတခါး က ပတထားပါက၊ ေရႀကးမႈသည နာရပငး အထၾကာျမငႏငၿပး အကယ၍ ေရစးဆငးျခငးေကာငးမြနပါက မနစ၂၀ ခန႔ၾကာျမငႏငပါ သည။

လမးမား ေရလႊမးမးေနေသာအခါတြင လမးထက အမမား နမေနပါက လေနအမမားအထ ေရမား၀င ေရာကတတပါသည။

လမးမားေရလႊမးမးေသာအခါတြင ပလတစတစမားႏင အျခားအမႈက မား ေရေပၚတြင ဖးလႊမးတတသျဖင လမးသြားလမးလာမားအေနျဖင ေျမာငးဖးက ေကာငးစြာမျမငႏငဘ ရဖနရခါတြင အဖးမရေသာ (သ႔) ပကစးေနေသာ ေရေျမာငးအတြငးသ႔ ကၽြကတတပါသည။

ေရေျမာငးအတြငးတြင မးႀကးမား၊ ေရပကမားရေသာေၾကာင ပလတ စတစႏင အမႈကမားပတဆ႔ေနတတသည။

ညစညမးေသာေရေၾကာင အေရျပားယားယျခငးႏင အေရျပားေရာဂါ မား ျဖစပြားၿပး တခ႕အခနတြင ကးစကေရာဂါမား ျဖစေပၚေစသည။

အမးသမးမားသည ေစးႏင ေကာငးအား မျဖစမေနသြားရၿပး၊ ေရလႊမး မးေသာအခါတြင သြားလာရနခကခသြားသည။ ထသ႔ေသာ အေျခအေနတြင ခၽြနထကေသာအရာမား၊ ထခကႏငေသာ အရာမားက ေရာငရားႏငရန လမးေပၚသ႔ တက၍ သြားလာၾကသည။ ။

ေရႀကးေရလျခငးေၾကာငစပြားေရးလပငနးမားအားမညက႔သ႔အကးသက ေရာကေစခ႔သညနညး။

ေရလႊမးမးခနတြင စားေသာကဆငတြင လာေရာကစားသးသမရ၊ ပနးႏင သစသးသညမားသညလညး သတ႔၏ ပနး၊ သစသးမားအား လမးတြငခငး၍ေရာငးလ႔မရပါ။ အငားယာဥေမာငးမားအေနႏငလညး ယာဥႏင စကမား ထခကမႈရပါသည။


ဇယား (က)(၉.၂) ဆကလကၿပး


အဆျပထားေသာစမကနး အား သငဘယလၿမငသလ။

ေဆြးေႏြးပြတကေရာကေသာသမားသညစမကနးကႀကဆပါသည။ ရပကြက အတြငး လၿခေကာငးမြနေသာ သြားလာေရးတစခလအပသည။

စမကနးလပငနး လပေဆာငေနစဥတြင လမးေပၚတြင ကားရပႏငေသာ ေနရာ ေလာနညးသြားမည။

ယခငမၿမ႕နယအတြငး လပေဆာငခ႔သညေရေၿမာငးစမကနး၏အေတြ႔အၾက ေလးက ေျပာျပေပးပါ။

ေဆာကလပေရးလပငနးၿပးေသာအခါတြင အမပငရငမားသည လမးႏင လမးေဘးလသြားလမးေပၚတြငရေသာ ဖနမား အမႈကမားက သန႔ရငးေရး ျပလပရသည။ ကနရေသာ ေဆာကလပေရးအတြက အသးျပမည ပစၥညးမားက အစအစဥတက ပ႔ေဆာငေနရာခမႈမရဘ ၾကရာကဘမး ေနရာတြင ထားရသျဖင အမးသမးမားအေနျဖင သြားလာေရးခကခေစ ပါသည။ ၿမ႕နယအာဏာပငမားႏငလညး တငပငမႈမရဘ ေနထငသမားက တစစတစရာ ေျပာဆပါက ရပကြကေကာငးေအာငလပေနျခငးသာျဖစ ေၾကာငး အလပသမားမားက ျပနလညေျပာဆတတပါသည။

ေဆာကလပေရးအတြက အသးျပမညပစၥညးမားအား မညသညေနရာ၊ မညသညအခနတြင လာခမညက သတမတထားျခငး၊ ၿမ႕နယ အပခပေရးမးကလညး အေၾကာငးၾကားထားျခငးမရပါ။ အမပငရငမ အလပသမားမားႏင ညႇႏႈငးေသာလညး၊ အလပသမားမားက သငတ႔၏ရပကြကက ေကာငးေအာငလပေန တာျဖစလ႔ ဘာမမေျပာသငဘး ဟ ေျပာပါသည။

ေရပကလငး ယစမမႈမားမၾကာခဏၿဖစၿပး၊ ထေရပကက ေရာဘာတာယာ ျဖငသာ ယာယျပငဆငေပးခသည။ ထ႔ေၾကာင ပတ၀နးကငထခကနစနာမႈ ႏင ေရဆး႐ႈးမႈမား ျဖစေပၚလာသည။

ကနထ႐ကတာမားသညလညး ကနကစရတနညးေအာင အရညအေသြး ေကာငးေသာပစၥညးမားက အသးျပျခငးမရ။ ၾကြကမား ေရေျမာငးသ႔ လြယ ကစြာ၀ငေရာကႏငၿပး၊ ပကစးမႈမားျဖစေပၚေစသည။

On-site လပငနးစဥလပေဆာငရာတြင ဌာနအခငးခငး ညႇႏႈငးမႈမရပါ။ ဥပမာ-ေနရာတစေနရာအား ဌာနတစခခငးစမ ၎တ႔၏လပငနး လပေဆာင ရန ထပခါတလလ တးေဖာျခငးမးျဖစပါသည။

ေဆာကလပေရးလပငနးစဥေၾကာင လမးေဘးေစးသညမားႏင စားေသာက ဆငမား ေရာငးအားကလာျခငးမားလညးေတြ ရပါသည။

ေရေျမာငးသန႔ရငးေရးေဆာငရြကရာမ အန႔ဆးမားထြက ေပၚတတပါသည။

သငရပကြကထတြငအလပလပေနေသာေဆာကလပ ေရးလပသားႏငပတသက ေသာသငရ႕အေတြ႔အၾက ေလးကေၿပာၿပေပးပါ။

အလပသမားမားသည ျပငပအလပသမားမားျဖစၿပး ရပကြကတြငေနထင ေသာ လမားမဟတ။

တခ႕အခနမားတြင အလပသမားမားသည ရပကြကလထ၏ အၾကမား၊ တငၾကားခကမားက လကမခေသာေၾကာင၊ YCDC မၾကးၾကပေရးမးမား ဤျပနာကေျဖရငးရန လအပလာပါက on-site သ လာေရာကရနလ ပါသည။ ေရေျမာငးရငးလငးေနေသာ အလပသမားမားသည လၿခေရး



၀တစ၊ ဖနပ(သ႔)လကအတ၀တဆငထားျခငး မရျခငးေၾကာင ထခကဒဏရာ မား လြယကစြာ ျဖစေပၚတတသည။

သန႔ရငးေရးသမားမားသည ျပနလညအသးျပႏငသညပစၥညးမားအား စေဆာငးၿပး ၀ယသကျပနလညေရာငးေပးျခငးက ေတြ႔ရခသည။

မေကနပခကမားကေျဖရငးေပးေသာယႏရားရသညကသငသပါသလား။

မေကနပခကမားကေျဖရငးေပးေသာ ယႏရားရသညကမသပါ။

ယခငအစးရလကထကတြင တငၾကားျခငးမားမျပလပခပါ၊ အဆပါအခက ႏငပတသကၿပး အေတြ႔အၾကလညးမရ။ ထ႔ေၾကာင ေျပာစရာမရပါ။

တကေရာကလာေသာ အမးသမးက ၿမ႕နယအပခပေရးမးအား မညသည စးရမမႈမဆ ဆကသြယေမးျမနးႏငေၾကာငး၊ ထေရာကစြာေျဖရငးေပးေၾကာငး ေျပာၾကားထားသည။

အကယ၍ အမေရ႕တြင ပစၥညးစပထားျခငးစေသာ ေသးငယေသာ ကစၥရပ မားေပၚေပါကပါက ေဆာကလပေရးၾကးၾကပေရးမးက အေၾကာငးၾကားၿပး၊ တစရကအတြငး ေျဖရငးေပးပါသည။

အကယ၍ မမအမေရ တြငမဟတဘ အနးပတ၀နးကငတြင ပစြညးစပျခငး မားရခပါက ေနထငသမားအေနျဖင ၀ငေရာကေျပာဆေလမရပါ။


ဇယား (က)(၉.၂) ဆကလကၿပး


ျပနာမားကေလာခရန

အဆျပစမကနးႏငပတသက ၿပးသငဘာအၾကေတြေပးခငပါေသးသလ

ဆညမႈမရေသာ ေဆာကလပေရးလပငနးအား ညေနပငး(သ႔)ညတြင လပ ေဆာငေစခငသည။ ထမသာလင ေနထငသမား၏ ေန႔စဥလပငနးအား အကးသကေရာကမႈမရမညျဖစသည။ သ႔ေသာလညး YCDC ၀နထမးမား သည ညအခနတြင အလပမလပသညကလညး တကေရာကသမားသထား ပါသည။

လပေဆာငမည ျပၿပငေရးလပငနးသညလညး ယာယအျဖစမလပသင၊ အၿမ တမး ေရရညအတြက လပသငသည။

ဌာနအခငးခငး ညႇႏႈငးမႈ မၾကာခဏလပေဆာငသငသည။ အဘယေၾကာင ဆေသာ ေနရာတစေနရာအား ဌာနတစခခငးစမ ၎တ႔၏လပငနးလပ ေဆာငရန ထပခါတလလ တးေဖာၿခငးေၾကာင ေနထငသမားအတြက အဆငမေျပမႈမား ျဖစေပၚတတသည။

ထပခါတလလ တးေဖာျခငးေၾကာင ၾကြကမားသည ေရေျမာငးထသ႔၀င ေရာကၿပး၊ ေရပကမား၊ ေရေျမာငးမား ပကစးေစသည။ ၾကြကမားက ေရပကမားအား ကကျခငး၊ အတအား အေပါကေဖါကၿခငးမားေၾကာင ေရယစမမႈမား၊ ညစညမးမႈမား ျဖစေပၚေစသည။

ဆညမႈမားကေလာနညးရန စမကနးခြတြင ျမနမာႏငငတြငပမနကငသး ေသာ ေဆာကလပေရးနညးစနစအစား U ပစနညးစနစက အသးၿပၿပး လပ ေဆာငသငသည။ အဆပါ U ပစနညးစနစအား လပငနးခြင ျပငပတြင ျပလပၿပး လပငနးခြင၌ အလြယတက အသးျပႏငပါသည။

ေဆာကလပေရးလပငနးအတြက အသးျပမညပစၥညးကရယာသညလညး အရညအေသြးေကာငးမြနရမည။ အတတကာလမားတြင ကနထ႐ကတာ မားသည စမခကပါအတငး အရညအေသြးေကာငးမြနေသာ ပစၥညးကရယာ က အသးမျပ ခ႔ပါ။

အရညအေသြးထနးခပျခငးႏင ေငြေရးေၾကးေရးအပငးတြင ပြငလငးျမငသာ မႈရၿပး လေလာကေသာ ၊ ၾကးၾကပမႈမားလအပသည။

ေရစးေရလာေကာငးမြနရန ေရေျမာငးမားက ထပမတးခ႕သငသည။ လြနခ ေသာ (၂)ႏစတြင ေရေၿမာငးတးခ႕မႈမား၊ ေနာကေဖးလမးၾကားမ ေရေျမာငး ငယမားက ရငးလငးခ႔ျခငးေၾကာင ေရလႊမးမးမႈ ဆးဆးရြားရြားမရေတာပါ။

YCDCမေနာကေဖးလမးၾကားမားက ခဏခဏ မရငးလငးျခငးေၾကာင စားေသာကဆငပငရငမား ကယတင ရငးလငးရသညမားရပါသည။ စားေသာကဆင၏ ေနာကေဖးလမးၾကား ေရေျမာငးသည ေရစးေရလာ မေကာငးေသာေၾကာင မးရြာၿပးေသာအခါတြင ေရမားသည ခကခငး မစးဆငးဘ အခနပၾကာသည။ စားေသာကဆငပငရငမ ေရမားဆငအတြငး မ၀ငရန အကာအရတစခလပၿပး ကာထားသည။

စမကနးခြကနားလညရန အတြကသငအားဘယ သတငးအခကအလကမားက ရငးၿပသငသလ

အမးသမးမားမ စမကနးလပငနးမစမအနညးဆး ၁ ရက(သ႔) ၂ ရက ၾကတင အေၾကာငးၾကားမသာလင အစအစဥက အေျပာငးအလလပႏင ေၾကာငး တငျပပါသည။ အကယ၍ ႀကတငမသရပါက ျပငဆငထားေသာ အစားအေသာကမား ေလလြငတတပါသည။



လမးေဘးေစးသညမားကလညး အနညးဆး ၂ ရကၾကတငအေၾကာငး ၾကားရန တငျပထားပါသည။ ထမသာလင ေစးသညမားအေနျဖင တျခား ေနရာတြင ေျပာငးေရႊ႕ေရာငးခရန (သ႔)စမကနးၿပးသညအထ ဆငပတထား ရနက ဆးျဖတႏငသည။

စမကနးၾကာခနႏင လပငနးအေသးစတအခကအလကမားက ရငးျပသင သည။

စာသငပနးေပၚတြငေရးျခငး (သ႔) သတငးအခကအလကမားက ေလာစပ ကာႏင ညေန ၆ နာရေနာကပငးတြင အေၾကာငးၾကားခင ျပလပႏငပါသည။ သ႔ေသာလညး အနးပတ၀နးကငေနရာတငးတြင စာသငပနးမရပါ။

တခ႕ေနထငေသာလမားသည တရတလမးႏြယမားျဖစၿပး၊ ဗမာစာမ ဖတတတေသာေၾကာင၊ ႏႈတျဖငအေၾကာငးၾကားျခငးက ပမႏစသကပါ သည။


ဇယား (က)(၉.၂) ဆကလကၿပး ေမးခြနးမား တန႔ၿပနခက

ပါ၀ငသမား၏အေထြေထြ အၾကေပးခကမား

ယခငကာလမားတြင အမႈကကားျဖင ရပကြကအတြငးအမႈကမားက လက သမးၿပး၊ အစးရအသစလကထကတြင အမႈကပးၾကးတစခအား လမးအဆး တြငထားၿပး၊ ေနထငသမားမ ၎တ႔၏အမႈကမားက လာေရာကစြန႔ပစရ သည။ အဆပါ အမႈကပးၾကးတြငရေသာ အမႈကမားက ေန႔စဥလက သမးေပးသည။

သ႔ေသာ လမးသြားလမးလာမားသည အမႈကမားက လမးေပၚတြငခေနဆ ျဖစၿပး၊ ထသ႔အမႈကအား အမႈကပးထသ႔ စနစတက မစြန႔ပစေသာလမားက ဒဏေငြရကသငသည။ YCDC မဒဏေငြရကၿခငးက တာ၀နယ ေဆာငရြကမ သာလင ရပကြကအတြငး တစဥးႏငတစဥး မၾကကႏစသကမႈမားျဖစေပၚ မညမဟတေပ။

အမႈကပးအဖးကပတျခငးျဖင အန႔ဆးၿပနာကေၿဖရငးႏငသည။ သ႔ေသာ စေနေသာအမႈကႏင ေျခာကေနေသာအမႈကႏစမးလး ေရာထားေသာ ေၾကာင အမႈကပးကပမနသန႔ရငးရနလအပသည။

တခ႕သန႔ရငးေရးသမားမားသညေနထငေနေသာသတ႔၏ေနအမအထပျမငမားအထ အမႈကလကသမးေပးပါသည။ ထသ႔လကသမးေပးျခငးေၾကာင အမရငမ ေငြေၾကး(သ႔) အ၀တအထညမားေပးသည။

သန႔ရငးေရးသမားအမားစသည အမႈကကသမးဆညးျခငးေဆာငရြကၿပး၊ ၎ အမႈကထမ ျပနလညအသးျပႏငေသာ ပစၥညးမားက အႏၵယလမးမား ထသ႔ ေရာငးခေပးသည။

အမႈကသမးကားသည တစေန႔ကသးႀကမအထ၊ အနညးဆးတစေန႔ တစ ၾကမ အမႈကမားကလာသမးေပးသည။ သ႔ေသာ အမႈကမား လြနစြာမားျပား ျခငးႏင အန႔ဆးေသာ ေရထြကပစၥညးအမႈကမားေၾကာင တစေန႔လင ႏစၾကမ အမႈကလာသမးရနလအပပါသည။

ကေလးလငယမားသည ညေနအခနတြင ေဘာလးကနျခငး၊ ၾကကေတာင ရကျခငး စေသာအားကစားမားက လမးေပၚတြင ကစားေလရၾကသည။ ေဆာကလပေရးလပငနးရေသာအခါ လမးမားက ပတထားျခငးေၾကာင၊ ကေလးလငယမား လမးေပၚတြင အားကစားပမကစားႏငသည။

အစးရသစလကထကတြင အေရြးခရေသာၿမ႕နယ ကယစားလယသးဥး ရၿပး၊ အဆပါသးဥးႏင ေကာမတကဖြ႔စညးထားသည။ ကနဥးတြင ေကာမတ အား သမၼတဥးသနးစနလကထကတြင ဖြ႔စညးထားၿပး၊ ဥကဌတစဥး၊ အဖြ႔၀င ႏစဥးႏင YCDC မၿမ႕နယတာ ၀နခ(EO)ၿဖငဖြ႔စညးထားသည။ EO သည ေကာမတ၏ အတြငးေရးမႈးလညးၿဖစပါသည။ ေကာမတသည ၿမ႕နယတြင ကမာၻ႔ဘဏစမကနးႏငဆငေသာ ေရေၿမာငးတးခ႕ျခငး၊ ေရေျမာငးအဖးႏင ယစမေနေသာပကမားကျပငဆငျခငးစေသာလပငနးစဥမားကၿမ႕နယတြင ေဆြးေႏြးၾကသည။ YCDC ကယစားလယ(EO)မတစဆင သကဆငရာ YCDC ဌာနအား တငျပျခငးျဖင လအပေသာလပငနးသးပစၥညးမားက ရရႏငသည။ ေကာမတမလပငနးႏင သးစြေသာပစၥညးကရယာ အရည အေသြးအားစစေဆးၿပး၊ EO မတစဆင YCDC သ႔တငျပသည။ အစးရသစ လကထကတြင၊ ေကာမတအဖြ႔အား ျပနလညမေရြးခယရေသးပါ။


ပနးဘတနးၿမ႕နယရ အေနာကပငးခ႐ငေစးမားဌာနႏင ေဆြးေႏြးတငပငျခငး

ပနးဘတနးၿမ႕နယရ အေနာကပငးခ႐င ေစးမားဌာနႏင ေတြ႔ဆေဆြးေႏြးျခငးျဖင အဆျပထားေသာ စမကနးခြႏင ျပျပငရန လအပေသာအမားျပညသ အေဆာကအအေရြးခယျခငးဆငရာကစၥက လညးေကာငး၊ ေစးသညမားႏငေဆြးေႏြးတငပငမႈအစရေသာကစၥမားတြင ယငးဌာန၏ ပါ၀ငမႈကစၥက လညးေကာငး ေအာကပါအတငး ေတြ႕ရရပါသည။ ဇယား (က)၊(၉.၃) ပနးဘတနးၿမ႕နယရ အေနာကပငးခ႐ငေစးမားဌာနႏင ေဆြးေႏြးတငပငျခငး

တငျပေသာျပနာမား/

ေမးခြနးမား

တ႔ျပနမႈမား

စးပြားေရးဗဟေဒသတြငေရၾကးျခငး အေၾကာငးေလလာေတြ ရခက

အႀကးဆး ကစၥရပမာ မးမားခနႏငျမစေရတကခနအတြငး မနစ၂၀ ခန႔ ေရႀကးတတျခငးျဖစပါသည။

အဓကကစၥတစခမာအမႈကမားစျပျခငးျဖစသည။ေစးမားရဆင ရငမားသည မမကယတငသန႔ရငးေရးျပလပျခငး (သ႔မဟတ) သန႔ရငးေရးအဖြ႕က ငား၍ေဆာငရြကေစသည။

မညသညအေၾကာငးၾကားခကလအပသနညး

လပငနးမစမ ေစးဆငမားက ၂ ရကႀကတင အေၾကာငးၾကားရ မည။

စာမားျဖန႔ေ၀ျခငးႏင စာသငပနးေပၚတြင ေရးျခငးအျပင ေလာစပကာႏင တစရက ၂ ႀကမအေၾကာငးၾကားရမည။

ျပျပငထနးသနးမႈ၊သန႔ရငးေရး၊ သ႔မဟတ တငၾကားခကမား မညသ႔စမသနညး။

ယငးဌာနတြင တငၾကားခကစာအပထားရပါသည။ ျပနာ မားက ပမနအခနတြင ၂၄ နာရအတြငးေျဖရငးၿပး အခ႕က ခ႐ငကတငျပရၿပး တစလအတြငးေျဖရငးေပးသည။ ေစးသည မား တငၾကားရာ တြင မညသညစရတမေပးရနမလပါ။


လထအေျချပအဖြ႕အစညးႏငစးပြားေရးဗဟေဒသတြငေဆြးေႏြးျခငး။ လထအေျချပအဖြ႕အစညးႏင စးပြားေရးဗဟေဒသတြင ေတြ႕ဆေဆြးေႏြးျခငးျဖင အဆျပထားေသာ စမ ကနးခြႏင ယဥေကးမႈအရငးအျမစမား ထနးသမးေစာငေရာကျခငးကစၥတငးက လညးေကာငး၊ အခြငအလမး ေတြ႕ရျခငးႏင ျဖစႏငေခရသည လပေဆာငခက တးတကမႈမားအေပၚတြင ယငးဌာန၏ ပါ၀ငမႈကစၥက လညးေကာငး ေအာကပါအတငးေတြ႕ရရပါသည။ (ဇယား (က)၊(၉.၄) CSO မတခက

တငျပေသာျပနာမား/

ေမးခြနးမား

တ ျပနမႈမား

စးပြားေရးဗဟေဒသတြငေရၾကးျခငး

ေလလာေတြ ရခက

ေရႀကးေရလျဖစပြားမႈသည ေရရညတညရေနျခငးမဟတဘ မးရြားသြနးျခငး ရပဆငးသညႏင/ ဒေရကသညႏင ေရမားစးဆငးသြား ပါသည။ ေရႀကးျခငးသည သဘာ၀ေရေျမာငး(သ႔)ေရ လမးေၾကာငး ေျပာငးလျခငးေၾကာငျဖစႏငသည။

မးသညးထနစြာ႐ြာသြနးျခငးႏင ဧရာ၀တျမစမ ဒေရတကျခငးေပါငး၍

ေရႀကးေရလမႈျဖစေပၚသည။ လသာၿမ႕နယႏင ဗလတေထာငၿမ႕နယ ၄၅ လမး (အေပၚဘေလာက)တြင ျဖစပြားသည ျပနာျဖစသည။

ျပညသမားပါ၀ငမႈလညးတးတကလာသည။ေနထငသမားသည ေရေျမာငးတးသညအခါ ညႇႏႈငးမႈမရေသာေၾကာင အႀကမႀကမ တးရမညက စးရမၾကသည။

ျပညသမားသညအလပႏင အမသြားလာေရးအတြက

ေရေျမာငး ေပၚတြင လသြားလမးမား တညေဆာကရသည။

စမကနးခြအတြကယဥေကးမႈ(သ႔)

ေရးေဟာငးသေတသနဆငရာ စးရမမႈ

တးဆြျခငးလပရနလအပေသာလမးလပငနးေဆာငရြကရာတြင၁၈၅၂ ခႏစ ဟ ေရးထးထားေသာ အမးခးေရေျမာငးပစမားေတြ႕ရရၿပး၊ အမားအားျဖင စးပြားေရးဗဟေဒသတြငရသည။ ယခငက ထေနရာသည သေဘၤာဆပ ၃ ခ ရေသာေနရာျဖစသည။

YHTက ၿမ႕သည တးတကေနၿပး ဤတးတကမႈႏငအတ ေရေျမာငးေဟာငး မား အဆငျမငတငရန လအပလာသျဖင အဆပါေရးေဟာငး အေဆာက အအမား ဖကသမးခရႏငသညဟ သတေပးပါသည။

ေရေျမာငးအခ႕တြင ေရးေဟာငးသေတသနပစၥညးမားမေတာတဆ ရာေဖြ ေတြ႕ရခဖးသည။ ဥပမာအားျဖင The Kempinski Hotel ေဆာကလပ ရနေျမတးရာမ အေမြအႏစ အေဆာကအဥေနရာတြင ၁၅ ေပအနကရ ေသာအတအလႊာအမးမးကေတြ႕ရသည။ အေပၚဆး ၃ ေပ မာ အဂၤလပ ကလနေခတပငး ၁၉၂၇ မ ၁၈၆၇ ကာလမ အေဆာကအဥ ျဖစသည။

လမးလပငနးခြင ေရေျမာငးတးေသာအခါတြင အလပသမားမားသည ရာေဖြေတြ ရသမက Trust ကအေၾကာငးၾကားရမည။

စမကနးအတြငးအေကာငးဆးအေလ

အကငမားအတြက အၾကျပခကမား

လပေဆာငခကမားက ပးေပါငးျခငးျဖင၀နေဆာငမႈမားက တစၿပင နက ျပလပႏငသည။

ထညသြငးစဥးစားရမညအေဆာကအဥး YHT သည ေလမႈတစကအေဆာကအဥးတြင retrofitting လပႏငသည ဟ ေသခာနားမလညေသာလညး YHT သညယခငက WB က


ကထနးသမးသညအေလအကငအတြက

အၾကျပခကမား

စမကနးအတြက ေရြးထားေသာ အေဆာကအဥ ၃ ခ အပါအ၀င အေမြ အႏစမားစြာက ပဏာမေရြးထားေၾကာငးတငျပခသည။ ျပညသလထ အတြက ပမအကးရႏငရန အျခားအေဆာကအဥးမားကလညး စဥးစား ႏငသည။

ဗလခပေစးသည ေကာငးမြနေသာပဏာမေရြးခယမႈျဖစသည။ ယငး သည ေရၾကးေရလျပနာမရေသာလညး လၾကကမားသညေနရာ ျဖစသည။ မးေဘးအႏရာယစးရမရၿပး ပကစးဆး႐ႈးႏငသည။ မးေဘး ကာကြယေရးပစၥညးမားအဆငျမႇငတငေရးက ဥးစားေပးရမည။ ေစးသ ေစးသား ကနသညမားပါ၀ငမႈလညး လအပၿပး ေစးတြငး ေကာငးမြနစြာ ခတဆကထားေသာ ကနသညအဖြ အစညးမားရႏငသည။

ယဥေကးမႈအေမြအႏစအတြက ထညသြငးစဥးစားသငသည အခကမား စးရမမႈမား ပါႏငသေလာကပါရမည။ ဆပကမးတြငေရြးခယထားေသာ ျပနလညျပျပငမြမးမႏငသည ကမၻာစစ ေနာကပငးမေဆာကေသာ အန ေရာင ဂေဒါငမားလညးရသည။


ေနာကဆကတြ (က - ၁၀)

ပထမအႀကမ လထႏင ေဆြးေႏြးပြ အစညးအေဝး တကေရာကသမား

လကမတ

ဇယား (က ၁၀ - ၁) ေတြ႕ဆေဆြးေႏြးပြ တကေရာကသမား လကမတ ( လသာၿမ႕နယ - အမးသမးအပစ)

SEA DRM Project - Myanmar A10-2 Environmental and Social Management Framework

ဇယား (က ၁၀ - ၂) ေတြ႕ဆေဆြးေႏြးပြ တကေရာကသမား လကမတ ( လသာၿမ႕နယ - အမးသမး/အမးသားအပစ)


ဇယား (က ၁၀ - ၃) ေတြ႕ဆေဆြးေႏြးပြ တကေရာကသမား လကမတ (လသာၿမ႕နယ - အမးသားအပစ)


ဇယား (က ၁၀- ၄) ေတြ႕ဆေဆြးေႏြးပြ တကေရာကလာသမား လကမတ (ဗလတစေထာငၿမ႕နယ အမးသမး အပစ၊ အမးသားအပစ ႏင အေရာအပစ)


ဇယား (က ၁၀ - ၅) ေတြ႕ဆေဆြးေႏြးပြ တကေရာကလာသမား လကမတ (ဗလတစေထာငၿမ႕နယ အမးသမး အပစ၊ အမးသားအပစ ႏင အေရာအပစ)


ဇယား (က ၁၀.၆)ေတြ႕ဆေဆြးေႏြးပြ တကေရာကသမား လကမတ (ပနးပတနးၿမ႕နယအတြငးရ အေနာကပငးခရင ဖြြ႕ၿဖးတးတကေရး ေစးမားဌာန)


ေနာကဆကတြ (က - ၁၁)

ဒတယအႀကမ ျပညသ႔ေတြ႕ဆေဆြးေႏြး ပြ တကေရာကလာသမား လကမတ

ဇယား က ၁၁. ၁ ဒတယအၾကမ ျပညသမားႏင ေတြ႕ဆေဆြးေႏြးပြ တကေရာကသမား လကမတ


Documents

THE WORLD BANK GROUP 1818 H STREET NW - Yangon · Acquired Immune Deficiency Syndrome (ခုခံအားက်ဆင္းမႈကူးစက္ေရာဂါ) ARAP Abbreviated