THE MONUC MYSTERY - Belgiumvie › tone › monuc.doc · Web viewWe zijn in hun ogen 'les Oncles' en in een martrimoniale structuur zoals die nog in grote delen van Congo van toepassing

THE MONUC MYSTERY

Wat vooraf ging…

Vier maanden na het indienen van mijn aanvraag en na een kruisverhoor door de minister himself, was de kogel half januari door de kerk: ik mocht voor een jaartje naar CONGO!

Als MILOBS (Military Observer) bij MONUC (Mission de l'ONU au Congo).

De juiste vertrekdatum was nog niet bepaald, maar het zou Apr 04 worden en dus konden de voorbereidingen al beginnen.

Alles verliep vlekkeloos. Het voorziene materiaal voor een buitenlandse missie moest wel in drie schijfjes geleverd worden en was dan nóg niet volledig, er was wel een trits kleine problemen met de mutatiedatum en de papieren waardoor ik nog een paar keer extra naar Brussel mocht crossen en het Militair Hospitaal deed nogal moeilijk over het feit dat een paar van mijn tanden hun vervaldatum naderden, maar kom, ik had erger verwacht.

Ondertussen was het startschot vastgelegd op 15 Apr en werd het ook tijd om mijn opvolger op te leiden. Hij gedroeg zich voorbeeldig en deed alles wat van hem verwacht werd: op zijn eerste werkdag als nieuwe Comd St&Dst/S4 nam hij verlof.

Iets moeilijker lag het afscheid nemen van diegenen waarmee ik een kleine vier jaar had samengewerkt. Maar ik heb ze daar allemaal leren kennen als dikke LEUGENAARS! Hadden ze de eerste dag dat ik toekwam nog gezegd dat ik 'ne goeie' was, ik zou hen geloofd hebben, maar op de laatste dag moeten ze daar niet meer mee afkomen!

Enfin, de koffers verzonden, de valiezen gepakt, we zijn er klaar voor!Congo, here we come!

Ha neen, te vroeg gejuicht.Op het laatste nippertje wordt de vertrekdatum verschoven van donderdag 15 Apr naar maandag 19 Apr 04.Nu ja, wie zou er huilen om een paar dagen extra 'verlof' ?

CONGO, WE STILL COME!

Versie 29 aug.2004 Pagina 1 van 219

Episode EEN:

KINSHASA

Het vliegtuig was twintig minuten te vroeg op NDJILI, de nationale luchthaven van Congo, op een twintigtal kilometer van KINSHASA. Ik had dan ook met SN Brussels Airlines gevlogen en niet met SABENA (Such A Bloody Experience Never Anymore), want die zijn al een paar jaar failliet. Ook het buitengeraken uit de luchthaven verliep wonderbaarlijk vlot, voornamelijk dankzij de inzet van FLORIBERT, een imposante neger, die eerst met een plakkaat 'MONUC' stond te zwaaien, ons daarna van ons paspoort verloste en tenslotte ging postvatten bij de douane, waardoor die zelfs geen schijn van kans kreeg om onze bagage te controleren.

Onderweg naar KINSHASA zelf sprongen me al onmiddellijk een paar typisch Congolese zaken in het oog:Vooreerst zijn werkende achterlichten een optie die de meesten bij de aankoop van hun auto duidelijk NIET nemen.Ten tweede: het ziet ZWART van het volk langs en voornamelijk OP de straten. Nu is dat misschien wel een dooddoener wanneer men Congo bij daglicht bekijkt, maar in de volstrekte duisternis geeft zoiets aan een chauffeur toch regelmatig ongekende emoties.'s Anderendaags zouden mij, bij daglicht, nog een paar andere eigenschappen geopenbaard worden:Alle straten zijn 'Avenue'-s. Klinkt luxueus, maar daarmee is dan ook méér dan alles gezegd. Anderzijds zorgen de putten in de weg er wél voor dat de opgelegde maximumsnelheid van 45 Km/Hr op geen enkele manier kan overschreden worden. Bovendien zijn er nergens (werkende) verkeerslichten of verkeersborden. Toch wel knap gezien: geen flitspalen nodig, geen ergernis over torenhoge boetes, een politie die zich louter en alleen kan bezighouden met de misdaad, enz, enz,…In de tijd dat ik er geweest ben, heb ik bovendien GEEN ENKEL ongeval gezien. Waarschijnlijk gebeuren die ook nooit. Daarom zijn autoverzekeringen hier dan ook onbestaande en zelfs totaal overbodig, want het uitmaken van welke datum de blutsen juist zijn, is toch een onbegonnen zaak.We kunnen nog wat leren van die mannen!

Op dinsdag startte de 'check-in' in het MONUC-hoofdkwartier en dat was tevens een eerste test in 'trek uw plan'. Op de personeelsdienst (met de voor zichzelf sprekende afkorting van CMPO) steekt een Pakistaan u een


bundel formulieren in de pollen en vertelt u in bloedserieus Pakistaans-Engels dat ge naar de AO, de Finance Section en naar CAS moet gaan. Uw ID zal gemaakt worden op DOA, uw paspoort kunt ge terughalen in ALCATEL, informatie over uw bagage kunnen ze geven in AGETRAV en morgen moet ge om 08.30 Hr in IVECO staan voor de start van een 'induction course' door de 'Training Cell'. QUÉ?

Langs de andere kant ontdekte ik er wel een heel ander voordeel: bij de UNO maakt men ONGELOFELIJK snel promotie!Doordat, naast België, voor zover ik weet alleen Ierland de graad van Kapt/Cdt kent, is deze graad niet erkend door de UNO en moest ik voor mijn identiteitskaart kiezen tussen de graad van Kapitein of die van Majoor. In al mijn bescheidenheid heb ik dan maar voor die van Majoor gekozen. Bovendien stichten die drie sterren met het streepje erboven grote verwarring en het feit dat er geen fél blinkende 'stars en stripes' op de schouders te zien zijn, maar alleen een zéér discreet graadkenteken midden op de borst, maakt het geheel er alleen maar geheimzinniger op. Ik had nog niets door zolang iedereen mij zéér beleefd met 'Sir' aansprak, maar toen ik op de bus stapte en iemand mij vol enthousiasme met 'Mon Colonel' aansprak, besefte ik dat ik het volgende jaar een zware bijkomende verantwoordelijkheid zou moeten dragen.Het zij zo. Men moet tenslotte iets over hebben voor Vorst en Vaderland.

Met een mondjevol Engels en Frans komt men al een heel eind en dus zat ik de volgende morgen, fris gewassen en met proper ondergoed aan, samen met een nest Chinezen, een bende Uruguaianen en Kenianen, een paar Maleisiërs en Bangladeschers en één enkele Rus, reeds om 08.10 Hr gespannen te wachten op de verantwoordelijke van de 'Trainingcell', waarvan we verwachtten dat hij ons ALLE geheimen van de missie zou onthullen.LtKol ANDERSEN sprak vloeiend Deens-Engels en het eerste wat hij ons zei was dat we ENKEL mochten afwezig zijn uit de lessen mits ZIJN uitdrukkelijke toelating. Leek mij logisch en duidelijk. Doch blijkbaar was het dat véél minder voor de andere delegaties, want vanaf de middag reeds leek het lokaal vreselijk veel op een duivenkot en werden de gaten in de leerlingenslagorde steeds groter, ondanks de wanhopige oproepen van onze Deen om toch maar 'to stick to the rules of the house'.

We werden in twee groepen ingedeeld: de 'Military Observers' en de 'StafOfficers', waarbij de staffers enkel tot en met de vrijdag les dienden te volgen en de rest nog een week langer moest blijven. Ondanks het feit


dat ik officieel een 'MilObs' was, kwam ik toch in de andere groep terecht, omdat België ergens ooit eens een duistere overeenkomst met de UNO gesloten heeft om in Congo geen Belgen 'in the field' te sturen.Het zwaartepunt van de cursus lag op donderdag. Tien uur lang: pas op voor de drank, pas op voor de vrouwen en voornamelijk pas op voor een combinatie van die twee want dan krijgt ge extra kinderen, een tweede schoonmoeder, AIDS, een andere SOA of zelfs alles samen, pas op voor uw geld want in hun ogen zijn we enkel een 'moneymachine' en ook de politie is niet wars van wat extra loon, pas op voor malaria, pas op voor mijnen,…. Om een hoofd als een dikkop van te krijgen.Is het in Congo ECHT allemaal zó erg?Ba neen, natuurlijk niet.Het is erger.Op zondagnamiddag wandelde ik op mijn eentje door de relatief verlaten straten van Kinshasa, fotoapparaat in aanslag om een paar sfeerbeelden te schieten. Plots stopt er een blauwe burgerauto een eindje naast me met voorin een politieman in uniform en op de achterbank drie kerels in burger. De politieman wenkt me nader, doch wanneer ik bij de auto ben is het de kerel op de achterbank die het hoge woord voert. Hij zegt dat hij van de 'geheime politie' is, dat het op die plaats verboden is om foto's te nemen en dat ik moet instappen want ze willen met mij naar het hoofdkwartier van MONUC rijden om mijn identiteit te controleren 'want er zijn veel valse MONUC-identiteitskaarten in omloop'. Ik vraag hem zich te legitimeren en hij toont mij een beduimelde kaart waar niet écht veel op uit te maken is. Ondertussen zijn de twee andere achterbankers op kousevoeten uitgestapt en hebben ongemerkt achter mij plaatsgevat. 'Ergens' achteraan in uw hoofd gaat dan wel een rood lampje flikkeren, maar als goed geïndoctrineerde Belg mét Pavlovreactie doet ge wat de 'Politie' zegt en voor ge het goed en wel beseft zit ge op de achterbank tussen twee kerels, is de politieman die vooraan zat plots verdwenen (waarschijnlijk ergens een misdaad gaan oplossen) en is zijn plaats ingenomen door de derde kerel op de achterbank. Ze rijden natuurlijk NIET naar het hoofdkwartier, maar ergens naar een stille straat, onderzoeken u op 'verboden wapendracht', stoten daarbij op uw portefeuille en vinden daar, o toevallig toeval, 105 Dollar die op zachte wijze van eigenaar veranderen, waarna ge het voertuig moogt verlaten en nog de wijze raad meekrijgt om een toelating tot het nemen van foto's af te halen op het 'Ministère du Tourisme' en "il ne faut pas payer pour ça!". Was ik vet mee, natuurlijk. Een nogal dure raad van tante Kaat.Waarschijnlijk heb ik zelfs nog geluk gehad dat ik niet in mijn onderbroek de weg terug moest zoeken, want de 105 Dollar was duidelijk een ontgoochelende buit te horen aan de Lingala-commentaar van mijn 'ondervrager'. Maar ik hoorde ook één van de andere bendeleden


regelmatig op min of meer smekende toon "Papa Belge" zeggen tegen die kerel, waaruit ik zo ongeveer kon opmaken dat hij een goed woordje voor mij deed en iets bedoelde in de zin van 'laat hem nu toch gaan, het is er een van de familie'.

Als Belg worden we inderdaad als familie beschouwd. We zijn in hun ogen 'les Oncles' en in een martrimoniale structuur zoals die nog in grote delen van Congo van toepassing is, wil dat zeggen dat de ooms verantwoordelijk zijn voor de opvoeding van hun neven en nichten. We zijn dus duidelijk nog niet uit de kosten met Congo.Maar ze kunnen niet klagen: IK heb mijn steentje al bijgedragen.

Ondertussen was de cursus voor de stafofficieren in alle hevigheid afgelopen, had ik mijn UN-rijbewijs gehaald en had ik ook al voldoende kans gekregen om de sfeer in Kinshasa en in het hoofdkwartier op te snuiven.

Over Kinshasa kan ik kort zijn: vuil, vuil, vuil, versleten en bloedheet. Men zit er precies in een kookpot. 's Morgens is er een dik wolkendek, rond tien uur komt de zon er door om de boel deftig op te warmen en rond vier uur doen ze de wolkjes weer dicht om alles op temperatuur te houden. Zelfs niet-denken doet zweten en de avond brengt geen zuchtje afkoeling.Ook op het MONUC-hoofdkwartier is de sfeer allesbehalve aangenaam. Té groot, té log en duidelijk niet tegen haar taak opgewassen. Iedereen kankert er dan ook over en op iedereen en elk werkt er in zijn eigen hoekje met een gezicht van hier-tot-ginder.

Mijn voorganger, Maj VERMEULEN, had me verteld dat BUKAVU een véél aangenamer plaats was om te leven: door zijn ligging op 1600 m hoogte aan het KIVU meer, was de temperatuur er zéér draaglijk en waren de avonden er zelfs koel te noemen en ook het hoofdkwartier ter plaatse was véél meer op mensenmaat gemaakt, waarbij iedereen-iedereen kent en in een (meestal) aangename sfeer samenwerkt. 2 KSOO enfin, maar dan op een internationale leest geschoeid.

Mijn besluit was dan ook zéér snel gemaakt: zo snel mogelijk weg uit Kinshasa en al het mogelijke doen om in Bukavu te geraken. Daarom trok ik dan ook, gewapend met Maj PODEVIJN aan mijn zijde die ook op de dienst CMPO werkt, op zaterdag (inderdaad, op zaterdag wordt daar gewerkt of aanwezig gezijn) naar de DCMPO (Deputy Chief of the Military Personel Office) om te informeren naar zijn intenties betreffende mijn plaats en functie en hem tegelijkertijd zachtjes wijs te


maken dat Bukavu zéker GEEN probleem zou vormen, eerder integendeel. Het was "in principle no problem", zei hij, maar vooraleer ze een beslissing konden nemen moesten ze eerst de resultaten van de rijtest hebben. Leve het computer- en internettijdperk: op vrijdag de test afleggen en op zaterdag zijn de resultaten nog geen tien kilometer verder geraakt… Maandag teruggegaan. Nog geen resultaten.Dinsdagmorgen terug. Nog geen resultaten.Dinsdagnamiddag ikke naar de 'Trainingcell' om van mijn West-Vlaamse oren te maken. Daar wringt LtKol ANDERSEN zich in alle mogelijke bochten en toont op computer dat hij de resultaten 'reeds' (sic) maandagnamiddag doorgezonden heeft.Ikke terug naar de dienst CMPO. Eén van de adjuncten zegt dat de resultaten er wel al zijn, maar dat er nog geen beslissingen betreffende mijn 'posting' genomen is. Kom morgen maar eens terug.Woensdagmorgen, wijlie were daar, natuurlijk.Dezelfde Pakistaan zegt me dat er nog altijd geen beslissing is. Kom morgen nog maar eens terug.Héla, hier klopt iets niet!Maj PODEVIJN er bij gehaald en die kan uit de Pakistaanse neus peuteren dat de beslissing wél al genomen is, maar slechts op donderdag mag geopenbaard worden. De Majoor peutert natuurlijk nog iets dieper en tien seconden later mogen we 'non-officially' het 'postingorder' lezen: Maj DEPLA, JLOC in KINSHASA!Wablieft? Kinshasa?En er is NIETS aan te doen, beweert onze Pakistaan, want het order is al getekend en de DCMPO is niet op zijn bureel.Maar dan heeft hij wél zonder de Belgische assertiviteit gerekend!We zullen wachten tot de DCMPO terug is en dan 'een woordeken met hem gaan klappen'. Ik ga mij op het terras van de cafetaria installeren en Maj PODEVIJN ligt op vinkenslag vanachter zijn bureau. Hij had mijn hulp zelfs niet nodig: een tweetal uur later roept hij vanuit het venster van zijn bureau: ge gaat naar BUKAVU!

Ik zou op dinsdag 04 Mei vertrekken en als ik het allemaal een beetje bekijk dan had ik in feite een week te lang in Kinshasa doorgebracht. Mits een beetje organisatie hadden ze mij reeds de dinsdag voordien kunnen laten vertrekken. Buiten veel ergernis had deze week-teveel mij echter niet veel extra gekost, voornamelijk doordat ik het geluk had bij iemand te kunnen inwonen, maar indien ik in een hotel had moeten logeren, zou dit een flinke financiële aderlating geworden zijn waar de UNO maar zéér beperkt mee rekening houdt.


Maar het geluk is nu eenmaal met de dommen, schijnt het…BUKAVU, HERE WE COME!

Ha neen, wéér te vroeg gejuigd.Op dinsdag heeft het vliegtuig panne en het vertrek wordt uitgesteld tot donderdag.Twee dagen aan de rand van een zwembad liggen, mij stierlijk vervelen en doodzweten…

BUKAVU, WE STILL COME!


Episode TWEE:

WELCOME TO BUKAVU!

Tijdens de tussenlanding in KINDU stapten we over van een Boeing 727 in een Antonov 24. De eerste keer in mijn leven dat ik in iets van Russische makelei zat. Ik probeerde niet té veel te denken aan het feit dat het ding nog stamde uit hun communistische periode en ik hoopte alleen maar dat hun mechaniek IETS beter was dan hun vroeger economisch/politiek systeem. Maar ik moet zeggen: héérlijk vliegtuig! Mits héél goede oordoppen kunt ge genieten van een ongelofelijke stilte en doordat uw buurman, die blijkbaar al een 'habitué' is, krampachtig de leuningen van zijn zetel vasthoudt en ondertussen met een verwilderde blik voor zich uit zit te staren, hebt ge ook van hem geen enkele last. Er was alleen even paniek onder de Uruguaianen aan boord toen er, van tussen de handbagage boven ons hoofd, een massa rook scheen te komen, maar de toegesnelde steward verzekerde ons in Russisch-Russisch dat het enkel condensatiedamp van de airconditioning was.

Op BUKAVU-airfield was er een tweede test in 'trek uw plan'. Zo te zien werden alle medereizigers opgewacht en hartelijk ontvangen door oude bekenden, verdwenen met bagage en al in klaarstaande jeeps en na vijf minuten stonden daar enkel nog een Bangladescher, een Keniaan en een armzalige Belg verweesd naar elkaar te kijken. De Belg nam het initiatief en ging naar de Uruguaanse wacht aan de uitgang van het vliegveld."Busje komt zo" of zoiets, klonk het in het Spaans.Een half uur later was het busje er nog niet.Nog eens gaan vragen. Busje kwam nog altijd zo.Een uur later nóg eens gaan vragen en het busje was nog altijd aan het komen.Twee uur nadien komt er inderdaad een minibusje het grind opgestoven. Aha !Ha neen! Hij kon ons niet meenemen want hij was speciaal gekomen om zijn vrienden op te pikken die met een volgend vliegtuig zouden landen. Het was de beurt aan de Keniaan om op zoektocht te gaan. Hij had in Kinshasa een paar telefoonnummers versierd en probeerde ons daarmee weer vlot te krijgen. Tevergeefs.Nog een uur later kwam van 'ergens' het bericht dat het volgende vliegtuig afgelast was en dus konden we toch van het wachtende busje


gebruik maken. "To the new or to the old headquarters?" was de eerste vraag van de chauffeur. Wisten wij veel.Doordat hij er geen flauw idee van had wat of wie er in die verschillende hoofdkwartieren zat, gokten we maar op het nieuwe hoofdkwartier.Verkeerd natuurlijk.Na anderhalf uur hobbeldebobbel werden we gedumpt in iets dat vreselijk veel op een bouwwerf geleek, maar wat bij nader inzien het hoofdkwartier van de 'KIVU Brigade' bleek te zijn. Na wat weg en weer zoeken verwees men ons naar het oude hoofdkwartier waar het burgergedeelte van MONUC-Bukavu gevestigd is, samen met het JOC (Joint Operations Center, het centrum van waaruit de akties in de zone van Bukavu worden gecoördineerd) en het JLOC (Joint Logistic Operations Center). Ondertussen was ons busje schampavie, natuurlijk. Met de hoed in de hand komt men door het ganse land, maar met twee valiezen is dat al veel minder en ze hadden daar, naar eigen zeggen, geen transportmogelijkheden, alhoewel de parking vol UN-jeeps stond. Tot…Tot ze ontdekten dat ik Belg was. "Nou, die spreek Afrikaans, die kan ons versta!" Opeens was ik het beste maatje en werd ik door een Zuid-Afrikaanse Majoor met de grootste zorgen omringd, in zijn 'persoonlijke' UN-jeep naar het oude hoofdkwartier gevoerd en mochten mijn Keniaanse en Bangladesche collega's, die als mijn gevolg beschouwd werden, ook meerijden, maar ZIJ moesten hun bagage wel op hun schoot dragen.

Op het 'oude' hoofdkwartier vroegen ze ons wat we er kwamen doen.Goeie vraag. En WIJ die dachten dat ZIJ het ons zouden vertellen.

De Keniaan en de Bangladescher tikten elk ergens een landgenoot op de kop en verdwenen met de stille trom in het decor, terwijl de Belg eenzaam aan zijn lot werd achtergelaten. Mijn imago zal daar waarschijnlijk ook wel toe bijgedragen hebben, want wie vliegt er nu een kolonel rond de nek?Dat is dan de prijs voor de roem, natuurlijk.Ondertussen naderde blijkbaar het einde-dienstsignaal, want de exodus uit de burelen begon duidelijke vorm aan te nemen. Hoogste tijd dus om naar wat onderdak voor de nacht te zoeken. Ik greep de eerste de beste bij zijn kraag en dat bleek een Nepalese Kapitein te zijn. Ik vroeg hem waar ik eventueel kon overnachten. Hij broebelde dat er bij hem geen plaats meer was en wilde zich uit de voeten maken. Hélaba, manneke, ik vraag u niet waar er GEEN plaats is, ik vraag u waar er WEL plaats is. Hij broebelde weer iets van 'Welfare Club' en doordat


hij zag dat hij nu toch niet meer van mij zou afgeraken, wilde hij wél nog een paar seconden overuren kloppen om de weg te tonen.Aan de balie van de 'Welfare Club' werd ik opgevangen door drie lokale schonen die kirden "Oh, un Belge!". We zaten duidelijk weer op het goeie spoor.Ze bleken daar inderdaad kamers te hebben, aan 30 dollar per nacht voor een kort verblijf of aan 10 dollar, wanneer men er minstens een volle maand overnacht. Na een vlugge inspectie besloot ik daar voorlopig mijn hoofdkwartier te vestigen, kwestie van toch ergens voet aan de grond te hebben.De 'kamer' bestond uit een aparte WC, een aparte badkamer mét bad en lavabo en een slaapkamer met tweepersoonsbed. End of the story. Geen tafel of kast, geen spiegel en geen deuren tussen de verschillende gedeelten, alhoewel sporen van deurposten er op wezen dat die er ooit wel eens moesten ingezeten hebben.Het eerst wat ik deed was aan de drie giechelende juffrouwtjes een GROOT glas gaan vragen, want alhoewel ze beweerden dat er "jamais!" een probleem was geweest met water of electriciteit, had een avontuurtje in Kinshasa mij geleerd dat het zéér vervelend is om met een mond vol tandzeep te moeten merken dat er geen druppel water uit de kraan komt.Het tweede wat ik deed was een tafel en een stoel vragen om die tot bureau te kunnen bevorderen. Ik kreeg een plastieken tuintafel met ongelijke poten en een plastieken tuinstoel die uit een andere serie stamde en een tiental centimeter te laag was om op de laptop te kunnen werken. Voor alle problemen is er een oplossing en in dit geval was dit een houtzaag, die niet alleen de poten op gelijke lengte bracht, maar ook de tafel op de juiste hoogte.

Tijdens en na de eerste nacht werden mij nog een aantal andere kleine ongemakken duidelijk.De kamers liggen allemaal boven een bar, die nogal intensief gebruikt wordt tot een stuk in de nacht en de isolatienormen liggen nogal laag in Congo. Maar daar kunnen we nog altijd de spreuk 'if you can't beat them, join them' op toepassen.De énige kraan op de lavabo gaf geen druppel water en toen ik het stopkraantje opendraaide werd ik vergast op een zuiver fonteinfestival. Kraantje weer dicht dus. Bovendien bleek de afloop van de lavabo verstopt en was er in de ganse badkamer geen stopcontact te vinden. Dit betekende: tandjes poetsen boven het bad en scheren op de tast, want mijn koffers mét spiegel waren nog niet aangekomen.In het bad zat geen stop en dat had ik ook niet verwacht, maar dat de sproeier van de douchekop in ALLE richtingen spoot, behalve rechtdoor, mochten ze mij wel gezegd hebben.


Daar valt echter nog allemaal wel mee te leven en tenslotte kan men voor 10 dollar per nacht niet het Hilton-hotel verwachten. Ik besloot dus niet te gaan reclameren, behalve…Behalve voor het feit dat er bovenaan in het muskietennet boven het bed een gat zat waar een olifant op zijn gemak door kon zonder de randen te raken. Men had mij in Kinshasa dan wel verteld dat er in Bukavu bijna geen muggen zaten, maar dat 'bijna' was er dan toch teveel aan geweest en ik denk dat ze mij die nacht állemaal met een beleefdheidsbezoek vereerd hebben.

Toch bleek het geheel een positieve operatie te zijn, want er is een bar, een terras, een volleybalveld zonder lijnen (waarvan het terrein een percentje of zo minder afhelt dan de muur van Geraardsbergen), men kan er ook eten en de menukaart omvat de volle DRIE bladzijden (waarvan er per dag ongeveer twee bladzijden onbeschikbaar zijn, maar die wisselen wel) en het geheel ligt binnen de omheining van het MONUC-hoofdkwartier en dus op nog geen vijftig meter wandelafstand van mijn toekomstige werkplaats.Voordelen te over dus.


Episode DRIE:

HOE VERSIER IK EEN JOB?

Ik had in Kinshasa een kopie van het 'postingorder' gekregen en daarin stond klip-en-klaar:"MO-4907, Maj Antoon Depla, Belgium, Kivu Bde Bukavu (Asst MJLOC Bukavu), As replacement of Maj Mathieu, Belgium". Dat het daarbij over Maj VERMEULEN ging, met als voornaam Mathieu en dat hij werkzaam was geweest als MJLOC en niet als 'assistant', toonde alleen maar eens te meer aan dat de vijf denkdagen over mijn 'posting' wel degelijk absoluut nodig waren geweest.Mijn baas, de MJLOC (Military Joint Logistic Operation Center), zou een PAKISTAANSE Majoor worden, maar die was nog niet aangekomen, had de PAKISTAAN op CMPO mij toevertrouwd. Tiens! Blijkbaar kunnen ze, onder bijzondere omstandigheden, WEL vóórdenken.

Op vrijdagmorgen bood ik me aan bij Maj ZIA, de G1 ofte personeelschef van de KIVU-brigade en eveneens een geboren en getogen PAKISTAAN (die mannen hébben blijkbaar iets met personeelsdiensten), mét mijn 'postingorder' in de hand. Hij keek er zelfs niet naar."Vul deze papieren hier maar in en kom morgen maar terug. Rond tien uur is OK". Het waren krék dezelfde papieren als deze die ik in Kinshasa had ingevuld. Zaterdagmorgen stond ik er al om 09.30 Hr. Veel te enthousiast en natuurlijk véél te vroeg. Toen hij rond 10.30 Hr ongeïnteresseerd kwam binnengesloft, nam hij zonder commentaar de papieren, keerde zich om, wilde weggaan, keek weer om, zei vanuit de hoogte: "We hebben nog geen beslissing genomen over uw functie, kom maandag maar terug. Rond tien uur zullen we het weten" en ging weg. "Jamaar, ik word toch 'assistant MJLOC'? "Yes, but this is not clear yet", en hij liet me staan met de vraag wat er niet 'clear' aan was.Ik had geen goesting om op maandag nóg eens overal te moeten schooien om transport te krijgen en besloot dan ook te zullen bellen in plaats van nóg eens onder de ogen van 'Zijne Heiligheid' te moeten verschijnen.

Doordat ik ondertussen al een paar avonden op het terras van de bar had doorgebracht, begon ik toch al een aantal mensen te kennen. En, inderdaad, het is in Bukavu een kleine wereld. Toch zeker voor diegenen die de bar bezoeken. Bovendien was het op zondagnamiddag


'volleybaldag' en doordat ik toch niets te doen had en al rap zag dat er niet écht natuurtalenten tussen zaten, besloot ik dan ook mee naast een balleke te slaan.Blijkbaar maakte ik op een of andere manier indruk (???), want Igor, een Oekraïense Kolonel met Recce-roots en woeste inborst (tiens, waar hebben we dat nóg gezien?), die de lokale Offr Operaties is, bombardeerde mij onmiddellijk tot zijn 'G3-Plans' en ook Kolonel JOBBINS, de stafchef van het JOC (Joint Operations Center) polste mij voorzichtig tijdens het aprés-volleybaluurtje naar mijn interesse in een jobje als G2. Ik hield zo diplomatisch als maar mogelijk was de boot af.

Maandagvoormiddag belde ik een paar keer naar Maj ZIA, maar niemand nam op. Ondertussen liep ik wél een paar keer Igor tegen het lijf, die zichzelf er meer en meer van overtuigde dat ik zijn geknipte 'G3-Plans' zou zijn.Maandagnamiddag hield ik het niet meer uit, bedelde ergens een voertuig en reed naar het brigadehoofdkwartier. Maj ZIA bleek in een vergadering te zitten en die zou duidelijk nog een heel tijdje duren. Onverrichterzake keerde ik terug, stootte weer op de allomtegenwoordige Igor, die me wist te vertellen dat alles in kannen en kruiken was, want hij was overeengekomen met de stafchef dat ik zijn 'G3-Plans' zou worden.

Op dinsdagmorgen stond ik, plichtsbewust, weer om 08.00 Hr aan het MJLOC-bureel, dat in een klein hoekje van het JOC gevestigd is. Ik was natuurlijk weer een dik half uur te vroeg, maar nu was ik er NIET als eerste en er bleken problemen te zijn. Igor stond armenzwaaiend te discussieren met Kapt Louis Coetzee, een Zuid-Afrikaanse waarnemer uit team 512. Bleek dat Louis voorzien was om een dagpatrouille in Bukavu uit te voeren van 09.00 Hr tot 19.00 Hr en daarna nog eens op de planning stond om tussen 21.00 Hr en 02.00 Hr een nachtpatrouille te rijden. En hij vond dat een beetje van het goede teveel. Bovendien was er geen enkel ander teamlid beschikbaar om iets over te nemen. Allemaal in verlof.Igor kreeg mij in het snotje en vroeg:"Hebt ge er iets op tegen om patrouille te rijden?". Neen, natuurlijk niet.En zo zat ik een kwartiertje later in een jeep samen met 'Bertie', een Congolese tolk met al wat ervaring, rondjes te rijden door Bukavu. Een heel aangenaam alternatief moet ik zeggen, toch ten opzichte van vingertjes draaien en wachten totdat 'Zijne Exellentie' een ei gelegd had.

Tijdens de middagpauze, tussen twee rondjes in, zie ik Zijne Hoogheid, Maj ZIA, aan een tafel in de Welfare Club zitten, terwijl hij een uitgelezen maaltijd, bestaande uit één broodje, aan het verorberen is.


Nadat hij, uitgebreid smekkelend, het laatste brokje heeft doorgeslikt, mag ik naderbij komen. "You become assistant-MJLOC", zegt hij, alsof hij dat zojuist zelf heeft uitgevonden. Op dat ogenblik komt ook Igor de zaal binnen, kijkt me bijna verliefd aan en steekt zijn duim op. Ik doe hem teken dat het niet allemaal zo 'wonderfull' is en hij komt onmiddellijk afgestormd. Ik zeg hem dat hij zijn dromen over 'G3-Plans' mag opbergen, want dat Maj ZIA mij juist tot 'Assistant MJLOG' aangesteld heeft. Hij kijkt eerst ongelovig naar mij, dan naar ZIA en dan schiet hij in een Oekraïense colère om "U" tegen te zeggen.Ik moet toegeven dat Zia tamelijk ongestoord bleef onder al dat verbaal geweld (nadien is hij wel gaan blèten bij de stafchef), maar nadat hij voor de derde keer gezegd had dat het van in het begin al 'obvious' was dat ik 'Assistant MJLOG' zou worden, omdat 'Kinshasa' het zo voorgeschreven heeft, moet Igor met slaande deuren afdruipen…Blijft voor mij alleen de vraag: als het allemaal van in het begin zo 'obvious' was, waarom heeft het dan wéér zoveel dagen moeten duren, vooraleer het te zeggen?En ondertussen zijn de grondslagen voor de eerste Oekraïens-Pakistaanse oorlog ook gelegd…


Episode VIER:

EEN APENLAND…

Louis Coetzee was me dus wél nog wat schuldig en bovendien had ik hem twee vuursteentjes voor zijn Zippo gegeven, iets wat in Zuid-Afrika blijkbaar moeilijker te vinden is dan diamanten. Hij nodigde mij dan ook uit op zijn verjaardagsparty op zaterdagavond en hij zou mij komen oppikken, omdat ik nu eenmaal niet over transport beschik en het huis dat hij met een paar collega's betrekt toch wel een drietal kilometer verder ligt.Op donderdag: "Saturday-evening at 18.00 Hr. OK?". Natuurlijk OK.Op vrijdag: "Anton, tomorrow at 18.00 Hr. Don't forget!". Natuurlijk niet.Diezelfde avond zit ik bij een groepje op het terras en een Canadees vertelt dat hij op zondag naar gorilla's gaat kijken en hij zoekt nog een paar medereizigers, kwestie van beter te kunnen onderhandelen over de toegangsprijs. Ikke kandidaat natuurlijk, naast een stuk of vier anderen.De grote organisator, een Canadees met de naam 'Charles', maar die zichzelf 'Chuck' laat noemen, vertelt dat het een unieke ervaring is om een 'silverback'-mannetjesgorilla in het wild tegen het lijf te lopen. Daarbij tonen zijn uiterlijk en zijn gebaren aan dat hij écht uitkijkt naar een confrontatie met zijn naaste familie. We zullen er trouwens vroeg moeten voor opstaan, want de afspraak met de hoofdconservator van het apenpark is om 09.30 Hr en het is ongeveer een uur en een kwart rijden. Vertrek stipt om 08.00 Hr dus. Op mijn vraag naar de kostprijs van de trip zegt hij dat we er toch 250 dollar moeten voor meenemen. Dat is wél even slikken, want dat is een hoop geld, maar hij stelt ons gerust en zegt dat, wanneer het groepje groot genoeg is, we wel zullen kunnen afpingelen tot 100 dollar per persoon. Dat klinkt al beter, alhoewel het nóg veel geld is om een paar apen te zien. Maar ja, gezeid is gezeid, hé.

Op zaterdagavond, rond 17.30 Hr, zit ik, fris gewassen en geschoren, op het terras te wachten op Louis, terwijl ik aan het genieten ben van een "Mütsig". Uit welk land dit bier stamt weet ik niet, maar het is het énige min of meer genietbare. Daarnaast is er ook nog "Sköll" en "Primus", maar die hebben zodanig dicht bij Heineken gelegen dat het voor een Belg gewoon niet te doen is. En "Duvel" is hier helaas nog niet uitgevonden.Om 18.00 Hr nog geen Louis te zien en om 18.30 Hr nog altijd niet.Ondertussen zijn er een paar Fransen op het terras komen zitten en we raken in gesprek. Ik vertel hen dat we 's anderendaags gaan apen-kijken


en ze zijn onmiddellijk vol enthousiasme. Voilà, nog een paar kandidaten bij om de prijs te drukken.Rond 21.00 Hr ben ik het wachten op Louis beu en duik dan maar de koffer in, want tenslotte is het morgen vroeg dag.

Kukeluku, zondagmorgen om 07.30 Hr en weer zit ik fris gewassen en geschoren te wachten op het terras, maar nu op Chuck.Om 08.00 Hr geen Chuck of compagnie te zien en om 08.15 Hr nog altijd niet. Rond 08.30 Hr komt een pick-up met de twee Fransen erin het terrein opgestoven. Ze vragen natuurlijk naar AL die anderen, maar wanneer vijf minuten later nog niemand opgedoken is, besluiten we maar op eigen houtje te gaan. Eén van de Fransen denkt de weg te kennen, maar rijdt niet graag met de pick-up (hij heeft die geleend van iemand anders) en de andere heeft geen rijbewijs. De Belg is dus weer de pineut.Tot mijn eigen verbazing vinden we het park relatief gemakkelijk en tot mijn nog grotere verbazing blijkt één van de medestichters ervan een Bruggeling te zijn die naast de ingang begraven ligt. Fotootje van het graf genomen, natuurlijk.De hoofdconservator zegt dat we al wat laat zijn (het is ondertussen ongeveer 10.30 Hr), want het is zéker nog een dik uur stappen en vanaf de middag beginnen de gorilla's te fourageren en zou het kunnen gebeuren dat we geen aap meer in het vizier krijgen. Voor de rest is hij zéér vriendelijk én onverbiddelijk: voor minder dan 200 dollar komen we er niet in, maar hij belooft wel: niet tevreden, geld terug. Hij drukt ons ook op het hart: wanneer de mannetjes-gorilla aanvalt mogen we in GEEN GEVAL achteruitgaan of weglopen, want dan schijnt zo'n beest te denken dat ge iets kwaads in het schild aan het voeren zijt en hij kan daar niet zo erg mee lachen.We vertrekken achter een camionnetje met vijf gewapende parkwachters, waaronder een juffertje van naar schatting een twintigtal lentes, tot aan een soort vervallen fabriekje, stappen daar uit en volgen de parkwachters doorheen een theeplantage tot aan de rand van het oerwoud. Daar staan ons drie kleine negers op te wachten. Neen, geen overlevenden uit de roman van Agatha Christie, maar échte Bantoes. Klein, pezig, harde werkertjes (ze mogen bij mij altijd komen metsen of in 'den hof' werken) en verdomd handig met een machete. Met één houw hakken ze een tak van een zestal centimeter door en met twee houwen is een tak van een dikke tien centimeter er ook aan voor de moeite. Zo banen we ons gedurende een klein uurtje een weg door het oerwoud, dat in feite gewoon een zéér dicht bos is. Opeens houden ze halt op een paar meter van iets dat in het struikgewas aan het grommen is. Dat 'ding' springt naar voor onder veel lawaai van


brekende takken, blijft echter nog onzichtbaar en gaat dan, weer met veel gedruis en geknak, naar achteren. De 'toeristen' worden met gebaren naar voor geroepen, want blijkbaar is DIT het fenomeen waarvoor ze gekomen zijn. De takken worden verder weggehakt en openen het zicht op een kleine open plek. Aan het andere eind, op zo een kleine zes meter, zit een zilverrug mannetjes-gorilla in al zijn glorie. Toch wel imposant, zo'n 250 Kg spieren.Plots springt hij op en in een fractie van een seconde nadert hij tot op een tweetal meter, zwaar met de armen zwaaiend en luid brullend. Nu mogen ze u nog duizend keren zeggen dat het zéér ongezond is om op een dergelijk moment weg te lopen, maar uw instinkt vertelt toch héél andere dingen. Gelukkig zijn er daar echter nog die parkwachters mét Kalashnikov, die vlak ACHTER u staan en u met zachte dwang beletten te vluchten. Wat is dodelijker: een afstormende gorilla of een 7.62 mm? Voordat ge het dilemma kunt oplossen, stopt het beestje echter, draait zich om en gaat zich een beetje dieper in het struikgewas opnieuw installeren. Het spelletje 'gaatje-kappen, fotootje trekken, aanvalleke doen en terugtrekken' (hij kent duidelijk iets van 'het vertragend gevecht') herhaalt zich zo een paar keer en we worden stilaan driester en driester. Tot…Tot er vanuit het struikgewas schuin achter ons een 'piep' komt, hij weer vooruit stormt, maar nu zonder te stoppen ons op een kleine meter passeert, ondertussen één van onze negertjes een ferme duw verkoopt en zich daarna weer breeduit in het struikgewas gaat installeren. Blijkbaar waren we, zonder het te weten, tussen 'moeder mét kind' en 'verantwoordelijke vader' geraakt en madam had meneer onmiddellijk ter orde geroepen. We besluiten dan maar wijselijk om hen de zondagsrust te gunnen en terug te keren. Toch wel een unieke ervaring, maar wel niet goed voor hart- en bloedvaten.

Tijdens het nakaarten op de parking aan de ingang van het park (plaats van het overhandigen van de nodige 'matabiche' ofte drinkgeld aan de parkwachters), blijkt dat het parkwachtjuffertje inderdaad twintig jaar oud is en al sedert haar achtste in alle mogelijke oorlogen in Afrika heeft meegevochten. Maar nu heeft ze een vaste job: jagen op stropers. Want die schijnen er genoeg te zijn. Voornamelijk de Interahamwé, Hutu's die in '94 de slachting in Rwanda hebben aangericht, daarna door de Rwandese Tutsi's onder Kagame verjaagd zijn en gevlucht richting Congo en vanuit de heuvels nog regelmatig (volgens Rwanda dan toch) aanvallen uitvoeren op Rwanda.


Op maandagmorgen komt Louis armenzwaaiend op mij afgestormd. "Sorry, sorry, sorry, Anton. I forgot You totally. Can You ever forgive me?". En een half uurtje later loop ik ook Chuck tegen het immense lijf:" Sorry, I did not feel well. This Congolese apefood, You know! But was the visit OK?"De 'visit' was zéker OK en misschien is dit wel een apenland, maar de echte apen zijn ten minste op hun afspraak.


Episode VIJF:

AN DER ARBEID!

De Nepalese Kapitein, die me zo bereidwillig de weg naar de Wellfare Club getoond had, bleek eveneens de tijdelijke tussenschakel te zijn tussen Majoor VERMEULEN en mijzelf op MJLOC. Op zijn vest stond de naam "SCHARWAN" en daar ik veronderstelde dat dit zijn familienaam was, vroeg ik hem zijn 'first name'. Hij zei dat dit zijn voornaam was. Ha? En wat is dan uw familienaam? "BISTA". Haha! Bleek dat een aantal landen, waaronder Nepal, Pakistan, Banghladesch en misschien nog een paar anderen de voornaam gebruiken en NIET de familienaam en nu werd het mij ook duidelijk waarom telkens weer de naam 'Major MATHIEU' opdook in door Pakistanen opgestelde documenten, in plaats van het klassieke 'Majoor VERMEULEN'. Ik zou dus in MONUC verder moeten leren leven met de officiële naam 'Major ANTON'. Nu ja, klinkt ook niet zó slecht.

Ook de Uruguanianen hebben zo een specialleke. Daar waar bij alle andere landen op de linkerkant van de vest de naam van het land opgenaaid is, staat er bij hen 'EJERCITO'. Eerst dacht ik dat dit hun familienaam was, maar toen ze ALLEMAAL zo bleken te heten, was dit duidelijk NIET het goede antwoord op de vraag. Ik heb er een dag mijn hoofd op gebroken en het tenslotte maar gevraagd: het blijkt gewoon 'LANDMACHT' te zijn. Voor iemand die het Spaans machtig is, klinkt dat waarschijnlijk nogal wiedes, maar voor mij was het dat toch niet helemaal.

Scharwan was dóódgelukkig. Niet alleen kreeg hij op maandag al een manneke bij, op woensdag zou ook nog de Pakistaanse Majoor arriveren en zouden we dus met DRIE zijn om het werk (?) te doen. Hij schoof dus MAXIMAAL af.En het was allemaal 'very simple'. Het was zelfs zó simpel dat ik er geen fluit van begreep. "You do this and You go there and You fill in that and that is it". De verschillende taken liepen allemaal door elkaar: hij begon ergens iets uit te leggen, stapte dan over op iets totaal anders, keerde dan terug naar het eerste, begon dan weer over iets hélemaal anders en tegen de avond zat ik wel met een zak vol puzzelstukjes, maar had ik nergens een volledig beeld van.Te herdoen op dinsdag.


En ik zou hem de kans niet meer geven om het op ZIJN manier uit te leggen, maar hem taak na taak uithoren.Het lukte min of meer. Nu, eerder min dan meer, maar ik kreeg toch al een paar puzzelstukjes op hun plaats en doordat 's anderendaags de Pakistaanse Majoor zou toekomen en het dus nog eens allemaal van vooraan zou herbeginnen, maakte ik me niet al te veel zorgen. Bovendien zou die Majoor mijn baas worden.ZIJN probleem dus om te zorgen dat ik het verstond, anders zou hij niet te veel plezier aan mij beleven.

Op dinsdagnamiddag kreeg ik ook te horen van de JLOC (de burgerlijke baas van de logistieke diensten en dus in feite onze grote logistieke baas) dat ik op donderdag 20 Mei zou meerijden met een bevoorradingskonvooi naar UVIRA, een stadje ongeveer 120 Km ten zuiden van Bukavu, kwestie van de weg te kennen en eventueel een volgend konvooi te kunnen leiden. Ze bouwen daar een nieuw kamp voor een Uruguaiaanse compagnie en daar zijn nogal wat convooien voor nodig, want ALLE benodigde materiaal moet worden aangevoerd vanuit BUJUMBURA (Burundi) ofwel vanuit Bukavu.

De Pakistaanse Majoor bleek dik mee te vallen. Niet alleen letterlijk. Hij luisterde naar de naam "Ali" en dat is nogal gemakkelijk te onthouden, maar hij was ook duidelijk goedlachs én, bovenal, hij zei dat hij graag met computers werkte. De lijnen voor de werkverdeling zouden dus gemakkelijk te trekken zijn.

Samen met Scharwan overliepen we op woensdag nogmaals hetgeen we verondersteld werden te doen. En na het voor de derde keer gehoord te hebben, zag het er inderdaad allemaal simpel uit: een paar vergaderingen bijwonen per week, een paar rapportjes maken en voor de rest de logistieke behoeften van de waarnemersploegen en de verschillende contingenten bundelen en doorspelen aan de verschillende logistieke secties. Een fluitje van een cent.Ware het niet dat…- Er een zodanige rotatie is van het militaire personeel in de Staf van de

Brigade en in de contingenten, dat niemand juist weet wie wat doet…- Er zodanig met contingenten en locaties gejongleerd wordt, dat geen

kat het nog kan volgen…- De UNO met elk land dat troepen levert een MOU (Memorandum of

Understanding) afsluit, betreffende het materiaal dat de UNO moet leveren en wat door het land zelf moet voorzien worden en dat (had u het anders verwacht?) deze MOU voor elk land verschillend is. Het


wordt dus wel een soepje wanneer zowel Nepalezen, Chinezen, Uruguaianen en Zuid-Afrikanen moeten bevoorraad worden…

- Er voor alles en nog wat een document mét de nodige handtekeningen moet opgesteld worden en dat kan nogal wat voeten in de aarde hebben…

Waarom het dus simpel maken, wanneer het toch ó zo ingewikkeld kan.Waarom zouden we anders een MJLOC nodig hebben?

Er lag dus wel wat werk op de plank, maar tenslotte waren we daarvoor gekomen…


Episode ZES:

DE EERSTE UITSTAP!

Van Bukavu aan de zuidpunt van het Kivu-meer naar Uvira aan de noordzijde van het Tanganika-meer. Een trip van een dikke vier uur, te beginnen aan de Congolees-Rwandese grenspost RUZIZI-II in Bukavu, dan vijftig kilometer door Rwanda om in KAMANIOLA weer Congo binnen te duiken en tenslotte zeventig kilometer langs een wonderbaarlijk goede weg tot Uvira.In Kamaniola en Uvira zou ik een waarnemersteam bezoeken en daarnaast had ik enerzijds van baas Ali de opdracht gekregen in het kamp van de Uruguaiaanse Compagnie eens rond te kijken hoe de infrastructuurwerken vorderden en anderzijds had Igor me gevraagd eens uit te pluizen waarom er zo weinig uitgewerkte rapporten van Team Uvira kwamen.

De reis van onze kolonne, bestaande uit vier zwaarbeladen camions, verliep vlot en de chauffeurs kenden de weg (niet écht moeilijk, want er is maar één weg). In Kamaniola was het team juist aan het eten en moest ik, spijtig genoeg, hun aanbod afslaan om een spagettietje mee te draaien, want de plicht in Uvira riep.

In Uvira deed ik eerst een rondgang in het Uruguaiaanse Kamp en daarna in het apart gelegen civiele gedeelte van MONUC-UVIRA. Het was onmiddellijk overduidelijk wie besliste over de bestemming van het UNO-geld. Daar waar de Uruguaianen geen enkel bureel hadden, het moesten stellen met vijf WC-s en vijf douches voor ongeveer 130 man, onder een tentzeil moesten koken en eten en het geheel van het kamp één stofferige boel was, bleek het burgelijke gedeelte wél pico-bello in orde: burelen met airconditioning, drie WC-s en een douche voor de maximum tien man die er (enkel tijdens de diensturen) zouden verblijven en een terrein, volledig met grint overgoten en met hier en daar zelfs een klein plantsoentje.Duidelijk een geval van éérst oompje en dan de Uruguaianen.Maar ja, dat zijn tenslotte 'maar' soldaten.

Het Uvira-team betrok een ruim huis met zes slaapkamers aan de andere kant van de stad. Het team bestond slechts uit drie leden, daar waar er zes voorzien waren, maar de rest was in verlof of niet bestaande. En die drie deden er duidelijk niet teveel aan dood.


Toen ik er rond vier uur binnendook, kwam er juist eentje met slaapogen uit een kamer gestrompeld. "Nachtpatrouille gedaan?". Neen, ze deden geen nachtpatrouilles.Ha, waarom niet?Daar had ik iets gevraagd. Ik kreeg een hele litanie in mijn nek geklopt: ze konden (bijna) geen patrouilles doen, zelfs niet overdag, want ze moesten teveel bezoekers begeleiden, ze hadden wel officieel twee jeeps, maar voor elk onderhoud/panne moesten ze naar Bukavu komen en daardoor verloren ze veel tijd, enzovoort, enzovoort…Ze vertelden er enkel niet bij dat ze ook vergeten waren om voldoende motivatie en inzet te bestellen.Toen de teamleader mij terugvoerde naar het Uruguaiaanse kamp, stonden er, buiten de poort van het teamhuis, drie juffrouwtjes naar de jeep te zwaaien. En het was duidelijk NIET naar mij…

Majoor MORAES, de Uruguaiaanse CieComd, was allervriendelijkst en ik mocht met hen meeëten en daar ook overnachten, maar hij had geen (veld)bed vrij, want dat was persoonlijk door iedereen meegebracht. Hij raadde mij dan ook aan te overnachten bij het Uvira-team dat, gezien er maar drie van de zes leden aanwezig waren, zeker bedden op overschot moest hebben. Uit een telefoontje naar de teamleader bleek dat zij "écht, sorry, spijtig genoeg", ABSOLUUT niet in de mogelijkheid waren om mij onderdak te bieden…

Het werd dus een harde, lange nacht in een immens grote, lege tent. Want die waren er wel op overschot.

's Anderendaags, op de terugweg van Uvira naar Kamaniola, vielen me regelmatig gewapende groepjes op, langs de kant van de weg. Soms waren ze in 'burger' gekleed, soms hadden ze één of ander militair uitrustingsstuk aan, maar ze zagen er in géén geval uit als geregelde troepen. Op mijn vraag zei mijn chauffeur dat het 'Mai-Mai'-strijders waren. In feite een soort 'burgerwacht', bestaande uit jonge gasten die hun eigen dorp beschermen tegen vanalles en iedereen. Daar waar een paar dorpen zich verenigd hebben, staat er dan natuurlijk een 'kolonel' of 'generaal' (ze kijken niet op een sterreke meer of minder) aan het hoofd van zo'n bende ongeregeld, maar het zijn wél gevaarlijke sujetten, want ze zijn hypergemotiveerd omdat pa en ma meekijken op hun heldendaden. Het Swahili-woord 'Mai' betekent 'water' en ze noemen zichzelf 'Mai-Mai' omdat ze denken/geloven/beweren dat kogels op hen afschampen zoals water van een eend.Nu, dát zou ik nog wel eens willen zien.


Episode ZEVEN:

THE BATTLE OF BUKAVU

Baas Ali had gezegd dat het niet de bedoeling kon zijn dat ik elk konvooi naar Uvira zou leiden, omdat ik dan niet veel anders meer zou doen. Hij had natuurlijk overschot van gelijk. Maar omdat er nu eenmaal altijd bazen boven bazen zijn én omdat de kerel die de konvooien normaal leidt in verlof vertrok én zijn vervanger nog nooit een konvooi geleid had, geen Frans sprak en absoluut niet op de hoogte was van de douaneformaliteiten, zou ik op dinsdag 25 Mei weer UVIRA-waarts trekken, met in mijn zog vier camions, beladen met containers voor de installatie van een waterzuiveringsinstallatie.

Maar eerst moesten we op maandag 24 Mei het allerhoogsteerbiedwaardige blitsbezoek van Meneer GUEHENNO en Meneer SWING verwerken. De ene is USG (UnderSecretary-General) en verantwoordelijk voor héél wat 'peacekeeping-operations', de andere is SRSG (Special Representative of the Secretary-General), dus in feite de grote baas van MONUC en met zijn 75 lentes verantwoordelijk voor de ongelofelijk dynamische organisatie van MONUC.Deux gros legumes, dus. En zoals het VIP-s past, kwamen ze een dik uur te laat.Ze konden ons nog juist vertellen dat we ongelofelijk goed onze job deden, dat ze een ongelofelijke verbetering in de situatie konden vaststellen sedert ze de laatste keer, in Congo voor de ene en in Bukavu voor de andere, geweest waren en dat elke dag, de vrede in Congo een dag dichter kwam. Daarna verdwenen ze weer met dezelfde haast als ze gekomen waren.Ze waren misschien beter thuis gebleven, want blijkbaar hadden er oren meegeluisterd die hen deze 'kukelukuu'-toespraak niet gunden…

De trip naar Uvira verliep weer vreselijk schokkend, maar zonder schokkende gebeurtenissen en ik had deze keer wél een veldbed en een anti-muggenstick mee. 's Avonds in het Uruguaiaanse kamp speelde ik een paar spelletjes dammen tegen het lokale kader, waarbij ze me wel eerst een paar keer liggen hadden omdat de Uruguaiaanse damregels blijkbaar verschillen van de Belgische, maar daarna kregen ze zoveel kletsen als ze maar wilden.Bij de terugkomst op woensdag viel me, bij het binnenrijden van Bukavu, een spandoek over de straat op, met in nogal kramikkig Frans: "GRACE


A TOUS NOS AMIS, RETROUVONS L'ESPOIR. Semaine BELGE au CONGO du 24 au 28 Mai 2004" én met een Congolees en Belgisch vlaggetje in beide hoeken. Klonk interessant. Ik moest alleen nog zien te weten te komen wat er zo allemaal zou te doen zijn.

Alhoewel de 'normale' werkdag in MONUC start om 08.30 Hr en eindigt om 18.30 Hr, met een lunchpauze van twee uur, besloot ik toch om 17.30 Hr de boeken dicht te doen, daar ik het grootste deel van de lunchpauze gemist had. Toen ik ongeveer ter hoogte van de Welfare Club kwam, hoorde ik een tiental schoten en wat machinegeweervuur. Moeilijk te zeggen vanop welke afstand, daar het hoofdgebouw er tussen lag. Dus in looppas terug naar het hoofdkwartier, want van daaruit heeft men een open zicht op de vallei en de tegenoverliggende heuvelrug. Op het binnenplein van het hoofdkwartier hadden zich ondertussen al een paar nieuwsgierigen verzameld, die de plaats van gebeuren probeerden te lokaliseren. Daar er op de tegenhelling, in een tuintje, een nogal serieus vuur aan het branden was, dachten we eerst dat er daar, per abuus, munitie aan het ontploffen was, maar bij een volgend paar rafallekes werd duidelijk dat het vuren van de andere kant van de heuvelrug kwam. Igor stormde naar zijn jeep, samen met Roman, een Russische Kapitein (een zéér capabele trouwens en ik ben zéér blij dat ik hem 'my FORMER ennemy' kan noemen). Ik vroeg Igor of ik mocht meegaan, want het is in Congo altijd interessant iemand in de groep te hebben die een woordje Frans kan meebabbelen. We stoven naar de hoofdstraat die op de heuvelrug loopt, gevolgd door twee Uruguaiaanse APC's (Armoured Personel Carrier) en vroegen daar aan een schuilende inboorling waar het schieten juist vandaan kwam. Hij wees ons verder de straat in. Een tweehonderd meter verder vroegen we het nog een keer. Die wees ons terug in de richting van waaruit we kwamen. We hoorden wéér schieten en het kwam uit de vallei naast ons. We liepen een zijstraat in tot we op een aarden weg kwamen die, dieper in de vallei, parallel loopt met de hoofdstraat. Ik liep een tuintje in en keek over een muurtje in de vallei. Niets te zien. Achter mij, op de aarden baan, hoorde ik een groep naderen al roepend en joelend. Plots begonnen die te schieten in god-weet-ik-veel welke richting. Eerst een paar geweerschoten en wat machinegeweersalvo's, dan, BANG…, fuck, een RPG-7. Die deed nogal wat stof opwaaien op een tiental meter links van mij. Ik keerde terug en ging achter die bende aan. Sedert ik de MTLG-testen niet meer moet afleggen, is mijn fysische conditie er duidelijk op achteruitgegaan, want ik kon al dat jong geweld niet volgen tot ze een


vijfhonderdtal meter verder op een groep soldaten stootten en er zich daar een spelletje duwen-trekken-en-geanimeerd-discussieren begon af te spelen. Een jonge kerel, gewapend met een Kalashnikov en met een legervestje aan met daarop kapiteinssterren, gedroeg zich daarbij hypergeëxiteerd. Hij trok zijn vest half uit, wilde op de vuist gaan met de soldaten, keerde terug, sprong weer naar voor en begon als een gek rond te lopen. Ik vroeg hem zich te willen kalmeren en te willen uitleggen wat er gebeurt was. "Pas d'explication" en hij duwde me weg. Ondertussen waren ook Igor en Roman aangekomen in de jeep, maar de APC's waren nergens te bekennen. Igor en Roman gingen naar de soldaten, terwijl ik een woordje uitleg vroeg aan een snottertje dat met een RPG-7 stond te jongleren. "Ze (ik veronderstelde de soldaten) hebben een Luitenant van ons gevangen genomen en we gaan die bevrijden en het is allemaal de schuld van president Kabila want die betaalt zijn soldaten niet en…en….en…" Ik begreep absoluut niet waarover hij het had, maar ik vroeg hem toch niet té veel mijn navel als mikpunt te willen nemen, want hij deed nogal woeste bewegingen met zijn speelgoed. Ik ging terug naar Igor en Roman die bij een klein groepje militairen stonden. In het centrum stond iemand met kolonelsepauletten op en het bleek Kol SIMBA te zijn, de adjunct van Generaal MABE, de bevelhebber van 10 RM (Region Militaire). Die wist ook absoluut niet wat er aan het gebeuren was (hij was thuis en had juist de tijd gehad om zijn uniform aan te trekken en, net zoals ons, in de richting van het schieten te lopen), maar nu was hij als een gek aan het rondbellen met zijn GSM om op de hoogte te geraken van de situatie. Ondertussen was die jonge Kapitein weer een rondje 'zo zot als een achterdeur' aan het lopen en naar ik uit zijn taal en gebaren kon opmaken was hij iedereen aan het opjutten. Ik ging er weer naar toe en vroeg hem nog een keer om te kalmeren. Hij blafte mij af in het Swahili, maar ging wel naar achter. Tegelijkertijd kwam ook de COS (Chief of Staf) met zijn jeep het toneel vervoegen. Nu waren we toch al met vier, maar nog altijd geen Uruguaiaanse APC's te bekennen.De zaak scheen toch langzaamaan te bedaren en terwijl de COS met Kol SIMBA aan het praten was, dreven Igor en ik de soldaten wat achteruit en deed Roman hetzelfde met de andere groep. We kregen grip op de situatie…Plots, schuin achter mij: één schot. En toen brak de hel los. Schoten en mitrailleusevuur in alle richtingen en BAM…, wéér een RPG-7. Hoogste tijd om in de greppel naast de weg te duiken. Het bleek geen greppel te zijn, maar een steile helling van een tiental meter. En die deed verdomd veel pijn aan mijn oude knoken.


Beneden gekomen bleek ik niet de enige te zijn die deze vluchtroute gekozen had. Een vijftal soldaten waren druk aan het overleggen en verdwenen dan in de opkomende duisternis. Ik hoorde Igor mijn naam en die van Roman roepen. Ik kroop weer naar boven en buiten Igor en Paul (Kol Jobbins, de COS) was er voor de rest op de weg geen levende ziel te zien. Maar gelukkig ook geen dode. Na een beetje zoeken en roepen, kwam ook Roman zijn kopje bovensteken in het gezelschap van een oudere dame, die bij het duiken haar pols gebroken had. Bij gebrek aan beter, maakte ik van de UNO-vlag van Kol Jobbins' jeep een draagdoek en we pompten haar, met bagage en al, in de jeep.Twee 'Caspers' (Zuid-Afrikaanse APC's) kwamen aangereden (maar nog altijd in geen strááten Uruguaiaanse APC's te bekennen) en nu zagen we vanop de heuvelrug op tientallen plaatsen in de benedenstad de flitsen van geweer- en machinegeweervuur, hoorden de ontploffingen van RPG-7's en spoortrekkers vlogen in alle richtingen door de zojuist ingetreden duisternis.Terwijl Paul met de commandant van de 'Caspers' aan het overleggen was, zoemde mijn GSM. "Hallo, Toon, wat gebeurt er daar allemaal in Bukavu?" Het was Kol WERBROUCK, de Belgische militaire attaché in Kinshasa. Verdomme, die was er ook wel rap bij, zeg! Ze hadden nog maar juist gedaan met rond mijn oren te schieten en hij vroeg al tekst en uitleg! Hij kreeg een ooggetuigenverslag, misschien wel wat verward, maar toch uit eerste hand.

Paul besloot een patrouille te rijden doorheen Bukavu om de situatie te bekijken en ondertussen ons gekwetst madammeke in een hospitaal te dumpen. Wijle dus weg, met vijf in één jeep (waarbij madam, op de achterbank, de meeste plaats innam), tussen twee Caspers in. Er was ondertussen blijkbaar wat schietvermoeidheid onder de verschillende troepen ingetreden, want het werd min of meer stil en we bereikten ongehinderd het hospitaal, alhoewel overal gewapende groepjes te zien waren.

Op de terugweg stootten we op de twee Uruguaiaanse 'Condors' (zo noemen ze hun APC's), die daar ergens verloren stonden te staan niets te doen. Paul besloot een versterkte patrouillegroep te vormen, met op kop de Zuid-Afrikaanse Caspers, gevolgd door onze jeep en tenslotte de Uruguaiaanse Condors. Hij kreeg via de radio het bericht dat er een Belgische minister in het College ALFAJIRI zat en hij besloot die te gaan evacueren. Ik probeerde hem nog wijs te maken dat we in België ruim voldoende ministers hadden en dat het niet écht op eentje aankwam, maar hij wilde niet luisteren.


Toen we op een honderdtal meter van de ingang kwamen van het uitgestrekte college, dat op een heuvel ligt, startte daar een serieus vuurgevecht. Die ingang domineert namelijk één van de belangrijkste kruispunten in Bukavu. Wie op wie schoot was absoluut niet duidelijk, maar het knetterde wel van alle kanten. Paul wilde met de vier APC's een gepantserde muur vormen en zo een doorgang naar het college forceren. Hij riep de Uruguaianen op om zich tussen te twee Caspers te positioneren. Geen antwoord. Roman, die naast Engels ook vlot Spaans spreekt, probeerde het ook. Nog altijd geen antwoord. Bovendien was er achter ons maar één Condor meer te zien. We reden naar achter en de tweede Condor bleek zich driehonderd meter verder achter een bocht te bevinden, waarbij een deel van de bemanning uitgestegen was. Paul en Roman stapten uit en grepen de hoogste in graad bij zijn lurven. Dat bleek een Luitenant-Kolonel te zijn. En hij weigerde één meter verder te rijden. Paul kreeg bijna ter plaatse een hartaanval, maar er was geen lievemoederen aan: hij bleef waar hij was, van schrik ineengeschrompeld tot één hoopje ellende naast zijn APC. We reden weer naar voor en stopten bij de eerste Condor. De voertuigcommandant bleek een Luitenant te zijn met heel wat méér lef. Roman legde hem het manoeuver uit, hij schakelde over op onze frequentie, schoof zijn voertuig tussen de twee Caspers in en we vorderden, met volle lichten aan, in de richting van de ingang van het college. Het vuren stopte (wie durft er te schieten op de UN?) en we stoven de toegangslaan op.

In het college bleek wél een pak volk te zitten wegens een seminarie over "Essai d'un témoignage sur la solidarité Belgo Congolaise" (van waar hálen ze toch zo'n titels), maar GEEN Belgische minister. Het enige wat er zat was een zéér bleke adjunct-ambassadeur uit Kinshasa. Nu we er toch waren, besloot Paul díe maar te evacueren en doordat, na een tijdje, de rest ook begon te zagen over evacuatie, zag Paul zich gedwongen het hele zootje (toch in totaal zo'n 130 man) in één kolonne, geëscorteerd door de Caspers en de Condors, over te brengen naar de Welfare Club.

Het was ondertussen dik acht uur geworden en in het hoofdkwartier kreeg ik een snelcursus 'recente Congolese geschiedenis'.Ik had al ergens gelezen dat in 1997 Laurent-Desiré KABILA, dankzij de steun van Rwanda, het regime van MOBUTU SESE SEKO (ge weet wel: de President-Fondateur enzovoort van Zaïre) omvergeworpen had. In het begin kregen de Rwandezen in zijn entourage dan ook hoge postjes, maar in 1998 bedankt hij hen voor bewezen diensten. Dat schoot natuurlijk in het verkeerde keelgat en met steun van Rwanda en Oeganda probeerden nieuwe rebellengroepen, waaronder als twee bekendsten het MLC, door Oeganda gesteund, en het RCD (Rassemblement Congolais


pour la Démocratie), door Rwanda gesteund, Congo te veroveren. Bijna slaagden ze in hun opzet en Kabila werd slechts op het nippertje gered door de inzet van troepen uit Angola en Zimbabwe.Congo is echter sedert dat ogenblik de facto in drie delen verdeeld: in het noorden is rebellenleider Jean Pierre Mbemba de baas met de steun van Oeganda, in het oosten heeft de rebellenbeweging RCD-GOMA de macht in handen, maar is het in de praktijk Rwanda die de lakens uitdeelt en in het centrum en het westen, met de hoofdstad Kinshasa, heeft het regeringsleger het voor het zeggen. En dan zijn daar natuurlijk nog de Mai-Mai, die nogal allergisch zijn voor alles wat naar 'Rwandees' ruikt. Zo sleept de oorlog zich een paar jaar voort en het in 1999 opgerichte MONUC is daarbij niet écht succesvol, want Kabila is vreselijk erg tégen UNO-troepen in Congo en hij coujonneert ze dan ook zoveel hij maar kan (we moeten niet ALTIJD de schuld op SWING steken).In 2001 wordt papa Kabila vermoord en zoon JOSEPH KABILA volgt hem op. Hij is veel meer UNO-gezindt en ook bereidt de macht te delen (hij heeft trouwens niet veel keuze als hij de president van gans Congo wil zijn). In december 2002 wordt in Pretoria (Zuid-Afrika), onder druk van onder meer Zuid-Afrika en BELGIE, een akkoord gesloten, waarin gestipuleerd wordt dat er in 2005 democratische verkiezingen zullen gehouden worden en dat ondertussen de verschillende groeperingen opgenomen worden in een 'overgangsregering'. Zo krijgt Congo één president en VIER vice-presidenten. Iedereen heeft dus toegang tot de vetpotten en ik hoef u niet te vertellen dat er niet veel enthousiasme meer is om de geplande verkiezingen te organiseren, want dan is niemand nog zeker van zijn postje…Er werd daar ook overeengekomen om de verschillende gewapende groepen tot één amalgaam samen te voegen (in dat kader was België trouwens actief in KISANGANI bij de uitvoering van de operatie 'Toekomst' als onderdeel van het bilateraal programma PPM -Programme de Partneriat Militaire- tussen België en Congo).Maar dat samenvoegen van al die gewapende bendes verloopt niet zonder slag of stoot, zeker niet wanneer daar ook nog een etnisch tintje bij komt kijken…

In Bukavu wordt het hoofdkwartier van 10 RM (Région Militaire) gevestigd, waarin zowel troepen uit het reguliere leger als uit het vroegere RCD-GOMA zitten. De baas wordt een Congolees en zijn Adjunct wordt een zekere Kolonel MUTEBUTSI. Die MUTEBUTSI is een BUNIAMULENGE die behoorde tot RCD-GOMA (Buniamulenge zijn verwant aan de Tutsi's uit Rwanda en wonen voornamelijk in het oosten van Congo, terwijl de rest van Congo voornamelijk uit Hutu's en Bantoe's bestaat. De Hutu's en Tutsi's zijn niet


écht goeie vrienden -zie de genocide in Rwanda- en naar de mening van de Bantoe's wordt nooit gevraagd). Hij schijnt nogal een woest personage te zijn, want in februari 2004 pleegt hij, bij klaarlichte dag én in de hoofdstraat van Bukavu, een moordaanslag op zijn baas. Die aanslag mislukt en hij wordt tijdelijk geschorst uit zijn functie. Hij aanvaardt die schorsing echter niet en verzamelt een deel van zijn troepen (allemaal Buniamulenge en harde vechtertjes) rondom zich. Maar hij is dus in feite een muiter.Ondertussen is ook de Comd van 10 RM vervangen door Generaal MBUZE MABE, eveneens een Congolees, maar van het gematigde type. MUTEBUTSI (ik noemde hem eerst Mitsubishi, omdat dit voor mij gemakkelijker te onthouden is) blijft echter een stokebrand en een hardliner en er zijn dan ook verschillende incidenten tussen zijn soldaten en de troepen van Generaal MABE.

Op die bewuste woensdag 26 Mei 04 is het dan ook één van zijn Luitenanten die in een schietschermutseling door een patrouile van de reguliere troepen wordt gevangen genomen en is het één van zijn Kapiteins die het startschot geeft tot de algehele confrontatie met de troepen van MABE.

Ondertussen was het ongeveer tien uur geworden en ik besloot nu wel degelijk de boeken te sluiten.Op het grasveld vóór de Welfare Club stonden een kleine tweehonderd mensen verzameld rond Alfred POTRITSCHNIG. Hij is de baas van de administratieve diensten van MONUC in Bukavu en hij probeerde iedereen te overtuigen om naar huis te gaan: "Er is een meeting geweest van de BrigadeComd met zowel Generaal MABE als met Kolonel MUTEBUTSI en ze hebben besloten het vuren te staken. Ge hoort alleen nog af en toe een beetje schieten, omdat het in Congo nu eenmaal een tijdje duurt om iedereen te verwittigen, maar er is geen enkele reden meer om nog hier te blijven…". Een deel van de aanwezigen geloofde hem en sijpelde weg, maar een groepje van een dertigtal studenten uit het College beweerde dat ze hoog in de bergen woonden, dat het onmogelijk was om daar op een veilige manier te geraken en dus wilden ze een gepantserde escorte tot aan hun voordeur. Dat was natuurlijk niet mogelijk en dus besloten ze maar te blijven. Tot grote ergernis van Alfred, die echter niet het lef had ze gewapenderhand aan de deur te zetten. De UN doet nu eenmaal zoiets niet. De studenten kregen mij in het snotje en ze deden dus een beroep op 'nonkeltje'. Ze hadden honger en dorst en hadden NATUURLIJK geen geld (ge zijt student of ge zijt het niet). Ik gaf ze voor veertig dollar consumptiekaarten, daarmee konden ze zich toch elk een cola en een


sandwich aanschaffen in de Welfare, en ik verbood ze ook er bier mee te kopen. Toen ik een halfuurtje later, uit nieuwsgierigheid, even naar beneden kwam, slingenden de eerste lege flessen bier al rond…en ze zouden mij ontgoocheld hebben, mocht het anders geweest zijn. Daarom ging ik maar weer naar boven en sliep in met de gedachte: "Wilfried zal weer zeggen: hij is er weeral nog maar een maand en ze beginnen daar ook al te vechten…"

Donderdagmorgen werd ik om 05.45 Hr eens niet gewekt door kwetterende vogeltjes, maar wel door het verre geluid van schoten. Daar ging het bestand.Toen ik beneden kwam was er al veel animo in de Welfare en de studenten hadden last van een gezonde nadorst. Dus maar weer nonkel Toon aangeklampt. Het regelmatige schieten maakte duidelijk dat het niet echt een goed idee was om nu te vertrekken en een ganse dag op MIJN kosten leven vond ik toch ook een beetje van het goede teveel. Daarom belde ik Alfred uit zijn bed en vroeg of de Welfare-voorraden gratis mochten aangesproken worden. Hij stemde toe en vroeg me ook via de radio alle burgerpersoneel te verwittigen dat ze een dag vrijaf kregen en het best binnen bleven.De studenten waren tevreden, het burgerpersoneel was tevreden en ik begon me rond acht uur al stierlijk te vervelen, zeker omdat buiten de actie duidelijk aan de gang was. Ik ging dus op zoek naar een scherfwerende vest en een helm, want die had ik nooit afgehaald (STAFofficieren sterven toch in hun bed, nietwaar?). Doordat het burgerpersoneel van een 'UN-holiday' aan het genieten was, kon ik er nergens een vastkrijgen, maar gelukkig was daar nog altijd baas Ali, die zéér bereidwillig zijn exemplaren afstond. Hij zou zijn leven wel verder achter de computer riskeren.

Ik ging naar Kol Jobbins en vroeg of ik iets kon doen. "Yes, do you know something about first aid?". NATUURLIJK ken ik iets van eerste hulp: tien jaar 'wisselbeker Divisie Gevechtssteun' laten diepe sporen na! Ze hadden een oproep gekregen dat iemand een schotwonde had opgelopen en die moest geëvacueerd worden. Roman en ik kregen de gepantserde jeep van de 'Veiligheid' ter beschikking (OOK zéér bereidwillig afgestaan. Ik heb trouwens nog nooit een grotere bende bangerikken voor vanalles en nog wat gezien dan het volk van de dienst Veiligheid. Hoe het komt dat ze 's morgens durven opstaan is mij een raadsel) en de escorte van een Uruguaiaanse APC.


Bij het huis aangekomen werden we opgewacht door een vrouw, in alle staten van hysterie. "She will die!, she will die!", was alles wat er uit kwam. In de keuken lag een andere vrouw, met over haar onderbeen een met bloed doordrenkte handdoek en eveneens in een nogal hysterische toestand. "Will I die?", schreeuwde ze. Ja, natuurlijk, maar vandaag niet. En dat kalmeerde haar.Roman deed wat van hem verwacht werd: eerst een nieuwsgierige neger (de huisbediende of de bewakingsdienst? Zelfs méér dan waarschijnlijk, want dat zijn óók zo'n helden) een shot onder zijn kont verkopen en daarna continu met het madammeke babbelen. De wonde zag er niet mooi uit: de helft van haar kuit was weggeschoten en zowel het scheenbeen als het kuitbeen lagen bloot. Het bloeden was wel gestopt, maar de wonde moest minstens zo steriel mogelijk verbonden worden en daar niet echt duidelijk was of ook de beenderen gebroken waren, besloot ik nadien toch ook haar been te spalken. Dat zou trouwens bij het transport ook de wonde beter beschermen. "Will I be able to walk again?" vroeg ze. Ik knikte van ja, maar ik vrees dat ik dát nog ga moeten biechten.We legden haar op een draagberrie uit de APC en besloten haar in haar eigen voertuig naar de infirmerie te voeren, daar haar jeep een ruime laadruimte had. Ik plaatste mijn jeep buiten op straat en hielp haar inladen. Toen ik bij mijn jeep terugkwam zaten er drie vrouwen te schudden en te beven op de achterbank. Het waren de buurvrouwen van de gewonde dame en ze zagen het duidelijk ook niet meer zitten. Daar één van hen dokter bleek te zijn en ze de hysterische dame wilde helpen, stelde ik in de Welfare mijn kamer en mijn eerste-hulptas ter hunner beschikking. Daar kreeg ik ook het verwarde verhaal te horenTwee gewapende kerels waren het huis binnengedrongen (waar was de bewakingsdienst?) en in de keuken had de ene vrouw geprobeerd de daar aanwezige kinderen te beschermen, want ze werkte voor de NGO 'Child Protect' en een van de gewapende kerels had haar toen simpelweg in het been geschoten, terwijl de andere op zoek ging achter geld. Deze was daarbij op de andere vrouw gestoten. Ze had hem hun geld gegeven en daarna had hij geprobeerd haar te verkrachten. Doordat ze echter hysterisch begon te schreeuwen , was dat geen succes geworden en waren ze het maar afgetrapt.

Enkele uren later overkwam Scharwan hetzelfde in zijn huis. Gelukkig werd daar niemand van de drie aanwezigen gekwetst of gedood, maar ze gingen er wél met een dikke vierduizend dollar en een paar GSM's vandoor.


Bij de 'Duty-Officer' liepen ondertussen steeds meer oproepen voor evacuatie binnen en Roman en ik stoven van de ene plaats naar de andere, met in ons zog een lege Uruguaiaanse APC die telkens volgestouwd werd.In de loop van de namiddag kwam een oproep binnen om de logés van het ORCHID-hotel te evacueren. We trokken er weer op uit en toen we er aankwamen bleek Chuck daar eveneens te logeren en het heft stevig in handen te hebben. Hij had iedereen op de grond laten plaatsnemen en schreeuwde bevelen als 'nen echten'. Tussen de zittenden ontwaardde ik…onze pseudo-Belgische minister, die er weer even bleek uitzag als de avond voordien. Het begon zo stilaan een gewoonte te worden om hem te moeten evacueren…

Toen ik rond 22.00 Hr effekens naar mijn kamer ging om me te verfrissen, bleek die volgestouwd met ZES vrouwen en zoiets is zelfs voor mij teveel. En wanneer de gegevens die we rond 03.00 Hr binnenkregen té onnauwkeurig werden om nog effectief te kunnen evacueren, besloot ik dan ook maar om de rest van de nacht op het gras door te brengen tussen de zo stilaan andere driehonderd die zich daar ondertussen verzameld hadden.Maar ik ben waarschijnlijk wel de énige geweest die 10 dollar kamergeld heeft moeten betalen om naar de sterren te kijken…

Op vrijdag begon het schieten iets later. Om 05.55 Hr precies.Een mens raakt echter aan alles gewoon en ik ging dan ook eerst koffie zetten in het hoofdkwartier. De oproepen voor evacuatie begonnen weer binnen te lopen en het team Roman-Tone trok weer op weg. Voor mij werd het echter een korte historie, want toen we rond 08.30 Hr weer met een lading binnenkwamen, werd ik uit de jeep geplukt: ze hadden iemand nodig om een kolonne tankwagens te leiden. Er was maar 1200 liter diesel meer in voorraad en het woeste weg-en-weer gerij met jeeps en APC's zóóp beekjes mazout. Het herbevoorradingspunt lag een paar kilometer buiten Bukavu, maar om daar te geraken moesten we natuurlijk, hoe kon het anders, doorheen de lijnen van onze dierbare vechtertjes. Nu is en blijft zo'n operatie toch altijd 'tricky business', want een lege tankwagen zit vol met ontplofbare dampen en, alhoewel de UN blijkbaar ontzien werd, is één kogel toch genoeg om een knal van jewelste te veroorzaken. En zo een tankwagen steekt ge ook niet in uw broekzak.Eerst moesten we echter de eigenaar van het tankstation thuis gaan afhalen. We glipten tijdens een schietpauze weer door de lijnen en toen we bij hem aankwamen weigerde hij mee te komen: het moest in een


gepantserde jeep zijn! Weer teruggereden en eerst een paar mensen die moesten geëvacueerd worden laten stikken om 'meneer' met de jeep van Roman af te halen. Toen hij in de Welfare aankwam, bleek dat er nog een paar andere kerels moesten afgehaald worden, want er stond geen tellermechanisme op zijn pompen en er waren vroeger al discussies geweest over de geleverde hoeveelheid en dus moest de diesel éérst in een van zijn tankwagens gepompt worden en dan van daaruit in de UN-tankwagen, maar hij had een bediende nodig om die tankwagen te bedienen. Ik begon het zo stilaan grondig beu te worden en zei dat ik zou tekenen voor gelijk welke hoeveelheid. Dat stelde hem blijkbaar gerust, want hij had opeens niemand meer nodig. Tien minuutjes later, terwijl ik de chauffeurs aan het verzamelen was (zéér moeilijk te vinden op dat moment), stond hij daar weer. Hij had eens goed rondgekeken op het terrein van de Welfare Club en was tot het besluit gekomen dat zijn kinderen opeens een zéér groot gevaar liepen en moesten geëvacueerd worden naar de Welfare. Ik hield de boot af en zei dat we dit nadien gingen bekijken.En na een dik uur zoeken, vloeken en ketteren, vertrok onze kolonne, met op kop een APC met daarin de dikke eigenaar met het dunne velletje, daarna mijn jeep met een generator (want het tankstation had ook geen stroom), gevolgd door drie immense tankwagens en tenslotte weer een APC. De 'weg' lag bezaaid met glasscherven van kapotgesmeten lege flessen bier door de soldaten en na een kleine kilometer waren beide banden van de generator dan ook zo lek als een vergiet. We reden dan maar verder op de velgen en ik moet zeggen, eerst ging dat nogal bonkig hoekig, maar na een tijdje werd alles weer rond en was enkel het geluid van metaal op steen nog vervelend.

Het tanken ging vlot. Tot de eigenaar de kraan dichtdraaide. Hij had, naar eigen zeggen, een telefoontje gekregen van zijn kinderen en er waren soldaten aan de deur geweest en ze waren niet meer veilig en hij zou niet eerder de kraan weer openzetten vooraleer ze afgehaald werden. Had hij het nog vriendelijk gevraagd, ik zou het gedaan hebben, maar met chantage zat hij hélemaal bij de verkeerde persoon. Ik deed hem dan ook een eerlijk voorstel: ik gaf hem vijf minuten de tijd om de kraan weer open te draaien of anders zou ik het doen, de tankwagens vullen en hem dan te voet de weg doorheen de linies laten ontdekken. In het andere geval beloofde ik Alfred of Paul via radio op te roepen en hen de beslissing betreffende de kinderen te laten nemen, want evacuatie was in principe enkel voorzien voor internationalen. Hij had de vijf minuten niet nodig: na een klein minuutje stroomde de mazout weer. Paul gaf trouwens even later zijn zegen en ging zelf de kinderen afhalen.


Toen het tanken rond 14.00 Hr afgelopen was en de kolonne terugkeerde naar het hoofdkwartier, stonden overal mensen op straat die riepen dat de oorlog gedaan was. In de Welfare Club hadden ze dat nieuws blijkbaar nog niet gehoord, want er zat daar nog altijd evenveel volk en mijn kamer was nog altijd bezet. Ik zag even later Paul en vertelde hem wat ik gehoord had. Hij zei dat er in feite nog niets gedaan was. MONUC had Mutebutsi voor de keuze gesteld: ofwel de wapens binnenleveren ofwel zijn soldaten laten integreren in andere eenheden, maar Mutebutsi had gewoon geen antwoord gegeven.

Rond acht uur werd een oproep gelanceerd om een massa-evacuatie te doen. Zoals altijd was ik weer kandidaat, maar nu zag ik een aantal vrijwilligers die de vorige dagen met geen stokken uit hun bureau te krijgen waren. Zelfs baas Ali was van de partij! En toen wist ik het zeker: de slag om Bukavu was voorbij. Ik gaf de jeep over aan iemand van de Veiligheid, die ook een medaille wilde verdienen, stapte het bureau van Igor en Paul binnen en zei: "Congratulations, you've won the war!". Ze vielen bijna van hun stoel van verbazing, geloofden me niet en daarom deden we maar een weddingschap voor een fles Vodka en een fles Guinness.

Ik was er heilig van overtuigd dat dit een gewonnen weddingschap was.

En voor mij mocht een volgende Belgisch-Congolese week gerust wat minder gevuld zijn…


Episode ACHT:

HET RWANDA-SCENARIO ?

Niets is zo zalig als op een zaterdagmorgen om 05.00 Hr wakker te worden in een slaapzak op het natte gras.Toen ik opkeek zag ik dat ik omringd was door 'mijn' studenten. Ze vroegen hoe de situatie was. Ik vertelde hen dat ik dacht dat de oorlog afgelopen was en raadde hen aan naar huis terug te keren, wanneer tegen de middag nog geen schoten zouden gehoord zijn.Rond 06.30 Hr ging ik naar het hoofdkwartier, zette koffie en begon de e-mails van MJLOC te lezen, kwestie van op dat gebied toch ook op de hoogte te blijven. Plots stormde de Duty-Officer buiten zijn lokaal. "Quick, quick, somebody who speaks French!" Ze hadden een noodoproep gekregen van iemand uit het Team KALEHE, maar hadden niet kunnen verstaan wat hij riep, want het was is het Frans geweest. Ik probeerde tevergeefs contact te maken, maar hij antwoorde niet meer. Een dame kwam in alle staten het lokaal binnenlopen en riep:"Ik heb boven meegeluisterd. Hij riep 'je vais mourrir', that means 'I will die'!". Ik bleef KALEHE verder oproepen en kreeg tenslotte contact met een ander lid van het team. Hij zei dat er op hen geschoten was en dat één jeep geraakt was.In de loop van de dag werd stilaan duidelijk wat er gebeurd was.De avond voordien had het team, bestaande uit drie leden (twee mannen en één vrouw) en beschikkend over twee jeeps, de toelating gevraagd om hun teamsite te mogen evacueren omdat ze zich niet meer veilig voelden. Ze hadden die toestemming gekregen, hadden dan ook zoveel mogelijk materiaal ingepakt en waren rond 07.00 Hr vertrokken. Bij het passeren van een Mai-Mai checkpoint waren ze echter, om onduidelijke redenen, beschoten geworden, waarbij één MilObs gedood werd en zijn vrouwelijke begeleider uit de jeep gesprongen was en zich verborgen had in het struikgewas. De tweede jeep had kunnen ontsnappen en was teruggekeerd naar de teamsite, van waaruit hij onze oproepen beantwoordde.Een uurtje later werden de twee overlevenden per helikopter geëvacueerd.

Toen Kol Jobbins in zijn bureel aankwam, bombardeerde hij mij tot zijn chauffeur en ADC. De ganse voormiddag hielden we ons bezig met het evacueren en begeleiden van Buniamulenge families uit het centrum van Bukavu naar de Congolees-Rwandese grens. MONUC had een bufferzone tussen de strijdende partijen opgericht en doordat ze zich in het gedeelte van Bukavu bevonden dat door de reguliere troepen bezet


werd, voelden ze zich absoluut niet meer veilig (en terecht, gezien de rebellen grotendeels Buniamulenge waren en ze dus wel degelijk wraakakties van zowel de Congolese soldaten als van de burgers konden verwachten) en Rwanda wilde hen als vluchtelingen opnemen.Tijdens één van die ritten kwamen we Generaal ISBERG, de commandant van de KIVU-Brigade, tegen, die tegen Paul zei dat hij de rebellen had willen ontwapenen, maar dat hij de toelating daarvoor niet gekregen had. "Political decision!", riep hij. Hij mocht enkel diegenen die zich in de bufferzone bevonden (waaronder ook Kol Mutebutsi) terugdrijven naar hun gedeelte van Bukavu mét behoud van al hun wapentuig, wat Paul de terechte commentaar ontlokte: "You start a rebellion, there are 25 dead and You just get away with it. Like nothing has happened!"

Rond de middag ging ik even naar de Welfare Club. Daar was het zo stilaan aan het leeglopen en iedereen probeerde transport te versieren om eerst naar huis en dan buiten Congo te geraken. Onze Belgische kandidaat-minister was ook al vertrokken en de studenten kwamen afscheid nemen. Ze bedankten me en zeiden dat ze de adjunct-ambassadeur gevraagd hadden om mij een bedankingsbriefje te schrijven want 'ik was de enige die iets voor hen gedaan had'.Ik ben eens benieuwd.Ondertussen heb ik wel nog niets gezien, maar heeft Chuck wél een bedankingsbrief van de Amerikaanse ambassade gekregen voor zijn 'heldhaftig gedrag' in het Orchid-hotel.

ADC van de Chief of Staff zijn heeft zo wél zijn voordelen, want ik mocht in de namiddag mee aanzitten in een meeting van de Head of Office (Mr SOW, de diplomatieke baas van MONUC-Bukavu) met generaal MABE. Daar kwam ik ook te weten dat de Comd van 8 RM, een zekere generaal NKUNDA, vanuit GOMA, een stadje op ongeveer 120 Km ten noorden van Bukavu, met zijn troepen in de richting van Bukavu aan het komen was. Generaal NKUNDA is ook een oud-RDC-er én een échte Tutsi en het had er dus alle schijn naar dat hij zijn vriendje Mutebutsi ter hulp aan het snellen was.Ondertussen was het in Bukavu echter nog kalm en kon ik 's avonds mijn kamer recupereren. Het énige wat ontbrak was mijn matras en deken (ik veronderstel dat deze in het grote Congo verdwenen zijn), maar ik kon gelukkig ergens een éénpersoonsmatras op de kop tikken.

Zondag 30 Mei startte zonnig en kalm. Ik besloot dan ook een een wandeltochtje door Bukavu te maken. De winkels waren dicht en het was niet echt duidelijk of dit te maken had met het feit dat het zondag was of


met de gespannen toestand. Ik zag dat langs de ene kant van de bufferzone de Uruguaianen bezig waren een versterkt checkpoint in te richten en een kleine kilometer verder in de richting van de stad deden de Zuid-Afrikanen hetzelfde langs hun zijde van de bufferzone.

Rond vier uur zag ik Igor en hij vroeg me mee te gaan op een 'wapenzoektocht' in het Buniamulenge-gebied. Een Congolees die werkte voor MONUC had verteld dat hij wist 'van horen zeggen' dat er daar wapens verborgen waren. We vertrokken in een jeep met op de achterbank DRIE Congolezen (want alléén durfte hij het gebied niet binnengaan en we namen dus maar twee vriendjes mee), gevolgd door twee secties Zuid-Afrikanen in hun Caspers. De 'verbergplaats' bleek een terrein te zijn met de fundamenten van een huis. De zoektocht leverde niets op, maar tijdens het zoeken verzamelden zich steeds meer geagiteerde Buniamulenge rond de jeep en de Zuid-Afrikanen. Ze beschuldigden ons ervan dat we zonder toelating een privé-terrein betreden hadden (wat waar was, maar niet echt een drama, want iedereen liep erover) én dat de Congolezen op de achterbank soldaten van het leger waren (wat NIET waar was, maar maak ze dát maar eens wijs wanneer ze het niet WILLEN geloven). De gemoederen geraakten stilaan verhit en de situatie werd zéér ongemakkelijk. Een aantal van hen deed teken dat ze onze keel wel eens onder handen zouden nemen en ook de ondertussen aangekomen Kolonel Eric, één van de adjuncten van Mutebutsi, goot nog een beetje olie op het vuur en besliste dat ze hun wapens, die ze op bevel van MONUC hadden moeten opbergen in containers, weer zouden opnemen. Ik had de indruk dat het 'incident' zwaar opgepompt werd en dat ze het enkel gebruikten als alibi om zich opnieuw te kunnen bewapenen. Daar waar ze de dag voordien nog rondliepen als geslagen honden (en gemakkelijk hadden kunnen ontwapend worden), hadden ze nu duidelijk opnieuw moed geput uit de geruchten dat generaal NKUNDA ondertussen genaderd was tot KALEGE, op zo'n 80 Km van Bukavu.We moesten met de staart tussen de benen afdruipen en lieten het over aan de Uruguaianen, die permanent patrouille liepen in het gebied, om de gemoederen tot rust te laten komen…

Het werd een korte nacht.Om 02.00 Hr werd ik gewekt door Paul en Roman en gevraagd om de kolonne te organiseren voor de evacuatie van het hoofdkwartier. Paul had een geheimzinnig telefoontje gekregen waarin gedreigd werd het hoofdkwartier aan te vallen en MONUC-personeel te vermoorden. Hij nam het dreigement ernstig en vreesde een Rwanda-scenario: zoveel mogelijk MONUC-personeel doden, zodat MONUC gedwongen werd om


te vertrekken en dan konden ze de zaakjes onder elkaar regelen. Dat scenario was in 1994 gelukt in Rwanda, dus waarom het niet nóg eens, maar nu in Congo, proberen…Terwijl zowel het burgerpersoneel binnenliep als de MilObs, inventariseerde ik de beschikbare voertuigen, werden de voertuigen in vertrekrichting geplaatst, werden chauffeurs aangeduid en werd een briefing georganiseerd over de 'escape-route'. De reis zou via de grenspost RUZIZI-I naar KIGALI (Rwanda) lopen en dan van daaruit, per vliegtuig, naar ENTEBBE.En toen begon het lange wachten op de GO…Om 06.00 Hr werd het alarm afgeblazen. Mr SOW had kunnen contact krijgen met generaal NKUNDA en deze had beloofd dat hij noch MONUC, noch Bukavu zou aanvallen en om 07.00 Hr vertelde Paul dat Mr SWING een invasie van Rwandese troepen had kunnen afwenden en hen er had van kunnen overtuigen dat er in Bukavu GEEN genocide tegen de Buniamulenge bevolking bezig was.

Iedereen werd weer huiswaarts gestuurd, het burgerpersoneel kreeg tot de middag vrij, de kalmte keerde terug op het hoofdkwartier en… er was niets te doen.


Episode NEGEN:

DE VAL VAN BUKAVU

Het was duidelijk de stilte voor de storm.De ganse maandag (31 Mei) bereikten ons berichten over harde gevechten tussen de troepen van MABE en NKUNDA rondom KAVUMU-airfield. Dit vliegveld ligt op een veertigtal kilometer van Bukavu en wordt voornamelijk gebruikt door MONUC. Het vliegveld werd wel verdedigd door een compagnie Uruguaianen, ondertussen versterkt met een compagnie Zuid-Afrikanen en beide vechtende partijen hadden wel op hun eerste communiezieltje beloofd om de UN gerust te laten, doch wanneer de winnende partij besloot om tóch het vliegveld te bezetten (hoeveel is het woord van een Congolees waard?) of wanneer het front zich daar zou stabiliseren en er dus geen vliegtuigen meer konden landen, dan was het gedáán met MONUC in het oosten van Congo, want ALLE bevoorrading moet via de lucht (en dus via dit vliegveld) aangevoerd worden.Onze vrees bleek (in eerste instantie gedeeltelijk) ongegrond. Nkunda won het pleit in Kavumu, trok verder zuidwaarts en in de namiddag van dinsdag 01 Juni bereikten ons de eerste berichten over gevechten in de omgeving van 'The Chinese Peninsula' (door ons zo genoemd omdat er daar een Chinese compagnie geniakken gevestigd is), op zo'n twintig kilometer van Bukavu.

Ondertussen was men op het hoofdkwartier tot het besef gekomen dat één 'Duty Officer' te weinig was en er werd besloten een tweede 24/24 uurdienst in te stellen met de stafofficieren. De 'PersonelOfficer', Milfred MUKE, werd belast met het opstellen van de rol en hij was zó sympathiek om mij de eerste nachtshift van 24.00 Hr tot 06.00 Hr toe te kennen.

Rond 00.30 Hr kwam een groepje van een vijfentwintigtal Congolese deserteurs bescherming zoeken in het MONUC-hoofdkwartier. We namen hun wapens af en inventariseerden deze. De soldaten zelf stonden in een oogwenk in burger en vervoegden de groep, nu Congolese vluchtelingen, die zich steeds talrijker in de Welfare Club aan het verzamelen waren.Omstreeks 01.00 Hr kwam de LO (Liaison Officer) van 10 RM binnengewandeld. Hij vertelde dat hij niet wist waar generaal MABE was, maar dat deze een klein uurtje geleden in een voertuig gestapt was


en vertrokken met onbekende bestemming. Zelf ging hij zich knusjes buiten op een veldbed installeren. Ge moet het maar kunnen organiseren: officieel uw werk doen en ondertussen nog in veiligheid zijn ook…Rond 02.00 Hr kreeg ik een paniektelefoontje van een zekere Majoor FRANCOIS, die een bataljonscommandant van 10 RM bleek te zijn. Hij vroeg om geëvacueerd te worden door MONUC, want "ils vont me tuer". Ik zei hem dat MONUC geen ophaaldienst voor deserteurs was en dat hij zich maar (zonder wapens!) moest aanbieden bij een patrouille of een UN-installatie. Ik heb verder van hem niets meer gehoord.

Het was duidelijk dat 10 RM aan het desintegreren was en dat de vlucht naar Egypte was ingezet.

Om 06.05 Hr hoorde ik weer schieten en, gezien de richting waaruit het kwam, veronderstelde ik dat het Uruguaiaanse checkpoint geëngageerd werd. Toen, een minuutje of zo later, ook geschoten werd uit de richting van het College, waar de Zuid-Afrikanen zaten, verwittigde ik zowel de COS als Kinshasa dat er, naar alle waarschijnlijkheid, op MONUC-troepen geschoten werd. Gelukkig moest ik vijf minuten later dit bericht herroepen, toen een Zuid-Afrikaanse Majoor mij kwam vertellen dat er vanuit Kamp SAIO (een militair kamp, gelegen op een heuvelrug achter de heuvelrug waarop wij keken) geschoten werd op zowel deserterende Congolese troepen als op Buniamulenge die via RUZIZI-III het kamp aan het aanvallen waren, doch NIET op MONUC-troepen. Een paar minuutjes later stopte het vuren trouwens en werd het weer even stil als voorheen.

RUZIZI-III is weer zo een specialleke.Er zijn in de omgeving van Bukavu twee officiële overgangen over de RUZIZI-rivier, die de grens vormt tussen Congo en Rwanda: Ruzizi-I en Ruzizi-II. Maar tussen die twee ligt ook nog een stuwdam en die wordt telkens weer gebruikt om te infiltreren. Daarom noemen wij die RUZIZI-III. En in plaats van die serieus te beveiligen, laat het Congolese leger zich toch telkens weer verrassen.

Toen generaal Nkunda op woensdagmorgen 02 Juni dan ook vanuit 'The Chinese Peninsula' verder trok richting zuiden, vond hij de weg helemaal verlaten en waren de massa Congolese soldaten die de dagen voordien in Bukavu hadden rondgezworven, als bij toverslag verdwenen.Hij werd in Bukavu hartelijk verwelkomd door Kol Mutebutsi en dat was het startsein voor de soldaten van beide groepen om, naar goede Congolese gewoonte, een stukje te plunderen en naast de door de vluchtelingen verlaten huizen, moesten ook de voorraden van WFP


(World Food Program) en andere hulporganisaties er aan geloven. De MONUC-patrouilles trokken er op uit om zoveel mogelijk de schade te beperken, maar het was een druppel op een hete plaat: in het beste geval werden ze genegeerd en op sommige plaatsen werden ze zelfs bedreigd.

Om 15.00 Hr was er in het hoofdkwartier een grote briefing voor alle burgerpersoneel door de Head of Office (Mr SOW), de Director of Administration (Mr POTRITSCHNIG), de Chief of Staff (Kol JOBBINS), de Deputy Force Commander (Gen ISBERG, tevens BrigadeComd) en de Force Commander (Gen ILEIA). SOW zei dat men op een bepaald ogenblik gesuggereerd had om "Chapter 7" toe te passen (Dit hoofdstuk van de UNO-conventie laat toe om alle middelen, ook mits gebruik van geweld, in te zetten om de vrede te handhaven) om de troepen van generaal Nkunda, die duidelijk rebelleerde en de officiële troepen aanviel, te bekampen met de UN-troepen. Dit was echter onmogelijk geweest, zei hij, gezien Nkunda over een vierduizend goed bewapende soldaten beschikte en MONUC slechts over een duizendtal…

NOOIT in mijn leven heb ik me zó beschaamd gevoeld tot een bepaalde organisatie te behoren als op dát moment en ik begrijp nu ten volle de frustraties van de Belgische para's na het débacle in 1994 in Rwanda!De UN geeft toe dat Nkunda en Mutebutsi rebellen zijn, ze heeft het mandaat om deze te bestrijden en ze laat die doen ZONDER één schot te lossen.Ik voelde me, zacht uitgedrukt, zéér ongelukkig en ik was NIET de enige.

Deze houding zou MONUC trouwens ook niet in dank afgenomen worden door de Congolese bevolking en terecht: eerst creëert men hoge verwachtingen en dan blijkt MONUC enkel lucht te zijn…


Episode TIEN:

IN HET OOG VAN DE STORM

Op donderdag 03 Juni gingen de plunderingen gewoon verder, maar nu werden ook de Congolezen die werkten voor MONUC het mikpunt van overvallen, want we hadden nu nergens nog vrienden. De Buniamulenge (óók Rwandezen genoemd door de Congolezen, wat tijdens discussies soms wel voor verwarring zorgt) verweten ons dat we 'ze niet hadden laten doen' en de Congolezen verweten ons dat we 'de vriendjes van de Rwandezen' waren, omdat we Nkunda zelfs niet hadden proberen tegen te houden.En we moesten het dus ontgelden…

Rond 07.00 Hr werd het KANDO-team, dat nu ook zijn teamsite ontruimde, tegengehouden bij een Mai-Mai checkpoint en ettelijke uren gevangen gehouden in hun hoofdkwartier. Enkel het feit dat de menigte, die zich voor de poorten van de kazerne verzamelde, nóg moordlustiger was dan de soldaten en de Mai-Mai commandant hun dood niet op zijn geweten wou hebben (hij kende hen al ongeveer twee jaar), liet hen toe langs een achterpoortje te ontsnappen.

Ook baas Ali ondervond dat de wereld buiten de computer een gevaarlijke plaats is om te verblijven. Terwijl hij met Maj ZIA van hun gemeenschappelijk verblijf (zoals de meeste andere naties, hokken ook de Pakistanen tezamen. Enkel de one and only Belg in Bukavu leeft alleen) naar het Brigade-hoofdkwartier reden, dachten ze eerst dat een steen door de ruit geworpen werd, maar bij aankomst bleek het een gezond kogelgat te zijn, waarbij het schot Ali op een tiental centimeter gemist had en Zijne Hoogheid ZIA minstens in zijn pretentie getroffen werd.

In KISANGANI was er een anti-MONUC demontratie en de lokale Welfare-Club werd daar in brand gestoken. Maar daar zat wel een geurtje aan, want de Welfare-Club was in de loop der jaren uitgegroeid tot een bekend restaurant en deze 'spontane protestactie' betekende toch een concurrent minder voor de lokale neringdoeners.

Zelfs Kinshasa ontsnapte niet aan de algemene teneur. Er werd een massale protestbetoging voor het MONUC-hoofdkwartier gehouden, er werden verschillende UN-voertuigen in brand gestoken, er werd een beetje in de lucht en ook elders geschoten, er werden pogingen gedaan om AGETRAV (de plaats waar de voorraden bewaard worden) en


IVECO (de logistieke basis) te plunderen en de balans liep op tot een totaal van vijf doden, waaronder twee kandidaat-plunderaars. Het énige 'lichtpunt' (?) was dat het UN-personeel in Kinshasa nu óók eens kon genieten van een extra UN-Holiday.

Opnieuw leverde het ADC van de COS zijn mij een extraatje op. Ik mocht mee aanzitten op een meeting van COS, Gen ISBERG en Mr SOW met generaal NKUNDA. Nog nooit ben ik zo'n ijzervreter, hardliner, driftkikker, doordrammer, kortzichtige kerel, enz…(u noemt het maar) tegengekomen als die fameuze generaal NKUNDA. Bij elke vraag kregen we een lawine van woorden naar onze kop gesmeten die nergens op trok, er zat absoluut geen logica (of een totaal verwrongen logica) in en hij gedroeg zich als de heerser van de wereld, opvliegend bij elk woord dat hem niet aanstond. Het énige zinnige dat we uit zijn woordenvloed konden opmaken was dat het NIET zijn bedoeling was verder op te rukken richting Kinshasa, dat hij NIET de bedoeling had Bukavu bezet te houden, maar dat hij enkel gekomen was omdat 'hij gehoord had dat er een genocide aan de gang was tegen een deel van de bevolking'. Wat Paul nadien de cynische commentaar ontlokte:" Eighty-eight dead, just to have a look!".

Ondertussen was het aantal vluchtelingen op het Welfare terrein opgelopen tot een goeie 600 à 700 en het werd zo stilaan op de koppen lopen. Gezien mijn ervaringen met mijn matras en deken, was ik echter niet meer zo geneigd mijn kamer af te staan. Er moest echter dringend iets aan gedaan worden en daarom werd besloten ze te versassen naar het College, waar een tentenkamp zou opgericht worden. Bij een verkenning van de locatie zat Mr SOW in onze jeep. Toen we uitgestapt waren vroeg ik hem op de man af waarom MONUC niet op de troepen van Nkunda geschoten had. Hij gaf de militairen de schuld die hem zouden gezegd hebben dat het niet mogelijk was om met de beschikbare MONUC-troepen Nkunda tegen te houden.Nu ben ik strategisch en tactisch misschien wel geen groot licht, maar zelfs een jonge Onderluitenant zou aan één blik op de kaart genoeg hebben om te beseffen dat dit dikke bullshit is. Tussen Goma en Bukavu is er één weg met op drie plaatsen, telkens over een afstand van een dikke twintig kilometer, aan de éne zijde het Kivu-meer en aan de andere zijde zéér steile hellingen om ze geen rotsen te noemen. Aan één peloton heeft men genoeg om, vanuit goed gekozen plaatsen, een héél leger ferm te vertragen en aan één compagnie om ze volledig tegen te houden. Als men dan nog rekening houdt met het feit dat MONUC over twee bewapende MI-25 helicopters beschikt, dan kon men gerust kipkap maken van dat fameuze 'leger' van Nkunda.


Maar het heeft niet mogen zijn.En wie wat juist gezegd of beslist heeft, zal ik waarschijnlijk wel nooit te weten komen…

Toen we 's avonds laat terugkeerden, bleek het aantal vluchtelingen in de Welfare ondertussen opgelopen te zijn tot een dikke 1200 à 1300. In het gebouw zelf lag een zwart tapijt te slapen en omdat ik geen platgetrapte negertjes op mijn geweten wilde hebben, ging ik maar bij de Duty-Officer in de zetel snurken…

Op zaterdag 05 Jun was het weer kalm in Bukavu. Maar niet in Kinshasa. Daar bleef het protest van de dag voordien serieus nagalmen. Bovendien probeerde iedereen lijnen in de gebeurtenissen te ontdekken en voorspellingen te doen. Ik kreeg een paniekerig telefoontje uit Kinshasa met de vraag naar informatie over het al dan niet oprukken van de troepen van Nkunda richting Kisangani. Ik kon hen enkel vertellen dat Nkunda gezegd had dat hij dit NIET zou doen en dat heli-vluchten boven de énige 'baan' tussen Bukavu en Kisangani niets opgeleverd hadden, maar in de praktijk betekende dit niet veel, want dergelijke heli-recce's hadden ons in een recent verleden óók verteld dat er GEEN troepenbewegingen te zien waren tussen GOMA en KALEGE en dit was totaal onjuist geweest. In een relatief dichtbegroeid Congo is het trouwens niet zó moeilijk een lawaaierige helikopter te bedotten, zeker niet wanneer die bemand is door burgerpiloten die geen risico's willen nemen en enkel van zéér ver waarnemen.

Rond het middaguur deed ik, met een bevoorradingskonvooi, een trip naar Kavumu-airport. Ik had massa's soldaten van Nkunda verwacht, maar onderweg kwam ik nauwelijks soldaten tegen. Enkel in Kavumu zelf schatte ik de aanwezigheid van één compagnie, want het was juist 'lunchuurtje' en iedereen kwam uit een hutje gekropen en schoof aan langs de straat. Terug in Bukavu hoorde ik dat Nkunda beloofd had zich s' anderendaags, zondag, terug te trekken uit Bukavu, eerst richting Kavumu-airport en dan richting Goma.Dat moest dus gecontroleerd worden.Maar de MILOBS mochten geen patrouilles meer doen. Bevel van Kinshasa. Uit veiligheidsoverwegingen…En zo kwam het dat een Belg, die officieel MilObs was, maar dit niet mocht doen van Brussel omdat het te gevaarlijk was, nu als stafofficier wél patrouille reed om te controleren of Nkunda zijn gegeven woord nakwam. Bij gebrek aan anderen en op zondag dan nog.


Ik kreeg een bepaalde woonwijk van Bukavu toegewezen en samen met twee Zuid-Afrikaanse soldaten installeerde ik me langs de hoofdstraat van de wijk aan de overkant van de 'Bralima-beerfactory'. In deze 'fabriek' produceren ze het biermerk 'Primus'. Ik stond daar nog geen vijf minuutjes, toen een gammel vehikel kwam aangetuft, waaruit een onwaarschijnlijk aantal gewapende kerels kwam gevallen, samen met een paar militairen met groene mutsen op (gedragen volgens het 'vliegdekschip'-model) en die stapten de bierfabriek binnen, terwijl de 'ongemutsten' buiten de wacht optrokken. Ik had ondertussen al ontdekt dat de 'mutsers' de officieren waren en besloot mijn licht eens op te steken. De hoogste in graad bleek een zekere kolonel PIERRE te zijn die, in afwachting van de komst van generaal Nkunda, besloten had zijn tijdelijk hoofdkwartier in de fabriek te vestigen (er zijn inderdaad slechtere plaatsen om uw hoofdkwartier te installeren). Gezeten achter een vijftal flessen Primus (zéér bereidwillig geschonken door de bewakingsdienst) vertelde hij me ook dat ze aan het terugkeren waren naar Goma en toen ik terug buitenkwam zag ik inderdaad een kolonne van naar schatting een compagnie voorbijsleffen, kwam er zoiets als een compagnie van een naastliggende heuvel naar beneden en bij het terugkeren naar het hoofdkwartier passeerde ik nog een compagnie.

Er ontstond duidelijk een machtsvacuüm in Bukavu en de vraag was alleen wie het zou opvullen.

Op maandag werd er een viertal keer geschoten op verschillende plaatsen in Bukavu, maar het was absoluut niet duidelijk wie er schoot en op wat er geschoten werd. Het was echter wél duidelijk dat dat de mannen van Mutebutsi steeds zenuwachtiger werden. Ze werden geschat op een 150 tot maximaal 300 en waren in feite nog de énige gewapende macht (buiten MONUC) in Bukavu. De aftocht van Nkunda én het toenemend aantal berichten over een nakende tegenaanval van generaal MABE, deed hen echter duidelijk beseffen dat ze aan de verliezende kant stonden. Het verwonderde mij dan ook geen fluit dat we op dinsdagnamiddag bericht kregen dat een adjunct van Mutebutsi gevlucht was, samen met een aantal van zijn soldaten en rond de avond kregen we te horen dat Mutebutsi zelf de plaats gepoetst had 'met onbekende bestemming'.Het was ZIJN beurt om zijn 'legertje' te zien desintegreren…

We hadden in het oog van de storm gezeten en zoals iedereen weet is het daar windstil.Maar zoals iedereen óók weet: mooie liedjes duren niet lang…


Episode ELF:

DE 'BEVRIJDING' VAN BUKAVU

Reeds rond de middag van dinsdag 08 Jun was duidelijk dat er iets op til was. Ik bevond me op de verkeerstoren (of tenminste dat wat daar voor moet doorgaan) van Kavumu-airport, toen er plots een jeep, volgehangen met Congolese soldaten, de tarmac kwam opgevlamd, gevolgd door een moto met daarop eveneens véél meer volk dan wettelijk toegelaten is. De Uruguaiaanse wacht was blijkbaar zó stomverbaasd geweest, dat ze deze zonder problemen hadden kunnen passeren. Ze reden naar het ene uiteinde van de startbaan, van daaruit naar het andere uiteinde en toen terug naar de ingang van het MONUC-vliegveld, waar ze allemaal uiten afstapten en de ingang, zo te zien, afsloten. De Uruguaiaanse Peso was ondertussen gevallen en van overal kwamen nu secties blauwhelmen aangelopen, die langzaam maar zeker de naar schatting twintig Congolezen omsingelden. Het 'hoofd' van de Congolese delegatie zei dat ze niets kwaads in het schild voerden tegen MONUC en dat ze een Recce-groep waren die 'gewoon' kwam kijken of er (nog) troepen van Nkunda op het vliegveld waren. Voor hetzelfde geld hadden ze dit ook kunnen vragen, dan was er niet zoveel commotie geweest. Ze werden vriendelijk, maar kordaat de deur gewezen en ze installeerden zich daarna in Kavumu-dorp, met een kleine wachtpost juist buiten het MONUC-gedeelte.

's Avonds had ik mijn eerste deftige maaltijd sinds veertien dagen.Ik was de one-in-one's, die we sinds 27 Mei gekregen hadden, zó grondig beu dat ik besloot te voet naar het Orchid-hotel te gaan om te kijken of ze dáár soms nog wat overschotjes hadden, want in de Welfare Club was alles al lang uitgeput.De biefstuk-friet smaakte overheerlijk. Ze hebben toch nog een paar goeie dingen overgehouden uit de kolonisatieperiode.Ik was juist aan het nagenieten bij een pintje, toen ook de bende van Igor, Paul en Roman kwam binnenvallen. Die hadden ook hun neus gevolgd. Roman vroeg me of ik goesting had om 's anderendaags mee te gaan op een nieuwe 'weaponsearch' in Buniamulenge-gebied. Altijd goesting, natuurlijk. Zeker omdat er op logistiek gebied toch niets te doen was: er werden toch alleen maar one-in-one's en water aangevoerd en daar was niet veel coördinatie bij nodig.


Toen we op woensdag 09 Jun rond 06.30 Hr in de jeep stapten, hoorden we het bericht dat er zich rond het Uruguaiaanse checkpoint een 'unfriendly crowd' aan het verzamelen was. Dus eerst even daar een blik gaan werpen. Er stond inderdaad een massa volk rond het kruispunt, maar toen ik navraag deed, bleek die absoluut niet onvriendelijk of gevaarlijk, maar waren ze wel in spanning aan het wachten op de aangekondigde aankomst van 'het Congolese leger'.

We keerden terug naar het hoofdkwartier en gingen, samen met twee Nepalese secties in hun APC, op weg naar de Buniamulenge-wijk. Toen we er aankwamen zagen we dat de Congolese nationale sport, plunderen, al serieus toegepast werd. De Buniamulenge waren hun huizen ontvlucht, met achterlating van lichte bewapening, munitie, militaire kledij, meubilair en nog wat andere prullen die ze niet hadden kunnen meenemen. Wij bekommerden ons over de bewapening en de munitie, de Congolezen uit de buurt over de rest. 't Is van uw buren dat ge het moet hebben…Generaal ISBERG kwam aangereden en zei dat we het plunderen moesten beletten. Dat was wel gemakkelijker gezegd dan gedaan. We posteerden bij elk huis twee Nepalezen en na tien huizen was onze voorraad Nepalezen uitgeput, maar het aantal te plunderen huizen absoluut nog niet. Ik was dan ook in feite blij toen de Nepalezen een nieuwe opdracht kregen en zich naar het kruispunt bij het College moesten begeven. We waren nog niet allemaal in de APC's ingestapt, toen de bedden, matrassen, stoelen, kasten en alle andere mogelijke brol al naar buiten werd gesleurd…

Daar de Nepalese compagnie nog maar twee dagen geleden was aangekomen en dus nog van geen toeten of blazen Bukavu kende, besloot ik hun gids te spelen. Niet dat IK er al zó veel van kende, maar toch nog altijd méér dan zij.

Op het kruispunt kwam ik weer Kol JOBBINS tegen (de wereld is klein in Bukavu). Hij was aan het wachten op kolonel SIMBA (dezelfde die we de éérste avond van de 'oorlog' al ontmoet hadden, ik zei het: de wereld is klein in Bukavu), die met een compagnie Mai-Mai vanaf het kruispunt naar de grenspost Ruzizi-I zou stappen, onder begeleiding van de Nepalese APC's.


Het werd een triomftocht voor SIMBA. Langs de weg stond een dikke haag juichende mensen en hij werd begeleid door zingende en met palmtakken zwaaiende groepjes. Om niets van het spektakel te missen, ging ik boven op een APC zitten en toen kwam ik tot de constatatie dat ik, eens te meer, mijn fotoapparaat vergeten was.De houding van de bevolking ten opzichte van MONUC was nogal ambigue: de meesten lachten en zwaaiden naar ons, maar er waren er ook die hun vuist opstaken en het, reeds welbekende, keeltje-snij teken maakten.Aan de grens, die nog door MONUC bezet werd, waren een paar heethoofden die het onmiddellijk vertrek van MONUC eisten en met stenen in de hand hun argumenten kracht wilden bijzetten, maar toch werd de grenspost in min of meer goede orde aan SIMBA overgedragen, waarna de kandidaat-stenenwerpers 'ontwapend' werden door zijn mannen.De Nepalezen werden door Kol JOBBINS opgeroepen om terug te keren naar het College-kruispunt om van daaruit, samen met hem, op zoek te gaan naar achtergelaten wapens in het militaire kamp SAIO. Op het kruispunt werd ik weer zijn chauffeur en ADC en om bij het kamp te komen, moesten we ons een weg door de massa's volk zien te banen, die zich ondertussen in de zijstraten van het kruispunt verzameld hadden.Niet-te-doen.Bovendien stootten we op een barricade, bestaande uit het chassis van een camion, die ons de doorgang belette. Ik stapte uit en vroeg waarom die barricade was opgericht. Onmiddellijk werd ik omstuwd door een massa volk die me zowel vragen stelde als MONUC beschuldigde van de meest onzinnige dingen. De barricade was opgericht 'door de bevolking' om te beletten dat MONUC 'verder zou oprukken' (alsof dat ooit de bedoeling was geweest), ze wilden voorbij het kruispunt gelaten worden 'om te gaan kijken' in de Buniamulenge-wijk (ze bedoelden plunderen, maar daar waren anderen hen al in voor geweest), de Uruguaianen hadden de KADUTU-markt (de grootste markt van Bukavu) in brand gestoken en geplunderd én ze hadden daar foto's van (zelfs als men hen de weg zou tonen zouden de Uruguaianen die markt nog niet vinden. Die beruchte foto's moet ik trouwens nog altijd zien), de Zuid-Afrikanen hadden troepen van Nkunda in hun APC's vervoerd en in de rug van Mabe weer afgezet, waardoor die de slag om Bukavu de week voordien verloren had (natuurlijk. Het is gewoon ONDENKBAAR dat Mabe met zijn 'hypergetrainde elitesoldaten' op eerlijke wijze zou verloren hebben), MONUC had Mutebutsi opzettelijk laten ontsnappen omdat we 'pro-Rwandees' waren, enzovoort, enzovoort…Het was in feite te zot om los te lopen.


Toen het bericht kwam dat het kruispunt overgedragen was aan de 'bevrijders', was het hek hélemaal van de dam en ontstond er een mensenvloed in de richting van het kruispunt. We besloten het kamp SAIO maar te laten voor wat het was en terug te keren naar de Buniamulenge-wijk, waar de avond voordien een huis, volgestouwd met wapens en munitie, ontdekt was dat sedertdien bewaakt werd door een paar Uruguaianen. De bedoeling was om al dat ongezond materiaal te verzamelen en te verwijderen om het dan later te kunnen vernietigen.Terwijl Kol JOBBINS naar binnen ging (hij was nogal zéér geïnteresseerd in wapens en had ondertussen al een mooie verzameling Congolees oorlogstuig aangelegd), ging ik buiten op een bank zitten tussen een paar lokale inboorlingen. En we begonnen natuurlijk te babbelen.En ik moest daar natuurlijk weer dezelfde zever als een half uurtje voordien bij het kruispunt aanhoren en weerleggen.Maar nu waren er nog een paar andere fantasietjes bij.Amerika zat achter al dat oorlogsgestook en Amerika werd bevolen door Rwanda (Bush zou het moeten horen).De Chinezen op 'the Chinese peninsula' hadden hun kamp opengesteld voor de troepen van Nkunda, waardoor deze de troepen van Mabe hadden kunnen omtrekken (allé vooruit, het was eens wat anders dan de Uruguaianen en Zuid-Afrikanen. Waarom ook niet?).De Belgen waren wél zéér hartelijk welkom, maar toch, zij hadden LUMUMBA vermoord (daar hadden ze toch een gevoelige snaar geraakt. De Belgen hebben Lumumba NIET vermoord, maar ze hebben wél niets gedaan om hem uit de handen van MOBOETOE en TJOMBE te redden en daar zat Lumumba's agressieve speech bij de onafhankelijkheids-plechtigheid wel voor véél tussen).

Enfin, het was, zoals altijd, weer de schuld van de ANDEREN. En die 'anderen' wijzigen nogal gemakkelijk naargelang de behoefte…Congolezen, wordt eindelijk eens volwassen!

Ondertussen kwam er een peloton soldaten afgemarcheerd en die vroegen dat alles aan hen zou overhandigd worden, want tenslotte behoorde dat schiettuig toe 'aan het Congolese volk'. Er ontspon zich een discussie tussen Kol JOBBINS en de bevelvoerende officier (zonder graden op), waarop Kol JOBBINS tenslotte eieren voor zijn geld koos en het ganse zootje maar aan hem overdroeg.


Rond de middag kwamen we terug aan in het hoofdkwartier, juist op tijd om in de vallei een verlaten Buniamulenge-huis in de fik te zien steken. Een paar moedige Congolezen kroop naar boven, begon de golfplaten van het dak los te maken en sleurde die naar hun eigen huis. Inderdaad toch écht te spijtig om ook dát mee te laten opbranden…

Ik was juist een fotootje van het gebeuren aan het nemen, toen Kol WERBROUCK me opbelde. Hij had een telefoontje gekregen van 'een hooggeplaatst iemand' uit Goma, die beweerde dat de Buniamulenge-huizen systhematisch geplunderd werden en in brand gestoken en dat ook de Buniamulenge zelf systhematisch gemolesteerd werden en hij wilde dat even nachecken. Ik vertelde hem dat hun verlaten huizen inderdaad geplunderd werden, maar dat de pot de ketel daarbij niets te verwijten had, want de week ervoor hadden ZIJ juist hetzelfde gedaan. Dat er inderdaad één huis in brand stond, maar dat dit moeilijk te omschrijven was als 'systhematisch' en dat er, voor zover ik wist, GEEN publieke lynchpartijen aan de gang waren. Er viel trouwens niet veel meer te molesteren, want de meeste Buniamulenge hadden de dagen voordien al hun biezen gepakt richting Rwanda.

Had hij mij een uurtje later gebeld, dan had ik hem nog kunnen vertellen dat ook het huis van de vorige gouverneur van Zuid-Kivu serieus aan het doempen was. Die was blijkbaar iets té veel bevriend geweest met Mutebutsi en Co.

Maar dat was het dan ook.Het werden geen Joegoslavische toestanden…


Episode TWAALF:

VERWARRING TROEF

Bukavu was weer stevig (?) in handen van de regeringssoldaten.Tijd dus voor de politici om ook hun kop eens te tonen.Voor donderdag 10 Jun werd een delegatie "uit Kinshasa" aangekondigd, die eerst zou bestaan uit een groepje van een twintigtal personen, maar alras aanzwol tot een dikke vijftig. Want vice-president Jean-Pierre MBEMBA zou er bij zijn, in een vorig leven nog rebellenleider van het MLC (Mouvement pour la Liberation de Congo), maar nu omgetoverd tot een respectabel politicus. En MONUC 'mocht' zijn transport ter plaatse én zijn veiligheidsescorte verzekeren. Quel honneur!Hij en zijn bende zouden aankomen rond 12.00 Hr op Kavumu-airport, van daaruit met UN-helicopters naar het College gebracht worden en dan verder met UN-bussen een beetje aan sightseeing in Bukavu gaan doen.Rond 11.00 Hr kwam het bericht dat de voorziene aankomst verschoven was naar 14.00 Hr en even later hoorden we zelfs dat 16.00 Hr nog méér waarschijnlijker zou zijn, want hij kwam met Congo-airlines en die vliegen nu eenmaal volgens heel andere uurschema's dan alle andere maatschappijen ter wereld.Nu is 16.00 Hr een héél mottig uur, want de heli's moeten om 18.00 Hr op hun basis in Goma terug zijn (dan sluit onherroepelijk de verkeerstoren) en dus moesten ze ten laatste om 16.15 Hr opstijgen vanaf Kavumu-airport.

Hoe het kwam weet ik niet meer, maar alhoewel ik met heel dat delegatiegedoe geen bal uitstaans had, zat ik er toch opeens middenin.

Op een bepaald ogenblik kwam Kristian GEERTSEN (onze baas, de JLOC) ons bureel binnen en vroeg: "Can You activate the escort, we're going to the airport", want hij vreesde dat de delegatie te laat zou aankomen om nog per helicopter vervoerd te worden naar het College. Ik verwittigde de Uruguaiaanse APC's die al van 's morgens standby stonden. De Luitenant kwam bij me en maakte bezwaren: zijn opdracht was begeleiding vanaf het college en NIET vanaf de luchthaven. So what? Ik zei hem dat zijn opdracht de begeleiding van een delegatie was, ongeacht van waar ze kwam en hij bond in. Toen de kolonne, bestaande uit twee bussen en een gepantserde jeep, klaar was om te vertrekken, bleek dat één van de APC's in panne was. Dat begon al goed.


We waren nog maar juist vertrokken toen ik bericht kreeg van de Duty Officer dat we naar het College moesten rijden, want de delegatie was al op de luchthaven aangekomen en zou dus een tiental minuten later landen in het College. Wij dus daar naartoe, waar de ondertussen met plaklint en ijzerdraad herstelde APC ons vervoegde. Daar stond al een hoop volk verwachtingsvol uit te kijken naar de 'ter-aarde-nederdaling' van Monsieur le Vice-President.Kristian belde mij even later op om te zeggen dat de delegatie nog NIET op het vliegveld was en dat we dus naar de luchthaven moesten rijden.Jamaar, wat is't nu?Ik ging naar een Uruguaiaanse kolonel, die op het brigadehoofdkwartier werkt en die daar ook toevallig verwachtingsvol stond te kijken, en vroeg hem of hij soms meer wist. Hij bevestigde dat ze in het College zouden landen, maar hij wist niet of de delegatie al geland was of niet. Ik bleef dus waar ik was met mijn ganse gevolg.Vijf minuutjes later (het was ondertussen vier uur geworden), nieuw telefoontje van Kristian, met de vraag of we reeds vertrokken waren. Ik gaf de GSM door aan de Uruguaiaanse kolonel. Ze moesten het maar onder elkaar uitvechten. Blijkbaar kon Kristian hem overtuigen, want, OK, op naar de luchthaven… MAAR, ik moest volgens de kolonel wel een andere escorte zoeken, want er was 's morgens afgesproken dat de NEPALEZEN de escorte zou verzorgen en niet de Uruguaianen en de APC's hadden nu (opeens) andere opdrachten.Ha neen, zó niet, hé!Het zou nóg een uur duren om de Nepalezen samen te trommelen, want die waren nu met heel andere dingen bezig en wisten van toeten nog blazen en het was nog altijd anderhalf uur rijden tot de luchthaven!Kolonel, sorry. Opnieuw!Goed, dan moest ik maar zonder escorte vertrekken en op de luchthaven een escorte organiseren, want daar zat ook een Uruguaiaanse compagnie.Nogmaals: ha neen, hé!Ik had geen goesting om op de luchthaven als een gek te moeten rondlopen, zoeken en sakkeren vooraleer ik een escorte vastkreeg!Hij wilde niet plooien.Dan maar de grote middelen ingezet.Ik belde Alfred op en deed hem het verhaal. Hij beloofde de brigadecommandant te verwittigen.Twee minuten later zong de GSM van de kolonel. Hij had de Deputy-BrigadeComd (een Uruguaiaanse full-kolonel) aan de lijn. Ik verstond wel niet wat ze zeiden want het was in het Spaans, maar hij moest nogal véél si-si-si zeggen…,en hij gaf me de escorte.Zij het met zéér lange tanden.


We hobbelden zo snel we konden richting luchthaven. Het was ondertussen wél al dik 16.30 Hr geworden. We konden dus ten vroegste maar rond 20.00 Hr terug zijn en om 18.30 Hr is het al aardedonker in Congo. Het beloofde een leuke trip te worden.

Op de 'Place de l'Independence' was er met de kolonne bijna geen doorkomen aan. 'Radio trottoir' werkt soms té goed, want er hadden zich daar al een paar duizend superenthousiaste aanhangers van MBEMBA, met spandoeken en al, verzameld, die duidelijk niet beseften dat ze nog lang zouden moeten zingen en dansen vooraleer ze hem te zien zouden krijgen. Een paar kilometer verder riep Alfred ons op met de mededeling dat we niet verder moesten rijden dan 'the Chinese peninsula', ongeveer halfweg tussen Bukavu en Kavumu-airport, omdat de delegatie tot daar zou komen 'met eigen middelen'. Daar zou ze overstappen in de jeep en de bussen. Het eerste wat door mijn hoofd schoot was: als ze op eigen kracht tot daar kunnen geraken, waarom dan niet verder tot in Bukavu? Toen ik de Congolese kolonne zag komen aangehuppeld, werd het mij onmiddellijk duidelijk: het was inderdaad GEEN zicht om secretarissen, begeleidende kolonels, majoors en ander voetvolk, hangend aan de zijkant van een paar overvol geladen camions Bukavu te zien binnenrijden. Alleen Mbemba zelf zat in een lokale jeep die misschien de autoinspectie zou kunnen overleven en hij weigerde dan ook om over te stappen in de UN-jeep die voor hem voorzien was. MONUC mocht dus niet alleen voor het nodige transport, maar ook voor de nodige 'standing' van zijn gevolg zorgen!

Als Mbemba wil verder doen als professioneel politicus, dan moet hij toch nog veel leren, want toen we bij zijn massa supporters op de 'Place de l'Independence' kwamen, liet hij de tribune en micro voor wat ze waren en stapte hij zelfs niet eens uit om 'goeiendag' te zwaaien. De meesten hebben zelfs niet eens gezien dat hij in de eerste jeep (verborgen achter de kop-APC) meereed, maar dachten dat hij in de gepantserde jeep met zwaailichten en sirene zat, achteraan in de kolonne . Die werd dan ook op een bepaald ogenblik door een afdeling lokale maagden klemgezet en de inzittende,verbouwereerde mindere goden kregen bloemen in de pollen gestopt en een oorverdovende ovatie.Ze hebben het zich laten welgevallen… Ik had gehoopt dat ze aan het RESIDENCE-hotel (klinkt poepchique, maar is vergane glorie) zouden stoppen om daar te vergaderen en te overnachten, maar neen, ze kozen natuurlijk weer voor de moeilijke


oplossing: het ORCHID-hotel. Nu is dat hotel in eerste instantie al geen haar beter dan het Residence-hotel, maar het heeft daarnaast ook zo goed als geen parking en de vijfhonderdmeter lange toegangsweg is maar juist breed genoeg voor één voertuig. Voor bussen is het trouwens absoluut onbereikbaar. Dat zou dus ZEKER lachen worden.Ik riep de transportsectie op en vroeg hen een maximum aan minibusjes naar een kruispunt vóór de beruchte toegangsweg te sturen om daar de delegatie in over te pompen en tot aan het hotel te kunnen brengen. En in feite was het allemaal niet nodig.De jeep met Mbemba reed natuurlijk tot aan het hotel…gevolgd door een hele rits voertuigen met supporters die persé een glimp van hem wilden opvangen. De zaak zat dus binnen de kortste keren zo blok als maar zijn kon en toen ik een kijkje ging nemen, was het over gans de lengte van de toegangsweg een getoeter en gevloek om niet goed van te worden.Ik was nog maar net het Congolese organisatietalent aan het bewonderen, toen een kolonel die, zegge en schrijve, nog geen twintig meter met het minibusje had kunnen meerijden, mij zéér vriendelijk kwam vragen of ik zo goed wilde zijn om zijn valiezen tot aan het hotel te brengen.MONUC verzorgde tenslotte het transport, nietwaar…Ik heb mijn radio maar uitgezet en ben te voet terug gekeerd naar het hoofdkwartier…Ik hoop dat hij goeie wieltjes had onder zijn valiezen.

's Anderendaags hoorde ik dat er 's nachts om 03.00 Hr in Kinshasa een "coup d'état" was geweest tegen president Kabila, opgezet door de commandant van de 'presidentiële garde' ('t is van uw 'gardiens' dat ge het moet hebben) en dat Mbemba met heel zijn gevolg vóór dag en dauw, speedy-gonzales, was teruggekeerd naar Kinshasa 'met eigen middelen'.Blijkbaar deed de 'standing' er nu niet veel meer toe.

De ganse dag bleef het trouwens zéér onrustig in Kinshasa. Er werd geregeld geschoten en het was onduidelijk of de staatsgreep al dan niet geslaagd of mislukt was. Het UN-personeel ter plaatse kon daarbij nóg maar eens genieten van een extra 'UN-holiday'. Die mannen beginnen nu toch wel écht te overdrijven…

De onrust sloeg ook weer over naar het oosten van Congo, want op zaterdag 12 Juni bereikte ons het bericht dat KAMANIOLA bezet was door troepen van MUTEBUTSI (van waar kwam DIE nu weer opgedoken, als een duivel uit een doosje?), dat er in KALEHE gevechten waren tussen troepen van NKUNDA en lokale Mai-Mai en dat in


BARAKA (een stadje op een tweehonderd kilometer ten zuiden van Bukavu) een Buniamulenge-eenheid van een zeventigtal militairen, die echter trouw waren gebleven aan generaal MABE, bedreigd werden door de Mai-Mai uit de omgeving.

Op zondag kreeg ik een nieuw telefoontje van Kol Werckbrouck. En hij was duidelijk dépri. Hij zei dat er nog altijd geschoten werd in Kinshasa en dat de president zéker nog niet veilig was. Hij vreesde dat de opstand bedoeld was om Kabila uit de weg te ruimen en dat Congo dan zou uiteenvallen in verschillende deelstaatjes.En ik had geen goeie argumenten om hem tegen te spreken…


Episode DERTIEN:

DE CONGOLESE COCTAIL

"Anton, morgen om 14.00 Hr, speciale opdracht. En zorg dat ge niet gegeten hebt!" en wég was de COS.Ik had al geleerd geen vragen te stellen bij de opdrachten van Kol Jobbins en stond dus op zondag 13 Juni, lichtjes hongerig en dik op tijd, aan zijn bureel te wachten op wat komen zou. Ook Igor en Roman hadden blijkbaar dezelfde speciale opdracht gekregen, want ook zij kwamen even later binnen, zonder goed te weten waarvoor.We reden in zijn jeep naar de firma DATCO, een grootwarenhuis voor massa-aankoop van basisproducten (een beetje te vergelijken met COLRUYT of MACRO, maar dan wél maar een héél klein beetje). Paul Jobbins belde iemand op en even later werden we via een zijdeurtje binnengelaten en naar het eerste verdiep boven de winkel geloodst.Ik bleek de man die ons hartelijk ontving te kennen, want een week of zo voordien hadden Paul en ik een aantal mensen van daaruit geëvacueerd naar Rwanda en toen had hij uitgebreid afscheid genomen van een oudere dame en nog van enkele anderen.SAHID was Indiër én eigenaar van de firma en samen met zijn broers runde hij een aantal distributiebedrijven in verschillende landen van Afrika. Hij had bij het uitbreken van de gevechten aan MONUC gevraagd om zijn moeder en een paar Buniamulenge-medewerkers te evacueren en nu wou hij zijn dankbaarheid tonen door ons uit te nodigen op een etentje. Dat zou trouwens ook zijn eenzaamheid wat breken en hem tevens op de hoogte houden van de situatie.We raakten algauw in een geanimeerd gesprek, waarbij het voornamelijk over 'het zakendoen in Congo' ging. Misschien is het juister om te spreken over het 'NIET-zakendoen' in Congo, want men moet toch al een beetje goed gek zijn om hier een bedrijf te runnen.In 1989 was hij gevlucht uit Oeganda omdat IDI AMIN DADA hem daar het leven onmogelijk maakte en met achterlating van alle goederen ter plaatse, had hij zijn reeds bestaande bedrijfje in Congo verder uitgebouwd (Indiërs doen duidelijk aan risicospreiding!). In 1994 was DATCO-Bukavu, bij de eerste opstand tegen Mobutoe, geplunderd geworden. In 1997, bij de 'bevrijding' door Kabila, nog een keer. In 1998, bij de opstand tegen Kabila nóg een keer en voor de verandering nog eens in 2000, bij een paar schermutselingen tussen rivaliserende groepen. Nu was zijn magazijn maar 'minimaal' gepluimd geworden (dankzij de aanwezigheid van MONUC, zei hij) en had hij daarnaast 'slechts' een


jeep, een paar vaten diesel, wat zakken meel en een beetje drinkgeld aan de verschillende 'bevrijders' van Bukavu moeten schenken.Dat 'schenken' zit er duidelijk zéér diep ingebakken, want bij mijn tweede trip naar Uvira had de Congolese douanebeambte mij ook al gezegd dat het "om de administratieve formaliteiten te vergemakkelijken" zeer interessant was om hem 'een sucré' (Cola of Fanta) aan te bieden. Hij VROEG het niet. Natuurlijk niet. Hij gaf me alleen goede raad…Een lap rond zijn oren kon hij krijgen…En dus verstond ik opeens ongelófelijk weinig Frans.

Maar het is overal en altijd van dat.En van laag naar hoog en omgekeerd.Zowel bij douane (die invoerrechten ter plaatse uit hun duim zuigen), als bij de politie (die ABSOLUUT niet geïnteresseerd is in de veiligheid, doch ENKEL in de boete), als bij de belastingscontroleurs (die nog méér fantasie hebben dan in België), als bij 'checkpoints' van lokale Mai-Mai of van milities of zelfs van het reguliere leger of, of, of…Dat is misschien nog te vergoeilijken "voor de kleine man",wanneer men weet dat de lonen (voor wie werk heeft en dat zijn er niet veel) schommelen tussen de 70 en 130 dollar per maand en dat een soldaat, ALS hij al betaald wordt, het moet stellen met 30 dollar per maand. Dat bedrag schijnt trouwens hier in de streek het minimum te zijn waarmee men kan overleven. Maar ik hoef waarschijnlijk niet te zeggen dat, hoe hoger men op de administratieve of politieke ladder zit, hoe hoger de bedragen worden die moeten 'geschonken' worden.

"Article QUINZE" uit de tijd van Mobutoe ofte "debrouillez-vous" is nog altijd onverminderd van kracht.

Sahid vertelde (en dat werd op een latere datum bevestigd door SALIM, een andere Indiër die getrouwd is met een Belgische en die een bedrijf heeft dat metalen golfplaten maakt) dat de 'transportkosten' (de reële en de onderweg-cadeautjes) ongeveer twee derden van verkoopprijs van een product uitmaken.En Congo zélf produceert niets. Buiten basisgroenten en fruit moet ALLES worden ingevoerd. Zelfs suiker, alhoewel er hier suikerriet in overvloed groeit.Geld 'verdampt' hier dus en vloeit weer sneller buiten Congo dan het er kan binnengeraken.


Maar iedereen vertelt dat Congo ongelofelijk rijk is. Juist. Maar alleen in zijn ondergrond.En daar zit die rijkdom al héél lang en als ze zo verder doen, zal die er waarschijnlijk nog véél langer blijven zitten.Een klassieke lokale uitdrukking is: een Congolees leeft in doffe armoede, maar wordt begraven tussen diamanten en coltran.En het is nog juist ook.

Een andere klassieke vraag is: "Wat was er in Congo vóór de kaarsen en de petroleumlampen?" Antwoord: "Electriciteit".De Congolese economie heeft inderdaad véél weg van de processie van Echternach: één stap vooruit en daarna (minstens) drie achteruit. En niemand, noch de politici, noch de bevolking, is blijkbaar bekwaam om besluiten te trekken of om verder te kijken dan vandaag of dan 'myself and my family' en dan nog liefst die twee samen.En daar waar 'de anderen' altijd in fout zijn, moeten 'de anderen' ook altijd de oplossing brengen, terwijl de Congolezen mogen blijven zitten en continue janken "dat niemand iets voor ze doet".

En waarschijnlijk zijn die beide factoren, het totale gebrek aan maatschappijgevoel en het niet kunnen of willen in handen nemen van de eigen toekomst, de moordende coctail die Congo gebracht hebben van een land met oneindig veel mogelijkheden tot een land zonder mogelijkheden.

Het is echt ongelofelijk.De grond is zéér vruchtbaar en het klimaat laat meerdere oogsten per jaar toe…De bevolking is intelligent, verbazingwekkend goed opgeleid en ontplooit, op individuele basis, véél meer initiatief dan de 'patertjes' of de kolonisten ons ooit verteld hebben…Er wordt hier een ferm stukje gesleept, gesleurd en geslaafd om de dagelijkse portie maniok toch maar te kunnen samenscharrelen. Pikken en bedriegen (natuurlijk van de blanke 'moezungu', want die hebben toch geld genoeg) en bedelen (natuurlijk bij blanken, want die zijn tóch zo lichtgelovig) horen daar natuurlijk óók bij. Maar als ze willen, kunnen ze hier werken. Meestal wel totaal onefficiënt (in veel gevallen bij gebrek aan middelen), maar werken kunnen ze wel…

Hoe is het dan mogelijk om dat alles zó grondig te verbrodden?Af en toe heeft een mens goesting om ze kletsen te geven…


Ondertussen was het een ferm stuk na vier uur geworden en Sahid nodigde ons uit om stilaan aan tafel te gaan.Bij het rechtstaan uit de salonzetels bromde de GSM van Jobbins."Yes…, yes…, yes…, we come immediately!"En nóg iets hongeriger dan we gekomen waren, namen we afscheid van Sahid en beloofden hem 'een andere keer' terug te komen.

En ik beloofde mezelf om in de toekomst bij geheimzinnige missies mijn boterhammekens mee te nemen.Voor noodgevallen.


Episode VEERTIEN:

EINDELIJK EEN EI ?

MUTEBUTSI zat met zijn mannen in Kamaniola en was daar blijkbaar door het Congolese leger met geen stokken buiten te krijgen. Ook niet met Kalashnikovs.Dat begon behoorlijk vervelend te worden want Kamaniola ligt op de énige weg die vanuit Bukavu zowel naar het zuiden van de KIVU-provincie als naar BURUNDI loopt. Bovendien had Rwanda zijn grenzen met Congo gesloten en dus viel alle in- en uitvoer zo goed als stil. Buitenlandse producten (en dat zijn de meeste producten) werden schaars en de prijzen schoten als een raket de hoogte in. Ramp-o-ramp, "MUTSIG"-bier was nergens meer te vinden en we moesten ons behelpen met "PRIMUS"-afwaswater. Ook sigaretten werden stilaan een luxe die alleen rijke westerlingen (waaronder ik gelukkig ook mezelf mag rekenen) zich konden permitteren.Het was dus ABSOLUUT niet het goede moment om "fuck off" te zeggen tegen een gewapende Congolees die om een sigaret kwam bedelen…Sigaretten kunnen soms uw gezondheid redden…

Zowel de militaire als de civiele Congolese autoriteiten vonden het dan ook stilaan tijd om MONUC in te schakelen. Maar zelfs de méést naïeve gouverneur/Military Region-commandant was ondertussen tot het besef gekomen dat MONUC GEEN oorlogsmachine is die op een vingerknip van de heren in gang zou schieten.Neen, eerst moest MONUC 'opgewarmd' worden.En dus deden alras de eerste verhaaltjes de ronde, die de gevoelige snaar van de UNO probeerden te raken.Een eventuele invasie van Rwanda in Congo is één van die snaren.En dus werd Mutebutsi niet alleen moreel en materieel gesteund door Rwanda (wat zéér waarschijnlijk was), neen, nu staken ook Rwandese soldaten en TANKS (jawel, jawel, ik weet het: niet te geloven!) de grens over en belaagden de troepen van generaal MABE, die probeerde Kamaniola te heroveren. Maar ze staken alleen 'S NACHTS de grens over en trokken zich overdag terug, waardoor ze dus niet konden ontdekt worden door de UN-helicopters en de Congolezen er ook geen film of foto's van konden maken, want 'hunne flash' droeg zo ver niet…


Ze kregen generaal ISBERG zo ver dat hij besloot om op maandag 14 Jun een gecombineerde actie op poten te zetten om ter plaatse eens een kijkje te gaan nemen.Een kolonne van acht Uruguaiaanse APC's zou vertrekken vanuit Bukavu en proberen vanuit het noorden Kamaniola zo dicht mogelijk te naderen of misschien zelfs binnen te dringen. Tegelijkertijd zou een kolonne, eveneens bestaande uit acht Uruguaiaanse APC's, vanuit het zuidelijker gelegen Uvira hetzelfde doen en als klap op de vuurpijl zouden twee helicopters met een peloton Uruguaianen ten westen van Kamaniola landen en, gesteund door twee gevechtshelicopters, hun 'dodelijke' lading op het stadje loslaten.

Goed plan.Het had alleen één zwakke plek.Het moest worden uitgevoerd door Uruguaianen…

De kolonne uit het noorden werd op een vijftal kilometer vóór Kamaniola tegengehouden door een inboorling die vertelde dat er een eindje verder mijnen lagen. Natuurlijk een dik voldoende reden om, zonder te gaan kijken, terug te keren.De kolonne uit het zuiden werd op een twintigtal kilometer van Kamaniola gestopt aan een Mai-Mai checkpoint, waar twee (jawel, TWEE) huftertjes hen vertelden dat ze niet verder mochten. Ze zijn dan NATUURLIJK maar teruggekeerd.En de twee transporthelicopters zijn nooit van de grond geraakt…

Generaal ISBERG besloot hetzelfde maneuver 's anderendaags nog eens dunnetjes over te doen, maar nu alleen met de acht APC's vanuit Uvira, gesteund door twee gevechtshelicopters.

Het werd ook weer niets.

Nu denkt u misschien dat ik dik aan het overdrijven ben en dat ik de Uruguaianen een kwaad hart toedraag. Neen, helemaal niet. Het zijn zéér brave en vriendelijke mensen, ze spreken zéér vlot Spaans (hun Engels is een héél stuk minder) en hun nationale drank "Maté" is een zéér goede thee die ze van 's morgens vroeg tot 's avonds laat uit een speciale beker slurpen, maar als militair kan men er geen fluit mee aanvangen.Enkele voorbeelden…

Ze moeten in Uvira de beveiliging verzekeren van het UN-'burgerkamp' en daarom hebben ze, met zandzakjes, een schootspositie op het platte


dak van het hoofdgebouw uitgebouwd. En daar is ALLES verkeerd aan wat er maar verkeerd aan kan zijn. En misschien zelfs méér dan alles:- Om de stelling vanaf de trap te bereiken moet men het volledige dak

onbeschermd oversteken;- De (open) ingang ervan ligt in de richting van waaruit ze het

gemakkelijkst, door de vele mogelijke dekkingen, ongezien kunnen benaderd en beschoten worden;

- Als bescherming tegen de zon hebben ze een zeil over de stelling gespannen, gesteund op een viertal metalen palen. Nu zijn ze er daarbij in geslaagd om één van die palen, op een kleine meter afstand, knal vóór de loop van hun MAG te zetten. Bij het éérste schot op die paal valt natuurlijk het ganse zootje in en hebben ze gedaan met schieten;

- En als summum: die MAG is dan nog gericht op een naastgelegen UN-vluchtelingenkamp (!!!) dat eveneens door Uruguaianen vanop vier hoektorens bewaakt wordt. Ze riskeren vreselijk erg om de term "friendly fire" aan den lijve te ondervinden…

Zo kan ik zelfs nog een tijdje verder doen.

Ander voorbeeld.In kamp ADIKIVU hebben ze een terugstootloos 106 mm kanon geïnstalleerd. Zo'n ding schiet een dikke duizend meter ver en men zou dus verwachten dat het ten minste één van de toegangswegen tot het kamp zou onder vuur houden. Té simpel.Ze hebben het gericht op een bananenplantage op een kleine honderd meter afstand, waarbij de tussenliggende begroeiing zodanig dicht en hoog is dat het kanon ongemerkt tot op een twintigtal meter kan benaderd worden.

Nog niet voldoende?Vóór en tijdens de 'slag om Bukavu' moesten ze ook de beveiliging van het MONUC-HQ in Bukavu verzekeren (nadien werden ze vervangen door Nepalezen). Ze hadden daarbij voordien natuurlijk nooit serieuse defensieve stellingen uitgebouwd (ABSOLUUT niet nodig in de Club Med aan het Kivu-meer), maar toen er ook rondom het hoofdkwartier werd geschoten, konden de lokale werkers niet snel genoeg zandzakjes vullen.Op het plat dak van een zijgebouwtje installeerden ze een schootspositie, uitgerust met een MAG, waarbij men, vanaf de grond gezien, kon veronderstellen dat ze over de omheiningsmuur konden schieten en de nabije omgeving onder schot houden.


Tot ik mij eens achter de zandzakjes ging leggen…Ook de pelotonscommandant moest toegeven dat er niet veel méér dan muur en lucht te zien was.

Ik hield dan ook mijn hart vast toen de brigadecommandant aan URUBATT (het Uruguaiaans bataljon) op donderdag 17 juni de opdracht gaf om zowel ten noorden als ten zuiden van Bukavu een "blocking position" uit te bouwen om zowel generaal NKUNDA vanuit het noorden als kolonel MUTEBUTSI vanuit het zuiden een eventuele hernieuwde toegang tot Bukavu te ontzeggen.Op zaterdagmorgen, juist voor de dagelijkse brigadebriefing, bekeek ik op een bord in de 'briefingroom' een ruwe schets van de noordelijke positie, want die had de hoogste prioriteit gekregen en de commandant van URUBATT had de ganse donderdag en vrijdag besteed aan het uitzoeken van de best mogelijke plaats.Het zag er niet slecht uit. Een compagniepositie op een blijkbaar dominerende heuvel,met drie pelotons in een soort 'all-round'-verdediging, waarbij hun voornaamste wapens, de terugstootloze kanonnen, duidelijk de verschillende toegangswegen bestreken.Nu nog eens kijken op de kaart waar die positie zich zou bevinden.Daar begon ik weer mijn wenkbrauwen te fronsen.Een tiental kilometer ten noorden van KAVUMU, nabij het dorpje KATANA, gaf de kaart alleen maar een uitgestrekt heuvelachtig terrein aan. Op één heuvel gaan zitten, met honderden heuvels rondom is NIET datgene wat IK versta onder een 'blocking position'. Maar goed, gezien de kaart met de kleinst beschikbare schaal toch nog altijd 1/250.000 was, kon het gerust zijn dat de werkelijkheid er stukken beter uitzag.Tijdens de brigadebriefing had de LO (Liaison Officer) van URUBATT nog 'een paar vragen' over de positie: hoe zit het met de bevoorrading, de infrastructuur en het verdedigingsmateriaal dat zal ter beschikking gesteld worden, hoe lang denkt de brigadecommandant ons daar, bij werkelijke inzet, op die positie te laten zitten, enz, enz…Ik hoorde er ook de méést idiote vraag die ik ooit van mijn leven gehoord heb: "Generaal, wat zal Nkunda doen, wanneer hij Bukavu wil aanvallen?"

De generaal had al een ei gelegd, maar de Uruguaianen waren duidelijk nog zwaar aan het kakelen…


Enkele dagen later bleek de zuidelijke 'blocking position' niet meer nodig en konden de Uruguaianen zich volledig concentreren op de noordelijke. Want op zondag 20 juni hadden de twee UN-gevechtshelicopters een paar verkenningsrondjes boven Kamaniola gedraaid en daarbij was een van Mutebutsi's mannen zo stom geweest om er op te schieten.In dat geval mag MONUC terugschieten.Ze deden niets liever, want Mutebutsi's populariteit bij de UN was de laatste tijd nogal erg getaand.Veertien waarschuwingsschoten met raketten en een paar schijnaanvallen later, liepen de eerste van zijn mannen al halsoverkop richting Rwandese grens.

's Anderendaags konden de troepen van MABE een nieuwe stad 'veroveren' en de overwinning op klassiek Congolese manier 'vieren'…

Ondertussen was de Chinese "Engineer Compagny" met zwaar materiaal begonnen aan het inrichten van de "KATANA-position". En de eerste klachten kwamen binnen.Want niemand had de toelating gevraagd aan de eigenaar van de heuvel om deze te mogen gebruiken en bovendien bleek datgene wat er op groeide en waarvan iedereen dacht dat het onkruid was, opeeens superwaardevolle maniok van de hoogste kwaliteit te zijn.Ze roken dus geld.En dus trok Kristian, de JLOC, daar naar toe om te onderhandelen, met in zijn zog de Asst MJLOC, want die sprak Frans.De heuvel bleek eigendom te zijn van de 'Kerk', die deze gratis ter beschikking stelde van de bevolking om daar hun 'volkstuintjes' op in te richten. Mijnheer pastoor, een Congolees ooit opgeleid door Belgische patertjes, wist niet hoeveel volk er op zijn heuvel hun tuinvlijt aan het botvieren was, maar hij schatte ze op een tiental. Een kwartiertje later waren dat er al twintig en juist voor we weer vertrokken kwam zijn klerk met een lijst van 59 (negenenvijftig) namen op de proppen, mét de mededeling dat de lijst ZEKER nog NIET volledig was. Bovendien bleek GRATIS absoluut niet op te gaan voor MONUC, maar als simpele pastoor was hij niet bevoegd om over de prijs te onderhandelen, dat zou iets voor de bisschop worden…

Ik was in feite maar zéér matig geïnteresseerd in heel die onderhandelingsronde, maar des te nieuwsgieriger om de eigenlijke positie te kunnen zien.


Het was nog erger dan ik al gevreesd had.

Een steile heuvel van een vijf, zeshonderd meter diameter die een veertigtal meter boven het omliggende terrein uitsteekt, met een weids zicht van ettelijke kilometers over iets meer dan 180 graden naar voor. MAAR…Aan de rechterzijde een dichte, met bananenplantages begroeide vlakte van een vijftal kilometer diepte, met hier en daar een langwerpige heuvel en aan de andere kant, op ongeveer een kilometer afstand, een dominerende heuvel die de volledige linkerflank afdekt. Troepen te voet kunnen dus zonder énig probleem de stelling omschrijden en met een beetje geluk kunnen ze dat zelfs totaal ongezien doen.En in Congo ZIJN er alleen maar troepen te voet.Het geheel mag zelfs bestempeld worden als contra-productief, want wanneer Nkunda besluit op te rukken, gaan de Uruguaianen (in de veronderstelling dat ze die troepenbewegingen al waarnemen) dat wel doorgeven, maar voor de rest als gebetonneerd op hun positie blijven zitten.Verdediging van Bukavu? Min één compagnie.

Een paar avonden later, op het terras van de Welfare Club, deelde ik, tussen pot en pint, mijn bezorgdheid mee aan generaal ISBERG. Hij deelde mijn mening volledig, zei hij, maar de positie was een "psychologisch belangrijk signaal". Of dat "signaal" bedoeld was voor Nkunda, voor de Congolezen, voor de Uruguaianen of voor allemaal samen, dat vertelde hij er niet bij.

Ik vraag in ELK GEVAL aan IEDEREEN die dit artikel leest, om het NIET te vertalen en op te sturen naar NKUNDA.

Of TEN MINSTE nog een kleine tien maanden te wachten.


Episode VIJFTIEN:

VIVE LA BELGIQUE!

Baas Kristian vond dat ik het goed gedaan had bij het bezoek van vice-president MBEMBA.Voornamelijk omdat hij er toen niet bij was.En dus mocht ik hetzelfde nog eens opnieuw doen bij het bezoek van de Britse minister MUFFIN, aangekondigd voor donderdag 24 juni. Voornamelijk omdat hij er wéér niet bij wilde zijn...Ik kreeg er bovendien nog wat méér zorgen bij, want ik mocht niet alleen de escorte verzorgen, maar werd ook verantwoordelijk voor de orchestratie van het hele bezoek.

Aan die minister zat nogal een 'muf' luchtje, want niemand kon mij zeggen van welk departement hij minister was en daarnaast zou zijn gevolg slechts bestaan uit vijf personen. Nogal povertjes voor een land dat zichzelf nog altijd beschouwt als een wereldmacht en ronduit beschamend naar Congolese normen. Daarenboven zou hij maar een dikke twee uur blijven en moest hij TEN LAATSTE om kwart na vier opnieuw met de heli vertrekken, want anders kon hij te voet terugkeren naar 'His Majesty's Island'. In feite dus allemaal de moeite niet waard, maar ik wilde er toch mijn werk van maken en dus vroeg ik om een voorbereidende vergadering te beleggen met alle spelers die betrokken waren bij de uitvoering van dit 'evenement'. En dus zaten op maandag 21 juni Kol JOBBINS, het hoofd van de 'Security Section', de chef Protocol, de transportsectie, de chef van de UN Military Police, de Nepalese compagnieComd, de baas van AirOps en de nederige mijzelf rond de tafel om alles tot in de puntjes te regelen.Het resultaat was een nota die, zo dacht ik toch, weldoordacht en glashelder was en die naar iedereen, die maar van dicht of van ver IETS met het bezoek te maken had, werd doorgemaild.En, zoals in alle legers ter wereld (jawel, OOK in Zedelgem), werd die door geen kip gelezen, maar begon iedereen zich wel op het allerlaatste moment met het bezoek te bemoeien...Nadat we een paar uur voor de aankomst van de delegatie met de Nepalezen een verkenning van de geplande volgweg gedaan hadden, vond Igor, als JOC G3 Ops, dat die volgweg er beter helemaal anders zou uitzien, de adjunct Veiligheid vond dat er een lege jeep extra in de kolonne moest voor het geval dat er onderweg eentje in panne viel, de


chef Protocol kwam zeggen dat de volgorde van de jeeps absoluut niet volgens de regels van de kunst was en tot overmaat van ramp bleek, juist voordat we vertrokken naar de helilandingsplek in het college, dat er drie MP's én een jeep in bed lagen met malaria, waardoor ik opeens onvoldoende transportcapaciteit had voor de, nochtans minieme, delegatie...Bovendien, zo zei de chef Protocol, kon het voorziene programma gerust nog gewijzigd worden door de minister, in functie van zijn interesses, of door de gouverneur van Zuid-Kivu, in functie van datgene wat hij wilde laten zien...

Dat deden ze dan ook ten volle.

De minister zei dat hij wel eens de Rwandese grens met eigen ogen wilde aanschouwen en de gouverneur wilde persé de KADUTU markt tonen, waar de troepen van NKUNDA geplunderd hadden (tiens, opeens waren het NIET meer de Uruguaianen) én een voorraadmagazijn in brand hadden gestoken.

Het uitgekiende programma werd dus vuilbakwaarts gezonden en de kolonne trok vooreerst naar het 'Governorshouse' voor een paar officiële 'statements' door de gouverneur en de minister.Daar bleek ook dat de chef Protocol vergeten was om een tolk te voorzien en dus werd bibi opeens ook officiële "traducteur de service". Ik HAATTE het.

Van daaruit stoof de kolonne, nu onder leiding van de gouverneur, richting 'Kadutu-market'. Gelukkig had de gouverneur een uitgebreide escorte militairen mee, die met zachte stok de massa konden overtuigen om wat uiteen te gaan, want anders waren we zeker niet tot aan 'de plaats der misdaad' geraakt. Toen we een toertje te voet dooreen de overdekte markt deden, zongen de vrouwen dat "de Fransen" ze moesten helpen (ze waren duidelijk NIET goed gebriefd) en toen de gouverneur een leeg zwartgeblakend magazijntje toonde en een woordje uitleg gaf, steeg er een geklaag en geschrei op alsof het einde van de wereld zojuist was aangekondigd (ze waren duidelijk WEL goed getraind).Plots trok er iemand aan mijn mouw. Het was kolonel SIMBA, die blijkbaar de chef van de militaire escorte was, en die vroeg simpelweg: "Je veux votre uniforme!". Nu heb ik er niet zoveel meer op overschot, zeker niet nadat ik er eentje in de vernieling heb geholpen door in Kinshasa stomweg door een glazen deur


te wandelen, maar ik beloofde hem er een te geven wanneer ik uit Congo zou vertrekken, in de ijdele hoop dat hij het tegen dan zou vergeten zijn...We konden met veel moeite weer heelhuids uit de 'Kadutu-market' ontsnappen en reden van daaruit naar de Rwandese grens aan Ruzizi-I. Daar stelde de minister een paar filosofische vragen en toen het hem duidelijk werd dat er die dag GEEN invasie op het Rwandese programma stond, konden we hem er van overtuigen om toch maar terug te keren naar zijn vaderland en hem tijdig afleveren bij de wachtende helicopter. Daarmee zat mijn taak er op en kon ik eens te meer aanspraak maken op een medaille voor moed en zelfopoffering...

Op vrijdagavond organiseerden de Zuid-Afrikanen een eerste 'party' in de Welfare Club, voornamelijk onder impuls van de nieuwe Zuid-Afrikaanse COS Bde (Brigadestafchef, NIET te verwarren met Kol JOBBINS die stafchef van het JOC is. Ik weet het, de UNO kan soms ZEER ingewikkeld doen). De party bestond uit een paar speeches, gratis drank tot die (véél te vroeg) op was en een barbecue. Ik stond bij Kol JOBBINS wat te keuvelen, toen generaal ISBERG hem plots apart nam voor een 'speciale opdracht'.Een tijdje later kwam ik Kol JOBBINS weer tegen (nogal normaal, gezien er in totaal maar een vijftigtal personen aanwezig waren) en ik vroeg hem of ik eventueel kon helpen bij die opdracht.Ik had natuurlijk beter mijn mond gehouden.Bleek dat de gouverneur en generaal MABE 's anderendaags met een UN-heli zouden vertrekken en zowel UVIRA als KAMANIOLA zouden bezoeken om daarna, via de baan, terug te keren naar Bukavu. Daarbij had de generaal aan Kol JOBBINS gevraagd om een MONUC vertegenwoordiging mee te sturen en Paul vond het té laat op de avond om nog iemand anders met die opdracht op te zadelen. Dus zou hij het maar zelf doen......samen met die éne vrijwilliger die zich gemeld had.

Met een licht houten kop stonden we dus op zaterdag 26 juni om halfacht op het sportplein van het college te wachten op de aankomst van generaal MABE, de gouverneur en de helicopter.De generaal was, als enige, stipt op tijd. Gekleed in een pico-bello stijf gesteven BELGISCHE camouflagetenue. Op de borst een félrode passant met daarop één immense, buitenmaatse, spik-splinter-nieuw-blinkende gouden ster. Er viel gewoon niet naast te kijken.Tussen Belgische uniformen wordt NATUURLIJK een woordje gewisseld en hij zei dat hij het spijtig vond dat "son ami Maurice" (Lt Kol TIMSONET, de adjunct van de militaire attaché, die hem het uniform had


geschonken) hem reeds sedert lang niet meer had opgebeld en dat het zéér goed zou zijn om ook Belgische militairen in Bukavu te hebben, want in de Belgen hadden de mensen vertrouwen, maar niet in de Zuid-Afrikanen en zéker niet in de Uruguaianen. Ik beloofde hem de 'Belgische autoriteiten' van zijn wensen op de hoogte te brengen en besloot ondertussen ook aan Kol SIMBA, bij de eerste de beste gelegenheid, een uniform te geven, want voor die kerel heb ik veel respect en ik zou niet willen dat hij moet onderdoen voor zijn baas.

In UVIRA hielden Mabe en de gouverneur eerst een vergadering met de lokale administratie, waarbij deze ferm onder hun vijs kregen omdat ze blijkbaar de situatie ter plaatse niet meester konden. Daarna was er een openbare toespraak zowel door de gouverneur als door Mabe, waarbij de generaal door een twee à drieduizend Uviranen (of hoe noemt men die dingen) enthousiast werd toegejuicht en tenslotte bezochten we een paar plaatsen, waaronder de haven, waarbij de vrouwen zongen "MBUJE MABE, redder van het vaderland, blijf bij ons!".Ik kon mijn oren niet geloven: eerst was hij weggevlucht uit Bukavu en had zijn troepen in de steek gelaten, dan had hij alleen maar kunnen terugkeren naar Bukavu omdat Nkunda zich had teruggetrokken en ook in Kamaniola had hij er op zijn eentje niets van terechtgebracht en énkel mits een fiks ruggesteuntje van MONUC het opnieuw kunnen bezetten (veroveren is een té groot woord).En nu was hij de HELD, de Redder des Vaderlands!Jadadde, ge moet het maar kunnen uitleggen!

Toch liet het geheel op mij een zéér positieve indruk na, want zowel de gouverneur als Mabe bleken op dezelfde golflengte te zitten en vertelden aan iedereen die het maar horen wilde dat het GEEN oorlog (geweest) was tussen de Congolezen en de Buniamulenge, maar dat énkel MUTEBUTSI de schuldige was en dat er dus géén reden was om de Buniamulenge te vervolgen of te haten, dat MONUC moest beschouwd worden als een vriend en helper en dat het dus moest gedaan zijn met aan MONUC-je pest te doen en dat, last but not least, het ook moest gedaan zijn met plunderen of geld af te troggelen aan check-points en Mabe wees expliciet de bevelvoerende officier aan, die hij ter verantwoording zou roepen, indien hem nog dergelijke berichten ter ore zouden komen.Allemaal heerlijk positief dus.Valt alleen nog af te wachten hoe lang hun woorden effect zullen sorteren...


Iets minder positief was dat opeens bleek dat hun bezoek TWEE dagen zou duren en dat ze maar op zondag zouden terugkeren naar Bukavu. Dáár had generaal Isberg met geen woord over gerept en daarop waren zowel Paul als ikzelf ABSOLUUT niet voorzien. Paul had geen goesting om ook nog eens zijn zondag verknalt te zien en dus verwittigde hij het JOC dat er zich op zondagmorgen twee MilObs moesten melden in Kamaniola en daar de delegatie opvangen en verder begeleiden.Terug in Bukavu belde ik de Kol WERBROUCK, de militaire attaché, op en gaf hem een verslag van de afgelopen dag. Ik vertelde hem ook dat Mabe gevraagd had om zo massaal en zo snel mogelijk Belgen naar Bukavu te sturen, omdat deze een stabiliserende invloed op de situatie zouden uitoefenen.Hij moest eens hartelijk lachen...

Op dinsdag 29 juni zag ik in de namiddag een jeep vol met gewapende Congolese militairen voor de ingang staan. Zoiets betekent: hoog Congolees bezoek, want gewapend vreemd volk is in een UNO-installatie niet toegelaten en terwijl hun baas binnenzit moeten zij dus buiten hun tijd verdrijven. Ik besloot mijn licht eens op te steken. Het bleek Kol SIMBA te zijn, die in het JOC vergaderde met Kol JOBBINS en met afgevaardigden van de Sectie "Humanitarian Affairs".Dit was dus mijn eerste de beste gelegenheid.Ik liep terug naar mijn kamer, haalde een vers gewassen maar nog niet gestreken broek en vest uit de mand, grabbelde mijn was/strijkneger vast en een kwartiertje later stond ik, met een plastieken zak onder de arm, voor de ingang van het JOC te wachten op het einde van de vergadering. Toen hij buiten kwam herkende hij me onmiddellijk (hoe zou dat komen?) en hij begreep ook, zonder te kijken, wat er in de plastieken zak zat. Ik werd ter plaatse tot 'vriend voor het leven' benoemd en het scheelde niet veel of hij haalde zijn mes boven en sloot daar stante pede een bloedbroederschap.Wat ik echter vriendelijk, doch kordaat afgewezen heb.Ik heb geen goesting om hier AIDS op te doen.Maar ik heb wél zijn GSM-nummer genoteerd.Minder gevaarlijk en het kan misschien ooit nog eens zéér belanrijk zijn...


Tijdens de brigadebriefing op vrijdag vertelde de PIO (Press Information Officer) losjes vanuit de pols dat "the Belgian parliament has lifted the embargo on sending troops to the region of the great lakes...". Iedereen keek mij aan alsof ik zojuist een knallende wind gelaten had.Het was nog niet voldoende dat er in de brigade dagelijks relatiebrandjes tussen Zuid-Afrikanen en Uruguaianen moesten geblust worden, ze kregen nu allemaal ook nog eens het spookbeeld van een massale invasie door Belgen voor ogen!Hoeveel kan een organisatie als MONUC verdragen, vooraleer aan onderlinge ruzies ten onder te gaan?

Op maandag 5 juli slingerde ik toevallig rond in het JOC, toen daar opeens generaal MABE met een nest slippendragers kwam binnengevallen. Blijkbaar voor een meeting met Kol JOBBINS en nog een paar anderen. Hij was zeker nog geen meter binnen toen hij mij in het vizier kreeg en Kol JOBBINS en heel de reutemeteut liet staan voor wat ze waren, met een smile van oor tot oor letterlijk op me kwam afgesprongen, zo ongeveer mijn arm van mijn lijf schudde en vroeg:"Quand est-ce-que les Belges arrivent?". Ik zei hem dat ze daar in Brussel nu diep over aan het nadenken waren en dat dit dus nog wel een tijdje kon duren, maar dat ik er BIJNA zeker van was dat ze zouden komen.

Ik heb nog NOOIT een generaal ZO gelukkig gezien.

Het is niet ALTIJD geld dat 'Les Oncles' moeten geven...Soms is een beetje hoop al voldoende...


Episode ZESTIEN:

MENS ERGER JE NIET...

De titel kon ook geweest zijn: "Een week uit het leven van een Assistant Military JLOC", maar doordat SOLSJENITSIN al een boek met een min of meer gelijkluidende titel geschreven heeft, wil ik niet aan plagiaat doen.Daarvoor ligt Solsjenitsin mij te nauw aan het hart...

Die "week" werd aangekondigd op maandag 28 juni tijdens de ochtendlijke brigadebriefing, toen de 'Bde G3 Ops' zei dat de Zuid-Afrikaanse ‘A Coy’ zou verhuizen van Kamp ADIKIVU naar GOMA. Maar NIET deze week en we zouden het operatieorder, dat het maneuver gedetailleerd zou beschrijven, ZEKER op tijd ontvangen om de nodige logistieke voorbereidingen te kunnen treffen.We mochten er dik gerust in zijn...

Baas Ali en ik hadden gedurende de tijd dat we al samenwerkten een héél eenvoudige werkverdeling uitgedokterd: hij zou het computerwerk doen en ik het veldwerk. Het verhuismaneuver rook vreselijk erg naar bloed, zweet en tranen en dus mocht ik het doen. Zeker omdat Ali bezig was met een PowerPointpresentatie op poten te zetten over de werking van JLOC.Liever hij dan ik...

Op dinsdag was het 'OpO' (Operation Order) nog steeds in zijn wordingsfaze, maar ik kreeg wel al te horen dat er een hoop Zuid-Afrikaans groot materiaal zou moeten vervoerd worden. Maar ik zou de lijst "vandaag" nog krijgen.We mochten nog altijd op onze twee oren slapen...

De ganse woensdag en grootste deel van de donderdag bleef mijn computerscherm op dat gebied maagdelijk blank.Rond 18.00 Hr verschenen er tegelijkertijd twee berichten: het operatieorder en de lijst van het te transporteren materiaal. In het eerste stond dat de ongeveer 150 man van de 'A Coy' moesten luchtvervoerd worden op zaterdag en zondag en het tweede vertelde dat er drie Caspers, vier camions, één gepantserde ambulance, één jeep Landrover en acht containers 2x6 m op de een of andere manier in Goma moesten zien te geraken. Het ganse maneuver moest afgerond zijn tegen de zondagavond van 4 juli.Ik dacht dat het een aprilgrap was, maar neen, het was al 1 juli.


Op vrijdagmorgen werd JLOC-crisisberaad gehouden.Tijdens het weekend zijn er geen reguliere vluchten tussen Bukavu en Goma. Die, bijna dagelijkse, reguliere vluchten zitten meestal nog niet eens halfvol, maar een vast vluchtschema geeft wél aan iedereen reiszekerheid. Doordat de heren van de brigade echter tijdens het weekend wilden gereisd zien, betekende dit speciale vluchten en een berg extra kosten.Baas Kristian trok er al onmiddellijk een dikke streep door.

Het vervoer van al het materiaal via de lucht zou ook een kostelijke affaire worden, zowel in tijd als in geld, en dus werd naar een alternatief gezocht. Via de meest korte weg tussen Bukavu en Goma (een kleine 200 Km) was het niet te doen, gezien enerzijds het feit dat het rollend materiaal in een dusdanige slechte staat was dat ze de afstand niet aankonden en dat anderzijds de weg in een zodanige staat is dat zelfs nieuwe voertuigen het niet zouden overleven. Bovendien had een Zuid-Afrikaanse patrouille op die weg een kleine maand geleden zes man verloren bij een Mai-Mai overval. We zouden dus geen enkele chauffeur zó gek krijgen om daar nog eens langs te rijden. Er werd besloten om een 'barge' te huren, die het ganse zootje via 'the Chinese Peninsula' (want daar kan ook geland worden en het ligt dichter bij Kamp Adikivu dan de haven van Bukavu) naar de haven van Goma zou varen, aan de andere kant van het Kivu-meer. Antony GOTCH, de baas van MOVCON (Movement Control) werd belast met het gedeelte 'vervoer van personeel via de lucht' en ik mocht het materiaal ter harte nemen.De taken waren verdeeld en dus zwermden we rond 10.00 Hr uit in alle richtingen om die Zuid-Afrikanen zo snel mogelijk buiten te werken...

Ik ging met Jonas KISSA, een lokale werker, naar de directeur van 'Office des Routes', de overkoepelende staatsorganisatie voor alle transportmiddelen in handen van de Congolese staat. Onder zijn bevoegdheid valt, onder andere, 'AGETRAV' de onderafdeling die verantwoordelijk is voor de maritieme middelen. Die hebben de énige boot met platbodem op het Kivu-meer in hun bezit (ook ongeveer hun énige bezit trouwens).We gingen dus in feite meteen naar de top.De directeur was zeer blij om ons te zien en het was duidelijk dat de staat al sedert lange tijd geen transporten meer had moeten verzorgen, want de kalender aan de muur dateerde van 2003 en zijn computer zat dik ingeduffeld onder een stoflaken. Het transport was geen probleem, zei hij, de 'barge' kon 27 ton vervoeren en kostte 2400 dollar per trip heen en terug (ik vond dat wel véél geld, maar het was toch nog stukken


goedkoper dan vervoer door de lucht). Er moesten alleen nog een paar kleine akkefietjes opgelost worden zoals daar waren: de toestemming krijgen van generaal Mabe als commandant van 10 RM om het meer over te steken (waarmee die vent zich toch allemaal niet moet bezighouden) én een beetje boter bij de vis leveren. Want anders konden ze geen mazout kopen voor de eerste trip.De toestemming van Mabe zou gemakkelijk te krijgen zijn, want we hadden tenslotte twee MilObs als LO op zijn hoofdkwartier zitten en ook het geld kon geen groot probleem vormen, want Kristian had me gezegd dat hij een potje met 4000 dollar voor dergelijke behoeften zitten had en dat scheen me toch ruim voldoende als voorschot.Tijdens het weekend varen was echter 'Mission Impossible' en ik moest er mij bij neerleggen dat een eerste lading pas op maandag zou kunnen vertrekken.

Op zaterdag kreeg ik te horen dat de toestemming van Mabe er was en zelfs eigenhandig geschreven op de nota die ik voor 10 MR gemaakt had, met de lijst van het te vervoeren materiaal. Diezelfde dag ging, na een dikke maand, de grens met Rwanda weer open en konden we weer dromen van een frisse 'Mutzig'.Het liep vlot.Dat kón dus niet blijven duren.

Op maandagmorgen, om 0900 Hr stipt, stond de directeur aan onze deur om zijn geld op te halen. Ik gaf hem een kopie van de nota met de toestemming van Mabe en een stoel om op te zitten, terwijl Jonas naar de 'Financial Section' ging. Jonas kwam terug met de mededeling dat toch nog de toestemming van Kinshasa vereist was vooraleer het geld mocht worden uitgegeven, maar dat zou maar een kwestie van een mailtje zijn. Dat mailtje duurde, en duurde, en duurde, en duurde, totdat het reeds diep in de namiddag geworden was en de 'barge' dus niet meer bij daglicht zou kunnen vertrekken. Bij nacht varen ze zowiezo óók niet en dus werd de eerste trip uitgesteld tot 's anderendaags en werd de directeur hartelijk bedankt voor een dag stoelzitten.Ondertussen waren ook een paar problemen met het transport van de containers opgedoken, want de énige kraan in de haven van Goma bleek in panne en dus konden die daar niet ontladen worden. Na druk heen en weer getelefoneer en gemail besloten we de containers toch maar te vervoeren langs de weg, maar wel via Kigali, een tochtje van zo'n vijfhonderd kilometer doorheen Rwanda. Bukavu beschikte echter slechts over twee camions die containers konden vervoeren en dus ging Goma zijn drie camions naar Bukavu sturen, de chauffeurs in Kigali laten


overnachten, ze op woensdag naar Bukavu laten rijden om op donderdag samen met die van Bukavu opnieuw naar Goma te vertrekken. Dat maakte dan toch al vijf containers in één keer.

Op dinsdag stuurde de directeur zijn kat en liet zich vervangen door de directeur van AGETRAV, alhoewel het geld nu wel degelijk, in een mooi stapeltje, op hem lag te wachten. Nu was het papier met de toestemming van Mabe echter niet meer OK, want er stond geen stempel op. Jonas dus effekens rap naar het hoofdkwartier van 10 RM gezonden. Om 10.30 Hr was hij nóg niet terug en ik kon, noch via radio, noch via GSM contact met hem krijgen. Ik kreeg de jeep van Kristian en ging hem, samen met de directeur van AGETRAV, achterna. Hij bleek aan de ingang van het hoofdkwartier van 10 RM wat te staan ronddraaien omdat er hem "iemand" gezegd had dat de generaal niet mocht gestoord worden. Ha, dat zullen we nog wel eens zien.Ik ging naar binnen, met de directeur en Jonas achter mij aan en bood mij aan bij de eerste, met sterren uitgeruste kerel die ik te zien kreeg.Stempeltjes waren, volgens hem, inderdaad moeilijk te krijgen op dinsdag. Laat uw papier hier maar achter en kom morgen maar eens terug.Ha, zit dat zo!Is kolonel SIMBA thuis?Jawel, maar hij mag niet gestoord worden.Ha, bon.Op dergelijke ogenblikken kunnen sommige GSM-nummers wonderen doen, want nog geen twee minuten later stonden we terug buiten mét stempeltje.

Vooruit, op naar de haven en verwittig de kapitein al maar dat hij mag vertrekken!

Stóóóp! We hadden OOK nog de toestemming van het 'Office du Transport Maritieme' nodig. Het begon zo stilaan grondig mijn keel uit te hangen en dus dreigde ik ermee naar de gouverneur te bellen en hem te zeggen dat dankzij de "vlotte" medewerking van zijn administratieve diensten, zijn land een hoop dollars dreigde mis te lopen en dat we blijkbaar dan tóch maar beter alles met UN-vliegtuigen zouden vervoeren.Zo te zien maakten mijn woorden indruk, want in plaats van achter mij te lopen, stak de directeur me nu plots voorbij, activeerde met een


ongelofelijke snelheid een paar rondlummelende bedienden in het bureel van ‘OTM’, toverde een typmachine ergens vanonder een bureau en begon zelf het formulier in te vullen, terwijl er drie man rond hem klaarstonden met wachtende stempels...

Tegen 12.00 Hr kon de ‘barge’ de haven van Bukavu verlaten, tegen 13.00 Hr was een eerste lading rollend materiaal, dat daar al anderhalve dag stond te wachten, ingescheept en rond 13.30 Hr kon ik de boot uitzwaaien in de hoop hem donderdag terug te zien voor een volgende lading.

Toen ik terug op ons bureel kwam, bleken er in Goma problemen te zijn om voldoende chauffeurs voor de camions te vinden. Eén lokale chauffeur wilde wel, maar alle anderen vertikten het om door Rwanda te rijden. Uit angst. Maar niemand kon me zeggen uit angst voor wat. JLOC Goma zou dan maar in het Zuid-Afrikaanse contingent soldaten zoeken met een nationaal camionbrevet, ze snel-snel een UN-test laten afleggen en ze een UN-rijbewijs voor camion geven. Dit betekende echter wel wéér een dag uitstel en ze zouden dus maar ten vroegste op woensdag kunnen vertrekken.Ongeveer tegelijkertijd kwam ik te weten dat er een munitiecontainer en een wapencontainer tussen de acht te vervoeren exemplaren zaten. Dat betekende een hoop extra paperassen om die door Rwanda te krijgen en dus besloot Kristian dat we deze toch maar beter door de lucht zouden vervoeren, omdat het anders nog weken, zoniet maanden, kon duren vooraleer ze in Goma zouden geraken.Dat betekende echter ook dat er in feite maar zes containers meer te vervoeren waren via de weg en ik had vijf camions. Nog één stomme camion te kort om alles in een keer te vervoeren.Ik heb zelfs de duivel gebeld om er toch nog maar aan eentje te geraken, maar tevergeefs, ook die had er geen meer...

Woensdag 07 Juli was een kalme dag.De barge was op de terugweg en de camions waren onderweg van Goma naar Kigali. Er werden twee containers op de Bukavu-camions geladen en, in afwachting van hun vertrek op vrijdag, werden ze op het terrein aan de Welfare Club geparkeerd.Ik hoorde van Antony dat er “problemen” waren met het luchtvervoer en van JLOC Goma dat de plaats, waar de compagnie verondersteld werd haar tenten op te slaan, absoluut nog niet klaar was voor ingebruikname.Het lag dus niet alleen aan mij dat de opgelegde tijdstabel niet gehaald werd...


Ik had de Zuid-Afrikanen gevraagd om op donderdag, om 08.00 Hr ten laatste, een tweede lading klaar te hebben op ‘the Chinese Peninsula’ en toen ik een beetje na acht uur de permanentie van de Chinezen had opgebeld en met handen en voeten had uitgelegd dat ik de Zuid-Afrikaanse verantwoordelijke aan de lijn wilde, kreeg ik te horen dat ze inderdaad al klaarstonden, maar dat er in de verste verte geen barge te bekennen was.Hoezo, geen barge?We hadden nochtans afgesproken met de directeur van AGETRAV dat die rechtstreeks naar het Chinese kamp zou terugkeren!De telefonische uitleg die ik van de directeur kreeg was Congolees simpel: het voorschot dat hij gekregen had was onvoldoende om de tweede reis mee te betalen en dus moest er eerst weer met geld over de brug gekomen worden.De chef van de “Financial Section” zei dat er wel al een vraag voor een bijkomend krediet naar Kinshasa gestuurd was, maar dat daarop nog geen antwoord gekomen was. Maar hij zou eens bellen.Lap, daar gingen we weer...

Het werd echter minder erg dan ik gevreesd had, want rond de middag was de toestemming er en gingen Jonas en ik het geld persoonlijk afgeven aan ‘meneer de directeur’, om geen verdere tijd meer te verliezen. Die vroeg ons om de barge, die in de haven lag te wachten, te verwittigen, want “il ne pouvait pas faire contact avec le capitaine”.

Wat een organisatie!

Ondertussen hadden we ook al radiocontact kunnen maken met de Goma-camions die aan de grens waren aangekomen en we reden dus naar het Adikivu kamp om het laden ervan bij te wonen. Dat ging tamelijk vlot en toen we rond vijf uur terugkeerden naar Bukavu en voorbij ‘the Chinese Peninsula’ reden, zagen we in de verte de barge richting Goma stomen.

De tweede bootlading was vertrokken en de eerste containerkolonne stond klaar...

Kristian had me verteld dat ik al mocht blij zijn als ik op vrijdag om 10.00 Hr met de kolonne zou kunnen vertrekken, maar MIJN objectief was 08.00 Hr, want men had me verteld dat het toch nog altijd een trip van ongeveer zeven uur was tot Kigali. Ik verzamelde dus de chauffeurs en vertelde dat ze om 07.00 Hr bij hun camion moesten staan, klaar om te vertrekken, want een uur rezerve is in deze streken geen minuut teveel...


Ha non, pas possible!

Want de twee Congolese Bukavu-chauffeurs moesten nog een ‘laisser-passer’ gaan afhalen bij het ‘Office de l’Immigration’(hier moet men nog, zoals in de vroegere communistische landen een toelating hebben om BUITEN te mogen), hun MOP-papier (Movement of Personel) was nog niet opgemaakt en de ‘Cargo Manifest’-documenten voor de containerladingen waren nog niet klaar.

Maar ik moest me niet ongerust maken, het zou allemaal zeer vlot gaan en ze verzekerden me dat we ZEKER tegen negen uur zouden kunnen vertrekken. En doordat AL die burelen maar opengingen rond 08.30 Hr, was het dus ABSOLUUT niet nodig om hier om zeven uur te zijn, acht uur was dik voldoende.

Ik liet me vermurwen.

Op vrijdagmorgen was inderdaad iedereen daar rond acht uur (over een tiental minuutjes gaan we niet moeilijk doen, het is hier tenslotte Congo...). We reden naar de immigratiedienst, waar de bedienden langzaam aan het binnensijpelen waren. JACQUES, één van de Bukavu-chauffeurs, vroeg zowel voor zichzelf als voor zijn collega BLEURO een 'laisser-passer'. Kon niet. Ze hadden geen blanco formulieren meer, want die waren verdwenen tijdens "les événements" en de gouverneur had bovendien verboden er nog uit te schrijven (het bleef me nogal onduidelijk wat de achterliggende reden daarvoor kon zijn, want iemand die nog een lopende pas had -die zijn één maand geldig-,mocht schijnbaar wél het land verlaten). Hij kon/mocht ons dus niet verder helpen, maar misschien kon de directeur dat wel.

Ik moeide mij met de discussie en vroeg dan ook om de directeur te mogen spreken.

"Qui êtes-vous, monsieur?" Ik moest me eerst officieel aan de lokale pennelikker voorstellen, vooraleer ik kon te horen krijgen dat de directeur er nog niet was en dat hij er geen flauw idee van had wanneer die, al dan niet, zou komen:"Un directeur vient quand il veut...". Maar ik kon wel, na wat aandringen, zijn GSM-nummer krijgen.

Natuurlijk nam hij niet op.

Maar misschien konden ze op het stadhuis een speciale vergunning maken.

Hop, allen daarheen.


Daar konden ze ons inderdaad wel verder helpen, maar ENKEL mits de toelating van de vice-gouverneur.

Als we zo verder deden zouden we nog bij Kabila uitkomen...

We reden naar het 'Govermentshouse' en we hadden geluk, de vice-gouverneur was juist aan een frisse werkdag begonnen.Hij maakte geen problemen en blijkbaar had hij een beter telefoonnummer van de directeur van de immigratiedienst dan ik, want nu nam die onmiddellijk op en beloofde binnen de twintig minuten aan zijn bureel te staan.

Het was ondertussen reeds 09.30 Hr geworden.

Terug naar de immigratiedienst. Daar verzekerde men ons dat, van zodra de directeur daar was, de nodige papieren binnen de tien minuutjes zouden klaar zijn. Omdat we daar toch maar onze tijd stonden te verdoen, besloten we terug te keren naar het hoofdkwartier om de MOP-s (een soort UNO-marsbevelen met riante extra vergoedingen) en de Cargo-Manifesten (een soort inventaris van de vervoerde goederen) te gaan halen. Dat bleek ook niet écht te vorderen en we mochten zeker nog op een half uurtje typwerk rekenen.

Allé, dan maar weer terug naar de immigratiedienst.

Daar bleek de directeur al wel aangekomen te zijn, maar nu vonden ze geen typmachine.

Het is toch niet mogelijk, hé! Echt iets om uw klak op te vreten van ergernis!

We namen de pennelikker, die me reeds 's morgens te woord had gestaan, mee in onze jeep naar het stadhuis en konden hem een dikke tien minuten later terugvoeren naar zijn eigen dienst, mét een papiertje in de hand met daarop één getypt zinneke. We staken de lange rij wachtenden voor de deur van de directeur voorbij en hadden enkele tellen later zijn handtekening vast.

EINDELIJK!

De kolonne stond ondertussen op ons te wachten langs de weg buiten het hoofdkwartier en om 11.05 Hr stipt konden we vertrekken.

Ik zal duidelijk mijn objectieven nog wat moeten bijschaven...


Een paar kilometer voorbij de Congolees-Rwandese grens begint een weg in perfecte staat, die loopt tot in Kigali. Toch perfect voor iemand die ondertussen gewoon is geraakt aan de Congolese normen. Op sommige stukken zijn er zelfs wegmarkeringen en hier en daar is ook een verkeersbord te zien. Het ligt dus NIET aan de Rwandezen dat de trip van een kleine 300 Km toch nog altijd een dikke zeven uur duurt, maar enkel aan het feit dat de camions zwaarbeladen zijn en dat de weg zich doorheen “het land van de duizend heuvels” moet slingeren. Ik heb ze niet allemaal geteld, maar ik schat dat het er zelfs nog een paar méér zijn...

Rwanda staat duidelijk al een paar treden hoger op de ontwikkelingsladder dan Congo. Niet alleen de wegeninfrastructuur is dik in orde (de wegen worden onderhouden en op sommige plaatsen zelfs verbreed en verbeterd), ook huizen en gebouwen ‘van de betere kwaliteit’ zijn stukken talrijker te zien dan in Congo. Men komt er ook veel minder zwerfvuil tegen langs de straten (ik zou zelfs durven zeggen: ook minder dan in Belgie, maar dat is niet echt iets om fier over te zijn) en Kigali is netter en beter georganiseerd dan Kinshasa.

Ook de soldaten die we onderweg zagen hadden de aanblik van 'echte' soldaten. Iedereen in een gelijk uniform, bestaande uit combat-shoes, een gecamoufleerde vest en broek en een camouflagepet. Helemaal anders dan het Congolese ‘leger’ (?) waarin iedereen rondloopt in een allegaartje van uitrustingsstukken, stammende uit alle tijden en komende uit alle mogelijke legers. En dan spreek ik nog niet eens over de bewapening...

Enfin, Rwanda was op elk gebied een echte verademing.

Toen we rond 19.30 Hr in Kigali toekwamen, waren we nog juist goed voor ons bed. We parkeerden de camions op de basis van “het internationaal UN-tribunaal voor Rwanda” (waarbij ik toch nog wel wat moeite had om een jong, overijverig kereltje van de bewakingsdienst te overtuigen dat dit wel degelijk mocht), gingen naar het eerste het beste hotelletje, van daaruit naar het eerste het beste restaurant en tenslotte,...eindelijk slapen. Want het wegen weercrossen van die dag had wel degelijk zijn tol geëist.

Op MIJN programma voor zaterdag 10 Juli stond: de tweehonderd kilometer tussen Kigali en Goma afmalen ( reisduur +/- vier uur), de containers afladen, met de twee Bukavu-camions terugkeren naar Kigali en daar weer overnachten. Op het programma van Jacques en Bleuro stond echter iets helemaal anders. ZIJ wilden in Goma overnachten, op


zondag terugkeren naar Kigali, daar ook overnachten en dan maar op maandag terugkeren naar Bukavu.

Dat leek me nogal vreselijk veel aan het rekkerke getrokken.

Jamaar, onze MOP schrijft dat zo voor!

Inderdaad, maar wie heeft die MOP opgesteld? Juist. Jullie.

Jamaar, Alfred heeft ze getekend!

Inderdaad, maar Alfred zat in het midden van een vergadering toen jullie ze onder zijn neus geschoven hebben! Lijkt me niet echt een toonbeeld van eerlijkheid en rechtschapenheid.

Ik beloofde er over na te denken en toen we Goma naderden en we weer GSM-verbinding kregen, belde ik Kristian op om hem raad te vragen. Tenslotte had hij een langere ervaring op dat gebied.

Hij liet me de vrije hand, maar hij vertelde me wel dat de UN-regels voorschreven dat er slechts maximaal 4,5 uur aan een stuk mocht gereden worden, met daarna een pauze van minimum drie kwartier en dat er in totaal, de uitzonderlijke uitzonderingen niet te na gesproken, maximaal 9 rijuren in een dag zaten. In theorie zat ik dus nog binnen die limieten, maar ik ben ook geen slavendrijver. Ik sprak met hem af dat we in Goma zouden overnachten, indien het lossen van de containers niet geklaard was voor 14.00 Hr.

We kwamen een beetje na elf uur in Goma aan en tegen de middag waren de containers gelost, de camions opnieuw volgetankt, hadden ze een kleine inspectie ondergaan en waren zelfs de luchtfilters propergespoten. Maar Jacques kwam zeggen dat ze “très, très fatigué” waren en ettelijke uren rust nodig hadden en Bleuro kwam met het voorstel om in Goma te overnachten, maar dan ’s anderendaags in één ruk van Goma naar Bukavu te rijden. Gewoon te zot voor woorden.

Aan heel die historie zat duidelijk een luchtje, maar ik wist niet welk.

Ik trok met hen naar de Transport Sectie, waar we allemaal onze argumenten op tafel gooiden. Natuurlijk trokken ze aan het kortste eind. Jacques vroeg wel slechts om vier uur te moeten vertrekken ‘omdat hij eerst wilde gaan eten en dan een beetje rusten’. Geen probleem. En ze vertrokken in een pick-up van de transportafdeling richting Goma-stad.


Toen ze rond kwart voor vier terug opdoken, was de pick-up volgeladen. Vier zakken bonen à vijftig kilo elk, zakken mais, zakken maniok en een paar kartonnen dozen met voor mij onbekende inhoud. “Ha oui, évidemment”, zei Bleuro, in Bukavu kost een zak bonen tachtig dollar en hier maar twintig...

Het begon me te dagen waarvoor dat extra dagje, op kosten van de UNO, zou gediend hebben.

En het zou NIET om uit te rusten geweest zijn.

De terugweg verliep even vlot als de heenweg en toen we rond 20.30 Hr in Kigali aankwamen, was ik weer alleen maar goed genoeg meer voor mijn bed, waardoor een bezoek aan Kigali-by-night voor een andere keer zal zijn.

Een breed lachende Kristian stond ons op zondag 11 Juli op te wachten in de Welfare Club en toen op woensdag 14 Juli de vierde en laatste barge moest geladen worden, bleek er slechts een kleine vrachtwagen meer mee te moeten, waardoor er nog plaats genoeg over was om ook een camion met de laatste container mee te sturen.

Daarmee was voor mij de operatie “Zuid-Afikanen Buiten” afgelopen, tien dagen later dan de pijlentrekkers van de brigade gepland hadden.

Maar papier is natuurlijk IETS geduldiger dan de werkelijkheid.

Het zal ze leren rekening te houden met de logistieke mogelijkheden...

Zoals bij de hoofdfiguur in het boek “Een dag uit het leven van Ivan Denisovitch” was het in feite, alles samengenomen, niet eens zo’n slechte week geweest.Toch niet wanneer men er in slaagt zich niet teveel te ergeren...

Ook niet wanneer men in een camion zit en iets meer dan tweeëntwintig uur lang altijd maar naar hetzelfde bandje met tamtam-muziek moet luisteren.


Episode ZEVENTIEN:

PUZZELEN OP ZIJN PAKISTAANS...

Tijdens de "opleiding" in Kinshasa had men ons verteld dat er op hoog niveau discussies gaande waren om in de toekomst een onderscheid te maken tussen de 'CTO' en de 'leave' van MilObs en stafofficieren.

Maar misschien beter eerst een paar woordjes uitleg.Een 'Militaire Waarnemer' ofte MilObs neemt, in principe, zeven dagen op zeven waar, terwijl een stafofficier ergens rond zaterdagmiddag de boeken sluit en ze maar weer opendoet op maandagmorgen. Tot dan toe hadden beide categorieën echter recht op hetzelfde verlof, namelijk per maand zes dagen 'CTO' (Compensatoy Time Off) en anderhalve dag 'leave' (verlof). Het verlof kan daarbij opgespaard worden, de CTO echter moet tijdens de maand zelf genomen worden. In feite is dit systeem dus zéér voordelig voor de stafofficieren en ik moet er waarschijnlijk geen tekeningetje bij maken dat er inderdaad sommigen waren die daar hypermaximaal gebruik van maakten en niet al te veel op hun bureau zaten...Maar dat zou gedaan zijn.Vanaf begin Juni zouden stafofficieren GEEN recht meer hebben op CTO, maar enkel TWEEëneenhalve dag 'leave' per maand krijgen, waarbij echter een weekend, dat in hun verlof viel, niet zou meetellen als 'leave'.Leek mij inderdaad een eerlijker bedoening.

Tijdens een van zijn eerste dagen in Bukavu had Ali mij gezegd dat hij verlof zou nemen in Juli (zoals het een échte baas past, had hij niet GEVRAAGD hoe we ons verlof konden regelen, maar het gewoon GEZEGD). Voor de rest mocht ik mijn verlof nemen wanneer ik maar wilde...Dat kwam me eigenlijk goed uit, want in Kinshasa had ik ook vernomen dat de Belgisch-Congolese operatie "Toekomst 1" (waarbij er regelmatig militaire vluchten naar België waren) zou eindigen in Juni, maar er was begin Augustus wel een operatie "Toekomst 2" gepland, waarbij er naar alle waarschijnlijkheid opnieuw militaire vluchten zouden ingelegd worden. En het verschil tussen een ticketje van 'SN Brussels Airlines' en eentje van 'BE Luchtcomponent' bedraagt toch al snel een dikke duizend Euro.Ik besloot dus mijn verlof in Augustus te nemen.


Half Juni kwam Ali met de mededeling dat hij verlof zou nemen vanaf 20 Juli tot 14 Augustus. Met de aansluitingsvluchten in Congo erbij zou hij maar terug in Bukavu zijn op 16 of 17 Augustus. Voor de rest mocht ik nog altijd mijn verlof nemen wanneer ik maar wilde...

Ik vond het wél eigenaardig dat hij als stafofficier zó veel verlof kon nemen, maar ik sloeg er niet echt verder acht op.

Begin Juli verscheen het bericht in onze mailbox dat zijn verlof was toegestaan en in bijlage zat zijn goedgekeurde verlofaanvraag. Ik besloot die af te printen en als voorbeeld te gebruiken voor mijn verlofaanvraag, want van al die paperassen ken ik niet veel. Het werd me echter meteen wél duidelijk waarom hij niet alleen in Juli verlof nam, maar ook de helft van Augustus inpikte: zes dagen CTO in Juli, zes dagen in Augustus en voor de rest 'leave', waarbij hij, zoals een MilObs, wél anderhalve dag per gepresteerde maand rekende, maar, zoals een stafofficier, de weekends NIET meetelde.Dat leek me nogal erg veel op "van twee walletjes eten".Bovendien...Wij waren toch stafofficieren en hadden toch geen recht op CTO?Ik vroeg het hem.Neen, neen, wij waren GEEN stafofficieren, maar MilObs, kijk maar op uw UN-identiteitskaart.Ik vertrouwde het nog niet echt en toen ik 's anderendaags de Pakistaanse tweeëiege tweeling ZIA/ALI over de parking zag lopen, ging ik er naar toe en vroeg aan Zijne Eminentie Zia of het verhaal van Ali wel klopte.Natuurlijk klopte het.Wij waren geen stafofficieren, maar MilObs. Kijk maar op uw ID-Card en de verlofaanvraag van Ali is zo eerlijk en correct als maar zijn kan.Hun 'smile' deed zelfs de Afrikaanse zon verbleken...Goed, hij zal het wel weten zeker, want tenslotte is Zia 'Assistent G1' en hij doet ganse dagen niets anders. Ook niets méér.

Ik deed dus een kleine kalenderstudie en belde naar Kinshasa om te weten te komen hoe dat zat met operatie "Toekomst 2". Die begon echter meer en meer op operatie "noppes" te gelijken en dus vroeg ik maar inlichtingen aan bij SN Brussels Airlines over hun vluchtschema's. Het meest rendabele leek me op 17 Augustus vanuit Bukavu te vertrekken, om in Kinshasa de nachtvlucht te nemen op 19 Augustus, terug te keren uit verlof op 30 Augustus en weer in Bukavu te landen op 31 Augustus.


Wel een kort verlof, maar Ali had mij verzekerd dat ik de periode Kerstmis/Nieuwjaar zou kunnen nemen (hij zou in November weer in verlof vertrekken, want dan vieren ze 'El Eid' in Pakistan, te vergelijken met onze Kerstmis) en anderzijds zitten zowel mijn vrouw als dochter vanaf begin September weer op school en ik zie het niet zitten om ganse dagen tegen de hond te moeten babbelen, terwijl er in Congo zoveel andere dingen te doen zijn.

Toen eind Juli duidelijk werd dat operatie "Toekomst 2" zou vervangen worden door een fluitstoot, vulde ik mijn verlofaanvraag in 'op Ali's wijze'. Zes dagen CTO en een schamele drie dagen 'leave' had ik er voor nodig. Er zou dus zéker 'leave' genoeg overblijven voor een uitgebreid Kerst- en Nieuwjaarsdiner.

Baas Kristian tekende zonder problemen en ik dropte de aanvraag in het bakje van WO I Catharine Smith, een Zuid-Afrikaanse onderofficier met stalen karakter, die Zia tijdelijk verving. Want die was tesamen met zijn vriendje Ali op verlof vertrokken.

Een klein uurtje later belde ze mij op."Ge moet uw verlofaanvraag aanpassen, want gij zijt een 'Staffofficer'!""Jamaar, Zia heeft me gezegd dat ik een MilObs ben en dat ik mijn aanvraag zo moet invullen"."Tut, tut, tut, ge zijt een 'Staffofficer' en ge moet het aanpassen. En snel, want de aanvraag moet MINSTENS veertien dagen op voorhand in Kinshasa zijn voor goedkeuring!"

In mijn computer gedoken, een nieuwe aanvraag opgesteld, Kristian laten tekenen en met de jeep naar het brigadehoofdkwartier gebracht.

"Sorry, maar ge gaat dan toch een paar woordjes uitleg aan Ali moeten geven, want als wij stafofficieren zijn, dan klopt er toch iets niet en dan is die nu zijn 'leave' van gans het jaar aan het opsouperen..."Ze verpinkte zelfs niet eens."Neen, want HIJ is een MilObs en JIJ bent een stafofficier. Ik heb het nog eens nagekeken".Comment?HIJ is, als MJLOC, MILOBS en IK, als zijn assistent, ben STAFOFFICIER?Jawel.Ik dacht dat ik het in Keulen hoorde donderen. En dat is verdomd vér van hier.


En ZIA?"MilObs, doing the job of a staffofficer".Deed me vreselijk veel aan de Belgische HAPPART-toestanden uit de jaren negentig denken..."En dus heeft die, naast vrije weekends, OOK recht op CTO?"Inderdaad.En zijn Uruguaiaanse baas, de G1?Tja, dát was dan weer een stafofficier...Dat rook allemaal zodanig veel naar maffiapraktijken, dat het zelfs begon te stinken.

Ze beloofde het voor alle zekerheid nog eens 'aan Kinshasa' te zullen vragen, maar volgens haar waren 'de papieren' overduidelijk: ik was een stafofficier.'s Avonds, in de Welfare Club:"Yes, You are a staffofficer!"Aan wie hebt u het gevraagd in Kinshasa?Aan de Deputy CMPO.En van welk land is die?"Van Pakistan. Waarom?"Juist, ja.

Vanaf dat ogenblik heb ik besloten om mijn e-mails niet meer te tekenen met "Major DEPLA", maar met "A. DEPLA, Staffofficer".

Tenslotte stikt het hier van de majoors.

Maar stafofficieren?ZEER moeilijk te vinden.

ZEKER Pakistaanse...


Episode ACHTTIEN:

EEN MONUC MOP...

Ergens in het midden van het KIVU-meer ligt het eiland IDJWI. Nu, er liggen wel méér eilanden in het Kivu-meer, maar IDJWI is met zijn 35 Km langsdoorsnede toch wel het grootste.Volgens 'sommige bronnen' zaten er op dat eiland een honderdtal militairen en volgens diezelfde bronnen deden die allemaal enthousiast mee aan de wapensmokkel tussen Rwanda en Congo. Om nog méér specifiek te zijn: ze werden er grondig van verdacht de voornaamste wapenleveranciers van generaal NKUNDA te zijn.Daar NKUNDA het bij zijn laatste bezoek aan Bukavu nogal grondig verbrod had en bovendien als een dreigende schaduw boven BUKAVU en GOMA bleef hangen, moest heel die IDJWI-affaire dan ook toch eens grondig onderzocht worden.En waarmee kan men dat beter doen dan met een patrouille op het eiland zelf?

De brigadecommandant vroeg, tijdens de briefing van dinsdag 06 Juli, of er dergelijke plannen bestonden. Paul JOBBINS was er als de kippen bij om te zeggen dat het JOC reeds in Mei een dergelijke patrouille gepland had, maar dat de Bukavu-oorlog daarbij roet in het eten had gestrooid. Maar hij zou het opnieuw plannen voor Augustus en doordat IDJWI voor MONUC nog maagdelijk terrein was, zou het geen heli-operatie worden, maar een landing 'à la Normandië'. Generaal ISBERG vond Augustus nogal laat en drong aan op meer spoed.Iedereen knikte driftig.Toen het, tijdens de briefing, mijn beurt was om het hoge woord te voeren, maakte ik er de heren toch voorzichtig attent op dat een landing zou betekenen dat er een barge zou moeten gehuurd worden en dat dit soms wel wat financiële en andere voeten in de aarde heeft.Ik wist waarover ik sprak.Ik vroeg dan ook een operatieorder met minstens een drietal dagen tussen uitgifte en uitvoering. Iedereen had begrip voor mijn argumenten en knikte opnieuw.

Tijdens de briefing van dinsdag 13 Juli meldde JOBBINS dat hij de patrouille gepland had voor vrijdag 16 Juli, dat ze daarbij een vijftal dagen op het eiland zouden verblijven en dat het operatieorder onderweg was. Ik zag dat wel zitten want de barge zou op woensdag 14 Juli met de


laatste lading Zuid-Afrikaans materiaal naar Goma vertrekken en dus terug zijn rond donderdagmiddag.Op woensdag viel het operatieorder in de bus en daarin stond ook dat er een helirecce moest gebeuren om landingsplaatsen te vinden 'voor evacuatie, in het geval er iets mis ging'.Donderdagmorgen gingen Jonas en ik de barge bestellen, in de heilige overtuiging dat we het systeem nu kenden en dat er dus niets meer verkeerd kon gaan. Bovendien zouden er twee Congolezen als verbindingsofficieren meegaan met de patrouille, waardoor de toelating van generaal Mabe zelfs niet nodig was.Dat was natuurlijk lichtjes buiten de wetten van Murphy gerekend.De barge lag nog in Goma wegens 'lichte technische problemen', maar zou zéker 'ergens in de loop van vrijdag' terug in Bukavu zijn. Zo verzekerde ons mijnheer de directeur...We geloofden er niet veel van.Nu is er niets zo dodelijk voor een militaire operatie als twijfel, zeker omdat JOBBINS gepland had om reeds om acht uur van wal te kunnen steken. Daar kwam nog bij dat de helicopters maar ten vroegste op zaterdag beschikbaar waren om de voorziene verkenning te doen. Hij besloot dus de start van de operatie uit te stellen tot zaterdag 17 Juli.Dat was dan ook voorlopig het laatste wat hij deed, want aansluitend vertrok hij voor een drietal weken in verlof. Tijdens die periode zou hij vervangen worden door kolonel ANNAM, een eeuwig twijfelende Bangladescher die waarschijnlijk nog altijd de eerste beslissing in zijn leven moet nemen en de coördinatie van de ganse IDJWI-operatie werd toegewezen aan Fernando GUILLADE, een héél sympathieke kolonel, maar van Uruguaiaanse origine...

Voelt u hem al komen?

Ik kwam juist terug van AGETRAV om te melden dat alles in kannen en kruiken was voor de barge op zaterdag, toen ANNAM mij deelgenoot maakte van zijn zorgen over het feit dat de barge reeds onderweg zou zijn terwijl de heli's nog met hun verkenning bezig waren. Ik vond dat in feite geen enkel probleem en dacht dat overvliegende helicopters tesamen met een landende boot vol MONUC-soldaten, het geheel alleen maar impressionanter kon doen overkomen bij de eilandbewoners. Tja,...tja,...ja, maar...Hij zou er nog eens over nadenken...

Natúúrlijk kreeg ik 's namiddags het bericht dat de operatie uitgesteld werd. Volgende poging voorzien op dinsdag 20 Juli.


We namen telefonisch contact op met de AGETRAV-directeur (we durfden in feite, in alle eerlijkheid, onze kop daar niet meer tonen) en ja, dinsdag was ook mogelijk. Duidelijk een zéér verdraagzaam mens...

Maandagavond rond 18.00 Hr een héél nerveuze FERNANDO aan de lijn. Uitstel tot latere datum. Want de Nepalezen weigerden botweg de voorziene beveiligingssectie te leveren. Dat was niet voorzien in hun opdracht, zeiden ze. Ze waren naar Bukavu gezonden om het MONUC-hoofdkwartier te verdedigen en om patrouilles in de stad te doen, NIET om een eiland te veroveren!Hij kon er niet mee lachen.Uruguaianen zouden zoiets NOOIT doen. Maar hij zou het er NIET bij laten...

De directeur kon er zo stilaan OOK niet meer mee lachen en dreigde het er OOK niet bij te laten. Besteld is tenslotte besteld en hij had andere klanten moeten weigeren om MONUC ter wille te zijn...

Dinsdagmiddag een triomfantelijke FERNANDO aan de lijn: zijn interventie bij de Nepalese bataljonscommandant had er toe geleid dat ze nu TOCH die patrouille mochten/moesten uitvoeren. Kon de barge geregeld worden voor donderdag? En hoeveel volk kon er op die barge, want de Nepalese commandant had gevraagd om toch voldoende beveiliging te voorzien en hij was nu van plan om een volledig peloton mee te sturen.Er kon inderdaad een volledig peloton op en een zéér beleefd telefoontje naar de directeur verzekerde ons van de beschikbaarheid van de barge. "Mais, êtes-vous sûr maintenant?"...

's Avonds zat ik, samen met Kristian, te genieten van een pint na de maaltijd, toen Chuck de Welfare binnenkwam. Hij had een telefoontje gekregen 'van Kinshasa' met de informatie dat er geruchten de ronde deden dat Bukavu 'morgen' zou aangevallen worden. Door wie of wat, konden ze echter niet zeggen. Een half uurtje later kwam Kol ENGELBRECHT, de G3 van de brigade, binnen met een glimlach rond de lippen en de mededeling dat Bukavu morgen zou aangevallen worden door Nkunda en/of Mutebutsi. Hij vond dat ze zich dan wel zouden moeten haasten, want zijn laatste informatie was dat de meest zuidelijke troepen van Nkunda in MINOVA zaten, toch zo'n 120 Km boven Bukavu en voor zover hij wist zat Mutebutsi nog altijd veilig en wel ergens diep in Rwanda.


Rond middernacht daverde mijn GSM op de tuintafel in de kamer. "Zeg Toon, ze zeggen hier in Kinshasa dat Bukavu morgen gaat aangevallen worden. Weet gij daar iets meer van?". Ik moest Kol WERBROUCK teleurstellen, maar het feit dat het gerucht schijnbaar in Kinshasa zelf ontstaan was, stelde hem toch wel een beetje gerust: mijn gezondheid was nog niet écht in gevaar.Als dat natuurlijk al echt zijn zorg was geweest...

Op woensdag vertrok ik, samen met Alfred en Kristian, naar KAMANIOLA om daar een terrein te zoeken dat geschikt was voor de installatie van een compagnie, want er waren in de UN serieuse studies aan de gang om de troepensterkte in Congo te verhogen en daarbij kon verwacht worden dat Zuid-Kivu één of zelfs twee bataljons extra zou moeten herbergen.We vonden wat we zochten en omdat zowel Alfred als Kristian nog nooit via de alternatieve bergroute het traject Kamaniola-Bukavu hadden afgelegd, besloten we langs daar terug te keren. Om foto's van het prachtige decor te trekken.En natuurlijk ook om een lekke band te krijgen, want de 'weg' is in een erbarmelijke staat.En natuurlijk stelt men dan, in the middle of nowhere, vast dat de jeep van Kristian geen rezervewiel heeft. En natuurlijk heeft men midden de bergen ook geen radioverbinding. En natuurlijk geeft uw GSM dan ook geen netwerkaanduiding...En daar waar we geschat hadden rond twee uur terug te zijn, was het dik acht uur voordat we in de Welfare Club op algemeen gegrinnik konden worden onthaald. Daar zat ook Fernando, die terloops vertelde dat IDJWI voor onbepaalde tijd was uitgesteld. Wat? Waarom?Wegens de dreigende intocht van Nkunda, Mutebutsi of de paus. Who knows?Maar hij had alles onder controle: hij had Jonas verwittigd om de barge af te zeggen en de directeur had begrip getoond voor de situatie. Tenslotte zat die zijn vel er, in geval van een aanval, ook tussen...Op donderdagmorgen rond kwart voor acht wandelde ik welgemutst de nog lege parking van het hoofdkwartier op...en zag een bus staan.'t Is niet waar, hé!Wat doet gij hier?"Ik sta hier al vanaf kwart voor zeven te wachten om de Nepalezen naar 'the Chinese Peninsula' te brengen, maar ik weet niet voor wat".Verdomme.


Jonas had wél de barge afgezegd, maar natuurlijk vergeten de transportsectie te verwittigen!

Tijdens de brigadebriefing van zaterdag 24 Juli bleek dat de paus zijn aangekondigde intocht had afgezegd en dat Nkunda en Mutebutsi ook nog altijd zaten waar ze verondersteld werden te zijn. De draad van het IDWI-avontuur kon dus weer opgenomen worden. D-day: dinsdag 27 Juli.

Op maandag ben ik ZEKER vijfentwintig keer het JOC binnengelopen om te vragen of alles nog was zoals gepland. En met het uur zag ik Fernando's zelfvertrouwen groeien. No problems,...yet. Rond 21.00 Hr zat hij te strálen op het terras van de Welfare: de laatste briefing was gegeven en er was geen enkel probleem opgedoken!

Dinsdagmorgen stond ik een beetje voor 07.00 Hr bij de wachtende bus. Twee Congolese tolken kwamen afgewandeld. Maar geen Nepalezen te zien. Fernando proberen op te roepen, maar geen Fernando te horen. Dan maar naar de Nepalezen gegaan. Daar heerste diepe rust.Wat is hier gaande?Eén van de Nepalese majoors uit zijn bed gestampt.De patrouille was afgelast, vertelde hij me met slaapogen.Ik was zodanig verbouwereerd dat ik zelfs vergat te vragen waarom en woest weer buitenliep...Ik zond de buschauffeur voor de rest van de dag maar naar huis, want die was zo stilaan rijp om mij levend te villen en ik moest het gezaag aanhoren van de tolken, die al zoveel nodeloze kosten gemaakt hadden voor die uitstap en wie zou hen dat vergoeden, en..., en...FERNANDO !!!FUCK!Toen hij tegen achtuurdertig kwam aangesloft zag ik een oude man die duidelijk niet goed geslapen had.Hij gaf het op, zei hij.De Nepalezen hadden hem de avond ervoor laat opgebeld en gezegd dat ze toch niet meespeelden in het IDJWI-spel. Ze hadden nog nooit over water gevaren en konden niet zwemmen, ze waren bezig met hun rotatie voor te bereiden en konden daarbij geen peloton missen gedurende vijf dagen, ze hadden slechte resultaten gehaald bij de COE-inspectie waardoor Nepal een hoop UNO-huurgeld voor dit materiaal dreigde kwijt te spelen en dus moesten ze hun voertuigen dringend onderhouden en een nieuwe inspectie laten ondergaan, enz...En hun bataljonscommandant ging akkoord met hun argumenten!


Kunt u zich dit inbeelden, vroeg hij me, terwijl hij zijn armen in de lucht stak.ALLES was tot in de puntjes voorbereid, kijk maar naar mijn bord!Om 18.00 Hr geen enkel probleem en dan om 22.00 Hr: BENG, ze laten je stikken!Fernando was zodanig onder de indruk geweest dat hij vergeten was om ook maar IEMAND te verwittigen.

Ik had in feite meer medelijden met hem dan dat ik kwaad op hem was, want hij zag er uit als een versleten Don Quichote, té vermoeid om nog tegen windmolens te vechten...Maar de transportsectie en de directeur hadden minder medelijden.De transportsectie kon ik nog sussen door te zeggen dat ik niet meer zou aanvaarden dat er een bus zou moeten klaarstaan vóór het normale aanvangsuur van het werk, maar de directeur was NIET te sussen en hij eiste nu een vergoeding...Over naar Kristian. Daar dienen bazen tenslotte voor...

Op woensdag 28 Juli was ik de ganse dag begeleider van het inspectieteam dat het COE-materiaal van het Uruguaiaanse bataljon kwam controleren. Zo een COE (Contingency Owned Equipment)-inspectie kan een beetje vergeleken worden met een CORLOG-inspectie, maar dan wel eentje om de zes maanden. De UNO betaalt een land namelijk een bepaalde huursom voor het eigen materiaal dat ze inzetten. Maar dan moet dit materiaal wél operationeel zijn en wanneer tijdens een COE-inspectie blijkt dat dit NIET zo is, dan wordt gedurende zes maanden geen huurgeld betaald. En dat kan aardig oplopen, want voor een pantservoertuig bijvoorbeeld wordt 60 $ per dag neergedokt.We werden dan ook met de meeste égards ontvangen in Kamp PANZI, waar het bataljonshoofdkwartier en twee compagnies van URUBATT gevestigd zijn, teneinde het team zo gunstig mogelijk te stemmen.We moeten daarbij de Uruguaianen niets verwijten. WIJ zouden dat OOK doen. Terwijl ik daar maar wat aan het meelopen was met de chef van het inspectieteam, zag ik plots Fernando verschijnen die verschillende blokken binnen en buitenliep. Hij zag er weer al wat beter uit dan de dag voordien.Hij zei me dat hij de hoop om de Nepalezen te kunnen inzetten maar opgegeven had en dat hij de patrouille nu zou laten begeleiden door échte militairen. Uruguaianen!


Hij had al gesproken met de bataljonscommandant en er was geen enkel probleem. Die had alleen gevraagd om naast de reeds voorziene vier jeeps ook nog een extra camion en pick-up mee te sturen voor het vervoer van het nodige materiaal.Ik zou maandag 02 Augustus willen vertrekken.Kunt gij dat regelen, Toon?

Dat wist ik zo nog niet, want de barge was met zijn 19 meter lengte juist groot genoeg voor het vervoer van vier jeeps en dus zou er in twee shiften moeten gevaren worden (maar dat zou twee dagen in beslag nemen) ofwel moest er een tweede barge gevonden worden, maar voor zover ik wist had AGETRAV er maar één.Hij wilde natuurlijk alles in één keer overgezet zien.

Op donderdag dweilden Jonas en ik de barge-markt af. Niets te vinden. We konden alleen maar een sleepbaar ponton vinden bij SNCC, een ander staatsbedrijf onder de vleugels van 'Office des Routes'. Dat is ook weer zoiets typisch Congolees: het éne staatsbedrijf heeft één barge en het andere één ponton en ik ben er zéker van dat, wanneer alle ambtenaren van die 'bedrijven' samen op hun drijvende spullen gaan staan, dat ze zullen zinken.Maar die nieuwe Uruguaiaanse eisen betekenden wél dat we het transportmateriaal van TWEE Congolese STAATSbedrijven op HETZELFDE ogenblik op DEZELFDE plaats moesten zien te krijgen.Iemand die een béétje langer dan twee weken in Congo is, weet dan al dat er éérder mensen op Mars zullen wonen...Maar Fernando wilde niet luisteren.Goed Fernando, we gaan ons best doen, maar besef wel dat we geen 'Master of the Game' zijn en dat we zo stilaan ALLE geloofwaardigheid bij AGETRAV verloren hebben.

Op vrijdag stormde hij ons bureel binnen."Ik heb 45 reddingsvesten nodig, anders gaat het peloton niet aan boord van de barge!"Reddingsvesten?Ja, natuurlijk, Fernando, mijn schuif ligt er vol van...Na véél zoeken en sukkelen kwam ik te weten dat de 'Riverine Coy' in KINDU over reddingsvesten beschikte, maar ze konden er maar twintig missen, anders konden ze hun eigen opdrachten niet meer uitvoeren. Maar ze beloofden mij deze op te sturen tegen dinsdag.Kunt ge het stellen met twintig, Fernando?Neen.Het moesten er vijfenveertig zijn.


Goed, dan gaan we een aanvraag doen bij Kinshasa, maar dat kan wél een tijdje duren.Geen probleem, dan stellen we de patrouille uit tot ze er zijn, want de commandant van URUBATT heeft er expliciet om gevraagd.En er werd niet meer over datums gesproken...

Op maandag 02 Augustus viel een mail in mijn bus van de 'Logistic Officer' van URUBATT. Hij vroeg tweeduizend zandzakjes voor de 'KATANA Position' en duizend zandzakjes voor de 'Defensive Position IDJWI-island'.DEFENSIVE POSITION IDJWI-island???Wat gaan ze daar gaan verdedigen?Het is toch een patrouille?Bovendien is er daar geen zand, hebben de Uruguaianen geen schopjes in hun individuele uitrusting en heb ik ze, eerlijk gezegd, nog NOOIT zelf een zandzakje zien vullen. Zelfs in de hoogste nood hadden ze er iemand voor nodig.Ik vroeg Fernando wat de bedoeling daarvan kon zijn.Hij wist het ook niet.Maar wanneer de baas van URUBATT dit zo vroeg, dan moest dat maar zo zijn.Ik belde ES (Engineer Section) en vroeg hoeveel zandzakjes ze in voorraad hadden.Tweeduizend.En hoe lang duurt het vooraleer er een nieuwe levering komt?Dat kon toch wel een paar weken duren, want sedert 'the Bukavu war' is men overal driftig aan het verdedigen geslagen en zijn zandzakjes zo stilaan hun gewicht in goud waard. Er zou dus moeten gekozen worden waar die tweeduizend exemplaren prioritair zouden gebruikt worden.

Op dinsdag 03 Augustus stelde ik de vraag tijdens de brigadebriefing.KATANA-position, zei de afgevaardigde van URUBATT.KATANA-position, zei de 'Deputy Brigade Commander', een Uruguaiaanse kolonel, die generaal ISBERG tijdens zijn verlof verving...

Vroeg of laat zullen zowel de gevraagde reddingsvesten als de zandzakjes aankomen. Ik ben alleen benieuwd wat voor nieuws ze tegen dan weer uit hun mouw zullen geschud hebben.Parachutes voor de reddingshelicopters?De menselijke fantasie is tenslotte onbeperkt.En de Uruguaiaanse is nog IETS groter om iets NIET te moeten doen.Maar ze zeggen wel nooit "NEEN"...


Episode NEGENTIEN:

HOLLE VATEN.

Op een verloren zondagmorgen zat ik op het terras van de Welfare te genieten van een pint, de zon en gewoon van het feit dat het zondag was. Opeens komt iemand, die ik voordien nog nooit gezien heb, het terras opgewandeld, neemt een stoel en laat zich tegenover mij aan de tafel neerploffen.“Vraag me niet wat ik in MONUC doe”, zegt hij, alhoewel ik hem helemaal NIETS gevraagd had.Leek me trouwens nogal een eigenaardige aanhef voor een gesprek.“Why?”“Omdat ik zoals iedereen hier in MONUC beschaamd ben over datgene wat ik maar doe voor zo’n schandalig hoge vergoeding”. Aan zijn uniform, overdekt met stickers, toeters en bellen , kon ik opmaken dat hij uit India kwam, luitenant-kolonel was en als voor- of achternaam (bij die mannen weet men het nooit zeker) VATS had. Nu zou het wel goed kunnen zijn dat een Belgische commandant een ietsiepietsie beter betaald is dan een Indische kolonel en dat de UNO-vergoeding dus relatief gezien voor hem belangrijker is dan voor mij, maar ik ben zéker niet beschaamd over wat ik in MONUC doe en, héél af en toe, vind ik zelfs dat ik mijn geld waard ben. Hij moest dus ABSOLUUT niet in naam van IEDEREEN spreken.

“Bovendien is dat hier allemaal niet georganiseerd, is het een schande dat ze de teams allemaal geconcentreerd hebben in Bukavu na de oorlog, is er absoluut geen teamgeest, rijden de patrouilles gewoon een paar rondjes door Bukavu en gaan dan de rest van de dag op het internet chatten of spelletjes spelen en ALS ze dan al eens informatie proberen in te winnen is het dan nog altijd bij dezelfde mensen dat ze komen.”Het was een hele boterham, maar er zat wél veel waarheid in.

Om te weten te komen waar hij al die wijsheid vandaan had, moest ik hem toch onvermijdelijk de vraag stellen: “Wat doet ge hier dan wel in de situatie?”Hij bleek juist een week geleden aangekomen te zijn en was onmiddellijk tot ‘teamleader’ van team 517 gebombardeerd.Daar waar het tot voor een paar jaar in de UNO de gewoonte was om de meest ervaren MilObs tot leider van het team aan te stellen, ongeacht de graad, was er op een bepaald ogenblik protest gekomen vanuit een paar landen en werd vanaf dan de hoogste in graad met de leiding belast.


En zo kan het nu dus gebeuren dat een Indisch bleu-tje vanaf zijn eerste dag de baas wordt. Op zich hoeft dat echter helemaal niet slecht te zijn en het geeft zelfs de kans om een frisse wind door het team te laten waaien.Ik vroeg hem dan ook wat hij van plan was om aan zijn frustraties te doen.“What can we do?”, vroeg hij schouderophalend. Hij gaf duidelijk de strijd al op vooraleer de slag gestreden was.

“Wel, als teamleader, kan men bijvoorbeeld een huis zoeken en daar het ganse team in onderbrengen. Dit was trouwens het geval bij de twee teams die zich in Bukavu bevonden vóór de Bukavu-crisis. De leden van de drie teams die tijdens de crisis hun ‘teamsite’ ontruimd hebben (team Walungu, Kando en Kalehe) zijn echter allemaal apart gaan leven, meestal bij andere landgenoten. Maar niets belet u om voor uw team opnieuw een ‘site’ op te starten. Dat is zelfs zéér bevorderlijk voor de teamspirit.”“Jamaar, dan hebben we generatoren nodig, want de stadselectriciteit is absoluut niet betrouwbaar!”“Ge kunt zoveel generatoren krijgen als ge maar wilt.”“Jamaar, dan hebben we daar ook computers nodig en internet en telefoonverbinding en eventueel satelietverbinding!”“Dat is allemaal voorzien in een teamsite. U hoeft het enkel te vragen.”

Stilte.

“Maar dat is nog het ergste niet. Het feit dat er nu een beurtrol opgesteld is voor de verschillende teams om patrouille te rijden in gans Bukavu maakt dat de teams allemaal dezelfde vragen aan dezelfde mensen stellen en die zijn dat zo stilaan zo beu als kouwe pap.”“Volledig correct, maar u kunt bijvoorbeeld naar de Stafchef stappen en voorstellen om Bukavu in sectoren te verdelen en aan elk team een sector toewijzen waarin men zich kan specialiseren. Voor zover ik de COS ken, zal hij daar zeker niet negatief tegenover staan.”

Weer stilte. Nu zelfs een stuk langer.

“En dan die speciale patrouilles, waarbij we met een helicopter ergens in een godvergeten gat gedropt worden, daar een dagje rondlopen, hier en daar vragen hoe de situatie is en dan weer verdwijnen. Dat heeft toch geen enkele zin!”“Sorry om het te moeten zeggen, maar een van de belangrijkste opdrachten van een MilObs, zoniet dé belangrijkste, is het inwinnen van informatie. Het is inderdaad beter om een team permanent ter plaatse te


hebben, maar dan zou MONUC een ongelofelijk groot aantal teams nodig hebben en bovendien is de veiligheidssituatie op véél plaatsen zodanig dat het voor de gezondheid van ongewapende MilObs niet écht goed is om er zonder gewapende escorte een tijdje door te brengen. Die heli-vervoerde patrouilles, waarbij een beschermingsgroep meevliegt, lijken me dus wel een nuttig alternatief.”

Nog eens stilte.En toen moest hij dringend ergens anders zijn.

Enkele dagen nadat ik terug was uit verlof vroeg ik aan Paul Jobbins of een zekere Lt Kol VATS al op audiëntie verschenen was om een paar voorstellen te doen.Niemand gezien.Zijn frustraties waren blijkbaar zonder veel moeite verteerd…

Rond half September kreeg ik een operatieorder in de e-mailbus voor een helivervoerde patrouille op 20 Sep naar KAMITUGA, een dorp op een zestigtal kilometer van Bukavu. Daar waren blijkbaar FDLR (Front de Liberation du Rwanda) en Interahamwé troepen gesignaleerd, die afgedaald waren uit de bergen en nu op de kap van de bevolking leefden en aan gedwongen inlijving begonnen te doen. Geen sympatieke kereltjes dus en ze hebben ook geen uitgesproken goeie relatie met MONUC.Bij het diagonaal lezen van de nota, sprong mij opeens de naam Lt Col Virendra VATS in het oog, als commandant van de ganse operatie.Hij kon niet klagen.Nu zou hij toch IETS mogen doen voor zijn geld.

Op 20 September, rond 17.30 Hr, vond ik, vrij vertaald, volgend bericht op mijn computerscherm:“Nationaal staflid achtergelaten in Kamituga.”“Het nationaal staflid is Mr Jean-Claude MISENGE van het Human Rights bureau van MONUC-Bukavu. We onderzoeken nu de zaak, maar het schijnt dat, tengevolge van de veranderende weersomstandigheden, het uur van de terugvlucht verschillende keren veranderd werd. Dit veroorzaakte een zekere verwarring bij de passagiers en had als gevolg dat het staflid niet op tijd kwam opdagen.De piloot informeerde de andere passagiers dat hij moest vertrekken en niet kon wachten op deze éne passagier. We plannen een reddingsvlucht bij eerste klaarte morgenvroeg.”

Hij had gelijk.Hij is inderdaad zijn geld niet waard.


Episode TWINTIG:

CORRUPTIE? U ZEI?

KAMANIOLA was belangrijk. Zoveel was al duidelijk geworden.En dus werd kort na de “bevrijding” ervan, besloten dat er daar opnieuw een waarnemersteam moest gevestigd worden.Alleen…Alleen zou dat “in ‘t zwart” moeten gebeuren, want de Force Commander (de GROTE militaire chef van MONUC) had, via UITDRUKKELIJKE nota, beslist dat de tien teams, die onder de verantwoordelijkheid van Bukavu vielen, zouden gereduceerd worden tot acht, waarvan er vijf in Bukavu en drie in Uvira moesten gestationeerd zijn.Nu ligt Kamaniola een dikke zeventig kilometer van Uvira en is het dus moeilijk te omschrijven als één van zijn wijken.Dat “zwarte” team vormde in feite geen probleem, want tenslotte betalen de MilObs zélf voor hun logement en dus zou, als iedereen een béétje zijn mond hield, Kinshasa dit nooit te weten komen. Alleen was de situatie in Kamaniola absoluut nog niet stabiel en dus was een permanente bewapende beveiliging van dit team wel degelijk een bittere noodzaak. Die bescherming zou van URUBAT moeten komen en daar besloot men dat ‘een peloton’ het absolute minimum was dat moest ingezet worden. Bij heel dat gekonkelfoes zat er echter wel één klein addertje onder het gras: de Uruguaianen maken deel uit van een ‘Contingent’ en daarvoor moet MONUC het logement leveren of tenminste de plaats waar ze hun tenten kunnen opslaan. En zoiets kost centjes.Nu is het echter in de UNO wel archi-moeilijk om geld los te peuteren voor iets dat er is, om bescherming te bieden aan iets dat er (officieel) niet is.

Kunt u volgen?

De Brigade kon het niet.

Nadat ik het probleem op een briefing een aantal keren had uitgelegd en ze het diepgaand bestudeerd hadden, kwamen ze met het volgende ei van Columbus voor de dag:Het peloton zou TIJDELIJK het huis van het team delen.


Dat betekende: 46 personen op een oppervlakte die op maximaal 4 à 5 voorzien was.Vroeg of laat zou dat stinken, goed geweten. Zelfs letterlijk.

In de loop van Juli werd duidelijk dat dit ‘tijdelijk’ wel eens héél lang zou kunnen duren en daarom trokken Alfred, Kristian en ikzelf op de Belgische nationale feestdag op verkenning, officieel om een plaats te vinden waar in de toekomst een compagnie kon gevestigd worden, maar voornamelijk om zo snel mogelijk daar dat peloton te kunnen droppen. Het énige wat we vonden dat een beetje geschikt leek om op zéér korte termijn een oplossing te bieden was een terrein van een 60 op 100 meter, met daarop een paar koterijen en een drietal containers. Er liepen daar wel wat Congolese militairen rond (mét vrouw en kinderen), maar die bleken tot 10 RM te behoren en dus dachten we ze daar wel op tijd te kunnen buitenborstelen.De MilObs kregen de opdracht te weten te komen wie de eigenaar van het terrein was en een paar dagen later konden ze mij al zeggen dat, volgens hun lokale bronnen, het terrein toebehoorde aan de VZW “Solidarité Paysanne”, met zetel in Bukavu.Nog een paar dagen later stonden we opnieuw in Kamaniola, maar nu in het gezelschap van Stella JANDA, een kortademige dame mét indrukwekkende moustache, die de VZW vertegenwoordigde. Ze vertelde dat ze daar ooit een soort landbouwschool hadden opgestart, maar dat was geen succes geworden en de gebouwen werden nu door hen niet meer gebruikt.Voor de rest verliep alles zakelijk, snel en efficiënt: ze zou ons ’s anderendaags al de gevraagde huurprijs én een copie van het eigendomsbewijs overhandigen. Bovendien zou haar organisatie er wel voor zorgen dat die militairen verdwenen. Bon, zoveel te beter.

’s Anderendaags viel inderdaad al één blad in de bus.

Huurprijs: DUIZEND Dollar per MAAND.

Jawel, ik las NIET verkeerd: één ééntje en drie nullekens met daarachter een dik dollarteken! Voor die prijs kon men waarschijnlijk gans Kamaniola huren!Maar we hadden niet veel keus en dat wist ZIJ ook.

Kristian belaste MIJ met de taak om af te pingelen, iets waarin ik ABSOLUUT NIET goed ben, maar ik kon haar toch overtuigen te


zakken tot zevenhonderd dollar. Lager wilde “le Comité” niet gaan, beweerde ze.Bon, we zullen dat voorstel dan maar opsturen naar Kinshasa, maar we moeten wél eerst nog uw eigendomsbewijs krijgen.Pas de problème, zei ze aan de telefoon.En daarna hoorden we van haar niets meer…

Toen ik eind Augustus terug kwam uit verlof informeerde ik bij Kristian naar de evolutie in ‘het Kamaniola dossier’.Nog niets gekregen, zei hij.

Bij de eerstvolgende briefing, interpelleerde de Brigadestafchef me. Hij had de dag voordien Kamaniola bezocht en vond de toestand in de teamsite mensonwaardig. Hij had natuurlijk méér dan overschot van gelijk. “En wat heeft de administratie daar al aan gedaan?”Ik gaf hem een overzicht van de situatie en beloofde hem de zaak van zéér dichtbij op te volgen, maar ik vertelde hem ook dat het geen enkele zin had om te proberen huurgeld los te peuteren bij de UN zolang de toestand van het team niet geregulariseerd was of zolang er geen geschreven operatieorder was dat aan URUBAT de opdracht gaf om permanent een peloton in Kamaniola te stationeren.De liefde moest van de twee kanten komen…

Hij begreep het.Zo beweerde hij toch.

Diezelfde dag nog kregen we een uitgebreide nota toegezonden. Daarin stond dat de brigade de INTENTIE had om in Kamaniola een compagnie te installeren, wanneer er bijkomende batallions aan Zuid-Kivu zouden toegewezen worden.Hoe is het in godsnaam mogelijk!De UNO besteed ook geen geld aan INTENTIES!!!Hoeveel keer moet ik het NOG uitleggen!

Ondertussen probeerde ik ook aan dat eigendomsbewijs te geraken.Tevergeefs.De VZW vertelde me dat alleen Stella JANDA bevoegd was om te onderhandelen en wanneer ik haar probeerde te bellen was ze buiten GSM-bereik of totaal onverstaanbaar of ze was druk bezig in Kamaniola of elders, of de papieren waren onderweg naar Bukavu, of de chauffeur was niet tot in Bukavu geraakt, maar had moeten terugkeren naar Kamaniola, of ze zou ze morgen faxen vanuit Uvira, of de wacht aan


MONUC-Uvira had haar niet binnengelaten om de documenten te faxen, of, of…Ik begon er zo stilaan zwaar aan te twijfelen of ze wel degelijk eigenaar waren van dit terrein…

Na de brigadebriefing op 10 September riep de COS-brigade mij op zijn bureel en overhandigde me een mini-nota.“Is het zó goed?”Er stonden niet veel méér dan tien nuttige lijntjes op:“1. Situation:Kamaniola is an important crossing point between RDC, Rwanda and Burundi. It controls also the only road between Bukavu and the South of South-Kivu. Therefore MONUC should show a permanent presence in the area and monitor the situation on a continous basis.2. Mission:Deploy in Kamaniola one platoon and prepare the future deployment of one compagny.”Voor de rest werd URUBAT belast met de opdracht en het moest allemaal ASAP gebeuren.

Perfect! Was dat nu écht ZO moeilijk?

Terug op het JLOC-bureel bracht Innocent, de bediende van Kristian, mij een bundel fax-papieren verzonden vanuit Uvira.Het eigendomsbewijs!EINDELIJK!!!

Het beloofde een perfecte dag te worden, een pint waardig.

Ik ging me dan ook breeduit aan een tafel in de Welfare installeren en begon op mijn gemak het document te ontcijferen. Niet zo eenvoudig, want het was enerzijds opgesteld in notarissen-Frans en anderzijds hadden ze gebruik gemaakt van een vreselijk klein lettertype en was de fax van zéér slechte kwaliteit.Ik kon ontcijferen dat het terrein in feite GEEN eigendom was van de VZW, maar WEL van de Congolese staat, die aan VZW “Solidarité Paysanne” het terrein en de daaropstaande gebouwen in concessie gaf voor een verlengbare periode van 25 jaar, met aanvang op 08 September 2004.

ACHT SEPTEMBER TWEEDUIZENDENVIER???

Dat was juist TWEE dagen geleden!!!


Met ogen vol verbazing las ik verder…

“De huurprijs bedraagt 7840 FC per jaar…”

ZEVENDUIZENDACHTHONDERDVEERTIG Congolese Frank???

Dat is MINDER dan TWINTIG Dollar per JAAR en ZIJ vroegen ons ZEVENHONDERD Dollar per MAAND!!!

Ik was er écht niet goed van.

Ik ging naar Kristian en vertelde hem mijn ‘ontdekkingen’. Hij verwees me door naar de ‘Legal Advisor’ enerzijds en naar de psychotherapeut anderzijds, kwestie van de shock te boven te komen.

De ‘Legal Advisor’ vond het allemaal nogal ‘normaal’.Hoezo? NORMAAL?Wel ja, in het verleden zijn er veel projecten opgestart geweest, zonder dat daar ooit wettelijke contracten zijn voor opgesteld, zei hij. Hij veronderstelde dat dit ook zo gegaan was met de VZW “Solidarité Paysanne” die daar misschien wel ooit activiteiten ontplooid had en, in het beste geval, zelfs de gebouwen had opgericht, maar dan wel zonder enig wettelijk spoor achter te laten.Het probleem is nu echter dat MONUC in Congo aanwezig is op UITNODIGING van de Congolese regering en dat de overeenkomst daarbij is dat staatseigendommen GRATIS moeten ter beschikking gesteld worden. Wanneer MONUC dus nog maar de indruk geeft geïnteresseerd te zijn in iets, wordt er rap-rap (mits overhandiging van het nodige handje-contantje) een concessie uitgeschreven, waardoor het, legaal gezien, geen staatseigendom meer is en de prijs kunstmatig de lucht kan worden ingedreven. En daar profiteert natuurlijk iedereen van.Behalve de UN.Maar daar trekt geen Congolees zich iets van aan. De meesten denken/geloven zelfs zéér graag het (Congolese) fabeltje dat MONUC door Congo betaald wordt, alhoewel Congo al sedert jáááren zijn (zéér bescheiden) UNO-bijdrage niet meer betaalt. Maar dan hebben ze wél geen gewetensproblemen bij het plunderen. Het is niet stelen, het is alleen maar terugnemen…

Ha! Zo zit dat!


In de late namiddag belde Stella mij op (duidelijke en klare verbinding!) met de dringende vraag het voorgestelde contract zo snel mogelijk over te maken aan Kinshasa.Natúúrlijk Stella. Morgen met de eerste post.Omdat ge zo’n onbaatzuchtig meisje zijt.

Even later kreeg ik het Kamaniola-team op bezoek die informeerden naar de stand van zaken en me terloops wisten te vertellen dat de militairen vertrokken waren, maar dat ze daar nu kinderen hadden gezien.Tiens, hadden de militairen hun kinderen achtergelaten?Neen, neen, het leken meer schoolkinderen.SCHOOLKINDEREN???Jawel, in uniform en zo.

Ik stapte rechtstreeks naar Alfred en we zaten onmiddellijk op dezelfde golflengte: als er IETS is dat de UNO NIET doet, dan is het schoolkinderen op straat zetten of hospitalen inpikken.Dat moest dus SERIEUS onderzocht worden.En ‘den ouwe’ mocht het doen.En dus trok ik op 16 September weer naar Kamaniola.

De vervallen koterijen bleken inderdaad volgestouwd te zitten met kinderen gaande van zéér klein tot medium-klein. Ik vroeg naar de directeur. Die was er niet. Maar wel de adjunct-directeur, die me meenam naar een apart hokje, met op de deur, in krijt geschreven: “BUREAU DU DIRECTEUR”. Er stond een eenzame tafel in.Terwijl ik aan het uitleggen was dat MONUC in de toekomst naar alle waarschijnlijkheid zou uitbreiden en dat we dus op zoek waren naar plaatsen waar we bijkomende troepen konden logeren, kwam de rest van de onderwijzers ook binnengesijpeld en luisterde aandachtig mee. Ik zei dat we in Congo waren om te helpen en ZEKER niet om scholen te sluiten en dat er ons, bij de verkenningen, niemand verteld had dat er op deze plaats een school was.Hij zei dat “l’ école primaire de RUBUMBA” daar al een kleine tien jaar gevestigd was en ongeveer 320 leerlingen telde. Ze hadden inderdaad al gehoord dat MONUC de zaak blijkbaar wilde inpalmen en dat had al veel onrust veroorzaakt in dit gedeelte van Kamaniola en sommige ouders doen besluiten om hun kinderen niet meer naar school te sturen, omdat er toch geen andere lagere scholen in de nabije omgeving zijn.(Schoolplicht is hier zééééér relatief).Voor mij was dit al méér dan voldoende.


Ik verzekerde hem dat MONUC de school NIET zou sluiten en onmiddellijk gaf hij een paar orders, werden de kinderen uit de ‘klassen’ gehaald, in rijen opgesteld en begon de onderdirecteur:“Dit bonjour à mesieur.”“BON-JOUR ME-SIEUR!” Perfect in koor.En daarna was het mijn beurt…

Ik heb al een paar keer in mijn leven voor min of meer grote groepen mensen gestaan en het woord gevoerd. Daar heb ik geen problemen mee.Maar voor deze kinderen staan en hen vertellen dat ze nog een toekomst hebben, dat heeft me wél iets gedaan.

Alhoewel ik ervan overtuigd ben dat maar de helft begrepen heeft waarover het ging en de andere helft liever NIET naar school zou gaan.

But, that’s life.

Ik ga in ELK geval, met VEEL plezier, PERSOONLIJK aan Stella vertellen dat ze die zevenhonderd dollar per maand op haar snor mag schrijven…


Episode EENENTWINTIG:

DE POLITIE? NIETS IS HEN TEVEEL!

Congolezen kúnnen niet schieten.Ze mikken niet.Is misschien zelfs een paar keer mijn geluk geweest.Maar het was NIET de bedoeling dat MONUC OOK niet kan schieten.Daarom was de brigade al sedert lange tijd op zoek naar een schietstand om daar te kunnen trainen. Nu is gans Congo soms wel een schietstand, maar eentje die een beetje volgens de regels van de kunst gebouwd is, is er niet te vinden.

Op zaterdag 04 September vroeg Kristian me of ik eventueel geïnteresseerd was om ’s anderendaags een rondleiding in Bukavu te geven aan een zekere meneer EMMANUEL. Dat was iemand van ‘CivPol’ (Civilian Police) die hier op verkenning zou komen om een geschikte plaats te vinden voor het geven van opleiding aan zo’n 4000 locale politieagenten, in voorbereiding van de verkiezingen in 2005. Het zou dan wel zondag zijn en dan worden stafofficieren verondersteld om NIET te werken (als ze het op de andere dagen al verondersteld worden te doen), maar tenslotte kan men ‘een beetje rondrijden in ’t stad’ niet echt als “werk” omschrijven.En dus was ik samen met Emmanuel op zondag 05 September de niet-bestaande bezienswaardigheden van Bukavu aan het bewonderen. Op een bepaald ogenblik zei hij mij dat er, volgens zijn informatiebronnen, in Bukavu zoiets als een politiecentrum gevestigd zou zijn met de naam “Centre d’Entrainement JULES MOUCQUET”. Dat scheen trouwens een rasechte Belg geweest te zijn en ze zouden daar ook een schietstand hebben…Ha ja? Bingo!!!En waar ligt dat ding?Geen idee.Een kaart van Bukavu erbij gehaald en daarop vonden we inderdaad een groep gebouwen onder de naam “Centre Police”. Toen we er aankwamen zagen we enkel een reeks vervallen barakken, waarvan kon aangenomen worden dat er ‘ooit’ wel eens enige charme van kon uitgegaan hebben. En we troffen er, tussen de bende kinderen en starende vrouwen, ook een politieman aan.Ja, dit was het allombekende “Centre Jules Moucquet”.(Jules zou het NU eens moeten zien, hij zou zich omkeren in zijn graf!)


Neen, de schietstand was niet hier, maar lag een vijftien kilometer verder in KABARE.Neen, we konden die niet zómaar bezoeken, daarvoor hadden we de toestemming nodig van “Monsieur l’Inspecteur Provinciale de la Police Nationale Congolaise Sud-Kivu à Bukavu”. En dat was een generaal.Alstublieft. En, neen, die zat op zondag NIET op zijn bureel.Emmanuel moest echter op maandag weer vertrekken naar Kinshasa, maar ik beloofde hem de zaak te zullen onderzoeken en hem op de hoogte te houden.

Op maandag vond ik een gaatje vrij en reed naar het “Commandement Police-Inspection Provinciale”. Eerst werd ik binnengeleid bij een zekere Col LIMENGO, een dikke meneer, die, nadat ik mijn ganse verhaal had gedaan, de politie-logistieker bleek te zijn. Ik zat dus verkeerd.Ik werd omgeleid tot bij een nog véél dikkere meneer, die de chef-operaties was.Ja, we konden de schietstand bezoeken, maar dat moest wél drie dagen op voorhand aangevraagd worden.OK, we zijn nu maandag, plus drie dagen, dat maakt donderdag, gaat het dan?Neen, natuurlijk niet. SCHRIFTELIJK aanvragen natuurlijk, gericht aan “Monsieur l’Inspecteur…enzovoort”.Terug naar ‘den bureau’ gereden, papiertje mét indrukwekkende MONUC hoofding uit de duim gezogen, laten tekenen door Kol JOBBINS, weer terug naar het ‘Commandement’, afgegeven aan de chef-dikke-operaties (die duidelijk NIET gelukkig was dat hij daarvoor uit zijn stoel moest opstaan), een kwartiertje gewacht en JA, Monsieur l’Inspecteur Provinciale Etcetera, gaf ons, in zijn oneindige goedheid, de zegen om op donderdag de schietstand te bezoeken.

Tijdens de brigadebriefing deed ik mijn verhaal en de Zuid-Afrikaanse G2, Lt Kol LAING (hoofd van de Inlichtingen) was woest enthousiast om mee te gaan, samen met een van zijn adjuncten.

Op donderdag 09 Sep stapten we met zijn drieën om 10.00 Hr het politiegebouw binnen. Daar wist niemand van iets, natuurlijk.Moet een mens dáárvoor die ganse tralala opvoeren!


Terwijl we stonden te wachten op de aankomst van de operatie-kolonel (het was tenslotte nog maar tien uur) werd ik aangeklampt door een oude Adjudant, die me zijn ganse verhaal uit de doeken deed. Hij was ooit nog opgeleid door ‘les Belges’en was daar daverend fier over, hij had kolonel ‘den-dezen’ en majoor ‘den-dienen’ nog goed gekend (voor mij allemaal nobele onbekenden) en kon zelfs de Brabançonne nog neuriën. Wat hij dan ook ter plaatse deed.Hij bleef maar rond mijn kont draaien en toen we terug buiten het bureel van de Chef-Operaties kwamen (die ondertussen een Luitenant had opgetrommeld om ons te vergezellen) bleek hij opeens niets meer om handen te hebben en moffelde zich zeer voorzichtig mee op de achterbank van mijn jeep. We gingen nog iemand oppikken in het “Centre Jules Moucquet”, die blijkbaar als enige de weg kende en togen met een jeep volgeladen met politie op expeditie.Ik voelde me NIET echt veilig.

We waren nog maar juist vertrokken toen de Luitenant begon te zagen dat dit “een speciale opdracht” was, die normaal “speciaal” moest vergoed worden. Ik reageerde niet.“Die buitenlandse organisaties maken wel gebruik van alle mogelijke Congolese ‘faciliteiten’, maar als het er op aankomt om er voor te betalen, geven ze niet thuis”.Ik voelde me NOG niet aangesproken.“De politie mag wel het verkeer regelen aan de ingang van MONUC, maar ze krijgen daar niets extra’s voor”.Ik zag in feite de zin van zijn betoog niet in.Nog een paar ronkende slagzinnen later gaf hij het maar op, want ik was blijkbaar doof op mijn financieel oor.

In KABARE moesten we natuurlijk eerst bij de ‘Administrateur du Territoire’ gaan aankloppen. Die was héél verbaasd te horen dat er op zijn lapje ‘territoire’ een schietstand gevestigd was. Bleek wel dat die voor de laatste keer in 1998 gebruikt was, want sedert dan droeg de politie geen wapens meer en moest dus niet meer trainen. Hij ging wél akkoord met het bezoek, maar we moesten óók nog de toestemming krijgen van Kolonel WILLY, de militaire chef van dit wereldcentrum, en we mochten natuurlijk Majoor VALENTIN, het hoofd van de lokale politie niet vergeten…In dit onooglijk ding van een paar kapotte huizen en een nest hutten zaten er duidelijk méér VIP’s verzameld dan in Brussel.Na veel gepalaver met de drie heren mochten we de heilige grond van KABARE verder betreden op zoek naar de verborgen schat.


Kolonel WILLY stapte, samen met zijn, naar schatting, dikke tien ‘bodyguards’ nonchalant doorheen een aangeplant veld, waar vrouwen bezig waren maniokwortels los te hakken (een typisch vrouwenwerkje, net zoals het slepen en sleuren van alle mogelijke vrachten. Soldaatje spelen of wat rondlummelen met een radiootje aan het oor gekleefd is dan weer typisch mannenwerk), tot we bij een vallei aankwamen die inderdaad het uitzicht had van een natuurlijke schietstand: steile zijwanden, een vlak middenstuk van een dertigtal meter breed en een steile achterwand die als kogelvang zou kunnen dienen. Alleen zouden wel nog serieuse investeringen nodig zijn om het geheel te laten beantwoorden aan de UNO-veiligheidsnormen. We verlieten hoofdschuddend de schietstand-in-embryo en de G2 stelde al zijn hoop op geruchten als zou het Congolese leger ‘van plan zijn’ om een schietstand te bouwen ‘nabij KAVUMU-Airport’, maar hij wist wel niet waar en zeker niet wanneer.

Op de terugweg begon de Luitenant weer te zagen. Nu had hij dorst.Waarom ook niet.En inderdaad, we hadden die dag al veel speeksel voor niets verspeeld.Ik zei ze dat ik ze wel een cola of zo wou tracteren. Bier mochten ze toch niet drinken, want ze waren nog in dienst.Ze waren inderdaad nog wel in dienst zeiden ze, maar hoe langer we aan het rijden waren, hoe minder dienst ik ze hoorde hebben. En toen we in een afgelegen caféetje stopten en in een achterhokje gingen zitten, waren ze tot het collectieve besluit gekomen dat hun dienst er voor die dag zo goed als op zat.Ze mochten dus ‘Primus’ bestellen.Wat ze dan ook alledrie deden.De Luitenant gaf nog wat bijkomende uitleg aan de waard en plots dook er iemand op met een mand vol worsten. Tweehonderd Congolese Frank per worst. Teveel, vonden ze. Tot de Belg voorstelde om er voor elk eentje te betalen, want hij had nog nooit dergelijke worst gegeten.En toen verscheen ook plots een brood op tafel.De Belg had dat wel niet gevraagd, maar de politie liet het zich toch welgevallen.Even later kwam nog iemand met andere worsten aandraven. Twee soorten. Mét pili-pili en zonder. De Luitenant vroeg niets meer, maar bestelde er voor zichzelf eentje mét en vroeg ondertussen aan zijn collega’s wat zij wilden.


De rekening kwam af, bedroeg 2760 Congolese Frank, werd afgegeven aan de Luitenant en die schoof ze zéér vloeiend naar mij door. Ik gaf de garçon een briefje van tien dollar (4000 CF) en toen hij verdween riep de Luitenant hem na dat hij die veertig Frank mocht houden.Toch wel gul van hem. De garçon kwam terug met het wisselgeld, gaf het aan de Luitenant en… die stak het simpelweg in zijn zak.Waw, dat was vlot! En zonder blikken of blozen!Ik zat er bij en keek ernaar…Ik kreeg zelfs de kans niet om te protesteren, want terwijl de Luitenant rechtstond begonnen de anderen tegen me te roepen dat ze óók zoveel wilden. Ik kon niet anders dan ook maar opstaan en hen zeggen dat ze maar moesten delen met de Luitenant. Toen hij ze in de jeep elk honderd Congolese Frank in de pollen stopte, stopte het gekrakeel. De politie-pikorde was blijkbaar gerespecteerd.

Bij het uitstappen gaf de Luitenant mij zijn telefoonnummer.

Ik mocht ALTIJD een beroep op hem doen, zei hij.Ongeacht dag of uur.

Toch wel een zéér beschikbare kerel…


Episode TWEEËNTWINTIG:

LEUKE DINGEN VOOR DE MENSEN…

Congolezen zijn rasechte racisten.En nog geen klein beetje.Dat had ik al ontdekt toen ik mijn eerste rondjes door Bukavu reed met een vrouwelijke Congolese tolk. We kwamen in de Buniamulenge wijk aan en “kijk”, zei ze, met een nogal duidelijke afschuw wijzend naar een vrouw die gewoon buiten stond, “ze zien er helemaal anders uit dan wij” en ze maakte een gebaar naar ons beiden. Alsof ik ook zwart, vrouwelijk en van Congolese origine ben.MUTEBUTSI en NKUNDA, beiden OOK Buniamulenge, hebben de zaak natuurlijk geen goed gedaan en er werd dan ook geen Congolese traan gelaten toen ze bij de ‘bevrijding’ van Bukavu en Kamaniola massaal richting Rwanda en Burundi vluchtten.Toen de gouverneur en generaal MABE in Uvira gingen vertellen dat de vluchtelingen moesten kunnen terugkeren steeg er een luid awoe-geroep op en enkel nadat MABE de namen van een tiental Congolezen had voorgelezen die ook meegedaan hadden met Nkunda en openlijk vroeg of alle Congolezen dan ook maar als vijand moesten beschouwd worden, werd het een beetje stil.De notabelen van Uvira gingen zelfs nog een stapje verder en vroegen botweg de toelating om de verlaten huizen van de Buniamulenge te mogen inpikken want “on a soufert déjà tellement”. Nogal simpel als reden, natuurlijk.

Op 12 Augustus kwam RUBERWA, één van de vier vice-presidenten en ook een Buniamulenge, een toertje doen langs Goma en Bukavu en verklaarde luidkeels dat Congo veilig genoeg was voor de vluchtelingen om terug te keren en in één adem zei hij ook dat al die gewapende groepen van vreemde origine, zoals het FDLR (Front de Liberation de Rwanda), de Interahamwe en het FNL (Front National de Liberation de Burundi) in de toekomst harder zouden aangepakt worden.Dat was er natuurlijk om vragen… Op 14 Augustus bereikte ons het bericht dat er gedurende de nacht een massaslachting had plaatsgevonden in het vluchtelingenkamp GATUMBA, dat zich op een paar kilometer van Uvira bevindt, net over de grens in Burundi. 151 doden en nog eens 121 gewonden. Allemaal Buniamulenge. Terwijl de gevluchte Congolezen en teruggekeerde Burundezen (die daar ook tijdelijk in transit verbleven) geen haar werd


gekrengd. Natuurlijk waren de bewakers van het kamp bij de eerste schoten gevlucht (als ze het al niet vroeger gedaan hadden) en een gelijktijdige aanval op een nabijgelegen politiekamp had belet dat deze konden tussenkomen. Alhoewel. Er werd daar nadien geen enkele dode of gekwetste gemeld en dus kan die aanval niet zo geweldig geweest zijn. Maar ja, alhoewel de Buniamulenge van origine Tutsi’s zijn (en de meeste Burundezen ook), zijn ze ook in Burundi niet zo erg geliefd, want daar worden ze beschouwd als Congolezen en is het dus een groep die in feite tussen wal en schip valt.Congo hield echter wél de adem in, niet zozeer uit afschuw over datgene wat gebeurd was, maar uit schrik over een mogelijke Rwandese reactie. We hoorden dan ook véél zuchten van opluchting toen het FNL, een Burundese Hutu-rebellenbeweging, de verantwoordelijkheid voor de slachting opeiste en toen beschuldigingen van enige Congolese betrokkenheid nooit hard konden gemaakt worden.De uitspraken van RUBERWA én het feit dat ze zich in Burundi óók niet meer veilig voelden, sterkte hen echter wel in de overtuiging dat ze maar beter naar Congo konden terugkeren en meer specifiek naar de streek van MINEMWE, waar de meerderheid van de bevolking uit Buniamulenge bestaat en dus beschouwen ze dat gebied als hun “safe heaven”. De 2500 à 3000 overgebleven Buniamulenge in GATUMBA weigerden dan ook naar een ander vluchtelingenkamp dieper in Burundi te verhuizen en op 24 September stonden er plots, onaangekondigd, 365 van hen in het niemandsland tussen de Burundese en de (gesloten) Congolese grens in UVIRA.De Congolezen in Uvira vonden dat dit er 365 tevéél waren en dus werd er, met een bewonderenswaardige snelheid, een massabetoging georganiseerd die tot laat in de nacht duurde.‘Ergens’ werd op zaterdag 25 September tussen MONUC en de gouverneur van Zuid-Kivu overeengekomen om de groep op zondag in Congo binnen te laten en, onder begeleiding van MONUC en het Congolese leger, voorlopig in een (nog in te richten) kamp aan de rand van Uvira onder te brengen. Het transport van de grens naar het ‘vluchtelingenkamp’ verliep natuurlijk niet zonder slag of stoot en onderweg waren er barricades opgericht en werden de transportvoertuigen met stenen bekogeld. Op een bepaald ogenblik werd het zelfs zo erg dat er in de lucht moest geschoten worden, zowel door de Uruguaianen als door de FARDC-troepen, om een doorgang te forceren tot aan het kamp. De volgende dagen ging het stenen-werpen nog een beetje door, maar nu alleen nog naar de MONUC-jeeps.MONUC had het natuurlijk weer gedaan…


Op zaterdag 02 Oktober bracht ik een bezoek aan dit ‘vluchtelingenkamp’, dat geïnstalleerd was in de ruïnes van een vroegere fabriek, met slechts één hangar waar nog zoiets als een dak op lag. De buitenbeveiliging werd verzekerd door het FARDC (Forces Armées de la Republique Démocratique Congolaise) en op de binnenperimeter lagen de Uruguaianen te ‘waken’. En die hadden weer vanalles nodig: méér prikkeldraad, méér tenten, mobiele toiletten, luifels, enzovoort…De vluchtelingen zelf moesten het met véél minder stellen…

Op maandag 04 Oktober vertrok het grootste gedeelte te voet voor een tripje van een 180 Km richting MINEMWE, onder begeleiding van FARDC-soldaten. Er werden onderweg geen incidenten gemeld en op dinsdag 05 Oktober werden de laatste 32 (zieken en oudere vrouwen) per MONUC-helicopter naar dezelfde plaats overgevlogen.Probleem opgelost.Zo dacht ik toch…

Op woensdagmorgen 06 Oktober verkende ik de omgeving van Bukavu in een poging om een geschikte locatie te vinden voor een compagnie. Half November zou Zuid-Kivu namelijk versterkt worden met een volledig Pakistaans bataljon en alhoewel we al plaatsen gevonden hadden waar we ze konden installeren, had de gouverneur een paar keer NJET gezegd en moesten er dus dringend nieuwe mogelijkheden gevonden worden.Toen ik rond 10.00 Hr terugkeerde, kruiste ik langs de hoofdbaan in Bukavu een Uruguaiaanse patrouille bestaande uit vier APC’s. Ik zat nog maar juist terug achter de computer in ons bureel, toen over de radio het bericht kwam dat er in het centrum van Bukavu een demonstratie bezig was “unfriendly towards MONUC” en iedereen werd gevraagd om niet in stad rond te rijden. Rond elf uur hoorde ik iemand van URUBAT de brigade oproepen met de vraag om de toelating te krijgen “om het vuur te mogen openen”. Er kwam geen antwoord. Rond 11.30 Hr werd die vraag nogmaals de ether ingestuurd, maar nog altijd niets.Rond twaalf uur ging ik naar huis. Sedert half-September zit ik namelijk niet meer in de Welfare Club (een paar commissieleden waren teveel beginnen leuteren dat een kamer ‘normaal’ maar voor MAXIMUM één maand mocht gehuurd worden en dat ik er al VIER maanden inzat), maar woon nu in een huis op ongeveer 200 meter van het hoofdkwartier. Daar leven en lijden we met vijf man samen: Paul JOBBINS, onze allombekende Russiche ROMAN, JERGEY, een Russische kapitein en ARKADY, nog een Russische majoor. Ik hoef u waarschijnlijk niet te vertellen dat er nogal wat afgerussist wordt als ze samenzitten.


Juist op het ogenblik dat Roman en Sergey rond 12.30 Hr binnenkwamen voor het middagmaal hoorden we in de verte schieten. In totaal naar schatting een dertigtal schoten. Ik vroeg Roman of hij, als inlichtingenofficier in het JOC, soms méér wist over de gebeurtenissen. Hij vertelde dat rond 10.15 Hr één van de Uruguaiaanse APC’s in de patrouille in panne was gevallen. Dat had natuurlijk een paar nieuwsgierigen aangetrokken en plots had ‘iemand’ van de omstaanders geroepen had dat er ‘een Rwandees’ in het voertuig zat. Bullshit natuurlijk. De énige zwarte aan boord was de tolk en dat was een rasechte Congolees uit KINDU, maar ze ZIJN hier nu eenmaal zo paranoïa. Toen begon echter de miserie. In plaats van rond hun voertuigen te ontplooien, bleven de Uruguaianen natuurlijk als bange konijnen in hun APC zitten, werd de massa rond de voertuigen steeds groter, begon het stenen te regenen en werd gepoogd het aankomende depannagevoertuig in brand te steken. Er waren op dat ogenblik wel NOG twee Uruguaiaanse patrouilles in de omgeving van Bukavu, maar in plaats van deze als versterking naar het belegerde peloton te sturen, werden ze door URUBAT naar ‘the Chinese Peninsula’ gedirigeerd om daar te schuilen voor het volksgeweld (die mannen BLIJVEN me verbazen!).Roman was nog niet goed en wel uitgesproken, toen hij door de brigade opgeroepen werd om een FAC (Forward Air Controller) uit te zenden, want ze zouden een gevechtshelicopter MI-25 zenden tot boven Bukavu. Joepie, ACTIE! Die gevormde FAC-er was niet zo moeilijk te vinden, want Sergey is er eentje en Roman vroeg me of ik mee wilde gaan. Zoiets moeten ze me geen twee keer vragen…In het hoofdkwartier vroegen we aan Kristian of we de gepantserde jeep mochten gebruiken. Hij stemde toe,“maar voorzichtig zijn”, voegde hij er aan toe, “want hij is nog maar nieuw”. Als chauffeur, vulde ik de overnamepapieren in. “395” stond er op de teller. Waw, dát was INDERDAAD nieuw! Hij stonk nog naar ‘t fabriek.

Onderweg hield ik de voetgangers goed in de gaten. Niets abnormaals te zien. Er werd gewandeld, gebabbeld, gelachten, gekocht en verkocht. We werden niet speciaal aangestaard en er was geen spoor van agressiviteit te bekennen. Boven op een heuveltop, aan winkel “Mon Jardin” (maar daar zijn wél geen groenten te krijgen), stopte ik, want van daaruit konden we, een driehonderd meter verder op de weg, de APC zien staan met daarrond naar schatting een honderdtal mensen. Tussen ons en de APC stond er tamelijk veel volk langs straat die nu wél naar ons keken en er lagen wel wat stenen op het wegdek, maar verder was er niets speciaals te zien. “Wat doen we”, vroeg ik, “verder rijden of hier blijven staan?”. “Verder


rijden!”zei Roman en haalde ondertussen een Kalashnikov uit een meegenomen tas. Waar had hij dát ding vandaan gehaald? Ik reed langzaam verder de heuvel af.Maar nog geen vijftig meter. BENG.SHIT, een steen in onze linkerzijkant.Dat was blijkbaar de startworp, want, beng, beng, beng, vanuit alle richtingen nu. En het werd duidelijk met de glimlach gedaan. Roman wilde uitstappen mét Kalashnikov, maar ik kon hem tegenhouden, want ik was er ZEKER van dat er dan ongelukken zouden gebeuren. Een Congolese majoor kwam op ons afgelopen en gebaarde ons terug te keren. Dat wás ik trouwens al van plan. Eerst reed ik achteruit, ondertussend wijzend naar een kerel die klaar stond om een steen te werpen en maakte het welbekende keeltje-snij gebaar. Hij liet zijn steen vallen en liep weg. Ik draaide de jeep in de richting van de heuveltop en de menigte achter mij stoof uiteen, maar we moesten wel weer wat stenen incasseren. Terug op de heuveltop draaide ik de neus van de jeep weer in de richting van de vallei en we stapten uit. Iedereen in een straal van een dikke twintig meter liep weer weg, Roman moest zelfs zijn Kalashnikov niet uithalen. De Congolese majoor kwam bij ons en samen met een paar soldaten ging hij in de achtervolging van de stenensmijters. Ondertussen kwamen er ook een paar (spiksplinternieuwe) FARDC pick-ups aangereden met daarop Anti-Luchtkanonnen (kunnen natuurlijk ook voor andere dingen gebruikt worden) en een tiental soldaten. Tussen hen in reden we eerst terug in de richting van het ALFAJIRI-college (onderweg kregen we nog wat stenen te slikken), draaiden daar en reden, nogmaals langs dezelfde weg terug, naar het hoofdkwartier van 10 RM (dat in feite nog geen tweehonderd meter verwijderd ligt van de plaats waar de APC nog altijd in panne stond), want van daaruit zouden we een goed zicht hebben op de gebeurtenissen. Onderweg mochten de Congolese pick-ups zich verheugen in het luide gejuich van het volk langs de straat en wij op wat stenen.Het was duidelijk een sport geworden.Bij het hoofdkwartier van 10 MR aangekomen, hoorden we de MI-25 aanbrommen en Sergey nam radiocontact op. In feite was die heli, onder de gegeven omstandigheden, totaal nutteloos, want elke interventie zou een onaanvaardbaar hoog aantal burgerslachtoffers tot gevolg gehad hebben en bovendien werkte zijn rondcirkelen als een rode lap op een stier. We zonden hem dan ook zo snel mogelijk weer basis-waarts. Ik deed ondertussen jeep-inspectie. Het was niet mooi om zien: twee ruiten met dikke sterren en een carrosserie die tientallen impacten vertoonde, zelfs op het dak.Kristian zou er niet mee kunnen lachen, dat wist ik toen al…


Rond 14.30 Hr vormden we een kolonne van afwisselend Congolese pick-ups en MONUC-jeeps (want er hadden nog anderen daar beschutting gezocht) en samen reden we, zonder verdere problemen, terug naar het MONUC-hoofdkwartier. Kunnen we nog dieper zinken?We kafferen ze dagelijks uit dat ze een ongeorganiseerde bende amateurkens zijn, maar als het er op aankomt moeten we bij hen om hulp bléten!Ik was wéér eens niet zo heel fier deel uit te maken van MONUC. En ook niet over de jeep die ik terugbracht.Want Kristian kon er inderdaad niet mee lachen. De tranen stonden zelfs in zijn ogen toen hij, in een ijzig stilzwijgen, hoofdschuddend rond de jeep wandelde. Hij werd zelfs nog stiller toen er steeds meer berichten binnenkwamen over jeeps met deuken en gebroken ruiten. Tegen de avond liep de teller op tot tien en we wisten toen al zeker dat er daar in de loop van de volgende dagen nog een paar bij zouden komen.

’s Avonds kregen we Kol ENGELBRECHT op bezoek. “Ik mag dan al blank zijn”, zo zei hij,”maar als zoveelste generatie in Zuid-Afrika ben ik van binnen zo zwart als de donkerste neger en ik weet één ding: in Afrika telt maar één ding: ‘the strong man image’. Wanneer men zich niet sterk toont, krijgt men geen respekt en wordt men behandeld als een schurftige hond die men zoveel mag schoppen als men wil, want iedereen weet tóch dat hij niet zal bijten. Tijdens de Bukavu-crisis hebben we aan iedereen getoond dat we niet bekwaam zijn om Congo te verdedigen tegen rebellerende groepen en vandaag hebben we bewezen dat we zelfs onszelf niet kunnen verdedigen. We krijgen dan ook de Afrikaanse behandeling die we verdienen”.Baas Ali drukte het ’s anderendaags nog beeldrijker uit: “MONUC is een olifant met een zéér dik vel, grote tanden, maar enkel om te TONEN en té log om te kunnen maneuvreren…”.

Op donderdag hoorde ik dat er zich aan de grens nabij UVIRA tussen de 800 en 1200 vluchtelingen verzameld hadden met de bedoeling Congo binnen te trekken…

Het beloven dus nog leuke dagen te worden.Zowel voor MONUC als voor de stenenwerpers…


Episode DRIEËNTWINTIG:

KOLONIALIST TOT IN DE KIST

We waren dus nog altijd op zoek naar geschikte plaatsen in Bukavu en wijde omgeving om Pakistaanse compagnies te installeren. Er moesten er bovendien steeds méér gevonden worden en het werd steeds dringender, want er deden geruchten de ronde dat het niet beperkt zou blijven tot één bataljon, maar dat er een volledige Pakistaanse brigade van een dikke drieduizend man naar Zuid-Kivu zou komen en dat de eerste elementen daarvan al rond 15 November zouden arriveren. Vlak na hun ramadan. Dan stonden ze het scherpst…

Alfred had mij, na mijn terugkomst uit verlof, gesproken over Stephan DEFAYS, een Belg die een theeplantage bezat en die, niet ver van Kavumu-airport, een soort hotel had dat hij wilde verhuren aan MONUC. Ik nam contact met hem op en we besloten op een zonnige zaterdag in September een picknic te doen op zijn domein.

Stephan bleek een robuuste jongeman te zijn, vooraan in de dertig, getrouwd met een Belgische en de trotse vader van een dochter van 8 maanden die juist haar eerste tandjes aan het krijgen was. En ik zag aan de zakken onder zijn ogen dat hij daar duidelijk OOK last van had.

Onderweg richting Kavumu vroeg ik hem wat uit over zijn leven en ervaringen. Zijn vader was geboren in Congo, had wel in België gestudeerd en was wel tijdens de verschillende rebellies en opstanden telkens naar België gevlucht of geëvacueerd geworden, maar was ook telkens weer naar Congo teruggekeerd om (meestal) ook telkens weer van zero te herbeginnen. Hijzelf was ook geboren in Congo, was ook enkel naar België teruggekeerd om aan de universiteit te studeren en was nu als ondernemer in de voetstappen van zijn vader aan het lopen.Congo was blijkbaar een familiemicrobe.Ze bezaten een 600 hectaren grote theeplantage mét eigen verwerkingsfabriek, waren actief als uitvoerders van cassiteriet (de grondstof voor het maken van tin) en waren van plan nu ook een eigen transportfirma op te starten.Ik vroeg hem hoe het ging met ‘the business’. Matig. De overgangsregering trok op niets en vaardigde vandaag één zotte wet uit, die ze morgen verving door twee nóg zottere. Het was werkelijk


onmogelijk geworden om nog een nieuw bedrijf op te richten, want wanneer de administratie geld rook, werd ‘de kip’ onmiddellijk gepluimd, gebraden en opgegeten. Hij vertelde dat er recent een wet was uitgevaardigd die een exportfirma verplichtte om, VOORALEER een partij thee of cassiteriet te mogen uitvoeren, de volledige geldwaarde van de goederen op een opgelegde rekening te storten. “Wie heeft er zoveel geld op overschot?”, vroeg hij mij. Bovendien duurt het ongeveer veertien dagen vooraleer een exportvergunning kan losgepeuterd worden. Moet door de gouverneur PERSOONLIJK worden ondertekend. Maar er is natuurlijk wél een manier om dat vlotter te doen gaan… Hij had alle geloof in de Congolezen al lang opgegeven en vond dat ze lui, niet te betrouwen en allemaal zo corrupt als Don Corleone waren.Ik kon hem wel grotendeels volgen.

Op een bepaald ogenblik kwam het gesprek op de weddes van zijn personeel. Hij kon niet zeggen hoeveel een theeplukster verdiende, want die werden betaald volgens het gewicht van de oogst, maar een arbeider in zijn fabriek kreeg 30 Dollar per maand, waarbij wél eventuele geneeskundige zorgen voor zowel betrokkene als zijn familie door de firma betaald werden.“Kan men daar van leven?”Jawel, schudde hij nadenkend. Op het platteland kan men leven van één dollar per dag. Een beetje bananen, wat zoete aardappelen, méér hebben die mannen niet nodig. In feite leven ze van hun tuintje en werken ze om wat zeep of zo te kopen. En natuurlijk voor die gratis geneeskundige zorgen.Klonk tamelijk duidelijk en simpel.Toch iets té simpel.Bij een rondleiding in zijn theefabriek nam ik een foto van de droogovens.Als ze toch niets méér nodig hadden, waarom stonden er dan één seconde later drie kerels rond mij met opgestoken handje?Eén dollar per dag. Vierhonderd Congolese Frank.Inderdaad, een stuk rietsuiker kost twintig Frank, net zoals een gebakken kolf maïs. Maar een tros bananen op de markt gaat toch 100 Frank, een kilo ajuinen kost 200 Frank, het goedkoopste pakje sigaretten ook 200 Frank, een fles bier à 75 Cl loopt op tot 300 Fr (en het is dan nog Primus) en een liter benzine kost een volledig dagloon.Uwen dollar is dan wel HEEL rap op. Zonder de maanden van EENendertig dagen mee te rekenen…


In ’t stad, zo zei hij, lagen de prijzen hoger en hij betaalde zijn wakers dan ook elk 70 Dollar en zijn kok 120 Dollar. Net zoals wij.Maar hij was er van overtuigd dat we hen daarbij te véél betaalden en dat een Congolese baas véél minder gul was. Enkele dagen later kwam ik inderdaad te weten dat één van onze buren, een Congolees, actief in de hogere administratie van Bukavu, slechts TWEE wakers had om een 24 op 24 uurdienst te verzekeren (daar waar wij er DRIE hadden) en dat hij hen daarbij maar 50 Dollar betaalde.Ik moest me dus niet schuldig voelen.

Op vrijdag 08 October woedde er een vreselijke storm in Bukavu. Toch volgens Congolese maatstaven. Het water viel wél met bakken uit de hemel en er was wél af en toe een windvlaag, maar ik had toch al véél erger meegemaakt in België. Ik stond dan ook de ganse tijd vanop het overdekte terras van ons huis dat natuurgeweld gade te slaan en was toch wel een beetje verbaasd toen ’s anderendaags ANSELME, één van onze wakers, kwam vertellen dat zijn dak weggewaaid was en dat het huis van BALOUGA (een andere waker) was weggespoeld. Ik ging er echter niet dieper op in, want het was juist mijn beurt om de dagelijkse ‘radiocheck’ te beantwoorden (we noemen dit hier onze “morning radiosex”).

Toen ik een week later op vrijdagmorgen welgemutst ons huis verliet om naar het hoofdkwartier te stappen, was Balouga van wakersdienst.“Bonjour, Balouga, comment ça va?”Niet goed.Zijn huis was nog altijd een ruïne en hij had geen geld om de schade te herstellen.Kan ik maandag eens komen kijken? Dat ging.Hij hield tóch elke dag ‘open door’.

Op maandag 18 October reden we samen naar zijn huis en stopten bij een stenen woning waar, zo op het eerste zicht te zien, toch niet veel schade aan was.“Tiens, Balouga, je croyais que votre maison était détruit?”.Neen, neen, dat was niet ZIJN huis, het zijne lag een beetje verder naar beneden de heuvel af.We volgden een smal paadje en kwamen bij ‘iets’ (ik kan het moeilijk een barak noemen, eerder een amateuristisch ineengeflanst kiekenkot) van maximaal drie meter op zes, met versleten houten plankwanden en een roestig golfplaten dak met daarop een aantal stenen, duidelijk bedoeld om de boel bij mekaar te houden. Bij gebrek aan, moest ik zelfs met de


deur niet binnenvallen en ik kon onmiddellijk met het salon kennismaken: één houten driezit en één eenzit, maar zonder kussens. Ik mocht in de driezit gaan zitten. Er kwamen drie sjofel geklede kinderen binnen en die mochten dat duidelijk niet. Ze mochten zelfs niet aan mij komen, alhoewel het haar op mijn armen (Congolezen hebben dat niet) toch wel hun nieuwsgierigheid opwekte.Een vrouw kwam binnen, zei “karibu”(welkom), ging, op een Swahili- bevel van Balouga, naar een aanpalend kotje om licht te maken en kwam terug met een brandend petroleumlampje.Ha, zo zien we weer wat.Voor wat er ook te zien was.Het golfplaten dak had méér gaten dan een vergiet, de achtermuur (of wat daarvoor moest doorgaan) bestond uit kartonnen verpakkingsmateriaal, de muur die het ‘kotje’ en een ander kotje (zo te raden de slaapkamer van de ouders) van het ‘salon’ scheidde had méér barsten dan ik rimpels op mijn voorhoofd en aan de rugzijde van de driezit waarop ik zat, stond iets dat geleek op een éénpersoonsbed.Van mijn schoonmoeder, zei Balouga en er kwam een verdroogd oud vrouwtje binnengestrompeld die mij ook “karibu” toewenste.Het gaf toch wel een schok.Ik voel me NIET verantwoordelijk voor de erbarmelijke economische toestand waarin Congo zich bevindt, dat hebben ze louter en alleen aan zichzelf en hun bestuurssysteem te danken, maar dat mensen die voor MIJ werken onder dergelijke omstandigheden moeten leven is me toch teveel!

Maar ik vertrouwde het zaakje niet helemaal.Het kon ook opgezet spel zijn, want tenslotte was het een aangekondigd bezoek en, zoals Stephan gezegd had, Congolezen hebben een grenzeloze fantazie in het bedotten van “moezungu’s”.Ik vroeg waar Anselme woonde.Ho, maar tweehonderd meter verder.Balouga ging met me mee en we kwamen bij iets dat er als de tweelingbroer van Balouga’s huis uitzag. Anselme kwam naar buiten, verwelkomde mij en toonde mij, vol trots, hoe hij het dak met een koord voorlopig terug aan het gebindte (nog geen bonenstaken dik) had vastgemaakt. Ik mocht wéér in de luxezetel gaan zitten (idem dito model), maar hier moest géén petroleumlampje aangestoken worden. Anselme had al electriciteit. Eén peertje.Pure luxe.


Toen ik terugkwam, ben ik eerst gaan uithuilen op de schouders van Kristian en daarna op die van Paul. Ons besluit was snel genomen. We zouden vooreerst de herstellingen aan hun huis sponsoren en ze daarna opslag geven: vanaf 01 November 100 Dollar voor de wakers en 140 Dollar voor de kok en vanaf 01 Januari respectievelijk 130 en 150 Dollar.Daarmee valt toch al een héél stuk méér te doen, alhoewel het nog altijd schandalig laag is volgens Belgische normen.Maar het verschil tussen België en Congo is een Congolese verantwoordelijkheid.

Bij het bezoek van de Minister van Buitenlandse Zaken, zag ik Stephan terug en vertelde hem terloops mijn ervaringen en wat we van plan waren te doen.Hij was maar zéér matig enthousiast.We verpestten de markt, vond hij.

Het kan me niet rotten.


Episode VIERENTWINTIG:

HELP, DE MINISTER KOMT !

“Hallo, Toon, ici Colonel TIMSONET, comment ça va?”NOOIT antwoorden:”goed”, want ze bellen toch maar om het een of ander vervelend werkje in uw nek te kloppen.Dat wist ik al. Maar ik deed het toch.“Ik kom op donderdag 14 Oktober naar Bukavu om het bezoek van de minister voor te bereiden!”Heu, minister? Welke minister?“Wel de minister van Buitenlandse Zaken, comment il s’appelle de nouveau, ah oui, Karel De Gucht! Hij doet een toertje doorheen Afrika en komt op zondag 17 October voor een paar uurtjes naar Bukavu. Kunt ge voor mij een hotelkamer reserveren en transport organiseren en voor maandag een speedboot van Bukavu naar Goma versieren? Oh ja, en kunt ge ook een bezoekprogrammaatje voor de minister in mekaar boksen en mij doormailen?”Een hele boodschappenlijst.Maar er zat wél een haak aan.Op dit ogenblik mogen helicopters niet meer landen op het sportterrein van het Alfajiri College en wanneer de minister op Kavumu-airport zou aankomen, zou hij alleen al voor de verplaatsing van en naar Bukavu een kleine drie uur hobbelend onderweg zijn.Dat was dus geen ideaal scenario en onder dergelijke omstandigheden had een bezoek van een paar uren dan ook geen enkele zin.Maar misschien kon ik iets ‘arrangeren’ met de directeur van het Alfajiri College, want tenslotte zou het op een zondag zijn en betrof het een BELG.Voor Belgen kan er altijd wel iets méér in Congo.Ik beloofde hem zo snel mogelijk op de hoogte te brengen.

De directeur maakte geen grote problemen, maar hij moest het wel eerst voorleggen aan de schoolraad en ik moest hem zo snel mogelijk op de hoogte brengen van de voorziene timing, want op zondag werd het sportterrein gebruikt door verschillende sportorganisaties. ’s Anderendaags gaf hij mij al groen licht.“Parce que c’est un ministre BELGE…”Voilà, ge ziet…


Op vrijdag 08 Oktober kreeg ik een telefoontje van Kolonel WERKBROUCK. En die klonk héél onderkoeld. Hij was juist terug uit verlof, zei hij, en hij had ‘het dossier De Gucht’ naar zich toegetrokken, want zoiets was absoluut niet van het niveau van een ‘adjunct militaire attaché’. Bovendien was hij helemaal NIET te vinden voor een bezoek aan Bukavu en zelfs niet voor ‘een toertje door Afrika’, want dan creëren ‘die mannen’ toch niets anders dan problemen, missen overal hun vliegtuig, enzovoort, enzovoort.“Maar ge gaat er nog van horen…”Daar was duidelijk een interne oorlog aan de gang.Wie zou winnen?

Op dinsdag 12 Oktober kreeg ik een e-mail bericht van Timsonet, die alles bevestigde wat hij mij telefonisch had doorgemaild.Eén-nul voor Timsonet.Ondertussen had ik ook al een ruw programma uit de duim gezogen: één uurtje voor de Congolese autoriteiten (gouverneur, commandant van 10 RM en hoofd van de Politie), één uurtje voor MONUC en één uurtje voor de Belgen in Bukavu. Met de trajectduur er telkens inbegrepen.Minder zag ik écht niet zitten, maar het zou dus wel telkens een blitsbezoek worden.

De volgende paar dagen werden vreselijk druk om, naast mijn normale ‘werk’, ook nog de nodige contacten te leggen, maar toen Col Timsonet, Karl DHAENE (de afgevaardigde van de Belgische ambassade), vergezeld door twee DAS-ers (die de bodyguards van de de minister zouden zijn bij zijn bezoek) op donderdag 14 Oktober op Kavumu-Airport landden, stond er toch al veel op poten en had ik iedereen al in ‘alarmfaze ROOD’ gezet.Karl DHAENE bracht ook de lijst met namen van de delegatie mee.In totaal 23.WAW!!!Negen man die de minister vergezelden en dertien journalisten.Op de lijst vond ik ook een zekere “Jean-Jacques De Gucht, Cabinet”.Tiens, zou dat soms familie van…zijn?Het bleek Kareltjes zoon te zijn, die zoetjes meegesmokkeld was op de studiereis.Zoiets ruikt erg veel naar….Congo!Nú weet ik waar die mannen het geleerd hebben!

De helicopters zouden aankomen tussen 08.30 en 09.00 Hr, weer vertrekken om 13.00 Hr en Karl wilde, in het reeds voorziene


programma, ook nog een ontmoeting met de ‘Civil Society’ (verschillende Congolese verenigingen) inlassen. Dat betekende: het programma nog méér samenpersen.Dat zou nooit lukken, daar was ik toen al zeker van.

Op zaterdagmiddag waren de voorbereidingen rond en was het enkel nog wachten op Kareltje en zijn gevolg.En op MURPHY.Want ik was er heilig van overtuigd dat die ook zou meereizen.

Zaterdagavond kwamen we te weten dat de helicopters niet eerder zouden aankomen dan 09.30 Hr. Lap, daar ging weeral een half uur.

Op zondagmorgen stond het welkomstcommité al te trappelen van ongeduld, toen inderdaad om 09.30 Hr de heli met de journalisten aankwam en tien minuutjes later die met de minister. Weer een dikke tien minuten kwijt.

De gouverneur begon met oeverloos te janken over de terugkeer van de vluchtelingen, over het feit dat hij in ruzie lag met één van zijn vice-gouverneurs, over de dreiging vanuit Rwanda, over het leed dat de Interahamwe in Congo brachten, enz., enz…Iedereen viel zo stilaan in slaap en ik denk niet dat er veel gesnapt hebben waarover hij het had.Opeens stapte hij echter over op iets helemaal anders.“Wat had de minister bedoeld toen hij in Kigali gezegd had dat hij in Congo geen politieke LEIDERS ontmoet had?”Of hadden ze dat verkeerd begrepen?De Gucht ontweek een beetje de vraag en zei dat de overgangsregering Congo’s laatste kans was en dus een succes MOEST worden, anders zou de aandacht en de hulp van de rest van de wereld wegebben en Congo opnieuw overgeleveren aan interne oorlogen. Daarom moest er op ALLE niveaus hard gewerkt worden om de verschillende gewapende groepen in één gedisciplineerd leger samen te brengen, om de geplande verkiezingen in 2005 te laten plaatsgrijpen en om de corruptie aan te pakken.Dat was duidelijk niet voldoende voor de gouverneur, want die herhaalde nogmaals zijn vraag over ‘dat ontbreken van politieke leiders’.Als een goede diplomaat herhaalde De Gucht zijn antwoord, maar voegde er nu ook aan toe dat hij “inderdaad de indruk had dat niet iedereen op elk niveau zijn uiterste best deed om de overgangsregering tot een succes te maken”.En daarmee was het incident blijkbaar gesloten.Hij had natuurlijk méér dan gelijk. In Congo ZIJN er geen politieke leiders van formaat. En dat mag wel eens luidop gezegd worden, alleen


had hij dit op de verkeerde plaats gedaan: in Kigali, de hoofdstad van aartsvijand Rwanda.

Toen we het gouverneursgebouw verlieten, lagen we een klein uur achter op het voorziene tijdsschema. Daar moest dus dringend iets aan gedaan worden. Er werd contact opgenomen met Bujumbura (naar waar de delegatie nadien zou terugkeren) en het vertrekuur werd verschoven naar 14.30 Hr. Dat gaf de nodige ademruimte om de rest van de agenda probleemloos én op het gemak af te werken.

De volgende meetings verliepen vlot en de ontmoeting met ‘de Belgen in Bukavu’ was zelfs zéér aangenaam te noemen, want we hadden natuurlijk het nodige natje en droogje voorzien. Als ‘hoofd van de Belgische militaire troepen in Bukavu’, mocht ik ook een ‘klapke’ met hem doen. Ik zei hem dat de Belgen door de Congolezen nog altijd als halfgoden gezien worden, die hun problemen zullen komen oplossen. We kùnnen die verwachtingen niet waarmaken. Ze moeten ZELF hun problemen oplossen, maar we kunnen ze wel raad geven en helpen bij het zoeken naar oplossingen. Daarom heeft het geen zin om troepen te sturen, maar heeft het wél zin om vier, vijf, tien keer zoveel Belgische MilObs te zenden als er nu zijn, want, in tegenstelling met de meeste andere landen, spreken we de taal en begrijpen we de mentaliteit van de Congolezen. En naar ons wordt geluisterd. Maar daarnaast moeten die Belgische MilObs ook ‘in the field’ gestuurd worden en niet, zoals nu, verplicht worden om hun termijn achter een computer in Kinshasa te verslijten.Hij beloofde me de boodschap te zullen overbrengen.En ik kijk nu verwachtingsvol uit naar die hopen nieuwe collega’s…

Toen we de helicopters rond 14.30 Hr uitzwaaiden, had ik de indruk dat dit een zéér vruchtbaar bezoek was geweest.En we hadden MURPHY NIET gezien.Die was doorgereisd naar Brussel.Want de uitspraak over ‘de politieke leiders’ deed in België méér stof opwaaien dan in Congo en werd in de pers breed uitgesmeerd en becommentarieerd.Toen ik mijn vrouw belde op zondag 24 Oktober, zei ze me dat er zojuist een nogal woest debat daarover geweest was in het programma “De Zevende Dag”, waarbij een Nederlander gezegd had dat “Meneer De Gucht op diplomatiek vlak duidelijk nog moest ontmaagd worden…!”

Kareltje zal zich zijn reis naar Congo nog lang herinneren…


Episode VIJFENTWINTIG:

HEIL HITLER !

Op woensdag 19 Oktober vond ik de volgende nota in de e-mailbus:“Contingent Order: Return of the refugees to Bukavu”.Het document beschreef de acties en de ontplooiing van troepen die MONUC zou doen, wanneer de Congolese authoriteiten zouden beslissen om de vluchtelingen uit het CYANGUGU-kamp terug in Congo binnen te laten. In dit kamp, een twintigtal kilometer diep in Rwanda, zaten een drieduizendtal mannen, vrouwen en kinderen, voornamelijk Buniamulenge uit Bukavu, die stonden te trappelen om terug te keren.MONUC had zich éénmaal laten verrassen in Uvira, maar dat zou geen tweede keer gebeuren.Alles zou nu voorbereid zijn en de ganse (vroegere) Buniamulenge-wijk in Bukavu zou beschouwd worden als ‘transitkamp’ en hermetisch worden afgesloten voor eventuele betogers en andere stenenwerpers.In de nota was ook voorzien dat er een compagnie Zuid-Afrikanen in versterking zou komen vanuit Goma en dat die zouden gelegerd worden in het Alfajiri College.Getekend: Jan ISBERG, Brigadegeneraal.

Ik vroeg me af of er wel iemand zo snugger geweest was om de directeur van het Alfajiri College van die plannen in te lichten. Gevraagd aan Paul JOBBINS.Niet dus.Hij vroeg me om samen met hem (want ik sprak eens te meer Frans) naar de directeur te gaan.

De directeur sprak evenwel vloeiend Engels en mijn aanwezigheid was dus wel niet echt nodig, maar daar ik er nu toch was, bleef ik in het bureel van de directeur zitten en volgde het gesprek. Paul legde de zaak zo goed mogelijk uit, zonder in militaire details te gaan. De directeur zag er wel niet heel gelukkig uit, maar hij beloofde de directieraad te zullen raadplegen en daarna de informatie door te zullen spelen aan de ouderraad en de leerlingen. We mochten volgende donderdag (28 Oktober) terugkeren om de resultaten te horen. Bovendien, zei hij, waren er, toen begin September de laatste Uruguaiaanse troepen het College hadden verlaten, een aantal beloftes door MONUC niet nagekomen, zoals het herschilderen van een aantal lokalen en de vernieuwing van sommige sanitair.


Ik beloofde hem om Alfred te zullen verwittigen en om hem te vragen mee te komen de volgende donderdag. Dan konden ze het onder elkaar uitvechten.

Tijdens het buitenkomen vroeg Paul me:”He can’t refuse, can he?”, dit is tenslotte één van de werken van barmhartigheid: beschermen en herbergen van vluchtelingen.

Ergens gedurende de daaropvolgende week vroeg Kristian: “Do You know something about harassment of a Jesuit priest by somebody of MONUC?” Ik wist van toeten noch blazen.

Op donderdagmorgen zei Alfred me, in een vluchtje, dat we niet meer naar de directeur moesten gaan, want hij was er op woensdag zelf geweest. En ge moogt het Alfajiri College NIET gebruiken voor militaire operaties, want dat is een school, zei hij. Ik ging wel niet helemaal akkoord met hem, maar beloofde het bericht over te maken aan Paul.

Op vrijdagavond, rond 19.00 Hr, werd ik door Kristian naar het bureel geroepen van Alfa SOW, ‘the Head of Office’ en dus de grote baas van MONUC-Bukavu. Die zat in een zetel met de handen in het haar triestig te kijken, met naast zich een verbouwereerde Paul JOBBINS en voor zich een papier dat ik mocht lezen.Het was een e-mail bericht dat, zo te zien aan de ellenlange lijst bestemmelingen, al een paar keer de wereld was rondgegaan.

“Bericht van Donderdag 21 Oktober,Deze namiddag, rond 16.45 Hr, heb ik de Stafchef van de UNO-troepen ontvangen, die me de bezetting van het college is komen vragen om de terugkeer van de vluchtelingen uit Cyangugu (de Buniamulenge) te verzekeren. Dit zou zijn om hen te beschermen tegen alle mogelijke reacties van burgers en Congolese of Rwandese militairen. Het betrof de Kolonel Paul Jobbins (Engelsman) die vergezeld was van een Belgische commandant (DEPPLA) (sic) die het huis en mezelf goed kent sedert het bezoek van de Belgische Minister van Buitenlandse Zaken.Na zeer aandachtig naar hen geluisterd te hebben, heb ik geprobeerd mijn negatief advies te uiten, want het samenwonen van militairen en leerlingen is geen gelukkige zaak, zeker niet omdat de leerlingen kinderen zijn waarvan de leeftijd gaat van 5 jaar tot 20 jaar. Bovendien mag men rekenen dat er in het college en de aanpalende scholen méér dan 6000 leerlingen zijn. Deze Stafchef scheen me echter geen keuze te laten. Op de vraag te weten wanneer de operatie zou starten, voor hoeveel tijd en hoeveel militairen zouden ontplooid worden, kon hij niet antwoorden,


minstens zei hij dat dit onvoorspelbaar was. Hij heeft niet opgehouden, gedurende gans het gesprek, het dringend karakter van de operatie te onderlijnen. Ik bevond me voor Adolf Hitler….”En zo ging dat maar verder, twee bladzijden lang.

WABLIEFT???Adolf HITLER???

SOW zei dat hij al was geinterpelleerd door SWING, de grote baas van MONUC en dat die e-mail zo rond deze tijd al op het bureel van Koffi ANNAN moest aangekomen zijn.Ik begin zo stilaan iets te véél bekend te worden in de UNO...

En het was feitelijk te zot voor woorden.Er was nooit sprake van geweest om de Buniamulenge vluchtelingen binnen het college te brengen of om het college te bezetten. We wisten inderdaad niet wanneer de operatie zou starten of hoe lang ze zou duren, want dat hing af van de beslissing van de gouverneur en de reactie van de bevolking en de operatie had geen dringend karakter, maar wel ZIJN advies, want dan kon het geheel van het operatieplan aangepast worden.We hadden de zaak dan misschien wel niet héél goed uitgelegd, maar hij had duidelijk NIET goed geluisterd en gewoon zijn angstdromen voor werkelijkheid aanzien!Die kerel is gewoon paranoïa!!!

Dat beloofde voor de terugkeer van de vluchtelingen. Als een directeur van een katholiek college al zó allergisch reageert op het woord “Buniamulenge”, wat zal de rest van de bevolking dan al niet doen wanneer ze hen zien?En vertel me alstublieft NIETS meer over werken van barmhartigheid!

Alfa SOW vroeg me contact te nemen met de directeur om een vergadering te beleggen en de zaak uit te klaren (waarom IK, HIJ is toch de MONUC-chef?). De directeur nam echter niet op en ook de volledige zaterdag was hij niet te bereiken.

Op zondag 31 Oktober vroeg ik Paul of het nog de moeite was om hem te contacteren, want ook in Congo kennen zoiets als een herfstverlof.“YES”, zei hij kortaf, “a BRITISH OFFICER of the ROYAL MARINES does NOT allow ANYBODY to call him Hitler!”

Die vergadering wil ik voor geen geld ter wereld missen…


Episode ZESENTWINTIG:

WISSELEUUUU…..

“Er is een tijd van komen en er is een tijd van gaan….”Wanneer ze dat over u zeggen, dan weet ge dat uw tijd van gaan gekomen is.Zover ben ik hier echter nog niet.Maar er wordt in MONUC wel veel gegaan.En niet altijd evenveel gekomen…

De 32 Zuid-Afrikanen in het brigadehoofdkwartier, die ik reeds sedert mijn aankomst gekend heb en waarmee ik héél goede relaties had opgebouwd, gingen op woensdag 27 Oktober. Hun opvolgers kwamen al op 13 Oktober en dus kon er een degelijke overgave/overname gebeuren en waren ‘de groentjes’ meteen ‘in the picture’. Daarbij bewees het Zuid-Afrikaanse leger tegelijkertijd dat het één van de rijkste legers ter wereld is, want gedurende die veertien dagen logeerden de nieuwkomers in het Orchid hotel, waar de goedkoopste kamer toch nog altijd 70 Dollar per nacht kost…Hoe gaat dat ook al weer in ‘den ABL’?

Maar tot daar in feite nog altijd geen probleem.

Igor Bulgakov (DEN Igor, want er zijn er hier meerdere), vertrok op 22 Oktober richting Kinshasa om daar de laatste anderhalve maand van zijn term te slijten. Wat daar de bedoeling van kon zijn werd me nooit heel duidelijk, want die termijn is véél te kort om nog op énige manier resultaten te kunnen boeken. Zelfs voor DEN Igor. Bovendien werd hij niet vervangen.

Baas Kristian kreeg op 01 November te horen dat zijn aanwezigheid in KINDU als FAO (Field Administration Officer) onontbeerlijk was. Vanaf 08 November. En ook HIJ zou voorlopig niet vervangen worden in Bukavu. Baas Ali werd dus meteen gepromoveerd van MJLOC tot JLOC.Zonder loonaanpassing.Een militair als baas van de burgerdiensten. Hoe lang gaat dát goed gaan? En wat kennen WIJ van die miljoenen UNO-voorschriften en regeltjes?En dát op een ogenblik dat de troepensterkte in Zuid-Kivu opgedreven wordt van een dikke duizend naar een dikke drieduizend. Er staan ons én MONUC nog harde tijden te wachten…


ROMAN vertrok op Dinsdag 09 November, eveneens richting Kinshasa, om daar de laatste paperassen te regelen, vooraleer op 17 November, na 18 maanden Congo, definitief terug te keren naar Rusland. Iedereen zal hem missen en hij vertrok dan ook met gemengde gevoelens, maar het was wél de hoogste tijd dat hij Congo verliet, want de Congolezen kwamen hem langs alle kanten de strot uit en hij had het steeds moeilijker om dat te camoufleren.Hij werd vervangen door een andere MilObs, maar het aantal beschikbare MilObs loopt steeds meer terug, doordat (in New York of Kinshasa?) beslist is om hun aantal in Congo te verminderen en er dus méér afzwaaien dan er toekomen. Daarbij worden ook steeds de meest ervaren kerels weggeplukt om op de Staf te werken en krijgt de terreinervaring daarmee telkens weer een ferme knauw. Het méést onbegrijpelijke daarbij is echter dat IEDEREEN bij hoog en bij laag beweert dat de MilObs de ogen en oren van MONUC zijn en ongeveer 70 % van de informatie leveren. Dat percentage zal dus zéker in de toekomst de dieperik induiken, maar ook de hoeveelheid informatie zal drastisch afnemen .Door het verhogen van de troepensterkte van 10800 tot 16700 en het verminderen van het aantal MilObs zal ‘de olifant met de papieren tanden’ niet alleen nóg dikker worden, maar ook blind en doof.Hoe is ‘t mogelijk ???Ben ik nu zo slim of zijn de anderen zo dom?

Het meest schrijnende echter is het geval van Paul Jobbins, de ‘Chief of Staf’ van het ‘Joint Operations Center’, niet alleen verantwoordelijk voor de MilObs-teams, maar ook voor de coördinatie met het Congolese leger en met de verschillende humanitaire secties van MONUC. Deze functie van COS is toegewezen aan Groot-Britannië en de mannen wisselen om de zes maanden. Alhoewel Paul ondertussen een kleine acht maanden gediend had (ze vonden geen opvolger in Groot-Britannië!), is zelfs dergelijke periode té kort om een consistente politiek te kunnen voeren. Hij zou ons verlaten op 16 November, maar zijn opvolger zou zeker nog veertien dagen op zich laten wachten. Wat zal er nog overblijven van de ondertussen opgebouwde ervaring en contacten?Tijdens de overgangsperiode zou het bevel overgenomen worden door Lt Col VATS die al, zegge en schrijve, de volle twee maanden in Congo was en ondertussen al een paar keer bewezen had wat hij in zijn mars had.Maar ja, hij is nu eenmaal de oudste in graad in het JOC en in geval van nood mag men met ALLES dopen.

Zelfs met afvalwater…


Episode ZEVENENTWINTIG:

CHUCK´S STORY

Paul Jobbins zou afzwaaien richting Kinshasa op Dinsdag 16 November en alhoewel het min of meer de gewoonte is om een afscheidspint aan te bieden op de laatste zaterdag vóór het vertrek, had hij toch besloten om dit te verschuiven naar de maandagavond, omdat er op Zaterdag 13 November al een ander feestje georganiseerd werd in de Welfare Club.Bovendien wilde hij het ‘persoonlijk’ houden.

Rond acht uur ’s avonds was de Welfare half gevuld met diegenen die er élke avond zaten en een klein aantal die door Paul speciaal waren uitgenodigd en die we anders NOOIT zagen. Waaronder Alfa SOW, onze “Head of Office”.

De muziek ging uit en ‘den Alfa’ gaf een afscheidsspeech die hij duidelijk ter plaatse uit zijn duim zoog. Slecht zoog trouwens en dan nog in het Frans.Hij had dus iemand nodig om te vertalen in het Engels en hij had daarbij het lumineuze idee gehad om daarvoor Eliane NABAA, de PIO (Press Information Officer) uit te pikken, iemand die gemiddeld een tiental keer per dag met Jobbins in de clinch had gelegen. Haar vertaalde lofbetuigingen over Paul’s ‘prestaties’ kwamen dus, op zijn zachtst gezegd, nogal onnatuurlijk over.Op een bepaald ogenblik ging ze effekens weg tijdens de speech, kwam terug met een houten paneel van ongeveer 80 op 80 cm en zette het tegen haar benen, met de achterkant naar de toehoorders gericht.NEE!Dat kón toch niet zijn ?!Dat kon toch NOOIT dat houten paneel zijn, waarop aan de voorkant een rudimentaire kaart van Bukavu was getekend in blauwe en rode viltstift op een witte achtergrond, met als ondertitel

“To COL TIM WOODCOS

BEST SOUVENIRSMONUC BUKAVU TEAM”,

dat zodanig smakeloos was dat ik het zelfs niet in mijn WC zou willen ophangen, dat Tim Wood dan ook bij zijn afscheid had ‘vergeten’, dat dan maar boven de schoorsteenmantel in de Welfare was opgehangen, waarbij iemand dan na een paar maanden een stuk van de tekst had


overschilderd met witte verf en dan maar weer had teruggehangen en dat nu sedert enige dagen op geheimzinnige wijze verdwenen was?Dat kón toch niet!

Het kon WEL!Maar nu met de tekst:

“To COL PAUL JOBBINSCOS

BEST SOUVENIRSMONUC BUKAVU TEAM”

Ge moet al van goede Britse komaf zijn om een dergelijk gedrochtelijk tweedehandscadeau met een stalen gezicht in ontvangst te nemen en dan nog “Thank You” te zeggen…

Om tien uur sloot de Welfare en er waren nog vier aanwezigen: Paul, Chuck (onze apenspecialist), Bruce Reid (iemand die er, op zijn éénenveertigste én met een kalende knikker, in geslaagd is om een jonge Zuid-Afrikaanse deerne van zesentwintig uit de brigadestaf er van te overtuigen hem aan de haak te slaan, eens te meer een bewijs dat liefde blind is en dat er over smaken NIET te discussieren valt) en natuurlijk de alomtegenwoordige ondertekende. Chuck en Bruce nodigden ons uit in ‘the Sinbin’, hun huis recht tegenover de Welfare Club, dat ze delen met Anthony GOTCH ,een Australiër die enkel totaal-onbegrijpelijk Australisch-Engels spreekt (dat schijnt een erfelijke ziekte te zijn bij die mannen) en dat nogal berucht is voor zijn woeste drinkgelagen. Vandaar de naam.

We lieten ons bereidwillig in de val lokken…

Languit liggend in de verschillende sofa’s, elk met een glas in de hand, werden oude koeien uit de gracht gehaalt en bereikten de herinneringen al snel de gebeurtenissen van Mei/Juni . Elk vertelde zijn verhaal. Paul zei dat hij generaal NKUNDA op een bepaald ogenblik in de omgeving van ‘the Chinese Peninsula’ tijdens zijn opmars richting Bukavu had kunnen stoppen en had kunnen overtuigen om een gesprek te hebben met generaal ILIYA, de ‘Force Commander’ van MONUC, die op dat ogenblik op Kavumu-airport zat. Na een uurtje telefoneren had deze echter laten weten dat hij liever terugkeerde naar Goma en Nkunda was dan maar verder opgerukt richting Bukavu, met alle gevolgen vandien.Een zwaar gemiste kans…


Bruce vertelde dat hij met ons was meegegaan op de wapenzoektocht in de Buniamulenge-wijk (ik herinner me absoluut NIET dat hij daar ook was) omdat het zo fris-avontuurlijk had geklonken, maar dat, toen de spanning begon op te lopen en de Buniamulenge steeds agressiever werden, hij bang was geworden en was weggevlucht. “IK ben weggelopen, maar JULLIE zijn gebleven!”En zelfs als burger was hij daar niet fier over.Anthony goot zijn glas vol whisky om hem te troosten .

Chuck kwam met iets héél anders op de proppen.Hij had op dat moment een permanente kamer in het Orchid hotel gehad en gedurende enkele dagen had daar ook een muziekbandje gelogeerd. “SUM 41” of zoiets. Voor mij totaal onbekend, maar naar het schijnt nogal beroemd bij het jeugdig gepeupel. Ze waren in Bukavu om, voor zover ik weet, hun steentje bij te dragen aan de vrede in Congo via een promotietournee en hadden daar, bij het uitbreken van de gevechten, de nacht en de dag van hun leven beleefd. Zonder dat ik hen herkende (hoe zou ik ook, ze zijn ettelijke generaties jonger dan ik) had ik ze, samen met de Belgische kandidaat-minister, uit het hotel geëvacueerd.Enkele weken later was in het blad “The Rolling Stones” een artikel over hun Bukavu-avontuur verschenen, waarbij hun paniek van de bladzijden afdroop en waarin Chuck werd afgeschilderd als een “echte held” die hun leven had gered.

Begin Oktober was Chuck voor een maandje verlof in Canada. Toen hij op een avond, met een paar vrienden samen, naar de radio zat te luisteren, hoorden ze dat één van de leden van “SUM 41” werd geïnterviewd naar aanleiding van het uitbrengen van hun nieuw album. Dat album heette trouwens “CHUCK” en op de binnenkant stond zijn foto en was er ook een eerbetuiging voor Igor geschreven (waarom IGOR??? IK had ze uit het hotel geëvacueerd! Maar daarover natuurlijk niks, niemendal, nuts, noppes. Zelfs geen liedje!). Een van zijn vrienden belde het radiostation op, kreeg de speakerin aan de lijn en gaf de GSM door aan Chuck.“Hello, is this Charles PELLETIER, the war hero?”“Heu, WAR HERO??? Heu,yes, you speak with Chuck Pelletier.”Het werd een aangenaam kwartiertje, waarbij de SUM 41-tiger beloofde hem het nieuwe album gratis te bezorgen en hem tevens uitnodigde, met zoveel vrienden als hij maar wilde, om hun concert in VANCOUVER bij te wonen. Eveneens gratis, natuurlijk.Chuck bestelde acht kaartjes (hij had opeens veel méér vrienden) en vertrok een dikke week later, op zijn moto, naar het honderd kilometer verder gelegen Vancouver.


Er bleek daar wel een klein probleem te zijn want het concert was afgelast omdat één van de leden blijkbaar last had van ‘laryngitis’, iets wat schijnbaar NIET goed is voor iemand die persé wil schreeuwen. Chuck belde zijn SUM-maatje op en die beloofde ‘iets te zullen doen’. Enkele minuutjes later werd Chuck opgebeld door een droge hotel-stem met de mededeling dat hij en zijn meegekomen vrienden mochten overnachten in hotel zus-en-zo, met iets méér sterren dan een goeie Cognac. Chuck en Co waren nog maar goed en wel op de kamer geïnstalleerd en hadden nog maar juist de frigo aangesproken toen er op de deur werd geklopt. Een kleerkast van een vent vroeg hem of hij het naar zijn zin had.“Yes, of course”, bier à volonté en een paar vrienden, wat kan een mens meer verlangen?De kleerkast vroeg hem, héél vriendelijk maar ook héél nadrukkelijk, om met hem mee te gaan. Chuck dacht nog even tegen te spruttelen, maar begreep ook ogenblikkelijk het nutteloze van dergelijke poging en hij liet zich dan ook als een lammetje ontvoeren en naar de slachtbank leiden.Ze kwamen bij een soort bar en meneer kleerkast duwde de voordeur voor Chuck open…“Welcome to CHARLES PELLETIER, our WAR HERO”, riepen de boxen. En onder een daverend applaus werd Chuck, doorheen de massa, naar de toog geleid en daar omstandig omhelst door de SUM-mers. Hij kreeg een fles ‘Balantines’ onder de neus geschoven en moest aan de lopende band aan Jan, Pol en klein Pierke uitleggen hoe vreselijk gevaarlijk Bukavu wel geweest was…

Op een bepaald zei de barman: “Enjoy them!”. Chuck keek onbegrijpend naar de barman (zéér begrijpelijk na meer dan één fles Balantines) en toen rondom zich. Eén blondje aan zijn linkerzijde en haar tweelingzuster aan zijn rechterzijde “and both with natural D-cups” onderlijnde hij met gebaren. “Enjoy them”, zei de barman opnieuw en ze namen hem mee naar hun kamer.Daar hebben ze dingen met mij gedaan, zei Chuck, die mijn drie ex-vrouwen zelfs nooit gedaan hebben en hij beschreef ons uitgebreid een aantal standjes die ook in de Kamasoetra niet door de censuur zouden geraakt zijn.“I only wonder”, vroeg Chuck zich bij het eind van zijn verhaal kinderlijk-naïef af, of ze daarvoor betaald werden, want zoiets zou me tóch wel een beetje ontgoochelen…


“Of course not, Chuck”, zei Bruce, ze deden het gewoon uit bewondering voor een WAR HERO. En terwijl hij Chuck’s glas nog eens volgoot, keken de drie toehoorders mekaar aan.

En ik las in de HUN ogen ook MIJN vraag:“Waarom gebeurt dat NOOIT met ONS?”

Het is gewoon niet eerlijk…

.


Episode ACHTENTWINTIG:

MET ALLE CHINEZEN….

De Chinezen zijn de énigen in MONUC die een stukje Congo naar hen genoemd gekregen hebben.“The Chinese Peninsula”.Zelfs de Congolezen noemen het zo.Het is trouwens een prachtig kamp dat onze Chinese ‘engineers’ daar opgebouwd hebben: ruim, kraaknet, fris ogend met overal vlaggen, de voertuigen netjes op één lijn en alles tot in de puntjes georganiseerd. Het méést opvallende echter zijn de tientallen piekfijn verzorgde tuintjes, met allemaal verschillende groenten, die ze er aangelegd hebben. Ze slagen er dan ook in om aan diegenen die het geluk hebben om uitgenodigd te worden, een ECHTE chinese maaltijd aan te bieden met alles erop en eraan.En ik moet zeggen: als ge kunt, ZEKER doen!

Alhoewel er in de brigade wel een “Brigade Engineer” is, worden ze toch rechtstreeks bevolen door de “Force Engineer” die in het verre Kinshasa zit en die meestal langs geen kanten weet wat er op het terrein allemaal gaande is…

Half September was een volledig nieuwe ploeg Chinezen aangekomen en met het woest enthousiasme, nieuwelingen eigen, waren ze dan ook aan hun eerste opdracht begonnen: het verbeteren van de baan tussen Bukavu en Kavumu. Met minderwaardig grind dat ze uit een lokale verlaten groeve haalden (het mocht weer geen geld kosten voor MONUC) slaagden ze er toch in om de weg op een zodanig peil te brengen, dat een trip van Bukavu naar de luchthaven nog maar één uur bedroeg in plaats van het vroegere anderhalf uur en dat men bovendien, bij aankomst, min of meer menswaardig uit een jeep kon stappen en geen half uur meer nadaverde.

Het werd echter stilaan tijd om een aantal toekomstige compagnielocaties aan te pakken en ‘bewoonbaar’ te maken, want de aankomst van de Pakistaanse brigade kwam angstwekkend snel nader. Het plaatje van de ontplooiïng van de Pakistanen was nog wel vér van volledig en daarbij zouden de Pakistanen zélf nog wel een paar brokjes in de pap te brokken hebben, maar Isberg keurde toch al een paar van de plaatsen goed die we voorgesteld hadden. Eén compagnie in KALEHE, ten noorden van Bukavu, één compagnie in KAVUMU op een stuk braakliggend terrein


tussen het dorp en de luchthaven en één compagnie in KAMANIOLA. Daarbij kreeg het terrein in Kamaniola prioriteit één-één-één, voornamelijk om daar zo snel mogelijk het Uruguaiaanse peloton te installeren dat nog ALTIJD, als gebetonneerd, in de teamsite zat en waar het zo stilaan uren in de wind begon te stinken.

Op dinsdag 26 Oktober beleefde Kamaniola DE internationale dag uit zijn bestaan, want zowel een groep Chinezen en Uruguainen als vertegenwoordigers uit Ghana, Benin, Argentinië, Bangladesh en zelfs het verre België, kwamen er samen om het voorgestelde terrein te keuren.De toekomstige compagniepositie was een dikke 200 op 200 meter groot, net buiten het dorp langs de hoofdweg richting Rwanda gelegen én met een prachtig open zicht op de bergweg die Kamaniola met Bukavu verbindt. Ik vond het de best mogelijke taktische keuze. De Uruguaïanen waren echter ABSOLUUT niet gelukkig, want “er kon op hen geschoten worden vanaf de bergweg”. ZIJ verkozen een voetbalterrein dat diep verscholen lag achter de huizen en van waaruit geen fluit te zien was. Ik zei dat de lokatie al gehuurd was (klein leugentje om bestwil) en dat het dus te laat was om nog te veranderen. “En bovendien: als ZIJ op U kunnen schieten, kunt GIJ ook op HEN schieten!”.Het stelde ze niet gerust…

De Chinezen wilden, na enig aandringen, al op donderdag 28 Oktober met de nivelleringswerken beginnen, MAAR… dan moesten ze voordien het GESCHREVEN order van de ‘Force Engineer’ of van de brigade krijgen én ze waren niet zeker of ze met hun ‘roller’ over de bergweg konden passeren. Dát moesten ze eerst nog eens met hun commandant overleggen. Ik was al voorbereid op hun vraag en de G3-Plans van de brigade had me die morgen op het hoofd van zijn moeder beloofd dat het operatiebevel, getekend en wel, diezelfde dag nog zou klaarliggen.

Toen ik mij, bij terugkomst, aanmelde bij de G3-Plans om te controleren of het operatieorder wel degelijk, zoals beloofd, geschreven was, wrong die zich in alle mogelijke bochten. Hij had het order wél al opgesteld, maar er was die morgen een vergadering geweest en de Isberg weigerde de nota te tekenen en had hem doorverwezen naar de Stafchef, maar die wilde OOK niet tekenen. Wat is dát nu voor zever? Eerst jagen ze mij op als een gek om Kamaniola klaar te krijgen en dan weigeren ze de nota te tekenen om de Chinezen aan het werk te zetten.


“Misschien kunt ge beter zelf eens met de Stafchef gaan bespreken?”Hij scheet duidelijk in zijn broek voor de stafchef.De Stafchef zei dat HIJ de nota niet wilde tekenen, omdat Isberg niet wilde tekenen.Die scheet duidelijk in zijn broek voor de brigadecommandant.Het werd met de minuut zotter.Dan maar bij Isberg zelf binnengestapt.“Kamaniola is GEEN prioriteit meer”, verklaarde die koudweg. Kamaniola zou maar TEN VROEGSTE begin Maart of zelfs April 2005 gebruikt worden en dus moest eerst alle aandacht gaan naar Kavumu en Kalehe. Ik haalde heel mijn arsenaal argumenten boven om hem van het tegendeel te overtuigen: we hadden nog GEEN toestemming van de gouverneur om Kavumu en Kalehe te gebruiken en we hadden die toestemming nodig omdat die terreinen ‘government owned’ waren en, in geval van problemen met die toelating, vormde Kamaniola een goede noodoplossing, we hadden nog geen akkoord met 10 RM om de Congolese militairen die op het Kavumu-terrein gelegerd waren te doen vertrekken, de terreinen in Kavumu en Kalehe moesten nog door een burgerfirma gecontroleerd worden op de eventuele aanwezigheid van mijnen, daar waar dit in Kamaniola niet nodig was omdat daar maniok aangeplant was en er dus moeilijk nog mijnen konden liggen, de installatieplannen en bestellingen van materiaal voor Kamaniola waren reeds het verst gevorderd, daar waar dit voor de andere terreinen nog allemaal moest beginnen, de ontwikkeling van Kamaniola stond de ontwikkeling van de andere compagnieposities niet in de weg, want het waren allemaal van elkaar onafhankelijke projecten, enz., enz…Na mijn betoog durfte hij niet meer weigeren (hij vreesde blijkbaar voor zijn leven) en ondertekende de nota. MAAR, we moesten zo snel mogelijk aan de andere terreinen beginnen.Beloofd.Ondertussen kon John BALELE (de MONUC-ingenieur belast met de Kamaniola-site) toch verder werken en konden de Chinezen nog wat verder aan de Bukavu-Kavumu weg timmeren.

Op Zaterdag 30 Oktober hield ik krijgsberaad met de Chinese compagniecommandant om enerzijds de verschillende prioriteiten vast te leggen en anderzijds te pogen een tijdskalender daarop te plakken. We stelden een plan A en een plan B op, in functie van de bereikbaarheid van Kamaniola met zwaar materieel, en we hielden in ons achterhoofd ook een plan C klaar, want we beginnen zo allemaal onze pappenheimers uit de brigade te kennen. De Compagniecommandant zou met mij persoonlijk op Dinsdag naar Kamaniola rijden om zich te vergewissen


van de berijdbaarheid van de bergweg en op Donderdag zouden we de rest van de vastgelegde posities verkennen.

Een compagniecommandant komt nooit alleen, zelfs geen Chinese, en dus dokkerde op Dinsdag 02 November een kolonne bestaande uit vier jeeps met elf Chinezen en één Belg richting Kamaniola. In de korte tijdspanne tussen mijn twee bezoeken had John BALELE al prachtig werk verricht: het terrein was al volledig afgebakend en er was al prikkeldraad rond aangebracht, de lokatie van de verschillende installaties was al aangeduid en de verschillende wegen in het kamp waren al vrijgemaakt van begroeiing. De Chinese commandant vroeg zich af of ze er nog wel nodig waren. Jawel, zei John, ik heb uw ‘roller’ nodig voor het aandammen van de helilandingsplaatsen, een graafmachine voor het uitgraven van de septische putten én twee kipwagens voor de aanvoer van grind, want nu deed hij het met één camion en die kon zelfs niet kippen. De commandant zag de ‘roller’ niet zitten, want die moest vervoerd worden op een aanhangwagen die laag bij de grond hing en té lang was om een aantal bochten in de bergweg te nemen. De graafmachine zou wel gaan, maar hij weigerde kipwagens ter beschikking te stellen, want hij had die nodig om de Bukavu-Kavumu weg verder te kunnen onderhouden. Bovendien zou Kamaniola maar als laatste aan de beurt komen, want de brigade had dit zo beslist. Punt andere lijn.Major ERIC, de Chinese tolk, zei op een bepaald ogenblik dat de commandant aansluitend naar Bujumbura wilde gaan. En ik moest mee. Waarom?ERIC mompelde iets van “een collega die de Colonel persé wil zien…”, maar waarom hij MIJ daarbij nodig had bleef onduidelijk. Ik had echter niet te protokollen en moest mee naar het 120 Km verder gelegen Bujumbura.Bij de Congolees-Burundese grens begreep ik waarom ze mij nodig hadden: de immigratiepapieren die moesten ingevuld worden waren in het Frans en de douanier sprak geen Engels en dus moest ik een voorbeeldformulier voor hen invullen.Bij aankomst in Bujumbura begreep ik ook waarom we 120 Km extra gereden hadden.Om CHINEES te gaan eten!In restaurant ‘Changai’.Zou een mens niet doodvallen?

Het extra-uitstapje betekende echter wel dat we in de volstrekte duisternis de terugtocht via de bergweg aanvingen en ik was dan ook totaal ‘op-en-tenden’ toen ik rond 21.00 Hr terug in de Welfare aankwam.


Ik was echter weer klaarwakker toen Kristian mij daar zei dat hij gehoord had dat de brigade nu TWEE compagnies in Kamaniola wilde installeren en wel zo rap mogelijk.Wat is dat nu voor een zottekensspel: eerst één, dan geen en nu twéé en wel onmiddellijk en subiet!

’s Anderendaags kon ik dan ook met moeite mijn ergernis onderdrukken toen Isberg tijdens de brigadebriefing vertelde dat hij de intentie had om tijdelijk twee Zuid-Afrikaanse compagnies in Kamaniola te vestigen.Het werd trouwens een hele rotdag, want toen ik het order van de ‘Force Engineer’ te lezen kreeg bleek dat langs geen kanten te kloppen met datgene wat met de Chinezen was afgesproken en tijdens een namiddagvergadering, waarin de ontplooiing van de Pakistanezen zou besproken worden, vroeg Isberg me of het mogelijk was om twee compagnies, één Recce-peloton en één bataljonshoofdkwartier in Kamaniola te vestigen.Alstublieft! Eerst vraagt hij ons een plaats te zoeken voor één compagnie, dan wil hij die plaats zelfs niet meer, dan wil hij er twéé induwen en nu al bijna een gans bataljon!Tijdens die vergadering werd ook duidelijk hoe hij het ganse verhuismaneuvre zag om plaats te maken voor de Pakistanen.De Uruguaiaanse E-Coy, die nu in Uvira zat, zou verhuizen naar Kinshasa. Eerste stap. Daarna zou Kamp ADIKIVU, waar nu twee Uruguaiaanse compagnies zaten, worden leeggemaakt en één compagnie zou daarbij de plaats innemen van de E-Coy in Uvira en de andere compagnie zou verhuizen naar ‘Salim’s Place’, een stukje industriezone vlak aan de overzijde van Kamp PANZI, dat de MONUC-administratie wil huren als compagniepositie omdat er geen werk aan is, maar dat ABSOLUUT taktisch niet verantwoord is. Tweede stap. En dan wilde hij ook twee Zuid-Afrikaanse compagnies in Kamaniola installeren om daar ondertussen de operatie ‘RUZIZI-plain’ te starten. Derde stap.Met in totaal VIJF bewegingen van compagnies!In een tijdspanne van minder dan drie weken, want het eerst Pakistaans bataljon zou al aankomen op 23 November, alhoewel die datum ondertussen OOK al vijfentwintig keer veranderd is.

Circus BOUGLIONE heeft er niets aan.


Niet mogelijk, zei ik. Moet kunnen, zei Isberg.

Ik stelde nog voor om de E-Coy te laten waar ze was en de twee compagnies van ADIKIVU over te brengen naar Kamaniola. Dat zou het geheel toch herleiden tot TWEE bewegingen (of DRIE indien hij, willens-nillens, toch nog ergens een Zuid-Afrikaanse compagnie wilde bijpompen) voor hetzelfde troepenresultaat, maar er was geen lievemoederen aan. Het zou zo zijn zoals hij zei…

’s Avonds belde ik de Chinezen op en legde hen het geheel van het maneuver zo goed mogelijk uit, mét de verschillende consequenties voor hun werkschema.

Het was precies of ik chinees sprak…


Episode NEGENENTWINTIG:

TROUWEN OP ZIJN CONGOLEES.

We zijn hier allemaal ‘PAPA’.Of ‘CHEF’Honderden keren per dag.Alhoewel het meestal éénrichtingsverkeer is.Wij spreken de mannelijke lokalen aan met ‘papa’ en zij ons met ‘chef’.Nooit omgekeerd.

Ik was dan ook verbaasd, toen één van de lokalen van de veiligheidsdienst mij op een morgen, breed lachend, aansprak met “Bonjour, PAPA!” en er daarenboven nog aan toevoegde: “Il faut me repondre: BONJOUR MON FILS!”.Wel nogal een vrijpostige kerel volgens de lokale normen, maar goed, we zijn tenslotte verdraagzaam.

De volgende dagen herhaalde zich dat spelletje en ik begon hem met wat méér aandacht te monsteren. Hij was ongeveer één meter tachtig groot, naar schatting vooraan de dertig, goed gevormd, pikzwart, met twinkelingen in de ogen en met een lach die om de twee minuten van oor tot oor trok. Hij bleek THEODORE te heten en was een ‘pasteur’ (protestantse priester), die bij gebrek aan inkomen uit die functie, maar de job van waker bij de MONUC-veiligheidsdienst deed. Hij had trouwens bij de anderen van de veiligheidsdienst een zéér goede reputatie als behulpzame kerel.We deden regelmatig een kort babbelke en en na een tijdje bleek dat hij verloofd was met CHANTAL, de dochter van een Belgische vader en Congolese moeder, die beiden de plaat waren gepoetst, papa richting België en mama ergens in Congo. Sedertdien werd ze opgevoed door een vroegere Congolese vriend des huizes.Allé, proficiat!Hij gloeide van trots.En hij zou mij, als zijn “Papa-Belge”, uitnodigen op zijn huwelijk.Allé vooruit, ik zal er zijn.“Dat gaat u weer centen kosten, Tone!”, was echter het eerste dat door mijn hoofd schoot.

Het kwam zelfs vroeger dan verwacht.


Op een dag sprak hij mij aan met een kop als een donderwolk. “Papa, je veux vous parler, si possible!”Oei, ge gaat me toch niets vragen over bloemetjes en bijtjes of zo, zeker?Neen, het was ernstiger. Zijn huwelijk was in gevaar!

Bij een glas fruitsap in de Welfare kwam hij los.Hij had geen geld genoeg voor zijn “mariage coutumière”.Voor wat?Mijn “mariage coutumière” en hij keek me aan alsof ik de grootste idioot ter wereld was.Was da, die mariage-dinges?Het bleek dat in Congo (en naar het schijnt in nog veel ándere Afrikaanse landen) de bruid door de aanstaande bruidegom moet gekocht worden. En haar waarde wordt vertaald in koeien en geiten. Over het aantal wordt onderhandeld tijdens de “mariage coutumière”. De resultaten van die onderhandelingen worden op hun beurt vertaald in harde Dollars en die worden dan met het nodige ceremonieel overhandigd aan schoonpapa.Congo, land naar mijn hart!Hier brengen dochters tenminste geld op!

En wat moet een vrouw zo ongeveer kosten?Het absolute minimum hier in de streek scheen DRIE koeien te zijn.En wat hebt ge al bijeengescharreld?Twee koeien en drie geiten.Aan zijn kop te zien, was dat duidelijk NIET genoeg en hij vreesde dat schoonpapa NJET zou zeggen tegen de geplande trouwdatum of “spaar nog maar wat verder, jongen”.

Ik kon het niet aan mijn hart laten komen om dit pril huwelijksgeluk zómaar naar de knoppen te zien gaan en heb dan ook maar zijn drie koeien volgemaakt.MAAR hij moest me wél uitnodigen op die “mariage coutumière”.Vaneigens.Ik was tenslotte zijn grootste sponsor.

Op een zaterdagnamiddag zaten vijf mensen in het ‘huis’ (eerder een kamer, maar hij had wél al TV) van Theodore, nogal in spanning te wachten op het vertreksein om naar de ‘vrouwenverkoopdag’ te vertrekken: Theodore (de kandidaat-koper), twee collega-pasteurs, een vriend van Theodore uit de Transportsectie en mezelf.


Schoonpapa deed zelf de deur open en we mochten (“karibu”) binnenkomen. Daar bleken al een paar geburen te zitten (getuigen?) en er stond een lege tafel, waar schijnbaar zoiets als een koud buffet zou op geplaatst worden, wanneer de onderhandelingen succesvol zouden afgesloten zijn.

Schoonpapa liet er duidelijk geen gras over groeien, want we waren nog maar net gezeten toen hij al in het Swahili van wal stak. Ik had het geluk (of was dat zo gepland?) dat de kerel uit de transportsectie goed Frans sprak en voor mij aan simultaanvertaling deed.“Mijn dochter is een heel goede dochter en zal zeker een goede vrouw en echtgenote zijn, maar ik heb aan haar toch veel onkosten gehad, zoals onderwijs, opleiding, eten, kledij, enzovoort…(ik begreep hem volkomen). Daarom vraag ik voor haar ACHT koeien en ACHT geiten.”. Dat vond ik toch nogal veel.Tot mijn verbazing nam niet Theodore het woord (hij zat angstwekkend stil te kijken, diep weggedoken in een zetel), maar één van de mede-‘pasteurs’.“Wij erkennen en weten héél goed dat uw dochter zoveel waard is, maar u moet wel beseffen dat wij maar arme mensen zijn die zoveel geld niet hebben en bovendien mogen materiële zaken het menselijk geluk niet in de weg staan (de pastoor in hem kwam duidelijk naar boven). Wij kunnen maar EEN koe en EEN geit aanbieden…”En zo ging dat maar verder.Schoonpapa zakte tot zes koeien en zes geiten en de ander boodt op tot twee koeien en twee geiten. Schoonpapa zakte tot vier koeien en de woordvoerder steeg tot twee koeien en drie geiten…De beestenmarkt van Kortrijk zou er jaloers op geweest zijn.Bij het laatste bod, drie koeien en drie geiten, moest schoonpapa eerst ‘de geest van zijn voorvaderen’ gaan raadplegen, maar die vonden het blijkbaar OK, want toen hij terugkwam gaf hij Theodore zijn vaderlijke zegen.OEF!Een geit werd binnengesleurd en op een bijgebracht tafeltje werden door Theodore de briefjes van honderd Dollar geëtaleerd, die door schoonpapa nageteld en in de binnenzak geschoven werden.Lang leve de getrouwden en dat ze vele jaren mogen leven en lange kinderen mogen hebben, of zoiets.

Neen, neen, zei schoonpapa.“WELKE dochter wilt ge hebben, want ik heb er zovele?”Ha, hij had de keuze!


Een eerste dochter kwam binnen geparadeerd en ik zou die onmiddellijk genomen hebben, want het zag er een schat van een meisje uit.Neen, die was het niet.Een tweede dochter kwam binnen. Ook niet.En een derde. Ook niet.Ze gingen alle drie terug weg, alsof ze de énige dochters waren die hij had.We zijn toch niet gemist van huis, zeker?Toen kwamen ze alle drie terug binnen, vergezeld door een vierde. Een écht lelijk scharminkel.Die was het.Ik zou een koe of geit verkozen hebben en er ZEKER geen drie van elks voor betaald hebben, maar ja, wat doet een mens tegen de liefde?

Ondertussen was schoonmama druk in de weer om de tafel te zetten en kregen we van een van de schoonzussen elk een frisdrank aangeboden. Ik vroeg aan schoonpapa of Theodore nu zijn bruid mocht meenemen naar huis. Van hem mocht het wel, schaterde hij, op zijn binnenzak kloppend, maar hij vreesde dat schoonmama niet akkoord zou gaan. Ik vroeg het haar ook en haar kroeshaar ging overeind staan. NATUURLIJK mocht hij haar niet meenemen! Eerst moesten ze voor kerk en staat getrouwd zijn en dan moest er nog zoiets als een huwelijksfeest georganiseerd worden.Kwam me bekend voor.

Op de terugweg naar zijn huis vroeg ik Theodore hoe het zat met de verdere inwijdingsritus van zijn huwelijk. Hij beaamde wat schoonmama gezegd had.“En wie betaald dat huwelijksfeest?”“Ik.”“En hoe ver zit ge daar al?”“Nog nergens, maar ‘Le comité organisateur’ heeft beloofd het beperkt te houden.“Comité organisateur?”Ja, dat was nóg zo’n traditie.Dat waren een paar vrienden en die organiseerden het volledige huwelijksfeest.“ZIJ nodigen uit en GIJ betaalt?”“Ja.”“En ze gaan zich beperken?”“Ze hebben het toch zo beloofd.”Congolezen die zich BEPERKEN wanneer een ANDER betaalt???Daar geloof ik geen fluit van!


Episode DERTIG:

PAKISTAANSE PERIKELEN.

Elke vergadering met een delegatie uit Kinshasa begint met twee leugens:“Jullie zijn van harte welkom” en “We zijn hier om jullie te helpen.”Niet dat die mannen het allemaal niet goed menen, maar meestal laten ze bij hun vertrek méér problemen achter dan ze er bij hun aankomst gevonden hebben.

De laatste twee in de eindeloze rij die kwamen om ons te ‘helpen’ bij de installatie van de Pakistanen waren Jan KARLSSON, een geboren en getogen Zweed, en Michael LIVSHITS, van Israëlisch-Oekraïense origine of omgekeerd, naargelang het hem goed uitkwam. ZIJ zouden echter wel blijven tot het ganse installatieverhaal achter de rug was, maar ze konden het toch OOK niet laten om éérst de zaken nog wat ingewikkelder te maken dan ze al waren.Samen met Kristian dacht ik bijvoorbeeld dat de Kalehe-site in kannen en kruiken was: we hadden een getekend document van de “administrateur” dat we er konden beginnen werken en dat de compagnie daar mocht ontplooid worden. Niet goed genoeg, vonden ze. Er moest ook nog een dossier door de ‘engineer-section’, de ‘communication-section’ en de ‘security-section’ opgesteld worden én we hadden een getekend document van de gouverneur nodig dat het terrein en de gebouwen “ZONDER ENIGE VOORWAARDEN” ter beschikking werd gesteld. DAT kon nog máánden aanslepen, want het is genoeg om aan een Congolees te vragen om iets te tekenen ‘zonder voorwaarden’ om hem te doen beseffen dat hij voorwaarden MAG stellen. Ge ziet van hier, dat ze DAT zullen laten…En is dat voor ALLE compagnieposities zo?Ja.Goed. We staan dus nog nergens.

Het bleken echter wél twee dynamische en gedreven kerels te zijn, die zelfs nog op donderdag 11 November, op de dag dat hij voor een klein maandje in verlof vertrok, de brigadecommandant er nog van probeerden te overtuigen dat zijn plan geen schijn van kans op slagen maakte.Hij had er ABSOLUUT geen oren naar.De Echo-compagnie moest en zou op 15 November verhuizen richting Kinshasa en de twee Zuid-Afrikaanse compagnies moesten, tegen dat hij terug uit verlof kwam, in Kamaniola zitten.


Op vrijdag 12 November werd al duidelijk dat Isberg het onderspit zou delven (de afwezigen hebben ALTIJD ongelijk): er was geen plaats in Kinshasa om de E-Coy onder te brengen en de Zuid-Afrikanen hadden geen goesting om als een jo-jo eerst vanuit Goma naar Kamaniola gezonden te worden en nadien naar Kindu.En dus werd voorzichtig het plan ‘depla’ (alhoewel het officieel niet zo mocht heten) in het oor van de ‘Force Commander’ geblazen en werd het éven voorzichtig in alle stilte uitgevoerd. Want de Force Commander had niet “neen” gezegd en zwijgen is toestemmen.

Het werden voor mij een paar drukke dagen want ik moest niet alleen Jan en Michael ‘in the picture’ brengen, maar ook de Pakistaanse brigadecommandant mét zijn uitgebreide delegatie de verschillende voorgestelde posities tonen, waaruit hij dan een selectie zou maken.

Op vrijdag 19 November was er een videoconferentie met Marcel SAVART, de DOA (Director of Administration) en dus de ECHTE baas van MONUC. Sommigen maken zich hier in het begin misschien nog wat illusies, maar na een paar maanden MONUC komt men al snel te weten dat het wel degelijk de ‘administratie’ is die hier de lakens uitdeelt. Ik hoorde, tot mijn eigen verbazing, Michael zeggen dat er “No Problems” waren voor de ontplooiing van het eerste Pakistaans bataljon en dat “alles onder controle” was. Ah ja?We zouden wel nog, van zaterdag 20 tot maandag 22 November, een verkenning doen van Bujumbura (waar de Antonov’s 124 zouden landen en van waar het personeel per vliegtuig/helicopter en het materieel via de weg naar Bukavu zouden gebracht worden), samen met een vertegenwoordiger van SDV, de firma die de containers, camions, jeeps, M113 en alle andere materiaal naar Bukavu zou transporteren, maar toch, GEEN problemen?Ik zat toch nog met méér vragen dan antwoorden.

Het bezoek aan Bujumbura werd een succes en we konden daar een serieus aantal praktische afspraken maken met de mannen van ONUB (de UNO-missie in Burundi). De eerste lading Pakistaans materiaal, alias COE (Contingent Owned Equipment), zou aankomen op dinsdag 23 November en op 24 November zou een eerste lading van veertig Pakistani’s op Kavumu landen die dit materiaal zouden in ontvangst nemen en de tenten voor de eerste compagnie zouden optrekken. Dat zag er allemaal zéér veelbelovend uit.


Op dinsdag trokken Michael en ik naar Adikivu om de Uruguaiaanse compagniecommandant te vertellen dat hij twee tenten moest vrijmaken voor die Pakistaanse ‘voorwacht’. Geen probleem, zei hij. Maar dat was het laatste positieve nieuws dat we die dag kregen.In de namiddag kwamen we te weten dat de eerste lading materiaal wél al geland was in Bujumbura, maar dat het konvooi geblokkeerd zat aan de Congolese grens omdat niet alle containers in het wit geschilderd waren met het voorziene “UN” er op. Bovendien vroegen de douaniers 100 Dollar “administratiekosten” per container. Zelfs de, inderhaast opgebelde, gouverneur moest bekennen dat de douane buiten zijn bevoegdheid viel en dus moest de kolonne de nacht doorbrengen in het niemandsland tussen Burundi en Congo tot de “Minister van Financiën” zijn pauselijke zegen gegeven had. ’s Avonds kregen we te horen dat er ‘s anderendaags geen 40 Pakistanen zouden komen, maar slechts 4. Ook goed, dan gaan ze wat harder moeten werken. Een half uurtje later werden het er weer 40.Zoveel te beter. Nóg een half uurtje later werden het er opeens 250.En die zouden rond de middag op Kavumu landen! WAAR gaan we DIE leggen?

Er werd GROOT alarm geslagen.En als ik zeg groot, dan bedoel ik ook groot. Zelfs Nkunda heeft dat, in zijn beste dagen, nooit kunnen veroorzaken.

Woensdagmorgen, in alle vroegte, trokken Michael en ik naar Adikivu om daar alle mogelijke tenten die we maar konden vinden op de kop tikken, te laten opzetten. We vonden er twee grote à elk twintig man en vier kleintjes à tien man. Dat maakte toch al tachtig man.We hoorden ook dat er 20 grote tenten enkele dagen voordien richting Kamaniola gezonden waren, daar waar Michael aan de ES-sectie gezegd had om er maar 14 te zenden. Hij ontplofte zo ongeveer ter plaatse en wilde Wilson ASIEDU, de baas van ES, ter plaatse spietsen. Die zat gelukkig vijfendertig kilometer verder, veilig en wel achter zijn computer in Bukavu en ik kon Michael overtuigen de terechtstelling uit te stellen tot ’s anderendaags.En we vonden natuurlijk ook de twee tenten die al moesten leeg zijn nog vol met Uruguaianen. De tweede commandant van de compagnie (die NATUURLIJK weer van blazen wist) bij zijn oren getrokken en na enig


vloeken stond “het peloton van wacht” toch van hun veldbed op en begonnen ze, dik tegen hun goesting, te verhuizen. Dat maakte al honderdtwintig man.

Langs de radio kregen we te horen dat de kolonne met materiaal nu toch over de grens geraakt was en zo tegen de late avond in Bukavu zou aankomen.

Van Adikivu reden we naar de ‘Tabacco Factory’. Een compagniepositie in een verlaten industrieel pand die we zo genoemd hadden omdat de ontmantelde machines voor het maken en verpakken van sigaretten en die uit een andere fabriek stamden, daar waren gedumpt. Dat moest dus allemaal op een voormiddag tijd verhuisd worden, er moest chemische toiletten worden aangevoerd en de ganse boel moest nog opgekuist worden.Precies een kolfje naar de hand van Chuck.Hij had ‘carte blanche’ gekregen voor het aanwerven van lokaal personeel en de transportsectie (sedert enige dagen onder de leiding van Eddy VANLAETHEM, nu de tweede Belg in MONUC-Bukavu) zond er alle mogelijke zwaar materieel naartoe en tegen 10.00 Hr heerste er daar een helse drukte.Dat liep snor en een ruwe schatting leerde ons dat we daar toch een dikke honderd man konden inproppen.We waren er. Toch zo ongeveer.En een paar uur nadien konden de 206 aangekomen Pakistanis (waar waren ze ondertussen die 42 anderen kwijtgespeeld?) op min of meer menswaardige manier hun namiddaggebed richting Mekka houden.

Nu nog dat konvooi binnenloodsen.

Naar onze schatting zouden ze rond 18.00 Hr ongeveer ter hoogte van Panzi zijn en doordat de chauffeurs, die Burundezen waren, wel wisten waar Bukavu lag, maar zéker niet de juiste bestemming van hun lading, gingen we ze daar opwachten en dan verder leiden.Toen we contact opnamen met de kolonneleider, hoorden we dat hij op een tiental kilometer van Panzi was.Goed geschat.We reden er naartoe en onderweg kregen we onze dagelijkse portie slagregen te verwerken. Het is tenslotte regenseizoen.De vier camions, allemaal met aanhanger en beladen met containers en Pakistaanse camions (!), kwamen maar moeilijk vooruit op de modderig


en glibberig geworden weg. Een kleine kilometer verder zat de eerste camion natuurlijk vast. We konden die nog wel met véél miserie terug lostrekken door er een Uruguaiaanse escorte-camion voor te hangen, maar nog geen kilometer verder was het weer hetzelfde liedje. Terug, maar nu nog met nog méér miserie, weer losgetrokken. Vijfhonderd meter verder: weer van dadde. Toen we die weer vlot gekregen hadden, weigerden de chauffeurs nog verder te rijden.En ik kon ze geen ongelijk geven, want het was tóch ‘a never ending story’ aan het worden.Vertrek: morgenvroeg om 05.00 Hr.

Toen we er om 04.55 Hr aankwamen, was de kolonne al onderweg (inderdaad geen Congolezen, die chauffeurs). De weg was gedurende de nacht een héél klein beetje opgedroogd en we schoten goed op. Tot aan Panzi.Daar ging het eerst naar beneden, dan weer naar boven en dan moesten de camions langs een hypersmalle weg nog doorheen de dagelijkse drukte van de straatmarkten van Panzi en Nyawera/Feux Rouge of Kadutu geraken.Het was kiezen tussen doodgaan door verstikking of door wurging. De trip werd een camionballet op glad ijs en alhoewel MONUC NIET verondersteld werd te helpen (WAT als we daarbij schade aan de camions of de lading veroorzaken, het is tenslotte een BURGERfirma, zei Michael), werd toch maar de grote depanneuze ingeschakeld en werd camion per camion tot buiten Bukavu gesleept, van waar ze weer op eigen kracht richting Adikivu konden stomen. Daar kwamen ze in de late namiddag aan, werden ontladen en op vrijdag 26 November konden ze weer terugkeren naar Bujumbura voor de volgende lading. VIER dagen voor één konvooi.En een dergelijk konvooi kan maar de helft van de lading van een Antonov 124 meebrengen, want die kan in één keer 12 containers of aanverwante vervoeren.En tot 15 December zou er DAGELIJKS zo‘n Antonov landen, alleen nog maar met het materiaal dat nodig is voor de installatie van het éérste bataljon!En het regenseizoen duurt van half September tot eind April!En op 03 December komt er een tweede lading Pakistanen aangevlogen.En op 16 December een derde lading…

We gaan duidelijk nog meer dan één konijn uit onze hoed moeten toveren…


Episode EENENDERTIG:

EEN FABELTJESLAND.

Op dinsdag 23 November, een beetje na 18.00 Hr stapten een zekere Richard SELIBERA, de speciale gezant van president Kagame voor het gebied van de grote meren, en meneer Emmanuel NDAHIRO, de Rwandese chef van de inlichtingendiensten, respectievelijk de ambassade van de Verenigde Staten en die van Groot-Britannië in Kigali binnen en vertelden daar doodleuk dat Rwanda binnen de 12 uren Noord-Kivu zou binnenvallen.BOEM!Een donderslag bij heldere hemel.De Congolese geruchtenmolen schoot onmiddellijk in hoogste versnelling, want daarvoor hebben ze hier niet veel nodig, en de spanning liep eveneens onmiddellijk hoog op, want dan hebben ze hier weer iets om hun eigen miserie te vergeten.

Op 25 November werden er Rwandese troepenconcentraties gemeld ter hoogte van CHANGUGU, effekens over de grens nabij Bukavu, maar ’s anderendaags al kon de G3 van de brigade melden, dat er daar wél troepenbewegingen waren gesignaleerd, maar dat het daarbij NIET ging over nieuwe troepen en dat er ook geen aanduidingen waren dat deze offensieve voorbereidingen aan het treffen waren. Daarbij was er trouwens nog door niemand enige vorm van bewijs geleverd dat er wel degelijk Rwandese troepen in Congo zaten.Diezelfde dag was er, tijdens de top van de Franstalige landen, een ontmoeting tussen Kagame en Kabila, waarbij Kagame aan Kabila twee opties had gelaten: ofwel Rwandese operaties in Congo tegen het FDLR (Front de Liberation de Rwanda, de gewapende vleugel van de Interahamwe) toelaten, ofwel gezamenlijke operaties tegen het FDLR uitvoeren. Kabila had beide geweigerd.Dat bracht de spanning en de geruchtenmolen natuurlijk in overdrive.

Nu moet Kagame niet te veel zeveren. Die FDLR vormt in feite geen enkele bedreiging voor Rwanda, want ze zitten overal, veilig en wel, een héél eindje van de Rwandese grens af en ALS er al eens eentje over de grens infiltreert, is het eerder om familie en vrienden een blitsbezoek te brengen, dan om woeste veldslagen met het Rwandese leger te leveren. Ze vormen echter wel een serieuze last voor de Congolese bevolking, want ze houden de plaatsen waar er Coltan- of diamantmijnen zijn stevig in handen en spelen regelmatig belastingsinner-in-natura van de omliggende dorpen.


Als er dus IEMAND moet klagen, zijn het de Congolezen.

Het was dus een beetje gissen naar de échte beweegredenen van Kagame.

De ‘internationale gemeenschap’ schoot echter in actie en via allerhande kanalen werd Kagame in diplomatieke termen diets gemaakt dat hij met zijn poten van Congo moest afblijven.

Maar ondertussen werden er wél overal Rwandezen gesignaleerd en meestal ‘en masse’.

Op zaterdag 27 November stelde Kol CABRERA, de ‘Deputy Brigadecommander’ vanuit Kinshasa telefonisch de vraag waarom bij MONUC die invasie van Rwandese troepen niet in de rapporten vermeld werd en bij alle andere organisaties wél. “Doet ge misschien uw werk niet goed?”.Op zondag 28 November kreeg ik een telefoontje van Kol WERKBROUCK met de mededeling dat er in de Belgische kranten stond dat er zich TWEE Rwandese brigades in Goma bevonden. “Wat is er daar van aan, Toon?”En op maandag 29 November vroeg de brigade COS rethorisch: “Waarom zien WIJ niets?”Tot in den treure toe moest de G3 uitleggen dat MONUC moeilijk iets kon melden dat ze niet ZAGEN en dat ze moeilijk iets konden zien dat er NIET WAS.

Dat kabbelde zo dagenlang verder, zelfs tot in het onzinnige…

Toen ik op vrijdag 03 December terugkwam van een trip met Michael naar Uvira, vertelde iemand mij dat hij op een lokale radio gehoord had dat ‘de Rwandezen’ Kamaniola waren binnengevallen. Tiens.Ik was in Kamaniola gepasseerd rond tien uur en nog eens rond vier uur en had niets abnormaals gemerkt. Die ‘Rwandezen’ moeten trouwens beestig goed gecamoufleerd geweest zijn, want zelfs de lokale Congolezen hadden ze niet gezien.

Tijdens het weekend moest ik ook mijn vrouw geruststellen, kreeg ik een ongerust telefoontje van Dirk LEWYLLIE, een goeie vriend en oude bekende in 2 KSOO, die zijn militaire kap over de haag gesmeten heeft en nu voor MONUC in Kinshasa werkt en zelfs het Ops Center in het verre Evere begon zich over mij zorgen te maken.Toch IETS té veel eer.


Op maandag 06 December kreeg ik een mailtje van Patrick INION, een vriend sinds vele jaren, die schreef dat “er vandaag op de VRT-website niets te vinden was over Congo, maar dat er de vorige dagen melding was gemaakt van veel vluchtelingen”.

Vluchtelingen.Inderdaad.

Er waren berichten binnengekomen over verlaten en platgebrande dorpen en daarom was er in de brigade besloten om dat op zaterdag 04 December eens deftig uit te pluizen. Een heli-recce, waarbij op zoveel mogelijk plaatsen zou geland worden, moest daarbij uitsluitsel geven. Er werden inderdaad hier en daar vernielde/verbrande strohutten opgemerkt, maar het was moeilijk te zeggen van wanneer dit juist dateerde en wie het gedaan had. De meegenomen Mai-Mai commandant vertelde dat de dorpelingen waren weggevlucht, omdat ze door de Rwandezen waren aangevallen en die hadden dan ook de boel in de fik gestoken. Toen het onderzoeksteam echter een beetje aan de verf begon te krabben en aan de vluchtelingen vroeg (wanneer de Mai-Mai commandant niet aanwezig was) waarom ze waren weggelopen, bleek dat ze dit gedaan hadden omdat de Mai-Mai hen verteld hadden dat ze ZOUDEN aangevallen worden door ‘de Rwandezen’. Niemand van hen had echter ook maar één Rwandese soldaat gezien.Maar dat verklaart misschien ook wel de verbrande hutten, want de Mai-Mai zijn niet vies van een stukje plunderen.En als ge daarbij de schuld op een ander kunt steken…

Hetzelfde gebeurde met een patrouille die vanuit GOMA richting RUTSHURU trok, doorheen het VIRUNGA natuurpark, op zoek naar die massa Rwandese soldaten, die zich daar volgens de geruchten zouden verschuilen. In elk dorp wist men te zeggen dat dit inderdaad zo was, maar niet in HUN dorp, WEL nabij een dorp een paar boogscheuten verder gelegen. En zo trok de patrouille gedurende een paar dagen, zonder veel resultaten, rond.

En in feite MOET Kagame met zijn reguliere troepen Congo niet binnenvallen, want er zijn in Noord-Kivu genoeg gewapende Congolese bendes, die hun bevelen rechtstreeks vanuit Kigali ontvangen…

En dus geloof ik niet echt in die fabeltjes van een massale invasie.Zelfs niet in een mini-massale.


Maar ondertussen kijk ik wél elke dag onder mijn bed of er zich daar geen Rwandezen verscholen hebben.

Want wat vandaag niet is, kan morgen komen.

Hopenlijk wachten ze tot ik terug ben uit mijn Kerst- en Nieuwjaarsverlof.

Dan kan ik weer meespelen.


Episode TWEEËNDERTIG:

ANDERE BAZEN, ANDERE WETTEN…

Toen ik hier aankwam, zat er in Zuid-Kivu een mengelmoes van Uruguaiaanse en Zuid-Afrikaanse MONUC-troepen en tijdens de crisis van Mei/Juni werden die nog eens aangevuld met een nestje Nepalezen. Later werden de Zuid-Afrikanen naar Noord-Kivu gestuurd en bleef hier alleen nog een bataljon Uruguaianen zitten, aangevuld met een compagnie Nepalezen en een compagnie Chinezen.Maar die mag men in feite niet meetellen, want dat zijn “Engineers” en die weten wél hoe een schop vast te houden, maar weten niets aan te vangen met hun wapen. De Uruguaianen moesten ze zelfs “bescherming” bieden terwijl zij aan het ‘engineeren’ waren op nen ‘travaux’.

Maar het zou verkeren!

De grosso-modo duizend Uruguaianen/Nepalezen zouden vervangen worden door DRIEduizend Pakistanen en het verschil zou niet alleen in de kwantiteit terug te vinden zijn, maar, zo ging toch het gerucht, ook in de KWALITEIT, want de Pakistanen hadden de reputatie geduchte soldaten te zijn, die eerst schoten en dan vragen stelden, daar waar de Uruguaianen NOOIT schoten.En ook geen vragen stelden.Want ze spreken alleen Spaans…

De Pakistanis deden al onmiddellijk hun reputatie alle eer aan door in de late avond van woensdag 15 December, op een kleine honderd meter van mijn deur, een aantal schoten te lossen op een drietal bootjes die de kust naderden en er in het duister héél verdacht uitzagen. Een groepje Congolese soldaten dat daar in de nabijheid de wacht (?) lag te verzekeren, wilde even daarna óók bewijzen dat ze wel degelijk wakker waren, door nog een beetje wild in het water te schieten naar bootjes die ondertussen al lang uit het zicht verdwenen waren.Ik werd er niet wakker van.Maar Alfa Sow, onze Head of Office, die ook in de nabijheid woont, liet er WEL zijn slaap voor.’s Anderendaags verspreidde hij al een communiqué, waarin hij liet doorschemeren dat de ‘verijdelde landingsoperatie’ naar alle waarschijnlijkheid bedoeld was geweest om HEM te ontvoeren, want HIJ was, naar zijn bescheiden mening, het ENIGE belangrijke hier in de streek.Laat me niet lachen…


In de nacht van zaterdag op zondag werd nogmaals een dergelijke ‘ontvoeringspoging’ verijdeld en nu werden in totaal wel VIER bootjes met een twaalftal inzittenden op de vlucht gedreven. Gelukkig zonder doden of gekwetsten.

Het geheel had echter voor MONUC één heel positief gevolg.In Kisangani hadden de studenten een paar dagen voordien gedreigd dat, wanneer MONUC niets zou ondernemen tegen “de Rwandese dreiging”, dat ZIJ dan wel eens “MONUC onder handen zouden nemen”.Ze konden tevreden zijn.MONUC had zelfs TWEE Rwandese invasies afgeslagen!Dat het daarbij ochottekens een paar prauwen waren geweest en dus naar alle waarschijnlijkheid (Congolese) smokkelaars, deed niets ter zake: alle protestacties werden onmiddellijk afgeblazen…

Ondertussen had gouverneur BULAIMU ook de stoot van zijn leven geplaatst.

In de héél vroege uurtjes van vrijdagmorgen 17 December stonden er, ruw geschat, een honderdtal politiemannen, militairen en andere ‘gezagsdragers’ voor de deur van GERDA (een Belgische, die getrouwd is met Salim en die hier een restaurant/hotel openhoudt) met de beleefde vraag om binnengelaten te worden, want ze waren op zoek naar ‘verboden wapens’. Zonder huiszoekingsbevel, natuurlijk.Ze slaagden er in zich voorbij de wacht te babbelen en zwermden onmiddellijk uit over het domein. Het huis werd grondig uitgekamd en ook een paar dingen waarvan ze dachten dat Gerda ze toch niet meer zou nodig hebben, verdwenen in de duisternis…Maar ze vonden geen wapens.In de loop van de dag bleek dat het geheel in opdracht van de gouverneur was gebeurd en dat ze hetzelfde spelletje ook in een aantal woningen van NGO’s hadden gespeeld én eveneens bij één van de vice-gouverneurs op bezoek waren geweest, waarmee BULAIMU dagelijks overhoop lag.Groot kabaal natuurlijk.En BULAIMU werd op zaterdag reeds ‘tijdelijk van zijn ambt’ ontheven en ‘voor uitleg’ naar Kinshasa geroepen, want er waren tegen hem ook vermoedens van corruptie.En in Congo is dit zoiets als het systeem “ALTIJD PRIJS”.We zullen hem dus niet meer terugzien.Bye, bye, Bulaimu.Maar ik kan niet zeggen dat hij het erg aan zijn hart liet komen, want daar waar hij voordien altijd rondliep met een blètsmoel om de tranen van in


de ogen te krijgen en niets anders deed dan janken over vanalles en nog wat (en ik heb hem toch wel een tiental keren persoonlijk gesproken), kreeg ik een paar dagen later te horen dat hij, héél ontspannen en breed lachend, aan de rand van het zwembad van het Grand Hotel in Kinshasa was gesignaleerd.

En toen was het tijd om weer eens een beetje frisse Noordzeelucht op te snuiven…

Toen ik, begin Januari, bij mijn terugkomst uit verlof, in Kinshasa op de UN-bus stapte om van de luchthaven naar het hoofdkwartier te rijden, deed één van de daar rondlummende kerels naar mij het keeltje-snij teken.Tiens, dat was lang geleden…Welcome Home!Ondertussen zijn we hier allemaal specialisten geworden in gebarentaal en het was dus voor mij niet moeilijk om hem, doorheen het venster, stante pede duidelijk te maken dat ik hem duidelijk gezien had, dat ik zijn aangezicht NIET zou vergeten en dat ik hem met plezier zou afknallen.Hij verbrak onmiddellijk het wereldrekord weglopen.Elke Congolees heeft wel een mes in huis, maar weinigen hebben een revolver…En zoiets draagt een héél stuk verder…

Maar waarom dat gebaar?Ik begreep het allemaal niet goed.

’s Anderendaags werd het nog erger.De vlucht naar Bukavu vertrok om 08.00 Hr en we werden verondersteld om 07.00 Hr in de luchthaven te zijn, maar om 07.30 Hr stond ik nog altijd in het hoofdkwartier rond te draaien, kwam er nog steeds méér volk binnen en kwamen er nog steeds bussen aangereden.Tenslotte werd er een kolonne gevormd, met aan kop en staart een Marokkaanse APC en daartussen een aantal minibusjes en vijf grote bussen. Onderweg naar de luchthaven kregen we méér aandacht van de omstaanders dan gewoonlijk. Sommigen balden een vuist, sommigen deden het teken dat we moesten vertrekken, een paar maakten weer het keeltje-snij teken, maar er waren er ook die ons toezwaaiden.Allemaal nogal verwarrend als signalen.Wat was er toch gebeurd terwijl ik in België zat?Op het vliegtuig richting Bukavu hoorde ik dat de overgangsregering op maandag 10 Januari had laten meedelen dat de verkiezingen, die gepland waren voor Juni, voor onbepaalde tijd zouden uitgesteld worden. Wegens


praktische organisatieproblemen. Onmiddellijk was er in Kinshasa een massabetoging geweest om daartegen te protesteren, met zes doden als gevolg.En natuurlijk deelde ook MONUC weer in de klappen, alhoewel het ‘waarom’ daarvan me nog altijd niet heel duidelijk is.

Ook bij mijn terugkeer in Bukavu zag de MONUC-wereld er heel anders uit.

De Kivu-Brigade was ondertussen vervangen door een Noord- en een Zuid-Kivu Brigade, waarbij die in het noorden volledig bemand werd door Indiërs en die in het zuiden door Pakistanis.Het was wel even wennen aan al die nieuwe gezichten op de brigadestaf.En ook aan de namen.Alhoewel.Met ‘Ali’ en ‘Mohammed’ kon ik er méér dan de helft mee aanspreken, maar daarmee had ik nog niet altijd de juiste Ali of Mohammed te pakken.Maar dat zal waarschijnlijk wel komen.

De nieuwe brigadecommandant, SUJEET ALI KHAN (aanspreektitel “sir” en, naar mijn bescheiden mening, dichte familie van Shere Khan, de tijger uit ‘Jungleboek’), wist wél van aanpakken.In die paar dagen dat hij er amper was had hij al het JOC afgeschaft, waardoor Tom MYATT (de opvolger van Paul JOBBINS) nu wat verloren rondliep op zijn bureau, had hij al beslist de WALUNGU-operatie, opgezet door zijn voorganger en bedoeld om eeuwig en drie dagen te duren, stop te zetten en slaagde hij er in zo ongeveer alle MilObs tegen zich in het harnas te jagen door op een van zijn eerste brigadebriefings te verkondigen dat ze vanaf dan hun opdrachten van de G2 (officier Inlichtingen) of G3 (officier Operaties) van de brigade zouden krijgen.

Toen ik op maandag 17 Januari rond acht uur ’s avonds thuis kwam, heerste er een begrafenisstemming. Onze drie Russen zaten rond de tafel en duidelijk ook in zak en as.En ze hadden, voor één keer, nog NIET gedronken.Het bleek dat SUJEET al de ‘teamleaders’ ’s anderendaags om 11.00 Hr voor een vergadering had samengeroepen en ze vreesden dat dit enkel was om hen mee te delen dat ze vanaf nu het slaafje van een Pakistaanse bataljonscommandant zouden zijn of, nog érger, als team zouden toegevoegd worden aan een Pakistaanse compagnie en dus naar de pijpen


van een Pakistaanse majoor zouden moeten dansen, godganse dagen thee drinken en naar de weldaden van Allah luisteren.Ze zaten er bij als Joden vlak voor de douche in de gaskamer.“Zijn JULLIE de afstammelingen van de mannen die de Nazi’s verslagen hebben?”Het beeld was misschien niet gepast, want we zijn hier in de UN en de vergelijking Pakistanis-Nazi’s is niet echt politiek correct, maar ik kon op dat ogenblik niets beters bedenken om hun strijdlust wat op te wekken.“Jamaar, wat KUNNEN we doen? Het is TOCH al allemaal beslist!”Na een half uurtje discussieren kon ik hen er toch van overtuigen om, in plaats van te wachten tot Sujeet ZIJN plannen zou ontvouwen, over te gaan tot de aanval en HEM te vertellen hoe ZIJ de samenwerking met de brigade zagen.Tenslotte hadden ze méér ervaring in Congo dan alle Pakistanis samen.OK. Ze zouden, vóór de vergadering, samenkomen en een gemeenschappelijk standpunt formuleren.

Daar kwam natuurlijk niets van, want teams bestaande uit MilObs zijn nu eenmaal in de meeste gevallen een samenraapsel van individuen.Maar SUJEET kreeg blijkbaar ook tegenwind, want tijdens de morgenbriefing vertelde hij dat zijn baas, de Force Commander, zijn plannen met de MilObs nog niet goedgekeurd had en dat dus alles (voorlopig?) bij het oude moest blijven en op de vergadering met de teamleaders was hij de grote afwezige…

Ook in de burgersector van MONUC-Bukavu deed hij heel wat stof opwaaien. Maar dan wel via zijn acolieten in de brigadestaf.

Op een bepaald moment kwam Svetlana DRACULIC, een doodbraaf Servisch meisje van rond de vijftig die de Supply sectie onder haar moederlijke vleugels heeft, zich beklagen over majoor ZIA, de nieuwe G4 van de brigade.Díe ZIA is niet te verwarren met de vroegere majoor ZIA, want die is ondertussen in alle stilte afgezwaaid, maar het toont wél aan dat de Pakistaanse voorraad voornamen nogal zéér beperkt is. ZIA-de-nieuwe kwam echter dagelijks Svetlana’s oren afzagen naar ‘speciallekens’ voor het bureel van ZIJN brigadecommandant: een belleke voor onder het bureelblad om ongemerkt een bediende te kunnen roepen, een houten bureel met groenlederen bovenblad, een marmeren pennenhouder, een theetafel met marmeren blad, een paar tapijten, enzovoort, enzovoort… Dat was allemaal natuurlijk niet in de logistieke


UN-keten voorradig en wat er wél was, beantwoorde natuurlijk bijlange niet aan de minimumnormen van een Pakistaanse generaal.Ze had hem al wel vijfentwintig keer gezegd dat het beschikbare materiaal te nemen of te laten was, maar blijkbaar was haar Servisch-Engels niet compatibel met zijn Pakistaans-Engels, want hij blééf maar terugkomen.Ze werd er zo stilaan horendol van.

We hebben haar dan maar naar onze nationale Eddy VAN LAETHEM gestuurd voor bijkomend onderricht, want toen er bij hém drie Pakistaanse officieren binnenkwamen om voor de generaal een gepantserde jeep te vragen, slaagde hij er in om, met een uitgestreken gezicht, op een zodanige manier “Fuck Off” te zeggen, dat er nadien zelfs eentje terugkwam om zich te verontschuldigen voor de vraag…

België heeft in hem een goeie diplomaat verloren…


Episode DRIEËNDERTIG:

BIRAGI

Ik zeg het liever op voorhand: in de grond is het geen mooi verhaal.En het is dus misschien beter dat u niet verder leest…

In feite begon het allemaal reeds in Kinshasa.Toen ik er was, kon men zijn hoofd niet buiten het hoofdkwartier steken of men werd omzwermd door, in lompen geklede, bedelende straatkinderen. En men moest werkelijk al een hart van gewapend beton hebben om er geen medelijden mee te hebben.Ondertussen is de situatie wel beter geworden, voornamelijk omdat het hoofdkwartier nu een tweede in- en uitgang heeft én omdat de veiligheidsperimeter met prikkeldraad, na de incidenten van Juni, een stuk verder naar buiten is gelegd, maar zéker NIET omdat er nu minder armoede is in Kinshasa of minder straatkinderen.Ik schoot dus een paar keer in mijn portefeuille, maar ik ontdekte al snel dat er daar ook een paar héél vervelende nevenverschijnselen mee gepaard gaan. Elke gulle bui werkte zoals een stront op een zwerm vliegen en na een paar keer was het al voldoende om nog maar mijn kop te tonen of ik veroorzaakte al lichte vormen van massahysterie bij een steeds groter wordende groep bedelaartjes.

Ik besloot het dus ánders aan te pakken.

Gedaan met in-het-wilde-weg te geven. Neen. Vanaf nu zou ik systhematisch te werk gaan.Ik zou dagelijks (weekends en feestdagen inbegrepen) twee kereltjes hunne “verjaardag” geven en ik stelde één van de oudere gastjes aan als verantwoordelijke voor het opstellen van een naamlijst.En ik moet zeggen: het systeem werkte wonderwel.Ik werd nog wel een paar keren lastiggevallen, maar het was voldoende om hen door te verwijzen naar de “lijstverantwoordelijke” om gerustgelaten te worden. Elke avond ging ik me dan op de boord van een muurtje zetten, omringd door een (heel kalm) groepje jongeren en maakte de twee jarigen-van-de-dag gelukkig. Op vrijdagavond was het natuurlijk feest, want dan kregen er zes hun uitkering.

Ik besloot in Bukavu hetzelfde systeem te zullen toepassen.

Maar daar kwam ik bedrogen in uit.


In Bukavu draaiden er geen jonge bedelaartjes permanent rond de poort, maar er zat wél altijd een grote groep volwassenen die hoopten bij MONUC aan de slag te kunnen als dagloner.Want MONUC betaalt goed.Vijf dollar per dag voor een ongeschoolde arbeider en zeven dollar voor een ‘stielman’, daar waar een gemiddelde NGO slechts anderhalve dollar betaald voor het ongeschoolde werk en over de Congolese/Belgische bazen hoef ik geen uitleg meer te geven...Elke dag was er dus wel ergens ééntje die bij mij kwam aanpappen met de vraag of ik hem aan een jobje bij MONUC kon helpen. En ik moest er telkens weer ééntje teleurstellen…Bovendien ligt het hoofdkwartier in de sjiekere wijk van Bukavu, met véél villa’s bewoond door de Congolese upperclass. Dat heeft zo wél zijn kleine voordelen, want wij wonen in dezelfde buurt en we hebben nog geen seconde zonder water of electriciteit gezeten, terwijl de rest van Bukavu het moet stellen met een paar uurtjes per week of, in het beste geval, een paar uur per dag. Meestal tussen twee en vier uur ’s nachts…Maar dat betekent ook dat het hier ‘sperrgebiet’ is voor zwerfkinderen, want ze zouden onmiddellijk weggejaagd worden door de wachten die elk huis hier heeft.

Tot op zondag 04 Juli, toen ik welgemutst van het hoofdkwartier naar het Orchid hotel stapte om mezelf daar op een uitgebreid middagmaal te trakteren. Onderweg kwam een jong gastje op me afgestapt en hij vroeg me héél schuchter of ik hem wilde helpen, want hij had geen geld om de eindexamens op school af te leggen en hij zou dus niet kunnen overgaan naar het volgende schooljaar.Ik wil de wereld natuurlijk geen tweede Einstein ontzeggen, maar ondertussen begin ik de Congolese streken om aan geld te geraken ook al een beetje te kennen en dus besloot ik hem eerst eens grondig op de rooster te leggen.Zijn naam was KATAYE BIRAGI BUHEMWA OMBENI, maar iedereen sprak hem aan met “Biragi”. Hij was 15 jaar oud, zat in het tweede middelbaar van het “Institut de BACHEKA”, woonde in de BAGUIRA-wijk van Bukavu en zijn vader was verleden jaar gestorven, waardoor de financiële bronnen voor de in totaal acht kinderen in het gezin waren opgedroogd. Eén van de meisjes was ondertussen al getrouwd met een schilder en was natuurlijk al begonnen met de start van een nieuwe generatie, want waarmee moet een schilder-zonder-werk zich anders bezig houden.Enfin, in totaal méér miserie dan een paar frele kinderschouders kunnen dragen.


Ik vond dat hij het waard was om zelfs op langere termijn geholpen te worden, maar ik wilde wél nog eerst een paar zekerheden inbouwen.“Goed. Wanneer zijn die examens, wanneer krijgt ge de resultaten en wat moet dat allemaal kosten?”De examens begonnen reeds op maandag 5 Juli, duurden tot 8 Juli, zijne ‘puntenboek’ zou hij krijgen op 10 Juli en om te mogen meespelen moesten er 12 harde dollars neergedokt worden.Ik gaf ze hem, mits de voorwaarde dat ik hem zou terugzien mét de uitslag én dat ik daarna mama-Biragi met een bezoek zou kunnen vereren om een beetje de familiale sfeer op te snuiven.

Ik was op zondag 11 Juli juist terug van mijn tripje naar Goma met de Zuid-Afrikaanse containers, toen hij mij al aan de poort stond op te wachten. Zo fier als een gieter. Hij had méér dan 550 op 700 punten voor wiskunde (zoiets springt me altijd in het oog), was wel gebuisd voor Frans, maar mocht toch overgaan naar het derde jaar. Goed zo, jongen, doe zo verder!Ik nam hem mee in mijn jeep naar zijn BAGUIRA-wijk, die toch wel een tiental kilometer van het hoofdkwartier ligt. Zo te zien was dit kwartier nog aangelegd door de Belgen in de jaren 40/50 als een immense sociale wijk en daar waar zelfs in België dergelijke wijken uit die periode niet veel vreugde meer uitstralen, was het hier gewoon niet meer te beschrijven van ellende. Biragi woonde in de onder-afdelingswijk “D”.Vierde categorie dus in iets dat al lang zijn aanduiding op de kaart van “gebouwenzone” niet meer waard was. “Ruïnenzone” zou een betere benaming geweest zijn. We liepen langs een soort open riool en kwamen bij een aaneengesloten rij ‘huisjes’. Voorgevel telkens maximum een dikke drie meter, mét voordeur (en ook overal een immens groot hangslot), maar zonder vensters. Biragi ging zijn moeder zoeken en kwam terug met een stokoud vrouwtje dat mij een hand gaf en daarbij tot op de grond boog. Niet écht moeilijk, want ze liep er al zó kromgebogen bij dat ze maar een kleine dertig centimeter meer dieper moest buigen. Ik mocht binnengaan en de voordeur moest blijven openstaan, anders zagen we geen hand voor onze ogen in het donker kotje van 3 op 3, dat de living moest voorstellen. Ik kreeg de énige stoel aangeboden. De rest waren een soort kistjes. Er stond ook nog zoiets als een scheve ‘commode’, model 1950 en voor de rest was het lege ruimte. Onze hond zou er zelfs zijn neus voor opgetrokken hebben om er in te wonen.Ik vertelde ‘maman’ dat ik van plan was om Biragi’s schoolkosten te betalen en ze knipte wéér tot aan de grond. Maar daarbij stak ze ook onmiddellijk haar hand op om mijn belofte ter plaatse cash te verzilveren.


Neen, neen, zó niet. Biragi moest met briefjes van de school afkomen en díe zou ik betalen, want anders was ik er heilig van overtuigd dat het geld tóch in de grote pot zou verdwijnen en een ganse familie onderhouden lag niet helemaal in mijn bedoelingen.

’s Anderendaags stond hij daar al met een briefje. - Etudes: 62 $- Assurance: 10 $- Examen d’admission: 15 $- Examen de construction: 18 $- Examen de participation: 13 $- Examen de semestre: 12 $ par semestre (trois semestres)TOTAL: 130 $

Daar zaten toch nogal een aantal duistere examens tussen en het geheel kwam me ook nogal duur over, zeker omdat iemand mij verteld had dat studeren aan de universiteit hier ongeveer een dikke 150 $ per jaar kost, maar het papiertje was goed en wel gestempeld en getekend door iemand van het “Institut de BACHEKA”. Nu ja, bij nader inzien kwam me dat bedrag niet zó abnormaal over, want in België is het middelbaar onderwijs “gratis” en worden de universiteiten slechts gedeeltelijk gesponsored, maar hier komt Vadertje Staat voor niks-niemendal en ook nergens in tussen en dus kan het verschil middelbaar-universiteit ook niet zo héél groot zijn.Biragi vroeg me ook 25 $ voor de aankoop van boeken en 30 $ voor schriften. En de aanschaf van een uniform zou nóg eens 70 $ kosten. Hier zijn ze trouwens gék op uniformen. Is waarschijnlijk nog een overblijfsel van de kolonietijd waar ze hardnekkig aan vasthouden, want het geeft een zekere status en men ziet dan ook ALLE leerlingen rondlopen in een witte T-shirt/blouze en een helblauwe broek of rok.Dát zouden we wel nog later zien, want het was tenslotte nog maar Juli en ze volgen nog altijd de oude-Belgische kalender voor de aanvang van een nieuw schooljaar.Er was daarvoor dus nog tijd.Bovendien had hij me al genoeg gepluimd voor die dag.Ik probeerde er hem wél van te overtuigen om iets aan te vangen met zijn groot verlof en zijn weekends en iets te doen waarmee hij wat geld kon verdienen om zo een steentje bij te dragen aan de familieonkosten en ik beloofde hem ook dat ik, indien hij een goed idee had, hem daarin zou steunen.

Een kleine week later stond hij daar weer.


Met TWEE ideeën.Het eerste stond uitgewerkt op een nota van ettelijke bladzijden en kwam daarop neer dat hij een maniokmolen wilde bouwen, aangedreven door een dieselmotor. In Baguira waren er wel een paar electrisch aangedreven molens, maar de levering van electriciteit was zó onbetrouwbaar, dat hij met zijn dieselmolen dacht het gat in de markt gevonden te hebben. Kostprijs: 800 $Het verbaasde mij een beetje dat een gastje van 15 jaar zoiets uit zijn duim kon zuigen en ik vroeg hem dan ook wie dat idee op papier had gezet. Het was zijn oudere broer, zei hij.Ik vond het geen slecht idee, maar het was wel vér boven mijn financiële intenties. Ik beloofde hem te zullen zoeken naar een NGO die dit project zou kunnen steunen en begeleiden, want als men het aan de Congolezen overlaat, komt er tóch niets van terecht.

Het tweede idee was van hemzelf.Hij wilde GSM-kaarten verkopen.Daar was on-ge-ló-fe-lijk veel geld mee te verdienen, zei hij.Ik stond er zéér weigerachtig tegenover, want naast het feit dat het hier al stikt van de kaartenverkopers, zijn er dan ook nog eens drie concurrerende netwerken en dus zou hij zich moeten beperken tot één soort kaarten, want anders was het financiëel gewoon niet haalbaar.Neen, neen, neen, hij wilde de drie soorten kaarten verkopen.Biragi, ik sponsor de aankoop van één soort kaarten en ge betaalt mij terug met de winst van de verkoop. En daarmee uit.“Oui, papa.”

Een kot in de nacht, kreeg ik een blétende Biragi aan de lijn. Er waren vier gemaskerde soldaten hun huis binnengedrongen en onder bedreiging van hun wapen, waren ze er met zijn geld vandoor gegaan. MIJN geld, juister gezegd.Ik zei hem dat hij moest stoppen met snotteren en dat we wel zouden verder zien bij onze volgende ontmoeting.

Die kwam er al een paar dagen later. Hij vertelde me dat hij gelukkig, een paar uur voor de overval, reeds een aantal telefoonkaarten had kunnen kopen en die hadden ze niet kunnen vinden. De rest van de centen waren echter wél in militaire handen overgegaan.


Die mannen schijnen hier te rieken waar er geld zit waar ze gemakkelijk aan kunnen geraken.En waarschijnlijk had Biragi ook zijn mond niet kunnen houden…

Maar daarnaast had hij ook GOED nieuws.Hij had een NIEUW idee.Hij wilde kippen kweken.Kosten niet veel en brengen ook weer v-é-é-l geld op.Leek me zinnig.“En wat moet dat kosten?”Driehonderd dollar.Hoeveel???Jawel, driehonderd dollar, want hij wilde beginnen met een honderdtal kippen ineens.Birage, zijt eens serieus, begin vanaf een paar kippen en een haan en werk vanaf daar verder.Goed, dan had hij genoeg aan zestig dollar.Biragi! Een kieken kost hier maximum 3 dollar en een haan misschien vijf. Jamaar, ze moeten ook nog ingeënt worden en dat kost zéér duur en dan moet er ook nog voer aangekocht worden en een omheining gebouwd worden, enzovoort…Ingeënte kippen? Hier in Congo?Ik liet me niet vermurwen, want de énige vorm van kippen die ze hier hebben zijn, zoals wij ze noemen, “roadrunners” (met als resultaat vlees dat zo taai is als een schoenzool) en die hebben nog nooit een omheining of kippenvoer gezien.

Nog een paar dagen later, kwam hij me wéér opzoeken.Met OPNIEUW twee nieuwe ideeën.En IK mocht kiezen.Ofwel zou hij zich, op MIJN kosten, een videocamera aanschaffen en daarmee huwelijksreportages maken (succes gegarandeerd, papa!) ofwel zou hij, natuurlijk eveneens op mijn kosten, beginnen met het kweken van varkens.Goed, laten we de zaken combineren.Ge begint met varkens te kweken en met de winst koopt ge zelf dan later een camera, want onder de huidige omstandigheden in Congo gaat die nu toch maar binnen de kortste keren van eigenaar wisselen.Faire deal, vond hij. En hij had maar 120 dollar nodig voor het opstarten van zijn bedrijf, want hij zou zich beperken tot de aanschaf van ZES grote varkens. Hij zou ze trouwens niet opkweken in Baguira, want ze zouden daar tóch maar in


andermans kookpot verdwijnen, maar bij één van zijn vele ‘oncles’, die vér buiten Bukavu op het platteland woont.OK, Biragi, maar begin eerst eens met twee of drie kleine biggetjes en leer van daaruit verder.

De volgende dag al kon hij mij fier de aankoop van twee varkentjes aankondigen, waarbij de verkoper gezegd had dat ééntje er van al drachtig was. Maar nu had hij wél weer geld nodig voor de aankoop en het transport van het varkensvoer, want hij had een overeenkomst afgesloten met één van de wakers in de Bralima-bierfabriek die hem ‘draft’ (de gerstafval die overblijft na het brouwen van het bier) zou geven én hij had een chauffeur van dezelfde firma kunnen overtuigen om dat goedje op zijn reizen mee te nemen tot aan nonkeltje.Dat alles mits het nodige geritsel onder tafel, natuurlijk.

Ondertussen had ik ook al iemand op de kop kunnen tikken die geïnteresseerd was in het “maniok-molen project”. Claire SCHOUTEN, een Canadese met Hollandse voorvaderen, kon haar baas op de “Humanitarian Affairs”-sectie er van overtuigen om het op te nemen in hun lijst “te sponsoren micro-projecten”. Maar ze steunden wel geen individuen, doch enkel organisaties en dus moest er eerst zoiets als een VZW opgericht worden. Ik gaf dat door aan Biragi en enkele dagen later bracht hij me een bundeltje papieren, vol met bla-bla waarvan ik twijfelde dat dit de zaak zou vooruithelpen. Ik gaf Claire de papieren én het telefoonnummer waarop de broer van Biragi kon gecontacteerd worden. Ze belde hem op en vertelde dat het project door hen gebouwd, gecontroleerd en gefinancierd zou worden en daarna aan de “VZW” zou overgedragen worden, maar dat er in feite geen cash betaling aan hem zou gebeuren. Ze vroeg ook de leden van de VZW te kunnen spreken over de verdere praktische realisatie.Ze hoorde er niets meer van.Blijkbaar was het verkrijgen van geld het belangrijkste deel van het project geweest…

Toen ik in Kinshasa was, op weg naar mijn Augustus-verlof in België, kreeg ik, totaal onverwacht, een telefoontje van Biragi. Hij vertelde dat hij het geld en de winst van de verkoop van zijn telefoonkaarten gebruikt had om zich boeken en NATUURLIJK ook een uniform aan te schaffen.En hij zat dus, eveneens natuurlijk, op droog zaad.Bovendien moest hij dringend behandeld worden voor een hernia en hij was van plan daarvoor een “docteur traditionel” te raadplegen.“Est-ce-que vous pouvez m’aider, papa?”


In zijn wanhoop had hij trouwens mijn vrouw opgebeld, omdat hij dacht dat ik al in België zat, en dus mocht ik, eenmaal thuisgekomen, een hoop uitleg geven over dat kereltje die mijn dochter (!) aan de lijn had gekregen en die haar aangesproken had met “Maman, surprise!”.

Hij stond mij al op te wachten met zijn verlanglijstje, toen ik, bij aankomst na mijn verlof, zelfs nog geen voet op de grond had gezet. Zijn varkens hadden honger én de ‘hernia-operatie’ moest nog betaald worden én er waren nog een paar kleine kosten voor nabehandeling én hij moest nog schriften kopen voor het juist gestarte schooljaar én, én, én…Papa Belge mocht weer in zijn schatkist duiken…

Zijn bezoeken werden trouwens steeds frequenter en telkens moest er wel iéts betaald worden, meestal voor school: hij moest 3 dollar betalen voor boeken die hij geleend had in de schoolbibliotheek, er moest 12,5 dollar betaald worden voor toezicht tijdens de namiddagstudie, elke leerling moest een soort ‘studentenkaart’ mét foto hebben, er moest betaald worden voor een “carte de conduite”,… Elk papiertje was telkens wel afgestempeld en ondertekend en onderaan stond er ook steeds “elke leerling die niet betaald wordt onmiddellijk van school gezonden”, kwestie van de druk op mijn financiële ketel te houden. Maar ik begon er tóch zo stilaan nerveus van te worden, want telkens betaalde ik ook een taxi voor Biragi (twintig kilometer vind ik wat veel om te wandelen, hij is tenslotte geen militair), maar in de meeste gevallen lagen die kosten hoger dan de schoolrekening.Ik gaf hem dus twintig dollar schoolvoorschot en we spraken af dat hij nog maar om de twee weken zou afkomen en mij dan telkens een afrekening zou voorleggen.Hij kwam nóg wel een paar keer op niet-afgesproken tijdstippen opdagen, maar ik vertikte het gewoon om dan eventuele taxikosten te vergoeden, alhoewel de tranen hem dan in de ogen schoten.Maar afspraken zijn afspraken én hij leerde snel.

Eind September kwam hij met de mededeling dat ik de trotse grootvader van een paar biggetjes was geworden. Hoogste tijd voor mij om eens te kijken hoe ver we stonden.Ik vroeg hem hoeveel een varken kon opbrengen.“Wel véértig dollar, papa!”In zijn ogen duidelijk een immense som.En hoe lang duurt het vooraleer zo’n beestje kan verkocht worden?Zes tot zeven maanden.


Ik had er geen flauw benul van of dat klopte, maar met ZIJN gegevens over de onkosten voor het voer en de transportkosten daarvan, sloeg ik aan het rekenen.“Biragi, ELK varken dat ge verkoopt aan veertig dollar, zal u zesenveertig dollar gekost hebben en dan reken ik nog niet eens de aankoopkosten van uw eerste varkens mee!”Hij hoorde het nog íets verder dan Keulen donderen.Dat kon niet, zei hij. Hij sloeg zelf aan het rekenen, maar lag bij de eerste vermenigvuldiging al volledig in de knoop (méér dan 550 op 700 voor wiskunde???). Na een klein uurtje waren we er uit en moest hij me gelijk geven, maar “s’il vous plaît, papa, laat mij mijn varkentjes houden!”Daar had ik géén probleem mee, maar hij moest wél dringend zijn bevoorradingssysteem aanpassen.Een week later kwam hij me vertellen dat hij de kosten heronderhandeld had en nu aan dertig dollar genoeg had om gedurende een vol jaar zoveel ‘draft’ ter plaatse te krijgen als hij maar wilde.Goed zo, Biragi, ge gaat nog een échte ondernemer worden!

Half Oktober kwam hij weer onverwachts op bezoek. Ze zouden op vrijdag 22 Oktober een “promo scolaire” houden en hij was voorzitter van het organisatiecommité en ze hadden dringend 12 dollar nodig voor de huur van een zaal. Ik had echter geen tijd om het volledige verhaal te horen, want ik vertrok juist naar de brigadebriefing, maar ik betaalde de som en sprak af dat hij nadien de nodige tekst en uitleg zou komen geven.De zondag na het evenement zat hij in een van onze tuinzetels zijn verhaal te doen. Een “promo scolaire” was een namiddagfeest dat werd georganiseerd door de leerlingen van verschillende scholen samen, waarbij er gedanst werd, demonstraties werden gehouden en er deze keer zelfs een ‘gemengde’ modeshow was ingevoegd. Zowel leerlingen, ouders als lesgevers werden uitgenodigd en een ‘comité’, bestaande uit een twaalftal leerlingen dirigeerde het geheel en verspreidde/verkocht ook de toegangsticketten.Daarbij hadden ze Biragi aangesteld als hun ‘voorzitter’.Dat deed me toch wel een beetje de wenkbrauwen fronsen.Ik had het gevoel dat ze hem alleen maar als voorzitter hadden verkozen omdat ze wisten dat er een mecenas achter hem stond.Het was tijd om weer eens het potlood van achter mijn oor te halen.Bravo, Biragi, voor het initiatief en de inzet, maar wat waren uw inkomsten?


Enkel de toegangsticketten. 80 FC voor de leerlingen en 100 FC voor de anderen, maar daar zat wél nog een haak aan, want “iemand” had valse toegangsticketten in omloop gebracht, waardoor ze een deel van de verwachtte inkomsten misgelopen waren.En de uitgaven?Natuurlijk was daar de muziek die moest betaald worden en de zaal en nog een paar kleinere onkosten, maar ze hadden ook aan iedereen die actief deelgenomen had in de organisatie of de uitvoering van het geheel, een stuk zeep à één dollar beloofd.Een snel rekensommetje leerde me dat ik mijn hoop om van hem een succesvol zakenman te maken zo ongeveer kon opdoeken.“Biragi, als ik dat zo allemaal uitreken, dan scheurt ge er, zelfs bij een uitverkochte zaal en zonder zelfs maar de valse ticketten in aanmerking te nemen, voor minstens tien dollar uw broek aan”.Wéér keek hij me aan met ogen vol ongeloof en daar waar hij eerst nog gloeide van trots, zakte hij nu in mekaar als een pudding.

Ondertussen had hij toch een beetje mijn achterdocht opgewekt betreffende zijn eerlijkheid. De briefjes om dit of dat te moeten betalen voor de school kwamen té regelmatig en de redenen werden steeds eigenaardiger. Bovendien had hij me al een paar keer in het oor gefezeld dat ik “niets moest geloven van wat ze over hem vertelden”, alhoewel niemand tot dan toe iets over hem verteld had. Maar hij wekte er wel mijn argwaan mee en toen Anselme (één van onze wakers) op een bepaalde dag met mij meeging naar de toegangspoort van ons huis om Biragi binnen te laten en langs zijn neus weg fluisterde “cet enfant n’étudie pas!”, besloot ik hem bij de eerstvolgende gelegenheid te laten controleren.

Die gelegenheid kwam er vlak na mijn nieuwjaarsverlof.Hij stond voor de poort met zijn resultaten van het eerste trimester. Die waren niet slecht en er was een duidelijke vooruitgang te merken in Frans. Dank zij de, door mij gesponsorde, namiddagstudie? Ik vroeg hem of ik het rapport mocht houden. Neen, dat kon niet. Maar ik mocht wel een volgeschreven blad met schoolonkosten houden. Ik mocht het zelfs betalen! Totale som: 101 dollar. Kende ik de meeste rubrieken niet, de zin “Sentinelle: 5 $ par trimestre, donc, 15 $ pour toute l’année” kwam me toch volledig ongeloofwaardig over. Maar zowel het rapport als de kostennota droegen de officiële stempel van de school en hadden dezelfde handtekening.“OK, Biragi, kom maar binnen twee dagen terug, dan zal ik het betalen”.“Jamaar, papa, als ik vandaag niet betaal dan sturen ze me van school!”Chantage heeft bij mij nog nooit gepakt.


“Goed, Biragi, dan neemt ge maar een paar dagen congé!”Toen hij weg was, zond ik Anselme naar de schooldirecteur om dat allemaal eens te verifiëren.’s Anderendaags zag ik Anselme terug en hij bezorgde mij een zéér koude douche.De meeste onkosten waren gewoon onbestaande en uit de duim gezogen en de andere waren schromelijk overdreven. Bovendien was er geen “Kataye Biragi Buhemwa Ombeni” ingeschreven in de school en alhoewel de stempel op het papier wel degelijk van de school was, behoorde de handtekening toe aan één van de studietoezichters, daar waar elke officiële kostennota door de directeur himself werd ondertekend. Ik werd er stil van.Op mijn leeftijd mij zó in het zak laten zetten.

’s Anderendaags stond Biragi weer voor de poort.Zoals in feite was afgesproken, maar ik was verontwaardigd over zóveel lef.“Durft gij hier uw kop nog te vertonen?”Hij keek me héél verbaasd aan.“Ik heb u laten controleren door Anselme en ge studeert zelfs niet!”Zonder het minste blikken of blozen kwam er vlot: “Jamaar, hij heeft dat aan de verkéérde gevraagd. Hij moest met de studieprefect gesproken hebben!”“Juist, Biragi, verdwijn uit mijn ogen, ge zijt een bedrieger en een dief en ik wil u nooit meer zien!” en ik liet hem perplex ter plaatse achter.Sedertdien heb ik niets meer van hem gehoord.

Hij heeft, zoals zoveel andere Congolezen, de kip met de gouden eieren vermoord.Hopenlijk zorgt hij beter voor zijn varkens.Als die al ooit bestaan hebben…


Episode VIERENDERTIG:

HET KASHMIR KAMP

In MONUC is ÉÉN ding zeker: er zijn géén zekerheden…

Reeds vanaf Juli deden hier geruchten de ronde dat er een IAU (Indian Aviation Unit) met een aantal gevechts- en transporthelicopters op Kavumu-airfield zou gestationeerd worden, dat de Uruguaiaanse ‘Riverine Coy’ met haar bootjes zou verhuizen van Kindu naar het Kivu-meer en daarbij in de omgeving van Bukavu moest geïnstalleerd worden en dat we ook nog eens een Chinees hospitaal op ons grondgebied zouden krijgen.

Telkens weer ebden de geruchten een tijdje weg, maar het feit alleen al dat er regelmatig geruchten waren, was voor Kristian en mij een voldoende reden om eens dieper over hun eventuele lokatie te filosoferen.Vóórdenken is nog altijd beter dan nádenken…

Kristian vond dat de ‘Riverine Coy’ het best op ‘the Chinese Peninsula’ kon geplaatst worden, want daar was nog wel wat ruimte vrij langs het water en de co-locatie van de Chinese en de Uruguaiaanse compagnie zou volk uitsparen om de wacht te lopen.Ik gaf hem volmondig gelijk.Maar hij was óók van plan om daar, in geval van, het Chinese hospitaal te vestigen. Chinezen bij Chinezen, vond hij. En daar kon ik hem géén gelijk in geven, want dat zou betekenen dat het hospitaal zich halverwege tussen Bukavu en Kavumu zou bevinden en dus, vanuit alle richtingen bekeken, vér van alle mogelijke “klanten” zou liggen. Bovendien was er in de omgeving van ‘the Chinese peninsula’ geen helilandingsplaats en was het ook niet mogelijk om er een te bouwen, want er waren alleen maar moerassen of steile heuvels te vinden. Dus zou een doodzieke nog eerst een half uurtje ‘Congolese lijdensweg’ moeten zien te overleven vooraleer hij zou kunnen geëvacueerd worden per heli naar een beter uitgerust hospitaal…Na een tijdje stopten we de discussie, want, om Jean-Luc Dehaene te parafraseren: ge moet ook niet te veel problemen oplossen die er nog niet zijn…

Over de locatie van de Indische helicopters hadden we géén meningsverschillen. Bij gebrek aan mogelijkheden. Die moesten we namelijk zo dicht mogelijk bij Kavumu-luchthaven zien te krijgen. Nu ligt die luchthaven op het einde van een heuvelrug en de énige weg er


naartoe loopt óp die kam. In de vallei moesten we niet gaan kruipen, want daar was het één zompige boel en dus konden we alleen maar opschuiven op de heuvelrug in de richting van Kavumu-dorp. We identificeerden een driehoekige lap grond, juist voorbij de huidige parking van vliegtuigen en heli’s, waarop een paar vliegtuigwrakken stonden. De RVA (Regie des Voies Aériennes), die het terrein beheert, ging akkoord, maar eiste wel dat de meettoestellen die óók op dat terrein stonden door ons zouden verplaatst worden. Of nóg liever: vergoed zouden worden. Het waarom werd ons snel duidelijk.De thermometerhut was leeg, de windmeter stond nutteloze rondjes te draaien want hij was niet meer verbonden met de ‘controletoren’ (een kotje, gewoon op grondniveau) en de luchtdrukmeter had stroom nodig, maar die was er niet. Het énige dat nog werkte was de (gescheurde) windzak.Niet écht geruststellend voor iemand die dát weet en nog het vliegtuig moet nemen…Maar we konden daar toch al, naar schatting, een zes- à achttal helicopters op kwijt.Nu nog het volk, dat die beestjes zou doen vliegen, ergens zien te dumpen.Ook weer niet veel mogelijkheden.Ofwel, een stukje verder richting Kavumu-dorp, langs één kant van de weg, samen met de Pakistaanse compagnie die gepland was om de luchthaven te verdedigen, of de Pakistanen langs één kant en de Indiërs langs de andere kant.Dan konden we de weg zelf misschien herdopen in “de Kashmir-route”.De RVA ging wéér akkoord, maar nu moesten we wél ook eerst de toestemming van generaal MABE hebben, want die terreinen werden bezet door zijn ‘soldaten’.Bij zijn bezoek ter plaatse had Mabe geen bezwaren, behalve het feit dat hij vroeg om de soldaten, die aan één zijde knusjes (?) in een paar ruïnes van de RVA waren gelogeerd, te vergoeden voor het feit dat ze moesten verhuizen óf hen een andere accomodatie ter beschikking te stellen. Tenten waren al voldoende, zei hij, en ze zouden zelf wel het “UN” erop overschilderen.Kristian belde naar Kinshasa en New York, maar geen van beide dingen was mogelijk.Het zou dus één zijde van de weg worden en toen we het terrein afstapten, beseften we dat we er zelfs, naast de Pakistaanse en Indische compagnie, óók nog gerust een helilandingsplaats voor een tiental helicopters konden aanplakken.Toch weer een paar mogelijkheden dus, maar de keuze van de oplossing zouden we aan de heli-specialisten overlaten…


Ergens in November kwam er een eerste Indische delegatie op bezoek, bestaande uit een grote groep Sikhs met indrukwekkende blauwe tulbanden, idem-dito snor en baard en overdekt met hópen sterren, stickers en andere getuigenissen van gedane heldendaden. Generaal Isberg vroeg hen of het mogelijk was om reeds begin December te ontplooien. Ze knikten op zijn Indisch van “ja”.Maar dat gelijkt érg veel op een westerse “neen”.

Een week later kwam er een tweede delegatie op bezoek. Dat was meer een werkbezoek, want de Indische afgevaardigden zagen er NIET meer uit als wandelende reclameborden. En die begonnen serieuze bezwaren te maken. Ze moesten een immense hangar hebben om aan de helicopters te kunnen werken, ze moesten hopen containers hebben voor de installatie van ondenkbare soorten meetapparatuur (alles stofvrij natuurlijk), ze hadden bergen bureel- en logeercontainers nodig, want piloten waren tenslotte geen gewoon voetvolk, enz., enz,…Bij hun vertrek beseften zowel Kristian als ik dat Isberg zijn plannen eens te meer zou mogen opbergen…Een week of zo later kregen we te horen dat de Indiërs wél nog altijd wilden komen, maar dat het minstens half Januari zou worden én dat de groep van 70 man, die normaal voorzien is voor de verdediging van de eigen installaties, door “New York” geweigerd was. Ze zouden moeten beschermd worden door “de MONUC troepen in het gebied”.Dus, in ons geval, door Pakistanis.Door PAKISTANIS???“Geen problemen”, zei baas Ali, ”we zitten hier allemaal in de UN”, maar ik zag aan zijn ogen, dat hij dat toch niet écht meende.

Half December waren de technici er nog altijd niet aan uit welk terrein ze voor de heliparking zouden kiezen en ook niet hoevéél helicopters er nu eigenlijk zouden komen: eerst waren het er tien, dan zes, dan dook het naar twee en tenslotte begon het weer te stijgen, eerst tot vier, dan tot zes en acht om te eindigen met negen. Maar niemand kon garanderen dat dit het eindcijfer zou worden…Dus besloten we al te beginnen met het egaliseren van het terrein voor de twee compagnies en de rest over te laten aan de Voorzienigheid.

Daarbij moesten we echter éérst nog een Zuid-Afrikaanse firma op het terrein loslaten om de zaak met honden te controleren op mijnen. PUUR weggesmeten geld. ZIJ garanderen na hun snuffeltocht 95% zekerheid, daar waar elk simpel boerenverstand zelfs vooraf al voor 100 % kon garanderen dat het stuk land mijnenvrij was, want alles stond volgeplant


met maniok en over de rest liepen dagelijks horden Congolese geiten, koeien en soldaten.Toen was het de beurt aan de Chinezen om er hun zwaar materiaal op los te laten.En die mochten het terrein niet op van de Congolese militairen.Waarom?Niemand die het wist of wilde zeggen.Depla er dus maar weer bijgeroepen, want ik had een groot deel van de onderhandelingen gevoerd met Mabe en majoor AVULA, de commandant van het bataljon dat de luchthaven verdedigt.Toen ik er aankwam stonden er twee kaki tenten verloren te lopen op het immense terrein. Ik wist zelfs niet dat ze die hadden. Waarschijnlijk nog een overschotje uit een Belgische legerstock. Ik ging naar majoor AVULA en vroeg een beetje uitleg.Tja, we hadden wél de toelating van generaal MABE en ook HIJ ging akkoord met wat we wilden doen, maar we waren vergeten de pauselijke zegen te vragen aan kolonel PHILEMON, de commandant van zijn brigade. En dus had die bevel gegeven de boel te bezetten en élke toegang te ontzeggen. Natuurlijk was hij die dag niet beschikbaar, we konden ten vroegste ’s anderendaags op audiëntie verschijnen.Het was ondertussen al paardedonker geworden en ik besloot eerst de onderhandelingsronde van de dag erop af te wachten, vooraleer mijn groot kanon, generaal Mabe, in te schakelen.

Kolonel PHILEMON was duidelijk op zijn pik getrapt dat hij in het ganse verhaal tot nu toe nergens voorkwam. Ik kon het niet laten om te zeggen dat het toch de bedoeling niet kon zijn dat MONUC telkens élke schakel in de ketting om de zegen moest vragen en dat er toch ook nog zoiets bestond als interne communicatie, waarbij generaal MABE zijn principetoestemming had gegeven en de praktische details verder moesten uitgewerkt worden met de man op het terrein, zijnde majoor AVULA. Hijzelf had daarbij het volste recht te protesteren tegen zijn baas en/of richtlijnen mee te geven aan zijn ondergeschikte, maar NIET om zómaar de boel op te blazen.Zijn ego was enerzijds schijnbaar voldoende gestreeld door het feit dat hij aan iedereen had laten zien dat hij zo´n grote organisatie als MONUC op zijn eentje had kunnen tegenhouden en langs de andere kant had ik hem blijkbaar genoeg kunnen afdreigen, want hij bleek bereid tot onderhandelen.Zijn ‘bottom-line’ was dat hij op de een of andere manier nog troepen aan die kant van de weg wilde hebben.Want wát als “ze” van die kant aanvallen?


Ik durfde hem niet openlijk zeggen dat ik dacht dat hij tegen dan al lang zou gaan lopen zijn en dus gaf ik hem maar gelijk.We kwamen overeen dat wij het terrein tot aan de tweede tent mochten hebben en dat was nu nét het gedeelte dat we in gedachten hadden voor de installatie van de twee compagnies. En doordat de specialisten er toch nog niet aan uit waren, zowel qua aantal als qua plaatsing van de helicopters, was de rest “zorgen voor morgen”.

Eind December was het terrein klaar en was het enkel nog wachten op de aankomst van de Indiërs en de Pakistanis.

De Indiërs waren er het eerst.Op maandag 24 Januari kwam er een voorwacht van twintig man aan, die het kamp zou opbouwen. Ik had al een paar keer op de brigadebriefing gezegd dat de Pakistanis daarbij de wacht zouden moeten verzekeren, want de Indiërs hadden geen wapens mee, maar kolonel RAHMANI, de eeuwig zwijgende ‘Deputy Brigade Commander’die gedurende de afwezigheid van SUJEET de briefing voorzat, bleef daarbij telkens als een sfinks voor zich uit kijken.Op woensdag 26 Januari werden de eerste containers op het Indisch terrein aangevoerd en daarbij werd het steeds duidelijker dat de Pakistaanse wacht zou uitblinken door afwezigheid.En dan moet ik u waarschijnlijk NIET vertellen wat er in dergelijk geval in Congo met het materiaal gebeurt.Juist.De grote verdwijntruc wordt er op toegepast…Ik werd door Michael STROBEL, een Oostenrijker en sedert 10 December de opvolger van Kristian Geertsen als JLOC, naar de brigade gestuurd om de zaak uit te klaren.Kolonel RAHMANI luisterde zéér aandachtig, eerst naar mij en dan naar de G3, die, met een in-triest gezicht waarvan de schijnheiligheid zó afdroop, een nota uit zijn hoed toverde, gericht aan de Zuid-Kivu brigade:“Force Commanders Directive 16/04.…U bent verantwoordelijk voor de bescherming van de Divisietroepen, gestationeerd in Zuid-Kivu. Deze omvatten de Riverine-, lucht- en vliegmiddelen, zowel als de Chinese geniecompagnie. Routine wachtopdrachten moeten echter door deze respectievelijke eenheden uitgevoerd worden…”Ik moest met de staart tussen de benen afdruipen.Over naar familie.De vraag naar verduidelijking kroop zowel langs de burger- als langs de militaire kant naar boven, eerst tot Kinshasa en dan tot in New York…


Tijdens de briefing van donderdag 27 Januari, zei Rahmani dat ze de wacht vanaf die avond zouden verzekeren. En zijn gezicht was daarbij even sfinksig als altijd.YES!Pakistanis die wacht lopen bij Indiërs!Als we NU de Nobelprijs voor de Vrede niet krijgen, dan weet ik het óók niet meer.

Onze lol duurde tot woensdag 02 Februari. Tot SUJEET terug was. Hij zou alleen nog rondjes laten lopen aan de BUITENZIJDE van de prikkeldraad van het Indisch kamp, want binnen de draad zat er, volgens hem,“té gevoelig electronisch materiaal”.

Toch wel een mooie omschrijving voor “Indiërs”…

De vraag is alleen: gaat één weekje genoeg zijn voor de Nobelprijs?


Episode VIJFENDERTIG:

DE GEVAARLIJKE WEG NAAR VREDE.

Misschien denkt u dat het hier in Bukavu nu allemaal “peis ende vree” is, omdat ik bijna uitsluitend over de MONUC-perikelen schrijf.Niets is minder waar.Het BLIJFT hier een Congolese kookpot die constant aan het broebelen is en die regelmatig eens overloopt.Daarbij is het Congolese leger (het FARDC) een van de méést onstabiele factoren in de gigantische soep die Congo in de loop der jaren geworden is.En daarbij is het FARDC ook de GROOTSTE bedreiging voor … het Congolese leger.

Kolonel MUTEBUTSI en Generaal NKUNDA waren eind Juni nog maar juist uit ons blikveld verdwenen of er tekende zich al een nieuwe Mutebutsi in de verte af.In dit geval Kolonel 106.Hij werd nooit aangesproken met zijn eigenlijke naam, maar gewoon met “Cent-Six”, omdat hij nu eenmaal de baas was van de 106-de (Mai-Mai) brigade. Onder andere de luchthaven van Kavumu viel binnen zijn gebied en doordat hij nu eenmaal, naar goede Mai-Mai tradities, niet vies was van een beetje stelen, plunderen, afpersen, ontvoeren en verkrachten, was die luchthaven voor hem dan ook een onuitputtelijke bron van inspiratie.

Ergens in Juli of zo werd door Isberg en Mabe een gemeenschappelijke actie tegen hem gepland, maar die kwam nooit van de grond. Méér succes had een latere actie, door Mabe alleen opgezet, waarbij ze “106” bij de lurven konden vatten en veilig en wel achter de tralies in Bukavu konden stoppen.Nu ja, in feite NIET zo veilig en wel, want nog geen veertien dagen later kon hij al uit de gevangenis ontsnappen.Ze houden hier regelmatig open-deur dagen…

Gedurende de avond van zaterdag 22 Januari werd er twee keer een serieus stukje geschoten in de omgeving van de ‘Tabacco-Factory’. Alhoewel ze absoluut niet wisten wat er aan het gebeuren was, schoten de daar aanwezige Pakistanis ook maar een stukje mee.Uit sympathie.’s Anderendaags bleek dat het geheel een nieuwe poging was geweest van Mabe-getrouwe troepen om “106” te arresteren, die zich schijnbaar


schuil had gehouden in een hotel. Maar “106” was (natuurlijk) weer ontsnapt en de hele actie had alleen maar drie doden opgeleverd: één Cent-Six supporter en twee burgers… Mabe werd stante-pede op het matje geroepen bij Sujeet, die het niet echt kon appreciëren dat hij niet voordien van de actie op de hoogte was gebracht. Mabe beloofde beterschap.

Op dinsdag 25 Januari werd er een beetje wild in het weg geschoten in MITI, het dorpje waar het hoofdkwartier van de 106-de brigade gevestigd was. Wéér tussen Mabe-getrouwen en “106”-getrouwe Mai-Mai. Het was niet duidelijk of “106” daar op dat moment was, maar ze konden hem in elk geval wéér niet te stekken krijgen.Drie doden…

Op zaterdag 27 Januari vielen FARDC troepen de 104-de brigade aan (óók FARDC!) in KABARE. Hun opdracht (gegeven door Mabe) was om hun baas, Kolonel CHIBALONZA, te arresteren. Op beschuldiging van weigering van bevel én het onderdak bieden aan Kolonel Cent-Six. Beiden zijn namelijk Mai-Mai en beiden konden, eens te meer, ontsnappen.Naargelang de bronnen, schommelde het dodental tussen twee en zes…

Nu wás die CHIBALONZA al met zijn bende in November 2004 moeten verhuizen van Walungu naar Kabare, omdat het niet boterde tussen hem en FOKA MIKE, een Mabe-getrouwe én grote baas van het FARDC in Walungu. Het begint er dus steeds meer op te lijken dat generaal Mabe wil afrekenen met de Mai-Mai leiders binnen zijn 10 RM, want hij verwijt ze een gebrek aan discipline. Dat IS natuurlijk ongetwijfeld zo, want die mannen zijn allemaal zelfbenoemde kolonels en generaals zonder échte vorm van opleiding, maar ze op DIE manier opjagen is een gevaarlijk spelleke, want ze zitten een beetje overal verspreid in de verschillende eenheden van 10 MR. Nu reeds bereiken ons de eerste berichten van ‘onenigheden’ en ‘misverstanden’ tussen de commandanten en tweede commandanten van de 114-de brigade in FIZI en de 118-de brigade in BARAKA…

Vroeg of laat gaat de boel weer ontploffen.En het zal waarschijnlijk eerder vroeger dan later zijn.

En de weg naar interne vrede en stabiliteit loopt hier altijd over héél veel lijken…


Episode ZESENDERTIG:

HARTS AND MINDS.

MONUC is GEEN NGO.

MONUC is NIET te vergelijken met organisaties zoals AzG, Rode Kruis, ECHO, OCHA, Acted, WFP, IRC, War Child, Maltezer Kreuz of de zovele tientallen anderen die de streek hier onveilig maken.

“Wat doet MONUC feitelijk voor ons?”, is een vraag die ik regelmatig moet beantwoorden, zeker in díe perioden dat MONUC de Congolese verwachtingen niet waarmaakt.En dát zijn er toch al een paar geweest.En meestal is het stenenwerpen op dat moment naar een, in hun ogen, nutteloze organisatie NIET veraf…

“MONUC doet NIETS voor jullie als individuen en dat is ook NIET onze opdracht. MONUC is hier om er voor te zorgen dat jullie het ZELF doen. MONUC is hier om te helpen het Congolese leger zóver te brengen zich te gedragen als een écht leger, dat er is om het land te beschermen en NIET om de bevolking uit te zuigen of om mekaar onderling uit te roeien tijdens allerhande machtsspelletjes. MONUC is hier om de Congolese regering te helpen of zelfs proberen te dwingen om verkiezingen te organiseren, als éérste stap naar een klasse van politiekers die méér dan alleen maar zichzelf vertegenwoordigen en de bevolking uitzuigen en die door de bevolking kunnen ter verantwoording geroepen worden. MONUC is hier NIET om gratis UW wegen te herstellen, MONUC is hier NIET om gratis UW zieken te verzorgen en MONUC is hier NIET om U gratis eten te bezorgen. Dat is allemaal UW verantwoordelijkheid. Want het systeem met die hulp van buitenuit wérkt niet. AL die hulporganisaties hebben er voor gezorgd dat ge alleen nog denkt aan wat ZIJ voor U kunnen doen en dat ge vergeet wat ge zelf zou KUNNEN of zelfs zou MOETEN doen. Met AL die hulp gedurende die vele tientallen jaren is Congo van één van de rijkste landen in Afrika verworden tot een van de armste landen van de wereld, daar waar het, met AL zijn mogelijkheden, het RIJKSTE land van de wereld zou moeten zijn. Het is UW land en het is UW toekomst. En het is aan U om er voor te zorgen dat uw land de toekomst heeft die GIJ wilt en daarbij gaan wij HELPEN de voorwaarden te creëren opdat jullie DAT zouden kunnen vertellen…”


Soms gaf ik er nog een extraatje bij door te zeggen dat ze moesten ophouden met de Belgen te beschouwen als halfgoden, die op een dag zullen weerkeren en ál hun problemen in één klap zullen oplossen, want voor de meeste Belgen is Congo een omgeslagen bladzijde in hun geschiedenisboek. Maar meestal was ik dan al zodanig buiten adem dat ik dát maar achterwege liet.

Het klinkt hard en het kwam ook altijd hard aan, maar geen Congolees heeft me ooit tegengesproken en ik heb daarmee ook nooit één steen te slikken gekregen…

En ik was ook rotsvast overtuigd van de juistheid van die redenering.

De eerste barstjes in die overtuiging kwamen er bij de voorbereiding van de “WALUNGU-operatie” die op vrijdag 05 November zou starten. Die operatie was (de éérste) gemeenschappelijke FARDC-MONUC actie, waarbij het de bedoeling was aan alle vechtende groepjes in die streek (FDLR, de Rasta-groep, Mai-Mai,…) te tonen wie het écht voor het zeggen heeft.Tijdens een brigadebriefing vertelde ISBERG dat MABE hem steun gevraagd had voor het vervoer van zijn troepen, want “ze hadden logistieke problemen…” en ISBERG vroeg of het mogelijk was om hen diesel te bezorgen. Nu weet ik óók wel dat ze ‘logistieke problemen’ hebben (en als het dát niet is, dan zijn het financiële), maar MONUC gééft geen directe financiële of logistieke steun. Ze mogen wel meevliegen met een heli als het een MONUC-zending betreft en er nog plaatsen over zijn, of ze mogen meerijden in jeeps of camions onder dezelfde voorwaarden, maar ze krijgen geen heli’s, camions, diesel of iets anders rechtstreeks aangeboden voor de uitvoering van HUN opdrachten.ISBERG was ééns te meer hardhoors, want hij stelde de vraag nogmaals tijdens de laatste coördinatiebriefing van de operatie, op zaterdagnamiddag 30 Oktober. Hij werd nu zelfs bijgetreden door Paul JOBBINS, die stelde dat er in het nieuwe ‘Chapter 7’-mandaat van MONUC stond dat het FARDC “met ALLE middelen” moest gesteund worden. Dus óók met diesel…

Paul en ik trokken na de vergadering naar Alfred, die al van een pint zat te genieten op het terras van het Orchid-hotel, om hem met onze argumenten te bestoken en Alfred gaf me in principe gelijk, maar hij “zou het nog eens navragen in Kinshasa”.


Op de brigadebriefing van dinsdag 02 November vroeg ISBERG aan de G3-Plans om reeds, in afwachting van de uiteindelijke beslissing, een steunaanvraag voor het Congolese leger van 2000 liter per operatieweek op te stellen en door te sturen naar ‘de Administratie’.Hij heeft ze natuurlijk nooit gekregen…

Op vrijdag 17 December zouden Michael LIVSHITS en mezelf, vergezeld door een uitgebreide delegatie Chinezen, een verkenning van de weg Uvira-Baraka doen, zoals we het weekend voordien met de weg Bukavu-Goma hadden gedaan. In feite was het de bedoeling dat we tot de zondag zouden wegblijven en dus twee keer in Uvira overnachten, maar het (beste) hotel in Uvira was dusdanig vér beneden de Chinese hygiënenormen gebleken dat we op zaterdag maar besloten om rechtstreeks van Baraka terug te keren naar Bukavu, zelfs al zouden we dan een ruggegraat-brekende tocht van een dikke 240 Km achter de rug hebben. We ontdekten bij die verkenning wel een weg in min of meer goede staat, waarbij alle bruggen vernieuwd en/of hersteld werden door ACTED, een NGO die hier in de streek toch al een paar wegenwerken op haar actief staan heeft. Er was in feite maar één serieuze probleemplaats. Ongeveer midden Uvira had de regen een deel van een afwateringskanaal onder de weg doen instorten en meegespoeld. Met nóg een paar felle slagregens zou de weg, gegarandeerd zeker, helemáál weggespoeld worden en daarmee werd Baraka dan onbereikbaar. Natuurlijk héél erg voor de Barakianen, maar in feite nog geen grote zorg voor MONUC want het probleem lag voorbij de weg om zowel het Uruguaiaans kamp te bereiken als om het Pakistaanse materiaal vanuit Bujumbura aan te voeren. Het zou alleen een probleem worden indien beslist werd om eventueel ook een compagnie in Baraka te ontplooien, maar daar bestonden voorlopig nog geen plannen voor en onze Chinezen hadden ook nog voldoende kopzorgen elders.

Op maandag 17 Januari kwam Ross MOUNTAIN op bezoek. Met zó een naam kan men alleen maar Canadees zijn en dat was hij dan ook. Hij was tot “Deputy SRSG” gebombardeerd en ook verantwoordelijk gesteld voor de coördinatie met de verschillende humanitaire organisaties in Congo. We zouden éindelijk allemaal aan één zeel trekken.

Het regenseizoen is dit jaar, volgens de lokale eksterogen, een stuk heftiger dan de voorgaande jaren en op woensdag 19 Januari bereikte ons het bericht dat een meanderende rivier nabij LUVUNGI een deel van een helling had weggespoeld waar de weg Kamaniola-Uvira overheen loopt. Dat was héél ernstig nieuws, want als dit stukje asfalt in de kolkende rivier verdween was het gedáán met de aanvoer van Pakistaans materiaal


over die weg en zou alles door de lucht moeten vervoerd worden. En dat is een kostelijk grapje, zonder nog maar te spreken over de tijd die dit zou vergen. Mike STROBEL vertrok dan ook speedy-gonzales op vrijdag 21 Januari naar de plaats-des-onheils om de schade op te nemen. Toen hij terug kwam stond zijn aangezicht reeds op onweer, want de weg kon het élk moment begeven, maar toen hij zijn e-mail opendeed om aan Kinshasa te vragen de Chinezen onmiddellijk/subiet daar naartoe te mogen zenden, ontplofte hij ter plaatse achter zijn scherm (nu ja, hij ontploft wél zeer regelmatig. Zo’n drie à vier keer per dag, gemiddeld. We noemen hem dan ook “onze NAZI”). Hij had bericht gekregen van Ross MOUNTAIN dat MONUC dringend “the harts and minds” van de Congolezen moest zien te winnen. Daarbij werd het herstel van het viaduct in Uvira als een uitgelezen gelegenheid beschouwd en moesten de Chinezen daar zo snel mogelijk aan de slag, in samenwerking met andere NGO’s. Dat ze daarbij werk moesten laten liggen dat voor MONUC van levensbelang is, werd voor de gelegenheid maar zoetjes vergeten…

MONUC is blijkbaar TOCH een NGO.

Een paar dagen later kreeg Mike een telefoontje van Eric BATONON, de vertegenwoordiger van de ‘Humanitarian Section’ in Uvira, met de mededeling dat er een vergadering zou zijn met een paar NGO’s om het werk in Uvira te coördineren en hij werd daarop hartelijk uitgenodigd.Hij ontplofte wéér.Over zijn lijk!En dus zond hij er maar zijn slaafje naartoe…

Zo zat ik dus op zaterdag 29 Januari met een aantal NGO’s rond de tafel in de vergaderzaal van OCHA, de organisatie die de humanitaire acties coördineert. Ik vroeg me wérkelijk af wat ik daar in feite deed of zelfs verondersteld werd te doen, want alhoewel ook de Chinezen uitgenodigd waren, hadden die wijselijk hun kat gestuurd. Tijdens de vergadering bleek dat, na de laatste regens, er ook nog eens vier bruggen in en rond Uvira op instorten stonden. Tot mijn stijgende verbazing hoorde ik daar de verschillende NGO’s tegen mekaar opbieden om toch maar dit of dat werk te mogen doen. Voor de Chinezen bleef alleen maar over, dat ze de modder op de weg doorheen Uvira mochten opruimen…Hulporganisaties zijn daar voornamelijk om zichzelf te helpen en dus moeten ze de zin van hun bestaan dagdagelijks bewijzen, heeft een kwatong mij hier ooit eens gezegd… En daar trok het geweldig goed op.


Toen ik met dat ‘heuglijke’ nieuws bij Mike terugkwam, ontplofte hij eens te meer: “En wat doen de Congolezen??? Moeten we daarvoor ons EIGEN werk laten staan??? Voor iets dat ze ZELF met schop en kruiwagen kunnen oplossen???”Ik kon hem, voor één keer, geen ongelijk geven.

Hij vloog ettelijke dagen in zijn telefoon en zijn computer en kon er tenslotte “Kinshasa” toch van overtuigen om de bedreigde weg in LUVUNGI als eerste aan te pakken en de modder in Uvira voorlopig toch maar te laten liggen waar die al lag. De praktische organisatie met de Chinezen werd op woensdag 02 Februari uitgewerkt, waarbij hun commandant besliste dat de werken niet eerder konden starten dan vrijdag 11 Februari, omdat er nog materiaal moest onderhouden worden, omdat er een inspectie moest voorbereid worden, omdat…, omdat…, maar voornamelijk omdat het op 09 Februari Chinees Nieuwjaar was. Maar dát zei hij er wel niet bij. Die vlieger ging natuurlijk niet op, want op vrijdag 04 Februari kregen we al bericht van de ‘Force Engineer’ himself dat “We need to start this movement ASAP (by Monday maximum) because we need to show the local people that we are on the ground. These are the instructions of the SRSG.”Een NGO op zijn best…

Het werd dus haasten en vliegen en op zondag 06 Februari trok ik met een Chinese delegatie naar Kamaniola, waar ze in het kamp zouden logeren dat zojuist door de Pakistanis was overgenomen van de Uruguaianen, en naar Luvungi om de zaak daar nog eens in detail te bekijken. Bij mijn terugkomst in Bukavu zag ik dat hun bulldozer, egalizeerder en graafmachine al opgeladen klaarstonden op de camions om ’s anderendaags naar Luvungi te vertrekken.

Meer uit nieuwsgierigheid dan dat het een echte opdracht was, trok ik op dinsdag 08 Februari weer richting Luvungi om te zien hoe ver ze stonden, want Maj ERIC, de Engelssprekende woordvoerder van de Chinezen, had gezegd dat ze er al de dag na hun aankomst zouden invliegen. Toen ik er rond de middag aankwam stonden de camions nog langs de weg, beladen met hun tuigen en werden ze omzwermd door massa’s ramptoeristen. ERIK kwam zo rood als een pioen (en voor een Chinees is dat een héél zeldzaam kleur) op mij afgestormd: “Er loopt hier véél te veel volk rond, we kunnen niet ontladen want dat is véél te gevaarlijk en ‘the administrator’ vraagt GELD!” Nu vragen ze hier wel altijd en overal geld,


maar ik begreep onmiddellijk wat hij bedoelde, want met die machines was het voor iedereen zonneklaar dat er hier en daar wel een maïsstengeltje of maniokstruikje zou sneuvelen.Goed, laat die ‘administrator’ maar komen!Een klein ventje kwam uit de massa te voorschijn en omstuwd door toehoorders vroeg ik hem wat het probleem was.“Ah oui, qui va rembourser les paysans pour les produits qui seront detruit?”Ik zei hem dat ik het ongehoord vond dat hij DURFDE geld te vragen om ons VOOR HEN te laten werken en indien dit zo was, dan zouden we stante-pede met ons boeltje rechtsomkeer maken en moesten ze maar zelf het probleem met HUN weg zien op te lossen.Nu ja, zo had hij het nu toch óók weer niet bedoeld. Maar misschien konden we beter op zijn bureel verder babbelen.Onderweg daar naartoe toonde ik hem wat onze bedoeling was: eerst de arm van de meander afsnijden, waardoor de rivier weer recht naar de brug onder de weg zou stromen en daarna de weggeërodeerde helling weer aanvullen, waardoor er geen instortingsgevaar meer zou zijn voor de weg er bovenop. We dachten dat het geheel een maandje zou in beslag nemen en daarbij zouden we een twintigtal lokalen aan het (betaald) werk zetten.Op zijn bureel vertelde hij me eerst hoeveel keer hij wel naar MONUC gebeld en geschreven had om hen te bewegen die wegherstelling uit te voeren en hij was vol trots dat hij in zijn opzet geslaagd was. Ik vroeg hem hoeveel keer hij naar de CONGOLESE authoriteiten gebeld had om HEN tot enige actie te bewegen en de verbijstering op zijn aangezicht vertelde me dat dit zelfs nooit bij hem was opgekomen …Voor de rest ging hij met alles akkoord, alleen zat hij nog altijd met die boeren in zijn maag gesplitst. Kan MONUC écht niets voor ze doen? Neen. Même pas une petite somme symbolique? Neen.Quoi faire alors? En ik zag hem steeds wanhopiger kijken.Misschien kunt u die boeren als eersten de kans geven om tijdens die periode bij MONUC aan de slag te gaan? Hij straalde.En de Belgen hadden hun reputatie als halfgoden-met-de-oplossing wéér eens bevestigd.

Het winnen van de “harts and minds” loopt duidelijk langs de portefeuille. En het zal NOOIT genoeg zijn, want in de Congolese is er ONEINDIG veel plaats…


Episode ZEVENENDERTIG:

ÉÉN GROTE FAMILIE…

Een nieuweling in de UNO kan men er zó uitpikken. Hij kenmerkt zich door het feit dat hij iedereen aanklampt en oeverloos over zijn eigen land vertelt.Alsof dat iemand interesseert…

In de UNO worden we verondersteld onze eigen nationaliteit tijdelijk te vergeten of tenminste naar de achtergrond te verdringen en op te gaan in één grote wereldgenootschap.De wereld als één grote familie, enfin.

Maar daar waar dit in de meeste gevallen na een tijdje aardig lukt, is het UNO-systeem wél dodelijk voor het familieleven zelf. Zeker in missies zoals MONUC, die een “zonder-familie”-zending is, waarbij het eventuele verblijf van vrouw, kinderen, enz… volledig op eigen risico gebeurt. In een onstabiel land zoals Congo denkt men dan wel méér dan twee keer na, vooraleer echtgenote of aanverwanten op een bezoekje uit te nodigen en dus blijven alle wederhelften in het verre thuisland het front verdedigen…Nu verdienen MONUC-kers niet slecht hunne kost en dus zenden ze plichtsgetrouw elke maand een flink stuk van hun verdiensten naar hun thuisgebleven halve trouwboek. Het eerste jaar zegt die dan “HO”, het tweede jaar “ha”, maar vanaf het derde jaar willen ze meestal toch iets méér hebben om tegen te babbelen dan hun bankrekening.En vanaf daar begint het dan in veel gevallen verkeerd te lopen.En dus stikt het hier van de vrijgezellen.RIJKE vrijgezellen, volgens internationale normen. STINKEND rijke, volgens Congolese maatstaven. En dan zijn daar nog de militaire contingenten, waarin al dat jeugdig soldatengeweld overloopt van het testosteron en van nieuwsgierigheid naar een eerste sexuele ervaring (en in véél gevallen naar dingen die in hun eigen land strikt verboden zijn), zonder dan nog maar te spreken over de MilObs, die verondersteld worden goede relaties te onderhouden met de lokalen en voor de rest maar bitter weinig vertier hebben in hun teamsite, meestal ergens in een godvergeten gat gelegen.Allemaal RIJKE soldaten, vergeleken met de FARDC-armoezaaiers.

En dus is het Congolese jachtseizoen het ganse jaar open.


Maar ook het MONUC jachtseizoen, want er lopen hier toch wel wat goed gedraaide juffertjes rond die gerust mogen gezien worden…

Het verbaasde me dan ook geen cent dat, toen ik het twee bladzijden tellende ‘huisreglement’ van Team 109 uit MATADI toevallig in handen kreeg en moest vaststellen dat er een volledige halve bladzijde aan eventuele bezoeken/verblijven van ‘girlfriends or boyfriends’ gewijd was. Met notariële precisie werd daarin beschreven waar ze in de teamsite mochten komen, op welke diensten van de lokale werkers ze beroep mochten doen, wat ze (!!!) moesten betalen als bijdrage in de algemene onkosten, enzovoort…Maar het was ook overduidelijk dat er meer “girlfriends” dan “boyfriends” verwacht werden.

Ik kan me niet meer herinneren wanneer juist de eerste berichten over “sexueel misbruik” en “sexuele uitbuiting” in de internationale pers verschenen, maar het zwol alras aan tot een echte lawine die alle andere nieuws over MONUC ging overstemmen. En daar waar het in MONUC waarschijnlijk niet beter of niet slechter is dan in andere missies, konden de UNO-opperhoofden toch niet anders dan “strenge maatregelen” en “grondige onderzoeken” aankondigen.Het eerste wat we daar in de praktijk van zagen, was een pamflet dat op alle deuren werd aangebracht. “Code of Conduct”.Daarin werd beschreven dat MONUC-personeel zich niet mocht ophouden in plaatsen waar prostitutie het hoofdamusement was, dat ze geen sex mochten hebben met personen onder de 18 jaar, dat ze geen sex of iets dergelijks mochten hebben in ruil voor geld, goederen, beloftes van werk, enz…In feite allemaal zeer normaal, logisch en beschaafd.

Het werd een graadje erger toen er, ergens eind November-begin December, een eerste onderzoeksteam ‘naar sexuele misbruiken’ op bezoek kwam en Alfred serieus op de rooster werd gelegd om toch maar te weten te komen wie wat met wie deed. Het werd echter helemáál te gortig toen Alfred half Januari op zijn administratieve vergadering aankondigde dat de SRSG had gezegd dat “elke sexuele relatie met een Congolees/Congolese verboden was” en dat een onderzoeksteam het recht had om zomaar bij iemand thuis binnen te vallen, ongeacht het uur van de dag of de nacht, om te controleren wie er allemaal in het huis verbleef.De heksenjacht was duidelijk voor geopend verklaard…


Er hielden er dan ook een aantal hun hart vast, toen er op dinsdag 01 Februari een SEA-team (Sexual Exploitation and Abuse) in Bukavu kwam neergestreken. Alfred had dan wel de vrijdag voordien gezegd dat het team toch niet zómaar bij iemand kon binnenvallen, neen, daarvoor hadden ze ZIJN toestemming nodig, maar hij zei er in één adem bij dat geen haar op zijn hoofd er ook maar éven aan dacht om die toestemming te weigeren. En dát bracht niet de verhoopte gemoedsrust. Het SEA-team werd geleid door Marie-Anne MARTIN, een Belgische van middelbare leeftijd. Een zéér goede keuze trouwens, want sedert DUTROUX zijn de Belgen DÉ internationale norm op gebied van sexuele uitbuiting en misbruik. Het team werd door Alfred deskundig weggemoffeld in een verlaten bureel dat bijna niemand weet liggen en buiten het feit dat ze om het paar uur collectief buiten een sigaret gingen roken, door mij op zaterdag werden meegenomen naar een fabriekje van cassiteriet en op zondag ook eens gingen gorilla-kijken, werden ze voor de rest door bijna niemand opgemerkt. Op maandag 07 Februari verdwenen ze in alle stilte richting Goma. Er werd geen traan voor ze gelaten.

Ik weet niet of ze er voor iets tussen zaten, maar diezelfde dag werd door het SMT (Security Management Team) verkondigd dat vanaf nu “Negrita” en “Tel Aviv”, de énige nachtclubs in Bukavu, voor MONUC verboden terrein waren en ook het hotel “Belle-Vue” deelde in de prijzen, want daar is blijkbaar méér te zien dan alleen maar een zicht op het meer.

Angela KANE, één van de ASG-s (Assistant Secretary General, de VIP-ste UNO-VIP die ik hier al gezien heb), kwam op dinsdag 15 Februari speciaal vanuit New-York overgewaaid om ons de dag erna te vertellen hoe het nu juist zat met die “strenge maatregelen” en die “grondige onderzoeken”. Tot opluchting van velen zei ze dat de SRSG NOOIT gezegd had dat “elke sexuele relatie met een Congolese verboden was” en dat een bona-fide relatie zeker moest kunnen. Toch voor de burgers binnen MONUC.Enkel voor de militairen is het verboden.Ook voor “Staffofficers”.

Maar ondertussen was het kwaad wel al geschied.

Daar waar MAURITZ van de Fuel Sectie al langer een LAT-relatie heeft met ALLESSANDRA van Political Affairs (zij kijkt hem altijd beaat-bewonderend aan en giechelt als een bakvis bij zijn idiootste moppen, terwijl HIJ op oudere vrouwen valt) en JOAO van de Security al een tijdje samenleeft met SANDRA van het Head of Office-bureau (ze zijn


beiden Portugees, en begrijpen elkaar dus in bed), zie ik nu meer en meer prille liefdes binnen het MONUC-milieu openbloeien.

Want dát kan NOOIT verboden worden.

Nu zie ik RODOLFO van Air Safety innig dansen met MARIE-ANNABEL (aanspreektitel: Mabel) van Human Rights op de wekelijkse ACTED-T-dansant, LOUAZNA (Lulu) van DDRRR steekt niet meer weg dat ze een relatie heeft met DANILO van Political Affairs (waarbij ZIJ duidelijk de broek draagt), JESSE van Fuel Section loopt als een verliefd hondje achter CLAIRE van Humanitarian Affairs aan en SELVI van de Enginering Section is wanhopig op zoek naar die éne ware…

Zo wordt MONUC inderdaad wel één grote familie.

En misschien is dat zelfs de bedoeling…


Episode ACHTENDERTIG:

DE GEUR VAN CONGO.

Congo heeft een geur.Een soort visgeur.Men ruikt die het best in de korte periode tussen het regenen het droog seizoen. Wanneer een passerende auto nog niet die overweldigende, allesverstikkende, ondoorzichtige muur van stof achterlaat, maar slechts een bescheiden wolkje opjaagt.Men riekt het ook wanneer men een paar lokalen van Bukavu in zijn jeep meeneemt. Of échte dorpelingen. Dan heeft men zelfs aan ééntje genoeg. Dan is het kwestie van met de ramen open te rijden, anders heeft men permanent de indruk in een viskraam rond te toeren.En ik ben geen visliefhebber.

Ik rij hier trouwens ALTIJD met mijn venster open. Het is gewoon een gewoonte. Maar dan hoor ik tenminste wat er buiten mijn UN-cocon aan het gebeuren is. Want hier wordt altijd naar ons geroepen. “Monúúúke”, of “biskwi-i-i-te”, of “malándro” (wie ze dát wijsgemaakt heeft weet ik niet, want het betekent “dief” in Uruguaiaans-verbasterd Spaans en als er érgens dieven zijn…), maar als hun verstand hier éven groot zou zijn als hun mond, dan waren ze het slimste volk ter wereld. Ondertussen geeft het toch een zekere vorm van veiligheid: zolang ze roepen is alles OK. Zo had ik me indertijd laten verrassen door in een gepantserde jeep, waarvan de ramen van dik glas zijn en niet naar beneden kunnen, rond te rijden in Bukavu tijdens de crisis met de zogenaamde Rwandees aan boord van een Uruguaiaanse APC. Ik rook de stilte niet en kreeg méér stenen te slikken dan de, zelfs gepantserde, jeep lief was…

Die wetenschap kwam wél goed van pas tijdens onze trip van Bukavu naar Goma tijdens het weekend van 11/12 December. Michael LIVSHITS had gehoord dat de weg weer bruikbaar was (voordien vertelde iedereen dat er een brug ten zuiden en eentje ten noorden van MINOVA kaduuk was en dat er dus geen verkeer tussen Bukavu en Goma mogelijk was). Bovendien was ESCO, de firma die het eten levert aan MONUC en die in Kinshasa geleid wordt door Peter GEETS (nóg een Belgische oud-militair en dan nog een van het 2-de Lansiers), van plan om in de toekomst logistieke depots in Goma en Bukavu te openen en die via de weg te bevoorraden, in plaats van via de zéér kostelijke lucht. Redenen genoeg dus om de zaak eens van dichterbij te bekijken en ook om de Chinezen mee te nemen, voor het geval er hier of daar nog een brugje moest


hersteld of verbeterd worden. We moesten ook nog eens twee pick-ups volgeladen met Pakistanen in ons konvooi voorzien, want zonder militaire escorte durven de Chinezen zowiezo geen voet buiten hun kamp zetten.In KALEHE namen we nog de adjunct-administrator aan boord, want zijn familie woonde in MINOVA en zo kon hij dus bij hen het weekend doorbrengen.Alles ging vlot tot zo’n dikke kilometer vóór MINOVA. Dat ‘stadje’, op zo’n veertig kilometer van GOMA, vormt de grens tussen het 10-de Region Militaire en het 8-ste. En dat zijn géén goede buren. Nkunda was afkomstig van 8 RM en werd, ondanks zijn uitstapje in Juni richting Bukavu, nog altijd door zijn baas, de commandant van de Region Militaire, gesteund. Ge moet Congolees zijn om dát te kunnen begrijpen…Maar buiten was het plots stil. Geen ge-“Monúúúke” en geen ge-“bisquiiiite” meer. We zagen alleen een paar groepjes Mai-Mai in de richting sloffen van waaruit wij kwamen.Dat rook verdacht.In Minova zelf was er een checkpoint, hopen militairen en een massa burgers langs de kant van de straat die in doodse stilte stonden toe te kijken. Niemand maakte aanstalten om het bareel (een simpele bamboestok) te openen en Michael begon al nerveus te toeteren. Ik weet ondertussen al dat zoiets geen zoden aan de dijk brengt en stapte dus maar uit om een woordje uitleg te vragen. Er was geen énkel probleem, zei een luitenant.“Jamaar, wat doen al die militairen en al dat volk hier dan op straat?”In de verte was het geluid van schoten te horen en voordat ik een antwoord kon krijgen, zag ik dat de eerste pick-up (die vlak achter onze jeep stond) rechtsomkeer maakte, natuurlijk gevolgd door de jeeps van de Chinezen en ook de tweede pick-up begon zich te draaien.Verdomme. Wat doen die idioten nu?Alleen Michael stond nog met zijn jeep voor het bareel.En ergens vanuit de massa toeschouwers werd een steen tegen de jeep geworpen.Ik ging naar de Pakistaanse kapitein. “Vooruit, terugdraaien, we moeten er hier door!” Wanneer we nú zouden terugkeren, was het imago van MONUC eens te meer naar de knoppen en ik wist al wat dat zou betekenen in de praktijk: een stenenregen van Minova tot Bukavu!De Pakistaanse kapitein was nog héél groen in Congo en dus gemakkelijk te overtuigen en heel de kolonne maakte weer rechtsomkeer.Geen stenen meer.


We werden voorbij het bareel gelaten en een vijfhonderd meter verder kwamen we bij een andere uitgebreide groep militairen. Ik stapte weer uit en ging de hoogste in graad groeten. “Geen problemen”, zei de kolonel, terwijl hij met twee GSM-s tegelijk aan zijn oor hing. Ha, bon?“Neen, we zijn alleen ‘orde op zaken’ aan het stellen in 8 RM.”“Gaan jullie aan deze kant van de scheidingslijn tussen 8 RM en 10 RM blijven?”“Ja, we gaan niet verder. We hebben geen problemen met 10 RM of met MONUC. Jullie kunnen gerust passeren.”Dat stelde me een beetje gerust en dus reden we verder, zonder nog ergens problemen te ondervinden.Bij de eerstvolgende brug waar we stopten om die te laten controleren door de Chinezen, hoorden we dat het in feite een zoveelste kleine privé-oorlog betrof. Een zekere kolonel BERTRAND, commandant van een Mai-Mai brigade in 8 RM, had in Juni Nkunda niet willen volgen op zijn expeditie richting Bukavu en was dus in ongenade gevallen bij de commandant van 8 RM. Die had dan maar ene kolonel JACQUES als nieuwe commandant van die brigade benoemd, maar een deel van de Mai-Mai was BERTRAND trouw gebleven en bezette het zuidelijke deel van 8 RM (hier zijn ze schijnbaar trouw aan personen en niet aan eenheden). JACQUES had ondertussen versterkingen gekregen en was nu die ongehoorzame Mai-Mai uit zijn gebied aan het borstelen…

Toen we op zondag terugkeerden pikten we de adjunct-administrator in Minova weer op.“Comment est la situation?”Hij zei dat het schieten een tijdje na onze doortocht gestopt was, dat de situatie terug min of meer normaal was, dat er zich wel nog veel vluchtelingen in Minova bevonden, maar dat die de eerstvolgende dagen allemaal wel weer huiswaarts zouden kunnen trekken, “grâce à la MONUC”.Waar een imago al niet goed voor is…

Op dinsdag 8 Februari reed ik naar Luvungi. Alleen. En daar waar het in de UNO verboden is om lokalen te laten meerijden (het kán wel, maar dan moet er éérst een ganse paperassenmolen doorlopen worden), vaag ik daar toch regelmatig mijn broek aan. Zéker als Alfred het niet kan zien en héél zeker wanneer ik op mijn eentje door de bergen moet. Ik had al een jong kereltje van Bukavu naar Kamaniola gebracht (waarbij hij nog het lef had om me bij aankomst geld te vragen) en op de terugweg een madammeke mét een zak maniokmeel van Kamaniola tot Niangese, maar voor de laatste twintig kilometer tot in Bukavu stond ik er weer alleen


voor en het begon zo stilaan donker te worden. Het góót water en plots stond er voor mij, natuurlijk in het midden van de modderweg, een camion in panne. Ik reed er héél langzaam voorbij en een kerel met een wit potseken op deed me stoppen.“Salaam-malekum.”Die dacht waarschijnlijk dat ik een Pakistaan was.Of ik zo vriendelijk wilde zijn om de chauffeur mee te nemen tot Bukavu om wisselstukken te gaan halen?Natuurlijk. Een vuil, vettig ventje, van kop tot teen onder de modder, wilde zich op de passagierszetel installeren, kreeg onder zijn voeten van de man met het mutske en deed dan maar zijn vestje uit dat hij binnenste-buiten gekeerd op de zetel legde. Op dat ogenblik zoemde mijn GSM in mijn broekzak, maar toen ik die uithaalde was ik natuurlijk al te laat om op te nemen. Tegelijkertijd werd ik opgeroepen door Mike STROBEL met de vraag waar ik me juist bevond en hoe lang ik nog dacht nodig te hebben om tot in Bukavu te geraken.

Een paar kilometer verder keek ik toevallig naast me. Tiens, waar is mijn GSM?Ik heb namelijk de gewoonte om hem tijdens het rijden niet meer in mijn broekzak te proppen, want dan valt die daar gemakkelijk uit, maar in een bakje van de console tussen de twee zetels te leggen.En dat was leeg.“Vous n’avez pas vu mon GSM?”Neen. En hij toonde mij een paar onschuldige oliehanden.Toch nog maar eens in mijn broekzak gevoeld, ge kunt nooit weten. Niets.Naast de zetel en onder mijn voeten gescharreld. Niets.“Vous n’avez vraiment rien vu? Misschien is hij ergens onder uw voeten gevallen?” Hij voelde zéér uitgebreid in het duister. Niets. Goed, dan gaan we het maar anders oplossen.“Lima One, this is Lima Mike Two, can You call me on my mobile?”En een minuutje of zo later kwam er een cavalerie-liedje…vanonder het vestje.Dat de weg zéér hobbelig is en dat we dus soms serieuze wippen maken, dat weet ik al, maar dat mijn GSM een sprong van zomaar een twintig centimeter, óver de handrem tot toevallig ónder zijn vestje kon maken, was me toch wel een beetje té veel.Hij vroeg me zelfs niet, waarom hij de resterende tien kilometer te voet door de pletsende regen moest afleggen.

En na tien maanden Congo, begin ik het hier toch zo stilaan te rieken…


Episode NEGENENDERTIG:

TROP IS TOCH EEN BEETJE TEVEEL...

“From Dedan Muriuki/MONUC To Alfred Podritschnig/MONUC@MONUC 15/02/2005 09:25 PM Hi, From Air Operations side I wish to state that, no instructions wereissued to any one to cut down any trees/palm trees on or around 30 Januari 2004??? (may be should 2005) in Bunyakiri, in preparation of a helipad in Cabunda Sector.”

Ik was wel maar ‘CC’, maar vroeg toch ’s anderendaags op de brigadebriefing welke snoodaard in Bunyakiri bomen had laten kappen. Niemand. Er was in Januari 2005 (want ik veronderstelde dat 2004 een typfout was) zelfs geen helilanding in Bunyakiri geweest.

Enkele dagen later kreeg ik de originele klachtenbrief in handen. Die was opgesteld door zo maar effekens vijf vertegenwoordigers van “l’ Église Catholique de CABUNDA” en gericht aan iedereen die maar enigszins IETS te zeggen heeft in Zuid-Kivu. Daarin stond dat, op datum van 30 Januari 2004, MONUC één hektare (10.000 m²) palmbomen had gekapt om een helilandingsplaats aan te leggen en dat, door het verwijderen van die bomen, een storm de kans had gekregen om een deel van het dak van een naastliggend schooltje mee te nemen. Kostprijs: 800 dollar voor de bomen en 472 dollar voor het dak.Getekend: met de meeste hoogachting.

Iedereen die de brief onder ogen kreeg fronste de wenkbrauwen.Er waren geen MONUC-troepen gelegerd geweest in Bunyakiri in die periode en zelfs later niet. Het MilObs team in KANDO (een deelgemeente van Bunyakiri) was daar maar aangekomen midden Februari 2004 en had eind Mei de boel weer ontruimd. Maar we konden niet meer navragen of zij de daders waren geweest, want natuurlijk was iedereen van dat team ondertussen afgezwaaid.En dan, 10.000 m² voor een landingsplaats? Dat is inderdaad min of meer de voorziene oppervlakte, maar was er dan geen open terrein te vinden geweest van die oppervlakte? Een voetbalveld of zoiets? En daarbij, MONUC die ZELF bomen kapt? Als er zóveel negertjes te vinden zijn in de omgeving?


En 2004? Waarom méér dan een jaar wachten vooraleer een vergoeding te vragen? Gewoonlijk zijn ze daar al met de factuur vóórdat het werk begint…

Het was allemaal zodanig ongeloofwaardig dat het misschien wel waar kon zijn. Dat moest dus ter plaatse eens bekeken worden en de Security Section werd belast met die opdracht. Omdat ik Bunyakiri nog nooit gezien had, vroeg ik Alfreds zegen om mee te mogen, want ik was de énige aanwezige in JLOC in die periode. En af en toe gunt hij me wel mijn pleziertje…

Afspraak gemaakt met Rajabu MMBAGA, een nieuwkomer uit Tanzania op Security, om op dinsdag 22 Februari om 07.00 Hr op onderzoek te trekken.Weet ge het zijn? Neen.Ik ook niet.Hij zou dus twee locale Securisten meenemen, dan konden die ter plaatse ook nog eens de verschillende verklaringen afnemen.Escorte? Niet nodig, vond hij. Ik ook niet. We zouden er ons wel doorbabbelen en in het andere geval zouden we gewoon terugkeren.

We vonden Bunyakiri héél gemakkelijk (vanaf MITI loopt er ook maar één weg naartoe) en we moesten ons onderweg maar langs één FARDC-checkpoint heen babbelen, waar we zowel de brief als onze MOP (Movement of Personnel) moesten tonen vooraleer we verder mochten. In feite had de FARDC met beiden geen zaken, want MONUC heeft in Congo “freedom of movement”, maar we wilden niet al te moeilijk doen en gaven ze maar hun zin.We vonden ook de plaats waar het KANDO-team gevestigd was geweest én één van de briefopstellers. De “Dirécole” van de verschillende scholen in Bunyakiri.Jawel, die bomen waren gekapt door MONUC.Neen, natuurlijk hadden ze die niet zelf gekapt, dat hadden de dorpelingen gedaan. Zomaar? Jawel, zomaar, zonder daarvoor betaald te worden. Gewoon omdat het door MONUC gevraagd werd.Dat klinkt in Congo net hetzelfde als de duivel horen verklaren dat hij zich dagelijks wast met wijwater…Kunnen we dat terrein zien?


Ja, natuurlijk. Eerst is het een drietal kilometer rijden en daarna een drie kwartier stappen.Het begon steeds halucinanter te worden. Wie legt er nu een helilandingsplaats op drie kwartier WANDELafstand?We hadden wel niet veel goesting om dat toeristisch uitstapje te doen, maar we hadden niet veel keuze, wilden we een serieus verslag kunnen opstellen.

Onderweg moesten we ook nog de vice-directeur oppikken, de verantwoordelijke van de Cabunda-sector, de Chef Coutumièr van de streek en nog een paar anderen, waardoor ons groepje, toen we de twee jeeps bij een Mai-Mai checkpoint achterlieten (in de stille hoop ze terug te zien), uit tien personen bestond om de weg te voet aan te vatten.De ‘weg’ zelf was een smal paadje dat midden door de brousse en over berg en dal liep. Ik had de indruk dat het véél meer over berg dan over dal was, want er zaten daar een paar serieuze kuitenbijters tussen en in de heersende evenaarshitte was ik dan ook zeer snel aan het zweten als een zwaar druppend kraantje. Reeds na een klein half uurtje was mijn pijp ver uit en ik was dan ook in eerste instantie héél gelukkig dat de groep plots stilhield.Aan de overkant van een klein beekje stonden een drietal kereltjes zwaar van hunne tak te maken. “Interahamwé” fluisterde een van onze begeleiders naast me. Ha, zó zien die er uit. Ik zag niet écht veel verschil met de andere gewapende bendes die ik in Congo ben tegengekomen. Ondertussen kwamen er ook een drietal Mai-Mai van nergens opgedoken en gingen rond, maar voornamelijk ACHTER, ons plaatsvatten. Maar ze hielden hun Kalashnikov op de schouder en volgden, schijnbaar weinig geïnteresseerd, de gebeurtenissen. Rajabu, die naast vlot Engels, ook Swahili spreekt, probeerde een gesprek aan te knopen. Tevergeefs. Ze spraken alleen Kinirwanda. Daarna was het de beurt aan de directeur. Ook tevergeefs. Plots wees één van de drie in mijn richting, babbelde hypernerveus en één van de anderen spande zijn Kalashnikov op. Ik stelde me voor in het Frans, maar dat maakte de kerel alleen nóg nerveuzer. Ik was moe, zweette mij dood en had écht géén goesting om in de blekkende zon te staan discussieren. Al die druktemakerij kon me, eerlijk gezegd, allemaal gene bal meer schelen. “Goed, als dat zo zit, dan keer ik maar terug, maar besef wél dat jullie die claim dan wel kunnen vergeten”, wat de directeur en een paar anderen tot nog méér ijver aanzette om de Interahamwé te overtuigen van onze vreedzame bedoelingen. Ik ging me een honderdtal meter terug onder een strooien afdakje installeren, voornamelijk om een beetje te kunnen recupereren.


Een vijftal minuutjes later kwam Rajabu me zeggen dat de onderhandelingen succesvol waren afgesloten en dat we nu wél verder mochten en een vijfhonderdtal meter later kwamen we bij de ‘plaats des misdrijfs’. Een klein voetbalveld tussen twee houten barakjes met metalen golfplaten en één stenen gebouwtje dat duidelijk al een paar veldslagen had meegemaakt. Een beetje verder was er een stenen kerkje dat minder van de geschiedenis geleden had. Onze begeleiders toonden ons de stompen van een paar palmbomen die over een diepte van een twintigtal meter rondom het voetbalveld en de gebouwen gekapt waren, duidelijk om voldoende plaats te maken voor een veilige helilanding en ik telde ook een tiental nieuwe golfplaten op de houten barakjes, die als lagere school dienst deden. Ik ging me verfrissen aan een beekje dat langs het kerkje liep en dronk daarna een halve fles water (!!!), terwijl de rest van de Securisten een verklaring van de lokalen afnam. Het was duidelijk dat de bomen niet voor het plezier van het kappen gesneuveld waren, maar welke idioot had het in zijn hoofd gehaald om een landingsplaats te willen uitbouwen op een plaats die bij regenval zelfs niet te bereiken is!We braken er een uurtje ons hoofd over en het énige dat we konden bedenken was dat het Kando-team in Januari op verkenning gekomen was in Bunyakiri om een geschikte plaats voor een teamsite te vinden en daarbij de verantwoordelijken in de streek gevraagd had uit te kijken naar een mogelijke helilandingssite. Daarbij waren die, zo veronderstelden we toch, in hun overdreven ijver en enthousiasme over de komst van MONUC, op eigen houtje begonnen om die plaats bomenvrij te maken. Waarschijnlijk hadden de teamleden nadien óók wel gezien dat dit een absurde plaats was, maar hadden ze de verantwoordelijken aan het lijntje gehouden over een eventuele betaling van de veroorzaakte schade.Maar nu waren de Bunyakiri-notabelen duidelijk tot het besef gekomen dat MONUC NIET zou terugkeren en op die manier zeker NIET zou betalen en dus waren ze maar in hun pen gekropen…

Tijdens onze tocht terug kwamen we weer onze drie Interahamwé tegen, die nu duidelijk gekalmeerd waren. Iedereen gaf ze een handje, inclusief wijzelf en onze begeleidende Mai-Mai ‘beschermers’. We vonden ook onze jeeps ongeschonden terug, waarbij de ‘bescherming’ ervan mij weer eens een paar sigaretten kostte en rond zes uur ’s avonds stonden we, doodop en kapot van de dorst, weer in Bukavu.

’s Anderendaags, toen ik terug kwam van de brigadebriefing, vroeg Alfred me: “Hebt ge het overleefd?”. Eigenaardige vraag.


“Ja, natuurlijk”, en ik gaf hem een kort overzicht van de gebeurtenissen en van onze conclusies.Toen ik een uurtje later een koffie ging drinken in de Welfare, vroeg Timothy REID, de baas van DDRRR (en vraag me niet wat dat wil zeggen), “Hello, hebt ge het overleefd?”. Weer die vraag. “Waarom?” “Wel, volgens Michael MUCHIRI van Security, heeft het geen haartje gescheeld of jullie waren ontvoerd door de Interahamwé!”.Ontvoerd??? Wij??? Niets van gemerkt.En ik moest die dag nóg een paar keer uitleggen dat er in feite helemaal niets gebeurd was en dat we gelukkig mochten zijn dat we geen gewapende escorte meegenomen hadden, want dát ging de zaak zéker explosief gemaakt hebben…

Op donderdag 24 Februari zond Security het bericht rond dat het vanaf dan verboden was om verder dan tien kilometer buiten Bukavu te gaan, zonder militaire escorte…

Overdrijven ze nu toch geen klein beetje?Eerst is er de verplichting om binnen een veiligheidzone te gaan wonen, dan mogen we daar na 22.00 Hr alleen nog op eigen risico buiten en ná 24.00 Hr zelfs helemáál niet meer, tenslotte zijn er de verboden huizen en nu dít!

Hoe méér MONUC-troepen er komen, hoe gevaarlijker het hier blijkbaar aan het worden is!


Episode VEERTIG:

SLIPPERTJESKERMIS.

Walungu.Een gat, door God en klein Pierke vergeten, maar door Isberg op de kaart gezet.Wat ooit, begin November, met een compagnie Uruguaianen en Zuid-Afrikanen, gestart was als een tijdelijke operatie met de mogelijkheid om het een permanent karakter te geven, begon steeds meer op een permanente operatie met eindeloos tijdelijk karakter te gelijken.

En dat heeft zo zijn gevolgen.Want de ‘administratie’ steunt geen tijdelijke karakters. Dat moet volledig door het contingent gedragen worden.Er was dus véél overtuigingskracht voor nodig om van Alfred de toelating te krijgen om daar toch begin December zes chemische toiletten en twee generatoren (die dan bij aankomst nog niet bleken te werken) te kunnen dumpen.Maar dat veranderde niets aan het feit dat het een “shitplace” was en dat ook tot op het einde der tijden zal blijven.

Ondertussen begon één van de bruggen op de weg naar Walungu ons steeds meer parten te spelen. Het was wel een beekje van twee keer niks en de boomstammen die de ‘brug’ vormden overspanden nauwelijks vier meter, maar het feit dat die stammen in de lengterichting lagen en niet geblokkeerd of met elkaar verbonden waren, maakte dat, met de regelmaat van een klok, jeeps of camions er met de wielen tussen schoten en het dan telkens een helse bedoening was om ze weer vlot te krijgen. Willens, nillens moesten we daar toch iets aan doen.

Ergens begin Februari vertrok ik dus met Bruce Read van de ‘Engineering Section’ om de maten van dat onding te nemen én van eventuele andere kandidaat-monsterbrugjes verder op de weg. Want doordat er nu bijna dagelijks een constante stroom van camions van en naar de Pakistaanse compagnie in Walungu gaat, beginnen de andere bruggen óók duidelijke tekenen van onbetrouwbaarheid te vertonen.Het was precies alsof de Pakistanen een demonstratie voor Bruce hadden georganiseerd, want toen we bij de beruchte brug aankwamen, was er één van hun camions daarop ‘torentje van Pisa’ aan het spelen en stonden een vijftal jeeps van allerhande hulporganisaties geduldig te wachten tot de boel weer vrij zou zijn. Toen de camion een dik uurtje later door een


andere camion vrij werd getrokken, was het hún beurt om te bewijzen dat ze er zich óók konden op vastrijden…

Bruce begreep wel de dringendheid van de herstelwerkzaamheden, maar het duurde toch nog een kleine drie weken vóór hij alle benodigde materiaal bij elkaar getelefoneerd kreeg. Vooraleer er echter met zijn volledige ploeg op af te stormen, wilde hij hij wel eerst nog eens ter plaatse gaan kijken en ondertussen had ik op een briefing gehoord dat de brigade in de streek van Walungu een volledig batallion wilde ontplooien én ook al bepaalde lokaties in gedachten had. Combinatieleer is een tijdsbesparende wetenschap en dus zaten we op zaterdag 26 Februari weer samen in een jeep op weg naar Walungu.Het was een écht toeristenuitstapje.De zon scheen aangenaam en onderweg zagen we hele groepjes lokalen die de afwateringsgeulen langs beide zijden van de weg aan het vrijmaken waren met een soort hak (spaden heb ik hier nog nooit gezien) en daarbij de uitgehakte aarde op de weg wierpen.Ha! Eindelijk eens een Congolees initiatief?Neen, natuurlijk niet. Bij navraag bleek dat ze door PNUD (Programme des Nations Unies pour le Développement) betaald werden…Ze hadden ook al de beroemde brug in een terug bruikbare staat gebracht, maar het was duidelijk dat dit maar een voorlopige oplossing was.Bruce was dus nog steeds nodig…

In het kamp van de Pakistanis viel me onmiddellijk op dat die er iets van wilden maken. In tegenstelling tot de Uruguaianen die er, toen ik er twee keer was in December, maar wat aan het rondhangen waren, met een verveeld gezicht wachtend op de volgende ploeg die zou komen. Nu hoorde ik geklop en getimmer, er waren hier en daar al grindpaden aangelegd en het geheel gaf een propere en een, zo goed als mogelijk, georganiseerde indruk. Het viel me ook op dat hun tenten ‘ingegraven’ waren. Het is te zeggen, aan de buitenzijde zien ze er uit als tenten voor lilliputters, maar binnenin ze ze een zeventig tot tachtigtal centimeter diep uitgegraven, waardoor men er toch héél gemakkelijk kan in rondlopen. Daarmee heeft men bescherming bij een eventuele aanval of beschieting, zei majoor WAQAR, de compagniecommandant. Inderdaad. Niet slecht gezien van die mannen.

Na het middagmaal (VERPLICHT, anders voel ik me gechoqueerd, zei Waqar) en een toertje door het kamp reden we met hem naar BURHALE,


waar hij een plaats gevonden had die geschikt leek voor de installatie van een bataljonshoofdkwartier. Op de terugweg begon het stevig te regenen. Dikke druppels en ze vielen verdomd rap. We geraakten wel nog terug aan het kamp, toeterden tot afscheid, slipperden verder bergaf richting Walungu-dorp, maar daar was ons liedje definitief uit. Alhoewel de weg niet écht veel afhelde, was er toch geen houden aan en de jeep schoof de greppel in, tot groot jolijt natuurlijk van de talrijke omstaanders, die langs de gevels aan het schuilen waren. De plaats was blijkbaar een echte toeristische trekpleister, want nog geen minuutje later stond er een doorweekte neger naast ons venster met het vriendelijke aanbod om ons voor een zacht prijsje (5 dollar) los te hakken. Maar hoe hij en zijn kompanen ook hakten, duwden en trokken, er was geen uitkomen aan. Dan maar de Pakistanis opgeroepen, die een klein uurtje later opdoken en ons, wéér al slippend en schuivend, naar hun kamp trokken.

We zouden daar, met of zonder goesting, de nacht moeten doorbrengen en hadden natuurlijk niets mee dat daarop voorzien was. Maar ik moet zeggen: de Pakistaanse gastvrijheid is grenzeloos. We kregen elk een droge training aangeboden, werden uitgenodigd om samen met hen film te kijken en kregen daarna het avondmaal voorgeschoteld. Ik mocht er niet aan denken dat hun keuken één zwartgeblakende ruimte is, maar het smaakte wél excelent. En daar waar Bruce voordien nog een paar keer gezucht had dat hij de rugbymatch Engeland tegen weet-ik-veel- wie gemist had en dat er in het Pakistaanse kamp geen druppel bier te krijgen was, hoorde ik hem daarna niet meer. Ondertussen was er voor ons een tent en een bed in orde gebracht (toch héél wat anders dan tijdens mijn eerste verblijf bij de Uruguaianen in Uvira) en we kregen de “buddy” van Waqar om voor ons te zorgen.In het Pakistaanse leger heeft ELKE officier namelijk nog zijn persoonlijke “aide-de-camp” die zijn schoenen kuist, thee zet, kleren wast, enzovoort, enzovoort…Daar kwam ik tot het besef dat ik mijn broek 32 jaar lang in het verkeerde leger versleten heb…En ook dat het in het Pakistaanse leger STUKKEN beter is om officier te zijn dan soldaat.

We wilden op zondag vroeg vertrekken en dus moest ik rond 07.30 Hr “thank you very much” fluisteren tegen het bed van Waqar, want op dát gebied respecteren Pakistanis óók de zondagsrust. De weg was in feite nog maar héél weinig opgedroogd en dus schoven we weer van de ene kant naar de andere, hoe traag we ook reden, zelfs in 4X4-veldversnelling. Er vormde zich namelijk onmiddellijk een vijftal


centimeter dikke modderlaag rond de banden van de jeep en modder op modder is nu eenmaal een zéér gladde bedoening. Slechts met véél geluk en véél gasgeven, kon ik vermijden dat we knal op dezelfde plaats als de dag ervoor wéér vastzaten (zo’n schande zou ik zéker niet overleefd hebben) en de lokale depannageploeg moest van lieverlede werkloos aan de kant blijven staan.Onderweg werd het geen haar beter, want daar waar de ‘geulenkuisploeg’ de aarde op de weg gesmeten had, was die nu natuurlijk omgevormd tot een dikke slijklaag waar we slechts met véél moeite konden doorploeteren. Na een dikke drie uur slippen, schuiven, vastzitten en weer losgeraken, ettelijke keren de achterkant van de jeep voorbij zijn voorkant zien komen, de vijfhonderd meter diepe afgrond aan onze rechterkant een paar keer van héél dicht bekijken, twintig dollar betalen om tóch maar voorbij twee vastzittende camions te geraken (ik mocht dan wél twee fotootjes van onze ‘helpers’ nemen) en Bruce meerdere keren laten uitstappen om de jeep weer op het juiste spoor te schuiven, waren we terug in Bukavu.Oef!Zoiets NOOIT meer.In de toekomst éérst goed naar de Congolese Armand Pien luisteren vooraleer richting Walungu te vertrekken.

Toen we langs de nieuwe ‘Transport-workshop’ reden, waar Eddy Van Laethem in de toekomst de plak zal zwaaien, zei Bruce: “Ze zouden er moeten opschilderen ‘Chez EDDY. The store with the worst tyres in the world’.”

Toch zeker bij regenweer…


Episode EENENVEERTIG:

MACHT!

In één opzicht verschillen de UNO-dirigenten in niets van de Congolese.Ze kicken op macht en aanzien.En het verkrijgen en tentoonspreiden er van gebeurt dan weer het best…via de pers.

Op 05 Februari schreef MABE een brief naar de UNO in Kinshasa, met de vraag om oude FARDC-munitie te willen vernietigen. Het ging over mortieren en obussen in alle maten en gewichten, raketten, granaten, anti-personeels- en anti-tankmijnen en nog een hoop andere brol. In totaal ongeveer vierduizend kilo. Daarmee wilde het Congolese leger zijn blazoen een beetje oppoetsen en aan iedereen tonen dat Congo wel degelijk de “Conventie van OTTAWA” respecteert, betreffende het verbod op anti-personeelsmijnen.Het zou dus een show-operatie worden.Die brief kwam op het bureel van Marcel QUIRION terecht, de grote baas van UN MACC (Mine Action Coordination Centre). Dat is in feite een burgerafdeling van de UNO, die hier de opdracht heeft Congo mijnenvrij te krijgen en daarvoor beroep doet op de diensten van MECHEM, een Zuid-Afrikaanse privéfirma. Binnen de militaire MONUC-vleugel bestaat er echter een EOD-team (Explosives and Ordnance Demolition) dat OOK de vernietiging van alle soorten ontploffingstuig op zijn programma staan heeft. De (zéér) stilzwijgende afspraak tussen beiden is daarbij dat het EOD-team de munitie vernietigt die gevonden wordt binnen de MONUC-omheiningen en MECHEM de rest.Zolang natuurlijk de pers niet komt kijken…

Op dinsdag 15 Februari stapte Pierre DESTARAC, een Fransman met een eeuwige sigaret in de mondhoek en de MACC-afgevaardigde in Bukavu, mijn bureel binnen met de vraag hoe hij de Chinezen zo’n honderd kilogram TNT kon ontfutselen. Ik wist het ook niet.Pierre toonde me de e-mail correspondentie tussen Marcel QUIRION en Ross MOUNTAIN, de Deputy SRSG, waarbij deze zijn principetoestemming gaf om de Chinese explosieven te gebruiken om de FARDC munitie te vernietigen en Pierre wilde die explosieven ten laatste volgende dinsdag hebben, want de ganse operatie moest al starten op woensdag 23 Februari.


Maar die paar e-mailtjes zouden niet genoeg zijn voor de Chinezen om hun TNT te lossen, dát wist ik zéker.Ik belde Marcel QUIRION op en hij beloofde me een verduidelijkingsbriefje te schrijven, dat ’s anderendaags al in mijn bus viel.Nóg niet genoeg voor de Chinezen.Ze wilden een nota van de COE-sectie (Contingent Owned Equipment), eveneens getekend door Alfred.Het werd zo stilaan ingewikkeld.

Op zaterdag kreeg ik een mail van Anton ANTCHEV, de grote baas van COE (nu opgevolgd door Dirk LEWYLLIE, de Belgen zijn zo stilaan de macht aan het grijpen in MONUC), waarin een heel ánder liedje stond.Hij schreef dat onze Chinezen inderdaad een grote hoeveelheid (ongeveer 900 Kg) TNT hadden, maar dat die bedoeld was voor het EOD-team en het gebruik er van viel onder de bevoegdheid van de ‘Force Commander’. We moesten dus een aanvraag doen aan de brigadecommandant, die deze via de normale commandoketen aan de ‘Force’ moest overmaken, die dan, na beslissing, op hun beurt een ‘operationsorder’ voor de uitgifte van de explosieven moesten uitschrijven en overmaken aan de Chinezen.Jawadde.Dat zou NOOIT lukken tegen dinsdag.We besloten de hele zaak met één week uit te stellen en op zondag zond ik een aanvraag (mét een paar woordjes uitleg) voor 100 Kg TNT, 10 detonatoren en één rol detonatiekoord naar de brigade en alles hoger op de militaire ladder.

Maar daarmee had ik wél een aantal slapende honden wakkergemaakt.

Op maandagmorgen al kreeg ik een nogal kortaf berichtje van SUJEET himself met de mededeling dat de Chinezen perfect bewaam waren om ZELF dat klusje te klaren en dat ik er mij dus niet meer mee moest bemoeien.In de namiddag werd het nog erger, toen ik een mailtje kreeg van de ‘Force Engineer’ waarin het, kort gezegd, op neerkwam dat Depla een idioot is, dat MACC met heel dat zaakje niets te zien had en dat het EOD-team al zo ongeveer onderweg was.

De oorlog om de media-aandacht was duidelijk begonnen.

De éérste die moest afhaken was Sujeet. Want de Chinezen moesten in alle eerlijkheid bekennen dat hun ‘specialist’ wel alles wist over ontploffingen in steengroeven, maar niets


over massa-destructies. Sujeet tekende wél nog een order waarin de oprichting van een team, onder leiding van een Pakistaanse majoor, werd aangekondigd, dat de ganse operatie zou leiden en coördineren, maar dat was meer om ook een paar Pakistanen op de foto’s te krijgen, dan dat die mannen werkelijk nodig waren. Pierre en MECHEM trokken zich van hen in elk geval niets aan.

De tweede die moest plooien was de ‘Force Engineer’.Op woensdag 23 Februari kreeg ik nog een héél vriendelijk telefoontje van Lt Kol WAEL, om me te vragen mij te willen ontfermen over het EOD-team dat op maandag zou landen, maar daarna hoorde ik er niets meer van en dat team is ook nooit aangekomen. Pierre speelde me nadien wél een mail in handen, waarin WAEL zeer nederig aan MOUNTAIN schreef dat Marcel “hem de zaak had uitgelegd” en dat de vraag van MABE gericht was geweest aan MACC en niet aan MONUC. “So I think that we should not be involved in this…”En Marcel schreef daarop naar Pierre: “Ne bouge pas pour le moment sur le plan local au risque sinon de tout foutre en l’air avec un nouvel intervenant de la MONUC!”Machiavelli in al zijn glorie…

De laatsten die moeilijkheden maakten, waren… de Chinezen.In het operatieorder stond “detonators” en MECHEM vroeg ELECTRISCHE detonatoren. Die hadden de Chinezen natuurlijk OOK, maar volgens hen was dat tóch niet hetzelfde.Daarvoor moest een nieuw operatieorder geschreven worden.Het is toch niet waar, hé!Ik belde naar Lt Kol WAEL en die zond hen op dinsdag een mail.Wéér nog niet genoeg.Ze moesten nog de zegen van COE hebben. Maar nu was een mailtje wel voldoende. Ik mocht nog een paar keer in mijn telefoon springen en het duurde nog tot woensdagmiddag vooraleer ze de detonatoren wilden uitgeven, want de COE-verantwoordelijke had in zijn eerste mailtje natuurlijk vergeten specifiek ‘electrisch’ te vermelden…

Maar tenslotte klonkt op woensdagnamiddag 02 Maart toch de eerste BOEM uit een reeks van drie.

Onder massale persbelangstelling.

Voor MACC. Niet voor MONUC.


Episode TWEEËNVEERTIG:

KINDU

In feite heb ik hier, buiten Zuid-Kivu, weinig bezocht.Ja, Kinshasa. Een beetje. Met alle gevolgen vandien.Ik ben ook een paar keer in Goma geweest, een paar keer in Bujumbura en ik ben twee keer, bij duisternis, door Kigali gereden.Maar voor de rest?

Toen Kristian GEERTSEN op 8 November richting Kindu vertrok, had ik hem op mijn eerste communiezieltje moeten beloven om eens bij hem op bezoek te komen.En dat werd zo stilaan tijd, want mijn eindtermen in Congo beginnen met rasse schreden te naderen. Van donderdag 10 Maart tot dinsdag 15 Maart was mijn laatste kans, want aansluitend zou Kristian voor een dikke maand in verlof vertrekken.

Toen ik mijn verlofaanvraag onder de neus van Ali schoof, keek die mij aan alsof ik last had van acute zinsverbijstering.“Verlof in KINDU???”Zelf had hij daar ooit eens drie dagen op zending doorgebracht en dat waren er drie teveel geweest. Het was er dampend heet, er was geen eten die naam waardig, het stikte er van de muskieten en er was geen bal te beleven, zei hij.Ook alle anderen die ik over ‘mijn verlof’ vertelde lachten eerst alsof het een goeie ‘joke’ betrof, maar keken me nadien meewarig aan: in Kindu, ge moet goed gek zijn om dáár uw verlof door te brengen...

Maar afspraken zijn nu eenmaal afspraken en toen ik uit het vliegtuig stapte moest ik hen op minstens één punt al gelijk geven: het is inderdaad doempend heet in Kindu.Het eerste wat Kristian deed, was natuurlijk een rondleiding geven. Eerst door Kindu. En daarop waren we zéér snel uitgekeken. Een klein, slapend provinciestadje waarvan ALLE stenen gebouwen nog dateren uit de kolonisatieperiode en dat zijn belang alleen ontleent aan het feit dat het aan de Congo-rivier ligt die verder stroomopwaarts nog moeilijk bevaarbaar is tijdens het droog seizoen. Daarom hadden de Belgen (jawel, eens te meer) daar een overslagstation gebouwd en was Kindu het beginpunt van een spoorlijn die het ganse zuidelijke gedeelte van Congo ontsluit. Die spoorlijn en de installaties waren echter tijdens de


‘rebellions’ van 1996 en 1998 volledig vernield en geplunderd geworden (voornamelijk door de TERUGTREKKENDE troepen), en dus volledig onbruikbaar. Slechts zéér recent (mits de hulp van een paar NGO’s) was het enkelvoudig spoor weer operationeel. Nu ‘dendert’ er, aan een slakkegangetje, gemiddeld eens om de veertien dagen weer een treintje over. De haven zelf is echter nog steeds alleen maar een verzamelplaats voor scheepswrakken en er bestaan (nog) geen plannen om de boel weer een beetje leven in te blazen.

De tweede faze van mijn Kindu-initiatie was een bezoek aan de MONUC installaties. En daarop waren we éven snel uitgekeken. In totaal een vijftal plaatsen: de luchthaven met een Indische ASU (Air Support Unit), een “Multinational Camp” met daarin een Chinees hospitaal en een Boliviaanse wachtcompagnie, het “Basoko Camp” met een Zuid-Afrikaanse logistieke eenheid, de Uruguaiaanse ‘Riverine Company’ en natuurlijk het onvermijdelijke MONUC-hoofdkwartier, waar ook 22 MilObs hun basis hebben.Maar de klad zit er wel in.Want er gebeurt niets in Kindu en zelfs niet in de hele Maniema provincie. Geen schietpartijen, geen gewapende bendes die plunderen, geen FDLR of Interahamwé, geen Buniamulenge, geen…, geen…Het is er doodstil. En dus zullen de Uruguaianen verhuizen naar het Albert meer om te patrouilleren langs de Congolees-Oegandese grens, de Chinezen gaan hun hospitaal in Bukavu opslaan, de toekomst van de Zuid-Afrikanen is nog onzeker en er doen geruchten de ronde dat de Boliviaanse wachtcompagnie de helf van hun volk naar Kananga zullen moeten dirigeren.Als dat alles doorgaat zal de MONUC-getalsterkte van een kleine 850 man gereduceerd worden tot een stuk minder dan de helft.“Zonder ons ook maar één keer te consulteren”, zei Kristian.En hij had er de pest in.Het werd zelfs nog erger toen hij, tijdens mijn verblijf, te horen kreeg dat de Uruguaianen zouden beginnen verhuizen vanaf 23 Maart en dat de Chinezen ASAP (het allombekende ‘zo rap mogelijk en liefst nog rapper’) moesten vertrekken en TEN LAATSTE op 15 Mei weer operationeel zijn in Bukavu. Daar ging zijn verlof, want een kapitein blijft nu eenmaal aan boord. Zelfs als het schip zinkt.

Een van de eerste dingen die mij bij de rondleiding opvielen waren een viertal plakkaten langs de straat met daarop “Project: Cooperation


Technique Belge”, natuurlijk met het onvermijdelijk Belgisch vlaggetje in één van de hoeken. Blijkbaar heeft België in Kindu een zéér actieve afgevaardigde, want in Bukavu heb ik nog nooit één zo’n plakaat gezien, maar hoe ik ook navraag deed, ik heb hem niet te stekken gekregen.Het tweede dat mij opviel was dat er in Kindu, op het sociaal vlak binnen MONUC, stukken méér te doen is dan in Bukavu. Op vrijdag is er een T-dansant bij de Bolivianen (en die hebben toch iet of wat vrouwelijk schoon in hun gelederen), op zaterdag idem-dito bij de Uruguaianen (óók met een paar meiden waar wel mee te dansen valt) en op zondag is er de obligate filmavond in de cafetaria, geïnstalleerd op het dak van het MONUC-hoofdkwartier. Zonder daarbij de privé-maaltijden mee te rekenen bij iemand die juist terug is uit verlof en die daarbij koffers vol met eten meegebracht heeft en dat de kans niet wil geven om slecht te worden. Want op dát gebied is het in Kindu inderdaad wel huilen met de pet op. Kip met rijst of rijst met kip. Aan u de keuze, want méér is er niet te vinden. Een stevige vorm van zelf-organisatie is dus een absolute ‘must’, anders wordt uw verblijf in Kindu een permanente ‘Buchenwald-party’. Ik had dan ook voor Kristian twintig liter melk, twintig liter fruitsap, een beetje youghourt en tien liter wijn meegebracht, waar hij op afvloog als een uitgehongerde leeuw.Niet in het minst op de wijn…

Kristian betrok een ‘appartement’, geheel in hout opgetrokken, boven een aantal gemetste winkeltjes. Maar het geheel was al in een vérgevorderde staat van ontbinding. Alhoewel er wél lampen waren, hadden die toch niet veel nut, want er was geen electriciteit. Ook de lavabo en het bad, in een apart hokje buiten, hadden elk wel een kraantje, maar daar kwam al lang niets meer uit. Hij betaalde dan ook een “maman” twintig dollar per week om dagelijks een aantal emmers te vullen bij een nabijgelegen waterput. Men kon zich dus nog draaien of keren in de ‘badkamer’, want die stond vol met emmers en teilen.De ramen waren wél voorzien van muggengaas en dus had ik geen last van de veelvuldig geroemde muskieten, maar in de matras zaten blijkbaar zéér hongerige ándere beestjes, want na een half uurtje begon het overal te jeuken en ging ik me van doffe ellende maar op de grond installeren. Het werden trouwens allemaal zéér korte nachten, want tot een dik stuk na middernacht werden we wakkergehouden door de muziek van iets dat klonk als een discotheek (een discotheek in Kindu???) en stipt om vier uur begon er elke morgen een onverlaat op straat luid te zingen en dat was voor de andere Congolezen blijkbaar het sein om op te staan en aan de rest van de wereld te laten weten dat ze wel degelijk wakker waren. Gedáán met de nachtrust.


Op vrijdag kreeg ik de kans om de Congo-rivier over te steken aan boord van een Zuid-Afrikaans ponton en daar zag ik weer het dilemma waar een NGO zich regelmatig voor geplaatst ziet. Terwijl we vertrokken, beladen met een Congolese camion die gratis meemocht, lag er links van ons een Congolese oversteekboot, die werkloos aan de kant lag omdat er geen geld was om mazout te kopen… Zijn we ze aan het helpen of maken we ze nog méér van ons afhankelijk?

Kristian kon op zaterdag een boottochtje op de, vier- tot vijfhonderd meter brede, Congo organiseren aan boord van een van de Uruguaiaanse dingi’s. Wél leuk als toeristisch uitstapje, maar ook daar weer werd duidelijk dat er in Kindu voor MONUC in feite niets (meer) te doen is. Om de paar honderd meter waren er groepjes Congolese vrouwen op de oever de was aan het doen (zaterdag, wasdag?), er waren kinderen aan het zwemmen, er was een constante stroom van prauwen die, volgeladen met volk en marktgoederende, de oversteek maakten, waarbij iedereen ons met tekens duidelijk maakte dat we “pole-pole” moesten varen, anders zouden hun bootjes kapseizen in ons zog en het geheel ademde een zodanig bucolische sfeer dat eender welke projectontwikkelaar daar onmiddellijk een toeristische trekpleister zou van willen maken.Maar zover zijn de Congolezen natuurlijk nog niet.

s’ Avonds vroeg ik Kristian waar die muziek vandaan kwam. Hij wist het ook niet. Maar ik had blijkbaar wel zijn nieuwsgierigheid gewekt. En alhoewel er ook in Kindu voor MONUC een uitgangsverbod is na middernacht en het reeds een stuk later was, zei hij plots: “We gaan er naartoe!” We moesten maar onze oren volgen om het te vinden en het bleek inderdaad een discotheek te zijn. Maar volledig leeg. Waar is de jeugd van Kindu? Waar brengt die zijn weekendnachten door?De énige die er zat, samen met een paar locale juffertjes, was…het hoofd van de Security Section…Wie zou wie nu verwijten dat hij ‘the curfew’ niet respecteert?

De rest van mijn verblijf werd gevuld door lange wandelingen langs alle wegen in Kindu, waarbij ik elk huis en winkeltje wel minstens drie keer van verschillende kanten gezien heb, achtervolgd door een groepje jongeren die me er telkens weer van probeerden te overtuigen dat ze honger hadden of geen geld hadden om naar school te gaan en dus dringend behoefte hadden aan harde Dollars. Dus in feite niets nieuws onder de zon.

Kindu.Gezien en afgekeurd. Geef me maar Bukavu!


Episode DRIEËNVEERTIG:

BYE, BYE, BUKAVU!

Het wordt zo stilaan tijd dat ik hier weg ben.Want er is niets meer te doen.

De Pakistanis zijn geïnstalleerd en hebben nu overschot aan plaats. Ze hebben zelfs de Kalehe-positie nog niet bezet. Daarenboven is er op 27 Februari één compagnie als versterking naar BUNIA gestuurd, de hoofdstad van de ITURI-provincie. Want op vrijdag 25 Februari waren daar 9 Bangladeschis gesneuveld, toen hun patrouille in een hinderlaag gelokt werd door het FNI (Front des Nationalistes et Intégrationistes), één van de vele gewapende groepen in de streek. Hun inzet had onmiddellijke gevolgen, want op 01 Maart, bij een grootscheepse operatie tegen een FNI-basis in LOGA, sneuvelden minstens zestig militieleden (en spijtig genoeg ook een paar burgers). Bovendien werd aan alle gewapende bendes het ultimatum gesteld om ten laatste tegen 01 April de wapens binnen te leveren. En het was duidelijk menens, want op zaterdag 02 April werd prompt een nieuwe operatie gelanceerd, waarbij het aantal militieleden dat niet wilde luisteren nog eens verminderd werd met een dikke 36.Misschien gaan ze het zo stilaan beginnen begrijpen…

Ook mijn computerscherm blijft nu dagelijks bijna maagdelijk blank. Toch sedert de e-mail van Dirk LEWYLLIE. Toen er een compagnie naar een andere locatie moest verhuizen, vroegen ze financiële en/of materiële compensatie voor het bouwmateriaal dat ze gebruikt hadden en niet konden recupereren. Het antwoord van de nieuwe chef COE kwam prompt en was staalhard: de UNO betaalt Pakistan voor elk bataljon méér dan 14.000 Dollar per maand voor ‘minor engineering’. En daarmee kan men in Congo vréselijk veel stenen, cement, zand en grind kopen. Noppes dus voor die compensatie.Iedereen werd er stil van.Zelfs de Pakistanen.En dus was het opeens gedaan met de onophoudelijke stroom vragen naar “kunnen we dít krijgen” of “kan MONUC dát doen in ons kamp”.En daarmee had Dirk zich ook in één klap een betonnen reputatie opgebouwd…

Het wordt zo stilaan tijd dat ik hier weg ben.


Want iedereen heeft al mentaal afscheid van me genomen.

Ze kunnen het precies van uw aangezicht aflezen dat het einde in zicht is, want reeds sedert half Maart hoor ik langs alle kanten “hoelang nog?” of “zijt ge al aan het aftellen?” of “we zullen je missen” of, of…Precies één langgerekte doodsstrijd.Op zondag 27 Maart werd ik door de Chinezen uitgenodigd voor een privé-maaltijd. Toch wel een eer en als afscheid kan dat wel tellen. Daarbij werd ik telkens aangesproken met “LAO DAI”. Ik had dat vroeger al een paar keer tegen me horen zeggen, maar had nooit verdere uitleg gevraagd. Nu was het echter zó opvallend dat ik Major WANG vroeg wat het betekende. “Respected and dear Depla”, zei hij.Is dat iets om op uw visitekaartje te zetten?

Bij steeds meer activiteiten wordt ik trouwens gewoon niet meer betrokken en wacht men gewoon tot mijn opvolger er is. Of liever: onze opvolger, want zowel Ali als ik zullen maar vervangen worden door één persoon, een Pakistaanse majoor uit het Kamaniola-team.Naar aanleiding van de verklaringen van de FDLR-leiding, waarbij die de genocide van 1994 veroordeelde en zich bereid verklaarde om naar Rwanda terug te keren, en de daaropvolgende onderhandelingen met Rwanda over de voorwaarden van die terugkeer, verwachtte men, in een nog onbekende toekomst, een massale toeloop van FDLR-soldaten. Die zouden echter natuurlijk eerst ontwapend moeten worden, vooraleer ze over de grens konden gezet worden. En dat zou in Zuid-Kivu gebeuren in een zestal, door MONUC op te zetten kampen. De logistieke heksenketel die daaraan voorafgaat werd door Mike STROBEL volledig alleen opgelost.En ik hoef u waarschijnlijk niet te vertellen dat de uitgekozen plaatsen voor die kampen gewoon logistieke nachtmerries zijn…

Het wordt zo stilaan tijd dat ik hier weg ben.Want ik heb genoeg gezien.

Het is een goed gevuld jaar geweest. Ik heb Mutebutsi en Nkunda zien komen en weer gaan. Ik heb de overgang van één Uruguaiaans bataljon naar één Pakistaanse brigade meegemaakt en zelfs helpen realiseren. En daarbij heb ik met genoegen moeten vaststellen dat het verschil tussen de Uruguaianen en Pakistanen inderdaad niet alleen in de getalsterkte terug te vinden is. Daar waar de Uruguaianen bij elk incident, als bange wezels, zo diep mogelijk wegdoken, zijn de Pakistanis véél meer geëngageerd en bruisen ze van de


initiatieven. Soms nog wat teveel op eigen houtje, maar mettertijd zullen ze wel leren samen te werken met de rest van MONUC…Ik heb ook langzame mentaliteitsverschuiving bij de Congolezen kunnen meemaken. Toen ik in Bukavu aankwam hoorde ik alleen maar zelfmedelijden, want de Congolese miserie was altijd aan een ander te wijten en de Congolezen zelf konden niets doen. Ik ontwikkelde toen een paar beelden die goed te gebruiken waren tijdens discussies en die voor hypergelovigen, zoals ze hier nu eenmaal zijn, gemakkelijk begrijpbaar zijn, zoals “God heeft aan Congo vijf talenten gegeven en dat is het maximum wat hij kon doen. Verwacht dus van hem geen hulp meer, het is nu aan jullie. Maar durft ge Hem in de ogen kijken en met fierheid zeggen: kijk, dat hebben we er mee gedaan?” of “Congo is het huis van de Congolezen. Het is aan de Congolezen om het in te richten, want het zijn de Congolezen die lijden wanneer het dak lekt of die zullen genieten van het aangename interieur”.Soms sloegen die beelden aan en meer en meer hoorde ik hen toegeven dat het ‘de regering’ of ‘de politiekers’ waren die hen in de huidige ellende gebracht hebben.Maar misschien gaven ze me ook gewoon gelijk om me nadien wat geld te kunnen aftroggelen…

Het wordt zo stilaan tijd dat ik hier weg ben.Want zelf heb ik ook al mentaal afscheid genomen.

Ik meng me niet meer in de discussie tussen Alfred en Sergey ZAPENKOV, een dikke Rus die bij ons woont en die een veertiental dagen als ‘teamleader’ in WALUNGU heeft doorgebracht. Daarbij was hij op een lumineus idee gekomen. Wanneer het team het huis, waarin ze tot dan gratis mochten wonen (omdat het nog min nog meer een ruïne is, die toebehoort aan de Congolese administratie), officiëel HUURDE, zo redeneerde hij, dan zou de MONUC-administratie verplicht zijn om hen een zendingsvergoeding uit te betalen. Hij stelde dus een huurcontract op voor 30 Dollar per maand (te delen door 5 teamleden) en hoopte daarmee een vergoeding van 78 Dollar per dag binnen te rijven.Alfred ging niet akkoord.En nu zocht hij luidkeels bij iedereen steun voor het aanvechten van die ‘onrechtvaardigheid’.Geldzucht kent soms geen grenzen…

Ik meng me ook niet in de bijna dagdagelijkse financiële muggenzifter-discussies tussen mijn vier Russische medebewoners. Ik heb de huiskas op 29 Maart overgedragen aan Igor NIKOLAYEV, betaal hem gewoon wat hij vraagt en voor de rest: dat hij er zijn plan mee trekt.


Ik erger me niet meer aan het feit dat Ali eerst “ja” zegt wanneer ik hem voorstel om samen een afscheidsfeest te organiseren, maar dan een week later van idee verandert, omdat hij wil zich houden aan de Pakistaanse traditie dat een afscheidsfeest AANGEBODEN wordt aan de vertrekker en niet omgekeerd.Dat is in MIJN leger OOK zo, maar we zitten hier nu eenmaal in de UN.

Ik maak me zelfs niet meer druk over het feit dat afspraken om 08.00 Hr door de meesten geïnterpreteerd worden als vijf of tien of zelfs vijftien na acht. Niet alleen door de Congolezen, maar ook door de MONUK-kers en zelfs door sommige Pakistaanse officieren.En dan ben ik al diep gezonken.Dan is het de hoogste tijd om te vertrekken.

Op woensdag 06 Maart nog een afscheidspint.Op vrijdag 08 Maart de vlieger op richting Kinshasa.Om daar nog een weekje ‘check-out’ te proberen overleven…


Episode VIERENVEERTIG:

EINDSTATION KINSHASA…

Ik hou niet van Kinshasa.En daar heb ik zo mijn redenen voor.Maar nu stond ik toch terug op dezelfde plaats waar mijn Congo-avontuur begonnen was.Een jaartje UNO-rijper.Dus dacht ik dat alles wel los zou lopen en ik vlotjes door de administratieve molen zou denderen, alhoewel al mijn voorgangers reeds verteld hadden dat het een nachtmerrie was…

Op het CMPO (Chief Military Personel Officer) stak René BETTER, de Belgische opvolger van majoor PODEVIN, mij een papier in handen dat nog in groter wetstratees was opgesteld dan de papieren die ik gekregen had bij aankomst.Of weet U soms wat een F-1600 is die ge moet binnen brengen bij de ‘Travel Unit’ of een F-1003 die ge moet invullen en voorleggen aan CICO?René was aan een moeilijk MONUC-jaar bezig en zei dat hij blij was binnen een kleine twee maanden te kunnen vertrekken. Hij had geen enkele vorm van vrijheid gehad en was tot nu toe nog niet buiten zijn container geweest. En binnen die container heerste er dan nog de grootste verwarring en werd men van het kastje naar de muur gezonden. Het deed me allemaal een beetje denken aan één van de scenes uit “De twaalf werken van Asterix”, waarbij die een of andere toelating moest afhalen bij de Romeinse administratie. Maar René wilde toch zijn steentje bijdragen om die mallemolen wat te vereenvoudigen. Hij had een paar nieuwe formulieren ontworpen die een rits andere moesten vervangen. Hij moest alleen nog de zegen van de ‘administratie’ krijgen om ze te mogen gebruiken.De UN kennend…Veel succes, René!

Op maandag 11 April begon het serieuse werk.En het ging verbazingwekkend goed vooruit.In IVECO contact nemen met het ‘Check-Out’-bureel, de telefoonkosten afrekenen en een handtekeningetje afhalen bij de infirmerie, in AGETRAV met genoegen vaststellen dat mijn vooruitgestuurde koffers al toegekomen zijn, op CMPO een kopie nemen van mijn paspoort en een


afrekening van mijn genomen verlof krijgen, in BCDC te horen krijgen van STELA, een totaal ongeïnteresseerde madam van de ‘Personnel Section’, dat ze “problemen” heeft met mijn dossier, maar ze vertelt er niet bij welke en in ALCATEL van de ‘Travel Section’ vernemen dat er verschillende opties mogelijk zijn voor mijn terugvlucht: ofwel op 19 April via Parijs, want SN Brussels Airlines vliegt niet op dinsdag, ofwel een directe vlucht naar Brussel, maar dan op donderdag en er was zelfs de mogelijkheid van een directe vlucht op maandag 18 April, maar daarvoor had ik wél de toelating van CMPO nodig. Ik kies voor 18 April en die toelating zullen we wel loskrijgen.

Als alles aan dat tempo verder ging zou mijn ‘check-out’ al op dinsdag, ten laatste op woensdag, afgelopen zijn…Waarover klagen al die anderen in feite?

Dinsdag had ik al rond 09.00 Hr de toelating vast en van de dame op ‘Travel’ mocht ik om 16.00 Hr mijn ‘travel-authorisation’ komen afhalen. Het liep nog altijd lekker.Alleen STELA had nog altijd problemen: er mankeerde een papier voor de maand Juli en ze had een paar MOP’s tekort, maar bovenal, er stonden een groot aantal Rwandese stempeltjes in mijn paspoort en ze vond maar bitter weinig sporen van officiële zendingen naar Rwanda terug in mijn dossier. Ik probeerde haar uit te leggen dat er ook maar weinig zendingen naar Rwanda geweest waren en dat de stempeltjes gewoon te wijten waren aan het feit dat de kortste weg tussen Bukavu en Kamaniola nu eenmaal door Rwanda loopt. Zo te zien was ze niet echt overtuigd, maar ze gaf geen commentaar. Kom morgen maar terug.

Mijn koffers kon ik op woensdagmorgen reeds richting België sturen. Vlot. Want ik had toch niets te verbergen: geen olifantstanden, geen goud, diamanten of ander wapentuig. In tegenstelling tot een paar Uruguaianen en een Chinees die eerst voor mij stonden aan te schuiven, maar waarbij de douanier een paar ivoren beeltjes, een paar messen en een uitgebreide collectie maskers vond, waarna ze uitgekleed werden tot op hun onderbroek. Terug bij STELA bleek er nog altijd geen schot in de zaak te zitten. Ze wilde nog altijd MOP’s van die zogenaamde zendingen naar Rwanda zien, maar doordat ik nu eenmaal niet kon tevoorschijn toveren wat ik niet heb, raakten we geen stap verder. En ze gaf me ook geen oplossing of wilde me ook niet vertellen wat de eventuele gevolgen zouden zijn. Ik ging me aan een tafeltje van de cafetaria in het hoofdkwartier installeren, zette alle stempeltjes op een lijstje, reconstrueerde aan de hand daarvan de verschillende trips die ik doorheen Rwanda gemaakt had


en ging daarmee naar ‘Major GABRIEL’, de man die op CMPO verantwoordelijk was voor de “check-outers”, om bij hem een oplossing te vragen. Hij raadde mij aan contact te nemen met Bukavu en die lijst te laten rechtvaardigen. Ik wilde in eerste instantie de mannen in Bukavu niet onnodig lastig vallen en daarom ging ik naar Ghislain MAERTENS, een gewezen Belgisch militair die ooit een aantal jaren mijn buurman geweest is in SOEST en waar ik goed bevriend mee ben en die nu een van de leidende figuren op de personeelssectie in Kinshasa is.Het werd een dovemansgesprek.Doordat ik geen MOP’s had, zei hij, moesten ze nu AL die stempeltjes controleren, want het kon altijd zijn dat ik, zonder toelating, langer dan één dag buiten de ‘mission area’ was geweest en dat moesten ze dan verrekenen in mijn MSA (Mission Subsistance Allowance, hetgeen we per dag betaald krijgen van de UNO om hier te overleven) en ze hadden al zoveel werk en waren al zo onderbemand, enzovoort, enzovoort… Het was me absoluut niet duidelijk waarom ik persé MOP’s nodig had, want op mijn maandelijkse ‘toestandsverklaring’ stond duidelijk dat ik op die dagen in de ‘mission area’ tegenwoordig was geweest en die papieren waren getekend door mijn baas. Bovendien, zelfs indien ik MOP’s zou gehad hebben, moesten ze nog altijd alle stempeltjes controleren en vergelijken met de MOP’s om te weten te komen of ik al dan niet “gefoefeld” had.Maar mijn argumenten bleken allemaal boter aan de galg…

Donderdag werd zelfs een héle rotdag.’s Morgens kreeg ik een uittreksel van de stand van zaken van mijn ‘check-out’ en daarop stond dat er 4451 Dollar moest achtergehouden worden voor “DDR1-02059, UN 1659, 06/10/04”.WABLIEFT???Wa’s dat allemaal!Ikke vierslags naar ALCATEL om aan iemand van ‘General Services’ iets méér dan een woordje uitleg te vragen.“Ja, meneer, dat is het bedrag van de schade aan de gepantserde jeep toen die op 06 Oktober met stenen bekogeld werd”.“Jamaar, dat is al meer dan zes maanden geleden!”“Ja, meneer, maar dat dossier is nog altijd niet behandeld”.Ze werkten hard (!!!) aan het dossier, beweerde ze en haar professioneel oog vertelde haar bovendien dat ik ZEKER niets ten laste zou gelegd worden, want tenslotte was de schade veroorzaakt door ‘an angry croud’, maar ze had er geen flauw idee van wanneer die beslissing zou genomen worden.Allemaal goed en wel, mevrouw, maar de UN moet me zoveel geld niet meer en dus voorzie ik ook nog eens problemen bij de ‘Finance Section’.


Maar er was geen lievemoederen aan.

Ik was dus al goed opgewarmd toen ik weer bij STELA aankwam. Die negeerde straal mijn aanwezigheid en bladerde tergend langzaam doorheen de stapel papieren voor haar neus.Hallo, hoe zit dat hier nu feitelijk?Ze keek me tenslotte aan met een totaal ongeïnteresseerde blik.“Ik verwacht een antwoord van Major GABRIEL”.En daarmee was het voor haar afgelopen en ze bladerde weer even langzaam verder.Ik begon zo stilaan op kooktemperatuur te geraken.GABRIEL wist van toeten noch blazen, maar ik mocht wel zijn computer gebruiken om naar Bukavu te mailen.Vijf minuutjes later kreeg ik al een antwoord van zowel Alfred als van Mike, die bevestigden dat mijn ritjes doorheen Rwanda wel degelijk verrechtvaardigd waren en dat het aftrekken van enige vergoeding “illegal” zou zijn.Weer naar STELA.“Kom deze namiddag maar terug”.Niet ontploffen, Tone, niet doen.

Tijdens de middagpauze liep ik Pedro GOYTINO tegen het lijf, die ook aan het uitchecken was. Hij was MJLOC geweest in Goma en had nu net dezelfde problemen als ikzelf om zijn tientallen zendingetjes vlak over de Rwandese grens aan STELA uitgelegd te krijgen. Hij gaf de strijd op, zei hij:”ze doen maar wat ze willen, het kan me niet meer schelen…”. Maar mij wel.Ik laat me niet klein krijgen door een vrouw vol militairen- en/of mannenhaat. Dat ze ooit door militairen collectief verkracht is geweest of dat een man haar met zevenentwintig kinderen heeft laten stikken, vind ik zéér spijtig, maar dat moet ze NIET op mij uitwerken!

’s Namiddags zat ik wéér aan haar bureel.En wéér deed ze alsof ik lucht was.Mijn laagje beschavingsvernis was nog dik genoeg om niet ter plaatse haar strot toe te nijpen, maar daar kwamen zo stilaan serieuze barsten in…Plots stond ze op ging naar een andere computer, typte iets, kwam terug en zei :”Ik heb naar Major GABRIEL gemaild en wacht nu op zijn antwoord”.Zou er dan toch nog beweging in komen?No way.Gabriel liet me de hele correspondentie lezen.


Hij had de mail van Alfred naar haar doorgezonden en er als commentaar bijgevoegd dat hij geen reden zag om te twijfelen aan het woord van een RAO, maar zij negeerde dat gewoon en zei nogmaals dat ze “geen sporen van zendingen aantrof in het dossier”.Wat wil dat mens nu feitelijk?Een handtekening van de paus?En dat kan niet, want den oude is dood en er is nog geen nieuwe!Maar nu is het welletjes geweest!Terug naar Ghislain MAERTENS, gevolgd door een vlammende discussie, niet in het minst omdat ik in de mail naar Alfred geschreven had : “They are all crazy here”. Want dat was misschien iet of wat overdreven.Het is maximum de helft…

Toen ik op vrijdag wakker werd, beloofde ik mezelf om me niet meer nerveus te maken.En het hielp.Teruggegaan naar Ghislain, kalm gebabbeld en een paar minuutjes later gaf hij me het bundeltje papieren dat ik nodig had (ik vertikte het om nog onder Stela’s ogen te komen, want dan was ik niet meer zeker van mijn daden).

Volgende stap: de ‘Financial Section’.“Kom maandag maar terug”.Ik had mezelf beloofd om kalm te blijven en dus vertelde ik het juffertje héél rustig dat er dan waarschijnlijk wel problemen zouden zijn, want ze werd verondersteld 4451 Dollar achter te houden en die had ik niet.Toen begon ZIJ te paniekeren.Ze rekende uit dat ik dan 1638 Dollar bij de UN in het krijt zou staan.En dat kon niet.Goede raad was duur.Misschien eens bellen naar de verantwoordelijke voor de behandeling van die ongevallendossiers, suggereerde ik.Goed idee. En ze dook in haar computer om een mailtje te sturen naar Daniël BRIARD, een Belg die de ‘Claims Unit’ leidt. Een uurtje later had ze nog geen antwoord en was ze woest bezig met papiertjes te klasseren in de hoop tijdig het weekend te halen.Ik nam dus maar zelf contact op met BRIARD. Die zei dat er slechts 1250 Dollar moest gereserveerd worden. Het juffrouwtje kreeg zichtbaar een orgasme van opluchting, want daarmee was haar probleem opgelost en had ik zelfs nog overschot.“Kom maandagmorgen om negen uur maar terug”.


Ze had inzet en motivatie getoond en dus protesteerde ik zelfs niet, alhoewel ik zo stilaan in tijdnood begin te geraken, want de vliegtuigticketten moeten nog afgehaald worden, de ‘check-out’-procedure moet nog afgesloten worden, ik moet nog geld bij de bank gaan afhalen, mijn bagage moet nog bij SN binnengebracht worden en het vliegtuig vertrekt reeds om 20.45 Hr.

Op hoop van zegen…


Documents

THE MONUC MYSTERY - Belgiumvie › tone › monuc.doc · Web viewWe zijn in hun ogen 'les Oncles' en in een martrimoniale structuur zoals die nog in grote delen van Congo van toepassing