THE FLORA AND VEGETATION OF SHKODRA LAKE BASIN

FLORA DHE BImëSIA E pELLGuT Të LIqENIT Të SHKODRëS

The flora and vegetation of Shkodra Lake Basin

Shkodra Lake is known as a high biodiversity ecosystem. The variety of the species per 100 m2 is S/A= 0.8752.The northern shore

stretches on wetland is covered in green reed vegetation(Phragmites communis, Fig. 4-2), wa-ter lilies (Nymphea alba, Nuphar luteum) and wa-ter walnuts (Trapa natans) which are characteristic for the lake. In some parts of this wet area which are more shallow and periodically over flooded we can see marshes and water pools and a dominating characteristic willow (Salix fragilis). We can mention important habitats like: the Eye of Shegan, the Eye of Viri, the Eye of the Soldier and Radus as well as the Hurdhana of Kosan, the underwater mead-ows in Shegan, the floating meadows in Shkodra area, BIsht Qindi, Buze Uje, Hot , the reeds –xunkth in Shkoder, Vrakë and Buzë Ujë, the forests of the shores in the areas of Shegan-Kamicë, Shkodër-Vrakë, Zogaj-Shirokë as well as some sandy areas in the southeastern shore in Shiroke and Zogaj etc. The biodiversity in Shkodra Lake is higher compared to the figures on Europe. There are more than 685 species of phytoplankton and 350 species of zoo-plankton and microfauna (Karaman & Nedic 1981). Below we can give the comparative board with the data form the biodiversity of the lake with those of Europe.

Board 1-1: comparative data of Shkodra Lake biodiversity with Europe (Stefanovic & Radovic, 2001; Dhora, 2005)

Main groups of gjallesave

No. of species for Europe

No. of species for Shkodra basin

Vascular plants 11.0001.900 of the water 147

Water Moluscs 619 54

Flora dhe bimësia e pellgut të Liqenit të Shkodrës

Liqeni i Shkodrës njihet si ekosistem me biodiversitet të lartë. Sasia e llojeve për 100 metër katror është: S/A= 0.8752. Bregu verior

është i mbuluar me hapësirë toke të lagësht me bimësi kallamash të blertë (Phragmites communis, Fig. 4-2), me zambakë uji (Nymphea alba, Nuphar luteum) dhe arra e ujit (Trapa natans) të cilat janë karakteristike për liqenin. Në pjesët e kësaj zone të lagësht të cilat janë më të cekëta dhe periodikisht të përmbytura gjenden këneta dhe pellgje ujore si dhe mbizotëron një tip karakteristik shelgu (Salix fragilis). Në Liqen mund të përmendim si habitate të rëndësishme: burimet nënujore, si Syri i Sheganit, Syri i Virit, Syri i Ushtarit dhe Radusit si dhe Hurdhanat e Kosanit, livadhet nënujore në Shegan, livadhet notuese në zonën Shkodër-Bisht Qindi, Buzë Ujë, Hot, kallamishtet – xukthat Shkodër, Vrakë dhe Buzë Ujë, pyjet e brigjeve në zonat: Shegan-Kamicë, Shkodër-Vrakë, Zogaj-Shirokë si dhe disa zallishte në bregun juglindor në Shirokë dhe Zogaj etj.

Biodiversiteti i liqenit të Shkodrës është shumë i madh, krahasuar me shifrat për Evropën. Në liqenin e Shkodrës janë të njohur më tepër se 685 specie të fitotoplanktonit dhe 350 specie të zooplanktonit dhe mikrofaunës (Karaman & Nedic 1981). Më poshtë po japim tabelën krahasuese të të dhënave të biodiversitetit të liqenit dhe ato të Evropës.

Tabela 1-1: Të dhëna krahasuese të biodiversitetit të Liqenit të Shkodrës me ato të Evropës (Stefanovic & Radovic, 2001; Dhora, 2005)

Grupet kryesore të gjallesave

Nr. i llojeve për Evropën

Nr. i llojeve për Pellgun e Shkodrës

Bimët Vaskulare 11.0001.900 të ujit 147

Insects 40.000 6.000 water 210

Fish ( bony) 215 54

Amphibs 74 16

Reptiles 203 28 water 4

Birds 516 282 water 112

Mamals 142 57 water 3

Within the lake space we can encounter a variety of habitats and biological communities. The pre-vailing types of vegetation are the lake shore mac-rophytes, dominated by Potamogeton, Myriophyl-lum, Najas and Vallisneria, floating macrophytes, Nuphar luteum, Nymphaea alba, Nymphoides pel-tatea and Trapa natans, reed beds dominated by Phragmites australis and Typha latifolia, along with Scirpus, Sparganium, Equisetum, Juncus etc.

The most important associations of the vegetation types according to Pulevic et al. (2001) are: Najade-tum marinae, Potametum perfoliati, Potametum lu-centis, Potametum natantis, Potameto-Najadetum, Potameto-Vallisnerietum, Myriophyllo-Nupharetum lutei, Nymphoidetum peltata, Trapetum natan-tis, Phragmitetum australis, Scirpo Phragmitetum, Typhaetum latifolia, Eleochari-Hippuridetum, Lud-egietum palustris, Leucojo-Fraxinetum angustifolia.

On the eastern part of the shore there is a big de-velopment of the water vegetation. While the grass macrophytes are more developed and have an in-tense cover, the wooden ones are rare and form some spots of forests. Altogether there are 132 species and sub species of water macrphytes and of other wet places from which 123 have flowers (Fanerogame), 6 algae (Spirogyra sp., Nitella sp., Chara sp.), 2 fir and musk (Ruci, 1983; Kashta, 1996). According to the abovementioned authors the sub-merging and emerging macrophytes are the most characteristic feature of the litoral in Shkodra Lake.

On the western hilly shore (Shirokë-Zogaj) we see a developed a mediterranean vegetation with bushes and woods,like: Paliurus spina-cristi, Fraxinus an-gustifolia, Pistacia lentiscus, Salix sp. div. etc. Along the eastern shore we can see small spots of forests (the forest of Dobraç, Bishti Çinisë, Zabeli, Kosani etc.) along the shore we encounter whole gopus of forests mainly composed of willow like: (Salix alba and S.purpurea) and vërria (Alnus glutinosa), while the konopica (Vitex agnus-castus) is stretched al-

Molusqe të ujit 619 54

Insekte 40.0006.000 të ujit 210

Peshqit ( Kockorë)

215 54

Amfibët 74 16

Reptilët 203 28 të ujit 4

Shpendët 516 282 të ujit 112

Gjitarët 142 57 të ujit 3

Brenda hapësirës së liqenit gjendet larmi e madhe habitatesh dhe komunitetesh biologjike. Tipet mbizotëruese të bimësisë janë makrofitet bregliqenore, të mbizotëruara nga Potamogeton, Myriophyllum, Najas dhe Vallisneria, makrofitet notuese, me Nuphar luteum, Nymphaea alba, Nymphoides peltatea dhe Trapa natans, shtretërit e kallamishteve të mbizotëruara nga Phragmites australis dhe Typha latifolia, së bashku me Scirpus, Sparganium, Equisetum, Juncus etj.

Shoqërimet më të rëndësishme të llojeve bimore sipas Pulevic et al. (2001) janë: Najadetum marinae, Potametum perfoliati, Potametum lucentis, Potametum natantis, Potameto-Najadetum, Potameto-Vallisnerietum, Myriophyllo-Nupharetum lutei, Nymphoidetum peltata, Trapetum natantis, Phragmitetum australis, Scirpo Phragmitetum, Typhaetum latifolia, Eleochari-Hippuridetum, Ludwgietum palustris, Leucojo-Fraxinetum angustifolia.

Zhvillim i madh i bimësisë ujore gjendet sidomos në pjesën lindore të bregut. Ndërsa makrofitet barishtore janë mjaft të zhvilluara dhe kanë mbulesë të dendur, ato drunore janë të rralla dhe formojnë vetëm disa njolla pyjesh. Gjithsej njihen rreth 132 specie dhe subspecie makrofitesh ujore dhe të vendeve të lagështa, nga të cilat rreth 123 janë bimë me lule (Fanerogame), 6 alga (Spirogyra sp., Nitella sp., Chara sp.), 2 fiere dhe një myshk (Ruci, 1983; Kashta, 1996). Sipas këtyre autorëve makrofitet submergente dhe emergente, janë tipari më karakteristik i litoralit të Liqenit të Shkodrës.

Në bregun kodrinor perëndimor (Shirokë-Zogaj) zhvillohet një bimësi mesdhetare me shkurre e drurë, si: Paliurus spina-cristi, Fraxinus angustifolia, Pistacia lentiscus, Salix sp. div. etj. Përgjatë bregut lindor takohen grupe pyjesh të vegjël (Pylli i Dobraçit, Bishtit Çinisë, Zabelit, Kosanit etj.) të përbërë kryesisht prej

most along the shore. The grass vegetation of the eastern shore the ligatine part up to 1 meter deep is sufficiently developed and is comprised of Phrag-mites austrialis, Schenoplectum lacustris, Typha lati-folia etc.

The zhytyra water macrophytes are more devel-oped in the eastern part of the lake (Bishti Qenisë, Kamicë, Shegan, etc.) which go as far as 3 meters deep like: Miriophyllum verticillatum, Ceratophyllum demersum, Potamogeton perfoliatus, P.lucens, Ra-nunculus trichophyllus, Valisneria spiralis, Najas mi-nor, N. marina etc. As well he floating leaves macro-phytes dominate the eastern part of the lake (Bishti Qenisë, Kamicë etc.), on the western part we can mention: Nuphar luteum, Nymphoea alba, Potamo-geton natans e Nymphoides peltata, and Trapa na-tans mainly on to the south of the lake (Buna Bridge).

The presence of some rare endangered plants is of interest such as: Hydrocotyle vulgaris, Hydrocharis morsus-ranae, Nymphoides peltata, Sagittaria sagit-tifolia, Potamogeton graminaeus etc. (Ruci, 1995).

The phytaplankton of the lake is populated by over 460 species found up to date in the albanian part (Rakaj, 2002; Rakaj et al., 2000; 2001), domi-nated by diatomite and green algae. The majority of the plankton species is comprised of the group Chiliphora. The most frequent protozoars of the planktonit are: Monodinium, Conodella cucullus, Urotrich, colep, chillodonela uncinada, Colpoda steini, C. cucullus, urotricha, coleps etc.

shelgu (Salix alba e S. purpurea) dhe vërria (Alnus glutinosa), ndërsa konopica (Vitex agnus-castus) shtrihet pothuajse gjatë gjithë bregut. Bimësia barishtore e bregut lindor, pjesa ligatinore deri në 1 m thellësi, është mjaft e zhvilluar dhe përbëhet nga: Phragmites austrialis, Schenoplectum lacustris, Typha latifolia etj.

Makrofitet ujore të zhytura, janë të zhvilluara më shumë në bregun lindor të liqenit (Bishti Qenisë, Kamicë, Shegan, etj.) të cilat arrijnë deri 3 m thellësi, si: Miriophyllum verticillatum, Ceratophyllum demersum, Potamogeton perfoliatus, P.lucens, Ranunculus trichophyllus, Valisneria spiralis, Najas minor, N. marina etj. Po kështu, dhe makrofitet me gjethe notuese dominojnë në pjesën lindore të liqenit (Bishti Qenisë, Kamicë etj.), në përmendim: Nuphar luteum, Nymphoea alba, Potamogeton natans e Nymphoides peltata, si dhe Trapa natans kryesisht në pjesën më jugore të liqenit (Ura e Bunës). Me interes janë dhe prania e disa bimëve të rralla e të kërcënuara, si: Hydrocotyle vulgaris, Hydrocharis morsus-ranae, Nymphoides peltata, Sagittaria sagittifolia, Potamogeton graminaeus etj. (Ruci, 1995).

Fitoplanktoni i liqenit popullohet me mbi 460 lloje te gjetura deri sot në pjesën shqiptare (Rakaj, 2002; Rakaj et al., 2000; 2001), të dominuara nga diatometë dhe algat e gjelbra. shumica e specieve të planktonit përbëhët nga grupi Chiliphora. protozoaret me te shpeshtë të planktonit janë: Monodinium, Conodella cucullus, Urotrich, colep, chillodonela uncinada, Colpoda steini, C. cucullus, urotricha, coleps etj.

Nymphae alba në Bisht Qindi, Liqeni i Shkodrës

Nymphae alba në Bisht Qindi, Liqeni i Shkodrës

Nuphar lutea nga Syri i Sheganit, Liqeni i Shkodrës

Trapa longirostris, Liqeni i Shkodres, Kamicë

Shoqërim bimor me shegë (Punica granatum) në Hot, Koplik

Wulfenia baldaccii

Nuphar lutea nga Syri i Sheganit, Liqeni i Shkodrës

Trapa longirostris, Liqeni i Shkodres, Kamicë

Shoqërim bimor me shegë (Punica granatum) në Hot, Koplik

Wulfenia baldaccii

Gentiana verna

Paeonia masculaHabitate me Trapa natans nga bregu i liqenit të Shkodrës – Flakë, Malësi e Madhe

Paeonia mascula Habitate me Trapa natans nga bregu i liqenit të Shkodrës –

Flakë, Malësi e Madhe

Moltkia petrea

Gentiana verna Moltkia petrea

THE FAuNA OF SHKODRA LAKE BASIN

FAuNA E pELLGuT Të LIqENIT Të SHKODRëS

The fauna of Shkodra Lake Basin

The fauna of Shkodra Lake in a specific way the ornithofauna used to be in the center of attention of foreign researchers and scien-

tists who since the middle of the XIX-century made this the most imprtant period of ornithology. A well known scholar of this period is Prof. Ondrej Vizi, who treated the study of the ornithology of Shkodra Lake for more than 4 decades by bringing valuable editions in this field.

In Shkodra Lake basin are counted around 355 species of zooplankton and microfauna, out which 107 are planktons and 248 bentonic. Out of which around 205 species belong to the group of Rotato-ria, 54 Cladocera, 50 Protozoa, 29 Copepoda, 90 Ostracoda etc. (Petkovic, 1981). The kopepodët (Cyclops) are dominating in the planktons as well as the kladoceret (Bosmina, Daphnia). By the bottom of the lake dominate Oligocheta, Chironomida, Bivalvia and Gastropoda. The low number of the individuals shows that the lake is shallow and rich in fish which live on the plankton. The oligoketi Peloscolex sco-draensis is considered as endemic species.

There are a number of 61 fish species in the lake and its rivers (Rakaj, 1995). Half of this number is permanent in the lake while the rest are biologi-cal migrants like the (Acipenser sturio), (Alosa fal-lax nilotica), the eel (Anguilla anguilla), the mullet (Mugil cephalus dhe M. ramada), (Morone lubrax), the trout (Salmo trutta var. fario), (Chondrostoma nasus var. ohridanum) etc. Shkodra Lake is per-fect for cyprinids (represented by 27 taxons) but the water influx by the Moraca and other undreground sources create apropriate conditions for salmonids (represented with 9 taxons) like: (Salmo trutta var. lacustris), (Chondrostoma nasus var. ohridanum) etc. The most common types of fish are the carp (Cyprinus carpio), (Alburnus alburnus alborella), (Rutilus rubilio) (Scardinius orythrophthalamus scardafa). Among the most introduced species is

Fauna e pellgut të Liqenit të Shkodrës

Fauna e Liqenit të Shkodrës e në mënyrë specifike Ornitofauna ka qënë në qendër të vëmendjes të kërkuesve dhe shkencëtarëve

të huaj që në mesin e shekullit XIX-të duke bëra që kjo periudhë të konsiderohet edhe periudha më e frytshme e ornitologjisë. Studiues i njohur i kësaj periudhe është Prof. Ondrej Vizi, është marrë me studimin e ornitofaunës së liqenit të Shkodrës për më shumë se 4 dekada duke na sjellë botime të vlera të kësaj fushe.

Në pellgun Liqeni i Shkodrës numërohen rreth 355 specie zooplanktoni dhe mikrofaune, nga të cilat rreth 107 janë planktonike dhe 248 bentonike. Nga këto, rreth 205 specie i përkasin grupit Rotatoria, 54 Cladocera, 50 Protozoa, 29 Copepoda, 90 Ostracoda etj. (Petkovic, 1981). Dominues në plankton janë kopepodët (Cyclops) dhe kladoceret (Bosmina, Daphnia). Në fundin e liqenit mbizotërojnë Oligocheta, Chironomida, Bivalvia dhe Gastropoda. Numëri i vogël i individëve tregon se liqeni është i cekët dhe i pasur me peshq të cilët ushqehen me plankton. Si specie endemike konsiderohet oligoketi Peloscolex scodraensis.

Në liqen dhe lumenjtë e tij jetojnë rreth 61 lloje peshqish (Rakaj, 1995). Gjysma e tyre janë të përhershëm në liqen, ndërsa pjesa tjetër janë migrues biologjikë, si blini (Acipenser sturio), kubla (Alosa fallax nilotica), ngjala (Anguilla anguilla), qefulli (Mugil cephalus dhe M. ramada), levreku (Morone lubrax), trofta (Salmo trutta var. fario), njila (Chondrostoma nasus var. ohridanum) etj. Liqeni i Shkodrës është i përsosur për cyprinidet (përfaqësohet me 27 taxone), por prurjet e ujit të ftohtë nga lumi Moraça dhe burimet nëntokësore krijojnë kushte të përshtatshme edhe për salmonidet (përfaqësohet me 9 taxone), si: trofta (Salmo trutta var. lacustris), njila (Chondrostoma nasus var. ohridanum) etj. Llojet më të zakonshme të peshqve janë krapi (Cyprinus carpio), gjuhëca (Alburnus

Carasius auratus gibelio which prevails in the water. The endemic species are: Pachycilon pictum and Salmothymus obturosirostris var. Zensis (Dhora & Sokoli, 2000).

The Amphibian: Are an interesting and important group for the ecosystem of Shkodra Lake. They live in shallow waters, along the shores of the lake. In a special way the types of the breed of Bufo and Rana live in the marshs along the shores. The 3 most spread breeds of Bufo viridis, Rana balcanica, Rana lessonae play an important role as well as the hybrid emerged from the 2 latest types.

The reptiles: There are 33 types of reptiles in the Basin of Shkodra Lake, out of which 3 are turtles, 14 types of Dragon and 16 types of snakes. The rep-tiles are represented by fewer species and mostly we can encounter Natrix natrix, N. tesselata etj

The mammals: There are 37 types of mammals in Shkodra Basin out of which mostly belong to the bats (Chirotera) with 9 types and the carni-vores (Carnivora) with 11 types. Otter (Lutra lutra) is directly connected with Shkodra Lake. There is data on finding this species in the island of Shiroka, Buna and recently in the watershed of Rrjoll stream (Dhora, 2005).

The water basin of Shkodra Lake and Buna River has a rich fauna as it includes the species of na-tional and global importance for preservation. Ac-cording to national and international inventories (MMPAU, 2003), as well as of the existing biblio-graphic data(REC, 2002), in the area have been registered 126 species of the fauna with national status of unfavoured preservation and 36 species

alburnus alborella), skorta e bardhe (Rutilus rubilio) dhe lloska (Scardinius orythrophthalamus scardafa). Ndërsa nga llojet e introduktuara mbizotëron karasi (Carasius auratus gibelio) etj. Specie endemike janë: Pachycilon pictum dhe Salmothymus obturosirostris var. zetensis (Dhora & Sokoli, 2000).

Gjitarët. Në pellgun ujëmbledhës të liqenit të Shkodrës ndodhen 37 lloje gjitarësh. Prej tyre më tepër lloje kanë rendet e lakuriqëve të natës (Chirotera) me 9 lloje dhe mishngrënësit (Carnivora) me 11 lloje. Vidra (Lutra lutra) lidhet direkt me liqenin e Shkodrës. Ka të dhëna për gjetjen e saj në ishullin e Shirokës, Bunë dhe vitet e fundit në grykëderdhjen e përroit të Rrjollit (Dhora, 2005), .

Pellgu ujor i Liqeni të Shkodrës dhe lumit Buna ka një faunë shumë të pasur pasi ai përfshin speciet me interes kombëtar dhe global të ruajtjes. Sipas inventarëve kombëtar dhe ndërkombëtar (MMPAU, 2003), si dhe të dhënave ekzistuese bibliografike (REC, 2002), në zonën në fjalë janë regjistruar 216 specie të faunës me status kombëtar ruajtjeje të pafavorshëm dhe 36 specie të faunës me status global ruajtje të pafavorshëm, si vijon në tabelë

Tabela 1-3: Speciet për ruatje me rëndësi kombëtare dhe globale në Pellgun e Shkodrës

Grupet e faunes

Speciet me rëndësi kombëtare për ruatje

Specie me rëndësi globale për ruatje

Mollusqet 34 1Insektet 13 2Peshqit 44 14Amfibët 11 1Zvarranikët 10 1Zogjtë 88 9Gjitarët 16 8Totali 216 36

of the fauna with the global status of unfavoured preservation, as presented in the table below:

Table 1-3: Species for preservation of national and global importance in Shkodra Basin

Groups of faunaSpecies of national importance for preservation

Species of global importance for preservation

Molluscs 34 1Insects 13 2Fish 44 14Amphibian 11 1Reptiles 10 1Birds 88 9Mammals 16 8Total 216 36

Fish: In Shkodra lake and its affluent live 60 spe-cies and subspecies divided into migratory and permanent birds. 12 types of migratory fish pass through in the Adriatic Sea through Buna River. Among them there are the followings: Acipenser sturio, Alosa falax nilotica, Anguilla anguilla, Mugil cephalus, Marone lobrax, Mugil ramoda, Plotich-thys flessus ssp. italicus and some of them in the lake in big colonies.

Birds: The Albanian part of Shkodra Lake is dis-tinguished for the high variety of birds (Tab. 3-3), which also for some indicators met the criteria of admission in the Ramsar Convention. One of the indicators is the total number of individuals that recently has reached maximally a figure of 24.000 (Bino, 2001; Bino & Saveljic, 2002) in conform to the criteria 3a of the Ramsar Convention since the capacity is higher than 1% of the whole popula-tion. For some bird species this lake surpasses cri-teria 3c of this convention. For the two species of cormorants Phalacrocorax carbo and Phalacroco-rax pygmeus the Albanian part has respectively 2, 1– 6% of the whole population of the species Ph. carbo and 3, 3 – 5% in the case of Ph. pygmeus. In cases of maximal numbers the lake reaches the ra-tio of 1% the whole population even for Bucephala clangula species.

Additionally an interesting case display the in-dicators of nesting of Chlidonias hybridus, which count on average 500-1.500 couples, what accom-plishes, as well, criteria 3c of Ramsar Convention.

Peshqit. Në liqenin e Shkodrës dhe afluentët e tij jetojnë 60 specie dhe subspecie peshqish, të ndarë në të përhershëm dhe shtegtarë. 12 lloje peshqish migratore kalojnë detin Adriatik nëpërmjet lumit Buna. Ndërmjet tyre bëjnë pjesë: Blini (Acipenser sturio), Kubla (Alosa falax nilotica), Ngjala (Anguilla anguilla), Qefulli i verës (Mugil cephalus), Levreku (Marone lobrax), Qefulli i vjeshtës (Mugil ramoda), Shojza (Plotichthys flessus ssp. italicus) dhe disa prej tyre në liqen në tufa të mëdha.

Amfibët. Amfibët janë një grup interesant dhe i rëndësishëm për ekosistemin e pellgut të liqenit të Shkodrës. Ata jetojnë në ujëra të cekëta, brigjeve të liqenit të Shkodrës. Në mënyrë të veçantë llojet e gjinive Bufo dhe Rana jetojnë në sipërfaqe të kënetizuara të brigjeve. Deri tani janë gjetur 16 specie amfibësh sipas Cirovic & Haxhiu (2002). Një rol të madh luajnë 3 llojet më të përhapura, Bufo viridis, Rana balcanica, Rana lessonae dhe hibridi i dalë nga 2 llojet e fundit.

Reptilët. Në pellgun ujëmbledhës të liqenit të Shkodrës gjenden 28 specie reptilesh (Tab. 3-3) nga të cilat: 3 janë breshka (Chelonia), 13 hardhucorë (Sauria) dhe 12 janë lloje gjarpërinjsh (Ophidia) (Cirovic & Haxhiu, 2002; Numër më të madh kanë familjet Lacertidae dhe Colubridae me nga 9 specie sejcila.

Shpendët. Pjesa shqiptare e Liqenit të Shkodrës dallohet për llojshmëri shpendësh (Tab. 3-3), e cila për disa tregues plotësoi edhe kriteret e pranimit në Konventën e Ramsarit. Një prej këtyre treguesve është numri total i individëve që maksimalisht në vitet e fundit ka kaluar shifrën 24.000 (Bino, 2001; Bino & Saveljic, 2002) konform kriterit 3a të Konventës së Ramsarit pasi kapaciteti del më i madh se 1% të krejt popullatës. Për disa specie shpendësh ky liqen tejkalon edhe kriterin 3c të kësaj konvente. Për dy speciet e karabullakëve, Phalacrocorax carbo dhe Phalacrocorax pygmeus pjesa shqiptare ka përkatësisht 2,1– 6% të krejt popullatës së species Ph. carbo dhe 3,3 – 5% në rastin e Ph. pygmeus. Për rastet e numrit maksimal liqeni arrin numrin e 1% të krejt popullatës edhe për specien Bucephala clangula.

Së fundi, një rast interesant përbëjnë edhe treguesit e folezimit të Chlidonias hybridus, ku janë numëruar mesatarisht 500-1.500 çifte, çka plotëson, gjithashtu, kriterin 3c të Konventës së Ramsarit.

The list of birds in Shkodra Lake counts 282 spe-cies (Tab. 3-3; Bino, 2001; Bino & Saveljic, 2002), which comprise 55% of the number of species all over Europe, 112 of which belong to water species. The lake hosts on average 21233 individuals that is more than 20.000 winter water birds. For two of these species, the Lake serves as a wintering point respectively for: small cormorants (Phalacrocorax pygemeus), which comprises 2.4% of the regional population, and Chlidonia hybridus, which com-prises 1.8% of the regional population.

Table 1-2: The number of individuals of regular winter birds in Shkodra Lake (Bino, 2002)

Species

Max

imum

Ave

rage

Min

imum

% v

ersu

s p

opul

atio

n

Gavia arctica 106 54 17 0,045Tachybaptus rucifollis

6.147 2.569 1.022 0,47

Podiceps cristata 6.824 3.163 1.073 0,63Podiceps nigricollis 22.594 9.763 4.372 9,76

Phalacrocorax crambro

6.526 3.668 1.204 14,7

Phalacrocorax pygmeus

12.111 5.757 3.064 23,02

Ardea cinerea 317 172 107 0,038Egretta alba 612 257 102 2,14Anas Penelope 2.532 973 112 0,16Anas strepera 171 92 52 0,12Anas crecca 41.074 12.959 1.151 1,3Anas platyrhynchos 30.221 15.603 5.005 0,78Anas acuta 808 353 100 0,12Anas clypeata 100 40 10 0,02Netta rufina 69 36 2 0,07Aythya farina 58.632 33.516 17.285 2,68Aythya fuligula 47.491 21.023 13.165 3,50Bucephala clangula 1.891 1.181 701 5,9Mergus albellus 113 51 16 0,08Fulica atra 134.567 88.658 7.235 3,54Vanellus vanellus 2.470 1.354 364 0,07Gallinago gallinago 3.078 1.161 49 0,06

Lista e shpendëve të Liqenit të Shkodrës numëron 282 specie (Tab. 3-3; Bino, 2001; Bino & Saveljic, 2002), që përbëjnë 55% të numrit të specieve të gjithë Evropës, dhe nga këto 112 specie janë të ujit. Liqeni strehon mesatarisht 21.233 individë pra më shumë se 20.000 shpend të ujit dimërues. Për dy lloje nga këto, Liqeni shërben si pikë dimërimi dhe konkretisht për: Karabullakun e Vogël (Phalacrocorax pygemeus), i cili përbën 2.4% të popullatës rajonale, dhe Dallëndyshen e Detit Faqebardhë (Chlidonia hybridus), që përbën 1.8% të popullatës rajonale.

Tabela 1-2 Numri i individëve të shpendëve dimërues të rregullt në Liqenin e Shkodrës (Bino, 2002)

Specia

Mak

sim

um

Mes

atar

Min

imum

% n

daj

kre

jt p

opul

latë

s

Gavia arctica 106 54 17 0,045

Tachybaptus rucifollis

6.147 2.569 1.022 0,47

Podiceps cristata 6.824 3.163 1.073 0,63Podiceps nigricollis 22.594 9.763 4.372 9,76

Phalacrocorax crambro

6.526 3.668 1.204 14,7

Phalacrocorax pygmeus

12.111 5.757 3.064 23,02

Ardea cinerea 317 172 107 0,038Egretta alba 612 257 102 2,14Anas Penelope 2.532 973 112 0,16Anas strepera 171 92 52 0,12Anas crecca 41.074 12.959 1.151 1,3Anas platyrhynchos 30.221 15.603 5.005 0,78Anas acuta 808 353 100 0,12Anas clypeata 100 40 10 0,02Netta rufina 69 36 2 0,07Aythya farina 58.632 33.516 17.285 2,68Aythya fuligula 47.491 21.023 13.165 3,50Bucephala clangula 1.891 1.181 701 5,9Mergus albellus 113 51 16 0,08Fulica atra 134.567 88.658 7.235 3,54Vanellus vanellus 2.470 1.354 364 0,07Gallinago gallinago 3.078 1.161 49 0,06

The most important water birds of Shkodra basin (Dhora, 2005)No Name in Albanian Scientific name 1 Black throated loon Gavia arctica2 Little Grebe Tachybaptus ruficollis3 Great crested Grebe Podiceps cristatus4 Black-necked grebe Padiceps nigricollis5 Dalmatian Pelican Pelecanus crispus 6 Cormorant Phalacrocorax carbo7 Pygmy cormorant Phalacrocorax pygmeus8 Little Egret Egretta garzetta9 Great White Egret Egretta alba10 Grey Heron Ardea cinerea11 Wigeon Anas penelope12 Teal Anas crecca13 Mallard Anas platyrhynchos14 Pochard Anthya ferina15 Tufted duck Aythya fuligula16 Goldeneye Bucephala clangula17 Smew Mergus albellus18 Coot Fulica atra19 Lapwing Vanellus vanellus20 Spine Gallinago gallinago21 Black – headed Gull Larus ridibundus

Shpendët më të rëndësishëm të ujit në pellgun e Shkodrës (Dhora, 2005)

Nr Emri në Shqip Emri Shkencor 1 Nori gushëzi Gavia arctica2 Zhytëra e vogël Tachybaptus ruficollis3 Zhytra e madhe Podiceps cristatus4 Zhytëra gushëzezë Padiceps nigricollis5 Pelikani kaçurrel Pelecanus crispus 6 Karabullaku I detit Phalacrocorax carbo7 Karabullaku I vogël Phalacrocorax pygmeus8 Capka e bardhë e vogël Egretta garzetta9 Capka e bardhë e madhe Egretta alba10 Capka e përhime Ardea cinerea11 Kryekuqe e madhe Anas penelope12 Rosa kërre Anas crecca13 Rosa e vendit Anas platyrhynchos14 Kryekuqe e mjeme Anthya ferina15 Balisha Aythya fuligula16 Rosa me katër sy Bucephala clangula17 Zhytësi i bardhë Mergus albellus18 Bajukla Fulica atra19 Cingla Vanellus vanellus20 Shepka e ujit Gallinago gallinago21 Pulëbardha e zakonshme Larus ridibundus

22Dallëndyshja e ujit gushëbardhë

Chlidonias hybridus

ZOGJT më Të RëNDëSISHëm Të pELLGuT Të LIqENIT Të SHKODRëS

THE mOST ImpORTANT BIRDS OF SHKODRA LAKE WATERSHED

STRUKTURA E ORNITOFAUNëS Së LIQENIT Të SHKODRëS DHE KUSHTET KëRCëNUESE

Shembujt më të dukshëm të disturbancave janë kolonitë që iu nënshtruan ndryshimeve të mëdha. Disturbanca është një shkak i drejtpërdrejtë i zhdukjes së specieve më të rëndësishme folenizuese të Liqenit të Shkodrës- pelikani. Por ndryshimet e shaktuara nga disturbancat mund të verehen edhe ndërmjet specieve të tjera shpendësh (Vizi 1997.)

Ornitofauna e Liqenit të Shkodres ka qenë gjithnjë e rrezikuar kryesisht si pasojë e influencave antropogjenike dhe pjesa me ë madhe si shkak i disturbancave dhe ndotjeve. Disturbancë është pasojë e aktiviteteve të ndryshme në liqen pa lënë mënjanë shfrytëzimin e shelgjeve dhe pemëvë të laurelit, dhe disi me pak atë të kallamishteve. Megjithatë disa prej kërcënimeve reale në kohët e sotme janë ndërtimet pa leje, zhurmat, transporti njerëzor, transporti me anijet dhe mjetet e tjera të udhëtimit ndërtimi i rrugëve, aktivitetet e nxjerrjes së gurëve, aktivitete turistike si dhe gjuetia të cilat ndikojnë në ornitofaunën e Liqenit te Shkodrës në vitet e fundit.

Kolonitë që kanë pësuar ndryshime të mëdha për shkak të disturbancavë janë: Manastirska tapija, aktualisht pa zogj folenizues; Omerova gorica, me një rënie të dukshme të cifteve folenizuese të heroneve; kolonitë në Grmozur dhe Panceva oka. Megjithese liqeni përmban ujëra oligotropike, ndotja industrial, urbane dhe bujqësore, që vjen nga lumi Moraca si ushqyesi kryesor i liqenit është më se evidente. Në të njëjtën kohë ujërat e zeza të patrajtuara nga Bashkitë dhe komunat përreth derdhjes janë një faktor i rëndësishëm për ndotjen e liqenit. Efektet fillestare të eutrofikimit të tilla si lulëzimi i bimësisë makrofite janë të favorshme për zogjtë për një kohë të shkurtër. Gjithsesi kjo mund të jetë corientuese. Karakteristikat kryesore ekologjike të zonës kanë ndryshuar si pasojë e rritjes së bimësisë. Nëse procesi vazhdon nëpërmjet relacioneve të ndërlikuara trofike, ndryshimet do të rrezikonin stabilitetin ekologjik dhe biologjik të ekosistemit duke përfshire edhe ornitofaunën.

THE STRUCTURE OF SHKODRA LAKE ORNITOFOUNA AND THE THREATENING CONDITIONS

The most evident examples of the disturbance are colonies that suffered bigger changes. Disturbance is a direct cause of disappearance of the most im-portant nesting species of Shkodra/Skadar Lake – the pelican. But, the changes caused by distur-bance can be also noticed among other bird spe-cies (Vizi 1997.)

Ornitofouna of Shkodra/Skadar Lake has been endangered mainly due to the anthropogenic influ-ences, and most of all due to the disturbance and pollution. Disturbance is the consequence of differ-ent activities at the lake including exploitation of the willow and laurel trees, and somewhat less exploi-tation of reed. However, some of the real threats nowadays are illegal building, noise, transport of people, boats and vehicles transportation, roads construction, stone-pit activity, tourism activities, as well as hunting that influenced the Shkodra/Ska-dar Lake ornithofouna in the recent past.

The most colonies that suffered bigger changes because of the disturbance are: Manastirska tapija, without nesting birds nowadays; Omerova gorica, with the evident decreased of nesting pairs of her-ons; colonies at Grmozur and Panceva oka.

Although the lake waters are oligothropic, the industrial, urban and agriculture pollution, com-ing through the Moraca River as the main feeder of the lake is evident. At the same time sewage and untreated waters from municipalities and the communes around the watershed are an important factor for the lake pollution. The starting effects of the eutrophication, like flourishing of the mactofit vegetation, are favourable to the birds for a short time. However, it should not mislead us. The main ecological characteristics of the area are changed due to the vegetation growth. If the process is con-tinued, through complicated trophic relations, the changes would endanger ecological stability and biological diversity of the ecosystem, including its ornithofouna.

Kredharaku i vogël - Tachybaptus ruficollis

Kredharaku i vogël jeton në perëndim dhe jug të Europës. Ai gjendet edhe në liqenin e Shkodrës. Kredharaku i vogël arrin deri 30 cm gjatësi. Çerdhen e tij e krijon në kallama, me 4 deri në 6 vezë. Ushqehet me insekte, peshq të vegjël dhe bretkosa. Numri më i madh i kredharakëve të vegjël në liqenin e Shkodrës u regjistrua në vitin 1992, gjithsej 6000 individë ndërsa numri më i vogël u regjistrua në 2006, 130 individë.

Little Grebe - Tachybaptus ruficollis

The Little Grebe lives in West and South Europe. It is resident at Skadar/Shkodra Lake. It is the

smallest of all grebes, up to 30 cm high. It makes nest in the reed, with 4 to 6 eggs; eats insects,

small fish and frogs.The highest number of Little Grebe at Shkodra/Skadar Lake (6.000 individuals),

was counted in 1992, while the smallest number of 130 individuals was counted in 2006. These

populations have stabile status in Europe.

Kredharaku i madh - Podiceps cristatus

Kredharaku i madh jeton në Europë, Azi, Afrikë dhe Australi. është specie në shumim dhe gjendet në liqenin e Shkodrës. Gjatësia e tij arrin në 40 cm. Krijon çerdhe në ujë, me 3 deri në 5 vezë. Kredharaku i madh ushqehet me insekte, peshk dhe krap.Numri më i madh i tyre u regjistrua në 2005. Në 2006 numri i tyre pati tendencë rritjeje.

Great Crested Grebe - Podiceps cristatus

Great Crested Grebe lives in Europe, Asia, Africa and Australia. It is the breeding species and the

resident at Skadar/Shkodra Lake. It is up to 40 cm high; makes nests at the water, with 3 to 5 eggs.

Great Crested Grebe eats insects, fish and crabs. The highest number of 6.500 individuals was

counted in 1995. In comparison to the other years, the smallest number was count in 2005. Increasing

trend has been shown in 2006.

Kredharaku gushëzi - Podiceps nigricollis

Kredharaku gushëzi është i përhapur në tërë Europën. Ai shumohet në Europën veriore dhe është 30 cm i gjatë. Lëshon 3-4 vezë në Maj. Kredharaku gushëzi ushqehet me insekte, kërminj dhe krapë të vegjël. Kredharaku gushëzi është zog shtegtar në liqenin e Shkodrës. Numri i maksimal i këtij lloji u regjistrua në 1992 me 22.000 individë. Numri më i vogël u regjistrua në 2006.

Karabullaku i detit- Phalacrocorax carbo

Karabullaku i detit është një specie shumë e përhapur. Gjatësia e tij arrin deri në 100 cm. Marsi është periudha e shumimit të tij dhe femra lëshon deri në 4 vezë. Karabullaku i detit ushqehet me peshq. Karabullaku i detit shihet dhe në liqenin e Shkodrës. Numri i kësaj specie rritet shumë gjatë periudhës së dimrit si rezultat i ardhjes së zogjve nga veriu. është diçka e zakonshme të shikosh tufat e karabullakëve të detit. Numri i individëve në tufa arrin deri në 100

Black-necked Grebe - Podiceps nigricollis

Black-necked grebe is widespread in whole Europe. It breeds in North Europe, and is 30 cm

high. It lays 3 - 4 eggs during May. It eats insects, snails and small crabs. Black-necked grebe is

migratory bird at Skadar/Shkodra Lake. The maximum of 22.000 individuals was counted in

1992. The smallest number was counted in 2006.

Great Cormorant - Phalacrocorax carbo

Great Cormorant is widespread species. It is up to 100 cm high. It starts breeding at the beginning of March when it lays up to four eggs. It eats fish.

Great Cormorant is resident at Skadar/Shkodra Lake. During the winter its number significantly

increases because of the birds coming from the north. It is usual to see the flocks of the

Great Cormorant, sometimes even up to 10.000 individuals.

Çafka e përhime - Ardea cinerea

Mes të gjitha specieve europiane të çafkës, çafka e përhime është specia më e madhe e këtij lloji. Gjatësia e krahëve të saj shkon deri në 160 cm. Shumimi i kësaj specie bëhet në Europën e Mesme, Gadishullin e Ballkanit, Azinë e Vogël dhe Afrikën e Veriut. Çafka e përhime krijon çerdhe ndër pemë me 3-5 vezë. Ajo ushqehet me peshq, gjarpërinj dhe bretkosa. Çafka e përhime shumohet në drunjtë e dafinës në ishullin Omerova Gorica në liqenin e Shkodrës. Numri maksimal i zogjve në liqenin e Shkodrës shkon deri në 100. Zogjtë e tjerë konsiderohen si zogj shtegtar që vijnë nga veriu.

Grey Heron - Ardea cinerea

Among all European heron species, grey heron is the biggest one. The span of its wings can be up to

160 cm. It breeds in Middle Europe, at the Balkan Peninsula, in Little Asia and North Africa, making

nests on the threes, with 3-5 eggs. Grey Heron eats fish, snakes and frogs. Grey Heron breeds in lau-

rel forest at the island Omerova Gorica at Skadar/Shkodra Lake. Maximum number of breeding birds at Skadar/Shkodra Lake was 100. The birds above

this number are considered the migratory birds from the north.

Karabullaku i vogël - Phalacrocorax pygmaeus

Numri i karabullakëve të vegjël ka rënë dhe në habitatet ujore gjenden më pak. Gjatësia e tyre arrin deri në 55 cm. Ata ushqehen me peshq. Karabullakët e vegjël shumohen në koloni, në fillim të muajit Prill. Femra lëshon 4 deri në 6 vezë. Shumimi i karabullakëve të vegjël në ujërat e liqenit të Shkodrës është i madh. Një koloni mund të ketë deri në 1500 çifte. Karabullakët e vegjël jetojnë në liqenin e Shkodrës gjatë gjithë vitit. Gjatë periudhës së dimrit numri i tyre rritet shumë. Si specie e rrallë dhe e rrezikuar, karabullaku i vogël bën pjesë në librat e kuq botëror dhe rajonal.

Pygmy Cormorant - Phalacrocorax pygmaeus

Existence of the Pygmy Cormorant is nowadays reduced to the water habitats. It is up to 55 cm high. It breeds in the colonies, at the beginning of April, when the female lays from 4 to 6 eggs. Pygmy Cormorant eats fish. Pygmy Cormorant

breeds at Skadar/Shkodra Lake in large number. It is estimated that the colony has about 1.500 pairs.

Pygmy Cormorant lives at Skadar/Shkodra Lake during the whole year. However, during the winter

time number is significantly increased. As rare and endangered species, Pygmy Cormorant is included

at the world and regional red books.

Kryekuqja e madhe - Anas penelope

Kryekuqja e madhe i përket faunës së Europës veriore dhe siberiane. Shumimi i saj bëhet në pjesën veriore të Europës dhe Azisë. Gjatë dimrit, bëhet mbledhja e individëve në tufa. Kryekuqja e madhe gjendet në liqenin e Shkodrës gjatë periudhës së dimrit. Kryekuqtë e mëdhenj vijnë kryesisht nga verilindja e Europës për në liqenin e Shkodrës. Gjatë ditëve të para të pranverës numri i kryekuqve të mëdhenj rritet. Ata qëndrojnë pak gjatë periudhës së pranverës, largohen nga liqeni dhe shkojnë në veri për tu shumuar.

Wigeon - Anas Penelope

Wigeon belongs to the North Europe and Siberian fauna. It breeds in the northern parts of Europe and Asia. During winters, in the flocks, individuals make

pairs followed by the wedding dance. Wigeon can be seen at Skadar/Shkodra Lake during wintertime.

It belongs to the group of ducks that are less in number. The wigeons at Skadar/Shkodra Lake

come mainly from northeast of Europe. Number of wigeons increases during the first days of spring.

They usually make mixed flocks with numerous “small duck”. However, the spring stay at the lake

lasts for a short period, and soon those ducks leave the lake and go to the northern parts for breeding.

Çafka e madhe - Casmerodius albus

Çafka e madhe është shumë e përhapur në bregun verior të detit të Zi dhe detit Kaspik. Njëlloj si çafka gri, edhe çafka e madhe ka krahë të gjatë që arrijnë një gjatësi prej 160 cm. Çafka e madhe e kalon dimrin në brigjet jugore të Mesdheut dhe është një specie e rrallë në liqenin e Shkodrës. Ajo shumohet në brigjet e detit të Zi dhe detit Kaspik duke krijuar çerdhe me 3 deri në 5 vezë. Çafka e madhe ushqehet me peshq.

Great Egret - Casmerodius albus

Great Egret is widespread at the northern shores of Black Sea and Caspian Sea. Just like the grey

heron, great egret has the span of the wings of up to 160 cm. It spends winters at the south coasts of the Mediterranean, and is relatively rare at the

Skadar/Shkodra Lake. It breeds at the coasts of the Black and Caspian Sea, making nests in the reed,

and rarely on trees. It lays 3-5 eggs. Great Egret eats fish.

Rosa e përhime - Anas strepera

Rosa e përhime është e përhapur në Europë, Azi dhe Amerikën veriore. Popullata europiane shumohet në Anglinë juglindore, Skoci dhe Irlandën veriore. Rosa e përhime ka një gjatësi të ndërmjetme prej 56-64 cm. Shumimi i kësaj specie fillon gjatë gjysmës së dytë të Prillit dhe femra lëshon 8 deri në 12 vezë. Zakonisht rosa e përhime ushqehet me perime. Në liqen vihen re tufa të kësaj specie. Numri më i madh i këtyre individëve është regjistruar në 1999.

Rosa kërre - Anas crecca

Rosa kërre është rosë e cila gjendet në hemisferën veriore. Në Europë, rosa kërre mbulon zonën e ishujve Britanik dhe pjesën e Uraleve. Rosa kërre është e gjatë 34-38 cm dhe shumohet në habitate të ndryshme ujore. Një femër lëshon 8-10 vezë në Prill. Rosa kërre ushqehet me çdo gjë. Ajo mund të gjendet në liqen gjatë periudhës së shtegtimit dhe periudhës së dimrit. Disa dhjetëra mijëra individë shfaqen gjatë periudhës së Janarit, e gjatë periudhës së numërimit të zogjve. Rosa kërre zakonisht shumohet në verilindje, veri dhe lindje të Europës si dhe në pjesën veriore të Azisë.

Gadwall - Anas strepera

The range of the gadwall spreads in Europe, Asia and North America. European population breeds in southeastern England, Scotland and North Ireland.

It is of a mid size, 56-64 cm long. It starts breed-ing during the second half of April, and usually lays from 8 to 12 eggs. It eats mainly vegetable food. It

makes flocks at the lake. The biggest number of in-dividuals at the Lake was counted in 1999

Green- winged Teal - Anas crecca

Green- winged teal is a duck of the northern hemi-sphere. In Europe, green-winged teal covers the area between British Isles and Urals. It is 34-38

cm long, and breeds in different water habitats. A female lays 8-10 eggs in April. Green-winged teal eats everything. It can be found at the lake during

migration and wintertime. Several tenths thousands of the individuals could be seen in January, dur-

ing the winter bird count. The green- winged teal coming at Skadar/Shkodra Lake usually breeds

in northeast, north and east Europe, as well as in northern part of Asia.

Rosa bishtgjel - Anas acuta

Rosa bishtgjel jeton në hemisferën e veriut. Zona këtu është kompakte dhe kufiri i saj nuk i kalon 50o gjatësi veriore Rosa bishtgjel është një rosë e madhe, 51-66 cm e gjatë. Shumimin ajo e fillon nga fundi i Marsit. Shumimi i saj ndodh në habitate të gjëra e të hapura ujore. Rosa bishtgjel ushqehet me lloj lloj ushqimi në varësi të habitatit dhe stinës. Tufa të mëdha të këtyre rosave qëndrojnë në liqen për një periudhë të shkurtër. Kryesisht qëndrojnë gjatë vjeshtës dhe periudhës së shtegtimit në pranverë. Gjatë realizimit të numërimit të zogjve, rosa bishtgjel është gjithnjë prezente në liqen ndonëse në numër të vogël.

Northern Pintail - Anas acuta

Northern Pintail lives in northern hemisphere. This range is compact and its south border does not

cross 50º of north latitude. Northern pintail is a big duck, 51-66 cm long. It starts breeding by the end of March, at the wide-open water habitats. It eats quite diverse food, which depends on the habitat

and the season. Big flocks stay at the lake for a short period during autumn and spring migrations. During the usual bird count (mid January) northern

pintail is always present at the lake, but in small numbers.

Kuqla qafëgjelbër - Anas platyrhynchos

Kuqlat qafëgjelbër janë të shpërndara në tërë Europën, pjesën palearktike të Azisë dhe pjesën perëndimore të Amerikës së Veriut. Kuqla qafëgjelbër është një rosë e madhe, 50-60 cm e gjatë. Vala e shtegtimit të kuqlave të gjelbërta është periudha Shtator-Nëntor si dhe Mars-Prill. Shumica e kuqlave qafëgjelbër e kalojnë dimrin në liqen dhe një numër i vogël janë rezidentë. Kuqla qafëgjelbër gjatë gjithë vitit qëndron në shoqërinë e tufave të mëdha të qindra mijëra individëve.

Mallard - Anas platyrhynchos

It is widespread in almost whole Europe, Palaearc-tic part of Asia and western part of North America.

This is a big duck, 50-60 cm long. Starts breed-ing in March, sometimes even later, and lays 8-13

eggs. Mallard can eat everything and is highly adaptable. The migratory time period is from Sep-

tember to November as well as March to April. Most of them spend winter time on the lake, and

certain number of them is resident. The mallard consists in flocks of hundreds to thousand of indi-

viduals during the whole year.

Sqepluga - Anas clypeata

Vendodhja e këtyre specieve është Euroa, pjesa veriore e Azisë dhe pjesa perëndimore e Amerikës Veriore. Ka rosa sqeplugë me gjatësi mesatare, 44-52 cm të gjatë. Sqepluga ushqehet me perime dhe ushqim kafshësh. Një numër i vogël i specieve sqeplugë mund të gjenden në liqen gjatë periudhës së dimrit. Numri i tyre rritet përkohësisht gjatë periudhës së pranverës. Gjatë kësaj kohe mund të shihen tufat e mëdha të rosave shtegtare.

Kryekuqja e mjeme - Aythya ferina

Kjo specie gjendet Europën e mesme, Azi dhe Amerikën veriore. Kryekuqja e mjeme është 49 cm e gjatë. Kjo specie kërkon ujërat e mëdha të hapura e të pasura me ushqim të cilat janë të rrethuara me vegjetacion të dendur kënetor. Periudha e shumimit është Prilli. Kryekuqja e mjeme lëshon 5-12 vezë në Maj. Ushqehet me perime dhe ushqim kafshësh. Kryekuqet e mjeme janë zogj dimëror të cilët janë të shumtë në liqenin e Shkodrës. Zakonisht, një numër i madh i tyre vihet re në fund të Tetorit kur tufat largohen nga liqeni.

Northern Shoveler - Anas clypeata

The geographical range of this duck is Europe, northern parts of Asia and western part of the

North America. It is a mid-size duck, 44-52 cm long. Northern shoveler eats vegetable and anima

food. Small number of the northern shoveler can be found at the lake during wintertime. Its number

temporary increases during springtime, when small flocks can be seen together with other migratory

ducks.

Pochard - Aythya ferina

The geographical range of this species is mid-dle part of Europe, Asia and North America. The

pochard is 49 cm long. It needs wide, open waters rich in food and surrounded by the dense marsh

vegetation. Breeding starts by the end of April, and it lays 5-12 eggs during May. The pochard eats

both vegetable and animal food. The pochard is the most numerous winter-birds at Skadar/Shkodra

Lake. It comes usually by the end of October, and the last flocks leave at April. Even during the breed-ing season, the potchards that will not breed during

that season can bee seen at the lake.

Rosa me katër sy - Bucephala clangula

Rosa me katër sy jeton në Europën veriore dhe Azinë veriore. Kjo specie është specie që zhytet në ujë. Ka një gjatësie mesatare prej 42-50 cm. Shumimi i rosës me katër sy bëhet në Europën e Mesme dhe fillon në Prill. Femra lëshon 5-13 vezë. Rosa me katër sy ushqehet me perime dhe ushqim kafshësh. Ajo vjen kryesisht nga Europa Veriore. Shtegtimi fillon në Shtator dhe piku i shtegtimit shënon periudha Nëntor. Gjatë dimrit vihen re tufat dimërore të rosave me katër sy, kryesisht tufat e rosave femër.

Goldeneye - Bucephala clangula

Goldeneye lives in northern Europe and northern parts of Asia. It is diving, mid size duck, 42-50 cm long. It starts breeding in April, in Middle Europe. The female lays 5-13 eggs. It eats vegetable and

animal food. Goldeneye arrives at Shkodra / Ska-dar Lake mainly from northern Europe. Migration

starts in September, and the pick of the migrating period is in November. Winter flocks are consisted

of just females.

Rosa laramane me çafkë - Aythya fuligula

Rosa laramane me çafkë gjendet në Europën veriore dhe Azi. është trupngjeshur dhe trupi i saj arrin një gjatësi prej 40-47 cm. Karakteristikë e rosës laramane është të zhyturit nën ujë. Shumimi i saj bëhet kryesisht në Maj. Rosat laramane me çafkë preferojnë të shumohen në kolonitë e çafkave të ngjashme. Numri më i madh i rosave laramane me çafkë vihet re gjatë periudhës së dimrit. Kjo specie e kalon dimrin në liqenin e Shkodrës. . Shtegtimi i tyre fillon në Shtator dhe zgjat deri në Nëntor. Ndërsa në pranverë shtegtimi fillon në pranverë, konkretisht në Mars dhe zgjat deri në Prill.

Tufted Duck - Aythya fuligula

Tufted duck is widespread in Northern Europe and Asia. It is stocky, diving duck, 40-47 cm long. It starts breed-

ing mainly in May, and they like to breed within the colonies of the common gull. It lays 8-10 eggs. Food is

diverse, and it depends on the habitat conditions and the season. The highest number of tufted ducks can be

seen during winter months, when huge flocks spend winter at Shkodra/Skadar Lake. They usually migrate

through our country to Russia. Autumn migration starts in September and lasts until November, and the spring

migration is in March and April.

Bajza - Fulica atra

Bajza është e përhapur në Europë, Azi dhe Afrikën veriore. Ajo arrin deri në 38 cm gjatësi. Periudha e shumimit fillon në Mars. Femra lëshon 5-15 vezë. Bajza ushqehet me çfarëdolloj ushqimi, por përdor kryesisht ushqimin me perime. Ajo gjendet dhe në liqenin e Shkodrës. Gjatë periudhës së dimrit tubohet në tufa me bajzat e tjera. Zogjtë tanë (bajzat) qëndrojnë kryesisht në kallama, ndërsa «të ardhurit e rinj» përqëndrohen në ujërat e hapura. Gjatë viteve të fundit, numri i bajzave ka rënë shumë.

Common Coot - Fulica atra

Common coot is widespread in Europe, Asia and northern Africa. It is up to 38 cm long. Breeding

starts in March, and the female lays 5-15 eggs. It eats everything, but the vegetable food is domi-

nant. Common coot is a resident at Shkodra/Ska-dar Lake. It is gathered in big flocks during win-

tertime. Our birds are mainly situated in the reeds, while the “newcomers” are concentrated at the

open water. For the last few years, number of com-mon coot has been significantly declined.

Pula e ujit - Gllinula chloropus

Pula e ujit gjendet në Europë, Azi dhe Afrikën veriore. Ajo është e gjatë 32-35 cm. Periudha e shumimit fillon në Prill dhe nganjëherë më herët. Femra lëshon 5-9 vezë. Pula e ujit ushqehet me çdo gjë. Lloji i ushqimit që ajo përdor varet nga stina dhe kushtet e habitateve. Pula e ujit është rezidente në liqenin e Shkodrës.

Moorhen - Gllinula chloropus

Moorhen is widespread in Europe, Asia and north-ern Africa. It is 32-35 cm long. Breeding starts in

April, and sometimes even earlier. The female lays 5-9 eggs. Moorhen eats everything, and the type of food depends of the season and the habitat condi-tions. Moorhen is resident at Skadar/Shkodra Lake.

Gicvilja - Vanellus vanellus

Gicvilja gjendet në pjesën veriore të Europës. Shumimi i saj bëhet në Mars dhe femra lëshon 4 vezë. Ushqimi që përdor kjo specie ka origjinë kafshësh. Gicvilja e veriut shumohet dhe në liqenin e Shkodrës. Ajo është specie dimëruese në liqen. Grafiku tregon se në krahasim me vitet e kaluara, numri i individëve dimërues ka rënë. Individët që vijnë në liqen vijnë nga pjesa verilindore e Europës.

Shapka e ujit - Gallinago gallinago

Shapka e ujit jeton në pjesën e mesme dhe veriore të Europës. Ajo ka një gjatësi mesatare prej 27-29 cm. Shumimi i saj bëhet në Prill, dhe femra lëshon 2-5 vezë. Shapka e ujit ushqehet me ushqim kafshësh si dhe farë. Numri i zogjve gjatë periudhës së shtegtimit është më i lartë sesa gjatë periudhës së dimrit. Zogjtë që mbërrijnë në liqenin e Shkodrës vijnë nga Europa veriore dhe juglindore. Numri i tyre varion nga njëri vit në tjetrin dhe tendenca e tyre është në rritje.

Northern Lapwing - Vanellus vanellus

Northern Lapwing is widespread in the northern parts of Europe; starts breeding in March, and the female lays 4 eggs. The food is mainly of the ani-

mal origin. In the past the northern lapwing was breeding at Shkodra/Skadar Lake. However, nowa-

days it is just wintering here. The graphic shows that number of wintering individuals have been

significantly decreased in comparison to the previ-ous years.The individuals at Shkodra/Skadar Lake

come from the northeast of Europe.

Common Sandpiper - Gallinago gallinago

Common Sandpiper lives in the middle and north Europe. It is middle size bird, 27-29 cm long. It

breeds in April, with 2-5 eggs. It eats animal food and seeds. During migration period, it is higher in number then during wintering. Birds at Shkodra/

Skadar Lake arrive from northern and northeast Eu-rope. The number varies from one year to the other,

with the trend of increasing.

Pulëbardha e zakonshme - Larus ridibundus

Pulëbardha e zakonshme gjendet kudo në botë. Shumohet në koloni duke krijuar çerdhe me 2-4 vezë. Ajo ushqehet me mbeturina, peshk, brejtësa dhe insekte. Shumë pulëbardha të zakonshme vijnë rregullisht për shtegtim ose dimërim në liqenin e Shkodrës.

Pulëbardha këmbëverdhë - Larus cachinans

Pulëbardha këmbëverdhë jeton në Europë, Azi dhe Afrikën Veriore. Pulëbardha këmbëverdhë është më e madhe se pulëbardha e zakonshme. Ajo shumohet në Prill dhe lëshon 3-4 vezë. Ushqehet me mbetje, molusqe dhe krapë të vegjël. Disa pulëbardha këmbëverdhë shumohen në liqen. Ato përbëjnë një rast të rrallë të shumimit në zonat e ujërave të freskëta.

Black - headed Gull - Larus ridibundus

Black-headed gull lives all over the world. It breeds in colonies, with the nests of 2-4 eggs. It eats litter,

fish, small rodents and insects. Black - headed Gull arrives regularly and in big numbers either

migrating or wintering at Shkodra/Skadar Lake.

Herring Gull - Larus cachinans

Besides Europe, it also lives in Asia and North Af-rica. Herring gull is bigger then the black-headed gull. It breeds in April, with the nests of 3-4 eggs.

It feeds with litter, molluscs and small crabs. Small number of herring gull breeds at Shkodra/ Skadar Lake, which is a rare case of breeding at the fresh

waters sites.

Bilbili i ujit - Alcedo athis

Bilbili i ujit gjendet në hemisferën e veriut dhe atë të mesme. Shumimi i tij bëhet në Prill me 6 -7 vezë. Bilbili i ujit ushqehet me peshq të vegjël. Ai mund të gjendet në liqenin e Shkodrës. Një popullsi e vogël e bilbilave të ujit jeton në afërsi të ujit të liqenit. Numri i regjistruar i tyre nuk studion vendodhjet tipike të kësaj specie. Sidoqoftë, nga grafiku vihen re fluktuacione në numër në periudha të ndryshme.

Kingfishers - Alcedo athis

The kingfisher is widespread in the middle and south hemisphere. Breeds in April, and has 6-7

eggs. It eats small fish. The kingfisher is resident at Skadar/Shkodra Lake. With not so big population,

it lives next to the water. The counted number does not include typical localities of this species. How-

ever, the graphic shows fluctuations in numbers, in different periods